\id 2TI - Sepik Iwam NT [iws] -Papua New Guinea 1989 (DBL 2014) \h 2 Timoti \toc1 2 TIMOTI \toc2 2 Timoti \toc3 2Ti \mt1 2 TIMOTI \ip Mɨ ɨiya Pol siya maeyauwa mɨi biyɨe mɨriiya saiir hɨrar nikɨ hɨugrɨpkɨikikaiyɨn om komii Rom hɨr, mɨ siya ta yokwowa pasta Timoti siiramɨn ha wɨnkikɨn. Mɨ ɨiya Pol siya hɨriinan kɨgnɨnoknɨnkɨnɨn siir naoni ɨiya ɨni kingiin nwowa, mɨ siya Timoti siirsi naɨngwoyɨmiyokɨn mɨ siya ta yokwowa mhoɨiyana asi swokɨ wɨnkikɨn Timoti siir boɨnkiyam hɨnɨɨn siyɨu iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm om Efesas hɨranɨm sɨmiir kɨgrɨraowiyɨn. Ɨriig. \c 1 \p \v 1 Kara Polkɨn kara Krais Jisɨs siir yai naboɨnmamauuan inkamkɨn. Adi Komii krɨmiir Wanɨn siya nɨkropkikɨn kariirɨn siir yai aiir napboɨnmamauuam iikam whɨekakɨm hɨnda tɨndanɨm sɨmiir. Tɨ kwoɨnbudɨn omwai waiyayokiyokɨiyɨn siya nɨmbin tɨbmii kimaigiyɨn iikam yɨpɨkɨ Krais Jisɨs siiram naɨngwo tɨbmii mɨ wɨ sɨmiir hauugi. \p \v 2 Timoti kɨra ɨni kariir yɨnisɨmnan ywowɨn. Mɨ kara ta yokwowa kɨriiram wɨnkika. Adi Komii siya mɨ Krais Jisɨs krɨmiir Bɨiyan Inkam Komii ɨeya, sowa nwokɨ hauugiyɨm naɨngwobumbu mɨ naɨngwoyɨmyok mɨ kwoɨnɨn nongwomamaɨr aei ɨkɨn. Ɨriig. \s1 Krɨma yai wɨn kɨbiya saiirsi kɨpi kaiyɨrou \p \v 3 Kariir yɨdiwi wanwiyaeyɨm sɨma Adi Komii siir siyɨu ɨiirar napkɨm mɨ an kara wɨ siirar mɨ api. Siya kara kɨriiram naɨngwowɨn mɨ kara Adi Komii siiram boɨn wadɨeki kɨriiramɨn. Mɨ kara nɨi nabɨe kɨriiram srɨigɨn. \v 4 Mɨ ɨiya kara kɨriir haiburgigɨn mɨ kara ɨna swokɨ aɨngwowoknakiyɨn, ɨiya kɨriir ouwoba saeya grɨekiinaiiniya. Mɨ kara kɨriir kɨgnakiyam naɨngwowi mɨ kariir maɨrgɨmaɨrga wɨ prasae nwo rani. \v 5 Kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn, wa kɨriir naɨngwo tɨbmiiya kaimwowaɨrga, nɨksɨsae rani. Ta hɨriinan naɨngwo tɨbmiiya bɨiya kɨriir apaiya Lois saeya hɨriinana saiir nwokɨ haiga mɨ kɨriir apua Yunisa ɨriipɨ hɨriinan. Mɨ an kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn ta hɨriinan naɨngwo tɨbmiiya, kɨriir waraurɨn ɨna mɨ owa. \v 6 Mɨ kara kɨriir kwoɨn ɨiir asi swokɨ hɨurworwokaigi. Ta mɨiya kɨra nɨnoknɨnkɨna Adi Komii siya prɨihauugiya kɨriir, siya kara siiram srɨiya mɨ kariir ɨɨna ha nonkwowa kɨriir pɨu aiir mɨ kɨra ta mɨiya siya prɨihauugiya kɨra nɨnoknɨnkɨna, kɨra saiirɨn sɨbgu donkworɨnukrɨpkai mɨ saeya wɨ paenan hɨriiyar dɨudkrɨpkai, wɨ nɨutɨnginan kɨpi nwo. \v 7 Whɨsarii rani, Adi Komii siir naeyɨuɨn krɨmiirɨn nɨdid kwoɨn bɨ hauugɨn. Nɨɨngaka. Siya krɨmiirɨn kɨrɨe hauu haigɨnɨugɨn. Mɨ siyɨuɨn iikamɨm naɨngwokwo nanaeiyɨn siirɨn wara mɨ ɨnkɨn hauugi. Mɨ siyɨu biyɨeyɨn inkam niyopakaiyɨu karam nwowiyɨn siirɨn warar mɨ ɨnkɨn hauugi krɨmiirɨn. \p \v 8 Mɨ kɨra nɨimwo wɨ kɨpi kaiyɨrou Bɨiyan Inkam Komii siir yai aiir boɨnmɨmauusiyɨn, an kara omaka hɨuyokiyokaiya saiir hɨr nwokaii inkamkɨn mɨ kɨra nɨimwo kariirsi kɨpi kaiyɨrou. Mɨ kɨra Adi Komii siir kɨrɨe saiir hɨriir dɨkpɨtkɨikrɨpkai. Mɨ kɨriirɨn wɨ siya nwokɨ whɨnwo haigɨnɨuwi hɨk kanaka haiyam, siir yai wɨn kɨbiya saiir boɨmɨmauuam. \v 9 Krɨmiirɨn Adi Komii siya nanmaiwarkainakɨn mɨ siir iikam asi nwokɨm. Mɨ siya krɨmiirɨn mɨi mɨiya krɨma mɨriiya saiirsi bɨ nanmaiwarkainakɨn. Nɨɨngaka. Siir naɨngwobumbuwa saeyar nanmaiwarkainakɨn krɨmiirɨn. Bɨdi bɨdiniyarɨn, ɨiya Adi Komii siya nu nɨnomor sowiira nonkwokwowɨn mɨ siya Jisɨs Krais siiramɨn nua krɨmiiram tɨri nɨkrop ɨuungiyamɨn saiirar nɨmbin tɨbmii kimaigɨn. \v 10 Adi Komii siir naɨngwobumbuwa krɨmiir hauugiya mɨ tariinanɨn inkamɨn krɨmiir nanmaiwarkaina haiiyɨn Jisɨs Krais siya idowɨiya bɨdi yɨmbiniyɨn. Mɨ krɨma Adi Komii siir naɨngwobumbuwa saiir asi nɨnoknɨnkɨni. Mɨ krɨma tariinanɨn kwoɨnbudɨn omwai waiyayokiyokɨiyɨn, siir siyɨu mɨiyɨk ɨiir asi nɨnoknɨnkɨnkɨni. Ta yai wɨn kɨbiya krɨmiirɨn saeyar nowomwarkaiyɨu haigɨnɨugɨm. \p \v 11 Kariirɨn Adi Komii siya nɨmbingikɨn aposel inkam nwowam, ta yai wɨn kɨbiya saiir napboɨnmamauuam. Mɨ kara yai napboɨnmamauuan mɨ nowomwarkaiyɨuan inkam asi nwokɨn. \v 12 Mɨ kara hɨriinan mɨiya hɨk saiirsi asi haigɨn. Mɨ kara nɨimwo saiirsi bɨ kaiyɨrougɨn. Nɨɨngaka. Mɨ kara ɨna nɨnoknɨnkɨnɨn mɨ ɨna naɨngwo tɨbmiiyɨn siiramɨn. Ta mɨiya siya hauugiya, siya saiirɨn wa kɨgrɨraowi mɨ saeya wɨ biyɨe nwo rani, wɨ hɨriiyar namyokiyokɨi. Mɨ wɨ ta ɨi komiiya siya swokɨ ɨtana, wɨ saiirar nadɨgɨuwi. \v 13 Ta yaiya kara nowomwarkai haigɨnɨuwa kɨriir kɨra saiirɨn sɨbgu wakaeyokna mɨ wɨ sɨbgu donkworɨnukrɨpkai. Ya tariigɨna ya hindara nɨisiimauu haigɨnɨugika kɨriirɨn. Mɨ kɨra Jisɨs Krais siirɨmar daɨngwo tɨbmiikikɨn. Mɨ kɨra wɨ iikam whɨekakɨm sɨmiiramar daɨngwo ɨrkak. Dimusi rani, kɨra ɨni Jisɨs siir isid ywowɨn. \v 14 Mɨ ta Adi Komii siir yai wɨn kɨbiya Adi Komii siir naeyɨuɨn siya hauugiya krɨmiir mɨ kɨra saiirɨn sɨbgu donkworɨnu. \p \v 15 Kɨra bɨdi yɨnoknɨnkɨnɨn, nu komii Esia hɨran iikam whɨekakɨm sɨma kariir bɨdi haiburgigɨm mɨ tɨ inkam nwɨso, Fiselas mɨ Hemosenis yɨo ɨriipɨ hɨriinan kariir bɨdi mɨ haiburgigo. \v 16 Kara ha naɨngwowi Bɨiyan Inkam Komiiyɨn siya Onesiforas sɨmiirniyɨn ɨgi haigi ɨdwokaigi. Mɨ ɨi kasa rani, siya kariir nɨkpɨmpɨtmai haigɨnɨuwɨn. Mɨ siya nɨimwo kariirsi bɨ kaiyɨrougɨn. Kara tɨ tɨr nwokaiyɨn, ta omaka hɨuyokiyokaiya saiir. Nɨɨngaka. \v 17 Ɨiya siya om komii Roma tɨriir nɨtɨn mɨ siya mɨinan napmɨriiyokiyokɨinikɨn kariiramɨn mɨ ɨni kariirar inɨ kɨgniyɨn. \v 18 Kɨra bɨdiya ikɨ ɨnoknɨnkɨnɨn digworaekwo whɨekakɨm iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm sɨmiir hauuwɨm ɨiya kara om Efesas hɨr nwowa saiir mɨ kara ha naɨngwowi, Bɨiyan Inkam Komii siya siirsi daɨngwoyɨmiyok, ta ɨi komiiya siya tɨriir swokɨ ɨtana. Ɨriig. \c 2 \s1 Kɨra Krais Jisɨs siir sau nɨmbignan inkam kɨbi dwo \p \v 1 Hae Timoti! Tɨ kariir yɨnisɨmɨn krɨma ɨni Krais Jisɨs siir isid ywowɨn. Mɨ kɨra ta siir naɨngwobumbuwa saiirɨn sɨbgu