\id 2CO -Kamano-Kafe \ide UTF-8 \h 2 Korint \mt1 2 Korint \mt2 Poli'a Korinti Vahe'mokizmi Nampa 2 Avonkrezami'nea Naneke \c 1 \s Anumzamo'ma aposolo naga'ma eri'zama zami'nea zamofo ke Poli'a kre'nea naneke \p \v 1 Hagi ama avona Poli'na Anumzamo, Krais Jisasi'a aposol eri'za vahe manio huno huhamprinante ne'mo'nane, nerafu Timoti'ene kreneramu'e. Ama ana avona, Korinti mono nagate'ene ana miko Akai (Greece) kaziga Anumzamofo mono naga'ma mani'narega kreneramu'e. \v 2 Anumzanti nafatimofone, Ranti Krais Jisasi asunkuzamo'ene rimpa fruzamo'a tamagrane mesie. \s Hazenkefi ufresageno Anumzamo zamazeri fru hania naneke \p \v 3 Hagi Rantimofo Krais Jisasi Nefa, Anumzamo Agrake mika asuragi zamofo agafa'a mani'neno, tazeri fruma nehimofo agi erisaga huta musena huntesune. \v 4 Mika knazantifina Agra tazeri fru nehie. E'inahu nehigu Anumzamo'ma tagri'ma nehiankita rumokizmia knafima mani'nesageta zamazeri fru hanune. \v 5 Na'ankure Jisas Kraisi'ma, rama'a ataza eri'neankita, tagranena tata anahukna huta enerunanagi, anahukna huno Kraisi rimpa fruzamo'a tagu'afina avi'nete. \v 6 Tamagri knare zanku'ene tamaho'ma ke'zanku'ene, tagrira tazeri havizana hugahaze. Tamagrama fru huta manisagu, Anumzamo'a tagrira tazeri fru nehie. E'i ana zamo'ma eama nehiana, akoheno manineno, tagrama eneruna kna knazama e'nerimofonte efore nehie. \v 7 Ana hu'negu hanave antahintahi nehuta amuha'ma huramunana, tagrama erisuna tatazampintima, tamagra'enenema erisazana, tamagra anazanke huta Anumzamo'ma fruzama tamisifintira erigahaze. \p \v 8 Nenfugatane nasarehetanena antahigahaze, Esia kaziga kumapina knazampima ufre'nonana, ana kna'zamo'a tazerino arentakro nehuno, tagri hanavea tazeri agateregeta, ana knazana eriga osuta hago nefrumpi huta antahi'none. \v 9 Tamage, tagrama tagu'afima antahunana, trake'mo refko huranteno frigahaze huno hiankna nehune. Hianagi e'inahuzama fore'ma nehiana, tagra hanavegura ontahigahunanki, Anumzamo'ma fri'nea vahe'ma zamazeri onetia hanavegu antahigahune. \v 10 Hagi fri kankamumpintira tahokeno tavreneankino, ete rune, tavregahie huta tagra amuhara Agriku nehanunkeno Anumzamo'a mago'ane tahokeheno tagu vazigahie. \v 11 Tamagrama nunamuma hutma taza hazazamo'ma eama hiana, rama'a vahe'mo'za hu musena hu'naze. Na'ankure tagri'ma kegava krirantezanku nunamuna hazageno, Anumzamo'a ana nunamuntamia antahizmino taza hu'ne. \s Poli'a Korinti vahe'mokizmia rezmatga osu'nea naneke \p \v 12 Hagi tagrama musema hunana, tamagra manuna knafina ama' tagu'tagesama tagu'afima e'nerita, hakare'za hu'nazampi mani fatgo nehuta, ruotge huta nemanita, Anumzamofo so'e avu'avazante nemanita, ama mopafi antahizankura ontahi'none. \v 13 Na'ankure avoma kreraminofina, tamagrama nehampritma antahini osuga'zana kreonte'noanki, nagrama antahuana, mikozana amatfa hu'naze. \v 14 Meninena tagrira tageta antahirami so'e osugahazanagi, Rantimo Jisas Kraisi esia zupa, tamagra musena tagrikura nehanageta, tagranena anazanke huta tamagrikura musena hugahune. \p \v 15 Nagra tamage ko ke'na antahina huneramina, ese'ma retro hu'noana, tamagrite'ma esu'azamo'a tare asomura erigahaze. \v 16 Masedoniama enevuna eme tamageme evute'na, ete anantegatima esugeta tamagra naza hanage'na Judia vugahue. \v 17 Nahigeno enaku'ma retroma hu'neana atreno ome huta nantahigegahaze? Nagrikura antahintahini'a retrora osu'nefi huta hugahaze? Hifi nagra ama mopafi vahe'mo'za i'o hugazanku izo nehu'za, izo hugazanku i'o nehazankna vahere hutma nagrikura nehazo? \v 18 Hu'neanagi Anumzamo'a Agra'a ke'are oti ne'kina, tagranema neramasamuna nanekemo'a, tamagema huta izo hanuta, izo hugahune. I'oma hanuta, i'o hugahune. \v 19 Na'ankure Anumzamofo mofavre Jisas Kraisi agi agenkema nagragi, Timotiki, Sailasiki hutama neramasmunana, Jisas Kraisi'a Anumzamofo nemofonku'ma huama huta neramasamunana, Agra izoma nehuno'a, i'o osu Ne'mofo agenke huama huta neramasamune. \v 20 Anumzamo'ma mika huvempa kema huntea kemo'a, Jisasimpi avufga'a efore hu'ne. E'i ana hu'negu, Jisasi agima husga huta tamage huta hunazamo, Anumzamofona ra agi nemie. \v 21 Hagi Agrake Anumzamo, tagri'ene tamagri enena tazeri hanavetino, Kraisimpina huhampritante'ne. \v 22 Avame'za Avamu'areti tagu'afi anteneranteno Nagri vahere huno hu'ne. Henkama hakare'za tamisiazamofo huvempa hu'ne. \p \v 23 Hianagi Anumzamoke nagri nagu'namena keno antahino hu'ne. Nagra tamage nehuankino Anumzamoke ana tamage keni'a refko hunantegahie. Ana agafare nagra Korinti kumatera mago'ane ome'noe. Na'ankure nagra hanave kefinti eme tamazeri fatgo osugahue. \v 24 Hianagi tamagri tamentintimofo kvagriramante'nakura nosunanki, magoka tamagrane eri'za erisunketa tamagra muse hugahaze. Na'ankure tamentintifina, tamagra oti hanavetigahaze. \c 2 \p \v 1 E'ina hu'nagu nagra henkama tamagri'ma tamage'naku esu'na, amanahukna hu'na mago'ane tamazeri tamagazea eri oramisue hu'na nagesa nentahue. \v 2 Na'ankure nagrama tamarimpa eri haviza hanenkeno'a, iza nagrira nazeri muse hugahie? Hianagi tamagri'ma, tamarimpa knama eritamumotma nazeri muse hugahaze. \v 3 E'ina hu'negu, amanahukna avona kreneramue. Nagrama esoa knarera, nazeri musema nehaza nagara, zamarimpa kna eri ozamisue. Tamage nagra antahi'noe, tamagra musema hanage'na, nagranena muse hugahue. \v 4 Narimpamo'a tusigna nehige'na zavinete'na, ama avona kreneramue. Tamarimpa tamazeri kna hunakurompage, nagrama nagu'afima navesineramantoaza antahiama hanazegu kreneramue. \s Vahe'mofo kumi'a atrentezamofo naneke \p \v 5 Hagi mago'mo'ma tamarimpa knazama eritamiana, tamagrama hazaza hu'na nagra rama'a narimpagna hunontoe. Na'ankure anamofona mago'a arimpa kna eriominakure. \v 6 Rama'amota anamofona ko mago tamarimpa hunontazageno, anazama hu'nea knazamofo avamente mizama'a e'nerie. \v 7 Ru arimpagna hu'zamo azeri haviza hanigeno asunkuzampi mani'zankura, kumi'a atrenenteta azeri so'e hiho. \v 8 Ana hu'negu nagra huhankaveti'na nehuanki, tamagrama tamavesi'nentaza zana erinte ama' hinkeno agra keno. \v 9 Ama