\id 2CO - Tuma-Irumu NT+ [iou] -PNG 2011 (DBL 2015) 
\h 2 Korin 
\toc2 2 Korin 
\toc1 2 Korin 
\mt1 2 Korin  
\mt2 Äma ätutä Pol wäpi yäpmäŋ äpäŋirä Poltä iniken mebärini yäŋahäŋkuk  
\c 1  
\p
\v 1  \x * \xo 1:1 \xt 1Ko 1:1\x* Näk Pol Anutu täŋo nadäk terak Kristo Jesu täŋo aposoro itat. Täŋpäkaŋ notninpak Timoti-kät nektä man ŋo kudän täŋpäŋ Anutu täŋo äbot täŋpani ämawebe Korin yotpärare-ken itkaŋ inta peda ärekaŋ. Ba intagän nämo, Anutu täŋo kudupi ämawebe Grik komeken ittäŋ kukaŋ unitä danikta bok peda ärekaŋ.  
\v 2  \x * \xo 1:2 \xt 1Ko 1:3\x* Eruk Anutu Nanin-kät Ekäninin Jesu Kristoken nanik orakorak ba bänep pidämtä intä terak äroton.   
\s1 Anututa bänep täga man  
\p
\v 3  \x * \xo 1:3 \xt Efe 1:3; 1Pi 1:3; Rom 15:5\x* Ekäninin Jesu Kristo unitäŋo Anutuni ba Nani iniŋoret täkäna! U butewaki mähemi-iniktä watä it nimiŋirän bänep kwini terak it täkamäŋ.  
\v 4 Unitä komi bäräpi mebäri mebäri ahäŋ nimiŋirän bänepnin äneŋi täŋpidäm taŋ nimik täyak. Anututä ude täŋ nimik täyak unita notniye ätu komi butewaki terak kuŋatneŋo uwä, Anututä bänep pidäm nimik täyak udegän notniye bäräpi terak itneŋo u bänepi täga täŋpidäm täne.  
\v 5  \x * \xo 1:5 \xt Sam 34:19; Sam 94:19\x* Imata, Kristotä komi bäräpi mebäri mebäri nadäk täŋkuko unitäŋo moräki nintä terak taŋi ahäk täyak. U udegän, bäräpi gänaŋ iritna Kristotä bänep pidäm bumta pewän ahäŋ nimik täkaŋ.  
\v 6  \x * \xo 1:6 \xt 2Ko 4:15\x* Täŋpäkaŋ näk ba notnaye ätu komi butewaki jop nämo nadäk täkamäŋ. Nämo, komi butewakinin unitä in täŋkentäŋ tamiŋirän bänepjin äyäŋutpäŋ Anututa biŋam täŋkuŋo bänep pidäm terak it täkaŋ. Ba Ekäni täŋo bänep pidäm ahäŋ nimik täyak u imaka, jop nämo nadäk täkamäŋ. Nämo, unitä täŋkentäŋ tamiŋirän bänepjin täŋpidäm tak täkaŋ. Täŋpäkaŋ bänep pidäm ahäŋ tamik täyak unitä täŋ-kehäromtaŋ tamiŋirän komi butewaki nintä nadäk täkamäŋ udegän ahäŋ tamiŋirän nämo kwitaŋpäŋ gwäk pimiŋpäŋ kuŋat täkaŋ.  
\v 7 Bureni notnaye, intä bäräpi u gänaŋ nämo api kwitaneŋ yäŋ nadäkinik täyat. U imata, nintä komi butewaki nadäk täkamäŋ u inkät nin bok nadäk täkamäŋ unita u udegän, Ekäni täŋo bänep pidäm ahäŋ nimik täyak u inta bok ahäŋ tamik täyak yäŋ nadäkamäŋ.   
\p
\v 8  \x * \xo 1:8 \xt Apos 19:23; 1Ko 15:32\x* Notnaye, Esia komeken komi butewaki ahäŋ nimiŋkuko unitäŋo manbiŋam nadäwut yäŋ nadäŋpäŋ ŋode täwetat; Kome uken bäräpi ahäŋ nimiŋkuko u taŋi pähap, nintä täga kotanaŋi nämo. Unitä täŋpewän api kumne yäŋ nadäŋkumäŋ.  
\v 9 Bureni täwetat. Nin kumäŋ-kumäŋta biŋam täkamäŋ yäŋ nadäŋpäŋ bänepnin pena putäreŋkuŋ. Upäŋkaŋ u ahäŋ nimiŋkuko uwä nininken kehäromita nadäna äpani-inik täŋpäpäŋ Anutu kumbani-ken nanik yäpmäŋ akwani u kubägän nadäŋ imineta ude uwä ahäŋ nimiŋkuk.  
\v 10-11  \x * \xo 1:10-11 \xt 2Ti 4:18\x* Bureni-inik, Anutu unitä kumäŋ-kumäŋ-ken nanikpäŋ ketäreŋ nipmaŋkuk. Ba äneŋi api ketäreŋ nipmaŋpek. Man unita nadäkinik täŋpäŋ Anutu ugän tubeŋ kuŋpäŋ kuŋat täkamäŋ. Ba inä Anutu-ken yäŋapik man yäŋ nimiŋirä äneŋi api täŋkentäŋ nimek yäŋ nadäkamäŋ. Bureni, Anututä äma mäyap täŋo yäŋapik man nadäŋpäŋ täŋkentäŋ nimiŋirän ämawebe mäyaptä api käneŋ. Täŋkentäŋ nimayäŋ täyak u kaŋpäŋ Anutu bänep täga man api iwetneŋ.   
\s1 Poltä bänep nadäwätäki nämo itkuk  
\p
\v 12  \x * \xo 1:12 \xt Hib 13:18; 2Ko 2:17; 1Ko 1:17\x* Eruk notnaye, nininta biŋam ŋode yäŋahäŋpäŋ täwetat; Bänepnintä bureni-inik ŋode nadäk täkamäŋ; Ämawebe ätu ba in bämopjin-ken man bureni ba kudän siwoŋi terakgän kuŋat täkamäŋ. Kudän uwä Anutu-ken nanik. Uwä komen äma täŋo nadäk terak nämo täk täkamäŋ. Nämo, Anutu orakoraki unitäŋo kehäromi terak ude täŋ tamik täkamäŋ.  
\v 13 Nadäkaŋ? Man kudän täŋpäŋ tamik täkamäŋ uwä intä täga daniŋpäŋ nadäwä tärenaŋi. Man ätu käbop nämo pek täkamäŋ.  
\v 14  \x * \xo 1:14 \xt 2Ko 5:12; Plp 2:16\x* Unita nintä nininta nadäkamäŋ udegän in kämi api nadäwä täreneŋ yäŋ nadätat. Apiŋo nintäŋo mebärinin moräkigän nadäkaŋ. Nadäwä tärewäpäŋ Ekäni Jesu täŋo kadäni pähapken nintä Anutu iŋamiken inta oretoret tänayäŋ täkamäŋ udegän intä ninta oretoret kaŋ täŋput yäŋ nadätat.   
\p
\v 15-16  \x * \xo 1:15-16 \xt 1Ko 16:5-6\x* Näk man u bänepna-ken peŋkaŋ pengän inken päre bänep täga man täwetta yäŋkut. Täŋpäkaŋ päre tabäŋkaŋ Masedonia komeken kukta yäŋkut. Uken kuŋatkaŋ äyäŋutpeŋ äneŋi äreŋpäŋ ätu irira in täŋkentäŋ namiŋirä Judia komeken kukta nadäŋkut. Eruk, in kadäni yarä ude tabäŋira oretoret kadäni yarä kaŋ täŋput yäŋ nadäŋkut.  
\v 17 Tawaŋ ude peŋkuro upäŋkaŋ jide? Täŋnikŋarani täŋkuk yäŋ nadäkaŋ? Näk kome täŋo nadäk-nadäk yäpmäŋ kuŋarani unita man yäŋira kubä bureni, kubä jop yäŋnikŋat täyak yäŋ ba nadäkaŋ?  
\v 18 Upäŋkaŋ ude nämo, Anututä man burenigän yäk täyak unita u iŋamiken imata man bureni ba jopi bok awähutpäŋ täweret? Nämoinik!  
\v 19  \x * \xo 1:19 \xt Apos 18:5\x* Täŋpäkaŋ Anutu täŋo nanaki Jesu Kristo, Silas Timoti-kät nintä yäŋahäŋpäŋ täwetkumäŋo unita nadäwut; U man bureni ba jopi bok awähutpäŋ nämo yäk täyak. Nämo, u man burenigän yäk täyak.  
\v 20  \x * \xo 1:20 \xt Rev 3:14\x* Täŋkaŋ man bureni yäk täyak uwä ŋode; Imaka imaka Anututä täkta yäŋkehärom taŋkuko u kudup Jesu Kristo terak bureni ahäŋkuŋ ba kämi imaka, api ahäneŋ. Mebäri unita Anutu täŋo manbiŋam nadäŋpäŋ Jesu Kristo terak bureni-inik yäŋ yäŋkaŋ Anutu iniŋoret täkamäŋ.  
\v 21-22  \x * \xo 1:21-22 \xt 1Jo 2:27; Efe 1:13-14; 2Ko 5:5; Rom 8:16-17\x* Täŋpäkaŋ Anutu unitä in ba nin bok täŋ-mehamtaŋ nimiŋirän Kristo terak yeŋ täpäneŋpäŋ it täkamäŋ. Ini-tägän nin inita biŋam yäpmäŋ daniŋpäŋ wären kehäromi-inik täŋkuk. Ude täŋpäŋ imaka tägatäga kämi yäpmäkta peŋ nimani u bureni-inik api nimek yäŋ niwoŋärekta Kudupi Munapik bänepnin-ken peŋkuk.   
\s1 Pol imata Korin kome bäräŋeŋ nämo kuŋkuk?  
\p
\v 23  \x * \xo 1:23 \xt Rom 1:9; 2Ko 11:31\x* Ŋode täwerira Anututä näkŋo man täŋkehärom täwayäŋ; Korin ämawebe inken nämo äreŋkuro uwä äreŋira nabäŋpäŋ mäyäk nadäneŋ yäŋpäŋ nämo äreŋkut.  
\v 24  \x * \xo 1:24 \xt 1Pi 5:3\x* Ninä intäŋo nadäkinikjin kaŋiwarani ude itta nämo nadäkamäŋ. Nämo, nadäkinikjin u kehäromi itak yäŋ nadäkamäŋ. Täŋ, nintäŋo gärip bureni uwä intä bänep oretoret terak kaŋ kuŋarut yäŋpäŋ unita täŋkentäŋ tamik täkamäŋ.   
\c 2  
\p
\v 1  \x * \xo 2:1 \xt 1Ko 4:21; 2Ko 12:21\x* Mebäri unita nadäk ŋode peŋkut; Kuŋira nadäŋ bäräp äneŋi api täneŋo unita nämo api kwet yäŋ nadäŋkut.  
\v 2 Inken äreŋpäŋ täŋpewa bäräpi butewaki nadäneŋo uwä netätä äyäŋutpäŋ näkŋo bänepnawä täŋpidäm täwek? Nämo, in kuduptagän bäräpi nadäneŋo uwä jide täŋpäŋ bänepna täŋpidäm täneŋ yäŋ nadäŋkut.  
\v 3 Ude nadäŋkuro unita inken nämo äreŋkaŋ manbiŋam komi nikek in yäpän tägawäpäŋ tepmakta intäjukun u kudän täŋpäŋ tamiŋkut. Inken äreŋpäŋ ämawebetä täŋkentäŋ namiŋirä bänep oretoret tänaŋipäŋ täŋpewä butewaki nadäkta nämo nadäŋkut. Nämo, bureni nadäk täyat uwä ŋode; Näkä oretoret terak irira in udegän oretoret terak itneŋ.  
\v 4  \x * \xo 2:4 \xt Apos 20:31\x* Notnaye, manbiŋam u jop nadäŋ nämo kudän täŋ tamiŋkut. Nämo, bänepna-ken ägekot pähap ahäŋ namänpäŋ konäm terak kudän täŋ tamiŋkut. U bäräpi tamikta nämo, u ninta gäripi pähap nadäŋ nimik täyak yäŋ nadäkta kudän täŋkut.   
\s1 Momi pekpek täŋo man  
\p
\v 5  \x * \xo 2:5 \xt 1Ko 5:1\x* Eruk, notjinpak bäräpi namiŋkuko ukeŋonita täwera nadäwut. Bureni, äma waki täŋkuko u bäräpi näka bumik namiŋkuko upäŋkaŋ bäräpi bureni intä terak äroŋkuk. Upäŋkaŋ unita man jäpi yäkta nämo nadätat.  
\v 6 Nämo, näk komi ätukät nämo yäpuräräret. Waki täŋkuko unitäŋo kowata in mäyaptä täŋ imiŋkuŋo u täga.  
\v 7 Unita apiŋo momini peŋ imiŋpäŋ bänepi täŋpidäm taŋ imikot, butewaki pähap nadäŋpäŋ bänepi pewän putärek-inik täŋpekta.  
\v 8 Bureni peŋ täwetat; In kudän säkgämän täŋ imiŋirä näka bureni nadäŋ namikinik täkaŋ yäŋ kaŋ nadäwän.   
\p
\v 9  \x * \xo 2:9 \xt 2Ko 7:15, 10:6\x* Täŋpäkaŋ manbiŋam kudän täŋ tamiŋkuro uwä bänepjin täŋ-yabäkta kudän täŋkut. Näkŋo jukuman u kudup täga buramineŋ ba nämo buramineŋ u nadäwa yäŋkaŋ kudän täŋkut.  
\v 10 Nadäkaŋ? Intä äma unitäŋo momi peŋ imiŋirä näk imaka, unitäŋo momi täga api peŋ imet. Täŋkaŋ äma unitä waki u ba u täŋ namiŋkuko inta yäŋpäŋ unitäŋo momi Kristo iŋamiken uku peŋ imiŋkut yäŋ nadäwut.  
