\id GEN - Kutu Bible Version
\ide UTF-8
\h Mwanduso
\toc1 Kitabu cha Mwanduso
\toc2 Mwanduso
\toc3 Mwan
\mt2 Kitabu cha ichanduso cha Musa kikemigwa
\mt1 Mwanduso
\imt Ulongozi
\ip Mbuli yenyego ipapa twaga da ikitabu kino kwa Kigiliki Genesisi yofambula “Mwanduso.” Na vivo kikemigwa ikitabu kino cha ichanduso cha dilagano da umwaka. Ikitabu kino chosonga na mbuli ya “Baho haichanduso.” Kitabu kino chotulagusila vinhu vose kuvilawile, na Imulungu viyasongile kuwalumba wanhu. Iwanhu oifunza mbuli za Bibilia sambi wana magesa mbasakanyo mbasakanyo mbuli ya munhu hebu wanhu wachandike kitabu kino cha Mwanduso, na kipindi gani vichandikigwe. Hana wanhu ogesa kamba kitabu kino chandikigwa kulawa mvitabu va umwaka mkipindi cha kaline ya 5-6 ako Babeli, Kilisito yang'hali Kuvumbuka. Wayagwe otogola gaja gotogoligwa na wanhu wengi kamba Musa ayo yandike kitabu kino cha Mwanduso, na vivija kandika vitabu va Kulawa na Mbuli za Walawi na Kupetigwa na Kumbukumbu da Malagizo muumwaka kamba wa 1300 hebu 1400, Kilisito yang'hali Kuvumbuka.
\ip Kitabu cha Mwanduso kimema mbuli zilondigwa ng'hani kuwataza wanhu ili wazijuwe goya mbuli ziyagwe za Bibilia, zili mdilagano da umwaka na mdilagano da sambi. Kitabu cha Mwanduso chotulagusila nzambi viingile mwiisi yose, na wanhu wose viwomulonda Mkombola. Kitabu kino vivija cholagusa kunze kunze magesa ga Imulungu ga kuwakombola wanhu. Mbuli ino yotogoligwa kwa utula ndagu wa ichanduso mbuli ya Yesu (Mwanduso 3:15), na Mndewa Imulungu viyamulongele Abulahamu kamba kowatenda wamwede iwanhu wa isi zose (Mwanduso 12:3).
\iot Mbuli zili mkitabu
\io Imulungu kalumba isi na kawalumba Adamu na Hawa kamba viisimuliligwa mwiisula ya 1 na sula ya 2.
\io Sula ya 3 mbaka ya 5 zowasimulila Adamu na Hawa, nzambi yao na ulelo wao.
\io Sula ya 6 mbaka ya 9 zomsimulila Nuhu na dija disika dikulu.
\io Abaho ikitabu cha Mwanduso chosimulila kija kilawilile hagati ya ikipindi cha Nuhu na ikipindi cha Abulahamu, na vivija cholonga mbuli ya dilingo da Babeli mwiisula ya 10 na sula ya 11.
\io Sula ya 12 mbaka sula ya 50 zomulonga Abulahamu na ulelo wake na ukusonga kwa iwanhu wa isi ya Izilaeli.
\io2 Viyakalile Abulahamu na mwehe wake Sala yosimuliligwa mwiisula ya 12 mbaka sula ya 25.
\io2 Viyakalile Isaka na mwehe wake Lebeka yosimuliligwa mwiisula ya 21 mbaka sula ya 25 na ifa ya Isaka yosimuliligwa mwiisula ya 35.
\io2 Viwakalile Yakobo na wanage na viwasegele kulawa mwiisi ya Kanaani kuchola isi ya Misili vosimuliligwa mwiisula ya 25 mbaka sula ya 50.
\io2 Sula ya 37 mbaka sula ya 50 imema mbuli za mwana iyomnogela ng'hani Yakobo, na viyezile kutendigwa mtawala mwiisi ya Misili.
\c 1
\s Kulumbigwa kwa Isi
\p
\v 1 Baho haichanduso, Imulungu kalumba ulanga na isi, 
\v 2 isi ikala chakachaka na ikala yabule kinhu. Ziza dikala digubike kila hanhu mgamazi na Loho wa Imulungu kakala yenele mgamazi gose. 
\v 3 Imulungu kalonga, “Hawe na mulenge,” na mulenge wiza. 
\v 4 Imulungu kona mulenge unoga. Abaho Imulungu kaugola mulenge na ziza, 
\v 5 mulenge kaukema, “Imisi,” na ziza kadikema, “Ikilo.” Ikala ichungulo, ikala imitondo, siku da ichanduso.
\p
\v 6 Imulungu kalonga, “Hawe na nyafasi hagati ya mazi, igagole mazi na mazi.” 
\v 7 Avo Imulungu katenda nyafasi, kagagola mazi geli uchanha na mazi geli hasi. Na vivo isang'hanike. 
\v 8 Imulungu kaikema nyafasi ayo, “Ulanga.” Ikala ichungulo, ikala imitondo, siku da kabili.
\p
\v 9 Imulungu kalonga, “Mazi geli hasi ya ulanga gailundize hamoja ili isi inyalile yoneke.” Na vivo isang'hanike. 
\v 10 Imulungu kahakema hanhu hanyalile, “Isi,” na mazi gailundize kagakema, “Bahali.” Imulungu kona vinoga.
\p
\v 11 Abaho Imulungu kalonga, “Isi yoteze kila aina ya minoga, mibiki na mijani, ija ilela mbeyu na ija ilela matunda ili vigendelele.” Na vivo isang'hanike. 
\v 12 Avo, isi yoteza mibiki na mijani ilelaga mbeyu mbasakanyo mbasakanyo, na ilelaga matunda mbasakanyo mbasakanyo ili vigendelele. Imulungu kona vinoga. 
\v 13 Ikala ichungulo, ikala imitondo, siku da kadatu.
\p
\v 14 Abaho Imulungu kalonga, “Hawe na milenge kuulanga, iigole imisi na ikilo, ilaguse misimu ya kutambika, siku na miyaka, 
\v 15 na ing'ale kuulanga na kuimwemwesela isi” Na vivo isang'hanike. 
\v 16 Avo Imulungu kalumba milenge mikulu mibili, zuwa ditawala imisi na mwezi utawala ikilo, vivija kalumba nhondo. 
\v 17 Imulungu kaika milenge ayo kuulanga imwemwesele isi yose, 
\v 18 itawale imisi na ikilo, na kuugola mulenge na ziza. Imulungu kona vinoga. 
\v 19 Ikala ichungulo, ikala imitondo, siku da ikane.
\p
\v 20 Imulungu kalonga, “Mazi gamemezwe vinhu vili na ugima na ulanga umemezwe ndege oguluka.” 
\v 21 Avo Imulungu kalumba ming'onyo mikulu mwiibahali, na vinhu vili na ugima vikogela mgamazi na kalumba madali ga ndege wose ili vigendelele. Imulungu kona vinoga. 
\v 22 Imulungu kavinogela kalonga, mwengezeke na kuimemeza ibahali na ndege wengezeke mwiisi yose. 
\v 23 Ikala ichungulo, ikala imitondo, siku ya itano.
\p
\v 24 Imulungu kalonga, “Isi ilave vinhu vose vili na ugima mbasakanyo mbasakanyo, wanyama ofugigwa, wang'onyo otambala na wanyama wa kumuhulo ili vigendelele,” na vivo isang'hanike. 
\v 25 Avo Imulungu kalumba wanyama wose mbasakanyo mbasakanyo, wanyama wa kumuhulo, wanyama ofugigwa na wang'onyo otambala ili vigendelele. Imulungu kona vinoga.
\p
\v 26 Abaho Imulungu kalonga, “Sambi tulumbe munhu yaigalile na siye kamba vitwili, yatawale somba weli mwiibahali, ndege na wanyama wose, ofugigwa na weli kumuhulo na wang'onyo wose otambala mwiisi.” 
\v 27 Avo Imulungu kalumba munhu yaigalile na heyo. Kalumba mbigalo na mtwanzi. 
\v 28 Imulungu kalagusa moyo unogile kumwao, kalonga, “Leleni mwengezeke, mwiimemeze isi yose na kuitawala. Nowatenda mweye muwatawale somba na ndege na wang'onyo wose ogenda mwiisi.”
\p
\v 29 Abaho Imulungu kalonga, “Loleni, nowagwaa kila mnoga mwiisi ulelaga mbeyu na kila biki dilelaga matunda geli na mbeyu mgati, vokuwa ndiya yenu. 
\v 30 Na wanyama wose wa mwiisi na ndege wose na wang'onyo wose otambala, vose vili na ugima, ndiya yao yokuwa mijani yose ya minoga.” Na vivo isang'hanike. 
\v 31 Imulungu kalola kila kinhu kiyasang'hane na kachona kinoga ng'hani. Ikala ichungulo, ikala imitondo, siku da sita.
\c 2
\p
\v 1 Vino vivo ulanga na isi vivimambukizwe hamoja na vinhu vose vili mumo. 
\v 2 Siku da saba Imulungu kakala yeshilize sang'hano yake yose yaisang'hane, avo siku dijo da saba Imulungu kabwihila. 
\v 3 Imulungu kainogela siku ya saba na kaitenda ing'ale, kwavija viyeshilize sang'hano yake ya kulumba kabwihila. 
\v 4 Vino vivo ulanga na isi vivilumbigwe.
\s Mgunda wa Edeni
\p Kipindi acho Mndewa Imulungu viyalumbile ulanga na isi, 
\v 5 mwiisi kukala kuduhu minoga na mbeyu zotile, kwavija Mndewa Imulungu kakala hanagala mvula bule, na kukala kuduhu munhu yakalile yolima, 
\v 6 lakini mazi galawa hasi mwiisi na kudodeza isi.
\p
\v 7 Abaho Mndewa Imulungu kasola ulongo mdodo kulawa mwiisi na muulongo awo kalumba munhu, kamuhuvila munhu ayo mhumuzi ya ugima mvizonzo va mhula yake na munhu kawa na ugima.
\p
\v 8 Abaho Mndewa Imulungu kahanda mgunda ako Edeni, mwambu wa kudilawila zuwa, na mumo kamwika mbigalo ayo yamulumbile. 
\v 9 Mndewa Imulungu kahandigiza kila biki dinogile na mibiki ilelaga matunda gofaya kudigwa. Hagati ya mgunda awo kukala na biki da ugima na biki da kujuwa ganogile na gehile.
\p
\v 10 Kukala na kizanda cha mazi gokilimila mumgunda awo wa Edeni, kulawa kuko kizanda acho kiigola kuwa vizanda vine. 
\v 11 Twaga da kizanda cha ichanduso dokemigwa Pishoni, chokilima kuzunguluka isi yose ya Havila, ako kuko ili zahabu. 
\v 12 Zahabu ya isi ayo inoga ng'hani. Kuko kuna mavuta gonung'hila goya gokemigwa bedola na mabwe ga bei ng'hulu gokemigwa shohamu. 
\v 13 Twaga da kizanda cha kabili dokemigwa Gihoni, kizanda acho chokilima kuzunguluka isi yose ya Kushi. 
\v 14 Twaga da kizanda cha kadatu dokemigwa Tigilisi, kizanda acho chokilima mwambu wa kudilawila zuwa wa Ashulu. Na kizanda cha ikane chokemigwa Fulate.
\p
\v 15 Abaho Mndewa Imulungu kamwika mbigalo ayo mumgunda awo wa Edeni, yaulime na kuulola goya. 
\v 16 Mndewa Imulungu kamulagiza munhu ayo, “Kodaha kuja tunda da biki jojose dili mumgunda, 
\v 17 lakini matunda ga biki da kujuwa ganogile na gehile, sikuuje. Siku donda uje kofa.”
\p
\v 18 Abaho Mndewa Imulungu kalonga, “Havinogile bule mbigalo kukala yaiyeka. Avo nomtendela miyage wa kumfaya kumtaza.” 
\v 19 Avo kulawa mwiisi Mndewa Imulungu kasola ulongo kidogo, kalumba wanyama wose na ndege wose, abaho kamgalila mbigalo ija yalole vonda yawagwelele matwaga, na matwaga gayawagwee gago gakalile matwaga gao. 
\v 20 Avo mbigalo ija kawagwaa matwaga wanyama wose ofugigwa na wanyama wa kumuhulo na ndege wose, lakini kuduhu hata imoja yamfaiye kumtaza.
\p
\v 21 Abaho Mndewa Imulungu kamtenda mbigalo ayo yawase utulo, na viyakalile muutulo kamogola lubavu lwake lumoja na kuhagubika hanhu aho kwa nyama. 
\v 22 Na lubavu luyagomole kwa mbigalo kalutenda mtwanzi, kamgala kwa mbigalo ayo. 
\v 23 Abaho mbigalo ayo kalonga,
\q “Ona, dino zege dilawile mmizege yangu,
\q na nyama ilawile mwiinyama yangu.
\q Ino kokemigwa, ‘Mtwanzi,’
\q kwavija kalawa kwa mbigalo.”
\m
\v 24 Lekaavo mbigalo komuleka tatake na mamake, na koilumba na mwehe wake, nao wabili awo okuwa kinhu kimoja.
\p
\v 25 Mbigalo ayo na mwehe wake wose wabili wakala mwazi, lakini hawonile kinyala bule.
\c 3
\s Munhu viyalekile kutegeleza
\p
\v 1 Mgendela hasi kakala mvizi kubanza wanyama wose wa kumuhulo walumbigwe na Mndewa Imulungu. Avo mgendela hasi kamuuza mtwanzi ayo, “Vino Imulungu kawalongela sikumuje tunda da biki jojose dili mumgunda?”
\p
\v 2 Mtwanzi ayo kamwidika, “Todaha kuja tunda da biki jojose dili mumgunda, 
\v 3 lakini Imulungu katulongela, ‘Sikumuje matunda ga biki dili hagati ya mgunda, hebu kudikwasa, mwahatenda vivo, mofa.’ ”
\p
\v 4 Mgendela hasi kamulongela mtwanzi ayo, “Hamufa bule. 
\v 5 Imulungu kalonga avo kwavija kojuwa kamba mwahaja matunda ga biki dijo meso genu gogubuligwa na mokuwa kamba Imulungu, mogajuwa ganogile na gehile.”
\p
\v 6 Mtwanzi ayo viyonile matunda ga biki dijo viganogile kudigwa, na dibiki vidinogeza mgameso na kagelegeza vivinogile kuwa na nzewele, avo kakondola tunda kadija, diyagwe kamgwaa mkasano wake, na heyo vivija kadija. 
\v 7 Viweshilize kuja, meso gao gagubuka, wajuwa kamba wakala mwazi. Avo wasoneleza mijani ya biki da mtini, waigubika.
\p
\v 8 Ichungulo wahulika Mndewa Imulungu kotembela mumgunda, hewo waifisa mna imibiki. 
\v 9 Lakini Mndewa Imulungu kamkema imbigalo, kamuuza, “Kwa kwahi?”
\p
\v 10 Heyo kamwidika, “Nikuhulika mumgunda, nidumba na kuifisa, kwavija nikala mwazi.”
\p
\v 11 Imulungu kamuuza, “Nani yakulongele kukala mwazi? Vino, gweye kuja tunda dinikugomese sikuuje?”
\p
\v 12 Mbigalo ayo kamwidika, “Mtwanzi yuungwelele ng'hale na heyo hamoja ayo yangwelele tunda da biki dijo, na niye nidija.”
\p
\v 13 Abaho Mndewa Imulungu kamuuza imtwanzi, “Habali utendile vivo?”
\p Kamwidika, “Mgendela hasi ayo yanivizile nije.”
\s Imulungu kowatagusa
\p
\v 14 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela mgendela hasi, “Kwavija kutenda avo, gweye wiiyeka kuduwiligwa kubanza wanyama wose ofugigwa, na kubanza wanyama wose wa kumuhulo, kulawa sambi kotambala kwa inda yako, na koja timbwisi siku zose za ugima wako. 
\v 15 Nokutenda gweye na mtwanzi mwiihile, ulelo wako na ulelo wake oihila, heyo kokuhonda pala jako, na gweye kokiluma kisiginho chake.”
\p
\v 16 Abaho kamulongela imtwanzi, “Nokwengezela usungu wa kulela, kwa usungu kolela wana. Komsulukila mkasano wako na heyo kokutawala.”
\p
\v 17 Abaho kamulongela imbigalo, “Kwavija gweye kumtegeleza mwehe wako, na kuja tunda da biki dinikugomese sikuuje, kwa mbuli ayo, isi yose iduwiligwa. Kwa kulawa fuguti kopata ndiya yako, siku zose za ugima wako. 
\v 18 Isi yokulelela miba na misani, na gweye koja minoga ya kumuhulo. 
\v 19 Kwa fuguti jako kopata ndiya yako, mbaka vonda ubwele muulongo muulumbigwe, kwavija gweye kulawa mditimbwisi, avo kobwela kabili mditimbwisi.”
\p
\v 20 Adamu kamgwaa mwehe wake twaga da Hawa, kwavija kakala mama wa wanhu wose. 
\v 21 Abaho Mndewa Imulungu kawatendela Adamu na mwehe wake viwalo va ng'hwembe, kawavaza.
\s Adamu na Hawa owingigwa mumgunda
\p
\v 22 Abaho Mndewa Imulungu kalonga, “Sambi wanhu wano waigala kamba imoja wetu na ogajuwa ganogile na gehile. Olondigwa wagomesigwe sikuwaje tunda da biki da ugima, kwavija wahaja okuwa wagima milele.” 
\v 23 Avo Mndewa Imulungu kawaswaswanya mumgunda wa Edeni na kawatenda walime mwiisi iwalumbiligwe. 
\v 24 Abaho kuna umwambu wa kudilawila zuwa wa mgunda awo keka wasenga wa kuulanga na sime dikwaka dikalile dozunguluka banzi zose, kuikimila nzila ilongoza kudibiki da ugima.
\c 4
\s Kaini na Abeli
\p
\v 1 Abaho Adamu kamuwasa mwehe wake, na heyo kagoga inda na kalela mwana wa kimbigalo. Hawa kalonga, “Kwa kutazigwa na Mndewa Imulungu mhata mwana wa kimbigalo.” Na heyo kamkema Kaini. 
\v 2 Abaho Hawa kalela mwana iyagwe wa kimbigalo, twaga jake Abeli. Abeli kakala msusilaji, lakini Kaini kakala mulimaji. 
\v 3 Siku dimoja Kaini kasola vinhu vidodo mna ivinhu viyasengile, kamulavila Mndewa Imulungu. 
\v 4 Abaho Abeli kamulavila Mndewa Imulungu nyama zinonile za ng'hondolo wa chaudele yawachinjile kulawa mna ifugo yake. Mndewa kanogezwa na Abeli hamoja na nhunza yake, 
\v 5 lakini Kaini hanogeligwe hamoja na nhunza zake. Avo Kaini kagevuzika ng'hani na kihanga chake kikala filufilu. 
\v 6 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela Kaini, “Habali kugevuzika na habali kihanga chako cha filufilu? 
\v 7 Maza utendile kinhu kinogile, wahatogoligwe, lakini kwavija kutenda gehile, nzambi yokusepasepa hana ulwivi lwako, yokusulukila, lakini kolondigwa uihume.”
\p
\v 8 Abaho Kaini kamulongela mdodo wake Abeli, “Tuchole kumgunda.” Avo viwakalile kumgunda, Kaini kamvamila ndugu yake kamkoma.
\p
\v 9 Mndewa Imulungu kamuuza Kaini, “Ndugu yako Abeli kakwahi?”
\p Kaini kamwidika, “Niye sijuwa bule, vino niye ayo mkalizi wa ndugu yangu?” 
\v 10 Abaho Mndewa kalonga, “Gweye kutenda choni? Damu ya ndugu yako yonililila kulawa mwiisi. 
\v 11 Gweye sambi kuduwiligwa mwiisi yuukala, ifonzile damu ya ndugu yako yuumkomile. 
\v 12 Kamba wahalima, isi honda ikulelele ndiya yoyose. Kokuwa tanga nzulule mwiisi.”
\p
\v 13 Kaini kamulongela Mndewa Imulungu, “Nhaguso ino ng'hulu ng'hani kumwangu, niye siidaha bule. 
\v 14 Lola, lelo koniwinga kulawa mwiisi inogile kutali na meso gako. Nokuwa tanga nzulule mwiisi, na munhu yoyose yahanyona kong'homa.”
\p
\v 15 Lakini Mndewa Imulungu kamwidika, “Bule! Munhu yahakukoma gweye Kaini kobwezeligwa miyanza saba.” Avo Mndewa kamwikila Kaini kilaguso cha kumzuma munhu yoyose yonda yamone sikuyamkome. 
\v 16 Abaho Kaini kasegela mgameso ga Mndewa Imulungu na kakala mwiisi ikemigwe, “Nodi,” ikalile mwambu wa kudilawila zuwa wa Edeni.
\s Ulelo wa Kaini
\p
\v 17 Kaini kamuwasa mwehe wake, na imwehe kagoga inda, kamulela Henoki. Abaho Kaini kazenga buga, kadikema buga dijo twaga da imwana Henoki.
\p
\v 18 Henoki kamulela Iladi, na heyo Iladi kamulela Mehuyaeli, na heyo Mehuyaeli kamulela Mesushaeli, na heyo Mesushaeli kamulela Lameki. 
\v 19 Lameki kasola wehe wabili, imoja twaga jake Ada na iyagwe twaga jake Sila. 
\v 20 Ada kamulela Yabali, yakalile muhenga wa wanhu wakalile ofuga na okala mvibanda. 
\v 21 Ndugu yake kakemigwa Yubali, ayo kakala tata wa wanhu wose wakalile otowa bango na filimbi. 
\v 22 Sila nayo kamulela Tubali Kaini, yakalile yotenda kila viya va shaba na mizuma. Lumbu jake Tubali Kaini kakala Naama.
\p
\v 23 Lameki kawalongela wehe zake,
\q “Ada na Sila, nhegelezeni,
\q tegelezeni zinilonga mweye wehe zangu.
\q Niye nimkoma munhu imoja kwavija kandumiza,
\q nimkoma mbwaga ayo kwavija kanilumiza.
\q
\v 24 Kamba munhu yomkoma Kaini kobwezeligwa miyanza saba, avo munhu yonikoma niye
\q kobwezeligwa miyanza malongo saba na saba.”
\s Seti na Enoshi
\p
\v 25 Adamu kamuwasa kabili mwehe wake, kalela mwana wa kimbigalo, kamkema Seti, akuno kolonga, “Imulungu kangwaa mwana hanhu ha Abeli, yakomigwe na Kaini.” 
\v 26 Seti nayo kalela mwana, twaga jake kamkema Enoshi. Kipindi acho wanhu wasonga kumtambikila Mndewa Imulungu.
\c 5
\s Ulelo wa Adamu
\r (1 Umwaka 1:1-4)
\p
\v 1 Uno awo msafa wa ulelo wa Adamu. Imulungu viyalumbile wanhu, kalumba kamba viyeli mwenyego. 
\v 2 Kalumba mbigalo na mtwanzi, kalagusa moyo unogile na kawakema, “Munhu.” 
\v 3 Adamu viyavikize miyaka gana na malongo madatu, kalela mwana yaigalile na heyo, twaga jake kamkema Seti. 
\v 4 Tangu Adamu yamulele Seti, kakala miyaka magana manane, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 5 Adamu viyavikize miyaka magana tisa na malongo madatu kafa.
\p
\v 6 Seti viyavikize miyaka gana na tano, kamulela Enoshi. 
\v 7 Seti viyamulelile Enoshi, kakala yavikize miyaka magana manane na saba, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 8 Seti kafa viyavikize miyaka magana tisa na longo na mibili.
\p
\v 9 Enoshi viyavikize miyaka malongo tisa, kamulela Kenani. 
\v 10 Enoshi viyamulelile Kenani, kakala miyaka magana manane na tano, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 11 Enoshi kafa viyavikize miyaka magana tisa na tano.
\p
\v 12 Kenani viyavikize miyaka malongo saba, kamulela Mahalaleli. 
\v 13 Kenani viyamulelile Mahalaleli, kakala miyaka magana manane na malongo mane, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 14 Kenani kafa viyavikize miyaka magana tisa na longo.
\p
\v 15 Mahalaleli viyavikize miyaka malongo sita na tano, kamulela Yaledi. 
\v 16 Mahalaleli viyamulelile Yaledi, kakala miyaka magana manane na malongo madatu, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 17 Mahalaleli kafa viyavikize miyaka magana manane na malongo tisa na tano.
\p
\v 18 Yaledi viyavikize miyaka gana na malongo sita na mbili, kamulela Henoko. 
\v 19 Yaledi viyamulelile Henoko, kakala miyaka magana manane, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 20 Yaledi kafa viyavikize miyaka magana tisa na malongo sita na mibili.
\p
\v 21 Henoko viyavikize miyaka malongo sita na tano, kamulela Mesusela. 
\v 22 Henoko kakala koilumba na Imulungu, viyamulelile Mesusela, Henoko kakala miyaka magana madatu, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 23 Henoko kakala miyaka magana madatu na malongo sita na tano. 
\v 24 Henoko kakala koilumba na Imulungu, abaho kapotela, kwavija Imulungu kakala yamsolile.
\p
\v 25 Mesusela viyavikize miyaka gana na malongo manane na saba, kamulela Lameki. 
\v 26 Mesusela viyamulelile Lameki, kakala miyaka magana saba na malongo manane na mbili, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 27 Mesusela kafa viyavikize miyaka magana tisa na malongo sita na tisa.
\p
\v 28 Lameki viyavikize miyaka gana na malongo manane na mbili, kamulela mwana wa kimbigalo, 
\v 29 mwana ayo kamgwaa twaga da Nuhu, kuno kolonga, “Mwana ino ayo yonda yatuhoze mizoyo mwiisang'hano yetu ndala itusang'hana kwa makono getu mwiisi iduwiligwe na Mndewa Imulungu.” 
\v 30 Viyamulelile Nuhu, Lameki kakala miyaka magana matano na malongo tisa na tano, kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 31 Lameki kafa viyavikize miyaka magana saba na malongo saba na saba.
\p
\v 32 Nuhu viyavikize miyaka magana matano, kawalela Shemu na Hamu na Yafeti.
\c 6
\s Nzambi za iwanhu
\p
\v 1 Wanhu viwenele mwiisi yose na kulela wana wa kitwanzi, 
\v 2 viumbe\f + \fr 6:2 \fr*\ft Kwa Kiebulania olonga, \ft*\fqa wana wa kimbigalo wa Imulungu.\fqa*\f* wayagwe wa kuulanga wawona wandele awo wanoga, avo wawasola waja wawalondile na kuwa wehe zao. 
\v 3 Abaho Mndewa Imulungu kalonga, “Loho yangu iwagwaa wanhu ugima honda ikale mgati ya wanhu milele, kwavija hewo wa kufa, siku zao za kukala wagima hazibanza miyaka gana na malongo mabili.” 
\v 4 Mzisiku azo na kumwande, kukala na mizinhu mikulu mwiisi ilawilile mbuli ya viumbe wayagwe wa kuulanga viwawasile na wandele wa wanhu. Mizinhu ayo, iyo ikalile na nguvu na ijuwigwa ng'hani baho umwaka, na ikemigwa Wanefili.
\p
\v 5 Mndewa Imulungu viyone kubanza kwa nzambi za wanhu mwiisi, na kila kiwogesa kutenda wanhu mmizoyo yao siku zose kiha, 
\v 6 Mndewa Imulungu kagelegeza habali kamulumba munhu mwiisi, avo kona usungu ng'hani muumoyo wake. 
\v 7 Mndewa Imulungu kalonga, “Nowabananga wanhu wose niwalumbile mwiisi, na vivija nowabananga wanyama na wang'onyo otambala mwiisi na ndege. Nokona usungu habali niwalumba mwiisi.” 
\v 8 Lakini Nuhu kanogeligwa na Mndewa Imulungu.
\s Nuhu
\p
\v 9 Zino azo simulizi za Nuhu na ulelo wake. Nuhu kakala munhu yotenda ganogile, na kakala munhu yelibule kitala mna iwanhu wa kipindi acho. Nuhu kakala koilumba na Imulungu. 
\v 10 Nuhu kakala na wana wadatu wa kimbigalo, Shemu na Hamu na Yafeti. 
\v 11 Isi ikala inangike mgameso ga Imulungu, isi yose imema gehile, 
\v 12 Imulungu kailola isi na kayona isi yose ikala ibanangike ng'hani, kwavija kila munhu kakala kokweleleza nzila zake zihile.
\p
\v 13 Imulungu kamulongela Nuhu, “Nowabananga wanhu wose kwavija isi imema gehile mbuli yao. Ona, nowabananga hewo hamoja na iisi! 
\v 14 Avo izengele mwenyego safina kulu kwa mibiki ikemigwa Gofe. Gola magati mdisafina dijo na ukande tongo tongo kunze na mgati. 
\v 15 Vino vivo vonda udizenge safina dijo, utali wake diwe makono gana na malongo madatu na ndatu na ugazi wake diwe makono malongo mabili na mbili na utali wake wa kuchola uchanha diwe makono longo na ndatu. 
\v 16 Zenga kiswili cha safina dijo na wike nyafasi ya nusu mkono kulawa kiswili na kukanho. Wike mulango mulubavu lwa disafina na utende makanho madatu, kanho da hasi na da kabili na da kadatu.
\p
\v 17 “Lola, nogala mazi mengi mwiisi nibanange kila kinhu kili na ugima mwiisi. Kila kinhu kili na ugima mwiisi chofa. 
\v 18 Lakini notenda lagano na gweye. Kokwingila mdisafina gweye na mwehe wako na wanago na wehe zao. 
\v 19 Kolondigwa wingize mdisafina kila mng'onyo, wabili wabili mtwanzi na mbigalo ili wawe wagima hamoja na gweye.
\p
\v 20 “Kila aina ya ndege na kila aina ya wanyama na kila aina ya wang'onyo otambala mwiisi, wabili wabili okwiza kumwako ili uweke goya. 
\v 21 Vivija ugale kila ndiya idigwa, wike mgati mbuli ya ndiya yako na ndiya ya hewo.” 
\v 22 Nuhu katenda kila kinhu kamba viyalagizwe na Imulungu.
\c 7
\s Mazi mengi goigubika isi
\p
\v 1 Mndewa Imulungu kamulongela Nuhu, “Ingila mdisafina gweye na wanhu wa mng'anda yako, kwavija mna iwanhu wose iwokala sambi mwiisi gweye wiiyeka ayo utenda ganogile. 
\v 2 Mna iwanyama odigwa sola saba saba mbigalo na mtwanzi kwa kila aina, na mna iwanyama hawadigwa sola wabili wabili mbigalo na mtwanzi kwa kila aina. 
\v 3 Vivija sola ndege saba saba wa kimbigalo na wa kitwanzi kwa kila aina, ili wike mbeyu kabili mwiisi. 
\v 4 Kwavija siku saba kumwande, nogala mvula mwiisi yonda itowe siku malongo mane imisi na ikilo, na vinhu vose vili na ugima vinilumbile mwiisi vofa.” 
\v 5 Nuhu katenda kila kinhu kamba viyalagizwe na Mndewa Imulungu.
\p
\v 6 Kipindi mazi mengi vigezile mwiisi, Nuhu kakala na miyaka magana sita. 
\v 7 Nuhu na mwehe wake na wanage na wehe zao wengila mdisafina ili wahonyeke na mazi mengi. 
\v 8 Wanyama odigwa na wanyama hawadigwa na ndege na wang'onyo wose otambala mwiisi, 
\v 9 mbigalo kwa mtwanzi, wengila mdisafina hamoja na Nuhu kamba viyalagize Imulungu. 
\v 10 Siku saba kumwande mazi mengi gasonga kuigubika isi.
\p
\v 11 Nuhu viyakalile na miyaka magana sita, mna isiku ya longo na saba ya mwezi wa kabili, siku ayo nzasa zose za mazi zili hasi mwiisi zivuguka, na nyivi zose za mazi ga kuulanga zivuguka. 
\v 12 Na mvula itowa mwiisi siku malongo mane imisi na ikilo. 
\v 13 Siku didija mvula viisongile kutowa, Nuhu na mwehe wake na wanage, Shemu na Hamu na Yafeti, hamoja na wehe zao, wengila mdisafina. 
\v 14 Wengila hewo wenyego hamoja na aina zose za wanyama wa kumuhulo, aina zose za wanyama ofugigwa, aina zose za wang'onyo otambala na kila aina ya ndege. 
\v 15 Wabili wabili wa kila aina ya vinhu vilumbigwe vili na ugima vingila mdisafina hamoja na Nuhu. 
\v 16 Wanyama wengile wakala wa kitwanzi na wa kimbigalo kwa kila aina ya kinhu kilumbigwe kili na ugima kamba Mndewa Imulungu viyamulagize Nuhu. Abaho Mndewa kahinda ulwivi kukisogo cha Nuhu.
\p
\v 17 Mazi gagendelela kumema kwa kipindi cha siku malongo mane, mazi gongezeka na kwinula disafina uchanha ng'hani. 
\v 18 Mazi gongezeka ng'hani mwiisi na safina jeluka uchanha yake. 
\v 19 Mazi gago gakala mengi ng'hani uchanha mwiisi, gavigubika vigongo vose vitali vili mwiisi. 
\v 20 Mazi gongezeka mbaka gavigubika ivigongo utali wa makono saba. 
\v 21 Vinhu vose vili na ugima mwiisi vifa, ndege na wanyama ofugigwa na wanyama wa kumuhulo na kila mng'onyo yotambala mwiisi na wanhu wose wafa. 
\v 22 Kila kinhu kili na mhumuzi ya ugima mwiisi inyalile kifa. 
\v 23 Kila kinhu kili na ugima mwiisi kifa, wanhu na wanyama na wang'onyo wose otambala na ndege wakomigwa. Nuhu yaiyeka ayo yasigale hamoja na waja yakalile nao mdisafina. 
\v 24 Mazi gago hagahunguke mwiisi kwa siku gana na malongo matano.
\c 8
\s Kuhunguka kwa mazi mengi
\p
\v 1 Lakini Imulungu hamsemwile bule Nuhu na wanyama wose yakalile nao mdisafina. Avo kagala beho mwiisi na mazi gasonga kuhunguka. 
\v 2 Baho nzasa za mazi geli mwiisi zihindigwa na nyivi za mazi geli kuulanga zihindigwa. Mvula ileka kutowa, 
\v 3 na mazi gagendelela kuhunguka mholemhole kwa siku gana na malongo matano. 
\v 4 Mna isiku ya longo na saba muumwezi wa saba, safina dima uchanha kuvigongo va Alalati. 
\v 5 Mazi gagendelela kuhunguka mholemhole, na siku ya ichanduso ya mwezi wa longo, nhembeti za vigongo zoneka.
\p
\v 6 Vizibitile siku malongo mane, Nuhu kavugula zonzo diyatendile, 
\v 7 kamulava kunze bondwa, kaguluka uko na uko mbaka mazi viganyalile mwiisi. 
