\id REV - Ipili NT [ipi] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2014) \h Lapana Yane \toc1 Kataisato Jonenga Pii Lapana Yane Oko \toc2 Lapana Yane \toc3 Lap \mt1 LAPANA YANE \mt2 Kataisato Jonenga Pii Lapana Yane Oko \c 1 \p \v 1 Wamba Goteto Jisasa Kataisa lamawuato, nambato mangene minditupa kapoyale pulu-peyawa tupa nimbato nambana piape wandakali tupanga lapana aa leaipia. Wuane lea-kola, Jisasato enjole mindi lamawuato, nimbato nambana piape akali Jone ateyanga poto, mangene utupane balanga lapana aa leaipia.\x * \xo 1:1 \xt Lap 22:6\x* \p \v 2 Wuane lea-kola, namba wisanisa mindi atoto, Gotena pii Jisasa Kataisato nambanga lo panawa langeane tupapi, minditaka lee-mane andewane tupapi, utupane pitaka nambato buku okona pepa peyo yata eyo. \v 3 Goteto mangene minditupa pulupeya leane utupane pulane oto oko mandaka guleya. Tene okonena, Goteto wua pulupeya lo potopesa pii pepa peleyo dii lo andolai wandakali tupapi, pii okone ale alu, wato minulai wandakali tupapi, utupane epelewa atape-pene.\x * \xo 1:3 \xt Lap 22:7,10\x* \s1 Joneto Pii Mindi Sosa Yanasa Tupa Lamaiyane Oko \p \v 4-5 Namba Joneto Esia potopinjia tane sosa yanasa ateyai wandakali yakamana pepa oko peyo epe langeyo. Gotena pii tika pua lo pana yane akali Jisasa Kataisa oko bala wamba bulupane malinga ika lalu, yuu okona kiŋi ateyai tupa pitakana Akali Andane wete ateya. Balana Ayiane Gote wamba wete ateane, andipapi ateya, matilipi epolopeya. Jisasa Kataisa okopi, Ayiane Gote okopi, balana pitiyane toko okona mandaka ongane atalaini sipitisa yanasa tupapi, utupane pitaka-mane yakama ondowa moyoto, yakamana mini epene mindi pale laya yakale. Wamba Jisasato nanima epelewa yamapane yoto, balana tundupa okomane nanimana koo tupa apeane.\x * \xo 1:4-5 \xt Ek 3:14-15; Lap 3:1; 4:5; Kol 1:18-20; Sam 89:27\x* \v 6 Apoto, balato nanima balana Ayiane Gote okona pitisa piape pimayamane yame gulaya yane. Matili-matilipi minditaka bosa lo ando atalane okona tai-lene okopi, gene andane okopi, okonelapo balanga yapowa yolopeya oko yakale. Enene.\x * \xo 1:6 \xt 1Pi 2:9; Lap 5:9-10; 20:6\x* \p \v 7 Matili Jisasa bala mole tupa towa epola-kola, wandakali pitaka-mane bala andolopeyai nembo talapape. Bala yandate-mane peleaini wandakali tupamane bala andolopeyai teke. Yuu okona wandakali yame palu pula tupa pitaka-mane bala andoto, ai lo yamataka lolopeyai. Pii utupane enene wete.\x * \xo 1:7 \xt Dan 7:13; Sak 12:10; Mt 24:30; Jo 19:34-37; 1Tes 4:17\x* \v 8 Wamba Akali Andane Gote tai wetete okomane loto, wamba ini bulupane wetete namba atewane. Matilipi, namba atapowa-atapowa atolo-peyawa leaipia. Gote mindiki okone teke bala wamba wete ateane, andipapi ateya, matilipi epolopeya.\x * \xo 1:8 \xt Lap 21:5-6; 22:13\x* \s1 Joneto Jisasa Lee Mane-mane Andene Gulo Andeane Oko \p \v 9 Namba yakamana Kitisene amene Jone. Yakamapi, nambapi, nanima Jisasa towa yame mindiki ateyama-kola, Goteto nanima moyo ando atalane. Tene okonena, wandakali minditupa-mane kenda-pene kambua nanima geyai-kola, nanimato kenda-pene tupa auwa atalamane tekeko, nanimato Jisasa nembo toto, kepa naene, piape taimane pua atalamane. Jisasato wua peane loto, wamba nambato Gotena pii layene oko wandakali tupa lamauwa atewa okonena, gapomane okomane namba andi leane. Andi lea-kola, yanda yene tupamane namba andi lo auwa epoto, ipa solewata andane oko tombenga yuu aŋako Patamosa lene mindi yene okona katapusa pua aindaka leaini. \p \v 10 Wuane peai-kola, Sande mindina Oli Sipitisa oko nambanga epo tumbi lea-kola, nambato pii mindi ale ewa. Ale ewa-kola, biakulu mindimane pii taimane lalane pua, nambana masianesa-tole mindimane pii mindi taimane wete lea. \v 11 Pii leane okonemane loto, nimbato andele tupa pitaka pepa peyo yata wato, Epesesapi, Semenapi, Pekemamapi, Taya-taitapi, Satisapi, Pila-telepiapi, Leyoto-siapi, tano utupanena sosa yanasa ateyai utupanenga pee lape leane. \p \v 12 Nambana masianesa pii okone lea-kola, akali pii langeane okone apito langeyape lo namba mopeke loto andewa-kola, lamu yata olane toko golo-mane waa-pene yanasa tupa tokonga ya-kola andewa. \v 13 Lamu yata olane toko yanasa utupanena tombenenga Akalina Iwanane yale mindi ateanga andewa. Balato tona luu kenenga puyoko lene mindi puato, matipu golo-mane waa-pene mindi balana kangaluninga pitawa atea.\x * \xo 1:13 \xt Dan 7:13; 10:5\x* \v 14 Balana kawa itini oko sipisipi itini ake-pene wete, mole ake-pene okopene gulea-kola, balana lene okolapo ita lungu tene gulea.\x * \xo 1:14 \xt Ese 43:2; Dan 7:9; 10:6; Lap 2:18; 19:12; 14:2-3\x* \p \v 15 Akali mindimane ita andane toto-pene wete mindi yangoto, aene batasa yangeyai-kola, aene batasa okone nembeyawe puato, pole-pole piyane. Akalina Iwanane yale mindi ateane oko balana kene okolapo aene batasa okonemane waa-pene gulene atea. Nambato pii balato taimane leane oko ale ewa-kola, ipa andane mindi peakoto, taimane uu kulu lalane pua lea. \p \v 16 Balana kii tika-mane kaiyanda yanasa aitawa atea-kola, balana nee asianga bainate yangisa, yangisa-la, lapotakana nene wetete atene mindi apu latane atea. Dee, otonga nai wanga-wanga piyane pua balana lee-inga wanga-wanga pea.\x * \xo 1:16 \xt Ip 4:12; Lap 2:12; 19:15\x* \p \v 17 Wuane pea-kola, nambato bala andoto, yuku-mane omoto, balana kene yane ongane omene tombawua lewa. Tombawua lewa-kola, balato balana kii tika oko nambanga yata wato, nimba yuku olene lea. Wamba Goteto yuu ati-la yakale nalenenga, namba ini bulupane wetete atewane oko atama ipulu, matili wetete namba oma napene, saka atapowa atolo-peyawa.\x * \xo 1:17 \xt Ais 44:6; 48:12; Lap 2:8; 22:13\x* \v 18 Namba saka atalawane akali oko ateyo. Enene, wamba namba omewa tekeko, andipa namba saka atapowa ateyo oko anda. Nambato wandakali omalaini mana oko bosa lo ando atoto, wandakali omene atalaini yuu okona asia lumbulane kii tupa awua atalawane. \p \v 19-20 Nimbato andale-kola, nambana kii tika-mane kaiyanda yanasa aitawa atalo tupapi, lamu golo-mane waa-pene yanasa yala tupapi, utupane kokoli mindi andale. Lamu yata olane toko golo-mane waa-pene yanasa andale utupane sosa yanasa ateyai tupa makande pua yala-kola, andale. Kaiyanda yanasa atala-kola, andale utupane sosa yanasa utupanena enjole tupa makande pua atala-kola, andale. Minditaka ya-kola andale utupapi, mangene mindi matili pula-kola, minditaka andolopele tupapi, utupane pitaka nimbato pepanga peyo yata ape. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \c 2 \s1 Epesasa Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyape Leane Oko \p \v 1 Wuane lalu, Akalina Iwanane yale ateane okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Epesasa tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lea. Nambana kii tika-mane kaiyanda yanasa aitauwa atoto, lamu yata olane toko golo-mane waa-pene yanasa tupana tombenenga namba puamo nena pua atalawane. Nambato pii oko nimba langeyo. \x * \xo 2:1 \xt Lap 1:16\x* \p \v 2 Nambato mana nimbato minalene tupa andalawane. Nimba tane akali keato mindi atoto, piape tailo pilini. Nimbato akali koo tupa towa embo wete alene. Wamba akali minditupa-mane owato pii loto, utupane yakama tane aposolo akali ateyama leai-kola, nimbato utupanena pii yapa lo tale puato, utupane owato pii lalaini akali ateyai lo andee. \x * \xo 2:2 \xt 1Jo 4:1-3\x* \v 3 Nimbato namba nembo toto, nambana piape taimane pua atele-kola, wandakali minditupa-mane nimba minu koyalaini tekeko, nimbato kenda-pene okone auwa atoto teke, kepa naene, nambana yame atele lo nambato andalawane. \p \v 4-6 Nimbato mana epene mindi minalene lo nambato andalawane. Akali koo Nekolasa oko wato minu atalaini wandakali tupana mana koo tupa nambato embo wete alawane. Nimbatopi wandakali utupanena mana koo utupane embo wete alene lo andoto, nambato nimbana mana okone epene eya leyo. Wamba bulupane nimbato namba lo bilipi lee-angi, nimbato nambapi, Kitisene wandakali yangone tupapi, epelewa yamapane yo atee tekeko, andipa wuane pua teke, nimbato epelewa yamapane yo ata napele okonena, nimbanga koo tene mindi eya. Nimbato mana epene wamba minu atalene okone auwa tepa alu, nimba yuunga peaka-ene atele-ko. Andipa nimbato mana epene okone nembo tolo-peke lalu, yamapane peke loto, dee lapone mana epene okone minulu-peke lape. Nimbato wuane napene konda eendo, namba nimba atelenga epoto, nimbana lamu yata olane toko oko mo auwa pokale. \x * \xo 2:4-6 \xt Lap 3:3\x* \p \v 7 Mana koo tupa yanda pimawuato, sia minula wandakali okonemane Gotena Patandaisa yuu epene okona wandakali saka atapowa ateakale lo ataya alane ita okona dini oko yo neakale lokale. Oli Sipitisa okomane pii okone sosa tupa lamaeya oko wandakali ale asia yene tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \x * \xo 2:7 \xt Jen 2:9; Lap 22:1-2,19\x* \s1 Semena Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyape Leane Oko \p \v 8 Wuane lalu, Akalina Iwanane gulene akali okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Semena tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lea. Namba wamba bulupane tewa atama ipulu, matilipi atapowa atolo-peyawa. Wamba namba omalu, saka atolo-peke lewa. Andipa nambato pii oko nimba langeyo. \p \v 9 Wandakali minditupa-mane Juta yame ateyama lalaini tekeko, utupane Juta yame enene ata napeyai. Jia. Wandakali utupane Satanena yame atoto, nimba andayo lamba lo atalaini. Utupane-mane lamba lo ateyai-kola, nimbato kenda-pene kambua auwa atoto, nimbanga minditaka naeya-kola, nimba koo wete atele lo nambato andeyo. Nimba koo atele tekeko, nimbato namba lo bilipi leyo nayu lo atele okonena, ati kenga nimbana minditaka kambua wete eya. \x * \xo 2:9 \xt 2Ko 11:14-15; Lap 3:9\x* \p \v 10 Ale ape. Sataneto Kitisene wandakali yakamana minditupa minu mandeke pukale nembo toto, yakama andi loyale peya. Balato yakama andi loto, katapusa anda okona aindaka lola-kola, ole paiyasa yakamato kenda-pene andane minditupa auwa atolopeyai tekeko, nimba yuku olene. Nimbato nimbana bilipi oko minatawa atama pulu, nimba omole oto oko ando miape. Wuane pule-kola, nambato petesene mindi nimba mee guato, nimba saka atapowa atola loto, ataya olo-peyawa. \x * \xo 2:10 \xt 2Ti 4:8; Jem 1:12\x* \p \v 11 Wuane puluwa-kola, mana koo tupa yanda pimawuato, sia minula wandakali okonemane bala lapone omoto, koya napulu-peya. Jia. Oli Sipitisa okomane pii okone loto, sosa tupa lamaeya wandakali ale asia yene tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \x * \xo 2:11 \xt Lap 20:14-15; 21:8\x* \s1 Pekemama Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyape Leane Oko \p \v 12 Wuane lalu, Akalina Iwanane gulene akali okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Pekemama tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lea. Bainate yangisa, yangisa-la, lapotakana nene wete ataka pene mindi auwa atalawane akali nambato pii oko nimba langeyo. \p \v 13 Sataneto yuu nimba atalene okone bosa lo ando atalane lo nambato nembo teyo. Wamba akali Andipasa bala yakama towa atu Satane atalane yuu okonena atoto, nambana pii oko tika pua lapanawa atea-kola, Satane yamena wandakali utupane-mane bala peyo ome leaini. Utupane-mane bala peyo ome leai-kola teke, nimbato okone andoto, namba masia gii nape. Jia. Nimbato nambana gene oko auwa tepa naene, namba lo bilipi leyo nayu lalene. \p \v 14-15 Nimbato namba lo bilipi leyo nayu lalene tekeko, nimbanga koo tene minditupa eya. Wamba akali Belameto mana koo mindi Beleke mana lamawuato, Isatale tane wandakali tupamane owato gote tupa lo opa maiyene tupa nalu, pamuku pua ateakale lo mo piya oyale wua pipe leaipia. Andipa Pekemama tane Kitisene minditupa-mane akali Belamena mana koo okonelapo wato minu atalaini. Wuane pua teke, Pekemama tane Kitisene minditupa-mane akali Nikolasana mana koo tupa wato minu atalaini teke. Wandakali utupane-mane wuane pua ateakale lo nimbato ando konda alene mambele, nimbanga koo tene mindi eya-ko. \x * \xo 2:14-15 \xt Nam 22:1–24:25; 25:1-2; 31:16; 2Pi 2:15-16\x* \v 16 Nimba yamapane peke lape. Nimbato yamapane peke naleendo, namba nimba atelenga wamba kapoyale epoto, nambana nee asianga bainate apu latane ateya okomane wandakali utupane yanda pimauwakale. \x * \xo 2:16 \xt Lap 3:11\x* \p \v 17 Wandakali mindimane mana koo tupa yanda pimawuato, sia miniando, ati kenga tawe tomo epeane too pitane atene minditupa bala maiyu, nambato ana ake-pene mindi bala mauwakale. Gene wenene mindi ana ake-pene okonena pepa peyatane atola-kola, ana okone mola wandakali okonemane angu gene okone andolopeya. Wandakali waka mindikipi mindimane gene okone anda napulu-peyai. Oli Sipitisa okomane pii okone loto, sosa tupa lamaeya oko ale asia yene wandakali tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \x * \xo 2:17 \xt Ek 16:4,14-15,33-34; Jo 6:47-51; Ais 62:2\x* \s1 Tayataita Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyape Leane Oko \p \v 18 Wuane lalu, Akalina Iwanane gulene akali okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Tayataita tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lea. Namba Gotena Iwanane ateyo. Nambana lene okolapo ita lungu yale too ateya. Aene batasa pole-pole piyane pua nambana kene okolapo pole-pole piyane. Nambato pii oko nimba langeyo. \x * \xo 2:18 \xt Lap 1:14-15\x* \p \v 19 Nambato mana nimbato minalene tupa pitaka andeyawane. Nimbanga kenda-pene minditupa epeya-kola, nimbato namba lo bilipi loto, kenda-pene utupane auwa atalene. Dee, nimbato wandakali yangone tupa towa epelewa yamapane yoto, utupane moyo atalene. Nimbato mana epene minu atele tupamane mana wamba minu atee tupa sia minuto, epene wete eyai. \p \v 20 Wuane tekeko, nimbanga koo tene mindi eya. Wanda Jesepeleto potopesa wanda mindi peteyo loto, nambana piape wandakali tupa minakasa wato, owato gote tupa lo opa maiyene minjuni tupa nalu, pamuku pua ateakale lo mana lamaiyane. Wanda okonemane mana koo okonelapo nambana piape wandakali tupanga mana lamauwa peteya-kola, nimbato bala wuane pua peteakale lo ando konda alene okonena, nimbanga koo tene mindi eya. \x * \xo 2:20 \xt 1Ki 16:31; 2Ki 9:22\x* \p \v 21 Wamba wanda okone bala yamapane peke leakale nembo toto, nambato bala peteakale lo ando kondewa tekeko, balato mee pamuku pua pitukale nembo toto, yamapane peke na-lokale nembo teya. \v 22 Tene okonena, nambato wanda okonenga siki mindi epeakale loto, bala siki yene toko okona yakale lokale. Dee, wanda okone towa pamuku pua atalaini akali utupane yakama yamapane peke loto, wanda okonena mana koo okone masia mai napeaindo, nambato kenda-pene andane mindi akali utupanenga peakale lolowa-kola, utupane tandaka andane no atolopeyai. \p \v 23 Nambato wanda okonena andopane tupa peyo ome lolowa-kola, sosa okona wandakali ateyai tupa pitaka-mane nambato wandakali pitakana mini yamapa-la, okonelapo wayumane wete yapa lo andeya lo andolopeyai. Dee, nambato yakama pitakana mini yamapa-la, okonelapo yapa lo andoto, yakama mindiki-mindiki lo mana minulai pua yole gulupeya lo utupane-mane andolopeyai teke. \x * \xo 2:23 \xt Sam 7:9; Jet 17:10; Lap 20:12-13\x* \p \v 24-25 Nambato wuane pukale tekeko, Tayataita yuu okona ateyai wandakali yakamana minditupa-mane mana koo Jesepeleto wandakali lamaiyane tupa wato mina na-piyaini. Dee, yakamato mana koo waka mindi Satanena pii too-pene lalaini oko mia napeaini teke. Tene okonena, andipa yakamato mana epene wato minu atalaini tupa pitaka wayumane wato minu atama pulu, namba epolowa oto okona giau lalu, nambato kenda-pene waka mindi yakamanga yata na-wakale. \x * \xo 2:24-25 \xt Lap 3:11\x* \v 26 Wandakali mindimane mana koo tupa yanda pimawuato, sia minalu, nambana mana epene tupa wato minu atama pulu, bala saka atolane oto tupa koyo pula gii okona giau leando, balato wandakali yame waka tupa bosa lo ando ateakale lokale. \x * \xo 2:26 \xt Sam 2:8-9\x* \p \v 27-28 Nambato wandakali tupa bosa lo ando atola loto, nambana Ayiane okomane piape okone namba geane, wuane pua teke nambato wandakali okonenga piape okone mauluwa-kola, balato wandakali tupa taimane bosa lo ando atolopeya. Utupane-mane mana koo mindi mineaindo, wandakali-mane sisopene yuu-mane waa-pene koo mindi peyo pambu lalaini pua, balato wandakali koo utupane minu koyolo-peya. Balato nambana piape okone kuai lo pua atola-kola, yuu waa loyale piyane-angi kaiyanda mindi atalane oko nambato bala mauwakale. \x * \xo 2:27-28 \xt Lap 22:16\x* \p \v 29 Oli Sipitisa okomane pii okone sosa tupa lamaeya oko wandakali ale asia yene tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \c 3 \s1 Satisa Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyape Leane Oko \p \v 1 Wuane lalu, Akalina Iwanane yale ateane okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Satisa tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lea. Gotena sipitisa yanasa tupa nambanga ateya-kola, nambana kini okomane kaiyanda yanasa tupa aitawa atalawane. Nambato pii oko nimba langeyo. Nambato nimbana mana minalene tupa andalawane. Wandakali-mane Satisa tano tane tupana sosa oko saka ateya lalaini tekeko, nambato nimbana sosa okona mana tupa andeyo-kola, nimbana sosa okone omene gulene eya leyo. \x * \xo 3:1 \xt Lap 1:4,16\x* \p \v 2 Nambato andeyo-kola, nimbato mana minalene tupana mindikipi mindi nambana Gote okona wenonga tika-pene wete naeya. Wuaneko, nimbato mana epene wamba wato minu atalene tupana minditupa auwa tepa oyale pele mambele, nimba limu palu atene atele. Nimbato wuane pua atele okone kondalu, ika lo atoto, mana epene utupane wayumane wato minulu-peke lape. \p \v 3 Wuane puato, nimbana yamapane peke loto, nimbato Gotena pii layene