\id 1PE - Iwal NT [kbm] -Papua New Guinea 1984 (web version -2013 bd) \h 1 PITA \toc1 Pita ane kapia mate (1) ane \toc2 1 Pita \toc3 1Pi \mt1 Pita ane kapia mate ane \c 1 \p \v 1 Yisu Kilisi ane aposel ayeu Pita, awangg kapia etenik nitangi Pomate ane amolmol-gen yem ebe umbweg uriv be ura nangge Pontas tis Galeisia be Kapadosia tis Esia be Bitinia as taku ok. \v 2 Pomate gitpweng yem are gimungg gikwai beti geb yem ve monahlang weik ane amolmol-gen. Be Ngalau Yamar gilgum yem be mohlang ve amolmol yamar ane, veik unsov Yisu Kilisi ane yaun ane lu ge. Ei gisin yem aim gen tiate gikwai ve ei ate ane twerk be gilgum yem be mohlang weik amolmol vevies ane. Pomate ane yaun bwai-bwaya be tis ane ta viti atob menihlang bamo-ngge nangge yem. \s1 Yaun gipil gen vie molge ebe tasge ok \p \v 3 Eitit avond nivwat and Amol Bamo Yisu Kilisi Tame Pomate are, ve ei ta viti ve eitit bamo molge beti geb eitit be tas and luev vaku, ve gisov Yisu Kilisi ebe ges ei itin nangge taku gimat ane ok. Dang-etok be eitit tanambweg matanond sang-sangas be tanasge sawa ebe Pomate ve ninme be ninggas it ok. \v 4 Ei geb eitit gikwai ve ginei tanambweg matawand be tan-gas gen vevies tis ane bogbogo ebe gitangi ve ma nikwai ite ok, tanvin nangge gulumb. Be gen etok ete galkik gisge eitit ge nangge ete gulumb ok. \v 5 Yem aplongg-aim givin Pomate, beti ei geb yem dabin ve ane gwang-ne be atob unvang vie-ngge. Be ei tang-givin ve nemb yem ru, beti gen ete ei ta gitung ve nilgum ok atob menihlang nindeb mul ane nivin ebe ei ve ninumul ninme ok. \p \v 6 Yem ulgum ve tangg-aim vevie anongge ve gen etok ane, bemem ginei Pomate ta nitung ti, kob atob yem un-gas gen bunam walang ano ane vavavne sawa siti-ngge bekob. \v 7 Pomate atob nilgum gen dang-etok nitangi yem, veik nili ninei yem aplongg aim givin ei ano molge me ma. Eitit tali, gol etok gen ebe ve ma nikwai ok, bemem amolmol ivse gol nok ve yev veik indi inei ande vie me ma. Dang-etok be aplond givin etok gen weik ete gol ok ite ma. Aplond givin etok gen vie ebe vie molge gitlek gol. Dang-etok beti atob yem un-gas gen bunam dang dang-etok ane vavavne veik nilgum be aim aplongg aim givin etok menihlang gwang-ne ge. Be mul ane kob, nivin ebe Yisu Kilisi ve ninumul nunme ok okob atob yem unambweg tis tangg-aim vevie-ngge be atob amolmol avos nivwat yem arengg-aim. \v 8 Yem uli Amol nok ite nangge, bemem yem omb aplongg aim tepwengge gitangi ei gile. Be yem utpweng ei are ite nangge, bemem yem aplongg aim givin ei be tangg aim vevie anongge ve ei ane. \v 9 Ve gisov yem unggas aim aplongg-aim givin ane ano gikwai. Be aplongg-aim givin ane ano nok dang-eteik: Pomate geb yem dalgongg-aim matawangg-aim ane ru gikwai. \p \v 10 Amolmol ebe inei Pomate avo ukwas binge ok (propet), eisir inei yaun gipil gen vie ete ande yem unggas nik. Be eisir ilgum kulkul bamo molge be lolos ve inatpweng gen vie ete Pomate gilgum ve geb eitit ru nik ane dabe are. \v 11 Be Kilisi ane Ngalau ebe givang givin eisir ok, ginei lavo gimungg gitangi eisir ve atob Kilisi ninggas vavavne be nimat vunu, bekob atob ninggas ane bogbogo vukuri. Beti eisir (propet) iutau-tani is ate be inei; “Asger kob atob gen etok menihlang? Be gen ret atob menihlang nimungg veik eisir indi be inatpweng are?” \v 12 Bemem Pomate ginei lavo gitangi eisir gikwai, ve eisir ilgum kulkul ve is ate ane ite ma. Eisir ilgum kulkul ve inemb yem ru, ve mateu ete Pomate