\id REV - Jacalteco (Eastern) -Guatemala 1997 (DBL -2013) \h APOCALIPSIS \toc1 Yin̈ Tzet Akꞌlax Yohtan̈ela Naj San Juan Yu Comam Jesucristo \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 YIN̈ TZET AKꞌLAX YOHTAN̈ELO NAJ SAN JUAN YU COMAM JESUCRISTO \c 1 \s1 Huntekꞌan tzet yakꞌ Comam Jesucristo johtan̈eloj \p \v 1 Haꞌ huneꞌ tiꞌ yakꞌ Comam Dios, isyeb Comam Jesucristo tet ebnaj ischejab yin̈ huntekꞌan tzet yilal yuni yeb toxa chiyuhi. Ischejniti Comam Jesucristo yángel yakꞌni wohtan̈elojan, hanin Juan intiꞌan, ischejab Comam Jesucristo. \v 2 Hanintiꞌan chiwalan isyelal yin̈ tzet wilan, testigo inpaxojan yin̈ Istzotiꞌ Comam Dios yij isba yu Comam Jesucristo. \p \v 3 Sakꞌal yet mac chiilni yeb mac chiaben huntekꞌan tzet halbilcano yu Comam yul huneꞌ Hum tiꞌ, cat isyijen huntekꞌan tzet tzꞌibn̈ebilcano tiꞌ, yuto toxa chij isba. \s1 Istzꞌibn̈eto naj Juan iscarta tet hujeb iglesia \p \v 4 Hanin Juan intiꞌan, chintzꞌibn̈etojan huneꞌ carta tiꞌ teyet hex huj majan ayexxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo. Chawe akꞌancꞌulal yeb iscꞌulchꞌanil iscꞌul Comam Dios; Comam ay tinan̈, Comam ayxaticꞌa yet yalan̈tocanoj, Comam chihuli. Chahwepaxo akꞌancꞌulal yeb iscꞌulchꞌanil tet hujeb espíritu\f + \fr 1:4 \ft Hujeb espíritu tuꞌ, chitzotel yin̈ Comam Espíritu Santo\f* ayco sata bay tzꞌon̈an Comam. \v 5 Chawepaxo akꞌancꞌulal yeb iscꞌulchꞌanil iscꞌul Comam Jesucristo, Comam testigo caw yijem. Comam Jesucristo tiꞌ babel itzitzbican̈ xol camom, aypaxo yip Comam yiban̈ ebnaj rey ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Caw xahan ayon̈ yu Comam, caw yicanilo Comam comul yu ischiqꞌuil malto yin̈ teꞌ culus. \v 6 Con̈yanico Comam yahawil yeb sacerdotehal\x * \xo 1:6 \xt Ap 5:10; 20:6; 22:15\x* yu jocnico yu Comam Dios, ismam Comam Jesucristo. Hallaxojab tzotiꞌ cꞌul yin̈ Comam, yeb xin ta caw ay yip Comam yin̈ sunilbal tiempo. ¡Hacojab tuꞌ! \q1 \v 7 Chul Comam Jesucristo tuꞌ xol moyan. Sunil mac chiilni yul Comam, haꞌ hunpaxo ebnaj potxꞌni camo Comam chiilni yuli. Hayet chilni anma ay yul hunun con̈ob yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yul Comam chioc yin̈ biscꞌulal, cat yoc okꞌo yu biscꞌulal. Hoꞌ, hac tuꞌ chuhi.\x * \xo 1:7 \xt Dn 7:13; Mt 24:30; Mr 13:26; Lc 21:27; Zac 12:10\x* \p \v 8 Yalni Comam: \p —Haninan babelinan yeb islahobal, hacaꞌ tzꞌib A yeb Z,\x * \xo 1:8 \xt Ex 3:14\x* ẍi Comam; Comam chisje iswatxꞌen sunil tzet ye tuꞌ, Comam ay tinan̈, yeb ayxaticꞌa yet yalan̈tocanoj, yeb chihuli.\x * \xo 1:8 \xt Is 41:4; 44:6\x* \s1 Yil naj Juan iscꞌulchꞌanil yip Comam Jesucristo \p \v 9 Hanin Juan intiꞌan, heyuẍta wehan, han-hun-inan chiwabehan isyaꞌtajil yeb hex, yeb xin han-hun-inan chinchahan isnimanbal incꞌulal teyintaj. Huneꞌn̈e xin chon̈eh yeb Comam Dios yu ayon̈xaco yul iskꞌab Comam Jesucristo. Yet hunel, yet ayinan yul huneꞌ con̈ob chiyij Patmos, huneꞌ con̈ob ay xol haꞌ mar, quinalaxicojan preso yu chiwalicꞌojan Istzotiꞌ Comam Dios yeb tzet iswatxꞌe Comam Jesucristo. \v 10 Yet hunel tuꞌ, yin̈ tzꞌayic yet Comam,\f + \fr 1:10 \fk Tzꞌayic yet Comam\ft , haꞌ ton domingo.\f* quinocan yalan̈ ischejbanil Comam Espíritu Santo, wabenan huneꞌ yul nukꞌe wintajan awi yin̈ caw ip hacaꞌ yokꞌ chꞌen trompeta. \v 11 Yalni wetan hacaꞌ tiꞌ: \p —Tzꞌibn̈eyo huntekꞌan chawil tiꞌ yul hum, cat hawanito tet hujeb majan anma ayxaco yul inkꞌaban ay yul ismajul Asia: tet Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia yeb tet Laodicea,\f + \fr 1:11 \ft “Hanintiꞌan babel yeb islahobal.” Mach ayoco yin̈ sunil manuscrito, yajaꞌ chu hawilni yetbi cuybanil tiꞌ yin̈ Ap 1:6, 8, 17\f* ẍi wetan. \p \v 12 Inmeltzon inbahan, intꞌan̈xitojan yun̈e wilnihan mac chitzotel wetan. Wilnihan hujeb candelero naba oro bay chialaxato cantil. \v 13 Xolbal hujeb candelero tuꞌ wilan huneꞌ mac\f + \fr 1:13 \ft Huneꞌ mac hacaꞌ anma, haꞌ ton Comam Jesucristo, Dn 7:13. Hijo de hombre ẍi, yuteco isba Comam anmahil\f* hacaꞌ anma jilni. Caw nimajal ishojayo istel xil iskꞌap ayicoj, masanta chiayilo yin̈ yoj. Aypaxico huneꞌ iscincho naba oro, nimajal ispakꞌi sat chiah apno istxam iscꞌul. \v 14 Wal xil iswiꞌ caw saj jilni hacaꞌ noꞌ saj lana yeb hacaꞌ jilni chꞌen chew. Haxa isbakꞌsat lahan jilni hacaꞌ xaj kꞌa kꞌaꞌ. \v 15 Wal yoj xin chitzejtzoni, hacaꞌ jilni chꞌen bronce n̈ijbilxalo istzꞌilal, n̈usbilxa yul horno. Wal yul isnukꞌ xin caw ay yip hacaꞌ jaben isbili haꞌ nimeta haꞌ. \v 16 Yin̈ iswatxꞌkꞌab ayco hujeb txꞌumel. Chi-xin-elti huneꞌ chꞌen espada\f + \fr 1:16 \ft Huneꞌ chꞌen espada chal yelapnoj, Tzotiꞌ cꞌul yet colbanile. Haꞌ mac mach chaco isba yin̈ chitit ishowal Comam yiban̈, Ap. 2:12\f* caw xixiꞌ iswiꞌ yul istiꞌ. Huneꞌ chꞌen espada tuꞌ aypaxatiꞌ yeh yichin̈ chꞌen. Wal issat lahan jilni hacaꞌ yet chitzejla tzꞌayic yet caw hajan. \p \v 17 Yet wilnihan huntekꞌan tuꞌ, waycꞌayan yich yoj, hacaꞌ camom wucanilojan. Yanayo iswatxꞌkꞌab wiban̈an, yalni wetan: \p —Mach chachxiwi, hanintiꞌan yichebanil yeb islahobal. \v 18 Hanintiꞌan itzitzinan, quincaman yajaꞌ tinan̈ xin itzitzinan yin̈ sunilbal tiempo. Hanintiꞌan yahaw inan yin̈ camical yebpaxo yin̈ bay chiapni yanma anma chicami. \v 19 Tzꞌibn̈ecano huntekꞌan maxawil tiꞌ, yeb huntekꞌan chawil tinan̈, yeb huntekꞌan chawilaꞌ yet tzujaniloxa. \v 20 Haꞌ hujeb txꞌumel hawil yin̈ inwatxꞌkꞌaban yeb hujeb candelero naba oro, hac tiꞌ chal yelapnoj: Haꞌ hujeb txꞌumel tuꞌ, yechel hujwan̈ inchejaban\f + \fr 1:20 \ft Ebnaj ischejab Comam, ay mac chalni ta yángel Comam Dios ye ebnaj, aypaxo mac chalni tato haꞌ ebnaj pastor\f* chiilni hujeb majan anma ayxaco yul inkꞌaban, walpaxo hujeb candelero naba oro yechel hujeb majan anma ayxaco yul inkꞌab tuꞌan, ẍi Comam. \c 2 \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul kꞌab Comam Jesucristo ay bey con̈ob Efeso \p \v 1 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban yul con̈ob Efeso: “Comam ikꞌn̈e hujeb txꞌumel yin̈ iswatxꞌkꞌab, Comam chiecꞌ xol hujeb chꞌen candelero naba oro bay chiahto cantil, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \v 2 Caw wohtajan sunil tzet chewatxꞌe, caw wohtajan hanta isyaꞌtajil cheyakꞌle yin̈ ismunil Comam Dios, niman cheyutepaxo hecꞌul heyakꞌni techaho isyaꞌtajil, mach xin chextzala yin̈ anma chiwatxꞌen istxꞌojal. Wohtapaxojan tato xaheyilwe ebnaj chisbalico isba inchejabojan, yaycꞌay ebnaj yin̈ lekꞌtiꞌal, hac tuꞌ yu heyohtan̈eniloj tato lekꞌtiꞌ ebnaj. \v 3 Wohtajan ta caw chexecꞌyaꞌ yu ayexico yul inkꞌaban, yaj xin caw ay henimancꞌulal, mach chitibayo heyu. \p \v 4 Yajaꞌ ay hanicꞌ mach chischah inwiꞌan, yuto matxa ayoco heyanma win̈an hacaꞌ yet heyichicoj. \v 5 Yuxin nawetij baytet yin̈ quexaycꞌayi, meltzoweco henabal yin̈ Comam Dios, cat hewatxꞌen baytetticꞌa chewatxꞌe yet yichebanil. Ta mach xin chintohan quexwilaꞌan yin̈ an̈e cat winilojan hecandelero\f + \fr 2:5 \fk Candelero\ft , haꞌ chaliloj \fk iglesia\ft , Ap. 1:20.\f* yul yehobal. \p \v 6 Yajaꞌ xin ay huneꞌxa hecꞌulal yul insatan, yuto cheyah tzettaj chiswatxꞌe ebnaj nicolaíta,\f + \fr 2:6 \ft Ap 2:6, 10, 14 Iscuybanil naj Balaam, lahan yeb iscuybanil naj Nicolás yin̈ istiempohal naj Juan ischejab Comam. Naj Balaam tuꞌ ischejab Comam Dios ye naj, yaj lekꞌtiꞌ naj. Iscuyni naj ta cꞌul yakꞌni anma isxahanbal tet tioẍ, cat yoc ixloj\f* haquinpaxtuꞌan chinyahan tzet chiswatxꞌe ebnaj. \v 7 Maquex cheyabe huneꞌ tiꞌ, caw akꞌwe heyanma hetxumnilo tzet chal Comam Espíritu tet ej macta ayxaco yul iskꞌab Comam Dios. Haꞌ mac chikꞌoji, chiwakꞌan sat teꞌ lobehal chiakꞌni kꞌinale islob, teꞌ ay yul yictabal isparaíso Comam Dios,”\x * \xo 2:7 \xt Gn 2:9; Ap 22:2; Ez 28:13; 31:8\x* ẍi Comam. \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo ay bey con̈ob Esmirna \p \v 8 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban ay yul con̈ob Esmirna: “Comam yichebanil yeb Comam islahobal, Comam cami yajaꞌ itzitzbican̈, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \p \v 9 Hanintiꞌan caw wohtajan tzet chewatxꞌe. Wohtajan hanta chꞌecꞌyaꞌ heyanma yeb hemebaꞌil, yajaꞌ yin̈ caw yeli yul sat Comam Dios caw kꞌalomex. Caw wohtajan tato txꞌoj istzotel ebnaj chal isba Israelal teyin̈, yajaꞌ huntekꞌan ebnaj tuꞌ yet naj matzwalil ye ebnaj. \v 10 Mach chexxiw yin̈ huntekꞌan isyaꞌtajil chul teyiban̈. Ayex tiꞌ chexalaxoco preso yu naj matzwalil yun̈e heyilwelaxi. Yulbal lahon̈eb tzꞌayic cheyil isyaꞌtajil, wal xin caw lin̈bawe heba waxan̈ca chexakꞌlax camoj, hac tuꞌ xin chiwakꞌan kꞌinale mach istan̈bal ispaj selelo teyet hacaꞌ hunu corona.\f + \fr 2:10 \ft Huneꞌ corona tuꞌ chal yelapnoj iscꞌulal chakꞌ Comam jet, yeb cokꞌinal mach istan̈bal\f* \v 11 ¡Maquex cheyabe huneꞌ tiꞌ akꞌwe heyanma hetxumnilo yin̈ tzet chal Comam Espíritu tetej macta ayxaco yul iskꞌab Comam! Haꞌ mac chikꞌoji mach chiakꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma yin̈ huneꞌ iscab camical,”\f + \fr 2:11 \ft Huneꞌ iscab camical; haꞌ ton isyaꞌtajil xol kꞌa kꞌaꞌ, huneꞌ chihallax \fk lago de fuego\ft , Ap. 20:6,14; 21:18.\f* ẍi Comam. \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo ay bey con̈ob Pérgamo \p \v 12 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban ay yul con̈ob Pérgamo: “Comam ikꞌn̈e chꞌen espada cabeb yeh yeb caw xixiꞌ iswiꞌ, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \p \v 13 Hanintiꞌan caw wohtajan tzet chewatxꞌe. Caw wohtajan tato ayexayo bay caw ay yip naj matzwalil, yajaꞌ huneꞌn̈eticꞌa haꞌ heyijen wetan. Machi xin chebej heyanayto yul heyanma win̈an waxan̈ca heyil isyaꞌtajil yet iscam naj Antipas, naj caw yijem yute isba yalnicꞌo intzotiꞌan bay caw ay yip naj matzwalil. \p \v 14 Yajaꞌ xin ay hanicꞌ mach chischah inwiꞌan, yuto ayex tiꞌ cheyaco henabal yin̈ iscuybanil naj Balaam, naj oc akꞌocꞌule tet naj rey Balac, yoc naj yakꞌno aycꞌayo ebnaj Israel. Iscꞌuxni ebnaj noꞌ chibe chiakꞌlax xahanbalil tetej tioẍ,\x * \xo 2:14 \xt Hch 6:5; Ef 2:6\x* yocpaxo ebnaj ixloj. \v 15 Yeb xin ayex cheyaco henabal yin̈ iscuybanil ebnaj nicolaíta, huntekꞌan yahbil wuhan. \p \v 16 Yuxin nawe heba, bejwecano huntekꞌan tuꞌ, ta mach xin chinapnihan yin̈ an̈e, cat wocan howal teyin̈ yu chꞌen espada chieltiꞌ yul intiꞌan. \p \v 17 ¡Maquex cheyabe huntekꞌan tiꞌ akꞌwe heyanma hetxumni yin̈ tzet chal Comam Espíritu tetej mac ayxaco yul iskꞌab Comam! Haꞌ mac chikꞌoji, chiwakꞌan maná islob, huneꞌ ewan yehi, cat wakꞌnihan huneꞌ chꞌen chꞌen caw sajhopon̈e tet bay tzꞌibn̈ebilico huneꞌ bihe\x * \xo 2:17 \xt Is 62:2; 65:15\x* caw acꞌto; machi mac ohtan̈e, cachann̈e huneꞌ mac chichahni tuꞌ chiohtan̈eniloj,” ẍi Comam. \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo ay bey Tiatira \p \v 18 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban ay bey con̈ob Tiatira: “Comam Iscꞌahol Comam Dios, Comam lahan isbakꞌsat hacaꞌ xaj kꞌa kꞌaꞌ, yeb yoj hacaꞌ chꞌen bronce chitzejlahi, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \p \v 19 Hanintiꞌan caw wohtajan tzettaj chewatxꞌe, wohtajan tato ayco heyanma win̈an. Wohtapaxojan hanta chexmunlahi, yeb caw ay isnimanil hecꞌul istecha isyaꞌtajil heyu. Wohtapaxojan tato ecꞌbalto hemunil tinan̈ sata yet heyichicoj. \p \v 20 Yajaꞌ xin ay huntekꞌan tzet mach chischah inwiꞌan, yuto hex tiꞌ maẍticꞌa nino tzet cheyal yin̈ ix Jezabel,\f + \fr 2:20 \ft Ix Jezabel bey con̈ob Tiatira tuꞌ, lahan isbi ix yeb ix yixal naj rey Acab, chijil yin̈ 1Re 16:31; 2Re 9:22,30\f* ix isbalico isba ischejabo Comam Dios. Chakꞌni subcha ix ebnaj inchejaban yu iscuybanil, chistubtento ix ebnaj ixloj, yeb iscꞌuxni noꞌ chibe chiakꞌlax yin̈ xahanbalil. \v 21 Caw wakꞌan tiempo tet ix yun̈e isnani isba ix cat isbejnicano istxꞌojal, yajaꞌ mach isbej ix iswinajli. \v 22 Yajaꞌ xin chiwakꞌ ecꞌojan yaꞌ yanma ix, hacaꞌ hunu mac chito hilno sat txꞌat yu yabil; cat wanipaxayojan isyaꞌtajil yiban̈ ebnaj chiuten mule yeb ix, ta mach chisna isba ebnaj isbejnicano istxꞌojal, hacaꞌ istxꞌojal chiswatxꞌe ix, \v 23 cat wakꞌni camojan yunin ix.