epene wamba ale wato mana meene okone nembo tolo-peke loto, wato minu atape. Nimba lee too ata napene, mee limu palu atapowa ateendo, pake nene akali mindi epalane pua, namba epolopeyo. Andoko angi namba nimba atelenga epolopeya lo nimbato anda napulupele. \x * \xo 3:3 \xt Mt 24:43-44; Lap 2:5; 16:15-16; 1Tes 5:1-2\x* \v 4 Satisa tano okona sosa ateya okona wandakali yakamana minditupa-mane yakamana tona tupa mo kalato ataya alaini wandakali ata napeyai. Wandakali utupane-mane mana epene tupa wato minalaini mambele, utupane yakama tona ake-pene tupa piyu, namba towa atu epoko pua atolo-peyama. \x * \xo 3:4 \xt Ju 23\x* \p \v 5 Wandakali mindimane mana koo tupa yanda pimawuato, sia mineando, nambato balanga wuane pua teke tona ake-pene okonepene mindi mo piya wakale. Mo piya olowa-kola, balana gene oko wandakali saka atapowa atolane tupana gene yalane buku okona pepa peyatane yola-kola, nambato gene okone kunu apia napulu-peyo. Jia. Namba Ayiane okona wenongapi, balana enjole tupana wenongapi, nambato wandakali okonena gene oko lapana olopeyo. \x * \xo 3:5 \xt Ek 32:32-33; Mt 10:32-33; Lk 10:2; 12:8-9\x* \p \v 6 Oli Sipitisa okomane pii okone sosa tupa lamaeya oko wandakali ale asia yene tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \s1 Pila-telepia Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyo Pee Lamai Leane Oko \p \v 7 Wuane lalu, Akalina Iwanane gulene akali okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Pila-telepia tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lamaipe: Nambato Gotena mana epene wete tupa kuai lo wato minuto, mana epene wato minukale lalawane tupa enene wete wato minalawane. Nambato pii oko nimba langeyo. Wandakali bosa lo ando atalane tai-lene mindi wamba kiŋi Dapiti balanga yane oko andipa nambanga eya. Tai-lene okone asia lumbalane kii eya. Nambato asini mindi tuma piyu, loko pelewando, wandakali mindimane asini okone katulo lumbu tepa na-olopeya. Dee, nambato asini mindi lumbu tepa ewando, wandakali mindimane asini okone katulo tuma napulu-peya. \x * \xo 3:7 \xt Ais 22:22\x* \p \v 8 Nimbanga tai-lene aŋako angu eya tekeko, nimbato namba masia gii napene, nambana pii oko wato minu atalene lo nambato andeyo. Nambato nimbana mana epene utupane andoto, nimbato mee wuane pua teke atola loto, nambato nimbana asini lumbu tepa olowa-kola, nimbato mana epene utupane wato minulene loto, wandakali mindimane nimbana asini okone katulo tuma napulu-peya. \x * \xo 3:8 \xt 1Ko 16:5-9\x* \p \v 9 Wandakali minditupa-mane owato pii loto, yakama Juta yame ateyama lalaini tekeko, utupane yakama Juta yame enene jia. Nimbato nambana pii wato minu atolene loto, utupane-mane nimbana asini kando lamakale lo piape pua ateyai okomane wandakali utupane yakama Satanena yame ateyai. Nambato nimba epelewa yamapane yo atalae-ya lo wandakali utupane-mane andeakale lo andawa loto, utupane-mane nimbana kee yolenga epoto, aiki leka yakale lokale. \x * \xo 3:9 \xt Lap 2:9; Ais 45:14; 49:23; 60:14\x* \p \v 10 Wamba kenda-pene minditupa nimbanga epea-kola, nimbato nambana pii oko wato minuto, kepa naene atoto, kenda-pene utupane auwa atee. Tene okonena, andipa nambato nimba moyolowa-kola, makande-pene mindi yuu yo peya tupa pitakana wandakali tupa makande pulu epoyale peya okonemane nimba minu koya napulu-peya. \x * \xo 3:10 \xt Lk 21:19; 2Ti 2:11-12\x* \v 11 Namba wamba ini epokale-ko. Kiŋi-mane tangi anda piyaini nimbato molopele oko mindimane molane nembo toto, nimbato nambana piipi, mana epenepi, utupane wayumane wato minu atape. \p \v 12 Wandakali mindimane mana koo tupa yanda pimawuato, sia mineando, balato nambana Gote okona lotu anda oko minu tai laya yakale loto, nambato bala lotu anda okonena anda mau mindi gulaya olopeyo. Wuane puluwa-kola, bala lapone Gotena lotu anda okone tepa alu, kamaka napolo-peya. Jia. Matili nambana Gote okomane Jutusaleme wenene oko ati kenga ato epe lolopeya nembo toto, nambato balana tano okonena gene okopi, nambana Gote okona gene okopi, namba tanena gene wenene okopi, gene tepo utupane nambato wandakali okone balanga pepa peyo ate lokale. \x * \xo 3:12 \xt Ais 62:2; 65:15; Lap 14:1; 21:2\x* \p \v 13 Oli Sipitisa okomane pii okone sosa tupa lamaeya oko wandakali ale asia yene tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \s1 Leyotosiya Tano Okona Sosa Ateya Okona Pepa Peyape Leane Oko \p \v 14 Wuane Lalu, Akalina Iwanane gulene akali okonemane pii mindi leane oko loto, nimbato Leyotosiya tano okona sosa ateya okona enjole ateya oko pii mindi lamawuato, pepa mindi wua lo peyape lea. Nambana gene oko Enene lalaini. Namba Gotena wisanisa enene oko atoto, balana pii oko wandakali tupa tika pua lamai-yawane. Goteto minditaka yakale leane tupa pitakana tene oko namba. Nambato pii oko nimba langeyo. \p \v 15 Nimbato nambana pii oko ale naene kondapi-yale, nimba ipa kina-kina pene yale atele lauwa-yale. Nimbato nambana pii oko epelewa wayumane ale api-yale, nimba ipa toto-pene yale atele lauwa-yale. Nimba ipa toto-pene yandopi, ipa kina-kina pene yandopi, okone-lapona mindi atapi-yale, nimbana mana okone katu lapia-yale tekeko, nambato nimbana mana andeyo-kola, nimba toto-pene yandopi, kina-kina pene yandopi, okone-lapona mindi ata napele. \x * \xo 3:15 \xt Lom 12:11\x* \v 16 Nimba ipa toto-pene jia. Nimba ipa kina-kina penepi, jia teke. Nimba okone-lapona tombenenga atele okonena, nambato nimba ipa no pulu lo apiauwa lakae lo nembo teyo. \p \v 17 Nimbato nambana pii oko wayumane ale naene kondalene okonena, nimba lee koo atele. Lee koo atoto, Gotena pii oko nimbanga naeya-kola, nimba papata atoto, kopeta wete atele. Wandakali-mane nimba andoto, ondo ape-pene oko nimba tane anda napele. Nimbato okone anda napene, nimbanga munipi, pinjupi, utupane kambua wete eya nembo toto, nambanga minditaka mindi jia naeya lalene. \x * \xo 3:17 \xt 1Ko 4:8-9; Lk 12:21\x* \p \v 18 Tene okonena, nambato nimba mana languato, wua leyo: Nimbato kuai lo andokale nembo toto, lene matasini epene nimbana lene okolapona aiya olane oko nambanga kambape. Nimba papata atele oko wandakali-mane andolai-kola, nimba yala olene. Nimbato tona ake-pene mindi pula nambanga kambape. Nimbato minditaka kambua yauwa lakae lo nembo toto, golo nambato ita-mane yangoto, mo kuai laya ewane oko nambanga kambape. \x * \xo 3:18 \xt Ais 55:1; Lap 4:4\x* \p \v 19 Nambato wandakali mindi epelewa yamapane yo atewando, nambato bala laiya loto, balana mana tupa mo tika piyawane-ko. Nimbato nambana pii oko epelewa wayumane ale wato, yamapane wayumane peke lape. \x * \xo 3:19 \xt 1Ko 11:32; Ip 12:5-6; Lap 2:5\x* \v 20 Namba anda asia lombanga atoto, asia lomba peyo geao-geao lo ateyo oko ale ape. Wandakali mindimane nambana pii oko ale wato, asia lumbiando, namba balana andaka kolandaka loto, bala towa atu tomo no pitulu-peyapa. \x * \xo 3:20 \xt Jo 14:23-24\x* \p \v 21 Wamba nambato mana koo tupa yanda pimawuato, sia minalu, andipa namba Ayiane oko towa atu kiŋi pitiyane toko okona peteyapa. Wuane pua teke, wandakali mindimane mana koo tupa yanda pimawuato, sia mineando, bala namba towa atu kiŋi pitiyane toko okona pitipakale epeakale lokale. \v 22 Oli Sipitisa okomane pii okone sosa tupa lamaeya oko wandakali ale asia yene tupamane wayumane ale ape-pene. Akalina Iwanane gulene akali okonemane wuane lea. \c 4 \s1 Ati Kenga Ateyai Tupamane Gote Lo Lotu Leainga Andewa Leane Oko \p \v 1 Matili nambato andewa-kola, ati kenga asini mindi lumba-yene yanga andewa. Okone angi nambato ale ewa-kola, biakulu mindimane pii taimane lalane pua, pii mindi wamba namba langeane akali okomane dee lapone pii mindi namba languato, mangene Goteto pulupeya tupa nambato nimba andawa lokalenga, nimba kenga onga ipu lea. \x * \xo 4:1 \xt Lap 1:1,10\x* \v 2 Okone angi, Oli Sipitisa oko nambanga epo tumbi lea wete, nambato andewa-kola, ati kenga yuu epene okona kiŋi pitiyane toko mindi ya-kola, Gote bala toko okonena peteanga andewa. \x * \xo 4:2 \xt Ais 6:1\x* \p \v 3 Gote bala ana gene jasapa lene okola, ana tundupa-pene kaniliane lene okola, ana epene wete okonelapo tii pua yapele wuane pua teke, kiŋi pitiyane toko okonena peteane Gote okone bala tii wete pea. Ana epene wete emetele lene oko kaka-ene yalane mandilauwa kaka-ene okonepene mindimane kiŋi pitiyane toko andane oko wata andaka latane ya-kola, nambato andewa. \x * \xo 4:3 \xt Ese 1:28\x* \p \v 4 Kiŋi pitiyane toko waka (24) paiyasa laponga tukumindi tupa kiŋi pitiyane toko andane okonena yo mapu pua yai-kola, ando atalaini akali (24) paiyasa laponga tukumindi tupa toko utupanena peteai. Akali utupane-mane tona ake-pene tupa puato, yakamana kawanenga kiŋi-mane piyaini tangi golo-mane waa-pene okonetaka tupa anda pitawa peteai. \x * \xo 4:4 \xt Lap 3:18\x* \v 5 Kiŋi pitiyane toko okonena anda-pangosa atoto, yuu tapale puato, ati kulu lea. Kiŋi pitiyane toko okonena wenosa-tole ale yanasa too ateaini tupa Gotena sipitisa yanasa tupa ateainga andewa. \x * \xo 4:5 \xt Ese 1:13; Sak 4:2; Lap 1:4-5; 8:5; 11:19; 16:18\x* \p \v 6 Dee, kiŋi pitiyane toko okonena wenonga ipa angini aŋako windowa galasa-mane waa-pene gulene mindi peteanga andewa. Minditaka saka atene tukumindi tupamane kiŋi pitiyane toko oko ato mapu pua ateai. Utupanena inisapi, masianesapi, lapotakana lene kambua tene ateai. \x * \xo 4:6 \xt Ese 1:5-10,22; 10:14\x* \v 7 Minditaka saka atene ateaini utupanena bulupane oko pusi andane gene layone okonepene gulene mindi atea. Lapone oko yia bulumako andopane yale mindi atea. Tepone okona lee-inga oko wandakalina lee-inga atene yale mindi atea. Tukuni oko eka aiyawe yale mindi yuu lo epoko pua atalane mindi atea. \p \v 8 Minditaka utupane mindiki-mindiki lo papakane wataka ataka pene atea-kola, utupanena umbaini kengapi, papakane pangosapi, lene kambua wete tene ateai. Utulu otongapi utupane-mane oto mo mee ata napene, pii mindi laka puato, Akali Andane Gote balanga tai-lene wetete yene. Bala wamba wetete ateane oko, andipapi atoto, matilipi epolopeya. Bala epene wetete, epene wetete, epene wetete laka peai. \x * \xo 4:8 \xt Ais 6:2,3; Ese 1:18; 10:12\x* \p \v 9 Minditaka saka atene tukumindi utupane-mane Kiŋi pitiyane toko okonena pitiyane Gote saka atapowa atene okona gene oko laiyu loto, balato pitaka taka kuai lo angu piyane loto, bala ando wayu pele laka peai. \v 10 Wuane laka peai-kola, ando atalaini akali paiyasa laponga tukumindi utupane-mane kiŋi pitiyane toko okonena peteane Gote saka atapowa atene okona gene oko laiyu laka piyaini teke. Wuane piki puato, utupane-mane yakamana tangi golo-mane waa-pene tupa ako lo moto, kiŋi pitiyane toko okona wenosa-tole yata alu, kiŋi pitiyane toko okona wenosa-tole tombawua laka piyaini. \x * \xo 4:10 \xt Lap 7:10,15; 19:4\x* \p \v 11 Utupane-mane loto, Akali Andane, nimba nanimana Gote oko atele. Nimbato minditaka eya tupa pitaka yakale nembo toto, yakale lee-kola, utupane pitaka eya. Tene okonena, utupane pitaka-mane nimba tai-lene wetete atoto, piape kuai lo wetete pilini loto, nimbana gene oko laiyu lape-pene laka piyaini. \c 5 \s1 Joneto Buku Mindi Andeane Oko \p \v 1 Nambato andewa-kola, kiŋi pitiyane toko okonena pitiyane Goteto balana kii tika-mane buku mindi minatawa ateanga andewa. Pii minditupa buku okona yangisa-yangisa-la lapotakana pepa peyatane atea. Wandakali mindimane buku okone opimi lolane loto, buku okonena eyaka yanasa-mane tongo pitane atene ya. Wandakali mindimane eyaka utupane tita lolane loto, eyaka utupane ipa wakaiya yale mindimane minu patawa mangua atane atea. \x * \xo 5:1 \xt Ais 29:11; Ese 2:9-10\x* \p \v 2 Nambato okone andewa-kola, enjole tai mindimane pii taimane wetete loto, ipa wakaiya yale mindimane minu patawa mangua atane ateane tupa laka lalu, eyaka tupa tita loto, buku oko minu opimi lape-pene wandakali epene api ateyape lea. \v 3-4 Wuane lea-kola, yuu okonapi, yuu pangosapi, ati kenga yuu epene okonapi, yuu utupanena wandakali epene mindi atolane lo ayia pitete ema-kola, buku okone minu opimi loto, andape-pene wandakali epene mindikipi mindi ata napea-kola, namba ai lo yamataka lewa. \p \v 5 Ai lo yamataka lewa-kola, ando atalaini akali utupanena mindimane namba languato, Dapiti yamena mandiyene oko bala Jekopo iwanane Juta yamena layone andane wete atoto, balana yanda-pene tupa yanda pimawuato, sia mineane. Tene okonena, balato ipa wakaiya yale mindimane minu patawa mangua atane yanasa ateaini tupa laka loto, buku oko minu opimi lape-pene akali epene mindiki ateya-ko. Nimba ai lo atele oko ai lo ata napene kondaa lea. \x * \xo 5:5 \xt Jen 49:9; Ais 11:1,10; Lap 22:16\x* \s1 Sipisipi Andopane Okona Gene Laiyu Leaini Oko \p \v 6 Wuane lea-kola, nambato Sipisipi Andopane mindi ika latawa ateanga andewa. Sipitisa yanasa Goteto wamba yuu tupa pitakana peakale leane tupa Sipisipi Andopane okonena lene yanasa ateai-kola, balana kawanenga nene yanasa teke ateai. Wamba wandakali-mane bala peyo ome leaini tekeko, matili bala saka atolo-peke loto, minditaka saka atene tukumindi tupapi, ando atalaini akali tupapi, utupanena tombenenga kiŋi pitiyane toko okona mandaka atea. \x * \xo 5:6 \xt Sak 4:10; Jo 1:36; Lap 13:8\x* \p \v 7 Gote balana pitiyane toko okona pituto, buku mindi balana kii tika-mane aitawa atea-kola, Sipisipi Andopane okonemane Gote ateanga mandaka poto, buku okone mea. \v 8 Mea-kola, minditaka saka atene tukumindi tupapi, ando atalaini akali (24) paiyasa laponga tukumindi tupapi, utupane-mane Sipisipi Andopane okonena wenonga aiki leka wato tombawua leai. Akali utupane yakama mindiki-mindiki lo disa golo-mane waa-pene mindi-la, gita yale gene apa lene mindi-la, okonelapo aitawa ateai. Ita tua tunduma peakale loto, minditaka yangalaini tupa disa utupanena tumbi latane yane okone Gotena wandakali tupamane pote lalaini tupa makande pua tumbi latane yane. \x * \xo 5:8 \xt Lap 8:3-4; Sam 141:2\x* \p \v 9-10 Akali utupane-mane soŋo wenene mindi loto, pii mindi Sipisipi Andopane okone lamawuato, wandakali-mane nimba peyo ome leai-kola, nimbana tundupa epeane okomane wandakali yame waka-waka ateaini tupapi, pii waka-waka lalaini wandakali tupapi, umbaini waka-waka atene wandakali tupapi, yuu waka-waka tane wandakali tupapi, utupane pitakana wandakali minditupa kambo molo-peke lee leai. Nimbato wandakali utupane kambo molo-peke lalu, wandakali utupane nanimana Gote okona pitisa piape pimai-yaini yame oko gulaya ee. Tene okonena, matili wandakali utupane yakama balana kiŋi tupa atoto, yuu pitakana wandakali tupa bosa lo ando atolopeyai. Nimbato wandakali utupane moyee mambele, nimbato buku oko moto, ipa wakaiya yale mindimane minu patawa mangua atane ateane tupa laka loto, buku okone minu opimi lape-pene nimba akali epene atele. Akali utupane-mane wuane lo soŋo leai. \x * \xo 5:9-10 \xt Sam 33:3; 40:3; 96:1; 98:1; Ek 19:6; Ais 61:6; Lap 1:6; 20:6\x* \p \v 11 Okone angi nambato andewa-kola, enjole tausene kambua wetete yuku-pene tupa kiŋi pitiyane toko okopi, minditaka saka atene tukumindi tupapi, ando atalaini akali tupapi, utupane pitaka ato mapu pua atoto, pii mindi leai-kola, nambato ale ewa. \x * \xo 5:11 \xt Dan 7:10; Ip 12:22\x* \v 12 Ale ewa-kola, utupane-mane pii mindi taimane loto, wandakali-mane Sipisipi Andopane oko peyo ome leai-kola, balana gene andanepi, tai-lenepi, nembo-tene epenepi, minditaka kambua wetepi, utupane miape-pene. Dee, balato piape kuai lo piyane loto, wandakali-mane balana gene oko laiyu loto, bala ando wayu pele lape-pene leai. \p \v 13 Wuane leai-kola, minditaka lee tene ati kenga bulu lo mangalane tupapi, yuu okona atalaini tupapi, yuu pangosa paliyane tupapi, ipa solewata okona pitiyaini tupapi, minditaka lee tene Goteto yakale leane utupane pitaka-mane pii mindi leai. Pii leaini okone nambato ale ewa-kola, utupane-mane loto, kiŋi pitiyane toko okona peteane Gote okola, Sipisipi Andopane okola, okonelapo tai wetete atoto, piape kuai lo wetete pua atalapele nembo toto, matili-matilipi nanimato okone-lapona gene laiyu loto, wayu peyapi lape-pene leai. \p \v 14 Utupane-mane wuane leai-angi, minditaka saka atene tukumindi utupane-mane pii okone enene leai. Enene leai-kola, ando atalaini akali tupamane aiki lekawa tombawua loto, Sipisipi Andopane okola, Gote-la, okonelapo lo lotu leai. \c 6 \s1 Sipisipi Andopane Okomane Ipa Wakaiya Pata Atane Tupa Laka Leane Oko \p \v 1 Okone angi nambato andewa-kola, sipisipi andopane okomane buku tongo pitane ateane okona ipa wakaiya yale mindimane minu patawa mangua atane yanasa ateane tupana mindi taka lea. Balato wakaiya okone taka lea-angi, nambato ale ewa-kola, minditaka saka atene tukumindi ateaini tupana mindimane nimba ipu lea. Ati kili-kulu lalane pua teke, balato pii okone lea. \x * \xo 6:1 \xt Lap 4:6; 5:1\x* \v 2 Nimba ipu lea wete, yia osa ake-pene mindi epea-kola, nambato bala andewa. Yia osa okonena masianesa peteane akali okomane yanda mindi aitawa petea-kola, mindimane kiŋi-mane tangi anda piyaini mindi akali okone maya. Maya-kola, akali okone bala yanda pua sia minulu poto, yanda puato, sia minama pea. \x * \xo 6:2 \xt Sak 1:8; 6:1-6\x* \p \v 3 Sipisipi Andopane okomane buku tongo pitane ateane okona wakaiya lapone oko taka lea-angi, nambato ale ewa-kola, minditaka saka atene tukumindi ateaini tupana lapone okomane nimba ipu lea. \v 4 Nimba ipu lea wete, yia osa tundupa-pene mindi epea-kola, nambato bala andewa. Wandakali-mane yakamana yangone tupa towa kuai lo ata napene, mindi akali peyo ome leakale nembo toto, akali mindimane kandepa luu andane mindi yia osa okonena masianesa peteane akali oko maya. \p \v 5 Sipisipi Andopane okomane buku tongo pitane ateane okona