avoma kreramua agafa'a, ana miko kema tamasami'noa kemofo amagera nentafi, reramahe'na kenaku kreneramue. \v 10 Hagi tamagrama mago vahe'ma kumizmi atrezamantesazana, nagranena kumizmia atrenezmantoe. Na'ankure nagra kumizmia atrenezmantoe, [kumima atrezmantegazama menenkena tamage hu'na atrenezmantoe], Kraisi avurera tamagrama knarema hanagu atrenezamantoe. \v 11 E'inahukna hanuta Satana reravataga hania zampintira evuoramisune. Na'ankure ko Sata'a reraheno kenaku tro hunte'nea havi antahi'zama'a, keta antahita hu'none. \s Poli'a Taitusi kenaku hu'nea naneke \p \v 12 Hagi nagrama Troasi kumate Krais Knare Musenke huama hunaku uhanatugeno'a, Ramo'a kankamuna erinaginantene. \v 13 Hianagi narimpa fru e'ori'noe. Na'ankure nenafu Taitusi'a tamagri tamagenkea erino ome'nea zanku, Troasia atre'na Masedonia nevu'na, hufru huzmantoe. \s Anumzamofo hankavefi Sata agateresanuna naneke \p \v 14 Hianagi Kraisimpima vugoteno tavreno nevigeta ha'ma hugateneronkeno tagripi huvazino eri'zana erigeno Agri'ma ke'za antahi'za hu'zamo'ma maka kaziga knare manamo'ma vuno eno hiazama nehia Anumzamofona humuse huntoe. \v 15 Kraisi'ene hagerfinonku knare mna neviankna nehanunkeno, Anumzamo'a muse hugahie. Ana naneke vuno eno nehigu mna nentahizankna hu'za maka vahe'mo'za nentahize. Kefozazimifinti zamahoke nehea vahe'mo'zane kefozazimifinti zamahoke nohea vahe'mo'zanena nentahize. \v 16 Fananema hanamokizmirera fri hi'mana nevie. Hianagi tasimuma erita manisuna vahe'motarera, asimu erino mani mana vugahie. Hianagi i'za ama ana erizana eriga hu'ne? \v 17 Mago'amo'za zago erigahune, nehu'za Anumzamofo naneke huama nehazana, tagria Anumzamo hurantegeta fatgo huta huama nehune. Huama'ma nehunana Kraisi'a tagu'afi maninegeta Anumzamofo avure huama nehune. \c 3 \s Aposolo vahe'mo'za kasefa huhagerafi kemofo eriza vahe mani'naza naneke \p \v 1 Hagi tagra mago'ane agafa huta tavufga erisaga hunaku nehumpi? Hifi mago'a vahe'mo'zama nehazaza huta tagra, tavufa erisagahu avo kreho nehumpi, hifi rumo'za avonkrerami'za tagri husga hihogu nehuno? \v 2 Tamagra'a tagri avona mani'naze. Ko tagu'afi krentenege'za miko vahe'mo'za nehampriza antahiza ke'za nehaze. \v 3 Kraisintegati kretregeno e'nea avontafe kna huta eama nehazageta, tagra kegava nehune. Ana avona avo zotaretira onkre'neanki, kasefa huno mani'nea Anumzamofo Avamuteti krente'ne. Hagi ana avona havere kreonte'neanki, vahe'mofo tumopi krentene. \p \v 4 Ama ana miko zankura Kraisimpina, Anumzamofonte tamentinti nehuta hankave e'nerune. \v 5 Ana miko zama nehuna zankura, tagra'a hankavere nehune huta osugahune. Hianagi Anumzamo agra'a hankavereti hunerante. \v 6 Agra anazanke huno tagrira huranteno hankavea tamigeta kasefa hagerafi kema hu'nea zamofo kegava hu'neta eri'zana e'nerune. Avompima krente'nea zankura nosunanki, avamupi zanku nehune. Na'ankure Avompima krente'nea zamo'a zamahe nefrie. Hianagi avamumo'a, zamasimu nezamie. \p \v 7 Hagi, havere erivakakino krente'nea avompinti fri'zana avareno neazamofo eri'zamo masa'ane e'ne. Hu'negu Israeli vahe'mo'za, \bdit Zamavuginki hige'za Mosesena avugosafina onke'naze. Na'ankure masazamo avugosafintira remsa hige'za nonkageno, ana msamo'a akoheno avugosafintira resu hu'ne. \bdit* (Diu-Kas 35) \v 8 E'ina hu'neanagi Ruotge Avamumofo erizamo'a mago'ane agatereno hanave'ane hihamua omanegosifi? \v 9 Na'ankure vahe'mofoma knama nemia eri'zamofona masa'ane hankave'a me'nenigeno'a, fatgo eri'zamo'a agetereno ra masa'ane hankave'a megahie. \v 10 Anumzamofo tusi'a masane hanave'amoma me'neana kasefa eri'zama Anumzamo'ma erinea zamo, koma Anumzamo'ma eri'nea eri'zamofo masa'a agatere'ne. Ana higeno ko eri'zamofo masa'mo'a ko vagarene. \v 11 Hanki fanane huno'ma nevania zamo'ma hankave'ane me'nenigeno'a, mago'ane mevava huno vania zamofo, hankavemo'a agateregahie. \p \v 12 E'ina hu'negu tagra fore'ma hanigu amuha nehuta, kea hankavetita nehune. \v 13 Tagra Mosese knara osu'none, \bdit Agra avugosafi tavravenu refitenegeno, Israeli vahe'mo'za avugosafi masazamo'ma fananema hiama'a onke'naze. \bdit* (Diu-Kas 34:33-35) \v 14 Hianagi antahintahiza zamimo'a hanavetino antrako hige'za maniza neazageno, ama knarera ehanatine. Na'ankure korapa huhagerafi kasegema nehamprizageno'a, ana tavravemo'a refiteno ne-egeno, Kraisimpi ana tavravea eritre'ne. \v 15 Hianagi meninena Mosese'ma krente'nea avoma hampri'zana, ana tavravemo antahintahizazmia refite'ne. \v 16 Hu'neanagi vahe'mo'zama Ramofontema zamagu'ama rukrehe'ma hazageno, refimatezmantenea tavravea erinetre. \v 17 Ana hu'negu Ramo'a Avamukino, Ramofo Avamu'ma mani'nesirega, kinarente'zana omanegahie. \v 18 Hianagi miko tavugosa refiote vahe'mota, Ramofo masazama'amo'a tagrite remasa nehigeta, kapomo hiankna huta remsa huta Agrikna hunkeno, Ramo'a Avamukino, agri masazamo'a mago'ane tagripina remsa nehie. \c 4 \s Mopa kavofi knare feno zantami me'nea zamofo naneke \p \v 1 E'ina hu'negu Anumzamo'ma asuragi rante'neazamo higeta, tagra ama erizana e'nerune, e'igu tagrira tavesra nosie. \v 2 Hianagi tagra tagazegu huno oku'a huga avu'avara nosune, vahe'mokizmi rezmatga huta zamazeri havizahu avu'ava zana nosuta, Anumzamofo kegaga eriruvahe huta vahe'mokizmia rezmatga nosune. Hianagi Anumzamofo avure'ene vahe'mokizmi antahizampina, tagripina tamage'zamo eama hanigeza kegahaze. \v 3 Tagrama Knare Musenke huama hunazamo'ma ama'ma nosiana, fananema hanaza vahe'mo'za amara nosaze. \v 4 Ama mopafi havige anumzamo, Sata'a zamentinti nosaza vahera antahintahizamia refinetege'za, Knare Musenkemofo masa Kraisina Anumzamofo amema'a nonkaze. \v 5 Na'ankure tagra'a nanekea huama nosunanki, Jisas Kraisi'a Ra mani'negeta, tagra Jisas Kraisinku huta tamagri kazokazo eri'za vahe mani'none. \v 6 E'ina hu'negu korapara Anumzamo huno, hanimpina tavimo'a remasa hino hu'nemofo masamo, tagrite emani'neno tavi'a tagu'afina remsa nehigeta, tagra Jisas Kraisi avugosa negeta, tagra tusi'a masane hankave'anena ke'none. \p \v 7 Hianagi tagra mopa kavogna hunonkeno