\id REV - Capanahua NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h JAYAXIHQUIBO \toc1 Jayaxihquibo Juaman huishani \toc2 Jayaxihquibo \toc3 Ja \mt1 JAYAXIHQUIBO \mt2 Jayaxihquibo Juaman huishani \c 1 \s1 Jayaxihquibo Jesusen yohi yohihi \p \v 1 Jahua janoxihquiquin noquen jonibo yohihue noquen Papa Diosen jaah ta Jesucristonen hea yohihipishqui. Jahuen yonoti hehqui raanxon ta hea yohihipishqui, hea Juan, jahuen joni. \v 2 Papan joi jan hea yohihah tah hen huishaxon mato yohihi. Jismaxon jaan hea honanmahah tah hen Jesucriston joi mato yohiscai. \p \v 3 Janoxihquibo ta neno pishca sca jaonahiqui. Jaa copi ta nea Papan quirica jisxon caibo sca nincamahax man hahan jenimati shinan jaresscai. Nea hen huishahi joibo nincaquin sirijahax ta mato nincacaibo rihbi jahan jenimati jaresscaiqui. \s1 Siete jemabo qui Juaman joi raanai \p \v 4 Asia mai janin jihuetai noquen huetsabo pari tah hen yohihi, jano siete jemabo jai janin jihuetaibo. Papa Dios ta rahma jihuetihqui, neateman rihbi japahonish bi jascabihi jihueti. Hahquirihbi ta jahuiqui. ¿Jahuen shinan siriya man jihueyamahin? ¿Jaan hahxonah man sirijaquin shinanyamahin? Jano jan tsahoxon yonohi bebonbi ta siete yoshinbo jaiqui, jahuen hahxonnicabo. Jaabaan rihbi ta nea quiricayaxon man jascabi jayamahin mato jaiqui. \v 5 Jesucriston ta ponte yohinica qui, Papan joi noque nincamaxon ponte yohiquin. Jaa pari ta yamanicahax teehihribinishqui. Main jai quiquin hapobo jatihibi sca ta hihbojahiqui. Jaan ta noquehon shinanxon jahuen jimin noquen hohcha sohuaxoniqui. Hihboxon ta nea quirica huishamaxon mato yohihiqui, Man Papan shinanya jihueyamahin hahquin, Man siripi jihueyamahin hihxon. \v 6 Noquen hohcha sohuaxon ta noque jahuen jihuetahbo hihmahihqui, jahuen Papa Dios yocanicabo sca non janon. Hahxon tah min noque jai, Hihbon. Mia tah min Xaba Hihbo qui hahquin jascabijahi jihuenahue. Jascari rahan. \p \v 7 Jistahi man. Nai cohiman ta jahuiqui. Jatihixonbi ta jaa jisyaxihcanihqui. Jaa naconihbaan rihbi ta jisyaxihquiqui. Jatihibi mai mehabo ta hihti benatax huaohihyaxihquiqui. Jasca ta jayaxihquiqui. Jascari rahan. \p \v 8 Hea tah hen jatihibi Hihbo qui, jatihibi janon tah hen hean hihmahi, queyotahbo tah hen hean queyohi, hih ta noquen Hihbo Dios jaiqui. Jascabihi ta jaa jaiqui, rahma jai, neateman japahoni, joyaxihqui, jatihibi hihbo. \s1 Cristo Xaba Hihbo Juaman jisi \p \v 9 Hea Juan tah hen maton huetsa hihxon, mato betan tenenica hihxon, mahbe jihuetai hihxon, mahbe Cristo tenexonnica hihquish, Patmos janeya mai tonco pishca janin tsahotai. Papan joi yohixon raquexonma Jesusen joi yohiquin sirijahiton ta nea main hea tsahoncannishqui. Tsoabi hen nincamayamascanon hihxon ta hea neno sipo xoboho tsahoncannishqui. \v 10 Papahon shinani non tsinquitai neten ta Dios Yoshin siripan hea hihbojaha namaquen hahcajaquin hean nincaquipiqui, hehchon coshin yohuanai hean nincaquin, corneta rehue coshin corotai quesca coshin yohuanai. \p \v 11 —Min jisibo huishahue, siete jema janinhahbo qui jaa quirica raannoxon, Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, Laodicea, jaa jemabo janinhahbo noquen huetsabo qui raannoxon huishahue —hahquin hea. \p \v 12 Hea yohihi nincacax, tsoa yohuanihquin hihquish rabejaquexon jisí bi siete johue jai, oro johuebo, jaton oro tsahontibo janin tsahotai. \v 13 Jaa johue quetehi tocan cahen noquebaque quescapah nichi, tari chaiya, oro cinturon pextiman pishnexehtax jano nichi. \v 14 Jahuen mapo ta joxo bi res hihquishqui, carnero rani joxojaha hihqui quesca cahen jahuen boo joxo bi res joxo. Chihi perehihquicamahi jahuen bero. \v 15 Jahuen tahe cahen bronce quesca, pehneni. Chihin pehnejaha quesca. Jahuen joi cahen coshin yohuani, hani huaca coshin paquetihcamahi. \v 16 Jahuen mecayaho mequeman xecohah cahen siete huishi jai. Jan yohuanaiya cahen jahuen jana janinhax hoquen behcoin bi quenoya machito bahritan bahritani. Jahuen bemanan cahen xabati, bari coshin xabatihcamahi. \p \v 17 Jascapa jisish tah hen jaa taracahrenenipiqui, mahuatax quescapi. Jahuen mecayaho mequeman hea mehexon sca, hea yohiquin: \p —Raqueyamahue. Jatihibi janon tah hen hean jananihqui. Queyónicabo queyonon tah hen heanbi jato queyohi. \v 18 Jihuenica tah hen qui. Hihquipish bi hahquirihbi teehihquish tah hen queyoyamanox manascai, jascabi sca jihueti. Hea ta hen jatihibichin jato queyonica qui. Mahuataibo tah hen jano jascapahbo potaxon hean xehpohi. \v 19 Min jisibo huishascahue. Rahma jaiboya jayaxihquibo hen mia jismahah huishahue. \v 20 Nea min jisi heen mecayaho mequeman hen siete huishi xecohi tah hen mia yohiparihi. Nea siete oro johuebo rihbi jahua quin tah hen mia yohiscai. Nea siete huishi ta siete yoshin qui, heen yonotibo, hoa siete jema janin jai noquen huetsabo coirannicah, jema tihibichina huesti. Nea siete johuebo ta tsinquitaibo qui, tsinquitaibo tihibichina huesti. \c 2 \s1 Efeso jema janin Juaman raanai joi \p \v 1 Efeso jema janinha nincacoinaibo coirannicah qui raannoxon pari nescajaquin huishahue. Jahuen siete oro johue tocan nihnicahxon jahuen mecayaho mequeman siete huishi xecohiton ta mato yohihihqui. \v 2 Jenquetsahpabo man jihuetain tah hen honanai. Jenques man tee teetain honanxon tah hen jenquetsahaxon man tenehin honanrihbihi. Tiroma jonibo man hihquihinyamarihbihi tah hen honanai. Hea tah hen Papan raanti qui hihquish bi quesahibo tah man tanaxon jato honanscai. \v 3 Mato tiromajahahbo bi tah man heen joniboxon hea tenexonai. Yobacahinax tah man paxquinyamahi. \v 4 Man jascajaxonai bi tah hen nea mato yohihi: man hehon queenmenoni quescayama sca tah man jai. \v 5 Paquerihyamahax man siripi jihuepahoni shinannahue, jascarihbinoxon. Pontejaquin sca shinanxon man hahmenoni quescajanahue. Man hahyamahiya tah hen histon mato qui nocoxon maton johue bichintihi, jahuen tsahonti janin yamascanon. Man pontejaquin shinanyamahiya tah hen mato jascajatihi. \v 6 Jaabi tah man nicolaitobaan hahcai rahninai. Hean rihbi tah hen jascapahbo rahninai. \v 7 Nincacoinaibaan nea honannon hihquish ta Dios Yoshin yohuanihqui. Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincacoinnahue. Mai meha shinanyahpabo tenehax chitíhihyamanahue. Man tenehiya tah hen Papan huai janin jai bimi mato pimatihi. Hahan jihueti jihui quiha queyoyamanox mananon piti tah hen mato pimatihi. \s1 Esmirna jema janin jan raanai \p \v 8 Esmirna jema janinha nincacoinnicabo coirannicah qui raannoxon sca nescajaquin huishahue. Jahuabi jaríyamahi bi janish jatihibi queyotaiya janicah tah hen qui, hihquipish bi hahquirihbi teehihnicahxon tah hen mato yohihi. \v 9 Mato tiromajahibo tah hen honanai. Man jahuabi yamahi tah hen honanrihbihi. Jahuaborajomabohax bi tah man hichayahpa qui. Hea tah hen judio qui hihquish bi quesahibo ta mato janin jaiqui, hehqui tiromahi yohuanaibo. Satanasnen tsinquitaibo ta jaabo qui, henamahbo. \v 10 Mato tiromajayaxihquibo qui raqueyamanahue. Caibo ta tiroma yoshiman mato sipo xoboho tsahonyaxihquiqui, maton shinan jenquetshpa hin honancatsihquin. Chonca neten tah man tiromabo teneyaxihqui. Mato rehtehibaan bi tenenahue. Man hea tenexonaiya tah hen mato hahan jihueti sca hinanyaxihqui, man queyoyamanox mananon. \v 11 Nincacoinaibaan nea honannon hihquish ta Dios Yoshin yohuanihqui. Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincacoinnahue. Mainxon man Cristo tenexonaiya ta mato hahquirihbi mahuamatimahiqui. Quiquin mahuapan sca tiromabo hahquirihbi mahuamaquin bi ta mato hahquirihbi mahuamatimahiqui. \s1 Pérgamo jema janin jan raanai \p \v 12 Pérgamo jema janinha nincacoinaibo coirannicah qui raannoxon sca nescajaquin huishaxon yohihue: Hoquen behcoin bi quenoya machitoyahpaton ta mato yohihiqui. \v 13 Jano man jihuetai tah hen honanai. Janoxon ta Satanasnen jahuenahbo yonohihqui. Jascapa jano jai bi tah man tenexon hea jenebahinyamahi. Jano Satanas jihuetai bi heen joni Antipasnen jato heen joi sirijaquin yohihiton jaa rehtehibaan bi tah man heen joi jeneyamahi. \v 14 Man jascajaquin sirijahi bi tah hen nea costanyamahi: Balaaman haxemani quescajaquin haxemahibo ta mato tocan jaiqui. Balaaman ta Balac yohinishqui, israeli baquebo jan hohchamanon, yoshin rehtexona piti pihábo, tsinibo rihbi jaábo. \v 15 Nicolaitobaan ta jascajati yohihihqui. Jascapahbo que bi tah man jato hihquihinai. \v 16 Maton shinan pontenahue hih ca hen jai sen. Man ponteyamahiya tah hen mato qui histon nocoxon heen jana janin jai machitonen mato hahtihi. \v 17 Nincacoinaibaan nea honannon hihquish ta Dios Yoshin yohuanihqui. Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincacoinnahue. Jaabo mato chitíhihmayamanahue. Man tenehax chitíhihyamahiya tah hen tsoan honannihma maná piti mato hinanyaxihqui. Macan bero joxoni pishca rihbi tah hen hinanyaxihqui, maton jane behnaya macanbo, tsoanbi jaa jane honanahma, jaa macan bichi huestichin honannon. \s1 Tiatira jema janin jan raanai \p \v 18 Tiatira janinha nincacoinaibo coirannicah qui raannoxon sca nescajaquin huishahue. Papan baquen ta mato yohihihqui. Chihi perehihqui beroyahpaxon, bronce pehneni taheyahpaxon ta jaan mato yohihihqui. \v 19 Jenquetsahpabo man jihuetain tah hen honanai. Joni huetsahon tah man shinanai. Papan joi tah man nincacoinai. Nincacoinxon tah man hahxonai. Man tah man tenexonai. Man chini hahxonai ta man hahmenoni mentan hashoan hicha qui. \v 20 Man jascajaquin sirijaxonah bi tah hen man mato janin jai haibo tiroma man potayamahi copi hen maton jati costanyamahi. Jaa Jezabel haibo ta Papan joi chanihihcamahi yohuanihqui. Paranxon ta heen jonibo tiromajaquin haxemahiqui. Tsinihahbo hihxon haxemaxon ta yoshin rehtexona nami piti rihbi jato haxemahiqui. \v 21 Miin shinan pontehue hahcax hen manatah bi ta jahuen shinan pontecatsihyamahihqui. Jahuen tsiniti ta jenecatsihyamahihqui. \v 22 Hani hisiman ta hen jahuen bachiho jaa potayaxihqui. Hahbetan tsinixon bi shinan ponteyamahiboya tah hen jahuen hahbe tsinihibo rihbi jayabi potayaxihqui. \v 23 Jahuen baquebo rihbi tah hen mahuamaquin queyobahinyaxihqui. Jaatian ta jatihibi janin tsinquitai nincacoinaibaan honanyaxihquiqui. Noquen Hihbaan ta noquen shinanboya noquen jointibo honanihqui hih ta jayaxihcanihqui. Jasca tah min janiqui hihxon tah hen siribo hahxoncoinquin bi caibo rihbi sca rishquipaqueyaxihqui. \v 24 Man Tiatira janin jaa haibo betan hihyamahibo sca tah hen yohihi. Jaan haxemahi quescajayamahiboxon, nincanahue. Jaabaan jisi jahuen yohuan hihti honan joi hihqui bi ta Satanasnena qui. Jascapa joi tiroma bihyosmaboxon hean yohihi nincacoinnahue. Mato tah hen jahuabi hashoan joi tsamanyamahi. \v 25 Nea res tah hen mato yohihi: man jai quescabinahue, hen mato qui canon caman. \v 26 Tenexon man queyónoxon caman chitíhihxonma man hean yohihi quesca man jaiya tah hen mato yohiyaxihqui, maton nahuabo man yonoscanon. \v 27 Chantiyaxon nincamaquin hahcajaquin tah man jato nincamatihi. Quentijanicahton quentijaquin jahuen mai quenti tiromahi jisxon hahribinoxon moshabahinai quescajaquin tah man jato hahtihi. \v 28 Papan ta hea jascajati yohinishqui. Yamequiri xabanica huishi rihbi tah hen mato hinanpaqueyaxihqui. \v 29 Nincacoinaibaan nea nincanon ta Dios Yoshin yohuanihqui. Hahan nincati pabinquiyahpaxon jan yohuanai nincacoinnahue. \c 3 \s1 Sardis jema janin jan raanai \p \v 1 Sardis janinha nincacoinaibo coirannicah qui raannoxon sca nescajaquin huishahue: Papan siete yonotiyahpa ta yohuanihqui. Jahuen siete huishi xecoxon ta mato yohihihqui. Jenquetsahpabo man jihuetain, hen tah hen honanai. Mohi mohinihcamahax bi tah man jirijomabo qui, mahuatahbo. \v 2 Mohinahue. Mohixon, maton shinan queyocahincatsihqui bi coshicahinnahue, mohitahpabo sca jihuenoxon. Jihueti man shinancoinaxma hihresai tah hen mato jisi. Heen Papa Dios bebonxon jisxon tah hen hihresaibo mato jisi. \v 3 Papan mato hahxonni shinanbehnoyamanahue. Jahuen joi jan mato nincamani shinannahue. Shinanbehnoxonma bihquin sirijaxon maton shinan pontenahue. Man mohiyamahiya tah hen yometsoh nocorenenihcamahi mato qui nocorenentihi. ¿Jahuentian hen mato qui nocotihin? Man tah man honantimabirestihi. \v 4 Man Sardis janin jascapahbo hicha hihqui bi ta mato tocan huestibo res jaiqui, jaton tari rishtajayamahibo. Jaabo caya ta siri chopa joxoni hean sahuemaha sca hehbetan nihyaxihquiqui, siribo copi. \v 5 Jascajaquin tenehibo tah hen joxo chopa sahuemayaxihqui. Jihuenoxihquibo copi tah hen jaton jane huishaxon jahuentianbi heen quirica janinha jaton jane tsecatimahi. Heen Papan nincanon, jahuen yonotibaan rihbi nincanon tah hen Jaa ta hena qui hahxon jaton jane yohipaqueyaxihqui. \v 6 Nincacoinaibaan nea honannon hihquish ta Dios Yoshin yohuanihqui. Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincacoinnahue. \s1 Filadelfia jema janin jan raanai \p \v 7 Filadelfia jema janinha nincacoinaibo coirannicah qui raannoxon sca nescajaquin huishahue. Hihcoinxon ta maton Papan mato yohihihqui. Davidinin jihuetahbo queyotimajati ta Papan yohinishqui, jato jihuemanicah hinantijaxon. Jaa jihuemanicahxon tah hen johue hahcai. Hean johue hahcaiya ta tsoanbi pantetimahihqui. Hean johue hahyamahiya ta tsoanbi hihcomati hahtipahyamarihbihiqui. \v 8 Jenquetsahpabo man jihuetain hen tah hen honanai. Mato tah hen bahixonai. Hean bahixona ta tsoanbi xehponti hahtipahyamahiqui. Man hicha tahma res coshi jai honanxon tah hen mato yohihi. Heen joi tah man bihxon jeneyamahi. Hea maton hihbo hihtima tah man jahuentianbi yohiyamanihqui. \v 9 Maton jema janin ta Hea tah hen judio qui Papan baque coin tah hen qui hihquibo jaiqui, quesahibo. Jaabo ta Satanasnen baquebo qui. Jaabo tah hen huetsa shinan hinanyaxihqui, mato qui caxon mato tah man noque mentan hashoan shinanya qui mato jaahbo. Matohon hean shinanai ta jaabaan honanyaxihcanihqui. Man honannon hihxon tah hen mato yohihi. \v 10 Tenexonnahue hen mato jaah tah man tenexonniqui. Hean rihbi tah hen mato paxajaxonyaxihqui. Jatihibi mai janin jihuetaibo qui tah hen tiromabo paqueyaxihqui. Jato qui tiromabo paquexon bi tah hen mato jaa tiromabo qui paxajayaxihqui. \v 11 Histon tah hen mato qui canoxihqui. Man hahcai quescajaquin jeneyamaxahnahue, hen mato hinanyaxihquibo tsoanbi mato bichinyamanon. \v 12 Hen mato bihnon caman tenexonaibo tah hen heen Papan xoboho jihuemayaxihqui. Siri bi res tah man jano hihyaxihqui. Tsoanbi ta potatimahihqui. Xobo janinhax jahuen xobo jihui picoyamahi quescari tah man janobi siri bi res Papa Dios betan hihyaxihqui. Mato behuishquin tah hen heen Papa Diosen jane huishayaxihqui, Papa Diosen jeman jane rihbi tah hen mato qui huishayaxihqui, naihohxon Papan mato botomaxonai jahuen Jerusalen jema behna. Heen jane behna rihbi tah hen mato behuishyaxihqui. \v 13 Nincacoinaibaan nincanon hihquish ta Dios Yoshin yohuanihqui. Jahan nincati pabinquiyahpaxon jan mato yohihi nincanahue. \s1 Laodicea jema janin jan raanai \p \v 14 Laodicea jema janinha nincacoinaibo coirannicah qui raannoxon sca nescajaquin sca huishahue. Hihcoinxon tah hen mato yohihi. Hen yohihi quescabi ta jatihiqui. Papan hahní jatihibi hihboxon ta hen yohihi. \v 15 Jenquetsahpabo man jihuetain hen tah hen mato honanai. Jene yoho quesca tah man qui. Matsihaxma bi tah man xanayamarihbihi. Matsi hihyamahax man xanapahinon. \v 16 Yoho pishca res tah man qui, matsima, xanayamarihbihi. Jaa copi tah hen toshbanhahxon quemo potaquin hahcajaquin mato potatihi. \v 17 Noque tah non coriqui hichahi hih tah man jai. Tsama bi res tah non jai, jahuabi tah non pishinyamahi, hih tah man jai. Huaohihtihi bi tah man jascarai. Homisbati tah man jai, hihti jahuajomabo, benchebo. Chopanma hihquibo tah man qui. \v 18 Chihin tana oro marohi benahue, coriquiyahpanoxon. Chopa joxoni marohi benahue, sahuenoxon, hahqui rabintibo chopanma nichibo hihyamascanoxon. Bero rahon besquínahue, jisti hahtipahnoxon. \v 19 Hean costanaibo tah hen hean pontehi. Baque hanijaquin hahcajaquin tah hen jato pontehi. Jaa copi maton shinan ponteti queenbiresnahue, pontenoxon. \v 20 Maton xehqui janin nihxon tah hen quenahi. Hen quenahi nincaxon man quehpenxonaiya tah hen hihcoxon mato betan pinoxihqui, maton rihbi man hehbetan pinon. \v 21 Hen mato bihnon caman man tenehiya tah hen quiquin hapobo sca mato hihmayaxihqui, hehbe quiquin hapobo man hihnon. Tenenixon heen Papa betan hen hihbojahi quescajaribiquin tah man tenenixon hehbetan hihbojayaxihqui. \v 22 Nincacoinaibo honannon hihquish ta Dios Yoshin yohuanihqui. Hahan nincati pabinquiyahpaxon nea jan yohihi nincanahue. \c 4 \s1 Naihoh quehax betihihpaquetaibo \p \v 1 Jaatian sca hen jisí bi nai janin xehqui xecabohanah quehpemehti. Hen nincamenoha joi sca tah hen nincarihbihipiqui, corneta rehue coshin hahcai quesca. \p —Hinahihnaquihranhue. Janoxihquibo sca tah hen mia jismanoxihqui —hea jaquin. \p \v 2 Jan yohihiya sca cahen heen yoshin hinahihnati. Hinahihnaxon jisí bi naihoh sca janoxon yonoti jai, quiquin jati. Hen jisí bi Papa Dios jano tsahoti, jahuen janoxon yonoti janin. \v 3 Jahuen jati cahen pehneni, jasper macan pashini hihqui quescari, cornalina macan joshini hihqui quescari. Jano jan hihquiton cahen xabahahtancahuanai jai, yoshin bahi quescapa, esmeralda macan joshini pehneni hihqui quescapi. \v 4 Jahuen quiquin jati mayahahtancahuanai cahen huetsa tsahotibo jaribihi, veinticuatro tsahoti. Hahan tsahotaibo cahen joxo chopa sahuehax tsahohahtancahuanai jai, jahuen yonoxonnicahbo. Oro maitiyahpabo rahsi. \v 5 Jahuen jati coin janinhax cahen cana bacatan bacatanihcamahi. Terenhihqui, coshin bi res toshiti. Jaa bebon cahen siete johue xabati. Jaa siete johue ta Papan siete yonoti yoshinbo qui. \v 6 Hoque jahuen jati bebon rihbi cahen hian quescapa jai, nexnani siri. \p Jahuen jati tocan cahen chosco noyanica yoshin quescapahbo jai, jahuen quiquin jati mayahahtancahuanaibo yoshinbo. Bero sahuetaibohi, caibo bero cahen bebo quiri, caibo cahen hahchon quiri, hahan jisti berobo bochohi rahsi. \v 7 Bebo quiha yoshin cahen hino quescapah. Jaa hahchon sca cahen toro quescapah. Jaa chini sca cahen jonin bemananyahpa quescapa. Jaton chini sca cahen chiqui noyahi quescapah. \v 8 Seis pehiyahpabo rahsi ta jaa noyanica yoshinbo qui. Bemacanya bero sahuenon cahen chicho rihbi bero hichahi. Tantihaxma yohuanbahinahax yohuanshinacani: \q1 Hihti shinanya xaba hihbo, \q1 hihti shinanya xaba hihbo, \q1 hihti shinanya xaba hihbo, \q1 hihbo bi res tah min qui \q1 noquen Papa Dios. \q1 Jatihibi hihbo, \q1 rahma jacoinai, \q1 neateman japahoni, \q1 joyaxihqui tah min qui \m hihcani. \p \v 9 Papa Dios qui jascari siripi yohuancani, jaa hihti xabayahpa copi, hihti shinanyahpa, hihti siri. Papa Dios queyoyamanox mananica copi jahuen chosco yoshin hahqui siripi yohuanaiya cahen jahuen veinticuatro yonoxonnicahbo hahqui betihihpaqueti. \v 10 Jascari yohuanaiboya quiquin Hihbo qui betihihpaquecani. Raboxonen tisquihahpaquehax jaa bebon betihihpaquexon jaton oro maitibo mabiquihnxon jaa taracancanquin. Jaton maitibo janaxon: \q1 \v 11 Hihcoini, \q1 Mia tah min xaba hihbo qui, noquen Hihbon. \q1 Hihti shinanyahpa tah min qui, \q1 Hihti coshi noquen Papa Dios. \q1 Jatihibi tah min mian hahniqui. \q1 Shinanxon res tah min Jahue hahniqui, \q1 jatihibi sca janon \m hahcanquin jaton maitibo taracanxon. \c 5 \s1 Carnero huestichin quehpenti hahtipahi quirica \p \v 1 Hen jisribiha bi Papa Dios quiricayahpa qui, jahuen mecayaho mequeman jan xecohah. Jahuen quirica cahen chicho huisha janon ramiho huisha jaribihi. Huishaxon xehpoxon boipan besmiha quirica, siete boi toncon taxnahah. \v 2 Hen jisí bi hihti coshi jahuen yonoti coshin bi res yohuani: \p —¿Tsoan jaa quirica quehpenti hahtipahiquin? ¿Tsoan jahuen boi pasqueti hahtipahiquin? —hihqui. \p \v 3 Jan quenahah bi tsoanbi jaa quirica quehpenti hahtipahyamaquin. Naihoh jaibaanbi, main jaibaanbi, mai chicho jaibaanbi, tsoabi jaa quirica jisnica yamahi. \v 4 Tsoanbi jaa quirica quehpentimahiya tah hen huaohihquipiqui, tsoanbi jaa jisti yamahiya, huaohihscai, hicha. \p \v 5 —Huaohihyamahue. Judá baquebo hihxon ta Davidin xohtan noquen rahuibo namanjapaquexon jaa boi pasquexon jahuen quirica quehpenti hahtipahiqui —huesti yononicaton hea jaquin. \p \v 6 Jaatian hen jisí bi jaton tsahoti tocan huesti carnero nichi, nacoxon rehtehah quescapa. Jaa mayahahtancahuanai cahen jaa yonoxonnicahboya hoa chosco noyanica yoshinbo. Jaa carnero cahen siete machanyahpahi, siete beroyahparihbihi. Jahuen siete bero ta Papan siete yoshinbo qui, jatihibi mai janin raanti jahuen yoshinbo. \v 7 Papa qui caxon sca jan xecohi quirica jaa carneronen bihquin. \v 8 Jahuen quirica jan bichiya cahen hoa chosco noyanica yoshinbo raboxonen nichish jaa carnero qui betíhihpaqueti. Hoa veinticuatro yonoxonnicahbo rihbi jascarih. Hahan chimati arpayahpabo rahsi hihxon chimacanquin. Jaton oro tasonbo rihbi xecohax, raboxonen nihcani, hahan hininti jaton tason bochohi. Jaa hahan hininti cohini ta nincacoinaibaan joibo qui, Papa Dios yocacaibo. \v 9 Behua behna sca behuacani. \q1 Mian tah min jaa quirica bihti hahtipahi. \q1 Bihxon tah min quehpentihi. \q1 Papa Dios bihxonquin tah min miin jimin jatihibi janinhahbo jonibo bihniqui. \q1 Jatihibi joiyahpabo, jatihibi huaca quiha, jatihibi mai quiha tah min jonibo bihniqui, \q1 miin jimin copijaquin. \q1 \v 10 Min tah min jato janenihqui, Papan jihuetahbo jaabo janon, jaa bebonxon yohuanxonnicahbo jaahbo. \q1 Mainxon ta jano jaibo yonoxonyaxihcanihqui, Papa Dios hahxonquin \m hihcani, behuahi. \p \v 11 Hen jisribiha bi tsama bi res Papan yonotibo sca jahuen quiquin jati mayahahtancahuani. Jaabo hichabiresax behuahi sca hean nincaquin. Papa betan jahuen noyanica yoshinbo naponbi hihnon, jahuen yonoxonnicahbo rihbi jano hihnon, jaya mayahahtancahuanax Papan yonotibo behuahi. Topontimabiresi jaabo tsama bi res tsama. \q1 \v 12 Naconihbo ta Papan carnero qui. \q1 Hihti siri hihbo, \q1 coshi hihbo, \q1 jatihibi jahuabora hihbo, \q1 honan hihbo, \q1 yonotibo hihbo, \q1 shinan hihbo, \q1 xaba hihbo, \q1 hahqui behuati hihbo siri \m hihcani, coshin bi res. \p \v 13 Naihoh jai jatihibichin jato nincanon, main jai jatihibichin nincarihbinon, mai chicho jai jatihibichin nincarihbinon, quebíjistima hiaman cahibaan nincarihbinon, jeneho cahibaan rihbi jatihixonbi nincacanquin. Nincacax: \q1 Jahuen jati janinxon noque jihuemahi ta hihti siri qui, \q1 jahuen carnero ta hihti siri qui. \q1 Jaabo rabe ta shinan hihbo qui, xaba