\id PHP - Sepik Iwam NT [iws] -Papua New Guinea 1989 (DBL 2014) \h Filipai \toc1 FILIPAI \toc2 Filipai \toc3 Fl \mt1 FILIPAI \ip Ɨiya Pol siya om Rom hɨr mɨriiya mɨi biyɨe mɨ siya ta yokwowa ha wɨnkika. Bɨiya siya om Efesas hɨr bɨdi ywowɨn. Mɨ iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm om Filipai hɨranɨm yɨm umɨr digworaekwo bɨdiyar mɨ haɨngiriyɨu haigɨnɨm mɨ sɨma ɨna hauugiyɨm Pol siiram hɨriir maeyaua mɨi biyɨe siya mɨriiya. Mɨ Pol siya ta yokwowa mɨnam wɨnkikɨn sɨmiir boɨn wadɨekikɨn. Pol siya maeyauwa mɨi biyɨe mɨriiya saiir hɨrar nikɨ okaigɨn wɨeyɨnsopkak. Mɨ siya maɨrgɨmaɨrga hɨriiyar nwokaigɨn mɨ siya tɨ hɨriinansi boɨnkikɨn sɨma Jisɨs saɨka namasukikɨni mɨ sɨma wɨ maɨrgɨmaɨrga hɨriiyar nwokɨ onɨnaeyɨm mɨ sɨma wɨ siiram naɨngwoyɨmyok rani. Ɨriig. \c 1 \p \v 1 Pol kara mɨ Timoti siya, krɨra Jisɨs Krais siir mɨi prɨimɨriiyan inkamko. Krɨra ta yokwowa iikamɨm Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir pɨugana saiir kɨgrɨraowiyɨm mɨ saiir whɨndirɨraerar haigɨnɨuwiyɨm kɨmiiram wɨnkika mɨ iikamɨm Jisɨs Krais siir yai aiir wakaeyokna apiyɨm kɨmiiram warar. \v 2 Krɨra ha naɨngwowi krɨmiir Adi Komii krɨmiir wanɨn mɨ krɨmiir Bɨiyan Inkam Komiiyɨn Jisɨs Krais, krɨmiirɨn wɨ sowaniiyar nokboɨnmamaɨr haigɨnɨuwi ɨrɨpa nongwomamaɨr aeyɨm. Ɨriig. \s1 Paul siya Adi Komii siirɨm srɨigɨn, yɨpɨkɨ iikamɨm ta yokwo aiir mwaɨni sɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuɨm \p \v 3 Ɨiyɨm kara kɨmiir naɨngwowarkaikiiyɨm, kara pɨ Adi Komii siirar boɨn wadɨe kɨmiirsi. \v 4 Ɨiyɨm kara Adi Komii krɨmiir Wanɨn siiram srɨiyɨm kɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuɨm, kara pɨ maɨrgɨmaɨrga nwoki. \v 5 Whɨsarii rani, bɨiya kɨma kariir whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨm Adi Komii siir yaiya saiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuɨm ɨiya bɨigɨbɨi kɨma wakaeyokna apa mɨ tɨsi tariinana nadɨgniyɨm. \v 6 Kara tɨ dimɨnɨn siir bɨdi yɨnoknɨnkɨn kɨɨnɨn Adi Komiiyɨn yɨpɨkɨn kɨmiir tɨrkiyɨn siir wakaeyokna apɨm mɨ kɨmiirɨn wɨ siya whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi siirɨm sɨbgu wakaeyokna apɨm mɨ wɨ ɨiya Jisɨs Krais siya nɨtana saiirar nadɨgɨuwi mɨ siya siyasiya nanaaknɨnkii haigɨnɨunaei mɨ iikam sɨmiirɨn wɨ siyar hɨdi. \v 7 Kariir kwoɨnɨn iikamɨm kɨmiiramɨn nhami nhami naɨngwokwonanae rani. Dimusi rani, kariir mɨiyɨm kɨma whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨm ɨiyɨm kara maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya saiir hɨr hɨugrɨpkɨikikaiyɨn mɨ ɨiyɨm kara rɨrmiiya mɨ owɨm mɨ Adi Komii siir yaiyɨm sɨmiir mɨ anaaknɨnkii haigɨnɨuɨm iikam sɨmiir kwoɨnɨm sɨmiir kiyaiyɨm mɨ sɨma wɨ Adi Komii siir siyɨuɨm kara tɨrɨm wɨ sɨmiir nwokɨ apɨm. \v 8 Adi Komii siya ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn, kara iikam whɨekakɨm kɨmiiramɨn nhami nhami naɨngwokwonanae rani, Krais siya naɨngwokwonanaeiya saiir hɨriinan. \p \v 9 Kara Adi Komii siiram mɨnam srɨi, iikam kɨma wɨ ɨrni nwɨrniyamar dinan aɨngwokwonanae mɨ kɨma wɨ Adi Komii siir dimɨn taemɨnɨm sɨmiir nwokɨ sɨbgu ɨnoknɨnkɨnɨm mɨ kɨma wa nwokɨ ɨnoknɨnkɨnɨm pɨkɨ hɨnɨɨn dimɨn ɨkɨn mɨiyɨkɨn mɨ pɨkɨ hɨnɨɨn dimɨn ɨkɨn biyɨeyɨn. \v 10 Mɨ tɨ hɨriinan saiirsika, kɨma kariir dimɨn mɨiyɨk mɨiyɨkɨm sɨmiir wakaeyokna api mɨ ɨiya Krais siya swokɨ ɨti mɨ kɨmiir kwoɨnɨm wɨ dimɨn biyɨekɨ nwokai rani. \v 11 Mɨ ɨriipɨ hɨriinan kara Adi Komii siirɨm mɨnɨm srɨi Jisɨs Krais siya wɨ kɨmiir kwoɨn ɨmiir nwokɨ hɨurworwokaiyɨm kɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm wadɨe sɨbgu owam mɨ kɨma dimɨn mɨiyɨk tɨri mɨ tɨ hɨriinan saiirsika Adi Komii siya wɨ inɨg komiigak saiirsi nwowi. Ɨriig. \s1 Paul siya ha naɨngwokɨn, siya siyɨumwoni nwowɨm mɨ Jisɨs Krais siir nwokɨ kɨgna apɨm mɨ siya wɨ kɨmiir nwokɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuɨm \p \v 12 Tɨ kariir nomiiyauɨm, kara mɨnam naɨngwowi kɨma dɨnoknɨnkɨn, tɨ dimɨnɨm kariirɨm nɨtɨm, sɨma kariir tɨrbumbukɨ wɨndi, tɨ dimɨnɨm iikamɨm Adi Komii siir yai wɨn kɨbiya saiirɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm sɨmar nikɨ tɨrbugɨm. \v 13 Kariirɨn maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya saiirar hɨugrɨpkɨikikaigɨ wɨndi mɨ kamɨm yaii nɨniiyɨm mɨ iikam nhɨrɨm kingiin hɨr nwo ɨkɨm, sɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm kariirɨn maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya saiir hɨr hɨugrɨpkɨikikaiyɨn, whɨsarii rani, kara Krais siir yaiyɨm sɨmiir