zago'amo'a mareri'nea fenomo agu'afinka me'neankna hu'none. Tamage hankevea tagritegatira nomeanki, Anumzamofontegati ne-e. \v 8 Hakare kazigati knazamo'a trentarako nehianagi, ana knazamo'a trehapara notigeno, antahintahitimo'a savri hianagi tamentintia notrone. \v 9 Knaza tamizanagi, Anumzamo'a noratre, tahe tatarazanagi, tazeri haviza nosaze. \v 10 Tagra mika zupa, tavufgafina Jisasi fri'za erita vano nehunke'za, Jisasi nomani'zana, tagri tavufafi anazanke huno eama hige'za negaze. \v 11 Na'ankure tasimu'ma erita mani'nomota Jisasi fri'zanku'ma huama hunazanku, hakare zupa fri kantera tavrenenteankino, Jisasi nomani'zana, ama amega tavufgare eama hanige'za kegahaze. \v 12 Ana higeno fri'zamo'a tagripina eriza e'nerie. Hianagi asimu erino manizamo'a tamagripina eriza e'nerie. \p \v 13 E'ina hu'negu anama tamentintima hu'nonana avontafepina anage huno krente'ne, \bdit Nagra namentinti hute'na, kea huama hu'noe\bdit*hu'ne. (Sam-Zga 116:10) Tagranena tamentinti nehunku kea huama nehune. \v 14 Na'ankure tagra antahi'none, Ramo, Jisasi'ma fri'nefinti azeri oti'nea Anumzamo'a, tagrira ana zanke huno Jisasi'ene magoka tazeriotino, tamagri'ene tagri'enena Agri'a avurera tavrentegahie. \v 15 Tamagri knarezanku, ama ana miko zana nehunankino, Anumzamofo asunkuzamo ra huno rama'a vahete vuno eno hania zamo hanigeno Anumzamofo ra agi amino musema hunte'zamo avitegahie. \p \v 16 Ana hu'negu tavresra nosie. Tamage tavufgamo'a frino negasrianagi, knane knanena avamutimofona erikasefa nehie. \v 17 Hanki meni tagritema osi knazama fore nehiazamo'a, tagrira monafima umani vava hanunaza retro huneranteankita, knare huta monafi umani vava nehuta, knare'zama omerisuna zamo'a, makazana agateregahie. \v 18 Hagi negonazantera tavua onkesunanki, onke'nona zante tavua kesune. Na'ankure negona zamo'a omanegosie. Hianagi onke'nona zamo'a mevava hugahie. \c 5 \s Kasefa tavufgamofo naneke \p \v 1 Hagi tagra antahi'none, ama mopafi seli nompima mani'nona nomo'ma tagna vaziramisigeno'a, tagria mevava nontia (tavufga) vahe'mo azanteti tro osu'neanki, Anumzamo tro huntegeno me'neankino monafinka mevava hugahie. \v 2 Na'ankure ama nompi (tavufga) mani'neta tamage tusiza huta kragira neruta, monare kasefa mevava kukena huzankura tusiza huno tavenesigeta, avega ante'none. \v 3 Na'ankure tagra ana kukenama hanuta, tagra tavufga tavapara omanigahune. \v 4 Tagrama ama mopafi tavufgare'ma mani'neta tusiza huta kragira nerunkeno kna tave'nesie. Na'akure tagra tavufa tavapako omanita kukena hunaku nehune. Hianagi monare kukena antaninunkeno asimuma erino manizamo fri tavufga ahe fanane hanigeta, mevava tavufga erigahune. \v 5 Anumzamo'a ama agafare trohuranteno, Agra'a huhamprirante'nea zampinti esera Avamu'a amne tamineankita, antahita keta hanunana, makazana amne tamigahie. \p \v 6 E'ina hu'negu tagra hakare zupa hanavenetita, ama tavufgare'ma mani'neta zahufa Ramo'enena omani'none huta nentahune. \v 7 Na'ankure tagra onke'nonanagi, tamentinti nehune. \v 8 Tagrira taguamo'a hankave e'nerigeta ama tavufga atreta Ramo'ene umanisuna zanku tave'nesie. \v 9 E'ina hu'negu ama mopafima manisunano, Ramo ene umanisunano, Anumzamofoma ra agima amisunazankuke nehune. \v 10 Na'ankure tagra ana miko'mota Kraisi avuga keaga refkohu trate otisunkeno, magoke magokemota ama tavufgare mani'neta, knare'zano havizano hu'nesuna avamente anteno, mizana tamitere hugahie. \s Vahe'ma avreno Anumzamofonte vu'zamofo naneke \p \v 11 E'ina hu'negu Ramofo'ma koro hunte'za antahi'ama hunonku, hanavetita vahe'mokizimi antahintahia eriama huta nezamavrone. Hianagi Anumzamo'a tageno antahino hu'ne. Hagi nagrama nentahuana tamagranena tageta antahita nehaze. \v 12 Tagra'a tavufga tamagrite mago'ane erisagahu kazigatira nosunanki, tagriku'ma tamavufgama erisagama hanaza zanku nehune, hu'negu amega zamufare'ma nege'za zamavufga ra nehu'za, zamaguafizama nonkaza vahera, kenona huzmantegahaze. \v 13 Na'ankure tagrama neginagizama nehanuta, e'i Anumzamo ragi erisiegu nehune. Hagi tagrama fatgo antahintahitirema manisuta, e'i tamagri knarezankure. \v 14 Kraisi avesizamo tazeri onetigeta tagra antahi'none, na'ankure magokemo, miko'mofonku huno fri'ne. E'ina hu'negu ana miko'mota fri'none. \v 15 Hagi Agra miko'mofonku fri'negu, iza'o kasefa huno maninesimo'a, agra'a vesizantera omanigahe. Hianagi zamagriku'ma huno fri'teno oti'nemofo Kraisi avesizante manigahaze. \p \v 16 E'ina hu'negu menintetima agafa huno vaniana, vahe'mokizmia amega zamufgarera refko huozmantesune. Ana hu'negu tagranena anahukna huta Kraisina amega avufgare refakora hunte'nonanagi, menina antahi'none anara nosune. \v 17 E'ina hu'negu mago'mo'ma Kraisimpima manisimofona Anumzamo'a azeri kasefa vahe fore nehie. Antahi ani huo, korapa avu'avamo'a fanane nehigeno, kasefa avu'ava fore nehie. \v 18 Ama ana kasefa huno mani avu'avara Anumzamofontegati e'ne. Kraisimpina tagrira tazeri mago nehuno, erimago huno mani eri'zana tagritami'ne. \v 19 Na'ankure Anumzamo'a Kraisimpi ama mopafi vahera, Agrane tazeri mago hu'ne, vahe'mo'zama kumi'ma hu'nazana antahizmino nona hunozmante. Hagi erimago huno manizamofo knare naneke huama hanunegu, tagrira tami'ne. \v 20 E'ina hu'negu tagra Kraisi agi erita mani'none. Higeno Anumzamo'a vahe'agura tagripi huvazino kea nehie. Ana huta tagra Kraisinku huama nehanunketa tamagra Anumzamo'enena erimago hugahaze. \v 21 Na'ankure Anumzamo'a kumi'a omane'nea ne'mofo Kraisina tagri kumiku, azeri kumi vahekna nehuno, tagri kumira Agumpi erinte'nea zamo, tagrira Anumzamofo avure tazeri fatgo vahera nese. \c 6 \s Aposol naga'mo'za eri'zama e'neriza rama'a knaza eri'naza naneke \p \v 1 Hagi tagra eri'zama e'nerunana magoka Anumzamo'ene e'neruna nagamota hankavetita neramasmune, Anumzamofo asunku'zana eriteta, atrenkeno amnezanknara osino. \v 2 Na'ankure Anumzamo'a anage hu'ne, \bdit Kna fatgore ketmia nentahi'na, tamaguma'vazikna fatgore tamaza hu'noe\bdit* hu'ne. (Ais 49:8) Antahiho, menina Anumzamo'ma tagu'vazino tmavre'naku'ma