\v 11  \x * \xo 2:11 \xt Luk 22:31\x* Äma unita butewaki nämo nadäŋ imiŋitna Satantä täŋ-nikŋatpäŋ äma uwä inita biŋam yäpeko unita ude täwetat. Satan täŋo mebärini u nadäna tärekaŋ.   
\s1 Topmäk-topmäk kodaki täŋo piä äma  
\p
\v 12  \x * \xo 2:12 \xt Apos 14:27; 1Ko 16:9\x* Täŋpäkaŋ Kristo täŋo Manbiŋam Täga yäŋahäkta Troas komeken kuŋpäŋ Ekänitä piäni uken täkta kädet uku täwit namiŋirän kaŋpäŋ nadäŋkut.  
\v 13  \x * \xo 2:13 \xt Apos 20:1\x* Ude kaŋpäŋ nadäŋkuro upäŋkaŋ Taitusta wäyäkŋewa wawäpäŋ nadäwätäk pähap täŋkut. Nadäwätäk täŋpäŋ Troas nanik äbot täŋpani in itkot yäŋ yäwetpeŋ Masedonia komeken kuŋkut.   
\p
\v 14 Upäŋkaŋ Anutu bänep täga pähap nadäŋ imik täyiwa! U imata, u intäjukun it nimiŋpäŋ Kristo täŋo piäni täkta täŋkentäŋ nimiŋirän täga täk täkamäŋ. Uwä ŋode bumik; Komi ämatä päŋku iwankät ämik täŋkaŋ yärepmitpäŋä intäjukun ämanikät äneŋi oretoret bumta täŋtäŋ eŋiken ämneŋ. Udegän intäjukun ämanintä täŋkentäŋ nimiŋirän Kristo täŋo manbiŋam käbäŋi säkgämän ude komeni komeni piäŋ wädäŋ yäpmäŋ kuŋirän unitäŋo mebäri nadäk täkaŋ.  
\v 15  \x * \xo 2:15 \xt 1Ko 1:18\x* Bureni, manbiŋam yäŋahäwani ninä Anututä peŋ niwerirän Kristo täŋo käbäŋi säkgämän yäpmäŋ kuŋat täkamäŋ. Täŋitna unitäŋo käbäŋitä äma irit kehäromita biŋam ba äma geŋi wakita biŋam u bämopi-ken piäŋ wädäk täyak.  
\v 16  \x * \xo 2:16 \xt Luk 2:34; 2Ko 3:5-6\x* Geŋita biŋam täŋpanitä nin piäŋ nadäŋirä kumbani käbäŋ bumik täŋirän tämapu täk täkaŋ. Täŋ, irit kehäromita biŋam täŋpanitä nin piäŋ nadäŋirä irit säkgämän täŋo käbäŋ ude piäŋirän wädäŋ nadäk täkaŋ. Täŋpäkaŋ piä u täkta kehäromi nikek netä? Kubä nämo itak!  
\v 17  \x * \xo 2:17 \xt 2Ko 1:12; 1Pi 4:11\x* Äma mäyaptä moneŋ yäpmäkta Anutu täŋo man jop yäŋ äwaräkukgän täk täkaŋ. Upäŋkaŋ ninä ude nämo täk täkamäŋ. Nämoinik, Anututä niniŋ kirewani unita iŋamiken, Kristo täŋo piä watä ämaniye ude bänep siwoŋi terak yäŋahäk täkamäŋ.   
\c 3  
\p
\v 1  \x * \xo 3:1 \xt 2Ko 5:12; Apos 18:27; Rom 16:1\x* Man udewani yäŋitna yäŋbiŋam-biŋam äneŋi yäkaŋ yäŋ nadäkaŋ? Ba ninta ŋode käwep nadäk täkaŋ; Polkät noriye uwä äma jopi. Mebärini niwoŋärekta man kudän äbot täŋpani täŋo intäjukun ämatä kudän täŋ yämani u yäpmäŋ kuŋatta bitnäk täkaŋ. Ude nadäk täkaŋ? Ba man kudän täwani udewani kudän täŋ niminayäŋ yäŋ nadäkaŋ? Ude nämo! Äma mäyaptä man kudän udewanita nadäwä ärowani täk täkaŋ upäŋkaŋ nin ude nämo.  
\v 2  \x * \xo 3:2 \xt 1Ko 9:2\x* Imata, inä nintäŋo man kudän udewani, bänepnin-ken kudän täwani. Bänepjin sukureŋpäŋ Anututa nadäkinik täŋkuŋo unitä nin äma jidewani u siwoŋi yäŋahäŋirän ämawebe kuduptä kaŋpäŋ nadäk täkaŋ.  
\v 3  \x * \xo 3:3 \xt Kis 24:12; Jer 31:33; Ese 36:26-27\x* Uwä ŋode kaŋpäŋ nadäk täkaŋ; Inä man kudän Kristotä ini kudän täwani bumik, nintä piä täŋkumäŋo unitäŋo bureni. Täŋkaŋ uwä äma keritä mobä terak kudän täwani nämo, uwä Irit Mähemi täŋo Munapikitä äma bänepi-ken kudän täwani.   
\p
\v 4  \x * \xo 3:4 \xt 2Ko 2:16\x* Piänin unita nadäkinik täkamäŋ. Imata, Kristotä piäni u täkta täŋ-kehäromtaŋ nimiŋirän Anututä kawän tägak täyak.  
\v 5 Bureni, nininken kehäromi ba nadäk-nadäk terak piä u täga täk täkamäŋ yäŋ yänaŋi nämo. Nämo, kehärominin uwä Anutu-ken nanik.  
\v 6  \x * \xo 3:6 \xt Jer 31:31; 1Ko 11:25; Jon 6:63; Rom 7:6\x* Anutu ini uwä topmäk-topmäk kodaki täŋo watä piä täkta kehäromi nimik täyak. Topmäk-topmäk kodaki uterak ämawebe Anutu-kät bänep kubägän täga itneŋ. Täŋpäkaŋ topmäk-topmäk uwä baga man kudän täwani uterak yeŋgämä pewani nämo, u Munapik täŋo kehäromi terak yeŋgämä pewani. Baga man kudän täwani unitä kumäŋ-kumäŋ kädet irepmitta nämo täŋkentäŋ nimik täyak. Täŋ, Munapik uwä irit bureni pewän ahäk täyak.   
\p
\v 7-8  \x * \xo 3:7-8 \xt Kis 34:30\x* \x * \xo 3:7-8 \xt Gal 3:2,5\x* Baga man uwä mobä pipiyäwani terak kudän täwani u Ekäni täŋo peŋyäŋek ba kehäromi nikek ahäŋkuk. Unitä täŋpewän Moses täŋo iŋami-dapun ägo paki-inik weŋkuko paorayäŋ täŋkukopäŋkaŋ ämawebetä pen ugän känaŋi nämo täŋkuk. Eruk, baga man, mähemiye kumäŋ-kumäŋta biŋam yepmaŋpani unitä peŋyäŋek ba kehäromi udewani nikek ahäŋkuk. Täŋ Kudupi Munapik täŋo watä piä ämaniyetä peŋyäŋek ba kehäromi jidewani nikek upäŋ api käneŋ? U peŋyäŋek säkgämän kehäromi-inik, kädet biani täŋo irepmit-inik täŋpani u api käneŋ!  
\v 9  \x * \xo 3:9 \xt Lo 27:26; Rom 1:17, 3:21\x* Ba Anututa watä piä täktäk kädet biani, ämawebe mankenta biŋam yepmak täyak u peŋyäŋek ba kehäromi nikek ahäŋkuk. Täŋ piä unitä ämawebe Anutu iŋamiken momini nämo yepmak täyak unita jide yänayäŋ? Uwä ŋode; Piä u säkgämän-inik, Ekäni täŋo kehäromi ba peŋyäŋek ikek!  
\v 10  \x * \xo 3:10 \xt Kis 34:29\x* Bureni, ämawebetä baga man unita nadäŋirä säkgämän täŋkuko upäŋkaŋ imaka säkgämän-inik, kehäromi pähaptä ahäŋirän apiŋo imaka biani unita nadäŋitna äpani, peŋyäŋeki nämo täk täyak.  
\v 11 U imata, baga man, imaka kadäni keräpi itta yäwani u peŋyäŋek ba kehäromi nikek ahäŋkuk. Täŋ imaka tärek-täreki nämo itta yäwanitä peŋyäŋek ba kehäromi jidewani nikek? U inipärik kudupi kubä!   
\p
\v 12 Eruk nin peŋyäŋek bureni u nämoinik api paoreko unita nadäkinik täkamäŋ unita unitäŋo manbiŋam täŋumun-umun terak nämo, bätakigän yäŋahäk täkamäŋ.  
\v 13  \x * \xo 3:13 \xt Kis 34:33-35\x* Nin Mosestä täŋkuko ude nämo täk täkamäŋ. Ägo iŋami dapun-ken weŋkuko u nämo paorirän tektä iŋami-dapun täŋpipiŋkuk, Isrel ämawebetä nadäk-nadäki imaka kadäni keräpi-tagän peŋyäŋekta yäwani uterakgän peneŋ yäŋpäŋ täŋpipiŋkuk.  
\v 14  \x * \xo 3:14 \xt Rom 11:25\x* Täŋirän Isrel ämawebe täŋo nadäk-nadäki mobä ude äworeŋkuko unita peŋyäŋek unitäŋo mebäri nämo kaŋpäŋ nadäwä tumbuŋ. Täŋpäŋ topmäk-topmäk biani unitäŋo man daniŋpäŋ nadäk täk täkaŋ upäŋkaŋ pen, mebäri kwawak nämo kaŋpäŋ nadäk täkaŋ. Tek u pen iŋami-dapun ba nadäk-nadäki täŋpipiŋ itak bumik. Bureni, u nämo wärämurani. Nämo, äma kubätä Kristota nadäkinik täŋpäŋ kwasikorirän uyaku Anututä tek u täga wärämutek.  
\v 15 Täŋkaŋ apiŋo imaka, Moses täŋo baga man u daniŋpäŋ nadäk täkaŋ upäŋkaŋ tek unitä bänep nadäk-nadäki-ken uwäk täŋirän mebäri nämo nadäwä tumäk täkaŋ.  
\v 16  \x * \xo 3:16 \xt Rom 11:23,26\x* Täŋpäkaŋ äma kubäkubätä bänep nadäk-nadäki Ekänikengän peŋirä eruk tek u wärämut yämik täyak.  
\v 17  \x * \xo 3:17 \xt Jon 8:32,36; Rom 8:2; Gal 5:1\x* Täŋpäŋ Ekänita yäyak uwä Munapik ubayäŋ. Ekäni täŋo Munapiktä äma kubäken irirän eruk äma u baga man täŋo topmäk-topmäk terak nämo it täyak. Bureni, Anutu dubini-ken kukta imaka kubätä käderi wari nämo itpipitak.  
\v 18  \x * \xo 3:18 \xt Kis 16:7, 24:17\x* Unita notnaye, nadäkinik täŋpani nininta ŋode yäwa; Tek unitä nintäŋo iŋam-dapunin nämo uwäk täyak. Nämo, Ekäni täŋo peŋyäŋek ba täktäki säkgämän u kaŋpäŋ nadäkinik täk täkamäŋ. Ude täŋpäŋ nintä terak Ekäni ini peŋyäŋek kudäni ba täktäki u yäpurärätpäŋ yäpurärätpäŋ peŋirän ini bumik äworeŋ itkamäŋ. Täŋpäkaŋ Ekänitä ude täŋ nimiŋ itak. Täŋ Ekäni uwä Munapik ubayäŋ.   
\c 4  
\s1 Imaka säkgämän käbot jiburani gänaŋ itak  
\p
\v 1  \x * \xo 4:1 \xt 2Ko 3:6\x* Anututä oraŋ nimiŋpäŋ piä u nimiŋkuko unita bänepnin nämo pena putärek täkaŋ. Nämo, ehutpäŋ täk täkamäŋ.  
\v 2  \x * \xo 4:2 \xt 2Ko 2:17; 1Te 2:5; 1Ko 1:18\x* Täŋpäŋ kudän waki mäyäk ikek, ämatä käbop täk täkaŋ u mäde ut yämik täkamäŋ. Nin täŋyäkŋarani nämo täk täkamäŋ, ba Anutu täŋo mankät jop mankät bok nämo awähut täkamäŋ. Nämoinik, Anutu iŋamiken man bureni iŋit-inik täŋpäŋ kwawak yäŋahäk täkamäŋ. Ude täk täkamäŋ uwä ämawebetä nibäŋpäŋ nadäŋkaŋ bänepitä kädet siwoŋi iwatkaŋ yäŋ nadäwut yäŋpäŋ täk täkamäŋ.  
\v 3 Bureni, äma ätu dapuri itpipiwanitä Manbiŋam Täga nintä yäŋahäk täkamäŋ unitäŋo mebäri nämo nadäwä tumäk täkaŋ. Eruk, äma udewani uwä pewä paotta biŋam täŋpani yäŋ nadäwut.  
\v 4  \x * \xo 4:4 \xt Efe 2:2; Kol 1:15; Hib 1:3\x* Komen ämawebe täŋo anutu waki unitä nadäk-nadäki uwäk täŋpipiŋirän Manbiŋam Täga täŋo peŋyäŋeki ahäŋ yämik täyak uwä täga nämo kaŋpäŋ nadäk täkaŋ. Manbiŋam Täga unitä Kristo täŋo peŋyäŋek ba kehäromi u yäŋahäk täyak. Täŋkaŋ Kristo ini uwä Anutu udegän-inik.  
\v 5  \x * \xo 4:5 \xt 2Ko 1:24\x* Bureni-inik täwetkamäŋ; Manbiŋam yäŋahäk täkamäŋ uwä ämawebetä wäpnin yäpmäŋ akukta nämo täk täkamäŋ. Nämoinik! Nin ŋode yäŋahäk täkamäŋ; Jesu Kristo u Ekäni-inik itak. Täŋpäkaŋ Jesu unitä wäp biŋam yäpän yäŋpäŋ intäŋo watä piä ämajiye ude itkaŋ täŋkentäŋ tamik täkamäŋ.  