\v 8 Abaho Nuhu kamulava huwa yalole kamba mazi gahunguka mwiisi. 
\v 9 Lakini kwavija mazi gakala gagubike isi yose, huwa ayo hapatile hanhu ha kwima, avo kaguluka kabwela mdisafina. Nuhu kagolosa mkono wake na kambweza huwa ayo mdisafina. 
\v 10 Nuhu kabeta siku saba ziyagwe, abaho kamulava kabili huwa iija. 
\v 11 Ichungulo huwa kabwela kwa Nuhu, mmulomo wake kakala yalumile lujani lwa mzeituni. Avo Nuhu kajuwa kamba mazi gakala gahunguke mwiisi. 
\v 12 Abaho kabeta siku saba ziyagwe na kamulava huwa ayo kabili, mwanza uno huwa ayo habwelile bule.
\p
\v 13 Nuhu viyakalile na miyaka magana sita na moja, siku da ichanduso da mwezi wa ichanduso, mazi gakala ganyalile mwiisi yose. Nuhu kagubula ingubiko ya disafina, kawegesela, kona isi ikala inyalile. 
\v 14 Siku ya malongo mabili na saba ya mwezi wa kabili isi yose ikala inyalile.
\p
\v 15 Baho Imulungu kamulongela Nuhu, 
\v 16 “Lawa kunze mdisafina, gweye hamoja na mwehe wako na wanago na wehe zao. 
\v 17 Lava kunze vinhu vose vili na ugima vikalile hamoja na gweye, ndege na wanyama na kila mng'onyo yotambala ili walele ng'hani mwiisi, ongezeke na kwenela kila hanhu mwiisi.” 
\v 18 Avo Nuhu kalawa mdisafina hamoja na wanage na mwehe wake na wehe wa wanage. 
\v 19 Wanyama wose na vinhu vose vili na ugima mwiisi na ndege wose na kila mng'onyo yotambala mwiisi vilawa mdisafina kamba viwengile.
\s Nuhu kolava nhosa
\p
\v 20 Nuhu kamzengela Mndewa upango wa kulavila nhosa. Kasola wanyama wayagwe odigwa na ndege odigwa, kamulavila Mndewa Imulungu nhosa ya kusoma moto. 
\v 21 Kunung'hila goya kwa nhosa kumnogeza Mndewa Imulungu, na heyo kailongela mwenyego, “Honda niiduwile isi kabili mbuli gaja gowotenda wanhu, nojuwa kulawa kipindi viwakalile wabwanga magesa gao geha. Sibwelela ng'o! kabili kuvibananga vinhu vose vili na ugima kamba vinhendile. 
\v 22 Isi vonda igendelele, hokuwa na msimu wa kuhanda na msimu wa kusenga, msimu wa vuke na msimu wa kihuhwe, msimu wa zuwa kali na msimu wa masika, imisi na ikilo vokuwa baho siku zose.”
\c 9
\s Imulungu koilagana na Nuhu
\p
\v 1 Imulungu kalagusa moyo unogile kwa Nuhu na wanage, kalonga, “Mulele wana wengi, muimemeze isi yose. 
\v 2 Wanyama wose na ndege wose na wang'onyo wose otambala mwiisi na somba wose wa mwiibahali owadumba mweye. Wose wammakono genu. 
\v 3 Kila kinhu kili na ugima chokuwa ndiya yenu kamba viniwagwelele mijani yose na mbogamboga. Sambi nowagwaa vinhu vose. 
\v 4 Lakini sikumuje nyama kuno ing'hali na damu kwavija ugima wa mwiidamu. 
\v 5 Damu ya ugima wenu noilonda, noilonda damu ya kila mnyama na kila munhu. Yonda yamkome miyage noudai kumwake ugima wa munhu yamkomile. 
\v 6 Munhu yonda yamkome miyage na heyo kokomigwa, kwavija munhu kalumbigwa kamba viyeli Imulungu. 
\v 7 Mweye mulele wana wengi ili mwengezeke ng'hani mwiisi yose.”
\p
\v 8 Imulungu kamulongela Nuhu na wanage, 
\v 9 “Sambi notenda lagano na mweye na wanhu wa ulelo wenu, 
\v 10 na vose vili na ugima, ndege wose na wanyama ofugigwa na wanyama wa kumuhulo na kila kinhu kilawile mdisafina hamoja na gweye. 
\v 11 Kwa mbuli zino notenda lagano jangu na gweye na nolonga vino, vinhu vose vili na ugima honda nivibanange bule kabili kwa mazi mengi. Mazi mengi honda gaibanange bule isi yose kabili. 
\v 12 Kamba kilaguso cha lagano dino dilibule uhelelo, dinitenda na gweye na vinhu vose vili na ugima, 
\v 13 nokwika pinde jangu kuulanga, dokuwa kilaguso cha lagano jangu na isi yose. 
\v 14 Kipindi chochose chonda niugubike ulanga na mawingu, pinde da Imulungu dokoneka, 
\v 15 nokumbuka gaja ganongile kumwako na wanyama wose, kamba mazi mengi honda gavibanange kabili vinhu vose vili na ugima. 
\v 16 Pinde jangu vonda dilawilile kuulanga nojona, baho nokumbuka lagano jangu dilibule uhelelo kumwangu niye na vinhu vose vili na ugima mwiisi. 
\v 17 Kino acho kilaguso cha lagano dinitenda kwa vinhu vose vili na ugima.”
\s Nuhu na wanage
\p
\v 18 Wanage Nuhu walawile mdisafina wakala Shemu na Hamu na Yafeti. Hamu kakala tata wa Kanaani. 
\v 19 Wana awo wadatu wa Nuhu wao wakalile wahenga wa wanhu wose wa mwiisi.
\p
\v 20 Nuhu ayo yasongile kulima mgunda wa mizabibu. 
\v 21 Viyang'wile divai, kakoligwa na kasaula viwalo vake, kawasa mwazi mkibanda chake. 
\v 22 Hamu, tata wa Kanaani, viyamone tatake ka mwazi, kalawa kunze na kuwalongela ndugu zake wabili. 
\v 23 Abaho Shemu na Yafeti wasola kiwalo, wakika kukisogo mmaega gao. Watembela kisengele nyuma, wengila mkibanda na kumgubika tatao, kuno vihanga vao walola kumgwazo ili sikuwamone tatao viyakalile mwazi. 
\v 24 Nuhu viyalamuke na kujuwa kiyamtendele mwanage imdodo, 
\v 25 kalonga,
\q “Kanaani yaduwiligwe na Imulungu!
\q Kokuwa mtumwa wa ndugu zake.
\q
\v 26 Yatogoligwe Mndewa Imulungu wa Shemu!
\q Kanaani yawe mtumwa wa Shemu.
\q
\v 27 Imulungu yamwengezele Yafeti!
\q Ulelo wake ukale na wanhu wa Shemu!
\q Kanaani kokuwa mtumwa wa Yafeti.”
\p
\v 28 Mazi mengi viganyalile Nuhu kakala miyaka magana madatu na malongo matano. 
\v 29 Nuhu kafa viyakalile na miyaka magana tisa na malongo matano.
\c 10
\s Ulelo wa wanage Nuhu
\r (1 Umwaka 1:5-23)
\p
\v 1 Uno awo ulelo wa wanage Nuhu, Shemu na Hamu na Yafeti. Vikishile kipindi cha mazi mengi wano wose wadatu walela wana.
\li
\v 2 Wana wa Yafeti wakala, Gomeli na Magogu na Madai na Yavani na Tubali na Mesheki na Tilasi.
\li
\v 3 Wana wa Gomeli wakala, Ashikenazi na Lifati na Togama.
\li
\v 4 Wana wa Yavani wakala, Elisha na Talishishi na Kitimu na Dodanimu. 
\v 5 Kubitila awo wanhu wa isi za mwhani wenela mziisi zao, kila wanhu na ulonzi wao na makabila gao na izing'holo zao.
\li
\v 6 Wana wa Hamu wakala, Kushi na Misili na Putu na Kanaani.
\li
\v 7 Wana wa Kushi wakala, Seba na Havila na Sabita na Laama na Sabiteka.
\li Wana wa Laama wakala, Sheba na Dedani.
\p
\v 8 Kushi kakala na mwana yakemigwe Nimulodi, yakalile galu wa ichanduso na munhu mwene nguvu mwiisi. 
\v 9 Kakala msakaji mkulu mgameso ga Mndewa Imulungu, lekaavo wanhu olonga, “Uwe kamba Nimulodi msakaji mkulu mgameso ga Mndewa Imulungu!” 
\v 10 Mabuga gaichanduso ga utawala wake gakala, Babeli na Eleki na Akadi na Kaline, gose gakala mwiisi ya Shinali. 
\v 11 Kulawa kuko Nimulodi kachola Ashulu kazenga buga da Ninawi na Lehoboti na Kala, 
\v 12 na Leseni dili hagati ya Ninawi na buga kulu da Kala.
\b
\li
\v 13 Misili kawalela Waludi na Waanami na Walehabi na Wanafutuhi, 
\v 14 na Wapatulusi na Wakafutoli na Wakasuluhi. Wafilisiti walawa kwa Wakasuluhi.
\li
\v 15 Kanaani kawalela Sidoni, imwana chaudele na Heti. 
\v 16 Vivija Kanaani kakala muhenga wa Wayebusi na Waamoli na Wagiligashi, 
\v 17 na Wahivi na Waaliki na Wasini, 
\v 18 na Waalivadi na Wasemali na Wahamasi. Abaho ng'holo nyingi za Wakanaani zipwililika.
\p
\v 19 Na zimbaka za Wakanaani zisongela Sidoni kubitila nzila ya Gelali mbaka Gaza, abaho kubitila Sodoma na Gomola na Adima na Seboimu mbaka ako Lasha. 
\v 20 Awo uwo ulelo wa Hamu, kamba viweli mna gamakabila gao na isi zao na ulonzi wao.
\p
\v 21 Shemu, mkulu wa Yafeti, kalela wana. Shemu ayo muhenga wa wana wose wa Ebeli.
\li
\v 22 Wana wa Shemu wakala, Elamu na Ashulu na Alifakisadi na Ludi na Alamu.
\li
\v 23 Wana wa Alamu wakala, Usi na Huli na Geseli na Mashi. 
\v 24 Alifakisadi kamulela Shela na Shela kamulela Ebeli.
\li
\v 25 Ebeli kakala na wana wabili, imoja kakemigwa Pelegi kwavija mna ikipindi chake wanhu wa mwiisi wakala waigolile, na mwana iyagwe kakemigwa Yokitani.
\li
\v 26 Yokitani kawalela Alimodadi na Shelefu na Hasalimawesi na Yela, 
\v 27 na Hadolamu na Uzali na Dikila, 
\v 28 na Obali na Abimaeli na Sheba, 
\v 29 na Ofili na Havila na Yobabu. Awo wose wakala wanage Yokitani.
\p
\v 30 Isi iwakalile yenela kulawa Mesha mbaka Sefali kuvigongo va mwambu wa kudilawila zuwa. 
\v 31 Awo uwo ulelo wa Shemu, kamba viweli mna gamakabila gao na isi zao na ulonzi wao.
\p
\v 32 Zino azo ng'holo za wana wa Nuhu kamba viwaleligwe toka isi mbaka isi. Kubitila awo wanhu wa makabila gose wenela mwiisi yose vigeshile mazi mengi.
\c 11
\s Lingo da Babeli
\p
\v 1 Baho haichanduso wanhu wa mwiisi yose wakala olonga ulonzi umoja na mbuli zizija. 
\v 2 Avo wanhu viwafungile mwanza kuchola isi za mwambu wa kudilawila zuwa wayona isi ya bawe ako Shinali, na wakala kuko. 
\v 3 Avo wailongela wao kwa wao, “Amweye! Tutende matofali na tugasome moto vinogile.” Avo wakala na matofali badala ya mabwe na tongo tongo badala ya matope. 
\v 4 Wailongela, “Tuizengele buga na lingo donda divike mbaka kuulanga, ili tutende matwaga getu gajuwigwe na sikutupwililike mwiisi yose.”
\p
\v 5 Abaho Mndewa Imulungu kahumuluka hasi yalole dibuga na dilingo diwakalile ozenga wanhu awo. 
\v 6 Mndewa Imulungu kalonga, “Wanhu wano ni wanhu wa isi imoja na olonga ulonzi umoja, na kino acho kiwosonga kutenda, avo jojose diwolonda kutenda oditenda. 
\v 7 Leka tuhumuluke hasi, tukawakanganye ulonzi wao ili walemelwe kuitegeleza wao kwa wao.” 
\v 8 Avo Mndewa Imulungu kawapwililisa mwiisi yose na waleka kuzenga idibuga. 
\v 9 Buga dijo dikemigwa Babeli, kwavija aho Mndewa Imulungu hayawakanganye wanhu na kuwagwaa ulonzi mbasakanyo mbasakanyo na kulawa aho kawapwililisa wanhu mwiisi yose.
\s Ulelo wa Shemu
\r (1 Umwaka 1:24-27)
\p
\v 10 Uno awo ulelo wa Shemu. Miyaka mibili vigeshile mazi mengi, Shemu viyavikize miyaka gana, kamulela Alifakisadi. 
\v 11 Shemu viyamulelile Alifakisadi, kakala miyaka magana matano na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 12 Alifakisadi kakala na miyaka malongo madatu na tano, kamulela Shela. 
\v 13 Alifakisadi viyamulelile Shela, kakala miyaka magana mane na midatu, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 14 Shela kakala na miyaka malongo madatu, kamulela Ebeli. 
\v 15 Shela viyamulelile Ebeli, kakala miyaka magana mane na midatu, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 16 Ebeli kakala na miyaka malongo madatu na nne, kamulela Pelegi. 
\v 17 Ebeli viyamulelile Pelegi, kakala miyaka magana mane na malongo madatu, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 18 Pelegi viyakalile na miyaka malongo madatu, kamulela Leu. 
\v 19 Pelegi viyamulelile Leu, kakala miyaka magana mabili na tisa, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 20 Leu viyakalile na miyaka malongo madatu na mibili, kamulela Selugi. 
\v 21 Leu viyamulelile Selugi, kakala miyaka magana mabili na saba, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 22 Selugi viyakalile na miyaka malongo madatu, kamulela Naholi. 
\v 23 Selugi viyamulelile Naholi, kakala miyaka magana mabili, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 24 Naholi viyakalile na miyaka malongo mabili na tisa, kamulela Tela. 
\v 25 Naholi viyamulelile Tela, kakala na miyaka gana dimoja na longo na tisa, na kalela wana wayagwe wa kimbigalo na wa kitwanzi.
\p
\v 26 Tela viyakalile na miyaka malongo saba, kamulela Abulamu na Naholi na Halani.
\s Ulelo wa Tela
\p
\v 27 Uno awo ulelo wa Tela, tatao Abulamu na Naholi na Halani. Halani kakala tatake Lutu. 
\v 28 Kipindi Tela yang'ali mgima Halani kafa ako Uli buga da Wakalidayo kuyaleleke. 
\v 29 Abulamu na Naholi wasola wehe. Mwehe wa Abulamu kakemigwa Salai na mwehe wa Naholi kakemigwa Milika biti Halani, vivija Halani kakala tatake Isika. 
\v 30 Salai kakala mgumba. 
\v 31 Tela kamsola imwana Abulamu na imzukulu Lutu, yakalile mwanage Halani, na imukwe Salai mwehe wa Abulamu, kalawanya nao ako Uli buga da Wakalidayo, kachola na hewo mwiisi ya Kanaani, viwavikile kudibuga da Halani wakala kuko. 
\v 32 Tela kafa ako Halani viyakalile na miyaka magana mabili na tano.
\c 12
\s Mndewa komkema Abulamu
\p
\v 1 Mndewa Imulungu kamulongela Abulamu, “Segela mwiisi yako, waleke ndugu zako na ng'anda ya tatako uchole mwiisi yonda nikulagusile.
\q
\v 2 Nokutenda uwe na ulelo onda uwe kabila kulu.
\q Nokutenda umwede na kuditenda twaga jako dijuwigwe ng'hani, na gweye kokuwa kilamuso cha wanhu wengi kumweda.
\q
\v 3 Munhu yonda yakutendele ganogile na niye nomtendela ganogile.
\q Lakini munhu yonda yakuduwile na niye nomduwila.
\q Kubitila gweye nowatenda wanhu wa isi zose wamwede.”
\p
\v 4 Abulamu viyakalile na miyaka malongo saba na tano kasegela Halani, kamba viyalongeligwe na Mndewa Imulungu, na Lutu kachola hamoja na heyo. 
\v 5 Abulamu kamsola imwehe Salai na Lutu mwana wa ndugu yake hamoja na vinhu vao vose na wanhu wose wawapatile ako Halani. Wasegela kuchola isi ya Kanaani. Viwavikile ako, 
\v 6 Abulamu kabita mziisi mbaka Shekemu, hanhu hong'ala heli na biki kulu da Mole. Kipindi acho Wakanaani wao wakalile iwenekae wa isi ayo. 
\v 7 Ako Mndewa Imulungu kamulawilila Abulamu, kamulongela, “Ino ayo isi yonda niwagwee ulelo wako.” Abaho Abulamu kamzengela upango wa kulavila nhosa Mndewa yamulawilile. 
\v 8 Kulawa kuko Abulamu kasegela kachola kuvigongo mwambu wa kudilawila zuwa wa Beseli keka ng'hambi hagati ya buga da Beseli mwambu wa kudihongela zuwa na buga da Ai mwambu wa kudilawila zuwa. Kuko vivija kamzengela Mndewa Imulungu upango wa kulavila nhosa na kaditambikila twaga da Mndewa. 
\v 9 Abaho Abulamu kagendelela na mwanza kuchola mwambu wa Negebu ubanzi wa kusini.
\s Abulamu ka Misili
\p
\v 10 Lakini kukala na lufilili lwa nzala mwiisi ayo. Avo Abulamu kachola kukala Misili, kwavija nzala ikala ng'hulu ng'hani. 
\v 11 Viyakalile mmambwegambwega kuvika Misili, kamulongela imwehe Salai, “Nojuwa gweye kwa mtwanzi unogile na kogela lembo. 
\v 12 Wamisili wahakona olonga, ‘Ino mwehe wake,’ avo ong'homa na gweye okuleka mgima. 
\v 13 Avo walongele gweye kwa lumbu jangu, avo mbuli ya gweye hawang'homa bule na onhenda goya.” 
\v 14 Abulamu viyavikile Misili, wenekae wa kuko wamona Salai kakala mtwanzi yanogile ng'hani. 
\v 15 Wanhu weli na ukulu muundewa wa Falao viwamone Salai wamtogola ng'hani kwa mndewa Falao, avo Salai kagaligwa mng'anda ya mndewa. 
\v 16 Avo, mbuli ya Salai mndewa Falao kamtendela Abulamu ganogile, na kagweleligwa ng'hondolo na ng'ombe na vihongwe mbigalo na vihongwe watwanzi na watumwa wa kimbigalo na wa kitwanzi na ngamiya.
\p
\v 17 Lakini Mndewa Imulungu kamkoboza Falao na wanhu wose wa mng'anda yake na kawagwaa mitamu mbuli ya Salai, mwehe wake Abulamu. 
\v 18 Avo Falao kamkema Abulamu, kamulongela, “Kunhenda choni gweye? Habali hunongele kamba Salai mwehe wako? 
\v 19 Habali kunongela kakala lumbu jako na kundeka nimsole yawe mwehe wangu? Avo sambi, ayo baho mwehe wako, msole uhalawe hano!” 
\v 20 Avo Falao kawalagiza wanhu zake, na hewo wamuleka Abulamu yasegele na mwehe wake hamoja na vinhu vake vose.
\c 13
\s Abulamu na Lutu oigola
\p
\v 1 Abulamu kabwela kulawa Misili, kachola mwambu wa Negebu, kakala hamoja na mwehe wake na vinhu vake vose hamoja na Lutu. 
\v 2 Abulamu kakala munhu tajili ng'hani. Kakala na fugo nyingi na shaba na zahabu. 
\v 3 Kagendelela na mwanza wake kulawa Negebu mbaka Beseli. Kavika hanhu kuyekile ng'hambi yake aho haichanduso hagati ya Beseli na Ai, 
\v 4 aho kuyazengile upango wa kulavila nhosa. Aho kaditambikila twaga da Mndewa Imulungu.
\p
\v 5 Lutu yakalile kokwanga hamoja na Abulamu, heyo vivija kakala na fugo na vibanda. 
\v 6 Wakala na fugo nyingi mbaka isi ija ikala ndodo kwa Abulamu na Lutu kukala hamoja. 
\v 7 Avo wasusilaji wa Abulamu na wasusilaji wa Lutu wasonga kugomba. Kipindi acho Wakanaani na Wapelizi awo wakalile wenekae wa isi ayo.
\p
\v 8 Abaho Abulamu kamulongela Lutu, “Niye na gweye sikutugombe hebu wasusilaji zako na wasusilaji zangu sikuwagombe kwavija niye na gweye twa ndugu. 
\v 9 Avo tuigole. Sagula mwambu wowose wa isi kuulonda, wahachola mwambu wa mkono wa kumoso niye nochola mwambu wa mkono wa ukudila, wahachola mwambu wa mkono wa ukudila niye nochola mwambu wa mkono wa ukumoso.”
\p
\v 10 Lutu kalola, kajona bonde da lwanda lwa Yolidani dikala dimemile mazi kila hanhu, kamba mgunda wa Mndewa Imulungu hebu kamba isi ya Misili mwambu wa Soali. Kino kikala kipindi Mndewa Imulungu yang'hali hanagabananga mabuga ga Sodoma na Gomola. 
\v 11 Avo Lutu kaisagulila bonde jose da lwanda lwa Yolidani, kachola mwambu wa kudilawila zuwa. Wanhu awo wabili vivo viwaigolile. 
\v 12 Abulamu kasigala mwiisi ya Kanaani na Lutu kakala mna gamabuga gakalile kubonde, keka ng'hambi yake behi na Sodoma. 
\v 13 Wanhu wa kuko Sodoma wakala wehile na wakala omtendela Mndewa Imulungu nzambi nyingi.
\s Abulamu kochola Hebuloni
\p
\v 14 Lutu viyaigolile na Abulamu, Mndewa Imulungu kamulongela Abulamu, “Aho hawili lola goya mhande zose. 
\v 15 Isi yose ino yuulola, nokugwaa gweye na ulelo wako, iwe yenu milele. 
\v 16 Nowatenda wanhu wa ulelo wako wawe wengi mbaka munhu sikuyadahe kuwapeta, kamba vija msanga, avo kamba hana munhu kodaha kuupeta msanga baho kodaha kuwapeta wanhu wa ulelo wako. 
\v 17 Sambi, chola ukaikagule isi ayo yose, kwavija isi ayo yose nokugwaa gweye.” 
\v 18 Avo Abulamu kahama kuing'hambi yake, kachola kukala behi na mibiki mikulu ya Mamule\f + \fr 13:18 \fr*\fq Mamule \fq*\ft twaga da munhu yahandile mibiki ayo, vivija ditambuligwa sula ya 14:13.\ft*\f* ako Hebuloni, na ako kamzengela Mndewa Imulungu upango wa kulavila nhosa.
\c 14
\s Abulamu komkombola Lutu
\p
\v 1 Kipindi acho mndewa Amulafeli wa Shinali na mndewa Alioko wa Elasali na mndewa Kedolilaomeli wa Elamu na mndewa Tidali wa Goimu, 
\v 2 wachola kuitowa na wandewa wano, mndewa Belao wa Sodoma na mndewa Bilisha wa Gomola na mndewa Shinabu wa Adima na mndewa Shemebeli wa Seboimu na mndewa wa Bela na vivija Soali. 
\v 3 Wandewa awo wose watano waiting'hana kubonde da Sidimu hebu bahali ya Mkele. 
\v 4 Kwa kipindi cha miyaka longo na mibili wakala mmakono ga mndewa Kedolilaomeli, lakini muumwaka wa longo na ndatu wambiduka. 
\v 5 Muumwaka wa longo na nne, mndewa Kedolilaomeli na waja wandewa wayage weza na kuwahuma Walefai ako Ashitaloti Kalinaimu na Wazuzi ako Hamu na Waemi ako Shawe Kiliataimu, 
\v 6 na Waholi ako kuvigongo vao va Seili mbaka Elipalani behi na kiwala. 
\v 7 Abaho wabwela kuchugu mbaka Enimishipati hebu Kadeshi, waitowa isi yose ya Waamaleki na kuwahuma na vivija wawatowa Waamoli wakalile Hazazoni Tamali.
\p
\v 8 Abaho mndewa wa Sodoma na mndewa wa Gomola na mndewa wa Adima na mndewa Seboimu na mndewa wa Bela hebu Soali wengila kukigongo kubonde da Sidimu, 
\v 9 waitowa na Kedolilaomeli mndewa wa Elamu na Tidali mndewa wa Golimu na Amulafeli mndewa wa Shinali na Alioko mndewa wa Elasali, wandewa wane waitowa na wandewa watano. 
\v 10 Bonde da Sidimu dikala dimemile masimo ga lami, avo wandewa wa Sodoma na Gomola viwakalile okimbila ing'hondo wadumbukila mumo, lakini wandewa wayagwe wasigale wakimbilila kuvigongo. 
\v 11 Avo waja wahumile, wavisola vinhu vose va Sodoma na Gomola, vivija wasola ndiya zao, wasegela. 
\v 12 Vivija wamgela mmakono Lutu, mwana wa ndugu yake Abulamu hamoja na vinhu vake, kwavija Lutu kakala yokala Sodoma, abaho walawanya.
\p
\v 13 Munhu imoja yahonyeke, kamgalila usenga Abulamu yakalile Muebulania, na yakalile kokala behi na mibiki mikulu ya Mamule ya Muamoli, yakalile ndugu yake Eshikoli na Aneli, wose wakala wailumbile na Abulamu. 
\v 14 Abulamu viyahulike ndugu yake Lutu kageligwa mmakono, kalawa na wanhu zake wakalile magalu magana madatu na longo na nane waleleke mng'anda yake, wawakweleleza wanhu awo mbaka Dani. 
\v 15 Ako kawagola wanhu zake mvibumbila. Ikilo kawatowa wanhu awo, kawawinga mbaka Hoba, kasikazini ya Damesiki. 
\v 16 Baho, Abulamu kavikombola vinhu vose visoligwe na wanhu awo na kamkombola Lutu ndugu yake, vinhu vake, hamoja na watwanzi na wanhu wayagwe.
\s Abulamu kotambikiligwa na Melikizedeki
\p
\v 17 Abulamu viyakalile kobwela kulawa kumtowa mndewa Kedolilaomeli na wayage, mndewa wa Sodoma kachola kuiting'hana na heyo kubonde da Shawe hebu Bonde da Mndewa. 
\v 18 Na heyo Melikizedeki, yakalile mndewa wa Salemu na vivija yakalile mulava nhosa wa Imulungu yeli Uchanha Ng'hani, kamgalila Abulamu gate na divai, 
\v 19 kamtambikila kwa kulonga, “Imulungu yeli Uchanha Ng'hani, yalumbile ulanga na isi, yamtendele ganogile Abulamu! 
\v 20 Na Imulungu yeli Uchanha Ng'hani yagweleligwe ukulu, kwa kukugwaa udahi wa kuwahuma wanhu wakwihile.” Na heyo Abulamu kamgwaa Melikizedeki kinhu kimoja mna ikila vinhu longo kwa vinhu vose viyapatile kuing'hondo.
\p
\v 21 Mndewa wa Sodoma kamulongela Abulamu, “Ngwelela niye wanhu awo, na vinhu vose avo sola gweye.”
\p
\v 22 Abulamu kamwidika mndewa wa Sodoma, “Noiduwila kwa Mndewa Imulungu, yeli Uchanha Ng'hani, yalumbile ulanga na isi, 
\v 23 sisola kinhu chako chochose, sisola hata luzi hebu luzabi lwa vilatu, Sambi uitape kwa kulonga, ‘Niye ayo nimtendile Abulamu yawe tajili’ 
\v 24 Avo sisola kinhu chochose, ila nosola kiwadile wanhu zangu na kija cha wanhu wanicholile nao, Aneli na Eshikoli na Mamule, wao wana fungu mna ivinhu avo.”
\c 15
\s Imulungu koilagana na Abulamu
\p
\v 1 Vizibitile mbuli azo, Mndewa Imulungu kamulongela Abulamu mzinzozi, “Abulamu, sikuudumbe! Niye ayo ngao yako. Niye na hamoja na gweye, na kinhu acho kinoga ng'hani kumwako.” 
\v 2 Lakini Abulamu kalonga, “Go Mkulu Mndewa Imulungu, kongwaa choni na niye nabule mwana wa kuhazi na muhazi wangu ayo Eliezeli munhu wa ako Damesiki?” 
\v 3 Abulamu kalonga, “Lola hungwelele bule mwana, avo mtumwa yaleligwe mng'anda yangu ayo yonda yawe muhazi wangu.”
\p
\v 4 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela, “Munhu ino honda yawe muhazi wako, lakini mwana yonda umulele mwenyego ayo yonda yawe muhazi wako.” 
\v 5 Aho Mndewa Imulungu kamulava kunze Abulamu, kamulongela, “Lola uchanha upete zinhondo, kamba kweli kodaha kuzipeta. Ulelo wako okuwa kamba vizili zinhondo azo.”
\p
\v 6 Abulamu kamtogola Mndewa Imulungu na kwa mbuli ayo Mndewa Imulungu kamgesa Abulamu kamba munhu yanogile mgameso gake.
\p
\v 7 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela Abulamu, “Niye ayo Mndewa Imulungu nikugalile kulawa Uli, buga da Wakalidayo, ili nikugwee isi ino.”
\p
\v 8 Lakini Abulamu kalonga, “Go Mkulu Mndewa Imulungu, nojuwaze kamba isi ino yokuwa yangu?”
\p
\v 9 Avo Mndewa kamwidika, “Ngalila ng'ombe yeli na miyaka midatu na mbuzi wa kitwanzi yeli na miyaka midatu na ng'hondolo wa kimbigalo yeli na miyaka midatu na huwa na kinda da njiwa.” 
\v 10 Abulamu kamgalila Mndewa Imulungu wanyama awo, kila imoja kambalula, kavika ivihande mmisafa mibili kuno na kuno, lakini iwandege hawabalule bule. 
\v 11 Jola viwezile kuna imitufi ayo, Abulamu kawawinga.
\p
\v 12 Zuwa vidikalile dohonga, Abulamu kapata utulo kawasa, bwembwe da ziza kulu dimwizila. 
\v 13 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela Abulamu, “Ujuwe goya kamba ulelo wako okala kamba wanhu baki mwiisi ya ugeni, okuwa watumwa na odununzigwa ng'hani kwa miyaka magana mane. 
\v 14 Lakini nowakoboza wanhu wa isi yonda wakale muutumwa, kukimambukizo osegela mwiisi ayo iwakalile kuno wana vinhu vingi. 
\v 15 Lakini gweye mwenyego kokuwa mgima kwa siku nyingi na kofa moyo hoole na kozikigwa goya. 
\v 16 Vizukulu vako vilembwe vobwela hano, kwavija nzambi za Waamoli zing'hali hazinavikila kuwa nyingi avo niwataguse.”
\p
\v 17 Viivikile ikilo, nongo ilava yosi na wenge da moto ukwaka voneka vobita hagati ya maunde ga nyama. 
\v 18 Siku ayo Mndewa Imulungu kailagana na Abulamu, kalonga, “Nowagwaa isi ino wanhu wa ulelo wako, kulawa lwanda lwa Misili mbaka lwanda luja mkulu lwa Fulate, 
\v 19 hamoja na isi za Wakeni na Wakenizi na Wakadimoni, 
\v 20 na Wahiti na Wapelizi na Walefai, 
\v 21 na Waamoli na Wakanaani na Wagiligashi na Wayebusi.”
\c 16
\s Salai na Hajili
\p
\v 1 Avo, Salai, mwehe wake Abulamu, kakala hanamulelela wana bule. Lakini kakala na mtumwa wa kitwanzi, Mmisili, twaga jake Hajili. 
\v 2 Avo Salai kamulongela Abulamu, “Mndewa Imulungu kangwaa ugumba. Genda ukawase na mtumwa wangu wa kitwanzi, sengine nopata wana kubitila heyo.” Avo Abulamu katogola kiyalongile Salai. 
\v 3 Abaho, Salai kamsola mtumwa wake wa kitwanzi, mwenekae wa Misili, yakemigwe Hajili kamgwaa mkasano wake yamtende mwehe wake. Gago galawilila Abulamu viyakalile Kanaani kwa miyaka longo. 
\v 4 Abulamu kawasa na Hajili, na Hajili kagoga inda. Lakini Hajili viyagogile inda kasonga kuitapa na kumbezeli Salai.
\p
\v 5 Abaho Salai kamulongela Abulamu, “Gweye ayo kilamuso cha niye kudununzwa. Niye nikugwaa mtumwa wangu, kwavija sambi kajuwa kana inda, kosonga kunibezeli niye. Mndewa Imulungu na yatutaguse niye na gweye!”
\p
\v 6 Lakini Abulamu kamulongela Salai, “Mtumwa wako kammakono gako, mtendele viulonda.” Avo Salai kamdununza ng'hani Hajili mbaka kakimbila.
\p
\v 7 Msenga wa kuulanga wa Mndewa kamvika Hajili kuinzasa ako kuluwala, ikalile hamgwazo wa nzila ya kuchola Shuli. 
\v 8 Msenga ayo wa kuulanga kamuuza, “Gweye Hajili, mtumwa wa Salai, kolawa kwahi na kochola kwahi?”
\p Hajili kamwidika, “Nomkimbila Salai inimsang'hanila.”
\p
\v 9 Abaho msenga ayo wa Mndewa Imulungu kamulongela, “Bweleganya kwa Salai ukamtegeleze.” 
\v 10 Abaho kamulongela, “Nokugwaa ulelo mkulu ng'hani mbaka wanhu olemelwa kuwapeta.” 
\v 11 Abaho msenga ayo wa Mndewa Imulungu kamulongela, “Gweye kuna inda, na kolela mwana wa kimbigalo, komgwaa twaga da Ishimaeli, fambulo jake kahulika, kwavija Mndewa Imulungu kahulika kudununzwa kwako. 
\v 12 Lakini mwanago kokala kamba kihongwe wa kumuhulo, hailumba na wanhu na wanhu nao hawailumba na heyo bule. Koihasanya na ndugu zake wose.”
\p
\v 13 Avo Hajili kamgwaa Mndewa Imulungu iyalongile na heyo twaga da, “Imulungu konilola.” Kwavija kalonga, “Nimona heyo yonyona niye.” 
\v 14 Lekaavo kuna sima dokemigwa Beeli Lahai Loi, fambulo jake sima da ija yeli mgima yonyona niye. Sima dijo ding'hali kuko, ako hagati ha Kadeshi na Beledi.
\p
\v 15 Avo Hajili kamulelela Abulamu mwana wa kimbigalo, Abulamu kamgwaa mwana ayo twaga da Ishimaeli. 
