\id JHN Kamano-Kafe \ide UTF-8 \h Jon \mt1 Jon \mt2 Knare Musenke Joni Kre'nea Naneke \c 1 \s Kemo vahe fore hu'nea naneke \p \v 1 Ese agafare Ke me'neane, higeno ana Kemo'a Anumzane me'ne, ana Kea e'i Anumzane. \v 2 Ese agafarera Agra Anumzane tragoteno mani'neane. \v 3 Maka'zana Agrake'za tro hu'ne, hagi mago'zana ru kampintira fore osu'ne, makazana Agrake tro hu'ne. \v 4 Agripi asimura me'ne, hagi ana asimumo'a vahe'mofo Masa'e. \v 5 Ana masamo'a hanizana remsa hunetreankino hanizamo'a agateore'ne. \p \v 6 Hagi mago nera Anumzamo huntegeno e'ne, Ana ne'mofo agi'a Joni'e. \v 7 Ana ne'ma e'neana, Masamofo naneke hanigu e'ne. Ana hanige'za naneke'a nentahiza zamentinti hugahaze. \v 8 Agra ana masa omani'ne, hanki ana masamofo naneke hu'ama hanigu e'ne. \p \v 9 Agra tamage masamo ama mopafi maka vahe remsa huzmentesigu ne-e. \v 10 Ama mopafi Agra mani'ne, hagi Agra'a ama mopa tro hu'ne, hu'neanagi ama mopafi vahe'mo'za Agrira antahi'za ke'za osu'naze. \v 11 Agra'a vaheku huno e'ne, hianagi Agri vahe'mo'za ovare'naze. \v 12 Hianagi iza'zo nevare'za Agri agifima zamentintima nehaza vahe'mokizmia, Agra'a hugnare hige'za Anumzamofo mofavre se'naze. \v 13 Hagi Anumzamofo mofavrema senazana arera afa zamesitero, vahe avesitero, neve avesitera forera osunazanki, Anumzamo zamazeri fore hu'ne. \p \v 14 Ana Kemo vahe fore huteno, tagri'ene mani'ne. Agri masazama'a tagra ke'none, magoke ante'nea Ne'mo hanave'ane masa zama'ane Nefantegati e'ne. Asunku zamo'ene tamage kemo'a avite'nea Nere. \v 15 Joni'a huama huno Agriku hu'ne. Agra kezatino amanage hu'ne, nagrama amama nehuana Agriku nehue, nagri namage'ma ne-emo'a, nagrira nagateretfa hu'ne. Na'ankure nagra fore osu'nogeno Agra pusante fore huno mani'neane. \v 16 Higeta tagra ana maka'mota hakare zana Agripi avitenefinti e'nerunkeno, asunku huranteno muse zama'a agumpi agumpi huno neramie. \v 17 Na'ankure kasegea Mosesempi tami'ne. Hagi asunku'zane tamage kea, Jisas Kraisimpi tami'ne. \v 18 Mopafi vahe'mo'a magore huno Anumzana onketfa hu'ne. Anumzamofo mofavrea magoke mani'neno, Nafa'amofo asumpinka mani'ne, Agra'a Anumzana mani'neno huama hu'ne. \s Joni'a agra'agu huama hu'nea naneke \r (Mat 3:1-12; Mak 1:1-8; Luk 3:1-18) \p \v 19 Hagi Jiu kva vahe'mo'za, mono kva pristi vahe'ene Livae vahera Jerusalemi kumateti huma zamantage'za Jonina antahigeku vu'za, Kagra azage? hu'za ome antahige'naze. \v 20 Antahigageno'a agra huama nehuno vahane osuno, huama huno, Nagra tamazahu nera Kraisi'na omani'noe. \v 21 Hige'za, hagi azaga mani'nane? Elaijago? hu'za hazageno, a'o, nagra Elaijana omani'noe huno hige'za, kagra kasnampa nero? hu'za antahigageno, agra kezmi nona huno, i'o huno hu'ne. \v 22 Hagi hurantagetama e'nona vahe ome zamasmisunku nehune. Azaga mani'nane huta kagrikura ome zamasmigahune? Kagragura azage hunka nehane? \v 23 Hazageno Agra anage hu'ne, \bdit Mago Kezanke ka'ma mopafi mani'neno keza tino, Ramofo ka azeri ante fatgo hiho huno Aisaia kasnampa ne'mo korapa hunte'nea ne' mani'noe. \bdit* (Ais 40:3.) \p \v 24 Hu'zmantage'za e'naza Farisi vahe'mo'za, \v 25 zamagra antahige'za, amanage agriku hu'naze, kagra Kraisigafi, Elaijagafi, mago Kasnampa ne'ma omaninenka, nahigenka mono tina fre nezmantane? \v 26 Joni'a kenona zamirera anage hu'ne, nagra amne tintfanteti mono tina frenermantoe. Hu'neanagi tamagri amunompina magora tamagra keta antahita osu'naza ne' oti'ne. \v 27 E'ima Agra nagri nmage'ma esanimofona Agri aga'nona knare osu'noankina katu ofegahue. \v 28 Ana nanekea Betani kumara Jodani timofo asoparega Joni'ma mono tima frenezmanterega antahigazageno zmasami'ne. \p \v 29 Anante kotigeno Jisasi'a agrite egeno negeno, Joni'a amanage hu'ne, keho, Anumzamofo Sipisipi anentara, ama mopafi vahe'mokizmi kumira, Agra eri atregahie! \v 30 Ama'ne ana nera, Agriku'ma hu'na nagrama kema hu'noana, nagri namge'ma esnia nera, nagrira nagatereno ra agi eri'nea nere, nagra fore osu'nogeno, Agra korapa Agraragisa mani'nea nere. \v 31 Nagra antahi'na ke'na Agrira osu'noanagi, Israeli vahe'mo'za Agrira antahiza keza hanaze hu'na, nagra ena mono tina eme frezmante'noe. \v 32 Joni'a huama huno amanage hu'ne, Nagra kogeno Avamura maho namamo hiaza huno monafinti eramino Agrite emanige'na ke'noe. \v 33 Nagra ke'na antahi'na Agrira osu'noanagi, mono tima frezmanto huno'ma hunante'nea ne'mo'a anage huno nasmi'ne, kesnankenoma Avamumo'ma monafinkati'ma eramino Agrite'ma emani'nea ne'mo, Agra Ruotge Avamupina mono tina fre zamantegahie hu'ne. \v 34 Nagrani'a kete'na, huama hu'na ama Anumzamofo mofavre hu'na neramasmue. \s Jisasima ese disaipol eri'za vahe'a zamavare'nea naneke \p \v 35 Anante zupa Joni'a, amage'ma nenta'a disaipoli netrema'ane oti'neno, \v 36 Jisasi'a ne-egeno Joni'a negeno amanage huno hu'ne, Keho, amu Anumzamofo Sipisipi anentare, \v 37 anage hige'ne, Joni amagema nenta'a disaipol netremoke nentahi'ne, Jisasi amage'anteke vu'na'e. \v 38 Jisasi'a amage'a nevakeno rukrahe huno neznageno, \wj Na'anku nehakra'e? \wj* huno znantahigege'ne, Rempi hurami ne'moka inante Kagra nemanine? hu'ne antahigena'e. \v 39 Agra anage zanagriku hu'ne, \wj E'netna tanagratani'a emege'o \wj* hige'ne, Agrane vuke nemania nonkuma omenege'ne ana zupa Agrane mani'nakeno, 4 kiloki hu'ne. \v 40 Hagi nanterana mago'mo Joni hiankema antahiteno Jisasi amage'ma vu'nea nera Endru'e, Saimon Pitana nefu'e. \v 41 Hagi Endru'a, Jisasima keteno pusante Endru'a nefu Saimoni keno, amanage huno asami'ne. Tagra hago Mesaiana hakreta erifore hu'none. (E'i ana agima eri rukrehe'ma hu'neana Kraisi'e hu'ne.) \v 42 Jisasinte Endru'a, Saimonina avreno vu'ne. Vigeno Jisasi'a negeno anage huno asmi'ne, \wj Kagra Saimonige Joni nemofoga mani'nane, kagri kagi'a Sifasi'e hugahaze.\wj*\f + \fr 1:42 \fr*\ft Pita'e hu'nea agimofo agafa'a have hu'ne. \ft*\f* (E'i ana agima eri rukrehe'ma hu'neana Pita'e hu'ne.) \s Jisasi'a Filipine Nataniel kizni zanagi hu'nea naneke \p \v 43 Mseno kotigeno Jisasi'a Galili vunaku nehuno Filipi ome negeno, \wj Nagri namage anto\wj* hu'ne. \v 44 Hanki Filipi'a Betsaidati ne' Andrune, Pitakiznia rankuma zani'areti nere. \v 45 Filipi'a, Natanieli'e nehaza ne' kefore huteno amanage huno asmi'ne, Mosesi'ene kasnampa vahe'mo'zama avontafepima agenke'ama krente'naza Ne'ma, Nazareti kumateti Josefe nemofo Jisasi'e hu'naza nera hago hakreta erifore hu'none, huno asmi'ne. \v 46 Natanieli'a anage huno Filipina antahige'ne, Nazaretia knare'zana efore hugahio? Filipi'a anage hu'ne, kagraka'a enka emego. \v 47 Natanieli'a Agritega ne-egeno Jisasi'a negeno amanage hu'ne, \wj Keho, tamage Israeli vahere agu'afina havige hu'zana omne'ne! \wj* \v 48 Natanieli'a Agriku anage hu'ne. Kagra inankna hunka nagrira nage'nane? Jisasi'a ke'nona huno amanage hu'ne, \wj Filipi'a kagi osu'negenka fiki zafa agafafi mani'nanke'na ko kage'noe. \wj* \v 49 Higeno Natanieli'a Agri ke'nona amanage hu'ne, Hurami nere, Kagra fatgo hunka Anumzamofo nemofoga mani'nane. Kagra Israeli vahe'mokizmi Kini nere. \v 50 Higeno, Jisasi'a ke'are anage huno asmi'ne, \wj Na'ankure Nagrama hu'na fiki zafa agafafi mani'nanke'na kage'noema huazanku kamentinti nehano? Henka'a agatere'neaza ruzahu'za kagra kegahane. \wj* \v 51 Higeno Jisasi'a mago'ane amanage huno Natanielina asami'ne, \wj Tamagerafa hu'na Nagra kagrira negasamue, kagra negesankeno mona kafamo'a anagisigeno, Anumzamofo ankero zagamo'za, Vahe'mofo Mofavrere mareriza tamiza nehanigenka kegahane.\wj* \c 2 \s Tintfanu waini tro hu'nea naneke \p \v 1 Hagi tare knamofo amefi knazupa, arave hunaku Kana kumate Galili kaziga nehazageno, Jisasi nerera'a anante mani'ne. \v 2 Ana hige'za Jisasine Agri amagenentaza disaipol naga'anena, aravema huku'ma hazarega zamagi hazage'za vu'naze. \v 3 Wainima vagaregeno'a, Jisasi nerera'a asmino, waini tina hagovagare'ne huno Agrira asmi'ne. \v 4 Higeno Jisasi'a nererana amanage huno asmi'ne, \wj Ama a' moke, Nagra naza ama zampina huku hugenka nehane? Nagri kna zahufa efore osu'ne. \wj* \v 5 Jisasina nerera'a eri'za vaheku anage huno zamasmi'ne, Agrama inankna kema tamagri'ma tamasminia'zana hiho. \v 6 Higeno keana 6si'a havereti tro hunte ti afi kavo Juda vahe'mokizmi avu'avapina kavofinti ankehi'za tina fre'za avu sese nehazane, tina mago 100 lita azeritere huga tin kavorami me'ne. \v 7 Jisasi'a eri'za vahe huzmanteno \wj Ana kavo zagafi ti ome afi viteho \wj* hige'za tina ome afi vite'naze. \v 8 Higeno Jisasi'a anage hu'ne, \wj Anampinti mago'a afita ne'zante kva hu'nea nera ome amiho,\wj* hige'za afi'za ome ami'naze. \v 9 Ana ne'mo tima neno keana waini ti fore higeno, igati efore hu'neo antahino keno osu'ne, (hagi tima omefi'naza vahe'mo'za antahiza ke'za hu'naze), kavete kva hu'nea ne'mo aravema hia ne' asmino, \v 10 maka vahe'mo'za pusante knare wainia tagi zamige'za kema hazage'za, aza vahe'mo'za netageno, anante evurami'nea wainia tagi zamige'za nenaze. Nehazanagi kagra knare wainia ante'nanteti menina eri fore hane! \v 11 Ama kaguvazana Agra'a ese erigafa huno Jisasi'a Galili kaziga Kana kumate nehuno, Agri'a hihamu masa zama'a eri ama hige'za, Agri amage nentaza disaipol naga'mo'za Agrite zamentinti hu'naze. \v 12 Anama huteno Jisasi'a Kapaneamu urami'ne, Agrane nerera ene afuhe'zane amagema nentaza disaipol naga'anena ana kumate vu'za mago'a zagegna umani'naze. \s Ra mono nompinti Jisasi'a zamahenati'nea naneke \r (Mat 21:12-13; Mak 11:15-17; Luk 19:45-46) \p \v 13 Hagi Jiu vahe'ma kinafinti zamare'nea (Pasova) ne'za'ne knamo kofta higeno Jisasi'a Jerusalemi kumate mareri'ne. \v 14 Vuno ra mono nompi omege'neana vahe'mo'a bulimakaoma, sipisipi'ma, maho namane, zago rezahe nehaza vahe'mo'za tra omente emente hu'za maketi nehazageno ome zamage'ne. \v 15 Ome zamageteno nofite kano tro hiazamo ra mono nompintira sipisipi'ne bulimakaone vahe'ene zamahenati'netreno zagoma rezahe'ma nehaza naga'mokizmi zagoa ruherafi netreno, ita zamia eriruvahe huherfi'ne. \v 16 Hagi maho namama maketima nehaza vaheku, \wj Ama nama avreta viho. Nafa'nimofo nona maketi kumara eri tro osiho, \wj* huno zamasmi'ne. \v 17 Agri amage nentaza disaipol naga'mo'za, kasnampa vahe'mo'za avontafepi kre'nea kegu zamagesa antahi'naze. Amanage huno kre'ne \bdit Kagri noma kegava hu'na mani'navesizamo'a nagu'afina tusiza huno navenesie. \bdit* (Sam-Zga 69:9) \v 18 Jiu vahe'mo'za Agriku anage hu'naze, Kagra inankna avame'za tagrira huraverisanketa negeta ama nera mrerisa nere huta hugahune? \v 19 Hazageno Jisasi'a ana kemofo nona'a amanage hu'ne, \wj Ama ra mono nona tgana vazitma eri haviza hinkeno tagufa zagegna manite'na azeri oti'neno, \wj* huno hige'za, \v 20 anante Jiu vahe'mo'za anage hu'naze, 46'a zagegafu eri fri'za ama mono nona ki'naze. Hagi Kagra inankna hunka tagufa zage knafina kigahane? \v 21 Hianagi ra mono nonku'ma kema hu'neana, Agra avufagu hunteno hu'ne. \v 22 Anagema hu'nere, fri'nefinti'ma otige'za, Agri amage nentaza disaipol naga'mo'za e'inahu zanku hu'ne hu'za zamagesa antahi'naze. Nentahi'za avon tafemo hu'nea kere ene, Jisasi'ma hu'nea nanekere zamagesa nentahi'za zamentinti hu'naze. \s Jisasi'a maka vahe zamagu'a ke'nea naneke \p \v 23 Hagi kinafinti zamavare'nea kna antahimiza (Pasova) muse ne'zama ne'knare Jerusalemi mani'nege'za, hakaremo'za kaguvazama Agrama hiazana nege'za ke'naze Agri agire zamentinti hu'naze. \v 24 Hu'nazanagi, Jisasi'a Agra kazigatira antahi ozami'ne. Na'ankure miko vahera Agra zamantahino zamage'ne. \v 25 Na'ankure, Agra antahiantahi zankura upara osu'neankino magomo'a hugesa osugahie. Na'ankure Agra vahe'mofo agu'afina na'a me'neo, ko antahino keno hu'ne. \c 3 \s Nikodimasi'a, Jisasi antahige'nea naneke \p \v 1 Hagi Farisi vahepinti mago nera agi'a Nikodimasi, Jiu vahe'mokizmi mono kanisol ne' mani'ne. \v 2 E'i ana ne'mo'a kenage hanimpi Jisasinte eno amanage huno antahige'ne. Rempi hurami ne'moka antahi'none, Kagrama hurami ne' Anumzamofontegati e'nane. Mago'mo'a Kagrama nehanaza huno amanahu avame zana osugahie, Anumzamo agrane mani'nesimo hugahie. \v 3 Higeno Jisasi'a kenona'a amanage huno asami'ne, \wj Tamagerafa hu'na ama kea negasamue. Runema kasefa osnimo'a, Anumzamofo kumapina uofregahie, \wj* \v 4 Nikodimasi'a kenona'a huno, inankna huno ra vahe'mo'a ete osi mofavregna huno fore hugahie? Ete ra vahe'mo'a anta'amofo arimpafina ufrenkeno eteno kasentegahifi? \v 5 Higeno Jisasi'a ana kemofo nona'a amanage huno asmi'ne, \wj Tamagerafa hu'na kagrira negasamue. Aza'o tinteti'ene Avamuteti'ene kasefa osnimo'a, Anumzamofo kumapina uofregahie, \wj* \v 6 \wj Mopafi vahe'mo'ma kasente'nesiana vahere. Hanki Ruotge Avamu'mo'ma eri fore hu'nesia zana avamure.\wj* \v 7 \wj Amama kasamisua zankura Nagriku hie hunka kmanogura osunka, kagra etenka kasefa mofavre hampro, \wj* \v 8 \wj Zahomo'a inantega vunaku hirega nevigenka agasasa'a nentahine. Hagi inantegati eteno, inantega nevio antahinka kenka nosane. E'ina hu'za mika vahe'mo'za Avamupina kasefara nehaze. \wj* \v 9 Higeno Nikodimasi'a ana zanku, amanahu zamo'a inankna hugahie? huno higeno, \v 10 Jisasi'a ana kemofo nona'a amanage huno hu'ne, \wj Israeli vahe'mokizmi rempi huzami ne' mani'nenka, ama nanekea antahi amara nosano?\wj* \v 11 \wj Tamagerfa hu'na negasamue. Kema nehunana, antahita keta hu'nona zanku huama nehunketa, ana nanekegura tamagra antahinoramize. \wj* \v 12 \wj Mopafi zanku'ma neramasamisunketa tamagrama tamentintima osanuta inankna huta monafi zanku'ma tamasami'sunana tamentintia hugahaze? \wj* \v 13 \wj Mago'mo'a monafinka mrerino ovu'ne. Hagi Agra monafinkati'ma erami'neana, Vahe'mofo Mofavremo erami'ne.\wj* \v 14 \wj Mosesema hagage kokampi osifa'vema erintesga hu'nea kna hu'za, Vahe'mofo Mofavrea azeri antesga hugahaze.\wj*\f + \fr 3:14 \fr*\ft Nam-Ham 21:9\ft*\f* \p \v 15 \wj Hanigeno aza'o, Agripi amentinti hanimo'a, manivava asimu erigahie. \wj* \p \v 16 \wj Anumzamo tusiza huno mopafi vaheku avesi nezmanteno, magoke ante'nea Ne'mofavre'a zami'ne. Agrite zamentinti hanamo'za fanane osu'za manivava zamasimu erigahaze. \wj* \v 17 \wj Na'ankure Anumzamo Mofavre'a huntegeno ama mopafima e'neana, mopafi vahe refko hinogu huntegeno ome'ne. Hagi Agripinkati vahe'mo'za zamagu'vazizana erisaze huno huntegeno erami'ne. \wj* \v 18 \wj Aza'o Agrite'ma amentintima himofona refko huno nanekea hunonte, iza'o Agrite'ma amentintima nosimofona, trate ko avrenteno keaga hunte'ne. Na'ankure Anumzamofona magoke Mofavre'amofo agirera, agra amentinti osigu ana nehie. \wj* \v 19 \wj Nanekema huzmante'siana, ama kemofo agafare huzmantegahie. Masamo'a ama mopafima efregeno'a, vahe'mo'za hani avu'ava'zanku avesinente'za masamofona avesi onte'naze. Na'ankure havi zamu'zamake'za hu'naze. \wj* \v 20 \wj Aza'o havizama nehia vahe'mo'a, tavi'mofona zamesra hunente'za, masarera nomaze. Na'ankure haviza nehazazamo eama huzanku nomaze. \wj* \v 21 \wj Hu'neanagi aza'o tamage avu'ava'ma nehimo'a tavitera egahie. Na'ankure hakaremo'za nege'za Anumzamofo avenesiaza nehie hu'za hugahaze.\wj* \s Joni'a Jisasinku hu'nea naneke \p \v 22 Hagi ananteti Jisasi'a amagenentaza disaipol naga'ane, Judia kaziga vu'za mago'a kna umani'ne'za mono tina fre zamante'naze. \v 23 E'i ana knafi Joni'a, Salim kumamofo tava'onte Ainoni kumate mono tina frezmante'ne. Na'ankure anantega rama'a tina me'nege'za vahe'mo'za ete'vute hu'za mono tina fre'naze. \v 24 Na'ankure Jonina kina huonte'naza knafine. \p \v 25 Ana nehazage'za Jonima amage nentaza disaipol naga'ane, mago Jiu ne'ene, Juda vahe'mokizmi avu'avapi ti fre'za avu sese nehaza zanku keaga hu'naze. \v 26 Nehu'za Joninte e'za amanage hu'za asmi'naze. Hurami (Rabbai) ne'moke, Jodani timofo kantu kaziga kagrane mani'neama, Agri agi hu'ama hu'nana ne'mo'a, mono ti frenezmantege'za mika vahe'mo'za Agrite nevaze. \v 27 Hazageno Joni'a anage hu'ne, mago vahe'mo'a, Mago zana e'origahie, ana hugahianagi monafinkati mago'zama amisigeno'a amne erigahie. \v 28 Tamagratmi antahi'nage'na amanahu kea hu'noe, Nagra Kraisi'na omani'noe hu'na hu'noe. Hianagi Agrira azeri henka atreno, nagrira pusante hunantege'na e'noe. \v 29 Mago vemo'ma a'ma erinaku nehigeno rone'amo oti'neno antahi nemino, aravema huku hia vahe'mofo ageru nentahino muse nehie. E'ina higu nagrira muse zamo'a avite'ne. \v 30 Agri agimo marerisigeno nagri nagimo uramisie. \p \v 31 Agra anagamiti e'nemo'a maka'zana agatere'ne, aza'o ama mopafinti'ma e'nesimo'a, ama mopafi vahekino, ama mopafi zankuke kea hugahie. Agra aza'o monafinkati'ma e'nemo'a, Agra maka'zamofona zamagtere'ne. \v 32 Agrama antahino keno hu'nea zante Agra naneke'a huama nehie, hianagi mago'mo'e huno agi agenke'a antahi anira osu'ne. \v 33 Iza'o, Agri agi agenke'a erimo'a, tamage huno Anumzamofo nanekegura nehie. \v 34 Na'ankure Agrira Anumzamo huntege'no e'neankino, Anumzamofo keaga nehie. Na'ankure Agra refko osuga'are Avamura aviteno ami'ne. \v 35 Nefa'a, Nemofona avesinteno mika'zana kva hugahie huno, Agri azampi ante'ne. \v 36 Aza'o Nemofonte amentintima hanimo'a manivava asimura erigahie. Hagi iza'o Nemofo kema rutagresimo'a manivava asimura e'origahie. Hanki Anumzamofo tusi'a rimpahe knazamo agrite megahie. \c 4 \s Jisasi'a Sameria a'ene kegaga hu'nea naneke \p \v 1 Hagi Jisasi'a antahiama Farisi vahe'mo'za hu'za Jisasi'a, Jonina agatereno rama'a amage antesaza disaipol nagara zamazeritru huno, mono tina frenezmante hu'za nehazanke antahi'ne. \v 2 (Anage hazanagi Jisas'a Agra'a mono tina freozmante'ne. Hagi Agri'ma amage nentaza disaipol naga'mo'za mono tina fre zamante'naze.) \v 3 Judia kaziga atreno Agra mago'ene Galili vu'ne. \v 4 Galilima vunakura Sameria mopa kazigati nevaza kantega rugitagino vu'ne. \v 5 Anante Sameria mopa kaziga nevuno, ana mopafi mago kuma agi'a Sika nehazare uhanati'ne. Korapara Jekopu'a ana mopa tva'oma'are me'nea mopa, Josefena ami'neane. \v 6 Ana kuma tva'onte Jekopuna tinkeri'a me'ne. Hagi Jisasi'a kama e'nea zamo avesra higeno ana tinkerire umanigsa hu'ne. Feru avame zageha higeno anante umani'ne. \p \v 7 Anante mago Sameria a'mo ti afinaku ana tinkerire egeno, Jisasi'a ana a'mofonku huno, \wj Tina afi namio \wj*huno hu'ne. \v 8 Na'ankure Agri amage nentaza disaipol nagara rankumategati ne'za mizasenaku zamagra vu'nazageno mani'neno anagea hu'ne. \v 9 Anage higeno ana Sameria a'mo Jisasinku huno, Kagra Jiu ne' mani'nananki nahigenka Sameria a' monagura, tina afi namio hunka nantahi'negane? (Na'ankure Jiu vahe'mo'za Sameria vahe'enena tragote'za nomanize.) \v 10 Jisasi'a ana ke nona'a anage huno asami'ne, \wj Anumzamo negamia musezama antahi'nenkasina, iza'o kantahigeno kagriku'ma, tina afi namige'na na'neno nehia ne'ma kagra antahigankeno, Agra asimu eri tina kamisine. \wj* \v 11 Ana a'mo Agriku huno, Ra ne'moke Kagra tima afisana tafena e'ori'nankeno tinkerimo'a zaza huno urami'ne. Hagi Kagra igati ana asimu eri tina afigahane? \v 12 Jekopu neragehona Kagra agterenka onaga'a mani'nampi? Na'ankure agra ama tinkeria tamine, agra ana tinkerifinti nenege'za, mofavre naga'amozane afu'zaga'amoza ne'naza tine. \v 13 Higeno Jisasi'a ana a'mofo ke nona'a huno asmi'ne, \wj Maka'mo'za ama tima nesanuza ete ru'ene tinkura zamesigahie. \wj* \v 14 \wj Hianagi izano Nagrama amisua tima nesuno'a, mago'ene tinkura ave'osigahie. Hianagi Nagrama aminaku nehua timo'a, kampu'i timo hiaza huno agu'afi me'neno, evava nehuno manivava asimu amigahie.