\id ACT - Inga NT -Colombia 2009 (DBL -2013) \h HECHOS \toc1 Jesús agllaskakuna ima ruraskakunamanda \toc2 Hechos \toc3 Hch \mt1 JESUS AGLLASKA RUNAKUNA IMA RURASKAKUNATA \mt2 SAN LUCASMI WILLA \c 1 \s1 Santu Ispi­ri­tuta, Jesús kacha­mungapa willaska­manda \p \v 1 Nuka­pa kuiaska Teófilo: \p Nuka ñugpata willa­raias­kapi, Jesús tukui ima ruraska i iacha­chiska, kalla­ri­ura­manda­ta pai ima­ura suma luarma sikan­kama willarkaiki. \v 2 Manara suma luarma sikaspa­lla, sug runa­kunata agllaspa kacharka, pai­manda Alli Willaita willaspa purin­ga­pa. Nis­paka, Santu Ispi­ri­tu­wa­mi iacha­chir­ka­kunata imasa ruran­ga­pa kagta. \p \v 3 Ña wañuska­ura­manda kaug­sa­ris­paka, chusku chunga punchami ikuti ikuti kawa­rir­ka­kunata, pai sutipa kaugsa­riska kagta alli­lla iachan­ga­pa­kuna. Chi puncha­kuna, Taita Dius imasa suma manda­kus­ka­sina iacha­chi­kurka. \p \v 4 Chara pai agllaska runa­kuna­wan­ta kaspa, Jesuska nir­ka­kunata: \p —Ñami willarkai­ki­chita: nuka­pa Taita, kikinpa Santu Ispi­ri­tuta karan­ga­pa­mi nirka. Paita kacha­mun­kama, Jeru­salén pui­blupi suian­gi­chi. Mana mai­ma­pas ri­na­kun­gi­chi. \v 5 Iaku­lla­wa­mi Juan baug­ti­sarka. Kam­kunakar, mai­lla puncha­kuna iali­ura­manda, Santu Ispi­ri­tu­wa­mi baug­ti­sai tukun­ga­pa kan­gi­chi. \s1 Suma luarma, Jesús sikaska­manda \p \v 6 Pai­kuna ikuti tanda­riska kas­ka­pi, Jesusta tapur­ka­kuna: \p —Taita waugki, ¿kai puncha­kuna­chu kuan­kangi, nukan­chi Israel­manda runa­kuna ikuti kai alpapi mandan­ga­pa? \p \v 7 Chi­ura, Jesuska ainirka: \p —Kam­kuna mana iachan­ga­pa kan­gi­chi­chu, ima ura, ima puncha nuka­pa Taita chasa ruran­ga­pa kagta. Pai­lla­mi iachá, ima puncha chasa tukug­samun­ga­pa kagta. \v 8 Kam­kunapa sungupi Santu Ispí­ritu iai­kug­samu­uraka, paipa iapa iachai­ta­mi chaskin­ga­pa kan­gi­chi. Chi iachai­waka, kai Jeru­sa­lenpi, Judea i Sama­ria alpa­kuna­pi i tukui karu suiu­pas­mi nuka­manda willag­rin­ga­pa kan­gi­chi. \p \v 9 Chasa nis­paka, pai­kuna kawa­na­kug­lla­pi, Jesús suma luarma sikai kalla­rirka. Puiu ukupi chinga­rig­rirka. Mana mas pai­kunata kawa­rirka. \p \v 10 Jesús suma luarma sika­kus­kata kawa­na­ku­uraka, diulpilla iskai runa­sina rigcha­kuna iura katanga chura­ris­ka­kuna pai­kuna saia­na­kus­kata kawa­rig­samur­ka­kunata. Chi runa­kunaka nir­ka­kuna: \p \v 11 —Galilea­manda runa­kuna, ¿imapatak awa­sinama kawa­na­kun­gi­chilla? Pai Jesús ña suma luarma sikaska, ikutimi samun­ga­pa ka; imasa­mi kam­kuna sikai kawarkan­gi­chi: chasa­lla­ta. \p \v 12 Chasa uias­paka, chi runa­kunaka chi Olivos suti luma­manda Jeru­sa­lenma kutir­ka­kuna. (Chi luma­manda Jeru­sa­lenma manan­cha karumi ka; imasa­mi warda puncha lisin­siaska ka purin­ga­pa: chilla karumi ka.) \v 13 Jeru­sa­lenma chaiag­ris­paka, kida­ri­diru wasima iai­kuspa, chi awa ladu ukuma sikar­ka­kuna. Chipi tanda­ridu­pura kar­ka­kunami Pedro, Juan, San­tiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bar­to­lomé, Mateo, Alfeopa wam­bra suti Santiago, Simón suti kananeo runa­kuna­wa purig­pura i Judas suti sug Santiagopa wam­bra.\f + \fr 1:13 \ft u waugki.\f* \v 14 Tukui pai­kuna, sug­lla iuiai­wa Taita Diusta mañaspa kar­ka­kuna, mana kunga­rispa­lla. Sug warmi­kuna­pas­mi pai­kuna­wa sug­lla­pi kar­ka­kuna. Jesuspa mama María i Jesuspa waugkindi­kuna­pas­mi chipi kar­ka­kuna. \s1 Matías suti runata, Jesus­manda willa­dur kan­ga­pa agllaska­kuna­manda \p \v 15 Chi puncha­kuna, mai patsa iskai chunga runa­kunami chi ukupi sug­lla­pi kar­ka­kuna. Tukui­kuna chasa ka­uraka, Pedroka, chaugpipi saia­rispa, kasa­mi nirka: \p \v 16-17 —Taita­kuna i mama­kuna, uia­mui­chi. Judas­mandaka, atun taita David, Santu Ispi­ri­tu­wa ñugpa­manda librupi willa­ra­iaskaka, imasa nis­ka­sina­mi tukug­samurka. Chi Judaska, nukan­chi­pura­mi karka. Nukan­chi­sina­lla­ta, pai­pas agllaska­mi karka, Jesus­manda willa­dur kan­ga­pa. Chi Judas­mi, Jesusta katuspa, apig­kunata pusaspa kawa­chig­rirka. \v 18 Chasa Jesusta katus­paka, alpa­sik randirka. Nis­paka, chi alpapi urai singa urmaspa, tugiarkasi, chun­chu­llu­kuna llugsigta. \v 19 Chasa iacha­ris­ka­ura­mandaka, Jeru­sa­lenpi tukui kaug­sa­na­kugmi chi alpata pai­kunapa rimai­wa suti­chir­ka­kuna Akél­dama—. (Chi ni­raianmi “Iawar alpa”.) \p \v 20 —Chi Judas­mandaka, Salmos suti librupi kasa­mi willa­raiá: \q1 Paipa wasi sitai tuku­chu, \q1 ñi pipas mana chipi kaug­san­ga­pa. \q1 Paipa trabaju sakis­ka­taka, sug apichu. \m \v 21 Chasa willa­raiaska­mandaka, kuna­ura nukan­chi­ta­mi chaia­ku, sug runa agllan­ga­pa. Iaia Jesús nukan­chi­wa ka­ura, sug kaipi kag­kuna­pas­mi nukan­chi­wa puri­dur kar­ka­kuna. \v 22 Iaia Jesusta Juan baug­ti­saska­ura­manda­ta, pai suma luarma sika­ura­pas­mi chi runa­kuna­pas nukan­chi­wa sug­lla­pi kar­ka­kuna. Chi runa­pura­taka, sug­lla­ta aglla­sun­chi, paipas Jesús kaugsa­ris­kata nukan­chi­wa willa­dur kan­ga­pa. \p \v 23 Pedro chasa ni­ura, pai kikin­pura iskai runa­kunata agllar­ka­kuna. Sug runa suti karka José Bar­sabás. Paita nir­ka­kuna: “Alli José”. Sugka, Matiasmi suti karka. \v 24 Chi iskandi­kunata agllas­paka, Taita Diusta mañaspa, nir­ka­kuna: \p —Taitiku, kammi kangi tukui­kunapa sunguta rigsig. Chi­manda, nukan­chita kawa­chii: kai iskandi­kuna­mandaka, pitatak agllan­kangi, \v 25 Jesus­manda willa­dur kan­ga­pa; paika, Judaspa kuinta tukun­ga­pa. Chi Judas, Jesusta katuspa­mi, pai­manda willa­dur kas­kata sakispa, wañuspa, maima paita chaia­kuska­ma rirka. \p \v 26 Taita Diusta chasa mañas­paka, suirti­pi­mi maskar­ka­kuna. Chi­uraka, Matias­manda­mi llug­sirka. Chi­ura­lla, pai­taka cha­iarka, chunga sug Jesús kikin agllas­ka­kuna­wa sug­lla­pi tukun­ga­pa. \c 2 \s1 Santu Ispí­ritu samuska­manda \p \v 1 Pentecostés suti atun puncha chaia­mu­ura, Jesus­wa tukui tukuska runa­kuna, sug­lla­pi tanda­riska kar­ka­kuna. \v 2 Diulpilla, chi uku­pi tia­na­kuska suiu, suma luar­manda sin­chi waira puku­kug­sina­mi uia­rig­samurka. \v 3 Chi­ura, puka nina sindi­sina­mi kawa­rig­samurka. Nis­paka, tukui­kunapa uma awa ladu sug sug tia­rig­samurka. \v 4 Santu Ispi­ri­tumi tukui­kuna­pa sungupi iai­kug­samurka. Chi­ura, Santu Ispí­ritu imasa iuia­chis­ka­sina mana iachaska rimai­kuna­wapas rimai kalla­rir­ka­kuna. \p \v 5 Chi puncha­kuna, tukui alpa­nig­manda Jeru­sa­lenma chaiaska kar­ka­kuna Taita Dius­wa suma iuiaspa kaug­sag judiu­kuna. \v 6 Chi sin­chi uia­ris­kata uias­paka, iapa achka­kuna, Jesus­wa tukus­ka­kuna kida­ri­diru wasima tanda­rig­rir­ka­kuna. Chi­pika, tukui alpa­manda pai­kunapa rimaita uiaspa, mana iachar­ka­kuna, ima­manda chasa tukug­samugta. \v 7 Iapa mancha­rispa ujna­rispa, rima­ri­na­kurka, kasa nispa: \p —Kai tukui rima­na­kug, ¿mana­chu Gali­lea alpa­manda runa­kuna kan­kuna? \v 8 Nig­pika, ¿imasa­manda­tak tukui nukan­chi, sug rigcha sug rigcha uchulla ka­ura­manda­ta rimai­kunata alli­lla uia­na­kun­chi? \v 9 Kaipi kan­chimi Partia suti pui­blu­kuna­manda runa­kuna; sug­kunaka Media­manda­kuna; ikuti sug­kunaka Elam alpa­nig­manda, Meso­po­ta­mia­nig­manda, Judea­nig­manda, Kapa­do­sia­nig­manda, Ponto­nig­manda, Asia alpa suiu­nig­manda, \v 10 Fri­jia­nig­manda, Panfilia­nig­manda i Ejipto­nig­manda. Libia alpa i Sirene sug ladu­nig­manda­kuna­pas­mi kan­chi. Roma pui­blu­nig­manda kaipi kaug­sa­na­kug­pas­mi kan­chi. \v 11 Chi tukui­kuna­mandaka, sug­kunaka sutipa judiu­mi kan­chi. Sug­kunaka, judiu­kuna imasa iacha­chis­kata rurag­kuna­mi kan­chi. Chasa­lla­ta sug­kunaka, Kreta i Ara­bia alpa­kuna­nig­manda­mi kan­chi. Mai­nig­manda­kuna kaspa­pas, nukan­chi kikinpa rimai­wa tukui ima Taita Dius iapa suma ruras­kata willa­na­kus­ka­ta­mi uia­na­kun­chi. \p \v 12 Ñi ima­ura­pas mana kawas­ka­sina uias­ka­sina kag­manda, tukui­kuna, iapa ujna­rispa, pari­juma tapu­ri­na­kurka, kasa nispa: \p —¿Ima­manda­sik chasa pasa­ri­ku? \p \v 13 Ikuti sug­kunaka, unz̈aspa ni­na­kurka: \p —Iapa machaska­kunami rima­nakú. \s1 San Pedro imasa rimaska­manda \p \v 14 Chi­ura Pedroka, pai­pura chunga sug Jesús agllas­ka­kuna­wa sug­lla­pi saia­rispa, sin­chi rimag­samur­ka­kunata, kasa nispa: \p —Uiamui­chi, judiu­kuna i tukui kai Jeru­sa­lenpi kag­kuna. Rinri alli­lla churamui­chi uia­wan­ga­pa. Kasa­mi riman­ga­pa kai­ki­chita. \v 15 ¿Ima­pa­tak iuia­na­kun­gi­chi, nukan­chi machaska kagta­kuna? Kai­tuku chara tutata, las nuibi­lla­mi chara ka. \v 16 Joel suti Santu Ispi­ri­tu­wa rimag, kai puncha­kuna­manda kasa­mi ñugpa­manda­ta willaska karka: \q1 \v 17 Taita Dius ni­kumi: \q1 “Tukurii puncha­kuna ña chaia­ku­ura, \q1 tukui­nig­manda runa­kunapa sunguma nuka­pa Ispi­ri­tu­ta­mi karan­ga­pa kani. \q1 Chi­uraka kam­kunapa kari i warmi wam­bra­kuna, \q1 Santu Ispí­ritu iuia­chis­ka­ta­mi willan­ga­pa kan­kuna. \q1 Kam­kunapa musu­kuna, \q1 muskui ukupi­sina ima pasa­rin­ga­pa kas­kata kawanga­pa­mi kan­kuna. \q1 Ruku­kuna­pas, muskui ukupi­sina chasa­lla­ta­mi kawan­ga­pa kan­kuna. \q1 \v 18 Chi puncha­kuna, \q1 kari i warmi nuka­manda alli­lla rurag­kuna­ta­mi \q1 pai­kunapa sunguma nuka­pa Ispi­ri­tuta karan­ga­pa kani. \q1 Chi­ura pai­kunaka, \q1 Santu Ispí­ritu iuia­chis­ka­ta­mi willan­ga­pa kan­kuna. \q1 \v 19 Awa ladu, tukui ima­pas ujna­rigta rigcha­kunami kawa­chig­samun­ga­pa kani. \q1 Kai alpa luar­pipas, iawar­wa, nina­wa i puiu­wa kawa­chig­samunga­pa­mi kani nuka atun kagta. \q1 \v 20 Indi tutaianga­pa­mi ka; \q1 killa­pas, iawar­sina­mi tukun­ga­pa ka, \q1 atun Taita Diuspa atun pun­cha chaia­mun­ga­pa ka­ura. \q1 Chi tukurii punchaka, \q1 tukui suma alli­lla kas­ka­ta­mi kawa­chin­ga­pa ka. \q1 \v 21 Mai­kan­pas atun Taita Diusta mañag­kunaka kispi­chiimi tukun­ga­pa kan­kuna”. \p \v 22 —Kam­kuna Israel­manda runa­kuna, kai­ta­pas uia­wai­chi. Naza­ret­manda Jesusta Taita Diuspa iachai­ta­mi karaska karka, kam­kunapa ñawipi ujna­chigta mana ima­ura­pas kawas­ka­sina ruran­ga­pa. Chasa­waka, pai Jesús Taita Dius agllaska kag­ta­mi kam­kunata kawa­chirka. Chi­taka, kam kikin­kuna alli­lla­mi iachan­gi­chi. \v 23 Taita Dius, ñugpa­manda­ta imasa iuia­kus­ka­sina­mi sakirka, pai Jesús kam­kuna­wa kan­ga­pa. Chi­ura kam­kunaka, mana alli runa­kunapa maki­pi­mi kuarkan­gi­chi, kruspi klabaspa wañu­chin­ga­pa. \v 24 Wañu­chigpi­pas, paita mana pudirkachu, wañui chari­rin­ga­pa. Wañui chari­kus­kata, Taita Dius kikinmi paita kaug­sa­chig­samurka. \v 25 Chasa­lla­ta­mi ñugpa­manda taita Davidpas, pai Jesus­manda kasa willarka: \q1 Atun Taita Diusta nuka­pa ñugpa ladu ima­ura­pas­mi kawa­kuni. \q1 Pai, nuka­pa alli ladu­lla­mi ka; \q1 chasaka, nuka ñi imata mana mancha­rispa­lla kan­ga­pa. \q1 \v 26 Chi­manda, nukata iapa allimi iuia­chi­wa­ku. \q1 Suma alli iuia­chii­wa­mi nuka rima­kuni. \q1 Kasapas. Nuka­pa kuir­pu wañus­paka, kun­tin­tu­lla­mi sama­kun­ga­pa kani, \q1 \v 27 nuka­pa almata wañus­ka­kuna­wa kas­kapi mana saki­puan­ga­pa kag­manda. \q1 Chasa­lla­ta, nuka kamballa kag­manda, \q1 mana saki­wan­kangichu, \q1 nuka­pa kuir­pu ismun­ga­pa. \q1 \v 28 Iacha­chi­warkangimi imasa ruraspa kaug­san­ga­pa kagta. \q1 Kam nuka­wa kag­manda, iapa suma allimi iuia­chi­riwá. \p \v 29 —Taita­kuna i mama­kuna, nuka sutipa­mi ñugpa­manda taita David­manda kasa nii­ki­chita. Pai wañus­paka, pambaimi tukurka. Pamba­raias­kapi kas­ka­taka, nukan­chi chara­mi kawan­chi. \v 30 Chasa kag­pi­pas, pai David, Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­mi karka. Pai­taka, Taita Dius jurarka, kasa nispa: \q1 Sutipa­mi niiki: \q1 kamba sug wambra­ta­mi kuan­ga­pa kani, \q1 kam imasa manda­kus­ka­sina atun mandag kan­ga­pa. \m \v 31 Chasa­mi David, ñugpa iachaspa, willarka, Cristo kaugsa­rin­ga­pa kagta, mana wañus­ka­kuna­wa kas­kapi Taita Dius sakin­ga­pa, paipa kuir­pu­ta­pas mana ismun­ga­pa sakin­ga­pa kagta. \p \v 32 —Pai Jesus­ta­mi Taita Dius kaug­sa­chirka. Chasa kawas­paka, nukan­chi tukui pai­manda willag­kuna­mi kan­chi. \v 33 Pai Jesus­taka, Taita Dius atun­ia­chispa, kikinpa alli ladu­mi tia­ri­chig­rirka. Chi­pika, ima­sa­mi Taita Dius niska karka: chasa Jesusta Santu Ispi­ri­tuta kuarka. Chi­mandaka kikin Jesuska, nukan­chi­pagma chi Santu Ispi­ri­tuta kacha­murka. Chi­ta­mi kam­kuna­pas kuna­ura kawa­na­kun­gi­chi i uia­na­kun­gi­chi. \p \v 34 —Kikin David wañus­paka, paipa kuir­pu manara suma luarma rinchu. David­lla­ta­ta­mi kasa nirka: \q1 Atun Taita Diusmi nuka­pa iaiata nirka: \q1 “Nuka­pa alli ladu tia­rii, \q1 \v 35 nuka tukui kamta mana munag­kunata apag­rispa, \q1 kamba chaki saru­diru ukuma churan­kama”. \p \v 36 —Chi­manda, Israel­manda tukui runa­kuna, kasa iachai­chi: pai Jesusta kam­kuna kruspi kla­ba­chis­kata, sutipa­mi Taita Dius atun­ia­chirka, tukui­kunapa iaia Cristo ni­raian­ga­pa. \p \v 37 Chasa uias­paka, chipi kag­kuna sungu nanagta llaki­rir­ka­kuna. Nis­paka, Pedrota i pai­pura Jesús kikin agllas­ka­kunata tapur­ka­kuna: \p —Ni­wai­chi, taita waugki­kuna: ¿imatak nukan­chi rura­sun­chi? \p \v 38 Chi­ura, Pedroka ainirka: \p —Kam­kuna panda­ris­ka­kunata sakispa, Taita Dius­wa tukui­chi. Jesu­cristopa suti­wa baug­ti­sa­rii­chi. Chasaka, kam­kunapa panda­rii­kunata pasin­siaskami tukun­kan­gi­chi. Chi­wanka, Santu Ispi­ri­tu­ta­mi chaskin­kan­gi­chi. \v 39 Chasa­lla­ta­mi Taita Dius nirka, kam­kunata, kam­kunapa wam­bra­kunata i karupi kaug­sag­kuna­ta­pas karan­ga­pa kagta. Tukui­kuna­ta­mi nukan­chipa atun Taita Dius ni: “Nuka tukui kaias­ka­kuna­ta­mi Santu Ispi­ri­tuta karan­ga­pa kani”. \p \v 40 Sug rigcha sug rigcha rimas­pa­mi Pedro, Jesus­manda willa­kurka. Kasa­pas­mi iuia­chi­kurka, nispa: \p —Kai mana alli­lla iuiag­kuna­wa mana sug­lla­pi kan­gi­chi. \p \v 41 Pedro ima rimas­kata suma uiag­kuna baug­ti­sai tukur­ka­kuna. Chi punchalla, sug kimsa waranga runa­kunami Jesus­wa kas­ka­kuna­wa sug­lla­pi tukur­ka­kuna. \p \v 42 Chi­ura­manda tukui baug­ti­sa­ris­ka­kuna, Jesús agllas­ka­kuna ima iacha­chi­na­kus­kata uiaspa rura­na­kurka, ñi ima mana sakispa­lla. Sug­lla iuiai­pi­mi kaug­sa­na­kurka, Jesús imasa ruran­ga­pa nis­ka­sina tanda­rispa, tanda sug­lla­pi mikuspa. Chasa­lla­ta, Taita Diusta mañaspa rimaspa­mi kaug­sa­na­kurka. \s1 Imasa musuglla Jesus­wa suma iuia­rispa kaug­sa­na­kuska­manda \p \v 43 Chi­ura­kuna Jesús agllas­ka­kunaka, achka sumag­lla mana ima­ura­pas kawa­ris­ka­sina­ta­mi rura­na­kurka. Tukui chasa kawag­kuna, iapa mancha­rispa­mi ujna­ri­na­kurka. \p \v 44 Jesu­cristo­wa tukui suma iuiag­kunaka, sug­lla iuiai­wa kaug­sa­na­kurka. Pai­kuna tukui ima iukaska, tukui­kunap­ami ni­raiarka. \v 45 Alpa u ima­pas iukag­kunaka, katus­pa­mi chura­na­kurka, minis­ti­na­kuska­manda tukui­kuna aida­ri­na­kun­ga­pa. \v 46 Tukui puncha­kuna, Dius­pa atun wasipi sug­lla iuiai­wa­mi tanda­ri­na­kurka. Wasi suiu­pas­mi iai­kuspa puri­na­kurka, Jesús nis­ka­sina tanda sug­lla­pi mikuspa. Tukui sug­lla­pi tanda­rispa mikuspa kar­ka­kuna, suma kun­tin­ta­rispa, ñi pi­wa­pas mana atun­ia­chi­rispa­lla. \v 47 Taita Dius­ta­mi ni­na­kurka: “Kam, iapa suma atun­mi kangi”. Jeru­sa­lenpi kaug­sag­kunaka, tukui­kunami pai­kunata sumag­lla kawa­na­kurka. Tukui puncha­kuna, atun Taita Diuska achka­kuna­ta­mi kaia­kurka. Chasaka Jesus­wa tukus­ka­kuna, tukui puncha­kunami mas achka mira­na­kurka. \c 3 \s1 Sug runa mana purig ambi­riska­manda \p \v 1 Su­ura chaugpi chisima pun­cha, Taita Diusta risa­diru ura ña tuku­kug­manda, Pedro i Juan ri­na­kurka Diuspa atun wasima. \v 2 Chi pun­gu­pi tia­kurka sug runa, tiag­sa­mus­ka­ura­manda­ta mana purin­ga­pa pudig. Chi runata tukui pun­cha­kuna apa­rispa apa­dur kar­ka­kuna, Diuspa atun wasipi iapa suma suti pungu suiu tia­ri­chig­rin­ga­pa. Chi pungupi, tukui ukuma iaiku­na­kus­kata kulki mañaspa tia­ku­dur karka. \v 3 Chi runaka, Pedro i Juan ña ukuma iaiku­na­kus­kata kawas­paka, kulki mañar­ka­kunata. \v 4 Chi­ura Pedroka, Juanwa paita alli­lla kawaspa, —Kawa­mu­wai— nirka. \p \v 5 Chi runaka, alli­lla kawar­ka­kunata, “Kara­wanga­pa­mi kan­kuna” iuia­rispa. \v 6 Chi­ura, Pedroka nirka: \p —Kulki ñi kuri mana iuka­ni­chu. Nuka ima iukas­kata kara­sa­ki. Nazaret­manda Jesu­cristo­wa­mi niiki: ata­rispa puri­rii—. \v 7 Chasa nis­paka, alli ladu makita apispa­mi ata­ri­chirka. \p Atari­chig­lla­pi, chaki­kuna i ñudu­kuna alli­lla tukug­samur­ka­kuna. \v 8 Chi­uraka, saltaspa saia­rirka. Purii­mi kalla­rirka. Nis­paka, saltaspa kalpaspa, Taita Diusta kuiaspa, Diuspa atun wasi ukuma pai­kuna­wa iai­kug­rirka. \p \v 9 Tukui chipi kag­kuna, chi Taita Diusta kuiaspa puri­kus­kata kawas­paka, \v 10 rigsir­ka­kuna: “Pai­mi ka chi mana purin­ga­pa pudig, Diuspa atun wasipi iapa suma suti pungu suiu kulki mañaspa tia­ku­dur”. Chasa paita pasa­ris­kata kawas­paka, tukui­kuna iapa mancha­rispa ujna­rir­ka­kuna. \p \v 11 Chi ambi­riska runa, Diuspa atun wasi ukupi, Salomonpa kan­chapi Pedro i Juanta apispa cha­ri­kurka. Chipi kag tukui runa­kuna, iapa ujna­rispa, kalpa kai­lla­iag­rir­ka­kuna. \v 12 Pai­kunata kawas­paka, Pedroka kasa­mi nirka: \p —Kam­kuna Israel­manda taita­kuna, ¿imapatak kai runata nukan­chi­wan­ta ujna­rispa kawa­na­kun­gi­chi? Nukan­chipa iachai­wa ñi nukan­chipa risai­wa mana kai runa purig tukug­samurkachu. \v 13 Nukan­chipa Abra­ham, Isaak i Jakob ñug­pa­manda taita­kunapa Taita Dius­mi paipa wam­bra Jesusta sumag­lla atun­ia­chig­samurka. Pai­ta­mi kam­kuna wañu­chin­ga­pa kuarkan­gi­chi. Pila­tos paita kacha­rin­ga­pa muna­ku­ura, kam­kunaka nirkan­gi­chimi: “Mana kacha­ri­kui”. \v 14 Pai tukui suma alli­lla ruragta wabutispa, mañarkan­gi­chimi, sug runa wañu­chi­durta kacha­rin­ga­pa. \v 15 Pai tukui­kunata kaug­sai karag­ta­mi wañu­chin­ga­pa: “Ari” nirkan­gi­chi. \p —Chasa kagpi­pas, Taita Diuska paita kaug­sa­chirkami. Chasa sutipa kawaspa­mi nukan­chi pai­manda willag­kuna kan­chi. \v 16 Jesus­wa suma iuiag­manda­mi kai kam­kuna kawaska i rigsiska runata alia­chispa wapu­ia­chig­samurka. Chasa suma iuiag­manda­mi tukui kam­kunapa ñawipi alia­chiska tukug­samurka. \p \v 17 —Ñami iachani, taita­kuna: kam­kuna i kam­kunapa taita­kuna, pi Jesús kagta mana alli­lla iachas­pa­lla­mi paita wañu­chin­ga­pa: “Ari” nirkan­gi­chi. \v 18 Chi­wanka, imasa Taita Dius, ñugpata tukui paipa Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna­wa pai agllaska Cristo­manda willaska: imasa willa­raias­ka­sina­mi paita pasa­rig­samurka. \v 19 Chi­manda kam­kuna, panda­ris­ka­kunata sakispa, Taita Dius­wa tukug­samui­chi. Chasaka, kam­kunapa panda­rii­kuna pasin­sia­riimi tukun­kan­gi­chi. \v 20 Nig­pika Taita Dius kikin, pai agllaska Jesus­ta­mi kacha­munga, alli­lla iuia­chii puncha­kuna kam­kunata tukun­ga­pa. Taita Dius ñugpa­manda­ta­mi ni­raiarka, pai Jesusta kam­kuna­manda kacha­mun­ga­pa. \v 21 Paita chaia­kumi, suma luarpi chara kan­ga­pa, Taita Dius tukui imasa kas­ka­sina sumag­lla churan­kama. Chasa­mi Taita Dius, paipa Ispi­ri­tu­wa alli rimag­kuna­wa ñugpa­manda­ta willarka. \p \v 22 —Pai Jesus­manda, ñugpa­manda taita Moiseska sutipa­mi kasa rimarka: \q1 Atun Taita Dius kikinmi ni: \q1 “Kam kikin­pura­manda \q1 Santu Ispi­ri­tu­wa sug rimag­mi llugsin­ga­pa ka”. \q1 Paika, nuka­sina­mi kan­ga­pa ka. \q1 Pai tukui ima rima­kus­kata suma uian­gi­chi. \q1 \v 23 Mai­kan chi rimagta mana uiag­kunaka, \q1 Israel­manda llugsi­chispa, \q1 puchukaimi tukun­ga­pa kan­kuna. \p \v 24 —Tukui Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna, Samuel rimaska­ura­manda­ta, kai puncha­kuna imasa pasa­rin­ga­pa kas­ka­taka timpumi willa­raiarka. \v 25 Kam­kuna, chi ñugpa­manda rimag­kunapa wam­bra­kunapa kati wam­bra­kuna­mi kan­gi­chi. Kam­kuna­manda­mi Taita Dius, kam­kunapa ñugpa­manda