\v 16 Hajili viyamulelile Ishimaeli, Abulamu kakala yavikize miyaka malongo manane na sita.
\c 17
\s Kwingila kumbi acho kilaguso cha lagano
\p
\v 1 Abulamu viyavikize miyaka malongo tisa na tisa, Mndewa Imulungu kamulawilila, kamulongela, “Niye na Imulungu yeli na Udahi wose, nhegeleze na utende ganogile. 
\v 2 Na niye notenda lagano na gweye na kwengeza wanhu wa ulelo wako.” 
\v 3 Abulamu kafugama, kaidulika mbaka hasi. Nayo Imulungu kamulongela, 
\v 4 “Notenda lagano dino na gweye, nokulongela, kokuwa tata wa makabila mengi. 
\v 5 Kulawa sambi, twaga jako hukemigwa Abulamu, ila kokemigwa Abulahamu, kwavija nikutenda tata wa makabila mengi.” 
\v 6 Nokutenda uwe na ulelo mkulu, kulawa kumwako olawa wanhu wa makabila mengi na wayagwe okuwa wandewa.
\p
\v 7 “Lagano jangu na gweye na ulelo wako dabule uhelelo. Avo nokuwa Imulungu wako na Imulungu wa ulelo wako. 
\v 8 Nokugwaa isi ino yose ya Kanaani yuukala kamba munhu baki. Isi yose ya Kanaani yokuwa ya ulelo wako milele, na niye nokuwa Imulungu wao.”
\p
\v 9 Abaho Imulungu kamulongela Abulahamu, “Na gweye udigoge lagano jangu, gweye mwenyego na ulelo wako na ng'holo zao. 
\v 10 Dino dijo lagano jangu, niye na gweye, na ulelo wako, kila mbigalo kumwenu kolondigwa yengile kumbi. 
\v 11 Mwingile kumbi, iwe kilaguso cha lagano jangu niye na mweye. 
\v 12 Kila mwana wa kimbigalo muulelo wako yahavikiza siku nane tangu kuvumbuka yengizigwe kumbi, mutende vivo kwa watumwa waleligwe mng'anda yako na watumwa waguligwe kwa sente zenu kulawa kwa wanhu baki. 
\v 13 Kila imoja yaleleke mng'anda yako, hebu yaguligwe kwa sente zako, yengile kumbi. Kino chokuwa kilaguso cha lagano jangu mzing'huli zenu na dino dokuwa lagano dilibule uhelelo. 
\v 14 Mbigalo yoyose yahaleka kwingila kumbi yabaguligwe na wanhu zake kwavija kadibena lagano jangu.”
\p
\v 15 Abaho Imulungu kamulongela Abulahamu, “Na mwehe wako sikuumkeme Salai, kulawa sambi twaga jake Sala. 
\v 16 Nomtendela ganogile, kokulelela mwana wa kimbigalo. Nomtendela ganogile, kokuwa mama wa makabila mengi na wandewa wa wanhu olawa kumwake.”
\p
\v 17 Abulahamu kaidulika mbaka hasi, kakala kosekelela kuno kogelegeza, “Vino, vodahika kweli mwana kuvumbuka kulawa kwa mvele wa miyaka gana? Vino, Sala yeli na miyaka malongo tisa, kodaha kweli kulela mwana?” 
\v 18 Avo, Abulahamu kamuuza Imulungu, “Habali hutogola Ishimaeli yawe muhazi wangu?”
\p
\v 19 Lakini Imulungu kamwidika, “Bule! Mwehe wako Sala kokulelela mwana wa kimbigalo, komgwaa twaga da Isaka. Heyo na wanhu wa ulelo wake nokwika nao lagano dilibule uhelelo. 
\v 20 Nikuhulika viupulile mbuli ya Ishimaeli, avo nomtendela ganogile kwa kumgwaa wana wengi na ulelo mkulu. Na heyo kokuwa tata wa watawala longo na wabili na nomtenda yawe na ulelo onda uwe kabila kulu. 
\v 21 Lakini lagano jangu nodika kwa Isaka, yonda yakulelele Sala aho mwakani kipindi kamba kino.” 
\v 22 Imulungu viyamambukize kulonga na Abulahamu, kamuleka.
\p
\v 23 Siku didija Abulahamu kamwingiza kumbi mwanage Ishimaeli na vivija kawengiza kumbi waja yawagulile na wambigalo wose wakalile mng'anda yake kamba viyalongeligwe na Imulungu. 
\v 24 Abulahamu viyengile kumbi kakala na miyaka malongo tisa na tisa, 
\v 25 na mwanage Ishimaeli viyengile kumbi kakala na miyaka longo na ndatu. 
\v 26 Abulahamu na mwanage Ishimaeli wengila kumbi siku dimoja, 
\v 27 kengila kumbi hamoja na wambigalo wose wakalile mng'anda yake hamoja na waja waleleke mng'anda yake na waja waguligwe.
\c 18
\s Abulahamu kolongeligwa mbuli ya mwana
\p
\v 1 Zuwa vidikalile dokwaka, Abulahamu kakala yakalile hana uluhelengo lwa kibanda chake. Mndewa Imulungu kamulawilila Abulahamu behi na mibiki mikulu ya Mamule, 
\v 2 Abulahamu viyenule kihanga chake, kawona wanhu wadatu wema. Viyawone, kawakimbilila na kaidulika mbaka hasi, 
\v 3 Abulahamu kalonga, “Wakulu mweye, mwahaninogela sikumumbite vivino, niye na msang'hanaji wenu. 
\v 4 Ndekeni niwagalile mazi ga kusunha magulu genu, humuleni hano hasi mdibiki. 
\v 5 Kipindi mohumula, nowagalileni ndiya kidogo muje, mpate mhamba ya kugendelela na mwanza wenu. Mweye mwa wageni zangu, ndekeni niwasang'hanile.” Nao wamwidika, “Vinoga, sang'hana kamba viulongile.”
\p
\v 6 Avo Abulahamu himahima kengila mkibanda cha Sala, kamulongela, “Lopola, usole mhishi tano za usage unogile ng'hani, ukande, uteleke magate.” 
\v 7 Abaho kalopola kuchola kudibumbila da fugo yake, ako kasagula bofu dimoja da ng'ombe ditelele goya, kamgwaa mtumwa wake, na heyo kapigilika himahima. 
\v 8 Abaho Abulahamu kasola siagi na maziwa, na unde dipile da ng'ombe, kawatandila wageni zake. Viwakalile hasi mdibiki woja, na heyo kema behi na nao.
\p
\v 9 Abaho waja iwageni wamuuza, “Mwehe wako Sala kakwahi?” Abulahamu kawedika, “ka Mng'anda mkibanda.”
\p
\v 10 Abaho imoja wao kalonga, “Nobwela kumwako kipindi kamba kino mwakani, na mwehe wako Sala kolela mwana wa kimbigalo.”
\p Sala yakalile haulwivi, kukisogo chake, kakala kotegeleza. 
\v 11 Abulahamu na Sala wakala wavele, na Sala kakala hatumika. 
\v 12 Avo, Sala kakala koseka munda kwa munda, kalonga, “Niye namvele na mkasano wangu vivija mvele, vino nodaha kudeng'helela na kupata wana?”
\p
\v 13 Abaho Mndewa Imulungu kamuuza Abulahamu, “Habali Sala kaseka na kuiuza kamba kodaha kulela mwana muuvele wake? 
\v 14 Vino, kuna kinhu chochose hakidahika kwa Mndewa Imulungu? Kamba vinongile, nobwela mkipindi kikigwe, mwehe wako Sala kolela mwana wa kimbigalo.”
\p
\v 15 Sala kengilwa bwembwe, avo kalema kwa kulonga, “Aka, sisekile bule!” Lakini Mndewa Imulungu kamulongela, “Ona, kukala useka.”
\s Abulahamu kowapulila wenekae wa Sodoma
\p
\v 16 Wanhu awo viwenuke ili wasegela, walongoza umwambu kudili buga da Sodoma, na Abulahamu kawasindikiza muumwanza wao. 
\v 17 Abaho Mndewa Imulungu kalonga, “Vino, nimfise Abulahamu kinhu kinilonda kusang'hana? 
\v 18 Ulelo wake okuwa kabila kulu na kubitila hewo wanhu wa makabila gose nowatendela vinhu vinogile. 
\v 19 Nimsagula heyo ili yawalagize wanage na ulelo wao wagoge nzila ya Mndewa Imulungu kwa kutenda gaja goyolonda Mndewa, avo Mndewa yagavikize gaja gayamulongele Abulahamu.”
\p
\v 20 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela Abulahamu, “Wanhu wa Sodoma na Gomola oyalaliligwa ng'hani kwavija nzambi zao zibanza. 
\v 21 Avo, nochola kuko halole mwenyego, kamba gaja ganihulike gaukweli, kwavija nolonda kujuwa.”
\p
\v 22 Avo, wanhu awo wasegela, wachola Sodoma, lakini Mndewa Imulungu kasigala na Abulahamu. 
\v 23 Abaho Abulahamu kamcholela Mndewa Imulungu, kamuuza, “Vino, kweli kochola kuwakoboza wanogile hamoja na wene nzambi? 
\v 24 Vino, kamba kudibuga hokuwa na wanhu wanogile malongo matano, kodikoboza buga jose? Vino, hudileka bule ili wanhu awo malongo matano wahonyeke? 
\v 25 Sigesa kamba kotenda vivo, kuwakoma wanhu wanogile hamoja na wanhu wene nzambi! Havidahika bule, kwavija msemi wa isi yose kolondigwa yataguse goya.”
\p
\v 26 Mndewa Imulungu kamwidika, “Kamba nahawona wanhu wanogile malongo matano mdibuga da Sodoma, mbuli ya awo nodileka buga jose.”
\p
\v 27 Abulahamu kalonga, “Chonde, niye nihonzolomoka kulonga na Mndewa hamoja niye na timbwisi na sikinhu chochose. 
\v 28 Lakini kamba wanhu wanogile wahawa malongo mane na tano badala malongo matano, vino, kodikoboza buga jose kwavija wahunguka wanhu watano?”
\p Mndewa Imulungu kamwidika, “Kamba nahawona wanhu wanogile wavika malongo mane na tano sidikoboza bule.”
\p
\v 29 Abulahamu kengeza kulonga, “Kamba okala wanhu malongo mane waiyeka.”
\p Mndewa Imulungu kamwidika, “Mbuli ya wanhu awo wanogile malongo mane, sitenda vivo bule.”
\p
\v 30 Abulahamu kalonga, “Go, Mndewa, chonde! sikuugevuzike, nolonga kabili. Vilihi kamba okoneka wanhu wanogile malongo madatu?”
\p Mndewa Imulungu kamwidika, kamba nahawona wao malongo madatu, sitenda vivo bule.
\p
\v 31 Abulahamu kalonga, “Chonde, gela kumgongo uhonzolomo wangu wa kulonga na gweye, Mndewa. Yokuwa vilihi kamba wahakoneka wanhu wanogile malongo mabili?”
\p Mndewa Imulungu kamwidika, “Mbuli ya awo malongo mabili, sitenda vivo bule.”
\p
\v 32 Abaho kalonga, “Go, Mndewa, chonde! sikuugevuzike, ndeka nyengeze kulonga. Kamba okoneka wanhu wanogile longo waiyeka, yokuwa vilihi?”
\p Mndewa Imulungu kamwidika, “Mbuli ya awo longo, sitenda vivo bule.” 
\v 33 Mndewa Imulungu viyeshilize kulonga na Abulahamu, kasegela, na Abulahamu kabwela ukae kumwake.
\c 19
\s Kwiha kwa wanhu okala Sodoma
\p
\v 1 Wasenga awo wabili wa kuulanga wavika kudibuga da Sodoma ichungulo, Lutu kakala yakalile hana ulwivi lwa dibuga da Sodoma. Viyawone, kenuka kawabokela, kaidulika mbaka hasi, 
\v 2 kalonga, “Wakulu zangu, chonde tucholeni ukae kumwangu, niye na msang'hanaji wenu. Ako mosunha magulu genu na kuwasa kumwangu kilo cha lelo, abaho imitootondo ng'hani mogendelela na mwanza wenu.”
\p Lakini, awo walonga, “Bule, towasa baha kunze kulubuga.”
\p
\v 3 Lakini Lutu kawasusumiza ng'hani mbaka watogola na wachola na heyo ukae kumwake. Lutu kawatelekela ndiya ya magate gelibule hamila, na hewo wagaja.
\p
\v 4 Wang'hali hawanawasa, wambigalo wose wa buga da Sodoma, wabwanga kwa wavele waizunguluka ing'anda ya Lutu. 
\v 5 Wamkema Lutu, wamuuza, “Wakwahi wambigalo wezile kumwako? Walave kunze. Tolonda kuwawasa!”
\p
\v 6 Lutu kalawa kunze na kuhinda ulwivi kukisogo chake. 
\v 7 Kawalongela, “Mbwiga zangu, chonde, sikumutende kinhu kihile kamba acho! 
\v 8 Loleni, nina wandele wabili wang'hali wali. Ndekeni niwagalile wandele awo muwatende vimulonda. Lakini sikumuwatendele kinhu chochose wambigalo wano, kwavija wano wageni zangu.”
\p
\v 9 Lakini awo walonga, “Ndoko! Gweye kwa zinhu da kutali, na sambi koitenda kwa msemi! Tokutendela kinhu kihile ng'hani kubanza awo iwageni zako.” Wagangamala kumsung'ha Lutu mbaka walonda kubena ulwivi. 
\v 10 Lakini wanhu awo wakalile mng'anda wagolosa makono gao, wamsung'hila Lutu mng'anda na kuhinda ulwivi. 
\v 11 Abaho wawagela usuwameso wambigalo wose wakalile kunze hana ulwivi, wakulu kwa wadodo, avo hawaluwone ulwivi.
\s Lutu kosegela Sodoma
\p
\v 12 Wanhu waja wabili wamulongela Lutu, “Vino, kunayo munhu yoyose iyagwe hano, sengine wanago, wakwe zako, hebu ndugu wayagwe iwokala kudibuga dino? Wasegese hano, 
\v 13 todibananga buga dino kwavija Mndewa Imulungu kahulika wanhu viwoiyalala mbuli ya wanhu wano, na heyo katutuma twize kudibananga.”
\p
\v 14 Abaho Lutu kawacholela iwakwe, walondile kusola wanage kawalongela, “Amweye, lopoleni kuhalawa hanhu hano, Mndewa Imulungu kohabananga.” Lakini iwakwe wagesa kakala kowageweza.
\p
\v 15 Usiku viuchile wasenga awo wa kuulanga wawamba kumulongela Lutu, “Lopola! Msole mwehe wako na wandele zako wabili weli hano, ili buga dahabanangigwa sikumufe.” 
\v 16 Lutu kakala konyawanyawa. Lakini Mndewa Imulungu kamonela bazi. Wasenga awo wa kuulanga wamgoga makono gake na makono ga mwehe wake na makono ga wandele zake wabili, wawalongoza goya kulawa kudibuga dija. 
\v 17 Viwawalavile kunze, msenga imoja wa kuulanga kawalongela, “Kimbileni muuhonye ugima wenu! Sikumulole kukisogo na sikumwime hanhu hohose kubonde. Kimbileni kuvigongo, sikumufe.”
\p
\v 18 Lakini Lutu kawalongela, “Bule, wakulu zangu. 
\v 19 Niye na msang'hanaji wenu munyona nofaya ng'hani, munyonela bazi ng'hani kwa kuuhonya ugima wangu. Lakini sidaha bule kukimbila mbaka kuna ivigongo, zumozumo dino domvika ning'hali sinavika kuko, na niye nofa. 
\v 20 Mojona buga dija? Hadili kutali bule. Ndekeni ng'himbilile kuja, dokoneka buga dodo lakini kuko konda nihonyeke.”
\p
\v 21 Na heyo kamwidika, “Ona, nhogola. Buga dija sidibananga bule. 
\v 22 Lopola kukimbila! Sidaha kutenda kinhu chochose mbaka vonda uvike kuko.”
\p Lekaavo buga dijo dikemigwa Soali, fambulo jake dodo.
\s Kubanangigwa kwa Sodoma na Gomola
\p
\v 23 Lutu viyavikile Soali, zuwa dikala dikunguzuke. 
\v 24 Bahaja kulawa kuulanga Mndewa Imulungu kahumulusa mabwe gokwaka moto mgamabuga ga Sodoma na Gomola, 
\v 25 kagabananga mabuga gago, bonde jose, na wenekae wose na minoga yose yotile mwiisi. 
\v 26 Lakini mwehe wake Lutu kalola kukisogo na kagaluka dibwe da mkele.
\p
\v 27 Imitondo iyagwe, Abulahamu kalopola kuchola hanhu haemile haulongozi ha Mndewa Imulungu. 
\v 28 Kalola hasi mwambu wa Sodoma na Gomola, kubonde jose kona yosi dofililika mwiisi. Yosi dijo diigala na yosi dilawa mdibiwi kulu dikwaka. 
\v 29 Avo Mndewa Imulungu viyagabanange mabuga geli kubonde kuyakalile Lutu, kamgesa Abulahamu na katogola Lutu yahonyeke.
\s Kuwolawa Wamoabu na Waamoni
\p
\v 30 Kwavija Lutu kakala kodumba kukala kudibuga da Soali, kasegela heyo hamoja na wandele zake wabili, kachola kuvigongo ako kakala kuimhango. 
\v 31 Siku dimoja, mndele imkulu kamulongela imdodo, “Lola, tataetu mvele na kuno kutukala kuduhu mbigalo wa kutuwasa kamba viwotenda wanhu wose mwiisi ili na siye tupate wana. 
\v 32 Leka, tumgwee tataetu divai yang'we yakoligwe, abaho tuwase na heyo na tulele nayo wana.” 
\v 33 Ikilo wamgwaa tatao divai, na mndele ija imkulu kawasa nayo. Lakini tatake hajuwile bule kwavija kakala yakoligwe ng'hani.
\p
\v 34 Imitondo iyagwe mwana imkulu kamulongela imdodo, “Jana ikilo niwasa na tata, na lelo leka tumgwee divai yakoligwe, abaho na gweye ukawase nayo avo wose tulele na tataetu.” 
\v 35 Avo kilo acho, wamgwaa tatao divai, kakoligwa, abaho mndele ija imdodo kawasa nayo, lakini tatake hajuwile bule. 
\v 36 Avo, wandele wose wabili wagoga inda, waipatile kwa tatao. 
\v 37 Ija imndele imkulu kalela mwana wa kimbigalo, twaga jake kamkema Moabi, heyo ayo imuhenga wa Wamoabu mbaka sambi. 
\v 38 Na mndele imdodo vivija kalela mwana wa kimbigalo, twaga jake kamkema Benami. Heyo ayo imuhenga wa Waamoni mbaka sambi.
\c 20
\s Abulahamu na Abimeleki
\p
\v 1 Kulawa Mamule, Abulahamu kafunga mwanza kachola mwiisi ya Negebu, keka ukazi wake hagati ya Kadeshi na Shuli. Abaho kakala kidogo ako Gelali. 
\v 2 Ako kawalongela wanhu kamba Sala kakala lumbu jake. Avo mndewa Abimeleki wa Gelali kamsola Sala. 
\v 3 Lakini ikilo Mndewa Imulungu kamulawila Abimeleki mwiinzozi, kamulongela, “Gweye kofa kwavija mtwanzi yuumsolile kasoligwa.”
\p
\v 4 Lakini Abimeleki kakala yang'hali hanawasa na Sala bule, avo kalonga, “Vino Mndewa, kowakoma wanhu welibule gehile? 
\v 5 Abulahamu mwenyego iyo yalongile kamba Sala kakala lumbu jake na Sala vivija kalonga Abulahamu kakala lumbu jake. Niye nhenda avo moyo kwatu! Sitendile dihile bule.”
\p
\v 6 Mwiinzozi ayo, Imulungu kamulongela, “Ona, nojuwa viutendile vivo kukala moyo kwatu, na niye iyo nikutendile sikuutende nzambi, lekaavo nikugomesa sikuuwase nayo mtwanzi ayo. 
\v 7 Sambi mbweze mtwanzi ayo kwa mkasano wake. Abulahamu ni mtula ndagu wangu, avo kokupulila sambi ufe. Lakini kamba humbweza bule, nokuzuma, gweye na wanhu zako wose mofa.”
\p
\v 8 Avo, imitondo yake, Abimeleki kawakema wasang'hanaji zake wose na kuwapetela viyalotile, na wao wadumba ng'hani. 
\v 9 Abaho Abimeleki kamkema Abulahamu, kamuuza, “Gweye, kunhendela choni? Nikutenda choni mbaka kutenda toneke tubananga niye na wanhu wa undewa wangu? Kuduhu munhu yotenda viunhendele gweye.” 
\v 10 Abimeleki kamuuza Abulahamu, “Vino, kilamuso cha kutenda vino choni?”
\p
\v 11 Abulahamu kamwidika, “Niye nigesa kuwa hanhu hano kuduhu munhu yomdumba Imulungu, avo wahang'homile ili wamsole mwehe wangu. 
\v 12 Ukweli heyo ni lumbu jangu, tuleleka tata imoja kila imoja na mamake, lekaavo nimsola. 
\v 13 Avo Imulungu viyanhendile ndeke ng'anda ya tatangu na kuchola isi ya kutali, nimulongela mwehe wangu, ‘Kulagusa unogelwa wako kumwangu, kokose konda tuchole, walongele wanhu niye na lumbu jako.’ ”
\p
\v 14 Abaho Abimeleki kambwezela Abulahamu imwehe Sala, kamgwaa na ng'hondolo, ng'ombe na watumwa wa kimbigalo na wa kitwanzi. 
\v 15 Abimeleki kamulongela Abulahamu, “Lola, isi yose ino yangu, kala kokose kuulonda.” 
\v 16 Abaho kamulongela Sala, “Nomgwaa lumbu jako magana kwa magana ga sente ili kulagusa kwa wanhu zako kamba gweye kwabule ubananzi, kila munhu kojuwa kamba hutendile mbuli yoyose ihile.” 
\v 17 Abaho Abulahamu kampula Imulungu, nayo kamuhonya Abimeleki na mwehe wake na watumwa zake wa kitwanzi avo wadaha kulela wana kabili, 
\v 18 kwavija Mndewa Imulungu kakala yawatendile watwanzi wose mng'anda ya Abimeleki sikuwalele wana mbuli ya Sala.
\c 21
\s Kuleleka kwa Isaka
\p
\v 1 Mndewa Imulungu kamnogela Sala, katenda gaja gayalongile. 
\v 2 Mna ikipindi kikija kiyalongile Imulungu, muuvele wake Abulahamu, Sala kagoga inda, kamulelela mwana wa kimbigalo. 
\v 3 Abulahamu kamgwaa mwana ayo yamulelile Sala twaga da Isaka. 
\v 4 Kamba viyalagizwe na Imulungu, Isaka viyavikize siku nane toka kuvumbuka kamwigiza kumbi. 
\v 5 Abulahamu kakala na miyaka gana Isaka viyaleleke. 
\v 6 Avo Sala kalonga, “Imulungu kangalila daba na munhu yoyose yonda yahulike mbuli ino koseka na niye.” 
\v 7 Abaho kengeza kulonga, “Nani yahamulongele Abulahamu kamba Sala yahakong'heze mwana? Lakini muuvele wake nimulelela mwana wa kimbigalo.”
\p
\v 8 Imwana viyakulile kalekeswa tombo. Siku da kulekeswa tombo imwana, Abulahamu katenda nyimwilinyimwili ng'hulu.
\s Hajili na Ishimaeli owingingwa
\p
\v 9 Siku dimoja Ishimaeli, mwanage Abulahamu yaleligwe na Hajili, Mmisili, kakala koseka. 
\v 10 Sala viyawone, kamulongela Abulahamu, “Muwinge kutali mtumwa ino na mwanage, kwavija havidahika mwana wa mtumwa ino yahazi hamoja na mwanangu Isaka.” 
\v 11 Mbuli ino imgaza ng'hani Abulahamu kwavija vivija Ishimaeli kakala mwanage. 
\v 12 Lakini Imulungu kamulongela, “Sikuulumile moyo mbuli ya mwana ayo hebu mtumwa wako Hajili. Togola mbuli yoyose iyokulongela Sala kwavija gweye kopata ulelo kubitila Isaka kamba vinikulongele. 
\v 13 Vivija imwana wa mtumwa, nomtenda yawe na ulelo onda uwe kabila kwavija heyo vivija mwanago.”
\p
\v 14 Imitondo iyagwe, Abulahamu kasola ndiya na nongo ya mazi kamgwaa Hajili. Kamdikwa mmaega gake, abaho kamuwinga heyo na mwanage. Hajili kasegela, kakala kowegela kuluwala lwa Beelisheba. 
\v 15 Gamazi vigeshile mwiinongo yake, Hajili kamtambaliza mwanage mkisolo, 
\v 16 abaho kakala hasi, utali wa magulu gana. Kalonga munda kwa munda, “Sidaha kulola mwanangu viyofa.” Na viyakalile aho, kasonga kulila.
\p
\v 17 Imulungu kahulika viyolila imwana, na msenga wa kuulanga kamkema Hajili, kamulongela, “Hajili, kilamuso choni? Sikuudumbe, Imulungu kahulika kililo cha mwanago ako kuyeli. 
\v 18 Mwinule mwanago umgoge mkono, kwavija nomtenda yawe na ulelo onda uwe kabila kulu.” 
\v 19 Imulungu kamgubula Hajili gameso, kajona sima da mazi. Kachola kamemeza mazi inongo, kamgwaa mwanage yang'we. 
\v 20 Imulungu kakala hamoja na mwana ayo, viyakalile kokula. Kakala kuluwala na kakala galu wa kupigisa migoha kwa upinde. 
\v 21 Viyakalile kokala kuluwala lwa Palani, mamake kamsolela mtwanzi wa Kimisili yawe mwehe wake.
\s Abulahamu koilagana na Abimeleki
\p
\v 22 Kipindi acho, Abimeleki hamoja na Fikoli, mkulu wa wakalizi wake, kamulongela Abulahamu, “Kila kinhu kiutenda Imulungu kahamoja na gweye. 
\v 23 Lelo, niduwile kwa Imulungu honda umvizile niye, hebu wanangu, hebu lukolo lwangu. Kamba niye vinhendile ganogile kumwako na gweye unhendele vivo, hamoja na isi yuukala.”
\p
\v 24 Abulahamu kalonga, “Noiduwila.”
\p
\v 25 Abulahamu kakala yamuyalalile Abimeleki mbuli ya sima diyabokigwe na wasang'hanaji zake Abimeleki. 
\v 26 Abimeleki kamulongela, “Niye simjuwile bule munhu yatendile vivo, na gweye hunongele bule mbuli ino, niihulika sambi.” 
\v 27 Abaho Abulahamu kamgwaa Abimeleki ng'hondolo na ng'ombe, wanhu awo wabili watenda lagano. 
\v 28 Abulahamu kawabagula ng'hondolo saba wa kitwanzi, 
\v 29 Abimeleki kamuuza Abulahamu, “Habali kowabagula ng'hondolo wano saba wa kitwanzi?”
\p
\v 30 Abulahamu kamwidika, “Bokela ng'hondolo wano saba wa kitwanzi kulawa mmakono gangu kamba usindila kamba niye iyo nihimbile sima dino.” 
\v 31 Avo hanhu haja hakemigwa Beelisheba, fambulo jake sima da kuiduwila, kwavija hanhu aho wanhu awo wabili aho hawatendile lagano jao.
\p
\v 32 Viwailumbile ako Beelisheba, Abimeleki na Fikoli, mkulu wa wakalizi wake, kabwela mwiisi ya Wafilisiti. 
\v 33 Abaho Abulahamu kahanda biki dikemigwa tamalisiki ako Beelisheba, kamgwaa ukulu Mndewa Imulungu, Imulungu yelibule uhelelo. 
\v 34 Abulahamu kakala ng'hani mwiisi ya Wafilisiti.
\c 22
\s Imulungu komulagiza Abulahamu yamulave Isaka
\p
\v 1 Ako kumwande, Imulungu kamgeza Abulahamu, kamkema, “Abulahamu!” Abulahamu kamwidika, “Nabaha!”
\p
\v 2 Imulungu kamulongela, “Msole mwanago Isaka, yuumnogela ng'hani, uchole mwiisi ya Molia, ukamulave nhosa ya kusoma moto kulugongo londa nikulagusile.” 
\v 3 Imitondo yake, Abulahamu kaidamuka, kamtanda kihongwe wake. Kawasola wasang'hanaji zake wabili na imwana Isaka. Viyamambukize kukanha ngodi za kusomela inhosa, kafunga mwanza wa kuchola hanhu kuyalongeligwe na Imulungu. 
\v 4 Siku da kadatu Abulahamu kenula kihanga chake kahona hanhu aho kwa kutali. 
\v 5 Abaho kawalongela wasang'hanaji zake, “Kaleni hano na ikihongwe, niye na mwanangu tochola haja kumtambikila Imulungu abaho towabwelela.” 
\v 6 Abulahamu kamdikwa Isaka ngodi za kusomela nhosa, na heyo mwenyego kasola moto na mwele. Wachola hamoja, 
\v 7 Isaka kalonga, “Agweye tata!”
\p Tatake kamwidika, “Kolongaze mwanangu?”
\p Isaka kamulongela, “Moto na ngodi za baha lakini ing'hondolo wa nhosa kakwahi?”
\p
\v 8 Abulahamu kamwidika, “Mwanangu, Imulungu mwenyego iyo yonda yatugwelele.” Avo wose wabili wagendelela na mwanza wao.
\p
\v 9 Viwavikile hanhu kuyalongeligwe na Imulungu, Abulahamu kazenga upango wa kulavila nhosa na uchanha keka ngodi. Abaho kamgodeka imwana, kamtambaliza muupango wa nhosa, mna zingodi. 
\v 10 Abaho kagolosa umkono, kasola mwele yamchinje imwana. 
\v 11 Lakini msenga wa kuulanga wa Mndewa kamkema, “Abulahamu! Abulahamu!”
\p Abulahamu kamwidika, “Nabaha.”
\p
\v 12 Kamulongela, “Sikuumulumize imwana. Sambi nojuwa komdumba Imulungu, kwavija hugomese bule mwanago yuumnogela.”
\p
\v 13 Abulahamu kahinduka, kona ng'hondolo wa kimbigalo, mhembe zake zangama mkisolo. Avo kachola kumsola ing'hondolo, kamulava nhosa ya kusoma moto hanhu ha mwanage. 
\v 14 Avo Abulahamu kahakema hanhu aho, “Mndewa Imulungu kogola.” Kamba wanhu viwolonga mbaka lelo, “Kulugongo lwa Mndewa Imulungu wanhu ogweleligwa.”
\p
\v 15 Msenga wa Mndewa kamkema kabili Abulahamu, 
\v 16 kalonga, “Mndewa Imulungu kolonga vino, ‘Noiduwila mwenyego, kwavija kusang'hana vino na hugomese mwanago yeli yaiyeka yuulelile na Sala, 
\v 17 nokutenda umwede na kuutenda ulelo wako uwe kamba nhondo za kuulanga na kamba msanga wa mwhani. Ulelo wako osola isi za wanhu wawehile, 
\v 18 na kubitila ulelo wako wanhu wa makabila gose omweda kwavija kunhegeleza niye.’ ” 
\v 19 Abulahamu kabwela kwa wasang'hanaji zake, kachola nao Beelisheba, kakala kuko.
\s Ulelo wa Naholi
\p
\v 20 Ako kumwande Abulahamu kahulika kamba Milika kamulelela wana Naholi, ndugu yake. 
\v 21 Usi mwana wa chaudele na Buzi ndugu yake, na Kemueli tatake Alamu, 
\v 22 Kesedi na Hazo na Pilidashi na Yidilafu na Besueli, 
\v 23 Besueli kamulela Lebeka. Milika kamulelela Naholi, ndugu yake Abulahamu, wana wanane. 
\v 24 Mtumwa wa kitwanzi, yakalile kamba mwehe wake yakemigwe Leuma, vivija kamulelela wana, Teba na Gahamu na Tahashi na Maaka.
\c 23
\s Sala kofa
\p
\v 1 Sala kakala na miyaka gana na malongo mabili na saba. 
\v 2 Kafa ako kudibuga da Kiliati Aliba vivija dokemigwa Hebuloni mwiisi ya Kanaani, Abulahamu kamulilila na kamwikila tanga.
\p
\v 3 Abulahamu kaluleka lukuli lwa mwehe wake, kachola kulonga na Wahiti, kawalongela, 
\v 4 “Niye kumwenu na munhu baki. Ngweleleni hanhu nimzikile mwehe wangu na hawe hanhu ha kuzikila wanhu zangu.”
\p
\v 5 Wahiti wamwidika Abulahamu, 
\v 6 “Go mkulu, tutegeleze. Gweye kwa munhu mkulu usaguligwe na Imulungu. Mzike mwehe wako kudipanga dinogile ng'hani. Kila munhu kumwetu kodeng'helela kukugwaa mhango ili umzike mwehe wako na hawe hanhu ha kuzikila wanhu zako.”
\p
\v 7 Baho Abulahamu kafugama na kuidulika haulongozi wa Wahiti. 
\v 8 Kawalongela, “Kamba monhogolela nimzike baha mwehe wangu, chonde, mpuleni Efuloni mwanage Sohali, mbuli ya niye, 
\v 9 nimgwee sente nigule mhango yake ya Makipela, ili kuimbaka ya mgunda wake. Mpuleni nimgwee sente ilondigwa, bahano mgameso genu ili nihatende hanhu ha kuzikila.”
\p
\v 10 Efuloni mwenyego kakala yakalile hamoja na Wahiti wayage wakalile waiting'hane hana ulwivi lwa dibuga, mgameso gao kamwidika, 
\v 11 “Go mkulu bule sichuuza, nokugwaa mgunda wose hamoja na imhango ili mumo. Nokugwaa mgameso ga wanhu zangu ili umzike mwehe wako.”
\p
\v 12 Abulahamu kawadulikila kabili Wahiti, 
\v 13 kamulongela Efuloni mgameso gao, “Chonde, tegeleza nokupula. Nogula mgunda wose. Togola nilave fungu, mumo nomzika mwehe wangu.”
\p
\v 14 Efuloni kamwidika, 
\v 15 “Go mkulu, mgunda ouzigwa kwa kilo nne za shaba, kumwangu niye na gweye hana choni? Mzike mwehe wako.” 
\v 16 Abulahamu katogola, mgameso ga Wahiti kamgwaa Efuloni fungu diyalongile, dikala kilo nne za shaba, vivo wakalile ouza wachuuzi wa kipindi acho.
\p
\v 17 Avo mgunda wose wa Efuloni ukalile ako Makipela mwambu wa Mamule, ndio kulonga mgunda na mhango na mibiki yose ikalile mzimbaka, vose avo vikala va Abulahamu. 
\v 18 Wahiti wose wakalile hana ulwivi lwa dibuga wakala wajuwile kamba vinhu vose vikala va Abulahamu.
