\id JAS - Iwal NT [kbm] -Papua New Guinea 1984 (web version -2013 bd) \h JEMS \toc1 Kapia ebe Jems giro ok \toc2 Jems \toc3 Je \mt1 Jems ane kapia \c 1 \p \v 1 Pomate gabu Amol Bamo Yisu Kilisi as amol kulkul ane ayeu Jems, garo kapia etenik gitangi Pomate ane amolmol-gen ebe imbweg ata-tane nangge nalk etenik ok. Ayeu avongg ges yem tepwengge. \p \v 2 Angg nune-nggen, ginei gen bunam ret ret ve menihlang nipil yem, okob aplongg aim bunam bwaya be tangg aim vevie-ngge. \v 3 Yem uli, gen dang dang-etok meng-gihlang gipil yem, veik nimbul aim ve luev ebe ve unvarkei gwangne be un-gas gen bunam bunam ok. \v 4 Dangetok, be as-mate walang ok yem unvarkei gwangne be un-gas gen bunam walang ok veik unatpweng luev etok are. Kob atob yem unvang vie-ngge be wat tangg aim nitung walang ano ite, ve Pomate geb gen walang ok gitangi yem gikwai. \p \v 5 Be ginei amol ti gili ginei ei ane gitpweng gen are gile gitangi ite, okob nes miengk nitangi Pomate ve ane gitpweng are ane, kob atob Pomate nemb nitangi ei. Ve Pomate ta-givin ve nemb gen vevies walang ok, tis ta vevie-ngge nitangi amolmol tepwengge. \v 6 Bemem amol ei ate aplo nivin ano ge be nes miengk nitangi Pomate. Be ta nitung ailu ailu ninei; “Atob wat Pomate nemb gen etok nitangi ayeu me, ma me?” ok bwaya. Ve amolmol ebe aplos ailu ailu ok, eisir etok weik wavin ane tine ebe gible giriv be gira ok. \v 7-8 Amolmol dang dangetok ete tas nitung inei ete Pomate atob nemb gen ti nitangi eisir ok ite, ma yapin. Ve ei amol tang gitung ailu ailu ane, be ei ges ane luev walang ok tis aplo ailu ailu ge. \s1 Yaun gipil amolmol ebe tis wambal ok, be eisir ebe gen ma ve is ok \p \v 9 Amol bui ane ti ginei gen ma ve ane, okob ei ta-vevie ge ve Pomate avo givwat ei are. \v 10 Bemem ginei Pomate ninggas amol bui ane ti ebe tis wambal walang ok ane gen walang ok nikwai, okob amol nok ta-vevie ge. Ve ei gili gikwai, gen bambamo etok gitangi ebe atob nemb ei ru ok ite ma. Ve atob ei nimat vunu weik ebe monok ok. \v 11 Eitit tali, as gireu be ane vavavne gitung monok nok bok-ti ainggwen seukie-ngge be ges ulur gile gitak, be ane bwal-bwale vie ti giengk vukuri ite. Beti amolmol ebe tis wambal ok atob weik etok ge. Eisir atob inmat vunu tis ete ilgum kulkul ve iro as wambal sut ok. \s1 Gen ebe gitpungi amolmol ok \p \v 12 Amol ti ginei giro ate ta be givarkei gwangne be gigas gen bunam walang ok gitangi ge, okob ei ta vevie-ngge ve atob Pomate nitak ei nimbweg matawe. Ve warik Pomate ginei gikwai ginei atob ei nitak amolmol ebe tas givin ei ano molge ok, inambweg matawas nemb ta-ngge. \v 13 Ginei amol ti aplo giteng giteng ve nilgum gen tiate ti love gilgum gen etok ano gile, okob ei ta nitung ninei ete, “Pomate gisu ayeu beti galgum gen tiate,” ok bwaya. Gen tiate gitangi ebe ve nirwel Pomate nile be nilgum tiate ok ite ma. Be Pomate gi-nini ebe gisu amolmol gitangi gen tiate gile be ilgum tiate ok. \v 14 Bemem nangge eitit ate aplond ete tand gitung be tand givin anongge ve tanalgum tiate. Beti and tand givin etok girwel eitit ta-tangi gen tiate tale be talgum tiate. \v 15 Gen tiate bambamo ete tand-gitung giengk aplond ok, ete atob tanalgum ano nile. Be tiate etok ge ete atob nes ane ano tanmat vunu. \p \v 16 Angg nune-gen, undi aim ate ge velob luev gen tiate ane bambamo