\id 1CO - Jacalteco (Eastern) -Guatemala 1997 (DBL -2013) \h 1 CORINTIOS \toc1 Isbabel Carta Naj San Pablo Yato Tet Macta Ayxaco Yul Iskꞌab Comam Bey Corinto \toc2 1 Corintios \toc3 1Co \mt1 ISBABEL CARTA NAJ SAN PABLO YATO TET MACTA AYXACO YUL ISKꞌAB COMAM BEY CORINTO \c 1 \s1 Yichebanil iscarta naj Pablo \p \v 1-2 Hanin Pablo intiꞌan, awtebilinan wocan ischejabo Comam Jesucristo, yuto hac tuꞌ el yin̈ iscꞌul Comam Dios. Haꞌ hun juẍta Sóstenes chitzꞌibn̈ento huneꞌ carta tiꞌ wintajan teyet, hex ayexxaco yul iskꞌab Comam yul con̈ob Corinto. Yu Comam Jesucristo yuxin ayexxaco yul iskꞌab Comam Dios. Awtebilexpaxo yu heyoc iscon̈obo Comam, yeb sunil mac bayxan̈etuꞌwal aya chiawten isbi Comam Jesucristo yin̈, Comam Jahawil yeb yahawilpaxo ebnaj tuꞌ. \v 3 Yakꞌab Comam Dios yeb Comam Jesucristo iscꞌulchꞌanil iscꞌul teyet, yeb akꞌancꞌulal yul heyanma. \s1 Iscꞌulal chicochah yin̈ Comam Jesucristo \p \v 4 Maẍticꞌa chinbejan wakꞌnihan yuchꞌandiosal tet Comam Dios teyin̈ yu iscꞌulchꞌanil iscꞌul xayayo teyiban̈ yu Comam Jesucristo. \v 5 Yu huneꞌn̈e heye yeb Comam Jesucristo, yuxin xayaco Comam Dios sunil iscꞌulchꞌanil yin̈ heyanma, hehelanil hetzoteli, yeb yitzꞌatil hewiꞌ. \v 6 Yuxin sunil tzet halbil teyet yin̈ Comam Jesucristo caw lan̈an isyenilo isba teyin̈. \v 7 Tinan̈ xin machi hunu iscꞌulchꞌanil iscꞌul Comam Dios matzet teyin̈ yulbal ayexicꞌo heyechman istzꞌayical bay chul Comam Jesucristo. \v 8 Haꞌ Comam Dios chiakꞌni heyip helin̈ban heba masanto yet chihul islahobal tzꞌayic, haxinwal machi istxꞌojal chiilcha teyin̈ yet chul Comam Jesucristo Jahawil. \v 9 Sunil tzet chalte Comam Dios masan caw chij isba, haꞌ xin Comam quexawtenico yul iskꞌab Iscꞌahol, haꞌ ton Comam Jesucristo Jahawil. \s1 Pohlebahil xol anma ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo \p \v 10 Hex wuẍtaj, hex wanab, yin̈ isbi Comam Jesucristo chiwaltojan teyet, hunxan̈ehojab cheyute henabal, mach comono chepohleto heba. Wal xin ayojab akꞌancꞌulal texol, hunxan̈ehojab tzet chiecꞌ yin̈ henabal yeb yul heyanma. \v 11 Chiwaltojan huneꞌ tiꞌ teyet, hex wuẍtaj, hex wanab, yuto xawabehan hekꞌumal tato ay howal texol bey tuꞌ, hac tuꞌ yalni yuninal juẍta Cloé wetan. \v 12 Tolab ayex cheyal hacaꞌ tiꞌ: “Han̈on̈tiꞌan̈, yinta juẍta Pablo ayon̈icojan̈,” yeb ayex cheyalpaxoj: “Yinta juẍta Apolos ayon̈icojan̈.” Ayexpaxo xin cheyala: “Han̈on̈tiꞌan̈ yinta juẍta Pedro ayon̈icojan̈,” quexchi. Tolab ayex cheyalpaxoj: “Han̈on̈tiꞌan̈ yet Comam Jesucristo jehan̈,” quexchi. \v 13 ¿Tom pohbilayo Comam Cristo heyalni? ¿Tom haninan quinalaxcan̈an yin̈ culus yu hecolchahi? yeb ¿tom yin̈ inbihan alaxcan̈ haꞌ hewiꞌ xin? \p \v 14 Wal xin chiwakꞌan yuchꞌandios tet Comam Dios yuto machi hunujex tiꞌ wacan̈an haꞌ hewiꞌ, cachann̈e juẍta Crispo yeb juẍta Gayo, \v 15 yuxin mach chu heyalni ta yin̈ inbihan alaxcan̈ haꞌ hewiꞌ. \v 16 Wapaxocan̈an haꞌ iswiꞌ yuninal juẍta Estéfanas, matxa hunuxa mac ahna haꞌ iswiꞌ wuhan.\x * \xo 1:16 \xt 1Co 16:15\x* \v 17 Mach chejbilojinan wanican̈an haꞌ iswiꞌ anma yu Comam Cristo, walxinto haꞌ inchejbanilan haꞌ walnicꞌojan Tzotiꞌ yet colbanile. Yajaꞌ machi bay quintzotelan yin̈ nimeta tzotiꞌ teyet yun̈e heyanico heyanma yin̈, wal xin han̈e iscamical Comam Jesucristo yin̈ culus, haꞌ walicꞌojan. \s1 Ayco yip yeb ishelanil Comam Dios yin̈ Comam Jesucristo \p \v 18 Huneꞌ cuybanile yin̈ iscamical Comam Jesucristo yin̈ teꞌ culus, sucal ye yul sat anma chicꞌaytoj. Wal yul cosat han̈on̈ xacon̈colcha xin, huneꞌ cuybanile yet colbanile tiꞌ yip Comam Dios yehi. \v 19 Hacaꞌ yalni yul Yum Comam Dios: \q1 Chintan̈tzelojan ishelanil anma ay ishelanil sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, cat intan̈tzenpaxilojan isnabal anma ay yitzꞌatil iswiꞌ,\x * \xo 1:19 \xt Is 29:14\x* ẍiayoj. \p \v 20 ¿Tzet xin tan̈cano ebnaj ay ishelanil yeb ebnaj cuywawom, yeb ebnaj caw helan istzotel yin̈ huneꞌ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ? Wal xin xaismeltzoco Comam ishelanil anma tuꞌ yin̈ sucal. \v 21 Yu ishelanil Comam Dios yuxin el yin̈ iscꞌul tato maẍtaj yu ishelanil yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yuxin chiohtan̈elaxilo Comam, wal xin el yin̈ iscꞌul Comam ta yu Istzotiꞌ chijalicꞌojan̈, haꞌ chicolni anma chianayto yul yanma, waxan̈ca ay mac chalni tato sucalil ye huneꞌ Tzotiꞌ tiꞌ. \p \v 22 Anma Israel, haꞌ cꞌaybalcꞌule choche anma yilaꞌ, wal ebnaj griego xin, haꞌ ishelanil anma choche ebnaj yabeꞌ. \v 23 Yajaꞌ wal han̈on̈tiꞌan̈ haꞌ Comam Cristo alaxcan̈ yin̈ culus, haꞌ chijalicꞌojan̈. Yul sat anma Israel caw txꞌoj huneꞌ tuꞌ, walpaxo yul sat anma mach Israelo xin sucal yehi. \v 24 Wal han̈on̈ awtebilon̈xa yu Comam Dios tiꞌ xin, waxan̈ca Israel maca mach Israeloj johtaj tato yip yeb ishelanil Comam Dios ayco yin̈ Comam Jesucristo. \v 25 Huntekꞌan sucal ye yin̈ Comam Dios yalni anma, haꞌ ecꞌbal yelapno sata ishelanil anma. Haxa huntekꞌan machi yip yin̈ Comam Dios yalni anma xin, haꞌ caw ecꞌbal yip sata yip anma. \p \v 26 Hex wuẍtaj, hex wanab, chimheyil texol hex awtebilhexxa yu Comam Dios tato caw haywan̈exchꞌan ay hehelanil hacaꞌ ishelanil anma. Haywan̈exchꞌanpaxo yahaw hex, hacaꞌ ebnaj iswiꞌehal con̈ob, yeb haywan̈exchꞌanpaxo hex yicꞌal anma aycano yelapnoj heyehi. \v 27 Yuxin haꞌ mac machi nichꞌano tzet yohta yul sat anma, haꞌ issicꞌcan̈ Comam Dios yuninaloj yun̈e yel istxꞌixobal mac caw ay ishelanil. Issicꞌnipaxocan̈ Comam mac machi yelapnoj yun̈e yel istxꞌixobal mac caw ay yelapno yehi. \v 28 Issicꞌcan̈ Comam anma yahbil yeb anma machi yelapno yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yun̈e matxa yelapno chielcanico mac caw ay yelapno chabe. \v 29 Hac tuꞌ xin machi mac chu yalni isba can̈yehal yul sat Comam Dios. \p \v 30 Haꞌ Comam con̈hunbancano yin̈ Comam Jesucristo, yakꞌnipaxo Comam ishelanil Comam Cristo cohelaniloj. Yu Comam Jesucristo yuxin chon̈can cꞌulal yul sat Comam Dios, yeb yetxa Comam jehi, yupaxo Comam Cristo tuꞌ yuxin colbilon̈xa. \v 31 Hac tuꞌ chu yijni isba tzet tzꞌibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios bay chala: “Tato ay hunu mac choche yikꞌaꞌcan̈ isba, haꞌojab Comam Cristo chican̈,” ẍiayoj. \c 2 \s1 Iscamical Comam Jesucristo yin̈ culus haꞌ yalicꞌo naj Pablo \p \v 1 Hex wuẍtaj, hex wanab, yet quinbeyan walnojan Istzotiꞌ Comam Dios yin̈ Comam Jesucristo texol, maẍtaj ishelanil yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yeb huntekꞌan nimeta tzotiꞌ caw nanxa yoc walan teyet. \v 2 Yet wecꞌan texol tuꞌ machi hunuxa tzet ye tuꞌ woche walaꞌan teyet han̈cꞌan̈e cuybanile yin̈ iscamical Comam Jesucristo yin̈ teꞌ culus. \v 3 Yet wecꞌan texol tuꞌ quinnanonan, inluylunpaxocan̈an yu xiwquilal. \v 4 Hayet walnihan Istzotiꞌ Comam Dios teyet, mach quexinmontehan yu ishelanil yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, walxinto haꞌ Comam Espíritu Santo yeb yip Comam Dios, haꞌ anayto yul heyanma. \v 5 Hac tuꞌ xin maẍtaj yu ishelanil ebnaj winaj yuxin heyayto yul heyanma yin̈ Comam Dios, walxinto yu yip Comam. \s1 Haꞌ Comam Espíritu Santo chiakꞌni johtan̈elo Comam Dios \p \v 6 Yajaꞌ wal tet ebnaj ayxaco yul iskꞌab Comam Dios, ebnaj ayxa isnabal yin̈ yet Comam, chon̈tzotelan̈ yin̈ huneꞌ helanilehal tet ebnaj, yajaꞌ maẍtaj helanilehal yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. Machcatajpaxo ishelanil ebnaj jahaw sat txꞌotxꞌal tiꞌ, yuto ebnaj tuꞌ chitan̈ilo ebnaj. \v 7 Huneꞌ chiwaltiꞌan, haꞌ ton huneꞌ ishelanil Comam Dios ewan yehi, yun̈e caw cꞌul chon̈elcanico yu iscꞌulchꞌanil iscꞌul Comam. Huneꞌ tiꞌ nabilticꞌa yu Comam yet yalan̈to maẍto chiwatxꞌi huneꞌ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. \v 8 Huneꞌ tiꞌ maẍticꞌa txumcha yu ebnaj yahaw con̈ob yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yuto ta istxum ebnaj machim yacan̈ ebnaj Comam yin̈ culus, Comam caw aycano yelapno yehi. \v 9 Wal xin tzꞌibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios hacaꞌ tiꞌ: \q1 Ay huntekꞌan tzet watxꞌebilxa yu Comam Dios tet mac chiochen Comam. Huneꞌ tuꞌ maẍto hunu mac xailni, yeb xaabeni, maẍtopaxo mac xaecꞌ isnabal yin̈, ẍiayoj. \p \v 10 Huntekꞌan tzet ye tuꞌ tiꞌ xayakꞌ Comam johtan̈elo yu Yespíritu, haꞌ Yespíritu Comam tuꞌ ohtan̈e sunil, yohtapaxo huntekꞌan tzet ye tuꞌ yet Comam Dios yaꞌta cotxumni. \p \v 11 Hacaꞌ hunu mac tinan̈, mach yohtajo tzet ayayto yul yanma hunuxa yet anmahil, wal xin cachann̈e yanma huneꞌ mac tuꞌ ohtan̈e. Hac tuꞌ ye Comam Dios, han̈cꞌan̈e Yespíritu Comam ohtan̈e tzet nabil yu. \v 12 Walon̈ tiꞌ xin maẍtaj yespíritu yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chabil ju, to haꞌ huneꞌ Espíritu chitit yin̈ Comam Dios. Hac tuꞌ xin chu cotxumni huntekꞌan iscꞌulal chakꞌ Comam jet. \v 13 Maẍtaj tzotiꞌ johtajan̈ yu cohelanilan̈ chijalan̈, machoj, walxinto haꞌ Tzotiꞌ chakꞌ Comam Espíritu jetan̈ haꞌ chijalan̈. Hac tuꞌ xin chu jalnilojan̈ yin̈ haban huntekꞌan yet Comam Espíritu Santo tet anma ayxaco Yespíritu Comam Dios yin̈. \p \v 14 Haꞌ mac maẍto Yespíritu Comam Dios yin̈, mach chischah yabeꞌ huntekꞌan tzet ye tuꞌ yet Comam Espíritu Santo, yuto sucal ye yul sat, mach chitxumchapaxo yu, yuto huntekꞌan tiꞌ han̈cꞌan̈e Comam Espíritu Santo chiakꞌni cotxumuloj. \v 15 Wal mac ayco Yespíritu Comam Dios yin̈ xin, haban istxumni sunil ej tzet ye tuꞌ, ta cꞌul maca machoj. Yajaꞌ wal comon anma xin, mach chikꞌoji istxumni tzet ye mac ayco Yespíritu Comam yin̈. \v 16 Yuto chal yul Yum Comam Dios hacaꞌ tiꞌ: \q1 ¿Mac hunu chu isnanilo yin̈ tzet chiecꞌ yin̈ isnabal Comam Dios? Yeb xin ¿mac hunu chiakꞌni istzꞌajanbal iscꞌul Comam? ẍiayoj. \m Wal han̈on̈ tiꞌ xin, haꞌ Comam Espíritu Santo chiakꞌni johtan̈elo isnabal Comam Jesucristo. \c 3 \s1 Jet munlawomal coba yin̈ ismunil Comam Dios \p \v 1 Hex wuẍtaj, hex wanab, hayet quinecꞌan texol, mach quintzotelan teyet hacaꞌ tet mac caw yijem tet Comam Espíritu Santo. Wal xin quintzotelan teyet hacaꞌ tet anma yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb hacaꞌ mac uninto yin̈ yet Comam Dios. \v 2 Yuxin yet incuywahan texol caw comonn̈e yu intzotelan teyet, yuto hacaꞌto ye niẍte unin chito txutxwi, maẍto chu yakꞌlax itah tet, hac tuꞌ heyehi. Hac to tuꞌ heyepaxo tinan̈, \v 3 yuto hacaꞌ istxumni anma yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, hac to tuꞌ hetxumni, yuto chichiwaco hecꞌul teyin̈ hununex, ay howal texol yeb pohlebahil. Chal yelapno tuꞌ to haꞌ tzet chal heyanma haꞌ cheyije. Chebeybaln̈enpaxo hacaꞌ tzet chiswatxꞌe anma maẍto ayoco yul iskꞌab Comam. \v 4 Yuto texol hex tiꞌ ayex cheyala: “Han̈on̈tiꞌan̈ yinta juẍta Pablo ayon̈icojan̈.” Ayex cheyalpaxoj: “Han̈on̈tiꞌan̈ yinta juẍta Apolos ayon̈icojan̈,” quexchi. Yet cheyalni hacaꞌ tuꞌ to hacaꞌto anma yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, hac tuꞌ hetxumni. \p \v 5 ¿Tzet yelapno wehan hanin Pablo intiꞌan? yeb ¿tzet yelapno ye juẍta Apolos tuꞌ? Wal xin ischejabn̈e Comam Dios jehan̈, chejbilon̈icojan̈ texol yu Comam yun̈e heyanico heyanma yin̈ Comam Jesucristo. Haꞌ munil yacanico Comam yul cokꞌaban̈ hununon̈an̈ haꞌ chicowatxꞌehan̈. \v 6 Yet wecꞌan texol hacaꞌtan̈e haninan intzꞌuncanayojan hunu te teꞌ texol.