\id MRK - Capanahua NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h MARCOS \toc1 Marcosnen huishani joi siri \toc2 Marcos \toc3 Mr \mt1 MARCOS \mt2 Marcosnen huishani joi siri \c 1 \s1 Juan cahchiho yohuani cahi \r (Mt 3.1-12; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28) \p \v 1 Papan baque Jesucristo joi siri ta nescari pehocohnishqui. \v 2 Papan joi yohinica Isaiasnen pari ta nescajaquin huishanishqui: \q1 Jise. Mia bahixonnon hihxon tah hen heen joi yohinica pari raanai. \q1 \v 3 Jaa ta cahchiho jano tsoa jihueyamahiton nichish coshin yohuanyaxihquiqui: Bahixonnahue jahan hihbo jonon. Jahuen bahi najisti chaibo hahxonnahue hih ta jaa jayaxihquiqui \m hihqui Isaiasnen huishani joi. \p \v 4 Isaiasnen yohini quescajaquin nashimahi ta Juan cahchiho jano tsoa jihueyamahiton canishqui. Cahax coshin yohuani: \p —Papan maton hohcha sohuanon maton shinan pontenahue hen mato nashimanon —hahquin. \v 5 Jascajahiya ta Judea mai mehabo, Jerusalen jema janinhahbo rihbi Juan qui bocannishqui jatihibi. Jaton hohcha Papa Dios yohihiya cahen Juaman jato nashimaquin Jordan huean janinxon. \v 6 Juaman ta camello rani chopa sahuepahonishqui. Bichi cinturonen chinexehti. Champo pipahoni. Bona jaene rihbi xehapahoni. \p \v 7 —Hehchon ta hea mentan hashoan shinanya noque joyaxihquiqui. Jaa hihti siri copi tah hen chiquerehue tsahopaquexon jahuen sapato risbi pecaxonti betan hea senenyamahi. \v 8 Hean hen mato jenen nashimahi bi ta jahuen jonibo man jai honanahbo hihxon Papan mato jahuen Yoshin hinanyaxihquiqui, nashimaquin hahcajaquin hicha hinanquin —Juaman jato jaquin. \s1 Juaman Jesus nashimahi \r (Mt 3.13-17; Lc 3.21-22) \p \v 9 Jascascaiya Galilea mai meha Nazaret jema janinhax Jesus jahui. Jahuiya ta Juaman jaa nashimanishqui Jordan huean janinxon. \v 10 Nashimaha cahen jene janinhax mapexon nai huiso quehpemehtai Jesusen jisquin. Dios Yoshin nobex quescapah hahqui botopaquetai jisquin. \p \v 11 Jaatian: \p —Mia tah min hen hihti queenai heen baque qui. Mihon ta hen jenimahi —hihqui naihoh quehax yohuanai joi. \s1 Yoshiman Jesus tanahi \r (Mt 4.1-11; Lc 4.1-13) \p \v 12 Jaa pecaho ta Dios Yoshiman Jesus cahchiho camanishqui. \v 13 Cuarenta neten cahchiho Jesus nichi yohinahbo tocan. Jano nichiton ta Satanasnen hohchamacatsihquin tananishqui. Papan yonotibaan sca ta Jesus pimanishqui. \s1 Galilea janin Jesus teemenohi \r (Mt 4.12-17; Lc 4.14-15) \p \v 14 Jaatian sca Juan sipojahipibo pecaho sca Jesus caribihi Galilea main. Papan joi siri yohibonahi cahi. \p \v 15 —Papan mato hahxonti nete ta nocoscaiqui. Papan jihuemahi joti ta nea pishca sca jaonahiqui. Maton shinan pontenahue. Papan joi siri bihcoinnahue —jato jaquin. \s1 Yapa bihnicahbo Jesusen caisai \r (Mt 4.18-22; Lc 5.1-11) \p \v 16 Galilea hian quexa sca quetanbonahi cahi. Caquin bi Simon jahuen huetsa Andres betan jisbonaquin. Tarrafa potahiton jato jisbonaquin, yapa bihnica rabe. \p \v 17 —Hehbe bonahue, joni hionica sca hen mato hihmanon —jato jaquin. \p \v 18 Jascaha jaton tarrafa potabahini sca hahbe bocani. \p \v 19 Jaatian caribiquin bi Zebedeon baque Jacobo jisbonaquin. Jahuen huetsa Juan betan nontinxon jaton tarrafa honahiton jisbonaquin. \v 20 Jisxon jato quenaquin. Quenaha jahuen jonibo betan jaton papa nontinbi banenon Jesus betan sca bocani. \s1 Tiroma yoshinyahpa \r (Lc 4.31-37) \p \v 21 Capernaum jema janin sca nococani. Tantiti neten sca haho tsinquiti xoboho hihcoxon Jesusen jato haxemaquin. \v 22 Haxemaha rahtecani. Huishani honanbaan haxemahi quescajaquinma bi hapon hahcai quescajaquin jato haxemaha ta rahtecannishqui. \v 23 Jaa xoboho rihbi cahen tiroma yoshinyahpa joni huesti jai. Jaan cahen joi coshin yocaquin: \p \v 24 —¿Min noque jahuejatihin, Nazaret janinha Jesusen? ¿Min noque queyohi jahuin? Min tsoa quin hen ta hen honanai. Diosen raanai tah min qui —hahquin yoshiman. \p \v 25 Jesusen sca jaa yohiquin: \p —Netetax jahuen yora janinhax picohue —hahquin. \v 26 Jan jascaha jaa joni tastahihmahax sai saihihquish tiroma yoshin picoti. \v 27 Jatihibi sca rahtetax yocacahanani: \p —¿Teeee, jahua joni hin? Honanmati joi behna tah qui. Hapon hahcai quescajaquin ta haxemahiqui. Yoshin tiromabo ta yohihiqui. Jaan catanhue hahca ta bocanihqui —hihcani. \p \v 28 Janohax cahen histon bi res Jesus qui yohuanscacani Galilea mai jatihibi janinhahbo. \s1 Simoman haita Jesusen rohajahi \r (Mt 8.14-15; Lc 4.38-39) \p \v 29 Jaatian sca haho tsinquiti xobohoh quehax cainax Andres betan Simoman xoboho hihcocani Jesus, Jacobo, Juan. \v 30 Simoman haita cahen yonatax racati. Jesus yohiscacanquin, Jaa ta hisinihqui, hahquin. \v 31 Yohihahbo metsontanxon hueniquin. Huenihah rohacahinxon jato pimascaquin. \s1 Hisinaibo Jesusen hicha rohajahi \r (Mt 8.16-17; Lc 4.40-41) \p \v 32 Jaa bepi bari hihquiscaiya sca ta hisinyahpabo, tiroma yoshinyahpabo rihbi jato jatihibi Jesus qui hiocannishqui. \v 33 Jaa jema janinhahbo jatihibi Jesus janin xehqui patax tsamajaqueti. \v 34 Jano cahen mesco hisinyahpabo Jesusen rohajaquin hihti caibo. Hicha tiroma yoshinbo rihbi netemaxon picoquin. Jaa honanaibo copi jato netemaquin. \s1 Galilea main caxon Jesusen haxemahi \r (Lc 4.42-44) \p \v 35 Mohiyahtax hihari sca xaba paqueri jaima huenitax Jesus cahi jano tsoabi yamahiton. Janoxon sca jahuen Papa yocaquin. \v 36 Jaatian sca Simon, jaabo, Jesus benahi cahi. \v 37 Meraxon yohicanquin: \p —Jatihixonbi ta mia benacaniqui —hahcanquin. \p \v 38 —Huetsa jemabo janin sca canon bonahue, jano rihbi Papan joi yohinon. Jaa copi tah hen jahuequi —jato jaquin. \p \v 39 Jato jascahax Galilea janin sca Jesus nihnichi jatihibinco. Haho tsinquiti xobohoxon Papan joi yohibonahi cahi. Tiroma yoshinbo rihbi picoquin. \s1 Sipiyah rohajahi \r (Mt 8.1-4; Lc 5.12-16) \p \v 40 Jaatian cahen huesti sipiyahpa joni Jesus qui joxon hihti yocaquin. Raboxonen tisquihahpaquexon yocaquin: \p —Queenxon ta mian hea rohajatihi —hahquin. \p \v 41 Jahan hihti shinanxon mehancahinxon mehexon Jesusen sca yohiquin: \p —Queen tah hen jai. Rohascahue —hahquin. \p \v 42 Jan jascahah hisinyamascai, rohascai. \v 43 Jaatianbi jaa catannon sca Jesusen hihti yohiquin: \p \v 44 —Tsoabi yohihaxma sacerdote qui catanhue, min rohascai jismahi. Min rohahi copi Moisesnin yohini hinanti hinantanhue min rohascai honanahbo —hahquin. \p \v 45 Jesusen jascahah bi cahi. Jan rohascai yohibonahi cahi. Yohibonahiya cahen jema janin jahuibo hichahiya jeman cati Jesusen hahtipahyamascaquin, jaa yocacatsihquibo hichahiya. Hueneman res cahi. Jatihibi janinhax sca Jesus qui bocani. \c 2 \s1 Yora honanyamajaquetai rohajahi \r (Mt 9.1-8; Lc 5.17-26) \p \v 1 Huetsa neten sca cahen Capernaum janin hahquirihbi Jesus nocoti cahi. Jahuen xobon jaa nocoscai cahen nincacanquin janohahbaan. \v 2 Hicha joni tsamajaquetaiya cahen xobo senenyamascai, xehqui pataxbi jahuenbi nihcahuantimahi. Jaan ca Papan joi jato yohiquin. \v 3 Jahuen yora honanyamajaquetai joni sca hihuehi becani, chosco joni. \v 4 Joni tsamajaquetaiboya Jesus pataxti hahtipahyamaxon Jesus mahchi xobo pemacanya tsecaquin. Quinijaxon jahuen cacajatiyabi jaa joni botonpaquecanquin. Yora honanyamajaquetai joni hahan racatai bi botonpaquecanquin. \v 5 Rohajatihi shinancoinaibo jisxon yora honanyamajaquetai joni sca Jesusen yohiquin: \p —Miin hohcha ta sohuá scah qui, baquen —hahquin. \p \v 6 Jano rihbi cahen jaton jointinin shinani tsahocani huishani joi honanbo. \p \v 7 —¿Jahua jenquetsahin nea jonin jascajaquin yohihiquin? Tiromahi ta yohuanihqui. Papa huestichin ta hohcha sohuati hahtipahiqui —hihcani jaton jointinin. \p \v 8 Jaton jointinin jascajaquin shinanaiboya jahuen shinaman honanscaxon Jesusen jato yohiquin: \p —¿Jahua jenquetsahin man jascajaquin shinanain maton jointinin? \v 9 ¿Jahue meha joi nea yora honanyamajaquetai joni yohiti hashoan teema quin? ¿Miin hohcha ta sohuá scah qui hihqui nan? ¿Hueníhue, miin cacajati bichish caresscatanhue hihqui nan? ¿Jahue meha hashoan yohiti teema quin nan? \v 10 Nai nequebihoxon hohcha sohuati hihbo hea jai man honannon hihxon tah hen nea sca yohihi —jato jaxon yora honanyamajaquetai joni sca yohiquin: \p \v 11 —Mia ta hen yohihi. Huenihue. Miin cacajati bichish miin xobon caresscatanhue —hahquin. \v 12 Yohihah huenixon jahuen cacajati bichish res sca jaton jisnonbi caini. Jatihixonbi jisish rahtetax siripi Papa qui yohuancani: \p —Jahuentianbi tah non jascajahi jisyamaniqui —hihcani. \s1 Leví Jesusen quenahi \r (Mt 9.9-13; Lc 5.27-32) \p \v 13 Hian quexa sca cahen Jesus caribihi. Jatihibi jonibo hahqui tsamajaqueti, jaan jato haxemanon. \v 14 Jano huinoquin bi Leví sca meraquin Alfeonen baque. Janoxon coriqui cobranti janin hapobaana cobranxoni tsahotai meraquin. Meraxon: \p —Hehbe cahue —hahquin. Jan jascahah huenicahuanax hahbetan cahi. \p \v 15 Pihi benahue hahca Levin xoboho sca jahuen haxenicaboyabi Jesus cahi. Jesus betan hicha joni bocani. Nocotax pihi tsahoti hicha cobranxonaiboya hicha hohchayahpabo rihbi jano tsahoti. \v 16 Hohchayahpaboya cobranxonaibo betan Jesusen pihi jisxon huishani joi honan fariseobaan jahuen haxenicabo yocacanquin: \p —¿Jahuejanoxon cobranxonaiboya hohchayahpabo betan pihiquin? —hahcanquin. \p \v 17 Jascajaquin yocacaibo nincaxon Jesusen jato yohiquin: \p —Hisinjomabo pishinaima bi ta hisinyahpabo rahonica pishinihqui. Hohchajoma jonibo quenahima bi tah hen hohchayahpabo quenahi joniqui —jato jaquin. \s1 Non piti tenetimahin hihquibo \r (Mt 9.14-17; Lc 5.33-39) \p \v 18 Jaatian sca cahen Juaman haxematibaan piti tenenish. Fariseobaan rihbi piti tenequin. Jesus qui caxon fariseobaan Jesus yocaquin: \p —¿Jahua jenquetsahin Juaman haxenicabaan piti tenenon fariseobaan haxenicabaan rihbi tenehi bi minabaan piti teneyamahihquin? —hahcanquin. \p \v 19 Jesusen jato yohiquin: \p —¿Jato betan huanohi joni hihparihiya huanoquin quenamahibaan piti tenetihiquin? Jato betan huanohi joni hihparihiya ta piti tenetimahihqui. \v 20 Huetsatian ta jatoma qui huanohi joni hionyaxihcanihqui. Jaatian pari ta piti teneyaxihcanihqui quenamahibaan. \v 21 Tsoanbi ta hotsinica chopan chopa payo honayamahihqui. Jascajaquin honahah ta hona teresihqui hashoan huaxascai. \v 22 Tsoan rihbi ta hompa rahma nehsehihqui bichi borasa xeni qui mahneyamahihqui. Jascahah ta hompa pohtoshihmatihiqui, xehati yohyocohnon borasa rihbi masascanon. Hompa rahma nehsehihqui ta borasa behna qui mahneti qui —hahquin Jesusen. \s1 Tantiti neten bimi bihbonahi \r (Mt 12.1-8; Lc 6.1-5) \p \v 23 Huesti tantiti neten sca cahen trigo huai nabebacahini cahi. Hahbetan caquin jahuen haxenicabaan trigo bimi tesabonaquin. \v 24 Fariseobaan sca Jesus yohiquin: \p —Jise. ¿Jahua jenquetsahin jaabaan jascajahiquin, tantiti neten jascajatima joi jai bi? —hahcanquin. \p \v 25 Jascahahbo jato yohiquin: \p —¿Jahua pitimahiya hahbe cahibo rihbi pihan hihquiya jaa rihbi pihan hihxon Davidinin hahni man jisyamaniquin huishani joi janin? \v 26 Abiatar sacerdotebaan hapo hihqui tian ta Papan xoboho David hihconishqui. Jaa paan sacerdotebaan res piti que bi jaan piquin. Jahuen jonibo rihbi piquihinquin —jato jaquin. \p \v 27 Jato jascajaxon yohirihbiquin: \p —Tantiti nete copi joni jaima bi ta joni copi tantiti nete jaiqui. \v 28 Jaa copi ta hea noque baque tantiti nete hihbo qui —jato jaquin. \c 3 \s1 Meyosma \r (Mt 12.9-14; Lc 6.6-11) \p \v 1 Jaton haho tsinquiti xoboho cahen Jesus hihcorihbihi. Meyosmahi noque jano rihbi jai. \v 2 Jesus jisquin sirijascacanquin. \p —Rohaja ra ta jatihiqui tantiti neten hihqui bi —hihxon jiscanquin jaya yohuanti janoxon cahecatsihquin. \p \v 3 Jesusen sca meyosmahi yohiquin: \p —Noque tocanbi johue —hahquin. \p \v 4 Jascajaxon tsahotaibo yocaquin: \p —¿Tantiti neten sirijati joi jaiquin? ¿Masajati joi jaiquin? ¿Teehihmati joi jaiquin? ¿Rehteti joi jaiquin? —jan jascahah bi jahua hihyamacani. \v 5 Benaya bi sinaxon sca Jesusen jato bejispaquequin. Jointi chahomayabo copi benati. Meyosmahi sca yohiquin: \p —Miin mequen sanahihnihue —hahquin. Sanahihnihax rohascai. \v 6 Jaa rohajahi jisish cainax herodianobo betan sca fariseobo hahqui yohuancani: \p —¿Jenquetsahaxon non Jesus mahuamatihin? —hihcani yohuani. \s1 Hian quexa tsamajaquetaibo \p \v 7 Hian janin sca jahuen haxenicabo betan Jesus caresscai. Hahchon bocani hicha jonibo tsama bi res. Galilea mai