\id MRK - Kadiwéu NT -Brazil 1999 (DBL -2013) \h MARCOS \toc1 Notaɡ̶anaɡ̶axi Ane Idí Marcos \toc2 Marcos \toc3 Mc \mt1 NOTAǤANAǤAXI ANE IDÍ MARCOS \ip Marcos judeu codaa onalee lioneeɡ̶a, niɡ̶ijo Jesus maleeɡ̶igotedeloco digoina iiɡ̶o. Marcos lixigaɡ̶awa Barnabé ane nexodi ijaa Paulo niɡ̶ijo odoejegi niwiajeɡ̶egi modigotece eletidi iiɡ̶otedi moyeloɡ̶oditedibece nibodicetedi anele. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yaxawa Paulo niɡ̶ijo me idei niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Pedro jiɡ̶ijaa yaxawa Marcos me nakato Ǥoniotagodi, codaa Pedro jiɡ̶ijaa yeloɡ̶odita Marcos ane leeditibige me iditini. (Awiniteloco miditaɡ̶a Atos 12.12,25; 13.5,13; 15.37; Colossenses 4.10; 2 Timóteo 4.11; 1 Pedro 5.13). \ip Marcos eetece naɡ̶atetigi Jesus me icilatidi eelotaginadi, codaa meote émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace. Eledi yalaɡ̶ata Jesus mida notoetiigitedeloco inoatawece niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa me ɡ̶odaxakawa Satanás. Eledi yalaɡ̶ata Jesus mida naɡ̶atetigitedeloco niwocotaɡ̶a inaa ebekadi nelecoli. Codaa Marcos yalaɡ̶ata Jesus mida naɡ̶atetigi me ixomaɡ̶ateetedice codaa me napitaɡ̶adi ɡ̶obeyaceɡ̶eco. Marcos aɡ̶ica daɡ̶a yalaɡ̶ata lanokegi Jesus, pida boɡ̶odaa yalaɡ̶ata niɡ̶idaa dinanatedigi Jesus meote ane iiɡ̶ete Aneotedoɡ̶oji meote, meotedibige me ɡ̶odewiɡ̶atace. \c 1 \s1 Natematigigi João Batista \r (Mateus 3.1-12; Lucas 3.1-18; João 1.19-28) \p \v 1 Nibodicetedi anele aneetece Jesus Cristo, Lionigi Aneotedoɡ̶oji. \p \v 2 Jiɡ̶idaaɡ̶ee maleekoka dinojogotedini nibodicetedi anele. Isaías ijaaɡ̶ijo eledi anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide, oyalaɡ̶atalo Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo modi, \q1 “Digawini! Jimonyaticogi ɡ̶adodoe niɡ̶ijo aneetece niɡ̶inoa yotaɡ̶a me ilakidetece ɡ̶anaigi. \q1 \v 3 Dapaawetibece miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, \q1 mee me dotaɡ̶a, \q1 ‘Alakidenitema naigi Ǥoniotagodi me ixomaɡ̶atedijo! \q1 Awii naicoli me dixoketema!’” \p \v 4 João Batista niɡ̶ijo ane niiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji idiaaɡ̶i miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi, odaa nilegetiniwace oko. Yatematitibece latematigo, yalaɡ̶ata niɡ̶ina oko me leeditibige modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa ja dinilege me ikee modinilaatece libeyaceɡ̶eco, odaa ja ixomaɡ̶ateetedice Aneotedoɡ̶oji libeyaceɡ̶eco. \v 5 Ijotawece niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nipodigi Judéia, aniaa nigotaɡ̶a Jerusalém igotibeci midataɡ̶a João me nilegetiniwace midi akiidi Jordão. Niɡ̶ijo noɡ̶odi lodoe eliodi oko me inoa libeyaceɡ̶eco codaa moyemaa moika libeyaceɡ̶eco, odaa ja nilegetiniwace. \p \v 6 João lowoodi, gameelo lamodi anonibila, codaa nigoenaɡ̶adi ewacogo. Codaa yeligo ɡ̶onipidi inaa napigo. \v 7 Inoatawece nokododi yalakatiditiogi niɡ̶ica noiigi, meetiogi, “Nigidiaaɡ̶idi enagi eledi oko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi caticedi ee, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jakadi me idakagitini lodoe me jowilece liwelatedi. \v 8 Jibake ninyoɡ̶odi me ɡ̶adilegenitiwaji me jikee niɡ̶ikani mawiite niɡ̶inoa ɡ̶abeyaceɡ̶eco, pida baɡ̶a ibake Liwigo Aneotedoɡ̶oji me iigi anodaaɡ̶eni me ɡ̶adewiki.” \s1 João ilege Jesus \r (Mateus 3.13-17; Lucas 3.21-22) \p \v 9 Niɡ̶ijoa nokododi me dilegenaɡ̶a João, Jesus noditedice nigotaɡ̶a Nazaré, nipodigi Galiléia. Odaa jiɡ̶igo aneitice João me dilegenaɡ̶a. Odaa João ja ilege Jesus miditaɡ̶a akiidi Jordão. \v 10 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a doletibige me daxoditedita ninyoɡ̶odi, aɡ̶ica daɡ̶a leegi, ja nadi ditibigimedi me domoke. Odaa Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja dinikatelogo dinanatigi yotibi. \v 11 Odaa Aneotedoɡ̶oji ja dotaɡ̶a digoida ditibigimedi, meete, “Akaami Ionigi ane daɡ̶axa me jemaa. Eliodi me idinitibeci akaami leeɡ̶odi.” \fig |src="CN01656b.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Marcos 1.9-11" \fig* \s1 Satanás dineetalo Jesus me domeɡ̶eo meote ane beyagi \r (Mateus 4.1-11; Lucas 4.1-13) \p \v 12 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Liwigo Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedicogi Jesus miditaɡ̶a nipodigi ane yadilo ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi. \v 13 Odaa Jesus jiɡ̶idiaaɡ̶itedice cwareenta nokododi. Odaa Ǥodaxakawa jiɡ̶icaaniɡ̶igotalo Jesus me dineetalo, domeɡ̶eotibige deɡ̶eote loenatagi ane beyagi. Codaa niɡ̶idi nipodigi inoa eijedi ane doide, pida aanjotedi odoweditelogo Jesus. \s1 Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi libakedi miditaɡ̶a nipodigi Galiléia \r (Mateus 4.12-22; Lucas 4.14-15; 5.1-11) \p \v 14 Niɡ̶idiaaɡ̶idi noɡ̶oixotiwece João manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi, Jesus jiɡ̶igo nipodigi Galiléia yatematitedibece nibodicetedi anele aneetece Aneotedoɡ̶oji me icota me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. \v 15 Odaa mee, “Niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji ane nibikota jiɡ̶icota. Ja nipegi Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko. Adinilaanitecetiwaji ɡ̶abeyaceɡ̶eco, codaa iwaɡ̶ati nibodicetedi anele.” \p \v 16 Niɡ̶ijo Jesus me noxiwigi liniogotibece niweiigi Galiléia, odaa ja nadi Simão ijaaɡ̶ijo nioxoa ane liboonaɡ̶adi André. Oyokoletedinigi leelatiidi miditaɡ̶a weiigi leeɡ̶odi mina libakedi me nomiigomigipi. \v 17 Odaa Jesus meetediogi, “Anagi, aniwitibici! Ǥadiiɡ̶axini anodaaɡ̶emiita oko madeegitalo Aneotedoɡ̶oji, digo anemii madeegi noɡ̶ojegi oko.” \v 18 Aɡ̶ica daɡ̶a leegi odaa joɡ̶oikatedice leelatiidi, odaa joɡ̶odiotibece Jesus. \p \v 19 Odaa niɡ̶igoawaanigi odoe, Jesus ja nadi Tiago ijaaɡ̶ijo nioxoa ane liboonaɡ̶adi João, lionigipi Zebedeu. Ideiticoace catinedi liwatece, oyoetibigo leelatiidi. \v 20 Aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus jaɡ̶aɡ̶a eniditediogi modiotibece. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyaladi niɡ̶ijo eniodi maditaɡ̶a liwatece ijaaɡ̶ijoa liimetedipi, odaa joɡ̶odiotibece Jesus. \s1 Jesus icilatidi ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi \r (Lucas 4.31-37) \p \v 21 Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶otota nigotaɡ̶a Cafarnaum. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, naɡ̶a saabado, Jesus jiɡ̶igo diiɡ̶axinaɡ̶a manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi. \v 22 Niɡ̶idi noiigi ane yatecoɡ̶o eliodi moyopo leeɡ̶odi anodaaɡ̶eeteda me diiɡ̶axinaɡ̶a. Leeɡ̶odi niɡ̶ijo naɡ̶a diiɡ̶axinaɡ̶a, ibake epaa naɡ̶atetigi, aliciagi niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, leeɡ̶odi boɡ̶oibake naɡ̶atetigi niɡ̶inoa eletidi niiɡ̶axinaɡ̶anadi niɡ̶ina modiiɡ̶axinaɡ̶atece najoinaɡ̶aneɡ̶eco. \p \v 23 Manitaɡ̶a niiakanaɡ̶axi onini ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi aneo meote loenataka ane napioi. Odaa niɡ̶ijo Jesus me diiɡ̶axinaɡ̶a, niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me dacaage, odaa mee, \v 24 “Aɡ̶ica anejinaɡ̶ataɡ̶agi, Jesus anicoɡ̶iticogi nigotaɡ̶a Nazaré! Domige naɡ̶anagi me ɡ̶odaaɡ̶ateɡ̶egi? Jowooɡ̶odi anakaami. Akaami Niɡ̶ijoa ane iolatedice Aneotedoɡ̶oji, codaa nimonya miniokiniwateda me dibatema.” \p \v 25 Odaa Jesus ja yapeteɡ̶e niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, meete, “Anotokiti, codaa anotitice niɡ̶idoda ɡ̶oneleegiwa!” \v 26 Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eliodi meo me dinaxilaketibece niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. Naɡ̶a dinigetaɡ̶atee me dacaage, odaa ja ika niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. \v 27 Ijotawece niɡ̶ijo noiigi nawelatibigiwaji, odaa ja dinigetiwage, modi, “Amiida ica niciagi? Domige niiɡ̶enatakaneɡ̶egi gela? Igaataɡ̶a ida notoetiigi me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa oyiwaɡ̶adi!” \v 28 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, nibodigitigi niɡ̶ida aneote Jesus jiɡ̶ilaagiteloco iditawece nipodigi Galiléia. \s1 Jesus nicilatiditediniwace eliodi oko \r (Mateus 8.14-17; Lucas 4.38-41) \p \v 29 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a noditedice liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa dowicetedicogi liɡ̶eladi Simão ijaa André. Ijo maɡ̶aɡ̶a lixigaɡ̶awepodi Tiago ijaa João. \v 30 Aca Simão loxiiɡ̶ate noɡ̶otota one deelotika. Iwoteloco lipe, eliodi me dapicoɡ̶o-lolaadi. Naɡ̶a dakatedio Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa joɡ̶oyatematitalo me deelotika Simão loxiiɡ̶ate. \v 31 Odaa Jesus ja dakatediwece aneitice naɡ̶ajo iwaalo, naɡ̶a dibatedigi libaaɡ̶adi, odaa ja yaxawa me nicotini. Odaa ja ma me dapicoɡ̶o-lolaadi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me yoe liweenigi Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece. \p \v 32 Niɡ̶ijo naɡ̶a ɡ̶ocidi, naɡ̶a dalimeti aligeɡ̶e, ica noiigi oyadeegitalo Jesus icoatawece niɡ̶icoa neelotaginadi codaa me niɡ̶ica anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. \v 33 Ijotawece niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a dinatecoɡ̶otee lodoe Simão liɡ̶eladi. \v 34 Odaa Jesus icilatidi eliodi oko, codaa inoatawece ane latopaco neelotika, codaa iticoitedice owidi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ijo naɡ̶a iticoitedice, odaa Jesus aika niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a doɡ̶oyalaɡ̶atalo leeɡ̶odi oyowooɡ̶odi Jesus me Aneotedoɡ̶oji Lionigi. \s1 Jesus dinoɡ̶atedice mokiniwatece me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji \r (Lucas 4.42-44) \p \v 35 Niɡ̶ijo maleedaɡ̶a dinici okoɡ̶okoodi, Jesus jiɡ̶itedibige, odaa jiɡ̶igo miditaɡ̶a nipodigi ane diɡ̶icata oko. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶itedice me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. \v 36 Simão ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo eledi anodiotibece joɡ̶odoletibige Jesus idiaanaɡ̶adii. \v 37 Niɡ̶ijo noɡ̶oyakadi Jesus, odaa joɡ̶oditalo, “Inatawece noiigi oyapitibigaɡ̶aji.” \p \v 38 Pida Jesus meetediogi, “Iniɡ̶a midiwataɡ̶a eletidi nigotadawaanaɡ̶a ane ipegitege niɡ̶ina anejonaɡ̶a amaleeɡ̶aɡ̶a idiaa yatematikanaɡ̶adi. Igaataɡ̶a jiɡ̶idaa ibakedi Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶etediwa.” \v 39 Odaa Jesus jiɡ̶igotedeloco iditawece nipodigi Galiléia, yatematitedibece latematiko midiwataɡ̶a liiakanaɡ̶axiidi judeutedi, codaa iticoitedicoace niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. \s1 Jesus icilatidi ica dawace-lolaadi \r (Mateus 8.1-4; Lucas 5.12-16) \p \v 40 Ica noko ica ɡ̶oneleegiwa dawace-lolaadi igo midoataɡ̶a Jesus, odaa yamaɡ̶atedi lokotidi lodoe, odaa meetalo, “Nigemaani madicilatiti, jowooɡ̶odi mida ɡ̶animaweneɡ̶egi madicilatiti.” \p \v 41 Jesus eliodi me iwikode, odaa ipeketedeloco libaaɡ̶atedi, odaa ja niniɡ̶odi, meeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Jemaa me ɡ̶adicilatiti! Natigide, ja ɡ̶adicili!” \v 42 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, ja ma niɡ̶ijo leelotagi, jeɡ̶ele lolaadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. \v 43-44 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, Jesus ja iiɡ̶e mopi. Codaa yajoi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, meeteta, “Digawini! Jiniɡ̶ica anatematiita me ɡ̶adicilatiti. Pida emii midiwataɡ̶a sacerdotitedi, odaa ikeeni naɡ̶a ɡ̶adicili. Odaa aboonitalo Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ijo jotigide Moisés ane iiɡ̶e moibootalo mikeenita niɡ̶ina eledi oko Aneotedoɡ̶oji naɡ̶a ɡ̶adicilatiti.” \p \v 45 Pida niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a noditice, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me yatematitiogi niɡ̶ina eledi oko, odaa jiɡ̶ilaagitice nibodigi. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Jesus me daɡ̶a domaɡ̶alee yakadi me dakatediwece nigotadi niɡ̶ina me yemaa. Pida jiɡ̶idiaaɡ̶itedice midiwataɡ̶a nipodaɡ̶a ane diɡ̶icata niɡ̶eladimigipi, wetice nigotadi. Odaa niɡ̶ina oko jiɡ̶igotibeci miniwataɡ̶a, oicoɡ̶oticogi inoatawece nigotadi. \c 2 \s1 Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e \r (Mateus 9.1-8; Lucas 5.17-26) \p \v 1 Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo icoa nokododi, Jesus joɡ̶opitacedicogi nigotaɡ̶a Cafarnaum. Odaa jiɡ̶ilaagitice nibodigi niɡ̶iniwa liɡ̶eladi. \v 2 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi eliodi oko dinatecoɡ̶otee, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica nimedi anipegitege lapoagi liɡ̶eladi. Odaa Jesus yatematitediogi Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a niɡ̶idi noiigi-nelegi. \v 3 Eɡ̶idaaɡ̶ee me datematika Jesus, odaa icoa cwaatolo ɡ̶oneleegiwadi oyadeegi ica alejaado ane daɡ̶adiaa ditineɡ̶e, odaa joɡ̶oyoyaɡ̶adi waxoditinigi lipe. \v 4 Pida aɡ̶oyakadi doɡ̶odipegitalo Jesus leeɡ̶odi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa joɡ̶odalaɡ̶atetibigimece diimigi leláɡ̶a, odaa joɡ̶owo lawimaɡ̶ajegi niɡ̶ijo diimigi leláɡ̶a, ditibigimedi niɡ̶ijo aneitedice Jesus. Niɡ̶ijo noɡ̶owo lawimaɡ̶ajegi nelegi, odaa joɡ̶onikatini niɡ̶ijo alejaado. \v 5 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a nadi niɡ̶ijoa cwaatolo ɡ̶oneleegiwadi moyiwaɡ̶adi mida nimaweneɡ̶egi me icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa alejaado, odaa jeɡ̶eete niɡ̶ijo alejaado, “Ionigi, Aneotedoɡ̶oji ja napitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco!” \fig |src="CN01687B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Marcos 2.1-5" \fig* \p \v 6 Icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés idiaaɡ̶i nicotiniwace. Odaa ja nowookonaɡ̶a, codaa epaa dinige, modi, \v 7 “Igame leeɡ̶odi idoa ɡ̶oneleegiwa meote ida ligegi? Dotaɡ̶atedibige Aneotedoɡ̶oji. Igaataɡ̶a aɡ̶ica eledi ane yakadi me napitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko. Iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a yakadi me napitaɡ̶adi nibeyaceɡ̶eco.” \p \v 8 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus ja yowooɡ̶odi ane lowoogo, odaa jeɡ̶eetediogi, “Igame leeɡ̶odi midaɡ̶a ɡ̶adowoogo catiwedi ɡ̶adaaleɡ̶enali? \v 9 Amigida ica ane daɡ̶a ɡ̶alaɡ̶a mejita niɡ̶idi ɡ̶oneleegiwa alejaado? Domigetaɡ̶a eneɡ̶egi dakake mejita, ‘Aneotedoɡ̶oji ja napitaɡ̶adi ɡ̶abeyaceɡ̶eco’, oɡ̶oa, domigetaɡ̶a eneɡ̶egi dakake mejita, ‘Adabititini, abaata ɡ̶adipe, odaaɡ̶awaligi!’? \v 10 Pida jikeetaɡ̶awatiwaji, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, mida inimaweneɡ̶egi digoina iiɡ̶o me inapitaɡ̶adi libeyaceɡ̶eco oko.” Odaa Jesus jeɡ̶eete niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa alejaado, \v 11 “Ǥadiiɡ̶eni, adabititini, abaata ɡ̶aɡ̶elate, odaa opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi!” \p \v 12 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja dabiditini, dibata naɡ̶ajo liɡ̶elate, odaa joɡ̶opi, yakagiditeloco lodoe niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa ijotawece eliodi moyopo, codaa odoɡ̶etetalo Aneotedoɡ̶oji, odaa modi, “Aniɡ̶ica me jinataɡ̶a liciagi niɡ̶ida niciagi!” \s1 Jesus eniditeta Levi me diotibece \r (Mateus 9.9-13; Lucas 5.27-32) \p \v 13 Jesus niɡ̶igotace liniogotibece weiigi. Odaa ica noiigi-nelegi jiɡ̶igo midoataɡ̶a, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axitediniwace. \v 14 Maleeɡ̶idiaa neɡ̶ewaligite, odaa ja nadi Levi, niɡ̶ijo lionigi Alfeu. Levi idiaaɡ̶i nicoteloco nibaanco aneitice me dibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi. Odaa Jesus jeɡ̶eeteta, “Anagi, aniwitibici!” Odaa Levi ja dabiditini, odaa ja diotece Jesus. \p \v 15 Jesus igo Levi liɡ̶eladi. Odaa ja nicotedini me ligiiwepodi niɡ̶ijo anodiotibece. Aaɡ̶aɡ̶a ligiiwepodi eliodi niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa meliodi oko ane daɡ̶axa me abeyacaɡ̶aɡ̶a, igaataɡ̶a eliodi niɡ̶ijo oko anodiotece Jesus. \v 16 Niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, niɡ̶ijo anida aneetege niɡ̶ijo lapo fariseutedi, onadi Jesus me ligiiwepodi niɡ̶ijo anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me niɡ̶ijoa eletidi oko aneliodi me abeyacaɡ̶aɡ̶a. Niɡ̶ijo noɡ̶onadi, odaa joɡ̶onigetiniwace niɡ̶ijo anodiotibece Jesus, moditiogi, “Igame leeɡ̶odi Ǥaniotagodi me ligiiwepodi codaa me lacipaɡ̶awepodi niɡ̶ina anodibatibigege ninyeelo ninionigi-eliodi romaanotedi, codaa me niɡ̶idi oko aninoa libeyaceɡ̶eco?” \p \v 17 Jesus ja wajipate niɡ̶ijo noɡ̶onigetiniwace niɡ̶ijo anodiotibece. Niɡ̶ijo naɡ̶a wajipatediogi, odaa jeɡ̶eetediogi, “Niɡ̶ina oko icileɡ̶egi ayopotibige dotowegi, inokina niɡ̶ina oko ane deelotika baɡ̶a yopotibige dotowegi. Odaa Ee iciagi niɡ̶ina dotowegi. Igaataɡ̶a ajanagi niɡ̶ina iiɡ̶o daɡ̶a jiniditiogi niɡ̶ina oko ane iɡ̶enaɡ̶atibigiwaji, pida janagi me jiniditiogi niɡ̶ina oko abeyacaɡ̶aɡ̶a, ane liciagi niɡ̶ina oko eelotaginadipi, amaleeɡ̶aɡ̶a odinilaatece libeyaceɡ̶eco.” \s1 Oige Jesus oigetece niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me daɡ̶a jiniodaɡ̶a meneɡ̶egi jotaɡ̶aneɡ̶enaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji \r (Mateus 9.14-17; Lucas 5.33-39) \p \v 18 Ica noko niɡ̶ijo anodiotibeci João Batista ijaaɡ̶ijo anodiotibeci fariseutedi odinatita nigigi mepaanoɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Ica oko enagitibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Niɡ̶ijo anodiotibeci João Batista ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibeci fariseutedi odinatita nigigi mepaanoɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Igame leeɡ̶odi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici me doɡ̶odinatita nigigi mepaanoɡ̶oyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji?” \p \v 19 Odaa Jesus ja niniɡ̶oditediogi, meetediogi, “Ina oko nodenigipi midi lalokegi nadoneɡ̶egi, domigodinatita nigigi ina nigini niɡ̶ijo ane wado miditaɡ̶a? Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶oyakadi modinatita nigigi! \v 20 Pida icota niɡ̶ica noko niɡ̶ini ane wado modibata, odaa onoɡ̶aticogi liwigotigi niɡ̶idi oko. Odaa niɡ̶ica noko niɡ̶idi oko nodenigipi joɡ̶odinatita nigigi. \p \v 21 Aɡ̶ica ane napade niɡ̶ina nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi daɡ̶a dapadenaɡ̶ata niɡ̶ina lipegeteɡ̶e liwai gela, igaataɡ̶a nige dinabake, odaa niɡ̶ijo lapadenaɡ̶anaɡ̶adi gela dinixigitiwage, odaa ja yaaɡ̶adi niɡ̶idi nowoodaɡ̶agi oxiiɡ̶odi anonapade, odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a eliodi laakajegi. \v 22 Aɡ̶ica ane iatinigi viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi ewacogo opake. Igaataɡ̶a niɡ̶ina viinyo gela beyagi nigoiatinigi naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi opake, odaa niɡ̶ica viinyo mina aniadi, codaa naɡ̶ada laɡ̶aaɡ̶axi icota me beyagi. Pida leeditibige moiatinigi viinyo gela naɡ̶ana laɡ̶aaɡ̶axi gela.” \s1 Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece ica anodaaɡ̶ee modeemitetigi saabado \r (Mateus 12.1-8; Lucas 6.1-5) \p \v 23 Ica noko me saabado Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece oyakagiditeloco ica nixoɡ̶otagi leyeema. Noɡ̶oyakagiditeloco, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onotegi ligecidi leyeema, onolagilatedi oyeligo. \v 24 Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi moditalo Jesus, “Digawini! Igame leeɡ̶odi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici mowo ane yolitoɡ̶odomi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi me daɡ̶a jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado?” \p \v 25-26 Pida Jesus meetediogi, “Ajawienataka me naɡ̶alomeɡ̶enitelocotiwaji niɡ̶ijo Davi aneo niɡ̶ijo jotigide, Abiatar me lacilo-sacerdotitedi. Niɡ̶ijo Davi ijaaɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedipi naɡ̶a nigodi nigigi, odaa Davi dakatio minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja yeligo nipaon niɡ̶ijoa sacerdotitedi anoibootalo Aneotedoɡ̶oji. Ǥonajoinaɡ̶aneɡ̶egi ɡ̶odoxoɡ̶o me diɡ̶ica eledi ane yakadi me yeligo niɡ̶ijo paon. Inokinoa sacerdotitedi boɡ̶oyakadi moyeligo niɡ̶ijo paon. Pida Davi baanaɡ̶a yeligo, codaa yajigotiogi niɡ̶ijoa lokaaɡ̶etedipi maɡ̶aɡ̶a oyeligo.” \p \v 27 Odaa Jesus meetediogi, “Aneotedoɡ̶oji eote niɡ̶ina saabado me yaxawa niɡ̶ina oko. Aɡ̶eote niɡ̶ina oko midokida modowediteloco niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane iiɡ̶e modowediteloco saabado. \v 28 Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ida inaɡ̶atetigi mejitece ane yakadi me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado.” \c 3 \s1 Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa beyagi libaaɡ̶adi me saabado \r (Mateus 12.9-14; Lucas 6.6-11) \p \v 1 Jesus dakatacediwece manitaɡ̶a liiakanaɡ̶axi judeutedi. Idiaaɡ̶itice ica ɡ̶oneleegiwa beyagi libaaɡ̶adi. \v 2 Onidi ica oko anoiwitalo Jesus odoletibige monadi mige icilatidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane beyagi libaaɡ̶adi me saabado, igaataɡ̶a domoɡ̶oyemaa me nilaagedi Jesus niɡ̶ina meote niɡ̶icoa ane yolitoɡ̶odomi lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado. \v 3 Odaa Jesus meeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, “Anagi digoina lodoe niɡ̶ina oko!” \v 4 Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi niɡ̶ijo oko lakapetedipi, “Amiinoa icoa lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés ane ɡ̶odiiɡ̶e me jaoɡ̶a niɡ̶ina me saabado? Domige jakataɡ̶a me jaoɡ̶a anele, oɡ̶oa domige me jaoɡ̶a ane beyagi? Domige jakataɡ̶a me jaxawanaɡ̶a niɡ̶ina oko me jaoɡ̶a lewiɡ̶a, oɡ̶oa jikanaɡ̶a me yeleo?” \p Odaa aɡ̶ica anoyatigi ligegi doɡ̶oigidi. \v 5 Odaa Jesus naɡ̶a iwitediogi, odaa ja yelatetema niɡ̶ijo oko, codaa agecaɡ̶alo leeɡ̶odi laaleɡ̶enali me daɡ̶axa me dakake. Odaa jeɡ̶eeteta niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane beyagi libaaɡ̶adi, “Ixokeni ɡ̶abaaɡ̶adi!” Niɡ̶ijo naɡ̶a ixoketice libaaɡ̶adi, odaa ja icí, ja liciagi niɡ̶ijo eledi libaaɡ̶adi. \v 6 Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ja noditicoaci, jiɡ̶igotibeci oyotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo lapo anodiotibeci inionigi-eliodi Herodes. Odoletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus. \s1 Ica noiigi-nelegi odiotece Jesus \p \v 7 Odaa Jesus naɡ̶a noditedicogi aneitedice, jiɡ̶igo lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece, igotibeci liniogotibece niweiigi Galiléia. Odaa niɡ̶ica noiigi-nelegi anodiotece. Niɡ̶ica oko oicoɡ̶oticogi nipodigi Galiléia, codaa me Judéia. \v 8 Ica eledi oko boɡ̶oicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém, codaa me nipodigi Iduméia, codaa ica eledi oko oicoɡ̶oticogi daato akiidi Jordão. Ica eledi oko oicoɡ̶oticogi nigotadi Tiro aniaa Sidom. Niɡ̶idi noiigi-nelegi enagitibeci midoataɡ̶a Jesus niɡ̶ijo noɡ̶odibodicetibige ane loenataka. \v 9 Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece moilakideti aca niwatece, meetediogi, “Alakideni naɡ̶adi niwatece ayenikamaɡ̶a deɡ̶ejigo jaxoditinigi.” Leeɡ̶odi niɡ̶ijo noiigi-nelegi eneɡ̶egi oiligice. \v 10 Codaa eliodi oko ane icilatidi, odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko eelotaginadi me diniligice, odoletibige moyakadi modibatelogo maɡ̶aɡ̶a icilatidi. \v 11 Niɡ̶ijo oko anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a noɡ̶onadi Jesus, odaa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a owo menitiniwace lodoe, codaa nacaagaɡ̶a, modi, “Jaɡ̶akamaɡ̶akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji!” \p \v 12 Odaa Jesus ja noxoɡ̶otediniwace, codaa najoitediniwace me doɡ̶oyatemati niɡ̶ica anijoa. \s1 Jesus iolatedice icoa dooze ɡ̶oneleegiwadi me liiɡ̶exedi \r (Mateus 10.1-4; Lucas 6.12-16) \p \v 13 Jesus dalaɡ̶atetedibigimece aca wetiɡ̶a, odaa jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi ane yemaa me iolatedicoace, odaa joɡ̶odiitalo. \v 14 Odaa Jesus ja iolatedicoace icoa dooze ɡ̶oneleegiwadi aneyatedigi me “Iiɡ̶exedipi”. Iolatedicoace midiaaɡ̶i mijoataɡ̶a, codaa me iiɡ̶e moyatematitedibece latematiko. \v 15 Odaa ja yajigotediogi notoetiigi moicilatidi eelotaginadi, codaa moiticoiticoace niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. \p \v 16-17 Digawini liboonaɡ̶atedi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi Jesus ane iolatedicoace: Simão anidokeyatedigi me Pedro, Tiago ijaa João ane lionigipi Zebedeu anidokoyatigi me Boanerges, amina anejinaɡ̶ata, “Lionigipi niximaɡ̶aɡ̶a”. \v 18-19 Codaa aaɡ̶aɡ̶a iolatedicoace André, Filipe, Bartolomeu, Mateus, Tomé, Tiago ane lionigi Alfeu, Tadeu, Simão ane domaɡ̶a yemaa me nideleɡ̶etiniwace romaanotedi, ijaa Judas Iscariotes ane yajigo Jesus niɡ̶idiaaɡ̶idi mijoataɡ̶a neloɡ̶ododipi. \s1 Modi Belzebu, ane diaabo, me yajigotalo notoetiigi Jesus \r (Mateus 12.22-32; Lucas 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Niɡ̶ijo Jesus niɡ̶igo liɡ̶eladi, odaa niɡ̶ica noiigi-nelegi ja dinatecoɡ̶oteetace. Odaa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶aleeɡ̶oyakadi oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me niodaɡ̶a. \v 21 Odaa litacepodi Jesus joɡ̶odibodice niɡ̶ica Jesus aneote, odaa ja noditicoaci liɡ̶eladi me lowoogo modigotalo Jesus, domoɡ̶oyadeegitedicogi liɡ̶eladi, leeɡ̶odi ica oko anodi Jesus me yetole. \p \v 22 Onidiwa icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés anoicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Niɡ̶idi modi, “Belzebu, ane lacilo niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, yajacaɡ̶adi, codaa yajigotalo notoetiigi me iticoitedicoace niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a.” \p \v 23 Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo noiigi me igotibeci odipegitalo, odaa ibake natematiko anida ane iciaceeketetege me niiɡ̶axitediniwace. Odaa meetediogi, “Igamodaaɡ̶ee Satanás me yakadi mepaa diniticoitice minitaɡ̶a oko? Ayakadi! \v 24 Nigidi inionigi-eliodi loiigi ane dawalacetiwage, odaa nigidiaa dinideletiwage, odaa loiigi icota me ma. \v 25 Nigidi dinoiigiwepodi, ane dawalacetiwage, codaa midiaa dakapetiwage, niɡ̶idi noiigi icota me ma. \v 26 Codaa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ane iiɡ̶e Satanás nige dawalacetiwage, odaa idiaa dakapetiwage, icota me ma notoetiigi Satanás, odaa aɡ̶alee diiɡ̶enataka. \p \v 27 Pida aɡ̶ica ane yakadi me dakatiwece liɡ̶eladi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa loniciweɡ̶enigi me doliceta niɡ̶inoa ane nepilidi. Idoka yakadi modolicetalo ane nepilidi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa nigodoejegi moigoetini. Odaa nigaleekoka oyakadi moyadeegi niɡ̶inoa ane nepilidi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa. \v 28 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aneotedoɡ̶oji yakadi me ixomaɡ̶ateetedice inoatawece ane latopaco libeyaceɡ̶eco niɡ̶ina oko anowote, codaa lotaɡ̶a ane beyagi modakapetege. \v 29 Pida Aneotedoɡ̶oji baadaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice niɡ̶ina oko ane beyagi modotaɡ̶atibige Liwigo Aneotedoɡ̶oji. Idioka limedi me laagedi niɡ̶ini oko.” \v 30 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me igidi leeɡ̶odi niɡ̶idi oko modi me dakatiogilo niwigo abeyaceɡ̶egi. \s1 Joɡ̶ototalo Jesus nioxoadipi ajaaɡ̶ajo eliodo \r (Mateus 12.46-50; Lucas 8.19-21) \p \v 31 Niɡ̶icotiobeci Jesus nioxoadipi ajaaɡ̶ajo eliodo. Odaa ideiticoace we niɡ̶ijo diimigi, odaa joɡ̶odienaɡ̶atalo Jesus. \v 32 Eliodi oko oyawiile Jesus, odaa moditalo, “Ǥadiodo idiaa ɡ̶anioxoadipi etidi wetice, onienaɡ̶ataɡ̶awa.” \p \v 33 Odaa Jesus ja igiditediogi, meetediogi, “Amaajo aca eiodo? Codaa amiijo ica inioxoadipi?” \v 34 Naɡ̶a niipetediogi Jesus niɡ̶ijo ane nicotiniwace anoyawiile, odaa jeɡ̶ee, “Digawini! Niɡ̶idi jiɡ̶idiaa inioxoadipi codaa me eiodo. \v 35 Igaataɡ̶a niɡ̶ina aneo Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, niɡ̶ini jiɡ̶iniaa inioxoa, iniwaalo, codaa me eiodo.” \c 4 \s1 Natematigigi ica enanaɡ̶anaɡ̶a \r (Mateus 13.1-9; Lucas 8.4-8) \p \v 1 Jesus naɡ̶a niiɡ̶axitacediniwace noiigi liniogotibece niweiigi Galiléia. Odaa eliodi oko odilapodetelogo. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece nicotedinigi le, odaa niɡ̶ijo noiigi-nelegi idiaaɡ̶i miditaɡ̶a dotiwadi liniogotibece weiigi. \v 2 Niɡ̶ijo Jesus me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo noiigi, yatemati owidi natematiko anida ane iciaceeketetege. \p Odaa meetediogi, \v 3 “Diganajipaatiwa! Ica ɡ̶oneleegiwa one yadeegi nolacidi meyateloco miditaɡ̶a lixoɡ̶otagi. \v 4 Niɡ̶ijo naɡ̶a ilaagaɡ̶aditedibece niɡ̶ijoa nolacidi inoatawece liwailidi, odaa onicoa icoa lolacidi aneniteloco naigi liniogotibece. Odaa ilaaɡ̶axodi jeɡ̶enagitibeci, joɡ̶oyelio niɡ̶ijoa lolacidi. \v 5 Icoa eletidi lolacidi onenite midiwataɡ̶a wetiadi ane deɡ̶ewi ina mica iiɡ̶o. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijoa lolacidi ja nokoloɡ̶o leeɡ̶odi me deɡ̶ewi ina mica iiɡ̶o. \v 6 Pida naɡ̶a dapicoɡ̶o aligeɡ̶e, odaa ja yalegi ijoatawece niɡ̶ijoa nawodigijedi, odaa ja yadilo, leeɡ̶odi onateciɡ̶ijoa litotitedi. \v 7 Icoa eletidi lolacidi enitedini miditaɡ̶a ipelakijadi. Odaa ipelaɡ̶a naɡ̶a ili, odaa ja iɡ̶owalaɡ̶adi lawodigijedi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa aneyatedini, odaa aika daɡ̶a etaye. \v 8 Pida icoa eletidi beɡ̶eniteloco miditaɡ̶a ica iiɡ̶o anele. Naɡ̶a nokoloɡ̶o, odaa beɡ̶ele me ili, codaa etaye. Onidateci ligegi yajigo triinta, seseenta, codaa me onaniteci taalia lolacidi leyeema.” \v 9 Odaa meetediogi Jesus, “Niɡ̶ina oko ane wajipatalo yotaɡ̶a, leeditibige me watacotece.” \s1 Jesus yatemati ane diitigi niɡ̶ijo natematigigi niɡ̶ijo enanaɡ̶anaɡ̶a \r (Mateus 13.10-23; Lucas 8.9-15) \p \v 10 Niɡ̶ijo noɡ̶opitibeci niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa onaniɡ̶iniwatece Jesus ijaaɡ̶ijo dooze anodiotibece ijaaɡ̶ijoa eletidi lokaaɡ̶etedipi anidiaaɡ̶itice oigetece anodaa diitigi niɡ̶ijo latematigo ane yatemati. \v 11 Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Aneotedoɡ̶oji ɡ̶adiolaatedicetiwaji me ikeetedaɡ̶awatiwaji anodaaɡ̶ee me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. Pida jatematitiogi natematiko anida ane jiciaceeketege niɡ̶ina ane doɡ̶oyemaa Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali. \q1 \v 12 ‘Jiɡ̶idaa leeɡ̶odi mideɡ̶ejigotiogi amaleeɡ̶aɡ̶a onadi, \q1 pida aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane jao, \q1 codaa owajipata, \q1 pida aɡ̶oyowooɡ̶odi iiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco. \q1 Odaa jiɡ̶idaa me doɡ̶oyakadi modinilaatece libeyaceɡ̶eco, \q1 odaa ayakadi Aneotedoɡ̶oji me yapitaɡ̶adi laaleɡ̶enali.’” \p \v 13 Odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Nige doɡ̶owooɡ̶oti ane diitigitiwaji niɡ̶ijo yatematigo ane jatemati, igame ɡ̶animaweneɡ̶egi mowooɡ̶oti inoa eletidi yatematiko? \v 14 Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane ilaagaɡ̶aditedibece lolacidi liciagi niɡ̶ina ane yatematitedibece nibodicetedi anele ane icoɡ̶otedicogi miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. \v 15 Initibece oko ane wajipatalo niɡ̶inoa nibodicetedi anele liciagi naigi liniogotibece. Niɡ̶ina naɡ̶a wajipata, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi Satanás ja noɡ̶a natematiko ane ideite catiwedi laaleɡ̶enali. \v 16 Odaa ina eledi oko liciagi niɡ̶ina iiɡ̶o aninoa wetiadi. Niɡ̶ina noɡ̶owajipatalo nibodicetedi anele, odibatege niɡ̶ijoa natematiko, codaa me ninitibigiwaji. \v 17 Pida niɡ̶ijo oko aɡ̶eliodi eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi liciaco niɡ̶ijoa nawodigijedi anokateciɡ̶idiwa litodi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi midiaaɡ̶i. Niɡ̶ina niɡ̶inoa ane dakaketema, codaa ina moyalomeɡ̶e niɡ̶ina eledi oko leeɡ̶odi monakato Aneotedoɡ̶oji, odaa niɡ̶idi oko joɡ̶oika monakato Aneotedoɡ̶oji. \v 18 Ina eledi oko liciagi niɡ̶ina iiɡ̶o aninaa ipelaɡ̶a. Owajipatalo nibodicetedi anele. \v 19 Pida oigecaɡ̶aleɡ̶e niɡ̶inoa aninoatigi digoina iiɡ̶o, odaa daɡ̶axa moyemaa dinyeelo, codaa oyemaa niɡ̶inoa anicinoa mepoka oyakadi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee, liciagi niɡ̶inoa nawodigijedi ane yapoɡ̶oditini ipelaɡ̶a, odaa inoatawece niɡ̶inoa anoyemaa mowote aika me ili Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a catiwedi laaleɡ̶enali, odaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a aiigi ane lakataɡ̶a. \v 20 Pida ina eledi oko baɡ̶a liciagi niɡ̶ijo iiɡ̶o anele. Niɡ̶idi oko odibatege nibodicetedi anele, odaa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a iigi lakataɡ̶a niɡ̶idi oko, odaa liciagi metaye niɡ̶ijoa lolacidi anoyajigo ligegi anidiwa triinta, seseenta codaa me onaniteci taalia lolacidi.” \s1 Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece nilokokena Aneotedoɡ̶oji \r (Lucas 8.16-18) \p \v 21 Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, meetediogi, “Domigica ane yalegi noledaɡ̶axi odaa yapoɡ̶oditeloco baalida, oɡ̶oa domigetaɡ̶a ixotiwece nipe le? Aɡ̶ica! Pida oyalegi naɡ̶ana noledaɡ̶axi, odaa onanyoketi ditibigimedi. \v 22 Odaa aɡ̶ica ane dinaɡ̶aditi ane daɡ̶a yeloɡ̶oteloco. Codaa inoatawece ane dinaɡ̶aditedini, icota monadi niɡ̶ina oko. \v 23 Niɡ̶ina oko anowajipatalo yotaɡ̶a leeditibige mowatacotece.” \p \v 24 Meetediogi Jesus, “Niɡ̶ina baɡ̶a owookoni niɡ̶ina majipaatalo yotaɡ̶a. Anemiita niɡ̶ina eledi oko, odaa jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶a igotedaɡ̶awatiwaji Aneotedoɡ̶oji, odaa eliodi niɡ̶ica ane yajigote niɡ̶ina oko anowatacotece latematiko. \v 25 Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji daɡ̶axatace meliodi ane yajigote niɡ̶ina oko anoyiwaɡ̶adi. Pida niɡ̶ina oko ane diɡ̶ica eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, Aneotedoɡ̶oji noɡ̶a niɡ̶ijo onateciɡ̶ini anida minitaɡ̶a.” \s1 Natematigigi icoa lolacidi \p \v 26 Jesus mee, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko, liciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa aneyatedini nolacidi miditaɡ̶a iiɡ̶o ane ibinie. \v 27 Niɡ̶ina neɡ̶enoale diote, odaa nicotini niɡ̶ina naɡ̶a noko, odaa niɡ̶ijoa nolacidi ja nokoloɡ̶o codaa me ili, pida ayowooɡ̶odi niɡ̶ica anodaaɡ̶ee me ili. \v 28 Iiɡ̶o eo me ili nawodigijedi. Odoejegi nokoloɡ̶o nawodigijegi, nigidiaaɡ̶idi ja daxoditice ligecidi. Odaa nigidiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a nodi lolacidi. \v 29 Niɡ̶ina neɡ̶ei niɡ̶inoa ligecidi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja nakagidi yatita nodaajo, leeɡ̶odi jiɡ̶icota noko me nopilaɡ̶aditedio lawodigijedi.” \s1 Natematigigi aca lolacawaana “mostaada” \r (Mateus 13.31-32, 35; Lucas 13.18-19) \p \v 30 Eɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me dotaɡ̶a, mee, “Igamigodaaɡ̶ee nige iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko? Amigida ica natematigo ane jiciaceeketege me jakadi me jatemati? \v 31 Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji niɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko, liciagi naɡ̶ana lolagi mostaada. Niɡ̶ina moyateloco niɡ̶ina iiɡ̶o, naɡ̶ani lolagi daɡ̶axa me lionawaana liwigotigi niɡ̶inoa eletidi lolacidi. \v 32 Pida nigidiaaɡ̶idi nigoyatini naɡ̶ajo lolagi, odaa ili yayoketicoace niɡ̶ijoa eletidi nawodigijedi. Codaa libiwedi daɡ̶axa me nelecoli, odaa ilaaɡ̶axodi owote libatoli odiwaletigi laamotiidi.” \p \v 33 Niɡ̶ijo Jesus me yatematitediogi niɡ̶ijo oko nibodicetedi anele, ibake owidi natematiko anida ane iciaceeketetege liciagi niɡ̶ijoa natematiko baanaɡ̶a yatematitediogi. Inoka eetetece niɡ̶ina anoyakadi moyowooɡ̶odi niɡ̶ina oko. \v 34 Codaa adatematikatediogi me daɡ̶a ibaketeda natematigo anida ane iciaceeketege. Pida niɡ̶ina noɡ̶okiniwatece ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa Jesus ja yeloɡ̶oditediogi niɡ̶ica ane diitigi ijoatawece niɡ̶ijoa ane diiɡ̶axinaɡ̶atetece. \s1 Jesus yamaketedini niwocotaɡ̶a \r (Mateus 8.23-27; Lucas 8.22-25) \p \v 35 Niɡ̶ijo noko naɡ̶a dawike, Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Iniɡ̶a daato weiigi.” \v 36 Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶oyaladi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa joɡ̶oyadeegi Jesus catinedi niwatece niɡ̶ijo aneetedi naɡ̶a ika me datematika, odaa jiɡ̶igotibeci. Odaa ijoa eletidi niwateceli joɡ̶odiotece. \p \v 37 Pida codaaɡ̶ida noɡ̶onenagi ica niwocotaɡ̶a. Odaa niɡ̶icoa ebekadi nelecoli ja yalaketedibigeloco naɡ̶ajo niwatece, odaa naɡ̶ajo niwatece ja domaɡ̶a nolee ninyoɡ̶odi. \v 38 Pida idiaa Jesus oneote lakaalaɡ̶adi, odaa ja diote digoida lowiditice naɡ̶ajo niwatece. Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyojietelogo, odaa moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, aɡ̶ica mawiitioɡ̶oji? Niɡ̶ida moko ja jaaɡ̶a!” \p \v 39 Odaa Jesus jiɡ̶itedibige, odaa ja yamaketedini niocodi, codaa meetediogi ebekadi, “Anotokitiniwaci!” Odaa niocodi ja damatini, odaa ijoatawece damatiniwace. \v 40 Odaa Jesus meetediogi, “Igaamee ina madoiitiwaji? Igame leeɡ̶odi me deɡ̶ewi me iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji?” \p \v 41 Odaa eliodi modoitalo Jesus niɡ̶ijo anodiotibece leeɡ̶odi niɡ̶ijo loenatagi. Odaa dinigetiwage, modi, “Amiidoa icoa ɡ̶oneleegiwa? Igaataɡ̶a codaa me niocodi inaa ebekadi oyiwaɡ̶adi!” \c 5 \s1 Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi \r (Mateus 8.28-34; Lucas 8.26-39) \p \v 1 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece naɡ̶a diɡ̶etita daato niweiigi Galiléia, odaa joɡ̶otota miditaɡ̶a nipodigi ane liɡ̶eladi noiigi geraseenotedi. \v 2 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a waxoditedice naɡ̶ajo niwatece, aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja noditice ica ɡ̶oneleegiwa icoɡ̶otiwece apiiɡ̶o, odaa jiɡ̶icotalo Jesus. Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi. \v 3 Ja liɡ̶eladi minitaɡ̶a apiiɡ̶o midiwataɡ̶a lawimaɡ̶ajetedi-wetiadi anoyatedice niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a. Aonaɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me niwilo niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ina moibake galeena moigoetini. \v 4 Onelioditibece niɡ̶ina modibata, odaa joɡ̶oigoe libaaɡ̶atedi, codaa me loɡ̶onaka oyatita galeena, pida idioka limedi me nakagidi niɡ̶icoa galeenatedi, eote laɡ̶aagetedawaanaɡ̶a. Codaa aɡ̶aleeɡ̶ica ane yakadi me yajacaɡ̶adi, leeɡ̶odi ja daɡ̶axa me yoniciwadi. \v 5 Inoatawece nokododi codaa minoatawece enoaleli igoteloco apiiɡ̶o codaa midiwa wetiadi, dapaawetibece, codaa dinanacilotidita wetiɡ̶a. \p \v 6 Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a naditege Jesus, walokoditege, odaa jeɡ̶enitinigiiɡ̶o lodoe Jesus. \v 7 Odaa dapaawe, meetalo, “Aɡ̶ica anejitaɡ̶agi, Jesus. Jaɡ̶akamaɡ̶akaami Lionigi Aneotedoɡ̶oji, Aneotedoɡ̶oji aninoatawece notoetico. Jibake Liboonaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji me jipokotaɡ̶awa me daɡ̶a adiloikatiti.” \v 8 Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a leeɡ̶odi maleedaɡ̶a dotaɡ̶a, Jesus jaɡ̶aɡ̶a dotaɡ̶a, meeteta, “Niwigo abeyaceɡ̶egi, anotitice niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa!” \v 9 Odaa Jesus ja ige niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, meeteta, “Igame ɡ̶aboonaɡ̶adi?” Odaa ja igidi, mee, “Iboonaɡ̶adi ‘Eliodi oko’! Leeɡ̶odi moko eliodi.” \v 10 Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi eliodi me dipokotalo Jesus me daɡ̶a iticoitedicoace me iiɡ̶e moyaladi niɡ̶idi nipodigi. \p \v 11 Digoida maditaɡ̶a naɡ̶aca wetiɡ̶a onini ica lapo nigidagiwadi, niodaɡ̶a. \v 12 Odaa ijoatawece niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a eliodi modipokotibigalo Jesus, moditalo, “Ǥodikaneɡ̶egi me iniɡ̶a jakaɡ̶atiogilo nigidagiwadi.” \v 13 Odaa Jesus ja ikatedicoace me igotibeci, odaa niɡ̶ijoa niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ja noditicoaci mijotaɡ̶a niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa, odaa joɡ̶odakatiogilo nigidagiwadi. Odaa ijotawece niɡ̶ijo lapo nigidagiwadi walediticogi midataɡ̶a wakagi iiɡ̶o, odaa daxaboketiniwace, joɡ̶oceɡ̶aɡ̶a miditaɡ̶a weiigi. Onijoa iniwata miili nigidagiwadi. \p \v 14 Odaa niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi anoyowie nigidagiwadi ja ialeticoace. Odaa joɡ̶oyatematitedibece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a, codaa me niɡ̶inoa nipodaɡ̶a anototalo. Odaa eliodi oko igotibeci oiwi niɡ̶ica niciagi. \v 15 Niɡ̶ijo noɡ̶ototalo Jesus, odaa joɡ̶onadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anodakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Odaa eliodi me doitibigiwaji niɡ̶ijo noɡ̶onadi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me nicoti, codaa me dinixo, codaa aɡ̶alee yetole. \v 16 Niɡ̶ijo anonadi niɡ̶ijo niciagi oyatematitedibece anodaaɡ̶eeteda niɡ̶ijoa nigidagiwadi, codaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ane dakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. \v 17 Odaa joɡ̶odipokotalo Jesus me noditedice niɡ̶idi niiɡ̶o. \p \v 18 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece mopi, niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa anijo modakatiogi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a dipokotibigalo Jesus me domaɡ̶a yemaa me lixigaɡ̶awa. \v 19 Pida Jesus ayemaa daɡ̶a yadeegi, odaa meeteta, “Emii, opilitacicogi ɡ̶adiɡ̶eladi, odaa atematiitiogi ɡ̶adoiigiwepodi niɡ̶ica Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji meote eliodi aneletaɡ̶adomi, codaa eliodi me ɡ̶adiwikodeni.” \v 20 Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa joɡ̶opi, igo miditaɡ̶a nipodigi ane liboonaɡ̶adi “Deez nigotadi”, odaa yatematitibece ijoatawece niɡ̶icoa Jesus aneotetema. Odaa ijotawece niɡ̶ijo oko eliodi moyopo. \s1 Jairo dipokotalo Jesus me icilatidi liona \r (Mateus 9.18-19; Lucas 8.40-42) \p \v 21 Jesus naɡ̶a diɡ̶etacedita daato weiigi. Odaa ica noiigi-nelegi dinatecoɡ̶oteetelogo liniogotibece weiigi. \v 22 Onida ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Jairo one eledi lacilo liiakanaɡ̶axi judeutedi manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotaɡ̶a. Jairo lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Niɡ̶ijo naɡ̶a nadi Jesus, odaa dakagitini lodoe. \v 23 Odaa eliodi me dipokotalo Jesus, meetalo, “Jaɡ̶adiaa ionawaana ja doletibige me yeleo. Anagi, ipekeniteloco ɡ̶abaaɡ̶atedi amaleeɡ̶aɡ̶a icí me deelotika, codaa amaleeɡ̶aɡ̶a iwoko némaɡ̶a!” \v 24 Odaa Jesus jiɡ̶igo lixigaɡ̶awa Jairo. \s1 Jesus icilatidi aca iwaalo awodina \r (Mateus 9.20-22; Lucas 8.43-48) \p Eliodi oko lixigaɡ̶awepodi Jesus codaa diniligice. \v 25 Onajo liwigotigi niɡ̶ijo oko aca iwaalo awodina. Joneɡ̶eote dooze nicaaɡ̶ape me leelotagi. \v 26 Eliodi migotece dotowexedi, yaaɡ̶adi icoatawece ninyeelo. Codaa eliodi me dawikode me diniwakateetibece, pida aɡ̶ica ane dinilatece, pida jeɡ̶epaanaɡ̶a deelotika. \v 27 Niɡ̶ijo naɡ̶a dibodice moyalaɡ̶atalo Jesus, odaa dakatiogi liwigotigi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa nowidila Jesus, odaa dibatece nijayogo Jesus. \v 28 Leeɡ̶odi meetibige le, “Nige jakadi mokexaa jiba-aatece nijayogo, odaa ja idici.” \p \v 29 Odaa ewi niɡ̶ijo naɡ̶a dibatece nijayogo Jesus, aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijoa lawodi ja wakagitege, odaa ja deemitetece lolaadi naɡ̶a icí. \v 30 Naɡ̶ajo lakata Jesus yowooɡ̶odi me noditice midoataɡ̶a loniciwaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji ane icilatidi naɡ̶ajo iwaalo, odaa naɡ̶a nawiilitetetege niɡ̶ijo lapo-nelegi, odaa ja digika, meetediogi, “Amiijo ica ane dibatece inijayogo?” \p \v 31 Odaa niɡ̶ijo anodiotibece moditalo, “Igame leeɡ̶odi ina magikani mica ane dibataɡ̶aloco, aɡ̶anati minatawece niɡ̶ina oko etiɡ̶adiligiceni?” \p \v 32 Pida Jesus niipete liwailidi me doletedibige me nadi niɡ̶ica ane dibatece nijayogo. \v 33 Odaa naɡ̶ajo iwaalo jeɡ̶enagi lodoe, odaa yamaɡ̶atedini lokotidi, igaataɡ̶a yowooɡ̶odi mijo ane deemitetece lolaadi. Odaa dawigice, doi, odaa ja yatematitalo Jesus ijoatawece niɡ̶ijoa baanaɡ̶a ixomaɡ̶ateetedice. \v 34 Odaa Jesus meeteta, “Iona, ja ɡ̶adicili leeɡ̶odi manakatoni Aneotedoɡ̶oji. Emii, odaa jinaɡ̶alee adinigecaɡ̶aleɡ̶eni. Igaataɡ̶a ewi naɡ̶a ɡ̶adicili.” \s1 Jesus yewikatiditace Jairo liona \r (Mateus 9.23-26; Lucas 8.49-56) \p \v 35 Jesus eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a neɡ̶enotibeci ica oko oicoɡ̶oticogi liɡ̶eladi Jairo, niɡ̶ijo lacilo niiakanaɡ̶axi. Odaa joɡ̶owo leemidi Jairo, modita, “Ǥadiona ja yeleo. Aɡ̶alee leeditibige daɡ̶a anigiwocitedice niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a.” \v 36 Odaa niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a wajipate lotaɡ̶a niɡ̶ijo oko, odaa meeteta Jairo, “Jinaɡ̶adoii, pida anakatoni nimaweneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji.” \v 37 Odaa Jesus aɡ̶ica ane ikatedio me lixigaɡ̶awa, pida ijoka yadeegiteda Pedro, ijaaɡ̶ijo itoataale dinioxomigipi Tiago ijaa João me lixigaɡ̶awepodi. \v 38 Niɡ̶ijo niɡ̶icotiobeci Jairo liɡ̶eladi, odaa Jesus ja nadi niɡ̶ijo ninyaaɡ̶a, igedi me nacaagaɡ̶ateloco. \v 39 Niɡ̶ijo naɡ̶a dakatediwece diimigi, odaa meetediogi, “Igaameni macaagetibecetiwaji, codaa mawiite inoa ɡ̶adayaageɡ̶eco? Naɡ̶adi nigaanawaana ayeleo, pida diote.” \p \v 40 Odaa niɡ̶ijo noiigi joɡ̶oyame. Odaa Jesus ja iiɡ̶e mijotawece noditicoaci. Odaa ja leyakawepodi eliododipi naɡ̶adi nigaanawaana, ijaaɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa dakatediwece catiwedi aneitice lolaadi naɡ̶adi nigaanawaana, anidiwa dooze nicaaɡ̶ape. \v 41 Odaa Jesus naɡ̶a dibatedigi libaaɡ̶adi, meeteta, “Talitá cumi!” amina anejinaɡ̶ata “Nigaanawaana, adabititini!” \p \v 42 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo nigaanawaana ja dabiditini, odaa jeɡ̶ewaligi. Pida eliodi me nawelatibigiwaji, codaa moyopo niɡ̶ijo anonadi. \v 43 Odaa Jesus ja najoitacediniwace me doɡ̶oyatemati niɡ̶ida niciagi. Odaa ja diiɡ̶enatakate mowo liweenigi naɡ̶ajo nigaanawaana. \c 6 \s1 Niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Nazaré aɡ̶onakato Jesus \r (Mateus 13.53-58; Lucas 4.16-30) \p \v 1 Jesus naɡ̶a noditedice niɡ̶ijo aneite, odaa joɡ̶opitedicogi manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece. \v 2 Odaa niɡ̶ica naɡ̶a saabado, jiɡ̶igo mani liiakanaɡ̶axi judeutedi, odaa ja dowicenaɡ̶a me diiɡ̶axinaɡ̶a. Odaa eliodi niɡ̶ijo oko ane yatecoɡ̶o oyopo niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo lotaɡ̶a Jesus, odaa dinigetiwage, modi, “Igamige niiɡ̶axinaɡ̶adi me diniiɡ̶axitetece niɡ̶inoa liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco? Amigijo ica ane yajigotalo lixakedi? Igamigodaaɡ̶ee me yakadi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi? \v 3 Niɡ̶idoa me jowooɡ̶otaɡ̶a geme gapinteelegi, codaa lionigi Maria, nioxoa Tiago, José, Judas ijaa Simão. Idiaa niwaalepodi inaa liɡ̶eladi digoina.” Odaa aɡ̶ele modibatege Jesus. \p \v 4 Pida Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina oko idioka limedi modeemitetibige niɡ̶ina anoyeloɡ̶oditedibece lowooko Aneotedoɡ̶oji. Pida inoka doɡ̶odeemitetibige niɡ̶ina niɡ̶eladimigipitigi manitaɡ̶a epaa nigotaɡ̶a, idiaa litacepodi, codaa me loiigiwepodi.” \p \v 5 Odaa Jesus ayakadi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi nelecoli manitaɡ̶a naɡ̶ani epaa nigotaɡ̶a. Idokida me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi onateciɡ̶idiwa eelotaginadi me nicilatiditedini. \v 6 Codaa Jesus eliodi me yopo leeɡ̶odi me doɡ̶onakatoteda. \s1 Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece moyatematitibece nibodicetedi anele \r (Mateus 10.5-15; Lucas 9.1-6) \p Odaa Jesus jiɡ̶igotetece nigotadawaanaɡ̶a niɡ̶idi nipodigi, codaa niiɡ̶axitediniwace oko. \p \v 7 Odaa eniditediogi niɡ̶ijo dooze anodiotibece, odaa ja iiɡ̶e migotibeci itoataaletibece oyatematitedibece nibodicetedi anele. Maleediɡ̶igotibeci, odaa ja yajigotediogi notoetiigi moyakadi moiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. \v 8 Codaa meetediogi me diɡ̶icata anonibatine me wiajeeɡ̶a. Ijoka yajoitetece moyadeegi ligiilaɡ̶adi. Pida aika doɡ̶owo oyadeegi liawogo, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nixacoola, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a dinyeelo catinedi ninyeelaɡ̶axi anonigoetigi. \v 9 Odaa iiɡ̶etediogi modinixotinigi liwelatedi, codaa moyadeegi onadateci nitoonicogo. \v 10 Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jeɡ̶eetediogi, “Nigakaatiwecetiwaji anigini diimigi me idiaaɡ̶onitice, odaa idiaaɡ̶onitice minitaɡ̶a nigepaa limedi manotitice naɡ̶ani nigotaɡ̶a. \v 11 Nige deɡ̶ele modibataɡ̶agitiwaji anigidi niɡ̶eladimigipi, codaa nige doɡ̶oyemaa mowajipatalo ɡ̶adatematiko, odaaɡ̶opili. Niganotiticogitiwaji we, odaa iticiɡ̶i amoɡ̶o midoa ɡ̶awelatedi me ikeenitiogi mepaa icoɡ̶otiogi. Ejitaɡ̶awa niɡ̶ica noko nigicota nige iloikatidi Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina oko leeɡ̶odi libeyaceɡ̶eco, iloikatidi niɡ̶idi oko caticedi niɡ̶ijo niɡ̶eladimigipitigi nigotaɡ̶a Sodoma ajaa Gomorra leeɡ̶odi niɡ̶ijo oko daɡ̶axa minoa libeyaceɡ̶eco.” \p \v 12 Odaa niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci, oyatematitiogi inatawece oko me leeditibige modinilaatece libeyaceɡ̶eco. \v 13 Codaa moiticoitedice owidi niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a. Codaa moyatikoleteloco lajidi oliveira lacilo eliodi oko eelotaginadi, odaa joɡ̶onicilatiditiniwace. \s1 Lemeɡ̶egi João Batista \r (Mateus 14.1-12; Lucas 9.7-9) \p \v 14 Herodes niɡ̶ijo inionigi-eliodi dibodicetalo icoatawece niɡ̶icoa Jesus loenataka, leeɡ̶odi niɡ̶eladimigipitigi owidi nigotadi oyalaɡ̶atalo. Onica ica oko anodi, “Niɡ̶idoa João Batista Aneotedoɡ̶oji ja yewikatiditace. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mida notoetiigi meote niɡ̶inoa ɡ̶odoxiceɡ̶etedi.” \v 15 Pida ica eledi oko modi, “Niɡ̶idoa Elias.” Odaa ica eledi modi, “Niɡ̶idoa anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko, niɡ̶ijo baanaɡ̶a nigo niɡ̶ijo jotigide!” \p \v 16 Pida niɡ̶ijo Herodes naɡ̶a wajipatibece moyalaɡ̶atalo niɡ̶ica oko, moditece Jesus, odaa mee, “Ee mejimewi niɡ̶idaaɡ̶ida João Batista, niɡ̶ijo ane jiiɡ̶enatakata moyakagiditice lotoinaɡ̶adi. Ja yewiɡ̶atace!” \p \v 17 Igaataɡ̶a Herodes jiɡ̶ijaa diiɡ̶enatakata moigoetini João, odaa joɡ̶oixotiwece niwiloɡ̶onaɡ̶axi. Eo niɡ̶ida anigota João leeɡ̶ote Herodias, naɡ̶ajo lodawa Filipe, niɡ̶ijo nioxoa iniaaɡ̶ini Herodes. Herodes dibanoonaɡ̶atece Herodias. \v 18 Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi João midioka limedi meetibiga Herodes, “Liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji yolitaɡ̶adomi me ɡ̶adodawa ɡ̶anioxoa lodawa.” \p \v 19 Odaa Herodias eliodi me yelatema João, domaɡ̶a yemaa daɡ̶a yeloadi. Pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi. \v 20 Igaataɡ̶a Herodes doita João, leeɡ̶odi yowooɡ̶odi João me ɡ̶oneleegiwa ane iɡ̶enaɡ̶a ane dibatema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji. Odaa Herodes aika diɡ̶ica João ninyaagi. Herodes lemaanigi me wajipata João, pida niɡ̶ijo naɡ̶a wajipatalo lotaɡ̶a, eliodi me doɡ̶owikomata, aɡ̶alee yowooɡ̶odi niɡ̶ica anee. \p \v 21 Pida jiɡ̶icota ica noko Herodias me yakadi nimaweneɡ̶egi meo ane beyagitema João. Niɡ̶ica noko me nakatio lanikegi Herodes. Odaa Herodes jeɡ̶eo nalokegi, ja nodetiogi niɡ̶ijo ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa lacilodi iodaɡ̶awadi codaa me niɡ̶eladimigipitigi ane ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a nipodigi Galiléia. \v 22 Odaa aca liona Herodias ja dakatiwece aneiticoace me nalooɡ̶o, odaa ja dinibaile. Herodes ijaaɡ̶ijo lodenigipi eliodi moyemaa nibaileɡ̶eco. Odaa inionigi-eliodi Herodes meeta naɡ̶ajo awicije, “Anipokitiwa niɡ̶ica anemaani, odaa jajigotaɡ̶awa.” \v 23 Odaa jeɡ̶eo ligegitege, meeta, “Okanicodaaɡ̶ica ananipokitiwa, jajigotaɡ̶awa, codaa me liwai inatawece niɡ̶ina ane jiiɡ̶e.” \p \v 24 Odaa naɡ̶ajo awicije ja noditice, odaa jiɡ̶igo ige naɡ̶ajo eliodo, meeta, “Amiini ica ane jipokotigi?” Odaa niniɡ̶odi, meeta, “Ipokita lacilo João Batista.” \p \v 25 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi naɡ̶ajo awicije ja yediiɡ̶a me dakatacio minitaɡ̶a inionigi-eliodi, odaa meeta, “Jemaa lacilo João Batista exakitinigi ɡ̶inogo niɡ̶ina natigide.” \p \v 26 Odaa niɡ̶ijo inionigi-eliodi eliodi magecaɡ̶alo. Pida ayemaa me anojicetema naɡ̶ajo awicije leeɡ̶odi jeɡ̶eo ligegitege, codaa leeɡ̶odi niɡ̶ijo nodenigipi moiwita. \v 27 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja iiɡ̶e onijoteci niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi migo manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi me yakagiditice lotoinaɡ̶adi João. Odaa niɡ̶ijo iodaɡ̶awa jiɡ̶igo, odaa ja yakagiditice João lotoinaɡ̶adi manitaɡ̶a niwiloɡ̶onaɡ̶axi. \v 28 Odaa ja nadeegi João lacilo yexaɡ̶atinigi ɡ̶inogo, odaa ja yajigota naɡ̶ajo awicije. Odaa naɡ̶ajo awicije jiɡ̶igo yajigota naɡ̶ajo eliodo. \v 29 Niɡ̶ijo noɡ̶odibodiceta niɡ̶ijo anodiotibeci João niɡ̶ida niciagi, jiɡ̶igotibeci aneitice, odaa joɡ̶oyadeegi lolaadi João, monaligitini. \s1 Jesus niodeɡ̶etedini ica noiigi-nelegi \r (Mateus 14.13-21; Lucas 9.10-17; João 6.1-14) \p \v 30 Niɡ̶ijoa dooze ɡ̶oneleegiwadi ane iiɡ̶e Jesus moyatemati latematigo naɡ̶a dopitibeci, odaa joɡ̶oyatematitalo Jesus ijoatawece loenataka codaa ane odiiɡ̶axinaɡ̶atece. \v 31 Odaa Jesus meetediogi, “Anagi! Iniɡ̶a mokomokoko miditaɡ̶a nipodigi ane daxixe ane diɡ̶ica niɡ̶eladimigipi me inipenakawaanigi.” Leeɡ̶odi eliodi oko igotibeci miditaɡ̶a, inaaɡ̶eledi baanaɡ̶a dopitibeci, odaa Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶aleeɡ̶ica nimedi me niodaɡ̶a. \v 32 Odaa joɡ̶owaxoditinigi aca niwatece, odaa ijokijo migotibeci miditaɡ̶a nipodigi ane daxixe, ane diɡ̶ica oko. \p \v 33 Pida eliodi oko onadi niɡ̶ijo naɡ̶a noditicoaci, codaa oyowooɡ̶odi niɡ̶ijaaɡ̶ijo. Odaa niɡ̶ijo oko waleditece liniogotibece weiigi. Niɡ̶ica oko oicoɡ̶oticogi inoatawece ane nigotadawaanaɡ̶a, odaa odoejedipi mototicogi ane diitedicogi Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece. \v 34 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a waxoditedice naɡ̶ajo niwatece, odaa ja nadi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa eliodi me iwikodetediogi, leeɡ̶odi iciaceeketetege niɡ̶inoa waxacocoli ane diɡ̶ica nowienoɡ̶odi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo oko, codaa owidi niɡ̶icoa ane iiɡ̶axitetece. \p \v 35 Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me dawike, niɡ̶ijo anodiotibece Jesus jiɡ̶igotibeci midoataɡ̶a, odaa moditalo, “Niɡ̶ina nipodigi anejonaɡ̶a aɡ̶ica niɡ̶eladimigipi codaa ja ɡ̶ocidi. \v 36 Iiɡ̶eni niɡ̶ina noiigi mopitibeci, amaleeɡ̶aɡ̶a igotibeci niɡ̶inoa bajeendatedi inaaɡ̶inoa nigotadawaanaɡ̶a modinoojetetibige liweenigi.” \p \v 37 Pida Jesus ja igidi, meetediogi, “Akamaɡ̶akaamitiwaji ajicitiogi anoyeligo niɡ̶ina noiigi!” Odaa niɡ̶ijo anodiotibece moditalo, “Okomoɡ̶oko jinoojeteeɡ̶atibige paon anoyeligo? Igaataɡ̶a loojedi dibata iniwata-taalia beexotedi, ane loojedi oito epenaitedi me jibaaɡ̶a!” \p \v 38 Odaa Jesus meetediogi, “Digemii awini! Igame liwokodi ɡ̶anipaontedi?” Odaa jiɡ̶igotibeci oiwi, odaa moditalo, “Idiwa onexaa ciinco paontedi idiaaɡ̶idiwa itiodataale noɡ̶ojedi.” \p \v 39 Odaa Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi-nelegi me dilapodetibece me nicotiniwace miditaɡ̶a nadegocawaanigi. \v 40 Odaa ja nicotiniwace ini lapo anidiwa onaniteci taalia oko, iniaaɡ̶eledi lapo onidiwa meya-taalia oko. \v 41 Odaa Jesus ja dibatetege niɡ̶ijoa ciinco paontedi ijaaɡ̶ijoa itiwataale noɡ̶ojedi, naɡ̶a iwitedibigimece ditibigimedi, odaa ja diniotagodeteta Aneotedoɡ̶oji. Odaa ja inoketedigi liwigotigi niɡ̶ijoa paontedi, odaa yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi. Odaa jaɡ̶aɡ̶a ninoketedini niɡ̶ijoa noɡ̶ojedi, odaa joɡ̶oyajigotiogi niɡ̶idi oko. \v 42 Odaa iditawece niɡ̶idi oko niodaɡ̶a, codaa nitiminaɡ̶a. \v 43 Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶onoleenaɡ̶adi dooze etacani liwailidi niɡ̶ijoa paontedi ijaaɡ̶ijoa noɡ̶ojedi ane iiɡ̶otedice anoyapitelogo niɡ̶ijo oko. \v 44 Onicoa ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi ane niodaɡ̶a, pida baadoɡ̶onilaɡ̶adi nigaanigipawaanigi idiaa iwaalepodi anaɡ̶aɡ̶a niodaɡ̶a. \s1 Jesus ewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi \r (Mateus 14.22-33; João 6.15-21) \p \v 45 Aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece mowaxoditinigi naɡ̶ajo niwatece me dinewadetibigiwaji manitaɡ̶a nigotakawaana ane liboonaɡ̶adi Betsaida ane idei daato weiigi. Iiɡ̶e me igotibeci, niɡ̶ijo naɡ̶a ibodetediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. \v 46 Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a ibodetediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi, Jesus jiɡ̶igo manitaɡ̶a aca wetiɡ̶a me yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. \v 47 Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me dalimeti aligeɡ̶e, naɡ̶ajo niwatece ideitice liwigotinigi niɡ̶ijo weiigi, idaa Jesus neniɡ̶idoatece digoida daato weiigi. \v 48 Pida naditediogi niɡ̶ijo anodiotibece me dinoniciwaɡ̶aditibigiwaji me nolaakanaɡ̶a, leeɡ̶odi odiitege niocodi. Niɡ̶ijo naɡ̶a ixomaɡ̶atedice iniwatadaɡ̶ani lakata me nigoitijo, maleedaɡ̶a yeloɡ̶otigi, Jesus jiɡ̶igo miditaɡ̶a. Ewaligitedeloco ninyoɡ̶odi, odaa domaɡ̶a yewegitedijo. \v 49 Niɡ̶ijo noɡ̶onadi Jesus mewaligitedeloco ditibigimedi ninyoɡ̶odi, odaa odiletibige daɡ̶a niwigo, odaa napaawaɡ̶ateloco. \v 50 Nacaagaɡ̶ateloco leeɡ̶odi iditawece onaditege, odaa eliodi me doitibigiwaji. Pida aɡ̶ica daɡ̶a leegi Jesus meetediogi, “Eloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji! Jeɡ̶emeɡ̶ee! Jinaɡ̶adoiitiwaji!” \v 51 Odaa ja waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece, odaa niɡ̶ijo niocodi ja notokoti. Eliodi me nawelatibigiwaji, codaa aɡ̶aleeɡ̶oyowooɡ̶odi anee. \v 52 Igaataɡ̶a aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica notoetiigi, idaaɡ̶ee monadi niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi aneote naɡ̶a yowidaɡ̶atee niɡ̶ijoa paontedi, leeɡ̶odi me dakake laaleɡ̶enali. \s1 Jesus icilatidi eliodi oko eelotaginadi miditaɡ̶a nipodigi Genesaré \r (Mateus 14.34-36) \p \v 53 Niɡ̶ijo naɡ̶a diɡ̶etitacicoace daato weiigi, odaa joɡ̶otota nipodigi Genesaré, odaa joɡ̶oigoetini naɡ̶ajo niwatece liniogotibece weiigi. \v 54 Niɡ̶ijo naɡ̶a waxoditicoace naɡ̶ajo niwatece, aɡ̶ica daɡ̶a leegi, niɡ̶ijo oko joɡ̶oyowooɡ̶oditege Jesus. \v 55 Odaa joɡ̶owalediteloco iditawece nipodigi, onadeegitalo niɡ̶inoa eelotaginadi, niɡ̶ina baanaɡ̶a odiwoteloco nipe. Oyadeegiticogi niɡ̶ijo anodi migotetece Jesus. \v 56 Odaa Jesus igotetedeloco niɡ̶icoa nigotadawaanaɡ̶a, nigotadi codaa me nipodaɡ̶a. Icoatawece niɡ̶icoa ane licoli, odaa idiaaɡ̶oyaticoace niɡ̶ijoa eelotaginadi aneitice niɡ̶ina oko me dakapetibigiwage, odaa niɡ̶ijo oko odipokotalo Jesus me ika niɡ̶ijoa eelotaginadi mokexaa odibateloco laxabi nijayogo. Odaa ijotawece niɡ̶ijo eelotaginadi anodibateloco nijayogo ja nicilaɡ̶a. \c 7 \s1 Liiɡ̶axinaɡ̶aneɡ̶eco laamipi judeutedi niɡ̶ica jotigide \r (Mateus 15.1-9) \p \v 1 Niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijoa icoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés oicoɡ̶oticogi nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa oyatecoɡ̶otelogo Jesus. \v 2 Onadi anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anodiotibece Jesus moyeligo paon me doɡ̶oiwilegiteda libaaɡ̶atedi, odaa joɡ̶odinapeteɡ̶etege, leeɡ̶odi baɡ̶a lakatigi niɡ̶ijoa fariseutedi mecoɡ̶otace niwilecaɡ̶a nigepaa nige niodaɡ̶a. \p \v 3 Leeɡ̶odi niɡ̶ijoa fariseutedi codaa miditawece noiigi judeutedi odioteci lakatigi niɡ̶ica laamipi. Aɡ̶ica anoyeligo nige deɡ̶ele moiwilegi libaaɡ̶atedi. \v 4 Niɡ̶ijo naɡ̶a dopiticoace moicoɡ̶oticogi balaacogolawaanaɡ̶a aneitedice niɡ̶inoa enaanaɡ̶a, odaa ja diniwilegitibigiwaji. Codaa odioteci niɡ̶icoa eletidi nakataɡ̶a, niɡ̶ina moiwilegi goopatedi, bootitedi nelecoli, nooleli, codaa me nipeli. \p \v 5 Odaa niɡ̶ijoa fariseutedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece najoinaɡ̶aneɡ̶eco oige Jesus, moditalo, “Igame leeɡ̶odi idiwa anodiotibigaɡ̶adici me doɡ̶odioteci lakataɡ̶a ɡ̶odaamipi, niodaɡ̶a me doɡ̶oiwilegiteda libaaɡ̶atedi?” \p \v 6 Jesus niniɡ̶odi, meetediogi, “Akaamitiwaji niɡ̶ina anokeo mele! Isaías, niɡ̶ijo ane yatematitedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, eetece niɡ̶ina anewi, niɡ̶ijo naɡ̶a yalaɡ̶ataɡ̶awatiwaji. Maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji iwoteloco niɡ̶ica Isaías ane yalaɡ̶ata, niɡ̶ijo neɡ̶ee niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ligegi, anee, \q1 ‘Niɡ̶idi noiigi etidiweniɡ̶ide niɡ̶ina me notaɡ̶anaɡ̶a, \q1 pida aɡ̶etidemaa catiwedi laaleɡ̶enali, \q1 codaa leegitiwa metidetecetice. \q1 \v 7 Aɡ̶ica jaoɡ̶a niɡ̶ina modoɡ̶etetiwa, \q1 igaataɡ̶a odiiɡ̶axinaɡ̶atece niɡ̶inoa lowooko niɡ̶ina oko micataɡ̶a daɡ̶a yowooko.’ \p \v 8 Odaa akaamitiwaji jiɡ̶ikani niɡ̶inoa liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji, pida jiɡ̶iwitecetiwaji lakataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi niɡ̶ina moiwilegi bootitedi, goopatedi, codaa mawii niɡ̶inoa eletidi anicinoa.” \p \v 9 Odaa Jesus meetediogi, “Inoa owidi ɡ̶animaweneɡ̶ecotiwaji me daɡ̶awii niɡ̶ijo liiɡ̶enatakaneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji awiitibige makati me iwitece niɡ̶inoa akamaɡ̶a ɡ̶adakataɡ̶atiwaji. \v 10 Igaataɡ̶a Moisés mee niɡ̶ijo jotigide, ‘Aweniɡ̶ideni ɡ̶adiodi aniaa ɡ̶adiodo!’ Codaa eledi mee, ‘Leeditibige moyeloadi niɡ̶ijo oko ane beyagi me dotaɡ̶atibige eliodi codaa me eliodo.’ \v 11 Pida menitibecetiwaji nigica oko anida nimaweneɡ̶egi me yaxawa eliodi codaa me eliodo, pida nigeeta eliodi aniaa eliodo, ‘Ida Corban’ (ane diitigi ‘iboonigi ane jajigotalo Aneotedoɡ̶oji’). Odaa aɡ̶alee leeditibige me yaxawa eliodi aniaa eliodo. \v 12 Niɡ̶ida aneni aɡ̶aleeɡ̶ikanitiwaji niɡ̶ijo oko me yaxawa eliodi aniaa eliodo. \v 13 Jaɡ̶awiitiwaji me diɡ̶ica ane jaoɡ̶a liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi me iwitecetiwaji lakataɡ̶a anetiɡ̶adiiɡ̶axinitece ɡ̶adaamipi. Jiɡ̶inoatiwaji owidi eletidi ɡ̶abatico niɡ̶ida ɡ̶abatiigi anejita.” \s1 Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ica aneo me napioi ɡ̶odaaleɡ̶ena \r (Mateus 15.10-20) \p \v 14 Jesus eniditacediogi niɡ̶ijo noiigi menagitacibeci midoataɡ̶a, odaa meetediogi, “Akaamitawecetiwaji, ajipaatalo niɡ̶inoa yotaɡ̶a, codaa jemaa mowooɡ̶otitiwaji! \v 15 Inoatawece ane jelicaɡ̶a jakataɡ̶ate we, odaa dakatiwece ɡ̶onioladi. Odaa niɡ̶ina ane icoɡ̶oticogi we anapioyaɡ̶adi ɡ̶odaaleɡ̶ena. Pida niɡ̶inoa notaɡ̶a ane noditedicogi ɡ̶onioladi, inaaɡ̶inoa ɡ̶olidaɡ̶ataka ane icoɡ̶otiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena, jiɡ̶inaaɡ̶owo me napioi ɡ̶odaaleɡ̶ena. \v 16 Niɡ̶ina oko anowajipatalo yotaɡ̶a leeditibige mowatacotece.” \p \v 17 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a yetecetedicoace niɡ̶ijo noiigi-nelegi, ja dakatediwece diimigi, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige, moditalo, “Igame diitigilo ijoa ɡ̶adotaɡ̶a.” \v 18 Odaa meetediogi, “Latopiwatigi me daɡ̶aɡ̶ica anaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶otitiwaji. Ǥoweenigi ane dakatiwece ɡ̶onioladi ayakadi me napioyaɡ̶adi ɡ̶odaaleɡ̶ena. \v 19 Igaataɡ̶a niɡ̶ina niweenigi adakatiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena, pida baɡ̶a dakatinece ɡ̶owokomaɡ̶a, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja noditice.” (Jiɡ̶idaaɡ̶ee Jesus me ikee me jakataɡ̶a me jelicaɡ̶a okanicodaaɡ̶ica niweenigi.) \p \v 20 Odaa Jesus eledi yalaɡ̶ate, mee, “Niɡ̶ica ane napioyaɡ̶adi niɡ̶ina oko laaleɡ̶ena niɡ̶ina ane noditice, ane icoɡ̶otiwece laaleɡ̶ena, codaa niɡ̶inoa lotaɡ̶a ane icoɡ̶otiwece nioladi. \v 21 Igaataɡ̶a digawini niɡ̶ina ane icoɡ̶otiwece ɡ̶odaaleɡ̶ena; ɡ̶odowooko ane beyagi, ina me jilidaɡ̶ataɡ̶a me ɡ̶odoomatewa lodawa eledi oko, codaa me ewocomigipi, ina me jilidaɡ̶ataɡ̶a me jolicaɡ̶a, codaa me jaijeeɡ̶a. \v 22 Odaa catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena icoɡ̶otiwece ɡ̶olidekico, codaa me jilidaɡ̶ataɡ̶a me jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica ane beyagi, codaa me jiwitakaɡ̶a, codaa me jaoɡ̶a okanicodaaɡ̶ica niɡ̶ina ɡ̶odolaadi ane yemaa meo, ina me ɡ̶odocetema eledi oko, codaa me beyagi me jotaɡ̶anaɡ̶atibige eledi oko, codaa meo moko anaɡ̶axakeneɡ̶egi, codaa niɡ̶inoa ɡ̶olidaɡ̶ataka owo me beyagi me jowookonaɡ̶a micataɡ̶a niɡ̶ina yetole. \v 23 Inatawece niɡ̶ina ane beyagi icoɡ̶otiwece catiwedi ɡ̶odaaleɡ̶ena, odaa jeɡ̶eo me napioi ɡ̶odaaleɡ̶ena.” \s1 Ica eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi aca iwaalo ane daɡ̶a judeu \r (Mateus 15.21-28) \p \v 24 Jesus noditedice niɡ̶ijo aneitedice, odaa jiɡ̶igo nipodigi ane ipegitege niɡ̶ijoa nigotadi Tiro aniaa Sidom. Niɡ̶ijo niɡ̶icotedio, odaa naɡ̶a dakatediwece ica diimigi, adomaɡ̶a yemaa diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi miniwa catiwedi diimigi. Pida aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi me dinaɡ̶aditedini. \v 25-26 Onaca aca iwaalo ane daɡ̶a judeu, pida loiigi siro-fenícia. Onani aca liona ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi. Niɡ̶ijo naɡ̶a dibodicetigi Jesus, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi, odaa jiɡ̶igo midoataɡ̶a, odaa ja yamaɡ̶atedini lokotidi lodoe. Odaa eliodi me dipokotalo Jesus me iticoitedice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi ane dakatiogi liona. \v 27 Pida Jesus meeteta, “Niɡ̶ina me niodaɡ̶a, leeditibige modoejedipi nionigipi me niodaɡ̶a. Igaataɡ̶a aɡ̶ele doɡ̶onoɡ̶a liweenigi nionigipi, oditaɡ̶a oyajigotiogi necexodi.” \v 28 Pida naɡ̶ajo iwaalo ja igidi, meetalo, “Ewi, Iniwa-aagodi. Pida niɡ̶inoda necexodawaanaɡ̶a ane idi-iite catiwedi nameeja oyeligo niɡ̶inoa latijedi niɡ̶ina niga-aanigipawaanigi.” \v 29 Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Leeɡ̶odi niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a ane ikee manakatoni Aneotedoɡ̶oji, opiliticogi ɡ̶adiɡ̶eladi, igaataɡ̶a niwigo abeyaceɡ̶egi ja noditice majotaɡ̶a naɡ̶ajo ɡ̶adiona.” \v 30 Naɡ̶ajo iwaalo niɡ̶icoticogi liɡ̶eladi, odaa icoteloco naɡ̶ajo liona me iwoteloco nipe, codaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi aɡ̶aleeɡ̶ica, ja noditice majotaɡ̶a naɡ̶ajo liona. \s1 Jesus icilatidi ica ɡ̶oneleegiwa aticilonaɡ̶a codaa me ewaloɡ̶onaɡ̶a \p \v 31 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja noditedicogi niɡ̶idi nipodigi ane ipegitege niɡ̶ijoa nigotadi Tiro aniaa Sidom, odaa ja ixomaɡ̶atedicogi nipodigi ane liboonaɡ̶adi “Deez nigotadi”, odaa jiɡ̶icotedicogi miditaɡ̶a niweiigi Galiléia. \v 32 Odaa joɡ̶onadeegitalo Jesus ica ɡ̶oneleegiwa aticilonaɡ̶a codaa me ewaloɡ̶onaɡ̶a, odaa joɡ̶odipokotalo Jesus me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa me icilatidi. \v 33 Jesus yadeegitedicogi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa wetice niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa yojogotediwece napaaɡ̶ate niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa yatite nibedona. Codaa yawale nibedona, odaa ja dibatedeloco loceligi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa yocelate lawale. \v 34 Odaa iwitedibigimece ditibigimedi, odaa nikatedice laadi. Odaa mee, “Efatá!” niɡ̶ina anejinaɡ̶ata, “Omoke!” \p \v 35 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja wajipa, codaa jeɡ̶ele loceligi, odaa ja yakadi me dotaɡ̶a. \v 36 Jesus iiɡ̶e niɡ̶ijo anonadi me doɡ̶oyatemati niɡ̶ijo ɡ̶odoxiceɡ̶edi. Pida idaaɡ̶ida me domaɡ̶a iiɡ̶etediogi me doɡ̶oyatemati, pida joɡ̶oyatemati oiɡ̶axake niɡ̶ijo anonadi. \v 37 Niɡ̶ijo oko eliodi moyopo, odaa modi, “Inoatawece aneote, ele meote. Codaa eote niɡ̶inoa aticilonadi me najipaaɡ̶a, codaa niɡ̶inoa ewaloɡ̶onadi me notaɡ̶anaɡ̶a!” \c 8 \s1 Jesus niodeɡ̶etedini ica cwaatolo miili oko \r (Mateus 15.32-39) \p \v 1 Niɡ̶ijoa nokododi dinatecoɡ̶oteetace niɡ̶ica noiigi-nelegi, codaa aɡ̶aleeɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini anoyeligo. Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece migotibeci midoataɡ̶a, odaa meetediogi, \v 2 “Ja jiwikode niɡ̶ina noiigi, igaataɡ̶a jeɡ̶eote itoatadiɡ̶ida nokododi mina meetaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica gaantokaaɡ̶idi anoyeligo. \v 3 Daɡ̶a jiiɡ̶eticogi liɡ̶elatedi me diɡ̶icata anoyeligo, odaa daɡ̶a yemaa idi anenitiniwace naigitece leeɡ̶odi nabocaɡ̶a, igaataɡ̶a idi ane icoɡ̶oticogi ditigedi.” \p \v 4 Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oigidi, moditalo, “Igamigetiɡ̶ida ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi me jakataɡ̶a paontedi me jiniodeɡ̶enaɡ̶atiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi? Igaataɡ̶a niɡ̶ina nipodigi aɡ̶ica niɡ̶eladimigipi.” \v 5 Odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Igame liwokodi ɡ̶anipaontedi?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Idiwa seete paontedi.” \p \v 6 Odaa Jesus ja iiɡ̶e niɡ̶ijo noiigi-nelegi monicotinigiiɡ̶o. Odaa ja dibate niɡ̶ijoa seete paontedi, odaa diniotagodete Aneotedoɡ̶oji. Odaa naɡ̶a inoketedigi liwigotigi niɡ̶ijoa paontedi, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece monediatiniwace niɡ̶idi noiigi-nelegi. \v 7 Codaa aaɡ̶aɡ̶a idiwa onateciɡ̶idiwa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a. Odaa Jesus diniotagodete Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijoa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a, odaa jaɡ̶aɡ̶a iiɡ̶e niɡ̶ijo anodiotibece moyajigotiogi niɡ̶idi noiigi-nelegi. \v 8 Odaa ijotawece niɡ̶ijo noiigi niodaɡ̶a, codaa nitiminaɡ̶a. Niɡ̶idiaaɡ̶idi niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶onioda niɡ̶ijoa liwailidi ane iiɡ̶otedice liwai paontedi ijaaɡ̶ijoa noɡ̶ojedawaanaɡ̶a, odaa joɡ̶onoleenaɡ̶adi seete etacanitedi nelecoli. \v 9 Ejime cwaatolo miili oko ane niodaɡ̶a. \p \v 10 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja iiɡ̶e mopitibeci niɡ̶ijo noiigi-nelegi, odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ja waxoditedinigi naɡ̶ajo niwatece ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa jiɡ̶igotibeci nipodigi Dalmanuta. \s1 Icoa fariseutedi odipokotalo Jesus meote ica ɡ̶odoxiceɡ̶edi \r (Mateus 12.38-42; 16.1-4) \p \v 11 Icoa fariseutedi igotibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa jiɡ̶idaaɡ̶oyatigi modinotigimadetege. Odineetalo Jesus, joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi modipokotalo meote ɡ̶odoxiceɡ̶edi ane ikee mida nimaweneɡ̶egi Aneotedoɡ̶oji midoataɡ̶a. \v 12 Odaa Jesus nikatedice laadi leeɡ̶odi yopo laaleɡ̶enali me daɡ̶axa me dakake, odaa meete, “Igame leeɡ̶odi niɡ̶ina oko ane newiɡ̶a niɡ̶inoa nokododi monipokotiwa me jao ɡ̶odoxiceɡ̶edi me jikee me idimonya Aneotedoɡ̶oji? Ejitaɡ̶awatiwaji ajao ɡ̶odoxiceɡ̶edi lodoe niɡ̶ina oko me jikee Aneotedoɡ̶oji me idimonya.” \p \v 13 Odaa Jesus ja yetecetedicoace niɡ̶ijoa fariseutedi. Ja waxoditacedinigi naɡ̶ajo niwatece, odaa jiɡ̶igotace daato weiigi. \s1 Jesus yalaɡ̶ate lakatigi fariseutedi ijaa inionigi Herodes, iciaceeketetege labookojegi aneo me ili leyeema moyoe paon \r (Mateus 16.5-12) \p \v 14 Niɡ̶ijo anodiotibece Jesus oyaagiditece doɡ̶oyadeegi paon. Pida onidi oniditeci paon mijotaɡ̶a catinedi naɡ̶ajo niwatece. \v 15 Odaa Jesus jeɡ̶eote leemidi, meetediogi, “Digawinitiwaji! Adinowetitege nabookojegi fariseutedi ijaa inionigi Herodes!” \p \v 16 Odaa jiɡ̶idaa diiticogi me dinotigimadetiwage, modi, “Eote niɡ̶ida ligegitedoɡ̶owa leeɡ̶odi me daɡ̶a inadeegaɡ̶ateda paontedi.” \v 17 Jesus yowooɡ̶odi niɡ̶ijo anodinotigimadetigi, odaa meetediogi, “Igame leeɡ̶odi madinotigimadenitiwage me diɡ̶icoa ɡ̶anipaonteditiwaji manadeegi? Icaaɡ̶ina daɡ̶alee doɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ijoa ananati. Codaa icaaɡ̶ina daɡ̶a akakaɡ̶ati ɡ̶adaaleɡ̶enalitiwaji me daɡ̶a adinakatoni. \v 18 Idiwa ɡ̶agecooɡ̶eli, pida agodoɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶inoa ananati. Codaa idiwa ɡ̶anapaaɡ̶atedi, pida agodoɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶inoa anajipaatalo. Aɡ̶analakitibigetiwaji niɡ̶ijoa yoenataka. \v 19 Niɡ̶ijo naɡ̶a ininoketedini niɡ̶ijoa ciinco paontedi, odaa ja jiniodeɡ̶etedini niɡ̶ijoa ciinco miili ɡ̶oneleegiwadi, igame liwokodi etacanitedi nelecoli ane nolee liwailidi ane iiɡ̶otedice ananiodaatiwaji?” Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Niɡ̶ijo noko jenaɡ̶atigilo dooze etacanitedi nelecoli.” \p \v 20 Odaa Jesus ja nigetacediniwace, meetediogi, “Codaa niɡ̶ijo naɡ̶a ininoketedini niɡ̶ijoa seete paontedi me jajigotiogi niɡ̶ijoa cwaatolo miili oko, igame liwokodi etacanitedi nelecoli ane nolee liwailidi ane iiɡ̶otedice ane aniodaa?” Odaa joɡ̶oniniɡ̶odi, moditalo, “Niɡ̶ijo noko baɡ̶a jenaɡ̶atigilo seete etacanitedi niɡ̶inoa nelecoli.” \v 21 Odaa Jesus meetediogi, “Pida ica ina daɡ̶alee doɡ̶owooɡ̶otitedatiwaji niɡ̶ijoa ananati.” \s1 Jesus icilatidi ica etoinaɡ̶a ane icoɡ̶oticogi nigotakawaana Betsaida \p \v 22 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶ototicogi manitaɡ̶a nigotakawaana Betsaida. Ijo ica oko anonadeegitalo ica etoinaɡ̶a, odaa joɡ̶odipokotalo me dibatedeloco me icilatidi niɡ̶ijo etoinaɡ̶a. \v 23 Odaa Jesus ja dibatedigi libaaɡ̶adi niɡ̶ijo etoinaɡ̶a, odaa noɡ̶atedicogi naɡ̶ani nigotakawaana. Odaa Jesus yawaletediwece ligecooɡ̶eli niɡ̶ijo etoinaɡ̶a, odaa ja dibatedeloco ligecooɡ̶eli, odaa ja ige, meeteta, “Niɡ̶ica ananati?” \v 24 Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a nawacetibige lacilo me dole, odaa mee, “Jinadi niɡ̶ina oko midiaanaɡ̶adi, pida liciagi niɡ̶inoa nialeli.” \v 25 Odaa Jesus ja dibatacetedeloco ligecooɡ̶eli niɡ̶ijo etoinaɡ̶a, odaa iiɡ̶etaceda me doletibece. Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi ligecooɡ̶eli niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja icí, odaa yakadi mepaanaɡ̶a doletibece. \v 26 Odaa Jesus ja iiɡ̶e mopiticogi liɡ̶eladi, codaa meeteta, “Jinaɡ̶akaatiwece naɡ̶ani nigotakawaana, codaa jiniɡ̶ica anatematiita manitaɡ̶a naɡ̶ani nigotakawaana niɡ̶ida ane jaotaɡ̶adomi.” \s1 Pedro yeloɡ̶odi anijoa Jesus \r (Mateus 16.13-20; Lucas 9.18-21) \p \v 27 Ica noko Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci midiwataɡ̶a nigotadawaanaɡ̶a miditaɡ̶a nipodigi ane liboonaɡ̶adi “Cesaréia Filipe ane dabiteɡ̶etini”. Odaa naigitece mewaligitibigiwaji, Jesus nigetediniwace, meetediogi, “Ina oko, amigida ica anodiletibige ane Ee?” \p \v 28 Odaa joniɡ̶ica anoigidi, moditalo, “Inatecibece oko modi makaami João Batista, pida inatecibece eledi modi makaami Elias, codaa ina eledi boɡ̶oditibige makaami anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide.” \p \v 29 Odaa jaɡ̶aɡ̶a nigetediniwace, meetediogi, “Pida baɡ̶akaamitiwaji, amakati me Ee?” Odaa Pedro ja niniɡ̶odi, meetalo, “Akaami Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e ɡ̶odatamaɡ̶ateeneɡ̶egitege ɡ̶odaxakawepodi.” \v 30 Odaa Jesus ja najoitediniwace me doɡ̶oyatematitibece anijoa. \s1 Jesus yatemati micota me dawikode, codaa yalaɡ̶ate me leeditibige me yeleo \r (Mateus 16.21-28; Lucas 9.22-27) \p \v 31 Odaa Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me niiɡ̶axitediniwace niɡ̶ijo anodiotibece me leeditibige meliodi me dawikode, mijoa me Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otedibigimece ditibigimedi. Codaa me leeditibige niɡ̶ijo laxokodipi lacilodi niɡ̶idi noiigi, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, miditawece aɡ̶odibatege Jesus. Codaa me leeditibige me yeleo, pida yewiɡ̶atace nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi. \v 32 Jesus iɡ̶enaɡ̶atece niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Odaa Pedro ja yadeegitedice me ideite liwigotigi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatigi me yapeteɡ̶e Jesus. \v 33 Pida Jesus nilokotediogi, me niipetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa ja yapeteɡ̶e Pedro, meeteta, “Otonitice yodoe, Satanás! Niɡ̶ida makaami mowookoni ɡ̶adiciagi niɡ̶ina eledi oko me nowookonaɡ̶a, pida aɡ̶owookoni daɡ̶a ɡ̶adiciagi Aneotedoɡ̶oji me dowooko.” \p \v 34 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus eniditediogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi ijaaɡ̶ijo anodiotibece me enagitibeci midoataɡ̶a. Odaa meetediogi, “Nigica oko ane yemaa me niotici, leeditibige me ika me dioteci niɡ̶ica anepaa yemaa, codaa leeditibige me igotema me dawikode nigepaa yeleo inoatawece nokododi, codaa me igotema moyametibigo leeɡ̶odi me niotici, odaa baɡ̶a yakadi me niotici. \v 35 Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko aninoka doletibige me dinowedi, niɡ̶ini oko icota me yeleo nigepaa ganigicatibige. Pida niɡ̶ina oko ane yeleo leeɡ̶odi me niotici, codaa me leeɡ̶odi me yatematitedibece nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atiwa, niɡ̶ini oko baɡ̶a yewiɡ̶atace nigidiaaɡ̶idi. \v 36 Nigica oko ane yakadi inoatawece aninoa niɡ̶ina iiɡ̶o, pida nige yeleo, odaa aɡ̶ica aneletema ijoatawece niɡ̶ijo ane yakadi. \v 37 Niɡ̶ina oko aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ini ane yakadi me yajigotalo Aneotedoɡ̶oji me yakadi lewiɡ̶a ane diɡ̶ica liniogo. \v 38 Odaa niɡ̶ina oko ane dinibolikatiditici, codaa me dinibolikatiditece niɡ̶inoa yotaɡ̶a niɡ̶ina mini liwigotigi niɡ̶ina oko ane diɡ̶ika mowo doɡ̶onakato Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa nokododi, codaa aneliodi me abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa aaɡ̶aɡ̶a idinibolikatiditece niɡ̶ina oko ane dinibolikatiditici nige idopitacijo me ixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijoa aanjotedi anodibatema iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji. Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, jikee inaɡ̶atetigi me iciagi Eiodi naɡ̶atetigi.” \c 9 \p \v 1 Odaa Jesus meetediogi niɡ̶ijo noiigi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Inatibece oko digoina anaɡ̶a nigo nigonadi Aneotedoɡ̶oji nigidaaɡ̶eyatedigi me iiɡ̶e laaleɡ̶enali oko yatite nimaweneɡ̶egi.” \s1 Elias ijaa Moisés oyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus \r (Mateus 17.1-13; Lucas 9.28-36) \p \v 2 Naɡ̶a ixomaɡ̶atedijo seis nokododi, odaa Jesus yadeegi Pedro, Tiago ijaa João. Yadeegitedicogi maditaɡ̶a aca wetiɡ̶a ane leegitibigimece ane diɡ̶ica oko anodipegitege. Noɡ̶oiwitalo Jesus, odaa jeɡ̶eledi latopagi. \v 3 Niɡ̶ijoa lowoodi Jesus ja datale, daɡ̶axa me yapacaɡ̶a, caticedi okanicodaaɡ̶aca lapacoɡ̶ogo ane yabake nabakenaɡ̶anaɡ̶alo. \v 4 Odaa niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece joɡ̶onadi Elias ijaa Moisés anoicoɡ̶otibigimece ditibigimedi moyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus. \v 5 Odaa Pedro jeɡ̶eetalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, ejimele minaaɡ̶ejonaɡ̶atice digoina. Jaoɡ̶ate idabiteɡ̶enaɡ̶atedi iniwatadiɡ̶ini nopecetiidi, oniniteci ɡ̶anebi, ini eledi Moisés, iniaaɡ̶eledi baɡ̶a Elias nebi.” \v 6 Pida ayowooɡ̶odi niɡ̶ica lowoogo meo niɡ̶ijo ligegi, leeɡ̶odi niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece eliodi me doitibigiwaji. \p \v 7 Odaa ja dinikatini ica lolaadi ane yapoɡ̶oditiniwace, odaa joɡ̶owajipatalo Aneotedoɡ̶oji me dotaɡ̶a catiwedi niɡ̶ijo lolaadi, mee, “Niɡ̶idoa jiɡ̶idaa Ionigi yemaanigi. Ajipaatalo niɡ̶inoa lotaɡ̶a!” \v 8 Codaa noɡ̶onida niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶oiwiteloco niɡ̶inoa liwailidi, odaa joɡ̶onadi idokaaniɡ̶inoateda Jesus miditaɡ̶a. \p \v 9 Maleeɡ̶idaaɡ̶ee me dinikatiniwace naɡ̶ajo wetiɡ̶a, Jesus najoitediniwace, meetediogi, “Jinaɡ̶a atematiitiwaji niɡ̶ijo ananati nigepaaɡ̶icota me idewiɡ̶atace Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” \p \v 10 Odaa oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo Jesus liiɡ̶enatakaneɡ̶egi, aɡ̶ica anoyatematita. Idokida modinotigimadetigi niɡ̶ica ane diitigi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus me yalaɡ̶ate me yewiɡ̶atace. \v 11 Odaa joɡ̶oige Jesus, moditalo, “Igame leeɡ̶odi niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés modi Elias modoejegi meno, odaa nigidiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶enagi Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me ɡ̶odatamaɡ̶ateetege ɡ̶odaxakawepodi?” \p \v 12 Jesus ja igidi, meetediogi, “Ewi Elias noɡ̶odoejegi meno me ilakidetema naigi Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e. Pida igame leeɡ̶odi naɡ̶ajo lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji me yalaɡ̶ata niɡ̶ijo Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi meliodi me dawikode, codaa niɡ̶ina oko mododigota micataɡ̶a niɡ̶ina naagogo? \v 13 Pida ejitaɡ̶awatiwaji Elias jiɡ̶ijo meno, odaa joɡ̶owo ane beyagitema niɡ̶ica anepaaɡ̶oyemaa modigota, anodaaɡ̶ee me yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi maleediɡ̶icota niɡ̶ida niciagi.” \s1 Jesus icilatidi ica nigaanigi ane dakatiogi niwigo abeyaceɡ̶egi \r (Mateus 17.14-21; Lucas 9.37-43) \p \v 14 Niɡ̶ijo noɡ̶odipegitiogi niɡ̶ijo eledi anodiotibece, odaa joɡ̶onadi niɡ̶ijo noiigi-nelegi monawiile. Codaa onidi niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés modinotigimadetege. \v 15 Niɡ̶ijo noiigi noɡ̶onaditege Jesus, odaa eliodi moyopo, odaa joɡ̶owaleditege moyecoaditece. \v 16 Odaa Jesus nigetediniwace niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi, meetediogi, “Amiini ica ane adinotigimadenitigitiwaji?” \p \v 17 Odaa ica ɡ̶oneleegiwa liwigotigi niɡ̶idi noiigi ja igidi, meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, inadeegitaɡ̶awa ionigi ini niwigo abeyaceɡ̶egi aneo me daɡ̶a yakadi me dotaɡ̶a. \v 18 Codaa niɡ̶ica niwigo idioka limedi me dibata, odaa yokoletinigiiɡ̶o. Codaa natiatigi nioladi, yacigice lowe, codaa me dinawigice. Ja domaɡ̶a jipokotiogi niɡ̶idi anodiotibigaɡ̶adici moiticoitice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, pida joɡ̶oyapi.” \p \v 19 Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Jaɡ̶akamaɡ̶akaamitiwaji niɡ̶ica noiigi ane doɡ̶oyiwaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji. Igamige liwokodi nokododi ane leeditibige minaaɡ̶ejotice makaamitaɡ̶atiwaji? Igamige liwokodi nokododi jakadi me idinatitaɡ̶awatiwaji leeɡ̶odi me daɡ̶a adadiwaɡ̶ati? Anadeegitiwa niɡ̶ini nigaanigawaanigi!” \v 20 Odaa joɡ̶oyadeegitalo niɡ̶ijo nigaanigawaanigi. Niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi naɡ̶a nadi Jesus, odaa ja yaxilaketibece niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, odaa niɡ̶ijo nigaanigawaanigi jeɡ̶enitinigiiɡ̶o, dinawililetibece, natiatigi nioladi. \v 21 Odaa Jesus ja ige eliodi niɡ̶ijo nigaanigi, meeteta, “Akaaɡ̶idokee?” Odaa ja igidi, meetalo, “Niɡ̶ijo malee nigaanigawaanigi naɡ̶a leelotagi. \v 22 Jeɡ̶elioditibece niwigo abeyaceɡ̶egi me doletibige me yeloadi, idatecibece eo me dinaxoɡ̶otiogi noledi codaa me ninyoɡ̶odi. Natigide nigakati mawii me icí ionigi, ɡ̶odiwikodeneɡ̶egi, codaa ɡ̶odaxawaneɡ̶egi!” \p \v 23 Odaa Jesus meeteta, “Aɡ̶eliodi ɡ̶atiwaɡ̶atakaneɡ̶egi alawini menitiwa, ‘Nigakati’. Aneotedoɡ̶oji yakadi meote okanicodaaɡ̶ica loenatagitetema niɡ̶ina oko ane nakato.” \v 24 Odaa aɡ̶ica daɡ̶a leegi niɡ̶ijo eliodi niɡ̶ijo nigaanigawaanigi jaɡ̶anoe, dapaawe, meetalo, “Iniotagodi, jinakato Aneotedoɡ̶oji, codaa adaxawani mepaanaɡ̶a jinakato!” \p \v 25 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a nadi eliodi oko ane odinatecoɡ̶oteetelogo, odaa ja yapeteɡ̶e niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi, meeteta, “Niwigo abeyaceɡ̶egi anawii niɡ̶idi nigaanigi me daɡ̶a yakadi me dotaɡ̶a oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a wajipa, ɡ̶adiiɡ̶eni manotiticogi niɡ̶idi nigaanigi, codaa jinaɡ̶aleeɡ̶akaatiogi!” \v 26 Odaa niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi ja dinigetaɡ̶atee me dacaage, ecoɡ̶otace eo me dinaxilaketibece niɡ̶ijo nigaanigi, odaa ja noditice. Niɡ̶idi nigaanigi ja liciagi niɡ̶ina émeɡ̶egi, odaa eliodi oko modi, “Ja yeleo!” \v 27 Pida Jesus dibatedigi libaaɡ̶adi niɡ̶ijo nigaanigi, odaa ja yaxawa me dabiditini. \p \v 28 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja dakatediwece ica diimigi, onijoateci ijaaɡ̶ijo anodiotibece, odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oige, moditalo, “Igamige leeɡ̶odi me daɡ̶a jakataɡ̶a me jiticodaɡ̶atice niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi?” \v 29 Odaa Jesus ja igiditediogi, meetediogi, “Idoka akati miticoitice liciagi niɡ̶ijo niwigo abeyaceɡ̶egi niɡ̶ina mecoɡ̶otace otaɡ̶aneɡ̶enitiwaji Aneotedoɡ̶oji.” \s1 Jesus yalaɡ̶atace me yeleo, codaa me yewiɡ̶atace \r (Mateus 17.22-23; Lucas 9.43-45) \p \v 30 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece ja noditicogi niɡ̶idi nipodigi, odaa ja ixomaɡ̶aticogi miditaɡ̶a nipodigi Galiléia. Jesus adomaɡ̶a yemaa diɡ̶ica ane yowooɡ̶odi ane diɡ̶etedicogi, igaataɡ̶a domaɡ̶a yemaa me niiɡ̶axitediniwace idiokidi niɡ̶ijo anodiotibece. \v 31 Niɡ̶ijo naɡ̶a niiɡ̶axitediniwace, meetediogi, “Icota metidajigotiogi niɡ̶inoa ɡ̶oneleegiwadi ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a, odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi etideloadi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Pida nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi me ideleo, odaa ja idewiɡ̶atace.” \v 32 Pida niɡ̶ijo anodiotibece aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Pida joɡ̶odoitalo doɡ̶oigetece Jesus ica ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. \s1 Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece anodaaɡ̶ee niɡ̶ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi \r (Mateus 18.1-5; Lucas 9.46-48) \p \v 33 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶icotiobece nigotaɡ̶a Cafarnaum. Niɡ̶ijo naɡ̶a idiaaɡ̶itice liɡ̶eladi, odaa Jesus ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica ane adinotigimadenitigitiwaji naigitece?” \p \v 34 Pida notokotiniwace, aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ida ligegi niɡ̶ijo anodiotibece, igaataɡ̶a naigitece odinotigimadetigi niɡ̶ica ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egi liwigotigi. \v 35 Jesus nicotedini, odaa jeɡ̶eniditediogi, meetediogi, “Niɡ̶ina oko ɡ̶adiwigotigitiwaji ane yemaa me idei odoejegi nimedi, niɡ̶ini oko leeditibige mowidijegi, codaa me ɡ̶aotagitiwaji.” \v 36 Odaa ja dibate ica nigaanigawaanigi, odaa ideyatedice liwigotigi. Odaa ja ibedotetece niɡ̶ijo nigaanigawaanigi, odaa meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, \v 37 “Niɡ̶ina oko ane dibatege nigaanigawaanigi liciagi niɡ̶ini nigaanigawaanigi me Ee leeɡ̶odi, niɡ̶ini oko dibatigi. Odaa niɡ̶ina oko ane dibatigi, aɡ̶emoka dibatigi, pida aaɡ̶aɡ̶a dibatege Niɡ̶ijoa ane idimonya.” \s1 Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece niɡ̶ina oko ane daɡ̶a lakapetegiteda, odaa niɡ̶ini oko anida aneetege \r (Lucas 9.49-50) \p \v 38 João meetalo Jesus, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jinataɡ̶a ijo ɡ̶oneleegiwa ibake Ǥaboonaɡ̶adi me iticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, odaa ja joxokojoɡ̶o me ibake Ǥaboonaɡ̶adi, leeɡ̶odi adiotibigaɡ̶adici daɡ̶a ɡ̶odiciagi.” \v 39 Odaa Jesus meeteta, “Jinoɡ̶oxoki eledi oko me ibake Iboonaɡ̶adi, igaataɡ̶a aɡ̶ica ini ane yakadi me ibake Iboonaɡ̶adi meo ɡ̶odoxiceɡ̶edi, oditaɡ̶a aleegi odaa ja beyagi me dotaɡ̶atibigiji. \v 40 Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane daɡ̶a ɡ̶odakapetegi, niɡ̶ini oko ida anejinaɡ̶atege. \v 41 Igaataɡ̶a niɡ̶ina oko ane yajigotaɡ̶awatiwaji goopa ninyoɡ̶odi leeɡ̶odi mida anenitigi, Ee ane idimonya Aneotedoɡ̶oji me jewikatiditace niɡ̶ina oko. Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi, Aneotedoɡ̶oji yajigote noɡ̶eedi anele niɡ̶ini oko.” \s1 Anodaa leeditibige miniɡ̶ata ɡ̶obeyaceɡ̶egi \r (Mateus 18.6-9; Lucas 17.1-2) \p \v 42 Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, odaa meetediogi, “Nigica aneo oniniteci niɡ̶idi nigaanigipawaanigi meyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi, odaa ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele doɡ̶oigoetece lotoinaɡ̶adi wetiɡ̶a nelegi liciagi naɡ̶ana wetiɡ̶a anoibake monidi leyeema, oditaɡ̶a oyokoletinigi akiidi-eliodi. \v 43 Ǥabaaɡ̶adi nigeo mabataa, ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele makagiti, oditaɡ̶a onaniɡ̶idatece ɡ̶abaaɡ̶adi, pida akaatiwece aneitedice Aneotedoɡ̶oji midioka limedi makaami miniwataɡ̶a. Aliciagi daɡ̶a idoatawece ɡ̶abaaɡ̶atedi, pida etiɡ̶adokoleniticogi miditaɡ̶a aneite nawikodico minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. \v 44 Digoida idioka limedi midiwa nigojokodi anoyeligo lolaadi niɡ̶ina émeɡ̶egi, codaa noledi aɡ̶ica daɡ̶a ipe. \v 45 Ǥadoɡ̶onagi nigeo mabataa, ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele makagiti, oditaɡ̶a akaami alejaado, pida akaatiwece Aneotedoɡ̶oji aneitedice midioka limedi makaami miniwataɡ̶a. Aliciagi daɡ̶a idoatawece ɡ̶adoɡ̶onaka, pida etiɡ̶adokoleniticogi miditaɡ̶a aneite nawikodico minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe. \v 46 Digoida idioka limedi midiwa nigojokodi anoyeligo lolaadi niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, codaa noledi ane daɡ̶a ipe. \v 47 Ǥagecooɡ̶e nigeo mabataa, ejimetaɡ̶a daɡ̶axa mele manoɡ̶aa onaniteci ɡ̶agecooɡ̶e, oditaɡ̶a onaniteci ɡ̶aneike, pida akaatiwece aneitedice Aneotedoɡ̶oji midioka limedi makaami miniwataɡ̶a. Aliciagi daɡ̶a idiwatawece ɡ̶agecooɡ̶eli, pida etiɡ̶adokoleniticogi minitaɡ̶a noledi ane daɡ̶a ipe, aneite nawikodico. \v 48 Digoida idioka limedi midiwa nigojokodi anoyeligo lolaadi niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, codaa noledi ane daɡ̶a ipe. \p \v 49 Niɡ̶ina monigodi niɡ̶inoa eijedi anoibootema Aneotedoɡ̶oji, odaa onocie libole me doɡ̶oika me beyagi maleedoɡ̶oyalegi, jiɡ̶idaɡ̶aɡ̶aee niɡ̶inoa ɡ̶odawikodico, dapicoɡ̶o liciagi niɡ̶ina noledi, odaa eo ɡ̶otiwaɡ̶atakaneɡ̶egi me daɡ̶a beyagi, pida jeɡ̶epaanaɡ̶a datiteti. \v 50 Ele me jibakenaɡ̶a yoci, pida niɡ̶ina yoci nige naɡ̶aniaditema libayodaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica ɡ̶onimaweneɡ̶egi daɡ̶a jaoɡ̶atace me bayodi. Micataɡ̶a niɡ̶ina yoci me daɡ̶a ika libole me beyagi, idaɡ̶aɡ̶aeni jiniɡ̶ikani gaantokaaɡ̶ini ane ibeyacaɡ̶adi ɡ̶ademaanaɡ̶aneɡ̶egi anida makaamitaɡ̶atiwaji, jinaɡ̶a adinotigimadeni, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a adinideleɡ̶enitiwagetiwaji.” \c 10 \s1 Jesus diiɡ̶axinaɡ̶a yalaɡ̶ate nalataɡ̶aneɡ̶egi \r (Mateus 19.1-12; Lucas 16.18) \p \v 1 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a noditedicogi nipodigi Galiléia, odaa jiɡ̶igo miditaɡ̶a nipodigi Judéia, daato akiidi Jordão. Ica noiigi-nelegi odinatecoɡ̶oteetacelogo, codaa modipegitalo, odaa ja niiɡ̶axitacediniwace, ane ligileɡ̶egi. \p \v 2 Icoa fariseutedi igotibeci midoataɡ̶a, odaa joɡ̶oige, moditalo, “Ica ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi domige ika ina ɡ̶oneleegiwa me yaladi lodawa?” Domoɡ̶odoletibige me nilaagedi Jesus mowote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. \v 3 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a niniɡ̶oditediogi, odaa ja nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica Moisés ane iiɡ̶etaɡ̶awa mawiitiwaji?” \v 4 Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Moisés ika niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa meo idí notaɡ̶anaɡ̶axi ane yalaɡ̶ata me yaladi lodawa, odaa yakadi me iiɡ̶e mopi.” \p \v 5 Odaa Jesus ja igidi, meetediogi, “Moisés iditini niɡ̶ida lajoinaɡ̶aneɡ̶egi leeɡ̶odi ɡ̶adaaleɡ̶enali me dakake. \v 6 Pida niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji neɡ̶eote inoatawece aninoa, jiɡ̶idaa ane yalaɡ̶ata Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, mee, ‘Aneotedoɡ̶oji eote ɡ̶oneleegiwa aniaaɡ̶iwaalo. \v 7 Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi ɡ̶oneleegiwa me ika eliodi, eliodo niɡ̶ina naɡ̶a lodawa naɡ̶ana lodawa. \v 8 Odaa niɡ̶ijo itoataale ja micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko.’ Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee aɡ̶alee liciagi miniwataale oko, pida ja micataɡ̶a doɡ̶okinitece oko. \v 9 Odaa niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane yadoneɡ̶etediwage, aɡ̶ica oko ane yakadi me yawalacetiwage.” \p \v 10 Niɡ̶ijo naɡ̶a idiaaɡ̶itice minitaɡ̶a ica diimigi ane lotokaɡ̶adi, odaa niɡ̶ijo anodiotibece Jesus joɡ̶oigetece ane diitigilo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. \v 11 Odaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa ane yaladi lodawa, odaa nige lodawa eledi iwaalo, odaa ja iɡ̶olaɡ̶adi naɡ̶ajo odoeje lodawa. \v 12 Codaa naɡ̶ana iwaalo ane yaladi lodawa, nige lodawa eledi ɡ̶oneleegiwa, odaa ja iɡ̶olaɡ̶adi niɡ̶ijo odoejegi lodawa.” \s1 Jesus ibinietediogi ica nigaanigipawaanigi \r (Mateus 19.13-15; Lucas 18.15-17) \p \v 13 Ica noiigi oyadeegitalo Jesus nigaanigipawaanigi me ipeketedeloco libaaɡ̶atedi me ibinietediogi. Pida niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶odowocetege niɡ̶ijo oko anonadeegi lionigipi. \v 14 Pida Jesus naɡ̶a nadi niɡ̶ijo anodiotibece niɡ̶ica anowote, odaa ja yelatetema, odaa meetediogi, “Ikanitiwaji niɡ̶ina nigaanigipawaanigi menagitibeci meetaɡ̶a, jinaɡ̶a oliitege menagitibeci meetaɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko ane liciagi niɡ̶ina nigaanigipawaanigi. \v 15 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aneotedoɡ̶oji aiiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko ane daɡ̶a dibatege anodaaɡ̶ee niɡ̶ina nigaanigawaanigi me dibatege.” \v 16 Odaa Jesus nibedotedi niɡ̶ijo nigaanigipawaanigi, odaa ja ipeketedeloco libaaɡ̶atedi me ibinietediogi. \s1 Ica ɡ̶oneleegiwa liico dakapetege Jesus \r (Mateus 19.16-30; Lucas 18.18-30) \p \v 17 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a idaa diitacedicogi me diniwiaje, odaa ica ɡ̶oneleegiwa walokoditege, odaa ja yamaɡ̶atedi lokotidi lodoe Jesus. Odaa ja ige, meetalo, “Iniiɡ̶axinoɡ̶odi anele, amiida ica ane leeditibige me jao midioka limedi me idewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?” \p \v 18 Odaa Jesus meeteta, “Igame leeɡ̶odi menitiwa me Ee ele? Aɡ̶ica anele, iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji mele. \v 19 Joɡ̶owooɡ̶oti liiɡ̶enatakaneɡ̶eco Aneotedoɡ̶oji. Aneotedoɡ̶oji ɡ̶odiiɡ̶e, meete, ‘Jinaɡ̶a aijee, jinaɡ̶a aɡ̶olaɡ̶atakani, jinaɡ̶a olice, codaa jinaɡ̶a ilikoni. Aweniɡ̶ideni ɡ̶adiodi, codaa me ɡ̶adiodo.’ Codaa jinaɡ̶a inaaleni eledi oko manoɡ̶aa ane nebi.” \p \v 20 Odaa niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa ja igidi, meetalo, “Iniiɡ̶axinoɡ̶odi, idioka limedi me jeemitetibige idiwatawece niɡ̶idiwa niiɡ̶enatakaneɡ̶eco niɡ̶ijo maleeɡ̶ee nigaanigi codaa niɡ̶ina natigide.” \p \v 21 Jesus naɡ̶a iwiteta, odaa eliodi me yemaa, odaa meeteta, “Onaniɡ̶idatece ane leeditibige mawii. Aani niɡ̶icoa ane ɡ̶anepilidi, odaa edianitece ɡ̶aninyeelo niɡ̶ina madewetedipi. Odaa jiɡ̶idaa Aneotedoɡ̶oji nige yajigotedaɡ̶awa owidi ɡ̶anepilidi digoida ditibigimedi. Odaaɡ̶anagi, pida leeditibige me ɡ̶adigomi mawikodee nigepaa ɡ̶adelewi, odaa baɡ̶akati maniwitici.” \v 22 Niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa naɡ̶a wajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa deemitetece catiwedi laaleɡ̶ena dakake meo niɡ̶ijo aneeteta Jesus. Odaa eliodi magecaɡ̶alo, odaa joɡ̶opi, leeɡ̶odi owidi niɡ̶icoa ane nepilidi. \p \v 23 Odaa Jesus niipetediogi niɡ̶ijo anodiotibece monawiile, odaa meetediogi, “Ica me dakake Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina liico!” \p \v 24 Niɡ̶ijo anodiotibece eliodi me nawelatibigiwaji niɡ̶ijo noɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. Pida Jesus eɡ̶idaaɡ̶ee me dotaɡ̶a, meetediogi, “Ionigipi, dakake Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina oko ane dinaɡ̶akatiditalo niɡ̶ina ane niliicaɡ̶ajetecidi! \v 25 Eneɡ̶egi dakake Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e laaleɡ̶ena niɡ̶ina liico, aliciagi gameelo me dakatiwece etakado lawimaɡ̶ajegi.” \p \v 26 Niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶owajipatacalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a, odaa nawelatacibigiwaji. Odaa ja dinigetiwage, modi, “Enice, amigijo ica ane yakadi midioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji?” \p \v 27 Odaa Jesus naɡ̶a niipetacediogi, odaa meetediogi, “Niɡ̶ina oko aɡ̶ica nimaweneɡ̶egi deɡ̶epaaɡ̶owo midioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji, pida Aneotedoɡ̶oji biɡ̶ida nimaweneɡ̶egi. Codaa yakadi meote okanicodaaɡ̶ica, aɡ̶ica idi ane daɡ̶a yakaditeda meote.” \p \v 28 Odaa Pedro jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yotaɡ̶aneɡ̶e Jesus, meetalo, “Digawini! Ja jikanaɡ̶atedice ijoatawece ane ɡ̶onepilidi leeɡ̶odi me jiwaɡ̶atibigaɡ̶adici.” \v 29 Jesus ja igidi, meeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi. Inatawece oko anoyaladi liɡ̶eladi, nioxoadipi, codaa me niwaalepodi, eliodi, eliodo, lodawa, lionigipi, codaa me niɡ̶inoa niiɡ̶otedi Ee leeɡ̶odi, codaa me leeɡ̶odi me yatematitedibece nibodicetedi anele, \v 30 Aneotedoɡ̶oji yajigote niɡ̶ini oko caticedi niɡ̶icoa ane yaladi malee newiɡ̶a niɡ̶ina iiɡ̶o. Aneotedoɡ̶oji yajigote anige liwokodi taalia caticedi ane liwokodi niɡ̶ica anoyaladi. Codaa niɡ̶ini oko dinigaanyetece liɡ̶elatedi, nioxoadipi, niwaalepodi, eliododipi, nigaanigipawaanigi, codaa me niiɡ̶otedi. Codaa icota moiatetibeci, pida nigidiaaɡ̶idi idioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji. \v 31 Eliodi oko ane daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a niɡ̶inoa nokododi digoina iiɡ̶o, niɡ̶idi oko icota me iwikodadipi. Odaa eliodi oko ane iwikodadipi niɡ̶inoa nokododi, niɡ̶idi oko icota me daɡ̶axa me ɡ̶oneɡ̶egipi.” \s1 Jesus yalaɡ̶atace moyeloadi \r (Mateus 20.17-19; Lucas 18.31-34) \p \v 32 Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece eɡ̶idaaɡ̶ee mewaligitibigiwaji, odaa joɡ̶odowicetibigimece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Jesus igo lodoe niɡ̶ijo anodiotibece odaa one oyopo. Niɡ̶ijo oko anodiotece doitibigiwaji. Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo dooze anodiotibece, ixipetedicoace. Odaa yeloɡ̶oditediogi ane ninyaagi. \v 33 Meetediogi, “Digawini! Ja jowicaɡ̶ata nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi etidajigotiogi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa modi me leeditibige metideloadi, codaa aaɡ̶aɡ̶a etidajigotiogi niɡ̶ijo ane daɡ̶a judeutedi. \v 34 Odaa niɡ̶idi ane daɡ̶a judeutedi oyametibigiji, etidalaketibige, codaa metidawaletice, odaa jeɡ̶etideloadi. Pida nigidiaaɡ̶idi nige ixomaɡ̶atedijo itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa ja idewiɡ̶atace.” \s1 Tiago ijaa João ida nipoketegitalo Jesus \r (Mateus 20.20-28) \p \v 35 Tiago ijaa João ane lionigipi Zebedeu, jiɡ̶igotibeci odipegitalo Jesus, odaa moditalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, jemaanaɡ̶a mawiitoɡ̶odomi ane jipokaɡ̶ataɡ̶awa.” \v 36 Odaa Jesus nigetediniwace, meetediogi, “Amiini ica anemaanitiwaji me jaotaɡ̶adomi?” \v 37 Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji nige ɡ̶adinelecaɡ̶ateeni, nigicota me iiɡ̶eni inoatawece, ɡ̶odikaneɡ̶egi me ɡ̶odicote ɡ̶awai oniniteci diɡ̶etege ɡ̶abaaɡ̶adi iniaaɡ̶eledi diɡ̶etege ɡ̶animagijegi.” \p \v 38 Pida Jesus meetediogi, “Aɡ̶owooɡ̶otitiwaji niɡ̶ica anipokitibige. Domigakatitiwaji mawikodee anodaaɡ̶eji me jawikode, codaa domige akatitiwaji mawikodee nigepaa ɡ̶adelewi anodaaɡ̶eji me ideleo?” \v 39 Odaa joɡ̶oigidi, moditalo, “Jakataɡ̶a!” Odaa Jesus meetediogi, “Awikodeetiwaji anodaaɡ̶eji me jawikode, codaa me ɡ̶adelewi, anodaaɡ̶eji me ideleo. \v 40 Pida aɡ̶ica inaɡ̶atetigi deɡ̶ejitaɡ̶awatiwaji me akati manicootini ibaaɡ̶adi, iniaaɡ̶eledi inimagijegi. Aneotedoɡ̶oji yajigote niɡ̶idiwa nimetiidi niɡ̶ica oko anepaa iolatedice me nicoteloco.” \p \v 41 Niɡ̶ijo eledi deez anodiotibece Jesus owajipata niɡ̶ijo Tiago ijaa João anodipokotalo Jesus, odaa joɡ̶oyelatema. \v 42 Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi modipegitalo, odaa meetediogi, “Niɡ̶ijo anoditiogi me ɡ̶odacilodi, owooɡ̶otitiwaji me lemaanigi me iiɡ̶e niɡ̶ina oko, codaa niɡ̶ina oko anodiletibige niɡ̶ina eledi oko diɡ̶ida naɡ̶atetigi, niɡ̶ijo oko lemaanigi me ibake epaanaɡ̶a naɡ̶atetigi. \v 43 Jiniɡ̶idaaɡ̶enitiwaji digo miditaɡ̶a. Pida niɡ̶ina ane yemaa mida naɡ̶atetigi ɡ̶adiwigotigitiwaji, niɡ̶ini oko leeditibige makaamitawece dibataɡ̶adomitiwaji. \v 44 Odaa niɡ̶ina oko ane yemaa me dibata odoejegi nimedi ɡ̶adiwigotigitiwaji, niɡ̶ini leeditibige makaamitawecetiwaji aotageni. \v 45 Igaataɡ̶a codaa me Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, ajanagi daɡ̶a jiotage niɡ̶ina oko, pida janagi me Ee niotagi, codaa me etidajigo me ideleo, odaa ja jao Aneotedoɡ̶oji me yakadi me dibatetege eliodi oko.” \s1 Jesus icilatidi ica ɡ̶olaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Bartimeu \r (Mateus 20.29-34; Lucas 18.35-43) \p \v 46 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oyakagiditeloco nigotaɡ̶a Jericó. Niɡ̶ijo naɡ̶a doletibige me noditedice naɡ̶ajo nigotaɡ̶a, ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece icaaɡ̶ica noiigi-nelegi, odaa jiɡ̶icote ica ɡ̶oneleegiwa ɡ̶olaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Bartimeu, lionigi Timeu. Bartimeu idiaa nicote liniogotibece naigi, dipokotibige dinyeelo. \v 47 Niɡ̶ijo naɡ̶a wajipatibece modi Jesus anelatedigi nigotaɡ̶a Nazaré me inaaɡ̶igotedinece aneitice, odaa jiɡ̶idaa dinanatigi me dapaawe, mee, “Jesus, anida anenitege licoɡ̶egi inionigi Davi, adiwikodenita!” \p \v 48 Pida eliodi oko oyapeteɡ̶e, codaa moiiɡ̶e me notokotini. Pida jeɡ̶epaanaɡ̶a dapaawetibece, mee, “Akaami, anida anenitege licoɡ̶egi inionigi Davi, adiwikodeni!” \p \v 49 Odaa Jesus ja dabiditedi, odaa ja diiɡ̶enatakate monadeegitalo. Odaa joɡ̶onidita niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a, modita, “Eloodaɡ̶ateeni ɡ̶adaaleɡ̶ena! Adabititini! Jeɡ̶eniditedaɡ̶awa.” \v 50 Odaa Bartimeu ja yokoletice aca nicaapa, codaa yediiɡ̶a me dabiditini, odaa jiɡ̶igo midoataɡ̶a Jesus. \v 51 Odaa Jesus ja ige, meeteta, “Amiini ica anemaani me jaotaɡ̶adomi?” Odaa niɡ̶ijo ɡ̶olaɡ̶a ja niniɡ̶odi, meetalo, “Iniotagodi, jemaa me jatetacibece.” \v 52 Odaa Jesus meeteta, “Emii, ja ɡ̶adicili leeɡ̶odi manakatoni Aneotedoɡ̶oji me yakadi me ɡ̶adicilatiti.” Ajaaɡ̶ajo naɡ̶aca lakata Bartimeu jona yatetacibece, odaa ja diotece Jesus mijotaɡ̶a naigi. \c 11 \s1 Jesus dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém me liciagi niɡ̶ina inionigi-eliodi \r (Mateus 21.1-11; Lucas 19.28-40; João 12.12-19) \p \v 1 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶odipegita nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa joɡ̶ototicogi minitaɡ̶a ica lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”, anipegitege icoa nigotadawaanaɡ̶a ane liboonaɡ̶adi Betfagé aniaa Betânia. Odaa Jesus ja iiɡ̶e itoa niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, \v 2 “Emiitiwaji manitaɡ̶a nigotakawaana digoida ɡ̶ododoe. Nige akaatiobecetiwaji, aɡ̶ica daɡ̶a leegi icoota boliicawaanigi ane dinigoetini analeediɡ̶ica mowaxoditeloco. Odaa owilecenitiwaji, anadeegitiwa. \v 3 Pida nigica aneetaɡ̶awatiwaji, ‘Igame leeɡ̶odi mowilecenitiwaji ini boliicawaanigi?’, odaa enita, ‘Ǥoniotagodi yopotedibige. Nopilaɡ̶adi natigidawaanigi.’” \p \v 4 Odaa niɡ̶ijo itoatataale anodiotibece jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶otota niɡ̶ijo boliicawaanigi naigitece, dinigoetini ipegitege lapoagi ica diimigi. Odaa joɡ̶oyowilece niɡ̶ijo boliicawaanigi. \v 5 Odaa ica oko anidiaaɡ̶itice ja nigikanaɡ̶a, moditiogi, “Igaamenitiwaji? Igame leeɡ̶odi mowilecenitiwaji ini boliicawaanigi?” \p \v 6 Odaa niɡ̶ijo itoatataale anodiotibece Jesus joɡ̶oigidi niɡ̶ijo aneetediogi Jesus me ligegi. Odaa niɡ̶ijo oko joɡ̶oikatece niɡ̶ijo anodiotibece Jesus moyadeegi boliicawaanigi. \v 7 Odaa noɡ̶oyadeegitalo Jesus niɡ̶ijo boliicawaanigi, odaa joɡ̶oyexaɡ̶ateloco nicaapatedi niɡ̶ijo boliicawaanigi, odaa Jesus ja waxoditedeloco. \v 8 Eliodi oko oipecetedice nicaapatedi niɡ̶ijo naigitece, odaa ica eledi onakagidi exate-lamodi oipecetinece naigi. (Idaɡ̶aee leeɡ̶odi moiweniɡ̶ide Jesus.) \v 9 Odaa ijo oko anigotibeci lodoe Jesus, codaa ica eledi boɡ̶odiotece lowidi napaawaɡ̶ateloco, modi, \q1 “Jiweniɡ̶idenaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji! \q1 Codaa jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶inoa anenagi \q1 ibake naɡ̶atetigi Liboonaɡ̶adi Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji! \q1 \v 10 Jemaanaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji me ibinie Niɡ̶iniwa anida aneetetege licoɡ̶egi inionigi-eliodi Davi, \q1 ane niiɡ̶etedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶oninionigi-eliodi, \q1 liciagi Davi me ninionigi-eliodi niɡ̶ijo ɡ̶odaamipi!” \p \v 11 Jesus ja dakatediwece nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa jiɡ̶igo minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Naɡ̶a dakatediwece, odaa iwitedigi initawece le. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja noditedice leeɡ̶odi naɡ̶a ɡ̶ocidi, odaa jiɡ̶igo manitaɡ̶a nigotakawaana Betânia lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo dooze anodiotibece. \s1 Jesus ixoo naɡ̶ajo niale fiigoigo \r (Mateus 21.18-19) \p \v 12 Naɡ̶a nigoi Jesus ja noditedicogi Betânia, odaa leecawaanigi ja deemitete me nigicile. \v 13 Odaa ditigedi naɡ̶a nadite aca niale fiigoigo ane daamotiide. Odaa jiɡ̶igo iwi daɡ̶aca ela. Pida niɡ̶ijo niɡ̶icote naɡ̶ajo niale, aɡ̶aca yakadi otaɡ̶anitece ela, inokinoa laamotiidi, leeɡ̶odi anaɡ̶a limedi me etaye. \v 14 Odaa Jesus jeɡ̶eete naɡ̶ajo niale, “Niɡ̶ina natigide, aɡ̶aleeɡ̶ica ane yeligo ɡ̶atá.” Odaa niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. \s1 Jesus iticoitedicoace icoa anoojetekaɡ̶a anidiaaɡ̶i minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi \r (Mateus 21.12-17; Lucas 19.45-48; João 2.13-22) \p \v 15 Odaa Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece noɡ̶otota nigotaɡ̶a Jerusalém, odaa ja dakatediwece minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me iticoitedicoace ijoatawece niɡ̶ijoa anoojetekaɡ̶a codaa me niɡ̶ijo ane oojeteeɡ̶a. Odaa yamaɡ̶atedini nameejatedi niɡ̶ijo ane libakedi moiikoaɡ̶e dinyeelo codaa eledi yamaɡ̶atedini nibaancotedi niɡ̶ijo anoyaa yotipitedi. \v 16 Aɡ̶ica ane ika me ixomaɡ̶atice minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi me yoyaɡ̶adi elaanaɡ̶a. \v 17 Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jiɡ̶idiaaɡ̶itedice me niiɡ̶axitediniwace ica oko, meetediogi, “Maditaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi diniditeloco niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶a, niɡ̶ijo neɡ̶ee, ‘Oyatigi iɡ̶eladi me “Diimigi aneitice inatawece noiigi moyakadi moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji”.’ Pida jaɡ̶awiitiwaji Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi me liciagi niɡ̶ina liɡ̶eladi olicaɡ̶aɡ̶a.” \fig |src="CN01787B.TIF" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Marcos 11.15-17" \fig* \p \v 18 Odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés joɡ̶odibodiceta niɡ̶ijo Jesus aneote. Odaa joɡ̶odoletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi moyeloadi, pida odoitalo leeɡ̶odi inatawece oko oyopo niɡ̶ijo ane diiɡ̶axinaɡ̶atetece. \v 19 Naɡ̶a ɡ̶ocidi Jesus ja noditacedice nigotaɡ̶a Jerusalém. \s1 Jesus diiɡ̶axinaɡ̶atetece me leeditibige me jinakatonaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji \r (Mateus 21.20-22) \p \v 20 Naɡ̶a nigoi, Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece inaaɡ̶igotacinece niɡ̶ijo ligi, odaa joɡ̶onadi naɡ̶ajo libatadi fiigo. Naɡ̶ajo niale adatawece yadilo, codaa me litodi yadilo. \v 21 Odaa Pedro ja nalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶a, odaa meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, digawini! Naɡ̶ajo niale ane ixoomi ja yadilo.” \p \v 22 Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Anakatonitetiwaji Aneotedoɡ̶oji! \v 23 Niɡ̶ina nigewi me iwaɡ̶atitiwaji, akati me enita naɡ̶adi wetiɡ̶a, ‘Emii, adinokolenitinigi akiidi-eliodi!’ Odaa nige daɡ̶a awienatakanitiwaji, pida nige iwaɡ̶atakani micota niɡ̶ijo ane ɡ̶agegita, odaa Aneotedoɡ̶oji eote micota. \v 24 Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi mejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, mokanicodaaɡ̶ica anipokitalo, iwaɡ̶ati Aneotedoɡ̶oji me yajigotedaɡ̶awatiwaji, odaa yajigotedaɡ̶awa niɡ̶ica ane ipokitalo. \v 25 Codaa niɡ̶ina motaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji, ixomaɡ̶ateenitice okanicodaaɡ̶ica ane beyagi aneotaɡ̶adomi eledi oko, amaleeɡ̶aɡ̶a Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi ixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶ecotiwaji. \v 26 Pida nige daɡ̶a ixomaɡ̶ateeniticetiwaji niɡ̶ina ane beyagi anowotaɡ̶adomi eledi oko, odaa Ǥadiodi ane ideite ditibigimedi aixomaɡ̶ateetedice ɡ̶abeyaceɡ̶ecotiwaji.” \s1 Ica naɡ̶atetigi Jesus \r (Mateus 21.23-27; Lucas 20.1-8) \p \v 27 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶icotaciobece manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. Jesus igotedigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa joɡ̶ototalo niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaaɡ̶ijo laxokodi lacilodi niɡ̶ijo noiigi. \v 28 Odaa moditalo Jesus, “Amiida ica ɡ̶anaɡ̶atetigi miticoiticoace niɡ̶ijo oko minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi? Codaa amiijo ane yajigotaɡ̶awa ica ɡ̶anaɡ̶atetigi?” \p \v 29 Odaa Jesus meetediogi, “Jeloɡ̶oditaɡ̶awatiwaji ane najigotiwa inaɡ̶atetigi niɡ̶ina nige adigiti ane ɡ̶adigeetece. \v 30 Amiijo ica ane yajigota João Batista naɡ̶atetigi me nilegetiniwace oko? Domige Aneotedoɡ̶oji, oɡ̶oa domigoko? Jemaa madigititiwaji!” \p \v 31 Odaa joɡ̶odinotigimadetigi, modi, “Nigejinaɡ̶a me Aneotedoɡ̶oji ane yajigote naɡ̶atetigi João, odaa jeɡ̶eetedoɡ̶owa, ‘Enice igame leeɡ̶odi me daɡ̶a iwaɡ̶atitedatiwaji lotaɡ̶a João?’ \v 32 Pida nigejinaɡ̶a me niɡ̶ina oko oiiɡ̶e João, odaa niɡ̶ina oko joɡ̶oyelatoɡ̶odomi.” Odoitiogi niɡ̶idi noiigi leeɡ̶odi iditawece niɡ̶idi oko oyiwaɡ̶adi João mewi me niɡ̶inaaɡ̶ina niɡ̶ina ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. \v 33 Odaa joɡ̶oigidi Jesus, moditalo, “Ajowooɡ̶otaɡ̶a ane niiɡ̶e João!” Odaa Jesus meetediogi, “Enice amaɡ̶aɡ̶a jatematitaɡ̶awatiwaji ane najigotiwa inaɡ̶atetigi me jaote niɡ̶inoa yoenataka.” \c 12 \s1 Ica natematigigi icoa nawodaɡ̶anadi abeyacaɡ̶aɡ̶a \r (Mateus 21.33-46; Lucas 20.9-19) \p \v 1 Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yatematitediogi natematiko anida ane iciaceeketetege me diiɡ̶axinaɡ̶a. Odaa meetediogi, “Ica ɡ̶oneleegiwa eyatedi uuva libatatiidi, odaa ja niotaa, codaa eo ligixitaɡ̶anaɡ̶axi me niopaaɡ̶aditedi uuva me yoe viinyo, codaa eo lipe lajo moibeo niɡ̶ijoa lawodigijedi niɡ̶inoa nowienoɡ̶ododi. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja niwaiɡ̶awepodi icoa nawodaɡ̶anadi, odaa jiɡ̶igo diniwiajeticogi ica eledi iiɡ̶o. \fig |src="LB00104B.TIF" size="span" copy="Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Marcos 12.1" \fig* \v 2 Niɡ̶ijo niɡ̶icota limedi me nopilaɡ̶aditedio elali, niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ijoa nawodigijedi nimonya ica liotagi me dienaɡ̶atalo niɡ̶ijoa elali ane nepilidi. \v 3 Pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi odibata niɡ̶ijo nimeedi, odaa onalaketibige, codaa oiiɡ̶e mopi me diɡ̶icata ane yadeegi. \v 4 Odaa niɡ̶ijo ane nebi ja niiɡ̶etace ica eledi liotagi, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi onigidatice, codaa oyacilotidi lacilo, codaa owo me niboliɡ̶a. \v 5 Odaa niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ijoa nawodigijedi ja niiɡ̶etace ica eledi liotagi, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi baanoɡ̶oyeloadi. Odaa onalee niiɡ̶e icoa eletidi liimetedi, pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi owo liciagi niɡ̶ijoa eletidi liimetedi. Ica eledi dinalaketibigiwaji, icaaɡ̶ica eledi boɡ̶onigodi. \v 6 Niɡ̶ijo ane nebi niɡ̶ijoa nawodigijedi ini ica lionigi aneliodi me yemaa. Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi ja iiɡ̶eticogi niɡ̶ijo lionigi midiwataɡ̶a lawodigijedi. Meetibige le, ‘Odeemitetibige leeɡ̶odi me ionigi.’ \v 7 Pida niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi noɡ̶onaditege niɡ̶ijo lionigi, odaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, modi, ‘Niɡ̶ina niɡ̶ijo lionigi niɡ̶ijo ane nepilidi niɡ̶idiwa nawodigijedi, anicota me nepilidi niɡ̶inoa lawodigijedi. Jeloataɡ̶a, odaa ja jakataɡ̶a me ɡ̶onepilidi niɡ̶idiwa nawodigijedi!’ \v 8 Odaa joɡ̶odibata niɡ̶ijo lionigi niɡ̶ijo ane nebi nawodigijedi, odaa joɡ̶oyeloadi, codaa oyaladiticogi lolaadi wetice niɡ̶ijoa nawodigijedi.” \p \v 9 Odaa Jesus jeɡ̶eetediogi, “Amiida ica anakatitiwaji meo niɡ̶ijo ane nepilidi nawodigijedi? Enagi, odaa ja diiɡ̶enatakatiogi monigodi niɡ̶ijoa nawodaɡ̶anadi, codaa yajigotiogi eletidi nawodaɡ̶anadi niɡ̶idiwa lawodigijedi. \v 10 Ajawienatakanaɡ̶a me naɡ̶a alomeɡ̶enitelocotiwaji lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, \q1 ‘Naɡ̶ajo wetiɡ̶a anoyaladi niɡ̶ijo anodabiteɡ̶etini diimigi, \q1 niɡ̶ina natigide jaɡ̶aniaaɡ̶ani naɡ̶aca wetiɡ̶a ane daɡ̶axa mida jaoɡ̶a \q1 caticedi niɡ̶ijoa eletidi wetiadi anoibake modabiteɡ̶etini diimigi. \q1 \v 11 Jiɡ̶ijaa Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji aneote naɡ̶ajo wetiɡ̶a me daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a. \q1 Odaa jopooɡ̶a niɡ̶ida loenatagi.’” \p \v 12 Odaa niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi joɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a yatemati niɡ̶ijo natematigo me lakapetedipi. Odaa joɡ̶odoletibige moniwilo, pida odoitiogi niɡ̶ijo noiigi-nelegi. Odaa joɡ̶oika Jesus, odaa joɡ̶opitibeci. \s1 Niɡ̶ijoa fariseutedi oigetece Jesus migele moyediatece César icoa dinyeelo \r (Mateus 22.15-22; Lucas 20.20-26) \p \v 13 Niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi oiiɡ̶etalo Jesus icoa fariseutedi ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibeci inionigi-eliodi Herodes. Oiiɡ̶e migotibeci onake doɡ̶owo Jesus meote okanicodaaɡ̶ica ligegi ane beyagi domoɡ̶owotibige me nilaagedi. \v 14 Igotibeci midoataɡ̶a Jesus, odaa moditalo, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, jowooɡ̶otaɡ̶a midioka limedi me enitece anewi, codaa aɡ̶ica mawii niɡ̶ina oko minoa anodiletibige daɡ̶akaami. Igaataɡ̶a aɡ̶ica mawii naɡ̶atetigi oko, pida ewi me iiɡ̶axinaɡ̶anitece naigi Aneotedoɡ̶oji. Domige lakapetegi ɡ̶onajoinaɡ̶aneɡ̶egi me jedianaɡ̶atece César dinyeelo, ninionigi-eliodi romaanotedi ane ɡ̶odiiɡ̶e me jedianaɡ̶a? Domigele me jedianaɡ̶a, oɡ̶oa aɡ̶ele?” \p \v 15 Pida Jesus yowooɡ̶odi mokowo, odaa meetediogi, “Igame leeɡ̶odi madineenitiwatiwaji? Digawii anadeegitiwa beexo.” \v 16 Odaa joɡ̶oyadeegitalo aca beexo, naɡ̶a nigetediniwace, meetediogi, “Ame latobi aniwoteloco ani beexo, codaa ame liboonaɡ̶adi ane diniditeloco?” Odaa modi, “César.” \v 17 Odaa Jesus meetediogi, “Enice ajicitatiwaji César ane nebi, codaa aaɡ̶aɡ̶a ajicitalo Aneotedoɡ̶oji ane nebi.” Odaa joɡ̶oyopo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a. \s1 Icoa saduceutedi oigetece Jesus anodaaɡ̶ee me newiɡ̶atace niɡ̶ina oko baanaɡ̶a nigo \r (Mateus 22.23-33; Lucas 20.27-40) \p \v 18 Niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a onotalo Jesus icoa saduceutedi, niɡ̶ijo anodi Aneotedoɡ̶oji me deɡ̶eote me newiɡ̶atace niɡ̶ina oko baanaɡ̶a nigo. Odaa joɡ̶oige Jesus, moditalo, \v 19 “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, Moisés didikotigi ɡ̶odoiigi niɡ̶ida najoinaɡ̶aneɡ̶egi, ‘Nigica ɡ̶oneleegiwa wadonaɡ̶a ane yeleo me diɡ̶icata lionigipi, odaa nioxoa niɡ̶ijo ane yeleo leeditibige me lodawa naɡ̶ani wajekalo micoa lionaɡ̶atege. Odaa niɡ̶idi lionigipi micataɡ̶a daɡ̶a lionigipi niɡ̶ijo ane yeleo.’ \v 20 Onica seete dinioxomigipi. Niɡ̶ica liidaɡ̶a naɡ̶a wado, odaa ja yeleo me diɡ̶ica lionigi. \v 21 Odaa niɡ̶ijo nioxoa liɡ̶eejetewa ja lodawa naɡ̶ajo wajekalo, pida niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yeleo me diɡ̶icata lionigi. Odaa niɡ̶ijo eledi nioxoa jaɡ̶aɡ̶eo liciagi. \v 22 Odaa ijotawece niɡ̶ijo seete dinioxomigipi nodawa ajokajo iwaalo, pida aɡ̶ica anini lionigitege. Naɡ̶a nigo ijotawece, odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶a yeleo naɡ̶ajo wajekalo. \v 23 Ina nigeote Aneotedoɡ̶oji niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace, amigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo seete dinioxomigi anepaɡ̶a lodawa naɡ̶ajo iwaalo, igaataɡ̶a ijotawece nodawa naɡ̶ajo iwaalo?” \p \v 24 Jesus meetediogi, “Eliodi mabataatiwaji leeɡ̶odi aɡ̶owooɡ̶oti aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a owooɡ̶oti Aneotedoɡ̶oji nimaweneɡ̶egi. \v 25 Igaataɡ̶a nigicota Aneotedoɡ̶oji meote me newiɡ̶atace niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a, niɡ̶ina oko aɡ̶alee nadonaɡ̶ateloco, pida ja liciaco aanjotedi me daɡ̶a nadonaɡ̶a, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a nigajeeɡ̶a. \v 26 Ejiniɡ̶ica malomeɡ̶enitelocotiwaji aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi niɡ̶ijo neɡ̶eetece anodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji micota meote niɡ̶inoa émaɡ̶aɡ̶a me newiɡ̶atace. Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me ideitedice catiwedi naɡ̶ajo nialawaana ane ídi, odaa meeteta Moisés, ‘Idioka limedi me Ee Noenoɡ̶odi Abraão, Noenoɡ̶odi Isaque, codaa me Noenoɡ̶odi Jacó.’ \v 27 Odaa niɡ̶idiwa ɡ̶oneleegiwadi dice newiɡ̶a, igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji Noenoɡ̶odi niɡ̶ina oko ane newiɡ̶a, idiɡ̶ida aNoenoɡ̶odi émaɡ̶aɡ̶a. Odaa eliodi makamaɡ̶a adininaalenitiwaji.” \s1 Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ica niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a \r (Mateus 22.34-40; Lucas 10.25-28) \p \v 28 Onica anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés wajipatiogi niɡ̶ijoa saduceutedi modinotigimadetigi niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus. Codaa yowooɡ̶odi Jesus mele me igiditediogi. Odaa jiɡ̶igo midoataɡ̶a Jesus me ige, meetalo, “Amiida ica Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a?” \p \v 29 Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Aneotedoɡ̶oji liiɡ̶enatakaneɡ̶eco ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶ate, niɡ̶ijo niiɡ̶enatakaneɡ̶egi anee, ‘Ajipaatatiwaji, akaami anakaami loiigi Israel! Oniniwatece Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, codaa Iniokiniwateda me Niotagodi inoatawece aninoa. \v 30 Lajo memaani Ǥaniotagodi Aneotedoɡ̶oji manitawece ɡ̶adaaleɡ̶ena, codaa minitawece ɡ̶adiwigo, codaa minitawece ɡ̶adowoogo, codaa minitawece ɡ̶adoniciwaɡ̶a!’ \v 31 Codaa ida eledi niiɡ̶enatakaneɡ̶egi ane daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶a, niɡ̶ijo anee, ‘Lajo memaani eledi oko digo aneni makamaɡ̶a adinemaani!’ Niɡ̶idoa itoataale niiɡ̶enatakaneɡ̶eco daɡ̶axa mida ane jaoɡ̶ate caticedi ijoatawece niɡ̶ijoa eletidi niiɡ̶enatakaneɡ̶eco.” \p \v 32 Odaa niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a meetalo Jesus, “Niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a, ele motaɡ̶ani! Me enitece anewi niɡ̶ijo neɡ̶eni me oniniwatece Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji, odaa aɡ̶icoa eledi aneotedoɡ̶oji. \v 33 Codaa daɡ̶axa mele me jemaanaɡ̶a manitawece ɡ̶odaaleɡ̶ena, minitawece ica ɡ̶odowoogo, codaa minitawece ɡ̶odiwigo, codaa minitawece ɡ̶odoniciwaɡ̶a. Odaa daɡ̶axa mele me jemaanaɡ̶a niɡ̶ina eledi oko anodaaɡ̶ejinaɡ̶a me idinemaanaɡ̶a, aliciagi niɡ̶ina me jalecaɡ̶a eijedi maditaɡ̶a nameeja Aneotedoɡ̶oji me idinilakidenaɡ̶atege leeɡ̶odi ɡ̶obeyaceɡ̶eco, codaa niɡ̶ina me jiboonaɡ̶atalo eletidi ɡ̶oboonaɡ̶a.” \p \v 34 Jesus nadi niɡ̶ijo niiɡ̶axinaɡ̶anaɡ̶a ane diiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés mida lixakedi niɡ̶ijo me igidi. Odaa Jesus meeteta, “Ja domaɡ̶a ɡ̶adigomi Aneotedoɡ̶oji me iiɡ̶e ɡ̶adaaleɡ̶ena.” Niɡ̶idiaaɡ̶idi naɡ̶a nigotedini Jesus me dotaɡ̶a, odaa aɡ̶aleeɡ̶ica anabo laaleɡ̶ena me ige me dineetalo. \s1 Jesus digikatetece Niɡ̶icoa ane nimonyatedoɡ̶owa Aneotedoɡ̶oji \r (Mateus 22.41-46; Lucas 20.41-44) \p \v 35 Niɡ̶ijo Jesus me diiɡ̶axinaɡ̶a minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, odaa ja nigetediniwace niɡ̶ijo oko, meetediogi, “Niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, igame leeɡ̶odi moyakadi modi Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e mokexaa ida aneetege licoɡ̶egi Davi? \v 36 Igaataɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji eo Davi me dotaɡ̶a niɡ̶ijo neɡ̶ee, \q1 ‘Inoenoɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji meeteta Iniotagodi, \q1 “Anicootini iwai ibaaɡ̶adi nigepaa iɡ̶eke inatawece ɡ̶aneloɡ̶ododipi”.’ \p \v 37 Ijaaɡ̶ijo Davi meetalo, ‘Iniotagodi’. Enige igamigodaaɡ̶ee Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya me yakadi mokexaa ida aneetege licoɡ̶egi Davi?” Niɡ̶ijo noiigi-nelegi eliodi moyemaa niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus. \s1 Jesus yalaɡ̶ate niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés \r (Mateus 23.1-36; Lucas 11.45-53; 20.45-47) \p \v 38 Jesus niiɡ̶axitediniwace oko, odaa meetediogi, “Anidakitiogi niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés! Igaataɡ̶a lemaanigi me ewaligitibigiwaji modinixotinigi toonicogo ocaɡ̶ataɡ̶a ane lowoodaɡ̶agi niɡ̶ina oko ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a owotibige monicetibigiwaji codaa modeemitetibige miditaɡ̶a licooɡ̶adi oko. \v 39 Lemaanigi monicotelogo nibaancotedi niɡ̶ina oko ɡ̶oneɡ̶aɡ̶a midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi, codaa midiwataɡ̶a nibaancotedi niɡ̶ina oko anoiweniɡ̶ide miditaɡ̶a nalooɡ̶o. \v 40 Codaa oibanootece liɡ̶elatedi codaa ane nepilidi niɡ̶inoda wajekalodipi, codaa onowo niɡ̶ina mocaɡ̶ataɡ̶a moyotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi Aneotedoɡ̶oji micota meliodi me iloikatiditedibigiwaji.” \s1 Aca wajekalo yajigotalo Aneotedoɡ̶oji icoatawece niɡ̶icoa ninyeelo ane yopotibige \r (Lucas 21.1-4) \p \v 41 Jesus nicotedi minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi ipegitetege naɡ̶ajo iwokodaɡ̶axi nelegi aneitice niɡ̶ina oko moyokoletinigi ninyeelo anoibootalo Aneotedoɡ̶oji. Iwi anodaaɡ̶ee niɡ̶ijo oko moyajigo ninyeelo. Eliodi oko ane liicotedi oyajigo owidi dinyeelo. \v 42 Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi jaɡ̶aɡ̶icotio aca wajekalo madewete, odaa ja yokoletinigi naɡ̶ajo iwokodaɡ̶axi iniodataale beexotedi. \v 43 Odaa Jesus jeɡ̶eniditediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji naɡ̶ada wajekalo madewete yajigo caticedi niɡ̶ina eledi oko anoyajigo. \v 44 Leeɡ̶odi niɡ̶ina eledi oko oyajigo ninyeelo ane doɡ̶oyopotibige, pida naɡ̶ajo wajekalo baɡ̶a yajigo ijoatawece ninyeelo, ane domaɡ̶a yopotibige me dinoojetetibige ane yeligo.” \c 13 \s1 Jesus yalaɡ̶ate moyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi \r (Mateus 24.1-2; Lucas 21.5-6) \p \v 1 Niɡ̶ijo Jesus naɡ̶a doletedibige me noditedice Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anodiotibece meetalo, “Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi, digawini niɡ̶inoa wetiadi nelecoli minitaɡ̶a niɡ̶ini diimigi! Codaa digawini niɡ̶ica me libinienigi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi!” \p \v 2 Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Naɡ̶anati niɡ̶ini diimigi-nelegi? Anigida noko otaɡ̶anitece wetiɡ̶a dipeteloco eledi minitaɡ̶a niɡ̶ini diimigi, onanikatedini idiwatawece.” \s1 Jesus yalaɡ̶ate micota minoa ane dakaketoɡ̶odomi \r (Mateus 24.3-14; Lucas 21.8-19) \p \v 3 Jesus idiaaɡ̶itedice minitaɡ̶a niɡ̶ijo lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira” nicotedi, dilokotetege Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Idiaaɡ̶itedice oniniwatece, odaa joɡ̶ototalo Pedro, Tiago, João ijaa André. Odaa joɡ̶oige, moditalo, \v 4 “Anatematiitoɡ̶owa niɡ̶ica noko nigoyojiketini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. Codaa igamigodaaɡ̶ee Aneotedoɡ̶oji me ikee nige nipegi moyanikatini?” \p \v 5 Jesus jiɡ̶idaaɡ̶eyatedigi me yeloɡ̶oditediogi, odaa meetediogi, “Adinowetitiwaji adiɡ̶ica ane ɡ̶adinaaleni! \v 6 Eliodi oko ane dinikeetibigiwaji, oibake Iboonaɡ̶adi, odaa modi, ‘Ee Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji ane nimonya.’ Odaa eliodi oko anoninaaletiniwace. \v 7 Pida jinaɡ̶adoiitiwaji nigajipaata layaco witidi, codaa nigabodicetigi witidi, igaataɡ̶a leeditibige mina ane diniwitideɡ̶etiwage. Pida aniɡ̶icota niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji me yaaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o. \v 8 Igaataɡ̶a niɡ̶ina noiigi dinideleɡ̶etiwage, codaa niɡ̶inoa inionaɡ̶a oiiɡ̶e loiigi me witidi. Codaa icota me datalale iiɡ̶o owidi nipodaɡ̶a, codaa eliodi noiigi nigodi nigigi, codaa mowidi ɡ̶oninyaco ane doide. Pida niɡ̶inoa nawikodico jiɡ̶inaaɡ̶odoejedi me nawikodico liciagi niɡ̶ina odoejegi lileenaɡ̶aneɡ̶egi naɡ̶ana iwaalo ipileɡ̶e. \p \v 9 Pida adinowetitiwaji, igaataɡ̶a etiɡ̶adadeegiticogi lodoe niɡ̶ijoa lacilodi, codaa etiɡ̶adalakenitibigetiwaji midiwataɡ̶a niiakanaɡ̶axiidi. Codaa leeɡ̶odi maniwitici, odaa etiɡ̶adadeegiticogi lodoe niɡ̶ina aninoa naɡ̶atetico codaa midiwataɡ̶a inionaɡ̶a-eloodoli moiwi anodigotaɡ̶awatiwaji. Odaa jiɡ̶idaa nigakatitiwaji madatematiitiogi niɡ̶idiwa lacilodi. \v 10 Pida maleedaɡ̶a yaaɡ̶aditeda Aneotedoɡ̶oji niɡ̶ina iiɡ̶o, leeditibigetiwaji matematiitiogi inatawece niɡ̶ina noiigi nibodicetedi anele anoyalaɡ̶atiwa. \v 11 Nige etiɡ̶adiwilotiwaji, odaa jeɡ̶etiɡ̶adadeegiticogi lodoe niɡ̶inoa lacilodi moiwi anodigotaɡ̶awatiwaji, jinaɡ̶a aɡ̶owikomataatiwaji ane alitigi ɡ̶agegi maleedaɡ̶a etiɡ̶adadeegitiwaji. Igaataɡ̶a enitece niɡ̶ica Aneotedoɡ̶oji ane ikeetedaɡ̶awatiwaji me alitigi ɡ̶agegi. Igaataɡ̶a niɡ̶inoa ɡ̶adotaɡ̶a aicoɡ̶oticogi makaamitaɡ̶atiwaji, pida icoɡ̶oticogi minitaɡ̶a Liwigo Aneotedoɡ̶oji. \v 12 Icota dinioxomigipi moyajigo epaa nioxoadipi monigodi, codaa niɡ̶ina eniododipi oyajigo lionaɡ̶a, codaa nionigipi dakapetege eliododipi, odaa oibootiobece monigodi. \v 13 Eliodi oko oyelataɡ̶adomitiwaji leeɡ̶odi maniwitici. Pida Aneotedoɡ̶oji eote midioka limedi me yewiɡ̶a miniwataɡ̶a niɡ̶ina oko ane ixomaɡ̶ateetedice lawikodico, codaa me deɡ̶eyamaɡ̶atice eliwaɡ̶atakaneɡ̶egi. \s1 Ica nawikodigi nelegi \r (Mateus 24.15-28; Lucas 21.20-24) \p \v 14 Icota manati niɡ̶ica aneetece Daniel, niɡ̶ijo ane yeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko niɡ̶ijo jotigide, me yalaɡ̶ata niɡ̶ica niwigo noenatagi aneo niɡ̶ina oko ligecaɡ̶aloɡ̶o, libikotanaɡ̶anaɡ̶adi ane nigodi oko. Icota moidoyatice niɡ̶ica niwigo digoida ane deɡ̶ele me itice. Niɡ̶ina ane yalomeɡ̶eteloco niɡ̶idiwa notaɡ̶a ele me dinoniciwaɡ̶adi me yowooɡ̶odi ane diitigilo. Nigonadi niɡ̶ica niwigo, niɡ̶ina oko ane ideitice nipodigi Judéia leeditibige me daleditibigimoace odeletibigimece wetiadi nelecoli. \v 15 Nigica oko ane idei ditibigimedi liɡ̶eladi leláɡ̶a, ele me daɡ̶adakatio me dibatalo ane nepilidi. \v 16 Codaa nigica anidiaaɡ̶itice nixoɡ̶otagi ele me doɡ̶opitacio minitaɡ̶a liɡ̶eladi me igota nicaapa. \v 17 Pida iwikodadipi iwaalepodi ipilaɡ̶aɡ̶a codaa eniododipi analee oilipeɡ̶e lionaɡ̶a! \v 18 Ele mipokitalo Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a ikateda meyoketege niwetaɡ̶a nige limedi me ialeticoace. \v 19 Igaataɡ̶a niɡ̶icoa nokododi owidi nawikodico. Niɡ̶ijo Aneotedoɡ̶oji me iliidaɡ̶adi niɡ̶ina iiɡ̶o codaa niɡ̶ina natigide aɡ̶ica nawikodigi liciagi niɡ̶icoa nawikodico anenagi. Codaa aɡ̶aleeɡ̶icota eledi nawikodigi liciagi niɡ̶inoa nawikodico anenagi. \v 20 Ǥoniotagodi Aneotedoɡ̶oji noxopanatidi niɡ̶icoa nokododi minoa nawikodico. Daaditaɡ̶a noxopanatiditeda niɡ̶icoa nokododi, agotiɡ̶ica ane yakadi me yewiɡ̶a. Pida noxopanatidi niɡ̶icoa nokododi leeɡ̶odi niɡ̶ina oko ane iolatedice idioka limedi me newiɡ̶a miniwataɡ̶a. \p \v 21 Nigica aneetaɡ̶awatiwaji, ‘Digawini! Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya etidoa digoina!’ oɡ̶oa migetoɡ̶odi, ‘Digawini! Etidoa digoida!’ Jinaɡ̶a iwaɡ̶atitiwaji. \v 22 Igaataɡ̶a eliodi oko awitakaɡ̶aɡ̶a icota modi me niɡ̶idaaɡ̶idoa Niɡ̶ijoa Aneotedoɡ̶oji ane nimonya, oɡ̶oa domigodi me niɡ̶ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anoyeloɡ̶oditedibece Aneotedoɡ̶oji lowooko. Odaa owote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi, codaa niɡ̶inoa anetiɡ̶odawelaɡ̶adi moninaaletiniwace oko. Codaa domaɡ̶a oninaaletiniwace niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi. \v 23 Pida adinowetitiwaji! Ja jao ɡ̶adeemidi maleedaɡ̶a icotalo niɡ̶inoa nawikodico anejitalo. \s1 Lanokegi Ǥoneleegiwa ane icoɡ̶otibigimece ditibigimedi \r (Mateus 24.29-35; Lucas 21.25-33) \p \v 24 Nigidiaaɡ̶idi, nige ixomaɡ̶atedijo niɡ̶icoa nokododi menagi niɡ̶icoa nawikodico, odaa aligeɡ̶e ipe, codaa me epenai aɡ̶alee datale. \v 25 Niɡ̶inoa yotetitedi niwadetedi. Odaa Aneotedoɡ̶oji itineɡ̶e niwicidi anida nimaweneɡ̶egi digoida ditibigimedi. \v 26 Odaa niɡ̶ina oko etidadi Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Idinikatini jiniotinece lolaadi, odaa janagi meliodi inimaweneɡ̶egi, codaa jikee mida inaɡ̶atetigi liciagi Aneotedoɡ̶oji naɡ̶atetigi. \v 27 Jiiɡ̶e iniaanjotedi migoteloco inatawece niɡ̶ina iiɡ̶o moniodatece niɡ̶ina oko Aneotedoɡ̶oji ane iolatedicoace me nepilidi. \p \v 28 Digowoo naɡ̶ana niale fiigoigo, odaa akati mowooɡ̶oti. Nige dione libiwedi, codaa laamotiidi naɡ̶a nokoloɡ̶o, odaa joɡ̶owooɡ̶otitiwaji naɡ̶a nipegi limedi ebicitedi. \v 29 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee nigeno niɡ̶icoa nawikodico, odaa jaɡ̶akati mowooɡ̶otitiwaji naɡ̶a nipegi niɡ̶ica noko moyaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi. \v 30 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Icotece inoatawece niɡ̶inoa anejitedaɡ̶awatiwaji maleedaɡ̶a nigo eliodi oko ane newiɡ̶a niɡ̶ina noko. \v 31 Ditibigimedi inaa iiɡ̶o icota me ma, pida yotaɡ̶a baadaɡ̶a ixomaɡ̶atedice. \s1 Aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi niɡ̶ica noko Jesus nige dopitedijo \r (Mateus 24.36-44) \p \v 32 Odaa aɡ̶ica ane yowooɡ̶odi naɡ̶aca lakata oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ica noko nige idopitijo. Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶idiwa aanjotedi digoida ditibigimedi aɡ̶oyowooɡ̶odi, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a Ee, Lionigi Aneotedoɡ̶oji ajowooɡ̶odi. Pida iniokiniwateda Aneotedoɡ̶oji ane Eiodi, baɡ̶a yowooɡ̶odi. \v 33 Adinowetitiwaji, codaa midioka limedi me ɡ̶adigomi codaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji igaataɡ̶a aɡ̶owooɡ̶otitiwaji nigeno niɡ̶ica noko. \v 34 Niɡ̶ida me Ee iciagi niɡ̶ina ɡ̶oneleegiwa anigo diniwiajeticogi eledi iiɡ̶o. Odaa yajigota naɡ̶atetigi niɡ̶idiwa liimetedi, codaa yajigota oninitecibeci epaa libakedi. Odaa ja iiɡ̶e niɡ̶ini nowienoɡ̶odi diimigi midiaanaɡ̶a iɡ̶oadita me dinowedi. \v 35 Enice, adinowetitiwaji, igaataɡ̶a aɡ̶owooɡ̶oti niɡ̶ica noko nige idopitijo, Ee, ane iciagi niɡ̶ijo ane nebi diimigi. Yakadi me ɡ̶ocidi, domige liwigo-enoale, domige niɡ̶idatege nigoi, oɡ̶oa domige naɡ̶a yeloɡ̶otibige, nige idopitijo. \v 36 Enice adinowetitiwaji amaleeɡ̶aɡ̶a nige aweleɡ̶egi me idopitijo, odaa aɡ̶adakatitiwaji me iote, oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a me daɡ̶awii niɡ̶ijo ɡ̶abakedi ane joyataɡ̶adomitiwaji mawii. \v 37 Niɡ̶ida anejitaɡ̶awatiwaji, ejitiogi iditawece iotagipi, maɡ̶aɡ̶a dinoweditibigiwaji!” \c 14 \s1 Niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi odoletibige nimaweneɡ̶egi moyeloadi Jesus \r (Mateus 26.1-5; Lucas 22.1-2; João 11.45-53) \p \v 1 Aniaditibige itoataale nokododi daɡ̶a nakatio nalokegi anodita me Páscoa, codaa niɡ̶ijo eledi nalokegi anodita “Lalokegi paon ane diɡ̶ica labookojegi”. Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés odoletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi modolicetalo Jesus moyeloadi. \v 2 Pida modi, “Aɡ̶ele me jibaɡ̶atalo midi nalooɡ̶o ade jaoɡ̶atibige niɡ̶idi noiigi metiɡ̶odideleɡ̶e.” \s1 Aca iwaalo yadotigi Jesus lacilo nadokojegi \r (Mateus 26.6-13; João 12.1-8) \p \v 3 Niɡ̶ijo Jesus midiaaɡ̶itedice manitaɡ̶a nigotakawaana Betânia, minitaɡ̶a liɡ̶eladi Simão niɡ̶ijo anijo me dawace-lolaadi. Naɡ̶aniodi, jiɡ̶igo aca iwaalo miniwataɡ̶a yadeegi aca bootawaana wetiɡ̶a ane liboonaɡ̶adi “alabastro”. Naɡ̶ajo bootawaana nolee nadokojegi ane liboonaɡ̶adi “nardo”. Niɡ̶ijo nadokojegi aɡ̶ica gaantiɡ̶ini lalegedi, codaa dakake loojedi. Naɡ̶ajo iwaalo noyaaɡ̶adi naɡ̶ajo bootawaana, odaa ja yadoteloco Jesus lacilo niɡ̶ijo nadokojegi. \v 4 Ica oko anidiaaɡ̶itice anonadi oyelatema, odaa dinotaɡ̶aneɡ̶e, modi, “Igame leeɡ̶odi me yame ida nadokojegi? \v 5 Aɡ̶oniaaɡ̶eyaa niɡ̶ida nadokojegi loojedi caticedi miniwatadaɡ̶ani taalia beexotedi (abotege loojedi onidateci nicaaɡ̶abi me jibaaɡ̶a), oditaɡ̶a yajigotiogi niɡ̶inoa madewetedi niɡ̶idiwa dinyeelo owidi.” Odaa joɡ̶oyapeteɡ̶e naɡ̶ajo iwaalo. \p \v 6 Pida Jesus meetediogi, “Ikanitiwaji naɡ̶ani iwaalo! Igame leeɡ̶odi manapeteɡ̶enitice? Eotomi niɡ̶ica nibakedi libinienigi. \v 7 Igaataɡ̶a niɡ̶inoa madewetedi idioka limedi mina makaamitaɡ̶atiwaji, odaa akati me axawanitiogi nigemaani. Pida Ee baadiɡ̶idioka limedi minaaɡ̶ejotice makaamitaɡ̶atiwaji. \v 8 Naɡ̶ani iwaalo eo niɡ̶ica ane yakadi meo. Enagi maleedaɡ̶a ideleo nenyaɡ̶adi yolaadi monaligitini. \v 9 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Niɡ̶ina moyatematitedibece niɡ̶inoa nibodicetedi anele aneetici inatawece iiɡ̶o, oyatematitibece niɡ̶ida aneotomi moyalaɡ̶atibige naɡ̶ani iwaalo.” \s1 Judas dinilakidetege niɡ̶ijoa lacilodi judeutedi me yajigo Jesus \r (Mateus 26.14-16; Lucas 22.3-6) \p \v 10 Judas Iscariotes niɡ̶ijo anida aneetege niɡ̶ijo dooze anodiotibece Jesus igo yotaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi me dinilakidetege me yajigo Jesus. \v 11 Odaa eliodi me ninitibigiwaji noɡ̶owajipa ane ligegi, odaa joɡ̶odinilakidetege moyedia. Odaa Judas jiɡ̶idaa dinanatigi me doletibige niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi me yajigo Jesus. \s1 Jesus ijaaɡ̶ijo anodiotibece oyeligo liweenigi nalokegi Páscoa \r (Mateus 26.17-25; Lucas 22.7-14, 21-23; João 13.21-30) \p \v 12 Niɡ̶ijo odoejegi noko nalokegi ane liboonaɡ̶adi “Paon ane diɡ̶ica labookojegi”, niɡ̶ijoa judeutedi onigodi waxacocoli me odinenyaɡ̶aditege moyoe liweenigi nige nakatio nalokegi Páscoa. Niɡ̶ijo noko niɡ̶ijo anodiotibece oige Jesus, moditalo, “Igamemaani meitice me joenaɡ̶a ɡ̶oweenigi lajo Páscoa?” \p \v 13 Odaa Jesus ja iiɡ̶e itoataale niɡ̶ijo anodiotibece, meetediogi, “Emiitiwaji nigotaɡ̶a, odaa akapetege ɡ̶oneleegiwa ane yoyaɡ̶adi leo ane nolee ninyoɡ̶odi. Odaa iwitecetiwaji lowidi niɡ̶ijo ɡ̶oneleegiwa. \v 14 Nige dakatiwece diimigi, enitatiwaji niɡ̶ini ane nebi diimigi, ‘Ǥoniiɡ̶axinoɡ̶odi ɡ̶odiiɡ̶e me jigikanaɡ̶atigi ane diɡ̶etigi ica ɡ̶odicooɡ̶adi aneitice me jelicaɡ̶a liweenigi nalokegi Páscoa me ligiiwepodi anodiotibece.’ \v 15 Odaa ikeetaɡ̶awa ɡ̶odicooɡ̶adi nelegi ditibigimedi dalaɡ̶ate diimigi. Niɡ̶ini ɡ̶odicooɡ̶adi jaigo, codaa idiwa inoatawece ane jopooɡ̶atibige. Odaa oenitiwaji ɡ̶oweenigi lajo nalokegi Páscoa.” \p \v 16 Odaa niɡ̶ijo itoataale anodiotibece jiɡ̶igotibeci, odaa joɡ̶oyakadi ijoatawece niɡ̶ijoa aneetediogi Jesus. Odaa joɡ̶oyoe ica liweenigi Páscoa. \p \v 17 Niɡ̶ijo naɡ̶a dawike, Jesus jiɡ̶icotedio minitaɡ̶a niɡ̶ijo diimigi lixigaɡ̶awepodi niɡ̶ijo anodiotibece. \v 18 Odaa eɡ̶idaaɡ̶ee me niodaɡ̶a maditaɡ̶a nameeja, Jesus meetediogi, “Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi, ini niɡ̶ina akaamitiwaji anadigiwani, idajigotiogi ineloɡ̶ododipi.” \v 19 Odaa jiɡ̶idaa diiticogi magecaɡ̶alodipi, codaa oninitecibeci ige Jesus, meetalo, “Domige ee ɡ̶adajici? Ejidaɡ̶a jakadi daɡ̶a ɡ̶adajici!” \v 20 Odaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ini ane ititinigi nipaon liwagedi midataɡ̶a ɡ̶odokoladi niɡ̶ina akaamitiwaji anakaami igiiwepodi, jiɡ̶iniaa idajigo. \v 21 Lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji yalaɡ̶atiwa, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, me leeditibige me ideleo. Pida nagoodi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. Ejimetaɡ̶a daɡ̶axa meletema niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa daaditiɡ̶icata menitini! (Igaataɡ̶a Aneotedoɡ̶oji eliodi me iloikatidi niɡ̶ini ɡ̶oneleegiwa.)” \s1 Ica owidijegi liweenigi Ǥoniotagodi \r (Mateus 26.26-30; Lucas 22.15-20; 1 Coríntios 11.23-25) \p \v 22 Niɡ̶ijo maleeɡ̶idaaɡ̶ee me niodaɡ̶a, Jesus dibate ijo paon, odaa diniotagodete Aneotedoɡ̶oji leeɡ̶odi niɡ̶ijo paon. Naɡ̶a ninoketedini niɡ̶ijo paon, odaa ja yajigotediogi niɡ̶ijo anodiotibece. Odaa meetediogi, “Nee, abaategetiwaji! Niɡ̶idi paon jiciaceeketege yolaadi.” \v 23 Niɡ̶idiaaɡ̶idi odaa jaɡ̶aɡ̶a dibate aca goopa ane nolee viinyo. Naɡ̶a diniotagodete Aneotedoɡ̶oji, odaa ja yajigotediogi naɡ̶ajo goopa ane nolee viinyo, odaa ijotawece owacipeta niɡ̶ijo viinyo. \v 24 Odaa Jesus meetediogi, “Niɡ̶ida viinyo jiciaceeketege yawodi ane inadooɡ̶odi leeɡ̶odi eliodi oko. Odaa Aneotedoɡ̶oji jiɡ̶ida gela nimaweneɡ̶egi me dinilakidetetege niɡ̶ina oko leeɡ̶odi me inadooɡ̶odi yawodi. \v 25 Ejitaɡ̶awatiwaji niɡ̶ina anewi. Aɡ̶alee jacipe niɡ̶ida viinyo nigepaaɡ̶icota me iiɡ̶e Aneotedoɡ̶oji laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko, odaa micataɡ̶a daɡ̶a jacipeta gela latopagi viinyo.” \v 26 Naɡ̶a nigotiniwace me nigaanaɡ̶anaɡ̶a, moigaa onateciɡ̶ijoa Elaco Davi, odaa ja noditicoaci, jiɡ̶igotibeci minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi “Lojotaɡ̶adi Oliveira”. \s1 Jesus eote leemidi Pedro iditawece niɡ̶ijo anodiotibece icota me ilaagitibece \r (Mateus 26.31-35; Lucas 22.31-34; João 13.36-38) \p \v 27 Jesus meetediogi niɡ̶ijo anodiotibece, “Inaaɡ̶ina niɡ̶ina enoale, akaamitawecetiwaji adikani, igaataɡ̶a diniditeloco maditaɡ̶a lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji ane yalaɡ̶ate Aneotedoɡ̶oji, niɡ̶ijo mee, \q1 ‘Jeloadi niɡ̶ini nowienoɡ̶odi waxacocoli, \q1 odaa niɡ̶idiwa waxacocoli ilaagitiwaji.’ \m \v 28 Pida nigidiaaɡ̶idi nige idewiɡ̶atace, ejigo ɡ̶adodoetiwaji miditaɡ̶a nipodigi Galiléia.” \p \v 29 Pida Pedro meetalo, “Icaaɡ̶ica nige inatawece etiɡ̶adikani, pida ee baadaɡ̶a ɡ̶adikani!” \p \v 30 Odaa Jesus meeteta, “Ejitaɡ̶awa niɡ̶ina anewi. Inaaɡ̶ina niɡ̶ina enoale, aniɡ̶icatibige daɡ̶a itoataale manoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.” \p \v 31 Pida Pedro dinoniciwaɡ̶aditibece me igidi, mee, “Ica deɡ̶eji me daɡ̶a ɡ̶adowooɡ̶oti, icaaɡ̶ica nige leeditibige makaami yemaɡ̶awa, ja idigo makaami yemaɡ̶awa!” Odaa ijotawece niɡ̶ijo eledi anodiotibece idaaɡ̶oyatigi ligegi. \s1 Jesus yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji midiwataɡ̶a nawodigijedi nialeli “oliveira” ane liboonaɡ̶adi Getsêmani \r (Mateus 26.36-46; Lucas 22.39-46) \p \v 32 Jesus ijaaɡ̶ijo niɡ̶ijo anodiotibece igotibeci midiwataɡ̶a nawodigijedi nialeli “oliveira” ane liboonaɡ̶adi Getsêmani. Niɡ̶idiaaɡ̶idi meetediogi, “Inaaɡ̶oni anicootiniwacetiwaji, ejigo jotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji.” \v 33 Baɡ̶a yadeegi lixigaɡ̶awepodi Pedro, Tiago ijaa João. Odaa jiɡ̶idaa diiticogi meliodi magecaɡ̶alo, doitedibece, codaa me doɡ̶owikomata. \v 34 Odaa meetediogi, “Catiwedi yaaleɡ̶ena eliodi me Ee agecaɡ̶alo, ane jeemitetece liciagi niɡ̶ina daantaɡ̶a doletibige me ideleo. Inaaɡ̶onitetiwaji, codaa adinoweti.” \p \v 35 Odaa jiɡ̶igoawaanigi odoe, odaa ja yamaɡ̶atedinigiiɡ̶o lokotidi, odaa dipokote Aneotedoɡ̶oji dokaaɡ̶a yakadi me yatamaɡ̶ateetetege naɡ̶aca lakata niɡ̶icoa lawikodico. \v 36 Odaa Jesus mee, “Eiodi yemaanigi, akati mawii okanicodaaɡ̶ica. Nigemaani adatamaɡ̶ateenitege niɡ̶icoa yawikodico ane leeditibige me jixomaɡ̶ateetedice! Pida jemaa me jao niɡ̶ica anemaani, idiɡ̶ida aɡ̶inokinoa niɡ̶inoa ane emaɡ̶a jemaa me jaote.” \p \v 37 Niɡ̶ijo naɡ̶a dopitetege niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa enotediogi me niotaɡ̶ateloco, odaa meeteta Simão Pedro, “Simão, iote? Aɡ̶akati madinoweti oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a onaniteci lakata? \v 38 Adinowetitiwaji, codaa otaɡ̶aneɡ̶eni Aneotedoɡ̶oji me daɡ̶a abataa nige dineetaɡ̶awa Satanás. Igaataɡ̶a beɡ̶emaani mawiitiwaji niɡ̶ina Aneotedoɡ̶oji ane yemaa, pida aɡ̶ica ɡ̶adoniciwaɡ̶atiwaji.” \p \v 39 Jesus ja yetecetacedicoace niɡ̶ijo itoatadiɡ̶ida anodiotibece, odaa jiɡ̶igotace yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji yopilaɡ̶ateetedeloco ijaaɡ̶ijoatace niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶ate. \v 40 Naɡ̶a dopitacedijo miditaɡ̶a niɡ̶ijo anodiotibece, odaa jeɡ̶enotacediogi me niotaɡ̶a. Leeɡ̶odi eliodi me liotaɡ̶a, codaa aɡ̶oyakadi me noleticoace. Odaa aɡ̶oyowooɡ̶odi niɡ̶ica anoyatigi ligegi moyotaɡ̶aneɡ̶e Jesus. \p \v 41 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus jiɡ̶igotace yotaɡ̶aneɡ̶e Aneotedoɡ̶oji. Niɡ̶ijo naɡ̶a itoatadiɡ̶ida me dopitacediogi niɡ̶ijo anodiotibece, odaa meetediogi, “Eɡ̶iotetiwaji, eɡ̶idaaɡ̶ee manipenitiniwace? Jaɡ̶abotiwaji! Naɡ̶aca inilakata me jawikode ja nipegi micoteloco. Jeɡ̶etidajigotiogi libaaɡ̶adi niɡ̶ijoa ɡ̶oneleegiwadi abeyacaɡ̶aɡ̶a, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi. \v 42 Adabititiniwacetiwaji, jopilaɡ̶a! Digawini! Etina jeɡ̶enagi niɡ̶ijo ane idajigotiogi ineloɡ̶ododipi.” \s1 Jesus diniwilo \r (Mateus 26.47-56; Lucas 22.47-53; João 18.3-11) \p \v 43 Eɡ̶idaaɡ̶eeteda me dotaɡ̶a Jesus, odaa jiɡ̶icotalo Judas niɡ̶ijo anida aneetege niɡ̶ijo anodiotibece Jesus. Lixigaɡ̶awepodi eliodi oko liiɡ̶exedi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés, ijaa niɡ̶ijo laxokodi lacilodi niɡ̶ijo noiigi. Niɡ̶ijo noiigi-nelegi onigoetigilo nodaajoli-ocaɡ̶atedi inaa neboli. \v 44 Niɡ̶ijo Judas ane yajigo Jesus maleediɡ̶icotalo, ja yeloɡ̶odi ica anodaaɡ̶igotalo me ikee Jesus. Odaa meetiogi, “Niɡ̶ica ɡ̶oneleegiwa ane inapicoɡ̶o jiɡ̶idaaɡ̶idoa niɡ̶ijoa anoleetibigetiwaji. Odaa abaatalo, adeegitetiwaji maniwilo.” \p \v 45 Odaa Judas jiɡ̶igo dowicetelogo Jesus, odaa meetalo, “Iniiɡ̶axinoɡ̶odi, iniiɡ̶axinoɡ̶odi!”, odaa ja napicoɡ̶o Jesus. \v 46 Odaa joɡ̶odibatalo Jesus, joɡ̶oniwilo. \v 47 Pida ganigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo anidiaaɡ̶i midoataɡ̶a nixigitice lodaajo-ocaɡ̶ataɡ̶a, odaa ja yakagiditice napaaɡ̶ate niɡ̶ijo liotagi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. \v 48 Odaa Jesus meetediogi niɡ̶ijo noiigi anodibatalo, “Managitiwaji adiwilo anadeegi ɡ̶adodaajoli, ɡ̶aneboli micataɡ̶a daɡ̶a Ee ɡ̶oneleegiwa agopeloagi. \v 49 Owidi nokododi idiaaɡ̶ejotice minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi, jiniiɡ̶axitiniwace noiigi, pida aɡ̶adiwilotiwaji. Pida natigide jiɡ̶icota aneeta lotaɡ̶anaɡ̶axi Aneotedoɡ̶oji.” \p \v 50 Odaa ijotawece niɡ̶ijo anodiotibece joɡ̶oika aɡ̶aleeɡ̶ica mowote, ja daleditibige. \p \v 51 Onini ica lioneeɡ̶a ane diotibece Jesus. Onadi me dinilipaditigi niɡ̶elate me yapoɡ̶oditini lolaadi. Odaa joɡ̶odoletibige modibata domoɡ̶oniwilo. \v 52 Pida yaladi naɡ̶ajo niɡ̶elate, odaa jeɡ̶elodi mokijotani. \s1 Oyadeegi Jesus lodoe niɡ̶ijoa seteenta lacilodi niɡ̶ijo noiigi \r (Mateus 26.57-68; Lucas 22.54-55, 63-71; João 18.13-14, 19-24) \p \v 53 Odaa joɡ̶oyadeegitedicogi Jesus minitaɡ̶a diimigi-nelegi liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Ja dinatecoɡ̶otee niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, codaa me niɡ̶ijoa lacilodi noiigi judeu ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. \v 54 Pedro diotece Jesus pida leegitalo me yetecetedice, odaa ja dakatiwece miditaɡ̶a niogó niɡ̶ijo diimigi-nelegi ane liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. Odaa ja nicotini liwigotigi niɡ̶ijoa niotaka liniogotibece noledi maɡ̶aɡ̶a dinito. \v 55 Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi codaa mijotawece niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi odoletibige gaantiɡ̶ijo ane yakadi anigetiɡ̶ida ane leeɡ̶odi modinanimaɡ̶atalo Jesus domoɡ̶owotibige doɡ̶odiiɡ̶enatakatalo moyeloadi. Pida aɡ̶ica anoyakadi. \v 56 Eliodi oko owote liwitakeco moyalaɡ̶atalo Jesus, pida niɡ̶icoa lotaɡ̶a aɡ̶ica ane niwoditema. \p \v 57 Odaa onijo ica oko ane dabiditiniwace, odaa ja niwitakaɡ̶a, modi, \v 58 “Jajipaaɡ̶atalo me yalaɡ̶ate me yaaɡ̶adi niɡ̶ini Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi ane loenatagi ɡ̶oneleegiwadi, odaa nige itoatadiɡ̶ida nokododi, odaa jeɡ̶eotace eledi diimigi ane daɡ̶a loenatagi ɡ̶oneleegiwadi.” \v 59 Pida oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a niɡ̶ijoa notaɡ̶a ane domoɡ̶owote modakapetege Jesus aɡ̶oniwoditema. \p \v 60 Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja dabiditi liwigotigi niɡ̶ijo oko, odaa ja ige Jesus, meetalo, “Aɡ̶ica ɡ̶agegi? Amiinoa icoa lotaɡ̶a idiwa ɡ̶oneleegiwadi modakapetaɡ̶agi?” \p \v 61 Pida Jesus aɡ̶ica gaantiɡ̶ini ligegi. Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja igetace Jesus, meetalo, “Domige naɡ̶akamaɡ̶akaami Niɡ̶icoa Aneotedoɡ̶oji ane niiɡ̶e me ɡ̶odatamaɡ̶ateetege ɡ̶odaxakawadi, Lionigi Niɡ̶ijoa ane joɡ̶eeɡ̶atalo?” \v 62 Odaa Jesus ja igidi, meeteta, “Jeɡ̶emeɡ̶ee. Codaa akaamitawecetiwaji icota madati me idicotini liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji anida eliodi nimaweneɡ̶egi. Codaa icota madatitiwaji, Ee, Ǥoneleegiwa ane jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi, nige jiniotinece lolaadi jicoɡ̶otibigimece ditibigimedi.” \fig |src="cn01815B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Marcos 14.60-62" \fig* \p \v 63 Odaa niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi ja yaaɡ̶adi niɡ̶ijoa lowoodi diletibige Jesus daɡ̶a dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji, mee, “Aɡ̶alee jopooɡ̶atibige eledi oko ane neloɡ̶oditoɡ̶owa ane libatiigi. \v 64 Jaɡ̶ajipaatalotiwaji niɡ̶ijoa lotaɡ̶a me dotaɡ̶atibige Aneotedoɡ̶oji. Amiida ica anakatitecetiwaji?” Odaa ijotawece ja nilaagedi Jesus codaa modi me leeditibige moyeloadi. \v 65 Odaa joniɡ̶ica niɡ̶ijo oko jiɡ̶idaaɡ̶oyatedigi Jesus monawaletedice. Codaa onibatoo latobi Jesus monalaketedibige, odaa moditalo, “Iwela! Amiijo ica ane ɡ̶adalakeni?” Odaa niɡ̶ijoa nowienoɡ̶ododi eledi onalaketedibige maleedoɡ̶oyadeegiteda. \s1 Pedro mee me diɡ̶icoateda me yowooɡ̶odi Jesus \r (Mateus 26.69-75; Lucas 22.54-62; João 18.15-18, 25-27) \p \v 66 Niɡ̶ijo Pedro maleeɡ̶idiaaɡ̶itice miditaɡ̶a niogó niɡ̶ijo liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi, odaa jiɡ̶icota aca awicije liota niɡ̶ijo lacilo-sacerdotitedi. \v 67 Pedro idiaaɡ̶itice liniogotibece noledi dinito. Naɡ̶ajo awicije naɡ̶a nadi Pedro, iwita, odaa mee, “A-aami eledi idiaaɡ̶o-oonitice mijoataɡ̶a Jesus, niɡ̶ijoa Nazareeno.” \p \v 68 Pida Pedro me dotaɡ̶a mee me diɡ̶ica me dinadeegitibigege Jesus, odaa mee, “Oteɡ̶exaaɡ̶aɡ̶a jowooɡ̶otawaanigiteda niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwa anenitalo.” Odaa jiɡ̶igo midataɡ̶a lapoagi niogó niɡ̶ijo diimigi. Odaa jaɡ̶anoe okoɡ̶okoodi. \v 69 Odaa aca eledi niota naɡ̶a nadi Pedro niɡ̶ijo aneitice. Odaa naɡ̶ajo niota meetiogi niɡ̶ica oko anodipegitege, “Niɡ̶ida aaginaɡ̶a eledi do-ootibece Jesus.” \v 70 Odaa Pedro meetace me daɡ̶a diotibece Jesus. \p Naɡ̶a leecawaanigi, niɡ̶ijo oko anodipegitege moditaca Pedro, “Ejimewi makaami niɡ̶ijo ane-diotibece, igaataɡ̶a yeloɡ̶o micoɡ̶iticogi nipodigi Galiléia, leeɡ̶odi ɡ̶adotaɡ̶anaɡ̶awa niɡ̶ina oko ane icoɡ̶oticogi digoida Galiléia.” \v 71 Pida Pedro jiɡ̶idaa dinanatacigi me dotaɡ̶a, mee, “Jemaa Aneotedoɡ̶oji me idiloikatidi nige deɡ̶ejitece anewi! Igaataɡ̶a ewi meji me daɡ̶a jowooɡ̶oditeda niɡ̶icoa ɡ̶oneleegiwa ane ɡ̶adalakitalotiwaji.” \p \v 72 Odaa niɡ̶ijo okoɡ̶okoodi jaɡ̶anoetace. Odaa Pedro ja nalaɡ̶atibige niɡ̶ijoa ane lotaɡ̶ate Jesus, niɡ̶ijo meeteta, “Maleedaɡ̶a itoataale manoe okoɡ̶okoodi, odaa itoatadiɡ̶ida meni me daɡ̶adowooɡ̶oti.” Niɡ̶ijo Pedro naɡ̶a yowo niɡ̶ijoa Jesus lotaɡ̶ate, odaa eliodi magecaɡ̶alo, codaa anoe. \c 15 \s1 Jesus oyadeegite lodoe Pilatos, ninionigi-eliodi romaanotedi ane iiɡ̶e iditawece nipodigi Judéia \r (Mateus 27.1-2, 11-14; Lucas 23.1-5; João 18.28-38) \p \v 1 Niɡ̶ijo naɡ̶a yeloɡ̶otibige, odaa niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi odinatecoɡ̶oteetege niɡ̶ijoa laxokodi lacilodi judeutedi ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odinilakidetege niɡ̶ijoa eletidi seteenta lacilodi noiigi judeu. Odaa joɡ̶oigoetedi Jesus, joɡ̶oyadeegi igotibeci moyajigotalo Pilatos, niɡ̶ijo ninionigi-eliodi romaanotedi ane iiɡ̶e niɡ̶idi nipodigi Judéia. \v 2 Odaa Pilatos ja ige Jesus, meetalo, “Naɡ̶akamaɡ̶akaami ninionigi-eliodi judeutedi?” Odaa Jesus naɡ̶a igidi, meeteta, “Analiiki niɡ̶ida ane alitigi ɡ̶agegi.” \v 3 Niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi eliodi modotaɡ̶atibige Jesus me domoɡ̶owotibige me odinanimaɡ̶atalo lodoe Pilatos. \v 4 Odaa Pilatos ja igetace Jesus, meetalo, “Aɡ̶ica anigetiɡ̶ida ɡ̶adopilaɡ̶atagitiogi? Digawini, eliodi modotaɡ̶atibigaɡ̶aji, odinanimaɡ̶ataɡ̶awa.” \v 5 Pida Jesus aɡ̶ica gaantokaaɡ̶ida ligegi, odaa Pilatos eliodi me yopo. \s1 Odiiɡ̶enatakatalo moyeloadi Jesus \r (Mateus 27.15-26; Lucas 23.13-25; João 18.39–19.16) \p \v 6 Niɡ̶ina me nakatio lalokegi Páscoa, Pilatos ligileɡ̶egi me ikatema niɡ̶idi noiigi judeu onidateci niwilogojegi, niɡ̶ica anepaaɡ̶odipokotibige niɡ̶idi noiigi. \v 7 Odaa onini ica niwilogojegi ane liboonaɡ̶adi Barrabás. Barrabás icaaɡ̶icoa lokaaɡ̶etedi diniwilotibigiwaji leeɡ̶odi me nideleɡ̶etiniwace romaanotedi ane niiɡ̶enatakanaɡ̶a, codaa daije. \v 8 Niɡ̶ijo noiigi-nelegi dinatecoɡ̶otee, odaa jiɡ̶idaaɡ̶oyatigi modipokota Pilatos niɡ̶ica ane ligileɡ̶egitibece meo. \v 9 Odaa Pilatos igidi, meetiogi, “Emaanitiwaji me jikatedaɡ̶adomitiwaji ninionigi-eliodi ɡ̶adoiigi judeutedi?” \v 10 Pilatos eote niɡ̶ijoa lotaɡ̶a leeɡ̶odi yowooɡ̶odi niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi moyajigo Jesus leeɡ̶odi monocetema. \p \v 11 Pida niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi idioka limedi moyoniciwaɡ̶adi niɡ̶ica noiigi modipokota Pilatos me daɡ̶a ikatedice Jesus, pida odipokota mijapaɡ̶a ikatice Barrabás. \v 12 Pilatos ja nigetaciniwace, meetiogi, “Enice, amiida anemaani mejigotalo niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa ane alitedigitiwaji me ‘Ninionigi-eliodi judeutedi’?” \p \v 13 Odaa niɡ̶ijo noiigi napaawaɡ̶ateloco, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!” \v 14 Odaa Pilatos ja nigetaciniwace, meetiogi, “Pida amiida ica loenatagi ane beyagi?” Odaa jeɡ̶epaanaɡ̶a napaawaɡ̶ateloco, modi, “Otonitedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate meloati!” \p \v 15 Pilatos yemaa me yocaɡ̶aneɡ̶e niɡ̶idi noiigi. Odaa joaniɡ̶idaa leeɡ̶odi me ikatema Barrabás, odaa ja diiɡ̶enatakatalo monalaketedibige Jesus, yajigo midiwataɡ̶a iodaɡ̶awadi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. \s1 Niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi oyametibigo Jesus \r (Mateus 27.27-31; João 19.2-3) \p \v 16 Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oyadeegi Jesus catiwedi niɡ̶ijo diimigi-nelegi, liɡ̶eladi niɡ̶ijo lacilo romaanotedi, odaa ijoatawece niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi dinatecoɡ̶otee. \v 17 Odaa joɡ̶onixomeɡ̶etedinigi Jesus aca caapa lixagotoɡ̶ogo, liciagi nicaapa niɡ̶inoa inionaɡ̶a-eloodoli. Odaa joɡ̶owo lale odatika lalepiɡ̶igo moyoe, odaa joɡ̶onixotinece Jesus lacilo. \v 18 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶oyatedigi moyame, modi, “Niɡ̶idoa ninionigi-eliodi judeutedi!” \v 19 Odaa onaxacoɡ̶otice lacilo, oyatitalo laxacoɡ̶onaɡ̶adi, onawaletedice, codaa moyamaɡ̶atedini lokotidi lodoe, onowo moiweniɡ̶ide. \v 20 Niɡ̶ijo noɡ̶oika moyametibigo, odaa joɡ̶onoɡ̶a naɡ̶ajo nicaapa lixagotoɡ̶ogo, odaa joɡ̶onixomeɡ̶etacedinigi niɡ̶ijoa epaa lowoodi. Odaa joɡ̶oyadeegi moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi. \s1 Oyototedeloco Jesus nicenaɡ̶anaɡ̶ate moyeloadi \r (Mateus 27.32-44; Lucas 23.26-43; João 19.17-27) \p \v 21 Niɡ̶ijo maleeɡ̶idaa diiticogi migotibeci minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi, odaa joɡ̶odakapetege ica ɡ̶oneleegiwa ane liboonaɡ̶adi Simão anelatibige nigotaɡ̶a Cirene. Simão eliodi Alexandre ijaa Rufo, icoɡ̶oticogi nipodigi, igotibeci nigotaɡ̶a Jerusalém. Odaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi joɡ̶oiedeɡ̶etege Simão me yoyaɡ̶adi naɡ̶ajo licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus. \v 22 Odaa joɡ̶oyadeegitedicogi Jesus minitaɡ̶a lojotaɡ̶adi ane liboonaɡ̶adi Gólgota (ane diitigi “Aneitice ɡ̶odacilo libitaka”.) \v 23 Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi domoɡ̶oyajigotalo Jesus me wacipete viinyo awatege ica mirra ane yaaɡ̶aditice niɡ̶ina ane jileenaɡ̶a, pida awacipete. \v 24 Odaa niɡ̶idiaaɡ̶idi joɡ̶oyototedi Jesus maditaɡ̶a naɡ̶ajo nicenaɡ̶anaɡ̶ate. Odaa noɡ̶odinawalacetigi niɡ̶ijoa Jesus lowoodi, oiwi niɡ̶ica anepaɡ̶a dinetetece me yakadi oniditecibeci lowoodaɡ̶agi. \v 25 Onaca noove lakata me nigoitijo niɡ̶ijo noɡ̶oyototedi Jesus madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate. \v 26 Diniditeloco niɡ̶ica ane leeɡ̶odi moyeloadi Jesus, oiditeloco taaboa ditibigimedawaanigi lacilo, iwoteloco, \qc \sc “NINIONIGI-ELIODI JUDEUTEDI.”\sc* \p \v 27 Codaa niɡ̶ijoa iodaɡ̶awadi aaɡ̶aɡ̶a oyototedi itoata agopeloaɡ̶a midoataɡ̶a eletidi nicenaɡ̶anaɡ̶atedi. Onijoteci oidoyatice liwai libaaɡ̶adi Jesus, odaa ica eledi agopeloagi oidoyatice eledi liwai diɡ̶etege nimagijegi. \v 28 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee micotece niɡ̶ijo aneetece Aneotedoɡ̶oji lotaɡ̶anaɡ̶axi, niɡ̶ijo neɡ̶ee, “Anodigotaɡ̶awa owo liciagi niɡ̶ijoa agopeloaɡ̶a.” \p \v 29 Niɡ̶ijo oko anidiaaɡ̶igotinece midoataɡ̶a onalomeɡ̶etedice. Codaa oyabale inoa lacilodi, modi, “Aidiiɡ̶a! Geemeni me domaɡ̶a ojikeni liɡ̶eladi Aneotedoɡ̶oji, odaa domaɡ̶a adabiteɡ̶enitacini catiwedi itoatadiɡ̶ida nokododi. \v 30 Jaɡ̶abo mawikodee, axotitice naɡ̶ada ɡ̶adicenaɡ̶anaɡ̶ate!” \p \v 31 Idaaɡ̶ee maɡ̶aɡ̶a oyalomeɡ̶e niɡ̶ijo anoiiɡ̶e sacerdotitedi, ijaaɡ̶ijoa niɡ̶ijoa niiɡ̶axinaɡ̶anadi anodiiɡ̶axinaɡ̶atece lajoinaɡ̶aneɡ̶eco Moisés. Odaa dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Eote niɡ̶ijo eledi oko me newiɡ̶atace, pida ayakadi mepaa dinewikatidi.” \v 32 Odaa moditalo Jesus, “Akaami ane eni Aneotedoɡ̶oji me ɡ̶adimonyaa me ɡ̶odatamaɡ̶ateenitege ɡ̶odaxakawadi, akaami ane eni makaami ninionigi-eliodi ɡ̶odoiigi Israel, adaxotiti niɡ̶ina natigide naɡ̶ada ɡ̶adicenaɡ̶anaɡ̶ate bidige jakataɡ̶a me jinataɡ̶a, codaa me ɡ̶adadiwaɡ̶ateɡ̶egi!” Codaa me niɡ̶ijoa itoataale agopeloaɡ̶a anaɡ̶aɡ̶oyototiniwace midoataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶atedi aaɡ̶aɡ̶a oyalomeɡ̶e Jesus. \s1 Lemeɡ̶egi Jesus \r (Mateus 27.45-56; Lucas 23.44-49; João 19.28-30) \p \v 33 Niɡ̶ijo naɡ̶a yaxoɡ̶o-noko, ja nexocaɡ̶a inatawece iiɡ̶o, odaa nexocaɡ̶a neɡ̶epaa iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi. \v 34 Niɡ̶ijo naɡ̶a iniwatadaɡ̶ani lakata me ɡ̶ocidi, odaa Jesus igedi me dapaawe, mee, “Eloí, Eloí, lemá sabactani?” (Niɡ̶idiwa lotaɡ̶a amina anejinaɡ̶a “Inoenoɡ̶odi, Inoenoɡ̶odi, igaamee me daɡ̶adiaaɡ̶ica mawiitigiji?”) \p \v 35 Anigepidiɡ̶ica niɡ̶ijo oko anidiaaɡ̶itice owajipatalo niɡ̶ijoa lotaɡ̶a Jesus, odaa modi, “Digajipaatalo! Dapaawetedigi Elias!” \v 36 Odaa onijoteci niɡ̶ijo anidiaaɡ̶itice midoataɡ̶a walokodi, odaa itiminatidi niɡ̶ijo litikonaɡ̶anaɡ̶adi midataɡ̶a niɡ̶ijo viinyo ane daɡ̶a dakake loojedi. Odaa ja dabiteɡ̶etibigimece Jesus me domeɡ̶eo me ilibitetece. Odaa mee, “Alotacaliita! Jemaa me jiwinaɡ̶a Elias nigenagi noɡ̶atedice madataɡ̶a naɡ̶ada nicenaɡ̶anaɡ̶ate.” \p \v 37 Odaa Jesus dinigetaɡ̶ateetace me dapaawe, odaa ja yeleo. \v 38 Onada minitaɡ̶a Aneotedoɡ̶oji liɡ̶eladi aca lipegeteɡ̶e ane noxoco niɡ̶ijo diimigi-le ane ijokijoateda Aneotedoɡ̶oji mida aneetetege. Naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e daawidigidicetigi liwigotigi ditibigimedi neɡ̶epaa natinedi. \fig |src="CN01843B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Marcos 15.38" \fig* \v 39 Idiaaɡ̶itice lodoe licenaɡ̶anaɡ̶ate Jesus ica jajeentegi. Niɡ̶ijo naɡ̶a nadi anodaaɡ̶eeteda Jesus me dapaawe codaa anodaaɡ̶eeteda me yeleo, odaa mee, “Niɡ̶idoa ɡ̶oneleegiwa dicewi me Lionigi Aneotedoɡ̶oji.” \p \v 40 Onaɡ̶aɡ̶a idiaaɡ̶iticoaci ica iwaalepodi pida leegitiogi moiɡ̶oaditalo. Liwigotigi niɡ̶ijo iwaalepodi ani naɡ̶ajo anodita Maria Madalena, Salomé, ajaa Maria ane eliodo José, ijaa Tiago ane niloxooxegi. \v 41 Niɡ̶ijo Jesus maleeɡ̶idiaaɡ̶itedice nipodigi Galiléia, niɡ̶idi iwaalepodi odiotibece oyaxawa. Onidiaaɡ̶aɡ̶a itice ica eliodi eledi iwaalepodi ane lixigaɡ̶awepodi maleekokigoteda Jesus manitaɡ̶a nigotaɡ̶a Jerusalém. \s1 Noɡ̶onaligitini lolaadi Jesus \r (Mateus 27.57-61; Lucas 23.50-56; João 19.38-42) \p \v 42-43 Niɡ̶ijo noko maleedaɡ̶a nakatio saabado, noko noɡ̶odinoweditege ica lalokegi Páscoa. Naɡ̶a ɡ̶ocidi, jiɡ̶icotio José anelatibige nigotaɡ̶a Arimatéia minitaɡ̶a Pilatos. José ɡ̶oneleegiwa anele, lokaaɡ̶etedipi me nibaaɡ̶a niɡ̶ijoa seteenta lacilodi judeutedi. Ja walitege niɡ̶ica noko Aneotedoɡ̶oji nige iiɡ̶e laaleɡ̶enali niɡ̶ina oko. José abo laaleɡ̶ena migo dipokota Pilatos Jesus lolaadi. \v 44 Pilatos yopo niɡ̶ijo naɡ̶a dibodicetibige Jesus naɡ̶a yeleo. Odaa jeɡ̶enidita niɡ̶ijo jajeentegi me ige domigewi naɡ̶a leecawaanigi me yeleo Jesus. \v 45 Niɡ̶ijo jajeentegi naɡ̶a yeloɡ̶odita mewi, odaa Pilatos ja ika José me yadeegi Jesus lolaadi. \v 46 José dinoojeteta aca lipegeteɡ̶e lapacoɡ̶ogo, odaa ja noɡ̶a Jesus lolaadi madataɡ̶a nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja ilipaditigi Jesus lolaadi naɡ̶ajo lipegeteɡ̶e. Niɡ̶idiaaɡ̶idi ja yadeegiticogi Jesus lolaadi midataɡ̶a ica ane gela moigodi lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a. Odaa José ja noxoco yatita aca wetiɡ̶a nelegi me noxoco. \v 47 Idiaaɡ̶iticoaci moiwi Maria Madalena ajaa Maria ane eliodo eledi José. Odaa onadi niɡ̶ijo anoyatice lolaadi Jesus. \c 16 \s1 Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace \r (Mateus 28.1-8; Lucas 24.1-12; João 20.1-10) \p \v 1 Niɡ̶ijo naɡ̶a ixomaɡ̶atijo saabado, odaa Maria Madalena, Salomé ajaa Maria ane eliodo Tiago joɡ̶odinoojetetalo nadokojetedi me domoɡ̶oyatita Jesus lolaadi. \v 2 One nigoitijo niɡ̶ijo odoejegi noko semaana, aligeɡ̶e ja doletibige me nodi, odaa jiɡ̶igotibeci midataɡ̶a lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a anoyatice Jesus lolaadi. \v 3 Naigitece ja dinotaɡ̶aneɡ̶etiwage, modi, “Amigetiɡ̶ijo ane noɡ̶owatoɡ̶odomi naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi ane noxoco niɡ̶ijo wetiɡ̶a-lawimaɡ̶ajegi?” \v 4 Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee me dinotaɡ̶aneɡ̶e igaataɡ̶a naɡ̶ajo wetiɡ̶a daɡ̶axa me nelegi. Pida niɡ̶ijo naɡ̶a icotiobece, noɡ̶oiwita, odaa joɡ̶onadi naɡ̶ajo wetiɡ̶a nelegi joɡ̶onoɡ̶aticogi midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a. \v 5 Niɡ̶ijo noɡ̶odakatiwece niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, odaa joɡ̶onadi ica lioneeɡ̶a ane dinixotinigilo nowoodi ane yapacaɡ̶a. Nicoti diɡ̶eticogi liwai libaaɡ̶adi niɡ̶ijo anoyatice lolaadi Jesus. Niɡ̶ijo noɡ̶onadi, odaa eliodi me nawelatibigiwaji. \p \v 6 Pida niɡ̶ijo lioneeɡ̶a meetiogi, “Jinaɡ̶a anawelatiwaji! Jowooɡ̶odi me domoɡ̶oleetibige Jesus anelatibige nigotaɡ̶a Nazaré. Owooɡ̶oti moyototedeloco nicenaɡ̶anaɡ̶ate, odaa ja yeleo. Pida aɡ̶aleeɡ̶icoa digoina, ja yewiɡ̶atace. Digawini anoyatice lolaadi. \v 7 Pida niɡ̶ina natigide emiitiwaji, eloɡ̶otitiogi niɡ̶ijo anodiotibece codaa me Pedro. Enitiogi migo Jesus dinewadetedicogi digoida nipodigi Galiléia. Odaa jiɡ̶idiaaɡ̶itice manatitetiwaji, niɡ̶ijo ane ligegitedaɡ̶awatiwaji.” \p \v 8 Odaa ja yediiɡ̶a me noditicoaci midataɡ̶a niɡ̶ijo lawimaɡ̶ajegi-wetiɡ̶a, odaa ja daleditibige, nawigicaɡ̶ateloco, leeɡ̶odi meliodi me doitibigiwaji. Odaa aɡ̶ica gaantiɡ̶ijo anoyatematita. \s1 Jesus dinikeeteta Maria Madalena \r (Mateus 28.9-10; João 20.11-18) \p \v 9 Jesus yewiɡ̶atace niɡ̶ijo naɡ̶a domiingo me nigoitijo. Odoeje me dinikeeteta Maria Madalena, naɡ̶ajo anijo mijoa seete niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a ane iticoitedice Jesus. \v 10 Odaa Maria Madalena jiɡ̶igo, yatematitiogi niɡ̶ijo lokaaɡ̶etedi Jesus aneliodi magecaɡ̶alodipi codaa noenaɡ̶ateloco. \v 11 Odaa niɡ̶ijo naɡ̶a nibodicaɡ̶a Jesus naɡ̶a yewiɡ̶atace, codaa Maria mee me nadi, aɡ̶oyiwaɡ̶adi. \s1 Jesus jaɡ̶aɡ̶a dinikeetediogi icoa itoataale anodiotibece \r (Lucas 24.13-35) \p \v 12 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus dinikeetediogi niɡ̶ijo itoataale anodiotibece maleeɡ̶idaa diiticogi mewaligitibigiwaji miditaɡ̶a ica nipodigi wetice nigotaɡ̶a. Ica ane latopagi diniigi niɡ̶ijo naɡ̶a dinikeetediogi. \v 13 Niɡ̶ijo naɡ̶a dopitiobece, odaa joɡ̶oyatematitiogi niɡ̶ijo eledi anodiotibece modakapetege Jesus. Pida niɡ̶ijo eledi aɡ̶oyiwaɡ̶adi niɡ̶ijo latematigo. \s1 Jesus dinikeetediogi niɡ̶ijo oonze anodiotibece \r (Mateus 28.16-20; Lucas 24.36-49; João 20.19-23; Atos 1.6-8) \p \v 14 Niɡ̶idiaaɡ̶idi Jesus ja dinikeetediogi niɡ̶ijo oonze anodiotibece niɡ̶ijo me niodaɡ̶a. Odaa ja napeteɡ̶etediniwace leeɡ̶odi laaleɡ̶enali daɡ̶axa me dakake, codaa leeɡ̶odi me doɡ̶oyiwaɡ̶adi naɡ̶a yewiɡ̶atace noɡ̶oyatemati niɡ̶ijo anonadi naɡ̶a yewiɡ̶atace. \v 15 Odaa Jesus meetediogi, “Emiitecetiwaji inatawece ane noiigi niɡ̶ina iiɡ̶o, atematiitedibecetiwaji nibodicetedi anele aneetici. \v 16 Aneotedoɡ̶oji eote gela lewiɡ̶a niɡ̶ina oko aneyiwaɡ̶adi nibodicetedi anele, codaa leeditibige me dinilege. Pida niɡ̶ina oko ane deɡ̶eyiwaɡ̶adi, Aneotedoɡ̶oji baɡ̶a laagedi codaa me iloikatidi. \v 17 Aneotedoɡ̶oji ikee niɡ̶ica nimaweneɡ̶egi, codaa eotetema loxiceɡ̶edi niɡ̶ina oko anoyiwaɡ̶adi. Codaa oibake Iboonaɡ̶adi niɡ̶ina moiticoitedice niwicidi abeyacaɡ̶aɡ̶a, codaa odotaɡ̶atigilo eletidi iolatedi ane diɡ̶ica modotaɡ̶atigi niɡ̶ica jotigide. \v 18 Nigodibatalo laketedi ane diniweneene, oɡ̶oa domige owacipeta weneeno me doɡ̶oyowooɡ̶odi, aɡ̶ica ninyaagi. Nigoipeketelogo libaaɡ̶atedi niɡ̶inoa eelotaginadi, odaa ja nicilaɡ̶a.” \s1 Jesus noɡ̶opitedibigimece ditibigimedi \r (Lucas 24.50-53; Atos 1.9-11) \p \v 19 Niɡ̶ijo Ǥoniotagodi Jesus naɡ̶a ika me notaɡ̶aneɡ̶etediniwace, odaa Aneotedoɡ̶oji ja yadeegitedibigimece ditibigimedi, odaa ja nicotedi liwai libaaɡ̶adi Aneotedoɡ̶oji ikee mida naɡ̶atetigi. \v 20 Odaa niɡ̶ijo anodiotibece jiɡ̶igotibeci oyatematitedibece nibodicetedi inoatawece ane nipodaɡ̶a. Odaa Ǥoniotagodi yaxawatediogi, codaa meote ɡ̶odoxiceɡ̶etedi me ikee niɡ̶inoa latematiko anoyatematitibece mewi. Odaa jiɡ̶idaaɡ̶ee. (Amém.)