\f + \fr 3:6 \ft Haꞌ chal yelapno huneꞌ tiꞌ, haꞌ ton Istzotiꞌ Comam Dios\f* Haxa yet yecꞌ naj Apolos texol xin hacaꞌtan̈e haꞌ naj ecꞌ hayenoj. Yajaꞌ yin̈ caw yeli, haꞌ Comam Dios chiakꞌni chꞌibo huneꞌ tzꞌunub tuꞌ. \v 7 Yuxin haꞌ naj chitzꞌunni yeb naj chihayeni machi yelapno ebnaj, cachann̈e Comam Dios caw aycano yelapno yehi yuto haꞌ Comam chiakꞌni chꞌibo huneꞌ tzꞌunub tuꞌ. \v 8 Yuxin naj chitzꞌunni hunu tzet ye tuꞌ yeb naj chihayeni lahan ismunil ebnaj, chischah ebnaj ispaj selel ismunil tuꞌ tet Comam Dios hataticꞌa hanta munil chiswatxꞌe hunun ebnaj. \v 9 Han̈on̈tiꞌan̈ jet munlawomal cobahan̈ yin̈ ismunil Comam Dios, wal hex tiꞌ xin hacaꞌ istzꞌunub Comam Dios heyehi. \p Lahanexpaxo hacaꞌ hunu n̈a lan̈an iswatxꞌencan̈ Comam Dios. \v 10 Haxa hanintiꞌan xin, lahaninan hacaꞌ hunu naj ijbalom yin̈ watxꞌe n̈a yu iscꞌulal Comam Dios. Hacojtam haninan wayojan isxeꞌal huneꞌ n̈a tuꞌ, nanxa huneꞌ naj xin chianican̈ islocꞌal. Yajaꞌ hunun mac chimunla yin̈ huneꞌ n̈a tuꞌ yilal cam chil yin̈ tzet chu ismunlahi. \v 11 Wal xin machi hunuxa mac chu yanayo hunuxa isxeꞌal n̈a yiban̈ huneꞌ ayxayo tuꞌ, yuto haꞌ huneꞌ ayxayo tuꞌ haꞌ ton Comam Jesucristo. \v 12 Yiban̈ huneꞌ xeꞌal n̈a tuꞌ xin, ay mac chianico chꞌen oro, maca chꞌen plata, maca chꞌen chꞌen caw cꞌulchꞌan jilni isxialoj. Aypaxo mac chianico te teꞌ, maca teꞌ chꞌim, maca xaj waleꞌ yichoj. \v 13 Yajaꞌ yet islahobal tzꞌayic yet chiilax tzet chielico anma, cat yilwelax comunil hununon̈ xol kꞌa kꞌaꞌ, yun̈e yillaxi ta cꞌul maca mach cꞌulo tzet chicowatxꞌe. \v 14 Yuxin haꞌ mac caw cꞌul ismunil iswatxꞌe, lahan yeb hunu n̈a machi tzꞌato yu kꞌa kꞌaꞌ. Haꞌ mac hacaꞌ tuꞌ chischah ispaj selel ismunil. \v 15 Yajaꞌ wal mac mach cꞌulo ismunil chiswatxꞌe, chitzꞌato ismunil tuꞌ xol kꞌa kꞌaꞌ, chicꞌaywa huneꞌ mac tuꞌ yin̈ ismunil. Waxan̈ca xin chicolchahi, yajaꞌ hacaꞌxan̈e iscollaxilti hunu anma xol kꞌa kꞌaꞌ, hac tuꞌ chu iscolchahi. \p \v 16 ¿Tom mach heyohtajo xin tato yatut Comam Dios heyehi yeb ayco Comam Espíritu Santo teyin̈? \v 17 Yuxin mac chitan̈tzenilo huneꞌ yatut Comam tuꞌ, chistan̈tzelo Comam, yuto han̈cꞌan̈e Comam ay yet huneꞌ n̈a tuꞌ. Huneꞌ yatut Comam Dios chiwaltiꞌan, haꞌ ton ex hex tiꞌ. \p \v 18 Mach cheyute heba sucal, tato ay hunu mac texol caw helan yin̈ tzet ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chabe, yuteojab isba hacaꞌ hunu mac matzet yohtaj haxinwal caw helan chielcanicoj. \v 19 Yuto haꞌ ishelanil anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, caw matzet chalilo yul sat Comam Dios. Hac tuꞌ yalni Istzotiꞌ Comam bay chal hacaꞌ tiꞌ: “Haꞌ mac caw ay ishelanil yalni, yin̈ticꞌa ishelanil tuꞌ chitzabchati yu Comam,” ẍiayoj. \v 20 Chalnipaxoj: “Yohta Comam Dios tato matzet chal yelapno yitzꞌatil iswiꞌ anma caw helan yalni,” ẍiayoj. \p \v 21 Yuxin mach chub heloloꞌn̈en heba yu tzujanex yinta hunu maca, yuto sunil akꞌbilxa teyet yu Comam Dios. \v 22 Hacaꞌ hanin Pablo intiꞌan yeb juẍta Apolos, yeb juẍta Pedro, haꞌ Comam Dios con̈anicojan̈ chejabo texol, hacaꞌojtam heyet jehan̈. Hacaꞌpaxo yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb kꞌinale, yeb camical, yeb tzet ay tinan̈, yeb tzettaj chitohuli, heyet ye sunil tuꞌ. \v 23 Haxa hex tiꞌ xin, yet Comam Cristo heyehi, Comam Cristo tuꞌ xin yet Comam Dios yehi. \c 4 \s1 Ismunil ebnaj ischejab Comam Jesucristo \p \v 1 Caw cꞌul tato mach jin̈ojan̈ cheyaco heyanma, yuto ischejabn̈e Comam Jesucristo jehan̈. Akꞌbil cochejbanilan̈ jakꞌnihan̈ ohtan̈elaxo huntekꞌan tzet ewan ye yu Comam Dios. \v 2 Yuxin haꞌ mac bay chiakꞌlax hunu chejbanile yilal yijem chute isba. \v 3 Wal intiꞌan xin, machi wocan yin̈ ta chexoc heyilaꞌ yin̈ tzet chinwatxꞌehan, maca hunuxa mac chioc ilnoj. Haquintuꞌan mach chinocan wilaꞌan yin̈ tzet chinwatxꞌehan. \v 4 Walca xin machi hunu istxꞌojal chinwatxꞌehan, yajaꞌ maẍtaj yu huneꞌ tuꞌ yuxin chiwalan tato cꞌulinxahan, walxinto han̈cꞌan̈e Comam Dios Yahawil chu yalni yin̈ tzet chinwatxꞌehan. \p \v 5 Yuxin mach chexoc heyalaꞌ tinan̈ yin̈ tzet heye hununex. Wal xin echmawe yul Comam Dios Jahawil, cat isyenilo Comam yin̈ caw haban tzet ewan yehi, cat yakꞌni Comam ohtan̈elaxolo tzet ayayto yul yanma hunun anma. Chakꞌni Comam istzalabal cocꞌul hataticꞌa hanta tzet chicowatxꞌe. \p \v 6 Hex wuẍtaj, hex wanab, chiwalan huntekꞌan tiꞌ yu iscꞌulalo teyin̈. Ilweto inbeybalan, yeb isbeybal juẍta Apolos, yuto chijaco cobahan̈ yecheloj yun̈e hebeybaln̈en cobeybalan̈. Haꞌ huntekꞌan tzet chicowatxꞌetiꞌan̈, haꞌ chioc yecheloj yun̈e mach chexpalcꞌon yiban̈ tzet tzꞌibn̈ebilcanoj. Yebpaxo yun̈e mach cheloloꞌn̈e heba heyanico iswinajil hunuxa maca, cat heyintan̈encanilto hunuxa maca. \v 7 Mach chu cololoꞌn̈en coba walca cꞌulon̈ sata hunuxa maca, yuto sunil tzet chisje cowatxꞌeni haꞌ Comam Dios chiakꞌni jet. Yuxin mach chu jinican̈ coba yu huntekꞌan tuꞌ, to haꞌ Comam chiakꞌni jet. \p \v 8 Walex hex tiꞌ, cochn̈e caw kꞌalomexxa, yuto sunil tzet cheyoche ay teyet. Caw xin hacaꞌxapaxo rey heye heyalni, matxa tzet chon̈ocan̈ heyu. Yajaꞌ tzettam sakꞌal ta reyex, wal tuꞌ ayon̈micojan̈ teyintaj. \v 9 Chintxuman hanintiꞌan tato han̈on̈ ischejabon̈ Comam Dios tiꞌan̈, con̈yacojan̈ Comam yin̈ sat anma hacaꞌ hunu mac caw islahobalxa yehi, hacaꞌ hunu mac chipotxꞌlax yilaꞌ anma. Hacaꞌ hunu tzet ye tuꞌ ton̈e chimatzꞌelaxi, hac tuꞌ jehan̈ yul sat anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb yul sat ebnaj ángel. \p \v 10 Hanon̈tiꞌan̈ chon̈hallaxan̈ sucal yu chijalicꞌojan̈ Istzotiꞌ Comam Jesucristo. Walex hex tiꞌ xin caw helanex yin̈ Comam Jesucristo heyalni. Han̈on̈tiꞌan̈ caw machi jipan̈, walex xin caw aycano heyip. Caw matzet jelapnojan̈ yul hesat, walex xin caw aycano heyelapnoj. \v 11 Tinan̈ xin yexn̈e jijlenan̈ wahil yeb tajintiꞌal, yeb man̈xilkꞌapehal. Chon̈makꞌlaxpaxojan̈ yu anma, yeb machi jatutan̈. \v 12 Caw xin chon̈siquihan̈ comunlahan̈, yuto yin̈ cokꞌaban̈ caw cocꞌulan̈. Hayet chon̈bahlaxan̈ yu anma haꞌ iscꞌulal Comam chijalan̈ tet. Ay bay chiecꞌyaꞌ janmahan̈ yu anma, yajaꞌ chijakꞌ techahojan̈. \v 13 Caw txꞌoj istzotel anma jetan̈, wal han̈on̈an̈ xin caw akꞌancꞌulal chu cotzotelan̈ tet. Hacticꞌapax tuꞌ tinan̈, hacaꞌ iskꞌalemal yeb isyahbenal tzet ay yul sat yiban̈kꞌinal, hac tuꞌ jehan̈ yul sat anma. \p \v 14 Maẍtaj yu quexwakꞌni txꞌixwojan yuxin chintzꞌibn̈etojan huntekꞌan tiꞌ teyet. Walxinto yu wakꞌnihan hecuybanil, hacaꞌojtam caw wuninalan heyehi yuto caw xahan ayex wuhan. \v 15 Waxan̈ca ay lahon̈ebo mil mac chexcuyni yin̈ Istzotiꞌ Comam Jesucristo, yajaꞌ hacaꞌtan̈e huneꞌn̈e hemam. Hanintiꞌan hacaꞌ hemam wehan, yuto haninan babel walan Tzotiꞌ yet colbanile teyet, hac tuꞌ xin yu hechahni Comam Jesucristo yul heyanma. \v 16 Yuxin caw chiwalan teyet beybaln̈ewe hacaꞌ inbeybalan. \p \v 17 Tinan̈ xin chinchejtojan juẍta Timoteo texol. Haꞌ naj tiꞌ, hacaꞌ incꞌaholan ye naj, caw xahan ay naj wuhan yeb caw yijem naj tet Comam Dios Jahawil. Haꞌ naj chinaniti inbeybalan teyet yin̈ Comam Jesucristo, hacaꞌticꞌa chu incuywahan xol anma ayxaco yul iskꞌab Comam Dios yul hunun con̈ob bay chinecꞌan. \p \v 18 Ay mac texol tuꞌ caw chican̈ isba, ham yalni tato matxa chinapnihan quexwilaꞌan. \v 19 Wal xin ta ẍi Comam ayxaticꞌaco yin̈ incꞌulan intohan quexwilnojan yin̈ an̈e. Hato tuꞌ chiwilan tato caw yeli helan huntekꞌan ebnaj loloꞌ tuꞌ, maca ton̈e chitzotel ebnaj xin. \v 20 Yuto maẍtaj yu tzet chijala chiixtan̈wiloj tato ayon̈xa yul iskꞌab Comam Dios, walxinto yu chisyelo yip Comam jin̈. \v 21 Wal tinan̈ xin, ¿tzet cheyoche chinto wuban texol? ¿Tom cheyoche chintohan quexinhateꞌan yu hetxꞌojal? mato ¿cheyoche ta cꞌulchꞌan chiwute incꞌulan teyin̈? \c 5 \s1 Illax yin̈ tzet elico huneꞌ naj ay ismul \p \v 1 Xahul iskꞌumal wetan tato ay huneꞌ naj texol tuꞌ yikꞌcan̈ iscab miꞌ, huneꞌ mule tuꞌ caw nanxa islowi. Xol anma mach ohtan̈e Comam Dios, machi bay chijabe yuni hacaꞌ tuꞌ. \v 2 Yajaꞌ wal hex tiꞌ xin, caw can̈heye cheyabe, estam chioc nino biscꞌulal yin̈ hecꞌul yu huneꞌ tuꞌ. Naj uten huneꞌ istxꞌojal tuꞌ caw yilal heyinilo naj texol. \v 3 Wal hanintiꞌan waxan̈ca machijinan texol, yaj hacaꞌojtam ayinicojan texol. Yuxin yin̈ isbi Comam Jesucristo chiwalan yin̈ tzet chielico naj. \v 4 Yet checutxban heba hewatxꞌen huneꞌ tuꞌ, hacaꞌojtam ayinicojan texol yu yip Comam Jesucristo. \v 5 Wal huneꞌ naj yaco ismul tuꞌ awecanto naj yul iskꞌab naj matzwalil yun̈e iscꞌaytzelaxilo isnimanil naj, cat iscolchacano yanma naj yet chihul Comam Jesucristo. \p \v 6 Hex tiꞌ mach cꞌuloj ta cheyican̈ heba yu huneꞌ istxꞌojal iswatxꞌe naj tuꞌ texol. ¿Tom mach cheyohtajo xin tato hanicꞌn̈e yan̈al ixim pan chioc xol ixim harina, caw xin sunil ixim chisipcꞌa yu? \v 7 Wal xin bejwecano sunil istxꞌojal chexetantoj. Hac tuꞌ xin lahanxa chexelico hacaꞌ ixim pan lan̈anto iswatxꞌi, machi yan̈al aycoj, chiwahlax yin̈ kꞌin̈ Pascua. Haquexojab tuꞌ yul sat Comam Dios, yuto haꞌ Comam yaco isba xahanbalil iscam yu comul, hacaꞌ chu ispotxꞌni ebnaj Israel noꞌ meꞌ isxahanbalo yin̈ kꞌin̈ Pascua. \v 8 Yuxin conabaweti iscamical Comam Jesucristo yin̈ istoholal yeb isyelal; wal xin sunil istxꞌojal yeb mule lahan hacaꞌ yan̈al pan. \p \v 9 Yin̈ huneꞌ incartahan watojan teyet waltojan tato mach chu hehunban heba yeb mac chito ixli maca chito winajli. \v 10 Yajaꞌ machi waltojan tato matxa chehunba heba yeb anma mach ohtan̈eho Comam Dios, machoj, yuto haꞌ anma tuꞌ chito ixli maca chiwinajli, maca chito yocheco tzet ay yet anmahil, chielkꞌawi, chito ay jahno sata tioẍ. Kꞌinalo tato haꞌ anma tuꞌ chiwalan, caw yilalmi chexel yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, chal tuꞌ. \v 11 Wal xin haꞌ huntekꞌan anma chiwaltojan teyet tiꞌ haꞌ ton mac chihalni ta ayxaco yul