\wj* \v 15 Higeno ana a'mo Agriku amanage hu'ne, Ra nemoka, ana tina namigeno, nagrira tinkura nave'osisige'na tima afi'zantera oma'neno, huno hu'ne. \v 16 Agra ana akura huno, \wj Vunka, negavena ome ke hunka avrenka amare eno. \wj* \v 17 Higeno ana a'mo kenona'a huno asmi'ne, Nagra ve onte'noe higeno, Jisasi'a ana ara anage huno asmi'ne, \wj Kagra vema onte'noe hunkama nehanana tamage hunka nehane, \wj* \v 18 \wj na'ankure kagra kotenka 5fu'a ve eri'nane, hagi menima kagrane mani'nea vea negave'a omani'ne. E'igu kagra tamage hunka nenasmine. \wj* \v 19 Higeno ana a'mo Agrira asmino, Ra nemoke, nagrama negagoana Kagra mago kasnampa ne' mani'nane. \v 20 Tagrira tafahe'za ama agonafi monora hunte'naze. Jiu vahe'motma Jerusalemi kumateke monora huntegahaze hutma tamagra nehaze. \v 21 Higeno Jisasi'a amanage huno ana ara asami'ne, \wj Ama a'moka, kema hanua kerera kamentinti huo, mago kna ne-eankino efore'mahina, ama agonafino, Jerusalemi kumatero tamagra Nerfantera monora huontegahaze.\wj* \v 22 \wj Tamagra ontahi'naza zante monora nehaze, tagra antahi'nona zante monora nehune. Na'ankure vahe'ma zamagu'vazizana Jiu vahe'motafi me'ne.\wj* \v 23 \wj Hianagi mago kna ne-ea knamo'a hago menina ama fore hu'ne. Nenfama tamage mono hunteku hanamo'za, avamupi tamage avu'avateti monora huntegahaze. E'inahu hu'za mono'ma huntesaza vaheku Nenfa'a nehakre.\wj* \v 24 \wj Na'ankure Anumzana Agra Avamure, hu'negu mono'ma hunteku hanamo'za, zamagra zamagu'areti avamuzmifi tamage monora huntegahaze.\wj* \v 25 Higeno ana a'mo Agrira amanage huno asmi'ne, Nagra antahi'noe Mesaia'a (tazahu ne') egahie, (Kraisi'e hu'zama agima ante'naza nera), \f + \fr 4:25 \fr*\ft Hibru kefina Mesaia'a hu'neana tzahu nere, Griki kefina Kraisi'e hu'neana tazahu nere, English kefina Savior hu'neana tazahu nere hu'ne. \ft*\f* ana ne'ma esnuno'a, maka'zana tasmi ama hanigeta antahi'gahune. \v 26 Jisasi'a ana ara asmino, \wj Ama nanekema nehua ne'mona ana ne' Mesaia'ne. \wj* \p \v 27 Anage nehakeno Jisasima amage'ma nentaza disaipol nagara anante enehanatiza ana a'ene naneke nehige'za nege'za antri nehu'za hakare antahintahi hu'nazanagi, nazanku nehakre huge, nazanku a'ene kegaga nehie? Hunora mago'mo'a antahi onke'ne. \v 28 Anante ana a'mo tinkavo'a netreno, rankumatega viazamo vene'ne zaga ome zamasmino, \v 29 Eta eme keho, maka'zama hu'noa zanku'ma huama huno nasmi'nea nera, Kraisi'ema hu'naza ne' e'negahie? \v 30 Ome zamasmige'za, rankumara atre'za zamagra atirami'za Agritega e'naze. \p \v 31 Vahe'ma zamarenaku vu'nege'za amage nentaza disaipol naga'mo'za Jisasina tutu hunte'za, hurami ne'moka (Rabbai), ne'zana no hu'naze. \v 32 Hianagi Jisasi'a zamasmi'no, \wj Nagrama nesua ne'zama me'neana tamagra onke'naze, \wj* huno zamasmi'ne. \v 33 Anage hige'za amagema nentaza disaipol naga'mo'za, ke ohumi ahumi nehu'za, zamagra hu'za mago'mo ne'zana eme amigeno ne'neno Agra nehifi? \v 34 Jisasi'a amanage huno zamagrira zamasmi'ne, \wj Nagri ne'zana aza'o hunantege'na e'nomofo avesite eri'zama'a eri vagaresanugu hunantege'na e'noe. \wj* \v 35 \wj 4'a ika maniteta tamagra hozama hamare kna me'ne huta nosafi? Nagra neramasmuanki keho, kesga hutma hozafina tmua keho, ne'zamo afureno ta'nefa ruherafino hoza hamare kna kofta nehie. \wj* \v 36 \wj Ana ne'zama hamare'namo'za hago mizazamia knare hu'za eri'naze. Hagi ana raga'ama hamare'nazana manivava mani'zante vahera zamare'za vu'naze, ana nehina aza'o hozama nehankremo'ene, hozama nehamremokea, zanagu'a musena magoka hugaha'e. \wj* \v 37 \wj Na'ankure ama ana nanekea tamage ke me'ne. Mago'mo hoza hankretegeno, rumo hoza nehamare hu'za nehaze.\wj* \v 38 \wj Tamagra zamaza hutma avimzana ose'naza hozafi Nagra huneramantoe, rumo'za amuho hu'za eri'za hankre'naza hozafi, tamagra ne'za hamare'sagu huneramantoe.\wj* \p \v 39 Sameria rankumateti hakare vahe'mo'za Agrite zamentinti hu'naze. Na'ankure ana a'mo'ma huno maka'zama nagra ko'ma hu'noa zana, Agra huama hunante'ne. \v 40 E'inage hige'za, Sameria vahe'mo'za Jisasinte e'za, tagrane manigahane hu'za hanaveti'za antahigageno, Agra tare zagegna zamagrane mani'ne. \v 41 Hagi Jisasi'ma zamasmia ke nentahi'za, hakare'a ontahi'naza vahe'mo'zane zamentinti hu'naze. \v 42 Zamagra ana ara amanage hu'za asmi'naze, kagrama hana kegukera tamentinti nosune, hagi tagra tagesafinti antahita tamentinti nehune. Agra tamage maka kokankoka vahe'mota tazahu nere. \p \v 43 Tare zage knama maniteno, Jisasi'a ana kumara atreno Galili vu'ne. \v 44 Na'ankure Jisasi'a Agra'a huama huno, Kasnampa (profet) vahe agi'a mopa agafa'arera erisaga osugahaze huno hu'ne. \v 45 Hagi anante Galilima ehanatige'za, kinafinti zamare'nea knagu nentahiza muse ne'za kreza nenaza knarera (pasova) Jerusalemi vu'ne'za ke'naza vahe'mo'za musena hunte'naze. \s Kamani ne'mofo mofavre krifinti azeri knamre'nea naneke \p \v 46 Ana hazageno Kana Galili kaziga, tinteti waini'ma trohu'nea kumate eteno e'ne. Anante mago kamani eri'za ne'mofo mofavre'mo Kapenium kumate kri erino mase'ne. \v 47 Jisasi'a Judia atreno Galili kaziga ehanatia kema nentahino'a, kri eri'nea mofavre'mofo nefa'a Agrite viazamo asuragi kefinti, Enka mofavre ni'a eme azeri so'e huo huno nemofo'a fri'kante mase'negeno antahige'ne. \v 48 Anage higeno Jisasi'a asmino, \wj Avame'zane kaguvaza hanuazana ketetage'za, tamagra tamentintia hugahazo! \wj* \v 49 Ana kamani eri'za ne'mo'a Jisasinkura huno, Ramoke mofavreni'a frisanigi ko eramio. \v 50 Higeno Jisasi'a ana nera asmino, \wj Nonkarega vuo, negamofo'a ofrino amne mani'ne. \wj*Ana ne'mo tamage Jisasi'a nehie huno amentinti nehuno atreno ete noma'arega vu'ne. \v 51 Atreno kantega uneramige'za, kazokzo eri'za vahe'amo'za eme asami'za, negamofona kri'a atrentegeno mani'ne hu'za eme asmi'naze. \v 52 Anagema hu'za asmizageno kri'ama atrente'nea knagu zamantahigege'za zamagra asami'za, Okina wan kiloki higeno avufa teve ha'zamo'a atrente'ne. \v 53 Anagema nehazageno nefa'a agesa antahi'ne, Jisasi'a ana knareku huno, \wj Negamofo'a ofri amne mani'ne \wj* huno hu'ne, nehuno agrane noma'afi nemaniza naga'ane, maka'moza zamentinti hu'naze. \v 54 Jisasi'ma Judia kazigama atreno Galilima emanineno'a, ama'i nampa 2 avame'za eri fore hu'ne. \c 5 \s Mani fruhu kna zupa (Sabat) Betsaida tirute Jisasi'a mago ne'ma azeri so'e hu'nea naneke \p \v 1 Ana maka'zama higeno agateretegeno, Jiu vahe'mo'za mono nehaza kna fore higeno, Jisasi'a Jerusalemi kumate mareri'ne. \p \v 2 Jerusalemi kuma'mofo kaha hagente'za, Sipisipi Kafane hu'naza tavaonte mago tiru me'nege'za, Hibru kefina Betsaida\f + \fr 5:2 \fr*\ft tare kampi kre'ne, magora, Bezaida, magora Betsaida \ft*\f* hu'za nehaze. Anantera 5fu'a hanko no kinte'naze. \v 3-4 Ana hanko nontera hakare'a kri vahera mase'za mani'naze, zamusuhu vahe'ene zamagia krere hu'nea vahe'ene zamaga zamaza sti'nea vahe'ene mani'naze. \f + \fr 5:3-4 \fr*\ft Mago'a antahi'zane vahe'mo'za antahi'zana, Anumzamo ankero huntegeno ana tiru'ma ome eri kaza nehnigeno ana tirupi ese'ma tmi'nea vahe'mofo kri'amo vagaretere hu'ne.\ft*\f* \v 5 Mago nera 38'a kafufi kri eri'nea ne', ana tirutera mani'ne. \v 6 Anante maseno mani'negeno Jisasi'a negeno, za'za kna ana krifina mase'ne huno antahi'ne. Jisasi'a anage huno asami'ne, \wj Kagesama antahinana krika'a knare hugantesie hunka nentahino? \wj* \v 7 Ana kri ne'mo kenona'a asmino, Ra vahe'moka timoma kazama nehanigeno navareno ome nantesia vahera omani'nege'na, ana'ana hu'na nevuge'za rumo'za tirupina nagtere'za unermize. \v 8 Jisasi'a nentahino ana neku huno, \wj Otinka, tafeka'a renamginka e'nerinka vuo. \wj* \v 9 Hantaka huno kri'amo atrentegeno, tafe'a erirenamgino e'nerino otino agafa huno kana vu'ne. \p Ana kna mani fruhu kna (Sabat) zupa ana kaguvazana hu'ne. \v 10 Ana hige'za Jiu kva vahe'mo'za kri'ama eri amne huntea ne' antahige'naze, menina mani fruhu (Sabat) kna meno nagru hu'neankinka, naverisaka'a erinka vano osugahane. \v 11 Hianagi ana ne'mo'a huno, Kri'nima eri amne hu'nea ne'mo'a nasamino, tafeka'a erinka vuo huno hunante'ne. \v 12 Zamagra anage hu'za agrira antahige'naze, Iza ana nera huganteno, tafeka'a erinka vuo huno hugante'ne? \v 13 Hianagi azeri so'ema hunte'nea ne'mo'a, iza anara hu'neo antahino keno osu'ne, na'ankure Jisasi'a maka vahepi ruhavia huno vu'ne. \v 14 Henka Jisasi'a ana nera ra mono nompi ome kefore huno asmi'ne, \wj Ko, krika'a hago vagare, mago'ene kumira osuo, e'inama hanunka tusi'a knaza henka'a erigahane. \wj* \v 15 Ana ne'mo'a atreno viazamo, Jiu vahera ome zamasmino, Jisasi kri'ni'a eri amane hunante'ne huno zamasmi'ne. \s Jisasi'a Anumzane mago tragave hu'noe hu'nea naneke \p \v 16 E'inage hige'za, Jiu kva vahe'mo'za agafa hu'za Jisasina azeri haviza hu'naze, na'ankure ana zantamina mago'a mani fruhu kna (Sabat) zupa hu'nea zante ana hu'naze. \v 17 Hianagi Agra zamasmino, \wj Nenfa'a meninena eri'zana otreno e'neriankina, Nagra'nena eri'zana enerue. \wj* \v 18 E'i ana agafare, Jiu kva vahe'mo'za Agri ahenaku maraguza'ati'za maka kanku hakre'naze. Na'ankure Agra mani fruhu kasege hantagia zantekukera ana osu'naze. Hagi agra Anumzanku Nenfa'ema hiazamo, agrira azeri Anumzane mago tragave hia zante'ene ahenaku hu'naze. \p \v 19 E'inage hazageno Jisasi kenona zamirera amanage huno zamasmi'ne, \wj Nagra tamagerafa hu'na neramasamue, Nemofo'a Agra'a avesitera mago'zana hugara osu'neankino, ke'nesigeno Nefa'ma huveri'nesia zanke, Nemofo'a ana zanke hugahie. \wj* \v 20 \wj Na'ankure Nenfa'a, Nemofona avesinenteno, Agra maka'zama nehia zana averi nehie. Ana nehuno Nefa'a agatereno tusi'aza averi hugahie. Anama hanigeta tamagra antri hugahaze. \wj* \v 21 \wj Na'ankure Nefa'a fri' vahe'ma zamazeri otino, asimu nezmia kna huno, Nemofo'a azano, Agri'ma avesi'nimofona asimura amigahie. \wj* \v 22 \wj Na'ankure Nenfa'a Agra veara refko osugahie. Hagi maka vahe'ma refko hu'zana, Nemofo ami'ne. \wj* \v 23 \wj Ana hina maka'mo'za nefa agima eri sga nehazankna huza Nemofo agi'a erisaga hugahaze. Aza'o Nemofo agima erisaga osanimo'a, huntegeno'ma e'nea Nefana, anazanke huno agi'a erisaga nosie. \wj* \v 24 \wj Nagra tamage hu'na neramasmue, aza'o Nagri nanekema nentahino hunantege'na e'nomofonte amentinti nehimo'a manivava asimu eri'neankino, vahe'ma refko hania knafina, fri'zana agatereno ko asimu erino mani'ne. \wj* \p \v 25 \wj Nagra tamage hu'na neramasmue, knamo'a kofta huno ne-eno hago menina ama efore hu'ne, fri'naza vahe'mo'za Anumzamofo Ne' mofavremofo ageru nentahi'za, ana ageru'ma antahisnamo'za manigahaze.\wj* \v 26 \wj Na'ankure Nefa'a asimu erino mani'zamofo agafa'a Agripi me'ne. Nemofona anahu kna huno asimu erino mani'zamofo agafa'a Agri ami'ne.\wj* \v 27 \wj Ana nehuno Agra Nemofona kema hugnare hunte hanavea (atoriti) ami'neankino, vahe'ma refko hu'zana Agri ami'ne, na'ankure Agra Vahe'mofo Mofavre. \wj* \v 28 \wj Ama kegura antria osiho, na'ankure mago knama fore'ma hina kerifi asezamante'naza vahe'mo'za Anumzamofo Mofavre'agerura antahi'za, \wj* \v 29 \wj oti'za esnageno knare avu'ava hu'nesaza naga'mo'za, oti'za kasefa mani'za erigahaze. Hagi kefo avu'avazampi mani'ne'za fri'ne hanamokizmia, refako huno naneke huzmantegahie. \wj* \v 30 \wj Nagra navesitera mago'zana osugahue. Anumzamofo ke nentahi'na anante zaganena refko nehue. Ana kema refko'ma huana mago kante ante'na refko nehue. Na'ankure Nagra navesi'zantera kenontoe, hagi Agrama hunantege'na e'nomofo avesite refkoa nehue. \wj* \s Jisasi avu'ava zamofo huama hu'nea naneke \p \v 31 \wj Hagi Nagrama, tamage nehue hu'na Nagrani'agu huama hanuana, Nagra havige hugahue. \wj* \v 32 \wj Hianagi Nagri nagenkema rumo huama (testimoni) nehige'na, Agrama Nagriku huama hianke nentahi'na, tamage nehie hu'na nehue. \wj* \v 33 \wj Tamagra Joninte vahe huzmantage'za ome antahi'nazana, Joni'a tamage nanekege huzmasmi'ne.\wj* \v 34 \wj Hu'neanagi Nagrama hua kema azeri haveti kea mopafi vahe'mo'za antemiza hugahaze hu'na antahi nozamue. Hianagi Nagrama nehuana tamagri'ma tamaza huno tamagu vazinigu nehue. \wj* \v 35 \wj Joni'a lampe tavi kna huno tavi'nereno remsa hurmantegeta, ana tavikura osasi'a knafi tamagu'a musena hu'naze. \wj* \v 36 \wj Hianagi Nagrama hanua navu'navamo'a, Joni'ma hu'nea avu'ava zana agatere'ne. Na'ankure Nenfa'ma nami'nea eri'za Nagra eri vagaresanugu e'neruankino, ana eri'zama e'nerua eri'zamo, Nagrira veamokzimi zamavurera eriama huno Nafa'nimo hunantege'na e'noe huno nehie. Na'ankure Nafa'nimo hunantege'na e'noe. \wj* \v 37 \wj Nenfa'ma hunantege'na Nagrama e'noana, Nagriku huama Agra hu'ne. Hianagi tamagra mago'a knarera Agri agerura ontahitma, avugosa onke'naze. \wj* \v 38 \wj Agri nanekemo'a tamagri tamagu'afina omne'ne, na'ankure Agrama hunantege'na Nagrama e'nogura, tamagra tamentintia Agritera nosaze. \wj* \v 39 \wj Tamagra Anumzamofo avontafepi nehakraze, na'ankure tamagra mani'vava mani'zana hago eri'none hutma nentahize. Hianagi e'i ana avontafemo'a Nagriku huama nehie. \wj* \v 40 \wj Hianagi Nagrite'ma e'netma tamasimu eri'zankura tamagrira tamavesra nehie. \wj* \p \v 41 \wj Nagrira vahe'mo'za nagi erisaga (glori) hihogura nosue. \wj* \v 42 \wj Hianagi Nagra tamagrira tamage'na antahi'na hu'noe, Anumzamofo avesinte'zana tamagri tamagu'afina omane'ne. \wj* \v 43 \wj Nagra Nenfa agifi e'nogeta tamagra nonavraze, hagi mago'mo agra agire'ma esanimofona ame huta avregahaze. \wj* \v 44 \wj Tamagra inankna huta tamentintia hugahaze, tamagri'ma ru vahe'mo'za tamagima erisaga nehazana, magoke Anumzamo tamagri'ma muse huramante'sia zankura ohakre'gahazo? \wj* \v 45 \wj Nefante naneke hurantegahie hutma Nagrikura tamagesa ontahiho, kema hurmantesia nera Mosese'e, Mosesente tamentintina huta taza hugahie huta hu'naze.\wj* \v 46 \wj Hianagi tamagrama tamage hutma Mosesente'ma tamentinti hunetasina, Nagrite ene tamentinti hazasine, na'ankure agrama kre'neana, Nagriku huno kre'ne. \wj* \v 47 \wj Hianagi Mosesema kre'nea nanekema tamentinti osanutma, inankna huta tamagra Nagri nanekegura tamentintia hugahaze? \wj* \c 6 \s Jisasima 5 tauseni'a vea ne'za zami'nea naneke \r (Mat 14:13-21; Mak 6:30-44; Luk 9:10-17) \p \v 1 Hagi anazama vagaregeno'a, anantetira Jisasi'a zamatreno Galili tirumofo mago kaziga vu'ne, mago agi'a Taiberias tirure hu'za nehaze. \v 2 Tusi'a vahe krerfamo'za Agrira avariri'za vu'naze, na'ankure krima vase'naza vahe'ma kaguvazama huno zamazeri so'e hige'za ke'nagu avariri'za vu'naze. \v 3 Anante Jisasi'a agonarega mrerino amage nentaza disaipol naga'ane Agrane anante umani'naze. \v 4 Hagi Jiu vahe kinafinti zamare'nea kna (Pasova) muse hu'za ne'za ne kna'zmi atupa hu'ne. \v 5 Anante Jisasi'a, keganti kegma huno keama hakare vahe krerfa Agritega neageno Filipina asmino, \wj Inantegati bretia miza hanunke'za ama vahe'mo'za negahaze? \wj* \v 6 Hagi ama kema Jisasi'ma hiana Filipina reheno ke'ne, na'ankure Agra inankna zano hani'ana antahi'neno, reheno antahige'ne. \v 7 Filipi'a ke nona'a amanage huno asmi'ne, 2 hantreti'a silva zagoreti \f + \fr 6:7 \fr*\ft eiti'a ikamofo mizane \ft*\f* mizama hania bretimo'a, mago'mago'mo'ma osi'a neterema haniana ama vea krerfafina knarera huozmantegahie. \v 8 Anante Agri amagema nentea disaipol ne' Endru, Saimon Pita negna amanage huno Jisasina asmi'ne, \v 9 Amafi mago osi mofavre emani'neno 5fu'a bali bretigi, tare nozamegi huno eri'neanagi, asi'amo'a inankna huno ama veapina knarera hugahie? \v 10 Jisasi'a amanage huno hu'ne, \wj Zamasaminke'za mopafi maniho. \wj* Anampina trazamo hu'nefi 5 tauseni'a vahe'naza mopafi mani'nage'za, vene'ne age hampri'naze. \v 11 Hagi Jisasi'a breti erino Anumzamofonte nunamu hunteteno, erigorino mani'nare refko huno nezmino, anazanke huno nozamea zamige'za nenazageno zamu hu'ne. \v 12 Nazageno zamu'ma higeno'a, Agri'ma amage' nentaza disaipol naga'a zamasmino, \wj Atraza ne'zama'a eri atru hiho, e'inahinkeno amne zankna osnie. \wj* \v 13 Anage hige'za eri atru hazageno, 5fu'a bali bretima kori'za neneza atraza atupa atupa'a, 12fu'a eka'eka kupi eriri'naze. \v 14 E'ina hige'za veamo'za ana kaguvazama Agrama hiaza nege'za, zamagra anage hu'naze. Ama'i tamage huno Kasnampa nere, ama mopafima henka'a egahie hu'za hu'naza ne' mani'ne. (Diu-Kas 18:15.) \s Jisasima ti agofetu vu'nea naneke \r (Mat 14:22-33; Mak 6:45-52) \p \v 15 Hagi ana vahe'mo'za zamagraregati eme azeriza kini kvazmi manisie hu'za azeri otiku hazageno, Jisasi'a antahino keno nehuno, anantetira zamatreno agonarega Agraku mareri'ne. \p \v 16 Kinaga sege'za, Agri amage' nentaza disaipol naga'mo'za ana kumara atre'za hagerintega urami'naze. \v 17 Anante votifi marerite'za, hagerina takahe'za Kapenium vu'naze. Hago haninkigeno Jisasi'a zamagrama mani'narega uohanati'ne. \v 18 Hagi hagerimo'a tusiza huno kranto kranto hu'ne, na'ankure tusi'a zaho'mo atufeno egeno anara hu'ne. \v 19 Ana