hunte'nea kna fatgore menina mani'none. \s Poli'ma knazampi ufreniazamofo naneke \p \v 3 Hagi mago'mo'ma kama vanoma nehifina, tagra zamazeri tanafahu have erinteanknara nosune. Ana hu'negu tagrama eruna eri'zamofontera vahe'mo'za tazeri tagaze osugahaze. \v 4 Hakare'azama humpina Anumzamofo eri'za vahe mani'none huta eriama nehune. Hakare'a knazampima ufronana kazigazi huta nevuta, maka tatafima nevuta, knazampina unefronke'za, \v 5 kanonkevea neramiza, kina nonpina tavrenentazageno, erizamo'a amuho nehigeta, tavura omaseta ne'zana ononkeno, tagazankura nehuta, \v 6 manifatgo huta nemanita, antahintahia e'nerita, akoheta nemanita, so'e avu'ava zana nehuta, Ruotge Avamupina nemanita, tamage avesizamofo avu'ava zana nehuta, \v 7 tamage kema huama nehumpine, Anumzamofo hankavefina, fatgo mani'zamofo ha'zamo'a tamaga tazampine hoga tazampina me'negeno, \v 8 mago'amo'za rantagia neramizageno, mago'amo'za husaga hunorantaze. Tamage kea hunerantazageno, havige kea hunerantaze. Tagra tamage vahe mani'nonanagi, krunage vahere hunerantaze. \v 9 Tagrira tage'za antahiza osu vahe kna nehunanagi, tagrira miko vahe'mo'za tage'za antahiza hu'naze. Fri avamente knazampina nevunanagi, kasefa huta nemanune, kanonkeve tami'nazanagi tahe ofri'naze. \v 10 Hagi tasuzampi mani'nonanagi, muse huvava nehune, tamuntera omane'neanagi, rama'a vahe zamaza hunke'za feno vahera nemanize. Fenona onte'nonanagi (avamupina) feno vahekna nehune. \p \v 11 Korinti kumate vahe'mota, magozana fra'nokunanki, tagu'areti tamage huta kea nermasamune. \v 12 Tagra tamagrira tavesi nermanteta tagu'a kafana anagi nermantonanagi, tamagra tavesi noranteta, tamagu'a kafana anaginorantazageta mago tarimpa nosune. \v 13 Nagra neramasamue, tamagrira osi mofavre asmiaza hu'na nermasamuanki, tamagranena tamagu'a kafana anagiranteho. \s Kefozane tragoteta omanisuna naneke \p \v 14 Anumzamofonte zamentinti nosnaza vahe'enena tagroteta omaniho. Inankna huno fatgo avu'avazane, kasegema ovariri avu'avamokea erimago hugaha'e? Masazane hanizanena inankna hune erimagora hugaha'e? \v 15 Kraisi'a inankna huno Sata'enena mago rimpa hugahie? Nankna huno amentinti nehia vahe'mo'a, amentinti osu vahe'enena, mago antahintahirera manigaha'e? \v 16 Hagi inankna huke Anumzamofo mono none, havi anumzamofo mono nomoke erimago znarimpa hugaha'e? Na'ankure tagra asimu erino mani'nea Anumzamofo mono noma'a mani'none. Anumzamo'a anage hu'ne, \bdit Nagra zamagu'afi mani'nena, zamagri'ene kana vano hugahue. Nagra zamagri Anumza mani'nuge'za, zamagra nagri vahe manigahaze\bdit* hu'ne. \m (Lev-Pri 26:12) \v 17 E'ina hu'negu, \bdit Zamentinti osu vahepintira atiramita rure maniho\bdit* huno Ramo'a hu'ne. \bdit Agruma osu'nesia zana avako osinkena, Nagra eme tamavregahue. \bdit* \v 18 \bdit Nagra neramafana mani'nanena, tamagra mofavre zagania manigahaze huno Hanavenentake Ra Anumzamo'a hu'ne.\bdit* (Ais 52:11.) \c 7 \p \v 1 Na'ankure tagrira Anumzamo'a huvempa hurante'negu, navesima neramantoa ronenimota, tagra'a tazeri avusese hanune. Ama tavufgafine avamupima miko kefozamo'ma tazeri haviza hania zampintira, mani ruotage nehuta Anumzamofo koro huntesune. \s Korinti vahe'mo'za zamagu'a rukrahe hu'nageno Poli'a muse hu'nea naneke \p \v 2 Hagi tamagra'a tamarimpa tamiho. Tagra mago vahera havizana huonte'none, mago vahera azeri haviza osu'none, mago vahera tagra knare'zankura revatga huta azeri haviza osu'none. \v 3 Nagrama ama'i kema nehuana, tamagra havi vahe mani'naze hunoramantoe. Na'ankure ko tamasimi'none, tagra tamagri ene magoka manisuno, tamagri'ene magoka frisunana tamagra antahintahifi mani'naze. \v 4 Nagra tamagrira razampi antahinerami'na, tamagrikura tusi muse nehugeno, nagu'amo'a fru nehigeno, tamagrama hazazamo'a nagrira naza hige'na, mika knazanifina tusi muse nehue. \p \v 5 Na'ankure tagrama Masedoniama efronkeno'a, ama tavufgamo'a manifru osu'ne, rama'a knazamo mika asoparegati egeta hapi ufronkeno, tagu'amo'a kore nehie. \v 6 Hu'neanagi knazamo zamazeri haviza nehia vahe'mokizmi zamazeri hankavenetia Anumzamo tazeri hankavetineana, e'i Taitusi'ma e'nea zamo'e. \v 7 Agrama e'nea zamokero'ompage, agri'ma azeri hankaveti'naza'zamo'e. Agra nagriku'ma navegama ante'naza zamofo nanekea nenasamino, nazano fore'ma higeta tamasuzampima mani'naza zamofone, nagriku'ma nentahiza'zamofo nanekema nasamige'na, mago'ane tusi muse hu'noe. \v 8 Na'ankure avoma kreramisua zamo'enema tamasuzampima tamavrentesuana, nagra e'i anazankura nagesa ontahigosue. Na'ankure e'i anazamo'a osi'a knafi tamatazana tamigahie. \v 9 Nagra menima avoma atreramantesua zankura muse nehue. Tamagri tamazeri tamagaze hunakuro ompage, tamata neraminketa tamagu'a rukrehe hanazegure. Na'ankure Anumzamo, vahe'amo'za erisazeguma avenesiankna tasuza e'nerisunkeno, tamaza hanigeta tagripintira mago'a knazana e'origahaze. \v 10 Na'ankure Anumzamo'a tagripima me'nea tasunku zampi huvazino taza hanigeta, kumira atreta tagu'a rukrehe hanunkeno taguravazina, tagra knazantigura tagesa ontahigahune. Hianagi tasunkuke nehuta tagu'a rukrehema osnunana, fri'za erifore hugahie. \v 11 Keho Anumzamo'ma neramia knazamo'ma tagripima asunku'za erifore nehuno, tamazeri o'netigeta kazigazi huta tamagra'a tamazeri ama nehuta, antahi haviza nehuta, tamagu'afi kore nehuta, nagri'ma nagezankura tusiza huno tamavenesigeta, hanavetita havizama hu'nea vahera zamazeri fatgo nehuta, maka'zama hanafina fatgo zanke'za nehaze. \v 12 Ana hu'negu iza havizana higeno, iza havizana huntene hu'na, e'i agafare avona krenoramue. Hianagi Anumzamofo avufina inanknama huta kvama krinerantaza zamo eama haniegu hu'na kreneramue. \v 13 E'i ana miko'za hazazamo'a, trimpa so'e nehie. Amama tarimpamo'ma so'ema hire'ma mago'ene musema huramantonana, Taitusima konkeno musema nehuno avamu'afima tamagripinti'ma fruzama eria zankura muse hu'ne. \v 14 Tamagriku'ma musema nehua zankura, ko agrira asami'noe. Hagi tamagra nazeri nageze osu'naze, nagra tamagege'za tamasmi'noe. Hu'negu tamagriku'ma