\f + \fr 2:23 \ft Yunin ix, haꞌ ton mac chioc tzujno yinta cuybanile chakꞌ ix\f* Hac tuꞌ xin chu yohtan̈enilo sunil mac ayxaco yul inkꞌaban tato hanintiꞌan wohtajan tzet chiecꞌ yul heyanma yeb yin̈ henabal. Chiwakꞌan ispaj selel teyet hataticꞌa tzet chewatxꞌe hununex. \p \v 24 Yajaꞌ wal hun majanexxa ay bey Tiatira tuꞌ, hex mach heyaco henabal yin̈ iscuywabal ix tuꞌ, yeb xin mach heyabeto huneꞌ chihallax cuybanile yet naj matzwalil ewan yehi, chiwalan tato machi hunuxa chejbanile chiwaltojan teyet, \v 25 cachann̈e huneꞌ tiꞌ, lin̈bawe heba yin̈ tzet xatzujcha apno heyu masanto yet chinhulan. \v 26 Haꞌ mac chikꞌoji yeb xin maẍticꞌa chisbej iswatxꞌen tzet chiwalan, chiwakꞌan yip yoc yahawo yiban̈ ej con̈ob,\x * \xo 2:26 \xt Sal 2:8-9\x* \v 27 hacaꞌ yu yakꞌni Inmaman wipan, caw ay yip chu yakꞌni yahawil. Hacaꞌ ismakꞌlax poho hunu txꞌotxꞌ xi yu chꞌen vara naba hierro, hac tuꞌ chu yakꞌlax isyaꞌtajil tet anma man̈cꞌom, \v 28 cat wakꞌnipaxojan txꞌumel sajbes tet.\x * \xo 2:28 \xt Ap 2:28; Dn 12:3; Ap 22:16\x* \p \v 29 ¡Maquex cheyabe huneꞌ tiꞌ, akꞌwe heyanma hetxumnilo tzet chal Comam Espíritu tetej mac ayxaco yul inkꞌaban!” ẍi Comam. \c 3 \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo ay yul con̈ob Sardis \p \v 1 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban ay yul con̈ob Sardis: “Comam ayco hujeb Yespíritu Comam Dios yin̈, yeb ikꞌbilcan̈ hujeb txꞌumel yu, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \p Hanintiꞌan caw wohtajan tzet chewatxꞌe. Caw itzitzex yalbanil, yajaꞌ wal yul insatan camomex. \v 2 Tinan̈ xin, iwelo hewayan̈ cat heyocpaxo hewatxꞌen huntekꞌan tzet etza lan̈an istan̈iloj. Yuto chiwilan ta haꞌ tzet chewatxꞌe mach cꞌulo sata Comam Dios. \v 3 Naweti huntekꞌan cuybanile chabil heyu, lahweco heyijeni. Nawe heba, bejwecano hetxꞌojal yuto ta mach helano cheyute heba, chinapni lemnahan quexwilaꞌan yet tona nahul ayex, hacaꞌ chu yapni hunu naj elkꞌom yin̈ hunu mac tona nahul aya. \p \v 4 Yajaꞌ ay haywan̈ mac texol bey Sardis tuꞌ mach yetato isba, hacaꞌ hunu mac mach istzꞌiln̈eto xil iskꞌap, yuxin huntekꞌan mac tuꞌ yet ay yecꞌ wintajan, sajhopon̈e xil iskꞌap. \v 5 Haꞌ mac chikꞌoji, chialaxico xil iskꞌap caw sajhopon̈e yeb xin mach chinhocan̈an isbi yul hum yet kꞌinale; cat walnihan sata Inmaman yeb sata ebnaj ángel ta wetan yehi. \p \v 6 ¡Maquex cheyabe huneꞌ tiꞌ akꞌwe heyanma hetxumni tzet chal Comam Espíritu tetej mac ayxaco yul inkꞌaban!” ẍi Comam. \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo ay bey Filadelfia \p \v 7 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban ay yul con̈ob Filadelfia: “Comam machi nino istxꞌojal yin̈, yeb isyelaln̈eticꞌa chala, Comam ikꞌn̈e islawe naj rey David.\f + \fr 3:7 \fk Comam ikꞌn̈e islawe naj rey David\ft , haꞌ chalilo tuꞌ ta ay yip Comam yanico anma yul iskꞌab Comam Dios.\f* Comam hayet chishajni pulta machi hunu mac chu ispebani, hayet chispeban pulta, mach mac chu ishajni, chihalni hacaꞌ tiꞌ: \p \v 8 Hanintiꞌan wohtajan tzettaj chewatxꞌe. Ay huneꞌ pulta hajan teyet wuhan, machi hunu mac chu ispebani. Waxan̈ca machi heyip yajaꞌ caw yijem cheyute heba yin̈ intzotiꞌan. Machi xin chextxꞌixwilo win̈an. \p \v 9 Haꞌ huntekꞌan ebnaj chiyijen yin̈ tzet chal naj matzwalil, ebnaj chisbalico isba Israelal chinchejtojan ebnaj tecꞌatan̈ cat yay jahno ebnaj tesataj, cat yohtan̈enilo ebnaj ta xahan ayex wuhan. \p \v 10 Caw heyije inchejbanilan, nimanpaxo hecꞌul heyakꞌni techaho ilwebal, yu huneꞌ tuꞌ yuxin chexincolan yul iskꞌab huneꞌ isyaꞌtajil chihul sat yiban̈kꞌinal yun̈e yilwelax anma ay sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ. \v 11 Toxa chinhullemnahan, machojab chebej hewatxꞌen tzet chi-ticꞌa-hewatxꞌe, haxinwal machi hunu mac chiinilo ispaj selel chiakꞌlax teyet. \p \v 12 Haꞌ mac chikꞌoji, chiwacojan hacaꞌ yoyal yatut Inmaman, machi xin bakꞌin chiilaxiloj; chintzꞌibn̈enicojan isbi Inmaman yin̈ yeb isbi iscon̈ob Inmaman, huneꞌ acꞌ Jerusalén chitit yul satcan̈ bay ay inDiosalan, cat intzꞌibn̈enicojan inbihan acꞌ yin̈. \p \v 13 ¡Mac chiaben huntekꞌan tiꞌ yakꞌab yanma istxumnilo tzet chal Comam Espíritu tet macta ayxaco yul inkꞌaban!” ẍi Comam. \s1 Chejbanile tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo ay yul con̈ob Laodicea \p \v 14 Yalnipaxo Comam: \p —Hac tiꞌ chu hatzꞌibn̈ento tet inchejaban chitan̈en macta ayxaco yul inkꞌaban bey con̈ob Laodicea: “Comam istꞌin̈anil chala, Comam testigo caw yijem yeb chalni isyelal, Comam watxꞌen̈e sunil tzettaj ye tuꞌ yeb Comam Dios, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \p \v 15 Wohtajan tzet chewatxꞌe, wohtajan ta lahanex hacaꞌ hunu tzet chiucꞌlaxi mach chewoj, mach xin cajopaxoj, ayxicꞌa chew hex maca caj hex. \v 16 Yajaꞌ yu namanex, mach chewojex mach cajohexpaxoj, yuxin chexinpuchꞌiltijan yul intiꞌan. \p \v 17 Hex tiꞌ cheyala ta caw kꞌalomex, caw cꞌul heyin̈bal yeb caw sunil ay yul hekꞌab heyalni. Mach xin heyohtajoj tato caw cꞌanchꞌanex yeb caw yaꞌta heyehi. Caw mebaꞌ hex, mach chu heyilni, tꞌilanexpaxoj. \p \v 18 Wal xin chiwalan teyet lokꞌwe heoro wetan, chꞌen caw cꞌul watxꞌebilxalo xol kꞌa kꞌaꞌ. Hac tuꞌ xin chexoc kꞌalomal yin̈ caw isyelal, cat xin helokꞌni xil hekꞌap caw sajhopon̈e wetan, cat heyanico teyin̈ yun̈e mach chiel hetxꞌixobal yuto tꞌilanex. Chelokꞌnipaxo yan̈al isbakꞌ hesat wetan yun̈e chu heyilni. \v 19 Hanintiꞌan chincachan yeb chiwakꞌan isyaꞌtajil yiban̈ mac xahan ay wuhan. Wal xin aweco heyanma yin̈ Comam, nawe heba, bejwecano istxꞌojal.\x * \xo 3:19 \xt Pr 3:12\x* \p \v 20 Hanintiꞌan lin̈an inicojan sat pulta cat wawictojan, haꞌ mac chiaben yul innukꞌan cat ishajni yatut wetan, chinoctojan iscꞌatan̈ cat inwaꞌan yebi. \v 21 Haꞌ mac chikꞌoji isyijeni chiwakꞌan huneꞌ yehobal bay tzꞌon̈aninan, hacaꞌ yu inkꞌojihan, woc tzꞌon̈nojan iscꞌatan̈ Inmaman bay ay istzꞌon̈obal. \v 22 ¡Maquex cheyabe huneꞌ tiꞌ, akꞌwe heyanma hetxumniloj tzet chal Comam Espíritu tetej macta ayxaco yul inkꞌaban!” ẍi Comam. \c 4 \s1 Alaxico ismay Comam Dios yul satcan̈ \p \v 1 Lahwi tuꞌ, wilnihan huneꞌ pulta hajan yul satcan̈, haꞌ xin huneꞌ yul nukꞌe wabehan yet babelal, huneꞌ hacaꞌ yokꞌ chꞌen trompeta halni wetan: \p —Ahan̈ti bey tiꞌ cat inyenihan huntekꞌan chiyub yintajilo tiꞌ, ẍi wetan. \p \v 2 Yin̈n̈ena tuꞌ wocan yalan̈ yip Comam Espíritu, wilnihan huneꞌ tzꞌon̈obal yul satcan̈, yul huneꞌ tzꞌon̈obal tuꞌ tzꞌon̈an huneꞌ mac.\f + \fr 4:2 \ft Yin̈ abxubal griego chihallax \fk huneꞌ mac \ft yin̈ Comam Dios yuto mach chisje ebnaj ta chihallax isbi Comam Dios, yuto txahul yul sat ebnaj.\f* \v 3 Comam tzꞌon̈an tuꞌ, lahan yilni istzejla hacaꞌ chꞌen jaspe yeb hacaꞌ jilni chꞌen cornalina. Yin̈ ishoyanil istzꞌon̈obal Comam tuꞌ aycan̈ huneꞌ noꞌ chꞌer chitzejla hacaꞌ chꞌen esmeralda.\x * \xo 4:3 \xt Ez 1:26-28; 10:1\x* \v 4 Wilnipaxojan veinticuatro tzꞌon̈obal yin̈la ishoyanil istzꞌon̈obal Comam, yul huntekꞌan tzꞌon̈obal tuꞌ tzꞌon̈anayo veinticuatro ebnaj anciano,\f + \fr 4:4 \ft Challaxi tato ebnaj veinti cuatro anciano, yechel yeco ebnaj yin̈ mac ayxaco yul iskꞌab Comam Dios\f* saj xil iskꞌap ayco yeb ayahto corona naba oro yin̈ iswiꞌ ebnaj. \v 5 Yul istzꞌon̈obal Comam tuꞌ chielti jepla yoj cꞌuh, caw ay yip isn̈irlahi. Haxa sata tzꞌon̈obal tuꞌ caw chiah xaj kꞌaꞌ yin̈ hujeb antorcha,\x * \xo 4:5 \xt Ex 19:16; Ez 1:13; Zac 4:2\x* haꞌ ton hujeb Yespíritu Comam Dios. \v 6 Sata tzꞌon̈obal tuꞌ aypaxo huneꞌ hacaꞌ haꞌ mar jilni, chikꞌaxpon comujlubal yul hacaꞌ chꞌen vidrio.\x * \xo 4:6 \xt Ez 1:22\x* \p Haxa yictabal bay ay tzꞌon̈obal tuꞌ yeb yin̈ ishoyanil ay can̈wan̈ ebnaj querubín. Caw txꞌiꞌalcano isbakꞌsat ebnaj, ay isbakꞌsat ayco sataj, aypaxo isbakꞌsat ebnaj yintaj. \v 7 Naj babel querubín lahan jilni naj hacaꞌ noꞌ balam, naj iscab hacaꞌ noꞌ toro, naj yox hacaꞌ sat anma, hac tuꞌ jilni sat naj, haxa naj iscan̈ hacaꞌ noꞌ aguila leyanilto xicꞌ chiecꞌ satcan̈, hac tuꞌ jilni naj.\x * \xo 4:7 \xt Ez 1:5-10\x* \v 8 Ebnaj can̈wan̈ querubín tuꞌ wajata xicꞌ hunun ebnaj, nohnaco bakꞌsate yalan̈ yeb yiban̈ isxicꞌ ebnaj. Tzꞌayical yeb akꞌbalil maẍticꞌa chisbej ebnaj yalni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Mach istxꞌojal Comam Dios Jahawil, mach istxꞌojal, mach istxꞌojal Comam; Comam caw ayco yip, Comam ayxaticꞌa yet yalan̈tocanoj, yeb ay tinan̈, yeb chihuli,\x * \xo 4:8 \xt Ez 1:18\x* ẍi ebnaj. \p \v 9 Chalni ebnaj querubín tuꞌ ta caw ay ismay, yeb ta caw ay yelapno Comam, Comam tzꞌon̈an yul yehobal, yeb xin chakꞌni ebnaj yuchꞌandiosal tet Comam ayn̈eticꞌa yin̈ sunilbal tiempo. \v 10 Hunta el yet chalni ebnaj hacaꞌ tuꞌ chiay jahno ebnaj veinticuatro anciano sata Comam, chanayo ebnaj iscorona sata Comam, chalni ebnaj: \q1 \v 11 Mam Dios Jahawil, hatzan yallaxi ta caw ay hamay, yeb ta caw ay yelapno hawehi, yeb ta caw ay hawip, yuto hach watxꞌen̈e sunil tzet ye tuꞌ, yuto hac tuꞌ el yin̈ hacꞌul yuxin aya; hach xin watxꞌen̈ecanoj, ẍi ebnaj. \c 5 \s1 Comam Meꞌ isbi yeb huneꞌ teꞌ hum \p \v 1 Wilnihan Comam tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal tuꞌ, ayco huneꞌ teꞌ hum yul iskꞌab, ayayo tzꞌib yul teꞌ yeb yinta teꞌ. Caw chulbilayo teꞌ, ayico hujeb sello yin̈ teꞌ.\x * \xo 5:1 \xt Is 29:11; Ez 2:9-10; Zac 5:1\x* \v 2 Wilnihan huneꞌ naj ángel caw aycano yip, iskꞌamben naj yin̈ caw ip: \p —¿Mactaxca ay yelapno yoc yinilo issellohal teꞌ hum tiꞌ, cat isholnito teꞌ? ẍi naj. \v 3 Yajaꞌ nitam satcan̈ yeb yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yeb yalan̈ txꞌo txꞌotxꞌ ilcha hunu mac chu isholnito teꞌ, nitam yilni tzet ayayo yul teꞌ. \p \v 4 Caw xin chinokꞌan yuto mach ilcha mac ay yelapno yoc ishajni teꞌ, nitam yilni tzet chal teꞌ. \p \v 5 Yalni huneꞌ naj anciano wetan: \p —Mach chachꞌokꞌi, ay huneꞌ mac xakꞌoji, Balam isbi, titna yin̈ naj Judá, titnapaxo yin̈ naj rey David.\x * \xo 5:5 \xt Is 11:1, 10\x* Haꞌ naj chu istzilnilo hujeb sello tuꞌ, cat isholnito teꞌ, ẍi naj wetan. \p \v 6 Wilnihan huneꞌ mac hacaꞌ meꞌ lin̈ancan̈ yictabal tzꞌon̈obal, yeb yictabal ebnaj can̈wan̈ querubín, yeb xolbal ebnaj anciano. Huneꞌ mac tuꞌ hacaꞌtan̈e xaalaxico yin̈ xahanbalil,\f + \fr 5:6 \ft Is 53:7.\f* hujeb yucꞌaꞌ yeb hujeb isbakꞌsat,\x * \xo 5:6 \xt Zac 4:10\x* haꞌ ton hujwan̈ Yespíritu Comam Dios alaxti yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. \v 7 Comam Meꞌ isbi, haꞌ inilo teꞌ hum ayco yul iswatxꞌkꞌab Comam tzꞌon̈anayo yul istzꞌon̈obal. \v 8 Hayet yinilo Comam teꞌ, yay jahno ebnaj can̈wan̈ querubín yeb ebnaj veinticuatro anciano sata Comam Meꞌ isbi tuꞌ. Sunil ebnaj ikꞌbil yarpa, yeb isvaso naba oro nohna yu pom. Haꞌ pom tuꞌ yechel istxah anma yetxa Comam yehi.\x * \xo 5:8 \xt Sal 141:2\x* \p \v 9 Yanico ebnaj huneꞌ acꞌ bit, chalni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Mamin, hachn̈echꞌan chu hachahni huneꞌ teꞌ hum tiꞌ, cat hatzilnilo issellohal teꞌ, yuto hach tiꞌ cachoc xahanbalil, ismalto hachiqꞌuil, yu halokꞌni anma yeto Comam Dios, tzijxan̈e anmahil, nananta yabxubal, niẍte con̈ob yeb nimeta con̈ob.