\id ACT - Ipili NT [ipi] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2014) \h Aposolo \toc1 Aposolo Akali Tupamane Piape Peaini Tupa \toc2 Aposolo \toc3 Ap \mt1 APOSOLO \mt2 Aposolo Akali Tupamane Piape Peaini Tupa \c 1 \p \v 1 Amene Tiapolesa, nambato nimbana pepa mindi wamba bulupane pelewa-angi, piape Jisasato bulupane tewa peane tupapi, mana lamawua ateane tupapi, utupane pitakana temane tupa pepa pelewa.\x * \xo 1:1 \xt Lk 1:3-4\x* \p \v 2-3 Wamba Jisasa bala tandaka noto, omalu, malinga ika lalu, ole kambuanga balana aposolo akali tupa ateainga epeaipia. Epoto, balato mangene waka-waka kambua peane tupamane, bala enene wete saka ateyo lo wayumane andawa lea-kola, aposolo akali tupamane bala andaka piki pua ateainipia. Andaka piki pua ateai-kola, balato utupane mana lamaiki puato, Goteto wua pua wandakali tupa moyo ando atalane lo mana lamaiki pea-kola, ole paiyasa tukumindi peaipia. Pea-kola, Oli Sipitisa okomane bala moya-kola, Jisasato balana aposolo akali wamba yapa lo meane tupa lamawuato, yakamato Gotena piape mindipene-mindipene tupa wua pua piyapape lo lamai-yaepia. Nambato Jisasana pii temane utupane pepa peyama ipapo wato, Goteto bala ati kenga epeakale loto, meane oto okonena pepa peyo giau lewa.\x * \xo 1:2-3 \xt Mk 16:19; Lk 24:36-51; Ap 10:41\x* \p \v 4-5 Balato aposolo akali utupane atu amunguli puato, wamba nambato potomisa pii mindi yakama languato, matili Ayiane Goteto balana Oli Sipitisa oko yakama gulupeya lewa leaipia. Joneto wandakali tupa ipa-mane ipa peya-maiyane tekeko, ole kambua napola-kola, Goteto balana Oli Sipitisa okomane yakama ipa peya gulupeya-ko. Yakamato Jutusaleme kapoyale tepa naene, maliyo atalapape leaipia.\x * \xo 1:4-5 \xt Lk 24:49; Jo 14:16-17; Ap 2:33-35; Mt 3:11\x* \s1 Jisasa Bala Ati Kenga Peane Oko \p \v 6 Jisasato wuane lea-kola, aposolo akali bala towa amunguli pua ateaini tupamane bala tipa puato, Akali Andane, andipa oko angi, nimbato Isatale tane mindi nanimana kiŋi gulaya alu, nanima Isatale tane wandakali tupa minu tai laya olo-peke lolape leainipia.\x * \xo 1:6 \xt Lk 24:20-21\x* \v 7 Wuane leai-kola, Jisasato utupane lamawuato, wamba Ayiane Gote bala tane nembo toto, gii oko tuma pola-kola, oto okone angi mangene mindi wua peakale lo yata yaepia. Mangene okone andoko angi pulupeya lo yakamato andalapale lo balato ando konda napeya. Jia.\x * \xo 1:7 \xt Mk 13:32\x* \v 8 Wuane tekeko, matili Oli Sipitisa oko yakamanga epoto, yakama minu tai laya ola-kola, yakamato Jutusaleme tano okopi, Jutiya disitiki okopi, Samatiya disitiki okopi, yuu eya tupa pitakana poto, nambana pii layene epene oko katulo lamaulu-peyai leaipia.\x * \xo 1:8 \xt Mt 28:19; Lk 24:48\x* \p \v 9 Wuane lea-kola, utupane-mane bala andatawa ateai-kola, Goteto bala ati kenga epeakale loto, meaipia. Jisasa bala ati kenga pea-angi, mole mindimane bala mo ombo ya-kola, utupane-mane katulo bala anda napeainipia. \v 10 Utupane-mane bala ati kenga peane okonena mee andaiyu lo andatawa ateai-kola, tona ake-pene akali lapo kapoyale epoto, utupane towa atu ateainipia. \p \v 11 Atu atoto, akali okonelapo-mane utupane tipa puato, Galili disitiki tane akali yakamato anu peakale ati kenga mee andaiyu latawa ateyaipe leapilipia. Yakamato andatawa atalai-kola, Goteto akali Jisasa oko ati kenga epeakale lo miala okoni. Wuane pua teke, matili Jisasa mindiki okone teke ati kenga atoto, yuu okona peke lolopeya leapilipia.\x * \xo 1:11 \xt Mt 26:64; Lk 21:27\x* \s1 Akali Mindi Jutasana Panda Meakale Leaini Oko \p \v 12 Okone angi, aposolo akali tupa Olipi wangiane oko tepa alu, Jutusaleme peke leainipia. Olipi wangiane okone Jutusaleme mandaka gulo eya-kola, wandakali-mane kilomita mindiki palainipia.\x * \xo 1:12 \xt Lk 24:50-53\x* \v 13 Pitapi, Jonepi, Jemesapi, Endutupi, Pilipipi, Tomasapi, Batolo-miyupi, Matiyupi, Alipusa iwanane Jemesa okopi, Saimone Selote lene okopi, Jemesa iwanane Jutasa okopi, utupane yakama Jutusaleme peke loto, anda lumu kenga yakama pitiyaini okona poto peteaini-pia.\x * \xo 1:13 \xt Mt 10:1-4\x* \v 14 Akali utupanepi, Jisasa angini Matiya okopi, wanda waka minditupapi, Jisasana amene tupapi, utupane pitaka anda okonena pituto, yamapane mindiki palu atoto, pote lo ateainipia. \p \v 15-19 Wamba Jutasato Jisasa ene peteane okona yole oko Juta yame oko mai-peke lea-kola, utupane-mane muni okone moto, yuu mindi kambeainipia. Jutasa bala tane nongo noto, yuka atane atalu, balana tombene tula loto, ini tupa pitaka lukuli laiya kamaka epeaipia. Wuane peane lene ale wato, Jutusaleme ateaini wandakali tupa pitaka-mane yakamana pii lalaini pua loto, yuu okonena gene oko Akeletama leainipia. Gene Akeletama leaini okonena tene oko yuu tundupa yene. Alu mindi, Jisasa lo bilipi lene wandakali andete mindikinga paiyasa lapopi mindi amunguli pua peteai-kola, Pitato utupanena tombenenga ika loto, wua leaipa: Amene imalini ima, akali Jutasa oko bala wamba nanima aposolo akali tupana mindi atoto, piape mindiki nanimato piyamane tupa balato pua ateane tekeko, akali minditupa-mane Jisasa andi lamakale nembo teai-kola, balato asini oko utupane andawa lea okoni. Balato wuane pulupeya loto, wamba Oli Sipitisa okomane akali Dapitinga ata lungu pea-kola, Dapitito pii okone pepa peleaipia. Gotena pii pepa pelene eya okone enene gulape-pene eya-kola, andipa enene guleya.\x * \xo 1:15-19 \xt Sam 41:9; Mt 27:3-8\x* \p \v 20 Wamba akali mindimane Gotena pii mindi buku Sama okona pepa peyoto, akali mindi balana yuu okona ata napula-kola, balana anda oko mee ukuna ateakale leaipia. Dee, Gotena pii layene waka mindi buku okonena pepa pelene eya mindimane loto, piape balato pua ateane okone akali waka mindimane moto, peakale layene eya teke.\x * \xo 1:20 \xt Sam 69:25; 109:8\x* \p \v 21-22 Gotena pii oko wuane layene eya okonena, akali mindi Jutasana panda moto, nanima aposolo akali tupamane piape puluma pua puato, balato Jisasa malinga ika leane lo lapanawa atape-pene guleya. Wamba Joneto Jisasa ipa peya-maiyane okone angi tewa, Goteto bala ati kenga lameane oto okona giau lo, Jisasa bala nanima aposolo akali tupa towa atu epoko pua atea-kola, akali waka minditupa nanima towa atu epoko pua ateaini teke. Akali utupanena mindimane Jutasana panda meakale lo nanimato makimi lape-pene. Pitato wuane leaipia.\x * \xo 1:21-22 \xt Mt 16:19; Mk 1:9; Jo 15:27\x* \p \v 23 Pitato wuane lea-kola, wandakali ateaini tupamane akali lapona gene yata yainipia. Akali mindina gene Josepe Basapasa lenepia. Balana gene mindi Jasatasa lenepia. Akali mindoko balana gene oko Matayasa lenepia. \p \v 24-25 Wandakali ateaini tupamane akali okone-lapona mindiki makimi lamakale nembo toto, pote loto, Akali Andane, Jutasa bala tane aposolo piape oko tepa alu, bala atolane yuu okona pea leainipia. Nimbato wandakali pitakana nembo-tene andalene. Andoto, nimba tane akali okolapona mindimane Jutasana panda moto, aposolo piape peakale lo makimi lale okone nanimanga andawa lape leainipia. \p \v 26 Wuane lalu, apito Jutasana panda moto, aposolo piape peakale leyape andoyale, utupane-mane ana aŋako lapo moto, makande peai-kola, Matayasana ana oko wamba ini pana yaepia. Pana ya-kola, utupane-mane bala aposolo akali masia wamba ateaini tupa towa mo tako peainipia. \c 2 \s1 Oli Sipitisa Epeane Oko \p \v 1 Pendokosa oto oko epea-kola, Jisasa lo bilipi lene wandakali pitaka anda mindikina amunguli pua peteaini-pia. \x * \xo 2:1 \xt Pit 23:15-21; Lo 16:9-11\x* \v 2 Anda okonena pituto ale yai-kola, popo andane mindi oo kulu lo epalane okonepene gulo mindi ati kenga atalu, oo kulu lama epoto, wandakali utupane peteaini anda okonena tumbi leaipia. \v 3 Tumbi lea-kola, wandakali utupane-mane andeai-kola, utupanena mindiki-mindiki lo kawane tokonga ita lungu yale minditupa tala-tala epea-kola, andeaini-pia. \x * \xo 2:3 \xt Mt 3:11\x* \v 4 Andeai-kola, okone angi tewa, Oli Sipitisa oko bala wandakali utupane pitakanga tumbi loto, utupane-mane wandakali yame waka tupana pii lalaini tupa mo laya yaepia. \x * \xo 2:4 \xt Ap 4:31; 10:44-46; 19:6; Mk 16:17-18\x* \p \v 5 Wamba Gote lo lotu lene Juta yame wandakali minditupa yakama mindiki-mindiki lo yuu waka-waka yo peya tupa pitakana ateainipia. Matili utupanena minditupa-mane yakamana yuu tene tupa tepa aka piyu, Jutusaleme tano okona epo ateainipia. \v 6 Popo mindi oo kulu lo epalane pua, Oli Sipitisa oko oo kulu lo epea-kola, Juta yame wandakali utupane-mane ale wato, anu peyape lo andolo epo amunguli peainipia. Epo amunguli puato, utupane-mane ale yai-kola, Jisasa lo bilipi lene wandakali tupamane Juta yame yuu waka-waka tane tupana pii waka-waka lalaini tupa laka peainga ale yainipia. Ale wato, utupane-mane moko loto, okone anu peyape loto, yakama nembo kambua teainipia. \p \v 7 Nembo kambua toto, utupane-mane pii mindi tipa puato, pii lo ateyai wandakali utupane pitaka Galili disitiki tane angu jiape leainipia. \v 8 Utupane Galili tane angu ateaindo, utupane-mane anu puato, nanimana pii waka-waka lalamane pua leyai-kola, nanimato ale eyamape. \v 9 Nanima Patiya tanepi, Mitiya tanepi, Ilama tanepi, Mesopotemia tanepi, Jutiya tanepi, Kapatosia tanepi, Pondasa tanepi, Esia tanepi, yuu utupanena tane tupa pitaka epo ateyama. \p \v 10-11 Nanimana minditupa Pitinjia tanepi, Pambilia tanepi, Isipi tanepi, Saitini tano okona mandaka gulo yene Lipiya tanepi, yuu utupanena tane tupapi, pitaka epo ateyama teke. Dee, nanimana minditupa Lomo tane wandakali opene gulo Jutusaleme tano okona epoto ateyama. Dee, nanimana minditupa Kitita tanepi, Atepiya tanepi, nanima Juta yame enene tupapi, Juta yame gulo atalamane wandakali tupapi, nanima pitaka epo ateyama. Epo atoto, ale eyama-kola, nanima pitaka-mane pii waka-waka lalamane pua wandakali utupane-mane loto, Goteto piape andane peane tupana pii laluai-kola, nanimato ale eyama leainipia. \p \v 12 Wuane lalu, utupane yakama pitaka tatakewa nembo kambua toto, yakama tane teke-teke mindi lamai-lamai puato, mangene oo peya okone aki peyape leainipia. \v 13 Wandakali minditupa-mane wuane leaini tekeko, minditupa-mane meke puato, wandakali utupane yakama waene wenene kambua no sipaki lo atoto, pii waka-waka utupa leyai leainipia. \s1 Pendokosa Oto Okone Angi Pitato Pii Leane Oko \p \v 14 Wandakali utupane-mane wuane leai-kola, Pita bala aposolo akali masia tupa towa atu atoto, pii taimane loto, Jutusaleme tanepi, Juta yame wandakali Jutusaleme tano okona epo ateyai tupapi, yakama pitaka-mane pii nambato leyo oko ale wato, mangene oo peya okona tene oko wayumane nembo talapape leaipia. \v 15 Akali utupa-mane waene kambua noto, sapake lo pii waka-waka utupa leyai lo yakamato nembo teyai tekeko, andipa upa pitane naini kiloko angu leya-angi, nanima Juta yame-mane waene naa na-piyamane. Jia wete. \v 16 Andipa wandakali utupanenga mangene mindi oo peya oko pulupeya nembo toto, wamba potopesa akali Joeleto pii mindi leaipia. \p \v 17 Balato pii okone loto, yuu oko koyo puyale pula-angi, nambato nambana Oli Sipitisa oko wandakali yakama pitakanga gae lokale leaipia. Gae lolowa-angi, yakamana iwananepi, wananepi, utupane-mane potopesa wandakali gulo atoto, nambana pii layene oko lo pana olopeyai. Okone angi, yakamana iwana patane ateyai tupamane minditaka kombeya-mane andene gulo andolopeya. Dee, yakamana akali mini-yene tupamane kombeya pulupeyai. \x * \xo 2:17 \xt Jol 2:28-32\x* \p \v 18 Okone angi, nambato nambana Oli Sipitisa oko nambana piape wandakali utupanenga gae lolowa-kola, utupane-mane potopesa wandakali gulo atoto, nambana pii layene oko lo pana olopeyai. \v 19 Yuungapi, ati kengapi, okone-lapona nambato metekolo piape andane tupa puluwa-kola, tundupa epola okopi, ita lungu tola okopi, ita tua andane tupa pula okopi, utupane pitaka kokoli yale gulo yolopeya. \p \v 20 Wuane pula-angi, nai oko undupi lola-kola, ana iyu teya oko tundupa pene gulola-kola, Akali Andane okona oto epene wete oko epolopeya. Okone angi, Akali Andane okomane balana tai-lene andane okola, tii-pene andane okola, okonelapo andawa lolopeya. \v 21 Akali Andane okomane wuane pula-angi, wandakali minditupa-mane bala tee lamawuato, nimbato nanima moyape lolopeyai. Wuane lolai-kola, balato utupane pitaka molo-peke lola-kola, utupane kuai lo atolopeyai. Wamba potopesa akali Joeleto wuane lo pepa peyo yata yaepia. \p \v 22 Isatale tane wandakali yakamato nambana pii oko ale alapape. Goteto Nasatesa tane Jisasa oko epeakale leane ya lo yakamato andalapale nembo toto, Jisasana kini okomane metekolo piape mindi-pene tupapi, kokoli mindi-pene tupapi, utupane peaipia. Jisasa bala yakama tombenenga atoto, piape utupane pea-kola, yakamato andeai okoni. \v 23 Wamba wete Goteto akali Jisasa okone yakamana kininga gukale nembo toto, geaipia. Gea-kola, yakamato bala Gotena loo tanga lalaini akali tupana kininga maiyu, bala ita malamanda okona peyo yuka wato, ome leai. \p \v 24-28 Yakamato wuane peai-kola, Jisasa bala tandaka andane nalu omeane tekeko, matili Goteto bala malinga ika laya olopeya nembo toto, wamba Dapitito pii mindi leane oko loto, minditaka mindimane namba mo yuku olane loto, Gote bala nambana kii tikasa mandaka atalane leaipia. Ole dindi lo bala namba mandaka ateya-kola, nambato bala andalawane. Gote namba nimbana akali epene wetete ateyo-kola, nimbato nambana umbaini oko malinga paluto, tameakale lo ando konda napulupele. Dee, nambana tandini oko wandakali omene tupa atalaini yuu okona atapowa ateakale lo nimbato ando konda napulu-peleko. Namba yamapane epene wete palu, epele wete wato, pii lalawane. Nimbato namba moyolo-pele nembo toto, namba maliyo ateyo. Nimbato namba saka wete atapowa atolane asini oko namba andawa lee. Nimba namba towa atapowa atole okomane, nimbato namba mo epele wete piya olopele. Wamba Dapitito wuane lea-kola, wandakali omalaini mana okomane Jisasa katulo mina duli lo mina napeaipia. Tene okonena, Goteto bala malinga ika laya yaepia. \x * \xo 2:24-28 \xt Sam 16:8-11\x* \p \v 29 Amene imalini ima, nanimana yumbane Dapitito wuane leane tekeko, matili bala omea-kola, wandakali-mane bala mali peaini lo nambato yakama tika pua langeyo. Wamba bala mali peaini oto okona ato, oto andipa ateyama okona giau loto, balana mali oko yuu nanima atalamane okona mee eya. \x * \xo 2:29 \xt 1Ki 2:10\x* \p \v 30-31 Tene okonena, Dapitito bala tane nembo toto, pii okone naleane nembo teyama. Bala potopesa akali mindi gulo atoto, matili Goteto Kataisa bala malinga ika laya olopeya nembo toto, Goteto Kataisana umbaini oko mali okona paluto, tameakale lo ando konda napulu-peya leaipia. Goteto balana tandini oko wandakali omene tupa paliyaini panda okona ateakale lo ando konda napulu-peya loto, balato pii okone wamba leaipia. Wamba Goteto potomisa pii mindi Dapiti lamawuato, enene wete, matili nambato nimbana mandiyene mindina mandiyene mindi bala nimba kiŋi atele okonepene teke ateakale lokale leaipia. Goteto potomisa pii leane okone Dapitito nembo toto, bala potopesa akali mindi gulo atoto, pii okone leaipia. \x * \xo 2:30-31 \xt 2Sa 7:12; Sam 16:10; 89:3-4; 132:11\x* \v 32 Goteto akali Jisasa okone malinga ika laya ya-kola, aposolo akali nanima pitaka-mane bala andema. Andalu, nanimato minditaka andemane tupa wandakali tupanga lapanawa lamai-yamane. \p \v 33-35 Wamba Dapitito pii mindi leane oko loto, Akali Andane Goteto nambana Akali Andane oko pii mindi lamawuato, nambato nimbana yanda-pene tupa nimbana pangosa ateakale lokalenga, nimbato nambana kii tikasa epo atape leaipia. Balato wuane leane tekeko, Jisasa bala ati kenga peane wuane pua, Dapiti bala ati kenga napeaipia. Jia. Goteto Jisasana gene oko laiyu loto, bala ati kenga epeakale lo moto, balana kii tikasa ateakale leaipia. Wuane lalu, wamba Ayiane Gote okomane potomisa pii mindi loto, Oli Sipitisa oko mauwakale leane okone balato Jisasanga mayaepia. Maya-kola, andipa Jisasato Oli Sipitisa okone wandakali utupanenga gae lala-kola, utupane-mane pii waka-waka leyai-kola, yakamato ale wato, andeyai okoni. \x * \xo 2:33-35 \xt Ap 5:32; 7:55-56; Sam 110:1\x* \v 36 Tene okonena, Isatale tane wandakali yakama pitaka-mane wayumane wete wua lo nembo talapape: Yakamato ita malamanda okona peyo yuka yaini akali Jisasa okone Goteto bala Akali Andane Mesaya oko ateakale leane nembo talapape. Pitato wuane leaipia. \x * \xo 2:36 \xt Ap 5:30-31\x* \s1 Wandakali Kambua-mane Yamapane Peke Loto, Ipa Meaini Oko \p \v 37 Pitato pii leane okonemane wandakali utupanena yamapanenga wayumane andaka pea-kola, wandakali utupane-mane balapi, aposolo akali waka tupapi, utupane tipa puato, amene yame, nanima anu pimape leainipia. \v 38-39 Wuane leai-kola, Pitato utupane lamawuato, wamba nanimana Akali Andane Gote okomane yakamapi, yakamana andopane tupapi, yuu tepanda atalaini wandakali tupapi, wandakali balato ee lo mola utupane pitaka balana Oli Sipitisa oko gukale loto, potomisa pii mindi lo yata yaepia. Tene okonena, Goteto yakamana koo tupa apeakale loto, yakama wandakali mindiki-mindiki lo yamapane peke lalu, Jisasa Kataisana gene okona ipa mialapa. Ipa molai-kola, Goteto balana Oli Sipitisa oko yakama gukale leane okone yakamanga gulupeya leaipia. \x * \xo 2:38-39 \xt Ais 57:19\x* \p \v 40 Wuane lalu, Pitato pii waka kambua minditupa tako pua utupane lamawuato, Goteto andipa yuu okona mana koo minu atalaini wandakali tupanga yole koo mindi maula-angi, balato yakamapi wandakali utupane towa yole koo mindi gulane. Waiwa ando atalapape leaipia. \v 41 Pitato wuane lea-kola, balana pii epelewa ale yaini wandakali tupamane ipa meainipia. Okone angi wandakali tausene tepopi mindi ipa moto, Jisasa lo bilipi lene wandakali ateaini tupa towa epo tako peainipia. \x * \xo 2:41 \xt Ap 2:47; 4:4\x* \s1 Kitisene Tupamane Mana Epene Tupa Minu Ateaini Oko \p \v 42 Kitisene wandakali utupane-mane kepawa konda naene, aposolo akali tupana pii ale wato, mindi moyaka pua ateainipia. Ole kambuanga wandakali utupane-mane ulia tomo tupa atu nalu, Jisasana tomo noto, pote leainipia. \x * \xo 2:42 \xt Ap 20:7\x* \v 43 Wuane pua ateai-kola, Goteto aposolo akali tupana kininga metekolo piapepi, kokoli piapepi, kambua pea-kola, wandakali pitaka-mane andoto, yukuwa ateainipia. \p \v 44 Okone angi, Jisasa lo bilipi lene wandakali utupane yakama pitaka yamapane mindiki palu atoto, yakamana minditaka yatawa ateaini tupa pitaka yakama pitakana gulo yatawa ateainipia. \x * \xo 2:44 \xt Ap 4:32-35\x* \v 45 Utupane-mane yakamana yuupi, minditaka yaini tupa tale piyu, wandakali-mane minditupa kambeakale lo muni meainipia. Muni moto, yakamato wandakali minditaka jia yo ateaini tupa moyo, minditupa tale pua maiki peainipia. \p \v 46 Ole dindi lo utupane yakama nembo mindiki palu atoto, lotu anda andane okona epo amunguli puato, lotu leainipia. Lotu lalu, yakama mindina andaka puku puato, ulia atu nalu, Jisasana tomo noto, gene yene eyama nembo natene, epelewa ateainipia. \v 47 Ole dindi lo utupane-mane Gotena gene oko laiyu loto, lotu lo ateainipia. Wandakali pitaka-mane utupane towa yamapane epene paleai-kola, ole dindi lo Akali Andane okomane utupanena minditupa molo-peke loto, Jisasa lo bilipi lene wandakali ateaini tupa towa mo tako piki peaipia. \x * \xo 2:47 \xt Ap 6:7; 11:21\x* \c 3 \s1 Pita, Jone-lamane Akali Kee Koo Mindi Mo Kuai Leapili Oko \p \v 1 Alu mindi ole-lene pote lalaini gii okona taeme siti kiloko lea-kola, Pita, Jone-la, liyamba lotu anda andane okona peapilipia. \v 2 Peapi-kola, akali minditupa-mane akali kee koo mindi awua epeainipia. Wamba bala angini-mane akali okone mandea-angi, bala kee koo mandu yaepia. Ole dindi lo akali kee koo okonemane lotu anda andane okona anda-pango poyale epolai wandakali tupanga munipi, minditaka tupa giyapa lo tee leakale nembo toto, akali minditupa-mane bala lotu anda andane okona ende asia lomba yati-pene wete lalaini ongane peteakale lo bala awua ipuku piyainipia. \p \v 3 Utupane-mane akali okone awua epoto, pete leai-kola, balato Pita, Jone-la, liyamba lotu anda andane okona kolandaka loyale peapi oko andoto, okonelapo lamawuato, liyambato minditaka mindi namba giyapa lo tee leaipia. \v 4 Tee lea-kola, Pita, Jone-lamane akali okone andapeyo yapelepia. Pitato akali okone andapeyo yoto, nimbato nalipa anda leaipia. \x * \xo 3:4 \xt Ap 14:9\x* \v 5 Wuane lea-kola, akali okonelapo-mane minditaka mindi bala guyale leyapi nembo toto, akali okonemane akali okonelapo andapeyo yaepia. \p \v 6 Andapeyo ya-kola, Pitato bala lamawuato, nambanga munipi, minditaka mindi yaa napeya tekeko, minditaka nambanga eya oko nimba gukale. Nasatesa tane Jisasa Kataisa okona gene oko loto, nambato nimba ika lalu, asini puu leyo leaipia. \x * \xo 3:6 \xt Ap 4:10; 16:18\x* \v 7 Pitato wuane lalu, akali okonena kii tikasa-tole minuto, bala mina ika lea-kola, wamba kapoyale okone angi teke akali okone balana kenepi, kee lenepi, utupane tai guleaipia. \v 8 Tai gulea-kola, bala taimane ika loto, peakaiyu nena pua asini epoko pua peaipia. Epoko piyu, bala Pita, Jone-la, okonelapo towa atu lotu anda andane okona kolandaka lalu, Gotena gene oko laiyu loto, peakaiyu nena pua asini peaipia. \p \v 9 Akali okonemane Gotena gene oko laiyu lo asini pea-kola, wandakali pitaka-mane bala andeaini-pia. \v 10 Andoto, utupane-mane akali okone bala lotu anda andane okona asia lomba yati-pene wete lalaini ongane pituto, munipi, minditaka tupa giyapa lo tee lo pitiyane akali okone ya lo nembo teainipia. Akali okonena kene atu ya-kola, asini epoko pua ateanga andoto, wandakali utupane-mane moko loto, nembo kambua teainipia. \s1 Pitato Lotu Anda Andane Okona Anda-pangosa Atoto, Pii Leane Oko \p \v 11 Pita, Jone-la, liyamba lotu anda andane oko tepa alu, anda pimia atane atene Solomonena lalaini okona peapili-angi, akali wamba kee koo ateane okone bala okonelapo towa atu pulu, okonelapo miniaepia. Balana kene atu ya-kola, wandakali pitaka-mane bala asini epoko peane oko andoto, moko wete loto, taimane epoto, ongane amunguli peainipia. \p \v 12 Epo amunguli peaini okone andoto, Pitato utupane tipa puato, Isatale tane wandakali yakamato akali okona kee atu yala oko andoto, anu peakale yakama moko loto, Jone nalipa andapeyo eyaipe leaipia. Gotena wenonga nalipa akali epene tika-pene wete atoto, nalipa tanena tai-lene okomane akali oko mo atu yalu, asini peakale lalapi ya lo nembo toto, yakamato nalipa andapeyo eyaipe. \p \v 13 Yakamato wuane nembo natene, wua lo nembo talapape. Wamba nanimana yumbane Apatakamepi, Aisakepi, Jekopopi, utupanena Gote okomane balana piape akali Jisasa oko gene andane wete mindi mayane tekeko, yakamato akali okone balana yanda-pene tupanga maiyai. Mayai-kola, gapomane akali andane Pailateto bala tepa wakale nembo teane tekeko, yakamato Pailate wenonga atoto, Jisasa masia mawuato, Pailateto akali okone tepa nayakale leai. \x * \xo 3:13 \xt Ek 3:6,15; Lk 23:13-25; Ap 2:23\x* \v 14 Wuane leaini okomane yakamato akali epene tika-pene wete Jisasa masia maiyu, akali yangone peyo ome lalane akali Batapasa oko Pailateto tita lo tepa yakale leai. \p \v 15 Jisasa bala wandakali saka atapowa ateakale lo ataya alane akali oko atea-kola teke, yakamato bala peyo ome leaini tekeko, Goteto bala malinga ika laya ya. Balato wuane peane nalipato lee-mane andepale tupa lapanawa ateyapa. \v 16 Wamba Jisasa bala tane nalipana bilipi oko mina ika laya gea-kola, nalipato bala lo bilipi lepa. Andipa nalipato bala lo bilipi loto, balana gene oko lalapa-kola, akali yakamato wamba andalaini pia oko bala atu yala. Jisasato akali okone mo atu yolopeya lo bilipi lalapa-kola, balato akali oko mo atu yala okone andipa yakamato andeyai okoni. \p \v 17 Amene imalini yame yakamatopi, yakamana akali kawane tupamanepi, Jisasa bala Mesaya oko ateya lo bilipi nalene atoto, mana koo tupa balanga miniaini lo nambato nembo teyo. \x * \xo 3:17 \xt Lk 23:34; 1Ti 1:12-14\x* \v 18 Wuane tekeko, wamba wete Goteto potopesa akali tupa pitakana ambulininga pii laa kakita loto, Mesaya oko bala tandaka nolopeya laka peainipia. Andipa yakamato mana koo tupa Jisasanga miniyai okonemane potopesa akali utupane-mane pii leaini tupa enene wete guleya. \p \v 19-20 Wamba Goteto Jisasa bala yakama molo-peke lolane akali Mesaya oko ateakale lata yaepia. Andipa Goteto Jisasa Kataisa bala yakamanga epeakale lola-kola, Akali Andane okonemane tai-lene wenene mindi yakama gulupeya nembo talapape. Tai-lene okone geakale nembo toto, Goteto yakamana koo tupa apia-geakale loto, yakamato yakamana nembo-tene koo oko lawa puato, mini peke lalapape. \x * \xo 3:19-20 \xt Ap 2:38-39\x* \v 21 Wamba wete Goteto balana potopesa akali epene tupana ambulininga pii laa kakita loto, Goteto minditaka pitaka taka mo wenene gulaya olane gii okone epeakale loto, Jisasa bala ati kenga yuu epene okona atoto, maliyo atape-pene leaipia. \p \v 22 Wamba Gotena potopesa akali Mosesato pii mindi leane oko loto, yakamana Akali Andane Gote okomane yakamana amene mindi makimi loto, bala potopesa akali namba ateyo okopene teke ateakale lolopeya leaipia. Akali okone bala potopesa akali mindi gulo atoto, Gotena pii yakama langula-kola, yakamato balana pii utupane pitaka wato minu atalapape. \x * \xo 3:22 \xt Lo 18:15,18-19\x* \p \v 23 Potopesa akali okonena pii ale na-olai wandakali tupa pitaka Gotena yame ata napeakale loto, Goteto utupane peyo ome lolopeya. Wamba Mosesato wuane leaipia. \v 24 Wuane pua teke, potopesa akali Samualepi, potopesa akali matili Gotena pii lo ateaini tupapi, utupane pitaka-mane gii andipa ateyama oko epolopeya laka peainipia. \p \v 25 Wamba Goteto potomisa pii mindi Apatakame lamawuato, matili nimbana yame okona mandiyene mindimane yuu okona wandakali yame palu pula tupa pitaka moyolo-peya leaipia. Goteto potomisa pii okone yakamana yumbane tupa towa lo yata ya-kola, andipa yakamato potopesa akali tupana andopane yame gulo ateyai-kola, balato katulo yakamapi moyolopeya. \x * \xo 3:25 \xt Jen 22:18\x* \p \v 26 Andipa yakama pitaka mindiki-mindiki lo yakamana mana koo minalaini tupa kondalapale nembo toto, Goteto balana piape akali okonemane yakama wamba ini moyolo epeakale leane. Pitato wuane leaipia. \x * \xo 3:26 \xt Ap 13:46\x* \c 4 \s1 Pita, Jone-la, Andi Leaini Oko \p \v 1 Pita, Jone-lamane wandakali tupa pii lamawua ateapi-kola, pitisa akali tupapi, Satusi tupapi, lotu anda andane okona yanda yene tupana akali kawane okopi, utupane epeanipia. \v 2 Epoto, utupane-mane ale yai-kola, akali okonelapo-mane wandakali tupa mana lamawuato, Jisasa bala malinga ika leane okonena, wandakali omene tupa pitaka malinga ika lolopeyai leapinga ale yainipia. Ale wato, utupane-mane Pita, Jone-la, towa yataka andane wete yainipia. \p \v 3 Yataka wato, utupane-mane akali okonelapo kosimi lamakale lo mineaini tekeko, nai oko andaka poyale pea-kola, anate-lene kote ale amakale nembo toto, utupane-mane akali okonelapo katapusa anda okona andi lo aindaka leainipia. \v 4 Andi lo aindaka leaini tekeko, wandakali kambua-mane akali okone-lapona pii leapili oko ale wato, Jisasa lo bilipi leai-kola, Jisasa lo bilipi lene wandakali tupa tausene yaupi mindi guleaipia. \x * \xo 4:4 \xt Ap 2:41\x* \s1 Kanjole Tupana Wenonga Pita, Jone-lamane Pii Leapili Oko \p \v 5 Anate-lene Juta yamena akali andane tupapi, ando atene akali tupapi, loo tupana mana andene akali tupapi, utupane Jutusaleme tano okona epo amunguli peainipia. \v 6 Pitisa akali kawane Anasapi, Kayapasapi, Jonepi, Aleke-sandapi, pitisa akali kawane yame waka ateaini tupapi, utupane towa atu amunguli peainipia. \v 7 Epo amunguli puato, utupane-mane Pita, Jone-la, yakamana wenonga mo ate loto, liyambato tai-lene anu-pene mindi moto, akali kee koo oko mo atu yapiapipe. Liyambato apina gene oko loto, piape oko pipiapipe lo tipa peainipia. \p \v 8 Tipa peai-kola, Oli Sipitisa oko Pita balanga epo tumbi lea-kola, balato utupane lamawuato, Isatale tane akali andane tupapi, ando atene akali tupapi, yakamato ale alapa leaipia. \v 9 Wamba nalipato akali kee koo mindi moyaipa-kola, andipa yakamato nalipa tipa puato, aki mindimane akali kee koo oko mo atu yapiapipe lo tipa peyai okoni. \p \v 10 Nalipato Nasatesa tane Jisasa Kataisana gene oko laipa-kola, balana tai-lene okomane akali kee koo oko mo atu ya-kola, andipa akali oko bala atu yoto, yakamana wenonga epo ateya oko Isatale tane wandakali yakama pitaka-mane nembo talapape. Wamba yakamato Jisasa Kataisa bala ita malamanda okona peyo yuka yaini tekeko, Goteto bala malinga ika laya yane. \x * \xo 4:10 \xt Ap 3:6,13-16\x* \p \v 11 Wamba yakama anda piyaini akali kamanda gulo atoto, Jisasa bala ita koo yale ateya ya loto, bala jia leaini tekeko, andipa bala Gotena anda okona pingina gulo ateya. \x * \xo 4:11 \xt Sam 118:22\x* \v 12 Goteto wandakali waka mindina gene oko loto, okonemane nanima molo-peke lolopeya naleaipia. Tene okonena, akali waka mindimane katulo nanima molo-peke nalolo-peya. Jia. Jisasato angu katulo nanima molo-peke lolopeya. Pitato wuane leaipia. \x * \xo 4:12 \xt Mt 1:21\x* \p \v 13 Pita, Jone-la, liyamba sukulu mindi nalene, gene nayene ateapele tekeko, liyambato yuku naene, pii leapi oko ale wato, akali utupane yakamato nembo kambua meainipia. Utupane-mane akali okonelapo wamba Jisasa towa atu ateaini ya lo nembo teainipia. \v 14 Utupane-mane wuane nembo teaini tekeko, kee koo mo atu yapili akali okone bala akali okonelapo towa atu ateai oko andoto, Juta yamena akali andane tupamane Pita, Jone-la, liyambana pii leapili okone yano peyo, pii mindi nalape-pene guleaipia. \p \v 15 Tene okonena, akali andane utupane-mane Pita, Jone-la, liyamba kanjole yamena anda oko tepa alu peakale loto, yakama teke-teke pii lalawa peainipia. \v 16 Pii lalawa puato, utupane-mane loto, akali okonelapo-mane metekolo piape andane mindi pipiapi-kola, Jutusaleme yuu okona ateyai wandakali tupa pitaka-mane andapiai. Tene okonena, liyambato metekolo piape okone napipiapi lo nanimato nalape-pene guleya-ko. Nanimato akali okone-laponga anu pimape. \v 17 Akali okonelapo-mane metekolo piape oko napipiapi nanimato nalape-pene guleya tekeko, okonelapo-mane Jisasana gene oko lo tawe yolapele. Nanimato okonelapo lamawuato, liyambato Jisasa balato wua peane lo wandakali mindikipi mindi pii lamai napene kondalapa. Liyambato Jisasa lo pii mindi wandakali tupa lamai-yapindo, nanimato kenda-pene andane mindi liyambanga gulu-peyama lo lamai-makale leainipia. \p \v 18 Wuane lalu, utupane-mane Pita, Jone-la, okonelapo epeakale loto, liyambato Jisasana gene oko loto, pii aŋako wetepi mindi wandakali tupa mana lamai na-piyapape leainipia. \x * \xo 4:18 \xt Ap 5:28\x* \p \v 19-20 Utupane-mane wuane leaini tekeko, Pita, Jone-lamane utupanena pii leaini okone yano peyoto, Goteto nalipa languato, liyambato minditaka andeapi tupapi, minditaka ale yapi tupapi, wandakali tupa lamai-yapape lea-kola, nalipato piape okone katulo konda napulu-peyapa leaipili-pia. Nalipato yakamana pii oko wato minuto, Gotena pii oko tanga loto, balana piape okone kondepando, Gotena wenonga nalipana mana okone tika-pene yolo-peyape lo yakama tane-mane nembo toto, yapa lo tale piyapape leapilipia. \x * \xo 4:19-20 \xt Ap 5:29\x* \p \v 21-22 Akali kee koo okona angini-mane bala mandea-kola, mali paiyasa tukumindinga dee mali minditupa pea-kola, Pita, Jone-lamane balana kene oko mo atu yapilipia. Akali okonelapo-mane Gotena tai-lene okomane bala mo atu yane okone andoto, wandakali pitaka-mane Gotena gene oko laiyu leainipia. Wandakali pitaka-mane wuane peaini okonena, Juta yamena akali andane tupamane Pita, Jone-la, liyambanga kenda-pene maulane tene mindi ando mia napeainipia. Tene okonena, utupane-mane akali okonelapo lamawuato, liyambato nanimana pii tanga leapindo, nanimato kenda-pene andane minditupa liyambanga gulu-peyama leainipia. Wuane lalu, akali utupane yakamato akali okonelapo peakale tepa yainipia. \s1 Yuku Naene, Gotena Pii Oko Lamawua Atamakale Lo Pote Leaini Oko \p \v 23 Juta yamena akali andane tupamane Pita, Jone-la, liyamba peakale tepa yai-kola, akali okonelapo liyambana yame tupa ateainga peapilipia. Poto, pitisa akali kawane tupapi, ando atene akali tupapi, utupane-mane pii leaini tupa akali okonelapo-mane liyambana yame tupa lamai-yapelepia. \v 24 Lamaiyapi-kola, liyambana yame tupa pitaka-mane ale wato, yamapane mindiki palu, Gote lo pote loto, wua leainipia. Akali Andane nimbato yuupi, atipi, ipa angini tupapi, dee utupanena minditaka yalane tupa pitaka yakale leene. \x * \xo 4:24 \xt Ek 20:11; Nia 9:6; Sam 146:6\x* \p \v 25 Wamba nimbana Oli Sipitisa okomane nimbana piape akali nanimana yumbane Dapitina nembo-tene mina ika lea-kola, Dapitito wua leaipia: Anu peakale Isatale tane wandakali tupamane pii mindi lo yake puato, nanimato wua pimakale leaini-piape. Utupane-mane katulo wuane napeai. Anu peakale wandakali yame waka tupamane yataka wete yainipe. \x * \xo 4:25 \xt Sam 2:1-2\x* \v 26 Yataka wato, yuu okona kiŋi tupa epoto, akali andane tupa towa amunguli puato, Akali Andane Gote okola, balana Mesaya okola, okonelapo minu koyoyale peaini. Wamba Dapitito wuane leaipia. \p \v 27 Dapitito wamba wuane leane pua teke, enene wete nimbato Jisasa yapa lo mee-kola, bala nimbana piape akali epene wete ateane tekeko, yuu okona kiŋi Etotepi, Juta yamena akali andane Pondiasa Pailatepi, Isatale tane tupapi, wandakali yame waka tupapi, utupane-mane bala minu koyamakale loto, tano okona epo amunguli peainipia. \x * \xo 4:27 \xt Mt 27:1-2; Lk 23:7-11; Ap 3:13\x* \v 28 Utupane-mane wuane peakale nembo toto, wamba nimbana tai-lene okomane nimbato pii mindi lo yake pua yata ee-kola, matili utupane-mane wuane teke peainipia. \x * \xo 4:28 \xt Ap 2:23\x* \p \v 29 Andipa akali utupane-mane nanima mo yuku oyale, kenda-pene minditupa gimakale lo pii leyai utupane Akali Andane nimbato nembo tape. Utupane-mane wuane leyai okone nembo toto teke, nimbana piape akali yame nanimato yuku naene atoto, nimbana pii oko wandakali tupa lamawua atalapale loto, nimbato nanima moyo atape. \x * \xo 4:29 \xt Ep 6:19-20\x* \v 30 Nanima moyo atoto, nimbana kini oko wandakali siki pelene tupanga yata wato, nimbana piape akali epene wete Jisasana gene okomane wandakali utupane mo atu yalu, metekolo piape waka mindi-pene tupa pua atape. \p \v 31 Wuane loto, pote lo koyo peai-kola, anda yakama amunguli pua peteaini oko ema-ema peaipia. Ema-ema pea-kola, Oli Sipitisa oko wandakali utupane pitakanga epo tumbi lea-kola, utupane-mane yuku naene atoto, Gotena pii oko wandakali tupa lamawua ateainipia. \s1 Kitisene Wandakali Tupamane Mindi Moyaka Pua Ateaini Oko \p \v 32 Jisasa lo bilipi lene wandakali pitaka yakama yamapane mindiki palu atoto, nembo-tene mindiki teke palu ateainipia. Wuane pua atoto, wandakali mindikipi mindimane balana minditaka yane tupa balana angu nembo nateaipia. Jia. Utupane pitaka-mane minditaka yaini utupane pitakana eyama lo yatawa ateainipia. \x * \xo 4:32 \xt Ap 2:44\x* \v 33 Wuane pua ateai-kola, aposolo akali tupamane Gotena piape tailo wete puato, Akali Andane Jisasa bala malinga ika leane lo pii lamawua ateainipia. Okone angi, Goteto Jisasa lo bilipi lene wandakali pitaka ondo wete wato, wayumane moyo ateaipia. \p \v 34-35 Moyo atea-kola, wandakali mindi balanga minditaka mindi jia yo atea-angi, yuu yandopi, anda yandopi, okonetaka yene wandakali mindimane balana minditaka yane tupana minditupa salimi leaipia. Salimi loto, balato muni okone moto, mo awua poto, aposolo akali tupana kene yane ongane yata yai-kola, aposolo akali tupamane muni okone