\id 2PE - Iwal NT [kbm] -Papua New Guinea 1984 (web version -2013 bd) \h 2 PITA \toc1 Pita ane kapia ailu (2) ane \toc2 2 Pita \toc3 2Pi \mt1 Pita ane kapia ailu ane \c 1 \p \v 1 Yisu Kilisi ane aposel be ane amol kulkul ane ayeu Saimon Pita, garo kapia etenik gitangi yem amolmol ebe eitit and Pomate gabu Yisu Kilisi Amol ebe geb eitit ru ok, as yaun ano gilgum yem be aplongg-aim givin ano molge weik ete amei ok. \v 2 Ayeu tangg givin ve ganei yem unatpweng eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi gabu Pomate are ano ge, veik sulu as yaun bwai bwaya be tis as tas viti menihlang bamo-ngge nangge yem ane. \s1 Pomate geb eitit ve ane amolmol-gen \p \v 3 Pomate ane gwang-ne geb gen walang ok, ebe geb ve giro eitit ta be tambweg matawand be tavang mul ve Pomate ane luev ok gitangi eitit gikwai. Ei geb gen bambamo etok gitangi eitit ve gisov ebe tatpweng Amol ebe gital eitit ve tan-gas ane bogbogo be tis ane luev vie ok are. \v 4 Beti ei geb gen vevies ge ebe warik gibiti ane yaun ve atob nemb ok gitangi eitit. Veik gen vevies ete ei geb gitangi eitit ok atob nemb yem ru be unvang unatlek nalk etenik ane gwang-ne ebe ve niaing yem ok, be unvang aim gen weik ebe uvang usov Pomate ane yaun ane lu ge ok. \v 5 Dang-etok be unemb kulkul gwang-ne ge veik aim aplongg-aim givin menihlang gwang-ne be unvang mul ve luev gen vevies ane. Be luev gen vevies ane ete yem ve unvang mul ok, ete atob nemb dabas gwet ebe ve unatpweng gen ar-kares ok nitangi yem. \v 6 Be dabangg-aim gwet etok ete atob nilgum be unemb aim ate dabin vie-ngge. Be luev ete omb aim ate dabin ok atob nilgum be yem unvarkei gwang-ne be un-gas gen bunam. Be luev ete uro aim ate ta be unggas gen bunam ok, ete atob nilgum be unvang mul ve Pomate ane luev. \v 7 Be luev ete uvang mul ve Pomate ane luev ok ete atob nilgum be tangg-aim nivin aim ate, be luev tangg-aim givin aim ate ane nok atob nilgum yem aim tangg-aim givin be menihlang bamo-ngge. \p \v 8 Yem utpweng eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi are gikwai. Dang-etok be ginei yem unemb luev bambamo etok dabin vie-ngge, atob yem aim kulkul vevies walang ok nes ane ano anongge. \v 9 Bemem ginei amol ti bua ve ret nivang mul ve luev bambamo etok, okob ei gitangi ebe ve nitpweng gen ti are ok ite ma, ei atob nivang ane gen weik ebe amolmol matanos bop ane ok. Bingano, ei ande ta givalngan gen ebe Pomate gilgum ve gisin ei ane tiate ebe warik gilgum ok vunungge. \v 10 Angg nune-nggen, Pomate gital yem be geb yem ve ane amolmol-gen gikwai. Dang-etok be lolongg aim painge ge ve unvang mul ve Ei ane ta givin ete gital yem ok. Ve ginei yem unalgum dang-etok, okob gen ti gitangi ebe atob nisgul yem be unambieg ok ite ma. \v 11 Be atob Pomate nitak yem unsov eitit and Amol Bamo be Amol ebe geb eitit ru ok, Yisu Kilisi ane taku ebe ve inambweg matawas ninggas ta-ngge ok ane unde. \p \v 12 Bingano, yem ok ande utpweng gen etok tepwengge are be unggas yaun ano ta gwang-ne molge gikwai, bemem ayeu tangg givin ve ganei naro yaun etok it-kitin vukuri tis as-mate walang ok veik yem tangg-aim nitung niengk aplongg-aim painge ge. \v 13 Ve ayeu gali ganei gen etok vie ve ayeu naro yaun ebe giengk yem aplongg-aim ok it-kitin vukuri vukuri tis sawa ete gabweg matawangg gavin yem nik yapin. \v 14 Ve ayeu ande gali dang-etok ganei kasop-gege be atob ayeu utlangg ulis nalk etenik ane atob nimat