\id COL - Ipili NT [ipi] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2014) \h Kolosi \toc1 Poloto Kolosi Tane Tupana Pepa Peyo Pee Leane Oko \toc2 Kolosi \toc3 Kol \mt1 KOLOSI \mt2 Poloto Kolosi Tane Tupana Pepa Peyo Pee Leane Oko \c 1 \p \v 1-2 Goteto namba Polo Jisasa Kataisana aposolo akali atola nembo tea-kola, namba balana aposolo akali ateyo. Kataisa lo bilipi lene Kolosi tane wandakali yakama Gotena wandakali tupa atoto, namba amene Timoti nalipana amene imalini yame ateyai-kola, nalipato yakamana pepa oko peyo epe leyapa. Nanimana Ayiane Goteto yakama ondowa moyoto, yakamana yamapane mo tambo laya yakale lo nambato pote leyo. \s1 Polo Timoti-lamane Kolosi Tane Tupa Nembo Toto, Pote Leapele Oko \p \v 3-5 Matili Kataisato yakama ati kenga yuu epene okona pulupale lo yakama lamolo epolopeya loto, Ipapo-tasato Gotena pii layene epene oko yakama wamba langea okoni. Langea-kola, yakamato balana pii enene okone ale wato, ati kenga makale lo maliyo ateyai. Maliyo atoto, andipa yakamato Jisasa Kataisa lo bilipi loto, Gotena wandakali pitaka towa epelewa yamapane yo ateyai. Yakamato wuane pua ateyai loto, Ipapotasa bala epoto, nalipa langipia. Langipia-kola, ole dindi lo nalipato yakamana mana epene utupane nembo toto, nanimana Akali Andane Jisasa Kataisana Ayiane Gote oko ando wayu pele lo pote leyapa.\x * \xo 1:3-5 \xt Ep 1:15-16\x* \p \v 6-7 Nalipana yamapane yene akali Ipapotasa balato piape Timoti nalipato piyapale mindiki okone teke piyane. Balato nalipa moyo, Kataisana piape oko kuai lo piyane. Gotena pii layene epene oko yuu yo peya tupa pitakana peya-kola, wandakali minditupa-mane Gotena pii okone ale wato, bilipi loto, mana epene tupa wato minalaini. Wuane pua teke, wamba Ipapo-tasato Gotena pii oko yakama langea-kola, yakamato pii okone bulupane tewa ale wato, Goteto yakama ondo wato moyalane lo pii okone wayumane nembo toto, mana moto, mana epene utupane wato minu ateaini.\x * \xo 1:6-7 \xt Ep 1:13; 1Pi 1:3-4\x* \v 8 Oli Sipitisa okomane yakama mina ika lapia-kola, yakamato mindi akali towa epele aka pua yamapane yo ateyai lo Ipapo-tasato namba langipia.\x * \xo 1:8 \xt Kol 4:12-13; Pm 23\x* \p \v 9-11 Ipapotasa bala epoto, yakamato mana epene utupane pitaka wato minu ateyai lo Timoti nalipa langipia. Langipia-kola, okone angi teke tewa, ole dindi lo nalipato yakama moyo pote loto, kenda-pene mindi yakamanga epola-angi, yakamato wamba ini kepa naene, kenda-pene okone awua atoto, epele wete wa atalapale lalapale. Yakamato wuane pua atalapale loto, Goteto yakama minu tai laya yakale lo nalipato pote lalapale. Dee, Gotena tai-lene epene wete okomane yakama wayumane minu tai laya ola-kola, yakamato Gotena mana tupa pitaka mialapale nembo teyapa. Yakamato mana utupane moto, balana piape epene tupa pitaka pua atoto, yakamanga dini kambua liyakale lo pote lalapale. Yakamato wuane pua atolai-kola, Akali Andane okomane yakamana mana utupane pitaka andoto, epele yakale nembo teyapa. Balato epele yakale nembo toto, Gotena wandakali tupamane mana epene wato minu atape-pene tupa yakamato wato minu atalapale loto, nalipato pote leyapa. Yakamato mana utupane wato minu atalapale loto, Oli Sipitisa okomane yakamana nembo-tene oko mina ika leakale nembo teyapa. Balato wuane pula-kola, yakama mana andene wandakali gulo atoto, Goteto yakama wua pua atapiai lakae lo nembo talane okone yakamato wayumane nembo talapale lo pote lalapale.