donkworɨnukrɨpkai. Dimusi rani, kɨra ɨni siir isidɨn siir ywowɨn mɨ kɨra wɨ kɨrɨeyar dwo. \v 2 Mɨ kɨra bɨdiya wakaekiyɨn yai whɨekakɨm kara nowomwarkaiyɨuɨm, iikam whɨekak nhɨrɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm sɨmiir. Mɨ tɨ hɨriinan siyɨuɨn kɨra wɨ siir tɨr, kamɨm wɨ kɨriir nwokɨ kɨg nɨnoknɨnkɨnɨm. Mɨ sɨma wɨ Krais Jisɨs siir mɨi aiir sɨbgu mɨrii. Mɨ yɨm sɨma ɨriipɨ hɨriinan wɨ iikam nhɨrɨm sɨmiir mɨ owomwarkaiyɨuami. \v 3 Kɨra Krais Jisɨs siir sau nɨmbignan inkam mɨiyɨk dwo. Mɨ ɨiya kɨra hɨk haiiyɨm kɨra Krais siir isidɨn krɨma haiya saiir hɨriinanar timɨ hai. Mɨ kɨra wɨ haɨmni hɨnɨɨn kɨpi krɨi. \v 4 Mɨ inkamɨn sau nɨnɨtan inkam nwowi mɨ siya oman mɨipai mɨipaiyɨm sɨmiirɨn wara kɨpi nonkwo. Nɨɨngaka. Mɨ siya inkamɨn siir bɨi nwowiyɨn, siir yai aiirarar wakaeyokna ɨski. Mɨ siir bɨiyan inkamɨn wɨ ogmwomɨr karam nwoki. \v 5 Mɨ inkamɨn ɨg nɨnkɨkɨn iwɨti bɨi niwɨt okwowam mɨ siya ta gwowa saiir siyɨu ɨiirara sɨbgu ap. Mɨ siya hɨriinan tɨr karam nwowi siirɨn wɨ kauriirgi. \v 6 Mɨ inkam numɨr numɨra nɨiyok nɨnkɨn nanaeyɨn sasae wai kwowi mɨ bɨi wɨ siyar nɨnguguae. \v 7 Mɨ tɨ boɨniyɨo yai kwoɨmɨm kara boɨnkiyɨm kɨriir, kɨra sɨbgu donkworɨnukrɨpkai, kɨra wɨ kɨpi naɨngwo owou. Mɨ krɨmiir Bɨiyan Inkam Komiiyɨn kɨriirɨn wɨ siyar nwokɨ hɨurworwokai haigɨnɨuwɨm, tɨ boɨniyɨo yai kwoɨmɨm sɨmiirɨn. \p \v 8 Mɨ kɨriir kwoɨnɨn Jisɨs Krais siya naonama mɨ siya swokɨ ɨsiin ɨdwowa ɨe hɨrankɨn saiirɨmar daɨngwokwokrɨpkai. Mɨ siya krɨmiir brougaeyɨn Devid, siir isidɨn siir hɨrankɨn nɨtkɨn mɨ ta yaiya kara boɨnmɨmauugiya mɨ saeyaɨrga yai wɨn kɨbiya. \v 9 Mɨ ta yaiya kara boɨnmɨmauua mɨ sɨma kariirɨn saiirsi nonkwobumbunɨnkɨn haigɨnɨugɨm, inkam biyɨenan nwowam. Mɨ kara omaka hɨuyokiyokaiya saiir asi nwokaigɨn. Mɨ kamɨm ta yai wɨn kɨbiya ɨo saiir kwowiyɨm mɨ kariirɨn sɨma hɨriinansi hɨugrɨpkɨikikaigɨn. Mɨ kara ta omaka hɨuyokiyokaiya saiir asi nwokaigɨn. Mɨ sɨma wɨ kariirara hɨugrɨpkɨikikaii mɨ Adi Komii siir yaiya, saiirɨn wɨ wara nɨkɨdɨu rani. Nɨɨngaka. \v 10 Mɨ ɨiya sɨma kariir nonkwobumbunɨnkɨn haigɨnɨuwi mɨ kara saiirsiyɨn wɨ nɨdid rani. Nɨɨngaka. Kara wɨ hɨrii hɨriiyar mɨriiyokiyokɨiyami. Dimusi rani, tɨriigɨnɨn wɨ iikamɨm Adi Komii siya nɨbingiyɨm siir iikam nwowam wɨ sɨmiir nwokɨ whɨndirɨraerar haigɨnɨuɨm. Mɨ yɨm sɨma ɨriipɨ hɨriinan wɨ Jisɨs Krais siirɨm nwokɨ aɨngwo tɨbmiiyɨm. Mɨ wɨ tɨ kwoɨnbudɨn omwai waiyayokiyokɨiiyɨn wɨ siir nwokɨ haiyɨm mɨ sɨma wɨ saɨka nwowi om kɨbiyɨn nɨi nwo karam nwowiyɨn siir hɨrɨn. \v 11 Ta yaiya iikam whɨekakɨm krɨmiir boɨna, \q1 yai kaimwowaɨrga, ɨiya krɨma ta Krais Jisɨs siir mɨi aiirsi haii hɨk mɨ ha naonami ya dimɨn karamaeka, mhoɨiya krɨma wɨ kwoɨnbudɨn omwai waiyayokiyokɨiiyɨn wɨ siir swokɨ hai, siir hɨriinan mɨ krɨma wɨ saɨka ninɨ owouwi. \v 12 Mɨ ɨiya krɨma hɨrii hɨriiyar tɨriyokiyokɨiyami mɨ mhoɨiya krɨma wɨ saɨkar nɨnkɨn owi, digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakam. Mɨ ɨiya krɨma siirɨn digɨumii haimriiyɨugigi mɨ yɨo siya krɨmiirɨn wɨ hɨriinan digɨumiiyar mɨ haimriiyɨugigi. \v 13 Siya krɨma Adi Komii siir nɨmbin mhɨumɨuwiyɨm mɨ siya krɨmiirɨn bɨ nɨmbin mhɨumɨuwikɨn. Nɨɨngaka. Siya nɨmbiniyɨm, pɨ kaimwokɨnar nwoyokiyokɨiyami mɨ siya siyar bɨ swokɨ ɨksɨsaeikɨn. Nɨɨngaka. Ɨriig. \s1 Inkamɨn Adi Komii siir mɨi aiir mɨrii nonkworɨnukrɨpkaii mɨ siya wɨ ogmwomɨr karam nwowi siirɨn \p \v 14 Mɨ kɨra tɨ yaiyɨm sɨmiirɨn hɨrii hɨriiya boɨn naɨngwokrɨpkai iikam sɨmiirɨn. Mɨ Adi Komii siir whwonkam ɨda kɨra sɨmiir dokwao boɨnki, sɨma dimɨn sɨm whɨrɨn siir siirar kɨpi nɨnkɨnwamwarkɨi boɨn tɨkɨ hɨriinan siyɨuɨn siya iikam ɨmiirɨn wɨ mɨiyɨk nwowaigɨnɨu rani. Iikamɨm ta yaiya saiir wakaeyɨm, sɨmiirɨn wɨ saeya kiyopsɨbgi haigɨnɨuwi. \v 15 Mɨ kɨra Adi Komii siir mɨi aiir sɨbgu mɨrii mɨ siya kɨriirɨn wɨ ogmwomɨr karam nwoki. Mɨ wɨ nɨimwo kaiyɨrou rani. Nɨɨngaka. Kɨra Adi Komii siir yaimwokɨyaimwowɨm sɨmiir nowomwarkaiyɨuwan inkam dwo. \v 16 Mɨ kɨra kamɨm yai bibiyɨe boɨniyɨm sɨmaka kingiin kɨpi nwo mɨ kɨra kamɨm dimɨn sɨmɨn siir siira mɨ ɨnkɨnwamwarkɨi boɨniyɨm sɨmaka kingiin kɨpi mɨ o. Tɨ hɨriinan siyɨuɨn siya inkam kiyopsɨbgikikaigigiyɨn dimɨn biyɨe tɨram mɨ ta sɨmiir dimɨn biyɨeya wɨ komiiya nasae owouguski. \v 17 Mɨ ta hɨriinan yaiya ya ɨni paowai biyɨenan ywowa, wɨ komiiya nasae iyopbwaekɨn taraoki. Mɨ tɨ inkam nwɨso Haimenias Failitas sowiir yaiya ya ɨni hɨriinan ywowa. \v 18 Mɨ sowa tɨ inkam nwɨso siyɨumwoni sɨbgu apiyɨn siyɨuɨn siir haiburgigo mɨ sowa yaimwoni bɨ sɨbgu owomwarkaiyɨugo sɨmiirɨn. Mɨ sowa hɨnɨɨna boɨn iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm sɨmiir bɨiyan siyɨu biyɨeyɨm bɨdi yaonamɨm mɨ sɨmiir pɨugɨna ɨni Adi Komii saɨkar nwowɨm. Mɨ mhoɨiya sɨma swokɨ aonami sɨmiir pɨuɨs biyɨeya ɨenau kikaigi mɨ sɨma wɨ swokɨ ɨnsiin ɨdwo rani. Nɨɨngaka. Mɨ ta hɨriinan yaiya, iikam nhɨrɨm sɨmiir naɨngwo tɨbmiiya saeya kiyopsɨbgi haigɨnɨuwi. \v 19 Mɨnsika, Adi Komii siir isidɨn wɨ siir siyɨumwowɨn wɨ siir haiburgig rani. Nɨɨngaka. Adi Komii siir isidɨn ɨni yɨnpaenan ywowɨm, siyar ninansiin okwokrɨpkaigiyɨm mɨ sɨma wɨ hɨriiyar nokwoyokiyokɨii. Mɨ dimɨn whɨrkɨn sɨmiir kɨnankɨuwi mɨ sɨma wɨ ganmi wanmi kɨn tani. Nɨɨngaka. Adi Komii siir isidɨn ta yaiya saiir hɨriinanka. Mɨ yai nhɨrɨm Adi Komii siir Yokwo Komii aiir wɨnkiyɨm, hɨnɨɨna wɨn boɨnkikɨm Adi Komii siya siir pɨugan aiirɨn bɨdi yɨnoknɨnkɨnɨn. Mɨ yai gwɨra siya wɨnkiya ya hɨnɨɨna boɨnkika iikam nhɨrɨm sɨma ha naɨngwowi nɨm krɨma bɨdi yaɨngwo tɨbmii kɨɨnɨm Adi Komii siirɨm mɨ sɨma siyɨuɨn dimɨn biyɨe tɨriyɨn, siirɨn wɨ tɨ haiburgig. \p \v 20 Ta yaiya hindara boɨniyɨoka mɨ ta omaka komiiya saiir yainaua, mobmɨrpai mobmɨrpaiyɨm ɨni hɨr nwokaiyɨm. Nhɨrɨm golni nonkwokwokɨm mɨ nhɨrɨm nuni mɨ nonkwokwokɨm mɨ nhɨrɨm kɨrɨekɨm mɨ nhɨrɨm kɨrɨe rani, hɨnɨɨn hɨnɨɨna nonkwokwo haigigɨm. Mɨ tɨ gol silvani