\id GAL - Tuma-Irumu NT+ [iou] -PNG 2011 (DBL 2015) 
\h Galesia 
\toc2 Galesia 
\toc1 Galesia 
\mt1 Galesia  
\mt2 Anututä iniken bänep ironi terakgän nimagut täyak unitäŋo manbiŋam  
\c 1  
\p
\v 1  \x * \xo 1:1 \xt Gal 1:11-12\x* Näk aposoro Pol, äma kubätä aposoro piä ŋo täkta iwoyäŋpäŋ nämo nepmaŋpän yäpmäŋ äbut. Nämo, näk piä man ŋo Jesu Kristo-kät Anutu Nan, Kristo kumbani-ken nanik wädäŋ tädotkuko u keri-ken nanikpäŋ yäput.  
\v 2 Eruk näk ba notnaye näkkät itkamäŋ ŋonitä bänep oretoret man kudän täŋpäŋ pena yäpmäŋ äbot täŋpani ämawebe äbori äbori Galesia komeken nanik inta äretak.  
\v 3  \x * \xo 1:3 \xt Rom 1:7; Plp 1:2\x* Anutu Nankät Ekäninin Jesu Kristo täŋo orakoraki ba bänep pidämtä intä terak tokŋek päton.  
\v 4  \x * \xo 1:4 \xt Gal 2:20; 1Ti 2:6; Tai 2:14; 1Jo 5:19\x* Kristo uwä nintäŋo momita yäŋpäŋ kowata Anutu Nanin täŋo mani buramiŋpäŋ gupi iniŋ kireŋkuk. Ude täŋkuko uwä nin kome ŋonitäŋo topmäk-topmäk waki uken nanikpäŋ nimagutkuk.  
\v 5 Unita Anutu wäpi tärek-täreki nämo, iniŋoret täkäna! U bureni.   
\s1 Manbiŋam bureni-inik u kubägän  
\p
\v 6 In täŋo manbiŋam ŋode nadäŋkaŋ kikŋutpäŋ-nadäwätäk pähap umuri kubä täŋkut! In imata Anutu, Kristo täŋo orakoraki terak inita biŋam tämaguranipäŋ bäräŋeŋ-tagän mäde ut imikaŋ? Ba imata manbiŋam kubä iwarän täkaŋ?  
\v 7  \x * \xo 1:7 \xt Apos 15:1,24\x* Nadäkaŋ? Manbiŋam bureni kudupi kubä nämo itak. Nämoinik. Upäŋkaŋ äma ätutä intäŋo nadäkinikjin täŋkuräk takta Kristo täŋo manbiŋam bureni u yäpmäŋ äyäŋutpäŋ goret käda yäŋpäŋ-täwoŋärek täk täkaŋ.  
\v 8  \x * \xo 1:8 \xt 1Ko 16:22\x* Unita ŋode täwera ket nadäwut; Ninin-tägän ba aŋero kubä kunum gänaŋ naniktä manbiŋam kudupi kubä, nintä bian nämo täwetpäŋ täwoŋärewani udewani kubä yäŋahäweko uwä geŋi wakita biŋam kaŋ täŋpän!  
\v 9 Eruk, man ugänpäŋ äneŋi ŋode täwetgän täŋpa; Äma kubätä manbiŋam kudupi kubä intä manbiŋam bian nadäŋpäŋ iyap täwani u udewani-gänpäŋ nämo yäŋahäŋpäŋ täwereko uwä äma udewaniwä geŋi wakita biŋam täŋpek.   
\p
\v 10  \x * \xo 1:10 \xt 1Te 2:4\x* Täŋpäkaŋ ude yäyat unita in jide nadäkaŋ? Man ude yäyat uwä ämatä näka nadäwä tägawäpäŋ wäpna yäpmäŋ akukta yäyat ba Anututä nadäwän tägakta yäyat? Bian täk täŋkuro ude ämatä nabäŋpäŋ wäpna biŋam oraŋ namut yäŋpäŋ täk täyat u täŋpäwä eruk näk Kristo täŋo piä äma bureni nämo!   
\s1 Poltä aposoro wäp yäpuko unitäŋo manbiŋam  
\p
\v 11  \x * \xo 1:11 \xt Mat 16:17\x* Täŋpäkaŋ notnaye ŋode täwera nadäwut; Manbiŋam yäŋahäk täyat uwä ämatä nämo pewä ahäwani.  
\v 12  \x * \xo 1:12 \xt Gal 1:1\x* Manbiŋam u äma kubä meni-ken nämo yäput, ba äma kubätä nämo näwetpäŋ näwoŋäreŋkuk. Nämo, Jesu Kristo ini-tägän manbiŋam unitäŋo mebäri näwoŋäreŋkuk.   
\p
\v 13  \x * \xo 1:13 \xt Apos 8:3\x* Täŋpäkaŋ in bian näkŋo manbiŋam uku nadäŋkuŋ. Nadäŋkuŋo uwä ŋode; Juda täŋo bagata nadäkinik täŋpäŋ iwarän täŋkaŋ Anutu täŋo kudupi ämawebe äbot mäyap täŋpa waŋkuŋ. U kudup paorut yäŋpäŋ butewaki-kät nämo, peŋ awähuttäŋ kuŋat täŋkuronik.  
\v 14  \x * \xo 1:14 \xt Apos 22:3\x* Täŋkaŋ gubaŋi-ken näk äbeknaye oranaye täŋo kädet biani kudup u nadäwa-tärewäpäŋ Juda äma bureni itta bänepna kädäp ijiwänpäŋ näkä jukun-jukun kehärom taŋpäŋ iwarän täŋkut. Täŋpäkaŋ ude täŋkuro unitäwä Juda nanik äma gubaŋi ätu näkŋakät bok tägawani uwä näkä yärepmit moreŋkut.   
\p
\v 15  \x * \xo 1:15 \xt Ais 49:1; Jer 1:5; Rom 1:1\x* Upäŋkaŋ meŋtä näk nämo bäyaŋirän Anututä näk bian iwoyäŋkuk. Täŋkaŋ kadäni ini nadäŋkuk-ken iniken orakoraki terak piä äma ude itta yäŋpäŋ nämagutkuk.  
\v 16  \x * \xo 1:16 \xt Apos 9:3-6; Gal 2:7\x* Eruk kadäni ini nadäŋkuk-ken uwä näkä guŋ äbotken päŋku Jesu täŋo Manbiŋam Täga u yäŋahäkta Nanaki kwawak näwoŋäreŋkuk. Täŋpäkaŋ näk jukuman näwerut yäŋkaŋ ämaken nämo yäŋapiŋtäŋ kuŋatkut.  
\v 17 Ba aposoro intäjukun ahäwani unita yabäwayäŋ Jerusalem nämo kuŋkut. Nämo, Arebia komeken pengän kuŋkuro uken kadäni käroŋi ittäŋgän äneŋi äyäŋutpeŋ Damaskus komeken kuŋkut.  
\v 18  \x * \xo 1:18 \xt Jon 1:42; Apos 9:26\x* Eruk obaŋ yaräkubä täreŋirän Pitakät man yäŋpäŋ-nadäkta Jerusalem kuŋkut. Päŋku kepma 15 ude u itkut.  
\v 19  \x * \xo 1:19 \xt Mat 13:55\x* Täŋpäkaŋ kadäni uken uwä aposoro ätuwä nämo yabäŋkut. Jems, Ekäni täŋo nägät moräk ugänpäŋ kaŋkut.   
\p
\v 20 Notnaye, manbiŋam kudän täŋ tamitat ŋowä jopman nämo yäyat. Anutu iŋamiken bureni-inik täwetat.  