nehige'za kuta azotareti tina vakakiza 5fu'o, 6si'a kilo mita naza nevu'za zamagra kazana Jisasi'a hagerimofo agofetu ne-eno votimofo tavaonte erava'o hige'za nege'za, zamagra tusi zamanogu hu'naze. \v 20 Hianagi Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Ama Nagragi, korera osiho. \wj* \v 21 Anante zamagra muse nehu'za, Agrira votifi avrentazageno, vunaku zamagesa antahi'naza mopare ana votimo'a ame huno uhanati'ne. \s Jisasima asimu eri bretigu huzmasmi'nea naneke \p \v 22 Hagi mase'za ko'atige'za, ana hagerimofo ankenare mani'naza vahetmimo'za kazana magore huno votiramimpintira omne'neanki magoke me'ne. Anampina Agri amage nentaza disaipol naga'enena Jisasi'a mareorige'za ke'naze. Hianagi Agri'ma amage' nentaza naga'mo'za zamagraku vu'naze. \v 23 Hianagi mago'a ne'one vente rami Taberias kumateti e'za, Jisasi'a susu huteno breti zamige'za ne'naza mopa tava'onte ehanati'naze. \v 24 Ehanati'za kazama Jisasi'ene, Agri'ma amagenentaza disaipol naga'anema omani'nage'za nege'za, zamagra osasi venteramimpi mareri'za, Jisasinku hakre'za Kapaneamu vu'naze. \p \v 25 Hagi ome hakre'za hagerimofo kantu kaziga Jisasima azeri fore nehu'za, amanage hu'za Agrira antahige'naze, Hurami ne'moka (Rabbai) Kagra nazupa amarera e'nane? \v 26 Jisasi'a kenonazmia anage huno zamasmi'ne, \wj Tamage hu'na Nagra neramasmue, tamagra Nagriku nehakra'zana, kaguvazma hua zantekura nohakraze. Hagi tamagra bretima nazageno tmu'ma hia zanteku nehakraze. \wj* \v 27 \wj Fanane hania ne'zantera eri'zana e'oriho. Hagi fanane osu manevava hanaza ne'zanku nentahita eri'zana eriho, e'i ana ne'zana Vahe'mofo Mofavremo tamigahie. Na'ankure Nefa, Anumzamo azanko avoma'a retro huno Agri hugnare hunte'ne. \wj* \v 28 Higeno anankere zamagra anage hu'za Jisasina asmi'naze, Tagra naza huteta, Anumzamo'ma hania eri'zana erigahune? \v 29 Jisasi'a kenona'a huno zamasmi'ne, \wj Anumzamofona amanahu eri'za erihogu avenesie, Agri'ma huntegeno e'nemofonte tamentinti hiho. \wj* \v 30 Anankere zamagra Agri asmi'naze, Kagra na'a avame'zana nehnanketa negeta, tamage huta Kagritera tamentinti'a hugahune? Kagra nankna'za hugahane? \v 31 Tagri tfahe'za ka'ma mopafi mana ne'za ne'naze, hu'za krente'naze, \bdit Agra monafinti breti neho huno zami'ne. \bdit* (Eks-Ati 16:4-36) \v 32 Anante Jisasi'a zamagrira zamasmi'ne, \wj Nagra tamagerfa hu'na neramasmue, Mosese'a monafinti bretia agra ontami'ne, hagi menina tamage bretia Nagri Nenfa monafinti neramie. \wj* \v 33 \wj Na'ankure Anumzamofo bretia e'i ama monafinti erami'neankino, miko mopafi vahera zamasimu zamigahie. \wj* \v 34 Zamagra anante Jisasina asmi'naze, Ramoke, e'i ana bretia maka'zupa tmivava huo. \v 35 Jisasi anage huno zamasmi'ne, \wj Nagra asimu eri bretia mani'noe, aza'o Nagrite esanimo'a aga'zankura osugahie. Hagi aza'o Nagriku amentinti hanimofona tinkura mago'ene ave'ositfa hugahie. \wj* \p \v 36 \wj Hianagi Nagra neramasmue, tamagra ko Nagrira nage'nazanagi, tamagra tamentintia nosaze. \wj* \v 37 \wj Maka vahe'ma Nenfa'ma, Nagri'ma nenmia vahe'mo'za Nagrite egahaze, hanige'na Nagrite'ma esimofona Nagra vuo hu'na retufe otregahue. \wj* \v 38 \wj Na'ankure Nagra monafinti erami'noe, Nagra navesi'za hunaku ome'noe, hagi hunantege'na e'nomofo avesite erinaku e'noe. \wj* \v 39 \wj Anumzamo hunantege'na Nagra e'nomofo avesira anahu hu'ne! Nagri'ma maka vahe'ma nami'nefintira mago'moe huno fanane osugahie, hagina vagare knarera zamazeri otigahue.\wj* \v 40 \wj Na'ankure Nenfa avesi'zana amanahu hu'ne, maka'mo'za Nemofo nege'za Agrite zamentinti huntesamo'za manivava zamasimu erisage'na, vagamaresia knarera Nagrani'a zamazeri otigahue. \wj* \p \v 41 E'igu Jiu vahe'mo'za Agrikura ke hakare hu'naze, na'ankure Agrama huno, \wj Nagra ana breti monafinti erami'noe \wj* hiazante zamarimpa haviza nehige'za ke hakare hu'naze. \v 42 Zamagra anage hu'naze, ama Jisasi'ma, Josefe nemofo, nefane nereranema zanageta antahita hu'nona nepi? Nankna huno menia monafinti Nagra e'noe huno nehie? \v 43 Hazageno Jisasi'a ana kemofo nona'a, amanage huno zamasmi'ne, \wj Tamagra ke hakare osiho.\wj* \v 44 \wj Mago'mo'a Nagritera omegahie, Nenfa'ma hunantege'na e'nomo agu'a avazu hanigeno Nagrite esige'na, vagare kna zupa azeri otigahue. \wj* \v 45 \wj Kasnampa vahe'mo'za amanage hu'za Avontafepina kre'naze, \+qt Ana hanigeno Anumzamo maka'mokizmia huzmasmigahie. \+qt* \wj* (Ais 54:13) \wj Maka'mo'za Nenfa ke nentahi'za rempi hanamo'za Nagrite egahaze \wj* \v 46 \wj Mago mo'e huno Nefana onke'ne, Anumzane mani'neno e'nemo Agrake Nefana ke'ne. \wj* \v 47 \wj Tamage hu'na Nagra neramasmue, aza'o amentinti hanimo manivava asimura erigahie. \wj* \v 48 \wj Nagra'ni'a manivava hu'mofo bretia mani'noe. \wj* \v 49 \wj Tmagehe'za ka'ma mopafi mana nete'za zamagra fri'naze. \wj* \v 50 \wj Ama'ina bretia monafinti ermi'neankino, mago'mo'ma nesuno'a ofri manigahie.\wj* \v 51 \wj Nagra kasefa mani'zamofo breti monafinti eramino'e, mago'mo ama ana bretima nesuno'a, agra manivava hugahie, E'i ana bretia Nagri navufa me'ne, ana navufamo maka mopafi vahe manivava asimu zamigahie. \wj* \p \v 52 Anage nehige'za anante Jiu vahe'mo'za nentahi'za, zamagra ke hugantigma hu'za anage hu'naze, Inankna huno ama ne' mo'a Agra avufa tamisigeta nenaku hunkeno nehie? \v 53 Ananku Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Tamagerfa hu'na neramasmue, Vahe'mofo Mofavre'mofo avufane, korane onesutma tamasimu eritma mani'zana tamagripina omnegahie. \wj* \v 54 \wj Mago'mo, Nagri navufa neneno, Nagri kora nesimo'a manivava asimu erisanige'na, Nagra vagare knazupa azeri otigahue. \wj* \v 55 \wj Na'ankure Nagri navufgamo'a tamage ne'za megeno, Nagri koramo'a tamage ti me'ne. \wj* \v 56 \wj Mago'mo Nagri navufa neneno, Nagri korama nenemo'a agra Nagripi manige'na, Nagra agripi nemanue.\wj* \v 57 \wj Mani'nea Nenfa, Nagrira hunante'ne, na'ankure Nenfa'ma mani'negu Nagra mani'noankino, aza'o Nagri'ma nesimo'a, Nagra mani'nogu agra manigahie.\wj* \v 58 \wj Ama'i monafinti erami'nea breti me'ne. Tamagehe'za ka'ma mopafi nete'za fri'naza ne'zana omane'ne, aza'o mago'mo'ma ama bretima nesimo'a manivava hugahie. \wj* \v 59 Hagi ama naneke zaga Kapaneamu Jiu vahe osi mono nompi (sinagog) mani'neno Agra'a rempi huzami'nea naneke. \s Mago'a Jisasi amage nentaza naga'mo'za atre'za vu'naza naneke \p \v 60 Anazanku hu'za hakare'a Jisasi amage nentaza disaipol naga'mo'za, Ama ana nanekema nentahi'za, ama kna'nentake naneke nehianki, iza agesa anteno antahigahie? hu'za hu'naze. \v 61 Hianagi Jisasi'ma hiankere amage'ma nentaza disaipol naga'mo'za ke hakare nehazageno nezmageno, Jisasi amanage huno zamantahige'ne, \wj Amama hua nanekegu tamarimpa kna nehazo? \wj* \v 62 \wj Vahe'mofo Mofavremo'ma negesageno ko'ma mani'nerega ete marerisigetma na'a hugahie? \wj* \v 63 \wj Avamu'mo asimura neramie, tavufgamo'a mago'zana eri fore nosie. Nagrama tamagrima neramasmua kemo'a, avamu ene kasefa mani'zane me'ne. \wj* \v 64 \wj Hianagi mago'amota tamentintia nosaze. \wj* Na'ankure ese agafareti Jisasi'a zamentinti osnaza vahera, nezmageno iza'o komoru hanige'za Agri'ma ahe simofona agu'a ko ke'ne. \v 65 Anante Agra anange hu'ne, \wj Ama'na agafare Nagra tamagrira tamasmi'noe, mago'mo'a Nagritera omegahie, Nenfa'ma avare namisimoke'za egahie. \wj* \s Pita'a amentinti'a huama hu'nea naneke \p \v 66 Hagi ana kema hiazanku Agri amage nentaza disaipol nagapintira ruga'amo'za atre'za, Agranena vano osu'naze. \v 67 E'igu Jisasi'a 12fu'a naga'a zamantahige'ne, \wj Tamagrane natretma vunaku nehazafi? \wj* \v 68 Higeno Saimon Pita'a ana kemofo nona'a Agrira asamino, Rantimoka izante katreta vunaku hunkenka nehane? Kagri kemo manivava asimura vahe'mofona nemie. \v 69 Tagra tamentinti nehuta Kagrira antahita keta hu'none, Kagra magoke Anumzamofo Ruotge' ne', hugantegenka e'nane. \v 70 Jisasi'a ke nona'a zamagri zamasmi'ne, \wj Nagra 12fu'a nagara huhampri tamante'noe, hianagi mago'moka havi avamu mani'nane. \wj* \v 71 E'i anagema hu'neana Saimon Iskarioti nemofo Judasinku hu'ne, na'ankure 12fu'a nagapinti, agra magozmimo'ma henkama komoru huno Jisasima ha' vahe zamazampi avrezamisige'za ahesamofonku hu'ne. \c 7 \s Fugagi no ki'neza, muse ne'za nenaza knafi fore nehia naneke \p \v 1 Hagi ana nanekema huteno Galili kaziga vano nehuno, Judia kaziga vu'zankura ave'osi'ne, na'ankure Jiu kva vahe'mo'za ahenaku ke retro nehazageno ovu'ne. \v 2 Jiu vahe'mo'za fugagi nompi mani'neza, kave eri'za eme ante'za muse hu'za ne'za nekna kofa hu'ne. (Lev-Pri 23:34) \v 3 Ananku hu'za afu'aganahe'za Jisasina anage hu'za asmi'naze, amafina atrenka Judia kaziga vuge'za, kagri kamagenentaza disaipol naga'mo'za, kagrama eri fore nehana avame'zana kageho. \v 4 Na'ankure mago'mo'a oku'a mago'zana osugahie. Vahe'mo'ma amate antahino keno haniema hanunka, avamezama maka mopafi vahete kagraka'a kazeri ama hunka huge'za kageho, hu'za hu'naze. \v 5 Na'ankure Agri afu'aganahe'za anazanke hu'za, Agritera zamentinti osu'naze. \v 6 Anazanku Jisasi'a zamagrira zamasmino, \wj Nagri knamo'a kofta osu'ne, hagi tamagra amne vano hugahaze. \wj* \v 7 \wj Mopafi vahe'mo'za tmagrikura zamarimpa aheormantegahaze. Hagi Nagrira zamarimpa ahenantegahaze, na'ankure Nagrama huama hu'na avu'ava tmimo'a haviza hu'ne, huazanteku ana nehaze. \wj* \v 8 \wj Tamagra'tmi ana muse nezantera mreriho, Nagra ana muse nezantera ovugosue, na'ankure Nagri knamo'a eohanati'ne. \wj* \v 9 Ama ana nanekema zamasmiteno, Galili kaziga mani'ne. \p \v 10 Hianagi Agri afu'aganahe'za ana muse ne'zantera mareritazageno, anante Agraku anazanke huno zamage'a mrerino, oku'a vu'ne. \v 11 Ana hige'za Jiu kva vahe'mo'za Agriku ana muse ne'za neknare nehakre'za anage hu'naze. Inantega Jisasi'a mani'nesie? hu'za hu'naze. \v 12 Jisasinku ana vahe kevufinti sumi ke ohumi ahumi hu'za, Agra knare Ne' mani'ne, nehzage'za ruga'amo'za huza a'o havi ne'kino, vahera zamavareno havi kante nevie hu'naze. \v 13 Anage hzanagi mago'mo'e huno eri amateno Agrikura osu'ne, Jiu kva vaheku kore hu'za ana osu'naze. \s Jisasima Jerusalemi marerino ran mono nompi rempi huzami'nea naneke \p \v 14 Hianagi muse ne'zante mani'nageno knamo'a amu'nompi egeno Jisasi'a ra mono nompi mrerino, ome agafa huno rempi huzami'ne. \v 15 Rempi hunezmige'za Jiu kva vahe'mo'za nentahi'za antri nehu'za, anage hu'naze, Inantegati ama ne'mo'a antahi'zana eri'nesnie, avonona osu'nea ne'mo'a? \v 16 Ana kemofo nona'a Jisasi'a amanage hu'ne, \wj Nagrama rempima huneramuana, Nagri zana omne'ne, Nagri'ma hunantege'na e'nomofo Agri sune.\wj* \v 17 \wj Aza'o agu'amo otinkeno Anumzamofo avesi'za huku hanimo'a, rempima nehuana agra antahino, Anumzamofonteti e'nefi, Nagrani'a navesite nehufi refko huno kegahie. \wj* \v 18 \wj Agra'a agu'areti nehanimo'a, agra avufa erira hunaku nehie. Hagi huntenegeno e'nemofo agi erira nehimo'a, Agra tamage vahe mani'ne. Hagi mago kazaki zama'a Agripina omane'ne. \wj* \v 19 \wj Mosese'a kasegea taminefi, ontami'negeta, mika'mota ana kasegea amagera nontazo? Tamagra nahigeta nahe frinakura nehaze? \wj* \v 20 Ana vahe kevumo'za ke nona'a asmi'naze, Kagri kagu'afina havi avamu mani'ne! Iza Kagrira kaheku higenka nehane? \v 21 Hazageno Jisasi'a ke nona'a anage huno zamasmi'ne, \wj Nagra magoke avame'za hu'noe, anazanku maka'mota antri hu'naze.\wj* \v 22 \wj Ama ana agafare Mosese'a eit (8) zupa mofavre zamufa taga hiho hu'ne. Na'ankure Mosesena agripintira ome'ne. Hagi tamagri tamagehe'impinti e'ne, higetma mani fruhu kna zupa (sabat) vahe zamufa taga nehaze. \wj* \v 23 \wj Mago ne'mo avufa mani fruhu kna zupa taga hanigetma, Mosese kasege ruhanontagie nehaze. Hagi tamagrira tmarimpa nehe, na'ankure Nagrama vahe'ma mani fruhu knazupa avufa eri so'e hunte'noa zamo tmasia nevzio? \wj* \v 24 \wj Amega zamufarera vahera refko hutma keaga (kotim) huozmanteho. Hagi fatgo avu'avate refko huta nanekea huzmanteho. \wj* \p \v 25 Anage hige'za mago'a Jerusalemi kumate vahe'mo'za amanage hu'naze, Ama'na Nera aheku'ma nehakraza nepi? \v 26 Keho, Agra amate kevumokizmi zamufi naneke nehiana nahige'za kea nosaze? Kva vahe'mo'za Agrama Kraisi mani'negura, antahi'nafi? \v 27 Ana hu'neanagi, tagra antahi'none igati ama nera e'neo, hianagi ina knarema Kraisi'ma esiana, mago ne'mo'a Agra igati e'neo ontahigahie. \v 28 E'i anage nehazageno Jisasi'a ra mono kumapinti (tempol) kezatino rempi hunezmino anage hu'ne, \wj Tamagra, Nagri ene, inantegati Nagra e'noe tarezana hago antahita, ke'naze. Hagi Nagra navesitera ome'noe, hianagi aza'o hunantege'na e'nomo, Agrake tamage nere, tamagra ana nera onke'naze. \wj* \v 29 \wj Nagra, Anumzamofona ke'na antahi'noe, na'ankure Nagra, Agritegati Agra hunantege'na e'noe. \wj* \v 30 Anage hige'za Jisasi'na azerinaku hu'nazanagi, mago'mo'a aze'orine, na'ankure Agri kna zahufa ome'ne. \v 31 Hianagi ana vahe kevufinti hakaremo'za, Agrite zamentinti nehu'za anage hu'naze, Mesaia'ma \f + \fr 7:31 \fr*\ft Anumzamo huntegeno e'ne. Hibru kefina Mesaia'e nehaze, hagi Grik vahe kefina, Kraisi'e nehaze. \ft*\f* esuno'a, Agra hakare'a avame'zama ama ne'moma nehia zana agatereno hugahifi ana osugahie? \p \v 32 Hagi atru hu'naza vahe'mo'za Jisasinku sumi ke hugantu hugma nehazage'za, Farisi vahe'mo'za nentahi'za, vugote'naza mono kva (Pristi) vahe'mo'zane Farisi vahe'mo'za, Jisasi azerihogu ra mono nonte kegava hu'naza vahe (tempol gats) huzmantage'za vu'naze. \v 33 Anazanku Jisasi'a zamasmi'ne, \wj Osi'a kna tamagrane manite'na, ete Agrama hunantege'na e'noa Netega Nagra vugahue. \wj* \v 34 \wj Tamagra, Nagrikura hakre gahazanagi, Nagria nagefore osugahaze. Hagi Nagrama umani'surega tamagra ovugahaze. \wj* \v 35 Jiu kva vahe'mo'za zamagra zamagra ke hugantu hugma nehu'za anage hu'naze, Inantega Agra vnigeta Agrira onkeku hunkeno nehie? Agra tatreno Jiu vahe'mo'za Griki umani'naza vahe ene, Griki vahe rempi huzamiku Jisasi'a nehio? \v 36 Inanknahu ke Agra huno, Tamagra, Nagrikura hakre'gahazanagi, Nagria nage fore osugahaze, hagi Nagrama mani'nesurega tamagra vuga osu'naze huno nehie? \s Manivava Tinku'ene, Avamu'enenku Jisasi'a rempi huzami'nea naneke \p \v 37 Ne'za nene'za musenkase nehazageno, vagare kna zupa ran knagino, Jisasi'a otino kezatino anage hu'ne, \wj Tinku avesinimofona, atrenkeno Nagrite eno eme neno. \wj* \v 38 \wj Anumzamofo avontafepima kre'nere, Aza'o, Nagrite amentinti nehanimo'a negahie. \wj* \bdit Agri agu'afinti manivava timo hageno evugahie. \bdit* (Ais 58:11) \v 39 Hianagi Agrama amanahu kema hu'neana Ruotge Avamuku hu'ne, Agrite zamentinti hanamo'za erisagu hu'ne, na'ankure Jisasi'a ra agi e'orineno, Ruotge Avamura eoraminegeno hu'ne. \s Tarefi refko hu'za Jisasinku hu'naza naneke \p \v 40 Hagi ana kema mago'a vahe'mo'za nentahi'za, amanage hu'naze, Ama'i tamage huno kasnampa ne' mani'ne hu'za hu'naze. \v 41 Ruga'amo'za anage hu'naze, Ama'i Kraisi'e nehazageno, ruga'amo'za hu'za, Galili kazigatira Kraisi'a omesnifigure? \v 42 Anumzamofo avontafe'mo huno, Deviti nagapinti Betlehemia Kraisi'a fore hugahie. Deviti mani'neno hu'nea kumateku osu'nazo? (Sam-Zga 89:3-4, Maik 5:2) \v 43 Ana vahe kevufinti Agriku hu'za antahi'zazamifi refko hu'naze, \v 44 mago'amo'za Jisasina azerinaku hu'nazanagi, mago'mo'e huno aze'orine. \s Kva vahe'mo'za Jisasinte zamentinti osu'naza naneke \p \v 45 Anante ra mono nonte kva vahe'mo'za azage'za, vugota pristi kva vahe'ene Farisi vahe'mo'za anage hu'naze, Nahigetma Jisasina avretma ome'naze? \v 46 Ana ra mono nonte kva vahe'mo'za kenona'a hu'za, Mago ne'mo'a kora higeta ontahi'nona naneke, ama ne'mo'a nehie. \v 47 Farisi vahe'mo'za kenona zamirera amanage hu'za zamantahige'naze. Tamagri'enena anazanke huno havi kante tmareno nevifi? \v 48 Hagi mago rankva vahe'motafi, Farisi vahe'mota, Jisasintera tamentintia nehumpi nosu'ne? \v 49 Hianagi ama vahe kevua, kasegema ontahi'nagu havizamofo agu'afi mani'naze. \v 50 Hagi Nikodimasi'ma kenagepi Jisasinte vu'nea kva ne'mo, amu'no zamifi mani'nereti amanage huno zamasmi'ne. \v 51 Tagri kase kemo'a mago nera refko huno kegaga hunonteanki, pusante agripinti na'a hu'nesie kea eriteno, tamagefi havige huteno keaga huntegahie. (Diu-Kas 17:6) \v 52 Zamagra kenona'a asmi'naze, Kagra anazanke hunka Galili kazigati e'nampi? Anumzamofo avon tafepi hamprinka ko, mago kasnampa (profet) nera Galilia fore osugahie, hu'za Nikodimasi asmi'naze. \v 53 \f + \fr 7:53 \fr*\ft Mago'a vahe'mo'za antahi'zana Jon 7:53-8:11 vu'nea kea korapa avo tafepina omne'neanki, mago'a vahe'mo'za henka'a kre'naze. \ft*\f*Ana nanekema hute'za, mago mago'mo'a noma'arega vuno eno hu'ne. \c 8 \s Vere a'mo ru vene mase'nea naneke \p \v 1 Hianagi Jisasi'a Olivi Agonare vu'ne. \v 2 Hagi nanterame otino Agra ra mono kumapi eteno ege'za, maka vahe'mo'za Agrite ageno, Agra tamumanino agafa huno rempi huzami'ne. \v 3 Kasegere ugagota hu'naza vahe'mo'zane, Farisi vahe'mo'za ru vene monko'za hu'nea a' avare'za, vahe'mokizmi amu'nompi eme azeri oti'za, \v 4 zamagra anage hu'za Jisasina asmi'naze, Rempi hurami ne'moka, ama a'mo'a monko'za nehigeta keta eri fore hu'none. \v 5 Mosese kasegemo'a huramino, monko'za hu'nesia a'nea, have knonu ahe friho hu'ne. Hagi Kagra na'ane hunka hugahane? \v 6 Zamagra anagema hu'nazana Jisasi revatga hu'za naneke huntenaku, kema huntesaza agafa'a keza eri fore hunaku hu'naze. Hianagi Jisasi'a kepri huno azankonu mopare avon kre'ne. \v 7 Hianagi zamagra kazigazi hu'za antahi'negageno, Jisasi'a otino amanage huno zamagrira zamasmi'ne, \wj Aza'o amu'nontamifi'ma kumi'a omne'nenimo, pusantera havea erino aheno. \wj* \v 8 Ete pri huno mago'ane azankonu mopare avon kre'ne. \v 9 Ana naneke zamagra nentahi'za, esera ranra vahe atirami'za nevazageno, ana amage'a magoke magoke'mo'za atirami'za vutere hu'za vuhna hazageno, Jisasi'ene ana a'ene zanagrake anampina mani'na'e. \v 10 Anante Jisasi'a otino anage huno ana ara asmi'ne, \wj Kaheku'ma haza vahera iga vaze? Magora iza ke naneke hugantegahie? \wj* \v 11 Higeno ana a'mo'a anage hu'ne, Ramoka mago'mo nanekea hunonante, anante Jisasi'a huno \wj Nagranena nanekea hunogantoe. Kagra nevunka, menintetira agafa hunka mago'ene kumira osuo.