hihbo, \q1 jatihibi yonoti hihbo. \q1 Jascabi sca quiquin hihbo tah qui \m hihcani, behuahibo nincacax. \p \v 14 Jaabo jascaraiya, hoa chosco noyanica yoshin sca: \p —Jascari rahan —hihqui. Jaabo jascanon sca jahuen yonoxonnicahbo raboxonen nichish quiquin Hihbo qui betihihpaquecani. \c 6 \s1 Jahuen siete boi toncobo \p \v 1 Jaatian hen jisí bi carneronen huesti boi tonco pasquescaquin, siete tonco pishca jai bi huesti pasquequin. Jaatian, terenhihqui coshin corotai quesca sca jahuen noyanica yoshin huestichin quenahi hean nincaquin. \p —Johue —hahquin. \p \v 2 Jan quenahi quiri hen jisí bi cabacho joxoni jahui. Jaa cahtsahotai joni rihbi jai, pihayahpa. Hapon maiti maimaha sca cahi caresscai, main jaibo namanjaquin hihbojanoxon. \p \v 3 Huetsa rihbi sca jahuen rabe sca boi tonco pishca jan pasquehiya cahen yonoti chinin jahuen noyanica quenahi sca hean nincaquin: \p —Johue —hahquin. \p \v 4 Jan quenahah huetsa cabacho sca picoti, cabacho joshini sca. Main jihuetaibo rainyamahi rehtenani jihuescanon cahen joni huetsa betan rehtenanti shinan jato hinannon jaa cabacho cahtsahotai sca hahan joni rehteti machito hinanquin. \p \v 5 Jahuen quimisha jahuen boi tonco pishca sca jan pasquehiya cahen chinitai huetsa noyanica yoshiman quenahi hean nincarihbiquin. \p —Johue —hahquin. \p Hen jisí bi cabacho huisoni sca jahui. Jaa cahtsahotaiton hahan hihue toponti xecobenaquin. \v 6 Jaa noyanica yoshinbo tocan yohuanai quesca sca jai: \p —Trigo ta huesti neten teexon jaa neten piti res jonin canantihiqui. Huesti neten teebahinaxon ta quimisha neten cebada piti cananti qui. Xehatibo tah min tiromajatimahi, hahan pitijati xeni rihbi tiromajayamahue —hihqui. \p \v 7 Jahuen chosco jahuen boi tonco sca jan pasquehiya, chinitai huetsa noyanica yoshin yohuanscai: \p —Johue —hahquin. \p \v 8 Hen jisí bi pehi quescapa yanconi cabacho sca jahui. Jaa cahtsahotai cahen mahuá janeya. Mahuataibo coirannicahbo rihbi hahbetan becani. Sontarobaan jonibo rehtenon, pihan hihquish caibo mahuanon, nahuan pahen hihquish caibo mahuanon, mai meha yohinahbaan piha caibo mahuanon, main sca jato raanquin, hicha mahuatahbo. Quimisha joni cahnexon huesti mahuamaquin, quimisha cahnexon huesti mahuamaquin, jascajabonaxon jato mahuamaquin. Jatihibi jonibo toponpaquenon jaa pehi quescapa yancon cabacho cahtsahotai carneronen raanquin. \p \v 9 Jahuen pichca jahuen boi tonco jan pasquehiya sca cahen jisí bi jano Papa Dios janaxonti naman yamanicabo hichahi, Papan joi jeneyamahiton rehterahsihibo. Cristo joi yohihiton rehterasihibo yamanicabo sca jai. \v 10 Coshin yohuanai sca hean nincaquin: \p —¿Jahuentiho basi pari min copiquin sca noque rehtehohbo copiyaxihquin, Quiquin Hihbon? Mian tah min sirijaquin shinanai, pontejaquin tah min hahcoinai. ¿Jahuentian min noque rehtehohbo casticanyaxihquin? —hahcanquin yocaquin. \p \v 11 Jato tari joxoni hinanpaquexon sca: \p —Manátahnahue, mahbe teexonnicahbo pari rehtehahbo, maton huetsabo rihbi rehtehahbo, mato rehterahsi quescajaquin senenjahabo manátahnahue —jato jaquin. \p \v 12 Hen jisí bi jahuen seis sca jahuen boi tonco pishca jan pasquehi. Jan quehpenaiya cahen mai coshin bi res mihuani, bari rihbi huisojaquecahinscai, chopa huison beracoha quescapi. Hoxne rihbi joshinjaquecahinscai, jimi quescacahini joshini. \v 13 Naihoh quehax cahen huishi rihbi reocohpaquetax main paqueti, jihui bimibo nihuen xayanah reocohticamahi. \v 14 Nai rihbi sebibahinah yamascai, non papira sebibahinahcamahi. Main rihbi cahen jatihibi mahchi xequecahuani, quebíjistima hiaman jai mai toncobo rihbi hihcahuani, jano jan tsahopahoni tsahoyamascai. \v 15 Mai mehabo quiquin hapobo betan jaton sontaro hapobo joneti. Patorobo, coshi jonibo, patoro teexonaibo, patorojomabo, jaabo jatihibi jonecani. Mai quiniho hihcocahincani, macan mahchi janin quexba janin hihquicahinax jonecani. \p \v 16 —Noque qui paquéhue, mahchin. Noque mahpohue, macaman. Noque qui paquéhue. Noque mahpohue. Quiquin Hihboxon Diosen noque jisyamascanon noque mahpohue. Jahuen carneronen noque sinajayamascanon noque mahponahue, mananbon. \v 17 Sinaxon ta noque casticanscaiqui. ¿Tsoan jascapa tenetihiquin? —hihcani. \c 7 \s1 Israeli baquebo honantijahibo \p \v 1 Jaa pecaho sca hen jisí bi chosco yonoti jai, Papan yonotibo. Cahchinancahini cahibo. Huetsa cahen reboqui cahi, huetsa cahen chiponqui, huetsa cahen cahchiho, huetsa cahen ramiho. Jano nihxon sca jahuenbihax nihue joyamascanon nihue pantecanquin. Hian janin xoó hihyamascanon, main xoó hihyamascanon, nihi rihbi xoopan xayanyamascanon nihue pantecanquin. \v 2 Maiboya quebíjistima hianbo tiromajati carneronen jato yohihah cahen maiya hianbo tiromajati jaabaan hahtipahquin. Jaatian hen jisí bi bari cainai quirihax huetsa yonoti sca sanarenenex jaonahi. Jayaxon huishaxon honantijati xecobenahax, jahuen hahbe chosco yonotibaan nincanon coshin bi res nincati yohuani: \p \v 3 —Jaton bemanan qui non noquen Papa Diosen jonibo honantijanon caman mai tiromajayamanahue; hianbo, nihi rihbi tiromajayamapariquin —hahquin. \p \v 4 Jaatian hen nincacah bi jahuentihi non honantijahin hihxon toponah ca ciento cuarenta y cuatro mil honantiyahpabo jai, Israeli baque tihibichina doce mil jonibo. \v 5 Judábo cahen doce mil honantiyahpabo. Rubenbo cahen doce mil, Gadabo cahen doce mil, \v 6 Aserbo cahen doce mil, Neftalibo cahen doce mil, Manasésbo cahen doce mil, \v 7 Simeonbo cahen doce mil, Levíbo cahen doce mil, Isacarabo cahen doce mil, \v 8 Zabulonbo cahen doce mil, Josébo cahen doce mil, Benjaminbo cahen doce mil. \s1 Joxo chopayahpabo \p \v 9 Toponaibo nincaxon hen jisí bi tsamá jonibo sca jai, hihti caibo, tsoan toponquin queyonihma. Jatihibi mai mehabo, jatihibi jonibaanahbo, jatihibi huean mehabo, jatihibi joiyahpabo. Noquen Papa Dios bebon nichibo sca, jahuen carnero bebon nichibo. Joxo chopa sahuehibo rahsi. Jepe pehi xecohibo rahsi. \v 10 Coshin bi res quenacani: \q1 Jatihibi hihbohi ta noque jihuemanicah qui, \q1 jahuen carnero rihbi ta noque jihuemanicah qui \m hihcani. \v 11 Papan yonotibo sca jahuex, Papa Dios, jahuen yonoxonnicahbo, jahuen noyanica yoshinbo, hahqui mayahahtancahuanxon raboxonen nichish jahuen yonotibo jatihibi Papa Dios qui betihihpaquecani. \v 12 Betihihpaquetax: \q1 Hihcoini. Jascabihi hihti shinanyahpa tah min qui, Papan. \q1 Xaba Hihbo tah min qui, Shinan Hihbo. \q1 Noque quiquin hahxonnica. Siri shinanyahpa. \q1 Coshi shinanyahpa. \q1 Jatihibi Hihbo tah min qui, jascabihi, queyotimahi. \q1 Jascari rahan \m hihcani. \p \v 13 Jascaraiboya huesti yonoxonnicahton sca hea yocaquin: \p —¿Nea joxo chopayahpabo tsoabo hin? ¿Jahuerahnohahbo hin? \p \v 14 —Mian caya tah min honanai, hapon —hahquin hean. \p —Nea ta hihti tiromabo netebo huinoquihrani jahuibo qui. Jaton chopa Papan carneronen jimin chocaxon joxojahibo ta qui. \v 15 Jaa copi ta Papa Dios bebon nihti hahtipahcanihqui. Jahuen xobohoxon ta jaabaan jaa yocati hahtipahiqui, bariyahpan, yame rihbi. Papa Diosen ta jato jihuequihnyaxihquiqui. \v 16 Jahuabi ta pitin pahiyamascanoxihcanihqui. Xehatinin pahiyamascai. Bari teneyamascaquin. Jahuabi xana teneyamascaquin. \v 17 Janoxon Papan yonohi janinxon ta jahuen carneronen jato coirannoxihquiqui. Hahan jihueti noabo janin xehahahbo ta hionox manatihqui. Papan jato hahxonah ta jahuabi benayamascanoxihcanihqui. \c 8 \s1 Jahuen siete tonco pasquehiya hinintiyahpa jahui \p \v 1 Jahuen siete jahuen boi tonco pishca carneronen pasquehiya cahen naihoh jatihibi netecahinscai. Poyan tihixonpa jahua nescapi. \v 2 Hen jisí bi Papa bebon nichi jahuen siete yonotibo corneta rehue Papan hinanpaquequin, huesti huestibo jato hinanpaquequin, yonoti tihibichina huesti rehue. \v 3 Papa Dios bebonbi jano racanxonti jai, oro bi res. Hininjati hahqui nanenoxon oro quenti pishca xecobenahi huetsa jahuen yonoti sca jahuex, jano racanxonti patax nihreneni. Jahuen baquebo rahsichin Papa yocati joiboya jahuen hininti cohinya mesconon cahen hicha hininti jaa yonoti Papan hinanquin. Quetejaxon jano racanah cahen jaton joibo jahuen hininti cohinya mescoti. \v 4 Papa bebonxon jahuen quenti qui nanexon jan mapojaha cahen jaton joiya cohinhihnati. \v 5 Jahuen quenti pishca bihxon sca jano racanxonti quiha chihi bihxon quenti qui bochojaxon, naihohxon Papan yonotinin mai qui chicopaquequin. Jan potahiya cahen terenhihqui, coshin coroti, cana bacahi, mai mihuani. \s1 Jaton rehue hahcaibo \p \v 6 Jahuen siete rehueyahpa yonotibaan sca jaton rehue hahnoxon sanahihnixon toconcanquin. \p \v 7 Bebohihton pari jahuen rehue hahresscaquin. Jan hahcaiya cahen naihoh quehax matsi toncobaan mai rahtsaquin. Jimiya chihi rihbi mescohah reocohti, main paqueti. Jahan cahen hicha mai mapohi, quimisha mai tihibichina rabe mai banenon huesti mai mapohi tsistecahini. Nihi jascarihbihi, texe banenon texe cohoti. Jatihibi huasi paxahax cohocahini. \p \v 8 Huetsan jahuen rehue hahresscaquin. Jan hahcaiya cahen mahchi tihopa chihi tonco quebíjistima hian qui paqueti. Quebíjistima hian qui paquetaiya cahen jene jimicahinscai. Rabebo hian siri banenon huestibo jimiyahpa hiancanascai. \v 9 Jascahiya cahen jaa jeneho cahi yapabo mahuati. Jano cahi nontibo rihbi jene meran cahax queyocahini. Rabe banenon huetsa hihquihi, rabe banenon huetsa hihquihi, jascacanahi hicha queyoti. Yapa jascarihbihi. \p \v 10 Huetsan sca jahuen rehue hahquin. Jan hahcaiya cahen naihoh quehax hihtihosi huishi cohocanahi huacabo qui paqueti. Huetsa janin rabe texpa banenon huetsa qui paqueti, huetsa janin rabe banenon huetsa qui paqueti, huetsa janin jascarihbihi, huetsa janin jascarihbihi, jatihibi janin. Texpabo jascarihbihi. \v 11 Jaa huishin jane cahen mocani. Hahqui huishi paquetai cahen jene mocanihbo rahsihi. Jaton jene mocascaiya cahen jano jihuetaibo hicha mahuati. Jaa jene xehahax mahuati. \p \v 12 Huetsan sca jahuen rehue hahquin, jahuen chosco sca. Jan hahcaiya cahen berishquiha ramiho bari nocascai. Ramiho rabe xabanon ramihohque huesti nocahi. Hoxne rihbi ramiho rabe siriparinon ramihohque huesti berishquiha nocahi. Huishibo jascarihbi, caibo xabanon caibo rishquihah nocahi. Non toponpaquexon quimisha huishi toponai tihibichina huesti nocahi. Texe neten bari xabanon texe xabayamahi. Yame jascarihbihi, texe yame hoxneya huishi janon, texe yame jayajoma. \p \v 13 Jaatian sca hen jisí bi noque huinobohani huesti chiquihhuan noyahi. Coshin bi res queocanahi noyahi: \p —Hahrai. Hahrai. Hahrai. Quimishachin pari ta jaton rehue hahnoxihquiqui. Main jihuetaibo ta hihti tiromabo sca huinonoxihquiqui —hihcanahi cahi, chanihi. \c 9 \p \v 1 Huetsa yonotinin sca jahuen rehue hahquin, jahuen pichca sca. Jahuen rehue jan hahcaiya cahen naihoh quehax huesti huishi paquetai quescapah hean jisquin. Nemini mai quinihhuan jai bi xehpotiyahpa. Jaa huishi cahen hahan quehpenti hinanah, jaa xehpoti quehpenscaquin. \v 2 Jaan quehpenah cahen quinihoh quehax cohin potohi, boyomahhuan janinhax cohin cainihcamahi. Cohiman mahpohah bari huisojaquecahinscai. Huee rihbi huisojaquecahinscai. \v 3 Cohin mehax picotax sca champobo michabahcanascai. Nibo pahenihbo hihqui quescari paheyahpa champobo, Papan jato jaa pahe hinanah. \p \v 4 —Huasibo