moto, minditupa wandakali minditaka jia yo ateaini tupa tale pua maiki peainipia. Jisasa lo bilipi lene wandakali tupa pitaka-mane wuane piki pua ateai-kola, wandakali utupanena mindikipi mindi balanga minditaka mindi jia nayaepia. \x * \xo 4:34-35 \xt Ap 2:45\x* \p \v 36 Okone angi, yuu Saipatasa tane Lipai yame okona akali Josepe lene mindi ateaipia. Aposolo akali tupamane bala gene waka Banapasa leainipia. Gene Banapasa leaini okonena tene oko, wandakali tupana yamapane minu tai laya alane akali leainipia. \v 37 Akali okonemane balana yuu mindi yane oko wandakali waka tupamane kambeakale lalu, muni moto, aposolo akali tupanga mayaepia. \c 5 \s1 Anana-yasa, Sapaita-la \p \v 1 Okone angi, akali Anana-yasa lene mindi-la, balana wetene Sapaita-la, liyambana yuu mindi akali mindinga salimi loto, muni meapili-pia. \v 2 Moto, Anana-yasato muni utupane tale puato, pakisa angu awua aposolo akali tupa ateainga pea-kola, balana wetene okomane andeaipia. Akali okonemane muni pakisa angu awua poto, muni mialo tupa pitaka geyo loto, aposolo akali tupanga mayaepia. \x * \xo 5:2 \xt Ap 4:34-35\x* \p \v 3-4 Maya-kola, Pitato bala lamawuato, Anana-yasa, wamba akali mindimane nimbana yuu oko kamba napea-kola, yuu okone nimbana ya okoni, jiape. Andipa nimbana yuu salimi loto, muni miale oko nimbana teke. Nimbato muni miale tupa tale puato, minditupa tane miale mana okone katu lapia-yale tekeko, nimbato muni pakisa angu awua epoto, muni mialo tupa pitaka geyo lele okoni. Wuane loto, nimbato yuu okona akali nanima angu owato pii langeyo nembo tele tekeko, nimbato Gote owato pii lamaele-kola teke peya. Anu peakale nimbato Satane bala nimbana ini anda-pangosa tumbi leakale lo ando kondalu, Oli Sipitisa oko owato pii okone lamaelepe. Anu peakale nimbato mana koo okone minukale nembo talepe leaipia. \x * \xo 5:3-4 \xt Jo 13:1-3\x* \p \v 5 Pitato wuane lea-kola, Anana-yasato pii okone ale alu, wamba kapoyale yuunga lomba-pene yoto, omeaipia. Omea-kola, bala omala lo ale yaini wandakali tupa pitaka-mane yuku-mane omeainipia. \v 6 Anana-yasa omea-kola, iwana patane minditupa epoto, balana umbaini oko lapalapa-mane yake piyu, bala mo awua tano okona kamaka poto, mali peainipia. \p \v 7 Matili awa tepopi mindi pea-kola, balana akalini omea oko anda napene, Sapaita bala anda-pango kolandaka leaipia. \v 8 Kolandaka lea-kola, Pitato bala tipa puato, liyambana yuu okonena muni utupa angu miapiapipe. Nimbato namba langi leaipia. Wuane lea-kola, wanda okonemane loto, enene, muni utupa angu miaipa leaipia. \v 9 Wuane lea-kola, Pitato bala tipa puato, anu peakale liyambato wua lapakale lo pii lo yake puato, Akali Andane okona Oli Sipitisa oko minu makande piyapipe. Iwana patane minditupa-mane nimbana akalini oko awua poto, mali piyu, epapu epo peke loto, asia lombanga atalui. Utupane-mane nimbapi awua poto, mali pulupeyai teke leaipia. \p \v 10 Pitato wuane lea-kola, okone angi teke wanda okone bala Pita ateane ongane lomba-pene yoto, omeaipia. Omea-kola, iwana patane utupane anda-pango epoto, bala oma-yene yanga andeaini-pia. Andoto, utupane-mane bala mo awua tano okonena kamaka poto, balana akalini mali peaini ongane mandaka gulo mali peainipia. \v 11 Wandakali okonelapo wuane piyu, omeapi-kola, sosa okona wandakali ateaini tupapi, wuane piya lene ale yaini wandakali waka tupapi, utupane pitaka-mane yuku andane wete yainipia. \s1 Aposolo Akali Tupamane Metekolo Piape Kambua Peaini Oko \p \v 12 Okone angi, wandakali tupana tombenenga Goteto aposolo akali tupana kininga metekolo piape waka mindi-pene kambua pua ateaipia. Wuane pua atea-kola, Jisasa lo bilipi lene wandakali pitaka yamapane mindiki palu atoto, lotu anda andane okona anda pimia atane atene Solomonena lalaini yane ongane ole dindi lo epo amunguli pua atalainipia. \x * \xo 5:12 \xt Ap 2:43; 14:3\x* \v 13 Ongane amunguli pua ateai-kola, wandakali waka tupa yuku wato, utupanena mindikipi mindimane epoto, Jisasa lo bilipi lene wandakali utupane towa atu amunguli napeaini tekeko, utupane-mane Jisasa lo bilipi lene wandakali yakama wandakali epene wete ateyai loto, utupanena gene tupa laiyu leainipia. \v 14 Laiyu leai-kola, wandakali kambua wete-mane Akali Andane oko lo bilipi loto, balana yame ateaini okona epo tako peainipia. \p \v 15 Wandakali minditupa-mane metekolo piape kambua aposolo akali tupamane peaini tupa andoto, wua lo nembo teainipia: Pita bala epo pola-angi, nai okomane balanga tape yola-kola, balana tandini okomane wandakali siki pelene tupa kalo peando, utupane atu yolopeyai nembo teainipia. Wuane peakale nembo toto, wandakali utupane-mane Pita bala asini epo poyale peane tupana ayatenenga masatesapi, lapalapapi, utupane panda puato, wandakali siki pelene tupa awua kamaka epoto, utupanenga yata yainipia. \p \v 16 Wuane pua teke, Jutusaleme tano okona mandaka gulo tano waka tupana tane wandakali tupamane yakamana yangone siki pelenepi, sipitisa koo atenepi, utupane aposolo akali tupa ateainga awua ipuku peainipia. Awua ipuku peai-kola, aposolo akali tupamane wandakali utupane pitaka mo atu yaka peainipia. \s1 Juta Yame-mane Aposolo Akali Tupanga Kenda-pene Tupa Mayaini Oko \p \v 17 Aposolo akali tupamane wandakali siki peleaini tupa pitaka mo atu yaini okone andoto, pitisa akali kawane okopi, bala towa potomane lo atalaini akali Satusi yame tupapi, utupane yakama mini koo wete paleainipia. \v 18 Mini koo wete paluto, utupane-mane aposolo akali tupa andi lo awua poto, wandakali koo tupa towa atu katapusa anda okona paleakale leainipia. \p \v 19 Katapusa anda okona andi lo pale leaini tekeko, utulu pango okona, Akali Andane okona enjole mindi epoto, katapusa anda okonena asia lumbu tepa yaepia. Lumbu tepa alu, utupane atu kamaka epoto, balato pii mindi utupane lamai-yaepia. \x * \xo 5:19 \xt Ap 12:7-10\x* \v 20 Balato pii okone utupa lamawuato, yakama poto, lotu anda andane okona ende anda-pangosa kolandaka loto, wandakali tupa pitaka mana lamawuato, Gotena pii manapi, utupane pitaka lamai-yapape leaipia. \p \v 21 Wuane leane okone ale wato, aposolo akali tupa yakama wamba upa pitane lotu anda andane okona ende anda-pangosa kolandaka loto, pii manapi, utupane lamawua ateainipia. Utupane-mane wuane pua ateyai nembo natene atoto, pitisa akali kawane okopi, bala towa potomane lo atalaini tupapi, utupane-mane Isatale tanena ando atene akali tupapi, akali kanjole tupapi, utupane pitaka epo amunguli peakale leainipia. Amunguli peai-kola, utupane-mane yanda yene minditupa lamawuato, yakamato katapusa anda okona poto, aposolo akali tupa lamo atu ipulupa leainipia. \p \v 22 Wuane leai-kola, yanda yene tupamane katapusa anda okona poto andeai-kola, aposolo akali tupa piti napeainipia. Piti napeainga andoto, utupane yakama peke loto, Juta yamena akali andane tupa lamawuato, \v 23 nanimato katapusa anda okona poto andalama-kola, yanda yene tupamane asia lomba tupa pitakana ando atalai. Asia lomba tupa pitaka duli lo wete loko peyatane atala yala tekeko, nanimato asia lomba tupa lumboto andalama-kola, aposolo akali utupanena mindikipi mindi katapusa anda okona piti napiyai yala leainipia. \p \v 24 Pii okone ale wato, lotu anda andane oko ando atalane akali kawane okopi, pitisa akali kawane tupapi, utupane yakama nembo kambua toto, akali utupane anu puato, alu piyai yaluape leainipia. \v 25 Wuane leai-kola, akali mindi epoto, utupane lamawuato, yakamato akali minditupa katapusa anda okona andi lo aindaka lapiai utupane lotu anda andane okona epo atoto, wandakali tupa pii mana tupa lamawua ateyai leaipia. \p \v 26 Wuane lea-kola, lotu anda andane okona ando atalane akali okopi, yanda yene tupapi, utupane-mane aposolo akali utupane lamolo peaini tekeko, wuane peyai oko andoto, wandakali tupamane yataka wato, utupane ana-mane peyolaini lo yuku yai. Yuku wato, akali utupane-mane aposolo akali tupa andi lo awua puu napene, mee tenga-mane tambo lo atu epeainipia. \s1 Aposolo Tupamane Yuku Naene, Kanjole Tupa Pii Lamai-yaini Oko \p \v 27 Yanda yene tupamane aposolo akali tupa lamo atu epoto, kanjole yamena wenonga mo ate leai-kola, pitisa akali kawane okomane wua leaipia: \v 28 Yakamato akali Jisasa okonena gene oko loto, wandakali tupa pii manapi lamaulaini, jia wete loto, wamba nanimato keato gulo, yakama langema okoni. Nanimato wuane lo yakama langema tekeko, akali okonena tundupa oko nanimanga yakale nembo toto, yakamato pii mana wandakali tupa lamawua atapiai-kola, Jutusaleme yuu okona wandakali pitaka-mane yakamana pii okone ale ayiake lapiai leaipia. \x * \xo 5:28 \xt Mt 27:25\x* \p \v 29 Pitisa akali kawane okomane wuane lea-kola, Pitapi, aposolo akali waka tupapi, utupane-mane pii okone yano peyoto, nanimato wandakalina pii oko wato mina napene, Gotena pii oko angu wato minu atape-pene leainipia. \x * \xo 5:29 \xt Ap 4:19-20\x* \v 30 Yakamato Jisasa ita malamanda okona peyo yuka wato, ome leaini tekeko, nanimana yumbane tupana Gote okomane bala malinga ika laya yane. \p \v 31 Wuane piyu, balato nanimana koo tupa apokale nembo toto, Isatale tane wandakali nanimato yamapane peke lalapale nembo teaipia. Wuane nembo toto, Goteto Jisasa bala nanima ando atoto, nanima molo-peke lolane akali oko ateakale leaipia. Jisasato piape okonelapo pua ateakale nembo toto, Goteto Jisasa ati kenga balana kii tikasa ateakale leaipia. \x * \xo 5:31 \xt Ap 2:33-35; Ep 1:20; Ip 2:10; 12:2-3\x* \v 32 Goteto balana Oli Sipitisa oko balana pii wato minu atalaini wandakali tupanga maiyane. Balato Oli Sipitisa oko nanima gea-kola, balato mangene utupane pitaka peane lo nanimato wandakali tupa lamai-yamane. Pitato wuane leaipia. \s1 Gamalialeto Kanjole Yakama Tambo Lo Atalapape Leane Oko \p \v 33 Pitato wuane lea-kola, kanjole yame utupane yakamato pii okone ale wato, yataka andane wete wato, aposolo akali tupa peyo ome lamakale nembo teainipia. \v 34 Utupane-mane wuane pimakale nembo teaini tekeko, akali Patasai gene Gamaliale lene mindimane pii mindi lokale nembo toto, ika lo ateaipia. Balato Gotena loo okona mana tupa kuai lo lamawua atalane oko nembo toto, wandakali pitaka-mane balana gene oko laiyu lalainipia. Balato kanjole yame angu pii mindi lamauwakale nembo toto, yanda yene tupa lamawuato, yakamato aposolo akali tupa atu kamaka poto, ongane aŋa maliyo atalapa leaipia. \p \v 35 Utupane kamaka peai-kola, Gamaliale balato akali kanjole waka tupa lamawuato, Isatale tane akali yame yakamato aposolo akali utupanenga mangene mindi pimakale nembo teyai okone wamba ini wayumane nembo talapape leaipia. \v 36 Anu peakale nambato wuane leyope. Wamba akali Teyutasa bala tane akali andane gene yene ateyo loto, Lomo gapomane oko yanda pimawakale lea-kola, akali andete tukumindi bala towa tako pua ateaini tekeko, gapomane okomane bala peyo ome leaipia. Bala omea-kola, bala towa tako pua ateaini akali utupane pitaka yale-yale toko laka peai-kola, mangene balato pukale nembo teane okonena dini mindi lia napene, alu peaipia. \x * \xo 5:36 \xt Ap 21:38\x* \p \v 37 Wuane pua teke, matili gapomane okomane wandakali tupana gene miama epea-angi, Galili disitiki tane akali Jutasa lene mindimane Lomo gapomane oko peyo watamakale lo yanda pimawua atea-kola, wandakali minditupa bala wato ateaini tekeko, bala omeaipia. Omea-kola, wandakali balana pii wato minuto, bala towa tako pua ateaini utupane pitaka yale-yale toko laka peainipia. \p \v 38-39 Wuane pua teke, andipa akali utupa yakama tanena nembo-tene angu wato minuto, piape okone pimakale nembo toto, pua atalaini yando, utupanena piape okonena dini mindi lia napene koyolo-peya. Wuane pulupeya tekeko, wamba Goteto akali utupane-mane piape okone peakale lea-kola, utupane-mane piape okone piyaini yando, yakamato katulo piape okone minu koya napulu-peyai. Tene okonena, yakamato Gote yanda pimaulaini. Yakamato akali utupanga minditaka mindi pimakale nembo teyai okone kondalu, utupane mee ateakale kondalapa leaipia. Wuane lea-kola, akali kanjole utupane-mane ale wato, balana pii okone wato mineaini-pia. \p \v 40 Utupane-mane aposolo akali tupa epeakale loto, kunju-mane peyalu, utupane lamawuato, yakamato Jisasana gene oko loto, pii manapi mindi lamaulaini. Jia wete leainipia. Wuane lalu, utupane peakale tepa yainipia. \x * \xo 5:40 \xt Ap 4:18\x* \v 41 Wuane pea-kola, aposolo akali tupamane wua lo nembo teainipia: Nanimato Jisasana piape pimai-yamane okonena, akali kanjole tupamane nanima yala alapale nembo toto, minu peyalai. Nanimato kenda-pene okone katulo mee awua atolo-peyama lo Goteto nembo tala okonemane nanimana gene tupa laiyu lala nembo teainipia. Wuane nembo toto, aposolo akali tupa yakama epele wato, akali kanjole tupa ateakale tepa alu, kamaka peainipia. \x * \xo 5:41 \xt Mt 5:10-12; 1Pi 4:13\x* \p \v 42 Poto, utupane-mane Gotena piape oko kondalu, mee ata napeainipia. Jia. Ole dindi lo utupane-mane lotu anda andane okonapi, wandakalina anda tupanapi, utupanena poto, wandakali tupa mana lamawua ateainipia. Mana lamawua atoto, utupane-mane Gotena pii layene oko lamawuato, Goteto Jisasa bala Mesaya oko ata lea-kola, ateane lo lamawua ateainipia. \c 6 \s1 Akali Yanasa-mane Wanda Yalo Tupa Moyo Ateakale Leaini Oko \p \v 1 Jisasa lo bilipi lene yame oko andane gulama lama peai-kola, ole dindi lo Iputu pii lalaini Kitisene wandakali tupamane Iputu pii lalaini wanda yalo tupa moyoto, tomopi, waka minditakapi, utupanena minditupa maiyaini tekeko, utupane-mane Gitiki pii lalaini wanda yalo tupa kuai lo moya napeainipia. Wuane peainga andoto, Gitiki pii lalaini Kitisene wandakali tupamane Atamaiki pii lalaini Kitisene tupa towa yataka wato, mulu-mulu lo ateainipia. \x * \xo 6:1 \xt Ap 4:34-35\x* \p \v 2 Mulu-mulu lo ateai-kola, aposolo akali alesa tupamane Kitisene wandakali tupa pitaka epeakale lo mo amunguli puato, utupane lamawuato, nanimato Gotena pii oko wandakali tupa lamai napene kondalu, tomopi, minditaka tupa angu wandakali tupa mawua atemando, okone kuai nalolo-peya leainipia. \p \v 3 Wuane nembo toto, amene yame, yakamato yakamana tombenenga akali gene epene yenepi, nembo-tene epene palenepi, Oli Sipitisa oko utupanenga tumbi latane atenepi, akali okonepene yanasa aiya pua mialapape. Molai-kola, akali utupane-mane piape oko ando ateakale lamakale. \v 4 Utupane-mane wuane peakale lalu, ole dindi lo nanima tane loma yoto, Gotena pii oko wandakali tupa lamawua atamakale leainipia. \p \v 5 Wuane leai-kola, Kitisene wandakali tupa pitaka-mane pii okone ale wato, epele yainipia. Epele wato, utupane-mane andeai-kola, Oli Sipitisa oko akali Sipene oko balanga tumbi latane atea-kola, balato Gote lo bilipi leyo nayu leanga andeaini-pia. Andoto, utupane-mane Sipene yapa lo moto, balato piape okone peakale leainipia. Wuane pua teke, utupane-mane akali Pilipi ima, Potokotasa ima, Nikano ima, Timone ima, Pamenasa ima, Nikolasa ima, akali utupane yapa lo moto, piape okone peakale leainipia. Nikolasa bala Andiyoko tano okona tane mindi atoto, wamba bala Juta yame gulalu, utupane towa lotu leaipia. \p \v 6 Jisasa lo bilipi lene yame okomane akali yanasa utupane yapa lo moto, aposolo akali tupana wenonga atu epeainipia. Epeai-kola, akali yanasa utupane-mane piape okone peakale loto, aposolo akali tupamane akali utupanena kawanenga kii yata wato, pote leainipia. \v 7 Wuane piyu, utupane-mane Gotena pii oko lo tawe yo ateai-kola, Jutusaleme tane wandakali kambua wete Kitisene guleainipia. Pitisa akali kambua-mane Gotena pii oko alewa bilipi loto, wato mineaini tekepia. \x * \xo 6:7 \xt Ap 2:41; 16:5\x* \s1 Juta Yame-mane Sipene Kosimi Leaini Oko \p \v 8 Goteto Sipene wayumane moyoto, tai-lene andane maiya-kola, balato wandakali tupana tombenenga metekolo piape andane mindipene-mindipene tupa pua ateaipia. \v 9 Balato wuane pua atea-kola, akali minditupa-mane bala towa pii yanda peainipia. Akali utupane yakama Saitini tanepi, Aleke-sandiya tanepi, Silisia tanepi, Esia potopinjia tanepi, yuu utupanena tane atoto, yakama Juta yamena lotu anda mindi Tita Lo Mene Yame Tupana Lotu Anda lalaini okona lotu lo atalainipia. \p \v 10 Akali utupane-mane Sipene towa pii yanda peaini tekeko, Oli Sipitisa okomane nembo-tene epene mindi Sipenenga maiya-kola, utupane-mane pii balato leane tupa katulo ita naminape-pene guleaipia. \x * \xo 6:10 \xt Lk 21:14-15\x* \p \v 11 Wuane pea-kola, akali utupane-mane akali waka minditupa tenga-mane too pua pii mindi lamawuato, yakamato Sipene andayo owato pii mindi loto, nanimato ale aima-kola, Sipeneto Mosesa, Gote-la, okonelapo andayo pii koo minditupa lapiane lalapape leainipia. \v 12 Akali utupane-mane wuane leaini okomane ando atene akali tupapi, loo tupana mana andene akali tupapi, wandakali waka tupapi, utupane mo yataka yai-kola, utupane-mane epoto, Sipene minu awua Juta yamena kanjole tupa peteainga peainipia. \p \v 13-14 Peai-kola, Sipene andayo owato pii minditupa lamai-yakale leaini akali tupamane wua leainipia: Nanimato ale aima-kola, akali Sipene okomane loto, Nasatesa tane Jisasa okomane Gotena lotu anda andane oko lai loto, mana Mosesato yata wato, nanima geane tupa mo lawa pulupeya lapiane. Ole dindi lo balato wuane loto, Gotena lotu anda andane okopi, balana loo tupapi, utupane ando pii koo lalane leainipia. \p \v 15 Wuane leai-kola, Sipene okona lee-ingapi enjole mindina lee-inga gulea-kola, kanjole yame akali peteaini tupa pitaka-mane bala andapeyo ateaini-pia. \c 7 \s1 Sipeneto Pii Leane Oko \p \v 1 Okone angi, pitisa akali kawane okomane Sipene tipa puato, akali utupane-mane nimba andayo pii leyai okone enene leyaipe leaipia. \v 2 Wuane lea-kola, Sipeneto balana pii okone yano peyoto, amene yamepi, ayiane yamepi, yakamato ale alapape leaipia. Wamba nanimana yumbane Apatakame bala Atane tano okona puu napene, Mesopotemia yuu okona ateane-angi, Gote tai-lene wete oko balanga epeaipia. \x * \xo 7:2 \xt Jen 11:31; 12:1\x* \p \v 3 Epoto, balato Apatakame lamawuato, nimbato nimbana yamepi, yuupi, utupane tepa alu, yuu mindi nambato nimba andawa lokale okona pola leaipia. \v 4 Goteto wuane lea-kola, Apatakame balana yuu tene Kalatiya lene oko tepa alu, Atane tano okona poto ateaipia. Atea-kola, matili balana ayiane oko omeane-angi, Goteto Apatakame bala yuu yakama andipa ateyai okona epeakale leaipia. \x * \xo 7:4 \xt Jen 11:31–12:5\x* \p \v 5 Apatakame bala yuu okonena wamba bulupane epeane-angi, Goteto bala yuu aŋako kee mindiki atolanepi mindi mai napeaipia. Okone angi, Apatakame bala andopane mindi mandi napene, mee ateane tekeko, Goteto potomisa pii mindi bala lamawuato, matili Apatakamepi, balana mandiyene tupapi, utupane yuu okonena ateakale loto, yuu okone utupanena yakale mauwakale leaipia. \x * \xo 7:5 \xt Jen 12:7; 15:18; 17:8\x* \p \v 6 Wuane lalu, Goteto Apatakame lamawuato, nimbana mandiyene tupa wandakali opene gulo atoto, wandakali yame waka mindina yuu okona atolopeyai leaipia. Atolai-kola, wandakali yame waka utupane-mane nimbana mandiyene tupa minu koyoto, katapusa piape pingeakale lolopeyai. Katapusa piape pua atolai-kola, mali andete tukumindi polopeya. \x * \xo 7:6 \xt Jen 15:13-14; Ek 12:40\x* \p \v 7 Pola-kola, nambato yuu okona anduane tupa kosimi loto, utupanenga kenda-pene andane minditupa malu-peyawa. Maluwa-kola, nimbana mandiyene tupamane yuu waka okone tepa alu, yuu okona epo atoto, namba lotu lo atolopeyai leaipia. \x * \xo 7:7 \xt Ek 3:12\x* \p \v 8 Wuane lalu, matili Goteto Apatakame lamawuato, nambato pii mindi yakama towa lo puta pua yatawa leyo oko yakamato wato minuto, iwanaŋa tupana yala-pene umbaini oko katu apia-maiyapape leaipia. Wuane lea-kola, matili Apatakameto Aisake mandu yatawa petea-kola, ole kitupasa penenga, Apatakameto Gotena pii okone wato minuto, Aisakena yala-pene umbaini oko katu apia-maiyaepia. Wuane pua teke, matili Aisaketo Jekopo manduto, balana yala-pene umbaini oko katu apia-maiyaepia. Dee, Jekopoto nanimana yumbane alesa tupa manduto, wuane teke peaipia. \x * \xo 7:8 \xt Jen 17:9-14; 21:4\x* \p \v 9 Nanimana yumbane utupane-mane yakamana amene Josepe oko towa apiangu puato, balato yole mia napene, akali waka tupana piape mee pua atapowa ateakale nembo teainipia. Utupane-mane wuane nembo toto, Isipi tane minditupa-mane bala kambo awua peakale leaini tekeko, Gote bala Josepe towa atu ateaipia. \x * \xo 7:9 \xt Jen 28:1-3; 37:11; 39:1-3,21-23\x* \v 10 Josepe bala Isipi yuu okonena ateane-angi, kenda-pene kambua balanga epea-kola, Goteto bala moyo atoto, balana kenda-pene utupane pitaka mee gulaya yaepia. Goteto Josepe bala mana andene akali gulaya ya-kola, Isipi tane kiŋi Peto balato pii Josepeto leane tupa ale wato, bala towa epelewa ateaipia. Bala towa epelewa atoto, kiŋi okonemane Josepe bala Isipi yuu okona gapomane akali andane atoto, balana andapi, minditaka yane tupa pitaka ando ateakale leaipia. \x * \xo 7:10 \xt Jen 41:37-44\x* \p \v 11 Josepe bala Isipi yuu okone ando ateane-angi, Isipi yuu okola, Kenane yuu okola, yuu okone-lapona ulia nono andane wete mindi ya-kola, nanimana yumbane tupanga tomo nolane mindi nayaepia. \x * \xo 7:11 \xt Jen 41:54; 42:1-2\x* \v 12 Kenane yuu okona tomo mindi nayane tekeko, Isipi yuu okona tomo eya lene ale wato, Jekopoto nanimana yumbane tupamane bulupane gulo tomo kambolo peakale leaipia. \p \v 13 Matili utupane ole lapone gulo tomo kambolo peai-kola, Josepeto balana amene utupane lamawuato, namba Josepe leaipia. Wuane lea-kola, kiŋi Peto okomane akali utupane Josepe yame ateya lo andeaipia. \x * \xo 7:13 \xt Jen 45:1-4,16\x* \v 14 Andea-kola, Josepeto wai loto, balana ayiane Jekopo okopi, bala ayianena yame wandakali paiyasa yanasanga yau tupa pitaka epeakale leaipia. \x * \xo 7:14 \xt Jen 45:9-11; 46:27\x* \p \v 15 Epeakale lea-kola, Jekopopi, balana yame ateaini tupapi, utupane pitaka Isipi yuu okona poto ateainipia. Yuu okonena atoto, matili Jekopo bala omeaipia. Matili nanimana yumbane waka tupapi omaka peainipia. \x * \xo 7:15 \xt Jen 46:1-7; 49:33\x* \v 16 Akali utupane Isipi yuu okona atoto, omaka peai-kola, utupanena yame wandakali tupamane akali omene utupane Sekeme yuu okona awua poto, mali piki peainipia. Wamba Apatakame bala Sekeme yuu okonena peane-angi, balato muni minditupa akali Emo iwanane tupanga mawuato, wandakali mali pulane yuu okone kambeaipia. \x * \xo 7:16 \xt Jen 23:2-20; 33:19; Jas 24:32\x* \p \v 17 Wamba Goteto Apatakame towa potomisa pii leane okone enene guloyale pea-angi, Isatale tane wandakali Isipi yuu okona ateaini utupane yame andane wete mindi guleaipia. \x * \xo 7:17 \xt Ek 1:7\x* \v 18 Yame andane wete mindi gulea-kola, matili akali waka mindi bala Isipi yuu okonena kiŋi guleaipia. Kiŋi okonemane wamba Josepe balato Isipi yuu oko moyo piape peane nembo nateaipia. \v 19 Kiŋi okonemane Josepe nembo natene atoto, nanimana yumbane tupa minakasa wato, utupanena andopane kambolo tupa omeakale nembo toto, mandu apialapape leaipia. \x * \xo 7:19 \xt Ek 1:11-22\x* \p \v 20 Kiŋi okonemane wuane lea wete, wanda mindimane Mosesa mandea-kola, Goteto Mosesa bala iwana epene wete mindi ateanga andeaipia. Andea-kola, Mosesana Ayiane angini-lamane bala liyambana andaka yatawa peteapi-kola, ana tepo peaipia. \x * \xo 7:20 \xt Ek 2:2\x* \v 21 Ana tepo penenga, matili okonelapo-mane Mosesa kamaka yata yapi-kola, kiŋi Peto wanane okomane bala moto, balana andopane gulo mondo peaipia. \x * \xo 7:21 \xt Ek 2:3-10\x* \v 22 Mondo pea-kola, Isipi tane tupamane mana yakamanga yane tupa pitaka Mosesa lamai-yainipia. Lamai-yaikola, Mosesato mana utupane pitaka moto, bala akali tai-lene mindi atoto, pii leyo nayu loto, piape tailo pua ateaipia. \p \v 23 Matili bala mali paiyasa tukumindi penenga, balato balana amene Isatale tane wandakali tupa andolo pokale nembo toto, utupane andolo peaipia. \v 24 Poto andea-kola, Isipi tane mindimane Isatale tane akali mindi minu koyanga andeaipia. Andoto, Mosesato Isatale tane akali okone moyoto, Isipi tane okonemane mana koo mineane okone paini yano peyoto, bala peyo ome leaipia. \x * \xo 7:24 \xt Ek 2:11-15\x* \p \v 25 Okone angi, Mosesato wua lo nembo teaipia: Isatale tane tupamane andolai-kola, nambato piape puluwa okomane, Goteto balana Isatale tane wandakali tupa moyolo-peya oko andolopeyai nembo teane tekeko, utupane-mane wuane lo anda napeainipia. \v 26 Anate-lene Mosesato Isatale tane wandakali tupa dee lapone andolo poto, lapo akali peya-peya pua ateapinga andeaipia. Andoto, balato akali okone-lapona yamapane mo tambo lokale nembo toto, liyamba amene lapo-lapo yako. Anu peakale liyambato mindi akali minu koyaka pua ateyapipe leaipia. \p \v 27 Wuane lea-kola, akali balana amene minu koyo ateane okomane Mosesa minu pende loto, apito nimba nalipana ando atene akali ata lapia-kola, nimbato nalipana jasa gulo atelepe leaipia. \v 28 Tuni nimbato Isipi tane akali mindi peyo ome lapi. Wuane pua teke, andipa namba peyo ome lokale nembo telepe leaipia. \v 29 Wuane lea-kola, Mosesato pii okone ale wato, bala palaka poto, Mitiyane yuu okona ateaipia. Yuu okonena atoto, balato wanda mindi kee loto, iwana lapo mandeaipia. \x * \xo 7:29 \xt Ek 2:21-22; 18:3-4\x* \p \v 30 Mali paiyasa tukumindi pea-kola, Mosesa bala ati Sainai ongane mandaka gulo wandakali napalene yuu mindina peaipia. Poto andea-kola, ita aŋako ani atata-pene mindina ita lungu teaipia. Tea-kola, ita lungu teane okonena tombenenga enjole mindi ateanga andeaipia. \x * \xo 7:30 \xt Ek 3:1-4\x* \v 31 Ita lungu teane okone andoto, Mosesato nembo kambua toto, anu peyape lo wayumane andoyale, mandaka peaipia. Mandaka pea-kola, Akali Andane okomane bala lamawuato, \v 32 namba Apatakamepi, Aisakepi, Jekopopi, nimbana yumbane utupanena Gote oko ateyo leaipia. Wuane lea-kola, Mosesa bala putiti peyoto, anu peyape lo andoyale yuku yaepia. \p \v 33 Yuku ya-kola, Akali Andane okomane bala lamawuato, yuu nimba atele okone yuu nambana leaipia. Nimbana kenenga sukee pele okonelapo yoko yata. \v 34 Nambato andauwa-kola, Isipi tane tupamane nambana wandakali Isipi yuu okona atalaini tupa minu koyaka pua atapiai. Isipi tane tupamane wuane pua atapiai-kola, nambana wandakali tupamane tandaka no ai lo atapiai okone nambato ale awua. Ale wato, nambato utupane molo-peke lokale loto, yuu okona ipuwa. Epoto, andipa nambato nimba Isipi yuu okona puu lokale. Nimbato nambana wandakali utupane moyolo pola ipu. Akali Andane okomane wuane leane lo Sipeneto leaipia. \p \v 35 Wuane lalu, Sipeneto pii minditupa tako pua Isatale tanena akali kawane tupa lamawuato, wamba Isatale tane wandakali tupamane Mosesa balato nanima ando ata napeakale nembo teaini leaipia. Wuane nembo toto, utupane-mane Mosesa tipa puato, apito nimba nanimana jasa gulola lapiape. Apito nimba makimi loto, nimbato nanima ando atape lapiape leainipia. Utupane-mane wuane leaini tekeko, matili Goteto Mosesa bala teke wandakali utupanena ando atene akali gulaya wato, balato utupane molo-peke leakale leaipia. Ita aŋako lungu teane okonena tombenenga enjole ateane okomane Gotena pii okone Mosesa lamaiyu, bala Isipi yuu okona peakale leaipia. \p \v 36 Peakale lea-kola, Mosesa bala Isipi yuu okona pulu, Isatale tane wandakali utupane towa atu Isipi yuu oko tepa alu, peaipia. Poto, ipa solewata Letesi lene oko kalo piyu, wandakali napalene yuu okona mali paiyasa tukumindi epoko pua ateainipia. Utupane-mane wuane pua ateaini-angi, balato metekolo piape mindipene-mindipene tupa piki pua ateaipia. \x * \xo 7:36 \xt Ek 7:3; 14:21; Nam 14:33\x* \v 37 Akali Mosesa mindiki okonemane teke Isatale tane wandakali tupa lamawuato, matili Goteto yakamana yame okona akali mindi bala potopesa akali namba ateyo okopene teke gulo ateakale lolopeya leaipia. \p \v 38 Matili nanima Isatale tanena yumbane tupa wandakali napalene yuu okona pulu, amunguli pua ateaini-angi, akali Mosesa mindiki okone teke utupane towa atu ateainipia. Atalu, bala ati Sainai okona peakaiyu lea-kola, Akali Andane okona enjole okomane Gotena pii oko bala lamai-yaepia. Lamaiya-kola, Mosesato Gotena pii saka atene oko nanima guyale meaipia. \x * \xo 7:38 \xt Ek 19:3\x* \p \v 39 Mosesato wuane peane tekeko, nanimana yumbane tupamane pii Mosesato leane tupa wato mina-makale nembo nateainipia. Jia. Utupane-mane balana pii tanga lalu, Isipi yuu okona peke laima lakae lo nembo teainipia. \v 40 Wuane nembo toto, utupane-mane Etone lamawuato, nanima atu Isipi yuu oko tepa alu epeane akali Mosesa balanga aki pipiape lo nanimato nembo nateyama. Tene okonena, gote minditupa-mane ingane poto, nanimana asini andawa leakalenga, nimbato nanimana gote tupa waa puato gii leainipia. \x * \xo 7:40 \xt Ek 32:1\x* \v 41 Wuane lalu, utupane-mane bulumako andopane gulene mindi waa puato, yakama tanena kini-mane waa peaini owato gote okone epelewa laiyu loto, opa mawua ateainipia. \x * \xo 7:41 \xt Ek 32:2-6\x* \p \v 42 Utupane-mane nai okopi, ana okopi, kaiyanda tupapi, ati kenga atalane okonetaka tupa lotu lo ateai-kola, Goteto utupane masia mawuato, utupane-mane wuane pua ateakale lo ando konda yaepia. Wandakali utupane-mane wuane pua ateaini loto, wamba potopesa akali tupamane pepa peleaini okomane wua layene eya: Wamba Isatale tane wandakali yakamato wandakali napalene yuu okona ee ana paiyasa tukumindi epoko pua ateai-angi, yakamato bulumakaopi, sipisipipi, utupane peyoto, opa mawua ateaini tekeko, yakamato opa utupane namba gii napeai. Jia wete. \x * \xo 7:42 \xt Emo 5:25-27\x* \p \v 43 Dee, sele anda andane yakamato awua epoko pua atalaini okone nambana jia. Sele anda okone owato gote Moleke lene oko balana sele anda guleya. Dee, yakamato owato gote Lepane lene okona kaiyanda oko makande pua pikisa mindi waa puato, awua epoko pua atalaini. Yakamato owato gote okonelapo lotu lamakale loto, okone-lapona pikisa okolapo waa peai. Yakamato wuane peai okonena, nambato yakama Bapilone tano okona amo yangi atalapale loto, yakamana yuu tene oko tepa alu pulupa lo wato apokale. Goteto wuane leya loto, wamba potopesa akali tupamane wuane lo pepa peleaini-pia. \p \v 44 Nanimana yumbane tupa wandakali napalene yuu okona ateaini-angi, Goteto Mosesa lamawuato, nimbato nambana sele anda oko wua pua pipe lo lamai-yaepia. Lamaiya-kola, Mosesato nanimana yumbane tupa lamawuato, yakamato Gotena sele anda oko wua pua piyapape leaipia. Wuane lea-kola, nanimana yumbane tupamane Mosesana pii okone wato minuto, Gotena sele anda okone peainipia. Nanimana yumbane tupamane Gotena sele anda awua epoko pua ateaini okomane, Gote bala tane utupane towa atu epoko pua ateyama lo andawa leaipia. \p \v 45 Matili nanimana yumbane tupana andopane tupamane sele anda okone yakamana Ayiane tupanga mialu, awua epoto, Jasua towa atu wandakali yame waka tupana yuu okona epeainipia. Epeai-kola, Goteto yuu okonena anduane minditupa peyo wato apiaka pea-kola, utupane-mane yuu okone miama teke poto, sele anda okone awua epoto, Kenane yuu okona ate leainipia. Ate leai-kola, matili Dapiti bala yuu okonena kiŋi atea-angi, Gotena sele anda okone yuu okonena ateaipia. \x * \xo 7:45 \xt Jas 3:14-17\x* \p \v 46 Goteto Dapiti epele ya-kola, Dapitito balana yumbane Jekopo yamena Gote okona lotu anda mindi pimawakale lo pote leaipia. \x * \xo 7:46 \xt 2Sa 7:1-16\x* \v 47 Dapitito wuane pukale lo pote leane tekeko, Goteto jia lea-kola, matili Solomoneto Gotena lotu anda okone pima-yaepia. \x * \xo 7:47 \xt 1Ki 6:1-38\x* \v 48 Balato Gotena lotu anda okone pima-yane tekeko, Gote kenga wetete oko bala wandakali kini-mane pene anda ateya tupana ata napiyane. Goteto anda mindina ata napiyane nembo toto, wamba potopesa akali mindimane Akali Andane okona pii mindi pepa peleaipia. \p \v 49-50 Pii okonemane leane oko loto, ati kenga oko nambato pitaka taka ando pitiyawane toko gulo eya-kola, yuu oko pitaka nambana kene yata alawane toko gulo eya leaipia. Nambato minditaka eya tupa pitaka nambana yakale lewa. Tene okonena, yuunga wandakali tupa yakamato katulo nambana anda anu-pene mindi pingulu-peyaipe. Yakamato nambana oto mo atolane anda aninga pulu-peyaipe. Gotena pii pepa pelene eya mindimane wuane leya. Sipeneto wuane leaipia. \p \v 51 Wuane lalu, balato pii minditupa tako pua Juta yamena kanjole tupa lamawuato, aitene wandakali tupamane Gotena pii ale wato teke, tanga loto, nembo-tene koo paliyaini pua, yakamatopi tuu puato, Gotena pii oko ale wato teke, wato mina na-piyaini leaipia. Wamba yakamana yumbane tupamane Oli Sipitisa okona pii tanga lo ateaini pua, andipa yakamatopi wuane pua teke ateyai. \x * \xo 7:51 \xt Ais 63:10\x* \p \v 52-53 Wamba yakamana yumbane tupamane kenda-pene andane tupa potopesa akali tupa pitakanga maiki peainipia. Potopesa akali utupanena minditupa-mane loto, matili akali tika-pene wete mindi epolopeya leaini tekeko, yakamana yumbane tupamane potopesa akali utupane peyo ome leainipia. Gotena enjole tupamane balana loo tupa Juta yame wandakali yakama geaini tekeko, yakamato Gotena loo utupane wato mina na-piyaini. Jia. Wamba potopesa akali tupamane akali tika-pene wete mindi epolopeya leaini okone bala epo atea-kola, yakamato Gotena loo utupane wato mina napene atoto, bala ene pituto, peyo ome leai. Sipeneto wuane leaipia. \x * \xo 7:52-53 \xt Mt 23:31\x* \s1 Sipene Ana-mane Peyo Ome Leaini Oko \p \v 54 Sipeneto pii leane okone ale wato, Juta yamena kanjole tupamane bala towa yataka wete wato, yakamana nene giti-gete leainipia. \v 55 Utupane-mane wuane peaini tekeko, Oli Sipitisa oko Sipene balanga tumbi lea-kola, balato ati kenga andaiyu loto andea-kola, Gotena tii-pene okola, Jisasa bala Gotena kii tikasa ateane okola, okonelapo andeaipia. \x * \xo 7:55 \xt Sam 110:1\x* \v 56 Andoto, Sipeneto Juta yamena kanjole tupa lamawuato, ale alapape. Ati kenga okona asia lumba-yene eya-kola, nambato Akalina Iwanane oko Gotena kii tikasa ateyanga andeyo leaipia. \x * \xo 7:56 \xt Kol 3:1-3\x* \p \v 57 Wuane lea-kola, utupane-mane balana pii okone ale aa napimakale nembo toto, yakamana alene asia tuma puato, pii taimane wete leainipia. Wuane lalu, yakama pitaka nembo mindiki paliyu, taimane poto, Sipene miniaini-pia. \v 58 Minuto, utupane-mane bala tano okona kamaka wato kamaka leainipia. Wuane piyu, Sipene kosimi leaini akali utupane-mane yakamana tona luu peaini tupa yokoto, iwana patane gene Solo lene mindina kene yane ongane yata alu, Sipene ana-mane peleaini-pia. \p \v 59 Peleai-kola, balato pote loto, Akali Andane Jisasa, nimbato nambana tandini oko miape leaipia. \v 60 Wuane lalu, bala aiki leka wato, pii taimane loto, Akali Andane, nimbato akali utupa-mane koo peyai okona yano peya-mai napipe leaipia. Wuane lalu, bala omeaipia. \x * \xo 7:60 \xt Lk 23:34\x* \c 8 \s1 Soloto Sosa Tupa Minu Koyo Ateane Oko \p \v 1-3 Akali utupane-mane Sipene peyo ome leai-angi, Soloto utupanena mana okone katu ya lo nembo teaipia. Sipene omea-kola, Gotena mana epene tupa kuai lo wato minu atalaini akali minditupa-mane bala mo awua poto, mali peainipia. Mali piyu, utupane-mane bala nembo toto, ai andane leainipia. Sipene ana-mane peyo ome leaini okone angi atoto tewa, Soloto kenda-pene andane tupa sosa okona wandakali peteaini tupa maiki pua ateaipia. Balato Kitisene wandakali mindiki-mindikina anda tupana kolandaka laka puato, Kitisene wandapi, akalipi, utupane minu kilau lo awua poto, katapusa anda okona aindaka laka peaipia. Solopi, akali waka minditupapi, utupane-mane kenda-pene andane tupa Jutusaleme sosa okona Kitisene wandakali peteaini tupa maiki pua ateai-kola, Jutusaleme sosa okona wandakali peteaini tupa pitaka palaka puu toko loto, Jutiya, Samatiya-la, disitiki