\wj* \s Jisasi'a mopafi vahe'mokizmi masazimi mani'nea naneke \p \v 12 Anante Jisasi'a mago'ene anage huno zamasmi'ne, \wj Nagra'ni'a ama mopamofo Masa mani'noe, aza'o namge'ma esimo'a hanimpina vano osugahie. Hianagi asimu eri Masa erigahie. \wj* \v 13 Nehigeno Farisi vahe'mo'za anage hu'za asmi'naze, Kagrama kema nehanana, Kagra kagenke huama nehane, Kagrama huama nehanana tamagea nosane. \v 14 Hazageno Jisasi'a anankemofo nona'a amanage huno zamasmi'ne, \wj E'ima Nagrama ke huama Nagragu'ma nehuana, Nagri nanekemo'a tamage, na'ankure Nagra igati e'na, ete'na iga vugahuo, Nagra antahi'noe, hianagi Nagra igati e'na, iga Nagra vugahuo tamagra ontahi'naze.\wj* \v 15 \wj Amega zamuzmate tamagra vahera refko nehaze, Nagra mago vahera menina refko nosue.\wj* \v 16 \wj Hianagi Nagrama mago'mofo refko huntegahue hanuana, Nagrama troma hanua antahi'zamo'a fatgo hugahie, na'ankure Nagrakera refko nosue, hianagi Nagrane hunantege'na e'noa Nenfa ene refko nehu'e.\wj* \v 17 \wj Tamagri kasegefina anage huno krente'ne, tare vahe tremoke ke'ne'na'a zankuma (witnes) hana'ana tamage.\wj* (Diu-Kas 17:6, 19:15) \v 18 \wj Nagra tamage ke huama Nagrani'agu nehugeno, hunantegena e'noa Nenfa'a Nagriku tamage huno huama nehie. \wj* \v 19 Zamagra amanage hu'za asmi'naze, Negafa'a iga mani'ne? Jisasi'a kenona'a zamasmi'ne, \wj Nagrira nageta antahita osu'nazankita Nenfana antahita keta osu'naze. Hagi tamagrama Nagri'ma nage'anke resuta, anahu kna hutma Nenfana kegahaze. \wj* \v 20 Ama nanekema hu'neana ra mono nompi zagoma nentazare mani'neno, Jisasi'a rempi hunezmige'za mago'mo'a aze'ori'ne, na'ankure Agri kna'a ome'ne. \s Vahe'mo'za Jisasima vanirega ovugahaze hu'nea naneke \p \v 21 Anante ete mago'ene anage huno zamasami'ne, \wj Nagra tamatre'na vanugeta Nagrikura hakregahaze, tamagra kumitmifi frigahaze, Nagrama vanurega tamagra ovugosaze.\wj* \v 22 Hige'za Jiu kva vahe'mo'za anage hu'naze, Agra huno Nagrama vanurega, tamagra ovugahaze huno'ma nehiana agrazante ahe fri'naku nehifi? \v 23 Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Tamagra amafinti vahe mani'naze, Nagra anagamutire, tamagra ama mopafi vahe mani'naze, Nagra ama mopafi vahera omani'noe. \wj* \v 24 \wj E'ina hu'negu, kumitamifi tamagra frigahaze hu'na Nagra neramasmue, na'ankure tamagrama ama kema nehia Nera ama'ne, hutma tamentintima osnazana, tamagra kumi tamifi frigahaze. \wj* (Eks-Ati 3:14, Jon 8:28, 8:58, 13:19, 18:5-8) \v 25 Hige'za zamagra anage hu'za Jisasina asmi'naze, Kagra izage? Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Na'ane hu'na ese agafarera Nagra tmasami'noe? \wj* \v 26 \wj Nagra rama'a zanku keaga nehu'na tamagrira refko huramante'naku nehue. Hianagi hunantege'na e'nomo'a tamage Nere, Agripinti antahi'noa ke, Nagra ama mopafi vahera nezmasmue. \wj* \v 27 Nefanku Agra nehige'za zamagra antahi ama osu'naze. \v 28 Anante Jisasi'a anage hu'ne, \wj Tamagrama Vahe'mofo Mofavrema azeri sgama hanutma, tamagra antahi ankeretma Agra ama ana Nere hugahaze, Nagra'ni'a nagesafintira nosuanki, Nenfa'ma rempi hunami'nea ke'age nehue. \wj* \v 29 \wj Anumzamo hunantege'na e'nomo, Nagrane nemanie, Agra natrege'na Nagrakera nomanue. Na'ankure Nagrama, Agri avesizama huvava huazankura, Agra muse nehie. \wj* \v 30 Anagema nehige'za rama'a vahe'mo'za Agrite zamentinti hu'naze. \s Abrahamu mofavre zagane, Sata mofavremokizmi naneke \p \v 31 Jisasi'a Jiu vahe zamentinti hu'namokizmia amanage huno zamasmi'ne, \wj Nanekeni'a miko knama erizafa huvava hanuta, tamagra Nagri namage ante disaipol naga manigahaze. \wj* \v 32 \wj Ana nehutma tamagra tamage naneke antahisnageno, ana tamage nanekemo katufe tmantegahie. \wj* \v 33 Zamagra kenona'a anage hu'naze, Tagra Abrahamu agehete, magore huta mago netera kazokzo eri'zana e'ori'none, Kagra nahigenka katufe tmantesageta amne vugahaze hunka nehane? \p \v 34 Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Tamagerafa hu'na tamagrira nermasmue, maka kumi'ma nehaza vahe'mo'za kumi'mofo kazokzo vahe mani'naze. \wj* \v 35 \wj Kazokzo vahe'mo'a nompina manivava nosie, hanki mofavremoke nompina manivava nehie. \wj* \v 36 \wj E'inahigu Nemofo'ma katufe tmantena knare hutma mani so'e hugahaze. \wj* \v 37 \wj Nagra antahi'noe, tamagra Abrahamu ageheta mani'nazanagi' Nagri nahe frinaku kanku nehakaze, na'ankure Nagri nanekemo'a tamagri tamagu'afina omne'ne.\wj* \v 38 \wj Nagrama kema nehuana, Nenfa'ene mani'nena ke'noa zanku neramasmue, tamagrama nehazana neramafampinti'ma antahinazaza nehaze. \wj* \p \v 39 Zamagra kenona'a Jisasina anage hu'za asmi'naze, Abrahamu'a tagri nerfa'e, Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj A'o, tamagrama Abrahamu mofavrema mani'nenutma Abrahamu hu'nesia avu'ava hugahaze. \wj* \v 40 \wj Nagra tamage naneke Anumza'mofompinti antahi'noa ke neramasmue, hianagi Nagrira nahe'za nehaze. Abrahamu'a e'inahura osu'neaza tamagra hunaku nehaze. \wj* \v 41 \wj Tamagra neramafa avesiza nehaze.\wj* Zamagra kenona'a anage hu'naze, Tagra savri avu'avatetira fore osu'none, tagrira magoke Nerfa, Anumzana Agrake mani'ne. \v 42 Jisasi'a anage huno zamagrira zamasmi'ne, \wj Anumzamo'ma tamagri nerfa'ma mani'neasiana, tamagra Nagrira navesi nantasine, na'ankure Nagra efore hu'noana, Anumzamo hunantege'na e'noe. Nagrani'a navesitera ome'noe, hagi Anumzamo hunantege'na e'noe.\wj* \v 43 \wj Nahigeta kema hua nanekea antahi amara nosaze? Na'ankure Nagrama hua nanekea antahi ama nosazagu, ana nehaze. \wj* \v 44 \wj Tamagra Sata mofavre naga mani'naze, ana hunetma nermafa'ma avenesia avu'avaza nehaze. Ese agafare vahe ahe fri'nea ne' mani'neno, tamage nanekemofona amage nonte. Na'ankure tamage kea agripina omne'ne. Kema hifina, havigege nehie, agra avu'ava zanku kea nehie. Na'ankure havige ne' mani'neno, havigemofo nefa'e. \wj* \v 45 \wj Hianagi na'ankure Nagra tamage nehugetma, tamagra nanekeni'arera tamentintia nosaze. \wj* \v 46 \wj Amama, mani'nafitira izaga Nagrikura kumi hu'ne hunka nanekea hunantegahane? Nagrama tamage nehusugetma, nahnigetma tamentintia osugahaze? \wj* \v 47 \wj Aza'o Anumzamofo naga mani'nenimo'a, Anumzamofo naneke nentahie, ama'na agafare tamagra nontahize. Na'ankure tamagra Anumzamofo nagara omani'naze.\wj* \p \v 48 Jiu vahe'mo'za anage hu'za kenona'a asmi'naze, Hufatgo huta negasmune, Kagra Sameria vahe mani'nankeno hankromo kagu'afi fre'nefi? \v 49 Jisasi'a anage huno kenona hu'ne, \wj Nagrira nagu'afina hankrora omani'ne, hianagi Nagra Nenfa ra agi nemugetma, tamagra Nagrira nazeri fenka nenatra'ze. \wj* \v 50 \wj Nagra ra nagi erinakura nosuanki, Anumzamo Nagri nagi'a eri ra nehuno, naneketi refko hurantegahie. \wj* \v 51 \wj Tamagerfa hu'na neramasmue, Keni'a antahino amagema nentemo'a agra ofrigahie. \wj* \v 52 Jiu vahe'mo'za Jisasinku anage hu'za asami'naze, Menina tagra antahi'none, havi hankromo kagu'afi mani'ne. Abrahamu'a fri'negeno, kasnampa vahe'mo'zanena ana zanke hu'za fri'nazagenka, kagra anage nehane, iza'o nanekeni'a avaririsimo'a, agra ofrigahie hunka nehane. \v 53 Abrahamu nerfa'a ko fri'neanki, Kagra agtere'nano? Kasnampa vahera ko fri'nazanki! Kagra kagesa antahi'nana aza'ne hunka nehane? \v 54 Jisasi'a anage huno zamasmine, \wj Nagra nagi erira hanuana, ana Nagimo'a amane'za segahie. Hianagi Nenfa'a Nagri nagi erira nehigeta, Agrikura tamagra hutma, Agra, tagri Anumzane nehaze. \wj* \v 55 \wj Tamagra Agrira antahinomize, hianagi Nagra antahi'na ke'na Agrira hu'noe, hankina Nagrama hu'na, Agrira antahi'na kena osu'noe hanuana, havige hu'na tamagrikna hugahue, hianagi Nagra Anumzamofona antahina kena hu'nena, ke'a erizafa nehue. \wj* \v 56 \wj Neramafa Abrahamu'a Nagri kna kenaku muse nehuno, keteno tusi'a muse hu'ne. \wj* \v 57 Jiu vahe'mo'za Jisasinku anage hu'naze, Kagra 50'a kafuzage osu'nane, Kagra Abrahamuna ke'nano? \v 58 Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Tamagerafa hu'na neramasmue, korapa Abrahamuna kase onte'negena Nagra mani'noane. \wj* \v 59 E'inagema hiazanku have eri'za mate vuza ahe'za hu'naze. Hianagi Jisasi'a ra mono nompinti (tempol) oku'a atiramino fegi'a vu'ne. \c 9 \s Avurga asu' hu'nea ne'mofo naneke \p \v 1 Hagi anama Jisasi'a vugatereno nevuno, mago nera reranku'afinti avu asuhu'nea ne' kasente'nea omege'ne. \v 2 Agri'ma amage nentaza disaipol naga'mo'za antahige'za, Rempi hurami ne'moka (Rabbai) aza kumira hu'negeno ama avu asuhu nera kasente'ne, agra'afi nererapi nefa'e? \v 3 Hazageno Jisasi'a amanage huno kenona hu'ne, \wj Ama ne'mo kumira osigeno, nerera nefa'a kumira osu'ne. Hu'neanagi e'i zama fore hu'neana Anumzamofo eri'zamo agripinti eriama hanigu e'inahu hu'ne. \wj* \v 4 \wj Hunantege'na e'noa ne'mofo eri'zana, tagra zagema me'nesire Agri eri'zana erisune. Hanima esigeno'a mago vahe'mo'a erizana e'origahie. \wj* \v 5 \wj Nagrama ama mopafima emani'noa kna'afina, Nagra ama mopafi vahe'mofo Tavire. \wj* \v 6 Anage Agra huteno, mopare avetu heno eri igri huno, higogna huteno, ana mopa tarega avure frenenteno, \v 7 amanage huno asami'ne, \wj Vunka Siloamu tirupi ti omefro. \wj* (Siloamue hu'nea kemofo agafa'a, huntegeno vu'ne hu'ne.) Ana hutegeno vuno ti ome freteno, avurga hari higeno mika'zana negeno e'ne. \v 8 E'ina hige'za, ana ne'mofo tavaonte nemani'za vahe'mo'zane, ana ne'mo ke'zatino meme nehige'za negaza vahe'mo'zanena amanage hu'naze, Ama ne'mo mani'neno kezatino meme nehigeta negona nepi ru nere? \v 9 Mago'amo'za anage hu'naze, Ama ana nere nehazageno, mago'amo'za hanaveti'za anage hu'naze, A'o agra ana ne' kna'nehie. Ana ne'mo huno, Nagra ana ne' mani'noe, huno zamasmi'ne! \v 10 Zamagra anage hu'za antahige'naze, Inankna hankeno kavurga eri hari hugante'ne? hu'za agenoka hu'naze. \v 11 Agra ana ke'nona anage hu'ne, Mago ne'ma Jisasi'e nehaza ne'mo, mopa erino tinuti eri igri huteno navurgare frenanteno, amanage huno nasmi'ne, Siloamu vunka tirupi omefro hige'na, vu'na tina ome frogeno, navu ragamo'a hari hige'na navua ke'noe. \v 12 Hige'za zamagra ana ne'ku anage hu'naze, Kavuma eri so'e hu'nea nera inantega mani'ne? Hazageno avuma azeri harima hunte'nea ne'mo'a, Nagra onke'noe hu'ne. \s Farisi vahe'mo'za avurga eri hari hu'nea ne' antahige'naza naneke \p \v 13 Hagi anama avu asu hu'negeno azeri hari hu'nea nera, avare'za Farisi vahete vu'naze. \v 14 Anankna mani fruhu kna (sabat) zupa Jisasi'a hapara erino avurga eri hari hu'negeze. \v 15 Anante Farisi vahe'mo'za mago'ene antahige'za, Nankna hankeno kavumo'a hari hu'ne hazageno, ana avuma eri so'e hunte'nea ne'mo anage huno zamasmi'ne, Agra hapa erino navure frenantege'na, ti ome frogeno navumo'a hari hige'na ke'noe. \v 16 E'ina hu'negu mago'a Farisi vahe'mo'za anage hu'naze, E'i ana nera Anumzamo'a huntegeno ome'ne, na'ankure mani fruhu kna ana ne'mo'a kegava nosie. Hianagi mago'amo'za anage hu'naze, inankna huno kumi ne'mo'a amanahu kaguvazana erifore hugahie? Anage nehu'za keha're'za amu'nompinti vahera refko hu'naze. \v 17 Ana hute'za mago'ene avuma asu hu'negeno'ma, eriso'e hu'nea nera antahige'za, na'ane hunka kavurgama eriso'e hu'nea nekura nehane? Hazageno ana ne'mo'a huno, Agra kasnampa nere. \p \v 18 Jiu kva vahe'mo'za, avurga asu osu'nea neku nehaze, nehu'za zamentinti osu'za, ana ne'mofo nererane nefane zanagi hu'naze. \v 19 Zamagra nererane, nefane zanantahige'za avusuhunegeta kasente'noe huta huna'ana ama'i mofavrefi? Hanki inankna huno menina avua nege? \v 20 Nererake, nefake kenona'a anage hu'na'e, Tagra antahi'no'e, ama tagri mofavre, avu asu hu'nea kasente'no'e. \v 21 Hianagi tagra antahita keta osu'none, menima avuma negea'zane, aza avua eri so'e hunte'neo ontahi'no'e. Agra ra vahe mani'neanki, antahigenkeno agra'a tamasamino. \v 22 Nererake nefakea amanahu kema hu'na'ana, na'ankure Jiu mono kva vaheku koro huke anage hu'na'e. Na'ankure Jiu mono kva vahe'mo'za ke retro hu'za, mago'mo Jisasinku Kraisi'e huno, huama hanimofona, Jiu mono nompinti (Sinagog) ahe natigahune, hu'naze. \v 23 Ana ke agafare nererake nefakea huke, agra ra vaheki agri antahigeho hu'na'e. \p \v 24 Ete mago'ene, ko'ma avu asuhu'nea ne' agi hu'za asmi'naze, Anumzamofo avure tamage hunka huo, kavu eri hari hu'nea nera, kumi ne' mani'negeta tagra antahi'none. \v 25 Hazageno ana ne'mo'a anage hu'ne, nagra ontahi'noe Agra kumi ne' mani'neo, magoke'zama nagra antahi'noana, navua asu hu'neane, menina navu negoe. \v 26 Anante Farisi vahe'mo'za asami'za, Jisasi'a nankna'za kagrira hugante'ne? Inankna huno Agra kavurga eri hari hu'ne? \v 27 Avuma eri harima huntenea ne'mo anage hu'ne, nagra ko tamasmi'noanagi ontahi'nazo. Nahigetma ru'ene antahinakura nehaze? Tamagra nena Agri amage'ante disaipol naga maninaku nehazafi? \v 28 Zamagra ana kemofo nona'a knara kefinti fra vazinte'za, kagra Agri amage nentana disaipol ne' mani'nananki, tagra Mosese amage nentona vahe mani'none! \v 29 Anumzamo Mosesena kea humigeta tagra antahi'none, hianagi ama'i nera igati e'neo, tagra ontahi'none. \v 30 Ana ne'mo anage huno zamasmi'ne, Ama ruzahu'zama hu'nea nera, Agra igati eno, navurga eri hari hige'na ke'noe, tamagra ontahi'naze! \v 31 Tagra antahi'none, kumi vahera Anumzamo'a antahi'nomie, hianagi iza'o mono hunenteno Agri amage' ante fatgo hani'mofona, Anumzamo antahiamigahie. \v 32 Mona mopa fore hu'nea knareti, avu asu hu'nea vahera mago ne'mo'e huno avurga eri hari hu'nea kea ontahi'none. \v 33 Hazageno ama ne'ma Anumzamofontegatima ome'nesuno'a, Agra mago'zana osugahie. \v 34 Hige'za Farisi vahe'mo'za anage hu'naze, Kagrira miko kumi'zampi kasegante negenka, tagri rempi hurami'za nehano? Anage nehu'za Jiu vahe mono nompintira (Sinagog) avazu hu'za, atufe atrageno vu'ne. \s Avamupi zamu asuhu'nea naneke \p \v 35 Hagi ana ne'ma avazuhu megi atraze kea Jisasi'a nentahino, ome kefore huno Agra amanage hu'ne, \wj Kagra Vahe'mofo Mofavrere kamentinti nehano? \wj* \v 36 Higeno ana ne'mo'a anage hu'ne, Agra iza'e ramoka, nagrama Agrite namentinti'ma hanuana? \v 37 Jisasi'a anage huno asmi'ne, \wj Kagra Agrira negane, e'i ana ne'mo kagri'enena keaga nehie. \wj* \v 38 Avuma eri hari hu'nea ne'mo anage hu'ne, Ranimoka nagra namentinti hue, nehuno anante mono hunte'ne. \v 39 Jisasi'a amanage hu'ne, \wj Vahe refko hunaku ama mopafina ermi'noe, e'ina hanugeno zamuma nonke'samo'za kesageno, zamuma negesa'mokizmi zamumo'a asu hugahie. \wj* \v 40 Mago'a Farisi vahe Agrane anante mani'namo'za, ana naneke nentahi'za anage hu'za Jisasina antahige'naze, Tagri tavumo'enena asu hu'nefi? \v 41 Jisasi'a anage huno zamasmi'ne, \wj Tamavurgamo asu hu'neasina kumi'tmia omne sine, hianagi tamagra huta tavua negone nehazagu, kumi'mo'a tamagripina me'ne. \wj* \c 10 \s Jisasi'a Knare Sipisipi Kva Nere hu'nea naneke \p \v 1 Jisasi'a mago'ene amanage hu'ne, \wj Nagra tamagerafa hu'na neramasmue, iza'o sipisipi keginamofo kafanteti agu'afi uofreno, ruganteti taka'uresimo'a, kumzafa vahe mani'neno, vahe'za avazu hugahie. \wj* \v 2 \wj Hianagi iza'o kahantegati ufresimo'a sipisipi kva fatgo mani'ne. \wj* \v 3 \wj Kafante kva ne'mo agrira kafana anagintegeno, sipisipimo'za agri ageru nentahize. Ana afu kva ne'mo Agri'a sipisipimokizmi zamagi neheno, zamavareno vugota nehie. \wj* \v 4 \wj Agrama sipisipi afu'zaga'ama zamavare atru huteno, vugoteno nevige'za, amage' avriri'za nevze. Na'ankure zamagra agerura antahi ani' nehu'za amage nevaze. \wj* \v 5 \wj Onke'nesaza vahera, tamage hu'za zamagra amagera ovugahaze. Hagi atre'za fregahaze, na'ankure zamagra ontahi'nesaza agerutera kore hugahaze. \wj* \v 6 Hagi Jisasi'a fronka kefinti zamasmineanagi, zamagra nankna kema Agrama zamasmiana, ana kemofo agafa'a antahi amara osu'naze. \p \v 7 Ana hazageno Jisasi'a mago'ene zamasmino, \wj Tamagerfa hu'na tmagrikura nehue, Sipisipimokizmi kafana Nagra'ni'a mani'noe. \wj* \v 8 \wj Ko'ma egote'za e'naza vahe'mo'za, kumza vahekiza, vahe'za avazu hugahaze. Hianagi sipisipimo'za zamagerura ontahigahaze. \wj* \v 9 \wj Nagra'ni'a kafana mani'noe, iza'o Nagri'teti efresimo'a knare huno mani'neno, efreno atiramino nehuno knare tra'zankura hakregahie.\wj* \v 10 \wj Hanki kumzafa vahe'ma ne-eana kumzafa seno, ahe nefrino, eri haviza hunakuke egahie. Nagrama e'noana zamagra zamasimu e'neri'za, ana asimu eri avitetfa hanazegu e'noe. \wj* \v 11 \wj Nagra'ni'a knare sipisipi kva ne' mani'noe, Knare sipisipi kva vahe'mo'a Agra'a sipisipireku huno asimura atregahie.\wj* \v 12 \wj Zago erinakuma avrema antesigeno eri'zama erisia ne'mo'a, sipisipi kva omanino sipisipi nefa'a omani'neankino, kesigeno afi krama esigeno'a, sipisipia atreno fresigeno, afi' kramo (wulf) zamagene reno zamahe panani hugahie. \wj* \v 13 \wj Na'ankure agrira zago erizante avrente'nazankino sipisipigura agesa ontahino, agra zamatreno fregahie.\wj* \v 14 \wj Nagra'ni'a knare sipisipi kva mani'noe, Nagra sipisipi nagani'a ke'na antahi'na huge'za, zamagra Nagrira nage'za nantahi'za hu'naze. \wj* \v 15 \wj Anahukna huno Nenfa'a, Nagrira nageno antahino hige'na, Nagra Nenfana age'na antahi'na hu'noankina, Nagra nasimura sipisipimokizmire atregahue. \wj* \v 16 \wj Ruga'a sipisipini'a ama kegina agu'afina omani'naze, Nagra anahu kna hu'na zamaresuge'za, nagerura nentahi'za, zamagra magoke afu kevu hu'za mani'nageno, magoke afu kva vahe manigahie. \wj* \v 17 \wj Ama'na agafare Nenfa'a avesi'nenante, na'ankure Nagra nasimura atretena, hagi ete nasimura erigahue. \wj* \v 18 \wj Mago'mo'a nasimura Nagripintira eriotre'gahie, hianagi Nagra'ni'a navesite antregahue. Nagrira hanaveni'a me'neankina antete'na, Nagripi hanavea me'neankina ete nasimura erigahue. Ama'na kea Nenfa huhanavetino hunanteno huo hu'neankina hugahue. \wj* \p \v 19 Hagi anagema hiazanku, Jiu vahe'mo'za zamagra'zmi mago'ene tarefi refko hu'naze. \v 20 Rama'amo'za hu'za, Kefo hankro'mo\f + \fr 10:20 \fr*\ft Hankrorema hu'neana havi avamuku hu'ne\ft*\f* agu'a fre'negeno negi neneanki, nahigetma naneke'a nentahi'ze? \v 21 Mago'amo'za anage hu'naze, kefo hankro'mo agu'afi fre'nea vahe nanekea omne'ne. Kefo hankromo'a avu asuhu vahera erihari hanigeno kegahifi, onkegahie? \s Mono noma kafa anagi'naza kna eme antege'za ne'za neku, hazare Jisasi'a hanati'nea naneke \p \v 22 Anante mono noma renagi'za Anumzamofo ami'naza knagu antahimi'za ne'za nenazankna Jerusalemi kumate fore hu'ne. \v 23 Zasi ko atu knafi, Ra mono kumapi Jisasi'a, Solomon agire asamare'naza no kinte'nafi vano hu'ne. \v 24 Jiu kva vahe'mo'za Jisasina eme regagi'za, anage hu'za asmi'naze, Nama'a kna kagra tazeri antesanketa kvega antegahune? Kagra Kraisiga mani'nenunka huama hunka amne tasmio. \v 25 Hageno Jisasi'a kenona zamire anage huno zamasmi'ne, \wj Nagra ko tamasmi'nogetma, tamagra tamentinti nosaze, mika eri'zama Nenfa agifima enerua eri'zamo, Nagrira nazeri ama nehie. \wj* \v 26 \wj Hianagi tamagra tamentintia nosaze, na'ankure Nagri sipisipia tamagra omani'naze. \wj* \v 27 \wj Nagri sipisipimo'za nagerura nentahize, hige'na Nagra zmagena antahina hu'noge'za, zamagra Nagrira namage neaze.