tiromajayamanahue, champon. Pehiyahpabo tiromajayamanahue, jahuabi nihi tiromajayamaquin. Papan honantijahahmabo rahsi tah man hahtihi, jaton bemanan janin jahuen honanti yamahibo rahsi hahnahue. \v 5 Jato rehteti tah hen mato hinanyamahi. Pichca hoxne jaa hisin tenehahbo tah hen mato jatíhi hoxne hisinjati mato hinanai. Jato hahtannahue —hahcá, jonibo hahqui becani. Hahca, nibon hahca quescapi hisincani. \v 6 Jaa champon hahca ta Hahrai, teneyama ta jai, hea mahuamahue hihyaxihcanihqui. Mahuati queenxon bi ta hahtipahyamayaxihcanihqui. Hisin tenecasquimahax ta hihti mahuacatsihquish bi mahuayamayaxihcanihqui. \p \v 7 Rehtenani canoxon sontarobaan jaton cabacho bepaxti sahuemaxon xohpaxti sahuemaha quescapahbo ta jaa champobo qui. Oro maitiyahpabo quescapahbo. Jonin bemananya quescapahbo. \v 8 Haibaan booyabo, boo chaiyabo. Hino xetaya quescapahbo. \v 9 Yami xohpaxti quescapa sahuehibo. Noyahiboya cahen cabachonen ninihah tsama bi res sontarobo coshin bi res jaton taramehtinin bocanihcamahi coshin bi res corocanahi, jaton pehin payanah. Sontarobo rehtenani cahicamacanahi coro coroti. \v 10 Jaton jina cahen nibon jina quescapahbo, chahchitiyahpabo. Hahan chahchihah cahen pichca hoxne hisintiyahpa. \v 11 Jaton quiquin hapo cahen jaa quinihhuan chicho quehax picotai yoshin. Abadon cahen jahuen jane, hebreobaan join tiromajanicah hihcatsihqui. Griegobaan join cahen Apolión, jahuen jane. \p \v 12 Jano ta chiqui quenatah hahrai huesti queyóscaiqui, huetsa hahrai jahuen rabe sca jaresscanon. \p \v 13 Huetsa yonotinin sca jahuen rehue hahcaiya cahen Papan racanxonti patax jahuen yonoti quenatai hean nincaquin: \p \v 14 —Jaton Eufrates janeya paro janin nexá jai yoshinbo pecascanahue jatihibi canon, chosco —jahuen siete jahuen hahbe rehueyahpa jaquin. \p \v 15 Jaa baritian, jaa hoxnepan, jaa neten, jaa horabi cayaxahnon mequeni jahuen chosco yoshin sca bocani, pecahahbo. Boxon jatihibi jonibo toponxon quimisha toponxon tihibi huesti rehtexon rabe texejacanquin. Rabe jihuenon huesti mahuati, rabe jihuenon huesti mahuati, jascacanahi. \v 16 Cabachonen cahi sontarobo toponxon yohihah cahen doscientos millones jai hean nincaquin. Toponaibo nincacah jatíhi. \p \v 17 Hen jisí bi cabacho cahtsahotaibo. Cabacho tihibi jaton hihbo hihqui quescari, chihiyahpa xohpaxtiyahpabo rahsi, yanconibo xohpaxtiyahpabo, polvora coshin mapohi quescapahbo xohpaxtibo. Cabachobo cahen hino mapoyabo. Jaton jana janinhax chihi cainihcama jaibo. Cohin pototani pototani. Toohahti toohihquicamahibo. \v 18 Jaton pahe ta quimisha qui. Huetsa cahen chihi, huetsa cahen cohin, huetsa cahen pishiti, jaton jana janinhax chihitan chihitanai pahebo. Jaa quimisha pahen tsama jonibo rehtecanquin, huesti rehtexon tihibi rabe texejabonahibo. \v 19 Jaa cabachon pahe ta jaton jana janin qui, jaton jina janin rihbi. Jaton jina cahen rono quescapahbo, ronon mapoya jinayatibo hahan piha joni mahuanon. \p \v 20 Jaton pahen rehtequin bi texejahibaan bi jascabi nincayosmabo jonibo jai. Jaton mequemanbi jaton diosbo hahcanquin, caibo oro, caibo plata, caibo bronce, caibo macan, caibo jihui. Jisti hahtipahyamahibo, nincati hahtipahyamahibo, nihti hahtipahyamahibo. Jascapahbo diosbo hahxon raboxonen tisquihahpaquexon jato yocacanquin. Jascapahbojaxon jaton shinan ponteyamacanquin. \v 21 Jonibo rehtexon bi jaton shinan ponteyamacanquin. Yobe jaxon, tsini jaxon, yometso jaxon, jascapahboxon bi jaton shinan ponteyamacanquin. \c 10 \s1 Quirica pishca xecohi joni \p \v 1 Hen jisí bi huetsa sca Papan yonoti naihoh quehax botopaqueti, hihti coshi jahuen yonoti. Nai cohiman rahcotax bototi. Jahuen mapo machibi yoshin bahi joyotihcamahi. Jahuen bemanan cahen bari quescapai. Jahuen tahe cahen chihi perehihnatai quescapi. \v 2 Jan xecohi cahen quirica pishca, quehpenah sca. Bototax jahuen mecayaho tahen quebíjistima hian benichi, memiho tahen main nichí. \v 3 Nichish res sca coshin bi res quenati, hinobo sinatax coshin queoti quescari. Jan quenataiya, terenhihscai siete coti terenhihqui. \v 4 Terenhihqui tantiscaiya hen huishacatsihqui bi: \p —Jaa siete coti terenhihqui yohuanai huishayamahue. Tsoabi jaa yohiyamahue —naihoh quehax yohuanaiton hea jaquin. \p \v 5 Jeneya mai benichi yonotinin sca jahuen mecayaho mequen bochiquiri sanahihnixon: \p \v 6 —Jahuentianbi queyoyamanox mananicaxon ta naibo jatihibi naijanicahxon, maiyabi jano jai jatihibi jonijanicahxon, hianbo jatihibi jano jaibo jonijanicahxon Papan yohicoinihqui. Hashoan ta basitima sca jaiqui. \v 7 Jahuen siete jahuen yonotinin ta jahuen rehue hahresscanoxihquiqui. Jahuen rehue jan hahmenohiya ta Papan joi yohinicabaan yohini quesca sca jaresscatihiqui, Papan jato yohini jayaxihquibo jaresscanon —hahquin jeneya mai benichiton. \p \v 8 Hean nincacah naihoh quehax yohuanrihbihi: \p —Hoa jeneya mai benichi yonotinin xecohi bihtanhue, quehpenah quirica pishca —hea jaquin. \p \v 9 Caxon sca: \p —Miin quirica pishca hea hinanhue —hean jaa yonoti jaquin. \p —Bihhue. Bihxon piquin queyobahinhue. Miin poco janin cachapi hihnon bi ta min piha hihti batatihiqui, bonajene tiho batapi —hahxon jahuen quirica pishca hea hinanquin. \p \v 10 Hinanah, bihxon pihá bi hihcoini bonajene tiho batapi. Piquin queyobahinah sca cahen heen poco janin cachascai. \p \v 11 —Hicha jonibo, huetsa mai mehabo, huetsa joiyahpabo, jaton quiquin hapoboyabi tah min hicha jonibo pari jato yohiti jai —hea jaquin. \c 11 \s1 Papan joi yohinica rabe \p \v 1 Hahan hen toponnon hahan toponti jihui taxo quescapa hea hinanxon sca: \p —Jahuentihopa hin hihxon Papan xobo topontanhue. Jahuen jano racanxontiyabi topontanhue, Papahon shinanax jaho tsinquitaiboyabi. \v 2 Jaabo toponxon bi jahuen xobo jemanhihti toponyamatanhue. Jaa ta cuarenta y dos hoxne pari nahuabaan jama jamayaxihquiqui, Papan jato hinanah. Jerusalen jemarihbi ta jama jamayaxihcanihqui, jato hinanah. \v 3 Jaatian tah hen heen joi yohinica rabe raanyaxihqui. Hean raanah ta hahan benáti chopa sahuexon mil doscientos sesenta neten heen joi jato nincamayaxihquiqui, rabebichin. \p \v 4 Jaabo rabe ta mai Hihbo bebon nichi olivo jihui rabe qui, Hihbo bebon tsahona johue rabe ta jaabo qui. \v 5 Tiromabaan jato tiromajacatsihquiton ta jaton jana janinhax chihitan chihitanxon jaton rahuibo queyobahinyaxihquiqui. Jato tiromajati shinanaibo jatihibi ta jascajaquin queyoyaxihquiqui, chihin. \v 6 Hoi paquetimajati coshi ta Papan jato hinanyaxihquiqui, jaabaan yocacah hoi paqueyamascanon, Papan joi yohiquin queyonon caman. Texpaboya hianbo rihbi jimicahinscanon ta jascajati coshi jato hinanyaxihquiqui. Queenxon tian res mesco pahen mai rishquinon mesco coshi jato hinanquin. \v 7 Rabebichin Papan joi yohiquin queyoscaiya sca ta quinihhuan janinhax picotai yohina jato betan rehtenanyaxihquiqui. Jato betan rehtenanxon ta jato rehteyaxihquiqui, rabebi. Jato namanjaxon rehtequin. \v 8 Noquen hani jema janinxon jato rehtexon ta bahinbi jaton yora janibi minchinon tsahonmayamayaxihquiqui. Jaa jema ta janoxon noquen Hihbo rehteni jema qui, Sodoma hahcaibo jema, caibaan cahen Egipto hahquin, tiromaboyahpa copi jascajaquin. \v 9 Jatihibi mai mehabaan ta jaton yora racatai jisyaxihcanihqui, jatihibi nahuabaan, jatihibi joiyahpabaan, jatihibi texpa janin jihuetaibaan jato jisquin, rehteha racatai rabe. Quimisha nete racabahinahax racashinahax jahuen chosco sca barin manan tsacanon caman jano racanon ta tsoabi jato tsahonmayamayaxihquiqui. \v 10 Jaton yora racatai jisish ta mai mehabo coincoinyaxihquiqui, jenimahi. Jaa copi ta bexnanboya piti joni huetsa hinanyaxihcanihqui. Jaa joi yohinica rabechin jato tiromajapahonish bi mahuascai copi ta jascajaquin joni huetsa piquihinyaxihcanihqui, jenimaxon. \v 11 Hen jisí bi cahen jaton chosco neten barin manan tsacascaiya sca jaton yoshin Papan hahquirihbi hinanxon Huenínahue jato jaah huenicahuani, rabebi. Nihresscaiton merahax hihti raquepahnhuanax tastahihcani, jaa jisibo jatihibi. \v 12 Bochiquihax yohuanai sca nincacanquin, coshin bi res yohuanai joi: \p —Neno hinahihnaquihrannahue —jato jaah naihoh rabebi cahi. Nai cohiman cahiton jaton rahuibaan namanxon jisnon bi naihoh bocani. \v 13 Jaabo rabe cahiya cahen coshin bi res mai mihuani. Mai mihuanah cahen jaa jema janin xayanah hicha xobo paqueti. Jaton xobonbi jato bishtaxah cahen siete mil jonibo mahuati. Texe jatihibi hihti raqueti. Naihoh queha Diosen ta noque casticaniqui, hihcani raquetax. \p \v 14 Janobi ta jahuen rabe sca jahuen hahrai queyóscaiqui. Huesti sca pishini. Jaa sca ta jahuiqui. \s1 Jahuen siete jahuen rehue \p \v 15 Huetsa yonotinin sca jahuen rehue hahquin, jahuen siete sca. Jan hahcaiya, coshin bi res naihoh quehax yohuanai jai. \q1 Noquen Hihbaan jihuemati nete ta nocoscaiqui, \q1 jahuen baque Cristo betan jahuen jihuetahbo jan jihuemascanon. \q1 Queyoyamanox manatahbo ta jascabijaquin jato jihuemascatihiqui \m hihqui yohuani. \v 16 Jascari coshin yohuana joi jaiya cahen Papa Dios bebon tsahoxon yonoxonai jahuen veinticuatro yonoxonnicahbo raboxonen nichish betíhihpaquecani, Papa Dios quiri jisish jaa Nete Hihbo copi jaa naman betihihpaquecani. \q1 \v 17 Papan, noquen Hihbon, \q1 Mia tah min jatihibi hihbohi, \q1 Neateman japahonish bi tah min jascabihi jai. \q1 Hahxon tah min noque jai, Hihbon. \q1 Miin hani coshiyaxon tah min jatihibi hihbojahi. \q1 \v 18 Noquen nahuabo sina sinatai bi tah min jato sinajaxon mahuanihbo casticanscai. \q1 Mia hahxonnicabo tah min mianbo sca copiquin hahxoncoinscai. \q1 Miin joi yohinicabo, \q1 miin jonibo, \q1 mia nincacoinnicabo, \q1 haniboya hanitahmabo \q1 tah min jato hahxoncoinscai. \q1 Mai tiromajanicabo rihbi tah min tiromajascai \m hahcanquin. \p \v 19 Hen jisí bi noquen Papan naihoh jati quehpemehscai, janibi sca jahuen bohnanti jano racanon, jahuen jihuetahbo hahxontijaxon huishani joi jaa bohnanti chicho jan bexojani. Jaatian cana bacatan bacatanah terenhihqui. Coshin bi res toshi toshiti. Hani matsi toncobaan rihbi mai tsacaquin. \c 12 \s1 Haibaan baque xehancatsihqui capepahnhuan \p \v 1 Hen jisí bi naihoh quehax sca haibo sanareneni, jaa jisxon honanti, non jahueja Papan jaiquin hihxon non honannon. Bari xabapan rahcotax hoxne jamacax nichi. Doce huishiyahpa maiti maihax. \v 2 Tohoyahax baque bihcatsihquish huaohihscai, camicasquimahax hisini. \v 3 Hoque sca hen jisí bi naihoh huetsa hahan honanti jaribiscai, capepahhuan sca. Chihiyahpa quesca capepahhuan joshini. Siete mapoyahpa, chonca machanyahpa. Quiquin hapon maiti maihi, mapo tihibi jai jahuen maiti. \v 4 Jahuen jina huinquin huinquin hahxon nai behuasxon hicha huishi potaquin main paquenon. Rabe janin huishi janon huetsanco huishi yamascai, jan nai behuasah. Haibaan jahuen baque bihcatsihqui bi jaa bebonbi capepahhuan nichi manati, cainscaiton jahuen baque pihannoxon. \v 5 Baquexo cainah bi bebo baque, jatihibi nahuabaan quiquin hapo hihxon jato cahnexonma yono yonoyaxihqui bebo baque pishca. Cainaiton bi bochiquixon Papan bihinihniquin, Papa janin hihnon, janoxon jan yonohi janinbi. \v 6 Jahuen baquexo cain sca jaax, haibo jabati, jano tsoa yamahiton cahi nihi naman joneti. Jano jati ta Papan jaa bexojaxonnishqui, mil doscientos sesenta neten jano pimaxon