\v 21  \x * \xo 1:21 \xt Apos 9:30\x* Täŋpäkaŋ Jerusalem u ira täreŋirän mädenikenä Siria, Silisia kome, yotpärare kubäkubä gänaŋ uken kuŋatkut.  
\v 22 Upäŋkaŋ Judia komeken Kristo täŋo ämawebe äbot itkuŋo u näk iŋamna nämo nabäŋkuŋ.  
\v 23 Äma ätutä näka ŋode yäk täŋirä nadäk täŋkuŋ; Äma bian ninta iwan täŋpäŋ nidäpmäk täŋkuko, ba manbiŋam bureni unita nadäkinik täŋpanita bian täŋpäwak täŋ yämiŋkuko upäŋkaŋ apiŋo manbiŋam upäŋ yäŋahäŋtäŋ kuŋatak yäk.  
\v 24 Täŋkaŋ Anututä kädet jide jide näwoŋäreŋkuko unitäŋo biŋam nadäŋkaŋ wäpi biŋam iniŋ oretkuŋ.   
\c 2  
\s1 Aposoro ätutä Pol not täŋ imiŋkuŋ  
\p
\v 1  \x * \xo 2:1 \xt Apos 15:2\x* Eruk, Siria Silisia kome käda kuŋarira obaŋ 14 ude täreŋkuk. Eruk mädeniken Banabas-kät nektä Taitus imagutdakaŋ Jerusalem äneŋi kuŋkumäŋ.  
\v 2 Anututä ini u kukta yäŋpäŋ peŋ näwetkuko unita kuŋkut. Jerusalem kuŋpäŋä piä täŋkuro ba täŋpayäŋ täyat unitä jopi täŋpeko udeta nadäŋpäŋ äbot täŋpani täŋo äma ekäni ekäni ukätgän käbeyä täŋkumäŋ. Käbeyä täŋpäŋ Manbiŋam Täga guŋ äbotken yäŋahäŋtäŋ kuŋat täŋkuro unita yäwetkut.  
\v 3  \x * \xo 2:3 \xt Apos 16:3\x* Täŋpäkaŋ notnapak Taitus, näkkät itkumäko u Grik, guŋ äbotken nanik upäŋkaŋ gupi moräk madäkta aposoro uwä nämo peŋ niwetkuŋ.  
\v 4  \x * \xo 2:4 \xt Gal 1:7; Gal 5:1,13\x* Nämo, upäŋkaŋ äma ätu gupi-tägän not täŋpäŋ bämopnin-ken äbä itkuŋ. Äma uwä nin Kristo terak baga man täŋo komi piä mäde ut imiŋkumäŋo unitäŋo mebäri nibäŋpäŋ nadäkta bämopnin-ken äbä itkuŋ. Äma unitäwä Taitus gupi moräk madänaŋi yäŋ yäk täŋkuŋ. Ude yäk täŋkuŋo uwä nin yäŋ-nikŋat-pewä baga man täŋo watä piä äma ude äneŋi irut yäŋkaŋ yäk täŋkuŋ.  
\v 5 Upäŋkaŋ man udewanitä Manbiŋam Täga täŋo kädet bureni täŋpäwak täkaŋ. Unita Galesia ämawebe notnaye inken ude ahäwek yäŋpäŋ nin Taitus täŋo gupi moräk madäkta yäŋkuŋo u nämoinik nadäŋ yämiŋkumäŋ.   
\p
\v 6  \x * \xo 2:6 \xt Apos 10:34\x* Eruk, äbot täŋpani täŋo äma ekäni ekäni wäpi biŋam ikek käbeyä bok täŋkumäŋo unitä manbiŋam näkä yäŋahäk täyat uniterak man kodaki kubä nämo yäpurärätkuŋ. Täŋpäkaŋ äma uwä wäp biŋam ikek yäŋ yäyat upäŋkaŋ wäp biŋam ikek ba wäp biŋam ikek nämo, unita nadäŋira inigän inigän nämo täk täyak. Imata, Anututä wäp biŋamta yäŋpäŋ äma nämo yäpmäŋ danik täyak.  
\v 7-9  \x * \xo 2:7-9 \xt Apos 22:21\x* \x * \xo 2:7-9 \xt Jon 1:42\x* Täŋpäkaŋ äma ekäni ekäni Pita, Jems, Jon uwä man kodaki kubä nämo näwetkuŋ. Nämo, u nektä piä täŋkumäko u kaŋpäŋ nadäŋpäŋ notniye bureni-inik yäŋ nadäŋkuŋ. Ude nadäŋpäŋ Banabas-kät nek ketnek wädäŋkaŋ piänin kubägän yäŋ nadäŋkaŋ not täŋ nimiŋkuŋ. Uwä ŋode nabäŋpäŋ-nadäŋkuŋ; Anututä iron täŋ namiŋpäŋ näkä Manbiŋam Täga guŋ äbotken yäŋahäkta piä man namiŋpäŋ peŋ näwetkuk, Pitatä Juda äbotken manbiŋam yäŋahäkta piä man imiŋpäŋ peŋ iwetkuko udegän. Pitatä Anutu täŋo kehäromi terak Juda äbotken aposoro piä täk täŋkuk. Täŋpäkaŋ näk udegän, Anututä guŋ äbotken aposoro piä täkta kehäromi namiŋkuk. Eruk, ude nabäŋpäŋ-nadäŋkaŋ Pita, Jems, Jon, äbot täŋpani täŋo intäjukun äma ude itta yäŋ yämani unitä nadäŋ nimiŋpäŋ ŋode niwetkuŋ; Inä guŋ äbotken piä täga täŋirä ninä Juda äbotken piä api täk täne yäŋ niwetkuŋ.  
\v 10  \x * \xo 2:10 \xt Apos 11:29-30\x* Täŋpäkaŋ man kubä ŋode niwetgän täŋkuŋ; In kuŋkaŋ piä tänayäŋ täkaŋ-ken u itpäŋ äma jäwäri ninken itkaŋ unita nämo guŋ taŋpäŋ täŋkentäk ätu kaŋ pewä äbäk täŋput yäŋ niwetkuŋ. Ude täkta niwetkuŋo nadäk tawaŋ uku bian nadäŋpäŋ pidäm taŋkut.   
\s1 Poltä Pita ibeŋkuk  
\p
\v 11 Eruk Pita täŋo manbiŋam ŋode täwerayäŋ; Nin Antiok iritna Pita äbuk. Äbänä kudän waki kubä täŋkuko unita yäŋpäŋ iŋami-kengän iwet ahäŋpäŋ kaŋ-yäŋkut.  
\v 12  \x * \xo 2:12 \xt Apos 11:3\x* Kudän waki u ŋode täŋkuk; Pitatä Antiok pengän äbukken ugän guŋ äbot nadäkinik täŋpani-kät itpäŋ ketem bok nak täŋkuŋ. Ude täk täŋkukopäŋ kadäni Jemstä Juda äbotken nanik äma ätu yäniŋ kireŋpewän äbuŋo ugänä Pitatä guŋ äbotken nanikkät ketem bok nak täŋkuŋo u yabäŋ umuntaŋ päŋku inigän itkuk. U imata, äma Jemstä yäniŋ kireŋpewän äbuŋo uwä ŋode nadäwani; Guŋ äbotken nanik Jesuta nadäkinik täŋpani u kudup gupi moräk madänaŋi yäŋ nadäk täŋkuŋo unita Pitatä umuntaŋpäŋ täŋyäkŋarani kudän ude täŋkuk.  