\wj* \v 28 \wj Nagra manivava zamasimura nezmue. Hagi zamagra fanene osugahaze. Mago ne'mo'a nazampintira eri hanareno ozmavregahie. \wj* \v 29 \wj Nenfa'ma ana vahe nami'nemo, maka zampina ra mani'neankino, mago'moe huno Nenfa azampintira ohanaregahie. \wj* \v 30 \wj Nenfa'ene, Nagranena magoke mani'no'e. \wj* \p \v 31 Huno nehige'za Jiu kva vahe'mo'za ahe frinaku ru'ene havenkno eri'naze. \v 32 Hagi Jisasi'a amanage huno zamasmi'ne, \wj Nenfantegati knare eri'zana hakare'a hurmeri'noanki, ama anampintira ina erizanteku hutma have knonura naheku nehaze? \wj* \v 33 Jiu kva vahe'mo'za ke nona'a anage hu'naze, knare eri'zama eri'nana zantera tagra have knonura onkahe'gosune, hianagi Anumzana huhaviza nehunka, kagra amne vahe'moka, Anumza mani'noema hanazanku kaheku nehune. \v 34 Jisasi'a kenona'a zamasmi'ne, \wj Tamagri kasegefina na'ane huno korapara krente'ne, \+qt Anumzamo'a huno, tamagra tamia anumza mani'naze hu'ne? \+qt* \wj*(Sam-Zga 82:35) \v 35 \wj E'ina hu'negu korapara Anumzamo'a vahetaminkura huno, tamagra anumzantamine hu'neankino, (Anumzamofo avontafepi krente'naza kemo'a fuotgigahie). \wj* \v 36 \wj Nenfa'a nazeri ruotge huteno, hunantege'na ama mopafi e'nogu, tamagra Anumzamofo huhaviza hunentane huta Nagrikura nehaze, na'ankure Nagra hu'na Anumzamofo mofavre mani'noe huazankuro? \wj* \v 37 \wj Nagrama Nenfa eri'zama e'norisuana, tamagra Nagritera tamentintia osiho. \wj* \v 38 \wj Hianagi Nagra eri'zama'a e'nerugetagi, tamagra tamentintia Nagrikura nosaze, eri'zama eruazante negetma tamentinti hiho, e'inama hanuta keta antahita hanazana, Nagra Nenfampi manugeno, Nenfa'a Nagripi mani'ne hugahaze.\wj* \v 39 Mago'ene azerinaku nehazageno, zamatreno rufanene hu'ne. \p \v 40 Jisasi'a eteno Jodani ti takaheno Joni'ma mono ti ese'ma frezmante'nea kaziga vuno, anantega umani'ne. \v 41 Hakare vahe'mo'za mani'nerega uhanati'za amanage hu'naze, Joni'a mago avame'za osu'ne, ana hu'neanagi Joni'ma ama ne'ku'ma maka kema hu'neana tamage hu'ne. \v 42 Anage hige'za, anante rama'a vahe'mo'za Jisasinte zamentinti hu'naze. \c 11 \s Lasarusi fri'zamofo naneke \p \v 1 Hagi mago nera Lasarusi'e nehaza ne'mo'a kri eri'ne. Agra Betanitire, Maria'ene nenunkna Matake nemani'a kumate nere. \v 2 Maria'a mananentake masavenu Ramofo agare frenteteno, anu azokateti ana agama eri ho'mu hu'nea a'mofo nesaro kria eri'ne. \v 3 Ana nanunkna'moke Jisasintega kea atrenteke, anage hu'na'e, Ramoka antahio, Kagrama avesima nentamo'a kri eri'ne. \v 4 Higeno Jisasi'a ana ke nentahino, anage hu'ne, \wj Ana krimo'a fri kantera avreno ovugahie, na'ankure Anumzamofo ra agi ami'nigeno, ana zantetira Anumzamofo Mofavremo ra agi erigahie. \wj* \p \v 5 Jisasi'a Matane nenunknane, Lasarusine avesizamante'ne. \v 6 Hianagi Lasarusi kri eri'ne nanekema hazageno nentahino'a, tare zage'gna anama mani'nea kumate mani'ne. \v 7 Ana huteno amage'nentaza disaipol nagaku huno, \wj Judia kaziga ete vanune \wj* huno zamasmi'ne. \v 8 Hige'za amage nentaza disaipol naga'mo'za anage hu'za asmi'naze, Rempi hurami ne'moke (Rabbi), Jiu kva vahe'mo'za mensintfama have knonu kahenaku nehzarega, Kagra ete vu'za nehano? \v 9 Jisasi'a kenona zamire anage hu'ne, \wj 12fu'a kna (aua) mago zagefina omane'nefi? Mago vahe'mo'ma zage ferupima vanuno'a agra traka osugahie, na'ankure ama mopafi masa agra nege.\wj* \v 10 \wj Hu'neanagi mago'mo hanimpima vanuno'a ome traka hugahie, na'ankure masa agripina omne'ne. \wj* \v 11 Anagema huteno, mago'ene Jisasi'a anage hu'ne, \wj Ronetimo Lasarusi'a avu mase'ne, hianagi menina Nagra ome azeri otigahue. \wj* \v 12 Hige'za amage'nentaza disaipol naga'mo'za anage hu'naze, Ramoka, agra avu'ma mase'nesuno'a, knare hugahie. \v 13 Hagi Jisasi'ma hu'neana, Lasarusi'a ko fri'nea zanku hu'neanagi, zamagrama antahi'zana amne avu mase'nea zanku nehie hu'za antahi'naze. \v 14 Jisasi'a anante huama huno zamasmi'ne, \wj Lasarusi'a ko fri'ne, \wj* \v 15 \wj Tamagri tamaza hanigu Nagra muse nehu'na, ana kumatera omani'noe, e'ina hanigeta tamagra tamentinti hugahaze. Hianagi erinketa agritega vamneno. \wj* \v 16 E'ina hianagi Tomasi (Didimasi'e hu'neana kugavezare) nehaza ne'mo, magoka Jisasi amage nentaza disaipol nagaku huno, tagranena erinketa vuta Agrane ufri'maneno hu'ne. \s Matane, Maria kizni Jisasi'a ke huznami'nea naneke \p \v 17 Hagi Jisasi'a ana kumate uhanatino, ome antahiana Lasarusina ko havegampi asentageno, 4'a zagegna evu'ne. \v 18 Betani kumara Jerusalemi tava'onte 3 kilo mitanaza me'ne. \v 19 Rama'a Jiu vahe'mo'za e'za Matane Maria kiznia, neznasaro fri'negeza e'za zname rentinti hu'naze. \v 20 Jisasi ne-e hia kema Matama nentahino, kantega ome kenaku vu'ne. Hianagi Maria'a nompi mani'ne. \v 21 Mata'a, Jisasina ome keno anage huno asmi'ne, Ramoka, Kagrama amafima mani'nantesina, nensaro Lasarusi'a ofrisine. \v 22 Hianagi meninena nagra antahi'noe, na'anku'ma Anumzamofo antahige'sankeno'a, Anumzamo'a anazana kamigahie. \v 23 Jisasi'a kenona huno asmi'ne, \wj Negsaro Lasarusi'a ete otino asimu erigahie. \wj* \v 24 Mata'a amanage huno Jisasina asmi'ne, Nagra antahi'noe, henkama otisaza zupa vagare knarera, agra otino asimu erigahie. \v 25 Jisasi'a amanage huno Matana asmi'ne, \wj Fripinti otino asimu erino mani'zamofo agafa'a Nagra mani'noe, iza'o Nagrite'ma amentinti hanimo'a, frigahianagi asimu erino manigahie. \wj* \v 26 \wj Maka vahe'mo'za mani'neza Nagrite zamentinti hanazana, ofri'tfa hugahaze. Amama nehua kegura kagra kamentintia nehampi? \wj* \v 27 Higeno Mata'a anage huno asmi'ne, Izo Ramoka, nagra namentinti hue, Kagra Kraisige, Anumzamofo mofavre'moka Kagra ama mopafi erami'nane. \p \v 28 Mata'a anage huteno, vuno nenunkna Mariana sumi huno agesafi asami'ne, Hurami ne'mo'a ne-eno kagriku ke nehie huno asamigeno, \v 29 ana kema nentahino'a, ame' huno otino Jisasinte vu'ne. \v 30 Jisasi'a ana kumapina uofreno, kantega Matama omege'nere mani'negeno, Maria'a emege'ne. \v 31 Anante Jiu vahe'mo'za Maria'ene nompi ame rentinti hu'za mani'nareti, kageno'ma agra ame' huno otino megi'a vige'za, zamagra amage nevu'za, keri'are zavi ome ate'naku nevie hu'za antahi'naze. \v 32 E'ina higeno, Maria'a Jisasi'ma mani'nere eno eme negeno, agiafi emaseno, anage huno asmi'ne, Ramoka, kagrama amafima mani'nantesina, nensaro Lasarusi'a ofrisine. \v 33 Jisasima kegeno zavi'ma netegeno'a, ana a'ene e'naza Jiu vahe'mo'zanema zavi atageno, Jisasi'a nezmageno agu'afina tusi'za huno rimpamo'a kna nehigeno, \v 34 Jisasi'a zamantahigeno, \wj Inantega ana nera asente'naze? \wj* Zamagra kenona hu'za Agrira asmi'naze, Ramoka enka emego. \v 35 Hazageno Jisasi'a zavi' ate'ne. \v 36 Zamasuma ragiku'ma e'naza Jiu vahe'mo'za anage hu'naze, Keho agrira tusi'za huno avesinte'ne! \v 37 Hianagi mago'amo'za anage hu'naze, Ama ne'mo avu suhu ne' eri hari hunte'neankino, Agra Lasarusina mago'a zana huntegeno ofrino manisimpi? \s Lasarusina kerifinti Jisasi'a azeri oti'nea naneke \p \v 38 Anante Jisasi mago'ene, rimpamo'a kna nehigeno ana ne'mofo kerire uhanati'ne. Havega me'nege'za ufrekantera have eri'za runkani re'naze. \v 39 Jisasi'a huno, \wj Ana have rezahe hutreho,\wj* higeno fri'nea ne'mofo nesaro Mata'a anage huno asami'ne, Ramoka, menina kno hi'mana vugahie. Na'ankure 4'a zagegna ko mani'ne. \v 40 Higeno Jisasi'a anage huno ana ara asmi'ne, \wj Ko kasami'noe, kagrama kamentinti hanunka Anumzamofo hihamu hankave'a (glori) kegahane hu'na kasmi'nofi? \wj* \v 41 Hige'za anankema nentahi'za ana have rezahe hutre'naze. Anante Jisasi'a kesga hunagamuteno, anage hu'ne, \wj Nenfaga, Nagra muse hugantoe, Kagra ke'nia antahi nami'nane. \wj* \v 42 \wj Nagra antahi'noe, hakare zupa keni'a nentahine, hianagi kema nehuana ama oti'za mani'naza vaheku hu'na Nagra nehue. Kagra hunantanke'na e'noe hu'za zamagra zamentinti hanagu nehue. \wj* \v 43 Jisasi'a anagema huteno'a, kezatino \wj Lasarusiga, atiraminka eno! \wj* \v 44 Higeno fri'nea ne'mo atiramino e'ne, agiane, azanena, tavrave nofi'nu ana'neki'za, avugosa tavravenu anovazinageno Jisasi'a zamasmino, \wj Tavarave'a vakneta eri atrenkeno vino. \wj* \s Jiu kva vahe'mo'za Jisasi ahenaku hu'naza naneke \r (Mat 26:1-5; Mak 14:1-2; Luk 22:1-2) \p \v 45 E'ina hige'za, rama'a Jiu vahe'ma Maria'ene e'namo'za, Jisasi'ma hiaza nege'za, Agrite zamentinti hu'naze. \v 46 Hianagi mago'amo'za vu'za Farisi mono vahete uhanati'za, Jisasi'ma hu'nea zamofo naneke ome zamasmi'naze. \v 47 E'ina hige'za vugota pristi vahe'ene Farisi Vahe'mo'za vugota mono kanisol vahe kehutru (Sanhedrin) hu'za anage hu'naze, Ama ne'mo'a rama'a kaguvaza nehie. Na'a menina hugahune? \v 48 Atresnunkeno anazanke huno Agra vaniana, maka vahe'mo'za Agrite zamentinti hanageno, Romu vahe'mo'za e'za ra mono nontine, mopatinena tarega hanaregahaze. \v 49 Anante mago'zmimo, Kaiafasi'a ra mono kva (hai pristi) ana kafufina mani'nea ne'mo, anage huno zamasmi'ne, tamagra mago'za antahintahitamifina nontahize. \v 50 Na'a hanigeno maka kumatine, mopatia eri havizana hugahie? Atrenkeno magoke'mo miko vahekura frisnie. \v 51 Kaiafasi'a agra antahi'zampinti ama kea osu'ne, hianagi ana kafufina ran mono kva (hai pristi) mani'neno, kasnampa ke huno Jisasima frino maka Jiu vahe zamaza hania zanku hu'ne, \v 52 Nehuno Jiu kuma vaheke Agra zamaza osugahie, e'inama hanuno'a hazagre'za vu'za e'za hu'naza vahera zamazeri mago hanige'za Anumzamofo mofavre manigahaze. \v 53 E'i ana knareti erigafa hu'za, Jisasima ahe frisaza ke retro hu'naze. \p \v 54 E'inama hazazanku Jisasi'a mago'ene Jiu vahe zamurera kana onte'ne. Hianagi atreno vuno mago ka'ma kokampi me'nea rankuma kaziga Efraimie nehazarega amage' nentaza naga'ane umani'naze. \p \v 55 Menina Anumzamo Jiu vahe kinafinti zamare'nea knare (Pasova) ne'za ne kna atupa nehige'za, rama'amo'za kuma'zmi atre'za Jerusalemi mareri'za, ne'za nesagu zamagrazmi zamazeri agru huza retro hu'naze. \v 56 Ana nehu'za ra mono nomofo (tempol) kumapi oti'za mani'neza Jisasinku nehakre'za, zamagra zamagra anage hu'naze. Na'ane hutma tamage'sa nentahize? Agra ama (Pasova) nezantera egahifi, omegahie? \v 57 Anante vugota hu'naza pristi vahe'ene, Farisi vahe'mo'za, anage hu'za rama'a vahepi hu'naze, iza'o Jisasima kesimo'a, eme tasamisigeta tagra azerisune hu'naze. \c 12 \s Maria'a, Jisasi agiare masave frente'nea naneke \r (Mat 26:6-13; Mak 14:3-9) \p \v 1 Hagi kinafinti Jiu vahe zamare'nea kna (Pasova) 6si'a zagegna atupa nehigeno, fri'nefinti azeri oti'nea ne' Lasarusi'ma nemania kumate Jisasi'a Betani uhanati'ne. \v 2 Anante Jisasi'ma hu'nea ne'zana retro hunte'naze. Mata'a ne'za netigeno Lasarusi'ene, mago'a vahe'ene kave'ne sipare mani'naze. \v 3 Trazamofo rafu'nareti tro hu'naza msavena, zago'amo mareri'nea masaventafe Maria'a erino, Jisasina agiare tagino frenteteno, anu azokateti eri ho'mu huntegeno, ana nomofona mana'amo avite'ne. \v 4 Hianagi Judas Iskarioti'a, mago amagenentea disaipol ne'mo, komoru huno Jisasina avreno ha' vahe zamazampi antesimo'a anage hu'ne, \v 5 Na'a hanigeta ama masavena 3 hantreti'a silva zagorera atreta, zago erita\f + \fr 12:5 \fr*\ft 11ni'a ikamofo mizankna hu'ne. \ft*\f* zamunte omne vahera zamaza osugahuno? \v 6 Menima Judas Iskariotima ama kema nehiana, na'ankure agra zamunte omne vahe zamaza hunaku nentahino nosie, hagi agra kumza nere. Zago tafente kva nehia nekino, mago'a zagoma ome nentazana anampinkati musufa eritere nehia ne'mo anage higeno, \v 7 Jisasi'a anage hu'ne, \wj Asenante'saza knagu avega ante'nea zanki, atrenkeno agra ana hino.\wj* \v 8 \wj Na'ankure zamunte omne vahe'mo'za maka kna tamagra ne manigahaze, hianagi Nagra, tamagra nena maka kna omanigahue.\wj* \p \v 9 Hagi maka Jiu vahe'mo'za antahi'zana Jisasi emani'ne hige'za, zamagra Jisasinke kenaku ome'nazanki, Lasarusima, fri'nefinti azeri oti'nea ne' kenaku e'naze. \v 10 Hianagi vugota pristi vahe'mo'za Lasarusi'nena ahe frinaku ke anaki'naze. \v 11 Na'ankure Lasarusinte'ma fore hu'nea'zanku, rama'a Jiu vahe'mo'za atre'za nevu'za Jisasinte zamentinti hu'naze. \s Jisasi'ma Jerusalemi ufre'nea naneke \r (Mat 21:1-11; Mak 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 12 Anante nanterana rama'a vahe'mo'za, kinafinti zamare'nea knagu antahimiza ne'za (Pasova) nenaza knare e'namo'za, Jisasi'a Jerusalemi ne-ea ke antahi'naze. \v 13 Antahite'za tofe zafamofo ani'na (Palm tree) hantagi'za e'neri'za, ome ke'za amrara nehu'za kezati'za, \bdit Taza huogu ke'za netune! (Hosana!) Ramofo Agifi ne-ea nera agi'a hentesga hanune! Israeli vahe'mofo kinia agi'a hentesga hanune! \bdit* \v 14 Hagi Jisasi'a mago agaho ve tonki afu keteno, agumpi mrerino mani'ne, kasnampa vahe'mo'za korapa krente'naza kemo efore hu'ne. \v 15 \bdit Korera osiho Saioni veara, Keho tamagri Kinimo'a, agaho ve donki afumofo agumpi manino ne-e. \bdit* (Zek 9:9) \v 16 Hagi agri amage nentaza disaipol naga'mo'za e'inama pusante hiazana antahi so'e osu'naze. Hianagi Jisasi'ma hanave'afi mrerino, Ra agi erige'za zamagra zamagesa nentahi'za, e'i Agriku huno avontafepina krente'negeno, amazana Agrite fore hie hu'naze. \v 17 Ana higeno, rama'a vahe'mo'za, Jisasi'a kerifinti Lasarusi azeri otige'za ke'naza vahe'mo'za, mago'ene ome huama hume vu'naze. \v 18 Ama'na agafare, vahe'mo'za anahu kna hu'za ome Agrira ke'naze. Na'ankure vahe'mo'za nosaza kaguvaza (mirakol) hu'nea ke nentahi'za ome ke'naze. \v 19 Ana hige'za Farisi vahe'mo'za ohumi ahumi hu'za zamagra anage hu'naze, keho tagrira neratre'za maka vea'mo'za Jisasi amage avriri'za nevze. \s Griki vahe'mo'za Jisasi kenaku hakre'naza naneke \p \v 20 Hagi ana zupage Griki vahepinti mago'a vahe'mo'za, kinafinti zamare'nea ne'za ne'knare mono hunaku mareri'naze. \v 21 Ana vahe'mo'za Galili kazigati Betsaida kumateti ne' Filipinte uhaniti'za antahige'za, ramoka Jisasi kenaku nehune. \v 22 Filipi'a eno Andruna eme asmitege'ne, tarega'moke vu'ke, Jisasina ome asmi'na'e. \v 23 Jisasi'a anage huno kenona zani'arera hu'ne, \wj Vahe'mofo Mofavremo ra agi erisia kna atupa nehie.\wj* \v 24 \wj Tamage hu'na neramasmue, witi ragamo'ma mopafi taniramino ofrisigeno'a anante megahie. Hianagi taniramino mopa agu'afi frisigeno'a rama'a raga'a rentegahie.\wj* \v 25 \wj Aza'o agragu'ma avesi antesimo'a, asimu'a atregahie. Iza'o ama mopafi mani'zama'a ha'rentesimo'a, manivava asimu erigahie.\wj* \v 26 \wj Iza'o, Nagri eri'za erinaku hanimo'a, namage eno. Nagrama umanisure, eri'za vahe nimo'enena anante umanigahie, iza'o, Nagri eri'za erisimofona, Nenfa'a ra agi amigahie.\wj* \s Jisasi'a frisia ke zamasmi'nea naneke \p \v 27 \wj Menina Nagu namemo kna navenesianki, na'ane hu'na Nagra hugahue, Nafa'nimoka, ama knare (aua) fore hania knazampinti naza huo, hianagi ama'na agafare ama knarera (aua) e'noe.\wj* \v 28 \wj Nafa'nimoka, ra kagi erio. \wj* Anante mago ageru monafinti eno amanage hu'ne, Hago Nagra erisaga hu'noanki'na, rune Nagra erisaga hugahue hu'ne. \v 29 Rama'a vahe'ma atru hu'za anante oti'namo'za, ana ageru nentahi'za, monage nehie nehazageno, mago'amo'za ankeromo naneke hu nemigahie hu'za hu'naze. \v 30 Jisasi'a kenona'a anage hu'ne, \wj Ama'na agerura Nagri naza hunakura nosianki, tamagri tamaza hunaku nehie.\wj* \v 31 \wj Menina ama mopa refkohu knae, menina ama mopafi kva hu'nea nera retufe atregahie.\wj* \v 32 \wj Hanki, Nagri'ma mopafinti nazeri'sga hanige'na, hakare vahera zamare Nagrarega atregahue, \wj* \v 33 E'inagema hu'neana, fri'zamo avate'ma fore hanigeno frisnigu huama hu'ne. \v 34 Hakare vahe'ma atru hu'namo'za, Agrikura amanage hu'naze, tagrama kasegefinti'ma antahi'nonana, Kraisi'a manivava hugahie hu'neanki, nahigenka Kagra hunka, \wj Vahe'mofo Mofavrea azerisga hugahie \wj* nehane? Iza'e ana Vahe'mofo Mofavre'a? \v 35 Hazageno Jisasi'a kenona anage huno zamasmi'ne, \wj Osi'a knafi Msamo'a tamagri amu nompina me'ne. Msama me'nenire kana nentenkeno hanimo'a tmagate oreno, iza'o hanimpima nevimo'a, iga nevio antahino keno nosie. \wj* \v 36 \wj Masama me'nenire, kagra Masagura kamentinti'a huo, e'inama hanunka kagra Masamofo mofavre manigahane. \wj* Jisasi'a anage huteno, Agra zamatreno vuno ome frakino mani'ne. \s Jisasi'a vahepi eri'za eri'nea zamo fore hu'nea naneke \p \v 37 Jisasi'a rama'a kaguvaza (mirakol) huzmeri hu'neanagi, zamagra zamentintia Agritera osu'naze. \v 38 Ana higeno kasnampa ne'mo Aisaia hu'nea kemofo avufa'a fore nehie, \bdit Ramoka iza tagri kerera amentintia nehie? Ramofo hanave'amo'a izante eama hu'ne? \bdit* (Ais 53:1) \v 39 E'i ana agafare vahe'mo'za zamentinti nosaze. Aisaia'a mago'ene anage hu'ne, \v 40 \bdit Ramo'a zamurga erisu nehuno, zamarimpa kafana erigi'ne, e'ina hanige'za zamurga nonke'za, zamarimpa erigisige'za zamagu zamagesa antahi ama nosuza, zamagu'a rukrehe osnage'na, zamazeri so'e osugahue hu'ne.