\id EPH Iyaa Congo \ide UTF-8 \h EFESO \toc3 Efe \toc1 Mukaanda a Pawuli kwaa basi Efeso \toc2 Efeso \mt3 Mukaanda a Pawuli kwaa basi \mt1 EFESO \imt Kotili \ip Mukaanda a Pawuli kwaa bangaa Kristo ba ku ngaanda a Efeso, basonuu nde kwaa mabuundu malaa ma mu itinini kia Azia yi bali mu uta lolo Turiki. Pawuli asonii nde bu nde ali mu perese (\xt 3.1; 4.1\xt*). Mukaanda wu li mu ukukuu na li mu ubiindili mu bukusi ba mandaa, nziisili a Pawuli yatsieelele kwaa mabuundu maa. Basonii nde mundaa bangaa Kristo babali a ba mu libuundu la Bayuudayo pe. \ip Ndaa yavulu ndutu mu mukaanda wu ni yatala \em minhana mia Nziaambi\em*. Yo ali ndaa ya tsweeyi, na Yiisu amweesi yo. Minhana mia Nziaambi mi, mili umata bele pe. Mio mili mu ukuu mu Yiisu Kristo. Minhana mi miatala nzilimini a tsi, ya yulu na ya bioosi. Mio mili mu uvuutu itwaari nha kati a baata bo na bo, na nha kati a baata na Nziaambi. Mutso minhana mi, libuundu lili na mbuu yinene. Nha Pawuli ali mu utsuu mu libuundu mu mukaanda wu, nde li mu utsuu mu mandaa mali mu uyilimi mu mabuundu, na mali mu umweese mo pasi. Pawuli li mu utsuu mu mo, mu bifwaani bibilayi. Ifwaani kia tsiomi yili libuundu lili weti nyutu a Kristo. Nyutu yi yili mu ukulu taanga dioosi. Ifwaani kia bioolo nde li mu umweese libuundu weti nzo yibatuungu mu Kristo. Bangaa Kristo bali mu uhama mu utuungu lo. Libuundu lili itwaari na Kristo weti bu mukari ali itwaari na mulumi a nde. \io1 Mu kiiti kia tsiomi natee kia bitata (\ior 1—3\ior*), Pawuli li mu utsuu mu itwaari kili ka utuu uba, mundaa ti Yiisu maaha idiingi kia nde nha kuruwa. Bangaa Kristo babahele uba Bayuudayo, ka ifuumbu imosi na bangaa Kristo babali Bayuudayo. Bo bali mu uyaka kwaa Nziaambi, mamabwe mamosi. \em Kristo maabwiisi ibaa kia kikabala bo\em* na maavuutu babali bakabuu. \io1 Mu yii, nde li mu ubee iyeenge kwaa boosi. Mu kiiti kia bina natee kia bisamina (\ior 4—6\ior*), Pawuli li mu uloombo kwaa bangaa Kristo boosi mu ukebe imiini, itwaari na iyeenge ki Nziaambi ali mu uha kwaa bo. Nde li mu uhamisa bo mu uduku \em ndiaatili yinyatii\em*. Pawuli li mu uha mandoongi mu yatala nzuhisini mutso, makaanda (\ior 5.21—6.9\ior*). Mu uyiluu uyaaba tsutulu a mandoongi ma nde, too uyaaba bu baata ba taanga dii bakiba. Mikele ali ti bakaasa bafwaana utumumu balumi ba bo. Balumi ali bakuutu ba makaanda. Pawuli li mu uvulu utsuu kwaa balumi. Mbiiti bo bali bakuutu ba makaanda, bo bafwaana uba weti Kristo waha idiingi kia nde mu libuundu. Yii yili ndaa yinyatii ya uleele kwaa balumi mu utoono bakari ba bo mu iteesi kii (\ior 5.25-33\ior*). Yo yili ka ndaa yinyatii ya uleele kwaa bapfumu ti, bo ka bafwaana utumumu kwa Pfumu wuli mayula (\ior 6.9\ior*). \c 1 \s1 Mabwee \p \v 1 Me Pawuli, wuli tumu a Yiisu Kristo, mu litoono la Nziaambi. Me tsindii mu kaanda wu kwaa babangiri, na kwaa babamene miaanzi mu Yiisu Kristo ku ngaanda a Efeso. \v 2 Nyaala Nziaambi, Taayi a bisa-beni na Pfumu Yiisu Kristo basieme beni na uha beni iyeenge. \s1 Nziaambi asieme bisi mu Kristo \p \v 3 Dikiinzani Nziaambi, Taayi a Pfumu a bisi Yiisu Kristo! Nde asieme bisi bu aha bisi lisieme loosi la muheebili