\id 1TH - Iwal NT [kbm] -Papua New Guinea 1984 (web version -2013 bd) \h 1 TESALONAIKA \toc1 Pol ane kapia mate (1) ane gitangi Tesalonaika \toc2 1 Tesalonaika \toc3 1Te \mt1 Pol ane kapia mate ane gitangi amolmol nangge Tesalonaika \c 1 \p \v 1 Silas gabu Timoti be ayeu Pol, eitol amei kapia etenik gitangi Tamand Pomate gabu Amol Bamo Yisu Kilisi as amolmol-gen ebe imbweg Tesalonaika ok. Eitol tangg-amei givin anei Pomate ane ta viti be tis ane yaun bwaibwaya atob nilek niengk nivin yem. \s1 Amolmol nangge Tesalonaika aplos givin Pomate be isov Pomate ane yaun lu vie-ngge \p \v 2 Amei anei amei tangg-amei vie gitangi Pomate ve yem tepwengge ane gigas ta-ngge. \v 3 Be as-mate walang ok givin ebe amei as miengk ok, amei tangg-amei gitung yem gisov amei miengk aplo painge-ngge. As-mate walang ok amei avarkei Tamand Pomate na be anei yem aim aplongg-aim givin binge gitangi ei gigas ta-ngge, be tis aim luev vie ebe ulgum gitangi aim ate ve tangg-aim givin aim ate ok, be tis ebe uro aim ate ta be usge eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi ebe ve ninumul ninme ok ane. \p \v 4 Angg nune-nggen, amei atpweng are anei Pomate tang-givin yem anongge beti geb yem ve ane amolmol-gen. \v 5 Ve gisov mateu ete warik amei anggas anme amb gitangi yem ok, etok yem uli weik yaun ebeok sin-ge ti ite ma. Yem ute be aplongg-aim givin unei etok yaun ano be gwang-ne ti, tis Ngalau Yamar. Be gilgum be nangge yem aplongg-aim ane, yem aim aplongg-aim givin meng-gihlang gwang-ne molge. Be yem ate utpweng amei-mei luev be tis gen ebe warik avang avin yem be algum ve nemb yem ru ane ok are gikwai. \v 6 Be uvang mul ve Amol Bamo ane luev weik ete amei ok roro-ngge. Yem unggas Pomate ane mateu be unggas bunam walang ano molge, bemem Ngalau Yamar giro yem ta be unggas bunam etok tis tangg-aim vevie-ngge. \v 7 Yem os aim luev vie-ngge dang-etok, beti Pomate ane amolmol-gen ebe imbweg nangge Masedonia be tis Akaia as taku ok ili be ivang mul ve luev vie etenik. \v 8 Be Amol Bamo ane yaun ebe yem unei ok, amolmol nangge Masedonia be tis Akaia as taku ge iute ite, yaun etok givang geb taku walang ok avut. Ve nangge taku walang ok amei aute ebe amolmol inei yem aim yaun ebe aplongg-aim givin Pomate ok geb taku avwut. Be yaun ti giengk ebe ve amei anei nitangi yem vukuri ok ite ma. \v 9 Ve eisir nok iput yem aim gen ebe ulgum ulgum ok lavo gitangi amei givin ebe amei amdil anme ve anarngav yem ok, be inei yaun ebe nolge yem uvkir dumangg-aim gitangi pomate bingkasop ane be aplongg-aim givin Pomate ebe gibweg matawe geb ta ge gwang-ne molge ok gitangi amei givin. \v 10 Be eisir inei yem usge Pomate Natu ebe ve ninumul ninme nangge gulumb ok gitangi amei givin. Ebe warik gimat vunu bekob Tame ges ei itin vukuri nangge taku gimat ane ok. Be amol nok ete geb eitit ru nangge Pomate ane ta vavis ane ano ebe asonge menihlang nindeb mul ane ok. \c 2 \s1 Pol ane kulkul ebe gilgum nangge Tesalonaika ok \p \v 1 Angg nune-nggen, yem ate utpweng are gikwai ve warik amei arngav yem sin-ge ite. \v 2 Be utpweng are givin ve warik amolmol ilgum amei tiate tiate be amei anggas bunam walang ano nangge Filipai gumungg bekob ete anme ambielk ve yem. Bemem eitit and Pomate giro amei ta be amei apelk ve gen bunam bambamo ete ve ninme ok ane ite. Amei aro amei ate ta be ambul Pomate ane mateu gitangi yem. \v 3 Be yaun ete amei anei gitangi yem nik, amei anei yaun gitlek