iskꞌab Comam, yajaꞌ xin chito ixli maca chito winajli yeb chito yocheco tzet ay yul iskꞌab hunu yet anmahil, yeb chito ay jahno sata tioẍ, yeb chito bahwahi yeb chito uqꞌui, yeb chito elkꞌawi. Huntekꞌan mac hacaꞌ tuꞌ mach chu hehunban heba yebi, nitam heyay tzꞌon̈no waꞌo yebi. \p \v 12-13 Hanintiꞌan mach chu walnihan yin̈ tzet chielico anma maẍto ayoco yul iskꞌab Comam Dios, wal xin cachann̈e Comam chu yalni tzet chielicoj. Yajaꞌ walex ayexxaco yul iskꞌab Comam, chu heyilni yin̈ tzet chielico hunu mac texol. Yuxin huneꞌ naj issay ismul tuꞌ iwelo naj texol. \c 6 \s1 Anma chiskꞌanle yin̈ tet naj alcal \p \v 1 Hayet ay howal texol, ¿tzet yin̈ yuxin haꞌ tet ebnaj alcal yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chextohi yu iswatxꞌenayo ebnaj huneꞌ howal tuꞌ? ¿Tzet yin̈ xin maẍtaj tet yuninal Comam Dios chextohi? \v 2 ¿Tom mach heyohtajo xin tato han̈on̈ ayon̈xaco yul iskꞌab Comam tiꞌ, han̈on̈ chon̈oc jilaꞌ yin̈ tzet chielico anma ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ? Yuxin tato chon̈oc jilaꞌ yin̈ tzet chielico anma yet bakꞌin, ¿haꞌ tom xin niẍte howal chꞌah texol, mach chu hewatxꞌenayoj? \v 3 ¿Tom xin maẍto heyohtajopaxoj tato han̈on̈ tiꞌ chon̈oc jilaꞌpaxo yin̈ tzet chielico ebnaj ángel yet bakꞌin? Hajxam tzet ye tuꞌ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, ¿tom mach chu cowatxꞌenayo heyalni? \v 4 Yuxin yet ay howal chꞌah texol, ¿tzet yin̈ xin sata ebnaj machi yoc yin̈ yuninal Comam Dios chexto hewatxꞌeyoj? \v 5 Chiwaltojan huneꞌ tiꞌ teyet yun̈e hetxꞌixwican̈. ¿Tom machi hunu mac texol chu iswatxꞌenayo howal chꞌah xol ebnaj juẍtaj tuꞌ? \v 6 Wal xin mach ton̈e cheyakꞌle howal, to chekꞌanlepaxo teyin̈ sata ebnaj alcal, ebnaj yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ. \p \v 7 Hayet cheyakꞌni howal teyin̈ hununex caw txꞌoj huneꞌ tuꞌ yul sat Comam Dios. ¿Tzet yin̈ xin mach cheyakꞌ techahoj tato ay hunu mac chiwatxꞌen istxꞌojal teyin̈? ¿Tzet yin̈ xin mach cheyakꞌ nimancꞌulal tato ay hunu mac chielkꞌanilo hunu tzet ye tuꞌ teyet? \v 8 Walxinto hexticꞌa chewatxꞌe tzet ye tuꞌ mach cꞌuloj, cat heyelkꞌawipaxo yin̈ ebnaj juẍtaj. \p \v 9-10 ¿Tom mach heyohtajo xin tato mac chiwatxꞌen istxꞌojal mach chu yoc yul iskꞌab Comam Dios? Wal xin mach cheyakꞌ subchaho heba, yuto mac chiixli yeb mac chiwinajli, yeb mac chisjahba isba sata tioẍ, yeb mac ay yixal cat issayni hunuxa ix, yeb mac ay yichamil cat issayni hunuxa winaj, yeb ebnaj winaj chi-la-uten mule yeb yet winajil, yeb xin mac elkꞌom, yeb mac pekꞌ melyu, yeb mac ucꞌum teꞌ, yeb mac hobomcan̈ tzotiꞌ yin̈ yet anmahil, yeb mac chiikꞌni ismelyu yin̈ lekꞌtiꞌal, mach chu yoc yul iskꞌab Comam Dios. \v 11 Ayex tiꞌ hac tuꞌ heyeco yet yalan̈tocanoj, yajaꞌ wal tinan̈ sajxa ye heyanma yeb yetxa Comam Dios heyehi. Xaquexoc cꞌulal yul sat Comam Dios yu Comam Jesucristo, yeb yu Yespíritu Comam Dios. \s1 Yetxa Comam Jesucristo ye conimanil \p \v 12 Ay mac chihalni, tato chisje cowatxꞌen sunil tzet chal cocꞌul, caw yeli yajaꞌ matxa jeto ye cowatxꞌen sunil tzet ye tuꞌ. Hanintiꞌan chisje inwatxꞌenan sunil tzet chal incꞌulal, yajaꞌ mach chiwakꞌan hamanil tet huntekꞌan tuꞌ yun̈e mach chioc quinyijbaꞌan yin̈ tzet chala. \v 13 Aypaxo mac chalni hacaꞌ tiꞌ: “Haꞌ tzet chicolo yet cocꞌul yehi, haꞌ cocꞌul tuꞌ xin yet tzet chicolo yehi,” ẍi. Yeli hac ton tuꞌ yehi, yajaꞌ tzet chicolo tuꞌ yeb cocꞌul tuꞌ chiapni istzꞌayical bay chitan̈ilo yu Comam Dios. Wal conimanil xin mach yeto ixloj maca winajlo yehi. Walxinto yetxa Comam Jesucristo Jahawil ye conimanil tiꞌ, yetxapaxo conimanil ye Comam. \v 14 Hacaꞌ yu yakꞌni itzitzbocan̈ Comam Dios Comam Jesucristo Jahawil xol camom, hac tuꞌ chu con̈yakꞌni itzitzbocan̈ Comam yu yip. \p \v 15 ¿Tom mach heyohtajoj tato huneꞌ conimanil tiꞌ caw yetbixa isba yeb isnimanil Comam Jesucristo? ¿Tom xin chu jinito isnimanil Comam tuꞌ cat cohunban yeb isnimanil hunu ix ix txꞌoj ye iswiꞌ? ¡Machoj! \v 16 ¿Tom mach heyohtajo xin, tato yet chishunban isnimanil hunu naj yeb hunu ix ix txꞌoj ye iswiꞌ, hunxan̈e anmahil chucano naj yeb ix? Yuto chal yul Yum Comam Dios hacaꞌ tiꞌ: “Hunxan̈e anmahil chucano iscawan̈il,”\x * \xo 6:16 \xt Gn 2:24\x* ẍiayoj. \v 17 Hayet chijanico coba yul iskꞌab Comam Dios hunxan̈e chijucano yeb Comam. \p \v 18 Wal xin nann̈e heyu, machojab cheyakꞌ hamanil tet ixloj maca winajloj. Tzijxan̈e istxꞌojal chaco hunu mac maẍtaj isnimanil chetatoj, yajaꞌ wal mac chiixli maca chiwinajli, caw haꞌ yin̈ isnimanil chaco ismul. \v 19 ¿Tom mach heyohtajo xin, tato yatutxa Comam Espíritu Santo ye henimanil, Comam akꞌbil teyet yu Comam Dios yun̈e yeh yul heyanma? Yuxin matxa heyeto heba hechuquil.\x * \xo 6:19 \xt 1Co 3:16; 2Co 6:11\x* \v 20 Wal xin lokꞌbilexxa yu Comam Dios, yuxin watxꞌewe iscꞌulal yin̈ henimanil, haxinwal chioc ismay Comam Dios heyu. \c 7 \s1 Cuybanile yin̈ mohyilal \p \v 1 Tinan̈ xin chiwatojan ispaj huntekꞌan hekꞌambebal heyati yul hecarta wetan. Cꞌul tato mach chikꞌ ebnaj winaj yixal. \v 2 Yajaꞌ yun̈e mach chiaycꞌay ebnaj maca ebix ix yin̈ mule, yuxin yilal yikꞌni ebnaj yixal, yeb yikꞌnipaxo ebix ix yichamil. \v 3 Naj ichamile yilal yochen naj yixal, hacpax tuꞌ ix ixale yilal yochen ix yichamil. \v 4 Yuto ix ixale matxa yeto isba ix ischuquil, walxinto yetxa yichamil ix yehi. Hacpax tuꞌ naj ichamile, matxa yeto isba naj ischuquil, to yetxa yixal naj yehi. \v 5 Yuxin mach chu heman̈cꞌon heyochelen heba hununex, cachan tato lahtiꞌxa ye heyu heman̈cꞌon heba teyet hununex yin̈ hayebo tzꞌayic yu hetxahli tet Comam Dios yin̈ sunil heyanma. Yajaꞌ xin yilal hehunbanpaxo heba hunelxa, yuto cꞌuxantaxca mach chitecha heyu yin̈ tzet choche henimanil, cat yoc naj matzwalil quexyilwenoj cat heyaycꞌayi cat heyanico hemul. \p \v 6 Huntekꞌan chiwaltotiꞌan mach caw chejbanile chucanicoj, wal xin ton̈e chiwaltojan teyet yu heyilni tato chu heyijeni. \v 7 Wal intiꞌan, ay walaꞌan sunil mac chican hacaꞌ wetiꞌan, yajaꞌ nananta conabal hununon̈ yu Comam Dios. Yuto ay mac mach choche chikꞌ yixal, aypaxo mac mach chꞌecꞌ yu tato mach chikꞌ yixal. \p \v 8 Chiwalan tet mac maẍto chimohyi, yeb tet ebix camnaxa yichamil, cꞌul tato mach chikꞌ yetbi hacaꞌ wetiꞌan. \v 9 Yajaꞌ ta ay mac mach chitecha yu ye ischuquil chabe, yilal ismohyi sata ton̈e choche chiecꞌ ixloj maca winajloj. \p \v 10 Yajaꞌ wal tet mac mohyinaxa xin, chiwakꞌan huntekꞌan chejbanile tet, huntekꞌan chejbanile tiꞌ mach wetojan, to yet Comam Dios yehi. Hex ixale mach chepohle heba yeb heyichamil. \v 11 Yajaꞌ tato ay hunu ix ix chispohle isba yeb yichamil, matxa chu yikꞌni ix hunuxa winaj, cachann̈e yeb yichamil ix tuꞌ chisje ishunban isba hunelxa. Hacpax tuꞌ naj ichamile, mach chu ispohni isba naj yeb yixal.\x * \xo 7:11 \xt Mt 19:9\x* \p \v 12 Wal tet hunmajanxa xin chiwaltojan huntekꞌan tiꞌ, yajaꞌ mach ischejbanilo Comam Dios, to haninan chiwaltojan: Tato ay hunu naj juẍtaj maẍto chaco isba yixal yul iskꞌab Comam Dios, yajaꞌ tato chitzala iscꞌul ix iscꞌatan̈ naj, huneꞌ naj juẍta tuꞌ, mach chu ispohni isba naj yeb ix. \v 13 Yeb xin tato ay hunu ix janab, maẍto chaco isba yichamil yul iskꞌab Comam yajaꞌ chitzala iscꞌul naj yeb ix, mach chu ispohni isba ix yeb naj. \v 14 Yuto waxan̈ca maẍto ayoco yichamil ix yul iskꞌab Comam, yajaꞌ hacojtam yetxa Comam Dios ye naj, yuto hun ye naj yeb huneꞌ ix ix ayxaco yul iskꞌab Comam Dios. Hacpax tuꞌ ix maẍto ayoco yul iskꞌab Comam, hacojtam yetxa Comam Dios ye ix, yuto hun ye ix yeb huneꞌ naj ayxaco yul iskꞌab Comam. Kꞌinalo ta maẍto yeto Comam ye iscawan̈il lahanmi chielico yuninal hacaꞌ yuninal anma maẍto ayoco yul iskꞌab Comam Dios, walxinto hacaꞌxa yuninal Comam Dios yehi. \v 15 Yajaꞌ ta naj ichamile maca ix ixale maẍto ayoco yul iskꞌab Comam tuꞌ, choche ispohle isba yeb yetbi, ispohab isba. Yin̈ hacaꞌ tuꞌ chicancano naj juẍtaj maca ix janab tuꞌ yin̈ akꞌancꞌulal, yuto choche Comam Dios tato chexecꞌ yin̈ akꞌancꞌulal. \v 16 Yuto hach ixale hach tiꞌ maẍto hawohtajoj tato chicolcha hawichamil tuꞌ yu iscꞌulal chabeybaln̈e, maca hach ichamile hach tiꞌ maẍto hawohtajoj tato chicolcha hawixal tuꞌ yu iscꞌulal chabeybaln̈e, wal xin cꞌul ta mach chepohle heba. \p \v 17 Wal hununon̈ xin, hacaꞌticꞌa jehi yet con̈yawten Comam Dios, hac tuꞌ chu coyijen yin̈ tzet xayakꞌ Comam jet. Hac tuꞌ chejbanil wakꞌan tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam yul hunun con̈ob. \p \v 18 Tato ay hunujex ayxaco circuncisión yin̈ henimanil yet quexyawten Comam, machojab cheyeba huneꞌ circuncisión tuꞌ. Maca tato maẍto circuncisión teyin̈ yet quexyawten Comam, matxa yilalo cheyakꞌ circuncidar heba. \v 19 Yuto haꞌ huneꞌ caw yilal yehi haꞌ heyijen ischejbanil Comam Dios, machi yoc yin̈ ta ayxaco circuncisión teyin̈ maca machoj. \p \v 20 Hacaꞌojab heye yet quexyawten Comam Dios yuninaloj, hacojab tuꞌ cheyucanoj. \v 21 Tato ay hunu mac ayicto yalan̈ yip hunu maca yet yawtelax yu Comam, machojab chitac iscꞌul yin̈ huneꞌ tuꞌ, yajaꞌ tato ay tzet chu yelti yalan̈ yip huneꞌ mac tuꞌ caw cꞌultopaxoj. \v 22 Haꞌ mac ayicto yalan̈ yip hunu maca yet yawtelax yu Comam, tinan̈ xin yetxa isba ischuquil yin̈ isyijen tzet chal Comam Dios. Hacpax tuꞌ xin mac mach chejabo yehi yet yawtelax yu Comam, tinan̈ xin ischejabxa Comam yehi. \v 23 Wal xin caw ay istohol akꞌbilex yu Comam, yuxin mach cheyacto heba yalan̈ yip hunuxa maca. \v 24 Tinan̈ xin, hex wuẍtaj hex wanab, haꞌ yul sat Comam Dios cꞌul cocancano hacaꞌticꞌa jehi yet con̈yawten Comam Dios yuninaloj. \p \v 25 Wal mac maẍto mohyinajoj machi chejbanile yakꞌcano Comam wetan yin̈, wal huntekꞌan chiwaltotiꞌan xin yul wetan chiwitijan, yajaꞌ yilal caw ay yelapno yul hesat, yuto yu iscꞌulal iscꞌul Comam Dios win̈an yuxin yakꞌ huneꞌ inmuniltiꞌan yin̈ incuywahan. \v 26 Yul wetan, tato ay hunu naj maẍto yixal, cꞌul ta mach chikꞌ naj yixal, yuto huntekꞌan tiempo bay ayon̈ tinan̈ caw yaꞌtaxa. \p \v 27 Haꞌ mac ayxa yixal, machojab chispoh isba yeb yixal. Haꞌ mac maẍto yixal, cꞌul ta mach chisay yixal. \v 28 Tato ayex chexmohyi, mach muleho huneꞌ tuꞌ; taca hunu ix kꞌopo chimohyi xin, mach txꞌojopaxo huneꞌ tuꞌ. Yajaꞌ wal mac chimohyi caw ay isyaꞌtajil chila. Ay walaꞌan mach chakꞌle huntekꞌan isyaꞌtajil tuꞌ. \p \v 29 Hex wuẍtaj, hex wanab, haꞌ chalilo huntekꞌan chiwaltotiꞌan to hanicꞌxan̈e tiempo ayon̈icꞌoj, yuxin hex ay heyixal, machojabn̈etaj yin̈ heyixal cheyaco henabal, wal xin yilal heyakꞌni hamanil yin̈ yet Comam. \v 30 Haxa mac