ane amolmol kulkul ane inei gitangi yem ok ane. Be Ngalau Yamar ebe Pomate geb nangge gulumb ginme ok, ete giro eisir ta be ilgum kulkul ve inei mateu. Be angela ok tas givin anongge ve inatpweng mateu etok are nivin weik etok ge. \s1 Pomate gital eitit ve ginei tanvang and gen vie-ngge \p \v 13 Dang-etok be yem unsov be unyengk ge bwaya, be tangg-aim nitung gen vie ete asonge un-gas nivin ebe Yisu Kilisi ve ninumul ninme ok ane, be unasge painge-ngge. \v 14 Be unvang weik amolmol ebe isov yaun ane lu ge ok. Be unvang mul ve aim luev gen tiate ane, ebe warik utpweng gen arkare ite nangge be ulgum ulgum ok vukuri bwaya. \v 15 Ve Pomate ebe ande gital yem gikwai ok, Ei Amol yamar. Dang-etok be yem unes aim luev walang ok vie-ngge weik ebe amolmol yamar ane ok, weik ete ei ate ok. \v 16 Ve yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dang-eteik: “Ayeu amol yamar. Dang-etok be yem ok unvang weik amolmol yamar ane weik etok ge.” \s1 Pomate givgo eitit ve mone bamo molge \p \v 17 Givin ebe yem os miengk gitangi Pomate ok, yem utal ei unei Tamangg-aim. Be Tamand nok ete gilgum amolmol tepwengge and yaun gitau gile and kulkul ebe talgum gitang-tangi ge ok be ei gili amol ti vie molge gitlek ti ite ma. Dang-etok be tangg-aim nitung aim ate be unes aim luev vie-ngge tis ete uvang nangge nalk nik, ve etenik yem aim taku ebe ve unambweg ve nam-vu roro ok ite ma. \v 18 Be yem utpweng are gikwai ve warik yem uvang mul ve luev gen tiate ane ebe unggas nangge tumbungg-aim gen ok. Bemem galkik ande Pomate givgo yem be gigas aim mohlang ukwai luev gen tiate ane etok gikwai. Bingano, ei givgo yem ve gen nalk etenik ane weik gol, me silva ebe asonge tiate be ma nikwai ok ite ma. \v 19 Ei givgo yem ve Kilisi ane twerk, ebe ane mone bamo molge gitlek ok. Kilisi ei weik bwelk sipsip natu ebe bwaibwaya vie molge ok. \v 20 Pomate gipasang gulumb tis nalk ite nangge, be ei ginei Kilisi dabe gili gimungg ve atob Kilisi nilgum kulkul etok. Bemem ei gilgum ve nemb yem ru ane ge, beti galkik ande ei meng-gihlang taku gitip givin sawa mul ane etenik. \v 21 Ei ge ete geb yem ru be aplongg-aim givin Pomate. Be Pomate ei ate ges Kilisi itin vukuri nangge taku gimat ane be geb ane gwang-ne gitangi ei. Beti yem aplongg-aim givin Pomate be usge ei, ebe ve ninumul ninme be ninggas aim ok tis tangg-aim vevie-ngge. \s1 Tand nivin and nune gen ano roro-ngge \p \v 22 Yem usov yaun ano etok ane yaun ane lu vie-ngge, beti galkik ande yem upasang aplongg-aim love ande sang vie molge. Be tangg-aim givin aim nune-nggen tis aplongg-aim tepwengge. Dangetok be unvang mul ve luev tas givin is ate ane etenik ninggas ta-ngge. \v 23 Yem ande mohlang ve Pomate ane natu-nggen gikwai, ve gisov Pomate ane yaun (mateu) matawas ane ebe asonge niengk dang-etok painge ge ok ane. Be yem weik amolmol nalk ane natus-gen vukuri ite ma. \v 24 Ve yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dang-eteik: \q1 “Amolmol tepwengge weik ebe taku ok. Be as gen vevies ebe inggolong is ate ok, weik ebe taku nok ane vue ok. \q1 Be givin ebe taku gimat ok, ok-ti ane vue etok ges ulur gile gitak nalk. \q1 \v 25 Bemem Amol Bamo ane yaun atob niengk be niengk dang-etok painge-ngge.” \m Be yaun etok, ete mateu ei ate ete amolmol inei gitangi yem ok. \c 2 \s1 Tuelk ebe vie molge ok, be amolmol bui ane \p \v 1 Dang-etok be yem unkari aim luev gen tiate bambamo ebe ulgum be unei