wakaiya tepone oko taka lea-angi, nambato ale ewa-kola, minditaka saka atene tukumindi ateaini tupana tepone okomane nimba ipu lea. Nimba ipu lea wete, yia osa pombo-tene mindi epea-kola, nambato bala andewa. Yia osa okonena masianesa peteane akali okomane minditaka kenda aki-tupi ateyape lo andalane sekele mindi aitawa petea. \p \v 6 Aitawa petea-kola, minditaka lee tene tukumindi ateaini tupana tombenenga ateane mindimane pii mindi leane oko loto, wandakali-mane oto mindina yole molai tupa pitaka-mane witi dini kapo mindiki angu yandopi, bali dini kapo tepo angu yandopi, okone-lapona mindi katulo kambolo-peyai. Wuane tekeko, olipi ipanepi, waenepi, utupane kuai lo yakale loto, nimbato minu koya napipe lea-kola, nambato ale ewa. \p \v 7 Sipisipi Andopane okomane buku tongo pitane ateane okona wakaiya tukuni oko taka lea-angi, nambato ale ewa-kola, minditaka saka atene tukumindi ateaini tupana tukuni okomane nimba ipu lea. \v 8 Nimba ipu lea wete, yia osa ambua-pene mindi epea-kola, nambato bala andewa. Akali mindi osa okonena masianesa petea. Akali okonena gene oko Omene lalaini ya. Omene oko asini pea-kola, akali mindi bala watama pea. Akali okonena gene oko wandakali omene atalaini yuu oko lalaini ya. Okonelapo epeapi-kola, mindimane wandakali peyo ome lolane okona tai-lene oko okonelapo mawuato, liyambato wandakali pitaka yame tukumindi ateakale lo tale puato, kandepa luu tupapi, siki yame waka-waka tupapi, yia kapua yame waka-waka tupapi, ulia nono andane tupapi, utupane-mane yame tukumindi utupanena yame mindiki peyo ome lalapa lea. \x * \xo 6:8 \xt Jet 15:1-3; Ese 5:12,17; 14:21\x* \p \v 9 Sipisipi Andopane okomane buku tongo pitane ateane okona wakaiya yauwini oko taka lea-angi, nambato andewa-kola, wandakali omene minditupana tandini tupa Gotena alata toko okona pangosa peteainga andewa. Wamba wandakali utupane-mane Gotena pii layene epene oko bilipi lo atoto, Jisasato piape wua peane lo wandakali tupa lamauwa ateai-kola, wandakali minditupa-mane utupane peyo ome leainipia. \p \v 10 Wandakali omene utupanena tandini tupamane pii taimane loto, Akali Andane epene wetete, nimba tai-lene wetete atoto, wua pukale lalene tupa enene wuane pilini. Mali ana aki-tupi pola-kola, nimbato yuu okona wandakali tupa yapa lo tale puato, wandakali nanima peyo ome leaini tupanga paini kenda-pene minditupa maulape leai. \p \v 11 Wandakali omene utupanena tandini tupamane wuane leai-kola, mindimane tona ake-pene luu minditupa wandakali utupane mindiki-mindiki lo tale pua maya. Maya-kola, balato wua lea: Wandakali koo utupane-mane yakama peyo ome leaini pua teke, Gotena piape piyaini Kitisene yangone minditupa peyo ome lolo-peyaiko. Wamba Goteto wandakali utupane-mane Kitisene wandakali oko-tuma peyo ome lolopeyai leane okonena giau leakale, yakama mee oto mo mali yo atalapape. Wuane pulai-kola, matili Goteto wandakali tupa yapa lo tale puato, wandakali yakama peyo ome leaini tupanga paini kenda-pene minditupa malupeya lea. \x * \xo 6:11 \xt Lap 7:9,13; 19:14\x* \p \v 12 Sipisipi Andopane okomane buku tongo pitane ateane okona wakaiya watakane oko taka lea-angi, nambato andewa-kola, yuu yundukumi andane wetete mindi minea. Yundukumi minea wete, nai oko pombo wetete toto, anda tua iki gulea-kola, ati kenga atalane ana oko tundupa puato, tundupa-pene wetete gulea. \x * \xo 6:12 \xt Mt 24:29; Ap 2:20; Lap 8:12; 11:13; 16:18\x* \v 13 Dee, popo andane wete mindi leya-kola, ita piki dini saka minditupa ondo yuunga tepa alane pua, atinga kaiyanda atalaini tupa yuunga ondo tepa ya. \x * \xo 6:13 \xt Ais 34:4\x* \p \v 14 Wandakali-mane tuli mindi leka wato, yata alamane wuane pua teke, Goteto ati kenga yalane oko leka wato, mindisa yata ya-kola, ati kenga yalane oko latako pea. Dee, ati peleya tupapi, ipa angini andane wetete tupana tombenenga yuu yalane tupapi, utupane pitaka lopa alu, yakama yalaini yuu oko tepa alu, mindisa peai. \x * \xo 6:14 \xt Lap 16:20\x* \v 15 Wuane peai-kola, yuu okona kiŋipi, gene yene wandakalipi, ami yame akali kawanepi, amangopi, akali tai-lenepi, katapusa piape piyaini akalipi, mee anana atalaini wandakalipi, utupane pitaka palaka poto, ana anda tupana anda-pangosapi, yuu wangianenga ana andane yalane tupana masianengapi, utupanena too pua ateai. \x * \xo 6:15 \xt Ais 2:10,19,21\x* \p \v 16-17 Too pua atoto, wandakali utupane-mane yuu wangianepi, anapi, utupane lamawuato, kiŋi pitiyane toko okona petene Gote okopi, Sipisipi Andopane okopi, okonelapo-mane nanima towa yataka wato, paini kenda-pene andane tupa nanima gulane oto andane oko ipupia-kola, apito katulo lee too atolo-peyape leai. Gotena wenonga atoloma-kola, Sipisipi Andopane okomane nanima ando yataka wato, kenda-pene minditupa gulane. Yuu wangianepi, anapi, yakama longo aiya epoto, nanima ombo alapa leai. \x * \xo 6:16-17 \xt Lk 23:28-31; Jol 2:11; Mal 3:2\x* \c 7 \s1 Akali Tupana Wenonenga Gotena Maki Ate Leaini Oko \p \v 1 Mangene peaini utupane pitaka pikoyo pea-kola, popo andane mindi lo auwa epea. Epoto, yuupi, ipa solewatapi, itapi, utupane minu koyolane nembo toto, enjole tukumindi yuu kona tukumindi tupana atoto, popo lo auwa epolane asini tukumindi tupa tuma pitawa ateainga andewa. \x * \xo 7:1 \xt Jet 49:36; Dan 7:2\x* \v 2 Matili enjole tukumindi utupane-mane yuu-la, solewata-la, okonelapo minu koyakale nembo toto, wamba Goteto utupanenga tai-lene mayane tekeko, nambato andewa-kola, enjole waka mindi bala nai epalane ukusane ato epea. Balato Gote saka atene okona gene oko wandakali tupana wenonga ate lalane sili mindi auwa epoto, pii mindi enjole tukumindi ateaini utupane taimane lamaiya. \p \v 3 Pii okonemane enjole utupane lamawuato, wamba ini Gotena piape pimai-yaini akali tupana wenonenga nanimato balana gene oko ate lamakale nembo toto, yakamato yuupi, ipa solewatapi, itapi, utupane wamba ini minu koya na-piyapape lea. \x * \xo 7:3 \xt Ese 9:4,6; Lap 9:4\x* \p \v 4-8 Wuane lea-kola, enjole utupane-mane Jekopo iwanane Jutapi, Lupenepi, Gatepi, Asapi, Napatalipi, Manasapi, Simiyonepi, Lipaipi, Isakapi, Sepulanepi, Josepepi, Benjamenepi, yame alesa utupane pitakana wandakali (12,000) tualo tausene utupanena wenonenga Gotena maki oko ate lamayai. Isatale tane yame wandakali utupane pitaka laa mindiki loto, (144,000) wane andete poti poa tausene wandakali utupane Gotena yame ateyai lo andawa loyale, balana maki oko utupanena wenonga pepa peyo ate lalama leai-kola, ale ewa. \x * \xo 7:4-8 \xt Lap 14:1-3\x* \s1 Gote Lo Lotu Leaini Oko \p \v 9 Matili nambato andewa-kola, yuu okona umbaini waka-waka atene wandakalipi, pii waka-waka lene wandakalipi, yuu yo peya tupa pitakana tane wandakalipi, yame waka-wakapi, utupane pitakana wandakali kambua epo amunguli peai-kola, dii nalape-pene ateai. Utupane-mane tona luu ake-pene tupa puato, kiŋi pitiyane toko okona mandaka atoto, Sipisipi Andopane ateane okona wenonga amunguli pua ateai. Sipisipi Andopane okone-la, Gote-la, okone-lapona gene laiyu lamakale nembo toto, utupane-mane ita pama yokone tupa aitawa ateai. \v 10 Yokone utupane aitawa atoto, utupane-mane pii taimane loto, nanimana Gote bala kiŋi pitiyane toko okona peteya okola, Sipisipi Andopane okola, okonelapo-mane nanima molo-peke leapili leai. \x * \xo 7:10 \xt Lap 4:10\x* \p \v 11-12 Okone angi, ando atalaini akali tupapi, minditaka saka atene tukumindi tupapi, kiŋi pitiyane toko okopi, utupane pitaka ya-kola, enjole pitaka-mane utupane ato mapu pua atoto, tombawua loto, Gote lo lotu leai. Lotu loto, enene wete, nanimana Gote oko bala tai-lene wetete atoto, kuai lo wetete nembo toto, piape pitaka katulo tika pua piyane leai. Balana gene andane wetete yalane okonena, nanimato bala epele wete wa, balana gene oko laiyu loto, bala ando wayu pele lo atapowa-atapowa atape-pene. Enene. Enjole utupane-mane wuane leai. \x * \xo 7:11-12 \xt Lap 5:12\x* \s1 Wandakali Utupanenga Kenda-pene Yane Tupa Koyo Peane Oko \p \v 13 Okone angi, ando atalaini akali utupanena mindimane namba tipa puato, wandakali tona luu ake-pene pua ateyai utupa api tupape. Utupane ani ato epalaipe lea. \v 14 Wuane lea-kola, nambato balana pii okone yano peyoto, akali andane, nimba tane nembo tele okoni lewa. Wuane lewa-kola, balato namba languato, wandakali minditupa-mane kenda-pene andane kambua wandakali utupane mayai-kola, Sipisipi Andopane okona tundupa okomane yakamana tona luu tupa wasa-wasa pelea-kola, yakamana tona utupane ake wete peane lea. \x * \xo 7:14 \xt Dan 12:1; Mt 24:20-21\x* \v 15 Tene okonena, utulu otongapi, wandakali utupane-mane Gotena lotu anda epene wete okona atoto, balana piape pimai-yaini. Bala pitiyane toko okona wenonga atoto, utupane-mane bala lo lotu lolai-kola, kiŋi pitiyane toko okona pitiyane Gote okomane utupane towa atu atoto, moyo ando atolopeya. \p \v 16-17 Balato wandakali utupanena lenenga ai ipane epola tupa pitaka kunu apia-maulupeya. Wuane pula-kola, kiŋi pitiyane toko okona wenosa-tole atalane Sipisipi Andopane okomane wandakali utupane moyo ando atolopeya. Balato utupane atu poto, wandakali saka atapowa ateakale lo ataya alane ipa lai yungu epalane yuu okonena giau lola-kola, wandakali utupane-mane tomo ipapi mindi nono naene atolopeyai. Dee, nai toto andane mindimane wandakali utupane minu koya napulu-peya teke. Ando atalane akali okonemane wuane lea. \x * \xo 7:16-17 \xt Ais 25:8; 49:10; Sam 23:2; Lap 21:4\x* \c 8 \s1 Sipisipi Andopane Okomane Ipa Wakaiya Pata Atane Yanane Oko Taka Leane Oko \p \v 1 Sipisipi Andopane okomane buku tongo pitane ateane okona wakaiya yanane oko taka lea-angi, ati kenga yuu epene okona pii mindi nalene, kiki-keke aŋakopi mindi nalene, mee wete ya-kola, miniti paiyasa tepopi mindi pea. \v 2 Wuane pea-kola, nambato enjole yanasa Gotena wenonga ateaini tupa andewa-kola, mindimane biakulu yanasa enjole utupane maya. \p \v 3 Okone angi, enjole waka mindimane ita tua tunduma peakale lo pauta yangalaini pelesa golo-mane waa-pene mindi awua epoto, kiŋi pitiyane toko okona wenosa-tole alata toko golo-mane waa-pene mindi yane ongane mandaka poto atea. Enjole okonemane ita tua tunduma peakale lo yangalaini pauta okone moto, Gotena wandakali pitaka-mane pote lalaini tupa pauta okone towa mina mindiki lea. Mina mindiki loto, Gote lo opa mindi alata okonena maiyakale nembo toto, mindimane ita tua tunduma peakale lo yangalaini pauta kambua minditupa enjole okone maya. \x * \xo 8:3 \xt Lap 5:8; Ek 30:1-3\x* \p \v 4 Balato opa okone maya-angi, enjole okonena kininga tua tunduma-pene ateane okopi, Gotena wandakali tupamane pote lalaini tupapi, utupane Gote peteanga pea. \v 5 Pea-kola, enjole okonemane alata toko okona ita lengane yane tupa moto, tua tunduma peakale loto pauta yangalaini pelesa okone mo tumbi laya wato, yuunga ainena lea. Yuunga ainena lea-kola, yuu tapale puato, ati kulu lalu, yuu yundukumi minu dii-dee lalu, pea. \x * \xo 8:5 \xt Pit 16:12; Ek 19:16-19; Lap 11:19; 16:18\x* \s1 Enjole Tukumindi-mane Biakulu Peleaini Oko \p \v 6 Wuane pea-kola, enjole yanasa tupamane biakulu auwa ateaini utupane biakulu peyoyale makande peai. \v 7 Makande peai-kola, enjole bulupane okomane balana biakulu oko pelea. Pelea-kola, Goteto kingi apanepi, ita kaiyapianepi, tundupapi, utupane mina mindiki loto, yuunga ainena lea. Yuunga ainena lea-kola, Goteto yuupi, itapi, utupane pitaka wamba tombo peyoto, tale pua tepo peane utupanena yomo mindina tani kaka-enepi, itapi, utupane pitaka ita-mane tokoyo pea. \x * \xo 8:7 \xt Ek 9:23-26; Ese 38:22; Jol 2:30\x* \p \v 8 Tokoyo pea-kola, enjole lapone okomane balana biakulu oko pelea. Pelea-kola, Goteto yuu wangiane andane wetete ita too atene gulene mindi ipa solewata tombenenga auwa tepa ya. Tepa ya-kola, Goteto ipa solewata wamba tombo peyoto, tepo peane utupanena tepone oko tundupa gulea. \v 9 Ipa solewata okone tundupa gulea-kola, minditaka saka atene Goteto ipa solewata pangosa yakale leane utupane tale pua tepo peane utupanena yomo mindi oma yiake leai. Dee, Goteto sipi tupa tale pua tepo pea-kola, sipi utupanena yomo mindi koya yiake leai. \p \v 10-11 Sipi utupane koya yiake leai-kola, enjole tepone okomane balana biakulu oko pelea. Pelea-kola, ita lungu tapata mindimane talane wuane pua teke, kaiyanda andane ita lungu tapeta mindi yuu okona tepa ya. Kaiyanda okonena gene oko matasini kaa-pene lalaini. Kaiyanda okonemane yuu Goteto tombo tepo peleane tupana tombo mindina ipa lai yungalane tupapi, ipa epo pene tupapi, utupanena tepa wato, utupane mo kaa piya ya-kola, wandakali kambua-mane ipa kaa-pene utupane noto omeai. \x * \xo 8:10-11 \xt Jet 9:15\x* \p \v 12 Omeai-kola, enjole tukuni okomane balana biakulu oko pelea. Pelea-kola, Goteto nai oko tale puato, tepo gulaya yane okonena tepone oko mo undupi laya ya. Wuane pea-kola, otonga awa tukumindipi mindi nai lene oko taa napea-kola, undupi lamangua ya. Wuane pua teke, Goteto ana okopi, kaiyanda tupapi, utupane tale pua tombo tepo puato, utupanena tombo mindi mo undupi laya ya. Undupi latane atea-kola, awa tukumindipi mindi ana okopi, kaiyanda tupapi, utupane taa napea-kola, undupi lamangua ya. \x * \xo 8:12 \xt Ese 32:7; Lap 6:12-13\x* \p \v 13 Okone angi nambato andewa-kola, eka aiyawe andane mindi ati kenga yuu lo awua epea. Nambato ale ewa-kola, eka okonemane pii taimane wete loto, enjole tepo mee maliyo ateyai tupamane yakamana biakulu peyolai-angi, kenda-pene andane wete minditupa yuu pitakana wandakali tupanga epola-kola, utupane ondo wetete ape-pene atolopeyai lea. \x * \xo 8:13 \xt Lap 9:12; 11:14\x* \c 9 \s1 Enjole Yawini Okomane Balana Biakulu Peleane Oko \p \v 1 Enjole yawini okomane balana biakulu oko pelea-angi, nambato andewa-kola, kaiyanda wamba atinga atalu, yuunga tepa yane mindi yuu okona atea. Atea-kola, Goteto yuu kundu koo pango nenanga wete yene okona asia lumbalaini kii oko kaiyanda okonenga maya. \x * \xo 9:1 \xt Lap 20:1\x* \v 2 Maya-kola, kaiyanda okonemane yuu kundu koo okonena asia lomba oko lumbea. Asia okone lumbea-angi, wandakali-mane tata andane kambua yangeyai-kola, ita tua andane kambua piyane wuane pua teke, tua andane wetete mindi yuu kundu koo okona atoto, kamaka epea. Kamaka epoto, ati kenga okona kulayoko loto, yame peya mangua ya-kola, nai oko alu puato, undupi lamangua ya. \x * \xo 9:2 \xt Jen 19:28; Jol 2:2,10; Ek 10:12-15\x* \p \v 3 Wuane pea-kola, temala kambua sia tua andane okonena ato tii lo awua epoto, yuunga peteai. Ana lika-lika mindimane wandakali mindi neya-kola, tandaka andane piyane wuane pua teke temala epo peteaini utupane-mane wandakali tupa nolai-kola, tandaka andane wete yakale loto, Goteto temala utupane minu tai laya ya. \v 4 Balato utupane tai laya alu, utupane lamawuato, yakamato tanipi, itapi, minditaka kaka-ene yuunga ika lalane tupapi, utupanena mindi minu koya na-piyapape. Jia. Gotena maki oko wandakali minditupana wenonga ata napeya. Yakamato wandakali utupane angu minu koyalapape lea. \x * \xo 9:4 \xt Lap 7:3\x* \p \v 5 Temala utupane-mane wandakali utupane minu ome leakale nalea. Jia. Balato temala utupane-mane wandakali utupane tandaka andane wete mauwa ana yau ateakale lea. Ana lika-lika mindimane wandakali mindi neya-kola, tandaka andane piyane wuane pua teke, temala utupane-mane wandakali utupane nola-kola, tandaka andane wete pulupeya. \v 6 Ana yau utupanena wandakali utupane tandaka andane wete no atoto, omaima lakae lo nembo toto, utupane-mane omolane asini mindi aiya pua atolopeyai tekeko, utupane katulo oma napulu-peyai. \x * \xo 9:6 \xt Jop 3:21; Jet 8:3\x* \p \v 7-9 Nambato temala utupane andewa-kola, wandakali-mane yia osa mindina masianenga pitiyu yanda pulu pokale nembo toto, yia osa mindi makande piyane, wuane pua teke, temala utupane-mane yanda pulu poyale makande pitane ateai. Sia umbi aene-mane waa-pene tupamane temala utupanena kangaluane tupa ombo atane ataka pea. Dee, yia osa kambua-mane yanda piyaini katesa kambua tupa yo lo auwa peyai-kola, yakamana kene tupamane taimane limbu lambu lo atalane, wuane pua teke, temala utupanena papakane tupa yapu-yapu andane mindi lo atea. Temala utupanena lee-inga wandakalina lee-inga gulea-kola, utupanena kawa itini tupa wandana kawa itini gulea. Utupanena nene tupa pusi kapua andane layone lene okona nene gulea-kola, utupanena kawanenga kiŋi-mane piyaini tangi golo-mane waa-pene gulene tupa anda pitawa ateai. \x * \xo 9:7-9 \xt Jol 1:6; 2:4,5\x* \p \v 10 Temala utupanena etene tupa nene atene ya-kola, ana lika-lika tupana etene yale gulea. Wandakali tupa ana yau minu koyo atolane tai-lene oko temala utupanena etene nene atene tupana palea. \v 11 Yuu kundu koo nenanga wete okona enjole oko bala temala utupanena kiŋi atalaepia. Iputu pii loto, kiŋi okonena gene oko Apatone lalaini. Gitiki pii loto, balana gene oko Apalone lalaini. Nanimana pii loto, balana gene oko pitaka taka minu koyalane akali lalamane. \v 12 Ana yau pea-kola, kenda-pene andane bulupane okone koyo peane tekeko, kenda-pene lapo matili epolopeya leyo oko ale alapape. \s1 Enjole Watakane Okomane Balana Biakulu Peleane Oko \p \v 13 Enjole watakane okomane balana biakulu oko pelea-angi, nambato ale ewa-kola, Gotena wenonga alata toko golo-mane waa-pene yane okona duni waa pitane atene tukumindi tupana tombenenga atoto, mindimane pii mindi lea. \v 14 Pii leane okomane biakulu aitawa enjole watakane ateane oko lamawuato, ipa andane Yupotesa matenenga enjole tukumindi andi latane ateyai utupane nimbato tita lo tepa ape lea. \p \v 15 Wuane lea-kola, enjole watakane okomane enjole utupane tita lo tepa ya. Enjole tukumindi utupane-mane yuu okona wandakali pitaka tale pua yame tepo gulaya