\id ACT Acts Shuar (Jivaro) [jiv] NT Ecuador (1994) (B.Dyck 2009) \h TÚRAMU \toc1 Jesusa Akatramuri̱ Yusa Wakaní̱ji̱a̱i̱ Túramu \toc2 Túramuri̱ \toc3 Túr \mt2 Jesusa Akatramuri̱ Yusa Wakaní̱ji̱a̱i̱ \mt1 TÚRAMU \c 1 \s1 Yusa Wakaní̱n nákasarmiania nu \p \v 1 Amikiur Tiúpiru: \p Nuik akupkamiaj nú papinium ashí Jesus túramia nuna áatramiajme. Tura unuitiampramiaj nunasha áatramiajme. Yámankamtaiknumia̱, \v 2 nayaimpiniam wétsuk, ashí Nii túramia nuna tímiajme. Jesuska, nayaimpiniam wakettsuk Yusa Wakaní̱ kakarmari̱ji̱a̱i̱ túratniua nuna ni akatramuri̱n jintintiawarmiayi. \v 3 Tura jaka nantaki, Jesus tímiaja̱i̱k wantintiukmiayi ni akatramuri̱n. Tura kuarenta (40) tsawant nin wantintiukarmiayi. Nuna tura nekas iwiaakjai tusa iniakmasmiayi, nekaawarat tusa. Tura Yusa akupeamuri̱ urukukit nuna mash ujakmiayi. \p \v 4 Jesuska ni akatramuri̱ji̱a̱i̱ tuke pujus, nin chicharuk “Jerusaréṉnumia̱ wéerap, tímiayi. Winia Apar “amastatjai” tímia nuna, paant ujakchamkajrum. Nu túrunat tusarum Jerusaréṉnum nákastarum, tímiayi. \v 5 Tuke enentáimsatarum. Juaṉ entsaja̱i̱ atumí aya̱shi̱n imiatmimiarme. Túrasha wárik Yusa Wakaní̱sha atumniasha tarutmar, atumí enentái̱n eṉkemprutmattarme. Nusha enentái̱ imiantin áintsaṉkete” tímiayi. \s1 Jesus nayaimpiniam wakamiania nu \p \v 6 Tura Jesusja̱i̱ irunar matsamas anintriarmiayi “Uunta, Israer-shuar ájinia nu, aṉkant ajasakrin iiniuk Akupin atak naamkatin yamaí jeayash” tiarmiayi. \v 7 Jesus áimiuk tímiayi “Winia Apar túrattana nu warí tsawantinik túrunatí nu nekaatniusha atumniachuiti. Apar Niṉki neka asa ni kakarmari̱ji̱a̱i̱ṉ túrattawai. \v 8 Tura atumsha Yusa Wakaní̱ kakarmari̱n sunastatrume. Nii taa eṉkemprutmamtai kakaram ajasrum, Wíi túramu etserkattarme. Emka ju̱i̱ Jerusaréṉ péprunam etserkattarme. Nuyá ashí Jutía núṉkanam, tura arant Samaria nuṉkanmasha, tura nú arant ashí núṉkanam werum, Wíi túramu etserkattarme” tímiayi Jesus. \p \v 9 Nuyá chichas amir, ashí ni akatramuri̱ ii wajainia̱i̱, Jesus nayaimpinmaani̱ junakmiayi. Wéa-wéakui yurankim mash Nin amu̱ámiayi. Tuma asamtai ni akatramuri̱ Nin wáinkiacharmiayi. \v 10 Tura Jesus waakkui ni akatramuri̱sha yakí ii wajainia̱i̱, jimiará áishmaṉ puju entsaru nui̱ wantintiukarmiayi. Tura aya̱mach wajattsarmiayi. \v 11 Nu áishmaṉsha Jesusa akatramuri̱n tiarmiayi “Kariréanmaya̱ áishmaṉka, ¿urukamtai nayaimpinmaani̱ imiá íimprum? Ju̱ Jesusak atumíya̱ nayaimpiniam wea wáinkiarumna núnisaṉ ataksha winittiawai” tiarmiayi. \s1 Matíasan anaikiarmiania nu \p \v 12 Tuasua amikmatai Jesusa akatramuri̱ Uriwiu náinniumia̱ akaikiar Jerusaréṉnum waketkiarmiayi. Uriwiu naincha Jerusaréṉnumsha tíjiu̱chiiti, chikichík kirumitrua núnisaṉ. \v 13 Tura Jerusaréṉnum jeawarmiayi. Nu̱i̱ jeawar, je̱á waya̱war yakí̱ wákararmiayi. Nui̱ Pítrusha, Jakupusha, Juaṉsha, Antressha, Jiripisha, Tumassha, Parturumísha, Mateusha, tura Arpeu uchirí̱ Jakupusha, nuyá ásump Semuṉsha, Jakupu yachi̱ Jútassha, tímian waya̱warmiayi. \v 14 Ju̱sha mash tuke iruniarmiayi Jesusa yachi̱ji̱a̱i̱. Tura Jesusa nukurí̱ Mariji̱a̱i̱, nuyá chíkich nuwa̱ja̱i̱sha tuke iruniarmiayi, Yus áujsatai tusar. \v 15 Nui̱ siáṉtu painti (120) aents iruntrarmia nui̱ Pítiur chichastaj tusa wajakmiayi. \p \v 16 Pítiur ju̱na tímiayi “Yatsurtírmesha, umarutírmesha antuktarum. Yuska yaunchu ni Papiri̱i̱n Jutasnan áamtikramiayi. Jútas akiintsa̱i̱ṉ Tawitkia, Yusa Wakani̱ jintintiam Jutasnan áarmiayi. Jesusan achik surukarmia nú shuaran nekapruamia núiti. Kame Tawitia áarmari̱ Yus-Chicham asa tímianak uminkiatniuyi. \v 17 Nú Jutaska ii írutramuitiat, ii takaamuri̱n páchitkiaitiat, \v 18 tunáa tura nuja̱i̱ kuítian achik nuṉkan sumakmiayi. Tura piniakum iniaaṉ tantane̱ páttimiayi. \v 19 Tuma asamtai ashí Jerusaréṉnum pujuarmia nu, nuna nekaawar nú nuṉkan “Numpa Nuṉka” anaikiarmiayi. \v 20 Kame Sarmu papinium Tawitkia ju̱na áarchamkia: \q1 “Ni je̱e̱sha itiarak atí. \q1 Nu je̱a̱nmaṉka peṉké pujuschartí.” Tura \q1 “Ni takatri̱ chíkich atankiti.” \m Tu aarmaiti’ tímiayi. \p \v 21 ‘Tuma asamtai yamaikia chíkich anaikiatniuitji. Tura náṉkamas achikchatniuitji. Antsu ii nemartamkau atí. Uunt Jesus iiji̱a̱i̱ pujumia nui̱ tuke Nin nemarsamia nu atí. \v 22 Juaṉ Jesusan imiaimiania nú tsawantnumia̱ jukí, Jesus nayaimpiniam wémiania nú tsawantan tímianu ejé tuke Niiji̱a̱i̱ wekaimia nu atí. Nu shuar enentáimtusar, chikichik achiktai. Iisha iruntrar Jesusa nantakmiari̱ etserkamí tusar túramí” tímiayi Pítiur. \p \v 23 Tura nuyá jimiará shuaran anaikiarmiayi. Matíasan anaikiarmiayi. Tura chikichnasha Jusen, ni chíkich naari̱ Parsapas, tura apach náariṉkia Justu, nunasha anaikiarmiayi. \p \v 24-25 Tura nuyá Yus-shuar Yúsan áujainiak ju̱na tiarmiayi “Ii Uuntri̱, Amesha ashí shuara enentái̱ nékame. Ju̱i̱ awai jimiará áishmaṉ. Jútas tunáa túrak jákatniunam wéak akatramu takatan ikiukmiayi. Yamaikia Jútasa takatri̱ achikiat tusam, ¿tuá achikium, Uunta? Paant iniakmasta.” Tu aujsarmiayi. \p \v 26 Tura Israer-shuara túrutairi̱ núnisaṉ, wats yaki nupetmakat tusar túrawarmiayi. Tura Matías nupetmakmiayi. Túrunamtai Matíasnak pachikiarmiayi. \c 2 \s1 Yusa Wakaní̱ taramiania nu \p \v 1 Pintikiustís náartin jísat jeamtai, chikichík je̱a̱nmaṉ nuiṉ Yus-shuar tu̱akarmiayi. \v 2 Tuma̱i̱ aya aneachma nayaimpinmaya̱ nasea áintsaṉ téter ajaki winian antukarmiayi. Ashí mash je̱á pujuarmia nuka antukarmiayi. \v 3 Tura nui̱ pujuinia̱i̱ ji wajai̱ kea áaniun wáinkiarmiayi. Túruna aṉkant aṉkant puunak tarurarmiayi. \v 4 Tuma asamtai Yusa Wakaní̱ ashí ni enentái̱n pimiutkarmiayi. Túram chichasarat tusa Yusa Wakaní̱ ni nekatairi̱ súsarmiayi. Tuma asamtai nuja̱i̱ niisha chíkich chichaman chichasarmiayi. \p \v 5 Nui̱ Jerusaréṉnum Yus táman umirin Israer-aents ármiayi. Ashí nuṉkanmaya̱ Jerusaréṉnum taar matsamarmiayi. \v 6 Tura túrunamia nuna antukar káunkarmiayi. Tura ashí shuar ni chichame̱ja̱i̱ṉ chichaamun antukarmiayi. Tuma ásar, warinkit, tu enentáimsarmiayi. \v 7 Nekaachar ashamkarmiayi. “Wariṉkit, tunaim ajarmiayi. Ju̱ aents chíkich chíkich chichaman chichainia nu, ashí Kariréanmaya̱nchukait, tiarmiayi. \v 8 Tura iisha aṉkant aṉkant ii chichame̱ṉka ántatsjik. Ausha urukainiakua, nunak chichainiawa, tiarmiayi. \v 9 Ju̱i̱ ashí nuṉkanmaya̱ aents pujuiniatsjik. Partianmaya̱, Eramnumia̱sha, Misiuputámianmaya̱sha, Puntanmaya̱sha, tura Asia nuṉkanmaya̱sha, \v 10 Príjianmaya̱sha, Pampirianmaya̱sha, Ejiptunmaya̱ tura Áprikianmaya̱ Serinia nú naṉkaamasnumia̱sha pujuiniatsjik, tiarmiayi. Nuya̱sha ii shuarsha Ruma péprunmaya̱ yaunchu taar ju̱i̱ matsatainiawai. Chikichcha tuke Israer-shuar áiniawai. Tura chikichcha Israer-shuar ajastaj tusa Israer túrutairi̱n mash túruiniawai. \v 11 Kritianmaya̱sha Arapianmaya̱ pujuiniaji. Tura ashí mash ii chichame̱ja̱i̱sha Yusa péṉker túramuri̱ ántaji” tiarmiayi. \p \v 12 Ashí aents nuna nékachu ásar ashamkarmiayi. Tura nuámtak aniniaisarmiayi “¿Warinminiait ju̱?” \v 13 Tura chikichcha wishikiarmiayi. “Nampeku áiniatsuash” tiarmiayi. \s1 Pítiur ujakmia nu \p \v 14 Nuiṉkia Pítiur, chíkich áuntse Jesusa akatramuri̱ji̱a̱i̱ wajaki, kakantar chichasmiayi. Chichaak tímiayi “Jutíanmaya̱ shuartiram, Jerusaréṉnumia̱tirmesha antuktarum. Wi títiatjana nu antukrum péṉker enentáimpratarum. \v 15 Ju̱ áishmaṉ, nampekarai, tárumna nu, nampekcharai. Warí, nantu imiá ishichik takuni. ¿A̱i̱sha itiurak? \v 16 Antsu Yúsnan etserin, ni naari̱ Juér, yaunchu áarmia nu, yamái túrunayi, tímiayi. \q1 \v 17 Ju̱na áarmiayi: “Yus tawai “Jú̱ nuṉka amuukatin jeatemamtai, winia Wakantrun ashí áentsnum akupkattajai, yumi yaraanua áintsaṉ. Atumí uchiri̱, atumí nawantri̱sha Yusa chichame̱n áujmatiartatui. Tura nátsaka íimiarartatui. Tura uuntka mesekramiartatui. \v 18 Tura áishmaṉsha nuwa̱sha winia takartin ainia núnaka winia Wakantrun akuptukartatjai. Túram niisha Wíi túramun áujmatiartatui. \v 19 Yakí nayaimpiniam, aents túrachminian iniakmastatjai. Tura nuṉkanmasha winia kakarmarun iniakmastaj tusan numpancha, jiniasha, mukuintiuncha yuraṉmia áintsaṉ akupkattajai. \v 20 Tura tsawái nantusha kajinkiattawai. Tura nantusha mushatmar numpa núniktatui. Uunt tsawant achikmiajna nu jeatsa̱i̱ṉ, túrunattawai. Nú tsawantcha imiá nekas uunt átatui. \v 21 Nuiṉkia ashí shuar nekas winia kakarmarun seana nuka uwemprartatui” tímiayi Yus.” \m Núnis Juér áarmiayi’ tímiayi Pítiur. \p \v 22 Tuke chichaak: ‘Israernumia̱ shuartiram, wi títiatjana nu antuktarum. Nasarétnumia̱ Jesusnan tajai. Nú Jesusan Yus shiir enentáimtawai. Yuska, átum ti enentáimprarum ni kakarmari̱n paant nekaatarum tusa, nú Jesusan ti ikiakármiayi. Tura Jesusja̱i̱ aentsti túrachminian Yuska túramiayi, átum íimmianum. Nuka ti paant nékarme, tímiayi. \v 23 Tura Jesus surunkamia nuna Yuska yaunchu, túruntsa̱i̱ṉ, paant nekaamiayi. Túrasha Yus enentáimmia nuja̱i̱ métek túrawarmiayi. Tura atumek emetarum Jesus jukimiarme. Nú arant, krúsnum máatarum, tunáa shuar tímiarme. \v 24 Túramunak Yus Jesusan jákatniun nupetmamtik iniantkimiayi, tuke jákachmin asamtai. \v 25 Iimiata, ii uuntri̱ Tawit Jesusnan kantamprua ju̱na áarmiayi: \q1 Úuntan tuke pujurtan wáinmiajai. Winia pujurtakui awajkamu áchattajai. \q1 \v 26 Tuma asamtai winia enentáirja̱i̱sha Nin shiir enentáimtusmiajai. Tura wenurja̱i̱sha shiir chichaman chichamiajai. Jáaknasha shiir enentáimsan jakattajai, aneantiniapitjia tusan. \q1 \v 27 Winia wakaniur, Yusru, jákatniunam ikiurtuschattame. Wi ame Uchirmetjai, Tunaarincha. Túmaitkui anentu asam aya̱shur káurtin tsankatrukchattame. \q1 \v 28 Tura iwiaaku átin jintia jintintrutamame. Tura tuke pujurtakum waramtikrustatme. \m Tu áarmiayi Tawit’ tímiayi. \p \v 29 Pítiur tuke chichaak: ‘Páantchakait. Ii uuntri̱ Tawit yaunchu jákaiti. Tura iwiarsamuiti. Ni iwiarsamuri̱ iini̱ pujatsuk. \v 30 Túrasha Tawitkia Yúsnan etserniuyayi. Tuma asa Yus tímia nuna nekaamiayi. Yus Tawitian chicharuk tímiayi “Ame akupniuitme. Nekas tájame, ukunam ame iniaṉnamurminian Kristu akiiniattawai. Niisha Akupin anainiaktatui, amea áintsaṉ.” Nuna Yus táman Tawit nekaamiayi. \v 31 Neka asa, túruntsa̱i̱ṉ Tawit, wainkia nútiksaṉ, Kristu nantaktintri̱n áarmiayi. Kristu túrunatniuri̱n chicharuk tímiayi “ni wakaní̱ncha jákatniunam ikiukchatniuyi. Aya̱shí̱ncha káurtinian tsaṉkatkashtiniuyi.” \v 32 Au Krístun tímia nu Jesusaiti. Nu Jesusnak Yus iniantkimiayi. Nuka iisha neka asar étsereaji. \v 33 Yuska, Jesus naṉkaamantuiti tusa ni untsuuri̱ni̱ apujsaiti. Tura ni Wakaní̱n Jesusan súsaiti, Nii yaunchu tímia nútiksaṉ. Tuma asamtai ju̱sha átum antukurmena nuna, tura íisurmena nunasha Yus suramsaiti. \v 34 Tawitkia aya̱shtiuk nayaimpiniam wákachmiayi. Tura nú Tawitiak ju̱na áarmiayi: \q1 “Uunt Yus winia Úuntrun tímiayi “akupin pujutainium, winia untsuurui̱ni̱ pujustá. \q1 \v 35 Ame nemasrumin nupetkattajai. Nu túruntsa̱i̱ṉ ju̱i̱ pujustá’ tímiayi.” \m Nuní áarmaiti Jesusnan, tímiayi. \v 36 Tura ii, Israer áentsti, Jesus krúsnum maaitji, tímiayi. Jú̱ Jesus máamjinia nuna Yuska Uunt Akupin anaikiamiayi. Túrasha Jesussha in uwemtikkiartin Krístuiti. Ashí áentstíram nu péṉker nekaatarum” tímiayi Pítiur. \p \v 37 Nuna antukar wake mesekarmiayi. Tura Pitruncha chíkich akatramuncha aniasarmiayi “Yatsuru, ¿nuiṉkia itiurkatjik?” tiarmiayi. \v 38 Tutai Pítrusha chichaak “Atumí tunaari̱ ikiuktiaj tusarum Yus nekas enentáimtustarum. Tura ashí shuartiram Jesukrístu naari̱ pachisrum imiantiarum. Nuiṉkia atumí tunaari̱n Yus tsaṉkurtamprattarme. Túrunawakrumin Yuska ni Wakani̱n suramsattarme, tímiayi. \v 39 Yus tímia nuka atumin túramprume. Atumí uchirí̱ncha tura ashí arant matsatainia nunasha tawai. Kame ii Yusri̱ áentsun untsuktaj tusa wakerana nuna tawai” tímiayi. \p \v 40 Nú chichamja̱i̱ tura nuya̱sha Pítiur tuke jintintiuk tímiayi “Yajauch shuara asutiátniuri̱ átatna nuyá uwempratarum” tímiayi. \v 41 Tuma asamtai nuna antukarmia nuka imianiarmiayi. Nú tsawantai̱ menaintiú mir (3000) aents Yus-shuar ajasarmiayi. \v 42 Ashí nu shuar Jesusa akatramuri̱ jintintiarmia nuna tímiatrusaṉ antukarmiayi. Tura irunar shiir enentáimtunaisar yurumin ármiayi. Túrawar, Kristu enentáimtustin namperi̱n najanin ármiayi. Túrawar Yúsan áujiarmiayi. \s1 Yus-shuar pampararmiania nu \p \v 43 Tura Yuska aentsti túrachminian Jesusa akatramuri̱ji̱a̱i̱ túramiayi ni kakarmari̱n iniakmastaj tusa. Tuma asamtai ashí aents nuna wáinkiar ashamkarmiayi. \v 44 Yúsan umirkaruka ashí métekrak pujuarmiayi. Tura ashí niiniu armia nuna sunaisarmiayi. \v 45 Ni nuṉke̱n surukar, ni takakmari̱ncha surukar, atsumainia nuna súarmiayi. \v 46 Tuke tsawantak Yusa Uunt Je̱e̱n káuniarmiayi. Tura ni je̱e̱ncha iruntrar warainiak Kristu enentáimtustin námper najanin ármiayi. Tura naṉkaamantu enentáimtumatsuk, yurumkan ajamnainiarmiayi. \v 47 Túrawar, Yuska ti úuntaiti, tu wearmiayi. Tura ashí aents nin shiir enentáimtiarmiayi. Tura Uunt Yus tuke tsawant shuaran uwemtikiar Yus-shuar írunmanum íkiauṉki wémiayi. \c 3 \s1 Wekaicha wekasamiania nu \p \v 1 Chíkich tsawantai̱, nantu nuṉkaach ajasmatai, Pítiur Juaṉja̱i̱, Yusa Uunt Je̱e̱n Yus áujsatai tusar wearmiayi, Israer-shuar tuke turin armia nútiksaraṉ. \v 2 Tura áishmaṉ, ni akiiniamuri̱nia̱ wekaicha amia nu, nui̱ a̱a̱ wáitiniam tuke tsawant pujumiayi. Nu áishmaṉnasha ni shuari̱ entsakí júkiar nú wáitiniam apujin ármiayi, nui̱ shuar waya̱n kuítian seat tusar. Nú wáitisha, Shiir Waiti, tutai̱yayi. \v 3 Tura nú shutuapsha Pitrun Juaṉja̱i̱ waya̱n wáinkiamiayi. Wáiniak kuítian seamiayi. \v 4 Tura Pítiur Juaṉja̱i̱ apa̱jas íisarmiayi. Tura nú áishmaṉnasha chicharuk “Iirsata” tímiayi. \v 5 Aishmaṉsha, surustatuapi, tu enentáimias, íimsamiayi. \v 6 Nuyá Pítiur chichaak “Kuítrusha atsawai, tímiayi. Kurisha atsawai. Antsu kuítja̱i̱ naṉkaamas takakjana nuna amastajai. Wats, Nasarétnumia̱ Jesukrístu kakarmari̱ji̱a̱i̱ wajakim wekasata” tímiayi. \p \v 7 Tinia iniais, Pítiur ni untsuuri̱ni̱ achik awajkimiayi. Túram ni nawe̱sha, wanuse̱sha kakaram ajasmiayi. \v 8 Tura niisha wajaki nantent ajakmiayi. Nuya̱sha wekasamiayi. Tura Pítruja̱i̱sha Juáṉja̱i̱sha Yusa Uunt Je̱e̱n waya̱warmiayi. Nuik shutuapka wayá nantent nantent ajak Yusa náari̱n shiir pachimiayi. \v 9 Ashí aents pujuarmia nu, nin wekaan wáinkiarmiayi. Tura ni chichame̱n anturkarmiayi. \v 10 Tura chichainiak “Nuik Yusa Uunt Je̱e̱n wáitiri̱n, Shiir Waiti tutainium, nu áishmaṉ tuke pujuuya núchakait” tiarmiayi. Tura ni túrunamuri̱n nekaawar, ti ashamkar nusháa enentáimsarmiayi. \s1 Pítiur ujakmiania nu \p \v 11 Shutuapka péṉker ajasu asa Pítruja̱i̱ Juáṉja̱i̱sha peṉké tsurachmiayi. Tura aents nui̱ pujuarmia nu, warinkit tusar, je̱áshkiri̱ tsékeṉki wearmiayi. Nuka Sarumúṉna tiniu ármiayi. \v 12 Aents káunkarun Pítiur wáiniak, chicharuk “Israer-shuartiram, ¿urukamtai winiasha imiá íirum? tiarmiayi. ¿Iisha péṉker asarikⁱ tsuarmajⁱ? ¿Ii kakarmari̱ji̱a̱i̱ṉkikⁱ ewekamsamajⁱ? \v 13 Atsá. Antsu Yuska ni Uchiri̱n Jesusan ashí naṉkaamantu awajsaiti. Ii uuntri̱ Apraamsha, Isaksha tura Jakupsha enentáimtin armia nú Yusan tajai. Átumka Jesus nakitrarum kapitián Piratuí surukmarme. Tura Piratu akupkataj tau atumsha suritkiamarme. \v 14 Jesus péṉker nákak enentáimniuyana nu “akupnakchati” tímiarme. Antsu shuáran main akupnakat tusarum wakerimiarme. \v 15 Túrarum iwiaaku átinian Amaana nu maamarme. Tuma aiṉ Yuska Nin jakamunmaya̱ iniantkimiayi. Nuka iisha neka asar étsereaji. \v 16 Tura ju̱ aishmaṉ jui̱ wajaana ju̱ tura nékarmena ju̱, Yusa Uchiri̱ naari̱ enentáimta asa kakaram ajasuiti. Jesus enentáimtusu asa nekas péṉker ajasuiti. Nusha wáinniu asarum nékarme’ tímiayi. \p \v 17 ‘Wats, yatsurtiram, wi nékajai. Atumsha atumí úuntri̱ji̱a̱i̱ Jesusan túramarmena nu nékatsuk túramarme. \v 18 Tura nu túramurmi̱ji̱a̱i̱ Yus yaunchu tímia nu tímianak umikiurme. Ni Krísturi̱ wáitsatniuya nuna Yuska ashí ni etserniuri̱n áamtikramiayi. \v 19-20 Wats, yamaikia tunaaruminia̱ kanaktiarum. Túrarum Yúsnumaani̱ ayantártarum, tunaarun asakárat tusarum. Túrunawakrumniṉkia, atumin uwemtikramprarat tusa Yus yaunchu anaikiamia nuna akupturmaktatrume. Nusha Jesukristuiti. Tura Niiji̱a̱i̱ enentáimin ayampratin átatui. \v 21 Tura yamaikia Jesukrístu nayaimpiniam pujustiniaiti, ashí iwiarnatsa̱i̱ṉ. Yuska ukunam ataksha nuṉkan shiir awajsattawai. Nuna ni etserniuri̱n tsáapin enentái takaku armia nuna yaunchu áamtikramiayi. \v 22 Tuma asa Muisais ii apari̱n tímiayi: \q1 “Atumi Uunt Yusri̱ ukunam etserniun akupturmaktatrume, winia akuptukmia núnisaṉ. Nuámtaktirminia̱ achik akupturmaktatrume. Tura nii títiatna nu umirkatarum” tímiayi. \v 23 Náṉkamas aents nu etserniun chichame̱n umíachkuṉka emesnartatui. Tura Israer-shuarnum páchitkia áchattawai. \m Núnisaṉ áarmiayi Muisaissha’ tímiayi. \p \v 24 Pítiur tuke chichaak ‘Iimiata, Yúsnan etserin Samuer ju̱ tsawantin túratniuri̱ etserkamiayi. Nuyá ashí Yúsnan etserniusha tuke nuna etseriarmiayi. \v 25 Etseriarmia nuka atumin túramprume. Tuma asa átum péṉker pujustinian Yuska ii uuntri̱ Apraáman ju̱ chichaman susamiayi. “Nekas tájame, ame shuarum akiiniattana nuja̱i̱ ashí áentsnasha shiir awajsattajai’ tímiayi. Tura ii úuntri̱n tímia núnaka incha túramji, tímiayi. \v 26 Iimiata, Yus ni Uchirí̱n iniantkimia nui̱, atumin emka akupturmakmiarme. Atumsha, atumí tunaari̱ya̱ kanaktiarum tusa, tura atumin shiir awajtamsatniun wakerak túramiayi.” Nunak tímiayi Pítiur. \c 4 \s1 Pitruncha Juáṉnasha kajerkarmiania nu \p \v 1-2 Pítrusha Juaṉja̱i̱ Yusa chichame̱n áentsun jintintiainiak pujuarmiayi. Jesus nantakin asamtai aencha nantaktin áiniawai, tiarmiayi. Tura chichaak pujuiniai̱ Israer-patri táarmiayi. Tura Yusa Uunt Je̱e̱n wainniu úuntri̱sha Satuséu aentcha táarmiayi. Taar Pitruncha Juáṉnasha kajerkarmiayi, niisha Jesusa nantakmiari̱ chichaman jintintinia asamtai. \v 3 Yamaikia kí̱awai, kashin iismí tusar achik sepunam eṉkea iniaisarmiayi. \v 4 Tura Pitrun nuik anturkarmia nú aents untsurí̱ Yus-shuar ajasarmiayi. Nuik Yus-shuaraim tura yamaiyaim iruram ti untsurí̱ ajasarmiayi. Aya áishmaṉkak, seṉku mir (5000) aents ármiayi. \p \v 5 Kashin tsawa̱rmatai Israer-shuara akupniuri̱, ni úuntri̱sha, tura ni jintinniuri̱sha Jerusaréṉnum iruntrarmiayi. \v 6 Nui̱sha Anassha, Israer-patri uuntri̱ anaikiamu amia nu, tura Kaipiassha, Juaṉsha, Arejantrusha, tura Israer-patri kapitiántri̱ shuari̱sha tímian iruntrarmiayi. \v 7 Iruntrar Pitruncha Juáṉnasha utitiarum tusar akupkarmiayi. Tura itiarmatai, ajapén awajsarmiayi. Tura aniasarmiayi “Kame ¿yana kakarmari̱ji̱a̱i̱, yana chichame̱ja̱i̱ túrarum?” tiarmiayi. \v 8 Tutai nuyá Pítiur, ni enentáin Yusa Wakaní̱ pimiutkamu asa tímiayi “Akupniutiram, tura úuntirmesha antuktarum. \v 9 Ju̱ áishmaṉ nuik shutuap amia nu péṉker ajasmari̱ anintrarme. Kame itiurak péṉker ajasuit tátsurmek. \v 10 Urukamtia ú̱u̱ktataj. Anintrakrumin iisha paant títiatji, Israernumia̱ shuar ashí nekaawarat tusar. Ju̱ áishmaṉ Jesukrístu kakarmari̱ji̱a̱i̱ péṉker ajasuiti. Nasarétnumia̱ Jesukrístun, átum máamurmena nuna, tura Yus jakamunmaya̱ iniantkimiania nuna tajai, tímiayi. \v 11 Nú Jesuska kayaa áintsaṉkete. Atumsha jeamniutiram, nú kaya yajauchiiti, tímiarme Jesusna. Túrasha túramaitiataṉ Niisha je̱a̱nam emka apujsamua núnisaṉ ajasuiti, tímiayi. \v 12 Tura chíkichja̱i̱ uwempratin peṉké atsawai. Ju̱ nuṉkanam ii chikicha naari̱ pachisar uwempratin atsaji. Jesuskete ii uwemtikrampratniun Yus suramsamiaj nu” tímiayi Pítiur. \p \v 13 Pítrusha Juaṉsha náṉkamas shuara áintsaṉ ármiayi. Núkap unuimiarcharu ármiayi. Tura unuimiarchaitiat, arantutsuk etseriarmiayi. Aentsu uuntri̱ núnaka nekaawar “Nékachuitiat, itiura sapijmiatskesha chichainia” tiarmiayi. Tura, ju̱sha Jesusa nemarin ármia núiti tiar nekaawarmiayi. \v 14 Nuya̱sha áishmaṉ péṉker ajasmia nu niiji̱a̱i̱ nui̱ wajamiayi. Tuma asamtai, niisha a̱i̱ wajakui, Israer-shuara úuntri̱ṉkia, péṉker ajaschaiti títiai tukamá tujinkiarmiayi. \v 15 Tuma ásar, iik nuamtak áujmatsatai tusar, Pítrusha Juaṉsha shutuapsha a̱a̱ awemartai, tiarmiayi. \v 16 Tura áujmatainiak tiarmiayi “Ju̱ Pítrusha ju̱ Juaṉsha itiurkatjik. Ju̱ uunt túrunamun Jerusaréṉnum matsatainia nu ashí nékainiatsuk. Wáitiaiti titin tujintiaji, tiarmiayi. \v 17 Tura, ashí aents nekaawara̱i̱ṉ tusar yamaik jiaktai. “Ju̱ Jesusa naari̱ pachisrum peṉké jintintiawarairap,” titiai” tiarmiayi. \p \v 18 Tura árusaṉ Pitruncha Juáṉnasha shutuapnasha ataksha untsukarmiayi. Tura chicharkarmiayi. “Jesusa naari̱ peṉké áujmatsairap. Tura Jesusa túramuri̱ peṉké jintintiairap” tiarmiayi. \v 19 Tutai Pítiur Juaṉja̱i̱ áimkiarmiayi “Enentáimpratarum. ¿Yus warinia wakera? ¿Iikia Yus umirtsuk atumí chichame̱ṉ umirkatniukaitiajⁱ? tiarmiayi. \v 20 Nekaatarum. Iisha íisjinia nu, tura antukjinia nusha ii etsertsuk pujustin tujintiaji.” Tu áimkiarmiayi. \p \v 21-22 Shutuáp péṉker ajasmia nu kuarenta (40) uwí naṉkaamas takakuyayi. Ni péṉker ajasmari̱n aents nekaawar, “ju̱ka aentsti túrachminiaitji” tusar Yusa naari̱n uunt awajsarmiayi. Tuma asamtai aentsu uuntri̱ Pitruncha, Juaṉnasha asutiátai tukamá aentsun ashamainiak áyatik chicharkar iniaisarmiayi. \s1 Yus-shuar Yusa kakarmari̱n seawarmiania nu \p \v 23 Pítiur Juaṉja̱i̱ aṉkant ajasar ni írutramuri̱i̱n waketkiarmiayi. Tura jeawar Israer-patri uuntri̱ tura aentsu úuntri̱sha nin tiarmia nuna mash etserkarmiayi. \v 24 Nu ujakam antukar métekrak Yúsan áujuk tiarmiayi “Winia Uunt Yusru, Amesha nayaimpisha nuṉkasha najanaitme. Nayaantsasha tura ju̱i̱ írunna nusha najanamiame, tiarmiayi. \v 25 Tura Tawit ámin umirtamin amia nu ju̱ áamtikramiame: \q1 “¿Urukamtai ashí nuṉkanmaya̱ aents charaatum ajainia? ¿Tura Israer-shuarsha urukamtai ántar chichaman enentáimiainia? \q1 \v 26 Uunt kapitián ármia nuka chichaman jurusarmiayi Uunt Yúsan. \q1 Tura pepru úuntri̱sha iruntrar Uunt Yúsan kajerkarmiayi. Ni anaikiamuri̱n Krístun nútiksaṉ kajerkarmiayi.” \m \v 27 Tu áarmaiti, Uunta, tura nekasaiti. Erutis apachi kapitiántri̱ Punsiu Piratuja̱i̱ jú̱ péprunam iruntrarmiayi. Niisha yajaya̱ shuarja̱i̱ tura Israernumia̱ shuaraim nuim iruntrarmiayi. Ame Uchirmin Jesusan tunaarinchan kajerkarmiayi. Jesuska Ame anaikiamiame, winia takatrun túrat tusam. \v 28 Tura ame enentáimja̱i̱ iwiaramamna nu uminkiatniuiti. Tura apachcha Jesusan kajerainia ásar, Ame iwiaramamna tímianak umikiarmiayi. \v 29 Uunta, iisia kajertamainiaj nu. Jes, Áminiu asakrin áujmatramtsujik. Túmaitkuisha ame chichame̱m ii ashamtsuk etserkatin ame kakarmaram amasta. \v 30 Tura ame kakarmarmiji̱a̱i̱ jaasha tsuártin amasta. Ame Uchiram Jesus tunaarincha nuja̱i̱ ii aentsti túrachmin túratniusha amasta. Aents Yusa kakarmari̱n nekaawarat tusam túrata” tiarmiayi. \p \v 31 Tura Yúsan tú áujas umikmatai nuiṉ irunar pujuiniai̱ṉ ú̱u̱rkamiayi. Túrunamtai ashí shuara enentái̱n Yusa Wakaní̱ pimiutkarmiayi. Túmaitkiui ashamtsuk Yusa chichame̱n etserkarmiayi. \s1 Wíniakete, tícharmiania nu \p \v 32 Yus-shuar ajasarmia nu, ti untsuritiat, ashí chikichík enentainiak enentáimainiak, ni takaku armia nuna, aya wíniakete tútsuk, ju̱sha ashí iiniu ainiawai, tiarmiayi. \p \v 33 Tura Jesusa akatramuri̱sha, Yus ti yayamu ásar, Yusa kakarmari̱ji̱a̱i̱ Uunt Jesusa nantakmiari̱n tuke etseras pujuarmiayi. \v 34 Tura ashí Yus-shuarka nuṉkan takakusha je̱a̱n takaku armia nusha, núnaka surukar kuítian itiariarmiayi. \v 35 Tura itiaar Jesusa akatramuri̱n súarmiayi. Akatramusha susam, niisha atsumainia nuna súarmiayi. Tuma asamtai shuar atsumaka peṉké atsuarmiayi. \v 36 Chikichík shuar, ni naari̱ Jusé, nuṉkan takakuyayi. Jesusa akatramuri̱sha Jusen chíkich náari̱n apujtusarmiayi, Pirnapín. Nu náari̱sha, shiir enentáimtikkiartin tawai. Tura Pirnapísha Riwí áentsuyayi. Tura ni akiiniamuri̱ núṉkenka Chípriiyayi. \v 37 Niisha ni nuṉke̱n surukmiayi. Tura nu kuítian itiá Jesusa akatramuri̱n súsarmiayi. \c 5 \s1 Ananíasa tunaari̱ \p \v 1 Tura chíkich áishmaṉ, ni naari̱ Ananías, ni nuwe̱ Sapirja̱i̱ ni nuṉke̱n surukarmiayi. \v 2 Niisha nuṉkan suruk kuítian emeenak akanak jukí Jesusa akatramuri̱n werí takamtsukea nútikias susamiayi. Ni nuwe̱sha, Sapir, nuna túran nekaamiayi. \v 3 Túramtai Pítiur chichaak “Ananíasa, ¿urukamtai uunt iwianch enentáimin eṉkemturmatai, Yusa Wakaní̱n anaṉkataj tusam nuṉka surukam kuit achikiumna nu akankam ikiurmasam? tímiayi. \v 4 Entá, nuiṉkia nuṉka áminiuchukait. Surukumna nu kuitcha áminiuchukait. Nusha, ¿urukataj tusamea tu enentaímpram? Amesha aya áentsnum wáitruachume. Antsu Yusnumsha wáitruame” tímiayi Pítiur. \v 5 Tutai Ananías nuna antuk nú chichamaik jakamiayi. Tura ashí shuar nuna antuk nekaawar ti ashamkarmiayi. \v 6 Nú turunamtai áishmaṉ tariar Ananías jakan penuararmiayi. Túrawar iwiarsatai tusar júkiarmiayi. \p \v 7 Tura Ananíasa nuwe̱ arur, menaintiú ura naṉkaamasa̱i̱ támiayi. Túrasha ni áishri̱ jakanka nekaachmiayi. \v 8 Támatai Pítiur nuwa̱n tímiayi “Turuttia. Átum nuṉka surukurmena nui̱, ¿kuit itiarumna núnikik surukuram?” tímiayi. Tutai nuwa̱ tímiayi “Ee, núnik surukji.” \v 9 Tutai Pítiur tímiayi “¿Urukamtai atumsha Uunt Yusa Wakaní̱ nekapkamsatai tusarum imiá enentáimprarum? Pai, iisiá. Ame áishrumin iwiarsatai tusar júkiaria nu wininiawai. Tura yamaikia amincha juramkiartatui” tímiayi. \v 10 Tutai nu chichamaik niisha imia Pitru wajamunam jaka iniaantmiayi. Aishmaṉ waya̱j tukamá jaka tepan wáinkiarmiayi. Túramtai júkiar ni áishri̱niṉ aya̱mach iwiarsarmiayi. \v 11 Tura ashí Yus-shuar armia nu tura ashí aencha nuna antukarmia nu ti ashamkarmiayi. \s1 Yusa kakarmari̱ji̱a̱i̱ túrawarmiania nu \p \v 12-14 Tura ashí Yus-shuar Yusa Uunt Je̱e̱n shikiri̱i̱n irunin ármiayi. Nu shikiri̱sha, Sarumúṉna, tu anaikiamuiti. Tura chíkichmamtinkia nuim iruntratniun ashamiarmiayi. Túmainiayataṉ, ti péṉker áiniawai, tu wearmiayi. Tura Yus-shuar Yusa kakarmari̱n iniakmasarmiayi. Túra asamtai imiá untsurí̱ aents Yus-shuar ajasarmiayi. \v 15 Tura chíkich aents ni shuari̱ jainia nuna jintiá amamtikiarmiayi. Peakja̱i̱ júkiar, tampunmasha eṉkeawar júkiar jintiá aya̱mach áepsarmiayi. Pítiur naṉkaamak ni wakaní̱ṉsha eṉkemprutmawainti tusar nu shuar túrawarmiayi. \v 16 Núnisaṉ arantia̱ shuarsha ti untsurí̱ ni shuari̱ jáinian tura iwianchrukuncha nui̱ Jerusaréṉnum itiarmiayi. Tura ashí nui̱ táaruka tsuámararmiayi. \p \v 17 Israer-patri uuntri̱, tura Satuséu aencha niiji̱a̱i̱ pujuarmia nu suiir iiniak \v 18 Jesusa akatramuri̱n achikiar eṉkeawarmiayi. \v 19 Túrasha kashi Uunt Yusa suntari̱ nayaimpinmaya̱ tara sepú wáitiri̱n uraimiayi. Tura Jesusa akatramuri̱n a̱a̱ jí̱i̱kiarmiayi. \v 20 Tura tímiayi “Wetarum. Tura Yusa Uunt Je̱e̱n wajasrum Yusja̱i̱ tuke iwiaaku átinia nu etserkatarum” tímiayi. \p \v 21 Nuna antukar kashin tsawar káshik Yusa Uunt Je̱e̱n waya̱war jintintiawarmiayi. \p Nu túmainia̱i̱ Israer-patri uuntri̱, tura niiji̱a̱i̱ pujuarmia nusha iruntrarmiayi. Tura Israer-shuara uuntri̱, naamka armia nuna iruntrami tusa untsukarmiayi. Ashí iruntrar akatar akupkarmiayi, Jesusa akatramuri̱ sepunmaya̱ itiatarum tusar. \p \v 22 Tura suntarsha sepunam jeariar Jesusa akatramuri̱n wáinkiacharmiayi. Atsawai tukam táarmiayi. \v 23 Taar chichainiak “Sepú waiti asakamua tímianisaṉ aa wáinkiaji, tiarmiayi. Tura suntar wáitin iimpru wajainia wáinkiaji. Tura waiti urair waya̱jⁱ tukamar atsá wáinkiaji” tiarmiayi. \p \v 24 Israer-patri uuntri̱, tura Yusa Uunt Je̱e̱n wainniu úuntri̱sha, nu chichaman antukar, “tsej ausha ¿urutiak nunasha iniaisarat?” tiarmiayi. \v 25 Nu chichamaik áishmaṉ taa tímiayi “Aishmaṉ átum sepunam eṉkeamarmena nu, Yusa Uunt Je̱e̱n wajasar áentsun jintintiuk pujuiniawai” tímiayi. \p \v 26 Túrunamtai Yusa Uunt Je̱e̱n wainniu uuntri̱ ni suntari̱ji̱a̱i̱ wear achik itiarmiayi. Túrasha peṉké aents kayaja̱i̱ tukurmara̱i̱j tusar, yajauch awajtsuk itiarmiayi. \v 27 Tura achik itiaar Israer-shuar naamka pujamunam naka awajsarmiayi. \v 28 Tura Israer-patri uuntri̱ tímiayi “Iisha atumin chicháa chicharu awajsar, Jesusa naari̱ pachisrum etserkairap tusar akupkachmakajrum. Túrasha, ¿antukurmek? Atsá. Mash Jerusaréṉnum átum etserkamu pampaṉkai. Jes, átum, Jesusan máawarai, in tátsurmek. Nusha in makuutai tusarum tárume” tiarmiayi. \p \v 29 Nuyá tutai Pítiur chíkich Jesusa akatramuri̱ji̱a̱i̱ chichainiak “Iikia aentsja̱i̱nkia iniaṉkasar Yus emka umirkatniuitji, tiarmiayi. \v 30 Jesus atumek krúsnum máamurmena nuna ii iwiaaku Yusri̱ Nin iniantkimiayi. \v 31 Yus ni kakarmari̱ji̱a̱i̱ Nin naṉkaamantu awajsamiayi. Tura nekas Akupniuiti tusa ni untsuuri̱ni̱ apujsamiayi. Tura áentsun Uwemtikniuiti. Israer-shuar enentái yapaji̱áwar tunaari̱nia̱ uwemprarat tusa Yus túraiti. \v 32 Nu tuma asamtai iisha nu nekaar étsereaji. Tura Yusa Wakaní̱sha nuna étsereawai. Túrasha aya Yusa umirkarua nunak ni Wakaní̱n súsaruiti” tímiayi Pítiur. \p \v 33 Tutai nuna antukar ti kajerkarmiayi. Túrawar, maatai tusar wakeriarmiayi. \v 34 Tura nui̱ Israer-shuara uuntri̱ pujumiayi, ni naari̱ Kamarír. Niisha Pariséunam páchitkiauyayi. Tura akupeamun jintinniuri̱yayi. Túmakui ashí aents nin shiir enentáimtin ármiayi. Tura niisha wajaki tímiayi “Ju̱ áishmaṉ a̱a̱ ishichik wajasarti” tímiayi. \v 35 Nuyásha irunar matsamarmia nuna chicharuk “Israer shuartiram, ju̱ áishmaṉ tú túratai tu enentáimsarumna nu aneartarum. \v 36 Enentáimsatarum. Nuik áishmaṉ Tiútas wantinkiachmakia. Niisha kapitiániitjai takui, kuatru siáṉtu (400) shuar nemarkarmiayi. Tura ukunam nin maawarmatai, ni némarkamuri̱sha pisararmiayi. Túrunawar nuní amuukamiayi. \v 37 Ukunmasha, iruntrar nekapmartin tsawantincha Kariréanmaya̱ Jútas wantinkiachmaka. Tura nincha nútiksaṉ ti untsurí̱ nemarkarmiayi. Túman máawarmiayi. Nu túrunamtai nútiksaṉ ni némarkamuri̱sha pisararmiayi. \v 38 Jes, tuma asamtai nu áishmaṉ a̱a̱ wajainia nu iniaisatarum. Auka pachisairap. Au tumainia nu aya áentsnaketkuiṉkia amuukattawai. \v 39 Tura antsu Yúsnaitkuiṉkia atumsha amuktai tukamarum tujinkiattarme. Aneartarum. Iniaiyachkurmeka nu tumá pujusrum Yusja̱i̱ máanikchattarmeash” tímiayi Kamarír. \p \v 40 Tú tutai tímianak umikiarmiayi. Túrasha Jesusa akatramuri̱n untsukar asutiáwarmiayi. Tura chicharuk “Jesusa naari̱ pachisrum peṉké ishichkisha etserkairap” tiarmiayi. Tú tiar akupkarmiayi. \v 41 Jesusa akatramuri̱sha Israer-shuara uuntri̱ pujamunmaya̱ jíinkiarmiayi. Tura wáitsamniaitrume tusa Yuska Jesusa naari̱ pachia asakrin ii natsantin wáitsatniun tsaṉkatramkaitji tusar ti shiir enentáimsar wearmiayi. \v 42 Tura Jesukrístunun áujmatsatniun peṉké iniaisacharmiayi. Antsu tuke tsawant Yusa Uunt Je̱e̱ncha tura chíkich je̱a̱nmasha páchitsuk etseriarmiayi. \c 6 \s1 Yus-shuaran yainian siati anaikiarmiania nu \p \v 1 Nú tsawantin Yusan umirkaru ti kaweṉkar ármiayi. Tura tuke tsawant yurumak súsatin ámiayi. Túmakui Yus-shuar Kriaku chichaman chicharmia nu, Israer-shuaran kajeriarmiayi. “Tuke tsawantin yurumak súarmena nui̱ atumí waje̱ ti nukap súarme. Tura íiniuka ishichik súarme” tiarmiayi. \v 2 Túruinia Jesusa tuse akatramuri̱ ashí Yus-shuaran irurar tiarmiayi “Iisha Yus-Chicham etserkatin iniaisar yurumak súsachminiaitji. \v 3 Tuma asamtai yatsurtiram, atumí̱i̱nia̱ siati áishmaṉ e̱áktárum yurumkan súsarat tusarum. Péṉker wekainia nu, tura neka shuar, Yusa Wakaní̱ pimiutkamu ainia nu achiktarum. \v 4 Iikia antsu Yus áujkir unuiniakratkir Yusa chichame̱ etserkir wétatji” tiarmiayi. \v 5 Akatramu tiarmia nuna ashí aents enentáimsar pujuarmiayi. Túmainiak Estepaṉkan anaikiarmiayi. Estepaṉsha Yúsan tuke enentáimtiniuyayi. Tura Yusa Wakaní̱sha pimiutkamuyayi. Chíkich áishmaṉkan anaikiarmiayi, niisha Jiripi, tura nuyá Purukuru, Nikianúrsha, nuyá Temuṉ, Parmenassha, Nikiurássha. Nikiurássha Antiukía nuṉkanmaya̱itiat Israernancha ashí umirniuyayi. \p \v 6 Tura nu siati áishmaṉkan Jesusa akatramuri̱n itiariarmiayi. Táarmatai, akatramusha, Yus áujtusar, anaikiaji tusar múuknumsha ni uweje̱n awantsarmiayi. \v 7 Túrasha Yusa chichame̱nka tuke pampaṉki̱ wémiayi. Nui̱ Jerusaréṉnumsha Yus-shuar ti kaweṉkarmiayi. Tura imia Israer-patrisha untsurí̱ Yus-Chichaman umiriarmiayi. \s1 Estepaṉkan Israer-shuara uuntri̱i̱n júkiarmiania nu \p \v 8 Estepaṉsha Yusa waitnenkartutairi̱ pimiutkamuyayi. Tura Yusa kakarmari̱sha pimiutkamuyayi. Tuma asa aentsti túrachminian shuar írunmanum túramiayi. Nu shuar Yusa kakarmari̱n nekaawarat tusa túramiayi. \v 9 Israer-shuar iruntai je̱a̱, ni naari̱ Aṉkantin, ámiayi. Nuyá áishmaṉsha tura Serini nuṉkanmaya̱ áishmaṉsha, tura chíkich nuṉka Arijiantri̱anmaya̱sha, Serisianmaya̱sha, Ásianmaya̱sha, tímian Estepaṉja̱i̱ áujmatsatai tusar káutkarmiayi. \v 10 Estepaṉ Yusa Wakaní̱ nekatairi̱ji̱a̱i̱ tímianak chicháa asamtai, nu áishmaṉ Estepaṉja̱i̱ iṉkiunaikiar nupetkataj tukamá tujinkiarmiayi. \v 11 Tuma asamtai suiir enentáimtuiniak chíkich áentsun Estepaṉkan tsanumprurarat tusar e̱ákarmiayi. Estepaṉ Muisaisnasha Yúsnasha yajauch áujmatui, titiarum tusar akikiarmiayi. \v 12 Peṉké áentsun, tura uunt ainia nunasha, jintintin ármia nuja̱i̱sha chichaman júsar yajauch enentáimtikrarmiayi. Tura Estepaṉkan jintiá akirtuawar achikiarmiayi. Túrawar Israer-shuar naamka matsamarmia nui̱ júkiarmiayi. \v 13 Tura wait chichamtinian itiarmiayi. Niisha taar chicharainiak “Yusa Uunt Je̱e̱n ti péṉker ana nu, tura Yusa akupkamuri̱ncha ju̱ Estepaṉ tuke yajauch chicharui, tiarmiayi. \v 14 Nú arantcha ju̱ Estepaṉ tímia nu antukji, tiarmiayi. Estepaṉ chichaak “Nasarétnumia̱ Jesuska Yusa Uunt Je̱e̱n sáa̱ktiatui, tura nuyá Muisais in ikiurtamkimiaj nunasha yapaji̱áttawai” tímiayi. Nusha Estepaṉ tímia nu antukji” tiarmiayi. Tura nunasha peṉké ántar tsanumprurarmiayi. \p \v 15 Nuya̱sha ashí Israer-shuar naamka iruntramunam pujuarmia nu Estepaṉkan iiyaj tukamá ni yapin nayaimpinmaya̱ suntara yapiya nuní íiran wáinkiarmiayi. \c 7 \s1 Estepaṉ etserkamiania nu \p \v 1 Tuma wáiniak Israer-patri uuntri̱ Estepaṉkan aniasmiayi “¿Ju̱ tuinia nu nekaskait?” tímiayi. \v 2 Tutai niisha áimkiamiayi “Winia úuntrutirmesha, yatsurtirmesha anturtuktarum. Ii Waantu Yusri̱ ii úuntrí̱n Apraáman wantintiukmiayi. Apraámka Misiuputámia-Kartea nuṉkanam puja̱i̱, Aran nuṉkanam wéatsa̱i̱ṉ, nui̱ wantintiukmiayi. \v 3 Tura wantintiuk tímiayi “Ame nuṉkemsha áminiurmesha ikiukim nuṉka Wi iniaktustatjamena nui̱ wetá” tímiayi Yus. \v 4 Tutai Apraám Misiuputámia-Kartea nuṉkan ikiuki Aran nuṉkanam pujustaj tusa wémiayi. Nuyá ni aparí̱ jakamtai “Arant wetá” tímiayi Yus. Nuna taku ju̱ nuṉkan ii pujajnia ju̱i pujsamiayi. \v 5 Túrayat nuṉkan ishichkisha súsachmiayi ju̱ nuṉkanam. Antsu “Ukunam amastatjai. Ame jakakmin ame uchirmin susattajai” tímiayi. Tura Apraama uchirí̱ peṉké atsan nuní tímiayi Yus. \v 6 Nuya̱sha Yus tímiayi “Ame uchirmesha írara núnisaraṉ chíkich nuṉkanam pujusartatui. Nui̱sha emetamu itit awajtai pujuartatui. Kuatru siáṉtu (400) uwí, tímianu uwí wáitsartatui, tímiayi. \v 7 Túrasha, Wi asutiáttajai ame shuárumin wáitkia núnaka, tímiayi. Túram nuyá nú nuṉkanmaya̱ shiákartatui. Tura Winia enentáimtursartatui jú̱ nuṉkanam’ tímiayi. \v 8 Yus tuke Apraámnasha chicharuk ‘Yamaikia Wíi-shuar asarum tsupirnaktiniaitrume. Tuma asam amesha uchiram áishmaṉkach akiiniamtai, Wi tímiajna núnismek, sirkunsisiúṉ tutai, shunichiri̱ nuape̱ tsupirkata, tímiayi. Tura chícham Wi yamaikia ámiji̱a̱i̱ najanaj nu nekas uminkatniuiti tusam nusha túrata” tímiayi Yus. Tuma asamtai ni uchirí̱ Isak akiiniamtai, uchu tsawant naṉkaamasmatai, Apraám nin tsupirkamiayi. Tura Isaksha ukunam ni tuse (12) uchiri̱n ii uuntri̱ armia nunasha nútiksaṉ túramiayi. \v 9 Tura niisha ni yachi̱n Jusen suiir íiyarmiayi. Túmainiak Ejiptu nuṉkanam júkiarat tusar surukarmiayi. Túrasha Yus némarkauyayi. \v 10 Tuma asa, ashí ni itiurchatri̱i̱nia̱ uwemtikramiayi. Tura waitnenkartutairi̱ncha nekatairi̱ncha susamiayi. Tuma asamtai Ejiptunam uunt akupin Paraún Ejiptu nuṉkaa akupniuri̱ ajasat tura ni je̱e̱n wáinniuri̱ ajasat tusa anaikiamiayi.” \p \v 11 ‘Tímiatam tsuka tura itiurchatcha ámiayi Ejiptu núṉkanam. Tura ju̱i̱ Kanaaṉ nuṉkanmasha núnisaṉ ámiayi. Tuma asamtai ii uuntri̱ yurumkan peṉké wáincharmiayi. \v 12 Tura Jakup, Ejiptunam yurumak ikiusma awai taman antuk ni uchirí̱n akupkarmiayi. Túrasha wekaicha wearmiayi. Wats, ii úuntri̱niun ujaajrume. \v 13 Tura ii uuntri̱ atak Ejiptunam wéenak Jusesha, wíitjai takui ni yachi̱ Jusen nekaawarmiayi. Tura Jusé “Yatsur áiniawai” takui Parauṉ, antuk “au shuarapitia” tímiayi. \v 14 Nuya̱ṉka Jusé ni yachi̱n chicharuk “Apar itiatarum uchirtuk” tímiayi. Nu shuarsha untsurí̱, setenta seṉku (75) matsamarmiayi. \v 15 Nuní tutai Jakupsha ni shuari̱ji̱a̱i̱ Ejiptunam pujustai tusar wearmiayi. Tura ukunam nú nuṉkanmaṉ jakamiayi. Tura ni uchiri̱sha ii uuntri̱ ainia nu, núnisaraṉ nú nuṉkanmaṉ jákarmiayi. \v 16 Tura atak ukunam ni shuari̱ Sikiam nuṉkanam ni ukunchi̱n júkiar iwiarsarmiayi. Kame Sikiam nuṉkanam Apraámka yaunchu játsuk Amura uchirí̱ nuṉke̱n sumakmiayi. Túramtai nui̱ iwiarsarmiayi’ tímiayi. \p \v 17 ‘Yus, Apraáman chicharuk “Nekas wi susattajme” tímiania nú tsawant jeatemamtai, Ejiptu nuṉkanam Israer-aents pampaṉki ti kaweṉkarmiayi. \v 18 Nu tsawantincha Ejiptunam chíkich akupin naamka ámiayi, tura Jusen nekaachmiayi nii. \v 19 Nu akupin ii yaunchu úuntri̱n anaṉkawar yajauch awajiarmiayi. “Atumí uchirí̱ kuírchich ana nu ajapa ikiuktiarum” tu wémiayi. Pampaṉkara̱i̱ṉ tusa tímiayi. \v 20 Tiri iniaisamunam Muisais akiiniamiayi. Muisaisnaka Yus shiir enentáimtimiai. Tura ni nukurí̱ menaintiu nantu takusmiayi. \v 21 Tura nuyá ajapa ikiuktin jeamtai entsá apujsamiayi. Uunt Parauṉka nawantri̱ Muisaisan wainiak jukimiayi. Achik, ni uchiri̱nia tímiatrusaṉ jukí tsakatmarmiayi. \v 22 Tuma asa Muisais unuimiátrauyayi ashí Ejiptu aents nékarmia nuna. Túramuri̱sha chichame̱sha kakarmauyayi.’ \p \v 23 Estepaṉ tuke étseruk juna tímiayi: ‘Nuyá Muisais kuarenta (40) uwí takaku asa Israer áentsun iyutaj tusa wakerimiayi, ni shuari̱ asamtai. \v 24 Nuyá we Ejiptunmaya̱ áishmaṉ ni shuari̱n máatasa pujurun wáinkiamiayi. Tura Muisais ni shuari̱n ayamprak Ejiptunmaya̱ áishmaṉkan máamiayi. \v 25 Wíi turamuja̱i̱ Yuska Israer-aentsun uwemtikrattawai, tu nekaamiayi Muisais, Yus timia asamtai. Tura Israer-aencha áintsaraṉ nékainiawai tu enentáimsamiayi. Túrasha niṉkia nekaacharmiayi. \v 26 Kashin tsawa̱r Muisais ni shuari̱ jímiar maani pujuinian wáinkiamiayi. Tura nawamnaikiarat tusa “¿Urukamtai nuamtak yatsumja̱i̱sha yajauch awajniarum?” tímiayi. \v 27 Tutai emka naṉkaama nu Muisaisan kárut shitiá “¿Ya amincha ii akuptamin tura ii chichartamin anaitiamkamam? \v 28 ¿Winiasha maantuátaj tusam wakeramek, ya̱u̱ Ejiptunmaya̱ áishmaṉ máamamna nútiksamkea?” tímiayi. \v 29 Nuna antuk Muisaiska Matiaṉ nuṉkanam pisar, nú nuṉkanam kuarenta (40) uwí yajaya̱ áintsaṉ pujumiayi. Nú nuṉkanam pujus, nuatak, jimiará uchin yajutmarmiayi.’ \fig Numi uchich ukat ukatin keamunam Yusa suntari̱ Muisaisan wantintiukmiayi.|src="ABS OT Burning bush" size="span" ref="7.29" \fig* \p \v 30 ‘Kuarenta uwí naṉkaamas, nu atsamu nuṉkanam Senai náinnium tíji̱u̱ch Yusa suntari̱ nayaimpinmaya̱ taa Muisaisan wantintiukmiayi. Numi uchich ukat-ukatin keamunam wantinkiamiayi. \v 31 Muisais, nuna kean wainiak ashamkamiayi. Tura weantuk iistaj tukamá Uunt Yusa chichame̱n antukmiayi. \v 32 Yus tímiayi “Wiitjai Yus. Ame úuntrumi̱ Apraáma Isaka, Jakupa Yúsri̱ntjai” tímiayi. Tutai antuk Muisaiska ti kuraimiayi sapijin. Tura íistinian tujinmiayi. \v 33 Nuyá Uunt Yus tímiayi “Úuntrun shiir awajsataj tusam, ame sapatrum ukuiṉkiam ikiuktia, wajamna nui̱ Wi pujakui. \v 34 Nuyá nekaata, tímiayi. Wíi-aents Ejiptunam wáitias pujuinia nuna wáinkiajai. Tura úutainia nunasha antukjai. Tuma asamtai uwemtikrataj tusan tarajai. Wats, akupkatjame ámin. Ejiptunam waketkitia” Yus tímiayi Muisaisan.’ \p \v 35 Estepaṉ tuke étseruk: ‘Ju̱ Muisaisan ni shuari̱ “¿Ya amincha ii akuptamin tura ii chichartamin átinniasha anaitiamkamam?” tiarmia nuna Yuska akupniun anaik uwemtikrarat tusa awaiṉki akupkamiayi. Numiniam ni suntari̱ wantintiukmia nuna chichame̱ja̱i̱ Yuska Muisaisan akupkamiayi, tímiayi. \v 36 Muisaisaiti Israer-aentsun Ejiptunmaya̱n uwemtikramia nu. Yusa kakarmari̱n nekaawarat tusa, aentsti túrachminian untsurí̱n túramiayi Ejiptu nuṉkanam. Nuyá Kapa̱a̱ntin Nayaantsanmasha, tura nuyá kuarenta (40) uwitin atsamunam pujuiniai̱sha ti kakarman iniaktusmiayi. \v 37 Jú̱ Muisaisak Israer-shuaran chicharuk “Atumí̱i̱nia̱nak etserniun Yus ukunam anaikiattawai, winia anaitiukma áintsaṉ. Tuma asamtai nu shuarsha umirkamniuram” tímiayi. \v 38 Jú̱ Muisais Israer-aentsja̱i̱ atsamunam pujumiayi. Senái nainnium Yusa suntari̱ níiji̱a̱i̱sha pujumiayi. Tura Muisaiska ii úuntri̱ji̱a̱i̱ pujumiayi. Níiyaiti iwiaaku pujustin chichaman sunasmia nu. In ujatmaktinian sunasmiayi.’ \p \v 39 ‘Túrasha ii yaunchu uuntri̱ Muisaisan umirkatniun nakitiarmiayi. Áaniuk imiá umirtaint tusar Ejiptunam waketkitniun wakeriarmiayi. \v 40 Túmainiak Muisais Yusja̱i̱ chichastajtsa murá wématai nu shuar Muisaisa yachi̱n Aruṉkan tiarmiayi “Ii yusri̱ najanatá, ii nemarsatin. Áaniusha Muisaissha Ejiptunmaya̱ in juramkiyatcha tútsuk weruma” tiarmiayi. \v 41 Nuyá wáakachia áaniun najanawarmiayi. Túrawar, jú̱iti ii yusri̱ tusar, kuntinian maantuawarmiayi, nu susatai tusar. Tura ni uweje̱ja̱i̱ najanamun íisar ti wararsarmiayi. \v 42 Nuna túruinian wáiniak Yus, iniaisajai taku, niiya̱ kanakmiayi. Nii wakerak yaan tikishmatrarti, tímiayi. Tuma asamtai, yaunchu Yusa etserniuri̱ ju̱ní áarmiayi: \q1 ““Israer-aentsu, kuarenta (40) uwitin atsamunam wekaimiarmena nu̱i̱, ¿Winiak kuntin maanturtuamarum? Winia surustai tusarum peṉké túrachurme, tímiayi Yus. \v 43 Antsu, Muruk naartin ántar-yusa pujamuri̱n jukimiarme. Tura chíkich ántar-yussha, ni naari̱ Rempaṉ, yaa áanin najanarum nusha jukimiarme. Júkin asakrumin atumí nuṉke̱ya̱ jukin, tímia̱i̱ Papirúnia nuṉkan naṉkaiki akupkatjarme” tímiayi Yus.” \m Nuní áarmaiti’ tímiayi. \p \v 44 Estepaṉ tuke étseruk: ‘Yus Muisaisan tímiayi “Wi akupeamu chicham ikiunsatin je̱á áaniun Wi iniaktusjamna tímiatrusmek atsamunam najánatá” tímiayi. Tutai Muisais Yus tímianak umikmiayi. Nu je̱a̱n ii uuntri̱ yaunchu takaku ármiayi. \v 45 Nu je̱a̱n ni uchiri̱ akintkiar akintkiar wearmiayi. Ukunam, jú̱ nuṉka achiktin jeamtai, Yuska kapitián Jusueja̱i̱ jú̱ nuṉkanmaya̱ aentsun ji̱i̱ki akupkarmiayi. Tura ii uuntri̱ kapitián Jusueja̱i̱ winiarmia nu, nu je̱a̱ncha jú̱ nuṉkanam itiarmiayi. Tura Tawit uunt akupin náamtsa̱i̱ṉ, ii úuntri̱sha nu je̱a̱n takaku ármiayi. \v 46 Kame Yus Tawitian yájau enentáimtichmiayi. Tuma asamtai Tawit Yus shiir pujustinian je̱a̱n jeamtinian seamiayi. \v 47 Túrasha antsu Tawitia uchirí̱ Sarumúṉ Yusa je̱e̱n jeammiayi. \v 48 Túrasha aents jeammanumaṉ Uunt Yus pujuschamniaiti. Jes, yaunchu Yusa etserniuri̱ Yus tímia nuna áarchamkia. \v 49 Ju̱na áarmiayi: \q1 “Nayaimpikia winia pujutairuiti. Nuṉkanmasha nawer tarimiui. \q1 ¿Warí je̱a̱ najatruatai tusarmea tarum? tímiayi Uunt Yus. \q1 Tura Wi ayampratniusha, ¿tui̱ aa? \q1 \v 50 Wiki winia uwejruja̱i̱ṉ ashí najanachmakiaj” tímiayi.’ \p \v 51 Estepaṉ tuke étseruk: ‘Tura átumka Israer-shuartirmeka atumí enentái̱ji̱a̱i̱ tuke umichuitrume. Atumí kuishi̱sha weaktsui tura Yus nékachua núniniaitrume. Yusa Wakaní̱ji̱a̱i̱sha tuke nemasnaikiaitrume. Tura atumí yaunchu úuntri̱ji̱a̱i̱ métek túrarme’ tímiayi. \p \v 52 ‘Iisia, atumí úuntri̱sha Yusa etserniuri̱n tuke kajerin ármiayi, tímiayi. Tura nú arant atumí úuntri̱sha Tunaarincha tátatui tu etseru wekaan, máacharmakia. Jes, nútiksarmek yamaisha, Tunaarincha támania nusha atumek anaṉkarum máachmakuram, tímiayi. \v 53 Tura Yusa suntari̱ nayaimpinmaya̱ Yusa chichame̱n susamuitiatrum atumsha peṉké umikchamarme” tímiayi Estepaṉ. \fig Máawartai tusar kayaja̱i̱ tukurarmiayi Estepaṉkan.