\id GAL - Ipili NT [ipi] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2014) \h Galesia \toc1 Poloto Galesia Tane Tupana Pepa Peyo Pee Leane Oko \toc2 Galesia \toc3 Ga \mt1 GALESIA \mt2 Poloto Galesia Tane Tupana Pepa Peyo Pee Leane Oko \c 1 \p \v 1 Namba Polo. Yuu okona wandakali mee mindimane namba aposolo akali ata loto, piape okone namba gii napeane. Jia. Jisasa malinga ika laya yane Ayiane Gote okola, Jisasa Kataisa-la, okonelapo-mane namba aposolo akali ata leapele. \v 2 Galesia potopinjia okona sosa ateyai tupa yakama pitaka-mane pepa oko andalapale loto, namba towa atu ateyama akali tupa pitaka-mane pepa oko peyo epe leyama. \p \v 3 Nanimana Aiyane Gote-la, Akali Andane Jisasa Kataisa-la, okonelapo-mane yakama ondowa moyoto, yakamana yamapane mo tambo laya yakale lo pote leyo. \v 4 Andipa nanima yuu okona ateyama-kola, mana koo tupamane nanima andi lalane. Akali Andane Jisasa Kataisato nanimana Ayiane Gote okona nembo-tene oko wato minuto, nanima tita lo moyale, nanimana koo tupana yano moto, omeaipia.\x * \xo 1:4 \xt Ga 2:18-20\x* \v 5 Matili-matilipi, wandakali pitaka-mane Gotena gene oko laiyu lape-pene. Enene. \s1 Yakamato Gote Awua Tepa Eyai-kola, Namba Moko Andane Leyo Leane Oko \p \v 6 Wamba nambato Kataisana pii layene epene oko yakama langewa-kola, Kataisato yakama ondo wato moyane lo yakamato andeai. Andeai-kola, Gotena Sipitisa okomane yakama ee lo mea okoni. Yakamato yakama ee lo meane Gote oko wamba kapoyale awua tepa alu, pii layene waka mindi wato mineyai oko andoto, namba moko andane leyo. \p \v 7-8 Yakamato pii layene epene waka mindi wato mineyama nembo teyai tekeko, pii layene epene waka mindi naeya. Jia. Wandakali minditupa-mane Kataisana pii layene epene oko mo lawa pima lakae lo nembo toto, yakama lo kee eyai-ko. Nanimana mindimane yandopi, ati kenga enjole mindimane yandopi, pii layene epene wamba nanimato yakama langema okone langi napene, pii waka mindi yakama langeando, wandakali okone bala ita too atene yuu koo okona katulo polopeya-ko. peakale leyo.\x * \xo 1:7-8 \xt Ap 15:1,24; 1Ko 16:22\x* \p \v 9-10 Andipa wandakali-mane pii nambato leyo okone ale wato, Polo bala akali epene mindi ateya leakale lo leyope. Pee, Goteto Polo bala akali epene mindi ateya leakale lo leyope. Nambato wandakali tupa mo epelewa pii okone leyope. Jia. Nambato wandakali tupa angu mo epelewa piape pua atauwa-yale, namba Kataisana piape akali ata napiwa-yale. Goteto epele yakale loto, wamba nanimato pii mindi yakama langema okone andipa nambato lapone teke yakama langeyo. Pii layene epene wamba yakamato alewa bilipi lo ateai okone wandakali mindimane yakama langi napene, pii waka mindi langeando, wandakali okone bala ita too atene yuu koo okona katulo polopeya-ko. Peakale leyo.\x * \xo 1:9-10 \xt 1Tes 2:4\x* \s1 Yuunga Wandakali Mindimane Namba Mana Langi Nape Leane Oko \p \v 11-12 Amene imalini ima, nambato yuunga wandakali mindina mee pii mindi yakama langewa-yale, yakamato pii okone tepa alu, pii waka mindi wato minapiai-yale, okonena nambato moko andane nalauwa-yale. Wuane tekeko, yuunga wandakali mindimane Gotena pii layene epene nambato yakama langewa oko namba mana langi nape. Jia. Jisasa Kataisa bala tane-mane pii okone nambanga mo panawa langea-kola, nambato pii okone mana mewane. Tene okonena, pii layene epene nambato yakama langewa okone yuunga wandakali mindina mee pii mindi yakama langi napewa leyo.\x * \xo 1:11-12 \xt Mt 16:17\x* \p \v 13-14 Nambato pii leyo okone enene ya lo yakamato andalapape lo, pii temane mindi yakama langeyo. Wamba namba yumbane Juta yame-mane mana mineaini tupa pitaka yakale lo, nambato epelewa wato minu atewane. Nambato namba yame okona yangone namba yale kambua tupa sia minuto, Juta yamena mana yene tupa wato mina yiake wete lewa. Wuane piyu, nambato kenda-pene andane tupa Gotena sosa tupanga mawuato, minu koyo wetete atewane. Nambato Juta yamena mana wato minu atoto, wuane pua atewane oko yakamato ale yai okoni. Yakamato pii okone ale wato, nambato Jisasana pii layene epene oko bilipi nalene ato, wuane pua ateae-ya lo, yakamato nembo teai okoni.\x * \xo 1:13-14 \xt Ap 8:1-3; 22:3\x* \p \v 15-16 Wuane tekeko, wamba namba angini-mane mandi napene angi, Goteto namba balana aposolo akali atola lata yaepia. Matili balato namba ondo wato, piape okone pula lo, namba ee lo meane. Balato namba ee lo moto, balana iwanane okona pii layene epene oko wandakali yame waka tupa lamaula lea. Waune loto, Goteto yamapane epene palu, balana iwanane oko nambanga andawa leane. Andawa lea-kola, nambato pii layene epene oko anu pua lamawuape lo, nambato wandakali mindi tipa napewa.\x * \xo 1:15-16 \xt Ais 49:1; Ga 2:7-10\x* \v 17 Okone angi teke, nambato aposolo akali wamba bulupane piape pua ateaini tupa andolo puu nape. Jia. Jutusaleme puu napene, namba Atepia yuu pulu, Damasakasa tano okona peke lewa. \p \v 18 Matili mali tepo pea-kola, nambato Pita andolo Jutusaleme yuu okona po peakaiyu loto, ole (15) paiyasanga yau angu bala towa atu atepa.\x * \xo 1:18 \xt Ap 9:26\x* \v 19 Okone angi, nambato nanimana Akali Andane okona amene Jemesa oko andewa tekeko, aposolo akali utupanena waka mindi anda napewa. \v 20 Pii layene epene wamba nambato yakama langewa okone yuunga wandakali mindimane namba mana langi nape leyo okone enene ya lo yakamato andalapale loto, andipa nambato pii temane oko loto, pepa peyo epe leyo okomane owato pii mindi yakama langi napeyo. Goteto andeya. \p \v 21 Jutusaleme tano oko tepa alu, namba Sitiya, Silisia-la, potopinjia okone-lapona pewa.