coiranabo. \p \v 7 Naihoh hen jisribiha bi rehtenannanscacani. Papan quiquin yonoti Miguel jahuen hahbe yonotiboya jahuex jaa capepahhuan betan rehtenani. Jahuen hahbe yoshinboyahpahax capepahhuan coshin rehtenani, Miguelninabo betan. \v 8 Miguelnin coshi betan capepahhuan senenyamahi. Miguelnin jabamaha bi naihoh jahuenbi catimahi. \v 9 Miguelnin potahah main sca jahuen hahbe yoshinbo betan jaa capepahhuan paqueti. Jahuen jane huetsa cahen rono xeni, huetsa jahuen jane cahen diablo, huetsa jahuen jane cahen Satanas, main jihuetaibo rahsi parannica. \p \v 10 Naihoh sca coshin yohuanai hean nincaquin: \p —Papan ta noque hihti hahxonscaiqui. Jahuen coshi jismaxon ta jahuen jihuetahbo jihuemascanoxihquiqui. Jahuen baque Cristo betan ta jahuen jihuetahbo jihuemascanoxihquiqui. Noquen huetsabo cahenica ta potascaiqui, Papa bebonxon noquen huetsabo cahebahinaxon caheshinahi yoshin. \v 11 Noquen carneronen jimin ta jahuen jonibaan jaa yoshin namanjahiqui, Papan joi yohixon rihbi jaa namanjaquin. Mahuanoxon caman ta Papan joi jeneyamacannishqui. \v 12 Jaa copi jenimanahue naibon. Jenimanahue naihoh quehabon. Huaohihnahue maibon, hianbon. Mato qui ta tiroma yoshin paquetihqui. Sina sina ta jaiqui. Jaa casticanti nea pishca jaonahiqui honanax ta sinatihqui —hihqui. \p \v 13 Main potahah bochiqui jenquetsahax catima sca jaax, jaa baquexon mama sca benahi cahi, jaa sca rehtecatsihquin. \v 14 Jaan rehteyamanon hihxon chiquihhuan pehi rabe hinanscacanquin. Pehiyahpa sca jaax noyacahini cahax Papan jaa bexojaxonai janin cahi. Tiroma yoshiman merayamascanon jano sca coirancanquin. Quimisha bari huinotax huetsa bari pochinicon sca noconon caman piti hinancanquin. \v 15 Jaa haibo rehtecatsihquin cahen jaa yoshin janan janani, jahuen jana janinhax jene bahihax huacacahinax haibo quiri bahihi. Haiboya jene tejabahti canon hihquish jascari. \v 16 Janan jananxon tiroma yoshiman potahi jene haibo quiri coshin bahihi bi nocoyamahi. Nocoti pishinai bi mai sca quehpemehtanxon jaa huaca xehaquin. Main jascajaquin yanapanah cahen haibo mahuayamahi. \v 17 Haibo qui tiroma yoshin hashoan sina sinatax haibaan baque texebo betan sca rehtenani cahi. Papan joi nincacoinaibo betan rehtenani, Jesus joi bihcoinaibo betan rehtenani cahi, jato queyocatsihqui. \v 18 Cahax, quebíjistima hian quexa sca nihreneni. \c 13 \s1 Yoshin yohina rabe \p \v 1 Hen jisí bi quebíjistima hian mehax yohina huesti mapeti, siete mapoyahpa, chonca machanyahpa. Jahuen machan janin chonca quiquin hapon maiti jai, machan tihibi maiti jai. Jahuen mapo qui huishá cahen janebo jai, Papa Diosen jistahihmahi janebo. \v 2 Jahuen yora cahen hahua hino quescapah. Jahuen tahe cahen xahe tahe quescapah. Jahuen jana cahen hinon jana quescapah. \p —Heen coshi tah hen mia hinanai, heen yonotibo rihbi mia hinanxon tah hen mia yohihi, min queenai quesca sca jahue jonibo hihbojaquin —capepahhuanen hino jaquin. \v 3 Jaatian hinon mapo huesti sca tsehueyahpa sca jai, hahan mahuati tsehueyahpa. Hahan mahuatihi bi rohahi. Rohahi jisish cahen jatihibi mai mehabo rahtexon hahqui sca jaton shinan camacanquin. \v 4 Jahuen coshi jan hino hinanai copi sca raboxonen nichish capepahhuan qui jonibo betíhihpaqueti, jaa sca jaton dios quen. Hino qui jascarihbicani. Tsoa jaa hino quescapah quin, tsoan jaa teneti hahtipahiquin hihquish hahqui betíhihpaquecani. \p \v 5 Tiroma yoshiman yohuanmaha sca hihti tiromabo hino yohuanscai. Hanibo yohuanbo. Cuarenta y dos hoxne jan jascanon cahen tiroma yoshiman jahuen coshi hinanquin. \v 6 Papa Dios qui tiromahi yohuani, Papan xobo qui tiromahi yohuanrihbihi, naihoh jihuetaibo qui tiromahi yohuanrihbihi. \v 7 Tiroma yoshiman coshi hinanah sca Papan baquebo betan rehtenanxon jato rehtescaquin. Jascajahax jatihibi mai mehabo, jatihibi texpa janinhahbo, jatihibi joiyahpabo, jatihibi jonibo, jatihibi main jihuetaibaan quiquin hapo sca hihqui, jaa hino. \v 8 Hahqui betíhihpaquenoxon cahen jatihibi main jihuetaibo raboxonen nihpaqueyaxihqui, Papan baquen quirica janin jaton jane huishayamahihbo rahsi. Jahuen baquen quirica janin jaton jane huishá jaibo ta jihuenicabo qui. Papan jihuetahbo ta jaa hino qui betíhihpaqueyamayaxihquiqui, capepahhuan qui betíhihpaqueyamarihbihi. Naiyahpa mai jariyamahi bi ta carnero rehtequin hahcajaquin rehtehahbo jahuen baque mahuayaxihqui Papan honannishqui, noquen hohcha copi hihqui bi. \p \v 9 Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincanahue. \v 10 Sipo xoboho tsahotibo ta sipo xoboho Papan tsahonyaxihquiqui. Nacoxon rehtetibo ta nacoxon Papan rehteyaxihquiqui. Jaa honanxon ta Papan baquebaan teneti hahtipahiqui, nincacoinquin jeneyamaquin. \p \v 11 Hen jisí bi mai chicho quehax sca huetsa yohina caini. Rabe machanyahpa yohinah, chaxo machan quescapah. Jan yohuanaiya cahen capepahhuan yohuanai quescapi. \v 12 Hiaman meha hinon jascahue hahcá, jaan rihbi sca jahuen coshin hahquin, hiaman meha hino hahxonquin. Hiaman meha hino qui betíhihpaquenahue hahquin cahen jatihibi mai janin jihuetaibo raboxonen nihti jaan yohiquin. Mahua tsehueyahpahax bi rohahi hino qui betihihpaquenahue jato jaquin. \v 13 Jato nincamanoxon jahuen coshin jaan hahquin, jato rahtequin. Jaton jisnon bi cahen naihoh quehax chihi paquenon jaan paquequin. \v 14 Jahuen hahbe yohinahnen jascajahue hahcá, jahan rahtetibojaxon main jihuetaibo jaan paranquin. Jato paranxon: \p —Hiaman meha hino quescapahbo santojanahue, rerahah bi jihuetai yohinahbojaquin —jato jaquin. \v 15 Jascapah yohina santo yohuanscanon cahen jaan jato yoshin hinanquin, Jascajahue tiroma yoshiman jaah. Yohuanxon cahen joni rehteti jaton santobaan jato yohiquin. \p —Raboxonen nichish hino santo qui betíhihpaqueyamahibo jatihibi rehtenahue —jato janon santobo yohuanmaquin, mai meha yohinahnen. \v 16 Jascajaxon jonibo honantijati jato yohiquin. Jatihibi jonibo honantijanahue, hanitahmaboya hanibo, coriquiyahpaboya jahuaborabojomabo, patorojomaboya patoroyahpabo, jatihibi jonibo mequen qui honantijayamaxon bemanan qui honantijanahue hahquin. \v 17 Jaa honantijomaxon cahen maroti hahtipahyamascacanquin. Jayajomaxon maromati hahtipahyamascaribicanquin. Honantijaquin cahen jaa hinon jane huishacanquin, jaayahpabonon. Jahuen jane huishayamaxon cahen jahuen numero sca huishacanquin, caibo mequen qui, caibo cahen bemanan qui. \v 18 Honanquin sirijanahue. Shinanxon jaa hinon numero toponnahue. Jonin numero tah qui, seiscientos sesenta y seis. \c 14 \s1 144,000 behuahibo \p \v 1 Hen hahquirihbi jisí bi Papan mahchi janin jahuen baque nichí. Hahbetan ciento cuarenta y cuatro mil jonibo jano nichí, jaton bemanan qui carneronen jane huisha jaibo rahsi, jahuen Papan jane rihbi jaton bemanan qui huishá. \v 2 Naihoh quehax yohuanai sca hean nincaquin, coshin bi res hani join yohuani. Hicha jene tejabahti paquetihcamahi hean nincaquin. Coshin terenhihqui quescapi. Hichaxon jaton chimati chimahibo quescapi, siri bi res. \v 3 Behua behna behuahibo hean nincaquin, Papa Dios bebon nichish behuahibo, jahuen chosco noyanica yoshin bebon nichish, jahuen yonoxonnicahbo bebon nichish behuahibo. Jaabo behuahi ta tsoabi haxeti hahtipahyamahiqui, jano jai ciento cuarenta y cuatro mil jonibo res jaa behua haxenicabo. Jaabo ta maroquin hahcajaquin Papan bichiqui, jahuen baque copi jato bihquin, main jihuetaibo. \v 4 Jaabo ta haiboya rishtayamahibo qui, haibo honanyamahibo rahsi. Jano carneronen jato hiohi janin canicahbo rahsi. Mai mehabo tocan jihuetaibo ta jahuen jimin copijaquin Papan baquen jato bihnishqui, Papanahbo sca jaábo, carneronahbo jaábo. \v 5 Quesayosmabo ta qui, rishtajomabo. \s1 Quimisha yonotibo yohuanai \p \v 6 Bejisihnixon hen jisí bi huetsa yonoti noyahi huinobohani cahi. Main jihuetaibo yohihi cahi, jatihibi mai mehabo, jatihibi texpa quehabo, jatihibi joiyahpabo, jatihibi nahuabo yohihi cahi, jatihibi tian yohiti joi siri jato yohihi cahi. \v 7 Cahi coshin bi res chanicanahi: \p —Papa Dios qui raquenahue. Hohchayahpabo ta casticanscaiqui. Jaa copi Mian tah min pontejaquin hahcai Papan, hahnahue. Jaan ta naibo hahnishqui. Maibo, hianbo, texpabo, jaan ta jatihibi janishqui. Jatihibi hahnica huesti qui raboxonen nichish betihihpaquenahue —hihqui yohuancanahi cahi. \v 8 Huetsa yonoti sca hahchon cahi, yohuancanahi cahi: \p —Babilonia jema ta paquescaiqui. Paque ta Babilonia jaiqui. Hani jema ta poxotihqui. Haibo tsinixon jatihibi mai mehabo hahmaxon ta jahuen hohcha Babilonianen jato hinanpahonishqui —hihqui yohuancanahi. \v 9 Huetsa yonoti sca jaabo rabe chibani cahi coshin yohuancanahi: \p —Jaa yohina yocacaibo, jahuen santo yocacaibo, jahuen honanti jaton bemanan qui jaibo, jano hihyamahibo jaton mequen qui jaa jaibo. \v 10 Jascapahbaan ta Papan mocani xehati xehanoxihquiqui, sina sinaxon huehaxon jahuen hahan casticanti tason qui bochojaxon ta jaan jato xehamaquin texejamayamanoxihquiqui. Carneronen jisnon bi, Papan yonotibaan jisnonbi rihbi ta perehihnatai chihi qui jato potahah hisin tenenoxihcanihqui. \v 11 Jaabaan tenehi ta jascabi sca cohin potohihnayaxihquiqui, queyóyamahi. Tenebahinaxon teneshinahi tantiyamacani. Jaa hino yocanihbaan, jahuen santo yocanihbaan, jahuen honantiyahpabaan, jahuen janeyahpabaan jaabo jatihibichin ta jascapa coshi hisin teneti jaiqui. \v 12 Papan jato jascajatihi honanxon ta tiroma jonibo Papan nincacoinaibaan teneti hahtipahiqui. Jahuen joi bihcoinxon jahuen baque bihnixon jeneyamahibaan ta tenetihiqui. \p \v 13 Naihoh quehax yohuanai sca hean nincarihbiquin: \p —Huishahue. Jaton Hihbo qui hinamehtax mahuataibo ta hahan jenimati jaresscaiqui. Jahuabi teneti ta yamascatihiqui, jahuabi tee teeti yamascai. Papa Dios jaabaan hahxonni quen ta jaton teebo jato betanbi cayaxihquiqui. Jascari rahan hih ta Dios Yoshin siri jaiqui —hihqui bochiquihax yohuani. \s1 Tsinquiquin hahcajaxon casticanaibo \p \v 14 Jaatian hen jisí bi nai cohin joxoni. Jaa nai cohin cahtsahotai cahen noquebaque quescapah. Oro maitiyahpa, quiquin hapon maiti. Jan xecohi cahen tsinquinoxon hahan arroz xateti quescapah, hihti queno. \v 15 Papan jati janinhax sca huetsa yonoti picoquihrani jahui coshin yohuanjonahi: \p —Miin xateti niascahue hoh. Tsinquiscahue hoh. Tsinquiti sca ta jaiqui, main jaibo. Noquen tsinquiti ta choshiscaiqui hoh —yonotinin nai cohin cahtsahotai jaquin. \p \v 16 Yohihah cahen jahuen xateti main potaquin. Jan main potahah cahen mai mehabo tsinquí sca jai. \p \v 17 Papan naihoh queha jati janinhax huetsa rihbi sca jahuen yonoti picoti, jaa rihbi tsinquinoxon hahan xateti quenoyahpa. \v 18 Huetsa rihbi sca Papa racanxonti janinhax picoquihrani jahui, chihi hihbomaha joxon, coshin yohuani: \p —Miin xateti queno niascahue hoh. Xatexon mai meha bimibo tsinquiscahue hoh. Johue sca ta jaiqui hoh. \p \v 19 Jascajaha, jahuen xateti main niascaquin. Mai meha bimibo tsinquixon Papan bishtaxmati janin jato potaquin, sinaxon casticanquin Papan bishtaxmanon. \v 20 Jemama qui caxon bishtaxmatinin bishtaxquin jamá jamaca jahuen bishtaxmati janinhax jimi bahiscai, nemin. Joni masohi tiho nemin bahihi, trescientos kilometros caman bahihi. \c 15 \s1 Papan siete pahe xecohibo \p \v 1 Hen jisí bi naihoh sca huetsa hahan honanti jai, hani, hahqui