|src="ABS 118 The stoning of Stephen" size="span" ref="7.53" \fig* \s1 Estepaṉka jakamuri̱ \p \v 54 Israer-aencha Estepaṉ tu chichaamu antukar imiá kajerkar nain kátetete awajiarmiayi. \v 55 Tura Estepaṉsha imiá Yusa Wakaní̱ pimiutkamuyayi. Tuma asa nayaimpinmaani íimias, Yusa winchari̱n, tura Yusa untsuuri̱ni̱ni̱ Jesusan wajan wáinkiamiayi. \v 56 Tumá wáiniak Israer-áentsun tímiayi “Núá íiskua, nayaimp uranniun wáinjai. Tura Jesusan, Aents Ajasu tutaiya nuna Yusa untsuuri̱ni̱ni̱ wajan wáinjai” tímiayi. \v 57 Támaitiat niisha kuishi̱n akiriarmiayi, tura achiktai tusar charáa tiar ashí wajatkiarmiayi. \v 58 Túrawar, péprunmaya̱ arant júkiarmiayi. Tura antuk etserkarmia nu pushiri̱n áikiar, natsa Sauru wajamunam au iisti tusar áeprusarmiayi. Tura máawartai tusar kayaja̱i̱ tukurarmiayi Estepaṉkan. \p \v 59 Tura Estepaṉka tukamaitiat Yúsan áujsamiayi. Tura áujuk “Uuntru Jesusá, winia wakantrusha jurutkitia” tímiayi. \v 60 Tura tikishmar aujuk “Uunta, ju̱ winia túrutainiana ju̱ makuip” tímiayi. Tura nuna ti̱ iniais, jakamiayi. \c 8 \s1 Sauru Yus-shuaran kajerkarmiania nu \p \v 1-2 Estepaṉkan máawarmatai Sauru, péṉkeraiti, tímiayi. Tura áishmaṉ Yúsan péṉker enentáimta armiania nu, Estepaṉka a̱ya̱shi̱ncha iwiarsarmiayi, tura aneenak ti uutiarmiayi. Tura nú tsawantai̱ Yus-shuaran Jerusaréṉnum pujuarmia nuna ti kajerkatin naṉkamnamiayi. \v 3 Sáuruka Yus-shuaran kajerak ti pataat wémiayi. Túmak nui̱ je̱á wayá, nui̱ wayá áishmaṉnasha nuwa̱ncha wáinkiaṉka japiki jukí sepunam eṉkeataj tusa túrimiayi. Tumakui Yus-shuar Jerusaréṉnumia̱ pisarar Jutía nuṉkanam, tura Samaria nuṉkanmasha jeawarmiayi. Jesusa akatramuri̱ṉkia antsu Jerusaréṉnumaṉ juakarmiayi. \s1 Samaria nuṉkanam etserkarmiania nu \p \v 4 Túrasha Jerusaréṉnumia̱ aents pisararmia nu, arant wénaksha tuke Yusa chichame̱n etserkini yujarmiayi. \v 5 Tura Jiripi Jerusaréṉnumia̱ we tura chíkich péprunam Samaria núṉkanam ámiania nui̱ jeá, chichaak “Yus anaikiamu ana nu Jesusaiti” tu etsermiayi. \v 6 Túrakui aents iruntrar chikichík enentáiji̱a̱i̱ Jiripi étsereamun titiú pujusar antukarmiayi. Yusa kakarmari̱n nekaawarat tusa aentsti túrachminian túrimia nunasha wáiniarmiayi. \v 7 Ti untsurí̱ aents iwianchruku ármia nuna Jiripi nu iwianchin ji̱i̱rki akuptiarmiayi. Tura íwianch jíiniainiak kakantar charáa tiar jíiniarmiayi. Tura ti untsurí̱ emearusha shutuapsha péṉker ajasarmiayi. \v 8 Tuma asamtai nú péprunmaya̱ṉka ashí shuar ti warasar pujuarmiayi. \p \v 9 Tura nú nuṉkanam uwishin Semuṉ pujumiayi. Nuikkia wi ímianaitjai tusa Samarianmaya̱ aentsun anaṉniuyayi. \v 10 Tuma asamtai ashí aents úmamkesar uchichisha, uuntcha, nin anturiarmiayi. Tura tiarmiayi “Ju̱ Semuṉsha Yusa kakarmari̱ji̱a̱i̱ áitkiawai.” \p \v 11 Tura ti untsurí̱ uwí wawekratmari̱ji̱a̱i̱ anaṉkarta asamtai, umirkarmiayi nu aents. \v 12 Túrasha Jiripi Yusa akupeamuri̱n, tura Jesukrístununcha shiir chichaman etserkamiayi. Tura, nuna antukar nuwa̱sha áishmaṉsha umikiar imian wearmiayi. \v 13 Semuṉsha imia uwishniuitiat Yus-Chichaman enentáimtus imianmiayi. Tura Jiripiji̱a̱i̱ tsaniṉ wekaimiayi. Yusa kakarmari̱n shuar nekaawarat tusa Jiripikia aentsti túrachminian túrimiayi. Nuna wáiniak Semuṉ ti enentáimsamiayi. \p \v 14 Tura Jesusa akatramuri̱sha Jerusaréṉnum pujuarmia nui̱ Samarianmaya̱ aents Yusa chichame̱n umirainiawai taman nekaawarmiayi. Tuma asamtai Pitruncha Juáṉnasha nekáa ikiuutarum tusa akupkarmiayi. \v 15-16 Tura Samarianmaya̱ Yus-shuarsha aya Uunt Jesusa náari̱i̱n imianiarmiayi. Yusa Wakaní̱ṉkia tárachmiayi. Tuma asamtai Pítrusha Juaṉja̱i̱ nui̱ jeawar Samarianmaya̱ Yus-shuara enentái̱n Yusa Wakaní̱ pimiutkarat tusan Yusan áujtusarmiayi. \v 17 Tura áujsua umikiar Pítiur Juaṉja̱i̱ ni uwejé̱n nú Yus-shuaran awantsarmiayi. Nuiṉkia Yusa Wakaní̱ taramiayi. \p \v 18 Jesusa akatramuri̱ uweje̱ awa̱smanum Yusa Wakaní̱ taramtai, Semuṉsha nuna wáiniak, kuitja̱i̱ nu kakarman sumaktaj, tímiayi. \v 19 Tura Jesusa akatramuri̱n chicharuk tímiayi “Winiasha kuitja̱i̱ surustarum nu kakaram. Wisha nútiksanak náṉkamas aentsnum winia uwejur awantsam Yusa Wakaní̱ tarurat tusan tajai” tímiayi. \v 20 Tutai Pítiur tímiayi Semuṉkan “Ámeka kuítrumja̱i̱ métek meṉkakatniuitme. Warí, Yus amaana nu ¿kuitja̱i̱ sumaktinkiait? \v 21 Yus esetram enentáimtachu asam nu túramu pachistincha peṉké tujinkiame, tímiayi. \v 22 Enentáimprata. Túram Yus seata. Enentáimtamna nuna Yus tsaṉkurtamprashtimpiash. \v 23 Nékajme, tsaaṉkea áintsaṉ yapá enentáimin pimiutramkaiti. Tura tunaarmi̱i̱n jinkiámua núniniaitme” tímiayi. \p \v 24 Tutai Semuṉ áimkiamiayi “Uunt Yus aujtursatarum. Túrutrumna nuna túrunawa̱i̱j tusan tajai” tímiayi. \v 25 Nuya̱sha Jesusa akatramuri̱ Jesusa túramuri̱n nú áentsun ujakarmiayi. Tura wésar Samaria nuṉkanam pepru ámunmaṉka Yus-Chichaman nui̱ etserkiar, nui̱ etserkiar Jerusaréṉnum waketkiarmiayi. \s1 Jiripi Yus-Chichaman etserkamiania nu \p \v 26 Tura Yus ni suntari̱n nayaimpinmaya̱n Jiripincha akuptukmiayi. Niisha chicharuk tímiayi “Wátskea. Juya̱ jiinkim Jerusaréṉnumia̱ jintia Eṉkasa péprunam wea nuní weme, anaraani̱ wetá. Nú jíntiaka atsamu nuṉkanam naṉkaamawai’ tímiayi. \v 27 Tutai Jiripisha wémiayi. Jintiá wesa Itiupianmaya̱ áishmaṉkan wáinkiamiayi. Nú áishmaṉsha Itiupia nuṉka akupniuri̱n, ni naari̱ Kantasen takarniuyayi. Kantaseka núwa̱uyayi. Tura nu áishmaṉ ti neka asa nuna kuítri̱n íirniuyayi. Nú áishmaṉsha Yúsan áujsataj tusa Jerusaréṉnum wéu wáketmiayi. \v 28 Karetanam eṉkemar wesa, Yusa etserniuri̱ Isayas aarmia nuna aujki wémiayi. \v 29 Wats, Jiripi nú jintianam wéakui, Yusa Wakaní̱ nin tímiayi “Nú kareta amayáṉta.” \v 30 Tura Jiripisha amayáṉ, Yusa etserniuri̱ Isayasa áarmari̱n áujun antuk, chicharuk “¿Aujeamna nu nékamek?” tímiayi. \p \v 31 Tutai nú áishmaṉ tímiayi “¿Itiurak nekaataj? ¿Yaki jintintruat?” tímiayi. Tura antsu iiji̱a̱i̱ wetái tusa, Jiripincha eṉker jukimiayi karetanam. \q1 \v 32 Nu papí áarman áujmia nu jú̱uyayi: “Murikiua áitkiasaṉ jákatniunam júkiarmiayi. Tura uchich murik, ure̱ tsúpiram chichaatsna núnisaṉ niisha chichakchamiayi. \v 33 Nincha iniatsárarmiayi. Túrasha peṉké chichamnaka tútsuk tsaṉkamakmiayi. Niisha nuṉkanam iwiaaku pujá maamu asamtai, ¿yaki nuna áujmatkatⁱ?” Nuní aarma ámiayi. \fig Murik ure̱ tsúpiram chichaatsna núnisaṉ nisha chichakchamiayi.|src="ABS 21 Shearing a sheep" size="span" ref="8.33" \fig* \p \v 34 Kantase takarniuri̱ Jiripin aniasmiayi “Waitneasam turuttia, tu aarma nusha, ¿yana ta? ¿Yusa etserniuri̱ níṉkik túmama? ¿Chikichnash ta?” tímiayi. \v 35 Nuyá Jiripi nu aarman áujtus “Ju̱ka Jesusnan tawai” tímiayi. Tura nú arantcha Yus-Chichaman ujakmiayi. \p \v 36 Nuyá entsa ámanum naṉkaamak áishmaṉ Jiripin chicharuk “Jui̱ entsá jeaji. Wikia ju̱i̱ imianchamniakaitiaj” tímiayi. \p \v 37 Tutai Jiripisha tímiayi “Tuke enentáimja̱i̱ Jesus nekas enentáimtakminkia túramniaitjame.” \p Tutai áishmaṉ chichaak “Ee nekasaiti, Jesukrístuka Yusa Uchirí̱nti tajai” tímiayi. \v 38 Tura, karetan awajas mai jíinkiar entsá wearmiayi. Nu̱i̱ Jiripikia Kantase takarniuri̱n imiaimiayi. \p \v 39 Tura kukar jíinkiarmatai Uunt Yusa Wakaní̱ Jiripinkia jukimiayi. Tuma asamtai Kantase takarniuri̱sha Jiripin wáinkiachmiayi. Túrasha niṉkia waras wémiayi. \v 40 Jiripisha jeachat Asutu péprunam wantinkiamiayi. Tura nuyá jiinki péprunam nuí̱ wayá, nuí̱ wayá Yus-Chichaman etserki we, Sesaria peprunam jeamiayi. \c 9 \s1 Sauru Jesusan umirkamiayi \r (Túramuri̱ 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Nuna tuma̱i̱, Jerusaréṉnum Uunt Jesusan umirkarmia nuna máataj tusa áujmattan Sáuruka peṉké iniaichamiayi. Tuma asa Israer-patri uuntri̱ iyutaj tusa werimiayi. \v 2 Tura jeari tímiayi “Papí ame naarmi̱ji̱a̱i̱ áaram surusta. Wi nuna papí jukin timiai̱ Tamasku péprunam jean, Israer-shuar iruntainiam waya̱ttajai. Túran nú papiji̱a̱i̱ Jesusan umirkaru ainia nuna, náṉkamsan achikiartatjai. Túran áishmaṉnasha nuwa̱ncha achikian jinkian, jui̱ Jerusaréṉnum eṉkeataj tusan ikiaankattajai” tímiayi. \v 3 Tura papí susam Sauru jintiá wéai̱, Tamasku péprunam nuntumsa̱i̱ nui̱ aya aneachma nayaimpinmaya̱ tsáapin jiitsumir téntakmiayi nin. \v 4 Túrunamtai Sauru nuṉká iniaarmiayi. Tura nayaimpinmaya̱ chichaamun antukmiayi. “Sauru, Sauru, ¿Urukamtai yajauch awajtustaj tusam imiá pataaturam?” tímiayi. \p \v 5 Táman antuk “¿Amesha, yáitiam, uunta?” tímiayi Sauru. Tutai ataksha áimkiamiayi “Wikia Jesusaitjai. Ame pataaturmena núitjai, tímiayi. Wíi aents pataatamna nui̱, amek enentáimin yajauch awajmamsame, waaka saṉkanmiak numin ijiuma núnismek” tímiayi. \p \v 6 Nuyaṉka Sauru sapijin kuraṉki tímiayi “Nuiṉkia Uunta, ¿wi warinia itiurkat tusamea wakeram?” tímiayi. \p Tutai Uunt chichaak “Wajakim weme péprunam waya̱tá, tímiayi. Nu̱i̱ jeawakmin ame túratamna nuna turamiartatui” tímiayi. \p \v 7 Tura Sáuruja̱i̱ irunar wearmia nu, chichaamun antukarmiayi. Tura áentsnaka peṉké wáinkiacharmiayi. Tuma ásar ti ashamkarmiayi. \v 8 Nuyá Sauru nuṉká tepá nantakmiayi. Tura wáinmaktaj tukamá wáinmakchamiayi. Tuma asamtai chíkich shuar uwejnum eṉkekiar júkiarmiayi Tamaskunam. \v 9 Nui̱ jeá menaintiu tsawant íimtsuk tura yurumtsuk peṉké úmutsuk pujumiayi. \p \v 10 Nui̱ Tamaskunam Yus-shuar Ananías ámiayi. Nin mesekranam Uunt Jesus tímiayi “Ananíasa.” \q1 Tutai “¿Warí wakeram, Uunta?” tímiayi. \p \v 11 Nuyá Uunt Jesus tímiayi “Wajakim jintia, Naka tutaiya nui̱ wetá. Nui̱sha Jutasa je̱e̱n jeam, Társunmaya̱ Sáurun e̱a̱ktaj tusan winijiai, titiá, tímiayi. Niisha Yúsan áujuk pujawai. \v 12 Tura ju̱na mesekranam ipiatkamjai Sáurun. Aishmaṉ wayá ni uwejé̱ja̱i̱ ántiawai, ataksha íimit tusa. Nú áishmaṉka ámetme, Ananíasa” tímiayi Jesus. \p \v 13 Táman antuk Ananías chichaak “Túrasha Uunta, ju̱ áishmaṉ ame áentsrumin Jerusaréṉnum ti yajauch awajchakait. Ni yajauch túramurí̱n ti untsurí̱ aents ujatainiawai, tímiayi. \v 14 Tura yamaisha Israer-patri chicharniun papirí̱n takakui. Tura nuja̱i̱ ame náarmin páchiaj nuna achik jukitiaj tusa tímiajai̱sha tarutramji” tímiayi Ananías. \p \v 15 Tutai Uunt Jesus tímiayi “Áankisha wetá. Ju̱ áishmaṉkan winia etserniur atí tusan achikjai Wi. Niisha Israer-shuarchancha tura kapitiánniasha tura Israer-shuarnasha wínian etserin átatui, tímiayi. \v 16 Tura Sauru winia náarun páchia asa ti wáitsattana núnaka nin iniaktustatjai” tímiayi Jesus. \p \v 17 Tura Jesus táman umirak Ananías Sauru pujamunam wémiayi. Tura jeari wayá uwejé̱n awantas tímiayi “Yatsuru Sauru, Uunt Jesus jintiá wantintiurmakmamna nusha ame ataksha íimiat tusa, tura Yusa Wakaní̱sha enentáimin pimiutramkat tusa winia akuptukai” tímiayi. \p \v 18 Nu chichamaik ni ji̱i̱ya̱ namaká saepe̱ya áanin iniaarmiayi. Túrunamtai ataksha íimmiayi. Túruna wajaki we imianmiayi. \v 19 Nuya̱sha yurumámiayi. Tura yurumásha kakaram ajasmiayi. Tura Yus-shuarja̱i̱ Tamaskunam wárumchik tsawant pujusmiayi. \s1 Sáuruka Tamasku péprunam Yus-Chichaman etserkamiania nu \p \v 20 Nuya̱ṉka Sauru Israer-shuara iruntairi̱n wayá Jesusa túramuri̱n etserkamiayi. Etseruk tímiayi “Nekasaiti, ju̱ Jesus Yusa Uchirí̱nti” tímiayi. \p \v 21 Nuna ashí anturú pujuiniaka “¿Ausha urukakua aania? tiarmiayi. Entá ju̱ áishmaṉsha Jerusaréṉnum Jesusan enentáimtuinian ti pataatimia núchakait. Tura tímiajai̱sha nuna achik Israer-patri akupniuri̱i̱n jukitiaj tusa tamia núchakait” tiarmiayi. \p \v 22 Tura Sáurusha sapijmiatsuk etsermiayi. “Ju̱ Jesus nekas áentsun Uwemtikniuiti” tu etsermiayi. Tura ti paant étserkui, Tamaskunmaya̱ Israer-aents, nekaschaiti titiaj tukamá tujinkiarmiayi. \p \v 23 Tura ukunam, Israer-aents Sáurun maatai tusar chichaman jurusarmiayi. \v 24 Tura Sáurusha nu chicham jurusman nekamamiayi. Israer-aents pepru jíinmanum tuke tsawa̱i̱sha, káshisha achikiar maatai tusar jintian akirtiarmiayi. \v 25 Nuna antukar Yus-shuar Sáurun chiiknium kashi eṉkeawar itiararmiayi. Pepru tanishnum itiarar awemarmiayi. \s1 Sáuruka Tamaskunmaya̱ Jerusaréṉnum wémiania nu \p \v 26 Tura Sauru Jerusaréṉnum jeá Yus-shuarja̱i̱ iruntrattsa wakerimiayi túrasha niṉkia ashamiarmiayi. Sáurusha nekas Yus-shuar ajaschaiti tusar ashamiarmiayi. \v 27 Túmainiai̱ṉ Pirnapí Jesusa akatramuri̱ matsatmanum jukimiayi Sáurun. Tura nui̱ ejé tímiayi “Ju̱ Sauru jintiá wesa Uunt Jesusan wáinkiaiti. Tura Yus chicharkaiti. Tuma asa Sauru Tamaskunam sapijmiatsuk Jesusa náari̱n etserkaiti” tímiayi. \v 28 Tura Sauru Jerusaréṉnum juákmiayi. Tura Yus-shuarja̱i̱ irunar pujumiayi. \v 29 Nuya̱sha Yus, etserkata tutai, sapijmiatsuk Jesusa túramuri̱n etsermiayi. Tura Israer-shuar Kriaku chichaman chichau ármia nu, nui̱ pujuarmiayi. Sáurusha nu shuarja̱i̱ áujmatsarmiayi. Túrasha nu shuar Sáurun itiur máatjik tusar chichaman juriarmiayi. \v 30 Tura Yusai̱ yachi ármia nu, chicham jurusman nekaawarmiayi. Neka ásar Sáurun Sesaria peprunam júkiarmiayi. Tura nuya̱sha Tarsu péprunam akupkarmiayi. \p \v 31 Tura Jutíanmaya̱, Kariréanmaya̱sha, Samarianmaya̱sha Yus-shuar shiir tímiajnisaṉ ajasar kakaram ajasarmiayi. Yúsan ashamainia ásar, tura Yusa Wakaní̱ yayamu ásar kaweṉki kaweṉki wearmiayi. \s1 Pítiur Eneasan yáiṉmiania nu \p \v 32 Tura Pítiur Yusai̱ yachi armiania nui̱ iráa wekaimiayi. Wekaak Yus-shuar Rítianam matsamarmia nui̱sha iraumiayi. \v 33 Nui̱sha Rítianam jeá áishmaṉkan Eneas náartinian wáinkiamiayi. Niisha emearu asa wekaicha uchu uwí aya tépenuyayi. \v 34 Tura Pítiur chicharuk “Eneasa, Jesukrístu tsuármawai. Nantaktia. Tura esekmatairam iwiarata” tímiayi. Tutai Eneas nu chichamaik nantakmiayi. \v 35 Nuna túman wáinkiar Rítianmaya̱ aents tura Saruṉmaya̱ aencha enentáimprar Uunt Yusan nemarsarmiayi. \s1 Nuwa̱ Túrkas nantakmiania nu \p \v 36 Túrasha Jupe péprunam nuwa̱ Yus-shuar pujuyayi, ni naari̱ Tapitia. Tura nusha Kriaku chichamja̱i̱ṉkia Túrkas tuiniawai. Nu nuwa̱sha nui̱ pujus tuke péṉker túriniuyayi. Tura niisha nútiksaṉ ya̱i̱ wémiayi. \v 37 Nu tsawantinik Túrkas suṉkuran jateemak jakamiayi. Túrunamtai aya̱shin nijiarar yakí tesaamunam áepsarmiayi. \v 38 Jupe péprusha Rítianmaya̱ tíji̱u̱ch ámiayi. Júpenmaya̱ Yus-shuar Rítianam Pítiur pujan nekaawar jimiará áishmaṉkan akatrar akupkarmiayi, Júpenam wari winití tusar. \v 39 Nui̱ tutai Pítiur niiji̱a̱i̱ wémiayi. Tura támatai jaka tepemia nui̱ awayáwarmiayi. Nui̱ waya̱mtai waje̱ pujuarmia nu úutkiar Pítrun téntakarmiayi. Túrawar pushiri̱n, Túrkas iwiaaku pujus najankamia nuna iniaktusarmiayi. \p \v 40 Nuyaṉka Pítiur a̱a̱ akupkarmiayi ashí. Tura niisha niṉki tikishmar Yúsan áujsamiayi. Nuya̱sha nuwa̱n jaka tepaan iis tímiayi “Tapitia nantaktia.” Tutai niisha íimi Pítiur wajaan wáiniak nantaki pujusmiayi. \v 41 Tura Pítrusha nuwa̱n uwejnum achik awajkimiayi. Tura iniais Yus-shuar ármia nuna tura wajencha untsukar Túrkas iwiaaku ajasun iniaktusarmiayi. \v 42 Nu túrunamun ashí aents Jupe péprunmaya̱ nekaawarmiayi. Túrawar untsurí̱ aents Uunt Jesusan umirkarmiayi. \v 43 Tura Pítruka Jupe péprunam untsurí̱ tsawant nuapen-iwiarin Semuṉka je̱e̱n pujusmiayi. \c 10 \s1 Pítiur Kurniriuja̱i̱ \p \v 1 Sesaria péprunam Kurniriu naartin suntara kapitiántri̱ pujumiayi. Ni suntari̱ Itiaria nuṉkanmaya̱ ármiayi. \v 2 Nu kapitián Kurniriu ni shuari̱ji̱a̱i̱, Yuska naṉkaamantuiti, tu enentáimtiarmiayi. Tuma ásar Yúsan enentáimtin ármiayi. Tura nútiksaṉ kuítniasha takakchan yáiṉtaj tusa Israer-shuaran súuyayi. Tura tuke tsawant Yúsan áujtiniuyayi. \v 3 Chíkich tsawanta̱i̱, nantu aaṉku ajasa̱i̱ Kurniriu íimiarmiayi. Yusa suntari̱ Yus nayaimpinmaya̱ akupkamu, ni pujamunam utuá “Kurniriuá” tímiayi. \p \v 4 Kurniriuá tutai, Yusa suntari̱n ashamak íimia pujumiayi. Tura “¿Warimpiait, Uunta?” tímiayi. \p Tutai Yusa suntari̱ tímiayi “Ame seamun Yus anturtamkai. Tura atsumainia nu yayakmin Yus shiir enentáimturmawai’ tímiayi. \v 5 Tura Yusa suntari̱ Kurniriun tuke chicharuk “Wats, áminiuram Júpenam akupkata. Semuṉ, chíkich naari̱ Pítiur, tatí tusam akuptukta, tímiayi. \v 6 Nu Semuṉsha chíkich Semuṉja̱i̱ pujawai. Nuka nuapen-iwiarin Semuṉkaiti. Tura ni je̱e̱sha nayaantsanam ayaamach pujawai, tímiayi. Nu̱i̱ jeawakmin, ame túratamna nuna Semuṉ Pítiur turamtatui” tinia ikiukmiayi. \v 7 Tura Yusa suntari̱ waketkimtai, Kurniriuka ni takarniuri̱n jímiaran itiamiayi. Tura suntaran chikichkiniak nemarsat tusa itiamiayi. Nu suntar ni írutramuri̱yayi. Tura Yúsan enentáimtiniuyayi. \v 8 Kurniriusha ni túrunamuri̱n ashí ujáa-já awajas Jupe péprunam akupkarmiayi. \fig Pítiur je̱a̱ yakí wáakunam Yúsan áujsatajtsa wakamiayi.|src="ABS Flat-roofed houses" size="span" ref="10.8" \fig* \p \v 9 Kashin tsawantai̱ Kurniriu suntari̱ Júpenam nuntumsara̱i̱, tutupin a̱i̱ Pítiur je̱a̱ yakí wáakunam Yúsan áujsatajtsa wakamiayi. \v 10 Pítrusha ti tsukamak yurumátaj tusa wakerimiayi. Túrasha yurumkan iniarainia̱i̱ Pítiur íkiajtiusmak, \v 11 nayaimp uranmianum waṉkaram tarachia áanin tura nuna tsakari̱n jiṉkiakman tárun wáinkiamiayi. \v 12 Nu tarachnium yajasma irunmiayi. Wekainiusha, nanamtincha, tura napisha eṉkemiarmiayi. \v 13 Tuma̱i̱ Yus Pitrun chicharuk “Pitru, wajakim maam yuata” tímiayi. \p \v 14 Tutai Pítiur tímiayi “Atsá Uunta. Ii Israer-shuartikia yajauch yajasma áinia nu tura yúatin surimkiamu ana nuka peṉké yúchaitji. Tuma asamtai jú̱naka wikia yuashtatjai” tímiayi. \p \v 15 Túrasha Pitrun atak Yus chicharuk “Wi, péṉkeraiti, tájana nu, yajauchiiti, tiip” tímiayi. \p \v 16 Nuka menaintiú túrunamiayi. Tura nuya̱sha tarach ataksha nayaimpiniam wakamiayi. \v 17 Nuna túrunan wáiniak Pitiur wariniak áaniuncha wáinkiaj tusa enentáimia puja̱i̱ kapitián Kurniriu aya̱kma armia nu, anintruiniak jeawariayi. \v 18 Tura jeawar kakantar untsummiar “¿Semuṉ, Pítiur, ju̱i̱ṉ pujá?” tiarmiayi. \p \v 19 Tura Pítruka íimiarmari̱n tuke enentáimia pujai̱ Yusa Wakaní̱ chichaak “Menaintiu áishmaṉ untsurmainiawai, tímiayi. \v 20 Wajakim akaikim arantutsuk au nemariarta, Wi akupkamu asamtai” tímiayi. \p \v 21 Nuna antuk Pítiur taramiayi. Tura áishmaṉkan Kurniriu akupkamia nuna wajainian wáiniak “Wiitjai Pítiur. Átum e̱a̱trumna núitjai. ¿Warí tarintrum?” tímiayi. \p \v 22 Tutai niisha tiarmiayi “Iisha kapitián Kurniriu akupkamu taji. Kurniriuka áishmaṉ péṉkeraiti. Yúsan enentáimtiniaiti. Tura Israer-aencha nin shiir enentáimtuiniawai. Ní̱i̱ya̱ winiaji, tiarmiayi. Kame nuik, Yusa suntari̱, nayaimpinmaya̱ akupkamu, ii kapitiántri̱n tímiayi “Pitrun untsukát akupkata. Nii tatí. Tura nii títiatna nu péṉker anturkata” tímiayi. Nuna ii kapitiántri̱n takui iisha winiji” tiarmiayi. \p \v 23 Tutai Pítiur je̱á awayá̱miayi. Tura nu kashi nui̱ kanararmiayi. \p Kashin tsawa̱rar Pítiur niiji̱a̱i̱ wearmiayi. Túrasha Júpenmaya̱ Yus-shuarsha nin nemariarmiayi. \v 24 Nuyá tsawa̱rar Sesaria péprunam, Kurniriu nákamun jeariarmiayi. Kurniriuka ni shuari̱n tura ni nekas amikri̱n, nekaatarum tusa untsuk ikiaankamiayi. \v 25 Tura Pítrusha jeamtai Kurniriu a̱a̱ jiintiuki Pitrun tikishmatramiayi. \v 26 Túrasha Pítiur awajki tímiayi “Wajaktia. Wisha aya áentsketjai. Ámea núnisketjai” tímiayi. \v 27 Tura chichasar je̱á waya̱warmiayi. Tura wayá, untsurí̱ aents matsatun wáinkiamiayi. \v 28 Nuyá Pítiur chichaak tímiayi “Amikrua, atumsha nékarme. In Israer áentstinkia, chíkich áentsja̱i̱ pachiniarchatniuitrume, tura ni je̱e̱ncha wa̱ya̱shtiniaitrume in jintintramin turamainiaji, tímiayi. Túrasha Yuska ni enentáimsamuri̱n wíniaka paant iniaktursayi. Túmaitkiui wikia náṉkamas áentsun yajauchiiti, tura auka wapikiaiti, tíchamniaitjai, tímiayi. \v 29 Tuma asamtai, untsurkurmin, páchitsuk winimjai. Túmaitkiui nekaataj tusan wakerajai. ¿Urukamtai untsurkamarum?” tímiayi. \p \v 30 Tutai Kurniriu tímiayi “Kuatru tsawa̱nt naṉkaamasa̱i̱ tura nantusha ju̱ni a̱i̱, wikia yurumtsuk Yúsan áujsamjai, ki̱arai̱ áujsatin ana nuna. Túran chichai̱, áishmaṉ, ni entsatairi̱ wincharpatniun, naka wajatran wáinkiamjai, tímiayi. \v 31 Niisha chichartak turutmiayi “Kurniriu, Yus ame áujman anturtamkayi. Tura shuar atsumainia yáiṉmamna nunasha nekarmayi, turutmiai, tímiayi. \v 32 Tuma asamtai, Jupe péprunam akatramuram akupkata. Semuṉ Pítrun itiatí. Nu Semuṉ Pítrusha, chíkich Semuṉja̱i̱ pujawai. Nuapen-iwiarin Semuṉkaiti nuka. Tura ni je̱e̱sha nayaantsanam aya̱mach pujawai. Niisha taa ámin chichartamkattawai” turutmiai, tímiayi. \v 33 Túrutkui, wi umikian áentsun wárikmasan ámin akuptukjame utitia tusan. Tura nékaseṉ taume. Tuma asamtai iisha ju̱i̱ Yus íimmianum pujuiniaji. Tuma asamtai, ashí Uunt Yus ámin au ujakarta túramna nu, iisha antuktai tusar pujaji” tímiayi Kurniriu. \s1 Kurniriu je̱e̱n Pítiur etserkamia nu \p \v 34 Nuyá Pítiur chichaak “Ayu. Yus íimmianum ashí aents métekrak áiniawai nekas nékajai, tímiayi. \v 35 Antsu ashí nuṉkanam náṉkamas aents Yúsan umirak péṉker tura nuna, Yus nú aentsun shiir enentáimtawai, tímiayi. \v 36 Yuska shiir chichaman Israer-aentsun akuptukmiayi. Nui̱ chichaak “shuar Jesukrístu naari̱n páchiakka, Yusja̱i̱ nawamnaikiatin átiniaiti, tímiayi. Nú Jesukristu ashí shuara Úuntri̱nti’ tímiayi Yus. \v 37 Túrasha Kariréa nuṉkanam naṉkamak ashí Israer nuṉkanam túrunamia nu paant nékarme. Imiakratin Juaṉ imiaak etserak amukmia nú tsawantin naṉkamamiayi. \v 38 Tura ju̱sha nékatsrumek, tímiayi. Nasarétnumia̱ Jesus, Yus Anaikiamu asa, Yusa Wakaní̱ kakarmari̱ji̱a̱i̱ péṉker túriniuyayi. Iwianchruku wáitias pujuarmia nuna péṉker awajsamiayi. Yus Ni̱i̱n pujurma asa ashí nuna túriniuyayi. \v 39 Tura Israer-aents matsatkamunam tura imia Jerusaréṉ péprunmasha Jesus túramia nu, iisu asar, iisha étsereaji. Tura ayu, Nin achikiar krúsnum máacharmakia, tímiayi. \v 40 Tura menainti tsawant jeamtai Yus Nin iniantkimiayi. Tura ataksha iwiaintiurtamkachmakajⁱ, tímiayi. \v 41 Ashí áentsnumka wantinkiachmiayi. Antsu íniak nuik, etserin atarum tusa Yus achirmakmiaj nú áentstiniak wantintiurmakmiaji, tímiayi. Au nekas jakamunmaya̱ nantakmiatai iisha Niiji̱a̱i̱ tsaniṉkiar yurumámji, tímiayi. \v 42 Tura Jesussha in akuptamkaitji. Jesuska “Wiitjai Yus Anaikiamun, tímiayi. Ashí áentsun, ju̱ka makuumawai, túrasha ju̱ka makuumatsui, Wiki títiniaitjai. Kame ashí áentsun, jaka áinia nuna