taita­kuna­wa alli­lla iuia­rirka. Abra­hamta kasa­mi nirka: \q1 Tukui alpa­manda runa­kuna­pas­mi \q1 kamba wam­brapa wam­brapa sug kati wam­bra­manda \q1 nuka­pa iapa kuiaska ka­puan­ga­pa kan­kuna. \p \v 26 —Taita Diuska, pai kikinpa wam­brata kaug­sa­chispa, kam­kuna­pag­ma­mi ñugpa kacha­murka; chasaka, tukui kam­kuna panda­rii­kuna sakig­pika, paipa iapa kuiaska kan­ga­pa­kuna. \c 4 \s1 Judíu taita­pura tanda­riska kas­kapi, Pedro i Juan kaska­manda \p \v 1 Pedro i Juan chi runa­kunata chara rima­na­kug­lla­pika, iaia sasir­duti­kuna, Diuspa atun wasipi kawag taita i sadu­seo suti taita­kuna­ka chima chaiag­rir­ka­kuna. \v 2 Pe­dro i Juan iacha­chi­na­kurka, Jesús kaugsa­riska­manda, tukui wañus­ka­kuna­pas kaugsa­rin­ga­pa kag­ta­kuna. Chi taita­kuna, mana chasa iuiaspa­mi iapa rabia­wa piña­rispa chaiag­rir­ka­kuna. \v 3 Pedro i Juanta apis­paka, ña chisi kag­manda, kaiandi­kama kar­silpi chu­rag­rir­ka­kunata. \v 4 Pedro chasa rimas­kata uiag­kunaka, achka runa­kuna Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. Ña pichka waranga­sina mirar­ka­kuna. \p \v 5 Kaiandika, judiu­kunata man­dag taita­kuna, Moisés ima nis­kata iacha­chig taita­kuna i sug taita­kuna­pas, chi Jeru­sa­lenpi tanda­rig­rir­ka­kuna. \v 6 Chipi kar­ka­kuna iaia sasir­duti, Anás suti, Kai­fás, Juan, Ale­jandro i tukui chi iaia sasir­dutipa kag­kuna­pas. \v 7 Chasa tanda­riska ka­uraka, Pedro i Juanta chaia­chig­rispa, chaugpipi saia­chispa, tapu­chii kalla­rir­ka­kuna: \p —¿Pitak kam­kunata kacha­murka, u pipa iachai­watak kam­kuna chasa rura­na­kun­gi­chi? \p \v 8 Chi­ura Pedroka, Santu Ispi­ri­tu­wa iuiaipi junda kaspa, kasa­mi nirka: \p —Israel­manda runa­kunapa taita­kuna, \v 9 kam­kunaka nukan­chita kaian­gi­chi, kai runa­manda tapu­chin­ga­pa, imasa pai ambi­riska tukug­samugta. \v 10 Tukui kam­kunata i tukui Israel­manda runa­kunata kasa­mi nii­ki­chita: Naza­ret­manda Jesu­cristo­wa­mi kai runa kam­kunapa ñawipi ambi­riska saia­ku. Pai Jesus­ta­mi kam­kuna kruspi kla­ba­chirkan­gi­chi. Pai wañus­ka­taka, Taita Dius­mi kaug­sa­chig­samurka. \v 11 Kasa­mi ñugpa­manda librupi willa­raiá: \q1 Wasichigkuna wabutiska rumi, \q1 wasita charig­mi tukug­samurka. \m Chasallata, pai Jesusta kam­kuna wabu­tiska, tukui­kunapa iaia­mi tukug­samuska ka. \v 12 Kai alpapi manima tian­chu ñi sug mai­kan­pas nukan­chipa pan­da­rii­kunata kispi­chin­ga­pa. Jesús sapa­lla­ta­mi Taita Dius kacha­murka, nukan­chita kispi­chin­ga­pa. \p \v 13 Chi­ura chi taita­kunaka, Pedro i Juan mana manchaspa­lla rima­na­kus­kata uiaspa, ianga runa­kuna mana iachag­kuna kagta iachag­samuspa, iapa ujna­rir­ka­kuna. Jesus­wa purig­kuna kaska kag­ta­mi iuia­rir­ka­kuna. \v 14 Chi ambi­riska runa­pas, pai­kuna kas­kapi saia­kurka. Chasa kawas­paka, mana iachar­ka­kuna ima pai­kunata ninga. \p \v 15 Pedro i Juanta kanchama llug­si­chir­ka­kuna. Nis­paka, kikin­pura tapu­ri­na­kurka, \v 16 kasa nispa: \p —¿Imatak chi runa­kunata rura­sun­chi? Jeru­sa­lenpi tukui kaug­sag­kuna­mi ña iachan­kuna, pai­kuna sug mana ima­ura­pas kawas­ka­sina­ta ruragta­kuna. Chita, nukan­chi mana piña­rii pudin­ga­pa kan­chi­chu. \v 17 Sug­kuna chasa ruraska­manda mana uian­ga­paka, kasa mancha­chispa ni­sun­chi: “Kuna­ura­manda, ñi pi­ta­pas mana Jesus­manda willa­na­kun­gi­chi”. \p \v 18 Chi taita­kuna chasa iuia­rispa, Pedro i Juanta ikuti kaiar­ka­kuna. Kasa mancha­chispa­mi nir­ka­kunata: \p —Kuna­ura­mandaka, mana mas Jesus­manda rimaspa iacha­chispa purin­gi­chi. \p \v 19 Chasa uiaspa, Pedro i Juanka ainir­ka­kuna: \p —¿Imasatak iuia­na­kun­gi­chi? Diuspa ñawipi, ¿alli­llachu ka, kam­kunata uian­ga­pa; u Taita Diustachu uia­sun­chi? \v 20 Nukan­chi­taka chaia­kumi, imasa kawaska i uias­kata willaspa purin­ga­pa. \p \v 21-22 Chi­ura, ikuti mancha­chispa, kacha­rir­ka­kuna. Chi runa mana ima­ura­pas kawas­ka­sina­wa ambi­riska, chusku chunga wata iali­mi iukarka. Chasa ambi­riska­mandaka, tukui runa­kuna Taita Dius­ta iapa suma atun kagta ni­na­kurka. Chi­manda chi taita­kuna, Pedro i Juanta ñi ima panda­riipas mana tarir­ka­kuna, asutin­ga­pa. \s1 Jesus­wa suma iuiag­kuna, Taita Diusta ima mañaska­kuna­manda \p \v 23 Pai­kunaka, ña kacha­rii tukus­paka, kikin­pura­kuna­pagma rir­ka­kuna. Chaiag­ris­paka, chi iaia sasir­duti­kuna i sug taita­kuna­pas pai­kunata imasa mancha­chispa llugsi­chiska­manda willag­rir­ka­kuna. \v 24 Chasa uias­paka tukui­kuna, sug­lla iuiai­wa Taita Diusta rimar­ka­kuna, kasa nispa: \p —Tukui mandu­iug Tai­tiku, sug luar, kai alpa luar i lamar iaku­kunata, tukui­mi kam rurarkangi. \v 25 Kammi [Santu Ispi­ri­tu­wa] nukan­chipa ñugpa­manda taita David kam­manda alli­lla ruragta kasa rima­chirkangi: \q1 ¿Imapatak mana judíu kag­kuna kapa­rispa killa­chi­ri­nakú? \q1 ¿Imapatak iangalla ima­pas ruran­ga­pa iuia­ri­nakú? \q1 \v 26 Kai alpapi atun mandag­kuna \q1 i pai­kunapa kati mandag­kuna, \q1 suglla iuiai­wa­mi tanda­rir­ka­kuna, \q1 atun Taita Diusta \q1 i pai agllaska Cristota wabu­tin­ga­pa. \p \v 27 —Chasa ñugpa­manda­ta willa­raiaskaka, sutipa­mi tukug­samurka. Kai atun pui­blupi, Hero­des i Ponsio Pila­tos, judíu i mana judíu kag­kuna­wa­mi tanda­rir­ka­kuna, kamba tukui­pi alli wam­bra Jesusta kam agllas­kata wabutin­ga­pa. \v 28 Chasa, kam tukui imasa ñugpa­manda­ta ruran­ga­pa ni­raias­ka­taka, chi taita­kuna­mi rurar­ka­kuna. \p \v 29 —Kunauraka, Tai­tiku, pai­kuna ima man­cha­chis­ka­kunata kawa­mui. Nukan­chi kamba lutrin­sina­kunata iachai­ta kara­mui, kamba rimaita mana man­chas­pa­lla willaspa purin­ga­pa. \v 30 Chasa­lla­ta kara­mui, kamba iapa iachai­wa ungug­kunata ambispa, ima­kuna­pas kawa­chispa, kamba tukuipi alli wam­bra Jesus­wa tukui mana ima­ura­pas kawas­ka­sina­pas ruran­ga­pa. \p \v 31 Chasa Taita Diusta mañai puchu­ka­ura, chi wasi ukupi tanda­ris­ka­kuna­pika kuiu­rig­sa­murka. Chi­ura tukui chipi kag­kuna, Santu Ispi­ri­tu­wa iuiaipi jundami tukug­samur­ka­kuna. Chi­ura­manda, Diuspa Rimaita mas sin­chimi rimaspa mana man­chas­pa­lla purii kalla­rir­ka­kuna. \s1 Tukui ima iukaska, tukui­kunapa ni­raiaska­manda \p \v 32 Jesus­wa tukuska­kuna, iapa achka­kuna kaspa­pas, tukui­kunami sug­lla iuiai­wa kar­ka­kuna. Ñi pipas mana ni­na­kurkachu: “Kai, nuka­pa­mi ka”. Tukui ima iukas­ka­pas, tukui­kunap­ami ni­raiarka. \p \v 33 Iaia Jesús kikin agllas­ka­kuna, paipa iapa iachai­wa­mi pai­manda willa­na­kurka, kaugsa­riska kagta. Tukui Jesus­wa tukus­ka­kunaka, Taita Diuspa sumag­lla iuia­chii­wa­mi kaug­sa­na­kurka. \p \v 34 Jesus­wa tukuska­pura­kuna­mandaka, ñi mai­kan­ta­pas mana ñi ima pisir­ka­kunatachu. Mai­kan­pas alpa u wasi iukas­ka­kunaka, iachar­ka­kuna­mi katunga. \v 35 Nis­paka, chi katuska kulkita apaspa, Jesús agllas­ka­kuna­ta­mi iachar­ka­kuna kuag­ringa. Chas­kis­paka, tukui imasa minis­tis­ka­sina karas­pa­mi richidur kar­ka­kuna. \v 36 Chi­pre alpa­manda sug runa, José suti, Levi­pa­pura­kuna­manda, pai­kuna­wa kaug­sa­kurka. Chi runata, Jesús agllas­ka­kuna suti­chiska kar­ka­kuna Ber­nabé. (Chi ni­raianmi “Sumag­lla iuia­chig”.) \v 37 Chi runaka, alpa iukas­kata katus­paka, kulkita apaspa, Jesús agllas­ka­kunata kuag­rirka. \c 5 \s1 Ananías warmindi panda­riska­kuna­manda \p \v 1 Chi­ura­kuna Ananías suti runa­pas, warmindi Safira­wa pai­kuna alpa iukas­kata katur­ka­kuna. \v 2 Chi runaka, alpa katus­kata chaugpi kulkimi pakalla waka­chi­rirka. Warmindipas, alli­lla­mi iacharka. Sug chaugpi kulki kas­ka­taka Jesús agllas­ka­kunata kuag­rirka, “Tukui kulki katus­ka­ta­mi kua­na­kui­ki­chita” llullaspa. \p \v 3 Chi­ura Pedroka, Ananiasta nirka: \p —¿Ima­wan­tak iaia kuku, kamba iuiaipi iai­kurka, Santu Ispi­ri­tuta llulla­chin­ga­pa? Chi alpa katuska kulkita, chaug­pi­mi pakalla waka­chi­rirkangi. \v 4 Alpata manara katu­ura, ¿mana­chu kamba karka? Chasa­lla­ta katuska­ura­manda, chi kulki, ¿mana­chu kamba karka? Nig­pika, ¿imapatak chasa iuia­ringi llulla­chig­samun­ga­pa? Mana runa­purata llulla­chi­kungichu. Taita Dius­ta­mi llulla­kungi. \p \v 5 Chasa uias­paka, Ananías wañus­ka­mi urmag­samurka. Pai wañus­kata iachag­samug­kuna, tukui­kuna iapa­mi mancha­rig­sa­mur­ka­kuna. \v 6 Nigpi sug musu­kuna chi ukupi tia­na­kugka, saia­rispa, kuir­puta maitur­ka­kuna. Maitus­pa­ka, paita apar­ka­kuna pamban­ga­pa. \p \v 7 Mai kimsa ura­pikar, Ananiaspa warmika iai­kug­samurka, imasa pasa­ris­kata mana iachaspa­lla. \v 8 Chaiag­ri­uraka, Pedroka paita tapurka: \p —Willa­wai: ¿kai­manda­llachu alpata katurkan­gi­chi? \p Chi­ura ainirka: \p —Sutipa, chi­manda­lla­mi katur­kan­chi. \p \v 9 Chi­ura, Pedroka nirka: \p —¿Imapatak iuia­rirkan­gi­chi, atun Taita Diuspa Ispi­ri­tuta llulla­chin­ga­pa? Uiamui. Kamba kusata pamban­ga­pa apag­kuna, kancha­lla­pi­mi samu­nakú. Kuna­uraka, kam­ta­pas­mi apan­ga­pa kan­kuna, pamban­ga­pa. \p \v 10 Chasa nig­lla­pi, chi warmipas Pedropa chaki­kuna­lla­pi wañuska urmag­samurka. Musu­kuna, iai­kus­paka, tim wañus­ka­ta­mi tarir­ka­kuna. Nis­paka, chasa­lla­ta llugsi­chispa, apar­ka­kuna. Kusa pamba­raiaska ladu­lla­pi pai­ta­pas pambag­rir­ka­kuna. \v 11 Chi­ura tukui Jesus­wa tukus­ka­kunaka, iapa mancha­rir­ka­kuna. Chasa­lla­ta ima pasa­ris­kata iachag­kuna­pas, tukui­kunami mancha­rir­ka­kuna. \s1 Jesús agllaska­kuna, achka mana ima­ura­pas kawas­ka­sina ruraska­kuna­manda \p \v 12 Chi puncha­kuna Jesús ag­llas­ka­kuna, Jeru­sa­lenpi kaug­sa­na­kug­pa ñawipi achka mana ima­ura­pas kawas­ka­sina suma ruraspa­mi kar­ka­kuna. Tukui Jesus­wa tukus­ka­kuna, Diuspa atun wasipi, Salo­monpa suti atun pungu ladu­lla­pi­mi tanda­ri­dur kar­ka­kuna. \v 13 Chi pui­blupi kaug­sa­na­kugka, pai­kunata iapa­mi kuiar­ka­kuna. Pai­kunata kuias­pa­pas, sug­kuna mancha­na­kus­pa­mi pai­kuna­wa sug­lla­pi manara tukur­ka­kuna. \v 14 Chasa kag­pi­pas, tukui puncha­kuna, kari i warmi­kuna, Iaia Jesus­wa suma iuia­rispa, pai­wa mas miraspa­mi ri­na­kurka. \p \v 15 Jesús agllaska­kuna iapa suma rura­na­kus­kata kawaspa, chi pui­blu­pi kaug­sa­na­kugka, ungug­kunata wasi­kuna­manda chakanapi llugsi­chispa, kalli suiu chura­dur kar­ka­kuna; chasaka, Pedro iali­ku­ura, pai­pa sum­bra­lla­ta­pas chaskis­paka ambi­rin­ga­pa. \v 16 Jeru­salén ladu­kunapi kaug­sa­na­kug­pas, chasa­lla­ta achka ungug­kunata i kuku waira iai­kus­ka­kuna­ta­pas chima­lla­tata apa­dur kar­ka­kuna. Chi­ura, tukui­kuna­mi aliaska tukug­samu­dur kar­ka­kuna. \s1 Judíu taita­kuna, Jesús agllas­ka­kunata mana alli­lla ruraska­kuna­manda \p \v 17 Chasa kawas­paka, iaia sa­sir­duti i sadu­seo suti pai­wa purig­kuna­ka, mana alli­lla iuiai­wa rabia­rispa, \v 18 Jesús agllas­ka­kunata api­chispa, kar­silpi churar­ka­kunata. \v 19 Chi­ura­lla atun Taita Diuspa anjil­ka, tuta rispa, wichka­raiaska pun­gu­kunata paskaspa, pai­kunata chi­manda llugsi­chig­rir­ka­kunata. Llugsi­chis­paka, nir­ka­kunata: \p \v 20 —Rii­chi. Diuspa atun wasi uku­pi runa­kunata mana man­chas­pa­lla willag­rii­chi, kasa nispa: “Jesu­cristo, sug rigcha musu kaug­sai­ta­mi apa­murka”. \p \v 21 Chasa uias­paka, kaiandi tutata Diuspa atun wasi ukupi iai­kug­rispa, iacha­chii­mi kalla­rir­ka­kuna. \p Chi tutata­lla­tata, iaia sasir­duti i pai­wa purig­kuna, Israel­manda tukui taita­kuna­wa tanda­rig­rir­ka­kuna. Ña tanda­ris­ka­kuna ka­uraka, alwasil­kunata kar­silma kachar­ka­kuna, Jesús agllas­ka­kunata pusan­ga­pa. \v 22 Chima chaiag­ris­paka, chi alwa­sil­kuna manima pai­kunata tarig­rir­ka­kuna. Nis­paka, iaia sasir­du­ti­pagma kutir­ka­kuna willan­ga­pa. \v 23 Kasasi nir­ka­kuna: \p —Chi kar­sil pungu­kuna suma wichkas­ka­ta­mi tarig­rir­kan­chi. Sul­da­du­kuna­pas, tukui pungu­kuna­ta­mi kawa­na­kurka. Nukan­chi pungu­kunata paska­uraka, ñi pipas chi ukupi mana kar­ka­kuna­chu. \p \v 24 Chasa uias­paka, Diuspa atun wasipi kawag taita i iaia sasir­duti­kuna, iapa mancha­rispa, tapu­ri­na­kurka: \p —Chi­kunawa, ¿imasik pasa­ringa? \p \v 25 Chasa tapu­ri­na­kug­lla­pi, sug runaka pai­kuna­pagma chaiag­rirka, kasa nispa: \p —Kam­kuna kar­silpi churaska runa­kunaka, kaska­lla­mi Diuspa atun wasi ukupi iacha­chi­nakú. \p \v 26 Chasa uias­paka, Diuspa atun wasipi kawag taitaka alwasil­kuna­wa rir­ka­kuna, Jesús agllas­ka­kunata pusan­ga­pa. Achka uia­na­kugta kawaspa­mi mancha­rispa, kasa nir­ka­kuna: “¡Amalai nukan­chita rumi­wa piantra­kuna!”. Chi­man­da­mi mana ima­pas pai­kunata ruras­pa­lla pusar­ka­kuna. \p \v 27 Chasa pusaspa, chi taita­kuna tanda­riska kas­kapi iaiku­chig­rir­ka­kuna. Chi­pika iaia sasir­duti, Jesús agllas­ka­kunata nirka: \p \v 28 —¿Mana­chu uiarkan­gi­chi nukan­chi nis­kata: “Mana mas chi Jesus­manda iacha­chispa puri­na­kun­gi­chi”? Kam­kunaka, uianga­taka, Jeru­sa­lenpi tukui runa kaug­sa­na­kus­ka­ta­mi iacha­chispa upa­sina puri­na­kun­gi­chi. Kam­kuna muna­na­kun­gi­chimi, nukan­chita jucha­chispa, chi runata nukan­chi wañu­chigta. \p \v 29 Chi­ura, Pedro i pai­pura Jesús agllas­ka­kunaka ainir­ka­kuna: \p —Nukan­chita chaia­kumi, Taita Dius imasa pai nis­kata uian­ga­pa, mai­tuku runa­kuna uia­ri­na­kug­pi­pas. \v 30 Nukan­chipa ñugpa­manda taita­kunapa Taita Diusmi Jesusta kaug­sa­chirka. Pai Jesus­manda­mi kam­kuna mañarkan­gi­chi, kruspi klabas­ka­kuna­wa warku­chispa wañu­chin­ga­pa. \v 31 Taita Diuska, paita kaug­sa­chis­paka, suma luarpi atun­ia­chispa, kikinpa alli ladumi tia­ri­chig­rirka, tukui­kunapa iaia mandag i kispi­chig kan­ga­pa; chasaka, Israel­manda runa­kuna tukui panda­rii­kunata sakis­ka­kunata panda­rii­kuna pasin­siai tukun­ga­pa. \p \v 32 —Nukan­chika, chasa alli­lla kawaspa­mi pai Jesus­manda willag­kuna kan­chi. Santu Ispi­ri­tu­pas­mi pai­manda tukuipi alli­lla willag ka. Taita Dius, paita suma uiag­kuna­ta­mi Santu Ispi­ri­tuta karamú. \p \v 33 Chasa Jesús agllas­ka­kunata uias­paka, chi taita­kuna, iapa rabia­rispa, wañu­chinga­pa­mi muna­na­kurka. \v 34 Chasa iuia­na­kugpi­pas, pai­pura­kuna tiarka Gamaliel suti sug fari­seo. Chi runa, Moisés ima nis­kata iacha­chig taita­mi karka. Paita, tukui runa­kuna sumag­lla kuias­pa­mi uia­dur kar­ka­kuna. Chi runaka, saia­rispa, nirka: \p —Kai runa­kunata sug mana unai­lla kanchama llugsi­chii­chi—. Llugsi­chi­uraka, chipi kaska taita­kunata nirka— \v 35 Kam­kuna Israel­manda taita­kuna, chi runa­kunata manara ima­pas ruraspa­lla, alli­lla iuia­rin­gi­chi. \v 36 Kasa iuia­rii­chi: unai ña ka; Teudás suti runa­sik atun­ia­chi­ri­kurka, kasa nispa: “Taita Dius kacha­muska­mi kani”. Chi­ura­kuna, sug chusku patsa runa­kuna­sik pai­wa tukur­ka­kuna. Paita wañu­chi­uraka, tukui chi paita kati­raiag­kuna, sugma sugma rispa, puchuka­rir­ka­kuna. \p \v 37 —Chi­ura­manda, ikuti kasa­pas­mi tukug­samurka: runa­kuna mai­tuku kaug­sa­na­kus­kata iachan­ga­pa tapu­chi­na­ku­ura, Judas suti Gali­lea­manda runami chasa­lla­ta atun tuku­kurka. Paipas, achka runa­kuna­ta­mi kaiaspa puri­chi­kurka. Pai­ta­pas­mi wañu­chir­ka­kuna. Chi­ura tukui pai­wa kag­kuna­pas, sug­sinama sug­sinama rispa­mi puchuka­rir­ka­kuna. \p \v 38 —Chi­mandami kam­kunata kuna­ura nii­ki­chita: chi runa­kunata ianga kawai­chi. Ñi ima­pas pai­kunata mana rurai­chi. Pai­kuna imasa ianga runa­kunapa iuiai­lla­wa kagpi­kuna, pai­kuna­pas chasa­lla­ta­mi puchuka­ringa­kuna. \v 39 Ikuti pai­kuna imasa Taita Diuspa iuiai­wa rura­na­kug­pika, kam­kunaka mana puchukai pudin­ga­pa kan­gi­chi­chu. ¡Ujala­lla­pas kam­kuna­wa Taita Dius rabia­rig­samuchu! \p Chasa uias­paka, tukui chi taita­kunaka Gamaliel rimas­kata sug­lla iuiai iuia­rir­ka­kuna. \v 40 Chi­ura­manda, Jesús agllas­ka­kunata kaias­paka, asuti­chispa, nir­ka­kunata: \p —Mana mas Jesus­manda rima­na­kun­gi­chi—. Chasa nis­paka, kacha­rir­ka­kunata. \p \v 41 Jesús agllaska­kunaka, chi taita­kuna­pag­manda llugsis­paka, kun­tin­ta­rispa rir­ka­kuna, kasa nispa: “Jesus­manda nukan­chi nanai­wa llakii pasar­kan­chi. Chi­manda­mi iapa alli iuia­chii­wa ri­na­kun­chi”. \v 42 Chi­ura­manda, antis mas mana sakispa­lla, tukui puncha­kuna, Diuspa atun wasi ukupi i sug wasi­kuna­pipas Jesu­cristo­manda mas rimaspa i iacha­chispa purii kalla­rir­ka­kuna. \c 6 \s1 Kanchis aidag­kunata agllaska­kuna­manda \p \v 1 Chi puncha­kuna, Jesus­wa tukus­ka­kuna miraspa miras­pa­mi ri­na­kurka. Chi­ura griego suti rimai­wa kag­kuna, he­breo suti­wa rimag­kuna­manda piña­chi­rii kalla­rir­ka­kuna, kasa nispa: \p —Tukui puncha­kuna, mikui kara­na­ku­ura, nukan­chi­purapa sapalla kidaska warmi­kuna manima sumag­lla chaski­na­kunchu. \p \v 2 Chasa uias­paka, chunga iskai Jesús kikin agllas­ka­kunaka, pai­wa tukui tukus­ka­kunata tanda­chispa, nir­ka­kuna: \p —Mana­char alli ka, nukan­chi Dius­pa Rimaita willa­na­kunga­taka, mikui kara­na­kus­kapi unaia­na­kun­ga­pa. \v 3 Chi­manda, taita­kuna i mama­kuna, kam kikin­pura kawas­pa, kan­chis runa­kunata mas­kai­chi, mikui i ima­kuna­pas kawag tian­ga­pa. Pai­kuna ka­chu­kuna tukuipi alli runa­kuna, achka iachag­kuna, Santu Ispi­ri­tupa iuiaita iukag­kuna. \v 4 Chasa tukug­samug­pika, nukan­chika Taita Diusta mañaimi apa­na­ku­sun­chi. Paipa Rimaita mana sakispa­lla­mi iacha­chi­na­ku­sun­chi. \p \v 5 Chasa uias­paka, tukui­kuna sug­lla iuiaimi tukur­ka­kuna. Nis­paka, Esteban suti Santu Ispi­ri­tupa iuiaita iukag­ta­mi agllar­ka­kuna. Paika, Iaia Jesus­lla­wa­mi suma iuia­kurka. Chasa­lla­ta, Felipe, Prókoro, Nikanor, Timón, Parmenas i Niko­lás suti runa­kuna­ta­mi agllar­ka­kuna. Chi Niko­lás, Antio­kia pui­blu­manda­mi karka. Ñugpata judiu­kuna imasa iacha­chi­na­kus­kata uiaspa­mi pai­kuna­wa tukuska karka. \p \v 6 Chi agllaska runa­kuna­taka Jesús kikin agllas­ka­kunapa ñawima pusar­ka­kuna. Chi­ura pai­kunaka, umapi maki churaspa, chi runa­kuna­manda Taita Diusta mañar­ka­kuna. \p \v 7 Chi puncha­kuna, Diuspa Rimai­ta mas achka­kunami uia­na­kurka. Chi Rimaita uiaspa, Jesus­wa tukus­ka­kuna masmi Jeru­sa­lenpi mira­na­kurka. Achka sasir­duti­kuna­pas­mi, Jesus­manda rimaita uiaspa, pai Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. \s1 Estebanta apiska­kuna­manda \p \v 8 Estebanka, Taita Diuspa suma kuiaska­mi karka. Taita Diuspa iapa iachai­wa runa­kunapa ñawipi asku­rinti ujna­chinga­sina mana ima­ura­pas kawas­ka­kuna­ta­mi rura­kurka. \v 9 Sug runa­kuna, Este­ban­wa piña­chi­rii kalla­rir­ka­kuna. Chi runa­kunaka kar­ka­kunami randiska kas­ka­kunata kacha­riska suti tanda­ri­diru wasi­manda. Sug­kunaka kar­ka­kunasi Sirene alpa­manda i Ale­jan­dría pui­blu­manda; sug­kunaka, Silisia i Asia alpa­kuna­nig­manda. \v 10 Chi runa­kuna Estebanwa piña­chi­ri­na­ku­uraka, paika Santu Ispí­ritu karaska iachai­wa­mi iapa suma rima­kurka. Chi­wanka chi runa­kuna, paipa rimaita mana ainii alli ka­pur­ka­kunata. \p \v 11 Chi­mandami pai­kuna, pakalla sug runa­kunata kulki karar­ka­kuna, Esteban­manda llullaspa, sutipa kag­sina kasa nin­ga­pa: \p —Chi runata uiar­kan­chimi, Moises­manda i Taita Dius­manda jiru rima­kugta. \p \v 12 Chasakunawaka, chipi kag­kunata, Moisés ima nis­kata iacha­chig taita­kunata i sug taita­kuna­ta­pas Esteban­manda mana alli­lla tukuipi rimar­ka­kuna. Nis­paka, Este­ban kaska­ma chaiag­rir­ka­kuna. Paita apis­paka, judíu taita­kuna tanda­riska kaska­ma­mi apar­ka­kuna. \v 13 Nis­paka, pai­manda willan­ga­pa sug runa­kunata chaia­chig­rir­ka­kuna. Chi runa­kunaka, Este­ban­manda llu­llaspa, kasa­mi nir­ka­kuna: \p —Kai runa, kai Diuspa­lla kaska wasi­manda i Moisés ima ruran­ga­pa willa­raiaska­manda ima­ura­pas­mi kami­ri­kunlla. \v 14 Pai rima­kus­ka­taka, nukan­chi uiar­kan­chimi: “Chi Nazaret­manda Jesús, kai Diuspa atun wasita puchu­kan­ga­pasi ka”. Kasa­pas­mi uiar­kan­chi: “Chi Jesús iacha­chir­ka­si: Moisés ima nukan­chita