nonkwokwowiyɨm, yɨm bɨmbɨuwi rani. Mɨ sɨmiirɨn wou nikwo aeni ɨiya saiirara haigɨn aeikɨm. Mɨ ta pae nu mɨni nonkwokwowɨm yɨm dimɨn karamaeka, yɨ hɨriiyar prɨi haigɨn aeikɨm ɨi nɨɨnga nɨɨngam sɨmiirɨn. \v 21 Mɨ inkamɨn siir dimɨn biyɨeyɨm sɨmiirɨn digɨumii haimriiyɨugigi mɨ tɨ inkamɨn siya wɨ mobmɨr mɨiyɨkɨm wɨ sɨmiir hɨriinan nwowi. Mɨ Adi Komii siya siirɨn wɨ mɨi mɨiyɨk mɨiyɨkɨm sɨmiirara hauu haigɨnɨuwi siirɨma nwokɨ mɨriiyɨm. \v 22 Mɨ kɨra ɨinokɨinokɨn yainan whrankɨm tɨri siyɨuɨn siirsi dɨdamriiriid. Mɨ kɨra iikamɨm siyɨu mɨiyɨk sɨbgu apiyɨm mɨ nɨmbin kisɨna karam nwowiyɨm mɨ iikam whɨekakɨm naɨngwoɨrkakiyɨm mɨ kwoɨn hiinsɨma nwowiyɨm sɨmaka dɨtɨnakɨukrɨpkai. \v 23 Mɨ yai prɨiboɨn prɨiboɨn nɨnkɨnwamwarkɨi boɨniyɨn siyɨuɨn, kɨra wɨ hɨriinansi dɨdamriiriid yɨm tɨ hɨnɨɨn yaiyɨm sɨmaɨrgɨm yaiiyam nhɨnaigɨn okwowiyɨm. \v 24 Mɨ inkamɨn Bɨiyan Inkam Komii siir mɨi aiir mɨrii mɨ siya wɨ ɨo whwonkam kɨpi nanao iikam nhɨrɨm sɨmiirɨn. Nɨɨngaka. Siya wɨ ɨgi haigi ɨdwokaigi sɨmiirɨn mɨ mɨi sɨbgu nowomwarkaiyɨuan inkam nwowi mɨ siya wɨ inkam mɨuunan dwo. \v 25 Mɨ hɨriinankɨ nɨuwi iikam nhɨrɨm siyɨu mwoni nap karam nwowɨm mɨ kɨra sɨmiir nɨkaigɨnɨuwi mɨ kɨra sɨmiirɨn wɨ ɨgao yai kɨpi boɨn. Nɨɨngaka. Mɨ kɨra sɨmiirɨn hɨriinan tɨri mɨ sɨma wɨ kɨriir yai aiir wakaeyoknaei. Mɨ sɨmiir mhɨi kwoɨnɨm wɨ nwokɨ ɨmkpɨt haigiyɨm. Mɨ sɨma ta yaimwo aiirɨn wa nɨnoknɨnkɨni. \v 26 Mɨ hɨriinankɨ nɨuwi mɨ sɨma wa sɨbgu nɨnomoknɨnkɨnki. Mɨ ta hira, Setan siya hɨugrɨpkɨikikaiya sɨmiir wɨ sɨmar nikwoyarkinanini. Ɨriig. \c 3 \s1 Ɨiya dɨgi mɨ siyɨu bibiyɨe whɨekakɨm wa nɨmbiyami \p \v 1 Timoti kɨra ta yaiya saiir daɨngworɨnu krɨpkai, ɨiya tɨ nu ɨe dɨgiyana mɨ wɨ hɨk prasae prasae swokɨ ɨmbiyam tani, iikam whɨekak ɨmiirɨn. \v 2 Mɨ sɨma wɨ sɨmamar naɨngwonae mɨ sɨmiir kwoɨnɨn wɨ umɨr siyar nonkwo krɨpkai mɨ sɨma wɨ sɨmiir inɨg ɨmiirar swokɨ hainani mɨ sɨma wɨ bigɨriyɨr prasae kɨntani mɨ sɨma wɨ yopii adɨm sɨmiir yai ɨmiir wakaeyokna rani. Nɨɨngaka. Mɨ sɨmiir kwoɨnɨn wɨ maɨrgɨmaɨrga nwo rani mɨ sɨma wɨ Adi Komii siirɨm naɨngwo rani. Nɨɨngakɨ, nɨɨngaka. \v 3 Mɨ sɨma iikam nhɨrɨm wɨ whwoka whwoka sɨma nwo rani. Nɨɨngaka. Mɨ sɨma sɨmiirsiyɨn wɨ naɨngwoyɨmyok rani mɨ sɨma wɨ sɨmiir mɨ ɨgbumbuwi mɨ sɨma wɨ krɨpii nanii saiir mɨ kigi. Mɨ sɨma iikamɨm sɨmaka wɨ nɨɨnii nansao prasae kɨntani mɨ sɨma wɨ siyɨu mɨiyɨk tɨr tani. \v 4 Mɨ sɨmiir nomiiyauɨm sɨmiirɨn wɨ wɨr sɨma napwouwi, omomɨn sau nɨnɨti ɨiirɨn. Mɨ sɨmiir kwoɨnɨm wɨ hindara niwɨt paomaiki mɨ sɨma wɨ sɨmamar naɨngwonaei. Mɨ wɨ om tɨr napmamaɨrama naɨngwowi, wɨ mɨiyam naɨngwo rani. Nɨɨngaka. Mɨ Adi Komii siirɨn wɨ digɨumii haimriiyɨugigi. \v 5 Mɨ sɨma Adi Komii siiramɨn nhɨnmi pɨuargar kɨni, kwoɨnɨn nhɨnmi wara kɨntani. Nɨɨngaka. Mɨ sɨma Adi Komii siir kɨrɨeya saiirɨn pɨ yaewan mɨ kɨndiyɨuwangigi. Mɨ tɨ hɨriinan kamɨm, kɨra wɨ sɨmaka kɨpi nɨtapiyoksran. Nɨɨngaka. \v 6 Mɨ tɨ kamɨm ɨni wigɨm