etok nitpungi aim be unsov ane lu ge. \v 17 Gen vevies tepwe ete yem unggas nik ginme nangge Pomate bogbogo ane ebe gibweg gulumb ok. Be ei ta gisgil ete giro ate vuk-vukir be meng-gihlang ve guk me gen ret ret ok, ma yapin. \v 18 Ei gilgum gen gitangi ane tang givin be meng-gihlang weik eitit Tamand. Be gital eitit ginei natu-nggen, ve gisov ei ate ane yaun ano (mateu) ane ge, veik tanvang weik amolmol tepwengge ebe ei gipasang ok as amolmol mate ane eitit. \s1 Tanaute yaun be tanalgum ano nile \p \v 19 Angg nune-gen yem unatpweng gen eteik are vevie kob. Yem tepwengge unpasang aim ate be unaute yaun vevie. Be seukie seukie ve yaun be tangg aim vavis seukie seukie bwaya. \v 20 Ve yaun tand vavis ane gitangi ebe nilgum gen vie ti be Pomate nili vie ok ite ma. \v 21 Dangetok be unkari luev gen tiate walang ok ane tepwengge nikwai, be unandwel aim ate be unemb yaun ete Pomate givro gisov aplongg aim gile ok ta gwangne ge. Ve yaun etok ebe asonge nemb dalgongg aim matawangg aim ane ru be nimbweg vie ok. \p \v 22 Bemem unaute kob! Yem unaute yaun sinsin-ge ite, ve ginei yem ute yaun (mateu) sinsin-ge be ulgum ano gile ite, okob etok weik ebe yem ate uyo uyo aim ate ok. \v 23 Amol ti ginei giute Pomate ane yaun sin-ge be gilgum yaun nok ano gile ite, okob ei weik amol ti ebe gili na gisov bui-tal ane (galas) ok. \v 24 Ei gitlo ate gisov bui-tal ane gikwai bok-ti gile ve givang, be seukie-ngge ei ta givalngan ate vukuri ve wali galkik ei na dang-inend. \v 25 Bemem amol ti ginei ta-givin anongge ve nivang mul ve Pomate ane luev ebe girwel eitit takwai gen tiate aplo ok, be ei giute mateu denang giute sin sin ge ite, ei giute be gilgum ano gile, atob Pomate nili ei ninei amol vie molge ti be atob nipasang amol nok vie molge. \p \v 26 Amol ti ginei ta nitung dangeteik nipil ate be ninei; “Ayeu amol bui ane vie ti, as-mate walang ok ayeu ganei uiye be ges miengk gitangi Pomate,” bemem amol nok geb avo dabin ite, okob amol etok ei ate ginei bingkasop gipil ate. Be ei ane aplo givin be tis ebe ginei uiye be ges niengk ok, etok ano ite ma. \v 27 Luev ebe Tamand Pomate gili ginei vie molge ok dangeteik: Tanemb amolmol ebe tamas-gen tis tinas-gen imat ikwai is be ilgum buam buam ok, be tis avie-gaptol ebe arwasgen imat ikwai is ok ru be tan-gas eisir as gen bunam tanvin. Be ti givin dang-eteik: Tanemb itate dabin nand-tandi velob gen nalk etenik ane nirwel eitit tande tansov gen tiate aplo. \c 2 \s1 Tandi amolmol walang ok weindongke-ngge \p \v 1 Angg nune-gen, yem aplongg aim givin dangetok unei eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi ei Amol Bamo bogbogo ane. Dangetok be undi ge, velob unalgum gen vie nitangi amolmol ebe tis ares ok, be undi amolmol ebe gen ma ve is ok be unavkir dumangg aim nitangi is. \v 2 Ginei amol ti ebe tis wambal walang ok, ei gino ane kup vevies ge be gisov lum mateu ane aplo gile, be amol ti ebe gen ma ve ane be ei ok gisov lum aplo gile givin. \v 3 Okob wat yem ule be unei gitangi amol ebe tis wambal bamo be gino ane kup vevies ge ok be unei; “Mie unme umbweg taku vie ebeik. “Be unei gitangi amol ebe gen ma ve ane be gino gen vie ti ite ok be unei; Mie ule uvarkei eteok me umbweg ule utak nalk.” \v 4 Ginei yem ulgum gen dangetok, okob etok weik yem uli amolmol subu vie