mu mayula, mu itwaari kia bisi na Kristo. \v 4 Tswaamina nzilimini a tsi, Nziaambi akwisoolo bisi mu uba baba nde mu Kristo. Na paa bisi diba bangira na bahele na ipii nha misi mia nde. Nziaambi mu litoono la nde, \v 5 akwiholo kesili ya usiingi bisi diba baana ba nde mu Yiisu Kristo. Mu bubwe ba nde, nde atooni ti buba mbii buu. \v 6 Ni mu buu, dikiinzani Nziaambi mu bungori bababwe ba nde aheeri bisi kwa ibuu, mu Mwaana a nde wa litoono. \p \v 7 Bakuuli bisi mu mamabi, mu makili ma Kristo matsiamii, na masumu ma bisi bamaasi. Ni buu, Nziaambi amweesi bisi busini ba bweese ba nde. \v 8 Ni bweese balaa ba nde asi bisi, bu nde ahi bisi buyeri na mayele makuu. \v 9 Mu litoono la nde, nde amweesi bisi matsweeyi ma minhana mi nde akwinhana uyiluu mu Kristo. \v 10 Minhana mii, Nziaambi sa akuusu mio mu manini a taanga. Minhana me, ni ukuusu bioosi bili ku mayula na nha tsi, ku tsini a litumu la muutu mosi, ni Kristo. \p \v 11 Mu itwaari kia bisi na Kristo, bisi diaholi mukobo wubadilasini, mundaa ti nde akwisoolo bisi, weti buli kesili a nde. Nziaambi li mu uyiluu mandaa moosi, weti buli kesili na minhana mia nde. \v 12 Ni mu buu, dikiinzani bunene ba Nziaambi, bisi badili batsiomi mu usa ilimbisi kia bisi mu Kristo! \p \v 13 Beni ka, diayuyi mandaa ma nde, mamali ngwanya: ni Ndaa Yimbwe yahi beni liyobolo. Na, mu taanga di beni diayuyi mo, beni diasi imiini kia beni mu Kristo. Bu Nziaambi ahi beni Muheebili wa Ngiri wu nde alasini, nde asi iliimbi kia nde makulu mu beni, mu umweese ti beni dili baba nde. \v 14 Muheebili wa Ngira, ni ikuku kia tsiomi ki Nziaambi alasini kwaa baata ba nde. Bisi sa dibaa nde, mutaanga di kuulili a bisi yikaaba yakuu. Ni mu buu, dikiinzani bunene ba Nziaambi! \s1 Likuundu la Pawuli \p \v 15 Ni mu buu, bu me nayuyi mabatsuyi mu ndaa imiini kia beni mu Pfumu Yiisu na mu litoono la beni mu bangaa imiini boosi, \v 16 me ndi mu ubaahamanga mu uvutulu matoondo mu beni. Me ndi mu ubaatsimanga mu beni mu makuundu ma me. \v 17 Me ndi mu ubaaloombanga kwaa Nziaambi a Pfumu a bisi Yiisu Kristo, Taayi ngaa buzitu, mu uha beni muheebili wa buyeri, ni muheebili wuu kaayaabisa na umweese beni nde. \v 18 Nyaala Nziaambi adibili misi mia beni mu liyalila la nde, paa beni diyaaba mu ki ilimbisi nde ati beni mbili. Beni sa diyaaba ki busini na bubwe ba mukobo wubalasina kwaa baba nde. \v 19 Na beni sa diyaaba ka, ki lituu la ukimuu li nde asuusulu kwaa bangaa imiini. Litu lii, ni liinalo li Nziaambi amweesi mu mifuri mialaa, \v 20 mu taanga di nde asiimbili Kristo nha kati a babakwa, na wamudiaasi nha koo kia nde kia babaala mu mayula. \v 21 Kuu, basuusu Kristo nha yulu a litumu loosi, nha yulu a bipfumu bioosi, nha yulu a tuu dioosi, na nha yulu a pasi kuumbu kimi yi baata butuu uta mu taanga di, na mu taanga dikaayiri. \v 22 Nziaambi asuusi bioosi nha tsini a miili mia Kristo. Na nde ahi nde kwaa libuundu weti mutswe a lo. \v 23 Libuundu ni nyutu a Kristo. Mu lo, Kristo li mu uyiluu umonuu, nde wuli mu uluusu bioosi mu boosi. \c 2 \s1 Nziaambi maapalisa bisi mu likwa na maaha bisi moonyi \p \v 1 Tsiomi, beni diali weti baata babakwa mu toono a