wato, yame mindi peyo ome leakale loto, Goteto utupane wamba makande pitane ateakale leaipia. Enjole tukumindi utupane makande pitane ateaini tekeko, andi latane atoto, wandakali utupane peyo ome lolane malipi, anapi, otopi, taemepi, utupane epeakale lo mee maliyo ateai. \x * \xo 9:15 \xt Lap 8:7-12\x* \v 16 Enjole tukumindi utupanena ami yanda yene minditupa yia osa masianenga pituto, yanda piyaini. Nambato ale ewa-kola, mindimane ami yanda yene utupane dii lo mindiki loto, (200,000,000) miliyone angu andete lapo ateyai lea. \p \v 17 Nambato minditaka andewa utupane pitaka lee mane-mane andene andewa-kola, yia osa masianenga peteaini akali tupamane singilisa aene-mane waa-pene tupa kala bulupi, tundupa-penepi, ambua-penepi, utupane pitawa peteai. Dee, yia osa tupana kawane tupa pusi kapua andane layone lene tupana kawane yale gulea-kola, ana gene salapa lene ita-mane too atenepi, ita lungupi, ita tuapi, utupane yia osa utupanena nee asianga kamaka epea. \p \v 18-19 Yia osa utupanena etene tupa etulu yale gulea-kola, puya kawane gulene mindi yia osa utupanena etenenga atea. Wandakali minu koyolane tai-lene oko utupanena etenenga ya-kola, utupanena etene-mane wandakali tupa minu koyai. Ana gene salapa lene too atenepi, ita lungupi, ita tuapi, utupane yia osa utupanena nee asianga kamaka epea-kola, wandakali ome lolane tai-lene oko utupanena nee asianga ya. Wuaneko, Goteto wandakali tupa tale puato, yame tepo gulaya ya-kola, yia osa utupanena nee asianga minditaka koo tepo epeane utupane-mane yame tepo ateaini utupanena yame mindi peyo ome leai. \p \v 20 Wamba wandakali utupane-mane golopi, silipapi, batasapi, anapi, itapi, utupane moto, owato gote minditupa waa peai. Waa peai-kola, owato gote utupane-mane katulo lee taa napene, pii ale naene, asia puu napene, mee ateaini tekeko, wandakali utupane-mane owato gote utupanepi, sipitisa koo minditupapi, utupane nanimana gote tupa ateyai lo lotu lalainipia. Wuane peai-kola, yia osa epeaini utupane-mane wandakali yame mindi peyo ome leaini tekeko, wandakali waka mee saka ateaini tupamane yamapane peke naleai. Jia. \x * \xo 9:20 \xt Lap 16:9,11; Sam 115:4-7; 135:15-17; Dan 5:23\x* \p \v 21 Wandakali utupane-mane wandakali yangone peyo ome lalaini mana okopi, posini piyaini mana okopi, pamuku piyaini mana okopi, pake mialaini mana okopi, mana koo utupane masia mai napeai. Jia. Utupane-mane yamapane peke nalene, mana koo utupane mee wato minu teke ateai. \c 10 \s1 Enjole Mindimane Buku Mindi Jone Maya-kola, Balato Okone Mo Neane Oko \p \v 1 Okone angi nambato andewa-kola, enjole tai-lene waka wete mindi ati kenga ato yuunga epea. Mole mindi balana tona pitane atea-kola, balana kawanenga mandilauwa mindi ya. Enjole okonena lee-inga nai-lene, tii wetete pea-kola, balana kene okolapo anda keyo lapo ita too atene yale gulea. \v 2 Balana kene tikasa-tole ipa solewata okona tokonga kee atoto, kene koyasa-tole yuu okona kee atea. Balana kininga buku aŋako minu opimi layene mindi aitawa atea. \v 3 Buku okone aitawa atoto, pusi kapua andane layone lene tupamane taimane ŋili-ŋili lalane pua balato pii taimane lea-kola, ati kulu yanasa leane tupamane balana pii okone yano peyoto, pii leai. \p \v 4 Pii leai-kola, nambato utupanena pii tupa pepanga peyoyale pewa tekeko, ati kenga ato pii mindi leane okomane loto, ati kulu yanasa lala tupamane pii lalai tupa nimbato pepa peya napene, wamo piyu kondaa lea. \x * \xo 10:4 \xt Dan 12:4,9\x* \v 5 Wuane lea-kola, kene mindi ipa solewata okona tokonga kee atoto, kene mindi yuu okona kee ateane enjole andewane okomane balana kii tika oko ati kenga aiyu loto, wua lea: \x * \xo 10:5 \xt Lo 32:40; Dan 12:7\x* \p \v 6-7 Ati okopi, ati kenga minditaka eya tupapi, yuu okopi, yuu okona minditaka eya tupapi, solewata okopi, solewata anda-pangosa minditaka eya tupapi, utupane pitaka yakale leane Gote saka atapowa atene okona gene oko loto, nambato pii enene wetete mindi yakama langeyo lea. Wamba Goteto balana piape pimai-yaini potopesa akali tupa lamawuato, matili nambato piape mindi pukale leane tekeko, pii okone mee too pitane yaepia. Andipa enjole yanane okomane balana biakulu oko peyola-angi, Gote bala mee maliyo atapowa ata napene, piape matili pukale leane okone enene pulupeya. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 10:6-7 \xt Emo 3:7\x* \p \v 8 Enjole okonemane wuane lea-angi, nambato ale ewa-kola, mindimane ati kenga atoto, pii mindi namba wamba langeane okonemane dee lapone teke pii mindi namba langea. Pii okone namba languato, kene mindi ipa solewata okona tokonga kee atoto, kene mindi yuu okona kee ateya enjole okomane buku mindi minu anga layene aitawa ateya okone molo puu lea. \v 9 Molo puu lea-kola, nambato enjole okone ateanga poto, nimbato buku aŋako okone namba gii lewa. Gii lewa-kola, balato buku okone namba languato, nimbato buku oko mo naa. Nole-kola, nimbana nee asianga buku oko iya tende piyane wuane pua tende pulupeya tekeko, nimbana ininga kaa pulupeya lea. \x * \xo 10:9 \xt Ese 2:8; 3:1-3\x* \p \v 10 Wuane lea-kola, nambato enjole okonena kininga yane buku aŋako okone mo newa. Newa-kola, nambana nee asianga iya tende piyane wuane pua tende peane tekeko, buku okone no goae lewa-angi, nambana ini anda-pangosa kaa pea. \v 11 Okone angi, mindimane namba languato, nimba lapone potopesa akali mindi atoto, kiŋi kambua tupapi, yuu waka-waka tanepi, umbaini waka-waka atene wandakalipi, pii waka-waka lalaini wandakalipi, utupane ando pii Goteto nimba langeya tupa nimbato wandakali utupanenga lamaipe-pene lea. \c 11 \s1 Akali Lapo-mane Gotena Pii Oko Lolo-peyapi Leane Oko \p \v 1 Okone angi, mindimane minditaka tupa tombo mialane kalango yale mindi namba guato, nimba ika lalu, Gotena lotu anda andane okona poto, wandakali aki-tupi bala lo lotu leyaipe lo dii lape lea. Dii lalu, Gotena lotu anda andane okola, alata toko okola, okonelapo andane anu-pene eyape lo andoyale tombo mia. \x * \xo 11:1 \xt Ese 40:3; Sak 2:1-2\x* \p \v 2 Okonelapo tombo mia leyo tekeko, lotu anda andane okona kamakasa-tole ende pitane ateya okona anda-pangosa ama mindi eya oko nambato wandakali yame waka tupa maewa-ko. Nimbato ama okone andane anu-pene eyape lo tombo mia napene kondape. Wandakali yame waka tupamane Gotena tano epene wete okona wandakali tupa yanda pimawuato, sia minalu, tano okone ando atolai-kola, ana (42) paiyasa tukumindinga lapo polopeya. \x * \xo 11:2 \xt Lk 21:23-24; Lap 13:5\x* \p \v 3 Nambato nambana pii oko lo pana alapele akali lapo minu tai laya olowa-kola, akali okonelapo-mane nambana pii oko lo panawa atolapi-kola, ole (1,260) wane tausene tu andete sikiti tupa polopeya. Okonelapo-mane nambana pii oko lo panawa atolapi-angi, okonelapo-mane tona wandakali-mane mini kendawa piyaini okonepene mindi pulu-peyapi lea. \p \v 4 Akali okonelapo yuu palu peya tupa pitakana Akali Andane okona wenonga atoto, ita olipi lapo, lamu lapo, okonelapo ateyapi. \x * \xo 11:4 \xt Sak 4:3,11-14\x* \v 5 Akali okone-lapona yanda-pene wandakali tupamane akali okonelapo minu koyamakale nembo teaindo, akali okonelapo-mane liyambana nee asianga ita lungu kamaka epeakale loto, wandakali utupane too koyo peakale lolo-peyapi. \x * \xo 11:5 \xt 2Sa 22:9; Sam 97:3\x* \p \v 6 Akali okonelapo-mane Gotena pii oko lo panawa atolapi-angi, kingi na-epeakale loto, ati kenga asini tuma pulane tai-lene oko liyambanga yolopeya. Dee, ipa epo pola tupa mo tundupa piya olane tai-lene oko akali okone-laponga yolopeya. Dee, akali okonelapo-mane kenda-pene waka-waka tupa yuu okona wandakali tupa maipakale nembo tolapi pua teke, wandakali utupane minu koyolane tai-lene oko akali okone-laponga yolopeya teke. \x * \xo 11:6 \xt 1Ki 17:1; Ek 7:17-20; 1Sa 4:8\x* \p \v 7 Tai-lene utupane akali okone-laponga yolopeya tekeko, akali okonelapo-mane Gotena pii oko wandakali tupa lamai koyo pulapi-angi, yia kapua mindi-pene mindi yuu kundu koo nenanga wetete okona atoto, kamaka peakaiyu lo epoto, akali okonelapo yanda pimawuato, sia minalu, peyo ome lolopeya. \x * \xo 11:7 \xt Dan 7:21; Lap 12:17; 13:7; 17:8\x* \v 8 Yia kapua okonemane akali okonelapo peyo ome lola-kola, akali okonelapo omoto, tano andane okona asia tenenga mee oma-yene yolo-peyapi. Wandakali minditupa-mane pii kokoli loto, tano andane okonena gene oko Sotomo yandopi, Isipi yandopi, lalaini. Wamba akali okone-lapona Akali Andane oko bala tano andane okonena atea-kola, wandakali-mane bala ita malamandanga peyo yuku yaini. \x * \xo 11:8 \xt Lk 13:34\x* \p \v 9-10 Akali okonelapo omolapi-kola, yuu waka-waka tanepi, umbaini waka-waka atene wandakalipi, pii waka-waka lalaini wandakalipi, wandakali yame waka-wakapi, utupanena minditupa-mane akali omene okonelapo andoto, wandakali waka mindimane akali okonelapo mali peakale lo ando konda napulu-peya. Jia. Potopesa akali okonelapo-mane wamba kenda-pene minditupa yuu pitakana wandakali tupa mauwa atalapili nembo toto, utupane-mane akali okonelapo wayu omalapi ya lo epele olopeyai. Epele wato, yakama tanena minditaka yolaini minditupa wandakali yangone mindi mai-mai pua atolai-kola, ole tepo pola-kola, ole tukuni okona taeme tualo kiloko giau lolopeya. \p \v 11 Ole tukuni okona taeme tualo kiloko giau lola-kola, Goteto wandakali saka ataya alane popo mindi potopesa akali okone-laponga poo lo aindaka lola-kola, akali okonelapo ika lo atolo-peyapi. Ika lo atolapi-kola, wandakali minditupa-mane okonelapo andoto, yuku-mane omolo-peyai. \x * \xo 11:11 \xt Ese 37:5,10\x* \v 12 Okone angi, potopesa akali okonelapo-mane ale olapi-kola, mindimane ati kenga atoto, pii taimane akali okonelapo lamawuato, liyamba ati kenga onga ipulupa lolopeya. Wuane lola-kola, potopesa akali okonelapo mole mindina pitiyu, ati kenga polapi-angi, okonelapo towa yanda-pene akali tupamane andolopeyai. \x * \xo 11:12 \xt 2Ki 2:11\x* \p \v 13 Okone angi teke, yuu yundukumi andane wetete mindi minula-kola, Goteto tano okone wamba yapu loto, paiyasa gulaya yane okonena yapu-lene paiyane oko yuu yundukumi minula okonemane minu koyolo-peya. Yuu yundukumi minula okonemane wandakali (7,000) tausene yanasa tupa peyo ome lola-kola, wandakali mee saka atolai tupamane yuku-mane omoto, ati kenga atalane Gote okona gene oko laiyu lolopeyai. \x * \xo 11:13 \xt Lap 6:12; 16:18\x* \v 14 Kenda-pene andane lapone okone koyo peane tekeko, kenda-pene andane tepone oko wamba kapoyale epolopeya lo andalapape. \x * \xo 11:14 \xt Lap 9:12\x* \s1 Enjole Yanane Okomane Balana Biakulu Peleane Oko \p \v 15 Enjole yanane okomane balana biakulu oko pelea-kola, ati kenga ateaini tupamane pii taimane wetete loto, andipa nanimana Akali Andane Gote-la, balana Mesaya okola, okonelapo-mane yuu yoo peya tupa pitaka bosa lo ando atolo-peyapi. Akali Andane oko bala kiŋi atapowa atolopeya leai. \x * \xo 11:15 \xt Ek 15:18; Sam 10:16; Dan 2:44; 7:14\x* \v 16 Wuane leai-kola, wandakali ando atalaini akali (24) paiyasa laponga tukumindi Gotena wenonga yakamana kiŋi pitiyaini tokonga peteaini tupamane aiki lekawa tombawua loto, Gote lo lotu leai. \p \v 17-18 Lotu loto, utupane-mane bala lamawuato, Akali Andane Gote tai wetete, wamba nimba atene, andipapi atele leai. Wamba aitene wandakali tupamane yataka wete wato, yuu okona wandakali tupa minu koyaka piki pua ateai. Wuane tekeko, Andipa nimbato yataka wato, wandakali koo utupane minu koyape-pene oto oko epo eya-kola, nimbato nimbana tai-lene andane oko tane moto, pitaka taka tewa bosa lo ando atele okonena, nanimato nimba wayu pele leyama. Wandakali omene tupa yapa lo tale pipe-pene oto oko epo eya-kola, nimbato nimbana piape piyaini potopesa akali tupapi, nimba yuku amawua atalaini wandakali tupapi, nimbana wandakali gene yenepi, nayenepi, utupane pitaka yole epene mindi maipe-pene oto oko epo eya teke. \x * \xo 11:17-18 \xt Sam 110:5; Lom 2:5; Lap 20:11-13; Sam 115:13\x* \p \v 19 Ati kenga ateaini tupamane wuane leai-kola, Gotena lotu anda ati kenga atene okona asia lumba-yene ya-kola, Gotena mawua pii ana laponga peyatane palene bokisa oko lotu anda okonena anda-pangosa yanga andewa. Okone angi, yuu tapale pua, ati tula loto, kili kulu lea wete, yuu yundukumi minea-kola, kingi apane kambua epea. \x * \xo 11:19 \xt Ip 9:4; Lap 8:5; 15:5; 16:21\x* \c 12 \s1 Joneto Puya Andane Mindi-la, Wanda Mindi-la, Andeane Oko \p \v 1 Okone angi, kokoli andane mindi ati kenga mo pana wato, wua pea: Wanda mindimane nai oko balana tona pitawa petea-kola, ana oko balana kene pangosa atea. Kiŋi-mane tangi anda piyaini pua teke, wanda okone balana kawanenga kaiyanda alesa ateaini tupa balana tangi anda pitawa petea. \v 2 Wanda okone bala andopane manduyale pituto, masia pelea-kola, bala tandaka andane noto, taimane ala lea. \x * \xo 12:2 \xt Mai 4:10\x* \p \v 3 Wanda okonemane ala lea-angi, kokoli waka mindi teke ati kenga panakame peane oko wua pea: Puya andane tundupa-pene kawane yanasa atene mindina kawanenga nene paiyasa atea-kola, kiŋi-mane tangi anda piyaini okonetaka yanasa balana kawane yanasa tupana tangi anda pitane atea. \x * \xo 12:3 \xt Dan 7:7\x* \p \v 4 Wamba Goteto ati kenga kaiyanda ateya tupa tombo peyo tepo pea-kola, puya okonena etene okomane tombo mindina kaiyanda tupa yoo lo moto, utupane yuunga auwa ainena lea. Wuane piyu, bala wanda andopane manduyale peane oko peteanga pea. Wanda okonemane andopane mindi mandula-angi, puya okonemane andopane okone nokale nembo toto, wanda okonena wenosa-tole maliyo ya. \x * \xo 12:4 \xt Dan 8:10\x* \p \v 5 Puya okonemane andopane okone nokale lo maliyo ya-kola, wanda okonemane iwana mindi mandeane tekeko, wamba Goteto iwana okone makimi loto, matili balato muli aene-mane waa-pene mindi auwa atoto, yuu okona wandakali yame palu pula tupa pitaka bosa lo ando ateakale leaipia. Tene okonena, puya okonemane iwana okone nolane nembo toto, mindimane iwana okone baini kapoyale mo auwa poto, Gotena pitiyane toko yane okona mandakanga yata yaepia. \x * \xo 12:5 \xt Ais 7:14; 66:7; Sam 2:9; Lap 19:15\x* \p \v 6 Wuane pea-kola, wanda okone bala wandakali napalene yuu mindina palaka pea. Wanda okone bala ole (1,260) wane tausene tu andete sikiti tupa yuu okonena peteakale nembo toto, Goteto wanda okonena pitulane panda mindi makande peaipia. Makande piyu, balato wandakali minditupa lamawuato, yakamato bala moyo tomo maiki piyapape leaipia. \p \v 7 Wanda okone bala yuu okonena petea-kola, enjole Maikolo lene okopi, balana enjole tupapi, utupane-mane puya andane oko yanda pimawua ateai-kola, puya andane okopi, balana enjole koo tupapi, utupane-mane enjole utupane paini yanda pimawua ateai. \x * \xo 12:7 \xt Ju 9\x* \v 8 Utupane-mane yanda pimawua ateaini tekeko, Maikolopi, balana enjole tupapi, utupane-mane yanda pua sia mineai-kola, puya andane okonepi, balana enjole koo tupapi, utupane ati kenga atolane panda mindi ya napea. \p \v 9 Puya andane gene Satane lene okone bala wamba wetete ateaipia. Balana gene mindi wandakali pitaka kosimi lalane akali oko lene. Balato yuu pitakana wandakali pitaka minakasa alane. Bala ati kenga atolane panda mindi ya napea-kola, enjole Maikolo lene okopi, balana enjole tupapi, utupane yakama ati kenga atoto, puya andane okopi, balana enjole koo tupapi, utupane yuunga auwa ainena leainipia. \x * \xo 12:9 \xt Jen 3:1,14; Lk 10:18-19; 22:31; Lap 20:2-3\x* \p \v 10 Wuane peai-kola, mindimane ati kenga atoto, pii taimane wete loto, utulu otongapi, Satane bala nanimana Gote okona wenonga atoto, nanimana Kitisene amene imalini tupa kosimi loto, utupanenga koo tene yata alane tekeko, andipa Gotena enjole tupamane bala yuu okona auwa ainena leaini lea. Andipa nanimana Gote oko bala nanimana kiŋi atoto, piape taimane puato, nanima molo-peke lea. Balato gene andane mindi Jisasa Kataisanga mawuato, bala Mesaya oko ateakale lata wato, pitaka taka bosa lo ando atolane tai-lene oko bala maiyepia. \x * \xo 12:10 \xt Jop 1:11; Sak 3:1\x* \p \v 11 Maya-kola, nanimana Kitisene amene imalini tupamane saka atamakale nembo toto, Satane towa yanda pimawua atolane mana oko konda nayai. Jia. Goteto utupane molo-peke lea-kola, utupane-mane omolomane lo yuku naene, Gotena pii oko wandakali tupa lamauwa atoto, sipisipi andopane okona tundupa okomane Satane sia mineai. \p \v 12 Tene okonena, ati kenga nimbapi, ati kenga atalaini tupapi, yakama epele alapape. Yakamato epelewa atape-pene tekeko, wamba Satane bala ati kenga ato, yuu okona epoto, ee ana aŋalapo angu balana piape koo tupa katulo pua atolo-peyawa ya lo nembo toto, yataka wete eya. Yataka wete wato, balana piape koo tupa pua atola-kola, ipa solewata okopi, yuu okopi, liyambanga kenda-pene andane minditupa epolopeya nembo toto, liyamba ondo ape-pene atolo-peyapi. Mindimane ati kenga atoto, wuane lea. \x * \xo 12:12 \xt Ais 44:23; 49:13\x* \p \v 13 Enjole tupamane puya okone yuunga auwa ainena leaini okone angi, balato iwana mandeane wanda oko taimane watama pea. \v 14 Taimane watama pea-kola, puya okonemane wanda okone minu koyolane nayuto, Goteto wua nembo teaipia: Wanda okone bala wandakali napalene yuu okona poto, mali teponga ana wataka pitula-kola, mindimane bala moyo tomo neakale mauwa ateakale nembo tea. Wuane nembo toto, wanda okone balana pitulane panda okonena poyale bulu lo auwa peakale loto, Goteto eka aiyawe andane mindina papakane lapo bala maya. \x * \xo 12:14 \xt Dan 7:25; 12:7\x* \p \v 15 Ipa lii mindi epoto, wanda okone auwa pola-kola, bala omeakale nembo toto, puya okonemane wanda okonena masianesa atoto, ipa kambua wete miangu tangua gae lo apea. \v 16 Puya okonemane ipa kambua wete miangu tangua gae lo apeane tekeko, Goteto wanda okone moyoto, yuu oko anga