\x * \xo 1:9-11 \xt Ep 1:16-19; 3:16\x* \p \v 12-14 Wamba undupi-lene okona tai-lene okomane nanima andi lea-kola, nanima okonena pangosa andi latane atema-kola, Ayiane Goteto nanima tinga lo molo-peke lalu, balana iwanane yamapane yene okomane nanima moyo ando ateakale leaipia. Wuane lea-kola, balana iwanane okomane nanima kambo molo-peke loto, nanimanga koo tene yane tupa apeaipia. Balato wuane peane okonena, matili minditaka epene Goteto yakama gukale leane tupa yakamana paluni gulo yola-kola, yakamapi Ayiane Gote balana wandakali tupa towa atu balana tii-pene okona atoto, minditaka utupane katulo molopeyai. Yakamato utupane molopeyama nembo toto, Gote ando wayu pele lalapale loto, nalipato pote leyapa.\x * \xo 1:12-14 \xt Ep 1:7-11,17-18; 2:2; Lk 22:53\x* \s1 Kataisato Yakama Gote Towa Yamapane Mindiki Paliya Yane Oko \p \v 15-16 Nanimato Ayiane Gote lee-mane anda na-piyamane tekeko, Kataisa bala Gotena iwanane bulupane oko ateya okonena, Kataisa bala Ayiane Gote ateya mindiki okonepene teke ateya. Wamba Ayiane Goteto balana iwanane okonena pii okomane minditaka ati kenga eya tupapi, yuu okona eya tupapi, utupane pitaka yakale leaipia. Okone angi, balato enjole tai-lene tupapi, sipitisa tai-lene tupapi, tai-lene yame pitaka yakale loto, minditaka nanimato lee-mane andalamane tupapi, anda na-piyamane tupapi, utupane pitaka yakale leaipia. Ayiane Goteto minditaka eya utupane pitaka Kataisana guleakale nembo toto, Kataisana pii okomane utupane pitaka yakale leaipia. Tene okonena, Kataisato minditaka eya utupane pitaka ando atalane.\x * \xo 1:15-16 \xt 2Ko 4:3-6; Jo 1:15-18\x* \v 17 Wamba wete minditaka mindikipi mindi yaa napea-kola, Jisasa Kataisa bala wamba ini bulupane ateaipia. Andipa balato minditaka eya tupa pitaka ando atalane.\x * \xo 1:17 \xt Jo 1:1; 8:58\x* \p \v 18-20 Wamba minditaka yuu okona yalane tupapi, ati kenga yalane tupapi, utupanena minditupa-mane Gote towa yanda-pene gulo ateai-kola, Goteto utupane pitaka towa yamapane mindiki palu atokale nembo teaipia. Kataisa bala ita malamanda okona omola-kola, balana tundupa kili lola okomane Goteto bala towa yanda piyaini mana okone minu koyo piya wakale nembo teaipia. Wuane nembo toto, Ayiane Gotena nembo-tenepi, manapi, tai-lenepi, utupane pitaka Jisasa Kataisanga tumbi laya yaepia. Jisasa Kataisa bala minditaka eya tupa pitakana kawane ateakale nembo toto, Goteto bala bulupane ini malinga ika laya yaepia. Kataisato ika loto, sosa oko bulupane tewa ataya wato, sosa okona kawane ateya-kola, sosa oko balana umbaini gulo ateya.\x * \xo 1:18-20 \xt Ep 1:7-10,22-23; 2:14-16; Ap 26:22-23; Lap 1:4-5; Kol 2:8-10\x* \p \v 21 Wamba yakamato mana koo tupa minu atoto, Gote towa yanda-pene wandakali gulo ateyama nembo toto, Gote towa atu ata napene, amonga waka gulo ateaini.\x * \xo 1:21 \xt Lom 5:9-10; Ep 2:11-12\x* \v 22 Wuane tekeko, balana wenonga yakamanga koo tene mindi nayene, yakama epene wete atalalape loto, Kataisa bala epoto, ita malamanda okona omeaipia. Bala omeane okomane yakama bala towa yamapane mindiki palu atalapale loto, mina mindiki laya yaepia.