vunu. Bingano, ve warik eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi ginei gitangi ayeu yapin. \v 15 Beti ayeu galgum ve ganei nanei yaun etok nitangi yem vukuri be vukuri, bekob namat vunu. Veik ginei nivin ebe ayeu ande gasov nalk gakwai ok, okob yem gitangi ebe atob tangg-aim niro yaun etok niengk aplongg-aim painge ge ok. \s1 Amei ali Kilisi ane bogbogo gikwai \p \v 16 Givin ebe amei anei eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi ane gwang-ne be tis ebe ve ninumul ninme ok binge gitangi yem ok, amei anei yaun sinsin-ge weik ete amolmol tis dabas gwet vevies inei inei as yaun ok ite ma. Amei ate ali ei ane gwang-ne gisov matanongg amei gikwai, beti anei binge gitangi yem. \v 17 Tamand Pomate avo givwat ei are be geb bogbogo etok gitangi ei. Pomate gibweg gisov ane bogbogo aplo nangge gulumb be avo ukwas etok gisov menggiwei Yisu dang-eteik; “Ayeu Natungg dongke ebe gali ei vie be tangg givin ei gitlek ok etenok.” \v 18 Be Pita ginei, amei avang avin ei nangge matendubi yamar be aute avo etok ebe gisov nangge gulumb ginme ok. \p \v 19 Beti amei ali amolmol ebe inei Pomate avo ukwas binge ok as yaun anei yaun ano molge be aplongg amei givin eisir as yaun gwang-ne molge. Dang-etok be ginei yem ok un-gas eisir as yaun etok ta gwang-ne ge niengk aplongg-aim nivin, atob vie molge. Ve yaun etok ane bogbogo giro taku be bogbogo weik ebe yev aivi be giro taku aiweng tumi be bogbogo ok. Be yaun etok ge ete geb eitit ru be tatpweng gen bunam ar-kare. Dang-etok be ginei yem unatpweng amolmol (profet) ebe inei Pomate avo ukwas binge ok as yaun are, okob Kilisi ane bogbogo atob niro yem aplongg-aim be bogbogo weik ebe viteuk-auwe as bamo ane ok. \v 20 Bemem yem unatpweng gen etok are nimungg bekob, ve eitit gitangi ebe ve tanei eisir profet as yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok lavo sinsin-ge nitangi ebe eitit ate and tand gitung ok ite, gitangi ite molge. \v 21 Ve warik gimungg ane amol ti pumuwe gimdil be ginei yaun weik ete eisir profet inei inei ok gitangi ebe ei ate ane tang-givin ok ite ma. Ngalau Yamar dongke-ngge geb amolmol avos ponge be inei yaun ebe Pomate ginei gitangi eisir ok vusa. \c 2 \s1 Yaun gipil amolmol ebe iyo inei eisir ok inei Pomate avo ok (profet) \p \v 1 Warik gimungg ane amolmol subu ebe iyo inei eisir ok inei Pomate avo ukwas binge ok, imdil nangge Israel. Dang-etok be atob gidung bingkasop ane subu ok atob inamdil nangge ete yem nik weik etok ge. Eisir nok atob invang inmumu is ate ge be atob ines Amol Bamo ebe nolge givgo eisir gikwai ok are ta, be inei yaun bingkas-kasop walang ano ebe ve niaing amolmol ok. Eisir atob inalgum gen dang dang-etok, be atob as luev tiate bambamo etok nes is vunkunu seukie-ngge. \v 2 Be amolmol anongge atob inde invang mul ve eisir as luev tiate ane bambamo etok. Okob atob amolmol ebeok indi kob atob inei yaun ungglus ungglus nipil luev yaun ano ane. \v 3 Gidung bingkasop ane nok, eisir amolmol matas muwele ve gen ane, be atob inei yaun bingkasop walang ano nitangi yem be ilgum veik in-gas yem aim mone be tis aim gen subu subu. Bemem eisir as amol ebe ve niaing eisir ok ete gibweg be na giengk eisir be gisge painge ge givang nik. \p \v 4 Warik angela subu ilgum tiate bemem Pomate ta viti ve eisir ite ma. Ei gidgin eisir ta be gitak is isov taku tiate nangge aiweng tumi aplo ile imbweg be isge sawa ebe Pomate