\id 1TH - Tuma-Irumu NT+ [iou] -PNG 2011 (DBL 2015) \h 1 Tesalonaika \toc2 1 Tesalonaika \toc1 1 Tesalonaika \mt1 1 Tesalonaika \mt2 Ämawebe bänepi api äyäŋurani täŋkehärom takta manbiŋam \c 1 \p \v 1 \x * \xo 1:1 \xt Apos 17:1-10; 2Te 1:1\x* Eruk notnaye, Silas kenta Timotitä täŋkentäŋ namiŋirän näk Poltä man ŋo kudän täyat. Kudän täŋpäŋ äbot täŋpani Tesalonaika kome itkaŋ, Anutu Nan ba Ekäni Jesu Kristo-kät kowat kwasikorän täk täkaŋ, inta pewa äretak. Anutu täŋo orakoraki ba bänep pidämtä intä terak äroton. \s1 Tesalonaika äbot täŋpani täŋo nadäkiniki \p \v 2 \x * \xo 1:2 \xt Plp 1:3-4; Kol 1:3; 2Te 1:11\x* Nin kadäni kadäni yäŋapik epän täŋkaŋ inta nadäŋ tamiŋpäŋ Anutu bänep täga man iwet täkamäŋ. \v 3 \x * \xo 1:3 \xt 1Ko 13:13; Kol 1:4-6\x* Nadäkinikjin täŋo bureni kaŋ-ahäk täkaŋ ba täŋkentäk epän bänep ironjintä pewän ahäk täkaŋ ba nadäkinikjin Ekäni Jesu Kristo terakgän peŋpäŋ bänepjin täŋkehärom taŋpeŋ kuŋat täkaŋ unita nin Anutu Nanin iŋamiken kadäni kadäni nadäŋ tamiŋpäŋ yäŋahäŋpäŋ iwet täkamäŋ. \p \v 4 Notnaye, nin inta bureni-inik ŋode nadäkamäŋ; Anututä nadäŋ tamikinik täŋpäŋ inita biŋam iwoyäŋkuk. \v 5 \x * \xo 1:5 \xt 1Ko 2:4-5; 1Ko 4:20\x* Ude nadäk täkamäŋ uwä mebäri ŋodeta; Mani biŋam Täga täweritna man u jopi nämo täŋkuk. Nämo, nin mani biŋam unita nadäna bureni-inik täŋpäpäŋ Kudupi Munapik täŋo kehäromi terak täwetkumäŋ. Inkät itkumäŋ-ken uken inta yäŋpäŋ imaka u ba u yäŋpäŋ täk täŋkumäŋo u nadäkaŋ. \v 6 \x * \xo 1:6 \xt 1Ko 4:16; 2Te 3:9; Apos 17:5-9\x* Täŋitna nintäŋo kädet kuroŋ ugän iwarän täŋkuŋ. Iwarän täŋpäŋ Ekäni imaka, udegän iwarän täŋkuŋ. Täŋpäkaŋ Ekäni täŋo Manbiŋam Täga uwä komi ba bäräpi u punin terak Kudupi Munapiktä bänep pidäm täŋ tamiŋirän man u bänepjinta biŋam täŋkuk. \p \v 7 \x * \xo 1:7 \xt 1Pi 5:3\x* In ude täŋkuŋo uwä nadäkinik täŋpani Masedonia ba Akaia komeken nanikta intäjukun täŋ yämiŋpäŋ kädet täga yäwoŋäreŋkuŋ. \v 8 \x * \xo 1:8 \xt Rom 1:8\x* Täŋpäkaŋ inken, Ekäni täŋo mantä tokŋeŋ moreŋpäŋ Masedonia ba Akaia komeken kuŋ moreŋkuk. Täŋkaŋ, ugän nämo. In Anutu nadäŋ imikinik täŋkuŋo unitäŋo manbiŋam uwä komeni komeni nadäŋ moreŋkuŋo unita nintä yäwetnaŋi kubä nämo täŋkuk. \v 9 \x * \xo 1:9 \xt Apos 14:15\x* Ini-tägän, nintä inken epän täŋitna not täŋ nimiŋkuŋo unitäŋo manbiŋam niwet täkaŋ. Ba intäŋo manbiŋam komeni komeni