\id COL - Sepik Iwam NT [iws] -Papua New Guinea 1989 (DBL 2014) \h Kolosi \toc1 KOLOSI \toc2 Kolosi \toc3 Kl \mt1 KOLOSI \ip Mɨ ɨiya Pol siya mɨi biyɨe om komii Rom hɨr mɨriiyɨn mɨ siya ta yokwowa ha wɨnkikɨn iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm om komii Kolosi hɨranɨm sɨmiiramɨn. Mɨ siya ta yokwowa inkam nwɨso Tikikas mɨ Onisimas sowiir hauugi mɨ yo sowa kɨmɨdiniya iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm om Kolosi hɨranɨm sɨmiir inɨ hauuɨu. Pol siya hɨnɨɨna wakaewɨn kam nhɨrɨm nɨksɨsaeiyɨm ɨni sɨmaka hɨr nwowɨm mɨ iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm sɨmiirɨn sɨma boɨnkɨm hɨnɨɨn Krais siya Adi Komii rani mɨ Jisɨs siir inɨg ɨiir kɨpi hainan. Mɨ hanɨɨngɨ nɨuwi wɨ ɨkɨ paekwosɨmɨm mɨ dimɨn kɨrɨe kɨrɨe nhɨrɨm nɨnomor kouanɨm wɨ sɨm inɨgɨm sɨm tɨ hainanam. Mɨ sɨmiir ogmwoɨm wɨ sɨmiiram nwokɨ hɨuɨm mɨ wɨ sɨmiir siyɨu ɨmiir nwokɨ apɨm. Mɨ inkamɨn Epafras nɨkɨuwiyɨn ha namɨn mɨ Pol siirɨn siya inɨ boɨnɨu hɨkɨm iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm om Kolosi hɨranɨm sɨmiir nɨmbiyamɨm. Mɨ ta hɨriinan saiirsika Pol siya ta yokwowa saiir asi wɨnkikɨn, siya mɨnam wɨnkikɨn tɨ nɨksɨsae yaiyɨm sɨmiir nikwowaisiigiyɨm mɨ sɨmiirɨn Krais siirgɨsiirarar boɨnɨm hɨnɨɨn iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm om Kolosiya hɨriirɨn siya nɨkropkikɨn. Ɨriig. \c 1 \s1 Yokwowa Pol siya wɨnkiya Kolosi hɨran iikam ɨmiiram saeya \p \v 1 Kara Polkɨn, kara Jisɨs Krais siir aposel inkamkɨn. Adi Komii krɨmiir Wanɨn siya bɨiyar naɨngwokɨn kariiram kiwakiyamɨn aposel inkam nwowam mɨ siya kariirɨn saiirar nɨmbingɨn siir mɨi aiir mɨriiyamɨn. Kara mɨ kariir nomiiyau ɨeya Timoti \v 2 ta yokwowa krɨra wɨn hauugika iikamɨm Adi Komii siirɨm om Kolosi warauranɨm kɨmiiram. Nomiiyau mɨiyɨkɨm yɨpɨkɨ Jisɨs Krais saɨka namasukikɨnɨm, krɨra krɨriir Adi Komiiyɨn siiram srɨigi kɨmiirɨn wɨ siya nwokɨ hauuwɨm naɨngwobumbu mɨ wɨ ɨrɨpa nwokɨ ongwomamaɨr aeyɨm. Ɨriig. \s1 Pol siya Adi Komii siir boɨn wadɨekikɨn. Dimusi rani, iikamɨm om Kolosi hɨranɨm sɨma Krais siir yai ɨmiir wakaeyokna apkɨm \p \v 3 Mɨ krɨma ɨinokɨinokɨn Adi Komii siiram kwɨsboɨnanae mɨ krɨma Adi Komii siirɨn boɨn wadɨeki, tɨ Adi Komiiyɨn yɨpɨkɨ krɨmiir Bɨiyan Inkam Komiiyɨn Jisɨs Krais siir Adɨn. Dimusi rani, wɨm kɨma siir wakaeyokna apkɨm. Mɨ tɨ Adi Komiiyɨn yɨo krɨmiir Bɨiyan Inkam Komiiyɨn Jisɨs Krais siir Adgɨn. \v 4 Krɨma Adi Komii siir boɨn wadɨeki. Dimusi rani, krɨra hɨnɨɨna wakaeko iikamɨm sɨma hɨnɨɨna boɨnkɨm, kɨma Krais Jisɨs siir yai ɨmiiramɨn ɨna sɨbgu aɨngwo tɨbmii kɨɨnɨm mɨ kɨma iikam nhɨrɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir yai ɨmiir wakaeyokna apiyɨm sɨmiiramɨn ɨna naɨngwokwonanaeyɨm mɨ kɨma sɨmiirɨn ɨna mɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm. \v 5 Dimusi rani, wɨm kɨma tɨ dimɨn kɨbi kɨbi ɨmiir nwokwokɨni yɨpɨkɨ Adi Komii siya dirɨraerarkwokɨnɨm siir om hɨranɨm kɨmiiram, kɨmiir hauuwam. Bɨiya ɨiya Adi Komii siir Yai Wɨn Kɨbiya kɨmiiram waraur nɨta, kɨma saiir yaimwokɨyaimwowɨm bɨdiyar sɨbgu ɨnomoknɨnkɨnɨm. \v 6 Mɨ bɨdi bɨdiniyarɨn ɨiya kɨma tɨ dimɨn kɨbi ɨiir wakaeya bɨigɨbɨi Adi Komii siya tɨrɨn iikam krɨmiir mɨ kɨma hɨriiyar yaɨngwo tɨkɨ yaiyɨm yɨm yai kaimwo ɨmaɨrgɨm mɨ ta Adi Komii siir Yai Wɨn Kɨbiya kɨmiir bopwo waraurɨn wɨ nae sapi budi mɨ hɨnda tɨnda tɨ nu ɨiirarɨn wɨ hɨriiyar nɨnyokɨi ɨrkaki mɨ iikamɨm Adi Komii siir yai aiir wakaekii, mɨ yaiya wɨ sɨmiir whɨnkɨnsiin haigɨnɨuwi. \v 7 Epafrasɨn krɨmiir inkam kɨbiyɨn, tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨn kɨmiirɨn siya boɨmɨmauugɨm siya Adi Komii siiramɨn krɨmaka bɨ mɨriigɨn mɨ siya krɨmiirɨn ɨni hɨriiyar whɨnkɨnsiis haigɨnɨukrɨpkaiyɨn Krais siir yai ɨmiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuwam. \v 8 Mɨ siya ha nɨtɨn krɨriiram mɨ siya krɨmiir inɨ boɨni, Adi Komii siir naeyɨuɨn sɨmiirɨn siya whɨnkɨnsiis haignɨuwi iikam nhɨrɨm sɨmiiram naɨngwokwonanaeiyɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir wakaeyokna apɨm. Ɨriig. \p \v 9 Mɨ ɨiya krɨra tɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiir wakaeyɨm mɨ krɨma ɨinokɨinokɨn Adi Komii siiramar srɨinanaei iikam kɨmiiramɨn. Krɨra Adi Komii siiramɨn mɨnam srɨii siya wɨ kɨmiir nwokɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika kɨma wɨ hanɨɨngɨn sɨbgu ɨnoknɨnkɨni dimɨn taemɨnɨm siya naɨngwowɨm kɨma wakaeyokna apam. Adi Komii siir naeyɨuɨn wɨ siyar hɨurworwokai haigɨnɨuwi kɨmiir kwoɨn ɨmiirɨn mɨ kɨma siir dimɨn taemɨn ɨmiirɨn wɨ hanɨɨngɨn sɨbgu ɨnomoknɨnkɨni. \v 10 Mɨ tɨ digworaekwowɨm sɨmiir nɨnomoknɨnkɨn dɨgi mɨ kɨma tɨ dimɨn taemɨn ɨmiirɨn wɨ hanɨɨngɨ tɨri. Mɨ kɨma tɨ mɨiyɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siya boɨnɨm kɨma tɨram sɨmiirɨn wa sɨbgu wakaeyokna api mɨ ta hɨriinan saiirsika siya wɨ big nasmɨrwaiya asi nwowi kɨmiiramɨn. Mɨ ta hɨriinan saiirsika kɨma ɨkɨ mɨi kɨbi kɨbiyɨm wɨ asi mɨrii. Mɨ kɨma Adi Komii siirɨn wɨ hanɨɨngɨ sɨbgu ɨnoknɨnkɨni. \v 11 Adi Komii siya kɨrɨe komiigakɨn mɨ siya digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir tɨrɨm wɨ dɨgar nwowi mɨ krɨra Adi Komii siiramɨn dimɨn mɨnam kwɨs boɨni mɨ ha mɨ srɨii, siir kɨrɨeya siya wɨ kɨmiir hauuwi mɨ iikam kɨmiirɨn wɨ saeya whɨnkɨnsiisi mɨ maɨrgɨmaɨrga mɨ owamɨn kɨmiirɨn tɨ dimɨn biyɨe biyɨeyɨm sɨma tɨrka wɨndi. \v 12 Kɨmiir kwoɨnɨm kwoɨn mɨiyɨkɨ mɨiyɨkɨn sasar dwo mɨ krɨmiir Adi Komiiyɨn siir boɨn wadɨeki. Siya siyaɨrgɨn wadɨe kɨmiir nwowaigɨnɨuwiyɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika kɨma dimɨn taemɨnɨm siya nɨmbinɨm kɨmiiram kɨma haiyam wɨ sɨmiir asi haii. Siya wɨ iikam kɨmiir hauugii mɨ krɨmiirɨn wɨ warar mɨ ɨnkɨn hauugii tɨ digworaekwowɨm siir omanɨm yɨpɨkɨ wadɨe paeni hanɨɨn nɨuyam mɨ dimɨn biyɨekɨ nwokai karamae nwowɨm. \v 13 Mɨ ɨiya krɨma Setan siir aowa nwowa, krɨmiirɨn Adi Komii siya nanmaiwarkainakɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika krɨma wɨ siir yɨnisɨmɨn yɨpɨkɨn siya naɨngwokwonanaeiyɨn wɨ siir aowa asi nwowi. \v 14 Adi Komii siir yɨnisɨmɨn krɨmiir dimɨn biyɨeyɨm sɨmiirsi naokɨn mɨ krɨmiirɨn siya nanmaiwarkainakɨn Setan siir aowa nwosi. Mɨ tɨ hɨriinan tɨrɨn mɨ siya krɨmiir dimɨn biyɨe ɨmiirɨn asi haiyoprimdiyɨumiigikɨm. Ɨriig. \s1 Krais siya Bɨiyan Inkam Komiigɨn mɨ siya dimɨn taemɨnɨm krɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam asi tɨri \p \v 15 Mɨ krɨma Krais siir kɨgi, mɨ krɨma wa nwokɨ ɨnoknɨnkɨnɨm Adi Komii siya panɨɨngɨn. Dimusi rani, Krais siya Adi Komii siir hɨriinanaɨrgɨn yɨpɨkɨ iikam krɨma kɨg karamae nwowiyɨn. Siya ɨni sakɨsaɨr ywowɨn mɨ dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siya nonkwokwowɨm ɨni siyar kɨgɨrkakɨn. \v 16 Dimɨn taemɨn whɨekakɨm yɨm ɨni Krais siyar kɨgɨrkakɨm dimusi rani, dimɨn taemɨnɨm nɨnomor kouanɨm mɨ nuan ɨkɨm yɨm siya siyar nonkwokwoswokɨm. Digworaekwo whɨekakɨm siya nonkwokwowɨm nhɨrɨm yɨm tɨsi krɨmar kɨgɨm mɨ nhɨrɨm krɨma sɨmiir kɨg rani. Yɨm tɨ paekwosɨm mɨ naeyɨu mɨnɨm mɨ digworaekwo nhɨr ɨkɨm yɨm sɨma. Adi Komii siyar tɨrkikɨn Krais siirɨn tɨ digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir tɨramɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika tɨ digworaekwo whɨekakɨm yɨpɨkɨ nu ɨiir nwowɨm mɨ kou nwo ɨkɨm yɨm Krais siir inɨg ɨiir asi hainanprapraskikɨm. \v 17 Bɨiya dimɨn taemɨn ɨma nwowa mɨ yɨo siya ha mɨ okɨn mɨ siya dimɨn taemɨn whɨekakɨm sɨmiir asi kɨgɨrkakɨn sɨmiir maeyau ɨmiirar sɨbgu okrɨpkaiyɨm. \v 18 Siya ɨni iikamɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir yai ɨmiir wakaeyokna apiyɨm ɨni krɨmiir mwonan ywowɨn mɨ nɨm krɨma ɨni siir pɨunan ywowɨm. Siya siyaɨrgɨn dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siya tɨriyɨm iikam krɨmiir yɨpɨkɨ siir yai ɨmiir wakaeyokna apiyɨm sɨmiir bwamkɨbwamɨn. Krais siirɨn Adi Komii siyar hɨdnɨnsiin ɨdwokɨn yɨpɨkɨ bɨiya nikɨ aonamɨn mɨ siyaɨrgɨn bɨigɨbɨi nɨnsiin ɨdwowɨn ɨe hɨrankɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika siya ɨkɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiir kɨgrɨraowan inkam asi nwokɨn mɨ nu nɨnomor sowiir digworaekwowɨm sɨmiir kɨgrɨraowamɨn inkam nwɨrkɨ bɨ nwokɨn siir kouwɨn. Nɨɨngakɨ nɨɨnga kɨɨnga. \v 19 Tɨkɨ yaiyɨm yɨm yaimwowaɨrgɨm. Dimusi rani, Adi Komii siya ha naɨngwokɨn siir yɨnisɨmɨn siya siirgɨsiir i ɨiirar kwɨrii ɨski. \v 20 Dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir sau omomnan nwowɨm, yɨm siya bɨdi yɨmbingiyɨm tɨ dimɨn taemɨnɨm mɨ iikam ɨkɨm, yɨpɨkɨ tɨ nu ɨiir nwowɨm mɨ yɨpɨkɨ nɨnomor kou mɨ o ɨkɨm. Mɨ ta hɨriinan saiirsika Krais siir nhɨeya yɨpɨkɨ paeyɨn hɨiiniya nɨrɨonɨnkɨnɨn si naokiinaiiniya saeyar nikworɨpukimaigigɨm tɨ dimɨn biyɨe ɨmiirɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika sɨmiirɨn kwoɨn whɨrua asi nwowaigɨnɨugɨn. \p \v 21 Mɨ bɨiya iikam kɨma Adi Komii siiram bɨ naɨngwokɨm mɨ kɨma siir bɨ wakaeyokna apkɨm. Wɨm kɨma dimɨn biyɨe tɨrkɨm. \v 22 Mɨ Krais siya paeyɨn hɨiiniya nɨrɨonɨnkɨnɨn si naokɨn. Mɨ tɨ hɨriinan siyɨuɨn Adi Komii siya kɨmiir asi tɨrkikɨn kwoɨn whɨrua saɨka nwowam. Krais siya tɨriigɨnɨn iikam kɨmiirɨn ɨiya siir pɨu aeya naonama saiir kɨrɨeni tɨrkɨn mɨ ta hɨriinan saiirsika siya kɨmiirɨn asi tɨrkikɨn dimɨn whɨrkɨ kɨmbu karamae Adi Komii siir whwonkamɨdan. Mɨ ta hɨriinan saiirsika Adi Komii siya kɨmiir kwoɨn ɨmiirɨn wɨ ha nwokɨ aɨngwowi kɨmiir kwoɨnɨm wadɨekɨm dimɨn biyɨe whɨrkɨ bɨ kɨnyɨskaigikɨm. Mɨ kɨmiirɨn wɨ dimɨn biyɨe whɨr inkam nwɨrkɨ swokɨ boɨn hɨuriiyɨu rani. Nɨɨngaka. \v 23 Mɨ kɨma Jisɨs Krais siiramɨn hɨriiyar naɨngwo tɨbmii kɨɨnanaei mɨ kɨmiir kwoɨnɨm whwowɨsa nwo karam nwowi mɨ kɨmiir naɨngwo tɨbmiiya kɨrɨe hɨriiyar nwokrɨpkaii dimɨn whɨrkɨ kɨnyɨskai karamaeya nwowi mɨ kisɨna karamae nwowi, Adi Komii siir yɨnisɨmɨn kɨmiirɨn wɨ siya nɨkɨu nami Adi Komii siir whwonkam ɨda hɨriir. Mɨ kɨma Adi Komii siir Yai Wɨn Kɨbiya saiir wakaei mɨ kɨma wa nwokwokɨni tɨ dimɨn kɨbi kɨbi ɨmiiramɨn yɨpɨkɨ Adi Komii siya nɨmbinɨm kɨmiiram. Mɨ ta Yai Wɨn Kɨbiya Adi Komii siir iikamɨm sɨmiira ya tɨ nuɨn siirɨn hɨnda tɨnda bɨdi boɨnmɨmauu dɨga. Kara Polkɨn, an kara ɨriipɨ hɨriinan ta Yai Wɨn Kɨbiya saiirɨn iikam ɨmiir bɨdiyar mɨ boɨnmɨmauuwa. Ɨriig. \s1 Pol siya iikamɨm om Kolosi hɨranɨm sɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨn \p \v 24 Kara hɨk kɨmiirsiyar mɨ haigɨ wɨndi mɨ kariirɨn ha mɨ ɨgbumbugɨ wɨndi mɨ kara pɨ maɨrgɨmaɨrga mɨ owi. Bɨiya Jisɨs Krais siya kariirɨn hɨnɨɨna boɨnkɨn, kariir iikamɨm, yɨpɨkɨ kariir pɨunan nwowɨm, sɨmiir hɨka ya wɨ kɨmiiram nɨti kɨmiir pɨu ɨmiir kɨmpɨpɨsu haigɨnɨuwam. Mɨ ɨiyɨm kara ta hɨriinan hɨk aiir haiyɨn, ta hɨka bɨiya Jisɨs Krais siya haiya saiir ɨdwo swokɨ ɨnkɨn haigɨngikɨn dɨgɨdɨg sɨmiir nwokiyam. Mɨ ta hɨriinan saiirsika kara maɨrgɨmaɨrga asi nwowi tɨ hɨk hɨriinanɨm sɨmiirsi haiyɨm kɨmpɨpɨsu. \v 25 Bɨiya kariirɨn Adi Komii siya nɨmbingikɨn siir yai kɨbiya saiir nanaaknɨnkii haigɨnɨuwɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika, kara iikamɨm Adi Komii siir pɨugana saiirɨm sɨmiir asi whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨm inkamɨn nwɨrni mɨriiyɨn mɨ iikam nhɨrmi whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwiyɨn siir hɨriinan. \v 26 Bɨiya ta yaiya saiir yaimwokɨyaimwowa ya iikamɨm sɨmiirsi haigiprakaigɨm. Mɨ tariinanɨn Adi Komii siya ta siir yaiya saiir yaimwokɨyaimwowa ya siir iikam ɨmiir bɨdi yɨisiimauuwɨm. \v 27 Siya krɨmiir nɨisiimauuwam naɨngwokɨn yɨpɨkɨ siir iikamɨm mɨ krɨma ta yai kɨbikɨkɨbi ɨmiirɨmɨn wa nwokɨ sɨbgu ɨnoknɨnkɨnɨm mɨ wɨ iikamɨm Isrel sɨmiir pɨugana saiir karamaeyɨm wɨ sɨmiir nwokɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm. Mɨ tɨ yaiyɨm yɨpɨkɨ nikɨ haigiprakaiyɨm yɨm tɨ sɨma Krais siya ɨni ini hanɨɨn kɨmiir kwoɨn ɨmiir kwɨrii ɨdwokaiyɨn iikamɨm yɨpɨkɨ Juda iikam tani mɨ ta hɨriinan saiirsika, kɨma maɨrgɨmaɨrga asi nwokɨm mɨ wɨm kɨma ɨiya Adi Komii siya hauuwana siir dimɨn mɨiyɨk mɨiyɨk ɨmiir, sɨmiiram nwokwokɨni mɨ siya wɨ kɨmiir hainanprapraskii. \v 28 Mɨ ta hɨriinan saiirsika, iikam krɨma ɨkɨ omom omomɨm sɨmiir asi nami sɨmiirɨn Krais siir yai aiir boɨnmɨmauuwam. Krɨma sɨmiirɨn hɨnɨɨna boɨn, sɨma dimɨn biyɨeyɨm sɨmiir kwoɨnau nwokaiyɨm sɨmiirɨn digɨumii haimriyɨugig. Mɨ krɨma sɨmiirɨn Krais siir yai kɨbi kɨbi ɨmiir dɨisiisiimauu. Mɨ krɨma tɨ dimɨn hɨriinanɨm sɨmiir tɨri mɨ krɨma wɨ iikamɨm sɨmiir tɨri sɨma wakaeyokna apam Krais siir yai ɨmiir sɨma tɨra saiir hɨriinan. \v 29 Kara tɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiirɨn sɨbgu sɨbgu asi tɨri mɨ ta hɨriinan saiirsika sɨma Krais siir yai kɨbi kɨbi ɨmiir asi sɨbgu wakaeyokna api. Kariir kwoɨnɨn Krais siya kiwɨɨr haigɨn mɨ kara tɨ dimɨn taemɨn ɨmiir asi tɨrkɨn. Ɨriig. \c 2 \s1 Kolosi kɨmiir iikamɨm sɨma yai bibiyɨeyɨm prɨiyɨksasaeyɨm sɨmiirɨn digɨumii haimriyɨugig \p \v 1 Kara ha naɨngwowi wɨm kɨma tɨ dimɨn taemɨn ɨmiirɨn ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm. Kara kɨmiiram naɨngwokɨn mɨ kara dimɨn taemɨn kasa bɨ tɨrkɨn kɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam iikamɨm om Kolosi hɨranɨm mɨ iikamɨm om Leodisianɨm mɨ iikam nhɨrɨm yɨpɨkɨ bɨiyanɨm mɨ tariinanan ɨkɨm yɨm kariir whwonkam ɨiir bɨ kɨgɨm. \v 2 Kara tɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiirɨn ta hɨriinan saiirsi tɨrkɨn kɨmiir kwoɨnɨm wɨ wadɨe nwokɨ sɨbgu owɨm mɨ kɨma ɨrni nwɨrniyam naɨngwokwonanaei mɨ kɨmiir kwoɨnɨm dimɨn taemɨn ɨmiiramɨn sɨbgu naɨngwowi mɨ ta hɨriinan saiirsi kɨma Adi Komii siir asi wakaeyokna apkɨm kɨma tɨra saiir hɨriinan. Kara ha naɨngwowi kɨma Krais siir digworaekwowɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siya haigiprakaiyɨm bɨiya sɨmiir nɨnoknɨnkɨnɨm. Mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm Krais siirgɨsiirɨm yɨm tɨ dimɨn taemɨnɨm bɨiya Adi Komii siya haigiprakaiyɨm yɨm sɨma mɨ tariinan yɨm bɨdi yanaaknɨnkiigiyɨm. \v 3 Jisɨs Krais sasaɨrgɨn yaimwokɨyaimwo boɨni bwamkɨbwamɨn dimɨn taemɨn whɨekakɨm sɨmiir bwamkɨbwam ɨmiir. \p \v 4 Kara kɨmiirɨn tɨ dimɨn taemɨnɨm Krais siirɨm sɨmiir boɨnmɨmauuwi mɨ ta hɨriinan saiirsika iikamɨm wɨ kɨmiir kwoɨn ɨmiir kiyai rani, ɨkɨ sɨmiir yai bibiyɨeyɨm prɨiyɨksasaeiyɨm sɨmiir. \v 5 Kara kɨmaka mɨ o karamaeka wɨndi, kara kɨmiiramɨn ɨna mɨ aɨngwowɨn. Kara ha naɨngwowi kɨma ɨni wadɨeyar nwowɨm mɨ ta saiirsika kɨma Jisɨs Krais siiramɨn nhami nhami panɨɨnsi yaɨngwo tɨbmiisi. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, kara kɨmiiramɨn maɨrgɨmaɨrga asi nwowi. Ɨriig. \s1 Krɨma mɨ Krais siya krɨma ɨni kwoɨn whɨrua nwowɨm mɨ krɨma ɨkɨ nɨksɨsae yai bibiyɨeyɨm sɨmiir kɨpi wakaeyokna ap. \p \v 6 Bɨiya Krais siiram kɨma naɨngwo tɨbmiiya saiir hɨriinan mɨ tariinanɨn kɨma kwoɨn whɨrua saɨka dwo. \v 7 Mɨ kɨma saɨka wɨ nwɨruwar nwowɨskii, paemiiyɨm pae ɨiir nonkworɨnuwiyɨn nu aowa op nae mɨn kiyaiyam mɨ ɨiyɨn paeyɨnɨm omaka aiir nonkwowɨni ɨkɨm ɨni sɨmiir hɨriinan ywowɨm mɨ tɨ hɨriinan sɨma tɨrɨm saɨka sɨma nɨnkiamasuɨm, yɨpɨkɨn paemii ɨiyɨn paeyɨnan nwowɨn kɨma Krais siir yai kɨbiya yɨpɨkɨ bɨiya krɨma nikɨ boɨnmauuwa saiir saiira wakaeyokna apnanae mɨ maɨrgɨmaɨrga Adi Komii siiram dwo. Dimusi rani, dimɨn taemɨnɨm siya tɨrkiyɨm kɨmiir sɨmiirsika. \p \v 8 Kɨma, kɨmasiyar mɨntaraona. Kɨma iikam nhɨrmiyam kɨpi kiwaki sɨma nɨtam mɨ kɨmiirɨn ɨkɨ yai bibiyɨeyɨm kwoɨnkɨ prɨinaɨngwo boɨniyɨm, kɨmiir boɨnmɨmauuwam kɨmiir kwoɨn ɨmiir kiyaiyam mɨ sɨmiirɨn kɨmiir nɨksɨsaeyɨm. Mɨ tɨ iikam hɨriinanɨm yɨm yɨdiwi wanwiyaemi yaiyɨm mɨ dimɨn biyɨe biyɨeyɨm nuan uridyɨu bibiyɨeyɨm sɨɨmɨm sɨm boɨnikɨm. Yɨm sɨma Krais siir dimɨn taemɨnɨm sɨmiir bɨ boɨnmɨmauuwikɨm. \v 9 Kɨma sɨmiir yai bibiyɨeyɨm sɨmiir kɨpi wakaeyokna ap. Dimusi rani, Krais siya ɨni Adi Komii siir hɨriinanar swokɨ owɨn mɨ dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siirɨm yɨm ɨni Krais siir kwoɨn arar haigi okaiyɨm. Mɨ yɨm tɨ digworaekwowɨm yɨm krɨmiir nɨisiimauugɨm hɨnɨɨn Adi Komii siya panɨɨngɨn. \v 10 Mɨ ta hɨriinan saiirsika, kɨma Jisɨs Krais saɨka namasuwi mɨ kɨma wɨ siir digworaekwokɨ naokɨngugunɨnkɨni mɨ kɨma wɨ kɨrɨeya yɨpɨkɨ Adi Komii siya hauuwa kɨmiir wɨ saiir kɨrɨe karamae nwo rani. Mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm nɨnomor kouanɨm mɨ nuan ɨkɨm dimɨn taemɨnɨm yɨpɨkɨ tɨ nu ɨiirar nwowɨrkakɨm hɨnda tɨnda yɨm Jisɨs Krais siya bɨdi ikworɨpukimaigiyɨm. \p \v 11 Mɨ iikamɨm sɨma kɨmiir mɨoɨs ɨmiir kɨtiyopnɨr hai karamae nwowa kɨmiirɨn saeya bɨ mɨ ɨisiimauugɨm wɨm kɨma Krais siirgɨm. Nɨɨngaka. Kɨma mɨ Krais siya wɨm kɨma ɨni pɨu kwɨruwa ɨrɨpar ywowɨskiyɨm mɨ wɨm kɨma dimɨn biyɨe ɨmiirɨn digɨumii bɨdi haimriyɨugigɨm. Mɨ ta siir kɨma wakaeyokna apa saeyaɨrga kɨmiir nɨisiimauuwa hɨnɨɨn wɨm kɨma Krais siir wakaeyokna apikɨm, kɨma tɨ siyɨuɨn mɨoɨs kɨtiyopnɨr haiiyɨn si bɨ napikɨm. Nɨɨngaka. \v 12 Bɨiya ɨiya inkamɨm op baptaisiyɨm ya tariigɨna ya ɨni Krais saɨka naonamnan ywowa mɨ sɨma kɨmiirɨn pa haɨngikaigii. Mɨ ɨiya sɨma kɨriirɨn op hɨrankɨ swokɨ kɨbokiinaiiniiyɨm mɨ kɨma ha namɨkwomaiyɨuwiyɨm, ya tariigɨna ya ɨni Bɨiyan Adi Komiiyɨn yɨpɨkɨ Krais siir hɨdnɨnsiin ɨdwowɨn siir kɨrɨeya ɨni saiir hɨriinan ywowa mɨ siya kɨmiirɨn saɨkar nɨnkɨn kinɨnsiin ɨdwokikɨn. Dimusi rani, kɨma siir yai ɨmiiram naɨngwo tɨbmii kɨɨngɨm. \v 13 Bɨiya kɨma dimɨn biyɨe tɨrkɨm mɨ kɨma kɨmiir kwoɨn ɨmiirar napkɨm mɨ tɨ dimɨn biyɨe hɨriinanɨm iikam kɨmiirɨn biyɨe sɨma nwowaigɨnɨugɨm mɨ kɨma siyɨuɨn. Mɨ iikam kɨmiirɨn Adi Komii siya kinɨnsiin ɨdwokɨn Krais saɨka mɨ kɨma kwoɨn wɨn asi haigɨm. Dimusi rani, dimɨn biyɨe biyɨeyɨm kɨmiir kwoɨnau nwokaiyɨm yɨm siya bɨdi haiyoprimdiyɨumiigiyɨm tɨ kamɨm sɨmiir mɨoɨs ɨmiir kɨtiyopnɨr haiyɨm sɨmiirɨn wɨ mɨoɨs sɨma kɨtiyopnɨr haiya wɨ saeya nwowaigɨnɨu rani, Adi Komii siir yɨnisɨsɨm nwowamɨn. Nɨɨngaka. Kɨma Adi Komii siir yɨnisɨmɨn wɨ ta mɨoɨs kɨma kɨtiyopnɨr haiya wɨ saiirsi nwo rani. Nɨɨngaka. \v 14 Dimusi rani, Jisɨs Krais siya paeyɨn hɨiiniya nɨrɨonɨnkɨnɨn siir naokɨn mɨ tɨ yaiyɨm yɨpɨkɨ siyɨu Komii siya boɨnhɨuriyɨuwɨm kɨmiir, kɨmiir dimɨn biyɨe ɨmiirsi yɨm Adi Komii siya bɨdi haiyoprimdiyɨumiigiyɨm. Yɨm tɨ yaiyɨm, yɨm saɨka bɨdi yɨnkɨn aonamɨm. \v 15 Adi Komii siya bɨdi ikwowaisiigiyɨm yɨu bibiyɨeyɨm mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨrɨekakɨm tɨ nu ɨiir nwowɨm tɨ dimɨnɨn Krais siya tɨrɨn siir kɨrɨeni, paeyɨn hɨiiniya nɨrɨonɨnkɨnɨn si nɨnkɨn ɨrɨnugiyɨn mɨ sɨmiirɨn siya bɨdi ikwowaisiigiyɨn iikam ɨmiir nɨisiimauuwam hɨnɨɨn siya kɨrɨe komiigakɨn mɨ yɨm sɨma ɨni nɨɨnga ywowɨm. Ɨriig. \p \v 16 Mɨ tɨ siyɨu komii siir yaiyɨm yɨpɨkɨ ha boɨniyɨm nɨm krɨma mɨiyɨk rani mɨ ha daonam yɨm bɨdi dɨgiyɨm. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, inkam nwɨrkɨ kɨmiir hɨdi Judami siyɨu komii si kɨma wɨ siir yai kɨpi wakaeyokna siya kɨmiirɨn uruwai siyaowai mɨ nae mɨnɨm sɨm boɨni. Nɨɨngaka. Mɨ siyɨuɨn nae mɨniyɨn kɨma naeiyɨn mɨ op mɨn kɨma kwiyaeiyɨm mɨ ɨiyɨm pɨu kɨma mɨ siisiyɨm kɨma sɨmiir kɨpi wakaeyokna ap mɨ Adi Komii siir inɨgɨn kɨpi mɨ hainan mɨ bwanɨn siir ɨiyɨm bwan wɨnkɨ nɨtanɨm sɨmiir nɨkriyɨm yɨpɨkɨ kɨma hainani Adi Komii siir mɨ ɨiya Judakɨm siiskuwakiya pɨu dimɨn taemɨn whɨr tɨr karamae nwowiya aka mɨ dimɨn taemɨn nhɨrɨm tɨ hɨriinan nwo ɨkɨm mɨ sɨma kɨmiirɨn wɨ tɨ Juda sɨmiir siyɨu komii ɨiirsi hɨd rani. Nɨɨngaka. \v 17 Yɨm tɨ digworaekwowɨm yɨm ɨni aknaɨnan ywowɨm yɨm krɨmiir brougae wanwiyaeyɨm sɨmiir nɨisiimauugɨm. Yɨpɨkɨ wɨ mhoɨiya nɨmbiyami yɨm dimɨn kɨɨngɨkɨɨn ɨmaɨrgɨm Krais siya tɨranɨm. Krais siya ha nɨtɨn sɨmiirɨn kɨmɨdiniya siya inɨ tɨrni mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm bɨiyanɨm yɨm ɨni inɨg karamae ywowɨm. \v 18 Kɨma ɨkɨ iikam nhɨrɨm yɨpɨkɨ kɨmiir hɨdɨm sɨmiir yai ɨmiir kɨpi wakae. Dimusi rani, yɨm sɨma tɨ hɨnɨɨna boɨnkɨm, wɨm kɨma Adi Komii siir bɨ wakaeyokna apikɨm. Dimusi rani, wɨm kɨma Adi Komii siir paekwosɨmɨn siir inɨg ɨiir bɨ hainankɨm. Tɨ hɨriinanɨm sɨmiir kɨpi wakae! Yɨm sɨma ha boɨnkɨm tɨ dimɨn taemɨnɨm nhwo sɨma whɨnkɨgɨm iikam krɨmiirɨn ha nɨnoknɨnkɨnkɨm nɨm krɨma sɨmiirar hainanikɨm. Yɨm sɨma pɨ nɨksɨsaekɨm mɨ sɨma sɨmarɨn hɨnɨɨna boɨnkɨm yɨm sɨma inɨgak iikam tani yɨm sɨma Adi Komii siir paekwosɨmni inɨg hainanikɨm mɨ tɨ iikam biyɨe biyɨeyɨm yɨpɨkɨ nantamyɨriyɨriyɨm yɨm sɨma sɨmiir kwoɨn ɨmiirarar napikɨm. \v 19 Mɨ tɨ iikam hɨriinanɨm yɨm Krais saɨka ɨrɨpa bɨ namasugɨm. Krais siya ɨni mwonan ywowɨn mɨ nɨm krɨma iikamɨm saɨka namasuwɨm, nɨm krɨma ɨni siir pɨunan ywowɨm. Pɨu aiirɨn mwo ɨeyar whɨnkɨnsiis haigɨnɨu mɨ kɨu mai mɨnɨm mɨ kɨp ɨkɨm yɨm ɨni ɨrɨpar yɨnkiamasuɨm. Mɨ iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm yɨm ɨni pɨunan ɨrɨpa bɨdi yɨnkiamasuɨm. Dimusi rani, sɨmiirɨn Adi Komii siya hauugɨn siir kɨrɨe aiir. \s1 Krɨma naonami wɨ Krais saɨkar waiyayokiyokɨii \p \v 20 Iikam kɨma, krais saɨka bɨdi yaonamɨm mɨ kɨmiirɨn rɨrmiiya siya bɨdi ywowaigɨnɨugiyɨn tɨ dimɨn biyɨe biyɨeyɨm tɨ nuɨn siirɨm sɨmiirsi mɨ kɨma tɨ dimɨn taemɨnɨm tɨ iikamɨm nuanɨm sɨma napam naɨngwowiyɨm sɨmiir kɨpi wakaeyokna ap mɨ ta hɨriinan saiirsika Adi Komii siya wɨ hɨnɨɨna boɨni sɨmiirɨn sɨma wadɨekɨm. Mɨ kɨma dimɨn taemɨnɨm iikamɨm nuanɨm sɨma napiyɨm sɨmiir sɨmiira dimusi wakaeyokna apkrɨpkaii? Mɨ kɨma iikamɨm sɨmiir siyɨu komiiyɨn siir yaiyɨm sɨmiir dimusi wakaeyokna api yɨpɨkɨ ha boɨnɨm, \v 21 kɨma dimɨn sɨm whɨr kɨpi swokɨ tɨrsran mɨ dimɨn sɨm whɨr kɨpi swokɨ pikomyaskii sran mɨ sɨmiirɨn kɨpi mɨ ae. Nɨɨngaka. \v 22 Yɨm tɨriigɨnɨm yɨm inkamni ara yaigɨm yɨm Adi Komii siir hɨrankɨ bɨ nɨtkɨm. Krɨmiirɨn nae Adi Komii siya hauugɨn mɨ krɨma sɨmiirɨn kɨpi boɨnwaeyo. Nɨɨngaka. Krɨma sɨmiirɨn ha dae! \v 23 Mɨ tɨ siyɨu komiiyɨn yɨo krɨmiir kwoɨn ɨiir kiyaigɨn krɨma ha nwokɨ aɨngwowɨm yɨm wadɨekɨm mɨ krɨmiirɨn wɨ sɨma nwokɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm paekwosɨm sɨmiir inɨg ɨmiir hainanam mɨ dimɨn taemɨnɨm krɨmiir pɨugɨ tɨram naɨngwowiyɨm sɨmiir nwokɨ kikɨntɨmdɨnuwɨm mɨ krɨma wɨ krɨmiir pɨu ɨmiir nwokɨ onkwobumbunɨnkɨnɨm mɨ yɨm tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm yɨm wɨ krɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨu rani, tɨ dimɨn biyɨe biyɨeyɨm krɨmiir kwoɨnau nwokaiyɨm sɨmiir nikwowaisiigigɨm. Nɨɨngaka. Ɨriig. \c 3 \s1 Adi Komii siya kɨmiirɨn Krais saɨka nɨnkɨn hɨdnɨnsiin ɨdwokikɨn omwaiwaiyayokiyokɨiyɨm \p \v 1 Bɨiya Krais siya naonama siya krɨmiirsi naonamkɨn mɨ siirɨn Adi Komii siyar swokɨ hɨdnɨnsiin ɨdwoki omwai waiyamɨn. Tɨriigɨnɨn yɨo tɨ hɨnɨɨngɨn iikam krɨmiirɨn Adi Komii siyar hɨdnɨnsiin ɨdwokikɨm omwai swokɨ waiyayokiyokɨiyam mɨ Krais saɨka nwowam. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, kɨmiir bɨiyan siyɨuɨn yɨo bɨdi dɨgiyɨn mɨ kɨma dimɨn taemɨnɨm nuanɨm wɨ sɨmiiram kɨpi naɨngwo mɨ kɨma dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siir om hɨranɨm sɨmiiram daɨngwo sɨmiir wakaeyokna apam, maeyauwa Krais siya nɨdwowiya Adi Komii siir ɨɨna ɨniiga saiir kingiin hɨr mɨ Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir kɨrɨeya ɨni siyar nonkwowa mɨ dimɨn taemɨnɨm yɨm ɨni siyar kɨgɨrkakɨm. \v 2 Kɨma dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siir om hɨranɨm sɨmiiram daɨngwo, kɨma dimɨn taemɨnɨm tɨ nuɨn siirɨm sɨmiiram kɨpi naɨngwo. \v 3 Kɨma dimɨn taemɨnɨm siir omɨn nɨnomor kou hɨranɨm siir hɨr nwowɨm sɨmiiram daɨngwo. Dimusi rani, kɨma dimɨn taemɨn biyɨe biyɨeyɨm yɨpɨkɨ bɨiya kɨma napɨm sɨmiirsi