ruran­ga­pa nis­kata sakispa, sug rigcha­si rura­sun­chi”. \p \v 15 Chi taita­kuna i tukui chipi tia­na­kug­kunata, Estebanpa ñawika sug anjilpa ñawi­sina­mi kawa­rig­samur­ka­kunata. \c 7 \s1 Esteban kispi­rin­ga­pa rimariska­manda \p \v 1 Chi­ura iaia sasir­dutika, Este­banta tapurka: \p —Kam­manda rima­nakú; chika, ¿sutipachu ka? \p \v 2 Chi­ura, Estebanka ainirka: \p —Taita­kuna, uia­wai­chi. Nukan­chipa ñugpa­manda atun taita, Abra­ham suti, chara Meso­po­ta­mia suti alpapi kaug­sa­ku­ura, manara Arán pui­blupi kaug­sa­kugpita, nukan­chipa suma atun Taita Diuska paita kawa­rirka, \v 3 kasa nispa: “Kamba alpa­kunata i tukui kamba­pura­kunata kai­manda sakispa, rii. Nuka, sug mas suma alpa­mi kawa­chi­sa­ki”. \p \v 4 —Chasa uiaspa Abra­hamka, chi Kaldea alpa­manda llugsispa, Arán pui­bluma rirka kaug­san­ga­pa. Chi­mandaka, paipa taita wañu­ura, kai alpapi kam­kuna kuna­ura kaug­sa­na­kuska­ma chaiag­samurka. \v 5 Kai alpapi kaug­sa­kugpi­pas, Taita Dius manara paita ima alpapas kararka, ñi mai chaki churanga­pag­lla­pas. Nii­lla­kar nirkami: “Sutipa­mi kai alpata kara­sa­ki, kam wañu­uraka, kamba wam­brapa wam­bra­kuna kaug­san­ga­pa­kuna”. Taita Dius chasa ni­ura, Abra­hampa warmi mana­ra­mi ñi sug wam­bra iukaska karka. \p \v 6 —Kasa­pas­mi Taita Diuska nirka: “Kamba wam­brapa wam­bra­kuna, sug karu alpa­pi­mi kaug­sag­rin­ga­pa kan­kuna. Chi­pika chi­nig­manda runa­kunami, chusku patsa wata pai­kunata mana llakispa­lla tra­baja­chin­ga­pa kan­kunata. \v 7 Chi­ura­mandaka, chi alpa­manda runa­kunata trabaja­chi­puag­kuna­taka, nuka­mi randi­chi­pun­ga­pa kani. Chasa pasa­riska­ura­manda­mi kam­ba wam­brapa wam­bra­kuna, chi­nig­manda llugsi­muspa, kai alpa­lla­pita kungu­ri­wag­samun­ga­pa kan­kuna”. \p \v 8 —Taita Diuska, Abra­hamwa iuia­rispa, paita nirkami, kari wam­bra­kunata marka churan­ga­pa; chasaka, Taita Diuspa­lla kagta ni­raian­ga­pa. Chi­manda­mi Abra­ham, Isaak suti paipa wam­bra pusag puncha iukag­samus­kata chasa rurarka. Chasa­lla­ta­mi Isaak, paipa wam­bra Jakobta rurarka. Paipa chunga iskai kari wam­bra­kuna­ta­pas, Jakob chasa­lla­ta rurarka. Chi runa­kuna­mi kar­ka­kuna nukan­chi Israel­manda­kunapa ñugpa­manda achala taita­kuna. \p \v 9 —Iachanchimi, chi Jakobpa wam­bra­kunaka, José suti waug­kin­di­wa mana alli­lla iuiai­wa rabia iukaspa, paita katugta­kuna, Ejip­to suti alpama ri­na­kuska apan­ga­pa. Chasa pai katui tukugpi­pas, Taita Diuska mana sakirka. \v 10 Chi­wanka, tukui llakii­wa kas­ka­ta­pas­mi kispi­chirka. Suma iachaimi paita kararka. Chasa­lla­ta, Ejiptopi iaia mandagpa ñugpa ladu José ka­ura, Taita Diuska chi mandagta iuia­chirka, Josewa sumag­lla kan­ga­pa. Chi mandag kikinmi Joseta chu­rarka, Ejiptopi tukui kaug­sa­na­kus­kata i paipa wasi­manda­kuna­wan­ta­pas mandag kan­ga­pa. \p \v 11 —Chi­ura­mandaka, iapa iarkai iapa llakii­wa­mi chi Ejipto suiu tukurka, chasa­lla­ta Kanaán alpa suiu­pas. Chi­ura nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna manami tari­na­kurka ima mikun­ga­pa. \v 12 Ja­kob­ka iachag­samurkami, Ejip­to­pi trigu mikui iukagta­kuna. Chasa iachas­paka, paipa wam­bra­kunata u nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna nis­kata, pai­kuna­ta­mi kacharka, musug­lla chima rin­ga­pa. \p \v 13 —Pai­kuna ña iskaima Ejip­to­ma ri­uraka, Joseka paipa waug­kin­di­kuna­ta­mi rigsi­chi­rirka. Chi­ura­mandaka, chi alpapi iaia mandag­pas iachag­samurkami, José pipa wam­bra kagta. \v 14 Nis­paka, José kacharka, taitandi Jakobta i tukui pai­pura­kunata pusag­rin­ga­pa. Pai­pura­kuna, kan­chis chunga pichka runa­kuna­mi kar­ka­kuna. \v 15 Chasa­manda­mi Jakob, Ejiptopi kaug­sai kalla­rig­rirka. Chi­pi­mi wañurka. Nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna­pas, chi­lla­pi­ta­mi wañur­ka­kuna. \v 16 Pai­kuna wañu­uraka, Sikem suti pui­blu­ma­mi apar­ka­kuna, pamban­ga­pa. Chi­pi­mi ñugpa­ta Abra­ham, Amorpa wam­bra­kunata sug piti alpa kulki­wa randiska tiarka, chipi wañus­ka­kunata pamban­ga­pa. \p \v 17 —Abra­hamta Taita Dius imasa nis­ka­sina tukug­samun­ga­pa ña chaia­ku­uraka, Jakobpa wam­bra­kunapa kati wam­bra­kuna, Ejiptopi iapa miraspa miraspa­mi ri­na­kurka. \v 18 Ejiptopi Jose­manda ña kunga­riska ka­uraka, sug iaia man­dag­mi mandai kalla­rirka. \v 19 Chi man­dag­ka, nukan­chipa ñugpa­manda­kunata llulla­chispa, mana llakis­pa­lla­mi trabaja­chii kalla­rir­ka­kunata. Nis­paka, tukui taita­kuna­ta­mi nirka, kari wam­bra tias­ka­kuna­taka sitan­ga­pa, iapa mira­na­kug­manda. \p \v 20 —Chi­ura­kunaka, Moisesmi tiag­samurka. Paika, Diuspa ñawipi suma­mi kawa­rirka. Paipa atun­kunaka, kimsa killa­mi wasi ukupi paka­lla wiña­chi­na­kurka. \v 21 Paita sitag­rii chaia­uraka, kikin iaia mandagpa sipas warmi wam­brami, sitas­kata tarispa, pai­pagma aparka. Chi­ura­manda, pai kikinpa wam­bra­ta­sina­mi wiña­chirka. \v 22 Chi­wanka Moisés, tukui Ejipto­manda iachai­kuna­ta­mi iachai­kurka. Chasaka, tukuipi iacha suma rimag, alli iuiag pagta­mi tukurka. \p \v 23 —Ña chusku chunga wata iuka­ura, Moiseska iuia­rirkami, pai kikinpa Israel­manda runa­kuna­pag­ma chaiag­rin­ga­pa. \v 24 Chipi chaiag­ri­uraka, sug Ejipto­manda runa, Israel­manda sug runata kaspi­wa mana llakispa­lla pia­kurka. Chasa kawaspa, Moiseska, chi Israel­manda runata michaspa, chi Ejipto­manda­ta wañugta piag­rirka. Chasa­mi randi­chi­purka. \v 25 Chasa rura­kuspa, kasa­mi iuia­kurka: “Israel­manda runa­kuna iachag­samunga­pa­mi kan­kuna: ‘Kai Moi­ses­manda­mi Taita Dius nukan­chita kispi­chig­samun­ga­pa ka’.” Moi­sés chasa iuia­kugpi­pas, Israel­manda­kunaka manami iuia­na­kurka, paika kispi­chig kan­ga­pa kagta. \p \v 26 —Chi kaiandi, Israel­manda iskai runa­kuna maka­na­kus­ka­ta­mi Moisés tarig­rirka. Tarig­ris­paka, pasin­sia­chispa­mi nirka: “Kam­kuna, waugkindi­kuna­mi kan­gi­chi. ¿Ima­pa­tak rabia­chi­ri­na­kuspa maka­na­kun­gi­chi?”. \p \v 27 —Chi pai­pura maka­na­kui kalla­rigka, Moisesta tangaspa, nirka: “¿Pitak kamta mandag chu­rarka; chasaka, nukan­chita jus­ti­sian­ga­pa? \v 28 Imasa­mi kaina Ejip­to­manda runata wañu­chir­kan­gi: chasa­lla­tachar nuka­ta­pas wañu­chi­wan­ga­pa muna­kungi”. \p \v 29 —Chasa uiaspa, Moiseska miti­kurka. Madián suti alpama cha­iag­ris­paka, chi luar­manda ajinu­sina­mi kaug­sa­kurka. Chi­pika, sug warmi­mi tarirka. Pai­wa kaspa, iskai wam­brami iukar­ka­kuna. \p \v 30 —Chusku chunga wata­pika, Moisés, Sinaí suti chusa sitaska alpa­pi puri­kug­rirka. Chi­pika sug anjil, nina sindi sacha rupa­kus­ka­sina­mi kawa­rirka. \v 31 Chasa rupa­kus­kata kawas­paka, Moisés iapa ujna­rig­samurka. Nis­paka, kai­lla­iaspa rirka, mas alli­lla kawan­ga­pa. Chi­ura, atun Taita Diuspa rimai­mi uia­rirka, kasa nispa: \v 32 “Nuka­mi kani kamba ñugpa­manda taita­kunapa Dius. Abra­ham, Isaak i Jakobpa Taita Dius­mi kani”. \p —Chasa uias­paka Moisés, iapa mancha­rispa chugchu­rirka. Kawan­ga­papas, mana pudi­kurka. \v 33 Chi­ura, atun Taita Diuska nirka­mi: “Kamba chakipi chura­ra­ias­ka­kunata surku­rii. Kam saru­kuska alpaka, nuka­pa­lla­mi ka. \v 34 Nuka­pa runa­kuna Ejipto alpapi iapa llakii iukas­ka­kuna­ta­mi kawa­kuni. Pai­kuna iapa llakii­wa waka­na­kus­ka­ta­pas­mi uia­kuni. Chi­manda­mi urai­ku­murkani, pai­kunata kispi­chin­ga­pa. Nukami niiki: samui. Uia­wai. Kam­ta­mi Ejip­toma kachan­ga­pa kaiki”. \p \v 35 —Chi Moises­ta­mi Israel­manda runa­kuna wabutiska karka. “¿Pitak kamta mandag churarka; chasaka, nukan­chita justi­sian­ga­pa?” niska karka. Chi Moisesmi Taita Dius, mandag i kispi­chig chu­rarka, paipa anjilwa nina sacha rupa­kus­kapi kawa­chispa. \v 36 Chi Moi­ses­mi Israel­manda runa­kunata Ejip­to­manda llugsi­chig­rirka. Chi Ejip­to­manda llugsi­chig­rispa, Puka Kucha suti atun iaku­pi­mi iali­chir­ka­kunata. Nis­paka, chusa sitas­ka alpapi chusku chunga wata­mi puri­chir­ka­kunata. Chi puri­na­kus­kapi, ñi ima­ura­pas mana kawas­ka­sina­ta­mi kawa­chir­ka­kunata. \p \v 37 —Chi Moisesllatata­mi Israel­manda runa­kunata nirka: “Taita Dius kikin­mi ni, kam kikin­pura­manda Santu Ispi­ri­tu­wa sug rimag­mi llug­sin­ga­pa ka. Paika, nuka­sina­mi kan­ga­pa ka”. \p \v 38 —Chi Moisesllatata­mi Israel­manda tukui runa­kuna­wa chusa sitaska alpapi sug­lla­pi karka. Taita Diuspa anjil­pas­mi pai­wa karka. Chi anjil, Sinaí awa lumapi paita i nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna­ta­pas­mi rimarka. Chi Moi­ses­mi Taita Diuspa kaug­sai karag rimai­kunata uiaspa chas­kirka; chasaka pai­pas, nukan­chita karag­samun­ga­pa. \p \v 39 —Chi Moises­ta­mi nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna mana uian­ga­pa munar­ka­kuna. Paita wabu­tispa, ni­na­kurkami: “Tukui­kuna, Ejip­toma kuti­sun­chi”. \v 40 Moisés mana pai­kuna­wa kag­manda, Aarón sutita nir­ka­kuna: “Chi Moisés nukan­chita Ejipto alpa­manda llugsi­chi­mus­kata, nukan­chi mana iachan­chi­chu ima tukugta. Chi­manda, sug dius­kuna rurai, nukan­chita ñugpan­ga­pa”. \v 41 Chi puncha­kuna­mi uchulla wagra­sina kawa­ri pai­kunapa dius ni­raian­ga­pa rurar­ka­kuna. Nis­paka, animal­kunata wañu­chispa rupa­chispa, chi ianga dius­ta­mi kungu­rispa muchar­ka­kuna. Chi pai kikin­kunapa maki­wa ruras­kata kawas­paka, iapa­mi kun­tin­ta­rir­ka­kuna. \p \v 42 —Chi­manda Taita Diuska, pai­kuna­pag­manda anchu­rirka. Pai­kunata sakirka, awa­manda istrilla­kunata dius nispa, kungu­ri­chu­kuna. Chi­manda­mi Santu Ispi­ri­tu­wa rimag ñugpa­manda librupi willarka, kasa nispa: \q1 Kam­kuna Israel­manda­kuna, \q1 chi chusku chunga wata chusa sitaska alpapi puri­na­ku­ura, \q1 ¿nukatachu animal­kunata wañu­chispa rupa­chispa kungu­ri­warkan­gi­chi? \q1 Manima. \q1 \v 43 Molok suti ianga diuspa linsu wasi­ta­mi apa­rispa puri­na­kurkan­gi­chi. \q1 Chasa­lla­ta, Refán suti ianga diuspa istrilla­sina kawa­ris­ka­ta­pas­mi puri­chirkan­gi­chi. \q1 Chi imajin­kunata kam kikin­kunapa maki­wa ruras­ka­kuna­ta­mi muchar­kan­gi­chi, dius nispa. \q1 Chi­mandami nuka, \q1 kam­kunata llugsi­chispa, \q1 Babi­lo­nia suti sug ladu alpa­ma kachan­ga­pa kai­ki­chita. \p \v 44 Kasa­pas­mi Esteban nir­ka­kunata: \p —Chi chusa sitaska alpapi, nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna, sug linsu wasimi puri­chi­na­kurka. Chi wasi­pika, Taita Dius pai­kuna­wa kag­ta­mi ni­raiarka. Chi wasi­manda, Taita Dius, Moisesta niska karka: “Imasa­mi kai wasita kawa­chiiki: chasa­lla­ta­mi wasi­chi­puan­kangi”. \v 45 Chi wasi­taka, nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna­ta­mi Moisés sakirka. Chi wasita kai alpa­ma­mi chaia­chig­samur­ka­kuna. Josué suti taita kai suiu ñugpata kaug­sa­na­kus­kata puchuka­ku­uraka, chi linsu wasi pai­kuna­wa tiarka. Chi sug runa­kunata, Taita Dius­mi kai alpa­manda llugsi­chirka nukan­chipa ñugpa­manda taita­kunapa ñawipi. Chi linsu wasi, David suti atun mandag kaug­san­kama­mi tiarka. \p \v 46 —Pai Davidta, Taita Dius suma kuiarka. Pai Davidka muna­kurka, suma wasi wasi­chi­pun­ga­pa; chi­pika, Jakobpa Taita Dius kag­samun­ga­pa. \v 47 Chasa muna­kug­pipas, paika manima; paipa wam­bra Salomón sutimi wasi­chi­purka. \v 48 Wasi­chi­pugpi­pas, runa ruraska wasi­kuna­pika, tukui­manda mas atun Taita Dius mana chi­pika kaug­sanchu. Chi­manda­mi Santu Ispi­ri­tu­wa rimagka ñugpa­manda librupi kasa willarka: \q1 \v 49 Atun Taita Diuska, kasa­mi ni: \q1 “Sug luar, nuka mandan­ga­pa tia­ri­dirumi ni­raiá. \q1 Alpaka, nuka­pa chaki saru­diru­mi ka. \q1 Nigpika, ¿imasa wasitak muna­na­kun­gi­chi saia­chi­puan­ga­pa? \q1 ¿Mai­kantak nuka sama­diru ka­puanga? \q1 \v 50 ¿Mana­chu tukui, nuka kikin ruraska ka?”. \p \v 51 Kasa­pas­mi Esteban nir­ka­kunata: \p —Kam­kuna, ima­ura­pas upa­sina­mi karkan­gi­chi. Mana Taita Diusta rigsig­sina, mana rinri uiag­sina i mana sungu­iug­sina­mi kan­gi­chi. Kam­kunapa ñugpa­manda taita­kuna­sina, kam­kuna­pas chasa­lla­ta­mi kan­gi­chi. Ima­ura­pas Santu Ispi­ri­tuta mana munan­gi­chi­chu. \v 52 Kam­kunapa ñugpa­manda taita­kuna, Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kunata, ¿mai­kan­kunatatak mana llaki­chispa wañu­chir­ka­kuna? Chi rimag­kunaka willaska­mi kar­ka­kuna, alli iuiag Cristo samun­ga­pa kagta. Chi alli iuiag runa ña samu­uraka, kam­kunaka api­chispa­mi wañu­chii nirkan­gi­chi. \v 53 Taita Dius ima ruran­ga­pa nis­ka­taka kam­kunapa ñugpa­manda­kunata anjil­kuna­wa­mi willarka. Chasa willag­pi­pas, Taita Dius imasa munas­ka­ta mana ruran­gi­chi­chu. \s1 Estebanta wañu­chiska­kuna­manda \p \v 54 Chasa uiaspa, chi taita­kunaka, iapa rabia­rispa, kiru­kuna­pas uia­rigta muku­rir­ka­kuna, Estebanta wañu­chin­ga­pa nispa. \v 55 Paika, Santu Ispi­ri­tupa iuiaita iukaspa, sug luarma Taita Dius iapa suma punchalla kas­katasi kawarka. Chasa­lla­ta, Taita Diuspa alli ladu Jesús saia­kugtasi kawarka. \v 56 Chasa kawas­paka, nirka: \p —Kawai­chi. Suma luar, pas­kas­ka­mi ka. Runa Tukuska Jesus­ka, Taita Diuspa alli ladu saia­kug­ta­mi kawa­kuni. \p \v 57 Chasa rimag­lla­pi, tukui­kuna, rinri tapa­rispa, sin­chi kapa­ris­paka, sug­lla­sina kalpar­ka­kuna, paita apin­ga­pa. \v 58 Nis­paka, chi pui­blu­manda paita llugsi­chir­ka­kuna, rumi­wa piaspa wañu­chig­rin­ga­pa. Esteban­manda kuntra willag­kuna, manara rumi­wa piai kalla­rispa­lla, kata­ri­diru­kunata Saulo suti musuta mingag­rir­ka­kuna. \v 59 Chasa Este­banta rumi­wa pia­na­ku­uraka, paika Iaia Jesusta nirka: \p —Taitiku, nuka­pa ispi­ri­tuta kam­ta­mi mingaiki—. \v 60 Nis­paka, kungu­rispa, sin­chi kapa­rirka, kasa nispa— Tai­tiku, pai­kuna kai mana suma rura­was­ka­kuna­manda, pai­kunata mana ima­pas iuia­ri­puangi—. Chasa nis­paka, wañurka. \c 8 \s1 Jesus­wa tukuska­kunata, Saulo puchukan­ga­pa muna­kug­manda \p \v 1 Saulopas niska karka: “Este­ban­taka wañu­chiimi chaiá”. \p Chi puncha­lla­tata, Jeru­sa­lenpi Jesus­wa tukus­ka­kunata puchukan­ga­pa iuiai­wa wasi wasi maskai kalla­rir­ka­kuna. Chi­manda tukui Jesus­wa tukus­ka­kunaka, Judea i Sama­ria suti alpa suiu miti­kui kalla­rir­ka­kuna. Chi­wanka Jesús kikin agllaska runa­kuna, sapa­lla­mi Jeru­sa­lenpi kidar­ka­kuna. \v 2 Taita Dius­wa alli iuia­rispa kag runa­kunaka, iapa wakaspa, Esteban wañus­kata pambar­ka­kuna. \v 3 Ikuti Sauloka, Jesus­wa tukus­ka­kunata puchukan­ga­pa iuiai­lla­wa­mi puri­kurka. Wasi wasi iai­kuspa, kari i warmi­kunata aliuspa llugsi­chispa, kar­silpi chura­chi­kurka. \s1 Samaria alpapi, Alli Willaita willaska­kuna­manda \p \v 4 Jerusalen­manda llugsig­kuna, tukui­pi­mi Diuspa Rimaita willaspa purii kalla­rir­ka­kuna. \v 5 Chi­ura Feli­peka, Sama­ria suti alpapi chaiag­rispa, sug pui­blupi rimai kalla­rirka, Jesús, Taita Dius agllaska Cristo kagta willaspa. \v 6 Chasa uias­paka achka­kuna, sug­lla­sina tukuspa, ima Felipe rima­kus­kata alli­lla uiai kalla­rir­ka­kuna, ñi pipas mana kawas­ka­sina rura­kug­manda. \v 7 Chi­ura­kuna kuku waira­kuna, achka­kuna­pag­manda kapa­rispa llugsi­chii tukur­ka­kuna. Sug­kuna kuiu­ringa­pag­lla­pas mana pudis­ka­kunata, chasa­lla­ta mana chaki­wa purin­ga­pa pudis­ka­kuna­ta­pas, achka­kuna­ta­mi alia­chispa sakir­ka­kuna. \v 8 Tukui chasa kawas­ka­kuna, iapa alli iuia­chii­wa kun­tin­ta­rir­ka­kuna. \p \v 9 Chipi tiarka sug runa, Simón suti. Chi runa, ña unai­manda­ta chi pui­blupi paipa mana alli iuiai­wa ruraspa kaug­sa­kurka. Kikinlla ni­kurka: “Nuka, tukui­kuna­manda mas iapa iacha­mi kani”. Chasaka, tukui chipi kaug­sa­na­kus­kata ujna­chispasi kaug­sa­kurka. \v 10 Paita man­cha­ris­ka­sinasi suma iuia­na­kurka. Atun taita­kuna­pas pai­manda ni­na­kurka: “Paimi Taita Diuspa iapa iachai­wa suma rura­ku”. \v 11 Ña unai­manda­ta paipa mana alli iuiai­wa tukui­kunata ujna­chispa chari­kurka. \p \v 12 Chasapi kaug­sa­na­kuspa­pas, Felipe Jesu­cristo­manda i Diuspa suma mandaita willag­samus­kata uias­paka, Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. Nis­paka, kari i warmi baug­ti­sa­rii tukur­ka­kuna. \v 13 Kikin Simon­pas­mi, Jesu­cristo­manda uias­paka, suma iuia­rig­samurka. Baug­ti­sa­rii tukus­paka, Felipewa purii kalla­rirka. Felipe ima­ura­pas mana kawas­ka­sina rura­kus­kata kawaspa, iapa ujna­rispa kawa­kurka. \p \v 14 Chi­ura­mandaka, Jesús kikin agllaska runa­kuna Jeru­sa­lenpi kas­ka­ma iacha­rig­samurka, Sama­ria­manda runa­kunapas Diuspa Rimaita suma uia­na­kugta. Chasa iacha­rig­samu­uraka, Pedro i Juanta chi pui­bluma kachar­ka­kuna. \v 15-16 Chi Sama­ria­manda­kuna, mana­ra Santu Ispi­ri­tuta chaskiska kar­ka­kuna. Iaia Jesuspa suti­lla­wa­mi baug­ti­sa­riska kar­ka­kuna. Chasa kag­manda, Pedro i Juanka, chaiag­rispa, Taita Dius­ta­mi mañar­ka­kuna, Santu Ispi­ri­tu­lla­tata pai­kuna­wa tukug­samuchu. \v 17 Nis­paka, umapi maki churar­ka­kunata. Chasa­wa, Santu Ispi­ri­tu­ta­mi chas­kir­ka­kuna. \p \v 18 Simonka kawarka, pai­kuna maki chura­ura, Santu Ispi­ri­tuta chas­kigta­kuna. Chasa kawas­paka, pai­kunata kulki muna­chispa, \v 19 nirka: \p —Nuka­ta­pas chasa­lla­ta iachai kara­wai­chi; chi­wanka, nuka mai­kan­ta­pas maki churaspa, Santu Ispi­ri­tuta karai pudin­ga­pa. \p \v 20 Pedroka ainirka: \p —Kamba chi kulki kam kikin­wan­ta­mi puchuka­rin­ga­pa kan­gi­chi. Taita Dius kikin paipa Ispi­ri­tuta karan­ga­pa kacha­mus­kata, ¿kamba kulki­wachu muna­kungi randin­ga­pa? \v 21 Kamka, kai nukan­chi suma rura­na­kus­kapi mana pudingichu chapu­rin­ga­pa. Diuspa ñawipi, kam mana alli­lla iuiai­wa­mi kangi. \v 22-23 Kawa­kuikimi, kam nukan­chita llaki­rispa kawa­kugta. Kam kikin mana alli­lla ruras­ka­kuna watas­ka­sina­mi chari­nakú. Chasapaka, chi panda­rii­kunata sakispa, atun Taita Diusta nii: “Nuka imasa umapi mana alli­lla iuia­kus­kata pasin­sia­wai”. \p \v 24 Chi­ura, Simón ainirka: \p —Atun Taita Diusta nuka­manda maña­puai­chi, nukata imasa ni­was­ka­sina mana pasa­ri­wachu. \p \v 25 Chi Jesús agllas­ka­kuna, Iaia Jesus­manda Suma Rimaita chi pui­blupi willas­paka, Sama­ria alpapi sug achka pui­blu­kuna­ta­pas willaspa ialir­ka­kuna, Jeru­sa­lenma kuti­na­kuspa. \s1 Etiopía alpa­manda runa, Jesus­wa tukuska­manda \p \v 26 Felipetaka, atun Taita Diuspa anjil nirka: \p —Ata­rispa, alli maki­sinama rii. Jeru­sa­len­manda Gaza suti pui­bluma ñambita rii—. (Chi ñambi, chusa sitaska alpa­lla­ta­mi ri­raiá.) \p \v 27 Chi­ura Felipe, ata­rispa, rirka. Chi ñambi­pika, Etiopía suti alpa­manda sug runa­wa tupa­na­kurka. Chi runa karka Kandase suti atun mandag warmipa aidag, kulkita waka­chig. Jeru­sa­lenma riska karka, Taita Diusta kungu­rin­ga­pa. \v 28 Kikin­pa alpama kuti­kus­paka, kaba­llu aliu­diru augtupi tia­kuspa, Isaías suti Santu Ispi­ri­tu­wa ñugpa­manda rimag ima willa­raias­kata kawa­kurka. \v 29 Felipewa chi runa­wa tupa­na­ku­ura, Santu Ispi­ri­tuka paita nirka: \p —Chi augtuma kai­lla­iag­rii. \p \v 30 Chi­ura Felipe, kalpa kai­lla­iag­rispa, uiarka chi runa imasa uia­ri­kus­kata. Nis­paka, tapurka: \p —Chi kawakus­kata, ¿iachan­gi­chu ima ni­raiagta? \p \v 31 Chi­ura, chi runaka ainirka: \p —Ñi pipas mana iacha­chi­wan­kuna­chu. Nig­pika, ¿imasatak nuka iachasa?