okone-lapona yuu waka-waka yane tupana puku peainipia. Aposolo akali tupa yakama angu puu toko nalene, Jutusaleme tano okona ateainipia. \x * \xo 8:1-3 \xt Ap 9:1,13; 22:4; 26:9-11\x* \s1 Gotena Pii Layene Epene Oko Samatiya Tane Tupa Lamai-yaini Oko \p \v 4 Kitisene wandakali palaka puku peaini utupane yakama yuu waka peaini tupana atoto, Gotena pii oko lamawua ateainipia. \v 5 Pilipi bala Jutusaleme tepa alu, Samatiya disitiki okona tano mindina poto, Kataisato wua peane loto, Samatiya yame tupa lamawua ateaipia. \p \v 6-7 Pilipito piape okone pua atoto, wandakali kambua tupanga sipitisa koo atene tupa peyo watea-kola, sipitisa koo utupane-mane alo taimane lalu, wandakali utupane tepa alu, puku peainipia. Balato wandakali kusukupi, kee koopi, siki okonepene kambua tupa mo atu yaka pua ateaipia. Pilipito metekolo piape utupane pua ateane okone andoto, wandakali kambua-mane nembo mindiki paluto, pii balato lamaiyane tupa wayumane ale amawua ateainipia. \v 8 Pii balato leane tupa ale wato, tano okonena wandakali tupamane epele andane yainipia. \s1 Saimoneto Mana Koo Mindi Mineane Oko \p \v 9 Tano okonena, akali Saimone lene mindi ateaipia. Balato bala tanena gene oko laiyu loto, namba akali gene yene ateyo lo atalaepia. Wuane loto, balato kamo piki, posini piki pua atea-kola, Samatiya yame wandakali tupamane andoto, moko loto, nembo kambua talainipia. \v 10-11 Ole kambuanga Saimoneto posini piki pea-kola, wandakali gene yenepi, nayenepi, utupane pitaka-mane moko loto, balana pii oko wayumane ale amawua atoto, Gotena tai-lene andane balanga yene lalainipia. \p \v 12 Utupane-mane wuane leaini tekeko, Pilipito Jisasa Kataisana gene oko laiyu loto, Goteto pitaka ando atalane lea-kola, wandapi, akalipi, lapotaka-mane pii Pilipito leane okone ale wato, bilipi loto, ipa meainipia. \v 13 Okone angi Saimone balapi Jisasa lo bilipi loto, ipa mialu, Pilipi towa atu epoko peaipia. Pilipito metekolo piape andane mindipene-mindipene tupa pea-kola, Saimoneto utupane andoto, moko loto, nembo kambua teaipia. \p \v 14 Okone angi, wandakali mindi Jutusaleme tano okona poto, Samatiya yame tupamane Gotena pii oko ale wato, bilipi leyai lea-kola, aposolo akali Jutusaleme ateaini tupamane ale yainipia. Ale wato, utupane-mane Pita, Jone-la, okonelapo yuu okonena peakale leainipia. \v 15-16 Peakale leai-kola, akali okonelapo Samatiya yuu okona peapelepia. Wamba Pilipito Akali Andane Jisasana gene loto, Samatiya wandakali utupane ipa mia-maiyane tekeko, Oli Sipitisa oko wandakali utupanenga na-epeaipia. Tene okonena, Pita, Jone-lamane Gote nimbana Oli Sipitisa oko Samatiya wandakali utupanenga mai lo pote leapilipia. \p \v 17 Pote lalu, utupanena kawanenga kini yata yapi-kola, Oli Sipitisa oko utupanenga epeaipia. \x * \xo 8:17 \xt Ap 19:6\x* \v 18-19 Aposolo akali okonelapo-mane wandakali utupanena kawanenga kii yata yapi-kola, Oli Sipitisa oko utupanenga epeane okone andoto, Saimoneto okonelapo lamawuato, nambatopi wandakali mindina kawanenga kini yata olowa-kola, Oli Sipitisa oko wandakali okonenga epeakale nembo teyo-ko. Tai lene okone namba geapindo, nambato muni minditupa liyamba gukalenga, liyambato tai-lene okone namba giyapa leaipia. \p \v 20 Saimoneto wuane leane tekeko, Pitato bala lamawuato, Goteto minditaka mee giyane okone nimbato muni-mane kambokale nembo tele okonena, nimbana muni okone nimba towa yuu koo okona peakale leaipia. \v 21 Gotena wenonga nimbana yamapane oko tika napene atele. Tene okonena, Gotena piape nanimato peyama oko nimbato katulo napulupele. Jia wete. \p \v 22-23 Nambato andeyo-kola, Goteto minditaka mee giyane okone nimbato miauwa lakae lo nembo tele okonemane matasini koo mindi guloto, nimbana nembo-tene oko minu koyoto, nimba mana koo tupana anda-pangosa andi latane atalene ya lo andeyo-ko. Nimba mini peke loto, nimbana mana koo okone masia maipe. Maiyu, nimbato koo piwa lakae lo nembo tele okona tene koo oko Akali Andane okomane apia-geakale lo pote lape leaipia. \v 24 Wuane lea-kola, Saimoneto balana pii okone yano peyoto, kenda-pene minditupa nambanga epolopeya leyapi utupanena mindikipi mindi nambanga na-epeakalenga, liyambato namba moyo, Akali Andane oko ando pote lalapape leaipia. \p \v 25 Pita, Jone-la, okonelapo-mane mangene Akali Andane Jisasato peane tupapi, pii balato leane tupapi, utupane wandakali tupa lamai-yapilipia. Lamaiyu, matili liyamba Jutusaleme peke loyale peapili-angi, okonelapo-mane Samatiya yame tupana tano aŋako kambua yane tupana poto, pii layene epene oko wandakali tupa lamaima teke peapilipia. \s1 Pilipito Itiyopia Tane Akali Mindinga Gotena Pii Lamaiyane Oko \p \v 26 Jutusaleme atoto, Gasa tano okona puu nena lolane asini palaini okonena wandakali napalene yuu mindi yaepia. Akali Andane okona enjole mindimane Pilipi lamawuato, nimba ika lalu, asini okonena puu nena lape leaipia. \v 27 Wuane lea-kola, Pilipi bala ika lalu, asini okonena puu nena loto, Itiyopia tane gapomane akali andane mindi asini peanga andeaipia. Itiyopia tane akali okone bala wangali tolo apene mindi atoto, Itiyopia tane kuwini wanda Kandesi lene okona munipi, okonetaka tupa ando ata-maiyaepia. Wamba bala Jutusaleme poto, lotu leaipia. \v 28 Lotu lalu, bala Jutusaleme atalu, Itiyopia yuu okona peke loyale asini peaipia. Akali okonemane balana katesa okona pitiyu poto, pii wamba potopesa akali Aisayato pepa peleane mindi dii lama peaipia. \p \v 29 Pepa okone dii lama pea-kola, Oli Sipitisa okomane Pilipi lamawuato, nimba katesa peya ongane mandaka puu leaipia. \v 30 Wuane lea-kola, Pilipi bala katesa peane okonena taimane watama poto, ale ya-kola, Itiyopia tane akali okonemane pii wamba potopesa akali Aisayato pepa peleane okone dii leane oko ale yaepia. Ale wato, balato akali okone tipa puato, nimbato pii dii lele okonena tene oko nembo telepe leaipia. \v 31 Wuane lea-kola, Itiyopia tane akali okonemane balana pii okone yano peyoto, akali mindimane pii okona tene oko namba langi napeando, nambato anu puato, nembo tokalepe leaipia. Wuane lalu, balato Pilipi lamawuato, nimba namba towa atu katesa okona pitiyu bakale, peakaiyu laa leaipia. \p \v 32 Pepa balato dii leane okonemane loto, wandakali mindimane sipisipi mindi peyoyale atu peya-kola, sipisipi okone tai nalene, mee tambo lo palane leaipia. Wuane pua teke, akali minditupa-mane akali mindi peyoyale atu peai-kola, bala tai nalene, mee tambo lo atu peaipia. Akali mindimane sipisipi andopane mindina itini kateya-kola, ŋaa na-lalane pua teke, akali okonemane pii mindi naleaipia \x * \xo 8:32 \xt Ais 53:7-8\x* \v 33 Wandakali-mane bala akali gene nayene gulaya wato, balana kote oko tika pua lamai napeainipia. Jia. Utupane-mane bala peyo ome leainipia. Balato andopane mindi mandi napea-kola, mindimane balana mandiyene yame oko-tuma ateyai loto, temane laa napulu-peya. Wuane loto, Itiyopia tane okonemane pii wamba Aisayato pepa peleane okone dii lama peaipia. \p \v 34 Pepa okone dii lokoyo piyu, Itiyopia tane akali okonemane Pilipi tipa puato, potopesa akali okonemane pii leane okone api andayo leape leaipia. Bala tane andayo leape. Pee, akali waka mindi andayo leape leaipia. \v 35 Wuane lea-kola, Pilipito pii Itiyopia tane akali okonemane wamba ini bulupane pepa dii leane okonena tene tupa bala lamaiyu, Jisasato piape wua peane lo pii waka minditupa tako pua bala lamai-yaepia. \p \v 36 Lamaiyu, akali okonelapo katesa okona pitiyu, asini poto, ipa angini mindina matenenga peakaiyu leapilipia. Peakaiyu leapi-kola, Itiyopia tane akali okomane Pilipi lamawuato, ipa peteya oko anda. Namba ipa mokale. Minditaka mindimane nambana asia pai leyape, naleyape lo tipa peaipia. \x * \xo 8:36 \xt Ap 10:47\x* \v 37 [Tipa pea-kola, Pilipito balana pii okone yano peyoto, nimbato Jisasa lo bilipi leendo, nimba ipa miape-pene guleya leaipia. Wuane lea-kola, akali okonemane Pilipi lamawuato, nambato Jisasa Kataisa bala Gotena iwanane oko lo bilipi leyo leaipia]. \p \v 38 Wuane lalu, akali okonemane balana katesa okone ongane yakale lalu, ipa angini peteane okonena puu nena lea-kola, Pilipito bala ipa peya-mayaepia. \v 39 Ipa peya-maiyu, liyamba ipa oko tepa alu matenenga epeapi-kola, Akali Andane okona Sipitisa okomane Pilipi kapoyale mo awua peaipia. Mo awua pea-kola, Itiyopia tane okone bala epele wato, asini wamba bala poyale peane okonena pulu, Pilipi lapone anda napeaipia. \v 40 Oli Sipitisa okomane Pilipi bala Asatote tano okona mo awua pea-kola, Pilipito tano okonena epolo ya lo andeaipia. Andalu, bala Sisatiya tano okona poyale asini poto, tano waka asininga yane tupa pitakana poto, Gotena pii layene epene oko lamaima pulu, matili bala Sisatiya tano okona peakaiyu leaipia. \x * \xo 8:40 \xt Ap 21:8\x* \c 9 \s1 Solo Bala Yamapane Peke Leane Oko \p \v 1 Soloto Akali Andane lo bilipi lene wandakali tupa minu koyoto, peyo ome lokale loto, pitisa akali kawane oko ateanga peaipia. \x * \xo 9:1 \xt Ap 8:1-3\x* \v 2 Poto, balato pitisa akali kawane oko lamawuato, Jisasana pii manapi, wato minu atalaini wandakali minditupa Damasakasa tano okona atolaini leaipia. Nambato andolo pokale. Poto andolowa-kola, minditupa ateaindo, nambato utupane andi lo awua Jutusaleme epokale. Damasakasa tane Juta yamena lotu anda tupana akali kawane ateyai tupamane namba moyakale lo nimbato pepa minditupa peyo gii leaipia. \p \v 3 Wuane lea-kola, Pitisa akali kawane okonemane pepa utupane peyo Solo mayaepia. Maya-kola, Solo bala Jutusaleme tepa alu, Damasakasa tano okona mandaka asini peane-angi, ati kenga ato tii-pene mindi kapoyale epoto, balanga tii pikoyo peaipia. \v 4 Tii pikoyo pea-kola, Solo bala yuunga lomba-pene yoto, ale ya-kola, pii mindi leane okomane loto, Solo, Solo, anu peakale nimbato kenda-pene andane tupa namba giki pilinipe leaipia. \p \v 5 Wuane lea-kola, Soloto Akali Andane, nimba apipe lo tipa peaipia. Tipa pea-kola, pii leane okonemane loto, namba Jisasa, akali nimbato kenda-pene andane tupa giki pilini oko. \v 6 Wamba nimbato wuane pua atalene tekeko, andipa nimba ika lalu, Damasakasa tano okona puu. Pole-kola, nimbato wua pipe loto, akali mindimane nimba langulu-peya leaipia. \p \v 7 Jisasato wuane lea-kola, Solo towa atu asini peaini akali tupamane Jisasa anda napeaini tekeko, pii balato leane okone ale wato, utupane-mane moko loto, pii mindi katulo naleainipia. \v 8 Solo bala lee toto, ika leane tekeko, balana lene undupi latane atea-kola, balato minditaka tupa katulo anda napipe-pene gulea-kola, akali utupane-mane bala kii minu atu aiyu, Damasakasa tano okona peainipia. \v 9 Pulu, ole tepoai Solo balana lene undupi latane atea-kola, bala ulia ipapi, naa napeaipia. \p \v 10 Okone angi, Jisasa bilipi lo atalane akali Anana-yasa lene mindi tano okonena ateaipia. Balato kombeya pene gulo ale ya-kola, Akali Andane okomane Anana-yasa-oo lo ee leaipia. Wuane lea-kola, Anana-yasato kombeya-mane lene gulo yaa, namba ateyo oko leaipia. \v 11-12 Wuane lea-kola, Akali Andane okomane bala lamawuato, Tasasa tano okona tane akali Solo lene oko bala Jutasana andaka peteya. Balato kombeya pene gulo andala-kola, akali Anana-yasa lene mindimane anda okona kolandaka loto, Solona lene oko mo atu yokale nembo toto, balana kii oko Solona lene okona yata ala. Andipa Solo bala pote lo peteya. Balato nimba andala-ko. Nimba ika lalu, asini tika-pene lalaini oko wato minuto, Jutasana andaka poto, Solo bala peteyape lo tipa pipe leaipia. \p \v 13 Wuane lea-kola, Anana-yasato bala lamawuato, Akali Andane, akali okonemane nimbana wandakali Jutusaleme ateya tupanga mana koo kambua minalane lo, wandakali kambua-mane lapiainga nambato ale auwa. \v 14 Andipa akali okonemane pitisa akali kawane tupanga pepa minditupa mialu, nimbana gene oko lo loma yoto, lotu lalaini wandakali tupa pitaka andi loyale Damasakasa yuu okona epala okonde leaipia. \p \v 15-16 Anana-yasato wuane lea-kola, Akali Andane okomane bala lamawuato, andipa akali okone bala nambana piape akali atoto, Isatale tane tupapi, wandakali yame waka tupapi, kiŋi tupapi, utupanenga balato nambana gene oko lo panawa ateakale loto, nambato bala yapa lo miauwa leaipia. Balato nambana piape oko puyale tandaka andane nolopeya tupa nambato bala andawa lokale-ko. Nimbato bala andolo puu leaipia. \x * \xo 9:15-16 \xt Ap 25:13; 27:24; Lom 1:5; 2Ko 11:23-28\x* \p \v 17 Wuane lea-kola, Anana-yasa poto, Solo paleane anda okonena kolandaka lalu, balana kini oko Solonga yata wato, amene Solo, nimba asini ipupi-angi, Akali Andane Jisasa nimbanga ipupia leaipia. Andipa nimbana lene oko tolo-peke lalu, Oli Sipitisa oko nimbanga epo tumbi leakale nembo toto, Jisasato namba nimba atele okona puu lala-kola, epeyo leaipia. \p \v 18 Wuane lea-kola, Solona lenenga pisa one yale yane tupa okone angi teke laka lo yuunga tepa ya-kola, balana lee tolo-peke leaipia. Lee tolo-peke loto, Solo bala ika lo atea-kola, Anana-yasato bala ipa mia-maiyaepia. \v 19 Ipa mialu, Solo bala tomo tupa nalu, tai gulo atolo-peke lalu, ole minditupa bala Damasakasa tane Kitisene wandakali tupa towa atu ateaipia. \s1 Soloto Damasakasa Yuu Okona Atoto, Pii Lamaiyane Oko \p \v 20 Solo bala Damasakasa tane Juta yamena lotu anda tupana kapoyale poto, Jisasa bala Gotena iwanane oko ateya lo pii lamai-yaepia. \v 21 Lamaiya-kola, balana pii leane okone ale yaini wandakali pitaka-mane moko andane loto, wua leainipia: Wamba akali okonemane Jutusaleme atoto, Jisasana gene oko loto, pote lo lotu lalaini wandakali tupa minu koyo atalane. Balato wali Damasakasa ateyai Kitisene wandakali tupa andi lo awua pitisa akali kawane tupa ateyainga pokale loto, Damasakasa ipupia okonde leainipia. \x * \xo 9:21 \xt Ap 8:1-3\x* \p \v 22 Utupane-mane wuane leaini tekeko, Goteto Solo minu tai wete laya ya-kola, balato Gotena pii oko tika pua wete loto, Jisasa bala Mesaya oko ateya lo andawa leaipia. Soloto pii tika pua wete lea-kola, Damasakasa tano okona ateaini Juta yame wandakali tupamane balana pii utupane katulo yano napeleaini-pia. \x * \xo 9:22 \xt Ap 18:27-28\x* \s1 Solo Bala Palaka Peane Oko \p \v 23 Ole kambua pea-kola, Juta yame-mane Solo bala peyo ome lamakale lo pii lo yake peainipia. \v 24 Utupane-mane bala peyo ome lamakale loto, Damasakasa tano okona ende andane pitane atene okona asia lomba yane tupana bala epo peyape lo utulu otongapi andapeyo ateainipia. Juta yame-mane wuane pua ateaini tekeko, Soloto akali utupane-mane wuane pua ateyai nembo teaipia. \p \v 25 Okone nembo toto, utulu mindina Solona pii alewa atalaini wandakali tupamane eyaka luu mindi basaketa nuu andane mindina andi lalu, bala basaketa okonena Bala peteakale lalu, utupane-mane bala tano okonena banisa andane kenga pitane ateane okona kamakasa peakale lo tenga-mane tepa yainipia. \x * \xo 9:25 \xt 2Ko 11:30-33\x* \s1 Solo Bala Jutusaleme Peke Leane Oko \p \v 26 Solo bala Jutusaleme poto, Jisasana disaipolo tupa towa atu atokale nembo teane tekeko, utupane-mane bala Jisasana disaipolo ateya lo bilipi naleainipia. Tene okonena, utupane-mane bala towa atu atoyale yukuwa ateainipia. \x * \xo 9:26 \xt Ga 1:17-19\x* \v 27 Utupane-mane yukuwa ateaini tekeko, Banapasato Solo lamo atu, aposolo akali tupa ateainga peaipia. Atu poto, Banapasato utupane lamawuato, Soloto Akali Andane oko asininga andeane leaipia. Andea-kola, Akali Andane okomane pii minditupa bala lamaiya-kola, Solo bala Damasakasa tano okona poto, yuku naene atoto, Jisasana gene oko loto, Gotena pii oko wandakali tupa lamawua ateane leaipia. \x * \xo 9:27 \xt 1Ko 9:1-3\x* \p \v 28 Banapasato wuane leai-kola, Solo bala aposolo akali tupa towa atu Jutusaleme tano okona epoko pua ateainipia. Epoko pua atoto, bala yuku naene, Akali Andane okona gene oko loto, Gotena pii oko wandakali tupa lamawua ateaipia. \v 29 Balato Gitiki pii lalaini Juta yame wandakali tupa towa pii lalawa puato, pii yanda pua atea-kola, utupane-mane bala peyo ome lamakale lo asini aiya pua ateainipia. \v 30 Juta yame-mane Solo peyo ome loyale asini aiya peai okone andoto, balana Kitisene yangone tupamane bala towa atu Sisatiya tano okona kili loto, bala Tasasa tano okona peakale lo puu leainipia. \p \v 31 Okone angi, wandakali waka mindimane Jutiyapi, Galilipi, Samatiyapi, yuu utupanena sosa tupanga kenda-pene mindi mai napeai-kola, sosa utupane kuai lo ateainipia. Oli Sipitisa okomane sosa utupane minu tai layawa atea-kola, sosana wandakali tupamane Akali Andane oko yuku amawua ateainipia. Wandakali kambua sosa okona epo tako peai-kola, sosa utupane andane tai guleainipia. \s1 Pitato Ainiasa Mo Kuai Leane Oko \p \v 32 Okone angi, Pita bala Juta yamena yuu tupa pitakana epoko puato, Lita tano okona kili lalu, Gotena wandakali yuu okonena ateaini tupa towa ateaipia. \v 33 Yuu okonena atoto, balato akali Ainiasa lene mindi andeaipia. Akali okone bala papaka tambu ee ana kitupasa mee tokonga angu palu yalaepia. \v 34 Pitato akali okone andoto, bala lamawuato, Ainiasa, Jisasa Kataisato nimba mo kuai laya eya-ko. Nimba ika loto, nimbana pangalini panda oko mo tika pii leaipia. Wuane lea-kola, okone angi teke Ainiasa baini ika leaipia. \p \v 35 Ika lalu, epoko pua atea-kola, Lita tanepi, Setone tanepi, utupane pitaka-mane bala andeaini-pia. Jisasato bala mo kuai laya yane oko andoto, utupane yakama yamapane peke loto, Akali Andane oko lo bilipi leainipia. \s1 Pitato Wanda Tapita Ika Laya Yane Oko \p \v 36 Jisasa lo bilipi lene wanda Tapita lene mindi Jopa tano okona peteaipia. Gitiki pii loto, wandakali-mane balana gene Dokasa lalainipia. Ole dindi lo wanda okonemane mana epene tupa angu wato minuto, wandakali minditaka jia yo ateaini tupa moyo minditaka tupa tale pua maiki pua piti-yaepia. \v 37 Pita bala Lita tano okona atea-angi, wanda okone bala siki mialu, omeaipia. Omea-kola, wanda okonena yame tupamane bala wasa-wasa peyoto, anda lumu kenga mindina awua poto, yata yainipia. \v 38 Lita tano oko Jopa tano okone towa mandaka gulo ya-kola, Kitisene wandakali tupamane Pita bala Lita tano okona ateya lene oko ale yainipia. Ale wato, utupane-mane Pita bala Lita tano okona maliyo ata napene, wamba ini yakama moyolo epeakale loto, akali lapo-mane bala lamaulu peakale leainipia. \p \v 39 Akali okonelapo poto, Pita nimba wamba ini ipu lo lamaiyapi-kola, bala ika lalu, akali okonelapo towa atu Jopa tano okona peainipia. Poto, bala yuu okonena peakaiyu lea-kola, wandakali minditupa-mane bala atu anda lumu kenga okona peainipia. Peai-kola, lumu okonena peteaini wanda yalo tupa pitaka-mane Pita ateane ongane mandaka gulo atoto, Tapita ondo wato, ai lo ateainipia. Ai lo atoto, utupane-mane lapalapapi, kolosapi, tona kambua Pita andawa loto, wamba Tapita bala nanima towa atu petea-angi, balato tona utupa pitaka waa puato, nanima geane leainipia. \p \v 40 Wuane leai-kola, Pitato wandakali utupane pitaka kamaka peakale lalu, aiki leka wato, pote leaipia. Pote lalu, bala mopeke loto, wanda omene yane oko lamawuato, Tapita, nimba ika laa leaipia. Wuane lea-kola, wanda okone bala lee talu, Pita andoto, ika lo peteaipia. \v 41 Petea-kola, Pitato wanda okonena kininga minuto, bala mina ika lalu, wanda yalo tupapi, Gotena wandakali waka tupapi, utupane pitaka epeakale leaipia. Epeai-kola, Pitato wanda omene yane oko saka peteya lo utupane andawa leaipia. \p \v 42 Wandakali utupane-mane Pitato wuane piya lo pii lo tawe yai-kola, Jopa tane wandakali pitaka-mane ale yainipia. Ale wato, wandakali kambua-mane Akali Andane oko lo bilipi leainipia. \v 43 Okone angi, Pita bala ole kambua Jopa tano okona atoto, akali Saimone lene mindi towa ateaipia. Saimone balato bulumakaopi, sipisipipi, okonetaka tupana umbaini taka-lene tupa tamulane nembo toto, kapu teakale lo piape pua atalaepia. \c 10 \s1 Koniliasa-la, Enjole Mindi-lamane Pii Leapele Oko \p \v 1 Akali Koniliasa lene mindi Sisatiya tano okona atoto, ami yame gene Itali tane lalaini okona akali andete mindiki ando atalaepia. \v 2 Akali okonepi, bala towa anda mindikina palu atalaini wandakali tupapi, utupane pitaka-mane Gote yuku amawuato, mana balato epele alane tupa wato minalaini-pia. Balato mana utupane wato minuto, Juta yame wandakali minditaka jia yo atalaini tupa moyo minditaka kambua tale pua maiki piyaepia. Ole dindi lo bala Gote lo pote lalaepia. \p \v 3 Alu mindi ole lene taeme siti kilokopi mindi lea-kola, Koniliasa bala pote loto, kombeya-mane andene gulo andea-kola, Gotena enjole mindi Koniliasa peteane anda okonena panakame kolandaka loto, Koniliasa leaipia. \v 4 Wuane lea-kola, Koniliasato enjole okone andoto, yuku wete wato, Akali Andane, nimbato aki mindi loyale nambana gene oko lelepe lo tipa peaipia. Wuane lea-kola, enjole okonemane bala lamawuato, nimbato wandakali minditaka jia yo atalaini tupa moyo minditaka tupa tale pua maiki puato, pote lalene. Goteto nimbana mana epene okonelapo andoto, nembo tatawa ateya-ko. \p \v 5 Andipa akali minditupa akali Saimone gene mindi Pita lene oko aiya pua ando moto, lamo atu epeakale loto, nimbato utupane Jopa tano okona peakale lape. \v 6 Saimone Pita balana gene yango Saimone teke lene mindi towa atu atolo-peyapi. Saimone okonena anda oko solewata matenenga atolopeya. Balato bulumakaopi, sipisipipi, okone taka tupana umbaini taka-lene tupa tamulaini nembo toto, kapu teakale lo piape piyane leaipia. \p \v 7 Enjole okonemane wuane lalu pea-kola, Koniliasato balana andaka piape piyapele akali lapopi, ami yanda yene mindipi, utupane ipulupa leaipia. Ami yanda yene okonemane mana Goteto epele alane tupa wato minu atoto, ole dindi lo Koniliasa towa atu atalaepia. \v 8 Akali tepo utupane ipulupa lalu, Koniliasato pii enjole okomane bala lamaiyane utupane pitaka akali tepo utupane lamai-yaepia. Lamaiyu, balato utupane Jopa yuu okona pulupa leaipia. \s1 Pitato Minditaka Kombeya-mane Andene Gulo Andeane Oko \p \v 9 Koniliasato akali tepo utupane peakale lea-kola, utupane poto, asininga paleainipia. Paliyu, anate-lene otombe okona akali utupane Jopa tano okona mandaka gulo peainipia. Okone angi teke, Pita bala pote loyale, anda kenga pitiyaini panda okona peakaiyu leaipia. \v 10 Peakaiyu loto, Pita bala pote lo pituto, tomo nono wato, nauwa lakae lo nembo tea-kola, tomo yangalaini wandakali tupamane balana tomo yango makande pua ateainipia. Makande pua ateai-kola, balato kombeya-mane andene gulo andeaipia. \p \v 11 Andea-kola, ati kenga iyu oko yapu lo lapo puato, asini lumba-yene yaepia. Lumba-yene ya-kola, mindimane lapalapa andane wete gulene mindina duni tukumindi tupana minatawa atoto, yuunga tepa ama-ama pua tepa yaepia. \v 12 Lapalapa andane gulene okonena minditaka ema-pene kene tukumindi atene yame tupa pitakapi, etelu yame tupapi, eka yame tupapi, yame utupane pitaka pali-pata tepa ya-kola, Pitato andeaipia. \v 13 Andea-kola, pii mindi leane okomane loto, Pita nimba ika lalu, utupane peyo ome lalu, naa leaipia. \p \v 14 Pii okonemane wuane leane tekeko, Pitato pii mindi loto, Akali Andane, tomo nolaini jia lene yame tupa nimbana leenga kalato atene gulene eya okone taka tupa alu mindikipi mindi nambato naa napewane. Andipapi, nambato tomo okonepene tupa naa napukale. Jia leaipia. \x * \xo 10:14 \xt Pit 11:1-47; Ese 4:14\x* \v 15 Wuane lea-kola, pii mindi leane okonemane dee lapone loto, Goteto minditaka mo epene gulaya yane tupa ando, nimbato utupane kalato atene gulo eya lolene leaipia. \x * \xo 10:15 \xt Mk 7:15,18-19\x* \p \v 16 Ole tepoainga wuane teke lea-kola, mindimane lapalapa andane okone ati kenga kilau lo molo-peke leaipia. \v 17 Molo-peke lea-kola, Pitato kombeya-mane andene gulo andeane okona tene oko aki mindi paleyape nemboto peteaipia. Wuane nemboto petea-kola, akali tepo Koniliasato epeakale leane utupane-mane akali Saimonena anda andokope lo tipa piki pua epoto, andipa anda okonena asia lombanga epo ateainipia. \p \v 18 Epo atoto, utupane-mane akali Saimone balana gene mindi Pita lene okone bala anda okona peteyape lo tipa peainipia. \v 19 Okone angi, Pita bala kombeya-mane andene gulo andeane okone mee nembo tatawa petea-kola, Oli Sipitisa okomane bala lamawuato, akali tepo-mane nimba aiya pima epeyai leaipia. \v 20 Nambato akali utupane epeakale lauwa-kola, epeyai-ko. Nimba mini lapo pali napene, ika lalu, yuunga kili loto, akali utupane towa atu pulupale puu leaipia. \p \v 21 Oli Sipitisa okomane wuane lea-kola, Pita bala yuunga kili loto, akali tepo utupane lamawuato, yakamato akali aiya peyai okone namba oo ateyo oko. Tene anu peakale yakamato namba aiya pima epalaipe leaipia. \p \v 22 Pitato wuane lea-kola, utupane-mane bala lamawuato, ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali Koniliasa lene oko bala akali tika-pene mindi ateya leainipia. Balato Gote yuku amawua lotu lalane. Juta yame wandakali pitaka-mane bala akali epene mindi ateya lalaini. Gotena enjole mindimane bala lamawuato, Koniliasa nimbato Pita nimbana andaka epeakale lape lapia. Bala nimbana andaka epola-angi, pii balato lola tupa nimbato ale ape lapia-kola, nanimato nimba lamolo epeyama leainipia. \p \v 23 Wuane leai-kola, Pitato akali utupane andaka ipulupa loto, utulu okone angi, balato utupane yatawa paleaipia. Paliyu, anate-lene ika lalu, Pita bala akali tepo utupane towa peai-kola, Jopa tane Kitisene amene minditupapi akali utupane towa peainipia. \s1 Pita Bala Koniliasana Andaka Peane Oko \p \v 24 Pitapi, akali utupanepi, yakama asininga paliyu, anate-lene Sisatiya tano okona peakaiyu leainipia. Akali utupane epolopeyai nembo toto, Koniliasato balana yame mindiki wete tupapi, wandakali bala towa epelewa atalaini tupapi, utupane amunguli puato, andaka peteakale loto, bala tane poto, Pita epeakale lo asininga mali yo peteaipia. \p \v 25 Mali yo petea-kola, Pita bala Sisaliya tano okona peakaiyu lea-angi, Koniliasato bala malanda wato, balana kene yane ongane aiki lekawa tombawua loto, bala lo tama peaipia. \v 26 Koniliasato wuane peane tekeko, Pitato bala mina ika loto, nambapi mee akali mindi teke. Nimba ika laa leaipia. \x * \xo 10:26 \xt Ap 14:13-15; Lap 19:10\x* \v 27 Wuane lalu, Pita bala Koniliasa towa pii lama-lama poto, anda-pango kolandaka loto, wandakali kambua amunguli pua peteaini tupa andeaipia. \p \v 28 Andoto, balato utupane lamawuato, Juta yame nanimato loto, Gotena wenonga wandakali yame waka tupa yakama kalato atene gulo ateyai lalamane leaipia. Nanimato wuane loto, yakama ateyainga mandaka naepene, yakama towa amunguli pua piti na-piyamane. Yame waka wandakali yakamato Juta yame wandakali nanimana mana utupane nembo talaini tekeko, andipa nambato wandakali waka tupa ando utupane kalato atene gulo ateyai lolene lo Goteto namba andawa lapia. \v 29 Goteto mana okone namba andawa lapia-kola, yakamato namba ipu lapiai okone ale alu, nambato pii okone tanga nalene epeyo-ko. Anu peakale yakamato namba ipu lapiaipe. Pitato wuane leaipia. \p \v 30 Pitato wuane lea-kola, Koniliasato bala lamawuato, okolumane ole-lene andipa nanima peteyama taeme siti kiloko leya pua teke lapia-kola, namba andaka pote lo pitiwa. Pote lo pitiwa-kola, tona tii wete pene akali mindi kapoyale epoto, nambana wenonga atapia. \v 31 Epo atoto, akali okonemane namba languato, Koniliasa, wandakali minditaka jia yene tupa moyo nimbato minditaka mailini tupa Goteto nembo tatawa ateya. Nimbato pote lalene tupa balato ale apia. \p \v 32 Tene okonena, nimbato akali minditupa lamawuato, yakama Jopa tano okona poto, akali Saimone gene mindi Pita lene oko lamialapa lape leaipia. Akali okone bala akali Saimone lene teke mindi towa atu ateyapi. Saimone okonena anda oko solewata matenenga ateyane. Balato bulumakaopi, sipisipipi, okonetaka tupana umbaini taka-lene tupa tamulaini nembo toto, kapu teakale lo piape piyane lapia. \p \v 33 Wuane lapia-kola, okone angi teke nambato nimba epola loto, akali minditupa-mane nimba lamolo epeakale lauwa-ko. Nimba wayu epeleya. Nimbato pii lola lo Goteto nimba langeane tupa andipa nimbato nanima langula loto, nanima pitaka Gotena wenonga ale olo epo peteyama. Koniliasato wuane leaipia. \s1 Pitato Pii Leane Oko \p \v 34 Koniliasato wuane lea-kola, Pitato pii mindi loto, enene wete, andipa nambato andeyo-kola, Goteto Juta yame wandakali tupa angu balana yame ateakale nembo nateya. Jia. \x * \xo 10:34 \xt Lo 10:17; Lom 2:9-11\x* \v 35 Wandakali yame palu pula tupa pitakana minditupa-mane Gote ando yuku amawuato, mana epene tupa minu ateyai-kola, Goteto wandakali utupane balana yame atolopeyai lalae-ya lo nambato andeyo. \v 36 Wamba Goteto balana pii layene epene oko Isatale tane wandakali nanimanga languato, Jisasa Kataisato wandakali tupa Gote towa yamapane mindiki mo paliya alane leaipia. Jisasa okone bala wandakali yame pitakana Akali Andane oko ateya. \p \v 37-38 Wamba Joneto wandakali yakama ipa mialapa lo pii lamawuato, Jisasa ipa peya maiya-kola, Goteto Oli Sipitisa oko Jisasa maiyu, balana tai-lene oko balanga mayaepia. Maiyu, Nasatesa tane Jisasa okonemane balana piape peakale loto, Goteto bala towa atu ateapele-pia. Jisasato Galili disitiki okona atoto, balana piape tewa piyu, matili balato Jutiya disitiki okona yuu tupa pitakana poto, piape peaipia. Balato mana epene tupa wandakali tupanga minu epoko puato, wandakali Sataneto minu koyane tupa pitaka mo kuai laka peaipia. Yakamato temane utupane pitaka wamba ale yai okoni. \x * \xo 10:37-38 \xt Mt 3:16; 4:12-17; Lk 4:17-20\x* \p \v 39 Jisasa bala Jutusalemepi, Juta yamena yuu waka tupanapi, utupanena atoto, piape pea-kola, nanimato balana piape utupane pitaka andoto, lo panawa ateyama. Jisasato piape epene utupane pea-kola teke, wandakali-mane bala ita malamanda okona peyo yuka wato, omaya yaini. \v 40 Utupane-mane bala omaya yaini tekeko, ole teponena Goteto bala malinga ika laya wato, wandakali-mane bala andeakale lo mo pana yane. \v 41 Goteto wuane peane tekeko, balato Jisasa bala Juta yame wandakali pitakana wenonga mo pana nayane. Jia. Nanimato balana pii oko lamai-yapale loto, Goteto nanima makimi lea-kola, matili Jisasa malinga ika lea-angi, nanimato bala towa atu tomo ipapi nemane. \x * \xo 10:41 \xt Ap 1:8; Lk 24:42-43\x* \p \v 42 Balato nanima languato, yakamato pii layene epene oko wandakali tupa lamawuato, wua lalapape: Wamba Goteto Jisasa makimi loto, matili balato wandakali omenepi, sakapi, utupane pitaka yapa lo tale piyane jasa oko ateakale leane lo lalapape leane. \x * \xo 10:42 \xt Ap 17:30-31; 1Pi 4:5\x* \v 43 Wamba potopesa akali tupa pitaka-mane Jisasana wisanisa atoto, Goteto Jisasana piape pulane tupa nembo toto, bala lo bilipi lene wandakali pitakana mana koo minalaini tupa apia-malupeya leainipia. Pitato wuane leaipia. \x * \xo 10:43 \xt Ais 53:5-6; Jet 31:34\x* \s1 Wandakali Yame Waka Tupamane Oli Sipitisa Meaini Oko \p \v 44 Pitato Gotena pii lamawua atea-angi teke, balana pii okone alewa peteaini wandakali tupa pitakanga Oli Sipitisa oko epeaipia. \x * \xo 10:44 \xt Ap 11:15; 15:8-9\x* \v 45-46 Oli Sipitisa oko wandakali utupanenga epea-kola, utupane-mane yame waka minditupana pii lalaini tupa mo loto, Gotena gene oko laiyu lo ateainipia. Goteto balana Oli Sipitisa oko wandakali yame waka utupanenga maiya-kola, utupane-mane yame waka wandakali tupana pii leyainga andoto, Juta yame Kitisene wandakali Pita towa atu epeaini tupamane moko leainipia. Moko leai-kola, Pitato pii mindi utupane lamai-yaepia. \x * \xo 10:45-46 \xt Ap 2:4; 19:6\x* \p \v 47 Pii okone wandakali utupane lamawuato, wandakali yame waka utupa Oli Sipitisa nanima mema pua teke meyai-kola, apito wandakali utupane katulo ipa mia-mai napipe-pene lo jia lolo-peyape leaipia. \v 48 Wuane lalu, Pitato wandakali yame waka utupane lamawuato, yakamato Jisasa Kataisana gene oko loto, ipa mialapa leaipia. Wuane lea-kola, utupane-mane Pita lamawuato, nimba nanima towa ole minditupa atu atamakale leainipia. \x * \xo 10:48 \xt Ap 2:38-39\x* \c 11 \s1 Pita Bala Jutusaleme Poto, Pii Temane Lamaiyane Oko \p \v 1 Aposolo akali tupapi, Jutiya disitiki okona yuu tupa pitakana Juta yame Kitisene wandakali ateaini tupapi, utupane-mane ale yai-kola, wandakali yame waka minditupa-mane Gotena pii layene epene oko bilipi lo ateyai lene oko ale yainipia. \v 2 Akali tupana yala-pene umbaini katimakale lo tai gulalaini wandakali tupamane pii okone ale wato, Pita towa yataka yainipia. Yataka yai-kola, Pita bala Jutusaleme peakaiyu leane-angi, utupane-mane bala laiya leainipia. \v 3 Laiya loto, anu peakale nimbato yala-pene umbaini kati napene akali tupana andaka kolandaka loto, utupane towa atu tomo no pitipipe leainipia. \x * \xo 11:3 \xt Ap 10:28; Ga 2:11-13\x* \p \v 4 Wuane leai-kola, Pitato minditaka wamba peane tupa lo panawa pii temane loto, wua leaipia: \v 5 Wamba nambato Jopa tano okona pote lo pituto, kombeya-mane andene gulo andewa wete, mindimane ati kenga atoto, minditaka lapalapa andane wete gulene mindina duni tukumindi tupana minatawa atoto, yuunga tepa ama-ama pua namba atewa ongane tepa ya. \x * \xo 11:5 \xt Ap 10:9-48\x* \p \v 6 Tepa ya-kola, lapalapa andane gulene okonena anda-pangosa aki mindi paleyape lo wayumane andewa. Andewa-kola, yia kapuapi, koa yamepi, yuu okona minditaka ema-pene kene tukumindi atene yame okonepene tupa pitakapi, eka yamepi, puya yamepi, yame utupane pitaka paleanga andewane. \v 7 Nambato utupane andewa-kola, pii mindi namba andayo leane okomane Pita, nimba ika loto, utupane peyo ome loto, naa lea. \p \v 8 Akali Andane okomane wuane leane tekeko, nambato balana pii okone yano peyoto, Akali Andane, alu mindikipi mindi nambato minditaka nimbana wenonga kalato atene nolaini jia lene yame utupanena mindi nanewa. Jia. Andipapi, nambato utupane naa napukale. Jia lewa. \v 9 Nambato wuane lewa-kola, ole lapone gulo ati kenga atoto pii mindi leane okomane minditaka Goteto mo epene gulaya yane utupane andayo, nimbato utupane kalato atene ya lolene lea. \v 10 Ole tepoainga wuane teke lalu, Goteto lapalapa andane gulene okone ati kenga kilau lo molo-peke lea. \p \v 11 Kilau lo molo-peke lea-kola, okone angi teke akali tepo anda namba petewane okonena teke epo peakaiyu leai. Wamba akali mindi bala Sisatiya tano okona atoto, akali tepo utupane epeakale lea-kola, epeai. \v 12 Epeai-kola, Oli Sipitisa okomane nimba mini lapo pali napene, akali utupane atu puu lea. Wuane lea-kola, Juta yame Kitisene wandakali wataka utupa towa namba atu poto, akali Koniliasa okona andaka kolandaka lema. \p \v 13 Kolandaka loto petema-kola, balato pii temane mindi nanima langea. Wamba enjole mindi balana andaka epo ateanga andea-kola, enjole okonemane bala lamawuato, Koniliasa nimbato akali Saimone balana gene mindi Pita lene oko epeakale loto, akali minditupa-mane bala lamolo Jopa tano okona peakale lape lea. \v 14 Wuane pule-kola, bala nimba andaka epoto, pii mindi nimba langulu-peya. Pii langula okonemane Goteto nimbapi, nimbana andaka atalaini wandakali tupapi, yakama pitaka molo-peke lolopeya. Enjole okonemane wuane leaipia. \x * \xo 11:14 \xt Ap 16:31\x* \p \v 15 Namba ipupe leane akali Koniliasa okomane pii utupane lokoyo pea-kola, nambato Gotena pii oko wandakali utupanenga lamawua atewa-kola, Oli Sipitisa oko wamba nanimanga epea pua teke, utupanenga epea. \x * \xo 11:15 \xt Ap 2:4\x* \v 16 Oli Sipitisa oko wandakali utupanenga epeane oko andoto, nambato pii wamba Akali Andane okomane leane mindi nembo tolo-peke lewa. Wamba balato loto, Joneto wandakali tupa ipa-mane ipa peya-maiyane tekeko, matili Goteto balana Oli Sipitisa okomane yakama ipa peya-gulupeya leane pii okone nambato nembo tolo-peke lewa. \x * \xo 11:16 \xt Ap 1:4-5\x* \p \v 17 Pii okone nembo tolo-peke loto, nambato wua lo nembo tewa: Wamba nanimato Akali Andane Jisasa Kataisa lo bilipi lema-kola, Goteto balana Oli Sipitisa oko nanima Juta yame Kitisene tupanga gea. Andipa wuane pua teke, wandakali yame waka tupamane Akali Andane Jisasa Kataisa lo bilipi lapiai-kola, Goteto balana Oli Sipitisa oko wandakali utupanenga maipia teke. Goteto wuane pipia-kola, namba apito balana piape okone katulo jia lolo-peyawape. Pitato wuane leaipia. \p \v 18 Wuane lea-kola, akali tupana yala-pene umbaini katimakale lo tai gulalaini wandakali tupamane balana pii leane okone ale wato, Pita ando laiya leaini okone konda yainipia. Kondalu, utupane-mane Gotena gene oko laiyu loto, andipa Goteto wandakali yame waka tupa ondo wato, utupane-mane yamapane peke loto, saka atapowa atolane oko meakale leya nembo teyama leainipia. \x * \xo 11:18 \xt Ap 13:48; 14:27\x* \s1 Andiyoko Tane Wandakali Tupa Kitisene Guleaini Oko \p \v 19 Wamba Juta yame okomane Sipene peyo ome lalu, kenda-pene andane tupa Kitisene wandakali waka tupa maiki pua ateai-kola, wandakali utupanena kambua yale-yale palaka puu toko laka peainipia. Wuane piki puato, minditupa Pinisia disitiki okona pulu, minditupa yuu ailene Saipatasa lene okona pulu, minditupa Andiyoko tano okona pulu, peainipia. Poto, utupane-mane Gotena pii layene epene oko Juta yame wandakali tupa angu lamawua atoto, wandakali yame waka tupa lamai napene konda yainipia. \x * \xo 11:19 \xt Ap 8:1-4\x* \p \v 20 Utupane-mane Gotena pii layene epene oko wandakali yame waka tupanga lamai napeaini tekeko, akali palaka peaini utupanena minditupa Saipatasa tanepi, Saitini tanepi, yuu okone-lapona tane ateainipia. Akali utupanena minditupa-mane Andiyoko palaka poto, Jisasa bala Akali Andane oko ateya lo Gotena pii layene epene oko Gitiki yame wandakali tupa lamawua ateaini tekepia. \p \v 21 Gotena pii lamawua ateai-kola, Akali Andane okona tai-lene oko akali utupanenga yaepia. Ya-kola, wandakali kambua wete bilipi lalu, yamapane peke loto, Akali Andane oko wato minu ateainipia. \v 22 Andiyoko tane wandakali kambua-mane wuane pua ateyai lene oko Jutusaleme sosa okona wandakali peteaini tupamane ale wato, utupane-mane akali Banapasa bala yuu okonena peakale leainipia. \x * \xo 11:22 \xt Ap 4:36\x* \p \v 23-24 Oli Sipitisa oko Banapasa balanga tumbi latane atea-kola, balato bilipi leyo nayu loto, akali epene mindi ateaipia. Jutusaleme sosa okona wandakali tupamane Banapasa bala akali okonepene ateya lo andoto, bala Andiyoko tano okona peakale leai-kola, balato yuu okonena peakaiyu loto, anu peyape lo andeaipia. Andea-kola, Goteto wandakali yame waka tupa ondo wato moyo ateane okone andoto, bala epele yaepia. Epele wato, wandakali utupane pitaka-mane Akali Andane oko ole dindi lo tailo wato minu ateakale loto, Gotena pii lamawua atea-kola, yame waka wandakali kambua Akali Andanena yame okona tako peainipia. \p \v 25 Andiyoko tane wandakali kambua-mane Jisasa lo bilipi leai-kola, Soloto bala moyolo epeakale nembo toto, Banapasa bala Tasasa tano okona poto, bala aiya peaipia. \x * \xo 11:25 \xt Ap 9:30\x* \v 26 Balato Solo aiya pua andalu, bala towa atu Andiyoko tano okona peke leapilipia. Peke lalu, mali mindi pitaka liyamba Andiyoko sosa okona wandakali tupa towa atoto, Kataisato wua peane loto, pii layene epene oko wandakali kambua tupa lamawua ateapili-pia. Lamawua ateapi-kola, Andiyoko tane wandakali tupamane Kataisa lo bilipi lene wandakali utupane andayo gene Kitisene oko bulupane tewa leainipia. \p \v 27 Okone angi, potopesa akali minditupa Jutusaleme yuu okona atalu, Andiyoko nena epeainipia. \v 28 Potopesa akali epeaini utupanena mindi Akapasa lene okomane ika loto, Oli Sipitisa okona tai-lene okomane pii mindi lo pana wato, ulia nono andane mindi yuu yo peya tupa pitakana yolopeya leaipia. Matili Kolotiyasa bala Lomo tane gapomane akali kawane atea-angi, pii wamba Akapasato leane okone enene guleaipia. \x * \xo 11:28 \xt Ap 21:10\x* \p \v 29 Ulia nono andane okone Jutiya disitiki okona ya-kola, Andiyoko tane Kitisene wandakali tupamane pii mindi lo yake puato, nanimato Jutiya disitiki okona ateyai Kitisene wandakali utupane moyo, nanima mindiki-mindiki lo muni nanimanga eya tupa tale puato, minditupa utupanenga pee lamakale leainipia. \v 30 Wuane lalu, Andiyoko tane Kitisene utupane-mane muni minditupa mo amunguli piyu, Banapasa, Solo-la, okonelapo-mane muni utupane mandiyu, Jutusaleme Sosa okona akali kawane tupanga malu peakale leainipia. \x * \xo 11:30 \xt Ap 12:25\x* \c 12 \s1 Etoteto Jemesa Peyo Ome Lalu, Pita Andi Leane Oko \p \v 1 Okone angi, Kiŋi Etoteto sosa okona wandakali minditupa minu koyawakale nembo toto, kenda-pene andane minditupa utupanenga mayaepia. \v 2 Balato ami yanda yene mindi lamawuato, nimbato Jone amene Jemesa oko peyo ome laa lea-kola, akali okonemane Jemesa okone kandepa luu mindimane yokowa ome leaipia. \v 3 Ome lea-kola, Juta yame-mane balana mana okone epele yaini oko Etoteto andoto, betesa yisa napalene nalaini oto oko epeane-angi, balato mana koo mindi tako pua minuto, Pita andi leaipia. \p \v 4 Juta yame-mane Pasopa tomo nalaini oto oko epo koyo pula-angi, Etoteto Pita bala wandakali tupana wenonga kosimi lokale nembo teaipia. Wuane nembo toto, balato Pita andi loto, utulu otongapi, ami yanda yene tukumindi-tukumindi lo lawa piki puato, Pita ando ateakale leaipia. \v 5 Wuane lea-kola, katapusa anda okona ami yanda yene tupamane Pita wasa lo ando ateaini tekeko, Goteto Pita moyakale loto, sosa okona wandakali peteaini tupamane pote tailo leainipia. \s1 Goteto Pita Tita Lo Meane Oko \p \v 6 Etoteto Pita bala anate-lene kote lolo epeakale lea-kola, utulu okone angi, Pita bala ami yanda yene lapo tombenenga sene ende lapo-mane andi latane paleaipia. Palea-kola, ami yanda yene minditupa-mane katapusa anda asia lomba oko andatawa ateainipia. \v 7 Andatawa ateai wete, Akali Andane okona enjole mindi kapoyale epea-kola, katapusa anda okonena anda-pango tii pikoyo peaipia. Enjole okonemane Pitana patalininga peyo ika laya wato, nimba ini kapoyale ika laa leaipia. Wuane lea-kola, Pitana kininga sene ende lapo ateane okonelapo tita lo yuunga tepa yaepia. \p \v 8 Tepa ya-kola, enjole okonemane nimbana matipu mo piyu, suu kee mo piyu, pii leaipia. Pitato enjole okomane leane pua pea-kola, enjole okonemane Pita lamawuato, nimbana tona luu kenga pilini oko mo piyu, namba peyo okona bakale. Watama ipu leaipia. \v 9 Wuane lea-kola, Pita bala katapusa anda okona lumu bala paleane okone tepa alu, enjole okone watama peaipia. Watama poto, enjole okonemane bala enene tita loto, atu peya nembo natene, balato mee kombeya andaka kamaka peyo nembo teaipia. \p \v 10 Wuane nembo toto, Pita bala enjole okone towa atu poto, katapusa anda anda-pangosa asia lombanga ando ateapili ami yanda yene lapo mo masia maiyapele-pia. Mo masia maiyu, liyamba poto, katapusa anda oko tepa alu, katapusa anda okona ende okona geta aine-mane waa pitane atene okona peakaiyu leapelepia. Geta okone loko peyatane ateane tekeko, liyamba peakaiyu leapili-angi, geta okone lumbea-kola, liyamba kamaka peapelepia. Liyamba tano okona asia kembo mindinga peapi-kola, enjole okonemane Pita wamba kapoyale awua tepa alu, peaipia. \x * \xo 12:10 \xt Ap 5:19\x* \p \v 11 Enjole okonemane Pita awua tepa alu pea-kola, Pitana nembo kuai lea. Kuai lea-kola, balato pii mindi loto, Etoteto namba peyo ome lolopeya nembo toto, Juta yame-mane maliyo ateyai tekeko, andipa Akali Andane okomane balana enjole oko epeakale loto, Juta yamepi, Etotepi, utupane pitakana kininga namba molo-peke lalaya lo wayumane nembo teyo leaipia. \v 12 Wuane nembo toto, bala akali Jone balana gene mindi Maki lene okona angini Matiya okona andaka peaipia. Pea-kola, wandakali kambua anda okonena amunguli puato, pote lo peteaini-pia. \p \v 13 Pote lo peteai wete, Pita bala epo kamaka atoto, asia lomba oko peyo giau-giau lea-kola, piape wanda Lota lene okomane asia lumbulu epeaipia. \v 14 Balato asia lumbulu epeane tekeko, Pitana pii leane oko ale wato, okone Pita yalua nembo toto, wanda okone bala epele wete yaepia. Epele wete wato, balato asia lumba napene, wandakali amunguli pua pote lo peteainga taimane peke loto, Pita epoto, asia lombanga ateya leaipia. \p \v 15 Wanda okonemane wuane lea-kola, wandakali peteaini utupane-mane nimba kee wato lele leainipia. Wuane leai-kola, wanda okonemane enene pii leyo nayu loto, enene wete, Pita bala epo ateya leane tekeko, utupane-mane Pita moyo atalane enjole oko epo atalua leainipia. \p \v 16 Utupane-mane wuane leaini tekeko, Pitato asia lomba oko peyo giau-giau latawa atapo ya-kola, utupane-mane asia lumbaini-pia. Asia lumbuto andeai-kola, Pita bala asia lombanga epo atea oko andoto, yakama moko andane mindi leainipia. \v 17 Moko leai-kola, Pitato utupane yakama pii lolaini loto, kini momonga piyu, wua leaipia: Namba katapusa anda okona paliyo-kola, Akali Andane okomane namba tinga lo moto, kamaka atu epala. Wuane piya lo, yakamato Jemesapi, Kitisene wandakali tupapi, utupane pitaka lamai-yapape leaipia. Wuane lalu, bala utupane tepa alu, yuu waka mindina peaipia. \p \v 18 Pea-kola, anate-lene upa pitane ami yanda yene tupamane andeai-kola, Pita bala katapusa anda okona napaleaipia. Napalea-kola, yakama moko andane wete loto, yakama teke-teke mindi tipa piki puato, Pita anu piya yape leainipia. \x * \xo 12:18 \xt Ap 5:22-24\x* \v 19 Etoteto ami yanda yene minditupa lamawuato, yakamato Pita aiya pulu pulupa leane tekeko, utupane-mane Pita bala mindinga anda napeainipia. Pita anda napeai-kola, Etoteto ami yanda yene Pita ando ateaini utupane kosimi loto, akali mindimane utupane peyo ome leakale leaipia. Wuane lalu, Etote bala Jutiya disitiki oko tepa alu, Sisatiya tano okona poto ateaipia. \s1 Etote Bala Omeane Oko \p \v 20 Wamba Taya tanepi, Saitone tanepi, utupane-mane yuu Etoteto ando ateane okona tawe tomo mo ateaini tekeko, matili Etoteto utupane towa yataka andane wete wato, tomo nameakale, jia leaipia. Wuane lea-kola, utupane pitaka-mane lapone tomo mia-makale nembo toto, amunguli piyu, yuu Etote ateane okona peainipia. Poto, utupane-mane Etotena anda ando ateane akali Balasatusa lene oko towa pii ini loto, yakama nanima towa yanda napene, tomo mialapa lalapape leainipia. Wuane leai-kola, bala tane katu lalu, kiŋi oko lamauwakale leaipa. \p \v 21 Wuane lea-kola, Etoteto wandakali utupane epo amunguli peakale loto, oto mindi yata wato, kiŋi-mane yati piyaini tupa piyu, kiŋi pitiyaini toko okona pituto, pii kambua utupane lamawua ateaipia. \v 22 Pii utupane lamawua atea-kola, ole kambuanga utupane-mane gitisa pii mindi taimane laka puato, Etote bala mee yuu okona akali mindi ata napene, bala gote mindi gulo atoto, pii okone leya laka peainipia. \p \v 23 Pii wuane laka peai okone ale wato, Etoteto namba gote mindi jia, yakamato Gotena gene oko laiyu lalapa lape-pene tekeko, balato wuane naleaipia. Tene okonena, okone angi teke, Akali Andane okona enjole mindimane gole kambua wete Etote balana ininga tumbi laya ya-kola, gole utupane-mane bala no ome laya yainipia. \x * \xo 12:23 \xt Dan 5:20\x* \p \v 24 Etote bala omea-kola, Gotena piape akali tupa yuu kambuanga poto, balana pii layene epene oko taimane lo tawe yo ateainipia. \x * \xo 12:24 \xt Ais 55:11\x* \v 25 Lo tawe yo ateai-kola, Banapasa, Solo-lamane Jutusaleme ato piape pulane tupa pikoyo piyu, liyamba akali Jone gene mindi Maki lene oko towa atu Andiyoko tano okona peke leainipia. \x * \xo 12:25 \xt Ap 11:29-30; 15:37\x* \c 13 \s1 Banapasa, Solo-la, Okonelapo Peakale Leaini Oko \p \v 1 Wamba gapomane ando atalane akali Etote okona angini, ayiane-la, okonelapo-mane Manaini bala liyambana andopane gulo mo mondo peapele akali okone bala Etotena amene gulo ateaipia. Akali Manaini okonepi, Simiyone gene mindi Nikete lene okopi, Saitini tano okona tane Lusiasapi, Banapasapi, Solopi, akali utupane potopesa akali yandopi, tisa yandopi, mindi atoto, Andiyoko tano okona sosa oko moyo ateainipia. \p \v 2 Alu mindi Andiyoko sosa okona wandakali peteaini tupamane oto mindi tomo nanene atamakale lalu, Akali Andane oko lotu lo ateainipia. Lotu lo ateai-kola, Oli Sipitisa okomane utupane lamawuato, Banapasa, Solo-la, okonelapo-mane nambana piape oko pingeakale loto, nambato akali okonelapo ee lo mewane-ko. Akali okonelapo-mane nambana piape okone peakale lalapa leaipia. \x * \xo 13:2 \xt Ap 9:15-16\x* \v 3 Wuane lea-kola, oto mindi utupane-mane tomo nanene atalu, pote loto, akali okone-lapona kawanenga kini yata wato, Gotena piape okone pulu peakale leainipia. \x * \xo 13:3 \xt Ap 6:6\x* \s1 Banapasa, Solo-la, Okonelapo Saipatasa Yuu Okona Peapele Oko \p \v 4 Oli Sipitisa okomane Banapasa, Solo-la, liyamba peakale lea-kola, liyamba poto, Selusia tano okona kili leapilipia. Kili lalu, liyamba sipi mindina pitiyu, ipa tombenenga yuu ailene Saipatasa okona peapilipia. \v 5 Sipi okone yuu ailene Saipatasa okona tano Salamisa okona peakaiyu lea-kola, akali okonelapo-mane Juta yamena lotu anda ateane tupana poto, Gotena pii oko lamawua ateapili-pia. Pii lamawua ateapi-kola, Jone Makito akali okonelapo moyo piape pua ateaipia. \x * \xo 13:5 \xt Ap 12:12; 15:39\x* \p \v 6 Akali utupane ailene Saipatasa okonena epoko pua atoto, Paposa tano okona peakaiyu loto andeai-kola, Juta yame akali Banjisasa lene mindi tano okonena ateaipia. Akali okone bala owato potopesa akali mindi atoto, posini pua atalaepia. \v 7 Bala ailene Saipatasa okona gapomane akali kawane Senjiasa Palusa oko towa atu atalaepia. Senjiasa Palusa bala mana andene akali mindi ateaipia. Balato Gotena pii oko ale wakale nembo toto, Banapasa, Solo-la, okonelapo epeakale leaipia. \p \v 8 Balato wuane leane tekeko, gapomane akali kawane Senjiasa Palusa oko bala Gotena pii oko ale wato, Jisasa lo bilipi lolane nembo toto, posini piyane akali Banjisasato Banapasa, Solo-la, okonelapo-mane Gotena pii oko Senjiasa Palusa lamai napeakale, jia leaipia. Akali Banjisasa okonena gene mindi Gitiki pii loto, Elimasa lalainipia. \v 9 Elimasato jia leane tekeko, Oli Sipitisa oko akali Solo gene mindi Polo lene okonenga epo tumbi lea-kola, balato Elimasa andapeyo yoto, pii mindi bala lamai-yaepia. \p \v 10 Pii okone bala lamawuato, mana koo yame pitaka nimbanga tumbi latane eya-kola, nimbato owato pii loto, wandakali yangone tupa minakasa alene leaipia. Nimbato mana tika-pene tupa pitaka towa yanda pimawuato, Akali Andane okona asini tika-pene tupa minu koyalene. Nimbato mana koo utupane tepa wakale nembo natene, mee wato minu atalene okonemane nimba Satanena andopane gulo atele. \p \v 11 Tene okonena, andipa Akali Andane okona kii tai-lene okomane nimba minu koyola-kola, nimba lee koo gulo atoto, oto kambua minditupa nai oko anda napulupele leaipia. Poloto wuane lea-kola, okone angi teke, mole yale mindimane Elimasana lene oko ombo ya-kola, undupi lamangua yaepia. Wuane pea-kola, bala lee mumu atoto, kii-mane mina anda-anda pua epoko puato, wandakali mindimane bala kii minuto, asia andawa leakale loto, aiya pua ateaipia. \x * \xo 13:11 \xt Ap 9:8\x* \v 12 Akali Andane okomane Elimasa balanga wuane pea-kola, gapomane akali kawane okomane mana okone andoto, Akali Andane okona pii leapili oko ale wato, enene wete ya lo bilipi leaipia. \s1 Polo, Banapasa-la, Okonelapo Andiyoko Tano Okona Peapili Oko \p \v 13 Okone angi, Polopi, bala towa atu epoko pua ateaini akali tupapi, utupane sipi mindina pitiyu, Paposa tano oko tepa alu, peainipia. Poto, utupane Pambilia potopinjia okona tano Peka okona peakaiyu leai-kola, Jone Maki bala akali utupane awua tepa alu, Jutusaleme peke leaipia. \x * \xo 13:13 \xt Ap 15:38\x* \v 14 Peke lea-kola, Polopi, akali waka tupa bala towa atu Peka tano tepa alu poto, Pisitiya disitiki okona tano Andiyoko okona peakaiyu leainipia. Tano okonena atoto, Sambasa-angi utupane yakama Juta yamena lotu anda okona kolandaka loto peteaini-pia. \p \v 15 Lotu lo peteai-kola, akali mindimane Gotena pii wamba Mosesapi, potopesa akali tupapi, utupane-mane pepa peyo yaini tupana minditupa dii leaipia. Pii utupane dii lokoyo pea-kola, lotu anda oko ando atalaini akali tupana mindimane Polopi, bala towa atu peteaini akali tupapi, utupane ateainga poto, amene yame, yakamana mindimane wandakali peteyai tupana bilipi mo tai layawa, pii mindi lamauwakale nembo teando, lamai-yapape leaipia. \p \v 16 Wuane lea-kola, Polo bala ika loto, wandakali peteaini tupamane pii nalene, mee alewa ateakale loto, balato kini-mane makande puato, Isatale tane wandakalipi, Gote yuku amawua lotu lo atalaini wandakali yame waka tupapi, yakamato ale alapape leaipia. \v 17 Wamba Isatale tane wandakali tupana Gote okomane nanimana yumbane tupa balana yame ateakale leaipia. Matili utupane Isipi yuu okona ateai-angi, balato wandakali utupane yame andane mindi gulaya alu, balana tai-lene okomane utupane Isipi yuu oko tepa yakale lalu, atu epeaipia. \x * \xo 13:17 \xt Ek 1:7; 6:6; 12:51\x* \p \v 18 Epoto, mali paiyasa tukumindi tupa wandakali napalene yuu okona atoto, wandakali utupane-mane atapene tene mo ateaini tekeko, balato kenda-pene okone awua atoto, utupane moyo ateaipia. \x * \xo 13:18 \xt Nam 14:34; Lo 1:31\x* \v 19 Balato utupane moyo atoto, Kenane yuu okona wandakali yame yanasa paleaini tupa peyo watoto, yuu okone Isatale tanena yuu tene gulo yakale lo, yakama mayaepia. \x * \xo 13:19 \xt Lo 7:1; Jas 14:1\x* \p \v 20 Wamba Isatale tane wandakali tupa Isipi yuu okona peaini oto okona atoto, mali andete tukumindinga paiyasa yau tupa pea-kola, Goteto jasa mindimane Isatale tane tupa ando ateakale lo makimi laka peaipia. Makimi laka pea-kola, utupane yakama mindiki-mindiki lo Isatale tane wandakali tupa ando atama pulu, potopesa akali Samuale ateane gii okona giau leainipia. \x * \xo 13:20 \xt Akal 2:16; 1Sa 3:20\x* \p \v 21 Okone angi, Isatale yame wandakali utupane-mane kiŋi mindi gii loto, Gote lo tee leai-kola, Goteto Benjamene yame okona akali Kisa iwanane Solo lene oko utupanena kiŋi ateakale lea. Bala ateakale lea-kola, Solo bala mali paiyasa tukumindi kiŋi atoto, Isatale tane wandakali tupa ando ateaipia. \x * \xo 13:21 \xt 1Sa 8:5,19; 10:20-24\x* \v 22 Atea-kola, matili Solo bala kiŋi ata napeakale nembo toto, Goteto wandakali tupa lamawuato, nambato piape pipe lolowa tupa pitaka pulupeya akali mindi aiya pua atauwa-ko. Jesi iwanane Dapitito wuane pulupeya lo andoto, nambato bala epele eyo leaipia. Wuane lalu, Goteto Dapiti bala Isatale tane wandakali tupana kiŋi ateakale leaipia. \x * \xo 13:22 \xt 1Sa 13:14; 16:12; Sam 89:20\x* \p \v 23 Bala kiŋi ateakale loto, Goteto potomisa pii mindi lo yata wato, nambato akali Dapiti yame okona mandiyene tupana mandiyene mindimane yakama molo-peke lolo epeakale lokale leaipia. Wuane lalu, matili balato potomisa pii leane pua puato, wandakali molo-peke lolane akali Jisasa bala Isatale tane wandakali tupanga epeakale leaipia. \x * \xo 13:23 \xt 2Sa 7:12-16\x* \v 24 Jisasato balana piape oko bulupane tewa pita naenenga, ipa peya-maiyane akali Joneto Isatale tane wandakali tupa lamawuato, yakama pitaka yamapane peke loto, ipa mialapa lo pii lamawua ateaipia. \x * \xo 13:24 \xt Mt 3:1-4\x* \p \v 25 Matili Joneto balana piape okone pikoyo puyale atoto, pii mindi wandakali tupa tipa puato, yakamato namba akali api ya lo nembo teyaipe leaipia. Namba yakama molo-peke lolane akali oko jia. Bala matili epolopeya. Bala akali epene wete mindi ateya. Tene okonena, namba akali gene nayene okomane balana suu kee okona eyaka tita nalape-pene leaipia. \x * \xo 13:25 \xt Jo 1:20,26-27\x* \p \v 26 Apatakame yamena mandiyene tupapi, Gote yuku amawua lotu lo atalaini yame wandakali waka tupapi, yakama pitaka nalipana amene imalini yame ateyai. Jisasato wandakali tupa molo-peke lolo epolopeya loto, wamba Goteto potopesa akali minditupa-mane nanima langulu epeakale leaipia. \v 27 Sambasa dindi lo Gotena piape akali tupamane potopesa akali utupanena pii pepa peleaini tupa dii leai-kola, wandakali Jutusaleme atalaini tupapi, utupanena akali kawane tupapi, utupane-mane pii utupane ale wato teke, pii utupanena tene tupa tatake yainipia. Utupane-mane tatake wato, Jisasato wandakali molo-peke lolo epeane nembo natene, bala kosimi loto, bala omeakale leainipia. Bala omeakale leaini okonemane potopesa akali tupamane pii wamba pepa peleaini okone enene gulaya yainipia. \p \v 28 Utupane-mane bala kosimi loto, peyo ome lolane tene mindi balanga ata napeya lo andeaini tekeko, utupane-mane Pailate lamawuato, Jisasa peyo ome laa leainipia. \x * \xo 13:28 \xt Mt 27:22-23\x* \v 29 Wuane lalu, wamba potopesa akali tupamane pii pepa peyoto, wandakali utupane-mane Jisasa balanga wua pulupeyai lo pepa peleaini tupa pitaka piyiake leainipia. Piyiake leai-kola, matili bala ita malamandanga yukatane ateane oko yuunga mo tepa wato, akali lapo-mane bala mali peapilipia. \x * \xo 13:29 \xt Mt 27:59-60\x* \v 30 Mali peapili tekeko, Goteto Jisasa malinga ika laya yaepia. \p \v 31 Goteto bala malinga ika laya ya-kola, wandakali wamba bala towa atu Galili disitiki oko tepa alu Jutusaleme peaini tupamane bala andeakale loto, ole kambuanga Jisasato bala tane wandakali utupanenga mo pana aka peaipia. Wuane pea-kola, ole kambuanga utupane-mane bala andoto, andipa wandakali utupane-mane Juta yame wandakali tupa lamawuato, wamba Jisasa bala wua peane lalaini. \x * \xo 13:31 \xt Ap 1:2-3,8\x* \p \v 32-33 Buku Sama okona soŋo lapone okomane loto, andipa namba nimbana Ayiane ateyo-kola, nimba nambana iwanane atele layene eya. Ayiane Goteto Jisasa lamawuato, wuane lolopeya loto, wamba Goteto nanimana yumbane tupanga potomisa pii okone lamai-yaepia. Andipa Goteto Jisasa malinga ika laya yane okonemane potomisa pii okone enene gulaya yane oko andoto, nanimato Gotena pii layene epene oko yakama langeyama. \x * \xo 13:32-33 \xt Sam 2:7\x* \p \v 34-35 Dee, akali mindimane pii mindi Gote lamaiyane oko Olo Tesamene buku Sama okona wua layene eya teke: Akali epene wete okomane nimbana piape pingeakale lo makimi lalu, nimbato bala yo tameakale lo ando konda napulupele layene eya. Dee, Gotena pii layene Olo Tesamene okona pepa pelene eya mindina Goteto wua leya: Nambato wamba kiŋi Dapiti towa potomisa pii mindi loto, minditaka epene wete tupa bala mauwakale lewane tupa andipa yakama gukale layene eya. Wuane layene eya pua teke, Goteto Jisasa malinga ika laya ya-kola, bala malinga peke loto, tamua napulu-peya. \x * \xo 13:34-35 \xt Ais 55:3; Sam 16:10\x* \p \v 36 Anu peakale nambato wuane leyope. Wamba Dapitito Gotena nembo-tene oko wato minu atoto, balana yame tupa moyo piape pua atalu, omeaipia. Omea-kola, balana yumbane tupa mali pitane atene yuu okona wandakali-mane bala mali peai-kola, balana umbaini oko tameaipia. \v 37 Dapitina umbaini oko tameane tekeko, Goteto Jisasa malinga ika laya ya-kola, bala tamua napeaipia. \p \v 38-39 Amene imalini yame, yakamato pii okone wayumane nembo talapale loto, nambato pii mindi yakama langeyo. Nanimana mana koo tupa pitaka-mane nanima andi latane atema-kola, Goteto loo Mosesanga mayane tupamane katulo nanima tita lo moto, wandakali nanima tika-pene gulaya nayane. Jia. Wuane tekeko, akali Jisasa okomane bala lo bilipi lene wandakali pitakana koo tene tupa apoto, yakama tita lo moto, wandakali tika-pene ateyai lalane lo yakamato nembo talapape. \x * \xo 13:38-39 \xt Lom 10:1-4\x* \p \v 40-41 Tene okonena, wamba Potopesa akali tupamane wua leainipia: Goteto pii mindi leane oko loto, nambato piape waka mindi-pene mindi yakama tombenenga pua ateyo layene eya. Wandakali mindimane Gotena pii okone bilipi loto, Goteto piape okone peya lo lamba lalaini wandakali yakama langeando, yakamato balana pii okone bilipi nalolo-peyaiko. Bilipi na-lolaini wandakali yakamato Goteto piape pua ateya okone andoto, moko loto, omalapape. Wamba potopesa akali tupamane wuane leaini okonena, andipa ateyai wandakali yakamato bilipi nalene atolai-kola, kenda-pene okone yakamanga epolane. Waiwa ando atalapape. Poloto wuane leaipia. \x * \xo 13:40-41 \xt Ip 1:5\x* \p \v 42 Poloto pii utupane lokoyo piyu, Banapasa towa atu kamaka poyale peapi-kola, balana pii alewa peteaini wandakali tupamane akali okonelapo lamawuato, Sambasa mindi epola okona, liyambato pii okonena minditupa wetete tako pua langulu ipulupape leainipia. \v 43 Wuane lalu, lotu lokoyo piyu, wandakali peteaini tupa lotu anda oko tepa wato, kamaka peainipia. Poto, Juta yame wandakalipi, yame waka wandakali minditupa Juta yamena mana tupa pitaka wato minuto, lotu lo atalaini wandakali tupapi, utupanena kambua minditupa Polo, Banapasa-la, okonelapo peapili okona watama peainipia. Watama peai-kola, okonelapo-mane wandakali utupane mana lamawuato, Goteto yakama ondo wato, mee moyo atalane nembo tatawa atalapape leapilipia. \p \v 44 Sambasa mindoko epea-kola, Poloto Gotena pii oko langeakale loto, tano okonena tane wandakali tupa pitaka epo amunguli peainipia. \v 45 Wandakali kambua epo amunguli peaini utupane andoto, Juta yame wandakali tupamane Polo towa apiangu puato, balato pii kopeta leya loto, bala ando lamba leainipia. \v 46 Lamba leai-kola, Polo, Banapasa-la, liyambato yuku naene, wua leapilipia: Nalipato Gotena pii oko Juta yame wandakali yakama ini bulupane langipe-pene gulea-kola, langepa tekeko, yakamato koo piyaini mambele, yakama tane saka atapowa ata napene, yuu koo okona pupe-pene gulo atoto, Gotena pii okone ale naene, masia maiyaini. Tene okonena, nalipato Gotena pii oko Juta yame wandakali yakama dee lapone langi napene, wandakali yame waka tupa lamaipakale. \x * \xo 13:46 \xt Ap 3:26; 18:6\x* \p \v 47 Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, nambato yuu eya tupa pitakana wandakali palu pula tupa molo-peke lokale nembo teyo. Tene okonena, nimbato nambana pii layene epene oko lamaula nembo toto, nambato nimba wandakali tupana ale tii-pene gulo atola loto, nimba ate laya ewa. Wamba Akali Andane okomane wuane lea-kola, nalipato balana pii okone nembo toto, Gotena pii oko wandakali yame waka tupa lamaipakale. Polo, Banapasa-lamane wuane leapilipia. \x * \xo 13:47 \xt Ais 49:6\x* \p \v 48 Wuane leapi-kola, wandakali yame waka ateaini tupamane pii okone ale alu, wandakali wamba Goteto saka atapowa ateakale leane tupamane Akali Andane oko lo bilipi leainipia. Bilipi loto, epele wete wato, balana pii okone epene wete eya lo laiyu leainipia. \v 49 Akali Andane oko lo bilipi lalu, wandakali utupane yakama potopinjia okona yuu aŋako tupa pitakana puu toko loto, Akali Andane okona pii oko lo tawe yainipia. \p \v 50 Utupane-mane wuane peaini tekeko, Juta yamena akali kawane tupamane yakamana lotu lo pitiyaini wanda gene yene tupapi, tano okona akali kawane tupapi, utupane lamawuato, yakamato kenda-pene andane tupa Polo, Banapasa-la, okone-laponga maiki piyapa leainipia. Wuane leai-kola, wandakali utupane-mane kenda-pene andane tupa Polo, Banapasa-la, okone-laponga maiki puato, akali okonelapo yakamana tano okonena ata napeakale lo peyo wateainipia. \p \v 51 Peyo wateai-kola, koo tene yakamanga yane tupa andeakale loto, Polo Banapasa-la, okonelapo-mane kokoli mindi puato, liyambana kenenga kangalamu ateane tupa tanda lo tepa maiyu, liyamba Andiyoko tano oko tepa wato, Aikoniame tano okona peapilipia. \x * \xo 13:51 \xt Mt 10:14; Ap 18:6\x* \v 52 Liyamba Andiyoko tepa alu peapili tekeko, Oli Sipitisa oko Jisasa lo bilipi lene wandakali tupanga epo tumbi latane atea-kola, utupane-mane epelewa ateainipia. \c 14 \s1 Aikoniame Tano Okona Atoto, Piape Peapili Oko \p \v 1 Polo, Banapasa-lamane wamba Andiyoko tano okona atoto, Gotena piape peapili pua teke puato, liyamba Aikoniame tano okona atoto, Juta yamena lotu anda okona kolandaka loto, Gotena pii oko lamai-yapilipia. Pii kuai lo wete lamaiyapi-kola, Juta yamepi, Gitiki yamepi, yame okone-lapona wandakali kambua-mane Jisasa lo bilipi leainipia. \v 2 Kambua-mane bilipi leaini tekeko, Jisasa lo bilipi naleaini Juta yame wandakali tupamane wandakali yame waka tupana nembo-tene koo mindi mina ika leai-kola, utupane-mane Jisasa lo bilipi lene wandakali tupa towa embowa ateainipia. \p \v 3 Utupane-mane embowa ateaini tekeko, Polo, Banapasa-la, liyamba yuku naene, satete kambuanga Aikoniame tano okona atoto, Akali Andane okomane wandakali tupa ondo wato, mee moyalane lo wandakali tupa pii lamawua ateapili-pia. Pii lamawua ateapele okone enene lo andawa loto, Akali Andane okomane akali okone-lapona kininga metekolo piape waka mindi-pene tupa peaipia. \x * \xo 14:3 \xt Mk 16:20; Ip 2:3-4\x* \p \v 4 Akali okonemane wuane peane tekeko, Aikoniame tano okonena wandakali tupa yapu lo lapo peainipia. Minditupa-mane aposolo akali okonelapo epele yai-kola, minditupa-mane Juta yame oko epele wato, akali okonelapo embo yainipia. \v 5 Matili Juta yamepi, wandakali yame waka tupapi, utupanena akali kawane tupapi, utupane-mane Polo, Banapasa-la minuto, ana-mane peyo ome lamakale leainipia. \x * \xo 14:5 \xt Ap 14:19\x* \p \v 6 Wuane leai-kola, akali okonelapo-mane pii okone ale wato, Laikonia disitiki okona palaka poto, ateapili-pia. Okonelapo-mane disitiki okonena atoto, Depi tano okopi, Lisata tano okopi, dee tano okone-lapona yuu mandaka gulo yane tupapi, utupanena epoko pua ateapili-pia. \v 7 Yuu utupanena epoko pua atoto, okonelapo-mane Gotena pii layene epene oko wandakali tupa lamawua ateapili-pia. \s1 Lisata Tano Okona Atoto, Piape Peapili Oko \p \v 8 Lisata tano okona akali kee koo mindi peteaipia. Akali okone bala angini-mane mandeane-angi kee koyene mandea-kola, alu mindikipi mindi bala asini epoko na-piyaepia. \v 9 Alu mindi Poloto Gotena pii oko wandakali tupanga lamawua atea-kola, akali kee koo okonemane balana pii okone alewa peteaipia. Alewa petea-kola, Poloto bala andatawa yoto, akali okonemane Jisasa lo bilipi leya okomane balana kene koo oko katulo mo kuai laya olopeya lo andeaipia. \p \v 10 Andoto, Poloto pii taimane loto, nimba ika loto, nimbana kene okolapo tika pua ata leaipia. Wuane lea-kola, akali okone bala taimane ika lo atoto, asini epoko peaipia. \v 11 Epoko pea-kola, wandakali kambua amunguli pua ateaini tupamane piape tai-lene Poloto peane okone andeainipia. Andoto, Laikonia pii loto, nanimana gote Emesa, Susa-la, okonelapo ati kenga atalu, wandakali enene guloto, nanima ateyamanga epeyapi lo pii taimane leainipia. \x * \xo 14:11 \xt Ap 28:5-6\x* \p \v 12 Wuane lalu, wandakali utupane-mane andeai-kola, Polo bala akali kawane oko atoto, pii kambua lalae-ya lo andeaini-pia. Andoto, utupane-mane bala gote Emesa lene oko ateya lalu, Banapasa bala gote Susa lene oko ateya leainipia. \p \v 13 Tano okonena lome asia lomba kamaka ongane owato gote Susa lene okona lotu anda mindi atalaepia. Owato gote Susa lene okonena pitisa akali okopi, wandakali ateaini tupapi, utupane-mane Polo, Banapasa-la, liyamba nanimana gote okonelapo ateyapi loto, opa mindi maimakale nembo teainipia. Wuane nembo toto, pitisa akali okonemane lome asia lomba ongane yia bulumako maipa minditupa atu epoto, ita dini yati-pene minditupa awua epeaipia. \p \v 14 Utupane-mane Polo, Banapasa-la, okonelapo opa mauyale epeaini tekeko, wuane peyai lene oko ale wato, akali okonelapo liyamba mini kenda wato, liyambana singilisa peapili okolapo minu liti leapilipia. Wuane piyu, liyamba wandakali kambua epo amunguli peaini tupana tombenenga tailo epo atoto, pii taimane wua leapilipia. \v 15 Amene yame, nalipa akali enene yakama ateyai okonepene teke ateyapa-ko. Anu peakale yakamato nalipa opa guyale yia bulumako utupane atu epeyaipe. Gote saka ateya okomane yuupi, ati kengapi, ipa solewatapi, utupanena eya tupa pitaka yakale lea-kola, yainipia. Balato wuane peane okonena, yakamato owato gote tupa opa maiyaini mana oko angini mindi jia. Yakamato mana okone awua tepa alu, yamapane peke loto, Gote saka ateya oko lo bilipi lalapape. \x * \xo 14:15 \xt Ap 10:26; Sam 146:6\x* \p \v 16 Enene, wamba yumbane tupa ateaini-angi, wandakali yame ateaini tupamane yakama tanena mana tupa wato minu ateai-kola, Goteto andoto, utupane-mane wuane peakale lo ando konda yaepia. \x * \xo 14:16 \xt Ap 17:30-31\x* \v 17 Wamba Goteto wuane peane tekeko, bala ata too pua ata napeaipia. Jia. Ole dindi lo Gote bala ateyo lo mo pana wato, balato yakama towa mana epene tupa minu atalane. Balato kingi ati kenga ato epeakale lalane okomane tomo epene kambua tupa ee tupana ika laya alane. Tomo kambua giyu, balato yakamana mini yamapa-la mo epele piya alane leapilipia. \x * \xo 14:17 \xt Jet 5:24\x* \p \v 18 Aposolo akali okonelapo-mane wuane leapili tekeko, utupane-mane liyamba lo opa mawuayale peaini okone konda yakale loto, aiya wete wato, jia leapilipia. \v 19 Polo, Banapasa-lamane wuane leapi-kola, matili Juta yame wandakali minditupa Andiyoko, Aikoniame-la, tano okone-lapona atoto, Lisata tano okona epeainipia. Epoto, utupane-mane wandakali kambua tupana nembo-tene mina ika leai-kola, Polo ana-mane peleaini-pia. Peyalu, bala omalaya nembo toto, balana umbaini oko kilau lo awua poto, tano okonena kamaka yata alu peainipia. \x * \xo 14:19 \xt Ap 17:13; 2Ko 11:25-26\x* \p \v 20 Utupane-mane wuane peaini tekeko, Jisasa lo bilipi lene wandakali tupa Polo peya-yene yane ongane epoto, bala ato mapu peai-kola, Polo bala lee toto, ika lalu, tano okonena peke leaipia. Peke lalu, anate-lene Polo, Banapasa-la, liyamba Lisata tano oko tepa alu, Depi tano okona peapilipia. \s1 Polo, Banapasa-la, Liyamba Andiyoko Tano Okona Peke Leapili Oko \p \v 21 Depi tano okona poto, liyambato Gotena pii layene epene oko tano okonena tane wandakali tupa lamaiyapi-kola, wandakali kambua-mane Jisasa lo bilipi leainipia. Bilipi leai-kola, matili liyamba Lisatapi, Aikoniamepi, Andiyokopi, tano utupanena peke leainipia. \v 22 Tano utupanena peke loto, liyambato Jisasa lo bilipi lene wandakali ateaini tupa lamawuato, nanimato wamba ini kenda-pene kambua awua atalu, matili nanima Gotena yuu epene okona katulo polo-peyama leapilipia. Wuane lalu, okonelapo-mane wandakali utupanena bilipi oko minu tai laya wato, utupane-mane Jisasa bilipi leyama nayu leakale leapilipia. \x * \xo 14:22 \xt Ap 15:32; 1Tes 3:1-4\x* \p \v 23 Wuane lalu, okonelapo-mane Gote lo nembo toto, tomo nanene atalu, akali esamane minditupa-mane sosa ateaini tupana mindiki-mindiki lo ando ateakale lo makimi leainipia. Makimi lalu, liyambato pote loto, Akali Andane okomane bala lo bilipi lene wandakali tupa moyo ando ateakale loto, utupane balana kininga tepa yapilipia. \v 24 Wuane piyu, Polo, Banapasa-la, liyamba Pisitiya disitiki okona asini poto, Pambilia potopinjia okona peakaiyu leapilipia. \v 25 Potopinjia okonena tano Peka lene okona poto, liyambato Gotena pii oko wandakali ateaini tupa lamaiyu, matili Atalia tano okona kili leapilipia. \p \v 26 Tano okonena kili lalu, liyamba sipi mindina pitiyu, Andiyoko tano okona peapilipia. Wamba Polo, Banapasa-la, liyamba Andiyoko tano okonena ateapi-kola, Kitisene wandakali tupamane pote loto, Gote nimbato akali okolapo ondo wato, moyo atape leainipia. Wuane lalu, wandakali utupane-mane akali okonelapo Gotena kininga yata wato, okonelapo-mane Gotena piape pulu peakale leainipia. Andipa akali okonelapo-mane Gotena piape minditupa piyu, Andiyoko tano okonena peke leapilipia. \x * \xo 14:26 \xt Ap 13:1-2\x* \p \v 27 Peke lalu, Polo, Banapasa-lamane Andiyoko sosa okona wandakali tupa epo amunguli peakale lalu, liyambato wandakali utupane