molge gitlek eisir subu. Be etok weik amolmol ebe iute iute amolmol as yaun be ilgum gen gitangi ebe as tas gitung tiate ebe giengk aplos ok. \p \v 5 Angg nune-gen unaute kob! Pomate gili amolmol ebe amolmol nalk ane ge ili eisir inei gen ma ve is ok, ginei eisir tis wambal bamo, ve gisov eisir as aplos givin ane ge. Warik ei ginei gikwai ginei: Amolmol ebe tas givin ei ano molge ok, ete atob ei nemb eisir etok dabin. Dangetok beti galkik ande ei geb amolmol ebe amolmol nalk ane ge ili eisir inei eisir gen walang ok ma ve is ok, ve atob nemb eisir dabin. \v 6 Bemem yem uli amolmol ebe gen ma ve is ok weik gen sin-ge sin-gege. Ve amolmol ebe tis wambal ok ete emb bunam gitang-tangi yem, be inggas aim itangi amolmol bambamo ebe ilgum amolmol as yaun ok ule. \v 7 Be eisir nok ge ete inei yaun ungglus ungglus gipil Kilisi ane are vie ebe Pomate gital gipil yem ok. \p \v 8 Eitit and King geb yaun ti gitangi ane amolmol kulkul ane be iro yaun nok gisov kapia gile giengk, be yaun nok ginei dang-eteik: “Tam-nivin amolmol walang ok, dang-ete mie ate tam-givin im-ate ok.” Dangetok ginei yem unsov yaun etok ane lu vie-ngge be unalgum ano nile, okob etok gen vie molge. \v 9 Bemem ginei yem uli amolmol giengk utlas ulis ge, be tangg aim givin amolmol subu gitlek eisir subu, okob etok weik yem ulgum gen tiate. Ve yaun etok ge ete atob nes yem aim tiate ru nitangi yem ate be unatpweng are, ve yem amolmol ebe uparkar Pomate ane yaun ok. \v 10 Dangetok be ginei amol ti nisov Pomate ane yaun walang ok ane lu vie-ngge, bemem ei giparkar yaun natu dongke-ngge, okob etok weik ebe ei giparkar yaun etok tepwengge ok, be etok weik ei gilgum tiate. \v 11 Be eitit tatpweng etok are gikwai ve Pomate ginei dangeteik; “Nos amolmol vunu ite.” Be ei nok ge ete ginei; “Mie nulgum gen wasi ane ite.” Dangetok be ginei mie gulgum gen wasi ane ite bemem mie gos am nune vunu, okob etok weik ande mie guparkar Pomate ane yaun gikwai. \v 12 Dangetok be yem unei aim yaun me unalgum aim gen walang ok nitau nile luev ete Pomate ges ru gitangi yem ok ge. Ve luev etok ete girwel amolmol ikwai gen tiate aplo. \v 13 Pomate atob ta-viti ve amolmol ebe tas-viti ve amolmol subu ite ok, ite weik etok ge nivin ebe ve nilgum amolmol tepwengge as yaun ok. Ve Pomate ane ta-viti etok gen bamo molge gitlek ane ta vavis ebe gitangi amolmol ebe tas viti ve amolmol subu ite ok. \s1 Yaun aplond nivin ane, be tis gen ebe ve tanalgum ok \p \v 14 Angg nune-gen, amol ti ginei ninei; “Ayeu aplongg givin Kilisi,” bemem amol nok ges ane luev vie ite, okob atob ei ane aplo givin etok nemb ei ru namnambed? Ma yapin. Ei ane aplo givin etok weik gen sin-ge ti. \v 15 Ginei amol me avie bui ane ti ei gino be giro gen vie ti ite be ben ma ve ane, \v 16 be yem aim amol ti gile be ginei yaun sin-ge gitangi ei be ginei; “Pomate givang givin mie. Ule be uro kambam me uno kup veik vavavnem, be ule be on ben veik imbon im.” Ginei yem unei yaun sin-gege dangetok nitangi ei, be unemb kup me kambam be tis ben ti nitangi ei ite, okob atob yaun sin-ge etok nemb amol me avie etok ru namnambed? \v 17 Be aplond givin ok weik etok ge. Ginei eitit tanei dangetok tanei eitit aplond givin, bemem talgum gen ti ebe ve nes and aplond givin etok ru ok ite, okob eitit and aplond givin etok weik ebe