tura iwiaaku áinia nunasha, Wíkiitjai nuna títinian” tímiayi Jesus. Nusha átum werum ujatruktarum, Jesus turammaji, tímiayi. \v 43 Ya shuarak Jesusa náari̱n pachia nú shuarnaka tunaari̱n tsaṉkurattawai, nuna ashí Yúsnan etserniusha yaunchu etseriarmiayi” tímiayi. \s1 Israer-shuarchan Yusa Wakaní̱ tarurarmiania nu \p \v 44 Tura Pítiur tuke chichaak puja̱i̱, tura chikichcha antúu pujuinia̱i̱ Yusa Wakaní̱ tarurarmiayi. \v 45-46 Tuma ásar aṉkant aṉkant chíkich chichamja̱i̱ chichasarmiayi. Túmainiak, Yus ti péṉkeraiti, tiarmiayi. Tura Israer-shuar, Yus-shuar armia nuka Pítruja̱i̱ táarmia nu, nuna antukar ti enentáimsarmiayi. Maa, Yusa Wakaní̱sha Israer-shuarcha ainia nunasha tarurcharaik, tu enentáimsarmiayi \v 47 Túmakui Pítiur chichaak “¿Yaki surimkiat ju̱ aents imiantinian? Warí nincha ínia áintsaṉ Yusa Wakaní̱ tarurcharaik” tímiayi. \v 48 Nuyá Pítiur, Jesukrístu náari̱i̱n imiantiarum tusa akupkarmiayi. Tura nuya̱sha Pitrunka, niiji̱a̱i̱ ishichik tsawant pujustinian seawarmiayi. \c 11 \s1 Ni túrunamuri̱n Pítiur ujakmiania nu \p \v 1 Israer-shuarchasha Yusa chichame̱n umirkarai táman Jesusa akatramuri̱sha tura Jutíanmaya̱ Yus-shuarsha antukarmiayi. \v 2 Túmainiak Pítiur Jerusaréṉnum jeamtai, Israer-shuar Yus-shuar ármia nu chichainiak \v 3 “¿Urukamtia Israer-aents áiniachusha iyumam? ¿Tura auja̱i̱ tsaniṉkiam urukamtai yurumámum?” tiarmiayi. \p \v 4 Tutai Pítiur ashí yámankamtaiknumia̱ túrunamun ujakmiayi. \v 5 Chichaak tímiayi “Wikia Jupe péprunam pujumjai. Tura nui̱ Yusan auju pujusan íimiarmajai. Tura waṉkaram tarachia áanin kuatru tsakari̱n jiṉkiakma, nayaimpinmaya̱ táarun wáinkiamjai. Tura wi pujamunam jeartimiai, tímiayi. \v 6 Tura nui̱ iiyaj tukaman init yajasman, napincha, nanamtinniasha eṉketainian wáinkiamjai, tímiayi. \v 7 Tura chichaman antukmajai “Pitru wajakim maam yuata” túrutun antukmajai, tímiayi. \v 8 Túrutkui “Atsá, Uunta, áanin wapiknaka, Israer-aents yuatin surimkiamu ana núnaka tuke yúchaitjai” tímiajai, tímiayi. \v 9 Atak nuyá túrutuk “Wi, péṉkeraiti, tájana nu, ámeka, yajauchiiti, tiip” turutmiai, tímiayi. \v 10 Nunasha menaintiú túrunan wáinkiamjai. Túruna nayaimpiniam mash waketkimiai, tímiayi. \v 11 Nui̱ túruna puja̱i̱ menaintiú áishmaṉ Sesarianmaya̱ akupkamu, winia e̱a̱tainiak wi pujamunam tarutiarmiai, tímiayi. \v 12 Tura nui̱ Yusa Wakaní̱ chichartak “Arantutsuk auja̱i̱ wetá” túrutkui, wémajai. Tura ju̱ sais Yus-shuarja̱i̱ wi wémajai. Túrunar ashiṉkiar Kurniriu je̱e̱n waya̱mji, tímiayi. \v 13 Niisha chichaak “Je̱a̱ru̱i̱ Yusa suntari̱ nayaimpinmaya̱ taa wajan wáinkiamjai, tímiayi. Tura niisha chichartak “Jupe péprunam Semuṉ Pítiur tatí tusam áishmaṉ akatram akupkata. \v 14 Pítrusha taa, itiura amesha tura áminiurmesha tunaarminia̱ uwemprattam nuna turamtatui.” Yusa suntari̱ nuní turutmiayi” tu ujatkamiayi Kurniriu’ tímiayi. \p \v 15 ‘Wi chichastasan júara̱i̱, Yusa Wakaní̱ tarurarmiayi, yámankamtaik in tarutrampramiaj nútiksaṉ, tímiayi. \v 16 Nuiṉkia Uunt Jesus timian enentáimpramjai. Niisha tíchamka “Juaṉ entsaja̱i̱ṉ imiakratmiayi. Tura antsu Yusa Wakaní̱nkia imiantinia áintsaṉ atumí enentái̱n eṉkemprutmattarme.” Nu timian enentáimpramjai, tímiayi. \v 17 Atumsha enentáimpratarum. Uunt Jesukrístu umirkamiaj nui̱, incha Yuska ni Wakaní̱n suramsamiaji. Tura in suramsamiaj núnisaṉ Yus nincha ni Wakaní̱n súsarmiayi. Nuna tura asamtai, wikia, túrashtiniaiti, Yúsan títinkiaitiaj” tímiayi Pítiur. \p \v 18 Tura Pítiur taman antukar mitiat wáinkiar “Nekasaiti, Israer-shuarchancha ni enentáin yapaji̱áwarmatai tuke iwiaaku átinian Yuska nin súsaruiti” tiarmiayi. Tusar Yusa náari̱n ti shiir awajsarmiayi. \s1 Yus-Shuar Antiukía péprunam wearmiania nu \p \v 19 Estepaṉkan máawarmia nu̱i̱, chíkich Yus-shuarnasha maatai tusar pataatiarmiayi. Túram chíkichkia pisarar Pinisia nuṉkanam, Chipri nuṉkanmasha, tura Antiukía péprunmasha wearmiayi. Tura nui̱ jeawar Yus-Chichaman chikichnaka ujatsuk aya Israer-aentsnak ujakarmiayi. \v 20 Tura niiji̱a̱i̱ Chipri nuṉkanmaya̱ pisararmia nu Serini nuṉkanmaya̱sha Yus-shuar ármiayi. Nuka Antiukíanam jeawar Israer-shuarchan Uunt Jesusa túramuri̱n ujakarmiayi. \v 21 Tura Uunt Jesus ikiakárma ásar, nú nuṉkanmaya̱ aents ti untsurí̱ yaunchu túrutairi̱n iniaisar Jesusan enentáimtuiniak Yus-shuar ajasarmiayi. \p \v 22 Tura nu chichaman antukar, Jerusaréṉnumia̱ Yus-shuar, ame iyutá tusar, Pirnapín Antiukíanam akupkarmiayi. \v 23-24 Pirnapísha jeá, Yus nú shuaran uwemtikrarma nuna wáiniak warasmiayi. Pirnapísha péṉker áishmaṉkauyayi. Yusa Wakaní̱sha pimiutkamuyayi. Tura Yúsan nekas umirkauyayi. Tuma asamtai nu shuaran mash jintintiainiak chicharuk “Tuke enentáimja̱i̱ umirkarum Yus nemarsatarum.” Tu chicharak ikiukmiayi. Tura nui̱sha nú arant untsurí̱ aents Yusai̱ kaweṉkarmiayi. \p \v 25 Nuna turasua amik Pirnapí Tarsu péprunam wémiayi Sáurun wáinkiataj tusa. Tura wáiniak Antiukía péprunam jukimiayi. \v 26 Tura nui̱ jeawar, nú péprunmaya̱ Yus-shuarja̱i̱ iruntrar chikichík uwí pujusarmiayi. Yus-Chichaman untsurí̱ shuáran ujaak pujuarmiayi. Tura nui̱ Antiukía péprunmaṉka Yus-shuaran émkaka, Kristu shuari̱, tiarmiayi. \v 27 Nuyá Yusnan etserin Jerusaréṉnumia̱ táarmiayi Antiukíanam. \v 28-30 Túmainiai̱ chikichík etserin, ni naari̱ Akaapu, Yus-shuar matsatmanum ajapén wajaki chichasmiayi. Tura Yusa Wakaní̱ nekatairi̱ji̱a̱i̱ chichaak “Ti tsuka ashí núṉkanam átatui” tímiayi. Tuma asamtai Antiukíanmaya̱ Yus-shuar chichainiak “Jutía nuṉkanmaya̱ Yus-shuar ainia nu yáiṉtai” tiarmiayi. Aṉkant aṉkant ni wakeriarmia núnik súsarmiayi. Tura nú kuítniasha Jutíanmaya̱ Yus-shuara úuntri̱n akuptukarmiayi. Pirnapísha Sáurusha nú kuítian júkiarmiayi. Tura Akaapu tímia núnisaṉ túrunamiayi, akupin Krautiu puja̱i̱. \c 12 \s1 Pitrun sepunam eṉkeawarmiania nu \p \v 1 Nu tsawanta̱i̱ akupin Erutis Yus-shuaran máataj tusa chichaman jurus áentsri̱n ishiakmiayi. \v 2 Tura Juaṉka yachi̱n Jakupun sue̱n tsupirkar máawarmiayi. \v 3 Nuna tura máawarmatai Israer-aents wáinkiar “ju̱ka péṉkeraiti” tiarmiayi. Erutissha nuna antuk, Pítrusha achikrum itiatarum tusa akupkarmiayi. Núnaka wakapruachu tanta yuatin nampertin túrawarmiayi. \v 4 Pítruncha achik itiarmatai, Erutis sepunam eṉkeata tusa akupkamiayi. Tura sepunam suntarsha aṉkant aṉkant, kuatru kuatru, ashikia tiasisáis (16) irunar Pitrun téntakarmiayi. Tura, ju̱ jísat naṉkaamasmatai, mantamnatí tusan ji̱i̱ktiatjai aents iruntramunam, tu enentáimsamiayi Erutis. \v 5 Túramu asa Pítruka sepunam pujumiayi. Tura suntarsha miji̱atrutsuk iiyarmiayi. Túramunak Yus-shuarka, Pitrun yáiṉkiat tusar iniaitsuk Yúsan ti áujiarmiayi. \s1 Yusa suntari̱ Pitrun uwemtikramiania nu \p \v 6 Wats, Erutis, kashin jí̱i̱ktiajai takui, nú kashi Pítruka jimiará suntar wajamunam etema tepes kanarmiayi. Tura jimiará jiruja̱i̱ jiṉkiamuyayi. Tura chíkich suntarka jíinmanum ii wajarmiayi. \v 7 Tuma̱i̱ aya aneachma Yusa suntari̱ nayaimpinmaya̱ taa ajapén wajasmiayi. Túrunamtai je̱a̱nmaṉka tsáapin ajasmiayi. Tura Yusa suntari̱sha Pitrun páenum antiṉ ishintiarmiayi. Tura jirusha Pitru uwejé̱ya̱ saya̱t atiniamiayi. \v 8 Tura Yusa suntari̱ tímiayi “Kaki emenmamata. Túram sapatrumsha aweekata” tímiayi. Tutai Pítiur túramiayi. Nuyá chichaak “Pushiram entsarta. Túram nemartusta” tímiayi. \v 9 Tutai Pítiur nemarsamiayi. Túrasha Pítruka, mesekranmaapi jú̱niaja, tu enentáimsamiayi. \v 10 Túrasha emka suntar íimia wajan naṉkaikiarmiayi. Tura nuya̱sha chíkich suntar íimia wajan nunasha naṉkaikiarmiayi. Tura nuya̱sha jíintiainium jiru waiti ámanum jeawarmatai, nú wáitisha ímia-niṉki kua̱t uranmiayi. Túrunamtai jíinkiarmiayi. Tura jintiá ishichik wésaṉ, Yusa suntari̱ Pitrun níiniak ikiukmiayi. \p \v 11 Túram Pítiur enentáimiar tímiayi “Yamaikia nékajai. Mesekranmachuiti. Antsu Uunt Yus ni suntari̱n nekas akupturkayi. Erutis mantuataj tusan pujurtana nuyá Yusa suntari̱ winia uwemtikrurai. Tura Israer-aents túrutatajtsa wakeriarmia nuya̱sha uwemtikrurai” tímiayi. \v 12 Nuna tu enentáimias nekáa, Marí je̱e̱n wémiayi. Nú Marisha Juaṉ Márkusan nukurí̱yayi. Nú je̱a̱nam untsurí̱ aents irunar Yúsan auju matsatainia̱i̱ Pítiur jeamiayi. \v 13 Tura jeá a̱a̱ wáitin tuntuimiayi, waya̱taj tusa. Túmakui nuwa̱ uchich, ni naari̱ Ruti, yákit tusa iyumiayi. \v 14 Tura jeari, Pitru chichame̱n anturak ti shiir enentáimsamiayi. Túmak wáitin urattsuk ikiuki, init matsatainian werí “Pítiur taa wáitiniam wajaawai” tímiayi. \q1 \v 15 Tutai “Wáurtsumek” tiarmiayi. \q1 Tútaisha núwa̱ka “Atsá nekasaiti” tímiayi. \p Tútaisha nú arant “Níichuiti. Antsu ni wakaní̱ túratsuash” tiarmiayi. \p \v 16 Tu chichainiai̱ṉ Pítruka tuke tuntuí wajamiayi. Tura wáitin uraj tukamá Pitrun wáinkiar ashamkarmiayi. \v 17 Ashamak chichainiakui Pítiur, uweje̱ takuí itiatmamtikiarmiayi. Tura nuyá Uunt Yus sepunmaya̱n uwemtikramun ujakmiayi. Tura “Ju̱ chicham Jakupu tura chíkich Yus-shuarsha ujaktarum” tímiayi. Nuna ti̱ iniais jiinki arant wémiayi. \fig Je̱a̱ nuntumas wáitin tuntuimiayi, waya̱taj tusa.|src="ABS 96 Knocking at a door" size="span" ref="12.17" \fig* \p \v 18 Kashin tsawa̱r suntarsha Pitrun atsá wáinkiar “Chuwa urukakua meṉkaka. Áya̱wa̱ urukattajia” tiarmiayi. Pítiur túrunamun nékachu ásar nuna tiarmiayi. \v 19-20 Túrunamtai Erutis chichaak Pítiur e̱a̱ktarum tusa akupkarmiayi, túrasha wáinkiacharmiayi. Túrunamtai Erutis suntaran untsukar, Pítrun íisarmia nuna aniasarmiayi “¿Pítiur itiura meṉkakama?” tímiayi. Niisha áimiainiachkui, nu suntaran mantámnatí tusa akupkamiayi. \s1 Erutis jakamiania nu \p Erutissha Tirunmaya̱ tura Setúnmaya̱ áentsja̱i̱sha nemasnaikiarmiayi. Túmayataṉ Jutía nuṉkan ikiuki Sesaria péprunam pujustaj tusa Erutis wémiayi. Sesaria péprusha Tiru péprunam tíjiu̱chiiti. Setúnmaya̱ aents Tirunmaya̱ áentsja̱i̱ Erutisa nuṉke̱yan yurumkan súmainia ásar, Erutisja̱i̱ nawamnaikiatniun wakeriarmiayi. Tuma asamtai métekrak enentáimsar, Erutisa takarniuri̱ peṉkeri̱, ni naari̱ Parastu, niiji̱a̱i̱ emka amikmawar nuyá Erutisan weriar shiir matsamsatniun seawarmiayi. \v 21 Tuma asamtai tsawant jeamtai Erutissha akupin entsatai pushin entsarmiayi. Tura akupin pujutainium pujus áentsun ikiaanak áujmatmiayi. \v 22 Nui̱ pujus chichaakui aents untsumainiak tiarmiayi “Ju̱ chichaa pujana ju̱ka áenchaiti. Antsu nekaska yúsaiti” tiarmiayi. \v 23 Tuma̱i̱ nuyai̱k Yusa suntari̱ nayaimpinmaya̱ tarí Erutisan jaa awajsamiayi. Tuma asamtai nusha aka yuam jakamiayi. Erutissha Yusan waantu awajtsuk niṉki waantu enentáimtuma asa túruna jakamiayi. \v 24 Túrunamtaisha Yusa chichame̱nka nú arant pampaṉki wémiayi. Túmaki̱ ashí núṉkanam anturamiayi. \p \v 25 Tura Pirnapísha Sáurusha ni takatri̱n amukar Jerusaréṉnumia̱ Antiukíanam waketainiak Juaṉ Márkusan júkiarmiayi. \c 13 \s1 Yus-Shuar Pirnapíncha Sáuruncha Yus-Chichaman etserkarat tusar akupkarmiania nu \p \v 1 Antiukíanmaya̱ Yus-shuarnum Yusnan etserin páchitra ármiayi. Nútiksaṉ Yus-Chichaman jintinniuri̱sha ármiayi. Pirnapísha tura Mukusa Semuṉsha, nuyá chíkich, Serinianmaya̱ Rúsiusha tura akupin Erutisa tsakatke̱sha, ni naari̱ Manaen, Sáurusha tímianu ármiayi. \v 2 Tura chíkich tsawanta̱i̱ niisha yurumtsuk Yúsan áujeak pujuinia̱i̱ Yusa Wakaní̱ tímiayi “Pirnapísha, Sáurusha akanturkitiarum, tímiayi. Wi takatan súsaitjiana nuna takasarat tusarum túratarum” tímiayi. \v 3 Tutai ijiarma Yusan aujsua amikiar, shiir wetarum tusar ni uwejé̱n Sáurun Pirnapíncha awantkarmiayi. Túrawar Antiukíanmaya̱ akupkarmiayi. \s1 Chipri nuṉkanam jeawarmiayi \p \v 4 Tura nuyaṉka Yusa Wakaní̱ akupkam Pirnapísha Sáurusha jíinkiar Serusia péprunam jeawarmiayi. Tura nuyá uunt kanunam eṉkemprar Chipri nuṉkanam jeawarmiayi. \v 5 Juaṉsha yáiṉtaj tusa némarkauyayi. Nui̱ Saraminia péprunam jeawar Israer-shuar iruntai je̱a̱nam waya̱war Yus-Chichaman etseriarmiayi. \v 6 Tura Chipri nuṉkanam pepru ainia nui̱ wái̱rkutak Papus péprunam jeawarmiayi. Nui̱ jeawar Israer-aents uwishin ni naari̱ Parjesúsan wáinkiarmiayi. Ni chíkich náariṉkia Erimiasauyayi. Niisha uwishniuitiat, Yúsnan étsereajai, tíniuyayi. \v 7 Akupin Serjiu Páuruja̱i̱ pujuyayi. Nu akupniusha ti péṉker enentáimniuyayi. Tura Pirnapín Sáuruncha chichaman akuptukmiayi, taarti tusa. Kame Yus-Chichaman antuktaj tusa wakerak untsukmiayi. \v 8 Tura uwishin Erimias nuna nakitiak “Auka péṉkerchaiti” tímiayi. Akupniusha Yúsan umirka̱i̱ṉ tusa nuna tímiayi. \v 9 Nuyaṉka Sauru, ni chíkich naari̱ Papru, Yusa Wakaní̱ pimiutkamu asa, nu uwishniun úmamkemas iis tímiayi \v 10 “Ámeka wáitiaitme. Anaṉkartiniaitme. Yajauchiitme. Maaj, iwianchiitme. Tura ashí péṉker ana nuka imiá nakitniuitme. Tsej, ¿urukamtai Yusa jinti̱ naka ana nu emeskim weam? \v 11 Paij, yamaikia Uunt Yus asutiámattawai. Yamaikia amesha ji̱i̱mi kusurmatai untsurí̱ tsawant tsáapnin peṉké íischattame” tímiayi. Tura nú chichamaik ji̱i̱ kusurmatai kirit íimiuk chikichan e̱a̱miayi eṉkeki jurukit tusa. \v 12 Nu túrunamtai akupin nuna wáinak, ti enentáimpramiayi. Túruna Uunt Yusa chichame̱n enentáimtur umikmiayi. \s1 Chíkich Antiukíanam etserkarmiania nu \p \v 13 Nuyá Juaṉ waketki Jerusaréṉnum wémiayi. Tura antsu Pápruka ni tsaniakmari̱ji̱a̱i̱ kanunam eṉkemprar Pápus péprunka ikiukiar Pirji péprunam jeawarmiayi. Nusha amaini Pampiria nuṉkanam pujawai. \v 14 Nuyá Pirji péprun naṉkaikiar Antiukía péprunam jeawarmiayi. Nú Antiukíasha Pisitia nuṉkanam pujawai. Nui̱ jeawar Israer-shuar ayampratin tsawantin, nuka sáwartin, Israer-shuar iruntai je̱a̱nam waya̱war pujusarmiayi. \v 15 Tura nui̱ Yus-Papinium yaunchu áarman áujas aminkiamtai, Israer-shuar iruntai je̱a̱nam íirniuri̱ Páprun tiarmiayi “Yatsuru, jintíatin chicham takakkurmeka yamaik titiarum. Antukarmí” tiarmiayi. \p \v 16 Tutai Papru wajaki uweje̱ takuimiayi. Tura chichaak “Israer-shuartiram, tura Yúsan umirkataj tusa wakerarmena nu antuktarum, tímiayi. \v 17 Ii Yusri̱ ii yaunchu uuntri̱n Israer-shuartin achikmiayi. Tura niisha írara núnik Ejiptunam matsatainiai̱ Yuska nin páchiniak uunt awajsarmiayi. Yus ni kakarmari̱ji̱a̱i̱ nú nuṉkanmaya̱ ii yaunchu uuntri̱n uwemtikrarmiayi. \v 18 Túrasha atsamu nuṉkanam ii uuntri̱n kuarenta (40) uwitin Yuska aya kátsuntramiayi. \v 19 Tura nuya̱ṉka siati áentsun mátsatkainian, Kanaan nuṉkanam matsamarmia nuna amukarmiayi. Nú nuṉkan ii yaunchu úuntri̱n susataj tusa Yus túramiayi. \v 20 Nuyaṉka ii uuntri̱ akupniuri̱n, juís tútain, anaikiamiayi. Tura chikichan ukunam anaiki anaiki wémiayi. Nuna tura túraakua kuatru siáṉtu seṉkuenta (450) uwí ejemiayi. Samuersha Yúsnan etserin náamtsái̱ṉ nuna túrimiayi Yus. \v 21 Tura nuyaṉka áencha juísan nakitiainiak, uunt akupin náamkat tusar Yúsan seawarmiayi. Tuíniakui Yuska Sesa uchirí̱n Saúran anaikiamiayi. Nú Saúra úuntri̱ṉkia Piṉjamíṉkiauyayi. Tura Saúrsha kuarenta (40) uwí nú áentsun akupkat tusa Yus tsaṉkatkamiayi. \v 22 Tura Saúr náamkan ataksha Yus awaiṉkimiayi. Tura nuyá iiksaṉ nú nuṉkanam uunt akupin atí tusa Tawitian anaikiamiayi. Tura Yuska ju̱na Tawitnian tímiayi “Isaí uchirí̱n Tawitian winia enentáir jeamtai achirmakjai. Tura Winia umirtin átatui” tímiayi. \v 23 Wats, Tawit weeanmaya̱ Jesusaiti. Tura Yuska Israer-aentsun Uwemtikrartinian Jesusan anaitiukmiayi, yaunchu timiari̱n uminkiát tusa. \v 24 Jesuska táatsa̱i̱ṉ Juaṉ ashí Israer-shuaran tunaari̱nia̱ enentáimtumar imiantinian ujakmiayi. \v 25 Tura Juaṉsha ni jákatniuri̱ jeatemamtai, chichaak “Átum enentáimtarmena núchaitjai. Wikia Yusa anaikiamuri̱, Kristu tutai, nákarmena núchaitjai. Antsu Niṉkia winia ukunmarui̱ winittiawai. Tura Niisha wíji̱a̱i̱ṉkia ti naṉkaamantu asamtai wikia sapatri̱ncha atitrataj tíchamniaitjai” tímiayi.’ \p \v 26 ‘Pai, yatsurtiram, Apraám weeatiram, tura ashí Yus ashamkarum umirkaitrumna nu, antuktarum. Ju̱ uwempratin chichamka íiniuiti, tímiayi. \v 27 Iis, Jesusa túrunatniuri̱n Yuska yaunchu ni etserniuri̱n áamtikrachmakia. Tura ukunam Jerusaréṉnumia̱ shuar ni akupniuri̱ji̱a̱i̱ tuke sáwartin nuna áujeatskesha peṉké nekaacharmiayi. Tuma ásar Jesuska Yusa Uchiri̱nti tícharmiayi. Tura, jakatí, tiarmia nui̱, Jesusa túrunatniuri̱n, Yus yaunchu chichakmia nuna, tímiatrusaraṉ umikiarmiayi, tímiayi. \v 28 Jesuska peṉké tunaamkachunak yamaikia mantamnatí tusar Piratun seawarmiayi, tímiayi. \v 29 Tura Yusa Papiri̱in ashí Jesusnan tímia nuna tímiannak umikiarmiayi. Tura nuyá krúsnumia̱ itiarar iwiarsarmiayi. \v 30 Túramunak Yus jakamunmaya̱n iniantkimiayi. \v 31 Jesuska jakamunmaya̱ nantaki, yaunchu Kariréanmaya̱ Jerusaréṉnum Niiji̱a̱i̱ irutka wéarmia nuna núkap tsawantin pujus wantintiukmiayi. Nú shuaraiti yamaikia Jesusa túrunamuri̱n etserainia nu’ tímiayi. \p \v 32 ‘Iisha núnisrik shiir chichaman Yus yaunchu ii apachri̱n tiarmia nu étsereaji. \v 33 Iisha Israer-weeá asakrin, Yuska Jesusan iniantkimia nuja̱i̱ ii apachri̱n anajmatramia nuna yamái uminkiaiti. Kame Sarmu Jímiar papinium ju̱ áarmaiti: \q1 “Ámeka winia Uchiruitme. \q1 Túmaitkiui yamaikia winia iwiaakmar susamuitme.” \m \v 34 Tura Yuska Jesusa nantakmiari̱n jintintiak, tura ni a̱ya̱shi̱ káurchatniun jintintiak, chíkich Sarmu papinium ju̱na áamtikramiayi: \q1 “Nekas péṉkeran Tawitian anajmatramaj nuna atumin amastatjai.” \m \v 35 Tura nú arant, nú paant atí tusa, chíkich Sarmu papinium ju̱ aarma awai: \q1 “Yusa, ame Uchiram aneamna nuna a̱ya̱shi̱ káurtincha tsankatkashtatme.” \m \v 36 ‘Nekaatarum, yatsurtiram, Yuska Tawitia aya̱shi̱n tíchamiayi nuna. Tawitkia Yus tímian amuk jakamiayi. Túrasha ni aya̱shiṉkia káurmiayi. \v 37 Tura antsu Yus iniantkimia nuna aya̱shiṉkia peṉké káurchamiayi. \v 38 Tuma asamtai, yatsurtiram nekaatarum. Jesusja̱i̱ṉkete tunáa asakártin. \v 39 Tura Muisais yaunchu akupkamia nuja̱i̱ tunáa tsaṉkurnarchamnia nu, yamaikia Jesusja̱i̱ tsaṉkurnartiniaiti. \v 40-41 Yúsnan etserin ju̱na áarmiayi: \q1 “Enentáimpratarum wishikkiartintiram. Ashamkatarum. Túrarum meṉkatumpratarum. Wi Yus asan, átum pujarmena nui̱, aents túrachminian túratajna nusha peṉkesh nekaashtatrume, chíkich ujatmainiakuisha.” Tu áarmaiti. \m Tuma asamtai yatsurtiram, aneartarum atumin nuna túrutmawa̱i̱rum, Yusnan etserin aarma tana nútiksaṉ.” Nuna chichaak amukmiayi Papru. \p \v 42 Tura nuyá Papru Pirnapíji̱a̱i̱ jiinki wéenakui aents chichainiak “Chíkich sáwartincha jútiksarmek etserkatarum” tiarmiayi. \v 43 Tura nuyá iruntsua tseṉkeenak Israer-shuarsha, tura chíkichkia Israer ajasarusha, Yúsan umirkatajtsa wakeriarmia nuka, Páprun Pirnapíncha nemarsarmiayi. Niisha nu áentsun chicharuk “Yusa aneṉkrattairi̱ enentáimtusrum kaka̱rtarum” tiarmiayi. \p \v 44 Tura chíkich sáwartinkia nu péprunmaya̱ ti untsurí̱ aents Yus-Chicham antuktai tusar tu̱akarmiayi. \v 45 Tura Israer-shuarka ti untsurí̱ áentsun tu̱akarun wáinkiar, suir iiniak, ti kajerkarmiayi. Tuma asamtai Páprun katsekkar “Ju̱ chichaana ju̱ka ántar tawai” tiarmiayi. \v 46 Támaitiat Pápruka Pirnapíji̱a̱i̱ arantutsuk chichainiak tiarmiayi “Israer-aentstirmin, atumin emka Yus-Chicham ujaktiniuji. Túrasha átum támaitiatrum nakitramarme. Tura atumsha nakitia asarum, Yúsnum tuke iwiaaku pujuschamnia ajasurme, tímiayi. Tuma asamtai iikia yamaikia Israer-aencha ujaktai tusar weraji, tiarmiayi. \v 47 Nu túratarum tusa, Uunt Yus akuptamtsujik. Jes, ni Papiri̱i̱n ju̱na tawai: \q1 “Israer-shuarcha Winia nekarawarat tusan anaitiukjame. Tura ashí nuṉkanmaya̱ aents uwemprarat tusan akuptajme.” \m Tu áarmaiti” tímiayi. \v 48 Nú chichaman antukar Israer-shuarcha ti wararsar “Uunt Yus tana nuka imiá péṉkeraiti” tiarmiayi. Tura, tuke iwiaaku pujusmin armia nu Yus-shuar ajasarmiayi. \v 49 Tú tumaki̱ Yus-Chicham nú nuṉkanam ashí jamarmiayi. \v 50 Túrasha nuwa̱n, Yúsan péṉker enentáimtuinian tura péṉker wekainian, Israer-shuarka yajauch enentáimtikrarmiayi. Áishmaṉ peṉkeri̱ ármia nunasha, yajauch enentáimtikrarmiayi. Túram Páprun Pirnapíncha katsekkar, chichaman irunturar najatawarmiayi. Tú-turukiar ni nuṉke̱ya̱ ji̱i̱ki awemarmiayi. \v 51 Túram Papru Pirnapíji̱a̱i̱, ju̱ aentska yajauchiiti tusar, wéenak nawe̱yan nuṉkan akakekiar ikiukiarmiayi. Túrawar Ikiuniu péprunam wearmiayi. \v 52 Yusa Wakaní̱sha pimiútkamu ásar Yus-shuarka ti warasarmiayi. \c 14 \s1 Ikiuniu Péprunam túrunamia nu \p \v 1 Ikiuniu péprunam Papru Pirnapíji̱a̱i̱ jeawar Israer-shuar iruntai je̱a̱nam waya̱warmiayi. Túrunawar Yus-Chichaman etserkarmiayi. Túram ti untsurí̱ Israer-shuar ármia nu, Israer-shuarcha ármia nusha Yúsan umirkarmiayi. \v 2 Tura chíkich Israer-shuar, Yúsan umirkacharu ármia nu, Yus-shuaran kajerkarat tusar Israer-shuarchan yajauch enentáimtikrarmiayi. \v 3 Tuma asamtai Papru Pirnapíji̱a̱i̱ nú núṉkanam ti nukap tsawant pujusarmiayi. Tura Uunt Yúsan enentáimtuinia ásar, arantutsuk Yusa waitneṉkratairi̱n etserkarmiayi. Tura, etserinia nu winia kakarmarja̱i̱nti tusa, Yuska aents túrachminian najanmamtikiawarmiayi. \v 4 Tura Ikiuniunmaya̱ aentska jímiar kanakarmiayi. Chíkichkia Israer-shuar tuinia nu nekasaiti, tiarmiayi tura chíkichkia Jesusa akatramuri̱ tuinia nu nekasaiti, tiarmiayi. \v 5 Tura nuyá Israer-shuarchaja̱i̱ Israer-shuarka chichasar pepru uuntri̱ji̱a̱i̱ chichasarmiayi. Tura Papru Pirnapíji̱a̱i̱ katsekkar tura kayaja̱i̱ tukurar, yajauch awajsatniun naṉkamawarmiayi. \v 6 Túrasha Papru Pirnapíji̱a̱i̱ nuna anturmamkar, Ristra péprunam wearmiayi. Nuya̱sha Tirpi péprunam wearmiayi. Nu péprusha mai Rikiaunia nuṉkanam pujuiniawai. \v 7 Tura Yus-Chichaman etserkarmiayi. \s1 Ristra péprunam Páprun kayaja̱i̱ tukurarmiania nu \p \v 8 Ristra péprunam tunamaru áishmaṉ pujumiayi. Ni akiiniamuri̱ya̱ tuke wekaichauyayi. \v 9 Nú áishmaṉ Papru chichaamun antúu pujumiayi. Túman Papru úmamkemas nin íismiayi. Niisha, Yusa kakarmari̱ji̱a̱i̱ tsuamartatjai, tu enentáimiun Papru nekaamiayi. \v 10 Tura Pápruka kakantar chicharuk “Wajakim wewe ajasam wajasta” tímiayi. Tutai áishmaṉ wiut kutsua̱r wajaki wekaimiayi. \v 11 Papru túramia nuna aents wáinkiar Rikiaunia chichamja̱i̱ untsumainiak “Yuska áishmaṉka áanin