ve nilgum eisir as yaun ok ge. \v 5 Be amolmol ebe warik gimungg ane ok weik etok ge, eisir ivkir dumas gitangi Pomate bemem Pomate ta viti ve eisir ite ma. Ei gilgum be bui-vot gitimb amolmol tepwengge be inum bui love imat vun-kunu be ma. Be Noak, amol ebe givang mul ve luev yaun ano ane ok ge ete Pomate geb ei tis ane amolmol-gen gitangi 7 ge ru be imbweg matawas. \v 6 Be amolmol nangge Sodom tis Gomora ok weik etok ge, Pomate gilgum eisir as yaun be geb yev be gen nam dabe bamo ailu etok tis ane amolmol tepwengge love ma be yev ane ta sin-ge giengk. Ei gilgum gen etok ve geb yev be gen nam dabe bamo ailu etok love ma, veik amolmol ebe asonge inavkir dumas nitangi Pomate nindeb mul ane ok indi be inpelk ve is ate ane. \v 7 Be givin etok ete Pomate geb amol dongke-ngge are Lot ru nangge yev bamo etok aplo be gibweg matawe. Lot ei amol vie ti ebe givang mul ve Pomate ane luev ok. Be ei gili ebe amolmol Sodom tis Gomora ane ilgum gen tiate giriv be gira ok be aplo bunam anongge ve eisir ane. \v 8 Ei gibweg gisov wasi tinas bambamo etok aplo be as-mate walang ok ei gili be giute yaun bum-bumue bambamo ebe eisir ilgum be inei ok, love gilgum ei be gibweg vie ite molge. \v 9 Amol Bamo ei gitpweng luev ebe ve nemb amolmol ebe isov Pomate ane yaun ane lu ok ru nangge gen bunam aplo ok are gikwai, be tis luev ebe ve ninggas amolmol tiate ane as yaun ta dang-etok painge love sawa ebe ei ve nilgum amolmol tepwengge as yaun be nemb vavavne nitangi is ok are givin weik etok ge. \v 10 Amolmol subu ebe tas givin anongge ve invang mul ve luev wasi ane ok, eisir etok ete atob in-gas vavavne bamo molge nitlek. Eisir ili Amol Bamo ane yaun denang gen sin-ge, be isov yaun ane lu ite molge, be ilgum gen sinsin-ge gitangi ebe as tas gitung ok. Eisir ilgum gen dang dang-etok beti ipelk ve angela ebe ivang gulumb ok ite be inei yaun ungglus ungglus gipil angela. \v 11 Angela nok eisir as gwang-ne gitlek gidung bingkas-kasop ane nok as gwang-ne, bemem eisir inei yaun ungglus ungglus gipil gidung bingkasop ane nok, me inei eisir as yaun gitangi Amol Bamo ite ma. \p \v 12 Gidung bingkasop ane nok dabas gwet weik ebe uruv tis bwelk ebe tinas-gen ivlur is gile gitak veik amolmol ines is vunkunu ok. Eisir tas givin gen utlas ulis ane ge, be gen ebe eisir itpweng are ite ok ete inei yaun bum-bumue gipil gen etok painge ge. Asonge eisir inmat vunkunu weik ete bwelk be uruv ok. \v 13 Eisir atob in-gas vavavne ve as gen bum-bumue tepwe ebe ilgum gitang-tangi amolmol ok ane. Eisir es bwas bambamo tis as gwang-ne lalalnge bambamo be inei bwat etok luev tas vevias ane. Eisir weik gen tomtom tiate-avo ti, givin ebe ilek imbweg ivin yem ve ben ane ok. Be tas vevias anongge ve as luev bingkasop ane bambamo ete ilgum ilgum ok ane gitlek. \v 14 Be nas gen avie gaptol tis as-mate walang ok gigas ta-ngge ve in-gas is. Eisir tas givin luev wasi ane painge ge, be ilgum ve isgul amolmol ebe aplos ailu ailu ok ve inalgum gen tiate. Eisir itpweng luev ebe ve inarwel amolmol as gen ok are vie molge. Dang-etok beti eisir ande ivang isov Pomate ane ta vavis aplo gikwai. \v 15 Eisir bwais ve ret invang mul ve luev gen vevies ane, beti ivang iriv be ira sinsin-ge. Eisir ivang mul ve Beo natu Belam ane luev ete ilgum ivang nik. Ve Belam ei tang-givin anongge ve ginei ninggas mone ve ane gen tiate ebe gilgum ok ane. \v 16 Belam ges ane luev tiate etok