ok, be yaun bingkas-kasop ane be tis ebe tangg-aim vadbu ve amolmol ok, be ebe unei amolmol subu as bing ok be tis luev gen tiate walang ok ane nikwai. \v 2-3 Ginei yem utpweng Amol Bamo ane ta viti ebe gilgum gitangi yem ok are gikwai unei etok gen vie molge, okob unkari aim luev gen tiate walang ok ane nikwai. Be lolongg-aim painge-ngge ve ei ane gen vevies ane subu nivin, weik ete nunus muele iteng ve rur ane ok. Veik unalgum aim gen walang ok vie-ngge unvang Pomate na ge. \p \v 4 Dang-etok be yem unvang untangi tuelk ebe vie molge ok unde. Be tuelk etok ete Yisu ei ate. Warik amolmol ili tuelk nok inei tiate be bwais be itin gikwai. Bemem galkik ande Pomate geb tuelk nok itin vukuri be gili ginei tuelk nam ane vie molge ti. \v 5 Be yem ok weik ebe tuelk matawas ane ok, be Pomate tang-givin ve nilgum yem be monahlang weik Ngalau Yamar ane nam ebe ve nimbweg ok. Veik yem ok monahlang ve Pomate ane amolmol da ane unvin, be unemb dalgongg-aim nitangi Pomate weik ebe da ok. Ve ginei yem unalgum dang-etok, okob atob Pomate ta nitung nile Yisu Kilisi be ta nivin yem aim da etok anongge. \p \v 6 Ve Pomate ane kapia ginei gen etenik ane yaun dang-eteik: \q1 “Unaute kob! Ande ayeu gaspun tuelk nam ane vie molge ti ebe ve nivarkei nindeb wavin na ane ok, givarkei Saion gikwai. \q1 Dang-etok, be ginei amol ti aplo givin ei, amol etok atob nimbweg vie-ngge.” \m \v 7 Amolmol ebe aplos givin ok, ete ili Kilisi inei Amol vie molge. Bemem amolmol ebe aplos givin ite ok, ete \q1 “Tuelk ebe warik amolmol kulkul ane bwais be ikari ok, ete galkik ande meng-gihlang weik tuelk nam ane vie molge ti ebe givarkei gideb wavin na ane ok.” \m \v 8 Be yaun ti vukuri ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dang-eteik: \q1 “Twelk etok ebe atob nilgum be amolmol intut vas nipil be nilgum be inambieg ok.” \m Ve warik Pomate ginei yapin ginei, Amolmol ebe iute Ei ane yaun bemem bwais ve invang mul ok, ete atob intut vas nipil Tuelk etok. \s1 Eitit ande metahlang ve Pomate ane amolmol-gen \p \v 9 Bemem yem, Pomate geb yem gikwai ve ane amolmol-gen. Be ande yem mohlang ve Amol Bamo (king) ebe geb amolmol dabin ok ane amolmol-gen. Be Pomate ane amolmol yamar ane yem roro, ebe ve unei Ei ane gen vevies ebe gilgum gitangi yem ok ane binge vusa ok. Be Ei ane gen vevies ebe gilgum gitangi yem ok ete dangeteik: Ei geb yem ve ane amolmol-gen, beti ande gigas aim ukwai aiweng tumi aplo be gigas yem ule uvang usov ane bogbogo aplo. \v 10 Be warik Pomate gital yem ginei ane amolmol-gen ite ma. Bemem galkik ande ei gital yem ginei ane amolmol-gen. Be warik ok yem utpweng Pomate ane ta viti are ite, bemem galkik ande utpweng are gikwai. \s1 Eitit tanvang and gen denang Pomate ane amolmol kulkul ane eitit \p \v 11 Angg nune-nggen, yem uvang nalk etenik weik ebe yem amolmol taku ti ane ok. Dang-etok be ayeu ve nanei nitangi yem nanei: Nangg aim vier ve luev gen tiate ane bambamo ete tangg-aim gitung giengk aplongg-aim ok. Ve luev dang dang-etok ete ges valir gitangi dalgongg-aim matawas ane. \v 12 Be unes aim luev vie-ngge nivin ebe uvang usov amolmol dabas ungglus aplo ok, veik amolmol ebe inei yaun sinsin-ge gipil yem be inei yem ulgum gen tiate ok indi ebe yem os aim luev vie-ngge ok, okob atob avos nivwat Pomate are nivin ebe Ei ve ninumul ninme ok. \p \v 13 Yem tangg-aim nitung nile Amol Bamo ane yaun be unsov amolmol as yaun walang ok ane lu