ajasaru in tarutramarji” tiarmiayi. \p \v 12 Pirnapínkia, Júpitir náartin yúsaiti, tiarmiayi. Tura Páprunka, Mirkiuriu náartin yúsaiti, tiarmiayi. Pápruka chichau asamtai tu anaikiarmiayi. \v 13 Nú pepru jeamunam Júpitir náartin yusa je̱e̱n pujumiayi. Tura Júpitir náartin yusa pátriri̱ kukuji̱n iwiarkamun, wáakaja̱i̱ itiamiayi. Tura niisha ni áentsri̱ji̱a̱i̱ wáakan maatai tusar pujuarmiayi. Tura tikishmatrar ajamsatai, tiarmiayi. \v 14 Tura Jesusa akatramuri̱ Pirnapísha Páprusha nuna nekaawar, auka nakitiaji tusar, ni pushiri̱n ja̱a̱rarmiayi. Túrawar aents írunmanum pachiniawarmiayi. \v 15 Tura tiarmiayi “Shuara, ¿urukamtai áitkiarum? Iisha yúschaitji. Atumea áankiitji, tiarmiayi. Peṉké ántrarum túrarmena nu ikiukrum, nekas Yus nemarsatarum tusar iisha taji. Nekas Yuska nayaimpincha, nuṉkancha, nayaantsancha, tura ashí nui̱ írunna nunasha najanaiti, tiarmiayi. \v 16 Jes, aents ni enentáimmiari̱ji̱a̱i̱ṉ wekasarat tusa Yuska yaunchu tsaṉkatkamiayi. \v 17 Tuma aiṉ shuaran péṉker awajsamuja̱i̱ Wiitjai Nekas Yus tusa paant awajmamsamiayi. Kame yumi yutuktinian nayaimpinmaya̱ akupturmaji. Tura ejemarar warasarmí tusa yurumak nerektinniasha súramji” tímiayi. \p \v 18 Túrasha Pápruka tímianu támaitiat, nuna anturtsuk wáakan maawar nin tikishmatrar ajamsataitsa wakeriarma nuna suritkiachminiak suritkiarmiayi nu áentsun. \p \v 19 Tura nuyá Antiukíanmaya̱ Ikiuniunmaya̱sha Israer-shuar táarmiayi. Taar nuyá áentsun Páprun yajauch awajsatniun enentáimtikrarmiayi. Tú tutai Páprun kayaja̱i̱ tukurarmiayi. Tura jakayi tiar péprunmaya̱ japiki júkiar arant áepsarmiayi. \v 20 Túrasha Yus-shuar Páprun tariar téntakarmiayi. Túram nuiṉkia Papru wajaki wé ataksha péprunam waya̱miayi. Tura kashin tsawa̱rar Papru Pirnapíji̱a̱i̱ Tirpi péprunam wearmiayi. \p \v 21 Tírpinium pujusar uwempratin chichaman etserkarmatai untsurí shuar Yúsan umirkarmiayi. Nú shuaran Yus-Chichaman jintintia amuukar Rístranam, Ikiuniunam, Antiukíanmasha waketkiarmiayi. \v 22 Waketainiak “ashí Yus tana nu tímiatrusrumek tuke umirkatarum” tuíniak Yus-shuaran ikiakárarmiayi. Tura nin tiarmiayi, “Yusa akupeamuri̱i̱n pachiinkiataj tákurkia ti wáitsatniuitji.” \v 23 Tura Yus-shuar írunmanum Yus-shuaran wáinniun anaikiarmiayi. Yurumtsuk Yúsan áujsar chicharainiak, “umirkarumna nú Yus iirmasarti” tiar ikiukiarmiayi. \s1 Yaunchu jíinkiarmia nú Antiukíanam waketkiarmiayi \p \v 24 Nuyá Pisitia nuṉkanam naṉkaamakiar Pampiria nuṉkanam jeawarmiayi. \v 25 Nui̱ jeawar Pirji péprunam Yus-Chichaman etserkar nuyá Ataria péprunam wearmiayi. \v 26 Nu̱i̱ kanunam eṉkemprar, yaunchu jíinkiarmia nú Antiukía péprunam waketkiarmiayi. Páprusha Pirnapísha tuke jíintsa̱i̱ṉ nú Antiukíanmaya̱ Yus-shuar chichainiak, Yusa takatri̱ túrattarmena nuna Yus waitnentramak yáinmakarti, tiar akupkarmiayi nuikⁱ. \v 27 Nú Antiukíanam jeawar, Yus-shuaran irurar, ashí Yus nin yáiṉkiarmia nuna ujakarmiayi. Tura nútiksaṉ Israer-shuarchan Uunt Yus uwemtikrataj tusa untsukmia nunasha ujakarmiayi. \v 28 Tura nuyá Yus-shuarja̱i̱ Papru Pirnapíji̱a̱i̱ núkap tsawant pujusarmiayi. \c 15 \s1 Jerusaréṉnum Yus-shuara úuntri̱ji̱a̱i̱ iruntrarmiania nu \p \v 1 Nu tsawantin áishmaṉ Israer nuṉkanmaya̱ wear, Antiukíanam jeawar Yus-shuaran jintintiainiak “Muisais tímia nútiksarmek tsupirnaktin ana nu túrachkurmeka uwemprashtatrume” tiarmiayi. \v 2 Tuma asamtai Papru Pirnapíji̱a̱i̱, núchaiti tusar, nú áishmaṉja̱i̱ ti kakaram chicharnaikiarmiayi. Túrasha nuu enentáiniak enentáimsatniun tujinkiarmiayi. Tuma asamtai Antiukíanmaya̱ Yus-shuar Páprun Pirnapíncha, atumsha chíkich áentsja̱i̱ Jerusaréṉnum wétarum tusar akupkarmiayi. “Tura nui̱ Jesusa akatramuri̱sha Yus-shuaran wáinniusha iniasrum itiurmainkit tusarum péṉker nekaatarum” tiarmiayi. \v 3 Papru Pirnapísha akupkamu ásar wéenak Pinisia nuṉkanam, Samaria nuṉkanmasha naṉkaamainiak Israer-shuarcha Yus-shuar ajasman Yus-shuaran ujakarmiayi. Tura Yus-shuarsha nuna antukar ti warasarmiayi. \p \v 4 Tura Páprusha Pirnapísha Jerusaréṉnum jeawarmatai Jesusa akatramuri̱sha Yus-shuara wáinniuri̱sha tura peṉké Yus-shuarsha itiawarmiayi. Tura niisha túrunamia nuna mash etserkarmiayi. \v 5 Túrasha Pariséu aencha, Yus-shuar ajasarmiania nu, wajakiar chichainiak “Muisais tsupirnaktinian akupkamia nuna tura nú arant ashí Muisais tímia nunasha Israer-shuarchasha umirkatin áiniawai” tiarmiayi. \v 6 Nuya̱sha Jesusa akatramuri̱sha Yus-shuaran wáinniusha nu chichaman nekaatai tusar iruntrarmiayi. \v 7 Chichasua umikiarmatai Pítiur wajaki tímiayi, “Yatsurtiram, Yus nuik winia chichartak “Israer-shuarchasha winia chichamprun antukar umikiarat ujakarta” tu anaitiukmia nu nékarme. \v 8 Tura Yus Niṉki ashí aentsu enentái̱n neka asa, Wíi shuar ajasmin áiniawai tusa, ni Wakani̱n Israer-shuarchancha susamiayi, in suramsamiaj nútiksaṉ. \v 9 Yus incha aushatka awajtamsachmaji, tímiayi. Antsu métekraketji. Tuma asamtai niisha Yúsan enentáimtuiniakui, Yuska enentái̱ya̱n ni tunaari̱n japirarmai, tímiayi. \v 10-11 Tura iikia nékaji niiya áantsarik Jesukrístu waitnenkartutairi̱ji̱a̱i̱ uwempraitji. Nuiṉkia ¿urukamtia Yus uwempraru áiniawai tai̱sha, átum Muisais yaunchu akupkamia nu umikiarat tusarum wakerarum? Nu túrakrumka Yus túrana nu jeatsui tarume. Tura nuka kaarka áintsaṉchakait. Warí, ii úuntri̱sha tura iisha ashí Muisais tímia nu umiktin tujinkiamji. Tuma asamtai, ¿urukamtai nú káarkasha Israer-shuarchasha áentskatin wakerarum?” tímiayi Pítiur. \p \v 12 Pítiur nuna tutai Pirnapísha Páprusha chichainiak, “Israer-shuarchasha ni kakarmari̱n nekaawarat tusa aentsti túrachminian túratniun Yuska ti yáinmakmaji” tú ujuam mitiat wáinkiar antúu pujuarmiayi. \v 13 Nuna ujasua amikmatai, Jakupusha tímiayi “Yatsurú, antuktarum. \v 14 Nuik túrachman Yus túramia nuna ii yachi Semuṉ Pítiur ujatmakji. Jú̱iti: Yuska Israer-shuarcha waitnentak Winia ajasarat tusa chikishtarchiniak achikiuiti” tímiayi. \v 15 Ju̱sha Yúsnan etserin yaunchu áarmia nu tímiatrusaṉ túrunayi. Jú̱iti aarma: \q1 \v 16 “Israer-aents meserar, je̱a̱ sáanakniua áintsaṉ áiniawai. Tura ukunam ataksha tana, Tawitia je̱e̱n sáanaki ana nuna, ataksha najanattajai. Juakai nuna achikian ataksha awajrattajai. \v 17 Ashí nuṉkanmaya̱ aents, Israer-shuarcha ainia nu, winia náarun pachinia nu, Winia e̱a̱tkarat tusan túrattajai. \v 18 Uunt Yus nuna yaunchu ujakmiayi.” \m Tu áarmaiti’ tímiayi. \p \v 19 ‘Tuma asamtai, yatsurtiram, wi tájarme: Israer-shuarcha Yus-shuar ajasaru áiniana nu, imiatik awajsachmi. \v 20-21 Iimiatarum, ashí péprunam Israer-shuar iruntainiam yáunchuya̱n tuke sáwartin Muisaisa áarmari̱n jintintiainiatsuk. Tuma asamtai, áyatik áatratai ju̱ “Ántar-yus susamu ana nu iniaisatarum. Ántar-yusan susamu asamtai yajauchiiti. Tura tsanirmawairap. Tura kajemtikramua nu yuawairap. Tura numpasha umarairap.” Tu áatratai’ tímiayi Jakupu. \p \v 22 Nuyá Jesusa akatramuri̱sha Yus-shuaran wáinniusha nuyá ashí Yus-shuaraim enentáimsarmiayi. “Papru Pirnapíji̱a̱i̱ wéakui, shuar niiji̱a̱i̱ nenakar Antiukíanam akupkatai” tiarmiayi. Tuma ásar Jútas Parsapasan, Sérasnasha anaikiarmiayi. Niisha mai uunt Yus-shuar ármiayi. \v 23 Tura niiji̱a̱i̱ ju̱ papin áarman akupkarmiayi: \q1 “Iisha Jesusa akatramuri̱ tura Yus-shuara wainniuri̱ tura ashí Yus-shuaraitjinia nu, atumin Israer-shuarcha árumna nu, Antiukíanam, Sírianam, tura Sirisianmasha, ju̱ papí akupeaji. \v 24 Juyá aents ii chichame̱ja̱i̱nchu atumi̱i̱n jeartamarai. Túrawar, tsupirnaktin ana nu, tura ashí Muisais akupkamia nu túratarum, turammiarme. Nunasha ni chichame̱ja̱i̱ṉ turamarmayi. Nu chicham atumsha antukrum nushá enentáimprarum “entá nuya̱ṉka itiurkatjik” tárume. \v 25 Tuma asamtai nu nekaar, iisha métekrak enentáimsar, jimiará áishmaṉ akupkatin anaikiamji. Ju̱ áishmaṉ ii aneamu yachi̱ Pápruja̱i̱ Pirnapíji̱a̱i̱sha atumin íirmasarat tusar akupeaji. \v 26 Papru tura Pirnapísha ii Uuntri̱ Jesukrístunam surumakarmiayi, ni takatri̱sha tsuumai aiṉ túrami tusar. \v 27 Niiji̱a̱i̱ Jútassha tura Sérassha akupeaji. Ii chichaajnia nuna niisha ni wene̱ja̱i̱ atumin ujatmakartatui. \v 28-29 Kame túratin asamtai iisha Yusa Wakaní̱ji̱a̱i̱ ju̱ áartin enentáimsaji. Namaṉ ántar-yus susamu ana nu yuawairap. Tura numpasha umarairap. Kajemtikramu ana nusha yuawairap. Tura peṉké tsanirmawairap. Nuya̱sha chíkichkia nú naṉkaamas tíchattaji. Tura antsu nu iniaisarmeka, péṉker átatrume. Ayu, Yus wáitmakarti.” Tu áarman akupkarmiayi. \p \v 30 Tura Antiukíanam akupkam wearmiayi. Nu̱i̱ jeawar Yus-shuaran irurar, papin súsarmiayi. \v 31 Tura Antiukíanmaya̱ Yus-shuarsha nu papin áujsar, péṉker jintíamu chichaman áarman wáinkiar, ti shiir enentáimsarmiayi. \v 32 Tura Jútassha, Sérassha, ímia niisha Yus-Chichaman etserin ásar, Yus-Chichaman núkap jintintiawar, Yus-shuaran ikiakárarmiayi. \v 33 Tura nui̱ ishichik tsawant pujusarmatai, Yus-shuarka, péṉker waketkitiarum, tiar akupkarmiayi. \v 34 Tura Séras juáktinian wakerukmiayi. \v 35 Páprusha Pirnapíji̱a̱i̱ juakarmiayi Antiukíanam. Niisha chíkich aentsja̱i̱ Yus-Chichaman étseruk pujuarmiayi. \s1 Papru atak Yus-Chichaman ipiampártasa wémiania nu \p \v 36 Nuyá ukunam Papru tímiayi Pirnapín “Ashí péprunam iisha Yus-Chicham etserkamaj nui̱ Yusa̱i̱ ii yachi̱ ainia nusha urukák pujuinia iyutai” tímiayi. \p \v 37 Pirnapíkia Juaṉ Márkusan iiji̱a̱i̱ winiti tusa wakerimiayi. \v 38 Tura Pampiria nuṉkanam Juaṉ Márkussha niisháa weu asamtai tura Yusa takatri̱n iniaisa asamtai, Pápruka aya̱tniun nakitramiayi. \v 39 Papru Pirnapíji̱a̱i̱ ti kakannairar kanakarmiayi. Tura Pirnapíkia Márkusan aya̱ki Chípriniam wémiayi. \v 40 Pápruka Sérasan aya̱ki wéakui Yús-shuar Yus yáinmakarti tinia akupkarmiayi. \v 41 Tura Siria nuṉkanmaani wekaráktak, Yus-shuaran ikiakárkutak Sirisianam jeamiayi. \c 16 \s1 Páprusha Sérasja̱i̱ Timiutéun júkiarmiania nu \p \v 1 Papru Sérasja̱i̱ Tirpi pepru íirkutak Ristra péprunam jeawarmiayi. Tura nui̱ Rístranam Yus-shuaran wáinkiarmiayi, ni naari̱ Timiutéu. Ni nukurí̱ṉkia Israer-shuar Yus-shuarauyayi. Tura ni aparí̱ṉkia Kriaku áentsuyayi. \v 2 Tura Ristra péprunmaya̱ Ikiuniu péprunmayasha Yus-shuar ármia nu, Timiutéu péṉker wekaawai, tiarmiayi. \v 3 Kame Pápruka Timiutéun uyuuntusat tusa wakera asa, Timiutéu apari̱ Kriaku-apachin nekaawarmatai Israer-shuar nui̱ pujuarmia nu yajauch enentáimprara̱i̱ṉ tusa tsupirmamtikiamiayi. \v 4 Tura nuyá Papru Timiutéuja̱i̱ ashí péprunam nui̱ sétur nui̱ sétur wéenak Jesusa akatramuri̱sha Yus-shuaran wáinniusha Jerusaréṉnum nuik jintintian umiktarum tusa ujarkutak wearmiayi. \v 5 Tu ujamu ásar Yus-shuar nú arant Yúsan enentáimturar kakararmiayi. Tura ashí tsawant kaweṉki wearmiayi. \s1 Papru iimiarmia nu \p \v 6 Tura Yusa Wakaní̱kia Páprun Yus-Chichaman Asia nuṉkanam ujaktinian tsaṉkatkachmiayi. Tuma asamtai Pirijia nuṉkanam tura Karasea nuṉkanam ai̱rkutak, \v 7 Misia nuṉka jeatniunam jeawarmiayi. Túrunawar “Pitinia nuṉkanam wetai” tiarmiayi. Túrasha Yusa Wakaní̱ nui̱sha wétinian suritkiarmiayi. \v 8 Tuma asamtai Misia nuṉkanam menantki Truas péprunam pachiniawarmiayi. \v 9 Nui̱ jeawar Papru kashi iimiarmiayi. Masetúnia nuṉkanmaya̱ áishmaṉkan wajan wáinmiayi. Nu áishmaṉ Páprun chicharuk “Winitritia. Yáiṉtkiamnium” tímiayi. \v 10 Nuya̱ṉka tu iimiarmatai, wisha Pápruja̱i̱ wetai tusar iwiarnarmiaji. Tura Yus incha nú nuṉkanam ni chichame̱ etserkat tusa ti nekas untsurmakrin wéaji, tímiaji. \s1 Jiripius Péprunam túrunamia nu \p \v 11 Tura nuyaṉka kanunam eṉkemprar Truas péprunmaya̱ jíinkir Samutrásia nuṉkanam jeamiaji. Tura kashin tsawa̱r nuya̱ṉka kati̱arar Niápuris péprunam jeamiaji. \v 12 Tura Niápurisnumia̱ náwek Jiripiusnum jeamiaji. Nui̱ Jiripius péprunmanka Rúmanmaya̱ aents matsamsa ármiayi. Tura nú péprusha Masetúnia nuṉkanam nekas uunt pepruyayi. Tura nui̱sha seturmaji. \v 13 Nuyá sáwartin tsawa̱rmatai pepru ikiukir entsá supichik wémiaji. Yus áujsatniun iruntrarmia nui̱ pujusar, nuwa̱ iruntrarmia nu Yus-Chicham ujakarmiaji. \v 14 Nui̱ Tiatira péprunmaya̱ nuwa̱, ni naari̱ Ritia wáinkiamiaji. Niisha tarach yamakain péṉkeran súriniuyayi. Yúsnasha shiir awajniuyayi. Yus-Chichaman Papru etserkamia nuna niisha péṉker anturkamiayi. Túman, Uunt Yus Papru chichaamun umirkat tusa ni enentái̱n takasmiayi. \v 15 Túruna nú nuwa̱ níiniuri̱ji̱a̱i̱ imianmiayi. Tura nuya̱sha chichaak “Yus-shuar nekas ajasai túrutkurmeka winia je̱a̱rui̱ winitiarum” tímiayi. Tura nui̱ jeawakrin setumtikrampramiaji. \p \v 16 Tura nuyá ukunam Yus aujsatai tusar wekaamar nuwa̱ch nekaamin-iwianch eṉkemtuamu iṉkiunmakmiaji. Nu nuwa̱chikia misatkauyayi. Niisha nékamkui nérenniuri̱sha ti kuitriniawarmiayi. \v 17 Tura nú nuwa̱ch incha Pápruncha pataaturmamiaji. Tura kakantar untsumuk “Ju̱ áishmaṉsha nekas Uunt Yúsan umirkaru áiniawai. Tuma asa niisha atumin uwempratin chichaman ujatmarme” tímiayi. \v 18 Tura nú nuwa̱chisha ti núkap tsawant tu wekaimiayi. Titmakui, Papru ayanmar iwianchin chicharuk “Jesukristu naari̱ji̱a̱i̱ tájame: jíinkitiá ni enentái̱ya̱” tímiayi. Tutai íwianchkia nú chichamaik jiinkimiayi. \fig Sepunam pujuiniak Papru Sérasja̱i̱ Yusa áujuiniak kantampriarmiayi.|src="ABS 123 Paul and Silas in prison" size="span" ref="16.18" \fig* \p \v 19 Tura nuwa̱chi nérenniuri̱sha, íwianch ji̱i̱ki awematniun nekaawar, Páprun Sérasnasha kajerak achikiar pepru uuntri̱ íisarat tusar ajapén júkiarmiayi. \v 20 Tura pepru úuntri̱i̱n ejeniar tiarmiayi “Ju̱ áishmaṉ Israer-shuar áiniawai. Tura in páchim enentáimtikramainiaji. \v 21 Tura iisha Rúmanmaya̱ aents árin, ii túrachminian, iikia asumprachman jintintramainiaji” tiarmiayi. \v 22 Tura nuya̱ṉka ashí aents Páprun Sérasnasha kajerkarmiayi. Túramtai pepru uuntri̱ chichainiak “Pushiri̱ áitkiarum numiji̱a̱i̱ asutiátarum” tiarmiayi. \v 23 Tura nuyá ti asutsua amikiar sepunam eṉkeawarmiayi. Tura sepú-iinian chicharuk “Ti péṉker iistá pisarara̱i̱ṉ” tiarmiayi. \v 24 Nu chichaman antuk, sepú-iin ti init awayámiayi, tura nawe̱n numi najanamuja̱i̱ tee chanuntamiayi. Tú tura ikiukmiayi. \v 25 Tura kashi ajapéṉ Papru Sérasja̱i̱ Yusan áujainiak kantampriarmiayi. Tura chíkich eṉkeamusha nuna antúu pujuarmiayi. \v 26 Tu pujuinia̱i̱ aya aneachma ti kakantar u̱u̱rkamiayi. Tura sepusha muchitramiayi. Túrunamtai sepú wáitiri̱sha ashí urantrarmiayi. Tura aents jiruja̱i̱ eṉkekar jiṉkiamusha mash atiniakarmiayi. \v 27 Túrunamtai sepú-iin shintiarmiayi. Tura wáitisha mash uranar aan wáiniak, eṉkeamusha jiiniar shiákchariash tusa ni puniariniak ukuiniak máamattsa pujumiayi. \v 28 Tura Papru untsuak “Amek yajauch awajmamsaip. Ashí pujuiniaji” tímiayi. \p \v 29 Tutai sepú-iincha jinia ekeemak tsékeṉki waya̱miayi. Tura Papru Sérasja̱i̱ pujamunam kuraṉki jearmiayi. \v 30 Tura a̱a̱ ji̱i̱ki aniasmiayi “Uunta, ¿warí itiurkattaj uwemprataj tusana?” tímiayi. \v 31 Tutai niisha tiarmiayi “Uunt Jesukrístu nekas enentáimtustá. Túrakmeka amesha, tura áminiurmesha uwemprattarme” tiarmiayi. \v 32 Tura nuyá ashí ni je̱e̱n pujuarmia nunasha Yus-Chichaman ujakarmiayi. \v 33 Tura tsawant iraṉka̱i̱ sepú-iincha Páprun Sérasja̱i̱ numpamnamuri̱n nijiararmiayi. Túramtai nuya̱sha sepú-iincha nua̱ri̱ji̱a̱i̱ uchiri̱ji̱a̱i̱ imianiarmiayi. \v 34 Túramtai nuya̱sha ni je̱e̱n júkiarmiayi. Tura nui̱sha ayurawarmiayi. Tura sepú-iincha niiniuri̱ji̱a̱i̱ Yus-shuar ajasu ásar ti shiir warasarmiayi. \p \v 35 Kashin tsawa̱r pepru uuntri̱, Páprun Sérasja̱i̱ akupkata tusar suntaran sepú-iinian akuptukarmiayi. \v 36 Tura nuya̱ṉka sepú-iin Páprun tímiayi “Yamaikia pepru uuntri̱ chichaman akupturmakai, átum wétinian. Tuma asamtai yamaikia péṉkerak jíinkitiarum” tímiayi. \v 37 Túrasha Papru suntaran chicharuk tímiayi “Warí, iisha Ruma aents áriniṉ, niisha chichaman iwiartsuk ashí shuar íimiainiai̱ṉ asutiámamji. Túrawar sepunam eṉketmamji. Tura ¿urukamtai yamaikia u̱u̱k akuptamkataj tusa wakeruinia? Atsá. Antsu uuntcha niṉki taar ji̱i̱rmaktiai” tímiayi. \p \v 38 Tutai suntarsha waketkiar nuna ujakarmiayi pepru úuntri̱n. Tutai niisha ti ashamkarmiayi Ruma aentsun nekaawar. \v 39 Túmak ashamainiak Páprun Sérasan weriarmiayi tsaṉkurturtarum titiai tusar. Nuya̱sha sepunmaya̱ jí̱i̱kiar “Yamaikia wáitneasrum wetarum” tiarmiayi. \v 40 Papru Sérasja̱i̱ nuyá jíinkiar Ritia je̱e̱n wearmiayi. Tura Yus-shuaran ikiakárar ikiukiarmiayi. \c 17 \s1 Tisarúnikianam charaatum ajarmia nu \p \v 1 Papru Sérassha wéenak Ampipuris péprunam Apurunia péprunmasha naṉkaamakutak Tisarúnikia péprunam jeawarmiayi. Nui̱ Israer-shuara iruntai je̱e̱ ámiayi. \v 2 Tura Pápruka nuna tuke túrin asa nu je̱a̱nam wémiayi. Tura nui̱sha menaintiu sáwartin Yus-Chichaman paant etsermiayi. \v 3 Tura Páprusha Yus-Chicham tana tímiatrusaṉ jintintiarmiayi. Tura Krístusha wáitias jákatniuyi, tura nuya̱sha jakayat nantaktiniuyi, tímiayi. Tura nuya̱sha chicharuk “Wi Jesusnan atumin ujaajrumna nusha Yusa anaikiamuri̱n Kristu tútain tájarme” tímiayi Papru. \p \v 4 Nuna takui Israer-aents chikishtarchik umikiarmiayi. Túrawar Papruja̱i̱ Sérasja̱i̱sha tsaniṉkiarmiayi. Tura Kriaku aencha ti untsurí̱ Yúsan umirkarmiayi. Tura nuwa̱ peṉkeri̱ armia nusha nútiksaraṉ umikiarmiayi. \v 5 Tura Israer-shuarka Yus-shuar ajascharmia nu, Páprun Sérasnasha suiir íisarmiayi. Túrawar chíkich yajauch áishmaṉ naki yujáu armia nuja̱i̱ chichasar nu peprunam charáa charáa ajarmiayi. Tura Páprun Sérasnasha achikiar aentsu úuntri̱n suruktai tusar Jasuṉka je̱e̱n árenkarmiayi. \v 6 Túrasha Páprun Sérasnasha awetrar, Jasuṉkan tura chíkich Yus-shuarnasha achikiar japirkutak júkiarmiayi. Tura pepru úuntri̱i̱n juíniak tiarmiayi “Ju̱ áishmaṉsha ashí nuṉkanam charaatum ajá wekarmia nu yamaikia tímiajai̱ tarutramarji. \v 7 Tura ju̱ Jasuṉ ni je̱e̱n itiaarmiayi. Tura niisha ashí mash Rúmanmaya̱ uunt akupniu chichame̱n nakitiainiawai, tiarmiayi. Tura jes, chíkich akupin awai, tuiniawai. Niisha Jesusaiti, turamainiaji” tiarmiayi. \v 8 Nu chichaman antukar, aents nui̱ pujuarmia nu, úuntri̱miak charaatum ajarmiayi. \v 9 Tura Jasuṉ chíkich Yus-shuarja̱i̱ Papru nekas awemattaji tusar, paij, kuit ikiuaji, tiarmiayi. Nuna takui pepru uuntri̱ nin akupkarmiayi. \s1 Piríanam \p \v 10 Nuiṉkia nú kashi Yus-shuar Páprun Sérasnasha Pirí̱a péprunam akupkarmiayi. Tura nui̱ jeawar Israer-shuar iruntai je̱a̱nam wearmiayi. \v 11 Piríanmaya̱ aentska Tisarúnikianmaya̱ áentsja̱i̱ṉkia naṉkaamas péṉker enentáimkia ármiayi. Tuke enentáiji̱a̱i̱ Yus-Chichaman ántiarmiayi. Túrawar tuke tsawant imia niṉkisha Papru tana nuna nekasashit tusar Yusa papiri̱n ii wearmiayi. \v 12 Tuma ásar untsurí̱ shuar Yus-shuar ajasarmiayi. Tura Kriaku aents nuwa̱ peṉkeri̱ armia nusha áishmaṉsha umikiarmiayi. \v 13 Túrasha Tisarúnikianmaya̱ Israer-shuarka Papru Yus-Chichaman Piría péprunam étserun antukar nui̱ weriar charaatum awajiarmiayi. \v 14 Túmainiakui Yus-shuar Páprun árutsuk nayaantsanam akupkarmiayi. Tura Séraska Timiutéuja̱i̱ nuiṉ Piríanam juakarmiayi. \v 15 Tura Páprun nemariarmia nu Atenas péprunam nin ejeyarmiayi. Tura niisha waketainiakui, Papru chichaman akatar akupkamiayi, Sérassha Timiutéusha wárik winiartí tusa. \s1 Atenasnum \p \v 16 Tura Papru Atenas péprunam pujus Sérasnasha Timiutéuncha nákamiayi. Nu̱i̱ nú péprunam ántar-yus ti írunkui Páprusha kúntuts enentáimmiayi. \v 17 Tuma asa Israer-shuar iruntai je̱a̱nam Israer-shuarja̱i̱ tura chíkich aents Yúsan enentáimtiarmia nuja̱i̱ chichasmiayi. Tura tuke tsawant pepru ajapén aentsja̱i̱ iṉkiunaikiar chichasarmiayi. \v 18 Nuyá chichaman jintin chíkich naari̱, ipikiuriu, armia nu, tura chikichcha, ni naari̱, estuikiu, armia nusha Páprun áujmatsarmiayi. Chikichcha tiarmiayi “Imiá chichamtincha ju̱sha waritramtajik.” Tura chikichcha tiarmiayi “Yajaya̱ yusnan etserniuchuashit.” Páprusha Jesusa túrunamuri̱n tura aents jakamunmaya̱ nantaktinian étserkui nuna tiarmiayi. \v 19 Nuyaṉka aents iruntainiam, naari̱ Ariupaku támanum Páprun júkiarmiayi. Nui̱sha tuke irunin ármiayi. Nui̱ Páprun aniasarmiayi “Iisha ame yamaram támena nu nekaatai tusar wakeraji, tiarmiayi. \v 20 Amesha nusháa chicham jintiniaitme. Túmaitkiui ju̱ chichamsha warintiuak tusar nekaatai tusar wakeraji” tiarmiayi. \p \v 21 (Atenasnumia̱ aencha tura chíkich nuṉkanmaya̱ shuar nui̱ pujuarmia nusha aya yamaram chicham amia nunak ántiarmiayi. Tura aya nunak áujmatiarmiayi.) \v 22 Nuya̱ṉka Papru Ariupakunam ajapén wajaki tímiayi “Atenasnumia̱ áishmaṉtiram, wi nékajai, atumsha atumi yusri̱ ainia nuyá tsurakchamniaitrume, tímiayi. \v 23 Kame wi nuik atumí yusri̱ enentáimtutainiam íistaj tukaman nui̱ je̱a̱chin iwiaramun, JU̱ NEKAACHMA YUSNAITI, tu áarman wáinkiamjai. Wátsek, ju̱ Yus átum nékachiatrum tikishmatrumna nuna ujaktajrume’ tímiai. \p \v 24 ‘Nekaatarum, nu Uunt Yuska ashí nuṉkan tura nui̱ írunna nuna najanaiti. Tura Niisha nayaimpin nuṉkancha nérenniurinti. Tura aents najanamu je̱a̱nam nú Yuska pujuchuiti. \v 25 Niisha aents yáinkiat tusa atsumatsui. Warí, imia-niṉki Niisha ii iwiaakmari̱n, ii maya̱ttairi̱ncha tura ashí írunna nunasha súramtsujik, tímiayi. \v 26 Nekaatarum. Nuu numpanmaya̱nak ashí áentsun najanamiayi ashí nuṉkanam matsamsarat tusa. Tura Yuska ii tsawantri̱n nekapmaiti; ii pujustinniasha nútiksaṉ nakakmiayi. \v 27 Winia e̱átkar wáitkiarat tusa Yus nuna túrayi. Túrasha Yus jeashtaka pujurtamtsuji, tímiayi. \v 28 Jes, iisha Yusja̱i̱ iwiaakji. Yusja̱i̱ muchitiaji. Tura Yusja̱i̱ ii kakarmari̱ takakji. Nútiksaṉ atumí papí-aintri̱ tíchamka “Ashí incha Yus najatmaitji.” \v 29 Tura iisha Yus najatma asakrin kuri najanamusha, yúsaiti, tu enentáimsashtiniaitji, tímiayi. Tura kuit-yussha, kaya-yussha aents enentáimsar najanamuka, yúsaiti tu enentáimsashtiniaitji, tímiayi. \v 30 Aents Yúsan nékainiachuk túrawarmiania nuna Yuska yáunchuka pachischamiayi. Túrasha yamaikia Yus ashí aentsun chicharuk “Tunaaruminia̱ enentáimpratarum” túramji, tímiayi. \v 31 Yuska áishmaṉkan anaikiaiti. Nú áishmaṉ ashí aentsti, yáki péṉkeran túriniait, yáki yajauchin