lamawuato, Goteto wandakali yame waka tupamane Jisasa lo bilipi leakale loto, asini lumbu tepa ya-kola, utupane-mane bilipi leaini leapilipia. Wuane loto, Goteto liyamba towa atu atoto, piape wua peane lo lamai-yapilipia. \x * \xo 14:27 \xt Ap 15:4,12\x* \v 28 Liyambato pii utupane wandakali tupa lamaiyu, Andiyoko tane Kitisene tupa towa atu ana kambua ateapili-pia. \c 15 \s1 Jutusaleme Sosa Okona Amunguli Peaini Oko \p \v 1 Polo, Banapasa-la, liyamba Andiyoko tano okona ateapi-kola, akali minditupa Jutiya disitiki okona ato epeainipia. Epoto, utupane-mane Andiyoko tane Kitisene tupa mana lamawuato, wamba Mosesato mana mindi yata wato, yakama akali tupamane yakamana yala-pene umbaini oko katu apialapape leaipia. Mosesato mana okone yata yaneko. Andipa yakamato mana okone wato mina napeaindo, Goteto yakama molo-peke nalolo-peya leainipia. \x * \xo 15:1 \xt Ga 5:2-6\x* \p \v 2 Wuane leai-kola, Polo, Banapasa-la, liyamba yataka wato, utupane towa pii yanda andane mindi pimawua ateapele-pia. Pii yanda pua ateapi-kola, Kitisene wandakali tupamane yakamana akali minditupa yapa lo moto, yakama Polo, Banapasa-la towa Jutusaleme yuu okona pulupape leainipia. Poto, Jutusaleme sosa okona akali kawanepi, aposolo akalipi, utupane towa amunguli puato, Jutiya tane tupa towa pii yanda pua ateyama okone lo tika piyapape leainipia. \x * \xo 15:2 \xt Ga 2:1-3\x* \p \v 3 Pii okone lo tika pulu peakale leai-kola, akali utupane yakama Jutusaleme poyale, Pinisia, Samatiya-la, disitiki okolapona asini peainipia. Poto, utupane-mane disitiki okone-lapona Kitisene wandakali tupa lamawuato, Goteto wandakali yame waka tupana yamapane mo lawa pipiane lo lamaima teke peainipia. Wuane lo lamaima peai-kola, disitiki okone-lapona Kitisene wandakali ateaini tupamane pii okone ale wato, epele wete yainipia. \p \v 4 Andiyoko tano okona ato akali epeaini utupane yakama Jutusaleme peakaiyu leai-kola, Jutusaleme sosa okona Kitisene wandakali tupapi, sosa okonena akali kawane tupapi, aposolo akali tupapi, utupane pitaka-mane akali epeaini utupane yakama wayu wete epalaiya lo lameainipia. Lameai-kola, Polo, Banapasa-la, liyambato Gote bala nalipa towa atu atoto, piape wua peane lo lamai-yapilipia. \x * \xo 15:4 \xt Ap 14:27\x* \p \v 5 Wuane lo lamai-yapili tekeko, Patasai yame okona Kitisene akali minditupa-mane pii okone ale wato, ika loto, wandakali yame waka utupane yakama nanimana sosa okona tako pulu ipumakale nembo teaindo, yakamato akali utupanena yala-pene umbaini oko katu apoto, Mosesato loo yata yane tupa wato minu ateakale lo lamaipe-pene leainipia. \p \v 6 Wuane leai-kola, aposolo akali tupapi, sosa okona akali kawane tupapi, utupane-mane pii okone lo tika puyale amunguli peainipia. \v 7 Amunguli puato, utupane-mane pii kambua loto, pii yanda pua peteai-kola, Pita bala ika lo atoto, pii mindi leane oko loto, amene yame, wandakali yame waka tupamane Gotena pii layene epene oko ale wato, bilipi leakale nembo toto, wamba Goteto balana piape pulane tupa tale puato, nambato balana pii okone wandakali utupane lamawua atola loto, balato namba yapa lo meane okone yakamato nembo teyai okoni leaipia. \x * \xo 15:7 \xt Ap 10:1-43\x* \p \v 8-9 Goteto nanima Juta yame wandakali tupanga mana mindi wato minalu, wandakali yame waka tupanga mana waka mindi wato minalu, napiyane. Jia. Balato Oli Sipitisa oko nanima Juta yame wandakali tupanga geane, wuane pua teke wandakali yame waka tupapi mayane. Wandakali pitakana nembo-tene oko andalane Gote okomane wuane peane okonemane balato wandakali yame waka tupa molo-peke lokale lo andawa leane. Wandakali yame waka utupane-mane Jisasa lo bilipi leyai oko andoto, balato utupanena koo tupa apoto, balana wenonga utupane kalato nayene ateakale laya yane. \x * \xo 15:8-9 \xt Ap 10:44; 11:15\x* \p \v 10-11 Goteto mana okone wato minuto, wandakali yame waka utupane molo-peke leane. Wuane pua teke nanima Juta yamena yumbane ateaini tupamanepi, nanimatopi, mana Mosesato yata yane tupa katulo tika pua wato mina napema-kola, Akali Andane Jisasa Kataisato nanima ondowa moyoto, molo-peke leane lo bilipi leyama. Okone bilipi loto teke, anu peakale yakamato andipa kenda-pene mindi wandakali yame waka tupanga yata wato, utupane-mane mana Mosesato yata yane tupa kuai lo wato mineakale leyai okonemane Gote minu mandeke peyaipe. \x * \xo 15:10-11 \xt Mt 11:29-30; Ga 2:14-16; 3:10-12; Ep 2:5-10\x* \p \v 12 Pitato wuane lea-kola, wandakali kambua amunguli pua peteaini utupane-mane pii mindi naleainipia. Pii mindi naleai-kola, Polo, Banapasa-la, okonelapo-mane wandakali yame waka tupana tombenga nalipana kininga Goteto metekolo piape andane tupa wua peane lo pii temane minditupa lamai-yapilipia. \v 13 Polo, Banapasa-la, okonelapo-mane pii okone lokoyo peapi-kola, Jemesato wua leaipia: Amene yame, nambato pii mindi leyo oko yakamato ale alapape. \x * \xo 15:13 \xt Ga 2:7-10\x* \v 14 Wandakali yame waka ateyai tupana wandakali minditupa Gotena yame guleakale loto, Goteto wandakali utupane wamba ini lamolo epeane lo, Saimone Pitato yakama langiya. \p \v 15 Wamba potopesa akali tupamane pii okonepene teke mindi pepa peleaini-pia. \v 16-18 Pepa okonemane Akali Andane Gotena pii mindi loto, Dapiti yame oko sele anda mindi lai loto, pataka peyatane atalane okonepene gulo ateya leaipia. Dapiti yame okonepene gulo ateya-kola, wandakali yame waka tupa nambana yame wandakali ateakale lata ewane tupa pitaka-mane Akali Andane oko aiya peakale nembo teyo. Wuane nembo toto, matili namba epo peke loto, Dapiti yame okona anda okone waa pulu-peke loto, sele anda okonena minditaka koyene tupa nambato dee lapone waa pulu-peke lokale teke. Wamba wete Akali Andane okomane matili wuane pukale leane lo pepa pelene eya. \x * \xo 15:16-18 \xt Emo 9:11-12\x* \v 19 Tene okonena, Gote lo bilipi loto, yamapane peke leaini wandakali yame waka utupanenga nanimato kenda-pene andane mai napimakale. Jia. \p \v 20-21 Wamba wete atama ipulu, oto andipa ateyama okona giau loto, Sambasa dindi lo tano eyai tupa pitakana Juta yame-mane Mosesana pii pepa pelene eya oko dii lalaini. Dii lalu, balana pii layene oko wandakali tupa lamawuato, mana minditupa mina napiyapape lalaini nembo toto, nanimato wandakali yame waka tupana pepa peyoto, wua lamakale: Wandakali-mane owato gote tupa lo opa maiyene tomo tupa Gotena leenga kalato atene guleya okonena, yakamato tomo utupane naa na-piyapape. Pamuku napiyape. Tundupa naa na-piyapape. Dee, koa ekapi, ema-pene yame wakapi, utupane nongonga omene tupana tundupa piti-pata okonepene tupa naa na-piyapape. Mana utupane wato mina na-piyapape loto, nanimato wandakali yame waka tupana pepa peyo pee lamakale. Jemesato wuane leaipia. \x * \xo 15:20-21 \xt Ek 34:15-17; Pit 17:10-16\x* \s1 Wandakali Yame Waka Tupana Pepa Peyo Pee Leaini Oko \p \v 22 Jemesato wuane lea-kola, aposolo akali tupapi, sosa okona akali kawane tupapi, sosa okona wandakali amunguli pua peteaini tupapi, utupane pitaka-mane loto, nanimato akali lapo yapa lo moto, Polo, Banapasa-la, okonelapo towa atu Andiyoko tano okona peakale lamakale leainipia. Wuane loto, utupane-mane andeai-kola, Jutasa balana gene mindi Basapasa lene okola, Sailasa-la, okonelapo Kitisene wandakali ateaini utupanena akali kawane gulo ateapi oko andeaini-pia. Andoto, utupane-mane akali okonelapo Polo, Banapasa-la towa Andiyoko yuu okona peakale leainipia. \p \v 23 Akali utupane peakale loto, utupane-mane pepa mindi peyoto, Sailasa, Jutasa-la, akali okonelapo-mane pepa okone awua peakale leainipia. Pepa okone peyoto, utupane-mane wua leainipia: Nanima aposolo akalipi, akali kawanepi, yakamana amene tupa ateyama. Andiyoko tano okopi, Sitiya potopinjia okopi, Silisia potopinjia okopi, utupanena wandakali yame waka Kitisene tupa yakama nanimana amene tupa ateyai-kola, nanimato yakamana pepa oko peyo epe loto, yakama pitaka kuai lo atalapape leyama. \p \v 24 Wamba nanimana akali minditupa-mane pii minditupa yakama languato, yakamana nembo-tene tupa minu kee yaini okonena, yakama anu pimape lo tatake aka pua ateyai lene oko nanimato ale ema. Akali utupane-mane wuane peaini tekeko, nanimato akali utupane yakama wuane piyapape nalema. Jia. \p \v 25-27 Akali utupane-mane wuane peaini lene oko ale wato, andipa nanimato yamapane mindiki paluto, Jutasa, Sailasa-la, okonelapo yapa lo moto, yakama ateyainga epeakale leyama. Liyamba epoto, pii nanimato leyama tupa yakama langulu-peyapi. Polo, Banapasa-la, okonelapo-mane nanimana Akali Andane Jisasa Kataisana gene oko lo panawa ateyapi-kola, akali minditupa-mane akali okonelapo ome lamakale nembo teyai tekeko, akali okonelapo-mane omolopale lo yuku naene, Gotena piape okone pua atalapili. Nanima towa yamapane yo epelewa atalamane akali okonelapo towa atu Jutasa, Sailasa-la, yakama ateyainga epeakale lemando, kuai lolopeya leyama. \p \v 28 Oli Sipitisa oko nanima towa atu atea-kola, nanimato kenda-pene kambua yakamanga yata aa napimakale nembo toto, pii mindi lo yake puato, wua leyama: \x * \xo 15:28 \xt Mt 23:3-4\x* \v 29 Wandakali-mane owato gote tupa lo opa maiyene tomo tupa naa na-piyapape. Yakamato pamuku na-piyapape. Tundupa naa na-piyapape. Dee, koa ekapi, ema-pene yame wakapi, utupane nongonga omene tupana tundupa piti-pata okonepene tupa naa na-piyapape. Yakamato mana utupane peya wanju atape-pene leyama. Yakamato wuane peaindo, yakamana mana okone kuai-lene yolopeya. Yakama kuai lo atalapape. Jutusaleme sosa okona wandakali tupamane pepa okone peyoto, wuane leainipia. \p \v 30 Wandakali utupane-mane pepa okone peyoto, awua peakale leai-kola, akali utupane-mane pepa okone mo awua, Andiyoko tano okona kili leainipia. Kili lalu, utupane-mane Andiyoko tane Kitisene wandakali ateaini tupa epo amunguli peakale loto, pepa okone wandakali utupane mayainipia. \v 31 Mayai-kola, Andiyoko tane Kitisene wandakali tupamane pii epene pepanga pelene yane tupa dii lo andeaini-pia. Dii lo andoto, pii utupane-mane yakama mo tai laya olopeya nembo toto, wandakali utupane-mane epele yainipia. \p \v 32 Andiyoko tane Kitisene wandakali tupamane epelewa ateai-kola, Banapasa, Sailasa-la, liyamba potopesa akali atoto, pii epene kambua Kitisene wandakali utupane lamawuato, utupane minu tai laya yapilipia. \v 33 Akali okonelapo-mane piape okone pua atoto, ole minditupa Andiyoko tano okona ateapi-kola, Andiyoko tane Kitisene wandakali tupamane okonelapo lamawuato, liyamba mini epene palu, liyamba epeakale leaini wandakali tupa ateainga peke lalapape leainipia. \p \v 34 [Utupane-mane wuane leaini tekeko, Sailasa bala Andiyoko atokale nemboto ateaipia.] \v 35 Okone angi, Polo, Banapasa-la, liyamba Andiyoko yuu okona atoto, akali minditupa towa atu Gotena piape oko puato, Akali Andane okona pii layene epene oko wandakali utupane mana lamawua ateainipia. \s1 Polo, Banapasa-la, Okonelapo Puu Toko Leapili Oko \p \v 36 Ole minditupa pea-kola, Poloto Banapasa lamawuato, wamba nalipa tano kambua tupana epoko puato, Akali Andane okona pii oko wandakali tupa lamawua atepa okoni. Andipa nalipa tano utupane pitakana peke loto, Kitisene wandakali ateyai utupane anu pua ateyaipe lo ando epoko pipakale leaipia. \v 37 Wuane lea-kola, Banapasato Jone gene mindi Maki lene oko liyamba towa atu makale leaipia. \x * \xo 15:37 \xt Ap 12:12,25\x* \v 38 Banapasato wuane leane tekeko, Poloto bala lamawuato, wamba nanima Pambilia potopinjia okona atema-angi, akali okone bala nalipa towa piape pua atama nalene, nalipa awua tepa alu, peke lea-ko. Andipa bala nalipa towa atu puu napeakale, jia leaipia. \x * \xo 15:38 \xt Ap 13:13; Kol 4:10\x* \p \v 39 Poloto wuane lea-kola, liyamba yataka aka puato, pii yanda piyu, mina mindiki lo piape pua ata napipakale loto, waka-waka puu toko leapilipia. Pua toko lalu, Banapasato akali Maki okone bakale ipu loto, sipi mindina pitiyu, Saipatasa yuu okona peapilipia. \v 40 Peapi-kola, Poloto Sailasa bakale ipu loto, liyamba poyale peapi-kola, Kitisene wandakali tupamane akali okonelapo lamawuato, Akali Andane okomane liyamba ondo wato moyakale. Liyamba pulupape leainipia. \p \v 41 Wuane leai-kola, Polo bala Sailasa towa atu Sitiya disitiki okola, Silisia potopinjia okola, okone-lapona poto, yuu okone-lapona sosa ateaini tupana Kitisene wandakali peteaini tupa mo tai layawa epoko pua ateapili-pia. \c 16 \s1 Timoti Bala Polo, Sailasa-la, Okonelapo Towa Atu Peaini Oko \p \v 1 Polo bala Depi tano okona pulu, Lisata tano okona poto, andea-kola, Kitisene akali Timoti lene mindi tano okonena ateaipia. Timoti balana angini oko Jisasa lo bilipi lene Juta yame wanda mindi peteane tekeko, balana Ayiane oko bala Gitiki yame mindi pia. \x * \xo 16:1 \xt Ap 14:6; 2Ti 1:5\x* \v 2 Aikoniame, Lisata-la, tano okone-lapona Kitisene wandakali tupamane Timoti bala akali epene mindi ateya leainipia. \x * \xo 16:2 \xt Pl 2:19-22\x* \p \v 3 Wuane leai-kola, Poloto Timoti bala towa atu bakale nembo teane tekeko, tano okonena Juta yame wandakali ateaini tupamane Timotina Ayiane oko bala Gitiki yame nembo toto, Timotina yala-pene umbaini oko kati napene ateya nembo teaini tekepia. Wuane nembo teai-kola, Poloto Timotina yala-pene umbaini oko katu apia-maiyaepia. \p \v 4 Wamba aposolo akalipi, akali kawanepi, utupane-mane Jutusaleme atoto, pii minditupa lo yake puato, yata yai-kola, Polopi, Sailasapi, Timotipi, utupane tano minditupana poto, pii utupane wato minalapape lo Kitisene wandakali tupa lamai-yainipia. \x * \xo 16:4 \xt Ap 15:23-29\x* \v 5 Lamai-yaikola, sosa tupana wandakali peteaini tupana bilipi oko tai gulea-kola, ole dindi lo wandakali waka minditupa sosa tupana epo tako piki peainipia. \s1 Poloto Kombeya-mane Masetonia Tane Akali Mindi Andeane Oko \p \v 6 Matili Polopi, Sailasapi, Timotipi, utupane Esia potopinjia okona poyale peai-kola, Oli Sipitisa okomane akali utupane-mane Gotena pii oko Esia potopinjia okonena lamalu polaini, jia leaipia. Wuane lea-kola, akali utupane yakama Pitinjia, Galesia-la, potopinjia okone-lapona asini peainipia. \x * \xo 16:6 \xt Ap 18:23\x* \v 7 Poto, akali utupane yakama Misia disitiki okona peakaiyu lalu, Bitinia potopinjia okona poyale peai-kola, Jisasana sipitisa okomane akali utupane lamawuato, yakama Bitinia potopinjia okonena napulupape leaipia. \p \v 8 Jia lea-kola, akali utupane yakama Misia disitiki okonena asini poto, Totasa tano okona kili leainipia. \v 9 Kili lalu, utupane yakama tano okonena paleainipia. Paluto, Poloto kombeya-mane andene gulo andea-kola, Masetonia tane akali mindimane ika lo atoto, Polo ee loto, nimbato ipa solewata kalo piyu, Masetonia potopinjia okona epoto, nanima moyolo ipu leanga andeaipia. \v 10 Poloto okone andoto, nanima langea-kola, nanimato Gotena pii oko Masetonia tane wandakali tupa lamalu pulupale lo balato nanima ee lala nembo tema. Wuane nembo toto, wamba kapoyale nanima Masetonia potopinjia okona makale loto, polane asini aiya pema. \s1 Wanda Litiya Lene Mindi Bala Kitisene Guleane Oko \p \v 11 Masetonia potopinjia okona poyale asini mindi aiya pua andalu, nanima Totasa tano okona atoto, sipi mindina pitiyu, yuu ailene Samotesa okona tika pua pema. Pulu, anate-lene nanima sipi okonena teke pitiyu, Niapolisa tano okona pema. \v 12 Niapolisa tano okonena pulu, nanima sipi okone tepa alu, Pilipai tano okona pulu, ole minditupa atema. Lomo tane tupamane tano okone ando ateai-kola, tano okone Masetonia potopinjia okona tano kawane yane. \p \v 13 Tano okonena kamakasa-tole ipa mindi epo pea-kola, ipa okonena matenenga Juta yame-mane pote lalaini panda mindi yolopeya nembo tema. Wuane nembo toto, Sambasa oto okona nanima tano okonena ende asia lomba okona kamaka poto, ipa matene ongane pema. Poto petema-kola, wanda minditupa ipa matene ongane epo amunguli pua peteai. Wanda utupane amunguli pua peteai oko andoto, nanima utupane towa pii lo petema. \p \v 14 Pii lo petema-kola, Gote lo lotu lalane wanda Litiya lene mindimane pii nanimato lemane tupa alewa petea. Tayataita tano wanda okonemane lapalapa tundupa-pene tupa salimi loto, bisanisa pua piti-yaepia. Akali Andane okomane wanda okonena yamapane mopeke laya ya-kola, wanda okonemane pii Poloto leane tupa wayumane ale ya. \v 15 Ale ya-kola, nanimato wanda okonepi, bala towa atu anda mindikina paliyaini tupapi, utupane ipa mia-maema. Wuane pema-kola, wanda okonemane nanima languato, nambato Akali Andane oko lo bilipi leyo nayu lele nembo teaindo, yakama nambana andaka pitimakale ipulupape lea. Balato wuane loto, nanima ipulupa lo ayia ya-kola, nanimato balana pii okone ale alu, balana andaka pema. \s1 Polo, Sailasa-la, Okonelapo Pilipai Tano Okona Katapusa Andaka Paleapili Oko \p \v 16 Matili ole mindi nanima Juta yame-mane pote lalaini panda okonena poyale pema-kola, katapusa piape pua pitiyane wana mindi asininga malanda ema. Wana okone balanga sipitisa koo mindi ateya-kola, balato katulo minditaka matili pulane tupa wua pulupeya lo lapana alaepia. Wana okonemane piape okone pua peteya-kola, bala ando atalaini akali tupamane muni kambua mialaini-pia. \p \v 17 Wana okonemane Polopi, nanimapi, pemane okona wata awua epoto, pii taimane lama epoto, akali utupa ati kenga wete atene Gote okona piape akali tupa atoto, Goteto wua puato, yakama molo-peke lolopeya lo utupane-mane yakama langu ateyai okoni lea. \x * \xo 16:17 \xt Mk 1:24\x* \v 18 Ole kambuanga wana okonemane Polo watama epoko puato, pii mindiki okone angu lama pea-kola, matili Poloto pii okone ale apene embo wete ya. Embo wete wato, bala anda-peke loto, wana okonenga sipitisa koo ateane oko lamawuato, nambato Jisasa Kataisana gene oko loto, wana oko tepa alu, nimba puu leyo lea. Wuane lea-kola, wamba kapoyale okone angi teke, sipitisa koo okonemane wana okone tepa alu pea. \p \v 19 Pea-kola, wana okone ando atalaini akali tupamane yakamana muni kambua mialaini asini oko Poloto kando leya nembo teainipia. Wuane nembo toto, utupane-mane Polo, Sailasa-la, okonelapo minu kilau lo awua wandakali amunguli piyaini ama okona poto, tano okona akali kawane tupa ateainga peai. \v 20-21 Utupane-mane Polo, Sailasa-la jasa tupana wenonga ate loto, utupane lamawuato, Lomo gapomane okomane mana jia lene tupa Juta yame akali okolapo-mane nanima mana languato, yakamato mana utupane wato minalapa leyapi. Wuane loto, okonelapo-mane nanimana tano okona wandakali tupana nembo-tene waka mindi mo paliya aka puato, kenda-pene mindi mina ika leyapi leai. \x * \xo 16:20-21 \xt Mk 13:9-10\x* \p \v 22 Wuane leai-kola, wandakali kambua epo amunguli peaini tupamanepi, akali okone-laponga koo tene minditupa aimo lo pii leai-kola, jasa tupamane akali okone-lapona tona peapili tupa taimane minu liti lo apoto, akali minditupa-mane kelewa kanda-mane peleakale leai. \x * \xo 16:22 \xt 2Ko 11:25-26; 1Tes 2:2\x* \v 23 Peleakale leai-kola, utupane-mane akali okonelapo ole kambuanga kelewa kanda-mane taimane peyalu, katapusa anda okona aindaka leai. Aindaka loto, utupane-mane katapusa ando atalane akali onda oko lamawuato, nimbato akali okolapo wayumane wete ando atape leai. \p \v 24 Wuane leai okone ale wato, katapusa ando atalane akali okonemane akali okonelapo katapusa anda okona lumu anda-pango wete ateane mindina andi lo aindaka leaipia. Aindaka loto, balato akali okone-lapona kene okolapo ita palaŋa lapo kee polane asia tombe layene mindina tombenenga paleakale loto, ita palaŋa okonelapo mina mindiki loto, loko peleaipia. \p \v 25 Wuane pea-kola, utulu tombe okona Polo, Sailasa-lamane Gote lo pote loto, soŋo lo peteapi-kola, katapusa anda okonena andi latane paleaini wandakali waka tupamane alewa peteaini-pia. \v 26 Alewa peteai-kola, yuu titiyawi andane mindi leane okomane katapusa anda okonena pingina ateane tupa minu ema-ema puato, katapusa anda okonena asia lomba tupa pitaka lumbuto, wandakali andi latane ateaini tupa pitakana sene ende tupa mee tita leaipia. \p \v 27 Wuane pea-kola, katapusa anda ando atalane akali oko bala paliyu, lee toto andea-kola, katapusa anda okona asia lomba tupa pitaka lumba-yene yoo pea oko andeaipia. Andoto, wandakali katapusa paleaini tupa pitaka palaka palaiya nembo toto, balana kandepa luu mandeane oko kilau lo moto, bala tane peyo ome loyale peaipia. \x * \xo 16:27 \xt Ap 12:18-19\x* \v 28 Bala tane peyo ome loyale peane tekeko, Poloto pii taimane loto, nanima pitaka katapusa anda okona peteyama-ko. Nimbato nimba tane minu koyolene leaipia. \p \v 29 Wuane lea-kola, katapusa anda ando atalane akali okomane akali mindi lamawuato, nimbato ale mindi kayu awua ipu leaipia. Ale okone moto, bala tailo poto, anda lumu Polo, Sailasa-la, okonelapo paleapi okona kolandaka leaipia. Kolandaka loto, bala yukuwa putiti peyoto, Polo, Sailasa-lana kene yapili ongane tombawua leaipia. \v 30 Tombawua lalu, bala ika loto, akali okonelapo atu kamaka peaipia. Poto, balato akali okonelapo tipa puato, akali andane lapo, Goteto namba molo-peke leakalenga, nambato anu puape leaipia. \x * \xo 16:30 \xt Ap 2:37\x* \p \v 31 Wuane lo tipa pea-kola, akali okonelapo-mane bala lamawuato, nimbato Akali Andane Jisasa lo bilipi lape. Bala lo bilipi lole-kola, Goteto nimbapi, nimbana andaka atu paliyaini wandakali tupapi, yakama pitaka molo-peke lolopeya leapilipia. \v 32 Wuane lalu, Polo, Sailasa-la, okonelapo-mane Akali Andane okona pii oko akali okonepi, balana andaka atu paliyaini tupapi, utupane pitaka lamai-yapilipia. \p \v 33 Wuane lo lamaiyapi-kola, utulu okone angi teke katapusa anda ando atalane akali okonemane akali okonelapo atu poto, liyambana tete peane tupa wasa-wasa peya-maiyaepia. Wuane pea-kola, Polo, Sailasa-la, okonelapo-mane balapi, balana andaka paliyaini tupapi, utupane pitaka ipa mia maiyapili-pia. \v 34 Wuane peapi-kola, balapi, balana andaka paliyaini tupapi, utupane pitaka-mane Gote lo bilipi loto, epele andane wete yainipia. Epele wato, katapusa anda ando atalane akali okonemane akali okonelapo atu bala paliyane anda kenga okona poto, tomo neakale mayaepia. \p \v 35 Anate-lene upa pitane katapusa ando atalane akali okonemane akali okonelapo tita lo tepa yakale loto, jasa tupamane yanda yene minditupa-mane bala lamalu peakale leainipia. \v 36 Yanda yene utupane-mane poto, wuane lo lamai-yaikola, balato Polo lamawuato, jasa tupamane wai loto, liyamba tita lape-pene lalai-ko. Liyamba mini epene palu pulupape leaipia. \p \v 37 Katapusa anda ando atalane akali okonemane wuane leane tekeko, Poloto yanda yene utupane lamawuato, nalipa Lomo tane ateyapa tekeko, jasa tupamane nalipana kote mindi ale naene, wandakali tupana wenonga nalipa kelewa kanda-mane peyalu, katapusa anda okona mee andi lo aindaka lapiai leaipia. Wuane piyu, utupane-mane andipa too pua nalipa tita loto, pulupape lalaipe. Utupanena mana okone katu naleya. Jia wete. Utupane-mane teke nalipa tita loto, nalipa towa atu kamaka epeakale lo lamaipe leaipia. \p \v 38 Wuane lea-kola, yanda yene tupamane poto, pii Poloto leane okone jasa tupa lamai-yaikola, jasa tupamane akali okonelapo Lomo tane ateyapi lene okone ale wato, yuku yainipia. \v 39 Yuku wato, jasa utupane katapusa anda okona poto, akali okonelapo lamawuato, liyamba Lomo tane atapiapi oko anda napene, nanimato mana koo liyambanga minaima oko lo ondo eyama leainipia. Wuane lalu, jasa utupane-mane akali okonelapo atu kamaka epoto, akali okonelapo lamawuato, liyamba tano oko tepa alu pulupa-kae leainipia. \p \v 40 Wuane leai-kola, akali okonelapo liyamba katapusa anda oko tepa alu, wanda Litiya lene okona andaka peapilipia. Poto, Kitisene wandakali peteaini tupa andoto, utupanena bilipi oko mo tai layawa, pii minditupa lamai-yapilipia. Lamaiyu, matili liyamba tano okone tepa alu, peapilipia. \c 17 \s1 Tesalonaika Tane Tupamane Polo, Sailasa-la, Peyoyale Peaini Oko \p \v 1 Polo, Sailasa-la, liyamba Amipolisa tano okona pulu, Apolonia tano okona peapilipia. Tano okone tepa alu poto, liyamba Tesalonaika tano okona peakaiyu leapilipia. Tano okonena Juta yamena lotu anda mindi ateaipia. \v 2 Sambasa dindi lo Poloto Juta yamena lotu anda tupana kolandaka loto, pii lamiayane pua teke, Sambasa tepona Poloto lotu anda okonena kolandaka loto, Gotena pii pepa pelene eya mindimane wua leya loto, wandakali tupa pii lamai-yaepia. \p \v 3 Balato utupane lamawuato, Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, Mesaya oko bala tandaka noto omalu, malinga ika lolopeya layene yene pua, Jisasa bala tandaka noto omalu, malinga ika leaipia. Tene okonena, bala Mesaya oko ateya leyo leaipia. \v 4 Poloto wuane lea-kola, Juta yame wandakali minditupapi, Gote lo lotu lalaini Gitiki yame wandakali kambua wete minditupapi, tano okonena wanda gene yene kambuapi, utupane-mane Jisasa bala Kataisa oko ateya lo bilipi loto, Polo, Sailasa-la, okonelapo towa tako peainipia. \p \v 5 Tako peai-kola, Juta yame-mane akali okonelapo towa apiangu puato, wandakali amunguli piyaini ama okona poto, akali koo kambua mo amunguli puato, utupanena nembo-tene koo mindi mina ika lamai-yainipia. Polo, Sailasa-la, liyamba Jesone andaka pitulu-peyapi nembo toto, Juta yame-mane akali koo utupane towa atu Jesone andaka peainipia. Utupane-mane Polo, Sailasa-la, okonelapo minu awua kamaka poto, akali koo tupana kininga maimakale nembo toto, anda asia lomba oko peyo keao loto, kolandaka leainipia. \p \v 6 Utupane-mane kolandaka leaini tekeko, Polo, Sailasa-la, okonelapo piti napeapi-kola, utupane-mane Jesonepi, Kitisene wandakali waka minditupapi, utupane minu kilau lo awua tano okonena ando atalaini akali tupa ateainga peainipia. Poto, utupane-mane pii taimane loto, yuu eya tupa pitaka minu koyalaini lapo akali andipa wali epo ateyapi leainipia. \v 7 Epo ateyapi-kola, Jesoneto akali okonelapo atu bala andaka poto, yatawa palipia. Yatawa palipia-kola, akali utupane pitaka-mane kiŋi waka Jisasa lene mindi ateya loto, Lomo tane gapomane akali kawane Sisato loo mindi yata yane oko kalo peyapi leainipia. \x * \xo 17:7 \xt Lk 23:2; Jo 19:12\x* \p \v 8 Wuane leai-kola, tano okonena ando atalaini akali tupapi, wandakali kambua amunguli pua ateaini tupapi, utupane-mane pii okone ale wato, mini koo paleainipia. \v 9 Mini koo paluto, tano okonena ando atalaini akali tupamane Jesonepi, Kitisene wandakali waka tupapi, utupane yakama kote kambeakale leainipia. Wuane lalu, yakamato lapone wuane teke peaindo, nanimato yakamana muni oko wetete molopeyama lamaiyu, peakale tepa yainipia. \s1 Polo, Sailasa-la, Okonelapo Betiya Tano Okona Poto, Piape Peapili Oko \p \v 10 Matili undupi lea-angi, Kitisene wandakali tupamane Polo, Sailasa-la, okonelapo Betiya tano okona wamba ini peakale leai-kola, liyamba Betiya tano okona peakaiyu loto, Juta yamena lotu anda okona kolandaka leapilipia. \v 11 Juta yame wandakali Betiya tano okonena ateaini utupane-mane Juta yame wandakali Tesalonaika tano okona ateaini tupa ita minuto, mana epene wete mindi mineaini-pia. Mana epene okone minuto, utupane-mane pii Poloto leane tupa epelewa ale wato, enene leyape lo yapa lo tale puyale, Gotena pii pepa pelene eya tupa ole dindi lo wayumane dii lo ando ateainipia. \v 12 Wuane pua atoto, Juta yame wandakali kambuapi, Gitiki yame wandakali gene yene kambuapi, utupane-mane Jisasa lo bilipi leainipia. \p \v 13 Utupane-mane bilipi leaini tekeko, matili Tesalonaika tano okona Juta yame wandakali ateaini tupamane Poloto Gotena pii oko Betiya tano okona lamawua ateya lene ale yainipia. Ale alu, utupane Betiya tano okona epoto, Betiya tane wandakali kambua minu kee wato, utupanena nembo-tene koo mindi mo paliya yainipia. \v 14 Wuane peai-kola, Kitisene wandakali tupamane Polo bala akali minditupa towa atu ipa solewata matenenga wamba ini peakale leaini tekeko, Sailasa, Timoti-la, liyamba Betiya tano okona mee ateapele-pia. \p \v 15 Ateapi-kola, Polo atu peaini akali utupane bala Atenesa tano okona ape yalu, Betiya tano okona peke loyale peainipia. Peke loyale peai-kola, Poloto utupane lamawuato, yakamato Sailasa, Timoti-la, lamawuato, Poloto liyamba namba ateyo okona wamba ini ipulupape lala lo lamai-yapape leaipia. Wuane lea-kola, akali utupane Atenesa tano oko tepa alu, Betiya tano okona peke leainipia. \s1 Poloto Atenesa Tano Okona Atoto, Gotena Pii Lamaiyane Oko \p \v 16 Poloto Sailasa, Timoti-la, okonelapo epeakale lo maliyo atoto, bala Atenesa tano okonena epoko puato andea-kola, owato gote wandakali kii-mane waa-pene kambua wete tano okonena tumbi latane ateanga andoto, bala mini koo wete paleaipia. \v 17 Tene okonena, balato Juta yamena lotu anda okona poto, Juta yamepi, Gote lo lotu lalaini wandakali yame waka tupapi, utupanenga Gotena pii oko lamai-yaepia. Ole dindi lo makesa yalaini ama okona bala poto, wandakali ongane epo amunguli piyaini tupa pii lamaiki piki peaipia. \x * \xo 17:17 \xt Ap 18:19\x* \p \v 18 Poloto Jisasa bala malinga ika leane okona lo pii lamawua atea-kola, Epeku-tiana yame okona mana andene akalipi, Sotoki yame okona mana andene akalipi, utupanena minditupa-mane loto, mana anda napene akali oko bala pii lo awua epoko puato, pii anu-pene mindi lokale lo leyape leainipia. Utupane-mane wuane leaini tekeko, minditupa-mane loto, balato yuu waka tane tupana Gote tupamane wua peaini lo pii lolane anu puape leainipia. Wuane leai-kola, Poloto akali utupane towa pii yanda pimawua ateaipia. \p \v 19-21 Ole dindi lo Atenesa tano okona tane tupapi, yuu waka tane Atenesa epo atalaini tupapi, utupane pitaka-mane pii wenene mindi ale aima lakae lo atalainipia. Pii wenene mindi ale alu, utupane-mane pii okonena tene tupana pii lalawa pua atalainipia. Tene okonena, utupane-mane Polo lamawuato, nanimato nimbana pii oko ale aima-kola, pii okone waka mindi-pene gulapia okonena, nanimato nimbana pii okonena tene tupa ale aima lakae lo nembo teyama-ko. Nimbato pii wenene mindi wandakali lamailini pia okone nanima langulape leainipia. Wuane leai-kola, Polo katu yalua leaipia. Wuane lea-kola, utupane-mane Polo minu atu poto, kanjole yame amunguli piyaini yuu wangiane Atiyo-pakusa lene okona peainipia. \p \v 22-23 Poto, Poloto akali kanjole utupanena tombenenga ika loto, yuu wangiane Atiyo-pakusa okona atoto, wua leaipia: Atenesa tane akali tupa, wamba namba epoko puato, minditaka yakamato lotu lalaini yapia tupa andalo-kola, yakamato yakamana gote tupa lo wayumane wete lotu lalaini lo andalo. Nambato andalo-kola, alata toko mindina pii mindi pepa peyatane atala oko wua lo peyatane atala okomane alata toko oko gote nanima anda napeyamane okona alata toko eya lo pepa peyatane atala. Yakamato Gote okone anda napene, mee lotu lalaini oko bala Gote okopene lo andipa nambato yakama langukale. \p \v 24 Yuu okopi, minditaka yuu okona eya tupapi, utupane pitaka yakale leane Gote oko bala yuu okola, ati kenga okola, okone-lapona akali andane oko atoto, wandakalina kini-mane lotu anda pitane ateyai tupana ata napiyane. Jia. \x * \xo 17:24 \xt 1Ki 8:27; Ap 7:48\x* \v 25 Balanga minditaka jia yo ata napiyane. Jia. Bala tane-mane nanima wandakali pitakana nembo-tene poo lo pange loto, saka ataya wato, minditaka nanimanga eya tupa pitaka taka giyane-ko. Wandakali-mane bala moyo atolane tene mindi naeya. \x * \xo 17:25 \xt Sam 50:12\x* \p \v 26-27 Gote bala nanima wandakali mindiki-mindiki towa amonga waka gulo ata napiyane. Jia. Wandakali-mane bala gote okopene mindi ateya lo mana meakale nembo toto, balato nanimana yumbane mindiki Atameto angu wandakali yame tupa pitaka mandeakale leaipia. Mandea-kola, Goteto yuu yoo peya tupa pitaka tombo peyoto, wandakali yame mindiki-mindiki lo tombo mindi maiki piyu, balato utupane ee ana oko-tuma ateakale lata yaepia. \x * \xo 17:26-27 \xt Sam 145:18; Jet 23:23\x* \p \v 28-29 Akali minditupa-mane Gote bala okopene ya nembo toto, golo yandopi, silipa yandopi, ana yandopi, okonetaka mindi moto, gote mindi kii-mane waa piyaini tekeko, Goteto nanima saka ataya wato, minu tai laya eya-kola, nanima asia epoko pua ateyama. Wamba Atenesa tane wandakali yakamana mana andene akali minditupa-mane loto, nanimapi Gotena andopane tupa ateyama leainipia. Nanima balana andopane ateyama okonena, nanimato bala gote kii-mane waa-pene okonepene ateya nembo natape-pene. Jia. \x * \xo 17:28-29 \xt Ais 40:18-20; 44:10-17; Ap 19:25-27\x* \p \v 30-31 Wamba wandakali ateaini tupamane mana koo mineyama nembo natene atoto, koo pua ateai-kola, Goteto utupanena mana koo okone andoto teke, anda napene gulo ateaipia. Balato wuane peane tekeko, matili balato yuu okona wandakali tupa pitaka yapa lo tale puato, mana tika-pene oko wato minuto, kosimi lokale lo gii mindi yata yaepia. Tene okonena, andipa balato yuu yoo peya tupa pitakana wandakali ateyai tupa pitaka lamawuato, yakama yamapane peke lalapa leya. Wandakali pitakana kote ale yakale loto, Goteto akali mindi yapa lo meaipia. Akali okonemane piape okone pulupeya lo wandakali pitakanga andawa loyale, Goteto bala malinga ika laya yaepia. Poloto wuane leaipia. \x * \xo 17:30-31 \xt Sam 96:13\x* \p \v 32 Poloto akali omene mindi malinga ika leane lea-kola, wandakali minditupa-mane ale wato, Pii nimbato lale okone alu mindi nanimato lapone ale amakale, leaini tekeko, minditupa-mane bala lamba leainipia. \v 33 Lamba leai-kola, Poloto wandakali utupane tepa alu, bala peaipia. \v 34 Bala peane tekeko, yuu wangiane Atiyo-pakasa lene okona amunguli piyaini kanjole akali gene Dayoni-siasa lene mindipi, wanda gene Damatisa lene mindipi, dee wandakali waka minditupapi, utupane-mane Jisasa lo bilipi leainipia. \c 18 \s1 Poloto Kotini Tano Okona Piape Peane Oko \p \v 1 Matili Polo bala Atenesa tano oko tepa alu, Kotini tano okona peaipia. \v 2 Pulu, balato Juta yame okona Kitisene akali gene Akuwila lene mindi malanda yaepia. Akuwila bala Pondasa potopinjia tane mindi ateane tekeko, wamba bala Itali kanditi okona tano Lomo okona poto ateaipia. Matili Lomo tane tupana gapomane akali kawane Kolotiyasa balato Juta yame wandakali tupa pitaka Lomo tano oko tepa wato, peakale leaipia. Peakale lea-kola, Akuwila balana wetene Pitisila-la, okonelapo liyamba Itali kanditi oko wamba yale tepa alu, Kotini tano okona poto peteapili-pia. Peteapi-kola, Polo bala okonelapo andolo peaipia. \x * \xo 18:2 \xt Lom 16:3-4\x* \p \v 3 Poto andea-kola, wandakali okonelapo-mane yole miapakale nembo toto, anda yame peyalaini sele tupa tambu lo piape pua ateapili-pia. Polotopi piape mindiki okone teke piyane okonena, bala okonelapo towa atu atoto, piape okone pua ateainipia. \x * \xo 18:3 \xt Ap 20:34\x* \v 4 Piape okone pua atoto teke, Sambasa dindi lo Polo bala Juta yamena lotu anda okona peaipia. Poto, Juta yame wandakalipi, Gitiki yame wandakalipi, utupane-mane Jisasa lo bilipi leakale loto, wandakali utupanena yamapane mina ika lamawuato, utupane towa pii lalawa pua ateaipia. \p \v 5 Poloto piape okone pua atea-kola, matili Sailasa, Timoti-la, liyamba Masetonia potopinjia oko tepa alu, Kotini tano okona epeapili-pia. Akali okonelapo epeapili okone angi, Poloto sele anda piape pua ateane oko kondalu, Gotena pii lamaulane piape oko angu tai gulo pua atoto, Jisasa bala Mesaya oko ateya lo Juta yame wandakali tupa lamawua ateaipia. \x * \xo 18:5 \xt Ap 17:14-15\x* \p \v 6 Poloto Gotena pii oko Juta yame wandakali tupa lamawua ateane tekeko, utupane-mane balana pii okone ale oyale embo wato, bala ando pii koo leainipia. Pii koo leai-kola, Poloto balana tonanga kangalamu ateane tupa tau lo tepa wato, utupane lamawuato, yakama Gote towa atu ata napene alu peaindo, nambanga koo tene mindi nayolopeya leaipia. Yakamato Gotena pii oko ale