yäŋpäŋ-nadäk ŋode täŋ yäpmäŋ kukaŋ; In anutu jopi nadäŋ yämik täŋkuŋo u mäde ut yämiŋpäŋ Anutu irit kehäromi mähemi bureni unitäŋo watä epän ämaniye ude itkaŋ. \v 10 \x * \xo 1:10 \xt Tai 2:13; Apos 17:31; 1Te 5:9\x* Ba apiŋo in anutu jopi nadäŋ yämik-yämik kädet u mäde ut imiŋpäŋ nanaki Jesu kunum gänaŋ naniktä äpäkta itsämäŋpäŋ itkaŋ. Nanaki u kumbani-ken nanikpäŋ yäwän kikŋurani unitä täŋkentäŋ nimiŋirän Anutu täŋo kokwawak kadäni pähap ahäwayäŋ täyak uwä api irepmitne. \c 2 \s1 Poltä Tesalonaika kome epän täŋkuk \p \v 1 \x * \xo 2:1 \xt 1Te 1:5,9\x* Notnaye, ninä inken ahäŋpäŋ epän nämo täna waŋkuŋ. Nämoinik, epän täŋitna bureni ahäŋkuk. U injin nadäkaŋ. \v 2 \x * \xo 2:2 \xt Apos 16:19-24; Apos 17:1-9\x* Ba pengän Pilipai kome nidäpmäŋpäŋ niwat kireŋkuŋo u imaka, nadäkaŋ. Ude täŋ nimiŋkuŋopäŋ nämo kwitaŋkumäŋ. Nämoinik. Äma ätutä iwan pähap täŋ nimiŋirä Anutu yäpmäŋ wädäŋpäŋ bätakigän nadäŋkaŋ inken äreŋpäŋ Anutu täŋo Manbiŋam Täga u täwetkumäŋ. \v 3 Täŋpäkaŋ manbiŋam täwetkumäŋo uwä bänepjin täŋpidäm takta täwetkumäŋ. U jop manman ba yäŋ-täkŋarani man nämo täwetkumäŋ. Ba in täŋpäwakta man nämo täwetkumäŋ. \v 4 \x * \xo 2:4 \xt 1Ti 1:11; Gal 1:10; Jer 11:20\x* Nämo, Anututä nibäwän tägawäpäŋ mani biŋam yäŋahänekta epän ŋo ketnin terak peŋkuk. Epän u täk täkamäŋ uwä ämatä ninta nadäwä ärowani täkta nämo täk täkamäŋ. Nämoinik, Anutu bänepnin yäpmäŋ danik täyak unitä nibäwän gäripi täŋpekta täk täkamäŋ. \p \v 5 \x * \xo 2:5 \xt Apos 20:33; 2Pi 2:3; Rom 1:9; 1Te 2:10\x* Täŋpäkaŋ in nintäŋo mebäri nadäk täkaŋ, ba Anututä udegän nintäŋo mebäri nadätak. In nintäŋo manta gäripi nadäwut yäŋpäŋ bänep ärik-ärik man nämo täwetkumäŋ ba intäŋo moneŋ tuŋumta yabäŋgärip täŋpäŋ Anutu täŋo man terak yäŋ-täkŋatpäŋ yäpmäkta nämo täŋkumäŋ. \v 6 \x * \xo 2:6 \xt Jon 5:41,44\x* Ba in bämopjin-ken ba kome kukŋi käda wäpnin biŋam ikek kuŋatta nämo täŋkumäŋ. Nämo, nin Kristo täŋo aposoro bureni-inik itkamäŋ unita täŋkentäŋ nimut yäŋ täga peŋ täwetnaŋipäŋ nämo peŋ täwetkumäŋ. \v 7 Täŋpäkaŋ webe kubätä nanakiye watäni säkgämän itkaŋ nonoŋ yepmäŋ towik täyak ude bumik in bämopjin-ken kwini terak it täŋkumäŋonik. \v 8 Gäripnin taŋi inken peŋkumäŋo unita Anutu täŋo Manbiŋam Täga täwettagän nämo. Inta yäŋpäŋ gupnin iniŋ kirekta bok pidäm taŋkumäŋ. Imata, bänepnintä inta gäripi pähap nadäŋkumäŋo unita. \v 