biscꞌulal ye xin, hacaꞌojtam ayco yin̈ tzalahilal, haxa mac ayco yin̈ tzalahilal xin, hacaꞌojtam ayco yin̈ biscꞌulal. Haꞌ mac chilokꞌni hunu tzet ye tuꞌ hacaꞌojtam mach yeto tzet chislokꞌ tuꞌ. \v 31 Haxa mac chiocnico tzet ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yu, hacaꞌojtam mach lan̈an yocheni yuto huneꞌ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ chitan̈iloj. \p \v 32 Ay walaꞌan matzet cheyaco yin̈ hecꞌul. Yet maẍto chikꞌ yixal hunu naj tzeh, yin̈n̈e yet Comam ayco yanma naj, han̈e tzet chal Comam haꞌ chisyije naj. \v 33 Wal hunu naj ayxa yixal xin, haxa yin̈ tzet ye tuꞌ ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ haꞌ chaco yin̈ iscꞌul, yeb yu iswatxꞌen naj yin̈ tzet choche iscꞌul yixal, hac tuꞌ xin cabxa chielico isnabal naj. \v 34 Hacpax tuꞌ ebix kꞌopo maẍto chimohyi yeb ebix maẍticꞌa yichamil, haꞌ yin̈ yet Comam bay ayco yanma ebix yeb sunil isnabal. Wal ebix ay yichamil xin, haꞌ tzet ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb tzet choche yichamil, haꞌ ayco yin̈ iscꞌul ebix iswatxꞌeni. \p \v 35 Chiwalan huntekꞌan tiꞌ, yajaꞌ maẍtaj yu quexincachnihan, to yu iscꞌulalo teyin̈, yeb yu hebeybaln̈en hacaꞌ choche Comam Dios, cat hemunla yin̈ ismunil Comam yin̈ sunil heyanma. \p \v 36 Ta ay hunu naj juẍta choche chimohyi yeb hunu ix janab yuto istiempohalxa yikꞌni yixal, chisje ismohyi, mach txꞌojo huneꞌ tuꞌ. \v 37 Yajaꞌ xin ta ay hunu mac mach chisje iscꞌul chikꞌ yixal, chi-xin-istꞌin̈baco yin̈ yanma yecꞌ yu ischuquil, kꞌacꞌul ta mach chimohyi. \v 38 Yuxin ta chimohyi huneꞌ mac tuꞌ, cꞌul, yajaꞌ ta mach chimohyi xin, ecꞌbal cꞌultopaxoj. \p \v 39 Yet itzitzto yichamil hunu ix ix, aytocto ix yalan̈ ischejbanil yichamil. Yajaꞌ ta chicam naj xin caw yetxa isba ix ischuquil, xaisje ismohyi ix yeb mac bay chal iscꞌul, yajaꞌ tan̈e yeb hunu mac ayxaco yul iskꞌab Comam. \v 40 Yajaꞌ wal intxumnihan, ecꞌbalto sakꞌal yet ix ta mach chikꞌ yichamil ix. Hac tuꞌ chiwute walnihan yuto haꞌ hun Comam Espíritu Santo ayco wetbiojan, haꞌ chakꞌni walaꞌan. \c 8 \s1 Huntekꞌan itah chiakꞌlax yin̈ xahanbalil tet tioẍ \p \v 1 Wal tinan̈ xin, chiwaltojan teyet yin̈ huntekꞌan itah chihaltelax tet ej tioẍ. Caw yel hacaꞌ yallaxi. “Caw ay cohelanil cosunil,” ẍi. Yajaꞌ cohelanil tuꞌ ay ismay jinican̈ coba yu. Wal ta xahan chijil coba hununon̈, chon̈chꞌib yin̈ yet Comam hacaꞌ tuꞌ. \v 2 Tato ay hunu mac caw ay isnabal chute istxumni, maẍto isnabal huneꞌ mac tuꞌ yin̈ hacaꞌ caw yelapno yehi. \v 3 Wal mac ayco yanma yin̈ Comam Dios, caw ohtabil yu Comam. \p \v 4 Wal yin̈ islolax huntekꞌan itah chiakꞌlax yin̈ xahanbalil tet ej tioẍ, caw matzet chaliloj yuto huntekꞌan tioẍ tuꞌ caw johtaj tato caw matzet chal yelapno yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yuto huneꞌn̈echꞌan Comam Dios. \v 5 Yajaꞌ waxan̈ca xin ay mac chihalni ta ay txꞌiꞌal dios satcan̈, yeb yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ ta hac tuꞌ txꞌiꞌal dios, yeb txꞌiꞌal yahaw yul sat ebnaj. \v 6 Yajaꞌ wal han̈on̈ tiꞌ, huneꞌn̈echꞌan coDiosal, haꞌ ton Comam Dios mame. Haꞌ Comam tuꞌ yichebanil sunil tzet ye tuꞌ, yetpaxo Comam je han̈on̈ tiꞌ. Huneꞌn̈echꞌanpaxo Jahawil, haꞌ ton Comam Jesucristo. Yu Comam tuꞌ, yuxin ay sunil tzet ye tuꞌ, yeb yu Comam yuxin ayon̈. \p \v 7 Yajaꞌ mach sunilo ebnaj juẍta chinachalo huneꞌ tiꞌ yu. Yuto ay ebnaj chi-ticꞌa-yiyo isba tet tioẍ yet yalan̈tocanoj, yuxin yet chiscꞌuxni ebnaj noꞌ chibe haltebilxa yin̈ xahanbalil tet tioẍ tuꞌ, chito cabcon iscꞌul, chistxumni ebnaj ta chꞌetaxto ebnaj yu. \v 8 Yajaꞌ maẍtaj yu tzet chicolo yuxin chon̈can cꞌulal yul sat Comam Dios, maẍtaj yu chicolo huntekꞌan itah tuꞌ yuxin chon̈cꞌulbiloj, maca yu mach chicolo yuxin chon̈can txꞌojal. \p \v 9 Caw cheyil heba, tajca yu chisje heloni yuxin cheyakꞌ aycꞌayo hunu mac maẍto yip yin̈ yet Comam. \v 10 Tajca yu heyohtaxa ta mach txahulo heloni huntekꞌan itah tuꞌ, yuxin chexay tzꞌon̈no waꞌo yul yatut tioẍ, yajaꞌ ta ay ebnaj juẍta chexilni yin̈ hacaꞌ tuꞌ, mach ismunil hex cawex cheyijba ebnaj isloni huntekꞌan itah haltebil tet tioẍ tuꞌ. \v 11 Ta hac tuꞌ cheyute, cheyakꞌ aycꞌayo hunu mac maẍto yip yin̈ yet Comam, wal xin haꞌ yin̈ huneꞌ mac tuꞌ campaxo Comam Jesús. \v 12 Yuxin tato heyu yuxin chietaxto isnabal hunu heyuẍta maẍto yip yin̈ Comam, cheyaco hemul yin̈ hacaꞌ tuꞌ yul sat Comam Jesucristo. \v 13 Yuxin ta yun̈e incꞌuxnihan noꞌ chibe yuxin chiwakꞌ aycꞌayojan hunu wuẍtajan, kꞌacꞌul tom mach chincꞌuxan noꞌ chibe tuꞌ, haxinwal machi hunu mac chaco ismul wuhan. \c 9 \s1 Huntekꞌan yin̈ bay ay yoc ebnaj ischejab Comam Jesucristo \p \v 1 Yin̈ caw yeli hanintiꞌan ischejab Comam Jesucristo wehan yuto wilpaxojan Comam, yuxin lahan welapnojan hacaꞌ ebnaj ischejab Comam. Hex tiꞌ xin ayexxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo, yajaꞌ yu inmunilan texol. \v 2 Waxan̈ca ay mac chalni tato mach ischejabo Comam Jesucristo wehan, yajaꞌ wal hex tiꞌ xin caw heyohtaj tato ischejab Comam wehan, yuto yu inmunilan texol yuxin ayexxaco yul iskꞌab Comam. Haꞌ chalniloj tato caw yeli ischejab Comam wehan. \p \v 3 Hac tiꞌ chu inpajtzenan tet ebnaj chitzotel win̈an. \v 4 Hanintiꞌan ay wocan yin̈ inchahnihan tzet chinlohan yin̈ inmunilan texol. \v 5 Kꞌinalo ta ay hunu ix janab chioc wixalojan tinan̈, ¿tom mach chu winicꞌojan ix wintajan hacaꞌ chu naj Pedro yeb huntekꞌanxa ebnaj ischejab Comam Jesucristo, yeb ebnaj yuẍta Comam? \v 6 ¿Tom haninxan̈ehan yeb naj Bernabé mach chiakꞌlax tzet chiocnico juhan̈ yet chon̈munlahan̈ yin̈ Istzotiꞌ Comam Dios? \v 7 Hacaꞌ ebnaj soldado tinan̈, ¿tom yin̈ ebnaj ayco tzet chiocnico yu? Hacaꞌpaxo hunu naj chitzꞌunni teꞌ uva, ¿tom mach chislo naj hunu sat teꞌ xin? Hacaꞌpaxo hunu naj tan̈em wacax, ¿tom mach chucꞌ naj yal yim noꞌ? \v 8 Tajca chetxumu tato haninn̈ehan chiwalan huneꞌ tiꞌ, wal xin hac tuꞌ yalnipaxo yin̈ isley naj Moisés. \v 9 Yin̈ ley tuꞌ tzꞌibn̈ebilcano hacaꞌ tiꞌ: “Mach cheyaco tzꞌispa yin̈ istiꞌ noꞌ wacax yet chixan̈wi trigo noꞌ,”\x * \xo 9:9 \xt Dt 25:4\x* ẍiayoj. Yajaꞌ maẍtaj noꞌ wacax ayco yin̈ iscꞌul Comam yet yalni huneꞌ tuꞌ. \v 10 Wal xin han̈on̈ ayon̈ico yin̈ iscꞌul Comam yet yalni huneꞌ tuꞌ. Yuxin hacaꞌ naj tꞌocom txꞌotxꞌ yeb naj chixan̈nilti ixim trigo, haꞌ ismunil ebnaj tuꞌ ayco yipo yanma, yuto yin̈ ismunil ebnaj tuꞌ chiel tzet chislo. \v 11 Han̈on̈tiꞌan̈ cotzꞌunan̈ Istzotiꞌ Comam Dios texol, yuxin mach txꞌojoj ta cheyakꞌ hanicꞌ tzet chiocnico juhan̈. \v 12 Ta haꞌ hunmajanxa ebnaj chiecꞌ texol cheyakꞌ tzet chiocnico yu, hajon̈xaman̈ ay yilal cochahni jetan̈. \p Yajaꞌ xin machi hunelo cokꞌanan̈ teyet, caw ton̈e jijlenan̈ yun̈e mach chioc lin̈no jalnicꞌojan̈ Istzotiꞌ Comam Jesucristo. \v 13 Hex tiꞌ heyohtaj tato ebnaj chimunla yul yatut Comam Dios, haꞌ tzet chihaltelax tet Comam yul yatut tuꞌ, haꞌ chiakꞌni ecꞌo yu ebnaj. Haꞌ chal yelapno tuꞌ, to naj sacerdote chianico xahanbal tet Comam Dios, ay yoc naj yin̈ tzet lan̈an yalten tuꞌ. \v 14 Hac ton tuꞌ ye ebnaj chimunla yin̈ yalnicꞌo Tzotiꞌ yet colbanile, halbilcano yu Comam Dios tato yilal yakꞌlax tzet chiocnico yu ebnaj yin̈ huneꞌ munil bay chimunlaco tuꞌ. \v 15 Wal hanintiꞌan xin, machi hunelo inkꞌanan teyet yin̈ tzet ocnico wuhan waxan̈ca xin caw yilal inchahnihan. Yajaꞌ maẍtaj yu heyakꞌni yuxin chintzꞌibn̈etojan huneꞌ carta tiꞌ teyet, wal xin ay huneꞌ intzalahilalan yuto machi hunu tzet ye tuꞌ inkꞌanan teyet. Kꞌacꞌulmi chincaman satapax inkꞌannihan hunu tzet ye tuꞌ teyet. \p \v 16 Hanintiꞌan mach chinloloꞌn̈e inbahan yu chiwalicꞌojan Tzotiꞌ yet colbanile tet anma, yuto chejbilinan walnicꞌojan. Caw cꞌanchꞌaninan ta mach chiwalan Tzotiꞌ yet colbanile. \v 17 Kꞌinalo ta yul wetan chiwitijan wecꞌan walnocꞌojan, caw yilalmi inchahnipaxojan intoholan. Wal xin chiwalicꞌojan yuto haꞌ Comam Dios akꞌn̈e huneꞌ inmuniltiꞌan. \v 18 Wal xin, haꞌ huneꞌ ispaj yet chinecꞌan walnocꞌojan Tzotiꞌ yet colbanile haꞌ ton tzalahilal. Machi intoholan chinkꞌanan, waxan̈ca yet ay inkꞌannihan intoholan yin̈ inmuniltuꞌan yu yecꞌ wuhan. \p \v 19 Mach ayinicojan yalan̈ yip hunu maca, yajaꞌ xawaco inbahan hacaꞌ chejab tet sunil anma, yun̈e caw txꞌiꞌal anma chioccano yul iskꞌab Comam wuhan. \v 20 Yet chinecꞌan xol ebnaj wet con̈ob Israelan, hacaꞌ isbeybal ebnaj tuꞌ hac tuꞌ chiwute inbeybalan, yun̈e yoc haywan̈o ebnaj yul iskꞌab Comam, cat yelcanti ebnaj yalan̈ ley, yuxin hacaꞌtan̈e chiwacto inbahan yalan̈ isley naj Moisés. Yajaꞌ yin̈ caw isyelal mach ayinoctojan yalan̈ ley tuꞌ. \v 21 Hacpax tuꞌ yet chinecꞌan xol anma mach Israeloj, anma mach ayocto yalan̈ isley naj Moisés, hacaꞌ isbeybal ebnaj tuꞌ hac tuꞌ chiwutepaxo inbahan, yun̈e yoc haywan̈o ebnaj yul iskꞌab Comam. Yajaꞌ yin̈ caw isyelal yalan̈ ischejbanil Comam Dios ayinictojan, yuto yijeminan yin̈ ischejbanil Comam Jesucristo. \p \v 22 Haxa yet ayinicojan xol ebnaj maẍto bin yip yin̈ yet Comam xin, hacaꞌtan̈e hunu mac machi yip, hac tuꞌ chiwute inbahan, yun̈e caw yikꞌni yip yanma ebnaj yin̈ Comam. Wal xin wute inbahan hacaꞌ anma tuꞌ, yun̈e ischahnicano iscolbanil haywan̈o anma tuꞌ. \v 23 Yu cuybanile yet colbanile, yuxin hac tuꞌ wute inbahan, yun̈e haꞌ huninan chinchahan iscꞌulal yu. \p \v 24 Hacaꞌ yin̈ hunu an̈e tinan̈, txꞌiꞌal mac chakꞌ an̈e, yajaꞌ huneꞌn̈e mac chiikꞌwahi. Tinan̈ xin, hacaꞌ chu ebnaj chꞌakꞌni an̈e tuꞌ, hacojab tuꞌ cheyute heba yin̈ yet Comam, haxinwal chechah ispaj selel. \v 25 Sunil ebnaj chakꞌ an̈e, yet chiscuyni isba ebnaj caw cam chil ebnaj ta machi hunu tzet ye tuꞌ chietanto isnimanil ebnaj yun̈e yikꞌni ebnaj ismatan yet chiyakꞌni ebnaj an̈e. Yajaꞌ huneꞌ matan chikꞌ ebnaj tuꞌ pet chietaxtoj, wal huneꞌ matan chijikꞌ han̈on̈ tiꞌ yin̈ ismunil Comam, machi bakꞌin chietaxtoj. \v 26 Hacaꞌ naj chakꞌ an̈e tuꞌ chakꞌ yanma naj yapni bay chiakꞌlax ismatan, hac tuꞌ wehan hanintiꞌan. Hacaꞌpaxo ebnaj chialaxico yakꞌleno howal haquintuꞌan, mach nabn̈eho chielto inkꞌaban. Wal xin yin̈ caw sunil wanmahan chinmunlahan yin̈ ismunil Comam Dios. \v 27 Caw chincachan innimanilan, chiwanicojan isyijeno yin̈ tzet chiwochehan, yuto cꞌuxantaxca lahwi wawtenan anma yul iskꞌab Comam Dios, haxa taxca chielicoj matxa chinchahan ispaj selel tzet tzumbebil wutiꞌan. \c 10 \s1 Mach chu jinayo coba tet ej tioẍ \p \v 1 Hex wuẍtaj hex wanab, chiwochehan mach chenahuln̈eto yin̈ tzet yakꞌle ebnaj jichmam yet yijbalaxicꞌo ebnaj yu naj Moisés yet payat. Sunil ebnaj belwi yalan̈ huneꞌ moyan, yeb xin sunil ebnaj ecꞌpaxto yictabal haꞌ Mar Rojo.