gen gimat ok be ane ano ma. \p \v 18 Amolmol subu atob inei dangeteik inei; Pomate ane luev ane dabe giengk aplond nivin. Bemem ayeu nanei; Aplond nivin be tanalgum ane kulkul nivin, etok gen vie molge. Ve atob amolmo inatpweng awangg aplongg givin are nipil gen ete ayeu galgum ok. \v 19 Yem unei dangeteik unei; Pomate dongke ge ete gibweg nik, be eitit and aplond givin ge etok gitangi be tanalgum gen ti nivin bwaya. Bemem ngalau tiate ok aplos givin weik etok ge, be ipelk ve is ate ane ano anongge. \v 20 Mie kuelk. Ginei mie nunei ve avom ge nunei mie aplom givin bemem gulgum gen vie ti ite, atob miam aplom givin etok weik ebe gen gimat ok be ane ano ma. \p \v 21 Ayeu nanei yaun etenik ane dabe nitangi mie be nute kob. Eitit tumbund Ablaham gilgum ret beti Pomate ta-givin ei? Pomate ta-givin Ablaham ve Ablaham gisov Pomate ane yaun ane lu ge be ve nemb natu Isak ve da nitangi Pomate. Beti givin sawa etok ete Pomate gili Ablaham ane luev ebe gilgum ok, beti gital ei ginei amol vie. \v 22 Ande mie guli e! Ablaham ane luev vie ebe gilgum ok ete ges ei ane aplo givin ane ano ru. \v 23 Be yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dangeteik; “Ablaham aplo givin Pomate beti Pomate gili ei ane aplo givin etok ginei gen vie.” Be ei gital Ablaham ginei; “Angg nune.” Be yaun ete Pomate ginei gipil Ablaham be ane amolmol kulkul ane iro bwal-bwale gisov ane kapia mateu ane gile ok, ande ano gile givin ebe Ablaham ve nemb natu Isak ve da ok. \v 24 Ande utpweng are me ma. Pomate gili amolmol vie giwei as aplos givin be tis as luev vie ebe ilgum ilgum ok, be aplos givin sinsin ge ite ma. \p \v 25 Be Raheb, ei avie wasi tine ti ebe geb ate gitangi amol-gaptol sinsin ve mone ok, bemem Pomate gili ei ginei avie vie ti. Ve gisov ebe ei geb amol Israel ane ailu ebe Josua gihlin is ile ok ru vie-ngge be gihlin is inumul vie-ngge ile ve ivang ok ane. \v 26 Be eitit tali gikwai tanei ginei dalgond matawand ane ma, atob utland ulis nimat vunu. Okti aplond givin ok weik etok ge, ginei tanei ve avond ge tanei eitit aplond givin, bemem talgum ane kulkul givin ite atob and aplond givin etok weik gen gimat. \c 3 \s1 Tanemb and yaun ete ve tanei ok dabin vie-ngge \p \v 1 Angg nune-gen, undi aim ate ge velob aim amolmol bon ge meinahlang weik amolmol ebe imbul amolmol ve mateu ane ok. Eitit tali gikwai, asonge nivin ebe Pomate ve nilgum amolmol tepwengge as yaun ok, atob eitit ete tambul amolmol ve mateu ok atob tan-gas yaun bamo molge nitlek amolmol bui ane subu. \v 2 Eitit talgum gen subu gitlek gitlek gigas ta-ngge. Ginei amol ti ginei yaun gitlek ti gisov avo ite molge, okob ei amol vie molge ti. Be ei gitangi ebe atob nemb utle ulis tepwengge dabin vie-ngge ok. \v 3 Eitit tali aen natu ti ebe dang itak gile gile bwelk hos godo veik nivang nitangi taku ebe ane tivie ta-gitung ve nile ok, eitit tali aen natu nok gikwai. Be aen natu etok ge ete geb bwelk bamo etok dabin. \v 4 Be ei-vovo ok weik etok ge. Wavin ok givang bamo molge love ane tine tiate molge, bemem amol ebe geb ulieng ok atob nemb ulieng vie-ngge be ei-vovo nituvki nitangi taku ebe ei ta-gitung ve nile ok nile. Be gen natu ete ulieng ok ge ete geb ei-vovo bamo etok dabin. \v 5 Dangetok be eitit avond ok weik etok ge. Avond etok utland ulis ane dani be