\v 6  \x * \xo 4:6 \xt Stt 1:3; Ais 9:2; 2Ko 3:18\x* Anututä bian ŋode yäŋkuk; Bipmäŋ urani gänaŋ peŋyäŋek ahäwän! Eruk Anutu unitägän iniken peŋyäŋek bänepnin-ken pewän ahäk täkaŋ. Peŋyäŋek unitä nadäk-nadäknin kwawak piräreŋirän Anutu täŋo täktäki ba kehäromi Kristo terak itak u kwawak kaŋpäŋ nadäk täkamäŋ.   
\p
\v 7  \x * \xo 4:7 \xt 2Ko 5:1\x* Upäŋkaŋ piä täk täkamäŋ uwä ninin-tägän täga tänaŋi nämo. Unita imaka säkgämän-inik iŋit täkamäŋ uwä käbotinik jiburani gänaŋ iŋit täkamäŋ bumik. Ude unitä kwawak ŋode niwoŋäretak; Manbiŋam unitäŋo kehäromi pähap u ninken nanik nämo, u Anutu-ken nanik.  
\v 8  \x * \xo 4:8 \xt 2Ko 1:8, 7:5\x* Komeni komeni bäräpi mebäri mebäri yabäŋ ahäk täkamäŋ upäŋkaŋ bäräpi unitä nin nämo uyiŋ-jakŋit täkaŋ. Nadäwätäk täk täkamäŋ upäŋkaŋ bänepnin nämo pena putärek täkaŋ.  
\v 9 Ämatä iwan täŋ nimik täkaŋ upäŋkaŋ Anutu nämo nipmak täyak. Ämatä nidäpmäŋ-pewä mak täkamäŋ upäŋkaŋ gwäk pimiŋpäŋ pen kuŋat täkamäŋ.  
\v 10  \x * \xo 4:10 \xt 1Ko 15:31\x* Kepma kepma gupnintä komi bäräpi Jesutä nadäŋpäŋ kumbuko udegän nadäŋpäŋ kotak täkamäŋ. Upäŋkaŋ jop nadäŋ nämo kotak täkamäŋ. Nämo, ämawebetä gupnin terak Jesu, kodak taŋpeŋ akuŋkuko unitäŋo kehäromi kwawak ahäŋirän kakta komi bäräpi u nadäŋpäŋ kotak täkamäŋ.  
\v 11  \x * \xo 4:11 \xt Rom 8:36\x* Bureni, kodak itkamäŋ upäŋkaŋ kepma kepma Jesu täŋo piä terak kumäŋ-kumäŋ-ken it täkamäŋ. Ude iritna Jesu Kristotä gupnin kumäkta yäwani u täŋ-kehäromtaŋ nimik täyak unitä Jesu uwä kehäromi nikek itak yäŋ kwawak yäŋahäk täyak.  
\v 12 Unita ŋode täwetat; Manbiŋam yäŋahäk täkamäŋ uniterak kumäŋ-kumäŋtä ninken ahäk täyak upäŋkaŋ piänin uterak inken irit säkgämän ahäk täyak.   
\p
\v 13  \x * \xo 4:13 \xt Sam 116:10\x* Anutu täŋo man kudän täwani terak äma kubätä ŋode yäŋkuk; Näk nadäkinik täŋkuro unita man yäŋahäŋkut. Eruk, nintä bänep nadäk-nadäk udegän iŋit täkamäŋ. Nin nadäkinik täkamäŋ unita manbiŋam yäŋahäk täkamäŋ.  
\v 14  \x * \xo 4:14 \xt 1Ko 6:14\x* Imata, nin ŋode nadäk täkamäŋ; Anutu, Ekäni Jesu Kristo kumbani-ken nanik yäpmäŋ päŋaku teŋkuko unitä nin imaka, Jesu-kät bok api yäpmäŋ päŋaku nipmaŋpek. Täŋirän inkät ninkät bok iŋamiken api itne.  
\v 15  \x * \xo 4:15 \xt 2Ko 1:3-6\x* Unita ŋode yäwa; Komi bäräpi nadäk täkamäŋ u in täŋkentäŋ tamikta nadäk täkamäŋ. Ba uterak Anutu täŋo orakorakitä ämawebe mäyap-ken weŋ parirän ämawebe u bänep täga pähap iwetpäŋ Anutu wäpi biŋam iniŋ oretinik api täneŋ.   
\s1 Kunum gänaŋ iritta gup  
\p
\v 16  \x * \xo 4:16 \xt Efe 3:16\x* Mebäri unita bänepnin nämoinik pena putärek täkaŋ. Komegupnin uwä putärek täkaŋ upäŋkaŋ Ekänitä bänepnin uwä kepma kepma täŋ-kodaktaŋ nimik täyak.  
\v 17  \x * \xo 4:17 \xt Rom 8:17-18\x* Komi bäräpi täpuri, apiŋo-tagän yäwani nadäk täkamäŋ unitä imaka säkgämän-inik, tärek-täreki nämo kubä api pewän ahäŋ nimek yäŋ nadäk täkamäŋ. Imaka säkgämän u komi apiŋo nadäk täkamäŋ u irepmit-inik api täŋpek.  
\v 18  \x * \xo 4:18 \xt Kol 1:16; Hib 11:1-3\x* Unita imaka dapunintä känaŋi uterak nämo, imaka dapunintä nämo känaŋi uterak kakinik täk täkamäŋ. Imaka dapunintä täga känaŋi u kadäni keräpi-tagän api itneŋ. Upäŋkaŋ imaka nämo känaŋi uwä tärek-täreki nämo, pen api it yäpmäŋ ärowek.   
\c 5  
\p
\v 1  \x * \xo 5:1 \xt 2Ko 4:7; 2Pi 1:13-14\x* Bureni ŋode nadäkamäŋ; Komegup, eŋi waki kome terak ŋo it täkamäŋ u wawänä kunum gänaŋ Anutu-ken nanik eŋi paot-paori nämo ba äma keritä täŋpani nämopäŋ wädäna ärowäpäŋ api itne.  
\v 2  \x * \xo 5:2 \xt Rom 8:23\x* Upäŋkaŋ kome terak ŋo itkaŋ eŋi kodaki, kunum täŋo gup nikek u jide täŋpäŋ bäräŋeŋ wädäna äroneŋ yäŋ nadäŋpäŋ yäŋkähän-kähän yäŋtäŋ kuŋat täkamäŋ.  
\v 3 U imata, eŋi kodaki u wädäna ärowäpäŋ moräŋ, apiŋo kuŋat täkamäŋ ude nämo api kuŋatne. Nämo, u gup bureni nikek api kuŋatne.  
\v 4  \x * \xo 5:4 \xt 1Ko 15:53-54\x* Täŋpäkaŋ komegup, kome ŋonitäŋo eŋi waki nikek kuŋatkaŋ bäräpi pähap nadäŋpäŋ yäŋkähän-kähän yäk täkamäŋ. U imata, komegup yäŋopmäŋpäŋ jop maŋpä-kukta nämo nadäk täkamäŋ. Nämo, nin kunum täŋo gup, komegup punin terak wädäna ärokta gäripi nadäkamäŋ. Ude täŋitna imaka irit kehäromi nikek unitä imaka paotta yäwani api uwäktäŋ morewek.  
\v 5  \x * \xo 5:5 \xt Rom 8:16,23\x* Nadäkaŋ? Anututä ini irit kehäromi u yäpmäk-tagän iwoyäŋpäŋ nipmaŋkuk. Täŋpäŋ irit u bureni-inik api tamet yäŋ niwoŋärekta Kudupi Munapiki intäjukun niniŋ kireŋkuk.   
\p
\v 6  \x * \xo 5:6 \xt Hib 11:13-16\x* Mebäri unita bänep pidäm terak bätakigän kuŋat täkamäŋ. Upäŋkaŋ ŋode imaka nadäk täkamäŋ; Komegup ŋo nikekä, Ekänitä ini komeken dubini-ken-inik nämo itkamäŋ.  
\v 7  \x * \xo 5:7 \xt 1Ko 13:12\x* Unita apiŋo, imaka bureni unita nadäkinik täŋpäŋ kuŋat täkamäŋ. U kwawak irirän kaŋiwattäŋ nämo kuŋat täkamäŋ.  
\v 8  \x * \xo 5:8 \xt Plp 1:23\x* Upäŋkaŋ äneŋi ŋode yäkgän täŋpa; Kumäkta nämo umuntak täkamäŋ. Nämo, gäripnin taŋi uwä komegup ŋo peŋpäŋ Ekäni-kät itta nadäk täkamäŋ.  
\v 9  \x * \xo 5:9 \xt Kol 1:10; 1Te 4:1\x* Täŋpäkaŋ komegup ikek itnayäŋ täkamäŋ ba komegup peŋpäŋ Ekäni-kät itnayäŋ täkamäŋ upäŋkaŋ nadäk kehäromi-inik ŋode pek täkamäŋ; Ekäni täŋo gärip terakgän kuŋaritna gäripi kaŋ nadäwän.  
\v 10  \x * \xo 5:10 \xt Sav 12:14; Rom 2:16, 14:10\x* U imata, Kristotä nin yäpmäŋ danikta kuduptagän iŋamiken api ahäne. Ahäŋitna komegup ikek itkaŋ kudän täk täkamäŋ, täga ba waki, uterak kowata nimikta yäwani u api nimek.   
\s1 Anutu-kät not täŋpäŋ kuŋat-kuŋat  
\p
\v 11  \x * \xo 5:11 \xt 2Ko 4:2\x* Ekänitä ude api täŋpeko uwä umuri pähap. Unita nadäna tärewäpäŋ ämawebetä udegän nadäkot yäŋpäŋ gwäk pimiŋpäŋ yäwetgän yäwetgän täk täkamäŋ. Täŋitna nin täŋo mebärinin uwä Anututä kwawakinik kaŋpäŋ nadäŋ moretak. Täŋ, inä jide? Bänepjintä ninta jide nadäk täkaŋ? Siwoŋi täkaŋ yäŋ käwep nadäŋ nimik täkaŋ?  
\v 12  \x * \xo 5:12 \xt 2Ko 3:1, 1:14\x* Notnaye, ude yäŋira iniken gupi äneŋi jop nadäŋ yäpmäŋ ärokaŋ yäŋ nadäneŋta! Ude nämo, mebäri ŋodeta yäyat; Intä ninta gäripi bureni nadäŋ nimut yäŋpäŋ man udewä täwetat. Ninta ude nadäŋpäŋ äma täŋyäkŋarani täŋo jopman täga api utneŋ. Äma uwä äma bänepi-ken jide pätak unita nadäwätäk nämo täk täkaŋ. Äma gupitagän, dapuritä kak täkaŋ unitagän nadäwä ärowani täk täkaŋ.   
\p
\v 13 Äma uwä ninta yäŋguŋguŋ man yäk täkaŋ yäŋ yäk täkaŋ. Täga, ini yäk täkot! Upäŋkaŋ man yäŋahäk täkamäŋ u Anutu wäpi yäpmäŋ ärokta yäŋahäk täkamäŋ. Täŋ, nadäna tumbäpäŋ kuŋat täkamäŋ uwä inta yäŋpäŋ kuŋat täkamäŋ.  
\v 14 Imata, Kristotä bänep iron pähap niwoŋäreŋkuko unitä peŋ niwerirän piäni täk täkamäŋ. Iron pähap täŋkuko u ŋode kaŋpäŋ nadäkinik täkamäŋ; Äma kubätä ämawebe kuduptagänta yäŋpäŋ kumbuk. Ude täŋkuko unita ämawebe kuduptagän u bok kumbumäŋ bumik.  
\v 15  \x * \xo 5:15 \xt 1Ti 2:6; Rom 14:7-8\x* Täŋkaŋ kuduptagänta yäŋpäŋ kumbuko unita ämawebe iritta biŋam uwä pen inita nadäwätäk täŋpäŋ nämo kuŋatneŋ. Nämo, u äma täŋkentäŋ yämikta kumäŋpäŋ kodak taŋkuko unitäŋo wäpi biŋam oraŋ imiktagän nadäŋpeŋ kuŋatneŋ.   
\p
\v 16 Unita apiŋo nin ämawebe gupi-tagän, kome täŋo nadäk terak nämo yäpmäŋ danik täkamäŋ. Täŋ, bian ninä äma täŋo nadäk terak Kristo kaŋpäŋ nadäk täk täŋkumäŋo upäŋkaŋ apiŋode uwä nämo!  
\v 17  \x * \xo 5:17 \xt Rom 8:1,10; Gal 6:15; Ais 43:18; Rev 21:5\x* Apiŋo ŋode kaŋdäkŋek täkamäŋ; Äma kubä Kristo terak kwasikot täyak uwä Anututä äma u täŋpewän mebärini inipärik kubä täyak. U imaka biani pewän paoräpäŋ imaka kodaki korewani.  
\v 18  \x * \xo 5:18 \xt Rom 5:10\x* U Anutu kubä-tägän täk täyak. Nin unitäŋo iwan itkumäŋo upäŋkaŋ Kristo terak Anututä täŋpewän inikät bänep kubägän it täkamäŋ. Täŋpäŋ äma ätutä inikät bänep kubägän udegän itta piä ŋo nimiŋkuk.  
\v 19  \x * \xo 5:19 \xt Rom 3:23-25; Kol 1:19-20\x* Unita manbiŋam ŋode yäŋahäŋpäŋ yäwet täkamäŋ; Anututä Jesu terak komen ämawebe inikät bänep kubägän itta piä täŋkuk. U momini peŋ yämiŋpäŋ momi unita wari nämo nadäk täyak. Täŋpäkaŋ Anutu-kät ämawebe bämopi-ken bänep kubägän pewä ahäk-ahäk täŋo manbiŋam u nintä yäŋahäkta ketnin terak peŋkuk.   