\v 13 Ude täŋirän Juda noriye ätu bok itkuŋo u imaka, täŋyäkŋarani kudän u udegän täŋkuŋ. Ude täŋirä nadäk kädet unitä Banabas imaka imagutkuk.  
\v 14 Eruk, ude täŋkuŋo u Manbiŋam Täga täŋo kudäni bureni u nämo iwarirä yabäŋpäŋ näkä Pitapäŋ noriye iŋamiken ŋode iwetkut; Wa! Gäk Juda äbotken nanik kubä upäŋkaŋ Juda täŋo baga mebäri mebäri nämo iwatpäŋ guŋ äbot täŋo täktäki iwatpäŋ bok täga itkuŋ. Eruk, ude täŋ itkunopäŋ imata apiŋo guŋ äbotken nanik notkaye unita Juda täŋo baga man u iwaräntäkta yäwoŋärewen?   
\p
\v 15 Bureni, nin uwä Juda äbotken ahäwani, guŋ äbot momi täŋpani yäŋ yäwerani uken ahäwani nämo.  
\v 16  \x * \xo 2:16 \xt Apos 15:10-11; Rom 3:20-28; Rom 4:5, 11:6; Gal 3:11\x* Upäŋkaŋ ŋode bureni nadäkamäŋ; Moses täŋo baga man iwarän täwani unita yäŋpäŋ Anututä äma kubäta siwoŋi äma yäŋ nämo yäŋtäreŋ imek. Nämoinik. Äma Jesu Kristota nadäkinik täŋpeko unita uyaku Anututä siwoŋi äma yäŋ yäŋtäreŋ imek. Unita äbot täŋpani nin imaka, Juda äbotken nanik upäŋkaŋ Anututä siwoŋi äma yäŋ yäŋtäreŋ nimikta Kristo Jesuta nadäkinik täŋkumäŋ. Baga man iwat-iwat kädet uterak nämo. U imata, baga man iwarän täwani yäŋpäŋ Anututä äma kubä siwoŋi äma yäŋ nämo iwerek.   
\p
\v 17 Täŋpäkaŋ nin Juda äma upäŋkaŋ Anututä siwoŋi äma yäŋ yäŋtäreŋ nimikta Jesu Kristota nadäkinik täŋkumäŋo unitä kwawak ŋode niwoŋäretak; Nin imaka, momi äma, guŋ äbotken nanik udewanigän. Ude unita ŋode yäŋitna tägawek? Kristotä momi kädet taŋi ahäkta piäni täk täyak. Ude täga nämo yäne! Nämoinik!  
\v 18 Upäŋkaŋ ŋode täŋpero uyaku momi äma bureni-inik täŋpet; Baga man iwat-iwat kädet mäde ut imiŋkuro u äyäŋutpäŋ äneŋi iwarän täwero uyaku.  
\v 19  \x * \xo 2:19 \xt Rom 7:6\x* Näk ŋode nadäŋ däkŋeŋkut; Baga mantä täŋkentäŋ namiŋirän uterak Anututä siwoŋi äma yäŋ täga nämo näwereko unita apiŋo näk baga man iwat-iwat kädet kädatawä äma kumbani ude itat. Uwä baga mantä ini nutkuk bumik. Bureni, näk Anututa biŋam itpeŋ kuŋatta baga man iwat-iwat kädet mäde ut imiŋkuro u.  
\v 20  \x * \xo 2:20 \xt Jon 13:1; Gal 1:4\x* Näk Kristo-kät päya kwakäp terak bok kumbumäko unita irit mebäri kubä yäput. Unita apiŋo bian itkuro ude nämo itat. Näk näkŋaken kehäromi terakgän itat yäŋ nämo yäwet. Nämo, Kristotä bänepna-ken itak unitä näkŋo mähemna ude it namitak. Gupna nikek kuŋat täyat upäŋkaŋ Kristo, näka nadäŋ namikinik täŋpäŋ näk täŋkentäkta gupi iniŋ kireŋkuko unitagän nadäkinik täŋpäŋ kuŋat täyat.  
\v 21 Baga man terak itat yäŋ nämo yäk täyat. Nämo, ude yäwero uwä Anutu täŋo orakoraki u täŋpewa imaka jopi ude täŋpek. Mebäri ŋodeta yäyat; Baga man iwat-iwat kädettä täŋpewän Anutu iŋamiken siwoŋi äma irero u täŋpäwä Kristo u jop nadäŋ kumbuk yäŋ nadäne.   
\c 3  
\s1 Baga iwat-iwat ba nadäkinikta man  
\p
\v 1 Butewaki pähap! Galesia äbot täŋpani, inä guŋ bureni-inik! In Jesu Kristo u päya kwakäp terak kumbuko u kwawakinik täwetpäŋ täwoŋärewani upäŋkaŋ netätä jukujin yäpurän guŋ taŋirä man burenita mäde ut imiŋkuŋ?  
\v 2 Unita näk imaka kubägän ŋonita täwet yabäŋira näwerut; Kudupi Munapik yäpuŋo uwä kädet jide terak yäpuŋ? Baga man iwat-iwat kädet terak yäpuŋ ba Manbiŋam Täga u nadäŋpäŋ nadäkinik täktäk kädet terak yäpuŋ?  
\v 3 In guŋ bureni täŋo nadäk-nadäk pewä ahäkaŋ ŋonita nadäwa inide kubä täkaŋ! Jide? Munapik täŋo kehäromi terak yäput-peŋpäŋ Jesu iwarän täŋkuŋopäŋ apiŋo imata kunum kaŋ-ahäkta kädet biani täŋo täktäk terak täkaŋ?  
\v 4 Jesuta yäŋpäŋ komi bäräpi ahäŋ tamiŋkuŋo unita nadäŋirä imaka jopi täŋkuk? Wa! Ude täkaŋ unita nadäwätäk pähap täyat.  
\v 5 Ba jide? Anutu Kudupi Munapik tamiŋpäŋ kudän kudupi bämopjin-ken pewän ahäk täkaŋ u mebäri imata ude täŋ tamik täyak? U intä baga man iwaräntäk täkaŋ unita yäŋpäŋ, ba intä Manbiŋam Täga nadäŋpäŋ nadäkinik täk täkaŋ unita yäŋpäŋ täk täyak?   
\p
\v 6  \x * \xo 3:6 \xt Rom 4:3\x* Unita yäŋpäŋ Anutu täŋo man terak Abrahamta ŋode kudän täwani; U Anutu täŋo man nadäŋpäŋ nadäkinik täŋirän Anututä siwoŋi äma yäŋ yäŋtäreŋ imiŋkuk.  
\v 7 Eruk, man unitä ŋode niwoŋäretak; Äma nadäkinik täk täkaŋ uwä Abraham täŋo nanakiye bureni.  
\v 8 Imaka bureni u nämo ahäŋirän Anutu täŋo mantä kwawa ŋode yäŋahäŋkuk; Jesuta nadäkinik täŋirä uterak Anututä guŋ äbotta siwoŋi ämawebe yäŋ api yäŋtäreŋ yämek. Unita Anutu täŋo mantä Abrahamken Manbiŋam Täga ŋode yäŋkwawak taŋ imiŋkuk; Gäkä terak Anututä ämawebe kuduptagänta iron säkgämän api täŋ yämek yäk.  
\v 9 Eruk Abrahamtä man unita nadäwän bureni täŋirän Anututä iron säkgämän täŋ imiŋkuk. Ude täŋkuko unita ämawebe nadäkinik täk täkaŋ unita udegän täŋ yämik täyak.   