hinda sɨma sɨma sɨbwomaeyamiyɨm pɨ sɨmiir omaka ɨmiir sɨbii sɨbiiyami. Mɨ yɨm tɨ hɨnɨɨn wigɨm sɨmiir kwoɨnɨm ɨni dimɨn biyɨeyɨm bɨiya sɨma nikɨ tɨrɨm ɨni sɨmiirsiyar nikɨ haigiyɨskaiyɨm. Mɨ sɨmiir kwoɨnɨm ɨni digworaekwo biyɨeyɨm sɨmiiramar naɨngwo krɨpkaiyɨm. Mɨ ɨiya sɨma tɨ wigɨm sɨmiir omaka namiyɨm mɨ sɨmiirɨn yaiyɨm pɨ sɨmiir kwoɨnargar ninɨ kinap ɨtkaigai boɨnɨuwi, sɨma nwokɨ wakaeyoknam. \v 7 Mɨ tɨ hɨriinan wigɨm sɨma ɨkɨ kampai kampaiyɨm sɨmiir yaiyɨm, sɨmiir wakae nɨnoknɨnkɨnamar naɨngwowi. Mɨ sɨma ta Adi Komii siir yaimwowa saiir nɨnoknɨnkɨnɨm wɨ dɨg nwo rani. Nɨɨngaka. \v 8 Mɨ tɨ kam hɨnɨɨnɨm ɨni tɨ inkam nwɨso Janis Jambris so hɨnɨɨn ywowo. Bɨdi bɨdiniyarɨn sowa Moses saɨka nɨnkɨnwaomwarkɨigo mɨ tɨ kamɨm Adi Komii siir yaimwowa saiirɨn wɨ hɨriinan tɨri, saiir haigɨn ikwowaisiiyamɨn. Mɨ tɨ hɨriinan kamɨm, sɨmiir kwoɨnɨm mɨiyɨkɨ mɨiyɨknan nwokai rani. Nɨɨngaka. Ɨni hindara sɨpimyokaeyamɨm. Mɨ sɨma bɨ naɨngwo tɨbmiikɨm. Nɨɨngaka. \v 9 Mɨ ta sɨmiir mɨiya wɨ hɨriiyar namyokiyokɨi rani. Nɨɨngaka. Sɨma wɨ tɨ hɨriinan prɨiwhaowae siyɨuɨn siir kɨgi bɨiya tɨ inkam nwɨso Janis Jambris sowa tɨrɨn, wɨ siir hɨriinan tɨri. Ɨriig. \s1 Kɨra ta Adi Komii siir yaiya saiirɨn sɨbgu donkwo krɨpkai \p \v 10 Mɨ tɨriigɨnɨn yɨo kɨriir siyɨu siir hɨriinan tani. Nɨɨngaka. Ni kɨra siyɨuɨn kara nowɨmwarkaiyɨuwɨn siir napkɨn mɨ siyɨu kara mɨ ap ɨkɨn. Mɨ dimɨnɨn kɨra mɨ kɨgna dirɨraerariyɨm kariir kwoɨn ɨiirar mɨ kɨra mɨ nɨnoknɨnkɨn aka kariir naɨngwo tɨbmiiya mɨ siyɨuɨn inkam mɨuunan kara mɨ o ɨkɨn mɨ siyɨuɨn kara mɨ naɨngwokwonanae ɨkɨn iikam whɨekakam. Mɨ kariir siyɨuɨn ganmi wanmi kara nwowiyɨn kɨra bɨdi mɨ nɨnoknɨnkɨnɨn. Mɨ tɨ hɨriinan siyɨupai siyɨupaiyɨm kara bɨdi mɨ nɨnoknɨnkɨnɨn. \v 11 Sɨma kariirɨn siyɨumwoni bɨ tɨr wɨnkɨm mɨ kara hɨk kɨmpɨpɨsu prasae bɨ mɨ haigɨn, tɨ om whoɨm ɨmiirɨn, om Antiok mɨ om Aikoniam mɨ om Listra hɨrɨn. Mɨ hɨriinan siyɨuɨn sɨma tɨrwɨnɨn kariir, ha kɨpi naɨngwo siya whwoɨmonikɨ mɨ ɨuwi. Nɨɨngaka. Kɨrɨe waiwiigɨn kariirɨn Bɨiyan Inkam Komiiyɨn siya hɨri whɨnkɨnsiis naowid. \v 12 Mɨ iikamɨm ɨga hɨnda tɨnda nokwo karam nwowi mɨ sɨma siyɨu mɨiyɨkɨn naɨngwo tɨbmiiyɨn siir sɨbgu api mɨ yɨm sɨma ta hɨriinan hɨk kɨmpɨpɨsuwa wɨ wara nɨnkɨn hai. \v 13 Mɨ iikam biyɨe biyɨeyɨm mɨ kamɨm mwrakboɨni ɨkɨm sɨmiir siyɨuɨn wɨ hɨriiyar tɨryokiyokɨi mɨ wɨ komiiya nasae owouguski. Mɨ sɨmiirɨn wɨ Setan siya mwrakboɨni mɨ yɨm sɨma ɨriipɨ hɨriinan, wɨ iikam nhɨrɨm sɨmiir mɨ mrakboɨni. \v 14 Mɨnsika! Ta yaiya kɨrar wakae mɨ ha naɨngwo tɨbmiiya, kɨra saiir wɨ kɨpi naɨngwo owou, kɨra wɨ saiir saiira daɨngwonanaekaigi. Kara bɨdi yɨnoknɨnkɨnɨn iikamɨm kariir nowɨmwarkaiyɨuwɨm, sɨma bɨ nɨksɨsaekɨm. Nɨɨngaka. \v 15 Mɨ ɨiya kɨra yɨnisɨm sapɨsapa nikɨ owɨn tɨ siyɨu ɨiirɨn mɨ kɨra Adi Komii siir yaiya Yokwo Komii nwowa ha wakaekɨn. Mɨ kɨriirɨn nɨnoknɨnkɨn mɨiyɨk saeyar sɨbgu nɨnoknɨnkɨn haigɨnɨugɨn, siyɨuɨn Jisɨs