wakaeyokna apkɨn. \v 14 Mɨ ɨriipɨ hɨriinan kara tɨsi tɨrar nwowɨn. Dimusi rani, iikamɨm Adi Komii siiram naɨngwo tɨbmiiyɨm sɨma nɨdidgak panɨɨnsi ywosi mɨ sɨma kɨrɨekak asi nwokɨm Adi Komii siir yaiya saiir nanaaknɨnkii haigɨnɨusiyɨn. Dimusi rani, sɨma ɨna kɨgɨm kara tɨsi maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya hɨugrɨpkɨikikaiya saiir tɨrar nwokaiyɨn mɨ sɨma ɨna naɨngwo tɨbmiiyɨm Krais siya wɨ sɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi. \p \v 15 Iikam nhɨrɨm Krais siir yaiya saiir nanaaknɨnkii haigɨnɨugɨm. Dimusi rani, sɨma kwoɨn biyɨe biyɨe kariiram naɨngwokɨm mɨ sɨma mɨnam warar mɨ aɨngwokɨm sɨmiir kiyaiyɨm kariir haiburgigɨm mɨ sɨmiir yai ɨmiir wakaeyoknam. Yɨm ɨkɨ iikam nhɨrɨm Krais siir yaiyɨm sɨmiir nanaaknɨnkii haigɨnɨugɨm. Dimusi rani, sɨma wadɨekɨm mɨ ɨna naɨngwowɨm tɨ dimɨn ɨmiir tɨrɨm mɨ kariir whɨnkɨnsiisɨm \v 16 yɨpɨkɨ tɨ iikam mɨiyɨkɨm tɨ dimɨn ɨmiir tɨriiyɨm. Dimusi rani, sɨma kariiram naɨngwokwowikɨm. Sɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm kariirɨn Adi Komii siyar nɨmbinkikɨn siir yai ɨmiir kɨgrɨraowɨm mɨ sɨmiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuwɨm tapaiir. \v 17 Iikam nhɨrɨm yɨpɨkɨ Krais siir yai ɨmiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuwiyɨm yɨm sɨma kariiram bɨ naɨngwokwonanaeikɨn. Nɨɨngakɨ nɨɨngakɨɨnga. Sɨma hɨnɨɨna naɨngwowi kariirɨn wɨ sɨma kiyopsɨbgi haigɨnɨuwi mɨ kara wɨ maɨrgɨmaɨrga nwo rani. Dimusi rani, kara ɨni maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya saiir tɨr hɨugrɨpkɨikikaiyɨn mɨ sɨma iikamɨm sɨmiir kwoɨn ɨmiir kiyaii sɨmiir wakaeyokna apɨm mɨ kariirɨn. Nɨɨngaka. \p \v 18 Tɨriigɨnɨn yɨo dimɨn Komii rani! Mɨ tɨ iikam nhɨrɨm sɨma Krais siir yai ɨmiirɨn siyɨu biyɨeni nanaaknɨnkii haigɨnɨugɨ wɨndi mɨ nhɨrɨm siyɨu mɨiyɨkni mɨ anaaknɨnkiigɨ wɨndi, tɨ hɨriiran siyɨuɨn kariirɨn maɨrgɨmaɨrga sɨma nwowaigɨnɨuwi. Dimusi rani, sɨma Krais siir yai ɨmiir nanaaknɨnkii haigɨnɨugɨm yɨo tɨriigɨnɨn yɨo dimɨn whoɨmoni rani. \v 19 Kara ɨni maɨrgɨmaɨrgar nwoyokiyokɨiyamɨn. Dimusi rani, kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn Adi Komii siir naeyɨu ɨiirɨn, yɨpɨkɨn wɨ Jisɨs Krais siya nɨkropkii kariir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam mɨ kariirɨn maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya saiir hɨr hɨugrɨpkɨikikaiyɨn rɨrmiiya saiir hɨrankɨ nwokiyɨm. Dimusi rani, kɨma Adi Komii siiram srɨigɨm kariir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm. \v 20 Kara ta saiiramɨn mɨnam naɨngwowi, kara Adi Komii siir yai aiirɨn wɨ haigiprakai rani mɨ kariir pɨua wɨ nopai rani mɨ kariir kwoɨnɨn wɨ kɨrɨeyar nwowi mɨ Adi Komii siir yai ɨmiirar nanaaknɨnkii haigɨnɨuwi bɨiya kara nonkwowɨm sɨmiir hɨriinan mɨ tɨ tariinanar nadɨgniyɨm. Mɨ kara omwai waiya mɨ kara mɨ aowi mɨ tɨ iikamɨm wɨ ha boɨni Krais siya wadɨekɨn. Dimusi rani, dimɨn taemɨnɨm kara tɨrɨm sɨmiirsika. \v 21 Mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm kara tɨrɨm sɨmiir bwamkɨbwamɨn yɨo Krais siyaɨrgɨn. Mɨ kara naowi, mhoɨiya kara wɨ dimɨn kɨbi kɨbiyɨm Adi Komii siirɨm wɨ sɨmiir haii mɨ kara wɨ saɨka nwowi. \v 22 Mɨ kara nao karamae nwowi mɨ omwaiyar nikɨ waiyaei mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm kara tɨrɨm yɨm iikam ɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi Krais siir wakaeyokna apɨm. Kara nɨnoknɨnkɨn tani pɨkɨ hɨnɨɨn aka bɨi nwowa omwai waiya saeya iyɨe? Nao saeya. \v 23 Kara pɨ hɨd rani kara naowam naɨngwowi Krais saɨka nwowɨm. Wɨ ta wadɨe hɨriinan saeya nwowi. \v 24 Mɨ ta hɨriinan saiirsi whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi kɨmiirɨn, ya ɨni wadɨekɨwadɨe saeya nwowa kara tɨ nu ɨiirar nwokɨ okrɨpkaii, tariigɨna ya ɨni bɨigɨbɨi saeya ywowa. \v 25 Kara hɨriiyar naɨngwo tɨbmii kɨɨni kara wɨ nao rani mɨ kara wɨ omwai hɨriinan saiirsi waiyaei kɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam Adi Komii siir yaiya saiir sɨbgu wakaeyokna apɨm mɨ kɨma wɨ maɨrgɨmaɨrgar nwowi. Dimusi rani, kara ɨni omwaiyar nikɨ waiyan. \v 26 Mhoɨiya kara nɨti mɨ kɨmaka ninɨ oni mɨ kɨma wɨ maɨrgɨmaɨga komiiyar nwowi kariiramɨn mɨ kɨma wɨ Krais siir inɨg ɨiir hainankii. \p \v 27 Mɨ dimɨn whɨrkɨ kɨmiir nɨmbinii mɨ kɨma wɨ tɨ dimɨn taemɨn ɨmiirɨn wɨ haɨni naɨngwokii. Kɨma dimɨn taemɨn kɨbi kɨbi ɨmiir tɨr iikam yɨpɨkɨ Adi Komii siirɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm siyɨu kɨbiyɨn sɨma tɨriyɨn siir hɨriinan tɨr. Mɨ ta hɨriinan saiirsika