ei gen natu molge, bemem ei gidang ate be avo bambamo gigas ta ge. \p Be yem uli ginei yev-baplo natu ti beleinge nile nitak simsim me taku ebe ele-leinge ok ti, atob yev nok nimdil bamo ge be atob nen taku luvue ti be ma. \v 6 Dangetok be avond ok weik ete yev ok. Ginei tanei yaun tiate natu ti menihlang nangge avond, okob yaun tiate natu etok ge atob nilgum utland ulis tepwengge tiate, be gilgum eitit tas and luev ungglus ungglus. Be etok weik Sadam ei ate ete giban yev etok. \v 7 Amolmol ebe ivkwen gen matawas ane walang ok, weik mank bwelk uruv muat be tis wenk ebe ivang nangge gielk ok, eisir emb gen bambamo etok dabin be ilgum love gen matawas ane bambamo etok isov eisir as yaun ane lu ge. Be galkik etek ok eisir ilgum painge ete ivang nik. \v 8 Bemem amol ti gitangi ebe atob nemb avo dabin vie-ngge ok ite ma yapin. Ve as-mate walang ok eitit avond ginei yaun tiate gigas ta ge. Be ei ane miemk vavis ebe ve nes amolmol vun-kunu ok walang ano molge. \v 9 Pomate gipasang eitit amolmol tepwengge love weik ete ei ate ok roro ge. Be eitit tepwengge avond etok ebe ve nivwat and Amol Bamo gabu Tamand Pomate ares ok. Bemem kob avond dongke etok ge, ginei yaun tiate gipil amolmol subu ebe Pomate gipasang eitit tepwe weindongke ok. \v 10 Eitit avond dongke-ngge, bemem kob tanei yaun gipil gen ailu meng-gihlang nangge avond dongke etok. Yaun ti ebe avond givwat Pomate are ok, be ti ebe tanei yaun tiate gipil amolmol subu ok. Angg nune-gen, eitit tanalgum gen dangetok bwaya. \v 11 Eitit tali, bui tis gielk isgabu ge meihlang nangge nalk avo dongke ite ma yapin. \v 12 Angg nune-nggen, wei-wei gitangi ebe ve nes ane ano weik ete avi ok ite ma. Be gielk ok weik etok ge, gielk gitangi ebe atob bualum weik ete bui ok ite ma. \s1 Dabas-gwet (kauc) vie ginme nangge Pomate \p \v 13 Ginei yem aim amol ti ane dabe gwet vie molge be gitpweng gen walang ok are vie molge, okob ei nilgum ane gen walang ok vie-ngge be nes ane kulkul vie ebe gilgum ok be tis ane luev vie ebe gisov yaun ane lu ge ok, be tis ane luev dabe-gwet vie ane ru nitangi amolmol. \v 14 Bemem ginei nangge yem aplongg aim, yem tangg aim vavis ve amolmol be tangg aim vadbu ve amolmol be kaleuk tinangg aim be ulgum ve avongg aim givwat aim ate, okob undang aim ate ve aim dabangg-aim gwet etok ane bwaya. Be unei yaun bingkas-kasop nipil yaun ano bwaya. \v 15 Ve dabas-gwet etenok ginme nangge Pomate ane ite ma. Etenok dabas-gwet nalk ane ge be ginme nangge Sadam ane. \v 16 Ve ginei luev tas-vadbu be tis kaleuk be indang is ate ane niengk, okob gen tiate walang ok atob niengk nivin weik etok ge. \v 17 Bemem dabas-gwet ebe ginme nangge Pomate ane ok ane ano dangeteik: Tanes and luev vie dongke, aplond nisov dongke be tand-nivin itate, tanei yaun bwai-bwaya nitangi amolmol, tansov amolmol as yaun ane lu. Tand-viti ve amolmol be and kulkul ebe talgum ok nes ane ano vevies ge, be tandi amolmol subu vie molge nitlek eisir subu ite, tanvang tis aplond dongke ge. \v 18 Ginei luev tas givin is-ate giengk nangge eitit ane, atob eitit tanambweg tis tand vevie-ngge be atob tanalgum and gen walang ok vie-ngge. \c 4 \s1 Tanemb itate dabin vie ge ve luev nalk ane \p \v 1 Wali gen ebe gilgum yem be tangg-aim vavis be os valir gitangi aim ate ok ginme nangge inend? Gen