\id GAL -Kamano-Kafe \ide UTF-8 \h Galesia \mt1 Galesia \mt2 Poli'a Galesia Vahe'mokizmi Avonkrezmi'nea Naneke \c 1 \s Anumzamo'ma Agra'a Polina huntegeno Aposolo eri'zama eri'nea zamofo naneke \p \v 1 Hagi nagra Poli'na aposolo ne'mo'na, ama eri'zana mago'a vahe'mo hunantege, mago'a naga'mo'za erio hazage'na e'norue. Hianagi Anumza Nafatimo Jisas Kraisi'ma fri'nefinti azeri otine'mo, hunantege'na e'nerue. \v 2 Maka nagrane mani'naza nafuhezanena, Galesia mani'naza mono naga'motarega musenkea atreneramantone. \p \v 3 Anumza Nafatimofone Ranti Jisas Kraisi asunkuzamo'ene rimpa fruzamo'a tamagrane mesie. \v 4 Jisas'a asimu'a atreno kumitia atrerante'ne. E'inama hu'neana Anumza Nafatimofo avesi avaririno, mopafima amama meni mani'nona kefo avu'avazampintira tahokeno tazahunaku anara hu'ne. \v 5 Ana hu'negu Anumzamo ra agia, Agra'a eri vava hugahie! Tamage. \s Magoke Knare Musenkemofo naneke \p \v 6 Hagi nagra antri hue, Anumzamo'a Jisasi asunkuzanteti tamagi hu'nea nagamota netretma, ruzahu musenkemofo amage nentaze. \v 7 Hanki ru Knare Musenkea omnene, mago'amo'za tamazeri savri hu'za Jisas Kraisi Knare Musenkea erisavri hunaku nehaze. \v 8 Hianagi tagraneno, monafinti ankero vahe'mo'zanema, ko'ma tamasmi'nona Knare Musenkema atre'za, ru kema tamasamisazana, kazusifi manigahaze! \v 9 Ko'ma tmasmi'nona ke menina mago'ene neramasamue, ko'ma Knare Musenkema huama hunketa antahi'naza kemofoma ha'ma rente kazigatima kema hanimo'a, kazusifi manigahie! \p \v 10 Na'ankure nagrama e'inagema nehuana, vahe'mo'za antahi so'e hunantege, Anumzamo antahi so'e hunantenogu nehufi? Hifi nagrama mraguzamanetuana vahe'mo'za antahi muse hunantehogupi? Nagrama vahe'mo'za antahi muse hunante'nazegu'ma nehanu'na, Nagra Kraisi kazokzo eri'za vahera omani'noe. \s Poli'a eri'zama'agu azeri hanaveti ke hu'nea naneke \p \v 11 Na'ankure nenafugata nagri'ma navesiana, Knare Musenkema huama nehuana, vahe'mofo antahintahireti hunoramie huta antahi ama hanazegu nehue. \v 12 Na'ankure ama ana kea vahepinti e'orina, vahe'mo'za rempia huonami'naze. Hianagi oku'a frakinea kea Jisasi Kraisi eriama huno nami'ne. \p \v 13 Na'ankure korapama Jiu vahe'mota avu'avaza nagrama nehua knafina, Anumzamofo avu'ava nehue nehu'na, mono naga'ma nezmahe'na, zamazeri havizama hu'noana tamagra ko antahi'naze. (Apo 8:3) \v 14 Nagra tusi hanaveti'na tagehe'mokizmi zamuzmara amage'nentogeno, anama huazamo'a nagri navuma mani'naza, Jiu vahe'mokizmia zamuzmamofona zmagatere'noe. Nagra tusi hanavetina nagehemofo avu'avara avaririnoe. \v 15 Hianagi nagra nenrera rimpafina forera osu'nogeno, korapa Anumzamo Agra'a asunkuzanteti huhamprinante'nemo muse hunanteno, \v 16 Agra'a ne'mofona naveri hige'na, megi'a vahepina Knare Musenkea huama nehue. Mago vahe'mokizmia ame hu'na nagra ama ana kegura zmantahi'onke'noe. \v 17 Jerusalemi kumatera nagra mareori'na, ko'ma mani'naza aposol nagara ome ozmage'noe. Hianagi nagra Arabia kumate vute'na, ete mago'ene Damasakasi kumate vu'noe. \v 18 Ana hute'na, 3'a kafu evige'na, Jerusalemi kumate vu'na, Pita'ene kea ome nehu'na, 15ni'agna agrane anante mani'noe. \v 19 Hianagi mago'a mono nenafugizmia ozmage'noanki, Ramofo negna Jemisinke ke'noe. (Apo 9:26-30, 11:29-30.) \p \v 20 Nagrama ama avoma kreneramuana, Anumzamofo