túriniait núnaka nekarmattaji. Nú áishmaṉ Yus akupkamun tuke enentáimtakui Yus nin anaikiaiti. Tura tsawant nú túrunatin átatna nuna Yus Niṉki achikiuiti. Túrasha nekas anaikiajai tusa, tura ashí áentstiram nekaatarum tusa nú áishmaṉkan jakamunmaya̱ iniantkimiayi” tímiayi Papru. \p \v 32 Tura nuna jakamunmaya̱ nantaktinian áujmatun antukar chikichcha wishikiarmiayi. Tura chíkich “Yamaikia máakete. Antsu chíkich tsawantin antukmí” tiarmiayi. \v 33 Tutai Papru iniaisamiayi. \v 34 Tura chíkich aentska Papru táman umikiar nin nemarsarmiayi. Nui̱sha Tiuníseu páchitkiauyayi. Niisha Ariupaku áentsuyayi. Tura nuya̱sha nuwa̱, ni naari̱ Támaris, tura chíkich aencha nútiksaraṉ nemariarmiayi Páprun. \c 18 \s1 Kurintiu péprunam \p \v 1 Nuyaṉka Papru Atenas péprun ikiuki Kurintiu péprunam wémiayi. \v 2 Tura nui̱ Israer-shuaran ni naari̱ Akiran wáinkiamiayi. Akiraka Puntu nuṉkanam akiiniauyayi. Tura ukunam Itiaria nuṉkanam puja̱i̱ uunt akupin Krautiu ashí Israer-shuaran Ruma péprunmaya̱ awemarmiayi. Rúmaka Itiaria nuṉkanmaiti. Nui̱ awemamu ásar Akira Kurintiunam nuik támiayi nuwe̱ Pirisíraja̱i̱. Tura Pápruka Akiran chichastaj tusa werimiayi. \v 3 Akirasha Páprusha mai ju̱na takau ármiayi, tarach ti núparman je̱a̱ najantain najanin ármiayi. Tuma asamtai Papru Akirai̱ seturmiayi nu takat túrawartai tusa. \v 4 Tura tuke sáwartin Papru Israer-shuar iruntai je̱a̱n wéuyayi. Nui̱sha Israer-aentsun Kriaku-aentsnasha nútiksaraṉ Yus-Chichaman ujakar enentáimtikrarmiayi. \p \v 5 Tura nuyá Séras Timiutéuja̱i̱ Masetúnianmaya̱ táarmatai Pápruka miji̱atrutsuk Yus-Chichaman étseruk “Yusa anaikiamuri̱ Kristu, atum nákarmena nu Jesusaiti” tímiayi. \v 6 Tura támaitiat nú chichaman nakitiarmiayi. Túmainiak Páprun katsekkarmiayi. Tuma asamtai Papru, nuiṉkia ikiuajrume tusa, ni pushiri̱n pe̱ar tímiayi “Atumek makuumarme. Tura wikia Yusa̱i̱ makuumatsjai. Yamaikia Israer-shuarcha ainia nuna Yus-Chichaman ujakartaj tusan werajai” tímiayi. \p \v 7 Tura nuyaṉka Israer-shuar iruntai je̱a̱nmaya̱ jiinki, Yúsan enentáimtin áishmaṉ Justu je̱e̱n wémiayi. Ni je̱e̱nka Israer-shuara iruntai je̱e̱n aya̱mach pujumiayi. \v 8 Israer-shuar iruntai je̱a̱ chicharniuri̱, Krispu, Uunt Jesusan nekas enentáimturmiayi. Túruna nua̱ri̱ji̱a̱i̱ uchiri̱ji̱a̱i̱sha Yúsan umirkamiayi. Tura chíkich aencha Kurintiunmaya̱ armia nu nútiksaraṉ Yus-Chichaman antukar, Jesusan enentáimtusar imianiarmiayi. \p \v 9-10 Nuyá Uunt Yus Páprun mesekran ipiatkamiayi. Chicharuk “Peṉké ímiatik awajtamsachartatui Wi ámiji̱a̱i̱ pujakui. Ju̱ péprunmasha untsurí̱ aents Winia ajasartin írunui. Tuma asamtai ashamtsuk winia chichamur tuke etserkata” tímiayi Yus. \p \v 11 Tura nui̱ Kurintiu peprunam jimiará uwí ejesattuk Yus-Chichaman étseruk pujumiayi. \v 12 Tura Kariuṉ, Akaya nuṉka akupniuri̱ anaikiamu a̱i̱, Israer-aents Páprun kajerkarmiayi. Tura kajerainiak akupniunam irunturarmiayi. Túrawar Páprun júkiar ejeniarmiayi. \v 13 Tu túrawar akupniun chicharainiak “Ju̱ áishmaṉ Yúsan umirkatniun Muisais akupkamia núnaka íikias ausháa jintíawai” tiarmiayi. \v 14 Tura Páprusha chichastaj táunak, Kariuṉka Israer-shuaran tímiayi “Ju̱sha nekas tunáa túrakuiṉkia, tura akupniun umirchakuiṉkia, tárumna nuna anturkaintjarme. \v 15 Túrasha aya chichamnak tura aya náari̱niak atumí uuntri̱ akupkamia nunak tau asamtai, atumek nuámtak íistarum tájarme. Wikia nu chichamnum pachinkiatniun nakitiajai” tímiayi. \v 16 Taku a̱a̱ jí̱i̱kmiayi. \v 17 Tura nuya̱ṉka Kriaku aents Israer-shuar iruntai je̱a̱ úuntri̱n Sústinisian achikiar awatiarmiayi akupniusha íimmianumaṉ. Túrasha akupin Kariuṉka túranak peṉké pachischamiayi. \s1 Papru Antiukíanam waketki, nuyá atak Yus-Chichaman ipiampartasa wémiania nu \p \v 18 Tura ni je̱e̱n waketkiarmatai, Papru nu péprunam untsurí̱ tsawant pujusmiayi. Tura nuya̱sha ukunam Yusa̱i̱ yachi ármiania nuna áujas ikiuak Pirisíraja̱i̱ ni aishri̱ Akiraja̱i̱ Senkrea péprunam wearmiayi. Nui̱ Israer-shuar túrutain umíak Papru ni intiashin awampramiayi, nuik Yúsan tímiaj nuna yamái umíajai tusa. Nui̱ṉkia kanunam eṉkemprarmiayi Siria nuṉkanam waketkitiai tusar. \v 19 Tura nuyá Ipisiu péprunam jeawar Pápruka Pirisíran tura Akiran ikiukmiayi. Tura Israer-shuar iruntai je̱a̱nam wayá Israer-shuar irunar pujuarmia nuja̱i̱ chichasmiayi. \v 20 Tura niisha Páprun ju̱i̱ṉ pujustá tusar seawarmiayi. Túrasha támaitiat, tujintiajai, tímiayi. \v 21 Nuya̱ṉka áujas ikiuak “Wisha Jerusaréṉnum námper átatna nuna pachiintiuktiniaitjai. Tura Yus akuptakuiṉkia atak tatajai atumin íistaj tusan” tímiayi. Tura kanunam eṉkemar Ipisiunmaya̱ jíinkimiayi. \p \v 22 Nuyá Pápruka Sesaria péprunam jeá, nuya̱ṉka Jerusaréṉnum wémiayi, Yus-shuaran nui̱ áujsataj tusa. Tura nuyá Antiukíanam wémiayi. \v 23 Tura Antiukíanam ishichik pujus ataksha weak Karasea nuṉkanam tura Pirijia nuṉkanmaani wekaráktak wémiayi. Tura weak Yus-shuar matsamarmia nuna chicharak ikiakárarmiayi. \p \v 24 Tumáa pujai̱ Arijiántria péprunmaya̱ Israer-aents Apurus Ipisiu péprunam jeamiayi. Niisha Yusa yaunchu papiri̱n ti péṉker nekaamiayi. Etserkatniuncha ti nékauyayi. \v 25 Uunt Yus tímia nunasha unuimiátrauyayi. Tura tuke enentáiji̱a̱i̱ chichasmiayi. Jesusa túramuri̱n péṉker jintinniuyayi. Túrasha aya Juaṉ imiakratmanak nekaamiayi. \v 26 Ju̱ Apurus arantutsuk Israer-shuar iruntai je̱a̱nam chichamiayi. Tura Pirisíra Akiraja̱i̱ ni étserman anturkar, nincha akanki júkiar Yusa chichame̱n ni nekaachmia nuna núkap jintintrarmiayi. \p \v 27 Nuyá ukunam Apurus, Akaya nuṉkanam wétaj takui, Ipisiunmaya̱ Yus-shuar yáiṉkiar papí áarar atakas akupkarmiayi. Nú áentsnum péṉkerak jeat tusar túrawarmiayi. Tura Akayanam jeá, nú áentsun Yusa waitnenkratairi̱ji̱a̱i̱ uwempraru ármia nuna ti yáiṉkiarmiayi. \v 28 Tura Apurus Israer-aentsja̱i̱ paant chichasmiayi. Túrasha Yusa Papiri̱ji̱a̱i̱, Jesussha nekas Yusa anaikiamuri̱nti tusa paant jintíak nincha nupetkamiayi. \c 19 \s1 Papru Ipisiunam jeamiayi \p \v 1 Tura Apuruska Kurintiunam pujái̱ Pápruka náinniumaani̱ wekaráktak, Ipisiunam jeamiayi. Tura nui̱sha Yus-shuaran wáinkiamiayi. \v 2 Tura aniasmiayi “Atumsha Yus-shuar ajasmarmena nui̱, ¿Yusa Wakaní̱ atumí enentái̱n eṉkemturmakaitrum?” \p Tutai niisha tiarmiayi “Atsá. Iikia nuka peṉke áyatkisha ántichuitji Yusa Wakaní̱ awai támaka” tiarmiayi. \p \v 3 Tutai Papru aniasmiayi “Entá, ¿nuikia atumsha warí enentáimsarmea imianmiarum?” tímiayi. \p Tutai niisha tiarmiayi “Juaṉ jintintramamiaj nu iisha enentáimsar imianmiaji” tiarmiayi. \p \v 4 Tutai Papru tímiayi “Juaṉsha, tunaarminia̱ enentáimprarum imiantiarum, tíchamka. Nuyá tíchamka, winia ukuru̱i̱ winittiana nu nekas enentáimtustarum. Niisha Jesus Yusa anaikiamuri̱nti, tu ujatmakchamka” tímiayi Papru. \p \v 5 Nuna antukar niisha Uunt Jesusa náari̱n enentáimtusar ataksháa imianiarmiayi. \v 6 Tura Papru ni uweje̱ja̱i̱ nin antiṉmatai Yusa Wakaní̱ tarurarmiayi. Túram chíkich chichamja̱i̱ chichasarmiayi. Túrunawar Yus-Chichaman etseriarmiayi. \v 7 Nusha tuse (12) áishmaṉ ármiayi. \p \v 8 Tura nui̱sha menaintiu nantutin Papru Israer-shuar iruntai je̱a̱nam werí Yusa akupeamuri̱n pachis arantutsuk etsermiayi. Túrak nú áentsun ujaak Yúsnan nekasaiti tu enentáimtikrarmiayi. \v 9 Tura chíkichka ni enentái̱n ti ikiatsu̱árarmiayi. Túrunawar umiktinian peṉké nakitiainia ásar aents ántamunam Yusa jinti̱n peṉké yajauch chicharkarmiayi. Tuma asamtai Papru Yus-shuarnaka akanki yaruak Tiranu iskuirari̱i̱n tuke tsawant Yus-Chichaman ujaarmiayi. \v 10 Nuna túruki jimiará uwí etserkamiayi. Túramu asamtai ashí Asia nuṉkanmaya̱ aents Israer-shuar tura Israer-shuarcha Uunt Jesusa túramuri̱n antukarmiayi. \v 11 Tura aentsti túrachminian túrat tusa Yuska ni kakarmari̱n Páprun susamiayi. \v 12 Jáanchniasha pushincha Papru antiṉman júkiar, náṉkamas jaa shuaran ejetim, nú jaa shuarsha nuna antiṉkiar péṉker ajaarmiayi. Iwianchrukusha nuna antiṉkiar, íwianch jíinkimtai aṉkant ajaarmiayi. \p \v 13 Tura chíkich Israer-aents uwishin ármiayi. Tura niisha chíkich chíkich péprunam wear iwianchrukun iwianchri̱n ji̱i̱rki akuptin ármiayi. Tuma asa niisha Jesusa náari̱ji̱a̱i̱ iwianchin ji̱i̱ktiai tusar, iwianchin chichartuiniak “Nu Jesus Papru ujaana nuna náari̱ji̱a̱i̱ jíinkitiarum tájarme” tiarmiayi. \v 14 Tura Israer Patri uuntri̱ Esewia náartin, siati uchiri̱ ármia nu, nuna túriarmiayi. \v 15 Túrasha Jesusa náari̱ji̱a̱i̱ jíinkitia, tuiniakui, iwianchcha tímiayi “Jesusnaka nékajai. Tura Pápruncha nékajai. Tura atumsha, ¿yátsukaitrum?” tímiayi. \v 16 Nuna tinia iwianchruku áishmaṉ tsékeṉki nú áishmaṉkan kakaram katsumak nupetkarmiayi. Túram ti katsumam niisha misú tura numpamnawar jíinkiar pisararmiayi. \v 17 Nusha Ipisiu péprunam túrunamiayi. Túrunamtai Ipisiu péprunmaya̱ Israer-shuarsha tura Israer-shuarchasha nuna túrunamun nekaawar ti ashamkarmiayi. Tura Uunt Jesusa náari̱n shiir awajsarmiayi. \p \v 18 Túmainiai untsurí̱ shuar Yúsan umirkaru Yus-shuar ajatsuk tunáa túrawarmia nuna paant ujakarmiayi. \v 19 Tura untsurí̱ uwishniumawarmia nu, wawekratai papí ármia nuna itiarmiayi. Itiar, ju̱ka iniaiyaji tusar, ashí íimiainiai̱ṉ áesawarmiayi. Nú papí áesawarmia nuna kuítri̱sha senkuenta mir (50.000) naṉkaamasauyayi. \v 20 Tu túrunamtai Uunt Yusa chichame̱ pampaṉki tura nupetmaki wémiayi. \p \v 21 Tuma asamtai nuya̱sha Pápruka Masetúnia nuṉkanam Akaya nuṉkanmasha irautjai tu enentáimsamiayi. Tura nuya̱sha Jerusaréṉnum waketkitjai, tímiayi. Tura nuyá ukunam Ruma péprunmasha wetajai, tu enentáimsamiayi. \v 22 Masetúnia wétin asa Papru ni tsaniakmari̱n Masetúnia nuṉkanam emka akupkamiayi. Timiutéun Erastuja̱i̱ akupkarmiayi. Tura niṉkia Asia nuṉkanam seturmiayi. \s1 Ipisiunam ti charaatum ámiania nu \p \v 23 Pápruka tuke Ipisiunam pujái̱, nuyá aents Yus-Chichaman nakitiainiak charaatum ajarmiayi. \v 24 Iis, nui̱ Ipisiunam kaya-yusa je̱e̱ ámiayi. Nu yus núwa̱uyayi, Tiana naartin. Tura áishmaṉ, Timitriu naartin, nú je̱a̱n nakumak uchichin najanniuyayi kuitja̱i̱. Tura niisha nú takatja̱i̱ ti kuítrintin ajasmiayi. Tura chíkich áishmaṉ nú takatan takarmia nunasha ti kuítri̱ntin awajsarmiayi. \v 25 Timitriusha niiji̱a̱i̱ takarmia nuna ikiaanak, chikichnasha niiji̱a̱i̱ métek-taku takarmia nunasha ikiaanak niiji̱a̱i̱ charaatum ajarmiayi. Timitriusha tímiayi “Winia írutramutiram antuktarum. Iisha ju̱ takat takaajnia ju̱ja̱i̱ ti kuit achíatsjik. \v 26 Tura atumsha ju̱ Papru wáintrumna nu tura ántarmena nu chichaak “Ashí aents najanamu yuska ántar áiniawai” tatsuk. Nuna tau asa, ju̱i̱ Ipisiunam, tura arant ashí Asia nuṉkanam, ni yúsri̱n iniaisarat tusa enentáimtikrarai. Tuma asamtai untsurí̱ aents, ii yusri̱ Tiánan ikiuiniak, Papru tana nuna umirainiatsuk. \v 27 Papru tu étserkui, iisha itiurchat pujuschattajik. Kuit ii achiaj nuka meṉkakashtatuak. Tura nú arantcha ii yusri̱ Tiana je̱e̱n shuar iniaisachartatuak. Tura nuyá Asia nuṉkanmaya̱sha tura ashí nuṉkanmaya̱ aencha, ii yusri̱ Tiana shiir awajainia nuna yapaji̱áwar aun nakitrachartatuak” tímiayi Timitriu. \p \v 28 Nuna antukar aencha ti kajekar charaatum ajarmiayi. Túmainiak “Ipisiu shuartikia, aya Tianak wakeraji” tu untsummiarmiayi. \p \v 29 Nuiṉkia aents páchim enentáimprarmiayi. Túmainiak Masetúnianmaya̱ Kayuncha Aristárkuncha Páprun nemari̱n ármia nuna achikiar japirkutak iruntai je̱a̱nam júkiarmiayi. \v 30 Tura Pápruka iruntai je̱a̱nam wayá chichastaj taun, nuyá Yus-shuar ármia nu, nuna suritkiarmiayi. \v 31 Tura Asia nuṉkanmaya̱ uuntri̱, Páprun amikri̱ ásar, ai̱ṉkia waya̱wa̱i̱ṉ tusar chichaman akuptukarmiayi. \v 32 Túrasha irunar pujuarmia nu, páchim enentáimprar, chíkichka nusháa untsummiarmiayi. Tura chikichcha nútiksaraṉ ausháa untsummiarmiayi. Tura chíkichka ti untsurí̱, nekaachar “wariniak irunturara” tiarmiayi. \v 33 Chíkich nui̱ wajarmia nu charaatum amia nuna Israer-shuaran Arejántrun jintintrar eem shitiawarmiayi. Arejántrusha Kayun tura Aristárkuncha ayampruktinian wakerak takamatsatarum tusa uwejé̱n takuimiayi. \v 34 Túrasha aents iruntrarmia nu, ju̱ka Israer-shuaraiti tusa nekaawar, nú arant charaatum ajainiak “Ipisiu shuartikia aya Tianak wakeraji” ímia-imiatainiakua tí nukap pujursarmiayi. \p \v 35 Ipisiu pepru papí-aintri̱sha áentsun itiatmamtik tímiayi “Ipisiu shuártiram antuktarum. Ii uunt yusri̱ Tiana je̱e̱ íistinia íichukaitiajⁱ. Tura ni nakumkamuri̱sha nayaimpinmaya̱ iniarmiania nusha íischatniukaitiajⁱ. Tura nunasha ashí aents paant nékainiatsuk, tímiayi. \v 36 Warí, núnaka ashí aents nékainia asamtai atumsha itiatkatarum. Túrarum enentáimtsuk yajauch túrawairap, tímiayi. \v 37 Íimiatarum. Ju̱ áishmaṉ átum itiarumna nu, ii yúsri̱n yajauch chicharkacharai. Tura ni je̱e̱n yajauch awajsacharai. \v 38 Wats, Timitriu tura niiji̱a̱i̱ takainiana nu tunáa túramun ujaktai tusar wakeruiniakka pepru peṉkeri̱n werishtinkiait. Nuiṉkia máimtek iwiainiakartí. \v 39 Tura chíkich chicham ákuiṉkia péṉker iruntrarum iwiaratarum. \v 40 Kame ju̱ yamái túrunamun nekaawar Rúmanmaya̱ kapitián “Ii uunt kapitiántri̱ yajauch awajsatai tusarum túrachurmeash” turamchatjiash. Warí, niisha “¿Urukamtai charaatum ajarum?” takuisha, áimkiatin peṉké tujinkiattaji” tímiayi. \v 41 Tura papí-aint nuna tuasua amik “Áukete. Wétarum” tímiayi. \c 20 \s1 Papru Masetúnia nuṉkanam Krisia nuṉkanmasha wémiania nu \p \v 1 Charaatum ajasua amikiarmatai Papru Yus-shuaran untsuk Yusnan jintintrataj tusa ikiaankarmiayi. Tura áujas ikiuki Masetúnianam wémiayi. \v 2 Nú nuṉkanam wekaráktak, Yus-shuaran jintintrar ikiakárarmiayi. Tura nuya̱sha Krisia nuṉkanam jeamiayi. \v 3 Nui̱ menaintiu nántuk pujusmiayi. Tura nuya̱ṉka kanuja̱i̱ Siria nuṉkanam wétasa pujus Israer-shuar chícham jurusman anturmamak “antsu nuṉkaṉ Masetúnianmaani̱ wetajai” tímiayi. \v 4 Tura Piríanmaya̱ áishmaṉ Súpater naartin Páprun atamprimiayi. Tura Tisarúnikianmaya̱ Aristárkusha Sekuntusha Tírpinmaya̱ Kayusha Timiutéusha Asianmaya̱ Tíkikiusha, Trújimiusha ashí nu shuar Jiripius peprunam Páprun atampriarmiayi. \v 5 Túrawar niisha emki wear Trúas péprunam jeawarmiayi. \v 6 Tura iisha wakapruachu tanta yutai jisat amuukamtai, iisha Jiripius péprunmaya̱ jíinkir, kanunam eṉkemprar Masetúnia nuṉkanmaya̱ jíinkimji. Tura seṉku tsawant naṉkaamasmanum emki wearmia nu amaiyaṉkarmiaji Trúasnum. Tura nui̱sha siati tsawant pujusarmiaji. \s1 Trúas péprunam túrunamia nu \p \v 7 Tura tumiṉtin kí̱arai Jesukrístu enentáimtusar yurumátai tusar iruntrarmiaji. Tura Papru Yus-shuaran jintintramiayi. Kame Pápruka kashinkia wétin asa chichaa-chichaakua kashi ajapéṉ ejemiayi. \v 8 Tura yakí menaintiu pátaranam, tesaamu ámia nui̱ iruntrarmiaji. Nui̱sha ji ekemarma untsurí̱ irunmiayi. \v 9 Tura nui̱sha natsa Eutikiu, áaṉkamunam aya̱mas pujusmiayi. Tura Papru ti esaram chichaakui nu nátsasha kari̱ pujumiayi. Tumáa pujus kanaki yakí pátanmaya̱ akaiki iniaamiayi. Tura peṉké jakan júsarmiayi. \v 10 Tura Papru akaatuki tsuntsumprua miniakkamiayi. Tura Yus-shuaran chicharainiak “Ashamkairap. Ataksha iwiaakui” tímiayi. \v 11 Nuyá ataksha Papru wakamiayi. Tura taṉtan puukar yurumáwarmatai, tuke chichaa-chichaakua tsawantmarmiayi Papru. \v 12 Eutikiuncha iwiaakun ni je̱e̱n júkiarmiayi. Tura ashí aents shiir enentáimsarmiayi. \s1 Miritiunam wearmiayi \p \v 13 Wats, Papru Asuṉ péprunam nuṉkaṉ we jeatajtsa wakerimiayi. Tura incha, átumka kanunam wétarum, turamkurin, iikia emkir wémaji Asuṉnum. \v 14 Nui̱ Asuṉnum iṉkiunaikiar, Páprusha kanunam eṉkempramtai, Mitiríniniam jeamji. \v 15 Tura nuyá jíinkir, kashin tsawa̱rar Sámus péprunam jeamji. Tura nuya̱ṉka Trujiriunam jear ayampramji. Nuya̱sha kashin tsawa̱rar Miritiunam jeamji. \v 16 Pápruka Jerusaréṉnum wari wétajtsa wakerimiayi, pintikiustís naartin jístatin pachiinkiataj tusa. Tuma asamtai, Asia nuṉkanam ti núkap pujustinian nakitiak “Ipisiunam wéchattajai” tímaiyi. \s1 Papru Ipisiunmaya̱ úuntri̱n áujsamiania nu \p \v 17 Túrasha Papru tuke Miritiunam pujus, Ipisiunmaya̱ Yus-shuara úuntri̱n winitiarum tusa untsukarmiayi. \v 18 Ni taarmatai Papru tímiayi “Atumsha wi Asia nuṉkanam pujusan itiura túraj nu nékarme. \v 19 Atumja̱i̱ tuke tsawant pujumaj nui̱, naṉkaamantuchu enentáimtumasan, úutchim winia Úuntrun takatri̱n takasmiajai. Tura Israer-shuar yajauch awajtustinian wakerutainiai̱ṉ tuke takasmiajai. \v 20 Ashí péṉker ana nu nekaatarum tusan miji̱atrutsuk jintintiamjarme. Iruntramarmena nui̱ tura aṉkant aṉkant atumí je̱e̱n pujumarmena nui̱sha Yus-Chichaman ujakmajrume, tímiayi. \v 21 Tura Israer-shuarnasha Israer-shuarchancha nútiksanak, enentai yapaji̱árum Uunt Jesukrístu umirkatarum, tímiajrume. \v 22 Tura yamái Jerusaréṉnum wéajai, Yusa Wakaní̱ túrutkui. Nui̱sha túrunatana nunasha nekamatsuk wéajai. \v 23 Tura Yusa Wakaní̱ iniakturkui ju̱na nékajai, ashí pepru wi jeattajna nui̱ eṉketátai tusar nákarainiawai. Tura ti wáitsatniun nekapsattajai. \v 24 Kame wikia jákashtajash. Túrasha warí winia itiurtawa. Wikia Yusa jinti̱i̱n warasan wekasataj tusan wakerajai. Yusa̱i̱ wea-wéakuan jáakun iniaisataj tajai. Tura nuyá takatan Uunt Jesus surusmia nuna péṉker amuktaj tusan wakerajai. Jes, Jesus chichartak “Yus wáitnenkartana nú chicham etserkata” turutchamka’ tímiayi. \p \v 25 ‘Tura, yatsurtiram, ashí Yúsnan atumin paant ujakjarme. Yamaikia wíniaka atakka wáitkiashtatrume. \v 26-27 Nekaatarum, ashí Yusa wakeramuri̱n wisha peṉké ú̱u̱rtsuk ujakjarme. Tuma asamtai atumin títiajtsan wakerajrume, chikichík shuara wakaní̱ jinium wéakuisha wikia peṉké makuumashtatjai. \v 28 Tuma asamtai emka atumek íimiastarum. Túrarum nuyá chíkich Yus-shuar íistarum. Yus-shuaran wáinin ajastarum tusa, Yusa Wakaní̱ achirmakurme. Yus-shuar ainia núnaka ni numpe̱ja̱i̱ṉ Uunt Jesus sumakchakait. \v 29 Kame wi wématai, chíkich táartatui. Núnaka nékajai. Tura niisha, Yus-shuaran amukartajtsa wakeriartatui, uunt ya̱wa̱sha murikiun amuinia áintsaṉ. \v 30 Túrasha nemartusarat tusar wakeruiniak atumi̱i̱nia̱ṉ wait chichaman unuikiartin wantinkiartatui. \v 31 Tuma asamtai yatsurtiram, aneartarum. Wisha menaintiú uwitin tsawa̱i̱sha káshisha úutchim aṉkant aṉkant unuiniamajrumna nu kajinmatkiirap’ tímiayi. \p \v 32 ‘Pai, yamaikia, yatsuru, Yus yáinmakarti. Yusa aneṉkrattairi̱ nékaitrumna nú chichamsha kakarmaiti. Nú chicham átum katsua̱rar kakaram wekasatniun yainmakarti. Kame nú chicham atumi̱ enentáin pujakui, Yus ni shuarin matsamsatniun anajmatramia nui̱ pachiinkiattarme. \v 33 Wats, wisha chikichkí shuara kuítri̱n wariri̱ncha wakerutkachuitjai. \v 34 Antsu winia uwejruja̱i̱ takasan wi atsummiaj nuna sumarmakmajai. Tura winia írutkamuru atsumamuri̱ncha wiki sumakmiajai. Nuka paant nékarme. \v 35 Kame átum takasrum, atsumainia nusha yáiṉtarum tusan jintintiajrume. Wats, Uunt Jesusa chichame̱ enentáimsami. “Achíana nuja̱i̱ṉkia naṉkaamas, súana nuka shiir waraawai” tíchamka” tímiayi. \p \v 36 Nuna tuasua amik Papru tikishmarmiayi. Tura ashí niiji̱a̱i̱ iruntrarmia nú shuar Yúsan áujsarmiayi. \v 37-38 Tura Papru nuik chichaak “Atakka wáitkiashtatrume” tiniu asamtai, ti kúntuts pujuiniak, úutchim Páprun miniaksarmiayi. Túrawar kanunam ejeniarmiayi. \c 21 \s1 Papru Jerusaréṉnum wémiania nu \p \v 1 Tura nuyá Yus-shuar aujsa ikiukir kanunam eṉkempramji. Tura íṉkiuasmak Kus péprunam jeamji. Tura kashin tsawa̱rar Rútas péprunam jeamji. Tura nuya̱ṉka Patara péprunam jeamji. \v 2 Tura nui̱ Pataranam pujusar, chíkich kanu Pinisia péprunam wea wáinkiamji. Túmakui nui̱ eṉkemprar wémaji. \v 3 Nui̱ wésar Chipri nuṉkaka wáinkiamji. Chíprikia menanmaani̱ aa ikiuakur Sírianam jeamji. Kánuka Tiru péprunam jeá pujustiniuyi, káarak núkap ikiuktin akui. Tuma asamtai iisha Tírunam jear kanunmaya̱ jíinkir péprunam waya̱mji. \v 4 Nui̱ Yus-shuar wáinkiar nuiṉ siati tsawant pujusmaji. Tura Yus-shuaran Yusa Wakaní̱ ujakam Páprun chicharainiak “Jerusaréṉnumka wéchatniuitme” tiarmiayi. \v 5 Tura siati tsawant naṉkaamasmatai jíinkimji. Ashí Yus-shuar ármia nu núwentuk uchirtiuk nemartamkamji, péprunam iniaṉkatmaktiai tusar. Káanmatkanam jear tikishmarar Yus áujsamji. \v 6 Tura nu amikiar nuiṉkia áujnaisar ikiukiarmaji. Tura iikia kanunam eṉkemprakrin niṉkia ni je̱e̱n waketkiarmiayi. \p \v 7 Iisha Tirunmaya̱ entsak wea-wéakuar Turumáitianam nui̱ṉ jíintramji. Tura nui̱ jearsha Yusa̱i̱ yachi̱ ármia nu chichasar nui̱ṉ chikichkí tsawant pujusmaji. \v 8 Kashin tsawa̱rar nuyá jíinkir nuṉkaṉ weri Sesaria péprunam jeamji. Nui̱ Jiripi je̱e̱n jear pujusmaji. Jiripikia Yus-Chichaman etserniuyayi. Nuik Jerusaréṉnum siati áishmaṉkan Yusa takatri̱n wáinkiarat tusar anaikiarmia nú Jiripiiti. \v 9 Jiripisha kuatru nawantri̱n yarumkauyayi nuatnakchan. Niisha Yusa chichame̱n etserin ármiayi. \v 10 Tura iisha Jiripi je̱e̱n wárum tsawantak pujarin Jutía nuṉkanmaya̱ aents Yusa etserniuri̱, Akapu náartin támiayi. \v 11 Niisha taa Papru emenmamkari̱n achikmiayi. Tura achik niṉki ni nawe̱n tura uwejé̱ncha jiṉkiamamiayi. Nuna tura tímiayi “Yusa Wakaní̱ tawai, ju̱na emenmamka nérenniuri̱n Israer-aents jútikia jiṉkiáwar Israer-shuarchanum surukartatui, tawai” tímiayi. \v 12 Iisha nu antukar Papru tímiaji “Jerusaréṉnumka weep.” Sesarianmaya̱ Yus-shuarsha núnisaṉ Páprun tiarmiayi. \v 13 Tutai Papru tímiayi “¿Urukamtai úutkuram winia enentáirui̱ kúntuts awajtarum? tímiayi. Wi Jesusna asamtai Jerusaréṉnum jiṉkiatainiakuisha mántuiniakuisha ashamatsjai” tímiayi. \v 14 Tura iisha Papru emetatai tukamar tujinkiar “wats, nuiṉkia Uunt Yus wakera nu tímianak atí” tiarmaji. \p \v 15 Nu tiri iniaisar iwiarnarar Jerusaréṉnum wémaji. \v 16 Chíprinmaya̱ yaunchu Yus-shuar Manasuṉ ni je̱e̱n Jerusaréṉnum takakuya nuna ikiatmastinian wakerimiayi. Tuma asamtai Sesarianmaya̱ ishichik Yus-shuar nemartamainiak Manasuṉnasha júkiarmiayi. \s1 Papru Jakupu je̱e̱n irastajtsa wémiania nu \p \v 17 Tura iisha Jerusaréṉnum jeawakrin, nui̱ warasar Yus-shuar ti shiir áujtamsarmiaji. \v 18 Tura kashin tsawa̱r Papru íimiak Jakupu je̱e̱n