\p
\v 10  \x * \xo 3:10 \xt Lo 27:26\x* Täŋpäkaŋ äma baga man iwat-iwat kädet terak yeŋgämä pek täkaŋ uwä Anutu täŋo kokwawak yäpmäkta biŋam itkaŋ. Unitawä ŋode kudän täwani; Äma baga man kudän täwani u kudup nämo buramik täkaŋ uwä Anutu täŋo kokwawak yäpmäkta biŋam itkaŋ.  
\v 11  \x * \xo 3:11 \xt Rom 1:17; Gal 2:16\x* Man uwä kwawak ŋode niwoŋäretak; Baga mantä täŋkentäŋ imiŋirän äma kubätä Anutu iŋamiken siwoŋi täga nämo irek. Nämoinik! Uwä ŋode kudän täwani; Äma nadäkinik täŋirä Anututä siwoŋi äma yäŋ yäŋtäreŋ yämik täyak u irit kehäromi yäpmäkta biŋam täk täkaŋ.  
\v 12  \x * \xo 3:12 \xt Rom 10:5\x* Täŋ, baga man iwat-iwat ba nadäkinik täktäk u mebäri kubägän nämo. Nämoinik! Äma baga man terak it täkaŋ uwä baga man kudup säkgämän buramineŋo uyaku irit kehäromi yäpmäkta biŋam täneŋ.   
\p
\v 13  \x * \xo 3:13 \xt Rom 8:3; 2Ko 5:21; Gal 4:5; Lo 21:23\x* Nadäkaŋ? Baga man iwat-iwat kädettä bäräpi pähap ŋode nimik täyak; U kudup nämo buraminero uwä Anutu täŋo kokwawak yäpmäkta biŋam täne. Ude tänero upäŋkaŋ Kristotä baga man täŋo bäräpi u nintä terak nanik ketäreŋkuk. U Anutu täŋo kokwawak nintä yäpnaŋipäŋ ninta yäŋpäŋ kotaŋkuk. Unitawä man kubä ŋode kudän täwani; Anutu täŋo kokwawakitä äma päya terak däpmäŋ-pewä wädäk täkaŋ uterak ärok täyak.  
\v 14 Kristotä ude täŋkuko uwä mebäri ŋodeta täŋkuk; Bänep iron Anututä Abrahamta imikta yäŋkehärom taŋkuko uwä Kristo Jesu terak guŋ äbottä täga yäpneŋ. Ba ninta Kudupi Munapik nimikta yäŋkehärom taŋkuko u imaka, nadäkinik kädet terak nin täga yäpne.   
\s1 Baga man ba Yäŋ-kehäromtak man  
\p
\v 15 Eruk notnaye man ŋo äma nininken täktäknin terak wohutpäŋ man wärani ŋode yäwayäŋ; Äma ätutä imaka kubä täkta yäŋpäŋ-nadäŋkaŋ bänep nadäk-nadäk kubägän peŋpäŋ yäŋkehärom täneŋ. Eruk ude täneŋopäŋ äma kubätä yäŋkehäromtak man topneŋo uterak kodaki kubä täga nämo yäpurärärek ba bureni pewän ahäkta kädet täga nämo täŋpipiwek. Täŋpäkaŋ Anutu täŋo yäŋkehäromtak man uwä udegän.  
\v 16  \x * \xo 3:16 \xt Apos 7:5\x* Anutu täŋo man kudän täwani terak ŋode danik täkamäŋ; Yäŋ-kehäromtak man Anututä bian yäŋkuko unitäŋo bureni uwä Abrahamkät nanakita biŋam yäwani. Uwä nanakiye oraniye päke unita nämo yäyak. Nämo, u orani kubätagän yäyak. Täŋpäkaŋ orani kubägän uwä wäpi Kristo u.  
\v 17  \x * \xo 3:17 \xt Kis 12:40\x* Eruk, man u mebäri ŋodeta yäyat; Intäjukun Anututä Abraham terak iron säkgämän nimikta yäŋkehäromtak man yäŋkuk. Eruk, obaŋ 430 ude täreŋirän mädeni käda baga man uwä ahäŋkuk. Unita ŋode nadäwut; Baga man mäden-inik ahäŋkuko unitä yäŋkehäromtak man intäjukun ahäŋkuko unitäŋo bureni pewä ahäkta kädet täga nämo täŋpipiwek. Nämoinik!  
\v 18  \x * \xo 3:18 \xt Rom 4:14, 11:6\x* Ironi u baga man iwat-iwat kädet terak täga yäpnero u täŋpäwä, eruk yäŋkehäromtak man yäŋkuko u imaka jopi kubä täŋpek. Upäŋkaŋ Abrahamtä Anutu täŋo ironi u yäŋkehäromtak mani terak yäpuk, baga man terak nämo yäpuk.   
\p
\v 19  \x * \xo 3:19 \xt Rom 5:20; Apos 7:38\x* Eruk, baga man ima mebärita ahäŋkuk? Uwä ŋode; Anututä yäŋkehäromtak man Abrahamta yäŋ imiŋpäŋä u mädeni käda waki täktäk täŋo mebäri kwawak pewän ahäkta yäŋpäŋ baga man u pewän ahäŋkuŋ. Täŋpäŋ baga man iwat-iwat kädet u kadäni käroŋi itta nämo nadäŋkuk. Nämo, u it yäpmäŋ kuŋtäyon Nanak bian ahäkta Abrahamta yäŋkehäromtak man yäŋ imiŋkuko unitä kwawak ahäŋirän kaŋ paorän yäŋ nadäŋkuk. Ba ŋodeta nadäwut; Baga man uwä imaka bureni-inik, kadäni käroŋi itta uyaku, Anututä Mosesta u ini keran imän. Upäŋkaŋ ude nämo täŋkuk. Nämo, u aŋeroniyeta yämänkaŋ unitä päpä bämop äma, Moses u keri terak peŋkuŋ.  
\v 20 Täŋpäkaŋ imaka bureni, Anutu täŋo yäŋkehäromtak man uwä aŋero terak ba bämop äma kubä terak nämo ahäŋ yämiŋkuk. Nämo, Anutu kubägän unitä ini pewän ahäŋkuk.   
\p
\v 21  \x * \xo 3:21 \xt Rom 8:2-4\x* Eruk, ude unita ŋode täga yäne? Baga man uwä yäŋkehäromtak man Anututä bian yäŋkuko unitäŋo iwan? Nämoinik! Anututä ämawebe irit kehäromita biŋam yepmakta baga man nämo pewän ahäŋkuŋ. Nämo, baga man kubätä irit kodaki täga pewän ahäwän yäwänäku ämawebe baga man iwarani uwä Anutu iŋamiken siwoŋi iräm.  
\v 22  \x * \xo 3:22 \xt Rom 3:9-19; Rom 11:32\x* Upäŋkaŋ ude nämo. Anutu täŋo man ŋode kudän täwani; Ämawebe kuduptagän momita watä piä täŋpani. Eruk, man u bureni unita iron Anututä bian, ämawebe kämi Jesuta nadäkinik tänayäŋ täkaŋ unita yämikta yäŋkehärom taŋkuko u baga man iwatpäŋ täga nämo yäpneŋ. Nämo, iron uwä ämawebe nadäkinik täk täkaŋ unitägän täga yäpneŋ.  
\v 23  \x * \xo 3:23 \xt Gal 4:3\x* Täŋpäkaŋ Jesuta nadäkinik täktäk kädet nämo tumäŋirän baga mantä nin topmäŋpäŋ nipmäŋ irirän it yäpmäŋ äbäŋitna Kristota nadäkinik täktäk kädet kwawak ahäŋkuk.  