vie-ngge. Be unsov amol bamo (king) ebe geb ane amolmol kulkul ane dabin ok, ane yaun ane lu weik etok ge. \v 14 Be unsov eisir bambamo (gavman) as yaun ane lu ge. Ve amol bamo (king) ebe geb eisir dabin ok, geb eisir ve inemb vavavne nitangi amolmol ebe ilgum gen tiate ok, be avos nivwat amolmol ebe ilgum gen vevies ge ok ares. \v 15 Pomate tang-givin ve ginei yem unalgum gen dang-eteik: Unes aim luev vie-ngge, veik unvarkei amolmol ebe dabas-gwet ma ok as luev av-kavut ve aim gen vevies ete ulgum ulgum ok. \v 16 Yem unvang aim gen denang amolmol ebe nolge Kilisi ges wal mate gen tiate ane beleinge gikwai is ok. Bemem yem unsum aim ate ve gen vie ete Kilisi gilgum gitangi yem, ve gihlang gen tiate ane wal mate gikwai yem ok, weik ebe kup ok be undumul unde unalgum gen tiate vukuri bwaya. Yem unvang weik Pomate ane amolmol kulkul ane yem roro. \v 17 Be avongg aim nivwat amolmol walang ok ares nitangi ge, be tangg-aim nivin aim nune-nggen tis aplongg-aim tepwengge. Tangg-aim nitung nile Pomate ane yaun be avongg-aim nivwat amol bamo (king) ebe geb amolmol dabin nangge nalk ok are. \s1 Eitit tantau tande Kilisi ane luev be tan-gas vavavne \p \v 18 Yem amolmol kulkul ane, yem unsov aim amolmol bambamo ebe emb aim dabin ok, as yaun ane lu ge be avongg-aim nivwat eisir ares. Be unsov eisir bambamo ebe ipasang yem vie-ngge be inei yaun nas bwaya gege gitangi yem ok ge as yaun ane lu ite ma. Yem unsov eisir ebe inei yaun tis irwel nas ge gitangi yem ok as yaun ane lu nivin weik etok ge. \v 19 Ve amol ti ginei ta nitung nile Pomate ane yaun, be ninggas gen bunam bambamo ebe amolmol emb gitangi ei sinsin-ge ok tis aplo dongke-ngge, atob Pomate avo nivwat amolmol dang dang-etok ares. \v 20 Ve ginei yem un-gas vavavne ve aim tiate ebe ulgum ok ane, okob Pomate atob avo nivwat yem arengg-aim ite ma. Bemem ginei yem ulgum gen vie-ngge, be amolmol emb vavavne gitangi yem sin-gege ve gen vie etok ane, atob Pomate avo nivwat yem arengg-aim anongge. \v 21 Pomate tang-givin ve ginei yem unvang mul ve luev dang dang-etok, beti geb yem be mohlang ve ane amolmol-gen. Ve Kilisi ges ane luev ebe geb yem ru be gigas vavavne ve yem ane ok ru gitangi yem gikwai, veik yem ok unalgum dang-ete ei gilgum ok nivin. \v 22 Ei gilgum gen tiate ti ite molge, be ginei yaun bingkasop ti gisov avo gitangi amolmol ite ma molge. \v 23 Amolmol inei ei susweng bemem ei giwel eisir avos ite, be ei gigas vavavne bemem ta vavis gitangi amolmol ebe emb vavavne gitangi ei ok ite ma. Ei geb ane yaun walang ok gitangi Pomate, amol ebe gilgum amolmol as yaun roro dongke ok gile. \v 24 Kilisi ei ate gigas eitit and tiate ebe talgum ok ane vavavne gipil utle ulis be gikaiwel ei-givsangin, be ei gilgum dang-etok veik eitit tanavkir dumand nitangi luev gen tiate ane be tanvang mul ve luev gen vevies walang ok ane. Ei ane rauk lavo ge, ete galkik gilgum beti ande yem umbweg vie-ngge. \v 25 Be warik yem uvang uriv be ura weik bwelk sipsip ebe isov sangas ok. Bemem galkik ande Pomate gigas yem unumul utangi amol ebe geb dalgongg-aim matawas ane dabin ok ule gikwai. \c 3 \s1 Amolmol ebe tis arwas-gen ok as yaun \p \v 1 Dang-etok be yem avie gaptol ebe tis arwangg aimgen ok weik etok ge. Yem unsov aim amol-gen as yaun ane lu ge. Veik ginei amol gaptol subu ebe ivang mul ve Pomate ane yaun ite ok, indi as avie-nggen ebe inei yaun walang ano ite ok okob atob inro is ate vukir be