\x * \xo 1:22 \xt Ep 2:14-16; 5:25-27\x* \p \v 23 Namba Polo Gotena pii layene epene okonena piape akali atoto, nambapi, akali waka tupapi, nanimato pii layene epene okone yuu yo peya tupa pitakana wandakali tupa lamawua atema-kola, yakamato pii okone ale yai okoni. Yakamato nembo lapo pali napene, pii okone wayumane bilipi leyama nayu lo ateaindo, balana wenonga yakamanga koo tene mindi nayene, wandakali epene wete atolopeyai. \s1 Poloto Gotena Piape Oko Tailo Pua Ateane Oko \p \v 24-25 Wamba Goteto balana pii layene epene oko yakamanga lapana wakale nembo toto, nambato balana pii layene epene utupane pitaka lamawua atape lo langeane. Wuane lea-kola, namba balana sosa okona piape akali gulewa. Sosa oko Kataisana umbaini oko eya-kola, Kataisato balana sosa okone moyoyale, tandaka andane neane. Balato wuane peane pua teke, andipa nambato balana sosa oko moyoyale tandaka neane okonena tako pua tandaka no ateyo. Nambato yakama moyoyale tandaka no atoto, yamapane epene palu ateyo.\x * \xo 1:24-25 \xt Ep 3:2,7-10\x* \p \v 26-27 Gotena pii layene epene okomane loto, Kataisa bala wandakali mindina ini anda-pangosa epo ateando, wandakali okone bala Gotena yuu epene tii-pene okona katulo polopeya layene eya. Wamba gii epo peane tupa pitakana wandakali-mane pii okone ale nayakale loto, Goteto pii okone too pitane ateakale leaipia. Wamba Goteto wuane leane tekeko, andipa wandakali yame waka-waka tupa pitaka-mane balana pii okone epene wete eya oko nembo teakale loto, Goteto balana pii okone too-pene balana wandakali tupanga lapana eya.\x * \xo 1:26-27 \xt Lom 16:25-26; Ep 3:5-10\x* \p \v 28-29 Lapana eya-kola, wandakali pitaka Kataisa towa mina mindiki loto, Gotena wenonga epene tika-pene wete gulo ateakale nembo teyama. Wuane peakale nembo toto, Kataisana tai-lene okomane namba minu tai laya eya-kola, nambato Gotena piape oko ayiawa pua atalawane. Nanimato piape okone puato, mana koo tupa mina napene kondalapa lalamane. Dee, nanimato Kitisene mana waka-waka tupa pitaka nembo toto, wandakali mindiki-mindiki lo mana lamai-yamane.\x * \xo 1:28-29 \xt Ep 3:7-10,20; Pl 4:13\x* \c 2 \s1 Wandakali-mane Yakama Andakasa Olaini, Waiwa Ando Atalapape Leane Oko \p \v 1-3 Gotena mana epene wete kambua tupapi, nembo-tene epene kambua tupapi, utupane too pitane ateane tupa pitaka Kataisa balanga eya-kola, bala pii too pitane ateane utupanena tene oko ateya. Wamba pii utupane too pitane ateaini tekeko, andipa yakamato pii utupane wayumane nembo talapale lo, nambato piape tailo pua ateyo. Enene, Leyotosia tane tupapi, Kolosi tane tupapi, wandakali waka minditupapi, yakamato nambana lee inga anda napeaini tekeko, yakamato Kataisa lo bilipi leyama nayu loto, mindi akali towa epele aka pua yamapane yo atalapale lo nambato nembo teyo. Nambato wuane nembo teyo okonena, yakama yame mindiki atoto, Kitisene tai atalapale lo, nambato piape tailo pua ateyo. Nambato yakama moyoyale piape okone masiawa wete pua atalane oko yakamato nembo talapale loto, nambato pii okone pepanga peyo epe leyo. \x * \xo 2:1-3 \xt 1Ko 1:24-25,30-31\x* \p \v 4-5 Enene, namba yakama towa atu ata napeyama tekeko, yakamato Kataisa lo bilipi leyama nayu loto, mana tika-pene tupa wato minu atalaini. Yakamato wuane pua atalaini lene okone ale wato, namba epelewa ateyo. Tene okonena, nambana nembo-tene okomane namba yakama towa atu atene gulo ateyama. Wandakali mindimane gitisa pii yakama languato, andakasa olaini loto, nambato pii utupane pitaka yakama langeyo. \x * \xo 2:4-5 \xt Lom 16:17-19; 1Ko 5:2-5\x* \s1 Yakama Jisasa Kataisa Towa Atu Epoko Pua Atalapape Leane Oko \p \v 6-7 Wamba