\x * \xo 5:9 \xt Sal 33:3; 98:1; Is 42:10\x* \q1 \v 10 Hawanico anma tuꞌ reyalil yeb sacerdotehal yu isyijen tzet chal Comam Dios, cat yoc yahawilo yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ,\x * \xo 5:10 \xt Ex 19:6\x* ẍi ebnaj. \p \v 11 Lahwi tuꞌ, wilnihan hayebtam millón ebnaj ángel hoyanico yin̈ istzꞌon̈obal Comam yeb yin̈ ebnaj can̈wan̈ querubín yeb ebnaj anciano. Wabenan yul isnukꞌ ebnaj ángel tuꞌ, \v 12 chalni ebnaj yin̈ caw ip hacaꞌ tiꞌ: \q1 Comam Meꞌ isbi, Comam oc xahanbalil, yet ay yallax yin̈ ta Yahawil,\x * \xo 5:12 \xt Jn 1:29; 1Co 5:7\x* ta ay iskꞌalomal, ta ay ishelanil, ta ay yip, ta ay yelapnoj, ta ay ismay yeb yallax tzotiꞌ cꞌul yin̈, ẍi ebnaj. \p \v 13 Wabenpaxojan yalni tzet watxꞌebil yu Comam Dios yul satcan̈ yeb tzet ay sat txꞌo txꞌotxꞌ yeb yalan̈ txꞌo txꞌotxꞌ, yeb tzet ay xol haꞌ mar, chalni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Hallaxojab tzotiꞌ cꞌul yin̈ Comam tzꞌon̈anayo yul istzꞌon̈obal, yeb yin̈ Comam Meꞌ isbi. Hallaxojabi ta caw ay yelapnoj, ta caw ay ismay, ta caw ay yip yin̈ sunilbal tiempo, ẍi. \p \v 14 Yalnipaxo ebnaj can̈wan̈ querubín: \p —Hacojab tuꞌ, ẍi ebnaj. Haxa ebnaj veinticuatro anciano ay jahno ebnaj, yalni ebnaj tzotiꞌ cꞌul yin̈ Comam. \c 6 \s1 Hujeb sello \p \v 1 Lahwi tuꞌ, wilnihan istzilnilo Comam oc xahanbalil huneꞌ babel sello, wabenan yalni naj babel querubín yin̈ caw ip hacaꞌ isbili cꞌuh, yalni naj: \p —¡Cata! ẍi naj. \p \v 2 Hayet inhacxitojan wilnihan huneꞌ noꞌ cheh sajin̈ ayato huneꞌ naj yiban̈ noꞌ, ikꞌbil xin huneꞌ teꞌ litꞌ yu naj, yakꞌlax huneꞌ corona tet naj. Isto naj yin̈ howal, chilann̈eticꞌa xin iskꞌoji naj. \p \v 3 Haxa yet istzilnilo Comam oc xahanbalil iscab sello, wabenan yalni naj iscab querubín: \p —¡Cata! ẍi naj. \p \v 4 Wilnipaxojan huneꞌ noꞌ cheh cajin̈, yakꞌlax yip naj ayahto yiban̈ noꞌ yinilo akꞌancꞌulal yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Yun̈e yoc anma ispotxꞌleno isba; yakꞌlax huneꞌ niman espada tet naj. \p \v 5 Haxa yet istzilnilo Comam oc xahanbalil isyox sello, wabenan yalni naj yox querubín hacaꞌ tiꞌ: \p —¡Cata! ẍi naj. \p Wilnihan huneꞌ noꞌ cheh kꞌejin̈, haꞌ naj ayahto yiban̈ noꞌ ikꞌbil huneꞌ chꞌen libra malbal yu naj. \v 6 Xol ebnaj can̈wan̈ querubín tuꞌ wabenan huneꞌ yul nukꞌe halni: \p —Cabn̈e libra trigo maca wajeb libra cebada chikꞌ naj munlawom yin̈ tzꞌayic. Mach xin cheyetato teꞌ aceite yeb teꞌ vino,\x * \xo 6:6 \xt Mt 20:29\x* ẍi. \p \v 7 Haxa yet istzilnilo Comam oc xahanbalil iscan̈ sello, wabenan yalni naj iscan̈ querubín: \p —¡Cata! ẍi naj. \p \v 8 Wilnipaxojan huneꞌ noꞌ cheh kꞌanin̈, haꞌ xin naj ayahto yiban̈ noꞌ, \it camical\it* isbi naj, yinta naj xin tzujan \it naj yahawil bay ay camom\it*. Yakꞌlax yip ebnaj istan̈tzenilo huneꞌ iscan̈ majan anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yu ej howal, wahil, yebej yabil yebpaxo yu ej noꞌ howla nokꞌ ay sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ. \p \v 9 Haxa yet istzilnilo Comam oc xahanbalil ishoꞌ sello, wilnihan huneꞌ meẍa bay chakꞌlax xahanbal, yalan̈ huneꞌ meẍa tuꞌ wilan yanma ebnaj potxꞌbil camo yu yalnicꞌo Istzotiꞌ Comam Dios, yeb yu yakꞌ isba ebnaj testigohal yin̈. \v 10 Chalni ebnaj yin̈ caw ip: \p —Mam Jahawil, Mam mach istxꞌojal ayco tawin̈, wal xin isyelaln̈eticꞌa chawala. ¿Bakꞌin chawil yin̈ tzet chꞌelico anma ay yul sat yiban̈kꞌinal cat hawakꞌni ispaj tet mac con̈potxꞌnicamojan̈? ẍi. \p \v 11 Yakꞌlax huntekꞌan xil iskꞌap ebnaj caw saj jilni, yallax tet ebnaj ta chi-to-xew ebnaj hanicꞌoxa tiempo masanto chitzꞌajna isbisil ebnaj juẍta yilal yakꞌlax camoj, yu chakꞌ chejaꞌ isba tet Comam Cristo. \p \v 12 Haxa yet istzilnilo Comam oc xahanbalil iswaj sello, yecꞌ huneꞌ nimam chixcab, iskꞌejholilo tzꞌayic hacaꞌ hunu kꞌap kꞌap kꞌej, iscajpon̈ilo ixahaw hacaꞌ chicꞌ. \v 13 Yaycꞌayejti txꞌumel satcan̈ hacaꞌ yay hona sat teꞌ higuera yu hunu niman jakꞌekꞌ yet yaxto teꞌ. \v 14 Iscꞌaycan̈ satcan̈, hacaꞌ chu ischullaxayo hunu xaj hum. Sunil witz yebej txꞌo txꞌotxꞌ ay xol haꞌ mar isheqꞌuilo isba yul yehobal. \p \v 15 Sunil ebnaj rey yul yiban̈kꞌinal tiꞌ yeb ebnaj winaj caw ay yelapnoj, yeb ebnaj kꞌalom, yeb ebnaj yahawil soldado, yeb ebnaj caw aycano yip, yeb ebnaj chejab, yeb ebnaj yet isba ischuquil, yebato isba ebnaj yulaj n̈achꞌen yeb yichla chꞌen chꞌen ay iswiꞌla witz. \v 16 Chalni ebnaj tet ej witz yeb tet chꞌen nimeta chꞌen hacaꞌ tiꞌ: \p —¡Titan̈we wuyna jiban̈an̈, cat con̈heyebantojan̈ yin̈ sat Comam tzꞌon̈an yul yehobal, yeb tet ishowal Comam oc xahanbalil, \v 17 yuto mahul istzꞌayical bay chihul isyaꞌtajil yu Comam Dios, mach xin mac chikꞌoji istecha huneꞌ isyaꞌtajil tiꞌ yu! ẍi ebnaj. \c 7 \s1 Ebnaj Israel alaxico yechel \p \v 1 Lahwi tuꞌ xin, wilnihan can̈wan̈ ebnaj ángel lin̈ancan̈ yin̈la iscan̈ebal istxiquin txꞌo txꞌotxꞌ. Chispahnito ebnaj jakꞌekꞌ yun̈e mach chꞌecꞌ yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ yeb yiban̈ haꞌ mar, yeb yiban̈ ej teꞌ kꞌebtaj.\x * \xo 7:1 \xt Jer 49:36; Dn 7:2; Zac 6:5\x* \v 2 Wilnihan yahilo huneꞌxa naj ángel bay chiahilo tzꞌayic, ikꞌbil xin issello Comam Dios yu naj, Comam itzitzn̈eticꞌa. Yawi naj yin̈ caw ip tet ebnaj can̈wan̈ akꞌlax yip yetanto tzet ay sat txꞌo txꞌotxꞌ yeb tzet ay xol haꞌ mar, yebej teꞌ kꞌebtaj, yalni naj hacaꞌ tiꞌ: \p \v 3 ¡Maẍton̈e cheyetato tzet ay sat txꞌo txꞌotxꞌ yeb tzet ay xol haꞌ mar, yebej teꞌ kꞌebtaj masanto chioc yechel\x * \xo 7:3 \xt Ez 9:4; Ex 9:4, 6\x* Comam Dios yin̈ ispalan̈ ebnaj ischejab\f + \fr 7:3 \fk Chejab \ft chaliloj sunil mac ayxaco yul iskꞌab Comam.\f* coDiosal! ẍi naj. \p \v 4 Wabenan ta xol ebnaj cablahon̈eb majan Israel ciento cuarenta y cuatro mil ebnaj alaxico yechel. \v 5 Yin̈ ebnaj titna yin̈ yuninal naj Judá cablahon̈eb mil ebnaj alaxico yechel, yeb cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Rubén, yeb cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Gad. \v 6 Cablahon̈eb milpaxo ebnaj titna yin̈ yuninal naj Aser, cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Neftalí, cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Manasés. \v 7 Cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Simeón, cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Leví, cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Isacar. \v 8 Cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Zabulón, cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj José, yeb xin cablahon̈eb mil ebnaj titna yin̈ yuninal naj Benjamín. \s1 Caw tzetcꞌa anma saj xil iskꞌap aycoj \p \v 9 Lahwi tuꞌ, wilnihan caw hantan̈e anma ayco sata istzꞌon̈obal Comam Dios, yeb sata Comam oc xahanbalil. Xol anma tuꞌ ay anma nananta con̈obal, nananta yichmam, nananta yabxubal, caw xin hantan̈ecano anma tuꞌ, machi mac chikꞌoji isbisni, caw saj xil iskꞌap anma aycoj, ikꞌbil xin xaj teꞌ chꞌib yu. \v 10 Chalni anma tuꞌ yin̈ caw yip: \q1 ¡Comam Dios tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal yeb Comam oc xahanbalil, haꞌ akꞌni cocolbanil! ẍi anma. \m \v 11 Sunil ebnaj ángel lin̈ancan̈ yin̈ ishoyanil bay tzꞌon̈an Comam Dios, yeb yin̈ ebnaj anciano yeb yin̈ ebnaj can̈wan̈ querubín, ay jahno ebnaj, yay xulno sat txꞌotxꞌ sata Comam tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal; yalni ebnaj cꞌulla tzotiꞌ yin̈ Comam. \v 12 Yalni ebnaj hacaꞌ tiꞌ: \q1 —¡Hacojab tuꞌ! Haꞌn̈ehojab yin̈ Comam Dios challax tzotiꞌ cꞌul, yeb ta caw ay ismay, yeb ta caw ay yitzꞌatil iswiꞌ. Haꞌn̈eꞌojab tet Comam Dios chiakꞌlax yuchꞌandiosal, han̈e Comam caw ay yelapnoj yeb caw ay yip, yeb caw ay ishelanil yin̈ sunilbal tiempo. ¡Hacojab tuꞌ! ẍi anma. \p \v 13 Iskꞌamben huneꞌ naj anciano wetan: \p —¿Mac anmahil huntekꞌan saj xil iskꞌap tiꞌ yeb bay titnacoj? ẍi naj wetan. \p \v 14 Intakꞌwihan tet naj: \p —Mamin, hach hawohtaj, walinan mach wohtajojan, quinchiyan. Yalni naj wetan: \p —Haꞌ anma chawil tiꞌ ispeto xol huneꞌ niman isyaꞌtajil, xatxꞌahlaxilo ismul yu ischiqꞌuil Comam oc xahanbalil, hacaꞌ ta xaistxꞌah anma xil iskꞌap, caw xin saj elcanicoj. \q1 \v 15 Yuxin ayco anma tuꞌ sata Comam ayco yul istzꞌon̈obal, chi-xin-munla yul yatut Comam tzꞌayical akꞌbalil. Haꞌ xin Comam tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal chitan̈en anma tuꞌ yuto ayco Comam Dios yetbiho anma. \q1 \v 16 Matxa xin chakꞌle anma wahil yeb tajintiꞌal, yeb matxa chakꞌle anma kꞌaꞌ nitam chitzꞌato yu yoj tzꞌayic.\x * \xo 7:16 \xt Sal 121:6; Is 49:10\x* \q1 \v 17 Yuto Comam oc xahanbalil ayco yictabal bay tzꞌon̈an Comam Dios, haꞌ Comam chitan̈eni, hacaꞌ chu istan̈elax noꞌ meꞌ cat yilaxto noꞌ ucꞌuꞌ haꞌ, hac tuꞌ xin chu yinito Comam anma tuꞌ yin̈ huneꞌ ha haꞌ chiakꞌni kꞌinale. Haxa Comam tuꞌ chisunilo yal sat anma,\x * \xo 7:17 \xt Sal 23:1-2; Ez 34:23; Is 25:8\x* ẍi naj. \c 8 \s1 Huneꞌ ishuj sello \p \v 1 Haxa yet istzilnilo Comam oc xahanbalil ishuj sello ayco yin̈ teꞌ hum tuꞌ, aymi yictajo hora matxa tzet bili yul satcan̈. \v 2 Lahwi tuꞌ wilnihan hujwan̈ ebnaj ángel lin̈ancan̈ sata Comam Dios, yakꞌlax hujeb chꞌen trompeta tet ebnaj. \p \v 3 Lahwi tuꞌ yul huneꞌxa naj ángel ikꞌbil huneꞌ chꞌen lesen naba oro yu naj, yoc lin̈no naj sata meẍa ayco sata istzꞌon̈obal Comam Dios, caw xin txꞌiꞌal pom akꞌlax tet naj. Yoc naj isn̈usno yiban̈ meẍa naba oro, yalten naj tet Comam Dios yeb istxah anma yetxa Comam yehi. \v 4 Chi-xin-ah topton isn̈ubal pom yul iskꞌab naj, yapni isxukꞌal sam sata Comam Dios yeb istxah anma yetxa Comam. \p \v 5 Lahwi tuꞌ, isnotzen naj ángel chꞌen lesen yu tzakꞌakꞌ ayato yiban̈ meẍa, iskꞌojnayti naj yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ; yin̈n̈ena tuꞌ xin isbili cꞌuh, isn̈irlahi isjepla cꞌuh yecꞌpaxo chixcab. \s1 Yet yokꞌtzelax chꞌen trompeta \p \v 6 Iswatxꞌen isba ebnaj hujwan̈ ángel yun̈e yokꞌtzen ebnaj istrompeta. \p \v 7 Hayet yokꞌtzen naj babel ángel istrompeta, yalaxti chꞌen sajbat yeb kꞌa kꞌaꞌ soman ye yeb chicꞌ yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ, istzꞌato huneꞌ isyox majan txꞌo txꞌotxꞌ yeb huneꞌ isyox majan te teꞌ, istzꞌapaxcanto sunilej teꞌ telaj caw yax. \p \v 8 Haxa yet yokꞌtzen naj iscab ángel istrompeta, iskꞌojlaxayto huneꞌ hacaꞌ witz ayco kꞌaꞌ yin̈ xol haꞌ mar; hac tuꞌ xin huneꞌ yox majan haꞌ mar tuꞌ meltzoco chicꞌal. \v 9 Hanicꞌxan̈e mach yictajo no nokꞌ ay xol haꞌ mar tuꞌ camiloj. Hanicꞌxan̈epaxo mach yictajo teꞌ barco etaxtoj. \p \v 10 Haxa yet yokꞌtzen naj yox ángel istrompeta, yaycꞌayti huneꞌ niman txꞌumel yul satcan̈, ayco kꞌaꞌ yin̈ hacaꞌ hunu antorcha. Huneꞌ txꞌumel tuꞌ, hanicꞌxan̈e mach yictajo ha haꞌ bay aycꞌayi yebpaxo yiban̈ isnukꞌ ha haꞌ. \p \v 11 Huneꞌ txꞌumel tuꞌ \it Cꞌah\it* isbi, hanicꞌxan̈e mach yictajo haꞌ cꞌahbilo yu, caw xin hantan̈e anma camilo yu haꞌ yuto cꞌahbilo haꞌ. \p \v 12 Haxa yet yokꞌtzen naj iscan̈ ángel istrompeta, caw etza hanicꞌxan̈e mach yictajo ismujlubal tzꞌayic tan̈iloj yebpaxo xin ixahaw yebej txꞌumel. Hac tuꞌ xin hanicꞌxan̈e mach yictajo tzꞌayical mujli tzꞌayic, yebpaxo xin etza yictaxan̈e akꞌbalil mujli ixahaw yebej txꞌumel. \p \v 13 Lahwi tuꞌ wilnihan yecꞌ huneꞌ naj ángel hacaꞌ noꞌ tꞌiw satcan̈, wabenan yel yaw yin̈ caw ip: \p —¡Cꞌanchꞌan anma ay yul sat yiban̈kꞌinal yuto oxebto isyaꞌtajil chihuli yet chiyokꞌtzen ebnaj oxwan̈ ángel istrompeta! ẍi. \c 9 \p \v 1 Haxa yet yokꞌtzen naj ishoꞌ ángel istrompeta, wilnihan yaycꞌayti huneꞌ txꞌumel satcan̈, yakꞌlax islahwehal huneꞌ niman xab tet txꞌumel tuꞌ. \v 2 Ishajni huneꞌ txꞌumel tuꞌ istiꞌ huneꞌ niman xab tuꞌ, yichico yahti topton n̈ub yeb jakꞌekꞌ yul, hacaꞌ yelti n̈ub yul hunu horno, iskꞌejholilo yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. \v 3 Xol n̈ub tuꞌ xin ahilo huntekꞌan no nokꞌ hacaꞌ noꞌ kꞌul, ispujnato noꞌ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Yakꞌlax yip noꞌ ischiwa yin̈ anma; hacaꞌ istzawal noꞌ cꞌolotx, hac tuꞌ istzawal noꞌ. \v 4 Yallax tet noꞌ ta mach chetato noꞌ teꞌ telaj ay sat txꞌo txꞌotxꞌ yebej yaxla tzꞌunub, yebej te teꞌ. Cachann̈e anma machi yechel Comam Dios yin̈ ispalan̈, haꞌ cheta noꞌ. \v 5 Yajaꞌ hallax tet noꞌ ta mach makꞌbil ispotxꞌni noꞌ anma, to ton̈e chꞌakꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma anma yulbal howeb ixahaw; haꞌ xin isyaꞌil chichiwa noꞌ lahan isyaꞌil hacaꞌ bay chitzahwa noꞌ cꞌolotx. \v 6 Yin̈ huneꞌ tiempohal tuꞌ chissay anma yin̈ tzet chu iscami, yajaꞌ matxa naj camical, yeb waxan̈ca caw choche anma chicami yajaꞌ matxaticꞌa chicami. \p \v 7 Huntekꞌan noꞌ kꞌul tuꞌ, lahan jilni noꞌ hacaꞌ noꞌ cheh istoxa yin̈ howal, ayahto hunun corona naba oro yin̈ iswiꞌ noꞌ, lahan xin jilni sat noꞌ yeb anma. \v 8 Haxa xil iswiꞌ noꞌ lahan jilni hacaꞌ xil iswiꞌ ebix ix, haxa yeh noꞌ lahan hacaꞌ yeh noꞌ balam. \v 9 Ayco huntekꞌan chꞌen chꞌen naba hierro yet howal yin̈ istxam iscꞌul noꞌ. Hacaꞌ xin isn̈irn̈on txꞌiꞌal teꞌ caret ikꞌbil yu noꞌ cheh yet chito noꞌ yin̈ howal, hac tuꞌ isbili isxicꞌ noꞌ. \v 10 Wal isn̈e noꞌ lahan jilni hacaꞌ isn̈e noꞌ cꞌolotx, nohnaco istzahwal noꞌ yin̈. Haꞌ xin isn̈e noꞌ tuꞌ ay yip yakꞌni ecꞌoyaꞌ yanma anma yulbal howeb ixahaw. \v 11 Haꞌ naj ayco yahawilo yin̈ huneꞌ niman xab tuꞌ, haꞌ naj yahawilpaxo yin̈ huntekꞌan no nokꞌ tuꞌ. Abadón\f + \fr 9:11 \ft Huneꞌ bihe Abadón, chal yelapnoj \fk chietantoj.