etok ginme nangge yem ate aplongg aim, ebe tangg aim gitung giengk giengk ok. Beti gilgum yem be tangg aim vavis be os aim ate. Dangetok me ayeu ganei bingkasop? \v 2 Yem tangg aim givin anongge unei un-gas gen walang ok nitangi ge, bemem ungas gen etok ite beti gilgum be tangg aim vavis be os amolmol vun-kunu. Yem matanongg aim uli gen subu be aplongg aim giteng giteng anongge ve gen etok ane bemem unggas gen etok ite, beti gilgum be tangg aim vavis giriv be gira be os ane valir. Yem os miengk gitangi Pomate be utani ei ve gen ete ve un-gas ok ane ite beti yem unggas ite. \v 3 Be yem ok os miengk gitangi Pomate ve gen ret ret ane bemem unggas ite. Giwei yem tangg aim gitung gen ti roro ite ma. Yem tangg aim givin ve un-gas gen ebe ve unkar-kari nipil gen ebe yem ate tangg aim givin ane ok ge. \v 4 Yem amolmol ebe ule usa Pomate vevie ite ok yem utpweng yaun etok are gikwai me ma? Amolmol ebe tas givin gen nalk ane gitlek ok, eisir etok ete atob ines valir nitangi Pomate. Amol ti ginei ta givin gen nalk ane be ta givin anongge ve ginei ninggas gen etok ane ano, okob amolmol dang-dangetok ebe es valir gitangi Pomate ok. \v 5 Be yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dangeteik: “Dalgos matawas ane ebe Pomate gitak gisov eitit aplond gile ok, ete Pomate ta vadbu bamo molge ve gen etok ane ve ginei etok ei ate ge ane gen.” Wat yem tangg aim gitung unei etok wat yaun sin-ge ti me? \p \v 6 Bemem Pomate ane tang givin be tis ane ta viti ve eitit ane, etok gen bamo molge gitlek. Ve yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dangeteik: “Pomate atob nivkir dume nitangi amolmol ebe indang is ate be isov yaun ane lu ite ok, be ta-viti ve eisir ebe ilgum is ate weik gen sin-ge ok.” \v 7 Dangetok be unat-muli aim aplongg aim tiate bambamo etok be unsov Pomate ane yaun ane lu ge. Be unvarkei gwangne be unaitin Sadam nikwai veik nivang aikawe nikwai aim. \v 8 Yem unde unvang unto-unvin Pomate veik Pomate ninme nivang nito-nivin yem. Be yem amolmol tiate ane, yem unpasang aplongg aim love vie molge kob, ve yem amolmol aplongg aim ailu ailu ane. Be untau ete tangg aim gitung gen tiate giengk aplongg aim painge ge ok. \v 9 Yem tangg aim nitung aim ate be unteng ve aim ate ane. Be yem amolmol ete galkik umbweg tis malk-malk ge nik, yem undi be unteng ve aim ate ane be untau ete umbweg tis malk-malk ge nik. Be yem ete galkik uvang tis tangg aim vevie ge nik, yem undi be aplongg aim bunam ve aim ate ane be untau ete uvang tis tangg aim vevie ge nik. \v 10 Yem undi be unalgum aim ate love weik ebe gen sin-ge ok nangge Amol Bamo na, veik atob Amol Bamo avo nivwat yem arengg aim. \s1 Tanei yaun sinsin-ge nipil and nune ti ite \p \v 11 Angg nune-gen, unei yaun tiate nipil aim ate bwaya. Amol ti ginei ninei yaun tiate me nidbual yaun ti itin sin-ge nipil ane nune, okob etok weik ebe ei ginei yaun tiate gipil Pomate ane luev (lo), me gidbual yaun sinsin-ge gipil Pomate ane luev ok. Be ginei mie nunei yaun sinsin-ge nipil Pomate ane luev, okob mie amol ti ebe gisov Pomate ane yaun ane lu ite ok. Be mie amol ti ebe gulgum yaun gipil Pomate ane luev ok. \v 12 Pomate dongke-ngge ei amol ebe gilgum be gipasang amolmol as yaun ok, be ei dongke-ngge atob nipasang amolmol be tis ebe ve niyaing amolmol ok. Be mie