muse nehune huta Taitusima nesamuna zamo'a, tamage'za efore hugahie. \v 15 Taitusi'a agri'ma nevreta, ke'ama mikomota antahinemita, kore hunteta amagema antenaza zankura, tusiza huno tamagrikura antahineramino agera nokanie. \v 16 Nagra tusiza hu'na muse nehu'na, hakare'zana amne hugahaze hu'na antahineramue. \c 8 \s Muse huno Anumzamofo ami'zamofo naneke \p \v 1 Hagi nenfugata, Anumzamo'a asunku'zama'areti, Masedonia mono vahera zamaza hu'nea zamofo agenke tagra tmasaminaku nehune. \v 2 Zamagripina tusi'a knaza fore nehige'za, zamarevatga zampi ufrenazanagi, zamarimpa kna nosu'za, ra muse nehu'za, fenozami omne'neanagi, zamagu'areti fenona zami'naze. \v 3 Na'ankure nagra eriama hu'na tamasmiza hue, zamagrama amiga avamentera agatere'za, zamagra'a zamavesite rama'a nezamize. \v 4 E'ina nehu'za, Anumzamofo naga'ma Jerusalemi mani'naza naga'ma, zamazahu muse'zama zamagranema zamizankura, tusiza hu'za tantahigevava hu'naze. \v 5 Hagi e'inahu hugahaze huta tagesa antahi ozamunanagi, pusazana zamagrazmi Ramofo amite'za, Anumzamofo avesite tagrira tami'naze. \v 6 E'i ana hu'negu zago eritruhu eri'za tagripima erigafa hu'nemo, Taitusi'a tamagrane umani'neno tamazahina, ana erizana eri vagaregahaze. \v 7 Hianagi tamagra hakare zampina knare hu'naze, tamentinti zampima, kegaga huzampima, mika Anumzamofo erizankura kazigazi nehuta, tagrikura tamavesi nerantaze. Ana hukana huta amizampina vugota hutma muse'zampinti zamiho. \v 8 Nagra ama kema nehuana, amiho hu'na huhankvetina hunormantoe. Hianagi rumo'za kazigazi hu'za nezamizankna huta zmavesinezmenteta, zamigahazafi hu'na reramahena kenaku nehue. \v 9 Na'ankure Rantimofo Jisas Kraisi asunku'zana tamagra antahi'naze. Fenone ne'mo'agi, tamagriku huno amunte omne nekna hu'ne, e'i anama hu'neana Jisasi'a amunte omnezama'afinti feno vahe tamazeri fore hanigu anara hu'ne. \v 10 Zago eritruhu erizamofonku nagrani'a antahintahi hu'ama huzahue. Koma evia kafure zago eritru huno ami eri'zana tamagra'a erigafa huneta, ana erizankukera osunazanki, tamagu'areti ene huta ami'naze. \v 11 Menina ana erizana eri vagaresageno, tamagu'areti tamavenesigeta zago ami eriza eri vagaregahune huta hu'nazazamo'a, zago ante'naza avamente magozahu hugahie. \v 12 Na'ankure mago'mo'ma feno amizamofo avesizama me'nenkeno'a, onte'nesia avamentera omigahianki, nazano ante'nea avamente aminigeno'a, Anumzamo'a muse hugahie. (Mak 12:41-44) \v 13 Tagri tavesimo'a ruga'amokizmi nezamisageza fru hu'za manisnageta, tamagra atupa huta manisnaze nosunanagi, mani'naza avamente manisnazegu nehune. \v 14 Menina tamagripi rama'a me'negu, atupa hu'za mani'naza vahe zamaza hanageno, henka'a tamagrama atupa hanage'za tamaza hugahaze. E'i ana hanuta magoke avamente manigahaze. \v 15 Anumzamofo avontafepina anage huno krente'ne, \bdit Rama'a ne'zama eritru hu'namo'za agatere'za rama'a onte'naze. Hagi osia'a ne'zama eri tru hu'namo'za atupara osu'naze.\bdit* (Diu-Kas 16:18) \m \v 16 Tamagriku'ma kazigazi hu'na antahi neramuankna antahintahima, Anumzamo'ma Taitusima azeri otigenoma tamagrikuma antahineramia zankura Anumzamofona muse hunentoe. \v 17 Na'ankure Taitusi'a tagrama hu'na nanekereke ovianki, tamagenakura agra'a avesiramante'negu, kazigazi huno tamagritega e'ne. \v 18 Mago nerafu, Jisasi knare museke huama nehige'za maka mono vahe'mo'za agenke'a antahinaza nera, tagra huntonkeno Taitusi ene vu'na'e. \v 19 Ana nera mono vahe'mo'za Jerusalema zagoma omezminaku'ma hanunana, tagrane vugahie hu'za huhamprinte'naza ne'mo, tagranena vugahie. Anumzamofo ra agi aminaku anara nehuta, tamage huta zamaza hu'zana eriama hugahune. \v 20 Hanki mago'mo'e huno antahi haviza huorantenogu, rama'a vahe'mota magoka ana musezama tami'nazana kva huta erita neone. \v 21 Anumzamofo avurekera fatgo huta omanisunanki, vahe'mofo avure enena fatgo huta manisunazanku tavenesie. \v 22 Ete mago nerafuna hakare zupa reheta konana, mikazampina fatgo huno nemanino, Korinti vahe'motagu antahineramino tamaza hunaku nehia nera, Taitusi zane vugahaze. \v 23 Hanki Taitusi'a tamaza hu'naku nagrane eri'za e'neria nere. Hagi agrane tare vana'a nerafukiznia mono nagapinti huzanente'naze. Kraisi agi erisaga nehaza vahe nevaze. \v 24 E'ina hu'negu zamesi'nezmanteta zamazeri so'e nehinke'za, Anumzamofo naga'mo'za nege'za, Poli'ma Korinti vahe'mokizmi zamavu'zamavaku'ma nehiana tamage hu'ne hu'za hugahaze. \c 9 \s Jerusalemi mani'naza Anumzamofo naga'ma ofa zago zamaza hanaza naneke \p \v 1 Hagi Jerusalemi mani'naza Anumzamofo nagama zagoma zamisune hu'naza zankura avona nagra kretamimi'na huramagesa hugara osu'noe. \v 2 Na'ankure nagra antahi'noe, tamagu'amo otigeta zamaza hunaku retro'ma hu'nazana, Masedonia mono vahe, musezampinti zamasami'na amanage huno'e, ko'ma evia kafufina Griki kaziga Akaia kumate nemaniza vahe'mo'za, Juda vahe zamaza hu'naku ko retro hu'naze hu'na tamagriku zamasmi'noge'za, nentahiza zmagu'amo otige'za hakare vahe'mo'za anahukna huta zamigahune hu'naze. \v 3 Hianagi Taitusine tare nerafukiznia tamagrama mani'narega nagra hunezmantoe. Tamagri tami'naku ko retro hu'naze hu'na hu'noa kema zamasami'noa zamo'a, amnezankna hanigi, tro hu'nenke'za viho. \v 4 Masedonia vahe'ene ru nevnugeno, ana zagoma eri tru osu'nesageta, ko eritru hu'naze hu'nama hu'noa ke'mo'a, amnezankna hinketa, tamagrane nagranena tagazegu hugahune. \v 5 E'ina hu'zanku nagrama nagesa antahuana nerafukizmima huzmantesunke'za tamagrama mani'narega vugotesageta, ko'ma eritru huta zamigahune hu'naza zagoa retro hu'nesageta vugahune. E'ina nehuta muse hutma zagoa nezaminageta, tagra zagotamia tutu huta avazu osugahune. \p \v 6 Nagra menina amanage nehue, osi'a avimzama nesaza vahe'mo'za, osi'a ana avamente ne'zana nevasgaze. Hanki rama'a avimaza nesaza vahe'mo'za, ana avamente rama'a ne'zana nevasgaze. \v 7 Ana hu'negu magoke magokemotma aminaku'ma hanutma, tamagu'afima amigahune hutma tamagesa antahinesazama'a amiho. Vahe'mo tutu hinketa tamarimpa knazanena omiho. Na'ankure muse huno