\id ACT - Ixil, Nebaj NT (ixi) -Guatemala 2010 (DBL -2013) \h HECHOS \toc1 Hechos Unqꞌa veeꞌ ibꞌan unqꞌa apóstol \toc2 Hechos \toc3 Hch \mt1 Unqꞌa veeꞌ ibꞌan unqꞌa apóstol \c 1 \s1 Ni tal kan u Jesús u tulebꞌal u Tiixhla Espíritu \p \v 1 As tul vaqꞌ bꞌen u bꞌaxa uꞌujeꞌ see, pap Teófilo, as kat untzꞌibꞌa bꞌen see tiꞌ unqꞌa bꞌaꞌnileꞌ skajayil uvaꞌ kat ul ibꞌan u Jesús as tukꞌ unqꞌa uvaꞌ ul ichus kan Aak xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. \m \v 2 As kat bꞌex ilej u qꞌiieꞌ tul uvaꞌ kat eqꞌol veꞌt jeꞌ Aak tu almikaꞌ, tan maꞌtik itzaqꞌtik kan Aak taꞌn u Tiixhla Espíritu te unqꞌa apóstol uvaꞌ txaaelik taꞌn Aak. \m \v 3 As tul maꞌtik ikam Aak, as kat ikꞌuch veꞌt tibꞌ Aak te chajnaj tu kaꞌviinqil qꞌii, texhlal tetz uvaꞌ maꞌtik tul taama Aak unpajte. As kat tal kan Aak isuuchil tiꞌ u tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ. \p \v 4 As tul atik veꞌt Aak xoꞌl unqꞌa apóstol, as ech tal kan Aak ileꞌ te chajnaj: —Yeꞌl ex la el ex tu u Jerusalén. Pet lanal etxꞌebꞌeꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Kubꞌaal Tiixheꞌ, echeꞌ uvaꞌ kat val sete, \m \v 5 tan xeꞌ kuxh aꞌeꞌ kat taqꞌkat kuꞌ u Xhuneꞌ unqꞌa uxhchileꞌ. Pet ech koj ex, tan yeꞌ kuxh jatvaꞌt qꞌii stuul la ok veꞌt u Tiixhla Espíritu tu vetaanxelaleꞌ,— tiꞌk Aak. \s1 Nijeꞌ u Jesús tu almikaꞌ \p \v 6 As tul molik tibꞌ u Jesús tukꞌ unqꞌa niman tetzeꞌ, as ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ te Aak: —¿Pap, ma cheel la ooksa veꞌt u kutenameꞌ snimil tiꞌ unjoltu unqꞌa tenameꞌ echeꞌ uvaꞌ bꞌanik taꞌn bꞌaxa?— tiꞌk chajnaj. \m \v 7 As ech tal veꞌt u Jesús ileꞌ: —Jit etetzeꞌ uvaꞌ la etootzi jatu la ibꞌaneꞌ. Pet taꞌn u Kubꞌaal Tiixheꞌ ootzin tetz tukꞌ u tijleꞌmeꞌ. \m \v 8 As tul la ok u Tiixhla Espíritu tu vetaanxelaleꞌ, as la ekꞌul veꞌt etijleꞌm. As la epaxsa veꞌt u bꞌaꞌnla yoleꞌ sviꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tzitzaꞌ tu u Jerusalén, tu u Judea, as tukꞌ tu u Samaria. As lanal oon ex timoxtel u vatz txꞌavaꞌeꞌ skajayil,— tiꞌk Aak. \p \v 9 As tul kuxh tal u Jesús unqꞌa yoleꞌ, as til veꞌt chajnaj ijeꞌ Aak tu almikaꞌ. As sotz veꞌt Aak tu umaꞌl u suutzꞌ. \m \v 10 As antelik kuxh isajin jeꞌ unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ Aak tu almikaꞌ, as aat kuxh til unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ txaklik veꞌt ok kaꞌvaꞌl unqꞌa ángel skꞌatz uvaꞌ vaꞌlik chit ipolal unqꞌa toksaꞌmeꞌ. \m \v 11 Ech tal veꞌt unqꞌa ángel ileꞌ: —Ex aa Galilea, ¿kam uvaꞌ antel kuxh ekaꞌyik jeꞌ tu almikaꞌ? Tan tuk uloj u Jesús vatz u txꞌavaꞌeꞌ unpajte. As kam chit ijeꞌ Aak kat etila tu almikaꞌ as echat chit tul Aak tuk uloj tikaꞌpa,— tiꞌk unqꞌa ángel. \s1 Nitxaap ichꞌexel u Judas \p \v 12 As tzaa veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ viꞌ u vitz uvaꞌ Olivos. As ul veꞌt tu u Jerusalén, tan kamal pokꞌoꞌchil iꞌl ixoꞌl u vitzeꞌ tukꞌ u Jerusalén. \m \v 13 As tul ok veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tu u tenameꞌ, as echik ijeꞌ chajnaj tikaꞌv ichup u kabꞌaleꞌ uvaꞌ nik ivatkat u Lixh, tukꞌ u Piꞌl, tukꞌ u Maxh, tukꞌ u Bartolomé, tukꞌ u Mateo, tukꞌ u Jacobo uvaꞌ ikꞌaol u Alfeo, tukꞌ u Simón uvaꞌ Celote chꞌelel, as tukꞌ u Judas uvaꞌ ikꞌaol umaꞌt u Jacobo. \m \v 14 As tul nikat imol tibꞌ unqꞌa apóstol tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ, tukꞌ unqꞌa titzꞌin u Jesús, as tukꞌ u Maꞌleꞌ vitxutx Aakeꞌ, as unvatzulik chit unqꞌa uxhchileꞌ skajayil tiꞌ inachat Tiixh. \p \v 15 Tu umaꞌl u qꞌii, as kamal vajkꞌalal (120) unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ molik tibꞌ. As txakpu veꞌt u Luꞌeꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. Ech tal veꞌt ileꞌ: \m \v 16 —Vitzꞌin vatzik, kat chit bꞌex ibꞌanlu veꞌt u yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan uvaꞌ tal kan u David taꞌn u Tiixhla Espíritu tiꞌ u Judas uvaꞌ naj eqꞌon bꞌey vatz unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ kat txeyon u Jesús. \m \v 17 As tul antik u Judas sukuxoꞌl. As antik naj atik tijleꞌm tiꞌ u aqꞌoneꞌ. \m \v 18 As kat loqꞌpu umaꞌl u txꞌavaꞌ tiꞌ u puajeꞌ uvaꞌ kat ikꞌul naj tiꞌ u vaꞌlexheꞌ uvaꞌ kat ibꞌan naj. As tul maꞌt ichꞌuybꞌaꞌt tibꞌ naj, as jojel ibꞌen veꞌt naj tu txꞌavaꞌ. As qꞌixmu veꞌt naj spokꞌoꞌch. As motxik veꞌt el tzan u taqꞌitxaꞌ najeꞌ. \m \v 19 As pax veꞌt itzibꞌlal u yoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tu u Jerusalén. Estiꞌeꞌ oksal veꞌt Acéldama tiꞌ u txꞌavaꞌeꞌ tu viyolbꞌal unqꞌa tenameꞌ tu u Jerusalén, tan aꞌ ni tokkat u yoleꞌ uvaꞌ «loqꞌel taꞌn ijaꞌmil kajal,» tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 20 As aal chit bꞌaꞌneꞌ uvaꞌ la chukax ichꞌexel u Judas, tan ech ni tal umaꞌl u yol ileꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan tu Salmo: \q1 La kaaik kan tatinbꞌal naj. \q1 As yeꞌl umaj uxhchil la atin stuul, tiꞌk u yoleꞌ. \m As ech ni tal umaꞌt yol ileꞌ tiꞌ naj: \q1 La ok veꞌt umaꞌt uxhchil sichꞌexel, tiꞌk u yoleꞌ. \p \v 21 Estiꞌeꞌ techal chit la ok umaꞌtoj naj sukuxoꞌl tiꞌ talat isuuchil uvaꞌ kat ul taama u Jesús. As il kaꞌl unqꞌa naj ileꞌ xekeltel sqiꞌ. \m \v 22 As tul antik chajnaj xekik sqiꞌ tul uvaꞌ sikuꞌ Aak xeꞌ u aꞌeꞌ taꞌn u Xhuneꞌ, as tul nik ixaan Aak sukuxoꞌl, as tul kat jeꞌ veꞌt Aak tu almikaꞌ. As il chajnaj ileꞌ atiltel sukuxoꞌl cheel,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 23 As itxaa veꞌt chajnaj kaꞌvaꞌl unqꞌa naj: umaꞌl naj Xhuꞌl uvaꞌ Barsabás as Justo chꞌelel naj unpajte. As umaꞌt naj Matías ibꞌii. \m \v 24 As ech tal chajnaj ileꞌ tul inach chajnaj Tiixh tiꞌ kaꞌvaꞌl unqꞌa najeꞌ: —Axheꞌ Kubꞌaal Tiixh uvaꞌ ootzin tetz unqꞌa qaanxelaleꞌ skukajayil, as bꞌan bꞌaꞌnil. Kꞌuch sqe abꞌiste kaꞌvaꞌl unqꞌa najeꞌ uvaꞌ txaael veꞌt s-aꞌn \m \v 25 tiꞌ tok veꞌt sichꞌexel u Judas uvaꞌ kat taqꞌ kan u tijleꞌmeꞌ taꞌn u paasan tziileꞌ tiꞌ ibꞌen tu u choobꞌal paaveꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 26 As ijaj veꞌt chajnaj itxumbꞌal te u Tiixheꞌ tiꞌ kaꞌvaꞌl unqꞌa najeꞌ tiꞌ uvaꞌ abꞌiste naj la kaai. As aꞌ u Matías kat kaa veꞌteꞌ. As ok veꞌt naj xoꞌl junlavat unqꞌa apóstol. \c 2 \s1 U tulebꞌal u Tiixhla Espíritu tiꞌ unqꞌa niman tetz u Jesús \p \v 1 As tul ilej veꞌt u nimla qꞌiieꞌ uvaꞌ Pentecostés, as kꞌulik tibꞌ unqꞌa niman tetz u Jesús. As vatzulik chit unqꞌa uxhchileꞌ svatzaj. \m \v 2 As aat kuxh tabꞌi veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ ivulun ikuꞌ chꞌuꞌl umaꞌl u vaaꞌ echeꞌ kajiqꞌ tu almikaꞌ. As xoꞌvebꞌal chit ivuluneꞌ tul ok tu kabꞌaleꞌ uvaꞌ xonlikkat unqꞌa uxhchileꞌ. \m \v 3 As aat kuxh til unqꞌa uxhchileꞌ ichee umaꞌl u vaaꞌ echeꞌ taqꞌ xamal. As ipaxi veꞌt bꞌen tibꞌ tiibꞌa unqꞌa uxhchileꞌ sijununila. \m \v 4 As taqꞌ veꞌt u Tiixhla Espíritu itxumbꞌal unqꞌa uxhchileꞌ skajayil tiꞌ iyoloneꞌ. As xeꞌt veꞌt yolon tu kaꞌt yolbꞌal, tan aꞌ u Tiixhla Espíritu kat aqꞌon ste uvaꞌ la yolon tu unqꞌa yolbꞌaleꞌ. \p \v 5 As nimal unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ tzaanaj tulaj unqꞌa tenameꞌ skajayil as atik tu u Jerusalén tu u nimla qꞌiieꞌ, tan nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh. \m \v 6 As tul vulun ikuꞌ chꞌuꞌl tu almikaꞌ uvaꞌ echeꞌ mam kajiqꞌ, as mamaꞌla tenameꞌ imol veꞌt tibꞌ stiꞌ. As nikat isotz veꞌt ikꞌuꞌl unqꞌa tenameꞌ, tan tabꞌi veꞌt unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ nik iyolon veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tu kaꞌt unqꞌa yolbꞌaleꞌ tetz junun unqꞌa tenameꞌ. \m \v 7 As sotz veꞌt ikꞌuꞌl unqꞌa tenameꞌ. As teqꞌo chit veꞌt taama. As ech tal veꞌt ileꞌ svatzaj: —¿Jit kol aa Galilea unqꞌa najeꞌ qꞌa uveꞌ niyoloneꞌ? \m \v 8 ¿As kam qꞌi uveꞌ ni qabꞌi veꞌt iyolon chajnaj tu unqꞌa kuyolbꞌaleꞌ uvaꞌ kat kuchꞌiiabꞌe? \m \v 9 Tan at uxhchil sukuxoꞌl uvaꞌ aꞌ kat chꞌiikat tu u Partia, tu u Media, tu u Elam, tu u Mesopotamia, tu u Judea, tu u Capadocia, tu u Ponto, tu u Asia, \m \v 10 tu u Frigia, tu u Panfilia, as tukꞌ tu u Egipto. As at uxhchil uvaꞌ aꞌ tzaanajkat tu unqꞌa tenameꞌ tu u Africa uvaꞌ vatz bꞌen u Cirene, tukꞌ kaꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ aa Roma uveꞌ jejleꞌl veꞌt tzitzaꞌ uvaꞌ tiaal Israel tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ kat toksa tibꞌ niman tetz u Tiixheꞌ. \m \v 11 As at uxhchil sukuxoꞌl uvaꞌ aa Creta tukꞌ unqꞌa aa Arabia. As ni qabꞌi iyolbꞌet chajnaj u kuyolbꞌaleꞌ tiꞌ talax isuuchil vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ uvaꞌ achvebꞌal chittuꞌ,— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ svatzaj. \m \v 12 As kat teqꞌo veꞌt taama unqꞌa tenameꞌ skajayil. As sotz veꞌt ikꞌuꞌl. As ech tal veꞌt kaꞌt unqꞌa uxhchil ileꞌ svatzaj: —¿Kam ni tokkat uveꞌ ni tucheꞌ?— tiꞌk unqꞌa uxhchileꞌ. \m \v 13 Pet ech koj unkaꞌt unqꞌa uxhchileꞌ, tan tzeꞌlebꞌal kuxh ste. As ech nik tal ileꞌ: —Qꞌabꞌareeleꞌ unqꞌa najeꞌ,— tiꞌk unqꞌa uxhchileꞌ. \s1 Ni tal u Luꞌ viyol u Tiixheꞌ te unqꞌa tenameꞌ \p \v 14 As txakebꞌ veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ junlavat unqꞌa apóstol. As taqꞌ veꞌt jeꞌ u Luꞌeꞌ tuul iviꞌ. Ech tal veꞌt ileꞌ: —Ex kumool tiaal Israel uvaꞌ tziꞌaꞌn tzaanajkat ex tukꞌ ex uvaꞌ jejleꞌl veꞌt ex tzitzaꞌ tu u Jerusalén, etabꞌitaj u yoleꞌ uvaꞌ tuk val sete. \m \v 15 Tan yeꞌl oꞌ qꞌabꞌareel koj oꞌ echeꞌ uveꞌ netaleꞌ, as tul aꞌn bꞌeluval oora cheel qꞌalaꞌm. \m \v 16 Pet aꞌ uvaꞌ ni tucheꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ uvaꞌ Joel, uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: \q1 \v 17 «Ech la ibꞌan ileꞌ tul uvaꞌ la bꞌen ilej unqꞌa qꞌiieꞌ uvaꞌ aꞌn tuleꞌ: \q1 Tan la vaqꞌ veꞌt kuꞌ tzan vunTiixhla Espíritu tiꞌ unqꞌa tenameꞌ skajayil. \q1 As la tal veꞌt unqꞌa meꞌal ekꞌaoleꞌ vunyoleꞌ. \q1 As la til veꞌt unqꞌa txul aamaeꞌ unqꞌa veeꞌ echeꞌ vatzikꞌ. \q1 As la vatzkꞌu veꞌt unqꞌa qꞌesla chaj aamaeꞌ, \q1 \v 18 tan tu veꞌt unqꞌa qꞌiieꞌ, as la vaqꞌ kuꞌ tzan vunTiixhla Espíritu tiꞌ unqꞌa niman vetzeꞌ, tiꞌ unqꞌa najeꞌ tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ. \q1 As aꞌeꞌ la alon veꞌt vunyoleꞌ. \q1 \v 19 As la unkꞌuch veꞌt unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz u vijleꞌmeꞌ vatz u almikaꞌeꞌ uvaꞌ la teqꞌo veꞌt taama unqꞌa tenameꞌ staꞌn. \q1 As la unkꞌuch veꞌt unqꞌa veeꞌ uvaꞌ xoꞌvebꞌal chittuꞌ vatz u txꞌavaꞌeꞌ, as echeꞌ kaj, tukꞌ xamal, as tukꞌ sibꞌ uvaꞌ echeꞌ suutzꞌ. \q1 \v 20 As la tokin veꞌt ivatz u qꞌiieꞌ. \q1 As la kajun veꞌt ivatz u ichꞌeꞌ, \q1 tul yeꞌxnaj ilej u qꞌiieꞌ tiꞌ u vulebꞌaleꞌ, in uvaꞌ in veBꞌaaleꞌ, \q1 tan xoꞌvebꞌal chit la ibꞌan tu u qꞌiieꞌ uvaꞌ alel kan svaꞌn. \q1 \v 21 As la unqꞌalpueꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ la ootzin in uvaꞌ in iTiixh,» tiꞌk u Tiixheꞌ. \p \v 22 Vitzꞌin vatzik, ex kumool uvaꞌ tiaal Israel, etabꞌitaj u yoleꞌ uvaꞌ tuk val sete, tan ootzimal setaꞌn uvaꞌ aꞌ u Jesús, u aa Nazaret, uvaꞌ kat ikꞌuch u Tiixheꞌ u tijleꞌmeꞌ sukuxoꞌl, tan tukꞌ vibꞌaꞌnil u Jesús kat ibꞌankat u Tiixheꞌ unqꞌa nimla bꞌaꞌnileꞌ tukꞌ unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz u tijleꞌm Aakeꞌ uvaꞌ kat teqꞌo taama unqꞌa uxhchileꞌ stiꞌ. \m \v 23 As tul aꞌ u Jesús uvaꞌ kat etxeya. As kat etoksa ok tiqꞌabꞌ unqꞌa bꞌanol vaꞌlexheꞌ echeꞌ uvaꞌ kꞌujlu kan taꞌn u Tiixheꞌ. As kat etaqꞌ jeꞌ vatz u kuruseꞌ. As kat eyatzꞌa. \m \v 24 As an chit u Jesús kat eyatzꞌa uvaꞌ kat ul taama taꞌn u Tiixheꞌ. As yeꞌ kat olebꞌ u kamchileꞌ stiꞌ, tan kat teesa veꞌt u Kubꞌaal Tiixheꞌ u Jesús tiqꞌabꞌ u kamchileꞌ. \p \v 25 As kat itzꞌibꞌa kan u David unqꞌa yoleꞌ tiꞌ u Jesús tul ech tal ileꞌ: \q1 Nik vileꞌ uvaꞌ at chit u Kubꞌaal Tiixheꞌ sunkꞌatz. \q1 As yeꞌxhebꞌil la xoꞌvisan in, tan echen Aak tu vunsebꞌaleꞌ. \q1 \v 26 As estiꞌeꞌ uvaꞌ vaꞌl chit ichiibꞌ u vaanxelaleꞌ. \q1 As vaꞌl chit unbꞌitz taꞌn chiibꞌichil. \q1 As kꞌujleꞌl unkꞌuꞌl seeꞌ uvaꞌ axh la aqꞌon itiichajil vunchiꞌoleꞌ unpajte. \q1 \v 27 As yeꞌ la aaqꞌ kan u vaanxelaleꞌ tu u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ atkat unqꞌa kamnajeꞌ. \q1 As axh la bꞌanon uvaꞌ yeꞌl vunchiꞌoleꞌ la qꞌeei, in uvaꞌ kꞌujlu kan in aꞌn. \q1 \v 28 As alel sve aꞌn uvaꞌ at untiichajil la ibꞌaneꞌ, tan la ul vaama unpajte. \q1 Estiꞌeꞌ uvaꞌ mamaꞌla chiibꞌichil at tu u vaanxelaleꞌ, tan at chit axh sunkꞌatz tiꞌ chit ibꞌeneꞌ, tiꞌk u yoleꞌ uvaꞌ itzꞌibꞌa kan u David. \p \v 29 As, vitzꞌin vatzik, tuk val isuuchil sete kam uvaꞌ ibꞌan u qꞌesla kubꞌaaleꞌ uvaꞌ David: Tan kat kami; as kat mujli. As il vijulil ileꞌ atiltel sukuxoꞌl cheel. \m \v 30 As qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ u David. As atik skꞌuꞌl u David uvaꞌ maꞌtik talat kan u Tiixheꞌ ste uvaꞌ aꞌ la ulkat u Cristo xoꞌl unqꞌa tiaal David. As la ok u Cristo ijlenaalil tiꞌ u kutenameꞌ echeꞌ uvaꞌ kat ibꞌan u David. \m \v 31 As tul yeꞌxnik ul u Cristo, as tal kan u David isuuchil unqꞌa yoleꞌ, tan ikꞌuch veꞌt u Tiixheꞌ ste tiꞌ uvaꞌ yeꞌl u taanxelal u Cristo la kaaik kan tu u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ atkat unqꞌa kamnajeꞌ. Pet la ul taama Aak. As yeꞌl vichiꞌol Aakeꞌ la qꞌeei tu txꞌavaꞌeꞌ. \m \v 32 As aꞌ u Jesús uvaꞌ kat tulsa u Tiixheꞌ taama. As estiꞌeꞌ ni qal isuuchil sete cheel, \m \v 33 tan kat eqꞌol veꞌt jeꞌ u Jesús tu almikaꞌ tisebꞌal u Tiixheꞌ. As aꞌ u Kubꞌaal Tiixheꞌ kat aqꞌon u Tiixhla Espíritu te u Jesús echeꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn Aak. As aꞌ u Jesús kat aqꞌon veꞌt kuꞌ tzan u Tiixhla Espíritu sqiꞌ. As aꞌeꞌ uvaꞌ netileꞌ as netabꞌi cheel. \m \v 34 Tan kꞌuxh yeꞌ kat jeꞌ veꞌt u David tu almikaꞌ, as ech tal veꞌt aak ileꞌ: \q1 «Ech kat tal veꞌt u Kubꞌaal Tiixh ileꞌ te vunBꞌaaleꞌ: \q1 Xonebꞌen tu vunsebꞌaleꞌ, \q1 \v 35 as la voksa veꞌt axh sbꞌooqꞌolil tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ ni chꞌoꞌn taama seeꞌ,» tiꞌk u David. \p \v 36 Estiꞌeꞌ tuk val sete, jankꞌal ex uvaꞌ ex kumool tiaal Israel, palojtaj ex stuul uvaꞌ aꞌ u Jesús uvaꞌ kat etal iyatzꞌpu vatz u kuruseꞌ, as aꞌeꞌ u Cristo uvaꞌ kat ikꞌujbꞌaꞌ kan u Tiixheꞌ. As kuBꞌooqꞌoleꞌ u Jesús taꞌn u Tiixheꞌ,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \p \v 37 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa tenameꞌ viyol u Luꞌeꞌ, as teqꞌo veꞌt taama skajayil. Ech tal veꞌt ileꞌ te u Luꞌeꞌ tukꞌ te junlavat unqꞌa apóstol: —¿Qitzꞌin qatzik, kam la kubꞌan veꞌt cheel?— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 38 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Ejalputaj vetxumbꞌaleꞌ. As kuꞌojtaj ex xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Jesucristo. As la sotz veꞌt vepaaveꞌ. As la ul veꞌt u Tiixhla Espíritu setiꞌ uvaꞌ la taqꞌ u Tiixheꞌ sete, \m \v 39 tan etetz veꞌteꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Tiixheꞌ uvaꞌ la taqꞌ Aak sete. As tetz unqꞌa meꞌal ekꞌaoleꞌ tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ echen tu unjoltu unqꞌa tenameꞌ, tan jankꞌal unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ la imolo u Tiixheꞌ tiꞌ inimaleꞌ, as tetzeꞌ unpajte,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 40 As nimatel yol nikat tal u Luꞌeꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tiꞌ ibꞌeyat ste. As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Eteesataj el tzan etibꞌ kꞌatz unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ vaꞌlexh kuxh nibꞌaneꞌ,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \p \v 41 As jankꞌal unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ kat niman u yoleꞌ uvaꞌ kat tal u Luꞌeꞌ, as kat kuꞌ veꞌt xeꞌ u aꞌeꞌ. Kamal oxvaꞌl mil tachul unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ kat ok veꞌt xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús tu u qꞌiieꞌ. \m \v 42 As nik inima veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ u chusbꞌaleꞌ uvaꞌ nik ichus unqꞌa apóstol. As unvatzulik chit veꞌt vitxumbꞌaleꞌ skajayil, tul nikat imol veꞌt tibꞌ tiꞌ ijatxax veꞌt u echbꞌubꞌaleꞌ svatzaj. As nik inach veꞌt Tiixh. \s1 Unqꞌa bꞌaxa niman tetz u Jesús \p \v 43 As kat chit ok veꞌt xeꞌ taama unqꞌa uxhchileꞌ skajayil tiꞌ u Tiixheꞌ, tan mamaꞌla kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ nik ikꞌuch unqꞌa apóstoleꞌ. \m \v 44 As unvatzulik chit itxumbꞌal unqꞌa niman tetz u Jesús. As vatzulik chit veꞌteꞌ tukꞌ unqꞌa tetzeꞌ skajayil. \m \v 45 As nikat ikꞌayi veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús unqꞌa tetzeꞌ. As nikat ijatx veꞌt vijaꞌmileꞌ xoꞌl unqꞌa imooleꞌ kam uvaꞌ nik isaꞌvit stiꞌ. \m \v 46 As yeꞌ nik iyaꞌsa veꞌt unqꞌa niman tetz Aakeꞌ ikꞌulat tibꞌ jun qꞌii vatz viqꞌanal u tostiixheꞌ. As tukꞌ chit chiibꞌichil nikat ijatx veꞌt u echbꞌubꞌaleꞌ svatzaj tulaj ikabꞌal, tan ivatz chit Tiixh taanxelal. \m \v 47 As nik toksa veꞌt iqꞌii u Tiixheꞌ. As bꞌaꞌnik veꞌt itxumbꞌal vatz unqꞌa tenameꞌ. As jun qꞌii nikat inaꞌsa veꞌt u Kubꞌaal Jesús tachul unqꞌa niman tetzeꞌ, jankꞌal unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nikat isaꞌ Aak iqꞌalpul vatz vipaaveꞌ. \c 3 \s1 Nibꞌaꞌnxisal umaꞌl u koꞌx \p \v 1 Tu umaꞌl u qꞌii, jeꞌ veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ tu tostiixheꞌ tiꞌ inachat Tiixh tu oxvaꞌl oora kuꞌqꞌii. \m \v 2 As xonlik umaꞌl u naj uvaꞌ koꞌxik chit stitzꞌebꞌeꞌ tziꞌ u tostiixheꞌ uvaꞌ Bꞌaꞌnla Tziꞌ Kabꞌal ibꞌii. As nikat ijoy naj ipuaj te unqꞌa tenameꞌ uveꞌ nik tok tu tostiixheꞌ. \m \v 3 As tul til veꞌt u koꞌxeꞌ uvaꞌ aalik tok u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ tu tostiixheꞌ, as ijoy veꞌt naj ipuaj te chajnaj. \m \v 4 As isaji veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ u koꞌxeꞌ. As ech tal veꞌt u Luꞌeꞌ ileꞌ: —¡Saji tzan oꞌ!— tiꞌk naj. \m \v 5 As tul tabꞌi u koꞌxeꞌ u yoleꞌ, as titzꞌa naj uvaꞌ kamal la taqꞌ chajnaj ipuaj naj uvaꞌ tala. \m \v 6 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Yeꞌl puaj eqꞌomal svaꞌn. Pet kam uvaꞌ eqꞌomal taꞌn u vaanxelaleꞌ, as la vaqꞌ see. Tan tuk val see, tukꞌ vibꞌii u Jesucristo uvaꞌ aa Nazaret, txakpen. As xaanen,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 7 As tul tal veꞌt u Luꞌeꞌ u yoleꞌ, as itxey veꞌt naj u sebꞌal iqꞌabꞌ u najeꞌ. As itxakpisa veꞌt u Luꞌeꞌ naj. As yakꞌin veꞌt u toj najeꞌ tukꞌ u qul toj najeꞌ. \m \v 8 As txakebꞌ veꞌt naj. As yujpu veꞌt naj. As xaan veꞌt naj. As xekebꞌ veꞌt ok naj tiꞌ u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ vatz iqꞌanal u tostiixheꞌ. As nikat iyujpu veꞌt naj tiꞌ toksat iqꞌii u Tiixheꞌ. \m \v 9 As tul til veꞌt unqꞌa tenameꞌ skajayil uvaꞌ nikat ixaan veꞌt naj as nikat toksa naj iqꞌii u Tiixheꞌ, \m \v 10 as texhla veꞌt unqꞌa tenameꞌ naj uvaꞌ naj uveꞌ nikat ijoy ipuaj tul uvaꞌ xonlik naj tziꞌ u tostiixheꞌ uvaꞌ Bꞌaꞌnla Tziꞌ Kabꞌal. As teqꞌo veꞌt taama unqꞌa tenameꞌ, tan bꞌaꞌnik veꞌt naj. \s1 Ni tal u Luꞌ viyol u Tiixheꞌ tu u tostiixh \p \v 11 As u najeꞌ uvaꞌ maꞌtik ibꞌaꞌnxisaleꞌ, as yeꞌ nikat ichajpu veꞌt naj viqꞌabꞌ u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ. As teqꞌo veꞌt taama unqꞌa tenameꞌ stiꞌ. As imol veꞌt tibꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ chajnaj tu viteentail u tostiixheꞌ uvaꞌ Salomón ibꞌii. \m \v 12 As tul til veꞌt u Luꞌeꞌ, as ech tal veꞌt ileꞌ: —Ex kumool tiaal Israel, ¿kam qꞌi uvaꞌ vaꞌl kuxh eteqꞌot etaama sqiꞌ as tiꞌ uveꞌ netileꞌ? ¿As ma oꞌ bꞌa kat olebꞌ oꞌ skujunal tiꞌ ibꞌaꞌnxisal u najeꞌ uveꞌ netitzꞌa? ¿As ma tiꞌ u bꞌaꞌneꞌ uveꞌ nu kubꞌaneꞌ vatz u Tiixheꞌ as kat olebꞌ oꞌ stiꞌ? \m \v 13 Pet tuk val isuuchil u yoleꞌ sete, tan aꞌ u Tiixheꞌ uvaꞌ nik inima unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ u Abraham, tukꞌ u Isaac, tukꞌ u Jacob, as aꞌeꞌ kat oksan iqꞌii viKꞌaoleꞌ uvaꞌ Jesús. Pet ech koj ex, tan kat etxey u Jesús. As kat etixva, tan kat etaqꞌoꞌk vatz u Pilato. As yeꞌ kat esaꞌ, tul kat tal u Pilato ichajpuleꞌ. \m \v 14 As kat etixva u jikla aamaeꞌ uvaꞌ yeꞌl ipaav ati. Pet aꞌ u najeꞌ kat etal ichajpuleꞌ uvaꞌ yatzꞌol aama. \m \v 15 As aꞌ u aqꞌol tetz u kutiichajileꞌ kat etal iyatzꞌpeꞌ. As aꞌeꞌ kat tulsa u Kubꞌaal Tiixheꞌ taama. As ootzimal sqaꞌn uvaꞌ isleꞌl veꞌteꞌ. \m \v 16 Tan tiꞌ uvaꞌ kꞌujleꞌl kukꞌuꞌl tiꞌ u Jesús, as kat ibꞌaꞌnxisa u Jesús u najeꞌ uvaꞌ ootzimal setaꞌn uvaꞌ at sukuvatz. As tiꞌ u kꞌujlebꞌal kukꞌuꞌleꞌ uvaꞌ kat taqꞌ Aak sqe as kat ibꞌaꞌnxisa Aak u najeꞌ echeꞌ uvaꞌ kat etil cheel. \p \v 17 Pet ootzimal svaꞌn, vitzꞌin vatzik, uvaꞌ tul kat etal iyatzꞌpu veꞌt u Jesús, as exeꞌ yeꞌ kat pal ex stuul tukꞌ unqꞌa eqꞌesaleꞌ tiꞌ uvaꞌ aꞌ u Jesús u Cristo. \m \v 18 Pet tul kat etal iyatzꞌpu veꞌt u Jesús, as kat bꞌex ibꞌana uvaꞌ alik kan taꞌn u Tiixheꞌ tul kat tal kan unqꞌa qꞌajsan tetz viyoleꞌ tiꞌ uvaꞌ la ipalebꞌe u Cristo unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ. As techal la kami. \m \v 19 As tuk val sete, ejalputaj vetxumbꞌaleꞌ. As ekꞌaxataj vepaaveꞌ, aqꞌal uvaꞌ la sotzsal vepaaveꞌ. As la taqꞌ veꞌt kuꞌ tzan u Tiixheꞌ vibꞌaꞌnileꞌ setiꞌaj, \m \v 20 tan la ul veꞌt u Jesús unpajte taꞌn u Tiixheꞌ, tan kꞌujlu kan taꞌn u Tiixheꞌ uvaꞌ aꞌ u Jesús u Cristo. \m \v 21 Pet tuk atinoj u Jesús tu almikaꞌ, techanal la ibꞌan u Tiixheꞌ tuch unqꞌa veeꞌ skajayil echeꞌ uvaꞌ tal kan u Tiixheꞌ, tan naꞌytzaneꞌ ixeꞌtik tzan unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ tiꞌ talataꞌ, \m \v 22 tan ech tal kan u Moisés ileꞌ te unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ: «As la ichaj tzan u Tiixheꞌ umaꞌt u qꞌajsan tetz viyoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tiꞌ talat isuuchil unqꞌa yoleꞌ echeꞌ uvaꞌ nunbꞌaneꞌ. As la enima viyoleꞌ skajayil kam uvaꞌ la ul tal sete. \m \v 23 As abꞌil uvaꞌ yeꞌ la niman viyoleꞌ as la eesal el xoꞌl unqꞌa tenameꞌ,» tiꞌk u Moisés. \p \v 24 As aꞌ kat xeꞌtikkat tzan unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ tiꞌ u Samuel tiꞌ talat kan unqꞌa yoleꞌ tiꞌ uveꞌ ni tuch cheel. As echat kat tal kan unjoltu unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ skajayil. \m \v 25 As tuk val sete, vitzꞌin vatzik, uvaꞌ exeꞌ la kꞌulun u akꞌ tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ. As antel etetzeꞌ u yoleꞌ uvaꞌ alpik kan te u Abrahameꞌ, tan ech tal u Tiixh ileꞌ ste: «Tukꞌ vibꞌaꞌnil umaꞌl vaviaaleꞌ uvaꞌ la vaqꞌkat kuꞌ tzan vunbꞌaꞌnileꞌ tiꞌ unqꞌa tenameꞌ skajayil vatz u txꞌavaꞌeꞌ,» tiꞌk u Tiixheꞌ. \m \v 26 As setiꞌeꞌ kat ichajkat tzan u Tiixheꞌ viKꞌaoleꞌ bꞌaxa, tul kat ul vatz u txꞌavaꞌeꞌ tiꞌ uvaꞌ la ekꞌul u bꞌaꞌnileꞌ xeꞌ Aak as tiꞌ uvaꞌ la ejalpu vetxumbꞌaleꞌ. As la etaqꞌ kan u vaꞌlexheꞌ uvaꞌ nebꞌaneꞌ,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \c 4 \s1 Ni tal u Luꞌ tukꞌ u Xhun viyol u Tiixh xoꞌl unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh \p \v 1 As tul antelik kuxh iyolon u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ, as bꞌex uloj veꞌt kaꞌl unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ viqꞌesal unqꞌa xeen tetz u tostiixheꞌ as tukꞌ kaꞌt unqꞌa saduceo. \m \v 2 As vaꞌlik chit tul veꞌt iviꞌ chajnaj tiꞌ u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ nik ichusun u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. As nik tal veꞌteꞌ uvaꞌ tukꞌ vibꞌaꞌnil u Jesús la ulkat taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte. \m \v 3 As itxey veꞌt chajnaj u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ. As toksa veꞌt chajnaj tu u kaarsa, tan ech qaleen la ibꞌan chajnaj isuuchil tan maꞌtik ikuꞌ veꞌt qꞌii. \p \v 4 As nimal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ kat abꞌin u yoleꞌ uvaꞌ kat tal u Luꞌeꞌ, as ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús. As oon veꞌt oꞌvaꞌl mil tachul unqꞌa najeꞌ uveꞌ kat niman. \p \v 5 As ech eꞌtal veꞌt stuul, as imol veꞌt tibꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ tu u Jerusalén tukꞌ unqꞌa bꞌaal tenameꞌ tukꞌ kaꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ chusel tibꞌ tiꞌ unqꞌa tzaqꞌiteꞌ \m \v 6 tukꞌ viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh uvaꞌ Anás ibꞌii tukꞌ u Caifás, tukꞌ u Xhun, tukꞌ u Alejandro, as tukꞌ unkaꞌt unqꞌa titzꞌin tatzikeꞌ. \m \v 7 As imolo veꞌt ok chajnaj u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ. Tul atik veꞌt ok u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ tu u abꞌibꞌaleꞌ, as chꞌotil veꞌt itziꞌ. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ ste: —¿Abꞌil kat aqꞌon etijleꞌm? ¿As abꞌil kat alon sete uvaꞌ ech la ebꞌaneꞌ echeꞌ u veeꞌ?— tiꞌk unqꞌa najeꞌ. \m \v 8 As taqꞌ veꞌt u Tiixhla Espíritu itxumbꞌal u Luꞌeꞌ tiꞌ iyoloneꞌ. As ech tal veꞌt ileꞌ: —Ex pap, as ex bꞌaal tenam, \m \v 9 as cheel nechꞌoti kutziꞌ tiꞌ umaꞌl u bꞌaꞌnil uvaꞌ kat bꞌanchu te u najeꞌ uvaꞌ koꞌxike as tiꞌ uvaꞌ kam kat ibꞌan naj uvaꞌ kat bꞌaꞌnxiy veꞌt naj. \m \v 10 As la etootzi tukꞌ unqꞌa kumooleꞌ skajayil uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ tukꞌ vibꞌii u Jesucristo kat bꞌaꞌnxkat u najeꞌ uvaꞌ at veꞌt sukuxoꞌl. As aꞌ u Jesús uvaꞌ aa Nazaret uveꞌ kat etaqꞌ jeꞌ vatz u kuruseꞌ as kat tulsa u Tiixheꞌ taama unpajte, as Aakeꞌ kat bꞌaꞌnxisan u najeꞌ. \m \v 11 As ech kat etulbꞌe u Jesús echeꞌ ni tulbꞌel u kꞌubꞌeꞌ uvaꞌ nisuti el unqꞌa lakol kabꞌaleꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ yeꞌ nitxakon svatz. Tul aꞌeꞌ xeꞌabꞌ tetz u kabꞌaleꞌ. \m \v 12 Pet tuk val sete, tan yeꞌl umaꞌtoj qꞌalpun qetz ati, tan yeꞌxhebꞌil at vatz u txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ tukꞌ vibꞌiieꞌ la qꞌalpu veꞌt oꞌ staꞌn,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \p \v 13 As tul til veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ uvaꞌ tii chit iyolon u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ, as teqꞌo veꞌt taama chajnaj, tan ootzimalik taꞌn chajnaj uvaꞌ yeꞌl u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ kat ok tu umaj chusbꞌal tiꞌ ichusat unqꞌa yoleꞌ. As yeꞌl tijleꞌm chajnaj atike. As tulsa veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ skꞌuꞌl uvaꞌ xekelik u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ tiꞌ u Jesúseꞌ. \m \v 14 As tul til veꞌt chajnaj u najeꞌ uvaꞌ koꞌxike, as yeꞌ kat chee veꞌt iyol chajnaj, tan bꞌaꞌnik veꞌt u najeꞌ. As txaklik veꞌt naj xoꞌl chajnaj. \m \v 15 As tal veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ te u Luꞌeꞌ, tukꞌ u Xhuneꞌ, as tukꞌ u najeꞌ uvaꞌ koꞌxike uvaꞌ la el chꞌuꞌl chajnaj tu abꞌiꞌmeꞌ. As kaa veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ tiꞌ iyolat veꞌt svatzaj. \m \v 16 Ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —¿Kam la qulbꞌe unqꞌa najeꞌ? Tan yeꞌ la uch kumujat veꞌt u yoleꞌ, tan kat ikꞌuchlu veꞌt chajnaj umaꞌl u kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ. As kat tootzil veꞌt unqꞌa tenameꞌ skajayil tzitzaꞌ tu u Jerusalén. \m \v 17 Pet taꞌn kuxh la ibꞌaneꞌ uvaꞌ la kuyaa chajnaj tiꞌ uvaꞌ la iyaꞌsa chajnaj iyolbꞌet u Jesús cheel xoꞌl unqꞌa tenameꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 18 As imolo veꞌt chajnaj u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ unpajte. Ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ ste: —Yeꞌl umaꞌtoj yol la uch etalat veꞌt tiꞌ u Jesús xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. Mitaꞌn la uch echusuneꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 19 Ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ: —Ebꞌantaj teviꞌ ma bꞌaꞌn vatz u Tiixheꞌ uvaꞌ ex la kunima ex. ¿As moj aꞌ u Tiixheꞌ la kunima? \m \v 20 Tan yeꞌ la uch kuyaꞌsataꞌ, tan techal chit la qal isuuchil unqꞌa yoleꞌ tiꞌ unqꞌa veeꞌ kat qila tukꞌ unqꞌa veeꞌ kat qabꞌi,— tiꞌk chajnaj. \m \v 21 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tal u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ, as iyaa veꞌt chajnaj u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ, tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la uch talat chajnaj u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. As ichajpu veꞌt chajnaj u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ, tan jit ilej chajnaj umaj txumbꞌal tiꞌ uvaꞌ la uch iqꞌospu chajnaj stiꞌ. As nik ixoꞌva chajnaj unqꞌa tenameꞌ, tan kajayil chit unqꞌa tenameꞌ nikat oksan iqꞌii u Tiixheꞌ tiꞌ u bꞌaꞌnileꞌ uveꞌ kat ibꞌan Aak. \m \v 22 As tul maꞌtik ipal veꞌt kaꞌviinqil iyaabꞌ u najeꞌ uvaꞌ koꞌxike, tul ibꞌan u Tiixheꞌ u nimla bꞌaꞌnileꞌ tiꞌ ibꞌaꞌnxisat Aak naj. \s1 Nijaj unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ la iyakꞌinsa u Tiixheꞌ u taanxelaleꞌ \p \v 23 As tul chajpul veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ, as imolo veꞌt tibꞌ chajnaj tukꞌ unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ niman tetz u Jesúseꞌ. As tal veꞌt chajnaj kam u yoleꞌ uvaꞌ kat alpu te chajnaj taꞌn unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ kaꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. \m \v 24 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa imool u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ unqꞌa yoleꞌ uveꞌ alpu ste, as eela chit inachat veꞌt chajnaj Tiixh. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —Kubꞌaal Tiixh, yeꞌxhebꞌil umaꞌtoj la lejon seeꞌ. As axheꞌ cheesan tetz u almikaꞌeꞌ, tukꞌ u vatz txꞌavaꞌeꞌ, tukꞌ u mar, as tukꞌ unqꞌa veeꞌ skajayil. \m \v 25 As axheꞌ kat alon umaꞌl u yol taꞌn u niman eetzeꞌ uvaꞌ David, tul ech tal ileꞌ: \q1 ¿Kam qꞌi uvaꞌ vaꞌl kuxh iveqꞌelkabꞌan unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel? \q1 ¿As kam qꞌi uvaꞌ aꞌ kuxh ni toksakat unqꞌa tenameꞌ taama tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la bꞌen ibꞌaneꞌ? \q1 \v 26 Tan kat imol veꞌt tibꞌ kaꞌl unqꞌa ijlenaal tukꞌ kaꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ vatz u txꞌavaꞌeꞌ. \q1 As kat ikꞌul veꞌt tibꞌ iyol chajnaj tiꞌ ibꞌanat u vaꞌlexheꞌ tiꞌ u Kubꞌaaleꞌ tukꞌ tiꞌ u Cristo. \p \v 27 As tzitzaꞌ tu u Jerusalén kat ikꞌulkat tibꞌ iyol u Herodes tukꞌ u Poncio Pilato tukꞌ unqꞌa kumooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel tiꞌ ibꞌanat u vaꞌlexheꞌ te vajikla Kꞌaoleꞌ uvaꞌ Jesús, uvaꞌ kꞌujlu kan aꞌn. \m \v 28 As kat ibꞌan unqꞌa najeꞌ echeꞌ uvaꞌ maꞌtik aalat kan uvaꞌ nik tal aama uvaꞌ la uchi. \m \v 29 Estiꞌeꞌ, Kubꞌaal Tiixh, nu kujaj bꞌaꞌnil see uvaꞌ la akol oꞌ vatz unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ uveꞌ ni tal unqꞌa bꞌaal tenameꞌ ibꞌanat sqiꞌ. As loch oꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la xoꞌv oꞌ tiꞌ qalat vayoleꞌ. \m \v 30 As kꞌuch vayakꞌileꞌ tiꞌ abꞌaꞌnxisat unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ tukꞌ vibꞌii vajikla Kꞌaoleꞌ uvaꞌ Jesús as tiꞌ akꞌuchat unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vabꞌaꞌnileꞌ uvaꞌ la teqꞌo taama unqꞌa uxhchileꞌ stiꞌ,— tiꞌk unqꞌa niman tetz u Jesús. \m \v 31 As tul yaꞌ veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ inachat Tiixh, as tiin veꞌt u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ molikkat tibꞌ unqꞌa tenameꞌ. As taqꞌ veꞌt u Tiixhla Espíritu itxumbꞌal. As yeꞌ nikat ixoꞌv veꞌt unqꞌa tenameꞌ tiꞌ talat viyol u Tiixheꞌ. \s1 Unqꞌa niman tetz u Jesúseꞌ nijatx chajnaj unqꞌa tetzeꞌ svatzaj \p \v 32 Jankꞌal unqꞌa niman tetz u Jesús as unvatzulik chit veꞌt vitxumbꞌaleꞌ skajayil. As eela chit nik tal veꞌt taama skajayil. As yeꞌxhebꞌil nik alon uvaꞌ tetz kuxh vimeebꞌaꞌleꞌ sijunal, tan vatzulik chit unqꞌa uxhchileꞌ tukꞌ unqꞌa tetzeꞌ skajayil. \m \v 33 As atik iyakꞌil u taanxelal unqꞌa apóstol tiꞌ talat u yoleꞌ tiꞌ uvaꞌ kat ul taama u Kubꞌaal Jesús. As nimal vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ atik tiꞌ chajnaj. \m \v 34 As yeꞌl umaj uxhchil xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ nik yaꞌtan unqꞌa tetzeꞌ, tan abꞌil uvaꞌ atik itxꞌavaꞌ moj ikabꞌal, as nik ikꞌayi veꞌteꞌ. As nikat teqꞌo veꞌt tzan vijaꞌmil u tetzeꞌ uvaꞌ kat ikꞌayi. \m \v 35 As nikat tex taqꞌ veꞌt u puajeꞌ vatz unqꞌa apóstol tiꞌ uvaꞌ la jatxpu xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ yeꞌl tetz ati. \m \v 36 As echat kat ibꞌan umaꞌl u tiaal Leví uvaꞌ aa Chipre uvaꞌ Xhuꞌl. As oksal veꞌt Bernabé stiꞌ taꞌn unqꞌa apóstol, tan aꞌ isuuchil u yoleꞌ uvaꞌ Bernabé «ikꞌaol eesan txumuꞌm,» tiꞌk isuuchil u yoleꞌ tu yolbꞌal griego. \m \v 37 As atik unbꞌiil vitxꞌavaꞌ. As kat ikꞌayi veꞌt vitxꞌavaꞌeꞌ. As taqꞌ veꞌt ok u puajeꞌ vatz unqꞌa apóstol. \c 5 \s1 Ni tal u Luꞌ uvaꞌ la kam u Ananías tukꞌ u Safira \p \v 1 Pet ech koj u najeꞌ uvaꞌ Ananías tukꞌ u tixqel uvaꞌ Safira, tan ikꞌayi veꞌt naj umaꞌl u txꞌavaꞌ. \m \v 2 As ootzimalik taꞌn u tixqel najeꞌ uvaꞌ teqꞌo kan naj unbꞌiil vijaꞌmil u txꞌavaꞌeꞌ. As jit bꞌex toksa naj skajayil vatz unqꞌa apóstol. \m \v 3 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ te u Ananías: —¿Kam qꞌi uveꞌ kat kuxh aaqꞌ tokebꞌal u Satanás tu u aanxelaleꞌ tiꞌ achulit yol te u Tiixhla Espíritu? ¿As kam qꞌi uveꞌ kat kuxh eesa kan unbꞌiil vijaꞌmil u txꞌavaꞌeꞌ? \m \v 4 ¿As jit kol eetz u txꞌavaꞌeꞌ qꞌa, tul uvaꞌ yeꞌxnik akꞌayi? ¿As kam qꞌi uveꞌ kat kuxh ok u chuli yoleꞌ tu u aanxelal? Tan jit oꞌeꞌ nachuli oꞌ syol. Pet vatz u Tiixheꞌ nabꞌankat,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 5 As tul tabꞌi veꞌt u Ananías u yoleꞌ, as pumel ibꞌen veꞌt naj tu txꞌavaꞌ. As yak kuxh kam veꞌteꞌ. As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa tenameꞌ, as xoꞌv veꞌteꞌ. \m \v 6 As ul veꞌt kaꞌl unqꞌa chelem naj tiꞌ ibꞌochlu vichiꞌol u Ananías tu umaꞌl u ixbꞌuꞌj. As ichele veꞌt chajnaj. As bꞌex imuj veꞌt chajnaj. \p \v 7 As kamal oxvaꞌt oora stuul, as ul veꞌt u Safira, u tixqel u Ananías, tan yeꞌlik skꞌuꞌl ixoj uvaꞌ maꞌtik ikam veꞌt vitzumel ixojeꞌ. \m \v 8 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ te u Safira: —Al sve. ¿Ma ech ijaꞌmil u txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ kat ekꞌayi?— tiꞌk u Luꞌeꞌ. —Kano qꞌi. Ech ijaꞌmileꞌ,— tiꞌk ixoj. \m \v 9 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: ¿Kam qꞌi uveꞌ kat ikꞌul tibꞌ eyol tiꞌ achulit yol vatz u Tiixhla Espíritu? As tul il unqꞌa chelem naj ileꞌ kat ulyu veꞌteꞌ uvaꞌ kat bꞌex mujun kan vatzumeleꞌ. As bꞌen imuj veꞌt axh chajnaj unpajte,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 10 As pumel ibꞌen veꞌt ixoj tu txꞌavaꞌ vatz u Luꞌeꞌ. As yak kuxh kam veꞌt ixoj. As tul ok veꞌt unqꞌa chelem najeꞌ, as til veꞌt chajnaj uvaꞌ maꞌtik ikam veꞌt ixoj. As teqꞌo veꞌt chajnaj vichiꞌol ixojeꞌ. As bꞌex imuj veꞌt chajnaj ixoj txala vitzumeleꞌ. \m \v 11 As xoꞌv veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ kat abꞌin u yoleꞌ. \s1 Nimal unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ nibꞌan unqꞌa apóstol \p \v 12 As nimal unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz u tijleꞌm u Tiixheꞌ nik ibꞌan unqꞌa apóstol uvaꞌ nik teqꞌo taama unqꞌa uxhchileꞌ staꞌn. As unvatzulik chit unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ imolat tibꞌ tu viteentail u tostiixheꞌ uvaꞌ Salomón ibꞌii. \m \v 13 As unqꞌa uxhchil uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús, as nik ixoꞌv veꞌteꞌ tiꞌ tok kꞌatz unqꞌa niman tetz Aakeꞌ. Pet ech koj kaꞌt unqꞌa tenameꞌ, tan nik toksa veꞌt iqꞌii unqꞌa niman tetz Aakeꞌ. \m \v 14 As nikat inaꞌ veꞌt tachul unqꞌa niman tetz u Kubꞌaal Jesús. As nimal unqꞌa najeꞌ tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ nikat niman veꞌteꞌ. \m \v 15 As kat chelel veꞌt el tzan unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ tu bꞌey viꞌ chꞌachiꞌm tzeꞌ, tan aꞌ nikat isaꞌ unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ tul la pal u Luꞌeꞌ tu bꞌey, as aal kuxh koj vichiuꞌm u Luꞌeꞌ la pal tiibꞌa unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ tiꞌ ibꞌaꞌnxisaleꞌ. \m \v 16 As nimal unqꞌa uxhchileꞌ nikat itzaa veꞌt tulaj unqꞌa tenameꞌ uveꞌ najlich u Jerusalén. As nikat teqꞌo veꞌt tzan unqꞌa uxhchileꞌ unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ tukꞌ unqꞌa veeꞌ atik subꞌul skꞌatz. As nikat ibꞌaꞌnx veꞌteꞌ. \s1 Ni toksal u Luꞌ tukꞌ u Xhun tu u kaarsa \p \v 17 As nik ichꞌoꞌn taama viqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ kaꞌt unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ saduceo tiꞌ uveꞌ nik imol tibꞌ unqꞌa tenameꞌ kꞌatz unqꞌa apóstol. \m \v 18 As itxey veꞌt chajnaj unqꞌa apóstol. As toksa veꞌt chajnaj tu u kaarsaeꞌ. \m \v 19 As ul ijaj veꞌt el tzan umaꞌl u ángel unqꞌa apóstol tu u kaarsaeꞌ aqꞌbꞌal. As ech tal veꞌt u ángel ileꞌ: \m \v 20 —As bꞌenojtaj ex txakebꞌoj xoꞌl unqꞌa tenameꞌ vatz viqꞌanal u tostiixheꞌ tiꞌ etalat isuuchil unqꞌa yoleꞌ tiꞌ uvaꞌ la uch taqꞌax itiichajil unqꞌa uxhchileꞌ kꞌatz u Tiixheꞌ,— tiꞌk u ángel. \p \v 21 As tul tabꞌi veꞌt chajnaj unqꞌa yoleꞌ uveꞌ tal u ángel, as bꞌen veꞌt chajnaj vatz viqꞌanal u tostiixheꞌ sqꞌalaꞌm. As xeꞌt veꞌt chajnaj chusun xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. As ul veꞌt vibꞌooqꞌol iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ unqꞌa imooleꞌ. As imolo veꞌt chajnaj unqꞌa bꞌaal tenameꞌ skajayil tu u abꞌibꞌaleꞌ. As tal veꞌt chajnaj uvaꞌ la bꞌen eqꞌoloj el tzan unqꞌa apóstol tu u kaarsaeꞌ uvaꞌ nik taleꞌ. \m \v 22 As tul oon veꞌt unqꞌa xeen tetz u tostiixheꞌ tu u kaarsaeꞌ, as yeꞌlik veꞌt unqꞌa apóstol. As qꞌaav veꞌt chajnaj tiꞌ talat u yoleꞌ te unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. \m \v 23 Ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —Chabꞌamal chit ijuplu u kaarsaeꞌ tul uvaꞌ kat oon oꞌ. As tul xeemal taꞌn unqꞌa soleꞌ. ¡Pet tul kat kujaj veꞌt u kaarsaeꞌ, as yeꞌxhebꞌil atik veꞌteꞌ!— tiꞌk unqꞌa mayuleꞌ. \m \v 24 As tul tabꞌi veꞌt viqꞌesal unqꞌa mayuleꞌ tukꞌ unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh u yoleꞌ uvaꞌ ul tal unqꞌa mayuleꞌ, as ichꞌoti veꞌt chajnaj svatzaj tiꞌ uvaꞌ kam tuk yaꞌojkat u yoleꞌ uveꞌ kat tal unqꞌa mayuleꞌ. \m \v 25 As oon veꞌt umaꞌl u naj xoꞌl chajnaj tu u abꞌibꞌaleꞌ. As ech tal naj ileꞌ: —¡Unqꞌa naj uvaꞌ kat etoksa tu u kaarsa eꞌte, as il chajnaj ileꞌ nichusun xoꞌl unqꞌa tenameꞌ vatz viqꞌanal u tostiixheꞌ!— tiꞌk naj. \p \v 26 As tul tabꞌi veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ u yoleꞌ, as bꞌex veꞌt naj tukꞌ unqꞌa xeen tetz u tostiixheꞌ. As tukꞌ kuxh isuuchil bꞌex itxey veꞌt chajnaj unqꞌa apóstol, tan nik ixoꞌv chajnaj vatz unqꞌa tenameꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ jit kuxh nim la isuti unqꞌa tenameꞌ kꞌubꞌ tiꞌ chajnaj uvaꞌ nik taleꞌ. \m \v 27 As tul eqꞌol veꞌt unqꞌa apóstol tu u abꞌibꞌaleꞌ, as ech tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa oksan tetz iyol tenam vatz Tiixh ech ileꞌ: \m \v 28 —¿Ma yeꞌ kat qal bꞌa sete uvaꞌ yeꞌ la chusun veꞌt ex tukꞌ vibꞌii u najeꞌ uvaꞌ Jesús? Pet ech koj uveꞌ nebꞌaneꞌ, tan aal kuxh kat epaxsal veꞌt u yoleꞌ tiꞌ naj tzitzaꞌ tu u Jerusalén. As netal cheel uvaꞌ oꞌ ni ijlen ikam u najeꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 29 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ tukꞌ unqꞌa imooleꞌ: —Bꞌaxel chiteꞌ uvaꞌ la kunima viyol u Tiixheꞌ tiꞌ viyol unqꞌa najeꞌ. \m \v 30 Tan aꞌ viTiixh unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ kat ulsan taama u Jesús uvaꞌ kat etal ijeꞌ vatz u kuruseꞌ. As ex kat alon ikameꞌ. \m \v 31 Pet kat eqꞌol veꞌt jeꞌ u Jesús tu almikaꞌ tisebꞌal u Tiixheꞌ, tan Aakeꞌ viKꞌaol u Tiixheꞌ. As kat toksa veꞌt u Tiixheꞌ Aak qꞌalpun tetz unqꞌa tenameꞌ skajayil, aqꞌal uvaꞌ la ikꞌaxa tibꞌ unqꞌa tiaal Israel tiꞌ vipaaveꞌ. As la sotzsal veꞌt ipaav. \m \v 32 As oꞌeꞌ kat ilon uvaꞌ kam kat uchi as tukꞌ u Tiixhla Espíritu uvaꞌ kat toksa veꞌt u Tiixheꞌ tulaj qaanxelal, oꞌ uvaꞌ niman tetz u Jesús. Estiꞌeꞌ techal la qal isuuchil sete tiꞌ u Jesús,— tiꞌk veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ unqꞌa imooleꞌ. \p \v 33 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ u yoleꞌ, as txꞌiꞌtziꞌltu veꞌt chajnaj. As tal veꞌt chajnaj ikam unqꞌa apóstol. \m \v 34 As txakebꞌ veꞌt umaꞌl u fariseo uvaꞌ Gamaliel xoꞌl chajnaj. As nik toksa veꞌt unqꞌa tenameꞌ iqꞌii naj, tan chuselik tibꞌ naj tiꞌ u tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan. As tal veꞌt naj uvaꞌ la el unbꞌooj unqꞌa apóstol tiꞌeꞌl u abꞌibꞌaleꞌ. \m \v 35 As ech tal veꞌt naj ileꞌ te unqꞌa imooleꞌ: —Ex kumool tiaal Israel, ebꞌantaj teviꞌ kam uvaꞌ tuk ebꞌaneꞌ tiꞌ unqꞌa najeꞌ, \m \v 36 tan ateꞌ sekꞌuꞌl uvaꞌ kat ibꞌan umaꞌl u naj uvaꞌ naꞌytzan uvaꞌ Teudas. Tan kat tal naj uvaꞌ nim talchu naj uveꞌ nik tal jeꞌ ste. As kaꞌviinqil kꞌalal (400) unqꞌa najeꞌ uveꞌ kat toksa tibꞌ kꞌatz naj. As tul kat yatzꞌpu naj, as kat kuxh ipaxi veꞌt tibꞌ unqꞌa najeꞌ uvaꞌ imool naj. As kat kuxh yaꞌ veꞌt iyolbꞌel naj. \p \v 37 As xamtik stuul, as mamaꞌla tenam kat toksa tibꞌ kꞌatz umaꞌt u naj uvaꞌ Judas uvaꞌ echen tu u Galilea, tul uvaꞌ kat achpu unqꞌa tenameꞌ skajayil. As tul kat yatzꞌpu naj unpajte, as kat kuxh ipaxi tibꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ kat toksa naj yol tiviꞌ. \m \v 38 Estiꞌeꞌ ni val sete, yeꞌxhkam kuxh ebꞌan tiꞌ unqꞌa najeꞌ. As etaqꞌtaj kan chajnaj, tan asoj itxumbꞌal kuxh umaj naj nichus chajnaj tukꞌ uveꞌ nibꞌan chajnaj, as tuk kuxh yaꞌoj chajnajeꞌ. \m \v 39 Pet asoj Tiixh ni alon te chajnaj, as yeꞌ la olebꞌ ex tiꞌ iyaꞌsal te chajnaj. As yeꞌxhkam kuxh ebꞌan tiꞌ unqꞌa najeꞌ, tan la ibꞌaneꞌ uvaꞌ tukꞌ u Tiixheꞌ la ebꞌankat chꞌaꞌo,— tiꞌk u Gamaliel. \p \v 40 As inima veꞌt kaꞌt viqꞌesal unqꞌa tenameꞌ viyol u Gamaliel. As imolo veꞌt chajnaj unqꞌa apóstol unpajte. As tal chajnaj iqꞌospeꞌ. As yaan veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ te unqꞌa apóstol tiꞌ uvaꞌ yeꞌ unpajte la tal veꞌt u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. As kat chajpul veꞌteꞌ. \m \v 41 As tul el veꞌt chꞌuꞌl unqꞌa apóstol tu u abꞌibꞌaleꞌ, as vaꞌlik chit ichiibꞌ veꞌt chajnaj, tan Tiixh kat aqꞌon te chajnaj tiꞌ ipalebꞌet unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ nik ipaxsa chajnaj u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. \m \v 42 As jun qꞌii nikat imol veꞌt tibꞌ unqꞌa apóstol tu u tostiixheꞌ as tukꞌ tulaj ikabꞌal unqꞌa uxhchileꞌ. As yeꞌ nikat iyaꞌsa veꞌt chajnaj ichusuneꞌ tiꞌ talat u yoleꞌ tiꞌ u Jesucristo. \c 6 \s1 Nichukpu vujvaꞌl unqꞌa lochol tetz unqꞌa apóstol \p \v 1 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ, as nikat inaꞌ veꞌt tachul unqꞌa niman tetz u Jesús. As nikat kuxh iyaa veꞌt tibꞌ unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ nikat niman Aak uvaꞌ griego viyolbꞌaleꞌ, tukꞌ unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ hebreo viyolbꞌaleꞌ, tan nik tal unqꞌa griego uvaꞌ yeꞌl unqꞌa txakay ixojeꞌ nik ilochpeꞌ tijikil xoꞌl chajnaj tiꞌ unqꞌa echbꞌubꞌaleꞌ uveꞌ nik ijatxpu jun qꞌii. \m \v 2 As imolo veꞌt kabꞌlaval unqꞌa apóstol unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ nik niman u Jesús. As ech tal veꞌt ileꞌ: —As jit bꞌaꞌneꞌ uvaꞌ la kuyaꞌsa qalat viyol u Tiixheꞌ tiꞌ kuxh kujatxat unqꞌa echbꞌubꞌaleꞌ xoꞌl unqꞌa txakay ixojeꞌ. \m \v 3 Pet txaapoj vujvoꞌj unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ sukuxoꞌl uvaꞌ bꞌaꞌn iyolbꞌeleꞌ as aqꞌel itxumbꞌal taꞌn u Tiixhla Espíritu. As chajnaj la kꞌujebꞌ kan tiꞌ tilat isuuchil unqꞌa echbꞌubꞌaleꞌ tul la jatxpu xoꞌl unqꞌa ixojeꞌ. \m \v 4 Pet ech koj oꞌ, tan yeꞌ la yaꞌ oꞌ tiꞌ kuchusuneꞌ sexoꞌl tiꞌ viyol u Tiixheꞌ as tiꞌ kunachat Tiixh unpajte,— tiꞌk chajnaj. \m \v 5 As bꞌaꞌn u yoleꞌ uveꞌ kat tabꞌi unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, uvaꞌ kat tal unqꞌa apóstol. As kat txaap veꞌt u Esteban uvaꞌ aqꞌik itxumbꞌal taꞌn u Tiixhla Espíritu as kꞌujlik chit ikꞌuꞌl naj tiꞌ u Kubꞌaal Tiixheꞌ. As kat txaap veꞌt u Piꞌl, tukꞌ u Prócoro, tukꞌ u Nicanor, tukꞌ u Timón, tukꞌ u Parmenas, as tukꞌ u Kul uvaꞌ tzaanaj tu u Antioquía uvaꞌ maꞌtik toksat tibꞌ tiꞌ inimat unqꞌa tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ kꞌujlu kan taꞌn u Tiixheꞌ te unqꞌa tiaal Israel. \m \v 6 As aꞌ chajnajeꞌ uvaꞌ eqꞌol veꞌt ok vatz unqꞌa apóstol. As taqꞌ veꞌt jeꞌ unqꞌa apóstol iqꞌabꞌ tiꞌ chajnaj tul kat nachpu Tiixh tiꞌ chajnaj. \p \v 7 As pax veꞌt itzibꞌlal u yoleꞌ tiꞌ u Kubꞌaal Jesús xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. As naꞌ veꞌt tachul unqꞌa niman tetz Aakeꞌ tu u Jerusalén. As nimal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh niman u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. \s1 Nitxeypu u Esteban \p \v 8 As nikat ikꞌuch u Esteban unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ uvaꞌ nik teqꞌo taama unqꞌa uxhchileꞌ staꞌn, tan atik iyakꞌil vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ stiꞌ. \m \v 9 As kat yan veꞌt tiviꞌ kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ nik ikꞌul tibꞌ tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh «Tetz unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ chajpumal veꞌteꞌ» chꞌelel, tan at uxhchil tzaa tu u Cirene, tu u Alejandría, tu u Cilicia, as tu u txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ Asia. As aꞌ chajnajeꞌ uvaꞌ iyaa veꞌt tibꞌ tukꞌ u Esteban. \m \v 10 As jit olebꞌ chajnaj tiꞌ u Esteban, tan atik itxumbꞌal u Esteban tul nik iyoloneꞌ taꞌn u Tiixhla Espíritu. \p \v 11 Pet ichoo veꞌt chajnaj kaꞌl unqꞌa chulin yol tiꞌ u Esteban. As ech tal veꞌt unqꞌa chulin yol ileꞌ: «Kat qabꞌi teesat naj iqꞌii u Moisés tukꞌ u Tiixheꞌ,» tiꞌk unqꞌa chulin yoleꞌ. \m \v 12 As toksa veꞌt chajnaj xeꞌ taama unqꞌa tenameꞌ tukꞌ unqꞌa bꞌaal tenameꞌ as tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ chusel tibꞌ tiꞌ unqꞌa tzaqꞌiteꞌ, tiꞌ uvaꞌ la ul iviꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ u Esteban. As itxey veꞌt unqꞌa tenameꞌ u Esteban. As eqꞌol veꞌt tu u abꞌibꞌaleꞌ. \m \v 13 As ichuk veꞌt chajnaj kaꞌt unqꞌa cheesan tetz ipaav u Esteban. As ech tal unqꞌa cheesan paav ileꞌ: —U naj ilaꞌ, tan yeꞌ niyaꞌsa naj teesal iqꞌii u tiixhla atinbꞌaleꞌ as tukꞌ unqꞌa yoleꞌ uveꞌ kꞌujlu kan sukuxoꞌl taꞌn u Moisés. \m \v 14 Tan kat qabꞌi talat naj uvaꞌ la teꞌpisa u Jesús uvaꞌ aa Nazaret u kutostiixheꞌ. As la ijalpu u Jesús unqꞌa tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés,— tiꞌk chajnaj. \m \v 15 As kajayil unqꞌa najeꞌ uveꞌ xonlik ok tu u abꞌibꞌaleꞌ as isaji veꞌt chajnaj ivatz u Esteban. As til veꞌt chajnaj uvaꞌ ech veꞌt ikaꞌy u Esteban echeꞌ ikaꞌy umaj ángel. \c 7 \s1 Ni tal u Esteban isuuchil viyol u Tiixh tu u abꞌibꞌal \p \v 1 As ech tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh ileꞌ te u Esteban: —¿Ma an chit uveꞌ ni talpu seeꞌ?— tiꞌk naj. \m \v 2 As ech tal veꞌt u Esteban ileꞌ: —Ex ibꞌaal kutenam tukꞌ ex vitzꞌin vatzik, etabꞌitaj u yoleꞌ uvaꞌ tuk val sete, tan u Tiixheꞌ uvaꞌ nim talcheꞌ, as Aakeꞌ kat ul ikꞌuch tibꞌ vatz u kubꞌaal Abraham tul atik tu u Mesopotamia tul uvaꞌ yeꞌxnik oon tu u Harán. \m \v 3 Ech tal Aak ileꞌ te u Abraham: «La aaqꞌ veꞌt kan vatxꞌavaꞌeꞌ tukꞌ unqꞌa eetzꞌin aatzikeꞌ. As la qꞌax veꞌt axh tu umaꞌt u txꞌavaꞌ uvaꞌ in la kꞌuchun see,» tiꞌk u Tiixheꞌ. \m \v 4 As el veꞌt chꞌuꞌl u Abraham xoꞌl unqꞌa aa Caldea. As qꞌax veꞌt tu u Harán. As tul kam veꞌt vibꞌaaleꞌ tzitziꞌ, as tal veꞌt u Tiixheꞌ uvaꞌ la el chꞌuꞌl u Abraham tiꞌ tul tu u txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ atkat oꞌ cheel. \m \v 5 As kꞌuxh yeꞌl unbꞌooj itxꞌavaꞌ kat taqꞌ u Tiixheꞌ ste as mitaꞌn kuxh unbꞌooj uvaꞌ la jejebꞌkat aak, as kat taltziꞌ u Tiixheꞌ uvaꞌ tetz aak u txꞌavaꞌeꞌ la ibꞌaneꞌ. As tetz unqꞌa tiaal aakeꞌ la ibꞌaneꞌ, kꞌuxh yeꞌlik meꞌal ikꞌaol aak atike. \m \v 6 As ech tal veꞌt u Tiixh ileꞌ te u Abraham unpajte: «La bꞌen veꞌt unqꞌa aviaaleꞌ tu umaꞌt tenam. As la ok veꞌt skꞌamil. As la bꞌuchlu veꞌteꞌ taꞌn unqꞌa uxhchileꞌ. As viinqil kꞌalal (400) yaabꞌ la bꞌuchli. \m \v 7 As ineꞌ la bꞌanon isuuchil unqꞌa tenameꞌ uveꞌ la bꞌuchun unqꞌa aviaaleꞌ. As tul maꞌt ipal viinqil kꞌalal yaabꞌ, as la el veꞌt chꞌuꞌl. As la ul toksa veꞌt unqꞌii tzitzaꞌ tu u txꞌavaꞌeꞌ,» tiꞌk u Tiixheꞌ tal kan te u Abraham. \m \v 8 As ikꞌujbꞌaꞌ kan u Tiixheꞌ u tzaqꞌiteꞌ te u Abraham tiꞌ uvaꞌ la tzokꞌax el unbꞌiil vichiꞌol unqꞌa neꞌ xaakeꞌ. As tul itzꞌebꞌ vikꞌaol u Abraham uvaꞌ Isaac, as itzokꞌeꞌl unbꞌiil vichiꞌol vikꞌaoleꞌ tul ibꞌan vaaxil qꞌii tiꞌ titzꞌebꞌeꞌ. As ech ibꞌan u Isaac te u Jacob. As echat ibꞌan u Jacob te kabꞌlaval vikꞌaoleꞌ. \p \v 9 As chꞌoꞌn veꞌt taama unqꞌa ikꞌaol u Jacob tiꞌ u titzꞌineꞌ uvaꞌ Xhuꞌl. As ikꞌayi veꞌt bꞌen chajnaj u Xhuꞌleꞌ tu u Egipto. As atik vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ kꞌatz u Xhuꞌleꞌ, \m \v 10 tan iloch veꞌt Aak u Xhuꞌleꞌ, tul ipalebꞌe veꞌt unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ tu u Egipto. As Tiixh kat bꞌanon uvaꞌ bꞌaꞌn itxumbꞌal u Xhuꞌleꞌ vatz u ijlenaaleꞌ. As toksa veꞌt u ijlenaaleꞌ u Xhuꞌleꞌ ilol tetz isuuchil unqꞌa tenameꞌ tukꞌ tiꞌ unqꞌa tetz u ijlenaaleꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ atik itxumbꞌal u Xhuꞌleꞌ. \p \v 11 As ul veꞌt umaꞌl u mam vaꞌy tu u Egipto as tukꞌ tu u Canán. As mam kꞌaxkꞌo ipalebꞌe veꞌt unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, tan yeꞌlik veꞌt techbꞌubꞌal atike. \m \v 12 As tul tabꞌi veꞌt u Jacob uvaꞌ atik echbꞌubꞌal tu u Egipto, as ichaj veꞌt bꞌen aak unqꞌa ikꞌaoleꞌ tu u Egipto. \m \v 13 As ikꞌuch veꞌt tibꞌ u Xhuꞌleꞌ te unqꞌa tatzikeꞌ, tul oon veꞌt chajnaj tikaꞌpa. As tabꞌi veꞌt u ijlenaaleꞌ uvaꞌ kam tenamil u Xhuꞌleꞌ. \m \v 14 As ichaj tzan u Xhuꞌleꞌ unqꞌa tatzikeꞌ tiꞌ uvaꞌ la teqꞌo bꞌen chajnaj vibꞌaaleꞌ uvaꞌ Jacob tukꞌ unqꞌa tatineꞌ skajayil. As oꞌlaval imutxꞌ (75) ixaan aak tul oon aak tu u Egipto. \m \v 15 As ech toon u Jacob tu u Egipto. As tzitziꞌ kamkat veꞌteꞌ. As echat ibꞌan unqꞌa ikꞌaoleꞌ unpajte. \m \v 16 As eqꞌol veꞌt tzan vichiꞌol u Jacob tukꞌ unqꞌa ikꞌaoleꞌ tu u Siquem. As aꞌ mujlukat tu u txꞌavaꞌ uvaꞌ maꞌtik iloqꞌat u Abraham te vikꞌaol u Hamor, tan nimal puaj taqꞌ u Abraham tiꞌ u txꞌavaꞌeꞌ. \p \v 17 Tul nimax nik veꞌt yaabꞌ stuul, as bꞌiitik kuxh ilejat veꞌt u qꞌiieꞌ tiꞌ itzojpisat veꞌt u Tiixheꞌ kam unqꞌa uvaꞌ maꞌtik talat kan Aak te u Abraham tiꞌ vitenameꞌ, as ech kat ibꞌan u Tiixheꞌ. Tul maꞌtik inaꞌ veꞌt tachul unqꞌa tiaal Israel tu u Egipto. \m \v 18 As ok veꞌt umaꞌt u ijlenaal tu u Egipto uvaꞌ yeꞌ kat ootzin u Xhuꞌleꞌ. \m \v 19 As vaꞌlen veꞌt vitxumbꞌal u ijlenaaleꞌ ibꞌana, tan ichuk veꞌt naj txumbꞌal tiꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. As tal veꞌt naj uvaꞌ la yatzꞌpu veꞌt unqꞌa talaj neꞌ xaakeꞌ uvaꞌ aꞌn chit ni titzꞌebꞌeꞌ. \m \v 20 As an chit tu unqꞌa qꞌiieꞌ itzꞌebꞌ u tal neꞌeꞌ uvaꞌ Moisés. As achaꞌvik chit u tal neꞌeꞌ vatz u Tiixheꞌ. As oxvaꞌl ichꞌ chꞌiisal u tal neꞌeꞌ tikabꞌal vibꞌaaleꞌ. \m \v 21 As tul uvaꞌ maꞌtik taqꞌax veꞌt kan u tal neꞌeꞌ tiꞌ ikameꞌ, as bꞌex uloj veꞌt vimeꞌal u ijlenaaleꞌ uvaꞌ Faraón. As ilej veꞌt ixoj u tal neꞌeꞌ. As ichꞌiisa veꞌt ixoj. As ech veꞌteꞌ tal ixoj kat ibꞌana. \m \v 22 As chuspu veꞌt vitxumbꞌal unqꞌa aa Egipto te u Moisés. Estiꞌeꞌ nimal itxumbꞌal u Moisés atike tiꞌ iyoloneꞌ as tukꞌ tiꞌ unqꞌa veeꞌ nik ibꞌaneꞌ. \p \v 23 As tul maꞌtik ibꞌanat u Moisés kaꞌviinqil yaabꞌ kꞌatz u ijlenaaleꞌ, as ok veꞌt xeꞌ taama tiꞌ bꞌen tilat unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ uvaꞌ tiaal Israel. \m \v 24 As tul til veꞌt u Moisés umaꞌl u kumool uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ nik ibꞌuchax taꞌn umaꞌl u aa Egipto, as taqꞌ veꞌt tibꞌ u Moisés stiꞌ. As iyatzꞌ veꞌt u Moisés u aa Egipto tiꞌ ilochax u kumooleꞌ. \m \v 25 As aꞌ nik tal u Moisés uvaꞌ la pal unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ stuul uvaꞌ Tiixh nik lochon u Moisés tiꞌ ilochax unqꞌa kumooleꞌ vatz u kꞌaxkꞌoeꞌ uveꞌ nik ipalebꞌe. As jit pal unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ stuul. \m \v 26 As tu veꞌt umaꞌt qꞌii, as pal veꞌt u Moisés kꞌatz kaꞌvaꞌt u kumooleꞌ uvaꞌ nikat iqꞌos tibꞌ. As ijatx veꞌt u Moisés ivatz chajnaj. As ech tal veꞌt u Moisés ileꞌ: «¿Kam uveꞌ nu kuxh eqꞌos etibꞌ? Tan etitzꞌin etatzik veꞌt etibꞌeꞌ,» tiꞌk u Moisés. \m \v 27 As jit ibꞌan te u najeꞌ uvaꞌ nik qꞌoson vimooleꞌ. As ech tal naj ileꞌ te u Moisés: «¿Abꞌil kat aqꞌon eejleꞌm tiꞌ abꞌanat kusuuchil? \m \v 28 ¿Ma aꞌ naaleꞌ uvaꞌ la ayatzꞌ veꞌt in echeꞌ uvaꞌ kat abꞌan eꞌte te u aa Egipto?» tiꞌk naj. \m \v 29 As tul tabꞌi veꞌt u Moisés u yoleꞌ, as oojik veꞌt bꞌen tu u txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ Madián. As eyenik veꞌt u Moisés xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uveꞌ yeꞌ ootzinik tibꞌ aak stukꞌ. As itzꞌebꞌ veꞌt kaꞌvaꞌl ikꞌaol aak tzitziꞌ. \p \v 30 Tul pal kaꞌviinqit yaabꞌ, as atik veꞌt u Moisés tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ najlich u vitz uvaꞌ Sinaí. As ul ikꞌuch veꞌt tibꞌ umaꞌl u ángel te u Moisés tu umaꞌl u xamal uvaꞌ nik toypeꞌ tiꞌ umaꞌl u vokkin chꞌiꞌx. \m \v 31 As tul til veꞌt u Moisés itzꞌeꞌ u vokkin chꞌiꞌxeꞌ, as teqꞌo veꞌt taama. As tul jetzꞌen veꞌt ok tiꞌ tilataꞌ, as tabꞌi veꞌt umaꞌl u yol uvaꞌ tal u Kubꞌaal Tiixheꞌ. Ech tal ileꞌ: \m \v 32 «Ineꞌ viTiixh unqꞌa qꞌesla ebꞌaaleꞌ, viTiixh u Abraham, viTiixh u Isaac, viTiixh u Jacob,» tiꞌk u Tiixheꞌ. As xoꞌv veꞌt u Moisés. As vaꞌlik chit itꞌuntꞌuch veꞌteꞌ. As yeꞌ nikat itxꞌak veꞌt tilat uvaꞌ atikkat u Tiixheꞌ. \m \v 33 As ech tal veꞌt u Kubꞌaal Tiixh ileꞌ te u Moisés: «Eesa vaxaꞌpeꞌ tavoj, tan tiixhla atinbꞌaleꞌ uveꞌ atkat axh. \m \v 34 Pet siꞌu, tan tuk unchaj bꞌen axh tu u Egipto, tan kat ulyu veꞌt in tiꞌ veesat vuntenameꞌ vatz unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ, tan kat villu veꞌteꞌ uvaꞌ vaꞌl ibꞌuchax vuntenameꞌ. As kat vabꞌil veꞌt toqꞌeꞌ,» tiꞌk u Tiixheꞌ. \p \v 35 As tul aꞌ u Moisés uvaꞌ maꞌtik tixvaleꞌ taꞌn unqꞌa tenameꞌ, tan ech alpu ileꞌ ste: «¿Abꞌil kat aqꞌon eejleꞌm tiꞌ abꞌanat kusuuchil?» tiꞌk unqꞌa uxhchileꞌ ste. As tul aꞌ u Moisés uvaꞌ taqꞌ u Tiixheꞌ u tijleꞌmeꞌ tiꞌ teesal el tzan unqꞌa tenameꞌ vatz u kꞌaxkꞌoeꞌ tukꞌ u ángel uvaꞌ kat ikꞌuch tibꞌ tu u xamal uvaꞌ nik toypeꞌ tiꞌ u vokkin chꞌiꞌxeꞌ. \m \v 36 As aꞌ u Moisés eqꞌon el tzan unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ tu u Egipto. As ikꞌuch kan unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ tukꞌ unqꞌa veeꞌ xoꞌvebꞌalik chittuꞌ tu u Egipto as tu u mar uvaꞌ Kaj ibꞌii. As echat ibꞌan tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ tu kaꞌviinqil yaabꞌ. \m \v 37 As ech tal kan u Moisés ileꞌ te unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ: «As la ichaj tzan u Kubꞌaal Tiixheꞌ umaꞌt u qꞌajsan tetz viyoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ echeꞌ uvaꞌ nunbꞌaneꞌ. As la enima viyoleꞌ skajayil kam uvaꞌ la ul tal sete,» tiꞌk u Moisés. \m \v 38 As jit isaꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ inimat viyol u Moisés tul atik xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ, as kꞌuxh xekelik veꞌt u ángel stiꞌ uvaꞌ nik alon unqꞌa yoleꞌ ste viꞌ u vitz uvaꞌ Sinaí tiꞌ uvaꞌ la aqꞌax kan sukuxoꞌl. As tul aꞌ u yoleꞌ la aqꞌon kutiichajil kꞌatz u Tiixheꞌ. \p \v 39 As tixva veꞌt unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ u Moisés. As tal veꞌt iqꞌaav tu u Egipto, tan yeꞌ nik inima u yoleꞌ uvaꞌ tal u Moisés. \m \v 40 As ech tal veꞌt unqꞌa qꞌesla kubꞌaal ileꞌ te u Aarón: «Bꞌan kaꞌvoꞌj kutiixh uvaꞌ la xekebꞌ oꞌ stiꞌ, tan yeꞌ qootzaj kam kat ibꞌan u Moisés uvaꞌ kat eqꞌon el tzan oꞌ tu u Egipto,» tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 41 As bꞌanchu veꞌt umaꞌl u tzꞌaj tiixh uvaꞌ ech tiloneꞌ echeꞌ vaakaxh. As vaꞌlik ichiibꞌ veꞌt unqꞌa tenameꞌ, tul ibꞌan veꞌt umaꞌl u nimla qꞌii tiꞌ toksal iqꞌii u tzꞌaj tiixheꞌ uvaꞌ kat bꞌanchi. As iyatzꞌ veꞌt u Aarón unqꞌa txokopeꞌ vatz u tzꞌaj tiixheꞌ. \m \v 42 Estiꞌeꞌ teesa veꞌt tibꞌ u Tiixheꞌ kꞌatz unqꞌa tenameꞌ. As jit imaj veꞌt Aak ivatz unqꞌa tenameꞌ tiꞌ iqaaebꞌ vatz unqꞌa txꞌumileꞌ, u qꞌiieꞌ tukꞌ u ichꞌeꞌ uvaꞌ at tu almikaꞌ, tan ech ni tal u yol ileꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ ileꞌ: \q1 As jit sveeꞌ la etaqꞌkat unqꞌa txooeꞌ tukꞌ unqꞌa oyeꞌ, tul uvaꞌ kat atin ex kaꞌviinqil yaabꞌ tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ, ex uvaꞌ ex tiaal Israel. \q1 \v 43 Pet kat etija veꞌt vikabꞌal vetiixheꞌ setiꞌ uvaꞌ Moloc ibꞌii, tukꞌ ivatzibꞌal umaꞌt vetiixh uvaꞌ ech tiloneꞌ txꞌumil uvaꞌ Renfán ibꞌii, as tukꞌ kaꞌt unqꞌa vatzibꞌaleꞌ uveꞌ bꞌanel setaꞌn uveꞌ netoksa iqꞌii. \q1 Estiꞌeꞌ la aqꞌpik veꞌt bꞌen ex vatz bꞌen u Babilonia svaꞌn, tiꞌk u Tiixheꞌ. \p \v 44 As atik u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ nik inachpukat Tiixh xoꞌl unqꞌa qꞌesal kubꞌaaleꞌ tul atik tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ, tan maꞌtik talat u Tiixheꞌ te u Moisés uvaꞌ la bꞌanchu u atinbꞌaleꞌ echeꞌ uvaꞌ maꞌtik ikꞌuchat u Tiixheꞌ te u Moisés. \m \v 45 As tul maꞌtik ibꞌanchu veꞌt u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ tetz nachbꞌal Tiixh, as kat teqꞌo veꞌt unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ stiꞌ, tul aꞌik veꞌt u Josué eqꞌon tetz unqꞌa tenameꞌ. As kat ul unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ jejebꞌoj tu u txꞌavaꞌeꞌ tzitzaꞌ uvaꞌ atikkat unjoltu unqꞌa tenameꞌ. As Tiixheꞌ kat eesan el unqꞌa tenameꞌ tu u txꞌavaꞌeꞌ. As atiktel u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ ninachpukat Tiixh xoꞌl unqꞌa qꞌesal kubꞌaaleꞌ, tul bꞌex okoj veꞌt u David ijlenaalil tiꞌ unqꞌa tenameꞌ. \m \v 46 As atik vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ tiꞌ u David. As ijaj veꞌt u David bꞌaꞌnil te Aak tiꞌ uvaꞌ la taqꞌ Aak ste tiꞌ ibꞌanat u David umaꞌl u kabꞌal uvaꞌ la atinkat Aak xoꞌl unqꞌa tiaal u Jacob. \m \v 47 As tul aꞌ vikꞌaol u David uvaꞌ Salomón kat lakon u kabꞌaleꞌ. \m \v 48 As jit aꞌ nijejebꞌkat u Kubꞌaal Tiixheꞌ tu umaj kabꞌal uvaꞌ bꞌanel taꞌn unqꞌa najeꞌ, tan echen Aakeꞌ tu almikaꞌ echeꞌ uvaꞌ itzꞌibꞌa kan u qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ, tul ech tal ileꞌ: \q1 \v 49 «¿Kam la etulbꞌe qꞌi tiꞌ elakat umaj unkabꞌal? \q1 Tan aꞌ u almikaꞌeꞌ vunxonlebꞌaleꞌ. \q1 As aꞌ u txꞌavaꞌeꞌ tatinbꞌal u vojeꞌ. \q1 ¿As kam kabꞌalil uvaꞌ la atinkat in uveꞌ netaleꞌ? \q1 \v 50 ¿As ma jit in bꞌa kat bꞌanon unqꞌa veeꞌ skajayil?» tiꞌk u Tiixheꞌ. \p \v 51 As estiꞌeꞌ tuk val sete, ¡tan yeꞌ ni tok yol teviꞌ tiꞌ etabꞌit u yoleꞌ! ¡As ech vetxumbꞌaleꞌ echeꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ yeꞌ ni niman Tiixh! ¡As echat nebꞌaneꞌ echeꞌ uvaꞌ nik ibꞌan unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, tan neteesa iqꞌii u Tiixhla Espíritu! \m \v 52 ¡Tan yeꞌl umaj unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ uvaꞌ yeꞌ koj kat laqꞌbꞌali taꞌn unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ! Tan aꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ kat alon iyatzꞌpu unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ kat ul alon u tulebꞌal u jikla aamaeꞌ. As tul kat uli, as ex kat oksan ok tiqꞌabꞌ unqꞌa yatzꞌol aamaeꞌ. As ex kat alon ikameꞌ, \m \v 53 jankꞌal ex uvaꞌ yeꞌ ni niman unqꞌa itzaqꞌit u Tiixheꞌ uvaꞌ tal kan unqꞌa ángel,— tiꞌk u Esteban tal te unqꞌa bꞌaal tenameꞌ tu u abꞌibꞌaleꞌ. \s1 Niyatzꞌpu veꞌt u Esteban taꞌn kꞌubꞌ \p \v 54 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ viyol u Esteban, as chꞌoꞌn veꞌt u yoleꞌ te chajnaj. As aal chit txꞌiꞌtziꞌltu veꞌt chajnaj. As jachꞌkabꞌan veꞌt tee chajnaj taꞌn txꞌiꞌtziꞌl. \m \v 55 As taqꞌ veꞌt u Tiixhla Espíritu itxumbꞌal u Esteban tiꞌ iyoloneꞌ. As sajin veꞌt jeꞌ u Esteban tu almikaꞌ. As til veꞌt ilitzꞌloꞌlan u Kubꞌaal Tiixheꞌ. As tila uvaꞌ txaklik veꞌt u Jesús tisebꞌal u Kubꞌaal Tiixheꞌ. \m \v 56 As ech tal veꞌt u Esteban ileꞌ: —Ni vileꞌ uvaꞌ jajleꞌl veꞌt u almikaꞌeꞌ. As ni vil \sc VIKꞌAOL U NAJEꞌ\sc*, as ileꞌ at veꞌt tisebꞌal u Kubꞌaal Tiixheꞌ,— tiꞌk u Esteban. \m \v 57 As ijup veꞌt chajnaj ixikin, tan jit isaꞌ chajnaj tabꞌit u yoleꞌ. As xoꞌvebꞌal chit isikꞌin chajnaj. As eela chit ibꞌen chajnaj tiꞌ itxeyat u Esteban. \m \v 58 As teqꞌo veꞌt el chajnaj tiꞌeꞌl u tenameꞌ. As xeꞌt isuti veꞌt chajnaj kꞌubꞌ stiꞌ. As taqꞌ veꞌt kan unqꞌa cheesan tetz ipaav u Esteban vixheerkaeꞌ vatz umaꞌl u naj uvaꞌ Saulo. \m \v 59 As tul nik isuti chajnaj kꞌubꞌ tiꞌ u Esteban, as ech tal veꞌt ileꞌ, tul nik isikꞌineꞌ: —Kubꞌaal Jesús, kꞌul veꞌt u vaanxelaleꞌ,— tiꞌk u Esteban. \m \v 60 As qaael ikuꞌ veꞌteꞌ. As sikꞌin veꞌteꞌ. Ech tal veꞌt ileꞌ: —Kubꞌaal Jesús, ooksak vipaav unqꞌa uxhchileꞌ stuul,— tiꞌk u Esteban. As kam veꞌteꞌ. \c 8 \s1 Nilaqꞌbꞌa u Saulo unqꞌa niman tetz u Jesús \p \v 1 As bꞌaꞌnik veꞌt te u Saulo uvaꞌ yatzꞌpu u Esteban. \p As an chit tu u qꞌiieꞌ, as xeꞌt veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ tiꞌ itilul unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Jerusalén. As ooj veꞌt skajayil tiꞌ ibꞌen tu u Judea tukꞌ tu u Samaria. As ech koj unqꞌa apóstol, tan kaaik kan tu u Jerusalén. \m \v 2 As bꞌex veꞌt kaꞌl unqꞌa naj uvaꞌ nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh tiꞌ imujlu u Esteban, tan nik itxum chajnaj ivatz. As vaꞌlik chit toqꞌ veꞌt chajnaj tiꞌ uvaꞌ kat yatzꞌpu u Esteban. \p \v 3 Pet ech koj u Saulo, tan itilu veꞌt naj unqꞌa niman tetz u Jesús. As nikat tok naj tulaj kabꞌal tiꞌ teqꞌot el tzan unqꞌa najeꞌ tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ tiꞌ toksal tu u kaarsa. \s1 Nipaxsal u bꞌaꞌnla yol tiꞌ u Jesús tu u Samaria \p \v 4 As unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ kat laqꞌbꞌal el tu u Jerusalén, as aal chit ipaxsa veꞌt u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ Aak tulaj unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ nik ipalkat. \m \v 5 As bꞌen veꞌt u Piꞌleꞌ tu u Samaria. As nikat tal veꞌt u yoleꞌ tiꞌ u Cristo te unqꞌa tenameꞌ tzitziꞌ. \m \v 6 As nimal unqꞌa tenameꞌ nikat taqꞌ jeꞌ ixikin tiꞌ tabꞌit viyol u Piꞌleꞌ, tan nikat til unqꞌa tenameꞌ unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ uvaꞌ nik ibꞌan u Piꞌleꞌ, \m \v 7 tan nimal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ atik ok subꞌul skꞌatz as nikat tel unqꞌa subꞌuleꞌ. As vaꞌlik chit isikꞌin u subꞌuleꞌ tiꞌ teleꞌ. As nimal unqꞌa koꞌxeꞌ tukꞌ unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ uveꞌ tzeꞌunik tibꞌ vichiꞌoleꞌ taꞌn chꞌoꞌm, as nik ibꞌaꞌnx veꞌteꞌ. \m \v 8 As vaꞌlik chit ichiibꞌ veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ tu u tenameꞌ tiꞌ uveꞌ nik tileꞌ. \p \v 9 As atik umaꞌl u naj tu u Samaria uvaꞌ Simón. As nik toksa tibꞌ naj snimla najil vatz unqꞌa tenameꞌ. As nikat imaxtibꞌe naj unqꞌa uxhchileꞌ, tan nikat iqꞌiian naj. \m \v 10 As nimal unqꞌa tenameꞌ nikat abꞌin viyol u Simón, talaj intxaꞌ tukꞌ qꞌesla aama. As ech nik tal ileꞌ svatzaj: —Nimal bꞌaꞌnil nibꞌan u Simón taꞌn vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ,— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 11 As nik tabꞌi unqꞌa tenameꞌ viyol u Simón, tan nimaxnik qꞌii maꞌtik imaxtibꞌet naj unqꞌa tenameꞌ tukꞌ u qꞌiiaꞌmeꞌ. \m \v 12 As tul nik ipaxsa veꞌt u Piꞌleꞌ u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ, as inima veꞌt unqꞌa tenameꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tal u Piꞌleꞌ tiꞌ u Jesús. As kuꞌ veꞌt unqꞌa najeꞌ tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ tiꞌ inimal viyol u Tiixheꞌ. \m \v 13 As antu veꞌt u Simón niman viyol u Tiixheꞌ. As kuꞌ veꞌt naj xeꞌ u aꞌeꞌ. As xekebꞌ veꞌt naj tiꞌ u Piꞌleꞌ. As tul til naj unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ uvaꞌ nikat ibꞌan u Piꞌleꞌ, as yak chit teqꞌo veꞌt taama naj. \p \v 14 Tan atik kan unqꞌa apóstol tu u Jerusalén. As tul tabꞌi veꞌt chajnaj uvaꞌ nimal unqꞌa aa Samaria kat niman viyol u Tiixheꞌ, as ichaj veꞌt bꞌen chajnaj u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ. \m \v 15 As tul oon chajnaj tu u Samaria, as inach veꞌt chajnaj Tiixh tiꞌ uvaꞌ la ok veꞌt u Tiixhla Espíritu tu u taanxelal unqꞌa aa Samaria, \m \v 16 tan kꞌuxh maꞌtik ikuꞌ unqꞌa aa Samaria xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Jesús, as yeꞌxnik ok u Tiixhla Espíritu tu u taanxelaleꞌ. \m \v 17 As taqꞌ veꞌt jeꞌ u Luꞌeꞌ iqꞌabꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ. As ok veꞌt u Tiixhla Espíritu tu u taanxelal unqꞌa uxhchileꞌ. \p \v 18 As tul til u Simón uvaꞌ nik tok u Tiixhla Espíritu tu u taanxelal unqꞌa uxhchileꞌ tul nik taqꞌ jeꞌ unqꞌa apóstol iqꞌabꞌ tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ, as taltziꞌ veꞌt naj puaj te u Luꞌeꞌ tukꞌ u Xhuneꞌ. \m \v 19 As ech tal naj ileꞌ: —Etaqꞌtaj vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ sve, tan aꞌ ni valeꞌ uvaꞌ abꞌil uveꞌ la vaqꞌ jeꞌ unqꞌabꞌ stiꞌ as la ok veꞌt u Tiixhla Espíritu tu u taanxelaleꞌ svaꞌn,— tiꞌk naj. \m \v 20 Ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —¡Eela kuxh asotzeꞌ tukꞌ vapuajeꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ aꞌ kuxh neetzꞌa uvaꞌ la uch aloqꞌat uveꞌ sqe uveꞌ oyamal sqe taꞌn u Tiixheꞌ! \m \v 21 ¡As axh chit yeꞌl ookebꞌal tiꞌ uveꞌ naaleꞌ, tan yeꞌl u aanxelaleꞌ jik koj vatz u Tiixheꞌ! \m \v 22 Pet kꞌaxa eebꞌ tiꞌ u vaꞌlexheꞌ uveꞌ neetzꞌa. As kamal la isotzsa Aak apaav. Pet jaj bꞌaꞌnil te Aak, \m \v 23 tan ileꞌ ni vileꞌ uvaꞌ qitzel kuxh axh taꞌn u paaveꞌ as kꞌaybꞌinal kuxh aama,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 24 As ech tal veꞌt u Simón ileꞌ: —Bꞌan bꞌaꞌnil sve. Enachtaj Tiixh sviꞌ, aqꞌal uvaꞌ yeꞌ la unpalebꞌe unqꞌa veeꞌ netaleꞌ,— tiꞌk naj. \p \v 25 As tal veꞌt u Luꞌeꞌ, tukꞌ u Xhuneꞌ, tukꞌ u Piꞌleꞌ u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús tulaj unqꞌa tenameꞌ tu u Samaria. As qꞌaav veꞌt chajnaj tu u Jerusalén. \s1 Niyolon u Piꞌl tukꞌ umaꞌl u aa Etiopía \p \v 26 As yolon veꞌt umaꞌl u ángel te u Piꞌleꞌ. As ech tal ileꞌ: —Bꞌan oocheꞌ. As kuxh veꞌt tu u bꞌeyeꞌ uveꞌ ni tel tu u Jerusalén tiꞌ toon tu u Gaza,— tiꞌk u ángel. As ech ipal u bꞌeyeꞌ tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ. \p \v 27 As oora chit ibꞌan u Piꞌleꞌ tucheꞌ. As bꞌen veꞌteꞌ. As aalik ibꞌen veꞌt umaꞌl u aa Etiopía tu bꞌey uvaꞌ atik tijleꞌm taꞌn umaꞌl u ixoj uvaꞌ Candace, u ijlenaal tu u Etiopía. As naj kololik tetz vipuaj u ijlenaaleꞌ. As maꞌtik tul naj tu u Jerusalén tiꞌ inachat Tiixh. \m \v 28 As xonlik veꞌt naj tu vikareꞌteꞌ uvaꞌ kaay eqꞌon tetz, tan aalik iqꞌaav veꞌt naj tu vitenameꞌ. As nikat isikꞌle naj umaꞌl u uꞌuj uveꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Isaías, u qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ. \m \v 29 As ech tal veꞌt u Tiixhla Espíritu ileꞌ te u Piꞌleꞌ: —Jetzꞌen ok kꞌatz u kareꞌteꞌ. As yolon te u najeꞌ,— tiꞌk u Tiixhla Espíritu. \m \v 30 As tul jetzꞌen veꞌt ok u Piꞌleꞌ, as tabꞌi veꞌt u Piꞌleꞌ uvaꞌ nikat isikꞌle u najeꞌ u uꞌujeꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Isaías. As ech tal veꞌt u Piꞌl ileꞌ te naj: —¿Ma napal tu u yoleꞌ uveꞌ nasikꞌle?— tiꞌk u Piꞌleꞌ. \m \v 31 As ech tal veꞌt u aa Etiopía ileꞌ: —¿Kam la vulbꞌe unpal tu u yoleꞌ? Tan yeꞌxhebꞌil ni alon isuuchil sve,— tiꞌk naj. As ijaj veꞌt naj bꞌaꞌnil te u Piꞌleꞌ uvaꞌ la jeꞌ u Piꞌleꞌ xonloj kꞌatz naj tiꞌ talax isuuchil u yoleꞌ ste. \m \v 32 As ech nik tal u yol ileꞌ uvaꞌ nikat isikꞌle naj: \q1 As kat eqꞌol veꞌt u najeꞌ echeꞌ umaj tal kaneeroꞌ tu u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ niyatzꞌpukat unqꞌa txooeꞌ. \q1 As ech u najeꞌ echeꞌ umaj tal kaneeroꞌ uvaꞌ yeꞌ nitiineꞌ, tul ni tel ixiꞌl txoo. \q1 As aꞌ chiteꞌ yeꞌ kat ijaj itziꞌ. \q1 \v 33 As kat teesa chajnaj iqꞌii. As yeꞌ kat bꞌanax isuuchil tijikil. \q1 As yeꞌl veꞌt tachul unqꞌa tiaaleꞌ la ibꞌaneꞌ, \q1 kꞌuxh la eesal el vitiichajileꞌ vatz u txꞌavaꞌeꞌ, tiꞌk u yoleꞌ. \p \v 34 As ech tal veꞌt u aa Etiopía ileꞌ te u Piꞌleꞌ: —Bꞌan bꞌaꞌnil. Al sve, ¿abꞌil uveꞌ ni tal u yoleꞌ? ¿Ma an chit u Isaíaseꞌ uvaꞌ ni tal jeꞌ tibꞌ? ¿Pet moj at umaꞌtoj naj uveꞌ ni tal u Isaías?— tiꞌk naj. \m \v 35 As tal veꞌt u Piꞌleꞌ isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús. As aꞌ xeꞌtkat tiꞌ talat isuuchil tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ nik isikꞌle u najeꞌ. \p \v 36 As tul bꞌen veꞌt chajnaj tu bꞌey, as bꞌex paloj veꞌt chajnaj tziꞌ umaꞌl u aꞌ. As ech tal veꞌt u aa Etiopía ileꞌ: —Il aꞌ ileꞌ at tzitzaꞌ. ¿As kam umaꞌtoj la unbꞌaneꞌ tiꞌ uvaꞌ la kuꞌ in xeꞌ u aꞌeꞌ?— tiꞌk naj. \m \v 37 As ech tal veꞌt u Piꞌl ileꞌ: —Asoj ayaꞌl chit akꞌuꞌl la anima u Jesús, as la uch akuꞌeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ,— tiꞌk u Piꞌleꞌ. As ech tal u naj ileꞌ: —Kano, nunnimaeꞌ uvaꞌ iKꞌaol u Tiixheꞌ u Jesucristo,— tiꞌk naj. \m \v 38 As tal veꞌt naj itxakbꞌaꞌl u kareꞌteꞌ uvaꞌ eqꞌomik taꞌn u kaayeꞌ. As kuꞌ veꞌt chajnaj skaabꞌil xeꞌ u aꞌeꞌ. As taqꞌ veꞌt kuꞌ u Piꞌleꞌ u najeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ. \p \v 39 As tul jeꞌ veꞌt chꞌuꞌl chajnaj xeꞌ u aꞌeꞌ, as eqꞌol veꞌt u Piꞌleꞌ taꞌn u Tiixhla Espíritu. As jit til veꞌt u aa Etiopía u Piꞌleꞌ. As vaꞌlik chit ichiibꞌ veꞌt naj, tul bꞌen veꞌt naj tu vitenameꞌ. \m \v 40 As aꞌ oonkat veꞌt u Piꞌleꞌ tu u Azoto taꞌn u Tiixhla Espíritu. As pal tal veꞌt u Piꞌleꞌ u bꞌaꞌnla yoleꞌ tulaj unqꞌa tenameꞌ techal toon veꞌt tu u Cesarea. \c 9 \s1 Nijalpu veꞌt u Tiixheꞌ vitxumbꞌal u Saulo \r Hechos 22.6-16; 26.12-18 \p \v 1 As u naj uvaꞌ Saulo tan yeꞌ nikat iyaꞌsa naj ixeꞌt tiꞌ unqꞌa niman tetz u Jesúseꞌ, tan nik tal naj iyatzꞌataꞌ. As bꞌex naj vatz viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh. \m \v 2 As ijaj veꞌt u Saulo umaꞌl u uꞌuj ste tiꞌ uvaꞌ la bꞌen ikꞌuch naj te unqꞌa bꞌanol isuuchil unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh tu u Damasco, tan aꞌ nik titzꞌa naj uvaꞌ la bꞌen ilej naj unqꞌa najeꞌ tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ uvaꞌ ni niman u bꞌaꞌnla chusbꞌaleꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Jesús. As la itxey naj tiꞌ teqꞌol tu u Jerusalén. \p \v 3 As tul nik ixaan u Saulo tu bꞌey, as bꞌiitik kuxh toon veꞌt naj tu u Damasco. As aat kuxh til naj isutqꞌit tibꞌ ikuꞌ chꞌuꞌl umaꞌl u xamal tu almikaꞌ, uvaꞌ vaꞌl chit ilitzꞌkabꞌaneꞌ. \m \v 4 As pumel ibꞌen veꞌt naj tu txꞌavaꞌ. As tabꞌi veꞌt naj umaꞌl u tuul viꞌ uvaꞌ ech nik tal ileꞌ: —¿Saulo, Saulo, kam qꞌi uvaꞌ nu kuxh alaqꞌbꞌa in?— tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 5 Ech tal veꞌt u Saulo ileꞌ: —¿Abꞌiste axh qꞌi, Pap?— tiꞌk naj. As ech tal veꞌt u yol ileꞌ: —Ineꞌ in Jesús uvaꞌ nalaqꞌbꞌa in. Pet axh kuxheꞌ nakꞌaxbꞌisa jeꞌ eebꞌ tukꞌ uveꞌ nabꞌaneꞌ,— tiꞌk u yoleꞌ te naj. \m \v 6 As yak chit xoꞌv veꞌt u Saulo. As tꞌuntꞌuch veꞌt naj. As ech tal veꞌt naj ileꞌ: —¿Kam qꞌi nasaꞌ uvaꞌ la unbꞌaneꞌ?— tiꞌk naj. As ech tal veꞌt u yol ileꞌ: —Txakpen. Kuxh tu u tenam. As tzitziꞌ la alpukat see kam uveꞌ la abꞌaneꞌ,— tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 7 As tul tabꞌi veꞌt kaꞌl unqꞌa naj u yoleꞌ uvaꞌ xekik tiꞌ u Saulo, as yak kuxh txakebꞌ veꞌt chajnaj tu bꞌey, tan xoꞌv chit chajnaj. As tul tabꞌi chajnaj u yoleꞌ, as yeꞌxhebꞌil kat til chajnaj. \m \v 8 Txakpu veꞌt u Saulo tu txꞌavaꞌ. As tul ijaj veꞌt naj ivatz, as yeꞌl naj nik tilon veꞌteꞌ. As chꞌijimalik ibꞌen veꞌt u Saulo tu u Damasco ibꞌan chajnaj. \m \v 9 As oxvaꞌl qꞌii atin u Saulo tzitziꞌ. As yeꞌ nik tilon veꞌteꞌ. As yeꞌxhkam nik itxꞌaꞌneꞌ. As yeꞌxhkam nik tukꞌaꞌeꞌ. \p \v 10 As atik umaꞌl u niman tetz u Jesús tu u Damasco uvaꞌ Ananías ibꞌii. As ikꞌuch u Tiixheꞌ ste echeꞌ umaj vatzikꞌ, as ech tal Aak ileꞌ ste: —Ananías,— tiꞌk Aak. As ech tal u Ananías ileꞌ: —Il in ilaꞌ, Kubꞌaal Jesús,— tiꞌk u Ananías. \m \v 11 As ech tal veꞌt u Kubꞌaal Jesús ileꞌ: —Txakpen. As kuxh tu u bꞌeyeꞌ uvaꞌ Jikla Bꞌey ibꞌii. As kuxh chuk umaꞌl u naj uvaꞌ Saulo uvaꞌ tzaanaj tu u Tarso, tan echen naj tikabꞌal u Judas. As il naj niqaa veꞌt tibꞌ sunvatz cheel. \m \v 12 As kat unkꞌuchlu veꞌt te naj uvaꞌ axh la aqꞌon jeꞌ aqꞌabꞌ tiꞌ naj. As la ilon veꞌt naj unpajte,— tiꞌk u Jesús. \m \v 13 As ech tal veꞌt u Ananías ileꞌ: —Pap, nimal uxhchil kat alonyu veꞌt sve tiꞌ unqꞌa vaꞌlexheꞌ uveꞌ kat ibꞌan u najeꞌ tu u Jerusalén tiꞌ vatenameꞌ tzitziꞌ. \m \v 14 As kat ulyu veꞌt naj tzitzaꞌ, tan kat aqꞌax veꞌt tijleꞌm naj taꞌn unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh, tiꞌ uvaꞌ la teqꞌo veꞌt oꞌ naj preexhuil uveꞌ ni taleꞌ, jankꞌal oꞌ uvaꞌ nimamal vabꞌiieꞌ sqaꞌn,— tiꞌk u Ananías. \m \v 15 As ech tal veꞌt u Kubꞌaal Jesús ileꞌ: —Kuxh ila, tan txaael veꞌt najeꞌ svaꞌn tiꞌ uvaꞌ la bꞌen tal naj isuuchil u yoleꞌ sviꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ uveꞌ jit tiaal Israel as vatz unqꞌa ijlenaaleꞌ as tukꞌ sevatz, ex uvaꞌ ex tiaal Israel, tulaj unqꞌa tenameꞌ. \m \v 16 As tuk unkꞌuch te u Saulo tiꞌ unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ uvaꞌ techal la ipalebꞌe, tan nimal unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ la ipalebꞌe tiꞌ vunbꞌiieꞌ,— tiꞌk u Jesús. \p \v 17 As bꞌen veꞌt u Ananías. As ok veꞌt tu u kabꞌaleꞌ uveꞌ atikkat u Saulo. As taqꞌ veꞌt jeꞌ iqꞌabꞌ tiꞌ u Saulo. As ech tal ileꞌ: «Vitzꞌin vatzik Saulo, kat ichaj tzan in u Kubꞌaal Jesús uvaꞌ kat ikꞌuch tibꞌ see tu bꞌey tul uvaꞌ kat ul axh, aqꞌal uvaꞌ la ilon veꞌt axh unpajte. As la taqꞌ veꞌt u Tiixhla Espíritu atxumbꞌal tiꞌ abꞌanataꞌ kam uvaꞌ ni tal u Kubꞌaal Tiixheꞌ see,» tiꞌk u Ananías. \m \v 18 As tul tal u Ananías u yoleꞌ, as yak chit chajpik el kaꞌl unqꞌa vaaꞌ tivatz u Saulo uvaꞌ ech tiloneꞌ echeꞌ tiꞌ u txayeꞌ. As ilon veꞌt u Saulo unpajte. As txakpu veꞌteꞌ. As aqꞌpik veꞌt kuꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Tiixheꞌ. \m \v 19 As tul maꞌtik itxꞌaꞌn veꞌteꞌ, as yakꞌin veꞌteꞌ. As kaaik veꞌt kan kaꞌt qꞌii xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús uveꞌ atik tu u Damasco. \s1 Ni tal u Saulo viyol u Tiixh tu u Damasco \p \v 20 As yak kuxh xeꞌt veꞌt u Saulo tiꞌ talat isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u Jesucristo tu unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As tal veꞌt u Saulo uvaꞌ iKꞌaol Tiixh u Jesúseꞌ. \m \v 21 As sotz veꞌt ikꞌuꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ kat abꞌin viyol u Saulo. As ech tal veꞌt ileꞌ svatzaj: —¿Ma jit u najeꞌ uveꞌ nik tilun unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Jerusalén? As kat ulyu naj tzitzaꞌ tu u Damasco tiꞌ ul itxeyat unqꞌa uxhchileꞌ. As la bꞌen toksa ok naj vatz viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh tu u Jerusalén uvaꞌ ni taleꞌ,— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 22 As aal chit nik taqꞌ u Saulo yakꞌil tiꞌ talat isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u Jesús uvaꞌ Cristo. As sotz veꞌt ikꞌuꞌl unqꞌa tiaal Israel tu u Damasco. Tan nik tabꞌi as yeꞌ nikat ipal stuul. \s1 Nikꞌul tibꞌ iyol kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús tiꞌ iyatzꞌpu u Saulo \p \v 23 As nimal veꞌt qꞌii stuul, as imol veꞌt tibꞌ unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús. As ikꞌul veꞌt tibꞌ iyol chajnaj tiꞌ iyatzꞌpu u Saulo. \m \v 24 As tabꞌi veꞌt u Saulo uvaꞌ nik ichuk chajnaj txumbꞌal tiꞌ iyatzꞌpeꞌ, tan xeemalik veꞌt unqꞌa tziꞌ u tapiaaleꞌ taꞌn chajnaj sqꞌiil as aqꞌbꞌal, tan nikat itxꞌebꞌ chajnaj tel chꞌuꞌl u Sauloeꞌ. \m \v 25 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús, as taqꞌ veꞌt kuꞌ chajnaj u Saulo tu umaꞌl u nimla xuꞌk. As aqꞌbꞌal taqꞌ veꞌt pal chajnaj tiꞌeꞌl u tapiaaleꞌ. \s1 Nibꞌen u Saulo tu u Jerusalén \p \v 26 As tul oon veꞌt u Saulo tu u Jerusalén, as aꞌ tala uvaꞌ la ikꞌul tibꞌ tukꞌ unqꞌa niman tetz u Jesús. Pet ech koj unqꞌa niman tetz u Jesús, tan nik ixoꞌv veꞌt te u Saulo, tan yeꞌ nikat inima uvaꞌ maꞌtik inimat u Saulo u Jesús. \m \v 27 Pet bꞌex teqꞌo veꞌt tzan u Bernabé u Saulo vatz unqꞌa apóstol. As tal veꞌt u Bernabé uvaꞌ maꞌtik ikꞌuchat tibꞌ u Kubꞌaal Jesús te u Saulo tu bꞌey. As maꞌtik iyolon veꞌt Aak te u Saulo. As tal veꞌt u Bernabé uvaꞌ tii chit taama u Saulo tiꞌ talat isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús tu u Damasco. \m \v 28 As atin veꞌt u Saulo kꞌatz unqꞌa apóstol tu u Jerusalén. As yeꞌxhkam nik ixoꞌv veꞌteꞌ tiꞌ ixaan xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. \m \v 29 As tii chit veꞌt taama tiꞌ talat isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Kubꞌaal Jesús. As tul nikat iyolbꞌe veꞌt u Saulo u Jesús te kaꞌt unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ griego viyolbꞌaleꞌ, as tal veꞌt chajnaj iyatzꞌat u Saulo. \m \v 30 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa qitziꞌin qatzikeꞌ, as bꞌex taqꞌ veꞌt kan chajnaj u Saulo tu u Cesarea tiꞌ ibꞌen tu u Tarso. \p \v 31 As bꞌaꞌnik veꞌt tatin unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Judea tukꞌ tu u Galilea as tukꞌ tu u Samaria. As nik iyakꞌin veꞌt taanxelal tiꞌ inimal viyol u Tiixheꞌ. As jik chit nik ixoꞌva u Kubꞌaal Jesús. As nik inaꞌ veꞌt tachul unqꞌa niman tetz u Jesús, tan aꞌ u Tiixhla Espíritu nik yakꞌinsan. \s1 Nibꞌaꞌnxisa u Luꞌ u Eneas \p \v 32 As tul bꞌex ibꞌana uvaꞌ nik iqꞌelu veꞌt u Luꞌeꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ skajayil, as oon veꞌt u Luꞌeꞌ tiꞌ iqꞌelul unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ jejlik tu u tenam uvaꞌ Lida. \m \v 33 As oon u Luꞌeꞌ xeꞌ umaꞌl u naj uvaꞌ Eneas ibꞌii, uvaꞌ maꞌtik ibꞌanat vaaxil yaabꞌ ikuꞌ vatz chꞌach. As tzeꞌunik tibꞌ vichiꞌoleꞌ taꞌn u chꞌoꞌmeꞌ. \m \v 34 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Eneas, tuk ibꞌaꞌnxisa axh u Jesucristo. As txakpen. As bꞌan kan tuch vachꞌacheꞌ,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. As yak kuxh txakpu veꞌt u Eneas. \m \v 35 As tul til veꞌt unqꞌa aa Lida tukꞌ unqꞌa aa Sarón uvaꞌ bꞌaꞌnik veꞌt u Eneas, as ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ u Kubꞌaal Jesús. \s1 Ni tulsal taama u Dorcas \p \v 36 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ as atik umaꞌl u niman tetz u Jesús uvaꞌ Tabita ibꞌii as Dorcas tu yolbꞌal griego. As aꞌ atikkat tu u tenam uvaꞌ Jope. As bꞌenameen nik iloch ixoj unqꞌa meebꞌaꞌeꞌ. As nik ibꞌan ixoj bꞌaꞌnil tiꞌ ilochat unqꞌa uxhchileꞌ. \m \v 37 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ as chꞌoꞌn veꞌt u Dorcas. As kam veꞌteꞌ. As tul maꞌtik itxꞌaap veꞌt tiꞌ vichiꞌoleꞌ, as pakꞌbꞌaꞌl veꞌt tu u nimla kabꞌaleꞌ. \m \v 38 As echen u Jope najlich u tenam uvaꞌ Lida. As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ echenik u Luꞌeꞌ tu u tenam uvaꞌ Lida, as ichaj veꞌt bꞌen chajnaj kaꞌvaꞌl u naj tiꞌ ijajat bꞌaꞌnil te u Luꞌeꞌ. As ech bꞌex tal chajnaj ileꞌ: —Bꞌan bꞌaꞌnil. ¡Koꞌon sqiꞌ cheel tu u Jope!— tiꞌk chajnaj tala. \m \v 39 As yak kuxh bꞌen veꞌt u Luꞌeꞌ tiꞌ chajnaj. As tul oon veꞌt u Luꞌeꞌ, as eqꞌol veꞌt ok tu u kabꞌaleꞌ uveꞌ atikkat u kamnajeꞌ. As nimal unqꞌa txakay ixojeꞌ molik veꞌt ok tibꞌ kꞌatz u kamnajeꞌ. As vaꞌlik chit toqꞌ chaꞌma. As nik ikꞌuch veꞌt chaꞌma unqꞌa oksaꞌmeꞌ uvaꞌ nikat ibꞌan u Dorcas tul uvaꞌ isliktele. \m \v 40 As tal veꞌt u Luꞌeꞌ uvaꞌ la el chꞌuꞌl unqꞌa uxhchileꞌ skajayil kꞌatz u kamnajeꞌ. As kuꞌ veꞌt u Luꞌeꞌ qaaloj tiꞌ inachat Tiixh. As isaji veꞌt bꞌen u Luꞌeꞌ u kamnajeꞌ. As ech tal veꞌt ileꞌ: —¡Tabita, txakpen!— tiꞌk u Luꞌeꞌ. As ijaj veꞌt ixoj ivatz. As tul til veꞌt ixoj u Luꞌeꞌ, as xonebꞌ veꞌt ixoj. \m \v 41 As itxey veꞌt u Luꞌeꞌ iqꞌabꞌ u ixojeꞌ. As txakpu veꞌteꞌ. As imolo veꞌt u Luꞌeꞌ unqꞌa niman tetz u Tiixheꞌ tukꞌ unqꞌa txakay ixojeꞌ. As ikꞌuch veꞌt u Luꞌeꞌ u ixojeꞌ vatz unqꞌa uxhchileꞌ, tan maꞌtik tul taama ixoj unpajte. \p \v 42 As tul pax veꞌt itzibꞌlal u yoleꞌ tu u Jope, as nimal unqꞌa uxhchileꞌ kat niman veꞌt u Kubꞌaal Jesús. \m \v 43 As nimal qꞌii atin veꞌt u Luꞌeꞌ tu u Jope tikabꞌal umaꞌt u naj uvaꞌ Simón uvaꞌ nitzaqꞌsan tzꞌuꞌm. \c 10 \s1 U Luꞌ tukꞌ u Cornelio \p \v 1 Atik umaꞌl u naj tu u tenam uvaꞌ Cesarea uvaꞌ Cornelio ibꞌii. As naj iqꞌesal oꞌkꞌalal (100) sol uvaꞌ «Italiano» chꞌelelike. \m \v 2 As ayaꞌl chit ikꞌuꞌl u Cornelio nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh, tan nik ixoꞌva naj u Tiixheꞌ tukꞌ unqꞌa tatineꞌ tikabꞌal. As bꞌenameen nik inach naj Tiixh. As nimal lochbꞌal nik ibꞌan naj te unqꞌa uxhchileꞌ. \p \v 3 As tu umaꞌl u kuꞌqꞌii tu oxvaꞌl oora, as ikꞌuch veꞌt tibꞌ tivatz u Cornelio uvaꞌ kat ok veꞌt umaꞌl u ángel kꞌatz naj. As ech tal ileꞌ: —Cornelio,— tiꞌk u ángel. \m \v 4 As yak kuxh samun veꞌt u Cornelio taꞌn xoꞌvichil. As isaji veꞌt naj u ángel. As ech tal naj ileꞌ: —¿Kam nasaꞌ, pap?— tiꞌk naj. As ech tal veꞌt u ángel ileꞌ: —As at skꞌuꞌl u Tiixheꞌ uvaꞌ naloch unqꞌa meebꞌaꞌeꞌ, as bꞌenameen nanach Tiixh. \m \v 5 As chaj bꞌen kaꞌvoꞌj uxhchil tu u tenam uvaꞌ Jope. As la bꞌen eqꞌoloj tzan umaꞌl u naj uvaꞌ Simón uvaꞌ «Luꞌ» chꞌelel. \m \v 6 As aꞌ atkat naj tikabꞌal umaꞌt u naj uvaꞌ Simón uvaꞌ nitzaqꞌsan tzꞌuꞌm. As aꞌ jejleꞌlkat naj tziꞌ u mar. As la tal u Simón uvaꞌ «Luꞌ» chꞌelel as la tal isuuchil see kam uveꞌ la abꞌaneꞌ,— tiꞌk u ángel. \p \v 7 As tul bꞌen veꞌt u ángel yolon te u Cornelio, as imolo veꞌt naj kaꞌvaꞌl vikꞌam tukꞌ umaꞌt u sol uvaꞌ kꞌujleꞌl ikꞌuꞌl naj stiꞌ, tan ayaꞌl chit ikꞌuꞌl u soleꞌ nik inach Tiixh. \m \v 8 As tal veꞌt u Cornelio isuuchil te chajnaj tiꞌ uvaꞌ kat ikꞌuch tibꞌ te naj. As ichaj veꞌt bꞌen naj chajnaj tu u Jope. \p \v 9 Tu veꞌt umaꞌt qꞌii kamal chaqꞌaal qꞌii, as tul bꞌiitik toon unqꞌa najeꞌ tu u Jope, as jeꞌ veꞌt u Luꞌeꞌ viꞌ u kabꞌaleꞌ tiꞌ inachat Tiixh. \m \v 10 As nik isaꞌ veꞌt u Luꞌeꞌ itxꞌaꞌneꞌ, tan vaꞌlik chit ivaꞌy veꞌteꞌ. As tul nikat ibꞌanchu tuch u echbꞌubꞌaleꞌ, as ikꞌuch veꞌt tibꞌ tivatz u Luꞌeꞌ uvaꞌ echeꞌ vatzikꞌ. \m \v 11 As til veꞌt u Luꞌeꞌ uvaꞌ jajlik veꞌt u almikaꞌeꞌ. As kuꞌ veꞌt chꞌuꞌl echeꞌ umaꞌl u nimla ixbꞌuꞌj uvaꞌ kꞌalel junun ixoobꞌ. As kuꞌ veꞌt chꞌuꞌl vatz u txꞌavaꞌeꞌ uveꞌ til u Luꞌeꞌ. \m \v 12 As atik kuꞌ kaꞌl unqꞌa txoo stuul uvaꞌ kajvaꞌl toj, tukꞌ unqꞌa txooeꞌ uveꞌ nijuxu tibꞌ vatz txꞌavaꞌ, tukꞌ unqꞌa tzꞌikineꞌ. \m \v 13 As tabꞌi veꞌt u Luꞌeꞌ umaꞌl u tuul viꞌ uvaꞌ ech tal ileꞌ: —Txakpen, Luꞌ. As yatzꞌ unqꞌa txooeꞌ. As echbꞌu,— tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 14 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Yeꞌle, Pap, tan yeꞌ atixoj vechbꞌu umaj txoo uveꞌ yeꞌ la uch techbꞌuleꞌ,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 15 As ech tal veꞌt u yol ileꞌ tikaꞌpa te u Luꞌeꞌ: —Jankꞌal uvaꞌ ni valeꞌ uvaꞌ la uch techbꞌuleꞌ, as yeꞌ la uch aalataꞌ uvaꞌ yeꞌ la echbꞌuli,— tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 16 Oxpajul chit ibꞌana. As eqꞌol veꞌt jeꞌ u nimla ixbꞌuꞌjeꞌ tu almikaꞌ. \p \v 17 As teqꞌo veꞌt taama u Luꞌeꞌ, tan yeꞌ nikat ipal stuul uvaꞌ kam isuuchil uveꞌ kat tila. As tul titzꞌa veꞌt naj, as bꞌex oonoj unqꞌa najeꞌ tziꞌ u kabꞌaleꞌ uvaꞌ ichaj bꞌen u Cornelio, tan maꞌtik tabꞌit chajnaj katil atikkat vikabꞌal u Simón uvaꞌ tzaqꞌsan tzꞌuꞌm. \m \v 18 As ichꞌoti veꞌt chajnaj te u bꞌaal kabꞌaleꞌ. As ech tal chajnaj ileꞌ: —¿Ma aꞌ atkat u Simón tzitzaꞌ uvaꞌ «Luꞌ» chꞌelel?— tiꞌk chajnaj. \m \v 19 As tul nik titzꞌa veꞌt u Luꞌeꞌ uvaꞌ kam kat ikꞌuch tibꞌ tivatz, as ech tal veꞌt u Tiixhla Espíritu ileꞌ ste: —Il oxvaꞌl unqꞌa naj nichukun seeꞌ. \m \v 20 As txakpen. Kuxh ila. As yeꞌ la kaꞌkabꞌin aama tiꞌ abꞌen tiꞌ chajnaj, tan ineꞌ chajol tetz chajnaj,— tiꞌk u Tiixhla Espíritu. \m \v 21 As tul kuꞌ veꞌt chꞌuꞌl u Luꞌeꞌ viꞌ u kabꞌaleꞌ, as ul til veꞌt u Luꞌeꞌ unqꞌa najeꞌ uvaꞌ ichaj tzan u Cornelio. As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —As kat alpu sve uvaꞌ in nechuk in. ¿As kam ni tal etaama?— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 22 As ech tal veꞌt unqꞌa naj ileꞌ: —Kat ichaj tzan oꞌ u kuqꞌesaleꞌ uvaꞌ Cornelio, tan jik chit itxumbꞌal. As ninima u Tiixheꞌ. As bꞌaꞌn iyolbꞌeleꞌ vatz unqꞌa tiaal Israel uveꞌ Cesarea. As nisaꞌbꞌela axh u Cornelio Luꞌ, tan kat ikꞌuch tibꞌ umaꞌl u ángel ste. As aꞌeꞌ kat alon ste uvaꞌ la ul kumolo axh tiꞌ abꞌen tu vikabꞌaleꞌ, tan nisaꞌ tabꞌit u Cornelio vayoleꞌ kam uvaꞌ la aaleꞌ,— tiꞌk chajnaj te u Luꞌeꞌ. \m \v 23 As teqꞌo veꞌt ok u Luꞌeꞌ chajnaj tu vikabꞌaleꞌ. As aqꞌpu veꞌt ivatbꞌal chajnaj. \p As tu veꞌt umaꞌt qꞌii, as bꞌen veꞌt u Luꞌeꞌ tiꞌ chajnaj tukꞌ kaꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uveꞌ atik tu u Jope. \m \v 24 As tu veꞌt umaꞌt qꞌii, as oon veꞌt chajnaj tu u Cesarea uvaꞌ nik itxꞌebꞌonkat u Cornelio, tukꞌ unqꞌa titzꞌin tatzikeꞌ, tukꞌ unqꞌa tetz kꞌultziꞌeꞌ uvaꞌ maꞌtik imolataꞌ. \m \v 25 As tul bꞌiitik kuxh toon veꞌt u Luꞌeꞌ tu vikabꞌal u Cornelio, as ul ikꞌul veꞌt u Cornelio u Luꞌeꞌ. As kuꞌ veꞌt u Cornelio qaaloj tiꞌ toksal iqꞌii u Luꞌeꞌ. \m \v 26 Ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Txakpen, tan in kuxh najeꞌ, echeꞌ axh,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 27 As txakpu veꞌt u Cornelio. As yolon veꞌt chajnaj tul ok veꞌt chajnaj tu kabꞌal. As tul til veꞌt u Luꞌeꞌ uvaꞌ nimal tenam molik veꞌt tibꞌ tu kabꞌaleꞌ, \m \v 28 as ech tal veꞌt ileꞌ: —Ateꞌ sekꞌuꞌl uveꞌ ni qaleꞌ uvaꞌ oꞌ tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ la uch kumolot qibꞌ setukꞌ, tan jit ex tiaal Israel. As mitaꞌn la uch qok tekabꞌal. Pet ech koj cheel, tan kat ikꞌuchlu u Tiixheꞌ sve uvaꞌ yeꞌ la uch voksat veꞌt ixoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ vatz u Tiixheꞌ. \m \v 29 Estiꞌeꞌ uvaꞌ oora kat tzaa in, tul kat emolo in. As yeꞌ kat unpiꞌu vibꞌ tiꞌ untzaaeꞌ. As nunsaꞌ uvaꞌ la vootzi kam stiꞌ kat emolokat in,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 30 As ech tal veꞌt u Cornelio ileꞌ: —Kat ibꞌanlu veꞌt kajvaꞌl qꞌii cheel ech ooraeꞌ u vaaꞌ, as nikat unkuy unvaꞌy. As tu oxvaꞌl oora kuꞌqꞌii tul atik in tzitzaꞌ tu vunkabꞌaleꞌ tiꞌ unnachat Tiixh, as aat kuxh vil ikꞌuchat tibꞌ umaꞌl u uxhchil tunvatz uvaꞌ vaꞌlik chit ilitzꞌkabꞌan u toksaꞌmeꞌ. \m \v 31 As ech tal ileꞌ sve: «Cornelio, kat tabꞌil u Tiixheꞌ vayoleꞌ uveꞌ naaleꞌ. As at skꞌuꞌl u Tiixheꞌ uvaꞌ naloch unqꞌa meebꞌaꞌeꞌ. \m \v 32 As chaj bꞌen umaj uxhchil tu u tenam uvaꞌ Jope tiꞌ bꞌen teqꞌol tzan u Simón uvaꞌ Luꞌ ni talpeꞌ. Aꞌ echenkat tu vikabꞌal umaꞌl u tzaqꞌsan tzꞌuꞌm uvaꞌ Simón, uvaꞌ echen tziꞌ u mar,» tiꞌk sve. \m \v 33 Estiꞌeꞌ uvaꞌ oora chit kat unchaj bꞌen kaꞌl unqꞌa unkꞌam tiꞌ bꞌen eeqꞌol tzan. As kat abꞌanlu bꞌaꞌnil tiꞌ ooleꞌ. As il oꞌ molel veꞌt qibꞌ skukajayil vatz u Tiixheꞌ. As nu kusaꞌ uvaꞌ la aal sqe kam uvaꞌ kat tal u Tiixheꞌ see,— tiꞌk u Cornelio. \s1 Ni tal u Luꞌ viyol u Tiixheꞌ tu vikabꞌal u Cornelio \p \v 34 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Cheel kat palyu veꞌt in stuul uvaꞌ yeꞌl ixoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ nibꞌan u Tiixheꞌ, \m \v 35 tan nitxuqꞌtxun u Tiixheꞌ tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ ni xoꞌvan Aak, kꞌuxh kam kuxh tenamil. As nibꞌan u bꞌaꞌneꞌ tukꞌ u jikeꞌ vatz u Tiixheꞌ. \m \v 36 Tan kat ikꞌujbꞌaꞌ kan u Tiixheꞌ viyoleꞌ sukuxoꞌl uvaꞌ oꞌ tiaal Israel. As kat tal kan Aak u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ uvaꞌ bꞌaꞌn qatin sukuvatzaj taꞌn u Jesucristo, tan Aakeꞌ u Kubꞌaaleꞌ uvaꞌ at sqiꞌ skukajayil. \m \v 37 As ootzimaleꞌ u yoleꞌ setaꞌn uvaꞌ bꞌaxik paxsal tu u Galilea tul maꞌtik ixeꞌt u Xhuneꞌ tiꞌ talax te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la kuꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Tiixheꞌ. As aꞌn paxsal u yoleꞌ xoꞌl unqꞌa aa Judea. \m \v 38 As aꞌeꞌ u yoleꞌ tiꞌ u Jesús uvaꞌ aa Nazaret uvaꞌ kat taqꞌ veꞌt u Tiixheꞌ tijleꞌm taꞌn u Tiixhla Espíritu. As ootzimaleꞌ setaꞌn uvaꞌ katil nikat ipalkat u Jesús, as nikat ibꞌan u bꞌaꞌneꞌ. As nik ibꞌaꞌnxisa Aak unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nik palebꞌen unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ taꞌn unqꞌa subꞌuleꞌ, tan atik u Tiixheꞌ kꞌatz Aak. \m \v 39 As ni qal veꞌt isuuchil tiꞌ uvaꞌ kat qila uvaꞌ kat ibꞌan u Jesús tu u Judea tukꞌ tu u Jerusalén. As kat tal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la aqꞌpik jeꞌ u Jesús vatz u kuruseꞌ. As kat yatzꞌpi. \m \v 40 As kat tulsa veꞌt u Tiixheꞌ taama u Jesús titoxvu qꞌii. As kat ikꞌuch veꞌt tibꞌ Aak uvaꞌ isleꞌl veꞌt Aak taꞌn u Tiixheꞌ. \m \v 41 As yeꞌ kat ikꞌuch tibꞌ u Jesús te unqꞌa tenameꞌ skajayil. Pet sukuvatz kuxh kat ikꞌuchkat tibꞌ Aak, tan maꞌtik ikꞌujbꞌaꞌt kan oꞌ u Tiixheꞌ tiꞌ bꞌen qalat isuuchil uvaꞌ kat qila, tan kat txꞌaꞌn oꞌ, as kat ukꞌaꞌ oꞌ tukꞌ Aak, tul maꞌtik tul taama Aak unpajte. \m \v 42 As Tiixheꞌ kat chajon veꞌt oꞌ tiꞌ bꞌen qalat veꞌt u yoleꞌ te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ aꞌ u Jesús uvaꞌ kꞌujlu kan taꞌn u Tiixheꞌ tiꞌ ibꞌanax isuuchil unqꞌa tenameꞌ uveꞌ kamnajle tukꞌ unqꞌa veeꞌ isleꞌle. \m \v 43 As tiꞌ u Jesús kat yolonkat kan unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ tiꞌ uvaꞌ jankꞌal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la ikꞌujbꞌaꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ Aak as aꞌeꞌ la sotz ipaav taꞌn Aak,— tiꞌk u Luꞌeꞌ te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ atik tikabꞌal u Cornelio. \s1 Ni tok u Tiixhla Espíritu tu u taanxelal unqꞌa uxhchil uvaꞌ jit tiaal Israel \p \v 44 As antelik kuxh iyolon u Luꞌeꞌ tul bꞌex okoj veꞌt u Tiixhla Espíritu tu u taanxelal unqꞌa uxhchileꞌ skajayil uveꞌ nik abꞌin u yoleꞌ. \m \v 45 As unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ xekik tiꞌ u Luꞌeꞌ uvaꞌ maꞌtik itzokꞌax el unbꞌiil vichiꞌoleꞌ, as teqꞌo veꞌt taama tiꞌ uvaꞌ kat ul u Tiixhla Espíritu tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel, \m \v 46 tan nikat tabꞌi veꞌt chajnaj iyolon unqꞌa uxhchileꞌ tu umaꞌt yolbꞌal uvaꞌ yeꞌ ootzimalik staꞌn. As nik toksa veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ iqꞌii u Tiixheꞌ. \m \v 47 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —¿Abꞌil qꞌi la majon ivatz unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ ibꞌen xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ ibꞌii u Tiixheꞌ? Tan kat ulyu veꞌt u Tiixhla Espíritu stiꞌ echeꞌ uvaꞌ kat ibꞌan sqe, oꞌ uvaꞌ oꞌ tiaal Israel,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 48 As tal veꞌt u Luꞌeꞌ uvaꞌ la kuꞌ unqꞌa uxhchileꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Kubꞌaal Jesús. As ijaj veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ bꞌaꞌnil te u Luꞌeꞌ uvaꞌ la kaaik kan kaꞌtoj qꞌii. \c 11 \s1 Ni tal u Luꞌ tiꞌ u bꞌaꞌnil uvaꞌ kat ibꞌan u Tiixh te u Cornelio \p \v 1 As tabꞌi veꞌt unqꞌa apóstol tukꞌ kaꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ atik tu u Judea tiꞌ uvaꞌ antu veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel kat niman veꞌt viyol u Tiixheꞌ. \m \v 2 As tul oon veꞌt u Luꞌeꞌ tu u Jerusalén, as xeꞌt veꞌt unqꞌa imooleꞌ stiꞌ, uvaꞌ tiaal Israel. \m \v 3 As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ tukꞌ yaa: —¿Kam kat bꞌex abꞌanoꞌk tikabꞌal unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel? As kat txꞌaꞌn axh tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 4 As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ tiꞌ talat isuuchil kam chit uvaꞌ kat ibꞌana: \m \v 5 —Tul atik in tu u tenam uvaꞌ Jope as tul nik unnach Tiixh, as kat ikꞌuch tibꞌ sve echeꞌ umaj vatzikꞌ. As kat vil umaꞌl u vaaꞌ echeꞌ nimla ixbꞌuꞌj uvaꞌ kat kuꞌ chꞌuꞌl tu almikaꞌ. As kajvaꞌl ixoobꞌ kat vila tul kat kuꞌ chꞌuꞌl. As ech tul sunvatz kat uli. \m \v 6 As tul kat unsaji kam uvaꞌ atik stuul, as kat vil kaꞌl unqꞌa txoo uveꞌ kajvaꞌl toj, tukꞌ kaꞌt unqꞌa txoo uveꞌ xoꞌvebꞌal chittuꞌ, tukꞌ kaꞌt unqꞌa txoo uveꞌ nijuxu tibꞌ vatz txꞌavaꞌ, tukꞌ kaꞌt unqꞌa tzꞌikin uveꞌ nixichꞌan tu almikaꞌ. \m \v 7 As vabꞌi veꞌt umaꞌl u tuul viꞌ uvaꞌ ech tal ileꞌ sve: «Txakpen, Luꞌ. As yatzꞌ unqꞌa txooeꞌ. As echbꞌu,» tiꞌk u yoleꞌ. \p \v 8 As ech val veꞌt ileꞌ: «Pap, tan yeꞌ atixoj ok umaj kam tuntziꞌ uvaꞌ kam kuxh echbꞌubꞌalil. As mitaꞌn uveꞌ yeꞌ la uch techbꞌuleꞌ,» chꞌin kat vala. \m \v 9 As yolon veꞌt kuꞌ tzan sve tu almikaꞌ unpajte. As ech tal ileꞌ: «Kam uveꞌ kat tal u Tiixheꞌ uvaꞌ la echbꞌuli, as yeꞌ la uch aalataꞌ uvaꞌ yeꞌ la echbꞌuli,» tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 10 As oxpajul chit ibꞌana. As eqꞌol veꞌt jeꞌ u nimla ixbꞌuꞌjeꞌ tu almikaꞌ. \p \v 11 As tul maꞌtik teqꞌol veꞌt jeꞌ u ixbꞌuꞌjeꞌ, as bꞌex oonoj veꞌt oxvaꞌl unqꞌa naj tu u kabꞌaleꞌ uvaꞌ atikkat in, tan chajelik chajnaj taꞌn umaꞌl u naj uvaꞌ tu u Cesarea. \m \v 12 As maꞌtik talat u Tiixhla Espíritu sve uvaꞌ yeꞌ la kaꞌkabꞌin vaama tiꞌ unbꞌen tiꞌ chajnaj. As kat bꞌen vaajit unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ sviꞌ. As kat ok veꞌt oꞌ tu vikabꞌal u najeꞌ. \m \v 13 As kat tal veꞌt naj sqe uvaꞌ maꞌtik tilat naj umaꞌl u ángel uvaꞌ txaklik veꞌt tikabꞌal naj. As ech tal veꞌt ileꞌ te naj: «As chaj bꞌen kaꞌvoꞌj naj tu u tenam uvaꞌ Jope tiꞌ bꞌen teqꞌol tzan u Simón uvaꞌ Luꞌ ni talpeꞌ, \m \v 14 tan aꞌ u Simón la alon isuuchil see tiꞌ uvaꞌ la sotz apaav tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ at takabꞌal,» tiꞌk u ángel tal te naj. \m \v 15 As tul nik val veꞌt viyol u Tiixheꞌ, as kat ul veꞌt u Tiixhla Espíritu tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ echeꞌ uvaꞌ kat ibꞌan sqiꞌ bꞌaxa. \m \v 16 As kat ul veꞌt sunkꞌuꞌl uvaꞌ kat tal kan u Kubꞌaal Jesús, tul ech tal Aak ileꞌ: «Echeꞌ u Xhuneꞌ tan xeꞌ kuxh u aꞌeꞌ ni taqꞌkat bꞌen unqꞌa uxhchileꞌ. Pet ech koj ex, tan tuknal okoj u Tiixhla Espíritu tu vetaanxelaleꞌ,» tiꞌk Aak. \m \v 17 ¿As kam veꞌt vijleꞌm qꞌi uvaꞌ la unmaj veꞌt ivatz u Tiixheꞌ? Tan u txꞌajaꞌmeꞌ uvaꞌ kat taqꞌ u Tiixheꞌ sqe, jankꞌal oꞌ uvaꞌ oꞌ niman tetz u Kubꞌaal Jesucristo, as an chiteꞌ kat taqꞌ veꞌt Aak te unqꞌa uxhchileꞌ unpajte,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \p \v 18 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ u yoleꞌ uveꞌ tal u Luꞌeꞌ, as bꞌaꞌn uveꞌ kat ibꞌan ste. As toksa veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ iqꞌii u Tiixheꞌ. Ech tal veꞌt ileꞌ: —¡As jit kuxh oꞌ bꞌa la uch kukꞌaxat qibꞌ tiꞌ u kupaaveꞌ vatz u Tiixheꞌ! ¡Pet antu veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel la sotz ipaav tiꞌ taqꞌax itiichajil kꞌatz u Tiixheꞌ!