amol ret, beti gulgum amolmol subu as yaun? \s1 Tansov yaun ane lu ge \p \v 13 Yem amolmol subu unei ve aim ate dangeteik; “Atob me asongkob eitit tanamdil be tande tanambweg taku eteok nitangi Sonda bamo ti, be tanalgum kulkul mone ane nangge eteok veik tan-gas mone bamo ge.” Bemem ayeu nanei nitangi yem kob: \v 14 “Yem tangg aim gisgil gen ete ve asongkob menihlang ok. Eitit amolmol tavang nalk etenik weik bui ane var-varu ebe meng-gihlang bokti gile ve ma ge ok. \v 15 Dangetok be yaun ebe ve yem unei nitangi aim ate ok dangeteik; Ginei Pomate ta givin ve ginei eitit tanvang matawand sawa undib siti nivin bekob, okob eitit tande tanalgum gen eteok me ete-beik.” \v 16 Bemem yem undang aim ate be avongg aim bambamo giriv be gira anongge. Gen ete indang is ate be avos bambamo nik etok tiate molge. \v 17 Tau-yem undi kob. Amol ti ginei gitpweng luev gen vevies ane are gikwai bemem ei givang mul ve luev etok ite, okob amol etok ei gilgum gen tiate. \c 5 \s1 Yaun gipil amolmol ebe tis wambal bamo ok \p \v 1-6 Galkik atob ayeu nanei yaun nitangi amolmol ebe tis wambal ok bekob. Givin sawa etenik yem uro aim wambal be mone bamo molge sut, bemem sawa ebe gen bunam ve menihlang ok ande gibloblo tepwe. As-mate walang ok, givin ebe yem uvang nalk ok yem uro aim gen vevies walang ano sut be uvang tis tangg aim vevie-ngge. Yem uvkwen aim ate vevie-ngge nangge nalk bemem sawa ebe ve atob ines yem vun-kunu ok ande meng-gihlang gikwai. Yem ulgum Amol vie dongke ok ane yaun love os ei vunu, bemem ei ges yem aim valir ane den ite ma. Be unaute kob! Amolmol kulkul ane emb yem aim kulkul bemem yem omb eisir as kulkul ete ilgum ok ane ano tavlu ta. Be gen ete yem omb ta ok, gital amolmol kulkul ane as tangir binge love gisov Pomate ebe ane gwangne gitlek gen walang ok tal-ngavo. Dangetok, be tangg-aim nitung gen bunam bambamo ete kasop-gege be menihlang nipil yem ok, be aplongg aim bunam be unteng ve aim ate ane siti ma. Yem aim gen vevies walang ok atob tepwengge nipiel be ma, be aim babal tis kup atob gwaleseng nidbwen gilkili love ma. Be aim gen weik gol tis silva, atob tepwengge gal-gale nikwai. Be gen gal-gale etok ete atob nes yem aim gen tiate ebe ulgum be unei ok ru be niengk nitip ge, be atob nilang yem weik ebe yev ok. \s1 Tanro itate ta be tanes miengk ninggas ta-ngge \p \v 7 Angg nune-gen, dangetok be unro aim ate ta ve gen bunam walang ok ane be unes miengk ninggas ta ge be unasge Pomate love ninumul ninme ge. Yem uli, um ti ane tivie atob niro ate ta be nisge ge love ane ben nipasang ate vie-ngge kob. Dangetok be atob ei niro ate ta dangetok be urwemb tis asausa nes nivang love ma nikwai kob, atob ai nile be nidbwen ane ben etok. \v 8 Dangetok be yem ok unro aim ate ta be un-gas gen bunam walang ok tis aplongg aim dongke-ngge. Ve sawa ebe Amol Bamo ve ninumul ninme ok ande gibloblo tepwe. \p \v 9 Angg nune-gen, dangetok be tangg aim vavis ve aim nune-gen be unei eisir as bing bage bage bwaya. Velob Amol ebe gilgum amolmol as yaun ok nemb vavavne nitangi aim. Be unaute kob! Sawa ebe ve inalgum amolmol tepwengge as yaun ok ande gibloblo tepwe be kasop-gege atob menihlang. \v 10 Angg nune-gen, yem tangg aim nitung nile Pomate ane amolmol kulkul ane ebe inei Pomate avo ukwas vusa (profet) ebe inei mateu gisov