\bdit* (Ais 6:10.) \p \v 41 Hagi ama'i zanku'ma Aisaia'ma hu'neana, na'ankure Jisasi'a hanave'afi mani'negeno ke'negu huno, Agriku hu'ne. \p \v 42 Ana hianagi hakare'a mono kva vahe'mo'za zamentinti Agrite hu'naze. Hianagi Farisi vaheku kore hu'za Jisasi'a, Kraisi'e hu'za huama osu'naze, anagema hanage'za mono nompinti (Sinagog) zamahe fegi atre'zanku kore hu'za osu'naze, \v 43 Na'ankure vahe'mo'za husga huzmante zanku nehu'za, Anumzamo husga huzmante zankura ontahi'naze. \s Jisasi'a vagare naneke'a vahe zamufi hu'nea naneke \p \v 44 Jisasi'a ranke huno amanage hu'ne, \wj Iza'o Nagrite amentinti nehimo'a hanimo'a, Nagritekera amentinti nosianki, Agrama hunantege'na e'nomofonte amentinti hugahie. \wj* \v 45 \wj Iza'o Nagri'ma nenagemo'a, hunantege'na e'nomofo nege. \wj* \v 46 \wj Nagra ama mopafi Masa e'noe, maka vahe'mo'za Nagrite zamentinti hanamo'za hanimpina omanigahaze. \wj* \v 47 \wj Iza'o nanekeni'a nentahino, amage nontemofona nanekea huontegahue. Na'ankure Nagra ama mopafi vahe refko hunaku ome'noe. Hianagi mopafi vahe zamaza hu'na zamavarenaku e'noe. \wj* \v 48 \wj Iza'o Nagri nenatreno, ke'ni'a ontahisimofona, e'i anamofona refko'ma haniana, ama nanekema nehua nanekemo maka'za vagare knare, henka'a refko huntegahie. \wj* \v 49 \wj Na'ankure Nagrani'a antahintahifinti ama nanekea nosue, hianagi Nfanimo Agra hunantege'na e'nomo, zamasmio hianke ana naneke'age nehue. \wj* \v 50 \wj Nagra antahi'noe, Agrama hiho hia kefi mani vava asimura me'ne. E'ina hu'negu Nagrama nehua kea Nenfa'ma huoma hia ke'age nehue. \wj* \c 13 \s Amage'ma nentaza disaipol naga Jisasi'a zamaga sese hu'nea naneke \p \v 1 Hagi menina kinafinti zamare'nea knagu antahimiza (Pasova) ne'za nekna atupa higeno, Jisasi'a antahi'ne, ama mopa atreno Nefantega vania kna egeno, amage nentaza disaipol nagara, Agrama zamesi nezmantea zamo'a atupare ehanati'ne. \p \v 2 Jisasi'a amage' nentaza disaipol naga'ane ne'za nenegeno, Hankromo (Sata) Judas Iskarioti, Saimon nemofo rimpafi ha' vahe zamazampi komoru huno avrentesia antahi'zana eme ante'ne. \v 3 Hagi Jisasi'a antahi'ne, Nefa'a maka'zana Agri azampi ante'ne, Anumzamofonteti e'neankino, ete Anumzamofontega vugahie. \v 4 Ne'za nenafinti otino, anakre ku'a zafi nenteno, tauri erino afafafi rugagino anakine. \v 5 Anante Jisasi'a zompafi ti taginteno, amage nentaza disaipol naga zamaga agafa huno sese huteno, afafafi rugagi'nea taurinu zamagia eriho'mu huzmante'ne. \v 6 Anante Saimon Pitante aga sese hunte'naku egeno, agra Jisasinku anage hu'ne, Ramoka nagia sese hugahano? \v 7 Higeno Jisasi'a kenona anage huno asmi'ne, \wj Menima ama nehuazana kagra ontahi'nane, hianagi henka'a antahi ama' hugahane. \wj* \v 8 Pita'a anage huno Jisasina asmi'ne, Kagra nagia sese osu'tfa hugahane! Higeno Jisasi'a anage huno kenona'a hu'ne, \wj Nagra kagiama sese osanugenka, Nagranena omanigahane. \wj* \v 9 Higeno Saimon Pita'a anage huno Jisasina asmi'ne, Ramoka nagiarafana sesera osuo. Hianagi anazanke hunka nazane, nanune sese huo! \v 10 Higeno Jisasi'a anage huno asmi'ne, \wj Iza'o ko'ma tima fre'nemo'a, agiage sese hugahie. E'ina nehuno avu sese huno manigahie. Hanki kagra ko avu sese hu'nane, hianagi ana maka'mota avu sese osu'naze. \wj* \v 11 Na'ankure mago'mo komoru huno ha' vahe zamazampima avrentesimofona, Agra ko antahi'ne, e'ina hu'nea agafare, tamagra maka'mota avu sese osu'naze hu'ne. \p \v 12 Anage huteno Jisasi'a zamagia sese huvaga rezmantete'no, Nakre ku'a erino mani'neno hu'nere umaniteno, Jisasi'a anage huno zamsmi'ne, \wj Amazama tamagri'ma hunermantoana antahi'nazo? \wj* \v 13 \wj Tamagra Nagrikura rempi hurami Ne'ene, Rantie nehazana, tamagra tamage nehaze, Nagra ana nere. \wj* \v 14 \wj Nagrama Rantimi manina, hurmasmi Ne'mona tmagia sese hunermantesugeta, tamagra nena anazanke huta rumokizmi zamagia, sese ohunte ahunte hiho. \wj* \v 15 \wj Nagra hurmeri nehuanki, tamagranena anahu kna hutma rumokizmi'a zamagia sese huzmantegahaze. \wj* \v 16 \wj Tamage hu'na Nagra nermasmue, kazokzo eri'za vahe'mo'a kva'amofona agateoregahie. Kema erino vnimo'a, katogema huntegeno vu'nemofona agateore'ne. \wj* \v 17 \wj Tamagrama amazama keta antahita nehuta, anazama hanutma asomu erigahaze. \wj* \s Jisasima komoru hu'za ahesaza naneke \r (Mat 26:20-25; Mak 14:17-21; Luk 22:21-23) \p \v 18 \wj Hagi nagrama nehuana makamotagura nosue, Nagra huhampri'noa vahera antahi'noe. Hianagi Anumzamofo avontafepi kre'nea nanekea eri knare hugahie. \+qt Nagrane breti nenemo ha' renantegahie huno kre'neana, hago avufga'a fore hugahie. \+qt* \wj*(Sam-Zga 41:9) \v 19 \wj Meninena Nagra anazana efore osu'nege'na neramasmue, anazama efore'ma hanigeta, tamagra tamentinti nehuta, ana nere hutma Nagrikura hugahaze. \wj* \v 20 \wj Tamage hu'na neramasmue, Nagrama huntesugeno vania vahe, avreno azeri so'e huntesimo'a, Nagri navareno nazeri so'e hunantegahie. Iza'o Nagri'ma nazeri so'e hanimo'a, Agra hunantege'na e'nomofo azeri so'e hugahie. \wj* \p \v 21 Hagi Jisasi'ma anage huvagama reteno, agu'amo kna nehigeno anage hu'ne, \wj Tamage hu'na nermasmue, tamagripinti mago'mo ha' vahe azampina navre antegahie. \wj* \v 22 Hige'za amage nentaza disaipol naga'mo'za zamagra zamagra oge age nehu'za, inamo anara hunaku higeno nehie hu'za hu'naze. \v 23 Anate amage' nentaza disaipol nagapinti, Jisasi'ma avesi nentemo, azantmaga kaziga tavaonte mani'ne. \v 24 Ana higeno Saimon Pita'a avesima nentea disaipol nera avame'name huno, Izanku Jisasi'a nehifi antahigenka ko huno asami'ne. \v 25 Higeno anante avesima nentea ne'mo, Jisasi asumpi mase kantiteno, anage huno Agrira antahige'ne, Ramoka ana nera iza'e? \v 26 Jisasi'a kenona anage hu'ne, \wj Bretima sosifima rete'na amisuana e'i ana nere, \wj* nehuno bretia sosifi reteno, Saimon Iskarioti nemofo Judasina ami'ne. \v 27 Ana bretima netegeno, Sata'a havi avamumofo kvamo agu'afi ufre'ne. E'ina nehigeno Jisasi anage huno asmi'ne, \wj Ina knazama hunaku'ma hnunka, kvune antenka huo. \wj* \v 28 Mani'ne'za ne'za ne'naza vahe'mo'za, anama Judasinku'ma hia kea na'a agafare hu'nefi, antahi amara osu'naze. \v 29 Judasi zago taferote (bogisi) kva nehia neki'za, mago'amo'za antahi'zana mago'a upama hunona ne'za ome miza sege, amunte omne vahe, zago ome zaminogu Jisasi'a hunente hu'za zamagesa antahi'naze. \v 30 Ana higeno, Judasi'a bretima nehana nehuno'a, atiramino megi'a vu'ne. (Ko hani hu'negeno ana hu'ne.) \s Kasefa kasegemofo naneke \r (Mat 26:31-35; Mak 14:27-31; Luk 22:31-34) \p \v 31 Judasi'ma megi'a vutegeno, Jisasi'a anage hu'ne, \wj Menina Vahe'mofo Mofavremo ra agi erisigeno, Anumzamo'a ra agi Agriteti eri'nia kna ne-e. \wj* \v 32 \wj Anumzamo ra agi Agriteti eritesuno'a, anazanke huno Anumzamo ra agi Agrira amigahie, nehuno hantaka'a ra agi amigahie. \wj* \v 33 \wj Hagi mofavre zagamota antahiho, Nagra osi'a knafi tamagra nena manigahue. Tamagra Nagrikura hakregahaze, Jiu mono kva vahera anankea ko zamasmi'noe. Meninena ana kege neramasamue, Nagrama inantega vanurega tamagra omegahaze. \wj* \v 34 \wj Nagra kasefa kasege tamagrira neramue, Nagrama navesi neramantoa kna huta rumokizmia zmesinezmanteta, anahu kna hutma ovesinte avesinte hiho. \wj* \v 35 \wj Tamagrama mago'mofo ovesinte avesinte nehnage'za, maka vahe'mo'za nege'za, tamagra Nagri namage nentaza disaipol naga mani'naze hu'za hugahaze. \wj* \p \v 36 Higeno Saimon Pita'a anage huno Jisasinkura hu'ne, Ramoka, kagra iga vunaku nehane? higeno Jisasi'a ana kenona'a huno, \wj Nagrama vanurega, menina kagra navaririnka omegahane, hianagi kagra henka egahane. \wj* \v 37 Higeno Pita'a anage Jisasinku hu'ne, Ramoke, na'a hanige'na nagra menina Kagri kmagera omegahue? Nagra Kagriteku hu'na frinaku menina tro nehue. \v 38 Higeno Jisasi'a kenona'a anage huno asami'ne, \wj Nagriku hunka frigahano? Tamage hu'na negasamue, Nagrikura onke'noe hunka 3'a zupa vahane hutesankeno, henka kokoregea hugahie. \wj* \c 14 \s Jisasi'a vagare naneke amage nentaza disaipol naga zamasmi'nea naneke \p \v 1 \wj Hagi atrenkeno tamagu'amo'a kna osino, Anumzamofonte tamentinti nehuta, anahu kna huta Nagrite'ene tamentinti hiho. \wj* \v 2 \wj Nenfa nompina rama'a hunaraginte nona me'ne, omne'neresina Nagra ko tamasmusine, Nagra, nonkuma tamia ome retro hunaku nevue. \wj* \v 3 \wj Nagrama vu'na nonkumatmi ome retro hutesu'na, ete e'na eme tamavresugeta, Nagrama umanisure, tamagra Nagrane umanigahaze. \wj* \v 4 \wj Hagi Nagra inantega vugahuo, tamagra antahi'naze.\wj* \v 5 Tomasi'a anage huno Jisasina asmi'ne, Ramoke tagra ontahi'none, iga Kagra vugahane, tagra inankna huta ana kana keta antahita hugahune? \v 6 Higeno Jisasi'a anage huno asami'ne, \wj Nagra kana mani'na, tamage ke manina, asimumofo agafa Nagra mani'noe, mago'mo'a aru kantetira Nenfantera ovugahie. A'o, Nagriteti vugahie. \wj* \v 7 \wj Nagri'ma nagenka nantahinka kagra hantesina, Nenfanena anahu kna hunka kenka antahinka kagra hantesine, meni agafa hunka Agrira nentahinka negane. \wj* \v 8 Filipi'a anage huno Agrira asami'ne, Ramoke Negafana tveri hugeno tagrira knare huranteno. \v 9 Jisasi'a anage huno asmi'ne, \wj Nagra tamagranena rama'a kna mani'noanki, Filipiga kagra nahigenka Nagrira nagenka antahinka osu'nane? Iza'o Nagri'ma nagemo'a, Nenfana ke'ne! Nahigenka kagra hunka, Negafana naveri huo hunka nehane? \wj* \v 10 \wj Nenfampi Nagra manugeno, Nenfa'a Nagripi mani'ne hua kegura, nahigenka kamentintia nosane? Nagra nagesafinti kea kagrira nonkasamue. Hianagi Nenfa'a nagu'afi mani'nemo, Agra kaguvaza hu eri'za e'nerie. \wj* \v 11 \wj Tamentintima hanazana, Nagra Nenfampi manugeno, Nenfa'a Nagripi mani'ne hiho, hu'neanagi ana'ma osnutma kaguvazama eri forehu eri'zama eri'nogu nentahitma tamentinti hugahaze. \wj* \p \v 12 \wj Tamage hu'na Nagra neramasmue, iza'o Nagrite amentinti hanimo'a, Nagrama e'nerua eri'zana anahu kna huno kaguvazama eri forehu eri'za e'nerino, Nagatereno ra eri'za erigahie, na'ankure Nagra Nenfantega vugahue. \wj* \v 13 \wj Inankna zanku'ma Nagri nagifi nantahigesazana, Nagra amne hugahue. Ana hanugeno Nenfa'a ra agi Nemofompinti erigahie. \wj* \v 14 \wj Tamagrama inankna zankuro Nagri nagifima nantahi kesage'na, Nagra anazana amne hugahue. \wj* \s Jisasi'a Avamumofo eri'zanku rempi huzami'nea naneke \p \v 15 Jisasi'a mago'ane huno, \wj Nagri'ma navesinantesuta keni'a amage antegahaze. \wj* \v 16 \wj Nenfana antahigesugeno, Agra mago tamaza hu'zana tamisnigeno, Agra tamagrane manivava hugahie. \wj* \v 17 \wj E'i ana tamaza hu'zana tamage Avamure, ama mopafi vahe'mo'za e'origahaze. Na'ankure zamagra ke'za antahi'za osu'naze. Hianagi tamagra Agrira (Avamura) keta antahita hu'naze. Na'ankure Agra tamagrane mani'neno, tamagu'afi manigahie.\wj* \p \v 18 \wj Nagra tamatresugetma megusa mofavregna huta omanigahaze. Nagra tamagritega egahue. \wj* \v 19 \wj Osi'a knafi mopafi vahe'mo'za Nagrira onagegahaze, hianagi tamagra Nagrira nagegahaze. Na'ankure Nagra mani'noankita, tamagranena anahu kna huta manigahaze. \wj* \v 20 \wj E'i ana knazupa, tamagra antahigahaze Nagra Nenfana agu'afi manugeta, tamagra Nagri nagu'afi manisagena, Nagra tamagri tamagu'afi manigahue. \wj* \v 21 \wj Iza'o Nagri kasegema amage antesimo'a, Nagrira avesinantegahie, iza'o Nagri'ma avesinantenimofona Nenfa'a agrira avesintegahie, hanige'na Nagra avesintena, Nagra'ni'a agrite efore hugahue. \wj* \v 22 Higeno ru Judasi'a amanage huno Ramofona antahige'ne, Nankna hunka Kagra tagritera eama nehunka, ama mopafi vahetera eamara osugahane? \v 23 Higeno Jisasi'a ana kenona'a anage huno zamasmi'ne, \wj Iza'o Nagri'ma avesi nantesimo'a, ke'nia amage antesigeno, Nenfa'a avesintena tagra, agrane emanigahune. \wj* \v 24 \wj Iza'o Nagri'ma avesi onantesimo'a, Nagri kea amage ontegahie. Ama kema nentahizana Nagri kea omne'ne, hianagi Nenfa'ma hunantege'na e'nomofo ke nontahize. \wj* \p \v 25 \wj Ama zantaminku'ma Nagra nehuana, tamagrane mani'nena nehue. \wj* \v 26 \wj Hianagi tamaza hu'zana, Ruotge Avamu, Nenfa'a Nagri nagifi huntesigeno eno, Agra maka'zanku eme rempi huramigahie. Nagrama maka'zanku tmasmi'noana hurmagesa hugahie. \wj* \p \v 27 \wj Tamarimpa fruza Nagra tamagripi nentoe, Nagra narimpa frua tamagri neramue, ama mopafi vahe'mo'za neramizankna tamarimpa frua Nagra noramue. Atrenkeno tamagu'amo'a kna nosina korora osiho. \wj* \v 28 \wj Tamagra nentahizage'na Nagra tamagrira tamasmi'na, tmatre'na vute'na, ete tamagrite egahue hu'noe. Tamagrama Nagri'ma navesinantazaresina muse hazaresine. Na'ankure Nagra Nenfantega vugahue. Nagrira Nenfa'a nagtereno Ra mani'ne. \wj* \v 29 \wj Nagra menina fore osu'negena neramasmue, fore'ma hania zupa, tamagra Nagrite tamentinti hugahaze. \wj* \v 30 \wj Nagra za'zatera nanekea ontamasmigahue, ama mopa kva nehia ne' Sata'a hago ne-e, agrira hanave'a omne'neankino, Nagrira nagateoregahie. \wj* \v 31 \wj Hianagi ama mopafi vahe'mo'a antahino keno hugahie, Nagra Nenfana navesinentoe, Nagra Nenfa'ma huo huno'ma humanante'neaza nehuanki, otinketa amafintira vamneno. \wj* \c 15 \s Waini zafane, azankuna'amofo naneke \p \v 1 Jisasi'a mago'ane anage hu'ne, \wj Nagra tamage waini zafamofo nena'a mani'noe. Nenfa'a waini hozamofo nefa'e. \wj* \v 2 \wj Hakare azankuna'amo Nagripi me'neno raga reontesimofona, Agra akafri netreno, hakare azankuna'amo raga rentesiana, mago'ene traga huno eri fatgo hanigeno, aguheno raga rentegahie. \wj* \v 3 \wj Tamagra ko agru hu'naze, na'ankure kema tamasmi'noa kemo tamazeri agru hu'ne.\wj* \v 4 \wj Nagri nagu'afi emaninenke'na, Nagra tamagri tmagu'afi mani'neno. Zafa azankuna'amo agra avesitera raga'a reontegahie, waini zafare azankuna'amo ru okamare snuno'a raga reontegahie. Hagi Nagrite'ma ruokamare'sutma raga'a reontegahaze. \wj* \v 5 \wj Nagra waini zafa mani'nogeta, tamagra azankuna'a mani'naze. Iza'o Nagripi manige'na agripi mani'nomo'a, rama'a raga renente, Nagri'ma natresuta mago'zana osu'tfa hugahaze. \wj* \v 6 \wj Mago vahe'mo'ma Nagri'ene tragoteno omanisimofona, azankuna eritru hu'nazageno osaparea kna hina, mate vu'za tevefi kregahaze. \wj* \v 7 \wj Tamagrama, Nagri'ene tragoteta mani'ne'nageno, naneke ni'amo tamagri tamagu'afi'ma me'nena, tamesinia zankuma nantahigesazana amne erigahaze. \wj* \v 8 \wj Tamagra rama'a raga renentenkeno, Nenfa'a ra agi erisige'za nege'za, Nagri namage nentaza disaipol vahere hu'za tamagrikura hugahaze. \wj* \v 9 \wj Nenfa'ma, Nagri'ma navesi nante'neaza hu'na, Nagranena anahu kna hu'na tmesi nermantoanki, ana navesimofo agu'afi maniho. \wj* \v 10 \wj Tamagrama kasege ni'ama amage' antesuta, tamagra Nagri navesimofo agu'afi manigahaze, Nagrama, Nenfa kasegema amage ante'na, Agri avesizamofo agu'afi mani'noankna huta manigahaze. \wj* \v 11 \wj Ama zanku'ma Nagra nermasmuana, Nagri muse zamo tamagri tamagu'afi me'nigeno, musezantmimo'a avitegahie. \wj* \p \v 12 \wj Ama'i Nagri kasege, tamararunku ovesinte, avesinte hiho. Nagrama, tamagri'ma navesi tamante'noa kna hiho. \wj* \v 13 \wj Mago'mo'ma rone'agu avesinteno, agra asimuma atreno frisimo'a, tusi'a ugota hu'nea avesiza huzmerigahie. \wj* \v 14 \wj Nagrama neramasmua kasegema amage antesutma Tamagra, Nagri rone manigahaze. \wj* \v 15 \wj Nagra ru'ene kazokzo eri'za vahe'ni'e hu'na tmagrikura osugahue, na'ankure kazokzo eri'za vahe'mo'a kva'amo'ma hiazana ontahi'ne. Hianagi Nagra rone'nimote hu'na tmagrikura nehue, na'ankure Nenfantegati maka'zama Nagrama antahuazana, tamagrira neramasmue. \wj* \v 16 \wj Tamagra, Nagrira huhampri'onante'naze, hianagi Nagra, tamagrira huhampritamantena, tamazeri oti'noe, vuta nena raga'a ome rentesageno, ana ragamo me'nena, na'ankuro Nagri nagifi Nenfama antahigesageno'a, Agra amne tmigahie. \wj* \v 17 \wj Nagra ama kasege neramasmue, tmararuna ovesinte avesinte hiho. \wj* \s Ama mopafi vahe'mo'za ha' rezmante'saza naneke \p \v 18 Jisasi'a amanage huno zamasmi'ne, \wj Ama mopafi vahe'mo'za ha' rermantesaza zanku kva hiho, na'ankure ese agafare, Nagri ha' renante'naze. \wj* \v 19 \wj Ama'na mopafi vahe mani'naresina, ama mopafi vahe'mo'za tagri vahere hu'za zamesi rmantasine, ana hu'neanagi na'ankure tamagra ama mopafi vahera omani'naze. Hianagi Nagra ama mopafinti tamagrira tmavre'noe, ana agafare ama mopafi vahe'mo'za hara reneramantaze. \wj* \v 20 \wj Ko'ma tamasmi'noa kegu tamagesa antahiho, kazokzo eri'za ne'amo'a, kva vahe'a knara osu'ne. Nagri'ma nazanva ante'nesu'za, tamagri enena anahu kna hu'za tamazanva antegahaze, ke'ni'a amage antenare'sina, tamagri kea ana zanke hu'za antahizasine. \wj* \v 21 \wj Hianagi Nagri nagimo tamagripi me'nenigeno'a, e'ina hu'zana hurmantegahaze, na'ankure hunantege'na e'nomofona ke'za antahi'za osu'nagu ana hurmategahaze. \wj* \v 22 \wj Nagrama naneke e'na eme ozmasmuasina, zamagrira kumi'zmi omanesine. Hianagi menina kumi'zmia eri fraki kazamia omnegahie. \wj* \v 23 \wj Higeno Nagri'ma ha'ma renantesimo'a, ana zanke huno Nenfana ha' renente. \wj* \v 24 \wj Mago'a vahe'mo'za e'orinaza kaguva eri'zama zamagri amu'nompi e'ori'noasinia, kumi'zmia omnesine. Hianagi menina kaguva eri'zani'a kazanagi, Nagri'ene Nenfanena ha' renerantaze. \wj* \v 25 \wj Menima anazama nehazana, zamagri kasegefi kre'naza ke eri knare nehaze, \+qt Mago havizana Nagra osunoge'za, hara renenantaze. \+qt* \wj*(Sam-Zga 69:4) \v 26 \wj Hagi tamazama hu'zama huntesugeno Nenfantegati tamagrite'ma esuno'a, Agra Tamage Avamukino Nagri nagenkea eriama hugahie. \wj* \v 27 \wj Tamagranena ana zanke hutma Nagri nanekea huama hugahaze, na'ankure tamagra Nagrane mani'nage'na, eri'zana eri agafa hu'na eri'noe. \wj* \c 16 \p \v 1 \wj Hagi ama nanekea ru tamentintifinti evuramizanku, menina neramasmue. \wj* \v 2 \wj Jiu vahe mono nompinti (sinagog) tamahenati atregahaze. Mago kna ne-eankino, tamahe frisu'za zamagesa antahisazana Anumzamofo eri'za e'nerune hu'za antahigahaze. \wj* \v 3 \wj E'ina hu'za zamagra hurmantegahaze, na'ankure Nenfane Nagri enena ontahi'nagu anara hurmantegahaze. \wj* \v 4 \wj Hianagi ama zanku Nagra nermasmuankino, ana zagegna (aua) efore'ma hina, Nagrama tamasmi'noa kegu tamagra antahigahaze. Ese agafare Nagra ontamasami'noe, na'ankure Nagra tamagrane mani'nogu ontamasmi'noe. \wj* \s Ruotge Avamu'mo eri'za erisia naneke \p \v 5 \wj Hianagi menina Agra hunantege'na e'nomofonte, Nagra vunaku nehugeta mago'moka nantahigenka, iga vunaku nehane? hunka nantahi nonkane. \wj* \v 6 \wj Hianagi vugahue hu'na Nagrama tamasmua kemo, tamagri tamagu'a erigna nehie. \wj* \v 7 \wj Hianagi Nagra tamage neramasmue, tamagrima eme tamaza hanigu