\f* isbi naj yin̈ abxubal hebreo, haxa yin̈ abxubal griego Apolión isbi naj.\x * \xo 9:11 \xt Job 26:6; 28:22; Pr 15:11\x* \p \v 12 Ecꞌto huneꞌ babel isyaꞌtajil, yajaꞌ ayto cabebxa. \p \v 13 Hayet yokꞌtzen naj iswaj ángel istrompeta, wabenan yahwi xolbal can̈eb yucꞌaꞌ huneꞌ meẍa naba oro ayco sata Comam Dios. \v 14 Yalni huneꞌ yul nukꞌe tet naj iswaj ángel yokꞌtze istrompeta tuꞌ: \p —As puhilo ebnaj can̈wan̈ ángel cꞌalan bey istiꞌ haꞌ Eufrates, ẍi. \v 15 Ispuhlaxilo ebnaj can̈wan̈ ángel tuꞌ yun̈e istan̈tzenilo ebnaj hanicꞌxan̈e mach yictajo anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Tꞌin̈anxaticꞌa ye ebnaj iswatxꞌen huneꞌ tuꞌ yin̈ huneꞌ hora tuꞌ, yin̈ huneꞌ tzꞌayic tuꞌ, yin̈ huneꞌ ixahaw tuꞌ, yeb yin̈ huneꞌ habilal tuꞌ. \v 16 Wabenan yallaxi tato cab cien millón isbisil ebnaj akꞌom howal ayahto yiban̈ cheh. \p \v 17 Wilnihan noꞌ cheh tuꞌ. Haꞌ xin ebnaj ayahto yiban̈ noꞌ ayco huntekꞌan chꞌen xilkꞌape yet howal yin̈ istxam iscꞌul ebnaj. Haꞌ chꞌen tuꞌ caj jilni chꞌen hacaꞌ kꞌa kꞌaꞌ, yaxmutzꞌmun̈e jilnipaxo chꞌen hacaꞌ chꞌen azufre, kꞌan jilnipaxo chꞌen hacaꞌ chꞌen bronce. Wal noꞌ cheh tuꞌ, lahan jilni iswiꞌ noꞌ hacaꞌ iswiꞌ noꞌ balam, chi-xin-elti kꞌa kꞌaꞌ yeb n̈ub yeb azufre yul istiꞌ noꞌ. \v 18 Caw xin huneꞌ yox majan anma camilo yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yu oxeb isyaꞌtajil tiꞌ, haꞌ ton kꞌa kꞌaꞌ, yeb n̈ub, yeb azufre chielti yul istiꞌ noꞌ cheh. \v 19 Yuto yin̈ istiꞌ noꞌ yeb yin̈ isn̈e noꞌ akꞌbil yip, yuto isn̈e noꞌ ay iswiꞌ hacaꞌ iswiꞌ laba, haꞌ xin isn̈e noꞌ chiakꞌni ecꞌoyaꞌ yanma anma. \p \v 20 Yajaꞌ huntekꞌan anma mach cam yu huntekꞌan isyaꞌtajil tuꞌ, maẍticꞌa isbejcano istxꞌojal, yeb maẍticꞌa xin isbej yinayo isba tet ischejab naj matzwalil, yeb tetej tioẍ watxꞌebil yin̈ chꞌen oro, chꞌen plata, chꞌen bronce, yeb yin̈ej chꞌen chꞌen yeb yin̈ te teꞌ. Huntekꞌan tioẍ tuꞌ mach chu yilni, mach chabe, yeb mach chu yeqꞌui. \v 21 Maẍticꞌa xin isbejpaxcano anma ispotxꞌwahi, iscunli, yixli yeb iswinajli, yeb xin yelkꞌawi. \c 10 \s1 Naj ángel ikꞌn̈e huneꞌ teꞌ nichꞌan hum \p \v 1 Lahwi tuꞌ, wilnihan huneꞌ naj ángel caw ay yip, tit yul satcan̈ xol moyan, aycan̈ xin huneꞌ noꞌ chꞌer yiban̈ iswiꞌ naj. Caw xin chitzejla sat naj hacaꞌ istzejla tzꞌayic, haxa yoj naj xin hacaꞌ xaj kꞌa kꞌaꞌ chiah joplahi, hac tuꞌ jilni. \v 2 Ay xin huneꞌ teꞌ nichꞌan hum ikꞌbil yu naj, leyanto teꞌ; yanayo naj huneꞌ yoj yin̈ iswatxꞌkꞌab yiban̈ haꞌ mar, haxa hunxa yoj naj yin̈ ismeckꞌab yayo yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ. \v 3 Yawi naj yin̈ caw ip hacaꞌ yel yaw noꞌ balam. Hayet yawi naj isn̈irla hujeb cꞌuh, yalni tzotiꞌ. \v 4 Hayet lahwi istzotel hujeb cꞌuh tuꞌ, wocan intzꞌibn̈enojan walnihan. Yajaꞌ wabenan huneꞌ yul nukꞌe satcan̈ halni hacaꞌ tiꞌ: \p —Ton̈e chacꞌubacano huntekꞌan maxawabe tiꞌ, mach chatzꞌibn̈ecanoj, ẍi wetan. \p \v 5 Naj ángel ayayo yoj yiban̈ haꞌ mar yeb yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ wiltuꞌan, yican̈ naj iswatxꞌkꞌab satcan̈, \v 6 yanico naj Comam testigohal, Comam itzitzn̈eticꞌa yin̈ sunilbal tzꞌayic, Comam watxꞌen̈e satcan̈ yeb sunil tzet ay satcan̈, Comam watxꞌen̈e txꞌo txꞌotxꞌ yeb sunil tzet ay sat txꞌotxꞌ, Comam watxꞌen̈e haꞌ mar yeb sunil tzet ay xol haꞌ, yalni naj hacaꞌ tiꞌ: \p —Tinan̈ matxa chiecꞌ tiempo, \v 7 yuto hayet chꞌokꞌtzeno naj ishuj ángel istrompeta cat yijnocano isba tzet ewan yehi, huntekꞌan nabilticꞌa yu Comam Dios, hacaꞌticꞌa yu yalni Comam tet ebnaj ischejab yet payat,\x * \xo 10:7 \xt Ex 20:11; Dt 32:40; Dn 12:7; Am 3:7\x* ẍi naj. \p \v 8 Huneꞌ yul nukꞌe wabeticꞌahan yul satcan̈, tzotelpaxayti wetan, yalni hacaꞌ tiꞌ: \p —As ilo huneꞌ nichꞌan hum leyanayo yul iskꞌab naj ángel lin̈ancan̈ yiban̈ haꞌ mar yeb yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ, ẍi wetan. \p \v 9 Intohan inkꞌannolojan huneꞌ nichꞌan hum tuꞌ tet naj,\x * \xo 10:9 \xt Ez 2:8–3:3\x* istakꞌwi naj wetan: \p —Ay teꞌ lah, loto teꞌ, hayet chalono teꞌ caw chiꞌ chieloco yul hatiꞌ yu teꞌ, hacaꞌ ischiꞌal noꞌ cab, wal yul hacꞌul xin caw cꞌah chielicoj, ẍi naj wetan. \p \v 10 Inchahnilojan teꞌ tet naj ángel tuꞌ, inlonitojan teꞌ, caw xin chiꞌ elico yul intiꞌan yu teꞌ, wal yul incꞌulan xin caw cꞌah elicoj yet lahwi inlonihan teꞌ. \v 11 Lahwi tuꞌ yallaxpaxo wetan: \p —Caw yilal hawalni hunelxa yin̈ tzet chute yalni Comam Dios yin̈ txꞌiꞌalej niẍte con̈ob yeb nimeta con̈ob, yeb txꞌiꞌal abxubal yeb yin̈ ebnaj rey, ẍi wetan. \c 11 \s1 Ebnaj cawan̈ yakꞌ isba yalni Istzotiꞌ Comam Dios \p \v 1 Lahwi tuꞌ yakꞌlax huneꞌ malbal wetan, hacaꞌ teꞌ ah. Yallax wetan hacaꞌ tiꞌ: \p —Ahan̈wanoj cat hawoc hamalen yatut Comam Dios yebpaxo meẍa yet xahanbal, cat habisni hanta mac ayicto yinoyo isba tet Comam. \v 2 Yajaꞌ wal yamakꞌil yeb yin̈la ishoyanil mach chamale yuto chiakꞌlax tet ebnaj nan con̈obal, cat isxan̈nayo ebnaj iscon̈ob Comam Dios yulbal cuarenta y dos ixahaw. \v 3 Chiwatijan cawan̈ inchejaban chakꞌ isba yalnilo intzotiꞌan yulbal mil doscientos sesenta tzꞌayic. Ayco huntekꞌan xilkꞌape yet biscꞌulal yin̈ ebnaj, ẍi wetan. \p \v 4 Yechel ebnaj cawan̈ tiꞌ ye teꞌ cabeb yoj olivo yeb chꞌen cabeb candelero\x * \xo 11:4 \xt Zac 4:10-14; 2Re 1:10-12; Jer 5:14; Ez 5:14\x* bay chiahto cantil ayco sata Comam Dios, Comam yahaw txꞌo txꞌotxꞌ. \v 5 Ta ay mac choche chioc etloco yin̈ ebnaj cawan̈ tiꞌ chielti kꞌaꞌ yul istiꞌ ebnaj, cat isn̈usnicanto ebnaj mac chichiwa iscꞌul yin̈ ebnaj. Hac tuꞌ chu iscamcanilo macta chiwatxꞌen istxꞌojal yin̈ ebnaj. \v 6 Aypaxo yip ebnaj ismajchen satcan̈ yun̈e matxa chakꞌ haꞌ n̈ab yulbal tzꞌayic bay chal ebnaj Istzotiꞌ Comam. Aypaxo yip ebnaj yanico ha haꞌ chicꞌal, yebpaxo xin ay yip ebnaj yakꞌni ecꞌoyaꞌ yanma anma ay sat txꞌo txꞌotxꞌ yu ej isyaꞌtajil, hantaticꞌa el choche iscꞌul ebnaj. \p \v 7 Hayet chilahwi yalnicꞌo ebnaj cawan̈ tuꞌ Istzotiꞌ Comam Dios, ay huneꞌ naj Nokꞌ isbi chiahilo yul huneꞌ niman xab; chaco naj howal yin̈ ebnaj cawan̈ tuꞌ cat iskꞌoji naj yin̈ ebnaj, cat ispotxꞌlax ebnaj yu naj Nokꞌ isbi tuꞌ. Yanico naj Nokꞌ isbi howal yin̈ ebnaj, chiahilo yul huneꞌ niman xab. Chikꞌoji naj yin̈ ebnaj cawan̈ tuꞌ \v 8 Chicancano pacꞌno isnimanil ebnaj yul iscallehal huneꞌ niman con̈ob bay alaxcan̈ Comam Jesucristo yin̈ teꞌ culus, Comam Yahawil ebnaj.\x * \xo 11:8 \xt Is 1:9-10\x* Huneꞌ con̈ob tuꞌ challax Sodoma yeb Egipto yin̈, haꞌ chalniloj ta txꞌoj tzet chiswatxꞌe. \v 9 Sunil anma nananta con̈obal, nananta anmahil, nananta yabxubal, nananta nime con̈obal chiilni isnimanil ebnaj yulbal yicta iscan̈ tzꞌayic; mach chisje anma ta chimujlax ebnaj. \v 10 Yuxin sunil anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ caw oc yin̈ tzalahilal yu iscamical ebnaj. Yakꞌni anma sabehal tet hunun yu tzalahilal, yuto ebnaj cawan̈ ischejab Comam tuꞌ caw yakꞌ ebnaj ecꞌoyaꞌ yanma anma. \p \v 11 Lahwin̈e yicta iscan̈ tzꞌayic tuꞌ, yulcan̈ iscꞌul ebnaj cawan̈ tuꞌ yu Comam Dios, yahwano ebnaj. Haꞌ xin sunil anma ilni huneꞌ tuꞌ caw occano xiwquilal yin̈. \v 12 Yaben ebnaj cawan̈ tuꞌ huneꞌ yul nukꞌe awi yin̈ caw ip yul satcan̈, yalni hacaꞌ tiꞌ: \p —Ahan̈weti bey tiꞌ, ẍi tet ebnaj. \p Isto ebnaj satcan̈ xol huneꞌ moyan, sunil ebnaj ayco ishowal yin̈ ebnaj ilni huneꞌ tuꞌ. \v 13 Yin̈ena tuꞌ yecꞌ huneꞌ niman chixcab istan̈ilo huneꞌ islahon̈eb majan teꞌ n̈a yul huneꞌ niman con̈ob tuꞌ, hujeb mil anma cam yu huneꞌ chixcab tuꞌ. Wal anma mach cami caw xiwi, yanico ismay Comam Dios ay yul satcan̈. \p \v 14 Hac tuꞌ yu yecꞌto iscab isyaꞌtajil, tinan̈ xin yichixapaxico huneꞌ isyox isyaꞌtajil. \s1 Yet yokꞌtzelax chꞌen ishuj trompeta \p \v 15 Hayet yokꞌtzen naj ishuj ángel istrompeta yabelax huneꞌ yul nukꞌe awi yin̈ caw ip yul satcan̈, yalni: \q1 Sunil tzet ay yip yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chioccano yul iskꞌab Comam Dios Jahawil yeb yul iskꞌab Comam Jesucristo, cat yoccano yahawil yin̈ sunilbal tiempo, ẍi. \m \v 16 Wal ebnaj veinticuatro anciano tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal sata Comam Dios ay jahno ebnaj, yay xulno ebnaj, yanico ebnaj ismay Comam. \v 17 Yalni ebnaj: \q1 Mam Jahawil, hach tiꞌ coDiosalan̈, caw aycano hawip. Ayach tinan̈, ayach yet yalan̈tocanoj yeb yin̈ sunilbal tiempo. Chijakꞌan̈ yuchꞌandiosal tawet yuto chachoc hayébaloj ta caw aycano hawip, yeb xin cachichico hawoc yahawil. \q1 \v 18 Caw tit ishowal ej con̈ob tawin̈, yajaꞌ maapni istiempohal hawanayo isyaꞌtajil yiban̈ anma. Maapnipaxo istiempohal hawilni yin̈ tzet chielico ej camom, cat hawakꞌni ispaj selel tet ebnaj hachejab yet payat, ebnaj chihalnicꞌo Hatzotiꞌ. Chawakꞌnipaxo ispaj selel tet sunil mac hawetxa yehi yeb macta chixiw tawet, macta ay yelapnoj, yeb macta mach yelapnoj, cat hatan̈tzencanilo macta chietanto anma ay sat txꞌo txꞌotxꞌ, ẍi ebnaj. \p \v 19 Lahwi tuꞌ, ishajni isba yatut Comam Dios yul satcan̈, chi-xin-jilicto huneꞌ caẍa yet istrato Comam ayicto yul yatut tuꞌ. Yichico isjepla cꞌuh, iskꞌan̈i satcan̈, isn̈irlapaxoj, yecꞌ huneꞌ chixcab, yakꞌnipaxo huneꞌ niman sajbat. \c 12 \s1 Huneꞌ ix ix yeb huneꞌ mac hacaꞌ noꞌ dragón \p \v 1 Lahwi tuꞌ xin, isyeni isba huneꞌ niman yechel yul satcan̈. Wilnihan huneꞌ ix ix hoyanico iskꞌakꞌal tzꞌayic yin̈ hacaꞌ xilkꞌape, ayayo ixahaw yalan̈ yoj ix, ayco xin cablahon̈eb txꞌumel iscoronaho ix yin̈ iswiꞌ. \v 2 Huneꞌ ix tuꞌ ayxa tzet ye ix, caw xin chiawi ix yu isyaꞌil yuto iswatxꞌixa iscꞌul ix. \v 3 Isyenipaxocan̈ isba huneꞌxa yechel yul satcan̈, wilnihan huneꞌ mac hacaꞌ noꞌ nimeta dragón cajin̈, hujeb iswiꞌ yeb xin lahon̈eb yucꞌaꞌ, ayahto xin corona yin̈ hunun iswiꞌ noꞌ. \v 4 Huneꞌ xin isyox majan txꞌumel isn̈icꞌti noꞌ yu isn̈e, iskꞌojnayti noꞌ sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ. Islin̈bacan̈ isba noꞌ sata ix iswatxꞌixa iscꞌul tuꞌ yun̈e iscꞌuxnayto noꞌ nichꞌan unin tuꞌ yet chipitzcꞌahi. \v 5 Lahwi tuꞌ ispitzcꞌa nichꞌan iswinaj unin ix. Haꞌ naj tuꞌ xin chioc yahawilo sunilej con̈ob, ayco xin huneꞌ isvara naj naba hierro yul iskꞌab, yaj ilaxilo nichꞌan yunin ix tuꞌ, yilaxto tet Comam Dios bay ay istzꞌon̈obal. \v 6 Wal ix tuꞌ elcan̈ ix, isto ix bey txꞌotxꞌ desierto. Haꞌ bey tuꞌ cꞌulxa ye huneꞌ yehobal ix yu Comam, yakꞌlax tzet chislo ix yulbal mil doscientos sesenta tzꞌayic. \p \v 7 Lahwi tuꞌ yoc huneꞌ niman howal yul satcan̈. Naj ángel Miguel yeb ebnaj yángel tzujan yintaj, yakꞌle ebnaj howal yeb noꞌ dragón yeb yángel noꞌ. \v 8 Yajaꞌ xin mach kꞌoji noꞌ dragón tuꞌ yeb yángel, matxa xin hamanil tet noꞌ yeb yángel yul satcan̈. \v 9 Hac tuꞌ xin yu yilaxilti noꞌ dragón tuꞌ yul satcan̈. Haꞌ ton huneꞌ mac tuꞌ yuteco isba labahil yet payat, chihallax diablohal yeb Satanás, haꞌ xin chꞌakꞌni subchaho anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Kꞌojlaxayti noꞌ dragón tuꞌ yeb yángel\f + \fr 12:9 \ft Yángel noꞌ dragón, haꞌ chaliloj ischejab naj matzwalil\f* sat txꞌo txꞌotxꞌ. \p \v 10 Lahwi tuꞌ, wabenan huneꞌ yul nukꞌe yul satcan̈ yin̈ caw ip, yalni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Wal tinan̈ mahul colbanile, chisyelo Comam Dios yip cat yoc yahawil, cat isyelaxpaxilo yip Comam Cristo, yuto xakꞌojlaxayto naj akꞌomcꞌule yin̈ ebnaj juẍtaj yeb yin̈ ebix janab, naj ayticꞌaco akꞌocꞌule hunun tzꞌayic yeb hunun akꞌbal tet Comam Dios.