avufina tamage hu'na reramatga nosue. \v 21 Ana hute'na Jerusalemi kumara atre'na Siriane, Silisia kaziga vu'noe. \v 22 Judia kazigama mono nagama Kraisimpi mani'namo'za, nagrira navufina onage'naze. \v 23 Hianagi tagrama tamentintima nehunkeno, nerahegeta agenke'a nentahuna ne'mo'a, anama eri havizama nehia amentintimofo kea huama nehie hu'za nagrikura hu'naze. \v 24 Na'ankure nagrite'ma fore'ma hu'neazankura, Anumzamofo agi erisaga hu'naze. \c 2 \s Poli'a Jerusalemi vuno aposol vahe'ene ke ome hu'nea naneke \r (Apo 15) \p \v 1 Hagi 14ni'a kafuzage manite'na, Jerusalemi kumate Banabasi'ene ete marerita nevuta, Taitusina avreta vu'no'e. \v 2 E'inama hu'noana na'ankure oku'a fraki'nea nanekea, Anumzamo nagri naveri hu'nea naneke megi'a vahepi huama hu'noa kea ome zmasami'noe. Menima e'nerua erizamo'ene, ko'ma eri'noa eri'zamo'a amnezanknara osinogu kva vahe zamagrike ome zamasami'noe. \v 3 Hianagi Taitusi'a Griki ne'mo nagri'ene vano nehia neragi, kva vahe'mo'za mago zamarimpa hu'za, oku avufga anona taga huzankura mago kea osu'naze. \v 4 Hianagi havige mono nerafu'za mono vahekna hu'za atrumahumpina enefre'za, Krais Jisasimpi fruhuta mani'nonazana tavre'za korapa avu'avazampi kinarerante'naku efre'naze. \v 5 Hianagi tagra tamage Knare Musenkemo tamagrane mesiegu, zamagri kea antahiozamita kankamuna ozami'none. \v 6 Hianagi ra zamagi eri'naza vahe'mokizmia, ra zamagima eri'nazo, ra zmagi e'ori'nazo nagra ana zankura nontahue. Anumzamo'enena ra zmagigura nontahie. Ana zamagima me'nea vahe'mo'za mago kea nagri kerera osu'naze. \v 7 Hianagi zamagrama ke'za antahizama hazana, Pitama zamufga tgahu Jiu vahete Knare Musenke ome huama hinogu hunte'neaza huno, nagrira zamufga taga osu'naza megi'a vahete Knare Musenkea huama huogu hunante'ne hu'za ke'za antahiza hu'naze. \v 8 Na'ankure zamufga tagahu Jiu vahepima Pitama aposol erizante huntegeno vu'nea Anumzamo, nagri'enena aposolo eri'zana zamufga taga osu megi'a vahepina eriogu hunante'ne. \v 9 Anumzamo'ma asunkuzama'areti nami'nea eri'zana, Jemisima, Pita'ma, Joni'ma zamagra mono eri'zamofona hagaza zafa mani'ne'za keama nehu'za, Banabasine nagri'enena megi'a vahepi eri'za omerisu'egu magoka hurantageta megi'a vahepina vu'no'e. Hagi Jiu vahete zamagra eri'zana erisageta, tagra megi'a vahepi eri'zana erigahu'e. \p \v 10 Zamagra zamunte omane vahe zamaza huzankura antahizamiho hu'za hurante'naze. E'i ana eri'zana nagrira tusi'za huno navenesige'na erinaku nehua erizanku hu'naze. \s Pita'ma haviza higeno Poli'a kesuno azeri fatgo hu'nea naneke \p \v 11 Hianagi Pita'ma Antioku kumate ehanatige'na, haviza hu'nane hu'na avufi kesu'noe. \v 12 Na'ankure Jemisi'ma huzmante'nea vahe'mo'zama omenageno'a, Pita'a knare huno megi'a vahe'enena magopinti ne'zana netere hu'ne. Hianagi mago'a vahe'ma Jemisi'ma huzmantege'za neageno'a, Pita'a anamokizmia zamatreno agragu umani'ne. Na'ankure zamufga taga hu'naza vaheku koro hu'ne. \v 13 Maka Jiu vahe'mo'za, anahukna hu'za kruna zamuzma nehazageno, ana zamo'enena, Banabasina avazu hu'ne. \v 14 Hianagi nagrama kogeno, Knare Musenkefi fatgo hu'za omanizage'na, maka'mokizmi zamufi anage hu'na Pitana asmi'noe, kagra Jiu ne' mani'nenka megi'a vahekna hunka nemaninka, Jiu vahekna hunka nomanine. Nankna hunka