bɨdi yaowɨm mɨ iikam kɨmiirɨn Adi Komii siya bɨdi hɨdnɨnsiin ɨdwowɨm Krais saɨka mɨ kɨma saɨka ɨni nwɨruwar ywowɨskiyɨm mɨ kɨma ɨni kwoɨn wɨnkakar ywowɨm mɨ kɨmiir kwoɨn wɨnɨn yɨo ɨni Adi Komii siyar kɨgrɨraowɨn siir naeyɨuni. \v 4 Krais siya krɨmiirɨn mɨnam tɨrkɨn krɨma saɨka ɨrɨpa nwowɨm mɨ mhoɨiya siya wa swokɨ ɨti mɨ siya wɨ siya siyar nanaaknɨnkiinaei mɨ krɨma wɨ saɨka nwowi mɨ krɨma saɨka nwowi mɨ krɨma wɨ Adi Komii siir dimɨn kɨbi kɨbi ɨmiir haii. Ɨriig. \s1 Kɨma kwoɨn wɨn bɨdi haiyɨm mɨ kɨma dimɨn mɨiyɨk mɨiyɨk ɨmiirarar dap \p \v 5 Wɨm kɨma yaeya kwoɨn wɨn bɨdi haiyɨm mɨ kɨma kɨmiir kwoɨn ɨmiirɨn sɨbgu sɨbgu kɨntɨmdɨnu dimɨn biyɨe biyɨeyɨm kɨma naɨngwowiyɨm kɨma tɨram yɨpɨkɨ tɨ nu ɨiir nwowiyɨm sɨmiirsi. Kara tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm sɨm boɨni. Dimɨn taemɨnɨm iikam kɨma naɨngwowiyɨm kɨma tɨram, hɨi prɨinanae prɨinae mɨ kam sɨma sɨma nɨnwoanwona ɨrɨpa pɨu mɨ dimɨn biyɨe biyɨeyam kɨgmaɨr mɨ dimɨn taemɨn biyɨe whɨekakam naɨngwokwo, dimɨn taemɨnɨm inɨg hainaniyɨm sɨm hanɨɨn nwowɨm Adi Komii siir ɨgsop aiir nokwokairinam. \v 6 Mhoɨiya iikamɨm yɨpɨkɨ siir yai aiir wakaeyokna ap karamae nwowɨm sɨmiirɨn wɨ Adi Komii siya tɨoɨdwomaii. Dimusi rani, sɨma dimɨn biyɨe tɨrkɨm, tɨ kara boɨnɨm kɨmiir sɨmiir tɨrkɨm. \p \v 7 Mɨ bɨiyarɨn wɨm kɨma kɨmiir kwoɨn ɨmiirar napkɨm mɨ kɨma dimɨn biyɨe bɨdiya mɨ tɨrɨm tɨ iikamɨm yɨpɨkɨ wɨ mhoɨiya Adi Komii siya tɨoɨdwomai. \v 8 Mɨ tariinanɨn kɨma sɨmiirɨn digɨumii haimriyɨugig mɨ tɨ dimɨn taemɨn hɨriinanɨm yɨm hindara dinangrimiigig. Ɨrɨka nwɨrɨkan ɨo whwonkam kɨpi nanao mɨ ɨo kɨpi ɨnwo anwo mɨ kɨmiir yopii adɨm mɨ iikam nhɨr ɨkɨm sɨmaka kɨpi ɨnkɨnwaomwarkɨi boɨn mɨ kɨma yai bibiyɨe kɨpi boɨn mɨ dimɨn taemɨn biyɨe nhɨrɨm tɨ sɨmiir hɨriinanɨm sɨmiir kɨpi mɨ tɨr. \v 9 Mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma boɨniyɨm ɨrni nwɨrni kɨpi prɨiyɨksasae. Dimusi rani, wɨm kɨma tɨ dimɨn biyɨeyɨm sɨmiirɨn digɨumii bɨdi haimriyɨugigɨm tɨriigɨnɨm kɨma tɨrɨm ɨiya kɨma Adi Komii siir nikɨ wakaeyokna ap karamae nwowa saiir. \v 10 Dimusi rani, tariinanɨn kɨma ɨni inkam wɨn ywokiyɨm. Adi Komii siya kɨmiirɨn ɨrɨpa bɨ tɨrkɨn siya kɨmiirɨn yapa yapa tɨrkɨn mɨ kɨmiir kwoɨnɨm siyar kisɨsaena haigiraraowi mɨ kɨma iikam mɨiyɨk asi nɨmbiyami mɨ wɨ Adi Komii siir hɨriinan asi nwowi mɨ ta hɨriinan saiirsika kɨma siir asi sɨbgu ɨnoknɨnkɨni kɨma tɨra saiir hɨriinan. \v 11 Tɨ dimɨn taemɨn mɨiyɨk mɨiyɨkɨm Adi Komii siya tɨrɨm kɨmiir sɨmiirsi, yɨo dimɨn komii rani, iikamɨm Grikmi pɨugana saiirɨm mɨ Judami pɨugana saiir ɨkɨm mɨ yɨpɨkɨ sɨmiir mɨoɨsɨm mɨ kɨtiyopnɨr haiyɨm mɨ yɨpɨkɨ mɨ kɨtiyopnɨr hai karamae mɨ owɨm mɨ sɨma skuramar mɨ amka wɨndi mɨ sɨma skuram mɨ am karamae mɨ oka wɨndi mɨ sɨma digworaekwokɨ mɨ aokɨngugu nankaigɨ wɨndi mɨ sɨma paeprikabar mɨ oka wɨndi, yɨm tɨriigɨnɨm yɨm dimɨn komii rani. Mɨ dimɨnkɨdimɨnɨn inɨgakɨn yɨo tɨ si, Krais sasaɨrgɨn inɨgakɨn mɨ yɨo siya iikam yɨpɨkɨ siiram naɨngwo tɨbmii kɨɨniyɨm ini hanɨɨn sɨmiir kwoɨn ɨmiir kwɨrii ɨdwokaiigɨn. Ɨriig. \p \v 12 Adi Komii siya kɨmiir bɨdi yɨmbinɨn siir iikam nwowam mɨ siya kɨmiiramɨn nhami nhami naɨngwokwonanae rani. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, kɨma ɨkɨ iikam nhɨrɨm sɨmiiram naɨngwokwonanaei mɨ sɨmiirɨn dimɨn mɨiyɨkɨ mɨiyɨk ɨiirar tɨrhaigɨnɨu. Kɨma kɨmamar kɨpi naɨngwona hɨnɨɨn, kɨma inɨgak iikamkɨm. Mɨ kɨma kɨmamarɨn hɨnɨɨna daɨngwo, inɨg karamae iikamkɨm mɨ iikam nhɨrɨm sɨmiiram kiwaki sɨma sɨmiir kwoɨn ɨmiirar napɨm tɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiirsi mɨ wɨm kɨma tɨ siirsiyɨn hɨnɨɨna daɨngwo kɨmiir kwoɨnɨn yɨo hindara dinan ɨtkɨnki mɨ nhɨrmaka kɨpi nɨnkɨnwaomwarkɨi boɨn sɨmiirɨn sɨmiir siyɨu ɨiirar kɨgnɨnkɨn tɨrki. \v 13 Mɨ kɨmiir inkam nwɨrɨn siya dimɨn biyɨe inkam nwɨrni tɨri mɨ yɨo tɨ hɨriinan siyɨuɨn yɨo tɨ dɨgi mɨ kɨma siir dimɨn biyɨe ɨmiir haiyoprimdiyɨumiigi. Mɨ kɨmiir dimɨn biyɨe biyɨeyɨm yɨm Bɨiyan Inkam Komii Jisɨs Krais siya bɨdi haiyoprimdiyɨumiigiyɨm. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, wɨm kɨma ɨriipɨ hɨriinan tɨ hɨriinan siyɨu kaimwowɨn siirar timɨ tɨr, ɨkɨ iikam nhɨrɨm kɨmaka nɨnkɨnyaeyaowiyɨm sɨmiir dimɨn biyɨeyɨm sɨmiir timɨ haiyoprimdiyɨumiigi. \v 14 Ɨkɨ dimɨn taemɨn kɨbi kɨbiyɨm sɨmiir kouɨn ɨni naɨngwokwonanae saeyar ywowa tariigɨna ya ɨni bɨigɨbɨi saeyar ywowa. Mɨ ta naɨngwokwonanaeya ɨkɨ digworaekwo kɨbi kɨbi nhɨrɨm sɨmiirɨn ɨni saeyar kakprinonkwowɨm. Tariigɨna ya ɨni pɨuwopnan ywowa, pɨuwopa inkamkɨ kikogiya yɨuɨsa siya kaiya saiir kikogrɨnuwam. Mɨ tɨ dimɨn hɨriinanɨn ɨni nwɨrniyam naɨngwowiyɨn yɨo ɨni pɨuwopnan ywowa yɨpɨkɨ iikam ɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwana kwoɨn whɨrua sɨma nwowam. \v 15 Krɨmiirɨn Krais siyar tɨrkikɨn ɨrɨka nwɨrɨka nongwomamaɨr aeyamɨn mɨ krɨma tɨ hɨriinan dimɨnɨm tɨ krɨmiir tɨr nwokaiyɨm sɨmiiram kiwaki. Mɨ yɨm tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm yɨm dimɨn whoɨmoni rani. Bɨiya kɨmiirɨn Adi Komii siya nɨkɨunakɨm mɨ kɨmiir kwoɨnɨm siya kiyaigɨm mɨ ta hɨriinan saiirsika kɨma wɨ pɨu kwɨruwa asi nwowi mɨ wɨ Krais siir dimɨn taemɨn ɨmiir asi haii kɨmiir kwoɨn ɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam ɨrɨpa nongwomamaɨr aeyam. Mɨ kɨma wɨ boɨn wadɨeki. Dimusi rani, tɨ sɨmiirsika. \v 16 Mɨ Krais siir yaiya ini hanɨɨn kɨmiir mhɨi kwoɨnau kwɨrii ɨdwokai kɨɨni mɨ kɨmiir kɨgɨrkaki mɨ mhoɨiya kɨmiirɨn wɨ sɨma whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi ɨrni nwɨrni whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwiya Adi Komii siir dimɨn taemɨn ɨmiir yɨpɨkɨ kɨma boɨnmɨmauuwɨm iikam nhɨrmi mɨ kɨma nɨkɨm dimɨn taemɨnɨm sɨmiirsi saiir hɨriinan. Kɨma Adi Komii siir boɨn wadɨeki mwaiyɨm yokwo sam hɨr nwowɨm kɨma waowiyɨm sɨmiir hɨriinan mɨ mwaiyɨm kɨma mɨ waowiyɨm omaka Adi Komii siir inɨg hainaniya saiir hɨr sɨmiir hɨriinan mɨ kɨma mwaiyɨm kɨrɨe kɨmiir kwoɨn ɨma nwokrɨpkaiyam wao. \v 17 Mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma tɨriyɨm mɨ kɨma boɨni ɨkɨm mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma tɨriyɨm, yɨm Bɨiyan Inkam Komii Jisɨs Krais siir nɨkrigɨm. Kɨma Adi Komii siir boɨn wadɨeki dimusi rani, dimɨn kɨbi kɨbiyɨm yɨpɨkɨ Krais siya tɨrɨm kɨmiir sɨmiirsika. Ɨriig. \s1 Iikamɨm nonkwonam mɨ sɨmiir yɨnisɨsɨm ɨkɨm sɨmiir boɨnka \p \v 18 Mɨ wɨm kɨma wigɨm yɨpɨkɨ kamkak nwowɨm, kɨma dimɨn taemɨnɨm kɨmiir kam ɨma boɨniyɨm sɨmiir wakaeyokna. Tɨkɨ siyɨu hɨriinanɨn yɨo ɨni ywowɨn. Dimusi rani, wɨm kɨma Bɨiyan Inkam Komii Krais siir yai wakaeyokna apkɨm. \v 19 Mɨ wɨm kɨma kamɨm kɨmiir wig ɨmiiram daɨngwokwonanae. Sɨmiirɨn biyɨe kɨpi nwo mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma tɨriyɨm kɨma sɨmiirɨn yai biyɨe wara kɨpi boɨn. \v 20 Mɨ wɨm kɨma yɨnisɨsɨmɨm wɨm kɨma kɨmiir yopii adɨm sɨmiir yai ɨmiirar wakaeyokna. Dimusi rani, yɨm tɨ dimɨn taemɨn hɨriinanɨm yɨm Bɨiyan Inkam Komii Adi Komii siya big nasmɨrwaiya sɨmiiram nwowi. \v 21 Mɨ wɨm kɨma adɨm, wɨm kɨma kɨmiir yɨnisɨsɨmɨm sɨmiir hindara kɨpi nokwao boɨn mɨ sɨmiir kwoɨn ɨmiir kɨpi kiyai maɨrgɨmaɨrga nwo karamae sɨma nwowam mɨ sɨmiir grabaigɨnɨu karamae nwowam. Ɨriig. \p \v 22 Mɨ wɨm iikamɨm yɨpɨkɨ ɨkɨ kamɨm inɨg komii komiigakɨm sɨmiir mɨriiyɨm umɨr mɨn hai karamae nwowiyɨm, kɨma kamɨm kɨmiir kɨgrɨraowiyɨm sɨmiir whwonkam ɨda ara kɨpi mɨrii ɨiya sɨma kɨmiir kɨgrɨraowiyɨm ɨinokɨinokɨn kɨma mɨi wadɨe ɨmiirarar mɨrii. Dimusi rani, kɨma tɨriigɨnɨm yɨpɨkɨ kɨmiir kɨgrɨraowiyɨm sɨmiiraram mɨrii rani mɨ kɨma ha tɨr tani sɨmiirɨn. Dimusi rani, wɨm kɨma pɨ boriisopi Bɨiyan Inkam Komii siya maɨrgɨmaɨrga kɨmaka nwo karam nwowɨm. \v 23 Kɨma iikamɨm sɨmiiraramar mɨrii rani. Wɨm kɨma Bɨiyan Inkam Komiiyɨn Jisɨs Krais siiram mɨrii. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, kɨma kɨmiir mɨi ɨmiirɨn sɨbgu donkworɨnu mɨriikrɨpkai. \v 24 Kɨma dimɨn mɨiyɨk ɨmiirar tɨr. Dimusi rani, wɨm kɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm mhoɨiya omɨn nɨnomor kou hɨranɨn Adi Komii siya kɨmiirɨn wɨ bɨmbɨuwi tɨrwɨn tani bɨiya siya nɨmbina siir yokwo aiir saiir hɨriinan. Mɨ ta hɨriinan saiirsika, kɨma tɨ nu ɨiirɨn mɨiyɨm sɨbgu sɨbgu mɨrii. Dimusi rani, wɨm kɨma ɨinokɨinokɨn Bɨiyan Inkam Komii Jisɨs Krais siiram mɨrii mɨ ta hɨriinan saiirsika sɨbgu sɨbgu asi mɨrii. \v 25 Mɨ iikamɨm yɨpɨkɨ dimɨn biyɨe tɨriyɨm, mhoɨiya sɨmiirɨn wɨ dimɨn biyɨe Adi Komii krɨmiir Wanɨn siya tɨrhaigɨnɨuwi. Dimusi rani, tɨ dimɨn taemɨn ɨmiirsika. Mɨ siya iikam whɨekakɨm sɨmiiramɨn ɨni hɨriinanar mɨ aɨngwowɨn mɨ siya krɨmiir whɨekakarɨn wɨ hɨriihɨriinankɨnar hɨdi. Ɨriig. \c 4 \p \v 1 Mɨ wɨm kɨma kamɨm bɨi nwowiyɨm kɨma tɨ iikamɨm yɨpɨkɨ kɨmiir mɨriiyɨm sɨmiir sɨbgu tɨr. Dimusi rani, kɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm kɨmiir Bɨiyan Inkam Komiiyɨn kɨmiir kɨgɨrkakiyɨn siya ɨni siir om ɨiir nwowɨn mɨ kɨmiirɨn ɨni siyar kɨgrɨraowɨn. Ɨriig. \s1 Iikamɨm nhwo Adi Komii siiram kwɨsboɨniyɨm sɨmiir boɨnka mɨ tɨ siyɨu hɨriinanɨn tɨ kɨma tɨrɨn yɨo ɨni ywowɨn \p \v 2 Kɨma Bɨiyan Inkam Komii Adi Komii siiramɨn hɨriiyar kwɨsboɨnanae. Kɨpi dɨgi. Mɨ ɨiya kɨma kwɨsboɨniyɨm nhwo mɨ kɨma dimɨn taemɨnɨm kɨma boɨnanɨm sɨmiirɨn sɨbgu sɨbgu daɨngwo omok boɨn mɨ siir boɨn wadɨeki. \v 3 Mɨ ɨiya kɨma nhwo kwɨsboɨniyɨm Bɨiyan Inkam Komii siiram kɨma iikamɨm tɨranɨm krɨmiiram warar srɨi