mamabi ma beni, na mu toono a masumu ma beni. \v 2 Beni diakidiaata weti bwakidiaata baata ba tsi yi. Beni diakitumumu mukuutu a tuu dimbi, dili nha kati a yulu na tsi. Muheebili wuu li mu usala mu taanga di, kwaa baata boosi bali mu uhele utumumu Nziaambi. \v 3 Bisi boosi ka diali weti bo. Bisi diakidiaata weti buli matsimi na manzala ma bisi mamabi. Bisi diakiyiluu weti buli manzala na matsimi ma bisi. Ni mu buu, mu toono a ndehili a imuutu kia bisi, bisi diakeni uyaka kesi a Nziaambi weti babamosi. \p \v 4 Ka Nziaambi aluulu mu ngebe! Litoono la nde mu bisi lili bu: \v 5 mu taanga di bisi diali babakwa mu ndaa masumu ma bisi, nde abwiha bisi moonyi na Kristo. Ni mu bweese ba Nziaambi beni diayobii. \v 6 Mu itwaari kia bisi na Kristo Yiisu, Nziaambi asiimbili bisi itwaari na nde mu babakwa, paa asa ti bisi ditumu itwaari na nde mu mayula. \v 7 Mu kolokolo a nde yi nde amweesi kwaa bisi mu Yiisu Kristo, nde amweesi mu mataanga moosi makaayira busini ba ukimuu ba kolokolo a nde. \v 8 Mundaa ti, ni mu kolokolo a Nziaambi beni diayobii, mu kuulu ya imiini. Liyobolo lii a lamati pe kwaa beni, ka lo bungori ba Nziaambi. \v 9 Beni a diabayi lo pe mu mifuri mia beni bame. Ni mu buu, muutu so mosi pe wu utuu usa liwaa. \v 10 Ni mu buu, bisi dili biyiluu bia Nziaambi. Nde ayiluu bisi, itwaari na Kristo Yiisu, paa bisi diba na idiingi kialuulu mu mandaa mamabwe, na paa bisi disalila bio. \s1 Baata boosi bali itwaari mu Yiisu Kristo \p \v 11 Bayuudayo bali mu uta bo makulu, «babakese bubaala», mundaa ti bakese bo manyutu mu mioo mia baata. Ka beni a diabutuu pe Bayuudayo, ni mu buu, bo bali mu uta beni «baata babahele ukese bubaala». Dilibili moonyi mu bu beni diali! \v 12 Ee, mu taanga dii, beni ali keni a diayaaba pe Kristo! Beni ali bieenyi, beni a diali pe mu likaanda la baata ba Iseraeli. Ndasini di Nziaambi ali asi na baata ba nde, a diali dia beni pe. Beni diakidiata mu tsi ya masumu yi, kwahele a ilimbisi, na kwahele a Nziaambi. \v 13 Ka mu taanga di, mu itwaari kia beni na Yiisu Kristo, beni badiali ku la, dimaaswesuu kwaa Nziaambi, mundaa Kristo watsala makili ma nde. \p \v 14 Ee, Kristo ni iyeenge kia bisi. Nde asa ti Bayuudayo na babali a Bayuudayo pe baba ifuumbu imosi. Bu aheeri nyutu a nde, nde abwiisi ibaa kiakikabala bo, na kiakisa ti bo baba mitaata. \v 15 Bumosi ka, nde abwiisi Mikele na tumini dia mio, na misii mia mio, mu utuungu na baata boosi, ifuumbu ki inyatii mu itwaari na nde. Ni mu kuulu yii, nde adiaasi iyeenge. \v 16 Mu likwa la nde nha muti wa kuruwa, Kristo wabavuuti mu nyutu ndila mosi, na avutili itwaari kia bo na Nziaambi. Mu likwa la nde nha kuruwa, nde abwiisi itaata. \v 17 Kristo ayiri mu uyaabisa Ndaa Yimbwe ya iyeenge, iyeenge kwaa beni badiali ku la, na kwaa babali nha bele\x + \xo 2.17 \xo*\xt Yes 57.19\xt*\x*. \v 18 Ninha, mundaa Kristo, bisi boosi, Bayuudayo na babali a Bayuudayo pe, dili na muswa mu uswesuu kwaa Nziaambi, ni Taayi, mundaa wuuna Muheebili wa Ngira ndila mosi. \p \v 19 Mundaa yii, beni badili a Bayuudayo pe, beni a diabwasaala bieenyi so bayooyi a kuulu pe. Ka mu taanga di, beni ka bangaa bula, itwaari na