\p
\v 20 Unita Kristo täŋo meni jinom yäpmäŋpäŋ mani yäŋahäk täkamäŋ. Yäŋahäk täkamäŋ uwä Anututä ini ämawebeta gera yäyak ubayäŋ. Kristotä iniken man kehäromigän ŋode yäŋahäk täkamäŋ; Bänepjin äyäŋutkaŋ Anutu-kät bänep kubägän itpäŋ kaŋ kuŋarut!  
\v 21  \x * \xo 5:21 \xt Jon 8:46; Hib 4:15; Gal 3:13; 1Ko 1:30; Plp 3:9\x* Nadäkaŋ? Kristo u momi nämo upäŋkaŋ Anututä nin täŋkentäŋ nimikta täŋpewän momi äma bureni äworeŋkuk. Ude täŋkuko u ŋodeta; Nintä Kristo-kät kwasikotpäŋ ini Anutu ude, siwoŋi kudupi äworekta täŋkuk.   
\c 6  
\p
\v 1  \x * \xo 6:1 \xt 2Ko 5:20\x* Unita notnaye, Anutu-kät piä bok täŋpani nintä man kehäromigän ŋode täwetkamäŋ; Watä ket itpäŋ kaŋ kuŋarut! Anutu täŋo orakoraki yäpuŋo unitäŋo bureni nämo pewä ahäneŋta!  
\v 2  \x * \xo 6:2 \xt Luk 4:19-21\x* Anututä unita yäŋkuko u ŋode nadäwut;  
\b  
\q1 \qt Oraŋ tamikta kadäni näkŋa nadäŋkut-ken uken nadäŋ tamiŋkut. \qt*  
\q1 \qt Intä imaka umuri kubä irepmitta täŋkentäŋ tamiŋkut yäk.\qt* \rq Ais 49:8\rq*  
\b  
\m Notnaye, man unita ŋode täwera nadäwut; Oraŋ tamikta kadäni iwoyäŋkuko uwä apiŋo. Unita apiŋowä uken tubeŋ kuŋirä waki keri-ken nanik kaŋ ketäreŋpäŋ tepmaŋpän!   
\s1 Poltä bäräpi mäyap kotaŋkuk  
\p
\v 3 Nin ämatä nibäwä waki täŋpäpäŋ piä täk täkamäŋ ŋonitä täŋpewän Anututa bitnäneŋo ba momi-ken mäneŋo udeta gwäk pimiŋpäŋ kudän siwoŋigän täk täkamäŋ.  
\v 4  \x * \xo 6:4 \xt 2Ko 4:2\x* Bureni, imaka kuduptagän ahäŋ nimik täkaŋ uterak nin Anutu täŋo piä watä ämaniye bureni yäŋ yäwoŋärek täkamäŋ; Komi bäräpi ba umun mebäri mebäri terak itpäŋ nämo kwitak täkamäŋ.  
\v 5  \x * \xo 6:5 \xt 2Ko 11:23-27\x* Ekäni täŋo piäta yäŋpäŋ ämatä pärip-päriptä nidäpmäŋpäŋ komi eŋiken nipmak täkaŋ. Ba iwantä nin itgwäjiŋpäŋ nidäpmäkta täk täkaŋ. Ba piä, woŋ imätpäŋ täk täkamäŋ. Ba däpmon kodak, nakta jop it täkamäŋ.   
\p
\v 6  \x * \xo 6:6 \xt 1Ti 4:12\x* Täŋpäkaŋ täktäknin uwä, siwoŋi kudupi kuŋat täkamäŋ. Ba nadäk-nadäk täga iŋit täkamäŋ. Kokwawak bäräŋeŋ nämo täŋpäŋ äma oraŋ yämik täkamäŋ. Kudän udewani terak nin Anutu täŋo piä watä äma bureni yäŋ yäwoŋärek täkamäŋ. Ninä Kudupi Munapik täŋo kehäromi terak kuŋat täkamäŋ. Ba bänep iron täktäk kädet bureni iwat täkamäŋ.  
\v 7  \x * \xo 6:7 \xt 1Ko 2:4\x* Täŋkaŋ man bureni-gänpäŋ yäŋahäk täkamäŋ. Ba Anutu täŋo kehäromi terak piä täk täkamäŋ. Täŋ, iwan täŋo kehäromi yäpmäŋ äpäkta ämik täŋo tuŋum ketnin kukŋi kukŋi iŋit täkamäŋ uwä kudän siwoŋi u.  
\v 8 Täŋitna äma ätu oraŋ nimiŋirä ätutä wäpnin yäpmäŋ äpäk täkaŋ. Ätu niniŋ oret täkaŋ, ätu yäŋärok niwet täkaŋ. Ätutä täŋyäkŋarani äma yäŋ nadäk täkaŋ upäŋ nämo, man burenigän yäk täkamäŋ.  
\v 9  \x * \xo 6:9 \xt 2Ko 4:10; Sam 118:18\x* Äma mäyaptä piä ude täŋpani yäŋ nadäŋ nimik täkaŋ upäŋkaŋ nadäwä äpani täk täkaŋ. Ämatä ninta kumbani ude nadäk täkaŋ upäŋkaŋ nämo, kodak itkamäŋ! Nidäpmäŋpäŋ niwat kirek täkaŋ upäŋkaŋ nämo kumäŋkamäŋ.  
\v 10  \x * \xo 6:10 \xt 2Ko 7:4; Plp 2:17; Kol 1:24\x* Butewaki nadäk täkamäŋ upäŋkaŋ bänep oretoret terak it täkamäŋ. Äma jäwäri it täkamäŋ upäŋkaŋ äma mäyap täŋkentäŋ yämik täkamäŋ. Tuŋumta wäyäkŋek täkamäŋ upäŋkaŋ täŋbumbum pähap ikek it täkamäŋ.   
\p
\v 11 O Korin nanik notnaye, man ba nadäk kubä käbop nämo pek täkamäŋ. Nämo, inta gäripi-inik nadäŋpäŋ nintäŋo nadäk kudup kwawak yäŋahäŋpäŋ täwet täkamäŋ.  
\v 12 Nin gäripi taŋi nadäŋ tamik täkamäŋ upäŋkaŋ ninta udegän nämo nadäŋ nimik täkaŋ.  
\v 13  \x * \xo 6:13 \xt 1Ko 4:14\x* Nadäkaŋ? Man täwetat ŋo, in äpetnaye nanaknaye bureni unita täwetat. Unita nintä gäripi nadäŋ tamik täkamäŋ udegän gäripi nadäŋ nimik täkot.   
\s1 Siwoŋi-kät wakikät not täga nämo tädeŋ  
\p
\v 14  \x * \xo 6:14 \xt Efe 5:7,11\x* Notnaye, ŋode täwera nadäwut; Nadäkinik täŋpani intä äma nadäkinik nämo täŋpani-kät imaka kubä täkta bänep kubägän nämo täneŋ. Ude täga tänaŋi nämo. In mebärijin inigän inigän. Jide nadäkaŋ? Siwoŋi-kät wakikät not täga tädeŋ? Ba peŋyäŋek kenta bipmäŋ urani bänep kubägän täga tädeŋ? Nämoinik!  
\v 15 Ba Kristo-kät Satan, yarä u jide täŋpäŋ bänep kubägän tädeŋ? Ba nadäkinik täŋpani-kät nadäkinik nämo täŋpani, yarä u jide täŋpäŋ bänep kubägän tädeŋ? U täga nämo!  
\v 16  \x * \xo 6:16 \xt 1Ko 3:16; Wkp 26:12; Ese 37:27\x* Ba Anutu täŋo kudupi yotkät wäbät, yarä unitä jide ude täŋpäŋ bänep kubägän tädeŋ? Nadäkaŋ? Ninä Anutu irit mähemi täŋo kudupi yot. Unita Anututä ŋode yäŋkuk;  
\b  
\q1 \qt Näk in bämopjin-ken itkaŋ itpäŋ-nadäk api täŋ yäpmäŋ kwet. \qt*  
\q1 \qt Täŋpäŋ Anutujin irira ämawebenaye api itneŋ.\qt* \rq Wkp 26:12\rq*   
\b  
\m
\v 17  \x * \xo 6:17 \xt Rev 18:4\x* Mebäri unita Ekänitä ŋode yäkgän täŋkuk;  
\b  
\q1 \qt Unita Anututa nadäkinik nämo täŋpani u yabä kätäŋpeŋ injingän injingän itkot.\qt*  
\q1 \qt Täŋpäkaŋ imaka taräki yepmäŋitpäŋ-pek nämo täneŋ.\qt*  
\q1 \qt Ude täŋirä näk not api täŋ tamet.\qt*   
\q1
\v 18  \x * \xo 6:18 \xt 2Sml 7:14; Ais 43:6; Jer 31:9; Rev 1:8\x* \qt Täŋkaŋ nanjin ude it tamiŋira äpetnaye nanaknaye ude täŋpeŋ api kuŋatneŋ.\qt*  
\q1 \qt Ekäni kehäromi mähemitä ini man ude yäyak.\qt*   
\c 7  
\p
\v 1 Notnaye tägagämän, Anututä ude täŋ nimikta man ude täŋkehärom taŋkuko unita imaka waki taräkitä gupnin bänepnin täŋpäwak täkaŋ u yabä kätäŋpäŋ kuräki-inik it täkäna. Täŋkaŋ Anutu oraŋ imiŋpäŋ kudupi-inik itta gwäk pimiŋpäŋ piäni täk täkäna.   
\s1 Pol oretoret täŋkuk  
\p
\v 2  \x * \xo 7:2 \xt Apos 20:33; 2Ko 12:17\x* Täŋpäkaŋ inä ninta äneŋi nadäŋ nimik täkot. Nin inken nanik äma kubäta waki nämo täŋ imiŋkumäŋ. Ba äma kubä täŋ-ikŋatpena nadäkiniki nämo pewän putäreŋkuŋ. Ba äma kubä jop ikŋatpäŋ imakani nämo kubo täŋkumäŋ.  
\v 3  \x * \xo 7:3 \xt 2Ko 6:11-12\x* Man ŋowä tebeŋpäŋ nämo yäyat. Nämo, man pengän täwetkumäŋo ugänpäŋ äneŋi täwetat; Bänepnintä inta gäripi nadäk täkamäŋ. Nämo kumnayäŋ täkamäŋ ba kumnayäŋ täkamäŋ upäŋkaŋ inta gäripi pen api nadäk täne.  
\v 4 In-täŋo nadäk-nadäkjinta bänep yarä nämo täyat. Nämo, inta oretoret täyat u inide kubä. Komi butewaki punin terak it yäpmäŋ äbumäŋo upäŋkaŋ bänepna nämo pewa putärek täyak. Nämo, oretoret pähap nadäk täyat.   
\p
\v 5  \x * \xo 7:5 \xt 2Ko 2:13\x* Täŋpäkaŋ Masedonia komeken ahäŋpäŋ jide täŋpäŋ itpäŋ-nadäk tänam? Nämoinik. Ŋoken ämatä ninkät bumta yäŋ-awätpäŋ komi bäräpi mebäri mebäri täŋ nimiŋirä bänepnin imaka, umuntaŋkuŋ.  
\v 6  \x * \xo 7:6 \xt 2Ko 1:3-4\x* Täŋitna äma bänep bäräp ikek täŋpidäm täwani Anututä bänepnin täŋpidäm takta Taitus iniŋ kireŋpewän äbuk.  
\v 7 Ba iniŋ kireŋpewän äbuko unitagän nämo. Nämo, Taitus inkät irirä bänepi täŋpidäm taŋ imiŋkuŋo unitäŋo manbiŋam niwerirän bänepnin pidäm taŋkuk. Ŋode imaka niwerirän bänepnin tägaŋkuk; Intä bäräpi täŋ namiŋkuŋo unita butewaki nadäŋ namiŋpäŋ äneŋi bänep kubägän itta nadäk täkaŋ. Ba näka gäripi nadäŋpäŋ äneŋi nabäkta nadäk täkaŋ yäŋ niwetkuko unita oretoret inide kubä nadätat.   
\p
\v 8  \x * \xo 7:8 \xt 2Ko 2:4\x* Näk man kudän kubä bian kudän täŋ tamiŋkuro uterak nadäŋ bäräp tamiŋkut. Täŋpäŋ man u täŋkentäŋ tamikta kudän täŋkuro unita goret täŋkut yäŋ nämo nadätat. Bureni, pengänä goret tät yäŋ nadäŋkuro upäŋkaŋ bänep nadäŋ bäräpjin u paotkuko unita apiŋo täga nadätat.  
\v 9 Täŋpäkaŋ apiŋo oretoret täyat uwä bänep nadäŋ bäräp nadäŋkuŋo unita nämo. Nämo, bänep nadäŋ bäräp nadäŋkuŋo unitä täŋpewän bänepjin äyäŋutkuŋ. Mebäri unita oretoret täyat. Anututä ude kaŋ nadäwut yäŋ nadäŋkuko udegän bänep nadäŋ bäräp u nadäŋkuŋ. Unita nintäŋo mantä in nämo täŋpän waŋkuŋ yäŋ nadätat.  
\v 10  \x * \xo 7:10 \xt Mat 27:3-5; Hib 12:16-17\x* Bänep nadäŋ bäräp Anututä ini pewän ahäk täkaŋ unitä täŋpewän äma nintä bänepnin sukurek täkamäŋ. Täŋpäŋ kädet uterak Anututä irit kehäromita biŋam nimagut täyak. Unita nadäŋ bäräp udewanita nadäwätäk nämo täne. Täŋpäkaŋ kome terak nanik bänep nadäŋ bäräptä äma nämo täŋkentäŋ yämik täyak. Nämo, u kumäŋ-kumäŋ imagut täyak.  