megi'a vahe'mokizmia, Jiu vahe'mo'za nehazaza hiho hunka nehane? \s Jisas Kraisinte zamentinti hanaza vahera Anumzamo'a Fatgo vahere huno nehia naneke \p \v 15 Tagra Jiu vahe mani'neta, megi'a vahe'mokizmi amu'nompina, kumi vahera omani'none. \v 16 Tamagerafa hu'za vahe'mo'za kasegemofo erizantetira fatgo vahera omanigahaze. Hianagi Jisas Kraisinte'ma zamentintima hazamo'za fatgo vahera nemanizankita, tagranena Jisas Kraisinte tamentinti nehuta fatgo vahera nemnunankino, kasegema avaririzamo tazeri fatgo vahera noseankita, Jisas Kraisinte tamentinti hanunazamo fatgo vahera nemnunanki, kasegema avaririzamo'a vahe'mota tazeri fatgo nosie. Kasegemo'a mago vahera azeri fatgo osugahie. \v 17 Tagrama Jiu vahe'motama Kraisimpima tazeri fatgo hu kanku'ma nehakesumota, kesunana kumi vahe mani'none hugahune. Ama'i ana zamo'a huno Kraisi higeta kumira nehumpi? Anara nosune. \v 18 Ko'ma atre'noa kasegema eri kasefa hanu'na, nagra kumi vahe manigahue. \v 19 Na'ankure kasegemo'a fri kante navrentege'na, kasegefina ko fri vahekna hu'na mani'noanagi, menina ama kanteti Anumzanena nasimu eri'na mani'noe. Nagrira Kraisi'ene rugeka zafare nahe'za hantizage'na, Agrane ko fri'noe. \v 20 Nagra Kraisi'ene keka zafare ko fri'noankina, menima mani'noana nagra'a omani'noanki, Kraisi nagu'afina mani'negena, nagrama ama navufare'ma mani'noana, Anumzamofo Nemofonte namentinti nehu'na Agra'a avesinanteno asimu'a nami'nemofonte mani'noe. \v 21 Nagra Anumzamofo asunku'zana namage'na hunemi'na eri amnezanknara osugahue. Tagrama kasegema avaririsunkeno, Anumzamo'a taguvazigahie hanunkeno'a, Jisasi'ma frino tazeri agruma hu'neazamo'a amnezankna hugahie. \c 3 \s Kasegene amentintima hu'zamofo naneke \p \v 1 Hagi tamagra neginagi Galesia vahere, Nagra Jisasima rugeka zafare ahageno fri'nea kea ko huama hugeta antahi'nazanagi, ina ne'mo antahintahitamia tamazeri savrira nehie? \v 2 Nagra mago'za tamagripintira kena erifore hu'za hue. Tamagrama Ruotge Avamuma eri'nazana, kasegemofo erizanteti eri'nazafi, ke nentahita tamentinti nehuta eri'naze. \v 3 Tamagra negi nenazafi? Avamumo eri agafa hu'nea eri'zana, tamagratami hanavereti erivagare'za nehazo? \v 4 Tamagrama ko'ma knazama eri'nazana, amane eri'nazo? Nagrama nagesa antahuana amne knazana e'ori'naze. \v 5 Anumzamo'ma Ruotge Avamu'a neramamino, kaguvazama tamagripima erifore hu'neana, Mosese kasege avaririzageno anara hu'nefi? Anumzamofo ke nentahita, Agrite tamamentinti hazageno anara hu'ne? \p \v 6 Avontafemo'a anage hu'ne, \bdit Abrahamu'a amentinti higeno, Anumzamo'a fatgo nere huno agrikura hu'ne.\bdit* (Jen-Agf 15:6) \v 7 E'ina hu'negu antahita ketama hanazana, zamentintima haza vahe'mo'zage, Abrahamu mofavre mani'naze. \v 8 Avontafepina anage huno krente'ne, Anumzamo'a megi'a vahera zmentinti hanageno zmavregahie huno hu'ne. E'ina hu'negu Anumzamo'a anage huno Abrahamuna Knare Musenkea asmino, \bdit Maka mopafi vahe'mo'za kagripinti asomura erigahaze \bdit* huno hu'ne. (Jen-Agf 12:3) \v 9 E'ina hu'negu iza'o amentintima hanimo'a, amentinti ne'ma Abrahamuma ami'nea asomura erigahie. \p \v 10 Na'ankure kasegema avaririzante Anumzamo'a muse hunantegahie hanimo'a, kazusifi mani'ne. Anumzamofo avontafepina anage hu'ne, \bdit Mika vahe'mo'za mika kasegema amage'ma