\x * \xo 12:10 \xt Job 1:6-12; Zac 3:1\x* \q1 \v 11 Xakꞌoji ebnaj juẍta yin̈ naj yu ischiqꞌuil Comam oc xahanbalil, yeb yu yakꞌ isba ebnaj yalnicꞌo Istzotiꞌ Comam. Mach xiw ebnaj yanico isba yul iskꞌab camical, to caw ishin isba ebnaj iscami. \q1 \v 12 ¡Yuxin tzalahojab satcan̈ yeb mac ay yul satcan̈! Yajaꞌ cꞌanchꞌanex hex ayex sat txꞌo txꞌotxꞌ yeb tzet ay xol haꞌ mar, yuto sunil ishowal naj matzwalil maayapno texol, yuto yohta naj ta hanicꞌxan̈e tiempo aycꞌo naj, ẍiaytij. \p \v 13 Hayet yilni noꞌ dragón tuꞌ ta kꞌojlaxayti noꞌ sat txꞌotxꞌ, yoc noꞌ istzumbenocꞌo ix pitzcꞌa nichꞌan iswinaj unin tuꞌ. \v 14 Yajaꞌ xin akꞌlax cabeb isxicꞌ ix caw nimej hacaꞌ xicꞌ noꞌ tꞌiw, yah ix satcan̈, isto ix bey txꞌotxꞌ desierto bay ay huneꞌ yehobal ix yu Comam, yun̈e nahat chielcano ix tet noꞌ dragón tuꞌ. Haꞌ tuꞌ xin akꞌlax tzet chislo ix yulbal yicta iscan̈ habil.\x * \xo 12:14 \xt Dn 7:25; 12:7\x* \v 15 Wal noꞌ dragón tuꞌ yalti noꞌ huneꞌ niman haꞌ yul istiꞌ yun̈e yijlaxto ix yu haꞌ niman haꞌ tuꞌ. \v 16 Yajaꞌ xin colwa txꞌo txꞌotxꞌ yin̈ ix, yuto yucꞌto txꞌotxꞌ haꞌ yalti noꞌ yul istiꞌ. \v 17-18 Caw tit ishowal noꞌ dragón tuꞌ yin̈ ix, isto noꞌ yanoco howal yin̈ huntekꞌan yunin ix, haꞌ ton mac chiyijen ischejbanil Comam Dios yeb ebnaj chibeybaln̈e iscuybanil Comam Jesucristo.\f + \fr 12:17-18 \ft Ay manuscrito bay ay versículo 18, ay bay xin lahan cuybanile chiichico 13:1.\f* \c 13 \s1 Cawan̈ ebnaj Nokꞌ isbi \p \v 1 Lahwi tuꞌ isto noꞌ dragón islin̈banocan̈ isba xol arena istiꞌ haꞌ mar. \p Wilnihan yahilo huneꞌ mac Nokꞌ isbi\x * \xo 13:1 \xt Dn 7:3\x* xol haꞌ mar tuꞌ, hujeb iswiꞌ, lahon̈eb xin yucꞌaꞌ. Ayahto hunun iscorona hunun yucꞌaꞌ yin̈ hunun iswiꞌ mac Nokꞌ isbi tuꞌ. Yin̈ hunun iswiꞌ tuꞌ tzꞌibn̈ebilico huneꞌ bihe, txꞌoj istzotel yin̈ Comam Dios. \v 2 Huneꞌ mac Nokꞌ isbi wiltuꞌan, lahan jilni yeb noꞌ nime tzꞌibin̈ balam,\x * \xo 13:2 \xt Dn 7:4-6\x* wal yoj xin lahan jilni yeb yoj noꞌ oso, haxa istiꞌ lahan jilni hacaꞌ istiꞌ noꞌ balam. Yakꞌni noꞌ dragón tuꞌ sunil yip yeb istzꞌon̈obal, yeb iscan̈il ye tet huneꞌ mac Nokꞌ isbi tuꞌ. \v 3 Ay xin huneꞌ iswiꞌ mac Nokꞌ isbi tuꞌ, ayco huneꞌ islahwilal chiakꞌni camoj, yajaꞌ xin an̈cha islahwilal. Caw xin cꞌayilo iscꞌul sunil anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yu huneꞌ tuꞌ. Yoc tzujno anma yinta huneꞌ mac Nokꞌ isbi tuꞌ. \v 4 Yoc anma yinoyo isba tet noꞌ dragón yuto haꞌ akꞌn̈e yip naj Nokꞌ isbi. Yocpaxo anma yinoyo isba tet naj Nokꞌ isbi tuꞌ, chalni anma hacaꞌ tiꞌ: \p —¿Mac hunu chu islahban isba yeb huneꞌ mac Nokꞌ isbi tiꞌ, yeb mactaxca chu yakꞌlen howal yebi? ẍi anma. \p \v 5 Huneꞌ mac Nokꞌ isbi tuꞌ chahlax tzoteloj, isloloꞌn̈en isba yalni nimeta tzotiꞌ, yalnipaxo tzotiꞌ txꞌoj yin̈ Comam Dios. Yakꞌlaxpaxo yip yoc yahawilo yulbal cuarenta y dos ixahaw. \v 6 Yoc yalno tzotiꞌ txꞌoj yin̈ Comam Dios,\x * \xo 13:6 \xt Dn 7:8-25; 11:36\x* isbahwapaxo yin̈ isbi Comam, yeb yin̈ yatut Comam, yeb yin̈ mac ay yul satcan̈. \v 7 Ischahlaxpaxo yanico naj howal yin̈ sunil macta yetxa Comam Dios, iskꞌoji naj yin̈.\x * \xo 13:7 \xt Dn 7:21\x* Yakꞌlaxpaxo yip naj yiban̈ sunil anma, yiban̈ ej con̈ob, yiban̈ ej anma nananta yabxubal, yeb yiban̈ ej nime con̈ob. \v 8 Yinayo isba sunil anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ tet naj Nokꞌ isbi tuꞌ, haꞌ ton mac yettaxticꞌa iswatxꞌi yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ mach ayoyo isbi yul teꞌ hum yet kꞌinale\x * \xo 13:8 \xt Sal 69:28\x* yet Comam oc xahanbalil. \p \v 9 Maquex cheyabe huneꞌ tiꞌ akꞌwe hayanma hetxumniloj: \q1 \v 10 Mac yetxaticꞌa isto preso, chiilaxto preso, mac yetxaticꞌa ispotxlax yu chꞌen espada, chipotxꞌlax yu chꞌen espada.\x * \xo 13:10 \xt Jer 15:2; 43:11\x* \m Yuxin han̈on̈ yuninal Comam Dios hon̈ tiꞌ, caw yilal janico janma yin̈ Comam, yeb niman chijute cocꞌul jakꞌni techaho isyaꞌtajil. \p \v 11 Lahwi tuꞌ xin wilnihan yahilo huneꞌxa mac hacaꞌ hunu noꞌ niman nokꞌ yul txꞌotxꞌ. Huneꞌ no nokꞌ tuꞌ ay cabeb yucꞌaꞌ noꞌ lahan jilni yeb yucꞌaꞌ noꞌ Meꞌ. Hacaꞌ xin istzotel noꞌ dragón hac tuꞌ istzotel noꞌ. \v 12 Caw xin lahan yip noꞌ yeb noꞌ babel, chisyenilo noꞌ yip yun̈e isyijelax tet noꞌ babel tuꞌ. Hac tuꞌ xin sunil anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chiyo isba tet noꞌ babel tuꞌ, noꞌ an̈cha huneꞌ islahwilal. \v 13 Chisyeni noꞌ iscab tuꞌ huntekꞌan nimeta cꞌaybalcꞌule yeb chu yinayti noꞌ kꞌa kꞌaꞌ satcan̈ yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ yin̈ sat sunil anma. \v 14 Hac tuꞌ xin chu yakꞌni subchaho noꞌ anma yu huntekꞌan cꞌaybalcꞌule chiakꞌlax iswatxꞌeꞌ noꞌ yin̈ sat noꞌ babel tuꞌ. Ischejni noꞌ iscab tuꞌ sunil anma ay sat txꞌo txꞌotxꞌ iswatxꞌeno huneꞌ yechel noꞌ lahwina yu chꞌen espada, yaj itzitztopaxoj. \v 15 Yakꞌlax yip noꞌ iscab tuꞌ yakꞌni iskꞌinal yechel noꞌ babel tuꞌ yun̈e istzoteli yeb yu yakꞌni camo macta mach chiyo isba tet yechel noꞌ babel tuꞌ. \v 16 Ischejni noꞌ yalaxoco yechel anma yin̈ iswatxꞌkꞌab maca yin̈ ispalan̈. Caw sunil anma occano yechel, niẍte unin yeb ichamta anma, anma kꞌalom yeb anma mebaꞌ, anma chejab yeb anma yet isba ischuquil. \v 17 Machi xin hunu mac chu islokꞌwi yeb istxon̈wi ta mach ayoco yechel noꞌ yin̈, huneꞌ yechel tuꞌ haꞌ ton isbi noꞌ, maca isnumerohal isbi noꞌ. \p \v 18 Huneꞌ tiꞌ choche yitzꞌatil wiꞌe. Haꞌ mac ay yitzꞌatil iswiꞌ, istxumabilo yin̈ tzet yelapno isnumerohal mac Nokꞌ isbi. Huneꞌ numero tuꞌ isnumero anma yehi, haꞌ ton numero seis cientos sesenta y seis. \c 14 \s1 Huneꞌ acꞌ bit yaco ebnaj 144,000 \p \v 1 Lahwi tuꞌ wilnihan Comam oc xahanbalil lin̈ancan̈ yiban̈ iswiꞌ witz Sión; ayco ciento cuarenta y cuatro mil anma iscꞌatan̈. Tzꞌibn̈ebilico isbi Comam oc xahanbalil yeb isbi Ismam Comam oc xahanbalil tuꞌ yin̈ ispalan̈ huntekꞌan anma tuꞌ. \v 2 Wabenan huneꞌ yul nukꞌe yul satcan̈ hacaꞌ isbili haꞌ nime haꞌ, yeb hacaꞌ isn̈irla cꞌuh, yeb hacaꞌ yet caw txꞌiꞌal mac chianico teꞌ arpa. \v 3 Chanicꞌo huneꞌ acꞌ bit sata istzꞌon̈obal Comam Dios, yeb sata ebnaj can̈wan̈ querubín, yeb sata ebnaj anciano. Caw xin machi hunu mac chu iscuyni huneꞌ bit tuꞌ, cachann̈e ebnaj ciento cuarenta y cuatro mil colchalo xol anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. \v 4 Huntekꞌan ebnaj tuꞌ, maẍticꞌa hunu ix yikꞌ ebnaj, machi hunu mule iswatxꞌe ebnaj yeb hunu ix. Caw tzujann̈eticꞌa ebnaj yinta Comam oc xahanbalil bayxan̈etuꞌwal chꞌecꞌ Comam. Ebnaj tuꞌ colchalo ebnaj xol anma, yuxin lahan ebnaj hacaꞌ babel sat tzꞌunub chiakꞌlax tet Comam Dios yeb tet Comam oc xahanbalil. \v 5 Caw machi nichꞌano lekꞌtiꞌal ilchalo yin̈ ebnaj, caw machi nichꞌano ismul ebnaj sata Comam Dios. \s1 Chejbanile yal ebnaj oxwan̈ ángel \p \v 6 Lahwi tuꞌ wilnihan huneꞌxa naj ángel chiecꞌ yictabal satcan̈, ikꞌbil Tzotiꞌ yet colbanile mach istan̈bal yu naj yu yalnicꞌo naj tet anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ; tzijxan̈e nime con̈obal, tzijxan̈e anmahil, tzijxan̈e abxubal chala, yeb tzijxan̈e niẍte con̈obal. \v 7 Chalni naj ángel tuꞌ yin̈ caw ip: \p —Xiwan̈we tet Comam Dios cat heyanico ismay, yuto maapni yorahil yilni Comam yin̈ tzet chielico anma. Iweyo heba tet Comam watxꞌen̈e satcan̈ yeb txꞌo txꞌotxꞌ yeb haꞌ mar yebej isnukꞌ ha haꞌ, ẍi naj. \p \v 8 Tzujan huneꞌxa naj ángel yinta naj babel tuꞌ, yalni naj iscab tuꞌ: \p Wal tinan̈ maaycꞌay niman con̈ob Babilonia, yuto haꞌ oc ucꞌtzenocan̈ sunilej con̈ob yu istxꞌojal iswiꞌ yin̈ ixloj yeb yin̈ winajloj, ẍi naj. \p \v 9 Tzujanxa xin yalni naj yox ángel yin̈ caw ip: \p —Ta ay mac chiyiyo isba tet naj Nokꞌ isbi yeb tet yechel naj, cat ischahnico yechel isbi naj yin̈ ispalan̈ maca yin̈ iskꞌab, \v 10 chitit huneꞌ niman isyaꞌtajil yiban̈ yu Comam Dios. Hacaꞌ vino caw how chiucꞌlaxi caw machi nino issomil ayayto xol, hac tuꞌ ishowal Comam Dios chiay yiban̈ huntekꞌan anma tuꞌ. Chiakꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma xol kꞌa kꞌaꞌ yeb azufre yin̈ sat sunil ebnaj yángel Comam Dios, yeb yin̈ sat Comam oc xahanbalil. \v 11 Huneꞌ bay chiakꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma ebnaj tuꞌ ayn̈eticꞌaco yah isn̈ubal yin̈ sunilbal tiempo. Tzꞌayic, akꞌbal machi nino xewilal chiakꞌlax tet macta chiyo isba tet naj Nokꞌ isbi tuꞌ yeb chiyo isba tet yechel naj, yeb chichahni yechel isbi naj yin̈ ispalan̈ maca yin̈ iskꞌab, ẍi naj. \p \v 12 Yuxin sunil macta yetxa Comam Dios yehi, macta chiyijen ischejbanil Comam yeb chaco yanma yin̈ Comam Jesús, yilal niman chute iscꞌul yakꞌni techahoj. \p \v 13 Lahwi tuꞌ wabenan huneꞌ yul nukꞌe awi yul satcan̈, yalni wetan hacaꞌ tiꞌ: \p —Tzꞌibn̈ecano huneꞌ tiꞌ: “Sakꞌal yet mac chicam yin̈ ismunil Comam Dios yin̈ tzꞌayic chihul cosata tiꞌ,” ẍi. Yalnipaxo Comam Espíritu hacaꞌ tiꞌ: “Hoꞌ caw yeli, huntekꞌan anma chicam tuꞌ chixew yin̈ sunil ismunil. Sunil iscꞌulal iswatxꞌe yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chiakꞌlax ispaj selel tet yu Comam,” ẍi Comam Espíritu, ẍi yul satcan̈. \s1 Huneꞌ hacaꞌ yet chiilaxcan̈ sat tzꞌunub chu sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ \p \v 14 Lahwi tuꞌ wilnihan huneꞌ moyan caw saj, tzꞌon̈anayo huneꞌ mac hacaꞌ anma jilni yiban̈ huneꞌ moyan tuꞌ. Ayahto huneꞌ corona naba oro yin̈ iswiꞌ, ikꞌbil huneꞌ chꞌen cꞌupbal trigo yu, caw ayahti yeh. \v 15 Lahwi tuꞌ yelti huneꞌxa naj ángel yul yatut Comam Dios, yawi naj yin̈ caw ip tet mac tzꞌon̈anayo yiban̈ huneꞌ moyan tuꞌ hacaꞌ tiꞌ: \p —Ocan̈ hacꞌupucan̈ ixim trigo, yuto kꞌanxa ixim, istiempohalxa iscꞌuplaxcan̈ ixim sat txꞌo txꞌotxꞌ, ẍi naj. \v 16 Yin̈n̈ena tuꞌ yanicto huneꞌ mac tzꞌon̈anayo yiban̈ moyan tuꞌ iscꞌupom trigo xol ixim, iscꞌupnican̈ naj ixim trigo sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ. \v 17 Lahwi tuꞌ yelilo huneꞌxa naj ángel yul yatut Comam Dios yul satcan̈, yetbipaxo naj huneꞌ chꞌen cꞌupbal uva caw ay yeh. \v 18 Yelpaxilo huneꞌxa naj ángel bay ay meẍa yet xahanbal, huneꞌ naj ángel tuꞌ ay yip naj yiban̈ kꞌa kꞌaꞌ. Yawi naj yin̈ caw ip tet naj ikꞌn̈e chꞌen cꞌupom uva: \p —Acto haꞌ cꞌupom uva xol teꞌ uva ay sat txꞌo txꞌotxꞌ cat hacꞌupnilo teꞌ, yuto kꞌanxa teꞌ, ẍi naj. \p \v 19 Yoc naj ángel tuꞌ iscꞌupno sunil teꞌ uva ay sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ, yanayto naj teꞌ yul huneꞌ niman bay chixan̈laxilti yal teꞌ. Huneꞌ tiꞌ chal yelapno yin̈ huneꞌ niman isyaꞌtajil chitit yu Comam Dios. \v 20 Haꞌ xin istxam con̈ob xan̈laxilti yal teꞌ uva tuꞌ, yelilo chicꞌ bay yatzꞌlax yal teꞌ, isto lehno chicꞌ tuꞌ, caw nahat ah ispimal, ah apno yin̈ istiꞌ noꞌ cheh bay cachan yecꞌ isfreno noꞌ, wal bay to lehno chicꞌ tuꞌ aymi hunu ochenta legua yucoj. \c 15 \s1 Ebnaj ángel ikꞌn̈e hujeb majan islahobal isyaꞌtajil \p \v 1 Wilnihan huneꞌxa yechel yul satcan̈, caw ay yelapnoj yeb caw cꞌaybalcꞌule jilni. Wilan hujwan̈ ebnaj ángel ikꞌn̈e hujeb majan islahobal isyaꞌtajil, haꞌ yin̈ huntekꞌan isyaꞌtajil tuꞌ bay chiyijcano isba ishowal Comam Dios. \p \v 2 Wilnipaxojan huneꞌ hacaꞌ haꞌ mar leyantoj, hacaꞌ chꞌen vidrio jilni, soman ye yeb kꞌa kꞌaꞌ. Ay xin huntekꞌan anma lin̈ancan̈ yiban̈ huneꞌ hacaꞌ haꞌ mar tuꞌ, ikꞌbil yarpa akꞌbil yu Comam Dios. Huntekꞌan anma tuꞌ haꞌ ton sunil mac kꞌoji yin̈ naj Nokꞌ isbi yeb yin̈ yechel naj, yeb yin̈ isnumerohal isbi naj. \v 3 Chanicꞌo anma tuꞌ isbit naj Moisés ischejab Comam Dios, yeb isbit Comam oc xahanbalil, chalni anma tuꞌ: \q1 Hach Jahawil, yeb hach coDiosalan̈ caw sunil tzettaj ye tuꞌ chu hawatxꞌeni. Caw aycano yelapno sunil tzet ye tuꞌ watxꞌebil hawu yeb