baata ba Nziaambi. Beni dika baata ba mu likaanda la Nziaambi mu nzo a nde. \v 20 Beni bamaalooso mutso tuungili, yili bibwa ni batumu ba Yiisu na mibili. Na manya la ibwa ni Yiisu Kristo nde makulu. \v 21 Ni nde wuli mu uhamisa tuungili yoosi, na nde li mu utemese yo mu utuungu nzo a Nziaambi ya ngira ya Pfumu. \v 22 Mu itwaari na nde, beni ka dimaakoto kutso tuungili, paa beni diba na babamosi, nzo yi Nziaambi ali mu udiaala mu Muheebili a nde. \c 3 \s1 Isala kia Pawuli mu bangooyi \p \v 1 Ni mu buu, me Pawuli, me ndi kori mu isala kia Yiisu Kristo, mundaa beni badili a Bayuudayo pe. \v 2 Me nitsimi ti, beni diayuyi, ti Nziaambi mu libweeye la nde, aha me isala mu ndaa beni. \v 3 Mu nziaabisi, Nziaambi amweesi me matsweeyi ma minhana mia nde. Me beeri maakwasonuu mwaana bitoolo bia mandaa maa. \v 4 Na bu beni ditaanga bitoolo bia mandaa maa, beni sa diyaaba mu ki iteesi me nayaaba minhana mia liyobolo latala Kristo. \v 5 Mu bisieende bibikulu, minhana mi ali a baleele pe mio kwaa baata. Ka mu taanga di, Nziaambi maamweese mio mu Muheebili a nde, kwaa batumu na mibili mia nde. \v 6 Dimono minhana mia liyobolo me ni mi: mu kuulu ya Ndaa Yimbwe, Bayuudayo itwaari na babali a Bayuudayo pe, sa bayaka mukobo mosi, wu Nziaambi asweehele mu baata ba nde. Bo ka binama bia nyutu mosi, na bo ka sa bayaka lilasina limosi li Nziaambi asa mu Yiisu Kristo. \p \v 7 Mundaa libweeye na bungori ba Nziaambi ahi me, me ka musiali a Ndaa Yimbwe, mu lituu la nde. \v 8 Me wavulu uvutuu mbisi nha kati a bangaa imiini boosi, Nziaambi maaha me bweese, paa me yaabisa kwaa babali a Bayuudayo pe, bunene ba busini ba Kristo babuhele uwa. \v 9 Nde maasa ti me yalisa kwaa baata boosi, buni Nziaambi ali mu ukuusu minhana mia nde mia liyobolo lasweeme. Nde wuli Muyilii a bioosi, nde asweeyi minhana mii umata bele pe. \v 10 Ni mu buu, mu taanga di, mundaa a libuundu, bipfumu na tuu dia mayula, bamaayaaba bunene ba buyeri ba Nziaambi ba mupili na mupili. \v 11 Maa moosi mali mu uyene tsitsi na minhana mia Nziaambi mia bilimi na bilimi, mi nde ayiluu mu Pfumu a bisi Yiisu Kristo. \v 12 Mu itwaari mu Kristo na mu imiini kia bisi mu nde, bisi dili na bunyanga ba uyamonuu nha kulu a Nziaambi mu ilimbisi kioosi. \v 13 Ni mu buu, me niloombo kwaa beni mu uhele udee, mundaa a mapasi ma me ndi mu umono mu beni. Mo mali mundaa uha beni ikuku kia buzitu ba Nziaambi. \s1 Litoono la Kristo \p \v 14 Ni mu buu, me ndi mu utsukunu nha kulu a Taata wu Nziaambi. \v 15 Kwaa nde, wamata bisieende bioosi mu mayula na nha tsini a toto. \v 16 Me ndi mu uloombo kwaa nde, weti buli busini ba buzitu ba nde, ahamisa miwuumu mia beni mu litu la Muheebili a nde. \v 17 Nyaala Kristo adiaala mu mitimi mia beni mu imiini. Me niloombo ti beni dimene miaanzi na diyiluu uba mutso litoono la nde. \v 18 Tumake beni sa dibaa mifuri mia uyaaba, mu itwaari na boosi babali ba Nziaambi, buni litoono la Kristo lili lilinene na lilila, na buni lo lili na mutele na musundu. \v 19 Na, mu yii, beni sa diyaaba litoono la nde, lili nha yulu a nziaabili yoosi. Na, beni sa diba bakuu, baluulu mu idiingi na mu litu bili mu umata kwaa