raqueti. Siete yonoti, paheyahpa rahsi, maibo Papan casticanquin queyonoxon hahan casticanti paheyahpa rahsi. Jaa pahen casticanquin jaabijaxon Papan casticanyamascanon. \p \v 2 Jascapahbo jisnoxon cahen hori pari jisí bi hian quescapah sca jai, nexnanihax bi bahrini, chihi quescapi. Jaa hian quexa nichibo hicha jonibo jai, hiaman meha hino tenenihbo, jahuen santo yocaxonma tenenihbo, jahuen jane número bihyamanibo, jaabo jaa hian nexnani quenichi, Papan jato hinanah hahan chimati arpayahpabo rahsi. \v 3 Jaa hian quenichi Moises behuaya behuacani, Papa Diosen joi yohinicaxon Moisesnin huishani behua. Carnero qui behuacani nescari: \q1 Mian hahcai ta hanibo qui, Hihbon. \q1 Hahqui raquetibo tah min hahcai. \q1 Mia tah min noquen Hihbo Dios qui, jatihibi hihbo. \q1 Miin bahibo ta pontebo bahi coinbo qui. \q1 Jatihibi jonibaan quiquin hihbo tah min qui. \q1 \v 4 ¿Tsoa mihqui raqueyamahihquin, Hihbon? \q1 Mihqui ta jatihibi jonibo ponte bi res siripi yohuanti jaiqui. \q1 Mia huesti tah min jascapa hihti siri qui. \q1 Ponte bi res min hahcai copi ta jahuex jatihibi nahuabo raboxonen nichish mihqui betihihpaquexihquiqui \m hihcani behuahibo. \p \v 5 Jaa pecaho sca hen jisí bi Papan naihoh queha xobo janin jahuen jati quehpemehti. Moises huishamaxon jan hahxontijani joiyahpa bohnanti jano jan bexojani chique quehpemehti. \v 6 Jaa chique quehpemehtaiya jahuen siete yonotibo picoti, jahuen siete paheyahpa hihnoxihquibo. Pehneni siri joxo chopa sahuehax oro cinturonen pishnexehtax picocani. \v 7 Jahuen noyanica yoshin huestichin sca jato oro tason hinanpaquequin. Papan hahan casticanti bochohi rahsi. Jayaxon noquen queyoyosma Papan nincayosmabo casticanti bochohi. \v 8 Papan xaba hihti coshi copi jahuen jati janin cohin quextoti, jahuen coshin jan jato casticannoxihqui copi. Jaa copi cahen jahuen yonotibaan jaton siete pahe chicoquin queyonon caman Papan jati janin tsoabi hihquiti hahtipahyamanish. \c 16 \s1 Jaton tason chicohibo \p \v 1 Papan jati chicho quehax yohuanai sca hean nincaquin: \p —Botannahue. Maton tason mai qui chicotannahue. Papan jato hahan casticanti jahuen siete pahebo mai qui chicotannahue —hahquin. \p \v 2 Bebo quiha yonoti caxon sca cahen jahuen tason mai quiri chicoquin. Hahqui chicohah cahen main jihuetaibo nobescai. Hihtihosi tiroma nobebo. Capepahhuanen honantiyahpabo, jahuen santo yocacaibo, jaabo rahsi nobeti. \p \v 3 Huetsa sca caxon quebíjistima hian qui jahuen tason chicoquin. Hahqui chicohah cahen hian jimicahinscai, mahuatipi jimi pisihi. Jaa copi cahen jeneho cahibo jatihibi mahuati. \p \v 4 Huetsa rihbi sca cahi jahuen quimisha sca. Caxon huacabo qui jahuen tason chicoquin. Texpabo qui. Jaabo rihbi sca jimicahinscai. \v 5 Jene coirannica Papan yonoti yohuanai sca hean nincaquin: \p —Sirijaquin tah min jato casticanai, Papan. Min tah min rahma jai, neateman rihbi tah min japahonihqui. \v 6 Miin jihuetahbo ta jimi potamacanpahonishqui. Miin joi yohinicabo rihbi ta jimi potamacanpahonishqui. Jimi sca tah min jato xehamahi. Sirijaquin tah min jato casticanai, ponte bi res —hihqui Papan yonoti. \p \v 7 Papa racanxonti janinhax huetsa sca yohuanai hean nincarihbiquin: \p —Jascari rahan, Papan. Mia tah min jatihibi hihbo qui. Hahcoinquin tah min jato casticanai, ponte bi res —hihqui. \p \v 8 Huetsa sca cahi, jahuen chosco sca. Caxon bari qui jahuen tason chicoquin. Jan hahqui chicohah sca bari xanascai jonibo mapojati tiho xanapi. \v 9 Barin hahca cahen mapohax jonibo hihti hisini. Barin hahca Papa Dios qui hihti tiromahi yohuancani, jahuen pahe jan jato qui chicohah copi. Casticana bi jaton shinan ponteyamacanquin. Papan ta noque casticanihqui, pontejaquin shinanscapan, hihyamacani. \p \v 10 Huetsa sca cahi, jahuen pichca sca. Caxon, janoxon capepahhuanen yonohi janinbi jahuen tason chicoquin. Hahqui chicohah tiroma yoshiman shinanyahpabo jaton shinan xehpocahinscai. Hihti hisincani, hisin tenecasquimascaax hahri jaton jana rebo pihatax hashoan sca hisincani. \v 11 Jaton hisin copi noquen naihoh queha Papa Dios hichacanquin. Jaton nobebo copi jaa roacanquin. Casticana bi jascabihi tiromacani, jaton shinan ponteyamacanquin. \p \v 12 Huetsa rihbi sca cahi, jahuen seis sca. Caxon Eufrates janeya jaton paro qui jahuen tason chicoquin. Jascajaha taraxcahinscai. Taraxcahinaiya cahen bari cainai quirihax jahui hapobo jaton sontaroyabi histon pohqueti sca jai. \p \v 13 Hen jisí bi capepahhuanen jana janinhax jirí quescapah yoshin tiroma caini, hihti jaroma. Jaa hinon jana janinhax sca huetsa rihbi caini, jascapahribi. Hoa huetsa yohinahnen jana janinhax huetsa rihbi jascapa caini. Quimisha yoshin tiromabo caini, jirí quescapahbo. \v 14 Yoshin hihxon, hahan rahtetibo hahxon jonibo rahtexon jato jahuen shinan hinanquin. Jatihibi mai janin caxon, jano jai meyayahpabo rehtenanti shinan hinanquin, Papa Dios betan rehtenannoxon sca jaton hahbe sontarobo betan tsinquitahbo jato shinan hinanquin. Jatihibi hihbo hihxon Papan jato casticanscanon Papa betan rehtenani bocani. \p \v 15 —Rahma tah hen yometso sanareneni cahi quescapi hen mato qui sanareneni canoxihqui, jisnahue. Hoxa tenexon maton chopa coiranax tah man hahan jenimati jatihi. Chopanma nihyamanoxon coirannahue, chopanma nichiton mato merayamahahbo coirannahue —Papan jaiya bi rehtenani bocatsihcani. \p \v 16 Jaatian yoshiman hiohah tsinquiti bocani. Armagedon janeya main tsinquiti bocani, hebreobaan join janehah cahen Armagedon mai. \p \v 17 Huetsa yonoti sca cahi, jahuen siete sca. Caxon hueé qui jahuen tason chicoquin. Jan chicohiya, Papan jati janinhax coshin yohuani jai: \p —Hen tah hen hahresscai —hihqui. \p \v 18 Cana bacatan bacatanscai. Coshin rihbi terenhihqui, toshiti. Mai hihti mihuani. Jahuentianbi jatího coshin mihuanyamani, tsoan jisníma mihuani. \v 19 Mai mihuanaiya jaton hani jema caxque caxqueti, quimisha teque sca banenon. Nahuabaan jemabo cahen poxocahincani. Jaton Babilonia jema casticanti cahen Papan shinanbehnoyamaquin. Jahuen hahan casticanti mocani jato xehamaquin, sina sinaxon jahan jato casticanti. \v 20 Mai coshin mihuanaiya cahen hiaman racatai mai toncobo yamacahinscai, queyocahini jene meran cahi. Mahchibo rihbi xayanah yamacahinscai, mispancahini. \v 21 Matsi toncobo rihbi hanibo paqueti. Naihoh quehax paquexon jonibo tsahcaquin, tsoan jisnímabo, hanibo tonco chahomabo. Papan tsacahah teneti hahtipahyamaxon bi Papa Dios hichárescanquin. \c 17 \s1 Hahresti haibo casticanti \p \v 1 Jaa siete paheyahpa yonoti quiha huesti sca joxon: \p —Hehbetan cahi johue. Jan tsinihi copi hani hahresti haibo Papan casticanscai hen mia jismahi canon johue. Hicha texpa janin nichi haibo tah qui. \v 2 Mai meha hapobaan hahcá tah qui. Mai mehabo ta hahbetan hihquish pahen pahennishqui —hea jaquin jaa yonotinin. \p \v 3 Hea jascajaxon cahen jemama qui hocho sca heen yoshin boquin. Hahbetan caxon hen jisí bi haibo, yohina joshini cahtsahotai haibo. Jaa yohina cahen jahuen yora janin jane tiromabo huishá hicha jai. Papan jistahihmahi janebo. Siete mapoyahpa, chonca machanyahpa yohinah. \v 4 Haibo cahen joshiniya yanconi chopayahpa. Oro tejotiyahpa, hihti copi macan bero romishin morojahax tejotiyahpa, moro copibo joxonihbo jaribihi. Jan xecohi cahen oro tason. Jahuen tason cahen rahnintibo bochohi, jahuen tsini hohchabo nanehah jahuen tason qui bochohi. \v 5 Jahuen bemanan qui huishá cahen jahuen jane jai, tsoan honanyamapahoni jane. Hani Babilonia jema, jaa cahen jahuen jane, tsinibaan mama, mai meha rahnintibaan mama. \v 6 Hen jisí bi Papan jihuetahbaan jimi xehahax jaa haibo paheni, Jesusen joi jeneyamahibaan jimi xehahax jaa haibo pahen paheni. Jascapa haibo jisish cahen hea rahte rahtetah. \p \v 7 —¿Jahua copi min rahtetain? Jaa haibo jahua quin tah hen mia yohixihqui. Jan cahtsahotai siete mapoyahpa, chonca machanyahpa yohina jahua quin hen mia yohinon nincahue. \v 8 Hoa min jisi yohina ta japahonish bi yamascaiqui. Mai quinihhuan janinhax ta hahquirihbi picoyaxihquiqui. Jaa pecaho ta Papan jaa rehteyaxihquiqui. Main jihuetaibo ta rahte rahteyaxihquiqui. Naiyahpa mai jananoxon ta jahuen quirica janin jahuen jihuetahbaan janebo Papan huishanishqui jatihibi. Jaa quirica janin jan jaton jane huishayamanihbo rahsi ta nea yohina jisish rahteyaxihquiqui. Jaa yohina japahonish bi queyonish, queyonish bi hahquirihbi jaresscai quen rahte rahtecani. \v 9 Honannoxon nincahue hen mia yohinon. Jahuen siete mapo ta siete mai qui. Jano jaa haibo jihuetai maibo siete quiquin hapo jai. \v 10 Jaa hapobo ta pichca mahuascanishqui, huetsa ta rahma jaiqui. Huetsa rihbi ta joriyamahiqui. Jahuextian rihbi ta basimatahni baneyaxihquiqui. \v 11 Jaa japahonish bi yamascai yohina ta huetsa quiquin hapo rihbi qui, jayanish ocho sca. Jaa ta texe jahuen hahbe hapobo xohtayaxihquiqui. Jaa pecaho cahen Papan jaa rehteyaxihqui. \p \v 12 Hoa min jisi chonca machan ta chonca quiquin hapo qui, jayaxihquibo rahsi. Jaa yohina joribiscaiya ta basima tahni res huesti hora res hapoyaxihcanihqui, yohinahnen jato hapomahah. \v 13 Jaa chonca hapobo ta huesti shinanyaxon jaa yohina huesti sca jaton quiquin hapo hihnon hapomayaxihquiqui, jatihixonbi jaa yanapanquin. \v 14 Carnero betan ta rehtenanyaxihcanihqui. Carnero betan rehtenanax bi ta hahbetan senenyamayaxihcanihqui. Jaan ta jato rehteyaxihquiqui. Quiquin hapobaan hapo hihxon jatihibi hihbo hihxon jato namanjaquin. Jaa carnero manahibo ta jahuen quenahahbo qui, jahuen caisahbo, jahuen joi nincacoinaibo —hea jaa yonotinin jaquin. \p \v 15 Jaatian sca hea yohirihbiquin: \p —Hoa min jisí texpabo ta jonibo qui, jano jaa haibo tsini nichi. Jahuen jonibo can, mesco mai meha jonibo, mesco texpa quehabo, mesco nahuabo, mesco joiyahpabo. \v 16 Jaa yohina, jahuen chonca machanbo min jisí, jaabaan ta jaa hahresti haibo jistahihmayaxihcanihqui. Jistahihmaxon ta potayaxihcanihqui, benejoma sca hihnon, chopanma sca nihnon. Jahuen yora nami ta piyaxihcanihqui. Piquin texejaxon ta chihin sca mapojayaxihcanihqui. \v 17 Jascajati shinan jaton jointi janin Papan janahah ta jascajayaxihcanihqui. Jaan shinanmaha ta huesti shinanyaxon jaa yohina jaton quiquin hapo sca hihnon jascajati yohiyaxihcanihqui. Jasca ta jayaxihquiqui hihxon Papan yohini quescabi janon ta jascayaxihcanihqui. \v 18 Jaa hahresti haibo min jisi ta jaton hani jema qui. Janoxon ta jahuen hapobaan huetsa mai mehabo yono yonoyaxihquiqui —hea jaquin. \c 18 \s1 Babilonia potojaquetanaibo \p \v 1 Jaatian hen jisí bi naihoh quehax botopaqueti huetsa yonoti jahui, Papan coshi hinanah hihti coshi. Coshiyahpahax jahui nihrenenxon cahen mai xabajarenenquin. \v 2 Hihti coshin jaa yohuani, coshin bi res: \p —Babilonia janeya quiquin jema ta paquescaiqui. Poxocahin sca ta jaiqui. Tiroma yoshinbo jano jihueti sca tah qui, Satanasnen yoshinbaan jati sca tah qui. Jano rishta hihsabo paichi, rahnintibo jano paiti tah qui. \v 3 Hea nohuejahue, Hea nohuejahue, hahxon ta jatihibi mai mehabo hahmanishqui, jahuen hahmatibo sca jaabo hihnon, hahbe tiromabo. Mai meha quiquin hapobo ta hahbetan tsininishqui. Hicha patorobaan ta jaa tsini haibo rajisti shama copi hicha jonibo hahan queenmaxon tsama coriqui bihcannishqui —hihqui jaa coshi