painge ge givang love Pomate ta vavis be gigo ei. Pomate gigo ei ane luev dang-eteik; Pomate gilgum be bwelk dongki ti ginei yaun vusa weik ebe amolmol ok be gigo Belam gisov gen tiate bambamo ebe gilgum gilgum ok ane, be givarkei ei ane luev tiate ete ta gitung ve nilgum ok avwut. \p \v 17 Gidung bingkasop ane bambamo etok weik bui dedemk ti ebe ande givurk gikwai ok, be weik umbim ebe wavin ges gilek be ginme ok. Pomate ande gipasang eisir as taku ebe ve inambweg ok gikwai, nangge taku ebe aiweng tumi tiate-avo ok aplo. \p \v 18 Eisir nok avos bambamo be indang is ate ve as yaun bingkas kasop bambamo etok ane gitlek molge. Eisir ilgum ve isgul amolmol subu ve invang mul ve luev wasi ane tis luev bum-bumue subu subu. Eisir ilgum gen dang dang-etok beti irwel amolmol subu ebe vasov nik ge ivkir dumas gitangi luev gen tiate ane ok, be inumul ile isov eisir as luev tiate bambamo etok aplo givin. \v 19 Gidung bingkasop ane nok inei gisov amolmol be inei; “Gen ti gitangi ebe ve nivarkei gen ete yem tangg-aim givin ve unalgum ok gili ok ite ma molge.” Gidung bingkasop ane nok inei yaun dang-etok gitangi amolmol, bemem eisir ate ok ete isov luev tiate ebe ve niaing amolmol ok ane yaun ane lu ge weik ebe as amol bamo ok. Dangeteik; Ginei gen ti gilgum amolmol love isov gen etok ane lu ge, okob etok weik gen etok ane amolmol kulkul eisir ok. \v 20 Bingano, eisir ok ande itpweng are gikwai inei Yisu Kilisi etok eitit and Amol Bamo be ei amol ebe geb eitit ru ok, beti eisir ivkir dumas gitangi luev bum-bumue nalk etenik ane. Bemem ginei eisir indumul inde invang mul ve luev tiate ane etok vukuri, atob eisir in-gas vavavne bamo molge nitlek vavavne ete inggas mate mate ane ok. \v 21 Dang-etok be etok vie ve eisir inatpweng luev yaun ano ane are bwaya. Ve gisov eisir itpweng luev yaun ano ane are gikwai bemem kob ivkir dumas gitangi yaun vie molge ete warik inggas ok vukuri. \v 22 Beti bing-ai ti ebe inei gipil bwelk tis uvun ok, ande ano gile gipil eisir etenik. Ve yaun nok ginei dang-eteik; \q1 “Uvun ginumul gile gen ane luai ebe giluk gile gitak ok vukuri. \m Be bwelk ebe ande giringk love buplu vie molge ok, ginumul gile be ges luem kitamb vukuri.” \c 3 \s1 Amol Bamo atob ninumul ninme bingano-ngge \p \v 1 Angg nune-nggen. Awangg kapia mul ane ane etenik ebe garo gitangi yem ok. Ayeu garo kapia ailu etenik gitangi yem, ve naro yaun vevies walang ok it-kitin vukuri nangge yem aplongg-aim veik tangg-aim nitung yaun nok painge-ngge. \v 2 Ayeu tangg givin ve naro yaun vevies ebe warik amolmol (profet) vevies ebe inei Pomate avo ukwas binge ok inei ok, be tis Amol Bamo ebe geb eitit ru ok ane yaun ebe yem ate aim aposel-gen inei gitangi aim ok it-kitin vukuri, veik tangg aim nitung yaun nok painge-ngge. \p \v 3 Gen mate ane ebe ve yem unatpweng are ulu bekob ok ete dang-eteik: Asonge nivin sawa ebe Amol Bamo ve ninumul ninme ok, atob amolmol subu ebe ivang mul ve luev gen ungglus ungglus ane ebe tas gitung giengk aplos ok, atob meinahlang be inalgum molok nile yem \v 4 be inei; “Ei ginei atob ninumul ninme bingano me ma? Be wali ande ei gibweg sawa inend? Amei tumbungg amei-gen nolge imat vun-kunu ikwai, bemem gen walang ok giengk lavo ge givin ebe Pomate gipasang gulumb tis nalk ok be painge love galkik as-mate etenik.” \v 5 Amolmol ebe tas gitung yaun dang dang-etok ok ete nolge tas givalngan gen ebe warik Pomate