chicꞌay cocꞌul jilni. Istoholal yeb isyelal chawala. Hach tiꞌ yahawilach yin̈ sunilej con̈ob. \q1 \v 4 Mam Jahawil, caw sunil anma chixiw tawet cat yanico hamay, yuto hachn̈echꞌan caw cꞌulach, machi nichꞌano istxꞌojal tawin̈. Chitit anma yul hunun con̈ob cat yinayo isba tasataj, yuto maxawil yin̈ istoholal yin̈ tzet chielico anma,\x * \xo 15:4 \xt Jer 10:7; Sal 86:9\x* ẍi anma tuꞌ. \p \v 5 Lahwi tuꞌ wilnihan ishajni isba yatut Comam Dios yul satcan̈, huneꞌ bay cꞌuwan istrato Comam Dios. \v 6 Yul yatut Comam tuꞌ elilo hujwan̈ ebnaj ángel yeb hujeb majan isyaꞌtajil. Ayco huntekꞌan kꞌap lino caw saj xilo iskꞌap ebnaj, caw xin chitzejtzoni, yeb xin naba oro issincho ebnaj aycoj, nime ispakꞌo sat chiah apno yalan̈ istxam iscꞌul ebnaj. \v 7 Huneꞌ naj xol ebnaj can̈wan̈ querubín akꞌni hunun vaso naba oro tet hunun ebnaj hujwan̈ ángel tuꞌ. Huntekꞌan vaso tuꞌ nohna yu ishowal Comam Dios, Comam itzitzn̈eticꞌa yin̈ sunilbal tiempo. \v 8 Caw nohilo yul yatut Comam Dios tuꞌ yu n̈ub yu iskꞌakꞌal yip Comam. Machi xin hunu mac chu yocto bey tuꞌ masanta chijcano isba hujeb majan isyaꞌtajil ikꞌbil yu ebnaj hujwan̈ ángel tuꞌ. \c 16 \s1 Huntekꞌan vaso bay ayayto ishowal Comam Dios \p \v 1 Lahwi tuꞌ wabenan yelilti yaw huneꞌ yul nukꞌe yin̈ caw ip yul yatut Comam Dios, yalni tet ebnaj hujwan̈ ángel: \p —As jobweyo ishowal Comam Dios ayayto yul hunun vaso tiꞌ yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ, ẍi naj. \p \v 2 Isto naj babel ángel isjobnoyo ishowal Comam ayayto yul isvaso yiban̈ txꞌo txꞌotxꞌ. Yelilo huntekꞌan yabil caw how yeb caw txꞌoj yin̈ isnimanil anma ayco yechel naj Nokꞌ isbi yin̈, yeb macta yiyo isba tet yechel naj. \p \v 3 Lahwi tuꞌ isjobnayo naj iscab ángel ishowal Comam ayayto yul isvaso yiban̈ haꞌ mar yin̈n̈ena tuꞌ xin, iscajpon̈ilo haꞌ hacaꞌ ischiqꞌuil hunu mac chipotxꞌlax camoj. Iscamilo sunil no nokꞌ itzitz ay xol haꞌ. \p \v 4 Lahwi tuꞌ isjobnayo naj yox ángel ishowal Comam Dios ayayto yul isvaso yiban̈ ej haꞌ nimeta haꞌ, yeb yiban̈ isnukꞌ ha haꞌ, ismeltzoco haꞌ chicꞌal. \v 5 Wabenan yalni naj yahawil ha haꞌ: \q1 Mamin, hach tiꞌ Dios ach, machi nino istxꞌojal ayco tawin̈. Ayach tinan̈ yeb xin ayachxaticꞌa yet yalan̈tocanoj. Hach tiꞌ caw istoholal chawatxꞌe, yuto maxawil yin̈ tzet chielico anma tiꞌ. \q1 \v 6 Yuto haꞌ huntekꞌan anma tiꞌ malnito ischiqꞌuil huntekꞌan mac hawetxa yehi yeb ebnaj hachejab yet payat. Tinan̈ xin yet ay anma tiꞌ hawakꞌni chicꞌ yucꞌuꞌ, ẍi naj. \p \v 7 Wabenpaxojan yallax bay ay ismeẍahil xahanbal hacaꞌ tiꞌ: \p —Hoꞌ Mamin, sunil chu hawu. Hach tiꞌ xin chawil yin̈ istoholal yeb isyelal yin̈ tzet chielico anma, ẍi. \p \v 8 Isjobnayo naj iscan̈ ángel ishowal Comam Dios ayayto yul isvaso yiban̈ tzꞌayic, yakꞌlax yip yoj tzꞌayic tuꞌ isn̈usnito anma. \v 9 Caw tzꞌato anma yu iskꞌakꞌal tzꞌayic tuꞌ, yajaꞌ maẍticꞌa isna isba, yeb maẍticꞌa yiyo isba tet Comam Dios. Wal xin oc anma buchwal yin̈ Comam, Comam ay yip yiban̈ huntekꞌan isyaꞌtajil tiꞌ. \p \v 10 Isjobnayo naj ishoꞌ ángel ishowal Comam Dios ayayto yul isvaso yiban̈ bay tzꞌon̈an naj Nokꞌ isbi, iscan sunil tzet ayco yalan̈ yip naj yin̈ kꞌejholo. Caw xin chiscachꞌ yakꞌ anma yu isyaꞌtajil; \v 11 yajaꞌ maẍticꞌa isbejcano anma iswatxꞌen istxꞌojal. Wal xin oc anma yalaꞌ tzotiꞌ txꞌoj yin̈ Comam Dios yu isyaꞌil isyaꞌtajil, yeb yu huntekꞌan howla yabil elilo yin̈. \p \v 12 Isjobnayo naj iswaj ángel ishowal Comam Dios yayto yul isvaso yiban̈ haꞌ niman Eufrates. Istajcan̈ haꞌ yun̈e iscancano isbeh haꞌ isbeho ebnaj rey chitit bay chiahilo tzꞌayic. \p \v 13 Wilnihan oxwan̈ espíritu caw machiswalil hacaꞌ jilni noꞌ pahtzaꞌ. Huneꞌ elti yul istiꞌ naj chiyij dragón, huneꞌxa elti yul istiꞌ naj Nokꞌ isbi, huneꞌxa xin elti yul istiꞌ naj chisbalico isba ischejabo Comam Dios. \v 14 Huntekꞌan espíritu tuꞌ yet naj matzwalil yehi, chisye huntekꞌan cꞌaybalcꞌule. Isto huntekꞌan espíritu tuꞌ yul sat yiban̈kꞌinal, yoc iscutxbanico sunil ebnaj rey yin̈ howal yin̈ huneꞌ tzꞌayic caw ay yelapno yet Comam Dios, Comam caw aycano yip. \p \v 15 Yalni Comam oc xahanbalil hacaꞌ tiꞌ: \p —Abewe tzet chiwalan, chinapni lemnahan hacaꞌ chiyu yapni hunu elkꞌom. Sakꞌal yet mac chimajwahi yeb chisyaꞌiln̈e xil iskꞌap yun̈e mach chiecꞌ tꞌiltꞌoni cat yel istxꞌixobal sata anma, ẍi Comam. \p \v 16 Huntekꞌan espíritu machiswalil tuꞌ haꞌ cutxbanico ebnaj rey sat huneꞌ txꞌo txꞌotxꞌ chiyij Armagedón yin̈ abxubal hebreo.\x * \xo 16:16 \xt Jc 5:19; 2Re 9:27; 23:29; 2Cr 35:22; Zac 12:11\x* \p \v 17 Isjobnayo naj ishuj ángel ishowal Comam Dios ayayto yul isvaso xol jakꞌekꞌ. Wabenan huneꞌ yul nukꞌe yin̈ caw ip elti yul yatut Comam Dios bay ay istzꞌon̈obal, yalni hacaꞌ tiꞌ: \p —Wal tinan̈ mayijcano isba sunil, ẍi. \v 18 Lahwi tuꞌ isjeplahi, isn̈irlapaxoj, iskꞌan̈ipaxoj, isbili txꞌo txꞌotxꞌ yu huneꞌ niman chixcab. Maẍtoticꞌa xin hunu chixcab chiecꞌ hacaꞌ huneꞌ tuꞌ yichitax ispitzcꞌa anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. \v 19 Wal huneꞌ niman con̈ob caw oxeb ayicoj, yaycꞌay sunilej con̈ob ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Isnaniti Comam Dios niman con̈ob Babilonia istit ishowal Comam yin̈, yaniti Comam isyaꞌtajil yiban̈ hacaꞌtan̈e akꞌlax vino caw how yucꞌuꞌ.\x * \xo 16:19 \xt Is 51:17; Jer 25:15\x* \v 20 Sunil con̈ob ayayo xol haꞌ mar yeb xin ej witz cꞌaycanocan̈. \v 21 Istit nimeta sajbat yul satcan̈ yiban̈ anma, aymi hunu quintal yalil hunun chꞌen. Yoc anma istzꞌactiꞌn̈en Comam Dios yu chꞌen sajbat tuꞌ, yuto caw akꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma anma. \c 17 \s1 Isyaꞌtajil akꞌlax tet ix ix txꞌoj ye iswiꞌ \p \v 1 Lahwi tuꞌ yul huneꞌ naj ángel incꞌatan̈an, huneꞌ naj yetbi ebnaj hujwan̈ ikꞌbil isvaso, yalni naj wetan: \p —Cata chinyehan isyaꞌtajil chialaxayo yiban̈ ix ix txꞌoj ye iswiꞌ tawet, ix tzꞌon̈anayo yiban̈ ej ha haꞌ. \v 2 Sunil ebnaj yahawil con̈ob yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, xaaycꞌay yin̈ mule yeb ix, haxa anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ xin, hacaꞌtan̈e xayucꞌtzecan̈ ix yin̈ mule yu istxꞌojal iswiꞌ, ẍi naj. \p \v 3 Yin̈ huneꞌ isye Comam Espíritu wettuꞌan, wilan quinyinitojan naj ángel tuꞌ bey txꞌotxꞌ desierto. Wilnihan huneꞌ ix ix ayahto yiban̈ huneꞌ noꞌ niman nokꞌ. Huneꞌ no nokꞌ tuꞌ cajin̈ yin̈ noꞌ, hantan̈e xin huntekꞌan bihe txꞌoj istzotel yin̈ Comam Dios ayco yin̈ noꞌ, hujeb xin iswiꞌ noꞌ, yeb lahon̈eb yucꞌaꞌ noꞌ. \v 4 Huneꞌ ix ix tuꞌ cajwukꞌwun̈e yeb cajyolyon̈e jilni xil iskꞌap ix, hantan̈e xin yelawil aycoj; ayco chꞌen oro yeb chꞌen perla yelawiloj, yeb huntekꞌan chꞌen chꞌen cꞌulchꞌan jilni. Ikꞌbil xin huneꞌ chꞌen vaso naba oro yu ix, nohna yu sunil ismachiswalilal yeb mule chiswatxꞌe ix. \v 5 Tzꞌibn̈ebilico huneꞌ bihe yin̈ ispalan̈ ix, machi mac ohtan̈e, chalni hacaꞌ tiꞌ: “Huneꞌ niman con̈ob Babilonia, miꞌe yin̈ sunil ebix txꞌoj ye iswiꞌ yeb sunil tzet machiswalil ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ,” ẍicoj. \v 6 Haxa wilnihan xin caw ucꞌum ix yu ischiqꞌuil ebnaj yetxa Comam Dios potxꞌbil camoj, yeb yu ischiqꞌuil ebnaj yakꞌ isba testigohal yin̈ Comam Jesús. \p Caw xin cꞌayilo incꞌulan yet wilnihan ix. \v 7 Yalni naj ángel wetan: \p —¿Tzet yin̈ xin caw chicꞌayilo hacꞌul hawilni ix? Wal xin chiwalan tawet yin̈ tzet yelapno ye huneꞌ ix tiꞌ yeb no nokꞌ hujeb iswiꞌ yeb lahon̈eb yucꞌaꞌ ayicto yalan̈ ix. \v 8 No nokꞌ maxawil tuꞌ, haꞌ ton huneꞌ naj ayticꞌa yet payxa, yajaꞌ matxa naj aycꞌo tinan̈, yaj chiahilo naj yul huneꞌ niman xab yet yalan̈to maẍto chitocano naj yin̈ isyaꞌtajil. Haxa anma ay sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ, huntekꞌan mach ayayo isbi yul teꞌ hum yet kꞌinale mach istan̈bal yettaxticꞌa iswatxꞌi huneꞌ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, caw chicꞌay iscꞌul yilni naj Nokꞌ isbi tuꞌ, naj ayticꞌa payxa, yajaꞌ machi naj tinan̈, yajaꞌ xin chihulupaxoj. \p \v 9 Mac ay yitzꞌatil iswiꞌ, istxumabilo huneꞌ tiꞌ: Haꞌ hujeb iswiꞌ noꞌ tuꞌ, yechel hujeb witz bay tzꞌon̈an ix ix tuꞌ, yechelpaxo hujwan̈ ebnaj yahawil con̈ob yehi. \v 10 Howan̈ ebnaj yahawil tuꞌ xatan̈iloj, huneꞌ naj xin ayco yahawil tinan̈, hunxa naj xin chioc naj yahawilo tzujanilxa, yajaꞌ xin hanicꞌxan̈e tiempohal. \v 11 Haxa huneꞌ naj Nokꞌ isbi, naj ayticꞌa payxa, yajaꞌ machi tinan̈, yet chihul naj tuꞌ haꞌ naj chioc yahawilo yin̈xa iswaxan̈wan̈, yuto yetbi isba naj yeb ebnaj hujwan̈. Hayet chioc naj yahawilo tuꞌ behxa isto naj yin̈ isyaꞌtajil yin̈ huneln̈e. \p \v 12 Haxa lahon̈eb yucꞌaꞌ noꞌ hawil tuꞌ, yechel yin̈ lahon̈wan̈ ebnaj rey maẍto chioc yahawiloj, yaj xin hun chu yakꞌlax yip ebnaj yeb naj Nokꞌ isbi yoc yahawil yin̈ hanicꞌ tiempohal. \v 13 Ebnaj lahon̈wan̈ tuꞌ, hunlahanxan̈e chute ebnaj isnabal cat yakꞌni ebnaj yip yeb yahawilal tet naj Nokꞌ isbi, \v 14 cat yanico ebnaj howal yin̈ Comam oc xahanbalil. Yajaꞌ chikꞌoji Comam yin̈ ebnaj, yuto haꞌ Comam tuꞌ yahawil yin̈ ebnaj rey yeb yahaw Comam yin̈ ebnaj yahawil. Wal macta awtebil yu Comam yeb mac sicꞌbililoj, yeb macta yijem tet Comam, ayco iscꞌatan̈ yet chikꞌoji Comam yin̈ ebnaj tuꞌ, ẍi naj ángel. \p \v 15 Yalnipaxo naj ángel tuꞌ wetan: \p —Wal huntekꞌan ha haꞌ hawil bay tzꞌon̈anayo ix ix txꞌoj ye iswiꞌ tuꞌ, yechelej anma, yebej nime con̈ob yeb niẍte con̈ob, yebej anma nananta yabxubal. \v 16 Haꞌ lahon̈eb yucꞌaꞌ naj Nokꞌ isbi hawil tuꞌ yechel ebnaj rey, haꞌ ebnaj chiyahnican̈ ix txꞌoj ye iswiꞌ tuꞌ cat istꞌilbalax ix cat isbejlaxcano ix. Chicꞌuxlaxto isnimanil ix cat isn̈uslaxto xol kꞌa kꞌaꞌ. \v 17 Comam Dios anico yin̈ iscꞌul ebnaj rey tuꞌ iswatxꞌen hacaꞌ tzet choche Comam yuxin hunlahan yute ebnaj isnabal, yakꞌni ebnaj sunil yip tet naj Nokꞌ isbi masanta chij isba tzet halbilxaticꞌa yu Comam Dios. \v 18 Wal huneꞌ ix ix hawil tuꞌ, yechel huneꞌ niman con̈ob ay yip yiban̈ sunil ebnaj rey ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ ye ix, ẍi naj ángel. \c 18 \s1 Tan̈tzelaxilo niman con̈ob Babilonia \p \v 1 Lahwi tuꞌ xin wilnihan yayilo huneꞌ naj ángel yul satcan̈ caw ay yip. Caw xin sajbilo sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ yu iskꞌakꞌal naj. \v 2 Yalni naj yin̈ caw ip: \q1 ¡Maaycꞌay niman con̈ob Babilonia, wal tinan̈ maaycꞌaycanoj! Maoc yatuto ebnaj ischejab naj matzwalil yeb yehobalo espíritu txꞌoj, yeb yatuto noꞌ chꞌic caw yahbeta jilni, yeb caw machiswalil. \q1 \v 3 Yuto sunilej con̈ob xaaycꞌay yin̈ mule yu istxꞌojal huneꞌ con̈ob tuꞌ, hacaꞌtan̈e caw xaiscamtzecanilo iswiꞌ huntekꞌan con̈ob tuꞌ yu istxꞌojal. Haxa ebnaj rey ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ xaaycꞌay ebnaj yin̈ ixlo yu huneꞌ con̈ob tuꞌ. Sunil ebnaj txon̈wom ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, xaoc ebnaj kꞌalomal yu istxon̈ni tzettaj ye tuꞌ caw ay istohol, yuto huneꞌ con̈ob tuꞌ caw loloꞌ iskꞌaptzen isba yeb yecꞌtzen kꞌin̈,\x * \xo 18:3 \xt Is 23:17; Jer 51:7\x* ẍi naj ángel tuꞌ. \p \v 4 Lahwi tuꞌ wabenpaxojan huneꞌxa yul nukꞌe satcan̈, halni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Hex wetxahan, elan̈we yul huneꞌ con̈ob tiꞌ yun̈e mach cheyilto hewatxꞌen istxꞌojal chiswatxꞌe, yeb yun̈e maẍtaj hunex chechah isyaꞌtajil chul yiban̈. \q1 \v 5 Huneꞌ con̈ob tiꞌ caw xaah tenno ismul, caw xaahilo satcan̈, yajaꞌ wal tinan̈ xin manalaxti ismul yu Comam Dios. \q1 \v 6 Hacaꞌticꞌa yute yakꞌni tet anma, hac tuꞌ chu heyakꞌni tet, cayelto ecꞌbal ispaj selel cheyakꞌ tet. Huntekꞌan howla tzet ye tuꞌ ayayto yul isvaso yakꞌ yucꞌuꞌ anma, pajtzewe tet, yaj cayelto ecꞌna caw how cheyute. \q1 \v 7 Hacaꞌticꞌa yu isloloꞌn̈en isba yeb yakꞌni tzet choche yanma, hac tuꞌ chu heyakꞌni ecꞌoyaꞌ yanma cat heyakꞌni isyaꞌtajil tet, yuto chal huneꞌ con̈ob Babilonia\x * \xo 18:7 \xt Ap 18:20\x* tuꞌ hacaꞌ tiꞌ: “Hanintiꞌan caw reinainan, tzꞌon̈aninan yul intzꞌon̈obalan, man hunixojan, mach bakꞌinal chiecꞌyaꞌ wanmahan,” ẍi ix. \q1 \v 8 Yuxinto huneꞌn̈e tzꞌayical chihul sunil isyaꞌtajil yiban̈, chihul camical, okꞌil, wahil, cat isn̈uslaxto xol kꞌa kꞌaꞌ, yuto ay yip Comam Dios Jahawil yanayo isyaꞌtajil yiban̈ huneꞌ con̈ob tuꞌ,\x * \xo 18:8 \xt Is 47:7-9\x* ẍiayoj. \p \v 9 Wal sunil ebnaj rey ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yaco ebnaj ismul yeb yakꞌ yoche tzet chal isnimanil yeb huneꞌ con̈ob\f + \fr 18:9 \ft Huneꞌ con̈ob tuꞌ, yechel yeco yin̈ ix txꞌoj ye iswiꞌ, Ap. 17:18\f* tuꞌ, caw chꞌokꞌ ebnaj yeb caw chitzꞌay iscꞌul ebnaj yilni yah isn̈ubal yet chitzꞌatoj. \v 10 Nahat xin chicancano lin̈no ebnaj yu xiwquilal yilni isyaꞌtajil chiay yiban̈ con̈ob tuꞌ, chalni ebnaj: \q1 ¡Ay, caw cꞌanchꞌan niman con̈ob Babilonia, huneꞌ con̈ob caw aycano yip! Yuto caw yin̈ an̈e mahul isyaꞌtajil yiban̈,\x * \xo 18:10 \xt Ez 26:16-17\x* ẍi ebnaj. \p \v 11 Hacpax tuꞌ ebnaj txon̈wom ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, caw chitzꞌay iscꞌul ebnaj, yeb caw chiokꞌ ebnaj yuto matxa mac chilokꞌni tzet chistxon̈ ebnaj. \v 12 Yuto caw yijatzilxa chistxon̈ ebnaj chꞌen oro, chꞌen plata, yebej chꞌen chꞌen cꞌulejchꞌan jilni, yeb chꞌen perla. Chistxon̈nipaxo ebnaj kꞌap lino caw ay istohol, kꞌap kꞌap morado jilni, yeb kꞌap seda, yeb kꞌap kꞌap caj jilni. Chistxon̈nipaxo ebnaj sunilej te teꞌ xukꞌ sam, yeb tzettaj ye tuꞌ watxꞌebil yin̈ istxꞌiꞌeh noꞌ elefante,\f + \fr 18:12 \ft Haꞌ chaliloj \fk marfil \ft yin̈ castilla.