mhoɨiya kara wɨ kɨmiir namisi kɨgi, iyɨe? Wɨ kɨmiir kɨg rani mɨ kara dimɨn kɨbi kɨbiyɨm iikam ɨma boɨni iikam kɨmiir, sɨmiirɨn wa wakaei, tɨriigɨnɨm kɨrɨe kɨmiir naɨngwo tɨbmii aeya nwowɨm mɨ kwoɨn whɨrua kɨma mɨ owɨm mɨ ɨrɨpa kɨma mɨ mɨriiyɨm. \v 28 Tɨriigɨnɨm yɨpɨkɨ kɨmiir sau omomɨn siirsi kɨpi nɨdid dimusi rani, wɨm kɨma Jisɨs Krais siirgɨm. Kɨma Kɨrɨe hɨriiyar dwokrɨpkai. Dimusi rani, wɨm kɨma tɨ hɨnɨɨna tɨrikɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika tɨ dimɨn taemɨn hɨriinanɨm yɨm wɨ sɨmiir nɨisiimauuwi. Adi Komii siya sɨmiir nonkwobumbunɨnkɨni mɨ kɨmiirɨn wɨ siya nanmaiwarkainaei mɨ kɨma wɨ saɨka sɨbgu owi. \v 29 Mɨ dimɨn komiigɨkomiiyɨn yɨo tɨ si, Adi Komii siya kɨmiirɨn mɨnam kiwakikɨn kɨma Jisɨs Krais siiram naɨngwo tɨbmii kɨɨnɨm. Mɨ tɨ dimɨn hɨriinanɨn sasa rani. Jisɨs Krais siirsika Adi Komii siya tɨ dimɨn biyɨe ɨmiirɨn asi kiwakikɨn kɨmiiram nɨtamɨn. Dimusi rani, kɨma siir wakaeyokna apkɨm. \v 30 Kɨma mɨ kara nɨm krɨma nomiiyaugɨm mɨ tɨ iikamɨm krɨmiir tɨrbuwiyɨm mɨ krɨmiir nɨkbumbuwiyɨm mɨ tɨ hɨriinan siyɨu kaimwowɨn bɨiyar nwoyokiyokɨinaniyɨn ɨni tariinanar yadɨgniyɨn mɨ wɨm kɨma tɨ iikamɨm yɨpɨkɨ kɨmiir nɨgbumbuwɨm sɨmiirɨn ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm. Ɨriig. \c 2 \s1 Krɨma krɨmiir kwoɨnɨm sɨmiirɨn kikɨntɨmdɨnu mɨ ɨkɨ iikamɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir yai ɨmiir wakaeyokna apiyɨm sɨmiiram daɨngwo \p \v 1 Kɨmiir kwoɨnɨm kɨrɨeyar dwokrɨpkai. Dimusi rani, wɨm kɨma Krais siir yai ɨmiir wakaeyokna apikɨm. Kɨma maɨrgɨmaɨrga hɨriiyar dwokrɨpkai. Dimusi rani, Krais siya kɨmiiram naɨngwokwonanaei. Kɨma mɨ Adi Komii siir naeyɨu ɨeya kɨma ɨni kwoɨn whɨruwar ywowɨskiyɨm mɨ kɨmiir kwoɨnɨm nhɨrmiyam daɨngwo mɨ sɨmiiram daɨngwokwonanae. \v 2 Kɨma ɨrɨpa dongwomamaɨr ae mɨ kwoɨn whɨrua dwo mɨ kɨma iikam ɨma mɨ Adi Komii siya sɨmiiram daɨngwokwonanaei mɨ kɨma kwoɨn whɨruwar dwowɨski. Mɨ tɨ dimɨn hɨriinanɨn ini hanɨɨn kɨmiir kwoɨnau kwɨrii ɨdwokaii mɨ kɨma wɨ maɨrgɨmaɨrga kariir nwowaigɨnɨuwi. \v 3 Kɨma kɨmamar kɨpi naɨngwona mɨ dimɨn taemɨnɨm ha kɨpi tɨr mɨ iikamɨm kɨmiirɨn wɨ hɨriinan saiirsi boɨnisi wɨm kɨma ɨni nhɨrɨm sɨmiir kou ywowɨm. Kɨmiir kwoɨnɨm yɨm kɨmar kɨntɨmtɨnuna mɨ kɨma hɨnɨɨna daɨngwo kɨmiir kouwɨn ɨni iikam nhɨrɨm sɨma ywowɨm. \v 4 Kɨma, kɨmamar kɨpi naɨngwona. Kɨma iikam nhɨrmiyam daɨngwo mɨ dimɨnɨm sɨma naɨngwowi ɨkɨm. \v 5 Kɨma Krais siya naɨngwowa bɨiya saiir hɨriinan daɨngwo. Yɨo tɨ hɨnɨɨngɨn. \q1 \v 6 Mɨ yɨo siya ɨni Adi Komii siir hɨriinanar swokɨ owɨn mɨ siya ha bɨ naɨngwokɨn siya Adi Komii siir hɨriinanar swokɨ owi. \v 7 Mɨ yɨo siya tɨ dimɨn taemɨnɨm kɨrɨe komiigakɨm nɨnomor kouanɨm sɨmiirɨn digɨumii bɨdi haimriyɨugigɨm mɨ yɨo siyarɨn ɨni inkamɨn whɨsarii mɨi prɨimɨriiyɨn siir hɨriinan yɨnkpɨtki. Mɨ siirɨn Maria saeya naokainakikɨn mɨ siya iikam krɨmiir hɨriinanar nɨmbiyamkɨn. \v 8 Siya inkamnan nɨmbiyamkɨn mɨ siir kwoɨnɨn hindara kabɨtkɨngigɨn mɨ siya Adi Komii siir yai ɨmiirarar napkɨn mɨ ɨiya siya ha naonamɨn paeyɨn hɨiiniya nɨrɨonɨnkɨnɨn si mɨ siya kɨmpɨsu pranae pranae bɨ haigɨn iikam krɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm. \v 9 Mɨ ta hɨriinan saiirsika Adi Komii siya siir inɨgɨn ha hainankiyɨn mɨ siya tɨ hɨnɨɨna boɨnki siya inɨg komii kɨbikakɨn mɨ kamɨm inɨg komii komiikakɨm sɨmiir kougɨkouwɨn ɨni siyar ywowɨn. \v 10 Mɨ yɨpɨkɨm Adi Komii siir om hɨr nwowɨm mɨ nu tɨr mɨ o ɨkɨm mɨ iikamɨm yɨpɨkɨ mɨ aokaowɨm mɨ nunau nwokai ɨkɨm mɨ yɨu ɨkɨm sɨmiir kouɨn ɨni siyar ywowɨn mɨ yɨpɨkɨ ta Adi Komii siya dapɨkɨuwa Jisɨs siir inɨg ɨiir saiir wakaei mɨ sɨma wɨ nɨdid prasae kɨn tani mɨ sɨma ogmwo wa waisii hɨuwi mɨ wɨ komii hɨnɨɨna kauwok boɨnamnaekii, \v 11 siya inɨg komii kɨbikakɨn mɨ sɨma wɨ Jisɨs Krais Bɨiyan Inkam Komiiyɨn siir inɨg ɨiir hainankii mɨ sɨma wɨ ha boɨnkii, siya inɨg komiigakɨn. Dimusi rani, dimɨn taemɨnɨm Krais siya tɨrɨm sɨmiirsika. Mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm yɨm wɨ Adi siir inɨg ɨiir hainan praprasi. Ɨriig. \s1 Nɨm krɨma ɨni sikwo paenan ywowɨm yɨpɨkɨ iikam ɨmiir bigna ɨiisiisiimauu apiyɨm siyɨuɨn nɨiyaka mɨ krɨma sɨmiirɨn wɨ Adi Komii siir siyɨu ɨiir nɨisiimauui \p \v 12 Tɨ kariir nomiiyauɨm kara ɨna naɨngwokwonanaeiyɨn, bɨiya kara kɨmaka nwowa mɨ kɨma kariir yai ɨmiir wakaeyɨm mɨ kɨma ɨna wakaeyokna apɨm sɨmiiramɨn. Mɨ tariinanɨn kara kɨmaka nwo rani, kara ɨni aru nwowɨn. Kɨma kariir wakaeyokna ap bɨiya kɨma tɨra saiir hɨriinan mɨ tariinanɨn tɨ aru kara nwowa ya