9 \x * \xo 2:9 \xt Apos 20:34; 1Ko 4:12\x* Notnaye, nintä bämopjin-ken itkaŋ epän taŋi täŋkumäŋo u nadäkaŋ. Bäräpi tamine yäŋpäŋ kepma bipani gupnin mehamtäkta epän bok kädäp ikek täk täŋkumäŋonik. Ude täŋkaŋ Anutu täŋo Manbiŋam Täga uwä täwetkumäŋ. \p \v 10 Inken mominin nämo, kudupi-inik, bänep siwoŋi terak kuŋatpäŋ epän täŋ tamiŋkumäŋo u in nadäkaŋ. Uwä in ba Anutu imaka, penta nadäkaŋ. \v 11 Täŋpäkaŋ kubä pen ŋode nadäkaŋ; Äma kubätä äperiye nanakiyeta täŋ yämik täyak, in kubäkubäta udegän täŋ tamiŋkumäŋ. \v 12 Intä irit kuŋat-kuŋat Anututä nadäwän siwoŋi täk täyak udegän täŋpeŋ kuŋarut yäŋ nadäŋpäŋ bänep täŋ-kehäromtak man täwerit, bänep täŋpidäm tak man täwet täŋkumäŋ. Ba Anututä tabäŋirän täga täŋpekta in kädet täga terak kuŋarut yäŋpäŋ kadäni ätu man kehäromi täwetkumäŋ. Imata, Anutu unitä kaŋiwat yewani gänaŋ, iniken wäpi biŋam ikek itta yäŋpäbä tepmak täyak unita. \s1 Anutu täŋo manta jibi yäpuŋ \p \v 13 \x * \xo 2:13 \xt 1Te 1:2; 2Te 2:13; Gal 1:11-12\x* Täŋpäkaŋ nin Anutu täŋo man täweritna nadäwä komen äma täŋo man kubä bumik nämo täŋkuŋ. Nämoinik! Anutu täŋo man bureni-inik ude nadäŋkuŋo unitä Anutu täŋo äbot täŋpani inken epän täŋirän irit kuŋat-kuŋatjinken bureni ahäk täkaŋ. Unita nin inta yäŋpäŋ Anutu bänep täga man kadäni kadäni iwet täkamäŋ. \v 14 \x * \xo 2:14 \xt Apos 17:5\x* Notnaye, inä Judia komeken nanik Anutu täŋo äbot täŋpani Kristo Jesu-kät kowat kwasikorän täŋpeŋ kuŋat täkaŋ, apiŋo udegän täkaŋ. Judia äbot täŋpani uwä Juda naniktä däpmäŋpäŋ komi yämik täŋkuŋo udegän in notjiye ätutä tadäpmäŋpäŋ komi tamik täkaŋ. \v 15 \x * \xo 2:15 \xt Apos 2:23, 7:52\x* Kädet u kudupi nämo. Juda naniktä profet biani biani ätu däpmäŋ yäpmäŋ äbätäŋgän Ekäni Jesu udegän utpewä kumbuk. Täŋpäkaŋ nin udegän nidäpmäŋpäŋ komi nimiŋkuŋ. Ude täŋkuŋo u Anututa not nämo täŋ imik täkaŋ ba ämawebe kuduptagänta iwan täŋ yämik täkaŋ. \v 16 \x * \xo 2:16 \xt Mat 23:32-33\x* Ba ugän nämo. Guŋ äbotken Anutu täŋo man yäweritna nadäŋpäŋ Anututa biŋam täneŋ yäŋkaŋ baga peŋkirek täkaŋ. Täŋpäkaŋ äma uwä kädet wakiwaki ude täŋ yäpmäŋ äbäŋtäko mominitä ärowani pähap täŋirän eruk, Anutu täŋo kokwawak ahäŋ yämitak. \s1 Tesalonaika ämawebe äneŋi yabäkta nadäŋkuk \p \v 17 \x * \xo 2:17 \xt 1Te 3:10\x* Notnaye, kadäni keräpigän in tepmaŋkumäŋo upäŋkaŋ tepmak-inik nämo täŋkumäŋ. Nämoinik. Bänepnintä