Amol Bamo are ok. Amolmol ebe ili eisir tiate ok ilgum eisir (profet) is likok tiate tiate molge, bemem iro is ate ta be inggas gen bunam walang ok gitangi ge. Dangetok be yem tangg aim nitung nile luev ete eisir ivang ok be unro aim ate ta be un-gas gen bunam weik etok ge. \v 11 Be unaute! Eitit tanei dangeteik tanei; “Amolmol ebe iro is ate ta be inggas gen bunam ok, eisir etok tas-vevias ge.” Be yem ok utpweng Job amol ebe giro ate ta be gigas gen bunam walang ok gitangi ge ok ane yaun are gikwai. Amol nok giro ate ta be gigas gen bunam bambamo etok, be mul ane kob Amol Bamo gipasang ei be gibweg vie-ngge. Bingano eitit tatpweng are gikwai tanei, Amol Bamo ta-viti ano-ngge ve eitit ane be as-mate walang ok ei aplo bwai-bwaya ve eitit ane gigas ta-ngge. \s1 Tanei yaun be tan-rusu baind nireu ei-goto nivin ite \p \v 12 Angg nune-gen, gen ebe ve yem tangg aim nitung niengk mate ge ok eteik; Yem ginei ve unei yaun ti, okob un-rusu baingg aim nireu gulumb me nalk me gen subu subu be unei bingano bwaya. Ginei yem unei yaun ti be unei “Ma” okob “Ma” etok gitangi. Be unei yaun be un-rusu baingg aim nivin bwaya, ve Pomate atob nemb vavavne nitangi yem ve ete urusu baingg aim ok ane. \p \v 13 Ginei amol bui ane ti ebe yem tepwe umbweg dongke ok ei givang tis bunam ge, okob ei nes miengk nitangi Pomate ve ane gen bunam etok ane be atob Pomate nemb ei ru. Me ginei amol ti ei gibweg tis ta-vevie ge, okob ei ninei uiye be avo nivwat Pomate are. \v 14 Me ginei yem aim nune bui ane ti gigas gimat, okob ei nemb yaun nile ve awaga be inde be ines miengk nitangi Pomate be inei nisov Amol Bamo are, be intak wel nipil ei utle ulis. \v 15 Be ginei eisir awaga etok ines miengk be tas nitung dongke ge inei Pomate atob nilgum eisir as miengk ano nile, okob atob Amol Bamo nilgum ano nile be nitin amol etok ane gimat nikwai be utle vie. Be ginei amol gimat nok ane tiate subu giengk, okob Amol Bamo atob nisin ei ane tiate etok tepwengge nikwai. \v 16 Dangetok be yem ok weik etok ge. Yem unei aim tiate ebe ulgum ulgum ok vus-vusa nitangi aim nune-gen be unes miengk nitangi Pomate be unautani ei ve nemb eisir ru. Kob atob Pomate nisin yem aim tiate ebe ulgum ulgum ok tepwengge nikwai. Amolmol ebe es miengk gitangi Pomate be tas gitung dongke inei Pomate atob nilgum ano nile ok, ete as miengk atob ano nile. \v 17 Elia ei amolmol weik ete eitit ate nik. Ei ges miengk gitangi Pomate ve ginei ur nisov bwaya, love ei ane miengk etok ano gile be ur gisov ite gitangi Sonda bamo aitol be aiweng bage tavlu be ano dongke (6). \v 18 Bekob ges miengk vukuri be ur gisov be gile gen walang ok be ges lan vukuri be ges ano. \s1 Tanemb amolmol ebe ivang itlek luev vie ok ru, be tan-gas is indumul inme \p \v 19 Angg nune-gen, ginei yem aim amol ti givkir dume gitangi luev yaun ano ane, be amol ti gigas amol nok ginumul gitangi luev yaun ano ane ginme vukuri, \v 20 okob amol ete gigas ane nune ginumul ok atob nitpweng are; Ve ginei amol ti nemb amol tiate ane ti ru be amol tiate ane nok nivkir dume nitangi luev gen tiate ane be ninumul nitangi Pomate ninme, okob amol ete gilgum gen vie ok, ei geb amol tiate ane etok dalgo matawe ane ru be atob nimat vunu ite ma. Be luev dang-dangetok ete Pomate atob nisin amolmol walang ano as gen tiate nikwai.