dimɨn komiigɨkomii aeyaɨrga kɨma kariir yai ɨmiirɨn nhami nhami kɨpi wakaeyokna ap. Kɨma tɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiir tɨ wakaeyokna ap yɨpɨkɨ bɨiya Adi Komii siya tɨrɨm kɨmiir mɨ mhoɨiya kɨmiirɨn wɨ siya nɨkɨunami nɨnomor koua hɨriirɨn. Kɨma dɨdid mɨ kakak dwo wɨm wɨ siir pɨ tɨrisi nɨdidgak kɨmiirsi nwowɨm. \v 13 Kɨma tɨ dimɨn ɨmiir tɨr. Dimusi rani, Adi Komii siya ɨinokɨinokɨn kɨmiir kwoɨnɨm sɨmiir sɨmiirar tɨrnanaei dimɨn taemɨnɨm siya naɨngwowɨm kɨma wakaeyokna apɨm sɨmiiram naɨngwowɨm mɨ sɨmiiram wakaeyokna apɨm. \p \v 14 Mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma tɨriyɨm kɨma kɨpi nɨnkɨnwaomwarkɨi boɨn mɨ sɨmiirsi kɨpi nɨniinansao sɨmiirɨn hindara tɨr. \v 15 Mɨ kɨma tɨ dimɨn hɨriinanɨm sɨmiir tɨri mɨ ɨkɨ nhɨrɨm wɨ kɨmiir boɨnhɨuriyɨu rani, dimɨn biyɨe kɨma tɨram mɨ kɨma wɨ wadɨeyar sɨbgu okiyami. Mɨ kɨma wɨ sikwo paenan nɨuyaei, sikwo paeya nɨiyaka bigna apiya kɨgɨmok apam, iikamɨm yɨpɨkɨ biyɨe nwowɨm, sɨmiir bopwoniyan. \v 16 Mɨ kɨma sɨmiir dɨisiimauu Adi Komii siir yai kɨbi kɨbi ɨmiirɨn mɨ sɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨu mɨ siyɨu wadɨe sɨbgu apanɨn hɨnɨɨn, pɨkɨ hɨnɨɨn dimɨn ɨkɨn wadɨeyɨn sɨma wakaeyokna apanɨn. Mɨ kɨma tɨ dimɨn ɨmiir tɨri, mhoɨiya Krais siya swokɨ ɨti, kara wɨ karamar naɨngwona rani. Dimusi rani, kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn tɨ dimɨn taemɨnɨm kara tɨrɨm sɨma wɨ nae karamae nwo rani. \p \v 17 Kɨma Adi Komii siir yai ɨmiir wakaeyokna api ya ɨni nae Adi Komii siir nɨnkɨn ɨmiiyaenan ywowa. Mhoɨiya kariirɨn inkamkɨ tɨowi mɨ kara ha naonami mɨ kariir nhɨeya ha naokiinaiinii mɨ ya tariigɨna ya naeyɨm kɨma nɨnkɨn ɨmiiyaeyɨm sɨmiir ɨdwo swokɨnɨ haigɨnkika. Mɨ tariigɨna kɨmiirɨn wɨ saeyar whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi Adi Komii siir wakaeyokna apamɨn kɨma tɨra saiir hɨriinan mɨ kara wɨ maɨrgɨmaɨrga prasae nwo rani. \v 18 Mɨ tɨ dimɨn hɨriinanɨn siya nɨmbiyami mɨ kɨma wɨ maɨrgɨmaɨrga kanaka dɨnkɨn o ta maɨrgɨmaɨrga kara nwowa saiir hɨriinan. Ɨriig. \s1 Pol siya Timoti siir boɨnkɨn \p \v 19 Kara ha naɨngwowi Bɨiyan Inkam Komii siya kariirɨn wa kiwakii Timoti siir nɨkropkiyɨm mɨ iikam kɨmiirɨn siya ninɨ kɨgnakiyɨm mɨ sɨma wɨ tɨriirar swokɨ ɨti mɨ ta hɨriinan saiirsika mhoɨiya kara wɨ haɨni nɨnoknɨnkɨni kɨma wadɨe nwowi mɨ Adi Komii siir wakaeyokna api mɨ kara wɨ maɨrgɨmaɨrga kɨmakar nwowi. \v 20 Kara Timoti siir hɨriinan inkam nwɨr karamaeka mɨ siya ɨni kariir hɨriinan ywowɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika siya iikam kɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam asi naɨngwokɨn wadɨe kɨma sɨbgu owɨm. \v 21 Mɨ yɨm ɨkɨ iikam nhɨrɨm yɨm sɨmamar naɨngwonaeikɨm yɨm sɨma digworaekwowɨm Jisɨs Krais siirɨm sɨmiir kɨg rani. \v 22 Mɨ kɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm Timoti siya tɨ siyɨu hɨriinanɨn siir nwo rani, siya inkam wadɨekɨn. Siya siyamar bɨ naɨngwonaeikɨn siya iikam kɨmiiram naɨngwowikɨn mɨ kariirɨn siya whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨn Adi Komii siir yaiyɨm sɨmiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuwam yɨnisɨmɨn siir ad ɨiir whɨndiraerariyɨn siir hɨriinan. \v 23 Mhoɨiya kara tɨ dimɨn taemɨnɨm kam ɨma tɨranɨm kariir sɨmiirɨn wa nɨnoknɨnkɨni, kara mɨnam naɨngwokɨn Timoti siirɨn kɨmiiram nɨkropkiyɨm. \v 24 Kara hɨriiyar naɨngwo tɨbmii kɨɨni Bɨiyan Inkam Komii siya kariirɨn wa whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi mɨ kara wɨ kɨmɨmɨnki rani, maeyauwa mɨi biyɨe mɨriiya sɨma hɨugrɨpkɨikikaiya saiir tɨr haiburgigsasauwɨm mɨ kara Timoti saɨka wa nɨti kɨmiir kɨgnakiyɨm. \p \v 25 Kara mɨnam naɨngwowi Epafrodaitas siirɨn kɨmiiram waraur nɨkropkiyɨm. Siya kariir nomiiyaugɨn mɨ siya mɨ kara krɨra ɨni nwɨruwar ywowɨskiyo mɨ Adi Komii siir dimɨn taemɨn ɨmiirɨn krɨrar tɨrikɨm dimɨn biyɨe saɨka nɨnkɨnyaeyaowɨm inkamɨn yaii nɨniiyɨn siya tɨriya saiir hɨriinan. Mɨ bɨiyarɨn, kɨma siirɨn bɨdiyar ikɨ ɨkropkiyɨn mɨ siya ha nɨtɨn mɨ kariirɨn dimɨn taemɨn siya inɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuni. \v 26 Siya iikam kɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam naɨngwokɨn dimusi rani, kɨma ha wakaekɨm siya makɨ niigɨn mɨ siya maka niiyɨm siya pɨ boriisopi kɨma siiram naɨngwoyɨmyokɨm ta ma siya nii aiirsiyɨn. \v 27 Bɨiya siya parii parii pɨ naowɨm mɨ siirɨn Adi Komii siya naɨngwobunakɨn mɨ siya whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨn mɨ siya