nanimato Gotena pii oko yakama langema-kola, yakamato Jisasa Kataisa bala yakamana Akali Andane oko ateya leai okoni. Ita mindina pini yuu pangosa peya-kola, ita okone tailo atalane. Dee, anda pingina tai ateya-kola, anda okone tai atalane. Wuane pua teke, Gotena pii okomane yakama minu tai laya eya-kola, yakama Jisasa Kataisa lo bilipi leyama nayu loto, ole dindi bala towa atu epoko pua atoto, Gote ando wayu pele lalapape. \x * \xo 2:6-7 \xt Ep 3:17-19\x* \p \v 8-10 Goteto balana nembo-tenepi, manapi, tai-lenepi, utupane pitaka Kataisana umbaininga tumbi laya yaepia. Wuane piyu, Goteto minditaka tai-lene tupa pitaka Kataisana pangosa yakale lea-kola, balato utupane pitaka ando atalane. Tene okonena, yakama Kataisa towa mina mindiki lo ateyai-kola, balato yakama mo kuai wete laya alane. Matili wandakali mindimane Kataisana pii oko yakama langi napene, bala mana andene akali gulo atoto, mee yuunga wandakali tupana pii minditupa yakama langulu-peyai. Langiyu, balato bala yumbanena pii minditupa yakama langulu-peya teke. Balato pii utupane yakama langula okomane yakama andakasa wato, andi lo awua pola-kola, yakamato balana pii mana tupa wato minu atolaini. Tika ando atalapape. \x * \xo 2:8-10 \xt Jo 1:14-18; Ep 1:21-22\x* \p \v 11-12 Isatale tane tupamane akali tupana yala-pene umbaini oko katu apialaini. Wuane piyaini pua teke, wandakali mindimane yakama Kolosi tane akali tupana yala-pene umbaini oko katu apia napeaini. Jia. Yakama ipa meai-angi, yakama Kataisa towa atu mali pitane gulo ateai. Yakama mali pitane gulo ateai-kola, Kataisato yakamana nembo-tene wambane oko mo apeaipia. Wuane pea-kola, wamba Gotena tai-lene okomane Kataisa bala malinga ika laya yane lo yakamato bilipi leai. Yakamato wuane lo bilipi loto, ipa meai-angi, Goteto yakama Kataisa towa atu malinga ika laya ya. \x * \xo 2:11-12 \xt Lom 2:28-29; 6:4-7\x* \p \v 13-14 Wamba yakamato yakamana nembo-tene wambane koo oko wato minu atoto, mana koo kambua minu ateai. Yakamato mana koo utupane mineaini okonena, Gotena loo okomane yakama kosimi lea-kola, yakama omene gulo ateai. Omene gulo ateai-kola, Kataisa bala ita malamanda okona omeane-angi, Goteto yakama kosimi loyale pepa wamba peyo yata yane okone moto, ita malamanda okona nili peya mangua wato, mee gulaya yaepia. Goteto wuane peane okonemane yakamana koo tene yane tupa pitaka apoto, yakama Kataisa towa atu mo saka ataya yane. \x * \xo 2:13-14 \xt Ep 2:1,4-7,14-16; 1Pi 2:24-25\x* \v 15 Kataisa bala ita malamanda okona omeane okomane yama koo yame ando atalaini tupapi, tai-lene yame waka tupapi, utupane pitaka towa yanda pimawuato, utupane sia minuto, utupanena sia umbipi, yanda yandatepi, mo apoto, utupane yala yakale lo panakame andi lo awua peaipia. \s1 Yakamato Juta Yamena Mana Tupa Wato Mina Na-piyapape Leane Oko \p \v 16-17 Wamba Juta yame wandakali tupamane tomo ipapi utupanena minditupa nanene konda yainipia. Dee Sambasa angipi, ana wenene peke leya-angipi, gii andane waka minditupa epeya-angipi, gii utupane epeya-kola, Juta yame wandakali tupamane lotu lalainipia. Utupane-mane wuane piyaini okonemane minditaka angini oko matili epolopeya lo makande pua piyaini tekeko, minditaka angini okone Kataisa bala epeaipia. Tene okonena, wandakali mindimane yakama languato, tomo ipapi utupanena minditupa naa na-piyapape leandopi, lotu oko angi lalapape leandopi, yakamato