\p
\v 19 Avo Abulahamu kamzika imwehe Sala mwiimhango ikalile mumgunda wa Makipela behi na Mamule uli Hebuloni mwiisi ya Kanaani. 
\v 20 Avo mgunda ukalile wa Wahiti na mhango ili mumo isoligwa na Abulahamu hawe hanhu ha kuzikila.
\c 24
\s Mwehe wa Isaka
\p
\v 1 Avo, Abulahamu kakala mvele ng'hani, na Mndewa Imulungu kakala yamtendele vinhu vingi vinogile. 
\v 2 Avo kamulongela msang'hanaji wake yakalile mvele kubanza wose, yakalile yololesa vinhu vake, “Chonde ingiza mkono wako mna gamaungo gangu madeke kamba kilaguso na uiduwile kwa Imulungu. 
\v 3 Nokulonda uiduwile kwa Mndewa Imulungu, Imulungu wa kuulanga na mwiisi, kamba honda umsolele mwehe mwanangu kulawa kwa wandele wa Wakanaani onikala nao hano. 
\v 4 Ubwele mwiisi inileleke kulawa kwa ndugu zangu umsolele mwehe mwanangu Isaka.”
\p
\v 5 Msang'hanaji wake kamuuza, “Yokuwa vilihi kamba mndele ayo yahalema kwiza na niye mwiisi ino? Avo nimbweze mwanago mwiisi yuulawile?”
\p
\v 6 Abulahamu kamwidika, “Bule, sikuumbweze mwanangu kuko! 
\v 7 Mndewa Imulungu, Imulungu wa kuulanga, kandava mwiikae ya tatangu na mwiisi indeleke, kaiduwila kumwangu kamba kowagwaa isi ino ulelo wangu. Komtuma msenga wake wa kuulanga yakulongolele, ili umgalile mwanangu mwehe kulawa kuko. 
\v 8 Kamba mndele ayo yahalema kwiza na gweye, kuiduwila kwangu kumwako kokuhonya. Lakini vovose vonda iwe sikuumbweze mwanangu kuko.” 
\v 9 Avo msang'hanaji ija kengiza mkono wake mna gamaungo madeke ga imkulu wake Abulahamu, kaiduwila kamba kotenda kamba viyalondile Abulahamu.
\p
\v 10 Abaho msang'hanaji ayo kawasola ngamiya longo wa mkulu wake, kasegela, kachola na vinhu vingi vinogile. Kachola kudibuga diyakalile Naholi, mwiisi ya Mesopotamia.\f + \fr 24:10 \fr*\fq Isi ya Mesopotamia\fq*\ft ako umwaka ikemigwa Alamu Nahalaimu.\ft*\f* 
\v 11 Viyavikile, kawafugamiza iwangamiya kudisima dikalile kunze ya buga dija. Ikala ichungulo, kipindi cha watwanzi kwiza kudeha mazi. 
\v 12 Nayo kampula Imulungu, “Go Mndewa Imulungu wa mkulu wangu Abulahamu, nokupula unitaze lelo na umonele bazi mkulu wangu Abulahamu. 
\v 13 Lola, nahano hamgwazo wa sima kuwezaga kudeha mazi wandele wa kudibuga. 
\v 14 Nahamulongela mndele, ‘Chonde nenula nongo yako ungwee mazi ga kung'wa’ Yahalonga, ‘Ing'wa, na vivija nowang'weza ngamiya wako’ Yawe ija yuumsagulile msang'hanaji wako Isaka. Kwa mbuli ino nojuwa kumonela bazi mkulu wangu.”
\p
\v 15 Yang'hali hanakwishiliza kumpula Imulungu, Lebeka, mndele wa Besueli, mwanage Milika, mwehe wake Naholi, ndugu yake Abulahamu, kavika kuno kapapa nongo yake mdiega. 
\v 16 Mndele ayo kakala yanogile ng'hani, kakala mhambe, hatembele na mbigalo yoyose. Kachola kudisima, kamemeza mazi nongo yake na kubwela. 
\v 17 Msang'hanaji ayo kalopola kuiting'hana nayo, kamulongela, “Chonde, ngwaa mazi ga kung'wa muinongo yako.”
\p
\v 18 Mndele ayo kamwidika, “Ing'wa mkulu wangu,” Bahaja kanenula nongo yake, kaigogeleza kamng'weza. 
\v 19 Viyamambukize kumng'weza mazi, kamulongela, “Vivija nowadehela mazi ngamiya wako, mbaka vonda wamambukize kung'wa.” 
\v 20 Avo kalopola kagida gamazi mna ikiya cha kung'wela wanyama, kakimbila kudisima kadeha mazi gayagwe na kuwang'weza ngamiya wake wose. 
\v 21 Munhu ija kakala komulola goya, halongile mbuli bule, kalonda yajuwe kamba Mndewa Imulungu kaunogela mwanza wake.
\p
\v 22 Ngamiya viwamambukize kung'wa gamazi, munhu ija kasola pete ya zahabu ya bei ng'hulu, kampasika muimhula yake na kamvaza mmakono gake bangili mbili za zahabu za bei ng'hulu. 
\v 23 Abaho kamuuza, “Gweye mndele wa nani? Chonde nongela, ukae kumwenu kuna gati da kuwasa?”
\p
\v 24 Mndele ija kamwidika, “Niye na mndele wa Besueli, mwanage Milika mwehe wa Naholi.” 
\v 25 Kalonga, “Kumwetu kuna hanhu ha kuwasa wageni, na vivija mijani ya kudimila ngamiya wenu imema.”
\p
\v 26 Baho munhu ija kafugama, kamtambikila Mndewa Imulungu. 
\v 27 Kalonga, “Yatogoligwe Mndewa Imulungu, Imulungu wa mkulu wangu Abulahamu, ija haisemwile bazi jake na gaja gayalongile kwa mkulu wangu. Na niye, Mndewa Imulungu kanilongoza muumwanza wangu kuing'anda ya iwandugu wa mkulu wangu.”
\p
\v 28 Mndele ija kakimbila kuing'anda ya mamake na kawasimulila gose. 
\v 29 Lebeka kakala na lumbu jake yakemigwe Labani. Labani kalopola kuiting'hana na munhu ija kudisima. 
\v 30 Labani viyayonile ija ipete na bangili mmakono ga lumbu jake na viyahulike mbuli ziyalongeligwe Lebeka na munhu ayo, kamcholela munhu ayo, kamvika yemile behi na ngamiya wake kudisima. 
\v 31 Kamulongela, “Tuchole ukayangu, gweye kwa munhu unogeligwe na Mndewa Imulungu. Habali kokwima hano kunze? Niye nikutandila gati mng'anda yangu na hanhu ha kwika ngamiya wako.”
\p
\v 32 Avo munhu ayo kengila mng'anda. Labani kawanenula iwangamiya mizigo na kuwagwaa mijani. Abaho kamgalila msang'hanaji wa Abulahamu na wanhu zake mazi ga kusunha magulu gao. 
\v 33 Abaho wamgalila ndiya, lakini kalonga, “Sija bule mbaka nikulongele kinonda kulonga.” Labani kamulongela, “Ona, tulongele.”
\p
\v 34 Munhu ija kalonga, “Niye na msang'hanaji wa Abulahamu. 
\v 35 Mndewa Imulungu kamnogela ng'hani mkulu wangu nayo kana vinhu vingi. Kamgwaa ng'hondolo na ng'ombe na sente na zahabu na wasang'hanaji wa kimbigalo na wasang'hanaji wa kitwanzi na ngamiya na vihongwe. 
\v 36 Sala mwehe wa mkulu wangu, muuvele wake, kamulelela mkulu wangu mwana, na mkulu wangu kamgwaa mwana ayo vinhu vake vose. 
\v 37 Mkulu wangu kaniduwiliza, kalonga, ‘Sikuumsolele mwanangu mwehe kulawa kwa wandele wa Wakanaani kunikala niye. 
\v 38 Lakini chola kulubuga lwa tatangu, kwa wanhu wa lukolo lwangu ako umsolele mwanangu mwehe.’ 
\v 39 Abaho nimuuza mkulu wangu, ‘Yokuwa vilihi kamba yahalema kwiza na niye?’ 
\v 40 Lakini kanidika, ‘Mndewa Imulungu yonilongoza siku zose, komtuma msenga wake yachole na gweye na kutenda mwanza wako unoge, ili umsolele mwehe mwanangu kulawa mulukolo lwangu na mulubuga lwa tatangu. 
\v 41 Kamba wahachola kwa wanhu wa lukolo lwangu, hata kamba wahalema kukugwaa mndele baho kuiduwila kwangu kokuhonya.’
\p
\v 42 “Lelo vinivikile kudisima, nimpula Imulungu, nonga, ‘Mndewa Imulungu, Imulungu wa mkulu wangu Abulahamu, tenda mwanza wangu unoge. 
\v 43 Niye nokwima hano behi sima, yaheza mndele kudeha mazi, nompula yangwee mazi ga kung'wa mwiinongo yake. 
\v 44 Yahatogola, na vivija kowagwaa mazi ngamiya wangu, ayo kodaha kuwa ija yuumsagule yawe mwehe wa mwana wa mkulu wangu.’ 
\v 45 Ning'hali sina mambukiza kumpula Imulungu munda kwa munda, Lebeka keza na nongo yake mdiega, kachola kudisima kudeha mazi. Avo nimulongela, ‘Chonde, nigwelele mazi ga kung'wa.’ 
\v 46 Himahima kanenula nongo yake mdiega jake, kalonga, ‘Ing'wa na vivija nowang'weza ngamiya wako.’ Avo ning'wa na vivija kawang'weza iwangamiya. 
\v 47 Avo nimuuza, ‘Gweye kwa mndele wa nani?’ Kanidika, ‘Niye na mndele wa Besueli mwanage Naholi na imwehe Milika.’ Abaho nimvaza pete mwiimhula na bangili mmakono gake. 
\v 48 Abaho nifugama, nimtambikila Mndewa Imulungu. Nimtogola Mndewa, Imulungu wa mkulu wangu Abulahamu, yanilongoze niye mbaka kulukolo lwa mkulu wangu Abulahamu, ako nimona mndele wa kusoligwa na mwanage mkulu wangu. 
\v 49 Avo, kamba molagusa bazi na kumtendela ganogile mkulu wangu, nongeleni, na kamba hamutenda bule, nongeleni, na niye njuwe cha kutenda.”
\p
\v 50 Viwahulike avo, Labani na Besueli wamwidika, “Kwavija mbuli ino yolawa kwa Mndewa Imulungu, siye twabule mbuli ya kulonga. 
\v 51 Lebeka ino hano, msole uchole nayo. Leka yasoligwe na mwana wa mkulu wako, kamba Mndewa Imulungu mwenyego viyalondile iwe.” 
\v 52 Msang'hanaji wa Abulahamu viyahulike kiwalongile, kamfugamila Mndewa Imulungu. 
\v 53 Abaho kalava vinhu va kuihamba va shaba na zahabu na viwalo, kamgwaa Lebeka. Vivija kawagwaa nhunza za bei ng'hulu lumbu jake Lebeka na mamake.
\p
\v 54 Abaho msang'hanaji wa Abulahamu na wanhu zake waja na kung'wa, na wawasa kuko. Imitondo viwalamuke, msang'hanaji ija kalonga, “Ndekeni mbwele kwa mkulu wangu.” 
\v 55 Lakini lumbu jake na mamake wamwidika, “Muleke imndele yakale na siye kamba siku longo abaho kochola nayo.”
\p
\v 56 Lakini kawalongela, “Sikumung'hawize, kwavija Mndewa Imulungu kautenda mwanza wangu unoge. Ndekeni nibwele kwa mkulu wangu.”
\p
\v 57 Wao walonga, “Tumkemeni imndele tumuuze.” 
\v 58 Avo wamkema Lebeka, wamuuza, “Kolonda kuchola na munhu ino?”
\p Nayo kedika, “Ona, nochola nayo.”
\p
\v 59 Avo wamuleka Lebeka na msang'hanaji wake wachole hamoja na msang'hanaji wa Abulahamu na wanhu zake. 
\v 60 Avo wamtambikila Lebeka kwa kulonga,
\q “Gweye mndele, uwe mama wa wanhu magana kwa magana!
\q Wanhu wa ulelo wako wagahume mabuga ga wanhu owehila!”
\m
\v 61 Abaho Lebeka na wasang'hanaji wake waitanda, wakwela ngamiya wao, wachola na msang'hanaji wa Abulahamu, wose wasegela.
\p
\v 62 Kipindi acho, Isaka kakala yasegele Beeli Lahai Loi, kakala mwiisi ya Negebu. 
\v 63 Siku dimoja ichungulo, kakala yacholile kumgunda kugelegeza. Viyalolile, kona ngamiya okwiza. 
\v 64 Lebeka viyamone Isaka, kahumuluka kulawa mna ingamiya, 
\v 65 kamuuza msang'hanaji wa Abulahamu, “Munhu ija yotembela mumgunda kokwiza kuno kutwili iyo nani?”
\p Msang'hanaji kamwidika, “Heyo ayo mkulu wangu.” Avo kasola mtandio wake, kaigubika kihanga chake.
\p
\v 66 Msang'hanaji ayo kampetela Isaka kila kinhu kiyatendile. 
\v 67 Avo Isaka kamgala Lebeka mkibanda cha Sala, mamake, kawa mwehe wake, Isaka kamnogela Lebeka, avo kasamhuka mbuli ya kwaga kwa mamake.
\c 25
\s Ulelo uyagwe wa Abulahamu
\r (1 Umwaka 1:32-33)
\p
\v 1 Abulahamu kasola mwehe iyagwe, twaga jake Ketula. 
\v 2 Ketula kamulelela Abulahamu Zimlani na Yokushani na Medani na Midiani na Ishibaki na Shua. 
\v 3 Yokushani kamulela Sheba na Dedani. Ulelo wa Dedani wakala Waashulu na Waletushi na Waleumi. 
\v 4 Wanage Midiani wakala Efa na Efeli na Hanoki na Abida na Elidaa. Wose wano walawa muulelo wa Ketula.
\p
\v 5 Abulahamu kamgwaa Isaka uhazi wa vinhu vake vose. 
\v 6 Lakini yang'hali mgima kawagwaa nhunza iwana yalelile na watumwa wake. Abaho kawagala wana awo kuna iisi ya mwambu wa kudilawila zuwa, kutali na kuyeli mwanage Isaka.
\s Ifa ya Abulahamu na kuzikigwa kwake
\p
\v 7 Abulahamu kakala na miyaka gana na malongo saba na tano. 
\v 8 Abulahamu viyafile kakala mvele ng'hani, kauja ng'hani na kailumba na wahenga zake wafile mwaka. 
\v 9 Wanage Abulahamu Isaka na Ishimaeli, wamzika tatao mwiimhango ya Makipela, habehi na Mamule mumgunda ukalile wa Efuloni, mwanage Sohali, Muhiti. 
\v 10 Mgunda awo Abulahamu kakala yaugulile kwa Wahiti, heyo na mwehe wake Sala wazikigwa mumgunda awo. 
\v 11 Abulahamu viyafile, Imulungu kamtendela ganogile Isaka, mwanage Abulahamu, keka ng'hambi yake behi na Beeli Lahai Loi.
\s Ulelo wa Ishimaeli
\r (1 Umwaka 1:28-31)
\p
\v 12 Uno awo ulelo wa Ishimaeli, mwanage Abulahamu, ija imsang'hanaji wake Sala, Hajili Mmisili, yalelile na Abulahamu. 
\v 13 Gano gago matwaga ga wanage Ishimaeli, kamba viwaleleke, Nebayosi, mwana wa chaudele wa Ishimaeli na Kedali na Adibeeli na Mibisamu, 
\v 14 na Mishima na Duma na Masa, 
\v 15 Hadadi na Tema na Yetuli na Nafishi na Kedema. 
\v 16 Wano awo wanage Ishimaeli, wakalile watawala wa makabila longo na mbili. Mabuga gao na ng'hambi zao zikemigwa kwa matwaga gao. 
\v 17 Ishimaeli viyafile kakala yavikize miyaka gana na malongo madatu na saba, nayo kailumba na wahenga zake wafile umwaka. 
\v 18 Ulelo wa Ishimaeli wakala mna gamabuga gakalile hagati ya Havila na Shuli, behi na Misili, kuchola Ashulu. Wao wakala waigolile na ulelo uyagwe wa Abulahamu.
\s Kuleleka kwa Esau na Yakobo
\p
\v 19 Uno awo ulelo wa Isaka mwanage Abulahamu. Abulahamu kamulela Isaka. 
\v 20 Isaka viyavikize miyaka malongo mane kamsola Lebeka, mndele wa Besueli, Imualamu wa Padani Alamu na lumbu jake Labani Imualamu. 
\v 21 Lebeka kakala mgumba, avo Isaka kampula Mndewa Imulungu. Nayo Mndewa Imulungu kahulika kupula kwake na imwehe Lebeka kagoga inda. 
\v 22 Inda ayo ikala ya mapacha, wang'hali hawanavumbuka wakala oisung'hasung'ha mwiinda yake. Avo kalonga, “Habali kinhu kamba kino chondawilila niye?” Avo kachola kumuuza Mndewa Imulungu.
\p
\v 23 Mndewa Imulungu kamulongela,
\q “Makabila mabili ga mwiinda yako,
\q ng'holo mbili zonda uzilele, zogomba.
\q Imoja yokuwa na nguvu kubanza iyagwe,
\q imkulu komsang'hanila imdodo.”
\p
\v 24 Siku zake za kulela vizivikile, Lebeka kalela wana mapacha. 
\v 25 Wa ichanduso kakala mdung'hu, lukuli lose upipi wiiyeka, avo wamkema Esau. 
\v 26 Wa kabili kavumbuka kuno kamgoga Esau mna ikisiginho, avo wamgwaa twaga da Yakobo. Lebeka viyawalelile iwana, Isaka kakala yavikize miyaka malongo sita.
\s Esau kochuuza kiyalondigwe kuhazi
\p
\v 27 Wana awo wakula, Esau kakala galu wa kusaka, kakala konogelwa kusinda kumuhulo, lakini Yakobo kakala munhu muhole, kakalaga ukae. 
\v 28 Avo, Isaka kakala yamnogele Esau, kwavija kakala kotobola nyama ziyakomile, lakini Lebeka kakala yamnogele Yakobo.
\p
\v 29 Siku dimoja, Yakobo kakala koteleka ng'hunde, Esau kakala yabwelile kulawa kusaka. Kakala na nzala ng'hani, 
\v 30 avo kamulongela Yakobo, “Nofa nzala, ngolela kinhu acho ikidung'hu ndie.” Lekaavo wamgwaa twaga da Edomu, fambulo jake mdung'hu.
\p
\v 31 Yakobo kamwidika, “Nokugwaa kamba wahangwaa kija kiulondigwa kuhazi kamba mwana wa chaudele.”
\p
\v 32 Esau kamulongela, “Ona! Nolonda kufa, uhazi wangu wa mwana wa chaudele onifaya choni?”
\p
\v 33 Yakobo kamwidika, “Tanhu iduwile kamba kongwaa kiulondigwa kuhazi.”
\p Esau kaiduwila kamgwaa Yakobo kiyalondigwe kuhazi. 
\v 34 Avo Yakobo kamgwaa Esau gate na ng'hunde. Kaja, kang'wa, abaho kenuka, kasegela. Vino vivo Esau viyakibezile kija kiyalondigwe kuhazi kamba mwana wa chaudele.
\c 26
\s Isaka na Abimeleki
\p
\v 1 Abaho kukala na lufilili lwa nzala mwiisi, siyo ija ilawilile kipindi cha Abulahamu. Avo Isaka kamgendela Abimeleki, mndewa wa Wafilisiti, ako Gelali. 
\v 2 Mndewa Imulungu kamulawilila Isaka, kamulongela, “Sikuuchole mwiisi ya Misili, lakini ukakale mwiisi yonda nikulongele. 
\v 3 Kala baho, na niye nokuwa hamoja na gweye, nokutendela ganogile. Nokugwaa gweye na ulelo wako isi ino yose. Notenda kija kinongile kwa tatako Abulahamu. 
\v 4 Noutenda ulelo wako wengezeke kamba vizili nhondo za kuulanga na nowagwaa isi zose zino. Kubitila ulelo wako, wanhu wa makabila gose omweda, 
\v 5 kwavija Abulahamu kamhulika na katenda gaja ganimulongele na katenda gaja ganimulagize na kagoga gaja ganimfundile.”
\p
\v 6 Avo Isaka kakala ako Gelali. 
\v 7 Wenekae wa ako viwauzile mbuli ya mwehe wake, kawalongela kakala lumbu jake. Kadumba kuwalongela kamba kakala mwehe wake, kwavija kadumba wahamkomile na kumsola Lebeka, yakalile yanogile ng'hani. 
\v 8 Viyakalile ako kwa kipindi, Abimeleki, mndewa wa Wafilisiti kasungulila mdidilisha kamona Isaka komfagatila mwehe wake. 
\v 9 Abimeleki kamkema Isaka, kamulongela, “Kumbe iyo mwehe wako! Habali kulonga kakala lumbu jako?” Isaka kamwidika, “Nidumba nahakomigwe maza nongile kakala mwehe wangu.”
\p
\v 10 Abimeleki kalonga, “Kutenda choni kumwetu? Imoja wa wanhu zangu yahadahile kuwasa na mwehe wako na gweye wahatendile toneke tubananga.” 
\v 11 Avo Abimeleki kawazuma wanhu wose, kawalongela, “Munhu yoyose yonda yamtendele vihile munhu ino hebu mwehe wake, kokomigwa.”
\p
\v 12 Mwaka awo Isaka kahanda mbeyu mwiisi ija, kaigwisa ndiya kwavija Mndewa Imulungu kakala yamtendele ganogile. 
\v 13 Isaka kagendelela goya, kakala na vinhu vingi. 
\v 14 Wafilisiti wamonela migongo kwavija kakala na mabumbila bwando ga ng'hondolo na ng'ombe na watumwa. 
\v 15 Avo wagasila masima gose tatake gayawalagize wasang'hanaji wake wagahimbe viyakalile mgima.
\p
\v 16 Abaho Abimeleki kamulongela Isaka, “Segela mwiisi yetu, gweye kuna nguvu kubanza siye.” 
\v 17 Avo Isaka kasegela, keka ng'hambi yake kubonde da Gelali, na kakala kuko. 
\v 18 Isaka kagahimba kabili masima gahimbigwe kipindi Abulahamu tatake yang'hali hanakufa na kusiligwa na Wafilisiti viyafile Abulahamu. Isaka kagagwaa masima gago matwaga gagaja gakemigwe na tatake.
\p
\v 19 Wasang'hanaji wa Isaka viwahimbile kubonde wapata mazi ga nzasa. 
\v 20 Wasusilaji wa Gelali wakala ogomba na wasusilaji wa Isaka, walonga, “Mazi gano ga kumwetu.” Avo Isaka kadikema sima dijo, “Eseki,” fambulo jake bwato.
\p
\v 21 Wasang'hanaji wa Isaka wahimba sima diyagwe, sima dijo vivija wadigombela kabili, avo kadikema, “Sitina,” fambulo jake kuihila. 
\v 22 Kasegela hanhu aho, kahimba sima diyagwe. Lakini sima dijo hawadigombele bule, avo kadikema, “Lehoboti,” fambulo jake kulekeswa. Kalonga, “Sambi Mndewa Imulungu katulekesa tukale mwiisi, na tomweda ng'hani.”
\p
\v 23 Isaka kasegela, kachola ako Beelisheba. 
\v 24 Mndewa Imulungu kamulawilila ikilo, kamulongela, “Niye na Imulungu wa tatako Abulahamu. Sikuudumbe kwavija niye na hamoja na gweye. Nokutendela ganogile na nokugwaa ulelo mkulu mbuli ya kija kinongile kwa msang'hanaji wangu Abulahamu.” 
\v 25 Avo Isaka kazenga upango wa kulavila nhosa, kamtambikila Mndewa Imulungu. Abaho keka ng'hambi yake kuko na wasang'hanaji zake wahimba sima diyagwe.
\s Isaka koitogolela na Abimeleki
\p
\v 26 Abimeleki hamoja na mbwigake Ahuzasi na Fikoli mkulu wake wa iwakalizi, wasegela Gelali, wachola kumulola Isaka. 
\v 27 Avo Isaka kawauza, “Habali mwiza kundola, mweye munihile na kuniwinga mwiisi yenu?”
\p
\v 28 Wao wamwidika, “Sambi tojuwa kamba Mndewa Imulungu kahamoja na gweye, avo tolonda gweye na siye tuilagane. Tokulonda ulonge, 
\v 29 kamba hututendela vihile, kamba siye vitulekile kukutendela vihile. Tukutendela ganogile na tukuleka usegele kwa tindiwalo. Sambi yokoneka Mndewa Imulungu kakutendela ganogile.” 
\v 30 Avo Isaka kawatendela nyimwilinyimwili, nao waja na kung'wa. 
\v 31 Imitondo yake, kila munhu kaiduwila kwa miyage. Isaka kawalaga, na hewo wamuleka moyo kwatu.
\p
\v 32 Siku didija wasang'hanaji wa Isaka wamwizila, wamulongela mbuli ya sima diwahimbile, walonga, “Tugavika mazi.” 
\v 33 Avo Isaka kadikema sima dijo, “Shiba,” fambulo jake kuiduwila, na mbaka sambi buga dijo dokemigwa Beelisheba.
\s Esau kosola wehe ako Kanaani
\p
\v 34 Esau viyavikize miyaka malongo mane, kasola wehe wabili Wahiti, Yudisi mndele wa Beeli na Basemati mndele wa Eloni. 
\v 35 Watwanzi awo wamtenda Isaka na mwehe wake wakale moyo nyunguwaa.
\c 27
\s Isaka komtambikila Yakobo
\p
\v 1 Isaka kakala mvele na kawa msuwameso. Avo kamkema mwanage imkulu Esau, kamulongela, “Mwanangu,” imwana kamwidika, “Tata, nabaha.”
\p
\v 2 Isaka kalonga, “Lola, niye namvele, na siku ya kufa kwangu siijuwile bule. 
\v 3 Avo sola upinde na msale, uchole kumuhulo ukanisakile mnyama. 
\v 4 Nhelekele ndiya inondaga, ungalile ndie, ili nikutambikile ning'hali sinakufa.”
\p
\v 5 Isaka viyakalile komulongela Esau, Lebeka kakala kotegeleza. Avo Esau viyacholile kusaka, 
\v 6 Lebeka kamulongela mwanage Yakobo, “Nimuhulika tatako komulongela mkulu wako Esau, 
\v 7 ‘Ngalila mnyama, unhelekele, nahamala kuja nikutambikile mgameso ga Mndewa Imulungu ning'hali sinakufa.’ 
\v 8 Lelo mwanangu, nhegeleza goya na usang'hane kinikulongela. 
\v 9 Genda, kuna ifugo ya mbuzi, kangalile mabofu mabili ga mbuzi ganenehe, nimtelekele tatako ndiya ili mulile iyalondaga. 
\v 10 Abaho mgalile tatako yaje, ili yakutambikile yang'hali hanakufa.”
\p
\v 11 Yakobo kamulongela mamake, Lebeka, “Lakini kojuwa kamba mkulu wangu Esau kana upipi mulukuli, niye nabule upipi mulukuli. 
\v 12 Kamba tatangu yahambabasa, nokoneka kamba nomvizila, avo noiduwila mwenyego kubanza kutambikiligwa.” 
\v 13 Mamake kamwidika, “Mwanangu, kamba kuduwiligwa mbuli yako, leka nduwiligwe niye, genda kangalile gago gamabofu ga mbuzi.”
\p
\v 14 Avo Yakobo kagenda kuwasola, kamgalila mamake, na heyo kateleka indiya iyalondaga tatake. 
\v 15 Abaho Lebeka kasola viwalo vinogile ng'hani va mwanage wa chaudele Esau, vikalile mng'anda, kamvaza mwanage imdodo Yakobo. 
\v 16 Kamvaza ng'hwembe za mbuzi mmakono gake na msingo mulibule upipi. 
\v 17 Abaho kamgwaa ayo indiya ili umulile na gamagate gayatandile.
\p
\v 18 Avo, Yakobo kachola kwa tatake, kamkema, “Tatangu!” Nayo kamwidika, “Mwanangu. Gweye kwa mwanangu nani?” 
\v 19 Yakobo kamwidika tatake, “Niye na Esau, mwanago wa chaudele, nisang'hana kamba viunongele, chonde, lamuka uje ndiya inikugalile, ili unitambikile.”
\p
\v 20 Isaka kalonga, “Mwanangu, vilihi hukawile bule kumpata?”
\p Yakobo kamwidika, “Mndewa Imulungu wako iyo yanitazile kumpata.”
\p
\v 21 Avo Isaka kamulongela Yakobo, “Kwesa behi mwanangu nikukwase, njuwe kamba kweli gweye kwa mwanangu Esau.” 
\v 22 Yakobo kakwesa behi na tatake Isaka, nayo kamkwasa na kalonga, “Sauti ya Yakobo, lakini makono ga Esau.” 
\v 23 Avo hamjuwile bule kwavija makono gake gakala na upipi kamba mkulu wake Esau, avo kaitanda kumtambikila. 
\v 24 Kamuuza kabili, “Vino gweye kweli kwa mwanangu Esau?”
\p Nayo kamwidika, “Ona.”
\p
\v 25 Avo, Isaka kamulongela, “Mwanangu ngalila inyama yuukomile nije, nahamambukiza nikutambikile.” Yakobo kamgalila indiya na heyo kaja, vivija kamgalila idivai na heyo kang'wa. 
\v 26 Abaho tatake Isaka, kamulongela, “Kwesa behi uninonele.” 
\v 27 Avo, Yakobo kamgendela na kamnonela, Isaka viyahulike mnung'ho wa viwalo vake, kamtambikila, kalonga, “Oo, mnung'ho unogile wa mwanangu uigala na mnung'ho wa mgunda utambikiligwe na Mndewa Imulungu. 
\v 28 Nompula Imulungu yagale mvula mna imigunda yako na yakugwelele vinhu vose va mwiisi, na uigwise ndiya na zabibu. 
\v 29 Wanhu wa mziisi wakusang'hanile na wanhu wakufugamile, uwatawale ndugu zako na wanage mamako wakufugamile. Wonda wakuduwile, waduwiligwe na Imulungu na onda wakutambikile, nao watambikiligwe.”
\s Esau kompula tatake yamtambikile
\p
\v 30 Isaka viyamambukize kumtambikila Yakobo, bahaja Yakobo viyasegele kwa tatake, mkulu wake Esau kabwela kulawa kusaka. 
\v 31 Na heyo vivija kateleka ndiya ili mulile, kamgalila tatake. Abaho kamulongela, “Tatangu lamuka uje nyama inikusakile, ili unitambikile.”
\p
\v 32 Isaka kamuuza, “Gweye kwa nani?”
\p Nayo kamwidika, “Niye na mwanago wa chaudele, Esau.”
\p
\v 33 Baho Isaka kagwaya ng'hani, kalonga, “Kumbe ija yasakile nyama na kungalila nani? Na niye nija gweye haunakwiza abaho nimtambikila, nayo kotambikiligwa kweli!”
\p
\v 34 Esau viyahulike mbuli za tatake kaguta kwa sauti ng'hulu kalonga, “Tata, na niye vivija nitambikile!”
\p
\v 35 Lakini Isaka kalonga, “Ndugu yako keza kamvizila, nayo kasola kutambikiligwa kwako.”
\p
\v 36 Esau kalonga, “Uno mwanza wa kabili kamvizila, lekaavo twaga jake Yakobo! Tanhu kamboka ukulu wangu kamba mwana wa chaudele na sambi kasola kutambikiligwa kwangu!” Abaho kamuuza tatake, “Hundekele kutambikiligwa kokose?”
\p
\v 37 Isaka kamwidika Esau, “Nimtenda yakutawale na niwatenda ndugu zake wose wawe wasang'hanaji zake na nimgwaa ndiya na zabibu. Sambi kuduhu kinhu chochose chonda nikutendele mwanangu.”
\p
\v 38 Esau kamulongela tatake, “Gweye kuna kutambikila kumoja kwiiyeka tata? Nhambikile na niye vivija tatangu!” Abaho Esau kalila kwa usungu.
\p
\v 39 Tatake kamwidika Esau,
\q “Ukazi wako okuwa kutali na isi inogile,
\q kutali na mvula ya kuulanga.
\q
\v 40 Kokala kwa kuitowa kwa sime jako
\q na komsang'hanila mdodo wako.
\q Lakini wahambiduka
\q kolawa mmakono gake.”
\p
\v 41 Avo, Esau kamwihila Yakobo kwavija tatake kamtambikila Yakobo. Esau kailongela, “Tatangu yahafa na siku za kumulilila zahesha, nomkoma ndugu yangu Yakobo.”
\p
\v 42 Lakini Lebeka viyajuwile kiyolonda kutenda Esau, kamkema Yakobo, kamulongela, “Ukale meso ndugu yako Esau kokusamhukila na kuno kogelegeza yakukome. 
\v 43 Avo mwanangu tenda vinikulongela. Lopola ukimbile kwa lumbu jangu Labani ako Halani. 
\v 44 Kala kuko mbaka ng'hasiliki ya ndugu yako yahahola. 
\v 45 Ng'hasiliki ya mkulu wako yahesha na kuisemwa kija kiumtendele nomtuma munhu ubwele. Habali kwa siku dimoja nifiligwe na mweye wanangu wabili?”
\p
\v 46 Lebeka kamulongela Isaka, “Niye nidonha mbuli ya wehe zake Esau wano Wahiti, kamba Yakobo vivija yahasola imoja wa watwanzi wano Wahiti, niye nokuwa na kilamuso gani cha kuwa mgima?”
\c 28
\p
\v 1 Isaka kamkema Yakobo, kamtambikila, kamulagiza yolonga, “Sikuusole mtwanzi wa kulawa Kanaani. 
\v 2 Genda Padani Alamu, mng'anda ya babu yako Besueli, ukasole imoja wa wandele wa mjomba wako Labani. 
\v 3 Imulungu yeli na Udahi wose yakutendele ganogile na yakugwee wana bwando, ili uwe tata wa makabila mengi. 
\v 4 Imulungu yakutendele ganogile gweye na ulelo wako kamba viyamtendele ganogile Abulahamu, usole isi ino yuukala kamba munhu baki, isi ija Imulungu iyamgwelele Abulahamu.” 
\v 5 Avo, Isaka kamtuma Yakobo yachole, nayo Yakobo kachola Padani Alamu kwa Labani mwanage Besueli, imualamu. Labani kakala lumbu wa Lebeka mamao Yakobo na Esau.
\s Esau kosola mtwanzi iyagwe
\p
\v 6 Esau kajuwa kamba Isaka kamtambikila Yakobo na kakala yamtumile yachole Padani Alamu yakasole mwehe, na viyamtambikile kamulagiza sikuyamsole mtwanzi Mkanaani. 
\v 7 Vivija kajuwa kamba Yakobo kawategeleza tatake na mamake, kachola Padani Alamu. 