\x * \xo 1:21 \xt Ap 9:30\x* \v 22 Pewa-kola, Kataisa lo bilipi lene wandakali Jutiya disitiki okona atalaini tupamane nambana lee-inga anda napeai. \v 23 Utupane-mane namba anda napeaini tekeko, wandakali waka tupamane loto, wamba Poloto kenda-pene andane tupa nanima guato, Gotena pii layene epene oko minu koyane tekeko, andipa akali okonemane teke Gotena pii layene epene okone wandakali tupa lamawua ateya leainipia. \v 24 Goteto nambana mini mopeke leane pii okone ale wato, Jutia disitiki okona tane Kitisene wandakali tupamane Gotena gene oko laiyu leainipia. \c 2 \s1 Nimbato Pii Kopeta Lale Lo Aposolo Akali Tupamane Namba Langi Napeai \p \v 1-3 Okone angi wandakali yame waka tupa matili Juta yamena mana yene tupana pangosa andi latane atolaini lo namba yukuwa atewa. Matili wandakali yame waka utupane-mane Juta yamena mana yene tupa wato mineaindo, nambato piape wamba pewane tupapi, andipa pua ateyo tupapi, utupane pitaka mee katapusa piape pua apolowane nembo tewa. Nambato wuane nembo tewa-kola, Goteto namba Jutusaleme pola lo asia andawa leane. Mali paiyasanga tukumindi penenga, balato asia andawa lea-kola, namba dee lapone Jutusaleme pewa. Okone angi nambato Taitasa lamialu, Banapasa towa atu pema. Pema-kola, Jutusaleme sosa okona akali kawane gulo ateaini utupane namba towa atoto, pii layene epene nambato wandakali yame waka tupa lamai-yawane okone teke mandeke pua, akali utupane lamaewa. Taitasa namba towa atu pepale akali okone bala Gitiki yame tane mindi ateya tekeko, pii nambato lamai-yawane oko lamaewa-kola, akali kawane gulo ateaini tupamane ale wato, Taitasa balana yala-pene umbaini oko katepe-pene naleai. \x * \xo 2:1-3 \xt Ap 15:2\x* \p \v 4-6 Dee, akali utupane-mane nambana pii ale wato, nimbato pii waka mindi tako pua wua lape loto, namba langi napeai. Nambato akali utupane akali kawane gulo ateyai leyo tekeko, Goteto akali mindi bala gene yene ateya nembo natalane. Tene okonena, akali utupane yakama gene andane yene ateaindopi, gene nayene ateaindopi, okonetaka angini mindi jia lo nembo teyo. Wuane tekeko, nambato pii utupane lewa-kola, akali kawane tupamane ale wato, nimbato pii minditupa kopeta lale lo namba langi napeai. Jia. Jisasa Kataisana piape peane okomane nanima tita lo mene atalamane. Tita lo mene atoto, nanimato Juta yamena mana minditupa wato mina na-piyamane okone wandakali minditupa-mane ale yaini. Ale wato, utupane-mane nanima Juta yamena mana yene tupana pangosa atolo-peke loto, dee lapone andi latane gulo atalapale nembo teaini. Wuane nembo toto, akali utupane-mane tenga-mane epoto, nanimato tita lo mene mana tupa anu pua wato minalaini lo pake andoyale, utupane-mane mee atene gulo ateaini. Wuane piyu, akali utupane-mane owato langa-langa puato, nanimana amene gulo atoto, wandakali pitaka-mane Juta yamena mana yene tupa wato mineakale leaini. Wuane leai-kola, pii layene epene oko yakamanga yapowa yakale loto, nanimato akali utupanena pii leaini tupa ale wato, jia lema. \x * \xo 2:4-6 \xt Ga 1:7-8; 5:1,13-14\x* \p \v 7-10 Wamba Pita bala Juta yamena aposolo akali ateakale loto, Gotena Sipitisa okomane bala minu tai laya wato, balato Gotena pii layene epene oko Juta yame wandakali lamai-yakale leaipia. Wuane pua teke, namba wandakali yame waka tupana aposolo akali atola loto, Gotena Sipitisa mindiki okonemane teke namba minu tai laya wato, nambato Gotena pii layene epene oko wandakali yame waka tupa lamaula leane. Jemesa, Pita, Jone ima akali kawane gulo ateaini utupane-mane pii nambato lewa oko ale wato, Goteto piape okone nambanga geae-ya lo andeai. Andoto, akali utupane-mane nanima languato, nanimato Juta yame wandakali tupana tombenenga piape pua atamakale-ko. Banapasa liyambato wandakali yame waka tupana tombenenga piape pua atalapele tekeko, liyambato Juta yame wandakali tipia ateyai tupa embesa naene, utupane moyo atalapape lo nalipa langeai. Nambato piape okone teke pukale nemboto atewa. Piape wuane pua tale peyama leai-kola, nanimato kii sikane lema. \x * \xo 2:7-10 \xt Ap 11:29-30; 22:21\x* \s1 Pitato Mana Koo Mindi Mineakale Lo Poloto Ando Konda Nayane Oko \p \v 11-13 Alu mindi Pita bala Andiyoko tano okona epo atoto, Juta yamena mana yene mindi ango wato, wandakali yame waka tupa towa tomo no atea-kola, matili Jemesa bala towa atu atalaini Juta Kitisene wandakali minditupa Andiyoko tano okona epeai. Wandakali utupane epo ateai-kola, Pitato wua lo nembo teaipia. Nambato wandakali yame waka tupa towa tomo newando, Juta yame wandakali utupane namba towa yataka olopeyai. Wuane nembo toto, balato yuku wato, Juta yame Kitisene wandakali epeaini utupane andakasa wato, Juta yamena mana yene okone wato minene gulo atea. Balato wuane pea-kola, Andiyoko tano okona Juta yame Kitisene wandakali atalaini tupa pitaka-mane mana okone teke wato minu ateai. Wandakali utupane pitaka-mane owato mana okone wato mineai-kola, Banapasa balapi wuane teke pea. Wandakali tupa pitaka-mane Pitana owato mana okone wato mineai-kola, balana mana koo okone panakame ya-kola, balato mana okone mineakale lo nambato ando konda naewa. \x * \xo 2:11-13 \xt Ap 11:3\x* \p \v 14-16 Andiyoko tano okona Juta yame Kitisene wandakali pitaka-mane Pitana owato mana okone wato minu atoto, pii layene epene enene okona mana tupa tika pua wato mina napeai. Nambato okone andoto, wandakali pitakana wenonga Pita bala laiya loto, yuunga wandakali mindikipi mindimane Gotena loo tupa pitaka tika pua wato mina na-piyamane lewa. Tene okonena, Goteto yuunga wandakali mindimane balana loo tupa wato minula oko andoto, bala tika-pene ateya nalolo-peya. Wandakali yame waka tupamane mana koo kambua minalaini. Wuane pua nanima Juta yamena mandiyene tupamane mana koo utupanena minditupa mina na-piyamane tekeko, wandakali mindimane Gotena loo tupa wato minu atola-kola, Goteto wandakali okone bala tika-pene ateya na-lalane. Okone nembo toto, nanimato Gotena loo tupa wato minuluma-kola, balato nanima wandakali tika-pene ateyai leakale nemboto ata napema. Wandakali mindimane Jisasa Kataisa lo bilipi lola-kola, Goteto wandakali okone bala tika-pene ateya lalane. Okone nembo toto, nanimato Kataisa lo bilipi loloma-kola, Goteto wandakali nanima tika-pene leakale nayuto, Jisasa Kataisa lo bilipi lema. Pita nimba Juta yamena mandiyene atele tekeko, nimbato Jisasa Kataisa lo bilipi loto, Juta yamena mana yene minditupa tepa alu, wandakali yame waka tupana mana minditupa wato minu atalene. Jemesa towa atu atalaini wandakali minditupa epo atapiai-kola, anu peakale nimbato wandakali yame waka tupana mana yene tupa tepa alu, Juta yamena mana yene tupa minulu-peke lelepe. Nimbato wuane pele okomane wandakali yame waka tupamanepi Juta yamena mana yene tupa wato mineakale lo mana lamaele okonde lewa. Wuane lewa-kola, Pitato nambana pii ale alu, wato minea. \x * \xo 2:14-16 \xt Ap 15:10-11; Lom 3:19-28; Ga 3:10-12\x* \s1 Yakamato Gotena Ondowa Moyene Oko Mo Apialaini Leane Oko \p \v 17 Galesia potopinjia tane wandakali yakamana minditupa-mane tatake wato, wua lo tipa peyai: Nanimato Kataisa lo bilipi leyama okonena, Goteto nanima tika-pene ateyai lolopeyai nembo teyama. Wuane nembo toto, wandakali waka tupamane mana koo minalaini pua nanimatopi minemando, Kataisa balato mana koo tupa mina ika lalane lamakalepe. Jia. \p \v 18-20 Wamba Gotena iwanane okomane namba epele wete wato, nambana panda mo bala omea-kola, andipa nambato bala lo bilipi leyo. Kataisa lo bilipi leyo okomane namba bala towa atu ita malamanda okona peyo yukatane atene gulo ateyo. Namba omene gulo ateyo wete, Kataisa bala nambanga saka ateya-kola, nambato Gotena piape tupa pimauwakale nembo teyo. Gotena loo tupa kuai lo wato mina na-piyawane nembo toto, nambato Gotena loo tupa wato minuluwa-kola, Goteto namba akali tika-pene ateya nalolo-peya ya lo andeyo. Andoto, nambato Gotena loo tupa wato minuluwa-kola, Goteto namba akali tika-pene ateya lolopeya nemboto atewane okone kondeyo. Nambato Juta yamena loo wato minalawane mana wamba kondewane tupa minulu-peke lewando, wandakali-mane andolai-kola, namba koo piyane akali mindi ateya lo andolopeyai. \x * \xo 2:18-20 \xt Ga 1:4\x* \p \v 21 Wandakali-mane Gotena loo tupa wato minulai-kola, Goteto wandakali utupane tika-pene ateyai lolopeya pia-yale, Kataisa bala omeane oko mee omeane gulatane atapia-yale. Wuane tekeko, wandakali-mane Gotena loo tupa wato minulai-kola, Goteto wandakali utupane tika-pene ateyai nalolo-peya. Tene okonena, Goteto namba ondowa moyo ateya-kola, nambato okone mo apia na-piyawane. Jia wete. \c 3 \p \v 1 Goteto namba ondowa moyo ateya-kola, nambato okone mo apia na-piyawane tekeko, Goteto Galesia tane wandakali yakama moyo ateya-kola, yakama kee ene gulo atoto, okone mo apeyai. Wamba Kataisato yakama moyoyale ita malamanda okona yukatane ateane okone nambato yakama panakame wete langewa-kola, yakamato Kataisa lee-mane andene gulo bilipi leai okoni. Andipa Goteto yakama ondowa moyo ateya-kola, apito yakama mina kee eya-kola, yakamato okone mo apoto, Kataisa tepawa ateyaipe. \p \v 2 Nambato pii mindiki angu tipa peyo oko yakamato yano peyo namba mana langi-yapape. Anu puato, yakamato Gotena Sipitisa oko meaipe. Yakamato balana loo tupa wato minuto, Gotena Sipitisa oko meaipe. Pee, yakamato Gotena pii layene epene oko ale wato, bilipi leai-kola, Goteto balana Sipitisa oko yakama geape. \v 3 Wamba bulupane tewa Gotena Sipitisa okomane yakama minu tai laya ya-kola, yakamato balana mana tupa wato minu ateai okoni. Andipa yakamato Gotena Sipitisa okona tai-lene oko tepa wato, yakama tanena tai-lene okomane mana epene wete mindi wato minuto, Gotena piape oko pikoyo pimakale nembo teyaipe. Enene, yakamato kee ene gulo atoto, wuane pimakale nembo teyaipe. \v 4 Goteto yakama moyoyale piape andane peane tupa tene na-atene mee mindi peane nembo teyaipe. Goteto yakama ondowa moyo ateya lo nembo teyai-kola, yakamato okone mo apialu, lapone balana loo tupa pangosa andi latane atamakale nembo teyaipe. \s1 Yakamato Gote Lo Bilipi Leyai-kola, Balato Yakama Moyalane Leane Oko \p \v 5 Yakamato Gotena loo tupa wato minu ateai oko andoto, Goteto balana Sipitisa oko yakama guato, metekolo piape andane, tai-lene minditupa yakamanga peape. Pee, yakamato Gotena pii layene epene oko ale wato, bilipi leai oko andoto, balato wuane peape. \p \v 6-9 Wamba wetete Goteto wua lo nembo teaipia: Wandakali yame waka tupamane nambana pii layene epene oko bilipi lolai-kola, nambato wandakali utupane tika-pene ateyai lokale nembo teaipia. Wuane nembo toto, balato potomisa pii epene mindi Apatakame lamaiyane oko pepa pelene eya. Pii okonemane loto, nimbana mandiyene yame mindimane yuunga wandakali yame palu peyai tupa pitaka moyolo-peya layene eya. Goteto wuane lea-kola, Apatakameto Gotena pii okone enene ya lo bilipi leaipia. Apatakameto Gote lo bilipi lea-kola, Goteto Apatakame bala akali tika-pene mindi ateya leaipia. Andipa Gotena pii layene epene oko ale wato, bilipi lo ateyama wandakali nanima Apatakamena yame enene gulo ateyama. Wamba Apatakameto Gote lo bilipi leane pua teke, andipa nanimatopi Apatakamena yame atoto, Gote lo bilipi leyama. Wuane peyama-kola, wamba Goteto Apatakame moyane pua teke, andipa balato nanima moyo, nanima wandakali tika-pene ateyai lalu, metekolo piape andane tai-lene minditupa nanimanga piyu, balana Sipitisa oko nanima giyu, piyane. \x * \xo 3:6-9 \xt Jen 12:3; Lom 4:2-3,16-17\x* \p \v 10-12 Wandakali mindimane Gotena pii layene epene oko bilipi leando, Goteto bala tika-pene ateya lola-kola, wandakali okone bala saka atapowa atolopeya. Wandakali mindimane Gotena loo tupa bilipi lola okomane bala saka atapowa ata napulu-peya. Wandakali mindimane Gotena loo tupa pitaka ole dindi kuai lo wetete wato minu ateando, wandakali okone bala saka atapowa atolopeya lo Gotena pii pepa pelene eya tekeko, wandakali mindikipi mindimane Gotena loo tupa pitaka ole dindi kuai lo wetete wato minu ata napiyane. Tene okonena, wandakali mindikipi mindimane Gotena loo tupa wato minula-kola, Goteto wandakali okone bala tika-pene ateya nalolo-peya. Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, Gotena loo tupa pitaka ole dindi lo kuai lo wetete wato minu ata na-piyaini wandakali tupa pitaka Goteto ita too atene yuu koo okona pulupa lo peyo watolo-peya layene eya. Tene okonena wandakali mindimane Gotena loo tupa wato minula mambele, Goteto bala akali tika-pene ateya lolopeya nembo teando, Goteto wandakali okone bala yuu koo okona puu lo peyo watolo-peya. \x * \xo 3:10-12 \xt Lo 27:26; Ga 2:14-16\x* \p \v 13-14 Goteto nanima yuu koo okona pulupa lo peyo watapia-yale tekeko, balato wua lo nembo teaipia: Wamba Apatakameto namba lo bilipi lea-kola, nambato bala akali tika-pene ateya lewa. Andipa wuane pua teke, wandakali yame waka tupamane Jisasa Kataisa lo bilipi lolai mambele, nambato wandakali utupane tika-pene ateyai lokale. Wuane lalu, wamba nambana Sipitisa mauwakale lewane oko wandakali utupanenga mauwakale nembo teaipia. Nanimato mana koo minalamane mambele, nanima yuu koo okona pulupa lo wato pee lape-pene atema tekeko, Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, wandakali ita malamandanga peyo yukatane atolai tupa pitaka yuu koo okona pupe-pene gulo atolopeyai layene