mehax, Judea mai mehax. \v 8 Jerusalen janinhax, Idumea janinhax, Jordan hoque quexa quehax, Tiro janinbohax, Sidon janinbohax. Tsama bi res hahqui cahax tsamajaqueti. Jatihibi jan hahcaibo nincacax tsamajaqueti hashoan nincacatsihqui. \v 9 Main tsamajaquetaibo hahqui tsehquesihquiboya jahuen haxenicabo sca yohiquin: \p —Nonti jistannahue non hahan canon —hahquin. \v 10 Jan hicha rohajahipi copi hisinyahpabaan jatihixonbi Jesus mehecatsihquish hahqui tsamajaquetax tsehquesihqui. \v 11 Yoshin tiromabaan rihbi Jesus jisish hahqui betihipaquetax joi coshin yohuani: \p —Mia tah min Diosen baque qui —hihcani. \v 12 Jonibaan yoshin jascari yohuanai nincayamanon hihxon, jato hihti yohiquin: \p —Yohuanyamanahue —hahquin. \s1 Jahuen doce raantibo Jesusen caisai \r (Mt 10.1-4; Lc 6.12-16) \p \v 13 Mananahbo sca cahi. Caxon jan caisaibo quenaquin. Quenahah hahqui bocani. \v 14 Doce joni cahen caisquin, hahbetan nihnon. Papan joi yohinicabo raannoxon jato caisquin. \v 15 Tiroma yoshin potati hihbobo hihnon jato caisquin. \v 16 Huetsa cahen Simon. Jaa cahen Pedro janequin. \v 17 Huetsa cahen Jacobo, Zebedeon baque. Huetsa cahen Juan Jacobonen huetsa. Jabo rabe Jesusen Boanerges janequin. Boanerges cahen terenhihca baquebo hihcatsihqui. \v 18 Huetsa cahen Andres, huetsa cahen Felipe, huetsa cahen Bartolomé, huetsa cahen Mateo, huetsa cahen Tomas, huetsa cahen Alfeon baque Jacobo, huetsa cahen Tadeo, huetsa cahen Simon Celador, \v 19 huetsa cahen Judas Iscariote, Jesus bihmanica. Jaa rahsi caisquin, doce joni. \s1 Mia tah min Satanas coshiyah qui hihquibo \r (Mt 12.22-32; Lc 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Xobon sca Jesus cahi. Hahquirihbi tsamajaquetaiboya piti hahtipahyamascaquin. \v 21 Jascascai nincacax jaa bichi sca jahuen jenabo cahi. \p —Tehquehih sca ta jaiqui —hihxon jaa bichi bocani. \v 22 Jerusalen janinhax jahuex huishani joi honanbo rihbi yohuani: \p —Tiroma yoshin hapon yanapana ta tiroma yoshin picohihqui. Beelcebunen ta jaa hihbojascaiqui —hihcani. \p \v 23 Jascahiton: \p —Benahue —jato jaquin. Jahuiboya sca jaa patax queha joibo sca jato yohiquin: \p —¿Jenquetsahaxon Satanasnen Satanas picotihiquin? \v 24 Huesti mai mehax jaabo rahsibi rehtenananax ta queyoscatihiqui. \v 25 Huesti xobo mehabo jaabo rahsibi rehtenananax ta jaabo queyoscatihiqui. \v 26 Satanas hahbe Satanas betan rehtehahax cahen jaabo queyoscaan, hahri queyocani. \v 27 Coshi jonin xoboho ta tsoabi yometsohti hihcoti hahtipahyamahiqui, hihbo nexayamahax. Hihbo nexaxon pari ta jahuen jahuaborabo bichintihiqui, jatihibi queyobahinnoxon. \v 28 Yohicoin ta hen mato jai: jatihibi hohcha ta jonibo sohuatihiqui. Papa qui tiromahi yohuanaibo rahsi rihbi ta sohuatihiqui. \v 29 Jascapahbo sohuaxon bi ta Dios Yoshin qui tiromahi yohuanaibo Papan jahuentianbi sohuatimahiqui. Jascapa hohcha ta jascabihi sca banetihiqui —jato jaquin. \p \v 30 Jaa ta tiroma yoshinyahpa qui jaabo jai copi cahen jato jascajaquin. \s1 Jesusen mama betan jahuen huetsabo \r (Mt 12.46-50; Lc 8.19-21) \p \v 31 Jahuen mama betan jahuen huetsabo sca nocoti. Jemanhihti janin nihxon Jesus quenamacanquin. \v 32 Tsamajaquetax tsahotaibaan sca yohixonquin: \p —Miin mamaya miin huetsabo ta jeman qui. Mia ta quenamacaniqui —hahcanquin. \p \v 33 Jaan sca joi bichinquin: \p —¿Tsoa heen mama quin? ¿Tsoa heen huetsabo quin? —hahquin. \v 34 Tsahohahtancahuanaibo bejispaquexon sca: \p —Neabo ta heen mama heen huetsabo qui. \v 35 Papa queenai quescajanicahbo ta heen huetsa, heen choca, heen mama qui —jato jaquin. \c 4 \s1 Mihsahahnica \r (Mt 13.1-9; Lc 8.4-8) \p \v 1 Jaatian sca cahen hian quexaxon Jesusen jato haxemaribiquin. Hicha joni hahqui tsamajaquetaiya nontin nanetax tsahoti tsamajaquetaibo hian quexa banenon. \v 2 Janoxon sca hicha jaa patax queha joi jato haxemaquin. \p \v 3 —Nincanahue. Mihsahahnicahton cahen jahuen bimi bero mihsahahbonahi cahan. \v 4 Jan mihsahahca can caibo bero bahinbi paqueti. Jano paquetaibo topibonahi sca hihsabo cahi queyobonahi. \v 5 Mai chahoma janin caibo rihbi paqueti. Hihquiyamahax histon joconi. \v 6 Joconai bi barin hahca hashoan xanahax jahuen tapon chicho cayamahax pehuahax res sca xanahi. \v 7 Moxa tocan rihbi caibo bero paqueti. Moxa pari hanixon rishquihah bimi yamahi. \v 8 Mai siri janin rihbi caibo paqueti. Hanihax bimihi siripi. Jaa bero hanihax bimihi caibo quiha treinta bero, caibo quiha sesenta bero, caibo quiha cien bero sca jai. \v 9 Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincanahue —jato jaquin. \s1 Jaa patax joi jan haxemahi \r (Mt 13.10-17; Lc 8.9-10) \p \v 10 Tsamajaquetai jonibo boresscaiya Jesus qui banejaquetax jahuen doce jaabo yocacahcani. Jan yohiha jaa patax queha joibo honancoincatsihqui yocacahcani. \v 11 Yocaca jato yohiquin: \p —Papan jihuemahi jone joi mato honanmaxon tah hen jaa patax queha joi rahsi jaabo nincamahi nincayosmabo quen. \v 12 Jis jisxon bi jisyamahabo, ninca nincaxon bi nincayamahahbo, jaton shinan pontehax jaton hohcha yamamis hihxon nincayamahibo copi tah hen jaa patax queha joi rahsi jato nincamahi —jato jaquin. \s1 Mihsahahnica joi Jesusen honanmahi \r (Mt 13.18-23; Lc 8.11-15) \p \v 13 Jato jascajaxon Jesusen yocaquin: \p —¿Hen rahma yohiha jaa patax queha joi man honanyamahin? ¿Jenquetsahaxon sca man jatihibi jaa patax queha joi honantihin? \v 14 Bero mihsahahquin hahcajaquin ta mihsahahnicahton joi yohibonahihqui. \v 15 Bahinxon nincacaibo ta nescapah qui. Yohibonahi joi nincacaibaan bi ta Satanas joresscaxon jaa joi jato bichinihqui. \v 16 Jascajaquin rihbi ta mai chahoma janinxon joi nincamaha jenimarenenscacaniqui. Nincacoinax, jenimacani. \v 17 Jenimahax bi jaton tapon chicho cayamahax quescaxon basimaxon jenescacanquin. Jaa joi jaiton caibaan jato hosan hosana jenescacanquin. Nincacaibo copi caibaan tiromajacatsihquin chibana jenescacanquin. \v 18 Caibo rihbi ta yohibonahi joi moxa tocanxon nincacaibo qui. \v 19 Jahuen teebo jan shinanai ta moxa quesca qui. Coriquiyahpati shinanax paramehti, jahuaborabo jan hashoan queenyorahi rihbi ta moxa quesca qui. Jaan rishquihah bimiyamascai. \v 20 Mai siri janin joi nincamaha ta nincacoinnicabo qui. Bimihi siripi. Huesti bero joconax caichi, caibo quiha treinta, caibo quiha sesenta, caibo quiha cien bero —jato jaquin. \s1 Johue \r (Lc 8.16-18) \p \v 21 Jaatian sca jato yocaquin: \p —¿Jahuejahi non johueyahpa chiqueho jotihin? ¿Quenti behonbohana naman tsahonih nan? ¿Jano hoxati tapo naman tsahonih nan? ¿Jano johue tsahonti janin tsahoni non jaaya joyamahin? \v 22 Yohiyamayaxihqui jone joi ta yama qui. Joneha jismayamayaxihquibo yamarihbihi. \v 23 Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincanahue. \v 24 Man nincacai nincaquin sirijanahue. Man hinannoxon toponaitihi ta jatíhi rihbi mato hinantihiqui. Hashoan rihbi sca ta mato hinantihiqui. \v 25 Jaibo bi ta hashoan jaan hinantihiqui. Yamahibo bi ta jaabo jai pishca jato bichintihiqui —jato jaquin. \s1 Bero joconai \p \v 26 Jascajaxon jato yohirihbiquin: \p —Papan jihuemahi ta nescapah qui. Huesti jonin cahen bimi bero main mihsahahbonahan. \v 27 Hoxashinahax mohiyahtax, jasca jan hicha neten jaiya, jan mihsahahbonahipi bero joconscaax hanihi. Jenquetsahax hanihiquin jaan honanyamaquin. \v 28 Main joconaibo ta hahmebi bimihihqui. Pehi pari caini, bimihax res sca bero caniscai. \v 29 Canihiton ta tsinquiscanoxon xatebonacaniqui —jato jaquin. \s1 Moxo bero \r (Mt 13.31-32; Lc 13.18-19) \p \v 30 Jascajaxon jato yohirihbiquin: \p —¿Papan jihuemahi ta nescapah qui hihxon non jahua yohuan jatihin? ¿Jahua jaa patax queha joi non jatihin, Papan jihuemahi joi nincamanoxon? \v 31 Papan jihuemahi ta moxo bero quescapah qui. Main banahah bi ta jatihibi jihui bero mentan moxo bero hashoan hexti romishin qui. \v 32 Jascapah cahen banahipi joconi. Hanihi. Jatihibi banabo mentan hashoan hanihi. Hihtihosi mebihi, hotahi joxon hihsabaan sca jano nahajanon —jato jaquin. \s1 Jaa patax queha joi haxemahi \r (Mt 13.34-35) \p \v 33 Jascajaquin hicha jaa patax queha joi yohixon Papan joi jato nincamaquin jaabaan nincati hahtipahi tihi. \v 34 Jaa patax queha joi rahsi jato yohiquin. Huetsa jonibo jato betan hihyamascaiya cahen jahuen haxenicabo rahsi jatihibi yohiquin sirijascaquin. \s1 Nihueyabi behchon Jesusen tantijahi \r (Mt 8.23-27; Lc 8.22-25) \p \v 35 Jaa neten bari hihquiscaiya cahen jahuen haxenicabo yohiquin: \p —Hoque quexa pohquejaqueti bonahue —hahquin. \v 36 Tsamajaquetaibo jenebahinax res sca hahan jan tsahotai nontin Jesusyabi pohquejaquecani. Huetsa nontibo rihbi hahchon pohquejaqueti. \v 37 Nihuehnhuan sca jahui. Behchoman nonti tsahcaquin. Nonti qui nachicohti jene bochonon. \v 38 Jascarai bi Jesus nonti chishqui quiri hoxahi. Nonti tsahotinin racatax tepitinin tepihax hoxahi. Mohinxon sca yocacanquin: \p —Maestron, ¿non mahuataiya mia jahua hihtimahin? —hahcanquin. \v 39 Mohinah nihueyahpa hian yohiquin: \p —Tantiscahue. Behchonyamascahue —jan jascahah nihue tantihi, behchon yamascai. \p \v 40 —¿Jahua jenquetsi man raquetain? ¿Man shinancoinyamahin? —jato jaquin. \v 41 Jan jascahah rahtetax yohinanancani: \p —¿Jahua hihxon yohihah nihuen bocabi nincaquihquin? ¿Hiaman bocabi nincaquihquin? —hihcani. \c 5 \s1 Gadara joni yoshinyahpa \r (Mt 8.28-34; Lc 8.26-39) \p \v 1 Hian hoque quexa Gadara mai qui sca nococani. \v 2 Nonti janinhax mapetaiton yoshin tiromayahpa joni Jesus behchihi jahui. Tsahonnihbo janin cahuan cahuani jihuetax joxon behchiquin. \v 3 Tsahonnihbo janin jaa cahuan cahuani nihrasihi. Tsoanbi nexati hahtipahyamahi joni, cadenanen bocabi nexatimahi. \v 4 Hicha coti cadenanen tanexxon menexahbaan bi jaan cadenabo tehcaquin, hahan tanexahbo tehcapaquequin. Jaa xecoti tsoabi coshi yamahi. \v 5 Jascabi tsahon tocan nichish mahchi rihbi manichish sai saihihshinahax sai saihihbahinahax hahmebi macaman tsehuérahsihi. \v 6 Jaan cahen hochoxon Jesus jisish hishtoquihrani jahuex hahqui betihihpaqueti. \p \v 7 Picohue Jesusen jaá bi betihihpaquexon coshin bi res yohiquin: \p —¿Hea min jahuejatihin, Jesusen, queya queha Diosen baquen? Diosen noque jisnon tah hen mia hihti yocacai: hea tiromajayamahue —hahquin. \p \v 8 —Jahuen yora mehax picohue, yoshin tiroman —Jesusen jaá jascajaquin. \v 9 Jesusen sca yocaquin: \p —¿Mia min jahua jane quin? —hahquin. \p —Heen jane ta Legion qui, noque non hichahi copi —hahquin. \v 10 Jascajaxon yoshiman hihti yocaquin, huetsa main jato camayamanon. \v 11 Jano rihbi ta hicha repinica cochi janishqui mananan pibonahibo. \p \v 12 —Cochi qui sca noque camahue, jato qui non hihquinon —hahquin yoshiman hihti yocaquin. \v 13 Jascajaha Jesus jeenhihqui. Yoshin tiromabo picotax res sca cochi qui sca hihquihi. Hihquihiboya jaa repinica dos mil rocohihcanahax quempe janinhax cayahax jenenencanya hihquihax hahsatax mahuati. \p \v 14 Cochi coirannicahbo sca jabaxon yohibonaquin jema janinxon, huenemanxon rihbi. Jaabaan yohihah cahen jahuahi jacanaxquin hihquish honani sca bocani jano jihuetaibo. \v 15 Jesus qui nocoxon yoshinyahpa hihrasihi joni jiscanquin. Yoshiman hichaxon hihbojani bi jano siripi tsahotai jiscanquin. Chopayahpahax res sca tsahotai jahuen shinan siriscai jiscanquin. Jisish raquecani. \v 16 Jan cochi qui yoshin mahnebohanxon yoshinyahpa joni rohajahi jisibaan ja to yohihah hihti raquecani. \v 17 Nincacax raquexon sca Jesus hihti yocascacanquin. Noquen mai mehax catanhue hahcanquin. \p \v 18 Nontin Jesus nanetaiton cahen yoshinyahpa hihrasihiton hihti yocascaquin, hahbetan cacatsihquin. \v 19 Jan jascahah bi Jesus jeenhihyamahi. \p —Miin caibo yohihi miin xoboho catanhue. Mihon shinanxon miin hihbaan mia hahxonai jatihibi yohitanhue —hahquin. \p \v 20 Jan jascahah yohihi caxon yohibonaquin. Decápolis jemabo janinhahbo yohiquin. Jatihibi Jesusen jaa hahxonai yohibonaquin. Jan yohibonaha jatihibi rahtecani. \s1 Jairon baque; chixanan hisinai haibo \r (Mt 9.18-26; Lc 8.40-56) \p \v 21 Jaatian sca Jesus hoque quexa nontin pohquerihbihiya hicha joni hahqui tsamajaqueti. Hian quexa sca cahen jaa nichi. \v 22 Hapo sca nocoti. Jairo janeya, haho tsinquiti xobo hapo. Jesus jisish jahuen tahe qui betihipaquexon hihti yocaquin: \p \v 23 —Heen baque haibo pishca ta mahuacatsihquiqui, hapon. Miin mequeman mehexoni cahue. Rohahax jihuenon —hahquin. \v 24 Hahbetan