naeyai okonena, koo tene oko yakama tanenga yolopeya. Andipa ateyama oto oko angi atoto, namba yakama tepa alu poto, Gotena pii oko wandakali yame waka ateyai tupa lamawua atokale leaipia. \x * \xo 18:6 \xt Ap 13:46,51; 20:25-27\x* \p \v 7 Wuane lalu, Polo bala Juta yamena lotu anda okone tepa yaepia. Wandakali yame waka ateyai tupana akali Titiasa Jasatasa lene mindina anda oko Juta yamena lotu anda atalane ongane mandaka gulo atalaepia. Titiasa bala Gote lo lotu lea-kola, Poloto balana andaka puku puato, Gotena pii oko wandakali yame waka tupa lamaiki peaipia. \v 8 Gotena pii oko lamaiki pea-kola, Juta yamena lotu anda ando atalane akali gene Kitisapasa lene okopi, wandakali balana andaka paleaini tupapi, utupane pitaka-mane pii okone ale wato, Akali Andane oko lo bilipi leainipia. Bilipi leai-kola, Kotini tane wandakali kambua-mane Gotena pii okone ale wato, bilipi loto, ipa meainipia. \p \v 9-10 Alu mindi utulu pango Poloto kombeya-mane andene gulo andea-kola, Akali Andane okomane bala lamawuato, nambana wandakali kambua tano okona ateyai leaipia. Kambua ateyai-kola, wandakali mindimane nimba minu koya napulu-peya. Namba nimba towa atu ateyapa-ko. Nimba yuku wato, ambulini tuma pua ata napene, Gotena pii oko lamawua atape leaipia. \x * \xo 18:9-10 \xt Jas 1:9; Ais 41:10\x* \v 11 Wuane lea-kola, mali mindikinga ana wataka Polo bala Kotini tano okonena atoto, Gotena pii oko wandakali tupa mana lamawua ateaipia. \p \v 12 Matili akali Galiyo lene mindi bala Akaya potopinjia okona gapomane akali kawane gulea-angi, bala Juta yame wandakali tupa towa nembo-tene mindiki okone teke palu atoto, Polo yanda pimawuato, bala kosimi loyale andi lo awua peainipia. \v 13 Utupane-mane bala kosimi loto, gapomane akali kawane Galiyo oko lamawuato, akali okomane wandakali tupa mana lamawuato, utupane-mane nanimana loo tupa awua tepa wato, mana waka mindi wato minuto, Gote lo lotu leakale lalane leainipia. \p \v 14 Wuane leai-kola, Poloto pii okone yano peyoyale peane tekeko, Galiyoto wandakali utupane lamawuato, akali okomane gapomane okona loo mindi kalo puato, mana koo wete mindi minapia-yale, nambato Juta yame wandakali yakamana pii okone katulo ale auwa-yale leaipia. \v 15 Ale auwa-yale tekeko, yakama tanena loo wato minulaini tupapi, mana wato minulaini tupapi, gene mialaini tupapi, utupanena loto, yakamato akali oko kosimi leyai okonena, nambato pii okonetaka tupana kote ale naolo-peyawa. Yakama tane pii okone lo tika piyapa leaipia. \p \v 16 Wuane lalu, balato Juta yame wandakali utupane kote anda oko tepa alu pulupa lo peyo wateaipia. \v 17 Peyo watea-kola, Kotini tane tupa pitaka-mane yataka wato, Juta yamena lotu anda ando atalane akali gene Sosetenesa lene oko minuto, kote ale alaini wenonga bala peleaini tekeko, utupane-mane wuane peakale lo Galiyoto ando konda yaepia. \s1 Polo Bala Andiyoko Tano Okona Peke Leane Oko \p \v 18 Oto kambua Polo bala Kotini tano okona Kitisene wandakali tupa towa atalu, matili utupane atalapape lalu, Sitiya potopinjia okona poyale, Senekotiya tano okona wamba ini peaipia. Pulu, wamba balato piape mindi wua pukale lo Gote towa potomisa pii mindi leane oko andipa pikoyo piyo nembo toto, balana kawane itini oko kateaipia. Katiyu, Pitisila, Akuwila-la, wandakali okonelapo towa atu sipi mindina pitiyu, Epesasa tano okona poyale peainipia. \x * \xo 18:18 \xt Nam 6:18; Ap 21:24\x* \p \v 19 Poto, utupane yakama Epesasa tano okona peakaiyu lalu, Poloto wandakali okonelapo ongane ateakale tepa wato, bala tane Juta yamena lotu anda okona kolandaka loto, utupane towa pii lalawa peaipia. \v 20 Pii lalawa pea-kola, utupane-mane bala lamawuato, nimba ole kambua minditupa nanima towa atu atamakale leaini tekeko, Poloto jia leaipia. \v 21 Jia lalu, balato utupane lamawuato, Goteto yuu yakama ateyai okona namba peke lola nembo teando, nambato peke lokale leaipia. Wuane lalu, balato utupane atalapape loto, sipi mindina pitiyu, Epesasa tano oko tepa alu, peaipia. \p \v 22 Sipi okone Sisatiya tano okona peakaiyu lea-kola, Polo bala sipi okone tepa alu, Jutusaleme poto, sosa okona wandakali peteaini tupa towa sikane leaipia. Sikane lalu, balato Andiyoko tano okona peaipia. \v 23 Andiyoko tano okonena satete minditupa atalu, bala yuu okone tepa alu, Galesia, Pitinjia-la, potopinjia okone-lapona yuu waka-waka yane tupana peaipia. Poto, balato Jisasa lo bilipi lene wandakali peteaini tupa pitakana bilipi oko minu tai layawa ateaipia. \s1 Apolosato Gotena Piape Peane Oko \p \v 24-25 Juta yame okona Kitisene akali gene Apolosa lene mindi bala Aleke-sandiya tano okona tane mindi ateane tekeko, bala Epesasa tano okona epeaipia. Balato Gotena pii pepa pelene eya tupa wayumane nembo toto, Gotena pii kuai lo lalaepia. Wamba wandakali minditupa-mane bala mana lamawuato, piape Akali Andane okomane peane tupapi, pii balato leane tupapi, utupanena minditupa loto, bala mana lamai-yainipia. Mana utupane bala lamai-yai-kola, balato piape tailo wete puato, wamba Jisasato piape wua pua ateane lo pii tika pua loto, mana kuai lo lamawua ateaipia. Balato wuane peane tekeko, aposolo akali tupamane wua loto, wandakali ipa peya-maiyaini nembo natene, Apolosato ipa peya-maiyane akali Joneto wua loto, wandakali tupa ipa peya-maiyane angu nembo teaipia. \v 26 Balato wandakali tupa ando yuku naene atoto, Juta yamena lotu anda okona poto, Gotena pii lamawua atea-kola, Pitisila, Akuwila-la, okonelapo-mane pii balato leane okone ale yapelepia. Ale wato, okonelapo-mane bala atu liyambana andaka poto, Gotena pii manapi minditupa tako pua, kuai lo wete mana lamai-yapilipia. \p \v 27-28 Wamba Goteto Akaya potopinjia tane wandakali tupa ondo wato moya-kola, minditupa-mane Jisasa lo bilipi leainipia. Apolosato utupanena bilipi oko minu tai laya olo pokale nembo tea-kola, Epesasa tano okona Kitisene tupamane bala peakale loto, Akaya tane Kitisene tupana pepa peyoto, yakamato akali oko wayu epeleya lo lamialapape leainipia. Apolosa bala poto, Akaya potopinjia okona peakaiyu lea-angi, Juta yame-mane Jisasa bala Mesaya oko ata napeane leai-kola, wandakali pitakana wenonga, Apolosato utupane towa pii yanda peaipia. Pii yanda puato, balato Gotena pii pepa pelene eya minditupa dii loto, Jisasa bala Mesaya ateane oko ateya layene eya lo andawa loto, Akaya tane Kitisene wandakali tupana bilipi oko wayumane wete minu tai laya yaepia. \x * \xo 18:27-28 \xt Ap 9:22\x* \c 19 \s1 Poloto Epesasa Tano Okona Poto, Piape Peane Oko \p \v 1 Apolosa bala Kotini tano okona atea-angi, Polo bala wangiane tupana asini epoto, Epesasa tano okona peakaiyu loto, Kitisene wandakali minditupa ongane ateainga andeaipia. \x * \xo 19:1 \xt 1Ko 3:6\x* \v 2 Andoto, balato Kitisene utupane tipa puato, yakama wamba bulupane Jisasa lo bilipi leai-angi, yakamato Oli Sipitisa oko meaipe, nameaipe lea-kola, utupane-mane bala lamawuato, jia. Nanimato Oli Sipitisa mindi ateya lene oko ale naema leainipia. \x * \xo 19:2 \xt Ap 8:15-16\x* \p \v 3 Wuane leai-kola, Poloto utupane tipa puato, wuane yando, yakamato ipa anu-pene mindi meaipe lea-kola, utupane-mane bala lamawuato, nanimato Jonena ipa oko memane leainipia. \v 4 Wuane leai-kola, Poloto pii mindi loto, wamba ipa peya-maiyane akali Joneto wandakali tupa lamawuato, yakama yamapane peke loto, ipa mialapape. Moto, akali mindi matili namba watama epolopeya oko lo bilipi lalapape leaipia. Matili akali mindi epolopeya leane okone Jisasa andayo leaipia. \x * \xo 19:4 \xt Mt 3:11\x* \p \v 5 Poloto wuane lea-kola, akali utupane-mane ale wato ipa mia-makale leainipia. Wuane leai-kola, Poloto Akali Andane Jisasana gene oko loto, akali utupane ipa peya-maiyaepia. \v 6 Ipa peya maiyu, Poloto akali utupanena kawanenga kini yata ya-kola, Oli Sipitisa oko utupanenga epeaipia. Epea-kola, utupanena minditupa-mane Gotena pii oko leainipia. Minditupa-mane yame waka tupana pii lalaini tupa mo leaini tekepia. \x * \xo 19:6 \xt Ap 8:17; 10:44-46\x* \v 7 Alesa akalipi mindimane wuane peainipia. \p \v 8 Okone angi, Polo bala yuku naene atoto, Juta yamena lotu anda okona kolandaka laka puato, utupane towa pii lalawa pua ateaipia. Ana tepo balato wuane pua atoto, Goteto wua puato, pitaka taka ando atalane loto, wandakali tupana nembo-tene mina ika lamawua ateaipia. \v 9 Poloto wuane peane tekeko, wandakali minditupana nembo-tene oko ana yale gulea-kola, bilipi laa napeainipia. Utupane-mane wandakali waka tupana wenonga atoto, Akali Andane okona pii manapi, utupane ando pii koo leai-kola, Polo bala Jisasa lo bilipi lene wandakali tupa towa atu Juta yamena lotu anda oko tepa alu peainipia. Pulu, ole dindi lo bala utupane towa akali Titanasa lene mindina sukulu anda okona poto, pii mana lamawua ateaipia. \p \v 10 Mali lapo Poloto wuane pua teke atea-kola, Juta yamepi, wandakali yame wakapi, Esia potopinjia okona wandakali ateaini tupa pitaka-mane Akali Andane okona pii oko ale yainipia. \s1 Akali Sipa Lene Okona Iwanane Tupa \p \v 11-12 Poloto muni mokale nembo toto, sele anda tupa pua ateane-angi, balana tona epene peane tupa kalato atolane nembo toto, tona epene peane utupane ombowa, lapalapa mindi kenga piki pua atalaepia. Ole dindi lo piape pikoyo piyu, balato lapalapa kenga piyane okone yoka yata aka piki peaipia. Alu mindi tupana, wandakali-mane balana lapalapa okone yandopi, balana angasipi mindi yandopi, okonetaka mindi mo awua poto, sipitisa koo atene wandakalipi, siki pelene wandakalipi, utupanena umbaininga yata aka piki peai-kola, Goteto metekolo piape tai-lene waka minditupa puato, utupanenga sipitisa koo ateaini tupa peyo wata alu, utupanena siki yane tupa mo atu yaka piki peaipia. \x * \xo 19:11-12 \xt Ap 5:15; 14:3\x* \p \v 13 Okone angi, Juta yamena akali minditupa epoko puato, Akali Andane Jisasana gene oko loto, sipitisa koo wandakali tupanga ateaini tupa peyo watamakale lo makande pua ateainipia. Akali utupanena mindiki-mindiki lo sipitisa koo tupa lamawuato, Poloto Gotena piape pua atoto, Jisasana gene lalane. Andipa nambato Jisasa okonena gene oko loto, yakamato wandakali utupa tepa alu puu leyo leainipia. \p \v 14 Alu mindi Juta yamena pitisa akali kawane Sekepa lene okona iwanane yanasa tupamane pii okone sipitisa koo mindi lamai-yaepia. \v 15 Lamai-yaikola, sipitisa koo okonemane iwanane utupane lamawuato, nambato Jisasa okone wayumane andeyawane. Dee, Polopi andeyawane tekeko, yakama api tupape leaipia. \v 16 Wuane lalu, sipitisa koo atene akali okonemane akali utupane pitaka sia minuto, utupane taimane peyoto, minu koyaepia. Wuane puato, balato utupanena tona peaini tupa liti lo yoko apea-kola, akali utupane yakama tona napene, papata atoto, anda okone tepa alu, palaka peainipia. \p \v 17 Wuane piya lene oko ale wato, Juta yamepi, yame waka tupapi, wandakali Epesasa tano okona ateaini tupa pitaka-mane yuku wato, Akali Andane Jisasana gene oko laiyu leainipia. \x * \xo 19:17 \xt Ap 5:11\x* \v 18 Wuane puato, wandakali wamba Kitisene guleaini tupana kambua ipuku puato, yakamana mana koo wamba minalaini tupa wandakali yangone tupana wenonga lapana aka peainipia. \p \v 19 Kitisene wandakali utupanena kambua-mane wamba kamo pua ateaini tekeko, utupane-mane yakamana kamo piyaini buku tupa mo amunguli puato, wandakali pitakana wenonga awua yangeaini-pia. Yangalu, buku yangeaini utupanena yole aki-tupi peape lo dii leai-kola, Lomo tane wandakali tupana muni silipa-mane waa-pene andane kambua longo (50,000) tausene paiyasa yau guleaipia. \p \v 20 Mangene okonepene tupa peai-kola, Akali Andane okona pii okomane Kitisene wandakali tupa minu tai laya ya-kola, utupane-mane balana pii oko lo tawe yama peainipia. \s1 Epesasa Tano Okona Kenda-pene Ika Leane Oko \p \v 21-22 Wandakali tupamane mangene utupane pitaka peai-kola, Poloto bala moyo piape piyapili akali Timoti, Etasatusa-la, okonelapo lamawuato, matili namba Jutusaleme pulu, Lomo tano okona pupe-pene tekeko, namba Masetonia, Akaya-la, potopinjia okone-lapona wamba ini pokale-ko. Liyamba Masetonia potopinjia okona wamba ingane pulupa leaipia. Wuane lalu, Polo bala ole minditupa tako pua, Esia potopinjia okona ateaipia. \x * \xo 19:21-22 \xt Ap 23:11; Lom 1:13\x* \p \v 23-24 Esia potopinjia okona atoto, Poloto Kataisana pii manapi wandakali tupa lamawua atea-kola, akali Dimiti-yasa lene mindimane yataka wato, kenda-pene andane mindi mina ika leaipia. Balapi, bala towa atu piape piyaini akali tupapi, utupane-mane owato gote Atemisa lene okona lotu anda aŋako wete tupa silipa-mane waa pua yaka piyainipia. Wuane peyai-kola, owato gote Atemisa lo lotu leaini wandakali tupamane bala nembo toyale, anda utupane muni andane-mane kamboto, yatawa ateainipia. \x * \xo 19:23-24 \xt 2Ko 1:8-9\x* \v 25-27 Alu mindi, Dimiti-yasato Polona pii ale alu, balana piape akali yangone tupapi, piape okonepene piyaini akali waka tupapi, utupane amunguli peakale leaipia. Amunguli peai-kola, balato utupane lamawuato, amene yame, wamba yuu yoo peya tupa pitakana wandakali tupamane gote wanda Atemisa oko lotu leaini leaipia. Wamba utupane-mane wuane peaini tekeko, andipa akali Polo lene okomane epoko puato, wandakalina kini-mane waa-pene gote tupa gote enene ata napeyai loto, wandakali kambua tupana nembo-tene mo lawa pimai-yane. Balato piape okone Epesasa tano okona angu napiyane. Jia. Balato Esia potopinjia yuu eya tupa pitakana epoko puato, piape okone piyane. Yakamato balana pii okone ale wato, balana mana okone lee-mane andapiai. Nanimato Atemisa okona lotu anda aŋako wete tupa silipa-mane waa puato, muni kambua mialamae pia oko yakamato nembo teyai. Poloto Atemisa okona gene andane oko minu koyando, wandakali tupamane Atemisa okona lotu anda oko mee ya nembo toto, balana lotu anda aŋako wete nanimato waa piyamane tupa kamba napulu-peyai leaipia. \p \v 28 Dimiti-yasato wuane lea-kola, wandakali epo amunguli peaini tupamane pii okone ale alu, yataka wete wato, Epesasa tane tupana gote Atemisa oko bala gote andane wete mindi lo pii taimane laka peainipia. \p \v 29 Wuane laka puato, utupane-mane Epesasa tano okona wandakali ateaini tupana nembo-tene minu kee amai-yaikola, utupane pitaka-mane pii laiyu nena pua ateainipia. Wuane pua atoto, wandakali utupane pitaka nembo mindiki paluto, Polo towa atu epoko pua atalapili Masetonia tane lapo akali Gayasa, Atitakusa-la, okonelapo minu kilau lo awua poto, wandakali amunguli pua pitiyaini panda okona taimane peainipia. \x * \xo 19:29 \xt Ap 20:4; 27:2; Kol 4:10; Pm 24\x* \p \v 30 Wuane peai-kola, Poloto pii mindi wandakali amunguli pua ateaini utupane lamauwakale nembo toto, utupanena tombenenga pokale leane tekeko, Kitisene wandakali tupamane bala napeakale lo, jia leainipia. \v 31 Dee, Esia potopinjia okona akali kawane minditupa Polo towa yamapane yaini tupamane pii mindi wai loto, wandakali utupane amunguli pua peteyai panda ongane Polo nimba polene lo pii leyama nayu lo lamai-yainipia. \p \v 32 Wandakali amunguli pua ateaini utupanena kambua-mane tene anu peakale amunguli pua ateyamape lo wayumane nembo natene atoto, tatakewa ateainipia. Tatakewa atoto, wandakali utupanena minditupa-mane pii mindi taimane leai-kola, wandakali minditupa-mane pii waka mindi loto, pii taimane leainipia. \p \v 33 Pii taimane leai-kola, Juta yame-mane akali Aleke-sanda lene oko balato wandakali utupane pii mindi lamai-yakale nembo toto, bala wandakali utupanena wenonga ateakale lo minu pitu pima-pima peainipia. Wuane peainga andoto, wandakali waka minditupa-mane loto, balato kenda-pene okone mina ika lala ya leainipia. Wuane leai-kola, balato utupanena pii yano peyokale nembo toto, utupane-mane pii nalene mee alewa peteakale loto, kii momonga peaipia. \p \v 34 Aleke-sandato wuane peane tekeko, wandakali waka tupamane akali okone bala Juta yame akali mindi ya lo andoto, utupane pitaka-mane pii mindiki taimane loto, Epesasa tane tupana gote Atemisa bala gote andane wete mindi laka peainipia. Pii mindiki okone teke taimane atutu lolo-peke laka pua ateai-kola, awa lapopi mindi peaipia. \p \v 35 Awa lapopi mindi pea-kola, matili Epesasa tano okona gapomane akali kawane mindimane yakama pii nalene kondalapa lea-kola, utupane-mane pii nalene konda yainipia. Konda yai-kola, balato utupane tipa puato, ati kenga tawe ana kepele kulini gote wanda Atemisa yale mindi yuunga tepa yane okola, gote okonena lotu anda okola, okonelapo nanima Epesasa tane tupamane ando atalamane lo wandakali pitaka-mane andalaini jiape leaipia. \p \v 36-37 Wandakali mindikipi mindimane katulo nanimato owato pii leyama nalolo-peyako, yakama pii nalene kondalapa. Akali lapo yakamato minu kilau lo awua epalai okonelapo-mane nanimana gote wanda Atemisa oko ando pii koo mindi na-lapiapi. Dee, okonelapo-mane lotu anda mindina minditaka mindi pake mia napipiapi teke. Tene okonena, yakamato wamba ini wayumane nembo natene atoto, akali okone-laponga kenda-pene mindi kapoyale mai na-piyapape. \v 38 Kote ale olane akali tupa atalu, kote ale olane gii tupa yalu peya-ko. Dimiti-yasapi, bala towa atu piape piyaini akali tupapi, utupane-mane kote loto, akali mindinga koo tene mindi yata amakale nembo teaindo, utupane-mane bala kote lolo peakale kondalapa. \p \v 39-40 Andipa tene mindi ata napiya-kola, nanima mee epo amunguli puato, pii taimane laiyu nena pua atalama. Wuane piyai lo Lomo tane gapomane akali andane tupamane ale yaindo, utupane-mane katulo nanima tipa puato, tene anu peakale yakama epo amunguli puato, pii taimane laiyu nena pua atalaipe lolopeya. Utupane-mane wuane leaindo, nanimato katulo pii mindi yano peya napuluma-kola, utupane-mane loto, yakamato nanima towa yanda mina ika loyale wuane piyai lo nanima kosimi lolopeyai. Tene okonena, yakamato pii waka mindi lo tika pimakale nembo teaindo, matili kanjole tupamane gapomane okona loo oko wato minuto, epo amunguli pulai-angi, utupane-mane yakamana pii okone lo tika peakale kondalapa leaipia. \v 41 Wuane lalu, Epesasa tane gapomane akali kawane okomane wandakali amunguli pua ateaini tupa pitaka lamawuato, yakama puu toko lalapa leaipia. \c 20 \s1 Polo Bala Masetonia, Gitiki-la Potopinjia Okone-lapona Peane Oko \p \v 1 Epesasa tano okona tane tupamane pii taimane loto, kili kalae lo ateaini okone lokoyo piyu, andaka peai-kola, Poloto Kitisene wandakali tupa epo amunguli peakale leaipia. Amunguli peai-kola, balato utupane minu tai laya wato, pii minditupa utupane lamai-yaepia. Lamaiyu, balato yakama atalapape lalu, Masetonia potopinjia okona peaipia. \v 2 Bala Masetonia potopinjia okona yuu waka-waka yane tupana epoko pua atoto, Kitisene wandakali tupa minu tai laya wato, pii kambua lamaima pulu, matili bala Gitiki kanditi okona peaipia. \p \v 3 Gitiki kanditi okona ana tepo atalu, matili bala sipinga pitiyu, Sitiya potopinjia okona pokale nembo teane tekeko, balato ale ya-kola, Juta yame wandakali minditupa-mane bala atu sipinga pitiyu, bala peyo ome lamakale lo pii lo puta piyai lene oko ale yaepia. Ale wato, balana nembo-tene oko lawa puato, Masetonia potopinjia okona asini peke lokale nembo teaipia. \p \v 4 Polo bala Masetonia potopinjia okona peke lea-angi, Timotipi, Betiya tano okona tane akali Pitusa iwanane Sopata lene okopi, Tesalonaika tano okona tane lapo akali Atitakusa, Sekundusa-la, okone-lapopi, Depi tano okona tane Gayasa lene okopi, Esia potopinjia tane lapo akali Tikikasa, Topimasa-la, okone-lapopi, utupane bala towa atu peainipia. \p \v 5 Polo bala akali utupane towa atu Pilipai tano okona peakaiyu leai-angi, utupane Totasa tano okona wamba ingane poto, nanima ipulupale lo maliyo ateainipia. \v 6 Nanima Pilipai tano okona atema-kola, betesanga yisa napalene nalamane gii oko epea. Gii okone epo koyo pea-kola, nanima sipi mindina pitiyu, Totasa tano poyale pema. Ole yau pea-kola, nanima Totasa tano okona peakaiyu lalu, akali nanima maliyo ateaini utupane malanda alu, nanima pitaka ole yanasa tano okonena atema. \s1 Iwana Yutikasa Omea-kola, Poloto Bala Mina Ika Laya Yane Oko \p \v 7 Sande angi, nanima Totasa tano okona tane Kitisene tupa towa tomo namakale lo amunguli pema-kola, Poloto utupane pii lamaiya. Bala anate-lene pokale nembo toto, pii lamawua teke atea-kola, utulu tombe gulea. \v 8 Anda lumu kenga nanima amunguli pua petemane okona lamu kambua kaya-pene ya. \p \v 9 Poloto pii kambua lea-kola, iwana Yutikasa lene mindimane balana pii oko alewa petea. Bala anda lumu kenga wete nanima pii alewa petemane okona windowa mindina pituto, limu mo loto, matili limu pali ondo wato, windowa kamaka aiya pelea. Aiya pelea-kola, wandakali minditupa-mane kili loto, bala molo peai-kola, bala wamba manda tene yaepia. \v 10 Manda tene ya-kola, Polo bala anda lumu kenga wete ateane okonena atoto, yuunga kili loto, iwana manda tene yane okonena tokonga paluto, bala minea. Minalu, balato wandakali tupa lamawuato, iwana oko saka ateya-ko. Yakamato anu pimape lo yuku-mane omolaini lea. \p \v 11-12 Wuane lea-kola, wandakali utupane-mane iwana okone bala lene tala ya lo andoto, yamapane epene wete paluto, balana yame tupamane iwana okone atu andaka peai. Peai-kola, Polo bala wandakali waka tupa towa atu anda lumu kenga okona peke lalu, utupane towa tomo nalu, utupane towa pii lalawa pua peteai. Matili, waa lea-kola, bala pea. \s1 Totasa Tano Tepa Alu, Mailitasa Tano Okona Peaini Oko \p \v 13 Polo bala angu asini poto, Asosa tano okona peakaiyu lokale nembo toto, nanima andayo, yakama sipinga pitiyu, wamba ini ingane pulupape lea. Wuane lea-kola, nanimato bala lamolo makale nembo toto, sipinga pitiyu, Asosa tano okonena wamba ingane poto, bala asini epeakale lo maliyo atema. \v 14 Maliyo Atema-kola, bala Asosa tano okona peakaiyu loto, nanima malanda ya. Nanimato bala lamialu, sipinga pitiyu, Mitilini tano okona atu pema. \p \v 15-16 Pulu, nanima sipinga pitiyu, Mitilini tano tepa alu poto, anate-lene nanima yuu ailene Kayosa okona mandaka gulo pema. Pema-kola, Poloto wamba ini kapoyale Jutusaleme poto, Pendokosa oto oko ando mokale nembo toto, Esia potopinjia okona ole kambua ata napukale nembo teaipia. Wuane nembo tea-kola, anate-lene nanima sipinga pitiyu, Kayosa yuu oko tepa alu pema-angi, nanima Epesasa tano okona puu napene kondalu, Samosa tano okona pema. Pulu, anate-lene nanima sipinga pitiyu poto, Mailitasa tano okona peakaiyu lema. \s1 Poloto Epesasa Tane Akali Esamane Tupa Mana Lamaiyane Oko \p \v 17 Nanima Mailitasa tano okonena peakaiyu lema-angi, Poloto Epesasa tane sosa okona akali esamane tupa bala andolo epeakale loto, akali mindimane utupane lamaulu peakale lea. \x * \xo 20:17 \xt Ap 18:21\x* \v 18 Akali utupane epeai-kola, Poloto utupane lamawuato, wamba bulupane tewa namba Esia potopinjia okona epewa-angi, yakamato nambana mana andeai leaipia. Namba Epesasa tano okona atewa-angi, ole dindi lo yakamato nambana mana andeai teke. \x * \xo 20:18 \xt Ap 18:19\x* \p \v 19 Okone angi, Juta yame-mane namba minu koyoyale pii lo puta puato, kenda-pene kambua namba geaini tekeko, namba akali gene nayene koo gulo atoto, Akali Andane okona piape oko ayawa teke pua atewa. Wuane pua atoto, ole kambuanga nambato yakama ondo wato, ai lewa. \p \v 20-21 Nambato yakamana amunguli piyaini ama tupanapi, yakamana anda tupanapi, utupanena epoto, Gotena pii oko yakama langu atewa. Wuane pua atoto, nambato Juta yame okopi, wandakali yame waka tupapi, yakama pitaka languato, yakamato Gote lo nembo toto, mini peke loto, mana koo yame tupa pitaka masia mawuato, nanimana Akali Andane Jisasa lo bilipi lalapape lewa. Nambato yakama moyolane pii epene okonepene tupana mindikipi mindi wamo napene, pitaka yakama langu atewa. Yakamato nambana mana utupane pitaka nembo teyai okoni. \p \v 22-23 Wamba namba tano kambua tupana epo paliki pua atauwa-kola, Oli Sipitisa okomane tano utupane pitakana atoto, namba langiki puato, nimba Jutusaleme pole-angi, wandakali-mane nimba andi lolai-kola, kenda-pene kambua nimbanga epolopeya lo namba langiki peane nembo teyo. Oli Sipitisa okomane wuane angu lo namba langiki peya-kola, namba Jutusaleme peakaiyu lolowa-angi, wandakali tupamane anu pulai-kola, kenda-pene utupane nambanga epolo-peyape lo nambato wayumane nembo nateyo tekeko, andipa Oli Sipitisa okomane namba languato, nimba konda naene, Jutusaleme puu lo langipia-kola, namba Jutusaleme poyale peyo.\x * \xo 20:22-23 \xt Ap 9:15-16; 21:11\x* \p \v 24 Kenda-pene utupane nambanga epolopeya tekeko, wamba Akali Andane Jisasa Kataisato namba languato, Goteto wandakali ondo wato moyalane loto, nimbato balana pii layene epene oko wandakali tupa lamawua atape leane. Balato wuane loto, piape okone namba gea-kola, nambato piape okone pikoyo pukale. Piape okone pua atoto, namba omewando, okone katu lolopeya nembo teyo. \x * \xo 20:24 \xt Ap 21:13; 2Ti 4:7\x* \p \v 25-27 Wamba namba yakama tombenenga epoko pua atoto, Goteto nanima ando atalane loto, nambato balana pii layene epene oko yakama langu atewa. Langu atoto, nambato Gotena pii layene minditupa wamo napene, Goteto wua lo nembo talane lo balana pii tupa pitaka yakama langu atewa. Langu atewa-kola teke, yakamana mindimane Gotena pii utupane ale naene, alu peaindo, yakama alu pulaini okonena tene oko nambanga nayolopeya loto, andipa nambato yakama enene langeyo. Andipa namba yakama tepa alu polowa-kola, yakamana mindikipi mindimane namba dee lapone anda napulu-peyai nembo teyo. \p \v 28-29 Goteto balana sosa oko balana iwanane okona tundupa okomane kambo meane okonena, yakama Kitisene wandakali tupa balana sipisipi gulo ateyai. Namba yakama tepa alu polowa-angi, wandakali minditupa peango anatope koo gulo atoto, Gotena sipisipi yame tupa tombenenga epoto, utupane minu koyolo-peyai nembo teyo. Wandakali koo utupane-mane wuane pulaini loto, wamba Oli Sipitisa okomane yakama balana sipisipi yatawa atalaini akali tupa gulo atalapale lo yapa lo meane. Balato piape okone yakama geane okonena, yakamato yakama tane tika ando atoto, Gotena sipisipi tupa pailo ando atalapape. \x * \xo 20:28-29 \xt 1Ti 4:16; 1Pi 5:2-4; Mt 7:15-20; Jo 10:11-13\x* \p \v 30 Matili yakamana Kitisene akali minditupa-mane wandakali tupa kilau lo moyale, Gotena pii oko mo lawa puato, pii minditupa utupane lamalu-peyai. \v 31 Yakamato akali utupane wato minulaini nembo toto, wamba nambato ai loto, yakama mindiki-mindiki lo languato, wandakali mindimane wuane pulane. Waiwa ando atalapape laka pua atewa. Wuane pua atoto, mali tepo utulu otongapi, namba kepa naene, yakama pitaka mindiki-mindiki lo Gotena pii langu atea lo yakamato nembo tatawa atalapape. Yakamato wuane lo nembo tatawa atoto, wandakali mindimane Kitisene wandakali minditupa kilau lo mo awua puyangi lolane. Waiwa ando atalapape. \x * \xo 20:31 \xt 1Tes 2:11-12\x* \p \v 32 Gotena pii layene epene okomane pii mindi loto, matili balato balana wandakali ateakale lata ene tupa pitaka ondowa moyoto, paluni epene minditupa utupane maiyane layene eya. Wuane pua teke, balato yakama minu tai laya wato, paluni epene minditupa yakama geakale nembo toto, andipa nambato yakama balana kininga tepa eyo. \p \v 33 Wamba namba yakama towa atu atoto, wandakali yangone mindikipi mindina muni yandopi, tona yandopi, okonetaka mindi miauwa lakae lo nembo natewa. Jia. \x * \xo 20:33 \xt 1Ko 9:11-12\x* \v 34 Nambapi, wandakali namba towa atu atemane tupapi, nanimanga minditaka jia yo atema-angi, namba tanena kini-mane piape puato, nambato minditaka jia yane tupa miaka pua atewa lo yakamato nembo teyai okoni. \x * \xo 20:34 \xt Ap 18:3; 1Tes 2:8-9\x* \p \v 35 Wamba Akali Andane Jisasato pii mindi leane oko loto, wandakali mindimane minditaka mindi mialu atoto, epele ape-pene tekeko, wandakali mindimane minditaka mindi wandakali waka mindi maiyu atoto, epele wete ape-pene leaipia. Yakamato Jisasana pii okone nembo toto, wandakali tai nalene tupa moyo piape piyapale lo yakama andawa lokale nembo tewa. Nambato wuane nembo toto, namba tanena kini-mane piape puato, nambato minditaka jia yene wandakali tupa moyo, minditaka maiki pewa leaipia. \v 36 Poloto pii utupane lokoyo piyu, akali esamane tupa towa aiki leka wato, pote lea. \p \v 37-38 Pote lokoyo pea-kola, utupane-mane Polona pii nembo tolo-peke leai. Wamba balato yakamana mindikipi mindimane namba dee lapone anda napulu-peyai leane nembo tolo-peke loto, utupane pitaka-mane bala epelewa bulu ope loto, ai andane kambua leai. Wuane piyu, utupane-mane bala sikane lalu, bala ape yolo, sipi yane ongane atu peai. \c 21 \s1 Polo Bala Jutusaleme Peane Oko \p \v 1 Epesasa sosa okona esamane tupamane nanima atu poto, sipi yane ongane ape yai-kola, nanimato yakama atalapape lema. Atalapape lalu, nanima sipinga pitiyu, yuu ailene Kosa lene okona tika pua pema. Anate-lene nanima sipinga pitiyu, yuu ailene Lotesa lene okona wamba ini pulu, Patata tano okona pema. \v 2 Patata tano okonena atoto, sipi waka mindi Pinisia disitiki okona poyale peanga andoto, nanima sipi okonena peakaiyu lo pitiyu pema. \p \v 3 Poto, yuu ailene Saipatasa lene oko andoto, yuu okone kii koyasa-tole yakale lalu, nanima Sitiya potopinjia okona tano Taya okona pema. Sipi okonena anduane tupamane sipinga pinju mandeaini tupa tano okonena tangu tepa amakale leai-kola, nanima sipi okone tepa ema. \v 4 Sipi okone tepa alu, nanimato Kitisene wandakali minditupa aiya pua andalu, utupane towa ole yanasa atema. Atema-kola, Oli Sipitisa okomane utupanenga epo tumbi lea-kola, utupane-mane Polo lamawuato, nimba Jutusaleme polene leai. \x * \xo 21:4 \xt Ap 20:22-23\x* \p \v 5 Utupane-mane wuane leaini tekeko, sipi oko Taya tano oko tepa oyale pea-kola, nanima Jutusaleme makale loto, tano oko tepa alu, sipi yane ongane poyale pema. Pema-kola, Kitisene wandapi, akalipi, andopanepi, utupane pitaka nanima towa atu poto, tano okona kamaka ape yai. Ape yai-kola, nanima pitaka solewata matenenga poto, aiki leka wato, pote lema. \v 6 Pote lalu, utupane-mane nanima pulupape leai-kola, nanimato utupane atalapape lalu, sipi okona peakaiyu lo pitiyu pema-kola, utupane andaka peke leai. \p \v 7 Nanima sipinga pitiyu, Taya tano okone tepa alu, Tolemesa tano okona peakaiyu lema. Peakaiyu loto, nanimato Kitisene wandakali tano okonena ateaini tupa towa sikane lalu, ole mindiki utupane towa atu atema. \v 8 Atalu, anate-lene nanima Tolemesa tano oko tepa alu poto, Sisatiya tano okona peakaiyu lema. Peakaiyu lalu, Gotena pii lamaiyane akali Pilipi okona andaka poto, nanima bala towa atu atema. Pilipi okone bala wanda yalo tupa moyo, tomopi, waka minditakapi, utupanena minditupa maiyaini akali yanasa tupana mindi pia. \x * \xo 21:8 \xt Ap 6:5; 8:40\x* \v 9 Balana wanane mapokae tukumindi akali puu napene, Gotena potopesa wanda gulo pituto, balana pii oko lapanawa pitiyaini-pia. \p \v 10 Ole minditupa nanima Sisaliya tano okonena atema-kola, potopesa akali Akapasa lene mindi bala Jutiya disitiki okona atalu, epea. \x * \xo 21:10 \xt Ap 11:28\x* \v 11 Akali okone bala nanima atemanga epoto, Polona matipu peane oko yoko moto, matipu okonemane bala tanena kini kene tupa tongo pea. Tongo puato, Oli Sipitisa okomane loto, Juta yame akali Jutusaleme ateyai tupamane matipu okona anduane oko wua pua andi loto, wandakali yame waka tupanga malupeyai leya lea. \x * \xo 21:11 \xt Ap 20:22-23; 21:33\x* \p \v 12 Akali okonemane pii wuane leane okone ale wato, Sisaliya tano okonena Kitisene wandakali ateaini tupapi, akali sipinga pitiyu epemane tupapi, nanima pitaka-mane pii taimane loto, Polo nimba Jutusaleme polene lema. \v 13 Nanimato wuane lema tekeko, Poloto nanimana pii okone yano peyoto, namba Jutusaleme poto, Akali Andane Jisasana piape puluwa okonena, Juta yame-mane namba andi leaindopi, peyo ome leaindopi, okone katu teke nembo toto, makande pitane ateyo-ko. Tene anu peakale yakamato ai loto, nambana yamapane mo kenda piya eyaipe lea. \x * \xo 21:13 \xt Ap 20:24\x* \p \v 14 Wuane lea-kola, nanimato balana nembo-tene oko katulo mo lawa napulu-peyama ya lo andoto, Akali Andane okomane nembo tola pua peakale lo ando kondama lema. \s1 Polo Bala Jutusaleme Peane Oko \p \v 15 Ole minditupa pea-kola, nanimana pinju tupa makande piyu, nanima Jutusaleme pema. \v 16 Okone angi yuu ailene Saipatasa tane akali Nasone lene mindi bala Jutusaleme ateaipia. Wamba wete balato Jisasa bilipi lo atama ipulu, wuane pua teke mee bilipi lo ateaipia. Nanima Jutusaleme pema-angi, Jisasa lo bilipi lene Sisatiya tane minditupa nanima towa atu pema. Nanimato Nasone okona andaka paliyapale loto, akali utupane-mane nanima ape yai-kola, balana andaka pema. \p \v 17 Nanima Jutusaleme peakaiyu lema-angi, Kitisene wandakali tupamane nanima towa epele wato, wayu epalaiya lo lameai. \v 18 Anate-lene Polo bala nanima towa atu Jemesa andolo pema-kola, Jutusaleme sosa okona akali esamane tupa pitaka epoto, nanima towa atu amunguli pema. \v 19 Okone angi, Poloto akali utupane kii sikane lalu, balato piape peane tupa pitaka utupane lamawuato, Goteto nambana piape okomane wandakali yame waka tupa moyo wua peane lo pii temane kambua lamaiya. \x * \xo 21:19 \xt Ap 15:12\x* \p \v 20 Lamaiya-kola, akali utupane-mane ale wato, Gotena gene oko laiyu lalu, Polo lamawuato, amene Polo, Juta yame wandakali tausene kambua Jisasa lo bilipi lo ateyai okone nimbato andele leainipia. Utupane pitaka-mane loo Mosesato yata yane tupa wayu wete-mane wato minu atamakale nembo talaini. \x * \xo 21:20 \xt Ap 15:1,5\x* \v 21 Wamba wandakali minditupa epoto, utupane lamawuato, Poloto wandakali yame waka ateyai tupana tombenenga Juta yame wandakali ateyai tupa mana lamaiyane. Mana lamawuato, yakamato loo Mosesato yata yane tupa awua tepa wato, yakamana iwanane tupana yala-pene umbaini kati napene, Juta yamena mana wambane tupa wato mina na-piyapape lalane leai. \p \v 22 Wamba wandakali minditupa-mane wuane leai-kola, Mosesato loo yata yane tupa wayumane wato minu atamakale nembo talaini Juta yame Kitisene tupamane nimba towa embowa ateyai. Andipa utupane-mane nimba Jutusaleme ipupi lene oko ale olai-angi, yataka olaini lo yuku wato, nanimato anu pimape nembo teyama. \v 23 Utupane-mane yataka olaini. Nanimato nimba languluma pua pipe. Wamba nanimana akali tukumindi-mane mangene mindi pimakale loto, Gote towa potomisa pii mindi leai. \x * \xo 21:23 \xt Nam 6:1-20; Ap 18:18\x* \p \v 24 Nimba akali tukumindi utupane towa atu poto, Gotena wenonga koo tene mindi yakamanga nayakale loto, utupane-mane mangene pulai tupa nimbatopi pipe. Akali utupane-mane Gote lo opa mindi maiyakale loto, nimbato utupane moyo muni minditupa maipe. Utupane-mane Gote lo opa okone mawuato, mangene mindi pimakale lo Gote towa potomisa pii lema oko pikoyo peyama loto, yakamana kawa itini katulu-peyai. Wandakali pitaka-mane yakamana itini katulaini tupa andoto, loo Mosesato yata yane tupa nimbato wato minu atalene ya lo andolopeyai. Dee, nimbato wuane napilini leaini akali utupane-mane owato pii loto, wuane leaini ya lo andolopeyai teke. \p \v 25 Juta yame Kitisene nanimato mana utupane minalamane tekeko, wamba nanimato pii mindi lo puta pua yata wato, wandakali yame waka Jisasa lo bilipi lo ateyai tupana pepa peyo pee loto, wandakali-mane owato gote mindi lo opa mawuato, tomo maiyene tupapi, yakamato naa na-piyapape lema. Tundupa naa na-piyapape. Koa ekapi, ema-pene yame wakapi, utupane nongonga omene tupana tundupa piti-pata okonepene tupa naa na-piyapape. Dee, pamuku na-piyapape. Wuane loto, nanimato wandakali yame waka Kitisene utupanena pepa peyo pee lema leai. \x * \xo 21:25 \xt Ap 15:29\x* \p \v 26 Wuane leai-kola, anate-lene