\v 24  \x * \xo 3:24 \xt Rom 10:4\x* Unita baga man uwä watä piä ŋode täŋ nimikta yäwani; Nin Manbiŋam Täga u nadäkinik täŋitna Anututä siwoŋi ämawebe yäŋtäreŋ nimekta baga man unitä nimagut yäpmäŋ äbätäŋgän Kristoken nipmaŋkuk.  
\v 25 Eruk apiŋode nadäkinik täktäk kädet kwawak ahäŋ patkuko unita nin baga man täŋo gämori-ken wari nämo itkamäŋ.   
\s1 Anutu täŋo nanakiye bureni  
\p
\v 26  \x * \xo 3:26 \xt Jon 1:12\x* Nämo, in kudup Kristo Jesuta nadäkinik täk täkaŋ uterak Anutu täŋo nanakiye ahäŋkuŋo itkaŋ.  
\v 27  \x * \xo 3:27 \xt Rom 6:3, 13:14\x* Ume yäpmäŋpäŋ Kristo-kät kowat kwasikorän täŋkuŋo uwä inä Kristo ini, tek ude wädäwä äroŋkuŋ.  
\v 28  \x * \xo 3:28 \xt Rom 10:12; 1Ko 12:13\x* Unita inigän inigän, närepmirek gärepmirek paotkuk. Guŋ äbotken nanik ba Juda äbotken nanik, piä watä äma ba ämata watä piä nämo täŋpani, äma ba webe u inigän inigän nämo itkaŋ. Nämo, in Kristo Jesu-kät kentäŋpäŋ kubägän-inik itkaŋ.  
\v 29  \x * \xo 3:29 \xt Rom 4:13\x* Bureni-inik! In Kristo täŋo tawaŋken itkaŋ u täŋpäwä, eruk Abraham täŋo nanakiye bureni-inik täkaŋ unita Anututä bian imaka Abrahamta yäŋkehäromtaŋ imiŋkuko u bureni-inik api kaŋ-ahäneŋ.   
\c 4  
\p
\v 1 Man yäyat u yäŋkwawa takta man wärani kubä ŋode yäwa; Äma kubä täŋo nanaki, nanitä kumäŋirän nani täŋo tuŋumi u korewekta yäwani. U kuduptagän korewekta yäwani upäŋkaŋ nanak täpuri irirän nani kumbeko uwä nani täŋo tuŋum jop täga nämo yäpek. Nämo, nani täŋo piä watä ämaniyetä itneŋo udegän irek.  
\v 2 U nanak täpuri irirän nanitä nanaki u kaŋiwatta äma iniŋ kirewani u gämori-kengän kuŋarek. U gämori-kengän it yäpmäŋ kuŋtäŋgän kadäni nanitä bian peŋ imani u ahäŋirän täga yäpek.  
\v 3  \x * \xo 4:3 \xt Gal 3:23; Kol 2:20\x* Eruk, nintä terak udegän pätak. Bian-inik bänepnintä nanak paki ude kuŋatpäŋ kome täŋo imaka jopi-jopi unita watä piä täk täŋkumäŋonik.  
\v 4 Täŋpäkaŋ kadäni Anututä ini iwoyäŋkuk-ken ukenä nanaki-inik u pewän äpuk. Pewän äpä komen webe kubätä bäyaŋkuk. Bäyawänkaŋ Juda äma, baga man iwarän täwani ude itkuk.  
\v 5  \x * \xo 4:5 \xt Gal 3:13\x* Ude itkuko uwä ämawebe baga man iwarän täwani nin nimagutpäŋ nipmaŋpän Anutu täŋo nanakiye bureni-inik itneta täŋkuk.   
\p
\v 6  \x * \xo 4:6 \xt Rom 8:15-16\x* Eruk, nin unitäŋo nanakiye bureni-inik itkamäŋ yäŋ niwoŋärekta Anututä Kudupi Munapiki bänepnin-ken peŋ nimiŋkuk. Peŋ nimiŋkuko itkaŋ Munapik unitä täŋpewän Anututa gäripi-inik nadäŋpäŋ Nan! Nan! yäŋ iwet täkamäŋ.  
\v 7  \x * \xo 4:7 \xt Rom 8:17; Gal 3:29\x* Kädet ude täk täkamäŋ unitä ŋode niwoŋärek täyak; Nin piä watä äma jopi ude wari nämo itkamäŋ. Nämoinik! Anututä täŋpewän iniken nanakiye bureni-inik ude itkamäŋ. Ude itkamäŋ unita imaka tägatäga Anututä nanakiyeta biŋam peŋ yämani u bureni-inik api korene.   
\s1 Pol Galesia ämawebeta nadäwätäk täŋkuk  
\p
\v 8  \x * \xo 4:8 \xt 1Ko 8:4-6\x* Bian in Anutu täŋo mebärini nämo nadäŋpäŋ unita imaka jopi u anutu yäŋ yäwerani unita watä piä täŋ yämik täŋkuŋ. Upäŋkaŋ imaka uwä Anutu bureni nämo.  
\v 9 Täŋ, apiŋo in Anututa nadäŋpäŋ Anututa not täŋ imik täkaŋ. Etäŋ goret yäyat. Bureni ŋode yäwa tägawek; Anutu in tabäŋpäŋ nadäŋkaŋ not täŋ tamik täyak. Eruk ude unita imata kome täŋo imaka jopi-jopi, kehäromini nämo u äneŋi not täŋ yämiŋpäŋ yämagutkaŋ? Unita watä piä äneŋi täŋ yämikta nadäŋpäŋ ude täkaŋ ba?  
\v 10  \x * \xo 4:10 \xt Rom 14:5; Kol 2:16\x* In Anututä nibäwän tägawut yäŋpäŋ kadäni ŋodewanita baga peŋpäŋ iwaräntäk täkaŋ; Kepma wäpi biŋam ikek, komepak kodaki ba obaŋ kodaki täŋo orekirit unita nadäŋirä ärowani inide kubä täk täkaŋ.  
\v 11 Kädet ude täŋirä näkŋo piäna bämopjin-ken täŋkuro unitä jopi ude täŋpek yäŋ yäŋkaŋ nadäwätäk täk täyat.   
\p
\v 12 Notnaye, näk täŋkentäŋ tamikta in bumik äworeŋpäŋ bämopjin-ken itkuro unita butewaki terak inken ŋode yäŋapitat; Nadäk näkä iŋitpeŋ kuŋat täyat udegän nadäŋpäŋ kaŋ kuŋarut. Bok itkumäŋ-ken uken näka goret kubä nämo täŋ namiŋkuŋ. Nämo!  
\v 13  \x * \xo 4:13 \xt 1Ko 2:3\x* Ŋodeta juku piwut; Mämärem Manbiŋam Täga yäŋahäŋpäŋ täwetkuro uwä näk käyäm mebäri kubätä nepmäŋit-pewän inken itpäŋ manbiŋam u täwetkut.  
\v 14 Kadäni ugän gupna-ken wakiinik nadäŋkuro unitä inta bäräpi tamiŋkuk. Upäŋkaŋ in näka gaŋani nadäŋpäŋ mäde nämo ut namiŋkuŋ. Nämo, Anutu täŋo aŋero kubä imagutneŋo ude bumik nämagutkuŋ. Ba Kristo Jesu ini imagutneŋo ude täŋ namiŋkuŋ.  
\v 15 Unita jide? Kadäni uken oretoret pähap nadäŋpäŋ imaka imaka pidämigän täŋ namik täŋkuŋopäŋ oretoretjin u apiŋo de itak? Kadäni uken näk täŋkentäŋ namikta gäripi pähap nadäŋpäŋ injinken dapunjin dätpäŋ näka naminayäŋ bumik täŋkuŋ.  