laya ya-kola, ipa andane puya okonemane miangu tangua gae leane okone yuu pangosa pea. \p \v 17 Ipa okone yuu pangosa pea-kola, puya okonemane wanda okone towa yataka-mane omea. Wanda okonena andopane waka tupamane Gotena loo tupa wato minu atoto, pii Jisasato leane tupa wandakali waka tupa lamauwa ateai-kola, puya okonemane yataka wato, utupane yanda pimalu pea. \x * \xo 12:17 \xt Lap 11:7\x* \v 18 Poto, bala ipa solewata matenenga ya. \c 13 \s1 Joneto Pusi Kapua Andane Wete Mindi Andeane Oko \p \v 1 Okone angi nambato andewa-kola, pusi kapua andane wete mindi ipa solewata okona pangosa paliyu, kamaka epea. Pusi kapua okonena kawane yanasa atea-kola, Gote ando lamba lene gene mindi balana kawane yanasa utupanena pepa peyatane atea. Balana kawanenga nene paiyasa atea-kola, utupanena mindiki-mindiki lo kiŋi-mane tangi anda piyaini okonetaka mindi anda pitane atea. \x * \xo 13:1 \xt Lap 12:3; 17:3,7-12\x* \p \v 2 Pusi kapua nambato andewane okone bala pusi kapua andane wete gene lepata lene okonetaka guleane tekeko, balana kene tupa piango anatope andane wete gene bea lene okona kene gulea. Balana nee asia oko pusi kapua andane wete gene layone lene okona nee asia gulea. Pusi kapua andane wete okone bala epea-kola, puya andane okomane bala tanena tai-lene okopi, gene andane okopi, kiŋi piape piyane okopi, utupane tale puato, minditupa pusi kapua andane okone maya. \x * \xo 13:2 \xt Dan 7:4-6\x* \p \v 3-4 Puya okomane balana piape piyane tai-lene oko tale puato, minditupa pusi kapua andane wete okone mayane mambele, wandakali-mane puya okone lo lotu leai. Wamba akali mindimane pusi kapua andane wete okona kawane yanasa ateane tupana mindi kandepa luu mindimane yoko ya-kola, tete koo mindi peaipia. Tete koo mindi pea-kola, bala omape-pene guleane tekeko, matili balana tete koo andane peane okone panju peyoto, mee gulea. Mee gulea-kola, yuu okona wandakali pitaka-mane moko loto, pusi kapua okone watama poto, bala lo lotu loto, bala towa akali api katu lenepe. Apito bala yanda pimawuato, katulo sia minulu-peyape leai. \x * \xo 13:3-4 \xt Lap 17:8\x* \p \v 5 Puya okomane balana piape piyane tai-lene okona minditupa pusi kapua andane wete okonenga maiya-kola, ana (24) paiyasa laponga tukumindi balato bala tanena gene oko laiyu loto, Gote lamba leakale lo Goteto ando konda ya. \x * \xo 13:5 \xt Dan 7:8,25; 11:36; Lap 11:2\x* \v 6 Wuane lea-kola, pusi okonemane Gote lamba loto, Gotena gene okopi, ati kenga yuu epene bala atalane okopi, yuu okonena atalaini tupapi, utupane pitaka ando lamba teke lea. \p \v 7 Pusi okonemane nambana wandakali tupa yanda pimawuato, sia mineakale lo Goteto ando konda wakale lea teke. Wuane lea-kola, pusi okonemane pii waka-waka lene wandakalipi, umbaini waka-waka atene wandakalipi, yuu pitakana wandakali yame waka-waka palu peya tupapi, utupane pitaka bosa lo ando atolane okona tai-lene oko mea. \x * \xo 13:7 \xt Lap 11:7\x* \p \v 8 Balato tai-lene okone mea-kola, yuu okona wandakali kambua wete-mane bala lo lotu lolopeyai. Wamba wete tewa Goteto yuu ati-la yakale lea-angi, balato wandakali minditupa saka atapowa atolopeyai loto, utupanena gene tupa Sipisipi Andopane okona bukunga peyo yata yaepia. Matili wandakali-mane Sipisipi Andopane okone peyo ome leaini. Balana buku okonena gene pelene wandakali utupane-mane angu pusi kapua andane wete okone lo lotu nalolo-peyai. \x * \xo 13:8 \xt Sam 69:28; Lap 17:8; 20:12-15; 21:27\x* \p \v 9-10 Utupane-mane bala lo lotu nalolai-kola, pusi kapua andane wete okomane wandakali tupa bosa lo ando atoto, wandakali utupanena mindi katapusa pupe-pene leando, Goteto wandakali okone bala katapusa peakale lo ando kondolo-peya. Pusi okonemane wandakali mindi kandepa luu-mane yokowa ome lape-pene leando, balato lolane pua mindimane bala kandepa luu-mane yokowa ome leakale lo Goteto ando kondolo-peya. Pusi kapua andane okona piape akali tupamane mana koo utupane minulai-angi, Gotena wandakali tupamane Gote lo bilipi leyo nayu loto, kenda-pene utupane auwa atape-pene. Ale asia yene wandakali-mane pii oko wayumane ale ape-pene. \x * \xo 13:9-10 \xt Jet 15:2; 43:11; Lap 14:12\x* \s1 Joneto Yia Kapua Mindi-pene Mindi Andeane Oko \p \v 11 Okone angi nambato andewa-kola, yia kapua mindi-pene mindi yuu pangosa paliyu kamaka epea. Balana kawanenga nene lapo ateane okonelapo sipisipi andopane tupana kawanenga nene atalane okonepene guleane tekeko, pii leane oko puya andane wete tupamane pii taimane lalaini pua lea. \v 12 Yia kapua okone bala pusi kapua andane wete oko towa atu ateapi. Wamba mindimane pusi okonena kawane yanasa ateane utupanena mindi kandepa luu andane mindimane yoko ya-kola, bala omape-pene guleane tekeko, matili balana tete peane okone panju peyoto, mee gulea. Yia kapua okomane pusi okona tai-lene oko moto, yuu okopi, yuu okona wandakali palu peya tupapi, utupane-mane pusi okone lo lotu leakale lo mo laya ya. \v 13 Wandakali tupamane balana tai-lene oko andeakale nembo toto, yia kapua okonemane metekolo piape andane mindipene-mindipene tupa puato, ita kaiyapiane tupa ati lipinga ato yuu okona epeakale lea. \x * \xo 13:13 \xt Mt 24:23-24; 1Ki 18:24-39; Lap 19:20\x* \p \v 14 Goteto ando konda ya-kola, yia kapua oko bala pusi andane wete okona wenonga atoto, metekolo piape pua ateane tupamane yuu okona wandakali tupa minakasa ya. Utupane minakasa wato, balato utupane lamawuato, wamba mindimane pusi oko kandepa luu mindimane yokowa ome lea-kola teke, bala saka atolo-peke lea okoni. Andipa yakamato pusi kapua okonena gene oko laiyu loyale, bala yale minditaka mindi makande pua waa piyapape lea. \p \v 15 Wuane lea-kola, utupane-mane pusi kapua okonena gene oko laiyu loyale, bala yale minditaka mindi makande pua waa peai-kola, yia kapua okomane pusi kapua yale minditaka waa peaini okone lo lotu nalolai wandakali tupa omeakale nembo teaipia. Wuane nembo toto, yia kapua okomane pusi kapua yale minditaka waa peaini okonemane pii leakale loto, saka ataya ya-kola, balato wuane peakale lo Goteto ando konda ya. \p \v 16-18 Goteto ando konda ya-kola, yia kapua okomane wandakali gene yenepi, nayenepi, amangopi, tipiapi, katapusa piape piyainipi, mee anana atalainipi, wandakali utupane pitakana kii tika okonga yandopi, wenonenga yandopi, okone-lapona mindinga (666) sikisa andete sikiti sikisa namba oko pepa peleakale lea. Namba okone kokoli mindi guloto, pusi kapua andane wete okona gene oko makande pua ya. Pusi okonena 666 namba okone wandakali mindinga pepa peyatane ata napeando, wandakali okone balato minditaka mindi katulo kamba napulu-peya. Dee, wandakali-mane balana minditaka mindi katulo kamba napulu-peyai teke. Pusi kapua andane okona 666 namba okone akali mindina gene oko kokoli mindi makande pene eya. Wandakali nembo-tene epene palene okomane 666 namba okonemane akali api makande pua leyape lo wayumane nembo tape-pene. \x * \xo 13:16-18 \xt Lap 14:9-11; 16:1-2; 20:4\x* \c 14 \s1 Soŋo Wenene Mindi Leaini Oko \p \v 1 Okone angi nambato andewa-kola, Sipisipi Andopane oko bala Sayone wangiane okona atea-kola, wandakali (144,000) andete poti poa tausene tupa bala towa atu ateai. Sipisipi andopane okona gene okola, bala ayianena gene okola, okonelapo wandakali utupanena wenonga gene peyatane atea. \p \v 2-3 Goteto wandakali (144,000) andete poti poa tausene utupane angu wamba bulupane kambo mea-kola, utupane yakama kiŋi pitiyane tokopi, minditaka saka atene tukumindi tupapi, ando atalaini akali tupapi, utupanena wenonga ateai. Ongane atoto, utupane-mane soŋo wenene mindi leaini tekeko, wandakali waka mindikipi mindimane soŋo wenene okone katulo mana mia napeai. Nambato ale ewa-kola, ati kenga atoto, soŋo leaini okone ipa andane mindi peakoto, oo kulu laa apowa lalane pua utupane-mane soŋo laa apowa leai. Ati kulu taimane lalane pua teke, utupane-mane soŋo taimane leaini oko wandakali kambua-mane gita kuai lo peyalaini okonepene gulea. \x * \xo 14:2-3 \xt Lap 1:15; 5:9-10; 7:4-8; 19:6; Ais 42:10\x* \p \v 4 Utupane yakama Sipisipi Andopane okola, Gote-la, okone-lapona wandakali yame wamba bulupane kambo mene atoto, Gotena Sipisipi Andopane okone watama palaini. Akali utupane yakama wanda towa pali napene, yakama patane ilili pene atoto, kalato atene ata na-piyaini. \v 5 Utupane-mane owato pii na-lalaini teke. Jia. Wandakali utupanenga koo tene mindi nayalane. \s1 Enjole Tepo-mane Pii Leaini Oko \p \v 6 Okone angi, nambato enjole waka mindi andewa. Yuu okona pii waka-waka lene wandakalipi, umbaini waka-waka atene wandakalipi, yuu tupa pitakana wandakali yame waka-waka tupapi, utupane pitaka Gotena pii layene epene yapowa yalane oko lamauwayale, enjole okone ati kenga yuu lo epoko pua atea. \v 7 Yuu lo epoko pua atoto, balato pii taimane loto, wamba Goteto yuupi, ati kengapi, ipa solewatapi, ipa lai yungalanepi, utupane pitaka yakale leane lea. Andipa balato wandakali yapa lo tale pulane oto oko wamba mandaka guleya-ko. Yakamato balana gene oko laiyu loto, lotu lalapape lea. \p \v 8 Wuane lea-kola, enjole waka mindi epea. Enjole lapone okonemane enjole bulupane epeane oko watama epoto, wamba Bapilone tano andane okona tane wandakali tupamane pamuku pua ateai lea. Utupane-mane wuane pua atoto, yuu waka tupa pitakana wandakali tupamane mana koo okone wato mineakale lo mo piya ya-kola, Goteto yatakawa atea. Goteto yatakawa ateane okone ipa waene okonetaka gulea-kola, yuu yoo peya tupa pitakana wandakali tupamane Gotena yataka ene oko nape-pene guleane okonena, tano andane Bapilone okone koyaepia. Enene, tano okone wetete koyaepia. Enjole lapone okonemane wuane lea. \x * \xo 14:8 \xt Ais 21:9; Jet 51:7,8; Lap 17:1-2; 18:2-3\x* \p \v 9-10 Wuane lea-kola, enjole waka mindi epa. Enjole tepone okonemane enjole lapo akali wamba epeapili okonelapo watama epoto, pii taimane loto, wandakali minditupa-mane pusi okonena kokoli pitane namba (666) sikisa andete sikiti sikisa oko yakamana wenonga yandopi, kininga yandopi, okonelapo mindina pepa peyatane ateakale lolopeya lea. Utupane-mane wuane loto, pusi kapua andane wete okola, bala yale minditaka waa peaini okola, okonelapo lo lotu lolopeyai. Wandakali mindimane wuane peando, Goteto wandakali okone towa yataka olane oko ipa waene tai koo okonepene gulolo-peya. Ipa waene tai okonetaka gulene okone ipa enene towa mina mindiki nalene, Goteto balana yataka ene okone kapo mindina gae lola oko wandakali okonemane nolopeya. Wandakali okone bala Gotena enjole epene wetete tupapi, Sipisipi Andopane okopi, utupanena wenonga atolai-kola, ana salapa lene ita-mane too nembeyawe pua atola okomane bala tola-kola, bala tandaka andane koo wete no atolopeya. \x * \xo 14:9-10 \xt Lap 13:12-18; 16:19; 20:10; 21:8; Jen 19:24; Sam 75:8; Ais 51:17,22; Jet 25:15-16; Ese 38:22\x* \p \v 11 Wandakali-mane pusi okonena kokoli pitane namba (666) sikisa andete sikiti sikisa oko yakamanga peyatane ateakale lalu, pusi kapua andane wete okola, bala yale minditaka waa peaini okola, okonelapo lo lotu leaindo, utulu otongapi utupane-mane katulo oto mia napulu-peya. Jia. Wandakali utupane tandaka no atapowa ateakale lo ita too atapowa atola-kola, ole dindi lo ita tua oko ati kenga polopeya. Wuane pula-kola, wandakali utupane yakama tandaka no atapowa atolopeyai. Enjole tepone okomane wuane lea. \x * \xo 14:11 \xt Ais 34:10\x* \v 12 Wuaneko, matili kenda-pene okonepene tupa Gotena wandakali tupanga epolopeya nembo toto, wandakali utupane-mane Jisasa lo bilipi loto, Gotena loo tupa wato minuto, Kitisene tai wete atape-pene. \x * \xo 14:12 \xt Lap 13:9-10\x* \p \v 13 Okone angi nambato ale ewa-kola, ati kenga ato pii mindi leane okomane loto, nimbato pepa mindi wua lo peya: Andipapi, matili-matilipi, Akali Andane oko bilipi loto, omolai wandakali tupa epele ape-pene lea. Wuane lea-kola, Oli Sipitisa okomane loto, wandakali utupane omolai-angi, mana epene minalaini tupa utupanenga yapata polopeyai lea. Wandakali utupane yakama piape ayiawa pua atalaini tupa tepa alu, oto mo atolo-peyaiko. Wandakali utupane epele wete ape-pene. Oli Sipitisa okomane wuane leya oko pepa peya lea. \s1 Tomo Nape Yane Tupa Mandulane Oto Epeane Oko \p \v 14 Okone angi nambato andewa-kola, nanima yuunga akali ateyama okonepene mindi mole ake-pene mindina tokonga petea. Akali okone balana kawanenga kiŋi-mane piyaini tangi golo-mane waa-pene mindi anda pitawa atea-kola, balana kininga kandepa luu nene atene mindi aitawa petea. \x * \xo 14:14 \xt Dan 7:13\x* \v 15 Petea-kola, Gotena lotu anda ati kenga atalane okona atalu, enjole waka mindimane kamaka epoto, mole okonena peteane akali okone pii taimane lamawuato, yuu okona tomo tupa nape yaa yiake leya-ko. Andipa tomo mandulane oto oko epo eya-kola, nimbana kandepa okomane tomo utupane yokowa mandi lea. \p \v 16 Wuane lea-kola, mole okona tokonga peteane akali okonemane balana kandepa luu aitawa peteane okomane yuu okona tomo nape yane tupa yokowa mandea. \v 17 Mandea-kola, enjole waka mindi ati kenga lotu anda okona atalu, kamaka epeane oko bala kandepa luu nene atene mindi aitawa atea teke. \p \v 18 Ita too atene oko bosa lo ando atalane tai-lene oko enjole waka okonenga yane. Bala Gotena alata toko okona mandaka atalu epoto, enjole mindi kandepa luu nene atene aitawa ateane okone pii taimane lamawuato, yuu okona getepe eyaka tupana dini tupa nape eya-ko. Nimbato nimbana kandepa nene atene okonemane getepe ene tupa yoka wato, getepe tupa mo amunguli pii lea. \x * \xo 14:18 \xt Jol 3:13\x* \p \v 19 Wuane lea-kola, enjole okonemane balana kandepa luu okomane yuu okona getepe ene utupane yoka wato, getepe tupa mo amunguli puato, getepe dini ipane penge lalaini yuli andane mindina aindaka lea. Getepe dini ipane penge lalaini yuli andane okone Gotena yataka ene oko towa makande puato, pii kokoli mindi wuane lea. \p \v 20 Yuli andane okone tano okona kamaka ya-kola, mindimane getepe ipane penge loto, getepe dini utupane ango tele lea. Wuane pea-kola, getepe ipane oko tundupa peakoto, yuli andane okonena pitu tumbi wete loto, kamaka epea. Epoto, yuu amonga wetete kilomita (300) andete tepopi mindi lua auwa pea. Tundupa epo tumbi lo pitu maka lama-lama peane okonemane wandakali tupana manenga pitu, lita pea. \x * \xo 14:20 \xt Ais 63:3; Lap 19:15\x* \c 15 \s1 Enjole Yanasa-mane Kenda-pene Yanasa Wandakali Tupanga Mauwayale Ateaini Oko \p \v 1 Okone angi, ati kenga kokoli andane waka mindi-pene mindi pea-kola, nambato okone andoto, moko andane lewa. Nambato andewa-kola, enjole yanasanga kenda-pene yanasa teke wandakalinga maulane tai-lene oko ya. Kenda-pene utupane wandakali tupanga epola-angi, Gotena yataka ene oko koyo pula-kola, matili kenda-pene waka mindi utupanenga naepolo-peya. \p \v 2 Dee, Nambato andewa-kola, ipa solewata angini gulene mindi andewa oko ita lungu too atene okola, galasa-la, okonelapo mina mindiki lene gulea. Wamba wandakali minditupa-mane pusi kapua andane wete okola, bala yale minditaka waa peaini okola, okonelapo yanda pimawuato, sia mineai. Sia minuto, balana gene okona kokoli pitane namba (666) sikisa andete sikiti sikisa oko mia napulu-peyama, jia leai. Wuane lalu, utupane ipa solewata galasa gulene okonena matenenga atoto, gita gulene minditaka apa lene Goteto utupane mayane tupa aitawa ateai. \p \v 3 Wuane pua atoto, wandakali utupane-mane Sipisipi Andopane okola, Gotena piape akali Mosesa-la, okone-lapona soŋo oko loto, Akali Andane Gote, nimbanga tai-lene tupa pitaka eya-kola, nimbato piape andane tupa pitaka kuai lo wete pilini leai. Nimba wandakali yame palu peya tupa pitakana kiŋi atoto, pii enene oko wato minuto, mana epene tika-pene tupa minu atalene. \x * \xo 15:3 \xt Ek 15:1; Sam 139:14; 145:17\x* \p \v 4 Akali Andane, nimbana piape epene tika-pene tupa panakame eya-kola, wandakali yame palu peyai tupa pitaka-mane nimba lo lotu lolo epolopeyai. Nimba angu Gote epene wetete atele. Tene okonena, wandakali pitaka-mane nimba ando yuku anguato, nimbana gene oko laiyu lolopeyai. Wandakali utupane-mane wuane lo soŋo leai. \x * \xo 15:4 \xt Jet 10:6-7; Sam 86:9\x* \v 5 Wandakali utupane-mane soŋo okone lokoyo peai-angi, nambato andewa-kola, Gotena pii lapana yane lotu anda sele-mane pene okona lumu epene wetete ati kenga atene oko lumbapiane ya. \x * \xo 15:5 \xt Ek 38:21\x* \p \v 6 Kenda-pene yanasa teke wandakalinga maulane tai-lene yene enjole yanasa tupa lotu anda okonena atalu, kamaka epeai. Utupanena tona kalato ata napene, tii-pene wete tupa puato, matipu golo-mane waa-pene tupa yakamana kangaluninga pitawa ateai. \v 7 Gote saka atapowa atene okona yataka ene oko disa golo-mane waa-pene yanasanga tumbi latane atea-kola, minditaka saka atene tukumindi tupana mindimane disa yanasa utupane auwa epoto, enjole yanasa epeaini utupane disa mindiki-mindiki lo maya. \p \v 8 Maya-kola, sia tua kambua peane okomane Gotena tii-pene okola, tai-lene okola, okonelapo makande puato, balana lotu anda okona tumbi latane atea-kola, mindimane anda okonena katulo kolandaka nalape-pene gulea. Jia. Enjole yanasa tupamane kenda-pene yanasa teke wandakali tupanga mai koyo pulai-kola, matili kolandaka lamakale loto, mali yo atape-pene gulea. \x * \xo 15:8 \xt 1Ki 8:10-11; 2Tem 5:13-14; Ais 6:4\x* \c 16 \s1 Gotena Yataka Ene Oko Disa Yanasa Tupana Peteane Oko \p \v 1-2 Okone angi, nambato ale ewa-kola, Gotena lotu anda okona atoto, mindimane enjole yanasa tupa pii taimane lamawuato, yakama poto, Gotena yataka ene disa yanasa tupana peteya oko yuu pitakana gae lalapape lea. Wuane lea-kola, enjole bulupane okomane poto, Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko yuu pitakana gae lea. Gae lea-kola, wandakali