balana pii okone ale wato, wato mina na-piyapape. \x * \xo 2:16-17 \xt Lom 14:1-12; Ip 8:4-5\x* \p \v 18-19 Kulini kimbu piyane kungapuni tupamane nanimana umbaini mina mindiki leya-kola, nanimana kawane okomane nanimana umbaini tupa bosa lo ando atalane. Wuane piyane pua teke, Kataisa bala sosa okona kawane atoto, sosa oko bosa lo ando atalane. Balato wuane pua ateya-kola, Goteto sosa oko andane ateakale nembo talane pua, sosa oko andane gulo atalane. Wuane piyane tekeko, wandakali minditupa-mane Kataisa bala sosa okona kawane ateya lo bilipi laa na-piyaini. Wandakali utupane-mane yakama tanena nembo-tene wambane koo oko wato minuto, yakama lipinga yale ateyama nembo talaini. Wuane nembo toto teke, utupane-mane mee owato napinga gulo atoto, enjole tupa lo lotu lalaini. Lotu lo atoto, utupane-mane kombeya-mane minditaka andaima loto, pii kambua lalaini. Utupane-mane wuane puato, Kolosi tane wandakali yakamato wuane na-piyaini okonde lo yakama anda napi leakale lo yakamato ando konda na-piyapape. \x * \xo 2:18-19 \xt Ep 2:20-22; 4:15-16\x* \p \v 20-23 Yuunga wandakali-mane mana minditupa yata yai-kola, wandakali waka minditupa-mane mana utupane yakama mana langiyaini. Utupane-mane minditaka mindi waiyata wato, yakamato okone mina na-piyapape lalaini. Dee, utupane-mane minditaka waiyata wato, yakamana umbaininga okonetaka pata olane. Tika ando atalapape lalaini. Utupane-mane tomo ipapi minditupa waiyata wato, yakamato utupa naa na-piyapape lalaini teke. Anu peakale Kolosi tane wandakali yakamato mana okonepene tupa wato minu atalainipe. Yakamato tomo ipapi utupane neyai-kola, utupane alu piyane. Enene, wandakali utupane-mane mana utupane wato minuto, napinga gulo atoto, yakamana umbaininga tandaka peakale loto, lotu lo atalaini. Utupane-mane wuane pua ateyai-kola, wandakali minditupa-mane andeyai-kola, wandakali utupane-mane kuai lo nembo toto, mana epene mindi wato minuto, wuane piyaini nembo talaini. Wandakali minditupa-mane wuane nembo talaini tekeko, mana okonepene tupamane wandakali tupana nembo-tene wambane okona mana koo tupa katulo sia mina napiyane. Jia. Wamba yakama mee yuunga wandakali tupamane mana yata yaini tupana pangosa andi latane ateaini tekeko, matili yakama ipa meai-angi, Kataisa towa atu omeai okonemane, yakama tinga lo mene gulo ateai. Tene okonena, yakama dee lapone wandakali-mane mana yata yaini tupana pangosa andi latane atolo-peke lolaini. Tika ando atalapape. \x * \xo 2:20-23 \xt Ga 4:3,9-10; 1Ti 4:3-5; Mt 15:9\x* \c 3 \s1 Kataisana Pii Nembo Toto, Mana Epene Tupa Minu Atalapape Leane Oko \p \v 1-3 Wamba yakama ipa meai-angi, yakamana nembo-tene wambane koo oko omea-kola, yakama saka atapowa atolane oko Kataisa towa atu Gote balanga too pitane ateane. Wuane tekeko, Goteto yakama Kataisa towa malinga ika laya yane. Tene okonena, yakamato yuu okona minditaka eya tupa nembo tatawa ata na-piyapape. Jia. Yakamato ati kenga Kataisa bala Gotena kii tikasa pitiyane yuu epene okonena minditaka eya tupa nembo tatawa atoto, utupane miaima lakae lo nembo tatawa atalapape. \x * \xo 3:1-3 \xt Mk 12:36; 16:19; Ep 1:20; Mt 6:33\x* \v 4 Kataisa bala yakama saka atapowa atolane tene oko ateya. Matili balato balana tii-pene oko towa panakame epola-angi, yakama bala towa atu panakame atolopeyai. \p \v 5-6 Wandakali minditupa-mane yuu okona mana koo kambua minaima lakae lo nembo toto, mana