sca Jesus cahi. Cahiya hichaxon Jesus chibancanquin. Tsehquesihcanahi bocani. \v 25 Jato betan rihbi huesti haibo cahi, doce bari sca jimihi hisinish. \v 26 Hicha rahonnicabaan rahonah bi rohayamahi, hohmis hohmisi, jahuen coriqui queyoquin. Rahonahbaan bi jascabi hisini, nanocohcanaribihi. \v 27 Jesusen hahcai nincacax tsamajaquetaibo tocan nichish hahchon cahi. Hahchon caquin sca jahuen chopa mehequin. \v 28 Jahuen yora meheyamaxon bi jahuen chopa pishca mehehax tah hen rohascatihi, hihxon mehequin. \v 29 Mehehax jimi tantiscai. Jahuen hisin rohascai jahuen jointinin honanquin. \v 30 Jesusen sca jahuen yora janinhax coshi cahi jahuen jointinin honanxon tsamajaquetaibo tocan rabejaquecahuanxon jano nichibo yocaquin: \p —¿Tsoan heen chopa mehehaxquin? —jato jaquin. \p \v 31 Jahuen haxenicabaan sca yohiquin: \p —¿Nea tsamajaquetaibo mihqui tsehquesihqui jisi bi min Tsoan hea mehehaxquin hihqui yocacahtain? —hahcanquin. \v 32 Jascajahibaan bi Jesusen jisjaquehtanquin, honannoxon. \v 33 Jan hahxonah honanax raquetax tastahihcanahi jahuex Jesus qui betihihpaquexon hihcoinjaquin sca haibaan jatihibi yohiquin. \v 34 Jaa cahen Jesusen yohiquin: \p —Baquen, min shinancoinai copi tah min rohascai. Shinanquin sirijahax caresscatanhue, miin hisin rohascaax caresscatanhue —hahquin. \v 35 Jan yohuanai betanbi hapon xobo janinhax jahuibo nocoti. Nocoxon tsinquiti xobo hapo yohicanquin: \p —Moa ta miin baque mahuascaaxqui. ¿Jahuejanoxon sca min maestro jatsanjahin? —hahcanquin. \v 36 Jascajahibo nincaxon Jesusen jaa hapo yohiquin: \p —Raquexonma shinancoinhue —hahquin. \v 37 Caquin sca tsoabi hahbetan camayamaquin. Pedro, Jacobo, Jacobonen huetsa Juan, jaabo rahsi Jesusen boquin. \v 38 Cahi, hapon xoboho nococani, haho tsinquiti xobo coiranicahton xoboho. Nocoxon corotaibo jisbonaquin, huaohihquiboya hihti huinihibo. \v 39 Hihcoxon Jesusen jato yocaquin: \p —¿Jahua jenquetsahin man huaohihqui coro corotain? Mahuatihma bi ta xontaco hoxahihqui —jato jaquin. \v 40 Jascajahiton hosancanquin. Hosan hosana Jesusen jato jatihibi jeman cainmaquin. Jahuen papa, jahuen mama, hahbe jahuibo, jaabo rahsi cainmayamaquin. Jano xontaco racataiton sca jato betan Jesus hihcohi. \v 41 Xontaco metsonxon: \p —Talita, cumi —hahquin. Haibo pishcan, mia tah hen yohihi huenihue, hihcatsihqui. \v 42 Jan jascahah huenitax nichi. Doce bari jai xontaco. Jisish rahte rahtecani. \v 43 Jan xontaco hahxonai tsoabi yohiyamahahbo cahen Jesusen jato hihti yohiquin. Jascajaxon: \p —Xontaco piti hinannahue —jato jaquin. \c 6 \s1 Nazaret janin Jesus nocotai \r (Mt 13.53-58; Lc 4.16-30) \p \v 1 Janohax res sca cahen jahuen mai janin sca Jesus caribihi. Jahuen haxenicabo rihbi hahbetan bocani. \v 2 Tantiti neten sca haho tsinquiti xobohoxon jato haxemaquin. Nincacax hicha jonibo rahte rahteti. \p —¿Jahuerahnohax nescapa yohuan haxenishquin? ¿Jenquetsahpa shinan bihnishquin? ¿Jahua coshin jahuen mequeman hahquiquin? \v 3 ¿Hoa carpinteroma hin? ¿Marian baquema hin? ¿Jacobo, José, Judas, Simon jahuen jochicaboma hin? ¿Jahuen chocabo neno noque tocan jihueyamahiquin? —hihcani hahqui sinati. \p \v 4 —Huetsancohabo Papan joi yohinicahon queenaibaan bi ta jahuen mai janinhahbo res jahan queenyamahihqui. Jahuen jenabo, jahuen xobo janinhahbo rihbi jahan queenyamacani —Jesusen jato jaquin. \p \v 5 Jaa jema janinxon ta jahuen coshin jato hahxonti hahtipahyamanishqui, huestibo res hisinaibo mehexon rohajaquin. \v 6 Hihcoinai jaabaan shinanyamahi copi Jesus rahteti. Jemabo janin sca haxemabonahi cahi. \s1 Yohitannahue jaah bohibo \r (Mt 10.5-15; Lc 9.1-6) \p \v 7 Jahuen doce quenaxon yoshin tiromabo picoti jato hihbomaxon rabe rabebo jato raanquin. \v 8 Raannoxon jato hihti yohiquin, mequen botanahbo, huesti hahqui paxati mepitiya res bohabo. Piti boyamanon, borasa, jaya cati coriqui rihbi boyamanon. \v 9 Sapato sahuequin bi rabe coton sahueyamanon. \p \v 10 —Xoboho hihcohax janobi banenahue, jaa jema janinhax canoxon caman. \v 11 Mato Johue hahyamaxon mato nincacatsihyamahiboya janohax caquin maton sapato qui hueotai mai poto jato qui tahabahini botannahue yohitimabohi honanahbo —jato jaquin. \p \v 12 Jaan jascajaha boresscacani, shinan pontenahue jato jabonahi bocani. \v 13 Hicha yoshin rihbi picocanquin. Hicha hisinyahpabo rihbi xeniyaxon bemanxon rohajacanquin. \s1 Nashimanica rehtehibo \r (Mt 14.1-12; Lc 9.7-9) \p \v 14 Jascajahiboya cahen Jesusen joi jatihixonbi nincacanquin. Herodes janeya quiquin hapon rihbi nincaquin. Jesus yohihi cahen caibo nescari yohuannish: \p —Nashimanica Juan ta mahuatipish bi teehihribihiqui. Jaa copi ta jascajaquin coshin hahquiqui —hihcani. \p \v 15 —Elías yamanica tah qui —hihqui caibo rihbi. \p —Papan joi yohinica tah qui. Neateman Papan joi yohipahoni quescapah tah qui —hihqui caibo sca. \v 16 Jesusen hahcai nincacax Herodes sca jascarihbihi: \p —Juan ta jihuerihbihihqui. Hean rehtequin textebahinhoh bi ta teehihribihiqui —hihqui. \p \v 17 Jascari yohuanyahnoxon ta Herodias copi Juan bihmaxon Herodesnen Juan sipojanishqui. Herodias Felipenin haibo que bi ta Herodesnen bichinnishqui. Jahuen huetsan haibo bichinquin. \v 18 Bichinaiton cahen Juaman Herodes yohiquin: \p —Miin huetsan haibo bichintima joi ta jaiqui, noquen nincati joi —hahquin. \p \v 19 Jan jascahah Herodesnen haibo Herodias Juan qui rainyamahi jihuexon rehtecatsihquin bi hahtipahyamaquin, jahuen benen pantehah. \v 20 Juan ponte jihueti hohchajomahi honanax Juan qui raquequin Herodesnen coiranquin, caibaan rehtemis hihxon. Juan nincaxon jahua shinanti honanyamaquin bi nincaquin, coin coinxon. \v 21 Jahuen bari nocotai neten sca cahen Herodesnen fiestajaquin. Pihi jahuebo jahuen tinintibo quenamaquin, jahuen sontaro hapobo quenamaxon Galilea mai meha patorobo rihbi quenamaquin. Fiestajahiboya jahuen haibaan Juan copicatsihquin shinanquin: Rahma caya tah hen Juan rehteti hahtipahscai hihqui. \v 22 Fiestajahibo qui hihcohax Herodiasnen baque xontaco jato bairahxonaiya hahan Herodes hihti jenimahi, jan quenamahabo rihbi. Jenimaxon Herodesnen yohiquin: \p —Min queenaibo hea yocareshue, hen mia hinannon. \v 23 Jascajaxon Papa Dios quenaxon sca xontaco yohirihbiquin: \p —Min hea yocacaibo tah hen mia hinantihi, heen yonotibo jatíhi hena hihnon jatíhi rihbi mina hihnon caman —hahquin. \v 24 Yohiha jahuen mama yocaqui sca caresscai. \p —¿Jahua yocapan? —hahquin. \p —Nashimanica Juaman mapo rahan —hahquin jahuen maman. \p \v 25 Hapo qui histon caribixon sca yohiquin: \p —Nashimanica Juaman mapo tah hen queenai rahmabi. Quencha qui nanexon min hea hinanti tah hen queenai —hahquin. \p \v 26 Yocacah sca hapon masa shinanquin. Hihtijaquin masa shinanxon bi Dios quenaxon yohixon copi jahuen joi huetsajati hahtipahyamaquin. Jan quenamahibaan nincacah copi rihbi jeenhahscaquin. \v 27 Jeenhihxon, rehtexonnica sontarobo sca raanquin, jahuen mapo bihtanahbo. Raanah caxon carcel janinxonbi Juan textecanquin. \v 28 Quencha qui jahuen mapo nanehax jaya joxon xontaco hinancanquin. Xontaconen sca jahuen mama hinanrihbiquin. \v 29 Jascajahibo nincacax ta Juaman haxenicabo jahuen yora bichi canishqui. Jahuen yora bihxon tsahoncanquin. \s1 Cinco mil Jesusen pimahi \r (Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14) \p \v 30 Jesusen jato raanah catanipish Jesus qui jahuen raantibo joribihi. Joxon jaabaan hahtanipi yohixon jaabaan haxematanipi yohirihbiquin jatihibi. \v 31 Yohihiboya Jesusen jato yohiquin: \p —Mato rahsibi tantihi bonahue jano tsoabi yamahiton —jato jaquin. Cahi jahuibo hichahiya ta pinoxon bocabi tantiti hahtipahyamacannishqui. \v 32 Jano tsoabi yamahiton sca nontin bocani jaabo rahsibi. \v 33 Jaabo cahi cahen hichaxon jiscanquin. Jato honancanquin. Jatihibi jema janinhax quetanpaquebahini cahax jaabo pari nocoti, jano nontin cahi janin. \v 34 Nocoxon hicha tsamascaibo Jesusen jisbonaquin. Coiranyamaha carnerobo behnocanahi quescapahbo jato jisquin. Jatohon shinanxon hicha jato haxemarihbiquin. \v 35 Bepiscaiya sca hahqui joxon jahuen haxenicabaan yohiquin: \p —Neno ta jahua yamahihqui. Bepi rihbi sca ta jaiqui. \v 36 Jano huaiyahpabo jaiton jato raanscahue, hochoma jemabo janinxon rihbi jaton piti marohi cahabo —hahcanquin. \v 37 Jascahahbo: \p —Piti hinannahue, matonbi —jato jaquin. \p —¿Non doscientos denario copi paan marohi catihin, jato pimanoxon? —hahcanquin. \p \v 38 —¿Jahuentihi paan man jain? Jistannahue —jato jaquin. Jistani jahuex sca: \p —Pichca rahan. Rabe yapa rihbi —hihcani. \p \v 39 Jato jatihibi sca Jesusen yohiquin, cincuenta cincuentaboya cien joni rahsi jano huasi mipaxbihtaiton tsahonon. \v 40 Jascari tsinquitax tsahocani cincuenta cincuentabo, cien cienbo. \v 41 Jaton pichca paan bihxon jaton rabe yapa rihbi bihxon nai bejisihnixon Papa yocaxon paan tehcapaquexon jahuen haxenicabo hinanscaquin, tsamajaquetaibo hinanpaquehahbo. Yapa rabe rihbi jatihibi hinanpaquemaquin. \v 42 Hinanah jatihixonbi pihi yanicahini. \v 43 Paan tequeboya yapa tequebo tsinquirihbixon sca doce tasa bohasjacanquin. \v 44 Paan pihibo cahen cinco mil bebobo. Hichaxon bi jatihi tasa bocho texejacanquin. \s1 Jesus jene benichi cahi \r (Mt 14.22-27; Jn 6.16-21) \p \v 45 Jaatian sca chini canoxon jahuen haxenicabo yohiquin, nontin nanetax Betsaida jema janin pohquejaquenon. Jaabo cahiya cahen tsamajaquetaibo Jesusen yohiquin xobon caresscatannon. \v 46 Jato yohihax manan manixon Papa yocaqui cahi. \v 47 Yamescaiya cahen nonti caresscai bi Jesus huesti main baneti. \v 48 Nihuen tsahcahah huinacasquimahibo bi jaan jato jisquin. Xaba paqueri jaima sca jato qui cahi, jene benicanahi. Jato huinobahincatsihqui bi jaabaan meraquin. \v 49 Jene benicahinquihranai jisish, Yoshin tah qui, hihquish sai saihihcani. \v 50 Jatihixonbi jisish hihti raquecani. \p —Jointi coshijanahue. Hea tah hen qui. Raqueyamanahue —jato jaquin. \v 51 Jato qui nontin nanetaiya cahen nihue tantiscai. Nihue tanticahinaiya hihti rahtescacani. \v 52 Paan tehcapaquexon jahuen coshi jan jato jismahipi bi honanyamacanquin, jaton shinan chahomahiya. \s1 Genesaret janinhahbo Jesusen rohajahi \r (Mt 14.34-36) \p \v 53 Pohquejaquetax Genesaret main taxnati. Taxnaxon nonti nexacanquin. \v 54 Nonti mehax bototaiton janohahbaan Jesus honancanquin. \v 55 Honanax jatihibinco hishtocahini caxon hisinyahpabo jaton cacajatinin racatai hihuecanquin. Jano Jesus jai nincaxon jano becanquin. \v 56 Jatihibinco jan cahi, hanitahma jemabo janin, hani jemabo janin, huenenaiton rihbi, hisinyahpabo bexon jano maronicabo tsinquitai hueneman jato racancanquin. Racanahbo Jesus yocacanquin jahuen chopa quechon bocabi mehenoxon. Jaa mehehibo jatihibi ta rohanishqui. \c 7 \s1 Jahan noquen jointi rishtatibo \r (Mt 15.1-20) \p \v 1 Jaatian sca huishani honanbo betan fariseobo Jesus qui tsinquicani, Jerusalen janinhax jahui honanbo. Tsinquixon jahuen haxenicabaan pihi jiscanquin. \v 2 Mechoquihxonma jaton mequen rishtayaxon texe jahuen haxenicabaan pihibo jiscanquin. \v 3 Mechoquihyamaxon ta fariseobaan piyamahiqui, jatihibi judiobaan rihbi jascajarihbiquin. Jaton xenibaan hahpahoni quescajaquin ta jacanihqui. \v 4 Jano piti maroti janinhax joxon ta nashiyamaxon piyamacaniqui. Hicha jascapahbo japahoni ta jacanihqui. Pinoxon ta posillobo, poobo, yami quentibo qui jene jasijacanihqui. \v 5 Fariseobo betan huishani joi honanbaan sca Jesus yocaquin: \p —¿Jahua jenquetsahin miin haxenicabaan noquen xenibaan hahpahoni quescajayamahiquin? Mechoquihxonma ta picanihqui. Jaton mequen qui hueotai hohchayabi ta picanihqui —hahcanquin. \p \v 6 Jascahahbo jato yohiquin: \p —Ponte bi res ta mato qui yohuanquin Isaiasnen huishanishqui: \q1 Nea jonibo jaton janan siripi hehqui yohuanai bi ta jaton shinan hocho bi res qui, hehon queenyamacani. \q1 \v 7 Papan joi haxemahicamaxon bi ta jonibaan joi honanmacanihqui. Yanca bi res ta hehqui betihipaquecanihqui \m hah ta Isaiasnen janishqui. \v 8 Jonibaan hahpahoni quescajaquin hahnoxon tah man Papan yohini joi jenehi. \p \v 9 Jato jascajaxon jato yohirihbiquin: \p —Sirija ra tah man jai, maton xenibaan hahpahoni quescascanoxon Papan joi jenequin. \v 10 Moisesnin ta yohinishqui: Miin papahon queenhue, miin mamahon queenhue. Huetsa jan yohini ta nea qui: Tiromahi jahuen papa qui yohuanai joni tah man rehteti jai, jahuen mama qui tiromahi yohuanai