ontesnamo'za kazusifi manigahaze \bdit* hu'ne. (Diu-Kas 27:26) \v 11 Hagi mago vahe'mo'e huno kasegema amage'ma antezampintira Anumzamofo avufina fatgo vahera omanigahie. Na'ankure \bdit Fatgo vahera zamentintima hanagu manigahaze. \bdit* (Haba 2:4) \v 12 E'inahukna hianagi, kasegemo'a amentinti hu'zana omnene, \bdit Iza'zo e'inahu hu'za kasegemofo amage'ma nentesazamo'za, ana kasegere manigahaze. \bdit* (Lev-Pri 18:5.) \p \v 13 Kasegemofo kazusifintira Kraisi'a mizaseranteno taza hu'neankino, ana kazusia Agra'a erino taza hu'ne. Na'ankure anage huno avontafepina krentene, \bdit Maka vahe'mo'za keka zafare'ma hanti'nesamo'za kazusifi mani'naze \bdit* hu'ne. (Diu-Kas 21:22, 23) \v 14 E'ina hu'negu Abrahamuma huhamprinte'nea asomumo'a, Krais Jisasimpinti megia vahepina nevanigeta, tagra huvempa hu'nea Avamura tamentinti hanuta erigahune. \s Kasegene Anumzamo'ma huvempa hu'nea kemofo naneke \p \v 15 Hagi nenfugate, Nagra vahe'mo'zama maka knama nehaza zmavuzmavate hunte'na tamasamiza hue, vahe'mo'za'ma mago'zama hu'naku mago zamarimpama hu'za kema hagerafinesaza kea, mago vahe'mo'a rugea huntege, eri atrege osugahie. \v 16 Korapara Anumzamo'a Abrahamunku'ene agripinti fore'ma hania mofavregura huvempa kea hunte'ne. Agra kagri mofavreramine huno osu'ne. Agra rama'a mofavreraminkura osu'ne. Magoke mofavregu huno anage hu'ne, \bdit Kagripinti fore'ma hanimo'ema \bdit* hu'neana, e'i Kraisinku hu'ne. (Jen-Agf 17:7) \v 17 Hanki nagrama nehuana amanage nehue, esera Anumzamo'a Abrahamu'ene huvempa hutegeno, 430'a kafuzage evutegeno, henka kasegea efore hu'neankino, kasegemo'a Anumzamo'ma huvempama hu'nea kea eri otregahie. \v 18 Na'ankure erisanti haregahaze hunesia zamo kasegefima manenesiana, huvempa hu'nea kefina omanesine. Hianagi Anumzamo'a Abrahamuna huvempa hunte'ne. \p \v 19 E'inama hu'nesiana, na'a agafare kasegea ami'ne? Kasegema zami'neana vahe'mo'za kefozama nehazaza keama hanazegu zami'ne. Hianagi ama ana kasegema avaririzamo'a memevuno, Anumzamo'ma huvempama hu'nea Mofavrema esia knare ome vagaregahie. E'i anazamo'a mago'ane ruzahu hu'ne. Anumzamo'a ankero vahera kasegea zamige'za, Anumzane, vahe'mofone amuno ne' Mosese ami'naze. \v 20 Tare vahe'moke kema hagerafinaku'ma hanakeno'a, amuno ne' mani'nenkene anara hugaragi, Anumzamo Agra'a huvempa Abrahamuna hunte'ne. \p \v 21 Kasegemo'a Anumzamo huvempa hu'nea kene mago zanarimpa osu'napi? A'o, anara osu'ne! Hagi maka kasegemo'ma kasefa tasimuma tamisiana, tagra ana kasegege amage'nenteta Anumzamofo avurera fatgo vahera manusine. \v 22 Hianagi Anumzamofo avontafemo'a anage hu'ne, Kumi'mo'a maka vahera kina huzmante'negu, Anumzamo'ma huvempa hu'neazama erisazana magoke kana, Jisas Kraisinte zamentinti hanamo'za erigahaze. \p \v 23 Hianagi amentintima hu'zama omenegeno, kasegemo kina rerantegeta manita neonkeno tamentinti hu'zana efore hu'ne. \s Tamentintima hanuta Anumzamofo mofavre manisuna naneke \p \v 24 E'ina hu'negu kasegemo'a kvagriranteno Jisas Kraisi knare ehanati'neankita, tagrama tamentinti hanuta Anumzamofo avurera fatgo vahera manigahune. \v 25 Hianagi tamentinti hu'zamo fore'ma hu'nea knafi mani'nonankino, kasegemo'a kegava kriorantegahie. \p \v 26 Na'ankure tamagra maka'mota Jisas Kraisinte'ma tamentintima nehuta, Anumzamofo