eya. Pii okonemane wuane leya okona, Kataisato Gotena nembo-tene oko wato minuto, nanima moyoyale, nanimana panda mo, ita malamanda okona omea-angi, bala yuu koo okona pupe-pene gulo ateaipia. Bala yuu koo okona pupe-pene gulo ato omeane okomane nanima kambo molo-peke leaipia. \x * \xo 3:13-14 \xt Lom 8:1-4; Lo 21:23\x* \s1 Loo Tupamane Gotena Potomisa Pii Oko Mo Apia Napeane Leane Oko \p \v 15-18 Wamba Goteto pii mindi Apatakame lamawuato, nimba yame-mane mandiyene mindimane yuunga wandakali palu peya tupa pitaka moyolo-peya leane. Balato Apatakamena mandiyene yame kambua ateyai tupa nembo toto, pii okone lamai napeaipia. Balato Apatakame yamena akali mindiki angu nembo toto, balato wandakali yame pitaka moyolo-peya leaipia. Akali okone bala Kataisa. Wamba Goteto yuu epene mindi paluni gulo nanima mee gukale leaipia. Andipa nanimato balana loo tupa wato minuluma oko andoto, balato yuu epene okone nanima geando, yuu okone nanimana yole gulo yolopeya. Yuu epene okone nanimana yole guleando, wamba Goteto yuu epene okone paluni gulo nanima mee gukale leane oko mee lene gulolo-peya. Wuane tekeko, Goteto yuu epene mindi paluni Apatakame mee mauwakale leane okone balato Apatakame mee mayaepia. Wuane pua teke, Kataisato nanima moyoyale omeane okonena, Goteto paluni gulo yuu epene mindi nanima mee gukale leya. Amene imalini ima, andipa nambato nanima yuunga wandakali-mane mana minalamane mindi mandeke pua leyo. Akali mindimane balana minditaka yolane tupa pitaka paluni tale puato, wandakali mindiki-mindiki lo wua pua mialapape lalu omeando, akali waka mindimane balana pii lolane okone mo apoto, pii waka mindi lo kimbu pua na-lalaini. Okonetaka gulo, Goteto Apatakame potomisa pii mindi lamaiyane oko lamawuato, nambato yuu epene mindi nimbapi, nimbana yame tupapi, paluni gulo mee gukale lo wamba ini lamai-yaepia. Matili mali andete tukumindinga paiyasa tepo pea-kola, loo paiyasa tupa ananga pepa peyoto, Mosenga mayaepia. Wuane tekeko, balana mana matili yata yane okomane balana potomisa pii wamba bulupane leane okone mo apoto, mee gulaya naene, yapowa eya. \x * \xo 3:15-18 \xt Jen 12:9; Ek 12:40; Lom 4:13-15\x* \p \v 19 Enene, loo Goteto matili yata yane okomane balana potomisa pii wamba bulupane leane okone mo apia napeae yalua-ko. Anu peakale balato loo paiyasa tupa yata yaepiape. Wamba Goteto potomisa pii mindi Apatakame lamawuato, nimbana yame-mane mandiyene mindimane yuunga wandakali palu peya tupa pitaka moyolo-peya leane akali okone wamba ini na-epeaipia. Wamba ini naepea-kola, yuunga wandakali-mane mana koo minalamane utupane panakame yola-kola, koo ya lo andalapale loto, Goteto balana loo paiyasa tupa mayaepia. Goteto enjole tupamane balana loo utupane Mosesanga maiya-kola, Mosesa bala tombenenga akali mindi atoto, wandakali waka tupa lamai-yaepia. \x * \xo 3:19 \xt Lom 5:20-21; Ap 7:38\x* \p \v 20 Tombenga akali mindi atoto, balato Gotena pii layene tupa wandakali tupa lamaiyu, wandakalina pii leaini tupa Gote lamaiyu pua ateaipia. Wuane tekeko, Goteto yuu epene mindi paluni gulo mee gukale lea-angi, tombenenga akali mindi ata napea-kola, Gote bala tane-mane potomisa pii okone Apatakame lamai-yaepia. \s1 Andipa Gotena Sipitisa Okomane Nanima Yatawa Ando Atalane Leane Oko \p \v 21 Wamba bulupane Goteto potomisa pii mindi leane oko loto, wandakali mindimane Jisasa Kataisa lo bilipi leando, nambato wandakali okone bala tika-pene ateya lolowa-kola, bala saka atapowa atolopeya leaipia. Matili balato balana loo tupa yata wato, wandakali mindimane nambana loo yata eyo tupa pitaka ole dindi lo kuai lo wetete wato minu ateaindo, wandakali okone bala saka atapowa atolopeyai leaipia. Balana pii okonelapo yanda-pene gulo eyapipe. Jia, pii okonelapo yanda-pene gulo nae. Gotena loo utupanena mindimane nanima saka atapowa atolane tene oko katulo gulupeya pia-yale, nanimato balana loo tupa wato minu atoto, wandakali nanima tika-pene ataima-yale. \x * \xo 3:21 \xt Lom 8:1-4\x* \p \v 22 Wuane tekeko, wamba Goteto wua lo nembo teaipia: Wandakali-mane Jisasa lo bilipi lolai-kola, nambato wandakali utupane tika-pene ateyai lokale nembo teaipia. Wandakali-mane Jisasa lo bilipi leakale loto, Goteto pii mindi leane oko loto, yuu okona mana koo tupamane wandakali pitaka andi lalane lo pepa pelene eya. \v 23 Wamba yuunga wandakali-mane Kataisa lo bilipi naleai-angi, Gotena loo tupamane utupane andi lea-kola, utupane andi latane ateainipia. Andi latane ateai wete, Goteto wandakali molo-peke lolane asini mindi waa puato, matili nambato Kataisa utupanenga mo pana olowa-angi, utupane-mane Kataisa lo bilipi lolai mambele, nambato utupane tinga lo mokale nembo teaipia. \x * \xo 3:23 \xt Ga 4:3\x* \p \v 24 Wuane nembo toto, nanimato Kataisa lo bilipi loloma-kola, Goteto nanima wandakali tika-pene ateyai lokale leaipia. Wuaneko, nanimato Kataisa lo bilipi lalapale nayuto, Goteto balana loo tupamane nanima ando ateakale lo yata ya-kola, balana loo tupamane nanima wua pua atalapa lo mana langeai. \x * \xo 3:24 \xt Lom 10:1-4\x* \v 25 Wuane tekeko, andipa nanimato Kataisa lo bilipi leyama-kola, Gotena loo tupamane nanima ando ata napeya. Jia. Andipa Gotena Sipitisa okomane nanima mo tika pua ando ateya. \p \v 26-28 Wamba yakama Kataisana yame atamakale loto, ipa meai okoni. Okone angi, Goteto Kataisana mana epene tupa yakamanga yata ya-kola, yakama bala yale guleai. Yakama pitaka-mane Kataisa bilipi loto, yame mindiki ateyai. Andipa Goteto andeya-kola, Juta yamepi, wandakali yame waka tupapi, yakama yame waka-waka ata napeyai. Wandakali minditupa-mane wandakali mindina katapusa piape pimawuato, yole mia na-piyaini. Wandakali minditupa-mane piape puato, yole mialaini. Wuane tekeko, Goteto andeya-kola, wandakali yame okonelapo yame mindiki ateyapi. Balato andeya-kola, wanda yamepi, akali yamepi, yame okonelapo mindiki gulo ateyapi. Yakama pitaka-mane Jisasa Kataisa bilipi leyai okomane Gotena mandiyene yame ateyai. Tene okonena, Gotena loo tupamane yakama yatawa ando ata napeya. \x * \xo 3:26-28 \xt Jo 1:12; Lom 6:2-3; 10:11-12\x* \s1 Andipa Nimba Andi Latane Ata Napene, Gotena Andopane Atele Leane Oko \p \v 29 Kataisa bala Apatakamena yame ateaipia. Yakama Kataisana yame ateyai okonena, yakamapi Apatakame yame gulo ateyai. Wamba