\x * \xo 10:1 \xt Ex 14:22-29\x* \v 2 Hacaꞌtan̈e ahcano haꞌ iswiꞌ anma ishunicanico ebnaj yinta naj Moisés yu huneꞌ moyan tuꞌ, yeb yet yecꞌto ebnaj yictabal haꞌ mar tuꞌ, hacaꞌtan̈e ahcano haꞌ iswiꞌ ebnaj. \v 3 Islonipaxo ebnaj huntekꞌan tzet chilolax yati Comam Dios yul satcan̈.\x * \xo 10:3 \xt Ex 16:35\x* \v 4 Yebpaxo xin sunil ebnaj ucꞌni ha haꞌ yakꞌ Comam Dios elti yin̈ iscꞌul huneꞌ chꞌen chꞌen. Haꞌ huneꞌ chꞌen chꞌen tuꞌ yechel Comam Jesucristo ye chꞌen, haꞌ hun Comam tzujan yinta ebnaj jichmam yin̈ isbel.\x * \xo 10:4 \xt Ex 17:6; Nm 20:11\x* \v 5 Waxan̈ca yakꞌ Comam Dios huntekꞌan tuꞌ tet ebnaj, yajaꞌ ay ebnaj mach isyije yin̈ tzet yal Comam Dios, yuxin caw txꞌiꞌal ebnaj cami, iscancano pacꞌno isnimanil ebnaj sat txꞌotxꞌ desierto yin̈ isbel tuꞌ. \p \v 6 Sunil huntekꞌan yu ebnaj tuꞌ cocuybanil yucanoj yun̈e matxa chijocheco istxꞌojal hacaꞌ yu ebnaj. \v 7 Mach cheyiyo heba tetej tioẍ hacaꞌ yu txꞌiꞌal ebnaj tuꞌ, hacaꞌ yecano istzotiꞌal ebnaj yul Yum Comam Dios hacaꞌ tiꞌ: “Ay tzꞌon̈no ebnaj, yoc ebnaj waꞌoj yeb ucꞌuj. Lahwi tuꞌ xin yah bulna ebnaj, yoc ebnaj can̈alwoj, yakꞌni ebnaj tzet chal iscꞌul,”\x * \xo 10:7 \xt Ex 32:6\x* ẍiayoj. \v 8 Machojab chexixli hacaꞌ yu txꞌiꞌal ebnaj tuꞌ. Yu huneꞌ tuꞌ yuxin tan̈ilo veintitrés mil ebnaj yin̈ huneꞌ tzꞌayic. \v 9 Machojabpaxo xin cheyaco Comam Jesucristo yin̈ ilwebal, hacaꞌ yu anma tuꞌ. Yu huneꞌ tuꞌ yuxin caw txꞌiꞌal mac chilax yu noꞌ laba, iscamiloj.\x * \xo 10:9 \xt Nm 21:5-6\x* \v 10 Machojab chexbuchwa yin̈ Comam Dios hacaꞌ yu anma tuꞌ. Yu huneꞌ tuꞌ yuxin txꞌiꞌal mac cam yu naj ángel akꞌom camo anma. \p \v 11 Sunil huntekꞌan tzet yu ebnaj jichmam tuꞌ, cuybanile yecano jin̈ tinan̈, tzꞌibn̈ebilpaxcanayoj yun̈e johtan̈eni ta mach chu cowatxꞌen istxꞌojal, han̈on̈ ayon̈xaco yin̈ islahobal tzꞌayic tiꞌ. \p \v 12 Yuxin haꞌ mac caw cꞌul yeco chabe, yilal caw cam chil isba haxinwal mach chiaycꞌayi. \v 13 Tzijxan̈e ilwebal chi-la-ay jiban̈, lahan hacaꞌ ilwebal chiay yiban̈ sunil anma. Yajaꞌ chicawxi cocꞌul yin̈ Comam Dios tato mach chischayo Comam hunu ilwebal jiban̈ mach chitecha ju. Wal xin, hayet chiapni ilwebal jin̈, haꞌ Comam chiyeni jet tzet chu cocolcha tet ilwebal tuꞌ, hac tuꞌ xin chu istecha ju. \p \v 14 Tinan̈ xin hex wuẍtaj hex wanab, hex xahan ay wuhan, mach cheyiyo heba tet ej tioẍ. \v 15 Chiwaltojan huntekꞌan tiꞌ teyet yuto caw helanexxa, chisje heyoc heyilnoj ta cꞌul huntekꞌan chiwaltotiꞌan. \v 16 Yet chijecꞌtzen santa cena chijakꞌni yuchꞌandiosal yin̈ tzet ayayto yul chꞌen vaso cat jucꞌni, haꞌ chiyeniloj tato hunxan̈e je yeb Comam Jesucristo yu ischiqꞌuil. Haxa yet chicokꞌaxponayo ixim pan cat cowahni ixim, haꞌ chꞌakꞌni conabaꞌ tato hunxan̈e chon̈elcanico yin̈ Comam Jesucristo. \v 17 Waxan̈ca caw txꞌiꞌalon̈, yajaꞌ huneꞌn̈e haꞌ ixim pan chicowah cosunil, haꞌ chiyeniloj tato hunxan̈e nimanile je cosunil. \p \v 18 Naweti yin̈ con̈ob Israel, hayet chiscꞌuxni ebnaj noꞌ chibe chiakꞌlax yin̈ xahanbalil tet Comam Dios, hunxan̈e chucano ebnaj yin̈ Comam. \v 19 Yaj mach lan̈ano walnihan tato ay yip tioẍ, yeb ta ay tzet chal yelapno noꞌ chibe chihaltelax tet. \v 20 Haꞌ chalilo huneꞌ chiwaltiꞌan, to hayet chakꞌni ebnaj mach Israelo isxahanbal, maẍtaj tet Comam Dios chalte ebnaj isxahanbal tuꞌ, walxinto haꞌ tet ebnaj ischejab naj matzwalil chalte ebnaj isxahanbal. Haꞌ huneꞌ tiꞌ machojab cheyaco heba yetbiho ebnaj ischejab naj matzwalil. \v 21 Mach chu jucꞌni tzet ay yul isvaso Comam Dios cat jucꞌnipaxo tzet ay yul isvaso ebnaj ischejab naj matzwalil. Mach chu jocpaxo tzꞌon̈no waꞌo sat ismeẍa Comam Dios, chilahwi tuꞌ cat jocpaxo tzꞌon̈no waꞌo sat ismeẍa ebnaj ischejab naj matzwalil. \v 22 Wal xin machojab chicowatxꞌe huntekꞌan tuꞌ, haxinwal mach chijakꞌtij ishowal Comam jin̈ yuto mach ecꞌbalo jip yiban̈ Comam. \s1 Mach chu jetanto isnabal hunuxa anma \p \v 23 Ay mac chihalni: “Chisje cowatxꞌen sunil tzet chal janma,” ẍi. Caw yeli, yajaꞌ han̈on̈ tiꞌ matxa jeto ay cowatxꞌen huntekꞌan tuꞌ. Chu cowatxꞌen sunil tzet chal cocꞌul, yajaꞌ mach sunilo chicolwa jin̈ con̈yakꞌni chꞌibo yin̈ yet Comam Dios. \v 24 Machojabn̈etaj iscꞌulal jet chicosayicꞌoj, wal xin caw yilal janico conabal yin̈ iscꞌulalo yin̈ jet anmahil. \p \v 25 Sunil noꞌ chibe chitxon̈lax yul txon̈bal chibe chu hecꞌuxni noꞌ, mach yilalo chekꞌambe tzet ye noꞌ haxinwal mach chicabcon heyanma hecꞌuxni noꞌ. \v 26 Yuto huneꞌ yul yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb sunil tzet ayayo sat, yet Comam Dios yehi. \p \v 27 Tato chexawtelax waꞌo yu hunu mac maẍto ayoco yul iskꞌab Comam, chu hetohi. Ta chisje hecꞌul, chu hecꞌuxni noꞌ chibe chialaxayo yin̈ hesat. Mach chekꞌambe tzet ye noꞌ haxinwal mach chicabconcan̈ heyanma yet checꞌuxni noꞌ. \v 28 Yajaꞌ ta ay mac chalni hacaꞌ tiꞌ: “Noꞌ chibe tiꞌ xaakꞌlax noꞌ yin̈ xahanbalil tet tioẍ,” ta ẍi, mach checꞌux noꞌ, yu iscꞌulalo yin̈ huneꞌ mac chalni tuꞌ. \v 29 Chiwaltojan huntekꞌan tiꞌ yun̈e mach chietaxto isnabal huneꞌ mac maẍto yip isnabal tuꞌ, maẍtaj yu henabal hex tiꞌ. \p Yajaꞌ ayexmi chetxum hacaꞌ tiꞌ: “¿Tzet yin̈ yuxin chincach inbahan incꞌuxnihan noꞌ chibe chiakꞌlax yin̈ xahanbalil tuꞌ yu anma chinanon iscꞌul iscꞌuxni noꞌ? \v 30 Ta chiwakꞌan yuchꞌandiosal yin̈ noꞌ chibe chincꞌuxtuꞌan, matxa mac chu yoc buchwal yin̈ huneꞌ tuꞌ,” quexchimi. \p \v 31 Wal xin chiwalan teyet, ta ay hunu tzet ye tuꞌ chelo yeb cheyucꞌu, maca hunuxa tzet ye tuꞌ cheyu, haꞌojab ismay Comam Dios cheyaco yin̈ tzet chewatxꞌe tuꞌ. \v 32 Wal xin machojab cheyetato isnabal ebnaj Israel maca ebnaj mach Israeloj, maca macta ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo yu tzet chewatxꞌe. \v 33 Hacaꞌ hanintiꞌan, caw chiwakꞌ wanmahan inwatxꞌenan iscꞌulal sata anma, maẍtaj iscꞌulal wetan chinsayicꞌojan, to iscꞌulal yet anma, yun̈e istzujcha apno iscolbanil anma yu. \c 11 \p \v 1 Ocan̈we tzujno yin̈ inbeybaltiꞌan, hacaꞌ chiwute inbeybaln̈ehan isbeybal Comam Jesucristo. \s1 Cuybanile yin̈ ebix ix yet ay culto \p \v 2 Hex wuẍtaj hex wanab, caw chintzalahan teyin̈, yuto yin̈ sunil tzet chewatxꞌe chinhenatijan, yebpaxo caw ayexico heyijen huntekꞌan cuybanile wakꞌan teyet. \v 3 Chiwochehan cheyohtan̈eloj ta Comam Jesucristo, haꞌ caw ayco iswiꞌehalo ebnaj winaj. Haxa naj ichamile xin, iswiꞌehal yeco naj yin̈ yixal, hacaꞌpaxo Comam Dios iswiꞌehal yeco Comam yin̈ Comam Jesucristo. \v 4 Tato chaco ebnaj winaj yen̈el iswiꞌ yet chitxahli ebnaj, maca yet chalni ebnaj tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, yin̈ hacaꞌ tuꞌ chiyilo ebnaj ispixan Comam Jesucristo, Comam ayco iswiꞌehalo yin̈ ebnaj. \v 5 Hacaꞌpaxo ebix ix, ta ay hunu ix mach chahto yen̈el iswiꞌ yet chitxahli, maca yet chalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, yin̈ hacaꞌ tuꞌ, haꞌticꞌa ix chiinilo ispixan yichamil, naj ayco iswiꞌehalo yin̈ ix. Lahan chalilo hacaꞌtan̈e xayakꞌ elo ix xil iswiꞌ. \v 6 Yuxin ta ay hunu ebix ix, mach chahto yen̈el iswiꞌ, cꞌulmi yakꞌni ebix elo xil iswiꞌ, yajaꞌ ta txꞌixobal huneꞌ tuꞌ chabe ebix xin, yakꞌabahto ebix yen̈el iswiꞌ. \p \v 7 Wal han̈on̈ winajon̈ tiꞌ xin, mach cꞌuloj ta chijahto yen̈el cowiꞌ, yuto yechel Comam Dios jehi yeb han̈on̈ chicoyelo yip Comam Dios. Haxa ebix ix xin, haꞌ ebix chiyenilo yip ebnaj winaj. \v 8 Yuto yet iswatxꞌen Comam Dios naj winaj, mach yin̈o ix ix el naj yu Comam. Walxinto haꞌ ix ix tuꞌ yin̈ naj winaj elna ix yu Comam. \v 9 Maẍtaj yu ix ix yuxin iswatxꞌe Comam Dios naj winaj, walxinto yu naj winaj yuxin iswatxꞌe Comam ix ix. \v 10 Yu huneꞌ tuꞌ, yuxin yilal yanahto ebix ix yen̈el iswiꞌ yu isyenilo ebix tato ayicto ebix yalan̈ ischejbanil yichamil, yuto tꞌan̈anico ebnaj ángel jin̈. \p \v 11 Yajaꞌ walxa yin̈ Comam Dios, machim naj winaj ta machi ix ix, machimpaxo ix ix ta machi naj winaj. \v 12 Caw yeli, yin̈ naj babel winaj elna ix babel ix. Walxa tinan̈ xin, yin̈xa ix ix chipitzcꞌa naj winaj. Yajaꞌ sunil tuꞌ yu Comam Dios yuxin hac tuꞌ yehi. \p \v 13 Yuxin txumwej ta cꞌul istxahli hunu ix ix yet machi yen̈el iswiꞌ ix chahtoj. \v 14 Caw johtaj tato caw txꞌixobal yakꞌni chꞌibo ebnaj winaj xil iswiꞌ. \v 15 Yajaꞌ wal ebix ix xin, caw istzan ebix yakꞌni chꞌibo xil iswiꞌ, yuto xil iswiꞌ ebix tuꞌ hacaꞌ yen̈el iswiꞌ ebix yecoj. \v 16 Tato ay mac chioc tzotelo yiban̈ilo huneꞌ tiꞌ, yohtan̈eojabiloj tato han̈on̈tiꞌan̈ yeb sunil mac ayxaco yul iskꞌab Comam Dios yul hunun con̈ob, mach chichahlax txahlo hunu ix ix ta machi yen̈el iswiꞌ ix chahtoj. \s1 Mach chiyijelax santa cena hacaꞌ caw yelapno yehi \p \v 17 Yin̈ huntekꞌan chiwaltojan teyet tiꞌ, mach chintzalahan teyin̈, yuto hayet checutxbanico heba, caw machi nino iscꞌulal chechah, wal xin caw ton̈e cheyetato heba. \v 18 Yin̈ babelal chiwaltojan teyet ta xawabehan ta hayet checutxban heba yin̈ culto tolab chepohle heba, yajaꞌ yet chintxumnihan etzan̈em caw yel huneꞌ tuꞌ. \v 19 Yajaꞌ etza caw yilal chepohle heba, yun̈e yixtan̈wiloj mac caw yel chala ayxaco yul iskꞌab Comam Dios. \p \v 20 Wal xin yet checutxban heba, matxa taj santa cena cheyecꞌtze, \v 21 yuto yet chiapni yorahil hewaꞌi nanantaxan̈e hebabico heloni tzet chelo, yuxin ayex mach chinoh hecꞌul, ayexpaxo xin chexuqꞌuicanocan̈. \v 22 ¿Tom machi heyatut bay chexwaꞌ xin? ¿Tzet yin̈ xin cheyilo ispixan mac ayxaco yul iskꞌab Comam Dios, cat heyanicanico yin̈ txꞌixwilal mac matzet aya? ¿Chimquintzalahan yin̈ huneꞌ hebeybal tuꞌ heyalni? Wal xin caw mach chu intzalahan yin̈. \s1 Issanta cena Comam Jesucristo \r (Mt 26:26-29; Mr 14:22-25; Lc 22:14-20) \p \v 23 Huneꞌ cuybanil chiwapaxtojan teyet tiꞌ, haꞌ tet Comam Jesucristo Jahawil chabilcano wuhan. Haꞌ yin̈ huneꞌ akꞌbal yet yalaxico Comam yul iskꞌab camical, yican̈ Comam ixim pan, \v 24 lahwi yakꞌni Comam yuchꞌandiosal yin̈ ixim, iskꞌaxponayo ixim, yalni Comam: “Chahwej cat hewahni, huneꞌ tiꞌ yechel innimanilan chiwakꞌan yin̈ camical yu hecolchahi. Hunta el yet cheyecꞌtzen huneꞌ tiꞌ chinhenanitijan,” ẍicano Comam. \v 25 Lahwi tuꞌ yinipaxocan̈ Comam chꞌen vaso, yalni Comam: “Huneꞌ ayayto yul vaso tiꞌ yechel inchiqꞌuilan chimaltoj, haꞌ xin chitꞌin̈bancano huneꞌ acꞌ trato chakꞌ Comam Dios. Hunta el yet cheyucꞌni huneꞌ tiꞌ chinhenatijan,” ẍi Comam. \v 26 Yuxin yet chicowahni ixim pan tuꞌ, yeb yet chijucꞌni tzet ayayto yul huneꞌ vaso tuꞌ, haꞌ iscamical Comam Jesucristo chicoyeloj masanto yet chul Comam hunelxa. \s1 Cuybanile yin̈ yalan̈to maẍto chicochah santa cena \p \v 27 Yuxin ta ay hunu mac