Poloto akali tukumindi utupane lamo atu poto, Gotena wenonga koo tene mindi yakamanga nayakale lo mangene pulane tupa utupane towa peainipia. Piyu, balato lotu anda andane okona poto, pitisa akali tupa lamawuato, ole wataka pola-kola, Gotena wenonga koo tene mindi nanimanga nayolopeya. Okone angi, nanima mindiki-mindiki lo Gote opa malu ipumakale leaipia. \x * \xo 21:26 \xt 1Ko 9:20\x* \s1 Juta Yame Akali Tupamane Polo Mineaini Oko \p \v 27-29 Matili ole yanasa utupane koyo puyale pea-angi, Juta yame wandakali Esia potopinjia atalu epeaini tupamane Polo bala lotu anda andane okona anda-pangosa ateanga andeai. Wamba utupane-mane Epesasa tano okona tane akali Topimasa lene oko Polo towa atu Jutusaleme ateapinga andoto, Poloto akali okone towa lotu anda andane okona atu epala ya lo nembo teai. Wuane nemboto toto, utupane-mane bala minuto, wandakali amunguli pua ateaini tupa pitakana nembo-tene oko mina ika laya wato, pii taimane loto, akali okomane yuu yo peya tupa pitakana poto, wandakali pitaka mana lamawuato, utupane-mane Juta yame nanimapi, nanimana lotu anda andane okopi, Mosesato loo yata yane tupapi, utupane anda napi leakale lo mana lamaiyane leai. Andipa balato mana koo mindi tako pua minuto, Gitiki yame akali minditupa towa Gotena lotu anda okona epala. Akali yame waka utupane lotu anda okona epalai okonemane anda epene wete okone Gotena wenonga minu kalato ataya eya. Tene okonena, Isatale tane wandakali tupa yakamato nanima moyolo ipulupa leai. \x * \xo 21:27-29 \xt Ap 20:4\x* \p \v 30 Wuane leai-kola, Jutusaleme tane wandakali tupa pitaka-mane mini koo paluto, taimane epoto, Polo kilau lo awua kamaka peai-kola, akali minditupa-mane lotu anda andane okona asia lomba tupa pii leai. \s1 Lomo Tane Ami Yanda Yene Tupamane Polo Andi Leaini Oko \p \v 31 Wuane piyu, Juta yame wandakali tupamane Polo peyo ome loyale peai-kola, Lomo tane ami akali kawane okomane ale ya-kola, Jutusaleme tane wandakali tupa pitaka-mane yataka wato, kee aka pua ateyai lene oko ale yaepia. \v 32 Ale wato, balato ami yanda yene ando atalane akali minditupapi, ami yanda yene minditupapi, utupane wamba kapoyale lamialu, utupane towa atu Juta yame wandakali utupane ateainga taimane epeai-kola, Juta yame akali tupamane utupane epeainga andoto, Polo peya napene konda yainipia. \p \v 33 Konda yai-kola, ami yanda yene ando atalane akali okomane Polo ateanga poto, bala taimane minata wato, ami yanda yene tupamane sene ende lapo-mane Polo andi leakale lea. Wuane lalu, balato Juta yame wandakali ongane ateaini tupa tipa puato, akali oko apipe. Balato mana koo andoko minalape lea. \v 34 Wuane lea-kola, wandakali kambua ateaini tupamane pii mindipene-mindipene kambua tupa loto, pii taimane laka peai-kola, ami akali kawane okonemane pii wandakali utupane-mane leaini tupa katulo wayumane ale naya. Ale naya-kola, balato ami yanda yene tupa lamawuato, Polo atu yakama ami yamena anda andane okona pulupa lea. \p \v 35-36 Wuane lea-kola, ami yanda yene tupamane Polo atu yakamana andaka poyale peai-kola, wandakali kambua-mane watama epoto, pii taimane loto, bala peyo ome lamakale leainipia. Wuane leai-kola, Polo bala ami yanda yene tupana anda andane kenga palaini toko pitane atene okona peakaiyu lea-angi, akali utupane-mane bala peyo ome lolane nembo toto, ami yanda yene tupamane Polo minaiyu loto, yakamana kii tokonga yakale loto, bala awua yakamana anda andane kenga okona peainipia. \x * \xo 21:35-36 \xt Lk 23:17-19\x* \s1 Poloto Pii Mindi Lokale Leane Oko \p \v 37 Ami yanda yene tupamane Polo bala atu yakamana andaka kolandaka loyale peai-kola, balato Gitiki pii loto, ami akali kawane oko tipa puato, nambato pii mindi katulo nimba languape leaipia. Wuane lea-kola, ami akali kawane okomane bala tipa puato, nimbato Gitiki pii lalenepe. \v 38 Aŋa wamba yale Isipi tane mindimane gapomane towa yanda puyale akali (4,000) tausene tukumindi mo amunguli puato, utupane towa atu wandakali napalene yuu okona pea. Nimba Isipi tane okone ya lo nembo talo leaipia. \x * \xo 21:38 \xt Ap 5:36-37\x* \p \v 39 Wuane lea-kola, Poloto bala lamawuato, namba Silisia potopinjia okona tano gene yene Tasasa tane leaipia. Namba Juta yame akali mindi ateyo. Nambato wandakali utupa pii mindi lamaewando, okone katu lolo-peyape lo nambato nimba tipa peyo leaipia. \p \v 40 Wuane lea-kola, ami yanda yene ando atalane akali okomane, katu yalua leaipia. Wuane lea-kola, Polo bala lata toko kenga okona atoto, kini momonga puato, wandakali ateaini tupamane pii nalene, kondalapa leaipia. Wuane pea-kola, utupane-mane pii aŋakopi mindi nalene, wayumane alewa ateai-kola, Poloto Iputu pii loto, pii mindi utupane lamai-yaepia. \c 22 \p \v 1 Juta yame-mane wayumane alewa ateyai-kola, Poloto utupane lamawuato, amenepi, ayianepi, nambato mana koo mindi mina napewa loto, andipa yakama langukale ale alapape leaipia. \v 2 Poloto Iputu pii loto, wuane lea okone ale wato, wandakali ateaini tupamane pii aŋako wetepi mindi nalene, balana pii oko kuai lo alewa ateainipia. \p \v 3 Alewa ateai-kola, Poloto wua leaipia: Namba Juta yame akali mindi ateyo leaipia. Nambana angini oko bala Silisia potopinjia okona tano Tasasa okona pituto, namba mandeane tekeko, namba Jutusaleme tano oo ateyama okona atoto, anda yewane. Akali Gamalialeto Juta yame nanimana mana tupa wayumane wete namba mana langea-kola, mana mewane. Mana mialu, andipa yakamato Juta yamena mana utupane wayumane wato minu ataima lakae lo nembo teyai pua teke, wamba nambatopi mana utupane wayumane wato minu atauwa lakae lo nembo tewa. \x * \xo 22:3 \xt Ap 5:34\x* \v 4 Wuane nembo toto, nambato kenda-pene andane tupa Jisasana pii manapi wato minu ateaini wandakali kambua maiki puato, andi lo awua poto, katapusa anda okona aindaka laka puato, minditupa omeakale lewane. \x * \xo 22:4 \xt Ap 8:1-3\x* \p \v 5 Wuane pewa-kola, pitisa akali kawane okopi, Juta yamena kanjole akali tupapi, utupane pitaka-mane nambana mana okone andeaini. Andoto, utupane-mane namba Poloto wamba wuane peane lo katulo temane yakama langulu-peyai. Wamba nambato Kitisene wandakali Damasakasa tano okona ateani tupa tandaka mauwakale nembo tewa. Wuane nembo tewa-kola, Juta yamena akali kawane utupane-mane pepa minditupa peyoto, Damasakasa tano okona atalaini Juta yame wandakali tupamane namba moyakale loto, pepa utupane namba geai. Geai-kola, nambato pepa utupane mo awua poto, Kitisene wandakali utupane Jutusaleme tano okona andi lo awua epokale loto, Damasakasa tano okona poyale pewane. \s1 Polo Bala Kitisene Guleane Okona Pii Temane Leane Oko \p \v 6 Namba Damasakasa tano okona poyale mandaka gulo pewa-kola, otonga taeme tualo kilokopi mindi lea-kola, tii-pene andane wete mindi ati kenga atoto, wamba kapoyale epoto, nambanga tii pikoyo pea. \v 7 Tii pikoyo pea-kola, namba yuunga lomba-pene yoto ale ewa-kola, pii mindi leane okomane loto, Solo, Solo, anu peakale nimbato kenda-pene andane tupa namba giki pilinipe lea. \p \v 8 Wuane lea-kola, nambato bala tipa puato, Akali Andane, nimba apipe lewa-kola, balato namba languato, namba Jisasa Nasatesa tane nimbato kenda-pene andane tupa giki pilini okone lea. \p \v 9-10 Wuane lea-kola, nambato bala tipa puato, Akali Andane, nambato anu puape lewa. Wuane lewa-kola, Akali Andane okomane namba languato, nimba ika lalu, Damasakasa tano okona puu. Tano okonena pole-kola, nimbato piape pula lo nambato nembo teyo utupane pitaka akali mindimane nimba langulu-peya lea. Akali namba towa atu pemane utupane-mane tii-pene epeane okone andeaini tekeko, pii mindi namba langeane okone utupane-mane ale nayai. \v 11 Nambanga tii pikoyo peane okonemane nambana lene au ya-kola, nambato minditaka mindi katulo anda napewa. Anda napewa-kola, akali namba towa atu pemane utupane-mane namba kii minu awua Damasakasa tano okona atu peai. \p \v 12 Damasakasa tano okonena pema-kola, akali Anana-yasa lene mindi ateaipia. Bala Gotena pangosa atoto, Juta yamena loo tupa kuai lo wato minu ateya-kola, Juta yame wandakali Damasakasa tano okona atalaini tupa pitaka-mane bala akali epene lalainipia. \v 13 Bala namba atewanga mandaka epoto, balato namba languato, amene Solo, nimba lee taa lea-kola, okone angi teke namba lee toto, bala andewa. \p \v 14-15 Andewa-kola, balato namba languato, Goteto wua nembo teya lo nimbato ale ola nembo toto, akali tika-pene Jisasa bala epoto, pii minditupa nimba langipia-kola, nimbato bala lee-mane andapi leaipia. Nimbato minditaka andapi tupapi, balana pii ale api tupapi, utupane wandakali tupa pitaka lamawua atola nembo toto, wamba nanima Juta yamena yumbane tupana Gote okomane nimba atola lapia-ko. \v 16 Andipa anu peakale nimbato mee maliyo atelepe. Goteto nimbana koo tupa apia-geakale loto, nimba ika loto, ipa mia. Anana-yasato wuane lea. \s1 Jisasato Polo Bala Wandakali Yame Waka Tupa Ateainga Peakale Leane Oko \p \v 17 Wuane lea-kola, matili nambato Jutusaleme tano okona peke lalu, lotu anda andane okona pote lo atoto, Akali Andane oko kombeya-mane andene gulo andewa. \v 18 Nambato bala andewa-kola, balato namba languato, nimbato nambana pii oko Jutusaleme tane wandakali tupa lamaendo, utupane-mane ale na-olopeyai. Tene okonena, nimba Jutusaleme wamba kapoyale tepa alu puu lea. \x * \xo 22:18 \xt Ap 9:29-30\x* \p \v 19 Wuane lea-kola, nambato bala lamawuato, Akali Andane, wamba nambato Juta yamena lotu anda tupa pitakana poto, nimba lo bilipi lene wandakali tupa kunju-mane peyoto, andi lo awua puku pua atewa lewa. Nambato wuane pua atewa-kola, Jutusaleme tane wandakali tupamane nambana mana okone andeai. \x * \xo 22:19 \xt Ap 8:1-3; 26:9-11\x* \v 20 Dee, Juta yame akali minditupa-mane yataka wato, nimbana pii lapanawa atalane akali Sipene lene oko peyo ome leai-angi, namba ongane mandaka atoto, utupane-mane wayu peyai nembo toto, yakamana tona luu yoko yata yaini tupa yatawa atewa. Jutusaleme tane wandakali tupamane nambana pii temane okone ale wato, nambana mana okone nembo teyai lewa. \x * \xo 22:20 \xt Ap 8:1-3\x* \p \v 21 Nambato wuane lewa tekeko, Akali Andane okomane namba languato, matili nambato nimba yuu tepanda tane wandakali yame waka tupa ateyainga pola lokalenga, andipa nimba Jutusaleme tepa alu puu lea. Poloto balana pii temane okone Juta yame wandakali ateaini utupane lamawuato, wuane leaipia. \x * \xo 22:21 \xt Ap 9:15-16\x* \s1 Poloto Namba Lomo Tane Akali Ateyo Leane Oko \p \v 22 Poloto wuane lea-kola, Juta yame wandakali utupane-mane ale wato, pii taimane loto, akali okopene tupa saka ata napeakalenga, peyo ome lalapa leainipia. \v 23 Wuane loto, utupane-mane yakamana tona luu peaini tupa yoko apoto, yuu kangalamu yane tupa kenga utu peya aiyu laka puato, pii taimane laka pua ateainipia. \v 24 Juta yame wandakali tupamane wuane pua ateai-kola, ami yanda yene ando atalane akali kawane okomane utupanena mana okone andoto, ami yanda yene tupa lamawuato, yakamato bala lamo atu anda-pangosa ipulupa leaipia. Wuane lea-kola, utupane-mane bala atu anda-pangosa epeai-angi, ami yanda yene akali kawane okomane ami yanda yene tupa lamawuato, Poloto mana koo andoko minapia-kola, Juta yame wandakali tupamane bala omeakale leyai loto, bala tane nanima langeakalenga, yakamato bala kunju-mane peyalapa leaipia. \p \v 25 Wuane lea-kola, ami yanda yene tupamane Polo kunju-mane peyoyale ende-mane andi leainipia. Andi leai-angi, Poloto ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali ongane ateane mindi tipa puato, yakamana loo okomane loto, yakamato Lomo tane mindina kote ale naene, mee kunju-mane peleaindo, okone katu lolopeya layene eyape leaipia. \x * \xo 22:25 \xt Ap 16:37\x* \p \v 26 Wuane lea-kola, ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali okonemane balana pii okone ale wato, ami akali kawane oko ateanga poto, bala lamawuato, Polo bala Lomo tane mindi yako. Nimbato anu pulape leaipia. \v 27 Wuane lea-kola, ami akali kawane oko bala Polo ateanga epoto, bala tipa puato, nimba Lomo tanepe. Namba langi leaipia. Wuane lea-kola, Poloto enene, namba Lomo tane leaipia. \p \v 28 Poloto wuane lea-kola, ami akali kawane okomane loto, nambato muni kambua wete Lomo tane gapomane oko maewa-kola, gapomane okomane namba Lomo tane mindi gulaya yane leaipia. Wuane lea-kola, Poloto bala lamawuato, namba wuane nape. Nambana ayiane bala Lomo tane mindi ateya okonena, nambapi Lomo tane mindi ateyo leaipia. \v 29 Poloto wuane lea-kola, bala kunju-mane peyoyale peaini ami yanda yene utupane-mane yuku wato, bala peya napene, konda yainipia. Dee, ami akali kawane okomane Polo bala Lomo tane mindi atala-kola, nambato bala andi lalo ya lo nembo toto, yuku ya tekepia. \x * \xo 22:29 \xt Ap 16:38\x* \s1 Juta Yame Kanjole Tupana Wenonga Poloto Pii Leane Oko \p \v 30 Anate-lene ami akali kawane okomane tatake wato, Juta yame wandakali tupamane koo tene anu-pene mindi Polonga yata alaipe lo wayumane andokale nembo teaipia. Wuane nembo toto, balato pitisa akali kawane tupapi, Juta yamena kanjole tupapi, utupane pitaka epo amunguli peakale lo wai leaipia. Utupane epo amunguli peai-kola, ami akali kawane okomane Polo andi leaini sene ende tupa tita lalu, bala atu epoto, akali utupanena wenonga ateakale leaipia. \c 23 \p \v 1 Wuane pea-kola, Poloto Juta yamena kanjole amunguli peaini utupane lee-mane andapeyo yoto, amene yame, Gotena leenga nambato balana mana epene tika-pene tupa minu atalawane nembo teyo. Andipapi, nambato wuane pua teke ateyo leaipia. \v 2 Wuane lea-kola, pitisa akali kawane Anana-yasa lene okomane akali minditupa Polo ateane ongane ateaini tupa lamawuato, Polona ambulini peyo pai lalapa leaipia. \x * \xo 23:2 \xt Jo 18:22-23\x* \p \v 3 Wuane lea-kola, Poloto bala lamawuato, wandakali mindina anda okona ende pitane atene oko koo tamene ateya-kola, wandakali waka tupamane ende okone epene ya lo nembo teakale loto, akali mindimane ende okone pende ake pene-mane pende leaipia. Ende okonepene gulo atoto, nimbato Polo bala Gotena loo tupa kalo piyane loto, namba kosimi lokale nembo toto, epo petele tekeko, nimba tane-mane Gotena loo tupa kalo puato, akali utupa-mane namba peyalapa lale. Nimbato wuane lale okonena, Goteto nimba peyolo-peya leaipia. \x * \xo 23:3 \xt Mt 23:27-28\x* \p \v 4 Wuane lea-kola, akali bala ateane ongane mandaka ateaini tupamane bala lamawuato, nimbato Gotena pitisa akali kawane oko andayo pii koo lele okonde leainipia. \v 5 Wuane leai-kola, Poloto utupane lamawuato, amene yame, Gotena pii pepa pelene eya mindimane loto, nimbato nimbana yame okona akali kawane mindi andayo pii koo lolene layene eya tekeko, nambato akali okone bala pitisa akali kawane ateya nembo natene, pii koo okone bala andayo lalo leaipia. \x * \xo 23:5 \xt Ek 22:28\x* \p \v 6-8 Juta yamena Kanjole ateaini utupanena akali minditupa Satusi yamepi, minditupa Patasai yamepi, utupane peteaini-pia. Satusi yame okomane enjolepi, sipitisapi, okonetaka tupa ata napeya lalaini tekeko, Patasai yame okomane enjolepi, sipitisapi, okonetaka tupa ateyai lalainipia. Dee, Satusi yame-mane wandakali omene tupa malinga ika nalolo-peyai lalaini tekeko, Patasai yame-mane wandakali omene tupa malinga ika lolopeyai lalainipia. Akali yame okonelapo-mane pii waka-waka wuane lalaini nembo toto, Poloto utupane taimane lamawuato, amene yame, namba akali Patasai mindina iwanane atoto, Patasai yame ateyo. Nambato wandakali omene tupa malinga ika lolopeyai lo bilipi lo maliyo atalawane okonena, yakamato namba kosimi leyai leaipia. Poloto wuane lea-angi, Patasai yame-mane Satusi yame tupa towa pii yanda peai-kola, Juta yamena kanjole tupa yame lapo gulo ateainipia. \x * \xo 23:6-8 \xt Ap 26:4-5; Mt 22:23-25\x* \p \v 9 Yame lapo gulo atoto, Juta yamena kanjole tupamane pii taimane loto, pii yanda andane mindi pua ateainipia. Wuane pua ateai-kola, loo tupana mana andene akali Patasai minditupa ika loto, pii taimane Satusi yame oko lamawuato, sipitisa mindimane yandopi, enjole mindimane yandopi, okone-lapona mindimane pii okone bala lamaiya-kola, balato pii okone leya-ko. Koo tene mindi balanga naeya lo andeyama leainipia. \p \v 10 Wuane leai-kola, Satusi yame-mane pii yanda andane wete mindi Patasai yame towa puato, Polo peyo ome lape-pene guleaipia. Tene okonena, ami akali kawane oko bala yuku wato, ami yanda yene tupa lamawuato, yakamato Juta yamena kanjole tupana tombenenga poto, Polo lamialu, bala atu yakamana andaka pulupa leaipia. \p \v 11 Wuane lea-kola, ami yanda yene tupa bala atu yakamana andaka peainipia. Peai-kola, anate-lene utulu pango Akali Andane oko bala Polo limu paleane ongane mandaka gulo epo atoto, bala lamawuato, wamba nimbato Jutusaleme atoto, nambana pii oko taimane lamawua atee pua teke, matili nimba Lomo tano okona po atoto, nambana pii oko taimane lamawua atape-peneko. Nimba yuku naene, tai gulo atape leaipia. \x * \xo 23:11 \xt Ap 27:24; 28:16,23\x* \s1 Juta Yame-mane Polo Peyo Ome Lamakale Leaini Oko \p \v 12-13 Waa lea-kola, Juta yame akali paiyasa tukumindinga uniane minditupa epo amunguli piyu, pii mindi lo yake puato, potomisa pii mindi loto, enene wete, Gote ati kenga ateya okomane andeya. Nanima tomo ipapi nanene angu atama pulu, Polo peyo ome loloma gii okonena giau lamakale leainipia. \v 14 Wuane lalu, akali utupane-mane pitisa akali kawane tupapi, Juta yamena ando atene akali tupapi, utupane ateainga poto, nanimato potomisa pii mindi loto, enene wete, Gote ati kenga ateya okomane andeya leainipia. Nanimato tomo ipapi nanene angu atama pulu, Polo peyo ome loloma gii okonena giau lamakale lalama. \p \v 15 Tene okonena, ami akali kawane okomane Polo atu yakama Juta yamena kanjole tupa pitulai okona epeakale. Wuane peakale nembo toto, yakamato bala langa-langa puato, Poloto aki leyape loto, nanimato balana pii tupa lapone wayumane ale amakale nembo teyama lo lamai-yapape. Wuane lolai-kola, Polo bala yakama pitulai okona peakaiyu lata naola-kola, nanimato asininga makande pitawa atoto, bala peyo ome lolo-peyama leainipia. \x * \xo 23:15 \xt Ap 25:2-3\x* \v 16 Utupane-mane wuane leaini tekeko, Polo imalini okona iwanane okomane pii okone ale wato, bala ami yamena andaka kolandaka loto, Polo lamai-yaepia. \v 17 Lamaiya-kola, Poloto ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali mindi epeakale loto, iwana patane okomane ami akali kawane oko pii mindi lamai-yakale, nimbato iwana oko atu puu leaipia. \p \v 18 Wuane lea-kola, ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali okomane iwana patane okone atu, ami akali kawane oko peteanga peaipia. Poto, bala lamawuato, andi latane akali Polo lene okomane namba ipu loto, iwana patane okomane pii mindi nimba langeakale, atu puu lala-kola, bala atu epeyo leaipia. \v 19 Wuane lea-kola, ami akali kawane okomane iwana patane okone kii minu awua amonga yale poto, liyamba angu atoto, nimbato pii aki mindi langulape lo tipa peaipia. \p \v 20-21 Wuane lo tipa pea-kola, iwana patane okonemane bala lamawuato, Juta yame akali paiyasa tukumindinga uniane minditupa-mane potomisa pii mindi lalai leaipia. Utupane-mane potomisa pii okone loto, enene wete, Gote ati kenga ateya okomane andeya. Nanima tomo ipapi nanene angu atama pulu, Polo peyo ome loloma oto okonena giau lamakale lalai. Wuane loto, utupane-mane Polo peyo ome loyale makande pitawa ateyai. Akali utupane-mane Polo peyo ome leakale nembo toto, Juta yamena kanjole tupamane nimba minakasa amakale loto, pii mindi lo yake pipiai. Langa-langa puato, utupane-mane nimba tee loto, anati nanimato Polo ando pii minditupa tako pua tipa pimakalenga, nimbato bala nanimana kanjole anda okona epeakale lola lolopeyai. Nimbato Polo epeakale leendo, bala epola-angi, akali utupane-mane bala peyo ome lolo-peyaiko. Nimbato kanjole okona pii okone ale olene leaipia. \v 22 Wuane lea-kola, ami akali kawane okomane iwana patane okone lamawuato, nimbato pii namba langele utupane wandakali mindi lamaulene lalu, bala peakale leaipia. \s1 Polo Bala Sisaliya Tano Okona Peakale Leane Oko \p \v 23 Okone angi, ami akali kawane okomane ami yanda yene andete mindiki ando atalapili akali lapo epeakale loto, okonelapo lamawuato, liyambato yia osa masianenga pitiyu palaini ami yanda yene (70) paiyasa yanasapi, kee atoto asia palaini ami yanda yene (200) andete lapopi, yandate aiyaini ami yanda yene (200) andete lapopi, utupane mialapape leaipia. Mialu, utulu taeme naini kiloko lola-kola, utupane Polo towa atu Sisatiya tano okona peakale lo makande piyapape. \v 24 Kenda-pene mindi Polo balanga epolane. Bala yia osa mindina pitiyu, gapomane akali kawane Pilikisa ateya okona peakale loto, liyambato osa minditupa mandeke piyapape leaipia. \v 25 Wuane lalu, gapomane akali kawane okomane pepa mindi peyoto, wua leaipia: \p \v 26 Namba Kolotiyasa Lisiasato gapomane akali kawane epene wete Pilikisa nimbana pepa oko peyo epe loto, nimba kuai lo atape leyo. \v 27 Juta yame wandakali tupamane akali Polo oko minata wato, bala peyo ome loyale pipiai tekeko, nambato bala Lomo tane mindi ateya lene oko ale auwa. Ale wato, nambapi, ami yanda yene tupapi, nanima poto, bala Juta yame wandakali tupana kininga molo-peke laima. \x * \xo 23:27 \xt Ap 21:30-33; 22:25-27\x* \p \v 28 Wuane piyu, utupane-mane koo tene anu-pene mindi akali okonga yata apiaipe lo ale wakale loto, nambato bala towa atu Juta yamena kanjole tupa amunguli pua pitipia ongane puwa. \x * \xo 23:28 \xt Ap 22:30\x* \v 29 Poto, nambato ale auwa-kola, Poloto Juta yame okona loo minditupa kalo pipia-kola, utupane-mane balanga koo tene minditupa yata apiai. Nambato koo tene utupane ale auwa-kola, bala peyo ome lolane yandopi, andi lolane yandopi, tene mindi ata napipia. \p \v 30 Matili mindimane namba languato, Juta yame akali minditupa-mane too pua pii lo puta puato, Polo peyo ome lamakale lapiai lo namba langipia. Langipia-kola, nambato Polo bala nimba atelenga epeakale leyo. Akali oko kosimi lapiai akali utupane nimba wenonga epo atoto, bala kosimi leakale. \x * \xo 23:30 \xt Ap 24:5-8\x* \p \v 31 Ami yame akali kawane okonemane wuane lo pepa peyoto, ami yanda yene utupane maiya-kola, utupane-mane balana pii wato minuto, utulu pango Polo atu Andipatisa tano okona peainipia. \v 32 Pulu, anate-lene ami yanda yene yia osanga peteaini tupa Polo towa atu Sisatiya tano okona peai-kola, ami yanda yene kee ato asini peaini tupa yakama Jutusaleme peke lalu, yakamana andaka peainipia. \v 33 Andaka peai-kola, ami yanda yene yia osanga pitiyu peaini tupa yakama Sisatiya tano okona peakaiyu lalu, pepa mandu epeaini okone gapomane akali kawane oko mawuato, Polo balana kininga tepa yainipia. \p \v 34 Okone angi, gapomane akali kawane okomane pepa okone dii lo andalu, Polo tipa puato, nimbana potopinjia andokope lea-kola, Poloto namba Silisia potopinjia tane mindi ateyo leaipia. \v 35 Wuane lea-kola, gapomane akali kawane okomane Polo lamawuato, akali nimba kosimi lolaini tupa peakaiyu lolai-angi, nambato nimbana pii ale wakale leaipia. Wuane lalu, balato ami yanda yene minditupa lamawuato, yakama Polo towa atu gapomane anda wamba Etoteto peane okona poto, bala ando atalapape leaipia. \c 24 \s1 Juta Yamena Akali Kawane Tupamane Polo Kosimi Leaini Oko \p \v 1 Matili ole yau pea-kola, pitisa akali kawane Anana-yasa oko bala Juta yame okona ando atene akali minditupa towa atu Sisaliya tano okona epeainipia. Akali utupane Lomo tane wandakali tupana loo tupana mana andene akali Tetulusa lene mindi towa atu epoto, Polo kosimi lape-pene tene tupa Lomo tane gapomane akali kawane Pilikisa oko lamai-yainipia. \p \v 2-3 Lamai-yaikola, gapomane akali kawane okomane Polo epeakale leaipia. Polo bala epea-angi, akali Tetulusa okonemane bala kosimi loyale atoto, wamba ini bulupane Lomo tane gapomane akali kawane oko lamawuato, wamba nanimana yuu tupa pitakana minditaka kambua kuai lo ya napea tekeko, akali andane Pilikisa nimbato kuai lo nembo toto, utupane pitaka mo tika piki pua atalene leaipia. Nimbato nanima moyo atee-kola, mali kambua nanima yanda aŋakopi mindi napene, kuai lo wete ataima. Tene okonena, nanima pitaka-mane mini epene palu atoto, nimba ando wayu wete pele leyama. \p \v 4 Pii utupane enene tekeko, nambato nimba minandi lolowane. Nimba kepa naene, nanima ondo wato, nanima Juta yamena pii ukupini mindi nambato nimba langukale-ko. Nimbato ale ola leyo. \v 5 Nanimato akali oko andaima-kola, balato kenda-pene kambua mina ika lalane akali mindi pia. Nasatesa tane Jisasa oko lo bilipi lene yame ateyai okona akali kawane atoto, balato yuu yoo peya tupa pitakana Juta yame wandakali atalaini tupa pitaka mo yataka aya wato, yanda kambua mina ika lo atalane. \x * \xo 24:5 \xt Ap 17:6\x* \p \v 6-8 Balato nanimana lotu anda andane oko Gotena wenonga kalato atene gulaya oyale makande peane tekeko, nanimato bala minaima. [Bala minalu, nanima Juta yamena loo tupa wato minuto, bala kosimi laima lakae lo nembo tema tekeko, ami akali kawane Lisiasa okomane epoto, nanima minu pende lo apialu, Polo minia. Balato nanima languato, yakamato akali oko kosimi lamakale nembo teaindo, gapomane akali kawane ateyanga pulu, bala kosimi lalapape leane.] Tene okonena, nimba tane katulo akali oko tipa pule-kola, nanimato bala kosimi leyama tupana tene tupa bala tane nimba langulu-peya leaipia. \x * \xo 24:6-8 \xt Ap 21:27-30\x* \p \v 9 Tetulu-sato wuane lea-kola, Juta yame akali tupamane balana pii leane oko mo tai laya wato, pii utupane enene wete leainipia. \s1 Poloto Juta Yamena Pii Yano Peyo Leane Oko \p \v 10 Juta yame wandakali tupamane wuane leai-kola, gapomane akali kawane Pilikisa okomane weno titi loto, Poloto pii laa leaipia. Pii laa lea-kola, Poloto Juta yamena pii leaini okone yano peyoto, wua leaipia: Nimbato mali kambua tupana Juta yame nanimana kote lalamane tupa tika pua lee-kola, nambato andeyawane. Tene okonena, namba mini epene paluto, utupanena pii tupa yano peyoto, nimba langukale. \p \v 11 Wamba nambato Gote lo lotu lolo pokale loto, Jutusaleme pewa. Okone angi tewa andipa giau loto, ole paiyasanga lapo angu pupia. Nimbato Jutusaleme wandakali minditupa tipa peendo, utupane-mane nimbana pii okone yano peyoto, Poloto pii enene leya lolai-kola, nimbato katulo ale olopele. \v 12 Lotu anda andane okona ende anda-pangosa namba akali mindikipi mindi towa pii yanda napewane. Dee, Juta yamena lotu anda tupana yandopi, tano okonena yuu waka mindina yandopi, nambato wandakali minditupa mo amunguli pua ata napewane teke. Tene okonena, Juta yame wandakali tupamane namba wuane pewanga anda napeai-ko. \p \v 13 Akali utupane-mane namba kosimi loyale pii leyai utupane enene leyama lo nimbanga katulo andawa nalolo-peyai. \v 14 Andawa nalolo-peyai tekeko, utupane-mane namba kosimi loto, Poloto Nasatesa tane Jisasa lo bilipi loto, balana yame ateya lalai okone enene pii lalai lo nambato nimba langeyo. Potopesa akali tupamane Gotena pii pepa peleaini tupapi, balana loo tupapi, utupane bilipi loto, nambato nanima Juta yamena yumbane tupana Gote oko lo lotu loto, Jisasa lo bilipi loto, balana yame ateyo. \p \v 15 Matili Goteto wandakali epene tika-pene tupapi, mana koo minu atalaini tupapi, utupane pitaka malinga ika laya olopeya nembo toto, Juta yame akali utupane-mane maliyo ateyai. Wuane pua teke, nambatopi, Goteto wuane pulupeya nembo toto, maliyo ateyo. \x * \xo 24:15 \xt Jo 5:28-29\x* \v 16 Goteto wuane pulupeya nemboto toto, Gotena wenongapi, wandakali tupana wenongapi, koo tene mindi nambanga nayakale loto, ole dindi lo nambato piape ayawa pua atalawane. \p \v 17 Wamba namba mali minditupa yuu waka tupana atalu, matili nambato Juta yame wandakali minditaka jia yene ateaini tupa moyokale nembo toto, Jutusaleme pewa. Pulu, nambato munipi minditaka wandakali utupane maiyu, minditaka Gote lo opa maipe-pene tupa maewa. \v 18-19 Maiyu, Gotena wenonga namba kalato ata napene atokale nembo toto, Juta yame wandakali nanimato mana wato minalamane tupa wato minewa. Mana utupane minu koyo piyu, namba Juta yamena lotu anda andane okona atewa-kola, Esia potopinjia okona atalaini Juta yame akali minditupa epoto, namba andeai. Andeai-kola, nambato wandakali kambua mo amunguli puapi, wandakali mindi towa pii yanda puapi, mindi napewa tekeko, utupane-mane epoto, namba miniai. Nambanga koo tene mindi yapia-yale, akali utupane-mane nimba wenonga epo atoto, namba kosimi lape-pene gulapia-yale. \x * \xo 24:18-19 \xt Ap 21:12-29\x* \p \v 20 Wuane jia yando, Juta yame akali ongane epo ateyai utupa-mane yakamana kanjole tupana wenonga namba wamba kosimi leai-angi, nambanga koo tene mindi andeaini yando, koo tene okopene mindi andema lo nimba langeakale. \v 21 Wamba akali utupane-mane namba kosimi leai-angi, namba utupanena tombenenga atoto, pii taimane loto, Goteto wandakali omene tupa malinga ika laya olopeya lo nambato bilipi lo ateyo. Tene okonena angu, akali utupane-mane yakama wenonga namba kosimi leyai lewa. \x * \xo 24:21 \xt Ap 23:6-8\x* \p \v 22 Poloto wuane lea-kola, akali Pilikisato Jisasana mana tupa wato minalaini wandakali tupana bilipi oko wayumane nembo teaipia. Nembo toto, balato akali Polo kosimi lolo epeaini utupane lamawuato, ami akali kawane Lisiasa epola-angi, nambato yakamana kote lo tika pukale leaipia. \x * \xo 24:22 \xt Ap 23:26\x* \v 23 Wuane lalu, balato ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali mindi lamawuato, nimbato Polo wayumane andi nalene, mee palaka polane. Waiwa ando atape. Balana yame wandakali mindimane bala moyolo epola-angi, nimbato jia lolene leaipia. \s1 Polo Bala Mali Lapo Andi Latane Ateane Oko \p \v 24-25 Ole minditupa pea-kola, Pilikisa balana wetene Juta yame wanda Dutusila lene oko towa atu mindisa atalu, epo peakaiyu loto, Polo epeakale leaipia. Epeakale lea-kola, Polo epoto, Kitisene wandakali tupamane yakama tane kuai lo ando atoto, mana epene tika-pene tupa wato minu atape-pene loto, Jisasa Kataisa lo bilipi lene mana okopene eya leaipia. Dee, Poloto pii mindi loto, matili Goteto wandakali tupa yapa lolo epolopeya lea-kola, Pilikisato pii okone ale wato, yuku yaepia. Yuku wato, balato Polo lamawuato, matili alu mindi, nambato nimba lapone ipu lokale tekeko, andipa nimba puu leaipia. \p \v 26 Pilikisato bala tinga lo tepa yakale loto, matili Poloto bala gitisimi loyale muni minditupa gulupeya nembo teaipia. Wuane nembo toto, ole kambuanga Pilikisato Polo epeakale laka puato, bala towa pii laka pua ateaipia. \v 27 Juta yame-mane bala towa epele yakale nembo toto, Pilikisato Polo bala mee katapusa ateakale lea-kola, mali lapo peaipia. Mali lapo pea-kola, akali Posiasa Pesatasa lene mindimane Pilikisana panda meaipia. \c 25 \s1 Sisato Nambana Kote Ale Yakale Leane Oko \p \v 1 Pesatasa bala Sisatiya tano okona epoto, Jutiya disitiki okona gapomane akali kawane ateaipia. Ole tepoai angu tano okonena atalu, bala Jutusaleme peaipia. \v 2-3 Bala Jutusaleme pea-kola, pitisa akali kawane tupapi, Juta yamena akali andane tupapi, utupane-mane nembo toto, Polo bala Jutusaleme epo pola-kola, akali minditupa-mane asininga anga pua atoto, bala peyo ome leakale nembo teainipia. Wuane nembo toto, akali utupane-mane Pesatasa ateanga poto, koo tene minditupa Polonga yata yainipia. Yata alu, utupane-mane Pesatasa lamawuato, nimbato nanima moyoto, Polo bala Jutusaleme epeakale lape leainipia. \x * \xo 25:2-3 \xt Ap 23:15; 24:1\x* \p \v 4 Wuane leai-kola, Pesatasato utupanena pii okone yano peyoto, Polo bala Sisatiya tano okona andi latane ateya leaipia. Namba ole aŋalapo minditupa angu wali atalu, Sisatiya tano okona peke lokale lo ateyo. \v 5 Namba polowa-angi, yakamana akali kawane tupa namba towa atu makale. Poto andoloma-kola, akali okonemane mana koo mindi minia yando, utupane-mane bala kosimi leakale leaipia. \v 6 Wuane lalu, Pesatasa bala Jutusaleme wandakali tupa towa atu ole kitupasa yandopi, paiyasa yandopi, mindi atalu, Sisatiya tano okona peke leaipia. Peke loto, anate-lene bala kote ale alaini anda okona pituto, Polo lamolo pulupa leaipia. \p \v 7-8 Polo bala epea-kola, Jutusaleme atalu epeaini Juta yame akali tupamane bala ato mapu puato, pii kenda-pene kambua balanga yata yaini tekeko, Poloto utupanena pii okone yano peyoto, Juta yamena loo tupa yandopi, Juta yamena lotu anda andane okona yandopi, dee Lomo tane gapomane akali kawane Sisa oko towa yandopi, utupane towa nambato mana koo mindi mina napewane, jia leaipia. Wuane lea-kola, Juta yame akali utupane-mane Polonga pii kenda-pene kambua yata wato, balato wua peane leaini tekeko, utupane-mane enene leyama lo katulo Pesatasa andawa naleainipia. \x * \xo 25:7-8 \xt Ap 24:5-8\x* \v 9 Wuane tekeko, Pesatasa balato Juta yame wandakali tupa mo epele piya wakale nembo toto, Polo tipa puato, nambato nimbana kote okone Jutusaleme ale wakale. Nimba polape leaipia. \p \v 10-11 Pesatasato wuane lo tipa pea-kola, Poloto balana pii okone yano peyoto, jia leaipia. Juta yame wandakali tupanga nambato mana koo mindi mina napewa oko nimbato wayumane nembo tele okoni. Utupane-mane namba kosimi loyale pii leyai utupane enene pii mindi naleyai okonena, akali mindimane namba Juta yame wandakali utupanena kininga katulo mai napulu-peya. Wuane tekeko, nambato mana koo waka mindi minewa yando, Lomo tane gapomane akali kawane Sisana kote anda ateyama okona atoto, nambana kote oko ale ape-pene. Akali okonemane namba kosimi loto, namba omape-pene leando, namba omape-pene. Lomo tane gapomane akali kawane Sisa bala tane-mane nambana kote okone ale yakale leyo leaipia. \p \v 12 Poloto wuane lea-kola, Pesatasato balana kanjole yame tupa towa wamba ini pii lo tika piyu, Polo lamawuato, nimbato Lomo tane gapomane akali kawane Sisato nimbana kote oko ale yakale lele okonena, akali okonemane nimbana kote oko ale yakale pola leaipia. \s1 Pesatasato Kiŋi Akitipa Towa Pii Leapili Oko \p \v 13 Ole minditupa pea-kola, Kiŋi Akitipa-la, bala imalini Benisa-la, okonelapo-mane Pesatasa nimba wayu epeleya lapakale nembo toto, Sisatiya tano okona epeapili-pia. \v 14 Epoto, liyamba Sisaliya tano okona ole kambua peteapi-kola, Pesatasato Polona pii temane oko kiŋi Akitipa oko lamawuato, wamba Pilikisato akali mindi andi lea-kola, andipa bala mee katapusa ateya leaipia. \x * \xo 25:14 \xt Ap 24:27\x* \p \v 15 Namba Jutusaleme atewa-kola, pitisa akali kawane tupapi, Juta yamena ando atene akali tupapi, utupane-mane Polonga koo tene minditupa yata wato, akali okonemane mana koo mindi mineane okonena, nimbato bala omeakale lape leaini. \v 16 Utupane-mane wuane leaini tekeko, nambato utupanena pii okone yano peyoto, Lomo tane nanimato kenda-pene mindi wandakali tupa mee mai na-piyamane. Jia. Wandakali okonemane bala kosimi lolai wandakali utupanena pii lolai tupa yano peleakale lo mali yalamane lewa. \p \v 17 Wuane lewa-kola, akali utupane namba towa atu wali epeai. Ipulu, anate-lene nambato mali nayene, kote anda okona pituto, akali okone lamo atu epeakale lewa. \v 18 Bala atu epeai-angi, bala kosimi leaini akali tupamane ika loto, balato mana koo wete minditupa wua pua mineane lo bala kosimi lolopeyai nembo tewa tekeko, utupane-mane pii okonepene tupa naleai. Jia. \v 19 Utupane-mane mee yakama tanena Gote lo bilipi lene mana tupana pii kambua leai. Poloto akali Jisasa lene mindi wamba omeane okone bala saka atolo-peke leane lea-kola, Juta yame akali tupamane jia loto, Polo towa pii yanda pua ateai. \p \v 20 Utupane-mane pii okonepene tupana pii yanda pua ateai-kola, nambato utupanena kote anu pua lo tika puape lo tatake wato, Polo tipa puato, nimba Jutusaleme