\v 8 Avo Esau kajuwa kamba tatake hawalondile watwanzi wa Kanaani. 
\v 9 Avo, leka waja iwatwanzi yawasolile toka mwaka, Esau kachola kwa Ishimaeli mwanage Abulahamu, kamsola Mahalati mndele wa Ishimaeli, lumbu jake Nebayosi.
\s Nzozi ya Yakobo ako Beseli
\p
\v 10 Yakobo kasegela Beelisheba, kachola Halani. 
\v 11 Viyavikile hanhu kwavija zuwa dikala dihongile, kasola dibwe dimoja kasigamiza pala jake mdibwe dijo kawasa utulo. 
\v 12 Kalota nzozi, mwiinzozi kona kidando kulawa mwiisi mbaka kuulanga na wasenga wa kuulanga wakala odanda na kuhumuluka mkidando acho. 
\v 13 Mndewa kema mkidando acho kalonga, “Niye ayo Mndewa Imulungu, Imulungu wa Abulahamu na Imulungu wa Isaka tatako. Isi yuuwasile nokugwaa gweye na ulelo wako. 
\v 14 Ulelo wako omema kamba timbwisi da mwiisi na okwenela mwambu wa kudihongela zuwa na mwambu wa kudilawila zuwa, mwambu wa kasikazini na mwambu wa kusini. Kubitila gweye na ulelo wako ng'holo zose za mwiisi zomweda. 
\v 15 Niye na hamoja na gweye, kokose konda uchole niye nokulola na nokubweza mwiisi ino. Sikuleka mbaka vonda nisang'hane gaja ganikulongele.”
\p
\v 16 Yakobo viyalamuke muutulo, kalonga, “Ukweli Mndewa Imulungu kabaha, na niye ng'hala sijuwile bule!” 
\v 17 Yakobo kadumba na kalonga, “Hanhu hano hogela bwembwe, vinyona hano aho ng'anda ya Imulungu kuili na lwivi lwa kuulanga.”
\p
\v 18 Imitondo yake Yakobo kasola didibwe diyasigamize kudipala jake kadisimika na uchanha yake kadigidila mavuta. 
\v 19 Hanhu aho kahakema Beseli, fambulo jake, “Ng'anda ya Imulungu,” lakini aho umwaka buga dijo dikala dokemigwa Luzu. 
\v 20 Abaho Yakobo kaiduwila kwa Imulungu, kalonga, “Kamba Imulungu kokuwa hamoja na niye na kuulola goya mwanza wangu na kungwaa ndiya na viwalo, 
\v 21 na kamba nahabwela mgima ukae kwa tatangu, baho Mndewa kokuwa Imulungu wangu, 
\v 22 na hanhu hano hanisimike dibwe dino hokuwa ng'anda ya Imulungu na vose vonda ungwelele nokulavila fungu da longo.”
\c 29
\s Yakobo kovika kwa Labani
\p
\v 1 Yakobo kagendelela na mwanza wake, kavika mziisi za wanhu wa mwambu wa kudilawila zuwa. 
\v 2 Siku dimoja kona sima kuluwala na mabumbila madatu ga ng'hondolo gahumula, kwavija ng'hondolo awo wakala ong'wa mazi kulawa mdisima dijo. Mmulomo wa disima kukala na dibwe kulu. 
\v 3 Mabumbila ga ng'hondolo gahaiting'hana, wasusilaji odikwesa kumgwazo dibwe dijo kulawa hana umulomo wa disima na owang'weza ng'hondolo wao. Abaho odibweza bahaja mmulomo wa disima.
\p
\v 4 Yakobo kawauza iwasusilaji, “Ndugu zangu molawa kwahi?” Wamwidika, “Tolawa mwiisi ya Halani.”
\p
\v 5 Kawauza, “Mumjuwa Labani, mzukulu wa Naholi?” Wamwidika, “Ona, tumjuwa.”
\p
\v 6 Abaho Yakobo kawauza, “Vilihi mgima?” Wamulongela, “Ona, mgima, na mndele wake Laheli aija kuja kokwiza na ng'hondolo wake.”
\p
\v 7 Abaho Yakobo kawalongela, “Loleni zuwa ding'hali hadinahonga, siyo kipindi cha kuweka hamoja ng'hondolo. Wang'wezeni mazi mkawasusile.”
\p
\v 8 Lakini wao wamulongela, “Hatudaha bule kutenda vivo mbaka vibumbila vose vikale hamoja na dibwe dikwesigwe kumgwazo ya disima, baho towang'weza iwang'hondolo.”
\p
\v 9 Yakobo viyakalile yang'hali kolonga na wasusilaji awo, Laheli keza na ng'hondolo wa tatake, kwavija heyo iyo yakalile yowasusila. 
\v 10 Yakobo viyamone Laheli mndele wa Labani, lumbu wa mamake na viyawone ng'hondolo wa Labani, kachola kudisima kadikwesa kumgwazo didibwe kawang'weza ng'hondolo wa mjomba wake. 
\v 11 Abaho Yakobo kamnonela Laheli kwa deng'ho mbaka mahozi gamulawa. 
\v 12 Yakobo kamulongela Laheli kamba heyo kakala ndugu wa tatake na kakala mwana wa Lebeka. Laheli kakimbila ukae kamulongela tatake.
\p
\v 13 Labani viyahulike mbuli za Yakobo, mwihwage, kalopola kumbokela, kamfagatila na kumnonela, kamgoneka ukae kumwake. Yakobo kampetela mbuli zose zilawilile. 
\v 14 Nayo Labani kalonga, “Gweye kwa ndugu yangu wa usungu.” Yakobo kakala na mjomba wake kwa mwezi umoja.
\s Yakobo kowasola wandele wa Labani
\p
\v 15 Siku dimoja Labani kamulongela Yakobo, “Siyo kwavija gweye kwa ndugu avo unisang'hanile bule. Nongele fungu diulonda.” 
\v 16 Labani kakala na wandele wabili, imndele ikulu twaga jake Lea na imdodo twaga jake Laheli. 
\v 17 Lea kakala na meso makulu, lakini Laheli kakala yanogile na kakala na unovu.
\p
\v 18 Yakobo kamnogela Laheli, avo kamulongela Labani, “Nokusang'hanila kwa miyaka saba unigwee Laheli, mndele wako imdodo yawe mwehe wangu.”
\p
\v 19 Labani kamulongela, “Vinoga nikugwee gweye umsole kubanza yasoligwe na munhu iyagwe, kala bahano na niye.” 
\v 20 Avo, mbuli ya kumnogela Laheli, Yakobo kamsang'hanila Labani miyaka saba, lakini kumwake heyo kona kamba kipindi kidodo kwavija kamnogela ng'hani Laheli.
\p
\v 21 Abaho Yakobo kamulongela Labani, “Kipindi changu kisha, avo ngwelele mwehe wangu nolonda kuwasa nayo.” 
\v 22 Avo, Labani kawagoneka wanhu kuna inyimwilinyimwili. 
\v 23 Lakini viivikile ichungulo, kamsola Lea mndele wake imkulu, kamgala kwa Yakobo. Yakobo kawasa nayo. 
\v 24 Labani kamulava Zilipa yakalile mtumwa wake yamsang'hanile mndele wake Lea. 
\v 25 Vikuchile, Yakobo kajuwa kamba kakala Lea, avo kamuuza Labani, “Kunhenda choni? Niye nikusang'hanila mbuli ya Laheli. Avo habali kunivizila?”
\p
\v 26 Labani kamwidika, “Mwiisi yetu hatutendaga vivo, siyo mila yetu kutenda imdodo yasoligwe tanhu kipindi imkulu yang'hali. 
\v 27 Beta mbaka zishe siku saba za nyimwilinyimwili ya zengele, abaho nokugwaa Laheli kamba konisang'hanila kwa miyaka saba iyagwe.”
\p
\v 28 Yakobo katogola. Avo Yakobo kakala na Lea kwa siku azo saba, abaho Labani kamgwaa Laheli mndele wake imdodo yawe mwehe wake. 
\v 29 Labani kamulava Biliha yakalile mtumwa wake wa kitwanzi yamsang'hanile mndele wake Laheli. 
\v 30 Avo, Yakobo kawasa na Laheli vivija. Lakini Yakobo kamnogela ng'hani Laheli kubanza Lea. Yakobo kamsang'hanila Labani miyaka saba iyagwe.
\s Wana wa Yakobo
\p
\v 31 Mndewa Imulungu viyone Lea kehiligwa, kamtenda yalele wana, lakini Laheli kakala mgumba. 
\v 32 Lea kagoga inda, kalela mwana wa kimbigalo, kamkema Lubeni, fambulo jake mwana mbigalo, kwavija kalonga, “Mndewa Imulungu kona kugaya kwangu, kulawa sambi mkasano wangu koninogela.” 
\v 33 Lea kagoga inda kabili, viyalelile mwana wa kimbigalo kalonga, “Kwavija Mndewa Imulungu kahulika kamba nihiligwa, lekaavo vivija kangwaa na ino.” Avo kamkema Simeoni, fambulo jake kahulika. 
\v 34 Abaho kagoga inda lwa kadatu na kalela mwana iyagwe wa kimbigalo, kalonga, “Sambi mkasano wangu koilumba na niye, kwavija nimulelela wana wadatu wa kimbigalo.” Avo mwana ayo kamkema Lawi, fambulo jake koilumba. 
\v 35 Kagoga inda lwa ikane, na viyalelile mwana wa kimbigalo kalonga, “Mwanza uno nomgwaa nhogolwa Mndewa Imulungu.” Avo mwana ayo kamkema Yuda, fambulo jake nhogolwa. Abaho kaleka kulela wana.
\c 30
\p
\v 1 Laheli viyone hanamulelela Yakobo wana kamonela migongo Lea, mkulu wake. Avo kamulongela Yakobo, “Ngwaa wana buleavo nofa.”
\p
\v 2 Yakobo kamgevuzikila Laheli kalonga, “Vino niye ngaluka Imulungu yakutendile sikuulele wana?” 
\v 3 Laheli kamulongela, “Mtumwa wangu Biliha kabaha, wasa nayo ili yandelele mwana, na niye mhate wana kubitila heyo.” 
\v 4 Avo Laheli kamgwaa Yakobo mtumwa wake Biliha yawe kamba mwehe wake. Yakobo kawasa nayo, 
\v 5 Biliha kagoga inda, kamulelela Yakobo mwana wa kimbigalo. 
\v 6 Laheli kalonga, “Imulungu kanigombela, kahulika kulila kwangu na kangwaa mwana wa kimbigalo.” Avo mwana ayo kamkema Dani, fambulo jake kanigombela. 
\v 7 Biliha mtumwa wa Laheli kagoga inda kabili, kamulelela Yakobo mwana wa kabili wa kimbigalo. 
\v 8 Laheli kalonga, “Niitowa ng'hani na mkulu wangu, na niye nihuma.” Avo twaga jake kamkema Nafutali, fambulo jake niitowa.
\p
\v 9 Lea viyone sambo isha, kamsola mtumwa wake Zilipa, kamgwaa Yakobo yawe kamba mwehe wake. 
\v 10 Zilipa mtumwa wa Lea kamulelela Yakobo mwana wa kimbigalo. 
\v 11 Lea kalonga, “Nimweda.” Avo twaga jake kamkema Gadi, fambulo jake nimweda. 
\v 12 Zilipa, mtumwa wa Lea, kamulelela Yakobo mwana wa kabili wa kimbigalo. 
\v 13 Lea kalonga, “Sambi nodeng'helela! Watwanzi ong'hema deng'ho.” Avo twaga jake kamkema Asheli fambulo jake deng'ho.
\p
\v 14 Kipindi cha kusenga ngano, Lubeni kachola kumgunda ako kona nhula,\f + \fr 30:14 \fr*\ft Watwanzi wakala osola \ft*\fq nhula\fq*\ft ili ziwataze kugoga inda.\ft*\f* kamgalila mamake yakemigwe Lea. Laheli kamulongela Lea, “Chonde mbagulila nhula za mwanago.”
\p
\v 15 Lakini Lea kamwidika, “Gweye viumsolile mkasano wangu kugesa ikala mbuli ndodo. Na sambi vivija kolonda nhula za mwanangu.” Laheli kamwidika, “Vinoga, kamba kongwaa nhula za mwanago lelo Yakobo kowasa kumwako.”
\p
\v 16 Avo, ichungulo Yakobo viyabwelile kulawa kumgunda, Lea kachola kumbokela, kamulongela, “Lelo kowasa na niye, kwavija nikulihila kwa nhula za mwanangu.” Avo ikilo kawasa kwa Lea.
\p
\v 17 Imulungu kamuhulika Lea, nayo kagoga inda, kamulelela Yakobo mwana wa tano wa kimbigalo. 
\v 18 Lea kalonga, “Imulungu kangwaa nhunza yangu, kwavija nimgwaa mkasano wangu mtumwa wangu,” avo kamkema mwana ayo Isakali, fambulo jake nhunza yangu. 
\v 19 Lea kagoga inda kabili, kamulelela Yakobo mwana wa sita wa kimbigalo. 
\v 20 Lea kalonga, “Imulungu kamgwaa nhunza inogile. Sambi mkasano wangu konitogola kwavija nimulelela wana sita.” Avo kamkema imwana ayo Zabuloni, fambulo jake konitogola. 
\v 21 Abaho kalela mwana wa kitwanzi, kamkema Dina.
\p
\v 22 Abaho Imulungu kamkumbuka Laheli, kamuhulika na kumtenda yalele wana. 
\v 23 Laheli kagoga inda, kalela mwana wa kimbigalo, kalonga, “Imulungu kanisegesela kinyala changu.” 
\v 24 Avo kamkema mwana ayo Yusufu, fambulo jake kanisegesela, kwavija kalonga, “Nompula Mndewa Imulungu yanyengezele mwana iyagwe wa kimbigalo.”
\s Fugo ya Yakobo yokwengezeka
\p
\v 25 Laheli viyamulelile Yusufu, Yakobo kamulongela Labani, “Ndeka mbwele ukayangu, mwiisi yangu. 
\v 26 Ngwelela wehe zangu na wanangu, niwapatile kwa kukusang'hanila, nisegele. Kujuwa vinikusang'hanile goya.” 
\v 27 Lakini Labani, kamulongela, “Kamba kononda, chonde sikuusegele, kwavija njuwa kwa uhawi kamba Mndewa Imulungu kanitenda nimwede mbuli ya gweye. 
\v 28 Nongela fungu jako, na niye nokuliha.”
\p
\v 29 Yakobo kamulongela, “Gweye kujuwa vinikusang'hanile, na vija fugo yako viyongezeke mmakono gangu. 
\v 30 Kwavija kija kidodo kiukalile nacho ning'hali sinavika, sambi chongezeka ng'hani na kokose kunicholile Mndewa Imulungu kakutenda umwede. Lakini sambi na niye nolonda kuwalola goya wanhu wa mng'anda yangu.”
\p
\v 31 Labani kamuuza, “Nikugwee choni?” Yakobo kamwidika, “Sikuungwee kinhu chochose, nogendelela kuwalola wanyama wako kamba konhendela kinhu kimoja. 
\v 32 Nhogolela niwakagule wanyama wako, lelo, na kulawa mumo, nibagule kila bofu da ng'hondolo yeli na uzegenhe zegenhe na kila ng'hondolo mtitu, na mbuzi weli na uzegenhe zegenhe. Dijo ijo fungu jangu, dinilonda. 
\v 33 Avo ako kumwande, kinongile chokoneka goya, vonda wize kulola fungu jangu. Mbuzi yoyose yelibule uzegenhe zegenhe hebu ng'hondolo yelibule utitu yahakoneka mkibumbila changu, iyo kebigwa.”
\p
\v 34 Labani kamwidika, “Ona, na iwe kamba viulongile.” 
\v 35 Lakini siku didija Labani kawabagula mbuzi wose wa kimbigalo weli na uzegenhe zegenhe hebu mindilizi ndilizi na mbuzi wose wa kitwanzi weli na uzegenhe zegenhe hebu mindilizi ndilizi, vivija kawasegesa ng'hondolo wose weli watitu, kawagwaa wanage wawasusile kamba fungu da Yakobo. 
\v 36 Labani na bumbila dijo dili fungu da Yakobo, kainega na Yakobo muumwanza wa kutembela siku ndatu, nayo Yakobo kagendelela kuwasusila wanyama wasigale wa Labani.
\p
\v 37 Avo, Yakobo kasola fito mbisi za mibiki midatu kagabandula gamagome, na katenda misitali mzifito azo. 
\v 38 Abaho kazisimika zifito ziyabandule kuulongozi wa viya va kung'wela mazi, hanhu haja wanyama wezaga kung'wa mazi, kwavija wanyama wahaiting'hana hamoja kung'wa mazi oikwela. 
\v 39 Wanyama waikwela na kugoga inda kuulongozi wa fito azo, walela wana weli na uzegenhe zegenhe na mindilizi ndilizi. 
\v 40 Yakobo kageka kumgwazo mabofu ga ng'hondolo, abaho awo wasigale kawatenda walole ubazi wa wanyama weli na uzegenhe zegenhe na utitu kudikalile bumbila da Labani. Kwa kutenda avo, Yakobo kapata bumbila jake mwenyego, na hadikile hamoja na wanyama wa Labani.
\p
\v 41 Avo chahavika kipindi cha wanyama weli na nguvu kugoga inda, Yakobo kokwika zifito kuulongozi wao mna iviya va kung'wela mazi, ili waikwele na wagoge inda kuulongozi wa fito azo. 
\v 42 Lakini hazikile fito azo kuulongozi wa wanyama wanyolile. Hakibitile kipindi kitali, wanyama wanyolile wakala wa Labani, na waja weli na nguvu wakala wa Yakobo. 
\v 43 Avo, Yakobo kawa tajili ng'hani, kakala na mabumbila makulu ga wanyama, kakala na watumwa wa kitwanzi na wa kimbigalo na ngamiya na vihongwe.
\c 31
\s Yakobo komkimbila Labani
\p
\v 1 Yakobo kahulika wanage Labani viwakalile olonga, “Yakobo kasola kila kinhu cha tataetu na utajili kaupata kulawa kwa tataetu.” 
\v 2 Vivija Yakobo kakala yajuwile kamba Labani kakala hamgesa bule kamba viikalile haichanduso. 
\v 3 Abaho Mndewa Imulungu kamulongela Yakobo, “Bwela mwiisi ya wahenga zako na lukolo lwako, na niye nokuwa hamoja na gweye.”
\p
\v 4 Avo Yakobo kawatuma wanhu wawakeme Laheli na Lea weze kuluwala kuyakalile na fugo yake. 
\v 5 Yakobo kawalongela, “Nokona sambi tataenu hangesa kamba viikalile ichanduso, lakini Imulungu wa tatangu kahamoja na niye. 
\v 6 Mweye mojuwa nimsang'hanila tataenu kamba vindahile. 
\v 7 Hata avo kamvizila na kugalusa fungu jangu miyanza longo. Lakini Imulungu hamulekile yandumize. 
\v 8 Tataenu viyalongile, ‘Wanyama weli na uzegenhe zegenhe wao fungu jako,’ avo bumbila jose dilela wanyama weli na uzegenhe zegenhe, na viyalongile, ‘Wanyama weli na mindilizi ndilizi wao fungu jako,’ avo bumbila jose dilela wanyama weli na mindilizi ndilizi. 
\v 9 Avo Imulungu kamboka tataenu fugo yake, kangwaa niye.”
\p
\v 10 “Kipindi cha wanyama kugoga inda, ndota nzozi, mwiinzozi ayo mbona mbuzi wose wa kimbigalo wawakwelile wanyama awo wakala na mindilizi ndilizi na uzegenhe zegenhe. 
\v 11 Mwiinzozi ayo, msenga wa kuulanga kang'hema, ‘Yakobo,’ na niye nimwidika, ‘Nabaha!’ 
\v 12 Kanongela, ‘Lola, mbuzi wose wa kimbigalo, iwokwela mbuzi wa kitwanzi wana mindilizi ndilizi na uzegenhe zegenhe, kwavija nichona kija kiyokutendela Labani. 
\v 13 Niye ayo Imulungu yakulawilile ako Beseli kuja kuugidile mavuta mdibwe na kuiduwila kumwangu, sambi segela mwiisi ino, ubwele mwiisi yako.’ ”
\p
\v 14 Laheli na Lea wamwidika Yakobo, “Siye twabule uhazi usigale kwa tataetu! 
\v 15 Katutenda kamba wanhu baki, katuchuuza na kuzinanga sente zituchuuzigwe. 
\v 16 Vinhu vose Imulungu viyambokile tataetu va kumwetu na wanetu. Avo sang'hana kinhu chochose kiyakulongele Imulungu.”
\p
\v 17 Abaho Yakobo kawakweza wanage na wehe zake mna iwangamia. 
\v 18 Kawasusila kuulongozi wanyama wake wose, na vinhu vose viyapatile ako Padani Alamu, kafunga mwanza wa kubwela kwa tatake Isaka mwiisi ya Kanaani. 
\v 19 Labani viyacholile kuwakanha mibahila iwang'hondolo. Laheli keba vinyago viyavitambikilaga tatake. 
\v 20 Yakobo hamulongele bule Labani imualamu kamba kosegela, kamfisa. 
\v 21 Avo Yakobo kasegela na vinhu vake vose, kaloka lwanda lwa Fulate, kagenda Gileadi, isi ya kukigongo.
\s Labani komkweleleza Yakobo
\p
\v 22 Siku da kadatu, Labani kalongeligwa kamba Yakobo kakimbila. 
\v 23 Avo, Labani kasola wanhu zake, kamkweleleza Yakobo kwa kipindi cha siku saba, kamvika kuvigongo mwiisi ya Gileadi. 
\v 24 Lakini ikilo, Imulungu kamulawilila Labani imualamu, mwiinzozi kamulongela, “Iteganye sikuumtende Yakobo kinhu chochose kihile.”
\p
\v 25 Avo Labani kamvika Yakobo, kipindi acho Yakobo kakala yekile ng'hambi yake kukigongo. Labani nayo na ndugu zake, keka ng'hambi yake kukigongo cha Gileadi. 
\v 26 Labani kamulongela Yakobo, “Kutenda choni? Kumvizila na kuwasola wandele zangu kamba wanhu wagogigwe kuing'hondo. 
\v 27 Habali kung'himbila kinyelegezi, kumvizila? Wahanongele, nahakulagile kwa deng'ho, kwa nyila kwa ngoma na bango. 
\v 28 Hundekile niwalage kwa kuwanonela wazukulu zangu na wanangu, avo kutenda ubozi. 
\v 29 Nodaha kukutenda vihile, lakini Imulungu wa tatako ikilo cha lelo kanongela, ‘Iteganye sikuumtende Yakobo kinhu chochose kihile.’ 
\v 30 Nojuwa kamba kusegela kwavija kukala usulukila ng'hani kubwela ukae kwa tatako, lakini habali kunibila vinyago vangu vinivitambikila?” 
\v 31 Yakobo kamwidika Labani, “Nidumba, kwavija nigesa wahambokile wandele zako. 
\v 32 Lakini wahamona munhu yoyose kana vinyago vako, kokomigwa. Mgameso ga ndugu zetu zahila kinhu chochose cha kumwako, na kili chako ukisole.” Yakobo kakala hajuwile bule Laheli kakala yebile vinyago va Labani.
\p
\v 33 Avo, Labani kengila mkibanda cha Yakobo, mkibanda cha Lea na mkibanda cha waja watumwa wabili wa kitwanzi, lakini hapatile kinhu bule. Viyalawile mkibanda cha Lea, kengila mkibanda cha Laheli. 
\v 34 Avo Laheli kakala yavisolile vinyago vija, kavifisa hasi ya mkoba wa kukalila uchanha ya ngamiya na mwenyego kakala uchanha yake. Labani kazahila kila hanhu mkibanda, lakini hapatile kinhu bule. 
\v 35 Laheli kamulongela tatake, “Sikuugevuzike go mkulu, sidaha bule kwima haulongozi wako, niye notumika.” Kazahila lakini havonile bule vinyago vake.
\p
\v 36 Yakobo kagevuzika, kagomba na Labani. Yakobo kamuuza Labani, “Kimbanange choni, choni kimbanange mbaka konisaka kamba vino? 
\v 37 Sambi kuzahila mna ivinhu vangu vose, avo kupata choni kili chako? Vike hano mgameso ga ndugu zetu, waleke watutaguse niye na gweye. 
\v 38 Ng'hala na gweye kwa kipindi cha miyaka malongo mabili. Kuduhu ng'hondolo wako na mbuzi wako yalemelwe kulela, na sidile ng'hondolo wako wa kimbigalo. 
\v 39 Kamba ng'hondolo kakomigwa na wanyama wa kumuhulo, niye nikala noliha mwenyego. Gweye kunonda nikulihe kamba yahebigwa imisi hebu ikilo. 
\v 40 Avo, imisi nikala nolukula na zuwa na ikilo nhoigwa na beho na kuwasa meso. 
\v 41 Niye ng'hala ukayako miyaka malongo mabili. Nikusang'hanila miyaka longo na nne mbuli ya wandele zako wabili na nikusang'hanila kwa miyaka sita mhate fugo yangu, lakini gweye kugalusa fungu jangu miyanza longo. 
\v 42 Kamba siyo Imulungu wa tatangu, Imulungu wa Abulahamu na Imulungu yamtendile Isaka yamdumbe hakalile na niye, wahaniwingile makono gaiyeka. Lakini Imulungu kalola kugaya kwangu na sang'hano za makono gangu na ikilo cha lelo kakuzuma.”
\s Labani na Yakobo oilagana
\p
\v 43 Labani kamwidika Yakobo, “Watwanzi wano wandele zangu, wana wano wanangu, na wanyama wano wangu. Lakini niye notenda choni kwa wandele zangu, hebu kwa wana wawalelile? 
\v 44 Avo, tutende lagano niye na gweye, diwe usindila mgameso gangu na gweye.”
\p
\v 45 Avo, Yakobo kasola dibwe, kadisimika. 
\v 46 Yakobo kawalongela ndugu zake, “Lundizeni mabwe.” Avo wasola mabwe wagalundiza, na hewo waja ndiya aho behi ya dilundo da gamabwe. 
\v 47 Labani kadikema lundo dijo da mabwe, Yegali Sahaduta, lakini Yakobo kadikema Galeedi. 
\v 48 Labani kamulongela Yakobo, “Lundo dino dotukumbusa niye na gweye.” Lekaavo twaga jake hakemigwa Galeedi. 
\v 49 Vivija hanhu aho hakemigwa Misipa, kwavija Labani kalonga, “Mndewa Imulungu yatulolese niye na gweye twahawa baki baki.” 
\v 50 Labani kagendelela kulonga, “Kamba kowatendela vihile wandele zangu hebu wahasola mtwanzi iyagwe, hata kamba sijuwile, kumbuka Imulungu kotulola.” 
\v 51 Vivija Labani kamulongela Yakobo, “Lola lundo dino, na mzengo uno unikile hagati yako gweye na niye. 
\v 52 Lundo dino na mzengo uno votulola, niye sibita mwambu wa lundo dino kwiza kumwako, na gweye sikuwize ubazi wangu kundumiza. 
\v 53 Imulungu wa Abulahamu na Imulungu wa Naholi na Imulungu wa tatao, watutaguse.” Avo Yakobo kaiduwila kwa twaga da Imulungu iyamtendile tatake Isaka yamdumbe. 
\v 54 Yakobo kachinja mnyama kamulava nhosa kukigongo, kawagoneka wanhu zake waje ndiya. Viwamalile kuja, wawasa kukigongo. 
\v 55 Imitondo, Labani kawanonela wandele zake na wazukulu zake, kawatambikila abaho kasegela kabwela ukae.
\c 32
\s Yakobo koitanda kuiting'hana na Esau
\p
\v 1 Yakobo viyakalile kochola, wasenga wa kuulanga waiting'hana nayo. 
\v 2 Yakobo viyawone kalonga, “Ino ng'hambi ya Imulungu!” Avo hanhu aho kahakema Mahanaimu.
\p
\v 3 Yakobo kawatuma wasenga wamulongolele kuchola kwa ndugu yake Esau, mwiisi ya Seili ako Edomu. 
\v 4 Kawalagiza walonge vino, “Mulongeleni vino mkulu wangu Esau, ‘Msang'hanaji wako Yakobo kolonga vino, ng'hala na Labani mbaka sambi. 
\v 5 Nina ng'ombe, na vihongwe, mabumbila ga ng'hondolo na mbuzi na watumwa wa kimbigalo na wa kitwanzi. Avo go mkulu nokugalila usenga uno, ili wahanyona umbonele bazi.’ ”
\p
\v 6 Iwasenga viwabwelile kwa Yakobo, wamulongela, “Tuvika kwa ndugu yako Esau, nayo kamzila kokwiza kukubokela, na kailongoza na wambigalo magana mane.” 
\v 7 Avo, Yakobo kakala moyo nyunguwaa na bwembwe, kawagola wanhu zake mvibumbila vibili, vivija kawagola ng'hondolo na mbuzi na ng'ombe na ngamiya. 
\v 8 Kagesa muumoyo, “Kamba Esau yaheza na kuditowa bumbila dimoja, bumbila diyagwe dohonyeka.”
\p
\v 9 Abaho Yakobo kapula, kalonga, “Go Imulungu wa tatangu Abulahamu na Imulungu wa tatangu Isaka, go Imulungu unongele mbwele mwiisi yangu na mulukolo lwangu na kunongela konhendela ganogile. 
\v 10 Niye sifaya koneligwa bazi na moyo unogile unitendele niye msang'hanaji wako. Vinilokile mwambu wa Yolidani ng'hala nabule kinhu chochose ila mkongoja, lakini sambi ninago mabumbila gago mabili. 
\v 11 Nokupula unihonye mmakono ga ndugu yangu Esau, kwavija nodumba sikuyeze kututowa wose niye na iwana na mama zao. 
\v 12 Lakini gweye kunongela, ‘Nokutenda umwede na noutenda ulelo wako kamba msanga wa mwhani, haudahika kupetigwa.’ ”
\p
\v 13 Avo, ikilo Yakobo kawasa baho. Abaho kabagula vinhu vake, yamgwee nhunza ndugu yake Esau. 
\v 14 Zinhunza zikala mbuzi wa kitwanzi magana mabili na mbuzi wa kimbigalo malongo mabili na ng'hondolo wa kitwanzi magana mabili na ng'hondolo wa kimbigalo malongo mabili. 
\v 15 Ngamiya okong'heza malongo madatu hamoja na mabofu gao, ng'ombe wa kitwanzi malongo mane na mibigalo longo, na vihongwe wa kitwanzi malongo mabili na mbigalo longo. 
\v 16 Kawagwaa wasang'hanaji wake, kila imoja na bumbila jake kawalongela, “Nongoleleni kila bumbila diinege na bumbila diyagwe muumwanza wetu.” 
\v 17 Kamulagiza msang'hanaji yalongole, “Ndugu yangu Esau yahakuting'hana na kukuuza, ‘Gweye kwa mtumwa wa nani, na kochola kwahi na wanyama wano walongole wa nani?’ 
\v 18 Gweye umwidike, ‘Vinhu vino va msang'hanaji wako Yakobo, nhunza ino ya mkulu wangu Esau, na heyo kakuchugu kokwiza.’ ” 
\v 19 Vivija kamulagiza munhu wa bumbila da kabili, na da kadatu na wose wayagwe wawasondelele, “Mwahamting'hana Esau mulonge vivo. 
\v 20 Abaho sikumuisemwe kulonga, ‘Msang'hanaji wako Yakobo kakuchugu kokwiza.’ ” Yakobo katenda avo kuno kogesa, “Sengine nomuhoza kamba wanhu wahalongola na nhunza zino, abaho twahaiting'hana, sengine kombokela.” 
\v 21 Avo, wanhu walongola na zinhunza, heyo mwenyego kawasa kuing'hambi.
\s Yakobo koigela mhambaga na munhu
\p
\v 22 Ikilo Yakobo kalamuka, kawasola wehe zake wabili, watumwa zake wa kitwanzi wabili na wanage longo na imoja, waloka lwanda lwa Yaboki. 
\v 23 Viyamambukize kuwalosa umwambu, vivija kavilosa vinhu vose viyakalile navo. 
\v 24 Avo, Yakobo kasigala yaiyeka.
\p Munhu imoja keza, waigela mhambaga mbaka imitootondo. 
\v 25 Munhu ayo viyone hadaha bule kumuhuma Yakobo, kamtowa mzimbweto mkigudi mbaka katuhuka. 
\v 26 Abaho munhu ayo kamulongela Yakobo, “Ndeka nichole sambi ocha.”
\p Lakini Yakobo kedika, “Sikuleka uchole mbaka unitambikile.”
\p
\v 27 Munhu ayo kamuuza, “Twaga jako nani?”
\p Nayo kamwidika, “Yakobo.”
\p
\v 28 Munhu ayo kamulongela, “Sambi hukemigwa Yakobo kabili, lakini kokemigwa Izilaeli kwavija kuihuma na Imulungu na wanhu, na gweye kugangamala.”
\p
\v 29 Yakobo kamulongela munhu ayo, “Chonde nongela twaga jako.”
\p Lakini munhu ayo kedika, “Habali koniuza twaga jangu?” Abaho kamtambikila.
\p
\v 30 Yakobo kalonga, “Nimona Imulungu meso kwa meso, na ning'hali mgima.” Avo kahakema hanhu aho Penueli. 
\v 31 Yakobo viyakalile kosegela Penueli, zuwa dikala dilawile, kakala koiseseza mbuli ya mbweto zake. 
\v 32 Avo, Waizilaeli mbaka lelo hawaja bule muge uli mzimbweto za kigudi, kwavija baho itoigwe mbweto ya Yakobo.
\c 33
\s Yakobo na Esau oiting'hana
\p
\v 1 Yakobo kamona Esau kokwiza na wanhu zake magana mane, avo, kawagola wanage kumwake Lea, Laheli na waja watumwa wabili. 
\v 2 Watumwa na wanao kaweka haulongozi, abaho Lea na wanage, kukisogo chao kamwika Laheli na Yusufu. 
\v 3 Yakobo mwenyego kalongola, kaidulika mbaka hasi miyanza saba, mbaka viyavikile behi na ndugu yake. 
\v 4 Esau kamkimbilila kumbokela Yakobo, kamfagatila na kamnonela, wose wabili wakala olila. 
\v 5 Esau viyalolile na kuwona watwanzi na iwana kauza, “Wano weli hamoja na gweye kina nani?”
\p Yakobo kamwidika, “Wano awo wana waja Imulungu kwa bazi jake kanigwaa niye msang'hanaji wako.” 
\v 6 Abaho waja watumwa wa kitwanzi na wanao wakala mmabehi, waidulika. 
\v 7 Lea nayo na wanage keza, kaidulika. Kukimambukizo, Laheli na Yusufu weza, nao waidulika.
\p
\v 8 Esau kauza, “Na bumbila dino diniiting'hane najo mnzila hano dofambula choni?”
\p Yakobo kamwidika, “Go, mkulu, nilonda uninogele.”