mofavre mani'naze. \v 27 Na'ankure tamagra maka'mota Jisas Kraisinte mono tina nefreta, Kraisina kukena hiaza nehaze. \v 28 Hanki Jiu vahero Griki vahera omanita, kazokzo vahe'ene amne vahera omanita, veo aro omani'naze. Na'ankure tamagra maka'mota Krais Jisasimpina magoke mani'naze. \v 29 Hagi tamagrama Kraisi vahe'ma mani'nenuta, tamagra Abrahamu negehogata mani'neta, erisanti haregahazema huno Anumzamo'ma huvempa hunte'nea vahera mani'naze. \c 4 \s Kraisi erizanteti Anumzamofo mofavre mani'naze hu'nea naneke \p \v 1 Hagi nagra anage hu'na nehue, nefa fenozama erisantihare ne'mo'ma osi mofavrema mani'nenuno'a, maka'zana agri'za megahianagi, kazokzo eri'za vahekna huno manigahie. \v 2 Hianagi ana mofavremo'a fenozama kegava hu'naza vahe'ene, agri'ma kegava hu'naza vahe'mofo agorga'a mani'nenigeno, nefa'ma fenozama erisanti haregahane hunte'nesia kna efore hugahie. \v 3 Anahukna kante tagranena mofavrema mani'neta, ama mopama kegava hu'naza avamutamimofo zmagorga'a mani'neta kazokzo hu'nonane. \v 4 Hianagi humante'nea kna fatgoma egeno'a, Anumzamo'a Mofavre'a huntegeno, a'mo ana Mofavre kasentegeno, kasegemofo agorga efore hu'ne. \v 5 Ana hu'negu kasegemofo agorga mani'naza vahera, Agra mizaseranteno tamavresigeta, avreno kri'nea vahekna huta, Agri mofavre manigahune. \v 6 Na'ankure tamagra mofavre'a mani'nageno, Anumzamo'a Mofavre'amofo Avamu huntegeno, tagu'afi emani'neno tazeri otino, Aba,\f + \fr 4:6 \fr*\ft Griki vahe kefina Aba hu'neana nenafo hu'ne.\ft*\f* Nafa'o huno nehie. \v 7 E'ina hu'negu mago'ene kazokzo eri'za vahera tamagra omani'naze. Hianagi Anumzamofona mofavrerami mani'naze. Ana hu'nazagu fenozama'a erisantihare vahe mani'naze. \s Poli'a Galesia vaheku hakare agesa antahi'nea naneke \p \v 8 Hagi tamagra korapara Anumzana keta antahita osu'neta, amne zanku, anumzantie huta nehazageno, kina reramantegeta anazamofo kazokzo vahe mani'nazane. \v 9 Hianagi menina Anumzamofona keta antahita hazageno, Anumzamo'enena tamagrira tamegeno antahino hu'neanki, nahigeta tamagena hunemita, haviza huno hanave'a omne avamute nehuta, mago'ane kazokzo eri'za vahe'a manisune huta nehazo? \v 10 Tamagra Anumzamo'ma muse huramante kazigati, mago knazupo, ikantero, kafurero, knane knanena makazana huge, osugera nehaze. \v 11 Tamagrikura tusi'za hu'na eri'zana eri'noankino, ana eri'zamo amnezankna huzankura nagra tusiza hu'na kore hue. \p \v 12 Nafuheta nagrama hu'noankna hutma, tamagra Jiu vahe'mokizmi kasegemofo kinafina omanihogu navenesige'na tamantahinegoe, hanage'na nagranena tamagrikna hanuegu nehue. Tamagra mago hazenkea nagrira huonante'naze. \v 13 Hianagi tamagra antahita keta hu'naze. Navufafina kri me'nege'na, Knare Musenkea huama hu'na ese knazupa tamasami'noe. \v 14 Nagri krimo'a knaza tamagrira tami'ne, hianagi ana krima eri'noazankura tamagra tamavugosa huonantege, tamagena huonami'naze. Hianagi tamagra nagrira Anumzamofo ankero avreankna huge, Krais Jisasima avreankna hutma navre'naze. \v 15 Hianagi ana musezantamia iga menina me'ne? Nagra tamage hu'na tamagrikura huama nehue. Tamagra ana knazupa tusiza huta nazahunaku hu'nazankita, tamagrama tamavuma tagatita nazamahugama huneresina, amne anara hazasine. \v 16 Tamage kema neramasamuazamo, tamagri ha' vahera nemanufi? \v 