—. Nis­paka, Felipeta mañarka— Dius­manda sika­mui, sug­lla­pi nuka­wa tia­rin­ga­pa. \p \v 32 Nigpika, kasa willa­ra­ias­ka­ta­chu chi runa kawa­kurka: \q1 Imasa­mi ubija, wañu­chii tukun­ga­pa apa­na­ku­ura \q1 i milma rutun­ga­pa ka­ura, \q1 mana kaparí: \q1 chasa­lla­ta­mi paika, wañu­chii tukun­ga­pa apa­na­ku­ura, \q1 mana ñi ima rima­rirka. \q1 \v 33 Justi­sia­kunaka, paita wabu­tispa, mana uiaspa­lla­mi wañu­chir­ka­kuna. \q1 Pai musu kagpita, kaug­sai­ta­mi anchu­chi­pur­ka­kuna. \q1 Chi­mandami wam­bra, mana paita tiapú. \p \v 34 Chasa kawaspa willa­ura, chi runaka Felipeta tapurka: \p —Dius­manda willa­wai: chi rimag, ¿kikin­mandachu chasa rimarka; u sug­mandachu nirka? \p \v 35 Chasa willa­raias­kata kawas­paka, Felipe chi­ura­lla Jesus­manda willaspa, iacha­chii kalla­rirka. \p \v 36 Chasa ñambi ri­na­kuska­pika, iaku tias­kapi chaiag­rir­ka­kuna. Chi­ura, chi runaka nirka: \p —Kaipi iakumi tia. ¿Mana­chu nuka­ta­pas pudi­rintra baug­ti­sa­wan­ga­pa? \p [ \v 37 Chi­ura, Felipe nirka: \p —Jesu­cristo­wa kam suma iuia­riska kag­pika, baug­ti­sa­riimi pudingi. \p Chi­ura, chi runaka ainirka: \p —Suma­mi iuia­kuni, Jesu­cristo sutipa Taita Diuspa wam­bra kagta—.] \v 38 Chasa nis­paka, nirka— Augtuta saia­chii. \p Saia­chi­ura, iskandi­kuna iakuma urai­kus­paka, chi mandag runa­taka Felipe baug­ti­sarka. \p \v 39 Iskandi­kuna iaku­manda llugsi­ura, atun Taita Diuspa Ispi­ri­tu­wa diulpilla Felipeta aisaspa aparka. Chi mandag runa, paita mana mas kawarka. Chi runaka, iapa suma kun­tin­tu­lla paipa ñambi rii kalla­rirka. \v 40 Felipeka, Azoto suti pui­blupi kawa­rig­rirka. Chi­man­daka, pui­blu­kuna suiu purispa, Jesus­manda Alli Willaita willaspa ialirka, Sesarea suti pui­bluma chaian­kama. \c 9 \s1 Saulo, Jesus­wa tukuska­manda \p \v 1 Chi­ura­kunaka Saulo, Iaia Jesus­wa tukus­ka­kunata wañu­chispa puchukan­ga­pa iuiai­lla­wa­mi puri­kurka. Chasa iuia­ris­paka, iaia sasir­duti iskribiska karta mañag­rirka, \v 2 Damasko suti pui­blu judiu­kuna tukui tanda­ri­diru wasi­kunapi iai­kui pudin­ga­pa; chi­kuna­pika, mai­kan kari i warmi­kuna Iaia Jesus­wa tukus­ka­kunata tarispa, apispa, Jeru­sa­lenma wataspa apan­ga­pa. \v 3 Chasa mañas­paka, ñambi ri­kuska­pi, ñalla Damaskoma chaiag­rin­ga­pa ka­ura, diulpilla awa­nig­manda paita puncha­ia­chig­samurka. \v 4 Puncha­ia­chig­lla­pi, Sauloka alpapi urmag­sa­murka. Chi­uraka, paita rimai uia­rig­samurka, kasa nispa: \p —Saulo, Saulo, ¿imapatak puchu­ka­wan­ga­pa iuiai­lla­wa puri­kungi? \p \v 5 Chi­ura, Saulo tapurka: \p —Kam Taitiku, ¿pitak kangi? \p Chasa tapu­ura, chi rimagka ainig­samurka: \p —Nukami kani Jesús. Nuka kikin­ta­mi puchuka­wan­ga­pa iuiai­lla­wa puri­kungi. \p [ \v 6 Chasa uias­paka, Saulo, di­man­chai chugchuspa, tapurka: \p —Taitiku, ¿imatak nuka ruran­ga­pa muna­kungi? \p Chi­ura, Iaia Jesuska ainirka:] \p —Atarispa rii. Chi pui­bluma iai­kug­rii. Chi­pi­mi kamta ninga­kuna, ima ruran­ga­pa chaiagta. \p \v 7 Saulo­wa sug­lla­pi ri­na­kugka, rimaita uiar­ka­kuna. Kawaika, ñi pi­ta­pas mana kawar­ka­kuna. Chi­manda, iapa mancha­riska kar­ka­kuna. \p \v 8 Sauloka, alpa­manda atari­uraka, ñi ima mana ñawi kawan­ga­pa pudirka. Nig­pika, paita maki­manda apispa, Damaskoma pusar­ka­kuna. \v 9 Kimsa punchami chipi karka, mana ñawi kawan­ga­pa pudi. Chi puncha­kuna, ñi ima mana mikus­pa­lla upiaspa­lla­mi karka. \p \v 10 Chi pui­blu­lla­pita kaug­sa­kurka Jesus­wa tukuska runa, Ananías suti. Chi runa­taka Iaia Jesús, muskui ukupi­sina kawa­rispa, nirka: \p —Ananías. \p —Kaipi­mi kani, Taitiku— ai­nirka. \p \v 11 Chi­ura, Iaia Jesuska nirka: \p —Atarispa, Derecho suti ñam­bi­ma rii. Judaspa wasima chaiag­rii. Chi­pika, Tarso pui­blu­manda sug runa Saulo suti­mi kanga. Chi runa­pas, kuna­ura Taita Dius­ta­mi maña­ku. \v 12 Ananías suti runa iai­kuspa, maki churag­ta­mi muskui uku­pi­sina kawarka, ikuti kawai pudin­ga­pa. \p \v 13 Chasa uiaspa Ananiaska, Iaia Jesusta nirka: \p —Taitiku, achka­kuna­ta­mi chi runa­manda uiaska kani, Jeru­sa­lenpi kam­manda­lla iuia­rispa kag­kunata puchukan­ga­pa muna­kugta. \v 14 Chi runaka, kuna­ura iaia sasir­duti­kuna kacha­muskasi samu­ku, kaipi tukui kamwa suma iuia­rispa kag­kunata apis­paka, wataspa apan­ga­pa. \p \v 15 Iaia Jesuska nirka: \p —Kamka riilla. Paita, nukami agllarkani, mana judíu kas­ka­kunata, pai­kunapa mandag­kunata i Israel­manda runa­kuna­ta­pas nuka­manda willa­puan­ga­pa. \v 16 Nukami paita kawa­chin­ga­pa kani, imasa pai kikin, nuka­manda iapa llakii­kuna iukan­ga­pa kagta. \p \v 17 Chasa uiaspa Ananiaska, Saulo kaska­ma­mi rirka. Chipi iai­kug­ris­paka, Saulota maki churaspa, nirka: \p —Waugki, Iaia Jesús, kam kikin­ta ñambipi samu­kus­kata kawa­rirka; pai Jesus­lla­ta­ta­mi nuka­ta kacha­mu­warka, kam ikuti kawai pudin­ga­pa. Chasa­lla­ta, Santu Ispi­ri­tupa iuiai­ta­mi chaskin­ga­pa kangi. \p \v 18 Chasa nig­lla­pika, Saulota ñawi wichka­raiaska­manda­mi mapa­kuna­sina urmag­samurka. Chi­ura, ikuti alli­lla kawai pudirka. Nis­paka, ata­rispa, baug­ti­sa­rirka. \v 19 Miku­uraka, ikuti animu­pas chaiag­samurka. \s1 Saulo, Alli Willaita willai kalla­riska­manda \p Chi­ura­manda Saulo, Jesus­wa tukus­ka­kuna Damaskopi kaug­sa­na­kugwa sug puncha­kunami chi­siarka. \v 20 Chi puncha­kuna, judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­kunapi Jesus­manda willai kalla­rirka, kasa nispa: \p —Jesús, Taita Diuspa wam­bra­mi ka. \p \v 21 Tukui paita uiag­kuna, ujna­rispa, ni­na­kurka: \p —Kai, ¿mana­chu ka Jeru­sa­lenpi Jesus­wa tukus­ka­kunata puchukan­ga­pa muna­kug? Pai kikinsi kaima samurka, Jesus­wa tukus­ka­kunata wataspa, iaia sasir­duti­kuna­pagma apan­ga­pa. \p \v 22 Sauloka, mana manchaspa­lla, ñugpa­manda librupi imasa willa­ra­ias­ka­sina iacha­chi­kurka, Jesús, Taita Dius agllaska Cristo kagta. Chasa iacha­chi­kuska­manda, Damas­kopi kaug­sag judiu­kuna, paipa rimaita ainin­ga­pa mana pudir­ka­kuna. \s1 Judiu­kuna paita wañu­chin­ga­pa, Saulo kispiska­manda \p \v 23 Achka puncha­kuna iali­ura, chi judiu­kuna, sug­lla iuiai tukuspa, rima­na­kurka, Saulota wañu­chin­ga­pa. \v 24 Puncha i tuta, chi pui­blu­manda llugsi­diru pungu­kunapi cha­paspa saia­na­kurka, paita apispa wañu­chin­ga­pa. Chi­taka, Saulo iachag­samurka. \v 25 Chasa iachas­paka, sug tuta Jesus­wa tukuska runa­kuna, paita atun saparu­pi junda­chispa, pui­blu kincha awa­nig­manda alpama urai­ku­chi­mur­ka­kuna. Chasa­pika, wañui kispirka. \s1 Jeru­salén pui­blupi, Saulo kag­riska­manda \p \v 26 Jeru­salén pui­bluma chaiag­ris­paka, Saulo muna­kurka, Jesus­wa tukus­ka­kuna­wa sug­lla­pi kan­ga­pa. Chasa muna­kug­pipas, tukui­kuna pai­ta mancha­na­kurka. Saulo mani­ma Jesus­wa tukuska kagta iuia­na­kurka. \v 27 Chasa iuia­na­kugpi­pas, Bernabeka, Saulo­pagma chaiag­ris­paka, Jesús kikin agllas­ka­kuna­pagma pusarka. Pai­kuna­pag­ma chaia­chig­ris­paka, willarka imasa Saulo, Damaskoma ñambipi ri­ku­ura, Iaia Jesús kawa­rispa, paita rimagta; chasa­lla­ta Damaskopi mana man­chas­pa­lla Jesus­manda willa­kugta. \p \v 28 Chi­ura­mandaka Saulo, chi Jesus­wa tukus­ka­kuna­wa Jeru­sa­lenpi purii kalla­rirka. Chi­pika, mana manchaspa­lla­mi Iaia Jesus­manda willai puri­kurka. \v 29 Paika, judiu­kuna griego rimai­wa rima­na­kuska­wa sin­chi sug rigcha sug rigcha Jesus­manda rima­na­kurka. Chi­mandaka, chi runa­kuna iuia­ri­na­kurka, paita wañu­chin­ga­pa. \v 30 Chasa iachag­samuspa, Jesus­wa tukus­ka­kunaka paita pusar­ka­kuna Sesarea pui­bluma. Chi­mandaka, Tarso pui­bluma paita kachar­ka­kuna. \p \v 31 Chi­ura­kuna, Judea, Gali­lea i Sama­ria alpa­kuna suiu, Jesus­wa tukus­ka­kuna sumag­lla kaug­sa­na­kurka, mana pi­ta­pas man­chas­pa­lla. Pai kikin­pura mas alli suma iuiai iuia­chi­na­kurka. Atun Taita Diusta suma manchaspa kuia­na­kurka. Santu Ispí­ritu pai­kunata sumag­lla iuia­chiska­wa masmi mira­na­kurka. \s1 Eneas suti runa ambii tukuska­manda \p \v 32 Chi­kama Pedroka, Jesus­wa tukus­ka­kunata kawaspa puri­kurka. Puri­kuska­pika, Lida suti pui­bluma chaiag­rirka, chipi kaug­sa­na­kus­ka­ta­pas kawan­ga­pa. \v 33 Chi­pika, Eneas suti sug runa­wa tupa­na­kurka. Chi runa, mana kuir­pu kuiu­rin­ga­pa pudi, pusag wata ungug siri­kurka. \v 34 Chi runa­taka, Pedro nirka: \p —Jesu­cristomi kamta ambi­ku. Ata­rispa saia­rii. Kam puñu­diruta alli­chii. \p Chasa nig­lla­pi, Eneas ata­rispa saia­rirka. \v 35 Chasa kawas­paka, Lida i Sarón pui­blu­kuna­manda tukui runa­kuna Iaia Jesus­wa­mi tukur­ka­kuna. \s1 Dorkas suti warmi ikuti kaugsa­riska­manda \p \v 36 Jope suti pui­blu­pika tiarka Jesus­wa tukuska sug warmi. Chi warmi suti karka Tabita u Dorkas. (Chi ni­raianmi taruka.) Iapa alli­lla ruraspa, tukui minis­tidu­kunata aidaspa kaug­sag warmimi karka. \v 37 Chi warmika, Lida pui­blupi Pedro ka­ura, sin­chi ungui iukaspa, wañurka. Paita arma­chiska­ura­mandaka, awa ladu wasi atun ukupi iali­chispa churag­rir­ka­kuna. \p \v 38 Jope­manda Lida pui­bluma mana iapa karu rin­ga­pa kanchu. Jesus­wa tukuska Jopepi kaug­sa­na­kugka, alli­lla­mi iachar­ka­kuna, Pedro Lidapi kagta. Chi­mandaka, iskai runa­kunata Lidama kachar­ka­kuna, “Utkalla Jopema samuchu” nin­ga­pa. \p \v 39 Chaiag­rispa willag­rir­ka­kuna. Chi­ura Pedroka, chi runa­kuna­wa rirka. Jopema chaia­chig­ris­paka, paita pusar­ka­kuna wañuska kaska­ma. Chi ukupi iai­kug­ri­uraka, tukui chipi kag sapalla kidaska warmi­kuna wakaspa kalla­rir­ka­kuna, Dorkas kaug­sa­ura kikin ruraska i katanga iuka­chis­ka­kunata kawa­chin­ga­pa. \v 40 Pedroka, tukui­kunata kanchama llugsi­chirka. Llugsi­chis­paka, kungu­rispa, Taita Diusta mañarka. Mañaska­ura­mandaka, chi warmi wañus­kata kawaspa, nirka: \p —Tabita, atarii. \p Chi­ura­lla, ñawi kawag­samurka. Pedrota kawas­paka, ata­rispa, tia­rirka. \v 41 Chi­ura Pedroka, maki­manda apispa, saia­chirka. Nis­paka, Jesus­wa tukus­ka­kunata i chi warmi­kunata kaiaspa, kaug­sa kag­ta­mi kawa­chig­samurka. \v 42 Cha­sa pasa­riskaka, Jope pui­blupi tukui kaug­sa­na­kuska­pag­pi­mi iacha­rig­samurka. Chi­manda, achka­kunami Iaia Jesus­wa tukug­samur­ka­kuna. \v 43 Chi­ura­manda Pedro, achka puncha­kuna chi pui­blupi chisiarka, Simón suti wagra kara jujuspa kurti­dur­pagpi. \c 10 \s1 Kornelio suti suldadu­kunata mandag, Jesus­wa tukuska­manda \p \v 1 Sesarea pui­blupi tiarka sug mana judíu runa, Kor­ne­lio suti. Pai, Italia­manda suti sul­da­du­kunata mandag­mi karka. \v 2 Taita Diusta suma kuiaspa man­chag­mi karka, chasa­lla­ta paipa wasipi tukui kag­kuna­pas. Achka kulki­wa judíu minis­tidu­kunata aida­dur­mi karka. Tukui puncha­kuna, Taita Diusta maña­dur karka. \v 3 Chi runa­taka, sug chaugpi chisima ka­ura, Taita Diuspa anjil, muskui ukupi­sina diulpilla iai­kuspa, alli­lla kawa­rirka. Chi anjilka, paita nirka: \p —Kornelio. \p \v 4 Chasa kawas­paka, Kornelio iapa mancha­rig­samurka. Nis­paka, tapurka: \p —Kam taitaka, ¿imatak muna­kungi? \p Chi­ura, anjilka ainirka: \p —Taita Dius, kam ima maña­kus­ka­ta­mi uiarka. Chasa­lla­ta, iapa minis­tidu­kunata kulki kara­kus­ka­ta­mi kawarka. \v 5 Kuna­uraka, kamba runa­kunata kachai Jope pui­bluma, Simón Pedro suti runata pusag­rin­ga­pa. \v 6 Chi runa, sug Simón suti wagra kara jujuspa kurti­durpa wasi­pi­mi ka. Chi Simonpa wasi, lamar iaku pata­lla­pi­mi saia­ku. \p \v 7 Chi anjil rig­lla­pi, Kornelioka, iskai paipa lutrin­kunata i sug sul­dadu Taita Dius­wa iuia­rig paipa iapa kuiaska kag­ta­mi kaiarka. \v 8 Chi runa­kuna­taka tukui ima anjil rimas­kata willaspa, Jope pui­bluma kacharka. \p \v 9 Kaiandika, chi runa­kuna Jopema kai­lla­ia­na­kug­ri­ura, Pe­dro­ka, ña chaugpuncha­sina ka­ura, wasi awa ladu truja­sinama sikarka, Taita Diusta mañan­ga­pa. \v 10 Pai­taka iarkai apirka. Mikui muna­kurka mikun­ga­pa. Mikui ianu­na­kun­kama, paita muskui ukupi­sina kawa­rig­samurka, \v 11 sug luar paskaska kagta. Chi­pika, sug atun linsu­sina tukui chusku punta­kunata wataska urai­ku­mu­kug­sina kawa­rirka. \v 12 Lin­su uku­pika, sug rigcha sug rigcha chusku chaki­iug sachuku­manda animal­kuna, kuli­bra­kuna i pisku­kuna tiagtasi kawa­rirka. \v 13 Chi­uraka, Pedrota rimai uia­rig­samurka: \p —Atarispa wañu­chii, mai­kan­ta­pas kam mikun­ga­pa. \p \v 14 Pedroka ainirka: \p —Taitiku, nuka mana muna­ni­chu. Nuka, ñi ima­ura­pas chi mapa­sina ni­raias­ka­kunata mana mikuska ka­ni­chu. \p \v 15 Ikuti chi rimaika uia­rig­sa­murka: \p —Kikin Taita Dius­mi kasa ni: “Mai­llas­ka­sina­mi kan­kuna”. Chi­manda­mi niiki: kam mana iuia­kui, chara mapa­sina kagta. \p \v 16 Kimsa biaji chasa­lla­ta chasa­lla­ta kawa­chispa rimag­samurka. Chi­ura­mandaka linsu, awa­sinama tukui­wa sikarka. \p \v 17 Chasa kawas­paka, Pedro iapa iuia­rii kalla­rirka: “Chi kawa­ri­waska, ¿ima­sik ni­raiá?”. Chasa iuia­ri­kun­kama, Kornelio kachas­ka­kunaka, Simonpa wasi­manda tapuspa tapuspa, wasi pungu­ma chaiag­rir­ka­kuna. \v 18 Chipi chaiag­ris­paka, tapur­ka­kuna: \p —Simón Pedro, ¿kaipichu kaugsá? \p \v 19 Pedro chara imasa kawaska­manda iuia­ku­ura, Santu Ispi­ri­tuka paita nirka: \p —Kimsa runa­kunami kamta mas­ka­nakú. \v 20 Nuka kacha­muska­mi kan­kuna. Chi­manda urai­kuspa, pai­kuna­wa riilla, mana man­chas­pa­lla. \p \v 21 Chi­ura Pedroka, urai­kuspa, chi runa­kunata nirka: \p —Nukami kani kam­kuna mas­ka­na­kuska. ¿Imapatak samu­na­kun­gi­chi? \p \v 22 Chi­ura ainir­ka­kuna: \p —Kornelio suti sul­da­du­kunata mandagmi nukan­chita kacha­murka. Pai runa, alli iuiag, Taita Diusta suma kuiaspa manchag­mi ka. Paita, tukui judiu­kunami munan­kuna. Pai­taka, Taita Diuspa tukuipi alli anjilsi nirka: “Kachai Pedrota pusag­rin­ga­pa, samu­chu. Samu­uraka, uian­kangimi imasa­mi rimag­samú”. \p \v 23 Chasa uias­paka, Pedroka iai­ku­chir­ka­kunata, pusada maña­chin­ga­pa. \p Kaiandika, pai­kuna­wa rirka. Jope­manda Jesus­wa sug tukus­ka­kuna­pas, sug­lla­pi rir­ka­kuna. \v 24 Sug kaiandika, Sesarea pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika Kornelio, paipa­pura­kuna­wa chaia­na­ku­di­ruwa tanda­chispa, paipa wasipi suia­na­kurka. \v 25 Chi wasima Pedro ña chaiag­ri­ku­uraka, Kornelio tupan­ga­pa rirka. Tupa­na­kus­paka, paita kungu­rirka. \v 26 Pedroka atari­chirka, kasa nispa: \p —Saiarii. Nuka­pas, kam­sina ianga runa­mi kani. \p \v 27 Chi­ura­manda, pai­wa rima­na­kuspa, wasi ukuma iai­kug­rir­ka­kuna. Chi­pika, achka runa­kuna tanda­riska kas­ka­kunata kawaspa, \v 28 Pedroka nir­ka­kunata: \p —Kam­kuna alli­lla­mi iachan­gi­chi: nukan­chi judiu­kunata michan­mi, sug­kuna­wa ianga rima­na­kun­ga­pa, piur pai­kunapa wasima iai­kug­rin­ga­pa. Chasa kagpi­pas, Taita Dius kikinmi willa­warka, mana pi­ta­pas mapa­sina kagta kawan­ga­pa. \v 29 Chi­manda­mi, kam­kuna pusa­mu­wan­ga­pa chaiag­rig­lla­pi, mana ñi ima piña­rispa­lla samur­kani. Chasa­manda­mi iachan­ga­pa munani: ¿imapatak kaia­wa­na­kun­gi­chi? \p \v 30 Chi­ura, Kornelioka ainirka: \p —Kasa­ura­lla­tata, ña chusku pun­cha­mi tukú; kai nuka­pa wasi uku­pi­mi karkani. Mana mikuspa­lla, chisima Taita Dius­ta­mi maña­kur­kani. Nig­pika diulpilla sug runa, pun­cha katanga chura­riska­mi kawa­ri­wag­samurka. \v 31 Chi runaka ni­warkami: “Kornelio, Taita Dius, kam ima maña­kus­ka­ta­mi uiarka. Chasa­lla­ta, iapa minis­tidu­kunata kulki kara­kus­ka­ta­mi kawarka. \v 32 Kuna­uraka, kamba runa­kunata kachai Jope pui­bluma, Simón Pedro suti runata pusag­rin­ga­pa. Pai runa, sug Simón suti wagra kara jujuspa kurti­durpa wasi­pi­mi ka. Chi Simon­pa wasi, lamar iaku pata­lla­pi­mi ka”. \p \v 33 —Anjil rima­wag­lla­pi­mi kachar­ka­ni, kamta maskag­rin­ga­pa. Kam, alli­lla­mi rurarkangi, nuka­wa samun­ga­pa. Kuna­ura, tukui­kuna­mi kan­chi Diuspa ñawipi. Muna­na­kun­chi­mi, tukui ima atun Taita Dius kamta nis­kata uian­ga­pa. \p \v 34 Chi­ura, Pedroka nirka: \p —Kuna­ura nuka sutipa­mi iachani, Taita Diuspa ñawipi, tukui­kuna sug rigcha sug rigcha mana tiagta. \v 35 Mai­kan runa­kunapas Taita Diusta suma kuiaspa man­chai­wa iuia­rispa alli­lla rurag­kunata, chi runa­kuna­ta­mi sutipa sumag­lla kawá. \p \v 36 —Taita Dius, ñugpa­manda achala taita Israelpa wam­bra­kunapa kati wam­bra­kunata Jesu­cristo­wa­mi rimag­samurka, runa­kuna pai­wa sumag­lla kaug­sai tian­ga­pa. Pai Jesús, tukui­kunapa iaia­mi ka. \v 37 Kam­kuna, alli­lla­mi iachan­gi­chi, Gali­lea alpa suiu, nis­paka Judea alpa suiupas imasa pasa­ri­kus­kata, Juan willaspa baug­ti­saspa puri­kus­ka­ura­manda­ta. \v 38 Iachan­gi­chimi, imasa kikin Jesús, Nazaret pui­blu­manda kaspa, Taita Diusta Santu Ispi­ri­tu­wa chaskig­samugta; chasaka, tukui alli­lla pudin­ga­pa. Taita Dius pai­wa kag­manda, alli­lla ruraspa­mi puri­kurka. Mai­kanta iaia kuku­wa pagta­ris­ka­ta­pas anchu­chispa­mi puri­kurka. \p \v 39 —Nukan­chika, Judea alpa suiu i Jeru­salén pui­blupi tukui ima Jesús suma ruras­kata kawaspa, sutipa willag­kuna­mi kan­chi. Pai­ta­ka, kruspi klabaspa­mi wañu­chir­ka­kuna. \v 40 Paita chasa wañu­chig­pi­kuna­pas, Taita Diuska kimsa pun­cha­pika ikuti­mi kaug­sa­chirka. Nis­paka sakirka, nukan­chita ikuti kawa­rig­samun­ga­pa. \v 41 Tukui runa­kunata mana kawa­rirkachu. Nukan­chi­lla­ta­mi kawa­rig­samurka. Nukan­chi­ta­mi Taita Dius ñugpa­man­da­ta agllarka, chasa kawas­kata willag­kuna kan­ga­pa. Nukan­chikar, Jesús ña wañuska kaugsa­riska­ura­manda­ta pai­wa mikuspa upiaspa­mi kar­kan­chi. \v 42 Chi­ura­manda paika, nukan­chi­ta­mi kacha­murka, tukui runa­kunata kasa willan­ga­pa: pai Jesus­ta­mi Taita Dius churarka, tukui kaug­sa i wañus­ka­kunata justi­sian­ga­pa. \v 43 Pai­manda­mi Santu Ispi­ri­tu­wa tukui ñugpata rimag­kuna willaska ni­raiarka, kasa nispa: “Mai­kan pai­wa suma iuia­rig­kuna, pai­kuna panda­ris­ka­kunata pasin­siaimi tukun­ga­pa kan­kuna”. \p \v 44 Pedro rima­kug­lla­pi­mi kikin Santu Ispí­ritu, tukui kas­ka­kunapa sungupi iai­kug­samurka. \v 45 Jesus­wa tukuska judiu­kuna Pedro­wa chaiag­ris­ka­kunaka, chi mana judíu kag­kuna­pas Santu Ispi­ri­tuta chaskigta kawaspa, iapa ujna­rir­ka­kuna. \v 46 Chi runa­kuna, mana iachaska rimai­kuna­wa rima­na­kus­kata i Taita Diusta iapa suma kagta ni­na­kus­kata uiaspa­mi chasa ujna­rir­ka­kuna. \p Chi­ura­manda, Pedroka nirka: \p \v 47 —Kai runa­kunapas, Santu Ispi­ri­tuta ñami chaskir­ka­kuna, nukan­chi­sina­lla­tata. Nig­pika, ¿ima­manda­tak manara baug­ti­sa­ringa­kuna?