siiramɨn mɨnam, krɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm mɨ nɨm krɨma wa nwokɨ kiwakiyɨm Krais siir yai aiir boɨnmɨmauuwamɨn. Mɨ ta hɨriinan saiirsika iikamɨm wɨ sɨmiir nwokɨ wakaeyoknam. An kara maeyauwa mɨi biyɨe mɨriiya saiir tɨr asi hɨugrɨpkɨikikaii. Dimusi rani, an kara siir yai ɨmiir boɨnmɨmauugɨn. \v 4 Kɨma Adi Komii siiramɨn mɨnam kwɨsboɨnki kariirɨn wɨ siya nwokɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwɨm Krais siir yaiyɨm sɨmiir sɨbgu boɨnmɨmauuwɨm bɨiya kara nikɨ boɨnmɨmauuwa sɨmiir iikam ɨmiir saiir hɨriinan Adi Komii siya boɨnkiya kariir saiir hɨriinan. \p \v 5 Mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma tɨriyɨm, iikamɨm yɨpɨkɨ Adi Komii siir yai ɨmiir wakaeyokna ap karam nwowiyɨm sɨmaka, kɨma sɨbgu daɨngwo omok. Mɨ kɨma ɨi kwɨra hɨnɨɨna tɨram kɨpi kiwaki, dimɨnɨn wadɨe nwokaram nwowiyɨn siir tɨram dimusi rani, kɨmiir ɨiyɨm hoɨmgak nwo rani. \v 6 Mɨ dimɨn taemɨnɨm kɨma boɨnmɨmauuwɨm sɨmiir yɨm wadɨekɨm, yɨm ɨni waɨm naeyɨm kɨma naeiyɨm sɨmiir ɨdwo nɨkrɨnkɨnkiiyɨm ɨni sɨmiir hɨriinan ywowɨm. Mɨ hɨriinankɨ nɨuwi, tɨ dimɨn taemɨnɨm iikam ɨma srɨii kɨmiir mɨ kɨma wa sɨbgu ɨnoknɨnkɨn boɨnkii sɨmiirɨn. Ɨriig. \s1 Pol siya Tikikas Onisimas sowiir nɨkropkiko \p \v 7 Kara Tikikas siirɨn kɨmiiram mɨnam nɨkropkikɨn siya dimɨn taemɨnɨm kara tɨrɨm wɨ kɨmiir nwokɨ boɨnmauuwɨm. Siya krɨmiir nomiiyau kɨbikɨn yɨpɨkɨ kara naɨngwokwonanaeiyɨn. Siya inkam wadɨekɨn mɨ kariir dimɨn taemɨn siya whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨn mɨ siya mɨ kara krɨmiir Bɨiyan Inkam Komii siir mɨi aiirɨn krɨrar mɨriigo. \v 8 Kara siir bɨdi yɨkropkiyɨn kɨmiiram mɨ tɨ dimɨn taemɨnɨm wɨ siya boɨnmɨmauuwi kɨmiirɨn. Mɨ siya kɨmiirɨn wɨ mɨn boɨnmɨmauuwi dimɨn taemɨnɨm krɨma tɨrɨm sɨmiir mɨ ta hɨriinan saiirsika kɨmiirɨn wɨ maɨrgɨmaɨrga siya nwowaigɨnuwi. \v 9 Mɨ kara Onisimas siirɨn saɨka bɨdi yɨnkɨn ɨkropkiyɨn kɨmiiram waraur. Onisimas siya krɨmiir nomiiyau kɨbigɨn mɨ siya kɨmiir inkam nwɨrkɨn. Mɨ ɨiya sowa nɨmbinii mɨ dimɨn taemɨn whɨekakɨm krɨmiir tɨr nɨmbimbɨiyamɨm wɨ sowa ninɨ boɨnmɨmauuni. Ɨriig. \p \v 10 Aristakas, yɨpɨkɨ tɨ kanaka tɨr nɨnkɨn hɨugrɨpkɨikikaiyɨn maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya saiir, siya mɨ Mak siya sowa kɨmiir nokboɨnmamaɨrgiko. Kɨma ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm Makɨn yɨo Banabasni nomiiyaugɨn mɨ bɨiya kara kɨmiirɨn tɨ hɨnɨɨna boɨnmauugɨn siya nɨti kɨma siirɨn wɨ sɨbgu kɨgrɨrao. \v 11 Josua yɨpɨkɨ siir inɨg whɨrɨn ha dapiyɨn Jastas, yɨo kɨmiir mɨ okboɨnmamaɨrgikɨn. Kamɨm nwoɨmgɨnwoɨmuwaɨrgɨm Juda sɨmiir pɨugana saiirɨm yɨpɨkɨ Krais siir yai aiir sɨbgu wakaeyokna apiyɨm mɨ kariirɨn sɨma whɨnkɨnsiis haigɨnɨugɨn Adi Komii siir dimɨn taemɨn ɨmiir tɨramɨn mɨ kariirɨn maɨrgɨmaɨrga sɨma nwowaigɨnɨugɨn. \p \v 12 Epafrasɨn yɨo kɨmiir mɨ okboɨnmamaɨrgikɨn. Yɨo siya om Kolosiyan inkamkɨn mɨ siya Krais Jisɨs siir mɨi aiir mɨriigɨn. Mɨ ɨinokɨinokɨn siya Adi Komii siiramar kwɨsboɨnanaeikɨn kɨmiir kɨrɨe haigɨnɨuwam. Mɨ kɨmiir kwoɨnɨm wɨ kɨrɨe nwokɨ owɨm tɨ dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siirɨm sɨmiiram mɨ ta hɨriinan saiirsika wɨ hanɨɨngɨ sɨbgu ɨnoknɨnkɨni dimɨn taemɨnɨm Adi Komii siya naɨngwowɨm kɨma wakaeyokna apam. \v 13 Kara tɨ dimɨn taemɨnɨm sɨmiirɨn ɨna sɨbgu ɨnoknɨnkɨnɨn mɨ kara sɨmiirɨn pa boɨnmauugi kɨmiirɨn. Siya iikam kɨmiiramɨn nhami nhami bɨ mɨriinanaekɨn mɨ ɨriipɨ hɨriinan iikamɨm Leodisia hɨranɨm mɨ Hirapolisan ɨkɨm. \v 14 Mɨ Lukɨn krɨmiir paowai mɨn udi inkam kɨbiyɨn mɨ Dimas siya, sowa kɨmiir nokboɨnmamaɨrgiko. \p \v 15 Mɨ kara nokboɨnmamaɨrgini hanɨɨnaka wɨ kɨma nokboɨnmamaɨrgi iikam ɨmiirɨn yɨpɨkɨ nomiiyauɨm om Leodisia hɨranɨm sɨmiiramɨn. Sɨma mɨ Nimpa saeya mɨ iikamɨm yɨpɨkɨ saiir omaka hɨr haɨngiriyɨu owɨm Adi Komii siir inɨg ɨiir hainanɨm sɨmiir warar nokboɨnmamaɨrgi. \v 16 Mɨ ta yokwowa maeyaua tɨ yai ɨma nwowa kɨma sɨmiir mwaɨn dɨgnaowidi mɨ kɨma sɨmiirɨn wɨ iikamɨm Adi Komii siirɨm om Leodisia hɨranɨm wɨ sɨmiiram hauugi mɨ yɨm wɨ sɨma mɨ mwaɨnɨm. Mɨ ta yokwowa kara hauugiya sɨmiiram mɨ ya wɨ kɨmiiram swokɨ hauugii mɨ kɨma wɨ kɨmiir om hɨr nikɨnɨ mwaɨnɨuwɨm. \v 17 Mɨ kɨma Akipas siirɨn hɨnɨɨna boɨn, siya mɨiya Bɨiyan Inkam Komii siya boɨnkiya siir siya mɨriiyam siya saiir mɨrii mɨ siya saiirɨn hɨriiyar dɨgig. \p \v 18 Kara Polkɨn, tɨkɨ yaiyɨm yɨm kariir ɨɨngar nonkwowɨnkikɨn, tɨ kɨmiir nokboɨnmamaɨrgiyɨm. Kɨma sɨmiirɨn kɨpi naɨngwo owouu, an kara ɨni maeyaua mɨi biyɨe mɨriiya ɨni saiir tɨrar nikɨ hɨugrɨpkɨikikaiyɨn. Kara hɨnɨɨna naɨngwowi Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir naɨngwobumbuwa wɨ kɨmakar nwowi. Ɨriig.