kalato atene tupa minalaini. Utupane-mane mana yala-pene tupa wato minu atoto, pamuku piyaini. Dee, yuu okona minditaka kambua miama lakae lo nembo talaini mana okone wandakali utupanena owato gote oko gulalane. Wandakali utupane-mane mana koo utupane wato minu atolai-kola, matili Goteto wandakali utupane towa yataka wato, yole koo mindi malupeya. Tene okonena, yakamato yuu okona mana koo utupane mina-makale nembo talaini mana okone peyo ome lalapape. \x * \xo 3:5-6 \xt Lom 6:4-7,11; Ep 4:19; 5:3-6\x* \p \v 7 Wamba Kolosi tane wandakali yakamatopi mana koo utupane wato minu atoto, koo piyaini wandakali utupane towa epoko pua ateaini. \v 8 Okone angi, yakamato yamapane koo palu atoto, wandakali yangone tupa towa embowa, yatakawa ateai. Wuane pua atoto, yakamato pii koo kalato atene tupa loto, wandakali waka tupa andayo pii koo tupa lo ateaini. Wamba yakamato wuane pua ateaini tekeko, andipa yakamato mana koo utupane pitaka awua apialapape. \x * \xo 3:8 \xt Ep 4:25-29; 5:4\x* \p \v 9-10 Goteto yakama bala ateya okonepene gulalapale nembo toto, ole dindi lo mana epene tupa yakama mana languato, yakama balana yame wandakali wenene gulaya yane. Goteto wuane pea-kola, yakamato yakamana nembo-tene wambane koo tupapi, mana koo tupapi, utupane apoto, yakama balana yame wandakali wenene guleai okoni. Tene okonena, yakamato owato pii tupa mindi akali lamai-lamai na-piyapape. Jia. \x * \xo 3:9-10 \xt Ep 4:22-25\x* \p \v 11 Wenene gulo atalaini wandakali tupa pitaka yame mindiki atalaini. Tene okonena, wandakali mindi bala Juta yame ateandopi, wandakali yame waka ateandopi, yala-pene umbaini katene ateandopi, nakatene ateandopi, balato pii waka-waka lalane yandopi, bala peango anatope gulene ateandopi, bala yole mia napene, mee katapusa piape piyane yandopi, yole piape piyane yandopi, mana utupane pitaka angini mindi jia. Kataisa bala angu angini gulo atoto, Kitisene wandakali pitakana ini anda-pangosa epo atalane. \x * \xo 3:11 \xt Ga 3:26-28\x* \p \v 12 Goteto yakama towa epelewa yamapane yo atoto, yakama balana wandakali epene wete gulalapale lata yane. Tene okonena, yakamato wandakali yangone tupa ondo wato, utupane moyo, utupane towa mana epene tupa minu atalapape. Wandakali mindimane yakamanga koo mindi peando, yakamato wamba ini yataka naene, tambo lo atoto, wandakali yangone tupana pangosa gulo atalapape. \x * \xo 3:12 \xt 1Pi 2:9\x* \p \v 13 Wamba yakamato mana koo tupa minu ateai-kola, Akali Andane okomane koo yakamanga yane tupa apia-geane. Wuane pua teke, yakamana mindimane loto, wandakali mindimane nambanga mana koo mindi minapia leando, balato kenda-pene okone awua atoto, wandakali okonena mana koo okone apia-maipe-pene. \x * \xo 3:13 \xt Ep 4:2-3,32\x* \p \v 14 Wandakali yangone towa epelewa yamapane yo atene mana okomane mana epene utupane pitaka mo epene wete gulaya wato, mina mindiki lalane. Tene okonena, yakamato wandakali yangone tupa towa epelewa yamapane yo atene mana okone mana epene waka tupa pitaka towa mo tako pua minalapape. \x * \xo 3:14 \xt Lom 13:8-10\x* \v 15 Gote wayu pele lalapape. Yakama mini epene paluto, yame mindiki gulalapale loto, Goteto yakama ee lo meane. Tene okonena, yakamana mini epene mo pale laya alane Kataisato yakamana yamapane oko ando ateakale lalapape. \x * \xo 3:15 \xt Pl 4:7; 1Ko 12:27; Ep 4:4-6\x* \p \v 16 Dee, Oli Sipitisa okomane yakamana nembo-tene