\v 16  \x * \xo 4:16 \xt Amo 5:10\x* Ude täŋkuŋopäŋ apiŋo jide? Näkä man bureni täwet ahätat unitä täŋpewän näka iwan täŋ namikaŋ ba?   
\p
\v 17 Notnaye, nadäkaŋ? Äma baga man kädet iwaräntäkta täwet täkaŋ uwä gup-tägän not taŋi täŋ tamik täkaŋ upäŋkaŋ bureni täŋkentäŋ tamikta nadäŋkaŋ nämo yäk täkaŋ. Nämo, ude täŋpena Pol kakätäŋpeŋ nintagän gäripi nadäŋpäŋ niwarut yäŋkaŋ täk täkaŋ.  
\v 18 Eruk, imaka täga kubäta gäripi nadäneŋo uyaku täga. Näk inkät irira ba inkät nämo irira udegän täneŋ.  
\v 19 O nanaknaye bureni-inik, inta yäŋpäŋ komi pähap, webetä nanak bäyanayäŋ yäŋkaŋ nadäk täkaŋ ude äneŋi nadätat. Komi ude nadäŋ yäpmäŋ kuŋtäyiwa Kristo täŋo irit kuŋat-kuŋari ba täktäki unitä inken kaŋ tokŋeŋ parän.  
\v 20 Inkät bok itne yäŋ nadätat upäŋkaŋ butewaki, apiŋo inkät nämo itkamäŋ. Bok itpäŋ yäwänä man kwini terak yäpä-siwoŋtak man täga täwetet. Wära! Kädet jide upäŋ iwatkaŋ api täŋkentäŋ tamet yäŋ nadäŋkaŋ inta nadäwätäk pähap täŋ itat!   
\s1 Haga kenta Sara terak man wärani yäwani  
\p
\v 21 Ai, in baga man täŋo gämori-ken kuŋatta gäripi nadäk täkaŋ u täwet yabäŋira mebäri näwerut; Anutu täŋo baga man kudän täwanitä ŋode yäyak u nämo nadäkaŋ ba?  
\v 22  \x * \xo 4:22 \xt Stt 16:15, 21:2\x* U ŋode yäyak; Abraham täŋo nanaki yarä. Kubä uwä piä watä webe jopi wäpi Haga unitä bäyaŋkuk. Täŋpäkaŋ kubäwä webeni bureni Sara unitä bäyaŋkuk. Sara uwä webe komi piä terak nämo irani u wäp biŋam ikek.  
\v 23  \x * \xo 4:23 \xt Rom 9:7-9\x* Täŋpäŋ nanak watä piä webe unitä bäyaŋkuko u ämawebetä nanak bäyakta piäni täk täkaŋ kädet uterak bäyaŋkuk. Täŋpäkaŋ webe wäp biŋam ikektä bäyaŋkuko uwä Anutu täŋo yäŋkehäromtak man uterak ahäŋkuk.  
\v 24  \x * \xo 4:24 \xt Rom 8:15; Gal 5:1\x* Man unitäŋo kukŋini ŋode pätak; Webe yarä uwä topmäk-topmäk man mebäri yarä täŋo wärani ude itkamän. Topmäk-topmäk kubä Sainai pom terak ahäŋkuko unitäŋo wärani uwä Hagatä itak. Topmäk-topmäk unitä nanak pewän ahäk täkaŋ uwä piä watä äma jopigän.  
\v 25 Haga uwä Sainai pom Arebia komeken itak unitäŋo wärani kubä. Ba Jerusalem apiŋo itak unitäŋo wärani kubä. U imata, Jerusalem nanik ämawebe uwä man Sainai pom terak ahäŋkuko unita watä piä täŋpani, ba nanakiye imaka, udegän täk täkaŋ.  
\v 26  \x * \xo 4:26 \xt Hib 12:22; Rev 3:12; Rev 21:2,10\x* Täŋpäkaŋ Jerusalem mebäri kubä punin unu itak. Uwä Sara, webe wäpi biŋam ikek ude. Uwä nadäkinik täŋpani nin täŋo meŋnin pähap.  
\v 27 Unita Anutu täŋo mantä ŋode yäyak;  
\b  
\q1 \qt Webe äruŋ itan u oretoret täyi! \qt*  
\q1 \qt Nanak bäyak-bäyak täŋo komi nämo nadätan unita kap teŋpäŋ oretoret gera yäyi! \qt*  
\q1 \qt Imata, webe äpitä iwat kirewanitä webe äpi nikek irepmitpäŋ nanak bumta api bäyawek yäk.\qt* \rq Ais 54:1\rq*   
\b  
\p
\v 28  \x * \xo 4:28 \xt Rom 9:7; Gal 3:29\x* Eruk notnaye, in uwä Aisak ude, nanak Anutu täŋo yäŋkehäromtak man terak ahäwani.  
\v 29 Täŋpäkaŋ nanak nädapitä nanak pewä ahäk-ahäk kädet terak ahäŋkuko unitä nanak Munapik terak ahäwani unita komi imik täŋkukonik. Täŋpäkaŋ apiŋo kädet udewanigän bämopjin-ken itak.  
\v 30  \x * \xo 4:30 \xt Stt 21:10; Jon 8:35\x* Unita Anutu täŋo mantä jide yäyak? U ŋode yäyak; Watä piä webe u nanaki bok yäwat kirewut! Watä piä webe unitäŋo nanaktä webe wäp biŋam ikek unitäŋo nanak täŋo tuŋum, nanitä peŋ imani u täga nämo korewek.  
\v 31  \x * \xo 4:31 \xt Gal 3:29\x* Unita notnaye, man unita ŋode nadäwut; Ninä watä piä webe unitäŋo nanakiye nämo. Nämoinik, ninä webe wäpi biŋam ikek unitäŋo nanakiye.   
\c 5  
\s1 Baga man gämori-ken nämo itne  
\p
\v 1  \x * \xo 5:1 \xt Jon 8:32,36; Gal 2:4, 5:13; Apos 15:10\x* Eruk apiŋo nin imaka kubä täŋo komi piä terak nämo it täkamäŋ. Nämoinik, Kristotä komi piä u gänaŋ nanik nimagutpäŋ nipmaŋkuk. Unita in kehärom taŋpäŋ itkot. Äma kubätä äneŋi baga man täŋo komi piäken itta tämagurekta ket nadäŋ täpänek-inik täŋkaŋ itkot.  
\v 2 Unita näk Poltä bureni-inik ŋode täwera nadäwut; In äma gupjin moräk madäkta bänepjin ärik täkaŋ u nadäŋ yämiŋirä gupjin moräk madäneŋo uwä Kristo täŋo piäni unitä in täpuri kubä täga nämo täŋkentäŋ tamek. Nämoinik!  
\v 3 Eruk äneŋi kwawak ŋode yäkgän täŋpa; Äma kubätä Anutu iŋamiken siwoŋi irayäŋ nadäŋpäŋ gupi moräk madäweko uwä, eruk kädet kubä nämo pat imitak, äma u baga man kudup kaŋ iwarän!  
\v 4 Bureni, Anutu iŋamiken siwoŋi itnayäŋ nadäŋpäŋ baga man iwat-iwat kädet iwat täkaŋ uwä Kristo mäde ut imikaŋ ubayäŋ. Ba Anutu täŋo orakorakitä täga nämo api täŋkentäŋ tamek.   