17 Antahiho, e'i ana vahe'mo'za tamagrira masavenke hu'za tamavrenaku nehazanagi, tamagrira tamaza hunakura anara nosaze. Zamagra nagriteti tamavazu hu'za zamagrarega antesageta zamaza hanazegu anara nehaze. \v 18 Hianagi nagrama omanisua knafine, maka zupa knare tamavutmava'ma huzanku'ma hanavematisazana, e'i knare zantfa hugahie. \v 19 Mofavre'nimote Anumzamofo mofavre'manita, Kraisimpina nena vahekna hutma manisazegu'ma tamagri'ma tamaza hunaku'ma nehugeno'a a'nemo mofavre kasente'naku nehigeno ata negriankna nata negrie. \v 20 Hianagi nagrama nagesa antahuana tamagrane menina umani'ne'na, fruhuna kea hu'naku nehue. Na'ankure nagra nankna hu'na tamaza hugahue, antahintahinimo'a savri nehie. \s Serane Hagakizni fronka naneke \p \v 21 Hagi tamagra nasmiho, kasegemofo agorga'a manize nehaze vahe'mota, tamagra kasegemo'ma hu'nea kea ontahinazo? \v 22 Na'ankure anage huno avontafepina krente'ne, \bdit Abrahamuna tare ne' mofavre'a mani'na'e, mago mofavrea kazokzo a'mofo mofavregi, magora kazokzo osu a'mofo ne' mofavre mani'ne.\bdit* (Jen-Agf 16:15, 21:2) \v 23 Hianagi kato a'mo Haga ne' mofavrema kasente'neana mopafi vahe'mo'za nehazaza huno ksentegeno, Sera'a kazokzo osu a'mo'a Anumzamo huvempa hu'nea ne' mofavre kasente'ne. \v 24 Ama ana a'tremokizni kemo'a Anumzamo'ma Agra'a vahe'enema hagerafino manizamofo kemofo erinte'ama hu'ne. Haga'a kazokzo a'mo'a Sainai agonafima Anumzamo'ma huhagerafi'nea kemofo hu avame huno mani'ne. Agri nagapinti'ma fore'ma haza naga'mo'za kasegemofona kazokzo naga mani'naze. \v 25 Hega'a Arabia kaziga Sainai agonane, menima me'nea Jerusalemi rankuma huvame huno mani'ne. Na'ankure agrane mofavre'araminena kazokzo naga mani'naze. \v 26 Hianagi anagamu monafi me'nea Jerusalea, tagri nerarera kazokzo osu a'mo hu avame huno mani'ne. \v 27 Na'ankure anage huno avontafepina krente'ne, \bdit Muse huo mofavre kase onte a'moka, mofavre antezampi katama nogrimoka, ranke hunka kezatio. Na'ankure mofavrema kase onte a'moka nevema mani'nea ara agaterenka, rama'a mofavre kasentegahane hu'ne.\bdit* (Ais 54:1.) \p \v 28 Hagi nenafugata, tamagra Anumzamo Abrahamu huvempa hunte'nea mofavre Aisakinkna hutma mani'naze. \v 29 Hianagi vahe'mo'za mofavrema erifore nehaza kantetima kasema ante'nea mofavremo'a, Avamumofo kanteti'ma fore'ma hu'nea mofavrea hazenke ami'ne. Meninena anahu avu'ava zana me'ne. (Jen-Agf 21:9) \v 30 Hianagi avontafemo'a na'ane huno hu'ne? Kazokzo a'ene mofavre'anena avare atro hu'ne. Agra mago'azana e'origahianki, kazokzo osu a'mofo ne' mofavremo maka'zana erisinti haregahie huno hu'ne. (Jen-Agf 21:10-12) \v 31 E'ina hu'negu nenafugata, tagra kazokzo a'mofo mofavrea omani'nonanki, kazokzo osu a'mofo mofavre'rami mani'none. \c 5 \s Kraisimpina fru huta manisunazamofo naneke \p \v 1 Hagi Kraisi'a kinafinti katufe tamente'neanki kina vahekna huta omanita, oti hanavetita nemanita, ete mago'ane kasegemofo kinafina omaniho. \p \v 2 Antahiho, Nagra Poli'na amanage hu'na neramasamue, tamagra tamavufgama atresage'za taga huramante'sazana, Kraisi'a tamaza osugahie. \v 3 Mago'ane anage nehue, maka zmufama taga hu'naza vahe'mota, maka kasegea amage'antegahaze. \v 4 Tamagra Anumzamofo avurera kasegefintira fatgo vahera manigahune hutma nehaze. Kraisimpintira ko