—. \v 48 Chasa nispa, nirka— Jesu­cristopa suti­wa baug­ti­sa­rii­chi. \p Chi­ura­manda chipi kag­kuna, Pedrota mañar­ka­kuna, pai­kuna­wa sug puncha­kuna chisian­ga­pa. \c 11 \s1 Jerusalenpi Jesus­wa tukuska­kunata, Pedro willag­riska­manda \p \v 1 Jesús kikin agllas­ka­kuna­ta i Judeapi kaug­sag Jesus­wa tukus­ka­kunata iacha­rig­sa­murka: mana judíu kag­kuna­pas, Diuspa Rimaita suma­mi uiar­ka­kuna. \v 2 Pedro ikuti Jeru­sa­lenma chaiag­ri­uraka, Jesus­wa tukuska sug judiu­kuna mana muna­na­kurka, pai­kunapa ñugpa­manda­kuna ima ruran­ga­pa iacha­chis­kata sakin­ga­pa. Chi­manda­mi, paita piñaspa, \v 3 nir­ka­kuna: \p —¿Imapatak mana judíu kag­kunata chaia­kug­ringi? ¿Imapatak pai­kuna­wa sug­lla­pi miku­kug­ringi? \p \v 4 Chi­ura Pedroka, pai ima pasas­kata suiu­manda­ta willai kalla­rirka, kasa nispa: \p \v 5 —Nuka Jope suti kaska pui­blupi Taita Diusta maña­ku­ura­ka, muskui ukupi­sina kasa­mi kawar­kani. Sug atun linsu­sina tukui chusku punta­kunata wataska, awa­manda nuka kaska­ma­mi urai­ku­mu­kurka. \v 6 Alli­lla­mi kawarkani. Chi uku­pika, sug rigcha sug rigcha chusku chaki­iug sachu­ku­manda animal­kuna, kuli­bra­kuna i pisku­kuna tiag­ta­mi kawarka­ni. \v 7 Chasa kawa­ku­uraka, kasa rimaimi uia­ri­wag­samurka: “Pedro, ata­rispa wañu­chii, mai­kan­ta­pas kam mikun­ga­pa”. \p \v 8 —Nukaka ainirkani: “Tai­tiku, nuka mana muna­ni­chu. Nuka, ñi ima­ura­pas chi mapa­sina ni­raias­ka­kunata mana mikuska ka­ni­chu”. \p \v 9 —Chi suma luar­manda rimaika, ikuti uia­ri­wag­samurka: “Kikin Taita Dius­mi kasa ni: ‘Mai­llas­ka­sina­mi kan­kuna’. Chi­manda­mi niiki: kam mana iuia­kui, chara mapa­sina kagta”. \p \v 10 —Kimsa biaji chasa­lla­ta chasa­lla­ta kawa­chispa rima­wag­samurka. Chi­ura­mandaka chi linsu, awa­sinama tukui­wa sikarka. \p \v 11 —Chi­ura­lla­tata, kimsa runa­kuna Sesarea­manda kachas­ka­kunami nuka kaska wasima chaiag­rir­ka­kuna, maska­wag­rin­ga­pa. \v 12 Chi­ura, Santu Ispi­ri­tuka ni­warkami: “Pai­kuna­wa riilla, mana manchaspa­lla”. Sugta nukan­chi waug­kindi­kuna kaipi kag­kuna­pas­mi nuka­wa rir­ka­kuna. Chasa Sesa­reama chaiag­ris­paka, chi runa­kunata kachagpa wasipi iai­kug­rir­kan­chi. \v 13 Chi­ura chi runaka, kasa­mi nukan­chita willai kalla­rirka: “Sug anjil nuka­pa wasipi saia­kug­ta­mi kawarkani. Chi anjilka ni­warka: ‘Kamba runa­kunata kachai Jope pui­bluma, Simón Pedro suti runata pusag­rin­ga­pa. \v 14 Pai runa­mi rimag­samun­ga­pa ka, kam i tukui wasipi kag­kuna imasa kispi­rin­ga­pa kagta­kuna’.” \p \v 15 —Nuka chasa uiaspa, rimai kalla­ri­uraka, Santu Ispi­ri­tumi pai­kunapa sungupi iai­kug­samurka; imasa­mi ñugpata nukan­chi­pagma samuska karka: chasa­lla­ta. \v 16 Iaia Jesús imasa nukan­chita nis­kata chi­ura­mi iuia­ri­wag­samurka. Kasa­mi niska karka: “Juan, iaku­lla­wa­mi baug­ti­sarka. Ikuti kam­kunaka, Santu Ispi­ri­tu­wa­mi baug­ti­sai tukun­ga­pa kan­gi­chi”. \v 17 Nigpi, imasa­mi nukan­chi Iaia Jesu­cristo­manda suma iuias­ka­kunata, Taita Dius paipa Ispi­ri­tuta karag­sa­murka: chasa­lla­ta­mi pai­kuna­ta­pas kararka. Nig­pika nuka, ¿ima­tak kani, Taita Dius kikin muna­kus­kata: “Mana” nin­ga­pa? \p \v 18 Chasa uiaspa, Pedrota piñaspa kag­kunaka, upallaspa, Taita Diusta nir­ka­kuna: \p —Kam, iapa suma atun­mi kan­gi—. Kasa­pas­mi nir­ka­kuna— Sutipa­mi Taita Dius, mana judíu kag­kuna­ta­pas kará; chasaka pai­kuna, panda­rii­kunata sakispa, mana puchuka­ri­diru suma kaug­sai­ta iukan­ga­pa. \s1 Antio­kia pui­blupi Jesus­wa tukuska­kuna­manda \p \v 19 Estebanta judiu­kuna wañu­chiska­ura­manda, tukui Jesus­wa tuku­na­kus­kata wañu­chin­ga­pa maskai kalla­rir­ka­kuna. Chi­manda sug­kuna, Fenisia i Chipre suti alpa­kunama miti­kur­ka­kuna. Sug­kunaka, Antio­kia suti pui­blu­ma­mi chaiag­rir­ka­kuna. Mai­ma­pas chaiag­ris­paka, judíu kag­kuna­lla­ta­mi Jesus­manda willa­na­kurka. \v 20 Ikuti sug­kunaka, Antio­kiama chaiag­ris­paka, mana judíu kag­kuna­ta­pas­mi rimaspa, Iaia Jesus­manda willai kalla­rir­ka­kuna. Chi runa­kuna, Chipre­manda i Sirene pui­blu­manda­mi kar­ka­kuna. \v 21 Chi runa­kunaka, atun Taita Diuspa iapa iachaita iukaspa­mi Jesus­manda suma willa­na­kurka. Chasa uias­paka, achka runa­kunami, ñugpa­manda iuiai­kunata sakispa, Iaia Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. \p \v 22 Jerusalenpi Jesus­wa tukuska runa­kunata chasa iacha­rig­sa­murka. Chi­ura, Bernabe­ta­mi chi Antio­kiama kachar­ka­kuna. \v 23-24 Pai runaka karkami iapa alli, tukuipi Jesus­wa suma iuiag. Santu Ispi­ri­tupa iuiai­ta­mi iukarka. Paika, chi pui­bluma musug­lla chaiag­rispa, kawarka imasa Taita Dius pai­kunata sumag­lla kawaska kagta. Chi­manda­mi paika sumag­lla kun­tin­ta­rirka. Nis­paka, tukui pai­kuna­ta­mi suma iuia­chispa nirka: \p —Iaia Jesusta mana sakin­gi­chi. Pai­lla­wa iuia­rispa kaug­san­gi­chi—. Chi puncha­kunaka, iapa achka runa­kunami Iaia Jesus­wa tukug­samur­ka­kuna. \p \v 25 Chi­ura­manda Bernabeka, Tarso pui­bluma rirka, Saulota mas­kan­ga­pa. \v 26 Chipi tarig­ris­paka, Antio­kia­ma­mi paita pusarka. Chipi chaiag­ris­paka, sug intiru wata­mi Jesus­wa tukus­ka­kuna­wa chisiag­rir­ka­kuna. Achka­kuna­ta­mi Jesus­manda iacha­chir­ka­kuna. Chi Antio­kia pui­blu­pi­mi Jesu­cristo­wa tukus­ka­kunata musug­lla suti­chii kalla­rir­ka­kuna: “cristiano”. \p \v 27 Chi puncha­kuna Santu Ispi­ri­tu­wa sug rimag­kuna, Jeru­sa­len­manda chi pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. \v 28 Chipi chaiag­rig­pura sug, Agabo sutika, tukui­kuna uia­na­kus­kapi saia­rispa, Santu Ispi­ri­tu­wa­mi rimarka, kasa nispa: \p —Tukui alpa­pi­mi iapa iarkai tukug­samun­ga­pa ka—. (Imasa willas­ka­sina­mi nis­paka tukug­samurka, Klaudio suti Romapi iaia mandag ka­ura.) \p \v 29 Chasa willas­kata uias­paka, Jesus­wa tukus­ka­kunaka nir­ka­kuna: \p —Manara iarkai chaiagpi, nukan­chi kulki kacha­sun­chi, Judeapi kaug­sag Jesus­wa tukus­ka­kuna­manda. Imasa pudis­ka­sina, tukui­kuna karan­ga­pa kacha­sun­chi. \p \v 30 Chasa­mi rurar­ka­kuna. Chi kulki tanda­chis­paka, Bernabeta i Saulota kachar­ka­kuna, pai­kuna, Judea alpama rispa, Jesus­wa tukuska iacha taita­kunata kuag­rin­ga­pa. \c 12 \s1 Santiago wañu­chii i Pedro karsil­manda kispi­chii tukuska­manda \p \v 1 Chi puncha­kuna, mandag Hero­deska Jeru­sa­lenpi Jesus­wa tukus­ka­kunata puchukan­ga­pa iuiai­wa api­chii kalla­rirka. \v 2 Juan­pa waugki Santiago suti­ta­mi ispada­wa wañu­chir­ka­kuna. \v 3 Chasa Hero­des rurag­manda, judiu­kunaka ajai kun­tin­ta­rig­samur­ka­kuna. Chi­manda, Pedro­ta­pas­mi api­chirka. Tan­da mana liba­dura­wa miku­diru puncha­kunami paita apir­ka­kuna. \v 4 Paita api­chis­paka, kar­sil­pi­mi chu­ra­chirka. Chi kar­sil­pika, chusku chusku sul­da­du­kuna truka­rispa truka­rispa­mi kawa­na­kurka. Hero­des iuia­kurka, paskua atun pun­cha iali­ura, Pedrota llugsi­chispa, judiu­kunata kawa­chin­ga­pa, manara wañu­chispa­lla. \p \v 5 Pedro kar­silpi kas­kata, sul­da­du­kuna alli­lla kawa­na­kurka. Ikuti Jesus­wa tukus­ka­kunaka, iapa­mi Taita Diusta maña­na­kurka, Hero­despa maki­manda kispi­chii tukun­ga­pa. \p \v 6 Hero­des kaiandi judiu­kunata kawa­chin­ga­pa iuia­ku­ura, chi tutaka Pedro, iskai sul­da­du­kuna­pagma kadina­kuna­wa wataska puñu­kurka. Sug sul­da­du­kunaka, kar­sil pungupi saia­na­kurka. \v 7 Chi­uraka diulpilla atun Taita Dius­pa anjil, kar­silpi kawa­rig­samurka. Chi­ura, tukuipi puncha­iag­samurka. Chi anjilka, Pedrota taka­chispa rigcha­chirka, kasa nispa: \p —Utka atarii. \p Chasa nig­lla­pi, kadina­kunaka Pedropa maki­manda urmar­ka­kuna. \v 8 Chi­ura, chi anjilka nirka: \p —Chumbilli­rii. Chaki­kunapi chura­ri­diru­ta­pas chura­rii. \p Pedro chasa rura­uraka, nirka: \p —Kamba kata­ri­diru katangata kata­rispa, kati­wai. \p \v 9 Chi­ura­lla Pedro, anjilta kati­chispa, llugsirka, anjil chasa sutipa kagta mana iuia­kuspa­lla. Iuia­kurka: “Muskuichar musku­kuni”. \v 10 Uku ladu kawag sul­da­du­kunata ialir­ka­kuna. Ikuti sug pungupi kawa­na­kus­ka­ta­pas­mi ialir­ka­kuna. Kanchama llugsin­ga­pa iru punguma chaiag­ri­ura, chi pungu­pas­mi kikin­lla paska­rirka. \p Llugsispa, sug kallima chaiag­ri­ura, chi anjil, Pedrota sapalla sakirka. \v 11 Chi­ura Pedroka, muskui­manda rigcha­rig­sina tukuspa, ni­rirka: “Kuna­urami iachani, atun Taita Diuska paipa anjilta kacha­mu­wagta, Hero­despa maki­manda i tukui judiu­kuna imasa jiru rura­wan­ga­pa iuia­na­kus­ka­ta­pas kispi­chi­wan­ga­pa”. \v 12 Chasa iuia­ris­paka, María suti Juan Marcospa mama­pag­ma­mi rirka. Achka runa­kuna, chipi tanda­riska kar­ka­kuna, Taita Diusta mañaspa. \v 13 Chipi chaiag­ris­paka, kancha­nig­manda punguta taka­chirka. Chi­ura sug sipas, Rode sutika, kai­lla­iag­rirka kawan­ga­pa. \v 14 Pedropa rimaita uias­paka, iapa kun­tin­ta­rispa, mana punguta pas­kaspa­lla, kalpalla rispa, ukupi kag­kunata willag­rirka: \p —Pedromi pungupi saia­ku. \p \v 15 Sug­kunaka ainir­ka­kuna: \p —Uma tuntia­riska­mi kangi. \p —Sutipa­mi uiarkani— chi sipaska nirka. \p Chasa ni­kugpi­pas, nir­ka­kuna: \p —Pedro mana kangachu. Paipa anjil­lla­mi kan­ga­pa ka. \p \v 16 “Pedroka mana­char ka” ni­na­kun­kamaka, paika punguta mas sin­chi­mi taka­chi­kurka. Punguta pas­ka­uraka, Pedrota kawas­paka, iapa ujna­rir­ka­kuna. \v 17 Paika, maki­wa kawa­chispa, upalla­chir­ka­kunata. Nis­paka, willarka imasa atun Taita Dius kar­sil­manda llugsi­chiska kagta. Kasa­pas­mi nirka: \p —Santiagota i waugki­kunata chasa willa­puag­rii­chi—. Chasa rimas­paka, llugsispa, sug­sinama rirka. \p \v 18 Pakari­uraka, sul­da­du­kuna, kawag­rispa, mana iachar­ka­kuna Pedro ima tukugta. Chi­manda, pai­pura iapa mancha­rir­ka­kuna. \v 19 Hero­deska kacharka, Pedrota maskag­rin­ga­pa. Mana mai­pipas tari­rig­manda, chi sul­da­du kawag­kunata tapu­chis­paka, wañu­chi­chir­ka­kunata. \s1 Mandag Hero­des imasa wañuska­manda \p Chi­ura­mandaka Hero­des, Judea­manda llugsispa, Sesarea pui­bluma kaug­san­ga­pa rirka. \v 20 Chi­pika, Tiro i Sidón suti pui­blu­kuna­manda runa­kuna­wa iapa rabia­rirka. Chi runa­kuna, Hero­des manda­kuska alpa­manda­mi tukui mikui­kuna chaski­na­kurka. Chi­manda­mi iuia­rir­ka­kuna, Hero­des­pagma rin­ga­pa. Hero­des kaug­saska­ma chaiag­ris­paka, Blasto suti kati mandagta sumag­lla rimar­ka­kuna. Rima­uraka, chi runa, Hero­desta maña­pug­rirka, Tiro i Sidon­manda runa­kuna­wa pasin­sia­chi­ri­na­kun­ga­pa. \v 21 Hero­des­wa rima­na­kun­ga­pa niska pun­cha chaia­uraka, pai Hero­deska, iapa ujna­chinga­sina kawa­ri suma­ia­chiska katanga chura­rispa, paipa suma mandadirupi tia­rispa, pai­kunata rimai kalla­rirka. \v 22 Chasa uias­paka, chi runa­kuna kapa­rii kalla­rir­ka­kuna: \p —Kai rimag, runa mana kanchu. Dius­mi ka. \p \v 23 Pai­kuna chasa kapa­rig­lla­pi, atun Taita Diuspa anjilka Hero­desta sug ungui kacha­murka, Taita Diusta pai atun­ia­chinga­taka, pai kikin­lla atun­ia­chi­rispa kag­manda. Chi ungui chaia­muska­wa­mi wañurka, kaug­sapita kuru­kuna mikui tukuspa. \p \v 24 Iaia Jesus­manda willaskaka, mas sug­nigta sug­nigta iacha­rig­sa­murka. Chasa willas­kata suma iuia­rig­kuna, masmi miraspa rir­ka­kuna. \v 25 Bernabé i Sauloka, kulkita Jeru­sa­lenpi sakig­ris­paka, chi­manda Juan Marcosta pusaspa, ikuti kutir­ka­kuna Antio­kia pui­bluma. \c 13 \ms1 SAN PABLO, DIUSPA RIMAITA WILLASPA PURII KALLARISKAMANDA \s1 Bernabé i Saulo, Chipre alpapi kaska­manda \p \v 1 Antio­kia pui­blupi Jesus­wa tukus­ka­kuna­pura, sug­kuna kar­ka­kuna Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna; sug­kunaka, Diuspa Rimaita iacha­chig­kuna. Chi runa­kuna suti kar­ka­kuna: Bernabé, Simón (paita, Iana ni­dur kar­ka­kuna), Sirene suti pui­blu­manda Lusio, atun mandag Hero­des­wa wiñaska Manaén suti i Saulo. \v 2 Tukui chi runa­kuna, sug­lla­pi kar­ka­kuna, mana mikuspa­lla, atun Taita Diusta mañaspa i iapa suma atun kagta nispa. Chi­ura, Santu Ispi­ri­tumi iuia­chig­samurka: \p —Nukami Bernabé i Saulota agllar­kani, pai­kunaka tukui­kunata willaspa purin­ga­pa. Chi­manda, pai­kunata kacha­mu­wai­chi. \p \v 3 Chi­ura, mana mikuspa­lla, pai­kuna­manda Taita Diusta mañaspa, maki churar­ka­kuna. Nis­paka, kachar­ka­kunata. \p \v 4 Chi­ura Bernabé i Sauloka, imasa Santu Ispí­ritu kachas­ka­sina Seleusia suti lamar iaku pata­ma­mi rir­ka­kuna. Chi­mandaka, barku­pi­mi rir­ka­kuna Chipre suti islama. \v 5 Salamina suti pata­ma­mi chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika, judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­kunapi Diuspa Rimaita willai­mi kalla­rig­rir­ka­kuna. Juan Marcos, pai­kuna­wa sug­lla­pi aidaspa ri­kurka. \p \v 6 Chi alpa suiu puri­na­kuspa, Pafos suti pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika, sug judíu runa, Bar­jesús sutita tarig­rir­ka­kuna. Chi runa, mana alli iacha karka. Tukui­kunata llulla­chispa­mi kaug­sa­kurka, “Nukami Santu Ispi­ri­tu­wa rima­dur kani” nispa. \v 7 Chi iachaka, chi alpa­pi mandag Serjio Paulo suti­wa sumag­lla kaug­sa­kurka. Chi mandag runa karkami iapa iuiai­iug. Diuspa Rimaita uian­ga­pa muna­kuspa, kacharka, Bernabé i Saulota pusan­ga­pa. \v 8 Ikuti chi iachaka, pai­kuna­wa mana alli­lla tukuspa, mandag­taka ni­kurka: \p —Imasa pai­kuna willa­na­kus­ka­ta mana uia­sun­chi—. (Iacha kag­manda, suti ka­pur­ka­kuna­ta Elimas. Elimas ni­raianmi iacha.) \p \v 9 Sauloka (Pablopas suti), Santu Ispi­ri­tu­wa iuiaipi junda kaspa, iachata suma kawaspa, \v 10 nirka: \p —Kam kangimi iapa llulla. Iaia kuku­sina iapa mana alli­lla iuiag­mi kangi. Tukui alli­lla iuia­na­kugwa kun­tra­mi kangi. ¿Imapatak Taita Diuspa Rimai­kunata wabutispa pan­da­chi­kungilla? \v 11 Kuna­urami atun Taita Dius, pai rabia­riska kamta kawa­chin­ga­pa ka. Achka pun­cha­kuna­mi indi puncha­ia­chi­kus­kata mana kawai pudin­ga­pa kangi. \p Chasa nig­lla­pi, chi iachata ñawi tutaiag­samurka. Chasaka, mana kawai pudig­samurka. Nis­paka mas­ka­kurka, sug runa maki­manda aisaspa pusan­ga­pa. \v 12 Chasa kawas­paka, chi mandag runa, iapa ujna­rispa, Iaia Jesus­manda imasa iacha­chi­kus­kata suma iuia­rirka. \s1 Pablo i Bernabé, Pisidia alpapi kaska­manda \p \v 13 Pablo i pai­wa purig­kunaka, chi Pafos iaku pata­manda barkupi llugsispa, Panfilia alpapi Perje suti pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chima chaiag­ri­uraka, Juan Marcos, pai­kunata sakispa, Jeru­sa­lenma kutirka. \v 14 Pai­kunaka, Perje pui­blu­manda llugsispa, Pisidia alpapi Antio­kia suti pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika, warda puncha chaia­ura, judiu­kuna tanda­ri­diru wasima iai­kug­rispa, tia­rig­rir­ka­kuna. \v 15 Moi­sés ima ruran­ga­pa ni­raias­ka­kuna i Santu Ispi­ri­tu­wa imasa willa­ra­ias­ka­kunata uia­chis­paka, chipi taita kag­kuna Pablo i Ber­na­beta mañar­ka­kuna, kasa nispa: \p —Taita waugki­kuna, kam­kuna, ima rimaita kaipi kag­kunata iuia­chin­ga­pa muna­na­kus­paka, kuna­ura rimai­chi. \p \v 16 Chi­ura Pabloka, ata­rispa, maki­wa upalla­chispa, nirka: \p —Tukui Israel­manda taita­kuna i mama­kuna i Taita Diusta suma kuiaspa manchag­kuna­pas, kasa uia­wai­chi. \p \v 17 —Nukan­chi Israel­manda runa­kunapa Taita Dius, ñugpa­manda taita­kunata agllaspa, sumag­lla kawarka, achka miran­ga­pa­kuna, pai­kuna Ejipto alpapi ialig­kuna­sinalla kaug­sa­na­kun­kama. Nis­paka, paipa iapa iachai­wa­mi chi­manda llugsi­chir­ka­kunata. \v 18 Chasa llugsi­chis­paka, chusa sitaska alpapi mai chusku chunga wata pai­kuna mana alli­lla rura­na­kug­pi­pas, mana sitarkachu. \p \v 19 —Pai­kuna Kanaán alpama chaiag­ri­uraka, Taita Dius, kan­chis atun pui­blupi kaug­sa­na­kus­kata tukui­kunata puchukarka. Chi alpa­ta­ka nukan­chipa ñugpa­manda­kuna­ta kararka. \v 20 Sug chusku patsa pichka chunga wata ña iali­ura­manda, alli iachag justi­sia­kuna­ta­mi churarka, Samuel suti Santu Ispi­ri­tu­wa rimag tiag­samun­kama. \v 21 Samuel pai­kuna­wa ka­ura, pai­kunaka mañai kalla­rir­ka­kuna, sug atun mandag tiachu. Chi­ura Taita Dius, ñugpa­manda taita Ben­ja­minpa iawar­manda kaska Sis suti runapa wam­bra Saul suti­ta­mi agllarka. Paika, chusku chunga wata­mi atun mandag karka. \v 22 Chi­ura­manda, Saul mana alli­lla rura­kug­manda, kichus­paka, David­ta­mi churarka, atun mandag kan­ga­pa. Pai David­manda­mi Taita Dius kikin, Samuelwa rimarka, kasa nispa: \q1 Isaipa wam­bra Davidmi nuka munas­ka­sina runa ka­puá. \q1 Paimi tukui nuka imasa munas­ka­sina rura­puan­ga­pa ka. \p \v 23 —Davidpa wam­bra­kunapa kati wam­bra­kuna­manda­mi sug runa samurka, Israel­manda runa­kunata kispi­chin­ga­pa. Chasa­mi Taita Dius, David­manda niska karka. Chi samuska runa suti kan­mi Jesús. \p \v 24 —Jesús manara kawa­rin­kama, Juan Bau­tis­taka tukui Israel­manda runa­kunata kaia­kurka: “Panda­rii­kunata sakispa, baug­ti­sa­rii­chi”. \v 25 Juan ña wañu­chii tukun­ga­pa ka­uraka, nirkami: “Nuka mana ka­ni­chu kam­kuna imasa nuka­manda iuia­na­kus­ka­sina. Nuka­pa katika, sugmi samun­ga­pa ka. Paita nuka mana pudi­ni­chu, kungu­rispa, paipa chaki­kunapi chura­raiaska watas­kata paska­punga­pag­lla­pas”. \p \v 26 —Taita­kuna i mama­kuna, ñugpa­manda taita Abra­hampa wam­brapa kati wam­bra­kuna i Taita Diusta suma kuiaspa manchag­kuna­pas, chi kispi­chii­manda willaika, tukui kam­kuna­manda­mi willa­raiá. \v 27 Jeru­sa­lenpi kaug­sag­kuna i pai­kunapa taita­kuna­pas manima rigsir­ka­kuna Jesús pi kagta. Tukui warda puncha­kuna Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna willas­ka­kunata uiaspa­pas, mana iachar­ka­kuna ima ni­raiagta. Chi­manda­mi Jesusta mana rigsispa­lla wañu­chi­chir­ka­kuna. Chasa­waka, imasa chi ñugpa­manda librupi willa­raias­ka­sina­mi tukug­samurka. \v 28 Jesusta wañu­chin­ga­pa muna­na­ku­ura, ñi ima panda­rii mana tarir­ka­kuna. Chasa kagpi­pas, man­dag Pila­tosta rabia­wa mañar­ka­kuna, paita wañu­chin­ga­pa. \v 29 Pai kikin Jesus­manda tukui imasa ñugpa­manda librupi willa­raias­ka­sina tukug­samu­uraka, kruspi klaba­raiaska­manda urai­ku­chispa, pam­bar­ka­kuna. \v 30 Chasa wañus­kata, Taita Dius kikinmi paita kaug­sa­chig­samurka. \v 31 Chi­ura­mandaka, Gali­lea alpa­manda Jeru­sa­lenma pai­wa sug­lla­pi puri­na­kuska kag­kunata achka biaji­mi kawa­rig­samurka. Chi tukui kawag­kuna­mi kuna­ura runa­kunata pai­manda willa­nakú. \p \v 32 —Nukan­chipas, kasa­mi kam­kunata willa­na­kun­chi: Taita Dius imasa­mi nukan­chipa ñugpa­manda achala taita­kunata nirka, pai ruran­ga­pa: \v 33 chika, kuna­urami tukug­samurka, Jesús kikin kaugsa­riska. Chasa­lla­ta­mi willa­raiá, iskaima Salmopi kasa nispa: \q1 Kam, nuka­pa wam­bra­mi kangi. \q1 Nukami kuna puncha kaug­sai karaiki. \m \v 34 Kasa­pas­mi ni­raiá: \q1 Nuka imasa­mi Davidta niska karkani: \q1 chasa sutipa­mi alli­lla ruran­ga­pa kani. \m Chasa niska, kasa­mi ni­raiá: Jesús wañuska kas­kata kaug­sa­chirka, paipa kuir­pu mana ismun­ga­pa; chasaka, mana mas wañun­ga­pa. \v 35 Chi­manda­mi ikuti sug Salmo­pi­pas kasa willa­raiá: \q1 Mana sakin­ga­pa kangichu, \q1 kamba tukuipi iapa alli wam­brapa kuir­pu ismun­ga­pa. \m \v 36 Davidka, Taita Dius imasa nis­ka­sina alli­lla ruraspa kaug­sa­kuspa­pas, paika wañurkami. Nis­paka, paipa ñugpa­manda taita­kuna­wa­mi sug­lla­pi pambar­ka­kuna. Paipa kuir­pu­pas­mi sug­kuna­sina­lla­tata ismurka. \v 37 Ikuti Taita Dius kaug­sa­chiskaka, paipa kuir­pu manima wañuspa ismun­ga­pa kanchu. \p \v 38 —Chi­manda, taita­kuna i mama­kuna, kasa uia­wai­chi. Pai Jesus­manda­mi kam­kunapa panda­rii­kunata pasin­siai tukun­ga­pa kan­gi­chi. Tukui ima Moisés ruran­ga­pa ni­raiaska­wa mana pasin­siai tiag­pi­pas, \v 39 Jesus­wa suma iuia­ris­ka­waka tukui mana panda­rigmi ni­raian­gi­chi. \v 40 Chi­manda, alli­lla iuia­rin­gi­chi. ¡Ujala­lla­pas kam­kuna­ta Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna nis­ka­sina tukug­samuchu! \q1 \v 41 Uia­wai­chi, unz̈aspa rima­dur­kuna. \q1 Mancha­rispa­mi puchuka­rin­ga­pa kan­gi­chi. \q1 Nukaka, kam­kuna kawa­na­ku­ura, \q1 mana ima­ura­pas kawas­ka­sina­mi ruran­ga­pa kani. \q1 Chasa ruras­kata sug­kuna willagpi­kunaka, \q1 kam­kuna mana­char iuia­rintran­gi­chi chasa kagta. \p \v 42 Pai­kuna chi rimai­kunata puchu­kaspa, tanda­ri­diru wasi­manda llugsi­na­ku­uraka, pai­kunata mañar­ka­kuna, kasa nispa: \p —Ikuti sug warda puncha chaia­ura samun­gi­chi, mas chi rimai­kuna­lla­tata nukan­chita willan­ga­pa. \p \v 43 Chi­manda llugsispa ri­na­kus­ka­pi, achka judiu­kuna i mana judíu pai­kuna iacha­chis­kata rurag­kuna­pas, Pablo i Bernabewa sug­lla­pi ri­na­kurka. Chi runa­kunata rimaspa iuia­chi­na­kurka, Taita Diusta suma kuiaspa kaug­san­ga­pa, mana kunga­rispa­lla. \p \v 44 Warda puncha ikuti chaia­ura­ka, ñalla tukui chi pui­blupi kaug­sag­kuna tanda­rir­ka­kuna, Diuspa Rimaita uian­ga­pa. \v 45 Sug judiu­kunaka, chi­tuku achka runa chipi tanda­ris­ka­kunata kawaspa, mana alli­lla iuia­rispa, rabia­rir­ka­kuna. Pablota kamispa, nii kalla­rir­ka­kuna: \p —Chasa mana kanchu. Kam llulla­kungimi. \p \v 46 Pablo i Bernabeka, mana man­cha­rispa­lla nir­ka­kunata: \p —Nukan­chita chaia­kumi, ñugpa kam judiu­kunata Diuspa Rimaita willag­samun­ga­pa. Kam­kunaka, chi rimaita wabutispa, mana munan­gi­chi­chu uian­ga­pa. Mana puchuka­ri­diru suma kaug­sai­ta­pas­mi kam­kuna wabuti­na­kun­gi­chi. Kuna­ura­mandaka, mana judíu kag­kuna­ta­mi nukan­chi Diuspa Suma Rimaita willag­rin­ga­pa kan­chi. \p \v 47 —Chasa­lla­ta­mi atun Taita Dius nukan­chita mingarka, kasa nispa: \q1 Mana judiu­kunapa iuiai­kuna­ta puncha­ia­chig­mi ka­puan­ga­pa kangi; \q1 chasaka, kai alpa suiu kaug­sa­na­kus­kata willan­ga­pa, \q1 kispi­ri­chu­kuna. \p \v 48 Chasa uias­paka, mana judíu kag­kuna­pas, kun­tin­ta­rispa, nir­ka­kuna: \p —Diuspa Rimaika, iapa suma­mi nukan­chita uia­rirka—. Mana