oko mina ika leya-kola, yakamato Gote ando wayu pele loyale soŋo lalaini tupapi, buku Sama okona yene soŋo lalaini tupapi, lotu loyale soŋo waka lalaini tupapi, utupane pitaka lalapape. Yakamato soŋo utupane pitaka loto, Gotena pii mana oko kuai lo lamawuato, wua piyapape lo mindi akali mana lamaiki puato, Kataisana pii oko yakamana nembo-tene okona tumbi leakale lo ando kondalapape. \x * \xo 3:16 \xt Ep 5:19\x* \p \v 17 Dee, yakamato Akali Andane Jisasana mana wato minuto, pii lolai tupapi, piape pulai tupapi, utupane pitaka pua atalapape. Wuane pua atoto, yakamato balana gene oko loto, Ayiane Gote oko ando wayu pele lalapape. \x * \xo 3:17 \xt 1Ko 10:31-33; Ep 5:20\x* \s1 Kitisene Wandakali Yakamato Wua Piyapape Leane Oko \p \v 18 Wanda yame yakamato yakamana akalini tupana pangosa pituto, utupane-mane pii lolai tupa ale amawua pitiyapape. Yakamato wuane pua peateaindo, Akali Andane okona wenonga yakamana mana okone tika-pene yolopeya. \x * \xo 3:18 \xt Ep 5:22-23\x* \v 19 Akali yame yakama yakamana wetene tupana yamapane minu koya napene, utupane towa epelewa yamapane yo atalapape. \x * \xo 3:19 \xt Ep 5:25-27\x* \p \v 20 Andopane yame yakamato Akali Andane oko nembo toto, yakamana angini, ayiane-la, okonelapo-mane pii lolapi tupa pitaka ale amawua atalapape. Akali Andane okomane mana okone epele alane. \x * \xo 3:20 \xt Ep 6:1-3\x* \v 21 Ayiane yame yakamato yakamana andopane tupana yamapane koo palu atolaini. Yakamato utupane mo yataka aya na-alapape. \x * \xo 3:21 \xt Ep 6:4\x* \p \v 22-24 Akali Andane okomane minditaka mindi paluni gulo matili yakama piape wandakali tupa gukale leane oko yakamana yole gulo molopeyama lo yakamato nembo teyai okoni. Tene okonena, yakamato mee yuu okona akali mindina piape peyama nembo na-talapape. Jia. Yakamato Akali Andane okona piape peyama nembo toto, piape tailo pua atalapape. Dee, piape ando atalane akali okone bala epele yakale loto, balato yakama andatawa atola-kola angu piape tailo pua ata na-piyapape. Jia. Bala ata napula-angipi, piape tailo teke pua atalapape. Yakamato Akali Andane oko yuku amawuato, yuu okona piape ando atalane akali okona pii lola tupa ale amawua atalapape. \x * \xo 3:22-24 \xt Ep 6:5-8\x* \p \v 25 Anu peakale nambato wuane leyope. Goteto wandakali gene yenepi, nayenepi, okonetaka nembo toto, yapa lo tale napiyane okonena, wandakali gene yenepi, nayenepi, mana koo minulaini tupa Goteto yole koo mindi malupeya. \x * \xo 3:25 \xt Lom 2:9-11\x* \c 4 \p \v 1 Yuu okona piape ando atalaini akali yame yakamato yakamana piape ando atalane Akali Andane oko bala ati kenga ateya nembo talapape. Wuane nembo toto, yakamato mana tika-pene tupa wato minuto, yakamana piape akali tupa minditaka maipe-pene tupa pitaka maiyapape. \x * \xo 4:1 \xt Ep 6:9\x* \p \v 2-4 Wamba nambato Kataisana pii too pitane ateane oko wandakali tupa lamawua atewa-kola, akali minditupa-mane namba andi leai. Andipapi nambato Kataisana pii okone lamawua atape-pene guleya. Tene okonena, nanimato balana pii okone lamai-yapale loto, Goteto nanimana asini mindi lumbu tepa yakale lo, yakamato nanima moyo pote lalapape. Wuane puato, ole dindi lo yakama tane tika ando atoto, Gote ando wayu pele loto, pote lalapape. \x * \xo 4:2-4 \xt Ep 6:18-20; Pl 4:6; Lom 15:30-32\x* \p \v 5-6 Yakama aitene wandakali tupana tombenenga atolai-angi, yakama wai ene atoto, utupane towa