\v 11 Upäŋkaŋ kawut! Bänep nadäŋ bäräp Anutu-ken nanik nadäŋkuŋo unitä inken bureni jide pewän ahäŋ tamiŋkuk? Momi täktäk kädet peŋpäŋ kädet siwoŋi iwatta bänepjin kädäp ijik täkaŋ. Täŋpäŋ waki bämopjin-ken itkuko u utpewä makta pidäm taŋkuŋ. Nadäwätäk pähap täŋpäŋ äneŋi kudupi itta kädetta wäyäkŋeŋkuŋ, ba äma momi u täŋkuko u yäpä-siwoŋ takta piäni täŋkuŋ, ba ninta gäripi äneŋi nadäŋkuŋ. Waki u nämo uwäk täŋkuŋo unita mebärijin kwawak ahätak.   
\p
\v 12 Bian man kudän täŋ tamiŋkuro uwä äma waki täŋkuko unita yäŋpäŋ nämo, ba äma bäräpi kotaŋkuko unita yäŋpäŋ nämo kudän täŋ tamiŋkut. Nämo, man täweritna Anutu iŋamiken bänepjintä näka jide nadäkaŋ u kwawak pewa ahäŋ tamikta täŋkut; Bureni, in näka gäripi taŋi nadäŋ namiŋpäŋ äneŋi nabäkta nadäkaŋ.  
\v 13 Ude täŋkuŋo unita bänepnin täŋpidäm taŋkuŋ.  
\p Ba bänepnin täŋpidäm taŋkuŋo unitagän nämo. In Taitus bänepi täŋpidäm taŋ imiŋirä oretoret täŋkuko unitä manbiŋam päbä niwerirän oretoret pähap, bumta täŋkumäŋ.  
\v 14 Bian intäŋo biŋam Taitus iwetkuro, man u jopi täŋirän mäyäk nämo yäput. Nämo, in man täwerira burenigän täŋkuŋo udegän Taitus inta oretoret man iwetkuro uwä bureni nikekgän täŋkuk.  
\v 15  \x * \xo 7:15 \xt 2Ko 2:9\x* Taitus inken äreŋirän umuntaŋkuŋo upäŋkaŋ not täŋ imiŋpäŋ mani buramiŋkuŋo unita nadäŋpäŋ bänepitä inta gäripi-inik nadätak.  
\v 16 Unita oretoret täk täyat uwä ŋodeta; In kudän siwoŋi terakgän api kuŋatneŋ yäŋ nadäkinik täyat.   
\c 8  
\s1 Täŋkentäk moneŋ yämik-yämik täŋo man  
\p
\v 1  \x * \xo 8:1 \xt Rom 15:26\x* Notnaye, Masedonia komeken nanik äbot täŋpani ätuken iron kädet Anututä pewän ahäŋkuko unita täwetat;  
\v 2 Komi butewaki terak jopi jäwäri-inik itkuŋo upäŋkaŋ jop waki Ekäni täŋo manta oretoret ärowani pat yämiŋkuko unita äma ätu täŋkentäŋ yämikta iron pähap täŋ yämiŋkuŋ.  
\v 3 Näk dapunatä kaŋkuro u bureni ŋode täwetat; Uwä iniken bänepitä pidäm tawäpäŋ kehäromi pat yämiŋkuko udegän, imaka tänaŋi u irepmitpäŋ moneŋ tuŋum taŋi-inik peŋ yämiŋkuŋ.  
\v 4  \x * \xo 8:4 \xt 2Ko 9:1-2\x* Nin nämo peŋ yäweritna ini-tägän man kehäromi ŋode niwetkuŋ; Baga nämo peŋ nimiŋirä äbot täŋpani ätu täŋkentäŋpäŋ Anutu täŋo kudupi ämawebe Judia komeken nanik u kaŋ täŋkentäŋ yämina! yäk. Ude täkta gäripi pähap nadäkamäŋ yäŋ niwetkuŋ.  
\v 5 Täŋpäkaŋ imaka täpuri käwep täneŋ yäŋ nadäŋitna ŋode täŋkuŋ; Pengän bänepi Ekänikengän peŋkaŋ Anutu täŋo nadäk iwatpäŋ nintäŋo man buramikta pidäm taŋkuŋ.   
\p
\v 6 Masedonia naniktä kädet ude täŋkuŋo unita Taitus inken kädet udegän pewän ahäkta peŋ iwetkumäŋ. Bian Taitustä in täŋkentäŋirän bämopjin-ken bänep iron kädet u ahäŋpäŋ paotkuko äneŋi täŋkentäŋ tamiŋirän iron kädet u yäpurärätpäŋ pen täŋtäŋ kukta peŋ iwetkumäŋ.  
\v 7  \x * \xo 8:7 \xt 1Ko 1:5; 1Ko 16:1-2\x* Inken Anutu täŋo iron bumta ŋode pat tamik täkaŋ; Nadäkinik, manbiŋam yäŋahäk-ahäk, nadäk-nadäk taŋi, ba Anutu täŋo kädet iwatta pidäm taktak u pat tamikaŋ. Ba ninta gäripi taŋi nadäk täkaŋ. Eruk u udegän, äma täŋkentäkta moneŋ tuŋum pekpek kädet iwatta pidäm täkot.  
\v 8 Peŋ täwetpäŋ nämo yäyat. Nämo, äbot täŋpani ätuken iron kädet iwatta täŋpidäm-pidäm ahäŋkuko u täweritna intäŋo bänep iron jide ude pätak unitäŋo mebäri niwoŋärewut yäŋpäŋ yäyat.  
\v 9  \x * \xo 8:9 \xt Mat 8:20; Plp 2:6-7\x* Unita Ekäninin Jesu Kristo täŋo ironita juku piwut. Uwä täŋbumbum ikektä inta yäŋpäŋ jopi jäwäri ude täŋkuk. Intä täŋbumbum u korekta jopi jäwäri ude äworeŋkuk.   
\p
\v 10 Unita in ŋode täŋirä tägawek yäŋ nadätat; Imaka obaŋ gumonita moräki täŋpäŋ peŋkuŋo u äneŋi yäpurärätpäŋ kaŋ täŋ yäpmäŋ kut yäŋ nadäŋpäŋ täwetat. Kädet u bänepjin pidäm tawäpäŋ intäjukun täŋkuŋ.  
\v 11 Unita imaka u tänayäŋ nadäŋpäŋ bänepjin pidäm tawäpäŋ yäput peŋkuŋo udegän imaka it tamikaŋ uterak pidämigän kaŋ täŋ yäpmäŋ kut.  
\v 12  \x * \xo 8:12 \xt Mak 12:43\x* Nadäkaŋ? Äma kubätä iron täkta pidäm täweko uwä Anututä iron unita gäripi nadäŋpäŋ yäpek. Moneŋ tuŋum it tamikaŋ upäŋ iron täga tänaŋi u pidämigän täŋirä Anututä kawän tägak täyak. Täŋ, imaka nämo it tamikaŋ upäŋ iron täwut yäŋ nämo peŋ täwet täyak.   
\p
\v 13-14  \x * \xo 8:13-14 \xt 2Ko 9:12\x* Man ŋo intä bäräpi taŋi-inik kotaŋirä ämawebe ätu säkgämän itta yäŋpäŋ nämo täwetat. Nämo. Täŋ, apiŋode in täŋbumbum terak itkaŋ unita ämawebe ätu jäwäri-inik itkaŋ u täŋkentäŋ yämiŋirä tägawek. Ude täneŋo uyaku mäden intä jäwäri iräwä unitä täŋbumbum terak itpäŋä kowata api täŋkentäŋ tamineŋ. Kädet ude terak iritjin kuŋat-kuŋatjin bok uterakgän api pätdeŋ.  
\v 15  \x * \xo 8:15 \xt Kis 16:18\x* Unita Anututä Isrel ämawebe kome jopi-ken kuŋarirä ketem kubä wäpi mana unita yäŋpäŋ Anutu ŋode iwetkuŋo udegän täkot;  
\b  
\q1 \qt Äma mana taŋi yäpuŋo uwä naŋ yäpmäŋ kuŋpäŋ naŋ paotnaŋi nadäŋkaŋ uterak yäpuŋ.\qt*  
\q1 \qt Täŋpäkaŋ äma mana täpuri yäpuŋo uwä äneŋi ätuta nämo wäyäkŋeŋkuŋ. Nämo, naŋpä koki täŋkuŋ.\qt* \rq Kis 16:18\rq*   
\s1 Taitus-kät noriye täŋo manbiŋam  
\p
\v 16 Anututä Taitus bänepi täŋpidäm taŋ imiŋirän in täŋkentäŋ tamikta nintä nadäk täkamäŋ udegän nadätak unita Anututa bänep täga nadäŋ imikamäŋ.  
\v 17 Äneŋi inken ärekta iwet yabäŋitna bänep täga nadäŋkuk. Täŋpäkaŋ nintä iwet yabäŋkumäŋo unitagän nämo, ini imaka, inken äreŋpäŋ täŋkentäk piä täŋ tamikta gäripi pähap nadäŋkuk.  
\v 18 Täŋ, Taitus-kät notninpak kubä bok pena ärekamän. Notninpak uwä äbot täŋpani ätuken Manbiŋam Täga yäŋahäk-ahäk piä täk täyak unita wäpi biŋam oraŋ imik täkaŋ.  
\v 19 Ba piä u täktagän nämo. Nämo, äbot täŋpani ätutä äma u ninkät bok kuŋatta iwoyäŋkuŋ. U täŋkentäŋ nimiŋirän Judia komeken nanik äbot täŋpanita täŋkentäk moneŋ yämikta yäwani u watäni itpäŋ yäpmäŋ kuŋat täkamäŋ. Piänin uwä Ekäni ini wäpi biŋam iniŋ oretta täk täkamäŋ. Ba ämawebe ŋode yäwoŋärekta; Äbot täŋpani bäräpi terak itkaŋ u täŋkentäŋ yämikta pidäm täkamäŋ.  
\v 20 Täŋpäkaŋ ämatä yäŋpäŋ-nibäŋ niwat täneŋo udeta ämawebetä bänep ironta pewani moneŋ taŋi ŋo watäni ket itta nadäkamäŋ.  
\v 21 Nin kudän siwoŋi täktagän nadäk täkamäŋ. Kudän siwoŋi u Ekäni iŋami-kengän nämo. Nämo, ämawebetä imaka, nibäwä siwoŋi täkta yäŋpäŋ täktäknin u kwawak pena ahäk täkaŋ.   
\p
\v 22 Täŋpäkaŋ Taitus-kät notninpak ukät kuŋatta notninpak kubä bok yepmana ärenayäŋ. Notninpak unitäŋo kehäromi ba gäripi kakta piä mebäri mebäri imiŋitna kudup täŋ morek täyak. Äma u Anutu täŋo piä gwäk pimiŋpäŋ täk täyak. Täŋ, in kudän siwoŋi terakgän api kuŋatneŋ yäŋ nadäkinik täyak unita täŋkentäŋ tamikta gäripi pähap nadätak.  
\v 23 Täŋpäkaŋ Taitus täŋo mebäri uwä kudup nadäkaŋ. Uwä näkŋo notnapak bureni kubä, in täŋkentäŋ tamikta piä bok täŋpani. Täŋ, notninpak yarä unitawä ŋode nadäneŋ; Yarä uwä kome ŋo käda äbot täŋpani täŋo iŋam dapun yäpmäŋpäŋ piä täk täkamän unitä Kristo täŋo wäpi biŋam yäpmäŋ akuk täkamän.  
\v 24  \x * \xo 8:24 \xt 2Ko 7:13-14\x* Unita in kudän siwoŋi ugän täŋ yämiŋirä äbot täŋpani kome ätuken naniktä iron täktäk kädet inken tokŋek pätak yäŋ nadäk täkot. Ba ŋode imaka, nadäk täkot; In-täŋo biŋam yäk täkamäŋ uwä jop nämo yäk täkaŋ yäŋ nadäk täkot.   
\c 9  
\s1 Äbot täŋpani notniye täŋkentäŋ yämikta man  
\p
\v 1  \x * \xo 9:1 \xt 2Ko 8:1-7\x* Akaia kome taŋiken nanik inta man käroŋi nämo kudän täŋ tamayäŋ. Nämo, inä Anutu täŋo kudupi ämawebe ätu täŋkentäŋ yämikta moneŋ pekpek täŋo käderi uwäku nadäkaŋ.  
\v 2 In äbot täŋpani jopi jäwäri itkaŋ u täŋkentäŋ yämikta bänepjin pidämtak täkaŋ yäŋ nadäŋpäŋ Masedonia äbot täŋpani iŋamiken wäpjin biŋam yäpmäŋ akuŋpäŋ ŋode yäwet täyat; Akaia nanik äbot täŋpani notjiye täŋkentäk moneŋ udewani pekta bian, obaŋ kubä gumonita nadäk tawaŋ peŋkuŋ. Piä udewani täkta intäŋo nadäk-gärip u yäwerira nadäŋpäŋ udegän täkta mäyaptä pidäm taŋkuŋ.  
\v 3 Unita yäŋpäŋ notniye yaräkubä ŋo intäjukun yepmaŋpa ärekaŋ. Yaräkubä unitä täwerä täŋtuŋum taŋpäŋ irirä näkŋawä api ärewet. Bian intäŋo wäpjin yäpmäŋ akuŋpäŋ moneŋ uku täŋtuŋum taŋpäŋ peŋkuŋo itak yäŋ yäŋkumäŋo biŋam u jopigän täŋpekta!  
\v 4 Nadäkaŋ? Näkkät Masedonia äbot täŋpani ätukät intäjukun äreŋpäŋ tuŋum nämo täŋirä tabänero uwä in ba näk mäyäk pähap nadäne, bureni täŋtuŋum taŋpäŋ peŋkuŋ yäŋ nadäŋpäŋ Masedonia ämawebe yäwetkuro unita.  