\p
\v 5 Täŋpäkaŋ Munapiktä bänepnin täŋpidäm taŋirän Anututä nadäkinikninta yäŋpäŋ siwoŋi ämawebe yäŋ yäŋtäreŋ nimekta oretoret terak itsämäŋkamäŋ.  
\v 6  \x * \xo 5:6 \xt 1Ko 7:19; Gal 6:15\x* Nadäkaŋ? Äma Kristo Jesu-kät kowat kwasikorän täk täkaŋ uwä gup moräk madäk-madäk ba gup moräk nämo madäk-madäk unita nadäŋirä imaka jopigän täk täkaŋ. Imaka bureni uwä ŋode; Nadäk-nadäknin kudup Jesu terakgän peŋpäŋ notniyeta gäripi kowat nadäŋ imän täktäk kädet unitäwä imaka bureni-inik täyak.   
\p
\v 7  \x * \xo 5:7 \xt Gal 1:6\x* Bian in Kristo täŋo kädet gäripigän iwat täŋkuŋonik. Ude täk täŋkuŋopäŋ man bureni täŋo kädet u iwaräntäkta netätä taniŋ bitnäŋkuk?  
\v 8 Taniŋ bitnäŋkuko u Anutu tämagurani unitä nämo täŋkuk.  
\v 9  \x * \xo 5:9 \xt 1Ko 5:6\x* Upäŋkaŋ nadäk-nadäk waki täpuri-inik ireko unitäwä äma mäyap täŋpän waneŋ, yis täpuritä käräga täŋpewän taŋi tokŋeweko ude.  
\v 10  \x * \xo 5:10 \xt Gal 1:7; 2Ko 11:15\x* Täŋpäkaŋ in ba näk Ekänita nadäkinik täk täkamäŋ unita inta ŋode nadätat; Nadäk inigän kubä nämo api iŋitneŋ. Näkŋo nadäk ŋogänpäŋ api iŋitpäŋ iwarän täneŋ yäŋ nadätat. Täŋpäŋ netä kubätä nadäk-nadäkjin u täŋpän wakaŋ u nämo nadätat upäŋkaŋ äma uwä waki kädet pewän ahäkaŋ unita kowata gwäki waki api yäpek.   
\p
\v 11  \x * \xo 5:11 \xt 1Ko 1:23\x* Täŋpäkaŋ notnaye, näka ŋode nadäwut; Täŋyäkŋarani äma bämopjin-ken itkaŋ u näka ŋode yäk täkaŋ; Pol uwä gup moräk madäkta nintä yäk täkamäŋ udegän yäk täyak yäŋ yäk täkaŋ. Upäŋkaŋ man u bureni nämo, jopi! U bureni täŋpäwä Juda äma u imata näka kokwawak pen täk täkaŋ? Ba u bureni täŋpäwä äma uwä näka bänep täga nadäŋpäŋ päya kwakäpta yäŋpäŋ man yäŋahäk täyat unita nadäwätäk täŋpäŋ bänepi täga nämo täŋpä waneŋ.  
\v 12 Eruk, äma nadäk-nadäkjin täŋpäwak täkaŋ unita ŋode yäwa; Ude täk täkaŋ uwä gupi moräk ugän nämo madäneŋ. Nämo, gupi kudup madäŋ däkŋeŋ täŋpä kwäpäŋ komi nadäwut!   
\p
\v 13  \x * \xo 5:13 \xt 1Pi 2:16\x* Täŋpäkaŋ notnaye inä Anututä baga man täŋo komi piäken nämo itta yäŋpäŋ tämagutkuk. Ude unita ŋode nadäneŋ; Apiŋo baga man täŋo topmäk-topmäk terak nämo itkamäŋ unita bänep biani täŋo täktäk waki täga täne yäŋ nämo nadäneŋ. Nämoinik! Ŋode täneŋ; Gäripi kowata kowata nadäŋpäŋ watä piä kowata kowata täneŋ.  
\v 14  \x * \xo 5:14 \xt Mat 5:43; Rom 13:9\x* Unita ŋode nadäkaŋ? Man täpuri ŋonitä baga man kudup uwäk täyak; Gäkŋata nadäk täyan udegän notkapakta nadäŋpäŋ iron täŋ imen yäk.  
\v 15 Unita jukuman ŋode täwetat; In aŋ ägwäritä-yäŋ yäŋ-awätpäŋ iwan kowata kowata täk täkaŋ u pen täŋpäŋä ket nadäŋkaŋ; Injin-tägän kowat täŋpä wawän täŋpäŋ kudup paotneŋta nadäŋkaŋ!   
\s1 Munapik täŋo nadäk tawaŋgän iwatne  
\p
\v 16  \x * \xo 5:16 \xt Rom 8:4; Gal 5:25\x* Unita ŋode täwetat; In Kudupi Munapik täŋo nadäk tawaŋ terak pen kuŋatnayäŋ täŋo uwä bänep biani täŋo nadäŋ gärip waki u nämo api iwat täneŋ.  
\v 17  \x * \xo 5:17 \xt Rom 7:15-23; 1Pi 2:11\x* U imata, bänep biani täŋo gäripkät Munapik täŋo gärip u nin nimagutta närepmirek gärepmirek täk täkamän. Yarä uwä iwan ude täkamän unita imaka bureni täkta gäripi nadäk täkaŋ u nämo iwatpäŋ täk täkaŋ.  
\v 18  \x * \xo 5:18 \xt Rom 6:14, 8:14\x* Täŋpäkaŋ Munapiktä irit kuŋat-kuŋatjinta watäni irayäŋ täko uwä baga mantä komi piäken täga nämo api tepmaŋpek.   
\p
\v 19-21  \x * \xo 5:19-21 \xt 1Ko 6:9-10\x* Eruk kudän bänep bianitä pewän ahäk täkaŋ uwä kwawak ŋode; Kubokäret, kudän taräki täktäk, mäjo wära oraŋ yämik-yämik, ämik gäräm ba äma täŋpäwak kädet, kokwawak täŋpäŋ duŋ-wewek täktäk, äma täŋo tuŋum yabäŋgärip, täŋ-pänapäna, wäpi biŋam yäpmäkta närepmirek gärepmirek, äbot duŋ-weŋpäŋ ini-ini itkaŋ yäŋawät-awät täktäk, ba närepmitak yäŋkaŋ yäŋ-kokwawak nadäk-nadäk, bipani kap teŋpäŋ ume naŋkaŋ täŋguŋguŋ täktäk kädet. Bänep bianitä kudän u, ba kädet waki ätu udewanigän pewän ahäk täkaŋ. Unita jukuman bian täwetkuro udegän äneŋi ŋode täwetat; Äma kudän udewani täk täkaŋ uwä Anutu täŋo kaŋiwat yewa gänaŋ täga nämo api äroneŋ.   
\p
\v 22-23  \x * \xo 5:22-23 \xt Efe 5:9\x* \x * \xo 5:22-23 \xt 1Ti 1:9\x* Täŋpäkaŋ kudän bureni Kudupi Munapiktä pewän ahäk täkaŋ uwä ŋode; Bänep iron täktäk, oretoret täŋpäŋ bänep kubägän irit kädet, bäräpi gänaŋ bänep kwini terak irit, orakorak täktäk kädet, kudän tägatäga täktäk kädet, nadäk kubägän peŋpäŋ kuŋat-kuŋat, ämawebe iŋamiken äpani kuŋat-kuŋat ba irit kuŋat-kuŋatkata watäni itpeŋ kuŋat-kuŋat. Kudän udewani täkta baga man kubätä baga nämo peŋkiretak.  