Nziaambi. \p \v 20 Kwaa Nziaambi wuli na lituu la uyiluu biavulu bioosi bi bisi dili mu uloombo, so bi bisi dili mu utsimi, mu lituu lili mu usala mu bisi, \v 21 nyaala buzitu buba kwaa Nziaambi, mu libuundu na mu Yiisu Kristo mu taanga dioosi, na mu taanga didihele uwa! Ameni. \c 4 \s1 Itwaari kia libuundu ili mu Kristo \p \v 1 Me wuli kori mundaa ti, me ndi mu usalila Pfumu, me ndi mu uloombo kwaa beni, mu mukonono woosi. Beni ba Nziaambi ata mbili, didiaata weti bwafwaana na mbili yibata beni. \v 2 Dibaabaanganga, baata babakuluu, babali na buleembi na kamini a mutimi. Dikama mitimi bana mu bana mutso litoono. \v 3 Disa mifuri mu ukebe itwaari ki Muheebili wa Ngira ali mu uha, mu iyeenge kili mu uvuutu beni bana mu bana. \v 4 Uli na nyutu ndila mosi, na Muheebili ndila mosi. Bumosi ka, uli na ilimbisi ndila imosi ki Nziaambi ata beni mbili. \v 5 Uli na Pfumu ndila mosi, imiini ndila imosi, na libootuu ka ndila limosi. \v 6 Uli na Nziaambi ndila mosi, ni Taayi a baata boosi. Nde wuli mu utumu nha yulu a boosi, wuli mu usala mu boosi na wuli mu udiaala mu boosi. \p \v 7 Pasi muutu mu bisi ayaka bungori ba nde, ni bungori ba Kristo aha kwaa pasi muutu ikuku kia nde. \v 8 Ni mu buu, ma Basonuu ma Ngira mali mu uleele: \q1 «Bu ahaati ku yula, \q1 nde abiti makori, \q1 na ahi bungori kwaa baata\x + \xo 4.8\xo*\xt Mkg 68.19\xt*\x*.» \p \v 9 Ka mbiindila nde «ahaati ku yula» ma? Yo yatoono uleete ti, tswamini a nde uhaata, nde akwisutuu ka ku tsini a toto\f + \fr 4.9 \fr*\fq ku tsini a toto \fq*\ft so a buu pe: tsi ya babakwa.\ft*\f*. \v 10 Muutu wasutii ku tsini a toto, ni nde ka wahaati ku kati a mayula, paa nde aluusu biloo bioosi. \v 11 Ni nde aha kwaa babamosi bungori ba uba: batumu, mibili, bayaabisi ba Ndaa Yimbwe, bakebi ba mameme, miyiisi ba Mandaa ma Nziaambi. \v 12 Ni mu buu, nde asa ti baba nde bayilimi mu ukuusu isala kia bo, paa batuungu nyutu a Kristo. \v 13 Mu mutindi wuu, bisi boosi mu buke-buke, bisi sa diba na imiini imosi, na nziaabili mosi ya Mwaana a Nziaambi. Nha tsieelele, bisi sa diba bangaa Kristo, na sa diba babakulu mu iteesi kiakuu kia Kristo. \v 14 Tumake, bisi a dibwaba bangebe pe. Bisi a dibwafwaanina na bootu lilikee, li mapo ma maamba mali mu ubiti mu mapeembi moosi. Bisi a dibwayene pe mu mapeembi moosi mu iteembi kia matsimi mamabi. Baata a bubwafutu bisi pe mu mayele ma bo mamabi. \v 15 Ka, bu dili mu uyaabisa ngwanya mu litoono, bisi sa dikulu mu bioosi, mu Kristo wuli mutswe. \v 16 Ni mundaa nde, binama bioosi bia nyutu bili mu uvuutunu mu mikangi mu utuungu nyutu. Ni mu buu, mbiiti pasi inama ili mu usala weti bwafwaana, nyutu yoosi yili mu ukulu na yili mu utuungumu mu litoono. \s1 Idiingi ki inyatii mu Kristo \p \v 17 Mono ndaa yi me nileele kwaa beni, na me tooni unyeme yo mu kuumbu a Pfumu: a dibwadiaata pe weti bangooyi. Mayele ma bo mali mu ubiti bo ku mandaa mahele na tsala. \v 18 Matsimi ma bo mali mu ufuu bo kutso pimisi. Bo a bali na ikuku so hoolo pe, mu moonyi wu Nziaambi ali mu uha. Mundaa ti, bo bali kutso bundimbi, na bali mu ubisi uyuu. \v 19 Bo aka a bali mu ubwamono tsionyi pe. Bamaayelele manyutu ma bo mu