\v 5 Mäyäk ude nadäwet yäŋ yäŋpäŋ notnaye ŋo intäjukun yäniŋ kireŋpewa äreŋkaŋ in täŋkentäwäpäŋ täŋkentäk moneŋ taŋi pekta yäŋkehärom taŋkuŋo u täŋtuŋum taŋpäŋ peŋirä näk mäden api ärewet. Ude tänayäŋ täŋo uyaku mebäri kwawak ŋode api tabäŋpäŋ-nadäne; Moneŋ u injinken gärip terak täŋtuŋum taŋpäŋ peŋkuŋ, nintä peŋ täweritna nämo yäŋ api tabäŋpäŋ-nadäne.   
\s1 Iron, bäneptä pewä ahäk täkaŋ unita man  
\p
\v 6  \x * \xo 9:6 \xt Snd 11:24, 22:9; Rom 12:8\x* Nadäkaŋ? Iron täktäk u yeri pikpik ude bumik. Unita näkŋo man ŋonita juku piŋpäŋ kuŋatneŋ; Äma kubätä ketem yeri ähan piweko uwä bureni yarägän pugerek. Täŋpäkaŋ äma kubä ketem yeri mäyap piweko uwä bureni udegän mäyap pugerek.  
\v 7 Unita in kubäkubätä ket nadäkinik täŋkaŋ moneŋ ironta penayäŋ yäŋpäŋä peneŋ, ämatä peŋ täwerirä nämo, ba bänep yarä nikek nadäŋkaŋ nämo. Nämoinik, Anututä äma bänep oretoret terak iron täk täkaŋ unita gäripi-inik nadäk täyak.  
\v 8 Unita nadäkaŋ? Anututä bänep ironi terak täŋbumbum kudup täga taniŋ kirewek. Ude täŋ tamiŋirän irit kuŋat-kuŋatjinken imaka kubäta nämo api wäyäkŋeneŋ. Ba täŋkentäk-kentäk täkta kehäromi kubäta täga nämo api ijineŋ.  
\v 9  \x * \xo 9:9 \xt Sam 112:9\x* Man unita Anutu täŋo man ŋode kudän täwani;  
\b  
\q1 \qt U äma jäwärita täŋbumbum täŋ yämik täyak. \qt*  
\q1 \qt Unitäŋo orakoraki u paot-paori nämo, pen api irek.\qt* \rq Sam 112:9\rq*   
\b  
\p
\v 10  \x * \xo 9:10 \xt Ais 55:10; Hos 10:12\x* Anutu, ketem yeri pewän ahäwani ba ketem bureni nak täkamäŋ u pewän ahäwanitä inken täŋbumbum udegän api pewän ahäŋ tamek. Täŋirän uken nanik iron tänayäŋ täkaŋ unitä täktäkjin täga u täŋpewän ämawebe ätuken bureni bumta api ahäneŋ.  
\v 11  \x * \xo 9:11 \xt 2Ko 1:11, 4:15\x* Bureni, Anutu jop nämo täŋkentäŋ tamik täyak. Nämo, täŋbumbum täŋ tamik täyak uwä ämawebe ätu täŋkentäŋ yämikta täŋ tamik täyak. Unita intäŋo iron yäpmäŋ kwayäŋ täyat u ämawebe mäyaptä yäpmäŋpäŋ Anutu bänep täga api iwetneŋ.  
\v 12  \x * \xo 9:12 \xt 2Ko 8:14\x* Nadäkaŋ, ironjin unitä Anutu täŋo kudupi ämawebe jop gupi täŋkentäŋ yämik-tagän nämo api täŋpek. Nämo, iron u yäpmäŋpäŋä Anutu bänep täga man iwetpäŋ bänep oretoret pähap api täŋ imineŋ.  
\v 13 Ba ugän nämo. Iron täŋ yäminayäŋ täkaŋ unitäwä nadäkinikjin täŋo mebäri kwawak pewän ahäŋirä ämawebe mäyaptä kaŋpäŋ nadäŋpäŋ ŋode api nadäneŋ; Nadäkiniki jop meni-tägän nämo yäŋahäk täkaŋ yäk. Nämo, Kristo täŋo Manbiŋam Täga u iŋit-inik täŋpäŋ buramik täkaŋ yäŋ nadäŋpäŋ Anutu api iniŋ oretneŋ. Täŋkaŋ iron inita ba äma ätuta täŋ yäminayäŋ täkaŋ unita yäŋpäŋ Anutu wäpi api yäpmäŋ akuneŋ.  
\v 14 Ude täŋkaŋ Anutu täŋo orakoraki intä terak ärokinik täŋkuko unita yäŋpäŋ yäŋapik man yäkyäki-ken inta gäripi nadäŋ tamiŋpäŋ inta nikek api yäk täneŋ.  
\v 15 Eruk Anutu täŋo iron ärowani inipärik kubä täŋ nimiŋkuko unita bänep täga pähap iwet täkäna!   
\c 10  
\s1 Poltä piäni täŋo mebäri yäŋkehärom taŋkuk  
\p
\v 1  \x * \xo 10:1 \xt 1Ko 2:3\x* Eruk notnaye, näkŋaken mebäri yäŋahäwayäŋ. Inken nanik ätutä näka man ŋode yäk täkaŋ; Pol uwä, kadäni ninkät it täkamäŋ-ken äma mäyäki ude äworeŋkaŋ täk täyak upäŋkaŋ ban it täyak ukenä man kehäromi yäwani yäŋkaŋ man kudän mebäri mebäri täŋ nimik täyak. Upäŋkaŋ ude nämo. Kristotä ini bänep kwini terak täwereko ude butewaki man terak ŋode täwetat;  
\v 2  \x * \xo 10:2 \xt 1Ko 4:21\x* Inken äreŋpäŋ man komi nikek täga täwerero upäŋkaŋ ude täkta gäripi nämo nadätat unita injin irit kuŋat-kuŋatjin yäpä-siwoŋ tawut. Täŋ, inken nanik ätutä näka kome täŋo nadäk terak kuŋat täyak yäŋ yäk täkaŋ u nadäŋit kaŋ kuŋarut. Äreŋpäŋ bätakigän itkaŋ man kwini nämoinik api yäweret.  
\v 3 Bureni, komen äma bämopi-ken it täkamäŋ upäŋkaŋ unitäŋo nadäk ba kehäromi terak nämo ämik täkamäŋ.  
\v 4  \x * \xo 10:4 \xt Efe 6:13-17\x* Nämo, ämik täŋo tuŋum nintä iŋit täkamäŋ uwä kome ŋonitäŋo nämo. Tuŋum nintä iŋit täkamäŋ uwä Anutu täŋo kehäromi nikek, iwan täŋo yewa kehäromi yeŋwekta kehäromi nikek.  
\v 5 Kehäromi unitä äma iniken nadäk-nadäkita nadäwä ärowani täŋpäpäŋ jop manman ba täŋyäkŋarani man mebäri mebäri uterak Anutu täŋo nadäk bureni ut täkaŋ u wärämut täkamäŋ. Täŋpäŋ äma täŋo nadäk jopi utpena paoräkaŋ Kristo täŋo nadäk ugän iwarän täwut yäŋpäŋ piäni täk täkamäŋ.  
\v 6  \x * \xo 10:6 \xt 2Ko 2:9\x* Ude täŋkaŋ intagän itsämäŋkamäŋ. Bänep äyäŋutpäŋ Kristo täŋo man kudup buramiŋirä, eruk u punin terak äma mannin nämo buramik täkaŋ u komi yämikta api pidäm täne.   
\p
\v 7 Nadäkaŋ? Inken nanik ätu inita Nin-tägän Kristo täŋo äma yäŋ nadäk täkaŋ. Eruk, äma udewani, kwawak ŋode nibäŋpäŋ nadäwut; Nin imaka, Kristo täŋo ämagän itkamäŋ.  
\v 8  \x * \xo 10:8 \xt 2Ko 13:10; 2Ko 12:6\x* Ekänitä ini in täŋpäwakta nadäŋpäŋ nämo, intäŋo nadäkinikjin täŋkehärom takta yäŋpäŋ wäp namiŋkuk. Unita nininta biŋam yäk täkamäŋ unita mäyäk täga nämo nadäwet.  
\v 9 Täŋpäkaŋ in ŋode nadäneŋta; Umuntaŋpäŋ kwaiwut yäŋpäŋ Pol uwä man kudän täŋ nimik täyak. Upäŋkaŋ notnaye, ude nämo!  
\v 10 Bureni, äma ätutä näka ŋode yäk täkaŋ; Poltä man kudän täk täyak uwä komi kehäromi mebäri mebäri nikek. Täŋ, ini ahäŋ nimiŋirän kak täkamäŋ uwä äma jopi gaŋani. Täŋ, menitä yäk täyak u udegän, mebäri nikek nämo bumik yäŋ nadäk täkamäŋ.  
\v 11  \x * \xo 10:11 \xt 2Ko 13:2,10\x* Täŋpäkaŋ äma man ude yäk täkaŋ uwä ket ŋode nadäneŋ; Kadäni nintä äreŋpäŋ kädet iwatnayäŋ tämäŋo uwä ban itkaŋ man kudän täkamäŋ ŋo terakgän siwoŋi iwatpäŋ api täne.   
\p
\v 12  \x * \xo 10:12 \xt 2Ko 3:1, 5:12\x* Äma bämopjin-ken itkaŋ gup yäpmäŋ ärokärok man yäk täkaŋ u nin udegän täga nämo yäpurärätpäŋ yäne. Nin täŋo täktäknin uwä unitäŋo udewani nämo. Äma uwä iniken mebärini yäpmäŋ danikta nadäk kubä ba imaka kubä terak kaŋpäŋ nadäŋkaŋ nämo yäpmäŋ danik täkaŋ. Nämo, u inita jop nadäŋ kubä nadäwä ärowani täk täkaŋ. Äma udewani uwä guŋ bureni-inik!  
\v 13  \x * \xo 10:13 \xt Rom 12:3\x* Täŋ, yänaŋi ude uwä irepmitpäŋ nininta biŋam täga nämo yäne. Nämo, piä täkta baga Anututä yäŋ nimani uterakgän itkaŋ biŋam yäk täkamäŋ. Täŋpäkaŋ piä baga yäŋ nimani u päŋku in bok yäpmäŋtak.  
\v 14 Unita piä inken täŋkumäŋo unita oretoret biŋam yäk täkamäŋ uwä yänaŋi u irepmitpäŋ nämo yäk täkamäŋ. Inken piä nämo täŋkaŋ, jop nadäŋ yänero uyaku nadäŋirä waki täŋpek. Upäŋkaŋ ude nämo, nintäjukun inken Kristo täŋo Manbiŋam Täga u yäŋahäŋkumäŋo unita biŋam täga yäne.  
\v 15  \x * \xo 10:15 \xt Rom 15:20\x* Unita ŋode yäwa; Piä ninin täk täkamäŋ unitagän biŋam yäk täkamäŋ. Äma ätutä täŋpani ukät nämo. Nämoinik. Nintäŋo gärip u ŋode; In täŋo nadäkinikjintä tägaŋirän-tägaŋirän bämopjin-ken piä ätukät täŋitna taŋi kaŋ weŋ parän.  
\v 16  \x * \xo 10:16 \xt Apos 19:21\x* Nadäkinikjintä ude ahäŋirän eruk Manbiŋam Täga u kome ätu mädejin käda u käda u api yäŋahäŋtäŋ kune. Nadäkaŋ? Nin kome ätu äma ätutä bian piä täŋpani-ken täŋkaŋ biŋam jop nadäŋ yäkta nämo nikaŋ.   
\p
\v 17  \x * \xo 10:17 \xt 1Ko 1:31\x* Unita Anutu täŋo man ŋode kudän täwani;  
\b  
\q1 \qt Imaka kubäta biŋam yäwa yäŋpäŋä Ekänitä täŋ gamik täyak unitagän yäwen.\qt* \rq Jer 9:24\rq*   
\b  
\m
\v 18  \x * \xo 10:18 \xt 1Ko 4:4-5\x* U imata, äma kubä Ekänitä wäpi yäpmäŋ ärok täyak, äma udewanita ŋode nadäk täkamäŋ; Ekänitä äma unitäŋo piä kawän tägak täyak yäŋ nadäk täkamäŋ. Täŋ, äma kubätä iniken gupi yäpmäŋ äroŋpäŋ oretoret täŋpeko uwä oretoreri uwä jopigän täŋpek.   
\c 11  
\s1 Aposoro jopi täŋo täktäki  
\p
\v 1 Notnaye, in nadäŋ namiŋirä guŋ man täpuri ätu ŋode täwerayäŋ;  
\v 2  \x * \xo 11:2 \xt Efe 5:26-27\x* Näkä inta iyap takinik täk täyat uwä Anututä nadäk täyak udegän. Inä webe gubaŋ kuräki siwoŋi-inik äma kubäta biŋamgän iwoyäŋpäŋ tepmaŋkuro ude. Äma uwä Kristo ubayäŋ.  
\v 3  \x * \xo 11:3 \xt Stt 3:4,13\x* Täŋpäkaŋ gämoktä Iv täŋikŋatkuko ude inken udegän ahäwek yäŋ yäŋkaŋ umuntak täyat. Äma ätutä täŋ-täkŋarirä nadäk-nadäkjin täŋguŋ tawäpäŋ Kristota nadäŋ imikinik täŋpäŋ siwoŋi kuŋat-kuŋat kädetjin unita mäde ut imineŋta!  
\v 4  \x * \xo 11:4 \xt Gal 1:8-9\x* U imata, äma ätutä man mebäri mebäri täwerirä mebäri nämo yäpmäŋ daniŋpäŋ nadäŋkaŋ bäräŋeŋ jop yämagut täkaŋ. Äma udewanitä Jesu täŋo biŋam täwetpäŋ täwoŋärekamäŋ yäŋkaŋ täk täkaŋ uwä Jesu bureni täŋo biŋam nintä täwetpäŋ täwoŋärewani unitäŋopäŋ nämo täk täkaŋ. Ude terak munapik intä yäpmäkta täwet täkaŋ uwä Kudupi Munapik bian yäpuŋo u nämo. Ba manbiŋam mebäri kubä täwet täkaŋ uwä Manbiŋam Täga nintä täweritna nadäŋpäŋ nadäkinik täŋkuŋo u nämo. Inä äma udewani yämagutta gäripi nadäŋpäŋ yäniŋ kireŋirä piäni waki u täk täkaŋ.   