\v 24  \x * \xo 5:24 \xt Rom 6:6; Kol 3:5; 1Pi 2:11\x* Unita nadäkaŋ; Kristo Jesuta biŋam täŋpani ämawebetä bänep biankät unitäŋo täktäki ba nadäŋ gäripi u kudup päya kwakäp terak utpewä kumäŋpäŋ paotkuk.  
\v 25  \x * \xo 5:25 \xt Rom 8:4\x* Bureni, Kudupi Munapiktä irit bureni nimiŋkuko unita Munapik unitäŋo nadäk tawaŋ ugän iwat täkäna!  
\v 26  \x * \xo 5:26 \xt Plp 2:3\x* Unita notnaye, nininta nadäŋitna ärowani-inik nämo täŋpek, ba nadäk waki terak närepmirek gärepmirek täŋpäŋ notniye täŋo bänepi nämo täna waneŋ.   
\c 6  
\s1 Täŋkentäk kowata kowata täkta man  
\p
\v 1  \x * \xo 6:1 \xt Mat 18:15; Jem 5:19\x* Notnaye, notjinpak kubätä momi kubä täŋirän kaŋpäŋä noriye Kudupi Munapik täŋo nadäk ikektä bänep kwini terak imagutpäŋ yäpä-siwoŋtaŋ imineŋ. Täŋpäkaŋ injin imaka täŋyabäk-ken mäneŋo udeta watäni ket itkaŋ.  
\v 2  \x * \xo 6:2 \xt Rom 15:1\x* Täŋkaŋ bäräpi injin kubäkubä täŋo u täŋkentäk-kentäk terak buramineŋ. Ude tänayäŋ täŋo unitäwä Kristo täŋo baga man u api buramineŋ.  
\v 3 Täŋpäkaŋ äma kubä wäpi biŋam ikek nämo upäŋ wäpna biŋam nikek yäŋ nadäŋpäŋ gupi yäpmäŋ äroweko uwä inita täŋikŋarani ude täŋpek.   
\p
\v 4  \x * \xo 6:4 \xt 1Ko 11:28\x* Täŋkaŋ wäpjin biŋam yäpmäŋ akukta äma ätu täŋo täktäki-kät gäkŋaken ukät peŋ kentäŋpäŋ yabäŋpäŋ-nadäŋkaŋ näkä yärepmitat yäŋ nämo nadäwen. Nämo, äma kubäkubätä iniken täktäki waki ba täga u yäpmäŋ daniŋpäŋ kaŋpäŋ nadäk täneŋ. Täga täro yäŋ nadäŋpäŋä eruk inita oretoret täga nadäwek.  
\v 5  \x * \xo 6:5 \xt Rom 14:12\x* Imata, äma kubäkubätä täktäki iniken iniken unitäŋo bäräpi kotaneŋ.   
\p
\v 6  \x * \xo 6:6 \xt 1Ko 9:11,14\x* Täŋpäkaŋ Anutu täŋo man täwetpäŋ täwoŋärek täŋpanita ironjinta tuŋum pat tamikaŋ uken nanikpäŋ täŋkentäŋ yämineŋ.   
\p
\v 7 Notnaye, siwoŋi ŋode täwera nadäwut; Gäk piäka-ken ketem yeri jidewanipäŋ piweno uwä bureni inidegän ahäwek. U täktäkjin käda udegän ahäwek. Unita ŋode nämo nadäneŋ; Anutu täga api täŋikŋatne. Nämo, ude nadänayäŋ täkaŋ uwä injinken bänepjin täŋikŋarani api täneŋ.  
\v 8 U ŋodeta yäyat; Äma kubätä bänep bianini täŋo nadäŋ gärip u iwarän täwayäŋ täko uwä täktäki waki unitä kudup api täŋpänwaŋ imineŋ. Täŋ, äma Kudupi Munapik täŋo täktäki iwarän täwayäŋ täko uwä Kudupi Munapiktä täŋpewän irit kehäromi u api kaŋ-ahäwek.  
\v 9  \x * \xo 6:9 \xt 1Te 3:13\x* Unita täŋkentäk-kentäk piä täkta gaŋani nadänetawä! Gwäk pimiŋpäŋ ude tänayäŋ tämäŋo uyaku ketem bureni puget-puget kadäni-kenä bureni säkgämän api yäpne.  
\v 10 Unita kädet tumäŋ nimiŋiränä äma kuduptagänta kudän täga täŋ yämik täkäna! Upäŋkaŋ kudän täga u Ekäni täŋo äboriye-ken bureni-inik täk täkäna!   
\s1 Jukuman tärek-tärek  
\p
\v 11 In ketna kwaiŋirän kudän goret täyat ŋo käkaŋ? U näkŋaken ketnatä kudän täŋ tamitat.  
\v 12  \x * \xo 6:12 \xt Gal 5:11; Plp 3:18\x* Nadäkaŋ? Äma in gupjin moräk madäkta peŋ täwet täkaŋ u Juda noriye iŋamiken gup käda täŋo täktäkta wäp biŋam ikek itta nadäŋkaŋ täk täkaŋ. Ude täk täkaŋ uwä mebäri kubäta nämo, u Kristotä päya kwakäp terak kumbuko unita nadäkinik täŋpäŋ kuŋat täkaŋ yäŋ yäŋpäŋ komi nimineŋo udeta täk täkaŋ.  
\v 13 Upäŋkaŋ äma gup moräk madäk-madäk kudän täk täkaŋ u baga man kudup säkgämän nämo iwat täkaŋ. Nämo, u in peŋ täwerirä gupjin moräk madäwäpäŋ uterak wäpnin biŋam kaŋ yäpna yäŋ nadäŋkaŋ täk täkaŋ.  
\v 14  \x * \xo 6:14 \xt 1Ko 1:31, 2:2\x* Upäŋkaŋ nähäwä imaka unitäŋo biŋam nämo, Ekäninin Jesu Kristo päya kwakäp terak kumbuko unitäŋo manbiŋam u kubätagän nadäŋpäŋ oretoret täŋpäŋ nadäkinik täk täyat. U imata, unitäŋo kumäk-kumäkitä täŋpewän imaka komen ämawebetä nadäŋirä täŋkentäki ude täk täkaŋ, näk unita nadäŋira jopi-inik täk täkaŋ. Näk kumbani ude irira kome täŋo imaka udewanitä täga nämo täŋkentäŋ namik täkaŋ.  
\v 15  \x * \xo 6:15 \xt Gal 5:6; 2Ko 5:17\x* Äma kubä gupi moräk madäwek ba nämo madäwek unitä jideka nämo täŋpek. Nämo, imaka taŋi uwä Anututä äma u täŋpewän kodaki-inik äworeweko unitä bureni täyak.  
\v 16 Eruk, Anutu täŋo bänep pidäm ba butewakitä ämawebe man kädet u iwat täkaŋ uterak kaŋ pat yämän. Ämawebe uwä Anutu täŋo äbot bureni.   
\p
\v 17  \x * \xo 6:17 \xt 2Ko 4:10\x* Eruk yäŋtärek man ŋode yäwa; Ŋonita äma kubätä nadäŋ bäräp äneŋi kubä nämo namek. Nämoinik, man yäŋahäŋtäŋ kuŋatkut-ken äma keritä nut täŋkuŋo unitäŋo bärämi gupna-ken itkaŋ unitä näk Jesu Kristo täŋo piä äma bureni-inik yäŋ yäŋahätak.  
\v 18 Täŋpäkaŋ notnaye, Ekäninin Jesu Kristo täŋo orakorakitä in kudup terak tärek-täreki nämo it täyon. Ugän.