wamba pusi kapua andane wete okona kokoli pitane namba (666) sikisa andete sikiti sikisa oko yakamana umbaininga pepa peyatane ateakale lalu, bala yale minditaka waa peaini oko lo lotu leaini utupane pitakana umbaininga tete guu-pene koo wete tupa pea. \x * \xo 16:1-2 \xt Ek 9:10; Lap 13:12-18\x* \p \v 3 Wuane pea-kola, enjole lapone okomane Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko ipa solewata okona gae lea. Gae lea-kola, ipa solewata oko wandakali omene tupana tundupa yale gulea. Wuane pea-angi, ipa solewata okona minditaka ema-pene pitiyane tupa pitaka oma yiake leai. \x * \xo 16:3 \xt Ek 7:17-21\x* \v 4 Enjole tepone okomane Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko ipa epo pene tupapi, ipa lai yungalane tupapi, utupanena gae lea-kola, ipa utupane pitaka tundupa gulea. \p \v 5-6 Okone angi, nambato ale ewa-kola, ipa tupa bosa lo ando atalane enjole okomane Gote lamawuato, Gote nimba wamba wetete atene, andipapi atele teke lea. Wamba wandakali koo tupamane nimbana wandakali tupapi, potopesa akali tupapi, utupane peyo ome leai-kola, utupanena tundupa oko gae lea. Tene okonena, wandakali koo utupane-mane tundupa nape-pene ateai-kola, nimbato mana epene tika-pene oko wato minuto, utupane yapa lo tale puato, utupane-mane tundupa neakale maele. Nimbato wuane pele okonena, nimba Gote epene tika-pene oko atele lo andeyo. Enjole okonemane wuane lea. \p \v 7 Wuane lea-kola, mindimane alata toko okona mandaka atoto, pii mindi leane oko loto, Akali Andane Gote tai-lene wetete nimbato mana epene tika-pene oko wato minuto, wandakali tupa yapa lo tale puato, pii enene oko lalene lea. \x * \xo 16:7 \xt Sam 19:9; Lap 15:3\x* \v 8 Wuane lea-angi, enjole tukuni okomane Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko nai lene okona gae lea-kola, Goteto nai okomane wandakali koo tupa yangeakale lo ando konda ya. \p \v 9 Ando konda ya-kola, nai toto andane wetete peane okomane wandakali tupa yango kapu teane tekeko, utupane yakama yamapane peke naleai. Jia. Utupane-mane kenda-pene utupane bosa lo ando atolane okona tai-lene yene Gote okona gene oko laiyu nalene kondoto, bala ando lamba leai. \x * \xo 16:9 \xt Lap 9:20-21\x* \p \v 10 Lamba leai-kola, enjole yauwini okomane Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko pusi kapua andane wete okona pitiyane toko okona gae lea. Balato Gotena yataka ene oko gae lea-angi, yuu koo mindi pusi kapua andane wete okonemane ando ateane oko undupi lamangua ya-kola, pusi okonemane ando ateane wandakali tupa yakama tandaka andane wete noto, yakama tanena ekene no tango peai. \x * \xo 16:10 \xt Ek 10:22; Ais 8:21-22\x* \p \v 11 Wandakali utupane tandaka andane neaini tekeko, utupane yakama yamapane peke naleai. Jia. Utupane-mane mana koo mineaini tupa masia mai napene, yakamanga tete peane tupapi, tandaka neaini tupapi, utupane nembo toto, ati kenga atalane Gote oko ando lamba leai. \v 12 Lamba leai-kola, enjole watakane okomane nai epalanesa atalaini kiŋi tupana epolane asia wapukale nembo teaipia. Wuane nembo toto, balato Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko ipa epo pene andane Yupotesa okona gae lea-kola, ipa epo palane andane Yupotesa okone tee pea. \x * \xo 16:12 \xt Ais 11:15\x* \p \v 13 Okone angi, nambato andewa-kola, puya andane okopi, pusi kapua andane okopi, owato potopesa akali okopi, utupanena nee asianga sipitisa koo monge gulene tepo kamaka epeainga andewa. \v 14 Sipitisa koo utupane-mane katulo metekolo piape mindipene-mindipene tupa pua ateai. Gote tai-lene wetete okomane wandakali tupa yapa lo tale pulu epola-angi, yuu pitakana kiŋi tupamane yanda pulu epeakale nembo toto, sipitisa koo utupane-mane kiŋi utupane pitaka mo amunguli pulu peai. \x * \xo 16:14 \xt Lap 19:19\x* \p \v 15-16 Pulu, Sipitisa koo utupane-mane kiŋi utupane pitaka lamo atu poto, yuu mindina amunguli peai. Yuu okonena gene oko Iputu pii loto, Amaketone lalaini. Sipitisa koo utupane-mane kiŋi utupane mo amunguli peaini tekeko, Akali Andane okomane loto, pake mialane akali epalane wuane pua teke namba epokale lea. Wandakali mindi bala papata atola-kola, wandakali yangone mindi epoto, bala andeando, bala yala olopeya. Wandakali mindimane yala olowane nembo toto, utulu limu pali napene, balana tona piyane tupa mandaka ongane yakale leando, namba epolowa-angi, wandakali okone bala epele olopeya lea. \x * \xo 16:15-16 \xt Mt 24:43-44; Lap 3:3; Sak 12:11\x* \p \v 17 Okone angi, enjole yanane okomane Gotena yataka ene balana disa okona peteane oko ati kenga ato gae lea. Balato Gotena yata ene oko gae lea-angi, Gotena lotu anda andane okona anda-pangosa kiŋi pitiyane toko ongane mandaka atoto, pii mindi taimane wete loto, kenda-pene andane yanane oko epolane oto oko ipupia lea. \v 18 Wuane lea-kola, yuu tapale puato, ati kulu lea-angi, yuu yundukumi andane wetete mindi minuto, yuu oko dii-dee lea. Wamba bulupane tewa wandakali yuu okona palu ateai-angi atoto, ipapo wato, andipa ateyama okona giau loto, yuu yundukumi andane wetete mineane okonepene mindi wamba mina napeaipia. \x * \xo 16:18 \xt Lap 4:5; 8:5\x* \p \v 19 Yuu yundukumi andane wetete mineane okonemane wandakali yame pitakana tano tupa koyaya. Okone angi, Goteto Bapilone tano andane okona tane wandakali tupana mana koo tupa nembo tolo-peke lea-kola, balato utupane towa yatakawa ateane oko ipa waene kapo pene mindina peteane okone towa mandeke pene petene gulea. Utupane-mane balana yataka ene okone neakale loto, yuu yundukumi andane okone mineakale lea-angi, utupanena Bapilone tano andane okone tale pua yapu lo tepo pea. \x * \xo 16:19 \xt Lap 14:9-10\x* \p \v 20 Yuu yundukumi andane wetete okone minea-kola, yuu wangianepi, ipa angini andane tupana tombenenga yuu ailene yane tupapi, utupane pitaka latako pea. \x * \xo 16:20 \xt Lap 6:14\x* \v 21 Latako pea-kola, kingi apane andane wetete mindiki-mindiki lo epeane utupanena kenda-pene oko laisa beke andane lapona kenda-pene sia minuto, andane wetete epea. Kingi apane utupane ati kenga ato epoto, wandakali tupa peyoto, minu koya-kola, Goteto kingi apane andane epeakale leya loto, wandakali utupane-mane bala ando lamba leai. \x * \xo 16:21 \xt Ek 9:23-24; Lap 11:19\x* \c 17 \s1 Pamuku Wanda Okomane Yole Koo Mindi Meane Oko \p \v 1-2 Okone angi, disa yanasa aitawa ateaini enjole yanasa utupanena mindi bala namba atewanga epoto, namba languato, ipa epo pene kambua tupana matenenga mandaka pamuku wanda gene yene mindi petea-kola, yuu okona kiŋi tupamane wanda okone towa pamuku pua ateai lea. Yuu okona akali tupamane wanda okone towa pamuku puato, utupane yakama bia ipa tai noto, sipaki lo keewa atalaini akali okonetaka gulo ateai. Andipa pamuku wanda okone balana yole koo mindi molopeya oko nambato nimba andawa lokalenga, nimba bakale ipu lea. \x * \xo 17:1-2 \xt Jet 51:7,12-13; Ais 23:17; Lap 14:8\x* \p \v 3 Enjole okonemane wuane lea-angi, Oli Sipitisa oko nambanga epo tumbi lea-kola, enjole okonemane namba mo auwa wandakali napalene yuu mindina pea. Nambato yuu okonena poto andewa-kola, pamuku wanda okone bala yia pusi tundupa-pene mindina masianenga petea. Pusi kapua okonena umbaini pitakanga Gote ando lamba lene gene kambua tupa pepa peyatane atea. Balana kawane yanasa atea-kola, kawane utupanena nene paiyasa atea. \x * \xo 17:3 \xt Lap 13:1\x* \p \v 4 Pamuku wanda okonemane balana umbaininga kolosa tundupa-pene mindi-la, pepolo mindi-la, okonelapo puato, ana epene wete muni kambua-mane kambenepi, golopi, mumbi epene wetepi, utupane-mane yati pitawa petea. Wanda okonena pamuku mana kalato atene tupapi, Gotena wenonga mana koo guu-pene waka tupapi, utupane pitaka kapo golo-mane waa-pene mindina tumbi latane atea-kola, wandakali-mane minditaka kapo okonena peteane tupa neakale loto, pamuku wanda okonemane kapo okone aitawa petea. \x * \xo 17:4 \xt Jet 51:7 \xt Lap 18:16-17\x* \p \v 5 Balato pamuku piyaini wanda waka tupa pitakana angini pituto, yuu okona mana koo guu-pene tupa wamba ini bulupane mina ika leaipia. Wuaneko, balana gene oko kokoli mindi yoto, balana wenonga Bapilone Tano Andane pepa peyatane atea. \v 6 Jisasato piape puato, wua peane loto, wamba Gotena wandakali minditupa-mane wandakali waka tupa lamauwa ateai-kola, wandakali minditupa-mane utupane peyo ome leai. Ome leai-kola, pamuku wanda okonemane Gotena wandakali omeaini utupanena tundupa noto, sapake lo petea. Nambato balana mana koo okone andoto, moko loto, nembo kambua tewa. \x * \xo 17:6 \xt Lap 18:21-24; 19:1-2\x* \p \v 7 Nembo kambua tewa-kola, enjole okonemane namba languato, anu peakale nimba moko loto, nembo kambua telepe lea. Nimbato andale-kola, kawane yanasapi, kawanenga nene paiyasapi, utupane atene pusi kapua mindi balana masianenga wanda mindi mandu pala. Pusi kapua okola, wanda okola, okonelapo kokoli mindi eya-kola, nambato kokoli okonena tene oko nimba langukale. \x * \xo 17:7 \xt Lap 13:1\x* \p \v 8 Pusi kapua nimbato andale okone bala wamba ateane tekeko, andipa bala yuu okona ata napeya. Jia. Bala yuu kundu nenanga wete okona atoto, kamaka epoyale peya. Wamba Goteto yuu oko yakale lea-angi, saka atapowa atolaini wandakali tupana gene yalane buku okona balato wandakali minditupana gene tupa peyo yata yaepia. Buku okona gene nayene wandakali tupamane pusi kapua okone wamba ateane nembo teyai tekeko, andipa bala ata napeya nembo teyai. Tene okonena, bala lapone epo atola-angi, utupane-mane bala andalu, moko loto, nembo kambua tolopeyai. Pusi okone epo atola-kola, matili Goteto bala minu koyolo-peya. \x * \xo 17:8 \xt Dan 12:1; Lap 11:7; 13:7\x* \p \v 9 Nembo kuai lo talaini wandakali tupamane pii nambato leyo oko wayumane nembo tape-pene. Pusi kapua okonena kawane yanasa tupa yuu wangiane yanasa tupa towa makande pitane ateya. Wanda oko bala yuu wangiane yanasa utupanena pitiyane. \v 10 Dee, pusi kapua okonena kawane yanasa utupane kiŋi yanasa tupa towa makande pitane ateyai. Akali kiŋi yanasa utupanena yau tupa yakama akali mindina panda miaka peai-kola, andipa watakane oko bala kiŋi atoto, piape pua ateya. Matili akali yanane oko bala kiŋi atolopeya tekeko, balato ole ukupini mindilapo angu piape okone pua atape-pene. \v 11 Pusi kapua wamba ateane oko bala kiŋi yanasa utupanena mindi ateya. Wamba bala kiŋi atalu, yuunga peane tekeko, matili bala kiŋi piape pulu-peke loto, kiŋi kitupane atola-kola, matili Goteto bala minu koyolo-peya. \p \v 12 Nimbato andapi-kola, pusi kapua okonena kawanenga nene paiyasa atapia. Nene utupane akali paiyasa makande pitane atapia. Andipa akali utupane kiŋi ata napeyai tekeko, matili pusi kapua oko bala kiŋi gulola-angi, akali paiyasa utupane yakamapi kiŋi gulolo-peyai teke. Wuane tekeko, utupane-mane piape okone gii ukupini wane awa angu pulupeyai. \x * \xo 17:12 \xt Dan 7:7,24\x* \p \v 13-18 Goteto akali kiŋi paiyasa utupanena nembo-tene oko mina ika lola-kola, kiŋi paiyasa utupane yakama nembo mindiki palu atoto, Gotena nembo-tene oko wato minulu-peyai. Balana nembo tene oko wato minuto, yakama tanena tai-lene okomane pusi kapua oko minu tai layawa piape pima pulu, piape Goteto yakama maiyane tupa pikoyo pulai oto okona giau lolopeyai. Enjole okonemane wuane lalu, pii mindi tako pua namba languato, pamuku wanda nimbato andale oko bala tano andane wete mindi towa makande pitane eya lea. Tano okonena kiŋi okomane yuu okona kiŋi waka tupa bosa lo ando atolopeya. Wanda okone bala pitiya ongane mandaka ipa kambua epo pene tupa pii waka-waka lene wandakalipi, umbaini waka-waka atene wandakalipi, yuu tupa pitakana wandakali yame waka-waka paleyai tupapi, wandakali utupane makande piya-kola, andale. Wandakali utupane tano andane okonena mandaka ongane epoto, amunguli pulupeyai lo makande piya-kola, nimbato andale. Pusi kapua okopi, balana kawanenga nene paiyasa atala-kola, nimbato andale tupapi, utupane-mane pamuku wanda okone towa embo wete wato, balana umbaininga tona tupa yoko apoto, balana umbaini oko nolopeyai. Utupane-mane pamuku wanda gulene tano andane okonena anda tupa ukuna ataya alu, ita-mane yango apolopeyai. Wuane piyu, utupane-mane Gotena sipisipi andopane oko yanda pimalu-peyai tekeko, bala akali andane tupana akali andane wete atoto, bala kiŋi tupana kiŋi oko ateya. Tene okonena, Sipisipi Andopane okonemane yia kapua okopi, kiŋi paiyasa tupapi, utupane yanda pimawuato, sia minulu-peya. Balato wuane pula-angi, Gotena yapa lo mene wandakali yakamato Sipisipi Andopane oko tepa naene, balana pii wato minuto, yia kapua okopi, kiŋi paiyasa tupapi, utupane sia minulu-peyai teke. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 17:13-18 \xt Lap 18:8\x* \c 18 \s1 Goteto Bapilone Tano Oko Yapa Lo Tale Pulupeya Leane Oko \p \v 1 Matili nambato andewa-kola, enjole waka mindi ati kenga atoto, yuunga epea. Balanga tai-lene andane wete ya-kola, balana tii-pene okomane yuu pitakana tii pikoyo pea. \p \v 2-3 Balato pii taimane wete loto, wamba Bapilone tano andane okona tane wandakali tupamane minditaka kambua wetete tupa kambo yatawa ataima lakae lo nembo teai lea. Wuane nembo teai-kola, bisanisa piape piyaini wandakali minditupa yuu waka tupana atoto, pinju kambua mandu epoto, muni kambua wetete meai. Dee, Bapilone tane wandakali tupamane pamuku pua ateai-kola, yuu tupa pitakana wandakali yame palu peya tupana minditupa-mane utupane towa pamuku pua atoto, Bapilone tane tupana bia ipa tai tupa no atene ateai. Yuu tupa pitakana kiŋi tupamanepi, Bapilone tano andane okone towa pamuku pua atene ateaini teke. Tene okonena, Goteto yataka wato, tano andane okone minu koyane oko koyatane eya. Enene, wetete koyatane eya. Tano okone koyalu, ukuna ateya-kola, andipa eka koo embo-pene yame waka-waka tupa pitakapi, Satanena sipitisa koo yame waka-waka tupa pitakapi, utupane angu tano okonena epo ateyai. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 18:2-3 \xt Lap 14:8; Ais 13:21; 34:11-14; Jet 50:39\x* \p \v 4-5 Enjole okonemane wuane lea-angi, nambato ale ewa-kola, mindimane ati kenga atoto, pii mindi leane oko loto, Bapilone tane wandakali tupamane mana koo kambua wetete minu atalaini lea. Wandakali utupanena mana koo utupane yomo atane atama poto, ati kenga giau latane ateya-kola, Goteto wandakali utupanena mana koo utupane nembo tatawa ateya. Wandakali utupane-mane mana koo mindi minulai-angi, nambana wandakali yakamato wandakali utupane towa atu atoto, mana koo okone mineaindo, matili Goteto yole koo mindi wandakali utupane maula-angi, yakamatopi yole koo okone molopeyai. Nambana wandakali yakamato wuane pulumane nembo toto, Bapilone tepa alu, ipulupape. \x * \xo 18:4-5 \xt Ais 48:20; Jet 50:8; 51:6,9,45; 2Ko 6:17; Jen 18:20-21\x* \p \v 6 Pamuku wanda okonemane yakama minu koyane, wuane pua teke yakamatopi bala minu koyalapape. Balato kenda-pene mindiki-mindiki lo oko-tuma yakama geane nembo toto, yakamato paini yano peyoto, kenda-pene lapo-lapo lo bala maiyapape. Balato ipa koo wete mindi kapo mindikina pete loto, yakama nalapale loto geane nembo toto, yakamato ipa koo tai-lene wete kapo laponga pete loto, lapotaka bala neakale maiyapape. \x * \xo 18:6 \xt Sam 137:8; Jet 50:15,29; 2Tes 1:5-7\x* \p \v 7 Pamuku wanda okonemane mana koo mindi wato minuto, bala tane angu nembo toto, minditaka kambua wete moto, bala tanena gene oko laiyu loto, namba wanda yalo mindi piti napeyo. Jia. Namba wanda kuwini peteyo okonena, namba yamapane mo kenda piya alane mindi ando mia napulu-peyo lalane. Balato bala tanena gene oko laiyu loto, wuane lalane nembo toto, yakamato tandaka okone-tuma teke bala mawuato, mo ai andane wete laya alapape. \x * \xo 18:7 \xt Ais 47:7-9\x* \p \v 8 Bapilone tano andane yapa lo tale pulane Akali Andane Gote oko bala tai-lene wetete ateya okomane kenda-pene kambua tano okonenga malupeya. Ulia nono andanepi, siki waka-waka tupapi, utupane epola-kola, wandakali minditupa omolo-peyai. Dee, yanda-pene akali tupamane Bapilone tano okone yango apolopeyai teke. Kenda-pene utupane pitaka oto mindiki okone angi teke Bapilone tane wandakali utupanenga epola-kola, utupane-mane ai lo atolopeyai. \x * \xo 18:8 \xt Lap 17:13-18\x* \p \v 9 Wamba yuu tupa pitakana kiŋi tupa tano okonena poto, tano okonena minditaka kambua yane tupa epele wato, tano okonena tane wandakali tupa towa pamuku pua ateaini. Wuaneko, matili tano okone tola okona ita tua pula oko andoto, kiŋi utupane-mane ai lo yamataka lolopeyai. \x * \xo 18:9 \xt Ese 26:17; 27:30-35\x* \v 10 Bapilone tola-angi, tano okonena tane wandakali tupamane tandaka andane wete nolai-kola, kiŋi utupane yakama yuku wato, tano okonena mandaka napolo-peyai. Jia. Utupane yakama tepanda amonga waka mindinga atoto, pii mindi leaini oko loto, yali, ae, Bapilone, wamba nimba tano andane tai-lene wete mindi yee tekeko, Goteto nimba yapa lo tale puato, yole koo mindi nimba giya-kola, wane awa angu pala-kola, nimba koyale. Tene okonena, nanimato nimba ondo wete eyama lolopeyai. \p \v 11 Dee, Bapilone tola-angi, tano okonena tane wandakali tupamane yuu waka tupana bisanisa piape piyaini wandakali tupana pinju tupa kamba napulu-peyai nembo toto, yuu waka tupana bisanisa piape piyaini wandakali utupane-mane yamapane kenda wato, ai lolopeyai. \x * \xo 18:11 \xt Ese 27:36\x* \p \v 12 Wamba Bapilone tane wandakali tupamane bisanisa piape piyaini wandakali utupanena golopi, silipapi, ana epene wete muni kambua-mane kambenepi, mamakupi, utupane pitaka kambaka piki pua ateai. Dee, Bapilone tane tupamane lapalapa epene wete ake-penepi, tundupa-pene waka-wakapi, lemba-lemba penepi, utupane kambeai. Dee, wamba wandakali-mane ita tunduma-pene yame waka-waka tupa