paɨniisi yaosi. Siya siiraramar bɨ naɨngwobumbugɨn. Nɨɨngaka. Siya kariiram warar naɨngwobumbugɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika siya naonami kara wɨ komii nouuboboɨn tani. \v 28 Mɨ ta hɨriinan saiirsika kara siirɨn asi nɨkropkisasaugɨn kɨmiir kɨgnakiyɨm mɨ kɨma siirɨn wɨ hɨriinan saiirsi kɨgwɨni mɨ kɨmiir kwoɨnɨm wɨ maɨrgɨmaɨrga nwowɨni. Mɨ kɨma maɨrgɨmaɨrga nwowi mɨ an kara wɨ maɨrgɨmaɨrgar mɨ owi. \v 29 Mɨ siya waraur nɨmbinii mɨ kɨma siir kɨgwɨni mɨ kɨma wɨ maɨrgɨmaɨrga dwoki Bɨiyan Inkam Komii siiramɨn yɨpɨkɨ siiram kiwaki karam nwowɨn siya naowam. Mɨ kɨma tɨ hɨriinan inkamɨn siiram daɨngwo inkam komiiyɨn siya. \v 30 Dimusi rani, siya naosi bɨ naɨngwoyɨmyokɨn. Siya Krais siir dimɨn taemɨnɨm sɨmiirsi naɨngwoyɨmyokɨn mɨ siya naoni pɨu asi nwokɨn mɨ kɨmiir ɨgsopa ɨni siya yokwokairina mɨ siya kariirɨn pranae pranae bɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika siya makɨ asi niigɨn. Ɨriig. \c 3 \s1 Yɨpɨkɨ Jisɨs Krais siir yai ɨmiir wakaeyokna apiyɨn yɨo inkam wadɨekɨn \p \v 1 Tɨ kariir nomiiyauɨm, tɨkɨ nwokrɨpkaigiyɨm yaiyɨm kara kɨmiir boɨnkiyam tɨrɨm yɨm tɨ sɨm. Dimusi rani, wɨm kɨma Bɨiyan Inkam Komii siirgɨm mɨ kɨma maɨrgɨmaɨrga dwo! Mɨ dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ bɨiya kara wɨnkiyɨm yokwoni kɨmiiram mɨ tariinanɨn kara sɨmiirar swokɨ wɨnkikɨn. Kara tɨ yai kɨbi kɨbiyɨm kɨmiir boɨnmɨmauusi bɨ piyaokɨn. Mɨ an kara ha naɨngwowi kɨma ɨinokɨinokɨn ta yai aiir wakae ya dimɨn kɨbigɨkɨbi aeyaɨrga. \v 2 Kɨma tɨ kamɨm dimɨn biyɨekakɨm yɨpɨkɨ wranan nwowɨm sɨmiirsi mɨntarao, kɨmiir kwoɨnɨm wɨ sɨm pɨ kiyaiisi mɨ wɨ tɨ hɨnɨɨn sɨma boɨni kɨmiir mɨoɨsɨm tɨ kɨtiyopnɨr hai mɨ ta hɨriinan saiirsika Adi Komii siya kɨmiirɨn wɨ hɨriinan saiirsi nanmaiwarkainaei. Mɨ kɨma tɨ hɨriinanɨn wɨm wɨ kɨmiir pɨu aiirar swokɨ tɨrbunaei. \v 3 Nɨm krɨma hɨnɨɨna naɨngwo tɨbmii kɨɨn tani krɨma krɨmiir mɨoɨs ɨmiir kɨtiyopnɨr haii mɨ tɨ hɨriinan siyɨuɨn krɨmiirɨn wɨ siya whɨnkɨnsiis haigɨnɨu rani, krɨma Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir yɨnisɨsɨm nwowɨm. Nɨɨngaka. Mɨ ɨiya Adi Komii siir naeyɨuɨn krɨmiir kwoɨnau tɨr nwokaiiyɨm mɨ krɨmiirɨn siyar whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi Adi Komii siir inɨg ɨiir hainanam mɨ krɨmiirɨn siyar mɨ ɨisiimauuwi hɨnɨɨnɨn nɨm krɨma Adi Komii siirgɨsiir yɨnisɨmkɨm. Mɨ dimɨn taemɨnɨm Jisɨs Krais siya tɨrɨm krɨmiir krɨma sɨmiir nɨnoknɨnkɨni mɨ krɨma wɨ maɨrgɨmaɨrga prasae nwo rani. Mɨ nɨm krɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm ta saiirɨn, krɨma krɨmarɨn wɨ dɨg nwo rani, Adi Komii siir tɨrɨm mɨ siya krɨmiir nanmaiwarkainam ta sɨma boɨna krɨmiir mɨoɨs ɨmiir kɨtiyopnɨr haiya saiirsi. Nɨɨngaka. \v 4 Mɨ kara tɨ dimɨn taemɨnɨm bɨiya kara wakaeyokna apɨm kara Juda sɨmiir bɨiyan siyɨuɨn siir dimɨn taemɨn ɨmiir wakaeyokna apam naɨngwokɨswo mɨ kara wɨ sɨmiirar pɨ wakaeyokna apɨn mɨ kara tɨ hɨriinan tɨrɨm pɨ boriisopi. Kam nhɨrɨm yɨm ha naɨngwowi sɨma Juda sɨmiir siyɨu ɨiirar wakaeyokna apkrɨpkaii mɨ sɨma wɨ wadɨeyar sɨbgu owi mɨ an kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn, bɨiya an kara tɨ siyɨu hɨriinanɨm wadɨe sɨmiirsi nwokɨn. Mɨ tɨ siya siyɨu hɨriinanɨn ɨni tɨ siyɨuɨn sɨma tɨrɨn ɨni siir haiburɨn. \v 5 Mɨ an kara tɨ hɨnɨɨna boɨnkɨn. Dimusi rani, ɨiya kariir apua kariir naokainakiya, ɨiya kara ɨiyɨm ɨriiyar kwoɨma nwowɨn mɨ sɨma kariir mɨoɨs aiirɨn ɨna kɨtiyopnɨr haiyɨm hɨnɨɨna nɨisiimauuwam an kara Adi Komii siirgɨn. Mɨ Jekopɨn yɨpɨkɨn sɨma dapiyɨn Isrel, siya kariir brougaekɨn. Mɨ an kara Bensameni pɨugana saiir inkamkɨn mɨ yɨo ɨni kaimwokɨkaimwowar ywowɨn, an kara Judani isidɨn siirgɨsiir inkamkɨn. Bɨiya kara Farisimi isidɨn siir inkam nwowɨn kara Moses siir inkam nwowɨn kara Moses siir siyɨu komii siir yai whɨekakɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siya hauugiyɨm sɨmiirar wakaeyokna apkɨn. \v 6 Kara pɨ tɨ hɨnɨɨna boɨni, kara Adi Komii siirɨn dimɨn whoɨmoni bɨ tɨrkɨn mɨ iikamɨm Krais siir yai ɨmiir wakaeyokna apɨm sɨmiirɨn kara tɨoɨdwomaigɨm mɨ yɨpɨkɨ siir pɨuganan ɨkɨm. Mɨ iikamɨm yɨpɨkɨ kariiram kɨnankɨuɨm siyɨuɨn kara wakaeyokna apɨn Moses siir siyɨu komii siir yai ɨmiir sɨma wɨ hɨriiyar boɨni, kara wadɨekɨn mɨ kara dimɨn biyɨe bɨ tɨrkɨn. \p \v 7 Bɨiya an kara ha naɨngwokɨn tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnam yɨm dimɨn komiigɨm mɨ tariinanɨn an kara hɨnɨɨna naɨngwo tɨbmii kɨɨni tɨ dimɨn taemɨnɨm yɨm dimɨn komii rani. Dimusi rani, tariinanɨn kara