yonoti. \p \v 4 Hen nincacah bi naihoh quehax yohuanai jaribihi: \p —Jaa janinhax piconahue, heen jonibaan. Hahbe hohchayahpayamanoxon janohax piconahue. Jaa casticanquin hen matoyabi casticanyamanon piconahue. \v 5 Jahuen hohcha ta nai queya tiha tsamatihqui. Jan tiromani copi ta Papan casticancatsihscaiqui. \v 6 Jaa jema mehabaan tiromajapahoni quescabijaquin jato hahnahue, copiquin. Jaabaan hahni quescabijaquin hahxon bi rabejaquin sca hahribinahue. Jaa jema mehabaan huetsa jonibo tiromajapahoni quescabijaxon bi rabejaquin sca jaa jema tiromajanahue. \v 7 Hea ta rajisti siri qui, jahuabi tah hen pahiyamahi hih ta japahonishqui. Jan hicha janí quescarihbihi sca tsama hisin tenemanahue. Hihti benamanahue. Hea ta quiquin hapo haibo qui, yononma tah hen hihyamahi, jahuentianbi tah hen benatimahi hih ta japahonishqui. \v 8 Jaa copi ta jaa huesti netenbi non rishquihah mahuanoxihcanihqui, benanoxihcanihqui, pihan hihquish mahuanoxihcanihqui, cohahah ta queyocahinyaxihcanihqui. Jascapahbo casticannicah ta Hihbo Dios qui, hihti coshi —hihqui. \p \v 9-10 Hahbetan hihresax hohchapahoni hapobo ta jaya huaohihnoxihquiqui, jaya jiihihqui. Mapohax hani cohin xohtóhihnatai hochoxon jisish ta huaohihquish jahuen casticanti qui raquetax hocho res nihrenennoxihcanihqui. \p —Hahrai, noquen hani jema, noquen coshi Babilonia jema. Jaatian huesti ta jatihibi pahen mia merahihqui, Diosen raanah —hih ta janoxihcanihqui, hapobo. \p \v 11 Jaton nontin napocohtaibo tsoanbi jato maronyamascaiya ta patorobo rihbi benatax jaya huaohihnoxihcanihqui. \v 12 Maromacatsihquin jaabaan bohi oro bero romishin, yami pehneniyahpa mai, poquinxon nanehah macan copibo, hahan paronohtijati quescapahbo, morobo, joxo chopabo, chopa yanconihbo, seda chopabo, joshin chopabo, hinini jihuibo, yohina xeta jahuaborabo, quenchabo quescapahbo siribo jihuibo, bronce, yami, macan pehnenibo, \v 13 hahan pitijati canela, yochi, hahan hininjati, yora payotima raho, rasquitax hinintibo, xehatibo, xeni, hatsapoto quescapahbo, trigobo, ganado haniboya hanitahmabo, cabachobo, carrobo, hina jonibo rihbi. Jascapahbo tsoanbi jato maronyamascaah: \p \v 14 —Min hihti picatsihpahoni bimibo ta mia janin yamascaiqui. Xoapahonish bi tah min jascayamascai, xaba shama hihpahonish bi tah min jascayamascai, jascapa hihpahonish bi tah min jahuentianbi jascayamascatihi —hihcani. \p \v 15 Jaa jema janinxon hicha coriqui cananpahonibo ta jan mapohi copi raquetax hocho manahihtax, benatax huaohihyaxihquiqui. \p \v 16 —Hahrai, noquen hani jema, joxo chopa sahuehi haibo quesca tah min siripahonihqui, yanconiboya joshini rajotiboyahpa quescapah hihpahonish bi tah min jascayamascai. Oro rajotiboyahpa quescapahax, siri macan beroya joxoni moroyahpa hihpahonish bi tah min jascayamascai. \v 17 Hihti siripahonish bi tah min huestijaquin rishquihah tiromacahinscai —hihquish huaohihscacani. \p Nonti hihbobo jatihibi, nontin cahibo jatihibi, nontin teetaibo, hiaman teetaibo jatihibi, \v 18 jaabo jatihibichin cahen hocho nihxon jahuen cohin naihoh xohtóhihnatai jisish: \p —Jascapa jema hani ta jahuenbi yamanishqui —hihcani huaohihhanan. \p \v 19 Bena benatax mai poto hahrí mapocohtax huaohihcani: \p —Hahrai, jano tah non quebíjistima hiaman cahi nontiyahpabo jatihibichin hicha coriqui bihniqui, jano hicha coriqui janish bi ta histon res tiromacahinaxqui —hihcani huaohihqui. \p \v 20 Jaa jemahhuan tiromacahinaiya jenimanahue, naihoh quehabon. Jenimanahue, Papan jihuetahbon. Jenimanahue, Papan raantibon, jahuen joi yohinicabon. Mato copixonquin ta Papan jaa casticanaxqui. \p \v 21 Jaatian hihti coshi yonotinin hani macan bihxon hian janin potahi hean jisquin. Hani renti tihopa macan. Hiaman potaxon: \p —Nescajaquin potahah quesca tah min queyocahinnoxihqui, Babilonia jemahhuan, jahuentianbi jistima sca mia janon. \v 22 Chimataibo, rehue hahcaibo, behuahibo, musica hahcaibo jatihibi ta mia janin yamascatihiqui. Ni jenquetsahpabo mequeman teetaibo ta mia janin yamascatihiqui. Mia janinxon rentin renehibo ta tsoanbi nincayamascatihiqui. \v 23 Tsoanbi ta mia janinxon johue quetejayamascatihiqui. Haibo bichish huanohi ta mia janin tsoanbi nincayamascatihiqui, benohi yohuanai haibobo rihbi ta mia janin jahuentianbi yamascatihiqui. Mia janin jihuepahoni patorobo ta hanibo patorobo janishqui, caibo mahuinquin. Miin yobebaan ta jatihibi mai mehabo paranpahonishqui. \p \v 24 Jaa jema janinxon ta rehtequin Papan joi yohinicabo jimi potamacannishqui. Janoxon ta Papan jihuetahbo rihbi jimi potamacannishqui. Main jaibo jatihibi rehtehah ta jaa jema janin jaa hohcha banetihqui —hihqui jaa coshi yonoti. \c 19 \p \v 1 Jaa pecaho sca hen nincacah bi naihoh tsama joni tsinquitax behuahi quescapi, coshin behuahibo. \q1 ¡Aleluya! Noquen Papa Dios ta noque jihuemanicah qui. \q1 Jahuen shinan ta hihti siri qui. \q1 Jahuen coshin ta hahcoiniqui. \q1 \v 2 Casticanquin ta ponte hahquiqui. \q1 Casticanquin ta sirijacoinihqui. \q1 Jaa tsinipahhuan haibahhuan ta casticancoinaxqui, tsinixon jan mai mehabo tiromajani copi casticancoinquin. \q1 Papan jonibo jaa haibaan rehteni ta copiquin sca jaa sca tiromajahaxqui \m hihcani behuahi. \p \v 3 Jascari behuahax, hihribicani: \p —¡Aleluya! Cohoti ta jascabi sca jahuen cohin xohtóhihnayaxihquiqui. \p \v 4 Jaatian sca jaa veinticuatro yonoxonnicahbo betan jahuen noyanica yoshinbo raboxonen nichish Papa Dios qui betihihpaquetax: \p —Jascari rahan. ¡Aleluya! —hihcani. \p \v 5 Jaatian janoxon Papan jisi janinhax yohuanai hean nincaquin: \q1 Noquen Papa Dios qui behuanahue, \q1 Papan jonibon, jaa nincacoinaibon, hanibo betan hanitahmabo \q1 hahqui behuanahue. \s1 Carnero huanomahibo \p \v 6 Jascaraibo nincaxon, tsamatax behuahibo sca hean nincarihbiquin. Coshin bi res behuahibo, hani huaca mahchi janinhax tejabahticamahi coroti, coshin bi res terenhihqui quescari behuahibo: \q1 ¡Aleluya! Jatihibi hihbo hihxon ta noquen Papan hihboja sca jaiqui. \q1 \v 7 Jenimanon benahue, \q1 coin coinnon benahue, \q1 hahqui behuanon benahue. \q1 Carnero ta huanoscanoxihquiqui. \q1 Jahuen haibo ta jaya huanoti chopa sahuehax nihresscaiqui. \q1 \v 8 Pehneni joxo chopa siri hinanah ta jaayahpahax manatihqui \m hihcani. Jaa pehneni joxo chopa ta Papan jihuetahbaan sirijaquin shinanxon joni huetsa yanapanpahonibo qui. \p \v 9 Jaatian: \p —Huishahue —hea jaxon— Carnero huanohiya piti pihi benahue hihquiboya ta hahan hihti jenimati jaiqui —hea jaquin. Jaa hea huishamaxon: \p —Jaa joibo ta Papan joi coin qui —hahquin hea. \p \v 10 Hea jascajaha cahen raboxonen nichish jaa yohuanai qui betíhihpaquecatsihqui bi: \p —Jascayamahue. Mihbe Papan joni tah hen hea qui, miin huetsabaan hahbe joni rihbi tah hen hea qui, Jesusen joi yohihibaan huetsa. Papa huesti qui betihihpaquehue. Papan joi yohihibo jatihibi ta Jesusen joi yohinicabo qui —hea jaquin. \s1 Cabacho joxoni cahtsahotax jahui joni \p \v 11 Jaatian nai quehpemehtaiya hen jisí bi cabacho joxoni. Cabacho joxoni cahtsahohtax jahui cahen Papa queenai quescabijanica hahcoinnicah. Ponte hahxon jonibo yononica, ponte hahxon tiromabo namanjanoxon jato betan rehtenannicah. \v 12 Jahuen bero cahen chihi quescapi. Jahuen mapo cahen quiquin hapon maitiyahpa. Jahuen maiti janin cahen jahuen jane jai, huishá. Tsoan honanaima jane, jaa huestichin honanah. \v 13 Jahuen chopa cahen jimi bi res, jimi qui maosahca. Jahuen jane cahen Papan Joi. \v 14 Hahchon sca Papan sontarobo cabacho joxonihbo cahtsahohtax becani. Joxo chopayahpabo rahsi, rishtajoma joxoni siri jaton chopa. \v 15 Jahuen jana janinhax cahen hahan rehtenanti machito quenoya picotan picotani, hahan nahuabo rerati. Coshin bi res ta jato hihbojaxihquiqui. Jato qui sinaxon jatihibi hihbo hihxon jato hihti casticannoxon noquen Papa Diosen raanah cahen jato rehtehi cahi. \v 16 Jahuen chopa qui huishá cahen jane jai, jahuen quishi qui jascarihbihi. Jaa jane cahen hapobaan quiquin hapo, hihbobaan quiquin hihbo. \p \v 17 Jaatian hen jisí bi bari namanbi huesti yonoti nihxon coshin quenaquin. Jatihibi hishminbo quenaquin: \p —Pihi benahue, Papan mato hichaxon pitijaxonah pihi benahue. \v 18 Man pinon ta rehtexoniqui, quiquin hapobo, sontaro hapobo, coshi jonibo, cabachobo, jato cahtsahotaibo, patorojomabo jatihibi, patoroyahpabo jatihibi, hanitahmaboya hanibo, nami hichahi pihi benahue —jato jaquin. \p \v 19 Hen jisí bi jaa hen jismenoha hino, mai meha quiquin hapobo, jaton sontaroboya hichahi, jaabo jatihibi tsinquiti. Naihoh quehax jahuibo betan rehtenannoxon tsinquicani. Cabacho cahtsahotax jahui rehtenoxon tsinquicani. Jahuen sontarobo rihbi rehtecatsihquish tsinquicani. \v 20 Rehtenoxon tsinquitaiton bi jaan pari jaton hino yoshin bihquin. Hinon quesa joi yohixonnicah rihbi bihquin rabebi. Jaa quesa joi yohixonnicahton cahen jahuen coshin hahxon, rahtexon, hinon janeyahpabo paranpahonish, jahuen santo yocacaibo jaan paranpahoni. Mohitahpa jato rabebi bihxon, chihi hianencanya sca jato rabebi potaquin. \v 21 Texebo cahen jahuen jana janinhax picotan picotanaiton reraxon jato rehtepaquequin. Jato pihi sca jatihibi hishminbo yani yanicahini cahi. \c 20 \s1 Mil bari yonohibo \p \v 1 Jaatian hen jisí bi naihoh quehax Papan yonoti huesti botopaqueti. Hihtihosi cadenaya jahuí, hahan xehpoti llave rihbi xecohax. \v 2 Joxon cahen jaa capepahhuan yahtanquin. Jaa capepan jane huetsa cahen rono xeni, huetsa jahuen jane cahen Tiroma Yoshin, huetsa jahuen jane cahen Satanas. Mil bari jaa tiroma yoshin nexáscanon cahen jahuen cadenanen jaa nexaquin. \v 3 Nexaxon nemimahhuan qui potaquin. Potaxon jahuen xehpotinin xehpoxon boyaquin, jahuen mil bari senennon caman. Jaa pecaho ta basima tahni nihnon hahquirihbi quehpentihiqui. \p \v 4 Jaatian hen jisí bi hahan tsahoxon jonibo yonoti tsahotibo hichahi. Jano cahen tsahotaibo jai, jonibo yononoxon haponahue Papan jato jaah jano tsahocani. Jesusen joi jeneyamahibo copi textenihbo yamanicabo jano jaribihi, Papan joi jeneyamahi copi textenihbo, hino qui betíhihyamanibo, jahuen santo qui betíhihyamanibo, jaton bemanan qui tiroma yoshiman jane huishamayamanibo, jaton mequen qui jahuen jane huishamayamanibo jaabo rihbi jano jai, textexon rehtenihbo yamanicabo. Hahquirihbi jihuexon cahen Cristo betan mil bari yonocanquin. \v 5 Texe yamanicabo jascayamahi: jaabo cahen mil bari senennon caman jihueyamahi. Hen yohihi Cristo betan yonohibo ta jahuen huenimenonicabo qui. \v 6 Criston huenimenonicabo ta jahuenahbo qui, jaan hahxonah hihti jenimahibo. Jaabo cahen mahuayosmabo sca, jenquetsahax hahquirihbi mahuatimabo, Papa Dios betan yohuanyaxihquibo, Cristo betan yohuanyaxihquibo. Mil bari ta Cristo betan yonoyaxihcanihqui. \p \v 7 Jahuen mil bari queyoscaiya sca ta quehpenxon cainmaha jahuen sipo quinihoh quehax Satanas picoyaxihquiqui. \v 8 Picoxon ta jatihibi mai janin jihuetaibo jaan paranyaxihquiqui, jatihibi texpa janin jihuetaibo paranquin. Gog janeya mai mehaboya Magog janeya mai mehabo. Paranxon ta jato hioyaxihquiqui, Papa Dios betan rehtenani bohábo. Jaan paranxon tsinquihah cahen hichahi topontimahi, texpa quexa mashi bero jai tihi. \v 9 Hen jisí bi mai mehabo tsinqui tsinquixon Papan jihuetahbo rehtecatsihquin jano jaabo jai jato bahi