\p
\v 9 Lakini Esau kamwidika, “Ndugu yangu, na niye nina vinhu vingi, vinhu vako viwe vako mwenyego.”
\p
\v 10 Yakobo kamulongela, “Bule, kamba kweli kononda, bokela nhunza yangu, kwavija nahalola kihanga chako kamba nolola kihanga cha Imulungu vija viumbokele goya. 
\v 11 Chonde, togola nhunza inikugalile, kwavija Imulungu kanyonela bazi, kangwaa kila kinhu kinonda.” Avo Yakobo kagendelela kumsusumiza mbaka katogola.
\p
\v 12 Esau kalonga, “Tuchole, na niye nokulongolela.”
\p
\v 13 Lakini Yakobo kamulongela, “Mkulu wangu, gweye kojuwa wana wano wang'hali ving'hele, na fugo zino zokong'heza. Avo nolondigwa kuzilola goya. Kamba wanyama wano, ogaligwa mkudu mkudu kwa siku dimoja, wanyama wose wofa. 
\v 14 Avo, nokupula ulongole na niye nokwiza mholemhole, noziseseza fugo zangu na wanangu mbaka vonda nikuvike ako Seili.”
\p
\v 15 Esau kalonga, “Leka nikulekele wanhu zangu wayagwe.” Lakini Yakobo kalonga, “Aka, sikuutende vivo. Niye nodeng'helela kwavija gweye mkulu wangu koninogela.” 
\v 16 Avo, siku didija Esau kafunga mwanza wa kubwela Seili. 
\v 17 Yakobo kachola mbaka Sukoti. Kazenga ng'anda na fugo zake kazizengela mabumba. Lekaavo hanhu aho hakemigwa Sukosi.
\p
\v 18 Kulawa kuko Sukoti mwiisi ya Padani Alamu Yakobo kavika goya ako kudibuga da Shekemu mwiisi ya Kanaani, keka ng'hambi behi na buga dijo. 
\v 19 Hanhu aho kuyekile ng'hambi kahagula kulawa mulukolo lwa Hamoli tatake Shekemu kwa vihande gana va shaba. 
\v 20 Avo, ako kazenga upango wa kulavila nhosa kaukema Eli Elohe Izilaeli, fambulo jake Imulungu ni Imulungu wa Izilaeli.
\c 34
\s Dina kowasigwa kwa nguvu
\p
\v 1 Avo Dina mndele wake Lea, ija Lea yalelile na Yakobo, kachola kuwatembelela wandele wa isi ayo. 
\v 2 Baho, Shekemu mwanage Hamoli, Muhivi mkulu wa isi viyamone kamgoga kamuwasa kwa nguvu na kamgela kinyala. 
\v 3 Moyo wake uilumba na Dina mndele wa Yakobo, kamnogela mndele ayo, kalonga nayo mbuli zamulile. 
\v 4 Shekemu kamulongela Hamoli, tatake, “Nisolele mndele ino yawe mwehe wangu.”
\p
\v 5 Yakobo viyahulike kamba mndele wake Dina kawasigwa kwa nguvu na Shekemu, kanyamala mbaka viwabwelile wanage kwavija wanage wakala mmigunda na zifugo zose. 
\v 6 Hamoli tatake Shekemu, kamcholela Yakobo, kalonga nayo. 
\v 7 Kipindi acho wanage Yakobo wabwela mmigunda. Viwahulike mbuli ayo wagevuzika ng'hani kwavija Shekemu kawaliga wanhu wa Izilaeli kwa kumuwasa kwa nguvu mndele wa Yakobo kinhu kigomesigwe. 
\v 8 Hamoli kawalongela, “Moyo wa mwanangu Shekemu omulonda mndele wenu. Chonde mulekeni yamsole. 
\v 9 Tuisolele mweye na siye, mutugwee wandele zenu na mweye musole wandele zetu. 
\v 10 Mweye modaha kukala na siye, na isi ino yokuwa haulongozi wenu, kaleni amo muchuuze vinhu venu, na soleni vinhu mumo.”
\p
\v 11 Abaho Shekemu kamulongela tatake Dina na iwalumbu, “Nhogoleleni, na niye nowagwaa chochose kimulonda. 
\v 12 Nongeleni kinhu chochose cha zengele na nhunza, hata zahawa nyingi nolava ili nimsole.”
\p
\v 13 Wanage Yakobo wamwidika Shekemu na tatake Hamoli, kwa uvizi, kwavija kamfitiza Dina, lumbu jao. 
\v 14 Wamulongela, “Hatudaha kutenda vivo, lumbu jetu yasoligwe na munhu hengile kumbi. Mbuli kamba ayo yotugela kinyala. 
\v 15 Lakini towatogolela kwa mbuli ino imoja, muwe kamba siye, kila mbigalo kumwenu yengile kumbi. 
\v 16 Baho towagwaa mndele wetu, na siye tosola wandele zenu, tokala na mweye, na siye tokuwa kinhu kimoja. 
\v 17 Lakini mwahalema kwingila kumbi, siye tomsola lumbu jetu na tosegela.”
\p
\v 18 Mbuli ayo iwanogela Hamoli na mwanage Shekemu. 
\v 19 Mbwanga ayo yakalile yotegelezigwa ng'hani mng'anda ya tatake, hakawile bule kutenda mbuli ayo, kwavija kakala yamnogele mndele wa Yakobo.
\p
\v 20 Hamoli na imwana Shekemu wachola kuna ulwivi lwa dibuga kuko koiting'hanaga na walonga na wambigalo wayao wa buga dijo. 
\v 21 Wawalongela, “Wanhu wano mbwiga zetu, tuwaleke wakale mwiisi yetu na wachuuze kinhu chochose, isi ino ng'hulu kumwetu siye na wao. Todaha kuwasola wandele zao na wao odaha kusola wandele zetu. 
\v 22 Lakini wanhu wano watogola kukala kumwetu na kuwa kinhu kimoja kwa mbuli ino, siye tuwengize kumbi wambigalo wose kamba hewo viwengile kumbi. 
\v 23 Vino, ng'hondolo zao, na wanyama wao wose honda wawe kumwetu? Avo, tuilumbe nao, nao okala kumwetu.” 
\v 24 Avo wambigalo wose wacholile kuna ulwivi wa dibuga wawatogolela Hamoli na mwanage Shekemu, avo kila mbigalo kudibuga kengila kumbi.
\p
\v 25 Siku da kadatu kumwande, kuno wang'hali na usungu wa kwingila kumbi, wana wabili wa Yakobo, Simeoni na Lawi lumbu zake Dina, wasola misime yao, wengila kwa kinyelegezi kudibuga wawakoma wambigalo wose. 
\v 26 Wawakoma kwa misime Hamoli na mwanage Shekemu na wamsola Dina mng'anda ya Shekemu wasegela. 
\v 27 Wana wayagwe wa Yakobo wawezila wanhu awo wafile wavisola vinhu va buga dijo kwavija wamfitiza lumbu jao. 
\v 28 Wasola ng'hondolo na mbuzi na ng'ombe na vihongwe na kila kinhu kikalile kudibuga na mmigunda. 
\v 29 Wasola kila kinhu kinogile, wawagoga watwanzi zao na wanao na walawanya na kila kinhu kikalile mzing'anda.
\p
\v 30 Yakobo kawalongela Simeoni na Lawi, “Mweye mungalila zumozumo na sambi Wakanaani na Wapelizi na kila munhu mwiisi ino konihila. Wanhu zangu niye wadodo kamba awo wose wahailumba ili wanivamile onikoma niye na wanhu wose wa mng'anda yangu.”
\p
\v 31 Lakini hewo wamwidika tatao, “Vino, vinoga viwamtendele lumbu jetu kamba mgoni?”
\c 35
\s Imulungu komtendela ganogile Yakobo ako Beseli
\p
\v 1 Imulungu kamulongela Yakobo, “Segela uchole Beseli, ukakale kuko. Kanzengele niye upango wa kulavila nhosa, niye Imulungu nikulawilile viukalile komkimbila ndugu yako Esau.”
\p
\v 2 Yakobo kawalongela wanhu wa mng'anda yake, na wose wakalile hamoja na heyo, “Segeseni minyago yenu ili kumwenu, isunheni, mkasaule viwalo venu. 
\v 3 Tusegele tuchole ako Beseli kuko nomzengela Imulungu upango wa kulavila nhosa, ayo yanidike siku ya kugaya kwangu, kakala hamoja na niye muumwanza wangu wose.” 
\v 4 Wao wamgwaa Yakobo vinyago vose viwavitambikile vikalile mmakono gao na heleni zikalile mmagwiti gao, Yakobo kavihimbila hasi ya biki da mwaloni dikalile ako Shekemu.
\p
\v 5 Yakobo na wanage viwakalile osegela Imulungu kawatenda wanhu wa mabuga gakalile behi wadumbe, avo hawawakweleleze bule. 
\v 6 Avo, Yakobo hamoja na wanhu wose yakalile nao wavika kudibuga da Luzu, vivija dokemigwa Beseli mwiisi ya Kanaani. 
\v 7 Ako kazenga upango wa kulavila nhosa, kahakema hanhu aho Eli Beseli, kwavija ako Imulungu yamulawilile viyakalile komkimbila ndugu yake. 
\v 8 Debola msang'hanaji wa Lebeka kafa, kazikigwa ako behi ya Beseli, hasi ya mwaloni. Avo hanhu aho hakemigwa, “Mwaloni wa kuiyalala.”
\p
\v 9 Yakobo, viyabwelile kulawa Padani Alamu, Imulungu kamulawilila kabili kamtenda yamwede. 
\v 10 Imulungu kamulongela, “Twaga jako Yakobo, lakini sambi hukemigwa Yakobo kabili, twaga jako dokuwa Izilaeli.” Avo Yakobo kakemigwa Izilaeli. 
\v 11 Nayo Imulungu kamulongela, “Niye iyo Imulungu nili na Udahi wose, ulele ng'hani na mongezeke. Makabila mengi golawa kumwako na wandewa olawa mkigudi chako. 
\v 12 Isi iniwagwelele Abulahamu na Isaka vivija nokugwelela gweye, na nowagwelela wanhu wa ulelo wako baho kumwande.” 
\v 13 Avo, Imulungu kamuleka kulawa hanhu aho kuyakalile kolonga nayo. 
\v 14 Yakobo kasimika dibwe hanhu aho hayalongile na Imulungu, kagida nhunza ya king'waji na vivija kagida mavuta. 
\v 15 Yakobo kahakema hanhu aho hayalongile na Imulungu, Beseli.
\s Laheli kofa
\p
\v 16 Wachola kulawa Beseli, mbaka hasigala hadodo kuvika Efulata, Laheli kagogigwa na usungu wa kulela, usungu wake ukala mkulu. 
\v 17 Usungu viumgogile ng'hani, imtwanzi yamtazile kulela kamulongela, “Sikuudumbe, kupata mwana iyagwe wa kimbigalo.” 
\v 18 Viyakalile kotapatapa, kwavija kakala kokanha loho, kamkema imwana Benoni, fambulo jake kunyunyuwala, lakini tatake kamkema Benjamini, fambulo jake kumweda.
\p
\v 19 Laheli kafa, kazikigwa mwiinzila ya Efulata, sambi yojuwika kamba Beselehemu. 
\v 20 Yakobo kasimika mhanda uchanha ya panga dijo, na mbaka lelo dojuwika kamba mhanda ya panga da Laheli. 
\v 21 Abaho Izilaeli kagendelela na mwanza, keka ng'hambi yake mwambu wa kabili wa lingo da Edeli.
\s Wana wa Yakobo
\r (1 Umwaka 2:1-2)
\p
\v 22 Avo Izilaeli viyakalile mwiisi ija, Lubeni kawasa na Biliha, imoja wa watumwa wa Yakobo yakalile kamba mwehe wake. Nayo Yakobo kaihulika mbuli ayo.
\p Yakobo kakala na wana longo na wabili wa kimbigalo.
\li
\v 23 Wanage Lea wakala, Lubeni, mwana wa chaudele wa Yakobo, na Simeoni na Lawi na Yuda na Isakali na Zabuloni.
\li
\v 24 Wanage Laheli wakala, Yusufu na Benjamini.
\li
\v 25 Wanage Biliha mtumwa wa Laheli wakala, Dani na Nafutali.
\li
\v 26 Wanage Zilipa mtumwa wa Lea wakala, Gadi na Asheli.
\p Wano awo wana wa kimbigalo wa Yakobo waleleke ako Padani Alamu.
\s Ifa ya Isaka
\p
\v 27 Yakobo keza kwa Isaka, tatake ako Mamule kudibuga da Kiliati Aliba vivija dokemigwa Hebuloni isi kuwakalile Abulahamu na Isaka. 
\v 28 Isaka kakala miyaka gana na malongo manane. 
\v 29 Isaka kafa kuno mvele na kauja ng'hani, kailumba na wahenga zake wafile umwaka. Iwana Esau na Yakobo wamzika tatao.
\c 36
\s Ulelo wa Esau
\r (1 Umwaka 1:34-37)
\p
\v 1 Uno awo ulelo wa Esau, vivija kokemigwa Edomu. 
\v 2 Esau kasola wehe mna iwandele wa isi ya Kanaani. Ada mndele wa Eloni, Muhiti, na Oholibama mndele wa Anaho na mzukulu wa Sibeoni Muhivi, 
\v 3 vivija kamsola Basemati mndele wa Ishimaeli lumbu jake Nebayosi. 
\v 4 Ada kamulelela Esau, Elifazi, na Basemati kamulelela Leueli, 
\v 5 na Oholibama kamulela Yeushi na Yalamu na Kola. Wano wao wanage Esau, waleligwe na wehe zake wadatu ako kuna iisi ya Kanaani.
\p
\v 6 Esau kasola wanage na wehe zake na wose wakalile mng'anda yake na fugo zake na vinhu vose viyakalile navo ako Kanaani kachola isi ili kutali na ndugu yake Yakobo. 
\v 7 Wakala na vinhu vingi avo hawadahile bule kukala hamoja, isi iwakalile haidahile bule kwenela fugo zao zose. 
\v 8 Lekaavo Esau, vivija kokemigwa Edomu, kakala kuna iisi ya vigongo va Seili.
\p
\v 9 Uno uwo ulelo wa Esau muhenga wa wanhu wa Edomu okala kuna iisi ya vigongo va Seili.
\li
\v 10 Gano gago matwaga ga wana wa kimbigalo wa Esau, Elifazi mwanage Ada mwehe wake Esau na Leueli mwanage Basemati mwehe wake Esau.
\li2
\v 11 Wanage Elifazi wakala Temani na Omali na Sefo na Gatamu na Kenazi.
\li2
\v 12 Vivija Elifazi mwanage Esau kakala na mtumwa wa kitwanzi yakalile kamba mwehe wake kakemigwa Timina, ayo nayo kamulelela mwana yakemigwe Amaleki. Wana wao wazukulu wa Esau kwa mwehe wake Ada.
\li2
\v 13 Wanage Leueli wakala, Nahasi na Zela na Shama na Miza. Wano awo wazukulu wa Esau kwa mwehe wake Basemati.
\li
\v 14 Wano awo wanage Oholibama mndele wa Anaho mzukulu wa Sibeoni. Kamulelela mkasano wake Esau wana wadatu, Yeushi na Yalamu na Kola.
\p
\v 15 Wano awo wakalile iwakulu mna zing'holo za wazukulu wa Esau.
\li Wanage Elifazi chaudele wa Esau,
\li2 Temani na Omali na Sefo na Kenazi, 
\v 16 Kola na Gatamu na Amaleki. Wano wao iwakulu muulelo wa Elifazi ako Edomu, wakala wazukulu wa Ada.
\li
\v 17 Na Leueli, mwanage Esau,
\li2 kawalela Nahasi na Zela na Shama na Miza, wano wao iwakulu walawile kwa Leueli ako Edomu, wakala wazukulu wa Basemati, mwehe wa Esau.
\li
\v 18 Wanage Oholibama, mwehe wake Esau wakala,
\li2 Yeushi na Yalamu na Kola. Wano awo iwakulu walawile kwa Oholibama mndele wa Anaho.
\p
\v 19 Wano awo wanhu wa ulelo wa Esau, vivija kokemigwa Edomu, na wano awo iwakulu.
\s Ulelo wa Seili
\r (1 Umwaka 1:38-42)
\p
\v 20 Wano awo wanage Seili, Muholi na vivija awo wenekae wa isi ayo.
\li2 Lotani na Shobali na Sibeoni na Anaho, 
\v 21 Dishoni na Eseli na Dishani wano awo iwakulu walawile kwa Waholi na wanage Seili ako mwiisi ya Edomu.
\li
\v 22 Wanage Lotani wakala,
\li2 Holi na Hemamu. Lotani kakala na lumbu jake yokemigwa Timina.
\li
\v 23 Wanage Shobali wakala,
\li2 Alivani na Manahati na Ebali na Shefo na Onamu.
\li
\v 24 Wanage Sibeoni wakala,
\li2 Aya na Anaho. Anaho iyo yonile nzasa ya mazi ga moto ako kuluwala, viyakalile kowasusila ivihongwe wa Sibeoni tatake.
\li
\v 25 Wanage Anaho wakala,
\li2 Dishoni na Oholibama mndele wa Anaho.
\li
\v 26 Wanage Dishoni wakala,
\li2 Hemadani na Eshibani na Isilani na Kelani.
\li
\v 27 Wanage Eseli wakala,
\li2 Bilihani na Zaawani na Akani.
\li
\v 28 Wanage Dishani wakala,
\li2 Usi na Alani.
\li
\v 29 Wano awo iwakulu kwa Waholi,
\li2 Lotani na Shobali na Sibeoni na Anaho, 
\v 30 Dishoni na Eseli na Dishani, kila imoja kakala mkulu mulukolo lwake mwiisi ya Seili.
\s Wandewa wa isi ya Edomu
\r (1 Umwaka 1:43-54)
\p
\v 31 Avo wano awo wandewa watawale ako mwiisi ya Edomu, kipindi acho wanhu wa Izilaeli hawanatawaligwa na mndewa yoyose.
\li
\v 32 Bela mwanage Beoli katawala ako Edomu, na twaga da buga jake dikala Dinihaba.
\li
\v 33 Bela viyadanganike, Yobabu mwanage Zela, kulawa isi ya Bosila kawa mndewa hanhu hake.
\li
\v 34 Yobabu viyadanganike, Hushamu kulawa isi ya Watemani kawa mndewa hanhu hake.
\li
\v 35 Hushamu viyadanganike, Hadadi mwanage Bedadi, ayo yawahumile iwakalizi wa Midiani ako mwiisi ya Moabu, kawa mndewa hanhu hake. Buga jake dikemigwa Aviti.
\li
\v 36 Hadadi viyadanganike, Samila kulawa mwiisi ya Masileka, katawala hanhu hake.
\li
\v 37 Samila viyadanganike, Shauli kulawa Lehoboti behi ya lwanda lwa Fulate, kawa mndewa hanhu hake.
\li
\v 38 Shauli viyadanganike, Baali Hanani mwanage Akiboli kawa mndewa hanhu hake.
\li
\v 39 Baali Hanani mwanage Akiboli viyadanganike, Hadadi kawa mndewa hanhu hake. Twaga da buga jake dikemigwa Pau, na twaga da imwehe kakemigwa Mehetabeli biti Matiledi mzukulu wa Mezahabu.
\p
\v 40 Wano awo wakalile iwakulu muulelo wa Esau, wekigwa kwa matwaga gao na ng'holo zao na isi zao,
\li mkulu Timina na mkulu Aliva na mkulu Yesesi,
\li
\v 41 na mkulu Oholibama na mkulu Ela na mkulu Pinoni,
\li
\v 42 na mkulu Kenazi na mkulu Temani na mkulu Mibisali,
\li
\v 43 mkulu Magidieli na mkulu Ilamu.
\p Wano awo wakalile iwakulu ako Edomu. Watambuligwa kamba viwakalile okala mwiisi ayo.
\p Esau ayo muhenga wa wanhu wa Edomu.
\c 37
\s Yusufu na ndugu zake
\p
\v 1 Yakobo kakala mwiisi iyakalile tatake, isi ya Kanaani. 
\v 2 Ino ayo simulizi ya Yakobo na wanage.
\p Yusufu viyakalile na miyaka longo na saba, kakala kosusila bumbila da fugo hamoja na ndugu zake. Nayo kakala mbwanga hamoja na wanage Biliha, na wanage Zilipa, wehe wa tatake. Nayo Yusufu kamulongelaga tatake gose gehile ga ndugu zake.
\p
\v 3 Avo, Izilaeli kamnogela ng'hani Yusufu kubanza wanage wose, kwavija kamulela muuvele, na kamsonela kanzu tali dinogile.
\p
\v 4 Ndugu zake viwonile tatao komnogela ng'hani Yusufu kubanza hewo wose, wamwihila na hawalongile nayo kwa tindiwalo.
\p
\v 5 Yusufu kalota nzozi, na viyawalongele ndugu zake, avo wabanza kumwihila. 
\v 6 Kawalongela, “Chonde, tegelezeni nzozi ino indotile, 
\v 7 siye tukala kumgunda tofunga makinza ga ngano, bahaja kinza jangu dima wima, na makinza genu gema kuzunguluka kinza jangu, abaho gadifugamila.”
\p
\v 8 Ndugu zake wamulongela, “Vino, kogesa gweye kokuwa mndewa na kututawala siye?” Avo, wengeza kumwihila ng'hani mbuli ya nzozi yake na gaja gayalongaga mbuli yao.
\p
\v 9 Abaho kalota nzozi iyagwe, na kawalongela ndugu zake, kawalongela, “Loleni nilota nzozi iyagwe, avo zuwa na mbalamwezi na nhondo longo na imoja vikala vinifugamila.” 
\v 10 Viyamulongele tatake hamoja na ndugu zake, tatake kamkomhokela kamulongela, “Nzozi gani ayo yuulotile? Vino niye na mamako na ndugu zako tokufugamila mbaka hasi?” 
\v 11 Ndugu zake wamonela migongo, lakini tatake keka mbuli ayo muumoyo.
\s Yusufu kouzigwa na kogaligwa Misili
\p
\v 12 Siku dimoja ndugu zake wachola kususila ng'hondolo wa tatao ako Shekemu, 
\v 13 na Izilaeli kamulongela Yusufu, “Gweye kojuwa ndugu zako, osusila ng'hondolo ako Shekemu, avo izo nikutume kumwao.” Yusufu kedika, “Ona.”
\p
\v 14 Avo kamulongela, “Genda kawalole kamba wose ogendelela goya hamoja na zifugo zose, abaho ubwele unongele.” Avo Yakobo kamtuma kulawa kubonde da Hebuloni. Yusufu viyavikile ako Shekemu, 
\v 15 kamvika munhu kokwanga mmigunda, munhu ija kamuuza, “Kozahila choni?”
\p
\v 16 Yusufu kedika, “Nowazahila ndugu zangu. Chonde nongela osusila kwahi?”
\p
\v 17 Munhu ayo kalonga, “Hano wahalawa, niwahulika olonga ochola Dosani.” Avo Yusufu kagendelela kuwazahila ndugu zake kawavika ako Dosani.
\p
\v 18 Avo ndugu zake wamona toka yeli kutali, na yang'hali hanavika wakala kiseto cha kumkoma. 
\v 19 Wailongela, “Amweye, ayo nyamiloto kokwiza. 
\v 20 Mulopole tukamkome na tumwase kudisima dimoja dili hano, abaho tulonge kadigwa na mng'onyo. Tulole nzozi zake zokuwa kwahi.”
\p
\v 21 Lubeni viyahulike vivo kageza kumuhonya na makono gao, kalonga, “Bule, sikutumkome. 
\v 22 Sikumwite damu ya munhu. Mwaseni kudisima dino dili hano kuluwala, lakini sikummulumize.” Lubeni kalonga avo ili yamuhonye kulawa mmakono gao abaho yambweze kwa tatake. 
\v 23 Avo Yusufu viyavikile kwa ndugu zake, wamsaula kanzu jake ditali diyavalile, 
\v 24 na wamgoga wamwasa kudisima dijo. Avo kudisima dijo kukala kuduhu mazi, dikala dinyalile.
\p
\v 25 Viwakalile hasi na kuja, wenula vihanga vao, wawona mwanza wa Waishimaeli olawa Gileadi ochola Misili. Ngamiya wao wakala wapapile ubani na mkegeni na manemane. 
\v 26 Yuda kawalongela ndugu zake, “Vino topata choni twahamkoma ndugu yetu na kulufisa lukuli lwake? 
\v 27 Lekeni tumchuuze kwa Waishimaeli wano, na makono getu sikugamulumize kwavija ino ndugu yetu wa usungu.” Ndugu zake wamtogolela. 
\v 28 Viwabitile wachuuzi Wamidiani, ndugu zake Yusufu wamulava kudisima, wamchuuza kwa Waishimaeli kwa vihande malongo mabili va shaba, awo wamsola Yusufu mbaka Misili.
\p
\v 29 Lubeni viyabwelile kudisima, na viyone Yusufu kamduhu, kadega kiwalo chake kwa usungu. 
\v 30 Kawacholela ndugu zake kalonga, “Imbwaga kamduhu muja, na niye nichole kwahi?”
\p
\v 31 Avo, wachinja bofu da mbuzi, wadivabika dikanzu mwiidamu. 
\v 32 Abaho wamgalila tatao dikanzu, wamulongela, “Tudidondola kanzu dino, tanhu dilole goya kamba da mwanago hebu siyo.”
\p
\v 33 Kadijuwa kalonga, “Ona, dino kanzu da mwanangu Yusufu, kadigwa na mng'onyo, loo, mwanangu kadegigwa degigwa.” 
\v 34 Abaho Yakobo kadega kiwalo chake kwa usungu, kavala gunia. Kamulilila mwanage kwa siku nyingi. 
\v 35 Wanage wose, wa ikimbigalo kwa wa ikitwanzi weza kumuhoza umoyo tatao, lakini kalema kuhozigwa umoyo, kalonga, “Bule, nogendelela kumuyalalila mwanangu mbaka vonda nichole hasi kuna iisi ya wafile kuyali.” Avo, Yakobo kagendelela kumuyalalila Yusufu.
\p
\v 36 Kipindi acho ako Misili awo Iwamidiani wamchuuza Yusufu kwa Potifa, imoja wa iwakulu wa mndewa Falao, ayo kakala mkulu wa iwakalizi wa ng'anda ya mndewa.
\c 38
\s Yuda na Tamali
\p
\v 1 Avo, kipindi acho, Yuda kawaleka ndugu zake, kachola kukala na munhu imoja mwenekae wa Adulami twaga jake Hila. 
\v 2 Viyakalile kuko kamona mndele wa Shua, munhu wa isi ya Kanaani. Yuda kamsola mndele ayo kawa mwehe wake, 
\v 3 kagoga inda, kalela mwana wa kimbigalo, twaga jake wamkema Eli. 
\v 4 Kagoga inda kabili kalela mwana wa kimbigalo, twaga jake wamkema Onani. 
\v 5 Abaho kalela mwana wa kadatu, vivija wa kimbigalo, twaga jake wamkema Shela. Shela viyavumbuke Yuda kakala Kezibu.
\p
\v 6 Yuda kamsolela mwehe mwanage wa chaudele Eli, twaga da mwehe ayo Tamali. 
\v 7 Lakini Eli, chaudele wa Yuda katenda gehile mgameso ga Mndewa Imulungu, avo Mndewa kamkoma. 
\v 8 Avo, Yuda kamulongela Onani, “Mwingilile mwehe wa ndugu yako, kwavija vivo ulondigwa kutenda ukamulelele ndugu yako wana.” 
\v 9 Lakini Onani kakala yajuwile kamba wana awo honda wawe wake, avo viyamwingilile mwehe wa ndugu yake, ketila hasi zimbeyu na kamnyima ndugu yake wana. 
\v 10 Avo mbuli ayo yaitendile haimnogele bule Mndewa Imulungu, avo kamkoma. 
\v 11 Yuda kamulongela imukwe, “Kala ugane mng'anda ya tatako mbaka mwanangu Shela vonda yawe mbala goya.” Kwavija kagesa, “Sambi yafe kamba ndugu zake.” Avo Tamali kachola kukala mng'anda ya tatake.
\p
\v 12 Siku heleketwaa zibita, mndele wa Shua mwehe wa Yuda kafa. Yuda viyamambukize gamatanga, kasegela na mbwigake Hila, munhu wa Adulami wachola Timina kwa wanhu wakalile okanha mibahila ya ng'hondolo wake. 
\v 13 Tamali viyahulike kamba tatake mkwe kamnzila kochola Timina kukanha mibahila ya ng'hondolo wake, 
\v 14 kasaula kiwalo chake cha ugane, kaigubika mtandio, abaho kakala hasi hana ulwivi lwa Enaimu, ukalile mnzila ya kuchola Timina. Kuno kagesa kamba Shela kakala mbala goya, lakini hagweleligwe bule yawe mkasano wake.
\p
\v 15 Yuda viyamonile kagesa kakala mtwanzi mgoni, kwavija kakala yagubike ikihanga. 
\v 16 Kakala hajuwile bule kamba kakala mkwe yake, avo kabaguka hamgwazo mnzila, kalonga, “Nolonda kuwasa na gweye.” Tamali kamuuza, “Nahatogola kongwaa choni?”
\p
\v 17 Kamwidika, “Nokugwaa bofu da mbuzi dili mdibumbila jangu.” Nayo kamulongela, “Wike kinhu kulagusa kamba kongalila ajo dibofu da mbuzi.”
\p
\v 18 Yuda kamuuza, “Kolonda nike choni?” Tamali kedika, “Ngwelele acho ikinhu kili na kilaguso chako na nzabi yake hamoja na mkongoja uugogile.” Avo Yuda kamgwaa, abaho kamuwasa nayo kagoga inda. 
\v 19 Avo, Tamali kachola ukae kumwake, kasaula mtandio wake, kavala kabili viwalo vake va ugane.
\p
\v 20 Yuda kagala bofu da mbuzi kwa mkono wa mbwigake munhu wa Adulami ili yapate vinhu vake viyekile kwa mtwanzi ayo, lakini hamvikile bule. 
\v 21 Kawauza wenekae wa aho, “Kakwahi mtwanzi ija imgoni\f + \fr 38:21 \fr*\ft Watwanzi wakala otenda \ft*\fqa ugoni \fqa*\ft kamba nzila ya kuinogeza imilungu yao.\ft*\f* yakalile mnzila ya kuchola Enaimu?”
\p Wamwidika, “Hano hanakala mtwanzi mgoni bule.”
\p
\v 22 Avo kabwela kwa Yuda kamulongela, “Simonile bule! Na iwenekae wa aho wanongela hanakala mtwanzi yoyose mgoni kumwao.”
\p
\v 23 Yuda kalonga, “Muleke yakale navo vinhu avo, bule wanhu otuseka. Gweye kuchola kumgalila bofu da mbuzi, lakini humvikile bule.”
\p
\v 24 Avo, viibitile miyezi midatu Yuda kalongeligwa, “Mkwe yako Tamali sambi mgoni, na vino sambi kana inda mbuli ya ugoni.”
\p Yuda kalagiza, “Mulaveni kunze mumsome moto.”
\p
\v 25 Viwakalile omulava kunze, Tamali katuma usenga kwa tatake mkwe, ulonga, “Munhu mwene vinhu vino iyo yangelile inda.” Kalonga, “Vilole goya, vinhu vino va nani, pete ino na nzabi na mkongoja uno.”
\p
\v 26 Yuda kavijuwa vinhu avo na kalonga, “Tamali katenda goya kubanza niye. Ona kwavija hasoligwe bule na mwanangu Shela.” Toka siku dijo Yuda hawasile kabili na Tamali.
\p
\v 27 Kipindi cha kuifungula vikivikile wajuwa kamba kakala na wana wabili wa kimbigalo mna iinda. 
\v 28 Viyakalile koifungula, mwana imoja kalava mkono, avo imng'hunga kasola luzi ludung'hu kamfunga mumkono kalonga, “Ino ayo yasongile kuvumbuka.” 
\v 29 Lakini mwana ayo kaubweza mkono wake mgati, miyage iyo yasongile kuvumbuka. Imng'hunga kalonga, “Mbona gweye kubita kwa nguvu!” Avo kamkema Pelesi. 
\v 30 Abaho ndugu yake yakalile na luzi ludung'hu mumkono kalawa kunze, nayo wamkema Zela.
\c 39
\s Yusufu na mwehe wa Potifa
\p
\v 1 Avo, Yusufu kagaligwa Misili. Mmisili imoja yakemigwe Potifa, yakalile imoja wa iwakulu wa Falao, na kakala mkulu wa iwakalizi wa ng'anda ya mndewa, kamgula kulawa kwa Waishimaeli awo. 
\v 2 Mndewa Imulungu kakala na Yusufu na kamtenda yamwede, kakala mng'anda ya mkulu ayo Mmisili. 
\v 3 Mkulu ayo viyajuwile kamba Mndewa Imulungu kakala na Yusufu na Mndewa kamtenda yamwede kwa kila kinhu kiyatendile, 
\v 4 avo, Yusufu kanogeligwa na Potifa na kamtenda yawe mtumwa wake heyo mwenyego, kamwika yawe mwimilizi wa ng'anda yake na yalolese vinhu vake vose. 
\v 5 Kulawa kipindi Potifa kiyamtendile mwimilizi wa ng'anda yake na kila kinhu kiyakalile nacho, Mndewa Imulungu kamtenda Mmisili ayo yamwede mbuli ya Yusufu. Kumweda ako kukala mna ikila kinhu kiyakalile nacho mng'anda yake na kumgunda. 
\v 6 Avo Potifa keka kila kinhu mmakono ga Yusufu, na hatendile kinhu chochose, ila ndiya iyadile.
\p Yusufu kakala yanenehe na yanogile. 
\v 7 Avo, kukala na kipindi mwehe wa mkulu wake, kamsulukila Yusufu, kamulongela, “Wasa na niye.” 
\v 8 Lakini Yusufu kalema, kamulongela, “Lola mkulu wangu halola kinhu chochose mng'anda, kwavija niye nabahano. Kila kinhu kakika mmakono gangu. 
\v 9 Kuduhu munhu mng'anda ino konibanza niye. Mkulu wangu hangomese kugoga kinhu chochose ila gweye kwavija kwa mwehe wake. Avo habali nitende ubananzi awo, nimtendele Imulungu nzambi?” 
\v 10 Hamoja mtwanzi ayo kagendelela kumnanahiza Yusufu, lakini Yusufu kalema kuwasa nayo hebu kukala nayo.
\p
\v 11 Lakini siku dimoja, Yusufu kengila mng'anda kusang'hana sang'hano yake, mng'anda kukala kuduhu mtumwa iyagwe. 
\v 12 Avo mwehe wake Potifa kagoga kanzu jake, kamulongela, “Wasa na niye.” Lakini Yusufu kamulekela idikanzu mmakono gake, kakimbila kunze. 