inta butewaki nadäŋ tamiŋpäŋ äneŋi tabäkta gäripi-inik nadäkamäŋ unita inken äneŋi ärekta ehut itkamäŋ. \v 18 Inken ärekta gäripi nadäkamäŋ upäŋ Pol näkä kadäni kadäni inken ärekta nadäŋira Satantä kädet peŋpipiŋ namik täyak. \v 19-20 \x * \xo 2:19-20 \xt Plp 2:15-16, 4:1; 2Te 1:4\x* Täŋ, inta gäripi pähap nadäk täkamäŋ u ŋodeta; Epänin täŋo bureni-inik uwä in, ba nintäŋo oretoret ba epmägetnin uwä in, unita Ekäninin Jesu unitäŋo äbäkäbäk kadäni-ken iŋamiken inkät penta itkaŋ kehäromigän bänep oretoret terak täga api itne. \c 3 \s1 Pol Timoti iniŋ kireŋkuk \p \v 1-2 \x * \xo 3:1-2 \xt Apos 17:15\x* \x * \xo 3:1-2 \xt Apos 16:1-3\x* Notnaye, inta nadäwätäk taŋi täŋpäŋ nek Atens yotpärare-ken itkaŋ Timoti iniŋ kireŋpeda inken ärekta man yäŋpäŋ-nadäk täŋkumäŋ. Timoti, notninpak bureni ba Anutu täŋo epän äma ude itpäŋ Kristo täŋo Manbiŋam Täga yäŋahäk täyak unitä päre Anutu täŋo man terak bänepjin ba nadäkinikjin täŋkehärom takta iwoyäŋkumäk. \v 3 \x * \xo 3:3 \xt Efe 3:13; 2Ti 3:12\x* Komi ba bäräpitä täŋpewän kwaineŋ yäŋpäŋ Timoti teda äreŋkuk. In nadäkaŋ, Anutu täŋo man uwä kwini terak itpäŋ-nadänekta nämo yäŋ nimani. \v 4 \x * \xo 3:4 \xt Apos 14:22\x* Nin inkät itkaŋ pengän man ŋode täwetkumäŋ; Anututa yäŋpäŋ komi bäräpi in ba nintä terak api ärowek. Man yäŋkumäŋo u bureni ahätak ŋo yäŋ nadäkaŋ. \v 5 \x * \xo 3:5 \xt Plp 2:16\x* Mebäri unitagän inta nadäwätäk pähap täŋpäŋ intäŋo nadäkinikjin kaŋpäŋ nadäkta Timoti iniŋ kireŋpewa äreŋkuk. Täŋyäkŋarani äma waki Satantä täŋ-täkŋat-pewän nadäkinikjin pewä putäreŋirä epänin jop pewä paorektawä yäŋ nadäŋkut. \s1 Timoti manbiŋam täga yäpmäŋ äbuk \p \v 6 \x * \xo 3:6 \xt Apos 18:5\x* Täŋpäkaŋ Timotitä inken nanik äyäŋut päbä nadäkinikjin ba bänep ironjin unitäŋo manbiŋam ŋode niwetkuk; Intä ninta gäripi pähap nadäk täkaŋ. Ba nintä in tabäkta gäripi nadäk täkamäŋ, udegän intä nin nibäkta yäk täkaŋ. Manbiŋam ude niwetkuk. \v 7 \x * \xo 3:7 \xt 2Te 1:4\x* Täŋpäkaŋ notnaye, in nadäkinikjin ikek itkaŋ yäŋ biŋam niwerirän nadäŋkumäŋo unitäwä nin komi butewaki terak kuŋat täkamäŋ unitäŋo bäräpi täŋpidäm taŋkuk. \v 8 Bureni, in Ekäni iŋit-inik täŋpeŋ kuŋarirä nadäŋpäŋ nintäŋo iritninken gäripi pähap ahäk täyak. \p \v 9 Täŋpäkaŋ inta yäŋpäŋ Anutu iŋamiken bänep täga pähap nadäk täkamäŋ unita Anutu bänep täga inide kubä iwet täkäna! \v 