Jisɨs Krais siiram naɨngwo tɨbmii kɨɨni mɨ kariirɨn wɨ siya whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi wadɨe sɨbgu owɨm. \v 8 Dimusi rani, kara hɨnɨɨna naɨngwo tɨbmii kɨɨn tani tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm yɨpɨkɨ bɨiya kara napɨm yɨm dimɨn komii rani mɨ an kara hɨnɨɨna naɨngwo tɨbmii kɨɨni tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm yɨm dimɨn komii rani. Dimusi rani, an kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn kara Jisɨs Krais siir wakaeyokna api mɨ dimɨn taemɨnɨm iikamɨm yɨpɨkɨ Adi Komii saɨka nwowɨm sɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm bɨiya yɨm siya bɨdi ikwokopougigɨm. Mɨ kara tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm sɨmiirɨn digɨumii bɨdi haimriyɨugigɨm mɨ kara sɨmiirɨn ha naɨngwowi yɨm ɨni dimɨn biyɨekɨbiyɨe ywowɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika kara Jisɨs Krais siirgɨsiirara asi wakaeyokna api. \v 9 Mɨ tariinanɨn kara Moses siir siyɨu komii siir yai ɨmiir swokɨ wakaeyokna ap rani mɨ Adi Komii siya wɨ ta hɨriinan saiirsi boɨn tani kariirɨn dimɨn whɨrkɨ bɨ kɨmbugɨn mɨ ta siya boɨna kariirɨn hɨnɨɨn kara dimɨn whɨrkɨ bɨ kɨmbugɨn ya dimusi rani, kara Krais siir yai ɨmiiram naɨngwo tɨbmii kɨɨngɨn mɨ tariinanɨn kara ɨni siir pɨugan aiir nwowɨn. \v 10 Kara tɨ dimɨn hɨnɨɨnɨm sɨm naɨngwokɨn. Kara Jisɨs Krais siir sɨbgu ɨnoknɨnkɨnam tɨrkɨn mɨ kɨrɨe komiiya siya haiya ɨiya siya ɨe hɨr haiburgigɨn mɨ ha swokɨ ɨnsiin ɨdwowɨn. Kara saɨka ɨrɨpa bɨdi yamasu kikɨnɨn mɨ kara tɨ dimɨn biyɨe biyɨeyɨm mɨ kɨmpɨpɨsuwa siya haiyɨm hɨriinan haiyamar mɨ aɨngwowi. \v 11 Kara tɨ dimɨn taemɨn ɨmiirɨn mɨnam tɨri, ɨiya kara naowi kariirɨn wɨ siya nanmaiwarkainaei mɨ kara wɨ omwaiyar swokɨ waiyaei mɨ wɨ saɨkar nwowi. Ɨriig. \s1 Pol siya mɨnam naɨngwokɨn Jisɨs siir hɨriinan inkam kɨbi nwowɨm \p \v 12 Kara pɨ hɨnɨɨna boɨn tani kara siiram bɨdi wakaeyokna apɨn, kara tɨra saiir hɨriinan mɨ an kara inkam kɨbi bɨdi ywokiyɨn. Nɨɨngaka. Kara ɨna nikɨ mɨrii nɨnkiyaei krɨpkaiyɨn tɨ dimɨn taemɨn ɨmiir wakaeyokna apam mɨ ta hɨriinan saiirsika kara wɨ Krais siir hɨriinan asi nwowi dimusi rani, siya kariir bɨdi yɨmbinɨn siir inkam nwowɨm. \v 13 Tɨ kariir nomiiyauɨm, kara hɨnɨɨna naɨngwo rani, kara inkam kɨbikɨkɨbikɨn. Nɨɨngaka. Mɨ kariir dimɨn taemɨnɨm bɨiya kara nonkwoɨm sɨmiirɨn digɨumii bɨdi haimriyɨugigɨm mɨ kara tɨ dimɨnɨm mhoɨiya dɨgɨ dɨg nwowaigɨnɨuwanɨm sɨmiirgɨ sɨmiiramar naɨngwo ɨskii. \v 14 Kara ɨni tɨ kamɨm yɨpɨkɨ nɨnkɨkɨn iwɨtiyɨm dimɨn haiyam ɨni sɨmiir hɨriinan ywowɨn. Mɨ ta hɨriinan kara nwowa, kara tɨ nu ɨiir asi nwowi. Kara Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir wakaeyokna apikɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika mhoɨiya siya dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ siya nikɨ ɨmbinɨm kariir wɨ hɨriinan saiirsi haii. Dimusi rani, mɨiya Jisɨs Krais siya tɨra saiirsika mɨ Adi Komii siya kariirɨn wɨ hɨriinan saiirsi nɨmbini omɨn nɨnomor kou hɨr nwowɨn siir nwoyokiyokɨikaeyamɨm ɨinokɨinokɨn. \p \v 15 Mɨ krɨma whɨekakarɨm yɨpɨkɨ ha nikɨ aɨngwo tɨbmii krɨpkaiyɨm Adi Komii siiram nɨm tɨ kwoɨn hɨnɨɨnɨn kara boɨnkiyɨn siirarar dwo ɨski. Mɨ kɨmiir kwoɨnɨm yapa yapa nwoprigɨni mɨ Adi Komii siya ɨriipɨ hɨriinan tɨ dimɨnɨm kara boɨnkiyɨm kɨmiir wɨ sɨmiirar mɨ ɨisiimauuwi mɨ kɨma wɨ hanɨɨngɨn sɨbgu ɨnoknɨnkɨni. \v 16 Krɨma tɨ dimɨn kɨɨngɨkɨɨnɨm Adi Komii siya nɨisiimauuɨm sɨmiirgɨsɨmiirarar wakaeyokna ap ɨski mɨ ɨriipɨ hɨriinan krɨma tɨ siyɨuɨn tɨ tariinan krɨma nɨnoknɨnkɨnɨn siirarar dwowɨski. \p \v 17 Tɨ kariir nomiiyauɨm, krɨma iikamɨm yɨpɨkɨ Bɨiyan Inkam Komii siiram naɨngwo tɨbmii kɨɨniyɨm, krɨma siyɨuɨn kɨma nwowanɨn siir nɨisiimauugɨn. Mɨ tɨ hɨriinan siyɨuɨn siir kɨgi mɨ wɨ hɨriiyar dwokrɨpkai mɨ ɨriipɨ hɨriinan tɨ iikamɨm yɨpɨkɨ kariir siyɨu ɨiir napiyɨm mɨ hɨriinan tɨriyɨm sɨmiirɨn sɨbgu timɨ kɨgrɨrao. \v 18 Dimusi rani, kara ta yaiya aiirɨn ɨi kasa kasa bɨ boɨnmɨmauugɨn kara hɨrankar boɨnmɨmauubumbunaniyɨn mɨ ɨni tariinanar yadɨgniyɨn mɨ tariinanɨn ɨriipɨ hɨriinan kara ɨni oubgakar swokɨ boɨnouugiyɨn. Mɨ tariinanɨn iikam whɨekakɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir inɨg hainaniyɨm kɨmaka, siyɨuɨn sɨma nwowiyɨm kɨmaka yɨo ɨni Jisɨs Krais siir sauan omomɨm sɨma nwowiyɨn ɨni hɨriinan ywowɨn. Mɨ siyɨuɨn sɨma nwowiyɨn sɨma yaibu Jisɨs Krais siya naowa paeyɨn hɨiiniya nɨrɨonɨnkɨnɨn si saiir nɨewaiyɨugɨm. \v 19 Adi Komii siiram naɨngwokwonanaeni hanɨɨn