Krais siirɨm naɨngwo tɨbmiiyɨn mɨ kɨra naɨngwo tɨbmii kɨɨni mɨ kɨriirɨn wɨ siya nwokɨ nanmaiwarkainam. \v 16 Adi Komii sikɨsiyar boɨnkikɨn tɨ yai whɨekakɨm Yokwo Komii saiir nwokaiyɨm iikam ɨmiir nowomwarkaiyɨuwam mɨ iikam ɨmiir nɨisiimauuwam sɨmiir dimɨn biyɨe ɨmiir mɨ sɨmiir sɨbgu grabaigɨnɨuam mɨ siyɨu mɨiyɨk sɨmiir nɨisiimauuwam sɨma tɨram. \v 17 Mɨ Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir iikamɨm tɨ siyɨu ɨiir wakaeyokna api mɨ sɨma wɨ mɨipai mɨipai kɨbi kasa mɨrii rani, Adi Komii siiramɨn. Ɨriig. \c 4 \p \v 1 Mɨ Krais Jisɨs siya wɨ iikamɨm naokaowɨm mɨ iikamɨm ɨrkak pɨu nwo ɨkɨm, siya wɨ sɨmiir naunɨ hɨdni. Mɨ kɨra wɨ kɨpi naɨngwo owou mɨmɨn, wɨ hɨriiyar daɨngwokwo krɨpkai. Krais siya wɨ sɨpi swokɨ ɨti digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakam. Mɨ Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir whwonkam ɨda mɨ Krais Jisɨs siya kara kɨriirɨn ɨgao yai asi boɨnkikɨn. \v 2 Kɨra ɨinokɨinokɨn Adi Komii siir yai aiir tɨ boɨnmɨmauuwam. Mɨ kɨra ɨi mɨiyɨk arar kɨpi boɨnmɨmauu mɨ ɨi biyɨeya kɨra kɨpi nwokɨiyɨu. Nɨɨngaka. Iikam whɨekakɨm kɨriir yai aiir wakaeyɨm, sɨmiirɨn kɨra tɨ boɨnminɨnkɨn haigɨnɨu. Mɨ sɨmiirɨn kɨra hɨrii hɨriiya tɨ whɨnkɨnsiis haigɨnɨu. Mɨ kɨra sɨmiir inkam mɨuunan dwo mɨ kɨra sɨmiir nowɨmwarkaiyɨuwɨm kɨpi piyao. \v 3 Ɨkɨ ɨi nhɨrɨm mhoɨiya nɨmbiniyamanɨm mɨ iikam nhɨrɨm sɨma wɨ ta yaimwokɨyaimwowa saiir wakaeyɨm wɨ pɨ boriisopi. Mɨ sɨma wɨ yaeya inkamam hansɨri, sɨmiir nowɨmwarkaiyɨuwam. Mɨ dimɨnɨn sɨma naɨngwowiyɨn mɨ sɨma wɨ sɨmiirarar dowomwarkaiyɨu. \v 4 Mɨ sɨmiir wɨɨnɨm wɨ pɨ kɨbnami, ta yaimwowa saiir wakaesiyɨn. Mɨ sɨmiir wɨɨnɨm wɨ amara tɨ yɨdiwi wanwiyaemi niwiiyɨm sɨmiiram nwowi, sɨmiir wakaeyam. \v 5 Mɨ kɨrarɨn ɨinokɨinokɨn sɨbgu daɨngwokwokai dimɨnpai dimɨnpaiyɨm nɨmbiyamɨm sɨmiirɨn. Mɨ kɨra nhwo kɨpi whwonkai, hɨk kɨmpɨpɨsu haisiyɨn. Nɨɨngaka. Kɨra mɨi kɨbiya saiirara sɨbgu ap mɨrii, yai napboɨnmamauuwiya iikam whɨekakɨm sɨmiir. Mɨ kɨra saiirɨn haɨmiiyara kɨpi kɨmakɨuna. Nɨɨngaka. Ɨriig. \p \v 6 Kara kɨriirɨn mɨnsi boɨnkikɨn, kariir ɨiya ɨni kingiin nwowa kara wɨ kapi naowi. Kariir mɨiya ɨni kingiin nwowa, wɨ sapi dɨgi. Mɨ kariirɨn sɨma nɨsomaowi mɨ kariir nhɨeya wɨ nua naokiinaiinami. \v 7 Mɨ kara mɨi prasae bɨ mɨriigɨn Adi Komii siir mɨi aiirɨn. Mɨ tariinanɨn kara nɨnkɨkɨn iwɨtni hanɨɨn ɨkɨn dɨg bɨdi ywokiyɨn. Mɨ kara kariir naɨngwo tɨbmiiya saiir bɨ kinɨsugɨn. Nɨɨngaka. \v 8 Kara ɨni kingiin nwowɨn wɨ kapi naowi. Mɨ mɨiya kara mɨriiya saiir digworaekwo mɨiyɨk mɨiyɨkɨm, yɨm ɨni nɨnomor kou hɨr hangiriyɨu haigɨnkwokɨnɨm. Mɨ sɨma kariirara rani. Nɨɨngaka. Tɨ digworaekwowɨm Bɨiyan Inkam Komii siya haigɨnkwokɨnɨm, yɨpɨkɨ iikamɨm siir siyɨu ɨiir napɨm mɨ wɨ sɨmiir hauuwi. Mɨ iikam whɨekakɨm Jisɨs siirɨm naɨngwokwo nanaeiyɨm mɨ ɨiya siya nɨtana saiirɨm mɨ naɨngwokwowɨm sɨmiirɨn warargɨm. Mɨ wɨ Bɨiyan Inkam Komii siyar sɨbgu nɨnomoknɨnkɨn