rehtequin cahneyamaquin. \v 11 Jaan jascajani que bi tah man matonbi yohihi: Maton papa, maton mama yohinahue Jaa hen mia hinanpanan ta Corban qui, hahquin. Corban ta Papa qui hinanah hihcatsihquiqui. \v 12 Jascari yohuanmaxon tah man jaton mama hahxontima haxemahi, jaton papa hahxontima haxemahi. \v 13 Jascajaxon tah man Papan joi pantehi, maton xenibaan hahpahoni quescajaquin tah man maton rihbi maton baquebo haxemahi. Jascapajahi tah man jai hicha —jato jaquin. \p \v 14 Jonibo quenarihbixon sca jato yohiquin: \p —Hea nincanahue, jatihixonbi honannahue. \v 15 Jahuabi ta noque chicho quehama noque qui nanexon noque rishtajatimahiqui. Noquen jointinin non shinanaiton ta noque rishtajahiqui. \v 16 Hahan nincati pabinquiyahpaxon nincahue —jato jaquin. \v 17 Jato potabahinax xobohoh hihcohiton jan jato yohiha jahuen haxenicabaan yocaquin, min yohiha jahua hihcatsihquiquin, hahquin. \v 18 Yocaca jato yohiquin: \p —¿Mato rihbi man honanti pishinain? Noque chicho quehamabo ta noque qui nanexon noque rishtajati hahtipahyamahiqui. ¿Man honanyamahin? —jato jaquin, jatihibi pitibo hahan jointi rishtajatima sca janon. \v 19 Jaatian sca: \p —Noquen jointi qui hihquihima bi ta poco janin res nanetihqui. Poco janin nanetax jaroma caini —jato jaquin. \p \v 20 Jato yohirihbiquin: \p —Noquen jointinin non shinanaiton ta noque rishtajahiqui. \v 21 Noquen jointinin tah non shinanai: tiroma shinanbo, benejomabo betan hihti, queejomabo betan hihti, yometsohti, joni rehteti, benoyahpabo betan hihti, queeyahpbo betan hihti \v 22 caibaan jahuequibo bichinti, tiromajati, paranti, tsiniti, notsi notsiti, joni qui tiromahi yohuanti, yohitimabohi, honanmabohi. \v 23 Jascapa tiromabo rahsi tah non noquen jointinin shinanxon hahcai rishtascanoxon —jato jaquin. \s1 Jesus nincacoinni nahua haibo \r (Mt 15.21-28) \p \v 24 Jato jascahax janohax Tiro jema janinbo sca caresscai. Nocotax bi jan jano hihqui honanyamahahbo xoboho hihcocani. Hihcohax bi jenquetsahax jonetimahi. \v 25 Jesus nocotai joi nincacax huesti haibo jahui, jahuen haibo baque pishca yoshiman hihbojahi. Jahuex Jesusen tahe qui betihihpaqueti. \v 26 Jaa haibo ta judiobaan nahua hihpahonishqui, sirofeniciabaan jena. Jahuen baque janinhah yoshir picoxonti jaan hihti yocaquin. \p \v 27 —Baquebo pari pimanon. Baquebaan paan pihi bichinxon tah non hochitinin pinon potantimahi —hahquin Jesusen. \p \v 28 —Jascari rahan, Hihbon. Jaabi ta baquebaan paquehi paan tomes misa namanxon hochitinin pihiqui —hahquin haibaan. \p \v 29 —Jascarax tah min caresscatihi. Yoshin ta miin baque janinhax picoscaiqui —haibo jaquin. \v 30 Jan jascahah xoboho caxon jahuen baque bachiho racatai meraquin, siri scah. \s1 Jesusen joyobo rohajahi \p \v 31 Jaatian sca Tiro janinbohax cahi Sidon jema nabebacahini, Galilea hian janin carihbihi, Decapolis maibo nabebacahini cahi. \v 32 Cahiton bi pabe joni Jesus qui hiocanquin. Pabehax bi joyorihbi. Jesusen mehenon sca yocaxoncanquin. \v 33 Tsamajaquetaiboma qui pabe nihcahuancahuanquihnxon jahuen pabinqui janin jahuen metoti niaquin. Toshbanhahxon jahuen jana mehequin. \v 34 Nai bejisihnixon jointi xecahihnixon: \p —Efata —hahquin. Quehpemehhue hihcatsihqui. \v 35 Jascahiya jahuen pabinqui quehpemehscai, jahuen jana janpequehtax yohuani siriscai. \v 36 Jaa rohascaiya cahen Jesusen jato hihti yohiquin tsoabi yohiyamanon. Jan hihti yohihah bi hashoan hicha sca yohicanquin. \v 37 Hihti rahtetax yohuancani. \p —Jatihibijaquin ta sirijahiqui. Pabehibo nincamaquin. Joyobo yohuanmaquin —hihcani. \c 8 \s1 Cuatro mil Jesusen pimahi \r (Mt 15.32-39) \p \v 1 Jascasca jaiya hicha joni tsamajaquetaiya jahua pitimahiya jahuen haxenicabo quenaxon jato yohiquin: \p \v 2 —Nea tsamajaquetaibahon tah hen shinanai. Quimisha neten sca hehbetan hihxon bi ta jahuabi piyamacanihqui. \v 3 Pihaxma jaton xobon cahabo raanah ta bahin mehax jaton yora yosmajaquexihcanihqui, caibo rihbi hocho quehabo —jato jaquin. \v 4 Jascaha jahuen haxenicabaan: \p —¿Jenquetsahaxon non nea jonibo pimatihin, neno tsoabi jihueyamahiton? —hahcanquin. \p \v 5 —¿Jahuentihi paan man jain? —jato yocaquin. \p —Siete rahan —hihcani. \v 6 Tsamajaquetaibo sca jaan yohiquin, main tsahonon. Jaton siete paan bihxon Papa yocaxon tehcapaquexon jahuen haxenicabo hinanquin, jonibo sca hinannon hihxon. Bihxon sca jato hinanpaquecanquin. \v 7 Yapa romishin huestibo rihbi cahen jaabo jai. Jaa bihxon Papa yocaxon jato hinanmarihbiquin. \v 8 Hinanah pihi yanicahincani. Texehi tequebo tsinquirihbixon siete tasa bohasjacanquin. \v 9 Cuatro mil jonibo jano hihqui bi jato pimaxon cahabo jato camascaquin. \v 10 Jaatian sca jahuen haxenicaboyabi nontin nanetax Dalmanuta main sca cahi. \s1 Hahan honanti yocacahtaibo \r (Mt 16.1-4; Lc 12.54-56) \p \v 11 Fariseobo sca ta Jesus qui jonishqui. Joxon Jesus yohuanquihnquin, joi bichinnanancatsihquin. Papan hinanah hahan honanti jan jato jismanon hihxon yocacanquin. \v 12 Jascahiboya jointi hihti xecahihnixon jato yohiquin: \p —¿Jahua jenquetsahin nea rahma jihuetai jonibaan hahan honanti jiscatsihquiquin? Yohicoin tah hen mato jai: jahuabi hahan honantibi ta mato jismatimahihqui —jato jaquin. \v 13 Jato banescaax nontin nanerihbihax ramiho quexa sca cahi cahi. \s1 Fariseobo qui coirameti yohihi \r (Mt 16.5-12) \p \v 14 Caquin bi piti boti shinanbehnocanquin. Huesti paan res nonti janin jai. \v 15 Coirametahbo jato yohiquin: \p —Jisnahue. Fariseobaan hahan paan soohihmati qui raquenahue. Herodesnen hahan paan soohihmati qui raquenahue —jato jaquin. \v 16 Jaa jan yohihi jaabo rahsibi sca yocacahcani: \p —Non paan yamahiya cahra noque yohihihquin —hihcani. \v 17 Jascajaquin shinanaibo honanxon Jesusen sca jato yocaquin: \p —¿Jahua jenquetsahin man paan yamahi yocacahnananain? ¿Man jiscoinyamaparihin? ¿Man honancoinyamaparihin? ¿Maton shinan chahoma sca quin? \v 18 ¿Beroyahpaxon bi man jisyamahin? ¿Pabinquiyahpaxon bi man nincayamahin? ¿Cinco mil jonibo pimanoxon pichca paan hen tehcapaquehiya texehi teque tsinquirihbixon jahuentihi tasa man bohasjahoquin? ¿Man shinanyamahin? —jato jaquin. \p \v 19 —Doce rahan —hihcani. \p \v 20 —¿Siete paan cahran, hahan hen cuatro mil pimahiya texehi teque tsinquixon jahuentihi tasa man bohasjahipiquin? —jato jaquin. \p —Siete rahan —hihcani. \p \v 21 —¿Man honancoinyamaparihin? —jato jaquin. \s1 Betsaida benche Jesusen rohajahi \p \v 22 Betsaida jema janin sca nococani. Nocotaiboya benche joni Jesus qui caibaan hiocanquin. Hioxon hihti yocacanquin, mehexonhue hahquin. \v 23 Yocacah benche metsonxon hiobonahi jemama qui cahi. Benchen bero qui toshbanhahxon mequeman mehexon sca yocaquin: \p —¿Min jisyamabiresain? —hahquin. \v 24 Jari jisxon: \p —Jihui nihcahuanai quescapahbo ta hen joni jisi —hahquin. \v 25 Jaatian sca jahuen bero meherihbihah coshicahinxon jisribiquin. Siriscaxon jatihibi sca jisquin sirijaquin. \v 26 Jahuen xobon sca jan catannon: \p —Jema janin hihquihaxma catanhue —Jesusen jaquin. \s1 Mia tah min Cristo qui Pedro jai \r (Mt 16.13-20; Lc 9.18-21) \p \v 27 Jaatian sca jahuen haxenicaboyabi Jesus cahi, Cesarea de Filipo mai meha jemabo janin sca. Caquin jato yocaquin: \p —¿Hea tsoa hihqui shinancaniquin? —jato jaquin. \p \v 28 —Nashimanica Juan yamanica tah qui hih ta caibo jaiqui. Elías yamanica tah qui hih ta caibo rihbi jaiqui. Papan joi yohipahoni yamanica tah qui hih ta huetsabo rihbi jaiqui —hihcani jahuen haxenicabo. \v 29 Jaan sca jato yocarihbiquin: \p —¿Maton cahran? ¿Hea tsoa hihqui shinan man jain? —jato jaquin. \p —Mia tah min Cristo qui —hahquin Pedronen. \p \v 30 —Tsoabi jascajaquin yohiyamanahue —jato jaquin Jesusen. \s1 Jan mahuayaxihqui Jesusen yohihi \r (Mt 16.21-28; Lc 9.22-27) \p \v 31 Jaatian sca jato sirijaquin yohiquin: \p —Hea noque baque ta tiromajayaxihcanihqui. Hehon ta queenyamayaxihcanihqui hanibo, sacerdote hapobo, huishani honanbo. Hea ta rehteyaxihcanihqui. Rehtehipibo bi tah hen quimisha netenax hahquirihbi hueniyaxihqui —jato jaquin. \v 32 Jahuabi joi jonexonma jato jascajaquin. Jesus quenabohanxon sca Pedronen yohiquin: \p —Jascari yohuanyamahue —hahquin. \v 33 Rabejaquexon jahuen haxenicabo jisxon Pedro yohiquin: \p —Jascayamahue. Hea janinhax catanhue, Satanas. Papan shinanai quescajaquinma bi jonin shinanai quescajaquin tah min shinanai —hahquin. \p \v 34 Jahuen haxenicaboya tsamajaquetai jonibo nincaqui jonon sca jato quenaquin. Jato quenaxon: \p —Hehchon jocatsihxon tah man matobi man queenaima sca man hahtihi. Hea rehtehibaan bi tah hen heen Hihbo jenetimahi hihnahue, nete tihibi jascanahue. Jaatian tah man heen jihuetahbo jatihi. \v 35 Non mahuamis hihquibo ta mahuatihiqui. Hehqui hinamehxon heen joi siri nincacoinaibo ta rehtehah bi jihuetihiqui. \v 36 ¿Mai jatihobi hihbojahax bi mahuatax jahuaya sca man banetihin? \v 37 ¿Hahquirihbi teehihnoxon non copijaquin jahua hinantihin? \v 38 Rahma jaibo ta tsini tsinihibo qui, hohchapan baquebo. Hehqui hihtimahpai joni qui tah hen hea rihbi hihtimahyaxihqui. Heen joi qui hihtimahpai joni qui rihbi tah hen hea noquebaque hihtimahyaxihqui Papan yonotibo betan Papan shinanya jahuex jato qui hihtimahpi —jato jaquin. \c 9 \p \v 1 Jascajaxon: \p —Mato ta hen yohicoinai: jahuen coshin Papan jihuemahi joresscai jisyanoxon caman ta texe neno nichibo mahuayamayaxihquiqui. \s1 Jesus xabayahpacahini \r (Mt 17.1-13; Lc 9.28-36) \p \v 2 Jato jascahax seis neten sca hihxon Pedro, Jacobo, Juan jaabo rahsi Jesusen boquin. Hani mahchi jato maniquihnquin jaabo rahsibi. Jatoyabi maniscaax jaton jisnonbi huetsapahcahini. \v 3 Jahuen chopa xabareneni joxoshamani. Jascapa joxojahti ta tsoanbi main jihuetai pahtsanicaton hahtipahyamahiqui. \v 4 Elías yamanica betan Moises yamanica sca jato qui cainax Jesus betan yohuan yohuani. \v 5 Yohuanaibaan bi Pedronen sca Jesus yohiquin: \p —Maestron, noque neno hihqui ta siri qui. Quimisha tapasnonhue. Mina huesti, Moisesnina huesti rihbi, Eliasnena huesti rihbi —hahquin. \v 6 Jahua yohiti honanyamahax jascari yohuani. Hihti rahtecani. \v 7 Jato bochiqui cahen nai cohin maracahti. Nai cohin chicho quehax sca yohuani jai: \p —Nea ta hen hihti queenai heen baque qui. Jaa nincanahue —hihqui. \v 8 Nincaxon jisbohanrenenxon bi tsoabi jisyamacanquin. Jesus huesti jano jai meracanquin. \v 9 Jaa pecaho sca mahchi mehax botopaquexon Jesusen jato hihti yohiquin: \p —Man rahma jisí tsoabi yohiyamanahue. Hea noquebaque hihquipish bi hahquirihbi hueninon caman yohiyamanahue —jato jaquin. \v 10 Jan jascahah tsoabi yohiyamacanquin. Hihquipish bi hahquirihbi huenitihi jan hihqui bi jahua hihcatsihquiquin hihquish jaabo rahsibi yocacahanancani. \v 11 Jesus sca yocacanquin: \p —¿Jahua copi Elías pari ta jotihiqui huishani honanbaan jaiquin? —hahcanquin. \v 12 Jaan sca: \p —Hihcoini. Elías pari joti jai. Jatihibi rohajahi jahui. Hean sca hen mato yocanon: ¿Jahua yohihi nea huishani joi jaiquin? Noquebaque ta hihti tiromajayaxihcanihqui, hosan hosan rihbi ta jayaxihcanihqui. \v 13 Mato ta hen yohihi. Elías ta moa joresscanishqui. Jahuiton bi ta jaabo queenai quescajaquin jaabaan janishqui jayaxihquibo Papan huishani quescajaquin —jato jaquin. \s1 Yoshinyahpa beronan rohajahi \r (Mt 17.14-21; Lc 9.37-43) \p \v 14 Jahuen haxenicabo qui nocoxon sca jato qui hicha tsamajaquetaibo meracanquin. Huishani honanbo jato betan joi bichinanaiton jiscanquin. \v 15 Jesus jahui jisish rahtetax jatihibi tsamajaquetai jonibo sca hahqui bishquihihcahinxon hicotancanquin. \v 16 Jaatian sca jaan jato yocaquin: \p —¿Jahua yohuan man jato betan jain? \v 17 Yocacah sca tsamajaquetaibo meha huestichin yohiquin: \p —Heen baque ta hen mihqui hihuehahqui, Maestron, joyo yoshiman hihbojani quen. \v 18 Jan janoxon shinanaiton bi ta hueran paquehihqui. Bacox jancharahicahini. Jahuen xeta yeres yeres hahquin. Jahuen yora jestancahini. Picoxonhue hah hen miin haxenicabo jaah bi ta hahtipahyamacanaxqui —hahquin. \p \v 19 —Nincayosmabon, jascapahbo tah man qui. ¿Jahuentiho basi hen mato betan jatihin? ¿Jahuentiho basi hen mato tenetihin? Neno hehqui hihuenahue —jato jaquin. \v 20 Hahqui hihuescacanquin. Jesus meraxon cahen tiroma yoshiman beronan tastahihmaquin. Tastahihquish maihi taramehcanahi, bacox jancharahiquish. \v 21 Jahuen papa Jesusen yocaquin: \p —¿Jahuentiho basi nescari jihuescaiquin? —hahquin. \p —Baque pishcabihaxbi rahan. \v 22 Hicha coti ta chihi janin hueranrahsihiqui, jenenencanya rihbi hueranquin rehtecatsihquin. Hahtipahxon noque yanapanhue noquehon shinanxon —hahquin jahuen papan. \p \v 23 —¿Hahtipahxon nan? Shinancoinai jonin jisi ta jatihibi jati hahtipahti qui —hahquin Jesusen. \v 24 Yoshinyahpaton papa sca coshin yohuani: \p —Hen ta hen shinancoinai. Hen hashoan sca nincacoinnon hea yanapanhue —hahquin. \p \v 25 Hicha bishquihihcahinquiranax jahuex tsamajaquetaibo jisxon tiroma yoshin Jesusen yohiquin: \p —Joyo yoshiman, pabe yoshiman. Mia ta hen yohihi. Jahuen yora mehax picohue, jahuentianbi hahqui joyamascanoxon —hahquin Jesusen. \v 26 Sai saihihquish coshin tastahihmahax picoti. Beronan mahuati quescapi racati. Jatihibi sca yohuanquehancani: \p —Mahua sca ta jaiqui —hihcani. \v 27 Jesusen sca metsonxon huenihihnihah hueniscai. \v 28 Xoboho Jesus mapescaiya sca jahuen haxenicabaan jaabo rahsichin yocaquin: \p —¿Jenquetsahpahin non picoti hahtipahyamahaquin? —hahcanquin. \p \v 29 —Jascapa tah man Papa yocaxon res picotihi. Huetsajaxon tah man jenquetsahaxon bi picotimahi. \s1 Jan mahuayaxihqui jan yohirihbihi \r (Mt 17.22-23; Lc 9.43-45) \p \v 30 Janohax Galilea mai nabebacahini bocani. Jaabo jano cahi tsamajaquetaibaan honanti Jesus queenyamahi. \v 31 Jahuen haxenicabo res haxemabonanoxon jaabo rahsi nihquihinquin. Jato nihquihinquin yohiquin: \p —Jaton jonibaan hea bihnon ta hea hinanyaxihcanihqui. Bihxon sca tah hea rehteyaxihcanihqui. Rehtehahbo sca tah hen quimisha neten hihquish hahquirihbi hueniyaxihqui —jato jaquin. \v 32 Jan jascahah bi honancoinyamacanquin. Yocacahcatsihqui bi raquecani. \s1 Tsoa non coshi quin hihquibo \r (Mt 18.1-5; Lc 9.46-48) \p \v 33 Capernaum jeman sca nococani. Xobohoxon sca Jesusen jato yocaquin: \p —¿Jahua yohuan man jaonahin? —hahquin. \v 34 Yocacah bi jahua hihyamacani. Tsoa non hashoan coshi quin yocacahnananhonahax bi rahma jahua hihyamascai. \v 35 Tsahoxon jahuen doce joni quenaxon sca jato yohiquin: \p —Bebocatsihqui joni ta chiniti jaiqui, jatihixon bi yononica —hahquin. \v 36 Huesti baque pishca bihxon naponbi nichinxon hicobehnanxon jato yohiquin: \p \v 37 —Nescapa baque pishca heen janen johue hahcai jonin ta hea rihbi johue hahquiqui. Hea johue hahcai jonin ta hea que ma bi hea raanni johue hahquiqui —jato jaquin. \s1 Noque panteyamahibaan ta noque yanapaniqui \r (Mt 10.42; Lc 9.49-50) \p \v 38 Juaman sca yohiquin: \p —Huesti joni tah non merahipiqui, Hihbon. Miin jane yohixon tiroma yoshinbo picohi. Noque betan ta nihyamahiqui. Noque chibanyamahiya ta non jascajayamahue hahquipiqui —hihscai Juan. \v 39 Jesusen yohiquin: \p —Jascajaquin yohiyamanahue. Heen jane yohixon coshin hahcai joni ta hahcax res sca hehqui tiromahi yohuantimahihqui. \v 40 Noque panteyamahibaan ta noque yanapanihqui. \p \v 41 Yohicoin tah hen mato jai: mia Criston joni copi hahxoncatsihquin mia jene pishca xehamahi joni ta copijacoinyaxihquiqui. \s1 Huetsa joni hohchamamis hihxon jan haxemahi \r (Mt 18.6-9; Lc 17.1-2) \p \v 42 Nescapa hea nincacoinai baque pishca hohchamahibo ta Papan hihti tiromajayaxihquiqui. Jascapahbo macanya tenexxon jenenencanya potahah sirijaquin shinantimahi bi ta Papan casticana hihti tiromajaquin shinanyaxihquiqui. \v 43 Miin mequeman tiromajanicahax mextehihhue. Mento jihuenish bi queyoyamanox manatah tiroma que ma bi ta rabe mequenyabi nocayosma chihi janin potahah hihti tiroma bi res qui. \v 44 Jano ta jaton xena jahuentianbi mahuayamahiqui. Jaa chihi rihbi ta jahuentianbi nocayamahiqui. \v 45 Miin tahen tiromajanicahax taxtehihhue. Tanto jihuenish bi queyoyamanox manatah tiroma que ma bi ta rabe taheya chihi janin potahah mia hihti tiromascatihi. \v 46 Jano ta jaton xena jahuentianbi mahuayamahiqui. Chihi rihbi jahuentianbi nocayamahi. \v 47 Miin beron tiromajanicaxon miin bero tsecahue. Huesti beroya jihuenish queyoyamanox manatah tiroma que ma bi ta rabe beroya chihi janin potahah mia hihti tiromascatihi. \v 48 Jano ta jaton xena jahuentianbi mahuayamahiqui, chihi rihbi jahuentianbi nocayamahi. \v 49 Tashi nepocah quesca ta jatihibi jonibo chihin jatiqui. \v 50 Tashi ta siri qui. ¿Tashi jahuíyamascaiton jahuínon hihxon jenquetsahaxon man hahquirihbi jahuíjatihin? Tashiyahpa jihuenahue. Joni huetsa betan siripi jihuenahue. \c 10 \s1 Noquen hihquihinti potatima \r (Mt 19.1-12; Lc 16.18) \p \v 1 Janohax caresscai Judea mai janin, Jordan hoque quexa rihbi. Jano rihbi hahqui tsamajaquecani. Jan hahrasihi quescajaquin sca jato haxemarihbiquin. \p \v 2 Hahqui joxon sca tanacatsihquin fariseobaan yocaquin: \p —¿Bebaan jahuen haibo potati joi yama quin? —hahcanquin. \p \v 3 —¿Jahua Moisesnin huishanishquin, man jascajanon? —jato jaquin. \p \v 4 —Jascajati queenaibo ta Moisesnin yohinishqui: Bebaan ta jahan jahuen haibo potati quirica huishaxon jahuen haibo potatihiqui —hihcani. \p \v 5 Jesusen sca: \p —Man jointi chahomahi copi ta jascajaquin huishanishqui. \v 6 Nete jamenohi tian ta bebo betan haibo Papan jato jonijanishqui. \v 7 Jaa copi ta jahuen papaya jahuen mama jenebahinax jahuen haibo betan sca bebo jihueti canicah qui. \v 8 Jaabo rabehax bi huesti yora sca jihueti. Rabe hihyamascai, huesti yora sca jai. \v 9 Jaa copi jaabo rabe Papan huestijaha tsoanbi potamayamaxahtahi man —jato jaquin. \v 10 Xoboho sca jahuen haxenicabo jaa joi hahquirihbi yocacahti. \v 11 Jaan sca jato yohiquin: \p —Jahuen haibo potaxon huetsa haibo bichi joni ta jahuen haibo qui hohchati jihuetihqui, tsinihi. \v 12 Jahuen bene potaxon huetsa bebo bichi haibo rihbi ta jahuen bene qui hohchati jihuetihqui, tsinihi —jato jaquin. \s1 Baquebo Jesusen yocaxonai \r (Mt 19.13-15; Lc 18.15-17) \p \v 13 Jaatian sca Jesus qui baquebo hihuecanquin jato mehexonnon. Hihuehiton jahuen haxenicabaan yohiquin: \p —Jascapahya joyamanahue —hahcanquin. \p \v 14 Jascajahibo jisish sinaxon jato yohiquin: \p —Panteyamanahue, hehqui baquebo behabo. Jascapah ta Papan jihuemati qui. \v 15 Nincanahue hen mato yohinon: baque pishcaten Papa Dios hihbojamahi quescajayamahax tah man Papan jihue janin jahuentianbi catimahi. \v 16 Jato jascajaxon baquebo hicotanxon mehexon Papa yocaxonquin. \s1 Jesusen coriquiyahpa yohuanquihnai \r (Mt 19.16-30; Lc 18.18-30) \p \v 17 Carihbihi bi huesti joni bishquihihcahinxon hahqui raboxonen tisquihahpaquexon yocaquin: \p —¿Jenquetsahax hen queyoyamanox manatihin, maestro siripan? —hahquin. \p \v 18 Jesusen sca yohiquin: \p —¿Jahua copi min hea siripan hahcain? Tsoabi ta sirima qui. Papa huesti ta siri qui. \v 19 Papan joi tah min honanai. Rehteyamahue. Tsiniyamahue. Yometsohyamahue. Caibo qui quesahi yohuanyamahue. Paranxon bichinyamahue. Miin papa, miin mama nincacoinhue —hahquin. \p \v 20 —Beronan pishcahax bi ta hen jascari jihuescai —hihqui yocanica. \v 21 Sirijaquin bejisxon sca jahan queenxon Jesusen yohiquin: \p —Huesti tah min pishinparihi. Jatihibi miin jahuequibo maromaxon jahuabijomabo coriqui hinantanhue naihoh quehax bi sca min hicha bi res jayaxahnon. Jascajatanax joribihue hehbe canoxon —hahquin. \v 22 Jan jascajaha jahuen jahuequibo hichahi copi metsamarenenax masa shinanbahini caresscai. \v 23 Jato jispaquexon sca jahuen haxenicabo Jesusen yohiquin: \p —Jahuequi hichayahpa joni jano Papan jihuemahi janin hihquiti ta tee bi res qui —jato jaquin Jesusen. \v 24 Jan jascajaha jahuen haxenicabo rahtecani. Rahtetaiton Jesusen jato yohirihbiquin: \p —Jano Papan jihuemahi janin hihquiti ta tee bi res qui, heen baquebaan. \v 25 Hahua xohmox bero chirehuinti tee que bi ta jahuequi hichayahpa joni jano Papan jihuemahi janin hihquiti hashoan tee qui —jato jaquin. \v 26 Jan jascajaha hihti rahtetax yohuancani: \p —¿Jascahiya tsoa non queyoyamanox manatihin? —hihcani. \v 27 Jato jisxon Jesusen yohiquin: \p —Jonibaan hahtipahyamahi bi ta Papan hahtipahiqui. Papan ta jatihibijati hahtipahiqui —jato jaquin. \p \v 28 —Jise. Jatihibi jenebahinax tah non mihbetan sca cahi —hihscai Pedro. \p \v 29 —Hen mato yohinon nincanahue. Jahuen xobo, jahuen huetsabo, jahuen chocabo, jahuen mama, jahuen papa, jahuen baquebo, jahuen huaibo, jaa rahsi hea copi, heen joi siri copi rihbi jenebahinai jonin ta jan potabahinai quescahpabo rihbi bihyaxihquiqui. \v 30 Bih ta jatihiqui xobobo, huetsabo, chocabo, mamabo, baquebo, huaibo. Huesti jenebahinnixon ta cien sca bihribiyaxihquiqui. Rahma tahni ta jascapahbo bihyaxihquiqui, caibaan sca jato tiromajacatsihquin jatsanjanon. Papan jihuemahitian rihbi ta queyoyamanox manatihiqui. \v 31 Hicha bebocanahibo ta chinijaqueyaxihquiqui. Chinitaibo ta beboyaxihquiqui —jato jaquin. \s1 Jan mahuayaxihqui Jesusen yohirihbihi \r (Mt 20.17-19; Lc 18.31-34) \p \v 32 Jaatian sca bahin cahax, Jerusalen janin bocani. Jesus bebohi. Jano cahiya ta jan honanmahibo rahtecannishqui. Chibanaibo rihbi raquecani. Hahquirihbi jahuen doce joni quenabohanxon jaa huinoyaxihquibo jato yohiquin. \p \v 33 —Jisnahue. Jerusalen janin tah non cahi. Jano ta sacerdote hapobo, huishani honanbo rihbi hea hinanyaxihcanihqui. Hinanahbo ta Rehteti ta jaiqui hihxon nahuabo jaabaan sca hinanyaxihquiqui. \v 34 Hea hosanxon ta hehqui toshbanhahxon rishquixon rehteyaxihcanihqui. Rehtehipi bi tah hen quimisha neten hihquish hahquirihbi hueniyaxihqui —jato jaquin. \s1 Jacobo betan Juan yocacahtai \r (Mt 20.20-28) \p \v 35 Jaatian sca Zebedeon baque rabe Jacobo betan Juan Jesus betanbi pecantaba cahi, yohuancanahi: \p —Non mia yocacai noque hahxonhue, Maestron —hahcanquin. \p \v 36 Jaan sca: \p —¿Jahueja mato jaxonti man queenain? —jato jaquin. \p \v 37 —Min jihuemahi tian noque tsahomaxahnhue, huetsa mia mecayaho, huetsa mia memiho —hahcanquin. \p \v 38 Jesusen jato yohiquin: \p —Man yocacai tah man honanyamahi. ¿Hean xehahi mocani man maton rihbi xehati hahtipahin? ¿Hahan hea nashimahiton mato rihbi nashimaha man teneti hahtipahin? —jato jaquin. \p \v 39 —Tenequin rahan —hihcani. \p —Hean xehahi mocani tah man maton rihbi xehatihi. Hahan hea nashimahiton ta mato rihbi nashimayaxihcanihqui. \v 40 Hea mecayaho tsahomati hihboma tah hen qui, hea memiho rihbi. Jano tsahonica rahsi ta jano tsahotihqui —jato jaquin. \v 41 Jacobo betan Juan jascaraiya nincaxon jahuen diez jonibo jato qui rainyamacani. \v 42 Jato quenaxon Jesusen yohiquin: \p —Nahua hapobaan ta jaton jonibo jihuematihi bi yono yonohihqui man tah man honanai. Jaton patorobaan rihbi jato coshin yonohi ta man honanrihbihi. \v 43 Mato tah man jascahpabo jatimahi. Maton hapocatsihqui ta maton yonoti jatihiqui. \v 44 Maton cacannicacatsihqui ta jatihibichin teexonnica jatihiqui. \v 45 Jascarihbihi tah hen hahxoni joníqui, yonohima. Hicha jihuetahbo tah hen mahuati joníqui, jaton ribin copijaxoni quescari. \s1 Bartimeo benche Jesusen rohajahi \r (Mt 20.29-34; Lc 18.35-43) \p \v 46 Jericó jema janin sca nococani. Jahuen haxenicaboyabi cahax hicha joniboya rihbi janohax cahiya, bahimahhuan hihquicahuanax Timeon baque Bartimeo tsahoti. Bartimeo cahen benche joni, coriqui yocanica joni. \v 47 Jesus jano huinotai yohihahbo coshin quenaquin: \p —Hehon shinanhue, Jesus, Davidinin baquen —hahquin. \p \v 48 Jascaraiton: \p —Jascayamahue. Netehue —hahcanquin hichaxon. Jascahahbo hashoan coshin sca yohuani: \p —Hehon shinanhue, Davidinin baquen —hahquin. \v 49 Nihrenenxon Jesusen yohiquin: \p —Jaa quenanahue —jato jaquin. Benche joni sca quenacanquin: \p —Jenimahax huenihue. Mia ta quenamahiqui —hahcanquin. \v 50 Jahuen rahcoti potabahinax histon huenicahuanax Jesus qui cahi. \v 51 Nocotaiton Jesusen yocaquin: \p —¿Mia jahuejaxonti min queenain? —hahquin. \p —Heen bero hea rohajahue, Hihbon —hahquin benche jonin. \p \v 52 —Caresscatanhue. Hihcoinjaquin shinanax tah min rohascai —hahscaquin Jesusen. Rohascaxon Jesus chibanbonascaquin. \c 11 \s1 Jerusalen janin Jesus nocoti \r (Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19) \p \v 1 Jerusalen hochoma sca Betfagé jema patax Betania jema patax rihbi Olivos mahchi janin nocoxon Jesusen jahuen haxenica rabe raanquin. \p \v 2 —Man jano nichi hoque jema janin catannahue. Nocoxon tah man cabacho baque nexa meraxihqui, hahan tsoabi cahtsahoyamaparihi. Pecahax jaya jonoxahnahue. \v 3 Jahuejanoxon man jascajahin jaiboya, Noquen Hihbo ta nea pishinihqui. Rahmabi ta mihqui raanrihbinoxihquiqui, hahnahue —jato jaquin. \p \v 4 Caxon cabacho baque xehqui patax nexa meracanquin. Janibi bahin nichi meracanquin. Meraxon pecacanquin. \v 5 Pecahiton jano nichibaan jato yocaquin: \p —¿Jahua man jain? ¿Jahuejanoxon man cabacho baque pecahin? —hahcanquin. \v 6 Hihbaan yohiha quescajaquin sca jato yohicanquin. Yohiha jeenhihscacani, jaabo jaya catannon. \v 7 Cabacho baque sca Jesus qui hihuecanquin. Cabacho jaton chopabo cajanxon sca Jesus cahtsahoncanquin. \v 8 Caibaan rihbi jaton chopa bahinbi cacajaquin. Caibaan rihbi nahue chian pehi bihtanxon bahinbi cacajaquin. \p \v 9 Bebohibo betan chini cahibo coshin yohuanbonacani: \p —Hahxonhue, Papan. Nete Hihbaan raanah ta jahuiqui. Miin shinan siri jaa hinanhue, Papan. \v 10 Noquen xohta Davidinin jahuen jihuetahbo jihuemapahoni quescajaribiquin ta janoxihquiqui, jahuen shinan Papan hinanah. Jaa hahxonhue, Naihoh quehan. \p \v 11 Jerusalen jema janin hihquihax sca Papan xoboho Jesus hihcohi. Jatihibi jispaquehax moa bepiscaiya Betania jema janin caribihi jahuen doce joniyabi. \s1 Bimijoma jihui qui Jesus yohuani \r (Mt 21.18-19) \p \v 12 Hoxashinahax mohiyahtax sca Betania janinhax cahax pihan hihqui. \v 13 Hochoxon bimi jihui pehiyahpa jisxon bimijoma hin hihquish jisi cahi. Jihui qui nocoxon jahuabi merayamaquin pehi rahsi, jahuen bimiti tian nocorihyamahiya. \p \v 14 —Jahuentianbi sca miin bimi tsoanbi piyamanoxihnon —hahscaquin. Jihui yohiquin jan jascajahi jahuen haxenicabaan nincaquin. \s1 Jesusen yometsohbo camahi \r (Mt 21.12-17; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22) \p \v 15 Jerusalen janin nocorihbihax Papan xoboho hihcohi. Hihcoxon janoxon marohibo cainmaquin. Maromahibo picomaquin. Coriqui mahnenanaibaan misabo behonjanaquin. Nobex maromahibaan tsahotibo rihbi behonjanaquin. \v 16 Jaa xobon tsoabi jaton jahuabora papihibo huinomayamaquin. \v 17 Honanmaquin sca jato yohiquin: \p —Jatihibi mai mehabaan janoxon yocati xobo ta heen xobo jayaxihquiqui. ¿Jascapa huisha yama quin? Jai bi tah man jano yometsohtaibo joneti xobo man heen xobo jai —jato jaquin. \v 18 Jan jascajahi sacerdote hapobo betan huishani honanbaan nincaquin. Jatihibi tsamajaquetai jonibo jahuen honanmati joi qui rahtetaiya hahqui raquexon jenquetsahaxon non jaa rehtetihin hihxon shinancanquin. \v 19 Bepiscaiya jema janinhax bocani. \s1 Jihui xanahi \r (Mt 21.20-22) \p \v 20 Yamequirihbi huinonbahinxon tapon caman bimi jihui xanascai meracanquin. \v 21 Jan yohuanipi shinanrihbixon sca Pedronen yohiquin: \p —Jise, Hihbon. Hoa bimi jihui min hahqui yohuanipi ta pehua sca jaiqui —hahquin. \p \v 22 Jesusen jato yohiquin: \p —Papahon shinancoinnahue. \v 23 Hen mato yohinon nincanahue: jahuen jointinin shinancoinyamaxonma bi shinancoinai jonin nea mahchi nescajaquin yohihiya, Huenitax, hian janin hueramehhue, jan yohihi quescabijaquin ta Papan hahxontihiqui. Jan yohihi Papan jascascajatihi shinancoinaiya ta Papan hahxontihiqui. \v 24 Jaa copi tah hen mato yohihi. Papa yocaxon man yocacaibobi man bihtihi shinancoinnahue. Jascajaquin yocaxon ta man bihtihi. \v 25 Nihxon Papa yocaxon mato qui hohchataibo shinanyamascanahue. Maton Papan rihbi naihohxon man hohchataibo shinanyamascanon. \v 26 Jascapa man shinanyamascatihi bi man shinanparihiya ta maton Papan rihbi naihohxon man hohchataibo shinanbehnotimahihqui —jato jaquin. \s1 Jesus hapohax yohuani \r (Mt 21.23-27; Lc 20.1-8) \p \v 27 Jerusalen janin sca boribicani. Papan xoboho Jesus nichiya hahqui bocani sacerdote hapobo, huishani honanbo, judiobaan hanibo. \v 28 Hahqui caxon yocacanquin: \p —¿Jahuaxon min jascajahin? ¿Tsoan jascajahue hahca min jascajahin? —hahcanquin. \p \v 29 —Mato rihbi ta hen yocacai. Man hea yohihiya tah hen jahuaxon hen nescajahi hean rihbi mato yohitihi. \v 30 ¿Tsoan raana Juaman nashimapahonishquin? ¿Papan nan? ¿Jonibaan nan? Hea yohinahue —jato jaquin. \p \v 31 Jaabo rahsi sca yocacahnanancani: \p —Papan rahan, hih non jaiya ta jaan sca noque yocatihiqui, Papan raana Juaman nashimahiya jahua jenquetsahin sca man jaa nincacoinyamanihquin? \v 32 ¿Jonibaan rahan, hih cahra non jatihin? —hihcani tsamajaquetai jonibo qui raquetax. Papan joi yohinica Juan jai jatihixonbi shinanai copi jato qui raquecani. \v 33 Yocacahnananxon Jesus yohicanquin: \p —Non tah non honanyamahi —hihcani. \p —Hean rihbi ta hen mato yohiyamahi, jahuaxon hen nescajahi —jato jaquin Jesusen. \c 12 \s1 Tiromajaquin teexonnicahbo \r (Mt 21.33-46; Lc 20.9-19) \p \v 1 Jaa patax queha joi sca Jesusen jato yohiquin: \p —Huesti jonin cahen huai banahan. Banaxon chiquequin. Chiquexon macan quenchajaquin, bimibo jentsinnoxon. Janoxon huai coirannoxon sca tapojascaquin. \p Banaquin queyoxon sca caibo jahuen huai hinantahquin. Huai hihbo sca huetsa main cahi. \v 2 Bimi tian jan hinantaho hihbobo qui jahuen joni raanquin, bimi texe hinanahbo. \v 3 Nocotaiton rishquixon jahuabi bimijoma raanscacanquin. \v 4 Mequen bi res nocotaiya huetsa jahuen joni sca raanrihbiquin. Nocotaiton mapo qui tsehuejaxon tiromajacanquin. \v 5 Huetsa jahuen joni rihbi hapon raanrihbiquin. Jaa rehtecanquin. Huetsa rihbi jascajacanquin, caibo rishquixon caibo rehtequin. \p \v 6 Huesti sca jai, hahan jan shinanai jahuen baque huesti sca. Chini sca jaa jato qui raanquin, heen baque ta nincatihcaniqui, hihxon. \v 7 Nocotaiya hinantaho hihbobo yohinani: Nea ta jahuen papan huai hihboyaxihquiqui. Jaa rehtehi canon bonahue jahuen huai noquenah sca janon, hihcani. \v 8 Jaa bihxon rehtexon huai behro potacanquin. \p \v 9 ¿Jahueja jascapahbo huai hihbaan jatihiquin? Joxon ta hinantaho hihbobo rehteyaxihquiqui, huetsabo sca huai hinantahnoxon. \p \v 10 ¿Nescajaquin huishani joi man jisyamaniquin? \q1 Tiroma ta jaiqui hihxon xobojahibaan potabohannihbo jihui ta hahqui xobojati jihui qui. \q1 \v 11 Papan ta jascajahiqui. Jan jascajahi jisish tah non rahtetai \m —jato jaquin. \p \v 12 Jahuen huai joi jan yohihi jatoya jan joihi honanxon jaa xecotancatsihquibo bi tsamajaquetaibo qui raquetax jaa janinhax boresscacani. \s1 Hapo copijati jaiquin hihquibo \r (Mt 22.15-22; Lc 20.20-26) \p \v 13 Yohuanquihnahbo jaamahi yohuanaiton bihnon fariseoboya herodianobo sca raancanquin. \v 14 Raanahbo hahqui caxon yohicanquin: \p —Mian ta min ponte yohihi, Maestron. Non tah non honanai. Rabinxonma tah min honanmahi. Tsohqui raquexonma tah min jatihibi jonibo min yohihi. Jahuabi joi huetsajaxonma tah min ponte res noque yohihi. Papan joi ta min honanmacoinai. Cesaronen noque cobranah noquen copijati joi jaiquin? ¿Yamahihquin? ¿Non copijatihin? ¿Non copijatimahin? —hahcanquin. \p \v 15 Jaabo hihcoinicamahi yohuanai honanxon jato yohiquin: \p —¿Jahuejanoxon man hea tanahin? Huesti coriquiya benahue hen jisnon —jato jaquin. \v 16 Huesti bohiboya jato yocaquin: \p —¿Tsoana hin, nea mapo? ¿Nea huisha cahran? —jato jaquin. \p —Cesarona rahan —hihcani. \p \v 17 —Cesaronabo Cesaro hinanrihbinahue. Papanahbo Papa hinannahue —jato jaquin Jesusen. \p Jan jascaraiya hahqui raquecani. \s1 Non teehihtihin hihquibo \r (Mt 22.23-33; Lc 20.27-40) \p \v 18 Saduceobo sca Jesus qui bocani. Tsoabi ta hahquirihbi huenitimahiqui hihquibo. Nocotax yocacahcani: \p \v 19 —Moisesnin ta noque huishaxonnishqui, Maestron. Jahuen huetsa baquejahaxma mahuataiya ta jahuen yononma jahuen chinipan bihtihiqui, jahuen bochan baque janon hahqui baquejanoxon hahquin huishaquin. \v 20 Siete huetsabo ta janishqui. Beboquihahnen ta haibo bihnishqui. Bichish bi mahuati, baquejahaxma. \v 21 Jahuen chinipan sca ta jahuen yononma bihnishqui. Bichish bi mahuati, baquejahaxma. Jahuen jochica jascarihbihi. \v 22 Siete rahsi jascari mahuati, baquejahaxma. Chini sca haibo rihbi mahuati. \v 23 ¿Papan noque hahquirihbi huenihi tian jahuemehatona jaa haibo hihyaxihquiquin, siete jatihixonbi haibojani? —hahcanquin. \p \v 24 Jesusen jato yohiquin: \p —Papan huishamani joi honanyamahax tah man jascarai, jahuen coshi rihbi honanyamahax tah man ponte yohuanyamahi. \v 25 Mahuataibo hahquirihbi huenihi tian ta Papan yonotibo naihoh queha jai quescapahbo bebobo jayaxihquiqui huanohahmabo. Haibobo rihbi ta beneyahpatimahiqui. \v 26 ¿Mahuanihbo hahquirihbi huenitimahiquin? ¿Papan Moises yohini man jisyamaniquin, Moisesnin huishani janin hoa jihui namantiha pishca joibo jaiton? Papan ta Moises yohinishqui: Abrahanen Papa Dios tah hen qui, Isaaquen Papa Dios, Jacobon Papa Dios hahquin. \v 27 Mahuataibaanama bi jihuetaibaan Papa Dios ta jaa qui. Jaamajaquin tah man shinanai —hahquin jato. \s1 Non hihti nincati \r (Mt 22.34-40) \p \v 28 Jaatian sca huishani honan huesti jato pataxi jahui. Jaabo yohinanai nincaquin. Jesusen jato yohiquin sirijahi jisxon Jesus yocaquin: \p —¿Papan yohini joi non jahuemeha hihti nincatihin? —hahquin. \p \v 29 Jesusen sca yohiquin: \p —Hihti nincati joi ta nea qui. Nincanahue, Israelibaan. Noquen hihbo Papa Dios ta jaa huesti hihbo qui. \v 30 Miin Hihbohon shinanhue miin jointiboyaxonbi, miin yoshinboyaxonbi, miin shinanboyaxonbi, miin coshiboyaxonbi. \v 31 Jaa pecaho ta nea qui. Mihbe jihuetaibohon shinanhue, mihmebi min shinamehti hihqui quescarihbijaquin. Nea rabe joi mentan ta hashoan hani joi yama qui —hahquin. \p \v 32 Jascajaha huishani honan joni sca yohuani: \p —Ponte ta min jai, Maestron. Papa Dios huesti tah qui. Huetsa yamahi, jaa huesti. Hihcoin tah min jai. \v 33 Noquen jointiboyaxonbi noquen shinanboyaxonbi noquen coshiboyaxonbi noquen Papahon shinantixon, non noquebi shinamehti hihqui quescarihbijaquin noquen hahbe jihuetaibohon shinanti ta Papa qui hinanti jatihibi mentan hashoan siri qui. Jatihibi hinábo rehtexon Papa qui hinanti mentan hashoan siri —hihqui. \p \v 34 Jan honanax yohuanai jisxon Jesusen sca jaa yohiquin: \p —Papan jihuemati hochoma ta mia qui —hahquin. \p Jaa pecaho yocati qui raquecani jatihibi. \s1 Cristo yocacahtai: ¿tsoan baque hea quin? \r (Mt 22.41-46; Lc 20.41-44) \p \v 35 Papan xobohoxon honanmahahnan Jesusen jato yocaquin: \p —¿Jenquetsapahin huishani honanbaan nescajahiquin: Cristo ta David xohta qui hahquin? \v 36 Dios Yoshiman shinanmaha ta Davidininbi yohinishqui: \q1 Papan ta heen hihbo yohinishqui: Hea mecayaho tsahohue, miin rahuibo hen mia namanjaxonnon caman. \m \v 37 Jaa yohihi, Heen hihbo, ta Davidininbi janishqui, jaanbi. ¿Jenquetsahax sca jahuen xohta hihtihiquin? —jato jaquin. \p Coin coinxon hicha tsamajaquetaibaan nincacanquin. \s1 Jaton haxemanicahbo Jesusen cahehi \r (Mt 23.1-36; Lc 11.37-54; 20.45-47) \p \v 38 Honanmaquin jato yohirihbiquin: \p —Huishani honanbo qui raquenahue. Chopa nenque sahuehax ta nihniti costancaniqui. Janoxon maroti janin caibaan jato hapon hahti rihbi ta costancaniqui. \v 39 Jaho tsinquiti xoboho ta hashoan siribo tsahotibo rihbi queencaniqui. Fiesta tian ta jano hashoan cacannicabo tsahotai janin tsahocatsihcanihqui. \v 40 Haibo yononmanen xobo ta jahuen jahuequiboyabi bichincaniqui. Caibaan jato jisnon hihxon res ta chaijaquin Papa yocacaniqui. Jascapahbo ta hashoan casticanyaxihquiqui —jato jaquin. \s1 Yononmanen jan jai pishca hinanai \r (Lc 21.1-4) \p \v 41 Jano Papa Dios hinanti coriqui naneti hoque tsahoxon jaton coriqui nanehibo Jesusen jisquin. Coriquiyahpa jonibaan ta hichaxon hicha coriqui nanecannishqui. \v 42 Jahuabijoma haibo yononma huesti joxon cahen nanequin, rabe coriqui pishca huesti soro copitai. \v 43 Jahuen haxenicabo quenaxon sca Jesusen jato yohiquin: \p —Nincanahue, mato yohinon. Jatihibi coriqui nanehibo mentan ta nea yononmanen hashoan nanehiqui. \v 44 Hicha jaxon ta jaabaan nanecaniqui. Jahuabi jaxonma bi ta neatohon jan jai pishca queyobahinihqui nanequin —jato jaquin. \c 13 \s1 Papan xobo huaxeyaxihquibo \r (Mt 24.1-2; Lc 21.5-6) \p \v 1 Papan xobohoh quehax cainaiton sca jahuen haxenica huestichin yohiquin: \p —Maestron, yotihoparahbo macanbo, yotihoparahbo xobo jise —hahquin. \v 2 Jesusen sca jaa yohiquin: \p —¿Nea hihtihosi xobobo min jisin? Ni huesti macanbi ta huetsa cahchian cahtsahoyamascatihiqui. Jatihibi ta potapaqueyaxihcanihqui —Jesusen jaquin. \s1 Nete queyoti jaonahi honanti \r (Mt 24.3-28; Lc 21.7-24; 17.22-24) \p \v 3 Picotax sca Papan xobo hoque tocan Olivos manan janin tsahotaiton Jesus yocacanquin Pedro, Jacobo, Juan, Andres, jaabo rahsichin. \p \v 4 —Noque yohihue. ¿Jahuentian jascajayaxihcanihquin? ¿Jahua hahan honanti jayaxihquiquin, min