10 Täŋkaŋ nadäŋ nimiŋirän inken päre kowat kawän täŋpäŋ nadäkinikjin ätukät täŋkehärom takta kepma bipani Anutu-ken gwäk pimiŋpäŋ kehäromigän yäŋapik täkamäŋ. \p \v 11 \x * \xo 3:11 \xt 2Te 2:16\x* Eruk notnaye, Nanin Anutu ba Ekäninin Jesutä ini kädet täwit nimiŋirän inken kaŋ ärena. \v 12 Täŋpäkaŋ Ekänitä bänepjin-ken epän täŋirän inken bänep iron kädet taŋi ahäŋirän injin-tägän bänep iron kowata kowata täk täkot. Ba äma gägänita udegän kaŋ täŋ yämut, nintä inta täŋ tamik täkamäŋ udegän. \v 13 \x * \xo 3:13 \xt Plp 1:10; 2Te 1:7,10\x* Ude täŋirä Anutu Nanintä bänepjin täŋkehärom taŋirän iŋamiken momijin nämo, bänep kudupi-inik kuŋat täkot. Pen udegän kuŋarirä Ekäninin Jesutä ämawebe inita biŋam iwoyäwani yämagut yäpmäŋ äneŋi kaŋ äbän. \c 4 \s1 Anutu iŋamiken siwoŋi kuŋat-kuŋatta man \p \v 1 \x * \xo 4:1 \xt 2Te 3:6\x* Notnaye, Ekäni Jesuta yäŋpäŋ jukuman kubä ŋode täwetnapäŋ nadäwut; Irit kuŋat-kuŋatjintä Anutu not täŋ imikta mebäri täwetpäŋ täwoŋärek täŋkumäŋo udegän kaŋ irut. Täŋkaŋ Anutu täŋo man u täga iwat täkaŋ upäŋ gwäk pimiŋpäŋ ehuranigän kaŋ iwarut yäŋpäŋ täwetkamäŋ. \v 2 Ekäni Jesu täŋo meni terak man kehäromi täwetpäŋ täwoŋärek täŋkumäŋo nadäkaŋ u. \p \v 3 \x * \xo 4:3 \xt 1Te 5:23; Hib 10:10; 1Pi 1:16\x* Anututä ŋode täwet täyak; Kubokäret peŋpäŋ bänep siwoŋi terak kuŋat täkot. \v 4 Täŋpäkaŋ in bänep nadäk-nadäkjinta watäni itpäŋ webejiye-kät kädet siwoŋi terak kaŋ kuŋarut. \v 5 Kädet siwoŋi terak kuŋatkaŋ ämawebe guŋ, Anututa nämo nadäwanitä yabäŋgärip täŋpäŋ kubokäret täk täkaŋ ude nämo täneŋ. Nämoinik! \v 6 \x * \xo 4:6 \xt Sam 94:1\x* Unita in notjiye täŋyäkŋatpäŋ webeniye nämo kubotäneŋ. Kädet waki udewanita bian man ŋode täwetkumäŋ; Ekänitä äma kädet ude täk täkaŋ uwä kowata waki api yämek. \v 7 \x * \xo 4:7 \xt 2Te 2:13-14; 1Pi 1:15-16\x* Bureni! Nadäk-nadäk waki yäpmäŋ kuŋatneta nämo, kudupi-inik itpäŋ nadäk-nadäk siwoŋigän yäpmäŋ kuŋatneta Anututä nimagutkuk. \v 8 \x * \xo 4:8 \xt Luk 10:16; Ese 36:27; Ese 37:14; 2Ko 1:22\x* Unita äma kubätä man u mäde ut imayäŋ täko uwä äma kubäta nämo, Anutu, Kudupi Munapik bänepjin-ken pek täyak u mäde api ut imek. \p \v 9 \x * \xo 4:9 \xt Jon 13:34\x* Eruk äbot täŋpani ämawebenaye, Anututä ini bänep iron täktäk kädet mebäri täwetpäŋ täwoŋäreŋirän bureni iwat täkaŋ upäŋ imata bänep iron kowat täŋpän täneŋta äneŋi