vugahue, na'ankure Nagrama tamatre'na ovanugeno'a, tamaza hu'zana tamagritera omegahie. Hianagi Nagrama vanuna, huntanena, Agra tamagritega egahie. \wj* \v 8 \wj Hankino Agra esuno'a, mopafi vahe'mokizmi kumi'ene, Anumzamofo fatgo avu'ava zane, henkama refko huno keaga huzmantesiaza zameri nehuno, \wj* \v 9 \wj kumi zamimofonku zamasmigahie. Na'ankure zamagra Nagritera zamentintia osu'naze. \wj* \v 10 \wj Na'ankure fatgo navu'navama hanuana, Nenfantega vanugeta, tamagra Nagrira onagegahaze. \wj* \v 11 \wj Hagi kema refko haniaza eme huramerigahie. Na'ankure ama mopa kva hu'nemofona hago keaga hunte'noe. \wj* \p \v 12 \wj Nagra mago'a rama'a naneke tamasmusine, hianagi menina tamagra antahise osugahaze. \wj* \v 13 \wj Hianagi Tamage Avamu'ma esuno'a, antahi antahimofona eri ama hina tamage nanekea keta antahita hugahaze. Na'ankure Agra'a antahintahi'ane, hanave'arera ana nanekea osugahie, hianagi na'ano Agrama antahisia kege nehuno, henkama esia zamofonku tamasmigahie. \wj* \v 14 \wj Avamumo'a, Nagri nagi erisaga hugahie, na'ankure Nagripi me'neazana erino tamagrira tamasmigahie. \wj* \v 15 \wj Maka'zama Nenfa'ma ante'neana Nagri'zane hu'na hu'noe, e'ina hu'negu Avamumo'a Nagripinti ana nanekea erino tamagrira tamasmigahie. \wj* \s Musezamo zamarimpa knazamofo kumara erigahie hu'nea naneke \p \v 16 \wj Hagi Osi'a knafi omani'nanena tamagra onagegahaze, hagi ete osia knafi tamagra nagegahaze. \wj* \v 17 Mago'a amage' nentaza disaipol naga'mo'za zamagra zamagra ohumi ahumi nehu'za anage hu'naze, Ama'i nankna naneke tasmino, osi'a knafi tamagra onagegahaze nehuno, ete osi'a knafi nagegahaze nehie. Na'ankure Nagra Nenfante vugahue nehie? \v 18 Amage' nentaza disaipol naga'mo'za anage hu'naze, Ama'i na'anku Agra anage huno, osi'a knafine nehie? Tagra ontahi'none, na'anku Agra nehifi ontahi'none hu'za hu'naze. \v 19 Zamagra antahigenaku Jisasina nehazageno nentahino, anage huno zamasmi'ne, \wj Nagra hu'na, osi'a knafi onageta, ete osi'a knafi nagegahaze hua kegu, tamagra antahintahi hakare nehazo? \wj* \v 20 \wj Tamagerfa hu'na neramasmue. Tamagra tamavunu nehina ranke huta zavira ategahaze, hianagi ama mopafi vahe'mo'za muse hugahaze. Tamagra tamarimpa kna hugahazanagi ete tmarimpa knamo'a eri rukrahe hanigeta, muse hugahaze. \wj* \v 21 \wj A'mo mofavrema nenteno'a atagu nehie, na'ankure mofavrema kasente kna egeno'e, hianagi mofavrema ksentete'no'a, ana atagura agesa nontahie. Na'ankure ama mopafi mofavrema kasentea muse nehie. \wj* \v 22 \wj E'i ana hu'negu tamagra menina zavira netaze, hianagi Nagra henka nermagesugeno, tamagu'amo muse nehina, mago'mo ana musezana tamagripintira eri otregahie. \wj* \v 23 \wj Ana knarera Nagrira mago'zankura nantahi onkegahaze. Tamagerafa hu'na tamagrira neramasmue, Nenfama mago zanku'ma Nagri nagifima antahigesageno'a, amne tamigahie. \wj* \v 24 \wj Korapara Nagri nagifina mago'zankura antahi onke'naze. Hianagi tamagra antahigetma erigahaze, e'ina hanageno muse zantmimo'a avitegahie. \wj* \p \v 25 \wj Nagra amanage hu'na fronka kefinti neramasmue, mago kna ne-eanki'na, ana kna zupa fronka kefintira ontamasmigahue. Hianagi huama hu'na Nenfankura tmasmigahue. \wj* \v 26 \wj E'i ana knazupa, Nagri nagifi Nenfana antahigegahaze. Nagra tamagri tamagi eri'na, Nenfana asmigahue hu'na nosue. \wj* \v 27 \wj Hagi Nenfa'a tamagrira Agra'a avesineramante, na'ankure tamagra Nagrira tamavesinenteta Nagrikura Anumzamofonteti e'ne huta tamentinti hu'naze. \wj* \v 28 \wj Nagra Nenfantegati e'na, ama mopafina e'noe, hianagi ama mopa ete atre'na Nenfa hirega vugahue. \wj* \p \v 29 Hige'za Agri amage' nentaza disaipol naga'mo'za anage hu'naze, Ko menina Kagra amate ke huama nehunka, fronka kea osane. \v 30 Tagra menina antahi'none, Kagra maka'zana antahi'nane, mago zankura vahe'mo'a kagenoka osugahie. E'ina'ma hanazante tagra tamentinti nehuta, Anumzantegati e'nane huta nehune. \v 31 Jisasi'a kenona huno, \wj Menina tamagra tamentinti nehazo?\wj* \v 32 \wj Keho, knamo'a (aua) hago eno ama e'ne, mago mago'moka nonkarega nevunka, natresanke'na Nagrake manigahue, ana hugahazanagi Nagrakera omanigahue. Na'ankure Nenfa'a Nagrane mani'ne. \wj* \v 33 \wj Ama'ina nanekema Nagra neramasmuana, Nagripinti tamarimpa fru erigahaze. Ama mopafina hazenke zane, tamasuzamo egahianagi, oti hanavetiho. Na'ankure Nagra ama mopafi hanavea azeri haviza hu'na hago agatere'noe. \wj* \c 17 \s Jisasima ra agi aminogu Nefantega nunamu hu'nea naneke \p \v 1 Hagi Jisasi'a ana naneke huvareteno, Agra kesga huno monafi negeno amanage hu'ne, \wj Nenfaga hago kna (aua) eforehie, Negamofona ra agi amigeno, Negamofo anazanke huno, Kagrira rankagi kamino. \wj* \v 2 \wj Maka vahete kvahu hihamu ami'nane, ana hankeno maka ami'nana vahera, Agra zamaza huno manivava mani'za zamigahie. \wj* \v 3 \wj Ama'i manivava mani'zane hu'za, zamagra kage'za antahi'za nehu'za, magoketfa tamage Anumzane nehu'za, Jisas Kraisi huntankeno e'ne huza keza antahiza hugahaze. \wj* \v 4 \wj Nagra ama mopafi Kagri kagi eri ra nehu'na, Nagri'ma eri'za erio hunka nami'nana eri'zana hago eri vagare'noe. \wj* \v 5 \wj Menina Nenfaga, Kagra kaziga navrento, korapa'ma mopa fore osu'nere mani'neta hu'no'a konariri zampi, Kagrane umanisu'e.\wj* (Eks-Utr 3:14.) \p \v 6 \wj Nagra Kagri kagi kagenkeka'a kokankoka vahe'pinti'ma avare nami'nana vahera zamasmi ama hu'noe. Zamagra Kagrika'a vahe maninagenka Kagra Nagrira nami'nane. Hagi zamagra keka'a antahi'za amage ante'naze. \wj* \v 7 \wj Menina maka nami'nana zankura, Kagra nami'nane hu'za ke'za antahi'za hugahaze. \wj* \v 8 \wj Na'ankure Kagrama nasmi'nana kea Nagra zamasmi'noe. Zamagra anankea eneri'za Nagrikura tamage Agriteti e'ne nehu'za, Agra huntegeno e'ne hu'za zamentinti hu'naze. \wj* \p \v 9 \wj Nagra, zamagri zamagi' eri'na nunamuna nehue. Nagra kokankoka vahe zamagi' eri'na nosue, hagi Nagri'ma nami'nana vahe zamagi' eri'na nunamuna nehue. Na'ankure zamagra Kagri suza mani'naze. \wj* \v 10 \wj Hagi maka Nagri vahe'mo'za Kagri vahere, maka Kagri vahera Nagri vahere, ana vahe'mo'za Nagrira ra nagi nenamize. \wj* \v 11 \wj Mago'ene Nagra ama mopafina omanigahue, zamagrazmi ama mopafina manigahaze. Hige'na Nagra Kagritega neoe. Ruotge hunana Nenfaga, Kagrama ante nami'nana nagifi zamagu vazisanke'za, tagrama mago huno'ankna hu'za zamagra mago hugahaze. \wj* \v 12 \wj Nagra zamagranema mani'nena, Kagri kagire manisnaze hu'na zamagu'vazina kva huzmante'noe. Kagrama nami'namokizmia mago'mo'a fanane osu'ne, hianagi magoke'mofo fanane hinogura huhamprinte'ne, ana hanigeno Anumzamofo avontafe'mo hu'nea kantera avufa'a fore hugahie. \wj* (Sam-Zga 41:9) \v 13 \wj Hu'neanagi Nagra, Kagrite menina ne-e'na, ama mopafina Nagra amanahu kea nehuankino, Nagri muse zamo'a (joy) zamagripi avitegahie. \wj* \v 14 \wj Nagra, Kagri nanekea ko zamasmi'noe, huge'za mopa kagi'afi vahe'mo'za zamesra huzmante'naze, na'ankure zamagra ama mopafi vahera omani'naze, Nagrama ama mopafi vahe'ma omani'noa kna hu'naze. \wj* \v 15 \wj Nagra ama mopareti zamavare atrogura nosue, hagi havi ne'mofo azampinti zamazeri anovazisanegu nehue. \wj* \v 16 \wj Zamagra ama mopafi vahera omani'naze. Nagra'enena anahu hu'na, ama mopafi vahera omani'noe. \wj* \v 17 \wj Tamage kefi zamazeri avusese hunka zamazeri otage huo. Kagri keka'amo'a tamage me'ne. \wj* \v 18 \wj Kagrama hunantanke'na ama mopafina e'noankina, Nagra ana zanke hu'na mopa kagi'afi hunezmantoe. \wj* \v 19 \wj Nagra zamagri huzmeri'na avusese hu'na mani otage hu'noe, ana nehuanki'za zamagranena anazanke hu'za Kagrite avusese nehu'za, tamage hu'za mani otage hugahaze. \wj* \p \v 20 \wj Nagrima namage nentaza disaipol nagakuke hu'na nunamuna nosue, hagi ke'ni'a huama nehzage'za, Nagrite zamentinti hanaza naga'enenku nehue, \wj* \v 21 \wj ana hanige'za zamagra maka'mo'za magoke hu'za, Nenfaga, Nagrane mago huta mani'no'a kna hu'za, Tagra ene mago hu'za zamagra mani'nesage'za, kokankokati vahe'mo'za nege'za, Kagra hunantankena e'noe hu'za zamentinti hugahaze. \wj* \v 22 \wj Kagrama hanavema Nagri nami'nana hanavea, Nagra zamagri zami'noe. Tagrama mago huta mani'no'a kna hu'za manisazegu zami'noe.\wj* \v 23 \wj Nagra zamagripi manugenka, Kagra, Nagripi mani'nane, hanige'za zamagra magoke zamarimpa hu'za manigahaze. Ana hananke'za ama mopafi vahe'mo'za nege'za, Kagra hunantankena ama mopafina e'noe hu'za keza antahiza nehanagenka, Nagri'ma kavesi nante'nana kna hunka, zamavesi nezmantane huza keza antahiza hugahaze. \wj* \v 24 \wj Nenfaga, Nagri'ma nami'nana vahe'zaga, Nagrama manisufi manisazegu nave'nesie. Ana hu'ne'za Nagri'ma nami'nana hanavea kesaze, na'ankure Kagra korapa mopa omne'nea knafi, Nagrira kavesinantenka kagu'a antenka hanavea nami'nane. \wj* \v 25 \wj Fatgo Nenfaga, kokankoka vahe'mo'za kage'za antahi'za osugahazanagi, Nagra kage'na kantahi'na hu'noe, hagi amama namage'nentaza naga'moza Kagra hunantakena e'noe hu'za keza antahiza nehaze. \wj* \v 26 \wj Nagra, Kagri kagi'a hu'ama hu'na zamagrira nezmasamue, hagi'na mago'ene hagerfi'na hu'ama hu'na zamasmigahue. Kavesima nenantana kavesi zamo'a, zamagri zamagu'afi mesige'na, Nagra anazanke hu'na zamagripi manigahue. \wj* \c 18 \s Judasi'a ha' vahe zamazampi Jisasi avarente'nea naneke \r (Mat 26:47-56; Mak 14:43-50; Luk 22:47-53) \p \v 1 Hagi ana nanekema huvareteno, Jisasi'a atreno disaipol naga'ane Kidroni agupofi vute'za, ananteti vumare'za mago knagune zafa hoza me'nefi vu'naze. \v 2 Judasi'ma komoru huntesia ne'mo'a, ana zafa knagune hoza ke'ne, na'ankure Jisasi'a disaipol naga'ane knagune hozafi mago'a knafina zamareno vutere'ma higeno keno antahino hu'ne. \v 3 Higeno Judasi'a mago'a Romu sondia kevune, ra mono nonte kva nehaza naga'ma (Gats), vugote'naza pristi vahe'mo'zane Farisi vahe'mo'zama huzmantaza vahe'mo'za olivi zafa hozafi tosine, tafentavi'ene, ha'zane eri'nageno Judasi'a zamavareno vu'ne. \v 4 Mika'zama Agrite fore haniazana, na'ankure Jisasi'a antahino keno nehuno, \wj Azanku nehakraze? \wj* huno zamantahige'ne. \v 5 Zamagra ana kemofo nona'a Agriku hu'za, Nazareti kumateti Jisasinku nehakrone, hazageno, \wj Nagra ana Nere. \wj* higeno Judasi'ma komoru huno ha' vahe zamazampi avrentesia ne'mo zamagrane anante oti'ne. \v 6 Hagi Jisasi'a anage zamagrikura hu'ne, Nagra ana Nere hige'za, zamefiti vu'za mopafi traka truku humse'naze. \v 7 Ana hazageno, Jisasi'a mago'ene zamantahige'ne, \wj Tamagra azanku nehakraze? \wj* Hige'za zamagra hu'za, Nazareti kumateti Jisasinku nehakrone. \v 8 Hazageno Jisasi'a ke nona'a huno, \wj Ko'ma Nagra ana Nere hu'na tamasmi'noe, Nagriku'ma nehakrehanuta, ama vahera zamatrenke'za viho. \wj* \v 9 Agrama hu'neana, ko'ma Agra'ama hunte'nea kemofo nena'a fore hinogu hu'ne. \wj Kagrama nami'nana vahepintira magore hu'na Nagra zamatroge'za afe osu'naze, \wj* hu'nea kegu hu'ne. \v 10 Hagi Pita'a bainati kazinkno eri'nereti anoma'afinti avazu hia zamo vugote'nea pristi ne'mofo kazokzo eri'za nera tamaga kaziga agesa ahe tavrofe atre'ne. Ana kazokzo eri'za ne'mofo agi'a Malkusi'e. \v 11 Ana higeno Jisasi'a Pitankura huno, \wj Bainati kazinka'a anoma'afi vazinto. Nenfa'ma nami'nea tin tafempintira (kapu) Nagra onesuo?\wj* \s Jisasina avare'za Anasinte vu'naza naneke \p \v 12 Anante mago sondia kevune, sondia vahete vugota huno kvagri zmante'nea ne'ene, Jiu vahe'mokizmi ati vahe'mo'zane, Jisasina azeri'za azante nofi kinte'naze. \v 13 Anakite'za esera Anasinte avare'za vu'naze, na'ankure agra Kaiafasi nenemo'e. Kaiafasi'a ana kafumofo agu'afina vugota pristi ne' mani'ne. \v 14 Korapara Kaiafasi Jiu kva vahera antahintahizamino, hakare vahe'mokizmi nona huno magoke ne'mo frigahie huno hu'nea nere. \s Pita'a, onke'noe huno Jisasinku hu'nea naneke \r (Mat 26:69-70; Mak 14:66-68; Luk 22:55-57) \p \v 15 Saimon Pita ene, magora Jisasima amage' nentea disaipoli ne'ene Jisasima avare'za Anasinte vazage'za anantega zamavririke vu'na'e. E'i anama vu'nea disaipoli nera, pristi ne'mo'a ke'nea disaipoli ne'kino Jisasi'ene vugota pristi ne'mofo kumapina ufre'ne. \v 16 Hianagi Saimon Pita'a kasante fegi'a otino mani'ne. Ana higeno Jisasi amage' nentea disaipoli nera vugota pristi ne'mo ke'nea ne'mo atiramino, kazokzo eri'za mofa'mo kafante kva hu'nea mofa asamigeno, Pitana avreno agu'afi emareri'ne. \v 17 Anante kazokzo eri'za mofa'ma kafante kva nehia mofa'mo Pitanku amanage huno antahige'ne, Kagra ama Ne' amage' nentana disaipol nere, tamage ana nepi? Huno antahigegeno, A'o, Nagra ru nere. \v 18 Anantera kazokzo eri'za vahe'ene, nonte kva nehaza vahe'ene, tanknuzare teve hegre'za oti'za mani kagi'naze. Na'ankure zasi hige'za teve tohiku hugre'naze. Pita'enena ana tevere uoti'neno teve tohi'ne. \s Anasi'a, Jisasi agenoka hu'nea naneke \r (Mat 26:59-66; Mak 14:55-64; Luk 22:66-71) \p \v 19 Ana zama fore nehigeno'a, vugota pristi ne'mo, amage nentaza disaipol naga'ene, rempi'ma huzami'nea kegu Jisasina agenoka hu'ne. \v 20 Jisasi'a ana kenona'a anage hu'ne, \wj Nagra amate mika kaziga nanekea hu'noe. Nagra maka zupa Jiu vahe osi mono nompine (sinagog) ra mono noma (tempol), Jiu vahe maka atru nehaza nomofo megi'a rempihuzami'noe, Nagra magore hu'na oku'a nanekea huozmi'noe. \wj* \v 21 \wj Na'anku Nagria nantahi negane? Nentahizage'na huzmasmi'noa vahe zamantahigenka ko, Nagrama hu'noa nanekea, zamagra antahi'naze. \wj* \v 22 Jisasi'ma ana nanekema higeno'a, mago ra mono nonte kva nehia ne'mo, Jisasina avugosafi ruhapatino neheno amanage hu'ne, E'inahu hunka vugota pristi vahe kerera ke nona hugahano? \v 23 Higeno Jisasi'a ke nona huno agri asmi'ne, \wj Havigema hu'nesua zanku'ma nehanugenka, havizani'a hufore huo, hianagi tamage kema nehuana nahigenka kagra nenahane?\wj* \v 24 Higeno anante Anasi'a nofira ovasneno huntegeno, Kaiafasi vugota pristi nete avare'za vu'naze. \s Pita'a onke'noe huno, Jisasinku mago'ene, tare zupa hu'nea naneke \r (Mat 26:71-75; Mak 14:69-72; Luk 22:58-62) \p \v 25 Hagi Saimon Pita'a oti'neno teve tonehige'za, tevere mani'naza vahe'mo'za antahige'za, Kagra'nena e'ina ne' amage' nentana disaipol ne' mani'nampi? Hu'za antahigageno, Pita'a vahane huno, A'o nagra ru nere. \v 26 Mago vugota pristi ne'mofo kazokzo eri'za ne'ma, Pita kazi knonteti (bainat) agesa rutavrofe atre'nea ne'mofona nefu' Pitanku huno, Zafa hozafi Agrane mani'nanke'na kagrira kage'noa nepi, ru nere? \v 27 Higeno, Pita'a mago'ene vahane nehigeno, ana amage hantaka'a, kokoremo ageru ru'ne. \s Jisasi avare'za Paelati nete vu'naza naneke \r (Mat 27:1-2,11-14; Mak 15:1-5; Luk 23:1-5) \p \v 28 Hagi ananteti zamagra Kaiafasintetira ko'atu avame Jisasina avare'za Romu ugagota kva (gavana) ne'mofo nonte vu'naze. Vunazanagi zamagra ugagota nemofo kumapina uofre'naze. Ana zamo zamazeri pehena resige'za, Hibru vahe kinafinti zamare'nea knagu antahimi'za neza nenaza knare ovuzanku ana hazageno, \v 29 Paeroti ne'mo zamagritega megi'a atiramino eno anage hu'ne, Ama'na nera nankemofo agafare nanekea hu'nentaze? Huno zamantahige'ne. \v 30 Zamagra kenona hu'za asmi'naze, Ama ne'mo'ma hazenke ne'ma omani'nesina, tagra avreta kagritera omosine. \v 31 Hazageno Paeroti'a zamasmi'ne, Tamagratami avaretma tamagri kasegemo hu'nesia kante Agrira keaga hunteho. Jiu vahe'mo'za Paerotinku anage hu'naze. Tagrira vahe'ma zamahe fri'zantera i'o hurante'naze. \v 32 Ana kema hu'nazana, Jisasi'ma korapa Agrama fritenoma otinia zankuma zamasmi'nea kemo e'ama hu'ne. \p \v 33 E'ina higeno, anante Paeroti'a eteno ugagota vahe (gavana) nompi vuno, Jisasina kehuno, Kagra Jiu vahe'mokizmi Kinifi? Huno antahige'ne. \v 34 Higeno Jisasi'a kenona huno, \wj Kagra kagesafinti ke nehampi, mago'a vahe'mo'za Nagri'kura kasmi nagenka nehano? \wj* \v 35 Paeroti'a ke nona huno, Nagra Jiu ne' mani'nofi? Kagri vahe'mo'zane, ra mono kva vahe'mo'za (hai pristi) Kagrira kazerite'za, kvare'za eme nami'naze. Kagra na'a hu'nantere? \v 36 Jisasi ke nona'a hu'no, \wj Nagri kumara ama mopafina omne'ne. Ama mopare kva vahe mani'noresina eri'za vahenimo'za, Nagritekura ha' hazage'za, Nagrira navre'za Jiu vahera ozamizasine, hianagi Nagri kumara ama mopafina omne'ne. \wj* \v 37 E'inage higeno Paeroti'a asmi'ne, Higenka Kagra kinio? Jisasi ke nona'a hu'ne, \wj Kagra Nagriku'ma kinie nehanana tamage. Ama'na kegafare Nagra ama mopafina efore hu'noe. Nagra ama'na agafare ama mopafina e'noe, tamage naneke huama hunaku e'noe. Maka vahe'mo'za tamage nanekegu zamave'ma nesimo'za, Nagri nagerute zamagesa ante'za nentahi'za tamage hu'za nehaze. \wj* \v 38 Higeno Paeroti'a antahige'ne, Tamage nanekea inanknahu ke me'ne? Anagema huteno'a, megi'a atiramino Jiu kva vahete vuno anage hu'ne, Mago havizana nagra, Agripina ke'na erifore osue. \v 39 Hu'neanagi tamagri avu'avate kinafinti tamavare'nea (Pasova) knare mago ne' kinafinti azeri atretere hugahue hu'negu, tamagrama antahi'zana nagra kinafintira, Jiu vahe'motma Kini ne' huntesugeno vanio? \v 40 Hige'za kezati'za amanage hu'naze, Ama'na nera avare otre'gahane. Hagi Barabasi avare atro, Barabasina kumzafa ne'ku hu'naze. \c 19 \s Paeroti'a Jisasina kinafinti azeri atre'naku hu'nea naneke \r (Mat 27:15-31; Mak 15:6-20; Luk 23:13-25) \p \v 1 Hagi anante Paeroti'a huzmantege'za Jisasina sefu ami'naze. \v 2 Anante sondia vahe'mo'za ave'ave nofite kini vahe'mokizmi fetorikna huza tro hute'za, Jisasi anunte antani nente'za, koranke kukena hunte'naze. \v 3 Zamagra Agrite ete'vute nehu'za, Husga hunte'za ankaza nente'za, Keho, ama Jiu vahe'mokizmi kinia! Nehu'za avugosafi mago'ene ruhapa hapa hu'za ahe'naze. \v 4 Mago'ene Paeroti'a ete atiramino, Jiu kva vaheku amanage huno zamasmi'ne, Keho, ama ne'ma nagrama avare'na tmagrite'ma neoana, antahisazana mago keaga Agri'ma hunte'zana omne'ne. \v 5 Anante Jisasina ave'ave nofite fetori'ene, koranke kukena antani antetageno, atiramino e'ne. Paeroti'a anage hu'ne, Keho, ama Nera! \v 6 Vugote'naza pristi vahe'ene, mono no kegava nehaza vahe'mo'za (gad) Agri'ma nege'za amanage hu'za kezati'naze, Aheta hantiho, aheta hantiho! Hazageno Paeroti'a zamasmi'ne, Tamagratmi avretma rugeka zafare ome aheho, na'ankure nagra mago hazenke'a