inemb as luev dabin vie-ngge. \v 2 Bingano, atob eisir indi as avie-nggen yem ebe upelk ve Pomate be os aim luev vie-ngge ok, okob atob eisir ok inro is ate vukir weik etok ge. \v 3 Yem unalgum ve un-golong utlangg-aim ulis ve unvil dabangg-aim lan be unes wal mas vevies nireu baingg-aim be uno kup bwalbwale vevies, veik ebe amolmol indi yem vie ane ge ok ite ma. \v 4 Yem un-golong aplongg-aim ve gen vevies ebe asonge niengk dang-etok painge-ngge ok ane. Be gen vevies nok ete dang-eteik: Yem unemb aim ate dabin vie-ngge be unvang aim gen nangg aim bwaya-gege. Ve luev dang dang-etok ete Pomate tang-givin anongge. \v 5 Be warik avie gaptol gimungg ane ebe aplos givin Pomate be iyamar is ate ok, eisir ivang mul ve luev etok. Eisir inggolong is ate ve gen aplos ane be isov as amol gen as yaun ane lu ge. \v 6 Dang-ete Sala gilgum ok. Sala gisov Ablaham ane yaun ane lu vie-ngge, be gital Ablaham ginei “amol bamo.” Dang-etok be ginei yem unalgum gen vie-ngge be unpelk ve gen ti ite, okob atob yem monahlang weik Sala ane natu avie-nggen. \p \v 7 Be yem amol gaptol ok weik etok ge. Yem uli gikwai unei avie gaptol eisir as gwang-ne weik ete yem amol aim ok ite, dang-etok be yem amol unemb aim avie-nggen dabin vie-ngge be unvang vie-ngge unvin aim ate. Ve eisir ok atob in-gas Pomate ane gen vie ebe ve inambweg matawas ok invin yem weik etok ge. Ve ginei yem unalgum dang-etok, okob atob Pomate niute yem aim yaun (miengk) ebe unei gitangi ei ok. \s1 Tand nivin it-ate \p \v 8 Awangg yaun mul ane ebe ve nanei nitangi yem ok dang-eteik: Yem tepwengge aplongg-aim dongke-ngge, be tangg-aim nivin amolmol walang ok weik ebe kawe be male ok. Unpasang aim ate vie-ngge be unvang unvin aim ate vie-ngge, be untau ete usov yaun ane lu ite ok subu. \v 9 Be ginei amolmol ilgum yem tiate tiate okob yem unemb tiate niwel bwaya. Me ginei eisir inei yaun tiate gipil yem, yem unemb yaun tiate niwel nitangi eisir bwaya. Yem unwel gen tiate ete eisir ilgum gitangi yem ok be unalgum gen dang-eteik: Yem unes miengk nitangi Pomate ve eisir ane, veik Pomate nemb eisir ru. Pomate gital yem be ei tang-givin ve ginei yem unalgum gen dang-etok, okob atob yem un-gas gen vevies ge nangge Pomate ane. \v 10 Ve yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dang-eteik: \q1 ‘Amol ti ginei tang givin ve nimbweg matawe be ei tang gitung ve nivang vie-ngge, okob ei nemb avo dabin vie-ngge be ninei yaun bingkas kasop be tis yaun tiate bwaya. \q1 \v 11 Be nivkir dume nitangi luev gen tiate walang ok ane be nivang mul ve luev gen vevies ane ge. Ei nilgum kulkul ve ta nivin amolmol walang ok, be nivang mul ve luev etok painge ge. \q1 \v 12 Ve Amol Bamo na gen amolmol ebe ilgum gen vevies ge ok ta painge-ngge be gitu talnge ve eisir as miengk be geb is ru tis as-mate walang ok. Bemem Ei ta vavis ve amolmol ebe ilgum gen ungglus ungglus ok, be geb vavavne gitangi eisir.” \s1 Gen etok vie ve tan-gas vavavne ve gen vevies ebe talgum ok ane \p \v 13 Ginei yem unalgum gen vevies ge ninggas ta-ngge, okob gen ti gitangi ebe atob nilgum yem tiate ok ite ma. \v 14 Bemem ginei amolmol emb vavavne gitangi yem gisov ebe yem uvang mul ve luev gen vevies ane ok, okob ayeu atob avongg nivwat yem arengg-aim. Be ginei eisir veve inalgum gen ret nitangi yem, yem unpelk ve eisir be atengg-aim nireu bwaya. \v 15 Yem avongg-aim nivwat Kilisi are nangge aplongg-aim, be undi ei denang aim