me anei tis gen tiate ebe tangg-amei gitung giengk aplongg-amei ok, me anei yaun bingkasop ane gitangi yem ite. Ma molge. \v 4 Amei algum gen gitangi ebe Pomate ta givin ve amei analgum ok. Ve ei gili amei aplongg-amei gikwai ginei amei gitangi analgum kulkul etenik. Be amei algum gen ebe veik amolmol avos nivwat amei arengg-amei ane ok ite ma, bemem amei algum veik Pomate ge nili vie. \v 5 Be yem utpweng are gikwai ve amei anei yaun etenik gitangi yem, veik analgum yem aplongg-aim vie be unemb gen subu nitangi amei me avwaivun luev ebe irwel amolmol as gen sinsin-ge ok ite. Ma molge. Pomate gitpweng are givin ginei yaun etenik yaun ano. \v 6 Be amei algum kulkul etenik ve arek luev ebe ve amolmol avos nivwat amei arengg-amei ok, nangge yem me nangge eisir subu ok ane ite ma. \v 7 Kilisi ane amolmol kulkul ane amei, be ginei amei tangg-amei givin, atob amei anemb kulkul bamo nitangi yem ve unemb gen nitangi amei. Bemem givin ebe amei avang avin yem ok, amei avang tis yaun ma ge be algum gen vie-ngge gitangi yem weik ebe tine ti geb natu-nggen dabin ok. \v 8 Be amei tangg-amei givin yem anongge beti tangg-amei givin ve anei Pomate ane mateu nitangi yem be unaute nivin. Be etok ge ite, amei apasang amei ate givin ve anmat vunu ve yem ane weik etok ge. \p \v 9 Angg nune-ngen yem uli gikwai, amei amb kulkul bamo molge ve ane yaun vie ebe ginme nangge Pomate avo ok gitangi yem, be amb amei kulkul ben ane givin tambok be as ve amei bwaingg-amei ve ret anen yem vunu. \v 10 Be yem utpweng are be Pomate ok gitpweng are givin ginei amei-mei luev ebe avang avin amolmol bui ane be algum ok, etok vie be roro dongke be algum gen ti gitlek ite. \v 11 Amei nangg-amei ali yem vie-ngge weik ebe tame ti geb natu-nggen dabin ok. \v 12 Amei as bing be anei yaun gwang-ne ge gitangi yem, ve anei unes aim luev nitangi luev ebe Pomate gili vie be tang-givin ok ge. Be ei gital yem ve nem yem dabin be unvang unsov ei ate ane bogbogo aplo. \p \v 13 As-mate walang ok amei anei amei tangg-amei vie gitangi Pomate ve yem ane. Ve givin ebe amei anei Pomate ane mateu gitangi yem ok, yem ute be utpweng are unei etok Pomate ane yaun ano roro. Be yaun nok ete galkik geb kulkul gwang-ne molge nangge yem amolmol ebe aplongg-aim givin Pomate ok aplongg-aim. \v 14 Angg nune-nggen, yem aplongg-aim givin Pomate gwang-ne molge weik ebe Pomate ane amolmol-gen nangge Juda ok. Yem unggas bunam tis vavavne walang ano nangge yem ate aim amolmol-gen subu, dang ete eisir bui nangge Juda inggas nangge as amolmol-gen ok. \v 15 Eisir Juda es Amol Bamo Yisu vunu be es Pomate ane amolmol kulkul ane subu ebe inei Pomate avo gitangi amolmol ok vun-kunu givin, be ivinvin amei. Be eisir ilgum gen gitangi ebe Pomate gili vie ok ite molge, be bwais ve amolmol walang ok. \v 16 Be eisir Juda nok ete ilgum ve ivarkei amei-mei luev ebe ve anei mateu nitangi amolmol ebe nangge Juda ite ok, veik anemb eisir ru be inambweg vie ok avut. Eisir ilgum dang-etok, beti weik ebe isav as tiate gile gile ok love ande dubi bamo molge. Bemem eisir ande ivang isov Pomate ane ta vavis aplo gikwai. \s1 Pol tang-givin ve nili amolmol Tesalonaika ane vukuri \p \v 17-20 Angg nune-nggen, asonge nindeb mul ane nivin ebe eitit and Amol Bamo Yisu ninumul ninme ok, atob amei anvarkei ei na tis tangg-amei vevie-ngge ve yem amolmol nangge taku etenik ane ge. Bingano amei atob tangg-amei vevie ve yem ane ge. Atob