noque yohiha quescabi janon? —hahcanquin. \p \v 5 Jesusen jato yohiquin: \p —Jisnahue. Mato parancanmis. \v 6 Jaa ta hen qui hihquish ta heen janen joyaxihcanihqui hicha. Hicha jonibo ta paranyaxihcanihqui. \v 7 Rehtenanaibo nincacax, hocho rehtenanaibo joi rihbi nincacax raqueyamanahue. Nete queyorihyamanon ta jascatihiqui. \v 8 Nahuabo ta hahbe nahuabo betan rehtenantihiqui. Quiquin hapon jonibo ta huetsa quiquin hapon jonibo betan rehtenantihiqui. Huetsancobo ta mai mihuanyaxihquiqui. Piti ta yamayaxihquiqui pihan hihquibo. Jascaraiboya ta hohmis hohmisti pehocohtiqui. \p \v 9 Matobi coiramenahue. Casticannicahbaan tananon ta mato hinanyaxihcanihqui. Haho tsinquiti xobohoxon ta mato rishquiyaxihcanihqui. Tinintibo bebon tah man nihyaxihqui, quiquin hapobo bebon rihbi. Man tah man jato yohicoinyaxihqui. \v 10 Heen joi siri ta jatihibi jonibo pari yohiti jaiqui. \v 11 Mato yahtanxon hinanaiya, jahua non jatihin hihxonma masa shinanyamanahue. Mato jaatianbi hinanai yohuan yohiyaxahnahue. Matonbi shinanaxma bi Dios Yoshiman yohuanmaha ta man yohuanyaxihqui. \v 12 Huetsa jonin ta jahuen huetsabi hinanyaxihquiqui, rehtehahbo. Huetsa papan ta jahuen baquebi jascajarihbiyaxihquiqui. Jaton papa, jaton mama rihbi rahuijaxon ta baquebaan jato rehtemayaxihquiqui. \v 13 Jatihixonbi ta mato jistahihmayaxihcanihqui man heen jane jai copi. Jascahahbo bi ta mahuanoxon caman tenehi joni hean teehihmayaxihqui. \p \v 14 Jan jano nihtima janin rahninti masajanica nichiton merahax mahchi quiri jabayaxahnahue, Judea mai mehahbon. Honanhue, nea quirica jisnican. \v 15 Xobo pemacanya janinhax jahuequi bihbahini xoboho hihcopaqueyamayaxahnhue. \v 16 Huai chian teetax rahcoti bichi joribiyamascayaxahnhue. \v 17 Tohoyabo betan xoma hahmahibo ta hohmis hohmisyaxihquiqui. \v 18 Matsi tianbi jascayamaxahcabo Papa yocanahue. \p \v 19 Papan jato jonijamenoni yamanish ta rahma caman tsoan jisyamanibo tiromabo netebo jayaxihquiqui. Jaax ta jahuentianbi jascapa hahquirihbi jaribitimahiqui. \v 20 Jaa netebo noquen hihbaan basimayamahiya cahen tsoabi baneyamahan. Jan caisnibohon shinanxon ta jaa netebo basimayamayaxihquiqui. \v 21 Jise, nea ta Cristo qui hihquiboya nincayamanahue. Jise, hoa tah qui, hihquiboya hihcoinai shinanyamanahue. \v 22 Cristohaxma bi Cristohicamahi Papan joi yohihihcamahibo rihbi ta jatihiqui. Hahan honantiboya hahan rahtetibo ta mato jismatihiqui, hahtipahxon Papan caisaibo parannoxon. \v 23 Jisnahue. Jascapahbo jatihibi jariyamanon ta hen mato yohiscai. \s1 Noquebaque joyaxihqui \r (Mt 24.29-35, 42-44; Lc 21.25-36) \p \v 24 Jaa hihti tiromabo pecaho ta bariyahpanbi bari xabayamascatihiqui. Hoxne nete rihbi ta yamascatihiqui. \v 25 Naihoh quehax ta huishibo paqueyaxihquiqui. Hani huishmabo ta bahinma sca cayaxihquiqui. \v 26 Jaatian ta nai cohin tocan hihti coshi shinanya hihti xabatai hea noquebaque jahui hea jisyaxihcanihqui. \v 27 Jaatian tah hen heen yonotibo raanyaxihqui. Raanah ta reboqui caxon, chiponqui caxon bari cainai quiri caxon bari hihquihi quiri caxon jano nai chibechijaquehtancahuanaiton caxon jahuen caisaibo tsinquiyaxihquiqui. \p \v 28 Pesto jihui jisquin hahcajaquin honannahue. Pesto pereocotax bochocohiya tah man jene tian rahma jahui man honanai. \v 29 Jascajaribiquin hen mato yohihi quesca sca jai jisxon hea noquebaque neno pishca sca jaonahi honannahue. \v 30 Man honannon hihxon tah hen mato yohihi: rahma chini jihuetaibo queyorihyama jai bi ta hen mato yohihi quesca sca jayaxihquiqui. \v 31 Naiya mai queyocahinai bi ta heen joi jascabiyaxihquiqui. \p \v 32 ¿Jahuentian jascapahbo jayaxihquiquin? ¿Jahua neten, jahua hora? Tsoanbi ta honanyamahiqui. Papan naihoh quehabaan yonotibaan bocabi honanyamaquin. Papan baquen rihbi honanyamarihbiquin. Papa huestichin honanquin. \p \v 33 Jisnahue. Jahuentian jaa nete jotihiquin honanaxma coiramenahue. \v 34 Huesti joni hocho catani jahuicama tah hen jatihi. Jahuen xobo janinhax cacatsihxon cahen jahuen jonibo tee hihbomapaquequin. Huetsa jahuen tee, huetsa rihbi jahuen tee, jatihibi jaton tee jato hihbomapaquequin. Xehpoti coirannicah rihbi yohiquin coiranhue, hahquin. \v 35 ¿Jahuentian xobo hihbo joyaxihquiquin? ¿Yamescaiya, yame pochinicon, hatapa queotaiya, xaba paquetaiya? Man tan man honanyamahi. Jaa copi coramenahue. \v 36 Man shinanyamahi tianbi joxon hoxahiton mato meramis. \v 37 Jatihibi jonibo hen yohihi quescajaquin tah hen mato jai: coiramenahue. \c 14 \s1 Jesus bihti yohinanaibo \r (Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53) \p \v 1 Pascua fiestaya chahoma paan fiesta rihbi nocoti rabe nete pishinaiya cahen sacerdote hapobo betan huishani honanbo yohinani: \p —¿Jenquetsahaxon non Jesus paranxon bihtihin rehtenoxon? \v 2 Fiesta jai tian bihtima ta jaiqui, hoa fiestajahi jonibo rehtenanmis —hihcani yohuani. \s1 Haibaan Jesus hininjahi \r (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8) \p \v 3 Jaabo jascarai bi Betania jema janin Jesus pihi tsahoti Simoman xoboho. Simon ta sipi paheyahpa japahonishqui. Pihi tsahotaiya huesti haibo jahui, hahan hininti nardo xeniyahpa pomoya, hihti copi bi res hahan hininti. Jahuen pomo retequebahinxon Jesusen mapo qui nardo xeni machiquin. \v 4 Machicaiya caibo rainyamahi: \p —¿Jahuejanoxon nea hahan hininti xeni jascajaquin yohyoquihquin? \v 5 Jaa nardo xeni maromaxon ta trescientos denarios, hashoan rihbi, bihquehaniqui jahuabijomabo sca coriqui pishca hinannoxon —hihcani, haibo qui rainyamahi. \p \v 6 Jesusen jato yohiquin: \p —Jenenahue. ¿Jahua jenquetsahin man jaa jatsanjain? Jan hea jascajaxonah ta siri bi res qui. \v 7 Mato tocan ta jahuabijomabo jascabihi jatihiqui. Man queenai tianbi tah man jato yanapanti hahtipahi. Huetsa tian ta mato tocan hea hihyamascatihi. \v 8 Jan hahtipahi quescaja ta haibaan jaxonaxqui. Hea tsahonyahnoxon ta heen yora hea hininjahiqui. \v 9 Yohicoin ta hen mato jai: jatihibi mai janinxon heen joi siri yohixon ta jaan hea jascajaxonni yohiyaxihcanihqui, jaa haibo shinanxon. \s1 Judasen Jesus paranxon bihmahi \r (Mt 26.14-16; Lc 22.3-6) \p \v 10 Jaatian sca Judas Iscariote cahi. Jaa cahen Jesusen haxemati huesti, sacerdote hapobo qui cahax jato Jesus hinanyahnoxon jato betan bexohi. \v 11 Jan jascacatsihqui nincacax coincoinxon yohicanquin: \p —Mia tah non coriqui hinantihi —hahcanquin. Jenquetsahaxon hen hinantihin hihxon Judasen shinanscaquin. \s1 Cristo shinanhahnan piti \r (Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26) \p \v 12 Chahoma paan fiesta pehocohti neten sca pascua carnero baque rehtehiboya Jesusen haxenicabaan yocaquin: \p —¿Jahuerahnon non catihin, pascua fiesta mia pitijaxonnoxon? —hahcanquin. \p \v 13 Yocacah cahen rabe jahuen haxenicabo raanquin yohixon: \p —Jema janin botannahue. Janoxon ta jeneyahpa poo maibehnani jahui jonin mato behchixihquiqui. Hahbe botannahue. \v 14 Jan hihcohi janin xobo hihbo yocanahue: Noquen maestron ta mia yohihiqui, Jahuerahnon hin, janoxon piti chique, janoxon heen haxenicabo betan hen pascua fiesta pinon. \v 15 Bochiquiha hani chique ta mato jismaxihquiqui, misayahpa, tsahotiyahpa, moa hihrescai. Janoxon noque pitijaxontannahue —jato jaquin. \p \v 16 Raana jema janin nocoti bocani. Jan yohihi quescabijaquin meracanquin. Pascua fiesta sca pitijaxoncanquin. \p \v 17 Bepiscaiya jahuen doceyabi Jesus nocoti. \v 18 Pihi tsahoxon jato yohiquin: \p —Man honannon hihxon tah hen mato yohihi: mato quiha huestichin ta hea bihmatihiqui, hehbetan pihi huestichin. \p \v 19 Masa shinanxon jatihixonbi yocapaquecanquin: \p —¿Hea hen quin? —hahcanquin. \p \v 20 —Heen doce quiha huesti tah qui. Hen poseman netinai tason qui ta jaan rihbi hehbetanbi jahuen poseman netinihqui. \v 21 Hea yohihi huishani joi jai quescari tah hen mahuanoxihqui. Hahraai hih ta jatihiqui, hea bihmahi joni. Jahuentianbi jonijayamaha ta jaa hashoan siribiresquehanihqui —jato jaquin. \p \v 22 Pihanan sca posen bihxon Papa yocaxon tehcapaquexon jato hinanpaquequin. \p —Bihnahue. Nea ta heen yora qui —hahquin. \v 23 Tason rihbi sca bihxon Papa yocaxon jato hinanquin. Hinana jatihixonbi hahqui xehaquin. \p \v 24 —Nea ta heen jimi qui. Hicha jonibaan hohcha copijaquin tah hen heen jimi potaxihqui. Mahuaquin tah hen mato hahxonbahinai. \v 25 Yohicoin tah hen mato jai: nea xehati tah hen hahquirihbi xehayamascatihi. Janoxon Papan jihuemahi janinxon pari ta hen behna sca xehayaxihqui —jato jaquin. \s1 Pedro paranahxihqui \r (Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) \p \v 26 Papa qui behuahax sca Olivos manan janin boribicani. \v 27 Janoxon sca jato yohiquin: \p —Jatihixonbi tah man hea potabahinnoxihqui, huishani joi jai quescajaquin: Carnero coirannicah ta hen rehtetihi carnerobo potojahtani jabisihcani. \v 28 Hihquipi bi hahquirihbi huenihah tah hen hea pari Galilea main cayaxihqui, man chini canon —jato jaquin. \p \v 29 Pedronen sca yohiquin: \p —Jaabaan jatihixonbi mia potahi que bi tah hen hean mia potatimahi —hahquin. \p \v 30 —Yohicoin ta hen mia jai: hatapa rabe coti queori jaima tah min heen joni hihtima min quimisha coti yohinoxihqui nea yamebi —Jesusen jaquin. \v 31 Jascajaha coshin sca yohuani: \p —Hea miayabi rehtehibaan bi tah hen miin joni hihtima hen yohitimahi —hihqui. \p Jatihibi sca jascarih. \s1 Getsemaní huai chianxon Jesusen yocacai \r (Mt 26.36-46; Lc 22.39-46) \p \v 32 Getsemaní janeya huai janin sca bocani. Nocoxon sca jahuen haxenicabo yohiquin: \p —Nenobi tsahopaquenahue, hen Papa yocatannon. \p \v 33 Jascajaxon Pedro, Jacobo, Juan, jaabo rahsi boquin. Hihti masa shinanscaquin Jesusen. Rahte rahteti. \p \v 34 —Heen jointiboyabi tah hen bena benatai, hahan mahuati bena tah hen jai. Nenobi banexon coirannahue —jato jaquin. \p \v 35 Hoque pishca cahax beho racaxon Papa yocaquin, janoxihquibo jatimajati yocaquin. \p \v 36 —Papan, hea janoxihquibo jayamanoxahnon jahue, jatimajati hahtipahxon. Mian tah min jatihibi hahti hahtipahi. Jaabi hea queenai quescayamahi bi mia queenai quescahue —hahquin. \p \v 37 Joribixon jaabo hoxahiton meraquin. Hoxahiton meraxon Pedro yohiquin: \p —¿Min hoxayamahin, Simoman? ¿Huesti hora pishca min coiranti hahtipahyamahin? \v 38 Coiranhanan Papa yocanahue mato hohchati queenmayamahabo. Maton shinaman man coshiti shinanai bi tah man shinan coshi yamahi —jato jaquin. \p \v 39 Hahquirihbi caxon Papa yocarihbiquin. Jan yocacah quescajaquin yocarihbiquin. \v 40 Joribixon sca jato hoxahiton merarihbiquin, jaton bero quextojaqueti. Yocacah bi jahua yohiti honanyamacanquin. \v 41 Jahuen quimisha coti sca catani joribixon jato yohiquin: \p —¿Man tanti tantihi hoxaparihin? Senen ta jaiqui. Hora ta nocoscaiqui. Hea noquebaque ta hohchayahpabo jonibo hinannoxihquiqui, bichíbo hihxon. \v 42 Huenitax canon bonahue. Jisnahue, hea bihmanica ta jahuiqui. \s1 Jesus menexxon bohibo \r (Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11) \p \v 43 Jan jascajahi betanbi Judas nocoti, jahuen doce quiha huesti. Hicha joni machitoyahpabo huinoyahpabo rihbi hahbetan becani. Sacerdote hapobaan raanah becani. Huishani honanbo betan judiobaan hanibaan rihbi raanah becani. \v 44 Jato betan bexohax bihmanica jato bebohi jahui. Hahan Jesus honanahbo jato yohibenanai: \p —Hen hicotannoxihqui joni tah qui. Jaa bihxon coiranxon hiotannoxahnahue —jato yohibenani jahui. \v 45 Nocotax res sca Jesus qui joxon: \p —Hihbon —hahxon hicotanquin. \v 46 Hicotanaiya Jesus bihcanquin. \p \v 47 Jesus bichiboya jaa patax nichi huestichin jahuen machito tsecaxon sacerdote hapon yonoti reraquin bi jahuen pabinqui res paxtebahinquin. \v 48 Jesusen sca jato yocaquin: \p —¿Yometso bihquin hahcajaquin man hea bichin, machitoyahpa joxon, huinoyahpa rihbi joxon? \v 49 Netetihibi Papan xobohoxon honanmahanan hen mato betan hihrasihi bi tah man hea bihyamahipiqui. Jaabi huishani joi jai quescabi janon tah man nescajahi —jato jaquin. \p \v 50 Jato jascajanon jatihixonbi jaa potabahini jahuen haxenicabo jabati. \s1 Jabatai beronan \p \v 51 Huesti beronanen cahen jahuen rahcoti res sahuexon Jesus chibanquin. \v 52 Jaa rihbi sca bichibaan bi jahuen rahcoti potabahinax chopanma sca hishtocanahi jabati cahi. \s1 Tsinquixon Jesus cahehibo \r (Mt 26.57-68; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24) \p \v 53 Sacerdote hapo janin sca Jesus