mandaa ma tsionyi, na bali mu uyiluu mandaa moosi ma mviindi kwahele a tsweeyi. \p \v 20 Maa a mali pe mandaa ma beni diayii mu Kristo. \v 21 Ngwanya, mbiiti ni nde beni diayuyi, na badiyiisi, mu ngwanya yili mu Yiisu, \v 22 beni bangaa Kristo, dinyaala ndiaatili a beni yikulu, mundaa ti manzala ma yo ma pia mali mu ubiti ku pfuuyili. \v 23 Nyaala beni dikituu baata babanyatii mu Muheebili wuli mu usala mu mayele ma beni. \v 24 Dilwaata imuutu ki inyatii, ki Nziaambi ayiluu mu ifwaani kia nde. Kio ili mu uyabina mu idiingi kili weti buli litoono la nde, na kiafwaana na bungiri ba nde bali mu ubutu ngwanya. \p \v 25 Ni mu buu, dinyaala pia! Nyaala pasi muutu ata ngwanya kwaa mbaayi a nde, mundaa ti bisi boosi dili binama bia nyutu mosi. \v 26 So beni dikoli kesi, ka a disa masumu pe. Nyaala kesi a beni yiwa tswaamina bwisi buyili. \v 27 A diha pe Saatina pwaasi ya utumu beni. \v 28 Nyaala muutu wakiyibi anyaala ubwayibi. Nyaala asala, mu mutimu wumubwe mu mioo mia nde makulu, paa abaa bi nde utuu ubaasila babali na manzala. \p \v 29 A dipalisa ndaa so mosi yimbi mu minywa mia beni pe. Ka dileele ndila mandaa mamabwe, ma mubaasila bambaayi paa bo bakulu mu imiini. Ni mubuu, mo sa mayiluu bubwe kwaa babali mu uyuu beni. \v 30 A dinyoongoso Muheebili wa Ngira wa Nziaambi pe. Muheebili wuu ni iliimbi kia nde makulu, kili mu umweese ti iluumbu ikaayira, ki Nziaambi akaakuulu beni mu bubi. \v 31 Dibumu ku la, matsimi moosi makali, kooti, kesi, makaama, na bituyi. Dikele manyutu ma beni mu mandaa moosi mamabi. \v 32 Diba baata bababwe, na diluulu mu litoono bana mu bana. Disa kolo-kolo bana mu bana, weti bu Nziaambi wadisiiri kolo-kolo mu Kristo. \c 5 \s1 Didiaata mutso liyalila \p \v 1 Buyili ti beni baana ba Nziaambi a toono, disa mifuri mu uba weti nde. \v 2 Dinyaala ndiaatili a beni yiba ya litoono, weti bu Kristo atooni bisa-beni, na ayeelili moonyi a nde mu bisi, mu litoono la nde mu bisi. Nde ayeelili idiingi kia nde mu bisi, weti bungori ba tsulu yimbwe na ba Nziaambi atoono. \p \v 3 Beni dili baana ba Nziaambi, ni mu buu, ipuupu, mandaa ma mviindi, nzala ya ubaa bioosi, a bwafwaana pe so hoolo ti batsuu mu bio nha kati a beni. Mandaa maa, a mafwaana pe kwaa baata bangira. \v 4 A bwafwaana pe ka ti, beni ditsuu mandaa ma tsionyi, ma buu a buu, so ma mviindi. Ka divutulu ndila matoondo kwaa Nziaambi, nha beni dili mu utsuu. \v 5 Ni mubuu, diyiluu uyaaba ndaa yi: muutu pe so mosi wuli mu usa ipuupu, wasumuu, so a buu pe wuli na nzala ya ubaa bioosi, pili mosi wu ukuundu biteyi, wukaatolo mukobo a ipfumu kia Kristo na Nziaambi. \p \v 6 Dikele muutu so mosi, a adiimbisi beni pe mu mandaa mahele a ndutu. Ka mundaa mandaa ma pili yi, kesi a Nziaambi ili mu ubwiilili nha yula babali mu utemenene nde. \v 7 A diyiluu ndaa so mosi pe itwaari na bo. \v 8 Tsiomi beni ali kutso pimisi, ka mu taanga di, mu itwaari kia beni na Pfumu beni ka mutso liyalila. Ni mubuu, didiaata weti baata bali kutso liyalila. \v 9 Mu ndaa ti, mbutu dia liyalila ni: mandaa moosi mamabwe, masuungunu na ma ngwanya. \v 10 Dikengese mandaa matoono Pfumu. \v 11 A diba itwaari na mandaa ma pimisi