omne'nege'na negoe, huno zamasmi'ne. \v 7 Hige'za Jiu kva vahe'mo'za ke nona'a amanage hu'naze, Tagrira kasegetia me'ne, hagi ana kase kemofo amage' anteno Agra frigahie. Na'ankure Agra Anumzamofo Ne'mofavre mani'noe huno hu'ne. \v 8 Hazageno ana kema Paeroti'a nentahino'a, tusiza huno agra mago'ene amanogura hu'ne. \v 9 Eteno Paeroti'a kuma'afi ufreno, Jisasinku anage hu'ne, Kagra igati e'nane? Hianagi Jisasi'a magore huno agri kenona'a osu'ne. \v 10 Ke osigeno, Paeroti'a anage huno asmi'ne, Kema hunami'zankura nahigeno kave nosie? Kagra ontahi'nano, Kagri'ma katufe katre hanavene, rugeka zafare kahena hanti hanavema nagrama eri'noana? \v 11 Higeno Jisasi'a ke nona'a asmi'ne, \wj Kagra Anumzamoma hanavema onkamiasina, Nagri'ma kegava hunantega hanavea e'orintesine, hagi monafinkati ne'mo hanigenka anara hugahane. Na'ankure navareno kazampima eme ante'nemo'a, kagrira kagatereno tusi'a kumi hu'ne. \wj* \v 12 Higeno anankema antahiteno'a Paeroti'a aza huno katufe atrenaku tusiza huno agesa antahi'ne. Hianagi Jiu kva vahe'mo'za kezati'za, Kagrama ama ne'ma katufe atresunka, kagra Sisa knampa omani'nane! Mago'mo kini manigahue hanimo'a, Sisana ha' rentegahie. \v 13 Hazageno Paeroti'a ana kema haza nentahino, Jisasina avare fegi'a atreno naneke fgagohu trate umani'ne, ana kumamofo agi'a, Havereti simeni hunte'naza kumare nehaze, hagi Hibru/Arami kefina, Gabate hu'za nehaze. \p \v 14 Hagi Jiu vahe'mo'za kinafinti zamare'nea knagu antahimiza nenaza (Pasova) ne'za retro tra hunaku nehazageno, zagemo'a feru asegeno Paeroti'a Jiu vaheku huno, Keho, ama tamagri Kinia! \v 15 Anagema hige'za kezanke hu'za, Avretma viho, avretma viho, Agrira ahetma hantiho! Nehazageno Paeroti'a zamantahige'ne, Nagra, tamagri Kinia ahena hantisuo? Hige'za pristi vahe'mo'za ke nona'a hu'za, tagri kinia magora omani'neanki, Sisa agrake mani'ne. \v 16 Anagema hazageno Paeroti'a Jisasina ahe'zama keka zafare hantihogu zamige'za Jisasina azeri'naze. \s Keka zafare Jisasi ahe'naza naneke \r (Mat 27:32-44; Mak 15:21-32; Luk 23:26-43) \p \v 17 Anante Jisasi'a keka zafa'a erino, vahe anu zaferine nehazare, Hibru kefina Golgote nehazare erino vu'ne. \v 18 E'i anante Jisasina nehe'za, tare netrena ruga raga asopare znahe'za rugeka zafare nehanti'za, Agrira amu'nompi hanti'naze. \v 19 Paeroti'a mago avona kreno, ana keka zafare hanti'ne. Anage huno kre'ne, JISASI'A NAZARETI NERE, JIU VAHE'MOKIZMI KINIE. \v 20 Huno krente'nege'za hakare Jiu vahe'mo'za hampri'za ke'naze. Na'ankure Jisasima ahe'za hanti'naza mopa, rankuma tva'onte me'ne, ana kema krente'neana Hibru kefine, Latini kefine, Griki kefima huno ana avona krentene. \v 21 Anante Jiu vahe'mokizmi vugota pristi vahe'mo'za Paerotina asami'za, Jiu vahe'mokizmi Kinie hunka onkrenka, hagi Agra'a huno, Nagra Jiu vahe'mokizmi Kinie huno hu'ne hunka kro hu'za asmi'naze. \v 22 Hagi Paeroti'a ke nonazmire zamasmino, Inankna keo nagrama krente'noana hago krente'noe. \p \v 23 Anante sondia vahe'mo'za, Jisasina rugeka zafare ahe'za hantite'za, amegati kukena'a eri refko hu'za 4'a kevu ante'naze, mago'mo mago kevu eritere hu'are, avate kukena'ama hati'nazana eri mago hu'za anagamuti hati'za fenkamu urami'naze. \v 24 Hige'za sondia vahe'mo'za ke hugantu hugma hu'za, erisagnera osinkero, hagi satu zokago reta kesune, aza erisifi, e'i ana kemo Anumzamofo avon tafe'mo hu'nea ke eriama hu'ne, \bdit Zamagra amega kena'ni'a amu'no zamifi fagago hu'za eri'naze, zamagra nagri kenarera, taisi zokago re'naze. \bdit* (Sam-Zga 22:18) Anama kre'naza kante anteza sondi'a vahe'mo'za ana kemofo eri knare hu'naze. \p \v 25 Hianagi Jisasi ahe'za hanti'naza keka zafamofo agafafina, Agri nereraki, nererana nenunknaki, Klopasi nenaro Mariaki, Magdala kumateti Mariaki hu'za oti'naze. \v 26 Nerera'ene, amage' nentegeno avesi nentea disaipoli ne' ene anante oti'nakeno Jisasi'ma neznageno'a, Agra nereranku huno, \wj A'moka ko, ama'ne kagri ne'mofavrea!\wj* \v 27 Anante amage' nentea disaipoli neku hu'ne, \wj Ko, kagri negrera'a ama'ne! \wj* Ana knareti agafa huno amage' nentea disaipoli ne'mo ana ara avreno noma'are vu'ne. \s Jisasi fri'nea naneke \r (Mat 27:45-56; Mak 15:33-41; Luk 23:44-49) \p \v 28 Hagi anama huteno'a, Jisasima antahino keno hiama maka'zamo hago vagaregeno, Anumzamofo avontafemo hu'nea kea eriknare hunaku, \wj \+qt Tinku navenesie, \+qt* \wj* huno hu'ne. (Sam-Zga 69:21) \v 29 Mago mopa kavofi akake waini ti aviteno anante menege'za, kapuku eri'za hisopu zafare anakite'za, ana aka waini timpi rete'za (spons) erisaga hu'za agite ante'naze. \v 30 Ana hazageno Jisasi'ma ana akake waini tima neteno'a, Agra hu'ne, \wj Ha vagare! \wj* nehuno Agra kepri huno avamu'a atre'ne. \p \v 31 Anante retrotra huknazmi me'negu hu'za, mani fruhu kna (sabat) efregahianki rugeka zafare (avufga'a) kerfa omanesie hu'naze. (Na'ankure kinafinti zamavare'nea knagu antahimiza ne'za nenaza knane, mani fruhu (sabat) knanena magoka ra kna'zami me'negu hu'za,) Jiu kva vahe'mo'za huza, zamagia ru hantagi tenketa, anante fri kerfa eri mopafi atreta, erita vamneno hu'za Paeroti antahige'naze. \v 32 Higeno sondia vahe'mo'za e'za, Jisasine znahe'za hanti'naza netremo'kizni znaga ru hantagi'naze, pusante mago'mofo ruhantagiteno, mago'mofona henka ana hu'ne. \v 33 Hianagi Jisasinte'ma e'za eme kazana, ko fri'nege'za tarega agia ruha'ontagi'naze. \v 34 Hianagi mago sondia ne'mo krugru kevereti Agrira asopafi regeno, hantaka huno korane, avufa rimo'ene herfino evu'ne. \v 35 E'i ana zama ke'nea ne'mo ama naneke huama huno kre'ne, agrama hu'nea nanekea tamage hu'ne, agra antahi'neno tamage huno nehie. Ana hanigenka kagranena anazanke hunka kamentinti hugahane. \v 36 Na'ankure ama anazama fore hu'neana, Anumzamofo avontafepi kre'nea nanekemo nena'a fore hanigu huno, \bdit Agri zaferina magore huza ruha ontagigahaze. \bdit* (Sam-Zga 34:20) \v 37 Ete mago avontafemo mago'ene huno, \bdit Zamagra zamuma kesazana, agri'ma krugru asopafi re'namofonte kegahaze\bdit* huno hu'ne. (Zek 12:10.) \s Jisasima havegampi eri asente'naza naneke \r (Mat 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk 23:50-56) \p \v 38 Hagi anazama vagaregeno Arimatia kumateti ne' Josefe'a Jisasi amage'nentea disaipoli ne'mo, Jiu kva vaheku koro nehuno oku'a Jisasi fri'kerfa erino vanigu Paerotina antahige'ne. Antahigegeno Paeroti'a hugnare huntegeno agra vuno Jisasi fri'kerfa ome erino vu'ne. \v 39 Hagi Nikodimasi mago kenage, Jisasinte e'nea ne'mo, Josefe'ene tragoteno eno, mananentake masavena mirane, alone, magopi tagi havia hu'nea masvena kna'zanimo 34 kilo'naza hu'nea erino vu'ne. \v 40 Anante zanagra Jisasi fri'kerfa eri'ne, ana masaventami avufare frente'ne, tvarave tafepi frikerfa'a kargina'e. Jiu vahe'mo'za vahe ase nezmante'za nehaza avu'ava hu'na'e. \v 41 Anama ahe'za Agri'ma hanti'naza kaziga hoza me'negeno, anante kasefa havegana, vahera ase ozmante'naza havega ana hozafina me'ne. \v 42 E'ina hu'negu Jiu vahe'mokizmi mani fru hunaku retro tra nehaza kna'zmi (sabat) atupa hige'za, ana tva'onte me'nea havegampi Jisasina eri'za ome asente'naze. \c 20 \s Jisasi'ma fri'nefinti oti'nea naneke \r (Mat 28:1-8; Mak 16:1-8; Luk 24:1-12) \p \v 1 Hagi pusa zagegna Sonta zupa masa osu'negeno, ko'atu hanimpi Magdala kumateti Maria'a, Jisasima asente'naza kerirega kenaku uhanatino ome keana, ana keri agite runkanire'naza havea ko atufe atre'nageno ome ke'ne. \v 2 Ome keama agite runkanire have retufe atre'nageno, ete rukrahe huno agareno eno Saimon Pitane, mago amage nentegeno Jisasi'ma avesi'nentea disaipoli ne'ene eme znasmi'ne. Ramofo fri'kerfa'a kerifintira hago erisaga hu'za iga Agrira ome ante'nafi onke'none. \v 3 Zanasamige'ne Pita'ene mago'ma amage' ante'nea disaipoli ne'ene ana keriga ome kenaku vu'na'e. \v 4 Tarega'moke znaga re'ne nevapinti, mago'ma amage' ante'nea disaipol ne'mo, Pitana agtereno kagota huno asente'naza havegantera uhanati'ne. \v 5 Uhanatino upri huno ome keana anoma vazinte'naza tavrave (linen) anante me'negeno ke'ne, hagi agra ana havegamofo agu'afinka umare ori'ne. \v 6 Anante Saimon Pita'a amage'a ne-ereti ehanatino ana havegampi evumareri'ne, marerino ome keana avufare karagi'naza tavrave anantera me'negeno ke'ne. \v 7 Hagi avugosafi tavravene Jisasi anunte karaginte'naza tavravema, avufare karaginte'naza tavravenena, omne'negeno ke'ne. Hianagi avugosafi tavravea regazri'za rure antageno me'negeno ke'ne. \v 8 Anante amage nentea disaipoli ne'ma ese'ma kerire ehanati'nemo, mrerino ome negeno tamage huno amentinti hu'ne. \v 9 Na'ankure Anumzamofo avontafepima Jisasi'a friteno otigahie hu'naza nanekea, zamagra antahi ani osune'za ana hu'naze. \v 10 Ana huteke tarega amage' nenta'a disaipol ne'tremoke, noznirega atre'ne vu'na'e. \s Magdala kumateti Mariante Jisasi'ma efore hu'nea naneke \r (Mat 28:9-10; Mak 16:9-11) \p \v 11 Hianagi Maria'a fegi'a ana havegante oti'neno zavi neteno mani'ne. Zavi netereti pri huno ana have kamofo agu'afinka keana, \v 12 tare ankero netremoke efe kukena hute'ne mani'nakeno, Jisasima antemse'nare zanage'ne. Mago'mo'a agama me'nea kaziga manigeno, mago'mo'a asenima me'nea kaziga manigeno hu'na'e. \v 13 Zanagra ana a'mofonku amanage hu'na'e, Ama a'moka na'anku zavira netane? Maria'a ke nonaznire huno, na'ankure Ranimofona inantega eri'za vu'nazo, inantega ante'nazo nagra ontahi'noe. \v 14 Anagema ana a'mo'ma huteno'ma rukrahe'ma hiana, Jisasi'a anante oti'negeno keanagi, Jisasi'e huno ontahi'ne. \v 15 Jisasi'a ana a'ku huno, \wj A'moka na'anku zavira netane? Azanku nehakrane? \wj* Na'ankure ana a'mo antahiana hoza kva nehia nere nehuno Agrikura anage hu'ne, Kva vahe'moka, Jisasina inante ome ante'nampi naveri hananke'na Agrira ome eri'na vugahue. \v 16 Jisasi'a ana a'kura huno, \wj Maria! \wj* Higeno a'mo'a rukrehe huno Jisasinku Hibru kefinti, Rabonai! (ana kemofo agafa'a Hibru kefina Rempi hurami nere hu'ne.) \v 17 Jisasi'a ke nona'a huno, \wj Nagrira eme navako osuo, na'ankure Nenfantega mareori'noe. Hianagi vunka nafuhe'ina ome zamasmio, Nagri'ene tamagri'ene Nerfante, Nagra marerigahue. Nagri Anumzane, tamagri Anumza mani'nerega vugahie hunka ome zamasmio. \wj* \v 18 Higeno Magdala kumateti Maria'a ete rukrahe huno eazamo, amage'ma nentaza disaipol naga'a eme zamasmino, nagra Rantimofona ke'noe! Nehuno ana a'mo'a Jisasi'ma hu'nea ke eme zamasmi'ne. \s Amage' nentaza disaipol naga amu'nompi Jisasi'ma efore hu'nea naneke \r (Mat 28:16-20; Mak 16:14-18; Luk 24:36-49) \p \v 19 Sontamofo amefi ese knamofo kinaga, haninkige'za amage nentaza disaipol naga'mo'za Jiu kva vaheku zamagoro hu'za kafa eri ki'za no agu'afi mani'nageno, Jisasi'a eazamo amu'nozmifi eme otino zamagrikura anage hu'ne, \wj Tamarimpamo fru hino, \wj* huno zamasmi'ne. \v 20 Anagema Agra huvagareteno, tarega azane, ratimpa avufane zamaveri higeza nege'za amage' nentaza disaipol naga'mo'za, Rantie hu'za muse hu'naze. \v 21 Ru'ene Jisasi'a amanage huno zamasmi'ne, \wj Tamarimpamo fru hino, Nenfa hunantege'na e'noaza hu'na, Nagra anazanke hu'na huneramantoe. \wj* \v 22 Anage Agra huteno, Jisasi'a asimu'a zamagritega huhu hunetreno \wj Ruotge Avamu eriho\wj*. \v 23 \wj Hagi tamagra vahe'mokizmi kumi atrezamantesageno'a, kumi'zmia atre zamantegahie. Hagi tamagrama kumi'zmi atre ozmantesageno'a, atre ozmantegahie. \wj* \s Tomasi'ma, Jisasinku hu'nea naneke \p \v 24 Hianag Tomasi'a, 12fu'a amagema nentaza disaipol nagapinti mago zmimokino agi'a Didimasi'e nehaza nere. Ana agi'amofo agu'agesa'a kugavezare nehaza ne'kino, Jisasi'ma e'nea zupa omani'negeno e'ne. \v 25 Ana hu'negu mago'a amage nentaza disaipol naga'mo'za asami'za, Tagra Ramofona ke'none! Hianagi agra ke nona zamire zamasmino, Azante niri afuhe nege'na niri afuhete avako nehu'na, ratimpare nazama avako hutesu'nage, nagra namentintia hugahue. \p \v 26 Hagi 7'a zagegna agaterege'za, rosaza hu'za amage' nentaza disaipol naga'mo'za, Tomasi'ene magopi kafana erigi'za mani'nazageno, zamagri amu'nompi Jisasi'a eme otino, \wj Tamarimpa fru eriho, \wj* huno hu'ne. \v 27 Anante Tomasinku huno, \wj Kza antegma atenka kaza avozareti, Nagri nazana avako hunka ko. Kza antegma atenka nasopare antenka ko. Kmentintifina krogro onkio, hianagi kamentinti huo. \wj* \v 28 Tomasi'a ke nona huno Jisasina asmi'ne, Nagri Ranimoka, nagri Anumzane! \v 29 Jisasi'a agrikura anage hu'ne, \wj Kagra Nagri nagetenka kamentintia nehampi? Onage'neza zamentinti hanamo'za, Asomura erigahaze, \wj* huno Jisasi'a hu'ne. \p \v 30 E'izanku hakare'a kaguvazama Jisasi'a amage nentaza disaipol naga'mokizmi zamufi huzmeri'ne. Ana zantamina ama avontafepina kre onte'noe. \v 31 Hianagi ama kre'noa avomo hugasamisigenka kamentinti nehunka, Jisasi'a Tazahu ne', Anumzamofo Ne'mofavre, Kraisi'e hunka kamentinti hanunka kagra manivava mani'zana Agri agireti erigahane. \c 21 \s Jisasi'ma 7ni'a disaipol naga'are Galili efore huzami'nea naneke \p \v 1 Henka'a Jisasi'a mago'ene Taberiasi mago agi'a Galili tiru ankenare, amate efore huzmerige'za amage' nentaza disaipol naga'amo'za ke'naze. Ama'amokizmire efore hige'za ke'naze. \v 2 Saimon Pita'ma, Tomasi mago agi'a Didimasi'ma, Natanael Kana kumateti ne'ene, Zebeti nemofokegi, tare amage' nenta'a disaipol netrene atru hu'za mani'naze. \v 3 Saimon Pita'a zamasmino, nagra nozame kuko atreku nevue hige'za, tagra anazanke huta magoka vugahune, nehu'za votifi mareri'za vu'naze. Ana kenagera magore hu'za nozamea avazu osu'naze. \p \v 4 Anante ko'ma atigeno, nanterana Jisasi'a tinkenare oti'neanagi, amage nentaza disaipol naga'mo'za, Jisasi'e hu'za keso'e osu'naze. \v 5 Anante Jisasi'a zamasmi'ne, \wj Mofavre nagare tamagra nozamea avazu osu'naze, tamageo? \wj* Huno zamantahigege'za, zamagra ke nona'a Izo avazu osu'none, hu'za hu'naze. \v 6 Agra zamasamino, \wj Kukontamia eritma votimofo tamaga kazigati omo atretma, mago'a nozamea avazu hugahaze.\wj* Hige'za ana kukoma atrete'za, avazu hu'zanku kasgeke hu'naze. Na'ankure rama'a nozamemo ana kukompi frevitege'za avazuhu anaga ana votifi atrezanku hu'naze. \v 7 Jisasi'ma avesi nentea disaipol ne'mo Pitanku anage hu'ne, antu e'i Ramo'e! Saimon Pita'ma antahiama Rane higeno'a, amega kukena'a eri hankre'ne, (na'ankure timpi eri'za erinaku agra atova hutre'nereti ana hu'ne), timpi tkaureno nagosa runo ti ankenarega vu'ne. \v 8 Hianagi mago'a amage' nentaza disaipol naga'mo'za votifi e'naze. Na'ankure mopa afete'are omane'negeze. Hagi 100'a mita zaza'a hu'nege'za nozame zagamo avi'ma te'nea kukona avazu huzma e'naze. \p \v 9 Zamagrama tinkenare e'za eme kazana tanknuza (sakol) teve hegre'nare, mago nozamene, breti'ne ana tevere menege'za ome ke'naze. \v 10 Jisasi'a zamagriku huno, \wj Menima azeri'za nozamefinti mago'a eritma eho. \wj* \v 11 Higeno Saimon Pita'a votifi marerino ana kukona avazu huno tinkenare e'ne. Ranra nozamea 153'amo avite'ne, mago'a rama'a nozamemo kukompina ufre'neanagi, ana kukona tagato osu'ne. \v 12 Jisasi'a zamagriku anage hu'ne, \wj Eta nantera ne'za eme neho.\wj* Hianangi amage' nentaza disaipol nagapinti mago'mo, Kagra azage, hu'za antahige'zankura koro hu'naze, na'ankure zamagra Rane hu'za ko antahi'naze. \v 13 Jisasi'a eno breti emerino zamagrira nezmino, nozamea anazanke huno zami'ne. \v 14 Fri'nefinti Jisasi'ma otino zameri'neana, tagufa (3) zupa amate efore huzmerige'za amage' nentaza disaipol naga'mo'za ke'naze. \s Jisasi'a Pitanku sipisipi zagani'a kva huo hu'nea naneke \p \v 15 Nantera ne'zama nehna hutageno, Jisasi'a Saimon Pitanku huno, \wj Saimon, Joni nemofoga, kagra ama vahe'zaga zamagterenka Nagrikura kvesinenantampi? \wj* Huno antahi'gegeno, Ozo Ramoka, Kagra antahi'nane, nagra navesi negantoe. Higeno Jisasi'a asmino, \wj Sipisipi nagani'a ne'za zamio. \wj* \v 16 Jisasi'a tare zupa mago'ene anage huno asmi'ne, \wj Saimoni, Joni nemofoga, Nagrikura kave'nesio? \wj* Ozo, Ramoka, Kagra antahi'nane nagra Kagrira navesi negantoe, higeno Jisasi agriku huno, \wj Sipisipi zaga'ni'a kegava huo. \wj* \v 17 Higeno Jisasi'a tagufa zupa ana kege huno asmi'ne, \wj Saimon, Joni nemofoga, Nagrikura kavesi nenantano? \wj* Higeno Pita'a arimpa kna hu'ne, na'ankure tagufa zupama Nagrikura kve'nesio? Huno antahigea zankure. Pita'a Agriku hu'ne, Ramoka, Kagra maka'zana antahi'nane. Nagrama navesi negantoana Kagra antahi'nane. Higeno Jisasi'a ke nona'a asmino, \wj Sipisipi zaga'ni'a ne'zana zamio \wj* hu'ne. \v 18 \wj Tamagerfa hu'na negasamue, Kagrama kahefa'ma mani'nantera kenakarera kamu'nofi hunka kavesi'zante kana vano hu'nane, hianagi ranafa resunka, kazana rutaresanke'za rumo'za kagrira kukena hugante'za, ovuku hanantega kavare'za vugahaze. \wj* \v 19 (Menima Jisasi'ma hu'neana, Pitama henka frino Anumzamofoma ra agi ami'nia zanku huama hu'ne.) Ana kema Agra huteno, Jisasi'a Pita asmino, \wj Namage anto!\wj* Huno asmi'ne. \s Pitane, Jisasima avesi nentea aposol ne'mofo naneke \p \v 20 Hagi Pita'a rukrahe huno keana, Jisasi'ma avesi avesi hunentegeno amage' nentea disaipoli ne'mo znavaririno e'ne. Ana nera Jisasi ahihi'zafi umase tragoteno ne'zama nenafima antahigeno, Ramoke, iza Kagrira vahe zamazampina kazerino antegahie? Huno antahige'nea ne' e'ne. \v 21 Pita'ma ana ne' negeno'a, Jisasina antahige'ne, Ramoke, ama nera nankna hugahie? \v 22 Jisasi'a ke nona'a agrira asmino, \wj Nagrama, Agriku mani'nesige'na ete'na esuema hanua knarera, kagri'zana omne'neanki, na'ane hugahane? Kagra namage anto! \wj* \v 23 Higeno anama hu'nea kemo'a Jisasinte zamentinti nehaza nagate vuno eno higeno, ama'na disaipol nera ofrigahie hu'naze. Hianagi Jisasi'a, agrikura ofrigahie huno osu'ne, \wj Hianagi frisio manisio Nagrama mani'nesigena e'tena esue hanuazamo'a kagri'zana omne'neanki, na'ane hugahane? \wj* huno hu'ne. \p \v 24 Ama'na disaipol ne'mo agra'a amazana huama huno ana zantamina kre'ne, higeta tagra antahita agri kegura (testimoni) tamage huta nehune. \p \v 25 Hagi hakare ruga'a zama Jisasi'a hu'nea zana me'ne, ana maka'zama avon tafepima kre'neresina, nagrama antahuana ama mopafina avon tafemo'a titipa higeno, anama kraza avontafe ante kankamuna omaneresine.