\f* yeb yin̈ej te teꞌ caw ay istohol, yeb yin̈ chꞌen bronce, yin̈ chꞌen hierro yeb yin̈ chꞌen mármol. \v 13 Chistxon̈nipaxo ebnaj teꞌ canela yeb yan̈al itah caw xukꞌ sam, yeb teꞌ pom, yeb mirra, yeb an̈ caw xukꞌ sam, yeb teꞌ vino, yeb teꞌ aceite, yeb ixim harina caw ay istohol, yeb ixim trigo. Chistxon̈nipaxo ebnaj noꞌ wacax, noꞌ meꞌ yeb noꞌ cheh, yeb teꞌ caret chistaricꞌo noꞌ cheh. Chistxon̈nipaxo ebnaj anma chejabo tet huneꞌ con̈ob tuꞌ. \v 14 Chalni ebnaj txon̈wom tet huneꞌ con̈ob tuꞌ: \q1 ¡Matxa chiapni teꞌ lobehal tawet tinan̈, huntekꞌan teꞌ caw chawoche halob. Caw macꞌaycanilo haloloꞌal yeb hakꞌalomal, matxa bakꞌinal chawil yin̈! ẍi ebnaj. \p \v 15 Ebnaj txon̈wom caw occano kꞌalomal yu huneꞌ con̈ob tuꞌ, nahat can lin̈no ebnaj yu xiwquilal yilni isyaꞌtajil chiay yiban̈ con̈ob tuꞌ, caw xin chiokꞌ ebnaj yeb chitzꞌay iscꞌul ebnaj yin̈ con̈ob tuꞌ. \v 16 Chalni ebnaj: \q1 ¡Ay, caw cꞌanchꞌan huneꞌ niman con̈ob tiꞌ! Huneꞌ con̈ob tiꞌ lahanticꞌa hacaꞌ hunu ix ix chianico kꞌap lino caw ay istohol xilo iskꞌap, yeb huntekꞌan xilkꞌape morado yeb caj jilni, aypaxico chꞌen oro yeb chꞌen perla yeb chꞌen chꞌen caw ay istohol yelawiloj, \q1 \v 17 yajaꞌ xin yin̈ caw hunepn̈e matan̈canilo iskꞌalomal, ẍi ebnaj. \p Sunil ebnaj yahaw barco yeb anma ayicto yul barco tuꞌ, yeb ebnaj chibakꞌon teꞌ, yeb huntekꞌanxa mac chimunla yiban̈ haꞌ mar nahat cancano lin̈noj. \v 18 Yet yilni ebnaj yah isn̈ubal huneꞌ con̈ob tuꞌ yah yaw ebnaj, yalni ebnaj: \p Caw machi hunuxa con̈ob hacaꞌ huneꞌ niman con̈ob tiꞌ, ẍi ebnaj. \v 19 Yanahto ebnaj pojoj xol xil iswiꞌ yu biscꞌulal, caw xin chꞌokꞌ ebnaj, yeb caw chitzꞌay iscꞌul ebnaj yin̈ con̈ob tuꞌ, chalni ebnaj: \q1 ¡Ay, caw cꞌanchꞌan huneꞌ niman con̈ob! Yu iskꞌalomal yuxin kꞌalombican̈ ebnaj ay isbarco xol haꞌ mar. ¡Yajaꞌ xin yin̈ caw hunepn̈echꞌan matan̈iloj!\x * \xo 18:19 \xt Ez 27:30-34\x* ẍi ebnaj. \q1 \v 20 Yuxin tzalahan̈we hex ayex yul satcan̈ yu maaycꞌay huneꞌ con̈ob tuꞌ.\x * \xo 18:20 \xt Dt 32:43; Jer 51:48\x* Tzalahan̈wepaxo hex yetexxa Comam Dios, hex ischejab Comam yet payat yeb hex ischejab Comam Jesús, yuto hacaꞌ yu yakꞌni huneꞌ con̈ob tuꞌ ecꞌoyaꞌ heyanma, hac tuꞌ yu yakꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma yu Comam Dios. \p \v 21 Lahwi tuꞌ wilnihan yinican̈ huneꞌ naj ángel caw ay yip, huneꞌ chꞌen niman chꞌen hacaꞌ chꞌen molino yet trigo, iskꞌojnayto naj chꞌen xol haꞌ mar, yalni naj: \q1 Hac tiꞌ chu iskꞌojlaxayto huneꞌ niman con̈ob Babilonia, matxa bakꞌinal xin chiillaxi. \q1 \v 22 Matxa bakꞌinal chiabelax yoc teꞌ arpa, yeb teꞌ suꞌ yeb chꞌen trompeta yulaj iscallehal con̈ob tuꞌ.\x * \xo 18:22 \xt Is 24:8; Ez 26:13\x* Matxa xin hunu naj munlawom chiillax ismunla yin̈ tzettaj munilal, yeb matxa chiabelax yoc chꞌen molino yul con̈ob tuꞌ. \q1 \v 23 Matxa xin chiillax iskꞌakꞌal hunu cantil, matxa xin chiabelax iswejcha anma yin̈ mohyilal.\x * \xo 18:23 \xt Jer 7:34; 25:10\x* Matxa xin chiillax ebnaj txon̈wom yul con̈ob tuꞌ waxan̈ca xin caw ay yelapno ye ebnaj sata anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Yakꞌnipaxo subchaho huneꞌ con̈ob tuꞌ sunil anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yu isnawalil. \p \v 24 Alaxpaxayo huneꞌ niman isyaꞌtajil yiban̈ con̈ob Babilonia tuꞌ yuto haꞌ bey tuꞌ ilcha ischiqꞌuil ebnaj ischejab Comam Dios potxꞌbilcamoj, yeb ischiqꞌuil macta yetxa Comam yehi, yeb ischiqꞌuil ebnaj potxꞌlax yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, ẍi naj. \c 19 \p \v 1 Lahwi tuꞌ wabenan yel yaw txꞌiꞌal yul nukꞌe yul satcan̈ yalni yin̈ caw ip: \q1 ¡Caw niman yelapno Comam Dios Jahawil, Comam bay chitit colbanile! Han̈cꞌan̈e Comam Dios ay ismay yeb caw ay yip. \q1 \v 2 Yuto yin̈ caw isyelal yeb yin̈ caw istoholal chil Comam yin̈ tzet chielico anma. Mayayo Comam isyaꞌtajil yiban̈ ix txꞌoj ye iswiꞌ, ix ayco yechelo con̈ob Babilonia, ix etanto anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yu istxꞌojal chiswatxꞌe, yeb yakꞌ Comam Dios ispaj selel tet ix yu ebnaj ischejab Comam potxꞌbil yu ix,\x * \xo 19:2 \xt Dt 32:43; 2Re 9:7\x* ẍi. \p \v 3 Yalnipaxo huntekꞌan yul nukꞌe tuꞌ hacaꞌ tiꞌ: \q1 Caw niman yelapno Comam Dios Jahawil. Huneꞌ ix ix tuꞌ maẍticꞌa chisbej yah isn̈ubal, ẍi. \p \v 4 Wal ebnaj veinticuatro anciano yeb ebnaj can̈wan̈ querubín ay jahno ebnaj, yay xulno ebnaj, yanico ebnaj ismay Comam Dios, Comam tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal. Yalni ebnaj: \p —Hacojab tuꞌ, caw niman yelapno Comam Dios Jahawil, ẍi ebnaj. \p \v 5 Wabenan huneꞌ yul nukꞌe elti bay tzꞌon̈an Comam Dios, yalni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Aweco ismay Comam Dios sunilex yijemex tet Comam yeb hex chexxiw tet Comam, walca ay heyelapnoj maca machi heyelapnoj,\x * \xo 19:5 \xt Sal 115:13\x* ẍi. \s1 Iskꞌin̈al ismohyilal Comam oc xahanbalil \p \v 6 Wabenpaxojan hantan̈e yul nukꞌe hacaꞌ ishaxon txꞌiꞌal ej ha haꞌ yeb hacaꞌ isn̈irla cꞌuh, chalni hacaꞌ tiꞌ: \q1 Caw niman yelapno isbi Comam Dios Jahawil, yuto Comam caw aycano yip maschahco yoc yahawil. \q1 \v 7 Tzalajon̈wej, caw jakꞌawe tzala cocꞌul, cat janico ismay Comam Dios yuto maapni istzꞌayical ismohyi Comam oc xahanbalil. Haꞌ mac chioc yixalo Comam tuꞌ caw watxꞌebilxa isba. \q1 \v 8 Yuto xahallaxi ta chaco ix xil iskꞌap, kꞌap lino caw aycan̈ istohol yeb caw saj yehi, yeb caw chitzejtzoni. Huneꞌ xilkꞌape tuꞌ yechel istoholal chisbeybaln̈e macta yetxa Comam Dios yehi.\x * \xo 19:8 \xt Ef 5:23-32\x* \p \v 9 Yalni huneꞌ naj ángel wetan: \p —Tzꞌibn̈e huneꞌ tiꞌ: “Sakꞌal yet macta awtebil yin̈ ismohyilal Comam oc xahanbalil,” ẍi naj. Yalnipaxo naj: \p —Huntekꞌan tzotiꞌ tiꞌ yet Comam Dios yehi, isyelal chala, ẍi naj. \p \v 10 Lahwi tuꞌ way jahnojan sata naj ángel tuꞌ yu winayo inbahan sata naj walnihan, yajaꞌ xin yal naj wetan: \p —Mach chachay jahno yin̈ insatan yuto ischejab Comam Dios wehan hacaꞌ hach tiꞌ, yeb hacaꞌ ebnaj hawuẍta chakꞌ isba yalnilo Istzotiꞌ Comam Jesús. Wal xin cachann̈e tet Comam Dios bay chawiyo haba, ẍi naj. \p Haꞌ xin Istzotiꞌ Comam Jesús, haꞌ chiiptzen ebnaj ischejab Comam. \s1 Huneꞌ mac ayahto yiban̈ huneꞌ noꞌ sajin̈ cheh \p \v 11 Lahwi tuꞌ ishajni isba satcan̈, wilnihan huneꞌ noꞌ cheh sajin̈, ayahto huneꞌ mac yiban̈ noꞌ. Huneꞌ mac tuꞌ xin \it Yijem yeb Isyelal\it* isbi, yuto yin̈ caw istoholal\x * \xo 19:11 \xt Sal 96:13\x* chil yin̈ tzet chielico anma, chakꞌnipaxo howal yin̈ istoholal. \v 12 Wal isbakꞌsat lahan hacaꞌ xaj kꞌa kꞌaꞌ, hantan̈e xin corona ayahto yin̈ iswiꞌ. Tzꞌibn̈ebilico xin huneꞌ bihe yin̈, huneꞌ bihe tuꞌ han̈cꞌan̈e huneꞌ mac tuꞌ ohtan̈e. \v 13 Wal xil iskꞌap xin bacbilico chicꞌ yin̈. Huneꞌ mac tuꞌ \it Istzotiꞌ Comam Dios\it* isbi. \v 14 Tzujan xin ebnaj ángel akꞌom howal yintaj, ayco kꞌap lino caw ay istohol xilo iskꞌap ebnaj, yeb caw saj jilni, machi nichꞌano tzꞌil ayco yin̈. Ayahto ebnaj yiban̈ hunun noꞌ cheh sajin̈. \v 15 Chi-xin-elti huneꞌ chꞌen espada caw ay yeh yul istiꞌ, haꞌ chꞌen xin chakꞌbaln̈e yin̈ej con̈ob. Chꞌoc naj Yahawiloj yeb sunil yip, yeb huneꞌ isvara naba hierro. Hacaꞌ chu isxan̈laxilti yal teꞌ uva yun̈e yoc teꞌ vinohal, hac tuꞌ chu yanayo naj isyaꞌtajil yiban̈ ej con̈ob yu ishowal Comam Dios, Comam caw aycano yip. \v 16 Wal yin̈ xil iskꞌap yeb yin̈ isbul tzꞌibn̈ebilico huneꞌ bihe hacaꞌ tiꞌ: \it Yahawil yin̈ ebnaj yahaw, Iswiꞌehal yin̈ ebnaj ayco iswiꞌehaloj\it*, ẍicoj. \p \v 17 Lahwi tuꞌ wilnihan huneꞌ naj ángel lin̈ancan̈ yiban̈ tzꞌayic, yalni naj tetej noꞌ chꞌic chiecꞌ yictabal satcan̈ hacaꞌ tiꞌ: \p —Catawej, cutxbaweti heba, cat hecꞌuxni chibe chakꞌ Comam Dios teyet. \v 18 Cꞌuxwe ischibehal ebnaj rey, yeb ebnaj yahawil soldado, yeb ischibehal ebnaj caw can̈ yehi, yeb ischibehal ej noꞌ cheh yeb ebnaj chiahto yiban̈ noꞌ. Cꞌuxwe ischibehal tzijxan̈e anmahil, anma yet isba ischuquil, anma chejab, anma machi yelapnoj, yeb anma ay yelapnoj,\x * \xo 19:18 \xt Ez 39:17-20\x* ẍi naj. \p \v 19 Wilnihan naj Nokꞌ isbi yeb sunil ebnaj rey ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb sunil issoldado, cutxanxaco ebnaj yu yanico howal yin̈ huneꞌ mac ayahto yiban̈ noꞌ cheh yeb yin̈ ebnaj akꞌom howal tzujan yintaj. \v 20 Istzablaxayo naj Nokꞌ isbi yeb naj isbalico isba ischejabo Comam Dios, naj yeni nimeta cꞌaybalcꞌule sata naj Nokꞌ isbi. Yu huntekꞌan nimeta cꞌaybalcꞌule isye naj yakꞌ subchaho naj anma yun̈e yalaxico yechel naj Nokꞌ isbi tuꞌ yin̈, yinipaxayo isba anma tet yechel naj. Caw xin itzitz naj Nokꞌ isbi, yeb naj isbalico isba ischejabo Comam Dios iskꞌojlaxto ebnaj xol huneꞌ niman kꞌaꞌ chiah xaj yu azufre. \v 21 Wal sunilxa ebnaj xin potxꞌlax ebnaj yu chꞌen espada chielti yul istiꞌ naj ayahto yiban̈ noꞌ cheh tuꞌ, caw xin sunil noꞌ chꞌic tuꞌ caw nohcano iscꞌul iscꞌuxnito ischibehal sunil anma tuꞌ. \c 20 \s1 Chioc Comam Jesús yahawilo yulbal mil habil \p \v 1 Lahwi tuꞌ, wilnihan yayilo huneꞌ naj ángel yul satcan̈, ikꞌbil islawehal huneꞌ niman xab yu naj, ikꞌbilpaxo huneꞌ niman cadena yu naj. \v 2 Istzabnayo naj huneꞌ mac chiyij dragón, haꞌ ton noꞌ payat laba chihallax diablohal yeb Satanás, iscꞌalbanayo naj ángel tuꞌ naj yulbal mil habil. \v 3 Iskꞌojlaxto naj yul huneꞌ niman xab, ismajchencano naj ángel tuꞌ istiꞌ. Yanico naj issellohal yun̈e mach chꞌahti naj dragón tuꞌ yakꞌa subchaho ej con̈ob. Haxa yet chiecꞌto mil habil tuꞌ cat isbejtzolax naj hanicꞌxa tiempohal. \p \v 4 Lahwi tuꞌ wilnihan huntekꞌan tzꞌon̈obal bay tzꞌon̈an ebnaj akꞌlax yip yu yilni yin̈ tzet chielico anma. Wilnipaxojan yanma ebnaj ilaxilo iswiꞌ\x * \xo 20:4 \xt Dn 7:9, 22\x* yu yakꞌ isba testigohal yin̈ Comam Jesús, yeb yu yalicꞌo Istzotiꞌ Comam Dios. Haꞌ ton ebnaj tuꞌ mach yiyo isba tet mac Nokꞌ isbi, mach xin aypaxo jahno tet yechel. Mach xin ischahpaxico ebnaj yechel mac Nokꞌ isbi tuꞌ yin̈ ispalan̈ maca yin̈ iskꞌab. Wilnihan yitzitzbican̈ ebnaj tuꞌ, yoc ebnaj yahawilo yinta Comam yulbal mil habil. \v 5 Haꞌ ton huntekꞌan ebnaj tuꞌ babel pitzcꞌacan̈, wal huntekꞌanxa camom xin mach pitzcꞌacan̈ masanto chielto mil habil tuꞌ, cat ispitzcꞌacan̈. \v 6 ¡Sakꞌal yet mac babel chipitzcꞌacan̈ tuꞌ yuto yetxa Comam Dios yehi! Matxa xin chikꞌoji iscab camical yin̈, wal xin chioc sacerdotehal yin̈ ismunil Comam Dios yeb Comam Jesucristo, chiocpaxo yahawilo yinta Comam yulbal mil habil. \p \v 7 Lahwi yecꞌto mil habil xin cat isbejtzolax naj matzwalil bay majan, \v 8 cat xin yahti naj yakꞌno subchaho anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yebpaxo xin Gog yeb Magog\x * \xo 20:8 \xt Ez 38:2, 9, 15\x* cat iscutxbanico naj yin̈ howal. Haꞌ xin isbisil ebnaj akꞌom howal chicutxico tuꞌ lahan hacaꞌ yarenahil istiꞌ haꞌ mar. \v 9 Yet chito ebnaj yin̈ howal tuꞌ chismajto ebnaj sunil sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ cat ishoynoyo ebnaj iscampamento ebnaj yetxa Comam Dios yehi yeb huneꞌ niman con̈ob xahan ay yu Comam; yajaꞌ chati Comam kꞌa kꞌaꞌ yiban̈ ebnaj cat istzꞌahcanto ebnaj sunil. \v 10 Wal naj matzwalil akꞌni subchaho huntekꞌan anma tuꞌ kꞌojlaxayto naj xol huneꞌ niman kꞌaꞌ chiah xaj yu azufre, huneꞌ bay kꞌojlaxayto mac Nokꞌ isbi yeb naj isbalico isba ischejabo Comam Dios. Haꞌ bey tuꞌ xin chiakꞌlax ecꞌoyaꞌ yanma ebnaj tzꞌayic akꞌbal yin̈ sunilbal tiempo. \s1 Yet chilni Comam Dios yin̈ tzet chielico sunil anma \p \v 11 Lahwi tuꞌ, wilnihan huneꞌ niman tzꞌon̈obal saj jilni yeb huneꞌ mac tzꞌon̈anayo yul huneꞌ tzꞌon̈obal tuꞌ. Yin̈n̈ena tuꞌ iscꞌaycan̈ txꞌo txꞌotxꞌ yeb satcan̈\x * \xo 20:11 \xt 2Pe 3:10-12\x* sata mac tzꞌon̈an tuꞌ, wiyom xin iscꞌaycaniloj. \v 12 Wilnihan anma camnaj lin̈ancan̈ sata Comam, anma niman yelapnoj yeb anma mach yelapnoj. Ishajlax huntekꞌan teꞌ hum, yillax yin̈ tzet chielico anma camom tuꞌ hataticꞌa tzet iswatxꞌe hunun, hacaꞌ yehayo yul huntekꞌan teꞌ hum tuꞌ. Ishajlaxpaxo teꞌ hum bay ayayo isbi anma ayxa iskꞌinal yin̈ huneln̈e.