Amol Bamo. Yem unpasang aim ate yapin ge be unvang, ve ginei amolmol ve inautani yem ve unei gen vie ete usge uvang nik ane yaun lavo nitangi eisir, okob yem unamdil be unei lavo nitangi eisir. Bemem yem unwel eisir avos be unei yaun vie-ngge, ebe gitangi ve nipasang amolmol ok ge nitangi eisir. \v 16 Yem unemb aplongg-aim be tis aim luev ebe uvang ok dabin vie-ngge, ve ginei yem unalgum dang-etok okob amolmol ebe inei yem susweng gisov ebe uvang mul ve Kilisi ok, atob indi be mai-mayas. \v 17 Ginei Pomate ta nivin ve eitit tan-gas vavavne ve gen vevies ebe talgum ok ane, okob etok gen vie molge gitlek ebe tanggas vavavne ve and tiate ane ok. \p \v 18 Eitit tand nitung nile Kilisi, Ei Amol vie dongke, bemem geb ate giwel eitit amolmol tiate ane etenik be gimat vunu bulwer dongke-ngge be gisin eitit and tiate tepwengge gikwai, be gitwem eitit tatangi Pomate tale. Amolmol es Ei utle ulis weik ete eitit and nik ge vunu, bemem utle ulis dalgo matawe ane ete matawe be gimdil vukuri nangge taku gimat ane, \v 19 be gile be ginei mateu gitangi amolmol subu dalgos ebe imbweg nangge kapual-lu ok. \v 20 Eisir etok ebe warik isov Pomate ane yaun ane lu ite ok, bemem Pomate geb vavavne gitangi eisir seukie ite be gisge ge. Love givin ebe Noak gidgin ane ei-vovo bamo ti ok okob. Be givin sawa etok ete amolmol bage tavlu be ano aitol ge imbweg matawas, be inum bui be imat vunu ite ma. \v 21 Be bui nok weik bui sanggu ete galkik geb yem ru nik ane tuvweng. Bui sanggu nok ebe ve nivuk utlangg aim ulis tom nikwai ok ite ma. Bemem eitit tatpweng are gikwai ve eitit taringk bui sanggu ve geb eitit ru ve gisov Yisu Kilisi ane ge, ebe matawe be gimdil vukuri nangge taku gimat ane ok. Beti galkik eitit tautani Pomate ve tanei nisin eitit and tiate nikwai. \v 22 Be galkik etenik ande Kilisi gile gibweg givin Pomate nangge gulumb, be angela ebe tis ares bambamo ok, be tis gwang-ne tepwengge galkik isov Ei ane gwang-ne ane lu ge. \c 4 \s1 Tanro it-ate vukir be tanes and luev vaku \p \v 1 Kilisi gigas vavavne gipil utle ulis, dang-etok be yem aim tangg-aim nitung gen nivang mul ve ei ge. Ve ginei amol ti ninggas vavavne nipil utle ulis, okob etok weik ebe ande ei gikari luev gen tiate ane gikwai ok. \v 2 Dang-etok be galkik sawa ete yem ve unvang matawangg-aim nangge nalk nik, yem unvang mul ve aim tangg-aim givin vukuri ite ma. Yem unvang mul ve Pomate dongke-ngge ane tang-givin. \v 3 Be sawa ebe warik uvang mul ve luev ebe amolmol dabas ungglus ane tas givin ve inalgum ok ande ma gikwai. Ve gen ete amolmol dabas ungglus ane tas givin ve inalgum ok ete dang-eteik: Luev wasi ane, tas givin gen tiate, be inum bui vavis giriv be gira, be tis ebe imbweg ve inum bui vavis givin ebe ilgum ben bambamo ok, be ilgum tiate giriv be gira, isov Pomate ane yaun ane lu ite, inei uye be es miengk gitangi pomate bingkas-kasop ane ok. Be sawa etok ande ma gikwai. \v 4 Be givin sawa etenik ande yem ulgum gen dang dangetok uvin amolmol dabas ungglus ane vukuri ite ma. Beti eisir ikuri vunungge ve ili ebe ande yem uvkir dumangg-aim gitangi gen bambamo etok tepwengge ok, beti inei yaun tiate gipil aim. \v 5 Bemem mul ane kob atob eisir ate invarkei Pomate ebe ande gipasang ate yapin ve nilgum amolmol ebe imbweg matawas tis amolmol ebe nolge imat vunkunu ok as yaun ok, na be inei as gen bambamo ebe ilgum ilgum ok lavo nitangi ei. \v 6 Be gisov yaun etenik ane ge, beti