\p
\v 5  \x * \xo 11:5 \xt 1Ko 15:10; 2Ko 12:11; Gal 2:6\x* Intä aposoro unita nadäŋirä aposoro ärowani täk täkaŋ. Upäŋkaŋ nähä unitäŋo gämori-ken nämo itat yäŋ nadätat!  
\v 6  \x * \xo 11:6 \xt 1Ko 2:1,13; Efe 3:4\x* Man yäŋahäkta mena nämo käwep pidämtak täyak upäŋkaŋ nadäk-nadäkta nämo wäyäkŋek täyat. Näk Anutu täŋo nadäk-nadäkpäŋ yäŋahäk täyat yäŋ uku kädet mebäri mebäri terak kwawak täwoŋäreŋkumäŋo u.   
\p
\v 7  \x * \xo 11:7 \xt 1Ko 9:12,18\x* Anutu täŋo Manbiŋam Täga yäŋahäŋpäŋ täwetkuro unita gwäki nämo yäput. In oraŋ tamikta yäŋpäŋ näkŋata nadäŋira äpani täŋkuko unita jide? U momi täŋkut ba?  
\v 8  \x * \xo 11:8 \xt Plp 4:15-18\x* Täŋpäkaŋ in bämopjin-ken piä täŋkuro uwä kome ätuken nadäkinik täŋpanitä moneŋ täŋkentäŋ namiŋirä täŋkut. In täŋkentäkta ude täŋkuro uwä äma uken kubota ude bumik täŋkut.  
\v 9  \x * \xo 11:9 \xt 2Ko 12:13\x* Kadäni inkät itkut-ken uken moneŋta inken nanik kubäken nämo yäŋapiŋkut. Nämo, moneŋ paorirän notnaye Masedonia komeken peŋpeŋ Korin äbuŋo unitä täŋkentäŋ namiŋkuŋ. Unita kadäni uken kädet ude iwatkuro udegän bämopjin-ken äneŋi itpäŋ ugän api iwaret. Inta bäräpi kubä nämo api kotaŋ tamet.  
\v 10  \x * \xo 11:10 \xt 1Ko 9:15\x* Bureni-inik! Kristo, mani bureni bänepna-ken pätak unitäŋo wäpi terak ŋode yäŋkehärom täyat; Akaia kome päke u gänaŋ kudän ude täk täŋkuro u kubätä täga nämo naniŋ bitnäwek. Nämo, täga täŋkut yäŋ nadäŋpäŋ unita biŋam pen api yäk täŋpet.  
\v 11 Jide? Inta gäripi nämo nadäk täyat unita kudän u täŋkut? Nämoinik, Anutu iŋamiken inta gäripi pähap nadätat yäŋ bureni täwetat!   
\p
\v 12 Upäŋkaŋ intäŋo aposoro ärowani u ini wäpi biŋam yäpmäŋ ärokärok kädet täŋpipiŋ yämikta kädet ude täŋkuro udegän pen api täk täŋpet. Moneŋ ketjin terak nanik yäpero uwä aposorojiye unitä ŋode yäneŋta; U kawut! Nintä täk täkamäŋ Pol udegän täk täyak yäŋ yäneŋta!  
\v 13  \x * \xo 11:13 \xt 2Ko 2:17; Plp 3:2\x* Täŋpäkaŋ aposoro u aposoro bureni nämo, u aposoro jopi, piä täŋyäkŋarani kädet terak täk täkaŋ. Kristo täŋo aposoro bureni täŋo iŋam dapun wädäwä ärowäpäŋ bämopjin-ken kuŋat täkaŋ.  
\v 14 Ude yäŋira kikŋutkaŋ? Nämo! Satantä ini, peŋyäŋek täŋo aŋero unitäŋo iŋam dapun wädäwän ärowäpäŋ kuŋat täyak.  
\v 15 Unita piä ämaniye imaka, siwoŋi äma täŋo iŋam dapun wädäwä ärowäpäŋ kuŋarirä yabäŋkaŋ imata kikŋutne? Ude nämo! Kämiwä gwäki, piä täk täkaŋ uterak api yäpneŋ!   
\s1 Pol bäräpi mebäri mebäri kotaŋkuk  
\p
\v 16  \x * \xo 11:16 \xt 2Ko 12:6\x* Eruk, äneŋi ŋode täwetgän täyat; In näka guŋ yäŋ nämo nadäŋ namineŋ. Täŋ, guŋ yäŋ nadäŋpäŋä, eruk guŋ yäŋ kaŋ nadäwut! Ude nadäŋpäŋ unita nadäŋ namiŋirä guŋtä täk täkaŋ udegän näkŋata biŋam täpuri yäwa!  
\v 17 Man yäyat ŋowä Ekäni täŋo nadäk iwatkaŋ nämo yäyat. Nämo, äma guŋtä wäpi yäpmäŋ akuk täkaŋ ude yäyat.  
\v 18 Upäŋkaŋ jop uken! Äma inkät it täkaŋ uwä kome täŋo nadäk terak wäpi yäpmäŋ akukta nadäk täkaŋ unita näk imaka, biŋam yäwa!  
\v 19 Inä nadäk-nadäkjin ärowani nikek käwep unita äma guŋ äma nadäŋ yämiŋirä man täwetpäŋ täwoŋärek täk täkaŋ!  
\v 20 Ba ugän nämo, äma udewani yäniŋ kireŋirä watä piäni täŋ yämikta tämagut täkaŋ. Ba jop manman terak täŋ-täkŋarirä imaka imakajin kudup yäniŋ kirek täkaŋ. Ba ärowani täŋpäŋ etä päpä tabäŋkaŋ iŋamjin dapun-ken tadäpmäk täkaŋ. Ude täŋ tamik täkaŋ unita gäripi käwep nadäŋ yämik täkaŋ?  
\v 21  \x * \xo 11:21 \xt Plp 3:5\x* Bureni, aposorojiye unitä nin nirepmit täkaŋ! Kudän täŋ tamik täkaŋ ude nämo täŋkumäŋo unita waki, ninä mäyäk tänaŋi käwep!  
\p Yäke! Guŋ man äneŋi kubä ŋode yäkgän täŋpa; Äma kubätä iniken täktäk kwawak yäŋahäkta kehärom tawänä, eruk näk imaka, udegän täŋpawä!  
\v 22 Äma uwä Hibru nanik täŋpäwä, eruk näk imaka Hibru nanik. Ba Isrel äma täŋpäwä, näk imaka Isrel ämagän. Ba Abraham täŋo tawaŋken nanik täŋpäwä, näk imaka Abraham täŋo tawaŋken nanikgän.   
\p
\v 23  \x * \xo 11:23 \xt Apos 16:23; 1Ko 15:10\x* Wära! Guŋ man bureni yäŋtäŋ äbätat ŋopäŋ jop uken waki äneŋi yäkgän täŋpa! Äma uwä Kristo täŋo piä watä äma täŋpäwä, näk imaka u yärepmitpäŋ Kristo täŋo piä watä äma bureni-inik itat. Ba äma unitä komi piä täk täkaŋ u näkä yärepmitpäŋ gwäk pimiŋpäŋ täk täyat. Kadäni mäyap iwantä komi eŋiken nepmaŋpäŋ bumta nut täŋkuŋ. Kadäni mäyap kumnaŋipäŋ it täŋkut. Bäräpi ude-ude terak äma unitä bäräpi kotak täkaŋ uwä näkä yärepmitpäŋ kotak täŋkut.  
\v 24  \x * \xo 11:24 \xt Lo 25:3\x* Juda ämatä kadäni 5 ude nepmäŋitpäŋ 39-39 ude näk päripmäk täŋkuŋ.  
\v 25  \x * \xo 11:25 \xt Apos 16:22, 14:19\x* Täŋkaŋ Rom gapmantä nepmäŋitpäŋ kadätä nutkuŋo u kadäni yaräkubäta täŋkuŋ. Täŋ, kadäni kubä äma ätutä utna kumbän yäŋkaŋ mobätä nutkuŋ. Täŋkaŋ kadäni yaräkubä ude gäpe näkä kuk täŋkuro u imärirän gwägu gänaŋ äpmok täŋkut. E kadäni kubä-kenä gäpe waŋirän gwägu gänaŋ äpmoŋpäŋ kepma kubä, bipani kubä gwägu terak jop oraŋtäŋ kuŋatkut.   
\p
\v 26  \x * \xo 11:26 \xt Apos 9:23, 14:5\x* Täŋpäŋ komeni komeni kuŋat täŋkut-ken uken ume tokätpäŋ pära nutpäŋ yäpmäŋ kuk täŋkuŋ, ba kome kubo ämatä irani-ken kuŋat täŋkut. Täŋpäŋ Juda notnaye ba guŋ äbotken nanik imaka, näk täŋpäwakta piäni täk täŋkuŋ. Yotpärare-ken ba ämatä nämo irani-ken ba gwägu terak iwan terakgän äbä perok täŋkut. Täŋpäkaŋ nadäkinik täŋpani notkapak yäŋ jop yäŋnäkŋarani keri terak komi nadäk täŋkut.  
\v 27  \x * \xo 11:27 \xt 1Ko 4:11; 2Ko 6:5\x* Näk komi piä mebäri mebäri kädäp ikek täŋkaŋ bipani mäyap däpmon täga nämo patkut. Nakta ba umeta neŋirä it täŋkut. Ketem nakta, patpat bägupta ba tekta wäyäkŋek piä taŋi täŋkut.  
\v 28  \x * \xo 11:28 \xt Apos 20:18-21,31\x* Ba ugän nämo, äbot täŋpani komeni komeni ittäŋ kukaŋ u watäni itta kepma kepma nadäwätäk pähap täk täyat.  
\v 29  \x * \xo 11:29 \xt 1Ko 9:22\x* Nadäkinik täŋpani kubä täŋo kehäromi paorirän näk kehäromina udegän paotak yäŋ nadäk täyat. Täŋ, kubätä momi-ken maŋirän nadäŋkaŋ jägämi nadäk täyat.   
\p
\v 30  \x * \xo 11:30 \xt 2Ko 12:5\x* Nadäkaŋ, näkŋaken wäpna yäpmäŋ akutat bumik ŋowä imaka imaka upäŋ kehäromina nikek nämo yäŋ kwawak täwoŋärekaŋ unitagän biŋam yäyat.  
\v 31  \x * \xo 11:31 \xt 2Ko 1:23\x* Ekäninin Jesu unitäŋo Anutuni ba Nanitä nadäŋirän jop nämo yäyat yäŋ täwetat! Täŋ, Anutu uwä, imaka kuduptagäntä wäpi biŋam ärowani ugän tärek-täreki nämo iniŋoret täkot!  
\v 32  \x * \xo 11:32 \xt Apos 9:23-25\x* Täŋpäkaŋ Damaskus yotpärare itkut-ken uken intäjukun äma kubä wäpi Aretas unitäŋo kaŋiwat piä ämani unitä komi äma yäwerän yotpärare täŋo yämabam-ken näk nepmäŋitta watä itkuŋ.  
\v 33 Watä ude irirä notnaye ätutä näk yäk gänaŋ daiŋpäŋ gänaŋ-kengän nepmaŋpä yäpmäŋ äpämaŋ ämetpeŋ kuŋkut.   
\c 12  
\s1 Pol täŋkentäk inipärik kubä yäpuk  
\p
\v 1 Bureni, wäp yäpmäŋ ärokärok kädet unitä bureni kubä nämo pewän ahäk täkaŋ upäŋkaŋ kädet kubä nämo pat namitak. Unita manna ŋo yäpurärätpäŋ däpmonken kak täŋkuro ba Ekänitä kwawak näwoŋäreŋkuko unita yäwa nadäwut;  
\v 2 Kristo täŋo äma kubä näkä nadätat unitäŋo manbiŋam yäwayäŋ. Bian, obaŋ 14 gumonita Anututä äma u pit kubägän pudät yäpmäŋ kunum yotpärare-keninik äroŋkuk. Äma uwä komegup ikek äroŋkuk ba komegup peŋkaŋ äroŋkuko u nämo nadätat. Anututä nadätak.  
\v 3 Äneŋi ŋode yäkgän täyat; Komegup ikek ba komegup peŋpäŋ äroŋkuko u nämo nadätat. Anututä nadätak. Upäŋkaŋ ŋode nadätat; Anututä äma uwä Paradais komeken pudät yäpmäŋ äroŋkuk.  
\v 4 Uken äroŋpäŋ man kotäk ämatä nadäŋkaŋ äneŋi yäŋahänaŋi nämo, ba nadäŋkaŋ yäŋahäkta yäjiwärani upäŋ nadäŋkuk.  
\v 5  \x * \xo 12:5 \xt 2Ko 11:30\x* Täŋpäkaŋ äma yäyat uwä näk. Imaka u ahäŋ namiŋkuko uterak wäpna täga yäpmäŋ äronaŋi upäŋkaŋ wäpna nämo yäpmäŋ ärowayäŋ. Nämo, imaka unitä näk kehäromina nämo yäŋ kwawak täwoŋäretak biŋam unitagän api yäk täŋpet.  
\v 6  \x * \xo 12:6 \xt 1Ko 10:8; 1Ko 11:16\x* Täŋ, wäpna yäpmäŋ ärowayäŋ nadäŋpäŋä manbiŋam burenigän yäŋahäwero unita mäyäk man uterak täga nämo näwetneŋ. Upäŋkaŋ ämatä jop nadäŋ näka nadäwä ärowani täneŋo udeta wäp yäpmäŋ ärokärok man nämo yäwayäŋ. Nämo, man yäkyäkna ba täktäkna terak nabäŋpäŋ-nadäŋkaŋ mebärina siwoŋi nadäwä täreneŋ.   