\x * \xo 20:12 \xt Dn 7:9-10\x* \v 13 Yanico haꞌ mar sunil mac camna yul haꞌ tet Comam, hacpax tuꞌ naj camical yeb cambal yapaxico sunil camom tet Comam. Yilni Comam yin̈ tzet elicoj hataticꞌa tzet iswatxꞌe hunun. \v 14 Lahwi tuꞌ iskꞌojlaxayto naj camical yeb cambal xol huneꞌ niman kꞌaꞌ. Huneꞌ kꞌa kꞌaꞌ tuꞌ, haꞌ ton iscab camical. \v 15 Haxa mac mach ayayo isbi yul teꞌ hum yet kꞌinale kꞌojlaxayto xol huneꞌ niman kꞌaꞌ tuꞌ. \c 21 \s1 Huneꞌ acꞌ satcan̈ yeb huneꞌ txꞌo txꞌotxꞌ acꞌ \p \v 1 Lahwi tuꞌ xin, wilnihan huneꞌ acꞌ satcan̈ yeb huneꞌ txꞌo txꞌotxꞌ acꞌ,\x * \xo 21:1 \xt Is 65:17; 66:22; 2Pe 3:13\x* yuto haꞌ babel satcan̈ yeb txꞌotxꞌ babel txꞌotxꞌ caycan̈, hacpax tuꞌ xin haꞌ mar caycan̈ haꞌ. \v 2 Hanin Juan intiꞌan wilan iscon̈ob Comam Dios, haꞌ ton acꞌ Jerusalén, wilan istit yul satcan̈ bay ay Comam Dios.\x * \xo 21:2 \xt Ga 4:26; Ap 3:12\x* Caw cꞌul yehi, hacaꞌ hunu ix ix watxꞌebilxa isba yuto yocxa yin̈ mohyilal yeb naj chiikꞌni. \v 3 Wabenan huneꞌ yul nukꞌe elti bay tzꞌon̈an Comam, yalni yin̈ caw ip: \p —Wal tinan̈ ayxaco Comam Dios xol anma, chi-xin-cancano Comam xol, iscon̈obxa Comam chucanicoj. Chiehayo Comam xol anma, cat yoccano Comam isDiosaloj. \v 4 Haꞌ Comam xin chisunilo yal sat anma, matxa camical, matxa okꞌil, matxa mac chiah iscꞌul, matxa isyaꞌtajil, yuto sunil tzet ayticꞌa yet yalan̈tocanoj, xatan̈iloj, ẍi. \p \v 5 Yalni Comam tzꞌon̈an yul istzꞌon̈obal wetan: \p —Hanintiꞌan chiwakꞌ acꞌbojan sunil tzettaj ye tuꞌ, ẍi Comam. Yalnipaxo Comam wetan: \p —Tzꞌibn̈ecano huntekꞌan tzotiꞌ tiꞌ yuto isyelal yehi, yeb chu iscawxi iscꞌul anma yin̈, ẍi. \v 6 Lahwi tuꞌ yalnipaxo Comam wetan: \p —Sunil watxꞌebilxa. Hanintiꞌan yichebanil yeb islahobal, hacaꞌ tzꞌib A yeb Z. Macta chitaj istiꞌ, chiwakꞌan ha haꞌ matanil yucꞌuꞌ, huneꞌ ha haꞌ chiakꞌni kꞌinale. \v 7 Haꞌ mac chikꞌoji, chiwakꞌan sunil huntekꞌan tuꞌ ismajuloj. Haninan xin chinocan isDiosaloj, cat yoc wuninalojan. \v 8 Yajaꞌ wal mac chixiw yanico isba yul inkꞌaban, yeb mac mach chayto yul yanma win̈an, yeb mac chiwatxꞌen isyahbetajil, yeb macta potxꞌom anma, yeb macta chiixli yeb chiwinajli, yeb macta chicunn̈en yet anmahil, yeb macta chiay jahno sata tioẍ, yeb sunil macta lekꞌtiꞌwom,\x * \xo 21:8 \xt Mt 25:41\x* haꞌ huntekꞌan mac tuꞌ chialaxto xol huneꞌ niman kꞌaꞌ chiah xaj yu azufre, haꞌ ton iscab camical. \s1 Huneꞌ acꞌ Jerusalén \p \v 9 Lahwi tuꞌ yul naj ishuj ángel incꞌatan̈an, naj ikꞌn̈e chꞌen ishuj vaso bay ayayto islahobal isyaꞌtajil, yalni naj wetan: \p —Cata, chinyehan tawet mac chioc yixalo Comam oc xahanbalil, ẍi naj. \v 10 Yin̈ huneꞌ isye Comam Espíritu wettuꞌan wilan quinyinitojan naj ángel tuꞌ yin̈ iswiꞌ huneꞌ niman witz caw nahat yecan̈.\x * \xo 21:10 \xt Ez 40:2\x* Isyeni naj niman con̈ob Jerusalén wetan, iscon̈ob Comam Dios. Huneꞌ con̈ob tuꞌ wilan istit yul satcan̈ bay ay Comam Dios. \v 11 Caw xin chitzejlaco iskꞌakꞌal Comam yin̈ con̈ob tuꞌ, lahan hacaꞌ istzejla chꞌen chꞌen cꞌulchꞌan jilni yeb hacaꞌ istzejla chꞌen jaspe, chikꞌaxpon cosat yul hacaꞌ chꞌen cristal. \v 12 Huneꞌ con̈ob tuꞌ hoyanico huneꞌ niman cꞌub yin̈ caw xin nahat yecan̈, cablahon̈eb ispultahil aycoj, cablahon̈wan̈ ebnaj ángel ayco istan̈enoj, hunun ebnaj yin̈ istiꞌ hunun pulta tuꞌ. Yin̈ hunun pulta tuꞌ tzꞌibn̈ebilico hunun isbi ebnaj cablahon̈eb majan Israel. \v 13 Oxeb ispultahil ayco yin̈ yetcꞌulal bay chiahilo tzꞌayic, oxebpaxo xin ayco yin̈ yetcꞌulal bay chito tzꞌayic, oxeb xin ayco yin̈ norte, oxebpaxo xin ayco yin̈ sur. \v 14 Huneꞌ niman cꞌub tuꞌ ayco cablahon̈eb chꞌen chꞌen isxeꞌoj, ayco xin isbi hunun ebnaj cablahon̈wan̈ ischejab Comam oc xahanbalil yin̈ hunun chꞌen. \p \v 15 Naj ángel tzotel wettuꞌan ikꞌbil huneꞌ vara naba oro yu naj yun̈e ismalen naj huneꞌ con̈ob tuꞌ yeb ispultahil yebpaxo iscꞌubal. \v 16 Huneꞌ niman con̈ob tuꞌ can̈eb istxiquin, lahan xin yeco ismalil hunun istxiquin tuꞌ. Hayet ismalen naj ángel huneꞌ con̈ob tuꞌ wajeb ciento legua yecoj. Huneꞌ con̈ob tuꞌ hacaꞌ yeco ismalil ispacꞌul hac tuꞌ yeco ismalil istxiquin, hac tuꞌ yepaxocan̈ istel. \v 17 Haxa yet ismalen naj iscꞌubal con̈ob tuꞌ sesenta y cinco metro elicoj. Huneꞌ malbal yaco naj tuꞌ lahan hacaꞌ ismalbal anma. \p \v 18 Huneꞌ cꞌub tuꞌ, chꞌen jaspe ayco ischꞌenaloj. Wal huneꞌ con̈ob tuꞌ caw naba oro, hacaꞌ istzejla chꞌen vidrio hac tuꞌ istzejlahi. \v 19 Chꞌen chꞌen ayco isxeꞌalo iscꞌubal con̈ob tuꞌ sunilej chꞌen chꞌen caw cꞌulchꞌan jilni ayco yelawiloj. Chꞌen babel jaspe chꞌen, chꞌen iscab zafiro, chꞌen isyox ágata, chꞌen iscan̈ esmeralda. \v 20 Chꞌen ishoꞌ ónice, chꞌen iswaj cornalina, chꞌen ishuj crisólito, chꞌen iswaxaj berilo, chꞌen isbalon̈eb topacio, chꞌen islahon̈eb crisoprasa, chꞌen ishunlahon̈eb jacinto, haxa chꞌen iscan̈lahon̈eb xin amatista; haꞌ sunil chꞌen tiꞌ ayco yelawiloj. \v 21 Cablahon̈eb ispultahil iscꞌubal con̈ob tuꞌ, haꞌ ton cablahon̈eb chꞌen perla, hunun pulta tuꞌ hunun chꞌen perla ayco yin̈. Wal huneꞌ niman calle chiecꞌto yictabal con̈ob tuꞌ naba oron̈e, chikꞌaxpon cosat yul hacaꞌ vidrio. \p \v 22 Machi xin yatut Comam Dios wilan yul huneꞌ con̈ob tuꞌ, yuto haꞌ Comam Dios caw aycano yip, yeb Comam oc xahanbalil, ayco xol anma tuꞌ. \v 23 Huneꞌ con̈ob tuꞌ matxa chiocnico yoj tzꞌayic yeb yoj ixahaw yu, walxinto haꞌ iskꞌakꞌal yip Comam Dios haꞌ ayayo xol anma, yeb xin Comam oc xahanbalil sajilkꞌinal Comam. \v 24 Yin̈xa issajilkꞌinal huneꞌ con̈ob tuꞌ chibelwi ej con̈ob colbilxa.\x * \xo 21:24 \xt Is 60:3\x* Sunil ebnaj rey ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chato iskꞌalomal tet huneꞌ con̈ob tuꞌ. \v 25 Maẍticꞌa chipebalax ispultahil hunun tzꞌayic yuto matxa akꞌbal bey tuꞌ. \v 26 Haꞌ tet huneꞌ con̈ob tuꞌ chialaxto sunil iskꞌalomal yeb yip sunilej con̈ob. \v 27 Maẍticꞌa nino istxꞌojal chiocto bey tuꞌ, mach hunu mac chiwatxꞌen tzettaj chisyah Comam Dios chiapni yul huneꞌ con̈ob tuꞌ, yeb matxa lekꞌtiꞌal. Wal xin han̈cꞌan̈e mac tzꞌunbilayo isbi yul hum yet kꞌinale yet Comam oc xahanbalil, haꞌ chiocto yul huneꞌ con̈ob tuꞌ. \c 22 \p \v 1 Lahwi tuꞌ isyeni naj ángel huneꞌ ha haꞌ caw saj wetan, haꞌ chiakꞌni kꞌinale. Caw xin chikꞌaxpon cosat yul haꞌ hacaꞌ vidrio. Huneꞌ ha haꞌ tuꞌ, haꞌ bay ay istzꞌon̈obal Comam Dios yeb Comam oc xahanbalil, haꞌ tuꞌ chitit haꞌ. \v 2 Yictabal huneꞌ niman calle yul huneꞌ niman con̈ob tuꞌ chiecꞌ haꞌ. Haꞌ xin iskꞌaxkꞌepal istiꞌla haꞌ aycan̈ te teꞌ chiakꞌni kꞌinale, hunun ixahaw xin yakꞌni sat teꞌ, cablahon̈el chisatni teꞌ yulbal habil. Wal xaj teꞌ xin haꞌ chiocnico an̈il yu anma ay yulej txꞌotxꞌ con̈ob.\x * \xo 22:2 \xt Ez 47:12\x* \v 3 Sunil tzettaj ay bey tuꞌ matxa chiay ishowal Comam Dios yiban̈. Yul huneꞌ con̈ob tuꞌ ay istzꞌon̈obal Comam Dios yeb Comam oc xahanbalil. Sunil ischejab Comam xin chiyiyo isba tet, \v 4 cat yilnico yin̈ Comam, cat yinicꞌo isbi Comam yin̈ ispalan̈. \v 5 Bey tuꞌ matxa akꞌbal, matxa yilalo chiocnico cantil yeb yoj tzꞌayic, yuto haxa iskꞌakꞌal Comam chitzejn̈eni, cat yoc yahawilo yin̈ sunilbal tiempo. \s1 Cawilxa yeti yulbal Comam Jesucristo \p \v 6 Yalnipaxo naj ángel wetan: \p —Huntekꞌan tzotiꞌ tiꞌ caw yeli, iscawxobal iscꞌul anma yehi. Comam Dios Jahawil, Comam chiiptzen ischejab yalnicꞌo Istzotiꞌ, haꞌ chejniti yángel yalno tet ischejab yin̈ huntekꞌan tzet toxa chiyuhi, ẍi naj. \p \v 7 Chal Comam Jesús hacaꞌ tiꞌ: \p —¡Caw toxa chinhulan! ¡Sakꞌal yet mac chiyijen Istzotiꞌ Comam Dios halbilcano yul huneꞌ hum tiꞌ! ẍi Comam. \p \v 8 Hanin Juan intiꞌan, haninan caw wilan yeb wabenan huntekꞌan tiꞌ. Hayet wilnihan yeb yet wabenan way jahnojan sata naj ángel yeni huntekꞌan tuꞌ wetan. \v 9 Yajaꞌ yal naj ángel tuꞌ wetan: \p —Mach chachay jahno insatajan yuto ischejab Comam Dios wehan hacaꞌ hach tiꞌ, yeb hacaꞌ ebnaj hawuẍta chihalnicꞌo Istzotiꞌ Comam, yebpaxo sunil macta chiyijen tzet tzꞌibn̈ebil yul huneꞌ hum tiꞌ. Wal xin haꞌojabn̈e tet Comam Dios chawiyo haba, ẍi naj. \p \v 10 Yalnipaxo naj wetan: \p —Mach chawebato tzettaj tzꞌibn̈ebilcano yul huneꞌ hum tiꞌ, yuto toxa chiyij isba yin̈ tzettaj tzꞌibn̈ebilcano tiꞌ. \v 11 Haꞌ mac chiwatxꞌen istxꞌojal islahabico iswatxꞌen istxꞌojal, haxa mac chiwatxꞌen isyahbetajil xin, islahabico iswatxꞌen isyahbetajil tuꞌ. Haꞌ mac chiwatxꞌen istoholal islahabico iswatxꞌen istoholal. Haꞌ mac yetxa Comam Dios yehi islahabico isyijen tzet chal Comam, ẍi naj ángel. \p \v 12 Chalnipaxo Comam Jesús: \p —Yin̈ caw yeli toxa chinhulan, ikꞌbil ispaj selel tzettaj iswatxꞌe hunun mac wuhan, hataticꞌa tzet iswatxꞌe. \v 13 Hanintiꞌan yichebanil yeb islahobal, hacaꞌ tzꞌib A yeb Z, ẍi Comam. \p \v 14 Sakꞌal yet mac txꞌahbilxa ismul, hacaꞌtan̈e xaistxꞌah xil iskꞌap yuto ay yoc yin̈ te teꞌ chiakꞌni kꞌinale, yeb xin chu yocto yul ispultahil huneꞌ con̈ob tuꞌ. \v 15 Yajaꞌ wal mac chiwatxꞌen isyahbetajil chicancano yintalto huneꞌ con̈ob tuꞌ, yeb macta cunlum, yeb macta ixlom yeb winajlom, yeb macta potxꞌwawom, yeb macta chisjahba isba sata tioẍ, yebpaxo sunil mac choche yalaꞌ lekꞌtiꞌal. \p \v 16 Chalnipaxo Comam Jesús: \p —Hanintiꞌan inchejtijan wángelan yalno sunil huntekꞌan tiꞌ tet sunil mac ayxaco yul inkꞌaban. Hanintiꞌan titnajinan yin̈ yuninal naj rey David, hacaꞌ hunu teꞌ xeꞌ teꞌ xawolni, hac tuꞌ wehan. Lahaninpaxojan hacaꞌ txꞌumel sajbes chiahilo yin̈ sacꞌayalil, ẍi Comam. \p \v 17 Chal Comam Espíritu Santo yeb yixal Comam oc xahanbalil hacaꞌ tiꞌ: \p —¡Hulan̈! ẍi. \p Haꞌ mac chiaben huneꞌ tiꞌ yalabpaxoj: \p —¡Hulan̈! \p Haꞌ mac chitaj istiꞌ, tijabi cat yucꞌni ha haꞌ yin̈ matanil, haꞌ chiakꞌni kꞌinale mach istan̈bal. \p \v 18 Sunil mac chiaben Istzotiꞌ Comam Dios tzꞌibn̈ebilcano yul huneꞌ hum tiꞌ, caw chintakꞌecanojan huntekꞌan tiꞌ tet: Ta ay mac chianico yakꞌbil huntekꞌan tzet tzꞌibn̈ebilcano tiꞌ, chati Comam Dios huntekꞌan isyaꞌtajil tzꞌibn̈ebilcano yul huneꞌ hum tiꞌ yiban̈. \v 19 Yeb ta ay mac chiinilo yakꞌbil tzet halbilcano yul huneꞌ hum tiꞌ, chilo Comam Dios ismajul yin̈ te teꞌ chiakꞌni kꞌinale, yeb ismajul yul huneꞌ con̈ob yet Comam Dios yehi, hacaꞌ yalni yul huneꞌ hum tiꞌ. \p \v 20 Comam chalni tzettaj ayayo yul huneꞌ Hum tiꞌ, haꞌ chalni hacaꞌ tiꞌ: \p —Hoꞌ toxa chinhulan, ẍi Comam. \p Hacojab tuꞌ. ¡Hulan̈ Mam Jesús Jahawil! \p \v 21 Yakꞌabayo Comam Jesús iscꞌulchꞌanil iscꞌul teyiban̈ hesunil.