matzet chal yelapno ixim pan tuꞌ yul sat yet chiswahni, yeb yet chucꞌni tzet ayayto yul vaso tuꞌ, chaco ismul yin̈ isnimanil Comam Jesucristo, yeb yin̈ ischiqꞌuil Comam. \v 28 Yuxin hayet yalan̈to maẍto chewah huneꞌ pan tuꞌ yeb heyucꞌni tzet ayayto yul huneꞌ vaso tuꞌ, caw yilal hetxumni yin̈ tzet heyeco hununex. \v 29 Yuto ta chewah huneꞌ pan tuꞌ yeb ta cheyucꞌ huneꞌ ayayto yul vaso tuꞌ, machi xin cꞌulo heyecoj, yeb xin mach chena ta hacaꞌ isnimanil Comam yehi, yin̈ hac tuꞌ chiay isyaꞌtajil teyiban̈ yu Comam Dios. \v 30 Yu huneꞌ tuꞌ, yuxin ay mac yaꞌay texol, aypaxo mac tzꞌontan̈e, yebpaxo xin ay mac xacami. \v 31 Wal xin ta chicotxum coba yin̈ tzet jeco hununon̈, machim chiay isyaꞌtajil jiban̈ yu Comam Dios. \v 32 Yajaꞌ ta mach chicotxum yin̈ tzet jeco yul sat Comam, chayo Comam isyaꞌtajil jiban̈, yajaꞌ yun̈e mach chon̈to yin̈ isyaꞌtajil xol huntekꞌan anma cꞌaynatoj. \p \v 33 Yuxin hex wuẍtaj hex wanab, yet checutxban heba hechahni santa cena tuꞌ, yilal cheyechmale heba hewahni. \v 34 Yajaꞌ ta ay hunu mac caw xan̈ohchahi chisje iswaꞌcano bey yatut, haxinwal mach chayo Comam isyaꞌtajil teyiban̈ yin̈ huntekꞌan tzet mach toholo chewatxꞌe tuꞌ. Wal yin̈ huntekꞌanxa xin, yetto chinapnihan texol cat quexinwatxꞌenicojan yin̈. \c 12 \s1 Munil chiakꞌlax jet hununon̈ yu Comam Espíritu Santo \p \v 1 Hex wuẍtaj hex wanab, chiwochehan cheyohtan̈elo yin̈ huntekꞌan comunil chiakꞌlax jet hununon̈ yu Comam Espíritu Santo. \p \v 2 Caw heyohtaj ta yet maẍto chexoc yul iskꞌab Comam Dios, caw tzujanexto yinta huntekꞌan tioẍ mach chitzoteli. \v 3 Wal tinan̈ xin, chiwakꞌan heyohtan̈eloj tato haꞌ mac chalni hacaꞌ tiꞌ: “Yakꞌabti ishowal Comam Dios yiban̈ naj Jesús,” ta ẍi. Haꞌ mac chalni hacaꞌ tuꞌ, maẍtaj Comam Espíritu Santo chiakꞌni yalaꞌ. Yajaꞌ wal mac chalni hacaꞌ tiꞌ xin: “Comam Jesús haꞌ wahawilan,” ta ẍi. Huneꞌ mac tuꞌ haꞌ Comam Espíritu Santo chiakꞌni yalaꞌ. \p \v 4 Han̈on̈ tiꞌ nananta comunil hununon̈ yin̈ Comam, yajaꞌ huneꞌ mac chiakꞌni jet, haꞌ ton Comam Espíritu Santo. \v 5 Caw nananta comunil hununon̈, yajaꞌ huneꞌn̈e mac bay chon̈munla cosunil, haꞌ ton Comam Jesucristo. \v 6 Nananta tzet chicowatxꞌe hununon̈, yajaꞌ huneꞌn̈e Comam Dios chiakꞌni huntekꞌan tuꞌ jub. \p \v 7 Chisyelo Comam Espíritu Santo tato ayco yul janma hununon̈ chakꞌni Comam iscꞌulal jet, yu iscꞌulalo yin̈ ebnaj juẍtaj yeb ebix janab. \v 8 Yu yip Comam Espíritu Santo yuxin ay ebnaj juẍta caw ay ishelanil istzoteli, aypaxo mac caw ay isnabal iscuywahi, yajaꞌ yuticꞌapaxo Comam Espíritu. \v 9 Yu Comam Espíritu Santo tuꞌ, yuxinto ay ebnaj caw chicawxi iscꞌul yin̈ Comam Dios, aypaxo ebnaj chiakꞌlax yip yu Comam Espíritu Santo yakꞌni cawxo macta yaꞌay. \v 10 Ay ebnaj chiakꞌlax yip isyeni cꞌaybalcꞌule, aypaxo ebnaj chiakꞌlax ishelanil yalnicꞌo tzotiꞌ chitit tet Comam Dios. Aypaxo ebnaj xin chiakꞌlax ishelanil yohtan̈eniloj tato haꞌ Comam Espíritu Santo ayco yetbiho hunu maca, maca tato yespíritu naj matzwalil ayco yetbihoj. Ay ebnaj chakꞌpaxo Comam Espíritu Santo ishelanil yalni nan abxubal, aypaxo xin ebnaj chakꞌ Comam Espíritu Santo ishelanil istxumnilo huntekꞌan nan abxubale tuꞌ. \v 11 Sunil huntekꞌan tiꞌ haꞌticꞌa Comam Espíritu Santo chiakꞌni cowatxꞌeꞌ hununon̈, hataticꞌa tzet choche Comam yakꞌa jet. Caw xin hunchꞌann̈e Comam Espíritu. \s1 Caw hunxan̈e nimanilehal jehi \p \v 12 Hacaꞌ conimanil tiꞌ, waxan̈ca caw txꞌiꞌal yikꞌni isba, yajaꞌ huneꞌn̈e nimanilehal yehi. Hac tuꞌ ye Comam Jesucristo. \v 13 Hacticꞌapax tuꞌ je han̈on̈ tiꞌ, waxan̈ca Israel hon̈, maca mach Israelo hon̈, waxan̈ca chejabon̈, maca jet coba cochuquil, huneꞌn̈e Comam Espíritu Santo con̈hunbani, yuxin huneꞌxan̈e nimanilehal je yin̈ Comam Jesucristo. Haꞌticꞌa xin Comam Espíritu akꞌlax yul janma hununon̈. \p \v 14 Hacaꞌ ye conimanil tinan̈, caw txꞌiꞌal yikꞌni isba, yajaꞌ huneꞌn̈e nimanilehal. \v 15 Kꞌinalo ta chu istzotel joj cat yalni: “Hanintiꞌan mankꞌabehojan, yuxin machi wocan yin̈ huneꞌ nimanile tiꞌ,” ta ẍi. Waxan̈ca chal hacaꞌ tuꞌ, yajaꞌ yetbin̈eticꞌa isba yeb conimanil tiꞌ. \v 16 Maca ta chal cotxiquin hacaꞌ tiꞌ: “Wal hanintiꞌan manbakꞌsatehojan, yuxin mach chiwocan yin̈ huneꞌ nimanile tiꞌ,” ta ẍi. Waxan̈ca chal hacaꞌ tuꞌ, yaj caw yetbin̈eticꞌa isba yeb huneꞌ conimanil tiꞌ. \v 17 Ta bakꞌsate sunil conimanil tiꞌ, machim chu jabeni, yeb tato sunil conimanil tiꞌ txiquinn̈e, machim chu coxukꞌxen sam hunu tzet ye tuꞌ. \p \v 18 Wal xin haꞌ Comam Dios watxꞌen̈e hunun yetbi conimanil tiꞌ, yanico Comam bay chal iscꞌul. \v 19 Kꞌinaloj tato lahanxan̈eticꞌa hunun yetbi conimanil matxam chu jalni baytet conimanil, chal tuꞌ. \v 20 Yin̈ caw isyelal, waxan̈ca txꞌiꞌal yikꞌni isba, yajaꞌ huneꞌn̈e nimanilehal yehi. \p \v 21 Isbakꞌ cosat mach chu yalni tet cokꞌab hacaꞌ tiꞌ: “Matzet chachocnico wuhan,” mach ẍioj. Hacpax tuꞌ cowiꞌ, mach chu yalni tet joj: “Matzet chachocnico wuhan,” mach ẍioj. \p \v 22 Ay huntekꞌan yetbi conimanil tiꞌ cochn̈e caw machi ismunil chijabe, yajaꞌ haꞌ caw ecꞌna chꞌocnico ju. \v 23 Aypaxo yetbi conimanil tiꞌ, cochan matzet chal yelapnoj, yajaꞌ haꞌ ecꞌbal chicoyaꞌiln̈e. Haxa huntekꞌan yetbi conimanil mach cꞌulchꞌano jalni, haꞌ chijebatoj, hac tuꞌ xin chu coyeniloj tato caw ay yelapno yehi. \v 24 Wal huntekꞌan yetbi conimanil cꞌulchꞌan yillaxi mach yilalo chijaco yen̈el. Hac tuꞌ yu iswatxꞌencano Comam Dios conimanil tiꞌ, yun̈e haꞌ huntekꞌan yetbi conimanil machi yelapno tuꞌ, haꞌ caw ay yelapnoj. \v 25 Yuxinto mach chu iscajlencan̈ isba ej yetbi conimanil, hayet to lahann̈e chisyaꞌiln̈en isba hunun. \v 26 Ta ay hunu yetbi conimanil tiꞌ chilahwi, sunil conimanil chiaben isyaꞌil. Taca ay hunu yetbi conimanil chitzantelaxi, sunil conimanil chitzalahi. \p \v 27 Yuxin hacaꞌ isnimanil Comam Jesucristo je cosunil, hununon̈ tiꞌ xin yetbixa isnimanil Comam tuꞌ jehi. \v 28 Yuxin coxol han̈on̈ ayon̈xaco yul iskꞌab Comam, ay comunil chakꞌ Comam: babel ay mac ischejab Comam Dios yehi, iscab ay mac chalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, yin̈ yox ay mac cuywawom, aypaxo mac chakꞌ Comam Dios ishelanil isyeni ej cꞌaybalcꞌule, aypaxo mac chiakꞌlax ishelanil yakꞌni cawxo macta yaꞌay, aypaxo mac chiakꞌlax ishelanil iscolwahi, aypaxo mac chiꞌijbali, yeb xin ay mac chu yalni nan abxubal. \v 29 Yuxin mach sunilo mac ischejab Comam, mach sunilopaxo mac chihalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, mach sunilopaxo mac chicuywahi, yeb mach sunilo mac chu isyeni ej cꞌaybalcꞌule. \v 30 Mach sunilopaxo mac chiakꞌlax ishelanil yakꞌni cawxo anma yaꞌay, mach sunilo mac chihalni nan abxubal, yeb xin mach sunilo mac chitxumnilo yin̈ tzet chal yelapno nan abxubal tuꞌ. \v 31 Yuxin hex tiꞌ, aweco yin̈ hecꞌul hesayni huntekꞌan munil ecꞌbalcano iscꞌulal chakꞌ Comam texol. \p Yajaꞌ ayto huneꞌxa tzet caw ecꞌbal cꞌul cowatxꞌeni, haꞌ bay chintzotelan yiban̈ilo teyet. \c 13 \s1 Coxahann̈en coba hununon̈ \p \v 1 Waxan̈ca caw helanon̈ jalni yabxubal anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, maca yabxubal ebnaj ángel, yajaꞌ ta mach xahano chijil jet anmahil, lahanon̈n̈e hacaꞌ hunu chꞌen campana ton̈e chikꞌan̈i, yeb chꞌen chꞌen pakꞌan yehi ton̈e chitzꞌin̈xi. \v 2 Waxan̈ca chijal tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, waxan̈ca xin chicotxum huntekꞌan tzet ye tuꞌ ewan ye yu Comam, waxan̈ca johta sunil tzet ay yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yeb waxan̈ca chu cohecꞌnilo hunu witz yul yehobal yu ayco janma yin̈ Comam, yajaꞌ ta mach xahano chijil jet anmahil, yin̈ hacaꞌ tuꞌ machi yelapno jehi. \v 3 Waxan̈ca xin chijitxkꞌato tzet ayon̈ yin̈ anma mebaꞌ, waxan̈ca xin chijakꞌ tzꞌajoto conimanil xol kꞌa kꞌaꞌ, yajaꞌ ta mach xahano chijil jet anmahil, nabn̈e huneꞌ tuꞌ. \p \v 4 Wal xin ta yeli xahan chijil jet anmahil, ay conimancꞌulal yin̈, chicoyelo iscꞌulchꞌanil cocꞌul tet, yeb mach chichiwa cocꞌul yin̈, yeb mach chicololoꞌn̈e coba, yeb mach chijican̈ coba. \v 5 Machi xin chijilo istxꞌixobal hunu jet anmahil, machn̈etaj jet chijaco yin̈ cocꞌul, mach chitit cohowal, wal xin chiconahuln̈eto istxꞌojal chiswatxꞌe jin̈. \v 6 Mach chon̈tzala yin̈ istxꞌojal chiswatxꞌe hunu jet anmahil, walxinto haꞌ yin̈ iscꞌulal chiswatxꞌe yin̈ chon̈tzalahi. \v 7 Yet xahan chijil jet anmahil tuꞌ chijakꞌ janma istecha sunil tzet chiswatxꞌe jin̈, chicawxi cocꞌul yin̈ tzet chala, ay conimancꞌulal jechmani, niman chijute cocꞌul yin̈. \p \v 8 Haꞌ huneꞌ coxahann̈en coba tuꞌ mach bakꞌinal chitan̈i, wal jalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios chiapni istiempohal bay matxa chihallaxi. Chiapnipaxo istiempohal bay matxa chihallaxpaxo nan abxubal, yeb matxa yilalo ay cohelanil. \v 9 Yuto cohelanil yeb jalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios maẍto tzꞌajanoj, \v 10 yuxin huntekꞌan tuꞌ chilahwi ismunil yet chihul huntekꞌan tzꞌajan yehi. \p \v 11 Yet nichꞌan intohan hacaꞌ istzotel niẍte unin, hac tuꞌ intzotelan. Hacaꞌ istxumnipaxo niẍte unin, hac tuꞌ intxumnipaxojan, hacaꞌpaxo isnabal niẍte unin, hac tuꞌ innabalan. Wal tinan̈ xin icham anma inxahan, xawacanojan tzet ye tuꞌ yet niẍte unin. \v 12 Tinan̈ maẍto chon̈kꞌoji cotxumnilo tzet ye tuꞌ hacaꞌ caw yehi. Wal xin hacaꞌtan̈e jilni cosat yul hunu chꞌen espejo kꞌejmutzꞌmun̈e, hac tuꞌ je tinan̈. Yajaꞌ chiapni istzꞌayical bay chijil yin̈ caw haban, hacaꞌ con̈yohtan̈en Comam Dios. \p \v 13 Ay oxeb tzet ye tuꞌ tiꞌ mach chitan̈iloj, haꞌ ton janayto yul janma yin̈ Comam Dios, yeb iscawxi cocꞌul yin̈ Comam, yebpaxo coxahann̈en jet anmahil. Yajaꞌ huneꞌ caw ecꞌbal yelapnoj xol oxeb tiꞌ, haꞌ ton coxahann̈en jet anmahil. \c 14 \s1 Huntekꞌan nan abxubal \p \v 1 Machojab chebej hexahann̈en heyet anmahil, cat xin heyakꞌni heyanma hesayni huntekꞌan munil chakꞌ Comam Espíritu Santo teyet. Yajaꞌ haꞌ huneꞌ caw cꞌul, haꞌ heyalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios. \v 2 Haꞌ mac chitzotel yin̈ nan abxubal, haꞌ tet Comam Dios chitzoteli, maẍtaj tet anma, yu machi mac chitxumni yin̈ tzet chala. Yu Comam Espíritu Santo yuxin chal tzotiꞌ machi mac ohtan̈e. \v 3 Wal mac chalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios xin, chichꞌib ebnaj juẍtaj yeb ebix janab yin̈ yet Comam yu, cat yiptzelax yu, cat yakꞌnipaxo yakꞌlobal yanma. \v 4 Haꞌ mac chitzotel yin̈ nan abxubal, han̈cꞌan̈e huneꞌ mac tuꞌ chichꞌib yin̈ yet Comam, yajaꞌ wal mac chihalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, chakꞌ chꞌibo mac