pole-kola, mindimane nimbana kote oko ale yakale, nimba polape lewa. \v 21 Wuane lo tipa pewa-kola, Poloto namba languato, Lomo tane gapomane akali kawane Sisa okomane nambana kote oko ale yakale-ko. Namba mee katapusa anda okona atokale lea. Wuane lea andala, nambato bala Sisa ateyanga polane asini aiya pukale loto, bala katapusa anda okona mee ateakale lewa. \p \v 22 Pesatasato wuane lo kiŋi Akitipa lamaiya-kola, Akitipato bala lamawuato, namba tane-mane akali okonena pii oko ale wakale leaipia. Wuane lea-kola, Pesatasato bala lamawuato, anati nimbato balana pii oko ale ola leaipia. \s1 Polo Bala Kiŋi Akitipa Peteane Okona Epeane Oko \p \v 23 Pesatasato wuane lea-kola, anate-lene kiŋi Akitipa-la, bala imalini Benisa-la, liyambana yati epene kambua tupa piyu, kiŋi tupa epalaini pua epeapelepia. Epoto, liyambapi, ami akali kawane tupapi, tano okone ando atalaini akali kawane tupapi, utupane towa atu wandakali amunguli piyaini panda okona kolandaka leai-kola, Pesatasato akali minditupa lamawuato, Polo epeakale, yakamato bala lamolo pulupa leaipia. \p \v 24 Polo atu epeai-kola, Pesatasato wua leaipia: Kiŋi Akitipapi, nanima towa amunguli pua peteyama akali tupapi, yakama pitaka-mane akali oko andeyai okoni. Jutusaleme tano okonapi, walipi, Juta yame wandakali tupa pitaka-mane pii taimane namba languato, akali oko bala saka ata napeakale leai. \v 25 Utupane-mane wuane leaini tekeko, nambato andewa-kola, bala peyo ome lolane tene mindi balanga ata napea. Wuane tekeko, bala tane-mane loto, gapomane akali kawane Sisato balana kote oko ale yakale lea andala, nambato bala Sisa ateyanga peakale lewa. \p \v 26-27 Akali okona kote lape-pene tene angini tupa pepa peyoto, pepa okone gapomane akali kawane Sisa balanga pee lape-pene guleya tekeko, nambato pii aki mindi loto, pepa peyo pee loape lo tatake eyo. Nambato katapusa akali okona kote lape-pene tene tupa pepa peya napene, bala kote ale alane akali mindinga mee kote lolo peakale lewando, nambana mana okone kee ene mana mindi gulolo-peya nembo teyo. Tene okonena, nanimato bala kuai lo tipa puato, balana pii oko wayumane ale amakale. Ale oloma-kola, nambato balana kote lolane tene tupa aiya pua moto, pepa peyoto, gapomane akali kawane Sisa balanga pee lokale. Wuane pukale nembo toto, nambato kiŋi Akitipa nimbapi, akali peteyai tupapi, yakama pitaka ipulupa lo amunguli puato, Polo bala yakamana wenonga atolo epeakale lalo. Pesatasato wuane leaipia. \c 26 \s1 Poloto Kiŋi Akitipana Wenonga Atoto, Pii Leane Oko \p \v 1 Pesatasato wuane lea-kola, kiŋi Akitipato Polo lamawuato, wamba Juta yame-mane nimbanga pii kenda-pene yata yaini tupa andipa nimba tane-mane yano peyo lola leaipia. Wuane lea-kola, Poloto balana kini aiyu loto, wua leaipia: \v 2-3 Kiŋi Akitipa nimbato nanima Juta yamena manapi, pii yanda piyamanepi, utupane pitaka wayumane wete andelene pia okoni. Tene okonena, namba nimbana wenonga atoto, pii kenda-pene Juta yame-mane nambanga yata apia tupa pitaka yano peyo lokale lo epele eyo. Nambato utupanena pii yano peyo pii lolowa-kola, nimbato wamba ini kepa naene, pii lolowa tupa ale aa gula leyo. \p \v 4-5 Wamba namba iwana patanenga, nambato Patasai yamena mana tupa wato minu atewa-kola, Juta yame-mane nambana mana minalawane tupa andeai. Patasai yame nanimato Gotena loo tupa kuai lo wete wato minu atoto, Juta yame wandakali waka tupa pitaka sia minalamane. Wamba nambana yuu tene okona atewa-angipi, matili namba Jutusaleme poto atewa-angipi, nambato Patasai yame okona mana epene utupane minu atewane okone Juta yame wandakali pitaka-mane nembo teyai. Tene okonena, utupane-mane nambana mana epene utupane nimba langimakale nembo teaindo, utupane-mane katulo langulu-peyai. \x * \xo 26:4-5 \xt Pl 3:5-6\x* \p \v 6-7 Wamba Goteto Juta yame alesa nanimana yumbane tupa ando potomisa pii mindi lamawuato, matili nambato wandakali omene tupa ika laya wakale leaipia. Wuane lea-kola, utulu otongapi, Juta yame wandakali utupane-mane Gote lo lotu loto, balato wandakali omene tupa ika laya yakale lo maliyo atalaini. Andipa nambatopi Goteto wandakali omene tupa ika laya yakale lo maliyo ateyo okonena, Juta yame wandakali utupane-mane nambanga pii kenda-pene yata wato, kosimi leyai. \x * \xo 26:6-7 \xt Ap 23:6-8; 28:20\x* \v 8 Goteto wandakali omene tupa ika laya wakale lea-kola, anu peakale yakamana minditupa-mane pii okone bilipi nalape-pene nembo teyaipe. \p \v 9 Wamba nambato Nasatesa tane Jisasa okona gene oko minu koyoyale, mangene kambua pukale nembo tewa. \x * \xo 26:9 \xt Ap 8:1-3\x* \v 10 Wuane nembo tewa-kola, Poloto Kitisene wandakali tupa andi leakale leyama loto, pitisa akali kawane tupamane pepa mindi peyoto, namba geai. Geai-kola, nambato Kitisene kambua andi loto, katapusa andaka aindaka laka pua atewa. Dee, Pitisa akali kawane utupane-mane Kitisene wandakali utupane omeakale leai-angi, nambatopi enene utupane omeakale lewane teke. Nambato Jutusaleme atoto, mana utupane minu atewa. \p \v 11 Ole kambuanga namba Juta yamena lotu anda tupa pitakana kolandaka laka puato, kenda-pene andane tupa Kitisene wandakali peteaini tupanga maiki pewane. Nambato utupane lamawuato, yakamato Jisasa masia mawuato, bala ando pii koo lalapa lewane. Nambato Kitisene wandakali tupa ando yataka andane wete wato, tano amonga wete yane tupana poto, kenda-pene andane tupa utupane maiki pua, epoko pua atewane. \s1 Polo Bala Kitisene Gulewane Lo Temane Leane Oko \p \v 12 Wuane lalu, Poloto pii minditupa tako pua kiŋi Akitipa lamawuato, wamba Pitisa akali kawane tupamane pepa mindi namba gipulu, Kitisene wandakali tupanga kenda-pene andane tupa malu puu leai-kola, namba Damasakasa tano okona poyale asini pewa leaipia. \v 13 Kiŋi nimbato nambana pii oko wayumane ale ape. Namba asini pewa-kola, otonga taeme tualo kilokopi mindi lea-angi, nambato andewa-kola, tii-pene andane wete nai ita minene mindi ati kenga ato epoto, nambapi, akali namba towa atu pemane tupapi, nanimanga tii pikoyo pea. \p \v 14 Tii pikoyo pea-kola, nanima pitaka yuunga lomba-pene yo atema. Namba lomba-pene yoto ale ewa-kola, pii mindi leane okomane Iputu pii loto, Solo, Solo, nimbana masianesa minditaka mindi ateya-kola, nimbato okone wato apokale nembo toto, nimbana kee masianesa piande-piande peya aiyu lele. Wuane pele-kola, yandate nembo atene mindimane nimbana kene yandate eya-kola, nimba tane tandaka nele-ko. Anu peakale nimbato kenda-pene andane tupa namba giki pilinipe lea. \p \v 15 Wuane lea-kola, nambato Akali Andane, nimba apipe lewa. Wuane lewa-kola, Akali Andane okomane namba akali Jisasa nimbato kenda-pene andane tupa giki pua atele okone lea. \v 16 Wamba nimbato kenda-pene andane tupa namba giki pilini tekeko, andipa nimba nambana piape akali atola lolo epeyo-ko. Nimba ika lo ata. Nambato minditaka andipa peyo-kola, andele tupapi, nambato minditaka matili nimba andawa lolowa-kola, andolopele tupapi, utupane pitaka nimbato wandakali tupa lamawua atola lolo epeyo. \p \v 17-18 Nimbato nambana pii oko utupane lamaule-kola, utupane-mane namba lo bilipi lolopeyai nembo teyo. Bilipi lolai-kola, nambato utupanena mana koo minalaini tupa apia-mawuato, utupane nambato wamba mo kuai laya ewane wandakali tupa towa atu nambana yame ateakale lolo-peyawa. Nambato wuane pukale nembo toto, wandakali undupi pangosa ateyai utupane-mane Satanena tai-lene oko tepa alu, Gotena tii-pene okona epoto, bala wato miniakale loto, nimbato utupanena lene tupa mo tii piya olo puu leyo. Nimbato piape okone pua atole-kola, Juta yame wandakali tupapi, wandakali yame waka tupapi, utupane-mane nimba minu koyoyale pulai-angi, utupanena kininga nambato nimba molo-peke lolo-peyawa. Akali Andane okomane wuane loto, namba langea. Poloto wuane leaipia. \x * \xo 26:17-18 \xt Ais 42:16; Ep 2:2; Kol 1:12-14\x* \s1 Poloto Piape Peane Tupa Akitipa Lamaiyane Oko \p \v 19 Wuane lalu, Poloto pii minditupa tako pua loto, kiŋi Akitipa nimbato wayumane ale ape leaipia. Tii pene wetete mindi ati kenga atoto, nanimanga tii pikoyo peane okone andoto, pii mindi leane okone ale wato, nambato tanga nalewane. Jia. \v 20 Tanga nalene, wamba ini bulupane nambato Gotena pii oko Damasakasa tane wandakali tupa lamalu pewa. Poto, yakamato yamapane peke loto, Gote bilipi loto, mana epene minulai tupamane yakamana yamapane peke laima lo andawa lalapape lewa. Wuane lalu, matili namba Jutusalemepi, Jutiya disitiki yuu waka tupapi, utupane pitakana poto, Juta yamepi, wandakali yame waka tupapi, utupane pitaka pii mindiki okone teke lamaewa. \p \v 21 Nambato pii okonepene tupa lamaima epoko pua atalawane okonena, Juta yame akali tupamane yataka wato, lotu anda andane okona epoto, namba minuto, peyo ome loyale peai. \p \v 22-23 Utupane-mane wuane peaini tekeko, wamba Mosesapi, potopesa akali tupapi, utupane-mane wandakali tupa lamawuato, matili Mesaya oko bala tandaka nalu, omalu, wamba ini bulupane malinga ika lolopeya. Ika lalu, balato Gotena pii oko Juta yamepi, wandakali yame waka tupapi, utupane lamawuato, Goteto yakamana nembo-tene tupa mo tii piya eya lolopeya leainipia. Wuane leai-kola, Goteto namba moyama teke ipulu, andipa ateyama gii okona giau leya. Tene okonena, andipa namba balana wisanisa atoto, pii waka mindi nalene, pii wamba potopesa akali tupamane leaini okone teke wandakali gene yenepi, nayenepi, yakama pitaka langeyo leaipia. \x * \xo 26:22-23 \xt Lk 24:44-47; 1Ko 15:20\x* \p \v 24 Poloto wuane lo pii yano peyo atea-kola, Pesatasato pii taimane wete loto, Polo, nimba mana kambua wete meene okonemane nimba minu kee eya okonena, nimbato kee wato pii okone lele leaipia. \v 25 Wuane lea-kola, Poloto bala lamawuato, akali andane Pesatasa, namba akali kee ene, jia leaipia. Namba mini paluto, enene pii utupane leyo. \p \v 26 Kataisa bala mindisa too pua ata napene, ama tombenenga atoto, nambato leyo pua peane. Wandakali-mane Kataisa balato wuane peane leai-kola, Kiŋi Akitipato pii okone wamba ale ya okoni. Tene okonena, nambato yuku naene, Kataisa balato wuane peane lo bala lamaiyo. \v 27 Wamba potopesa akali tupamane loto, matili Mesaya okomane wuane pulupeya leainipia. Kiŋi Akitipa nimbato potopesa akali utupanena pii okone enene ya lo bilipi lelepe. Potopesa akali utupane-mane pii leaini okone enene ya lo nimbato bilipi lele lo nambato nembo teyo leaipia. \p \v 28 Poloto wuane lea-kola, Kiŋi Akitipato bala tipa puato, gii ukupini oko angi teke, nimbato katulo namba mo Kitisene gulaya wakale nembo toto, wuane lelepe leaipia. \v 29 Kiŋi Akitipato wuane lea-kola, Poloto balana pii okone yano peyoto, gii ukupini oko angi teke yandopi, gii luu mindi pola-kola yandopi, nimbapi, wandakali nimba towa atu nambana pii leyo tupa alewa peteyai tupapi, yakama pitaka Kitisene namba ateyo okopene teke gulalapale loto, nambato Gote lo pote leyo. Wuane tekeko, sene ende nambanga eya tupa yakamanga yakale lo nambato pote naleyo leaipia. \p \v 30 Poloto wuane lea-kola, kiŋi Akitipa okopi, bala imalini Benisa okopi, gapomane akali kawane Pesatasa okopi, dee wandakali utupane towa atu peteaini tupapi, utupane pitaka ika lalu, kamaka peainipia. \p \v 31 Kamaka pulu, utupane-mane yakama tane teke-teke pii lalawa piki puato, akali okomane mana koo mindi mina napea-kola, nanimato bala katapusa pale lape-penepi, peyo ome lape-penepi, tene mindi ata napeya leainipia. \v 32 Wuane loto, wandakali utupane-mane Kiŋi Akitipato Pesatasa lamawuato, akali okonemane Lomo tane gapomane akali kawane Sisato balana kote oko ale yakale nalapia-yale, nimbato katulo bala peakale tepa api-yale leainipia. \c 27 \s1 Polo Bala Lomo Tano Okona Poyale Peane Oko \p \v 1 Kote ale yaini akali tupamane pii mindi lo yake puato, nanima sipi mindina pitiyu, Itali kanditi okona pupe-pene leainipia. Wuane lalu, utupane-mane Lomo gapomane akali kawane Sisa okona ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali Juliasa lene mindi lamawuato, nimbato Polopi, andi latane wandakali waka minditupapi, utupane andi lo awua pupe leaipia. \p \v 2 Atamituma tano okona tane tupana sipi mindi Esia potopinjia okona ipa solewata matenenga tano yane tupana poyale pea-kola, nanima sipi okonena peakaiyu lo petema. Masetonia potopinjia okona tano Tesalonaika tane Atitakusa bala nanima towa atu sipi okonena pitiyu pema. \x * \xo 27:2 \xt Ap 19:29\x* \v 3 Poto, anate-lene nanima Saitone tano okona peakaiyu lema-kola, Juliasa bala mana epene mindi minuto, Polo towa yamapane yo atalaini wandakali tupamane bala moyakale loto, utupane ateainga bala peakale lo tepa ya. \v 4 Matili nanima sipinga pitiyu, Saitone yuu okone tepa alu pema tekeko, asini nanima poyale pemane ukusane-tole atoto, popo andane mindi lo awua epea. Epea-kola, ipa solewata tombenenga yuu yene mindi Saipatasa ailene lene okona masianesa-tole pema. \p \v 5 Pulu, nanima sipinga pitiyu, Silisia, Pambilia-la, potopinjia okone-lapona ipa solewata matene mandaka asini poto, matili Lisia potopinjia okona tano gene Maita lene okona peakaiyu lema. \v 6 Peakaiyu lalu, ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali okomane andea-kola, Aleke-sandiya tane tupana sipi mindi Itali kanditi okona poyale pea. Poyale pea-kola, balato nanima atu sipi okonena peakaiyu lea. \p \v 7 Peakaiyu loto, nanima sipi okonena pitiyu pema tekeko, asini nanima poyale pemane okonena atoto, popo andane tai mindi lo awua epea wete, sipi okone tenga-mane pea-kola, ole kambua pea. Nanima ayiawa wete poto, Nitusa tano okona mandaka gulo pema tekeko, popo andane lo awua epeane okonemane polane asini okone kando lea-kola, nanima yuu ailene Kitita lene okona masianesa-tole poyale, ipa matene yuu Salamone lene okona mandaka gulo pema. \p \v 8 Pulu, nanima sipinga pitiyu, yuu ailene Kitita okona solewata matenenga mandaka asini poto, Lasea tano okona mandaka gulo pema. Ayawa wete poto, nanima yuu ailene Kitita okona Sipi Epo Yalane Panda Epene lalaini okona peakaiyu lema. \p \v 9 Ole kambua wete peane tekeko, nanima sipinga pitiyu, tenga-mane epema okonena, yuu nanima poyale pema okona kapoyale peakaiyu nalema. Juta yame-mane tomo nanene, kondalaini oto oko epo pea-kola, popo andane wete ole dindi lo lalane gii oko epea. Gii okone epea-kola, popo andane lo awua epalane okonemane sipi tupa katulo minu koyape-pene gulea andala, Poloto wandakali bala towa atu sipinga pitiyu epeaini tupa pii mindi lamai-yaepia. \p \v 10 Pii okone wandakali utupane lamawuato, akali yame, nambato andeyo-kola, andipa nanima sipinga pitiyu pemando, popo andane lo awua epola okomane sipi oko minu koyola-kola, pinju kambua mandu peyama tupa alu pulupeya ya leaipia. Sipi oko koyola-kola, sipinga peteyama akali nanimana kambua ipasa poto, omolo-peyama ya lo nembo teyo-ko. Nanima wali atamakale leaipia. \p \v 11-12 Poloto wuane leane tekeko, popo andane wete mindi lo awua epola okomane sipi oko koyolane loto, sipi epo kuai lo yalane panda epene mindi ongane nayaepia. Nai andaka palane ukusane-tole Pinikisa tano oko yuu ailene Kitita okona yalane. Sipi epo kuai lo yalane panda epene mindi ongane yalane nembo toto, sipi okonena peteaini wandakali kambua-mane pii mindi lo yake puato, nanima sipinga pitiyu, katulo pupe-pene guleando, nanima wamba kapoyale Pinikisa tano okona poto, popo andane ole dindi lo epalane gii oko koyo peakale lo ongane maliyo atamakale leainipia. Sipi ingane minalane akali okola, sipi anduane okola, okonelapo-mane wuane teke leapi-kola, ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali okomane akali okonelapo-mane pii leapili okone ale wato, enene leyapi nembo toto, pii Poloto leane okone ale naya. \s1 Popo Andane Wete Mindi Leane Oko \p \v 13 Matili popo mindi tenga-mane lea-kola, utupane-mane wamba Pinikisa tano okona makale leaini pua andipa katulo polo-peyama nembo teai. Wuane nembo toto, utupane-mane sipi oko polane lo aene kenda-pene wete yuunga yane oko kilau lo meai-kola, nanima yuu ailene Kitita okona solewata matenenga mandaka gulo pema. \p \v 14 Pema-kola, aŋa matili yale popo andane tai wete mindi yuu ailene Kitita okona amo maitasa-tole atoto, lo awua epea. Wandakali-mane popo ongane ato epalane okonena gene oko loto, nai epalanesa-tole atoto, epalane popo oko lalainipia. \v 15 Popo andane tai-lene wete okone lo awua epea-kola, sipi ingane minalane akali okonemane yuku wato, sipi epo yalane panda nanima wamba poto yema okonena peke lamakale nembo tea. Balato wuane nembo teane tekeko, balato sipi okone mopeke loyale makande pea-kola, katu nalea andala, popo-mane sipi awua peakale lo ando kondea-kola, nanima sipi okona piti-pata mee pema. \p \v 16 Poto, sipi andane okonena masianesa-tole sipi aŋako mindi eyaka-mane kilau lo mo atu palane okone alu pulane lo yukuwa atema. Popo andane okonemane nanima sipi okona piti-pata awua pea-kola, yuu ailene aŋako Kauta lene mindi ipa solewata tombenga yene mindina kii koyasa-tole pema. Popo andane lo awua epeane okone ailene okonemane ipi lea-kola, nanimato ayia wete wato, sipi aŋako okone kilau lo moto, sipi andane okona tokonga yata ema. \p \v 17 Sipi aŋako okone yata ema-kola, popo andane lo awua epeane okonemane sipi andane okone minu koyolane nembo toto, sipi okona piape akali tupamane sipi andane okone eyaka andane minditupa-mane minu tai layawa yake peai. Dee, Apitika yuu okona mandaka gulo solewata pangosa ipa mau peyalane okona sipi okone peya-mangua olane lo yuku wato, utupane-mane sipi okona sele andane oko tita lo mo tepa yai-kola, popo-mane sipi oko nanima piti-pata mee awua pea. \p \v 18 Anate-lene popo andane wete yuku-pene lo awua epeane okomane sipi okone minu malawai lea-kola, sipi okone kenda wato, ipa pangosa polane nembo toto, utupane-mane sipinga pinju mandu peaini tupana minditupa ipanga awua tepa yai. \v 19 Ole teponena, popo andane okone mee lo awua epea andala, sipi okona piape piyaini akali tupamane yuku wato, sipi okone kenda wato, ipa pangosa polane nembo teai. Wuane nembo toto, utupane-mane sipi okona selepi, eyakapi, okonetaka tupana minditupa yakama tanena kini-mane moto, ipanga awua tepa yai. \p \v 20 Mole kambua yapowa ya-kola, ole kambua nanimato naipi, anapi, kayandapi, utupane anda napema. Ole dindi lo popo andane tai leane okonemane nanima mee awua pea-kola, matili nanima yuu mindina poto, kuai lo atolo-peyama nembo natema. Jia. Nanima ipasa poto, omolo-peyama ya lo nembo tema. \p \v 21 Sipi okonena peteaini wandakali tupa ole kambuanga tomo mindi nanene peteai-kola, matili Polo bala utupanena tombenenga ika lo atoto, utupane lamawuato, akali yame, wamba nambato pii mindi yakama langiwa oko yakamato ale apiai-yale, nanima yuu ailene Kitita okona ataima-yale. Ataima-yale, popo andane lo awua epeya okomane yakamana minditaka mindi minu koya napipia-yale. Dee, pii nambato langiwa oko yakamato ale apiai-yale, yakamana minditaka tupa alu napipia-yale teke. \p \v 22 Andipa sipi oko koyolo-peya tekeko, sipi okona peteyama akali nanimana mindikipi mindi oma napulu-peyama leyo. Tene okonena, yakama omolomane lo yuku naene, yamapane keato gulo pitiyapape. \v 23 Anu peakale nambato wuane leyope. Namba Gotena piape akali mindi atoto, bala lo lotu lalawane okonena, andipa utulu balana enjole mindi nambanga mandaka epala. \v 24 Epoto, balato namba languato, Polo, nimba Lomo tane gapomane akali kawane Sisa okona wenonga poto atape-pene okonena, Goteto nimbana pote lale oko ale wato, balato nimbapi, akali nimba towa atu sipinga peteyai tupapi, yakama omolaini lo ando atolopeya okonena, nimba yuku olene lala. \x * \xo 27:24 \xt Ap 23:11\x* \p \v 25 Enjole okonemane namba langiya pua teke, Goteto enene wuane pulupeya lo nambato bilipi leyo. Tene okonena, yakama omolomane lo yuku naene, keato gulo pitiyapape. \v 26 Popo andane okomane sipi oko awua pola-kola, sipi oko ipa solewata tombenenga yuu ailene yene mindina peya-mangua ola-kola, nanima yuu ailene okonena poto, kuai lo atolo-peyama leaipia. \x * \xo 27:26 \xt Ap 28:1\x* \s1 Sipi Koyane Oko \p \v 27 Popo andane okonemane sipi okone nanima piti-pata ipa solewata Metete-niane lene okona awua epoko pua pea-kola, satete lapo pea. Pea-kola, utulu tombe, sipi okonena piape piyaini akali tupamane ipa matene mindina mandaka gulo epalama ya lo nembo teai. \v 28 Wuane nembo toto, utupane-mane ipa lundu anu pua peteyape lo andoyale, ende mindina minditaka kenda-pene mindi andi latane atalane oko ipanga tepa wato, makande pua andeai-kola, ipa lundu yane oko mita paiyasa tukumindi gulea. Matili sipi oko aŋa amonga yale pea-kola, utupane-mane lapone makande pua andeai-kola, ipa lundu yane oko mita paiyasa tepo gulea. \p \v 29 Mita paiyasa tepo angu gulea-kola, sipi okone ana koo ipa pangosa yalane tupana poto, koyolane lo yuku yai. Yuku wato, popo-mane sipi okone polane loto, sipi okonena piape akali tupamane aene kenda-pene tukumindi-mane yuunga mineakale nembo toto, eyaka-mane sipi towa andi latane ateaini tupa sipi okonena masianesa-tole ipanga tepa yai. Tepa alu, yuu waa wamba ini leakale loto, utupane-mane pote lo peteai. \p \v 30 Pote lo koyo piyu, utupane-mane sipi oko tepa wato, palaka makale nembo toto, nanima sipi aŋako okona pitiyu, sipi andane okona inganesa aene kenda-pene minditupa ipanga tepa olo peyama lalu, utupane-mane sipi aŋako okone ipa okona tepa yai. \p \v 31 Tepa yai-kola, Poloto ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali okopi, ami yanda yene tupapi, utupane lamawuato, sipi okona piape piyaini akali utupa sipi okona piti napene, palaka peaindo, sipi andane oko koyola-kola, ami yame yakama katulo omolo-peyai lea. \v 32 Wuane lea-kola, ami yanda yene tupamane sipi aŋako oko andi latane ateane eyaka tupa pai leai. Pai leai-kola, popo andane lo awua epeane okomane sipi aŋako okone awua pea. \p \v 33 Matili yuu wene waa loyale pea-kola, sipinga peteaini wandakali tupamane tomo neakale nembo toto, Poloto utupane lamawuato, satete lapo yakamato omolomane lo yuku wato, tomo nanene mee pitipiai leaipia. \v 34 Wamba yakama omolomane lo yukuwa pitipiyai tekeko, andipa nambato andeyo-kola, yakamana kawa itini mindikipi mindi alu napulu-peyako. Andipa yakamana umbaini tai leakale. Tomo minditupa nalapa leyo lea. \p \v 35 Wuane lalu, Polo balato betesa moto, utupane pitakana wenonga Gote ando wayu pele lalu, betesa okone konde loto, nea. \v 36 Nea-kola, akali sipinga peteaini utupane yakama pitaka mini epene paluto, tomo neai teke. \v 37 Sipi okonena petemane akali nanima pitaka mina mindiki loto, andete laponga paiyasa yanasanga dee uniane wataka akali petema. \v 38 Utupane yakama pitaka-mane tomo no embo alu, sipi oko yambo-yambo guleakale nembo toto, sipinga witi mandeaini tupa ipa solewatanga awua tepa yai. \p \v 39 Matili waa lea-kola, sipi okona piape piyaini akali tupamane ipa matene mindi andeaini tekeko, yuu andokona ipa matene oko andeyama nembo nateai. Ipa mau epene ipa matene okona ya-kola, utupane-mane loto, sipi oko katulo ipa matene okona giau lo pupe-pene guleando, popo andane lo awua epeya okomane sipi oko awua pola-kola, sipi oko ipa matene okona peya mangua yakalenga, nanimato sipi okona ingane minu, ipa matene okona maa leai. \p \v 40 Wuane lalu, wamba popo andane epeane okomane sipi oko awua polane loto, aene kenda-pene tupamane yuunga mineakale loto, ipanga tepa yaini tupana eyaka tupa kando loto, ipa pangosa yakale konda yai. Wuane piyu, utupane-mane sipi okona ingane minalane ita andane lapo wamba ende-mane andi leaini okonelapo tata leai. Okonelapo tata lalu, popo-mane sipi okone ipa matenenga awua peakale nembo toto, utupane-mane sipi okona inganenga sele yane oko iyunga kilau lo moto, sipi okona ingane minuto, ipa matene okona poyale peai. \p \v 41 Utupane-mane wuane peaini tekeko, sipi oko taimane poto, ipa pangosa ipa mau wangiane minaiyu latane ateane mindina peya mangua ya-kola, ipa mau okonemane sipi okona ingane duli lo minea. Minea-kola, popo andane okomane ipa solewata oko taimane poo lo awua epeane okonemane sipi okona masianesa-tole taimane peyaka puato, sipi okonena masianesa-tole ita yane tupa peyo kundu lapo piki pea. \v 42 Ipa solewata okomane wuane pua atea-kola, ami yanda yene tupamane wua lo nembo teai: Katapusa peteyai akali tupana mindi sipi oko tepa alu, ipa supimi loto, palaka polaini. Nanimato utupane pitaka peyo ome lamakale nembo teai. \p \v 43 Utupane-mane wuane nembo teaini tekeko, ami yanda yene andete mindiki ando atalane akali okomane Polo moyokale nembo toto, yakamato katapusa akali utupane peyo ome na-lalapape lea. Wuane lalu, balato sipi okonena peteaini wandakali tupa pitaka lamawuato, ipa supimi lalaini wandakali yakamato wamba ini bulupane ipanga peaka nena loto, supimi lo awua ipa matenenga pulupape. \p \v 44 Ipa supimi na-lalaini wandakali yakamato sipi okona ita palaŋa keao lene mindi yandopi, waka minditaka ita-mane waa-pene mindi yandopi, mindi minuto, ipa matenenga pulupape lea. Wuane lea-kola, nanimana mindikipi mindi oma napema. Jia. Nanima pitaka-mane balato leane pua puato, ipa matenenga pema. \c 28 \s1 Polo Bala Yuu Ailene Malata Lene Okona Ateane Oko \p \v 1 Nanima oma napene, yuu ailene okona ipa matenenga poto, yuu okonena tane minditupa tipa pema-kola, nanimato yuu okona gene oko Malata lalamane leai. \v 2 Nanima yuu okonena peakaiyu lema-angi, kingi epea-kola, upa ema. Upa ema-kola, yuu okonena tane wandakali tupamane wandakali waka tupa sia minuto, nanima moyo, ita yangoto, nanima upa endo yolo ipulupa loto, atu peai. \x * \xo 28:2 \xt 2Ko 11:27\x* \p \v 3 Poloto ita kembone yangolane minditupa mo amunguli puato, ita teane okonena yangea-kola, ita kembone utupanena tombenenga puya posini paleane mindi ita toto wato, kamaka epea. Epoto, puya okonena nene okomane Polona kini okona no doo loto, panga mangua ya. \v 4 Puya okone Polona kini okona panga mangua yane okone andoto, yuu okonena tane wandakali tupamane yakama teke-teke mindi lamaiki puato, akali okone bala ipa solewata okona omape-pene oko katulo epala tekeko, mana koo minalaini wandakali tupana yole koo maiyane Gote okomane bala saka ata napeakale nembo toto, peyo ome leya-kola, nanimato akali okone bala wandakali peyo ome lalane akali mindi ateya ya lo andeyama leai. \p \v 5-6 Utupane-mane wuane leai-kola, Poloto puya okone peyo tanda loto, itanga yangea. Wuane pea-kola, wandakali utupane-mane Polona umbaini oko anda yola-kola, bala wamba kapoyale yuunga tepa alu, omolo-peya nembo toto, maliyo ateaini tekeko, bala oma napene, kuai lo atea. Matili gii kambua pea-kola, Polo bala omopi mindi napene, kuai lo ateane okone andoto, wandakali utupane yakamana nembo-tene lawa puato, akali oko bala gote mindi ya leai. \x * \xo 28:5-6 \xt Mk 16:17-18; Ap 14:11\x* \p \v 7 Ipa tombenenga yuu yene ailene okonena ando atalane akali okona gene oko Papiliasa lalainipia. Balana yuu mindi ipa matene nanima atemane ongane mandaka gulo yenepia. Akali okonemane nanima atu balana andaka poto, ole tepo kuai lo yatawa palea. \v 8 Balana Ayiane oko umbaini toto pea-kola, ininga poto, tundupa mandu siki oma-yene ya-kola, Poloto akali siki oma-yene okone yane ongane poto, balana kini oko akali okonenga yata wato, pote loto, bala mo atu yane. \p \v 9 Poloto bala mo atu yane oko andoto, yuu ailene okonena tane siki yaini wandakali waka tupa Polo ateanga epeai-kola, balato utupanena siki tupa mo atu yane. \v 10 Poloto wuane pea-kola, wandakali utupane-mane nanimana gene tupa laiyu loto, minditaka kambua nanima giki peai. Dee, matili nanima yuu okone tepa oyale pema-angi, utupane-mane minditaka nanimanga jia yane tupa awua epoto, sipi nanima poyale pemane okona yata wato, mee geai. \s1 Polo Bala Lomo Tano Okona Peakaiyu Leane Oko \p \v 11 Wamba Aleke-sandiya tano okona tane minditupa sipinga pitiyu, yuu Ailene Malata okonena epoto, popo andane ole dindi lo po lo awua epalane gii oko koyo peakale loto, maliyo ateainipia. Sipi okonena inganesa-tole owato gote Susa lene okona iwanane lapo pawa mandene okonelapo makande pua pikisa waa pitane atene ya. Nanima ana tepo yuu ailene okonena atalu, matili nanima Aleke-sandiya tane utupanena sipi okona peakaiyu lo pitiyu pema. \v 12 Sipi okonena pitiyu poto, nanima Sitakusa tano okona peakaiyu lalu, ole tepoai tano okonena atema. \p \v 13 Atalu, matili nanima tano okone tepa alu, sipinga pitiyu poto, Lenjiame tano okona peakaiyu lalu, tano okonena ole mindiki atema. Atema-kola, popo epene mindi asia nanima makale lo maliyo atema okona poo lo awua pea-kola, anate-lene nanima sipinga pitiyu pulu, Puteyoli tano okona peakaiyu lema. \v 14 Peakaiyu loto, nanima sipi okone tepa alu poto, Kitisene wandakali minditupa malanda ema-kola, utupane-mane nanima languato, ole yanasa yakama nanima towa atu atamakale ipulupa leai. Ipulupa leai-kola, nanima poto, utupane towa atalu, matili nanima utupane tepa alu, Lomo tano okona poyale asini pema. \p \v 15 Nanima Lomo tano poyale asini pema-kola, Lomo tane Kitisene tupamane nanima asini epeyai lene oko ale wato, nanima malanda olo epeai. Minditupa Lomo tano oko wamba bulupane tepa alu, Apiasa okona makesanga epeai-kola, nanima malanda ema. Minditupa Lomo tano oko matili tepa alu, wandakali epo paliyaini anda tepo atalane yuu okona epoto, nanima malanda yai. Kitisene wandakali utupane pitaka malanda wato, Poloto Gote ando wayu pele loto, balana nembo-tene tai gulea. \p \v 16 Kitisene wandakali utupane malanda alu, nanima utupane towa atu poto, Lomo tano okona peakaiyu lema. Peakaiyu lema-kola, Lomo tane gapomane okomane Polo bala anda mindina palu ateakale loto, ami yanda yene mindimane bala ando ateakale lea. \s1 Poloto Lomo Tano Okona Atoto, Gotena Pii Epene Oko Lamawua Ateane Oko \p \v 17 Polo bala Lomo tano okona atea-kola, ole tepo pea. Pea-kola, balato Juta yamena akali kawane tupa epeakale leaipia. Utupane epo amunguli peai-kola, balato utupane lamawuato, amene yame, nambato nanimana yumbane tupana mana yane tupa kalo puato, mo apia napewa lea. Dee, nambato Juta yame wandakali tupa minu koyoyale, utupane towa mana koo mindikipi mindi mina napewa tekeko, namba Jutusaleme atewa-angi, Juta yame akali kawane tupamane namba andi loto, Lomo tane gapomane akali ateaini tupana kininga maiyai. \v 18 Mayai-kola, Pesatasato nambana kote oko ale wato, namba peyo ome lolane tene mindi ata napea-kola, namba pola loto, tinga lo tepa wakale nembo tea. \x * \xo 28:18 \xt Ap 26:31\x* \p \v 19 Balato wuane nembo teane tekeko, Juta yamena akali kawane tupamane bala lamawuato, nimbato Polo tinga lo tepa olene leai. Utupane-mane wuane naleai-yale, balato namba tinga lo tepa ya-yale tekeko, nambato Juta yame akali kawane utupanenga koo tene mindi yatawa kosimi lokale nembo nateyo. Utupane-mane Polo tinga lo tepa olene leai-kola, Pesatasato namba tinga lo tepa ape-pene guu nalea-kola, nambato bala lamawauto, Lomo tane gapomane akali kawane Sisa balato nambana kote oko ale yakale lewa. \x * \xo 28:19 \xt Ap 25:10-11\x* \p \v 20 Isatale tane tupamane Goteto wandakali malinga ika laya olopeya lo bilipi loto, maliyo ateyama. Nambato wuane teke bilipi lo ateyo okona, namba sene ende-mane andi latane ateyo. Kenda-pene utupane pitaka nambanga epea-kola, nambato Juta yame akali kawane yame yakama andokale nembo talo. Andoto, pii leyo utupane yakama langukale nemboto, ipulupa lalo leaipia. \x * \xo 28:20 \xt Ap 26:6-7\x* \p \v 21 Poloto wuane lea-kola, Juta yame akali kawane tupamane bala lamawuato, Jutiya disitiki okona ateyai wandakali tupamane nimba andayo pepa mindi peyo nanimanga epe naleai leainipia. Dee, utupanena mindimane epoto, nimba andayo pii koo mindi nanima langi napea teke. \v 22 Mindimane wuane napea tekeko, nanimato ale aima-kola, yuu tupa pitakana wandakali-mane Kitisene mana wenene tupa wato minalaini wandakali tupa andayo pii koo lalaini. Tene okonena, nimba tane-mane wua lo nembo teyo lo nanima langule-kola, nanimato ale amakale nembo teyama leainipia. \x * \xo 28:22 \xt Ap 24:14\x* \p \v 23 Wuane lalu, Juta yame akali kawane utupane-mane Polo towa pii lalawa puato, oko angi lapone epo amunguli pimakale lo oto mindi yata yai. Matili oto okone epea-kola, Juta yame akali kawane utupane towa akali kambua epoto, Polo bala peteane anda okona epo amunguli peainipia. Amunguli peai-kola, Poloto upa pitane ato tewa wandakali utupane Gotena pii oko mee lamawua atea-kola teke, undupi leaipia. Balana pii alewa peteaini akali utupane-mane Jisasa lo bilipi leakale nembo toto, Poloto pii minditupa Mosesato leane tupapi, pii minditupa potopesa akali tupamane leaini tupapi, utupane Juta yame akali utupane lamawuato, Goteto wua puato, minditaka pitaka taka ando atalane loto, balato Gotena pii oko wandakali utupane lamaiyo nayu lamawua ateaipia. \p \v 24 Poloto Gotena pii oko utupane lamawua atea-kola, akali minditupa-mane ale wato, balana pii bilipi leaini tekeko, minditupa-mane balana pii okone bilipi la napeainipia. \v 25 Tene okonena, Juta yame akali utupane yakama tane teke-teke pii yanda piki pua ateai-kola, akali utupanena mindimane yakama pitaka andaka pulupa leaipia. Wuane lea-kola, Poloto pii mindi Juta yame akali utupane lamawuato, wamba Oli Sipitisa okomane yakamana yumbane tupa lamawuato, potopesa akali Aisayana ambulini okomane pii enene wete mindi leane leaipia. \p \v 26-27 Pii enene balato leane oko loto, Juta yame wandakali tupana lene tupamane nambana piape andoto, utupanena alene okomane nambana pii oko ale wato, utupanena nembo-tene okomane pii okonena tene oko nembo toto, yamapane peke lapiai-yale, nambato utupane mo atu yolo-peke lauwa-yale leaipia. Nambato wuane piwa-yale tekeko, utupane-mane yamapane peke na-lamakale nembo toto, nembo-tene mo lawa napimakale nembo tapiai. Wuane nembo toto, utupane-mane nambana pii ale oyale kepa wato, piape nambato piyawane utupane anda napimakale loto, utupane-mane lene mungu latawa atalaini. Tene okonena, nimbato wandakali utupa ateyai okona poto, utupane lamawuato, yakamato wuane pua atalaini okonena, matili ole kambuanga yakamato Gotena pii oko ale olopeyai tekeko, yakamato pii okonena tene oko aŋakopi mindi nembo natolo-peyai. Dee, ole kambuanga Goteto piape minditupa pula-kola, yakamato balana piape pula utupane andolopeya tekeko, Goteto piape utupane peya lo yakamato anda napulu-peyai lape. Potopesa akali Aisayato wuane leane lo Poloto leaipia. \p \v 28 Potopesa akali Aisayato wamba wuane leane loto, Poloto Juta yame wandakali utupane lamawuato, Juta yame yakamato Gotena pii okone ale aa na-piyaini. Tene okonena, Goteto wandakali yame waka tupa molo-peke lokale nembo toto, nanimato balana pii okone wandakali yame waka utupane lamalu pulupape lo nanima langeane lo yakamato nembo talapape. Goteto wuane lea-kola, wandakali yame waka utupane-mane balana pii okone ale olopeyai lea. \v 29 [Poloto wuane lea-kola, Juta yame wandakali utupane yakama balana anda okone tepa alu poto, yakama teke-teke pii yanda andane mindi peainipia]. \p \v 30 Mali lapo Polo bala anda mindina palu atoto, anda anduane oko muni maiki pea. Bala anda okonena atea-angi, wandakali-mane bala andolo ipuku peai-kola, balato utupane pitaka wayu epalaiya leaipia. \v 31 Wandakali utupane balana andaka ipuku peai-kola, bala yuku naene atoto, utupane lamawuato, Goteto wua puato, pitaka taka ando atalane lo pii lamaiki pea. Wuane puato, Poloto wandakali tupa mana lamawuato, Akali Andane Jisasa Kataisa balato wua peane lo mana lamaiki pua atea-kola, wandakali mindikipi mindimane bala lamawuato, nimbato piape okone napipe lo, jia naleai.