puchuka­ri­diru suma kaug­saita iukan­ga­pa agllai tukus­ka­kunami Iaia Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. \v 49 Tukui chi alpapi, Iaia Jesus­manda willai alli­lla­mi iacha­ri­kurka. \p \v 50 Pablo i Bernabé rima­na­kus­kata mana uian­ga­pa munag judiu­kunaka, Taita Dius­manda iuia­rispa chipi kaug­sag mama­kunata i chi pui­blupi kaska taita­kuna­ta­pas iuia­chig­rir­ka­kuna, kasa nispa: \p —Pablo i Bernabeta kai­manda imasa­pipas llugsi­chi­puai­chi. \p Chasa mañaska­waka, llugsi­chin­ga­pa pudir­ka­kuna. \v 51 Pablo i Ber­nabeka, llugsispa ri­na­kus­kapi, pai­kunapa chakipi alpa lluta­ris­kata chabsir­ka­kuna; chasa­waka kawa­chin­ga­pa chi­manda runa­kuna iapa pan­da­riska kagta­kuna. Nis­paka, Iko­nio suti pui­bluma rir­ka­kuna. \v 52 Antio­kia pui­blupi kaug­sag Jesus­wa tukus­ka­kuna, Santu Ispi­ri­tu­wa iuiaipi junda kaspa, iapa suma alli iuiai­wa kun­tin­ta­rir­ka­kuna. \c 14 \s1 Pablo i Bernabé, Ikonio pui­blupi kaska­manda \p \v 1 Ikonio pui­blupi chaiag­ris­pa, Pablo i Bernabeka judiu­kuna tanda­ri­diru wasipi iai­kug­rir­ka­kuna. Chipi tukui suma rima­uraka, achka judiu­kuna Iaia Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. Mana judíu kag­kuna­pas, achka­kunami pai­wa tukug­samur­ka­kuna. \v 2 Ikuti Jesus­wa mana iuia­na­kug judiu­kunaka, mana judíu kag­kunata ni­na­kurka: \p —Pablo i Bernabé, mana alli­lla iacha­chi­na­kunchu. \p \v 3 Unaimi chi pui­blupi chisiar­ka­kuna. Iaia Jesus­wa iuia­rispa, mana manchaspa­lla­mi pai­manda willa­na­kurka. Iaia Jesús kikinmi pai­kunata kara­murka, ima­ura­pas mana kawas­ka­sina ruraspa kawa­chin­ga­pa; chasa­waka, pai­kuna Taita Diuspa suma kuiai­manda rima­na­kuska sutipa kagta iachan­ga­pa. \v 4 Chi­wanka, chi pui­blupi kaug­sag­kunaka iskaima tukur­ka­kuna; sug­kuna, Jesús agllas­ka­kuna­wa; ikuti sug­kunaka, mana Jesus­wa iuia­na­kuska judiu­kuna­wa. \v 5 Chi mana Jesus­wa iuia­na­kug judiu­kunaka, mana judíu kag­kuna­wa i chi pui­blupi kaska taita­kuna­wa sug­lla­sina iuia­rir­ka­kuna, kasa nispa: \p —Pablo i Bernabeta chaia­kumi, kamispa, rumi­wa piaspa wañu­chin­ga­pa. \p \v 6 Chasa iachaspa, pai­kunaka miti­kur­ka­kuna Likaonia suti alpama. Chi alpapi chaiag­ris­paka, Listra i Derbe suti pui­blu­kunapi i chi suiu \v 7 Cristo­manda Alli Willaita willaspa purig­rir­ka­kuna. \s1 Listra pui­blupi, Pablota rumi­wa piaska­kuna­manda \p \v 8 Listra pui­blu­pika tiarka sug runa, tiag­samuska­ura­manda­ta mana chaki kuiu­chin­ga­pa pudig. Manima ima­ura­pas saia­riska karka. Chi ungugka, Pablo ima rima­kus­kata uiaspa, chi ladu­lla­pi tia­kurka, \v 9 kasa iuia­rispa: “Chi Jesus­wa­mi alia­chi­wan­ga­pa ka”. Chasa iuia­kus­kata kawas­paka, \v 10 Pabloka sin­chi rimaspa nirka: \p —Kamba chaki­wa alli­lla saia­rii. \p Chasa nig­lla­pi, chi runa sal­taspa saia­rirka. Nis­paka, purii kalla­rirka. \p \v 11 Pablo ima ruras­kata tukui kawag­kunaka, Likaonia­manda­kunapa rimai­wa kapa­rii kalla­rir­ka­kuna, kasa nispa: \p —Nukan­chi­pagma dius­kunami urai­ku­mur­ka­kuna, runa­kuna­sina tukuspa—. \v 12 Bernabe­manda ni­na­kurka: “Zeus iaia diuschar ka”. Pablo rimai­wa kag­manda, pai­manda ni­na­kurka: “Ermes diuschar ka”. \p \v 13 Chi pui­bluma iaiku­diru pun­gupi tiarka Zeusta iuia­ri­diru wasi. Chi­uraka Zeusta kungu­rig sasir­dutika, wagra­kunata tugtu­kuna llaugtu­chispa, apaspa, tukui chipi kag­kuna­wa muna­na­kurka, wagra­kunata wañu­chispa rupa­chin­ga­pa; chasaka, Pablo i Bernabeta dius­ta­sina kungu­rin­ga­pa. \v 14 Chi Jesús agllas­ka­kunaka, chasa kawaspa iachas­paka, iapa llakii tukur­ka­kunata. Chi­manda, kikin­kunapa katanga­kunata lliki­chi­rir­ka­kuna. Nis­paka, pai­kuna kas­ka­pi chaugpi­rispa chaugpi­rispa rir­ka­kuna, kasa kapa­rispa: \p \v 15 —Waugki­kuna, ¿imapatak chasa rura­na­kun­gi­chi? Nukan­chi­pas, kam­kuna­sina ianga runa­kuna­mi kan­chi. Kam­kunata kai Alli Willaita willanga­pa­mi samur­kan­chi, kam­kuna kai ianga kawa­riska rurai­kunata sakispa, sutipa kaug­sa Taita Dius tiaska­wa tukug­samun­ga­pa­kuna. Paimi ka sug luarta, kai alpa luarta i lamar iakuta rurag. Tukui ima chi­kunapi tias­ka­kuna­pas, pai­lla­ta­ta­mi ruraska ka. \v 16 Ñugpa­taka, tukui runa­kuna­ta­mi sakiska karka, kikin­kunapa imasa iuia­ris­ka­sina kaug­san­ga­pa. \v 17 Chasa kaug­san­ga­pa sakispa­pas, paika alli­lla ruraspa­mi kawa­chi­dur karka, pai suma kaug­sag kagta. Tamia kacha­mu­dur; chasa­lla­ta, tarpus­ka­kuna wiña­chispa suma pallai kara­mu­dur; chasaka nukan­chi, mikuspa, alli iuia­chii­lla­wa kaug­sa­na­kun­ga­pa. \p \v 18 Chasa iuia­chi­na­kugpi­pas, mana muna­na­kurka uian­ga­pa. Muna­na­kurkami chi wagra­kunata wañu­chispa, rupa­chispa, diusta­sina kungu­ringa­pag­lla. \p \v 19 Chi puncha­kuna, Antio­kia i Iko­nio pui­blu­kuna­manda judiu­kuna chi Listra pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chaiag­ris­paka, Listra­manda runa­kunata imasa rimaspa­pas iuia­chir­ka­kunata, Pablota rumi­wa piaspa wañu­chin­ga­pa. Chasa pias­paka, iuia­na­kurka: “Wañu­chir­kan­chimi”. Chasa iuia­na­kus­paka, paita aliuspa, pui­blu manan­cha karu­lla­pi sitag­rir­ka­kuna. \v 20 Jesus­wa tukus­ka­kunaka, kati­chispa, Pablo kas­kapi chaiag­rispa muiu­chir­ka­kuna. Chi­ura paika, alli­lla tukuspa, ata­rirka. Nis­paka, ikuti pui­bluma iai­kug­rir­ka­kuna. Kaiandika, Ber­na­bewa llugsispa, Derbe suti pui­bluma rir­ka­kuna. Chipi chaiag­ris­paka, \v 21 Alli Willaita willai kalla­rir­ka­kuna. Chasa uias­paka, achka runa­kuna Jesus­wa tukug­samur­ka­kuna. \p Chi­mandaka, Listra, Ikonio i Antio­kiama kutir­ka­kuna. \v 22 Chi pui­blu­kuna­pika Jesus­wa tukus­ka­kunata suma rimaspa, nir­ka­kunata: \p —Iaia Jesus­wa alli­lla iuia­ri­na­kuspa­lla kan­gi­chi, mana sakis­pa­lla—. Kasa­pas­mi nir­ka­kunata— Nukan­chita chaia­kumi, achka llakii iukan­ga­pa, Dius suma manda­kus­kapi manara iai­kug­rin­kama. \p \v 23 Chi pui­blu­kunapi Iaia Jesus­wa tukus­ka­kuna­manda agllar­ka­kuna, mai­kan­pas iacha taita­kuna kan­ga­pa. Mana mikuspa­lla Taita Dius­ta mañaspa chisiar­ka­kuna. Nis­paka, chi agllas­ka­kuna­manda maña­pur­ka­kunata, kasa nispa: \p —Iaia Jesús, kai kamwa iuia­ri­na­kugta sumag­lla kuiaspa kawa­puangi. \s1 Pablo i Bernabé, Siria alpapi Antio­kia pui­bluma kutis­ka­kuna­manda \p \v 24 Pisidia alpa suiu ialis­paka, Pan­filia alpama chaiag­rir­ka­kuna. \v 25 Chi alpa­pika, Perje pui­blupi Iaia Jesus­manda Alli Willai­ta­mi willai kalla­rir­ka­kuna. Nis­paka, Atalia suti lamar iaku patama rir­ka­kuna. Chi­mandaka, barkupi iai­kuspa, Antio­kia pui­bluma kutir­ka­kuna. \v 26 Chi pui­blu­manda pai­kuna mana­ra llugsig­lla­pi, chipi Jesus­wa tukus­ka­kuna pai­kuna­manda Taita Diusta mañaska kar­ka­kuna, paipa kuiai­wa sumag­lla kawa­puachu. Ña tukui puchukas­paka, chima­lla­tata kutir­ka­kuna. \v 27 Chipi chaiag­ris­paka, Jesus­wa tukus­ka­kunata sug­lla­pi kan­ga­pa tanda­chig­rir­ka­kuna. Nis­paka willar­ka­kuna, tukui imasa Taita Dius pai­kuna­wa suma rurag­ta­kuna. Kasa­pas­mi willar­ka­kuna: \p —Mana judíu kag­kuna­ta­pas­mi Taita Dius agllarka, Jesus­wa suma iuia­rin­ga­pa. \p \v 28 Unaimi chi Jesus­wa tukus­ka­kuna­wa chisiar­ka­kuna. \c 15 \s1 Jerusalenpi, Jesus­wa tukuska­kunapa taita­kuna tanda­riska­kuna­manda \p \v 1 Antio­kiapi Pablo i Bernabé chisia­na­ku­ura, sug runa­kuna Judea alpa­manda chi pui­blu­ma chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika, Jesus­wa tukus­ka­kunata iacha­chii kalla­rir­ka­kuna, kasa nispa: \p —Kam­kuna, Moisés imasa nis­ka­sina mana marka chura­chi­rig­pika, mana kispi­riskami ni­raian­kan­gi­chi. \p \v 2 Pablo i Bernabeka, chasa iacha­chi­na­kus­kata uias­paka, sin­chi nir­ka­kunata: \p —Mana alli­lla kanchu—. Chi­manda­mi pai­kuna­wa piña­chi­ri­na­kui tiarka. \p Chi­mandaka chipi Jesus­wa tukus­ka­kuna, Pablo i Bernabeta i kikin­pura­manda sug­kuna­ta­pas agllar­ka­kuna, Jeru­sa­lenma rin­ga­pa; chi­pika, Jesús kikin agllas­ka­kuna­wa i iacha taita­kuna­wapas chasa iacha­chi­na­kuska­manda rima­na­kun­ga­pa. \p \v 3 Antio­kiapi Jesus­wa iuia­na­kug kachai tukus­ka­kunaka, Fenisia i Sama­ria suti alpa suiu ialig­rir­ka­kuna, chi alpa suiu Jesus­wa tukus­ka­kunata willaspa imasa mana judíu kag­kuna­pas Taita Dius­wa tukuska kagta­kuna. Tukui chi uiag­kuna­pas, kun­tin­ta­rispa uiar­ka­kuna. \p \v 4 Pai­kuna Jeru­sa­lenma chaiag­ri­uraka, Jesus­wa tukus­ka­kuna, pai agllas­ka­kuna i iacha taita­kuna­pas sumag­lla­mi chaskir­ka­kuna. Chi­ura, Pablo i Bernabeka willar­ka­kuna, tukui imasa Taita Dius pai­kuna­wa ruraska­manda. \v 5 Chasa uias­paka, sug fari­seo­kuna Jesus­wa ña tukuska kag­kunaka, saia­rispa nir­ka­kuna: \p —Chi mana judíu Jesus­wa tukus­ka­kuna­taka chaia­kumi nin­ga­pa, judiu­kunapa marka chura­chi­ri­chu­kuna i Moisés imasa nis­ka­sina ruraspa kaug­sa­chu­kuna. \p \v 6 Chasa uiaspa, Jesús agllas­ka­kuna i iacha taita­kunaka tanda­rir­ka­kuna, chi rima­na­kuska­manda alli­lla iuia­rin­ga­pa. \v 7 Ña unai rima­na­ku­ura, Pedroka saia­rispa nirka: \p —Taita waugki­kuna, ñami iachan­gi­chi: Taita Dius, ña unai­mi kam kikin­pura­manda nukata aglla­warka, mana judíu kag­kuna­pas, Alli Willaita uia­waspa, Jesus­wa suma iuia­rin­ga­pa. \v 8 Taita Dius tukui­kunapa iuiaita rigsig, Santu Ispi­ri­tuta nukan­chita karaska kagmi chasa­lla­ta pai­kuna­ta­pas kararka; chasaka, pai­kuna­ta­pas chaskiska kagta kawa­chin­ga­pa. \v 9 Pai­kuna Jesus­wa suma iuia­ris­ka­kuna­man­da­mi pai­kuna­ta­pas pan­da­rii­kunata pasin­siarka. Chasa­wa­mi kawa­chirka, pai­kuna­wa i nukan­chi­wa mana sug rigcha sug rigcha kag­ta­kuna. \v 10 Chasa kag­mandaka, ¿imapatak kuna­uraka Taita Dius ima ruraska­manda mana alli­lla rima­na­kun­gi­chi? Ñi nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna ñi nukan­chipas mana pudi­na­kur­kan­chi­chu, Moisés tukui ima nis­kata ruraspa kaug­san­ga­pa. Kuna­uraka chi Jesus­wa tukus­ka­kuna­taka, ¿imapatak chi mana pudinga­sina mandai­kunata apari­chig­sina ruran­ga­pa muna­na­kun­gi­chi? \v 11 Kasa­mi suma iuian­chi: Iaia Jesús nukan­chita iapa suma kuiaska­manda­lla­mi nukan­chi kispi­chi­riska kan­chi. Chasa­lla­ta­mi chi mana judíu kag­kuna­pas kispi­chi­riska kan­kuna. \p \v 12 Chasa uias­paka tukui chipi kag­kuna, ñi ima mana ainispa­lla, upa­lla­mi tia­na­kurka. Bernabé i Pablo imasa willa­na­kus­ka­ta­mi uiai kalla­rir­ka­kuna. Pai­kuna willa­na­kurka imasa, mana judíu kag­kuna­pagpi, ñi ima­ura­pas mana kawas­ka­sina Taita Dius pai­kuna­wa ruragta. \p \v 13 Pai­kuna ña rimai puchuka­ura, Santiagoka nirka: \p —Taita waugki­kuna, uiamui­chi. \v 14 Simón Pedromi nukan­chita willa­ku, imasa­mi Taita Dius, sug mana judíu kag­kuna­ta­pas agllai kalla­rirka, paipa runa­kuna tukun­ga­pa. \v 15 Chasa­lla­ta­mi Santu Ispi­ri­tu­wa ñugpa­manda rimag­kuna willar­ka­kuna, kasa nispa: \q1 \v 16 Chi­ura­mandami nuka, \q1 kuti­muspa, Davidpa wasi urmas­kata ikuti sumag­lla saia­chig­sina rurag­samusa. \q1 Chi waglli­chiska wasita \q1 ikutimi saia­chig­sina rurasa. \q1 \v 17 Chasa­waka kawa­ringami, \q1 tukui puchuska runa­kunapas \q1 atun Taita Diusta maska­na­kun­gapa kagta­kuna. \q1 Chasa­lla­ta, tukui nuka ag­llas­ka mana judíu kag­kuna­pas \q1 samunga­pa­mi kan­kuna, \q1 paita maskan­ga­pa. \q1 \v 18 Atun Taita Diusmi \q1 paipa rimaita mana ialin­ga­pa ni. \q1 Imasa­mi ñugpa­manda­ta willaska karka: \q1 chasa­mi tukun­ga­pa ka. \p \v 19 Kasa­pas­mi Santiago nirka: \p —Chi­mandami nuka­pa iuiaipi ni­ni: mana judíu kag­kuna Taita Dius­wa tukus­ka­kunata mana ni­sun­chi, Moisés imasa sakis­kata rura­chu­kuna. \v 20 Kasalla ni­sun­chi: “Ianga dius ni­raias­ka­kunata kama­riku karaska aichata mana miku­chu­kuna; mapa­sina­mi ni­raiá. Kari warmi­wa mana panda­ri­chu­kuna. Sipiska wañu­chis­ka­kunapa aicha­ta mana miku­chu­kuna. Iawar­ta­pas mana upia­chu­kuna”. \v 21 Moisés ima nis­kata iacha­chig­kunaka, tukui pui­blu suiumi ñugpa­manda­ta tia. Chi willa­raias­ka­taka judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­kunapi tukui warda pun­cha­kunami willa­nakú. \p \v 22 Chasa uiaspa, Jesús agllas­ka­kuna, iacha taita­kuna­pas i Jesus­wa tukui tukus­ka­kunaka iuia­rig­sa­mur­ka­kuna, pai­kuna­pura­manda iskai runa­kunata agllaspa, Pablo i Ber­nabewa Antio­kia pui­bluma kachan­ga­pa. Chi­manda, Judas Bar­sabás i Silas suti­kuna­ta­mi agllar­ka­kuna, pai­kuna taita­kuna kag­manda. \p \v 23 Chi runa­kuna­wa, kasa willa­raiaska karta­ta­mi kachar­ka­kuna: \pi1 “Kam taita­kuna i mama­kuna, mana judíu kag­kuna, Antio­kia pui­blupi i Siria i Silisia alpa­kuna suiu kaug­sag­kunata, nukan­chi Jesús agllas­ka­kuna i iacha taita­kunami, ‘Puangi’ nin­chi. \pi1 \v 24 “Kaipi­mi iacha­rig­samurka, kai­manda sug runa­kuna nukan­chi mana kachas­ka­kuna kam­kuna­pag­ma rig­ta­kuna. Pai­kunapa rimai­waka kam­kunata man­cha­chispa i tun­tia­chispa sakir­ka­kuna. \v 25 Chi­manda­mi tukui nukan­chika, sug­lla iuiai­wa tukus­pa, alli­lla iuia­rir­kan­chi, nukan­chi­pura­manda iskai runa­kunata agllaspa, kam­kuna­pag­ma kachan­ga­pa. Nukan­chipa iapa kuiaska Ber­nabé i Pablo­wa­mi sug­lla­pi kacha­na­kun­chi. \v 26 Pai­kuna, wañuita mana man­chas­pa­lla­mi mai­pi­pas purin­kuna, nukan­chipa Iaia Jesu­cristo­manda willaspa. \v 27 Chasa iuia­ris­pa­mi Judas i Silasta kam­kuna­pag­ma sug­lla­pi kacha­na­kun­chi, pai­kuna tukui­manda kam­kunata alli­lla willag­rin­ga­pa. \pi1 \v 28 “Santu Ispi­ri­tumi nukan­chita iuia­chirka, kasa nin­ga­pa: kai minis­tis­ka­kuna­lla­ta kam­kuna ruran­ga­pa: \v 29 ianga dius ni­ra­ias­ka­kunata kama­ri­ku karaska aichata mana mikun­ga­pa; iawarta mana upian­ga­pa; sipiska wañu­chis­ka­kunapa aicha­ta­pas mana mikun­ga­pa; kari warmi­wa mana panda­rin­ga­pa. Nukan­chi ima rimas­kata alli­lla uias­paka, alli­lla ruras­pa­mi kaug­san­kan­gi­chi. Kipa­kama”. \p \v 30 Chi kachai tukus­ka­kunaka, Antio­kiama chaiag­rispa, tukui Jesus­wa tukuska chipi kaug­sa­na­kus­kata sug­lla­pi tanda­chispa, chi kartata kuar­ka­kuna. \v 31 Chi kartata kawas­paka, tukui­kuna chi sumag­lla iuia­chii­wa­mi iapa kun­tin­ta­rir­ka­kuna. \v 32 Judas i Silaspas, Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna kaspa, chi Jesus­wa tukus­ka­kunata sumag­lla rimaspa, animu­chir­ka­kuna, kasa nispa: \p —Ñi ima­ura­pas mana Jesusta kunga­rin­gi­chi. \p \v 33 Pai­kuna, achka puncha­kuna chipi chisiar­ka­kuna. Chi­ura­manda chi Jesus­wa tukus­ka­kunaka, sumag­lla­mi “Pai Siñur” nispa, kun­tin­tu­lla kachar­ka­kuna pai­kunata kachas­ka­kuna­pagma. [ \v 34 Silaska iuia­rirka, mas puncha­kuna chipi chisian­ga­pa. Chasaka, Judas­lla­mi Jeru­sa­lenma kutirka.] \v 35 Pablo i Bernabepas, chi Antio­kia pui­blupi sug puncha­kuna chisiar­ka­kuna. Pai­kuna, miraspa, achka­kuna tukuspa, Iaia Jesus­manda Alli Willaita willaspa iacha­chispa­mi kar­ka­kuna. \ms1 DIUSPA RIMAITA WILLASPA, PABLO PARISMA PURISKAMANDA \s1 Bernabé, Pablo­pag­manda sugma riska­manda \p \v 36 Sug puncha­kuna iali­ura, Pabloka Bernabeta nirka: \p —Iaia Jesus­manda Alli Willaita tukui pui­blu­kunapi willas­ka­kunama ikuti ri­sun­chi, pai­wa tukus­ka­kuna imasa kas­kata ikuti kawan­ga­pa. \p \v 37 Bernabé chi­ura muna­kurka, Juan Marcosta pai­kuna­wa sug­lla­pi pusan­ga­pa. \v 38 Chi Marcos, ñugpata Panfilia alpapi pai­kunata sakispa, mana mas pai­kuna­wa rin­ga­pa munaska karka, Alli Willaita willan­ga­pa. Chasa kag­manda, Pablo­taka iuia­rirka, mana Marcos­wa sug­lla­pi purin­ga­pa. \v 39 Pai­pura piña­chi­na­kurka. Chi­manda­mi chi­ura­manda mana sug­lla­pi purir­ka­kuna. Ber­nabé, Marcosta pusaspa, barkupi iai­kuspa, Chipre alpama rir­ka­kuna. \v 40 Ikuti Pabloka, Silasta agllarka. Jesus­wa tukus­ka­kuna pai­kuna­manda atun Taita Diusta mañaska­ura­manda, chi­manda llugsir­ka­kuna. \v 41 Siria i Silisia alpa­kuna suiu, Jesus­wa tukus­ka­kunata suma iuia­chispa purig­rir­ka­kuna. \c 16 \s1 Pablo, Timoteota pai­wa purin­ga­pa agllaska­manda \p \v 1 Derbe pui­bluta ialispa, Lis­tra pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika, Timoteo suti runa­wa tari­na­kurka. Chi runa, Jesus­wa tukuska karka. Paipa mama, judia­mi karka, Jesus­wa suma iuiag. Taitandika, mana judiu­mi karka. \v 2 Listra i Ikonio pui­blu­kunapi kaug­sag Jesus­wa tukus­ka­kuna, Timoteo­manda sumag­lla­mi rima­na­kurka. \v 3 Pabloka muna­kur­kami, Timoteoka nuka­wa purig­ri­chu. Tukui judiu­kuna chi suiu kaug­sag­kuna iachar­ka­kuna, chi runapa taita mana judíu kagta. Chi­manda Pabloka, judiu­kunapa marka Timoteota chura­chirka; chasaka, judiu­kuna sumag­lla alli­lla iuiai­wa kawa­na­kun­ga­pa. \p \v 4 Tukui pui­blu­kunapi iali­na­kuspa, Jesus­wa tukus­ka­kunata willar­ka­kuna, imasa Jesús kikin agllas­ka­kuna i iacha taita­kuna Jeru­sa­lenpi rimagta­kuna, mana judiu­kuna imasa kaug­san­ga­pa chaiagta. \v 5 Chasaka Jesus­wa tukus­ka­kuna, tukui puncha­kunami mas suma iuiai apar­ka­kuna. Chi­wa­mi mas miraspa miraspa rir­ka­kuna. \s1 Masedonia alpa­manda runa, muskui ukupi Pablota kawa­riska­manda \p \v 6 Santu Ispí­ritu mana Pablota sakirka, Asia alpa suiu Diuspa Rimai­ta willag­rin­ga­pa. Chi­manda, Fri­jia i Galasia suti alpa­kunapi ialir­ka­kuna. \v 7 Misia suti alpama chaiag­ris­paka, Bitinia suti alpama ialin­ga­pa muna­na­kurka. Chasa muna­na­kugpi­pas, Jesuspa Ispi­ri­tuka mana sakir­ka­kunata, chima iai­kun­ga­pa. \v 8 Chi­manda, Misia­pi ialispa, Troas suti lamar iaku patama chaiag­rir­ka­kuna. \p \v 9 Chi­pika sug tuta puñu­kuspa, Pabloka muskurka, Masedonia suti alpa­manda sug runa saia­kugta. Chi runaka, mañaspa, Pablota nirka: \p —Kai Masedonia alpama iali­mui. Nukan­chita aidag­samui. \p \v 10 Pablo muskui ukupi chasa kawas­ka­waka iuia­rir­kan­chi: “Taita Dius, nukan­chita sutipa­mi kaia­ku, Masedonia­manda runa­kunata Alli Willaita willag­rin­ga­pa”. Chasa­manda alli­chi­rir­kan­chi, chima rin­ga­pa. \v 11 Barkupi iai­kus­paka, diri­chu­mi rir­kan­chi Samotrasia suti isla­ma. Kaiandika, Neápolis suti pata­ma chaiag­rir­kan­chi. \v 12 Chi­mandaka, chaki­wa rir­kan­chi Fili­pos suti pui­bluma. Chi pui­blu kan­mi Roma­manda­kuna mandadiru. Chi Filipos pui­blu, Masedonia alpa suiu­manda mas atun­mi ka. Mai­lla pun­cha­kuna­mi chipi chisiar­kan­chi. \p \v 13 Chi pui­blu­mandaka, sug warda puncha chaia­ura, iaku pata pata­mi purin­ga­pa rir­kan­chi, iuias­pa: judíu runa­kuna tanda­ri­diru­chu tarin­chi; chi­pika, Taita Dius­manda iuia­rin­ga­pa. Chi­pi­mi tia­rig­rir­kan­chi. Nis­paka, Alli Willai­ta war­mi­kuna tanda­ris­ka­kunata willai kalla­rir­kan­chi. \v 14 Sug pai­pura, Lidia suti, Tiatira suti pui­blu­manda chipi karka, suma puka tila katu­dur, Taita Diusta suma man­chai­wa iuia­rispa kaug­sa­dur. Pai warmi Pablota uia­ku­uraka, atun Taita Dius suma iuiaita kararka, imasa willa­kus­kata alli­lla chaskin­ga­pa. \v 15 Chasaka, tukui pai­pura­kuna chi wasi­manda baug­ti­sa­rir­ka­kuna. Nis­paka, nukan­chita mañaspa, nirka: \p —Nuka Iaia Jesus­wa sutipa tukuska kagta iuia­was­paka, samui­chi. Nuka­pa wasipi chisiag­samui­chi—. Chi­manda­mi nukan­chita chaiarka, chipi kida­rin­ga­pa. \s1 Karsilta kawag runa, Jesus­wa tukuska­manda \p \v 16 Chi­ura­manda, kasa­mi pasa­rirka. Nukan­chi Taita Diusta rima­diruma ri­na­kus­kapi, sug lutrin­sina sipas­wa­mi tupa­na­kur­kan­chi. Chi sipas, kuku waira iai­kus­ka­mi karka. Chasaka, ima­pas mana iacha­ris­ka­ta­mi willa­dur karka. Chi willai­kuna­waka iapa achka kulkimi paipa mandag­kuna­manda rura­dur karka. \v 17 Chi sipaska, Pablota i nukan­chita kati­chi­raiarka, kasa kapa­rispa: \p —Kai runa­kuna kan­kunami tukui­manda mas atun Taita Diuspa lutrin­sina­kuna. Pai­kuna­mi kam­kunata willan­ga­pa kan­kuna, imasa