ayxaco yul iskꞌab Comam chiaben tzet chala. \p \v 5 Wochebalan tato hesunil cheyal nan abxubal, yajaꞌ haꞌ huneꞌ ecꞌbal chiwochehan to cheyalicꞌo tzotiꞌ chitit tet Comam Dios. Yuto ecꞌbal cꞌul jalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios sata jalni hunuxa nan abxubal, cachann̈e ta ay mac chalnilo tzet chal yelapno huneꞌ nan abxubale tuꞌ, ta hac tuꞌ xin chichꞌib macta ayxaco yul iskꞌab Comam Dios yu. \v 6 Yuxin hex wuẍtaj hex wanab, kꞌinalo tato chinapnihan quexwilaꞌan cat intzotelan yin̈ nan abxubal teyet, machmi tzet cheyikꞌ yin̈. Yajaꞌ ta hunu tzet chakꞌ Comam Dios johtan̈e, haꞌ chiwalan, maca helanile, maca ta chiwalan tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, maca hunuxa cuybanile; wal tuꞌ chitxumchalo heyu. \p \v 7 Kꞌinalo hunu teꞌ suꞌ maca hunu teꞌ arpa, machim chicotxum tzet sonal chiꞌalaxico yin̈ teꞌ ta mach watxꞌebilo yul isnukꞌ teꞌ. \v 8 Yeb xin ta ay hunu howal cat yokꞌtzelax chꞌen trompeta yu iscutxico ebnaj soldado, yajaꞌ ta mach habano yokꞌ chꞌen, machim chiscutxbaco isba ebnaj isto yin̈ howal. \v 9 Caw xin hacon̈mi tuꞌ, ta mach habano tzet chijala yet chon̈tzoteli, ¿tzettaxca chu istxumlaxilo tzet chijal tuꞌ? Caw nabn̈em chon̈tzotel yin̈ hacaꞌ tuꞌ. \v 10 Yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, caw txꞌiꞌal abxubal, yajaꞌ hunun abxubal tuꞌ ay tzet chaliloj. \v 11 Yajaꞌ ta mach wohtajojan yabxubal hunu mac chitzotel wetan, nan con̈obalinan yul sat huneꞌ mac chitzotel tuꞌ, nanpaxo con̈obal naj yul insatan. \v 12 Caw wohtajan tato hex tiꞌ caw cheyoche huntekꞌan munil chakꞌ Comam Espíritu Santo teyet, yajaꞌ haꞌ huntekꞌan chꞌakꞌni chꞌibo mac ayxaco yul iskꞌab Comam Dios, haꞌ bay wal helahnicoj. \p \v 13 Yuxin tato ay mac chitzotel yin̈ nan abxubal, caw yilal iskꞌanni ishelanil tet Comam Dios yun̈e chu yalnilo yin̈ tzet chal yelapnoj. \v 14 Ta chintxahlihan yin̈ nan abxubal, yin̈ caw yeli han̈e wanmahan chitxahli, wal innabalan xin, mach chitxumcha yu yin̈ tzet chiwaltuꞌan. \v 15 Yuxin ¿tzet wal juten coba? Wal xin machn̈eojabtaj janma chitxahli, caw yilal cotxahlipaxo yeb conabal. Yebpaxo yet chon̈bitni, machn̈eojabtaj janma chibitni, wal xin caw yilal cobitni yeb conabal. \v 16 Ta ay hunujex cheyakꞌ tzalaho hecꞌul yin̈ Comam Dios yin̈ hunu nan abxubal, han̈e heyanma chitzalahi, wal mac chiaben tzet cheyal tuꞌ xin, mach chu yalni: “Hacojab tuꞌ” yuto mach chitxumcha yu tzet cheyala. \v 17 Yin̈ caw yeli lan̈an heyakꞌni tzalaho heyanma yin̈ Comam Dios, yajaꞌ mac chiaben tuꞌ, mach chikꞌ yip yanma heyu. \p \v 18 Hanintiꞌan chiwakꞌan yuchꞌandiosal tet Comam Dios yuto ecꞌbalto chiwalan nan abxubal tesataj. \v 19 Yajaꞌ yet chicocutxban coba yin̈ culto, wochebalan waxan̈ca howebn̈e tzotiꞌ chiwalan, yajaꞌ tan̈e chikꞌ anma cuybanile yin̈, sata walnihan lahon̈eb mil tzotiꞌ yin̈ abxubal mach chitxumcha heyu. \p \v 20 Hex wuẍtaj hex wanab, machojab hacaꞌ istxumni niẍte unin, machojab haco tuꞌ hetxumni. Wal xin hacaꞌojab istxumni icham anma hacojab tuꞌ hetxumni, yajaꞌ wal yin̈ istxꞌojal, hacaꞌojab istxumni niẍte unin maẍto isnabal yin̈ istxꞌojal, hacojab tuꞌ cheyute heba. \v 21 Tzꞌibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios bay chala: \q1 Chintzotelan tet huneꞌ con̈ob tuꞌ yin̈ nan abxubal, yeb anma nan con̈obal chihalni intzotiꞌan, yajaꞌ maẍticꞌa chabeto anma tzet chiwalan,\x * \xo 14:21 \xt Is 28:11-12\x* ẍi Comam, ẍiayoj. \m \v 22 Yuxin huntekꞌan nan abxubale tuꞌ yechel ye tet anma maẍto chaco isba yul iskꞌab Comam Dios, maẍtaj tet anma ayxaco yul iskꞌab Comam. Wal tzotiꞌ chihallax chitit tet Comam Dios xin, yechel ye tet anma ayxaco yul iskꞌab Comam. \p \v 23 Kꞌinalo checutxba heba cat heyichico hesunil tzotelo yin̈ nan abxubal, cat yoc apno hunu comon anma maca hunu mac maẍto ayoco yul iskꞌab Comam, maca hunu mac mach ohtan̈e huneꞌ tuꞌ, chimistxum huneꞌ mac tuꞌ ta matxa tzꞌajano ye yul hewiꞌ. \v 24 Wal ta hesunil lan̈an heyalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios xin, yet chioc apno hunu mac maẍto ayoco yul iskꞌab Comam, maca hunu mac mach yohtajo tzet cheyu tuꞌ, wal tuꞌ chimistxum isba huneꞌ mac mulum tuꞌ, cat isnani isba yu huntekꞌan tzet cheyal tuꞌ. \v 25 Hac tuꞌ xin chu yelcano yen̈el tzet cꞌuwan yul yanma huneꞌ mac tuꞌ, cat yay jahnoj, cat yinayo isba tet Comam Dios, hac tuꞌ xin chu yohtan̈en huneꞌ mac tuꞌ ta caw yeli ayco Comam Dios heyetbioj. \s1 Istxolal yin̈ yet ay culto \p \v 26 Yuxin hex wuẍtaj hex wanab, hayet checutxban heba yin̈ culto ayex chisje hebitni, ayexpaxo xin chisje hecuywa yin̈ Istzotiꞌ Comam Dios, maca heyalni tzet chakꞌ Comam Dios heyohtan̈eloj. Ayexpaxo xin chu hetzotel yin̈ nan abxubal, ayex xin chu heyalni yin̈ tzet chal yelapno huntekꞌan abxubal tuꞌ. Aweco huntekꞌan tuꞌ yin̈ ismunil, yajaꞌ yun̈e yikꞌni yip heyanma yin̈ Comam. \v 27 Yet chextzotel yul nan abxubal, cawan̈, maca oxwan̈n̈e mac chitzoteli, yajaꞌ yin̈ hununtajil, ayojab mac xin chalnilo yin̈ tzet chal yelapno huntekꞌan abxubal cheyal tuꞌ. \v 28 Taca machi mac chitxumnilo yin̈ tzet chal yelapno xin, cꞌulmi ta mach cheyala, wal xin ischuquilojab heyanma chitzotel tet Comam Dios. \p \v 29 Hacpax tuꞌ xin yet chihallax tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, cawan̈ maca oxwan̈n̈e mac chitzoteli, wal ebnaj juẍta xin ton̈ehojab chꞌoc tucno yaben yin̈ tzet caw yehi. \v 30 Yajaꞌ ta ay hunu tzet chakꞌ Comam Dios yohtan̈elo hunu mac tzꞌon̈anayo texol tuꞌ, huneꞌ mac lan̈an istzotel tuꞌ xin yilal istucban istzoteli, cat istzotel huneꞌxa mac tuꞌ. \v 31 Hesunil chu heyalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, yajaꞌ yin̈ hununtajil yun̈e ay cuybanil cheyikꞌ yin̈, cat yanico yip heyanma. \v 32 Haꞌ mac chalni tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, chisje iscachni isba yet ay mac lan̈an istzoteli, \v 33 yuto mach choche Comam Dios tato toxan̈e chon̈wejchahi yet chicocutxban coba, wal xin hununtajil cotzotel yin̈ akꞌancꞌulal. \p Hacaꞌticꞌa ye ischejbanil anma ayxaco yul iskꞌab Comam Dios ay yul hunun con̈ob, \v 34 ebix janab, mach chu yoc ebix tzotelo texol yet checutxban heba yin̈ culto, yuto mach akꞌbil ischejbanil ebix istzoteli. Wal xin caw yijemojab chute isba ebix hacaꞌ yalni isley naj Moisés yu Comam Dios. \v 35 Tato ay hunu tzet ye tuꞌ choche ebix yohtan̈eloj, iskꞌambehab ebix tet yichamil bey yatut, yuto mach cꞌuloj tato chitzotel ebix yet cutxanexicoj. \p \v 36 Tajca chetxumu tato teyet babel akꞌlax Istzotiꞌ Comam Dios, yeb tato hexn̈e chabilxa heyu. \v 37 Tato ay hunu mac ischejab Comam Dios ye chabe, maca ta iptzebil yu Comam Espíritu Santo, yilal istxumni tato huntekꞌan cuybanile chintzꞌibn̈etotiꞌan, ischejbanil Comam Dios yehi. \v 38 Yajaꞌ tato machi yelapno huntekꞌan cuybanile tiꞌ yul sat, machojabpaxo xin yelapno huneꞌ mac tuꞌ yul hesat. \p \v 39 Yuxin tinan̈ hex wuẍtaj hex wanab, ochewe heyalaꞌ tzotiꞌ chitit tet Comam Dios, yajaꞌ mach checach yallaxpaxo nan abxubal. \v 40 Yajaꞌ caw hacaꞌojab yehi, hac tuꞌ chewatxꞌe yeb xin yin̈ istxolal. \c 15 \s1 Yin̈ yet yitzitzbican̈ Comam Jesucristo \p \v 1 Tinan̈ xin, hex wuẍtaj hex wanab, chiwochehan chenati Tzotiꞌ yet colbanile halbilcano teyet wuhan, huneꞌ chabilxa heyu bay lin̈anex tinan̈. \v 2 Yuto yu huneꞌ Tzotiꞌ yet colbanile tuꞌ, yuxin colbilexxa, yaj tato mach lin̈anojex yin̈, chal yelapnoj tato mach heyayto yul heyanma yin̈ caw isyelal. \p \v 3 Haꞌ huntekꞌan cuybanile caw yilal yehi, haꞌ wakꞌan teyet, huntekꞌan chabilcano wuhan. Quexincuynihan tato cam Comam Jesús yu comul, hacaꞌ yalni yul Yum Comam Dios. \v 4 Lahwi tuꞌ ismujlax Comam, yajaꞌ yin̈ yox tzꞌayic yitzitzbican̈ xol camom, hacaꞌticꞌa yalni yul Yum Comam Dios. \v 5 Isyeni isba Comam tet naj Pedro, isyenipaxo isba tet ebnaj ischejab. \v 6 Lahwi tuꞌ xin, isyenipaxo isba Comam tet ecꞌbal howeb ciento ebnaj juẍtaj. Txꞌiꞌal xin ebnaj aytocꞌo tinan̈, ay xin ebnaj xacami. \v 7 Isyenipaxo isba Comam tet naj Jacobo, lahwi tuꞌ xin isyenipaxo isba Comam tet ebnaj ischejab. \p \v 8 Haxa yin̈ istzujanilxa xin isyeni isba Comam wetan, yajaꞌ hacaꞌ hunu nichꞌan unin pitzcꞌana yalan̈to maẍto istiempohalo ispitzcꞌahi, hac tuꞌ wehan. \v 9 Yuxin caw matzet welapnojan xol ebnaj ischejab Comam chiwabehan, yuxin mach intzanojan yallax ischejab Comam Jesucristo win̈an, yuto wakꞌ ecꞌojan yaꞌ yanma macta ayxaco yul iskꞌab Comam Dios yet yalan̈tocanoj. \v 10 Yu iscꞌulchꞌanil iscꞌul Comam Dios, yuxin ayinicojan yin̈ huneꞌ munil tiꞌ, yajaꞌ mach nabn̈eho huneꞌ iscꞌulchꞌanil iscꞌul Comam yakꞌ wettuꞌan yuto ecꞌbalto chinmunlahan sata ebnaj ischejab Comam. Yajaꞌ maẍtaj yu wipan, walxinto haꞌ iscꞌulchꞌanil Comam chicolwa win̈an. \v 11 Yajaꞌ mach chiyoc yin̈ mac chihalnicꞌo cuybanile tiꞌ, ta haninan maca ebnaj ischejab Comam, haꞌ huneꞌ caw yilal to haꞌ jalnicꞌojan̈ cuybanile tuꞌ, huneꞌ chabilxa yul heyanma. \s1 Chiitzitzbican̈ anma camnaxa \p \v 12 Han̈on̈tiꞌan̈ quexcocuyan̈ yin̈ yet yitzitzbican̈ Comam Jesucristo, yajaꞌ ¿tzet yin̈ xin ayex cheyala tato mach chiitzitzbican̈ camom? \v 13 Ta mach chiitzitzbican̈ anma camnaxa, machim itzitzbican̈ Comam Jesucristo. \v 14 Ta mach itzitzbican̈ Comam Jesucristo machim tzet chal yelapno cuybanile jakꞌan̈ teyet, naban̈em chijaco janma yin̈ Comam. \v 15 Ta hac tuꞌ lekꞌtiꞌon̈mi yin̈ Comam Dios, yuto chijala tato haꞌ Comam Dios akꞌni itzitzbocan̈ Comam Jesucristo. Machim yakꞌ itzitzbocan̈ Comam Dios Comam Jesucristo tato yeli mach chiitzitzbican̈ camom. \v 16 Tato yeli mach chiitzitzbican̈ anma camnaxa, machmi itzitzbican̈ Comam Jesucristo. \v 17 Ta mach itzitzbican̈ Comam tuꞌ xol camom, nabn̈em chijaco janma yin̈ Comam Dios, ayon̈tomico yin̈ comul. \v 18 Hacmipax tuꞌ ebnaj chabilxa Comam Jesucristo yu yet iscami, cꞌaynamicanto ebnaj yin̈ huneln̈e. \v 19 Ta iscawxobal cocꞌul yin̈ Comam Jesucristo yuln̈e sat yiban̈kꞌinal tiꞌ yehi, maẍticꞌam nichꞌano iscꞌulal jet yin̈ hacaꞌ tuꞌ. \p \v 20 Wal xin, yin̈ caw yeli itzitzbican̈ Comam Jesucristo xol camom, hacaꞌ babel sat tzꞌunub chakꞌa, hac tuꞌ yu isbabi yitzitzbican̈ cosataj. \p \v 21 Yu huneꞌ naj, yuxin hul camical yiban̈ anma yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, yajaꞌ yu huneꞌxa naj xin, yuxin chiitzitzbican̈ anma yin̈ camical. \v 22 Hacaꞌticꞌa chu iscamto anma yu ismul naj Adán, hacticꞌapax tuꞌ chu yulcan̈ iscꞌul anma yu Comam Jesucristo. \v 23 Yuxin yin̈ istxolal aycoj, haꞌ Comam Jesucristo haꞌ babel itzitzbican̈, haxa yet chul