\id ACT ACT- Kutu Bible Version \ide UTF-8 \h Sang'hano \toc1 Sang'hano za Iwatumigwa \toc2 Sang'hano \toc3 Sang'h \mt1 Sang'hano za Iwatumigwa \imt Ulongozi \ip Kitabu cha Sang'hano za Iwatumigwa chosimulila kusonga kwa wanhu wamtogole Yesu na vija wanhu viwamtogole Yesu kusongela Yelusalemu mbaka Yudea na Samalia na vivija mbaka kumwande ya kuko. Vino vivo Yesu viyawalongele wanahina zake yang'hali hanagaligwa kuulanga (Sula ya 1:8). Kitabu kino chandikigwa na Luka vivija ayo yandike Mbuli Inogile ya Luka. Luka kakala mganga na kandika goya zimbuli kamba vizilawile. Heyo kandika Imbuli Inogile na kitabu kino cha Sang'hano za Iwatumigwa kwa Teofili yakalile Mgiliki, lakini vivija togesa ivitabu vandikigwa mbuli ya wanhu wamtogole Yesu wose Wagiliki na Wayahudi (Sula ya 1:1). \ip Kitabu kino cha Sang'hano za Iwatumigwa chogesigwa kamba chandikigwa hagati ya mwaka wa 60-64 toka kuvumbuka kwa Kilisito, kwavija ikitabu chohelela aho Paulo viyakalile yang'hali mkifungo. Vivija Luka wanga wose na mtumigwa Paulo na wanhu ogesa kamba kitabu kino chandikigwa kudibuga da Antiokia. Kitabu cha Sang'hano za Iwatumigwa chogendeleza Mbuli Inogile ya Luka na chosongela Yesu viyacholile kuulanga. Kilamuso cha Luka kwandika kamba kikija cha Mbuli Inogile ya Luka. Kalonda Teofili na wanhu wamtogole Yesu watamanile kija kiwafundizigwe, avo kandika goya vija mbuli ya Yesu viyakalile hano mwiisi na vija wanhu wamtogole Yesu viwongezeke. \ip Kitabu cha Sang'hano za Iwatumigwa chotulagusila vija waetu wasongile kumtogola Yesu viwakalile na viilondigwa mna ukukala kwa kumtamanila Yesu. Vivija viwatendile watumigwa votulagusila kamba tolondigwa tumtamanile Loho Yang'alile twahawalongela wanhu wayagwe usenga wa Mbuli Inogile. \iot Mbuli zili mkitabu \io Tanhu Loho Yang'alile kowezila wanahina na wanhu wamtogole Yesu osonga kongezeka (Sula ya 1:1-8:1). \io Abaho wanhu wamtogole Yesu odununzigwa na osonga kwenela kubanza Yelusalemu (Sula ya 8:2-12:23). \io Abaho Paulo kochola mwanza wake wa ichanduso wa umishieni (Sula ya 12:24-14:28). \io Abaho mting'hano wa Yelusalemu kugesa wanhu wamtogole Yesu sambi sambi olondigwa watende choni (Sula ya 15:1-35). \io Abaho Paulo kochola mwanza wake wa kabili wa umishieni (Sula ya 15:36-18:22). \io Abaho kachola mwanza wake wa kadatu wa umishieni (Sula ya 18:23-20:38). \io Abaho Paulo kogeligwa mmakono ako Yelusalemu (Sula ya 21-26). \io Kukimambukizo kagaligwa Lumi (Sula ya 27-28). \c 1 \p \v 1 Kwa Mkulu Teofili. \p Mna ikitabu changu kinisongile kwandika, nyandika gose gayatendile Yesu na kufundiza kulawa mna ikipindi kiyasongile kusang'hana, \v 2 mbaka mna disiku diyagaligwe kuulanga. Viyakalile yang'hali hanagaligwa uchanha, kawagwaa malagizo kwa udahi wa Loho Yang'alile wanhu awo yawasagule wawe watumigwa zake. \v 3 Mna ikipindi cha siku malongo mane toka ifa yake, Yesu kakala yowalawilila watumigwa zake miyanza mingi ili kulagusa kakala mgima. Wamona, nayo kalonga nao mbuli za Undewa wa Imulungu. \v 4 Mna ikipindi kimoja viyakalile koja nao, kawalagiza, “Sikumulawe kudibuga da Yelusalemu, lakini mbeteleni Loho Yang'alile yeli nhunza iyawalongele Tatangu. \v 5 Yohana kawabatiza kwa mazi, lakini mna ikipindi kidodo kumwande mobatizigwa kwa Loho Yang'alile.” \s Yesu kogaligwa uchanha kuulanga \r (Maluko 16:19-20; Luka 24:50-53) \p \v 6 Watumigwa viwaiting'hane hamoja na Yesu, wamuuza, “Mndewa, vino kipindi kino acho chonda uwabwezele wanhu wa Izilaeli undewa?” \p \v 7 Yesu kawedika, “Kipindi na siku azo va mmakono ga Tatangu. Mweye siyo sang'hano yenu kujuwa lini vonda iwe. \v 8 Lakini Loho Yang'alile vondayawezile, mobokela nguvu, na mowapetela wanhu mbuli zangu zimone, mowapetela kudibuga da Yelusalemu na mziisi zose za Yudea na Samalia, na kuuhelelo wa isi.” \v 9 Viyamambukize kulonga vivo, kagaligwa uchanha kuulanga kuno omulola. Abaho ulanga umfisa, hawamone kabili. \p \v 10 Viwakalile wang'hali olola bunhuu kuulanga Yesu viyakalile kochola, bahaja wanhu wabili wavalile viwalo vizelu chuwee wema habehi nao. \v 11 Walonga, “Mweye wanhu wa Galilaya, habali mwima aho na kulola uchanha kuulanga? Yesu iino yagaligwe uchanha kuulanga kulawa kumwenu, kobwela kabili kamba vivo vimmona kochola kuulanga.” \s Muhazi wa Yuda \r (Matayo 27:3-10) \p \v 12 Abaho watumigwa wabwela Yelusalemu kulawa kuna Ulugongo lwa Mizeituni, lukalile utali wa kilometa imoja kulawa buga dija. \v 13 Wengila kudibuga, wachola mbaka kudigati diwakalile Petulo na Yohana na Yakobo na Andeleya na Filipo na Tomaso na Batulumayo na Matayo na Yakobo mwanage Alufayo na Simoni Zeloti na Yuda mwanage Yakobo. \v 14 Wagendelela kuiting'hana hamoja kumpula Imulungu, hamoja na watwanzi wayagwe, na Malia mamake Yesu na wadodo zake Yesu. \p \v 15 Siku dimoja Petulo kema mumting'hano wa wanhu wamtogole Yesu. Wanhu awo wakala ovika gana dimoja na malongo mabili. \v 16 Petulo kema na kulonga, “Ndugu zangu, Maandiko Gang'alile golondigwa galawilile, gaja gayalongile Loho Yang'alile kubitila Daudi, yalagule mbuli ya Yuda, ayo yawalongoze wanhu waja wamgogile Yesu. \v 17 Yuda kakala imoja wa kibumbila chetu, kwavija kasaguligwa tutende nayo sang'hano.” \p \v 18 Yuda kagula mgunda kwa sente ziyapatile kwa gehile, mumo kagwa kingubanguba luu, na inda yake itulika na vinhu vake vose va mgati vilawa kunze. \v 19 Wanhu wose wa Yelusalemu waihulika mbuli ayo, avo kwa ulonzi wa kumwao waukema mgunda awo Akelidama, fambulo jake, “Mgunda wa Damu.” \p \v 20 “Kwavija yandikigwa mna ikitabu cha Zabuli, \q ‘Ng'anda yake iwe vihame, \q mgati yake sikuyakale munhu yoyose.’ \m Vivija yandikigwa, \q ‘Munhu iyagwe yasole sang'hano yake.’ \p \v 21 “Avo, kolondigwa yasaguligwe munhu imoja yakalile na siye kipindi chose Mndewa Yesu viyangile na siye. \v 22 Kusongela kipindi kija Yohana viyawapetele wanhu usenga wake wa kubatiza, mbaka siku dija Yesu viyagaligwe kuulanga kulawa kumwetu. Munhu ayo yailumbe na siye mna isang'hano ya kuwapetela wanhu kuzilibuka kwa Yesu.” \p \v 23 Avo wasagula matwaga ga wanhu wabili, Yusufu yakemigwe Balisaba hebu Yusito, na wa kabili Matiasi. \v 24 Abaho wampula Imulungu walonga, “Mndewa, kugajuwa goyogesa kila munhu. Avo tulagusile nani mna iwanhu wano wabili yuumsagule \v 25 yakusang'hanile muutumigwa yaulekile Yuda, yalemelwe kuchola hanhu hayalondeke.” \v 26 Aho wabwanha simbi kusagula mna iwanhu awo wabili, avo simbi imgwila Matiasi, nayo kongezigwa mna ikibumbila cha watumigwa longo na imoja. \c 2 \s Kwiza kwa Loho Yang'alile \p \v 1 Siku da Pentekoste vidivikile, wanhu wose wamtogole Yesu wakala waiting'hane hamoja. \v 2 Bahaja wanhu wahulika kinhu chobuma kulawa kuulanga kiigalile na beho kulu dibuma, kinhu acho kiimemeza ng'anda yose iwakalile wanhu awo. \v 3 Baho ona vinhu viigalile na lambi da moto, vipwililika na kumkwasa kila munhu yakalile aho. \v 4 Wanhu wose wamemezigwa Loho Yang'alile na wasonga kulonga kwa ulonzi uyagwe, kamba Loho viyawadahize kulonga. \p \v 5 Ako Yelusalemu kukala na Wayahudi omdumba Imulungu, walawile kila hanhu mwiisi yose. \v 6 Viwazihulike nyangi azo, lunhu mkulu luiting'hana hamoja. Wanhu wose wakanganya, kwavija kila munhu kahulika wanhu wamtogole Yesu olonga kwa ulonzi wake mwenyego. \v 7 Wakanganya ng'hani na kulonga, “Wanhu wose wano olonga, ni wenekae wa Galilaya. \v 8 Yokuwaze kabili, kila imoja wetu kowahulika olonga kwa ulonzi wake mwenyego? \v 9 Wayagwe vitwili olawa Palitiya na Mediya na Elama, kulawa Mesopotamia, Yudea na Kapadokia, kulawa Ponto na Asiya, \v 10 kulawa Fulugia na Pamfulia, kulawa Misili na banzi za Libiya behi na Kilene. Wayagwe wetu walawa Lumi, \v 11 Wayahudi na wanhu wengile dini ya Kiyahudi, na wayagwe wetu olawa Kilete na Alabiya lakini kila imoja wetu kowahulika olonga mbuli ng'hulu ziyatendile Imulungu kwa ulonzi wa kumwetu!” \v 12 Wose wakanganya na kwazanywa, waiuza, “Mbuli ino fambulo jake choni?” \p \v 13 Lakini wanhu wayagwe wawageweza, walonga, “Wanhu wano wakoligwa!” \s Usenga wa Petulo kwa wanhu \p \v 14 Abaho Petulo kema hamoja na watumigwa longo na imoja na kwa sauti ng'hulu kasonga kululongela ulunhu, “Mbwiga zangu Wayahudi na mweye mose mukalaga isi ya Yelusalemu, nhegelezeni niwalongele fambulo da mbuli zino. \v 15 Wanhu wano hawakoligwe, kamba vimugelegeza, sambi saa ndatu ya imitondo. \v 16 Lakini, gano gago gayalongile mtula ndagu wa Imulungu Yoeli, \q \v 17 Imulungu kolonga, ‘Vino vivo vondanhende mna isiku ya uhelelo, \q Nomgidila kila munhu Loho yangu. \q Wanenu wa kimbigalo na wa kitwanzi olagula mbuli zangu, \q wabwanga zenu olagusiligwa vinhu na Imulungu, \q wavele wenu olota nzozi. \q \v 18 Ona, hata wasang'hanaji zangu wose wa kitwanzi na wa kimbigalo, \q nowagidila Loho yangu mna izisiku azo, \q na wao olagula. \q \v 19 Notenda unzonza kuulanga \q na vilaguso mwiisi. \q Hokuwa na damu, moto na yosi, \q \v 20 Zuwa dogeligwa ziza, \q mbalamwezi yokuwa dung'hu kamba damu, \q ing'hali hainavika siku ija ng'hulu ya kwiza kwa Mndewa. \q \v 21 Abaho, munhu yoyose yompula Mndewa kwa kutazigwa kokomboligwa.’ ” \p \v 22 “Wanhu wa Izilaeli! Tegelezeni mbuli zino, Yesu wa Nazaleti kakala munhu wa udahi na kalagusigwa kumwenu kwa unzonza na vilaguso viyatendile Imulungu kubitila kumwake. Mweye wenyego muijuwa mbuli ino kwavija ilawilila bahano hamwenu. \v 23 Toka mwaka Imulungu kajuwa na kalonda mweye mumgoge Yesu na mweye mumkoma kwa kuwaleka wanhu otenda nzambi wamuwambe mumsalaba. \v 24 Lakini Imulungu kamzilibula kulawa kwa wafile, kamulekesa kulawa muusungu wa ifa, kwavija havidahike ifa imwike mkifungo. \v 25 Kwavija Daudi kalonga mbuli yake, \q ‘Nimona Mndewa ka haulongozi wangu siku zose, \q kahabehi yangu, na niye sigwaya bule. \q \v 26 Avo niye nodeng'helela, \q na lulimi lwangu lolonga kwa kudeng'helela, \q na lukuli lwangu lokala kwa kutamanila, \q \v 27 kwavija gweye Imulungu honda undeke kowochola wanhu wafile, \q honda umuleke mtumigwa wako yang'alile yole mdipanga. \q \v 28 Kundagusila nzila ilongoza muugima, \q nimema deng'ho kwavija kwa hamoja na niye.’ ” \p \v 29 “Ndugu zangu, nolondigwa nonge fulu ipile kamba muhenga wetu mkulu Daudi yajuwike ng'hani. Kafa, kazikigwa, na mbaka lelo panga jake dabahano hamwetu. \v 30 Kwavija kakala mtula ndagu wa Imulungu, kakijuwa kija kiyalongile Imulungu, Imulungu kamulongela kwa kuiduwila kamba yahamtendile munhu imoja kulawa mulukolo lwa Daudi yawe Mndewa kamba viyakalile heyo. \v 31 Daudi kagona gonda yatende Imulungu, avo kasimulila mbuli ya kuzilibuka kwa Kilisito Mkombola viyalongile, \q ‘Halekigwe kuwochola wanhu wafile, \q lukuli lwake halwolile mdipanga.’ \m \v 32 Imulungu kamzilibula ino Yesu, na siye wao tuyone mbuli ayo na towapetela mweye. \v 33 Kazilibuligwa na kwikigwa muukulu mwambu wa mkono wa kudila wa Imulungu Tatake, na kambokela Loho Yang'alile, kamba viyalongeligwe. Kino kimona na kuhulika ayo Loho iyatugidile Yesu. \v 34 Kwavija Daudi hagaligwe kuulanga, lakini kalonga, \q ‘Mndewa kamulongela Mndewa wangu, \q Kala hano muukulu mwambu wangu wa mkono wa kudila \q \v 35 mbaka niwatende wanhu wakwihile kamba kigoda cha kwikila magulu gako.’ \p \v 36 “Wanhu wose wa Izilaeli molondigwa mujuwe kamba ino Yesu, yummuwambile mumsalaba, Imulungu kamtenda Mndewa na Kilisito Mkombola!” \p \v 37 Wanhu viwahulike vivo, wasomigwa mmizoyo na wamulongela Petulo na watumigwa wayagwe, “Ndugu zetu, lelo tutende choni?” \p \v 38 Petulo kawalongela, “Kila imoja wenu kolondigwa yaleke nzambi na yabatizigwe kwa twaga da Yesu Kilisito, na Imulungu kozigela kumgongo nzambi zenu na mobokela Loho Yang'alile yeli nhunza. \v 39 Kwavija lagano da Imulungu ditendigwa mbuli yenu na mbuli ya wanenu, na wose wali mmatali na Mndewa Imulungu wetu kowakema kumwake.” \p \v 40 Petulo kawalongela mbuli nyingi na kwa kuwazuma kalonga, “Ihonyeni wenyego kulawa mna inhaguso yonda ize ya wanhu wa lukolo luno wihile!” \v 41 Wanhu wengi wazitogola mbuli zake na wabatizigwa, wanhu gana malongo madatu ongezeka mkibumbila siku dijo. \v 42 Wagendelela kufundizigwa na watumigwa, wakala kimbwiga na kuja gate hamoja na kumpula Imulungu. \s Wanhu wamtogole Yesu viwakalile okala \p \v 43 Mbuli nyingi za unzonza na vilaguso zikala zitendigwa na watumigwa, na kila munhu kengila bwembwe. \v 44 Wanhu wose wamtogole Yesu wagendelela kukala hamoja na kuigolela vinhu vao. \v 45 Wakala ochuuza migunda na vinhu viwakalile navo na kuigolela zisente kwa kila munhu viyalondile. \v 46 Wagendelela kuiting'hana Mng'anda ya Imulungu kila siku, wakala oja hamoja mzikae zao, waja kwa kudeng'helela na kwa moyo uholile, \v 47 kuno omtogola Imulungu, na wanhu wose wawanogela. Kila siku wanhu wamtogole Yesu ongezigwa na Mndewa mdibumbila jao. \c 3 \s Petulo na Yohana omuhonya mbetembete \p \v 1 Siku dimoja saa tisa ya imisi kipindi cha kumpula Imulungu, Petulo na Yohana wakala ochola kuna Ing'anda ya Imulungu. \v 2 Kipindi acho wanhu wakala wampapile munhu imoja mbetembete toka viyavumbuke. Kila siku wakala omwika munhu ayo hana ulwivi lwa Ng'anda ya Imulungu lukemigwe, “Lwivi lunogile” ili yapule sente kwa wanhu wakalile okwingila Mng'anda ya Imulungu. \v 3 Viyawone Petulo na Yohana okwingila Mng'anda ya Imulungu, kawapula wamgwee kinhu chochose. \v 4 Nao wamulola munhu ayo bunhuu. Petulo kamulongela, “Tulole siye!” \v 5 Avo kawalola bunhuu, kuno kotamanila kupata kinhu chochose kulawa kumwao. \v 6 Lakini Petulo kamulongela, “Nabule sente, ila nokugwaa kija kinilinacho, kwa twaga da Yesu Kilisito wa Nazaleti, nokulagiza ima wima utembele!” \v 7 Abaho kamgoga kwa mkono wake wa kudila kamwinula. Na bahaja mige ya magulu gake igangamala. \v 8 Kenuka, kema kwa magulu gake, kasonga kutembela. Abaho kengila Mng'anda ya Imulungu hamoja nao, kuno kozumha zumha na kumtogola Imulungu. \v 9 Wanhu wose viwamone kotembela na komtogola Imulungu, \v 10 wamjuwa kamba heyo yakalile yopula hana, “Ulwivi Lunogile,” avo wose wakanganya kija kimulawilile munhu ayo. \s Usenga wa Petulo Mng'anda ya Imulungu \p \v 11 Kuno munhu ayo yang'hali kowawinza Petulo na Yohana hana, “Uluhelengo lwa Sulemani,” kamba vilukemigwe, wanhu wose wakanganya na wasonga kuwakimbilila. \v 12 Petulo viyawone wanhu, kawalongela, “Ndugu zangu wa Izilaeli, habali moikanganya mbuli ino, habali motubunhulila meso? Vino mogelegeza mbuli ino ilawilila kwa udahi wetu kumtenda munhu ino yatembele hebu kwavija siye tomtambikila Imulungu? \v 13 Imulungu wa Abulahamu na Isaka na Yakobo na Imulungu wa wahenga zetu, kamgwaa ukulu mtumigwa wake Yesu. Lakini mumgela mmakono ga iwakulu, mumulema haulongozi ha Pilato, hata Pilato viyalondile kumulekesa. \v 14 Kakala yang'alile na yanogile, lakini mweye mumulema, mumpula Pilato yawatendele vimulonda, yawafungulile munhu mkomaji. \v 15 Mumkoma ayo yakalile chanduso cha ugima, lakini Imulungu kamzilibula kulawa kwa wafile na siye tuyona mbuli ayo. \v 16 Udahi wa twaga da Yesu awo umgwelele nguvu munhu ino mbetembete. Kino kimona na kukijuwa kitendigwa kwa kutamanila kwa twaga jake. Kumtamanila Yesu ako kumtendile munhu ino yahonyigwe, kamba mose vimona. \p \v 17 “Sambi, ndugu zangu, nojuwa kija kimumtendele Yesu mweye na wakulu zenu mukala hamkijuwile. \v 18 Imulungu kalonga mbuli ino toka mwaka ilawilile kubitila watula ndagu zake wose, kamba Kilisito wake Mkombola kolondigwa yadununzigwe, na vino vivo ili. \v 19 Lelo lekeni nzambi zenu mumbwelele Imulungu, ili Imulungu yazigele kumgongo nzambi zenu. \v 20 Mwahatenda avo, kipindi cha kuhozigwa moyo chokwiza kulawa kwa Mndewa, na komtuma Yesu, yeli Kilisito Mkombola yasaguligwe mbuli yenu. \v 21 Kolondigwa yasigale kuulanga mbaka kipindi kivike cha kugatenda gose gawe ga sambi, kamba viyalongile Imulungu kubitila watula ndagu zake wang'alile wakalile kuko umwaka. \v 22 Kwavija Musa kalonga, ‘Mndewa Imulungu wenu kowagalileni mtula ndagu wake, kamba viyanhumile niye, kokuwa imoja wa wanhu zenu. Mutogole chochose chonda yawalongeleni. \v 23 Munhu yoyose yolema kumtegeleza mtula ndagu ayo wa Imulungu kobaguligwa mna iwanhu wa Imulungu na kokomigwa.’ \v 24 Na watula ndagu wa Imulungu wose wakalile na usenga, kusongela Samweli na wayagwe wezile kumwande, vivija walonga vinhu vilawilila mzisiku zino. \v 25 Lagano da Imulungu kubitila watula ndagu zake ni jenu, na mweye mwamgati mna idilagano da Imulungu yaditendile kwa wahenga zenu. Kamba viyalongile kwa Abulahamu, ‘Kubitila lukolo lwako nowatenda wanhu wose wa mwiisi wamwede.’ \v 26 Avo Imulungu viyamzilibule mtumigwa wake, tanhu kamtuma kumwenu, mumwede na kuwatenda mweye muleke nzambi zenu.” \c 4 \s Petulo na Yohana ogaligwa mkitala cha Wayahudi \p \v 1 Petulo na Yohana viwakalile wang'hali olonga na wanhu, walava nhosa, wakulu wa wakalizi wa Ng'anda ya Imulungu, na Masadukayo wayagwe wavika. \v 2 Wagevuzika ng'hani kwavija watumigwa wao wabili wakala owafundiza wanhu kuwa Yesu kazilibuka kwa wafile, na ino ilagusa kamba wafile ozilibuka. \v 3 Avo wawagoga na kuwagodeka mkifungo mbaka imitondo yake, kwavija zuwa dikala dihongile. \v 4 Lakini wanhu wengi wauhulike usenga watogola, na wambigalo ongezeka mbaka gana malongo matano. \p \v 5 Siku diyagwe wakulu wa Wayahudi, wavele, na wafundiza Malagizo ga Musa waiting'hana Yelusalemu. \v 6 Waiting'hana na Anasi mulava nhosa mkulu, na Kayafa na Yohana na Alekizanda, na wanhu wayagwe wa lubuga lwa mulava nhosa mkulu. \v 7 Waweka Petulo na Yohana haulongozi wao, wawauza, “Vino mweye mutendaze? Nguvu gani yumpatile hebu mosang'hana kwa twaga da nani?” \p \v 8 Petulo kuno kamema Loho Yang'alile, kawedika, “Vilongozi wa wanhu na wavele! \v 9 Kamba lelo touzigwa mbuli ya kija kinogile kitendigwe kwa munhu mbetembete magulu na vija viyahonyigwe, \v 10 avo molondigwa mose mujuwe, na wanhu wose wa Izilaeli mujuwe, kamba munhu ino yemile haulongozi wenu kahona kwa twaga da Yesu Kilisito wa Nazaleti, ayo yummuwambile mumsalaba na Imulungu kamzilibula kulawa kwa wafile. \v 11 Yesu iyo yolongigwa mna Gamaandiko Gang'alile, \q ‘Dibwe dilemigwe na mweye wazengaji \q digalamuka dibwe da kutamanila kubanza gose.’ \m \v 12 Ukombola haupatikana kwa munhu yoyose iyagwe, kwavija mwiisi yose kuduhu twaga diyagwe diyatugwee Imulungu donda tukomboligwe wa dijo.” \p \v 13 Wakulu wa mkitala wakanganya kona vija Petulo na Yohana viwagangamale, kwavija wawajuwa kamba hawaifunzile ubala wowose. Abaho wajuwa kamba wakala mbwiga zake Yesu. \v 14 Lakini viwamone munhu ayo yahonyigwe kema hamoja na Petulo na Yohana, hawadahile kulonga mbuli. \v 15 Avo wawalongela walawe mdigati da ikitala, abaho wakulu wa mkitala wasonga kuilongela wenyego. \v 16 Wakulu wa mkitala waiuza, “Tuwatende choni wanhu wano? Kila munhu mwiisi ya Yelusalemu kojuwa kamba unzonza uno mkulu utendigwa na hewo, na siye hatudaha kuibela bule mbuli ino. \v 17 Lakini kutenda mbuli ino sikuibwililike ng'hani kwa wanhu, leka tuwazume wanhu wano waleke kulonga kwa munhu yoyose kwa twaga da Yesu.” \p \v 18 Avo wawakema kabili mng'anda, wawazuma sikuwalonge hebu kufundiza kwa twaga da Yesu. \v 19 Lakini Petulo na Yohana wawedika, “Mweye wenyego taguseni choni kinogile mgameso ga Imulungu, kuwategeleza mweye hebu kumtegeleza Imulungu. \v 20 Kwavija hatudaha kuleka kulonga kija kituwone na tukihulike siye wenyego.” \v 21 Avo wanhu wa mkitala wawazuma ng'hani abaho wawalekesa. Hawadahile kuwatagusa, kwavija wanhu wose wakala omgwaa nhogolwa Imulungu mbuli ya kija kilawilile. \v 22 Munhu yatendiligwe unzonza uno wa kuhonyigwa kakala na miyaka kubanza malongo mane. \s Wanhu wamtogole Yesu ompula Imulungu yawagangamize \p \v 23 Bahaja Petulo na Yohana viwalekesigwe, wabwela kuna ikibumbila chao na kuwalongela kija kilongigwe na wakulu wa walava nhosa na wavele. \v 24 Wanhu wamtogole Yesu viwahulike avo, wailumba hamoja mna ukumpula Imulungu, walonga, “Mndewa gweye kuumba ulanga, isi, bahali na vose vili mgati mmwake! \v 25 Kulonga kubitila muhenga wetu Daudi, mtumigwa wako, kwa udahi wa Loho Yang'alile. Viyalongile, \q ‘Habali wanhu wa mwiisi yose wagevuzika? \q Habali wanhu okala kiseto cha kibozi? \q \v 26 Wandewa wa mwiisi waitanda wenyego, \q vilongozi waiting'hana hamoja \q kumbiduka Mndewa na Mkombola ayo yaamsagule.’ \m \v 27 Kwavija Helode na Pontio Pilato waiting'hana hamoja mna idibuga dino da wanhu haweli Wayahudi na wanhu wa Izilaeli kumbiduka Yesu, Mtumigwa wako Yang'alile, Kilisito Mkombola yuumsagule. \v 28 Watenda mbuli zija ziulondile toka mwaka zilawilile kwa udahi wako. \v 29 Sambi, gweye Mndewa, ulole mbuli zao za kugela bwembwe ziwatendile. Tutaze siye wasang'hanaji zako sikutudumbe kuwapetela wanhu usenga wako. \v 30 Golosa mkono wako uwahonye wanhu. Tenda vifukuzi na unzonza kwa twaga da Yesu mtumigwa wako yang'alile.” \p \v 31 Viwamambukize kumpula Imulungu, aho hawakalile waiting'hane hatigisika. Wose wamemezigwa Loho Yang'alile na wagendelela kuwapetela wanhu usenga wa Imulungu bila kudumba. \s Wanhu wamtogole Yesu okala kamba wanhu wa lubuga lumoja \p \v 32 Kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu wakala na moyo umoja. Kuduhu imoja wao yalongile vija viyakalile navo vikala vake, lakini waigolela na wayao kila kinhu kiwakalile nacho. \v 33 Watumigwa wawapetela wanhu mbuli ya kuzilibuka kwa Mndewa Yesu kwa nguvu ng'hulu, na Imulungu kawagwaa wanhu ng'hekewa ng'hani. \v 34 Kukala kuduhu munhu yoyose mkibumbila yakalile bila kinhu. Wanhu wayagwe wakalile na migunda hebu ng'anda wakala ochuuza, na kugala zisente ziwapatile, \v 35 na wawagwaa watumigwa, na zisente izo zigoligwa kwa kila munhu kamba viyalondile. \p \v 36 Kukala na Mulawi imoja twaga jake Yusufu, mwenekae wa Kupulo, ayo watumigwa wamkema Balinaba, fambulo jake, “Munhu yogangamiza wanhu,” \v 37 kachuuza mgunda wake, kawagwaa zisente watumigwa. \c 5 \s Anania na Safila \p \v 1 Kukala na munhu imoja yakemigwe Anania na mwehe wake Safila, nao vivija wachuuza mgunda wao. \v 2 Anania kailumba na mwehe wake, kabagula sente ziyagwe na zisigale kawagwaa watumigwa. \v 3 Petulo kamuuza, “Anania, habali kumtogolela Mwenembago yakulongoze umvizile Loho Yang'alile kwa kufisa sente ziyagwe ziupatile kwa kuchuuza mgunda wako? \v 4 Viukalile ung'hali hunachuuza umgunda ukala wako, na viumambukize kuchuuza, sente zikala zako. Lelo, habali kutenda mbuli ayo? Humvizile munhu bule ila kumvizila Imulungu!” \v 5 Bahaja Anania viyaihulike mbuli ayo, kagwa hasi kafa. Wanhu wose waihulike mbuli ayo wadumba ng'hani. \v 6 Wabwanga weza waluvaza sitili lukuli lwake walulava kunze waluzika. \p \v 7 Vigabitile masaa madatu mwehe wake Anania keza, kengila mng'anda, lakini hajuwile gaja gampatile mkasano wake. \v 8 Petulo kamuuza, “Nongele, zino izo sente zose zimpatile gweye na mkasano wako kwa kuchuuza mgunda wenu?” \p Kamwidika, “Ona, zizo.” \p \v 9 Avo Petulo kamulongela, “Vino habali gweye na mbigalo wako muilumba kumgeza Loho wa Mndewa? Wanhu wamzikile mkasano wako sambi wa hamulango na gweye okusola vivija!” \v 10 Bahaja kagwa hasi mmagulu ga Petulo kafa. Wabwanga viwengile wamvika kafa, avo wamulava kunze na wamzika behi na mbigalo wake. \v 11 Wanhu wose wamtogole Yesu na wose wayagwe waihulike mbuli ayo wadumba ng'hani. \s Unzonza na vifukuzi \p \v 12 Watumigwa watenda mbuli nyingi za unzonza na vifukuzi mna iwanhu. Wanhu wose wamtogole Yesu waiting'hana hamoja muluhelengo lwa Sulemani. \v 13 Kuduhu wanhu wayagwe kulawa kunze wagezile kuilumba na wanhu wamtogole Yesu, hamoja wanhu wawagwaa nhogolwa. \v 14 Lunhu lwa wambigalo na watwanzi wamtogole Mndewa ongezeka mkibumbila. \v 15 Mbuli ya unzonza uwakalile otenda watumigwa, wanhu wawagala watamu mvisazi na mmikeka, ili sisila da Petulo diwakwase wanhu wayagwe viyakalile kobita. \v 16 Lunhu lwa wanhu lwiza kulawa mmabuga geli behi na Yelusalemu, na kuwagala wanhu wose wakalile olumwa hebu wakalile na vinyamkela, na wose wahonyigwa. \s Watumigwa odununzigwa \p \v 17 Abaho mulava nhosa mkulu na wayage wose, na wanhu wa kibumbila cha Masadukayo, wawonela migongo ng'hani watumigwa, avo wasonga kuwehila. \v 18 Wawagoga watumigwa na kuwagodeka mkifungo. \v 19 Lakini ikilo msenga wa kuulanga wa Mndewa kafungula nyivi za ikifungo, kawalava kunze iwatumigwa, kawalongela, \v 20 “Gendeni mkeme Mng'anda ya Imulungu, walongeleni wanhu mbuli ya ugima uno.” \v 21 Watumigwa watogola, na imitootondo wengila Mng'anda ya Imulungu na wasonga kufundiza. \p Mulava nhosa mkulu na wayage wawakema hamoja wavele wose wa Izilaeli mkitala, abaho walagiza watumigwa walavigwe mkifungo na wagaligwe haulongozi wao. \v 22 Lakini wakulu wa wakalizi wa Ng'anda ya Imulungu viwacholile, hawawavikile iwatumigwa mkifungo, avo wabwela mkitala na kulonga, \v 23 “Vituvikile mkifungo, tukivika kihindigwa na wakalizi wose okaliza zinyivi, lakini vitufungule zinyivi, hatumvikile munhu bule mgati!” \v 24 Wakulu wa walava nhosa na wakulu wa wakalizi wa Ng'anda ya Imulungu viwahulike avo, wakanganya kija kiwalawilile watumigwa. \v 25 Abaho munhu imoja keza kawalongela, “Tegelezeni! Wanhu wamuwagodeke mkifungo wa Mng'anda ya Imulungu ofundiza wanhu!” \v 26 Avo mkulu wa wakalizi wa Ng'anda ya Imulungu kachola hamoja na wanhu zake wawagoga iwatumigwa. Hawawagogile kwa nguvu, kwavija wawadumba wanhu sikuwawatowe mabwe. \p \v 27 Wawagala iwatumigwa mgati, na wawemiza haulongozi wa mkitala, na mulava nhosa mkulu kawalongela, \v 28 “Tuwagomesa sikumufundize kwa twaga da munhu ino, lakini loleni kimtendile! Mugabwililisa mafundizo genu mwiisi yose ya Yelusalemu, na molonga siye wao kilamuso cha ifa yake!” \p \v 29 Petulo na watumigwa wayagwe wedika, “Tolondigwa tumtegeleze Imulungu siyo wanhu. \v 30 Mweye mumkoma kwa kumuwamba mumsalaba, lakini Imulungu wa wahenga zetu kamzilibula Yesu kulawa kwa wafile. \v 31 Imulungu kamwinula mbaka mwambu wa mkono wake wa kudila kamtenda Kilongozi na Mkombola, kuwatenda wanhu wa Izilaeli waleke nzambi zao na Imulungu yazigele kumgongo. \v 32 Siye tuzona mbuli azo, siye na Loho Yang'alile, yeli nhunza ya Imulungu kwa wose omtogola.” \p \v 33 Wanhu wa mkitala viwahulike avo, wagevuzika ng'hani walonda kuwakoma iwatumigwa. \v 34 Lakini imoja wao, Mfalisayo yakemigwe Gamalieli yakalile mfundiza Malagizo ga Musa yadumbigwe ng'hani na wanhu wose, kema aho mkitala. Kawalongela watumigwa walavigwe kunze kidogo, \v 35 abaho kawalongela wanhu wa mkitala, “Waizilaeli wayangu, iteganyeni ng'hani na kija kimulonda kuwatendela wanhu wano! \v 36 Baho umwaka kukala na munhu yakemigwe Teuda, kaitenda munhu mkulu, na wanhu gana na nne wailumba nayo. Lakini kakomigwa na wanhu zake wamkweleleze waimwaga na mbuli zake zihelela baho. \v 37 Abaho, Yuda mwenekae wa Galilaya kalawilila mna ikipindi cha kuwapeta wanhu, na heyo vivija kakala na lunhu lukulu, lakini vivija kakomigwa, na wanhu zake wose wamkweleleze waimwaga. \v 38 Lelo, nowalongeleni, sikumuwatendele mbuli yoyose wanhu wano. Walekeni! Kamba kija kiwaitogolele kutenda cholawa kumwao wenyego, hondakitendeke bule, \v 39 lakini kamba cholawa kwa Imulungu, hondamuwahume bule. Baho mogomba na Imulungu!” \p Wanhu wa mkitala wakweleleza mbuli za Gamalieli. \v 40 Wawakema iwatumigwa mkitala, wawatowa mbalati, na wawalagiza sikuwalonge kabili kwa twaga da Yesu, abaho wawalekesa. \v 41 Watumigwa viwasegele mkitala, wakala na deng'ho kwavija Imulungu katogola wageligwe kinyala mbuli ya twaga da Yesu. \v 42 Kila siku wagendelela kufundiza na kuwapetela wanhu Mng'anda ya Imulungu na mzikae za wanhu, kamba Yesu Kilisito iyo Mkombola. \c 6 \s Watazaji saba \p \v 1 Siku vizigendelele wanahina viwakalile okongezeka, kukala na ndwagi mna Iwayahudi olonga Kigiliki na waja iwolonga Kiebulania. Wayahudi iwolonga Kigiliki walonga kamba wagane wakiwa weli kumwao wasemwigwa muna ukugoleligwa sente kila siku. \v 2 Avo iwatumigwa longo na wabili wawakema wanahina wose wawalongela, “Havinogile bule kumwetu kuleka kuwapetela wanhu mbuli ya Imulungu na kuwagolela ndiya. \v 3 Avo, ndugu zangu, saguleni wanhu saba kumwenu wajuwike kamba wamema Loho Yang'alile na nzewele, na toweka wawe wakulu wa mbuli ino. \v 4 Lakini siye tompula Imulungu na kuwapetela wanhu mbuli ya Imulungu kipindi chetu chose.” \p \v 5 Wanhu wose wanogelwa na mbuli za watumigwa, avo wamsagula Sitefano munhu yamemile kutamanila na Loho Yang'alile, hamoja na Filipo na Polokolo na Nikanoli, Timona na Palimena na Nikolasi munhu hali Muyahudi kulawa Antiokia iyo yakalile yengile mwiidini ya Kiyahudi. \v 6 Abaho wanhu wao wose wagaligwa kwa iwatumigwa, wao wampula Imulungu na kuwekila makono. \p \v 7 Avo mbuli za Imulungu zigendelela kwenela. Wanahina ongezeka ng'hani ako Yelusalemu na walava nhosa wengi wamtogola Yesu. \s Sitefano kogogigwa \p \v 8 Imulungu kamgwaa ng'hekewa na nguvu Sitefano, nayo kadaha kutenda unzonza na vifukuzi mna iwanhu. \v 9 Lakini kalemigwa na wanhu wayagwe wakalile wanhu wa ng'anda ya kumpula Imulungu, ikemigwe, “Ng'anda ya kumpula Imulungu ya wanhu Walekesigwe,” wanhu awo walawa Kilene na Alekizandilia. Wayagwe walawa isi za Kilikia na Asiya. \v 10 Lakini Loho Yang'alile kamgwaa nzewele Sitefano viyakalile kolonga, mbaka walemelwa kumuhuma. \v 11 Avo wawahonga wanhu walonge, “Tumuhulika komulonga vihile Musa na Imulungu!” \v 12 Kwa ulonzi uno wawading'hula wanhu, wavele na wafundiza Malagizo ga Musa. Wamgoga Sitefano na kumgala mkitala cha Wayahudi. \v 13 Abaho wawagala wanhu wayagwe walonge uvizi mbuli yake, walonga, “Siku zose munhu ino koilonga vihile Ng'anda ya Imulungu na Malagizo ga Musa. \v 14 Tumuhulika kolonga kamba Yesu wa Nazaleti koibomola Ng'anda ya Imulungu na kugalusa vihendo vetu vitugweleligwe na Musa!” \v 15 Wanhu wose wakalile mkitala wambunhulila meso Sitefano, wachona kihanga chake kiigala na kihanga cha msenga wa kuulanga. \c 7 \s Sitefano kolonga na wanhu wa mkitala \p \v 1 Mulava nhosa mkulu kamuuza Sitefano, “Mbuli zino za ukweli?” \p \v 2 Sitefano kawedika, “Tata zangu na ndugu zangu, nhegelezeni! Muhenga wetu Abulahamu yang'hali hanachola kukala isi ya Halani, Imulungu wa ukulu kamulawilila mwiisi ya Mesopotamia. \v 3 Imulungu kamulongela, ‘Segela mwiisi yako, waleke wanhu wa lubuga lwako uchole isi yonda nikulagusile.’ \v 4 Avo kalawanya mwiisi ya Wakalidayo kachola kukala kudibuga da Halani. Tatake Abulahamu viyafile, Imulungu kamulongela Abulahamu yeze mwiisi ino yumukala sambi. \v 5 Imulungu hamgwelele Abulahamu hata kimhongwe kidodo kiwe chake mwenyego, lakini Imulungu kamulongela komgwaa, iwe yake na lukolo lwake. Imulungu viyamulongele avo, Abulahamu kakala kabule wana. \v 6 Vino vivo Imulungu viyamulongele Abulahamu, ‘Lukolo lwako lokala mwiisi ya ugeni, ako okuwa watumwa na otendigwa vihile kwa miyaka magana mane. \v 7 Lakini nowatagusa wanhu ondawawatende watumwa. Abaho lukolo lwako lolawa mwiisi iyo na onigwaa ukulu niye hanhu hano.’ \v 8 Abaho Imulungu kamgwaa Abulahamu kihendo cha kwingila kumbi kamba kilaguso cha lagano. Avo Abulahamu kamwingiza kumbi Isaka siku ya nane toka viyavumbuke. Vivija Isaka kamwingiza kumbi mwanage, yakemigwe Yakobo, na Yakobo kawengiza kumbi waja wahenga zetu longo na wabili.” \p \v 9 “Wanage Yakobo wamonela migongo mdodo wao Yusufu na wamchuuza yawe mtumwa mwiisi ya Misili. Lakini Imulungu kakala hamoja nayo, \v 10 kamuhonya na magayo gake. Yusufu viyagaligwe kwa Falao mndewa wa Misili, Imulungu kamtenda yanogeligwe, na nzewele zake zoneka, avo mndewa wa Misili kamtenda yawe mkulu wa wakulu wa Isi, na mkulu wa wasang'hanaji wa mng'anda. \v 11 Abaho kukala na lufilili lwa nzala mwiisi yose ya Misili na Kanaani, itendile wanhu wadununzike. Wahenga zetu wakala waduhu ndiya. \v 12 Yakobo viyahulike ako Misili kukala na ndiya, kawatuma wanage, wahenga zetu, mwanza wa ichanduso kuvika ako. \v 13 Viwacholile mwanza wa kabili, Yusufu kailagusa kwa ndugu zake, na mndewa Falao kalujuwa lukolo lwa Yusufu. \v 14 Avo Yusufu kawatuma wasenga kwa tatake Yakobo, wamulongele heyo na lukolo lose weze Misili, wose kwa wose wakala malongo saba na tano. \v 15 Abaho Yakobo kachola Misili, ako heyo na wanage wafa. \v 16 Ng'huli zao zigaligwa Shekemu, ako wazikigwa mna gamapanga gayagulile Abulahamu kwa sente kulawa kuna ulukolo lwa Hamoli.” \p \v 17 “Kipindi cha Imulungu kutenda gayamulongele Abulahamu vikikalile behi, wanhu zetu ongezeka ng'hani mwiisi ya Misili. \v 18 Abaho mndewa iyagwe yalekile kumjuwa Yusufu kasonga kutawala mwiisi ya Misili. \v 19 Kawatendela usede wahenga zetu na kuwatenda vihile, kawalagiza waweke kunze wanao ving'hele, ili wafe. \v 20 Musa kavumbuka mna ikipindi acho, kakala mwana yanogile. Kaleligwa na mamake kwa miyezi midatu, \v 21 na viyekigwe kutali na ukae, mndele wa Falao kamsola na kamulela kamba mwanage. \v 22 Musa kafundizigwa ubala wose wa Wamisili na kawa munhu mkulu kwa kulonga na sang'hano.” \p \v 23 “Musa viyavikize miyaka malongo mane, kachola kuwalola ndugu zake Waizilaeli. \v 24 Kamona imoja wao kotendiligwa vihile na Mmisili, avo kachola kumtaza Mwiizilaeli kwa kumuliha gehile Mmisili kwa kumkoma. \v 25 Kagesa ndugu zake Waizilaeli wahajuwile kamba Imulungu yahawakombole kubitila heyo, lakini wao hawajuwile. \v 26 Imitondo yake kawona Waizilaeli wabili oitowa, kageza kuwagombeleza kawalongela, ‘Nhegelezeni mweye mwa ndugu habali moitowa kamba avo?’ \v 27 Lakini ayo yakalile yomtowa miyage kamsung'ha Musa kumgwazo. Kamuuza, ‘Nani yakutendile kilongozi na mulamuzi wetu? \v 28 Hebu kolonda kunikoma kamba viumkomile ija Mmisili jana?’ \v 29 Musa viyahulike avo, kalawanya mwiisi ya Misili kachola mwiisi ya Midiani. Ako kapata wana wabili.” \p \v 30 “Viibitile miyaka malongo mane, msenga wa kuulanga kamulawilila Musa kuna ikisolo kikalile chokwaka kuluwala behi na lugongo lwa Sinai. \v 31 Musa kakanganya ng'hani kija kiyone, kachola behi ya kisolo yalole goya. Lakini kahulika sauti ya Mndewa, \v 32 ‘Niye na Imulungu wa wahenga zako, Imulungu wa Abulahamu na Imulungu wa Isaka na Imulungu wa Yakobo.’ Musa kagwaya kwa bwembwe na hagezile kulola kabili. \v 33 Mndewa kamulongela, ‘Vula vilatu vako, kwavija hanhu aho hawimile hong'ala. \v 34 Niwona wanhu zangu viwodununzigwa mwiisi ya Misili. Nihulika viwogutilila, nihumuluka niwahonye. Avo sambi nokutuma uchole Misili.’ ” \p \v 35 “Musa iyo yalemigwe na wanhu wa Izilaeli, viwamulongile, ‘Nani yakutendile kilongozi na mulamuzi kumwetu?’ Musa iyo yatumigwe na Imulungu kuwalanguliza wanhu na kuwakombola kubitila msenga wa kuulanga yamulawilile hana ikisolo kikwaka. \v 36 Kawalongoza wanhu walawe Misili, kwa kutenda unzonza na vilaguso mwiisi ya Misili na hana Ibahali ya Shamu\f + \fr 7:36 \fr*\ft Shamu fambulo jake ndung'hu\ft*\f* kwa miyaka malongo mane kuluwala. \v 37 Musa iyo yawalongele wanhu wa Izilaeli, ‘Imulungu kowasagulileni mtula ndagu wake, kamba viyanhumile niye na kokuwa imoja wa wanhu zenu.’ \v 38 Musa iyo yakalile na lung'husesa lwa wanhu wa Izilaeli kuluwala, kakala ako na wahenga zetu na msenga wa kuulanga yalongile nayo hana Ulugongo lwa Sinai, na kabokela mbuli za ugima wa Imulungu yatugwelele siye.” \p \v 39 “Lakini wahenga zetu walema kumtogola, wamsung'ha kumgwazo na walonga yahanogile kumwao wahabweleganye Misili. \v 40 Avo wamulongela Haluni, ‘Tutendele mulungu yonda yatulongoze. Hatujuwa kinhu gani kimulawilile Musa, yatulavile Misili.’ \v 41 Avo watenda kinyago cha ng'ombe wa kimbigalo, wakitambikila, watenda nyimwilinyimwili kudeng'helela kija kiwatendile. \v 42 Imulungu kawaleka na kawatenda wazigwee ukulu nhondo za kuulanga, kamba viyandikigwe mna ikitabu cha watula ndagu wa Imulungu.” \q “Mweye wanhu wa Izilaeli! Si niye bule yumunichinjile wanyama na kundavila nhosa \q kwa miyaka malongo mane kuja kuluwala? \q \v 43 Mweye mdipapa hema da mulungu Moleki, \q na kinyago cha nhondo ya mulungu wenu Lefani, \q vinyago vimutendile vivo vimvitambikile, avo nowahamizila mwiisi ya Babeli.” \p \v 44 “Wahenga zetu wakala na hema dilagusa kamba Imulungu kabaho ako kuluwala. Ditendigwa kamba Imulungu viyamulongele Musa yaditende, diigalile na kija kiyone. \v 45 Abaho, wahenga zetu wadibokele ajo dihema kwa wahenga zao. Wadipapa viwacholile hamoja na Yoshua na wachola najo mna ziisi ziyawabitize Imulungu. Disigala kuko mbaka kipindi cha Daudi. \v 46 Daudi kanogeligwa na Imulungu na kampula Imulungu yamtogolele yatende hanhu hakukala Imulungu wa Yakobo. \v 47 Lakini Sulemani iyo yamzengele Imulungu ng'anda.” \p \v 48 Lakini Imulungu yeli Uchanha Ng'hani hakala mng'anda izengigwe kwa makono ga wanhu, kamba mtula ndagu wa Imulungu viyolonga, \q \v 49 “Ulanga acho kigoda changu \q na isi iyo inikile magulu gangu. \q Ng'anda gani yonda munizengele niye? \q Hanhu gani hondanikale niye? \q \v 50 Niye mwenyego iyo nhendile vinhu vose vino.” \p \v 51 Abaho Sitefano kalonga, “Mweye muli na mizoyo midala, na mulekile kumjuwa Imulungu, mweye musitile magwiti genu kutegeleza usenga wa Imulungu! Mwiigala na wahenga zenu na mweye vivija momulema Loho Yang'alile! \v 52 Vino hana mtula ndagu yoyose wa Imulungu wahenga zenu wamulekile kumdununza? Wawakoma wasenga wa Imulungu wao kulawa umwaka walongile kwiza kwa Msang'hanaji wake Yanogile. Na sambi mumuhinduka na kumkoma. \v 53 Mweye wao mubokele malagizo ga Imulungu, gamgweleligwe na wasenga wa kuulanga, lakini hamgagogile bule!” \s Sitefano kotoigwa mabwe \p \v 54 Wanhu wa mkitala viwamtegeleze Sitefano, wagevuzika ng'hani, wadafuna meno gao. \v 55 Lakini Sitefano kuno kamema Loho Yang'alile, kalola uchanha kuulanga kawona ukulu wa Imulungu na Yesu kema mwambu wa mkono wa ukudila wa Imulungu. \v 56 Kalonga, “Loleni, nowona ulanga ugubuka na Mwana wa Munhu kema mwambu wa mkono wa kudila wa Imulungu!” \p \v 57 Kwa nyangi wanhu wa mkitala wasila magwiti gao. Bahaja wanhu wose wamzumhila Sitefano, \v 58 wamulava kunze ya dibuga, wamtowa mabwe. Waja wakalile omtowa mabwe waleka viwalo vao kwa mbwanga imoja twaga jake Sauli. \v 59 Viwakalile omtowa mabwe Sitefano kapula, “Mndewa Yesu, ibokele loho yangu!”\fig Munhu kokomigwa kwa mabwe|src="19 Being Stoned.jpg" size="col" ref="7:59"\fig* \v 60 Kafugama kaguta, “Mndewa! ugele kumgongo nzambi yao ino!” Viyalongile avo kafa. \c 8 \p \v 1 Nayo Sauli kona vinoga kukomigwa kwa Sitefano. \s Sauli kowadununza wanhu wamtogole Yesu \p Mna izisiku azo wanhu wamtogole Yesu ako Yelusalemu wasonga kudununzigwa vihile. Wanhu wose wamtogole Yesu, wahaleka watumigwa, wakala wapwililike mwiisi iyo ya Yudea na Samalia. \v 2 Wanhu wanogile wamzika Sitefano na wamulilila ng'hani. \p \v 3 Lakini Sauli kalonda kuwadununza wanhu wamtogole Yesu. Kachola ng'anda mbaka ng'anda, kawalava kunze wanhu wamtogole Yesu, wambigalo kwa watwanzi, na kaweka mvifungo. \s Mbuli Inogile yopetigwa ako Samalia \p \v 4 Wanhu wamtogole Yesu wapwililike wachola kila hanhu kuwapetela wanhu Mbuli Inogile. \v 5 Filipo kachola kudibuga da Samalia na kawapetela wanhu mbuli ya Kilisito Mkombola. \v 6 Lunhu lwa wanhu lumtegeleza goya Filipo viyalongile na kuwona unzonza uyatendile. \v 7 Vinyamkela wawalawa wanhu kwa kulila, na wanhu wengi waholole na mbetembete wahonyigwa. \v 8 Avo kukala na deng'ho kulu kudibuga dija. \p \v 9 Munhu imoja twaga jake Simoni kakala yokala mumo, kawazanya Wasamalia kwa uhawi wake. Kaitenda kamba kakala munhu mkulu. \v 10 Wanhu wose kudibuga dija, wakulu kwa wadodo wamtegeleza ng'hani, walonga, “Munhu ino kana udahi wa Imulungu ukemigwa, ‘Udahi Mkulu’.” \v 11 Wamtegeleza ng'hani kwavija kwa miyaka mingi kawazanya kwa uhawi wake. \v 12 Lakini viwautogole usenga wa Filipo, usenga wa Mbuli Inogile ya Undewa wa Imulungu na mbuli ya twaga da Yesu Kilisito, wose wabatizigwa, wambigalo kwa watwanzi. \v 13 Simoni nayo katogola, viyamambukize kubatizigwa kakala yokwanga na Filipo na kakanganya viyone unzonza na vilaguso vikalile vitendigwa. \p \v 14 Watumigwa wakalile Yelusalemu wahulika wanhu wa Samalia waibokela mbuli ya Imulungu, avo wawatuma Petulo na Yohana kumwao. \v 15 Viwavikile, wawapulila kwa Imulungu wanhu wamtogole Yesu wambokele Loho Yang'alile. \v 16 Kwavija Loho Yang'alile kakala yang'hali hanamuhulumukila munhu yoyose kumwao, wakala wabatizigwe kwa twaga da Mndewa Yesu diiyeka. \v 17 Abaho Petulo na Yohana wawekila makono, wabokela Loho Yang'alile. \p \v 18 Simoni kona wanhu wamtogole Yesu wambokela Loho Yang'alile viwekiligwe makono na watumigwa. Avo kalonda kuwagwaa sente Petulo na Yohana, \v 19 kalonga, “Na niye nigweleleni udahi uno, ili munhu yoyose yonda nimwikile makono gangu yabokele Loho Yang'alile.” \p \v 20 Lakini Petulo kamwidika, “Upotele kutali gweye na sente zako, kwa kugesa kodaha kugula kwa sente nhunza ya Imulungu! \v 21 Kuduhu hanhu hohose mwiisang'hano yetu, kwavija moyo wako haugesa ganogile mgameso ga Imulungu. \v 22 Avo leka nzambi zako, na magesa gako gehile na mpule Mndewa yagele kumgongo. \v 23 Kwavija nokona kumema migongo na kwa mfungwa wa nzambi.” \p \v 24 Simoni kamulongela Petulo na Yohana, “Mhulileni kwa Mndewa, gano gamulongile sikugandawilile.” \p \v 25 Viwamambukize kulonga gaja gawone na kuwapetela wanhu usenga wa Mndewa, Petulo na Yohana wabwela Yelusalemu. Mnzila wawapetela Mbuli Inogile wanhu wa mvijiji va Samalia. \s Filipo na mkulu wa Isiyopiya \p \v 26 Msenga wa kuulanga wa Mndewa kamulongela Filipo, “Itande uchole kusini kubitila nzila ilawa Yelusalemu kuchola Gaza.” Nzila ino sambi haitumika. \v 27 Avo Filipo kaitanda na kuchola. Muisiopiya yelibule kimbigalo, yakalile munhu mkulu mna ingama ya Kandake mndewa wa kitwanzi wa Isiopiya kakala mnzila ya kuchola ukae kumwake. Kakala Yelusalemu komtambikila Imulungu na kakala yobwela ukae kumwake na mtuka wa kubulula. \v 28 Viyakalile mnzila kakala yosoma kitabu cha mtula ndagu wa Imulungu Isaya. \v 29 Avo Loho Yang'alile kamulongela Filipo, “Genda kakale behi na mtuka uja.” \v 30 Baho Filipo kakimbila behi na mtuka kamuhulika munhu ayo kosoma kitabu cha mtula ndagu wa Imulungu Isaya. Filipo kamuuza, “Vino kogajuwa gago gousoma?” \p \v 31 Mkulu ayo kedika, “Nodahaze kugajuwa bila munhu kunifambulila?” Avo kamgoneka Filipo yakwele mumtuka na yakale hamoja nayo. \v 32 Munhu ayo kakala yosoma hanhu hano mna Gamaandiko Gang'alile, \q “Kakala kamba ng'hondolo yogaligwa kuchinjigwa, \q kamba mwana ng'hondolo yanyamale tuulu viyokanhigwa mibahila, \q halongile mbuli. \q \v 33 Kageligwa kinyala na koneligwa. \q Kuduhu munhu yodaha kulonga mbuli za lukolo lwake, \q kwavija ugima wake mwiisi uvika kuuhelelo.” \p \v 34 Mkulu iyo kamuuza Filipo, “Nongele mtula ndagu wa Imulungu kolonga mbuli ya nani? Mbuli yake mwenyego hebu ya munhu iyagwe?” \v 35 Filipo kasonga kulonga, kasongela hanhu hano ha Maandiko Gang'alile, kamulongela Mbuli Inogile ya Yesu. \v 36 Viwakalile ogendelela na mwanza, wavika hanhu hakalile na mazi, mkulu ayo kalonga, “Hano hana mazi. Kinhu gani kingomesa ndeke kubatizigwa?”\fig Munhu kobatizigwa|src="20 Baptism.jpg" size="col" ref="8:36"\fig* \v 37 Filipo kamulongela, “Kodaha kubatizigwa kamba wahatogola kwa moyo wako wose. Mkulu ayo kamwidika, ‘Notogola kamba Yesu Kilisito iyo Mwana wa Imulungu’.” \p \v 38 Mkulu ayo kalagiza mtuka wime. Filipo na mkulu iyo wahumulukila mgamazi, Filipo kambatiza. \v 39 Viwalawile mgamazi, Loho wa Mndewa kamsegesa Filipo. Mkulu ayo hamonile kabili, lakini kagendelela na mwanza kuno kamema deng'ho. \v 40 Filipo kasinhukila ka Azoto, kachola isi ya Kaisalia na mnzila kawapetela wanhu Mbuli Inogile kila buga. \c 9 \s Sauli komtogola Yesu \r (Sang'hano 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Mna ikipindi acho Sauli kagendelela kuwehila na kuwakoma wanahina wa Mndewa. Kachola kwa mulava nhosa mkulu, \v 2 kapula baluwa ya kujuwika mng'anda ya kumpula Imulungu ako Damesiki, ili yahamvika munhu yoyose mtwanzi hebu mbigalo kotogola nzila ya Mndewa yamgoge yamgale Yelusalemu. \p \v 3 Sauli viyakalile mnzila behi na kuvika Damesiki, bahaja mulenge kulawa kuulanga ummwemwesela banzi zose. \v 4 Kagwa hasi na kahulika sauti yomulongela, “Sauli, Sauli! Habali konidununza?” \p \v 5 Sauli kauza, “Mndewa, gweye kwa nani?” \p Kedika, “Niye na Yesu yuunidununza. \v 6 Lakini inuka uchole kudibuga, ako kolongeligwa cha kusang'hana.” \p \v 7 Wanhu wakalile mwanza umoja na Sauli wema, hawalongile mbuli, sauti waihulika lakini hawamonile munhu. \v 8 Sauli kenuka, kabenzula meso gake, lakini hachonile kinhu. Avo wamgoga mkono wamulongoza Damesiki. \v 9 Kwa siku ndatu hadahile kulola, na kipindi chose acho hadile na hang'wile kinhu chochose. \p \v 10 Kukala na mwanahina wa Yesu kuko Damesiki twaga jake Anania. Imulungu kamulagusila kinhu mzinzozi, Mndewa kamkema, “Anania!” \p Anania kedika, “Aino baha Mndewa.” \p \v 11 Mndewa kamulongela, “Winuke uchole Mnzila Igoloke. Kuna ing'anda ya Yuda muuze munhu yokemigwa Sauli kulawa Taliso. Heyo kompula Imulungu, \v 12 Imulungu kamulagusila kinhu, kamona munhu yakemigwe Anania keza na kumwikila makono gake yadahe kulola kabili.” \p \v 13 Lakini Anania kamwidika, “Mndewa wanhu wengi wanongela mbuli zake munhu ino na gaja gose gayawatendele wanhu zako wa mwiisi ya Yelusalemu. \v 14 Nayo keza Damesiki kwa udahi kulawa kwa wakulu wa walava nhosa kuwagoga wanhu wose okugwaa ukulu gweye.” \p \v 15 Mndewa kamulongela, “Genda kwavija nimsagula yanisang'hanile, kutenda twaga jangu dijuwike na wanhu haweli Wayahudi na wandewa wao na wanhu wa Izilaeli. \v 16 Niye mwenyego nomulagusila vonda yadununzike mbuli yangu.” \p \v 17 Avo Anania kachola kengila mng'anda iyakalile Sauli, kamwikila makono, kalonga, “Ndugu yangu Sauli, Mndewa kanhuma, Yesu mwenyego yakulawilile gweye mnzila viukalile kokwiza hano. Kanhuma ili udahe kulola kabili na umemezigwe Loho Yang'alile. \v 18 Bahaja vinhu kamba vibale vilagala mgameso ga Sauli, na kadaha kulola kabili, kenuka na kabatizigwa, \v 19 viyamambukize kuja, nguvu zake zimbwelela.” \s Sauli kowapetela wanhu ako Damesiki \p Sauli kakala siku ndodo na wanahina wa Yesu ako Damesiki. \v 20 Baho kasonga kuwapetela wanhu mzing'anda za kumpula Imulungu kamba Yesu iyo Mwana wa Imulungu. \p \v 21 Wanhu wose wamuhulike wakanganya wauza, “Vino ino siyo heyo yawakomile wanhu wamgwelele ukulu Yesu mwiisi ya Yelusalemu. Hezile hano mbuli ya kuwagoga wanhu wao na kuwagala kwa wakulu wa walava nhosa?” \p \v 22 Lakini Sauli kawapetela wanhu kwa udahi mkulu, na kulonga kwake kamba Yesu Kilisito kakala Mkombola kuwatenda Wayahudi wakalile Damesiki walemelwe kumwidika. \p \v 23 Vizibitile siku nyingi, Wayahudi waiting'hana na wakala kiseto cha kumkoma Sauli. \v 24 Lakini kalongeligwa mbuli ayo, imisi na ikilo wakaliza hana ulwivi lwa kwingila kudibuga ili wamkome. \v 25 Lakini ikilo kimoja wanahina wakalile na Sauli wamsola, wamuhumulusa mdigelo kulu kubitila zonzo dikalile muuluwa uzunguluke dibuga. \s Sauli ako Yelusalemu \p \v 26 Sauli kachola Yelusalemu kalonda kuilumba na wanahina. Lakini wose wamdumba, kwavija hawatogole kamba Sauli nayo kakala mwanahina. \v 27 Abaho Balinaba keza kumtaza Sauli, na kamgala kwa watumigwa. Kawasimulila vija Sauli viyamonile Mndewa mnzila na Mndewa kalonga nayo. Vivija kawalongela vija Sauli viyawapetele wanhu wa Damesiki kwa twaga da Yesu. \v 28 Avo Sauli kakala nao na kachola kudibuga jose da Yelusalemu, kawapetela wanhu wa Damesiki kwa twaga da Mndewa kwa kugangamala. \v 29 Vivija kalonga na kuibamilila na Wayahudi olonga Kigiliki, lakini hewo walonda kumkoma. \v 30 Wanhu wamtogole Yesu viwone vivo, wamgala Sauli mbaka kudibuga da Kaisalia na wamuleka yachole Taliso. \p \v 31 Avo kipindi acho vibumbila va wanhu wamtogole Yesu vikala moyo hole kila hanhu kuko Yudea na Galilaya na Samalia. Kubitila Loho Yang'alile yakalile yowagangamiza wanhu, wanhu ongezeka ng'hani viwakalile okala kwa kumdumba Mndewa. \s Petulo kotenda unzonza kudibuga da Ludia na Yopa \p \v 32 Petulo kagenda kila hanhu, siku dimoja kachola kuwatembelela wanhu wamtogole Yesu wakalile ako Ludia. \v 33 Ako kamting'hana munhu yakemigwe Enea, yakalile yaholole na hadahile kwinuka mulusazi kwa miyaka minane. \v 34 Petulo kamulongela, “Enea, Yesu Kilisito kokuhonya. Lamuka mulusazi lwako tandika lusazi lwako.” Bahaja Enea kenuka. \v 35 Wanhu wose wakalile Ludia na Saloni wamona Enea, nao wamtogola Mndewa. \p \v 36 Ako Yopa kukala na mtwanzi yakemigwe Tabita yakalile mwanahina wa Yesu, Twaga jake kwa Kigiliki Dolikasi, fambulo jake, “Mhala,” Mtwanzi ayo kakala yotenda ganogile na kuwataza wakiwa. \v 37 Kipindi acho mtwanzi ayo kalumwa, abaho kafa. Lukuli lwake lusunhigwa lwikigwa mdigati da uchanha. \v 38 Buga da Yopa hadikalile kutali ng'hani na buga da Ludia. Wanahina wa Yesu ako Yopa viwahulike kamba Petulo kakala kuko Ludia, wawatuma wanhu wabili na usenga uno, “Tokupula ulopole wize kumwetu.” \v 39 Avo Petulo kachola nao. Viyavikile kagaligwa mdigati da uchanha ako wagane wose wamzunguluka kuno olila na kumulagusila viwalo vose viyasonile Dolikasi viyakalile yang'hali mgima. \v 40 Petulo kavilava kunze, kafugama mavindi kampula Imulungu, abaho kaluhindukila lukuli lwa mtwanzi ayo yafile, kalonga, “Tabita, lamuka!” Nayo kabenzula meso gake, viyamonile Petulo, kagandamuka. \v 41 Petulo kamgoga mkono kamtaza kwinuka. Abaho kawakema wanhu wose wamtogole Yesu, wayagwe wakala wagane kamwika haulongozi wa hewo, kuno mgima. \v 42 Mbuli ino ibwililika kudibuga jose da Yopa na wanhu wengi wamtogola Mndewa. \v 43 Petulo kagendelela kukala ako Yopa kwa siku nyingi mwiikae ya munhu yakalile yowamba ng'hwembe yakemigwe Simoni. \c 10 \s Petulo na Kolinelio \p \v 1 Kukala na munhu imoja mwiisi ya Kaisalia yakemigwe Kolinelio, kalala mkulu wa kibumbila cha wakalizi gana wa Kilumi kikemigwe, “Kibumbila cha Italia.” \v 2 Kakala munhu yomdumba Imulungu, heyo na wanhu wose wa mulubuga lwake wamgwaa ukulu Imulungu. Vivija kasang'hana ng'hani kuwataza wanhu wakiwa na kakala yompula Imulungu siku zose. \v 3 Siku dimoja saa tisa imisi, Imulungu kamulagusila kinhu, kamona msenga wa kuulanga wa Imulungu kamwizila kamulongela, “Kolinelio!” \p \v 4 Kolinelio kamulola bunhuu msenga ayo wa kuulanga kwa bwembwe kamulongela, “Go mkulu, kuna choni?” \p Msenga wa kuulanga kamwidika, “Imulungu kanogelwa kumpula kwako na sang'hano ya kuwataza wakiwa, nayo hakusemwa bule. \v 5 Watume wanhu sambi baha, wachole Yopa kwa munhu imoja yokemigwa Simoni Petulo. \v 6 Heyo mgeni mna ikae ya munhu yokemigwa Simoni, muwamba ng'hwembe, kokala behi ya Bahali.” \v 7 Abaho msenga ayo wa kuulanga kasegela, Kolinelio kawakema wasang'hanaji zake wabili na mkalizi wake imoja mna iwasang'hanaji zake, yomdumba Imulungu. \v 8 Kawalongela kija kilawilile, abaho kawatuma wachole Yopa. \p \v 9 Siku diyagwe viwakalile mnzila behi na Yopa, imisi Petulo kachola kudigati da uchanha kumpula Imulungu. \v 10 Kona nzala na kalonda kuja kinhu chochose, ndiya viikalile yotandigwa, Imulungu kamulagusila kinhu. \v 11 Kona ulanga ugubuka na kona kinhu kamba mgolole mkulu uwambigwe mhande zake nne ohumulusigwa hasi. \v 12 Mgati yake kukala na wanyama wose na wang'onyo otambala na ndege. \v 13 Kahulika sauti yomulongela, “Petulo, lamuka uchinje uje!” \p \v 14 Lakini Petulo kalonga, “Aka, Mndewa, sinakuja bule kinhu kigomigwe hebu kihile.” \p \v 15 Sauti imulongela kabili, “Sikuuvikeme viha vinhu viyatendile Imulungu vinoge.” \v 16 Mbuli ino ilawilila miyanza midatu, abaho kinhu acho kigaligwa kuulanga. \p \v 17 Petulo viyakalile kokanganya fambulo da kinhu acho, wanhu watumigwe na Kolinelio wavika hana ing'anda ya Simoni, na wakala wemile haulongozi wa ulwivi. \v 18 Wakema, wauza, “Vino hano hana mgeni yoyose yokemigwa Simoni Petulo?” \p \v 19 Petulo kakala yang'hali yogelegeza fambulo da kinhu acho, baho Loho Yang'alile kamulongela, “Tegeleza! Kuna wanhu wadatu okuzahila. \v 20 Avo sikuunyawenyawe, itande uchole nao, kwavija niye iyo niwatumile.” \v 21 Avo Petulo kahumuluka kawalongela wanhu wao, “Niye iyo yumumzahila. Muwinza choni?” \p \v 22 Wamwidika, “Mkulu Kolinelio katutuma. Munhu ayo kanoga na komdumba Imulungu na katogoligwa ng'hani na Wayahudi. Msenga yang'alile wa kuulanga kamulongela yakugoneke gweye ukae kumwake. Ili yahulike chonda ulonge.” \v 23 Petulo kawagoneka wanhu awo kumwake, ikilo acho kawagwaa hanhu ha kuwasa. \p Imitondo yake kaitanda kachola nao na wanhu wayagwe wamtogole Yesu kulawa Yopa wachola nayo. \v 24 Imitondo yake wavika mwiisi ya Kaisalia. Kolinelio kakala kowabeta, hamoja na ndugu na mbwiga zake wa behi yawagoneke. \v 25 Petulo viyakalile behi kuvika, Kolinelio kenuka kamcholela, kagwa kingubanguba kamtambikila. \v 26 Petulo kamwinula, kamulongela, “Inuka, niye mwenyego na munhu kamba gweye.” \v 27 Petulo kagendelela kulonga na Kolinelio viyakalile kokwingila mng'anda, mumo kawavika wanhu wengi waiting'hana. \v 28 Petulo kawalongela, “Mweye wenyego mujuwa goya kamba Muyahudi kagomigwa na malagizo gake sikuyamtembelele hebu kuilumba na munhu hali Muyahudi. Lakini Imulungu kandagusila sikunimkeme munhu yoyose keha hebu hafaya. \v 29 Na viundagize, silemile bule niza, avo nokuuza kabili kung'hemela choni?” \p \v 30 Kolinelio kalonga, “Siku ndatu zibitile mna isaa kamba ino, saa tisa imisi, ng'hala nimpula Imulungu mng'anda yangu. Bahaja munhu yavalile viwalo vizelu chuwee, kema haulongozi wangu, \v 31 kalonga, ‘Kolinelio! Imulungu kahulika viumpulile na kazitogola sang'hano zako za kuwataza wanhu wakiwa. \v 32 Mtume munhu yachole Yopa kwa munhu yokemigwa Simoni Petulo. Kokala mwiikae ya Simoni muwamba ng'hwembe, kokala behi na Bahali.’ \v 33 Avo bahaja niwatuma wanhu kumwako, na kutenda goya viwizile. Sambi wose twabaha haulongozi wa Imulungu, tobetela kuhulika mbuli yoyose yakulagize Mndewa ulonge.” \s Ulonzi wa Petulo \p \v 34 Baho Petulo kasonga kulonga, “Sambi nojuwa kweli Imulungu hambagula munhu yoyose. \v 35 Wose omgwaa ukulu na kutenda ganogile kowatogola, hatonga olawa isi gani. \v 36 Muujuwa usenga uyaugalile kwa wanhu wa Izilaeli, kuwapetela wanhu Mbuli Inogile igala tindiwalo kubitila Yesu Kilisito yeli Mndewa wa wanhu wose. \v 37 Muzijuwa mbuli ng'hulu zitendeke mwiisi yose ya Wayahudi, kusongela Galilaya, Yohana viyamalile kuwapetela wanhu usenga wake wa ubatizo. \v 38 Mumjuwa Imulungu viyamsagule Yesu wa Nazaleti kwa kumgwaa Loho Yang'alile na udahi. Kila hanhu hayacholile katenda ganogile na kuwahonya wanhu wose wakalile mmakono ga Mwenembago, kwavija Imulungu kakala nayo. \v 39 Siye tuchona kila kinhu kiyatendile mwiisi ya Wayahudi na Yelusalemu. Abaho wamkoma kwa kumuwamba mumsalaba. \v 40 Lakini siku ya kadatu Imulungu kamzilibula kulawa kwa wafile na kamtenda yoneke, \v 41 siyo kwa kila munhu, lakini kwa waja wazonile mbuli azo, wasaguligwe mwaka na Imulungu, wao siye tudile na kung'wa hamoja nayo viyazilibuke kulawa kwa wafile. \v 42 Katulagiza tuwapetela wanhu Mbuli Inogile na kuwalongela kamba Yesu iyo yasaguligwe na Imulungu kuwatagusa wanhu wagima na wafile. \v 43 Watula ndagu wose wa Imulungu walonga mbuli yake, walonga wanhu wose omtogola nzambi zao zogeligwa kumgongo kwa udahi wa twaga da Yesu.” \s Wanhu haweli Wayahudi ombokela Loho Yang'alile \p \v 44 Petulo viyakalile yang'hali yolonga, Loho Yang'alile kawahumulukila wanhu wose wakalile omtegeleza. \v 45 Wayahudi wamtogole Yesu wezile kulawa Yopa hamoja na Petulo wakanganya viwone Imulungu vivija kawagwaa wanhu haweli Wayahudi nhunza ya Loho Yang'alile. \v 46 Kwavija wawahulika olonga kwa ulonzi wa sambi na kuutogola ukulu wa Imulungu. Petulo kawalongela, \v 47 “Wanhu wano wambokela Loho Yang'alile, kamba vitumbokele siye. Vino munhu yoyose kodaha kuwagomesa sikuwabatizigwe kwa mazi?” \v 48 Avo kalagiza wabatizigwe kwa twaga da Yesu Kilisito. Abaho wampula yakale nao kwa siku ndodo. \c 11 \s Petulo kowasimulila wanhu wamtogole Yesu ako Yelusalemu \p \v 1 Watumigwa na wanhu wayagwe wamtogole Yesu ako Yudea wahulika kamba wanhu haweli Wayahudi vivija wabokela mbuli ya Imulungu. \v 2 Petulo viyacholile Yelusalemu, wanhu olonda wanhu haweli Wayahudi wengile kumbi, wambeza Petulo, \v 3 walonga, “Gweye kukala mzikae za wanhu haweli Wayahudi hawengile kumbi na vivija kuja nao!” \v 4 Avo Petulo kawalongela fulu ipile kija kilawilile kusongela kuna ichanduso. \p \v 5 “Vinikalile nompula Imulungu kudibuga da Yopa, Imulungu kandagusila kinhu. Nyona kinhu chokwiza hasi kiigala na mgolole mkulu uhumulusigwa kwa mhande zake nne kulawa kuulanga, wima behi yangu. \v 6 Ndola goya mgati yake nyona wanyama wose, wang'onyo otambala na ndege. \v 7 Abaho mhulika sauti yonongela, ‘Petulo, lamuka uchinje uje!’ \v 8 Lakini nonga, ‘Mndewa bule! Kuduhu kinhu kihile hebu kigomesigwe kingile mmulomo wangu.’ \v 9 Sauti ilonga kabili kulawa kuulanga, ‘Sikuuvikeme viha vinhu viyatendile Imulungu vinoge.’ \v 10 Mbuli ayo ilawilila miyanza midatu, kukimambukizo kinhu kija kibwezigwa kuulanga. \v 11 Bahaja wanhu wadatu watumigwe kumwangu kulawa Kaisalia wavika mng'anda ing'halile. \v 12 Loho kanilongela nichole nao sikuninyawenyawe. Ndugu wano sita kulawa Yopa wachola na niye Kaisalia na wose twingila mng'anda ya Kolinelio. \v 13 Kolinelio katulongela vija viyamonile msenga kulawa kuulanga kema mng'anda yake. Kamulongela, ‘Mtume munhu yachole Yopa kwa munhu yokemigwa Simoni Petulo. \v 14 Kowalongeleni mbuli zonda ziwatende gweye na wanhu wa mulubuga lwako mukomboligwe.’ \v 15 Vinisongile kulonga, Loho Yang'alile keza kumwao kamba viyezile kumwetu kuna ichanduso. \v 16 Abaho nikumbuka kija kiyalongile Mndewa, ‘Yohana kawabatiza wanhu kwa mazi, lakini mweye mobatizigwa kwa Loho Yang'alile.’ \v 17 Vivo ili Imulungu kawagwaa wanhu haweli Wayahudi nhunza iija iyatugwelele siye vitumtogole Mndewa Yesu Kilisito Mkombola, niye na nani, mbaka nimgomese Imulungu?” \p \v 18 Viwahulike avo, waleka kumulonga na wamtogola Imulungu, walonga, “Vivija Imulungu kawagwaa wanhu haweli Wayahudi nyafasi ya kuleka nzambi na kubokela ugima wa milele!” \s Wanhu wamtogole Yesu ako Antiokia \p \v 19 Wanhu wayagwe wamtogole Yesu wakalile wapwililike mbuli ya madununzo galawilile viyakomigwe Sitefano, wachola mbaka Foinike, Kupulo na Antiokia, kuwapetela Wayahudi waiyeka usenga uno. \v 20 Lakini wanhu wayagwe wamtogole Yesu, walawile Kupulo na Kilene, wachola Antiokia kuwapetela wanhu haweli Wayahudi usenga wa Mbuli Inogile ya Mndewa Yesu. \v 21 Udahi wa Mndewa ukala hamoja nao, na wanhu wengi watogola na wambwelela Mndewa. \p \v 22 Mbuli ino iwavikila wanhu wamtogole Yesu ako Yelusalemu, avo wamtuma Balinaba yachole Antiokia. \v 23 Viyavikile na kona vija Imulungu viyawagwelele ng'hekewa, kadeng'helela na kawapula wagendelele kumtamanila Mndewa kwa mizoyo yao yose. \v 24 Balinaba kakala munhu yanogile, kamema Loho Yang'alile na kutamanila, na wanhu wengi wambwelela Mndewa. \p \v 25 Abaho Balinaba kachola Taliso kumzahila Sauli. \v 26 Viyamonile, kamgala Antiokia, mwaka mgima waiting'hana na wanhu wamtogole Yesu na wawafundiza wanhu wengi. Ako Antiokia, kuko wanahina wasonga kukemigwa Wakilisito. \p \v 27 Mna ikipindi acho watula ndagu wayagwe wa Imulungu wasegela Yelusalemu wachola Antiokia. \v 28 Imoja wao yakemigwe Agabo, kema na kwa udahi wa Loho Yang'alile kalagula kamba hokuwa na lufilili lwa nzala mwiisi yose. Ilawilila kipindi cha utawala wa Kilaudio. \v 29 Wanahina wa Yesu waitogolela kila munhu yagale chochose kiyakalile nacho, kuwataza wayao wamtogole Yesu wakalile Yudea. \v 30 Watenda avo, abaho wawagwaa sente Balinaba na Sauli wazigale kwa wavele wa wanhu wamtogole Yesu. \c 12 \s Madununzo makulu \p \v 1 Mna ikipindi kikija Mndewa Helode kasonga kuwadununza wanhu wayagwe wamtogole Yesu. \v 2 Kalagiza Yakobo mkulu wake Yohana yakomigwe kwa panga. \v 3 Helode viyonile mbuli ino iwanogela Wayahudi, kagendelela, kamgoga Petulo. Mbuli ino ilawilila mna ikipindi cha Magate hagageligwe hamila. \v 4 Viwamgogile Petulo wamgodeka mkifungo, wamwika mmakono ga wakalizi wakalile vibumbila vine kila kibumbila kikala na wakalizi wane. Helode kalonda kumulava Petulo haulongozi wa wanhu yahamala Nyimwilinyimwili ya Pasaka. \v 5 Avo Petulo viyakalile yang'hali kagodekigwa, wanhu wamtogole Yesu wampulila ng'hani kwa Imulungu. \s Petulo kolekesigwa kulawa mkifungo \p \v 6 Mna ikilo cha siku ayo iyalondile Helode yamgale Petulo haulongozi wa wanhu, Petulo kakala yawasile hagati ya wakalizi wabili. Kakala yagodekigwe kwa minyololo mibili. Hana ulwivi lwa kifungo hakala na wakalizi wakalile okaliza. \v 7 Bahaja msenga wa kuulanga wa Mndewa kema, mulenge umwemwesa mdigati dija. Msenga wa kuulanga kamtigisa Petulo mdiega, kamulongela, “Lamuka, lopola, inuka!” Bahaja minyololo ilagala kulawa mmakono ga Petulo. \v 8 Abaho msenga ayo wa kuulanga kamulongela, “Ifunge mkwiji wako na uvale vilatu vako.” Petulo katenda vivo, na msenga wa kuulanga kamulongela, “Vala kiwalo chako uniwinze.” \v 9 Petulo kamkweleleza kunze ya kifungo, lakini hajuwile kamba msenga wa kuulanga kakala yotenda vivo kweli, kagiza kakala yolota nzonzi. \v 10 Wabita kibumbila cha ichanduso cha wakalizi abaho cha kabili, na kukimambukizo kibumbila cha wakalizi wa lwivi lwa kwingilila kudibuga. Lwivi luwavugukila lwenyego na wao walawa kunze, wagenda mnzila bahaja msenga wa kuulanga kamuleka Petulo. \p \v 11 Abaho Petulo kajuwa gamulawilile kalonga, “Sambi nojuwa kweli! Mndewa kamtuma msenga wake wa kuulanga yamhonye mmakono ga Helode na kulawa kwa kija kiwalondile kutenda Wayahudi.” \p \v 12 Viyajuwile avo kachola ukae kwa Malia mamake Yohana yakemigwe Maluko, ako wanhu wengi wakala waiting'hane na wakala ompula Imulungu. \v 13 Petulo kagong'onda lwivi lwa kunze, na mtumigwa wa kitwanzi yakemigwe Loda kachola kulola nani yogong'onda. \v 14 Viyajuwile ikala sauti ya Petulo, kadeng'helela kaleka kuvugula ulwivi kabweleganya mng'anda, kawalongela, “Yemile kunze Petulo!” \v 15 Wamulongela, “Gweye kuna kibozi mbwelela.” Lakini kagangamiza kamba ikala kweli. Avo wamwidika, “Sengine msenga wake kulawa kuulanga.” \p \v 16 Mna ikipindi acho Petulo kagendelela kugong'onda ulwivi, kukimambukizo wamvugulila, na viwamone wakanganya. \v 17 Petulo kenula mkono kulagusa wanyamale, kawalongela vija Mndewa viyamulavile mkifungo. Kawalongela, “Mulongeleni Yakobo mbuli ino na wanhu wayagwe wamtogole Yesu,” abaho kachola hanhu hayagwe. \p \v 18 Viivikile imitondo, wakalizi wakala onyawanyawa kwa kija kimulawilile Petulo. \v 19 Helode kalagiza wamzahile Petulo, lakini hawamonile bule. Avo kalagiza waja wakalizi wauzigwe na kalagiza wakomigwe. \p Abaho, Helode kasegela mwiisi ya Yudea kachola kukala mwiisi ya Kaisalia. \s Ifa ya Helode \p \v 20 Helode kawagevuzikila ng'hani wanhu wa Tilo na Sidoni, avo wamgendela hamoja. Tanhu wamtewenza Bulasto, mkalizi wa ng'anda ya Mndewa yawataze. Abaho wachola kwa Helode kumpula kuwe na tindiwalo, kwavija isi yao itamanila ndiya kulawa mwiisi ya mndewa ayo. \p \v 21 Mna disiku disaguligwe Helode kavala viwalo vake va undewa, kakala mkigoda chake cha undewa, kalonga na wanhu. \v 22 Wanhu wakemelela, “Ino sauti ya Imulungu, siyo ya munhu.” \v 23 Bahaja msenga wa kuulanga kambwanha hasi Helode, kwavija hamgwelele Imulungu ukulu. Kahomigwa na msango kafa. \p \v 24 Lakini mbuli ya Imulungu igendelela kwenela. \p \v 25 Balinaba na Sauli viwamambukize sang'hano yao, wabwela Yelusalemu hamoja na Yohana Maluko. \c 13 \s Sauli na Balinaba osaguligwa na kutumigwa \p \v 1 Mna iwanhu wamtogole Yesu ako Antiokia, kukala na watula ndagu wa Imulungu na wafundiza, Balinaba na Sauli na Simeoni yakemigwe Mtitu na Lukio yalawile Kilene, Manaeni yakulile hamoja na Mndewa Helode. \v 2 Viwakalile omgwaa ukulu Mndewa na kufunga kuja, Loho Yang'alile kawalongela, “Mbagulileni Balinaba na Sauli wasang'hane sang'hano iniwakemele.” \p \v 3 Wafunga kuja na kumpula Imulungu, wawekila makono wawatuma wachole. \s Sauli na Balinaba owapetela wanhu ako Kupulo \p \v 4 Balinaba na Sauli viwatumigwe na Loho Yang'alile wachola kudibuga da Seleukia, kulawa ako wakwela meli mbaka kisiwa cha Kupulo. \v 5 Viwavikile kudibuga da Salami wawapetela wanhu mbuli ya Imulungu mna izing'anda za kumpula Imulungu za Wayahudi. Yohana Maluko kakala yowataza kusang'hana. \p \v 6 Wanga mna ikisiwa mbaka wavika Pafo, ako wamting'hana muhawi imoja Muyahudi yakemigwe Baliyesu, yaitendile mtula ndagu wa Imulungu. \v 7 Munhu ayo kakala mbwiga wa mkulu wa kisiwa acho, yakemigwe Seligio Paulo, yakalile munhu mbala. Mkulu wa kisiwa kija kawakema Balinaba na Sauli kalonda kuhulika mbuli ya Imulungu. \v 8 Lakini wakala ogomesigwa na Elima yakalile muhawi, dino ijo fambulo jake kwa Kigiliki, yakalile yogeza kumtenda mkulu wa kisiwa sikuyatogole kumtamanila Kilisito. \v 9 Abaho Sauli, vivija yakemigwe Paulo, kuno kamema Loho Yang'alile, kamulola bunhuu ayo imuhawi, \v 10 kalonga, “Gweye mwana wa Mwenembago! Gweye kuvihila vinhu vose vinogile. Gweye kumema magesa gose gehile, na siku zose kogeza kuugalusa ukweli wa Mndewa kamba uvizi! \v 11 Udahi wa Mndewa okutagusa sambi baha, na gweye kokuwa msuwameso honda uwone mulenge wa imisi kwa kipindi kidodo.” \p Bahaja kungugu dimulawilila Elima mgameso, kagenda kuno komzahila munhu yamgoge mkono yamulongoze. \v 12 Mkulu ayo wa ikisiwa viyonile kija kilawilile, katogola, kwavija kakanganya ng'hani mafundizo gayahulike kwa sama ya Mndewa. \s Balinaba na Paulo wa kudibuga da Antiokia Pasidia \p \v 13 Paulo na wayage wakwela meli kulawa Pafo mbaka Peliga, buga dikalile Pamfulia, baho Yohana Maluko kawaleka ako kabwela Yelusalemu. \v 14 Wagendelela na mwanza kulawa Peliga mbaka wavika kudibuga da Antiokia Pisidia. Mwiisiku ya Kubwihila wengila mng'anda ya kumpula Imulungu ya Wayahudi, wakala hasi. \v 15 Viwamambukize kusoma Malagizo ga Musa na maandiko ga watula ndagu wa Imulungu, wakulu wa ng'anda ya kumpula Imulungu ya Wayahudi wawagalila usenga, walonga, “Ndugu zetu, mwahawa na usenga wa kugangamiza towapula mulonge na wanhu.” \v 16 Paulo kenuka, kawenulila makono, kalonga, \p “Ndugu zangu Waizilaeli na wanhu wose muli hano mumgwaa ukulu Imulungu, nhegelezeni! \v 17 Imulungu wa wanhu wa Izilaeli kawasagula wahenga zetu na kawatenda isi ng'hulu viwakalile mwiisi ya Misili. Imulungu kawalava mwiisi ya Misili kwa udahi mkulu, \v 18 kwa miyaka malongo mane ako kuluwala kafunga umoyo mbuli ya sang'hano zao. \v 19 Kazibananga isi saba mwiisi ya Kanaani na kawatenda wanhu zake wawe wenekae. \v 20 Gano gose gatendeka kwa miyaka magana mane na malongo matano. \p “Abaho kawagwaa wasemi wawalamule mbaka kipindi cha mtula ndagu wa Imulungu Samweli. \v 21 Baho wanhu walonda wawe na mndewa, Imulungu kawagwaa Sauli mwanage Kishi kulawa kabila da Benjamini, yawe mndewa wao kwa miyaka malongo mane. \v 22 Viyamsegese Sauli, Imulungu kamtenda Daudi yawe mndewa wao. Vino vivo viyalongile Imulungu mbuli yake, ‘Nimona Daudi mwanage Yese ayo munhu younogeza moyo wangu, munhu yonda yatende gose gonilonda yatende.’ \v 23 Mulukolo lwa Daudi mumo yalawile Yesu, Imulungu kamtenda yawe Mkombola wa wanhu wa Izilaeli kamba viyalongile. \v 24 Yesu yang'hali hanasonga sang'hano yake, Yohana kawapetela wanhu wose wa Izilaeli waleke nzambi zao na wabatizigwe. \v 25 Yohana viyakalile behi na kuimambukiza sang'hano yake, kawauza wanhu, ‘Vino mweye mogesa niye ayo Mkombola? Niye sili ayo yumumbetela. Heyo kokwiza kuchugu changu, niye sifaya hata kudohola vilatu vake.’ \p \v 26 “Ndugu zangu Waizilaeli, lukolo lwa Abulahamu, na wanhu wose hamuli Wayahudi muli hano mumgwaa ukulu Imulungu, usenga uno wa kukomboligwa ugaligwa kumwetu! \v 27 Kwavija wanhu wakalile Yelusalemu na wakulu zao hawajuwile Yesu iyo Mkombola, vivija hawazijuwile mbuli za watula ndagu wa Imulungu zisomigwe kila siku ya Kubwihila. Avo watenda mbuli zilongigwe na watula ndagu wa Imulungu zilawilile kwa kumtagusa Yesu yafe. \v 28 Hamoja hawapatile kilamuso cha kumkomela, wampula Pilato yamtaguse kufa. \v 29 Viwamambukize kutenda kila kinhu kilongigwe na Maandiko Gang'alile mbuli yake, wamuhumulusa mumsalaba wamwika mdipanga. \v 30 Lakini Imulungu kamzilibula kulawa kwa wafile. \v 31 Kwa siku nyingi kawalawilila wanhu waja yakalile yokwanga nao kulawa Galilaya mbaka Yelusalemu. Wanhu awo sambi owalongela wanhu. \v 32 Siye twiza kuwapetela Mbuli Inogile, mbuli iyalongile Imulungu kwa wahenga zetu kamba koitenda, \v 33 sambi katutendela, siye lukolo lwake, kwa kumzilibula Yesu. Kamba viyandikigwe mna ikitabu cha Zabuli ya kabili, \q ‘Gweye kwa Mwanangu, \q na lelo nolonga wose wajuwe niye na Tatako.’ \m \v 34 Vino vivo viyalongile Imulungu mbuli ya kumzilibula kulawa kwa wafile, sikuyole mdipanga. \q ‘Nowanogela kwa unogelwa ung'alile \q kamba vinimulongele Daudi.’ \m \v 35 Hanhu hayagwe mna ikitabu cha Zabuli holonga, \q ‘Imulungu hondaumuleke mtumigwa wako yang'alile yole mdipanga.’ \m \v 36 Mbuli ino hailawilile kwa Daudi, kwavija Daudi kasang'hana gayalondile Imulungu, abaho kafa, kazikigwa hamoja na wahenga zake, na lukuli lwake luola mdipanga. \v 37 Lakini haikalile vivo kwa ayo Imulungu yaamzilibule kulawa kwa wafile. \v 38 Ndugu zangu Waizilaeli, tolonda mujuwe, usenga wa nzambi kugeligwa kumgongo opetigwa kumwenu. \v 39 Munhu yoyose yomtogola Yesu kolekesigwa, lakini mbuli ino haidahike mna Gamalagizo ga Musa. \v 40 Avo, muiteganye, sikugawalawilile gaja galongigwe na watula ndagu wa Imulungu. \q \v 41 ‘Tegelezeni mweye muli wafyosi! Kanganyeni mufe! \q Kwavija kinhu kinhenda sambi, \q honda mkitogole bule, \q hata kamba munhu yahawasimulila!’ ” \p \v 42 Paulo na Balinaba viwakalile olawa mng'anda ya kumpula Imulungu, wanhu wawagoneka wabwele mna Isiku iyagwe ya Kubwihila, wawapetele goya mbuli izo. \v 43 Wanhu viwasegele mumting'hano Wayahudi wengi na wanhu haweli Wayahudi waitogole dini ya Kiyahudi wawakweleleza Paulo na Balinaba. Watumigwa wawagangamiza wagendelele kukala mna ing'hekewa ya Imulungu. \p \v 44 Siku iyagwe ya Kubwihila kila munhu kudibuga keza kutegeleza mbuli ya Mndewa. \v 45 Wayahudi viwaluwone lunhu lwa wanhu, ona migongo, wakilema kiyalongile Paulo na wamuliga. \v 46 Lakini Paulo na Balinaba wagangamala kulonga, “Mbuli ya Imulungu ilondigwa tanhu ipetigwe kumwenu. Lakini kwavija muilema na muiyona wenyego hamufaya kuupata ugima wa milele, siye towaleka tochola kwa wanhu haweli wayahudi. \v 47 Kwavija dino ijo lagizo diyatugwee Mndewa, \q ‘Niwatenda mulenge kwa wanhu haweli wayahudi, \q ili wanhu wose wa mwiisi wakomboligwe.’ ” \p \v 48 Wanhu haweli Wayahudi viwahulike avo, wadeng'helela na walonga usenga wa Mndewa unoga, na wanhu wose wasaguligwe kuupata ugima wa milele wamtogola Yesu. \p \v 49 Mbuli ya Mndewa ibwililika kila hanhu mwiisi ayo. \v 50 Lakini wakulu wa Wayahudi wawading'hula watwanzi haweli Wayahudi wakalile otegelezigwa na omgwaa ukulu Imulungu na wambigalo wakalile na vinhu vingi kudibuga dija. Wasonga kuwadununza Paulo na Balinaba na kuwawinga mwiisi yao. \v 51 Watumigwa wakung'husa nhimbwisi za mmagulu gao kulagusa walemigwa, abaho wachola Ikonia. \v 52 Wanahina wa Yesu ako Antiokia wadeng'helela na wamema Loho Yang'alile. \c 14 \s Ako Ikonia \p \v 1 Ako Ikonia mbuli zilawilila kamba vizilawilile kuja Antiokia, Paulo na Balinaba wengila mng'anda ya kumpula Imulungu, wawasimulila wanhu mbaka wanhu wengi wakalile Wayahudi na wanhu haweli Wayahudi wamtogola Yesu. \v 2 Lakini Wayahudi hawamtogole Yesu wawading'hula wanhu haweli Wayahudi wagombe na wanhu wamtogole Yesu. \v 3 Paulo na Balinaba wakala ako kwa siku nyingi, olonga kwa kugangamala mbuli ya Mndewa, na Mndewa kalagusa kamba usenga wao mbuli ya ng'hekewa ukala kweli kwa kuwagwaa udahi wa kutenda unzonza na vilaguso. \v 4 Wanhu wa isi ayo wakala waigolile, wayagwe wakala ubanzi wa Wayahudi na wayagwe ubanzi wa watumigwa. \p \v 5 Abaho wanhu wayagwe haweli Wayahudi na Wayahudi, na vilongozi wao waitogolela kuwatendela vihile watumigwa na kuwatowa kwa mabwe. \v 6 Watumigwa viwaijuwile mbuli iyo, wakimbilila Lusitila na Delibe mwiisi ya Lukaonia na mziisi zili mmabehi. \v 7 Wakala ako owapetela wanhu Mbuli Inogile. \s Paulo na Balinaba ako Lusitila na Delibe \p \v 8 Ako Lusitila kukala na munhu imoja yakalile mbetembete toka yavumbuke na kakala hadahile kugenda. \v 9 Munhu ayo kakala yomtegeleza Paulo viyakalile kolonga. Paulo kona kotamanila na kodaha kuhonyigwa, avo kamulola bunhuu, \v 10 kakemelela, “Ima kwa magulu gako!” Munhu ayo kazumha zumha kasonga kugenda. \v 11 Lunhu lwa wanhu viluwone kija kiyatendile Paulo, wasonga kukemelela kwa ulonzi wa kumwao wa Kilukaonia, “Walungu wagaluka wanhu na watuhumulukila!” \v 12 Balinaba wamgwaa twaga da Zeu na Paulo wamgwaa twaga da Helime, kwavija iyo yakalile mulongaji mkulu. \v 13 Mulava nhosa wa mulungu yakemigwe Zeu, kagala ng'ombe mbigalo na maluwa hana ulwivi lwa buga dijo. Kwavija heyo na lunhu walonda kuwalavila nhosa watumigwa. \p \v 14 Lakini Balinaba na Paulo viwahulike kija kiwalondile kutenda wanhu awo, wadega viwalo vao wakimbilila hagati ya ulunhu lwa wanhu, kuno okemelela, \v 15 “Habali motenda vivo? Siye vivija twa wanhu kamba mweye! Siye twiza hano kuwapetela Mbuli Inogile, muleke kumtendela gehile Imulungu yeli Mgima, yaumbile ulanga na isi na bahali na vose vili mgati yake. \v 16 Baho umwaka Imulungu kawaleka wanhu wose watende kamba viwalondile. \v 17 Lakini halekile kuilagusa kamba kabaho kwa mbuli zinogile ziyotenda, kowagwaa mweye mvula kulawa kuulanga na ndiya mna ikipindi chake, kowagwaa ndiya na kuimemeza deng'ho mizoyo yenu.” \v 18 Hamoja watumigwa walonga avo, lakini ikala vidala ng'hani kulugomesa lunhu lwa wanhu luleke kuwalavila nhosa. \p \v 19 Lakini Wayahudi wayagwe walawa Ikonia na Antiokia na isi ya Pasidia na wawatewenza wanhu wailumbe nao, wamtowa mabwe Paulo na kumulava kunze ya buga, wagesa kakala yafile. \v 20 Lakini wanahina wa Yesu viwamzunguluke, kenuka kabwela kudibuga. Imitondo yake Paulo na Balinaba wachola Delibe. \s Paulo na Balinaba obwela Antiokia na Siliya \p \v 21 Paulo na Balinaba wawapetela wanhu Mbuli Inogile ako Delibe na wapata wanahina wengi. Abaho wabwela Lusitila mbaka Ikonia na Antiokia ya Pisidia. \v 22 Wawagangamiza wanahina wa Yesu na wawalonda wakale mna ukutamanila, wawafundiza, “Tolondigwa tubitile madununzo mengi ili twingile Muundewa wa Imulungu.” \v 23 Paulo na Balinaba wasagula wavele kila kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu, kwa kumpula Imulungu na kufunga kuja waweka mmakono ga Mndewa, iwamtamanile. \p \v 24 Viwabitile mna zimbaka za isi ya Pisidia wavika Pamfulia. \v 25 Viwamambukize kuwapetela wanhu usenga ako Peliga wachola Atalia. \v 26 Kulawa Atalia wakwela meli wabwela Antiokia, hanhu hawekiligwe makono kupuliligwa ng'hekewa kwa Imulungu mbuli ya sang'hano iwaimambukize. \p \v 27 Viwavikile Antiokia, watenda mting'hano wa kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu, wawalongela mbuli zose ziyawatendele Imulungu na vija viyafungule nzila kwa wanhu haweli Wayahudi wamtogole Yesu. \v 28 Wakala siku nyingi hamoja na wanahina wa Yesu. \c 15 \s Mting'hano ako Yelusalemu \p \v 1 Wanhu wayagwe walawa Yudea weza Antiokia na wasonga kuwafundiza wanhu wamtogole Yesu, walonga, “Honda mukomboligwe mbaka mwingile kumbi kamba Malagizo ga Musa vigalonda.” \v 2 Paulo na Balinaba waibamilila ng'hani na hewo kwa mbuli ino, avo waitogolela Paulo na Balinaba na wanhu wayagwe wa Antiokia wachole Yelusalemu kulonga na watumigwa na wavele wa kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu kwa sama ya mbuli ayo. \p \v 3 Wanhu wamtogole Yesu ako wawatuma na viwakalile ochola kubitila Foinike na Samalia, wawalongela wanhu vija wanhu haweli Wayahudi viwamtogole Imulungu, mbuli ino itenda wanhu wamtogole Yesu wadeng'helele. \v 4 Viwavikile Yelusalemu wabokeligwa na wanhu wamtogole Yesu na watumigwa na wavele, wawasimulila gose gayatendile Imulungu kubitila hewo. \v 5 Lakini wanhu wayagwe wamtogole Yesu wa kibumbila cha Mafalisayo wema walonga, “Wanhu haweli Wayahudi olondigwa wengile kumbi na kulongeligwa wagagoge Malagizo ga Musa.” \p \v 6 Watumigwa na wavele waiting'hana hamoja ili kulonga mbuli iyo. \v 7 Viwagendelele ng'hani kulonga Petulo kema kalonga, “Ndugu zangu toka mwaka mujuwa Imulungu kanisagula kumwenu niwapetele Mbuli Inogile wanhu haweli Wayahudi, ili wahulike na kutogola. \v 8 Imulungu yajuwile goyogesa kila munhu, kalagusa viyawatogole wanhu haweli Wayahudi kwa kuwagwaa Loho Yang'alile kamba viyatendile kumwetu. \v 9 Imulungu hatubagule bule siye na wao, kaisunha mizoyo yao kwavija wamtogola Yesu. \v 10 Vino habali molonda kumgeza Imulungu? Vino habali molonda kuwadikwa wanahina wa Yesu mizigo mikulu? Wahenga zetu hebu siye hatudahile kuipapa. \v 11 Totogola na kukomboligwa kwa ng'hekewa ya Mndewa Yesu, kamba viili kumwao.” \p \v 12 Bumbila jose da wanhu dikala tuulu viwawahulike Balinaba na Paulo osimulila mbuli zose za unzonza na vilaguso ziyatendile Imulungu kubitila wao kwa wanhu haweli Wayahudi. \v 13 Viwamambukize kusimulila, Yakobo kasonga kulonga, “Ndugu zangu, nhegelezeni! \v 14 Simoni kasimulila vija Imulungu ichanduso viyawanogele wanhu haweli Wayahudi kwa kuwasagula wanhu kulawa kumwao wawe wake. \v 15 Mbuli zino ziigala na mbuli za watula ndagu wa Imulungu. Kamba Maandiko Gang'alile vigalonga, \q \v 16 Mndewa kolonga, ‘Abaho nobwela \q na kukizenga kabili kibanda cha Daudi, \q nogazenga ago gagwile, \q na kukizenga goya kabili. \q \v 17 Baho wanhu wayagwe wose wa mwiisi okwiza kumwangu, \q wanhu wose haweli Wayahudi waniwasagule wawe wangu. \q \v 18 Avo viyolonga Mndewa, yatendile mbuli ino ijuwike toka mwaka.’” \p \v 19 Yakobo kagendelela kulonga, “Vinikona niye, tuleke kuwagaza wanhu haweli Wayahudi ombwelela Imulungu. \v 20 Lakini tuwandikile baluwa kuwalongela waleke kuja ndiya haifaya ilavigwe nhosa kwa vinyago va imilungu, ili kuwagomesa sikuwatende ugoni, waleke kuja mnyama yabotigwe hebu kung'wa damu. \v 21 Kwavija Malagizo ga Musa gasomigwa toka mwaka mna zing'anda za kumpula Imulungu kila siku ya Kubwihila, mbuli zake zipetigwa mmabuga.” \s Baluwa kwa wanhu haweli Wayahudi wamtogole Yesu \p \v 22 Abaho watumigwa na wavele na wanhu wose wamtogole Yesu ako Yelusalemu, waitogolela kusagula wanhu kulawa mdibumbila na kuwagala Antiokia hamoja na Balinaba na Paulo. Wawasagula wanhu wabili wakalile otegelezigwa ng'hani na wanhu wamtogole Yesu, wanhu wao wakala Yuda yakemigwe Balisaba na Sila. \v 23 Wawagwaa baluwa yandikigwe vino, \pi “Siye watumigwa na wavele, ndugu zenu, towalamusa mweye ndugu zetu hamuli Wayahudi mukala Antiokia, Siliya na Kilikia. \v 24 Tuhulika kuna wanhu walawa kumwetu wawading'hula na kuwaleka moyo yungwayungwa kwa mbuli ziwawalongele, lakini siye hatuwatumile bule. \v 25 Avo tuiting'hana hamoja na wose tuitogolela kuwasagula wasenga na kuwatuma kumwenu. Okuwa hamoja na mbwiga zetu Balinaba na Paulo, \v 26 wao waulava ugima wao mbuli ya sang'hano ya Mndewa Yesu Kilisito. \v 27 Avo towatuma kumwenu Yuda na Sila, onda wawalongele kwa mulomo mbuli zituwandikila. \v 28 Avo Loho Yang'alile na siye tuitogolela sikutuwadikwe mizigo iyagwe kubanza malagizo gano. \v 29 Sikumuje ndiya ilavigwe nhosa kwa vinyago va imilungu, sikumung'we damu, sikumuje nyama ya mnyama yabotigwe, muiteganye na ugoni. Motenda goya kamba mwahaleka kusang'hana mbuli zose zino. Mkale goya.” \p \v 30 Viwamambukize kuwalaga, wanhu awo watumigwe wachola Antiokia, ako wawakema hamoja wanhu wamtogole Yesu, wawagwaa baluwa. \v 31 Wanhu awo viwaisomile baluwa iyo, wadeng'helela ng'hani mbuli ya usenga wa kuwagangamiza. \v 32 Yuda na Sila, wakalile watula ndagu wa Imulungu walonga nao ng'hani, wawagangamiza na kuwagela moyo. \v 33 Viwakalile kipindi kidodo, walagigwa kwa tindiwalo na wanhu wamtogole Yesu, wabwela kwa waja wawatumile. \v 34 Lakini Sila kasigala ako. \p \v 35 Paulo na Balinaba wakala ako Antiokia kwa kipindi kidodo, wawafundiza wanhu na kuwapetela mbuli ya Mndewa. \s Paulo na Balinaba oigola \p \v 36 Hazibitile siku nyingi Paulo kamulongela Balinaba, “Tubwele tukawakagule waetu wamtogole Yesu mna gamabuga gatupetile mbuli ya Mndewa, tukawalole viwogendelela.” \v 37 Balinaba kalonda kumsola Yohana Maluko wachole wose, \v 38 lakini Paulo halondile wachole nayo, kwavija hakalile nao mbaka kuuhelelo wa sang'hano yao. Kwavija kabwela na kuwaleka wao ako Pamfulia. \v 39 Avo waibamilila, abaho waigola Balinaba kamsola Yohana Maluko wakwela meli wachola Kupulo. \v 40 Lakini Paulo kamsagula Sila, wanhu wa ako wamtogole Yesu wampulila ng'hekewa ya Mndewa, abaho kasegela. \v 41 Kachola Siliya na Kilikia na kuwagangamiza wanhu wamtogole Yesu mziisi azo. \c 16 \s Timoseo koilumba na Paulo na Sila \p \v 1 Paulo kavika Delibe na Lusitila, ako kukala na mwanahina wa Yesu imoja yakemigwe Timoseo. Mamake kakala Muyahudi yamtogole Yesu, lakini tatake kakala Mgiliki. \v 2 Wanhu wose wamtogole Yesu ako Lusitila na Ikonia wamtogola Timoseo. \v 3 Paulo kalonda kumsola Timoseo, avo kamwingiza kumbi. Katenda vivo kwavija Wayahudi wose wakalile ako wajuwa kamba tatake Timoseo kakala Mgiliki. \v 4 Viwakalile obita mna gamabuga gaja wawagwaa wanhu malagizo galavigwe na watumigwa na wavele ako Yelusalemu, wawalongela wagagoge. \v 5 Wanhu wamtogole Yesu mziisi azo wagangamizigwa mna ukutamanila na wanhu ongezeka kila siku. \s Paulo kalagusiligwa kinhu ako Tuloasi \p \v 6 Wabitila isi ya Fulugia na Galatia kwavija Loho Yang'alile hawatogolele wawapetele wanhu usenga awo mwiisi ya Asiya. \v 7 Viwavikile mna zimbaka za Misiya, walonda kuchola mwiisi ya Bisiniya, lakini Loho wa Yesu hawatogolele bule. \v 8 Avo wabitila Misiya, wachola dimwe kwa dimwe mbaka Tuloasi. \v 9 Ikilo Paulo kalagusiligwa kinhu na Imulungu, kamona munhu wa Makedonia kema kampula, “Loka wize Makedonia ututaze!” \v 10 Baho Paulo viyalagusiligwe kinhu acho, tuitanda kuchola Makedonia, kwavija tona Imulungu katukema kuwapetela wanhu Mbuli Inogile ako. \s Kutogola kwa Lidia \p \v 11 Tulawa Tuloasi, tuloka kwa meli dimwe kwa dimwe mbaka Samotilake, imitondo yake tuvika Neapoli. \v 12 Tulawa ako tuchola mbaka Filipi, buga kulu da Makedonia, buga dizengigwe na Walumi. Tukala ako siku nyingi. \v 13 Siku ya Kubwihila tulawa kudibuga dija tuchola mumgwazo wa lwanda, twagiza aho, baho hooiting'hana Wayahudi kumpula Imulungu. Tukala hasi tulonga na iwatwanzi waiting'hane aho. \v 14 Mna iwaja wakalile otutegeleza kukala na mtwanzi imoja yakalile yomgwaa ukulu Imulungu, mtwanzi ayo twaga jake Lidia mwenekae wa Tuatila ayo kakala mchuuza viwalo vinogile va bei ng'hulu. Mndewa kamfungula umoyo kadaha kuzibokela mbuli ziyalongile Paulo. \v 15 Heyo na wanhu wa mulubuga lwake viwamambukize kubatizigwa katugoneka, kalonga, “Mwahanyona nomtamanila Mndewa mwize ukae mukale.” Avo katunanahiza ng'hani tuchole. \s Paulo na Sila ogogigwa \p \v 16 Siku dimoja vitukalile tochola hanhu ha kumpula Imulungu, tumting'hana mtumwa imoja mtwanzi yakalile na kinyamkela wa ulaguzi. Mtumwa ayo kawapatila sente nyingi wakulu zake mbuli ya kulagula. \v 17 Avo mndele ayo kamkweleleza Paulo na siye, kuno kokemelela, “Wanhu wano wasang'hanaji wa Imulungu Yeli Uchanha Ng'hani! Owapeteleni nzila ya kukomboligwa!” \v 18 Katenda avo kwa siku nyingi, mbaka siku dimoja Paulo kagevuzika, kahinduka kamulongela iyo ikinyamkela, “Nokulagiza kwa twaga da Yesu Kilisito mulawe mndele ino!” Bahaja kinyamkela kamulawa. \p \v 19 Iwakulu wa mndele ayo viwone nzila yao ya kupata sente isegela, wawagoga Paulo na Sila, wawabulula mbaka haulongozi wa iwakulu. \v 20 Wawagala kwa wasemi walonga, “Wanhu wano Wayahudi, nao ogala ndwagi mwiisi yetu. \v 21 Ofundiza vihendo vigomigwe na Malagizo getu, siye twa wenekae wa Lumi hatudaha kuvitogola vihendo vino wala hatuvigoga.” \v 22 Lunhu lwa wanhu luilumba kuwatowa Paulo na Sila. \p Abaho wasemi wawavula viwalo Paulo na Sila na walagiza watoigwe mbalati. \v 23 Viwamambukize kuwatowa ng'hani, wawagodeka mkifungo, mkulu wa kifungo kalagizigwa yaweke muukalizi mkulu. \v 24 Viyapatile ndagilizi zizo, kaweka mdigati dili mgati ng'hani na kagafunga magulu gao mzimhanda.\fig Wanhu wabili wafungigwa magulu gao mzimhanda|src="21 Feet in Stocks.jpg" size="col" ref="16:24"\fig* \p \v 25 Kilo kikulu Paulo na Sila wampula Imulungu na kumwimbila nyila za kumtogola, wafungwa wayao wakala owategeleza. \v 26 Bahaja ulawilila mtigisiko mkulu wa isi, mhanda za kifungo zitigisika. Baho nyivi zose zivuguka na nzabi ziwagodekigwe zifunguka. \v 27 Mkalizi wa ikifungo kalamuka. Viyone nyivi za kifungo zivuguka, kagiza wafungwa wakimbila, avo kasomola panga jake yaikome mwenyego. \v 28 Lakini Paulo kakemelela ng'hani, “Sikuuikome! Siye wose twa baha!” \p \v 29 Mkalizi wa kifungo kapula taa igaligwe, kazumhila mng'anda, kalagalila mmagulu ga Paulo na Sila kuno kogwaya. \v 30 Abaho kawalava kunze kawauza, “Mo wakulu, nhende choni ng'homboligwe?” \p \v 31 Wamwidika, “Mtogole Mndewa Yesu na gweye kokomboligwa hamoja na wanhu wa mulubuga lwako.” \v 32 Avo wampetela mbuli ya Mndewa hamoja na wanhu wa mulubuga lwake. \v 33 Mna isaa iija ya ikilo mkalizi wa kifungo kawasola Paulo na Sila kawasunha vilonda vao, abaho bahaja heyo na wanhu wa mulubuga lwake wabatizigwa. \v 34 Abaho kawagala Paulo na Sila uchanha mng'anda yake na kawagwaa ndiya. Heyo na wanhu wa mulubuga lwake wadeng'helela ng'hani, kwavija sambi wakala wamtogole Imulungu. \p \v 35 Imitondo yake wakulu wa Lumi wawatuma wakulu wa wakalizi kuno wawalagiza, “Walekeni wanhu wao wachole.” \p \v 36 Avo mkulu wa kifungo kamulongela Paulo, “Iwakulu watulagiza tuwafungulile gweye na Sila. Avo choleni moyo uholile.” \p \v 37 Lakini Paulo kawalongela iwakulu wa wakalizi, “Watutowa mgameso ga wanhu hamoja hatubanange mbuli, siye twa wenekae wa Lumi lakini watugodeka mkifungo. Lelo olonda kutufungulila kinyelegezi, bule! Leka weze watufungulile wenyego.” \p \v 38 Wakulu wa wakalizi wawalongela mbuli zino wakulu wa Lumi, na iwakulu viwahulike Paulo na Sila wakala wenekae wa Lumi, wadumba ng'hani. \v 39 Avo weza na kuwapula wagele kumgongo mbuli ziwawatendele, abaho wawalava mkifungo, wawapula wasegele kudibuga dija. \v 40 Paulo na Sila walawa mkifungo wachola mng'anda ya Lidia. Mumo wawavika Wakilisito, wawalongela mbuli za kuwagangamiza, abaho walawanya. \c 17 \s Ako Sesalonike \p \v 1 Paulo na Sila wagenda kubitila buga da Amifipoli na buga da Apolonia mbaka Sesalonike, ako kukala na ng'anda ya kumpula Imulungu ya Wayahudi. \v 2 Kamba viyatendaga, Paulo kengila mng'anda ya kumpula Imulungu. Kwa siku ndatu za Kubwihila kalonga na wanhu, kwa Maandiko Gang'alile, \v 3 kuwalagusila kamba Kilisito Mkombola kalondigwa yadununzike na kuzilibuka kwa wafile, Paulo kawalongela, “Ino Yesu inimsimulila kumwenu, iyo Kilisito Mkombola.” \v 4 Wanhu wayagwe watogola wailumba na Paulo na Sila, vivija vilongozi wa kitwanzi na bumbila da Wagiliki omgwaa ukulu Imulungu watenda vivo. \p \v 5 Lakini Wayahudi ona migongo, wawasola wanhu wehile kulawa kuna digulilo, watenda bumbila na kugala ugomvi mwiisi ayo yose. Wengila mng'anda ya Yasoni kuwazahila Paulo na Sila wawagale mgameso ga wanhu. \v 6 Lakini hawawapatile bule, avo wawabulula Yasoni na wanhu wayagwe wamtogole Yesu mgameso ga wakulu wa buga dija wakemelela, “Wanhu wano wagala ndwagi kila hanhu! Na sambi weza kudibuga jetu, \v 7 na Yasoni kawagoneka mng'anda yake. Wano wose hawagagoga malagizo ga Mndewa wa Lumi, na olonga kuna mndewa iyagwe twaga jake Yesu.” \v 8 Mbuli zino zilutenda lunhu na wakulu wa buga dija moyo yungwayungwa. \v 9 Iwakulu wa buga wawatoza sente Yasoni na wayage, abaho wawafungulila wachole. \s Ako Beleya \p \v 10 Viivikile ikilo, wanhu wamtogole Yesu wawagala Paulo na Sila ako Beleya. Viwavikile ako wengila mng'anda ya kumpula Imulungu. \v 11 Wanhu wa Beleya wakala otegeleza vinogile ng'hani kubanza wanhu wa Sesalonike. Wauhulika usenga awo kwa kusulukila, kila siku wakala ogalolesa goya Maandiko Gang'alile, one kamba Paulo kakala yolonga kweli. \v 12 Wanhu wengi watogola, na watwanzi wengi wa Kigiliki wakalile wakulu watogola na vivija wambigalo wengi watogola. \v 13 Lakini Wayahudi wakalile Sesalonike viwahulike Paulo vivija kawapetela mbuli ya Imulungu wanhu wa Beleya, wachola ako na kugala ndwagi na kuwading'hula wanhu wao. \v 14 Bahaja wanhu wamtogole Yesu wamgala Paulo mwhani lakini Sila na Timoseo wasigala Beleya. \v 15 Wanhu wakalile omsindikiza Paulo wachola nayo mbaka Asene, abaho wabwela Beleya na usenga kulawa kwa Paulo, kamba Sila na Timoseo sikuwakawe kuchola kumwake. \s Ako Asene \p \v 16 Paulo viyakalile kowabeta Sila na Timoseo ako Asene kagevuzika ng'hani viyonile buga dijo dimema vinyago va imilungu. \v 17 Avo kakala kolonga na Wayahudi na wanhu haweli Wayahudi omgwaa ukulu Imulungu mng'anda ya kumpula Imulungu. Na kila siku kakala yolonga na wanhu wakalile mna gamagulilo. \v 18 Wanhu waifunzile nzewele za Epiluko na Stoiki hawamtogolele, wayagwe walonga, “Ubozi gani oolonga munhu ino?” \p Wayagwe wedika, “Yokoneka kolonga mbuli ya milungu haijuwika?” Walonga avo kwavija Paulo kakala yowapetela mbuli ya Yesu na kuzilibuka. \v 19 Avo wamsola Paulo wamgala kwa wanhu wa mkitala cha Aleopago cha buga dija, walonga, “Tolonda kujuwa mbuli ya gano mafundizo ga sambi goulonga. \v 20 Vinhu viyagwe vituhulike kolonga tona vifukuzi kumwetu, tolonda tujuwe fambulo da mbuli azo.” \v 21 Kwavija wenekae na wageni wose wa Asene na wanhu wayagwe wakalile ako wakala osimulila na kuilongela mbuli azo za sambi kipindi chose. \p \v 22 Paulo kema haulongozi wa wanhu wa mkitala cha buga da Aleopago kalonga, “Vinikona niye mweye wanhu wa Asene mwa wanhu wa dini. \v 23 Kwavija vinikalile notembela mwiisi yenu ndola kila hanhu homutambikila, nyona upango wa kulavila nhosa umoja wandikigwa, ‘Kwa Imulungu hajuwike.’ Avo ayo imumtambikila bila kumjuwa ayo iniwapeteleni sambi. \v 24 Imulungu yatendile vinhu vose vili mwiisi, iyo Mndewa wa ulanga na isi na hakala mzing'anda zizengigwe na wanhu. \v 25 Vivija hasang'hanilwa kwa makono ga wanhu kamba vija kolonda chochose kulawa kumwao, kwavija heyo mwenyego iyo yowagwaa wanhu ugima, kowatenda wawe na mhumuzi na kila kinhu. \v 26 Kwa munhu imoja Imulungu kawaumba wanhu wose na kutenda wakale mwiisi yose, kulawa kuna ichanduso kagesa lini na kwahi wanhu wahakalile. \v 27 Katenda vino ili wanhu wose wamzahile, vivija kwa kumzahila zahila wapate kumuwinza. Lakini Imulungu hali kutali na kila imoja wetu, \v 28 kamba viyalongile munhu imoja, \q ‘Mgati mmwake tokala, togenda na twa wagima.’ \m Kamba viyalongile mtunga lwila wenu imoja, \q ‘Siye vivija twa wanage.’ \m \v 29 Kwavija siye twa wana wa Imulungu, havinogile bule kugesa Imulungu kaigala na zahabu hebu shaba hebu dibwe disongoligwe na kwikigwa ulembo na wanhu. \v 30 Imulungu kaitenda halola kipindi kija wanhu viwakalile wabozi. Lakini lelo kowalagiza wanhu kila hanhu wazileke nzambi zao. \v 31 Kwavija Imulungu keka siku dimoja donda yawataguse wanhu wose wa mwiisi bila kumonela munhu kubitila munhu iyamsagule. Imulungu kawalagusila mbuli ino kwa kumzilibula munhu ayo kulawa kwa wafile!” \p \v 32 Viwamuhulike Paulo kolonga mbuli ya kuzilibuka kwa wafile, wanhu wayagwe wamzeha, lakini wayagwe walonga, “Tolonda kuihulika kabili mbuli ino.” \v 33 Avo Paulo kawaleka kasegela mkitala. \v 34 Wanhu wayagwe watogole wailumba na Paulo, mna iwao kakala Diyonisiyo, yakalile munhu wa mkitala, vivija kukala na mtwanzi yakemigwe Damali na wanhu wayagwe. \c 18 \s Paulo ako Kolinto \p \v 1 Vigamalile gano, Paulo kasegela Asene kachola Kolinto. \v 2 Ako Kolinto kamvika Muyahudi yakemigwe Akula, mwenekae wa Ponto, yabwelile kulawa Italia hamoja na mtwanzi wake Pilisila, kwavija Kaisali Kilaudio kalagiza Wayahudi wose wasegele Lumi. Paulo kachola kuwalola, \v 3 kwavija awo wakala mafundi wa kusona mahema kamba Paulo, avo kakala nao na kusang'hana. \v 4 Kila siku ya Kubwihila kakala kolonga na wanhu mng'anda ya kumpula Imulungu, kageza kuwakwega Wayahudi na Wagiliki. \p \v 5 Sila na Timoseo viwasegele Makedonia, Paulo kasonga kuwapetela wanhu kipindi chake chose, kuwalagusila Wayahudi kamba Yesu kakala Kilisito Mkombola. \v 6 Viwamulemele na kumuliga, kakung'huna nhimbwisi ya viwalo vake kalonga, “Kamba mwahapotela mmhane wenyego, niye namduhu. Kulawa sambi na kugendelela nochola kwa wanhu haweli Wayahudi.” \v 7 Avo kawaleka kachola kukala mng'anda ya munhu imoja hali Muyahudi twaga jake Tito Yusito, yakalile munhu yomgwaa ukulu Imulungu, ng'anda yake ikala behi na ng'anda ya kumpula Imulungu. \v 8 Kilisipo yakalile mkulu wa ng'anda ya kumpula Imulungu kamtogola Mndewa hamoja na wanhu wose wa mulubuga lwake na wanhu wayagwe wengi wauhulike usenga awo mwiisi ya Kolinto, watogola na wabatizigwa. \p \v 9 Siku dimoja ikilo Mndewa kamulagusila Paulo kinhu, kamulongela, “Sikuudumbe, gendelela kuwapetela wanhu sikuubwele kuchugu, \v 10 kwavija na hamoja na gweye. Kuduhu munhu yonda yadahe kukulumiza kwavija kudibuga dino ninao wanhu wengi.” \v 11 Avo Paulo kakala ako mwaka mgima na miyezi sita kowafundiza wanhu mbuli ya Imulungu. \p \v 12 Lakini kipindi Galio viyakalile mkulu wa isi ya Akaya, Wayahudi waiting'hana, wamgoga Paulo wamgala mkitala. \v 13 Walonga, “Munhu ino kowatenda wanhu wamgwee ukulu Imulungu bila kukweleleza Malagizo.” \p \v 14 Paulo yang'hali hanalonga mbuli, Galio kawalongela Wayahudi, “Mazaikalile mbuli ya ubavi hebu ubananzi nahawategeleze. \v 15 Lakini kwavija moibamilila mbuli ya matwaga na malagizo genu wenyego, lamuleni mweye wenyego niye silonda kuwa msemi bule. \v 16 Baho kawawinga mkitala. \v 17 Abaho wose wamgoga Sositene yakalile mkulu wa ng'anda ya kumpula Imulungu, wamtowa bahaja haulongozi wa kitala. Lakini Galio haitongile bule mbuli iyo.” \s Paulo kobwela kabili Antiokia \p \v 18 Paulo kakala Kolinto siku nyingi hamoja na wanhu wamtogole Yesu. Abaho kawaleka kakwela meli hamoja na Pilisila na Akula mbaka Siliya. Yang'hali hanakwela meli kuchola Kenkela, tanhu kasenya mvili zake kwavija kakala yaiduwile. \v 19 Viwavikile Efeso baho Paulo kawaleka Pilisila na Akula, kengila mng'anda ya kumpula Imulungu kulonga na Wayahudi. \v 20 Wanhu wampula yakale siku nyingi lakini kawalemela. \v 21 Lakini viyakalile kosegela kawalongela, “Imulungu yahalonda nobwela kabili kumwenu.” Avo kakwela meli kasegela Efeso. \p \v 22 Viyavikile Kaisalia kachola Yelusalemu kuwalamusa wanhu wamtogole Yesu, abaho kachola Antiokia. \v 23 Kakala siku ndodo, kasegela kubitila Galatia na Fulugia kuwagangamiza wanahina wose wa Yesu. \s Apolo kowapetela wanhu ako Efeso na Kolinto \p \v 24 Kipindi acho kukala na Muyahudi imoja yakemigwe Apolo, mwenekae wa Alekizandilia keza Efeso. Kakala munhu yajuwile kulonga na ubala wa Maandiko Gang'alile. \v 25 Kakala yafundizigwe nzila ya Mndewa, yang'hali hanavulala kalonga mbuli za Yesu, kawafundiza goya hamoja kakala yaujuwile ubatizo wa Yohana wiiyeka. \v 26 Pilisila na Akula viwamuhulike kolonga bila kudumba mng'anda ya kumpula Imulungu, wamsola wamgala ukayao wamfambulila goya mbuli za Imulungu. \v 27 Apolo viyalondile kuchola Akaya, wanhu wamtogole Yesu wamgangamiza kwa kuwandikila baluwa wanahina wa Yesu ako Akaya wambokele. Viyavikile ako kwa udahi wa ng'hekewa ya Imulungu kadaha kuwataza wanhu wa ako wamtogole Yesu. \v 28 Kwa ubala wake wa kulonga kawahuma Wayahudi haulongozi ha iwanhu wose kwa kulagusa Maandiko Gang'alile kamba Yesu iyo Kilisito Mkombola. \c 19 \s Paulo ako Efeso \p \v 1 Apolo viyakalile Kolinto, Paulo kachola kubitila mvijiji na kavika Efeso. Ako kawavika wanahina wayagwe. \v 2 Kawauza, “Vimumtogole Yesu mubokela Loho Yang'alile?” \p Wamwidika, “Aka, hata kuhulika hatunahulika kamba kuna Loho Yang'alile.” \p \v 3 Paulo kawauza, “Vino mubatizigwa ubatizo gani?” \p Wamwidika, “Ubatizo wa Yohana.” \p \v 4 Paulo kalonga, “Ubatizo wa Yohana ukala kwa wanhu wose watogole kuleka nzambi zao. Yohana kawalongela wanhu wa Izilaeli wamtogole ayo yonda yeze kuchugu chake, na heyo ayo Yesu.” \p \v 5 Viwahulike avo, wabatizigwa kwa twaga da Mndewa Yesu \v 6 Paulo kawekila makono na Loho Yang'alile kawahumulukila, walonga kwa ulonzi uyagwe na vivija walagula usenga wa Imulungu. \v 7 Wose kwa wose wakala wanhu longo na wabili. \p \v 8 Kwa kipindi cha miyezi midatu Paulo kakala yochola mng'anda ya kumpula Imulungu, kakala kolonga nao ili yawagale Muundewa wa Imulungu. \v 9 Lakini wayagwe wakala wadala, walema kutogola wasonga kulonga vihile mbuli ya Mndewa mna iwanhu. Baho Paulo kawaleka kawasola wanahina wa Mndewa, kakala kolonga nao kila siku mdigati da kuifunzila da Tulano. \v 10 Mbuli zino zigendelela kwa kipindi cha miyaka mibili mbaka wanhu wose wakalile mwiisi ya Asiya, Wayahudi na wanhu haweli Wayahudi, waihulika mbuli ya Mndewa. \s Wana wa Sikewa \p \v 11 Imulungu katenda mbuli ng'hulu za unzonza kubitila Paulo. \v 12 Wanhu wakala osola vikumbi na viwalo viyagwe viyasang'hanile Paulo, wavigala kwa watamu, nao wahonyigwa na waja wakalile na vinyamkela walavigwa. \v 13 Wayahudi wayagwe wahunga vinyamkela wachola kuno na kuno ogeza kusang'hanila twaga da Mndewa Yesu. Wawalongela vinyamkela, “Nowalagiza kwa twaga da Yesu ayo yopetigwa na Paulo mulawe.” \v 14 Kukala na wana saba wa Muyahudi imoja, mulava nhosa mkulu yakemigwe Sikewa, nao watenda vivo. \p \v 15 Lakini kinyamkela kawalongela, “Yesu nimjuwa goya na Paulo nimjuwa goya, lakini mweye kina nani?” \p \v 16 Abaho munhu ayo yakumbigwe na ikinyamkela kawazumhila wose kawahuma nguvu. Na wao wanage Sikewa wakimbila kulawa mng'anda ayo kuno olawa damu na viwalo vao videgekadegeka. \v 17 Wayahudi wose na wanhu haweli Wayahudi wakalile Efeso waihulika mbuli ino. Wose wengila bwembwe, na kudigwaa nhogolwa twaga da Mndewa Yesu. \v 18 Wanhu wengi wamtogole Yesu weza walonga mgameso ga wanhu mbuli ziwatendile. \v 19 Wanhu wengi wayagwe wakalile wahawi aho haichanduso, wadondoleza vitabu vao na kuvisoma moto haulongozi wao, wagelegeza sente ya vitabu avo yovika magana malongo matano. \v 20 Avo mbuli ya Mndewa yenela na iwa na nguvu ng'hani. \s Ndwagi ako Efeso \p \v 21 Vigamalile gano, Paulo kachola Yelusalemu kwa kubitila Makedonia na Akaya. Kalonga, “Nahavika ako nolondigwa nichole Lumi.” \v 22 Avo kawatuma wasang'hanaji zake wabili Timoseo na Elasito walongole Makedonia, nayo kakala kidogo ako Asiya. \p \v 23 Kipindi acho kukala na ndwagi ako Efeso mbuli ya Mndewa. \v 24 Kukala na munhu imoja twaga jake Demetiliyo kakala yosongola vinyago va ng'anda ya imulungu wa kitwanzi yakemigwe Atemi, sang'hano ino iwatenda waja watumigwa zake wamwede ng'hani. \v 25 Demetiliyo kawakema hamoja wao iwasang'hanaji na wayagwe wakalile na sang'hano kamba ayo, kawalongela, “Wambigalo wayangu mojuwa topata sente kulawa mwiisang'hano ino. \v 26 Lelo mohulika na kona wenyego mbuli ziyatendile Paulo siyo hano Efeso kwiiyeka, lakini vivija kose mwiisi ya Asiya. Kawading'hula na kuwatenda wanhu watogole kamba mulungu yatendigwe kwa makono ga wanhu hali mulungu bule. \v 27 Kokuwa na zumozumo kamba sang'hano yetu yobezigwa na ng'anda ya mulungu wa kitwanzi Atemi yolongigwa siyo kinhu na kusegeseligwa ukulu wake. Imulungu ino kogweleligwa ukulu na wanhu wose wa Asiya na wose weli mwiisi!” \p \v 28 Wanhu viwahulike vivo wagevuzika, wasonga kukemelela, “Atemi iyo mkulu wa Efeso!” \v 29 Buga jose dimema ndwagi. Wanhu wawagoga Gayo na Alisitaliko, wenekae wa Makedonia, wakalile muumwanza na Paulo, wakimbila mbaka kuna digati da mwangalo. \v 30 Paulo kalonda kuchola kuna ulunhu, lakini wanahina wa Yesu wamgomesa. \v 31 Wakulu wayagwe wa isi ayo, wakalile mbwiga zake, vivija wamtumila usenga wampula sikuyachole kuna digati da mwangalo. \v 32 Kukala na tulikizi mumting'hano wose, wano olonga vija na wayagwe olonga vino, kwavija wanhu wengi wakala hawajuwile habali waiting'hana. \v 33 Wayahudi wamtenda Alekizanda yalawilile haulongozi, avo wanhu wayagwe mna ulunhu wagiza iyo heyo. Nayo Alekizanda kawenulila wanhu mkono wanyamale kwa kulonda kuigombela. \v 34 Lakini viwajuwile kamba kakala Muyahudi, wanhu wose wakemelela hamoja kwa masaa mabili, “Atemi iyo mkulu wa Efeso!” \p \v 35 Abaho kalani wa buga dija kawatenda wanhu wanyamale kawalongela, “Mweye wenekae wa Efeso, kila munhu kojuwa wanhu wa isi ino ya Efeso awo okaliza ng'anda ya mulungu Atemi na vivija awo okaliza mabwe mazelu galagale kulawa kuulanga. \v 36 Kuduhu munhu yodaha kuibela mbuli ino. Avo nyamaleni sikumulopole kutenda kinhu chochose. \v 37 Muwagala wanhu wano hano hamoja hawailigile ng'anda ya mulungu hebu kumuliga mulungu wetu wa kitwanzi. \v 38 Kamba Demetiliyo na wasang'hanaji zake wana kitala na munhu yoyose, wabaha wasemi na wakulu wa isi, odaha kuitagusila ako. \v 39 Lakini kamba mna mbuli ziyagwe, zigaleni mna uuting'hano. \v 40 Maza tutagusigwe mbuli ya kuwading'hula wanhu, na vilozo vilawilile lelo. Ndwagi ino haifaya bule na sambi tudahe kuigombela vinogile mbuli ya ndwagi ayo.” \v 41 Viyamambukize kulonga avo, kawalongela wanhu wakalile mumting'hano waimwage. \c 20 \s Paulo kochola Makedonia na Ugiliki \p \v 1 Ndwagi ya Efeso viimalile, Paulo kawakema hamoja wanahina wa Yesu, kawalongela mbuli za kuwagangamiza. Abaho kawalaga kachola Makedonia. \v 2 Kabitila isi ayo kawagangamiza wanhu kwa usenga wake. Abaho kavika Ugiliki, \v 3 ako kakala miyezi midatu. Kakala koitanda kuchola Siliya, viyajuwile Wayahudi wakala kiseto cha kumtenda vihile, avo kabwela kubitila Makedonia. \v 4 Sapatulo, mwanage Pilo, kulawa Beleya kailongoza nayo, vivija Alisitaliko na Sekundo kulawa Sesalonike, Gayo kulawa Delibe, Tukiko na Tulofimo kulawa mwiisi ya Asiya na Timoseo. \v 5 Wanhu wao walongola na kutubeta ako Tuloasi. \v 6 Viimalile Nyimwilinyimwili ya Magate hagageligwe Usasu, tukwela meli kulawa Filipi, vizibitile siku tano tuwavika kuja Tuloasi. Ako tukala siku saba. \s Mwanza wa ikimambukizo wa Paulo ako Tuloasi \p \v 7 Mwiisiku ya Jumamosi ichungulo tuiting'hana hamoja hana indiya. Paulo kagendelela kulonga mbaka kilo kikulu, kwavija imitondo yake kakala yosegela. \v 8 Vibatali vingi vikala vikwaka mdigati da uchanha kutukalile tuiting'hane. \v 9 Mbwanga imoja yakemigwe Eutiko kakala yakalile mdidilisha, Paulo viyakalile kogendelela kulonga, Eutiko kasonga kukukila na kakukila mbaka kalagala hasi, kulawa mdigati da uchanha da kadatu. Viwacholile kumwinula wamvika kafa mwaka. \v 10 Lakini Paulo kahumuluka hasi kainama kamuhagatila kalonga, “Sikumudumbe ino mgima!” \v 11 Abaho kabwela kabili mdigati da uchanha, kabanzula gate, kaja. Kagendelela kulonga nao mbaka vikukunguzuke, abaho kasegela. \v 12 Wanhu awo wamsola mbwanga ayo wamgala ukae kumwake kuno mgima na wakala moyo hole. \s Mwanza wa kulawa Tuloasi mbaka Mileto \p \v 13 Siye tukwela meli tulongola kuchola Aso, ako tuchola kumsola Paulo. Avo yatulongele Paulo, kwavija kalonda kuvika ako kubitila isi inyalile. \v 14 Avo katuvika ako Aso, tumsola mwiimeli, tuchola nayo Mitulene. \v 15 Kulawa ako tukala muumwanza wa kuchola Kio na imitondo yake tuvika. Siku ya kabili tuvika Samo na imitondo yake tuvika Mileto. \v 16 Paulo kagesa kugendelelela na mwanza wake kwa meli bila kubitila Efeso ili sikuyakawe ako Asiya. Kakala yolopola kuvika Yelusalemu kuna inyimwilinyimwili ya Pentekosite, kamba yahadahike. \s Paulo kowalaga wavele wa Efeso \p \v 17 Kulawa Mileto Paulo katuma usenga kwa wavele wa kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu ako Efeso waiting'hane nayo. \v 18 Viwavikile kawalongela, “Mujuwa vija ving'halile na mweye kipindi chose, kusongela siku dija dinivikile mwiisi ya Asiya. \v 19 Mujuwa vinimsang'hanile Mndewa kwa uhole na mahozi na magayo ganipatile mbuli ya viseto vihile va Wayahudi wayagwe. \v 20 Mujuwa silekile kuwapetela kunzekunze mzikae zenu na kuwafundiza chochose chonda kiwataze. \v 21 Niwazuma ng'hani Wayahudi na wanhu haweli Wayahudi wazileke nzambi zao na wambwelele Imulungu na kumtogola Mndewa wetu Yesu. \v 22 Avo, sambi kwa kumtegeleza Loho Yang'alile nochola Yelusalemu bila kujuwa gonda gamhate ako. \v 23 Kinhu kimoja kinjuwile, Loho Yang'alile kanizuma kila buga, kifungo na magayo vonibeta. \v 24 Lakini siutonga ugima wangu kamba kinhu, nogesa kuumambukiza utumigwa na sang'hano iyanigwelele Mndewa Yesu kuisang'hana, nayo iyo kuwapetela wanhu Mbuli Inogile ya ng'hekewa ya Imulungu.” \p \v 25 “Nibita kumwenu mose kuwapetela Undewa wa Imulungu. Sambi nojuwa kuduhu imoja wenu yonda yambone niye kabili. \v 26 Lelo nowalongela, munhu yoyose kumwenu yahapotela, niye namduhu. \v 27 Kwavija silekile bule kuwapetela gose goyolonda Imulungu. \v 28 Avo muiteganye wenyego, diloleni goya bumbila jose diyawagwelele Loho Yang'alile mdikalize. Waloleni goya wanhu wa Imulungu, yawapatile Imulungu kubitila damu ya Mwanage. \v 29 Nojuwa goya nahasegela mbwizi wakali okwiza kumwenu, na odibananga bumbila dino. \v 30 Kipindi chovika baho wanhu wayagwe kulawa mdibumbila jenu wenyego, owavizila wawagize wanahina kwa kuwatenda wawakweleleze hewo. \v 31 Avo mkale meso mwahakumbuka kamba kwa miyaka midatu imisi na ikilo niwafundiza kwa mahozi mengi.” \p \v 32 “Avo sambi noweka muukalizi wa Imulungu na usenga wake wa ng'hekewa, udaha kuwagangamiza na kuwagwaa nhunza ziyalinazo Imulungu kwa wanhu zake wose. \v 33 Silondile sente hebu zahabu hebu viwalo va munhu yoyose. \v 34 Mweye wenyego mojuwa kamba nisang'hana kwa makono gangu mwenyego, ili mhate vinhu vinilonda niye na wayangu. \v 35 Niwalagusila kamba kwa kusang'hana ng'hani tolondigwa kuwataza wanyolile, kumbukeni mbuli ziyalongile Mndewa Yesu mwenyego, ‘Vinoga ng'hani kulava kubanza kubokela.’ ” \p \v 36 Paulo viyamambukize kulonga avo, kafugama hamoja nao, kampula Imulungu. \v 37 Wanhu wose wakala olila na kumulaga kwa kumuhagatila na kumnonela kwa unogelwa mkulu. \v 38 Wakala wanyunyuwale kwavija kalonga honda wamone kabili. Avo wachola nayo mbaka kuna imeli. \c 21 \s Paulo kogenda Yelusalemu \p \v 1 Vitumambukize kuwalaga, tukwela meli tuchola dimwe kwa dimwe mbaka Kosi, imitondo yake tuvika Lode, kulawa ako tuchola Patala. \v 2 Ako tuivika meli ikalile yochola Foinike, avo tukwela, tuchola mwanza wetu. \v 3 Vituvikile hanhu hakuyona Kupulo, tubitila mwambu wa kusini tuchola Siliya. Vituvikile buga da Tilo twima kwavija meli ilonda kuhumulusa mizigo. \v 4 Ako tuwavika wanahina wa Yesu na tukala hamoja nao siku saba. Kwa kulongozigwa na Loho Yang'alile, wanhu awo wamulongela Paulo sikuyachole Yelusalemu. \v 5 Lakini kipindi chetu cha kukala nao vikimalile, tusegela tugendelela na mwanza wetu. Wanhu wose hamoja na watwanzi na wana walawa kudibuga wachola hamoja na siye mbaka mwhani, baho wose tufugama tumpula Imulungu. \v 6 Abaho tuilaga, siye tukwela meli na wao wabwela ukayao. \p \v 7 Tugendelela na mwanza wetu tulawa Tilo tuchola Tolemaisi, ako tuwalamusa wakilisito tukala nao siku dimoja. \v 8 Imitondo yake tusegela tuchola Kaisalia. Ako tukala mng'anda ya Filipo, mpetaji wa Mbuli Inogile, imoja mna iwanhu saba wasaguligwe kamba watazaji wa kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu ako Yelusalemu. \v 9 Kakala na wandele wane wakalile olagula usenga wa Imulungu. \v 10 Vitukalile aho siku nyingi mtula ndagu wa Imulungu yakemigwe Agabo keza kulawa Yudea. \v 11 Keza kumwetu, kasola mkwiji wa Paulo kaifunga magulu gake na makono gake kalonga, “Vino vivo viyolonga Loho Yang'alile, mwene mkwiji uno, Wayahudi omgodeka kamba vino ako Yelusalemu, omgela mmakono ga wanhu haweli Wayahudi.” \p \v 12 Vituhulike avo, siye na wanhu wayagwe wakalile aho tumpula Paulo sikuyachole Yelusalemu. \v 13 Avo Paulo kedika, “Mweye molonda kutenda choni, kulila kamba vino na kunibweza kuchugu? Niye niitanda siyo kufungigwa kwiiyeka ako Yelusalemu, lakini hata kufa mbuli ya Mndewa Yesu.” \p \v 14 Viyalemile kututegeleza, tumuleka tulonga, “Goyolonda Mndewa galawilile.” \p \v 15 Vitumambukize kukala aho kipindi kidodo, tufunga mizigo yetu tuchola Yelusalemu. \v 16 Wanahina wayagwe walawile Kaisalia vivija wachola hamoja na siye na watugala mng'anda ya munhu itukalile tochola kumwake, Mnasoni yakalile mwenekae wa Kupulo na kakala mkilisito kulawa haichanduso. \s Paulo komtembelela Yakobo \p \v 17 Vituvikile Yelusalemu, wanhu wamtogole Yesu kuko watubokela kwa deng'ho. \v 18 Imitondo yake Paulo kachola hamoja na siye kumulola Yakobo, na wavele wose wa kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu wakala baho. \v 19 Paulo kawalamusa na kuwasimulila goya gaja gayatendile Imulungu kwa wanhu haweli Wayahudi kubitila sang'hano yake. \v 20 Viwahulike avo, wose wamtogola Imulungu. Abaho wamulongela Paulo, “Ndugu yetu Paulo, koona vija magana kwa magana ga Wayahudi viwamtogole Yesu, na vija viwogagoga malagizo. \v 21 Walongeligwa kukala kowafundiza Wayahudi wakalile mziisi za wanhu haweli Wayahudi sikuwagagelegeze Malagizo ga Musa, na kuwalongela sikuwawengize kumbi wanao hebu kukweleleza vihendo va Wayahudi. \v 22 Lelo yokuwaze? Kwavija wahulika kamba kwa baha, \v 23 vino vivo vitulonda gweye utende. Hano hana wanhu wane waiduwile kwa Imulungu. \v 24 Ilumbe nao mna kihendo cha kuisunha ukalihe sente zilondigwa, abaho wasenyigwe mvili zao. Avo wanhu wose ojuwa kamba mbuli ziwalongeligwe mbuli ya gweye za uvizi, avo gweye mwenyego ugendelele kugagoga Malagizo ga Musa. \v 25 Lakini mbuli ya wanhu haweli Wayahudi weli wakilisito, tuwagalila baluwa kuwalongela vija vituitogolele kamba sikuwaje kinhu chochose kilavigwe nhosa kwa vinyago va imilungu, hebu kung'wa damu hebu kuja nyama ya mnyama yabotigwe, na sikuwatende ugoni.” \p \v 26 Avo Paulo kawasola na imitondo yake katenda kihendo cha kuisunha hamoja nao. Abaho kengila Mng'anda ya Imulungu na kuwalongela kipindi cha kihendo cha kuisunha na mbuli ya nhosa yonda ilavigwe kwa kila imoja wao. \s Paulo kogogigwa Mng'anda ya Imulungu \p \v 27 Lakini siku izo saba vizikalile behi kumala, Wayahudi wayagwe walawile mwiisi ya Asiya wamona Paulo ka Mng'anda ya Imulungu. Waluding'hula lunhu lose lwa wanhu, wamgoga Paulo. \v 28 Waguta ng'hondo, “Wanhu wa Izilaeli, mtutaze ino iyo munhu yochola kila hanhu na kofundiza vinhu viyagwe kwa wanhu wa Izilaeli na Malagizo ga Musa na Ng'anda ino ya Imulungu. Na sambi kawagala wanhu haweli Wayahudi kuhafitiza hanhu hano hong'ala!” \v 29 Walonga vino kwavija wamona Tulofimo mwenekae wa Efeso hamoja na Paulo kudibuga, avo wagesa Paulo kamgala Mng'anda ya Imulungu. \p \v 30 Isi yose ikala mdizumozumo, wanhu walawa kila hanhu na kumgoga Paulo, wambulula wamulava Mng'anda ya Imulungu. Bahaja nyivi za Ng'anda ya Imulungu zihindigwa. \v 31 Lunhu lwa wanhu lulonda kumkoma Paulo, baho usenga ugaligwa kwa mkulu wa wakalizi wa Kilumi kamba wanhu wose wa Yelusalemu wading'huka. \v 32 Bahaja mkulu wa wakalizi kawasola wakulu na wakalizi na kukimbilila kuna ulunhu. Wanhu viwamone mkulu ayo hamoja na wakalizi, waleka kumtowa Paulo. \v 33 Mkulu wa wakalizi kachola mbaka kwa Paulo, kamgoga na kulagiza yagodekigwe minyololo mibili. Abaho kauza, “Munhu gani ino, na katenda choni?” \v 34 Wanhu wayagwe wabwahanhuka vino, na wayagwe wabwahanhuka vino. Kukala na mwazanyo mbaka mkulu wa wakalizi hadahile kujuwa kija kilawilile, avo kawalagiza wanhu zake wamsole Paulo mbaka kuing'hambi. \v 35 Paulo viyavikile mna ikidaluko, wakalizi wampapa mbuli ya ndwagi za wanhu. \v 36 Wanhu wose wamwizila kuno okemelela, “Mkome!” \s Paulo koigombela \p \v 37 Wakalizi viwakalile omgala mwiing'hambi, Paulo kamulongela mkulu wa wakalizi, “Chonde, nodaha kukulongela mbuli?” \p Mkulu ayo wa wakalizi kamuuza, “Kumbe kodaha kulonga Kigiliki! \v 38 Kumbe gweye huli mwenekae wa Misili, ija juzi juzi yawading'hule wanhu na kuwalongoza wanhu wehile gana malongo mane mbaka kuluwala!” \p \v 39 Paulo kamwidika, “Niye na Muyahudi, nileleke Taliso mwiisi ya Kilikia, mwenekae wa buga dijuwike ng'hani. Chonde ndeke nonge na wanhu.” \p \v 40 Mkulu wa wakalizi kamtogolela, avo Paulo kema mkidaluko kawenulila makono wanhu wanyamale. Wanhu viwanyamale kalonga nao kwa Kiebulania. \c 22 \p \v 1 “Ndugu zangu Wayahudi, nhegelezeni sambi viniigombela kumwenu!” \v 2 Viwamuhulike kolonga Kiebulania, wanyamala tuluu na Paulo kagendelela kulonga, \p \v 3 “Niye na Muyahudi, nivumbukila Taliso mwiisi ya Kilikia. Lakini ng'hulila bahano Yelusalemu kamba mwanahina wa Gamalieli. Nibokela mafundizo kwa kugangamala mna gamalagizo ga wahenga zetu na niilava mwenyego kwa moyo wose kwa Imulungu kamba mose muli hano.” \v 4 Niwadunhunza mbaka kuwakoma wanhu waikweleleze nzila ino. Niwagoga wambigalo na watwanzi na kuwagodeka mkifungo. \v 5 Mulava nhosa mkulu na wanhu wose wamkitala odaha kulonga kamba nolonga ukweli. Nibokela baluwa kulawa kwa ndugu Wayahudi ako Damesiki, avo nyhola kuwagoga wanhu awo na kuwagala Yelusalemu kuno wagodekigwa minyololo ili watagusigwe. \s Paulo kosimulila viyagaluke \r (Sang'hano 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 “Vinikalile nogenda na kuvika behi ya Damesiki, yopata saa sita imisi, bahaja mulenge kulawa kuulanga unimwemwesela mhande zose. \v 7 Nigwa hasi mhulika sauti yonongela, ‘Sauli, Sauli! Habali kondununza?’ \v 8 Niuza, ‘Mndewa, gweye kwa nani?’ Kanongela, ‘Niye na Yesu wa Nazaleti. Niye iyo yuunidununza.’ \v 9 Wanhu wakalile hamoja na niye wawona umulenge, lakini hawaihulike sauti ya ayo yalongile na niye. \v 10 Nimuuza, ‘Mndewa nhende choni?’ Mndewa kanongela, ‘Lamuka uchole Damesiki, ako kolongeligwa kila kinhu kinilonda utende.’ \v 11 Ng'hala silola mbuli ya uja umulenge mkali, avo waja wayangu wanigoga mkono na kunilongoza Damesiki. \p \v 12 “Mna dibuga dijo kukala munhu yakemigwe Anania, munhu yomdumba Imulungu, yagagogile Malagizo ga Musa na kakala kotogoligwa ng'hani na Wayahudi wose wakalile kuko. \v 13 Keza kumwangu, kema behi yangu, kalonga, ‘Ndugu Sauli lola kabili!’ Bahaja ndola kabili na kumulola. \v 14 Anania kalonga, ‘Imulungu wa wahenga zetu kakusagula ujuwe goyolonda, na kumona Msang'hanaji wake Yanogile na kumuhulika kolonga kwa mulomo wake. \v 15 Kwavija kuvona na komulongela kila munhu kiwone na kuhulika. \v 16 Na sambi kobeta choni? Inuka na ubatizigwe na nzambi zako zigeligwe kumgongo kwa kumpula heyo.’ \s Paulo kokemigwa kuwapetela wanhu haweli Wayahudi \p \v 17 “Nibwela Yelusalemu na vinikalile nompula Imulungu Mng'anda ya Imulungu, Imulungu kandagusila kinhu, \v 18 Nimona Mndewa, kanongela, ‘Lopola usegele Yelusalemu, kwavija wanhu weli hano hondawatogole gondaulonge mbuli ya niye.’ \v 19 Nimwidika, ‘Mndewa, wao ojuwa goya kamba ningila mzing'anda za kumpula Imulungu, niwagoga na kuwatowa wanhu wakutogole gweye. \v 20 Na munhu wako Sitefano viyakomigwe, niye ng'hala baho nolola viyokomigwa na kukaliza viwalo va wanhu wakalile omkoma.’ \v 21 Mndewa kanongela, ‘Genda, kwavija nokugala kutali kwa wanhu haweli Wayahudi.’ ” \p \v 22 Wanhu wamtegeleza Paulo mbaka viyalongile vino, lakini wasonga kuguta nyangi, “Msegeseni! Mkomeni! Holondigwa yawe mgima!” \v 23 Wagendelela kuguta nyangi kuno opunga viwalo vao, wagevuzika na kupigisa timbwisi uchanha. \v 24 Mkulu wa wakalizi kawalagiza wanhu zake wamgale Paulo kuing'hambi, kawalongela wamtowe mbalati ili wajuwe habali Wayahudi oguta nyangi kamba avo mbuli yake. \v 25 Lakini viwamgodeke na kulonda kumtowa mbalati, Paulo kamulongela mkulu yemile aho, “Vino malagizo gotogola kumtowa mwenekae wa Lumi ing'hali hainajuwika mbuli gani ihile iyaitendile?” \p \v 26 Mkulu ayo viyahulike vivo kachola kwa mkulu wa wakalizi kamuuza, “Kolonda kutenda choni? Munhu ayo mwenekae wa Lumi!” \p \v 27 Avo mkulu wa wakalizi kamcholela Paulo kamuuza, “Nongele, gweye kwa mwenekae wa Lumi?” \p Paulo kamwidika, “Ona.” \p \v 28 Mkulu wa wakalizi kamulongela, “Niye niwa mwenekae wa Lumi kwa kuliha sente nyingi.” \p Lakini Paulo kamwidika, “Niye na mwenekae wa Lumi kwa kuleligwa,” \p \v 29 Bahaja wanhu walondile kumsola Paulo walawanya. Na ayo mkulu wa wakalizi kadumba ng'hani viyajuwile Paulo kakala mwenekae wa Lumi na kuno kamgodeka nzabi. \s Paulo kamkitala cha Wayahudi \p \v 30 Mkulu wa wakalizi kalonda kujuwa habali Wayahudi wamtagusa Paulo. Avo imitondo yake kamfungula Paulo iminyololo na kuwalagiza wakulu wa walava nhosa na wanhu wose wa mkitala waiting'hane. Abaho kamsola Paulo na kumwika haulongozi wao. \c 23 \p \v 1 Paulo kawalola bunhuu wanhu wa mkitala, kalonga, “Waizilaeli wayangu! Mbaka lelo nosang'hana goyolonda Imulungu kwa moyo uleka kunitagusa kamba nibananga.” \v 2 Baho Anania Mulava nhosa mkulu kawalagiza waja wakalile behi na Paulo wamtowe kofi mmulomo. \v 3 Paulo kamulongela, “Imulungu kokutowa kofi gweye mwenyego uigalile na kando dibakigwe uzelu! Kwima baho ili unitaguse kwa Malagizo, kuno gweye mwenyego kobena Malagizo kwa kulagiza nhoweke!” \p \v 4 Wanhu wemile behi na Paulo wamulongela, “Gweye komuliga mulava nhosa mkulu wa Imulungu!” \p \v 5 Paulo kedika, “Waizilaeli wayangu, sijuwile bule kamba kakala mulava nhosa mkulu. Kwavija Maandiko Gang'alile golonga, ‘Sikuumulonge vihile kilongozi wa wanhu zako.’ ” \p \v 6 Paulo viyone bumbila diyagwe wakala Masadukayo na wayagwe wakala Mafalisayo, kakemelela mkitala, “Waizilaeli wayangu! Niye na Mfalisayo, mwanage Mfalisayo. Niye ngaligwa hano mkitala kwavija notogola kamba wanhu wafile ozilibuka!” \p \v 7 Bahaja viyalongile avo, Mafalisayo na Masadukayo wasonga kuihasanya, na bumbila diigola. \v 8 Kwavija Masadukayo olonga kuduhu kuzilibuka kwa wafile na kuduhu wasenga wa kuulanga hebu loho, lakini Mafalisayo ogatogola gose madatu. \v 9 Wakemelela ng'hani, wafundiza Malagizo ga Musa wayagwe wa kibumbila cha Mafalisayo wenuka walonga kwa nguvu, “Hatona kiyabanange munhu ino! Yodahika loho hebu msenga wa kuulanga kalonga nayo kweli!” \p \v 10 Bwato dikala kulu mbaka mkulu wa wakalizi kengila bwembwe kamba Paulo yahakanhigwe vihande vihande. Avo kawalagiza wakalizi zake wahumuluke kuna dibumbila, wamsegese Paulo wamgale kuna ing'hambi. \p \v 11 Kilo acho Mndewa kema behi ya Paulo, kamulongela, “Sikuudumbe! Kamba viuwalongele mbuli zangu hano Yelusalemu, vivija kolondigwa utende vivo kudibuga da Lumi.” \s Wayahudi olonda kumkoma Paulo \p \v 12 Imitondo yake Wayahudi wayagwe waiting'hana hamoja na kutenda ubala. Waiduwila honda waje hebu kung'wa mazi mbaka vonda wamkome Paulo. \v 13 Wanhu waitogolele kutenda avo wakala wanhu kubanza malongo mane. \v 14 Abaho wachola kwa wakulu wa walava nhosa na wavele, walonga, “Tuiduwila hamoja kamba hatuja kinhu mbaka vonda tumkome Paulo. \v 15 Avo, gweye na wanhu wa mkitala galeni usenga kwa mkulu wa wakalizi yamgale Paulo kumwetu, kuno moitenda molonda kujuwa goya mbuli zake. Na siye toitanda kumkoma yang'hali hanavika hano.” \p \v 16 Lakini mwana wa lumbu jake Paulo kahulika kiseto chao, avo kachola kuna ing'hambi kamulongela Paulo. \v 17 Abaho Paulo kamkema mkulu imoja wa wakalizi, kamulongela, “Mgale mbwanga ino kwa mkulu wa wakalizi, kana mbuli ya kumulongela.” \v 18 Mkulu ayo kamsola, kamulongoza mbaka kwa mkulu wa wakalizi, kamulongela, “Ayo Paulo yagodekigwe, kang'hema na kunipula nimgale mbwanga ino kumwako, kwavija kana mbuli kolonda kukulongela.” \p \v 19 Mkulu wa wakalizi kamgoga mkono, kamgala hamgwazo waiyeka, kamuuza, “Kolonda kunongela choni?” \p \v 20 Kamulongela, “Wakulu wa Wayahudi wailumba mayo wakupule wamsole Paulo kuna ikitala, kuno oitenda wanhu wa mkitala olonda kujuwa goya mbuli zake. \v 21 Lakini sikuuwatogolele, kwavija kuna wanhu kubanza malongo mane awo waifisa ombeta. Waiduwila hawaja kinhu hebu kung'wa mbaka vonda wamkome. Wao sambi waitanda kutenda avo na obetela vonda ulonge.” \p \v 22 Mkulu wa wakalizi kalonga, “Sikuumulongele munhu yoyose kamba kunongela mbuli ino.” Abaho kamuleka imbwanga yachole. \s Paulo kogaligwa kwa mkulu wa isi ya Yudea \p \v 23 Abaho mkulu wa wakalizi kawakema wakulu zake wabili, kawalongela, “Watandeni wakalizi magana mabili wachole Kaisalia, hamoja na wakwela falasi malongo saba na wakalizi magana mabili wa migoha, na muitande kusegela saa ndatu lelo ikilo. \v 24 Mtandeni falasi wa Paulo, na mumvikize mgima kwa Felikisi mtawala wa Kilumi wa isi ya Yudea.” \v 25 Abaho mkulu wa wakalizi kandika baluwa ilonga vino, \pi \v 26 Go mkulu, zihoze, “Niye Kilaudio Lusia, nokwandikila gweye, mkulu Felikisi. \v 27 Wayahudi wamgoga munhu ino na walonda kumkoma, lakini vimbonile kakala mwenekae wa Lumi, avo nhyola na wakalizi zangu kumuhonya. \v 28 Nilonda kujuwa kilamuso cha kumtagusila, avo nimgala mkitala chao. \v 29 Lakini nyona kuduhu mbuli yoyose iyatendile kumtenda yafe hebu kugodekigwa mkifungo. Nhaguso yao kumwake ikala mbuli ya Malagizo gao wenyego. \v 30 Na vinongeligwe kuna kiseto cha kumkoma, ndopola kumgala kumwako. Niwalongela wanhu wamtaguse wagale vitala vao kumwako.” \p \v 31 Avo wakalizi wao wamsola Paulo kamba viwalagizigwe. Wamgala ikilo acho mbaka Antipatili. \v 32 Imitondo yake wakalizi wa magulu wabwela kuna ing'hambi, wawaleka waja wakalizi wa falasi wagendelele na mwanza hamoja na Paulo. \v 33 Viwavikile Kaisalia wamgwaa ija ibaluwa mkulu wa isi ayo na kumwika Paulo mmakono gake. \v 34 Mkulu ayo viyaisomile ibaluwa kamuuza Paulo kalawa isi gani. Viyajuwile kalawa isi ya Kilikia, \v 35 kamulongela, “Nokutegeleza kipindi wanhu wakutaguse wahavika.” Abaho kalagiza Paulo yekigwe muukalizi, mng'anda ya Helode imkulu wa isi. \c 24 \s Paulo kamkitala kwa Felikisi \p \v 1 Vizibitile siku tano, Anania mulava nhosa mkulu hamoja na wavele na munhu yagajuwile malagizo yakemigwe Telutulo, wachola kwa Felikisi wamulongela vitala vao mbuli ya Paulo. \v 2 Abaho Paulo kakemigwa, na Telutulo kasonga kulava kitala chake vino, \p “Go mkulu Felikisi! Ulangulizi wako unogile ugala tindiwalo kwa kipindi kitali, na mgaluko mkulu otendigwa mbuli ya isi yetu. \v 3 Siye tubokela mbuli ino kwa deng'ho na siku zose tolonga utogoligwe. \v 4 Silonda ng'hani kwagiza kipindi chako, lakini nokupula uwe muhole na utegeleze goya gonilonga. \v 5 Tona kamba munhu ino mng'hobo ng'hani, kogala ndwagi kwa Wayahudi mwiisi yose na iyo mkulu wa kibumbila cha Wanazaleti. \v 6 Vivija kalonda kuifitiza Ng'anda ya Imulungu, na siye tumgoga. Tulonda kumtagusa kwa malagizo getu. \v 7 Lakini Lusia, mkulu wa wakalizi keza, kamsola kwa nguvu mmakono getu. \v 8 Na gweye wahamuuza munhu ino, kodaha kujuwa kulawa kumwake mbuli zose zitumtagusila. \v 9 Wayahudi nao watogola kiyalongile Telutulo.” \s Paulo koigombela haulongozi wa mkulu wa isi ya Yudea Felikisi \p \v 10 Mkulu ayo kamwinulila Paulo mkono ili yalonge, na Paulo kalonga, “Nodeng'helela kuigombela haulongozi wako kwavija nojuwa miyaka heleketwa gweye kwa msemi wa isi ino. \v 11 Gweye mwenyego kujuwa kamba zibita siku longo na mbili ziiyeka toka nyhole Yelusalemu kumtambikila Imulungu. \v 12 Wayahudi hawambonile ngombe na munhu Mng'anda ya Imulungu hebu wambone nowading'hula wanhu, siyo mng'anda ya kumpula Imulungu hebu hanhu hohose kudibuga. \v 13 Nao hawadaha kukulagusila kitala kiwanigalile hano. \v 14 Lakini niye notogola nomgwaa ukulu Imulungu wa wahenga zetu na kuikweleleza nzila ayo iwoikema ya uvizi. Lakini vivija noitogola kila mbuli yandikigwe mna Gamalagizo ga Musa na vitabu va watula ndagu wa Imulungu. \v 15 Niye nomtamanila Imulungu kamba vija viwomtamanila hewo, kamba wanhu wose wanogile na wehile ozilibuka kwa wafile. \v 16 Avo siku zose niiyoha ng'hani sambi niwe na moyo unitagusa kamba nibananga mgameso ga Imulungu na mgameso ga wanhu.” \p \v 17 “Viibitile miyaka mingi mbwela Yelusalemu ili kuwagwaa sente wayangu na kumulavila Imulungu nhosa. \v 18 Ving'halile notenda avo wanyona Mng'anda ya Imulungu, ving'homeleze kihendo cha kuisunha. Kukala kuduhu lunhu hebu ndwagi yoyose. \v 19 Lakini Wayahudi wayagwe walawile mwiisi ya Asiya wakala baho, awo wao walondeke kwiza hano haulongozi wako na kulava kitala chao kamba wana mbuli yoyose kumwangu. \v 20 Hebu leka wanhu wano weli hano walonge, mbuli gani ihile iwaiyonile kumwangu vinimile mkitala, \v 21 lakini mbuli zino ziiyeka zinongile vinimile haulongozi wao kamba, ‘Lelo niye ngogigwa mbuli ya kutogola kamba wanhu wafile ozilibuka.’ ” \p \v 22 Abaho Felikisi yakalile yaijuwile goya mbuli ya kibumbila cha wanhu wamtogole Yesu, kawalongela wanhu wanyamale, kalonga, “Vonda yeze Lusia, mkulu wa wakalizi, nolava nhaguso ya mbuli ayo.” \v 23 Kamulagiza mkulu wa wakalizi yamkalize Paulo, lakini sikuyamkalize ng'hani na yawatogolele mbwiga zake wamgwee kiyolonda. \s Paulo kahaulongozi wa mkulu wa isi ya Yudea Felikisi na Dulusila \p \v 24 Vizibitile siku ndodo Felikisi keza hamoja na mwehe wake Dulusila, yakalile Muyahudi. Kalagiza Paulo yagaligwe, kamtegeleza viyalongile mbuli ya kumtogola Yesu Kilisito. \v 25 Lakini Paulo viyakalile kolonga mbuli ya kutenda ganogile na kuigomesa mwenyego na mbuli ya Siku ya Imulungu kuwatagusa wanhu, Felikisi kadumba ng'hani kalonga, “Sambi kodaha kuchola, nokukema kabili nahapata nyafasi.” \v 26 Mna ikipindi acho kakala yotamanila Paulo yahamgwelele sente, lekaavo kakala yogendelela kumkema na kulonga na heyo. \p \v 27 Viibitile miyaka mibili, Polikio Fesito kamuhala Felikisi nyafasi ya ukulu wa isi. Felikisi kalonda nhogolwa kwa Wayahudi avo kamuleka Paulo mkifungo. \c 25 \s Paulo kochola kumwande kwa Mndewa mkulu wa Lumi \p \v 1 Siku ndatu kumwande Fesito viyavikile mwiisi ayo, kasegela Kaisalia kachola Yelusalemu, \v 2 wakulu wa walava nhosa na wakulu wa Wayahudi viwagalile kitala chao mbuli ya Paulo. Wampula Fesito, \v 3 yawatendele vinogile yamgale Paulo Yelusalemu, kwavija wakala kiseto mnzila wamkome. \v 4 Fesito kawedika, “Paulo kamkifungo ako Kaisalia, na niye nobwela kuko sambi baha. \v 5 Walekeni wakulu zenu wachole na niye Kaisalia wakamtaguse kamba katenda gehile.” \p \v 6 Fesito kakala hamoja nao siku nane hebu longo abaho kachola Kaisalia. Imitondo yake kakala mkigoda cha nhaguso mkitala, kalagiza Paulo yagaligwe mgati. \v 7 Paulo viyavikile, Wayahudi walawile Yelusalemu wamzunguluka na kusonga kulava vitala vikulu vikulu viwalemele kulava usindila. \v 8 Lakini Paulo kaigombela, “Niye sitendile chochose kihile kwa Malagizo ga Wayahudi hebu kwa Ng'anda ya Imulungu hebu kwa Mndewa mkulu wa Lumi.” \p \v 9 Lakini Fesito kalonda nhogolwa kwa Wayahudi, avo kamuuza Paulo, “Kotogola kuchola Yelusalemu ukatagusigwe ako mgameso gangu mbuli ya gano?” \p \v 10 Paulo kalonga, “Niye nokwima hano mkitala cha Mndewa mkulu wa Lumi, hano baho nilondigwa kutagusigwa. Kamba viujuwile siwatendile Wayahudi chochose kihile. \v 11 Nahatenda dihile dinilondigwa nhaguso ya kufa silema bule. Lakini kamba kuduhu ukweli mvitala viwagalile mbuli yangu, kuduhu munhu yodaha kunigala kumwao nochola kumwande kwa Mndewa mkulu wa Lumi.” \p \v 12 Baho Fesito viyamambukize kulonga na wanhu zake wamkitala, kamulongela Paulo, “Kuchola kumwande kwa Mndewa mkulu wa Lumi, avo kochola kwa Mndewa mkulu wa Lumi!” \s Paulo kahaulongozi wa Agilipa na Benike \p \v 13 Vizibitile siku nyingi mndewa Agilipa na Benike wavika Kaisalia ili kumulamusa Fesito. \v 14 Viwakalile ako siku nyingi, Fesito kamsimulila mndewa mbuli za Paulo, kalonga, “Hano hana munhu yalekigwe mkifungo na Felikisi. \v 15 Viny'holile Yelusalemu, wakulu wa walava nhosa na wavele wa Wayahudi wagala kitala kumwangu na kumhula nimtaguse. \v 16 Lakini niye niwedika siyo vivo viwatendaga Walumi kumulava munhu yatagusigwe yang'hali hana iting'hana na wanhu walavile kitala kihanga kwa kihanga na kugoleligwa nyafasi yaigombele mwenyego. \v 17 Viwezile hano, sikawile bule, lakini imitondo yake ng'hema mting'hano mkitala na kulagiza munhu ayo yagaligwe. \v 18 Wanhu wamtaguse viwemile hawalavile kitala chochose kihile kamba vinigesile nene. \v 19 Lakini wakala oibamilila mbuli ya dini yao wenyego na mbuli ya munhu yokemigwa Yesu, yakalile yafile, lakini Paulo kagendelela kulonga kakala mgima. \v 20 Sijuwile dakutenda vija nahapatile mbuli zino. Avo nimpula Paulo kamba yahadahile kuchola Yelusalemu na kutagusigwa kuko. \v 21 Lakini Paulo kachola kumwande, kalonda Mndewa mkulu wa Lumi yalamule mbuli yake na yekigwe muukalizi. Avo nilagiza yekigwe muukalizi mbaka vondanimgale kwa Mndewa mkulu wa Lumi.” \p \v 22 Agilipa kamulongela Fesito, “Maza nahanogelwe ng'hani kamba nahamuhulika munhu ayo niye mwenyego.” \p Fesito kamwidika, “Komuhulika mayo.” \p \v 23 Imitondo yake Agilipa na Benike wengila kwa deng'ho kudigati da kuiting'hana, wakulu wa wakalizi na wakulu wa ziisi. Fesito kalagiza Paulo yagaligwe mgati. \v 24 Fesito kalonga, “Mndewa Agilipa na wanhu wose muli hano hamoja na siye, mumona munhu ino Wayahudi wose ako Yelusalemu na hano wagala vitala kumwangu. Walonga munhu ino yakomigwe. \v 25 Lakini niye siyonile mbuli yoyose ihile iyatendile mbaka yakomigwe. Kwavija heyo mwenyego kalonda kuchola kumwande kwa Mndewa mkulu wa Lumi, nigesa nimgale kuko. \v 26 Lakini niye nabule mbuli ya kumwandikila Mndewa mkulu wa Lumi mbuli ya munhu ino. Avo nimgala haulongozi wenu ng'haning'hani haulongozi wako, gweye Mndewa Agilipa ili wahamala kumulolesa, mhate dakwandika mbuli yake. \v 27 Kwavija vinikona yokuwa yosekeza nahamgala mfungwa bila kwandika kilamuso kiyatagusiligwe.” \c 26 \s Paulo koigombela haulongozi wa Agilipa \p \v 1 Agilipa kamulongela Paulo, “Kodaha kuigombela.” Baho Paulo kenula makono gake kalonga vino, \p \v 2 “Mndewa Agilipa! Niye nokona nimweda, lelo kuigombela kuulongozi wako mbuli zose ziwonitagusila Wayahudi. \v 3 Kwavija gweye kuvijuwa goya vihendo va Wayahudi na kuihasanya kwao. Nokupula ufunge umoyo unhegeleze.” \p \v 4 “Wayahudi wose wajuwa ving'halile toka haudodo wangu. Wajuwa ving'halile mwiisi yangu na ako Yelusalemu. \v 5 Toka mwaka wanijuwa goya, na hewo wahalonda odaha kukulongela kamba ng'hala mkibumbila cha Mafalisayo iwomgwaa ukulu Imulungu kubanza wose. \v 6 Lelo nokwima hano nitagusigwe mbuli ya kutamanila lagano diwagweleligwe wahenga zetu na Imulungu. \v 7 Dino ijo lagano ditamaniligwa koneka na makabila longo na mabili, kamba viwomsang'hanila goya Imulungu imisi na ikilo. Mbuli ya gago, go mkulu notagusigwa na Wayahudi! \v 8 Mweye mose muli hano, habali mokona vidala kutogola kamba Imulungu kowazilibula wanhu wafile?” \p \v 9 “Niye mwenyego nhenda kila mbuli kuwagoma wanhu waditogole twaga da Yesu wa Nazaleti. \v 10 Lekaavo nhendile vivo ako Yelusalemu. Nigweleligwa udahi na wakulu wa walava nhosa na niwagodeka mkifungo wanhu wengi wamtogole Imulungu, na viwatagusigwe kufa na niye nyona vinoga. \v 11 Miyanza mingi nyhola mzing'anda za kumpula Imulungu na niwananahiza wabele kutamanila kwao. Ng'hala niwehile ng'hani mbaka nyhola mmabuga ga kutali kuwadununza.” \s Paulo kolonga vija viyagaluke \r (Sang'hano 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 “Kwa mbuli ayo ving'halile nochola Damesiki kwa udahi wa iwakulu wa walava nhosa. \v 13 Go mkulu, kipindi ving'halile mnzila, zuwa vidikalile kudindosi, nyona mulenge mkulu kubanza zuwa, omwemwesa kulawa kuulanga, unizunguluka niye na waja wayangu. \v 14 Siye wose tulagala hasi na mhulika sauti yonongela kwa Kiebulania, ‘Sauli, Sauli! Habali konidununza? Koilumiza mwenyego kamba ng'ombe yotowa mbalati ya mndewa wake.’ \v 15 Niye nimuuza, ‘Mndewa, gweye kwa nani?’ Heyo Mndewa kanidika, ‘Niye na Yesu, yuunidununza. \v 16 Lakini winuke wime kwa magulu gako. Nikulawilila ili nikusagule uwe msang'hanaji wangu. Kowalagusila wanhu wayagwe lelo kunyona na gaja gonda nikulagusile. \v 17 Nokuhonya na wanhu wa Izilaeli na vivija nokuhonya na wanhu haweli Wayahudi ako konda nikugale. \v 18 Uwafumbule meso gao walawe mdiziza weze kudilenge na walawe mmakono ga Mwenembago wambwelele Imulungu, avo kubitila kutamanila kwao kumwangu nzambi zao zogeligwa kumgongo na opata uhazi wao mna iwanhu wasaguligwe na Imulungu.’ ” \s Paulo kolonga mbuli ya sang'hano yake \p \v 19 “Avo Mndewa Agilipa sikilemile bule kinhu acho cha kuulanga kiyandagusile Imulungu. \v 20 Niwapetela wanhu kusongela Damesiki na Yelusalemu na abaho isi yose ya Yudea na kwa wanhu haweli Wayahudi. Waleke nzambi zao na wambwelele Imulungu na watende gaja golagusa waleka nzambi zao. \v 21 Kwa mbuli ayo lekaavo Wayahudi wangoga ving'halile mng'anda ya kumpula Imulungu, na walonda kung'homa. \v 22 Lakini Imulungu kanhaza mbaka lelo, na avo nima hano kuwalongela wanhu wose, wakulu kwa wadodo. Mbuli inonga iyo iija iwalongile watula ndagu wa Imulungu na Musa yolawilila. \v 23 Mbuli ya Kilisito Mkombola kalondigwa yadununzike na yawe wa ichanduso kuzilibuka kwa wafile, ili yawapetele Wayahudi na wanhu haweli Wayahudi mulenge wa kukomboligwa.” \p \v 24 Paulo viyakalile koigombela avo, Fesito kakemelela, “Gweye Paulo, kuna kibozi mbwelela! Kusoma kwako ng'hani kukwehula!” \p \v 25 Paulo kamwidika, “Go mkulu, nabule kibozi mbwelela, vinonga niye ukweli wiiyeka. \v 26 Mndewa Agilipa! Kumwako nolonga bila kudumba kwavija mbuli zino zose kuzijuwa goya. Vinigesa mbuli zino kuzijuwa goya kwavija hazitendeke kinyelegezi. \v 27 Mndewa Agilipa, vino kowatogola watula ndagu wa Imulungu? Nojuwa kowatogola!” \p \v 28 Agilipa kamulongela Paulo, “Viugesa kwa kipindi kino kidodo kodaha kunhenda niwe mkilisito?” \p \v 29 Paulo kamwidika, “Kiwe kipindi kidodo hebu kitali nompula Imulungu gweye na mweye mose munhegeleza hano lelo muwe kamba vinili niye, lakini bila minyololo!” \p \v 30 Baho Mndewa Agilipa, na mkulu wa isi, Benike na waja wose wakalile hamoja nao, wenuka. \v 31 Viwakalile osegela wailongela, “Munhu ino hatendile mbuli ya kumtenda yafe hebu yagodekigwe mkifungo.” \v 32 Nayo Agilipa kamulongela Fesito, “Maza munhu ino halondile kuchola kumwande kwa Mndewa mkulu wa Lumi yahafunguligwe.” \c 27 \s Paulo kogaligwa Lumi \p \v 1 Viwaitogolele tuchole Italia, wawagela Paulo na wafungwa wayagwe mmakono ga Juliasi, mkulu wa kibumbila cha wakalizi wa Lumi, kikemigwe, “Kibumbila cha Mndewa wa Lumi.” \v 2 Tukwela meli ilawile Adilamito, ikalile yochola mwhani ya isi ya Asiya na tusonga umwanza. Alisitaliko, mwenekae wa Makedonia kulawa Sesalonike kakala na siye. \v 3 Imitondo yake tuvika Sidoni. Juliasi kamonela bazi Paulo na kamtogolela yachole kuwalola mbwiga zake, yagweleligwe kiyalondile. \v 4 Kulawa ako tugendelela na mwanza kwavija ubeho ukala obuma kwiza kumwetu, avo tubitila kisiwa cha Kupulo kukalile kuduhu ubeho. \v 5 Abaho tuloka bahali ya Kilikia na Pamfulia, tuvika kudibuga da Mula mwiisi ya Lukia. \v 6 Baho mkulu ayo kayona meli ng'hulu yolawa Alekizandilia ikala yochola Italia, avo katukweza. \p \v 7 Tugendelela na mwanza mholemhole, na kwa siku nyingi kwa kugaya ng'hani tuvika mwiisi ya Nido. Ubeho ututenda sikutuchole kutali ng'hani na mwambu uja, avo tubitila mwambu wa Kilete behi na Salimone ako ubeho haukalile mkulu bule. \v 8 Tubita mumgwazo mholemhole tuvika hanhu hokemigwa Loko Dinogile behi na buga da Lasea. \p \v 9 Aho tuhakala ng'hani, mbaka kipindi cha kufunga kuja kikala kibitile, kwavija kipindi acho kikala hakinogile bule kugenda kwa meli. Avo Paulo kawazuma, \v 10 “Wayangu, vinikona mwanza uno okuwa na magayo mengi na kwagiza vinhu vingi vikwezigwe mwiimeli, vivija kwagiza ugima wetu.” \v 11 Lakini mkulu wa wakalizi kanogelwa na kija kiyalongile mulosaji na mwene meli siyo gaja gayalongile Paulo. \v 12 Kwavija hanhu aho hakala hehile na kikala kipindi cha kihuhwe, wanhu wengi wanogelwa kugendelela na mwanza yahadahika wavike Foiniki. Foiniki ajo loko da Kilete dilozela kusini kudihongela zuwa na kasikazini kudihongela zuwa, ako wahadahile kukala kipindi cha kihuhwe. \s Beho kulu mbahali \p \v 13 Lubeho lunogile lwa kudihongela zuwa lusonga kubuma, na wao wagesa kamba wapata kiwalondile, avo wafungula nzabi, wasegesa meli yao wachola behi ya mwhani ya Kilete. \v 14 Lakini hakibitile kipindi kitali, ubeho mkulu ukemigwa, “Ubeho wa kaskazini,” usonga kubuma kulawa mkisiwa. \v 15 Ubeho uitowa ayo imeli, kwavija hatudahile kuugomesa tuileka isoligwe na beho. \v 16 Kisiwa kimoja kidodo kikemigwe Kauda kitutaza kidogo na uja uubeho, na vitubitile kusini yake tuhonyeka, hamoja tugazika ng'hani, tudaha kukihonya kija ikigalawa didodo cha meli ayo. \v 17 Wanhu wakikwega kigalawa mgati, abaho waizungulusila nzabi imeli na kuifunga kwa nguvu. Wadumba wahananahile mumgwazo wa bahali, mwhani ya Libiya, avo wahulumusa matanga na kuileka imeli isoligwe na beho. \v 18 Beho digendelela kubuma na imitondo yake wasonga kuyasa mizigo ili mwiimeli. \v 19 Siku da kadatu wasonga kwasa mgamazi vinhu viyagwe vili mwiimeli kwa makono gao wenyego. \v 20 Kwa kipindi cha siku nyingi hatudahile kujona zuwa hebu nhondo, beho digendelela ng'hani mbaka twagiza tamanilo da kuhona. \p \v 21 Viwakalile kipindi kitali bila kuja, Paulo kema haulongozi wao kawalongela, “Wayangu maza munhegeleze niye na kuleka kuchola Kilete, sambi gatupate magayo gano gose na ubananzi uno. \v 22 Lakini sambi nowapula, gangamaleni! Kuduhu imoja wenu yonda yafe, meli iiyeka iyo yonda ibanangike. \v 23 Kwavija kilo cha jana msenga wa kuulanga wa Imulungu kanizila. Imulungu inimsang'hanila na kumgwaa ukulu. \v 24 Msenga ayo wa kuulanga kanilongela, ‘Paulo sikuudumbe! Kolondigwa wime haulongozi wa Mndewa mkulu wa Lumi. Kwa mbuli yako Imulungu kouhonya ugima wa wanhu wose weli muumwanza na gweye.’ \v 25 Avo wayangu fungeni moyo! Kwavija nomtamanila Imulungu, golawilila kamba viyanongele. \v 26 Lakini tokwasigwa kuna ikisiwa kiyagwe.” \p \v 27 Kilo cha longo na nne, twasigwa na ubeho kuna ibahali ya Meditelania, kilo kikulu walosaji wasinhukila wa behi na isi inyalile. \v 28 Wahumulusa hasi luzabi lufungigwe kinhu kizito kuzahila utali wa mazi, wapata utali wa mita malongo mane. Abaho watenda vivo kabili wapata malongo madatu. \v 29 Wadumba kamba imeli sikuichole kuna gamabwe avo wahumulusa nanga nne kuchugu cha imeli, wapula uche himahima. \v 30 Abaho walosaji walonda kutoloka, wahumulusa ikigalawa kidodo mgamazi na waitenda ochola kwika nanga kuulongozi wa imeli. \v 31 Lakini Paulo kamulongela mkulu wa wakalizi na wakalizi, “Kamba walosaji wano hawasigala mumuno mwiimeli, sambimutamanile kuhonyeka.” \v 32 Avo wakalizi wazikanha nzabi ziigogile ngalawa ndodo na kuileka ichole. \p \v 33 Usiku haunakucha, Paulo kawapula wanhu wose waje, “Kwa siku zose longo na nne mukala munyawanyawa, hamudile kinhu chochose. \v 34 Lelo nowapula chonde muje ndiya ili mupate nguvu ya kugendelela kuwa wagima. Kuduhu hata luvili lumoja londa lwage.” \v 35 Paulo viyamambukize kulonga avo, kasola gate, kamgwaa nhogolwa Imulungu mgameso gao, kadibanzula kasonga kuja. \v 36 Kila munhu kasamhuka, kasola gate kaja. \v 37 Wanhu wose kwa wose tukalile mwiimeli tukala wanhu magana mabili na malongo saba na sita. \v 38 Viwegute wahungula uzito wa meli, kwa kwasa uhule wa ngano mbahali. \s Meli yobeneka \p \v 39 Viuchile, walosaji hawaijuwile bule isi ayo, ila ona msanga wa mwhani, avo waitogolela kwima aho kamba yahadahika. \v 40 Wakanha zinanga wazileka mbahali, kipindi kikija wazifungula zinzabi zifungigwe muusukani, abaho wadinula digolole dili kuulongozi ili digoge beho, wachole mwhani. \v 41 Lakini wavika hanhu haziiting'hanile bahali mbili, na imeli yangama. Mwambu wa ulongozi wangama mumsanga bila kutigisika. Mwambu wa kuchugu wa imeli usonga kubeneka vihande mbuli ya mazi geli na ng'humbi. \p \v 42 Wakalizi walonda kuwakoma wafungwa wose kwa kudumba kamba wahakogelele mbaka mwhani na kutoloka. \v 43 Mkulu wa wakalizi kalonda kumuhonya Paulo, avo kawagomesa sikuwatende avo. Ila kawalagiza wose wadahile kogelela wazumhe kulawa mwiimeli na ogelele mbaka mwhani. \v 44 Wayagwe wakweleleza kwa kugoga vihande va mbao hebu vihande va imeli ibeneke. Vivo tuhonyeke siye wose na kuvika wagima mwhani. \c 28 \s Ako Malita \p \v 1 Vituvikile kuna imwhani kuno twa wagima, tujuwa kamba kisiwa kija chokemigwa Malita. \v 2 Wenekae wa aho watunogela ng'hani. Mvula isonga kutowa na kukala na beho, avo wabwinha moto na kutugoneka. \v 3 Paulo kadondola ngodi kakala yozika muumoto, mbuli ya umoto awo mgendela hasi kalawa mzingodi kamuluma Paulo na kuizingiliza mumkono wake. \v 4 Wenekae wa aho viwamone mgendela hasi mumkono wa Paulo wailongela, “Vitukona munhu ino kokuwa mkomaji, hamoja kahonyeka kufa mbahali, nhaguso ya milungu haimulekile yagendelele kuwa mgima.” \v 5 Lakini Paulo kamwasila muumoto mgendela hasi ayo na hamulumize bule. \v 6 Wanhu waja wakala omulola kamba yahavimbile hebu yalagale hasi na kufa. Lakini viwabetele kwa kipindi kitali na kona haduhu kinhu kimulawilile, wagaluka na kulonga, “Heyo kakala mulungu!” \p \v 7 Behi na hanhu aho hakala na migunda ya mkulu wa ikisiwa yakemigwe Pubulio. Avo katugoneka, kwa kipindi cha siku ndatu tukala ukae kuwake. \v 8 Tatake Pubulio kakala yawasile mulusazi kolumwa homa na kuhala. Paulo kachola kumulola, viyamambukize kumpula Imulungu, kamwikila makono gake, kamuhonya. \v 9 Viyamambukize kutenda avo, wanhu wayagwe wakalile watamu mkisiwa acho weza na wahonyigwa. \v 10 Wanhu watugwaa nhunza nyingi na kipindi vitusongile mwanza kabili, weka mwiimeli kila kinhu kitulondile. \s Kulawa Malita kuchola Lumi \p \v 11 Viibitile miyezi midatu tusonga kabili mwanza kwa meli ilawile Alekizandilia, ikemigwe, “Milungu Pacha.” Meli ayo ikala imile mkisiwa acho kwa kipindi chose cha kihuhwe. \v 12 Tuvika kudibuga da Silakusa, na tukala baho kwa siku ndatu. \v 13 Kulawa aho tugendelela na mwanza na tuvika mwiisi ya Legio. Imitondo yake beho disonga kubuma kulawa kusini, vizibitile siku mbili tuvika kudibuga da Potioli. \v 14 Ako tuwavika wayetu wamtogole Yesu, wao watupula tukale nao siku saba. Abaho tuvika Lumi. \v 15 Waetu wamtogole Yesu ako Lumi viwatuhulike tuvika, wayagwe weza kutubokela Kudigulilo da Apio na wayagwe hanhu hokemigwa Ng'anda Ndatu za wageni. Paulo viyawonile kamgwaa nhogolwa Imulungu. \s Paulo kudibuga da Lumi \p \v 16 Vituvikile kudibuga da Lumi, Paulo katogoleligwa kukala yaiyeka hamoja na mkalizi imoja wa kumkaliza. \p \v 17 Vizibitile siku ndatu, Paulo kawakema hamoja vilongozi wa Kiyahudi wa hanhu aho. Viwaiting'hane kawalongela, “Waizilaeli wayangu, hamoja sitendile mbuli yoyose ihile kwa wanhu zetu hebu kwa vihendo vetu vitubokele kwa wahenga zetu, ngodekigwa ako Yelusalemu na ngeligwa mmakono ga Walumi. \v 18 Viwaniuzile na kona sitendile mbuli yoyose ihile ya kung'homela, walonda kunifungulila. \v 19 Lakini Wayahudi viwailemile mbuli ino, niye nyhola kumwande kwa Mndewa mkulu wa Lumi, hamoja ng'hala nabule kitala chochose kwa wanhu zangu. \v 20 Lekaavo niwapula mwize nonge na mweye, niye nigodekigwa minyololo kamba vino, kwavija notogola Mkombola iwakalile ombeta wanhu wa Izilaeli keza.” \p \v 21 Wao wamulongela, “Siye hatubokele baluwa yoyose kulawa Yudea mbuli yako wala kuduhu munhu yoyose yezile hano na kulonga mbuli zako hebu yalonge chochose kihile kumwako. \v 22 Lakini yokuwa vinoga tukuhulike mwenyego ulonge magesa gako, kwavija siye tojuwa kamba kila hanhu wanhu okilema kibumbila kino.” \p \v 23 Avo wapanga kuiting'hana, na wanhu wengi wavika kuyakalile. Toka imitondo mbaka ichungulo Paulo kawasimulila na kuwafambulila mbuli za Undewa wa Imulungu kageza kuwatenda wamtogole Yesu kwa kusoma Malagizo ga Musa na maandiko ga watula ndagu wa Imulungu. \v 24 Wanhu wayagwe wazitogola mbuli zake, ila wayagwe hawamtogole bule. \v 25 Viwalekile kuilumba wenyego, wasegela, Paulo viyamalile kulonga mbuli ino, “Loho Yang'alile kalonga goya kwa wahenga zenu kubitila mtula ndagu wa Imulungu Isaya! \v 26 Kalonga, \q ‘Genda ukawalongele wanhu wano, \q kuhulika mohulika, lakini hondamujuwe bule, \q kulola molola, lakini hondamone, \q \v 27 Kwavija mizoyo ya wanhu wano midala, \q wasila magwiti gao, \q wafing'hiliza meso gao. \q Maza wadahile kulola kwa meso gao, \q na kuhulika kwa magwiti gao, \q na kujuwa kwa mizoyo yao, \q wahanibwelele niye, \q na niye nahawahonyile.’ ” \p \v 28 Paulo kamambukiza kulonga, “Avo mujuwe kamba usenga wa Imulungu kuwakombola wanhu, ugaligwa kwa wanhu haweli Wayahudi na wao ohulika. \v 29 Paulo viyamambukize kulonga avo, Wayahudi wachola mzikae zao kuno oibamilila.” \p \v 30 Kwa kipindi cha miyaka mibili Paulo kakala mng'anda iyapangile, mumo kawagoneka wanhu wose wezile kumulamusa. \v 31 Kawapetela wanhu mbuli za Undewa wa Imulungu na kuwafundiza mbuli za Mndewa Yesu Kilisito, kalonga kwa kugangamala na kubwihila.