kispi­rin­ga­pa kagta­kuna. \p \v 18 Achka puncha­kunami chasa­lla­ta kapa­rispa kapa­rispa kati­chi­raiarka. Chi­manda Pabloka, rabia­rispa, tigra­rispa, kuku wairata nirka: \p —Jesu­cristopa suti­wa­mi niiki: “Kai sipas­manda llugsii”. \p Chasa rimag­lla­pi, llugsirka. \p \v 19 Chi sipasta mandag­kunaka, chasa kawaspa, nir­ka­kuna: \p —Kuna­ura­manda, nukan­chi mana maschar kulki chaski­sun­chi—. Chasa rima­ris­paka, Pablota i Silasta apispa, atun kallima apar­ka­kuna justi­sia­kuna kaska­ma. \v 20 Justi­sia­kunapa ñawipi saia­chis­paka, nir­ka­kuna: \p —Kai judíu runa­kuna kaspa, nukan­chipa pui­bluta iapa­mi killa­chispa puri­nakú. \v 21 Sug rigcha iuiai­kuna­ta­mi iacha­chi­nakú. Nukan­chita mana chaia­kunchu, Roma­manda kaspa, pai­kuna iacha­chis­kata iachai­kuspa ruran­ga­pa. \p \v 22 Chi­ura tukui chipi kag­kuna, Pablota i Silasta piñaspa kamispa apar­ka­kuna. Justi­sia­kuna­pas nir­ka­kuna: \p —Pai­kunata katanga anchu­chispa, kaspi chag­lla­wa asutii­chi—. \v 23 Achka asutis­paka, kar­silpi wich­kar­ka­kuna. Kar­silpi kawag­taka nir­ka­kuna— Pai­kunata alli­lla kawangi—. \v 24 Chasa uiaspa, chi kawag­ka mas ukuma pai­kunata wich­kag­rirka. Chi­pika, pai­kunapa chaki­kunata kabildu­sina kaspi utkupi churaspa, wataspa sakirka. \p \v 25 Chaugpi tutaka Pablo i Silas, Taita Diusta suma kantaspa iuia­ri­na­kurka. Sug­kuna kar­sil­lla­pita kag­kuna­pas, kanta­na­kus­kata uia­na­kurka. \v 26 Diulpillakar, alpa iapa sin­chi kuiu­rig­samurka. Kar­sil saia­kuska rumi­kuna­pas, chug­chu­rig­ta­mi kuiu­rig­samurka. Chasa ka­ura, tukui pungu paska­rir­ka­kuna. Kadi­na­kunapas, tukui kar­silpi kag­kunapa maki­kuna­manda urmar­ka­kunata. \p \v 27 Karsilta kawag, rigcha­rispa, tukui pungu­kuna paska­raias­kata kawas­paka, iuia­rirka: “Kar­silpi kag­kuna, tukui­kuna­char miti­ku­war­ka­kuna”. Chasa iuia­ris­paka, dimanchai ispada aisarka, wañu­chi­rin­ga­pa. \v 28 Pabloka, sin­chi kapa­rirka, kasa nispa: \p —Mana imapas rura­ri­kui. Tukui­kuna­mi kaipi kan­chi. \p \v 29 Chi­ura karsilta kawag, pun­cha­ia­chi­diru mañaspa, Pablo i Silas­pagma kalpalla chaiag­rirka. Di­man­chai chugchuspa, pai­kunata kungu­rig­rirka. \v 30 Kanchama llugsi­chis­paka, tapurka: \p —Taita waugki­kuna, ¿imatak nuka rurasa, kispi­riska kan­ga­pa? \p \v 31 Chi­ura, pai­kunaka ainir­ka­kuna: \p —Iaia Jesus­wa suma iuia­ris­pa­mi kispi­riska kan­kangi, kam i kam­ba wasipi kaug­sa­na­kus­ka­kuna­pas—. \v 32 Chi­ura, paita i wasipi tukui kag­kunata Iaia Jesus­manda Alli Willaita willag­rir­ka­kuna. \p \v 33 Chi­ura­lla­tata, chara tuta kag­lla­pi, chi kar­silta kawagka, Pablo i Silaspa asutii tukuska nana­na­kus­kata mai­llaspa ambirka. Chi wasi­lla­pita tukui kaug­sag­kuna baug­ti­sa­rir­ka­kuna. \v 34 Nis­paka, atun ukuma pusaspa, mikui karar­ka­kunata. Pai i wasipi tukui kag­kuna, Taita Dius­wa suma iuia­rispa, iapa kun­tin­tu­lla tukur­ka­kuna. \p \v 35 Tutata justi­sia­kuna, alwasil­kunata kachar­ka­kuna, kar­silta kawagta nin­ga­pa: \p —Chi runa­kunata kacha­rii. \p \v 36 Chi­ura chi kawag, Pablota nirka: \p —Justi­sia­kuna ni­war­ka­kunasi, kam­kunata kacha­rin­ga­pa. Chi­manda­mi niiki: mana manchaspa­lla rii­chi. \p \v 37 Pabloka, alwasil­kunata nirka: \p —Nukan­chi Roma­manda runa­kuna kagpi­pas, chi justi­sia­kuna, nukan­chita mana ima­manda­pas tapu­chispa­lla­mi tukui­kunapa ñawipi asutir­ka­kuna. Nis­paka, kar­sil­pi­mi nukan­chita wich­ka­chir­ka­kuna. Kuna­uraka, ¿ima­pa­tak paka­lla nukan­chita llugsi­chin­ga­pa muna­nakú? Kikin­kuna samu­chu­kuna, nukan­chita llugsi­chin­ga­pa. \p \v 38 Imasa uias­ka­sina alwasil­kuna, justi­sia­kunata willag­rir­ka­kuna. Pai­kunaka, Roma­manda runa­kuna kagta uias­paka, iapasi mancha­rir­ka­kuna. \v 39 Kikin justi­sia­kuna, kar­silpi chaiag­ris­paka, Pablo i Silas­ta: —Pasin­sia­wai— nig­rir­ka­kuna. Pai­kunata llugsi­chis­paka, sumag­lla mañar­ka­kuna— Kai pui­blu­manda llugsi­puai­chi. \p \v 40 Karsil­manda llugsispa, Pablo i Silaska Lidiapa wasima rir­ka­kuna. Chi­pika, Jesus­wa tukus­ka­kunata kawaspa, nir­ka­kunata: \p —Mana llakispa manchaspa kai­chi—. Chasa nis­paka— Kaia­kama— nispa, rir­ka­kuna. \c 17 \s1 Tesalónika pui­blupi, judiu­kuna killachi­na­kuska­manda \p \v 1 Anfípolis i Apolonia suti pui­blu­kunata ialig­ris­paka, Tesalónika suti pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Chi­pika, judiu­kuna tan­da­ri­diru wasi tiarka. \v 2 Imasa­mi Pablo kustum­bri iukarka: chasa­mi kada warda puncha chi wasima iai­ku­dur karka. Kimsa warda pun­cha­kuna, ñugpa­manda librupi willa­raiaska­manda chipi judiu­kuna­wa rima­na­kui tiarka. \v 3 Suma willaspa iacha­chi­kurka, kasa nispa: \p —Taita Dius agllaska Cristo­ta­mi chaiarka, llakii­wa wañui pasan­ga­pa; nis­paka, pai kikin ikuti kaugsa­rig­samun­ga­pa—. Kasa­pas­mi ni­kurka— Chi Jesus­manda nuka kam­kunata willa­kuskaka, paimi Taita Dius agllaska Cristo ka. \p \v 4 Chi­ura sug judiu­kuna, Jesus­wa suma iuia­rispa, Pablo i Silas­wa tukur­ka­kuna. Mana judíu kag­pura, iapa achka Taita Dius­wa iuiag­kuna i mama warmi­kuna­pas chasa­lla­ta Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. \v 5 Ikuti mana Jesus­wa iuiag judiu­kunaka, mana chasa munaspa, pai­kuna­wa rabia­rir­ka­kuna. Nis­paka, ñi ima mana rurai iukaska runa­kuna­ta­mi tanda­chir­ka­kuna. Chi­kuna­taka kachar­ka­kuna, kalli suiu kapa­rispa killa­chispa puri­na­kun­ga­pa. Jasón suti runapa wasi­ma­mi chaiag­rir­ka­kuna, Pablo i Silasta maskaspa, chi mana alli runa­kuna­pagma apan­ga­pa. \v 6 Pai­kunata mana taris­paka, Jasonta i Jesus­wa sug tukus­ka­kuna­wan­ta­mi aliuspa, chi pui­blupi tiaska taita­kuna­pagma apar­ka­kuna, kasa kapa­rispa: \p —Kai runa­kuna­mi kan­kuna tukui alpa suiu mana suma rimai­kuna­wa waglli­chispa purig­kuna. Kuna­ura, ña kai­ma­mi chaiag­sa­mur­ka­kuna. \v 7 Kai Jasonpa wasi­pi­mi kida­riska kan­kuna. Tukui pai­kuna­mi, Roma­manda iaia mandag imasa niskapa kuntra rimaspa, nin­kuna: “Sug atun mandagmi tia, Jesús suti”. \p \v 8 Chasa kapa­ri­uraka, chi taita­kunata i tukui uiag­kunata mana suma uia­rir­ka­kunata. \v 9 Chi­ura chi taita­kunaka, Jasonta i pai­wa kag­kunata manara kacha­rispa­lla, kulki mañar­ka­kuna, mana mas chasa ruran­ga­pa. \s1 Berea pui­blupi, Pablo i Silas kag­riska­manda \p \v 10 Jesus­wa tukus­ka­kunaka, chi tutalla Pablo i Silasta kachar­ka­kuna Berea suti pui­bluma. Chima chaiag­ris­paka, judiu­kuna tanda­ri­diru wasima iai­kug­rir­ka­kuna. \v 11 Chi judiu­kunaka, Tesalónika pui­blupi kaug­sa­na­kuska­manda mas alli iuiai­wa­mi kar­ka­kuna. Pablo imasa willa­kus­kata uiaspa, iapa sumag­lla chaskir­ka­kuna. Tukui puncha­kuna, ñugpa­manda librupi willa­raias­kapi sumag­lla kawa­na­kurka: ¿sutipachu Pablo rimaska chasa ni­raiá? \v 12 Chi­wanka achka judiu­kuna, Iaia Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna; mana judíu kag­kuna­pas, achka mama warmi­kuna i kari­kuna­pas. \p \v 13 Tesaloni­ka­manda mana Jesus­wa iuiag judiu­kunaka, Berea pui­blu­pipas Diuspa Rimaita Pablo willa­kugta iachag­samur­ka­kuna. Chasa iachag­samus­paka, chi pui­blu­ma chaiag­rir­ka­kuna, chipi kaug­sa­na­kus­kata panda­chispa i killa­chispa purin­ga­pa. \v 14 Chi­ura­lla Jesus­wa tukus­ka­kunaka, Pablota pusar­ka­kuna lamar iaku patama chaian­kama. Silas i Timoteo, chi Be­rea pui­blupi chisiar­ka­kuna. \v 15 Pablo­wa rig­kunaka, Atenas suti atun pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna. Pai­kuna ña kuti­na­ku­uraka, Pabloka nir­ka­kunata: \p —Silas i Timoteota ni­puangi, utka­lla samu­chu­kuna, nuka­wa sug­lla­pi kan­ga­pa. \s1 Atenas pui­blupi, Pablo kaska­manda \p \v 16 Atenas pui­blupi Silas i Timo­teota suia­kun­kama, chi pui­blupi Pablo kawarka, achka pai­kunapa dius­kuna­sina iukagta­kuna. Chi­manda, paita iapa llakii chaiag­samurka. \v 17 Judiu­kuna tanda­ri­diru wasima iai­kus­paka, judiu­kuna­wa i Taita Dius­wa iuiag mana judíu kag­kuna­wa pari­juma Jesus­manda sin­chi rima­na­kurka. Chasa­lla­ta atun kalli­nigta sug­kuna­wapas tukui puncha rima­na­kurka. \v 18 Iacha Epi­kú­reo i Estoikos suti­kuna­wa iachai­kug­kuna­wa­pas­mi Pablo chasa­lla­ta rima­na­kurka. Pablo ni­kurka: \p —Jesús wañuskaka kaug­sa­rirkami. Chasa­lla­ta­mi nukan­chi­pas, tukui wañus­ka­kuna kaugsa­rin­ga­pa kan­chi. \p Chasa nig­manda, pai­pura tapu­ri­na­kurka: \p —¿Imasatak kai iapa rima­dur rima­ku? \p Ikuti sug­kunaka, mana iachas­pa­lla ni­na­kurka: \p —Paika, mai­nig­manda sug dius­kuna­manda willa­kug­sina­mi uiarí. \p \v 19 Chi­manda, Pablota mañar­ka­kuna, Areópago suti atun tanda­ri­diru wasima rin­ga­pa, kasa nispa: \p —Munantran­chi, kam sug rig­cha iacha­chi­kus­kata iachan­ga­pa. \v 20 Sutipa­mi nukan­chi ñi ima­ura­pas mana uias­kata kam rima­kungi. Chi­manda­mi munan­chi, kam willa­kuska ima ni­raias­kata iachan­ga­pa—. \v 21 Atenas pui­blu­manda tukui kag­kuna i sug­nig­manda chaiag­ris­ka­kuna chipi kaug­sa­na­kug­pas munan­kuna, kuna­ura ima pasa­ri­kuska­lla­wa rimaspa i uiaspa chisia­na­kun­ga­pa. \p \v 22 Chi wasima chaiag­ris­paka, Pabloka, tukui­kunapa chaugpipi saia­rispa, kasa­mi nirka: \p —Atenas­manda kam taita­kuna, nuka kawai­ki­chi­ta­mi dius­kuna­wa iapa suma iuiai­wa kagta­kuna. \v 23 Nuka kam­kunapa pui­blupi puri­kuspa, kam­kunapa dius­sina imajin­kuna­ta­mi kawa­kurkani. Sug altar­pi­mi tarirkani kasa willa­raias­kata: “Sug mana rigsiska dius­manda”. Chi Dius­ta­mi kam­kuna mana rig­sispa­lla kungu­rin­gi­chi. Chi Dius­man­da­mi nuka willan­ga­pa samu­kuni. \p \v 24 —Chi Diusmi kai alpa i chipi tukui ima tiaska rurarka. Pai chasa ruras­paka, sug luarpi i kai alpa luarpi iaia mandag kaspa, runa­kuna saia­chiska paita iuia­ri­diru wasi­kunapi mana kaug­sanchu. \v 25 Runa­kunapa maki­wa ruras­ka­taka, paika ñi ima mana minis­tinchu. Chasa­lla­ta, mana paita ñi ima­pas pisinchu. Pai kikinmi nukan­chita karamú kaug­sai, samai kachan­ga­pa i tukui ima minis­tiska. \p \v 26 —Pai Taita Diusmi, sug­lla runa­manda­lla miraspa, kai tukui alpapi runa­kuna tian­chi. Manara runa­kunata wiña­chispa­lla, ñami niska karka, mai­tuku wata­kuna i maipi chaias­kapi pai­kuna kaug­san­ga­pa kagta; \v 27 chasaka, kikin­kuna Taita Diusta maskan­ga­pa; chi­wanka, mana kawa­kug­sina kas­pa­pas, paita iuia­rispa tarin­ga­pa. \p —Sutipa­mi Taita Dius tukui nukan­chi­manda mana karu­lla­pi ka. \v 28 Pai­manda­mi kaug­san­chi. Pai­man­da­mi purin­chi. Pai­manda­mi tian­chi. Chasa­lla­ta­mi kam­pura­manda sug iachag­kuna­pas nir­ka­kuna: “Nukan­chipas, sug­lla Taita Dius wiña­chiska­mi kan­chi”. \v 29 Sutipa­mi nukan­chi, Taita Dius wiña­chiska kaspa, mana iukan­chi iuia­ringa: Taita Dius kan­chu runapa iachai iuiai­wa kurita u kul­ki­ta u rumita suma ruraska kag­sina. \p \v 30 —Kam­kuna ñugpata mana pai­ta rigsispa­lla ima ruras­ka­kuna­ta, Taita Dius munanmi kunga­rin­ga­pa. Ikuti kuna­uraka, tukui alpapi kaug­sa­na­kus­ka­ta­mi rima­ku, kasa nispa: “Panda­rii­kunata sakispa, nuka­wa samui­chi”. \v 31 Kikin Taita Diuska ñami iachá, ima puncha kai alpa­manda tukui runa­kunata jus­ti­sian­ga­pa chaiagta. Pai kikinmi sug runata agllarka, imasa chaias­ka­sina jus­ti­siai ruran­ga­pa. Chi runa wañus­kata kaug­sa­chispa­mi tukui­kunata kawa­chirka, sutipa pai chasa jus­ti­siai ruran­ga­pa kagta. \p \v 32 Wañus­kata kaug­sa­chiska­manda rimas­kata uias­paka, sug­kuna iapa asir­ka­kuna. Ikuti sug­kunaka nir­ka­kuna: \p —Kam rima­kus­kataka ikuti su­ura­mi uia­sun­chi. \p \v 33 Chasa rimai puchukas­paka, Pablo, pai­kuna­pag­manda llugsispa rirka. \v 34 Chasa kagpi­pas, sug­kuna, pai­wa tukuspa, ima willas­kata suma iuia­rir­ka­kuna. Chi suma iuia­rig­pura­manda, Areopagopi kag­kuna­pura Dionisio suti­mi karka. Dáma­ris suti warmi i sug­kuna­pas, Iaia Jesus­wa suma iuia­rig­samur­ka­kuna. \c 18 \s1 Korinto pui­blupi, Pablo kag­riska­manda \p \v 1 Chi­ura­manda Pabloka, Ate­nas pui­blu­manda llug­sis­pa, Korinto suti pui­bluma chaiag­rirka. \v 2 Chi­pika tari­rirka sug judíu, Akila suti. Pai karka Ponto suti alpa­manda. Klaudio suti iaia man­dag, paipa iachai­wa ña churaska karka, tukui judíu Roma pui­blupi kaug­sa­na­kug chi­manda llugsin­ga­pa. Chi­manda­mi Akila, Pris­kila suti kikinpa warmi­wa manara unai Ita­lia alpa­manda llugsispa, Korin­toma chaiag­riska kar­ka­kuna. Pabloka, pai­kuna­wa­mi tari­na­kurka. \v 3 Akila warmindi, tulda linsu sira­dur­kuna­mi karka. Pablo­pas, chasa­lla­ta rurag kaspa, pai­kuna­wa sug­lla­pi trabajaspa kaug­sai kalla­rirka. \v 4 Tukui warda puncha­kunaka, judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­ma iai­kuspa, chipi kag­kuna­wa pari­juma aini­chi­ri­na­kuspa kar­ka­kuna. Pabloka muna­kurka, judiu­kuna i mana judíu kag­kunata pai rima­kuska­wa alli­lla iuia­chin­ga­pa. \p \v 5 Silas i Timoteo, Masedonia alpa­manda chaiag­ri­uraka, Pabloka mana trabajaspa­lla kalla­rirka, judiu­kunata Diuspa Rimaita willaspa iacha­chiilla. Pai­kunata willa­kurka, Jesús sutipa Taita Dius agllaska Cristo kagta. \v 6 Ikuti pai­kunaka, Pablota mana suma rimai­wa kamii­wan­ta aini­na­kurka. Chi­manda Pabloka, kikinpa katangata chabsispa, pai­kunata nirka: \p —Kam kikin­kunapa mana alli­lla rurai­kuna­lla­wa­mi dil­tudupa wañun­ga­pa kan­gi­chi. Nuka­waka mana llaki­ri­na­kun­gi­chi. Kuna­ura­mandaka, mana judíu kag­kuna­pag­ma­mi rin­ga­pa kani, pai­kunata iacha­chin­ga­pa. \p \v 7 Chi­manda llugsispa, Tisio Justo suti runa­pagma chaiag­rirka. Chi runaka karka Taita Dius­wa suma iuiag. Paipa wasi, judiu­kuna tanda­ri­diru wasi ladu­lla­pi­mi karka. \v 8 Chi tanda­ri­diru wasi­manda taita, Krispo suti, paipa wasipi tukui kaug­sa­na­kug­pas­mi Iaia Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna. Chasa­lla­ta Korinto­manda achka runa­kunapas, Pablo ima willa­kus­kata uiaspa, Iaia Jesus­wa tukug­samuspa, baug­ti­sa­rir­ka­kuna. \p \v 9 Sug tuta Iaia Jesuska, muskui ukupi­sina Pablota kawa­rig­sa­murka, kasa nispa: \p —Mana manchaspa­lla nuka­manda willangi, mana upallaspa­lla. \v 10 Nukaka, kamwa­mi kan­ga­pa kani. Chi­manda, ñi pipas mana kamta ima jiru ruran­ga­pa pudin­ga­pa kan­kuna­chu. Kai pui­blupi achka runa­kunami nuka­wa tukun­ga­pa kan­kuna. \p \v 11 Chi­mandami Pablo, Diuspa Rimaita iacha­chispa, chi pui­blupi sug wata sugta killa chisiarka. \p \v 12 Galión suti runa chi Akaia alpata mandag ka­ura, judiu­kunaka, sug­lla­sina tukuspa, Pablota apir­ka­kuna. Nis­paka, chi mandag­pagma apaspa, \v 13 nir­ka­kuna: \p —Kai runa iacha­chispa­mi puri­ku, Taita Diusta imasa nukan­chipa ñugpa­manda ruran­ga­pa willa­ra­ias­ka­sinata nukan­chi kunga­rin­ga­pa. Sug rigcha iuiai­kuna­wa­mi iacha­chispa puri­ku. \p \v 14 Pablo ña ainin­ga­pa ka­ura, Galionka judiu­kunata nirka: \p —Kam judiu­kuna, kai runa ima mana alli­llata rurag kagpi u mai­kanta wañu­chiska kag­pika, alli­char kantra, nuka kam­kunata uian­ga­pa. \v 15 Ikuti kai runa sug rig­cha rimai u sug runa­kuna­manda iacha­chi­kugpi, u imasa kam­kunapa ñugpa­manda librupi willa­raias­ka­sina mana iacha­chi­kug­pika, kam kikin­pura iachai­chi. Nukaka mana muna­ni­chu, chi­kunata justi­siai ruran­ga­pa. \p \v 16 Chasa nis­paka, chi judiu­kuna­ta wasi­manda llugsi­chirka. \v 17 Chi­ura tukui mana judíu kag­kunaka, Sóstenes suti judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­manda taitata apir­ka­kuna. Mandag Galionpa wasi pungu ladu­lla­pi­mi paita makai kalla­rir­ka­kuna. Chi mandag­taka ñi ima mana iuia­chirka. \p \v 18 Chi­ura­manda Pabloka, achka puncha­kunami chi pui­blupi chi­siarka. Chasa chisias­paka, Jesus­wa tukus­ka­kunata: “Sug puncha­kama” nispa, barkuma iai­kug­rirka, Siria alpama rin­ga­pa. Akila i Priskilapas, pai­wa sug­lla­pi rir­ka­kuna. Manara barkuma iai­kug­rispa­lla, Senkrea suti patama chaiag­rispa, Pabloka tukui agchata kuchuspa aspi­chi­rirka. Chasaka, Taita Diusta pai kikin imasa nis­ka­sina­mi rurarka. \s1 Siria alpama, Pablo kutiska­manda \p \v 19 Efeso suti pui­bluma chaiag­ris­paka, Akila warmindita chipi sakis­pa, judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­ma iai­kug­rispa, pai­kuna­wa sug­lla­pi rima­na­kui kalla­rirka. \v 20 Chi judiu­kuna, Pablota maña­na­kurka mas sug puncha­kuna chipi pai­kuna­wa kan­ga­pa. Pabloka mana munarka. \v 21 “Sug puncha­kama” nispa, pai­kunata nirka: \p —Nukan­chipa Taitiku lisin­sia kua­wag­pika, ima­ura­pas ikutimi kam­kuna­wa samusa—. Chasa nis­paka, Efeso­manda lamar iakupi ikuti rirka Sesarea pui­bluma. \v 22 Chipi chaiag­ris­paka, ñambi apispa, Jeru­sa­lenma chaiag­rirka. Chi­pika, Jesus­wa tukus­ka­kunata: “Puangi” nig­rir­ka­kunata. Chi­mandaka, Antio­kia pui­bluma rirka. \v 23 Achka puncha­kuna chipi kas­paka, llugsirka. Nis­paka, Galisia i Fri­jia alpa­kunapi Jesus­wa tukus­ka­kunata kawaspa, suma iuia­chispa ialirka. \ms1 DIUSPA RIMAITA WILLASPA, PABLO KIMSAMA PURISKAMANDA \s1 Efeso puiblupi, Apolos kaskamanda \p \v 24 Chi­kama, Apolos suti judíu runa­mi, Alejandría pui­blu­manda kaspa, Efeso pui­bluma chaiag­rirka. Chi runa, ñugpa­manda librupi willa­raias­ka­kunata alli­lla iachaspa, suma­mi iacha­chi­dur karka. \v 25 Iaia Jesús ima iacha­chis­kata iachas­paka, pai tukui iachas­ka­ta­mi Jesus­manda alli­lla rimaspa iacha­chi­dur karka. Chasa kagpi­pas, Juan iaku­wa baug­ti­saska­manda­lla­mi iacharka. \v 26 Efesoma chaiag­ris­paka, judiu­kuna tanda­ri­diru wasipi mana manchaspa­lla­mi willai kalla­rirka. Paita uias­paka, Priskila i Akilaka, sapa­lla­ta pusaspa, Taita Dius imasa kaug­san­ga­pa nis­kata mas alli­lla­mi iacha­chii kalla­rir­ka­kuna. \p \v 27 Chi­ura­mandaka chi Apolos, Akaia suti alpama rin­ga­pa iuia­kurka. Chi­ura Jesus­wa tukus­ka­kunaka, paita nir­ka­kuna: \p —Iapa allilla­mi ka—. Chasa nis­paka, Akaia alpapi kaug­sag Jesus­wa suma iuia­rig­kunata iskri­bispa kachar­ka­kuna, kasa nispa— Paita sumag­lla chaski­puan­gi­chi. \p Apolos chipi chaiag­rig­mandaka, Jesus­wa suma iuia­rig­kuna­manda iapa alli tukug­samurka, Taita Dius pai­kunata iapa kuiaska­manda. \v 28 Tukui­kunapa ñawipi, judiu­kunata mana manchaspa­lla ni­kurka: \p —Ñugpa­manda librupi willa­ra­ias­ka­kunata, kam­kuna manara alli­lla iachai­kurkan­gi­chi­chu—. Chi willa­raiaska kawa­chispa, ni­kurka, Jesús sutipa Taita Dius agllaska Cristo kagta. \c 19 \s1 Efeso pui­blupi, Pablo kag­riska­manda \p \v 1 Korinto pui­blupi Apolos kan­kama, Pabloka, sachu­ku ialispa, Efeso pui­bluma chaiag­rirka. Chipi chaiag­ris­paka, Jesus­wa sug tukus­ka­kunata tarig­rispa, \v 2 tapurka: \p —Kam­kuna, Jesus­wa suma iuia­rig­samu­ura, ¿Santu Ispi­ri­tutachu chaskirkan­gi­chi? \p Pai­kunaka ainir­ka­kuna: \p —Mana iachan­chi­chu, Santu Ispí­ritu tiagta. \p \v 3 Chi­ura, Pabloka tapurka: \p —Nigpika, ¿ima iuia­rispatak baug­ti­sa­riska kan­gi­chi? \p Chi­ura ainir­ka­kuna: \p —Juan iacha­chis­kata iuia­rispa­mi baug­ti­sa­rii tukuska kan­chi. \p \v 4 Chi­ura, Pabloka nirka: \p —Panda­ris­ka­kunata sakig­kuna­ta­mi Juan iaku­wa baug­ti­sarka, tukui runa­kunata kasa nispa: “Nuka­pa kati samun­ga­pa kag­ta­mi iukan­gi­chi suma iuia­ringa”. Chika, Jesus­manda­mi ni­raiá. \p \v 5 Chasa uias­paka, Iaia Jesuspa suti­wa­mi baug­ti­sa­rir­ka­kuna. \v 6 Pa­blo pai­kunata maki chura­uraka, Santu Ispí­ritu pai­kunapa sungupi iai­kug­samurka. Iai­kug­samug­lla­pi, mana iachaska rimai­kuna­wa­pas­mi rimai kalla­rir­ka­kuna. Chasa­lla­ta, Santu Ispí­ritu iuia­chi­kus­ka­ta­mi willai kalla­rir­ka­kuna. \v 7 Chi­kuna, mai chunga iskai runa­kuna­mi kar­ka­kuna. \p \v 8 Pabloka, chi pui­blupi judiu­kuna tanda­ri­diru wasima iai­kuspa, kimsa killa­mi mana manchaspa­lla chipi iacha­chi­kurka. Taita Dius imasa suma manda­kuska­manda chipi kag­kuna­wa rima­na­kurka. Pabloka muna­kurka, pai­kunata pai rima­kuska­wa alli­lla iuia­chin­ga­pa. \v 9 Ikuti sug­kunaka, paita uianga­taka, rinri tapa­rispa, tukui­kunapa ñawipi Iaia Jesus­manda iacha­chi­kus­kata wabutir­ka­kuna. Chasa kag­manda, Pabloka pai­wa tukus­ka­kuna­wan­ta anchu­rirka. Nis­paka, tukui puncha­kuna Tirano suti runapa iacha­chi­diru wasipi iacha­chii kalla­rirka. \v 10 Iskai wata­mi chipi iacha­chi­kurka. Chi­wanka, judiu­kuna i mana judíu kag­kuna­pas, chi Asia alpa suiu kaug­sag­kuna, tukui­nig­manda­mi pudir­ka­kuna, Iaia Jesus­manda rimaita uian­ga­pa­kuna. \p \v 11 Taita Diuska, iapa ima­ura­pas mana kawas­ka­sina Pablo­wa­mi rura­dur karka. \v 12 Pablopa ima pañuilu u katanga chura­ri­diru kas­kata ungug­kuna­pagma apa­dur kar­ka­kuna, ambi­rin­ga­pa. Chi­wanka, ungug­kunapa kuir­puta llam­kag­lla­pi­mi ima ungui­kuna­pas alia­dur kar­ka­kunata. Chasa­lla­ta rura­ura, kuku waira­kuna­pas miti­ku­dur kar­ka­kuna. \p \v 13 Chasa kawaspa, sug judiu­kuna sin­chi­kuna­sina ambispa puri­dur­kunaka, Iaia Jesuspa suti­wa rimai kalla­rir­ka­kuna, kuku waira­wa kas­ka­kunata kasa nispa: \p —Pablo willa­kuska Jesuspa suti­wa­mi niiki: llugsii­chi—. \v 14 Es­keva suti iaia sasir­dutipa kan­chis wam­bra­kuna­mi chasa rura­na­kurka. \p \v 15 Chi kuku wairaka, pai­kunata kasa ainirka: \p —Jesusta i chi Pablo pi kagta, nuka rigsi­nimi. Ikuti kam­kuna­taka mana rigsii­ki­chitachu. ¿Pi­kuna­char kan­gi­chi?