gilgum ok. Ve warik Pomate ginei yaun ve avo ge be gulumb meng-gihlang, be ginei be nalk meng-gihlang nangge bui aplo be givwev bui dobo ge. \v 6 Bemem kob Pomate ginei be bui nok girun love gitimb nalk nok tepwengge gikwai. \v 7 Be Pomate ane avo ukwas etok ge ete giro gulumb tis nalk ta be galkik giengk ve gisge sawa ebe ve yev nen nikwai ok ge. Ve asonge nindeb mul ane nivin ebe Pomate ve nilgum amolmol tepwengge ebe ivkir dumas gitangi ei ok as yaun ok, okob atob yev nen gulumb tis nalk nikwai. \p \v 8 Angg nune-nggen, undi ge velob tangg-aim nivalngan yaun eteik: Amol Bamo gili as-mate dongke-ngge weik ebe Sonda bamo 1,000 ok, be Sonda bamo 1,000 etok weik ebe as-mate dongke-ngge ok. \v 9 Amol Bamo gilgum ane gen ebe gibiti ane yaun gili ve atob nilgum ok, manang manang dangete amolmol subu tas gitung ok ite ma. Bemem ei tang-gitung yem givin beti gisge ge ve ginei yem unro aim ate vukir unkwai gen tiate aplo yapin kob. Ve ei ginei bua ve ret niyaing amol ti. \s1 Gulumb tis nalk etenik atob ma nikwai \p \v 10 Sawa ebe Amol Bamo ve ninme ok, atob weik ebe amolmol vaina ane ok. Be sawa etok ete atob gulumb pumue bamo dongke be nes ulur nikwai, be atob yev nen gen tepwengge ete ivang gulumb ane lu nik be ma nikwai. Be atob yev nen nalk be tis ane gen walang ok nivin weik etok ge. \v 11 Bingano, gen bambamo etok ane yaun giengk gikwai ve atob ma nikwai. Dang-etok be atob yem unalgum aim ate nam-nambed? Yem unes aim luev vie-ngge be unsov Pomate ane yaun ane lu-ngge \v 12 be nangg-aim niengk sawa ebe Pomate ve ninumul ninme ok painge-ngge. Be lo-longg aim painge-ngge veik sawa etok menihlang seukie-ngge. Be sawa etok ete atob yev nen gulumb nikwai be atob yev nen gen bambamo ete ivang gulumb ane lu ok be nipto be ma nikwai. \v 13 Pomate gibiti yaun gikwai ve ginei atob nemb gulumb tis nalk vaku vukuri, be luev gen tiate ane ti wat niengk nangge gulumb tis nalk vaku etok ite ma, luev gen vevies ane ge. Beti eitit tavang be nand giengk gulumb tis nalk vaku etok ge. \p \v 14 Angg nune-nggen, yem nangg-aim giengk sawa etok painge ge ete uvang nik, dang-etok be unemb aim ate dabin vie-ngge be unalgum gen tiate ti bwaya. Unemb aplongg-aim tepwengge nitangi Pomate nile, veik nindeb mul ane yem unvarkei Pomate na tis yaun ma-ngge. \v 15 Yem undi, Amol Bamo ei gilgum gen ve nemb eitit ru beti gigas eitit and yaun ta be gisge ge. Pomate geb dabas gwet vie gitangi eitit and nune Pol, be giro yaun gen etok ane gitangi yem givin weik etok ge. \v 16 Ei giro gen etenik ane yaun gisov ane kapia walang ok. Yaun subu subu ebe giengk ei ane kapia ok bunam molge be eitit gitangi ebe ve tanatpweng are ok ite ma. Be amolmol ebe dabas gwet itpweng gen are vevie ite be ivarkei gwang-ne ite ok, eisir iro yaun etok be tis yaun subu ebe giengk Pomate ane kapia ok vuk-vukir painge-ngge. Eisir ilgum gen dang-etok beti asonge Pomate niaing eisir. \p \v 17 Angg nune-nggen, yem ande utpweng gen ebe asonge menihlang nindeb mul ane ane ok are gikwai, dang-etok be nangg-aim undi aim ate-ngge. Velob amolmol ebe isov yaun ane lu ite ok, as yaun bingkas kasop ebe inei inei ok nirwel yem unde unsov luev bingkasop ane aplo unvin. \v 18 Eitit and Amol Bamo be amol ebe geb eitit ru ok, Yisu Kilisi ane yaun bwaibwaya be tis ane dabe gwet atob menihlang bamo-ngge nangge yem ane. \p Avond nivwat Ei are galkik be niengk dang-etok painge-ngge. Bingano.