pitakapi, ita muni kambua-mane kambenepi, yia elepenena nenepi, aenepi, batasapi, ana yati penepi, okonetaka minditupa moto, minditaka tupa waa peai-kola, Bapilone tane tupamane okonetaka tupa pitaka kambeai. \x * \xo 18:12 \xt Ese 27:12,13,22\x* \p \v 13 Wamba utupane-mane tomo mo tende piyalane sinamonepi, wele tunduma-pene waka-waka tupapi, ita tua tunduma peakale lo minditaka yangalaini tupapi, dee ipa waenepi, olipi ipanepi, palawa epenepi, witi dinipi, utupane kambeai. Dee, utupane-mane yia osapi, yia osa-mane kilau lo auwa palaini wandakali pitulane katesa tupapi, bulumakaopi, sipisipipi, utupane pitaka kambeai. Utupane-mane katapusa piape piyaini selepe wandakali tupa kambeai-kola, wandakali utupanena tandini tupa kambene ateaini teke. \p \v 14-15 Wamba Bapilone tane wandakali tupamane okonetaka tupa kambua wete kambeai-kola, yuu waka tane bisanisa piape piyaini wandakali tupamane muni kambua wete moto, amango guleai. Matili Bapilone tano okone tola-angi, tano okonena tane wandakali tupamane tandaka andane wete nolai-kola, yuu waka tane bisanisa piape piyaini wandakali utupane yakama yuku wato, Bapilone okona mandaka puu napene, amonga tepanda waka mindinga atoto, yamapane kenda wato, ai lo atolopeyai. Ai lo atoto, utupane-mane Bapilone tane wandakali tupa lamawuato, yakamana yati epene tupapi, minditaka epene wete tupapi, minditaka waka-waka muni andane-mane kambene tupapi, utupane pitaka tala lolopeyai. Tala-kola, yakamato utupane dee lapone anda napulu-peyai. Enene, wamba yakamato minditaka utupane miauwa lakae lo nembo toto, kambo yatawa ateaini tekeko, andipa utupane pitaka tokoyo piya-kola, yakamanga naeya. \x * \xo 18:14-15 \xt Ese 27:31,36\x* \p \v 16-17 Wamba Bapilone tane wandakali tupamane tona epene wete ake-penepi, tundupa-pene yame lapopi, utupane puato, golopi, ana epene muni andane-mane kambenepi, mamaku yale mumbipi, okonetaka tupamane yakamana umbaini tupa yati pitane ateai. Yali, ae, andipa wane awa angu pala-kola, yakamana minditaka kambua wete muni andane-mane kambene tupa pitaka koyala. Tene okonena, nanimato Bapilone tano andane okona tane wandakali tupa ondo wete eyama lolopeyai. Dee, tano oko tola-angi, sipi ando atalaini akali tupapi, sipi tupana piape piyaini akali tupapi, sipinga pitiyu yuu waka tupana palaini wandakali tupapi, sipinga pitiyu yuu waka tupana poto bisanisa piape piyaini wandakali tupapi, wandakali utupane yakama Bapilone tano okona mandaka puu napene kondalu, tepanda amonga waka mindinga atolopeyai. \x * \xo 18:16-17 \xt Lap 17:4; Ais 23:14; Ese 27:27-29\x* \p \v 18 Tano okone tola-kola, utupane-mane sia tua andoto, tano andane okonepene tano andoko eyape lolopeyai. \x * \xo 18:18 \xt Ese 27:32\x* \v 19 Bapilone tane wandakali tupamane minditaka kambua kambamakale loto, muni kambua yatawa ateai-kola, sipi yalaini akali tupamane pinju kambua tano okonena mandu poto, yakamana muni kambua mialu, amango guleai-ko. Yali, ae, andipa awa mindiki angu pala-kola, tano andane oko koyapia okonena, nanimato ondo wete eyama lolopeyai. Wuane loto, utupane-mane yamapane kenda wato, yuu yeyau puato, ai lo atolopeyai. \p \v 20 Wamba Bapilone tane wandakali utupane-mane Gotena wandakalipi, potopesa akalipi, utupane minu koyoto, kenda-pene minditupa maiki pua ateaini okonena, Goteto Bapilone tane wandakali utupane yapa lo tale puato, kenda-pene utupane maipia. Tene okonena, yakamapi, ati kenga atalaini tupapi, yakama pitaka-mane epele alapape. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 18:20 \xt Ais 44:23; Lo 32:43; Jet 51:48\x* \p \v 21-24 Wuane lea-kola, matili enjole tai-lene mindimane ana andane wetete mindi minaiyu loto, ipa solewata okona taimane peya amo loto, Bapilone tane wandakali tupa lamawuato, wua lea: Wamba yakamato posini pua atoto, yuu yoo peya tupa pitakana wandakali tupa minakasa yai. Wuane puato, yakamana bisanisa piape piyaini wandakali tupamane yuu waka tane wandakali tupa pitaka sia minuto, gene andane yene ateai. Dee, yakamato potopesa akali tupapi, Gotena wandakali tupapi, utupanena minditupa peyo ome laka piki pua ateai okonena, koo tene mindi yakamanga eya. Yuu waka tupa pitakana wandakali minditupa-mane wandakali minditupa peyo ome leaini okonena, koo tene okone Bapilone tane wandakali yakamanga eya teke. Tene okonena, nambato wua leyo. Nambato ana andane oko ipa solewata okona taimane peya amo lalo-kola, latako piya. Wuane pua teke, matili Goteto Bapilone tano andane oko taimane peya amo lola-kola, tano okona wandakali atalaini tupa latako pulupeyai. Wuaneko, matili-matilipi gitapi, pupepi, biakulupi, musikipi, utupanena mindi peyolane wandakali mindi tano okonena ata napulai-kola, mindimane musiki ale na-olopeya. Minditaka waa piyaini wandakali mindi ata napulu-peya teke. Dee, witi dini minu kokope lolane wandakali mindi ata napula-kola, witi dini minu kokope lalane ana oko gili galo laa napulu-peya teke. Wanda kee lolane akalipi, akali polane wandapi, okonelapo tano okonena pii lo ata napulu-peyapi teke. Wandakali mindikipi mindi tano okonena ata napulai-kola, tano okonena lamu mindikipi mindi taa napulu-peya. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 18:21-24 \xt Jet 7:34; 16:9; 25:10; 51:49,63-64; Ese 26:13,21; Ais 24:8; Lap 17:6\x* \c 19 \s1 Bapilone Tano Koya-kola, Wandakali-mane Epele Yaini Oko \p \v 1-2 Matili nambato ale ewa-kola, ati kenga kili kalae leane oko wandakali kambua-mane pii taimane lene gulea. Utupane-mane pii mindi leane oko loto, Bapilone tano oko pamuku wanda mindi gulo atoto, mana koo tupa minuto, yuu okona wandakali tupa minu koyoto, Gotena piape akali minditupa peyo ome leako leai. Goteto pamuku wanda andane okone yapa lo tale puato, mana koo okonena tene oko balanga yata wato, yole koo mindi bala maya. Wuaneko, Goteto mana epene tika-pene oko wato minuto, pii enene oko loto, wandakali yapa lo tale piyane lo nanimato andeyama. Andoto, nanimana Gote okomane nanima molo-peke leane nembo toto, nanimato balana gene oko laiyu loto, balanga tai-lene wete eya-kola, balana gene andane wete eya lamakale. Wandakali utupane-mane wuane leai. \x * \xo 19:1-2 \xt Lo 32:43; Lap 6:10\x* \p \v 3 Wuane lalu, utupane-mane pii pai pua teke taimane loto, Goteto Bapilone tano oko yangea-kola, ole dindi lo tano okone too atapo eya-kola, sia tua too atapowa atalane. Goteto wuane peane okonena, nanimato balana gene oko laiyu lo atamakale leai. \v 4 Wuane leai-kola, ando atalaini akali (24) paiyasa laponga tukumindi tupapi, minditaka saka atene tukumindi tupapi, utupane-mane tombawua lo atoto, kiŋi pitiyane toko okona peteane Gote oko lo lotu loto, enene, nanimato Gotena gene oko laiyu lamakale leai. \p \v 5 Wuane leai-kola, mindimane Gote pitiyane toko yane ongane mandaka atoto, pii mindi leane oko loto, Gotena piape wandakali gene yenepi, nayenepi, yakama pitaka-mane Gote yuku amawuato atoto, balana gene oko laiyu lo atalapape lea. \s1 Sipisipi Andopane Oko Bala Wanda Kee Lolopeya Leane Oko \p \v 6 Balato wuane lea-angi, nambato ale ewa-kola, ipa andane mindi epo peakoto, oo lalane wuane pua teke wandakali kambua epo amunguli puato, pii taimane leaini oko ati kili-kulu taimane lene gulea. Utupane-mane pii mindi leaini oko loto, nanimana Akali Andane Gote tai wetete okomane wandakali pitaka bosa lo ando atalane loto, balana gene oko laiyu lamakale leai. \x * \xo 19:6 \xt Lap 14:2-3\x* \p \v 7-8 Gotena Sipisipi Andopane oko bala wanda kee lolane oto oko epea-kola, Goteto wanda okone bala kolosa epene ake-pene wete kalato natene tupa pua peteakale nembo tea. Wamba Gotena wandakali tupamane mana epene tika-pene tupa wato mineai-kola, yakamana mana utupane kolosa epene ake-pene wete gulea. Goteto kolosa epene wete ake-pene utupane wanda okone maya-kola, wanda okone bala Sipisipi Andopane okonena wetene gulo makande pea. Tene okonena, nanima mini epene palu atoto, epele wete wato, balana gene oko laiyu lo atamakale. Wandakali utupane-mane wuane leai. \x * \xo 19:7-8 \xt Ais 61:10; Lap 21:2\x* \p \v 9 Wuane leai-kola, enjole okomane namba languato, nimbato pepa mindi peyoto, wua lape: Sipisipi Andopane oko bala wanda okone kee lola-angi, Goteto tomo kambua yangola-kola, wandakali minditupa-mane tomo okone nolo polopeyai lea. Wamba Goteto wandakali utupane lamawuato, matili yakamato nambana tomo okone nolo ipulupale leane okonena, andipa wandakali utupane yakama epelewa atape-pene lo pepa peyape lea. Wuane lalu, balato pii utupane Gotena pii enene wete lea. \x * \xo 19:9 \xt Mt 22:1-3\x* \p \v 10 Wuane lea-kola, nambato bala lo lotu loyale, balana kene yane ongane aiki leka wato, tombawua lewa tekeko, balato namba languato, wamba Oli Sipitisa okomane potopesa akali tupa lamawuato, Jisasato wua pulupeya lo yakamato wandakali tupa lamai-yapape leane lea. Oli Sipitisa okomane wuane lea-kola, potopesa akali utupane-mane wuane leai. Andipa Oli Sipitisa okomane nimbapi, nimba towa piape mindiki piyaini amene tupapi, yakama languato, wamba Jisasato wua peane lo wandakali tupa lamauwa atalapape leya-kola, yakamato wuane lalaini leya. Namba yakama towa atu Gotena piape akali atoto, nanimato piape mindiki okone teke piyamane. Tene okonena, nimbato namba lo lotu nalene kondalu, Gote lo angu lotu lape. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 19:10 \xt Ap 10:25-26; Lap 22:8-9\x* \s1 Yia Osa Ake-pene Okona Masianesa Peteane Akali Oko \p \v 11 Okone angi, ati kenga okona asia lomba oko lumba-yene ya-kola, nambato akali mindi yia osa ake-pene mindina masianesa peteanga andewa. Wandakali-mane akali okone andayo pii mindi lalaini oko loto, akali okone balato pii enene loto, minditaka pukale lalane tupa enene piyane lalaini. Balato mana epene tika-pene tupa wato minu atoto, wandakali tupa yapa lo tale puato, akali koo tupa yanda pimawua atalane. \x * \xo 19:11 \xt Lap 1:4-5; 6:2; Sam 96:13; Ais 11:4\x* \p \v 12 Balana lene okolapo ita lungu tene gulea-kola, balato kiŋi tupamane tangi anda piyaini okonetaka tupa kambua anda pitawa atea. Gene mindi balana umbaininga pepa peyatane ateane oko bala tane-mane angu nembo talane. Waka mindimane gene oko nembo natalane. \x * \xo 19:12 \xt Dan 10:6; Lap 1:14; 2:17\x* \v 13 Wandakali-mane balana gene okone nembo natene ato, balana gene oko Gotena Pii Oko lalaini. Balana tonanga tundupa kambua pata atane atea. \x * \xo 19:13 \xt Ais 63:1-3; Jo 1:1,14\x* \v 14 Ati kenga atalaini ami tupamane tona kalato natene epene wete ake-pene tupa piyu, yia osa ake-pene tupana masianesa pituto, akali okone watama peai. \p \v 15 Aitene wandakali tupa yoko oyale kandepa nene atene mindi balana nee asianga apu latane atea. Balato utupane yokowa sia minuto, muli aene-mane waa-pene mindi auwa atoto, wandakali pitaka taimane bosa lo ando atolopeya. Ipane yoo penge lalaini yuli andane mindina getepe dini minditupa yola-kola, akali okonemane dini utupane balana kene-mane ango wato, utupanena ipane tupa penge lolopeya. Getepe ipane epola oko Gote tai-lene wetete okona yataka ene oko makande peya. \x * \xo 19:15 \xt Sam 2:9; Lap 1:16; 14:20\x* \v 16 Akali okonena gene mindi kiŋi tupana kiŋi lalaini. Balana gene mindi akali andane tupana Akali Andane lalaini. Gene okonelapo balana tona okola, balana kene pelendene okola, okone-lapona pepa peyatane atea. \x * \xo 19:16 \xt Lap 17:13-18\x* \p \v 17-18 Okone angi, nambato andewa-kola, enjole mindi nai lene okona atea. Balato eka ati kenga yuu lo epoko pua ateaini tupa pitaka pii mindi taimane lamawuato, ami ando atalaini akali kawane tupapi, kiŋipi, akali tai tupapi, yia osapi, yia osa masianesa pitiyane akalipi, katapusa piape piyaini akalipi, mee anana atalaini akalipi, akali gene yenepi, nayenepi, akali yame utupanena kambua omolo-peyai lea. Omolai-kola, Goteto tomo andane mindi yakama gulupeya nembo toto, yakamato akali utupanena umbaini tupa namakale lo epo amunguli piyapape lea. \x * \xo 19:17-18 \xt Ese 39:17-20\x* \p \v 19 Enjole okonemane wuane lea-angi, nambato pusi kapua andane wetete okopi, yuu okona kiŋi tupapi, utupanena ami tupapi, utupane andewa. Utupane-mane yia osanga peteane akali tupapi, balana ami okopi, utupane yanda pimauyale epo amunguli pua ateai. \p \v 20 Wamba owato potopesa akali oko bala pusi kapua okona wenonga atoto, metekolo piape minditupa puato, wandakali minditupa minakasa ya-kola, mindimane pusi okonena gene oko makande puato, kokoli pitane namba (666) sikisa andete sikiti sikisa wandakali utupanena wenonenga pepa pelea. Wuane pea-kola, wandakali utupane-mane pusi kapua okone bala yale minditaka waa peaini okone lo lotu leai. Matili yia osanga peteane akali oko epea-angi, balato pusi kapua andane wete okola, balana owato potopesa akali okola, okonelapo andi lea. Okonelapo saka ateapi-kola teke, akali okonemane okonelapo andi lo auwa poto, ana gene salapa lene tupa ita-mane too nembeyawe pua atene yuli koo okona auwa aindaka lea. \x * \xo 19:20 \xt Lap 13:12-18; 20:10\x* \p \v 21 Wuane piyu, yia osanga peteane akali okonemane kandepa luu nene atene mindi balana nee asianga apu latane ateane okomane kiŋi tupapi, utupanena ami tupapi, utupane yokowa ome lea. Omeai-kola, eka epeaini tupa pitaka-mane akali utupanena umbaini tupa no embo alu, ateai. \c 20 \s1 Satane Bala Andi Latane Atalu, Wetete Koyolo-peya Leane Oko \p \v 1 Okone angi, nambato andewa-kola, enjole mindi ati kenga atoto, yuunga epea. Balato yuu kundu koo nenanga wetete okona asia lomba loko peyolane kii okola, sene ende andane mindi-la, okonelapo auwa epea. \x * \xo 20:1 \xt Lap 9:1\x* \p \v 2-3 Epoto, balato puya andane wete gene Satane lene oko minatawa atoto, sene ende andane okomane bala andi lea. Wamba wetete Sataneto yuu pitakana wandakali tupa minakasawa atama ipulu, andipa giau lea-kola, wandakali utupane-mane mana koo tupa minu ateai-kola, Sataneto utupanenga koo tene yatawa atea. Mali tausene mindiki balato wandakali tupa minakasa nayakale nembo toto, enjole okonemane bala andi loto, yuu kundu koo nenanga wetete okona auwa aindaka loto, yuu kundu okonena asia lomba oko tuma puato, duli lo wete loko pelea. Loko pelea-kola, mali tausene mindiki polopeya. Pola-kola, Satane bala dee lapone mali mindilapo ako-lene ateakale loto, bala tinga lo tepa ape-pene. \x * \xo 20:2-3 \xt Jen 3:1; Lap 12:9\x* \p \v 4 Okone angi nambato andewa-kola, kiŋi pitiyane toko minditupa ya-kola, wandakali minditupa toko utupanena peteainga andewa. Wamba mindimane pusi kapua andane okonena gene oko makande puato, kokoli pitane namba (666) sikisa andete sikiti sikisa oko wandakali utupanena wenone okola, kini okola, okone-lapona pepa peyoyale peane tekeko, utupane-mane balato wuane peakale lo ando konda nayai. Dee, utupane-mane pusi kapua andane okone-la, bala yale mindi makande pua minditaka waa peane okola, okonelapo lo lotu naleai teke. Jia. Wuane pua ata napene, utupane-mane Gotena pii oko wandakali waka tupa lamawuato, piape Jisasato peane tupapi, pii balato leane tupapi, utupane lamauwa ateai-kola, akali mindimane wandakali utupanena mane pai lea. Pai lea-kola, matili Goteto wandakali utupane saka atolo-peke laya wato, utupane-mane wandakali waka tupa yapa lo tale pulane tai-lene oko maya. Maya-kola, wandakali utupane yakama Kataisa towa atu kiŋi atoto, mali (1,000) tausene mindiki wandakali waka tupa ando ateai. \x * \xo 20:4 \xt Dan 7:9,22,27; 1Ko 6:1-2; Lap 13:16-18\x* \p \v 5 Wandakali utupane yakama wamba ini bulupane malinga ika leai. Mali (1,000) tausene mindiki pea-angi, wandakali waka omeaini tupa saka atolo-peke leai. \v 6 Wandakali wamba ini bulupane malinga ika lolai utupane lapone oma napulu-peyai. Jia. Goteto utupane balana wandakali yame ateyai lola-kola, utupane Gote-la, Katisa-la, okone-lapona pitisa akali tupa atoto, mali tausene mindi Kataisa towa atu potomane loto, wandakali waka tupa ando atolopeyai. Tene okonena, utupane yakama epelewa atape-pene. \x * \xo 20:6 \xt Lap 1:6\x* \p \v 7 Matili mali (1,000) tausene mindiki epo pola-angi, enjole mindimane yuu kundu koo nenanga wetete okona asia lomba oko lumbalu, Satane tita lola-kola, Satane bala katapusa anda okone tepa alu, kamaka epolopeya. \v 8 Kamaka ipulu, bala yuu Gokopi, Mekokopi, yuu tupa pitakana polopeya. Poto, yuu utupane pitakana wandakali tupamane Gotena wandakali tupa yanda pimai-yakale nembo toto, balato utupane minakasa wato, mo amunguli pulupeya. Wuane pula-kola, balana ami yanda yene utupane dii nalape-pene ipa mau eya oko-tuma epo amunguli pulupeyai. \x * \xo 20:8 \xt Ese 38:2,9,15-16\x* \p \v 9 Wandakali utupane yuu waka tupa pitakana atoto, epo amunguli puato, Gotena wandakali amunguli pua paliyaini tano Goteto epelewa yamapane yo atalane oko yanda pimai-yakale loto, tano okone ato mapu pulupeyai. Utupane-mane wuane pulupeyai tekeko, ati kenga ato ita kaiya-pene oko tepa wato, Satanena ami wandakali utupane yango koyo pulupeya. \x * \xo 20:9 \xt 2Ki 1:10\x* \p \v 10 Sataneto wandakali utupane minakasa yane mambele, Goteto bala ana gene salapa lene tupa ita-mane too nembeyawe pua atene yuli koo okona auwa aindaka lolopeya. Aindaka lola-kola, Satane bala pusi kapua andane wetete okola, owato potopesa akali okola, okonelapo towa atu yuu koo okonena atolopeyai. Yuu koo okonena atoto, utulu otongapi, ole dindi lo utupane tandaka koo andane wetete no atapowa atolopeyai. \x * \xo 20:10 \xt Sam 11:6; Lap 19:20; 21:8\x* \s1 Goteto Wandakali Tupa Yapa Lo Tale Peane Oko \p \v 11 Okone angi nambato andewa-kola, Gote bala kiŋi pitiyane toko andane ake-pene yane mindina petea. Petea-kola, yuu ati-la okonelapo-mane bala ando yuku wato, palaka puapo wato, latako peapi. \p \v 12-13 Wamba wandakali