ami'mofonku, Anumzamo'a avenesie. \v 8 Hagi Anumzamo'a knare huno maka'zampina asunku'zama'a eri aviteramantena, aviteta mani'neta, mika zupa rama'a me'nesnifinti knare tamavu'tmava huta vahe'mofona zamaza hugahaze. \v 9 Anumzamofo avontafepinema krente'neana, \bdit Iza'o refko huno amunte omane vahe'ma musezama nezmia vahe'mofona, fatgo avu'avazama'amo mevava nehie \bdit* hu'ne. (Sam-Zga 112:9) \m \v 10 Hagi Anumzamo'a hozama kri vahe'mofona avimzana nezamino, bretia ne'zane huno nezamie. Anahukna huno avimzana veva huno erira nehina, fatgo avu'ava zantamimo'a raga'a nerena, rama'a nevasageta mago'ane vahe'mofona zamaza hugahaze. \v 11 Hakare zampina rama'a asomu hunermantena, vahe'ma zamaza hanazana kankamumpinti rama'a zamaza nehanageno, Anumzamofona ra agi ami'za susu huntegahaze. \v 12 Na'ankure ama'i vahe'ma azahu eri'zama e'neriza zamo'a, Anumzamofo nagakera zamaza nosianki, Anumzamofo susu huntezampinti, ra agi amizamo'enena avinete. \v 13 Na'ankure vahe'ma zamaza huta knazami eri'zamo, knare tamavutava eriama hina nege'za, Kraisi Knare Musenkemofona amagenentaze hu'za huama nehu'za, Anumzamofona ra agi erisaga hugahaze. \v 14 Nunamuzamifina tamagrikura antahineramiza nunamuna hunermantaze. Na'ankure Anumzamofo mareri agatere asunku'zamo tamagrite'ma me'neazanku anara nehaze. \v 15 Vahe'mota e'inahu kna nehie huta erinteama osuga muse zama neramiazankura, Anumzamofona susu huntesune. \c 10 \s Poli'a eri'zama'a azeri hanavetike hu'nea naneke \p \v 1 Hagi nagrani'a Poli'na, Kraisi anterami avu'avazampinti'ene fru avu'avazanteti tamantahinegoe. Nagra tamagranema mani'nena fru avu'ava huramante'noanagi, afete'ma mani'nena hanave naneke huneramantoe. \v 2 Nagrama tamagritega vanu'na hankave kea osnuegu nentahue. Hianagi nagra esu'na tagriku'ma vahe'mofo antahintireti havi eri'za e'nerize nehaza vahe'mofona hanavege eme huzmantegahue. \v 3 Tamage mopafi vahe mani'nonanagi, mopafi vahe'mo'za hzaza huta hara nosune. \v 4 Ha'ma huzantamima azeri'nonana, ama mopafi ha'zana omne'ne. Anumzamofo hankave ha'za me'neankino, Sata vihua ahe'nafru hugahie. \v 5 Tagra hakare'a havi antahintahine havigemo'enema renkani renentegeno vahe'mo'ma Anumzamofoma antahi ama nosia antahintahizmia, zamazeri rukrehe hanunke'za Kraisi amagera nentaze. \v 6 Tamagrama amage'ma ante fatgoma hanageta, veganokno nehu'za, ke rutrage'namokizmia, ana nona'a knaza zamigahune. \p \v 7 Tamagra mago'amota amega avufgage negeta agu'afina nonkaze. Hagi Kraisi vahe mani'noe huno hanave antahintahi nentahinimo'a, atregeno agra'a agu'afi refko huno negeno, nagra Kraisi vahe mani'noe huno nentahina, tagra'enena Kraisi vahe mani'none hugahune. \v 8 Na'ankure Ramo'ma kva vahe manigahaze huno tazeri otigeta mani'neta tavufga rama nehunana, tamagri tamazeri so'e hunaku anara nehunanki, tamazeri haviza hunakura anara nosunankita, tagra tagazegura osugahune. \v 9 Hanki tamazeri koro hunaku ama avontamina krenoramue. \v 10 Na'ankure mago'amo'za amanage nehaze, Poli'a avontafepina hankave ke kreneramino, tavure'ma ne-eno'a, akoheno kea nehige'za, amnege nehie hu'za nehaze. \v 11 Hanki anagema nehanana vahe'moka antahio. Tagranema omanineta avontafe'tamimpima hankave kema krerami'nonankna huta tagrama esuta, hankavege eme hugahune. \v 12 Na'ankure mago'amo'za knare vahe mani'none nehaza vahera nezmageta, tagratia zamagritera refko huta nonkone. Hianagi zamagra'a mani'naza avamente refko hu'za nege'za, tagra knare vahe mani'none hu'za refko hu'za negaza vahe'mo'za, negi vahe mani'naze. \p \v 13 Hianagi tagra mani'nona avamena agatereta tavufa ra osugahune. Hianagi Anumzamo'ma e'inahu huta eri'zana erita vahe'ma kegava huzmanteho huno hurante'nesia avamente mani'neta, vahera kegava hunezmanteta tamagri'enena kegava hurmantegahune. \v 14 Na'ankure tagrama ese knazupa Kraisi Knare Musenke, Anumzamo'ma eriho hu'nea avamente Korintima mani'naza nagamotare erita uhaniti'nona zamofonkura, agatereta tavufga erisaga nosune. \v 15 Magore huta rumo'za eri'za eri'naza zantera tavufga rana osu'none. Hianagi tagripi'ma fore hanigeta kesune huta antahi neramunana, tamagri tamentintimo nehagenkeno, eri'zama tamagripima erisuna zamo'a ra huno hageno vanie huta nehune. \v 16 Ana hu'negu, mago'mo'e huno Knare Musenke huama osu'naza afete kumatamimpina, tagra ome huama huta vugahune. Na'ankure koma eri'zama rumo'za e'rinesaza kumatamimpina ome e'nerisunkeno tagenoka osnazegu nehune. \v 17 Hianagi avontafepina anage hu'ne, \bdit Iza'o avufga rama hunaku'ma hanimo'a, Ramofoma keno antahino hu'nea zanku avufga ra hino hu'ne.\bdit* (Jer 9:24) \v 18 Na'ankure agra'agu knare hu'noe huno nehimo'ompage, Anumzamo'ma hu izo huno ra agima ami'nesimoke agra'agura musena hugahie. \c 11 \s Havige Aposol vahe'mokizmi kemo'ma amate efore hania naneke \p \v 1 Hagi nagra neginagi naneke huzahuanki akoheta mani'neta antahiho. \v 2 Na'ankure Kraisinte knare hutma manisazegu hankave antahintahi nehue. Nagrama magoke vere, Kraisinte manisazema hu'noane. Vene omaseno agru hu'nea a'kna hu'nesage'na, tamagrira Kraisinte tamavrentesuegu nehue. \v 3 Hu'neanagi nagra kore'ma huana, krunage osifavemo Ivi revatga hu'neakna huno tamagrira, reramataga nehinketa fatgo huta, ruotge hu'neta Kraisi amage nevaza kana netreta tamagena humizanku nehue. \v 4 Tagra Jisasi naneke nermasamunketma nentahitma, Ruotge Avamura e'nerita nanekema tamasamunana antahirami'naze. Hianagi tamagra atrazageno ru vahe'mo'za ne-eza, ru mago Jisasi nanekene, ru Avamumofo nanekea nermasamizageta, nentahita fru hutma ana nanekemofo amage nentaze. \v 5 Ana hankave aposol eri'zama e'neriza vahe'mokizmia, nagra zamagri zmagorga'a omani'noankiza, zamagra nagateore'naze. \v 6 Hianagi nagranena naneke hu'zana rempi hu'na ontahi'noanagi, antahintahi zania me'ne. Hakare kampinti, eriama hu'nonketa makazana ke'naze. \p \v 7 Nagrania anteneramina, tamagrama knare hanazegu mizama'a omne Anumzamofo Knare Musenke tamasamua zamo'a, kefoza hu'na kumi nehufi? \v 8 Nagra tamagri'ma