jop kudän täŋ tamine? \v 10 \x * \xo 4:10 \xt 2Te 3:4\x* Nämo, inä Masedonia kome äbot täŋpani ämawebe komeni komeni it yäpmäŋ kukaŋ u bänep iron täŋ yämik täkaŋ. Upäŋkaŋ pen kaŋ täŋput yäŋpäŋ täwetkamäŋ. \v 11 \x * \xo 4:11 \xt Efe 4:28; 2Te 3:8,12\x* Täŋpäkaŋ man kubä pen ŋode täwetpäŋ täwoŋäreŋkumäŋ; Kuŋ äbäŋ täŋkaŋ täŋuruk-uruk nämo täneŋ. Komejin-kengän it dämiŋpäŋ epän ketjin-ken pewani u kehärom taŋpäŋ kaŋ täŋput. \v 12 \x * \xo 4:12 \xt 1Ko 5:12-13; Kol 4:5\x* Ude täŋpäŋ nakta jop kubä nämo api itneŋ. Ude täŋirä äma Anutu täŋo kädet nämo iwat täkaŋ u inta bänep täga api nadäneŋ. \s1 Jesutä äneŋi äbäkta man \p \v 13 \x * \xo 4:13 \xt Efe 2:12\x* Notnaye, in bämopjin-ken nanik ätu kumbuŋo u jide itkaŋ unitäŋo mebäri ket nadäwä tärewut yäŋpäŋ man ŋo täwetat. Ket ude nadäwä tärewäkaŋ guŋ ämatä noriye kumäŋirä nadäk-nadäki paoräpäŋ konäm butewaki pähap täk täkaŋ in udegän nämo täneŋ. Nämoinik! \v 14 \x * \xo 4:14 \xt Rom 14:9; 1Ko 15:3-4,12\x* Nin nadäkinik ŋode täk täkamäŋ; Jesu kumäŋkaŋ akuŋkuk. Ude täŋkuko unita ŋode imaka nadäkinik täk täkamäŋ; Anututä Jesu iniŋ kireŋpewän ämawebe nadäŋ imiŋkaŋ kumbuŋo u ini-tägän yämaguränkaŋ inikät bok api ämneŋ. \v 15 \x * \xo 4:15 \xt 1Ko 15:51\x* Ba Ekänitä iniken man kubäwä ŋode täwetna; Kome terak kodak iritna Ekänitä äbayäŋ täyak-ken uken kodak irani nintä kumbani nämo api yärepmitne. Nämoinik! \p \v 16 \x * \xo 4:16 \xt 1Te 1:10; 2Te 1:7; 1Ko 15:52\x* Ekäni kunum gänaŋ naniktä äpayäŋ täŋirän womat mämä api ahäwek. Täŋpäŋ aŋero intäjukun täŋpanitä gera yäŋirän Ekäni ini uwä gera pähap yäŋkaŋ api äpek. Äpäŋirän ämawebe Kristo nadäŋ imiŋpäŋ kumbuŋo unitä jukun api akuneŋ. \v 17 Akuŋirä kokoki yarägän kodak itnayäŋ täkamäŋ uwä kumbani yäput penakaŋ gubamtä pudät päro nipmaŋpän punin terak Ekäni-kät kowat kawän api täne. Täŋpäkaŋ Ekäni-kät-gän api it yäpmäŋ ärone. \v 18 Unita in man ŋowä yäŋpäŋ-nadäk täŋpäŋ notjiye kumbanita nadäwätäk peŋpäŋ bänepjin täŋpidäm täkot. \c 5 \s1 Ekäni äneŋi pit kubägän api ahäwek \p \v 1-2 \x * \xo 5:1-2 \xt Mat 24:36\x* \x * \xo 5:1-2 \xt Mat 24:42-44; 2Pi 3:10; Rev 3:3\x* Notnaye, injin ŋode bureni nadäk täkaŋ; Nämo nadäŋirä kubo ämatä bipani äbäk täkaŋ udegän Ekäni täŋo äbäkäbäk kadäni täropigän api ahäŋ nimek. Ude nadäk täkaŋ unita Ekäni äneŋi äbayäŋ täyak uwä kadäni ba kepma uken api ahäwek yäŋ imata