huramatre'neankita, tamagra Anumzamofo asunku'zampintira evurami'naze. \v 5 Na'ankure tagra Avamumo taza higeta tamentinti nehuta, fatgo vahere huno hurantesigu amuhara nehune. \v 6 Na'ankure tamavufa taga hu'nazo, tamavufa taga osunaza zana Kraisimpina amneza me'ne. Hianagi tamentinti nehunkeno anazamo tazeri otigeta, ovesinte avesinte nehuna avu'avazamo razana me'ne. \p \v 7 Kotera knare huta tamentintifina tamaga re'nazanagi, iza ru antahintahi tamamino asevazirmantegetma tamage kema amage'ma nentazazana netraze? \v 8 Hagi anama ru antahintahi tamamino asevazineramantenea vahera, tamagima hu'nea Anumzamo'a huonte'nea vahe'mo nehie. \v 9 Hanki osi'a zisimo'a, flauamofona heruntazageno'a maka azeri zonere. \v 10 Hanki tamagra Ramofo vahe mani'nazankina, nagra antahi'noe. Nagrama huankea antahinenamitma amagera nentaze. Iza'o ana hazenkema erifore'ma nehia vahe'mo'a ra hazenkefi manigahie. \v 11 Hianagi nafuhete, nagrama tamavufgama taga hihogu'ma huamama nehanugeno'a, na'a hige'za nagrira nazeri haviza nehaze? Keka zafamofo kemo'a zmagigo zamitnafa hu havegna nehiazamo'a amanezankna hugahie. \v 12 Nagri'ma navesiana e'ima hazenkema neramiza naga'mo'za, zamagra oku zamavufagama taga nehu'za, zamagonknazama harisazana knare hugahie. \p \v 13 Tamagra nenafugata Anumzamo'ma tamagima hu'neana kinafintira katufeta manisazegegu kea hu'ne. Ru tamagra antahita hago kinafintira katufeta mani'none nehuta, korapa tamarimpamofo avu'ava hanagi, anara osugahaze. Tamagra ovesinte avesinte hu avu'ava zampinti oza aza hiho. \v 14 Na'ankure maka kasegemo'a magoke kasegefi eri knare hu'ne, anagemo'a anage hu'ne, \bdit Tavaonkare'ma mani'nesamokizmia, kagragu'ma kavesintanaza hunka zamavesintegahane \bdit* hu'ne. (Lev-Pri 19:18) \v 15 Hianagi tamagra afi zagakafamo hiaza huta, ompri ampri hanutma tamagratami tamazeri haviza hutma fanane hugahazanki kva hiho. \s Avamumofo hanavefi mani'zamofo naneke \p \v 16 Hianagi anage hu'na neramasamue, Avamu'ene kama vanoma hanazana, tamavufgamofo avesi'zana amagera ontegahaze. \v 17 Na'ankure avufgamofo avesizamo'a, Avamumofo avesizanena ha'rentegeno, Avamumofo avesi'zamo'a avufgamofo avesi'zana ha'renenteankino, amu'nozanifina ha' orente arente'za me'neankita, nazano hunaku'ma hanaza zana osugahaze. \v 18 Hianagi tamagrama atresageno Avamumo'ma tamazeri fatgo huno vanigeta, tamagra kasegemofo agorga omanigahaze. \p \v 19 Hagi ama tavufgamofo avesi'zana amanahu'za me'negeta negone. Monko avu'avazane, agru osu avu'avazane, havi avu'avazane, \v 20 havi anumzante mono huntezane, avotga zane, ha' hu'zane, fravazi'zane, kanive re'zane, asi vazi'zane, vaheku agesa ontahi zane, veganokno hu'zane, vahe refko hu'zane, \v 21 rumofo zanku nofi ahe'zane, ti neneno negi ne'zane, atru hu'za ruga'a savri zamofo naneke hu'zane. E'inahukna tavutavazana eri fore nehie. Ko'ma tamasmi'noana meni mago'ene neramasmue. E'inahu zamavu'zmavama nehaza vahe'mo'za Anumzamofo kumapi omanigahaze. \p \v 22 Hianagi Avamumofo avu'ava zana avesinte'zane muse'zane, rimpa fru'zane, akoheno mani'zane, vahe so'e hunte avu'ava zane, knare avu'ava hu'zane, ke amage'anteno avariri fatgohu avu'avazane, \v 23 akoheno fru avu'ava hu'zane, agra'a avesiza kegava huzamofona mago kasegemo'a hara reontegahie. \v 24 