tamaza hunakura musufa aseankna hu'na ru mono nagatetira musezazmia erina, tamagri eme tamaza hugeta, tamagra mizana ose amne e'nerize. \v 9 Hagi tamagrane mani'nena magozankuma atupahua knafina, magomofona kna ami'na nazahuo hu'na osu'noe. Masedoniati e'naza nerafu'za, atupama huazantamina namizage'na eriknare hu'noe. Nagrira naza hanazegura knazana noramuankina, henka'anena anazanke hu'na knazana ontamigahue. \v 10 Tamage huno Kraisi tamage nanekemo nagu'afi me'nesigena, nagri'ma naza osazazankura Akaia kumate Grisi kaziga huama nehanuge'za, tagano hu'za huonantegahaze. \v 11 Na'a hige'na e'inahu naneke nehue? Tamagrikura nave'nosifi? A'o tamagrikura navenesie, Anumzamo'a antahi'ne. \p \v 12 Hianagi nagrama amama nehua navunavara hu'na nevanenke'za, zamagrama nagriku'ma mago'zanke hu'none nehu'za zamufga rama nehaza zana ahepasaru hanenkeno evuramigahie. \v 13 E'inahu vahe'mo'za havige aposol vahe mani'ne'za, havige eri'za vahe mani'ne'za, amega zamufarera Kraisi aposol mani'none nehazanagi, zmagu'afina krunage aposol vahe mani'naze. \v 14 Na'ankure antri osiho, Sata'enena krunage huno masa ankero vahe kna hugahie. \v 15 E'ina hu'negu antri osiho. Sata eri'za vahe'mo'za krunaza hu'za fatgo eri'za vahekna hugahaze. Ana nona'a eri'zama e'neri'za avamente mizama'a, henka'a erigahaze. \s Poli'a Kraisi erizante knaza eri'nea naneke \p \v 16 Hagi mago'ane neramasmue, mago'mo'e huno nagrikura neginagi nere huno antahintahia osino. Hianagi neginagi nere huta antahinenamisuta, osi'a nagranena navufga erisagahu nanekema hanuana, neginagi vahe'mofoma antahimia kna huta antahinamiho. \v 17 Nagra'agu'ma husagama nehu'na, neginagi vahe knama nehuana, Ramo'a huo huno osu'nea naneke nehue. \v 18 Hakare vahe'mo'za zamagra zamavufaga, ama mopafi vahe'mo'za hazaza hu'za erisaga nehagu, nagranena anahukna hu'na navufga erisaga hugahue. \v 19 Tamagra neginagi vahe'mokizmia knare huta antahinezamize, na'ankure tamagra knare antahintahine vahe mani'naze. \v 20 Tamage, tamagra zamatrazage'za vahe'mo'za tamazeri kazokzo eri'za vahe kna huneramante'za, reramatga nehu'za, tamagripinti'ma musufa e'neri'za, zamagra zamufga erisga nehu'za tamavugosafi neramahazageta kea nosaze. \v 21 Nasunku huanki tagrira hanavetia omaneneankita e'ima hazazana osugahune! Hianagi mago vahe'mo'ma agra'a avufgama erisaga hinkena, nagranena anazanke hu'na navufga erisaga hugahue. \p \v 22 Ana vahera Hibru vahepi? Nagranena Hibru nere. Zamagra Israeli vahepi? Nagranena Israeli nere. Zamagra Abrahamu nagapinti efore hunazafi? Nagranena Abrahamu nagapinti efore hu'noe. \v 23 Zamagra Kraisi eriza vahepi? Ama nanekema hanuana neginagi vahe'mo'za nehazankna nehue. Nagra zamagterena tusiza hu'na Anumzamofo eri'za e'nerina, zamagterena kina nompina rama'a zupa manina, rama'a zupa kanonutira nahetere hazage'na frikante vu'noe. \v 24 Hagi 5'a zupa, Jiu kva vahe'mo'za kefo vahe hampriza nezmahaza kna huza 39ni'a zupa sefu knonkeve namiza navufga rutraga hutere hu'naze. \v 25 Hagi 3'a zupa kumpa knonuti knonkevea nami'naze. Hanki magoke zupa have knonu nahenaze. 3'a zupa ventefi nevugeno haviza huno hageri tamigena, tina nakrikatetena, mago zageferuki, mago haninki huna hageri amunompi mani'noe. \p \v 26 Hakare zupama vanoma hufina, rama'a hazenkefi ufrenoe, ti nehegefi tina marekanetogeno, kumzafa vahe'mo'za nahe'za nehazageno, nagrini'a naga'mo'zane, megi'a vahe'mo'za nahekate'naze. Rankumapima manige, ka'ma kokampina nevuge'za nazeri haviza hu'za nehazageno, hagerimpima fanane hu'za nehugeno, havige nerafu'zanena nazeri haviza hu'za hu'naze. \v 27 Amuho hu'na tusi'a eri'za e'neri'na, mago'a kenagera navura ovase'noe. Ne'zane tinena omanege'na nagazanku nehugeno, tinku'enena navesi'ne. Kukenani'a omanegeno zasimo'enena nazeri haviza hu'ne. \v 28 E'i ana knazama eri'nofinena, mago mago knafina mono kevugura, inankna hu'za nemanize hu'na tusi antahiantahi nehuazamo'a kna nami'ne. \v 29 Mono vahe hanave'a omanegeno'a, nagrira hankaveni'a omane'ne? Mago'mo'ma kumipima ufregena, nagra narimpa kna hu'noe. \p \v 30 Navufga erisaga hanuna, nagrima hankaveniama omane'nea zama naveri'ma nehiazanku navufga ra hugahue. \v 31 Anumzana Rantimofo Jisasi Nefa antahinege'na tamage nehuankino, ra agia erivava hugahie. \v 32 Damaskasi kumate'ma mani'noa knafina, Kini ne' Aretasi agorga'a mani'nea gavana ne'mo, rankumamofo kafantaminte mani'neno nazerinaku kava vahe huzamantegeza kava hu'naze. \v 33 Hianagi nagrama zamatre'na frenoana eka'eka kupi mani'noge'za nofite azerine'za natrazagena, zaho eri kampinti (windo) fegu'a uramina zamatrena fre'noe. (Apo 9:24-25.) \c 12 \s Poli'a avanagnaza ke'nea naneke \p \v 1 Hagi navufgama erisaga hu'zampintira mago'zana e'noruanagi, Ramo'a oku'a me'nea zane avanagnaza naveri hu'nea zanku navufga erisagahu kea hugahue. \v 2 Nagra antahi'noe, 14ni'a kafu evunefina Kraisi ene hagerafi'nea ne'mo, nampa 3 monafinka (mareri agatere kumate) marerineana amega avufgarero, avamupi manineno mareri'neo nagra ontahi'noe, Anumzamoke antahine. \v 3 Ana nera nagra ontahi'noe, amega avufgarero avamupino, nagra ontahi'noe, Anumzamoke antahine. \v 4 Hianagi Monafi (Paradise) avreno marerigeno, hunagru higeno vahe'mo'a huama osuga'za ome antahi'ne. \v 5 E'i anazama naveri hu'nea ne'mofonku hu'na navufga ra hugahue. Hianagi nagra'agura navufga ra osugahue. Hagi hanaveniama omanenesia zanku navufga ra hugahue. \v 6 Nagra navufga rama hanuana neginagi vahekna osugahue. Na'ankure nagra tamage nanekege'za hugahue. Hianagi nagrira antahi ra huonantesazanki keniare'ene navunava zaniare kesazegu mago'zana nosue. \v 7 Na'ankure oku'ma me'nea knare'zantafa Anumzamo naveri hige'na ke'noe. Hianagi e'ina zante nege'na ra nagi erizankura, nekazagna zamo navufgafi nenreana, e'i Sata eri'za vahe'mo nata nenamino, nazeri haviza nehianki'na navufga ra osnugu anara nehie. \v 8 Ama ana natama negriazana Ramo eritrenantesiegu, 3'a zupa kazigazi hu'na antahige'noe. \v 9 Hianagi Ramo'a amanage huno nasmine, \wj Nagri nasunkuzamo'a knare kagrira hugantene. Na'ankure hanave ka'a omanesirera, Nagri hanavemo'a knare hugantegahie.