amei an-gas arengg-amei bamo be anvarkei tis tangg-amei vevie-ngge anvarkei Amol Bamo Yisu na nivin ebe ei ninumul ninme ok. Ve gisov yem etenik ete weik amei-mei kulkul ebe algum algum ok ane ano. \c 3 \p \v 1 Beti amei gitangi ebe ve anasge be sawa ti kob andek andi yem vukuri ok ite. Beti eilu Silas anei eilu atob nambweg ete Aten ik yapin. \v 2 Be ahlin eitit nune Timoti, ei Pomate ane amol kulkul ane ti ebe geb kulkul givin amei ve ginei Kilisi ane mateu binge ok be gitangi yem gilek. Eilu ahlin ei gitangi yem gilek ve nemb yem ru be niro yem aim aplongg-aim givin ta. \v 3 Veik unpelk ve gen bunam ete ve menihlang ok bwaya. Ve yem ate utpweng are gikwai unei Pomate geb eitit ve ginei tan-gas gen bunam dang dang-etok. \v 4 Ve warik givin ebe amei avang avin yem ge ok, be amei anei gitangi yem anei, bwayage kob atob eitit tan-gas gen bunam walang ano. Be galkik ande yem ate uli ve gen bunam etok ande meng-gihlang gitangi ebe warik amei anei ok. \v 5 Beti ayeu gahlin Timoti be gitangi yem gilek veik nili ninei yem aplongg-aim givin gwang-ne ge me ma? Velob Sadam nihlin amolmol bingkasop ane inme be inarwel yem unkwai Pomate ane luev kob atob amei-mei kulkul ebe algum ok atob nisole. Be ayeu gitangi ebe ve nasge sawa ti vuvung gwang-ne vukuri ok ite beti gahlin Timoti be gitangi yem gilek. \p \v 6 Timoti gilumul ginme gibielk ve amei vukuri be giput yem aim gen vevies ebe ulgum ve aplongg-aim givin Pomate ok lavo gitangi amei. Be ei ginei gitangi amei ginei yem tangg-aim givin anongge ve undi amei, dang ete amei algum ve andi yem ok. \v 7 Angg nune-nggen amei aute ebe yem aplongg-aim givin Pomate gwang-ne molge ok ane binge, beti gilgum amei aro amei ate ta be anggas gen bunam walang ok tis tangg-amei vevie-ngge. \v 8 Ve ginei yem aplongg-aim nivin Pomate gwang-ne ge, atob amei ok anvang vie-ngge weik etok ge. \v 9 Yem ulgum be amei tangg-amei vevie anongge nangge Pomate na, be galkik amei gitangi be atob tangg-amei vevie ve yem ane be anei amei tangg-amei vie nitangi Pomate ve yem ane ok. \p \v 10 As-mate walang ok tambok be as, amei as miengk gitangi Pomate geb ta ge tis aplongg-amei tepwengge, be algum ve andi yem vukuri veik anro yem aim aplongg-aim givin ta nivin. \v 11 Amei tangg-amei givin anei Tamand Pomate gabu eitit and Amol Bamo Yisu, kob ines amei-mei luev ebe ve andek anambielk ve yem ok. \v 12 Amei tangg-amei givin anei Pomate nilgum yem aim tangg-aim givin ebe ve tangg-aim nivin aim ate be tis amolmol tepwengge be menihlang bamo ge weik ete amei tangg-amei givin yem ok. \v 13 Beti amei tangg-amei givin ve anei Pomate atob niro yem ta veik aplongg-aim niengk sang vie-ngge, be unambweg vie-ngge tis yaun me ge nangge Tamand Pomate na, nivin sawa ebe eitit and Amol Bamo Yisu ve ninumul ninme tis ane angela vevies ok. \c 4 \s1 Luev ebe Pomate gili vie ok \p \v 1 Angg nune-ngen, ayeu ganei yaun be gabul yem ve ganei unes aim luev nitangi ebe Pomate gili vie be tang-givin ok. Be galkik etenik ayeu ganei yaun gwangn-e be gas bing gitangi yem be ganei gisov Amol Bamo Yisu ane gwang-ne be ganei; unalgum gen vie molge nitlek ete galkik ulgum uvang nik. \v 2 Ve Yaun walang ete ayeu gab gitangi yem be ganei gisov Amol Bamo Yisu ane gwang-ne ok, yem utpweng are gikwai. \v 3 Be luev ebe Pomate tang-givin ve yem unvang mul ok dang-eteik: Ei tang-givin ve yem unes aim luev vie-ngge be unavkir dumangg-aim nitangi luev wasi ane