pe, mamuhele ubutu mbutu. Ka ditungululu mo. \v 12 Ni mubuu, yili ndaa ya tsionyi, mu utsuu mu mandaa ma baata babamosi bali mu usa mu tsweeyi. \v 13 Ka mandaa moosi ma bamaatungululu, bamaasuusu mo nha liyalila, paa baata boosi bamono. \v 14 Mundaa ti, mandaa moosi ma bamaasuusu nha liyalila, mamaakituu liyalila. Ni mubuu, baleeli ti: \q1 «Siimbuu, we wuli mu ula tolo, \q1 siimbuu mu babakwa, \q1 na Kristo sa ayalisa we.» \p \v 15 Ni mubuu, disa mayele mu ndiaatili a beni. A didiaata pe weti biwulu, ka didiaata weti biyeri. \v 16 Ka disalila makuulu moosi mamabwe, mamumonuu nha kulu a beni. Ka biluumbu bili bibibi. \v 17 Ni mubuu, a diba binzinzi pe, ka disa mifuri mu uyaaba ma Pfumu ali mu ukebe kwaa beni. \p \v 18 A dikolo mala pe. Mo mali mu utsidi beni mu na idiingi kia butsa-butsa. Ka diluulu mu Muheebili wa Ngira. \v 19 Dihamisina bana mu bana, mu mikuunga, mu biyimbi na mu mikuunga mia mbilili mili mu umata kwaa Muheebili. Diyimbi mikuunga mia mbilili, mu ukiinzi Pfumu mu mitimi mia beni mioosi. \v 20 Divutulu matoondo kwaa Taata wu Nziaambi, mu taanga dioosi na mu bioosi, mu kuumbu a Pfumu a bisi Yiisu Kristo. \s1 Itwaari kia bakari na balumi \p \v 21 Dikuluu bana mu bana, mu ndaa likiinzi li beni dili na lo mu Kristo. \v 22 Beni bakari, dikuluu nha kulu a balumi ba beni, weti bu beni dili diakuluu nha kulu a Pfumu. \v 23 Mundaa ti, mulumi ni mutswe a mukari a nde, weti bu Kristo ali mutswe a libuundu la nde. Kristo li Muyobili a libuundu, lili nyutu a nde. \v 24 Weti bu libuundu lili lakuluu nha kulu a Kristo, bumosi ka, bakari bafwaana ukuluu mu mioosi nha kulu a balumi ba bo. \p \v 25 Balumi, ditoono bakari ba beni, weti bu Kristo atooni libuundu, na ayeelili nyutu a nde mundaa lo. \v 26 Mu yii, nde atooni ti libuudu loosi liba la Nziaambi, nha mbisi a utsieemese lo mu maamba na mu mandaa ma nde. \v 27 Nde atooni umweese kwaa nde makulu, libuundu mu buzitu boosi, lahele a keri lahele a mikata, lahele a ipii, latsieeme na lakuu. \v 28 Ni mu buu, balumi bafwaana utoono bakari ba bo, weti bu batoono manyutu ma bo makulu. Watoono mukari a nde, atoono nyutu a nde. \v 29 Mundaa ti, muutu pe so mosi wu ubaabele nyutu a nde makulu. Ka, nde li mu ubuungulu yo, na li mu utsatsa yo. Ni buu Kristo ali mu usa mu libuundu, \v 30 lili nyutu a nde, yi bisi dili binama. \v 31 Weti buli mu uleele Mabasonuu ma Ngira: «Ni mu buu, baala sa asiisi taayi na nguu nde mu uyaba na mukari a nde. Na bo baboolo sa baba muutu mosi\x + \xo 5.31 \xo*\xt Mba 2.24\xt*\x*.» \v 32 Tsweeyi yinene yili yasweeme kutso mandaa maa. Me tooni uleele ti, ndaa yii yatala Kristo na libuundu. \v 33 Ka mii miatala ka beni, bwafwaana ti pasi mulumi atoono mukari a nde weti nde makulu, na pasi mukari akiinzi mulumi a nde. \c 6 \s1 Itwaari kia baana na bibuti ba bo \p \v 1 Beni baana! Mundaa ti beni dili itwaari na Pfumu, ditumumu kwaa bataayi na banguu ba beni, mundaa ti yii yili ndaa yasuungunu. \v 2 «Kiinzi taayi a we na nguu a we.» Wuunawu ni mukele watsiomi wuli na lilasina li: \v 3 yiluu buu, «paa we ba na kinya, na idiingi ki ila nha tsini a toto\x + \xo 6.3 \xo*\xt Pal 20.12; Ndi 