aka, sɨma ɨinokɨinokɨn dimɨn taemɨnɨm sɨmiir kwoɨnkɨ naɨngwowiyɨm sɨmiiram naɨngwokwonanaeiyɨm. Mɨ tɨ dimɨn taemɨn hɨriinanɨm iikam nhɨr ɨmiir tɨri nɨdidgak sɨma nwowam mɨ tɨ iikamɨm sɨma ɨinokɨinokɨn tɨ dimɨn hɨriinanɨm sɨmiir sɨmiira haɨnopyaeyao boɨnkrɨpkai. Mɨ sɨmiir kwoɨnɨm ɨni tɨ nuɨn siir digworaekwo ɨmiiram yamkiyɨm. Mɨ tɨ Adi Komii siir dimɨn taemɨn ɨmiirɨn yɨo ɨni nɨɨngaka ywowɨn. Mɨ tɨ hɨriinan saiirsika, tɨriigɨnɨn hɨriinan tɨri mɨ sɨma omɨn nɨnomor kou hɨr nwowɨn siir namɨm wɨ dɨg nwo rani, Adi Adi saɨka nwowam. Mɨ sɨma ɨinokɨinokɨn wɨ mɨiyɨknan nwo rani mɨ sɨma wɨ Adi Komii saɨka nwo rani, wɨ yapa yapa nwowi. \v 20 Mɨ. Dimusi rani, nɨm krɨma omɨn nɨnomor kou hɨranɨn siir hɨrankɨm mɨ krɨma Jisɨs Krais siiram nwokwokɨni krɨmiir Bɨiyan Inkam Komiiyɨn, krɨmiir nanmaiwarkainan inkamɨn mɨ siya omɨn nɨnomor kou hɨranɨn siir hɨrankɨ krɨmiirsi nɨtkɨn. \v 21 Mɨ ta siya nɨuunaiinii nua tɨriir mɨ ta krɨmiir pɨua nu tɨrana ya wɨ siya kisɨna owaigɨnɨuwi nɨnomor kougɨkou hɨran pɨu aiir siir pɨugɨpɨua saiir hɨriinan nwowam. Siya tɨ hɨriinanɨn wɨ siir kɨrɨe komiiya saiir kɨrɨeni tɨri. Mɨ ta kɨrɨeya siya saiir kɨrɨeni tɨrkɨn siya tɨ dimɨn taemɨn ɨmiirɨn mɨ sɨma wɨ siir ɨɨn ara nonkwo dɨgi. Ɨriig. \c 4 \s1 Iikam kɨma maɨrgɨmaɨrga mɨ kwoɨn whɨrua dwo mɨ dimɨn taemɨn kɨbi kɨbi ɨmiiram daɨngwo \p \v 1 Mɨ ta hɨriinan saiirsika, tɨ kariir nomiiyauɨm, kɨma yɨpɨkɨ kara naɨngwokwonanaeiyɨm, kariir kwoɨn komiiyɨn nɨtam naɨngwowi kɨmiir kɨgnakiyam mɨ kara ɨni maɨrgɨmaɨrga kɨmiiramar mɨ owɨn mɨ ɨni kɨmiir inɨg ɨiirar mɨ hainankiyɨn mɨ wɨm kɨma ɨni kariir mɨiya saiir paenidnan ywowɨm. Mɨ kɨmiir naɨngwo tɨbmiiya kɨrɨe hɨriiyar dwokrɨpkai siiramɨn dimusi rani, dimɨn taemɨnɨm kara boɨnmɨmauuwɨm kɨmiir sɨmiirsika. \p \v 2 Yuodia Sintiki kowiirɨn, kara pɨ ɨgao yai boɨnki! Kowa ɨrɨpa dongwomamaɨr ae mɨ Bɨiyan Inkam Komii Krais siiram wakaeyokna apɨm kwoɨn whɨruwar dwoki. \v 3 Kara kariir nomiiyau kɨbiyo kowiir boɨnkii yɨpɨkɨ bɨiya kanaka mɨriiyo tɨ dimɨn kaimwowɨm sɨmiir, kowa tɨ wig ɨso sowiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨu sowa kwoɨn whɨrua nwowɨm. Dimusi rani, kariirɨn sowa ɨsaɨrar whɨnkɨnsiis haigɨnɨugo Adi Komii siir yai wɨn kɨbiya saiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuwɨm, Klemen saɨka. Mɨ kɨmiir iikam nhɨrɨm kariirɨn sɨma warar whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika Adi Komii siya kɨmiir inɨgɨm Yokwo Komii saiir hɨr wɨnɨm sɨmiir asi nɨnoknɨnkɨni. Mɨ tɨriigɨnɨm yɨpɨkɨ kwoɨn wɨn haiyɨm wɨm kɨma ɨni siir yɨnisɨsɨm ywowɨm. \p \v 4 Kɨma maɨrgɨmaɨrga dwo Bɨiyan Inkam Komii Krais siiram. Kara kɨmiirɨn pa swokɨ boɨnkii, kɨma maɨrgɨmaɨrga dwo. \p \v 5 Wɨ kɨmɨmɨn tani Bɨiyan Inkam Komii Jisɨs Krais siyan wɨ sɨpi swokɨ ɨuunaiinii nua tɨriir. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, wɨ hɨriinan asi tɨri mɨ wɨ iikam whɨekakɨm sɨmaka nongwomamaɨr aei. \v 6 Mɨ kɨma whɨekakɨm dimɨn taemɨn whɨekakam kɨpi naɨngwokwonanaei mɨ Adi Komii krɨmiir Wanɨn siiram srɨi tɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma boɨniyɨm kɨma haiyam. Mɨ ɨiya kɨma Adi Komii saɨka boɨni mɨ kɨma siiram srɨii mɨ tɨ dimɨnɨm saeya tɨrɨm sɨmiirsi boɨn wadɨeki siirɨn. \v 7 Mɨ ta hɨriinan saiirsika ta Adi Komii siir nongwomamaɨr aeya yɨpɨkɨ wɨ nɨnoknɨnkɨn karamae krɨma nwowi mɨ kɨmiirɨn wɨ saiir kɨrɨeni whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi mɨ wɨ siya kɨgrɨraowi kɨmiirɨn mɨ kɨma wɨ maɨrgɨmaɨrga nwowi mɨ wɨ dimɨn kɨbi kɨbiyɨm sɨmiiraramar naɨngwowi. Dimusi rani, nɨm krɨma Krais saɨka bɨdi yamasukikɨnɨm. \p \v 8 Mɨ tɨ nwokrɨpkaigiyan yaiyɨm kara kɨmiir boɨnmauuwanɨm yɨm tɨ sɨm, kɨma tɨ dimɨn taemɨnɨm nɨksɨsae karam nwowiyɨm sɨmiiramɨn nhami nhami kɨpi naɨngwo mɨ yɨ tɨriigɨnɨn yɨo kaimwowaɨrgɨn. Mɨ dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siya naɨngwowiyɨm yɨm wadɨekɨm mɨ dimɨn whɨrkɨ bɨ mɨ kɨmbugɨm, kaimwo kɨnaɨrgɨm mɨ yɨpɨkɨ iikam nhɨrmi whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwiyɨm. Mɨ kɨma dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siya mɨ iikam ɨkɨm maɨrgɨmaɨrga sɨmiir nwowaigɨnɨuwiyɨm sɨmiiram daɨngwo mɨ dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ wadɨe nwowiyɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika iikamɨm sɨmiir kwoɨnɨm sɨmiir asi wakaeyokna api. Mɨ pɨkɨ hɨnɨɨn dimɨn ɨkɨm wadɨe nwowɨm tɨ dimɨnɨm sɨmiir hɨriinan mɨ kɨma wɨ tɨ sɨmiiraramar daɨngwo ɨski. \v 9 Mɨ dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ kara boɨnmɨmauuwɨm kɨmiir mɨ kɨma mɨ kɨga kariir sɨmiir wakaeyokna ap mɨ kɨma sɨmiir wakaeyokna api mɨ ta hɨriinan saiirsika Adi Komii siya kɨmiirɨn wɨ maɨrgɨmaɨrga asi nwowaigɨnɨuwi mɨ siya wɨ ini hanɨɨn kɨmiir kwoɨn ɨmiir kwɨrii ɨdwokaii. Ɨriig. \s1 Pol siya iikamɨm Filipai hɨranɨm maɨrgɨmaɨrga sɨmiir nwokɨn. Dimusi rani, sɨma dimɨn taemɨn siir hauugɨm siir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam \p \v 10 Kara maɨrgɨmaɨrga prasae bɨ nwokɨn Bɨiyan Inkam Komii Krais siiramɨn. Dimusi rani, bɨiya kɨma kariir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam naɨngwokɨm. Bɨiya kɨmar boɨnɨnkɨnɨunaniyɨn kariir mɨ ɨni tariinanar yadɨgniyɨn mɨ kɨma nhami nhami bɨ boɨnkɨm hɨnɨɨnɨn kɨma kariir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm wɨ dɨg nwo rani. Mɨ tariinanɨn kɨma kariirɨn ɨna swokɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm. \v 11 Kara tɨ dimɨn taemɨnɨm kɨmiir bɨ boɨnmauugɨm. Dimusi rani, kara digworaekwowam whaowaekɨn. Kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn mɨ kara sɨmiirsiyɨn naɨngwoyɨmyok rani kara wɨ maɨrgɨmaɨrgar nwowi sɨmiiramɨn. \v 12 Kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn siyɨuɨn inkam paeprikabnan mɨ owiyɨn siirɨn mɨ inkamɨn digworaekwokɨ naokɨngugunankai ɨkɨn. Kara ɨiyɨm mɨ omɨm kara nwowiyɨm sɨmiirɨn ɨna sɨbgu ɨnoknɨnkɨnɨm mɨ kara mhɨigɨ mɨ aowi mɨ kariir mhɨiya saeya mɨ kɨnɨuwi, yɨo kara pa nɨnoknɨnkɨnkii kariir kwoɨnɨn maɨrgɨmaɨrga siya nwowiyɨm. \v 13 Mɨ tɨ digworaekwowɨm kara sɨmiir tɨri wɨ dɨgar nwowi yɨpɨkɨ kara boɨnmɨmauuwɨm kɨrɨeya Krais siya hauuwa kariir mɨ kariir kwoɨnau kɨnɨrkai haigɨnɨuwa saiir kɨrɨeni. \p \v 14 Kɨma kariirɨn bɨmbɨuwi bɨ tɨrkɨn mɨ ɨiyɨm dimɨn biyɨeyɨm kariiram nɨmbiniyɨm mɨ wɨm kɨma kariir bɨdiyar mɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm. \v 15 Bɨiya ɨiya kara nu haɨmii Masedonia hɨr haiburgigɨn Adi Komii siir yai wɨn kɨbiya saiir boɨnmɨmauuwam mɨ Filipai kɨmiir iikamɨm kariirɨn dimɨn taemɨnɨm kɨma kɨmar hauugikɨn, siyɨuɨn iikamkɨm sɨm hauuwiyɨn sɨmiir nomiiyau ɨmiir siir hɨriinan. Iikamɨm ɨkɨ om nhɨrɨm sɨɨmɨm yɨm kariirɨn dimɨn sɨm whɨr bɨ swokɨ hauumɨmɨnkɨm ɨni kɨma kɨmar ywowɨskiyɨm. \v 16 Bɨiya ɨiya kara om Tesalonaika hɨr nwowɨn mɨ kɨma kariir bɨdiyar mɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm mɨ dimɨn taemɨn kariiram bɨdiyar mɨ hauugiyɨm mɨ ɨni kɨma kaimwowar swokɨ hauugiyɨm digworaekwowɨm kariir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwamɨn. \v 17 Kara yai karamaeka kɨma dimɨn taemɨn kariiram kɨma mɨ hauugiyɨm kara ha naɨngwowi Adi Komii siya kɨmiirɨn dimɨn mɨiyɨk mɨiyɨk ɨmiirar hauugɨn. Dimusi rani, tɨ digworaekwowɨm kɨma tɨrɨm kariir sɨmiirsika. \v 18 Kara digworaekwo kasa bɨ haiwɨnkɨn ɨni tɨ digworaekwowɨm kara naɨngwowɨm kara haiwɨnam Epafrodaitas siir ɨɨnankɨn yɨpɨkɨ tɨ digworaekwowɨm kɨma nonkwo hauugiyɨn kariir ninɨ hauugiyɨm ɨni sɨmiir haiburɨn. Mɨ tariinanɨn kara dimɨn whɨram whaowaeki rani. Mɨ tɨ digworaekwowɨm kɨma haɨngiriyɨu haigɨnɨm kariiram yɨm maɨrgɨmaɨrga kariirara bɨ nwowaigɨnɨugɨm yɨm Adi Komii siir warar nwowaigɨnɨugɨm maɨrgɨmaɨrga. Mɨ tɨ digworaekwowɨm yɨm ɨni tɨ dimɨn kɨbi kɨbiyɨm pɨuii mɨiyɨk whakiyɨm Adi Komii siir nɨnkɨn ɨmiiyaeyɨm ɨni sɨmiir hɨriinan ywowɨm. \v 19 Dimusi rani, kɨma digworaekwo kariir hauugikɨm mɨ kariir Adi Komiiyɨn yɨo ɨriipɨ hɨriinan yɨo wɨ digworaekwo kɨmiir mɨ hauuwi, tɨ digworaekwowɨm kɨma haɨnguguwɨm kaimwoka. Dimusi rani, kɨma ɨni Jisɨs Krais saɨkar yamasukikɨnɨm mɨ kɨma tɨ digworaekwowɨm Adi Komii krɨmiir Wanɨn siya kɨmiirɨn wɨ pranaepranae nɨkboɨnmamaɨr haigɨnɨu rani mɨ kɨma wɨ sɨmiiram whaowae rani siya kɨmiirɨn wɨ kasa kasa hauu rani. \v 20 Ha wɨt, krɨma krɨmiir Adi Komiiyɨn siir inɨg ɨiirarar hainani. Dimusi rani, siya wadɨekɨwadɨekɨn. Mɨ yaimwokɨyaimwowan inkamkɨn. Ɨriig. \s1 Nɨkopkaigiyan yaimɨrsɨsɨm kwɨsuwao Pol siya boɨniyɨm sɨma \p \v 21 Kara mɨ kariir nomiiyauɨm tɨran ɨma, krɨma kɨmiirɨn yapa yapa nokboɨnmamaɨrgi krɨmiir nomiiyauwɨm warauranɨm kɨmiirɨn yɨpɨkɨ Jisɨs Krais siir wakaeyokna apiyɨm, krɨma kɨmiir nokboɨnmamaɨrgi. \v 22 Iikam whɨekakɨm tɨranɨm yɨpɨkɨ Krais Jisɨs siir wakaeyokna apiyɨm sɨma kɨmiir nokboɨnmamaɨrgikɨm. Nhɨrɨm yɨpɨkɨ Krais siir wakaeyokna apiyɨm yɨpɨkɨ inkam komii Sisa siir mɨriiyɨm, sɨma kɨmiir nokboɨnmamaɨrgikɨm. \p \v 23 Kara Bɨiyan Inkam Komii siiramɨn mɨnam srɨigɨn siya siir naɨngwobumbu aiir hauuwɨm mɨ saeya wɨ kɨmiir kwoɨnau waraurar nwokɨ okrɨpkaigiyamɨm. Ɨriig.