wémiaji. Nui̱sha Yus-shuara uuntri̱ matsamarmiayi. \v 19 Páprusha áujas amik, Israer-shuarchanum ni étsermaja̱i̱ Yus túramia nuna yámankamtaikniumia̱ jukí chikichkimias ujakar ujakar awajsamiayi. \v 20 Papru taman antukar “Yus ti péṉkerchakait” tiarmiayi. Tura Páprun ju̱ chichaman tiarmiayi “Támena nu péṉkeraiti, yatsurú, túrasha Israer-shuar timiá untsurí̱ Yus-shuar ajasu áiniayat, “ashí Muisais akupkamia nu umiktiniaitji” tuiniawai. \v 21 Nú arant yajaya̱ aents taar, chichartamainiak “Pápruka nusháa jintintiui, turamainiawai. Israer-shuar chíkich nuṉkanam pujuinia nuna Muisaisa akupkamuri̱ umirkashtin Pápruka jintintiui, turamainiawai. Israer-shuarti tsupirnaktin ana nu túrashtinian tura ashí Israer-shuar túrutai iniaisatniun Papru imia Israer-shuaran jintintui, turamainiawai.” \v 22 Wátsek, yatsuru, nuiṉkia itiurmaiṉkit. Ame tátintrumin aents nekaawarka ju̱i̱ kajertamainiak káutramkachartatuak. \v 23 Wats, antsu nuiṉkia, ju̱ túrata yatsuru. Ju̱i̱ kuatru áishmaṉ Yúsan yaunchu tiarmia nuna umiktasa pujuiniawai. \v 24 Nii júkiarta. Túram niisha Muisais akupkamia nuna umikiar nijiaamainiakui, amesha nijiaamarta. Núnismek kuítniasha ni susatin ana nu amesha akikmatkarta. Niisha ashí umikiarmatai, ni intiashi̱n awampratin áchattawak. Nu áishmaṉka intiashi̱n awampran Israer-aents wáinkiar, anturtamkarainia nu, nekaschaiti, turamartatui. Antsu, Pápruka Muisais akupkamia tímianak túrawai, turamartatui. \v 25 Túrasha yatsuru, nekaata, Israer-shuarcha Yus-shuarka papí yaunchu akuptukmiaji. Israer-shuarti túratin ana nu ashí mash túratarum tátsuji, tu áatramji. Tura antsu namaṉken máawar ántar-yusan susamu yúashtiniaitrume, tímiaji. Tura numpasha umarchatniuitrume, kajemtikramusha yúashtiniaitrume. Tura tsanirmashtiniaitrume. Tu áatramji” tiarmiayi. \s1 Páprun achikiarmiania nu \p \v 26 Nuyá tiniu asamtai Papru nú kuatru áishmaṉkan júkiarmiayi. Tura kashin tsawa̱rar níimiak nijiaamararmiayi, Muisais timia nútiksaraṉ. Tura Yúsan tiarmia nuna wárik umiktinian tura Muisais timia nuna Yus súsatniun ujaktajtsa Papru Yusa Uunt Je̱e̱n waya̱miayi. \v 27 Túrasha nu siati tsawant amusattuk ajatemsa̱i̱, Ásianmaya̱ Israer-aents Paprun Yusa Uunt Je̱e̱n pujan wáinkiarmiayi. Túrawar charaatum ajakiar Páprun achikiarmiayi. \v 28 Achikiar untsumainiak “Israer-shuártiram in yáinmaktarum. Ashí nuṉkanam Muisais akupkamuri̱ncha Israer-shuarti túrutairi̱ncha, ju̱ Yusa Uunt Je̱e̱ncha yajauch chicharea nu achikji, tiarmiayi. Warí, Kriaku áentsun awayáshtinia nuna awayá nuja̱i̱ yamái ju̱ Je̱a̱ncha yajauch awajturmaji” tiarmiayi. \p \v 29 Jes, nuik Ipisiunmaya̱ Trúpimiu Pápruja̱i̱ péprunam wekaan wáinkiaruyi. Wáinkiaru ásar, Yusa Uunt Je̱e̱n waya̱yi, tu enentáimsar tiarmiayi. \v 30 Tuiniakui aents ashí mash charaatum ajakiar tseke táarmiayi. Túrawar Páprun achikiar japirkutak Yusa Uunt Je̱e̱ya̱ jí̱i̱kiarmiayi. Túrawar wáitincha nú chichamaik epentrarmiayi. \v 31 Tura maatai tusar matsamtuinia̱i̱ suntara kapitiántri̱ Jerusaréṉnumia̱ aents ashí charaatum ajainian antukmiayi. \v 32 Kapitiáncha ni suntari̱n tura sarjentuncha irur tseke weriarmiayi aents pujuarmia nui̱. Aencha suntaran tura kapitiánin wáinkiar, Páprun asutíniayat iniaisarmiayi. \v 33 Kapitiánka Páprun jeari achikmiayi. Tura jimiará jiruja̱i̱ jiṉkiamiayi. Nuya̱sha aniasmiayi “¿Niisha yait? ¿Warinia túrait?” tímiayi. \v 34 Túrasha aencha untsurí̱ chichaman untsummiarmiayi. Túmainiakui kapitiáncha peṉké nekaachmiayi. Tuma asamtai Páprunka suntar pujamunam júkiarmiayi. \v 35 Tura suntar pujamunam wáitiniam jeawar Páprun entsaki júkiarmiayi aents imiá kajerainia asamtai. \v 36 Tura aencha ukunmaani̱ pataakar, mantamnatí, tu untsummiarmiayi. \s1 Papru chichastinian seamiania nu \p \v 37 Tura Papru suntarnum awayám, Páprusha kapitiánin Kriaku chichamja̱i̱ chichaak “Wi ishichik chichasaintjame” tímiayi. \p Tutai kapitián chichaak “Warí, ¿amesha Kriaku chicham chichastin nékamek? tímiayi. \v 38 Nuiṉkia amesha ¿Ejiptunmaya̱ shuárchakaitiam? ¿Nuik kuatru mir (4000) aents, maṉkartin tutai atsamunam yaruakchamkam? ¿Kapitiánja̱i̱ meset najanataj tusa túrachmakum?” tímiayi. \p \v 39 Tutai Papru tímiayi “Núchaitjai. Antsu wikia Israer áentsuitjai. Sirisia nuṉkanam uunt pepru Tarsu náartin ana nui̱ akiiniaitjai. Tura waitneasam ju̱ aents chichastin tsaṉkatrukta” tímiayi. \p \v 40 Tura kapitián, ayu, tutai, Papru watainium wajas, mitiat pujustarum tusa uwejé̱n takuimiayi. Tura aents itiatkarmatai Israer-chichamja̱i̱ chichasmiayi. \c 22 \s1 Papru áentsun timia nu \p \v 1 Papru chichaak ju̱na tímiayi: “Yatsurtiram, tura úuntur árumna nu antuktarum. Wikia Pápruitjai. Kíishtumaktaj tusan títiatjana nu waitneasrum anturtuktarum” tímiayi. \v 2 Tura Papru Israer chichaman chichaakui, aents nuna antukar nú naṉkaamas itiatkarmiayi. \v 3 Nui̱ Papru chichaak “Wikia Israer-shuaraitjai. Tarsu pepru Sirisia nuṉkanam ana nui̱ akiiniaitjai. Túmaitiatnak ju̱i̱ Jerusaréṉnum tsakaruitjai. Tura unuikiartin Kamaríran chichame̱n unuimiaruitjai. Tuma asan ii uuntri̱ akupkarmia nuna ashí umirkaitjai. Tura átum yamái túrarmena nuna wisha nútiksanak Yusna ana nuna tuke enentáiji̱a̱i̱ wakerukuitjai. \v 4 Tura Jesusan umirkaru ármia nuna máataj tusan pataatukni wekaimiajai. Túran áishmaṉkan nuwa̱ncha achikian sepunam eṉkeataj tusan túrimiajai. \v 5 Israer-patri uuntri̱sha Israer-shuara uuntri̱sha Tamaskunam íi-shuar susatá tusar papin ataktusar akuptukarmia nuna niṉkia nékainiawai. Jesusan umirkarun achikia ikiaankan jui̱ Jerusaréṉnum asutniáwarat tusan werimjai’ tímiayi. \b \r (Túramuri̱ 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 ‘Tura wi jintiá wéai̱ Tamaskunam jeastatuk ajasa̱i̱ nantu tutupin a̱i̱ aya aneachma nayaimpinmaya̱ newaat wajantruntmiayi. \v 7 Túrunamtai wisha nuṉká iniaarmajai. Nuyaṉka chichaamun antukmajai. Chichartak “Sauru, Sauru, ¿urukamtia imiá pataaturam?” turutmiai. \p \v 8 Takui wi aniasmajai “¿Amesha yáitiam, Uunta?” \p Tutai “Wikia Nasarétnumia̱ Jesusaitjai. Ame pataaturmena núitjai” turutmiai. \p \v 9 Wiji̱a̱i̱ pujuarmia nu, newaat wajantun wáinkiar ti ashamkarmai. Túrasha niṉkia túrutun antukcharmai. \v 10 Tura wi tímiajai “¿Nuiṉkia, Uunta, warí itiurkattaj?” tímiajai. \p Tutai Uunt chichartak “Wajakim Tamaskunam wetá. Nui̱sha ame túrattamna nuna ujatmakartatui” turutmiai, tímiayi. \v 11 Kame wikia nú newaat ajakun íisan ji̱i̱ru kusurmai. Tuma asamtai winia tsaniakmar eṉkeki jurukiar Tamaskunam ejetiarmai’ tímiayi. \p \v 12 Papru tuke aujmatki wéawai. ‘Tura nui̱ Tamaskunam áishmaṉ Ananías pujumai. Niisha Yúsan aneak, Muisais akupkamia nuna umirkauyi. Tura nú péprunmaya̱ Israer-shuar ármia nu nin péṉker enentáimtiarmiai. \v 13 Nú Ananías winia íirsataj tusa támai. Taa turutmai “Yatsuru Sauru, péṉker iimtia.” Túrutkui nú chichamaik péṉker íimmiajai. Túrunan Ananíasnasha wáinkiamjai. \v 14 Tura Ananías chichaak “Iwiaaku Yus, winia wakeramurun nekartuat tusa winia Uchirnasha, tunaarinchaa nuna, íisat tusa, winia chichampruncha antukat tusa ámin yaunchu Yus anaitiamkaiti. \v 15 Amesha Papru, Yusna ana nu íisumna nusha antukumna nusha ashí aents ujakartatme. \v 16 Tuma asamtai yamaisha ¿warí nákam? Tunaarun asakátrurat tusam Uunt Jesus enentáimtusam weme ni náari̱ pachisam imiantia” turutmai.’ \p \v 17 ‘Tura Jerusaréṉnum waketkin Yusa Uunt Je̱e̱n wémajai Yúsan áujsataj tusan. Nui̱ íimiarmajai. \v 18 Nui̱ Jesus chichartak “Jui̱ Jesusaréṉnum Wíi túramur etserkattamna nuna antukchartatui. Tuma asamtai wari jíinkim wetá” turutmiai.’ \p \v 19 ‘Túrutkui wi tímiajai “Túrasha Uunta, ju̱yá aents wi Israer-shuara iruntai je̱e̱n waya̱n Ámin umirtamkarmia nuna nui̱ matsatun achikian awatin sepunam eṉkeawarmia nuna nékainiawai. \v 20 Tura nuyá Áminiu etserniun Estepaṉkan máiniakuisha wisha wajamjai. Túruiniakui, “péṉkeraiti” tímiajai. Nú arantcha ni pushiri̱n íirsamjai” tímiajai.’ \p \v 21 ‘Túrasha Uunt Jesus winia turutmai “Wetá. Israer-shuarcha matsatainia nui̱ akupkatjame” turutmai” tímiayi Papru. \s1 Suntara kapitiántri̱i̱n túrunamia nu \p \v 22 Nu̱i̱ matsamarmia nu, núnaka antukarka untsumtan juáriarmiayi. “Ju̱ka mantamnatí. ¿Urukamtaik iwiaakusha pujusat?” tiarmiayi. \v 23 Tura aentska Paprun kajerainiak, ti untsumainiak pushiri̱n tujaat ajapawar nuṉkancha naṉkimkiamaikia ajarmiayi. \v 24 Tura kapitián nuna wáiniak Páprun suntar pujamunam awayámiayi. Tura suntaran chicharuk “Átum asutiárum áimtikiatarum. ¿Urukamtaik aents nin kajerainiak imiá untsumainia? Nekaatarum” tímiayi. \v 25 Tura Páprun asutiátai tusar jiṉkiárar awajsam Pápruka kapitiánin chicharuk “¿Rúmanmaya̱ aents áyatik asutiámniakait, ni túramuri̱ nekartsuk?” tímiayi. \p \v 26 Nuna táman antuk kapitiáncha uunt kapitiánin ujaktaj tusa werí chichaak “Maaj, túrataj tamena nu anearta. Ju̱ áishmaṉ Rúmanam pachitkaiti” tímiayi. \p \v 27 Nuna antuk uunt kapitián Páprun werí aniasmiayi “¿Amesha nekasmek Rumanam pachitkaitiam?” tímiayi. \q1 Tutai Papru “Ee” tímiayi. \p \v 28 Tutai “Wikia ti kuítian akikmakmiajai Rúmanam pachiinkiatniun” uunt kapitián tímiayi. \p Tutai Papru tímiayi “Túrasha winia aparka Rúmanam pachitkia asamtai, wisha Rúmanam pachiinkian akiiniaitjai” tímiayi. \p \v 29 Nuna takui Páprun asutiátaj tiarmia nuna wárik iniaisar jíiniar wearmiayi. Tura imia uunt kapitiáncha Rúmanam pachitkian jiṉkiá asa ashamkamiayi. \p \v 30 Tuma asa kashin tsawa̱r uunt kapitián, urukamtaik Páprun imiá kajerainia, nekaataj tusa wakerak Paprun werí jiṉkiámun atirmiayi. Tura Israer-patri̱ uuntri̱n chíkich naamka armia núja̱i̱sha ikiaankamiayi. Tura nuiṉkia ni matsatmanum Páprun itiar ajapén awajsamiayi. \c 23 \s1 Israer-aentsu Úuntri̱n Papru timiania nu \p \v 1 Papru Israer-patri̱ naamkari̱n úmamkes iis “Wíi shuartiram antuktarum. Úchichik tuke yamaisha Yus íimmianum péṉker wekainuitjai” tímiayi. \p \v 2 Papru nuna takui Israer-patri uuntri̱ Ananías, ni suntari̱n Paprui̱ aya̱mas pujuarmia nuna “Wenunam awatiarum” tímiayi. \p \v 3 Tutai Papru tímiayi “Tsej, jimiará chichamtinia íimiatá, Yus amincha asutiámattawai. Muisais akupeana nuna umiatsui tusam yajauch turutattsam pujame. Entá, ¿nuiṉkia urukamtia Muisais tímia nuka iniaisam ame suntarum winia asutiátarum tame?” tímiayi. \p \v 4 Tura nuna takui nui̱ wajarmia nu Páprun tiarmiayi “¿Maaj, amesha Patri uuntri̱ imiá yajauchisha chichaream?” \p \v 5 Tutai Papru tímiayi “Yatsuru, wisha Patri uuntri̱ áutskaitia tíchamjai. Nékaitkiunka núnaka tícha̱a̱jai. Kame wisha nékajai, Yus-Chichamnum tawai “Atumí uuntri̱ yajauch chicharkairap” tawai” tímiayi. \p \v 6-8 Israer-aentsu úuntri̱ya jimiará írutka ármiayi. Satuséu aents tura nuyá Pariséu aents nusháa írutkan Pápruka nekaamiayi. Kame Satuséu aentska, jakamunmaya̱ nantaktincha Yusa suntari̱sha aentsu wakaní̱sha tura iwianchcha atsawai, tiniu ármiayi. Antsu Pariséu aentska, nuka ashí awai, tiniu ármiayi. Nuna nekáa Papru kakantar chichaak “Wikia Pariséu áentsuitjai. Wíi shuarsha Pariséu áiniawai. Wikia ashí shuar jakamunmaya̱ ukunam nantaktin átatui tu jintiamun, nekaatai tusar itiariarmiayi” tímiayi. Tura Papru nuna takui Pariséu aents tura Satuséu aencha nuámtak kajernaikiarmiayi. Túrunawar kánasaraṉ nusháa nusháa enentáimprarmiayi. \v 9 Nuiṉkia ashí aents charaatum ajarmiayi. Tura Israer-shuara jintinniuri̱ Pariséunam írutka armia nu wajakiar tiarmiayi “Ju̱ áishmaṉ tunaan peṉké túrichuiti. Yusa suntari̱ chíkich wakancha nin nekas chichaschamashi. ¿Ya neka?” tiarmiayi. \v 10 Ti charaatum ajainiakui suntara kapitiántri̱ Páprun achia̱rchartimpiash tusa suntaran untsuk, “Ji̱i̱ktiarum, túrarum suntar pujamunam awayátarum” tímiayi. \v 11 Nuyá kashi Papru Uuntri̱ mesekra ipiatuk “Kakaram ajasta, Papru. Ju̱i̱ Jerusaréṉnum winia ujakarumna núnismek Rúmanmasha ujaktatme” tímiayi. \s1 Páprun máatniun wakeriarmiania nu \p \v 12 Nuyá kashin tsawa̱rmatai Israer-aents Páprun maatai tusar chichaman jurusarmiayi. “Papru máachkurkia yurumtsuk tura peṉké úmutsuk matsamsattaji. Máachrikia yajauchiniam yumiṉkramu atai” tiarmiayi. \v 13 Nuna tiarmia nuka kuarenta (40) naṉkaamas ármiayi. \v 14 Tura Israer-patri úuntri̱n tura Israer-aentsu úuntri̱ncha weriar “Papru máachkurkia peṉké yurumtsuk pujustatji. Máachrikia yajauchiniam yumiṉkramu atai” taji. \v 15 Tuma asamtai ashí Israer-patri̱ naamkari̱ji̱a̱i̱ suntara kapitiántri̱ seatarum, Papru tatí tusarum. “Kashin Papru itiata, titiarum. Papru tana nu iisha nekas nekaatai tusar wakeraji” titiarum. Túrawakrumin iisha maatai tusar niṉkia táatsa̱i̱ṉ nákaktatji” tiarmiayi. \p \v 16 Tura Papru awe̱ nú chichaman antuk suntar pujamunam taa Páprun ujakmiayi. \v 17 Tuma asamtai Pápruka suntara kapitiántri̱n untsuk “Ju̱ uchi uunt kapitiánnium jukitia. Niisha chichaman takakui” tímiayi. \p \v 18 Kapitiáncha uchin uunt kapitiánnium ejé tímiayi “Papru eṉkeamu pujana nu winia untsurak “Ju̱ uchi uunt kapitiánnium jukitia. Chichaman takakui” túrutui” tímiayi. \p \v 19 Uunt kapitiáncha nú uchin eṉkeki arantach jukí chicharuk “¿Warí turuttiaj tame?” tímiayi. \p \v 20 Tutai uchi tímiayi “Israer-aents Páprun chichaman jurusarai. “Papru túramuri̱ ti paant nekaatai tusar kashin Israer-shuara uuntri̱i̱n ejetarum” turamartatui. \v 21 Tura amesha nuna takui anturkaip. Kuarenta (40) naṉkaamas jintiá akirtua pujurainiawai. Tura “Papru máachkurkia yurumtsuk tura úmutsuk matsamsattaji” tuiniawai. Tuma asamtai yamaisha ámin tití tusa nákarmainiawai” tímiayi uchi. \p \v 22 Tura uunt kapitiáncha uchin chicharuk “Ame túrutmena nu chíkich aents peṉké ujakaraip’ tímiayi. Nuna ti̱, uchin akupkamiayi. \s1 Akupin Piriksai̱ ejetiarmiania nu \p \v 23 Nuyaṉka uunt kapitiáncha chíkich kapitiánin jímiaran itiá chichaak “Urum, kashi ajapéṉ ajastatuk ai̱, untsurí̱ suntar ikiaankarta. Jimiará siáṉ (200) aya náwek, setenta (70) kawainium eketka, nuyá chíkich jimiará siáṉ (200) náṉkiji̱a̱i̱ṉ Sesaria nuṉkanam wétin iwiarata. \v 24 Páprusha kawainium ekemkatin iwiarturta. Túrarum péṉkerak ejetarum akupin Piriksai̱” tímiayi. \v 25 Tura niiji̱a̱i̱ ju̱ chichaman áatrar akuptukmiayi: \q1 \v 26 “Ti péṉker akupin Píriks, wikia Krautiu Rísias ju̱ papin áatjame. \v 27 Israer-aents ju̱ áishmaṉkan maatai tusar wakeruiniak achikiarmiayi. Tura niisha Rúmanmaya̱ áentsuitkui wikia nuna nekaan suntarja̱i̱ werin jukimjai. \v 28 Wikia ¿urukamtaik achikiaruit? tusan Israer-patri naamkari̱n jukimjai nin. \v 29 Páprunka ii uuntri̱ akupkamuri̱n umiatsui tusar nin kajeriarmiayi. Pápruka yajauch túrachu asa mantamnachminiuyayi. Sepunmasha eṉkemachminiuyayi. \v 30 Tura wisha Israer-aents nin máatniun chichaman jurusman nekaan ami̱i̱n akuptajme. Nuya̱sha nin kajerainia nunasha tajai “Atumsha Piriksai̱ werum átum warinma kajerarum nu títiarum” tajai. Ayu. Jú̱chiniak tájame.” Nuna tu áatar akuptukmiayi. \p \v 31 Tura suntarsha ni uunt kapitiántri̱ tímia nútiksaraṉ Páprun kashi júkiarmiayi Antipatris péprunam. \v 32 Kashin tsawa̱rar suntar aya náwek wearmia nuka waketrarmiayi. Tura kawainium eketrainiaka Pápruja̱i̱ wearmiayi. \v 33 Sesaria péprunam jeawar papin Piriksan súsarmiayi. Tura Pápruncha nui̱ ejeniarmiayi. \p \v 34 Akupniusha papí aujsua amik Páprun aniasmiayi “Amesha, ¿tuí̱ akiiniaitiam?” \p Tutai “Sirisia nuṉkanmaya̱itjai” tímiayi. \p \v 35 Nuna takui akupin tímiayi “Wátskea kajertamainia nu taar turamainiakui anturkatjame” tímiayi. Tura nuya̱ṉka uunt akupin Erutisa je̱e̱n awayá apujsamiayi, suntar íisarat tusa. \c 24 \s1 Papru Píriksja̱i̱ áujmatsamiania nu \p \v 1 Tura seṉku tsawant naṉkaamasa̱i̱ Israer-patri uuntri̱, ni naari̱ Ananías, Sesarianam támiayi. Tura Israer-aentsu uuntri̱ tura ti unuimiaru chichamtincha, ni naari̱ Térturu nuja̱i̱ táarmiayi. Ju̱ aents Páprun kajerainia ásar akupniunam wearmiayi. \v 2 Nui̱ Páprun itiarmatai Térturu chichatan juármiayi. “Uunt akupin Píriks, amesha yaimiu asakmin iisha shiir matsatainiaji. Tura imiá neka asakmin ashí aents tímiatrusrik matsatainiaji. \v 3 Tuma asakmin iisha ashí matsatmanum tuke tsawant ti shiir yumiṉsamajme, uunta. \v 4 Tura amesha ti núkap chicham antuktin nakitiatspash. Tuma asamtai antsu ishichik waitneasam anturtukta, tímiayi. \v 5 Ju̱ áishmaṉ Papru, suṉkura utsukratniua núniniaiti. Niisha ashí nuṉkanam mesetan najanatniun Israer áentsun ikiakáiniaiti. Tura Jesusa aentsri̱, Nasarénu tuinia nuna úuntri̱nti. \v 6 Nú arantcha Yusa Uunt Je̱e̱n yajauch awajsataj tusa pujuru wáinkiar achikmaji. Ii uuntri̱ tana nuja̱i̱ métek asutiátai tusar wakerimji. \v 7 Túrarin nuya̱ṉka kapitián Rísias taa tapit achik jurutramkimiaji. \v 8 Tura atumek akupin Piriksa̱i̱ werum nui̱ aujmatkatarum, turamaji, tímiayi. Tuma asamtai amesha Píriks, Papru aniasta. Nuiṉkia ii tájinia nu nekasaiti, nu nekaattame” tímiayi Térturu. \p \v 9 Tura Israer-aents pujuarmia nu “Nekasaiti ashí ni tana nu” tiarmiayi. \p \v 10 Nuyá Píriks, uweje̱ja̱i̱, Papru chichasat tusa iniaktusmiayi. Túram Papru tímiayi “Amesha uunta, ju̱ aentsu akupniuri̱ ti untsurí̱ uwitin pujusuitme. Tuma asamtai nuikia shiir enentáimsan páchitsuk chichastatjai. \v 11 Wats, wi túramur nekartuata. Yúsan áujsataj tusan Jerusaréṉnum wi wémajna nu tuse (12) tsawant naṉkaamasai. \v 12 Nui̱sha yajauch áujmatki weai̱ wáitkiacharmai. Yusa Uunt Je̱e̱ncha tura Israer-shuara aujtai je̱e̱ncha tura pepru jíntianmasha áentsnum charáa charáa ajá wekaai̱ peṉké wáitkiacharmai, tímiayi. \v 13 Ju̱ aents ju̱i̱ matsatainia nu wíniaka peṉké turutchamnia áiniawai. \v 14 Túrasha ju̱na paant ujaajme. Jesus yamarman jintíana nuna umíajai. Kame Israer-aentska wáitiaiti tuinia nuna wikia umíajai. Túrasha nuna túran ii uuntri̱ Yusri̱ akupkamia nunak umiktasan pujajai. Jes, ashí Muisais aar akupkamia nuna tura ashí Yúsnan yaunchu etserin aar akupkarmia nunasha uminiaitjai. \v 15 Tura jakaasha nantaktin átatui, tajai. Warí, péṉker aents nútiksaṉ yajauch aencha nantakiartatui imia Israer-shuar tuiniatsuk. Tura wisha nútiksanak túrunatniuiti tajai. \v 16 Tura wisha tiniu asan, wikia winia enentáirui̱ Yus íimmianum makuumatsuk wekasataj tajai. Tura áentsnumsha nútiksanak peṉké makuumatsuk wekaajai’ tímiayi. \p \v 17 ‘Tura, uunta, untsurí̱ uwitin chíkich chíkich nuṉkanam wekaasuan amikian winia shuarui̱ támajai. Kuítrinchan kuítian susataj tusan tura Yusa kuítri̱ncha nin susataj tusan támajai. \v 18 Túran wisha, Muisais jintinmia nútiksanak nijiaamaran, Yusa Uunt Je̱e̱n pujumiajai. Untsurí̱ aents charaatum ajainiasha atsumiayi. Nui̱ wiki pujái̱ Ásianmaya̱ Israer-aents wáitkiarmiayi. \v 19 Tura wi yajauch túraitkuiṉkia winia wáitkiarainia nu táchatniukait ámin ujatmaktasa. \v 20 Túrachkuiṉkia jui̱ pujuinia nu, Israer-patri̱ naamkari̱ matsatmanum wi pujumajna nui̱ yajauch túramun nékainiakka turutiarti. \v 21 Kame, ““jakamunmaya̱ nantakminiaiti” tau asamtai makuurtiajtsarum pujarme” matsatmanum tímiaj nuja̱i̱ turutchartimpiash. Nú arantka yajauch túramun peṉké nekartuacharmai” tímiayi Papru. \p \v 22 Táman antuk Píriks, Kristu shuari̱ túramun paant nekáa, áanik iniaisamiayi. “Antsu kapitián Risias támatai nuiṉkia nu chichaman nekaatjai” tímiayi. \v 23 Tura nuyá suntara kapitiántri̱n chichaak “Ju̱ Pápruka tuke emetnati. Tura ishichkikia aṉkant apujsatarum. Tura nuyá ni amikri̱ taa yáiṉtaj takui suritkiairap” tímiayi. \p \v 24 Tura nuyá chíkich tsawantai̱ ataksha Píriks ni nuwe̱ja̱i̱ Tursiraja̱i̱ támiayi. Núwe̱nka Israer-shuarauyayi. Pírikska “Papru itiatarum’ tímiayi. Papru Jesukrístunun étserkui antimiayi. \v 25 Tura Pápruka yajauchiniam wekasashtincha naka wekasatniuncha, tura ukunam Yus tunáa áentsnaka asutiátniuiti takui Piríkska ashamak tímiayi “Antsu yamaikia máakete. Tura ataksha wi aṉkant pujakun untsukmijiam” tímiayi. \v 26 Tura, aṉkant ajastaj tusa Papru kuítian akirkashtimpiash, tu enentáimias, Píriks tuke untsúu wémiayi, chichastai tusa. \v 27 Tura nuya̱ṉka jimiará uwí naṉkaamasmatai Píriks akupin náamkamu ajapnamiayi. Tura chíkich aents, ni naari̱ Pursiu Jistu akupin náamkamiayi. Tura Pírikska, Israer-aents péṉker enentáimtursarat tusa wakerak, Páprun sepunam tuke ikiukmiayi. \c 25 \s1 Papru Jístuja̱i̱ áujmatsamiania nu \p \v 1 Jístusha akupkatin takatan naṉkaamataj tusa Sesaria péprunam támiayi. Tura menaintiú tsawant naṉkaamasmatai nuyá we Jerusaréṉnum jeamiayi. \v 2 Nui̱sha Israer-patri uuntri̱ tura Israer-aentsu peṉkeri̱sha Páprun tsanumprurtai tusar Jístun weriarmiayi. \v 3 Tura tiarmiayi “Waitneasam Páprusha Jerusaréṉnum akupkata” tiarmiayi. Jintiá maatai tusar wakeruiniak nuna tiarmiayi. \p \v 4 Tutai Jistu tímiayi “Atsá. Páprusha Sesaria péprunam sepunam eṉkeamu pujawai. Tura wikia nui̱ wárik waketkittiajai” tímiayi. \v 5 Nuyá nin tímiayi “Atumsha peṉkeri̱ árumna nu, wiji̱a̱i̱ Sesarianam wétiniaitrume. Tura nú áishmaṉka tunaari̱ ákuiṉkia nui̱sha títiniaitrume” tímiayi. \p \v 6 Jístuka Jerusaréṉnum ishichik tsawant pujusmiayi. Kame uchu tsawant tura tias tsawantcha pujuschiawash. Nuyá ataksha Sesarianam waketkimiayi. Tura nui̱ jeá kashin tsawa̱r, akupin pujutainium pujus “Papru itiatarum” tímiayi. \v 7 Tura Papru waya̱mtai, Israer-aents Jerusaréṉnumia̱ taarmia nu káunkarmiayi. Túrawar ti nukap chichainiak “Tunáa túraiti Pápruka” tu tiarmiayi. Túrasha peṉké uyumamtikiacharmiayi. \p \v 8 Pápruka chichamprumak tímiayi “Wisha tunaan peṉké túrachuitjai. Israera uuntri̱ áarmari̱ncha umirkaruitjai. Tura Yusa Uunt Je̱e̱ncha yajauch awajsachuitjai. Tura uunt kapitiánniasha yajauch peṉké chicharkachuitjai” tímiayi. \p \v 9 Jístuka Israer-aents péṉker enentáimtursarat tusa wakerak, Páprun tímiayi “Wakerakmiṉkia Jerusaréṉnum wemí. Wisha nui̱ ame túramurmin nekaatjai” tímiayi. \p \v 10 Tutai Papru tímiayi “Amesha paant nékame, Israer-áentsnum tunaan peṉké túrachjai. Tuma asamtai Rúmanmaya̱ uunt akupniun wisha winia túramurun ujaktiniaitjai, nekartuati tusan. \v 11 Wisha jakamnia tímianu tunáa túranka, jákatniuncha ashamatsjai. Tura antsu turutainia nu