xehpohahtanbohancanquin. Papan jihuetahbaan jema janin jaibo jatihibi rehtenoxon cahen hichaxon xehpohahtanbohancanquin. Papan jihuetahbo rehtecatsihscaibaan bi naihoh quehax chihi paqueti. Satanas chibanaibo qui paquexon jato queyobahinquin. \v 10 Jato parannica yoshin bihxon sca chihi hianencanya Papan potaquin. Jano jan yoshin hinoya jahuen quesa yoshin potani janin Satanas sca potarihbiquin. Jano potahah cahen jascabi mapohi. Chihi tenebahinaxon teneshinaxon jascabijaquin teneti jai, chihi nocayosma. \s1 Yamanicabo tsinquixon noquen Hihbaan jato casticanai \p \v 11 Jaatian hen jisí bi haaani tsahoti, hihtihosi tsahoti joxoni. Hahan tsahoxon jonibo casticanti. Noquen Hihbo hahan tsahoscai bi hean jisquin. Jaan yohihah cahen naiyahpa mai yamacahinscai, jahuenbi yamascai. \v 12 Yamanicabo sca hicha hean jisquin, patoroboya jaton jonibo hihpahonibo, Papa Dios bebon nichinah manataibo rahsi. Jato casticannoxon cahen hicha huishayahpa quiricabo caxquexon huetsa rihbi noquen Hihbaan caxquehah. Jaa quirica huesti cahen jihuenicabaana. Jano nichi yamanicabo tiromabo quen jaabo tiromahi jihuepahoni huishapaquenihxon jaa joi jato nincamapaquexon sca jato casticanscaquin. \v 13 Noquen Hihbo bebon nichibo cahen caibo jene meran canish bi jaa bebon sca nichibo, caibo cahen mahuanish bi jaa bebon sca nichibo jaan jato quenahah. Jaabo tiromapahonibo tihojaquin jato casticanquin: hihti tiromanibo hihti casticanxon, hashoan hicha tahma tiromanibo hashoan hicha tahmabojaquin casticanquin. \v 14 Casticanquin ta jato jatihibi chihi qui potahihqui. Jaa hian quescapah chihi janin potahihnihahbo ta hahquirihbi mahuataibo qui, rabejaquin mahuamaha jano sca banetaibo. \v 15 Jihuenicabaan quirica janin jaton jane yamahi quen chihi janin canicahbo rahsi, Papan jato jano potahah. \c 21 \s1 Naiyabi mai behna \p \v 1 Jaatian hen jisí bi nai behna jaresscai, mai behna rihbi jaresscai. Jamenoni naiyahpa mai cahen yamascai, queyoni. Quebíjistima hian rihbi yamascai. \v 2 Bochiqui sca hen jisí bi Papan jema naihoh quehax botopaqueti jahui. Jahuen Jerusalen behna, jaan raanah botopaqueti jahui. Hihti siri, huanomaha jahuen benen bihnon haibaan hihti siri rajotibo sahuehi quescari hahan hihti siritiboya Papan jema botopaqueti. \v 3 Hen nincacah bi Papan janoxon yonoti janinhaxcoshin yohuani: \p —Jisnahue. Jonibo tocan ta Papan jati qui. Jato betanbi ta jihuenoxihquiqui. Jaabo rihbi ta jahuen jihuetahbo hihnoxihquiqui. Papa Diosen ta jato jihuequihnnoxihquiqui. \v 4 Jaan jihuemaha ta tsoabi benayamascatihiqui, tsoabi mahuayamascai, tsoabi huaohihyamascai, huiniyamascai, hisinyamascai. Jascápahonish bi jascayamascai —hihqui. \p \v 5 Noquen Hihbo sca yohuani: \p —Jisnahue. Behna sca tah hen jatihibi hahquirihbi janahi —hihqui. Jascaxon hea sca yohiquin: \p —Huishahue. Nea hen mia yohihi ta hihcoinai joibo qui. Hen yohihi quescabi ta jatihiqui. Huishahue. \p \v 6 Hen huishascanon sca yohuanrihbihi: \p —Hen tah hen queyoscai. Hea tah hen jatihibi hihbo qui. Jatihibi jananixon tah hen hean queyohi. Jiricatsihquibo tah hen hahan jihueti jene hean xehamatihi, hinanresquin. \v 7 Jascapa tah hen hea tenexonnibo hean hinanai. Hea ta jaton Papa Dios qui, jaabo rihbi heen baquebo. \v 8 Caibo cahen jascapahmabo: teneti qui raquetaibo, nincacatsihyamahibo, rahninti rishtayahpabo, joni rehtehibo, tsinihibo, yobebo, santo yocacaibo, jatihibi quesabo, jascapahbo tah hen chihi janin potahi, rabejaquin hean mahuamahi rahsi ta chihi janin canicahbo qui —hea jaquin. \s1 Papan Jerusalen jema behna \p \v 9 Jaatian, hen jisí bi jaton siete tasonya canicahbo huesti hehqui jahuí, Papan jayaxon mai casticanai pahe boxonnica. Joxon sca: \p —Johue. Carneronen bihnoxihqui jahuen haibo mia jismanon johue. \p \v 10 Hea jascajaxon, hani mahchi queya janin heen yoshin boxon, noquen Hihbaan Jerusalen jema hea jismaquin. Papan raanah jaa jema naihoh quehax botopaquetai hea jismaquin. \v 11 Xabayahpa jema, Papan xabapan xabati. Copi macanbo pehnetihcamahi, jaspe macan non jisquin hoque pecabahinquin jai quescari. \v 12 Hani chiqueyahpa, queyani. Jahuen chique cahen doce xehquiyahpa. Xehqui tihibi janin cahen Papan yonoti huesti quenichi, jatihibiyanish doce yonotibo quenichi. Jahuen xehquibo cahen janeyahpa rahsi, xehqui janinbi huisha rahsi. Jaton jane ta Israeli doce baquebaan jane qui. \v 13 Bari cainai quiri quimisha xehqui janon, chiponquiri quimisha rihbi, reboquiri quimisha rihbi, jari bari cahi quiri quimisha rihbi. \v 14 Chiquequin macan tsamanhihninoxon cahen hahqui tsamantibo macanbo jaribihi, doce queco hahqui tsamantibo. Hahqui tsamantibo macan quecobo cahen janeyahpabo rahsi, carneronen raantibaan janeyahpa. \p \v 15 Hehbetan yohuanai yonotinin sca hahan toponti oro taxo xecoxon jaa jema toponscai hean jisquin. Jahuentihopa hin hihxon jema toponxon, jahuen xehquibo toponrihbixon jahuen chiquebo toponpaquequin. \v 16 Jaan toponah cahen jahuen nenque jatíhi janon, jahuen queya jatíhi rihbi janon, jahuen naxba jatíhi rihbi. Jahuen nenque hihqui quescarihbihi ta jahuen naxba qui, jahuen topontinin jaan toponah dos mil doscientos kilómetros. Jahuen nenque, jahuen naxba, jahuen queya, jatíhixonpa rahsi. \v 17 Jahuen chique toponah cahen jahuen queya sesenticuatro metro, jonibaan toponai quescajaquin jaan toponah. \p \v 18 Jaspe macaman chiquecah cahen yancon shama. Jema cahen oro bi res, oro pionihax bi non jene nexnani jisquin hoque pecabahinai quescapi. \v 19 Hahan chique tsahontibo cahen hihti siribo macan berobo copibo hueonah, hihti siri hihnon. Naman meha queco cahen jaspe. Jaa cahchian tsahotai cahen zafiro. Jaa cahchian tsahotai sca cahen ágata. Jaa cahchian tsahotai sca cahen esmeralda. \v 20 Jaa cahchian tsahotai sca cahen ónice. Jaa cahchian tsahotai sca cahen cornalina. Jaa cahchian tsahotai sca cahen crisólito. Jaa cahchian tsahotai sca cahen berilo. Jaa cahchian tsahotai sca cahen topacio. Jaa cahchian tsahotai sca cahen crisopasa. Jaa cahchian tsahotai sca cahen jacinto. Jaa cahchian sca cahen amatista. \v 21 Jahuen xehquibo ta moro qui, xehqui tihibi huesti moropahhuanen xehquijaha, jatihibiyanish doce xehqui. Jema chicho cahen oro bi res, oro que bi jisquin hoque pecabahinquin, hihti siri. \p \v 22 Hen jisí bi jema janin jano tsinquixon Papahon shinanti xobo yamahi. Carnero betan Papa Dios janobi hihqui copi jascapa xobo pishinyamahi. Jatihibi hihbohax bi noquen Papa Dios janobi hihqui. \v 23 Bari rihbi jano pishinyamahi, hoxne rihbi pishinyamahi. Papan xaba jano xabatai copi bari xabati pishinyamascai. Carnero ta jahuen xaba qui. \v 24 Jahuen xabapan ta jatihibi jonibo nihyaxihquiqui. Mai meha quiquin hapobo ta shinanquin sirijahax Papa qui siripi yohuani hihcoyaxihquiqui. \v 25 Jano yame yamascai copi ta jahuen xehquibo jahuentianbi xehpoyamayaxihcanihqui. \v 26 Noquen quiquin Hihbo qui hihti siripi yohuancatsihquish ta mesco jonibo, hicha mai mehabo jano hihcoyaxihquiqui. \v 27 Papan jihuetahmabo ta jano hihcotimahiqui. Papan jihuetahmabo, rishtayahpabo, quesabo, jascapahbo ta jahuentianbi hihcotimahiqui. Carneronen jahuen quirica janin jahuen jihuetahbaan jane huishá cahen jaabo rahsi jano hihconicabo. \c 22 \p \v 1 Papan yonotinin hea jismahah cahen janoxon Carnero betan Papa Diosen jihuemahi janinhax huaca tejabahtai hean jisquin. Jahuen jene cahen nexnani siri, jaa jene xehahax non jihuescatihi. \v 2 Jema naponbi bahi naxba janon, jaa bahi naponbi sca jaa huaca tejabahti. Huaca quexa nihbecoinai cahen hahan jihueti jihuibo. Doce bimiboyahpa jihui, hoxne tihibi huetsa bimiyahpa. Jahuen pehi rihbi cahen hahan rahomehti, nahuabo hahan rahomehti. \v 3 Jahuabi tiromabo ta yamascatihiqui. Jaa jema janinbi ta Papa Dios betan Carneronen jato jihuemayaxihquiqui. Jahuen jihuetahbaan ta hahbetanbi hihxon hahqui jaton shinan camayaxihquiqui. \v 4 Jaton bemanan qui huishá ta Carneronen jane jayaxihquiqui. Carnero bejisaibo ta jayaxihcanihqui jahuen jihuetahbo. \v 5 Jano ta yame rihbi yamascatihiqui. Johue quetejati pishinyamascai. Bari xabati rihbi pishinyamascai. Noquen Hihbo Diosenbi jato xabajaha huetsa xaba pishinyamascai. Jahuen jihuetahboxon ta queyoyamanox manaquin jascabijaquin sca yonoxonyaxihcanihqui. \s1 Jesucristo nea pishca sca jaonahi \p \v 6 —Hihcoin tah hen jai. Hen mia yohihi quescabi ta jayaxihquiqui. Papan ta jahuen yoshin jato hinanxon jahuen joi chaninicabo yohuanmanishqui, jahuen joi yohihahbo. Hea sca ta raanaxqui, jahuen yonotixon hen jahuen jonibo yohinon, janoxihquibo hen jato yohinon. \p \v 7 Histon tah hen mato qui catihi hih ta jaiqui. Nea hen mia huishamahi joibo bihcoinax ta nincacoinaibo hahan jenimati jaresscaiqui —hea jaquin Papan yonotinin. \p \v 8 Jaan jismahah tah hen nincaxon jisiqui, hea Juaman. Nincaxon jisish tah hen hea yohihi yonoti naman raboxonen nichiqui, hahqui betihihpaquenoxon. \p \v 9 —Jascayamahue. Mihbe hahxonnica tah hen qui. Papan joi yohinicabo, jahuen hahxonnicabo hihqui quescarihbinica tah hen qui, hen mia huishamahi joi nincacoinaibo Papan hahxonnicabo hihqui quescarihbinica. Papa huesti qui betihihpaquehue —hea jaquin, raboxonen nichiton. \p \v 10 Jascajaxon: \p —Hen mia huishamaha jatihibi jato yohipaquehue. Hen mia yohihi quescati ta nea pishca sca jaonahiqui. \v 11 Tiromaparihibo jascabi tiroma janon. Rishtayabo jascabi rishtayabo janon, sirijaquin hahcaibaan jascabijaquin sirijahi jan janon, Papanahbo jascabi Papanahbo janon —hihqui. \p \v 12 —Coiramenahue. Histon tah hen mato qui catihi. Hea teexonaibo copijahi tah hen catihi. Hea hahxonpahonibo quescabijaquin tah hen jato hahxontihi, jan hahxonni betan senenjaquin. \v 13 Hea tah hen jatihibi hihbo qui. Jatihibi jananixon tah hen hean queyohi. Hean hihmahah ta jatihibi jaiqui. Heanbi tah hen queyorihbihi. \p \v 14 Jaton chopa pahtsacaibo ta hahan jenimati jaiqui. Jaabaan ta hahan jihueti jihui quiha piti hahtipahiqui. Jaabo ta jema xehquibo janin hihconicabo qui. \v 15 Hihcoyosmabo cahen hochiti quescapa jonibo, yobebo, joni rehtehibo, santo yocacaibo, quesahibo, quesajaquin paranaibo, jascapahbo ta hihcoyosmabo qui. \p \v 16 —Hea Jesusen tah hen heen yonoti mato qui raanai, hen mato yohihi joibo man Papan baquebo nincamanon tah hen raanai. Hea tah hen Davidi xohta qui, hean hihmahah ta jaa janishqui, jahuen chini rihbi sca tah hen joníqui. Quiquin xabaya tah hen qui, Xaba Hihbo. \p \v 17 Johue hih ta Dios Yoshin jaiqui. Johue hah ta Criston bihtibaan jaiqui. Nincaxon Johue hahnahue maton rihbi. Jiricatsihquish benahue. Queenxon hahan jihueti jene bihresnahue, hinanresa tah qui —hah sca noquen Hihbaan hea jaquin. \p \v 18 Nea hen huishahi joi nincaxon huetsajayamanahue. Man honannon hihxon ta hen mato yohihi. Hean huishahi qui huetsa joi sca rechihibo ta Papan rishquiyaxihquiqui, nea quirica janin jai quescabijaquin. \v 19 Nea joi man texe potahiya ta Papan rihbi mato jahuen hahan jihueti jihui bichinyaxihquiqui. Huishaxon hen mato yohiha jema janin rihbi ta jascapahbo hihcomatimahiqui. \p \v 20 Nea joibo huishamanicah ta yohuanihqui. Mato qui tah hen histon catihi hihqui yohuani. Jaa copi tah hen Jascari rahan. Johue Hihbo Jesusen, hen jai. \p \v 21 Noquen Hihbaan shinanya sca jihuenahue.