\v 13 Mtwanzi ayo viyone Yusufu kamulekela kanzu jake na kukimbila kunze, 
\v 14 kawakema watumwa wa ng'anda yake kawalongela, “Loleni, mkasano wangu katugalila Muebulania yatulige! Kengila mng'anda yawase na niye, lakini niguta nyangi. 
\v 15 Viyamhulike noguta nyangi, kaleka kanzu jake, kakimbila kunze.”
\p
\v 16 Avo mtwanzi ayo kadika goya dikanzu jake, mbaka mkasano wake viyabwelile ukae. 
\v 17 Abaho kampetela mbuli ayo, kalonga, “Mtumwa ino Muebulania yuutugalile keza kumwangu kungela kinyala, 
\v 18 lakini vinigutile nyangi, kandekela kanzu jake, kakimbila kunze.”
\p
\v 19 Avo mkulu ayo wa Yusufu viyahulike mbuli za mwehe wake, kamba vivo viyatendile mtumwa wake, kagevuzika ng'hani. 
\v 20 Kamsola Yusufu kamgodeka mkifungo, aho hawagodekigwe wabananzi wa mndewa. 
\v 21 Lakini Mndewa Imulungu kakala hamoja nayo, kamonela bazi, kamtenda yanogeligwe mgameso ga mkulu wa ikifungo. 
\v 22 Avo mkulu wa ikifungo kamtenda Yusufu yawe mkulu wa wafungwa wose wakalile mkifungo, kila kinhu kitendigwa mmakono gake. 
\v 23 Mkulu wa ikifungo hadumbile kinhu chochose kikalile mmakono ga Yusufu, kwavija Mndewa Imulungu kakala hamoja na Yusufu, avo kila kinhu kakitenda kinoge.
\c 40
\s Yusufu kowafambulila nzozi iwafungwa
\p
\v 1 Kipindi kiyagwe kumwande, mkulu wa ung'waji na mkulu wa koka magate wa mndewa Falao wamgevuza mndewa ayo. 
\v 2 Falao kawagevuzikila wakulu awo wabili. 
\v 3 Kawagodeka mwiing'hambi ya mkulu wa wakalizi, hanhu aho hayagodekigwe Yusufu. 
\v 4 Wakala mkifungo kwa kipindi fulani na mkulu wa wakalizi kamsagula Yusufu yawasang'hanile wakulu awo wabili.
\p
\v 5 Siku dimoja ikilo wakulu awo wabili walota nzozi, kila munhu kalota nzozi yake, mkulu wa ung'waji kalota nzozi ili na fambulo jake na mkulu wa koka magate kalota nzozi ili na fambulo jake. 
\v 6 Imitondo yake Yusufu viyacholile kuwalola wakulu awo wabili, kawona onyawanyawa. 
\v 7 Avo Yusufu kawauza wakulu awo wa Falao wakalile wagodekigwe hamoja na heyo mwenyego mna ing'hambi ya mkulu wa wakalizi, kawauza, “Habali lelo vihanga venu vogela bazi?”
\p
\v 8 Wamwidika, “Siye wose tulota nzozi, lakini kuduhu munhu wakutufambulila nzozi zetu.”
\p Yusufu kawalongela, “Imulungu iyo yodaha kufambula, nongeleni nzozi zenu.”
\p
\v 9 Avo mkulu wa ung'waji kamsimulila Yusufu nzozi yake, kalonga, “Mna inzozi niye nyona mzabibu kuulongozi wangu, 
\v 10 mzabibu awo ukala na matambi madatu. Bahaja viusongile kuzuka mijani, maluwa gake galela vimvaba va zabibu zipile. 
\v 11 Ng'hala ngogile kikasi cha Falao mmakono gangu, avo nizisola zabibu azo nizikamila mkikasi acho, nimgwaa Falao.”
\p
\v 12 Yusufu kamulongela mkulu ayo, “Fambulo da nzozi yako ijo dino, matambi ago madatu gauwone azo siku ndatu. 
\v 13 Zahabita siku ndatu Falao kokulava mkifungo na kokubweza kabili muukulu wako. Na gweye komgwaa kabili Falao kikasi cha ung'waji kamba viutendile aho umwaka. 
\v 14 Lakini chonde sikuunisemwe wahalawa kunze unyonele bazi na unitambule mgameso ga Falao, ili ndawe mkifungo. 
\v 15 Kwavija niye nitolosigwa kulawa mwiisi ya Waebulania na hano Misili sitendile mbuli yoyose ihile ya kunhenda nigodekigwe.”
\p
\v 16 Ija imkulu wa koka magate viyone kamba kafambula vinogile, kamulongela Yusufu, “Na niye vivija nilota nzozi! Mna inzozi yangu ng'hala mhapile mdipala jangu migelo midatu ya magate. 
\v 17 Mna ikigelo cha uchanha kukala na vinhu vingi va kuja mbuli ya Falao, lakini ndege wakala woja kulawa mkigelo acho kuko kudipala jangu.”
\p
\v 18 Yusufu kamulongela, “Fambulo da nzozi yako ijo dino, ija imigelo midatu ni siku ndatu. 
\v 19 Zahabita siku ndatu Falao kokulava mkifungo kokanha pala jako na kokutumbika mdibiki, na ndege oluja lukuli lwako.”
\p
\v 20 Avo siku da kadatu kumwande, ikala siku ya kukumbuka kuvumbuka kwa Falao, avo kawagoneka wakulu zake wose mna inyimwilinyimwili, kawalava mkifungo mkulu wa ung'waji na mkulu wa koka magate, kaweka mgameso ga wakulu wose yawagoneke. 
\v 21 Abaho kambwezela ukulu wake mkulu wa ung'waji ili yamgwee kikasi cha ung'waji. 
\v 22 Lakini ija imkulu wa koka magate kamtumbika mdibiki, kamba Yusufu viyawafambulile nzozi zao. 
\v 23 Lakini ija imkulu wa ung'waji kamsemwa Yusufu na hamkumbuke bule.
\c 41
\s Yusufu kofambula nzozi za Falao
\p
\v 1 Viibitile miyaka mibili, Falao kalota nzozi kema mumgwazo wa lwanda lwa Naili, 
\v 2 kawona ng'ombe saba wanogile na wanenehe wakala olawa muulwanda na wasonga kuja misanze. 
\v 3 Abaho walawilila ng'ombe saba wayagwe wakala wasokile na weha ng'hani walawa muulwanda lwa Naili, weza wema behi na waja iwang'ombe wayagwe mumgwazo wa ulwanda. 
\v 4 Ng'ombe awo wasokile na wehile wawaja waja wayagwe saba wakalile wanogile na wanenehe. Baho Falao kalamuka muutulo. 
\v 5 Viyawasile kabili kalota lwa kabili. Kona makungwi saba makulu na ganoga gazuka kulawa mna dibelege dimoja. 
\v 6 Abaho galawilila makungwi saba gayagwe masisili na ganyalile kwa vuke da zuwa. 
\v 7 Gago gamakungwi saba masisili gagameza gaja gamakungwi saba makulu gamemile uhule. Baho Falao viyalamuke kajuwa kamba kakala kolota. 
\v 8 Imitondo yake, Falao kanyawanyawa ng'hani, kawakema iwahawi wose wa isi ya Misili na wanhu wabala, kawalongela nzozi zake, lakini kuduhu hata imoja yadahile kumfambulila nzozi azo.
\p
\v 9 Abaho ija imkulu wa ung'waji kamulongela Falao, “Lelo nokumbuka ubozi wangu! 
\v 10 Kipindi kija viutugevuzikile siye wasang'hanaji zako niye na ija imkulu wa koka magate, kutugodeka mna ing'hambi ya mkulu wa wakalizi. 
\v 11 Kilo kimoja tulota nzozi, kila munhu kalota nzozi ili na fambulo jake. 
\v 12 Avo mbwanga imoja Muebulania, mtumwa wa mkulu wa wakalizi kakala hamoja na siye mkifungo. Vitumulongele nzozi zetu, heyo katufambulila nzozi zetu kila munhu kamba viili. 
\v 13 Viyatufambulile vivo viilawilile, niye nibwezigwa mwiisang'hano yangu na ija imkulu wa koka magate katumbikiga mdibiki.”
\p
\v 14 Avo, Falao kalagiza Yusufu yagaligwe, nao wamulava mkifungo wambea mvili na kasaula viwalo vake, kagaligwa kuulongozi wa Falao. 
\v 15 Falao kamulongela Yusufu, “Niye nilota nzozi, lakini kuduhu munhu yodaha kufambula. Nihulika wanhu okutogola kamba munhu yahakusimulila nzozi yake kodaha kuifambula.”
\p
\v 16 Yusufu kamwidika Falao, “Niye nabule udahi awo, lakini Imulungu kokwidika kamba viulonda.”
\p
\v 17 Falao kamulongela Yusufu, “Nilota nima mumgwazo wa lwanda lwa Naili, 
\v 18 niwona ng'ombe saba wanogile na wanenehe walawa muulwanda na wasonga kuja misanze. 
\v 19 Abaho weza ng'ombe saba wayagwe wanyolile na wasisili na wasoka ng'hani. Niye sinawona ng'ombe kamba awo mwiisi ya Misili. 
\v 20 Avo, waja iwang'ombe saba wasokile ng'hani wawaja waja iwang'ombe saba wanenehe. 
\v 21 Lakini viweshilize kuwaja kuduhu munhu yodaha kujuwa kamba wawaja wayao. Kwavija wakala wasokile vivija va ichanduso. Baho nilamuka muutulo. 
\v 22 Abaho nilota kabili, nigona makungwi saba ganogile gamema uhule gazuka kulawa mdibelege dimoja. 
\v 23 Abaho galawilila makungwi saba gayagwe gabule kinhu masisili na ganyala kwa vuke da zuwa. 
\v 24 Na makungwi gago saba masisili gagameza gaja makungwi saba ganogile. Avo niye niwalongela wahawi nzozi zino, na kuduhu munhu yadahile kunifambulila.”
\p
\v 25 Abaho Yusufu kamulongela Falao, “Nzozi zako mbili fambulo jake dimoja. Imulungu kakugubulila gaja goyolonda kutenda kipindi kiguhi kikwiza. 
\v 26 Ng'ombe saba wanogile ofambula miyaka saba, na gaja makungwi saba ganogile vivija gofambula miyaka saba, nzozi azo fambulo jake dimoja. 
\v 27 Waja ng'ombe saba wasokile ng'hani wezile aho kumwande na gaja makungwi saba gelibule kinhu ganyalile kwa vuke da zuwa, fambulo jake ni miyaka saba ya lufilili lwa nzala. 
\v 28 Kamba vinikulongele mndewa Falao, Imulungu kakugubulila gaja goyolonda kutenda kipindi kiguhi kikwiza. 
\v 29 Hokuwa na miyaka saba ya mulao mwiisi yose ya Misili. 
\v 30 Lakini kumwande yokwiza miyaka saba ya lufilili lwa nzala, hata awo umulao osemwigwa mwiisi ya Misili. Lufilili alo lwa nzala loinanga isi ino. 
\v 31 Mulao osemwigwa kwavija nzala ikwiza yokuwa ng'hulu ng'hani. 
\v 32 Nzozi ayo ibweleligwa miyanza mibili kila imoja viyagwe kukulagusila kamba Imulungu kagesa kutenda vivo, na kotenda mbuli ayo kipindi kiguhi kikwiza.
\p
\v 33 “Avo go mkulu Falao, usagule munhu yeli na nzewele na ubala, umgwee ng'honde ya kuilolesa isi yose ya Misili. 
\v 34 Abaho go mkulu Falao, usagule wemilizi mwiisi yose, uwalagize weke mgelo umoja mna imigelo mitano ya ndiya yose ya Misili mna ikipindi cha miyaka saba ya mulao. 
\v 35 Uwalagize wanhu awo iwemilizi weke hamoja ndiya kwa miyaka saba ya mulao. Ndiya ayo ikigwe kukanho jako gweye go mkulu Falao, iwe ngama kwa mabuga gose, na wailolese goya ngama ayo. 
\v 36 Ndiya ayo yokuwa ngama kwa wanhu wa isi ya Misili ili isi sikuibanangike kwa lufilili lwa nzala lukwiza miyaka saba iyagwe.”
\s Yusufu kotendigwa mkulu wa isi ya Misili
\p
\v 37 Mbuli iyalongile Yusufu itogoligwa mgameso ga Falao na wakulu zake. 
\v 38 Avo Falao kawauza wakulu zake, “Munhu ino kana loho ya Imulungu, vino todaha kumpata munhu iyagwe kamba ino?” 
\v 39 Abaho Falao kamulongela Yusufu, “Kwavija Imulungu kakugubulila mbuli zose azo, kuduhu munhu iyagwe yeli na nzewele na ubala kamba gweye. 
\v 40 Gweye ayo yonda uwe mulolesaji wa isi yangu, na wanhu zangu wose okuwa hasi mmakono gako. Niye niiyeka iyo mkulu kubanza gweye kwavija nokala mkigoda cha undewa. 
\v 41 Avo sambi nikusagula kamba mkulu wa isi yose ya Misili.” 
\v 42 Abaho Falao kaivula mkidole chake pete yake ili na kilaguso kamvaza Yusufu, na kamvaza na viwalo va kitani inogile na mkufu wa zahabu msingo. 
\v 43 Falao kamkweza Yusufu mumtuka wake wa kabili wa falasi na wakalizi walongola kuulongozi wa Yusufu, wakemelela walonga, “Mwime kumgwazo wa nzila,” Falao kamgwaa Yusufu ukulu kwa wanhu wose wa isi ya Misili. 
\v 44 Abaho Falao kamulongela Yusufu, “Niye iyo mndewa Falao! Nolonga munhu yoyose mwiisi yose ya Misili sikuyatende kinhu chochose bila ya gweye kumulongela.” 
\v 45 Falao kamgwaa Yusufu twaga da Misili Safenati Panea. Kamgwaa Asenati mndele wa Potifela, mulava nhosa wa buga da Oni yawe mwehe wake. Avo Yusufu kasonga kutembelela isi yose ya Misili. 
\v 46 Yusufu kakala na miyaka malongo madatu viyasongile kumsang'hanila Falao, mndewa wa Misili. Kalawa mng'anda ya Falao na kuitembelela isi yose ya Misili.
\p
\v 47 Avo mna imiyaka ija saba ya mulao, migunda ya Misili ilela ndiya nyingi ng'hani. 
\v 48 Yusufu keka hamoja ndiya yose kipindi acho cha miyaka saba ya mulao na kaika ngama mmabuga ga Misili. Kila buga keka ngama ya ndiya kulawa mmigunda ili mmabehi na buga dijo. 
\v 49 Yusufu keka ngama ya ndiya nyingi ng'hani, ikala nyingi kamba msanga wa mwhani, ikala haipimigwa bule.
\p
\v 50 Miyaka ya lufilili lwa nzala hainavika Yusufu kakala na wana wabili kulawa kwa mwehe wake Asenati, mndele wa Potifela mulava nhosa wa buga da Oni. 
\v 51 Yusufu kamgwaa mwanage twaga da Manase kalonga, “Imulungu kanhenda niisemwe magazo gangu kulawa kwa ndugu wa ng'anda ya tatangu.” 
\v 52 Mwana wa kabili kamgwaa twaga da Efulaimu kalonga, “Imulungu kangwaa wana mwiisi ya kugaya kwangu.”
\p
\v 53 Miyaka ija saba ya mulao mwiisi ya Misili ibita, 
\v 54 na miyaka saba ya lufilili lwa nzala isonga, kamba viyalongile Yusufu baho haichanduso. Isi zose ziyagwe zikala na nzala, lakini isi yose ya Misili ikala na ndiya. 
\v 55 Wanhu wa isi ya Misili viwasongile kupata nzala, wamulilila Falao yawagwee ndiya. Na heyo Falao kawalongela wanhu wose wa Misili, “Gendeni kwa Yusufu, donda yawalongele tendeni.” 
\v 56 Nzala yenela ng'hani mwiisi yose ya Misili. Avo Yusufu kafungula makanho gose kawauzila wanhu wa Misili indiya. 
\v 57 Abaho wanhu kulawa kila hanhu mwiisi yose weza Misili kwa Yusufu kugula ndiya kwavija nzala ikala ng'hulu ng'hani mwiisi yose.
\c 42
\s Ndugu zake Yusufu ochola Misili
\p
\v 1 Yakobo viyahulike kamba ako Misili kukala na ndiya nyingi, kawalongela wanage, “Habali mokala kwa kuibunhulila meso?” 
\v 2 Niye mhulika kamba Misili kuna ndiya. Gendeni kuko mkagule ndiya sikutufe kwa nzala. 
\v 3 Avo ndugu zake Yusufu, longo wachola Misili, kugula ndiya. 
\v 4 Lakini Yakobo hamulekile Benjamini, mdodo wake Yusufu yachole nao kwavija kadumba kodaha kupata gehile gogose.
\p
\v 5 Avo wana wa Izilaeli wavika Misili kamba wanhu wayagwe wacholile kugula ndiya, kwavija hata mwiisi ya Kanaani kukala na lufilili lwa nzala. 
\v 6 Kipindi acho Yusufu iyo yakalile mkulu ako Misili. Heyo iyo yakalile mkulu wa kuwauzila ndiya wanhu wa isi zose. Avo ndugu zake weza wamfugamila Yusufu na wamgwaa ukulu. 
\v 7 Bahaja Yusufu viyawonile ndugu zake kawajuwa, lakini kaitenda kamba munhu baki na kawakomhokela. “Mweye mulawa kwahi?” Wamwidika, “Tulawa mwiisi ya Kanaani, twiza hano kugula ndiya.”
\p
\v 8 Hamoja Yusufu kawajuwa ndugu zake, wao wakala hawamjuwile bule. 
\v 9 Baho kakumbuka nzozi zake za umwaka mbuli ya awo ndugu zake, kawalongela, “Mweye mwiza kutusepa, mwiza kusepa ili mujuwe kwahi isi yetu haikalizigwa.”
\p
\v 10 Wao wamwidika, “Bule, go mkulu, siye wasang'hanaji zako, twiza kugula ndiya. 
\v 11 Siye twa ndugu, twa wana wa tata imoja, siye twa wanhu tutamaniligwa, hatwizile kuwasepa bule.”
\p
\v 12 Lakini Yusufu kasusumiza kulonga, “Mweye mwiza kusepa isi yetu mujuwe hanhu hahakalizigwa.”
\p
\v 13 Wamulongela, “Siye wasang'hanaji zako tukala wana longo na wabili, wose wana wa munhu imoja, yokala mwiisi ya Kanaani. Mdodo wetu kasigala na tataetu na ndugu yetu imoja kafa.”
\p
\v 14 Lakini Yusufu kawalongela, “Kamba vinongile mweye mwiza kutusepa mwiisi yetu. 
\v 15 Na vino avo vonda nijuwe, noiduwila kwa twaga da Falao, honda musegele hano mbaka vonda yeze mdodo wenu. 
\v 16 Mtumeni imoja wenu yakamsole ayo indugu yenu imdodo, kuno mweye wayagwe mombeta mkifungo baho nojuwa kamba molonga ukweli, buleavo noiduwila kwa twaga da Falao kamba mweye mwa wasepaji!” 
\v 17 Abaho kaweka wose mkifungo kwa siku ndatu.
\p
\v 18 Siku da kadatu Yusufu kawalongela, “Kwavija niye nomdumba Imulungu, tendeni vino ili muwe wagima. 
\v 19 Kamba kweli mweye mwa wanhu mutamaniligwa imoja wenu yasigale hano mkifungo, na mweye wayagwe muwagalile ndiya wanhu zenu weli na nzala. 
\v 20 Abaho mumgale kumwangu ndugu yenu imdodo baho nojuwa kamba mulonga kweli, na mweye honda mukomigwe bule.” Avo waitogolela kutenda vivo. 
\v 21 Wailongela wenyego, “Siye totagusigwa mbuli ya mdodo wetu. Siye tumona viyagaiye lakini viyatupulile tumtaze tumulemela, lekaavo gano gose gotupata.”
\p
\v 22 Lubeni kawalongela, “Vino niye siwalongele bule sikutumulumize imbwanga? Lakini mweye hamunhegeleze bule! Avo sambi totagusigwa mbuli ya damu yake.” 
\v 23 Wao hawajuwile kamba Yusufu kajuwa gose gawakalile olonga, kwavija viyalongile nao kalonga kubitila munhu yakalile yotafasili. 
\v 24 Yusufu kachola kumgwazo, kalila kwa usungu. Viyanyamale kabwela kalonga nao. Abaho kamgoga Simeoni na kamfunga nzabi mgameso gao.
\s Ndugu wa Yusufu obwela Kanaani
\p
\v 25 Yusufu kalagiza mikoba yao imemezwe ndiya na kila munhu yabwezelwe sente yake mumkoba wake, na wagweleligwe mhamba ya mnzila. Watendeligwa vinhu vose avo. 
\v 26 Wawadikwa imizigo vihongwe wao wasegela. 
\v 27 Mnzila, viwavikile hanhu ha kuwasa wanhu baki, imoja wao kafungula mkoba wake ili yamgwee ndiya kihongwe wake, kakanganya kona sente yake ya mmulomo wa mkoba wake. 
\v 28 Kawalongela ndugu zake, “Sente yangu ibwezigwa, aino hano mmulomo wa mkoba wangu!” Viwahulike vivo, wahomba. Wailola kuno ogwaya na kuiuza, “Mbuli gani ino iyatutendele Imulungu?”
\p
\v 29 Viwavikile mwiisi ya Kanaani kwa tatao Yakobo wamulongela mbuli zose ziwalawilile, wamulongela, 
\v 30 “Mkulu wa isi ya Misili kalonga na siye kwa kutukomhokela, na katugesa kamba siye twa wasepaji wa isi yake. 
\v 31 Lakini siye tumulongela, ‘Siye twa wanhu otamaniligwa, hatuli wasepaji bule. 
\v 32 Tumulongela kamba siye twa ndugu longo na wabili wa tata imoja, na imoja wetu kafa, na ija imdodo ka ako ukae Kanaani hamoja na tata yetu.’ 
\v 33 Avo mkulu wa isi ayo katulongela, ‘Baho nojuwa kamba kweli mweye motamaniligwa, mulekeni kumwangu ndugu yenu imoja na mweye wayagwe mugale ndiya ukae kwa wanhu zenu weli na nzala. 
\v 34 Abaho mgaleni kumwangu ndugu yenu imdodo na baho nojuwa kamba mweye hamuli wasepaji lakini mwa wanhu mutamaniligwa. Mwahatenda vivo nomulekesa ndugu yenu, na mweye motogolelwa kuchuuza na kugula vinhu mwiisi ino.’”
\p
\v 35 Viwakalile okung'husa mikoba yao, wakanganya kona kila imoja wao kabwezelwa kikoba chake cha sente mna umkoba wake. Viwonile vivo, wose na tatao wakanganya, wadumba ng'hani. 
\v 36 Tatao Yakobo kawalongela, “Moniboka wanangu, Yusufu kahaduhu, Simeoni kahaduhu, na sambi molonda kumsola na Benjamini. Gose gago gamhata niye.”
\p
\v 37 Baho Lubeni kamulongela tatake, “Kamba simbweza Benjamini wakome wanangu wabili. Muleke Benjamini mmakono gangu, niye nomkaliza na kumbweza kumwako.”
\p
\v 38 Lakini tatake kamwidika, “Mwanangu hachola na mweye, ndugu yake kafa mwaka, na heyo yaiyeka iyo yasigale. Niye namvele na uhenga kamba mbwanga yuno yahapata gehile mmwanza wenu, mong'homa kwa lusikisiki.”
\c 43
\s Ndugu obwela Misili hamoja na Benjamini
\p
\v 1 Lufilili lwa nzala lubanza ng'hani mwiisi ya Kanaani. 
\v 2 Viishile ndiya ija iwagulile kulawa Misili, Yakobo kawalongela wanage, “Gendeni kabili Misili, mkatugulile ndiya kidogo.”
\p
\v 3 Lakini Yuda kamulongela tatake, “Munhu ija katuzuma ng'hani, kalonga, ‘Siwabokela bule kamba hamwizile na ndugu yenu imdodo.’ 
\v 4 Kamba kotogola tuchole na ndugu yetu imdodo, tochola kukugulila ndiya. 
\v 5 Lakini kamba wahalema, hatuchola bule, kwavija munhu ija katulongela, ‘Sikumuchone kihanga changu kamba hamwiza na ndugu yenu.’”
\p
\v 6 Izilaeli kalonga, “Habali mungela mdizumozumo kwa kumulongela munhu ayo kamba muna ndugu iyagwe?”
\p
\v 7 Wamwidika, “Munhu ija katuuza goya mbuli ya lukolo lwetu, ‘Tataenu yang'hali mgima, muna ndugu iyagwe?’ Avo siye tumwidika, twahajuwile vilihi kamba yahalongile, ‘Mgaleni ndugu yenu?’”
\p
\v 8 Yuda kamulongela Izilaeli tatake, “Nitogolele niye nichole nayo ili tusegele sambi baha, tuchole tukagule ndiya, sikutufe kwa nzala gweye na wanetu. 
\v 9 Niye iyo yonda nidaigwe. Gweye nidai niye, kamba simbweza kumwako, nidaigwe niye siku zose. 
\v 10 Maza hatukawile bule, twahacholile na kubwela miyanza mibili.”
\p
\v 11 Baho Izilaeli, tatao, kawalongela, “Ona, kwavija vivo ilondigwa, tendeni avo, soleni mmikoba yenu vinhu vinogile ng'hani va isi ino, mumgalile nhunza mkulu ayo. Soleni mavuta ga nyemba kidogo na uki kidogo, ubani, manemane, kungu na lozi. 
\v 12 Soleni sente miyanza mibili ya zija zilondigwa kwavija molondigwa mubweze sente zija zikalile mmilomo ya mikoba yenu, sengine zibwezigwa kwa kuisemwa. 
\v 13 Msoleni ayo ndugu yenu muchole nayo kwa munhu ayo. 
\v 14 Imulungu yeli na Udahi wose yawatende moneligwe bazi na munhu ayo, yamulekese ija ndugu yenu iyagwe na Benjamini wabwele hamoja na mweye. Kumwangu niye kamba yahakuwa kwagiligwa na wanangu iwe vivo.”
\p
\v 15 Baho wasola zija zinhunza na sente miyanza mibili ya zija za ichanduso, wachola Misili hamoja na Benjamini. Viwavikile wachola kwima kuulongozi wa Yusufu. 
\v 16 Yusufu viyamonile Benjamini hamoja nao, kamulongela ija yololesa ng'anda yake, “Wagale wanhu wano ukae kumwangu ukachinje mnyama na umtande vinogile, kwavija wanhu wano woja na niye ndiya ya imisi.” 
\v 17 Mulolesaji ayo katenda kamba viyalagizwe, kawagala wanhu awo ukae kwa Yusufu.
\p
\v 18 Viwonile ogaligwa mng'anda ya Yusufu wadumba, wailongela, “Tugaligwa kuno mbuli ya zija zisente zibwezigwe mna imikoba yetu vitwizile mwanza wa ichanduso, katenda vino ili yapate kilamuso cha kutuboka vihongwe wetu na kututenda watumwa zake.” 
\v 19 Avo wamgendela ija imulolesaji wa ng'anda ya Yusufu walonga na heyo kipindi wahaulwivi, 
\v 20 wamulongela, “Chonde go mkulu! Siye tukala twizile mwanza wa ichanduso kugula ndiya, 
\v 21 lakini ikilo vituvikile hanhu ha kuwasa wanhu baki, tufungula mikoba yetu na kila munhu kayona sente yake vivija kamba viyalavile, ikala mmulomo wa mkoba. Avo tuzibweza. 
\v 22 Vivija tugala sente ziyagwe kugula ndiya. Hatumjuwile munhu yekile zisente mna imikoba yetu.”
\p
\v 23 Mulolesaji ayo kawedika, “Sikumudumbe, Imulungu wenu, Imulungu wa tata zenu, kawagwaa ngama mna imikoba yenu. Niye nizibokela sente zenu.” Abaho kamgala Simeoni kumwao.
\p
\v 24 Mulolesaji ayo viyawagoneke mng'anda ya Yusufu tanhu kawagwaa mazi wasunhe magulu gao na vivija kawagwaa ndiya vihongwe wao. 
\v 25 Na wao wazitanda nhunza zao za kumgwaa Yusufu, kwavija wahulika kamba woja hamoja nayo. 
\v 26 Yusufu viyabwelile ukae wamgwaa zija zinhunza ziwakalile nazo, wamfugamila mbaka hasi. 
\v 27 Yusufu kawalamusa na kawauza, “Vilihi tataenu imvele mgima? Vino yang'hali mgima?”
\p
\v 28 Wamwidika, “Msang'hanaji wako, tataetu, kogendelela goya, na yang'hali mgima.” Abaho wamfugamila mbaka hasi.
\p
\v 29 Yusufu viyenule kihanga chake kamona Benjamini mdodo wake, mwana wa mamake, kalonga, “Ino iyo mdodo wenu yumulongile?” Kalonga, “Imulungu yakonele bazi mwanangu!” 
\v 30 Bahaja, Yusufu kasegela hanhu aho, kwavija mahozi gakala golonda kumulawa mbuli ya kumnogela mdodo wake, kengila mdigati jake kasonga kulila. 
\v 31 Viyamambukize kusunha kihanga chake, kalawa kunze kuno kaifunga umoyo, kalagiza wagale indiya. 
\v 32 Yusufu kekiligwa ndiya yaiyeka na ndugu zake wekiligwa waiyeka na vivija Wamisili wakalile aho wekiligwa waiyeka, kwavija ikala mwiko kwa Wamisili kuja ndiya hamoja na Waebulania. 
\v 33 Ndugu zake Yusufu wakala kuulongozi wake kwa kuipanga kusongela imkulu mbaka imdodo na wakala oilola kuno okanganya. 
\v 34 Ndiya ikala ilawa kwa Yusufu na igoligwa kumwao, lakini Benjamini kagweleligwa miyanza mitano ng'hani ya kija kiwagweleligwe ndugu zake. Avo waja na kung'wa kuno odeng'helela hamoja na heyo.
\c 44
\s Kikasi hachoneka
\p
\v 1 Abaho Yusufu kamulagiza mulolesaji wa ng'anda yake, kalonga, “Memeza mikoba ya wanhu wano kamba viwodaha kupapa. Abaho ika sente zao kila munhu mmulomo wa mkoba wake. 
\v 2 Mna umkoba wa ija imdodo ng'hani, ika kija ikikasi changu cha shaba, hamoja na sente yake.” Ayo imulolesaji katenda kamba viyalagizwe na Yusufu. 
\v 3 Imitondo yake walongeligwa wachole hamoja na vihongwe wao. 
\v 4 Hawanavika kutali ng'hani Yusufu kamulongela mulolesaji wa ng'anda yake, “Lopola, wawinze wanhu waja, wauze, ‘Habali mmuliha gehile munhu ija yawatendele ganogile? 
\v 5 Habali mwiba kikasi cha shaba cha mkulu wangu, kiyasang'hanilaga kwa kung'wela na kulagula? Mubananga ng'hani!’”
\p
\v 6 Ija imulolesaji viyawavikile kazibwelela mbuli azo. 
\v 7 Lakini wamuuza, “Go mkulu kofambula choni? Siye wasang'hanaji zako hatudaha kutenda mbuli kamba ayo. 
\v 8 Kumbuka go mkulu, sente ituvikile mmikoba yetu tuibweza kulawa mwiisi ya Kanaani. Yokuwaze twibe sente hebu zahabu mng'anda ya mkulu wako? 
\v 9 Avo, kamba wahamvika imoja wetu kana kikasi acho yakomigwe, na siye wose wayagwe tuwe watumwa zako.”
\p
\v 10 Ayo imulolesaji kedika, “Ona, na iwe vivo kamba vimulongile. Lakini ija yaiyeka yonda yoneke na kikasi acho, iyo yonda yawe mtumwa wangu, na wayagwe wose mokuwa mwabule kitala.” 
\v 11 Avo, kila munhu kahumulusa mkoba wake hasi himahima na kufungula. 
\v 12 Ija imulolesaji kalola imikoba yose, kasongela mkoba wa imkulu wao na kamambukizila mkoba wa imdodo wao, kikasi kakipata mumkoba wa Benjamini. 
\v 13 Baho wose wadega viwalo vao kwa usungu. Kila imoja kamkweza kihongwe wake mkoba, wabwela kudibuga.
\p
\v 14 Yuda na ndugu zake wavika mng'anda ya Yusufu na Yusufu kakala yang'hali ukae kumwake. Avo, wamfugamila mbaka hasi. 
\v 15 Yusufu kawauza, “Habali mutendile kamba avo? Vino hamujuwile bule munhu kamba niye nodaha kulagula?”
\p
\v 16 Yuda kedika, “Tulonge choni, go mkulu, tulonge choni kulagusa hatubanange? Imulungu kagagubula gehile getu, siye sambi twa watumwa zako, siye hamoja na ija yoneke na kikasi chako.”
\p
\v 17 Lakini Yusufu kalonga, “Bule, niye sidaha kutenda kamba avo. Munhu ija yagogeke na kikasi iyo yonda yawe mtumwa wangu. Mweye wayagwe mose bweleni moyo kwatu kwa tataenu.”
\s Yuda kompulila Benjamini
\p
\v 18 Baho Yuda kamkwesela behi Yusufu na kulonga, “Go mkulu chonde togola niye msang'hanaji wako, niigombele kidogo, chonde sikuugevuzike kwavija gweye kamba Falao mwenyego. 
\v 19 Go mkulu, gweye kutuuza, ‘Mweye muna ndugu hebu tata?’ 
\v 20 Tukwidika, ‘Tunayo tata, yeli mvele na tunayo ndugu iyagwe mdodo yaleleke kipindi cha uvele wa tataetu, mkulu wake mbwanga ayo kafa, na ino imdodo iyo yasigale kwa mamake, na tataetu komnogela ng'hani mbwanga ino.’ 
\v 21 Go mkulu kutulagiza siye wasang'hanaji zako tumgale ayo imdodo wetu ili umone. 
\v 22 Tukulongela kamba mbwanga ayo hadaha kumuleka tatake, kwavija yahamuleka tatake kofa. 
\v 23 Lakini gweye go mkulu, kutulongela, ‘Kamba hamwizile na ndugu yenu imdodo, sikumuchone kihanga changu kabili.’”
\p
\v 24 Vitubwelile ukae kwa msang'hanaji wako, tataetu tumulongela viutulagize gweye go mkulu. 
\v 25 Na viyatulongele twize kabili kuno kugula ndiya, 
\v 26 tumwidika, “Hatudaha kuchola mbaka ndugu yetu imdodo yachole hamoja na siye, kamba hatuchola nayo munhu ija hatubokela bule.” 
\v 27 Msang'hanaji wako tataetu katulongela, “Mojuwa kamba mwehe wangu Laheli kanilelela wana wabili, 
\v 28 imoja kalawanya mgameso gangu, vinyona kadegigwa vihande vihande na mng'onyo, kwavija sinamona kabili. 