hiocanquin. Sacerdote hapobo, judiobaan hanibo, huishani honanbo jatihibi jano tsinquicani. \v 54 Hiohibo bi hochoxon Pedronen jato chibanbonaquin sacerdote hapon xobo jemanhihti janin hihconoxon caman. Jemanhihtin sca sacerdote hapon yonotibo betan pehchihi tsahoti. \p \v 55 Xobohoxon cahen sacerdote hapobo betan tsinquitaibaan jatihixonbi Jesus qui yohuancointi joi benacanquin, cahexon rehtemanoxon. Benaxon bi merayamacanquin. \v 56 Hahqui yohuancoinihcamahi quesahi yohuanaibo hichahi. Jaa joiya huesti yohuancoinyamacani. \v 57 Caibo nihinahtax hahqui yohuancoini quescari quesahi yohuani. \p \v 58 —Nea mequeman xobojanihbo Papan xobo tah hen potapaqueyaxihqui. Quimisha neten potahipixon tah hen huetsa rihbi sca xobojayaxihqui, mequeman hahcahma sca, hih ta jaipishqui noquen nincanonbi —hihcani. \p \v 59 Jascaraibaan bi jaa joiya huesti yohuancoinyamacani. \p \v 60 Naponbi nihxon sca sacerdote hapon Jesus yocaquin: \p —¿Min jahua yohiti yamahin? ¿Jahua yohuan neabo mihqui jaiquin? —hahquin. \p \v 61 Jascahah bi jahua hihyamahi. Neteti. Sacerdote hapon yocarihbiquin: \p —¿Mia min Cristo quin? ¿Mia min noquen Papan siripan baque quin? —hahquin. \p \v 62 —Jaa tah hen qui. Coshiyahpaton mecayaho hea noquebaque tsahotai tah man jisyaxihqui. Nai cohin tocan jahui rihbi ta man hea jisyaxihqui —jato jaquin Jesusen. \p \v 63 Jan jascajahiya sacerdote hapon sca jahuenahbi jahuen chopa huaxabahinxon yocaquin: \p —¿Jahua copi non hashoan rihbi hahqui yohuanti benaparitihin? \v 64 Jan tiromahi Papa qui yohuanai ta man nincascai. ¿Jahuejati man shinanain? —hahquin. \p —Rehteti ta jaiqui —hihcani jatihibi. \p \v 65 Caibo hahqui toshbanhihcahini. Jahuen bemanan beracohxon rishquixon yocacanquin: \p —¿Tsoan mia rishquihiquin? Noque yohihue —hahcanquin. \p Sacerdote yonotibaan sca bihxon rishqui rishquirihbiquin. \s1 Pedro paranahti \r (Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18, 25-29) \p \v 66 Naman jemanhihti janin Pedro nichiya sacerdote hapon yonoti haibo jano cahi. \v 67 Pedro pehchihi jisxon bejisquin sirijaxon yohiquin: \p —Mia rihbi tah min Nazaret janinha Jesus manahi nihrasihi —hahquin. \v 68 Jascajaha jeenhihyamahi: \p —Jahua rah tah min jai. Min yohuanai ta hen honanyamahi —hihqui. Jemanhihti xehpoti janin sca Pedro nichi cahiya hatapa queoscai. \v 69 Jan cahi jisxon yonoti haibaan jano nichibo sca yohiquin: \p —Jaa ta jato betan nihnicah qui —hahquin. \v 70 Haibaan jascajahi bi Pedro jeenhihyamahi. Jascama ta qui hihresi. Jaa pecaho pishca jano nichibaan sca Pedro yohirihbiquin: \p —Hihcoini tah min jato betan nihnicah qui. Mia ta min Galilea mai meha qui —hahquin. \p \v 71 —Hen yohuancoinyamahiya Papan hea rehtenon. Papan hea jiscoina tah hen yohuancoinai. Man yohihi joni tah hen honanyamabiresai —jato jaquin. \v 72 Jahuen rabe coti sca hatapa queoti. Queotaiya cahen Jesusen yohiha joi Pedronen shinanscaquin: Hatapa rabe coti queori jaima tah min heen joni hihtima min quimisha coti yohinoxihqui. Jaa joi shinanax hihti benatax huaohihscai. \c 15 \s1 Pilatonen Jesus yocacai \r (Mt 27.1-2, 11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38) \p \v 1 Xaba paquescaiya sacerdote hapobo, judiobaan hanibo, huishani honanbo, jaabo rahsibi tsinquitax yohinani. Jesus menexxon hioxon Pilato hinancanquin. \v 2 Pilatonen sca yocaquin: \p —¿Mia min judiobaan quiquin hapo quin? —hahquin. \p —Min yohihi quesca rahan —hahquin. \p \v 3 Hahqui tiromahi yohuanquin sca cahen sacerdote hapobaan joi tsamanscaquin. \v 4 Pilatonen sca jaa yocarihbiquin: \p —¿Min jahua yohiti yamahin? ¿Mihqui hicha yohuanquin joi tsamanaibo min nincayamahin? —hahquin. \v 5 Yocacah bi Jesus jahua hihyamascaiya Pilato rahteti. \s1 Jesus rehtetijahibo \r (Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.38–19.16) \p \v 6 Pascua fiesta tian ta jan sipojani huesti Pilatonen jato picoxonpahonishqui, jaabaan yocacai huesti picoxonquin. \v 7 Jaton quiquin hapo potacatsihquin, rehtenanxon huetsa jonibo rehtehiton jan sipojanibo jai. Huesti cahen Barrabas janeya. \v 8 Tsamajaquetai jonibo mapexon sca, jan jato hahxonpahoni quescajaquin Pilatonen jato hahxonnon yocacanquin. \v 9 Yocacatsihquibo bi jaan pari yocaquin: \p —¿Judiobaan quiquin hapo hen mato picoxonti man queenyamahin? —hahquin. \v 10 Sacerdote hapobo notsi notsixon hinanai honanscaxon jascajaquin. \v 11 Jascahah bi cahen sacerdote hapobaan tsamajaquetaibo yohuanquihnquin sinamaquin, Jesus yocatima shinanahbo. Sinaxon sca Jesusma bi Barrabas jan jato picoxonnon yocacanquin. \v 12 Jascajahiton Pilatonen jato yocarihbiquin: \p —¿Barrabas picoxonti man queenaiya maton quiquin hapo hahcaibo joni cahran? ¿Jaa hean jahuejatihin? —jato jaquin. \p \v 13 —Jihuin hueonhue —hahcanquin coshin bi res. \p \v 14 —¿Jahua copi nan? ¿Jahua tiroma jaiquin? —jato jaquin Pilatonen. Jan jascahah bi hashoan coshin sca yohuancani: \p —Jihuin hueonhue —hahcanquin. \v 15 Jenimahabo sca Pilatonen Barrabas jato picoxonquin. Jesus rishquimaxon, jihuin hueonnon hihxon, bihnahue jato jaquin. \p \v 16 Bihnahue hahca hapon xobo chicho sca sontarobaan Jesus hioquin, pretorio janeya xoboho. Jano hioxon sca hahbe sontarobo jatihibi quenacanquin. \v 17 Yancon chopa sahuemaxon moxa maitijaxon maimacanquin. \p \v 18 —Jihuehue, judiobaan quiquin hapon —hahcanquin hapojahicamaxon. \v 19 Jascajaxon jihui taxon marishquicanquin. Hahqui toshbanhihcani. Hapojahicamaxon hahqui raboxonen tisquihahpaquecanquin. \v 20 Hosanquin queyoscaxon yancon chopa pecaxon jahuen chopa sahuemacanquin. Sahuemaxon jihuin hueonnoxon sca hiocanquin. \s1 Jihuin hueonaibo \r (Mt 27.32-44; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) \p \v 21 Simon janeya joni cahchihoh quehax jahuex jano huinotaiton jahuen coros hiamacanquin. Jaa ta Alejandro betan Rufo jaton papa hihpahonishqui, Cirene mai janinhah. \p \v 22 Jano Gólgota jane jaiton hiocanquin. Gólgota cahen mapo xaoya manan hihcatsihqui. \v 23 Mirra rahoya vino mescoxon xehamacatsihquibaan bi queenyamahi. \v 24 Jihuin hueonscacanquin. Jahuen chopabo metisahcanquin. Tsoana banetihiquin hihxon macan bero borasa qui nanexon chicoha huetsa pari cainaiya huetsan bihnon, huetsa macan pari cainaiya huetsan sca bihnon. \p \v 25 Bari hihinahtaiya hueoncanquin. \v 26 Jahua copi rehtehiquin honanahbo hihxon quirica sca hueoncanquin. Judiobaan quiquin hapo, hihqui jaa quirica. \v 27 Rabe yometsoh rihbi hueoncanquin, huetsa jahuen mecayaho, huetsa jahuen memiho. \v 28 Jaatianbi ta huishani joi quesca sca janishqui: Hohchataibo betan hihqui shinanxon rehtehah ta qui, hihqui jaa joi. \p \v 29 Jano huinotaibaan sca jaton mapo bose bosehihcahinxon hosanquin. \p —Heeeen. Papan xobo potapaquehipixon tah hen quimisha neten hihxon jaa xahnen hen huenirihbiyaxihqui hih ta min jaipiqui. \v 30 Coros janinhax bototax mihmebi sca teehihhue —hihcani. \p \v 31 Sacerdote hapobo, huishani honanbo betan jascarihbihi yohuani. Hosancanquin. \p —Caibo teehihmaxon bi ta hahmebi teehihti hahtipahyamahiqui. \v 32 Criston, Israelibaan quiquin hapon, coros janinhax rahmabi botopaquequihranhue, botoquihranai mia jisxon non mia nincacoinnon —hihcani. Hahbe hueonahbaan rihbi hosanquin. \s1 Jesus mahuascai \r (Mt 27.45-56; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30) \p \v 33 Barin manan tsacahiya sca jatihibi mai bahquishihcahinscai, bari racapaquenon caman. \v 34 Bari racapaquetaiya sca Jesus coshin yohuani: \p —Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? —hahquin. Papan Dios, Papan Dios, ¿jahua jenquetsahin min hea jenescain? hihcatsihqui. \v 35 Jan jascahi nincaxon: \p —Jisnahue, Elías ta quenahiqui —hahcanquin jano nichibaan. \v 36 Hishtocahinxon huesti jonin xehati cachani qui taco quescapah maosahxon jihui taxo qui queonxon sananhihnixon xehamaquin. Xehamaxon: \p —Mananahue. Jaa botonnoxon Elías jahui non jisnon. \p \v 37 Jaatian sca saisaihihquish Jesus mahuascai. \v 38 Jaatianbi ta Papan xobo janin rontamehtai chopa chique huaxacahinnishqui, bochiqui janinhax naman caman. \v 39 Jesus bebon nihxon jan jascari mahuatai jisish capitan sca yohuani: \p —Hihcoini, nea ta Diosen baque qui —hahquin. \p \v 40 Haibobaan rihbi ta hochoxon jisnishqui. Huetsa cahen María Magdalena, huetsa cahen María, hoa chinitai Jacoboya José jaton mama, huetsa cahen Salomé. Jano nihxon ta jiscannishqui. \v 41 Galilea janin Jesus nichiya cahen jaabaan jaa chibanpahonish. Jaa pimarihbipahonish. Jesus betan Jerusalen janin jahuipi haibobo rihbi ta jano nihxon jiscannishqui, hichaxon. \s1 Jesus tsahonaibo \r (Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42) \p \v 42 Yantanscaiya cahen bahquish tantiti neten piyanoxon pitijacanquin, jaton pitijati neten. \v 43 Jaa copi jahuen raque potahax Pilato janin caxon Jesusen yora Josepan yocaquin. Jaa José ta Arimatea janinhah hihpahonishqui hahbe hapobo tsinquinica, shinanyahpa joni. Papan jihuemahi jiscatsihqui jaan rihbi manaquin. \v 44 Jesus mahuascai nincacax Pilato rahteti. Capitan quenaxon sca yocaquin: \p —¿Mahua sca jaiquin? —hahquin. \p \v 45 —Mahua sca ta jaaxqui —capitan jaiya jeenhihscai, Josepan jahuen yora bihnon. \v 46 Sábana maroxon Jesus botonpaquexon sabananen rahcoxon macan xanquen poquinipibo tsahon chicho racanquin. Macan taranxon sca tsahon quini behpoquin. \v 47 Jan jano tsahonai ta María Magdalena betan Josepan mama Marian jisnishqui. \c 16 \s1 Jesus teehihribihi \r (Mt 28.1-10; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10) \p \v 1 Tantiti nete huinoscaiya hininjahi canoxon hahan hininti marocanquin, María Magdalena, Jacobon mama María, Salomé, jaabo rahsibichin. \v 2 Hahan semana pehocohtai neten sca xaba honanax yamequiribi tsahon janin bocani. \v 3 Yohuanbonacani: \p —¿Hahan tsahon behpohipi macan tsoan noque taranbohanxontihiquin? —hihcanahi. \p \v 4 Jaa macan cahen hihtihosi. Jari jisxon moa taranbohanah meracanquin. \v 5 Tsahon chicho hihcoxon joxo tariyahpa beronan mecayaho tsahotai meracanquin. Merahax rahte rahtecani. \v 6 Jaan jato yohiquin: \p —Rahteyamanahue. Man tah man Jesus benahi Nazaret janinha Jesus hueonipibo. Jaa ta huenitaxqui. Nenoma sca tah qui. Neno racanipi jisi benahue. \v 7 Yohihi sca botannahue: Mato rihbi canon ta Galilea main Jesus caresscaiqui. Janoxon tah man jaa jistihi, jan mato yohihipi quescabijaquin. Jahuen haxenicabo, Pedro rihbi yohitannahue —jato jaquin. \p \v 8 Yohihah rahte rahtetax tastahihquish tsahon janinhax picotax bishquihihcanahi bocani. Raquetax tsoabi yohibonahaxma bocani. \s1 María qui sanareneni \r (Jn 20.11-18) \p \v 9 Hihquipish bi hahan semana pehocohtai neten hihari huenitax roqui María Magdalena qui pari Jesus cainnish. Jaa haibo janinhah roqui siete tiroma yoshin jaan piconish. \v 10 Caxon qui jaa Marian Jesus betan nihcahchihibo huinihi huaohihquiton meraxon yohiquin: \p \v 11 —Hahquirihbi ta teehihquiqui. Hen ta hen jistanai —hah qui jan jai bi qui hihcoinai shinanyamacanquin. \s1 Jahuen haxenica rabe qui caini \r (Lc 24.13-35) \p \v 12 Jaa pecaho roqui huetsapahax sca huetsa rabe qui caini, jemama qui cahiton. Jahuen haxenica rabe. \v 13 Jaabo rabechin qui caxon texe yohihahbaan bi hihcoinai shinanyamarihbicanquin. \s1 Jesusen raantibo raanai \r (Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23) \p \v 14 Jaa pecaho sca roqui jahuen once qui cainrihbihi pihi tsahotaiton. Hihquipish bi hahquirihbi teehihscai jisxon yohihahbaan bi hihcoinai shinanyamahiboya roqui jato hihti yohiquin, hihcoinai shinanyamahibo copi, jaton jointi chahomahi copi rihbi. \p \v 15 —Jatihibi main caxon jatihibi jonibo heen joi siri yohihi botannahue. \v 16 Nincacoinaiton man nashimahibo tah hen teehihmatihi. Nincacoinyamahibo tah hen casticanyaxihqui. \v 17 Heen janen tah man caibaan tiroma yoshinbo picoyaxihqui. Joi behnapan ta caibo yohuanyaxihquiqui. \v 18 Ronobo bichish bi ta hisinyamayaxihcanihqui. Hahan mahuati paheyahpabo xehahax bi ta hisinyamayaxihcanihqui. Hisinaibo ta mequeman meheyaxihcanihqui rohahahbo. \s1 Jesus hinahihnascai \r (Lc 24.50-53) \p \v 19 Jato yohi sca jan jaiya qui noquen hihbo Jesus naihohxon Papan bihinihninish, jahuen mecayaho sca tsahonon. \v 20 Jaabo sca ta jatihibinco caxon Papan joi haxemacannishqui. Noquen Hihbaan ta jato yanapanquin hahan honantijaxonnishqui, jaabo hihcoinai yohuanai honanahbo.