Goteto Apatakame lamawuato, nambato yuu epene mindi paluni gulo, nimbapi, nimba yamepi, mee gukale leaipia. Yakama Apatakamena yame ateyai okonena, Goteto yuu epene mindi paluni gulo yakama mee gulupeya. \x * \xo 3:29 \xt Lom 4:13-15\x* \c 4 \p \v 1 Matili balato wuane pulupeya tekeko, andipa nambato kokoli pii mindi yakama langeyo. Wandakali minditupa andi latane atoto, minditaka mindi ando ata na-piyaini. Wandakali andi latane ateyai utupane palaka polaini loto, wandakali minditupa-mane utupane ando atalaini. Wuane pua teke, akali mindimane balana minditaka yolane tupa paluni gulo, balana andopane aŋako mindi mauwakale lalu omeando, okone angi teke balana andopane aŋako okonemane paluni okone ando ata napiyane. \p \v 2 Enene, paluni okone balana yalane tekeko, bala andopane aŋako atola-angi, wandakali waka tupamane balapi, balana paluni tupapi, yatawa ando atalaini. Matili bala ayiane-mane paluni miape lolane oto okone epola-angi, iwana okone mini-yene guloto, bala tane paluni okone mialu, ando atolopeya. \v 3 Wuane pua teke, wamba nanimato Kataisa lo bilipi nalene atema-angi, nanima andopane aŋako tupa atalaini pua atema. okone angi yuu okona mana tupamane nanima andi lea-kola, nanimato katapusa piape pua atema. \x * \xo 4:3 \xt Kol 2:20-23\x* \p \v 4-5 Katapusa piape pua atema-kola, Goteto wua lo nembo teaipia: Nambana loo tupana pangosa andi latane ateyai wandakali tupa nambana andopane guleakale-ko. Nambana iwanane okomane wandakali utupane kambo molo-peke leakale nembo teaipia. Matili wandakali kambo molo-peke lolane oto okone epea-angi, Goteto balana iwanane oko epeakale lea-kola, wanda mindimane Kataisa mandeaipia. Mandea-kola, Kataisa bala loo tupana pangosa atoto, wandakali nanima loo tupana pangosa atemane tupa kambo molo-peke leaipia. Balato wuane peane okonena, andipa nanima Gotena andopane yame ateyama. \x * \xo 4:4-5 \xt Jo 1:14; Lom 1:3\x* \p \v 6 Yakama Gotena andopane yame guleai-kola, balato balana iwanane okona Sipitisa oko yakamanga epo ateakale lea okoni. Balana Sipitisa oko yakamanga epo ateya-kola, yakamato Gote ando ayiane lo loma yo atalaini. \x * \xo 4:6 \xt Lom 8:14-17\x* \v 7 Tene okonena, andipa nimba andi latane ata napele. Nimba Gotena andopane atele okonena, Goteto balana paluni oko nimba mee gulupeya. \s1 Anu Peakale Yakamato Katapusa Piape Pulu-peke Lamakale Nembo Teyaipe \p \v 8 Enene, wamba yakama Gotena andopane yame ateyama nembo natene ateai-angi, owato gote tupamane yakama andi leai-kola, yakamato utupanena katapusa piape pua ateai. \p \v 9-10 Wamba yakamato wuane pua ateaini tekeko, andipa yakamato Gote nembo teyai. Goteto yakama nembo teya leyo-kola, pii okone kuai lalua. Yakamato Gote nembo teyai tekeko, andipa Goteto yakama wandakali tika-pene ateyai leakale nembo toto, yakamato oto andane minditupa minu ateyai. Ana wenene mindi epeya-angipi, ee ana wenene mindi epeya-angipi, oto andane waka mindi epeya-angipi, Juta yame-mane mana minditupa wato minalaini pua teke, yakamatopi mana utupane wato minalaini. Juta yamena mana tai nalene utupane-mane yakama katulo moya napulu-peyako. Anu peakale yakamato dee lapone katapusa piape pulu-peke lamakale nembo toto, mana okonepene tupa wato miniyaipe. \x * \xo 4:9-10 \xt Lom 14:5-6; Kol 2:16-17\x* \v 11 Yakamato wuane pua ateyai oko andoto, wamba nambato yakama moyokale lo piape tandaka no pewa tupa mee katapusa piape pua apolowane lo yuku piyua. \s1 Nambana Mana Tupa Wato Minalapape Leane Oko \p \v 12-15 Amene imalini ima, wamba nambato yakama moyokale nembo toto, tandaka no piape pewa tupa mee katapusa piape pua apolowane lo yuku wato, nambato pii mindi yakama langeyo. Wamba namba Juta yamena mana yaini tupa wato minu atoto, mana utupanena pangosa andi latane gulo atewa. Okone angi wandakali yame waka yakamato Juta yamena mana yaini utupanena pangosa andi latane ata napeai. Namba yakama towa atu atema-angi, nambato yakamana mana okone wato minuto, Juta yamena mana yene tupana pangosa andi latane gulo ata napewa. Andipa yakamato nambana mana okone wato minuto, yuu okona mana yene utupanena pangosa andi latane atolaini. Tika ando atalapape loto, nambato yakama tee lo langeyo. Anu peakale nambato wuane leyope. Wamba namba yuu waka mindina poyale, Galesia potopinjia okona epewa-angi, namba siki mindi mewa okoni. Siki mialu atoto, namba yuu waka mindina puu napene, Galesia yuu okona atoto, Gotena pii layene epene oko bulupane tewa yakama langewa okone yakama tane nembo teyai okoni. Okone angi siki koo okonemane namba minu koya yane mambele, yakamato katulo Polo bala koo ya loto, namba masia geai-yale tekeko, yakamato namba anda napi nalene, ipu lo lameai okoni. Gotena enjole mindi epea-yalepi, Jisasa Kataisa bala tane epea-yalepi, okone-lapona mindi epeapi-yale, yakamato epele wete wato, bala ipu lo lameai-yale. Wuane pua teke, namba epewa-angi, yakamato epele wete wato, namba ipu lo lameai. Lameai-kola, namba yakama towa atu atema-angi, yakamato namba towa kopeta mindi pii napeai. Jia. Okone angi, yakamato yakamana lee okolapo lukuto, mindi akali maiyaini pia-yale, yakamana lene okolapo lukoto, namba geai-yale lo nambato yakama langeyo. Wamba yakamato namba towa epele wete wa ateai-ko. Andipa anu peyanga yakamato namba towa epele naene kondeyaipe. \p \v 16 Wamba nambato pii layene enene oko yakama langewa okonemane namba yakamana yanda-pene akali gulo ateyope. Jia. owato potopesa akali tupamane yakama andakasa eyai-kola, yakamato namba towa embo alui. \v 17 Yakamato owato potopesa akali utupane epele wete alapale lo, utupane-mane yakama mo andiki piyawa ateyai. Akali utupane-mane wuane pua ateyai tekeko, utupanena mana okone koo. Yakamato namba tepa alapale nembo toto, utupane-mane yakama mo epelewa, andiki piyawa ateyai. Tene okonena, yakamato namba towa embowa ateyai nembo teyo. \p \v 18 Ole dindi lo akali mindimane piape epene mindi pukale nembo toto, wandakali waka tupa mo epele piya yando, mana okone epene. Wamba namba yakama towa atu atema-angi, yakamato pii layene enene oko epelewa minu ateai. Andipa namba yakama towa atu ata napeyo-kola, yakamato pii layene enene okone epelewa minu ata napeyai. \p \v 19-20 Galesia tane wandakali yakamato wuane peyai lene ale wato, nambato anu pukalepe lo nembo