\v 29 Kamba mwahamsola na ino vivija na gahampata gehile, mongala kuna dipanga kuno nina lusikisiki.”
\p
\v 30 “Avo, go mkulu nahabwela ukae kwa tatangu niye msang'hanaji wako bila mbwanga ino na kuno ugima wa tata otamanila ugima wa mbwanga ino, 
\v 31 yahaona mbwanga heli hamoja na siye kofa. Avo siye wasang'hanaji zako, tomkoma tataetu kwa lusikisiki. 
\v 32 Hata avo niye niiduwila mbuli ya mbwanga ino, nilonga, kamba simbweza Benjamini kumwako, nidaigwe niye siku zose. 
\v 33 Avo go mkulu, chonde niye msang'hanaji wako nikale hano hanhu ha mbwanga ino. Muleke yabwele ukae hamoja na ndugu zake. 
\v 34 Nodahaze kubwela kwa tatangu bila mbwanga ino? Bule, sidaha kufunga umoyo kugona gehile gonda gampate tatangu.”
\c 45
\s Yusufu koitambula kwa ndugu zake
\p
\v 1 Baho Yusufu kalemelwa kufunga umoyo mgameso ga wasang'hanaji zake wose wakalile hamoja nayo, kalagiza walawe kunze. Avo Yusufu kakala yaiyeka viyailaguse kwa ndugu zake. 
\v 2 Lakini kalila kwa sauti ng'hulu mbaka Wamisili wamuhulika, vivija wanhu wa mng'anda ya Falao wamuhulika. 
\v 3 Yusufu kawalongela ndugu zake, “Niye na Yusufu, vino tatangu yang'hali mgima?” Lakini ndugu zake walemelwa kumwidika wagwa kifudete mgameso gake hawadahile kumwidika. 
\v 4 Yusufu kawalongela ndugu zake, “Chonde kweseni behi.” Viwamkwesele, kawalongela, “Niye iyo ndugu yenu Yusufu yumuniuzile Misili. 
\v 5 Lakini sambi sikumuigevuzikile hebu kulonga habali mutendile vivo. Imulungu iyo yangalile kuno, niwalongolele, ili niuhonye ugima wa wanhu. 
\v 6 Uno mwaka wa kabili wa lufilili lwa nzala mwiisi na ing'hali miyaka mitano kumwande, baho wanhu hawadaha kulima hebu kusenga ndiya. 
\v 7 Imulungu kangala kuno niwalongolele, ili kuhonya ugima wenu, mweye musigale wagima mwiisi na kugala ukombola mkulu. 
\v 8 Avo, siyo mweye mungalile kuno, lakini Imulungu iyo yangalile na kanitenda nimgwelelege Falao magesa kamba na tatake. Niye na mkulu wa ng'anda yake yose na nowatawala wanhu wose wa Misili.”
\p
\v 9 Avo, lopoleni mubwele kwa tatangu na mmulongele, “Yusufu mwanago kolonga, ‘Imulungu kanitenda munhu mkulu mwiisi yose ya Misili. Avo, sikuukawe kwiza kumwangu. 
\v 10 Kokala behi na niye ako Gosheni, gweye na wanago na wazukulu zako, fugo zako na vinhu vako vose. 
\v 11 Niye nokulolesa baho kwavija ing'hali miyaka mitano ya lufilili lwa nzala. Buleavo gweye na wanhu zako na fugo zako mogaya kwa nzala.’”
\p
\v 12 Abaho Yusufu kagendelela kulonga, “Mweye wenyego molola kwa meso genu, na hata mdodo wangu Benjamini kona kwa meso gake kamba niye iyo Yusufu mwenyego nilonga na mweye. 
\v 13 Mmulongele tatangu mbuli ya ukulu unilinao kuno Misili na mbuli ya kila kinhu kimone. Avo mulopole mumgale hano tatangu.”
\p
\v 14 Abaho Yusufu kamfagatila ndugu yake Benjamini, kuno kolila na vivija Benjamini kamfagatila kuno kolila. 
\v 15 Kuno yang'hali kolila Yusufu kawafagatila ndugu zake na kawanonela. Baho ndugu zake walonga nayo.
\p
\v 16 Mbuli azo zivika mng'anda ya Falao kamba ndugu zake Yusufu weza, Falao na wasang'hanaji zake wadeng'helela. 
\v 17 Avo, Falao kamulongela Yusufu, “Walongele ndugu zako, wawapapize mizigo vihongwe wao wabwele mwiisi ya Kanaani, 
\v 18 wamgale hano tatao na ndugu zao wose. Niye nowagwaa hanhu hanogile ng'hani mwiisi ino ya Misili, na wao okala kwa kudeng'helela ganogile ga isi ino. 
\v 19 Vivija walongele wasole mituka ino ya kubulula ili wawapapile wanao ving'hele na wehe zao na sikuwaleke kumgala tatao. 
\v 20 Walongele sikuwagese mbuli ya vinhu vao kwavija hanhu hanogile kubanza kose mwiisi ya Misili hokuwa hao.”
\p
\v 21 Avo, wana wa Izilaeli watenda kamba viwalagizwe. Yusufu kawagwaa mituka ya kubulula kamba Falao viyalongile na vivija kawagwaa mhamba ya mnzila. 
\v 22 Kila imoja wao kamgwaa viwalo va kusaula, lakini Benjamini kamgwaa vihande magana madatu va shaba na kamgwaa viwalo vitano va kusaula. 
\v 23 Vivija kamgalila tatake nhunza zino mbuli ya mwanza wake, vihongwe longo wapapile vinhu vinogile ng'hani mwiisi ya Misili, vihongwe wa kitwanzi longo wapapile ndiya, na magate na vinhu viyagwe va kuja. 
\v 24 Avo, Yusufu kailaga na ndugu zake. Viwakalile osegela kawazuma kawalongela, “Sikumugombe mnzila!”
\p
\v 25 Baho wasegela mwiisi ya Misili na wabwela kwa tatao Yakobo mwiisi ya Kanaani. 
\v 26 Wamulongela, “Yusufu yang'hali mgima! Heyo iyo mkulu wa isi yose ya Misili.” Baho tatao kakanganya, kwavija hazitogole mbuli azo.
\p
\v 27 Lakini viwamulongele mbuli zose ziyalongile Yusufu na viyone mituka ya kubulula iyagalile Yusufu ili kumsola, moyo wake umema deng'ho. 
\v 28 Izilaeli kalonga, “Sambi notogola, mwanangu Yusufu yang'hali mgima! Nochola nikamulole ning'hali sinakufa.”
\c 46
\s Yakobo kochola Misili
\p
\v 1 Avo, Izilaeli kasonga mwanza wake, hamoja na vinhu vake vose. Viyavikile Beelisheba kamulavila nhosa Imulungu wa Isaka tatake. 
\v 2 Imulungu kalonga na Izilaeli ikilo mwiinzozi kamkema, “Yakobo, Yakobo.” Yakobo kedika, “Nabaha.”
\p
\v 3 Imulungu kamulongela, “Niye ayo Imulungu, Imulungu wa tatako. Sikuudumbe kuchola Misili, wahawa kuko nokutenda uwe na ulelo onda uwe kabila kulu. 
\v 4 Niye mwenyego nochola hamoja na gweye ako Misili na nokubweza kuno. Wahafa mkono wa Yusufu uwo onda ukufumbe meso gako.”
\p
\v 5 Avo, Yakobo kasegela Beelisheba. Wanage wamsola tatao, na wanao ving'hele hamoja na wehe zao, wawakweza mna imituka iyagalile Falao impape. 
\v 6 Vivija wasola fugo zao na vinhu vao vose viwapatile mwiisi ya Kanaani, wachola Misili. Yakobo kasola lukolo lwake lose, 
\v 7 wanage, wazukulu zake wa kitwanzi na wa kimbigalo, wose kawagala mwiisi ya Misili.
\p
\v 8 Gano gago matwaga ga wana wa Izilaeli wacholile ako Misili.
\b
\li Lubeni mwanage wa chaudele,
\li
\v 9 hamoja na wana wa Lubeni,
\li2 wakalile Hanoki na Palu na Hesiloni na Kalimi.
\li
\v 10 Simeoni na wanage, Yemueli na Yamini na Ohadi na Yakini na Sohali na Shauli mwana wa mtwanzi Mkanaani. 
\v 11 Lawi na wanage, Gelishoni na Kohati na Melali. 
\v 12 Yuda na wanage, Eli na Onani na Shela na Pelesi na Zela. Lakini Eli na Onani wafa mwiisi ya Kanaani. Pelesi na wanage, Hesiloni na Hamuli. 
\v 13 Isakali na wanage, Tola na Puva na Yashubu na Shimuloni. 
\v 14 Zabuloni na wanage, Seledi na Eloni na Yaleeli. 
\v 15 Wano wao wana wa kimbigalo wa Lea iyamulele Yakobo ako Padani Alamu, wahaleka mndele wake Dina. Wanage na iwazukulu wose kwa wose wakala malongo madatu na ndatu.
\p
\v 16 Gadi na wanage, Sifioni na Hagi na Shuni na Esiboni na Eli na Alodi na Aleli. 
\v 17 Asheli na wanage, Imina na Ishiva na Ishivi na Belia na Sela na lumbu jao. Belia na wanage, Hebeli na Malikieli. 
\v 18 Wanhu longo na sita ni wana na wazukulu wa Yakobo na Zilipa, mtumwa yagweleligwe Lea na tatake Labani.
\p
\v 19 Laheli kamulelela Yakobo wana wabili Yusufu na Benjamini. 
\v 20 Ako Misili Asenati mndele wa Potifela yakalile mulava nhosa wa buga da Oni, kamulelela Yusufu wana wabili wakalile Manase na Efulaimu. 
\v 21 Benjamini na wanage, Bela na Bekeli na Ashibeli na Gela na Naamani na Ehi na Loshi na Mupimu na Hupimu na Alidi. 
\v 22 Wanhu wao longo na nane ni wana na wazukulu wa Yakobo waleligwe na Laheli mwehe wake.
\p
\v 23 Dani na mwanage Hushimu. 
\v 24 Nafutali na wanage, Yaseeli na Guni na Yeseli na Shilemu. 
\v 25 Wanhu wao saba ni wana na wazukulu wa Yakobo yalelile na Biliha, mtumwa wa Laheli iyagweleligwe na Labani tatake.
\p
\v 26 Wanhu wose waleligwe mulukolo lwake Yakobo, wakala malongo sita na sita, wahaleka kuwapeta wehe wa wanage. Wanhu awo wose wao wacholile mwiisi ya Misili. 
\v 27 Ako Misili Yusufu kakala na wana wabili. Avo, wanhu wose wa ulelo wa Yakobo ako Misili wakala malongo saba.
\s Yakobo na lukolo lwake ako Misili
\p
\v 28 Yakobo kamulongela Yuda yalongole kwa Yusufu yampule waiting'hane ako Gosheni. Viwavikile Gosheni, 
\v 29 Yusufu kakwela mtuka wa kubululigwa na falasi, kachola kumbokela Izilaeli, tatake, ako Gosheni. Viyamvikile tatake kamfagatila na kalila kwa kipindi kitali. 
\v 30 Izilaeli kamulongela Yusufu, “Hata sambi nahafa siyo mbuli kwavija nichona kihanga chako na njuwa kamba gweye kwa mgima.”
\p
\v 31 Abaho Yusufu kawalongela ndugu zake na wanhu wa mng'anda ya tatake, “Niye nochola kumulongela Falao kamba ndugu zangu na wanhu wa mng'anda ya tatangu wakalile okala mwiisi ya Kanaani wavika. 
\v 32 Nomulongela kamba mweye mwa wasusilaji na mwiza na ng'ombe na mbuzi na ng'hondolo na vinhu venu vose. 
\v 33 Avo, Falao yahawakema na kuwauza, ‘Sang'hano yenu choni?’ 
\v 34 Mmwidike, ‘Siye wasang'hanaji zako tosusila fugo toka muubwanga wetu, kamba viyakalile tataetu.’ Baho kowatogolela mukale ako Gosheni, kwavija kwa wanhu wa Misili wanhu osusila hawawalonda.”
\c 47
\p
\v 1 Avo, Yusufu kachola kumulongela Falao, “Tatangu na ndugu zangu wavika hamoja na ng'hondolo zao na mbuzi zao na ng'ombe zao na vinhu vao vose, walawa mwiisi ya Kanaani, sambi wa ako Gosheni.” 
\v 2 Yusufu kawasagula ndugu zake watano kawalagusa kwa Falao. 
\v 3 Falao kawauza, “Sang'hano yenu choni?”
\p Wao wamwidika, “Siye wasang'hanaji zako twa wasusilaji kamba viyakalile tataetu.” 
\v 4 Vivija wamulongela Falao, “Siye wasang'hanaji zako, twiza kukala mwiisi ino kamba wanhu baki kwavija kuna lufilili lwa nzala ng'hani ako Kanaani na kuduhu ndiya kwa fugo zetu. Avo, chonde go mkulu, siye wasang'hanaji zako tokupula tukale hanhu hokemigwa Gosheni.” 
\v 5 Falao kamulongela Yusufu, “Tatako na ndugu zako weza kumwako gweye, 
\v 6 na isi yose ya Misili ya mmakono gako. Weke tatako na ndugu zako hanhu hanogile ng'hani mwiisi ino, waleke wakakale ako Gosheni, na kamba kuna wanhu wowose viweli kuwajuwa goya kamba odaha kulolesa goya zifugo, wasagule wakanilolesele fugo zangu.”
\p
\v 7 Abaho Yusufu kamgala kwa Falao tatake Yakobo, Yakobo kamtambikila Falao. 
\v 8 Falao kamuuza Yakobo, “Kuna miyaka mingapi toka uvumbuke?”
\p
\v 9 Yakobo kamwidika Falao, “Miyaka yangu inigweleligwe kamba munhu mbita nzila ni miyaka gana na malongo madatu. Miyaka ayo midodo na imema magazo, na haivikile wingi wa miyaka iwakalile nayo iwahenga zangu kamba wanhu obita nzila.” 
\v 10 Abaho Yakobo kamtambikila Falao, kasegela. 
\v 11 Avo, Yusufu kawagwaa tatake na ndugu zake hanhu hokemigwa Lamesesi hanhu hanogile ng'hani mwiisi ya Misili, hanhu aho wagweleligwa hawe hao, kamba viyalagize Falao. 
\v 12 Yusufu kawagwelela ndiya tatake na ndugu zake na lukolo lose lwa tatake kamba viwakalile.
\s Lufilili lwa nzala
\p
\v 13 Kukala kuduhu ndiya kila hanhu. Lufilili lwa nzala lukala lwenele kila hanhu mbaka iwatenda wanhu wose mwiisi ya Misili na isi ya Kanaani wanyolile mbuli ya nzala. 
\v 14 Yusufu keka hamoja sente zose za isi ya Misili na isi ya Kanaani mbuli ya ndiya iwagulile, kazigala zisente azo kwa Falao. 
\v 15 Sente za wanhu wa Misili na Kanaani vizimalile, wanhu wose wamcholela Yusufu na kumulongela, “Chonde, tugwelele ndiya, sikutufe mgameso gako, kwavija sente zetu zisha.”
\p
\v 16 Yusufu kawalongela, “Kamba sente zenu zisha, avo munigwelele fugo zenu na niye nowagwaa ndiya.” 
\v 17 Avo wamgalila Yusufu fugo zao, nayo kawagwaa ndiya na hewo wamgwaa falasi na ng'ombe na ng'hondolo na mbuzi na vihongwe. Avo mwaka awo wose Yusufu kawagwaa ndiya na hewo wamgwaa zifugo.
\p
\v 18 Mwaka uyagwe wamcholela kabili Yusufu wamulongela, “Hatukufisa bule, sente zetu zose zisha na fugo zetu zose zako gweye. Avo, go mkulu siye wasang'hanaji zako twabule chochose cha kukugwaa ila siye wenyego na migunda yetu. 
\v 19 Habali siye tufe mgameso gako, na migunda yetu sikuilimigwe? Avo, tugule siye na migunda yetu mbuli ya ndiya, na siye na migunda yetu yokuwa mmakono ga Falao. Chonde, tugwelele ndiya ili sikutufe na vivija utugwelele mbeyu mbuli ya migunda yetu.”
\p
\v 20 Avo Yusufu kaigula isi yose ya Misili iwe ya Falao. Kila munhu wa Misili kalondigwa kuuza mgunda wake mbuli ya lufilili lwa nzala, avo isi yose ikala ya Falao. 
\v 21 Avo, Yusufu kawatenda wanhu wawe watumwa, kulawa mwambu uno wa isi na mwambu uyagwe wa isi ya Misili. 
\v 22 Lakini Yusufu haigulile bule isi ya walava nhosa, kwavija siku zose wao wagweleligwa ndiya kulawa kwa Falao, wagweleligwa fungu dilondigwa. Lekaavo hawauzile bule migunda yao. 
\v 23 Yusufu kawalongela wanhu, “Sambi niwagula mweye na migunda yenu mbuli ya Falao, mbeyu azino hano muhande migunda yenu. 
\v 24 Lakini mwahasenga ndiya mna gamafungu matano dimoja mumgwelele Falao, na mafungu mane gasigale gokuwa genu mbuli ya mbeyu kwa migunda yenu na ndiya yenu na wanhu wa mzing'anda zenu na wanenu.”
\p
\v 25 Wanhu wa Misili wamwidika, “Kuhonya ugima wetu, kwavija kututendela ganogile, siye tokuwa watumwa wa Falao.” 
\v 26 Vivo Yusufu viyekile lagizo mwiisi ya Misili na dabaho mbaka sambi, kuwa fungu dimoja mna gamafungu matano ga ndiya yose yagweleligwe Falao. Migunda ya walava nhosa waiyeka ayo haisoligwe na Falao.
\s Siku za kimambukizo za Yakobo
\p
\v 27 Avo wanhu wa Izilaeli wakala mwiisi ya Misili hanhu hokemigwa Gosheni. Ako wakala na vinhu vingi na wasonga kongezeka ng'hani. 
\v 28 Yakobo kakala Misili kwa miyaka longo na saba, miyaka yose ya ugima wa Yakobo ikala miyaka gana na malongo mane na saba. 
\v 29 Kipindi cha Izilaeli kufa vikikalile behi, kamkema mwanage Yusufu na kamulongela, “Kamba koninogela ingiza mkono wako mna gamaungo gangu madeke na uiduwile kamba konitendela ganogile na kotamaniligwa. Sikuunizike mwiisi ya Misili, 
\v 30 lakini unitambalize hamoja na wahenga zangu, umhape kulawa Misili ukanizike ako kuwazikiligwe hewo.”
\p Yusufu kamwidika, “Notenda kamba viulongile.”
\p
\v 31 Yakobo kamulongela Yusufu, “Iduwile,” Yusufu kaiduwila. Abaho Izilaeli kaidulika mwambu wa pala wa ulusazi lwake kamtambikila Imulungu.
\c 48
\s Yakobo kowatambikila wanage Yusufu
\p
\v 1 Kipindi kiyagwe, Yusufu kalongeligwa kamba tatake mtamu. Avo kawasola wanage wabili Manase na Efulaimu kachola nao kwa tatake. 
\v 2 Yakobo viyalongeligwe, “Mwanago Yusufu keza kukulola,” Izilaeli kawamba kwinuka kakala mulusazi. 
\v 3 Yakobo kamulongela Yusufu, “Imulungu yeli na Udahi wose kanilawilila ving'halile ako Luzu mwiisi ya Kanaani, kanitenda nimwede. 
\v 4 Kanongela, ‘Nokutenda ongezeke na kuwatenda muwe wengi. Nokutenda uwe na ulelo onda uwe isi zili na wanhu wengi, na nokugwaa isi ino kamba uhazi kwa ulelo wako milele.’”
\p
\v 5 “Avo, wanago wabili waulelile kuno Misili ning'hali sinavika kumwako okuwa wanangu. Efulaimu na Manase okuwa wangu niye, kamba vija Lubeni na Simeoni viweli wangu. 
\v 6 Lakini wana onda ulele kumwande okuwa wako. Opata uhazi kubitila Efulaimu na Manase. 
\v 7 Notenda vivo mbuli ya mamako Laheli. Vinikalile nobwela kulawa Padani heyo kafa behi ya kuvika Efulata mwiisi ya Kanaani. Kandekela lusikisiki, niye nimzika baho behi ya nzila ya kuchola Efulata nayo iyo Beselehemu.”
\p
\v 8 Izilaeli viyawone wanage Yusufu, kauza, “Wano wanage nani?”
\p
\v 9 Yusufu kamulongela tatake, “Wano wao wana wanigweleligwe na Imulungu hano.” Izilaeli kalonga, “Chonde wagale behi niwatambikile.” 
\v 10 Avo meso ga Izilaeli gakala hagadaha kulola goya mbuli ya uvele. Yusufu kawakwesa behi wanage nayo tatake kawanonela na kuwafagatila. 
\v 11 Izilaeli kamulongela Yusufu, “Niye nigesa sichona kabili kihanga chako, lakini Imulungu kanhenda niwone wanago vivija. 
\v 12 Abaho Yusufu kawasegesa wanage mmavindi ga tatake, na kafugama mbaka hasi.”
\p
\v 13 Abaho Yusufu kawasola wanage, Efulaimu kamgoga kwa mkono wa kudila na kamwika mkono wa kumoso wa Izilaeli na Manase kamgoga kwa mkono wa kumoso na kamwika mkono wa kudila wa Izilaeli, na kawagala kumwake. 
\v 14 Lakini Izilaeli kenula mkono wake wa kudila na kawika mdipala da Efulaimu na kabitiza mkono wake wa kumoso mdipala da Manase hamoja Manase iyo yakalile imkulu. 
\v 15 Abaho Izilaeli kamtambikila Yusufu, kalonga,
\q “Imulungu iwamtegeleze wahenga zangu Abulahamu na Isaka,
\q Imulungu yanilongoze muugima wangu wose mbaka lelo,
\q
\v 16 na msenga wa kuulanga yanihonyile na gehile gose yawatambikile wabwanga wano!
\q Wakemigwe kwa twaga jangu na matwaga ga wahenga zangu Abulahamu na Isaka,
\q wawe na wana wengi na ulelo mkulu.”
\p
\v 17 Yusufu viyone tatake keka mkono wake wa kudila kudipala da Efulaimu hanogelwe bule, avo kaugoga mkono wa tatake kalonda kuusegesa kudipala da Efulaimu yawike kudipala da Manase. 
\v 18 Yusufu kamulongela tatake, “Si vivo bule tata! Ino iyo mwana imkulu, chonde wike mkono wako wa kudila kudipala jake.”
\p
\v 19 Lakini tatake kalema, “Nojuwa mwanangu nojuwa. Manase vivija kokuwa munhu mkulu na kokuwa na wanhu wengi. Lakini imdodo kokuwa munhu mkulu kubanza heyo na wanhu wa ulelo wake okuwa makabila mengi.”
\p
\v 20 Avo, Izilaeli kawatambikila siku dijo kalonga, “Wanhu wa Izilaeli owatambikila wanhu kubitila matwaga genu, olonga, ‘Imulungu yakutendele ganogile kamba Efulaimu na Manase.’ ” Avo Izilaeli kamtenda Efulaimu munhu mkulu kubanza Manase.
\p
\v 21 Abaho Izilaeli kamulongela Yusufu, “Niye sambi nofa. Lakini Imulungu kokuwa hamoja na mweye, na kowabweza mwiisi ya wahenga zenu. 
\v 22 Na niye nokugwaa gweye na siyo ndugu zako mgunda uli na mboji uniwabokile Waamoli kwa sime na upinde wangu.”
\c 49
\s Yakobo kolonga na wanage
\p
\v 1 Yakobo kawakema wanage kawalongela, “Kweseni behi niwalongele gaja gonda gawalawilile baho kumwande.”
\q
\v 2 “Kaleni hamoja mutegeleze, mweye wana wa Yakobo,
\q nhegelezeni niye Izilaeli tataenu.”
\b
\q
\v 3 “Gweye Lubeni kwa mwanangu wa chaudele, gweye kwa nguvu zangu,
\q na tunda da ubwanga wangu,
\q gweye kuwabanza wayagwe kwa ukulu na nguvu,
\q
\v 4 gweye kuigala na mazi ga sika kulu,
\q lakini honda uwe mkulu kabili,
\q kwavija kumuwasa msang'hanaji wangu yeli kamba mwehe wangu,
\q gweye kulufitiza lusazi lwangu.”
\b
\q
\v 5 “Simeoni na Lawi ni ndugu,
\q osang'hanila misime yao kwa kubananga.
\q
\v 6 Lakini niye siilumba nao mna ikija kiwolonda kutenda,
\q niye siilumba nao mumting'hano wao,
\q kwavija kwa ng'hasiliki yao wawakoma wanhu na kwa utundu wao wakanha migiha ya ng'ombe.
\q
\v 7 Noiduwila ng'hasiliki yao kwavija ibanza ukwiha
\q na kugevuzika kwao kwabule bazi.
\q Nowapwililisa mwiisi ya Yakobo,
\q nowatimulila mwiisi ya Izilaeli.”
\b
\q
\v 8 “Gweye Yuda ndugu zako okugwaa nhogolwa.
\q Wanhu wakwihile kowabota singo
\q na ndugu zako okufugamila.
\q
\v 9 Gweye Yuda mwanangu kuigala na simba yapatile kija kiyasakile na kubwela hoyokala.
\q Kamba simba koigolola na kutambalala hasi,
\q simba yeli na nguvu nani yonda yamulamuse?
\q
\v 10 Mkongoja wa ukulu honda usegele mmakono ga Yuda,
\q na mkongoja wa utawala honda usegele muulelo wake
\q mbaka vonda yeze ija mwenyego
\q heyo makabila gose gomtegeleza.
\q
\v 11 Kwavija kokuwa na mizabibu mingi
\q komfunga kihongwe wake mumzabibu
\q ili yaje majani ga mzabibu.
\q Kwavija kokuwa na divai nyingi
\q kofuwila viwalo vake
\q na makanzu gake kogafuwila mna idivai inogile ng'hani.
\q
\v 12 Meso gake madung'hu mbuli ya kung'wa divai
\q na meno gake mazelu mbuli ya kung'wa maziwa.”
\b
\q
\v 13 “Zabuloni kokala mwiimwhani,
\q mwhani yake yokuwa hanhu ha kwika ngalawa ng'hulu.
\q Isi yake yoibakana na isi ya Sidoni.”
\b
\q
\v 14 “Isakali kaigala na kihongwe yeli na nguvu
\q yotambalala mna zimbahasha zake.
\q
\v 15 Kaona kamba hanhu ha kubwihila hanoga
\q na kaona isi inoga,
\q kainama mgongo wake yapape mzigo,
\q kawa mtumwa kusang'hana sang'hano ndala.”
\b
\q
\v 16 “Dani kokuwa msemi wa wanhu zake
\q kokuwa kamba makabila gayagwe ga Izilaeli.
\q
\v 17 Dani kokuwa mgendela hasi mnzila,
\q mgendela hasi yeli na sumu mumgwazo wa nzila,
\q yoluma visiginho va falasi,
\q nayo munhu yamkwelile kogwa.”
\b
\q
\v 18 “Go, Mndewa Imulungu nobeta unihonye.”
\b
\q
\v 19 “Gadi kokumbigwa na wabavi,
\q lakini heyo kowasondelela kukisogo na kowabunda.”
\b
\q
\v 20 “Isi yookala Asheli yolela ndiya ng'hani
\q nayo kolava ndiya iyolonda mndewa.”
\b
\q
\v 21 “Nafutali kaigala na mhala yalekesigwe,
\q yolela wana wanogile.”
\b
\q
\v 22 “Yusufu kaigala na biki dilela matunda,
\q biki dilela mumgwazo wa nzasa, matambi gake gokwenela mbaka mna uluwa.
\q
\v 23 Wanhu oitowa kwa migoha wammemela ng'hani
\q wampigisila migoha na wamgaza.
\q
\v 24 Lakini upinde wake ukala goya mmakono gake,
\q na makono gake gang'hali na nguvu,
\q kwa udahi wa ija Yodaha wa Yakobo
\q na Msusilaji na Dibwe da Izilaeli,
\q
\v 25 mbuli ya Imulungu wa tatako, yakutazile,
\q mbuli ya Imulungu yeli na Udahi wose yakutendile umwede
\q kwa mbuli zinogile za kuulanga,
\q na kumweda kulawa hasi mwiibahali,
\q kumweda kwa kuwa na fugo nyingi na wana heleketwaa.
\q
\v 26 Kumweda kwa tatako kukula ng'hani
\q kubanza kumweda kwa vigongo va umwaka.
\q Kumweda ako kuwe kudipala da Yusufu,
\q kuwe mkihanga cha ayo yatendigwe mkulu kwa ndugu zake.”
\b
\q
\v 27 “Benjamini kaigala na mbwizi mkali,
\q imitondo koja kiyasakile na ichungulo kogola kija kiyasakile.”
\b
\p
\v 28 Gano gago makabila longo na mabili ga Izilaeli na zino azo mbuli ziyalongile tatao kuwatambikila kamba viilondigwa.
\s Ifa ya Yakobo
\p
\v 29 Abaho Izilaeli kawalagiza vino wanage, “Niye sambi nofa na kuilumba na wahenga zangu wafile umwaka, nizikeni hamoja na wavele zangu mna imhango ili mumgunda wa Efuloni Muhiti, 
\v 30 ako Makipela, mwambu wa kudilawila zuwa wa Mamule, mwiisi ya Kanaani. Abulahamu kagula mhango na mgunda awo kwa Efuloni Muhiti, uwe mhango ya kuzikila. 
\v 31 Kuko kuwazikigwe Abulahamu na mwehe wake Sala, vivija kuko kuwazikigwe Isaka na mwehe wake Lebeka na vivija kuko nimzikile mwehe wangu Lea. 
\v 32 Mgunda awo na mhango ayo viguligwa kwa Wahiti.” 
\v 33 Yakobo viyamambukize kuwalagiza wanage keka magulu gake mulusazi, kakanha loho, kailumba na wahenga zake wafile umwaka.
\c 50
\p
\v 1 Baho Yusufu kaibwanha mwenyego kamfagatila tatake kalila na kumnonela. 
\v 2 Yusufu kawalagiza waganga wambake tatake Izilaeli dawa ili sikuyakole, na wao watenda vivo. 
\v 3 Kamba viwatendaga, watenda sang'hano ayo kwa siku malongo mane. Na wanhu wa Misili wamuyalalila kwa siku malongo saba.
\p
\v 4 Siku za kumuyalalila vizishile, Yusufu kawalongela wanhu wa Falao, “Kamba moninogela nipulileni kwa Falao mulongeleni, 
\v 5 ‘Tatangu viyakalile kolonda kufa kanongela niiduwile kamba nomzika kudipanga diyatandile ako Kanaani. Avo chonde ndeke nichole hamzike tatangu, abaho nobwela.’ ”
\p
\v 6 Falao kamwidika, “Genda kamzike tatako, kamba viulongile kotenda.”
\p
\v 7 Avo, Yusufu kachola kumzika tatake. Wasang'hanaji na vilongozi wa ng'anda ya Falao na vilongozi wa wanhu wa Misili wachola na Yusufu. 
\v 8 Wanhu wa mng'anda yake na ndugu zake na wanhu wa lukolo lwa tatake wachola nayo. Wana wadodo na ng'ombe na ng'hondolo na mbuzi, wao wasigale ako Gosheni. 
\v 9 Vivija wanhu okwela falasi na wanhu okwela mituka ibululigwa na falasi wailumba nayo. Kukala na wanhu wengi.
\p
\v 10 Viwavikile kulubuga lwa kubigila uhemba lwa Atadi, mwambu wa lwanda lwa Yolidani waiyalala kwa bwembwe, Yusufu nayo kamtendela mwenekwaga matanga ga siku saba. 
\v 11 Wanhu wa Kanaani wakalile baho viwone kuiyalala kwao aho hana ulubuga lwa kubigila uhemba lwa Atadi walonga, “Kuiyalala kuno kwa Wamisili kukula ng'hani.” Lekaavo hanhu aho behi na lwanda lwa Yolidani hakemigwa Abeli Misili.
\p
\v 12 Wana wa Yakobo wamtendela tatao kamba viyawalagize. 
\v 13 Wamgala mbaka isi ya Kanaani, wamzika mwiimhango ikalile mumgunda ako Makipela, mwambu wa kudilawila zuwa wa Mamule. Mhango na mgunda awo Abulahamu kaugula kwa Efuloni Muhiti, ili hawe hanhu ha kuzikila. 
\v 14 Viwamambukize kumzika tatao, Yusufu kabwela Misili hamoja na ndugu zake na wanhu wose wacholile hamoja nayo muumwanza wa kumzika tatake.
\s Yusufu kowalongela ukweli ndugu zake
\p
\v 15 Viimalile ndilo ya tatao, ndugu zake Yusufu wailongela, “Sengine ndugu yetu Yusufu kagevuzika na kogabweza gehile gose gatumtendele.” 
\v 16 Avo wamgalila Yusufu usenga, walonga, “Tatako kaleka usi uno yang'hali hanakufa, 
\v 17 ‘Mulongeleni vino Yusufu mbuli yangu, chonde ugele kumgongo nzambi ziwakutendele ndugu zako, kwavija wakutendela gehile ng'hani.’ Avo sambi chonde ugele kumgongo nzambi zitukutendele siye wasang'hanaji wa Imulungu wa tatako.” Yusufu viyapatile usenga uno kalila.
\p
\v 18 Abaho ndugu zake wamcholela, wamfugamila mbaka hasi walonga, “Lola siye twa watumwa zako.”
\p
\v 19 Lakini Yusufu kawalongela, “Sikumudumbe, vino niye na Imulungu? 
\v 20 Mweye mukala mulondile kunhendela gehile, lakini Imulungu kagesa kutenda ganogile ili wanhu wengi wawe wagima kamba vimona sambi. 
\v 21 Avo, sikumudumbe, niye nowagwaa ndiya hamoja na wanenu.” Avo kawahoza mizoyo na kalonga nao vinogile.
\s Ifa ya Yusufu
\p
\v 22 Yusufu kagendelela kukala Misili hamoja na wanhu wa lukolo lwa tatake. Yusufu kakala na miyaka gana na longo. 
\v 23 Yusufu kamweda kuwona wana na wazukulu wa mwanage Efulaimu. Vivija wana wa Makili mwana wa Manase kawabokela mmahaza gake. 
\v 24 Abaho Yusufu kawalongela ndugu zake, “Niye sambi nofa, lakini Imulungu kowezila tu kuwataza. Kowalava mwiisi ino na kowagala mwiisi iyawalongele kowagwaa Abulahamu na Isaka na Yakobo.” 
\v 25 Abaho Yusufu kawatenda wana wa Izilaeli waiduwile, kalonga, “Imulungu yahawezila kuwataza, soleni mizege yangu kulawa hano.” 
\v 26 Avo, Yusufu kafa ako Misili, akuno mvele wa miyaka gana na longo. Na hewo walubaka dawa lukuli lwake ili sikulukole, walwika kudisanduku ako Misili.