\wj* E'ina hu'negu, Ramofo hankavemo'a knarezantfa huno refite nantegahiankina hanaveni'a omanesifina muse nehu'na navufga ra hugahue. \v 10 E'ina hu'negu kema nasazano, nazeri haviza hanazo, knaza fore hanio, amuho erisua knafina rama'a muse nehu'na, narimpa fru hu'na hankave'nia omnea knafina nemanue. Na'ankure Kraisinku hu'na hanaveni'a omanea knafina, hankave'nia e'nerue. \s Poli'a Korinti vahe'mo'za zmentintifina hankaveti'za manisagu krezaminea naneke \p \v 11 Tamagra nagrira knare hu'ne hutma nazeri ante'ama hugaragi, netreta nagrira nazeri neginagi vahekna nehaza zankura, nagra navufga ra nehue. Na'ankure nagra amneza mani'noanagi, ugota aposol vahepina henkarfana omani'noe. \v 12 Tamage aposol vahe'mofo avame'za tamagri amunompina hu'noa zama kesazana, avame'zama, kagu'vazama hanavenentike eri'zana eri'na kazigazi hu'na vu'noe. \v 13 Na'ankure mago'zahu navunava ana miko mono nagapina nehuanagi, magoke'zama nagrama huoramante'noana tamagrama kva hunantesazeguma knama orami'nozamo'e. E'i kefozama hu'nesuana nasunku huanki kefozania atrenanteho. \p \v 14 Hanki antahiho, ko tare zupa ome tamage'noe, meni mago'ene ome tamageku nehuankina tamagrira kna ontamigahue. Na'ankure mofavremo'za nerera nefazana kva hunonteanki, Nererake nefake mofavre'amo eriniazana antenteno nevuno kegava hunente. Ana hunegu tamagripintira mago'zana e'origahuanki, tamagri tamagu tamemo so'e hanigu nave'nesige'na nehue. \v 15 Tamagri manizanku hu'na nagra navufgane, maka'zaniane neramue. Hagi rama'azampima navesineramantesugeta, tamagra osi'a tamavesinantegahazo? \v 16 E'inahukna hu'negu tamage hu'na knazana noramue. Hianagi tamagrama antahi'zana krunage nehuno musufasenaku nehie hutma nagrikura neheze. \v 17 Nagrama huzmantoge'zama tamagri'ma tamaza hanugu'ma vu'naza mono vahepintira, mago'a nazahuzana reramatga hu'na enerufi? A'o nagra anara nosue. \v 18 Nagrama, Taitusine mago nerafunema tutu hu'na huznantogene tamagritega vuna'ana Taitusi'a reramatga huno mago'a azahu zana erinefi? I'o tamagra antahi'naze, Taitusi'ene nagranena magoke avamuteti magozahu huta erizana e'neru'e. \p \v 19 Tamagrama tamagesa antahizana, tagrikura zamagra'a ke erihanavetinaku nehaze hutma tamagesa nentahizafi? Tamage e'inahu tamagesa nentahizanagi, Anumzamofo avurera Kraisinku keaga nehuta tamagrima tamaza hanigeta hageta mrerisaza zanku tamavesi neramantona nerafugatagu nehune. \v 20 Na'ankure nagri'ma namanoma vaziana, esua zupa nagri'ma naveosi nesiazama tamagripima eme nege'na tamave'osinesia zama huzankure. Nagri'ma namanoma vaziana, tamagripima eme neramege'na, amu'nontamifi ke ha' hu'zama, kanive rezama, arimpa he'zama, atane'zama, havige ohunte ahunte hu'zama, ogenke agenke hu'zama, veganokno hu'zama, mani fatgo osuno makaza erisavri hu avu'avazanku nehue. \v 21 Nagra ete'na ome tamagesua zupa, Anumzamo'a tamagri tamavufima nazeri nagaze huzankura kore hue. Na'ankure hakaremotma korapa kumitami'a tamagu'a rukrehe osu'naze. Tamagra savri avu'avaza nehutma, monko avu'avaza nehutma, agazehu avu'avaza hu tamaga tevava nehiazankura nagrira zavite nagesa nehie. \c 13 \s Korinti vahe'mo'zama manizazmi refko hu'za kesaza naneke \p \v 1 Hagi ko tarezupa tamagrira eme tamagenoreti, menina eme tamage'naku neoe. Hagi avontafemo'a anage hu'ne. \bdit Mika tamage kemofona tareo tagufa vahe'mofo nanekemo hutmagea hanigeno, anankemo'a tamagea megahie hu'ne. \bdit* (Diu-Kas 19:15) \m \v 2 Nagra ese'ma ete'na anantema e'norera, kava huta maniho nanekea ko tamasmi'noe. Hagi menina tamagri enena omaninoanagi, mago'ane kumima nehaza vahetamine, mago'a vahetaminena kva huta manisaza nanekea neramasamue. Nagrama henkama esnuna kumi'ma nehaza vahera tamazo onkigahuanki, knaza eme tamigahue. \v 3 Kraisi'ma nagri nagipina huvazino nehia kemofo agafa'a kesunegu'ma nehaza zankura, emeri ama hugahie. Kraisi'ma tamagripima eri'zama eneriana fru huno e'norianki hanavetino eri'zana enerie. Agri himamu hankave'mo tamagripina me'ne. \p \v 4 Tamage, hanave'a omanegeno keka zafarera fri'ne. Menina Agra, Anumzamofo hankavere kasefa huno asimu erino mani'ne. Na'ankure tagri'enena anahukna huno hanavetia omneanagi, Kraisimpi mani'neta Anumzamofo hanave erineta, ana hanavereti tamagripina erizana e'nerune. \p \v 5 Tamagratmi'a avame antetma tamagu'a refko huta keho, tamentintifi maninazafi? Hifi tamagra'a tamaguafina refko huta nonkazafi, Jisas Kraisima tamaguafima mani'neana, Agrira keta antahita nosaze. \p \v 6 Hianagi nagrama namentintima huana, tagratia rehezampintira evunoramune huta antahita keta hugahaze. \v 7 Havi avu'ava osihogu Anumzamofontega nunamuna nehune. Hanki erizantimofonku vahe'mo'za huknare hihogura nunamuna nosune. Hianagi erizantimo'a eamara huno knarera osnianagi, tamagra fatgo tamavutmava hihogu nunamuna nehune. \v 8 Na'ankure tagra tamage kemofo ha'renenteta rutagregara osunonanagi, tamage kemofonke amage antegahune. \v 9 Tagra muse nehune, na'ankure tagrira hankavetia omne'neanagi, tamagrira hanavetmia me'negu, tamazeri knare zantfa haniegu nunamuna hunermantone. \v 10 Na'ankure tamagri'enena omani'noanagi, ama agafare avona krenetamuanki'na, nagrama tamagranema manisuna knazana ontaminaku nehue. Ramo'ma himamuma nami'nea hanavereti, tamazeri haviza hunakura nosuanki, tamazeri hanavetisugeta hagetma tamentintifina marerisazegu nehue. \p \v 11 Hagi nafunagnaheta huvagare nanekea anage hu'na kreneramue, muse nehuta, mago'ane tamamentintifina hanavenetita, ozeri hanaveti azeri hanaveti nehuta, magoke antahintahi enerita, tamarimpa fru nehinkeno, avesimaneranteno rimpafruzama neramia Anumzamo'a tamagrane manigahie \v 12 Mago magomofona antako hunentenka avataginka azeri fru huo. \v 13 Miko Anumzamofo naga'mo'za musenke atreramantaze. \p \v 14 Hagi Ramofo Jisas Kraisi asunku zamo'ene Anumzamofo avesi zamo'ene Avamumo'enema tagroteno mani' avu'ava zamo'a mikomotmafi mesie.