kambua teyo. Yakamato wuane peyai lene ale wato, nambato yakama ateyainga epoto, pii waka mindi langukale nembo teyo tekeko, namba katulo naipupe-pene guleya. Wanda mindimane andopane manduyale pula-angi, masia peleya-kola, bala tandaka andane nalane. Wuane pua teke, wamba yakamato Kataisa lo bilipi lalapale loto, namba tandaka andane no Gotena piape pua atewa. Piape pewane okonemane yakama nambana andopane yame gulo ateai. Andipa yakamato loo tupana pangosa dee lapone andi latane gulo atamakale nembo teyai. Wuane nembo teyai okonena, namba dee lapone tandaka no piape pua atolowa-kola teke, yakamato Kataisa lo bilipi leyama nayu lolai-angi, namba tandaka no piape pua ateyo okone koyo pulupeya. \p \v 21 Goteto yakama wandakali tika-pene ateyai leakale nayuto, yakamana minditupa-mane balana loo tupana pangosa andi latane atamakale nembo teyai okonena, nambato pii mindi yakamanga tipa peyo oko yakamato yano peyo namba langi-yapape. Yakamato Gotena pii pepa pelene eya mindi ale naene ateyaipe. \p \v 22-23 Gotena pii pepa pelene okonemane loto, wamba Apatakameto iwana lapo mandeaipia layene eya. Katapusa piape piyane wanda Ekato wandakali-mane andopane mandiyaini pua iwana Isamale mandeaipia. Goteto andopane mindi liyamba gukale lo potomisa pii mindi lea-kola, mee anana pitiyane wanda Setato iwana Aisake mandeaipia. \x * \xo 4:22-23 \xt Jen 16:15; 21:2; Lom 9:6-9\x* \p \v 24-25 Wanda okonelapo pii lapo Goteto lo yata yane okolapo mandeke pua layene eya-kola, pii temane okonena kokoli pii mindi paleya. Atepia yuu okona Ati Sainai oko peleya. Mosesa bala Ati Sainai okona atea-angi, Goteto balana loo tupa yata yaepia. Eka bala Gotena loo oko mandeke peya. Wamba Eka bala yole mia napiyane selepe wanda pituto, katapusa piape pua peteaipia. Bala selepe wanda petea-kola, balana mandiyene yame tupapi selepe atoto, katapusa piape pua teke ateainipia. Wuane pua teke, andipa Jutusaleme yuu okona wandakali ateyai tupa loo tupana mandiyene yame gulo atoto, Goteto nanima wandakali tika-pene leakale nembo toto, katapusa piape pua ateyai. \p \v 26-27 Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, wanda kinambuli wamba akalini-mane tepa ene okomane matili andopane kambua mandulu-peya. Mandula-kola, wanda andipa akali towa atu peteyapi okomane andopane mandulane tupa sia minulu-peya layene eya. Tene okonena, wanda nimba masia peyo, andopane mandi napene, mee petele oko nimba epele wete wato, tama pua pitipe layene eya. Wanda wamba andopane mandi napene mee anana peteane okone bala Jutusaleme wenene ati kenga eya oko mandeke pitane eya. Jutusaleme wenene okonena wandakali ateyai tupamane oto mo, mee anana wete ateyai. Jutusaleme okone nanimana angini gulo, ati kenga eya. \x * \xo 4:26-27 \xt Ip 12:22; Lap 21:2,10; Ais 54:1\x* \p \v 28 Amene imalini ima, wamba Goteto potomisa pii mindi Apatakame lamawuato, nambato iwana mindi nimba gukale lea-kola, Setato iwana Aisake mandeaipia. Wuane pua teke, Goteto potomisa pii mindi yakama languato, yuu epene mindi mee gukale leaipia. Yakamato balana pii okone enene ya nembo teyai okonena, yakama balana andopane yame ateyai. \x * \xo 4:28 \xt Lom 9:6-9\x* \p \v 29 Wandakali-mane andopane mandiyaini pua teke, wanda Eka balato iwana Isamale mandeaipia. Gotena Sipitisa okomane Seta minu tai laya ya-kola, balato Aisake mandeapia. Aisake mandea-kola, wandakali-mane andopane mandiyaini pua mandeane iwana Isamaleto Aisake towa embo wato, kenda-pene andane minditupa bala mawua ateaipia. Wuane pua teke, andipa Gotena loo tupana pangosa andi latane wandakali ateyai tupamane Gotena Sipitisa okona pangosa ateyama wandakali nanima towa embo wato, kenda-pene andane minditupa nanima giyaini. \x * \xo 4:29 \xt Jen 21:9-10; Jo 8:35\x* \p \v 30 Wandakali utupane-mane wuane piyaini tekeko, Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, wanda anana mee peteane okona andopane okomane bala ayianena paluni tupa pitaka molopeya. Pitaka mola-kola, katapusa piape piyane wanda okona andopane okomane ayianena paluni mindi mia napulu-peya. Tene okonena, nimbato piape wanda okola, balana andopane okola, okonelapo yuu waka mindinga peakale lo peyo watape lo layene eya. Gotena pii pepa pelene eya mindimane wuane layene eya tekeko, owato potopesa akali utupane piape wanda okona andopane gulo ateyai-kola, yakamato utupane peyo wata napene, ateakale lo ando kondeyai okonde. Yakamato owato potopesa akali tupa ateakale lo ando kondeyai okonena, yakamato Gotena pii pepa pelene eya okone ale naene ateyai ya lo nambato andeyo. \s1 Yakamato Dee Lapone Andi Latane Gulo Atolaini Andalapape Leane Oko \p \v 31 Amene imalini ima, nanima piape wanda okona andopane yame gulo ata napeyama. Nanima wanda anana mee peteane okonena andopane yame ateyama. \c 5 \p \v 1 Enene, wamba nanima andi latane atema-kola, Kataisato nanima tita lo mene atalapale nembo teaipia. Wuane nembo toto, balato nanima tita lo meane tekeko, andipa owato potopesa akali tupamane yakama yuu okona loo tupana pangosa dee lapone andi latane atalapale nembo teyai-ko. Yakama tai gulo atoto, mana utupanena pangosa dee lapone teke andi latane atolaini. Tika ando atalapape. \p \v 2-6 Anu peakale nambato wuane leyope. Jisasa Kataisa lo bilipi lene akali tupana yala-pene umbaini oko katene yandopi, kati napene yandopi, mana okonelapo angini mindi jia. Wandakali mindimane Jisasa lo bilipi loto, wandakali waka tupa epelewa yamapane yoto, utupane moyo ateando, mana okone angini wete mindi. Gotena Sipitisa okomane nanima minu tai laya eya-kola, Kataisato nanima tita lo meane lo bilipi leyama. Tene okonena, Goteto nanima wandakali tika-pene ateyai lolopeya nembo toto, nanimato epelewa maliyo ateyama. Nanimato wuane pua ateyama tekeko, yakamana minditupa-mane wuane napeyai. Jia. Yakamato loo tupa wato minu ateaindo, Goteto yakama wandakali tika-pene ateyai lolopeyai nembo teyai. Yakamato wuane nembo teyai okonemane Kataisa awua tepa wato, Goteto yakama ondowa moyane okopi awua tepa eyai. Wuaneko, yakamato loo Mosesato yata yane oko wato minuto, akali utupane-mane yakamana yala-pene umbaini oko kateakale lo ando konda yaindo, Kataisato yakama tita lo moyale piape peane okomane yakama aŋakopi mindi moya napulu-peya. Kataisana piape peane okomane yakama