\p
\v 7  \x * \xo 12:7 \xt Jop 2:6\x* Täŋpäkaŋ imaka yabänaŋi nämopäŋ Anututä näwoŋärewänpäŋ yabäŋkuro uterak näkŋata jop nadäŋ nadäwa ärowani täŋpeko udeta gupnata bäräpi kubä imiŋkuk. Bäräpi u Satan täŋo watä piä äma kubä bumik. Unitä wari wari tenäŋtä-yäŋ namäŋpäŋ nut täyak.  
\v 8 Ude täŋirän Ekänitä u yäpmäŋ keweŋ namikta yäŋapik man kadäni yaräkubä ude yäŋkut.  
\v 9  \x * \xo 12:9 \xt Plp 4:11-13\x* Ude yäŋapiŋkuro upäŋkaŋ Ekänitä kowata ŋode näwetkuk; Ude nämo. Näkŋo orakorakna gäkä terak pätak unita imata imaka kubäta wäyäkŋewen? Nadätan? Gäk kehäromika nämotä iriri näkŋo kehärominatä gäkä terak kwawak ahäŋ gamik täyak yäŋ näwetkuk. Ude näwetkuko unita apiŋo Kristo täŋo kehäromi unitä näkä terak ärowän yäŋpäŋ kehäromina nikek nämotä itat unita oretoret täyat.  
\v 10 Mebäri unita Kristota yäŋpäŋ kehäromina nämotä irira äma komi namiŋit, man waki näwerit, mäyäk ba bäräpi mebäri mebäri ahäŋ namiŋit täŋirä unita täga nadäŋpäŋ bänep oretoret pähap terak it täyat. Imata, kehäromina nikek nämo it täyat-ken uken Kristotä iniken kehäromi namiŋirän kehäromi bureni nikek it täyat.   
\s1 Pol Korin ämawebeta nadäwätäk täŋkuk  
\p
\v 11  \x * \xo 12:11 \xt 2Ko 11:5\x* Wära! Man yäyat ŋo guŋ täŋo man kubäpäŋ yäyat. Yänaŋi nämo upäŋkaŋ injinken nadäk terak yäŋahätat. Injin näkŋo täktäkna täga unita biŋam yänaŋipäŋ nämo yäŋkuŋo unita yäŋpäŋ yäŋahätat. Bureni, näk äma jopi upäŋkaŋ aposoro ätu unita intä nadäŋirä ärowani täk täkaŋ u yärepmit moreŋkaŋ itat.  
\v 12  \x * \xo 12:12 \xt Rom 15:19\x* Kadäni in bämopjin-ken itkuro uken kehärom taŋpäŋ aposoro bureni täŋo kudän mebäri mebäri mäyap pewa ahäŋirä yabäŋpäŋ-nadäŋkuŋ. Kudän kudupi, imaka ämatä nämo tänaŋi, ba imaka ätu Anutu täŋo kehäromi nikek u täŋira unitä mebärina täŋkwawa taŋkuk.  
\v 13  \x * \xo 12:13 \xt 2Ko 11:9\x* Täŋpäkaŋ waki täŋ tamiŋkuro u de? Äbot täŋpani kome ätuken nanikta täŋ yämik täŋkuro inta udegän täŋ tamik täŋkut. Täŋpäkaŋ imaka kubägän inta nämo täŋ tamiŋkuro u ŋode; Gupnata watä it namikta inta bäräpi nämo tamiŋkut. Ude täŋkuro uwä jide? Momi täŋkut ba? Butewaki, unita goret täŋ tamiŋkuro täŋpäwä eruk momina u kaŋ peŋ namut!   
\p
\v 14  \x * \xo 12:14 \xt 2Ko 13:1\x* Täŋpäkaŋ inken äneŋi ärekta nadäŋ itat ŋo äreŋira kadäni yaräkubä ude api täŋpek. Eruk äreŋpäŋä udegän gupnata watä it namikta bäräpi nämo api tamet. Imata, nanaktä meŋ-nanta imaka yabäŋ ahäŋpäŋ yämikta nämo yäwani. Nämo, meŋ-nantä imaka yabäŋ ahäŋpäŋ nanakiyeta yämikta yäwani. Unita ŋode yäwa; In-täŋo moneŋ tuŋumjin yäpmäkta nämo api ärewet. Nämo, inkät näkkät bänep kubägän täŋpäŋ itta yäŋpäŋ api ärewet.  
\v 15  \x * \xo 12:15 \xt Plp 2:17\x* Unita in täŋkentäŋ tamikta näkŋakät tuŋumna pajiŋ taniŋ kirekta gäripi nadätat. Upäŋkaŋ jide? Gäripi pähap nadäŋ tamiŋira kowatawä gäripi täpurigän nadäŋ namineŋ?   
\p
\v 16 Täŋpäkaŋ äma ätutä täktäknata ŋode yäk täkaŋ; Bureni, gupita watäni itta bäräpi nämo nimiŋkuko upäŋkaŋ jop manman yäŋnikŋatkuk.  
\v 17 Näka ude yäk täkaŋ upäŋkaŋ jide ude täŋ-täkŋatkut? Ämanaye yäniŋ kireŋpewa äreŋkuŋo uterak täŋ-täkŋatpäŋ moneŋ tuŋumjin kubo täŋkut ba?  
\v 18  \x * \xo 12:18 \xt 2Ko 8:6,16-18\x* Ude nämo! Taitus inken ärekta peŋ iwetpäŋ nadäkinik ikek notninpak kubäkät bok yepmaŋpa äreŋkumän. Eruk, Taitustä äreŋpäŋ jop täŋ-täkŋatpäŋ moneŋ tuŋumjin yäpuk ba nämo yäpuk? Nämo! Nek täŋo nadäk-nadäk u kubägän unita bämopjin-ken käderi kubägän peda ahäŋkuk.   
\p
\v 19 Ba jide nadäkaŋ? Man kudup yäyat ŋo u in iŋamjin-ken täktäknin u täŋkehärom takta yäŋpäŋ yäyak yäŋ nadäkaŋ? Nämo, nin Anututä nibäŋirän Kristo täŋo ämatä man yänaŋi ude yäkamäŋ. O notnaye, bureni täwetat; Imaka kudup täk täkamäŋ u intäŋo nadäkinikjin täŋkehärom taktagän.  
\v 20  \x * \xo 12:20 \xt 2Ko 2:1-4\x* Täŋpäkaŋ näk umuntäyat. Äreŋkaŋ irit kuŋat-kuŋat intä kuŋatta gäripi nadäk täyat ude nämo irirä tabäwetta. Täŋkaŋ ude tabäŋpäŋä kudän intä gäripi nämo api nadäneŋo ude täwoŋärewetta! Äreŋpäŋ in bämopjin-ken kudän wakiwaki ŋodewanitä parirä yabäwet yäŋkaŋ umuntäyat; Yäŋawät-awät, närepmirek-gärepmirek terak kokwawak pewä ahäk-ahäk, man jäpi kowat-yäwän, iyapi täktäk, äma wäpi yäpmäŋ äpäk-äpäk, yäŋpäŋ-yabäŋ yäwat, gup yäpmäŋ ärokärok ba äbot täŋpani bämopi-ken täŋuruk-uruk pewä ahäk-ahäk.  
\v 21  \x * \xo 12:21 \xt 2Ko 13:2\x* Ba ŋodeta imaka, umuntäyat; Inken äreŋpäŋ siwoŋi nämo kuŋarirä tabäwayäŋ täro uwä Anutunatä unita yäŋpäŋ mäyäk api namek. In bämopjin-ken äma bian, imaka taräki taräki, kubokäret ba kaŋgärip kudän wakiwaki täk täŋpanipäŋ bänepi nämo sukureŋkaŋ pen täŋ irirä yabäŋkaŋ bänepna ägekoräpäŋ konäm butewaki täŋpet.   
\c 13  
\s1 Jukuman ätu  
\p
\v 1  \x * \xo 13:1 \xt 2Ko 12:14; Mat 18:16; 1Ti 5:19\x* Eruk kadäni yaräkubäta inken ärewayäŋ täyat ŋo. Täŋpäkaŋ Anutu täŋo mantä ŋode niwetak;  
\b  
\q1 \qt Äma kubä manken tena yäŋpäŋä äma yarä ba yaräkubätä äma u goret täŋirän käneŋo uyaku manken täga irek.\qt* \rq Lo 19:15\rq*   
\b  
\m
\v 2 Tabäkta inken äreŋira kadäni yarä täŋkuk-ken uken in bämopjin-ken äma momi täŋpani bänepi sukurekta jukuman yäwetkut. Unita apiŋo ban itkaŋ äma unita ba ätuta bok jukuman äneŋi ŋode täwetat; Näkä ärewayäŋ täyat-ken uken momi ämawebe u yabäŋpäŋ nämo api yabäŋ korewet.  
\v 3 In Kristotä mena-ken man yäŋahäk täyak u kaŋpäŋ nadäkta gäripi nadäkaŋ unita ude täŋira bureni yäŋ api nadäneŋ. Unita nadäkaŋ? Kristo in bämopjin-ken piä kehäromi nikek nämowä nämo täk täyak. Nämo, kehäromini intä kaŋpäŋ nadäkta näkä terak kwawak täwoŋärek täyak.  
\v 4  \x * \xo 13:4 \xt Plp 2:7-8\x* Bureni, päya kwakäp terak utpewä kumbuk-ken uken ämawebetä kaŋirä kehäromi nikek nämo täŋkuk. Upäŋkaŋ Anututä iniken kehäromi terak yäpmäŋ päŋaku teŋkuko apiŋo itak. Täŋpäkaŋ nin imaka, Kristo ukät kwasikotpäŋ unita kehärominin nikek nämo, äpani ude kuŋat täkamäŋ. Täŋkaŋ Anutu täŋo kehäromi terak itkaŋ Kristo täŋkentäŋpäŋ in täŋkentäkta bämopjin-ken piä api täne.   
\p
\v 5  \x * \xo 13:5 \xt 1Ko 11:28\x* Unita kadäni kadäni irit kuŋat-kuŋatjin kaŋpäŋ nadäŋpäŋ bänepjin ŋode yäpmäŋ daniŋpäŋ nadäk täkot; Nin nadäkinik ikek burenitä kuŋatkamäŋ ba nämo? Jide? Jesu Kristo u bänepjin-ken itak u nämo nadäkaŋ? Täŋ, bänepjin yäpmäŋ daniŋpäŋ kawä nadäkinikjin nämo paränä Kristo bänepnin-ken nämoinik itak yäŋ nadäneŋ.  
\v 6 Täŋpäkaŋ nininta nadäkinik ŋode täkamäŋ; Intä nintäŋo irit kuŋat-kuŋatnin nibäŋpäŋ nadäŋpäŋä uwä Kristo täŋo aposoro bureni yäŋ api nadäneŋ.   
\p
\v 7 Täŋpäkaŋ intä waki kubä nämo täŋpäŋ siwoŋigän kuŋatneŋta Anutu-ken yäŋapik man yäk täkamäŋ. In siwoŋi kuŋarirä ämatä ninta piä äma bureni yäŋ nadäneŋta nämo yäyat. Nämo, ämatä ninta piä säkgämän nämo täŋpani yäŋ nadänayäŋ täŋo upäŋkaŋ gäripnin taŋi uwä intä siwoŋigän kuŋatta nadäkamäŋ.  
\v 8  \x * \xo 13:8 \xt 1Ko 13:6\x* Imata, nin man bureni u täŋpäwakta piäni täga nämo täne, u täŋkehärom takta uyaku täga täne.  
\v 9 Unita ämatä nibäŋirä kehärominin nikek nämo täŋpäwä u täga. Upäŋkaŋ intä kehäromigän itkaŋ kuŋarirä tabäŋkaŋ oretoret taŋi täk täkamäŋ. Mebäri unita inta yäŋpäŋ yäŋapik man ŋode yäk täkamäŋ; Irit kuŋat-kuŋatjin ba nadäkinikjintä tägaŋirä-tägaŋirä nadäkinik bureni täŋpani, kehäromigän ude kaŋ irut yäŋ yäk täkamäŋ.  
\v 10  \x * \xo 13:10 \xt 2Ko 2:3, 10:8\x* Täŋpäkaŋ ban itkaŋ man kehäromi nikek ŋo intäjukun kudän täŋ tamitat. Inken äreŋpäŋ man jäpi terak täweretta! Bureni, Ekänitä ini piä ŋo namiŋkuko unita man komi täga täwetnaŋi upäŋkaŋ ude täkta nämo nekaŋ. Imata, Ekänitä in täŋpäwakta nämo iwoyäŋpäŋ nepmaŋkuk. Nämo, uwä intäŋo nadäkinikjin täŋkehärom takta nepmaŋkuk.   
\s1 Pol täŋo yäŋtärek man  
\p
\v 11  \x * \xo 13:11 \xt Rom 15:33\x* Eruk notnaye, man tärek-tärek ŋode täwerayäŋ; Oretoret täŋput! Täŋpäŋ nadäkinik täŋpani kehäromigän itta piäni ehutpäŋ täk täkot. Täŋkaŋ näkŋo man nadäŋ namikinik täŋpäŋ nadäk bänep kubägän iŋitpäŋ bänep kwini terak it täkot. Ude täŋirä Anutu nadäŋ nimikinik täŋpäŋ bänep pidäm pewän ahäŋ nimani unitä inkät itinik api täŋpek.  
\v 12  \x * \xo 13:12 \xt Rom 16:16\x* Täŋirän äbot täŋpani burenitä täk täkaŋ ude not täŋpäŋ kowat iniŋ orerän täk täkot.  
\v 13 Täŋpäkaŋ Anutu täŋo kudupi ämawebe kome ŋoken irani kuduptagäntä bänep oretoret man täwetkaŋ ŋo.   
\p
\v 14 Eruk, Ekäni Jesu Kristo täŋo orakoraki, ba Anutu täŋo bänep iron, ba bänep kubägän irit Kudupi Munapiktä pewän ahäk täkaŋ unitä intä terak äroton. Ugän.