minditupa sipinga pitiyu epoko puato, omeai tupa ipa solewata okona pangosa mali pitane ateai. Dee, wandakali minditupa omeai-kola, wandakali-mane utupane yuu pangosa mali peai. Utupane-mane wuane peaini tekeko, nambato andewa-kola, wandakali omene utupane pitaka saka atolo-peke loto, wandakali gene yenepi, nayenepi, utupane pitaka kiŋi pitiyane toko okona wenosa-tole epo ateai. Utupane epo ateai-angi, mindimane buku minditupa opimi leai. Wandakali wamba omalu, saka atolo-peke leaini utupane yakamana mana mineaini tupa buku utupanenga pepa pelene ya-kola, Goteto buku utupane dii loto, wandakali utupane mindiki-mindiki lo wua peane ya lo andoto, utupane yapa lo tale pea. Dee, mindimane buku waka mindi minu opimi lea teke. Saka atapowa atolane wandakali tupana gene tupa buku okonena pepa pelene ya-kola, Goteto buku okone dii loto, buku okonena wandakali apina gene peya-yene eyape lo andea. \x * \xo 20:12-13 \xt Dan 7:9-10; Mt 25:31-46; Ap 17:30-31; 2Ko 5:9-10; Lap 2:23; 13:8; 22:12; Lom 2:6; 1Pi 1:17\x* \p \v 14-15 Wandakali minditupana gene tupa buku okonena peya-yene naya-kola, Goteto wandakali utupane yuu koo wetete ita too atapowa atene okona auwa aindaka lea. Goteto wandakali mindi yuu koo wetete okonena auwa aindaka lea-kola, wandakali-mane bala andayo pii mindi leaini oko loto, wandakali okone lapone omea leai. Goteto wandakali utupane yuu koo wetete okonena auwa aindaka lalu, wandakali omalaini mana okola, wandakali omene atalaini yuu okola, okonelapo yuu koo wetete ita too atapowa atene okona auwa aindaka lea teke. \c 21 \s1 Yuu Ati-la Wenene Okolapo Andewa \p \v 1 Yuu ati-la bulupane okolapo latako peapi-kola, ipa solewata okopi piti napene, latako pea teke. Utupane pitaka latako peai-kola, nambato yuu ati-la wenene okolapo andewa. \x * \xo 21:1 \xt Ais 65:17; 2Pi 3:13\x* \v 2 Andewa-kola, Goteto balana tano epene wetete Jutusaleme wenene ati kenga yane oko yuunga epe lea. Wana mapokae mindi akali poyale peya-kola, balana yame tupamane bala yati pimai-yaini. Wuane pua teke, Goteto balana Jutusaleme wenene oko yati piya wato, yuunga epe lea. \x * \xo 21:2 \xt Ais 52:1; 61:10; Ip 11:16; 12:22; Lap 3:12\x* \p \v 3 Okone angi nambato ale ewa-kola, mindimane kiŋi pitiyane toko okona pituto, pii mindi taimane leane oko loto, ale alapape lea. Andipa Gotena anda oko wandakali tupana tombenenga epo ateya-kola, bala utupanena Gote atoto, utupane towa atu atola-kola, utupane balana yame atolopeyai. \x * \xo 21:3 \xt Pit 26:11,12; Ese 37:27; Sak 2:10; 2Ko 6:14-16\x* \v 4 Kenda-pene wamba yane tupa koyo pula-kola, Gotena wandakali tupa tandaka no ata napulu-peyai. Dee, wandakali mindi oma napulai-kola, wandakali yangone tupa yakama yamapane kendawa ai nalolo-peyai teke. Jia. Goteto balana wandakali tupana lenenga ai ipane epolane tupa pitaka kunu apia-maulupeya lea. \x * \xo 21:4 \xt Ais 35:10; 65:19; Lap 7:16-17\x* \p \v 5-6 Wuane lalu, kiŋi pitiyane toko okona peteane mindimane pii mindi leane oko loto, ale alapape. Minditaka wamba yapia tupa pitaka nambato mo wenene gulaya eyo lea. Wuane lalu, balato pii mindi tako pua loto, pii nambato leyo tupa enene wetete eya-ko lea. Wandakali-mane pii utupane bilipi lo atape-pene. Tene okonena, nimbato nambana pii utupane pepanga peyoto, wua lape: Namba wamba ini bulupane wetete atewane oko mee atama ipulu, minditaka waka tupa pitaka sia minuto, matili wetete atapowa atolopeyo. Minditaka eya tupa pitakana tene oko namba. Nambato minditaka pipe-pene tupa pitaka pikoyo piyawane. Nambato piape pipe-pene tupa pitaka piyiake lauwa. Wandakali mindi bala ipa nono ola-kola, nambato bala ipa kambeakale nalolo-peyo. Jia. Nambato wandakali okone lamawuato, nimba wandakali saka atapowa ateakale lo ataya alane ipa lai yungu epalane oko mee naa lolopeyo. \x * \xo 21:5-6 \xt 2Ko 5:14-17; Ais 55:1; Jet 2:13; Jo 7:37-38; Lap 1:8,17; 22:17\x* \p \v 7 Wandakali mindimane mana koo tupa yanda pimawuato, sia mineando, namba balana Gote oko atolowa-kola, bala nambana andopane atolopeya. Bala nambana andopane atola-kola, minditaka epene utupane pitaka balana paluni yolopeya. \x * \xo 21:7 \xt 2Sa 7:14; Sam 89:26-27\x* \v 8 Wuane tekeko, wandakali minditupa-mane Gote lo bilipi nalene, mee yukuwa atalaini. Wandakali minditupa-mane owato gote tupa lo lotu lalaini. Dee, wandakali minditupa-mane wandakali yangone peyo ome lalainipi, posini piyainipi, owato pii lalainipi, pamuku piyainipi, mana koo wete waka-waka tupa minalaini. Wandakali utupane pitaka ana gene salapa lene tupa ita-mane too nembeyawe pua atene yuli koo okona poto atolopeyai. Wandakali utupane yuu koo okonena polai-angi, utupane yakama lapone omolai-kola pulupeya. Kiŋi pitiyane toko okona peteane Goteto wuane lea. \x * \xo 21:8 \xt Mt 25:41-43; Ip 10:38-39; Lap 20:14-15; 22:15\x* \s1 Joneto Jutusaleme Wenene Oko Andeane Oko \p \v 9 Wamba nambato andewa-kola, wandakali kenda-pene yanasa koyo pua epolopeya tupa disa yanasanga tumbi latane ateai. Ateai-kola, enjole yanasa tupamane disa utupane aitawa ateai. Enjole utupanena mindi namba atewanga epoto, Sipisipi Andopane okomane wanda kee lolopeya oko nambato nimba andawa lokale, ipu lea. \v 10 Wuane lea-kola, Oli Sipitisa oko nambanga epo tumbi lea-kola, enjole okonemane namba mo auwa yuu wangiane andane kenga wete mindina pea. Okone angi, Goteto balana tano epene wetete Jutusaleme wenene ati kenga yane oko yuunga epe lea-kola, enjole okonemane namba andawa lea. \x * \xo 21:10 \xt Ese 40:2\x* \p \v 11 Muni kambua-mane kambalaini ana epene wete Jasapa lene oko galasa yale yoto, lemba-lemba piyane. Wuane pua teke, Gotena tii-pene andane okomane Jutusaleme wenene okone mo tii piya ya-kola, tano okone tii wetete pea. \x * \xo 21:11 \xt Ais 60:1-2,19\x* \p \v 12-14 Tano okone mapu pua ende andane kenga wete mindi pitane atea. Ende okone keato guleakale loto, ana andane luu wetete alesa tupamane ende okonena tenenga pete latane ataka pea. Sipisipi Andopane okona aposolo akali alesa tupana gene tupa ana utupanena mindiki-mindiki lo peyatane ataka pea. Nai epalanesa-tole ende pitane ateane okonena asia lomba tepo ya-kola, nai andaka palanesa-tole ende pitane ateane okonena asia lomba tepo teke ya. Wanguni mindisa-tole lapotaka asia lomba tepo teke yaka pea. Asia lomba alesa yane utupanena mindiki-mindiki lo Isatale tane yame alesa tupana gene tupa peyatane ataka pea. Dee, enjole mindiki-mindiki lo asia lomba alesa utupanena mindiki-mindiki lo andatawa ataka peai. \x * \xo 21:12-14 \xt Ese 48:30-35\x* \p \v 15 Tano okopi, tano okona ende pitane ateane tupapi, ende pitane ateane okona asia lomba tupapi, utupane luu aki-tupi eyape lo mandeke pua andokale nembo toto, namba pii langeane enjole okonemane luu aki-tupi eyape lo makande piyane lula golo-mane waa-pene mindi aitawa atea. \x * \xo 21:15 \xt Ese 40:3; Lap 11:1\x* \p \v 16-17 Lula okone aitawa atoto, wandakali-mane minditaka tupa luu aki-tupi eyape lo andoyale makande piyaini wuane pua teke, enjole okonemane tano okonena ende pitane ateane okonena kenga mita aki-tupi eyape lo andoyale makande pea. Makande pea-kola, ende oko kenga (65) sikiti paepe mita ateanga andewa. Dee, balato tano okonena tipinisapi, asia lombasapi, yangisa-yangisapi, utupane pitakana yuunga malamanda puato, luu aki-tupi eyape lo andoyale makande pea-kola, utupane pitakana luu tupa (2,200) tu tausene tu andete kilomita teke-teke yanga andewa. Balato tano okonena anda tupana kenga kilomita aki-tupi eyape andoyale makande pea-kola, anda utupane kenga (2,200) tu tausene tu andete kilomita teke ateanga andewa. Wuaneko, tano okonena makande peane utupane pitaka luu mindiki atutu teke ya andewa. \p \v 18 Tano okone golo epene wete-mane waa-pene ya-kola, galasa-mane waa-pene gulea. Tano okonena ende pitane ateane oko ana epene wete jasapa lene tupamane ende pitane atea. \x * \xo 21:18 \xt Ais 54:11-12\x* \v 19 Tano okona ende pitane ateane okone keato guleakale loto, ende okonena tenenga ana andane luu yata yane tupa ana epene yame-yame yole andane-mane kambene tupamane yati pitane atea. Ende okona ana yati-pene epene wete yane utupanena bulupane oko gene jasapa lene oko ya. Lapone oko bulu kala ana gene sapaya lene oko ya. Ana tepone oko gene aketa lene oko ya. Tukuni oko ana kaka-ene gene emetele lene oko ya. \p \v 20 Yawini oko tundupa-pene pali, ake-pene pali pene ana gene satonikisa lene oko ya. Watakane oko ana tundupa-pene gene kaniliane lene oko ya. Yanane oko ana ambua-pene kitisolaita lene oko ya. Kitupane oko ana kaka-ene mindi-pene gene betila lene oko ya. Pilini oko ana ambua-pene waka mindi-pene gene topasa lene oko ya. Paiyane oko kaka-ene pali, ambua-pene pali pene ana gene kitisopesa lene oko ya. Mane oko ana gene ayasini lene oko ya. Dee, alene oko ana tundupa-pene waka mindi-pene gene ametisa lene oko ya. \p \v 21 Ende okonena asia lomba mindiki-mindiki lo mamaku yale mumbi andane wetete mindiki-mane waa pitane ya. Tano okonena asini tupa golo epene wete tupamane waa pitane ya-kola, galasa-mane waa-pene gulea. \v 22 Akali Andane Gote tai-lene wetete okola, Sipisipi Andopane okola, okonelapo Jutusaleme tano wenene okona lotu anda ateapi. Tene okonena, tano okonena lotu anda waka mindi ata napea. \p \v 23 Sipisipi Andopane oko bala tano okonena lamu ya-kola, Gotena tii-pene okomane tano okone mo tii piyawa atea. Tene okonena, nai ana-la, okonelapo-mane tano okone mo tii piya olane tene mindi ya napea. \x * \xo 21:23 \xt Ais 60:19-20; Lap 22:4-5\x* \v 24 Tano okone tii pula-kola, yuu yo peya tupa pitakana wandakali yame tupamane asia oko kuai lo andoto, epoko pua atolopeyai. Yuu utupane pitakana kiŋi tupamane yakamana minditaka epene wetete tupa awuato, tano okonena epolopeyai. \x * \xo 21:24 \xt Ais 60:3,5\x* \p \v 25 Tano okonena yuu undupi nalola-kola, tano okonena atalaini wandakali tupamane tano okonena ende tupana asia lomba tupa tuma napene, ole dindi lo mee lumbapiane yakale lo ando kondolo-peyai. \x * \xo 21:25 \xt Ais 60:11\x* \v 26 Asia lomba tupa lumbapiane yai-kola, yuu pitakana wandakali tupamane yakamana minditaka epene tupapi, minditaka gene yene tupapi, utupane auwa tano okonena epolopeyai. \p \v 27 Wuane tekeko, wandakali mindimane minditaka koo kalato atene mindi auwato, tano okonena katulo naepolo-peyai. Dee, owato pii lalaini wandakalipi, mana koo yala-pene tupa wato minu atalaini wandakalipi, utupane yakama tano okonena katulo kolandaka nalolo-peyai teke. Jia wete. Sipisipi Andopane okona wandakali saka atapowa atolai tupana gene yalane buku okona gene yolane wandakali tupa angu katulo tano okonena epolopeyai. \x * \xo 21:27 \xt Ais 52:1; Ese 44:9; 1Ko 6:9-11\x* \c 22 \s1 Gotena Yuu Epene Oko \p \v 1-2 Okone angi enjole okonemane ipa epo pene mindi galasa lemba-lemba pene oko namba andawa lea. Wandakali saka atapowa ateakale lo saka ataya alane ipa epo pene okone Sipisipi Andopane okola, Gote-la, okone-lapona pitiyapele toko okona pangosa lai yunguto, Jutusaleme wenene okonena asini andane yene okona tombenenga epo pea. Ipa okonena ayangipi, amo yangipi, lapotakanga wandakali saka atapowa ateakale lo ataya alane ita minditupa ateai. Ana dindi lo ita utupanena dini liya-kola, mali mindikina ole alesanga dini lialaini-pia. Ita utupanena yokone tupamane yuu pitakana wandakali tupa pitaka mo kuai laya oyale atalaepia. \x * \xo 22:1-2 \xt Ese 47:1,12; Jen 2:9; Jol 3:18; Sak 14:8\x* \p \v 3 Goteto minditaka embo wato mo apokale nembo talane tupana mindikipi mindi tano okonena ata napulu-peya. Jia wete. Sipisipi Andopane okola, Gote-la, okone-lapona pitiyapele toko oko tano okonena yola-kola, Gotena piape wandakali tupamane bala lo lotu lolopeyai. \p \v 4-5 Ole dindi lo Akali Andane Gotena tii-pene okomane wandakali utupane mo tii piya apo ola-kola, yuu okonena undupi nalolo-peya. Undupi nalola-kola, nai oko yandopi, lamu mindi yandopi, okonetaka mindimane mo tii pulane tene mindi ata napulu-peya. Wandakali utupane-mane Gotena lee-inga andolopeyai. Wandakali utupanena wenonga balana gene oko peyatane atolopeya. Wandakali utupane yakama ole dindi lo kiŋi atapowa atolopeyai. \x * \xo 22:4-5 \xt Mt 5:8; Lap 3:12; 5:9-10; 20:6; 21:23,25; Dan 7:18,27\x* \s1 Jisasa Bala Wamba Ini Kapoyale Epokale Leane Oko \p \v 6 Enjole okonemane okonetaka tupa namba andawa lalu, balato namba languato, buku okona pii pepa pelene eya tupa pitaka enene wete eya okonena, wandakali-mane pii utupane bilipi lo atape-pene lea. Potopesa akali tupana nembo-tene tupa mina ika leane Akali Andane Gote okomane namba languato, nimbato nambana piape akali tupa ateyai okona poto, mangene wamba kapoyale pulupeya tupa akali utupanenga andawa lape lea. \x * \xo 22:6 \xt Lap 1:1\x* \p \v 7 Wuane lea-kola, Jisasato pii mindi leane oko loto, ale alapape. Namba wamba kapoyale epokale lea. Namba Joneto yakama languato, wandakali mindimane pepa oko dii lo andoto, potopesa pii oko nembo tatawa ateando, bala epele olopeya leyo. \x * \xo 22:7 \xt Lap 1:3\x* \p \v 8 Namba Joneto pii utupa pitaka ale wato, minditaka enjole okonemane namba andawa leane tupa andewa. Andalu, pii utupane ale wato, nambato enjole okone lo lotu loyale, balana kene yane ongane mandaka poto, aiki leka ewa. \x * \xo 22:8 \xt Lap 19:10\x* \v 9 Nambato wuane pewane tekeko, enjole okonemane namba languato, buku okona pii pepa pelene eya tupa nembo tatawa ateyai wandakali tupapi, nimbana potopesa akali yangone tupapi, nimbapi, yakama pitaka towa atu namba Gotena piape akali atoto, piape mindiki okone teke piyamane. Tene okonena, nimbato namba lo lotu laa napene kondalu, Gote lo angu lotu lape lea. \p \v 10 Wuane lalu, balato namba languato, minditaka wua pulupeya lo buku okona pepa pelene eya tupa wamba kapoyale wuane pulupeya lea. Wuane pulupeya okonena, Gotena potopesa pii pepa pelene eya utupa nimbato mo too napipe. Jia. \v 11 Pii utupane panakame eya-kola teke, wandakali mindimane tuu pua atoto, mana koo kalato atene tupa wato minu ateando, balato wuane pua ateakale lo ando kondape-pene. Dee, wandakali mindi bala Gotena yame atoto, balana mana epene tika-pene tupa wato minu ateando, balato wuane pua ateakale lo ando kondape-pene. Enjole okonemane wuane lea. \x * \xo 22:11 \xt Dan 12:10\x* \p \v 12 Enjole okonemane wuane lea-angi, Jisasato pii mindi leane oko loto, ale alapape lea. Namba wamba kapoyale epokale. Namba epolowa-angi, nambato wandakali pitaka yapa lo tale puato, utupanena mana tupa nembo toto, mindiki-mindiki lo yole mindi mauwakale. \x * \xo 22:12 \xt Ais 40:10; Jet 17:10; Lap 2:23\x* \v 13 Namba wamba ini bulupane wetete atewane oko mee atama ipulu, minditaka waka tupa pitaka sia minuto, matili wetete atapowa atolopeyo. Namba minditaka eya tupa pitakana tene oko atoto, nambato piape pukale lalawane tupa pitaka pikoyo piyawane. \x * \xo 22:13 \xt Ais 44:6; Lap 1:8,17; 21:5-6\x* \p \v 14 Wandakali minditupa-mane wandakali saka atapowa ateakale lo mo saka ataya alane ita okonena dini tupa naima lakae lo nembo talaini. Wuane nembo toto, utupane yakama Jutusaleme wenene okona kolandaka lamakale loto, yakamana tona tupa wasa-wasa peyo atalaini. Wandakali utupane yakama matili epele olopeyai. \x * \xo 22:14 \xt Jen 2:9; 3:22\x* \v 15 Wuane tekeko, yia peango atalaini wandakali tupapi, pamuku pima epoko piyaini wandakali tupapi, wandakali yangone peyo ome lalaini wandakali tupapi, posini piyaini wandakali tupapi, owato pii lauwa lakae lo atalaini wandakali tupapi, owato gote tupa lo lotu lalaini wandakali tupapi, wandakali okonepene tupa pitaka tano okonena katulo kolandaka nalolo-peyai. Jia. Utupane takita atoto, yamapane kendawa atolopeyai. \p \v 16 Namba kiŋi Dapitina mandiyene tupana mandiyene Jisasa. Dee, waa lama-lama upa pitane kaiyanda tii-pene wete mindi atalane oko namba. Yakamato pii utupane pitaka sosa tupana Kitisene wandakali tupa lamai-yapale nembo toto, nambana enjole okomane yakama langeakale loto, nambato bala yakama ateyainga peakale lewa. Jisasato wuane lea. \x * \xo 22:16 \xt Nam 24:17; Ais 11:1,10; Lom 1:3; Lap 2:27-28; 5:5\x* \p \v 17 Wuane lea-kola, Oli Sipitisa okola, Sipisipi Andopane okona wetene okola, okonelapo-mane bala lamawuato, Jisasa nimba ipu leyapi. Gotena pii ale alaini wandakali utupa pitaka-mane Jisasa nimba ipu lape-pene teke. Wandakali mindimane ipa nono yando, bala epoto, wandakali saka atapowa ateakale lo mo saka ataya alane ipa Goteto mee giyane oko nape-pene. \x * \xo 22:17 \xt Ais 55:1; Lap 21:5-6\x* \s1 Joneto Pii Lokoyo Puato, Pii Leane Tupa \p \v 18 Buku okonga potopesa pii pepa pelene eya tupa ale olai wandakali pitaka-mane ale yakale nembo toto, nambato pii mindi leyo nayu leyo. Wandakali mindimane buku okona pii pepa peyatane eya tupa angu nalene, pii waka minditupa mo tako pua leando, kenda-pene minditupa epolopeya lo buku okona pepa peyatane eya tupana minditupa Goteto wandakali okonenga epeakale lolopeya. \x * \xo 22:18 \xt Lo 4:2; 12:32\x* \p \v 19 Buku okomane loto, tano epene wetete Jutusaleme wenene mindi yola-kola, wandakali saka atapowa ateakale lo saka ataya alane ita mindi tano okonena atolopeya layene eya. Wandakali mindimane buku okona pii pepa peyatane eya utupanena minditupa tepa yando, Goteto wandakali okone bala tano okonena kolandaka leakale lo ando konda naene, ita okonena dini tupa neakale lo ando konda napulu-peya teke. Jia. \p \v 20 Pii utupa leya akali okonemane enene wete, namba wamba ini kapoyale epokale leya. Balato wuane leya-kola, nambato bala lamawuato, enene, Akali Andane Jisasa nimba ipu leyo. \x * \xo 22:20 \xt Lap 2:16\x* \v 21 Akali Andane Jisasato wandakali pitaka ondo wato, moyakale lo pote leyo.