moya napulu-peya nembo toto, yakamana yala-pene umbaini kateakale lo ando kondalaini akali tupa yakama pitaka-mane loo tupa pitaka wetete wato minu atalapape. Namba Poloto pii okone dee lapone yakama langeyo oko yakamato ale alapape. \x * \xo 5:2-6 \xt 1Ko 7:17-19; Ga 6:14-15\x* \p \v 7 Wamba nambato Gotena pii layene epene oko yakama langewa-angi, Goteto yakama ee lo mea okoni. Ee lo mea-kola, yakamato pii enene okone bilipi loto, kuai lo mango ateai. Andipa apito yakamana asia okone pai leya-kola, yakamato pii enene okone wato mina napeyaipe. \v 8 Yakamato pii enene okone wata mina napene kondalapape loto, Goteto yakama langi nape. \p \v 9 Palawa yangalaini pauta aŋako mindi palauwa towa atu mina mindiki leyama-kola, pauta aŋako wete okonemane palauwa okone mo andayoto, waka gulaya alane. Wuane pua teke, wandakali mindiki-mane owato pii mana lamaula-kola, wandakali waka tupamane pii mana okone wato mineaindo, utupane waka gulolo-peyai. \x * \xo 5:9 \xt 1Ko 5:6\x* \p \v 10 Akali mindimane owato pii mana yakama langu ateya tekeko, Akali Andane okomane yakamapi, nambapi, nanima pitaka bala towa atu mina mindiki leaipia. Balato wuane pea-kola, yakamato bala lo bilipi loto, pii layene epene nambato langewa okone tepa naene, wato minu atolopeyai nembo teyo. Nambato wuane nembo teyo tekeko, owato potopesa akali okone bala akali gene yene yandopi, gene nayene yandopi, Goteto bala yapa lo tale pulupeya. Goteto bala yapa lo tale pula-angi, akali okonemane pii mana kopeta lalane okone nembo toto, Goteto bala yole koo mindi malupeya. \x * \xo 5:10 \xt Ga 1:7-8; 2Ko 11:15\x* \p \v 11 Amene yame, yakamana yala-pene umbaini oko kateakale lo ando kondalapale nembo toto, akali minditupa-mane owato pii loto, Poloto yakamana yala-pene umbaini oko kateakale lo ando kondalapa loto, mana lamawua ateya lalaini. Akali utupane-mane wuane lalaini tekeko, nambato akali utupane-mane yakamana yala-pene umbaini kateakale lo ando kondalapa loto, mana lamawua atalawae pia-yale, owato potopesa akali utupane-mane yataka wato, kenda-pene andane tupa namba gii napipia-yale. Kataisa ita malamanda okona omeane okomane wandakali moyalane lo nambato mana lamawua atalawane okonena, owato potopesa akali utupane-mane namba towa yatakawa ateyai. \p \v 12 Akali utupane-mane yakamana yala-pene umbaini kateakale lo ando kondalapa loto, yakama minu kee eyai. Akali wuane peyai utupane yakama tanena wangali okolapo wetete too lo apeakale loto, nambato nembo teyo. \p \v 13-14 Amene imalini ima, yakama tita lo mene atalapale nembo toto, Goteto yakama ee lo meane tekeko, yakamato tita lo mene ateyama lo nayuto, nembo-tene wambane okona mana koo tupa wato minulaini andalapape. Loo tupa pitakana tene andane mindiki angu eya okomane loto, nimba tane epele alene pua, nimbato wandakali yangone waka tupa epelewa atape leya. Loo tupana tene okone nembo toto, yakamato mindi akali epele aka pua, wandakali yangone tupana piape akali gulo, mindi moyaya pua atalapape. \x * \xo 5:13-14 \xt 1Pi 2:16; Lom 13:8-10\x* \v 15 Nambato wuane leyo tekeko, yakamato nambana pii leyo okone tanga loto, yia piango gulo, yatakawa peya-peya puato, yakama tane mindi peyo naa-naa pulaini. Tika ando atalapape. \s1 Sipitisa Okomane Mana Epene Yakama Langeya Tupa Wato Minalapape Leane Oko \p \v 16-18 Gotena Sipitisa okola, yakamana nembo-tene wambane okola, okonelapo yanda pua atalapele. Gotena Sipitisa okomane mana epene mindi minalapa leya-kola, yakamato wuane pimakale nembo talaini tekeko, yakamato mana epene okone minulaini nembo toto, yakamana nembo-tene wambane okomane jia lalane. Yakamana nembo-tene wambane okomane mana koo mindi minalapa leya-kola, yakamato wuane pimakale nembo talaini. Wuane nembo talaini tekeko, yakamato mana koo okone minulaini lo, Gotena Sipitisa okomane jia lalane. Yakamato mana epene Gotena Sipitisa okomane yakama langeya tupa wato minu mangeaindo, yakama loo tupana pangosa andi latane ata napulu-peyai. Yakama tita lo mene atoto, Sipitisa okona mana epene tupa wato minu ateaindo, yakamana nembo-tene wambane okona mana koo tupa wato mina napulu-peyaiko. Yakamato mana epene Gotena Sipitisa okomane yakama langeya tupa wato minu atalapape lo, nambato yakama langeyo. \x * \xo 5:16-18 \xt Lom 7:14-23\x* \p \v 19 Wandakali pitaka-mane nembo-tene wambane okona mana koo tupa panakame andalamane. Nembo-tene wambane oko wato minu atalaini wandakali tupamane mana koo kalato atene tupa wato minu atoto, pamuku pua, mana yala-pene wete tupa puato, yala na-alaini. \x * \xo 5:19 \xt 1Ko 6:9-11\x* \p \v 20 Nembo-tene wambane oko wato minu atalaini wandakali utupane-mane owato gote tupa lo lotu lalaini. Utupane-mane tomepi, kamopi, utupane pitaka minalaini teke. Dee, utupane yanda-pene atoto, peya-peya piyaini. Utupane-mane apiangu puato, yataka alaini teke. Dee, yakama tane angu nembo toto, yame waka-waka gulo atoto, yame waka tupa embo wato, utupane sia mina-makale nembo talaini. Utupane-mane bia ipa tai kambua noto, keewa atalaini teke. \v 21 Nembo-tene wambane okona mana koo mindipene-mindipene kambua yalane. Wamba nambato mana koo utupane nembo toto, pii mindi yakama langewa. Andipa nambato pii okone teke dee lapone yakama langeyo. Mana koo okonepene minu atalaini wandakali tupa Gotena yuu epene okona katulo kolandaka na-lolopeyai. \p \v 22-23 Wuane tekeko, Gotena Sipitisa okomane wandakali mindinga piape peya-kola, dini epene minditupa wua pua lialane: Gotena Sipitisa okomane piape peya-kola, wandakali mindimane balana wandakali yangone tupa towa yamapane yo atoto, mini epene palu epelewa atalane. Wandakali mindimane bala towa mana koo mindi miniyai-kola, Gotena Sipitisa atene wandakali okomane paini napene kondalane. Wandakali okone bala tambo lo atalane. Nembo-tene wambane okomane mana koo mindi balanga mina ika lolane lo, bala tane pai lo ando atalane. Balato wandakali yangone tupa moyo, minditaka kambua maiyane. Balato minditaka mindi pukale lolane okone enene piyane. Gotena loo utupanena mindimane mana epene utupanena mindi minulaini kondalapa lo jia layene naeya. \p \v 24 Yuunga wandakali nanima pitaka-mane nembo-tene wambane oko wato minuto, wandakali mindina minditaka yola tupa miauwa lakae lo nembo talamane. Molane asia mindi naeya-kola, nanima