tepwengge. \v 4 Be unatpweng luev ebe ve inemb isate ane ok are vevie, be unemb aim ate nitangi luev vie ebe emb isate ane ok. \v 5 Be unes aim luev ungglus ungglus weik amolmol ebe itpweng Pomate are ite ok ite. \v 6 Yem undi aim ate tiate be unyo unyo aim ate be unemb amolmol arwas-gen ping-pong bwaya. Ve amei anei yaun gwang-ne etok gitangi yem gikwai be anei; Pomate atob nemb vavavne ve gen bambamo etok ane. \v 7 Pomate gital eitit ve ginei tanvang mul ve luev gen tiate ane ite ma. Ei tang-givin ve ginei eitit tan-vang mul ve luev gen vie ane ge. \v 8 Dang-etok amol ti ginei bua be givkir dume gitangi yaun etok, okob ei bua ve amolmol ite ma. Etok ei bua ve Pomate ebe geb ane Ngalau Yamar gitangi eitit ok. \p \v 9 Ayeu wat naro yaun nipil luev tand nivin itate ane be namb nitangi yem vukuri ite, ve Pomate ei ate ete gibul yem givang nik. \v 10 Be ayeu gatpweng are gikwai ve yem tangg-aim givin Pomate ane amolmol-gen nangge Masedonia ano anongge. Bemem ayeu tang-givin ve ganei yem unalgum nitlek etok nemb ta ge. \v 11-12 Be unemb aim ate dabin vie-ngge be yem ate unemb aim kulkul ben ane veik amolmol subu inavkwen yem ge bwaya. Veik amolmol ebe aplos givin Pomate ite ok, atob indi yem aim kulkul ebe ulgum ok be tis aim luev ebe uvang ok vie-ngge be wat unsut aim ate ve gen ti ane ite ma. \s1 Yaun ebe asonge Yisu ve ninumul ninme ok \p \v 13 Angg nune-nggen, ayeu tang-givin ve ganei yem unatpweng yaun ano nipil amolmol ebe nolge imate vunu ok are vevie okob, veik aplongg-aim bunam be tangg-aim nitung walang ano weik amolmol subu ebe tas gitung inei amolmol ebe nolge imat ok atob inamdil vukuri ite ok bwaya. \v 14 Eitit aplond givin tanei Yisu gimat vunu bekob matawe be gimdil vukuri, beti amolmol ebe aplos givin Yisu be nolge imat vun-kunu ok, ete atob Pomate nes eisir it-kitin vukuri weik etok ge be indumul inme tis Yisu. \v 15 Be Amol Bamo ane mateu ete amei ambul yem ok ginei dang-eteik: Nivin ebe Amol Bamo ve ninumul ninme ok atob eitit ete ande tambweg matawand nik atob tanmungg ite ma. Eisir ebe nolge imat vun-kunu ok atob inamdil nimungg. \v 16 Ve nivin ebe Amol Bamo ve ninumul ok, atob ei nemb na itin be ninme tis avo bamo be ane angela as amol bamo atob avo nivin be Pomate ane tavulk atob niteng nivin. Be amolmol ebe aplos givin Kilisi be nolge imat vun-kunu ikwai ok, atob matawas be inamdil nimungg. \v 17 Be eitit ebe tambweg matawnd givin sawa etok ok, atob Pomate niro eitit sut tande tanvin eisir etok nangge gulumb ane lu be tande love tanambielk ve Amol Bamo nangge ebe gulumb ok, be tanambweg tanvin ei nemb ta-ngge. \v 18 Dang-etok be unbul yaun etenik nitangi aim ate veik unro aim ate ta be unvarkei gwang-ne ge. \c 5 \s1 Tanpasang itate ve sawa ebe Yisu ve ninumul ninme ok ane \p \v 1 Angg nune-nggen, ayeu wat atob naro kapia nitangi yem be nanei sawa ebe Amol Bamo ve ninumul ninme ok lavo nitangi yem ite ma. \v 2 Ve sawa ete Amol Bamo ve ninumul ninme ok atob weik amolmol vaina ane ebe ve inpil amolmol as nam tis tambok inde ok. \v 3 Nivin sawa etok atob amolmol inei: ‘Gen walang ok ande gikie ma love ande bongong vie molge.’ Be sawa etok ge atob gen bunam bamo etok menihlang seukie-ngge weik ebe bilip geb, be geb taku avut ok nivin sawa etok ge. Be eisir gitangi ebe atob inambweg vie ok ite, ve gen etok ane vavavne bamo molge be atob nipil amolmol walang ok. \v 4 Bemem yem amolmol aiweng tumi ane ite ma, dang-etok be sawa ete Amol bamo ve ninme weik ebe amolmol vaina ane ok, yem unkuri bwaya. \v 5 Ve yem amolmol bogbogo be as ane, be yem amolmol aiweng tumi me tambok ane ite ma. \v 6 Dang-etok be tansov be tanyengk ge weik ete amolmol subu ok bwaya. Tanambweg matanond sang-sangas tis aplond dongke-ngge. \v 7 Eitit tali, amolmol ebe isov be iengk ok, eisir iengk givin tambok, be eisir ebe inum bui vavis giriv be gira ok, eisir inum tis tambok givin weik etok ge. \v 8 Bemem eitit, eitit amolmol as ane roro, dang-etok be tanro and aplond givin be tis and tand givin weik gen gwang-ne ti ebe ve nivalval utland ulis ok. Be tanro itate ta be tanasge Pomate ebe ve ninumul ninme be inggas eitit ok. \v 9 Pomate geb eitit ve nilgum ane ta vavis ane ano nile nipil eitit ite ma. Ei geb eitit veik and Amol Bamo Yisu Kilisi ninggas eitit tandumul tantangi ei ate tande vukuri. \v 10 Be warik ei gimat vunu ve eitit ane veik nemb eitit ru. Beti ginei tanmat vunu me tanambweg matawand ok, bemem atob tanambweg matawand nivin sawa ete ei ve ninumul ninme ok. \v 11 Dang-etok be yem unei yaun avongg-aim bwayage be vie-ngge nitangi amolmol be unro eisir ta dang-ete ande ulgum uvang nik. \s1 Pol ane yaun ake subu \p \v 12 Angg nune-nggen, amei as bing be anei yaun gwang-ne gitangi yem, veik unatpweng Amol Bamo ane amolmol kulkul ane ebe ilgum kulkul ve emb yem dabin be imbul yem ve Pomate ane luev ok are. \v 13-14 Be tangg-aim vevie-ngge ve eisir as kulkul ete ilgum ok ane be unpasang eisir vie-ngge be tangg-aim nivin eisir be unsov as yaun ane lu be unvang unvin aimate vie-ngge. Angg nune-nggen, amei as bing be anei yaun gwang-ne gitangi yem, be tangg-amei givin ve yem unemb yaun gwang-ne nitangi amolmol waiyam ane, be unro amolmol ebe ipelk ipelk ok ta. Be unemb eisir ebe aplos ailu ailu ok ru. Be tangg-aim vavis ve amolmol seukie seukie bwaya, be unvang vie-ngge unvin aim-ate. \v 15 Be unalgum gen tiate nitangi eisir ebe ilgum gen tiate gitangi yem ok bwaya. As-mate walang ok yem unro aim-ate ta be unalgum gen vie-ngge nitangi amolmol walang ok. \v 16 Be unvang tis tangg-aim vevie-ngge nemb ta-ngge. \v 17 Be unes miengk tis as-mate walang ok. \v 18 Yem unei aim tangg-aim vie nitangi Pomate ve gen walang ok ane, gen vie me tiate nipil dongke. Ve Pomate tang-givin ve ginei eitit ebe aplond givin Yisu Kilisi ok tanalgum gen dang-etok. \v 19 Be unvarkei Ngalau Yamar ane luev avut bwaya. \v 20 Unavkir dumangg-aim nitangi amolmol ebe inei Pomate avo ok as yaun bwaya. \v 21 Bemem yem undi gen walang ok vevie-ngge. Yem unemb luev gen vevies ane ge ta. \v 22 Be untau luev gen tiate walang ok ane. \v 23 Ayeu gali ganei Pomate ei amol yaun bwaibwaya ane be atob nipasang yem utlangg-aim ulis be tis dalgongg-aim matawas ane vie-ngge be monahlang weik ete ei ate ok, veik unvang tis yaun ma ge nivin ebe eitit and Amol Bamo Yisu ve ninumul ninme nalk etenik vukuri ok. \v 24 Be amol ebe gital yem ok ei amol yaun ano ane be ei gitangi atob nilgum gen dang-etok ok. \v 25 Angg nune-nggen, yem unes miengk nitangi Pomate ve amei ane nivin. \v 26 Be avongg-aim nes Pomate ane amolmol walang ok be unemb eisir bais tis tangg-aim vevie-ngge. \v 27 Ayeu ganei yaun gwang-ne gitangi yem gisov Pomate ane gwang-ne, ve ganei yem unsam kapia etenik nitangi Pomate ane amolmol walang ok be inaute nivin. \p \v 28 Eitit and Amol Bamo Yisu Kilisi ane taviti atob nilek nivang nivin yem.