Comam yet iscayel cat yitzitzbican̈ macta yetxa Comam. \p \v 24 Lahwi tuꞌ xin, cat yul islahobal tzꞌayic bay chikꞌoji Comam yin̈ ebnaj can̈yehi yeb ebnaj ayco yahawilo con̈ob, yeb ischejab naj matzwalil chiecꞌ xol jakꞌekꞌ yeb yul yiban̈kꞌinal tiꞌ, catto yanico Comam sunil tzet ay yul iskꞌab tet Comam Dios Mame. \v 25 Yajaꞌ yet maẍto chaco Comam Jesucristo sunil tiꞌ yul iskꞌab Comam Dios chꞌoc Comam Yahawiloj masanto yet chioc sunil mac ayco ishowal yin̈ Comam yalan̈ yoj. \v 26 Haxa huneꞌ islahobal bay chikꞌoji Comam xin, haꞌ ton yin̈ naj camical ayco ishowal yin̈ Comam. \v 27 Tzꞌibn̈ebilcanoj tato sunil tzet ye tuꞌ chacto Comam Dios yalan̈ yoj Comam Jesucristo, yajaꞌ wal Comam Dios mach chiocto yalan̈ yoj Comam Jesucristo, yuto haꞌ Comam Dios chianico sunil yalan̈ yoj Comam Cristo. \v 28 Yet chioccanto sunil yalan̈ yip Comam Jesucristo tuꞌ xin, haꞌ caw Comam tuꞌ chacto isba yalan̈ ischejbanil Ismam an̈eco sunil tzet ye tuꞌ yul iskꞌab, hac tuꞌ xin haxan̈e Comam Dios Yahaw chucanico yin̈ sunil tzet ye tuꞌ. \p \v 29 Yebpaxo hunxa, hacaꞌ anma chiah haꞌ iswiꞌ selelo anma camnaxa, yajaꞌ ta mach chulcan̈ iscꞌul camom, ¿tzet yin̈ xin chiah haꞌ iswiꞌ anma selelo anma camnaxa tuꞌ? \p \v 30 Ta machi itzitzbican̈ camom, ¿tzet yin̈ xin chijakꞌ janmahan̈ han̈on̈ ischejab Comam Dios on̈tiꞌan̈ jijlenan̈ isyaꞌtajil chul jiban̈an̈ hunun tzꞌayic? \v 31 Hex wuẍtaj hex wanab, hanintiꞌan caw hunun tzꞌayic inhinni inbahan incaman. Huneꞌ tiꞌ caw yeli hacaꞌ huneꞌ tzalahilal chiwabehan teyin̈, yuto ayexxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo. \v 32 Hanintiꞌan caw ecꞌyaꞌ wanmahan bey Efeso hacaꞌtan̈e wakꞌlenan howal yeb ej noꞌ howla nokꞌ. ¿Tzet xin chiwikꞌan yin̈ huneꞌ tuꞌ tato mach chiitzitzbican̈ camom? Ta hac tuꞌ, haꞌmi ye yu anma chihalni hacaꞌ tiꞌ: “¡Waꞌojon̈we yin̈ caw cꞌul, jakꞌawe tzet choche janma, yuto camomon̈xataxca yet hecal!” ẍi. \p \v 33 Hex wuẍtaj hex wanab, mach cheyakꞌ subchaho heba, cajxam yallaxi: “Ta chijetbin̈e coba yeb anma txꞌoj isbeybal, niẍtejaln̈e cocuynito cowatxꞌen istxꞌojal tuꞌ,” ẍi. \v 34 Nachaojabilo heyu yin̈ istxꞌojal bay ayexicoj yeb matxa cheyaco hemul, yuto ayex maẍto heyohtajo Comam Dios. Chiwalan huneꞌ tiꞌ yun̈e hetxꞌixwican̈. \s1 Yin̈ tzet chu yitzitzbican̈ anma camnaxa \p \v 35 Aymi mac chikꞌamben hacaꞌ tiꞌ: “¿Tzettaxca chu yitzitzbican̈ anma camnaxa? yeb ¿tzettaxca jilni isnimanil yet chiitzitzbican̈?” ẍi. \v 36 Haꞌ mac chalni hacaꞌ tuꞌ caw suc. Kꞌinalo ta chicotzꞌun hunu ixim hin̈at, caw yilal iskꞌato huneꞌ hin̈at tuꞌ, hacaꞌtan̈e chicam chijila, haxa yanma ixim xin chiahiloj. \v 37 Maẍtaj awalxa yehi chicotzꞌunni, walxinto haꞌ ixim hin̈at tuꞌ chicotzꞌunu, maca ixim hin̈at trigo maca hunuxa nan hin̈atil. \v 38 Haxa Comam Dios xin chiakꞌni aholo ixim hin̈at tuꞌ hacaꞌ choche iscꞌul, hataticꞌa tzet hin̈atil chicotzꞌunu haꞌ xin chiahiloj. \p \v 39 Yuxin mach sunilo nimanile lahan, wal xin nanticꞌa isnimanil anma, nanpaxo isnimanil no nokꞌ can̈eb yoj, nanpaxo isnimanil noꞌ chꞌic, nanpaxo isnimanil noꞌ cay. \p \v 40 Hacpax tuꞌ xin, ay nimanile yet satcan̈ yehi, aypaxo nimanilehal yet sat txꞌotxꞌal tiꞌ. Yajaꞌ xin nananta jilni iscꞌulchꞌanil isnimanil tzettaj ye tuꞌ ay satcan̈, yeb xin nan jilni iscꞌulchꞌanil isnimanil tzettaj ye tuꞌ ay sat txꞌo txꞌotxꞌ tiꞌ. \v 41 Hacpax tuꞌ tzꞌayic, mach lahano iskꞌakꞌal yeb ixahaw, mach lahanpaxo yeb txꞌumel, hacpax tuꞌ ej txꞌumel mach lahano iskꞌakꞌal hunun. \p \v 42 Hac tuꞌ chu yitzitzbican̈ anma camom. Huneꞌ nimanile chimujlaxi chietaxtoj, yajaꞌ nanxa nimanile chu ispitzcꞌacan̈, matxa xin chietaxtoj. \v 43 Chimujlax huneꞌ nimanile ayco istxꞌojal yin̈, wal yet chiitzitzbican̈ xin, cꞌulchꞌanxa jilni. Chimujlax huneꞌ nimanile machi yip, haxa yet chiitzitzbican̈ caw ayxa yip. \v 44 Chimujlax huneꞌ nimanile yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, haxa yet chiitzitzbican̈ xin, yetxa espíritu yehi. Ay nimanile yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, aypaxo nimanile yet espíritu. \p \v 45 Chal yul Yum Comam Dios hacaꞌ tiꞌ: “Haꞌ naj Adán, naj babel winaj, anma yu iswatxꞌelax naj, akꞌbil iskꞌinal naj,” ẍiayoj. Haxa naj iscab Adán, yet satcan̈ ye naj, haꞌ naj chiakꞌni kꞌinale mach istan̈bal. \v 46 Wal xin babel hul tzet ye tuꞌ yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, tzujan tuꞌ xin, yul tzet ye tuꞌ yet espíritu. \v 47 Naj babel winaj, yin̈ txꞌo txꞌotxꞌ watxꞌelax naj, yuxin yet txꞌo txꞌotxꞌ ye naj. Wal naj iscab Adán yet satcan̈ ye naj. \v 48 Haꞌ nimanile yet yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, lahan hacaꞌ isnimanil naj watxꞌebil yin̈ txꞌo txꞌotxꞌ, wal nimanile yet satcan̈ xin, lahan hacaꞌ isnimanil naj tit yul satcan̈. \p \v 49 Yulbal yet ayon̈ yul sat yiban̈kꞌinal tiꞌ, lahan conimanil yeb naj babel winaj watxꞌebil yin̈ txꞌo txꞌotxꞌ, wal yet bakꞌin xin, lahan chielico conimanil hacaꞌ naj yet satcan̈il yehi. \p \v 50 Hex wuẍtaj hex wanab, chiwalan teyet tato huneꞌ conimanil tiꞌ, mach chu yapni iscꞌatan̈ Comam Dios, yuto chibe yeb baj; huntekꞌan chietaxto tiꞌ, mach chu yapni bay mach chietaxto tzet ye tuꞌ. \v 51 Chiwochehan cheyohtan̈elo huneꞌ tzet ye tuꞌ ewan yehi: Mach cosunilo chon̈cami, yajaꞌ xin cosunil chihellax conimanil, \v 52 yuto yin̈ caw lembil, hacaꞌn̈e ismutzꞌla cosat, yet chiokꞌ chꞌen islahobal trompeta cat yitzitzbican̈ macta ayxaco yul iskꞌab Comam xacami, matxa xin bakꞌinal chicami. Walon̈ itzitzon̈ tiꞌ yet chiyuni huneꞌ tuꞌ chihellax conimanil. \v 53 Yuto huneꞌ conimanil chietaxto tiꞌ, chihellax yin̈ huneꞌ nimanile mach chietaxtoj. Huneꞌ conimanil chicamto tiꞌ chihellaxi, haꞌ huneꞌ satcan̈il chiꞌakꞌlax seleloj huneꞌ matxa bakꞌin chitan̈iloj. \p \v 54 Huneꞌ conimanil chietaxto tiꞌ chiheli cat yoc yin̈ huneꞌ nimanile machi etaxtoj. Chihellax conimanil chicamto tiꞌ yin̈ huneꞌ nimanile mach chicami. Hac tuꞌ chu yijni isba tzet tzꞌibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios bay chala: \q1 Chicꞌaytzelaxilo naj camical, ay huneꞌ mac chikꞌoji yin̈ naj yin̈ huneln̈e. \v 55 Yuxin hach camical ¿baytuꞌwal ay hahelanil? ¿Baytuꞌwal ay hawip hapotxꞌwahi?\x * \xo 15:55 \xt Is 25:8\x* ẍiayoj. \m \v 56 Haꞌ mule chon̈yakꞌ camoj, wal isley Comam Dios xin ip yanico isyaꞌtajil jiban̈. \v 57 ¡Yajaꞌ yuchꞌandios tet Comam Dios, yuto xacon̈kꞌoji yin̈ naj camical, yaj yu Comam Jesucristo! \p \v 58 Yuxin hex wuẍtaj hex wanab, hex xahan ay wuhan, lin̈bawe heba, mach chexpax teyintaj. Hunun tzꞌayicojab hex yin̈ yet Comam, munlahan̈we yin̈ ismunil Comam Dios sunilbal tiempo, yuto johtaj tato mach nabn̈eho chon̈munla yin̈ ismunil Comam Jesucristo Jahawil. \c 16 \s1 Chꞌen colwal chialaxto tet ebnaj ayxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo \p \v 1 Wal chꞌen heyofrenda chicutxi texol, chꞌen chialaxto tet mac ayxaco yul iskꞌab Comam Dios, checutxbawe chꞌen hacaꞌ yu walnihan tet ebnaj juẍta ay yul ismajul Galacia. \v 2 Hunun domingo yin̈ semana, yilal hepohnilo hanicꞌo chꞌen melyu cheyikꞌ yin̈ hemunil hununex, hataticꞌa hanta chicolwa Comam teyin̈, cat hecꞌubantoj, haxinwal yet chinapnihan matxa yilalo chꞌah chꞌen texol. \v 3 Hato yet chinapnihan texol cat wanitojan mac saybilxa heyu, cat yinito ebnaj hunu carta yeb chꞌen hecolwal tuꞌ tet ebnaj juẍtaj ay bey Jerusalén. \v 4 Yajaꞌ ta han-caw-inan chintohan xin, yilalticꞌa chitopaxo ebnaj wintajan. \s1 Yalto naj Pablo tato chiapni naj yilaꞌ macta ayxaco yul iskꞌab Comam bey Corinto \p \v 5 Hayet chintohan yin̈ inbeltuꞌan yilal wecꞌan bey Macedonia, lahwi tuꞌ xin cat wapnihan quexwilnojan bey Corinto tuꞌ. \v 6 Etzan̈em chincanan hanicꞌo tiempohal tecꞌatan̈, maca xin haꞌ bey tuꞌ ayinicꞌojan chiecꞌ n̈abil; ta hac tuꞌ hexxa chexcolwa win̈an yin̈ inbelan yet chinelan texol. \v 7 Mach chiwochehan tato yin̈ an̈e chinecꞌan quexwilaꞌan, wal xin chiwochehan chincanan hanicꞌo tiempohal texol, ta hac tuꞌ chiel yin̈ iscꞌul Comam Dios. \p \v 8 Yajaꞌ xin yilalto incanan bey Efeso tiꞌ masanto yet chiecꞌ kꞌin̈ pentecostés. \v 9 Yuto caw chalte isba munil yin̈ ismunil Comam Dios chiwilan, yuxin chincanan waxan̈ca xin caw ay mac ayco ishowal win̈an. \p \v 10 Ta chiapni naj Timoteo tecꞌatan̈ xahan cheyil naj, haxinwal chitzala iscꞌul naj texol, yuto chimunlapaxo naj yin̈ ismunil Comam Dios hacaꞌ intiꞌan. \v 11 Tajca mach chicam hecꞌul yin̈ naj, wal xin colwahan̈we yin̈ naj haxinwal chislah naj isbel yin̈ tzalahilal cat yul naj cocꞌatan̈an̈, yuto chijechmahan̈ naj yeb ebnaj juẍtaj. \p \v 12 Wal naj juẍta Apolos, walan tet naj tato chito naj yinta ebnaj to quexilnoj, yajaꞌ machisjeto naj. Yettojab hunelxa chito naj yet ay ishamanil naj. \s1 Yet istakꞌlito naj Pablo tet macta ayxaco yul iskꞌab Comam bey Corinto \p \v 13 Hex wuẍtaj, hex wanab, caw majwahan̈wej, lin̈bawe heba yin̈ huneꞌ bay ayxaco heyanma, caw mach chexxiwi, akꞌwe yip heyanma. \v 14 Sunilojab tzet chewatxꞌe, ayojab iscꞌulchꞌanil hecꞌul yin̈. \p \v 15 Hex wuẍtaj hex wanab, caw heyohtaj tato naj juẍta Estéfanas yeb yuninal haꞌ babel yaco isba yul iskꞌab Comam Dios bey yul ismajul Acaya tuꞌ. Caw xin huneln̈e yeco yanma naj iscolwa yin̈ mac ayxaco yul iskꞌab Comam. \v 16 Chiwochehan ta cheyije tet naj Estéfanas yeb yuninal tuꞌ, yeb tet sunil macta chicolwahi yeb chimunla yin̈ ismunil Comam. \p \v 17 Caw chintzalahan yuto hul naj Estéfanas yeb naj Fortunato yebpaxo naj Acaico bey tiꞌ, yuto yet chiwilnihan yin̈ ebnaj hacaꞌojtam hex chiwilicojan teyin̈. \v 18 Yin̈ caw yeli ebnaj tiꞌ yakꞌ tzalaho ebnaj incꞌulan, hacaꞌ yu yakꞌni tzalaho ebnaj hecꞌul. Ebnaj juẍta hacaꞌ ebnaj tiꞌ, ayojab yelapno ebnaj yul hesat. \p \v 19 Ebnaj juẍta ayxaco yul iskꞌab Comam Dios yul hunu con̈ob yul ismajul Asia tiꞌ, chalto ebnaj ta cheyil heba. Hacpax tuꞌ naj juẍta Aquila yeb ix janab Priscila yeb ebnaj juẍta chiscutxba isba yul yatut naj, chalpaxtoj ta cheyil heba. \v 20 Hacpax tuꞌ ebnaj juẍta ay bey tiꞌ chalpaxto ebnaj ta cheyil heba. Yeb xin kꞌambewepaxo teyet yin̈ tzalahilal hanicꞌ heye hununex. \p \v 21 Hanin Pablo intiꞌan han-caw-inan chintzꞌibn̈ehan yul carta tiꞌ ta cheyil heba. \p \v 22 Ta ay hunu mac mach chiochen Comam Jesucristo, tijab isyaꞌtajil yiban̈. Yin̈ sunil wanmahan chiwalnihan tet Comam: \p ¡Mam Jesucristo Jahawilan̈, hulan̈! quinchiyan. \p \v 23 Yakꞌabayo Comam Jesucristo iscꞌulchꞌanil iscꞌul teyiban̈. \p \v 24 Caw chitzala wanmahan teyin̈ hesunil, hex ayexxaco yul iskꞌab Comam Jesucristo. ¡Hacojab tuꞌ!