Hagi Krais Jisasimpi mani'namo'za, zamufamofo avu'avazane, zmesi'zanena rugeka zafare ahe fri'naze. \v 25 Tagrama Ruotge Avamu'enema mani'nesuta, atrenunkeno maka kama vano huzantifina Ruotge Avamu'mo kana taveri huno vanie. \v 26 Hanki atrenketa tagra'a tavufga rana nosuta, vahera zamarimpa zamazeri otikea nosuta, kanive orente arente osanune. \c 6 \s Oza aza huta knaza erisuna naneke \p \v 1 Hagi nenafugta magotamimo'ma kumipima evuramisigeta, Ruotge Avamumofo nevaririsamota, ana kumapima evuramizankura tamagra'a kegava hu'netma, fru avu'avazampinti e'inahu vahera azeri fatgo hugahaze. \v 2 Knazama oza aza hutma erinutma, Kraisi kasegea eri knare hugahaze. \v 3 Na'ankure mago'mo'ma agima omnenenimo, nagi me'ne huno agesama antahisiana, agra'a revatga hugahie. \v 4 Hianagi magoke magokemo'a agra'a eri'za rezagneno keso'e huteno, agrama e'nerisia erizankura agi'a erisaga haniazamo'a agafa'a megahie. Hanki rumoma enerisia erizantera, agra eri'zana erinteno rezagneno onkegahie. \v 5 Na'ankure magoke magokemo'a agra'a eri'zamofonte knazama'a eritere hugahie. \p \v 6 Mago'mo'ma Anumzamofo kema rempima hunezamisimofona, rempima hunezamige'za e'nerizamo'za, mika knare'zazamia refko hu'za amiho. \p \v 7 Kagraka'a regavatga nehunka, Anumzamofona azeri haviza hu naneke huonto, nazano kagrama kri'nesana zana, kagraka'a kafigahane. \v 8 Na'ankure vahe'mo'ma agra'a havi avu'avazama kri'nenia zana, agra'a havi avu'ava zana kafigahie. Hianagi iza'o Avamumofo avesiza avaririno kri'nenimo'a, Manivava asimu erigahie. \v 9 E'ina hanigu knare avu'ava'ma hu'zankura tavesra osanie. Tagrama hanavetita eri'zama erisuta, nezama kafi knazupa knare ne'za kafigahune. \v 10 E'ina hu'negu tagrama vahe'ma zamaza huga kankamuma fore'ma hanigetma, maka vahera knare tavutva hunezamita, Ramofonte'ma zamentintima nehaza nagara zamazahutfaza hugahaze. \s Poli'a huvagare zmavumro zmante'nea naneke \p \v 11 Hanki nagrani'a nazampinti ama ranra avontamimpinti avona krerami'noanki, tamagra keho. \v 12 Zamagrama tamavufgama taga hiho hu'za tutu hunermantaza vahe'mo'za, tagra knare hu'none hu'za nehu'za, Kraisi keka zafagu'ma huama nehu'za, knazama eri'zankura zmave'nosige'za anara nehaze. \v 13 Na'ankure zamagra'a zmavufama taga hu'naza vahe'mo'za, zamagra kasegea amagera nontaze. Hianagi tamagra tamavufa taga hanage'za, ana tmavufgarekura zamagra zmavufga ra hu'naku neheze. \v 14 Hianagi nagra mago'zantere hu'na navufga erisaga osugahuanki, Rantimo Jisas Kraisi nagriku huno rugeka zafare fri'nea zankuke navufga ra nehanugeno, Rugeka zafare'ma Kraisima eri'nea eri'zanteti ama mopafi kefo navu'nava'zamo'a ko nagripintira frige'na, nagranena ama mopafi avu'ava zampina ko fri'noe. \v 15 Na'ankure avufama taga hanio, avufama taga osniana razana omnene, hianagi agu'a rukrehe huno kasefa'ma huno mani'zamo tamagezana me'ne. \v 16 Hanki ama trakemo ke hu'nea kante ante'za vano nehaza vahe'mofona, rimpa fru'zane, asunku'zamo'a zamagrane me'nena, tamage Anumzamofo Israeli vahe manigahaze. \p \v 17 Hanki menintetima vaniana, mago vahe'mo'e huno hazenkea onamino, na'ankure Jisasima ahazageno avufgare fore hu'neankna afuhe, nagri navufarera ana nafuhe me'ne. \p \v 18 Rantimofo Jisas Kraisi asunku'zamo'a tamagri avamu'ene mesie. Tamage.