kudän täŋpäŋ tamine? \v 3 \x * \xo 5:3 \xt Ese 13:10; Mat 24:39; Luk 21:34-35; Jon 16:21-22\x* Täŋpäkaŋ kadäni uken ämawebetä nin säkgämän kwini terakgän itkamäŋ yäkŋat irirä Ekänitä pit kubägän ahäŋ yämiŋpäŋ api däpmäŋ paorek. Bäräŋeŋ ahäŋ yämayäŋ täyak uwä webe nanak koki ikektä ittäŋgän komi bäräŋeŋ nadäk täkaŋ ude. Imaka umuri u bäräŋeŋ ahäŋ yämiŋirä jide täŋpäŋ api metäŋpeŋ kuneŋ? \v 4 Upäŋkaŋ notnaye, inä bipmäŋ urani gänaŋ nämo itkaŋ unita Ekäni täŋo kadäni, kubo ämatä bäräŋeŋ ahäk täkaŋ ude ahäŋirän nämo kikŋutneŋ. \v 5 \x * \xo 5:5 \xt Rom 13:12; Efe 5:9\x* Nämoinik, ninä bipmäŋ urani ba bipanita biŋam nämo, peŋyäŋek ba kepmata biŋam äbot täŋpani. \s1 Bänep kodaki it täkäna \p \v 6 Unita äma ätu bänepi nadäk-nadäkita watä nämo itkaŋ däpmon pat täkaŋ ude nämo täne. Nämoinik, nadäna tumbäpäŋ watäni itpäŋ kuŋat täkäna! \v 7 Täŋpäkaŋ äma däpmon pärani uwä bipmäŋ urani gänaŋ pat täkaŋ. Ba äma ume jägämi naŋkaŋ täŋguŋguŋ kudän täk täkaŋ uwä bipani täk täkaŋ. \v 8 Upäŋkaŋ kepma täŋo äbot ninäwä bänep nadäk-nadäkninta watä kehäromi itpäŋ kuŋat täkäna. Täŋpäkaŋ nadäkiniknin ba notniyeta nadäŋ yämik-iniktä kurepä ude ukät-pipik täŋ nimiŋirän äma wakitä nämo nidäpek. Ba Anututä bureni api nimagurek yäŋ bänepnin ukädagän peŋitna unitä gwäpä kehäromi ude täŋ nimik täyon. \v 9 \x * \xo 5:9 \xt 1Te 1:10; 2Te 2:14\x* U mebäri ŋode unita; Nin Anutu täŋo bänep wakwaki bureni kaŋ-ahäneta nämo iwoyäŋ nipmaŋkuk. Nämoinik! Ekäninin Jesu Kristo täŋo wäpi terak irit kehäromi koreneta iwoyäŋpäŋ nipmaŋkuk. \v 10 \x * \xo 5:10 \xt Rom 14:8-9; 1Te 4:14\x* Jesutä ninta kowata kumbuko unita ukät bok täga api itne. Unita Jesu täŋo äbäkäbäk kadäni-ken nin kumnayäŋ tämäŋo u ba kodak itnayäŋ tämäŋo u tägagän, ukät penta api it yäpmäŋ ärone. \v 11 \x * \xo 5:11 \xt Jud 20\x* Eruk, inä man tägagämän u nadäŋpäŋ man kowat iwerän täŋpäŋ bänepjin pen täŋ-kehäromtak täkot, täk täkaŋ ude. \s1 Kädet Anututä gäripi nadäk täyak ugän iwatne \p \v 12 \x * \xo 5:12 \xt 1Ko 16:18; 1Ti 5:17\x* Notnaye, man kehäromi ŋode täwetkamäŋ; Äma inta yäŋpäŋ in täŋkentäkta bämopjin-ken komi epän täk täkaŋ ba Ekänita yäŋpäŋ intäjukun täŋ tamik täkaŋ, ba täwetpäŋ täwoŋärek täk täkaŋ u nadäŋ yämik täkot. \v 13 Täŋkaŋ epän ude täŋ tamik täkaŋ unita inä nadäŋ yämikinik täŋpäŋ bänep oretoret terak oraŋ yämik täkot. \p Täŋpäŋ notjiye-kät not täŋpäŋ bänep kwini terak it täkot. \v 14 \x * \xo 5:14 \xt 2Te 3:6,11,15\x* Unita notnaye, in ŋode täk täkot; Äma gaŋani, epän nämo täŋpanita umun man yäwet täkot. Ba äma täŋ mäyäk-mäyäk ba umun terak kuŋarani udewani täŋkentäŋ yämiŋpäŋ bänepi täŋ-kehäromtak täkot. Ba äma kehäromini nämo täŋ-mehamtaŋ yämik täkot. Täŋpäŋ äma udewani täŋkentäŋ yämikta nämo gaŋa täneŋ. Nämo, pentagän täŋkentäk-kentäk terak kuŋat täkot. \v 15 \x * \xo 5:15 \xt Snd 20:22; Rom 12:17; 1Pi 3:9\x* Täŋkaŋ waki kowata kowata täneŋta watä kehäromi itpäŋ kuŋat täkot. Ude täŋkaŋ injin-tägän ba äma gägäni kuduptagän täŋkentäk-kentäk kowata kowata kaŋ täŋ yäpmäŋ ärowut. \p \v 16 \x * \xo 5:16 \xt Plp 4:4\x* Ude täŋkaŋ kadäni kadäni bänep pidäm terak oretoret täŋpeŋ kaŋ kuŋarut. \v 17 \x * \xo 5:17 \xt Luk 18:1\x* Täŋkaŋ Anutu-ken yäŋapik man yäkta nämo gaŋa täneŋ. Nämo, pen yäk täkot. \v 18 \x * \xo 5:18 \xt Efe 5:20\x* Ba imaka u ba u unita Anutu bänep täga man iwet täkot. Inä Kristo Jesu-kät kwasikoranitä ude kaŋ täŋput yäŋpäŋ Anututä peŋ täwetak. \p \v 19 \x * \xo 5:19 \xt Efe 4:30\x* Täŋpäkaŋ Munapik täŋo kädäp nämo däpä kumneŋ. \v 20 \x * \xo 5:20 \xt 1Ko 14:1,39\x* Täŋpäŋ äma kubätä Anutu täŋo mani biŋam yäŋahäŋpäŋ täwerirän nadäŋ äwaräkuk nämo täneŋ. \v 21 Upäŋkaŋ man nadäk täkaŋ u kuduptagän nadäŋpäŋ yäpmäŋ danik kaŋ täŋput. Ude täŋkaŋ imaka täga täŋpänä u kaŋ yäpmäŋ kuŋarut. \v 22 Ude täŋkaŋ waki mebäri mebäri kudup mäde kaŋ urut. \p \v 23 \x * \xo 5:23 \xt 1Ko 1:9; 2Te 3:3\x* Eruk notnaye, inta yäŋpäŋ Anutu-ken ŋode yäŋapik täkamäŋ; Anutu, bänep kwini mähemitä ini ärutpak taŋpäŋ tepmaŋirän bänep kudupi kaŋ täŋ morewut. Ude täŋirän gupjin, bänepjin ba mäjojin kudupi parirän Ekäninin Jesu Kristo äbayäŋ täyak u iŋamiken momijin nämo, kaŋ irut. \v 24 Täŋpäkaŋ näk nadätat, Anutu tämagut täyak, man burenigän yäwani unitä imaka yäyat ŋo inken bureni api täŋpek. \p \v 25 \x * \xo 5:25 \xt Kol 4:3; 2Te 3:1\x* Täŋpäkaŋ notnaye, in ninta nadäŋpäŋ Ekäniken yäŋapik täkot. \v 26 \x * \xo 5:26 \xt Rom 16:16\x* Täŋkaŋ äbot täŋpani injin-tägän, Ekäni wäpi terak not täŋpäŋ keräntäk täk täkot. \v 27 Unita näk Ekäni iŋamiken man kehäromi ŋode täwetat; In man kudän ŋo äbot täŋpani kuduptagän daniŋpäŋ yäwerirä nadäwut. \p \v 28 Täŋpäkaŋ Ekäninin Jesu Kristo täŋo orakoraktä inken itpäŋ itinik täk täyon. Ude.