atu epoko pua atalapape. Atu epoko pua atoto, wandakali utupane-mane pii minditupa yakama tipa pulupeyai nembo toto, yakamato utupanena tipa pulaini utupane anu pua yano peyamakale yape lo wamba ini wayumane nembo talapape. Wuane puato, yakamato utupanena tipa pulaini tupa yano peyoto, pii epene tende-pene minditupa utupane lamai-yapape. \x * \xo 4:5-6 \xt Ep 4:29; 5:15-17; 1Pi 3:15\x* \s1 Poloto Tikikasa Epeakale Leyo Leane Oko \p \v 7-8 Nambato Akali Andane okona piape piyawane. Tikikasa balatopi piape mindiki okone teke kuai lo piyane okonena, bala nambana yamapane yene amene wete gulo atalane. Bala yakama ateyainga epoto, nanima wua pua ateyai lo yakama langula okomane yakamana yamapane mo epele piya yakale nembo toto, nambato bala yakama ateyainga epeakale leyo. Bala yakama ateyainga epola-angi, Polo bala wua pua ateya lo pii okonepene tupa pitaka yakama langulu-peya. \x * \xo 4:7-8 \xt Ep 6:21-22\x* \p \v 9 Onesimasa bala yakama tepa alu epoto, namba wayumane moyo atalane okonena, bala nambana yamapane yene amene wete gulo atalane. Onesimasa bala Tikikasa towa atu yakama ateyainga epeakale leyo. Okonelapo-mane epoto, wali mangene peya tupa pitaka yakama langulu-peyapi. \x * \xo 4:9 \xt Pm 8-14\x* \s1 Pii Lo Koyo Pua Leane Tupa \p \v 10 Namba towa katapusa atepale akali Atitakusa-la, Banapasana aini Maki-la, okonelapo-mane yakama ando kuai lo atalapape leyapi. Maki bala yakama atolainga epeando, wamba nambato yakama langewa pua teke, yakamato bala wayu epeleya lo lamialapape. \x * \xo 4:10 \xt Ap 12:12; 15:37-39; 13:13\x* \v 11 Akali Jisasa gene mindi Jasatasa lene okomane yakama kuai lo atalapape leya. Juta yame okona Kitisene akali tepo utupane-mane angu namba towa atu atoto, Goteto wandakali tupa ando ateakale loto, balana piape oko puato, nambana yamapane minu tai laya alaini. \p \v 12-13 Akali Ipapotasa bala yakama tepa alu epoto, namba towa atu ateyapa. Ipapotasa balato Leyotosia tanepi, Etapolisa tanepi, Kolosi tanepi, yakama pitaka Kitisene tai atalapale lo pote lalane. Dee, Goteto yakama wua pipiai lakae lo nembo teya lo yakamato wayumane nembo talapale loto, balato ole dindi lo pote tailo lalane teke. Bala Jisasa Kataisana piape akali atoto, yakama kuai lo atalapape leya. \x * \xo 4:12-13 \xt Kol 1:6-7; 2Ti 4:9-12; Pm 23-24\x* \v 14 Nanimana yamapane yene akali Dimasa-la, dokosa Luku-la, okonelapo-mane yakama kuai lo atalapape leyapi. \p \v 15 Yakamato Leyotosia tane Kitisene wandakali ateyai tupapi, wanda Nipapi, wandakali balana andaka amunguli pua lotu lalaini tupapi, utupane pitaka ando Poloto yakama kuai lo atalapape leya lo lamai-yapape. \v 16 Wandakali mindimane pepa yakamana nalipato peyo epe leyapa oko dii lo langula-kola, yakamato pii okone alewa koyo piyu, Leyotosia tane sosa okomane pepa okone dii lo andeakale loto, pee lalapape. Dee, Leyotosia tane tupana pepa waka mindi nalipato peyo pee leyapa oko yakamatopi dii lo andalapape. \p \v 17 Dee, yakamato akali Akipasa lamawuato, piape mindi Akali Andane okomane nimba gea tupa pitaka nimbato pikoyo pukale nembo toto, kuai lo pua atape leya lo lamai-yapape. \x * \xo 4:17 \xt Pm 2\x* \v 18 Yakama kuai lo atalapape loto, pii leyo okone namba tanena kii-mane pepa peyoto epe leyo. Namba Polo katapusa mee ateyo yakamato embesa olaini. Goteto yakama ondowa moyo ateakale lo nambato pote leyo. \x * \xo 4:18 \xt 1Ko 16:21\x*