hɨd haigɨnɨuwi krɨmiirɨn. Ɨriig. \s1 Ta yai haɨmiiya ya kɨriiramarar wɨnkika \p \v 9 Kara ha naɨngwowi, kɨra ha wɨtsɨsau kariir ninɨ kɨgnakiyamɨn. \v 10 Ta yaiya kara boɨnkiya mɨnsika! Dimas siya kariir bɨdi haiburgigɨn. Siya tɨ nuan siyɨupai siyɨupaiyɨm sɨmiiram naɨngwokɨn. Mɨ siya om Tesalonaika hɨriir asi namkɨn. Mɨ Kresensɨn yɨo nu Galesia hɨriir yam. Mɨ Taitasɨn yɨo ɨni nu Dalmesia hɨriir yamɨn. \v 11 Mɨ kanaka tɨrɨn Luk sasa nwowi. Mɨ ɨiya kɨra kariir ninɨ kɨgniyam nɨti. Mɨ kɨra Mak siirɨn wɨ warar wɨnkɨn boɨnani. Mɨnsika! Kariirɨn mɨi siya nwokɨ whɨn mɨrii. \v 12 Mɨ Tikikasɨn yɨo kara bɨdi yɨkropkiyɨn om Efesasa hɨriir. \v 13 Mɨ ɨiya kɨra kariiram nɨti mɨ kɨra kariir yɨuɨsa kara kinɨrkɨngika om Troas Kapasni omaka sae, saiirɨn wɨ warar wɨnkɨn hainani. Mɨ yokwowa ɨriipɨ hɨriinan. Mɨ yokwo mɨmɨrɨm kara wɨn haigɨngikɨm sɨmiirɨn wɨ kɨpi naɨngwo owougik, yɨm wɨ warar wɨnkɨn hainani. \p \v 14 Mɨ Alesanda inkamɨn bras nonkwowiyɨn, siya kariirɨn siyɨu mɨiyɨknan bɨ tɨrkɨn. Mɨ tɨ hɨriinan siyɨuɨn siya tɨrɨn kariir. Mɨ mhoɨiya wɨ Bɨiyan Inkam Komii yamdi siya swokɨ tɨri siirɨn. \v 15 Mɨ ni kɨra ɨriipɨ hɨriinan, tɨ inkamɨn siirsi timɨ ɨdid. Siya mɨnam tɨri, ta yaiya krɨma boɨnmamauuwiya saiir nikwowaisiiyɨm. \p \v 16 Mɨ bɨikɨ bɨiya kara ninɨ okwo boɨnɨuwa, inkam komii yai hɨdiyɨn om komii Rom hɨranɨn saɨka mɨ ta ɨiya inkam nwɨrkɨn kariir bɨ swokɨ whɨnkɨnsiis srankɨn. Nɨɨngaka. Sɨma kanaka kingiin bɨ namasugɨm mɨ kara pɨ boriisopi Adi Komii siya hɨk yamdi sɨmiir hauuwɨm ta sɨma kariir haiburgiga. \v 17 Bɨiyan Inkam Komiiyɨn siya ɨni kɨnakar nwowɨn mɨ kɨriirɨn kɨrɨe siyar hauu haigɨnɨugɨn. Mɨ kara ta Yai Wɨn Kɨbiya saiir boɨnmɨmauusiyɨn bɨ nɨdidgɨn, iikamɨm Juda iikam tani sɨmiirɨn. Mɨ Adi Komii siya kariirɨn omomɨn sau kanaka nɨnɨtiyɨn, wɨ sɨmiir ɨɨn hɨrankɨ asi nanmaiwarkainaei. \v 18 Mɨ kariirɨn Bɨiyan Inkam Komii wɨ siya nanmaiwarkainaki iikam whɨekakɨm kariir nonkwobumbunɨnkɨnam tɨrɨm sɨmiir ɨɨnankɨn. Mɨ ta ɨiya siya digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkaki mɨ kariirɨn wɨ siya nanmaiwarkainanami siir oma hɨriir. Mɨ krɨma ɨinokɨinokɨn wɨ Adi Komii siir inɨg ɨiir boɨn maɨrgɨmaɨrgae. Mɨ ta yaiya, yai kaimwoka. \s1 Nɨkopkaigiyan yai aeya \p \v 19 Mɨ kɨra Prisila mɨ Akwila mɨ Onesiforas siir yɨnwig ɨma, wɨ sɨmiir tinɨ boɨnɨu, siya yaigɨu kɨmiiram hauugikɨn. \v 20 Mɨ Irastasɨn yɨo ɨni om Korin hɨr nwowɨn. Mɨ Trofimas siirɨn kara om Mailitas hɨrɨn dimusi bɨ haiburgigɨn, siya makakɨn. \v 21 Mɨ kɨra wɨ kɨpi nwokɨ nwo, wa ha wɨtsau. Mɨ ni wɨ ɨiya pankɨn nwowiya sae pɨ nɨtisi. Mɨ Yubyulas mɨ Pyudens mɨ Lainas mɨ Klodia mɨ nomiiyau nhɨr ɨkɨm, yɨm sɨma ɨriipɨ hɨriinan, yaigɨu kɨriir mɨ hauugiyam mɨ tɨri. \p \v 22 Mɨ kara ha naɨngwowi, Bɨiyan Inkam Komii siya wɨ kɨriir paekwosɨmɨn saɨkar nɨnkɨn owi. Mɨ siir naɨngwobumbuwa ɨriipɨ hɨriinan, wɨ kɨmaka mɨ ɨnkɨn owi. Ɨriig. Kariir yaiya ɨni dɨg ywokiya.