— tiꞌk unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \s1 Ninimal viyol u Tiixh tu u Antioquía \p \v 19 As tul maꞌtik iyatzꞌpu u Esteban, as ooj veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tu unjoltu unqꞌa tenameꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ nik itilul veꞌteꞌ. At uxhchil kat oojik bꞌen tu u Fenicia tukꞌ tu u Chipre tukꞌ tu u Antioquía. As yeꞌxh katil nik talkat unqꞌa uxhchileꞌ u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús. Pet te kuxh veꞌt unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel. \m \v 20 Pet ech koj kaꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ nik itiluleꞌ, tan tzaa veꞌt chajnaj tu u Chipre tukꞌ tu u Cirene. As tul oon veꞌt tu u Antioquía, as tal veꞌt chajnaj u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Kubꞌaal Jesús te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel. \m \v 21 As atik veꞌt vibꞌaꞌnil u Kubꞌaal Jesús tiꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As nimal uxhchil kat ijalpu veꞌt vitxumbꞌaleꞌ, tan kat inima veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ u Kubꞌaal Jesús. \p \v 22 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús uveꞌ atik tu u Jerusalén tiꞌ uvaꞌ nik tuch tu u Antioquía, as ichaj veꞌt bꞌen chajnaj u Bernabé tiꞌ uvaꞌ la bꞌen tu u Antioquía. \m \v 23 As tul oon veꞌt u Bernabé, as vaꞌlik chit ichiibꞌ veꞌteꞌ, tan til veꞌteꞌ uvaꞌ nimal vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ atik tiꞌ unqꞌa niman tetz u Jesús. As ibꞌeya veꞌt u Bernabé te unqꞌa uxhchileꞌ skajayil uvaꞌ tukꞌ chit taanxelal la inima viyol u Kubꞌaal Jesús. \m \v 24 As nimal chit unqꞌa tenameꞌ ikꞌujbꞌaꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ u Kubꞌaal Jesús, tan chꞌiꞌumal chit itxumbꞌal u Bernabé, tan aqꞌel itxumbꞌal taꞌn u Tiixhla Espíritu tiꞌ ibꞌanataꞌ kam uvaꞌ ni tal u Tiixheꞌ ste. As kꞌujleꞌl chit ikꞌul tiꞌ u Tiixheꞌ. \p \v 25 As xamtik veꞌt stuul, as bꞌen veꞌt u Bernabé tu u Tarso tiꞌ bꞌen ichukat u Saulo. As tul ilej veꞌt u Bernabé u Saulo, as teqꞌo veꞌt u Bernabé u Saulo stiꞌ tiꞌ ibꞌen tu u Antioquía. \m \v 26 As umaꞌl yaabꞌ atin veꞌt xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Antioquía. As nimal unqꞌa tenameꞌ nik ichus veꞌteꞌ. As bꞌaxa chit oksal veꞌt ibꞌii unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ «cristiano» chꞌelel, taꞌn unqꞌa aa Antioquía. \p \v 27 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ as bꞌen veꞌt kaꞌl unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ tu u Jerusalén. As oon veꞌt tu u Antioquía. \m \v 28 As txakebꞌ veꞌt umaꞌl naj uvaꞌ Agabo ibꞌii xoꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ talat umaꞌl u yol taꞌn u Tiixhla Espíritu tiꞌ uvaꞌ la ibꞌan umaꞌl u mamaꞌla vaꞌy vatz u txꞌavaꞌeꞌ. As aꞌs ibꞌana, tul atik ok u Claudio ijlenaalil. \m \v 29 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tal u Agabo, as iyolbꞌe veꞌt chajnaj uvaꞌ la taqꞌ bꞌen umaꞌl u lochbꞌal te unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu u Judea, jankꞌoj uvaꞌ la uch taqꞌataꞌ. \m \v 30 As ech ibꞌaneꞌ, tan ichaj veꞌt bꞌen unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ u Bernabé tukꞌ u Saulo tiꞌ iqꞌajsal u lochbꞌaleꞌ te unqꞌa iqꞌesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uveꞌ atik tu u Judea. \c 12 \s1 Niyatzꞌpu u Jacobo as ni toksal u Luꞌ tu u kaarsa \p \v 1 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ as tal veꞌt u Herodes itxeypu kaꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ uvaꞌ la kꞌaxbꞌisali. \m \v 2 As tal veꞌt naj iyatzꞌpu veꞌt u Jacob, u titzꞌin u Xhuneꞌ, taꞌn chꞌichꞌ. \m \v 3 As tul til u Herodes uvaꞌ txuqꞌtxun veꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tiaal Israel tiꞌ uveꞌ ibꞌan naj, as tal veꞌt naj itxeypu u Luꞌeꞌ. As tu u nimla qꞌiieꞌ ibꞌan naj, uvaꞌ nitxꞌaꞌpkat u paaneꞌ uveꞌ yeꞌl levadura nikuꞌ xoꞌl. \m \v 4 As tul maꞌtik itxeypu u Luꞌeꞌ, as oksal veꞌt tu u kaarsa. As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt u Herodes kaa tꞌuubꞌul unqꞌa soleꞌ uvaꞌ kajvaꞌl sol tiꞌ jun tꞌuubꞌul tiꞌ ixeeat u Luꞌeꞌ, tan aꞌ nik tal naj uvaꞌ la ikꞌuch veꞌt naj u Luꞌeꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ, tul maꞌt ipal u nimla qꞌiieꞌ uvaꞌ pascua\f + \fr 12.4 \ft As jun yaabꞌ nik tulsa unqꞌa tiaal Israel skꞌuꞌl uvaꞌ yeꞌl unqꞌa bꞌaxa ikꞌaol unqꞌa qꞌesla ibꞌaaleꞌ kat yatzꞌpi taꞌn u ángel tul uvaꞌ kat el chꞌuꞌl u tenameꞌ tu u Egipto. As eyen tu \xt Éxodo 12.1-36\ft .\f* ibꞌii. \p \v 5 As yeꞌ nik iyaꞌ veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ inachat Tiixh tiꞌ u Luꞌeꞌ, tan atik ok u Luꞌeꞌ tu u kaarsa. As chabꞌamalik chit ixeep naj taꞌn sol. \s1 Ni teqꞌo el tzan umaꞌl u ángel u Luꞌ tu u kaarsa \p \v 6 As ech veꞌt qꞌejal la eqꞌol veꞌt el tzan u Luꞌeꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ nik tal u Herodes, as an chit tu u aqꞌbꞌaleꞌ as vatik u Luꞌeꞌ. As xeemalik taꞌn kaꞌvaꞌl sol, tan kꞌalik u Luꞌeꞌ taꞌn kaꞌvaꞌl kateena. As xeemalik u tziꞌ kaarsaeꞌ taꞌn kaꞌt unqꞌa soleꞌ. \m \v 7 As aat kuxh til u Luꞌeꞌ ikꞌuchat tibꞌ umaꞌl u ángel uvaꞌ tetz u Kubꞌaal Tiixheꞌ svatz. As txijul veꞌt tuul u kaarsaeꞌ staꞌn. As ikan veꞌt ok u ángel txala tuul u Luꞌeꞌ tiꞌ ibꞌeyleꞌ. As ech tal veꞌt u ángel ileꞌ: —¡Oora kuxh txakpen!— tiꞌk u ángel. As yak kuxh el unqꞌa kateenaeꞌ tiꞌ iqꞌabꞌ u Luꞌeꞌ. \m \v 8 As ech tal u ángel ileꞌ: —Oksa ooksaꞌm. As oksa axaꞌp,— tiꞌk u ángel. As ibꞌan veꞌt u Luꞌeꞌ kam uvaꞌ tal u ángel ste. As ech tal veꞌt u ángel ileꞌ unpajte: —Oksa vaxheerkaeꞌ. As xekebꞌen sviꞌ,— tiꞌk u ángel. \m \v 9 As el veꞌt chꞌuꞌl u Luꞌeꞌ tiꞌ u ángel. As yeꞌ nik ibꞌen te u Luꞌeꞌ uvaꞌ yijla yol chit uveꞌ nik ibꞌan u ángel, tan kamal vatzikꞌ nik ibꞌan u Luꞌeꞌ uveꞌ nik taleꞌ. \m \v 10 As tul maꞌtik ipal veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ u ángel vatz tꞌuubꞌul u soleꞌ uvaꞌ nik xeon u Luꞌeꞌ, as pal vatz tꞌuubꞌte. As oon veꞌt tziꞌ u kabꞌaleꞌ uveꞌ chꞌichꞌ chittuꞌ tiꞌ toon tu bꞌey. As ijaj kuxh veꞌt tibꞌ u tziꞌ kabꞌaleꞌ svatz. As oon veꞌt tu bꞌey. As tul maꞌtik ixaat u Luꞌeꞌ umaꞌl juꞌ peꞌ tukꞌ u ángel, as taqꞌ veꞌt kan u ángel u Luꞌeꞌ sijunal. \p \v 11 As aꞌn bꞌen veꞌt te u Luꞌeꞌ. As ech tal veꞌt ileꞌ: «Cheel kat palyu veꞌt in stuul uvaꞌ yijla yol chiteꞌ vil uvaꞌ kat taqꞌ tzan u Kubꞌaaleꞌ u ángel tiꞌ veesal tiqꞌabꞌ u Herodes. As kat ikol in u Tiixheꞌ vatz unqꞌa vaꞌlexheꞌ uvaꞌ nik titzꞌa unqꞌa tenameꞌ ibꞌanat sviꞌ,» tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 12 As tul maꞌtik ipal veꞌt u Luꞌeꞌ stuul, as oon veꞌt tikabꞌal u Maꞌleꞌ, vitxutx u Xhun uvaꞌ «Marcos» chꞌelel. As nimal uxhchil molik tibꞌ tzitziꞌ tiꞌ inachat Tiixh. \m \v 13 Tul nik itꞌokon ok u Luꞌeꞌ tziꞌ u kabꞌaleꞌ uveꞌ tu bꞌey, as ul til umaꞌl u ixoj uvaꞌ Rode tiꞌ uvaꞌ abꞌil nik itꞌokoneꞌ. \m \v 14 Tul texhla ixoj tuul iviꞌ u Luꞌeꞌ, as teqꞌo chit taama ixoj taꞌn chiibꞌichil. As jit ijaj ixoj u tziꞌ kabꞌaleꞌ. Pet oojeꞌl tok ixoj tiꞌ talataꞌ uvaꞌ: —Il u Luꞌ ileꞌ at veꞌt tziꞌ kabꞌal,— tiꞌk ixoj. \m \v 15 As ech alpu veꞌt ileꞌ te ixoj: —Kamal chꞌuꞌjil elnallukat axh,— tiꞌk unqꞌa uxhchileꞌ te ixoj. As tal veꞌt ixoj uvaꞌ yol chit te ixoj. As ech tal veꞌt unqꞌa uxhchil ileꞌ: —¡Aꞌ u ángel uvaꞌ ni xeen u Luꞌeꞌ kat til ixoj!— tiꞌk unqꞌa uxhchileꞌ. \p \v 16 As antelik kuxh itꞌokon ok u Luꞌeꞌ tziꞌ u kabꞌaleꞌ. As ul ijaj veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ u tziꞌ kabꞌaleꞌ. As til veꞌteꞌ uvaꞌ aꞌik u Luꞌeꞌ. As teqꞌo veꞌt taama unqꞌa uxhchileꞌ. \m \v 17 As kꞌuchun veꞌt u Luꞌeꞌ tukꞌ iqꞌabꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la tiin unqꞌa uxhchileꞌ. As tal veꞌt u Luꞌeꞌ uvaꞌ kam kat ibꞌan u Kubꞌaaleꞌ tiꞌ teesal el tzan tu u kaarsaeꞌ. As ech tal veꞌt u Luꞌ ileꞌ: —Bꞌen etaltaj te u Jacobo tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ kam kat ibꞌan u Tiixheꞌ sve,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. As bꞌen veꞌt u Luꞌeꞌ tu umaꞌt atinbꞌal. \p \v 18 As tul sajbꞌu veꞌteꞌ, as sotz veꞌt ikꞌuꞌl unqꞌa soleꞌ, tan yeꞌ tootzajlu chajnaj uvaꞌ kam kat ibꞌan u Luꞌeꞌ tiꞌ tel chꞌuꞌl tu u kaarsaeꞌ. \m \v 19 As tal veꞌt u Herodes ichukpu u Luꞌeꞌ. As tul jit lejpu u Luꞌeꞌ, as aꞌ veꞌt unqꞌa soleꞌ kat ijlen uveꞌ xeenik tetz u kaarsaeꞌ. As tal veꞌt u Herodes iyatzꞌpu veꞌt unqꞌa soleꞌ. As tul bꞌaꞌnxi, as el veꞌt chꞌuꞌl u Herodes tu u Judea. As aꞌ atinkat veꞌt tu u Cesarea. \s1 Nikam u Herodes \p \v 20 As maꞌtik tul iviꞌ u Herodes tiꞌ viqꞌesal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ Tiro tukꞌ u Sidón. As ikꞌul veꞌt tibꞌ iyol unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ tiꞌ ichukat txumbꞌal tiꞌ ikuꞌ iviꞌ u Herodes stiꞌ. As olebꞌ chajnaj tiꞌ iyolon tukꞌ umaꞌl u nimla lochonaal uvaꞌ Blasto ibꞌii kꞌatz u Herodes tiꞌ ijajat bꞌaꞌnil te u Herodes tiꞌ unqꞌa tenameꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ aꞌ u Herodes nik lochon unqꞌa tenameꞌ. \m \v 21 As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt u Herodes umaꞌl u qꞌii tiꞌ ikꞌulat tibꞌ tukꞌ unqꞌa tenameꞌ. As tu u qꞌiieꞌ as toksa veꞌt u Herodes umaꞌl u bꞌaꞌnla oksaꞌm. As xonebꞌ veꞌt naj tu vixonlebꞌaleꞌ. As xeꞌt veꞌt naj yolon. \m \v 22 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa tenameꞌ, as sikꞌin veꞌteꞌ tiꞌ toksal iqꞌii u Herodes. As ech tal veꞌt ileꞌ: —U tuul viꞌeꞌ uveꞌ ni qabꞌi, as jit tetz umaj naj. Pet tetz u Tiixheꞌ,— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 23 As tul kuxh nik isikꞌin veꞌt unqꞌa tenameꞌ, as ok veꞌt umaꞌl u chꞌoꞌm tiꞌ u Herodes taꞌn umaꞌl u ángel uvaꞌ tetz u Kubꞌaal Tiixheꞌ tan tiꞌ uvaꞌ jit toksa naj iqꞌii u Tiixheꞌ. As tul kat kam veꞌt naj, as txitxbꞌil kuxh kat txꞌakon veꞌt naj. \p \v 24 Pet ech koj viyol u Kubꞌaal Tiixheꞌ, tan aal chit nik iyakꞌin veꞌteꞌ tu u taanxelal unqꞌa niman tetz u Jesús. As nik ipaxsal veꞌt tulaj unqꞌa tenameꞌ. \p \v 25 As u Bernabé tukꞌ u Saulo as tul maꞌt taqꞌat kan chajnaj u lochbꞌaleꞌ uveꞌ chajel chajnaj stiꞌ tu u Jerusalén, as qꞌaav veꞌt chajnaj tu u Antioquía. As teqꞌo veꞌt bꞌen chajnaj u Xhuneꞌ stiꞌ uvaꞌ Marcos chꞌelel. \c 13 \s1 Nixeꞌt u Bernabé tukꞌ u Saulo tiꞌ ipaxsal viyol u Tiixh \p \v 1 As xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Antioquía as atik kaꞌl unqꞌa qꞌajsan tetz iyol u Tiixheꞌ. As atik kaꞌt unqꞌa uxhchil uveꞌ nik chusun iyol u Tiixheꞌ. As u Bernabé tukꞌ u Simón uvaꞌ Niger chꞌelel, tukꞌ u Lucio uvaꞌ tzaanaj tu u Cirene, tukꞌ u Manaén uvaꞌ eela ichꞌiieꞌ tukꞌ u Herodes uvaꞌ tijlenaal u Galilea as tukꞌ u Saulo. \p \v 2 As nik inach unqꞌa niman tetz u Jesús Tiixh tu u Antioquía. As nikat ikuy ivaꞌy tiꞌ inachat Tiixh, as ech tal veꞌt u Tiixhla Espíritu ileꞌ: —Etxaataj u Bernabé tukꞌ u Saulo tiꞌ uvaꞌ la ibꞌan chajnaj kam uveꞌ kat unmolo chajnaj stiꞌ,— tiꞌk u Tiixhla Espíritu. \m \v 3 As tul maꞌtik ikuyat unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ ivaꞌy tiꞌ inachpu Tiixh, as taqꞌ veꞌt jeꞌ iqꞌabꞌ tiꞌ u Bernabé tukꞌ u Saulo. As ichaj veꞌt bꞌen unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ u Bernabé tukꞌ u Saulo. \m \v 4 As bꞌen veꞌteꞌ, tan aꞌ u Tiixhla Espíritu kat alon uvaꞌ la chajax bꞌen. As bꞌen veꞌt u Bernabé tukꞌ u Saulo tu u Seleucia. As ok veꞌt tu umaꞌl u barco tiꞌ toon tu u tal txꞌavaꞌ uvaꞌ Chipre. \p \v 5 As tul oon veꞌt u Bernabé tukꞌ u Saulo tu u tenam uvaꞌ Salamina, as tal veꞌt viyol u Tiixheꞌ xoꞌl unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ molik tibꞌ tu unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As antik u Xhuneꞌ nik ilochoneꞌ. \p \v 6 As xaan veꞌt stoj, techal toon tu u tenameꞌ uvaꞌ Pafos uvaꞌ echen jalit el itziꞌ u tal txꞌavaꞌeꞌ. As ilej veꞌt chajnaj umaꞌl u aaqꞌii uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ Barjesús ibꞌii. As nik toksa tibꞌ naj qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ, pet chulin yolik naj. \m \v 7 As atik naj kꞌatz u Sergio Paulo uvaꞌ atik ok ibꞌooqꞌol unqꞌa tenameꞌ, tan jikik chit itxumbꞌal naj. As imolo veꞌt naj u Bernabé tukꞌ u Saulo, tan nik isaꞌ naj tabꞌit viyol u Tiixheꞌ. \m \v 8 As u Barjesús uvaꞌ Elimas ibꞌii tu griego. As imaj naj ivatz u Bernabé tukꞌ u Saulo, tan aꞌ nikat tal naj uvaꞌ yeꞌ la inima u bꞌooqꞌol tenameꞌ u yoleꞌ uveꞌ nik tal u Saulo tukꞌ u Bernabé. \m \v 9 As u Saulo uvaꞌ Pablo as taqꞌ veꞌt u Tiixhla Espíritu itxumbꞌal tiꞌ iyoloneꞌ. As isaji veꞌt bꞌen u Pablo ivatz u aaqꞌiieꞌ. \m \v 10 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —¡Chulin yol! ¡As paasan tzii! ¡Tan nichꞌoꞌn aama tiꞌ u bꞌaꞌneꞌ, tan axh ikꞌaol txꞌiꞌlanaj! ¿As jatu la yaꞌ axh tiꞌ isotzsal ikꞌuꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nisaꞌ inimat viyol u Tiixheꞌ? \m \v 11 As cheel tuk taqꞌ tzan u Kubꞌaal Tiixheꞌ umaꞌl u kꞌaxkꞌo seeꞌ, tan tuk tzotqꞌoj axh. As nimal qꞌii uvaꞌ yeꞌ la eel veꞌt u qꞌiieꞌ,— tiꞌk u Pablo. As yak chit tzotqꞌu veꞌt u Elimas. As ichuk veꞌt naj umaꞌl u uxhchil tiꞌ ichꞌijileꞌ. \m \v 12 As tul til veꞌt vibꞌooqꞌol unqꞌa tenameꞌ itzotqꞌu u Elimas, as teqꞌo chit veꞌt taama naj tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tabꞌi naj tiꞌ u Kubꞌaal Jesús. As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt naj ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús. \s1 Ni talpu veꞌt viyol u Tiixh tu u Antioquía uvaꞌ echen tu u Pisidia \p \v 13 As tul el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tukꞌ unqꞌa imooleꞌ tu u tenameꞌ uvaꞌ Pafos, as bꞌen veꞌt tu u barcoeꞌ tiꞌ toon tu u Perge uvaꞌ echen tu u Panfilia. As tzitziꞌ ijatxkat veꞌt tibꞌ u Xhuneꞌ tukꞌ chajaak. As qꞌaavik veꞌt bꞌen tu u Jerusalén. \p \v 14 As el veꞌt chꞌuꞌl u Bernabé tukꞌ u Pablo tu u Perge. As bꞌen veꞌt tu u Antioquía uvaꞌ echen tu u Pisidia. As tu umaꞌl u xeem qꞌii, as ok veꞌt chajnaj tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh taꞌn unqꞌa tiaal Israel. As xonebꞌ veꞌt chajnaj. \m \v 15 Tul tzojpu veꞌt isikꞌlel viyol u Tiixheꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamal kan, as ech tal veꞌt viqꞌesal u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh ileꞌ te u Pablo tukꞌ u Bernabé: —Qitzꞌin qatzik, asoj at umaj eyol cheel tiꞌ iyakꞌinsal taanxelal unqꞌa tenameꞌ, as etaltaj,— tiꞌk naj. \m \v 16 As txakebꞌ veꞌt u Pablo. As kꞌuchun veꞌt tukꞌ iqꞌabꞌ uvaꞌ yeꞌxhebꞌil la tiini. Ech tal veꞌt ileꞌ: —Ex kumool tiaal Israel, tukꞌ ex uvaꞌ ni xoꞌvan u Tiixheꞌ, etabꞌitaj uveꞌ tuk val sete \m \v 17 tan kat itxaa u Kubꞌaal Tiixheꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. As kat inaꞌsa Aak tachul, tul atik tu u Egipto, kꞌuxh jitik aa Egipto. As tukꞌ viyakꞌil Aakeꞌ kat teqꞌo el tzan Aak tu u Egipto. \m \v 18 As kaꞌviinqil yaabꞌ kat ikuy u Tiixheꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ tu u tzuukin txꞌavaꞌeꞌ. \m \v 19 As kat isotzsa Aak unqꞌa uxhchileꞌ tu vujvaꞌl unqꞌa nimla tenameꞌ tu u Canán, tiꞌ taqꞌat Aak u txꞌavaꞌeꞌ te unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. \p \v 20 As tu 450 yaabꞌ uvaꞌ sixeꞌtik tzan tiꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, as kat ikꞌujbꞌaꞌ kan u Tiixheꞌ bꞌanol tetz isuuchil unqꞌa tenameꞌ, techal kat bꞌex ilej u qꞌii tul uvaꞌ atik u Samuel uvaꞌ nik qꞌajsan viyol u Tiixheꞌ. \m \v 21 As ijaj veꞌt unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ umaꞌl u tijlenaal te u Tiixheꞌ. As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt Aak umaꞌl u ijlenaal uvaꞌ Saulo, vikꞌaol u Cis uvaꞌ echen xoꞌl itiaal u Benjamín. As kaꞌviinqil yaabꞌ kat ibꞌan u ijlenaaleꞌ xoꞌl unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. \m \v 22 As kat teesa veꞌt u Tiixheꞌ u Saulo ijlenaalil. As aꞌ veꞌt u David kat ok ijlenaalil taꞌn Aak. As ech tal Aak ileꞌ: «Tan ootzimaleꞌ u David svaꞌn, vikꞌaol u Isaí, tan aꞌ najeꞌ uvaꞌ la ikꞌul tibꞌ unyol stukꞌ. As ayaꞌl chit ikꞌuꞌl la ibꞌaneꞌ kam uvaꞌ nunsaꞌ,» tiꞌk u Tiixheꞌ. \p \v 23 As an chit xoꞌl unqꞌa tiaal David kat ulkat u Jesús tiꞌ isotzsal ipaav unqꞌa tiaal Israel, echeꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Tiixheꞌ. \m \v 24 Tul uvaꞌ yeꞌxnik ul u Jesús, as tal u Xhuneꞌ viyol u Tiixheꞌ xoꞌl unqꞌa tiaal Israel, tiꞌ uvaꞌ la ikꞌaxa tibꞌ tiꞌ vipaaveꞌ. As la kuꞌ veꞌt xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Tiixheꞌ. \m \v 25 As tul aalik itzojpu veꞌt u Xhuneꞌ tiꞌ ibꞌanataꞌ kam uvaꞌ kat tal u Tiixheꞌ ste, as ech tal veꞌt ileꞌ: «¿As kam vijleꞌm qꞌi uvaꞌ netaleꞌ? Tan jit ineꞌ uvaꞌ netitzꞌa. Pet at umaꞌt u uxhchil uvaꞌ xekel tzan sviꞌ uvaꞌ yeꞌ la uch in stukꞌ tiꞌ unsaaput vikꞌaꞌjil vixaꞌpeꞌ,» tiꞌk u Xhuneꞌ tala. \p \v 26 Vitzꞌin vatzik, ex tiaal Abraham, tukꞌ ex uvaꞌ ni xoꞌvan u Tiixheꞌ kꞌuxh jit ex tiaal Israel, as etetzeꞌ unqꞌa yoleꞌ uveꞌ ni talpu sete, tan aꞌeꞌ la qꞌalpun ex vatz u paaveꞌ. \m \v 27 As ech koj unqꞌa tenameꞌ uveꞌ at tu u Jerusalén tukꞌ unqꞌa iqꞌesaleꞌ, tan yeꞌ kat texhla uvaꞌ abꞌiste u Jesús. As kꞌuxh tu jun xeem qꞌii nik isikꞌlel u yoleꞌ viꞌ unqꞌa tenameꞌ, as yeꞌ kat pal tu u yoleꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ. As an chit unqꞌa tenameꞌ kat tzojpisan u yoleꞌ, tul kat tal unqꞌa tenameꞌ ikam u Jesús. \m \v 28 As kꞌuxh yeꞌ kat lejpu umaj ipaav Aak uvaꞌ la kam Aak stiꞌ, as kat ijaj unqꞌa tenameꞌ te u Pilato tiꞌ uvaꞌ la yatzꞌpu veꞌt Aak. \m \v 29 As tul maꞌtik itzojpisataꞌ jankꞌal uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan tiꞌ Aak, as kat eqꞌol kuꞌ tzan vatz u kuruseꞌ. As kat mujlu veꞌteꞌ. \m \v 30 As kat tulsa u Tiixheꞌ taama Aak unpajte. \m \v 31 As jatpajul kuxh kat ikꞌuch tibꞌ u Jesús vatz unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ xekelik stiꞌ tul uvaꞌ kat el Aak tu u Galilea tiꞌ toon tu u Jerusalén. As aꞌ unqꞌa uxhchileꞌ ni alon isuuchil unqꞌa yoleꞌ te unqꞌa tenameꞌ tiꞌ uvaꞌ kat tila. \p \v 32 As echat nu kubꞌaneꞌ, tan ni qal veꞌt u bꞌaꞌnla yoleꞌ sete kam uvaꞌ tal kan u Tiixheꞌ te unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. \m \v 33 As aꞌeꞌ uvaꞌ kat uch sukuxoꞌl taꞌn u Tiixheꞌ, jankꞌal oꞌ uvaꞌ oꞌ tiaal unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, tan kat tulsa u Tiixheꞌ taama u Jesús unpajte echeꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan tikaꞌv u Salmo, uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: \q1 «Tan axheꞌ axh vunKꞌaoleꞌ, \q1 tan kat unkꞌuchlu veꞌt vatz unqꞌa tenameꞌ \q1 uvaꞌ in aBꞌaal, as axh unKꞌaol,» tiꞌk u Tiixheꞌ tu Salmo. \m \v 34 As estiꞌeꞌ kat tulsa u Tiixheꞌ taama u Jesús, tiꞌ uvaꞌ yeꞌl Aak la kam veꞌt unpajte, as la bꞌen ibꞌan u yoleꞌ uvaꞌ tal u Tiixheꞌ tul ech tal ileꞌ: \q1 «As unqꞌa bꞌaꞌnileꞌ uvaꞌ kat val kan te u David uvaꞌ la chit unbꞌaneꞌ, \q1 as aꞌeꞌ u jikla bꞌaꞌnileꞌ la unbꞌan sexoꞌl,» tiꞌk u Tiixheꞌ, tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 35 As ech ni tal umaꞌt u yol ileꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan tu Salmo: \q1 «As yeꞌ la aaqꞌ vichiꞌol u jikla aamaeꞌ qꞌeeoj uvaꞌ kꞌujleꞌl aꞌn,» tiꞌk u David te u Tiixheꞌ. \m \v 36 As jit u David ni tal jeꞌ tibꞌ tul ni tal u yoleꞌ, tan kat pal u David ijlenaalil xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ tiaal Israel. As tul maꞌtik ibꞌanataꞌ kam uvaꞌ tal u Tiixheꞌ ste, as kam veꞌteꞌ. As tul mujlu veꞌt u David kꞌatz unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ uvaꞌ kamnajle. As kat qꞌee vichiꞌoleꞌ. \p \v 37 Pet ech koj u Jesús, tan yeꞌl vichiꞌoleꞌ kat qꞌeei, tan kat tulsa u Tiixheꞌ taama unpajte. \m \v 38 Estiꞌeꞌ ni val sete, vitzꞌin vatzik: Palojtaj ex tu u bꞌaꞌnla yoleꞌ uvaꞌ ni val sete, tan aꞌeꞌ uvaꞌ ni taleꞌ uvaꞌ tiꞌ vibꞌaꞌnil u Jesús la sotzsalkat epaav. \m \v 39 As yeꞌ kat olebꞌ ex tiꞌ etok jikla aamail vatz u Tiixheꞌ tul kat enima unqꞌa tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés. Pet abꞌil uvaꞌ la ikꞌujbꞌaꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús, as aꞌeꞌ la ok jikla aamail vatz u Tiixheꞌ. \m \v 40 As atoj enachbꞌal, aqꞌal uvaꞌ yeꞌ la ul setiꞌ echeꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ, tan ech ni tal ileꞌ: \q1 \v 41 La etitzꞌa etibꞌ, jankꞌal ex uvaꞌ ex ixvanaal. \q1 As teqꞌotaj chit etaama; as oojojtaj ex, \q1 tan tuk vaqꞌ bꞌen umaꞌl u kꞌaxkꞌo tu u qꞌiieꞌ. \q1 As kꞌuxh la alpu sete kam uvaꞌ la uchi, \q1 as yeꞌ la enima, taqꞌ u yoleꞌ,— tiꞌk u Pablo. \p \v 42 As tul el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tukꞌ unqꞌa imooleꞌ tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh, as ijaj veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ kuybꞌal te chajnaj uvaꞌ la ul tal chajnaj unbꞌiitoj u yoleꞌ tu umaꞌt xeem qꞌii. \m \v 43 As tul maꞌtik itzojpu veꞌt u nukꞌueꞌ tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh, as nimal unqꞌa tiaal Israel tukꞌ kaꞌt unqꞌa jit tiaal Israel uveꞌ nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh, as xekebꞌ veꞌt tiꞌ u Pablo tukꞌ u Bernabé. As tal veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ yeꞌ la kaꞌkabꞌin taama tiꞌ u bꞌaꞌnileꞌ uveꞌ nibꞌan u Tiixheꞌ. \p \v 44 As tu umaꞌt xeem qꞌii, as unbꞌiit kuxh yeꞌ kat oon unqꞌa tenameꞌ skajayil tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh tiꞌ tabꞌit viyol u Kubꞌaal Tiixheꞌ. \m \v 45 As tul til veꞌt viqꞌesal unqꞌa tiaal Israel unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ nik abꞌin u yoleꞌ uveꞌ nik tal u Pablo, as chꞌoꞌn veꞌt taama chajnaj. As vaꞌlen veꞌt tel u yoleꞌ nikat tal chajnaj tiꞌ u Pablo. As nik iyoqꞌon tiꞌ unqꞌa yoleꞌ uveꞌ nik tal u Pabloeꞌ. \m \v 46 Pet aal chit yakꞌin veꞌt taama u Pablo tukꞌ u Bernabé tiꞌ talat isuuchil u yoleꞌ. As ech tal chajnaj ileꞌ: —As kat qal viyol u Tiixheꞌ sete bꞌaxa, tan etetzeꞌ u tiichajileꞌ uveꞌ yeꞌl iyaꞌtebꞌal uveꞌ ni tal Aak. Pet kat etixva, tan yeꞌ kat esaꞌ etabꞌitaꞌ. As estiꞌeꞌ uvaꞌ la bꞌen veꞌt oꞌ unpajte xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel tiꞌ qalat isuuchil u yoleꞌ. \m \v 47 Tan ech tal kan u Kubꞌaal Tiixh ileꞌ: \q1 «Kat unkꞌujbꞌaꞌ kan ex echeꞌ umaj txijubꞌal xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel, \q1 tiꞌ bꞌen aalat isuuchil vatz u txꞌavaꞌeꞌ skajayil tiꞌ uvaꞌ la uch isotzsal veꞌt ipaav unqꞌa tenameꞌ skajayil,» taqꞌ u Tiixheꞌ,— tiꞌk chajnaj. \p \v 48 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel, as chiibꞌ veꞌteꞌ. As toksa veꞌt iqꞌii viyol u Tiixheꞌ. As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt ikꞌuꞌl tiꞌ Aak, jankꞌal uvaꞌ aqꞌel veꞌt ste taꞌn Aak uvaꞌ at itiichajil uveꞌ yeꞌl iyaꞌtebꞌal. \m \v 49 As ech ipaxsal veꞌt viyol u Tiixheꞌ tulaj unqꞌa tenameꞌ uveꞌ najlik kuxh ixoꞌl tukꞌ u Antioquía. \m \v 50 As unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús, as ipit veꞌt chajnaj kaꞌl unqꞌa ixoj uvaꞌ atik tijleꞌm uvaꞌ nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh. As kat ipit chajnaj kaꞌt unqꞌa naj uvaꞌ atik tijleꞌm. As xeꞌt veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ u Pablo as tiꞌ u Bernabé unpajte. As laqꞌbꞌal veꞌt el tzan tu u tenameꞌ. \m \v 51 As tul el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tukꞌ u Bernabé, as ichitu veꞌt kan chajnaj u pojoeꞌ tiꞌ unqꞌa tojeꞌ, texhlal tetz uvaꞌ yeꞌ kat isaꞌ unqꞌa tenameꞌ tabꞌit viyol u Tiixheꞌ. As bꞌen veꞌt chajnaj tu u Iconio. \m \v 52 As jankꞌal unqꞌa niman tetz u Jesús, as vaꞌlik chit ichiibꞌeꞌ, tan atik itxumbꞌal taꞌn u Tiixhla Espíritu. \c 14 \s1 Ni tal u Pablo tukꞌ u Bernabé viyol u Tiixh tu u Iconio \p \v 1 As tul atik u Pablo tukꞌ u Bernabé tu u Iconio, as ok veꞌt tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh taꞌn unqꞌa tiaal Israel. As tul tal veꞌt chajnaj isuuchil viyol u Tiixheꞌ, as nimal unqꞌa uxhchileꞌ niman veꞌt viyol u Tiixheꞌ uvaꞌ tiaal Israel as tukꞌ unqꞌa jit tiaal Israel. \m \v 2 Pet ech koj kaꞌt unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús, tan toksa veꞌt chajnaj ixoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel tukꞌ u Pablo as tukꞌ u Bernabé unpajte. \m \v 3 As nimaltel qꞌii kaaik veꞌt kan chajnaj tzitziꞌ. As yeꞌ nik ixoꞌv veꞌt tiꞌ iyoloneꞌ, tan kꞌujlik chit ikꞌuꞌl tiꞌ u Kubꞌaal Jesús. As nik ikꞌuch Aak uvaꞌ jik chit u yoleꞌ uvaꞌ nik tal chajnaj tiꞌ vibꞌaꞌnil Aakeꞌ, tan kat taqꞌ veꞌt Aak te chajnaj tiꞌ ikꞌuchat unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil Aakeꞌ uvaꞌ la teqꞌo taama unqꞌa uxhchileꞌ stiꞌ. \m \v 4 As yeꞌ nik ikꞌul tibꞌ iyol unqꞌa tenameꞌ, tan atik uxhchil aꞌ ni toksakat tibꞌ kꞌatz unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús. As at uxhchil aꞌ echenikkat kꞌatz u Pablo tukꞌ u Bernabé. \m \v 5 As tul ikꞌul veꞌt tibꞌ iyol unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús as tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel, as nik titzꞌa veꞌt unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la kꞌaxbꞌisal u Pablo tukꞌ u Bernabé. As la sutil veꞌt kꞌubꞌ stiꞌ uveꞌ nik tal unqꞌa tenameꞌ. \m \v 6 As tabꞌi veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé. As ooj veꞌt chajnaj tiꞌ ibꞌen tu u Listra, tukꞌ tu u Derbe uvaꞌ echen tu u Licaonia, as tukꞌ tu kaꞌt unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ echen najli. \m \v 7 As tzitziꞌ talkat veꞌt chajnaj u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús. \s1 Nisutil kꞌubꞌ tiꞌ u Pablo tu u Listra \p \v 8 As atik umaꞌl u naj tu u Listra uveꞌ xonlik kuxhtuꞌ. As yeꞌ nik itxꞌol ixaaneꞌ, tan koꞌxik naj stitzꞌebꞌeꞌ. \m \v 9 As tul nik iyolon u Pablo, as tabꞌi veꞌt u koꞌxeꞌ. As isaji veꞌt bꞌen u Pablo u koꞌxeꞌ. As til u Pablo uvaꞌ kꞌujlik chit ikꞌuꞌl naj tiꞌ u Jesús tiꞌ uvaꞌ la el u chꞌoꞌmeꞌ tiꞌ naj. \m \v 10 As taqꞌ veꞌt jeꞌ u Pablo tuul iviꞌ. Ech tal ileꞌ: —Txakpen. Bꞌan atxakebꞌeꞌ,— tiꞌk u Pablo. As yujpu veꞌt u najeꞌ. As xaan veꞌt naj. \m \v 11 As tul til unqꞌa aa Licaonia uveꞌ ibꞌan u Pablo, as sikꞌin veꞌteꞌ tu viyolbꞌaleꞌ. As ech tal veꞌt ileꞌ: «Kat ulyu veꞌt kaꞌl unqꞌa tiixh sukuxoꞌl uveꞌ ech tiloneꞌ echeꞌ naj,» tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 12 As toksa veꞌt unqꞌa tenameꞌ ibꞌii vitiixheꞌ uvaꞌ Júpiter tiꞌ u Bernabé. As tukꞌ umaꞌt vitiixheꞌ uvaꞌ Mercurio as toksa veꞌt vibꞌiieꞌ tiꞌ u Pablo, tan tiꞌ uvaꞌ aꞌ u Pablo nik iyolon xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. \m \v 13 As ul veꞌt u bꞌaal vatz tiixheꞌ uvaꞌ nik iqaa tibꞌ vatz u Júpiter tu u tostiixheꞌ uvaꞌ eyenik tziꞌ u tenameꞌ. As teqꞌo veꞌt tzan naj kaꞌl unqꞌa tooroꞌ tukꞌ kaꞌt unqꞌa xuꞌm, tan aꞌ nik tal naj tukꞌ unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la yatzꞌpu unqꞌa tooroꞌeꞌ tiꞌ toksal iqꞌii u Pablo tukꞌ u Bernabé. \p \v 14 As tul tabꞌi veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé, as iqꞌix veꞌt u toksaꞌmeꞌ. As ok veꞌt xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. As taqꞌ veꞌt jeꞌ chajnaj tuul iviꞌ. \m \v 15 As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —¿Ex tenam, kameꞌ qꞌi uveꞌ nebꞌaneꞌ? Tan oꞌ kuxh najeꞌ echeꞌ ex. As oꞌ kuxh alol tetz isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ sete tiꞌ uvaꞌ la eyaꞌsa unqꞌa txumbꞌaleꞌ uvaꞌ eqꞌomal setaꞌn. As la enima u islich Tiixheꞌ uveꞌ cheesan tetz u almikaꞌeꞌ tukꞌ u vatz txꞌavaꞌeꞌ tukꞌ u mar as tukꞌ unqꞌa veeꞌ skajayil. \m \v 16 Tan bꞌaxa yol as yeꞌ kat imaj u Tiixheꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ ibꞌanataꞌ kam ni tal taama. \m \v 17 As kat taqꞌ kan u Tiixheꞌ unqꞌa kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnileꞌ sqe, tan kat taqꞌ kuꞌ tzan Aak unqꞌa jabꞌaleꞌ tu almikaꞌ aqꞌal uvaꞌ nimal ivatz unqꞌa kuchikoeꞌ la ibꞌaneꞌ tiꞌ uvaꞌ at qechbꞌubꞌal. As la txuqꞌtxun oꞌ stiꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 18 As kꞌuxh tal u Pablo unqꞌa yoleꞌ tukꞌ u Bernabé, as yeꞌ nik tok veꞌt yol tiviꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la iyatzꞌ chajnaj unqꞌa tooroꞌeꞌ tiꞌ toksal iqꞌii u Pablo tukꞌ u Bernabé. \p \v 19 As bꞌex uloj veꞌt kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u Jesús uvaꞌ tzaanajlik tu u Antioquía tukꞌ tu u Iconio. As toksa chajnaj tiviꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ uvaꞌ la sutil kꞌubꞌ tiꞌ u Pablo. As ibꞌan veꞌt unqꞌa tenameꞌ te u Pablo. As ijiti veꞌt el chajnaj tziꞌeꞌl u tenameꞌ, tan kamnajlik veꞌt u Pablo uvaꞌ nik tal unqꞌa tenameꞌ. \m \v 20 As bꞌex isep veꞌt ok tibꞌ unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ u Pablo. As tul txakpu veꞌteꞌ, as ok veꞌt tu u tenameꞌ unpajte. As tu umaꞌt qꞌii, as bꞌen veꞌt u Pablo tu u Derbe tukꞌ u Bernabé. \p \v 21 As tul tal veꞌt chajnaj isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tu u Derbe, as nimal unqꞌa uxhchileꞌ kat niman u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. As qꞌaav veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé tu u Listra tukꞌ tu u Iconio tukꞌ tu u Antioquía unpajte. \m \v 22 As ibꞌeya veꞌt kan chajnaj te unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la kaꞌkabꞌin taama tiꞌ u kꞌujlebꞌal ikꞌuꞌleꞌ. As ech tal kan u Pablo ileꞌ tukꞌ u Bernabé: —Techal la kupalebꞌe mamaꞌla kꞌaxkꞌo vatz u txꞌavaꞌeꞌ oꞌ uvaꞌ niman tetz u Tiixheꞌ tul yeꞌxna ok oꞌ jaqꞌ u tijleꞌm u Aakeꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 23 As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt kan chajnaj iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús tu junun tenam. As tul maꞌtik ikuyat chajnaj ivaꞌy tiꞌ inachat Tiixh, as ijaj veꞌt kan chajnaj bꞌaꞌnil te u Kubꞌaal Jesús tiꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús, tan maꞌtik ikꞌujbꞌaꞌt ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús. \s1 Niqꞌaav u Pablo tukꞌ Bernabé tu u Antioquía uvaꞌ echen tu u Siria \p \v 24 Pal veꞌt chajnaj tu u Pisidia. As oon veꞌt chajnaj tu u Panfilia. \m \v 25 As tul maꞌtik talat veꞌt chajnaj viyol u Tiixheꞌ tu u Perge, as bꞌen veꞌt chajnaj tu u Atalia. \m \v 26 As ok veꞌt chajnaj tu umaꞌt u barco tiꞌ toon tu u Antioquía uvaꞌ chajlikkat bꞌen chajnaj bꞌaxa tiꞌ ipaxsat vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ. \m \v 27 As tul oon veꞌt chajnaj tu u Antioquía, as imol veꞌt chajnaj unqꞌa niman tetz u Jesús. As tal veꞌt chajnaj isuuchil tiꞌ uvaꞌ kam vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ kat ibꞌan tiꞌ chajnaj as tiꞌ uvaꞌ kam kat ibꞌan u Tiixheꞌ tiꞌ uvaꞌ la ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús uvaꞌ jit tiaal Israel. \m \v 28 As nimal qꞌii atin veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús. \c 15 \s1 Nibꞌanchu umaꞌl u nimla nukꞌu tu u Jerusalén \p \v 1 As tzaa kaꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Judea, uvaꞌ tiaal Israel. As oon tu u Antioquía. As xeꞌt veꞌt chajnaj chusun xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ jit tiaal Israel. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —Asoj yeꞌ la tzokꞌax el unbꞌiil vechiꞌoleꞌ, ex naj, echeꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Moisés, as yeꞌ la uch isotzsal epaav,— tiꞌk chajnaj. \m \v 2 As tul tabꞌi veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé u yoleꞌ uvaꞌ tal chajnaj, as yeꞌ nik ikꞌul veꞌt tibꞌ iyol chajnaj tukꞌ unqꞌa najeꞌ uvaꞌ tzaa tu u Judea. As iyaa veꞌt tibꞌ chajnaj svatzaj tiꞌ u yoleꞌ. As kꞌujbꞌaꞌl veꞌteꞌ uvaꞌ la bꞌen veꞌt u Pablo, tukꞌ u Bernabé, tukꞌ kaꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ echen tu u Antioquía, tiꞌ bꞌen ichꞌotit te unqꞌa apóstol tukꞌ te kaꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Jerusalén tiꞌ uvaꞌ abꞌiste u yoleꞌ la nimali. \p \v 3 As chajax veꞌt bꞌen u Pablo tukꞌ u Bernabé taꞌn unqꞌa niman tetz u Jesús. As tul pal veꞌt chajnaj tu u Fenicia tukꞌ tu u Samaria, as tal veꞌt chajnaj xoꞌl unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ tiaal Israel tiꞌ uvaꞌ nimal veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel kat niman veꞌt u Jesús. As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, as txuqꞌtxun veꞌteꞌ. \p \v 4 As tul oon veꞌt u Pablo tukꞌ u Bernabé tu u Jerusalén, as bꞌaꞌn ikꞌulpu chajnaj taꞌn unqꞌa apóstol, tukꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús, as tukꞌ unqꞌa niman tetz Aakeꞌ skajayil. As tal veꞌt chajnaj kam unqꞌa bꞌaꞌnileꞌ uvaꞌ nikat ibꞌan chajnaj taꞌn u Tiixheꞌ. \m \v 5 As txakpu veꞌt kaꞌl unqꞌa fariseo uvaꞌ maꞌtik inimat u Jesús. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —As techal chiteꞌ la tzokꞌax el unbꞌiil vichiꞌol unqꞌa najeꞌ uveꞌ jit tiaal Israel. As la alpu veꞌt te chajnaj uvaꞌ techal chit la inima chajnaj u yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés,— tiꞌk chajnaj. \p \v 6 As imol veꞌt tibꞌ unqꞌa apóstol tukꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ iyolbꞌet chajnaj u yoleꞌ uvaꞌ nik tal unqꞌa najeꞌ uvaꞌ fariseo. \m \v 7 As tul yaꞌ veꞌt chajnaj tiꞌ iyolat u yoleꞌ, as txakpu veꞌt u Luꞌeꞌ. As ech tal veꞌt ileꞌ: —Ex, vitzꞌin vatzik, ootzimaleꞌ setaꞌn uvaꞌ kat itxaa in u Tiixheꞌ naꞌytzan, tiꞌ uvaꞌ la bꞌen val u bꞌaꞌnla yoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel. As la inima u yoleꞌ uvaꞌ la valeꞌ. \m \v 8 As Tiixheꞌ ootzin tetz unqꞌa taanxelal unqꞌa tenameꞌ skajayil, tan kat ikꞌuch Aak uvaꞌ antu unqꞌa tenameꞌ uveꞌ jit tiaal Israel la ootzin u bꞌaꞌnla yoleꞌ, tan kat taqꞌ tzan Aak u Tiixhla Espíritu stiꞌ echeꞌ uvaꞌ kat ibꞌan Aak sqe. \m \v 9 As yeꞌl kuxoꞌl kat ibꞌan u Tiixheꞌ tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel, tan kat itxꞌaa Aak unqꞌa taanxelaleꞌ tiꞌ uvaꞌ kat ikꞌujbꞌaꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ Aak. \m \v 10 ¿As kam qꞌi uveꞌ nu kuxh echuk txumbꞌal tiꞌ epaasat etibꞌ vatz u Tiixheꞌ? Tan aꞌ kuxh netaleꞌ uvaꞌ latel kuxh inima unqꞌa jit tiaal Israel u tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Moisés. As tul mitaꞌn oꞌ tukꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ kat olebꞌ oꞌ tiꞌ inimaleꞌ. \m \v 11 As ileꞌ nimamal veꞌt sqaꞌn uvaꞌ sotznal veꞌt kupaav taꞌn vibꞌaꞌnil u Kubꞌaal Jesús. As echat kuxh unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel,— tiꞌk u Luꞌeꞌ. \m \v 12 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ kꞌulik tibꞌ, as jit yolon veꞌteꞌ. Pet aꞌ veꞌt u yoleꞌ kat tabꞌi uveꞌ tal u Pablo tukꞌ u Bernabé tiꞌ uvaꞌ kat ibꞌan chajnaj xoꞌl unqꞌa jit tiaal Israel taꞌn u Tiixheꞌ, tan mamaꞌla kꞌuchbꞌal tetz vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ kat ikꞌucha uvaꞌ nik teqꞌo taama unqꞌa uxhchileꞌ staꞌn. \p \v 13 Tul yaꞌ veꞌt chajnaj tiꞌ iyoloneꞌ, as ech tal veꞌt u Jacobo ileꞌ: —Vitzꞌin vatzik, etabꞌitaj vunyoleꞌ. \m \v 14 As kat tal u Simón sqe uvaꞌ aꞌn chit ibꞌaxa kat ikꞌuch u Tiixheꞌ vibꞌaꞌnileꞌ te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel, tiꞌ uvaꞌ at uxhchil xoꞌl unqꞌa jit tiaal Israel uvaꞌ la ok sitenamil Aak tiꞌ toksal iqꞌii Aak. \m \v 15 As echat ni tal unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ, tan ech itzꞌibꞌal kan ileꞌ: \q1 \v 16 Ech ni tal u Tiixh ileꞌ: «Tul maꞌtik ipal veꞌt unqꞌa qꞌiieꞌ, as la ul veꞌt in unpajte. \q1 As la ul voksa umaꞌt u ijlenaal uvaꞌ ech la ibꞌaneꞌ echeꞌ uvaꞌ kat ibꞌan u David. \q1 As kꞌuxh yeꞌl veꞌt u ijlenaaleꞌ ati, \q1 as in la oksan umaꞌte, \q1 \v 17 tiꞌ uvaꞌ jankꞌal unqꞌa tenameꞌ la itzꞌan in, uvaꞌ in iBꞌaal, \q1 as jankꞌal unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ txaael veꞌt svaꞌn tiꞌ tok suntenamil,» \q1 \v 18 tiꞌk u Kubꞌaaleꞌ, tan Aakeꞌ ootzin tetz u yoleꞌ, tul uvaꞌ yeꞌxnik xeꞌt u qꞌii sajeꞌ. \m \v 19 As ni vileꞌ uvaꞌ yeꞌ la uchi uvaꞌ la kuxh kutxumunsa unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ ni toksa tibꞌ niman tetz u Tiixheꞌ. \m \v 20 Pet aal bꞌaꞌneꞌ la kutzꞌibꞌa bꞌen tu umaj uꞌuj sete tiꞌ uvaꞌ la eteesa etibꞌ kꞌatz unqꞌa vaꞌlexhla txumbꞌaleꞌ uveꞌ la yansan vetaanxelaleꞌ. As yeꞌ la enima unqꞌa tzeꞌ tiixheꞌ. As yeꞌ la ebꞌan etetz echeꞌ uveꞌ nebꞌan unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nekuꞌ tu paav tukꞌ umaꞌt uxhchil taꞌn tachaꞌv vichiꞌoleꞌ. As yeꞌ la uch etechbꞌut unqꞌa txooeꞌ uveꞌ ni tikꞌa tibꞌ, tan yeꞌl vikajaleꞌ kat eesali. As mitaꞌn la uch etechbꞌut vikajal txooeꞌ. \m \v 21 Tan naꞌytzaneꞌ xeꞌt ichuspu veꞌt viyol u Moiséseꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ, tan at uxhchil ni sikꞌlen u yoleꞌ tu unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh tu jun xeem qꞌii,— tiꞌk u Jacob. \p \v 22 As bꞌaꞌn uveꞌ bꞌex ibꞌan te unqꞌa apóstol, tukꞌ unjoltu unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús, as tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ skajayil uvaꞌ la txaap kaꞌvoꞌj uxhchil. As la chajax bꞌen tu u Antioquía tukꞌ u Pablo tukꞌ u Bernabé. As kat txaap u Judas uvaꞌ Barsabás tukꞌ u Silas, tan bꞌaꞌn iyolbꞌel chajnaj xoꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \m \v 23 As ech tal u uꞌuj ileꞌ uvaꞌ bꞌen tiꞌ u Judas tukꞌ u Silas uvaꞌ: «As oꞌ uvaꞌ oꞌ apóstol, tukꞌ kaꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús, as tukꞌ unqꞌa kumooleꞌ skajayil uvaꞌ ni niman u Jesús tzitzaꞌ tu u Jerusalén, as tuk qaqꞌ bꞌen kutzii sete, jankꞌal ex uvaꞌ jit ex tiaal Israel uvaꞌ echen tu u Antioquía, tukꞌ tu u Siria, as tukꞌ tu u Cilicia. Tiixh la lochon ex tzitziꞌ. \m \v 24 Tan kat qabꞌil yol tiꞌ kaꞌl unqꞌa uxhchil uvaꞌ kat el sukuxoꞌl tzitzaꞌ. As kat bꞌex itxumunsa ex chajnaj, tan kat iyansa vetxumbꞌaleꞌ tukꞌ vichusbꞌaleꞌ, tan aꞌ ni tal chajnaj uvaꞌ techal la tzokꞌax el unbꞌiil vichiꞌol unqꞌa najeꞌ sexoꞌl. As techal la nimal unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés, uvaꞌ ni tal chajnaj. As jit oꞌ kat chajon bꞌen chajnaj tiꞌ uvaꞌ la bꞌen alpo u yoleꞌ sete. \m \v 25 Estiꞌeꞌ kat ikꞌullu veꞌt tibꞌ kuyol tzitzaꞌ skukajayil tiꞌ kutxaat kaꞌl unqꞌa naj tiꞌ uvaꞌ la kuchaj bꞌen sexoꞌl tukꞌ u Pablo as tukꞌ u Bernabé uvaꞌ xoꞌn chit sqe, \m \v 26 tan aꞌ chajnajeꞌ uvaꞌ ayaꞌl chit ikꞌuꞌl tiꞌ u Kubꞌaal Jesucristo, kꞌuxh mamaꞌla kꞌaxkꞌo kat ipalebꞌe chajnaj. \m \v 27 As tuk kuchaj bꞌen u Judas tukꞌ u Silas tiꞌ bꞌen talat isuuchil unqꞌa yoleꞌ sete skajayil kam uvaꞌ kat kutzꞌibꞌa bꞌen tu u uꞌujeꞌ uvaꞌ eqꞌomal taꞌn chajnaj. \m \v 28 Tan bꞌaꞌn veꞌt te u Tiixhla Espíritu as bꞌaꞌn veꞌt sqe unpajte uvaꞌ taꞌn la qaleꞌ sete uvaꞌ techal chit la enima unqꞌa yoleꞌ \m \v 29 uvaꞌ yeꞌ la uch techbꞌul unqꞌa echbꞌubꞌaleꞌ uveꞌ maꞌt toksal vatz unqꞌa tzeꞌ tiixheꞌ. As mitaꞌn u kajaleꞌ la uch etechbꞌutaꞌ. As yeꞌl unqꞌa txooeꞌ la etechbꞌu uveꞌ kat tikꞌa tibꞌ, tan yeꞌl vikajaleꞌ kat eesali. As la eyaꞌsa ekuꞌ tu paav tukꞌ umaꞌt uxhchil taꞌn tachaꞌv vechiꞌoleꞌ. Asoj ech la ebꞌaneꞌ, as bꞌaꞌneꞌ te u Tiixheꞌ. As Tiixheꞌ la lochon ex,» tiꞌk u yoleꞌ tu u uꞌujeꞌ. \p \v 30 As tul maꞌtik ichajax unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ ibꞌen tiꞌ u Pablo tukꞌ u Bernabé, as bꞌen veꞌt tu u Antioquía. As tul oon veꞌt chajnaj, as imolo veꞌt chajnaj unqꞌa niman tetz u Jesús skajayil. As taqꞌ veꞌt ok chajnaj u uꞌujeꞌ te unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús. \m \v 31 As tul maꞌt isikꞌlel u uꞌujeꞌ taꞌn unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu u Antioquía, as txuqꞌtxun veꞌteꞌ, tan yakꞌin veꞌt taama taꞌn unqꞌa yoleꞌ. \m \v 32 As nimaltel yol tal veꞌt u Judas tukꞌ u Silas tiꞌ iyakꞌinsal taama unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, tan an chit qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ chajnaj. As kꞌujebꞌ veꞌt ikꞌuꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ taꞌn unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ kat tal chajnaj. \m \v 33 As tul maꞌtik ibꞌanat chajnaj nimal qꞌii tzitziꞌ, as achaꞌvik chit tatin chajnaj svatzaj tul uvaꞌ ijatx veꞌt tibꞌ chajnaj tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As qꞌaav veꞌt chajnaj tu u Jerusalén kꞌatz kaꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ chajon bꞌen chajnaj. \m \v 34 Ech koj u Silas, tan bꞌaꞌnik ste uvaꞌ la kaa veꞌt tzitziꞌ. \m \v 35 As echat u Pablo tukꞌ u Bernabé, tan kaatel chajnaj tu u Antioquía tiꞌ ichusuneꞌ tiꞌ viyol u Kubꞌaaleꞌ. As tukꞌ kaꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús as tal veꞌt chajnaj u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. \s1 Nijatx tibꞌ u Pablo tukꞌ u Bernabé \p \v 36 Tul pal veꞌt kaꞌl unqꞌa qꞌii, as ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ te u Bernabé: —Koꞌ qil unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ unpajte. As koꞌ tulaj unqꞌa tenameꞌ skajayil katil uvaꞌ kat qalkat viyol u Kubꞌaaleꞌ, aqꞌal uvaꞌ la qootzi kam toolel unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tzitziꞌ,— tiꞌk u Pabloeꞌ \m \v 37 As nik isaꞌ u Bernabé uvaꞌ la bꞌen u Xhuneꞌ tiꞌ chajnaj uvaꞌ Marcos chꞌelel. \m \v 38 As yeꞌ kat ibꞌan te u Pablo uvaꞌ la bꞌen u Xhuneꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ kat qꞌaavik kan naj tu u Jerusalén tul uvaꞌ atik chajnaj tu u Panfilia. As jit bꞌen naj tiꞌ chajnaj tiꞌ talpu viyol u Tiixheꞌ. \m \v 39 As jit ikꞌul tibꞌ iyol u Pablo tukꞌ u Bernabé svatzaj. As ijatx veꞌt tibꞌ chajnaj skaabꞌil. As teqꞌo veꞌt u Bernabé u Xhuneꞌ stiꞌ uvaꞌ Marcos. As bꞌen veꞌt tu u Chipre. \m \v 40 As itxaa veꞌt u Pablo u Silas. As tul maꞌtik ijajat veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ vibꞌaꞌnil u Kubꞌaal Tiixheꞌ tiꞌ chajnaj, as bꞌen veꞌt chajnaj. \m \v 41 As tul pal veꞌt chajnaj tu u Siria tukꞌ tu u Cilicia, as iyakꞌinsa veꞌt kan chajnaj taama unqꞌa niman tetz u Jesús tulaj unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ nik ipalkat chajnaj. \c 16 \s1 Nibꞌen u Timoteo tiꞌ u Pablo tukꞌ u Silas \p \v 1 As oon veꞌt chajnaj tu u Derbe tukꞌ tu u Listra. As atik umaꞌl u niman tetz u Jesús tzitziꞌ uvaꞌ Timoteo, tal umaꞌl u ixoj uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ kꞌujleꞌl ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús. As ech koj vibꞌaal u Timoteo, tan jit tiaal Israel naj. \m \v 2 As bꞌaꞌnik veꞌt iyolbꞌel u Timoteo taꞌn unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu unqꞌa tenameꞌ uveꞌ tu u Listra tukꞌ tu u Iconio. \m \v 3 Aꞌ tal u Pablo uvaꞌ la teqꞌo u Pablo u Timoteo stiꞌ. As estiꞌeꞌ tal u Pablo itzokꞌax el unbꞌiil vichiꞌol u Timoteo sbꞌaxa, aqꞌal uvaꞌ yeꞌ la ul iviꞌ unqꞌa tiaal Israel uveꞌ atik tu u tenameꞌ, tan ootzimalik chit vibꞌaal u Timoteo taꞌn unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ jit tiaal Israel naj. \m \v 4 As tul nikat ipal chajnaj tulaj unqꞌa tenameꞌ, as nikat tal kan chajnaj isuuchil unqꞌa yoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ kat ikꞌul tibꞌ iyol unqꞌa apóstol stiꞌ tukꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ echen tu u Jerusalén. \m \v 5 As nikat iyakꞌin veꞌt unqꞌa niman tetz u Jesús tiꞌ u kꞌujlebꞌal ikꞌuꞌleꞌ. As naꞌchil chit nik ibꞌan veꞌt tachul jun qꞌii. \s1 Nikꞌuch tibꞌ umaꞌl u aa Macedonia vatz u Pablo \p \v 6 As tul pal veꞌt chajnaj tu u txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ Frigia tukꞌ tu u Galacia, as kat majax chajnaj taꞌn u Tiixhla Espíritu tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la bꞌen tal chajnaj viyol u Tiixheꞌ tu u Asia. \m \v 7 As tul oon chajnaj tu u Misia, as tal chajnaj ibꞌen tu u Bitinia. As kat imaj u Tiixhla Espíritu chajnaj unpajte. \m \v 8 As yakik pal chajnaj tu u Misia, tan aalik ikuꞌ chajnaj tu u Troas tziꞌ u mar. \m \v 9 As ikꞌuch tibꞌ umaꞌl u naj aa Macedonia tivatz u Pablo tu umaꞌl u aqꞌbꞌal. As til veꞌt u Pablo uvaꞌ txaklik naj, tul nik ijaj bꞌaꞌnil te u Pablo. As ech tal ileꞌ: «¡Ul axh; loch oꞌ tu u Macedonia!» tiꞌk u najeꞌ uveꞌ ikꞌuch tibꞌ tivatz u Pablo. \m \v 10 As tul maꞌtik ikꞌuchat tibꞌ u najeꞌ tivatz u Pablo, as kubꞌan veꞌt qucheꞌ tiꞌ kubꞌen tu u Macedonia, tan naꞌl sukuvatz uvaꞌ aꞌ u Tiixheꞌ ni molon bꞌen oꞌ tiꞌ bꞌen qalat u bꞌaꞌnla yoleꞌ tu u Macedonia. \s1 Ni talpu viyol u Tiixh tu u Filipos \p \v 11 As bꞌen veꞌt oꞌ tu umaꞌt u barco tiꞌ qoon tu u Troas. As jikik kubꞌeneꞌ tu u tal txꞌavaꞌ uvaꞌ Samotracia. As tu umaꞌt qꞌii oon veꞌt oꞌ tu u Neápolis. \m \v 12 As yakik veꞌt oꞌ tu u tenam uvaꞌ Filipos, uvaꞌ tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ tetz u Roma uvaꞌ maꞌtik tel tiꞌ solil. As nimal qꞌii bꞌex kubꞌan tzitziꞌ, tan aꞌ u tenameꞌ uvaꞌ nim iyolbꞌeleꞌ tu u Macedonia. \m \v 13 As tul ilej u xeem qꞌiieꞌ, as el veꞌt chꞌuꞌl oꞌ tziꞌ u tenameꞌ, najlich umaꞌl u aꞌ uvaꞌ nik inachpukat Tiixh. As tul xonebꞌ oꞌ, as qal veꞌt u bꞌaꞌnla yoleꞌ te kaꞌl unqꞌa ixoj uvaꞌ molik tibꞌ tzitziꞌ. \m \v 14 As nik tabꞌi umaꞌl u ixoj viyol u Pablo. As Lidia ibꞌii u ixojeꞌ uvaꞌ aꞌ tzaanajkat tu u tenam uvaꞌ Tiatira. As nikat ikꞌayi ixoj bꞌaꞌnla chaj ixbꞌuꞌj uvaꞌ muraꞌt chit tiloneꞌ. As kꞌuxh jit tiaal Israel ixoj, as atik ok taama ixoj tiꞌ inachat Tiixh. As toksa veꞌt u Kubꞌaal Jesús xeꞌ taama ixoj tiꞌ uvaꞌ la inima ixoj unqꞌa yoleꞌ uveꞌ nik tal u Pablo. \m \v 15 As tul maꞌtik ikuꞌ veꞌt ixoj tukꞌ unqꞌa titzꞌin tatzikeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ, as ech tal veꞌt ixoj ileꞌ sqe: —Asoj netil sviꞌ uvaꞌ kat chit unnima u Kubꞌaal Jesús, as okoj chꞌuꞌl ex. As atinoj unbꞌooj ex tu vunkabꞌaleꞌ,— tiꞌk ixoj. As kat atin veꞌt unbꞌiil oꞌ tikabꞌal ixoj, tan jatpajul kuxh kat tal ixoj sqe. \m \v 16 As ibꞌan unpajul tul uvaꞌ kat bꞌen oꞌ tu u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ nik kunachkat Tiixh, as kat kukꞌul qibꞌ tukꞌ umaꞌl u ixoj uvaꞌ atik ok subꞌul skꞌatz. As nik iqꞌiian ixoj. As mamaꞌla puaj nik taqꞌ ixoj te unqꞌa najeꞌ uvaꞌ kꞌamin tetz ixoj tiꞌ u qꞌiiaꞌmeꞌ. \m \v 17 As xekelik kuxh veꞌt ixoj sqiꞌ. As ech nik tal veꞌt ixoj ileꞌ, tul nik isikꞌin ixoj: —¡As u Tiixheꞌ uveꞌ yeꞌxhebꞌil la lejon stiꞌ, as ikꞌam Aakeꞌ unqꞌa najeꞌ, tan ni tal chajnaj isuuchil tiꞌ uvaꞌ at sotzbꞌal paav!— tiꞌk ixoj. \m \v 18 As ech kuxh nik ibꞌan ixoj jun qꞌii. As pal veꞌt ikꞌuꞌl u Pablo. As isuchqꞌi veꞌt tibꞌ u Pablo. As ech tal veꞌt ileꞌ: —Tukꞌ vibꞌii u Jesucristo la val see uvaꞌ la el axh kꞌatz u ixojeꞌ,— tiꞌk u Pablo. As yak kuxh el veꞌt u subꞌuleꞌ kꞌatz ixoj. \p \v 19 As tul til veꞌt unqꞌa najeꞌ uveꞌ kꞌamin tetz u ixojeꞌ uvaꞌ yeꞌl veꞌt ipuaj chajnaj la ikꞌul tiꞌ ixoj, as itxey veꞌt chajnaj u Pablo tukꞌ u Silas. As teqꞌo veꞌt chajnaj u Pablo tukꞌ u Silas vatz tatinbꞌal unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. \m \v 20 As toksa veꞌt chajnaj u Pablo tukꞌ u Silas vatz unqꞌa bꞌanol tetz isuuchil unqꞌa tenameꞌ. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —As unqꞌa naj ilaꞌ uveꞌ tiaal Israel, as nisotzsa chajnaj ikꞌuꞌl unqꞌa tenameꞌ, \m \v 21 tan nichus chajnaj umaꞌt u chusbꞌal uvaꞌ yeꞌ la uch kunimataꞌ, tan oꞌ aa Roma,— tiꞌk chajnaj. \m \v 22 As txakpu veꞌt unqꞌa tenameꞌ tiꞌ chajnaj. As tal veꞌt u bꞌaal tenameꞌ uvaꞌ la eesal u toksaꞌm chajnajeꞌ, as la qꞌospu veꞌt chajnaj taꞌn unqꞌa ibꞌaara unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. \m \v 23 As tul maꞌtik iqꞌospu chajnaj sbꞌaꞌn, as oksal chajnaj veꞌt tu u kaarsa. As alpu veꞌt te u xeen tetz u kaarsaeꞌ uvaꞌ la chabꞌal ixeep chajnaj. \m \v 24 As tul alpu te u najeꞌ, as toksa veꞌt ok naj u Pablo tukꞌ u Silas tu u kaarsa tu umaꞌl u atinbꞌal uvaꞌ jetzꞌennal ok. As toksa veꞌt naj u toj chajnajeꞌ tu umaꞌl u tzeꞌ uvaꞌ bꞌanel tuul itziꞌ. As ikꞌapu veꞌt u tzeꞌeꞌ u toj chajnajeꞌ aqꞌal uvaꞌ yeꞌ la ooj chajnaj. \p \v 25 As pokꞌoꞌch chit aqꞌbꞌal as nik inach u Pablo Tiixh, tukꞌ u Silas. As nik ibꞌitza chajnaj unqꞌa bꞌitzeꞌ tetz Tiixh. As nik tabꞌi unqꞌa preexhueꞌ. \m \v 26 As aat kuxh tabꞌi chajnaj tul umaꞌl u kabꞌlaano. As yak kuxh iyiku tibꞌ u kaarsaeꞌ. As ijaj veꞌt tibꞌ itziꞌ unqꞌa kaarsaeꞌ. As chajpik veꞌt el unqꞌa kateenaeꞌ tiꞌ iqꞌabꞌ unqꞌa preexhueꞌ skajayil. \m \v 27 As tul ul veꞌt taama u xeen tetz u kaarsaeꞌ, as til veꞌt naj uvaꞌ jajlik veꞌt u kaarsaeꞌ. As teqꞌo veꞌt jeꞌ tzan naj vichꞌichꞌeꞌ tu u totzotzeꞌ tiꞌ iyatzꞌat tibꞌ uvaꞌ nik tal jeꞌ ste, tan kamal kat oojiy veꞌt unqꞌa preexhueꞌ uveꞌ nik tal naj. \m \v 28 As sikꞌin veꞌt u Pablo. As ech tal veꞌt ileꞌ ste: —¡Yeꞌ abꞌan jeꞌ vaꞌlexh see, tan il oꞌ at oꞌ skukajayil tzitzaꞌ!— tiꞌk u Pablo. \m \v 29 As ijaj veꞌt u xeen tetz u kaarsaeꞌ xamal tiꞌ tok tu uveꞌ atikkat chajnaj. As vaꞌlik chit itꞌuntꞌuch veꞌt naj taꞌn xoꞌvichil. As kuꞌ veꞌt naj qaaloj vatz u Pablo tukꞌ u Silas. \m \v 30 As teqꞌo veꞌt el tzan naj chajnaj tu u atinbꞌaleꞌ. As ech tal veꞌt naj ileꞌ: —¿Ex pap, kam la unbꞌaneꞌ tiꞌ uvaꞌ la sotz unpaav?— tiꞌk veꞌt naj. \m \v 31 As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —Nima u Kubꞌaal Jesucristo. As la sotz veꞌt apaav, tukꞌ unqꞌa aatineꞌ tu vakabꞌaleꞌ,— tiꞌk u Pablo tukꞌ u Silas. \m \v 32 As tal veꞌt chajnaj u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Kubꞌaal Jesúseꞌ te naj as tukꞌ te unqꞌa tatin najeꞌ uvaꞌ atik tikabꞌal. \m \v 33 As an chit tu aqꞌbꞌaleꞌ, as teqꞌo veꞌt u xeen tetz u kaarsaeꞌ u Pablo tukꞌ u Silas tiꞌ itxꞌaat uveꞌ kꞌaxbꞌinik te chajnaj taꞌn u bꞌaaraeꞌ. As tul bꞌaꞌnxi, as yak kuxh aqꞌax veꞌt kuꞌ u xeen tetz u kaarsaeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Tiixheꞌ, tukꞌ unqꞌa tatineꞌ tikabꞌal. \m \v 34 As teqꞌo veꞌt naj u Pablo tukꞌ u Silas tikabꞌal. As taqꞌ veꞌt naj itxꞌix. As vaꞌlik chit ichiibꞌ veꞌt naj tukꞌ unqꞌa tatineꞌ, tiꞌ uvaꞌ kat inima chajaak u Tiixheꞌ. \p \v 35 As tul sajbꞌu veꞌteꞌ, as ichaj veꞌt bꞌen unqꞌa bꞌaal tenameꞌ kaꞌl unqꞌa xeen tetz u tostiixheꞌ tiꞌ bꞌen talat te u xeen tetz u kaarsaeꞌ tiꞌ uvaꞌ la chajpul veꞌt el tzan u Pablo tukꞌ u Silas tu u kaarsaeꞌ. \m \v 36 As ech tal veꞌt u xeen tetz u kaarsa ileꞌ te u Pablo: —Kat alpiy veꞌt sve taꞌn kaꞌl unqꞌa mayul uvaꞌ la unchajpu veꞌt el ex. As la el veꞌt chꞌuꞌl ex, tan la uch ebꞌen veꞌt tibꞌaꞌnil,— tiꞌk naj. \m \v 37 Pet ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —As tul yeꞌxnaj bꞌanax kusuuchil, as kat tal unqꞌa bꞌaal tenameꞌ kuqꞌospeꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ. As kat toksa ok tzan oꞌ chajnaj tu u kaarsa. As tul an chit oꞌ aa Roma. As yeꞌ la uchi uvaꞌ la kuxh ijutxi chajnaj kuchajpuleꞌ. As oꞌeꞌ yeꞌ la el oꞌ tzitzaꞌ. Pet lanal ul chajnaj tiꞌ ul teesat el oꞌ,— tiꞌk u Pablo te u xeen tetz u kaarsaeꞌ tukꞌ te unqꞌa mayuleꞌ. \m \v 38 As bꞌex tal veꞌt unqꞌa xeen tetz u tostiixheꞌ u yoleꞌ te unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ uvaꞌ an chit aa Roma u Pablo tukꞌ u Silas, as xoꞌv veꞌt chajnaj taꞌn u yoleꞌ. \m \v 39 As tul oon veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ kꞌatz u kaarsaeꞌ, as ijaj veꞌt chajnaj sotzbꞌal ipaav te u Pablo tukꞌ u Silas. As tal veꞌt chajnaj uvaꞌ la el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tukꞌ u Silas tu u kaarsa. As ijaj veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ bꞌaꞌnil te chajnaj uvaꞌ yeꞌ la atin chajnaj tu u tenameꞌ. Pet la bꞌen chajnaj. \p \v 40 As tul el chꞌuꞌl u Pablo tukꞌ u Silas tu u kaarsa, as pal iqꞌelu veꞌt chajnaj u Lidia tu vikabꞌaleꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ molik tibꞌ tzitziꞌ. As tul maꞌt iyakꞌinsat veꞌt kan chajnaj taama unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, as el veꞌt chꞌuꞌl chajnaj tu u tenameꞌ. \c 17 \s1 Niveqꞌelkabꞌan unqꞌa aa Tesalónica tiꞌ u Pablo tukꞌ tiꞌ u Silas \p \v 1 As pal veꞌt u Pablo tukꞌ u Silas tu u tenam uvaꞌ Anfípolis tukꞌ tu u Apolonia. As oon veꞌt chajnaj tu u Tesalónica uvaꞌ atikkat umaꞌl u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh taꞌn unqꞌa tiaal Israel. \m \v 2 As tu xeem qꞌii, as bꞌex veꞌt u Pablo tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh, tan chiannalik chit ste uvaꞌ la bꞌen iyolbꞌe viyol u Tiixheꞌ te unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ nik imol tibꞌ tzitziꞌ. As ech kat ibꞌan u Pabloeꞌ tu jun xeem qꞌii tu oxvaꞌl xhemaana, \m \v 3 tan nikat tal u Pablo isuuchil tiꞌ unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan tiꞌ uvaꞌ la chit kam u Cristo. As la chit ul taama unpajte. As ech nik tal u Pablo ileꞌ: —An chit u Jesús u Cristo uvaꞌ ni val u yoleꞌ stiꞌ,— tiꞌk naj. \m \v 4 As at kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ kat niman veꞌt u yoleꞌ uvaꞌ kat tal u Pablo. As nimal unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ niman tetz u Tiixheꞌ kꞌuxh jit tiaal Israel, as nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh, as tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ uvaꞌ nim iyolbꞌeleꞌ. As kat imolo veꞌt tibꞌ tukꞌ u Pablo tukꞌ u Silas. \m \v 5 Pet ech koj kaꞌt unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman, as chꞌoꞌn veꞌt taama chajnaj. As imolo veꞌt chajnaj kaꞌt unqꞌa uxhchil uveꞌ txꞌiꞌla aama chittuꞌ uveꞌ nu kuxh ixaan tu bꞌey tukꞌ kaꞌt unqꞌa tenameꞌ. As veqꞌelkabꞌan veꞌteꞌ. As ok veꞌt kaꞌl chajnaj tu vikabꞌal u Jasóneꞌ, tan aꞌ nik tal chajnaj uvaꞌ la itxey el tzan chajnaj u Pablo tukꞌ u Silas tiꞌ tel chꞌuꞌl vatz unqꞌa tenameꞌ. \m \v 6 Pet jit ilej chajnaj u Pablo tukꞌ u Silas. As ijiti veꞌt el tzan chajnaj u Jasóneꞌ tukꞌ kaꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As bꞌex taqꞌ veꞌt chajnaj u Jasóneꞌ tukꞌ kaꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ vatz unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. As sikꞌiꞌm veꞌt unqꞌa tenameꞌ tiꞌ iveqꞌelkabꞌaneꞌ. As ech tal ileꞌ: —¡Aꞌ unqꞌa najeꞌ uvaꞌ ni yansan unqꞌa tenameꞌ skajayil vatz u txꞌavaꞌeꞌ, as il chajnaj kat ulyu tzitzaꞌ tiꞌ iyansal u kutenameꞌ! \m \v 7 ¡As aꞌ u Jasóneꞌ ni kꞌulun chajnaj tikabꞌal! ¡As ni teesa chajnaj iqꞌii viley u qijlenaaleꞌ uvaꞌ César, tan ni tal chajnaj uvaꞌ at umaꞌt ijlenaal uvaꞌ Jesús ibꞌii!— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \p \v 8 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ u yoleꞌ, as txakpu veꞌt iviꞌ tukꞌ unqꞌa tenameꞌ skajayil. \m \v 9 As ijaj veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ puaj te u Jasóneꞌ tukꞌ te unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ tel chꞌuꞌl. As tul ichoo veꞌteꞌ, as chajpul veꞌt chajnaj. \s1 Ni tal u Pablo tukꞌ u Silas viyol u Tiixh tu u Berea \p \v 10 As an chit tu u aqꞌbꞌaleꞌ, as ichaj veꞌt bꞌen unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ u Pablo tukꞌ u Silas tiꞌ ibꞌen tu u Berea. As tul oon u Pablo tukꞌ u Silas, as bꞌen veꞌt chajnaj tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh taꞌn unqꞌa tiaal Israel. \m \v 11 As chꞌiꞌumalik chit itxumbꞌal unqꞌa tiaal Israel nik ibꞌan tzitziꞌ tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ tu u Tesalónica, tan ayaꞌlik chit ikꞌuꞌl kat ikꞌul viyol u Tiixheꞌ. As jun qꞌii nikat ichus viyol u Tiixheꞌ tiꞌ uvaꞌ ma an chit u yoleꞌ uvaꞌ nik tal u Pablo ste, tukꞌ u Silas. \m \v 12 As nimal chit unqꞌa tiaal Israel kat niman u yoleꞌ, tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ uveꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ nim talcheꞌ. As echat unqꞌa najeꞌ, tan nimal chajnaj kat niman u yoleꞌ unpajte. \m \v 13 As tabꞌi veꞌt unqꞌa tiaal Israel uveꞌ echen tu u Tesalónica uvaꞌ nik tal u Pablo viyol u Tiixheꞌ xoꞌl unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ echen tu u Berea. As ul veꞌt chajnaj tu u Berea tiꞌ toksat yol tiviꞌ unqꞌa imooleꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la ikꞌul chajnaj u Pablo tukꞌ u Silas. As veqꞌelkabꞌan veꞌt unqꞌa tenameꞌ tu u Berea tiꞌ unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ ul tal chajnaj ste. \m \v 14 As oora chit tal veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ te u Pablo uvaꞌ la bꞌen tu u tzꞌaꞌla vitzeꞌ uvaꞌ tziꞌ u mar. Pet ech koj u Silas tukꞌ u Timoteo, tan kaa veꞌt chajnaj tu u Berea. \m \v 15 As tul el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tu u Berea, as xekelik kaꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzik stiꞌ. As bꞌex iqꞌajsa kan chajnaj u Pablo tu u tenam uvaꞌ Atenas. As qꞌaav veꞌt chajnaj tiꞌ bꞌen talat umaꞌl u yol uvaꞌ tal tzan u Pablo tiꞌ chajnaj, tan aꞌ tal u Pablo uvaꞌ la toojela tibꞌ u Silas tukꞌ u Timoteo tiꞌ ul ilejat chajnaj u Pablo tu u Atenas. \s1 Ni tal u Pablo viyol u Tiixh tu u Atenas \p \v 16 As tul nikat itxꞌebꞌon u Pablo tiꞌ tul u Silas tukꞌ u Timoteo tu u Atenas, as til veꞌteꞌ uvaꞌ aꞌ kuxh unqꞌa tzeꞌ tiixheꞌ nik toksa unqꞌa tenameꞌ iqꞌii. As chꞌoꞌn veꞌt te u Pablo tul tila uvaꞌ nik ibꞌan unqꞌa tenameꞌ. \m \v 17 As nik tal veꞌt u Pablo isuuchil viyol u Tiixheꞌ te unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel as tukꞌ te kaꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh uvaꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ nik ikꞌul tibꞌ tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As echat nik ibꞌan jun qꞌii xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ nik ikꞌul tibꞌ tu u kꞌayibꞌaleꞌ. \p \v 18 Pet nik iyaa veꞌt tibꞌ kaꞌl unqꞌa naj tukꞌ u Pablo, tan chuselik tibꞌ unqꞌa najeꞌ tiꞌ unqꞌa u txumbꞌal uvaꞌ nik ichus unqꞌa epicúreo as tukꞌ kaꞌt unqꞌa estoico. As ech nik tal kaꞌl chajnaj ileꞌ svatzaj: —¿Kam ni tokkat u mamaꞌla yoleꞌ uveꞌ ni tal u najeꞌ?— tiꞌk chajnaj. Pet kaꞌt chajnaj ech nik tal ileꞌ: —Pet texh alol tetz iyol unjoltu tiixh naj uvaꞌ tetz umaꞌt tenam,— tiꞌk chajnaj, tan tiꞌ uvaꞌ nik tal u Pablo u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús, as tiꞌ u tulebꞌal taama u Jesús unpajte. \m \v 19 As itxey veꞌt chajnaj u Pablo. As toksa veꞌt ok chajnaj u Pablo vatz unqꞌa bꞌaal tenameꞌ viꞌ u umaꞌl u tal vitz uvaꞌ Areópago ibꞌii uvaꞌ at pokꞌoꞌch u tenameꞌ. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —Al sqe kam chusbꞌalil uveꞌ eqꞌomal tzan aꞌn, tan nu kusaꞌ qootzitaꞌ, \m \v 20 tan vaꞌlen kuxh u yoleꞌ uveꞌ naal ok tzan sqe uveꞌ ni qabꞌi. As nu kusaꞌ la aal isuuchil sqe kam ni tokkat u yoleꞌ uveꞌ naaleꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 21 (Tan jankꞌal unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ aa Atenas as tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ vaꞌlen tenam tzaanalkat uvaꞌ jejlik tu u Atenas unpajte, as chiannallu kuxh ste uvaꞌ aꞌ kuxh umaꞌl u akꞌ txumbꞌal la iyoleꞌ as la tabꞌi, uvaꞌ aꞌn cheenajle.) \p \v 22 As txaklik veꞌt u Pablo xoꞌl unqꞌa bꞌaal tenameꞌ viꞌ u vitzeꞌ uvaꞌ Areópago. As ech tal veꞌt ileꞌ: —Ex aa Atenas, as ni vileꞌ uvaꞌ atoꞌk chit etaama tiꞌ unqꞌa uqꞌiibꞌaleꞌ, \m \v 23 tan tul kat pal in tu unqꞌa atinbꞌaleꞌ uveꞌ nenachkat unqꞌa etiixheꞌ, as kat vil umaꞌl u atinbꞌal uvaꞌ tzꞌibꞌamalkat umaꞌl u tzꞌibꞌ uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: «U atinbꞌaleꞌ u vaaꞌ, tan tetz u Tiixheꞌ uvaꞌ yeꞌ ootzimal sqaꞌn» tiꞌk u tzꞌibꞌeꞌ. As an kuxh u Tiixheꞌ uvaꞌ nenacheꞌ kꞌuxh yeꞌ ootzimal setaꞌn, aꞌeꞌ tuk val isuuchil sete. \p \v 24 As aꞌ u Tiixh uvaꞌ cheesan tetz u vatz txꞌavaꞌeꞌ tukꞌ unqꞌa uveꞌ at vatz u txꞌavaꞌeꞌ skajayil, as Aakeꞌ nibꞌooqꞌolin jankꞌal uvaꞌ at tu almikaꞌ as tukꞌ u vatz txꞌavaꞌeꞌ. Pet jit eyen Aakeꞌ tu umaj kabꞌal uvaꞌ bꞌanel taꞌn umaj uxhchil. \m \v 25 As jit tzꞌajinal la lochpu Aak taꞌn umaj uxhchil. As yeꞌxhkam nisaꞌvit tiꞌ Aak, tan Aakeꞌ ni aqꞌon u kutiichajileꞌ tukꞌ u kajiqꞌeꞌ as tukꞌ unqꞌa veeꞌ skajayil. \m \v 26 As icheesa kan Aak umaꞌl u naj vatz u txꞌavaꞌeꞌ sbꞌaxa. As tiꞌ naj kat cheekat unqꞌa tenameꞌ, aqꞌal uvaꞌ la atin vatz u txꞌavaꞌeꞌ skajayil. As an kuxh Aak kat kꞌujbꞌaꞌn kan uvaꞌ jatvaꞌl qꞌii la ibꞌan junun ijlenaal vatz u txꞌavaꞌeꞌ tukꞌ vitenameꞌ as jankꞌal txꞌavaꞌ la tetzi unpajte. \m \v 27 As ech ibꞌan Aakeꞌ, aqꞌal uvaꞌ la toksa unqꞌa tenameꞌ taama tiꞌ Aak, kꞌuxh ech Aakeꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ echeꞌ umaj kam uvaꞌ la ichuk umaj tzot tukꞌ iqꞌabꞌ. As najli kuxh Aakeꞌ sukukꞌatz, \m \v 28 tan ibꞌaꞌnil kuxh Aakeꞌ uvaꞌ isleꞌl oꞌ, as nu kuxaaneꞌ, as at oꞌ. Echeꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn kaꞌl unqꞌa naj uvaꞌ tzꞌibꞌan tetz unqꞌa txumbꞌaleꞌ sexoꞌl uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: «Tan Aakeꞌ cheesan qetz,» tiꞌk chajnaj. \m \v 29 Estiꞌeꞌ yeꞌ la uchi uvaꞌ la qaleꞌ uvaꞌ ech u Tiixheꞌ echeꞌ umaj vatzibꞌal uveꞌ bꞌanel taꞌn qꞌan chꞌichꞌ uvaꞌ ooroꞌ, moj bꞌanel taꞌn umaꞌt bꞌaꞌnla chꞌichꞌ, moj taꞌn umaj bꞌaꞌnla kꞌubꞌ uvaꞌ kat ibꞌan umaj naj tukꞌ kuxh u taqꞌonbꞌeꞌneꞌ as tukꞌ kuxh vitxumbꞌaleꞌ, tan aꞌ u Tiixheꞌ cheesan qetz. \m \v 30 As yeꞌ kat toksa veꞌt u Tiixheꞌ vipaav unqꞌa tenameꞌ stuul tiꞌ uvaꞌ yeꞌ kat toksa taama tiꞌ Aak naꞌytzan. Pet cheel ni tal veꞌt u Tiixheꞌ te unqꞌa tenameꞌ skajayil uvaꞌ la ikꞌaxa tibꞌ, as la toksa taama tiꞌ Aak, \m \v 31 tan at umaꞌl u qꞌii kꞌujleꞌl taꞌn Aak tiꞌ ibꞌanax isuuchil unqꞌa tenameꞌ skajayil, tan at umaꞌl u uxhchil uvaꞌ txaael taꞌn Aak uvaꞌ la bꞌanon kusuuchil. As Aakeꞌ kat kꞌuchun u uxhchileꞌ sqe tul kat tulsa Aak taama unpajte, tul maꞌtik ikameꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 32 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa bꞌaal tenameꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo tiꞌ tul taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte, as at chajnaj tzeꞌlebꞌalik kuxh ste. Pet ech koj kaꞌt chajnaj, tan ech tal veꞌt ileꞌ: —As xamtel la qabꞌi unbꞌiitoj isuuchil u yoleꞌ uveꞌ naaleꞌ,— tiꞌk chajnaj. \p \v 33 As el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo xoꞌl chajnaj. \m \v 34 As at uxhchil niman u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo. As kat imolo veꞌt tibꞌ chajnaj tukꞌ u Pablo tu u Areópago. As antik veꞌt u Dionisio kat niman u yoleꞌ, as tukꞌ umaꞌt u bꞌaꞌnla ixoj uvaꞌ Dámaris, as tukꞌ kaꞌt unqꞌa uxhchileꞌ. \c 18 \s1 Nibꞌen u Pablo tu u Corinto \p \v 1 As el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tu u Atenas. As bꞌen veꞌt tu u Corinto. \m \v 2 As tzitziꞌ ikꞌulkat tibꞌ u Pablo tukꞌ umaꞌt vimool uvaꞌ tiaal Israel, uvaꞌ Aquila ibꞌii. As aꞌ echenikkat tu u nimla tenameꞌ uvaꞌ Ponto. As tul yeꞌxh jatvaꞌl qꞌii tel chꞌuꞌl tu u Italia tukꞌ u tixqel uvaꞌ Priscila, tan tiꞌ uvaꞌ maꞌtik talat u ijlenaal uvaꞌ Claudio tel chꞌuꞌl unqꞌa tiaal Israel skajayil tu u Roma. As bꞌex iqꞌelu veꞌt u Pablo u Aquila tukꞌ u Priscila. \m \v 3 As atin veꞌt u Pablo xeꞌ u Aquila tukꞌ u Priscila, tan tiꞌ uvaꞌ eela kuxh u taqꞌon u Pablo tukꞌ u Aquila, tan nik itzꞌis chajnaj tzꞌuꞌm tiꞌ uvaꞌ nitxakon tiꞌ unqꞌa lakich pacheꞌ. As nik iloch tibꞌ chajnaj svatzaj tiꞌ u aqꞌoneꞌ. \m \v 4 As tu jun xeem qꞌii, as nik tex u Pablo tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As nik iyolbꞌe veꞌteꞌ tukꞌ unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel as tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ unpajte uveꞌ jit tiaal Israel tiꞌ toksal tiviꞌ uvaꞌ aꞌ u Jesús u Cristo. \p \v 5 As tzaa veꞌt u Silas tukꞌ u Timoteo tu u Macedonia tiꞌ ibꞌen kꞌatz u Pablo tu u Corinto. As tul oon chajnaj, as til chajnaj uvaꞌ ayaꞌl chit ikꞌuꞌl u Pablo nik tal isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u Jesucristo te unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel. \m \v 6 Pet yoqꞌon unqꞌa tenameꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ yeꞌ nik isaꞌ tabꞌit u yoleꞌ uveꞌ nik tal u Pablo. As ichitu veꞌt el u Pablo u pojoeꞌ tiꞌ u toksaꞌmeꞌ kꞌuchbꞌal tetz uvaꞌ yeꞌ bꞌaꞌn vitxumbꞌal unqꞌa tenameꞌ. As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: «Etetz veꞌteꞌ u paaveꞌ. As yeꞌ veꞌt unpaav setiꞌ. As la vaqꞌ veꞌt kan ex cheel, tan la bꞌen val veꞌt u yoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uveꞌ jit tiaal Israel,» tiꞌk u Pablo. \p \v 7 As el veꞌt chꞌuꞌl u Pablo tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As ech toon tikabꞌal umaꞌl u naj uvaꞌ Ticio Justo, uvaꞌ jit tiaal Israel. As nik ixoꞌva naj u Tiixheꞌ. As echenik ikabꞌal naj txala u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. \m \v 8 As u naj uvaꞌ Crispo, viqꞌesal u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh, as inima veꞌt naj u Kubꞌaal Jesús, tukꞌ unqꞌa tatineꞌ. As ech kat ibꞌan unjoltu unqꞌa aa Corinto, tan tul kat tabꞌi veꞌt u bꞌaꞌnla yoleꞌ tiꞌ u Jesús, as nimal uxhchil kat niman veꞌteꞌ. As kat kuꞌ veꞌt xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Jesús. \p \v 9 As ibꞌan tu umaꞌl aqꞌbꞌal, as ikꞌuch tibꞌ umaꞌl u vaaꞌ tivatzikꞌ u Pablo. As ech tal veꞌt ileꞌ: «Yeꞌ xoꞌv axh tiꞌ talax vunyoleꞌ. As ayaꞌsak ayoloneꞌ tiꞌ aalat isuuchil u yoleꞌ, \m \v 10 tan at ineꞌ seeꞌ. As yeꞌxhebꞌil la bꞌanon umaj vaꞌlexh see, tan nimal uxhchil at tzitzaꞌ tu u tenameꞌ uvaꞌ ni niman in,» tiꞌk u Jesús. \m \v 11 As umaꞌl yaabꞌ tukꞌ vaajil ichꞌ kat atin u Pablo tu u Corinto tiꞌ ichusat viyol u Tiixheꞌ te unqꞌa uxhchileꞌ. \p \v 12 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ, as atik ok u Galión bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ tu u Acaya. As imol veꞌt tibꞌ unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ yeꞌ nik niman u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo tiꞌ u Jesús. As teqꞌo veꞌt chajnaj u Pablo vatz u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ tiꞌ ibꞌanat naj isuuchil u Pablo. \m \v 13 As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —As u najaꞌ, as nu kuxh iyansa naj iviꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la inima u kuleyeꞌ tiꞌ toksal iqꞌii u kuTiixheꞌ,— tiꞌk chajnaj. \p \v 14 As tul aalik ixeꞌt veꞌt u Pablo yolon tiꞌ iqꞌalat tibꞌ, as ech tal u Galión ileꞌ te unqꞌa xochol tetz u Pablo: —Ex tiaal Israel, as tiila paav koj u tetz u najeꞌ as paasaibꞌ koj kat ibꞌan naj vatz u leyeꞌ, as la uchi uvaꞌ la unkuy ex tiꞌ vabꞌit isuuchil veyoleꞌ. \m \v 15 Pet eyoltaj sevatzaj, tan yeꞌ nunsaꞌ uvaꞌ la voksa ok vibꞌ sexoꞌl tiꞌ ibꞌanchu esuuchil, tan ni vileꞌ uvaꞌ tiꞌ kuxh unqꞌa echusbꞌaleꞌ as tiꞌ kuxh ibꞌii umaj uxhchil as tiꞌ kuxh unqꞌa eleyeꞌ neyaakat etibꞌ,— tiꞌk u Galión. \m \v 16 As itilu veꞌt el tzan naj unqꞌa uxhchileꞌ tu u abꞌibꞌaleꞌ. \m \v 17 As itxey veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ u Sóstenes uvaꞌ iqꞌesal u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As vatz chit u Galión ikꞌaxbꞌisakat veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ u Sóstenes. As jit kuxh toksa u Galión stuul kam uvaꞌ nik ibꞌan unqꞌa tenameꞌ te u Sóstenes. \p \v 18 As nimatel qꞌii atin u Pablo tu u Corinto. As xamtel veꞌt stuul, as taqꞌ veꞌt kan u Pablo unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ iqꞌaavik bꞌen tu u Siria unpajte. As bꞌen veꞌt u Priscila tukꞌ vitzumel u Aquila stiꞌ. As tul yeꞌxnik ok tu u barco tu u Cencrea tiꞌ ibꞌen tu u Siria, as teesa veꞌt u Pablo u xiꞌl iviꞌeꞌ skajayil texhlal tetz uvaꞌ maꞌtik itzojpisal umaꞌl u yol uvaꞌ maꞌtik talat vatz u Tiixheꞌ. \p \v 19 As ok veꞌt u Pablo tu u barco, tukꞌ u Priscila as tukꞌ u Aquila. As tul bꞌen veꞌteꞌ, as oon veꞌt tu u Éfeso. As taqꞌ veꞌt kan u Pablo u Priscila tukꞌ u Aquila tzitziꞌ. As ok veꞌt u Pablo tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh tiꞌ iyolbꞌel u yoleꞌ tiꞌ u Jesús tukꞌ unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel. \m \v 20 As ijaj veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ bꞌaꞌnil te u Pablo tiꞌ uvaꞌ nimaltel qꞌii la atin kan tu u Éfeso. As jit isaꞌ u Pablo ikaaik kan. \m \v 21 As ijatx veꞌt tibꞌ tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ. As ech tal kan u Pablo ileꞌ: —Asoj la ibꞌan Tiixh bꞌaꞌnil, as latel ul unqꞌelu ex unpajte,— tiꞌke. As ok veꞌt tu u barco Pablo unpajte. As el veꞌt chꞌuꞌl tu u Éfeso. \s1 Ni toon u Pablo tu u Antioquía unpajte uvaꞌ echen tu u Siria \p \v 22 As tul oon u Pablo tu u Cesarea, as bꞌen veꞌt tu u Jerusalén tiꞌ bꞌen iqꞌelut unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As bꞌen veꞌt tu u Antioquía. \m \v 23 As tul nimal qꞌii maꞌtik tatin veꞌt u Pablo tu u Antioquía, as junun chit bꞌex iqꞌelut veꞌt unqꞌa tenameꞌ uveꞌ echen tu u Galacia as tukꞌ tu u Frigia tiꞌ iyakꞌinsal kan taama unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \s1 Ni tal u Apolo viyol u Tiixh tu u Éfeso \p \v 24 As oon veꞌt umaꞌt u tiaal Israel uvaꞌ Apolo tu u Éfeso, uvaꞌ tzaanaj tu u Alejandría. As chꞌiꞌumal iyolon naj, tan chuselik tibꞌ naj tiꞌ viyol u Tiixheꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamal kan. \m \v 25 As ayaꞌlik chit ikꞌuꞌl naj tiꞌ ichusuneꞌ. As kꞌuxh aꞌ kuxh ootzimalik taꞌn naj uvaꞌ nik taqꞌax kuꞌ unqꞌa uxhchileꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ taꞌn u Xhuneꞌ, as jik chit nik tal naj isuuchil u yoleꞌ tiꞌ inimal u bꞌaꞌnla chusbꞌaleꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Kubꞌaal Jesús, tan maꞌtik ichusax naj tiꞌ viyol Aakeꞌ. \m \v 26 As aꞌ chit u Apolo yeꞌ nik ixoꞌveꞌ tiꞌ ichusuneꞌ tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As tul tabꞌi veꞌt u Priscila tukꞌ u Aquila, as bꞌex teqꞌo veꞌt el tzan chaꞌma u Apolo sijunal. As tal veꞌt chaꞌma unbꞌiit isuuchil te naj tiꞌ inimal unqꞌa chusbꞌaleꞌ tiꞌ viyol u Tiixheꞌ. \m \v 27 As tul tal u Apolo ibꞌen tu u Acaya, as toksa veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ xeꞌ taama. As itzꞌibꞌa veꞌt bꞌen umaꞌl u uꞌuj te unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tzitziꞌ, tiꞌ uvaꞌ la kꞌulpu u Apolo tibꞌaꞌnil, tul la oon tu u Acaya. As tul oon veꞌt u Apolo tu u Acaya, as iloch veꞌt naj unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ maꞌtik ikꞌujbꞌaꞌt ikꞌuꞌl tiꞌ u Jesús tukꞌ vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ, \m \v 28 tan vatz chit unqꞌa tenameꞌ nikat tal u Apolo isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. As tul tabꞌi unqꞌa tenameꞌ u yoleꞌ, as jit chee veꞌt iyol, tan aꞌ chit isuuchil viyol u Tiixheꞌ nik taleꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamalik kan uvaꞌ aꞌ u Jesús u Cristo. \c 19 \s1 Nibꞌen u Pablo tu u Éfeso unpajte \p \v 1 As tul atik u Apolo tu u Corinto, as bꞌex iqꞌelu u Pablo unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tulaj unqꞌa tenameꞌ tu u Galacia tukꞌ tu u Frigia. As tul bꞌaꞌnxi, as oon veꞌt u Pablo tu u Éfeso, uvaꞌ kat bꞌex ilejkat kaꞌl unqꞌa niman tetz u yoleꞌ uveꞌ nik tal u Xhuneꞌ. \m \v 2 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ ste: —¿Ma kat ekꞌul u Tiixhla Espíritu tu vetaanxelaleꞌ tul kat enima viyol u Tiixheꞌ uveꞌ kat tal u Xhuneꞌ sete?— tiꞌk u Pablo. Ech tal veꞌt unqꞌa uxhchil ileꞌ: —Yeꞌ atixoj qabꞌi yol tiꞌ uvaꞌ at u Tiixhla Espíritu uveꞌ naaleꞌ,— tiꞌk naj. \m \v 3 As ech tal u Pablo ileꞌ: —¿As kam kat alpu qꞌi sete, tul kat kuꞌ ex xeꞌ u aꞌeꞌ?— tiꞌk u Pablo. As ech tal unqꞌa uxhchil ileꞌ: —Kat kunima u yoleꞌ uvaꞌ kat tal u Xhuneꞌ sqe tiꞌ kukuꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Tiixheꞌ,— tiꞌk unqꞌa uxhchileꞌ. \m \v 4 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Kat taqꞌ kuꞌ ex u Xhuneꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ kꞌuchbꞌal tetz uvaꞌ kat ekꞌaxa etibꞌ tiꞌ vepaaveꞌ. As kat tal u Xhuneꞌ sete tukꞌ te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la enima umaꞌl u uxhchil uvaꞌ aꞌn la uli. As tul aꞌ u Jesús uveꞌ Cristo nik tal u Xhuneꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 5 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ u yoleꞌ uveꞌ nik tal u Pablo, as kuꞌ veꞌt xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Kubꞌaal Jesús taꞌn u Pablo. \m \v 6 As tul taqꞌ jeꞌ u Pablo iqꞌabꞌ tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ, as ok veꞌt u Tiixhla Espíritu tu u taanxelaleꞌ. As tal veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ umaꞌt yolbꞌal uvaꞌ yeꞌ ootzimalik staꞌn tiꞌ talat unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ nik tal u Tiixhla Espíritu ste. \m \v 7 As kabꞌlaval u tachul unqꞌa najeꞌ uveꞌ atike. \p \v 8 As oxvaꞌl ichꞌ uvaꞌ nik tex u Pablo tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh tu u Éfeso, as yeꞌ nik ixoꞌveꞌ. Tan nik tal isuuchil te unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ. As nik toksa u Pablo xeꞌ taama unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ uvaꞌ la ok xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ. \m \v 9 Pet at uxhchil uvaꞌ yeꞌ nik inima u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo, tan jit isaꞌ tabꞌitaꞌ. As vatz chit unqꞌa tenameꞌ nik teesakat unqꞌa uxhchileꞌ iqꞌii u akꞌ chusbꞌaleꞌ tiꞌ u Jesús. Estiꞌeꞌ kat teesa veꞌt el tibꞌ u Pablo kꞌatz unqꞌa uxhchileꞌ. As kat imolo veꞌt tibꞌ tukꞌ unqꞌa niman tetz u Tiixheꞌ tu umaꞌt u kabꞌal uvaꞌ nik ichusunkat umaꞌl u naj uvaꞌ Tiranno ibꞌii. As jun qꞌii nik iyolbꞌe u Pablo u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. \m \v 10 As ech nik ibꞌan u Pablo tu kaꞌvaꞌl yaabꞌ. Estiꞌeꞌ uvaꞌ nimal unqꞌa uxhchileꞌ tu u Asia, kat abꞌin isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u Kubꞌaal Jesús, kꞌuxh tiaal Israel as moj jit tiaal Israel. \m \v 11 As nimal chit unqꞌa nimla bꞌaꞌnileꞌ kat ikꞌuch u Tiixheꞌ taꞌn u Pablo. As kat chit teqꞌo taama unqꞌa tenameꞌ staꞌn. \m \v 12 As at uxhchil kat eqꞌon veꞌt bꞌen kaꞌl unqꞌa ixbꞌuꞌj as tukꞌ unqꞌa vatz kux uvaꞌ nik ibꞌanbꞌe u Pablo. As tul kat oksal tiꞌ unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ, as kat bꞌaꞌnxiy veꞌt unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ. As kat el veꞌt unqꞌa subꞌuleꞌ tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ unpajte. \p \v 13 As atik kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ nik ixaan tulaj unqꞌa tenameꞌ tiꞌ teesal el unqꞌa subꞌuleꞌ kꞌatz unqꞌa uxhchileꞌ. As aꞌ tal chajnaj uvaꞌ tukꞌ vibꞌii u Kubꞌaal Jesús la el unqꞌa subꞌuleꞌ. As ech tal chajnaj ileꞌ te unqꞌa subꞌuleꞌ: —Tukꞌ vibꞌii u Jesús uvaꞌ ni tal u Pablo la val sete uvaꞌ la el ex tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ,— tiꞌk chajnaj. \m \v 14 As ech nik ibꞌan vujvaꞌl vikꞌaol u naj uvaꞌ Esceva uvaꞌ an chit tiaal Israel. As naj umaꞌl viqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh. \m \v 15 As tul maꞌtik talat vujvaꞌl vikꞌaol u Esceva te umaꞌl u subꞌul, as ech tal u subꞌul ileꞌ: —Ootzimaleꞌ u Jesúseꞌ svaꞌn. As ateꞌ sunkꞌuꞌl uvaꞌ abꞌil u Pablo. Pet ech koj ex, tan ¿abꞌiste ex?— tiꞌk u subꞌuleꞌ. \m \v 16 As yak kuxh isuti bꞌen tibꞌ u najeꞌ tiꞌ chajnaj uveꞌ atik u subꞌuleꞌ skꞌatz. As olebꞌ veꞌt naj tiꞌ chajnaj, tan atik veꞌt iyakꞌil naj taꞌn u subꞌuleꞌ. As ooj veꞌt unqꞌa najeꞌ tu u kabꞌaleꞌ, tan maꞌtik ikꞌaxbꞌisaleꞌ as maꞌtik iqꞌixmu unqꞌa toksaꞌmeꞌ taꞌn u najeꞌ uvaꞌ atik u subꞌuleꞌ skꞌatz. \p \v 17 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa tenameꞌ tu u Éfeso kam uvaꞌ uchi, as xoꞌv veꞌteꞌ, kꞌuxh tiaal Israel as kꞌuxh jit tiaal Israel. As ok veꞌt iqꞌii u Kubꞌaal Jesúseꞌ taꞌn unqꞌa tenameꞌ. \m \v 18 As nimal unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ kat niman veꞌt u Jesúseꞌ, as ixoch veꞌt tibꞌ vatz u Tiixheꞌ tiꞌ uvaꞌ kam u vaꞌlexheꞌ uveꞌ maꞌtik ibꞌanataꞌ. \m \v 19 As echat ibꞌan unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ nik bꞌanon u txꞌiꞌlaꞌmileꞌ, tan nimal uxhchil kat teqꞌo veꞌt tzan unqꞌa tuꞌujeꞌ tetz u txꞌiꞌlaꞌmileꞌ. As tul kat ixmali, as laval toxkꞌal (50) mil puaj ijaꞌmil. As kat tzꞌeꞌsal veꞌt vijaꞌmileꞌ vatz unqꞌa tenameꞌ. \m \v 20 As pax veꞌt itzibꞌlal u yoleꞌ tiꞌ u Kubꞌaal Jesúseꞌ. As ech iyakꞌin veꞌt vibꞌaꞌnileꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. \p \v 21 As tul maꞌtik ipal unqꞌa veeꞌ uchi, as tal veꞌt jeꞌ u Pablo ste tiꞌ uvaꞌ la bꞌen veꞌt tu u Jerusalén, tul uvaꞌ maꞌtik tolebꞌ tiꞌ iqꞌelut unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uveꞌ at tu u Macedonia tukꞌ tu u Acaya. As ech tal veꞌt jeꞌ ileꞌ ste: «As la atin unbꞌooj in tu u Jerusalén. As aꞌn la bꞌen veꞌt in tu u Roma,» tiꞌke. \m \v 22 As ichaj veꞌt bꞌen u Pablo kaꞌvaꞌl unqꞌa lochol tetz tu u Macedonia, u Timoteo tukꞌ u Erasto. As nimatel qꞌii ibꞌan kan u Pablo tu u Asia. \s1 Niveqꞌelkabꞌan unqꞌa tenam tu u Éfeso \p \v 23 As tu unqꞌa qꞌiieꞌ, as xoꞌvebꞌal chit iveqꞌelkabꞌan unqꞌa tenameꞌ tu u Éfeso, tiꞌ unqꞌa chusbꞌaleꞌ uveꞌ nik tal u Pablo tiꞌ uvaꞌ la inima unqꞌa tenameꞌ u Jesús. \m \v 24 As ech ixeꞌt veꞌt unqꞌa tenameꞌ veqꞌelkabꞌanoj: Tan atik umaꞌl u txeqꞌol chꞌichꞌ uvaꞌ Demetrio ibꞌii uvaꞌ nik bꞌanon vivatzibꞌal u kabꞌaleꞌ uvaꞌ nik inachkat unqꞌa tenameꞌ umaꞌl u tiixh uvaꞌ Diana. As nimal puaj nik itxꞌak naj tukꞌ unqꞌa imooleꞌ uveꞌ nik taqꞌonvu kꞌatz naj. \m \v 25 As imol veꞌt naj unqꞌa imooleꞌ tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ eela u taqꞌon najeꞌ stukꞌ. As ech tal u Demetrio ileꞌ: —Ootzimaleꞌ setaꞌn uvaꞌ tiꞌ u qaqꞌoneꞌ nu kutxꞌakkat u kupuajeꞌ. \m \v 26 As abꞌimaleꞌ setaꞌn as netileꞌ uvaꞌ nibꞌan u najeꞌ uvaꞌ Pablo, tan vaꞌl ixaan naj tiꞌ talataꞌ uvaꞌ jit tiixh uveꞌ nu kubꞌaneꞌ. As nimax unqꞌa tenameꞌ ipit naj. As jit kuxh tzitzaꞌ tu u Éfeso. Pet echat chit nibꞌan naj tu unjoltu unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ echen sukunajlich. \m \v 27 As la ibꞌaneꞌ uvaꞌ tuk tzꞌejxo oꞌ tukꞌ u kukꞌaꞌyeꞌ. As jit kuxh oꞌ uvaꞌ tuk iyansa oꞌ naj. Pet tuk eloj iqꞌii u kabꞌaleꞌ uvaꞌ ninachpukat u kutiixheꞌ uvaꞌ Diana. As la yaꞌ veꞌt toksal iqꞌii. As tul aꞌeꞌ ni qoksa iqꞌii tiꞌ kunachataꞌ tzitzaꞌ tu u Asia. As echat nibꞌan unqꞌa tenameꞌ skajayil vatz u txꞌavaꞌeꞌ,— tiꞌk u Demetrio. \p \v 28 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa najeꞌ, as aal chit ul veꞌt iviꞌ. As sikꞌin veꞌt chajnaj. As ech tal veꞌt ileꞌ: —¡Nim iyolbꞌeleꞌ u kutiixheꞌ uveꞌ Diana tzitzaꞌ tu u Éfeso!— tiꞌk chajnaj. \m \v 29 As oora kuxh imol veꞌt tibꞌ unqꞌa tenameꞌ, kꞌuxh yeꞌ tootzaj kam stiꞌ kꞌulikkat tibꞌ. As yak kuxh bꞌex itxey veꞌt unqꞌa tenameꞌ kaꞌvaꞌl u aa Macedonia uvaꞌ Gayo tukꞌ Aristarco, tan tiꞌ uvaꞌ xekik chajnaj tiꞌ u Pablo. As iqini veꞌt ok chajnaj unqꞌa imool u Pablo tu uveꞌ nimolkat tibꞌ unqꞌa tenameꞌ. \m \v 30 As tal veꞌt u Pablo uvaꞌ la bꞌen tal isuuchil te unqꞌa tenameꞌ. As jit isaꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \m \v 31 As jit isaꞌ kaꞌl unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ atik tu u Éfeso, tan tetz kꞌultziꞌ tibꞌ chajnaj tukꞌ u Pablo. As taqꞌ bꞌen chajnaj yol te u Pablo uvaꞌ yeꞌ la bꞌen toksa tibꞌ u Pablo xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. \m \v 32 As unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ molik tibꞌ as at uxhchil vaꞌlen kuxh nikat taleꞌ tul nik isikꞌineꞌ. Pet ech koj unjolte, tan vaꞌlen nik tal unpajte, tan tiꞌ uvaꞌ yeꞌ tootzaj kam stiꞌ nik tuchkat u molibꞌeꞌ. \m \v 33 As itxaa veꞌt unqꞌa tiaal Israel umaꞌl vimool uvaꞌ Alejandro. As ijojpi veꞌt ok chajnaj vatz unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ nik isikꞌineꞌ. As taqꞌ veꞌt jeꞌ u Alejandro iqꞌabꞌ tiꞌ uvaꞌ la yaꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ isikꞌineꞌ, tan nik isaꞌ naj talat isuuchil te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ yeꞌl tokebꞌal unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ jejleꞌl tu u Éfeso tiꞌ uveꞌ nik ibꞌan u Pablo. \m \v 34 As tul texhla veꞌt unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ an chit tiaal Israel u Alejandro, as aal chit sikꞌin veꞌt unqꞌa tenameꞌ unpajte. As kamal kaꞌvaꞌl oora ibꞌana tiꞌ isikꞌineꞌ. As ech nik tal ileꞌ: —¡Nim talcheꞌ u kutiixheꞌ uvaꞌ Diana tzitzaꞌ tu u Éfeso!— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \p \v 35 As tul maꞌtik ipal veꞌt kaꞌvaꞌl oora, as olebꞌ veꞌt u aatzꞌibꞌeꞌ tiꞌ ikuꞌ iviꞌ unqꞌa tenameꞌ. As ech tal naj ileꞌ: —Ex tenam tzitzaꞌ tu u Éfeso, ootzimaleꞌ sqaꞌn skukajayil uvaꞌ oꞌ xeol tetz u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ ninachpukat u kunimla tiixheꞌ uvaꞌ Diana, tan aꞌ kuꞌkat chꞌuꞌl vivatzibꞌal tu almikaꞌ. \m \v 36 As yaꞌojtaj ex, tan yeꞌxhebꞌil la alon uvaꞌ jit tiixh, tan ootzimaleꞌ sqaꞌn skukajayil. As eyaꞌsataj uveꞌ nebꞌaneꞌ. As yeꞌxhkam kuxh ebꞌana tukꞌ oojela tzii, \m \v 37 tan unqꞌa najeꞌ uvaꞌ kat eteqꞌo tzan, as yeꞌl iqꞌii u kutiixheꞌ ni teesa chajnaj. As mitaꞌn umaj vaꞌlexh nibꞌan chajnaj tu u tatinbꞌal u kutiixheꞌ. \m \v 38 Asoj at ipaav unqꞌa najeꞌ vatz u Demetrio tukꞌ kaꞌt unqꞌa imooleꞌ uvaꞌ txeqꞌol chꞌichꞌ, as ech itxaꞌk unqꞌa bꞌanol tetz kusuuchileꞌ ati. As bꞌenoj ixoch u Demetrio chajnaj vatz unqꞌa bꞌanol tetz kusuuchileꞌ, tan aꞌ chajnajeꞌ la bꞌanon isuuchil. \m \v 39 Asoj at umaꞌtoj yol uvaꞌ la exoch unqꞌa najeꞌ stiꞌ, as aꞌ la bꞌen etalkat tijikil tu u atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh uvaꞌ kꞌujlu kan taꞌn u kuleyeꞌ. \m \v 40 ¿As kam qꞌi la qaleꞌ asoj la chꞌotil kutziꞌ tiꞌ u vaꞌlexheꞌ uveꞌ nu kubꞌaneꞌ? As la ibꞌaneꞌ uvaꞌ la alax sqiꞌ uvaꞌ oꞌ kuxh aachꞌaꞌo, tan jit kuxh ivatz uveꞌ nu kubꞌaneꞌ,— tiꞌk u aatzꞌibꞌeꞌ. \m \v 41 As tul maꞌtik talat naj u yoleꞌ, as ech tal veꞌt naj ileꞌ: —Bꞌenojtaj ex tekabꞌal,— tiꞌk naj. As ijatx veꞌt tibꞌ unqꞌa tenameꞌ skajayil. \c 20 \s1 Nipal u Pablo tu u Macedonia tiꞌ toon tu u Grecia \p \v 1 As tul iyaꞌ veꞌt iveqꞌelkabꞌan unqꞌa tenameꞌ tu u Éfeso, as imolo veꞌt u Pablo unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ iyakꞌinsal kan. As tul maꞌtik iqꞌalut veꞌt tibꞌ u Pablo tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, as bꞌen veꞌt u Pablo tu u Macedonia. \m \v 2 As pal iqꞌelu veꞌt u Pablo unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu unqꞌa tenameꞌ tu u Macedonia tiꞌ iyakꞌinsaleꞌ. As oon veꞌt tu u Grecia. \m \v 3 As oxvaꞌl ichꞌ bꞌex ibꞌan u Pablo tzitziꞌ. As tul tal veꞌt u Pablo tok tu u barco tiꞌ ibꞌen tu u Siria, as alpu veꞌt ste uvaꞌ nikat ichuk unqꞌa tiaal Israel txumbꞌal tiꞌ itxeypeꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ yeꞌ nikat isaꞌ uvaꞌ la ipaxsa u Pablo u yoleꞌ tiꞌ u Jesús. As tal veꞌt u Pablo uvaꞌ la qꞌaavik bꞌen stoj vatz u txꞌavaꞌeꞌ. As pal veꞌt tu u Macedonia unpajte. \m \v 4 As bꞌen veꞌt u Sópater stiꞌ uvaꞌ echen tu u Berea, tukꞌ u Aristarco tukꞌ u Segundo uvaꞌ tzaanaj tu u Tesalónica, tukꞌ u Gayo uvaꞌ tzaanaj tu u Derbe, tukꞌ u Timoteo, tukꞌ u Tíquico tukꞌ u Trófimo uvaꞌ tzaanaj tu u Asia. \m \v 5 As bꞌax veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As aꞌ itxꞌebꞌkat oꞌ tu u Troas. \m \v 6 As tul pal veꞌt unqꞌa qꞌiieꞌ uvaꞌ nik itxꞌaꞌpkat u paaneꞌ uvaꞌ yeꞌ levadura nikuꞌ xoꞌl, as el veꞌt chꞌuꞌl oꞌ tukꞌ u Pablo tu u Filipos tu u barco. As oꞌvaꞌl qꞌii stuul as bꞌex kukꞌul veꞌt qibꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu u Troas. As vujvaꞌl qꞌii atin veꞌt oꞌ tzitziꞌ. \s1 Nipal iqꞌelu u Pablo unqꞌa niman tetz u Jesús tu u Troas \p \v 7 Tu bꞌaxa qꞌii tetz u xhemaanaeꞌ as kumool veꞌt qibꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ kujatxat u paaneꞌ. As tul nik ichusun veꞌt u Pablo xoꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, as yeꞌ nik iyaꞌ veꞌt tiꞌ ichusuneꞌ techal oon pokꞌoꞌch aqꞌbꞌal, tan ech veꞌt qꞌejal bꞌen veꞌt oꞌ tukꞌ u Pablo. \m \v 8 As atik oꞌ titoxvu ichup u kabꞌaleꞌ. As kalabꞌ chit xamal matxike tu u kabꞌaleꞌ. \m \v 9 As xonlik umaꞌl u chelem naj uvaꞌ Eutico tu viventanail u kabꞌaleꞌ. As tzaa veꞌt ivataꞌm u chelem najeꞌ, tan antelik kuxh iyolon u Pablo. As vat veꞌt u chelem najeꞌ tziꞌ u tokebꞌal sajeꞌ. As chajpik veꞌt tzan naj titoxvu ichup u kabꞌaleꞌ. Tul ul xekpoj veꞌteꞌ, as maꞌtik ikam veꞌteꞌ. \m \v 10 As kuꞌ veꞌt chꞌuꞌl u Pablo. Jojebꞌ veꞌt jeꞌ tiibꞌa u chelem najeꞌ. As ijele veꞌt u Pablo naj. As ech tal ileꞌ: —Yeꞌ kuxh xoꞌv ex, tan kat ulyu taama naj,— tiꞌk u Pablo. \m \v 11 As qꞌaavik veꞌt jeꞌ u Pablo. As tul maꞌtik ijatxpu veꞌt u paaneꞌ sukuxoꞌl as maꞌtik kutxꞌaꞌn veꞌteꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzik, as xeꞌt veꞌt u Pablo yolon techal isajbꞌu veꞌteꞌ. As aꞌn bꞌen veꞌt oꞌ. \m \v 12 As bꞌex aqꞌaxoj kan u chelem najeꞌ tikabꞌal, tan isliktel naj. As chiibꞌ veꞌt taama unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \s1 Ni tel chꞌuꞌl u Pablo tu u Troas as ni toon tu u Mileto \p \v 13 As bꞌax veꞌt oꞌ tiꞌ kubꞌen tu u barco. Tul oon veꞌt oꞌ tu u Asón tiꞌ pal qeqꞌot u Pablo, tan ech uvaꞌ maꞌtik kuyolataꞌ uvaꞌ yeꞌ la bꞌen u Pablo viꞌ u aꞌeꞌ. Pet stoj kuxh la bꞌenkat. \m \v 14 As tul kat pal qeqꞌo u Pablo tu u Asón, as jeꞌ veꞌt u Pablo sukukꞌatz tu u barco. As ul veꞌt oꞌ tu u Mitilene. \m \v 15 El veꞌt oꞌ tu u Mitilene. As tu veꞌt umaꞌt qꞌii pal veꞌt oꞌ najlich u Quío. As tu umaꞌl qꞌii as oon veꞌt oꞌ tu u Samos uvaꞌ tziꞌ u mar. As umaꞌt qꞌii kuxaa viꞌ u mar. As pal unbꞌiil oꞌ tu u Trogilio. As oon veꞌt oꞌ tu u Mileto, \m \v 16 tan atik ok tiviꞌ u Pablo uvaꞌ yaklu pal oꞌ vatz u Éfeso, tan aꞌ nik taleꞌ uvaꞌ yeꞌ la kubꞌal qibꞌ tu u Asia. As nik toojela tibꞌ tiꞌ toon tu u Jerusalén tiꞌ uvaꞌ la bꞌen til u nimla qꞌiieꞌ uveꞌ Pentecostés. \s1 Niqꞌiila kan u Pablo unqꞌa iqꞌesal unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ echen tu u Éfeso \p \v 17 Tul atik u Pablo tu u Mileto, as tal veꞌt bꞌen uvaꞌ la ul unqꞌa iqꞌesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ echen tu u Éfeso tiꞌ uvaꞌ la ul yolon tukꞌ u Pablo. \m \v 18 As tul ul veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ tzaa tu u Éfeso, as ech tal u Pablo ileꞌ: —Ootzimaleꞌ setaꞌn kam kat unbꞌan sexoꞌl tul uvaꞌ kat ul in tzitzaꞌ tu u Asia uvaꞌ bꞌaxa, \m \v 19 tan tul uvaꞌ atik in sexoꞌl, as tukꞌ chit bꞌaꞌnla aamail kat unnima kam uvaꞌ kat tal u Kubꞌaal Jesús sve, as kꞌuxh tukꞌ oqꞌel kat unkuy unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ uveꞌ kat ul sviꞌ taꞌn unqꞌa kumooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ ni ixvan u Jesús. \m \v 20 As ootzimaleꞌ setaꞌn uvaꞌ yeꞌ kat kaꞌkabꞌin unkꞌuꞌl tiꞌ valat u bꞌaꞌnla yoleꞌ sete uvaꞌ la txakon setiꞌ. As kat chusun in tulaj kabꞌal as tulaj bꞌey unpajte. \m \v 21 As kꞌuxh tiaal Israel as kꞌuxh jit tiaal Israel, as kat val isuuchil te unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ uvaꞌ la ikꞌaxa tibꞌ tiꞌ vipaaveꞌ, as la qꞌaav kꞌatz u Tiixheꞌ, as la ikꞌujbꞌaꞌ ikꞌuꞌl tiꞌ u Kubꞌaal Jesús. \m \v 22 As cheel niyaꞌlu veꞌt in u Tiixhla Espíritu tiꞌ uvaꞌ la bꞌen in tu u Jerusalén. As yeꞌ vootzaj kam ni txꞌebꞌon sviꞌ tul la oon in. \m \v 23 Pet taꞌn kuxh ootzimal svaꞌn uvaꞌ tul nunpal tulaj unqꞌa tenameꞌ, as kat tal u Tiixhla Espíritu sve uvaꞌ nitxꞌebꞌon u kaarsaeꞌ sviꞌ tukꞌ unqꞌa mamaꞌla kꞌaxkꞌoeꞌ. \m \v 24 As jankꞌal unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ ni vabꞌi, as yeꞌl in nunxoꞌv staꞌn. As mitaꞌn vuntiichajileꞌ la yaꞌsan sve. Pet aꞌ ni valeꞌ uvaꞌ tukꞌ chiibꞌichil la olebꞌ kat in tiꞌ unbꞌanat uveꞌ kat tal u Kubꞌaal Jesús sve. As techal tuk unpaxsa u bꞌaꞌnla yoleꞌ uvaꞌ ni alon isuuchil vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ sqe. \p \v 25 As tuk val sete, tan ootzimal svaꞌn uvaꞌ jankꞌal ex uvaꞌ kat atin in sexoꞌl tiꞌ valat isuuchil u yoleꞌ sete tiꞌ u tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ, as yeꞌl unpajte la qil veꞌt qibꞌ. \m \v 26 Estiꞌeꞌ tuk val sete cheel, asoj yeꞌ la enima u yoleꞌ uveꞌ kat val sete, as yeꞌl unpaav setiꞌ, \m \v 27 tan yeꞌ kat unmuj unqꞌa yoleꞌ tiꞌ valat sete kam unqꞌa bꞌaꞌnileꞌ uvaꞌ alel kan sqiꞌ taꞌn u Tiixheꞌ. \m \v 28 As tuk val sete uvaꞌ la chit etil etibꞌ sevatzaj. As la etil unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uveꞌ ni niman u Jesús uvaꞌ kat ikꞌujbꞌaꞌ kan ex u Tiixhla Espíritu stiꞌ, tiꞌ uvaꞌ la elocheꞌ, tan aꞌ u Kubꞌaal Jesúseꞌ kat loqꞌon unqꞌa uxhchileꞌ tukꞌ vikajaleꞌ. \m \v 29 Tan vootzajle tul uvaꞌ yeꞌl veꞌt in, as la ul veꞌt kaꞌl unqꞌa uxhchil sexoꞌl uvaꞌ ech vitxumbꞌaleꞌ echeꞌ unqꞌa xoꞌeꞌ tiꞌ iyansal etxumbꞌal. As yeꞌ la yaꞌ veꞌteꞌ tiꞌ teesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu bꞌey. \m \v 30 As at uxhchil uvaꞌ at sexoꞌl cheel uvaꞌ la xeꞌt veꞌt chusun tiꞌ ijalpul isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ, tan aꞌ isaꞌ uvaꞌ la xekebꞌ veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ stiꞌ. \m \v 31 Estiꞌeꞌ ni val sete uvaꞌ atoj chit enachbꞌal. As la etulsa sekꞌuꞌl uvaꞌ oxvaꞌl yaabꞌ kat atin in sexoꞌl. As kat unbꞌeya sete sqꞌiil as aqꞌbꞌal. As chajpuul nik voqꞌ setiꞌ sejununila. \p \v 32 Cheel, vitzꞌin vatzik, ni voksa kan ex tiqꞌabꞌ u Tiixheꞌ. As ni val kan isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ sete tiꞌ vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ, tan aꞌ vibꞌaꞌnil u Tiixheꞌ la aqꞌon sete tiꞌ eyakꞌinsat etibꞌ sevatzaj. As Tiixh la bꞌanon uvaꞌ la qootzi kuvaatzil kꞌatz Aak, jankꞌal ex uvaꞌ txaael veꞌt ex taꞌn u Tiixheꞌ. \m \v 33 As ootzimal setaꞌn uvaꞌ yeꞌ atixoj unjaj voksaꞌm te umaj uxhchil. As mitaꞌn unpuaj nunjajeꞌ. \m \v 34 Pet ateꞌ sekꞌuꞌl uvaꞌ kat aqꞌonvu veꞌt in tukꞌ vunqꞌabꞌeꞌ tiꞌ unchukat unpuaj uvaꞌ la txakon sviꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uveꞌ xekel sviꞌ. \m \v 35 Tan jankꞌal uvaꞌ kat unbꞌan sexoꞌl as kat unchus kan ex uvaꞌ ech la ebꞌaneꞌ echeꞌ uvaꞌ kat unbꞌana, tan la aqꞌonvu veꞌt ex tiꞌ elochat unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ meebꞌaꞌ. As la qulsa sukukꞌuꞌl uvaꞌ tal kan u Kubꞌaal Jesús uvaꞌ ech tal ileꞌ: «Achvebꞌal chit oꞌ uvaꞌ oꞌ la oyan tiꞌ uvaꞌ oꞌ la kꞌulun,» tiꞌk Aak,— tiꞌk u Pablo te unqꞌa iqꞌesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ echen tu u Éfeso. \p \v 36 As tul tzojpu veꞌt u Pablo tiꞌ iyoloneꞌ, as kuꞌ veꞌt qaaloj. As inach veꞌt Tiixh tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatikeꞌ skajayil. \m \v 37 As oqꞌ veꞌteꞌ. As iqꞌalu veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ u Pabloeꞌ. As itzꞌubꞌ veꞌt txala itziꞌ, \m \v 38 tan txumun veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo uvaꞌ yeꞌl unpajte la til veꞌt tibꞌ ivatz. As bꞌex chajpuloj veꞌt kan tu u barco. \c 21 \s1 Ni toon veꞌt u Pablo tu u Jerusalén \p \v 1 Tul qaqꞌ veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, as jeꞌ veꞌt oꞌ tu u barco. As jikik chit kubꞌen tu u tenam uvaꞌ Cos. As tu umaꞌt qꞌii as bꞌen veꞌt oꞌ tu u Rodas. As el oꞌ tzitziꞌ. As oon veꞌt oꞌ tu u Pátara. \m \v 2 Tul bꞌex kulej umaꞌl u barco uveꞌ yakik tu u Sirofenicia. As ok veꞌt oꞌ tu u barco. As bꞌen veꞌt oꞌ. \m \v 3 As tul pal oꞌ viꞌ u mar, as qil veꞌt bꞌen u tal txꞌavaꞌeꞌ uveꞌ Chipre. As aꞌ kaakat tu kumax. Kukꞌaj veꞌt qibꞌ tu u Siria. As oon veꞌt oꞌ tu u Tiro, tan tiꞌ uvaꞌ kat pal kaaoj u ijatzeꞌ tzitziꞌ. \m \v 4 As bꞌex kukꞌul qibꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ ni niman u Jesús. As vujvaꞌl qꞌii atin oꞌ tzitziꞌ. As tal veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ te u Pablo uvaꞌ yeꞌ la bꞌen tu u Jerusalén, tan aꞌ u Tiixhla Espíritu kat alon te unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \p \v 5 Tul pal vujvaꞌl u qꞌiieꞌ, as el veꞌt chꞌuꞌl oꞌ tu u Tiro, tukꞌ unqꞌa ixojeꞌ tukꞌ unqꞌa talaj intxaꞌeꞌ, tan ul iqꞌajsa veꞌt el tzan oꞌ tziꞌ u tenameꞌ uveꞌ tziꞌ u mar. As kuꞌ veꞌt oꞌ qaaloj tiꞌ kunachat Tiixh. \m \v 6 As kuqꞌalu veꞌt qibꞌ sukuvatzaj tiꞌ kuqꞌiilat kan unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As jeꞌ veꞌt oꞌ tu u barco. As qꞌaav veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tulaj ikabꞌal. \p \v 7 As tul el veꞌt chꞌuꞌl oꞌ tu u Tiro, as kukꞌaj veꞌt qibꞌ viꞌ u mar unpajte. As oon veꞌt oꞌ tu u Tolemaida. As kuqꞌiila veꞌt qibꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. As umaꞌl qꞌii kubꞌan tzitziꞌ. \m \v 8 As ech qꞌejal stuul, el veꞌt oꞌ tukꞌ u Pablo. As oon veꞌt oꞌ tu u Cesarea. As bꞌen veꞌt oꞌ tikabꞌal u Piꞌleꞌ uvaꞌ nik paxsan u bꞌaꞌnla yoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. As aꞌ kaakat oꞌ tikabꞌal naj, tan naj umaꞌl uveꞌ at xoꞌl vujvaꞌl unqꞌa locholik tetz unqꞌa apóstol. \m \v 9 As aꞌ u Piꞌleꞌ vibꞌaal kajvaꞌl unqꞌa ixoj uvaꞌ yeꞌlik itzumel. As nik iqꞌajsa chaꞌma viyol u Tiixheꞌ xoꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \p \v 10 As tul atin veꞌt oꞌ kaꞌl qꞌii tikabꞌal u Piꞌleꞌ, as bꞌex uloj umaꞌt u qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ uvaꞌ tzaa tu u Judea. As Agabo ibꞌii naj. \m \v 11 As tul ul veꞌt u Agabo, as itxey veꞌt naj vikꞌalbꞌal u Pablo. As ikꞌal jeꞌ naj iqꞌabꞌ tukꞌ toj. As ech tal naj ileꞌ: —Ech ni tal u Tiixhla Espíritu ileꞌ: «Tan tul la oon vibꞌaal u kꞌalbꞌaleꞌ tu u Jerusalén, as la kꞌalpu taꞌn unqꞌa tiaal Israel uveꞌ yeꞌ ni niman u Jesús. As la aqꞌpik ok tiqꞌabꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel,»— tiꞌk u Agabo. \m \v 12 As tul qabꞌi u yoleꞌ uvaꞌ tal u Agabo, oꞌ tukꞌ unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu u Cesarea, as kubꞌeya te u Pablo tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la bꞌen tu u Jerusalén. \m \v 13 Ech tal u Pablo ileꞌ sqe: —¿Kam qꞌi uvaꞌ nu kuxh etoqꞌeꞌ as netxumunsa in? Tan kꞌujleꞌl chit svaꞌn uvaꞌ jit kuxh tiꞌ uvaꞌ la kꞌalpu veꞌt in, pet kꞌuxh la kam in tu u Jerusalén tiꞌ talpu vibꞌii u Kubꞌaal Jesús,— tiꞌk u Pablo. \m \v 14 As tul jit olebꞌ oꞌ tiꞌ tok u yoleꞌ tiviꞌ, as ech qal veꞌt ileꞌ: —Ibꞌan u Kubꞌaal Jesús kam uvaꞌ ni tal taama seeꞌ,— chꞌoꞌ qal veꞌt ste. \p \v 15 As tul pal veꞌt unqꞌa qꞌiieꞌ, as kubꞌan veꞌt qucheꞌ. As bꞌen veꞌt oꞌ tu u Jerusalén. \m \v 16 As bꞌen veꞌt kaꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzik sqiꞌ uveꞌ echen tu u Cesarea. As eqꞌol veꞌt oꞌ tikabꞌal u Mnasón, u aa Chipre, tan naꞌxnik inimat naj viyol u Tiixheꞌ. As naj aqꞌon kuvatbꞌal. \s1 Nitxeypu veꞌt u Pablo vatz iqꞌanal u tostiixh \p \v 17 Tul oon oꞌ tu u Jerusalén, as chiibꞌ veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tiꞌ ikꞌulat oꞌ. \m \v 18 Tu veꞌt umaꞌt qꞌii as bꞌex veꞌt oꞌ tukꞌ u Pablo tiꞌ iqꞌelul u Santiago. As tzitziꞌ kꞌulikkat tibꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ. \m \v 19 As tul maꞌtik itiixhin u Pablo, as xeꞌt tal veꞌteꞌ kam chit uvaꞌ kat ibꞌan u Tiixheꞌ xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel. As junun chit talat veꞌt u Pablo ste kam kat ibꞌan taꞌn u Tiixheꞌ. \m \v 20 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ viyol u Pablo, as toksa veꞌt iqꞌii u Tiixheꞌ. \p As ech tal ileꞌ te u Pablo: —Ootzimaleꞌ aꞌn uvaꞌ mamaꞌla tenam kat nimanyu viyol u Tiixheꞌ, jankꞌal oꞌ tiaal Israel. As aꞌ ni tal chajnaj uvaꞌ techal la nimal u yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés. \m \v 21 As kat alpiy te chajnaj seeꞌ uvaꞌ naal te unqꞌa kumooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ echen tulaj kaꞌt unqꞌa tenameꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la nimal u tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés. As naaleꞌ uvaꞌ yeꞌl unbꞌiil vichiꞌol unqꞌa talaj xaakeꞌ la tzokꞌax el. As yeꞌ la xekebꞌ unqꞌa kumooleꞌ tiꞌ joltu unqꞌa txumbꞌaleꞌ. \m \v 22 ¿Kam tuk kubꞌaneꞌ? Tan tuk tabꞌi unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ kat ulyu veꞌt axh. As tuk imol veꞌt tibꞌ unqꞌa tenameꞌ seeꞌ. \m \v 23 Pet aal bꞌaꞌneꞌ uvaꞌ la anima kam uvaꞌ la qal see. Tan at kajvaꞌl u naj uveꞌ at sukuxoꞌl uvaꞌ techal tuk bꞌen itzojpisa viyoleꞌ uvaꞌ alel staꞌn uvaꞌ la ibꞌaneꞌ. \m \v 24 As eqꞌo chajnaj seeꞌ tu u tostiixheꞌ. As la bꞌen abꞌan oocheꞌ tukꞌ chajnaj. As la bꞌen achoo unqꞌa oyeꞌ tetz chajnaj aqꞌal uvaꞌ la uch itzokꞌat chajnaj u xiꞌl iviꞌeꞌ. As tzitziꞌ la ilpukat uvaꞌ jitꞌeꞌch u yoleꞌ uvaꞌ ni talpu seeꞌ. Pet axh niman tetz u tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés. \m \v 25 As unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ kat niman viyol u Tiixheꞌ, tan kat kutzꞌibꞌal bꞌen ste kam uvaꞌ kat kukꞌujbꞌaꞌ. As yeꞌ la uch techbꞌul unqꞌa chibꞌeꞌ uvaꞌ ni toyal vatz unqꞌa tzꞌaj tiixheꞌ. As mitaꞌn u kajaleꞌ la echbꞌuli. As yeꞌ la echbꞌul vichibꞌil unqꞌa txooeꞌ uveꞌ maꞌt tikꞌat tibꞌ. As yeꞌ la teesa tibꞌ umaj naj tu bꞌey tukꞌ umaꞌtoj ixoj,— tiꞌk unqꞌa iqꞌesal unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ te u Pablo. \p \v 26 As teqꞌo veꞌt u Pablo kajvaꞌl u najeꞌ stiꞌ. As tu veꞌt umaꞌt qꞌii as ibꞌan veꞌt chajnaj tucheꞌ. As ok veꞌt chajnaj vatz iqꞌanal u tostiixheꞌ tiꞌ bꞌen talataꞌ uvaꞌ jatu la itzojpisa chajnaj kam uvaꞌ tal chajnaj te u Tiixheꞌ as jatu la bꞌen taqꞌ chajnaj unqꞌa oyeꞌ sijununila. \p \v 27 As tul bꞌiitik kuxh itzojpu veꞌt vujvaꞌl u qꞌiieꞌ, as ilpu veꞌt u Pablo vatz viqꞌanal u tostiixheꞌ taꞌn kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ tzaa tu u Asia. As veqꞌelkabꞌan veꞌt chajnaj tukꞌ unqꞌa tenameꞌ tiꞌ u Pablo. As itxey veꞌt chajnaj u Pablo. \m \v 28 As sikꞌin veꞌt chajnaj. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —¡Ex kumool tiaal Israel, elochtaj oꞌ! ¡Tan aꞌ najeꞌ u viꞌlaꞌ uvaꞌ ni xaan tulaj unqꞌa tenameꞌ tiꞌ ichusat umaꞌt txumbꞌal te unqꞌa kumooleꞌ tiꞌ teesal iqꞌii u kutenameꞌ tukꞌ u kutostiixheꞌ as tukꞌ unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés! ¡As cheel kat teqꞌol ok tzan naj kaꞌt unqꞌa naj uvaꞌ jit kumool qibꞌ stukꞌ tu u kutostiixheꞌ! ¡As ni teesa naj iqꞌii u tiixhla atinbꞌaleꞌ!— tiꞌk unqꞌa najeꞌ tul nik isikꞌineꞌ, \m \v 29 tan maꞌtik tilat chajnaj u Pablo tukꞌ u Trófimo, u aa Éfeso, tu u Jerusalén. As titzꞌa chajnaj uvaꞌ kamal maꞌtik teqꞌot ok u Pablo u Trófimo vatz viqꞌanal u tostiixheꞌ uveꞌ nik tal chajnaj. \m \v 30 Estiꞌeꞌ veqꞌelkabꞌan veꞌt unqꞌa tenameꞌ skajayil tu u Jerusalén. As qꞌax toon veꞌt unqꞌa tenameꞌ tiꞌ itxeypu u Pablo. As ijitil veꞌt el tiꞌeꞌl viqꞌanal u tostiixheꞌ. As oora chit ijup veꞌt chajnaj unqꞌa bꞌeyeꞌ uvaꞌ ni tokkat unqꞌa tenameꞌ. \p \v 31 As tul aalik chit iyatzꞌpu veꞌt u Pablo taꞌn unqꞌa tenameꞌ, as bꞌex alpo te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ tetz u Roma, tan kajayil chit unqꞌa tenameꞌ tu u Jerusalén nik iveqꞌelkabꞌan veꞌteꞌ. \m \v 32 As imolo veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ visoleꞌ tukꞌ kaꞌt unqꞌa imool uveꞌ atik tijleꞌm. As qꞌax ibꞌen veꞌt chajnaj tu uveꞌ nikat iveqꞌelkabꞌankat unqꞌa tenameꞌ. As tul til unqꞌa tenameꞌ tul viqꞌesal u soleꞌ tukꞌ unqꞌa soleꞌ, as iyaꞌsa veꞌt unqꞌa tenameꞌ iqꞌosat u Pablo. \m \v 33 As tul oon veꞌt viqꞌesal u soleꞌ tukꞌ unqꞌa isoleꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ, as itxey veꞌt naj u Pablo. As tal veꞌt naj uvaꞌ la kꞌalpu u Pablo taꞌn kaꞌvaꞌl kateena. As tul maꞌtik ikꞌalpu u Pablo, as ichꞌoti veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ te u Pablo uvaꞌ kam ibꞌii as kam ipaav uvaꞌ kat ibꞌana. \m \v 34 As yeꞌ nik ipal veꞌt viqꞌesal u soleꞌ stuul, tan tul nikat iveqꞌelkabꞌan unqꞌa tenam, as vaꞌlen nikat tal unjolol. As vaꞌlen nikat tal unjolte. Estiꞌeꞌ tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ teqꞌol u Pablo tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ. \m \v 35 As tul oon veꞌt chajnaj tu uveꞌ tankalte tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ, as chelel veꞌt jeꞌ u Pablo taꞌn unqꞌa soleꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la itxey veꞌt unqꞌa tenameꞌ u Pablo unpajte, \m \v 36 tan xekelik unqꞌa tenameꞌ stiꞌ. As ech nik tal unqꞌa tenam ileꞌ tul nik isikꞌineꞌ: —¡Yatzꞌpoj naj!— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \s1 Niqꞌal tibꞌ u Pablo vatz unqꞌa tenameꞌ \p \v 37 As tul aalik toksal veꞌt u Pablo tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ, as ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ: —¿Ma la uch unyolon unbꞌooj seeꞌ?— tiꞌk u Pablo. As ech tal viqꞌesal unqꞌa sol ileꞌ: —¿Ma nayolon bꞌa tu yolbꞌal griego? \m \v 38 ¿As ma jit axh u aa Egipto uvaꞌ kat imol kaꞌviinqil kꞌalal (4,000) unqꞌa najeꞌ uvaꞌ naꞌytzan tiꞌ ibꞌen tu tzuukin txꞌavaꞌeꞌ tiꞌ ul ibꞌanat chꞌaꞌo?— tiꞌk naj. \m \v 39 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Yeꞌle, tan in tiaal Israel. As aꞌ itzꞌebꞌnalkat in tu u Tarso, u tenam uvaꞌ nim iyolbꞌeleꞌ uvaꞌ echen tu u Cilicia. Pet bꞌan bꞌaꞌnil sve uvaꞌ la yolon unbꞌooj in xoꞌl unqꞌa tenameꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 40 As tul tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ la uch iyolon u Pablo, as txakebꞌ veꞌt u Pablo tu uveꞌ tankalte. As kꞌuchun veꞌt tukꞌ iqꞌabꞌ tiꞌ uvaꞌ la yaꞌ veꞌt iveqꞌelkabꞌan unqꞌa tenameꞌ. As tul yaꞌ unqꞌa tenameꞌ, as yolon veꞌt u Pablo tu yolbꞌal hebreo. Ech tal ileꞌ: \c 22 \p \v 1 —Vitzꞌin vatzik tukꞌ ex bꞌaal tenam, etabꞌitaj u yoleꞌ uveꞌ tuk val sete tiꞌ valat isuuchil u yoleꞌ uveꞌ netal sviꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 2 Tul tabꞌi unqꞌa tenameꞌ iyolon u Pablo tu yolbꞌal hebreo, as aal chit yeꞌ tiin veꞌt unqꞌa tenameꞌ. As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ ste: \m \v 3 —As jik chit tuk val sete, tan in tiaal Israel echeꞌ ex. As aꞌ itzꞌebꞌnalkat in tu u Tarso uveꞌ tu u Cilicia. As aꞌ kat chꞌiikat in tzitzaꞌ tu u Jerusalén. As kat ichus kan in u Gamaliel tiꞌ unqꞌa chusbꞌaleꞌ uvaꞌ kꞌujlu kan taꞌn unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. As ayaꞌl chit unkꞌuꞌl kat unnima uveꞌ ni tal viyol u Tiixheꞌ echeꞌ uveꞌ nebꞌan cheel. \p \v 4 As nik untilu unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ iyatzꞌpeꞌ uveꞌ xekelik tiꞌ u bꞌaꞌnla yoleꞌ. As nikat untxeyeꞌ. As kꞌuxh naj as kꞌuxh ixoj as nik voksa tu u kaarsa. \m \v 5 As ootzimalik taꞌn viqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh as ootzimalik taꞌn unqꞌa bꞌaal tenameꞌ unpajte, tan chajaakeꞌ kat aqꞌon unqꞌa uꞌujeꞌ sve uvaꞌ bꞌex unkꞌuch te unqꞌa kumooleꞌ tu u Damasco. As oon in tu u Damasco tiꞌ untxeyat tzan unqꞌa niman tetz u Jesúseꞌ, aqꞌal uvaꞌ la qꞌospi as la oksal tu u kaarsa. \s1 Ni tal u Pablo tiꞌ uvaꞌ kam kat ibꞌana uvaꞌ kat inima u Jesús \r Hechos 9.1-19; 26.12-18 \p \v 6 As aꞌeꞌ nik unbꞌaneꞌ tul nik unxaan tu bꞌey. As tul uvaꞌ unbꞌiitik kuxh voon tu u Damasco, as chaqꞌaal chit qꞌii. As aat kuxh vil ikuꞌ chꞌuꞌl umaꞌl u saj uvaꞌ xoꞌvebꞌal chittuꞌ tu almikaꞌ, tan vaꞌlik chit ilitzꞌkabꞌaneꞌ. As itxiju veꞌt in. \m \v 7 As pumel unbꞌen veꞌt tu txꞌavaꞌ. As vabꞌi veꞌt umaꞌl u tuul viꞌ uvaꞌ ech tal ileꞌ sve: «¿Saulo, Saulo, kam qꞌi uveꞌ nu kuxh atilu in?» tiꞌk u yoleꞌ. \m \v 8 As ech val veꞌt ileꞌ: «¿Abꞌil axh qꞌi, Pap?» chꞌin vala. As ech tal veꞌt ileꞌ: «Ineꞌ in Jesús uvaꞌ aa Nazaret. As ineꞌ uvaꞌ natilu in,» tiꞌke. \m \v 9 As jik chit la val sete, tan yak kuxh xoꞌv veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ xekelik sviꞌ, tul til u sajeꞌ. As jit tabꞌi u yoleꞌ uveꞌ alpu sve. \m \v 10 As ech val veꞌt ileꞌ: «¿Kam qꞌi, Pap, la unbꞌaneꞌ uvaꞌ naaleꞌ?» chꞌin vala. As ech tal veꞌt ileꞌ: «Txakpen. Kuxh tu u Damasco, tan tzitziꞌ la alpukat isuuchil see kam uvaꞌ kꞌujlu kan seeꞌ uvaꞌ la abꞌaneꞌ,» tiꞌk u yoleꞌ tal sve. \m \v 11 As ichꞌiji veꞌt bꞌen in unqꞌa unmooleꞌ uvaꞌ xekelik sviꞌ, tan maꞌtik itzotqꞌisat in u sajeꞌ uveꞌ nik ilitzꞌloꞌlaneꞌ. As oon veꞌt oꞌ tu u Damasco. \p \v 12 As bꞌex til veꞌt in umaꞌl u naj uvaꞌ Ananías. As nik toksa taama tiꞌ inachat Tiixh, as nik inima uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés. As bꞌaꞌnik iyolbꞌel veꞌt naj taꞌn unqꞌa kumooleꞌ uvaꞌ jejlik tzitziꞌ. \m \v 13 As tul bꞌex til in u Ananías, as ech tal veꞌt ileꞌ sve: «Keche, vitzꞌin vatzik Saulo, tuk bꞌaꞌnxojeꞌ vavatzeꞌ,» tiꞌk sve. As tul kuxh tal u yoleꞌ sve, as yak kuxh ilon veꞌt in unpajte. As unsaji veꞌt u Ananías. \m \v 14 As ech tal veꞌt ileꞌ sve unpajte: «Txaael veꞌt axh taꞌn u kuTiixheꞌ uvaꞌ nikat inima unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, aqꞌal uvaꞌ la pal axh stuul kam uvaꞌ ni tal taama Aak. As la eel u jikla Jesús. As la aabꞌi u tuul iviꞌ Aakeꞌ tul la yolon Aak see. \m \v 15 As axh la bꞌen alon isuuchil te unqꞌa tenameꞌ skajayil tiꞌ uvaꞌ kam la tal Aak see as tukꞌ uvaꞌ kam la ikꞌuch Aak see. \m \v 16 ¿As kam natxꞌebꞌeꞌ? Pet oora bꞌan oocheꞌ. As kuꞌen xeꞌ u aꞌeꞌ tukꞌ vibꞌii u Tiixheꞌ. As jaj bꞌaꞌnil te u Tiixheꞌ, aqꞌal uvaꞌ la josqꞌil el u paaveꞌ tu u aanxelaleꞌ,» tiꞌk u Ananías tal sve. \p \v 17 As qꞌaav veꞌt in tu u Jerusalén. As tul nik unnach Tiixh tu u tostiixheꞌ, as ikꞌuch tibꞌ umaꞌl u vaaꞌ sve echeꞌ vatzikꞌ tunvatz. \m \v 18 As ech tal ileꞌ sve: «Oora chit el axh tu u Jerusalén, tan yeꞌ la inima unqꞌa uxhchileꞌ u yoleꞌ uveꞌ la aal sviꞌ,» tiꞌk sve. \m \v 19 Ech val ileꞌ: «Ootzimal in, Pap, taꞌn unqꞌa uxhchileꞌ skajayil uvaꞌ nik vex tulaj unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh tu unqꞌa tenameꞌ tiꞌ unchukat unqꞌa niman eetzeꞌ, as tiꞌ voksat tu u kaarsa, as tiꞌ iqꞌospeꞌ. \m \v 20 As tootzi veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ antik in tul uvaꞌ aꞌs iyatzꞌpu u Esteban uvaꞌ nik alon isuuchil vayoleꞌ. As bꞌaꞌnik sve uvaꞌ la yatzꞌpu veꞌt u Esteban, tan kat unxee kan u toksaꞌm chajnajeꞌ tul nik iyatzꞌ chajnaj u Esteban,» chꞌin kat val te Aak. \m \v 21 As ech tal veꞌt ileꞌ sve: «Kuxh, tan tuk unchaj bꞌen axh xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uveꞌ jit tiaal Israel uvaꞌ naach echenkat,» tiꞌk Aak sve,— tiꞌk u Pablo te unqꞌa tenameꞌ. \s1 Ni tal viqꞌesal unqꞌa sol iqꞌospu veꞌt u Pablo \p \v 22 As tul tabꞌi unqꞌa tenameꞌ u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo tiꞌ uvaꞌ kat ichaj bꞌen u Jesús u Pablo xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel, as xeꞌt veꞌt unqꞌa tenameꞌ sikꞌin unpajte. As ech tal ileꞌ: —¡U najeꞌ as yeꞌ la uchi uvaꞌ la isebꞌ naj! ¡Pet sotzoj ivatz naj vatz u txꞌavaꞌeꞌ!— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \m \v 23 As tul til veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ antelik kuxh isikꞌin unqꞌa tenameꞌ, as nik ichitu u toksaꞌmeꞌ, as nik isuti jeꞌ u pojoeꞌ tu kajiqꞌeꞌ, \m \v 24 as tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ toksal ok u Pablo tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ. As tal veꞌt naj iqꞌospeꞌ tiꞌ uvaꞌ la tal u Pablo uvaꞌ kam stiꞌ nik isikꞌinkat unqꞌa tenameꞌ stiꞌ. \p \v 25 As tul ikꞌal veꞌt unqꞌa soleꞌ u Pablo tiꞌ iqꞌospeꞌ, as ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ te u soleꞌ uvaꞌ atik tijleꞌm: —¿Ma at bꞌa teqꞌabꞌ uvaꞌ la eqꞌos in? Tan in aa Roma. As tul yeꞌxnaj bꞌanchu unsuuchil,— tiꞌk u Pablo. \m \v 26 As tul tabꞌi u najeꞌ uvaꞌ atik tijleꞌm, as ech bꞌex tal naj ileꞌ te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ: —¿Kam la abꞌan tukꞌ u najeꞌ? Tan aa Roma u najeꞌ,— tiꞌk naj. \m \v 27 As bꞌex veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ kꞌatz u Pablo. As ech tal veꞌt naj ileꞌ: —¿Ma an chittuꞌ uvaꞌ axh aa Roma?— tiꞌk naj. —Kanoj, an chiteꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 28 As ech tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa sol ileꞌ: —As mamaꞌla puaj kat unsotzsa, tul kat ok in aa Romail,— tiꞌk naj. Ech tal u Pablo ileꞌ: —Ech koj in, tan in aa Roma, tul kat itzꞌebꞌ in,— tiꞌk u Pablo. \m \v 29 As ijetzꞌ veꞌt el tibꞌ unqꞌa soleꞌ kꞌatz u Pablo. As echat ibꞌan veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ, tul tabꞌi naj uvaꞌ aa Roma u Pablo, tan xoꞌv veꞌt naj tiꞌ uvaꞌ kat ikꞌal naj u Pablo. As yeꞌl u Pablo kat qꞌospu veꞌteꞌ. \s1 Ni toksal u Pablo vatz unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ \p \v 30 As tu veꞌt umaꞌt qꞌii, nik isaꞌ veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ tootzitaꞌ uvaꞌ kam stiꞌ nik ixochonkat unqꞌa tiaal Israel tiꞌ u Pablo. As teesa veꞌt naj unqꞌa kateenaeꞌ tiꞌ u Pablo. As imolo veꞌt naj unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ kaꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ tiꞌ ibꞌanat isuuchil u Pablo. As oksal veꞌt ok u Pablo vatz chajnaj. \c 23 \p \v 1 As isaji veꞌt u Pablo unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ uveꞌ molik tibꞌ. As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Vitzꞌin vatzik, jik chit nunbꞌan vatz u Tiixheꞌ, tul kat chꞌii in. As echat nunbꞌan cheel,— tiꞌk u Pablo. \m \v 2 As tal veꞌt bꞌen u Ananías, viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh, te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ at kꞌatz u Pablo uvaꞌ la tzꞌichon ok qꞌabꞌ viꞌ itziꞌ u Pablo. \m \v 3 As tul maꞌtik itzꞌichpu ivatz u Pablo, as ech tal veꞌt ileꞌ: —¡U Tiixheꞌ la bꞌanon ichꞌexel see kam uvaꞌ noolbꞌe in! Tan axh kuxh kaꞌvatz, tan il axh xonleꞌl axh tzitzaꞌ tiꞌ abꞌanat unsuuchil echeꞌ uvaꞌ ni tal u kuleyeꞌ. As yeꞌ nabꞌaneꞌ kam uvaꞌ ni tal u kuleyeꞌ, tan kat aal unqꞌospeꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 4 As ech tal veꞌt unqꞌa uxhchil ileꞌ uveꞌ atik kꞌatz u Pablo: —¿Ma yeꞌ naxoꞌveꞌ tiꞌ atzaqꞌbꞌet viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh?— tiꞌk chajnaj. \m \v 5 Ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Vitzꞌin vatzik, esotzsataj unpaav, tan yeꞌ vootzaj asoj aak viqꞌesal unqꞌa oksan iyol tenam vatz Tiixh, tan ech ni tal umaꞌl u yol ileꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan: «Atzaqꞌbꞌek umaj u bꞌaal tenameꞌ,» tiꞌk u yoleꞌ. \p \v 6 As tul til veꞌt u Pablo uvaꞌ at uxhchil uvaꞌ saduceo as at uxhchil uvaꞌ fariseo, as taqꞌ veꞌt jeꞌ tuul iviꞌ. Ech tal veꞌt ileꞌ: «¡Vitzꞌin vatzik, tiꞌ uvaꞌ nunnima uvaꞌ la ul taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte as kꞌujleꞌl unkꞌuꞌl stiꞌ, as estiꞌeꞌ nebꞌankat unsuuchil, tan in fariseo, tan fariseo vunbꞌaaleꞌ!» tiꞌk u Pablo. \p \v 7 As tul tal u Pablo u yoleꞌ, as xeꞌt iyaa veꞌt tibꞌ unqꞌa fariseo tukꞌ unqꞌa saduceo. As ok veꞌt ixoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ molik tibꞌ, \m \v 8 tan ni tal unqꞌa saduceo uvaꞌ yeꞌl unqꞌa kamnajeꞌ la ul taama unpajte. As yeꞌl ángel ati, mitaꞌn espíritu. Pet ech koj unqꞌa fariseo, tan ninima chajnaj uvaꞌ at unqꞌa ángel tukꞌ unqꞌa espíritu. As la ul taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte uvaꞌ ni tal chajnaj. \m \v 9 As mamaꞌla sikꞌiꞌm uchi. As txakpu veꞌt kaꞌl unqꞌa uxhchil uvaꞌ fariseo uvaꞌ chusel tibꞌ tiꞌ unqꞌa tzaqꞌiteꞌ. Ech tal chajnaj ileꞌ: —As yeꞌl umaj vaꞌlexh nibꞌan u najeꞌ ni qileꞌ. As yeꞌxhkam kuxh kubꞌan vatz u Tiixheꞌ, tan kamal umaj ángel kat yolon te naj. As moj umaj espíritu,— tiꞌk chajnaj. \m \v 10 Tul til veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ aal chit niyaa veꞌt tibꞌ unqꞌa tenameꞌ svatzaj, as xoꞌv veꞌt naj, tan titzꞌa veꞌt naj uvaꞌ kamal la iyatzꞌ veꞌt unqꞌa tenameꞌ u Pablo uveꞌ nik tal naj. As imolo veꞌt naj kaꞌl unqꞌa sol tiꞌ bꞌen teqꞌol el tzan u Pablo xoꞌl unqꞌa tenameꞌ as tiꞌ toksal ok tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ unpajte. \p \v 11 Tu veꞌt umaꞌt aqꞌbꞌal, as ikꞌuch veꞌt tibꞌ u Kubꞌaal Jesús te u Pablo. As ech tal veꞌt Aak ileꞌ: —Bꞌan atiaal, Pablo, tan kam chit uvaꞌ naal te unqꞌa tenameꞌ sviꞌ tzitzaꞌ tu u Jerusalén, as echat tuk abꞌan tu u Roma,— tiꞌk Aak. \s1 Nichuk kaꞌl unqꞌa tiaal Israel txumbꞌal tiꞌ iyatzꞌat u Pablo \p \v 12 As tu veꞌt umaꞌt qꞌii, as ikꞌul veꞌt tibꞌ iyol kaꞌl unqꞌa tiaal Israel tiꞌ iyatzꞌat u Pablo. As taltziꞌ veꞌt tibꞌ chajnaj uvaꞌ techal la ul umaj kꞌaxkꞌo tiꞌ chajnaj asoj la txꞌaꞌn chajnaj as la ukꞌaꞌ chajnaj as tul yeꞌxnaj kam u Pablo uveꞌ tal chajnaj. \m \v 13 As pal tachul tiꞌ kaꞌviinqil unqꞌa najeꞌ uveꞌ ikꞌul tibꞌ viyoleꞌ tiꞌ uvaꞌ la iyatzꞌ chajnaj u Pablo. \m \v 14 As bꞌex veꞌt chajnaj vatz unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ vatz unqꞌa bꞌaal tenameꞌ. As ech tal veꞌt chajnaj ileꞌ: —Kat qaltziꞌl veꞌt qibꞌ tiꞌ uvaꞌ techal tul umaj kꞌaxkꞌo sqiꞌ asoj la txꞌaꞌn oꞌ as la ukꞌaꞌ oꞌ, as tul yeꞌxnaj kuyatzꞌ u Pablo, uvaꞌ ni qaleꞌ. \m \v 15 Pet kulochtaj qibꞌ cheel. As ex tukꞌ unjoltu unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ la alon te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ la oksal ok u Pablo unpajte sevatz qꞌejal sqꞌalaꞌm. As la etaleꞌ uvaꞌ la echꞌoti kaꞌtoj yol te naj tiꞌ uvaꞌ kam nibꞌan naj. As tul il oꞌ nu kutxꞌebꞌon tu bꞌey tiꞌ kuyatzꞌat naj,— tiꞌk chajnaj. \p \v 16 As nik tabꞌi ok u tal u tanabꞌ u Pablo u yoleꞌ uveꞌ nik tal unqꞌa najeꞌ. As bꞌex tal veꞌt naj te u Pablo tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ. \m \v 17 As imolo veꞌt u Pablo umaꞌl u sol uvaꞌ at tijleꞌm. Ech tal ileꞌ: —Bꞌan bꞌaꞌnil. Eqꞌo u chelem najeꞌ vatz vaqꞌesaleꞌ, tan at umaꞌl u yol la bꞌen tal naj ste,— tiꞌk u Pablo. \m \v 18 As teqꞌo veꞌt ok u soleꞌ uvaꞌ at tijleꞌm u chelem najeꞌ vatz viqꞌesaleꞌ. Ech tal naj ileꞌ: —Kat imolo in u preexhueꞌ uvaꞌ Pablo. As kat ijaj bꞌaꞌnil sve uvaꞌ la veqꞌo tzan u chelem najeꞌ savatz, tan at umaꞌl u yol tuk tal naj see,— tiꞌk u soleꞌ tala. \m \v 19 As itxey veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ iqꞌabꞌ u chelem najeꞌ. As eqꞌol veꞌt ok naj sijunal. As ech tal viqꞌesal unqꞌa sol ileꞌ: —¿Kam qꞌi tuk aal sve?— tiꞌk naj. \m \v 20 Ech tal veꞌt u chelem naj ileꞌ: —Kat ikꞌullu tibꞌ iyol kaꞌl unqꞌa naj uvaꞌ an kuxh tiaal Israel tiꞌ ijajpu see uvaꞌ qꞌejal qꞌalaꞌm la eqꞌol bꞌen u Pablo vatz unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ unpajte tiꞌ ichꞌotil kaꞌtoj yol te u Pablo tiꞌ uvaꞌ kam nibꞌaneꞌ. \m \v 21 As animak u yoleꞌ uveꞌ la ul alpu see, tan pal tachul chajnaj tiꞌ kaꞌviinqil uveꞌ tuk txꞌebꞌon u Pablo tu bꞌey. As kat taltziꞌl tibꞌ chajnaj tiꞌ uvaꞌ techal tul umaj kꞌaxkꞌo tiꞌ chajnaj asoj la txꞌaꞌn chajnaj as la ukꞌaꞌ chajnaj as tul yeꞌxnaj iyatzꞌ chajnaj u Pablo uveꞌ ni taleꞌ. As nitxꞌebꞌon chajnaj tiꞌ uvaꞌ kam qal aaleꞌ,— tiꞌk u chelem najeꞌ. \m \v 22 As tul ichajpu veꞌt el tzan viqꞌesal unqꞌa soleꞌ u chelem najeꞌ, as tal veꞌt naj te u chelem najeꞌ uvaꞌ yeꞌxhebꞌil la tal naj ste kam uvaꞌ at skꞌuꞌl naj. \s1 Niqꞌajsal u Pablo vatz u Félix \p \v 23 As imolo veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ kaꞌvaꞌt unqꞌa soleꞌ uvaꞌ at tijleꞌm. As tal veꞌt naj te chajnaj uvaꞌ la bꞌanchu tuch laakꞌalal (200) sol uvaꞌ la bꞌen stoj, as lavat imutxꞌ (70) u soleꞌ uvaꞌ la bꞌen tiꞌ kaay, tukꞌ laakꞌalat (200) sol uvaꞌ la bꞌen tukꞌ chꞌichꞌ. As la bꞌen tu u Cesarea tu bꞌeluval oora aqꞌbꞌal. \m \v 24 As tal veꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ la bꞌanchu veꞌt tuch kaꞌt unqꞌa kaay unpajte uvaꞌ la jeꞌ u Pablo stiꞌ, tan aꞌ tal naj uvaꞌ tiichal kuxh toon u Pablo, tul la oon vatz u Félix uvaꞌ bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ. \m \v 25 As itzꞌibꞌa bꞌen viqꞌesal unqꞌa soleꞌ umaꞌl u yol tu uꞌujeꞌ uveꞌ ech tal ileꞌ: \p \v 26 «As ineꞌ in Claudio Lisias, as ni vaqꞌ bꞌen untzii see. As tuk untzꞌibꞌa bꞌen umaꞌl u uꞌuj see, pap Félix, tan nim ayolbꞌeleꞌ, tan axh bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ. \m \v 27 As tuk vaqꞌ bꞌen umaꞌl u naj see uvaꞌ kat itxey unqꞌa tiaal Israel, tan aal iyatzꞌat veꞌt chajnaj u najeꞌ. As tul kat vabꞌi uvaꞌ aa Roma u najeꞌ, as kat bꞌex veesa el tzan naj xoꞌl unqꞌa tenameꞌ tukꞌ unqꞌa unsoleꞌ. \m \v 28 As kat voksa ok naj xoꞌl unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ tiꞌ ibꞌanax isuuchil naj, tan nik unsaꞌ uvaꞌ la vootzi kam stiꞌ nixochpukat naj taꞌn chajnaj. \m \v 29 As kat pal veꞌt in stuul uvaꞌ tiꞌ kuxh viley chajnajeꞌ vil nibꞌankat. As yeꞌl umaj ipaav u najeꞌ uvaꞌ la kam naj stiꞌ as mitaꞌn uvaꞌ la oksal naj tu u kaarsa. \m \v 30 As tul kat alpu umaꞌl u yol sve uvaꞌ nichuk unqꞌa tiaal Israel txumbꞌal tiꞌ iyatzꞌpu naj, as yak kuxh ni vaqꞌ bꞌen naj see. As kat vallu te unqꞌa najeꞌ uveꞌ ni cheesan ipaav naj uvaꞌ la bꞌen tal chajnaj see uvaꞌ kam ipaav naj,» tiꞌk u uꞌujeꞌ uvaꞌ itzꞌibꞌa bꞌen viqꞌesal unqꞌa soleꞌ. \m \v 31 As ibꞌan unqꞌa soleꞌ kam uvaꞌ alpu te chajnaj. As teqꞌo veꞌt chajnaj u Pablo aqꞌbꞌal. As oon veꞌt chajnaj tu u Antípatris. \p \v 32 As tul sajbꞌu veꞌteꞌ, as qꞌaav veꞌt unqꞌa soleꞌ uvaꞌ nik ixaan stoj tu u tatinbꞌal unqꞌa soleꞌ tu u Jerusalén. Ech koj unqꞌa soleꞌ uvaꞌ atik jeꞌ tiꞌ kaay, tan ikꞌaj veꞌt tibꞌ chajnaj tu u Cesarea tukꞌ u Pablo. \m \v 33 Tul oon veꞌt unqꞌa soleꞌ tu u Cesarea, as taqꞌ veꞌt ok chajnaj u uꞌujeꞌ te u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ. As taqꞌ veꞌt ok chajnaj u Pablo unpajte. \m \v 34 As tul maꞌtik isikꞌlet u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ u uꞌujeꞌ, as ichꞌoti veꞌt naj uvaꞌ abꞌiste tenam tzaanajkat u Pablo. As tul tootzi veꞌt naj uvaꞌ aꞌ tzaanajkat u Pablo tu u Cilicia, \m \v 35 as ech tal veꞌt naj ileꞌ: —La vabꞌi vayoleꞌ tul uvaꞌ tuk uloj unqꞌa xochol eetzeꞌ,— tiꞌk naj. As tal veꞌt naj uvaꞌ la xeep u Pablo tu umaꞌl u kaarsa uvaꞌ atik tu vikabꞌal u Herodes. \c 24 \s1 Nixochax u Pablo vatz u Félix \p \v 1 Pal veꞌt oꞌvaꞌl qꞌii stuul. As oon veꞌt u Ananías tu u Cesarea uvaꞌ bꞌooqꞌol iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh. As antik kaꞌt unqꞌa bꞌaal tenam tukꞌ umaꞌt u oksan tetz yol uvaꞌ Tértulo. As ok veꞌt chajnaj skajayil vatz u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ tiꞌ ixochat u Pablo. \m \v 2 As tul eqꞌol veꞌt ok u Pablo, as xeꞌt ixoch veꞌt ok u Tértulo u Pablo. As ech tal naj ileꞌ te u Félix: —Taꞌntiixh see, pap Félix, tiꞌ unqꞌa bꞌaꞌnla txumbꞌaleꞌ uveꞌ kat abꞌana. As estiꞌeꞌ nu kutxuqꞌtxun seeꞌ, tan bꞌaꞌn kuxh qatineꞌ. As tukꞌ kuxh vabꞌaꞌnla aamaileꞌ kat abꞌanlu bꞌaꞌnil te u kutenameꞌ. \m \v 3 Axh pap Félix uvaꞌ bꞌaꞌn ayolbꞌeleꞌ, tan kat kuxh la kꞌulpukat axh tibꞌaꞌnil. As kꞌuxh kam kuxh qꞌii la kꞌulpu veꞌt axh tibꞌaꞌnil, tan ni qaqꞌ taꞌntiixh see tiꞌ vabꞌaꞌnileꞌ. \m \v 4 As yeꞌ kusaꞌ uvaꞌ la kubꞌal axh. Pet nu kujaj bꞌaꞌnil see uvaꞌ la aabꞌi oꞌ tukꞌ unbꞌiil vas kuyoleꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ qootzajle uvaꞌ bꞌaꞌn atxumbꞌal. \m \v 5 As u najeꞌ viꞌleꞌ, tan niyansa naj u kutenameꞌ. As katil kuxh nitoonkat naj as ni toksa naj chꞌaꞌo xoꞌl unqꞌa tenameꞌ vatz u txꞌavaꞌeꞌ skajayil, tan naj nibꞌooqꞌolin unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ ni toksa tibꞌ kꞌatz umaꞌl u naj uvaꞌ aa Nazaret. \m \v 6 As kat tal naj teqꞌot ok unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ jit tiaal Israel tiꞌ iyansal u kutostiixheꞌ. Estiꞌeꞌ kat kutxey naj. As aꞌ kat qala uvaꞌ la kubꞌan isuuchil naj kam uvaꞌ ni tal u kuleyeꞌ. \m \v 7 Pet kat toksa veꞌt tibꞌ viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uveꞌ Lisias. As tukꞌ chit veꞌt chꞌaꞌo kat imaa veꞌt naj u najeꞌ tu kuqꞌabꞌ. \m \v 8 As kat tal veꞌt naj uvaꞌ see la ul kuxochkat u najeꞌ. As an chit axh tuk ootzin isuuchil, tul tuk abꞌan isuuchil u najeꞌ,— tiꞌk u Tértulo. \m \v 9 As kaꞌl unqꞌa tiaal Israel uvaꞌ atik kꞌatz u Tértulo, as iyakꞌinsa veꞌt ok chajnaj u yoleꞌ uveꞌ tal u Tértulo. As ech tal chajnaj ileꞌ: —As ech chiteꞌ skajayil,— tiꞌk chajnaj. \p \v 10 As tul kꞌuchun veꞌt u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ tukꞌ iqꞌabꞌ uvaꞌ la yolon u Pablo, as yolon veꞌt u Pablo. As ech tal ileꞌ: —Ootzimaleꞌ svaꞌn uvaꞌ nimax veꞌt yaabꞌ ook tiꞌ abꞌanat isuuchil u kutenameꞌ. As ayaꞌl chit unkꞌuꞌl la unqꞌal vibꞌ savatz. \m \v 11 As la uch aabꞌit untzibꞌlal uvaꞌ aꞌn kuxh kabꞌlavax qꞌii vul tu u Jerusalén tiꞌ unnachat Tiixh. \m \v 12 As jit yaaibꞌ kat unbꞌana, tul kat txeypu veꞌt in. As yeꞌl unqꞌa tenameꞌ kat veqꞌelkabꞌan svaꞌn tu u tostiixheꞌ, as mitaꞌn tu unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh, as mitaꞌn vatz unqꞌa tenameꞌ tu bꞌey. \m \v 13 As yeꞌ la chee iyol chajnaj uvaꞌ jik chittuꞌ tiꞌ unxochpik ok savatz. \m \v 14 Pet tuk val isuuchil see, u Tiixheꞌ uvaꞌ nik inach unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, as aꞌeꞌ uveꞌ nunnacheꞌ tul nunnima u txumbꞌaleꞌ. As kꞌuxh ni tal unqꞌa xochol vetzeꞌ uvaꞌ vaꞌlexh nunbꞌaneꞌ, as nunnima jankꞌal viyol u Tiixheꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan. \m \v 15 As kꞌujleꞌl unkꞌuꞌl tiꞌ u Tiixheꞌ tiꞌ uvaꞌ la ul taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte, echeꞌ uvaꞌ ni tal unqꞌa najeꞌ. As la ul taama unqꞌa jikla aamaeꞌ tukꞌ unqꞌa txꞌiꞌla aamaeꞌ. \m \v 16 Estiꞌeꞌ nunyaꞌlu vibꞌ tiꞌ uvaꞌ bꞌaꞌn chit untxumbꞌal la ibꞌan vatz u Tiixheꞌ as vatz unqꞌa tenameꞌ unpajte. \p \v 17 As kat ul in tu u Jerusalén tiꞌ voksat bꞌiil u oy tu u tostiixheꞌ as tiꞌ vaqꞌat u lochbꞌaleꞌ te unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, tan nimal yaabꞌ kat el in. \m \v 18 As aꞌeꞌ nik unbꞌaneꞌ, tul bꞌex ilej in kaꞌl unqꞌa unmool uvaꞌ tiaal Israel uvaꞌ tzaa tu u Asia, tan nik unbꞌan vucheꞌ vatz iqꞌanal u tostiixheꞌ. As jik kuxh kat bꞌex in tu u tostiixheꞌ, tan yeꞌl unqꞌa tenameꞌ xekelik sviꞌ. As yeꞌxhebꞌil nik iveqꞌelkabꞌan sviꞌ. \m \v 19 Asoj at unpaav vatz chajnaj, as chajnajeꞌ la ul savatz tiꞌ tul ixochat in. \m \v 20 As la tal chajnaj kam umaj vaꞌlexh kat unbꞌana, tul kat oksal ok in vatz unqꞌa bꞌaal tenameꞌ tu abꞌiꞌmeꞌ. \m \v 21 Aateꞌ bꞌa, asoj kat vaqꞌ jeꞌ unbꞌooj tuul unviꞌ xoꞌl unqꞌa bꞌaal tenameꞌ, tul uvaꞌ kat vala tiꞌ u tulebꞌal taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte, as estiꞌeꞌ uvaꞌ la abꞌan unsuuchil cheel,— tiꞌk u Pablo. \p \v 22 Tul tabꞌi u Félix u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo, as tal veꞌt naj uvaꞌ xamtel la ibꞌan naj isuuchil u Pablo, tan maꞌtik tabꞌit naj isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u akꞌ txumbꞌaleꞌ. As ech tal naj ileꞌ: —Lanal ul u Lisias, viqꞌesal unqꞌa soleꞌ. As aꞌn la unbꞌan esuuchil tiꞌ veyoleꞌ uvaꞌ netaleꞌ,— tiꞌk u Félix. \m \v 23 As tal veꞌt u Félix te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ la kaa u Pablo tu u kaarsa. As la uch ul tilat unqꞌa tetz kꞌultziꞌeꞌ tiꞌ ilochpeꞌ. As yeꞌxhebꞌil la majli, tul la ul qꞌeluloj. \p \v 24 As tu veꞌt kaꞌt qꞌii, as oon veꞌt u Félix tukꞌ u tixqeleꞌ uvaꞌ Drusila, tan tiaal Israelik ixoj. As tal veꞌt naj imolol veꞌt u Pablo. As tabꞌi veꞌt naj u yoleꞌ uveꞌ nik tal u Pablo tiꞌ u kꞌujlebꞌal kꞌuꞌleꞌ tiꞌ u Jesucristo. \m \v 25 As tul tal u Pablo isuuchil u yoleꞌ tiꞌ uvaꞌ la iyaꞌlu tibꞌ unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ ibꞌanat u jikla txumbꞌaleꞌ as tiꞌ imajat jeꞌ tibꞌ tiꞌ ibꞌanat u vaꞌlexheꞌ, as xoꞌv veꞌt u Félix, tul tabꞌi naj umaꞌt u yoleꞌ uvaꞌ tal u Pablo tiꞌ u kꞌaxkꞌoeꞌ uvaꞌ tuk uloj tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ yeꞌ ni niman. As ech tal u Félix ileꞌ: —Kuxh veꞌteꞌ. As jatu la uch sunvatz, as aꞌn la unmolo veꞌt axh unpajte,— tiꞌk naj, \m \v 26 tan aꞌ nikat tal naj uvaꞌ la taqꞌ u Pablo ipuaj naj. As la ichajpu el tzan naj u Pablo. As estiꞌeꞌ uvaꞌ jatpajul kuxh nik imolo naj u Pablo tiꞌ iyolon stukꞌ. \p \v 27 Tul pal veꞌt kaꞌvaꞌl yaabꞌ, as el veꞌt u Félix tiꞌ u tijleꞌmeꞌ. As aꞌ veꞌt u Porcio Festo kaa sichꞌexel u Félix. As taqꞌ veꞌt kan u Félix u Pablo tu u kaarsa, tan aꞌ nik isaꞌ naj uvaꞌ la oksal iqꞌii naj taꞌn unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ tiaal Israel. \c 25 \s1 Ni toksal u Pablo vatz u Festo \p \v 1 As tul oon veꞌt u Festo tu u tenameꞌ uvaꞌ Cesarea tiꞌ ikꞌulat u tijleꞌmeꞌ, as oxvaꞌl qꞌii stuul as bꞌex veꞌt naj tu u Jerusalén. \m \v 2 As unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ kaꞌt unqꞌa tiaal Israel uveꞌ atik tijleꞌm, as ul veꞌt chajnaj vatz u Festo tiꞌ ixochat u Pablo. \m \v 3 As ul ijaj veꞌt chajnaj bꞌaꞌnil te u Festo uvaꞌ la tal naj teqꞌol tzan u Pablo tu u Jerusalén, tan aꞌ tal chajnaj uvaꞌ la ichaj bꞌen chajnaj kaꞌt unqꞌa naj tiꞌ iyatzꞌpu u Pablo tu bꞌey. \m \v 4 As ech tal u Festo ileꞌ: —At veꞌt ok u Pablo tu u kaarsaeꞌ tu u Cesarea. As tul yeꞌ kuxh jatvaꞌt qꞌii tuk qꞌaavoj in tzitziꞌ. \m \v 5 As la uch ibꞌen kaꞌvoꞌj ex sviꞌ, ex iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ. Asoj at umaj ipaav u najeꞌ kat ibꞌana, as tzitziꞌ la exochkat naj sve,— tiꞌk u Festo. \p \v 6 As kaa veꞌt u Festo vaaxit qꞌii moj lavat qꞌii. As aꞌn qꞌaav veꞌt naj tu u Cesarea. As tu umaꞌt qꞌii stuul tul maꞌtik toon naj tu u Cesarea, as xonebꞌ veꞌt naj tu vixonlebꞌaleꞌ tu u abꞌibꞌaleꞌ. As tal veꞌt naj teqꞌol tzan u Pablo. \m \v 7 Tul ok veꞌt u Pablo, as imol veꞌt ok tibꞌ unqꞌa tiaal Israel tiꞌ u Pablo uvaꞌ tzaa tu u Jerusalén. As mamaꞌla chit ipaav u Pablo uvaꞌ kꞌaxkꞌo talcheꞌ kat icheesa chajnaj. As jit kuxh ivatz u yoleꞌ uveꞌ nik tal chajnaj. \m \v 8 As ech tal u Pablo ileꞌ tiꞌ iqꞌalat tibꞌ: —Yeꞌl unpaav ati tiꞌ viley unqꞌa tiaal Israeleꞌ. As mitaꞌn tiꞌ teesal iqꞌii u tostiixheꞌ. As mitaꞌn vatz u ijlenaaleꞌ uvaꞌ César nunpaavinkat,— tiꞌk u Pablo. \m \v 9 As ech tal veꞌt u Festo ileꞌ: —¿Ma la asaꞌ uvaꞌ la bꞌen axh sviꞌ tu u Jerusalén tiꞌ ibꞌanchu asuuchil sunvatz tzitziꞌ tiꞌ unqꞌa yoleꞌ uveꞌ ni talpu seeꞌ?