5.16\xt*\x*.» \v 4 Na, beni bataayi, a dikoloso baana ba beni makesi pe. Ka dikulusu bo mu mandoongi, na mu nziisili yi Pfumu ali mu uha kwaa beni. \s1 Itwaari kia mabooyi na bapfumu \p \v 5 Beni mabooyi, ditumumu kwaa bapfumu ba beni ba nha tsini a toto nha, mu buleembi, likiinzi, mu mutimi wa ngwanya, weti ti beni dili mu usalila Kristo. \v 6 A ditumumu bo pe, mu uha bo kinyi, ka mu mutimi mosi, ditumumu bo mu ukuusu litoono la Nziaambi, weti mabooyi ma Kristo Pfumu. \v 7 Disalila bo mu litoono loosi, weti ti beni Pfumu nde makulu dili mu usalila, ka a baata pe. \v 8 Beni diayaaba ti, pasi muutu, so nde beeri booyi so a buu pe muutu wabunyanga, na so nde yilii mandaa mamabwe, nde sa aholo musieende a nde kwaa Pfumu. \p \v 9 Beni bapfumu, diyiluu ka bumosi kwaa mabooyi ma beni. A dikwaamisa bo pe, diyaaba ti beni na mabooyi ma beni, dili na Pfumu mosi wuli mu mayulu wahele na ipengenge. \s1 Bidwaanini bi Nziaambi ali mu uha \p \v 10 Nha tsieelele, diholo mifuri mia beni mu itwaari kia beni na Pfumu, na mu lituu la nde lili mu umonuu mu mifuri mialaa. \v 11 Dilwaata bidwaanini bioosi bia Nziaambi, paa beni diba babakuu mu utemene nha kulu a mieete mia Saatina. \v 12 Mundaa ti, mudiingi a bisi a ali pe wa mu musunyi na makili. Ka bisi diafwaana udwaana na tuu dimbi, na bipfumu, na bapfumu ba tsi yi ya pimisi. Bisi diafwaana udwaana na tuu dia miheebili mimibi, mili nha kati a yulu na tsi. \v 13 Ni mu buu, mu taanga di, diholo bidwaanini bioosi bia Nziaambi. Bu iluumbu ki ibi ikaayira, beni sa diba na mifuri mia uba mu mutele. Nha mbisi a udwaana natee ku manini, beni sa dibwahama mu uba mu mutele. \p \v 14 Ni mu buu, diyilimi. Dilwaata ngwanya mu luungu weti kobo. Dilwaata libweeye weti ikutu kia itali kia midiingi. \v 15 Mu miili mia beni, dilwaata weti bikoori, nyooto yalaa mu uyiisi Ndaa Yimbwe ya iyeenge. \v 16 Taanga dioosi, dibaaholonga imiini weti ikikili kia mayoo: kio sa ibaasila beni mu udimisi mambaa moosi ma mayoo ma Wumubi. \v 17 Na diyaka liyobolo weti iburu kia midiingi, na mandaa ma Nziaambi weti mukasa wu Muheebili wa Ngira ali mu uha. \v 18 Mu pasi taanga, mu makuundu ma beni moosi, na mu ndoombili a beni, dikuundu mu Muheebili. Mundaa yii, diba likanda mu mukonono. Dikuundu mu baana ba Nziaambi boosi. \v 19 Dikuundu ka mu me, paa Nziaambi aha me mandaa mafwaana nha me ndi mu utsuu. Dikuundu ka mu me, paa me yaabisa mu ibaala, matsweeyi ma liyobolo ma Ndaa Yimbwe. \v 20 So bu me ndi mu perese mu taanga di, me ndi wubatsinduu mu uyaabisi Ndaa Yimbwe. Ni mu buu, dikuundu paa me yaabisa yo mu ibaala, weti bu me nafwaana utsuu. \s1 Mabwee ma tsieelele \p \v 21 Tisikusi, mwaana a nguu a bisi walitoono, wuli mosi mu bakuutu bakangama mu isala kia Pfumu, sa aha beni mamvuungu ma me, paa beni diyaaba buni me ka. \v 22 Ni mu buu, me maatsinduu nde kwa beni paa nde ayaabisa beni, buni bisi dili, na paa nde ahamisa beni. \p \v 23 Nyaala Nziaambi Taayi na Pfumu a bisi Yiisu Kristo, baha kwaa baana ba nguu boosi, iyeenge, litoono na imiini. \v 24 Nyaala lisieme la Nziaambi liba na baata boosi, babatoono Pfumu a bisi Yiisu Kristo mu litoono lilihele ukwa.