amolmol ebe warik bui gitun is be imat vunkunu ikwai ok, dalgos giute mateu givin. Veik eisir utlas ulis ninggas vavavne weik ete atob amolmol tepwengge in-gas ok nivin weik etok ge. Bemem dalgos matawas ane ok atob nimbweg matawe dangete Pomate gibweg matawe ok. \p \v 7 Sawa ebe gen walang etenik ve ma nikwai ok ande gibloblo tepwe. Dang-etok be unemb aim ate dabin vie-ngge be unes miengk ninggas ta-ngge. \v 8 Un-gas luev tas givin is ate ane ta gwang-ne ge, ve luev tas givin ane etok gen vie molge gitlek luev gen subu subu ane, be gitangi ebe ve nes luev gen tiate ane vunkunu ok. \v 9 Un-gas aim nune-nggen unpil aim nam unde tis yaun ma ge, be tangg-aim vavis ve ebe unggas eisir upil aim nam ule ok bwaya. \v 10 Ve Pomate gibwas ane gen vevies gitangi eitit tepwengge gitang-tangi ge gikwai. Dang-etok be yem unalgum gen vie-ngge nitangi aim nune-nggen, nitangi gen ete Pomate geb gitangi yem gikwai ok. Ve ginei yem unalgum dang-etok, okob atob yem monahlang weik amolmol kulkul ane vevies ebe ve unbwas Pomate ane gen vevies nitang-tangi amolmol ok. \v 11 Pomate ane gen vevies ete geb gitangi eitit gitang-tangi ge ok ete dangeteik; Amol ti ginei givang ve ninei mateu, okob ei nemb ane kulkul etok roro-ngge. Be ammol ti ginei givang ve nemb amolmol ru, okob ei nilgum ane kulkul etok roro-ngge nitangi gwang-ne ebe Pomate geb gitangi ei ok. Veik amolmol indi yem aim gen walang ete ulgum ok, be avos nivwat Pomate are ve Yisu Kilisi are ane. Avond ninggas Pomate ane bogbogo tis ane gwang-ne itin dang-etok painge-ngge. Bingano. \s1 Tan-gas vavavne tanvin Kilisi \p \v 12 Angg nune-nggen, gen bunam ti ebe atob yem un-gas ok atob weik ete yev ok. Bemem yem unkur-kuri be tangg-aim nitung walang ano ve gen bunam etok ane bwaya, ve etok gen vaku ti ite ma. \v 13 Yem tangg-aim vevie-ngge be undi gen bunam ete unggas ok, weik ebe unggas Kilisi ane vavavne dani uvin ok. Be nindeb mul ane nivin ebe Ei ve ninumul ninme ok, okob atob yem tangg-aim vevie anongge. \v 14 Be ginei amolmol ili yem tiate be inei yaun tiate gipil yem, gisov ebe uvang mul ve Kilisi ok, okob tangg-aim vevie-ngge ve Pomate ane Ngalau givang givin yem. \v 15 Yem aim amol ti ninggas vavavne ve gen tiate ebe gilgum ok, weik ges amolmol vunu me givaina amolmol as gen me gilgum gen ungglus ungglus walang ano, me gilgum ve ninggas amolmol as kulkul mone ane ok bwaya. \v 16 Bemem ginei yem un-gas vavavne ve gisov ebe aplongg-aim givin Kilisi ok, okob mai-mayangg aim bwaya be unei aim tangg-aim vie nitangi Pomate, ve yem ulgum Kilisi are be meng-gihlang bamo. \p \v 17 Be sawa ebe Pomate ve nilgum ane amolmol-gen as yaun ok ande meng-gihlang gikwai. Dangetok be ginei Ei nes vu ve niute eitit bui ane and yaun ulu, okob atob bunam molge ve amolmol ebe aplos givin ei ane yaun ite ok. \v 18 Ve yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dang-eteik: \q1 “Gen etok bunam ve amolmol bui ane ebe Pomate ve nemb is ru ok. Bemem etok bunam molge ve amolmol tiate ane ebe ilgum gen tiate ok.” \m \v 19 Dang-etok be amolmol ebe inggas vavavne gitangi ebe Pomate ane tang givin ok, eisir ines as luev vie-ngge be invang mul ve Pomate ane tang givin ge. Ve Pomate ei amol ebe gipasang gen walang etenik ok, ei geb eitit dabin vie molge. \c 5 \s1 Tanemb Pomate ane bwelk sipsip dabin \p \v 1 Ayeu ok awaga ti weik ete yem aim awaga-gen ok, dang-etok be ayeu ve nanei dang-etok nitangi