— tiꞌk u Festo, tan aꞌ nik isaꞌ naj uvaꞌ la oksal iqꞌii naj taꞌn unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ tiaal Israel. \m \v 10 Ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Il oꞌ at oꞌ tzitzaꞌ tu umaꞌl u abꞌibꞌal uvaꞌ kꞌujlu kan taꞌn u ijlenaal tu u Roma uvaꞌ César. As la uchi uvaꞌ tzitzaꞌ la bꞌanchukat unsuuchil. As ootzimal chiteꞌ aꞌn uvaꞌ yeꞌl umaj vaꞌlexh nunbꞌan vatz unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tenameꞌ. \m \v 11 Tan asoj at unpaav uvaꞌ ni tal u leyeꞌ uvaꞌ la kam in stiꞌ, as kamojnu veꞌt in, tan yeꞌ la unpiꞌu vibꞌ tiꞌ unkameꞌ. Pet asoj yeꞌl unpaav ati tiꞌ uveꞌ ni tal chajnaj sviꞌ, as yeꞌ la uchi uvaꞌ la oksal ok in tiqꞌabꞌ chajnaj. Pet aꞌ u ijlenaaleꞌ tu u Roma la bꞌanon unsuuchil,— tiꞌk u Pablo. \m \v 12 As tul maꞌtik ichꞌotit u Festo te unqꞌa najeꞌ uvaꞌ nik aqꞌon itxumbꞌal u Festo, as ech tal veꞌt naj ileꞌ te u Pablo: —Tan tiꞌ uvaꞌ kat aal abꞌen vatz u ijlenaaleꞌ tu u Roma, as tzitziꞌ la bꞌanchukat asuuchil,— tiꞌk naj. \s1 Ni toksal u Pablo vatz u Agripa \p \v 13 As tul pal veꞌt kaꞌl unqꞌa qꞌii, as ul veꞌt umaꞌt u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ uvaꞌ Agripa tukꞌ u tixqeleꞌ uvaꞌ Berenice tiꞌ ul iqꞌelut u Festo tu u Cesarea. \m \v 14 As nimal chit qꞌii atin u Agripa tukꞌ u tixqeleꞌ tu u Cesarea. As tal veꞌt ok u Festo isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u Pablo te u Agripa. As ech tal naj ileꞌ: —At umaꞌl u naj uvaꞌ kaaik kan tu u kaarsa taꞌn u Félix. \m \v 15 As tul kat bꞌex in tu u Jerusalén, as oon veꞌt unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh tukꞌ kaꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tiaal Israel. As ijaj chajnaj sve uvaꞌ la vaqꞌ unyol tiꞌ iyatzꞌpu u Pablo. \m \v 16 As kat val te chajnaj uvaꞌ yeꞌ la uchi uvaꞌ la qal iyatzꞌpu umaj uxhchil, as tul yeꞌxnaj ul unqꞌa xochonaaleꞌ svatz tiꞌ talpu vipaaveꞌ ste. As lanal yolon u aapaaveꞌ tiꞌ iqꞌalat tibꞌ unpajte. \m \v 17 As tu umaꞌt qꞌii tul kat ul unqꞌa najeꞌ tzitzaꞌ, as yeꞌ kat unbꞌal vibꞌ tiꞌ unbꞌanat isuuchil. Pet kat xonebꞌ veꞌt in tu u abꞌibꞌaleꞌ. As kat val teqꞌol tzan u najeꞌ. \m \v 18 As tul ul veꞌt unqꞌa najeꞌ uveꞌ nik ixoch naj, as yeꞌl umaj ipaav naj kat tal chajnaj echeꞌ uvaꞌ nik vitzꞌa. \m \v 19 Pet aꞌ kuxh unqꞌa yoleꞌ ul tal chajnaj sve tiꞌ unqꞌa txumbꞌaleꞌ tiꞌ uvaꞌ kam inachat chajnaj Tiixh as tiꞌ umaꞌt u naj uvaꞌ Jesús uvaꞌ kamyu veꞌteꞌ. Pet aꞌ ni tal u Pablo uvaꞌ isleꞌltel u Jesús. \m \v 20 As kat kaꞌkabꞌin vaama tiꞌ uveꞌ kam la unbꞌaneꞌ. As kat unchꞌoti veꞌt te naj tiꞌ uvaꞌ ma la isaꞌ naj ibꞌen tu u Jerusalén tiꞌ ibꞌanchu isuuchil naj. \m \v 21 As an chit u najeꞌ kat jajon uvaꞌ aꞌ u César uvaꞌ Augusto la bꞌanon isuuchil naj. As kat vala uvaꞌ la kaaik kan naj tu u kaarsaeꞌ. As la val ibꞌen naj vatz u César,— tiꞌk u Festo. \m \v 22 As ech tal veꞌt u Agripa ileꞌ: —Aꞌ ni valeꞌ uvaꞌ la vabꞌi kam la tal u najeꞌ,— tiꞌk u Agripa. Ech tal veꞌt u Festo ileꞌ: —Qꞌejal la aabꞌi kam la tal naj,— tiꞌk naj. \p \v 23 As tu veꞌt umaꞌt qꞌii as toksa veꞌt u Agripa u bꞌaꞌnla oksaꞌmeꞌ tukꞌ u tixqeleꞌ uvaꞌ Berenice. As ok veꞌt naj tukꞌ u tixqeleꞌ tu u abꞌibꞌaleꞌ uvaꞌ molikkat tibꞌ unqꞌa iqꞌesal unqꞌa soleꞌ tukꞌ unqꞌa najeꞌ uveꞌ nim iyolbꞌeleꞌ. As tal veꞌt u Festo teqꞌol tzan u Pablo tu u abꞌibꞌaleꞌ. \m \v 24 As tul maꞌtik toon u Pablo, as ech tal veꞌt u Festo ileꞌ: —Agripa, bꞌanol ivatz ijlenaal, tukꞌ ex uvaꞌ at ex tzitzaꞌ, as u najeꞌ, u viꞌleꞌ, as aꞌ najeꞌ uvaꞌ xochpu sve taꞌn unqꞌa tiaal Israel, tul atik in tu u Jerusalén. As tul kat ul chajnaj tzitzaꞌ tu u Cesarea, as yeꞌ niyaꞌ chajnaj tiꞌ ijajat sve tukꞌ mamaꞌla sikꞌiꞌm tiꞌ uvaꞌ la kam u najeꞌ. \m \v 25 As tul kat vila uvaꞌ yeꞌl ipaav naj ati uvaꞌ la yatzꞌpu naj stiꞌ, as an chit naj ni alon uvaꞌ aꞌ la bꞌanchukat isuuchil naj vatz u ijlenaaleꞌ uvaꞌ tu u Roma, uveꞌ ni taleꞌ. Estiꞌeꞌ kat unkꞌujbꞌaꞌ veꞌteꞌ uvaꞌ la bꞌen oksal ok naj vatz u ijlenaaleꞌ tu u Roma. \m \v 26 As yeꞌl umaj unyol ati uvaꞌ la untzꞌibꞌa bꞌen te u ijlenaaleꞌ uvaꞌ tu u Roma. As estiꞌeꞌ kat veqꞌo tzan naj savatz, Agripa tukꞌ ex uvaꞌ at ex tzitzaꞌ, aqꞌal uvaꞌ la echꞌoti te naj, as la chee umaj yol uvaꞌ la untzꞌibꞌa bꞌen te u ijlenaaleꞌ tu u Roma, \m \v 27 tan ootzimal svaꞌn uvaꞌ vaꞌlexh kuxheꞌ uvaꞌ la vaqꞌ bꞌen umaj preexhu te u ijlenaaleꞌ. As tul yeꞌ la val bꞌen uvaꞌ kam stiꞌ preexhukat naj,— tiꞌk u Festo. \c 26 \s1 Niqꞌal tibꞌ u Pablo vatz u Agripa \p \v 1 As ech tal veꞌt u Agripa ileꞌ te u Pablo: —La uch ayoloneꞌ tiꞌ aqꞌalat eebꞌ,— tiꞌk naj. As taqꞌ veꞌt jeꞌ u Pablo iqꞌabꞌ, tul xeꞌt veꞌt yolon xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ molik tibꞌ tu u abꞌibꞌaleꞌ. \m \v 2 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Vaꞌl untxuqꞌtxun cheel, bꞌanol ivatz ijlenaal Agripa, tan il in at in savatz tiꞌ unqꞌalat vibꞌ tiꞌ unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ nicheesal sviꞌ taꞌn unqꞌa tenameꞌ. \m \v 3 As tuk unjaj bꞌaꞌnil see uvaꞌ la akuy unbꞌooj in tul la aabꞌi vunyoleꞌ, tan ootzimaleꞌ aꞌn uvaꞌ kam bꞌan taꞌn itxumbꞌal vuntenameꞌ tiꞌ uvaꞌ nu kuyaa qibꞌ stiꞌ. \s1 Ni tal u Pablo kam stiꞌ nixochpukat \p \v 4 As ootzimaleꞌ taꞌn unqꞌa tenameꞌ kam uvaꞌ nik unchuseꞌ tul uvaꞌ inik talaj intxaꞌ tul atik in tu vuntenameꞌ. As an kuxheꞌ kat ul unchusa tu u Jerusalén. \m \v 5 Asoj la isaꞌ chajnaj talataꞌ, as ateꞌ skꞌuꞌl chajnaj uvaꞌ inik fariseo, tan in chit nik eqꞌon unqꞌa txumbꞌaleꞌ tetz unqꞌa fariseo. \m \v 6 As estiꞌeꞌ kat eqꞌol tzan in tzitzaꞌ tiꞌ ibꞌanax unsuuchil, tan tiꞌ uvaꞌ kꞌujleꞌl unkꞌuꞌl tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Tiixheꞌ te unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ tiꞌ uvaꞌ la tulsa u Tiixheꞌ taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte. \m \v 7 As aꞌeꞌ uvaꞌ nu kutxꞌebꞌeꞌ, jankꞌal oꞌ uvaꞌ oꞌ tiaal kabꞌlaval unqꞌa ikꞌaol u qꞌesla kubꞌaaleꞌ uvaꞌ Israel, tan sqꞌiil as aqꞌbꞌal ninima unqꞌa unmooleꞌ u Tiixheꞌ. Pet tiꞌ kuxh uvaꞌ nunkꞌujbꞌaꞌ unkꞌuꞌl tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Tiixheꞌ, as estiꞌeꞌ nixochkat in chajnaj. \m \v 8 As tuk unchꞌoti sete, ¿kam qꞌi uvaꞌ yeꞌ nenima u yoleꞌ tiꞌ uvaꞌ la tulsa u Tiixheꞌ taama unqꞌa kamnajeꞌ unpajte echeꞌ kat ibꞌan u Tiixheꞌ te u Jesús? \p \v 9 As tuk val isuuchil sete tiꞌ uvaꞌ nik unbꞌan bꞌaxa. Tan nik valeꞌ uvaꞌ techal chit la unbꞌan u vaꞌlexheꞌ tiꞌ unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ aa Nazaret. \m \v 10 As kat chit unbꞌana tu u Jerusalén, tan nimal unqꞌa niman tetz u Jesús kat voksa tu u kaarsa, tan aꞌ unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh kat aqꞌon tunqꞌabꞌ uvaꞌ la unlaqꞌbꞌa unqꞌa niman tetz u Jesús. As achaꞌvik chit sve tul nik iyatzꞌpeꞌ. \m \v 11 As jatpajul kuxh kat bꞌen in tiꞌ unkꞌaxbꞌisat unqꞌa niman tetz u Jesús tu unqꞌa atinbꞌaleꞌ tetz nachbꞌal Tiixh. As nik unyaꞌlu unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ uvaꞌ la teesa tibꞌ tiꞌ u kꞌujlebꞌal ikꞌuꞌleꞌ. As tukꞌ chit txꞌiꞌtziꞌl nik unbꞌan ste. As kat bꞌex in tiꞌ unlaqꞌbꞌat unqꞌa niman tetz u Jesús uvaꞌ jejleꞌlik xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel. \s1 Ni tal u Pablo tiꞌ uvaꞌ kam kat ibꞌana uvaꞌ kat inima u Jesús \r Hechos 9.1-19; 22.6-16 \p \v 12 As tul bꞌex in tu u Damasco unpajul, as aꞌeꞌ nik vitzꞌa tiꞌ unbꞌanataꞌ, tan aꞌ unqꞌa iqꞌesal oksan iyol tenam vatz Tiixh kat chajon bꞌen in tukꞌ umaꞌl u uꞌuj. \m \v 13 As chaqꞌaal chit qꞌii, tul nik unxaan tu bꞌey tiꞌ unbꞌen tu u Damasco, as vil umaꞌl u saj tu almikaꞌ uvaꞌ xoꞌvebꞌal chittuꞌ, tan pal ilitzꞌkabꞌaneꞌ tiꞌ u qꞌiieꞌ. As kat iseteꞌru tibꞌ sviꞌ as tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ xekelik sviꞌ unpajte. \m \v 14 As kajayil chit oꞌ kat pumel kubꞌen tu txꞌavaꞌ staꞌn. As kat vabꞌi umaꞌl u tuul viꞌ uvaꞌ yolon sve. As ech tal ileꞌ tu yolbꞌal hebreo: «Saulo, Saulo, ¿kam qꞌi uveꞌ nu kuxh atilu in? Tan axh kuxheꞌ nakꞌaxbꞌisa jeꞌ eebꞌ sajunal,» tiꞌk u yoleꞌ sve. \m \v 15 Ech val veꞌt ileꞌ: «¿Abꞌiste axh qꞌi, pap?» chꞌin ste. As ech tal veꞌt u Kubꞌaal ileꞌ sve: «Ineꞌ in Jesús uvaꞌ natilu in. \m \v 16 As txakpen. As bꞌan oocheꞌ, tan tuk val see kam stiꞌ kat ulkat in savatz, tan tuk untxakonsa veꞌt axh tiꞌ bꞌen aalat isuuchil tiꞌ unqꞌa uvaꞌ kat eela as tukꞌ uvaꞌ tuk unkꞌuch see. \m \v 17 As la unloch axh tiꞌ apal vatz u kꞌaxkꞌoeꞌ uvaꞌ la ibꞌan unqꞌa tenameꞌ see tukꞌ uvaꞌ la ibꞌan unjoltu unqꞌa tenameꞌ see uvaꞌ jit tiaal Israel, tan tuk unchaj bꞌen axh xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel \m \v 18 tiꞌ uvaꞌ la aal itxumbꞌal unqꞌa tenameꞌ, uvaꞌ echen tu u qꞌej toktoeꞌ, as la el chꞌuꞌl vatz u sajeꞌ. As la eesal kꞌatz viyakꞌil u Satanás. As la ok veꞌt kꞌatz u Tiixheꞌ, aqꞌal uvaꞌ la isotzsa veꞌt Aak ipaav. As la ikꞌul veꞌt vivaatzileꞌ kꞌatz unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ txaael taꞌn u Tiixheꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ nikꞌujbꞌaꞌ ikꞌuꞌl sviꞌ,» tiꞌk u Jesús sve. \s1 Ninima u Pablo u yol uvaꞌ alpu ste \p \v 19 Pap Agripa, as kat unnima kam uvaꞌ kat alpu sve, tul kat vabꞌi iyolon kuꞌ tzan tu almikaꞌ. \m \v 20 As bꞌaxel kat val kan te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ at tu u Damasco tiꞌ uvaꞌ la ikꞌaxa tibꞌ. As la ijalpu vitxumbꞌaleꞌ tiꞌ tok kꞌatz u Tiixheꞌ. As bꞌex veꞌt in tiꞌ valat u yoleꞌ tu u Jerusalén, tukꞌ tu unqꞌa talaj tenameꞌ tu u Judea, as tukꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel tiꞌ uvaꞌ la ikꞌaxa tibꞌ. As la ijalpu vitxumbꞌaleꞌ tiꞌ tok kꞌatz u Tiixheꞌ. As la ibꞌan veꞌt u bꞌaꞌneꞌ tiꞌ ikꞌuchataꞌ uvaꞌ kat ijalpul vitxumbꞌaleꞌ. \m \v 21 As estiꞌeꞌ uvaꞌ kat itxey veꞌt in unqꞌa unmooleꞌ uvaꞌ tiaal Israel tul atik in tu u tostiixheꞌ. As kat tal veꞌt chajnaj unyatzꞌpeꞌ. \m \v 22 Pet kat iloch in u Tiixheꞌ. As il in atiltel in sexoꞌl. As yeꞌ yaꞌoj in tiꞌ talax isuuchil unqꞌa yoleꞌ xoꞌl unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ at tijleꞌm tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ yeꞌl tijleꞌm ati. As yeꞌl umaꞌtoj yol ni valeꞌ. Pet an kuxh unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ kat tal kan u Moisés tukꞌ kaꞌt unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ tiꞌ uvaꞌ kam la uchi. \m \v 23 As aꞌeꞌ uvaꞌ nik taleꞌ tiꞌ uvaꞌ la kam u Cristo. As bꞌaxel la ul taama unpajte vatz unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ kamnajle aqꞌal uvaꞌ la alpu isuuchil u bꞌaꞌnla yoleꞌ. As la txijun veꞌt sukuxoꞌl uvaꞌ oꞌ tiaal Israel as xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ jit tiaal Israel.— \s1 Nibꞌeya u Pablo te u Agripa \p \v 24 As tul tal u Pablo unqꞌa yoleꞌ tiꞌ iqꞌalat tibꞌ, as taqꞌ jeꞌ u Festo tuul iviꞌ. Ech tal naj ileꞌ: —¡Chꞌuꞌjileꞌ, Pablo, elnallukat axh! Tan mamaꞌla chusiibꞌ uveꞌ nabꞌaneꞌ. As estiꞌeꞌ kat elyu veꞌt axh chꞌuꞌjil,— tiꞌk u Festo. \m \v 25 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Yeꞌle, pap Festo, bꞌanol ivatz ijlenaal. Jit chꞌuꞌjileꞌ elnallukat in, tan aꞌ isuuchil u jikla yoleꞌ uveꞌ ni valeꞌ. \m \v 26 As yeꞌl in nunxoꞌveꞌ tiꞌ valat unqꞌa yoleꞌ vatz u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ uvaꞌ Agripa uvaꞌ at tzitzaꞌ, tan at sunkꞌuꞌl uvaꞌ ootzimaleꞌ unqꞌa yoleꞌ skajayil staꞌn tiꞌ uvaꞌ kat bꞌanax te u Jesúseꞌ, tan vatz unqꞌa tenameꞌ kat bꞌanaxkat unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ te u Jesús. \m \v 27 ¿As kam ni tal axh, pap Agripa? ¿Ma nanima unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ? As ootzimaleꞌ svaꞌn uvaꞌ nanima,— tiꞌk u Pablo. \m \v 28 As ech tal veꞌt u Agripa ileꞌ: —¿Ma aꞌ naaleꞌ uvaꞌ bꞌiit kuxh yeꞌ la olebꞌ axh sviꞌ tiꞌ uvaꞌ la unnima veꞌt u Cristo?— tiꞌk u Agripa. \m \v 29 Ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —La koj ibꞌan Tiixh bꞌaꞌnil uvaꞌ kꞌuxh yeꞌxh jatvaꞌtoj yol la valeꞌ as moj nimatel yol la valeꞌ as la koj ebꞌan etetz echeꞌ uvaꞌ nunbꞌaneꞌ, jankꞌal ex uvaꞌ ni abꞌin vunyoleꞌ cheel. As yeꞌl koj u kateenaeꞌ la ok setiꞌ echeꞌ uveꞌ nunpalebꞌe,— tiꞌk u Pablo. \p \v 30 As tul yaꞌ veꞌt u Pablo tiꞌ talat unqꞌa yoleꞌ, as txakpu veꞌt u Agripa uvaꞌ bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ tukꞌ u tixqeleꞌ uvaꞌ Berenice as tukꞌ umaꞌt u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ uvaꞌ Festo. As bꞌen veꞌteꞌ tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ xonlik kꞌatz chajnaj tu u abꞌibꞌaleꞌ. \m \v 31 As teesa veꞌt el tibꞌ chajnaj sijunal. Ech tal chajnaj ileꞌ svatzaj: —Yeꞌl ipaav u najeꞌ ati uvaꞌ la tal u kuleyeꞌ iyatzꞌpu naj stiꞌ. As mitaꞌn uvaꞌ la kaa naj tu u kaarsa, tan kam chaj ipaav naj kat ibꞌana,— tiꞌk chajnaj. \m \v 32 As ech tal veꞌt u Agripa ileꞌ te u Festo: —La uch ichajpul eleꞌ u najeꞌ uvaꞌ yeꞌ koj kat tal naj ibꞌeneꞌ tiꞌ ibꞌanchu veꞌt isuuchil vatz u ijlenaaleꞌ tu u Roma,— tiꞌk u Agripa. \c 27 \s1 Niqꞌajsal u Pablo tu u Roma \p \v 1 As tul ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt chajnaj uvaꞌ la bꞌen oꞌ tukꞌ u Pablo tu u Italia, as aqꞌpik veꞌt ok u Pablo tukꞌ kaꞌt unqꞌa preexhueꞌ te umaꞌt viqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ Julio ibꞌii. As naj iqꞌesal xoꞌl oꞌkꞌalal (100) sol uvaꞌ Augusta ibꞌii uvaꞌ tetzik u ijlenaaleꞌ tu u Roma. \m \v 2 As ok veꞌt oꞌ tu u umaꞌt u barco uvaꞌ tzaanaj tu u Adramitio, tan aalik ibꞌen tziꞌ u mar tetz u Asia. As bꞌen veꞌt oꞌ. As xekik u Aristarco sqiꞌ uvaꞌ aa Tesalónica uvaꞌ echen tu u Macedonia. \m \v 3 Tu veꞌt umaꞌt qꞌii as oon veꞌt oꞌ tu u Sidón. As bꞌaꞌn veꞌt itxumbꞌal u Julio ibꞌana te u Pablo tzitziꞌ. As ichajpu veꞌt naj u Pablo tiꞌ bꞌen iqꞌelut unqꞌa tetz kꞌultziꞌeꞌ tiꞌ uvaꞌ la lochpu veꞌt unbꞌooj u Pabloeꞌ. \m \v 4 As tul ok oꞌ tu u barco unpajte, as el veꞌt oꞌ tu u Sidón. As yakik veꞌt oꞌ viꞌ u mar. As ech kupal veꞌt txala u Chipre tiꞌ uvaꞌ imaj u txꞌavaꞌeꞌ u kajiqꞌeꞌ sqiꞌ, tan aalik itzaa u kajiqꞌeꞌ sukuvatz. \m \v 5 As pal veꞌt oꞌ viꞌ u mar uveꞌ vatz u Cilicia tukꞌ u Panfilia. As oon veꞌt oꞌ tu u Mira uvaꞌ echen tu u Licia. \p \v 6 As tul ilej veꞌt iqꞌesal unqꞌa soleꞌ uvaꞌ Julio umaꞌt u barco uvaꞌ tzaanaj tu u Alejandría, as ok veꞌt oꞌ tu u barco, tan aalik ibꞌen u barco tu u Italia. \m \v 7 As nimal qꞌii kuxaa viꞌ u mar, tan qꞌoonik kuxh kubꞌen veꞌteꞌ, tan aalik itzaa u kajiqꞌeꞌ sukuvatz. As tukꞌ chit kꞌaxkꞌo kat oon veꞌt oꞌ kꞌatz u tal tenam uvaꞌ Gnido. As ech kupal veꞌt vatz u txꞌavaꞌ uvaꞌ Salmón uvaꞌ echen tu u Creta. As pal veꞌt oꞌ txala u Creta, tan aꞌ u txꞌavaꞌeꞌ nik lochon oꞌ tiꞌ imajat u kajiqꞌeꞌ sqiꞌ. \m \v 8 As mamaꞌla kꞌaxkꞌo kupalebꞌe taꞌn u kajiqꞌeꞌ tiꞌ kupal txala u Creta. As qꞌoon oon veꞌt oꞌ tu umaꞌl u atinbꞌal uvaꞌ «Bꞌaꞌnla kolbꞌal tetz barco» uvaꞌ najlich umaꞌl u tenam tziꞌ u mar uvaꞌ Lasea ibꞌii. \p \v 9 As tul nimal chit qꞌii kat bꞌalax veꞌt oꞌ tzitziꞌ, as ibꞌeya veꞌt u Pablo te unqꞌa olin tetz u barco as tukꞌ te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ, tan xoꞌvebꞌalik chit veꞌt kuxaan viꞌ u mar, tan maꞌtik ipal u qꞌiieꞌ uvaꞌ nik kukuy kuvaꞌy. As ech tal u Pablo ileꞌ: \m \v 10 —Ex pap, ni vileꞌ uvaꞌ tuk kupalebꞌe kꞌaxkꞌo, asoj tuk bꞌenoj oꞌ cheel viꞌ u mar. As nimal tzꞌejoꞌm la uchi. As jit kuxh unqꞌa ijatzeꞌ tukꞌ u barco la tzꞌejxi. Pet antu veꞌt oꞌ la kam oꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 11 As jit inima viqꞌesal unqꞌa soleꞌ viyol u Pablo. Pet aꞌ inima naj viyol u najeꞌ uveꞌ nik olin u barco tuk u najeꞌ uveꞌ etzin tetz u barco. \m \v 12 As nimal unqꞌa najeꞌ alon uvaꞌ la el chꞌuꞌl u barco tzitziꞌ, tan vaꞌlexhik u atinbꞌaleꞌ uveꞌ atikkat u barco tul uvaꞌ la ok u qꞌalaeꞌ. As aꞌ tal chajnaj uvaꞌ kamal la olebꞌ chajnaj tiꞌ toon tu umaꞌt u tenam uvaꞌ echen tu u Creta uvaꞌ Fenise ibꞌii, tan tzitziꞌ la kolaxkat u barco tu u qꞌalaeꞌ. \s1 Ni tul umaꞌl u mam kajiqꞌ jabꞌal viꞌ u mar \p \v 13 As tul til chajnaj uvaꞌ aalik itzaa unbꞌiil u kajiqꞌeꞌ viꞌ u mar, as tal veꞌt chajnaj uvaꞌ la uch kubꞌen tukꞌ u barco tu u Fenise echeꞌ uvaꞌ nik titzꞌa chajnaj. As teqꞌo veꞌt jeꞌ chajnaj u chꞌichꞌeꞌ uvaꞌ ancla ibꞌii uvaꞌ xeꞌabꞌ tetz u barcoeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ. As bꞌen veꞌt oꞌ txala u Creta tiꞌ qoon tu u Fenise uvaꞌ nik tal chajnaj. \m \v 14 As tul bꞌiilik kuxh kubꞌeneꞌ, as ul veꞌt umaꞌl u mam kajiqꞌ sqiꞌ uvaꞌ xoꞌvebꞌal chittuꞌ uvaꞌ Euroclidón chꞌelel, tan ech itzaa txala u bꞌuuqꞌebꞌal qꞌiieꞌ. As ech tul tiꞌ u barco uli. \m \v 15 As jit olebꞌ veꞌt oꞌ tiꞌ ibꞌen u barco uvaꞌ nik qalkat kubꞌeneꞌ, tan ijojpi veꞌt u kajiqꞌeꞌ u barco viꞌ u mar. As kutxꞌebꞌkꞌula kuxh kubꞌen veꞌteꞌ taꞌn u kajiqꞌeꞌ. \m \v 16 As tul pal veꞌt oꞌ txala umaꞌl u tal txꞌavaꞌ uvaꞌ Clauda ibꞌii, as tukꞌ chit mamaꞌla kꞌaxkꞌo kat olebꞌ veꞌt chajnaj tiꞌ teqꞌol jeꞌ u tal tzꞌupla barco tu u nimla barco uvaꞌ eqꞌonik qetz. \m \v 17 As tul maꞌtik tolebꞌ veꞌt chajnaj tiꞌ ijeꞌ u tal barco tu u nimla barco, as ikꞌal veꞌt chajnaj u nimla barco taꞌn ijvil, tan nik ixoꞌv veꞌt chajnaj tiꞌ uvaꞌ jit kuxh nim la bꞌen tava tibꞌ u barco tu u sanabꞌeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ uvaꞌ Sirte ibꞌii. As eqꞌol veꞌt kuꞌ tzan unqꞌa nimla chaj ixbꞌuꞌjeꞌ uveꞌ nik eqꞌon u barco. As nik kuxh kutxꞌebꞌkꞌula ibꞌen veꞌt u barco taꞌn u kajiqꞌeꞌ. \m \v 18 Ech veꞌt eꞌtal stuul, as antelik kuxh iyakꞌin u kajiqꞌeꞌ. As isuti veꞌt bꞌen unqꞌa uxhchileꞌ unqꞌa ijatzeꞌ tu u mar. \m \v 19 As tu veꞌt itoxvu qꞌii as isuti veꞌt bꞌen unqꞌa olin tetz u barco unqꞌa tetzeꞌ skajayil uveꞌ nik itxakon stiꞌ tu u barco. As isuti veꞌt bꞌen chajnaj tu u mar taꞌn iqꞌabꞌ. \m \v 20 As yeꞌ koꞌlel qꞌii stuul uvaꞌ yeꞌ kat qil veꞌt u qꞌiieꞌ tukꞌ u txꞌumileꞌ, tan xoꞌvebꞌalik chit u mam kajiqꞌeꞌ. As kamal tuk kamoj oꞌ skukajayil uvaꞌ kat qala. \p \v 21 As tul nimalik veꞌt qꞌii stuul uvaꞌ yeꞌ nik kutxꞌaꞌn veꞌteꞌ, as txakpu veꞌt u Pablo xoꞌl unqꞌa olin tetz u barco. As ech tal veꞌt ileꞌ: —Aal bꞌaꞌneꞌ uvaꞌ enima koj u yoleꞌ uvaꞌ val sete tiꞌ uvaꞌ yeꞌ la el chꞌuꞌl oꞌ tu u Creta. As yeꞌleꞌxh unqꞌa qetzeꞌ kat tzꞌejxi. As yeꞌl u kꞌaxkꞌoeꞌ kat kupalebꞌe. \m \v 22 Pet tuk val sete, eyakꞌinsataj etaama. As yeꞌ xoꞌv ex, tan yeꞌl umaj oꞌ la kam oꞌ taꞌn u kajiqꞌ jabꞌaleꞌ. Pet taꞌn kuxh u barco tuk tzꞌejxo. \m \v 23 Tan cheel tu u aqꞌbꞌalaꞌ, kat ul umaꞌl u ángel sunkꞌatz taꞌn u Tiixheꞌ uvaꞌ nimamal svaꞌn, tan in tetz Aak. \m \v 24 As ech tal ileꞌ sve: «Yeꞌ xoꞌv axh, Pablo, tan tuknal chit oonoj axh vatz u ijlenaal tu u Roma. As tuk ibꞌan u Tiixheꞌ bꞌaꞌnil tiꞌ uvaꞌ kat ajaj ste, tan yeꞌl umaj uxhchil tuk kamoj uvaꞌ atoꞌk tu u barco sakꞌatz,» tiꞌk u ángel sve. \m \v 25 As estiꞌeꞌ ni val sete, etiibꞌisataj chit etaama, tan kꞌujleꞌl unkꞌuꞌl tiꞌ u Tiixheꞌ uvaꞌ tuk chit ibꞌan Aak kam chit uvaꞌ kat tal Aak sve. \m \v 26 As tuknal chit oonoj oꞌ tu umaj tal txꞌavaꞌ uvaꞌ at tu u mar,— tiꞌk u Pablo. \p \v 27 As tul pal veꞌt kaalaval aqꞌbꞌal tiꞌ kuxaan viꞌ u mar uvaꞌ Adriático ibꞌii, as nik kubꞌen sunjalil tukꞌ sunjaliteꞌ taꞌn u kajiqꞌeꞌ. As kamal pokꞌoꞌch aqꞌbꞌal as bꞌen veꞌt te unqꞌa olin tetz u barco uvaꞌ najlik veꞌt oꞌ kꞌatz umaꞌl u txꞌavaꞌ. \m \v 28 As tul ipaa veꞌt chajnaj tuul u aꞌeꞌ, as viinqil jaul atik bꞌen u aꞌeꞌ. Unbꞌiil kuxh stuul as ipaa chajnaj unpajte. As oꞌlaval kuxh jaul atik bꞌen u aꞌeꞌ. \m \v 29 As xoꞌv veꞌt chajnaj, tan kamal la bꞌen iputzꞌ tibꞌ u barco tiꞌ unqꞌa sivaneꞌ uvaꞌ atik xeꞌ u mar, uvaꞌ nik tal chajnaj. As isuti veꞌt bꞌen chajnaj kajvaꞌl u chꞌichꞌeꞌ uveꞌ ancla ibꞌii uveꞌ xeꞌabꞌ tetz u barcoeꞌ xeꞌ u aꞌeꞌ uvaꞌ yeꞌ la xaan veꞌt u barcoeꞌ. As aꞌ nik tal chajnaj uvaꞌ oora koj sajbꞌi. \m \v 30 As itzip kuxh unqꞌa eqꞌon tetz u barco ibꞌanax tuch unqꞌa ancla. As tul aꞌ u tal tzꞌupla barco isuti bꞌen chajnaj tu u mar, tan nik tal chajnaj toojeꞌ. \m \v 31 As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ te viqꞌesal unqꞌa soleꞌ as tukꞌ te unqꞌa soleꞌ: —Asoj la ooj unqꞌa najeꞌ uvaꞌ ni eqꞌon u barco, as exeꞌ bꞌa yeꞌ la etxꞌol veꞌt eteleꞌ vatz u kꞌaxkꞌoeꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 32 As itzokꞌ veꞌt unqꞌa soleꞌ unqꞌa ijvileꞌ uveꞌ txeyol tetz u tal tzꞌupla barco. As ichajpu veꞌt bꞌen chajnaj tu u mar. \p \v 33 As tul aalik isajbꞌu veꞌteꞌ, as ibꞌeya veꞌt u Pablo te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ la txꞌaꞌn veꞌteꞌ. As ech tal veꞌt ileꞌ: —Kat ibꞌanlu veꞌt kaalaval qꞌii cheel uvaꞌ yeꞌl ex netxꞌaꞌneꞌ, tan nu kuxh etxꞌebꞌoneꞌ tiꞌ etootzitaꞌ tiꞌ uvaꞌ kam tuk uchoj. \m \v 34 As nunjaj bꞌaꞌnil sete, txꞌaꞌnoj ex aqꞌal uvaꞌ at eyakꞌil, tan mitaꞌn umaj u xiꞌl eviꞌeꞌ tuk tzꞌejxo,— tiꞌk u Pablo. \m \v 35 As tul maꞌtik talat u Pablo unqꞌa yoleꞌ, as itxey veꞌt u paaneꞌ. As taqꞌ veꞌt taꞌntiixh te u Tiixheꞌ stiꞌ. As sukuvatz chit ijatx veꞌt u paaneꞌ. As xeꞌt veꞌt txꞌaꞌon. \m \v 36 As tul qil itxꞌaꞌn u Pablo, as yakꞌin veꞌt qaama. As txꞌaꞌn veꞌt oꞌ unpajte, \m \v 37 tan vajlaval ikaalaval kꞌalal (276) u qachuleꞌ uvaꞌ atik ok oꞌ tu u barco. \m \v 38 As tul maꞌtik inoo veꞌt unqꞌa olin tetz u barco taꞌn unqꞌa echbꞌubꞌaleꞌ uveꞌ maꞌtik techbꞌutaꞌ, as isuti veꞌt bꞌen chajnaj unqꞌa trigo tu u mar aqꞌal uvaꞌ yeꞌ al veꞌt u barco. \s1 Ni teꞌp u barco tu sanabꞌ \p \v 39 As tul sajbꞌu veꞌteꞌ, as til unqꞌa olin tetz u barco umaꞌl u txꞌavaꞌ. As jit texhla chajnaj uvaꞌ abꞌiste u txꞌavaꞌeꞌ. As til chajnaj uvaꞌ atik umaꞌl atinbꞌal tokebꞌal barco tziꞌ u mar. As iyaꞌlu veꞌt chajnaj ibꞌen u barco tziꞌ u mar. \m \v 40 As itzokꞌ veꞌt chajnaj unqꞌa ikꞌaꞌjil u chꞌichꞌeꞌ uvaꞌ ancla. As ichajpu veꞌt bꞌen chajnaj tu u mar. As iqotxqꞌisa veꞌt chajnaj unqꞌa kꞌalbꞌal tetz u olibꞌ tetz u barco. As taqꞌ veꞌt jeꞌ chajnaj umaꞌl u ixbꞌuꞌjeꞌ tiꞌ ijetzꞌet ok u barco tziꞌ u mar. \m \v 41 As bꞌex itxꞌap veꞌt tibꞌ u barco tu sanabꞌeꞌ. As abꞌil koj la tiinsan veꞌteꞌ. As tul nik teꞌp veꞌt u tiꞌ iqul u barco taꞌn viyakꞌil u mar tukꞌ u kajiqꞌeꞌ. \p \v 42 As tal veꞌt unqꞌa soleꞌ iyatzꞌat unqꞌa preexhueꞌ tiꞌ uvaꞌ yeꞌxhebꞌil la ooj veꞌteꞌ tiꞌ tel chꞌuꞌl tukꞌ achiꞌm. \m \v 43 Pet ech koj viqꞌesal unqꞌa soleꞌ, tan jit isaꞌ naj uvaꞌ la yatzꞌpu u Pablo. Estiꞌeꞌ tal naj te unqꞌa soleꞌ uvaꞌ yeꞌl unqꞌa preexhueꞌ la yatzꞌpi. As tal veꞌt naj uvaꞌ bꞌaxel la isuti bꞌen tibꞌ unqꞌa soleꞌ uvaꞌ nik itxꞌol achiꞌm tu u mar tiꞌ toon vatz txꞌavaꞌ. \m \v 44 Pet ech koj oꞌ tan viꞌ aqꞌen tukꞌ viꞌ unqꞌa ipaꞌxil u barco kat elkat chꞌuꞌl oꞌ tiꞌ qoon vatz txꞌavaꞌ. As yeꞌl umaj oꞌ kat kam oꞌ. \c 28 \s1 Ni toon u Pablo tukꞌ unqꞌa uxhchil tu u tal txꞌavaꞌ uvaꞌ Malta ibꞌii \p \v 1 Tul maꞌt kutxꞌolat qel chꞌuꞌl viꞌ u mar, as qabꞌi veꞌt yol uvaꞌ Malta ibꞌii u tal txꞌavaꞌeꞌ uvaꞌ viꞌ u aꞌeꞌ. \m \v 2 As kat iloch veꞌt oꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ jejlik tzitziꞌ. As toksa veꞌt xamal, tan nik ikuꞌ veꞌt jabꞌal. As kꞌulpu veꞌt oꞌ tibꞌaꞌnil skukajayil, tan vaꞌlik chit taqꞌbꞌu cheꞌv. \p \v 3 As bꞌex imol u Pablo kaꞌl unqꞌa tzaji siꞌ. As tul nik taqꞌoꞌk tu u xamal, as aat kuxh til chajnaj tel chꞌuꞌl umaꞌl u txꞌiꞌlatxoo tiꞌ tooj taꞌn u xamaleꞌ. As ichiꞌ veꞌt txoo iqꞌabꞌ u Pablo. \m \v 4 As tul til unqꞌa aa tenameꞌ uvaꞌ ichiꞌ u txꞌiꞌlatxooeꞌ viqꞌabꞌ u Pablo, as ech tal veꞌt ileꞌ svatzaj: —¡As yatzꞌol aamaeꞌ bꞌa u najeꞌ! As kꞌuxh kat itxꞌol naj tel chꞌuꞌl tu u mar, as yeꞌ la itxꞌol naj iqꞌalput tibꞌ vatz u kutiixheꞌ uvaꞌ jik chit vitxumbꞌaleꞌ,— tiꞌk unqꞌa tenameꞌ. \p \v 5 As ipaqꞌ veꞌt bꞌen u Pablo u txꞌiꞌlatxooeꞌ tu u xamaleꞌ. As yeꞌxhkam kat ipalebꞌe taꞌn u txꞌiꞌlatxooeꞌ. \m \v 6 As nik kuxh itxꞌebꞌ veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ la sipkꞌu veꞌt viqꞌabꞌ u Pablo. As moj tuk pumeloj ibꞌen tu txꞌavaꞌ tiꞌ ikameꞌ uveꞌ nik tal unqꞌa uxhchileꞌ. As nimal unbꞌiil stuul uvaꞌ nik itxꞌebꞌon unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ uvaꞌ kamal la kam u Pablo nik tal unqꞌa uxhchileꞌ, as til veꞌteꞌ uvaꞌ yeꞌxhkam kuxh nik bꞌanon. As ijalpu veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ itxumbꞌal. As tal veꞌteꞌ uvaꞌ tiixh u Pablo. \p \v 7 As tu u tal txꞌavaꞌeꞌ as atik itxꞌavaꞌ umaꞌl u naj uvaꞌ nim iyolbꞌeleꞌ. As Publio ibꞌii naj. As naj kat aqꞌon veꞌt kuvatbꞌal. As oxvaꞌl qꞌii kat atin veꞌt oꞌ tikabꞌal naj. \m \v 8 As bꞌex ikꞌulvatzi uvaꞌ koxhlik vibꞌaal u Publio viꞌ chꞌach taꞌn xamal chꞌoꞌm. As kaj chit nik ichukꞌu. As ok veꞌt u Pablo skꞌatz tiꞌ inachat Tiixh. As taqꞌ veꞌt jeꞌ iqꞌabꞌ tiꞌ u aachꞌoꞌmeꞌ. As bꞌaꞌnxiy veꞌteꞌ. \m \v 9 As tul til veꞌt unqꞌa tenameꞌ uveꞌ atik tu u tal txꞌavaꞌeꞌ, as teqꞌo veꞌt tzan unqꞌa aachꞌoꞌmeꞌ vatz u Pablo. As bꞌaꞌnx veꞌteꞌ. \m \v 10 As taqꞌ veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ unqꞌa qetzeꞌ kam uvaꞌ la txakon sqiꞌ. As tul qal veꞌt qok tu u barco tiꞌ kubꞌeneꞌ, as taqꞌ veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ unqꞌa qetzeꞌ uveꞌ la txakon sqiꞌ tul la bꞌen oꞌ. \s1 Ni toon u Pablo tu u Roma \p \v 11 As tul maꞌtik ibꞌanat oxvaꞌl ichꞌ qatin tu u tal txꞌavaꞌeꞌ, as ok veꞌt oꞌ tu umaꞌt u barco uvaꞌ tzaanaj tu u Alejandría, tan atik kuxh u barco tzitziꞌ taꞌn u qꞌalaeꞌ. As atik ok ivatzibꞌal unqꞌa tiixheꞌ stiꞌ uvaꞌ Cástor tukꞌ u Pólux. \m \v 12 As tul oon oꞌ tu u tenam uvaꞌ Siracusa, as atin oꞌ oxvaꞌl qꞌii tzitziꞌ. \m \v 13 As el veꞌt oꞌ tzitziꞌ. Ech kupal veꞌt najlich tziꞌ u txꞌavaꞌ uvaꞌ Sicilia. As oon veꞌt oꞌ tu u Regio. As tu veꞌt eꞌtal stuul, as bꞌen veꞌt oꞌ, tan ul veꞌt kajiqꞌ uvaꞌ aalik itzaa tu bꞌenebꞌal kajiqꞌ. As tu veꞌt ikaꞌv qꞌii, as oon veꞌt oꞌ tu u Puteoli. \m \v 14 As kulej kaꞌl unqꞌa qitzꞌin qatzik uvaꞌ ijaj bꞌaꞌnil sqe uvaꞌ la kaa oꞌ vujvaꞌl qꞌii tzitziꞌ. As kaa veꞌt oꞌ. As aꞌn bꞌen veꞌt oꞌ tu u Roma. \p \v 15 As tul tabꞌi veꞌt unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ uvaꞌ la oon oꞌ tu u Roma, as ul ikꞌul veꞌt oꞌ tu u tenam uvaꞌ Foro tziꞌ u nimla bꞌey uvaꞌ Apio as tukꞌ tu umaꞌt u tal tenam uvaꞌ Oxvaꞌl Tabernas ibꞌii. As tul til u Pablo unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ, as taqꞌ veꞌt taꞌntiixh te u Tiixheꞌ. As yakꞌin veꞌt taama. \m \v 16 As tul oon veꞌt oꞌ tu u Roma, as taqꞌ veꞌt ok viqꞌesal unqꞌa soleꞌ unqꞌa preexhueꞌ te viqꞌesal unqꞌa xeen tetz unqꞌa preexhueꞌ. Pet ech koj u Pablo, tan atin veꞌt sijunal. As umaꞌl kuxh sol kat xeeon veꞌteꞌ. \s1 Ni tal veꞌt u Pablo viyol u Tiixh tu u Roma \p \v 17 As tul ibꞌan oxvaꞌl qꞌii qooneꞌ, as imolo veꞌt u Pablo viqꞌesal unqꞌa tiaal Israel. Tul molik veꞌt ok tibꞌ, as ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —Vitzꞌin vatzik, kat oksal ok in tiqꞌabꞌ unqꞌa soleꞌ tu u Jerusalén. As yeꞌl unpaav ati. As yeꞌxhkam nunbꞌan te unqꞌa tenameꞌ as mitaꞌn te unqꞌa itxumbꞌaleꞌ kam uvaꞌ eqꞌomal staꞌn tetz unqꞌa qꞌesla chaj kubꞌaaleꞌ. \m \v 18 As kat ichꞌoti unqꞌa soleꞌ untziꞌ. As kat tal chajnaj uvaꞌ la chajpul in, tan tiꞌ uvaꞌ yeꞌl unpaav at vatz chajnaj uvaꞌ la kam in stiꞌ. \m \v 19 As yeꞌ kat isaꞌ unqꞌa iqꞌesal u tenameꞌ uvaꞌ la chajpul in. Estiꞌeꞌ kat unjaj bꞌaꞌnil te u bꞌanol ivatz u ijlenaaleꞌ uvaꞌ la ichaj tzan in tzitzaꞌ tu u Roma tiꞌ ibꞌanax unsuuchil vatz u ijlenaaleꞌ. As yeꞌl in kat ul in tiꞌ ul uncheesat ipaav unqꞌa iqꞌesal u tenameꞌ. \m \v 20 As estiꞌeꞌ kat unmolo ex, tiꞌ qilat qibꞌ as tiꞌ unyolon unbꞌooj setukꞌ, tan tiꞌ kuxh uvaꞌ kꞌujleꞌl unkꞌuꞌl tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ alel kan taꞌn u Tiixheꞌ te unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ. As estiꞌeꞌ uvaꞌ xeemal in taꞌn u soleꞌ cheel,— tiꞌk u Pablo. \m \v 21 As ech tal veꞌt unqꞌa iqꞌesal unqꞌa tiaal Israel ileꞌ: —As yeꞌl umaj uꞌuj nu kukꞌuleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal tzan seeꞌ taꞌn unqꞌa qitzꞌin qatzikeꞌ tu u Judea. As yeꞌl umaj qitzꞌin qatzik kat uli tiꞌ ul ixochat axh tiꞌ uvaꞌ kam apaav kat abꞌana. \m \v 22 As nu kusaꞌ uvaꞌ la aal sqe kam neetzꞌa tiꞌ u yoleꞌ uvaꞌ aꞌn xeꞌtnajle, tan ootzimal sqaꞌn uvaꞌ yeꞌ nisaꞌ unqꞌa uxhchileꞌ u akꞌ chusbꞌaleꞌ tulaj unqꞌa tenameꞌ skajayil,— tiꞌk chajnaj. \p \v 23 As ikꞌujbꞌaꞌ veꞌt chajnaj umaꞌt qꞌii tiꞌ iyolataꞌ. As nimal chit uxhchil ul veꞌt tu u kabꞌaleꞌ uvaꞌ kꞌamik taꞌn u Pablo. As tal veꞌt u Pablo isuuchil te unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ u tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ. As ijikonsa veꞌteꞌ, tan qꞌalaꞌm chit xeꞌt veꞌt u Pablo tiꞌ talax isuuchil. As techal ikuꞌ qꞌii tiꞌ ichusuneꞌ tiꞌ u Jesús. As tukꞌ unqꞌa yoleꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés as tukꞌ unqꞌa veeꞌ alel kan taꞌn kaꞌt unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ, as ichuk veꞌt u Pablo txumbꞌal tiꞌ tok u yoleꞌ tiviꞌ unqꞌa uxhchileꞌ tiꞌ u Jesús. \m \v 24 As at uxhchil kat niman kam uvaꞌ kat tal u Pablo. As at kaꞌt uxhchil yeꞌ kat niman. \m \v 25 As tul yeꞌxnik ijatx tibꞌ unqꞌa uxhchileꞌ, as til veꞌt u Pablo uvaꞌ jit ikꞌul tibꞌ iyol svatzaj. As ech tal veꞌt u Pablo ileꞌ: —An chiteꞌ uvaꞌ tal kan u Tiixhla Espíritu tiꞌ unqꞌa qꞌesla kubꞌaaleꞌ, tan ech tal kan ileꞌ te u Isaías uvaꞌ nik qꞌajsan viyol u Tiixheꞌ: \m \v 26 «Kuxh al isuuchil te unqꞌa tenameꞌ. As ech la aal ileꞌ: \q1 Kꞌuxh netabꞌineꞌ, as yeꞌ nepal stuul. \q1 As kꞌuxh netiloneꞌ, as yeꞌ netexhla, chaj axh la aal ste, \q1 \v 27 tan yannal u taanxelal unqꞌa tenameꞌ. \q1 As yeꞌ ni tok yol tiviꞌ tiꞌ tabꞌitaꞌ. \q1 As jupel vivatzeꞌ staꞌn. \q1 Estiꞌeꞌ yeꞌ ni tiloneꞌ, \q1 as yeꞌ ni tabꞌineꞌ. \q1 As estiꞌeꞌ yeꞌ nipal tu u yoleꞌ, \q1 as yeꞌ nijalpu vitxumbꞌaleꞌ \q1 tiꞌ uvaꞌ la unbꞌan bꞌaꞌn ste,» tiꞌk u Tiixhla Espíritu. \m \v 28 Estiꞌeꞌ uvaꞌ paloj ex stuul, tan antu veꞌt unqꞌa tenameꞌ uveꞌ jit tiaal Israel kat bꞌex alpo ste tiꞌ uvaꞌ la isotzsa veꞌt u Tiixheꞌ ipaav. As antu veꞌt unqꞌa tenameꞌ la niman veꞌt viyol Aakeꞌ,— tiꞌk u Pablo. \m \v 29 As tul kuxh tal u Pablo unqꞌa yoleꞌ, as bꞌen veꞌt unqꞌa tiaal Israel. As nimal yol nik iyol veꞌt chajnaj svatzaj tul sibꞌeneꞌ. \p \v 30 As kaꞌvaꞌl yaabꞌ atin veꞌt u Pablo tu umaꞌl u kabꞌal uvaꞌ kꞌamik staꞌn. As tzitziꞌ nik ikꞌulkat unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nik tex qꞌelun. \m \v 31 As nik tal veꞌt u Pablo isuuchil u yoleꞌ tiꞌ u tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ. As achaꞌvik kuxh ichusun veꞌteꞌ tiꞌ talat isuuchil tiꞌ u Kubꞌaal Jesucristo, tan yeꞌxhebꞌil nik yaaon veꞌteꞌ.