nekaschaitkiuiṉkia wíniaka Israer-shuarnum surunkachminiaitjai tajai. Tuma asamtai seajme, wíi túramun uunt akupin Sésar nekartuati” tímiayi. \p \v 12 Tutai, nuyá ni írutramuri̱ji̱a̱i̱ chichasua amik, Jistu Páprun tímiayi “Uunt akupniui̱ wétaj tusam seame. Tuma asamtai nui̱ wétatme” tímiayi. \s1 Papru uunt akupniuja̱i̱ áujmatsamiania nu \p \v 13 Tura ishichik tsawant naṉkaamasmatai akupin Akripia ni nuwe̱ja̱i̱ Piriníseja̱i̱ Jístun áujsataj tusa Sesarianam wearmiayi. \v 14 Tura untsuri̱ tsawant pujusarmiayi. Tura nui̱ pujuiniai̱ Jístuka Papru túrunamun akupniun ujaak tímiayi “Ju̱i̱ áishmaṉ pujawai. Píriks nin achik eṉkea ikiukmiayi, tímiayi. \v 15 Kame wikia Jerusaréṉnum pujái̱ Israer-patri uuntri̱ tura Israer-aentsu úuntri̱sha, Papru yajauchin túraiti tusar káutrukarmiayi, tímiayi. Mantamnati tusam akupkata, tu seattiarmiayi. \v 16 Takui wi tímiajai “Iisha Rúmanmaya̱ áentstikia chícham nékatsuk, mantamnati tusar akupeatsji. Tsanumpruinia nu, emka táartin áiniawai. Tura nuyá chichamprumatsa̱i̱ṉ mantamnati tusar akupeatsji iisha” tímiajai. \v 17 Tiniu asan, táarmatai, wikia nákatsuk kashin tsawa̱ran akupin pujutainium pujusan, Papru itiatarum tusan akupkamjai. \v 18 Tura Páprun tsanumprurtai tusar taar chichainiaksha, wi enentáimmiajna núnaka tícharmiayi. \v 19 Antsu áyatik Yus umirkar túmatairi̱n Papru nuna túrachai, tiarmiayi. Tura nuya̱sha áishmaṉ Jesus naartin nantaki iwiaakui tawai Pápruka, tiarmiayi. Nunak tiarmiayi. \v 20 Tura wikia nú chichaman túratniun nékachu asan, Páprun aniasmajai “¿Amesha Jerusaréṉnum wétaj tusam wakeramek? Nui̱ nu chichaman nekartamawarti” tímiajai. \v 21 Túrasha “Atsá. Ju̱i̱ṉ pujustajai. Rúmanmaya̱ uunt akupin Akustu Sésar nekartuati” tímiayi Papru. Takui, “nuiṉkia tuke sepunam pujustá. Tura wi ukunam uunt akupniun akuptuktatjame” tímiajai” tímiayi Jistu. \p \v 22 Nuyá Akripia chichaak “Wisha itiursanak nu áishmaṉ chichaamun anturkaj” tímiayi. Tutai Jistu tímiayi “Amesha kashinkia anturkattame”. \v 23 Tura kashin tsawa̱r Akripia Piriníseja̱i̱ taar, iwiaa-iwiarmamu ajas waya̱warmiayi. Suntara úuntri̱ji̱a̱i̱ tura nú péprunmaya̱ úuntri̱ji̱a̱i̱ waya̱warmiayi. Tura nui̱ Jistu, “Papru itiatarum” tímiayi. \v 24 Tura Papru támatai Jistu tímiayi “Uunt Akripia, tura ashí áentstiram matsatrumna nu, pai, ju̱ áishmaṉ íistarum. Ti untsurí̱ Israer-aents Jerusaréṉnumsha tura ju̱i̱ Sesarianmasha ju̱ áishmaṉkan Páprun kajerainiak yajauch chichartuiniawai. Tura tuke iniaitsuk, mantamnatniuiti, turutainiawai. \v 25 Túrasha wíji̱a̱i̱ṉkia tunáa jakamnianka túrachuiti. Kame niisha “uunt akupin Akustu Sésar nekartuati” takui, wisha nin akupkataj tusan wakerajai. \v 26 Tura wariniak uunt akupniun áatrataj nuna nékachu asan, Páprun atumin itiarjarme. Tura nekaska, Akripia, ame iniasta tusan itiarjame. Túrawakmin wi wariniak áartaj nuna nekaatjai. \v 27 Warí wisha, ni yajauch túramuri̱n áattsuk, uunt akupniunam akupkashtiniaitjai” tímiayi. \c 26 \s1 Papru Akripiai̱ chichamprumakmiania nu \p \v 1 Jistu nuna tutai Akripia Páprun tímiayi “Wats, amesha tu timi chichamprumakta” tímiayi. Tutai Papru uweje̱ takuí chichatan juarmiayi. \v 2-3 Chichaak tímiayi “Uunt Akripia, ii Israer-shuarti túrutai ainia nu amesha nékame. Tura ashí ii chicharnaiyajnia nusha nékame. Tuma asamtai yamái wisha ámin chichamprumaktaj tau asan shiir enentáimjai. Israer-aents turutainia nuna mash ujaktatjame. Waitneasam péṉker anturtukta’ tímiayi. \fig “Kapitián Akripia, amiin kíishtumaktaj tau asan shiir enentáimjai.”|src="ABS 125 Paul before King Agrippa" size="span" ref="26.2" \fig* \s1 Papru ni yaunchu túrutairi̱n ujakmiania nu \p \v 4 ‘Wi úchichik winia nuṉkarui̱ tura Jerusaréṉnumsha pujusan wi túramajna nuna ashí wíi aents Israer ainia nu nékainiawai. \v 5 Pariséu ajasan, ni akupeamuri̱n itiurchat ai̱ṉ ashí takamtsuk tuke umirniuitjai. Nunasha nékainiawai tura wakeruiniakka etserkamnia aintui. \v 6 Túrasha wikia, jakamunmaya̱ nantaktin átatui, tiniu asamtai wíniaka emetruawar itiariarmiayi. Túrasha núnaka Yuska ii úuntri̱n yaunchu tímiayi. Yus tímia nuna túrunattawai wisha tiniu asamtai itiariarmiayi, tímiayi. \v 7 Tura ashí mash Israer-shuarti, tuse (12) aents matsatka ájinia nu, ju̱ nantaktin chichaman Yus tímia nuna túrunati tusar nákainiaji. Tuma asar Yus áujkurⁱ, tsawa̱i̱sha káshisha nú enentáimtuiniaji. Tura wisha nú chichamnak enentáimta asamtai wíniaka kajertuiniawai, uunt Akripia. \v 8 Warí, atumsha “Yus jakancha iniantkimniaiti” tátsurmek’ tímiayi. \p \v 9 ‘Tura wisha yáunchuka Nasarétnumia̱ Jesusnan umirkaruka kajerkatniuiti, tu enentáimniuyajai. \v 10 Tura Jerusaréṉnum Yus-shuar ármia nuna kajerkarmiajai. Israer-patri uuntri̱ chichame̱ja̱i̱ untsurí̱ áentsun Jesusnan umirkarmia nuna sepunam eṉkeamiajai. Tura nú shuaran máiniakuisha wikia péṉkeraiti tu wémiajai. \v 11 Tura Israer-shuara iruntai je̱e̱n waya̱n ti asutiármiajai, Jesusnan umirkatniun iniaisarat tusan. Tura imiá kajerkaran chíkich nuṉkanmasha pataatu wearmiajai achiktaj tusan’ tímiayi. \s1 Tamasku jintianam túrunamun ujakmiania nu \r (Túramuri̱ 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 ‘Tura Israer-patri uuntri̱ tsaṉkatrukmatai, papin ni surusarmia nuja̱i̱, Tamasku péprunam wétaj tusan jíinkimiajai. \v 13 Tura, uunta, nantu tutupin a̱i̱, jintiá wéai̱ newaat ajaki ti tsáapin, tsawái nantuja̱i̱ naṉkaamas etsantrutramiayi. Tura wiji̱a̱i̱ wearmia nunasha núnisaraṉ etsantrurarmiayi. \v 14 Tura túrunamtai ashí nuṉká tepetar wáinkiarmiaji. Wiki Israer-chichamja̱i̱ túrutun antukmajai “Sauru, Sauru, ¿urukamtai imiá pataaturam? Amek enentáimin yajauch awajmamsame, wáaka saṉkanmiak numin ijiuma núnismek. Wíi aents kajera asam túruname” turutmai.’ \p \v 15 ‘Túrutkui wisha “¿Amesha yáitiam, Uunta?” tímiajai. \p Tutai Uunt turutmai “Wisha Jesusaitjai, ame pataatamna núitjai. \v 16 Tura nantakim wajaktia. Winia takartusminiam tusan wantintiukjame. Tura ame wáinkiamna nusha etserkattame. Tura ukunam wantintiuktatjame. Wáinkiatamna nusha etserkamnium, turutmai. \v 17 Tura nuya̱sha turutmai, Wats yamaisha Israer-shuarchanum akupkatjame. Tura Israer-shuar kajertamainiakuisha, tura chíkich aents kajertamainiakuisha ayampruktatjame, turutmai. \v 18 Péṉker jintintiata tusan akupeajme. Kame aencha kiritniumia̱ jíinkiar tsáapninium wekasarat tusan, tura iwianchin umirtsuk Yúsan umirkarat tusan akupeajme. Tura Winia enentáimtursarmatai Wisha ni tunaari̱n tsankurattajai. Nuna túran Yusna ajasaru áiniana nuja̱i̱ apujsattajai.” Nuna Jesus turutmai’ tímiayi. \s1 Papru mesekrampra umikman ujakmiania nu \p \v 19 ‘Tuma asamtai, uunt Akripia, Uunt Jesus nayaimpinmaya̱ wantintiurak turutmia nuna umirkataj tusan pujajai. \v 20 Enentai yapaji̱áwar Yus-shuar ajastinian, emka Tamaskunam pujuarmia nuna ujakarmiajai. Tura nuya̱sha Jerusaréṉnumia̱n, Jutía nuṉkanmaya̱ncha tura nútiksanak Israer-shuarchancha nuna ujakarmiajai. Tura ujainiakun “Yus-shuar ajasmarum paant ajasat tusarum, péṉker túratarum” tímiajai ashí shuaran. \v 21 Tura wi Yusa Uunt Jee̱n pujái̱, Israer-shuar achirkar emetruawar mántuatai tukamá tujintrukarmiayi, Yus winia yaintiu asamtai. \v 22 Yus winia yaintiu asamtai, iniaitsuk tuke Yus-Chichaman ujainiajai. Uunt ainia nunasha, tura péejchach ainia nunasha ujainiajai. Tura Muisaissha, Yúsnan etserniusha tiarmia nunak étsereajai. Nú arantka tátsujai. \v 23 Krístuka wáitsatniuyayi, tura jakasha émak nantaktiniuyayi, ii uuntri̱ tiniu ármiayi. Tura Krístuka nantaki Yusa chichame̱n íi áentsun tura Israer-shuarchancha nútiksaṉ ujaktiniuyayi. Nuna tu tiarmiayi. Tura núnaka wisha tu ujainiajai” tímiayi Papru. \s1 Papru Akripian Yus-shuar awajsataj tusa wakerimiania nu \p \v 24 Tura nuna takui Jistu kakantar tímiayi “Maaj, Papru, wáurme. Imiá unuimiatu asam wáurkame” tímiayi. \p \v 25 Tutai Papru tímiayi “Atsá uunt Jistu, wáurtsujai. Antsu wi tájana nuka ti nekasaiti. \v 26 Wi tájana nuna, uunt Akripia ju̱i̱ pujana nuka nékawai. Tuma asamtai arantutsuk nin chichareajai. Kame ju̱ túrunamu ti paant asamtai niisha nékawai, tajai” tímiayi. \p \v 27 Nuyá Akripian chicharuk “Yaunchu Yúsnan etserin áarmari̱, nekasapitia tátsumek, uunt Akripia. Wikia nékajme. Nekasaiti, tame” tímiayi. \p \v 28 Takui Akripia chichaak “Maaj, ishichik awajtame Papru, Yus-shuar ajastin” tímiayi. \p \v 29 Tutai Papru tímiayi “Tura ishichík chichamja̱i̱sha untsurí̱ chichamja̱i̱sha, amesha uunt Akripia, tura ashí winia anturtukurmena nu, wiji̱a̱i̱ métek ajasúk tusan wakerajai. Tura antsu wia núnisaṉ jiṉkiámua núnaka wakeratsjai” tímiayi. \p \v 30 Papru nuna tuasua amikmatai akupniusha, uunt kapitiáncha, Pirinísesha, tura nui̱ ashí pujuarmia nu wajakiarmiayi. \v 31 Tura arant wear, túrunamun chichasarmiayi. Tura tiarmiayi “Ju̱ áishmaṉ mantamnamnian tunaamkachuiti tura peṉkesha sepunmasha eṉkeachminiaiti” tiarmiayi. \p \v 32 Tura Akripia Jístun tímiayi “Ju̱ áishmaṉ “uunt akupin nekarati” tíchaitkuiṉkia akupmai makuitji” tímiayi. \c 27 \s1 Páprun Rúmanam akupkarmiania nu \p \v 1 Tura Páprun Ruma péprunam akupkatniun enentáimsarmiayi. Rúmaka tímiai̱, Itiaria nuṉkanam pujawai. Wisha Pápruja̱i̱ wémiajai. Pápruncha tura chikichnasha achikma ármia nunasha Akustunu tutai suntara kapitiántri̱ji̱a̱i̱ nenakar akupkarmiayi. Nú kapitiáni naari̱ Júriuiti. \v 2 Tura Atramitiunmaya̱ kanu Asia nuṉkanam pepru ármia nui̱ wétasa pujumia nu eṉkemprarmiaji. Tura Tisarúnikianmaya̱ áishmaṉ, ni naari̱ Aristárku, in páchitkiauyayi. Tisarúnikiasha Masetúnia nuṉkanmaiti. \v 3 Nui̱ eṉkemprar kashin tsawa̱rar Sitiuṉ péprunam jeamiaji. Nui̱ jeawakrin kapitián Juriu, Páprun waitnentak tímiayi “Ame amikrumi̱i̱n wetá. Au íirmasarti” tímiayi. \v 4 Tura Sitiuṉnumia̱ jíinkir, kanuja̱i̱ wesar nase tukumpramprakrin Chipri núṉkaka menanmaani aa ikiukmiaji. \v 5 Tura nayaantsanam wesar Sirisia tura Pampiria nuṉkanam aya̱mchik naṉkamakir Mira péprunam jeamiaji. Nuka Risia nuṉkanmaiti. \v 6 Nui̱ jear nú kanu ikiukmiaji tura chíkich kanu Arijiántrianmaya̱ taa Itiaria nuṉkanam wétasa pujumiayi. Nú kanunam suntara kapitiántri̱, eṉkempratarum, turammiaji. \v 7 Tura untsurí̱ tsawant yáitmataik we-wémiaji tura ti wiántkar Nítiunam jeastatuk ajasmiaji. Tura nui̱sha nase tuke tukumkarta asamtai Sarmuṉ nuṉkanam aya̱mchik naṉkaamakir, Kritia nuṉkanam áa̱winini aya̱mchik wémiaji. \v 8 Tura Kritia nuṉkanam aya̱mchik wesar itiurchat akui wáitsar wea-wéakuar “Shiir Pujutai” tutainium jeamiaji. Nusha Rasea péprunam tíjiuchiiti. \v 9 Yáitmataik wea asar ti táasmaji. Tura yumi yututai jeatema asa ti tsúumainiuyayi nayaantsanam wétin. \v 10 Tura Papru chicharuk “Amikru antuktarum. Wi nékajai, yamaí wéakrikia ti tsúumainti. Kanusha tura káarak kanunam eṉketainia nusha meṉkarattawai. Tura iisha núnisrik kajiṉchatjiash” tímiayi. \v 11 Suntara kapitiántriṉkia Páprunka anturtsuk, kanú wianniuri̱n kapitiántri̱ncha tura kanú kapitiántri̱ncha chichame̱n anturkarmiayi. \v 12 Tura nui̱ Shiir Pujutai tutainium yumitin pujustin péṉkerchaitkui “Nuiṉkia ju̱ya̱ṉka wéartai. Pinise péprunam jeamainchuashit” ashí tiarmiayi. Nú péprusha Kritia nuṉkanam nayaants aya̱mach pujawai. Nú péprunam yumitin pujustinian wakeriarmiayi, arakia nuṉkaani kakaram nase nú péprunam jeachu asamtai. \s1 Tsúumainium wekasarmiania nu \p \v 13 Tuma asamtai ukunam nase nuṉkaania̱ tápiriri ajakui, ii wétin yamaikia péṉkeraiti, tu enentáimsarmiayi. Túmakui kanu emetai jiru júusar jíinkir Krítianam aya̱mchik wearmiaji. \v 14 Túrasha árusaṉ arakia̱ kakaram nase, Nuristi tuinia nu tukumpramiayi. \v 15 Nase kanun tukumpra asamtai iisha atsantratin peṉké tujinkiamiaji. Túmakui, áankisha juramkitiai tusar iniaisamiaji. \v 16 Tura Kritia nuṉkanam áa̱winini naṉkaamakur nuiṉkia nase ishichik mijiantmatai, uchich kanu japikir wémiaj nu ti takasar uunt kanunam eṉkermiaji. \v 17 Tura eṉkerar chapikja̱i̱ uunt kanun jiṉkiárarmiayi wewe najanatai tusar. Tura náikim mukutniunam, Serti tutainium nase juramkishtajiash tusar, kanunam yakí tarach aan itiararmiayi. Nu tarach nase útsuktin tusar nenarma ármiayi. Túrawar áyatik nase juramkitiai, tiarmiayi. \v 18 Tura kashin tsawa̱rmatai nasesha chíchimisha tímiatrusaṉ kakaram aa asamtai kanunmaya̱n káarak irunmia nuna nayaantsanam ajapawarmiayi. \v 19 Menaintiú tsawant naṉkaamasmatai iisha ii uwejé̱ja̱i̱ṉ kanunam kárak iruniarmia nusha entsá utsaṉkarmiaji. \v 20 Tura untsurí̱ tsawant tsawa̱i̱sha etsantrachmiayi tura káshisha yaasha tsaparcharmiayi. Tura nasesha ti kakantar tukumpramkurin “Yamaikia uwempratin atsawai” tiarmiaji. \v 21 Tura iisha ti untsurí̱ tsawant yurumtsuk matsatu asakrin, Papru ajapén wajaki tímiayi “Amikru winia nuik Krítianmaya̱ṉka jíintsuk anturtukuitkiurmiṉkia yamái ju̱ itiurchatnum pujutsuk tura emeṉkatmatsuk pujua̱a̱ji’ tímiayi.’ \p \v 22-24 ‘Yamái kashi winia Yusru suntari̱ nayaimpinmaya̱ wantintiurkayi. Nú Yúsan umirkaitjiana nu akupturkayi. Tura nu taruti “Ashamkaipia Papru, turutui. Amesha Ruma péprunam uunt akupniunam jeattame. Tura chikichnasha ámiji̱a̱i̱ kanunam eṉketainia ásarmatai uwempratniun Yus tsaṉkatkarai” turutui. Tuma asamtai, amikru, shiir enentáimsatarum. Atumsha mash uwemprattarme. Túrasha kánuka mesertatui. \v 25 Wisha winia Yúsrun nekas enentáimtajai. Yusa suntari̱ turutainia nuna nekas tu túrunattawai, tajai. Tuma asamtai kaka̱rtarum. \v 26 Tura chíchimisha nuṉka uchich pújakmanum nui̱ patatmittiaji” tímiayi. \p \v 27 Ayu, katurse (14) tsawant naṉkaamasmatai nú kashi Atria nayaantsanam jeamiaji. Nui̱ nase náṉkamas juram wémiaji. Nuya̱ṉka kashi ajapéṉ wiantin armia nu nuṉka ámunam jeateman nekaawarmiayi. \v 28 Tura urutmá kúnakit tusa nekapmamiayi. Túram tráinta sais (36) mítruuyayi. Nuya̱sha ékemsaṉ ataksha nekapmamiayi. Nuiṉkia painti siati (27) mítru nekapmamiayi. Tuma asa nuṉká anumsatuk ajasun nekaawarmiayi. \v 29 Tura kayanam ijiuka̱i̱ tusar ashamainiak kuatru jirun kijinian chapikja̱i̱ kanú seṉkarin jiṉkiáwar entsá ajuṉkarmiayi. Kijin asamtai, init tepeámtai nase juramkichmi tusar túrawarmiayi. Tura wake mesekar, tsawa̱rti tusar matsamarmiayi. \p \v 30 Tura matsatainiai̱ wiantin armia nu, iikia uchich kanunam eṉkemprar pisarchatjiash tu enentáimsarmiayi. Túmainiak kanú nujinia chíkich jirun ajuṉtai tawa nútiksaraṉ uchich kanun ajuṉtai tusar pujuarmiayi. \v 31 Tura tuma wáiniak Papru suntara kapitiántri̱n tura ni suntari̱ncha ujakmiayi. “Ausha uunt kanunmaṉ eṉketainiachkuiṉkia atumsha uwemprashtatrume” tímiayi. \v 32 Tutai suntarsha uchich kanú chapikri̱n tsupirkar entsá ajuṉkarmiayi. \p \v 33 Tura kashin káshik Papru ikiakártasa wakerak tímiayi “Ishichkisha yurumátarum. Atumsha katurse (14) tsawant kánutsuk yurumtsuk pujarme. \v 34 Seajrume, ishichkisha yurumárum kakaram ajastarum, uwemprataj tusarum. Iimiata, nekaatarum, imiatkisha túmatsuk péemkattarme” tímiayi. \p \v 35 Nuna tuasua amik Papru apatkun achik Yúsan yumiṉsamiayi ashí íimmianumaṉ. Tura puuk yuamiayi. \v 36 Tura apatkun yuan wáinkiar, ashí aents shiir enentáimsar yurumáwarmiayi. \v 37 Nusha ashí aents irurmaka jimiará siáṉ nuyá ataksha setenta sais (276) ármiayi. \v 38 Yurumáwar ejemakar, yurumkanka entsá utsaṉkarmiayi, uunt kanu wampú ajasat tusar. \s1 Kanu peṉké mesermiania nu \p \v 39 Tura tsawa̱rmatai wiantin armia nu, nuṉkan nekaacharmiayi. Túrasha éṉkentamunam káanmatak aan wáinkiar “A̱i̱ kanu anuṉtai” tiarmiayi. \v 40 Nuyá jiru entsá ajuṉman chapikri̱n tsupirkar entsá ikiukiarmiayi. Tura kanait jiṉkiárma ármia nuna chapikri̱n tsupirkarmiayi. Tura tarach kanú nuji̱i̱n amia nuna nenakarmiayi. Túram kanu káanmatkanam anumsatuk ajasmiayi. \v 41 Tura wainchi jímiar ámunam jeá kanu entsá wayá tepeamiayi. Tura kanú seṉkariṉkia chíchimi yakí takuir ajíamu asa kupintramiayi. \v 42 Suntarsha, achik júamu armia nú shuaran máataj tusa wakeriarmiayi, yukuak pisarara̱i̱ṉ tusar. \v 43 Tura kapitiáncha Páprun uwemtikrataj tau asa nuna túratniun tsaṉkatkachmiayi. Antsu chichaak “Emka yukuaktin nékarmena nu yukuakrum péemkatarum, tímiayi. \v 44 Nuyá chíkichkia kanunmaya̱ numi, kame náṉkamas numi achikrum awamkarum péemkatarum” tímiayi. Tu túrawar ashí iwiaakuk jíintrarmiayi. \c 28 \s1 Marta nuṉkanam túrunamia nu \p \v 1 Tura ashí iwiaakuk jíintrar, nu nuṉka Marta naartin nekaamiaji. \v 2 Tura nui̱ matsamin armia nu, shiir awajtamsarmiaji. Tuma asamtai iisha tsetsema asakrin, tura yumisha yútakui, uunt jinia ikiapárarmiayi. Tura “anamaitiarum” turammaji. \v 3 Pápruka jinia kukarun ikiaanak jinium pataamiayi. Túmawai̱ napi tsuéran ashamak jiinki, Papru uwejé̱n nemaramiayi. \v 4 Tura nú nuṉkanmaya̱ aents, Papru uwejé̱n napi nemaran wáinkiar “Ju̱ áishmaṉsha shuáran mai̱chuashit, tiarmiayi. Nayaantsanmaya̱ uwempraitiataṉ ni yusri̱ iwiaaku átinian suritiawai” tiarmiayi. \v 5 Páprusha ni uwejé̱n pe̱ar napin jinium awaṉmiayi. Tura peṉkesha yajauch ajaschamiayi. \v 6 Tura niisha eárchatpiash tusar ii pujuarmiayi. “Túmatskesha jaka inianchatpiash” tiarmiayi. Túrasha ti núkap pujussha peṉké najawe̱achmiayi. Túrunamtai, nuiṉkia nusháa enentáimprar “Pápruka yúschashit” tiarmiayi. \p \v 7 Nú nuṉkanam aentsu peṉkeri̱ ámiayi ni naari̱ Pupriu. Nú Pupriu ni je̱e̱n in itiaarmamiaji. Tura menaintiú tsawant yurumkancha suramsarmiaji. \v 8 Tura nui̱ pujarin Pupriu apari̱ tsue̱r, numpaja̱i̱ ijiarki jáamiayi. Túmakui Papru werí iyumiayi. Tura Yúsan áujtus amik uwejé̱n nin awantkamiayi. Túram péṉker ajasmiayi. \v 9 Nu túramun nekaawar, nú nuṉkanmaya̱ aents jaa armia nu tariar, niisha péṉker ajasarmiayi. \v 10 Túram incha ti shiir enentáimturmasar núkap ajampramsamiaji. Túram ukunam ii wétin jeamtai ashí ii atsumamun suramsarmiaji. \s1 Rúmanam jeawarmiania nu \p \v 11 Ii wétsuk nú nuṉkanam menaintiú nantu pujusmiaji. Tura nuyá chíkich kanunam eṉkempramiaji. Nu kanusha Arijiántrianmaya̱ yaunchu tau menaintiú nantu yumi yútakui nui̱ pujumiayi. Nú kanu nuji̱i̱n numi-yus najankamu jímiar ekemiarmiayi, ni náariṉkia Kástur tura Púruks. \v 12 Iisha nui̱ eṉkemprar weri Serakúsa péprunam jeamiaji. Nui̱ menaintiú tsawant pujusarmiaji. \v 13 Tura jíinkir nuya̱ṉka nayaantsa aya̱mach weri Rijiu péprunam jeamiaji. Nui̱ kanarmiaji. Tura kashin anaria̱ nase suut umpuunti támiayi. Tuma asamtai nú kashinkia Putiuri péprunam jeamiaji. \v 14 Nui̱ jeawakrin Yus-shuar pujuarmia nu, ni je̱e̱n juramkimiaji. Tuma asamtai nui̱ṉ chikichkí tumiṉ pujusmiaji. Tura nuya̱ṉka nuṉkaṉ Rúmanmaani wémiaji. \v 15 Tura Rúmanmaya̱ Yus-shuar, ii jeatniuri̱n neka ásar jintiá iṉkiunmaktai tusar winiarmiayi. Chíkichkia Apiu pepru támanum táarmiayi, tura chíkichkia, Menaintiu Je̱a̱ tutainium táarmiayi. Nuna káunkan wáiniak Papru shiir enentáimias Yúsan yumiṉsamiayi. \p \v 16 Tura ii Rúmanam jeawakrin kapitián Juriu achikia yarumman Rúmanmaya̱ uunt kapitiánin ejetimiayi. Túrasha, Pápruka je̱a̱ ikiamas niisháa pujustí, tiarmiayi. Tura Páprun íisat tusa chikichík suntarnak ni je̱e̱n apujtusarmiayi. \s1 Rúmanam Papru Yus-Chichaman etserkamiania nu \p \v 17 Nuyá menaintiú tsawant naṉkaamasmatai Pápruka Rúmanmaya̱ Israer-aentsu peṉkeri̱n untsuk ikiaanak “Yatsurtiram antuktarum. Wisha Israer-áentsun yajauchin peṉké túrachmiajai. Tura ii uuntri̱ akupkarmia nunasha yajauch chicharkachmiajai. Tuma aiṉ Jerusaréṉnum winia achirkar Rúmanmaya̱ áentsnum surutkarmiayi. \v 18 Tura nu aencha winia anintsar, akupkatai, turutiarmiayi, wisha peṉké yajauchin, mantamnamnia tímianu túrachu asamtai. \v 19 Túrasha Israer-shuarka “Atsá, akupkairap” turutiarmiayi. Nu tuma asamtai, “antsu uunt akupin nekarati” tímiajai. Wikia wíi shuara tunaari̱n kapitiánin ujaktinian táchaitjai. \v 20 Tuma asamtai, yatsurtirmin, atumin untsukjarme chichastaj tusan. Yusa anaikiamuri̱, Israer-shuarti nákajnia nu táwiti wi tu étserkui, ju̱i̱ achikiar jiṉkiámu pujajai” tímiayi Papru. \p \v 21 Tutai niisha tiarmiayi “Iisha Jutía nuṉkanmaya̱ aentsti, ame yajauch túramu papí peṉké wáinkiachuitji. Tura ii shuar nuyá táarainia nusha “au yajauch túraiti” tu ujatmakcharmaji. \v 22 Túrasha ashí nuṉkanam yamaram chichaman jintinian yajauch chicharainiawai tama antukji. Tuma asamtai amesha nu warintia enentáimtam nekaatai tusar wakeraji” tiarmiayi. \p \v 23 Nú tsawantai̱ iruntrami tiarmia nú tsawant jeamtai, ti untsuri̱ aents Papru pujamunam iruntrarmiayi. Papru jintintiainiak Muisais yaunchu aar akupkamia nuja̱i̱ tura chíkich Yúsnan etserniu aarmari̱ji̱a̱i̱sha, Jesus nekas Yusa Anaikiamuri̱nti tusa paant jintintiawarmiayi. Nuna tura káshik naṉkaama Yus akupeamunam pachiinkiatniun étse-étserkua ki̱arai̱ iniaisamiayi. \v 24 Tura Papru táman antukarmia nu, chíkichkia, nekasaiti tusar umikiarmiayi. Tura antsu chíkichkia, nekaschaiti tusar umikcharmiayi. \v 25 Chikichkí enentaikⁱ enentáimsatin atsá asamtai, jiinki weartasa pujuarmiayi. Túmainiakui Papru chichaak “Nékaseṉ Yusa Wakaní̱ yaunchu Yúsnan etserniu, Isayas naartin áarmari̱ji̱a̱i̱ ii úuntri̱n chicharuk ju̱na tímiayi: \q1 \v 26 “Ame weme au aents ju̱ titia: \q1 “Ántutka ántakrumsha nekaashtatrume, \q1 Íitkia iyakrumsha wáinkiashtatrume. \q1 \v 27 Warí, au shuara enentái̱ katsua̱rai; \q1 Kuishi̱ji̱a̱i̱ ántaksha ántichua núnin áiniawai, \q1 Ji̱isha epetkamua áanin áiniawai, \q1 Iyaksha wáinkia̱i̱ṉ tusa, ántaksha antuka̱i̱ṉ tusa \q1 Enentáimkiusha nekaawa̱i̱ṉ tusa, \q1 Winí uwempra̱i̱ṉ tusa, tura Winí tsuamara̱i̱ṉ tusa túrunayi”. \m Nuní áarmaiti. \v 28 Tuma asamtai, nekaatarum. Yamaikia Yusai̱ uwempratin ana nuna Israer-shuarsha susamuiti. Tura niṉkia nekas umikiartatui” tímiayi. \v 29 Tura Papru nuna ti̱ iniaisamtai Israer-shuar nuamtak núkap chicharnaiyasua wearmiayi. \p \v 30 Tura Pápruka nui̱ṉ je̱a̱ ikiamsamunam jimiará uwí pujusmiayi. Tura ashí aents nin iyutaj tusa wearmia nuna ni je̱e̱n itiaamiayi. \v 31 Tuma asamtai Papru arantutsuk urukuk Yus akupeamunam ati, Uunt Jesukrístu túramuri̱ncha ashí etserkamiayi. Nútiksaṉ etserkatniuncha Páprun peṉké suritkiacharmiayi.