yem aim awaga-gen nanei; Ayeu gali Kilisi ane vavavne ebe gigas ok gisov matanongg gikwai. Be asonge yem be ayeu ok, atob tepwengge tan-gas Pomate ane bogbogo ete ve menihlang nindeb mul ane ane ok tanvin. Dang-etok be ayeu tangg givin ve ganei yem awaga unalgum aim kulkul dang-eteik: \v 2 Yem unemb Pomate ane amolmol-gen ebe gitak is gisov yem baingg-aim ve unemb is dabin ok dabin vie-ngge. Unalgum aim kulkul denang ebe amolmol avos girau yem beti ulgum ok ite ma, yem unemb aim kulkul vangg-aim pale ge nitangi ebe Pomate ane tang-givin ok. Be unalgum gen mone ane ge ite ma, yem unalgum tis tangg-aim nivin aim kulkul ge. \v 3 Yem undi aim ate weik amolmol bambamo ebe emb amolmol dabin ok ite ma, yem unalgum aim gen walang ok vie-ngge veik amolmol ete yem omb is dabin ok indi ebe yem os aim luev vie-ngge ok, be invang mul ve yem aim luev vie etok. \v 4 Veik ginei sawa ebe Awaga mate ane ve ninumul ok, okob atob yem un-gas bogbogo ebe ve niengk dang-etok painge ge ok. \s1 Tandi it ate weik gen sin-ge be tand nitung gen vevie-ngge \p \v 5 Be yem amol singamolomb ok weik etok ge, yem unsov amolmol bambamo as yaun ane lu ge. Yem tepwengge undi aim ate weik gen sin-ge be unsov aim ate ane lu vie-ngge. Ve yaun ebe giengk Pomate ane kapia ok ginei dang-eteik: \q1 “Pomate givkir dume gitangi amolmol ebe indang is ate ok. \q1 Bemem ei ta viti ve eisir ebe indwel is ate be ili is ate inei eisir gen sin-ge ok.” \p \v 6 Dang-etok be yem undi aim ate weik ebe gen sin-ge ok be unvang unsov Pomate ane gwang-ne ane lu ge. Veik nivin sawa ebe ei ate ta gitung yapin ok menihlang, okob atob ei avo nivwat yem arengg-aim. \v 7 Ei geb yem dabin, dang-etok be gen bunam ret ete yem ve un-gas ok yem unemb aim gen bunam etok nitangi ei nile. \v 8 Be unemb aim ate dabin vie-ngge ve Sadam, amol ebe ve niaing yem ok ete gikuk lili weik ebe uvun valir ane givang nik, ve girek ben ebe ve nen ok. \v 9 Dang-etok be unemb aim aplongg-aim givin ta gwang-ne ge be unaitin ei nikwai aim ate. Yem uli gikwai ve aim nune-nggen bui ane ebe imbweg taku walang ok nangge nalk etenik ok, eisir ok inggas gen bunam ete ande yem unggas nik givin weik etok ge. \v 10 Pomate ebe gidgin yem tis Kilisi ta upil dongke ok, ei gen vevies walang ok ane dabe. Be ei gital yem veik un-gas ane bogbogo ebe ve niengk dang-etok painge ge ok. Dang-etok beti atob yem un-gas vavavne sawa siti-ngge bekob. Be mul ane kob atob ei ate ge nilgum yem be tangg-aim vevie vukuri, be niro yem ta ve ane gwang-ne be unvarkei gwang-ne. \v 11 Avond nivwat Pomate ane gwang-ne ninggas ta-ngge. Bingano. \s1 Pita gas ane yaun vunu \p \v 12 Silas, amol ebe ayeu gali ei weik eitit and amol vie molge ti ebe aplo givin Pomate ok, ete geb ayeu ru be eilu aro kapia tupe etenik gitangi yem. Ayeu tangg gitung ve ganei nanei Pomate ane ta-viti ete galkik ganei gikwai ok lavo nitangi yem vukuri, beti garo kapia tupe etenok gitangi yem. Ayeu ate ik gali gikwai beti ganei binge gitangi yem, ve etok Pomate ane ta-viti ane ano bingano molge. Dang-etok be unemb ta gwang-ne ge. \p \v 13 Amolmol bui ane nangge Babilon, ebe Pomate geb eisir ve ane amolmol-gen givin ok avos ges yem. Be ayeu natungg Malaka ok avo ges yem givin weik etok ge. \v 14 Yem unes aim tangg-aim viti ru nitangi aim nune-nggen ve unsavi eisir bais. \p Pomate ane yaun bwai bwaya atob nilek nivang nivin yem, ebe Kilisi gidgin yem ta be uvang uvin ei ok.