yataka wato, mana koo mindi mina-makale nembo talamane. Wuane tekeko, wamba nanima Jisasa Kataisana yame gulema-angi, nanimato mana koo utupane masia maema okomane nanimana nembo-tene wambane oko Jisasana ita malamanda okona peyo ome lema. \x * \xo 5:24 \xt Lom 6:4-7; Kol 3:5-6\x* \p \v 25 Gotena Sipitisa okomane saka atene tene oko nanima giyane okonena, balato leya pimakale. \v 26 Nanima tane laiyu lo atemando, wandakali yangone-mane minditaka nanimana eyama tupa miauwa lakae lo nembo teakale loto, mo yataka oloma-kola, pulu-peyama. Wuane pulumane nembo toto, nanima tane laiyu nalene, kondamakale. \x * \xo 5:26 \xt Pl 2:3\x* \c 6 \p \v 1 Amene imalini ima, wandakali waka mindimane mana koo mindi mineando, Sataneto Gotena Sipitisa atene wandakali yakamapi mandeke pula-kola, yakamatopi mana koo okone minulumane nembo toto, yakamato pii tenga-mane loto, wandakali okone lo tika piyapape. \x * \xo 6:1 \xt Mt 18:15\x* \p \v 2-3 Akali gene nayene mindi bala tane akali gene yene mindi ateyo nembo teando, akali okone bala tane andakasa ola-kola pulupeya. Balato wuane pulupeya tekeko, wandakali mindimane wandakali yangone kenda-pene andane awua atolai tupa moyando, balato mana epene Kataisato yata yane oko wato minula-kola pulupeya. Tene okonena, yakama tane wandakali gene yene ateyama nembo natene, wandakali yangone kenda-pene andane awua atolai tupa moyaka pua atalapape. \x * \xo 6:2-3 \xt Lom 15:1-4\x* \p \v 4-5 Yakamato wandakali yangone tupa moyo atalapale tekeko, ole dindi lo kenda-pene aŋako minditupa yakamanga epolopeya. Wandakali yakama tane mindiki-mindiki lo kenda-pene aŋako utupane awua atolopeyai. Yakama tanena kenda-pene utupane awuato, piape kuai lo peaindo, wandakali waka tupamane yakamana gene tupa laiyu lolopeyai. Tene okonena, wandakali waka mindimane piape anu peyape nembo natene, yakama tane piape anu peyope lo tale pua atalapape. \x * \xo 6:4-5 \xt Lom 14:10-12\x* \v 6 Yakamato wuane pua atape-pene tekeko, Gotena pii layene epene okona mana mo atolane wandakali okomane balana minditaka epene yolane tupa pitaka tale puato, minditupa mana langulane akali oko maipe-pene. \x * \xo 6:6 \xt 1Ko 9:11,14\x* \p \v 7-8 Wandakali mindimane tomo waini mindi yandola-kola, yandolane tomo mindiki okonetaka teke ika lolopeya. Ika loto, dini lula-kola, balato tomo okone teke mandu nolopeya. Wuane pua teke, Gotena Sipitisa okomane epele yakale nembo toto, wandakali mindimane waini epene minditupa yandeando, waini utupanena dini epene teke lula-kola, Oli Sipitisa okomane wandakali okone bala saka atapowa ateakale lolopeya. Balana nembo-tene wambane oko epele yakale nembo toto, waini koo minditupa yandeando, waini koo utupane-mane dini koo teke lula-kola, wandakali okone omoto, alu pulupeya. Wandakali mindimane waini koo yandoto, waini epene tupa yandewa leando, balato katulo Gote andakasa na-olopeya. Tene okonena, yakamato Gote andakasa eyama nembo toto, yakama tane andakasa olaini. Tika ando atalapape. \x * \xo 6:7-8 \xt Lom 8:12-13\x* \p \v 9 Nanimato piape epene tupa kepa naene, tailo pua atemando, tomo mandu nolane oto oko epola-angi, nanimato tomo epene tupa mandu nolo-peyama. Okone nembo toto, nanimato piape epene tupa pua atoto, kepawa ata napimakale. \v 10 Nanimato wandakali yangone tupa moyolane asia yola-angi, wandakali pitaka towa mana epene tupa minu atamakale. Wuane pimakale tekeko, Jisasa lo bilipi leyai wandakali yangone utupane-mane kenda-pene mindi awua ateaindo, nanimato utupane ini moya-makale. \s1 Poloto Pii Lo Koyo Pua Leane Tupa \p \v 11 Andipa nambato yakamana pepa oko peyo epe loto, namba tanena kini-mane leta andane tupa peyalawane pua peleyo oko yakamato andalapape. \p \v 12-13 Kataisa bala ita malamanda okona omeane okomane nanima moyolo-peya nembo toto, Kitisene akali tupamane yala-pene umbaini katiyaini mana oko wato mina na-piyamane. Tene okonena, Juta yame-mane kenda-pene andane minditupa nanima giyaini. Juta yame-mane kenda-pene andane minditupa yakama gulaini nembo toto, akali minditupa-mane Juta yamena mana yene tupa wato minene gulo atamakale nembo teyai. Wuane nembo toto, yakamana umbaini oko kateakale lalu, utupane-mane Galesia tane akali yakamana umbaini kateakale lo ando kondalapape lalaini. Yakamato utupanena pii okone ale wato, yakamana umbaini kateakale lo ando konda yaindo, akali utupane-mane yakama tane laiyu loto, Juta yame wandakali tupa lamalu-peyai. Lamaulai-kola, Juta yame-mane kenda-pene andane minditupa akali utupane mai napulu-peyai. Akali utupane yakama tane loo tupa pitaka wato mina na-piyaini tekeko, Juta yame-mane kenda-pene andane minditupa yakama gulaini nembo toto, Galesia tane akali yakamato Juta yamena umbaini katene mana okone wato minalapa lalaini. \p \v 14-15 Akali utupane-mane wuane lalaini tekeko, yakamana yala-pene umbaini oko katene ateaindopi, kati napene ateaindopi, mana okonelapo angini mindi jia. Goteto nanima mo wenene gulaya alane mana okone angu mana angini wetete mindi eya. Namba mo wenene gulaya oyale, balato Jisasa ita malamanda okona omeakale leaipia. Jisasato nambana koo tupa apoyale omeane okonena, nambato yuu okona mana koo tupa epelewa minu ata na-piyawane. Nambato mana koo tupa epelewa minu ata napeyo-kola, yuu okona mana koo epelewa minu atalaini wandakali tupamane namba towa epelewa ata na-piyaini. Wuane tekeko, nambato yuu okona ato, mana epene mindi miniyo loto, namba tane gene laiyu nalolo-peyo. Jia. Nanimana akali andane Jisasa Kataisa bala ita malamanda okona omeane oko nembo toto, nambato balana gene oko angu laiyu lo atokale. \x * \xo 6:14-15 \xt Ga 5:2-6; 2Ko 5:14-17\x* \p \v 16 Mana okone wato minulai wandakali yakama pitaka Gotena Isatale tane enene atolopeyai okonena, balato yakama ondowa moyoto, yakamana yamapane mo tambo laya yakale lo nambato pote leyo. \v 17 Wamba nambato Jisasana piape pua atewa-angi, wandakali minditupa-mane namba peleai-kola, andipa nambana umbaininga panju minditupa eya-ko. Galesia tane wandakali yakamato kenda-pene waka mindi konda pua namba gulaini. Tika ando atalapape. \x * \xo 6:17 \xt 2Ko 4:10-11\x* \p \v 18 Amene imalini ima, nanimana Akali Andane Jisasa Kataisa yakamana tandini oko towa atu atoto, yakama ondo wato, moyo ateakale lo nambato pote leyo. Enene.