—. \v 16 Chasa nis­paka, chi kuku waira­iug runa, tukui kan­chis­kunata saltaspa, apir­ka­kunata. Piai richir­ka­kunata. Lisia­chispa lla­tan saki­uraka, iukar­ka­kuna chi wasi­manda miti­kunga­kuna. \p \v 17 Chasa pasa­ris­kata iachas­paka, Efeso pui­blupi tukui judiu­kuna i mana judíu kag­kuna iapa mancha­rir­ka­kuna. Chasa­waka, Iaia Jesús masmi atun­ia­chii tukug­samurka. \v 18 Iaia Jesus­wa achka suma iuia­rig­kuna­pas, pai­kuna ima ñugpata mana alli­lla ruras­ka­kuna­manda tukui­kunapa ñawipi willa­rig­rir­ka­kuna. \v 19 Chasa­lla­ta achka jiru iacha­kuna, pai­kunapa libru­kunata sug­lla­pi tanda­chispa, tukui­kunapa ñawipi rupa­chir­ka­kuna. Chi rupa­chiska libru­kunaka karkasi pichka chunga waranga bali kulki­sina. \v 20 Chasapi, Iaia Jesuspa iapa iachai­wa pai­manda Alli Willaita tukuipi iacha­rig­samurka. Chi willaita suma iuia­rig­kuna, mas miraspa­mi rir­ka­kuna. \p \v 21 Chasa pasa­riska­ura­manda, Pablo­taka iuiai chaiarka, Mase­do­nia i Akaia alpa­kunapi ialispa, Jeru­sa­lenma chaiag­rin­ga­pa. Kasa­pas­mi nirka: \p —Chi­mandaka iukanimi, Roma atun pui­bluma ringa—. \v 22 Chasa nis­paka, iskai paita aidaspa kati­raiag­kunata, Timoteo i Erasto suti­kunata, Masedonia alpama ñugpa kachar­ka­kunata. Pai kikinka, mas achka puncha­kunami chi Asia alpapi unaiarka. \s1 Efeso pui­blupi killachi­na­kuska­manda \p \v 23 Chi puncha­kuna Efeso pui­blu­pi, iapa achka runa­kuna, pai­pura sin­chi rima­na­kuspa killa­chi­na­kurka, Iaia Jesus­manda iuia­chii­kuna­wa pai­kunata manima sumag­manda. \v 24 Tukui runa­kuna­wa killa­chi­dur, Demetriomi suti karka. Chi runa, kulkita rura­dur­mi karka Arte­misa suti ianga mama diuspa uchu­llita iglisia­sina ruras­kata wal­ka­ri­diru. Pai­wa rurag­kuna­pas, achka kulkimi wakana­ri­dur kar­ka­kuna. \v 25 Paika, chi runa­kunata i tukui chasa rurag­kuna­ta­pas sug­lla­pi tanda­chispa, nir­ka­kunata: \p —Kam waugki­kuna iachan­gi­chimi: kai nukan­chipa tra­ba­ju­wa­mi sumag­lla kaug­san­chi. \v 26 Alli­lla­mi kawan­gi­chi i iachan­gi­chi: kai Efesopi i ñalla tukui Asia alpapi, chi Pablo, iapa achka­kuna­ta­mi llulla­chispa, sug rigcha iuia­chig­samurka, kasa nispa: “Chi runa­kuna ruras­kaka, mana dius­kuna kanchu. Ianga­mi kan­kuna”. \v 27 Tukui­kuna chasa iuia­rigpi­kunaka, nukan­chi kulkita tra­ba­jaskaka ñi imapa mana bali­char tukug­samuntra. Nukan­chipa Artemisa atun mama diusta iuia­ri­diru wasi­ta­pas­char wabu­tii tukuntra. Kunan­kama kai Asiapi i tukui alpa­pipas, Arte­mi­sa­ta­mi chara kungu­rin­kuna. Kuna­ura­mandaka, tukui­kunami Pablopa kaug­sa sakin­ga­pa kan­kuna. \p \v 28 Chasa uias­paka chipi kag­kunaka, iapa rabia­rispa, kapa­rii kalla­rir­ka­kuna: \p —Tukui Efesopi kaug­sag­kunapa Artemisa, atun mama dius­mi kangi. \p \v 29 Chi­mandami chi pui­blupi tukui kaug­sa­na­kug, tuntia­rig­samuspa, pai­kunapa tanda­ri­diru wasima upa­kuna­sina kalpa iai­kug­rir­ka­kuna. Masedonia alpa­manda Gaio i Aristarko suti Pablo­wa purig­kunata apispa­mi iaiku­chig­rir­ka­kuna. \v 30 Pablo muna­kurka, chi­tuku achka runa­kunata rimag­rin­ga­pa. Chasa muna­kug­pipas, pai­wa tukus­ka­kunaka mana sakir­ka­kuna. \v 31 Asia alpapi sug mandag taita­kuna­pas, Pablopa rigsidu­kuna kaspa, kachar­ka­kuna, paita mañan­ga­pa, chi wasima mana iaiku­kuchu. \p \v 32 Chi wasi ukupi kag­pura, iapa tuntia­chi­na­kurka. Sug sug rigcha, sug sug rigcha­mi kapa­rispa rima­na­kurka. Ñalla tukui­kunata mana iacha­ri­kurka, imapa sug­lla­pi tan­da­riska kagta­kuna. \v 33 Chi­uraka chi tanda­ris­ka­kunapa chaugpi­manda sug judiu­kunaka, Alejandro suti runata iuia­chispa, ñugpa ladu tan­gaspa apar­ka­kuna, pai tukui­kunata riman­ga­pa. Chi­ura Ale­jan­dro, chipi kag­kunata maki­wa kawa­chispa upalla­chin­ga­pa muna­kurka. \v 34 Tukui chipi kag­kunaka, Ale­jan­dro judíu kagta iachaspa, sug­lla­sina tukuspa, iskai ura­sina kapa­ri­na­kurka, kasa nispa: \p —Tukui Efeso pui­blupi kaug­sag­kunapa Artemisa, atun mama dius­mi kangi. \p \v 35 Chipi mandagpa iskribin­ga­pa aidagka, tukui­kunata rimaspa upalla­chis­paka, kasa­mi nirka: \p —Kam Efeso­manda kag­kuna, ¿mana­chu tukui­kuna iachan­kuna: nukan­chi Efeso­manda­kuna iukan­chi­mi, Artemisa atun mama dius­ta iuia­ri­diru wasita i kikinpa ima­jin awa luar­nig­manda urmas­kata mana ima­pas pasa­rin­ga­pa kawanga? \v 36 ¿Pitak nin­ga­pa ka, mana chasa kagta? Chi­manda, kam­kunata chaia­kumi, upalla kan­ga­pa. Mana ima­pas rurai­chi, mana alli­lla iuia­rispa­lla. \v 37 Kaima pusa­muska runa­kunaka mana kan­kuna­chu nukan­chipa mama diusta iuia­ri­diru wasipi sisai­kuna­sina ñi paita kami­dur­kuna­sina. \v 38 Deme­trio i pai­wa sug­lla­pi kag­kunaka pipa kuntra ima willan­ga­pa iukagpi­kunaka, chi­manda­mi justi­siai rurag­kuna tia. Chi­pi­mi pari­juma ima­manda­pas rima­na­kun­ga­pa tiag­pika, justi­siata riman­kan­gi­chi. \v 39 Kam­kuna rima­na­kus­kapi mana alli­lla tukug­pika, mañan­kan­gi­chimi, tukui­kuna tanda­rispa, alli­lla rima­na­kun­ga­pa. \v 40 Kuna puncha ima pasa­ris­ka­taka, mandag­kuna sutipa­mi pudin­kuna nukan­chi­manda iuianga­kuna: “Man­dai­ta wabu­tispa­mi sug rigcha rura­nakú”. Kuna­ura pasa­ris­kata, nukan­chi mana pudin­ga­pa kan­chi­chu riman­ga­pa, kai­tuku achka runa­kuna killa­chi­na­kuska­manda. \p \v 41 Chasa nis­paka, tukui­kunata llugsi­chirka. \c 20 \s1 Masedonia i Gresia alpa­kunama, Pablo ikuti riska­manda \p \v 1 Chi killa­chi­na­kui ña iali­ura, Pabloka, Jesus­wa tukus­ka­kunata kaiaspa, suma iuia­chir­ka­kunata. “Sug puncha­kama” nis­paka, Masedonia alpama rirka. \v 2 Chi alpapi chaiag­rispa, Jesus­wa tukus­ka­kuna chipi kaug­sa­na­kus­kata unai rimaspa, suma iuia­chir­ka­kunata. Nis­paka, Gresia suti alpa­ma rirka. \v 3 Chi­pika, kimsa killa­mi kag­rirka. Chi­manda Siria alpa­ma iakupi rin­ga­pa ka­ura, alli­lla iachag­samurka, judiu­kuna paita wañu­chin­ga­pa muna­na­kugta. Chi­ura nirka: \p —Masedonia alpa­ta­mi chaki­wa kutin­ga­pa kani—. \v 4 Pablo­wa ri­na­kurka Berea pui­blu­manda Pirro­pa wam­bra Sopater suti, Tesa­lónika pui­blu­manda Aristarko i Segundo suti­kuna, Derbe pui­blu­manda Gaio i Timoteo; Asia alpa­manda Tíkiko i Trófimo suti runa­kuna­pas­mi sug­lla­pi ri­na­kurka. \v 5 Chi runa­kuna, ñug­paspa, Troas pui­blupi nukan­chita suiag­rir­ka­kuna. \v 6 Nukan­chika, mana liba­dura­wa tanda miku­diru puncha­kuna iali­chispa, Fili­pos pui­blu­manda iakupi llug­sir­kan­chi. Pichka puncha­pika Troas pui­bluma chaiag­rispa, chi sug­kuna­wa tari­na­kur­kan­chi. Chi­pika, kan­chis punchami chisiar­kan­chi. \s1 Troas pui­blupi, Pablo kaska­manda \p \v 7 Simana kalla­rii puncha u du­min­guka, tukui­kuna sug­lla­pi tan­da­rir­kan­chi, Iaia Jesús imasa nis­ka­sina tanda sug­lla­pi mikun­ga­pa. Chi­ura Pabloka, kaiandi rin­ga­pa iuia­kuspa, chaugpi tuta­kama­mi iacha­chirka. \v 8 Awa ladu ukupi tukui nukan­chi kaska­pika, achka sira lam­pa­ra­kunami sindi­na­kurka. \v 9 Sug musu, Eutiko suti, bin­ta­na­pi­mi tia­kurka. Chi musu, Pablo tuta unai rima­kus­kata uia­kus­paka, di­puñui sin­gu­kuspa, chi kimsa pisu awa­man­da­ta­mi urmarka. Pai alpama urmaska wañus­ka­ta­mi atari­chig­rir­kan­chi. \v 10 Pablo­pas, urai­kuspa, chi musuta aisaspa, marka­rispa, nirka: \p —Mana llaki­na­kui­chi. Kaug­sa­mi ka. \p \v 11 Chasa nis­paka, ikuti sikaspa, Jesús imasa nis­ka­sina tanda pitispa mikurka. Mikus­paka, ikuti iacha­chii kalla­rirka, ñalla paka­rin­kama. Nis­paka, rirka. \v 12 Chi wañuska musu­taka kaug­sa­mi apar­ka­kuna. Chi­wanka tukui­kuna, alli iuia­chii­wa kun­tin­ta­rir­ka­kuna. \s1 Mileto pui­bluma, Pablo riska­manda \p \v 13 Nukan­chika, Pablota ñug­pas­pa, Aso suti pui­bluma iakupi rir­kan­chi, chipi pai­wa tupa­na­kug­rin­ga­pa, pai imasa nis­ka­sina. Paika, chaki­wa ñambi chima ri­kurka. \v 14 Sutipa­mi chi pui­blupi ikuti sug­lla­pi tukur­kan­chi. Nis­paka, paita barku­lla­pita pusaspa, Mitilene suti pata­ma chaiag­rir­kan­chi. \v 15 Kaian­dika, iakupi ikuti rispa, Kío suti alpa ladu­lla­pi­mi ialir­kan­chi. Sug kaian­dika, chi iaku sug ladu chimba rispa, Samos sutipi saia­rig­rir­kan­chi. Ikuti sug punchamaka, Mileto sutima chaiag­rir­kan­chi. \v 16 Pablo iuia­riska karka, Efeso pui­bluta mana iai­kuspa­lla ialin­ga­pa; chasaka, chi Asia alpapi mana iapa una­ian­ga­pa. Pai muna­kurkami, utka­lla Jeru­sa­lenma chaiag­rin­ga­pa; chasaka, Pente­cos­tés atun puncha chipi iali­chig­rin­ga­pa. \s1 Efeso­manda Jesus­wa tukus­ka­kuna­pura iacha taita­kunata, Pablo rimaska­manda \p \v 17 Mileto pui­blu­mandaka Efeso pui­bluma kacharka, Jesus­wa tukus­ka­kuna­pura iacha taita­kunata kaian­ga­pa. \v 18 Pai­kuna Efeso­manda ña chaiag­ri­uraka, kasa­mi nir­ka­kunata: \p —Kam­kuna ñami iachan­gi­chi, nuka kai Asia alpama chaia­muska­ura­manda­ta, tukui puncha­kuna imasa kam­kuna­wa sumag­lla kaska kagta. \v 19 Nuka, mana iapa atun tukus­pa­lla, Iaia Jesús imasa ni­was­ka­sina­mi ruraspa kani. Judiu­kuna nukata mana alli­lla rura­wan­ga­pa muna­na­kug­manda­mi llakispa wakaspa puri­kuni. \v 20 Iachan­gi­chimi, nuka ñi ima­pipas mana sakispa­lla, kam­kunata sumag­lla rimaspa aidaspa kagta. Tukui­kunapa ñawi­pi, kam­kunapa wasi­kunapi­pas­mi rimaspa iacha­chispa karkani. \v 21 Judiu­kunata i mana judíu kag­kuna­ta­pas­mi rima­kurkani, kasa nispa: “Tukui panda­ris­ka­kunata sakis­pa, Taita Dius­wa tigrai­chi. Chasa­lla­ta, nukan­chipa Iaia Jesus­wa suma iuia­rii­chi”. \p \v 22 —Kuna­uraka, Santu Ispí­ritu wata­waspa apa­wa­kug­sina­mi Jeru­sa­lenma ri­kuni. Chi­pika mana iacha­ni­chu, ima nukata pasa­ri­wan­ga­pa kagta. \v 23 Kai­lla­mi iachani: tukui pui­blu­kunama chaiag­ris­kapi, Santu Ispi­ri­tu­wa iuiag­kuna­mi kasa willa­wa­nakú: sug runa­kuna suia­wa­na­kun­si, nukata maki wata­waspa, kar­sil­pi chura­waspa, llakii pasa­chi­wan­ga­pa. \v 24 Chasa kagpi­pas, nuka kikinpa kaug­sai­manda mana llaki­wanchu. Kasa­lla­mi nuka muna­ni: nukata imasa­mi ruran­ga­pa chaia­wa­ku: chasa­mi ima­pipas ruran­ga­pa munani. Chi­wanka, imasa­mi Iaia Jesús, nukata minga­warka, Taita Diuspa suma kuiai­manda willaita willaspa purin­ga­pa: chi­kuna­ta­mi ruran­ga­pa munani. \p \v 25 —Kasapas. Kam­kuna­pag­pi­mi puri­kurkani, Taita Dius imasa suma manda­kuska­manda willaspa. Nuka iacha­nimi, kuna­ura­mandaka kam­kuna manima ikuti kawa­wan­ga­pa kagta­kuna. \v 26 Chi­manda­mi nuka kuna puncha alli­lla rimai­ki­chita: mai­kan­pas nuka iacha­chis­kata mana alli­lla rurag­manda Taita Dius justi­siai rurag­pika, nuka­waka mana llaki­ri­na­kun­gi­chi. \v 27 Tukui Taita Dius ima munas­ka­ta­mi willarkai­ki­chita, ñi ima mana pakaspa­lla. \v 28 Kam kikin­kuna, suma iuia­ri­puan­gi­chi. Chasa­lla­ta, tukui kam­kuna­wa sug­lla­pi Jesus­wa iuia­rig­kunata suma kawa­puan­gi­chi. Kam­kunata, Santu Ispí­ritu churarka, pai­kunata suma kawag taita­kuna­sina kan­ga­pa. Jesus­wa tukui tukus­ka­kuna, maipi kaska­pi­pas, kikin Iaia Jesuspa iawarwa randis­ka­sina­mi ni­raian­chi. \p \v 29 —Nuka kasa­mi iachani: imasa­mi mana alli sacha alku­kuna, ubija­kuna­pagma iai­kuspa, mana sakispa­lla puchukan­kuna: chasa­lla­ta­mi, nuka riska­ura­mandaka, sug rigcha iuia­chig­kuna, kam­kuna­wa iai­kuspa, Jesus­wa suma iuia­ri­na­kus­kata waglli­chin­ga­pa samun­ga­pa kan­kuna. \v 30 Kam kikin­pura­pas­mi sug­kuna, sug rigcha iacha­chispa purin­ga­pa kan­kuna. Chasaka Jesus­wa suma iuiag­kuna­pas, tun­tia­chii tukuspa, pai­kunata kati­chinga­pa­mi kan­kuna. \v 31 Chi­manda, rigcha­ris­ka­sinalla kan­gi­chi, kasa iuia­rispa: nukaka, tukui kam­kuna­manda kimsa wata tuta i puncha mana samaspa­lla wakaspa­mi suma iuia­chirkai­ki­chita. \p \v 32 —Kuna­ura, Taita Dius­ta­mi kam­kuna­manda maña­pui­ki­chita, paipa suma kuiai­manda Suma Rimai­wa kam­kunata kawa­puachu; chi Rimaita tukui suma uiag­kuna, wiña­chis­ka­sina kan­ga­pa. Chasaka, paipalla kag­kuna­wa, kikin Taita Dius suma luarpi karan­ga­pa ni­ra­ias­kata tukui­kuna chaskig­rin­ga­pa. \p \v 33 —Nuka mana muna­rirka­ni­chu ñi pipa kulki, ñi pipa kuri ñi pipa katanga. \v 34 Kam kikin­kuna, alli­lla­mi iachan­gi­chi: nuka kikinpa maki­wa­mi tra­ba­jarka­ni, nuka i nuka­wa purig­kuna­manda ima minis­ti­ris­ka­kuna­pas iukan­ga­pa. \v 35 Chasa ruras­paka, tukui­pi­mi iacha­chispa kawa­chi­rirkai­ki­chita: chasaka, kam­kuna­pas iukan­gi­chimi, chasa tra­ba­jaspa, minis­tis­ka­kuna­ta­pas aidanga. Iaia Jesús kasa rimas­kata iuia­rii­chi: “Mai­kan karagka, chaskig­kuna­manda­pas mas alli iuia­chii­wa kun­tin­tu­lla­mi tukug­samú”. \p \v 36 Chasa rimas­paka, Pablo i tukui chipi kag­kunaka, kungu­rispa, Taita Diusta pai­pura­manda mañai kalla­rir­ka­kuna. \v 37 Chi­ura tukui­kuna, iapa wakaspa, paita ugllaspa muchar­ka­kuna. \v 38 “Nukata mana ikuti kawa­wan­ga­pa kan­gi­chi­chu” niska­manda­mi tukui­kuna iapa llaki­rir­ka­kuna. Nis­paka, Pablo­wa rir­ka­kuna barku saia­kuska­ma. \c 21 \s1 Jerusalenma, Pablo riska­manda \p \v 1 Pai­kunata sakis­paka, bar­kupi diri­chumi rir­kan­chi, Kos suti alpama chaiagta. Kaian­dika, Rodas suti alpama rir­kan­chi. Chi­mandaka, Pátara suti­ma chaiag­rir­kan­chi. \v 2 Chi­pika, ikuti sug barku Fenisia suti alpama chimban­ga­pa ri­kus­kata tarig­rir­kan­chi. Chi barkupi iai­kus­paka, chi pui­blu­manda llugsir­kan­chi. \v 3 Iali­na­kus­paka, Chipre alpata kawar­kan­chi. Chi alpata lluki­sina­ma sakis­paka, Siria alpama rir­kan­chi. Tiro suti patapi saia­rig­rir­kan­chi. Chi barkupi ima apa­na­kus­kata iukar­ka­kunami chipi sakinga. Chi­manda­mi nukan­chi­pas barku­manda urai­kur­kan­chi. \p \v 4 Chipika, Jesus­wa tukus­ka­kuna­wa kawa­na­kur­kan­chi. Kan­chis punchami pai­kuna­wa chisiar­kan­chi. Pai­kuna, Santu Ispi­ri­tu­wa Pablota iuia­chi­na­kurka, kasa nispa: \p —Mana Jerusalenma ri­kui. \p \v 5 Chasa iuia­chi­na­kugpi­pas, chi pun­cha­kuna iali­uraka, nukan­chi chi­manda llugsir­kan­chi. Tukui nukan­chi­wa iuiag­kuna, warmindi i wam­bra­kuna­wan­ta pui­blu­manda llugsispa, nukan­chita sakig­rir­ka­kuna. Iaku pata­pika tukui­kuna, kungu­rispa, Taita Diusta tukui­kuna­manda maña­na­kur­kan­chi. \v 6 Nis­paka, pari­juma: “Sug puncha­kama” ni­na­kuspa, barkupi ikuti iai­kur­kan­chi. Pai­kuna, wasima kutii kalla­rir­ka­kuna. \p \v 7 Nukan­chika, chi Tiro pui­blu­manda Tolemaida suti pui­bluma chaiag­rir­kan­chi. Chi­pika, iakupi purii puchukar­kan­chi. Chi pui­blu­pika, Jesus­wa tukus­ka­kuna­ta: “¿Alli­llachu ka­puan­gi­chi?” nispa, sug­lla puncha pai­kuna­wa kar­kan­chi. \v 8 Kaiandika, Sesarea pui­bluma rir­kan­chi. Chipi chaiag­ris­paka, Felipe suti Diuspa Rimaita willa­dur­pagma iai­kug­rir­kan­chi. Jeru­sa­lenpi Jesus­wa tukus­ka­kuna­pura­manda kan­chis runa­kuna ñugpa agllaska­mi karka. Paipa wasi­pi­mi kida­rir­kan­chi. \v 9 Pai, chusku manara kasa­raska warmi wam­bra­kunami iukarka. Chi warmi­kunaka, Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna­mi kar­ka­kuna. \p \v 10 Nukan­chi ña achka puncha­kuna chipi ka­uraka, Agabo suti Santu Ispi­ri­tu­wa rimagmi Judea alpa­manda chaiag­rirka. \v 11 Chi runaka, nukan­chi kas­kapi iai­kug­rirka. Pablopa siñi­durta aisaspa, pai kikinpa chaki maki­wan­ta wata­rispa, nirka: \p —Kasa­mi Santu Ispí­ritu ni: “Kai siñi­dur iukagta, kasa­mi judiu­kuna Jeru­sa­lenpi watan­ga­pa kan­kuna. Nis­paka, mana judíu kag­kunapa maki­pi­mi paita iali­chig­rin­ga­pa kan­kuna”. \p \v 12 Chasa uias­paka, nukan­chi i chipi kaug­sag­kuna­pas, Pablota maimi ni­na­kur­kan­chi: \p —Mana Jerusalenma ri­kui. \p \v 13 Chi­ura, Pabloka ainirka: \p —¿Imapatak kam­kuna wakaspa llaki­chi­wa­na­kun­gi­chi? Nukaka suia­ku­nimi, Jeru­sa­lenpi wataskalla kan­ga­pa: mana. Muna­ku­nimi, Iaia Jesus­manda wañu­chiipas tukun­ga­pa. \p \v 14 Chasa uiaspa, mana paita sug rigcha iuia­chin­ga­pa pudis­paka, tukui­kuna upalla saki­rir­kan­chi, kasa nispa: \p —Nukan­chipa Taitiku imasa munas­ka­sina tuku­puachu. \p \v 15 Chi puncha­kuna ialiska­ura­manda, ima­kuna minis­ti­riska alli­chi­ris­paka, Jeru­sa­lenma rir­kan­chi. \v 16 Sesarea­manda Jesus­wa sug tukus­ka­kuna­pas, nukan­chi­wa sug­lla­pi rir­ka­kuna Chipre alpa­manda Mna­són suti ña unai wata­kuna Jesus­wa suma iuiag­pagma. Paipa wasi­pi­mi kida­rig­rir­kan­chi. \s1 Santiagowa Pablowa rima­na­kuska­manda \p \v 17 Nukan­chi ña Jeru­sa­lenma chaiag­ri­uraka, Jesus­wa tukus­ka­kuna iapa kun­tin­ta­rispa­mi nukan­chita chaskir­ka­kuna. \v 18 Kaian­di Pabloka, nukan­chi­wa sug­lla­pi tukuspa, Santiago­pagma chaiag­rir­kan­chi. Jesus­wa tukus­ka­kuna­pura tukui iacha taita­kuna­pas­mi chipi tanda­rig­rir­ka­kuna. \v 19 Pa­bloka: “¿Alli­llachu ka­puan­gi­chi?” nispa, suiu­manda­ta­mi willai kalla­rirka, Taita Diuspa tukui munai mana judíu kag­kuna­pagpi imasa pai­wa tukug­samuska­manda. \p \v 20 Chasa uiaspa, chipi kag­kunaka Taita Diusta nir­ka­kuna: \p —Kam, iapa suma atun­mi kangi—. Nis­paka, Pablota nir­ka­kuna— Kam taita waugkika iachan­gimi, mai­tuku waranga waranga judiu­kuna Iaia Jesus­wa suma iuia­rig­samugta­kuna. Tukui pai­kuna, Moisés imasa ruran­ga­pa ni­raias­kata mana sakispa­lla­mi rura­nakú. \v 21 Pai­kunaka, kam­manda kasa iacha­chi­kus­katasi uiar­ka­kuna: judiu­kuna sug alpa­kunapi kaug­sa­na­kus­kata iacha­chi­kun­gisi, Moisés ima ruran­ga­pa ni­raias­kata sakin­ga­pa; chasa­lla­ta, kam­kunapa kari wam­bra­kunata mana judiu­kunapa marka chura­chin­ga­pa ñi ñugpa­manda­kuna iacha­chis­ka­kuna­wa mana ruraspa kaug­san­ga­pa. \v 22 Pai­kuna chasa uiaska­mandaka, nukan­chika, ¿ima­tak ni­sun­chi? Pai­kuna iachanga­pa­mi kan­kuna kam kaipi chaia­mugta. \v 23 Chi­manda, kasa rurai. Nukan­chi­pura chusku runa­kuna­mi muna­nakú, imasa pai­kuna Taita Diusta: “Kasa­mi rurasa” nis­kata ruran­ga­pa. \v 24 Pai­kunata pusaspa, imasa ruran­ga­pa willa­raias­ka­sina Diuspa ñawipi pai­kuna­wa sug­lla­pi mai­lla­rig­rii­chi. Nis­paka, ufrinda rupa­chin­ga­pa paga­pungi. Chasa­lla­ta, agcha kuchu­chispa aspi­chi­rin­ga­pa paga­pungi. Chasa­waka, tukui judiu­kuna iachanga­kunami, kam­manda uias­ka­kuna manima sutipa kagta. Chasa­pika kawa­chin­kangimi, Moi­sés ima ni­raias­kata kampas rurag kagta. \p \v 25 —Kasapas. Mana judíu runa­kuna Iaia Jesus­wa suma iuia­rig­kuna­taka ña­mi kasa nispa kachar­kan­chi: “Ianga dius ni­raias­ka­kuna­ta kama­riku karaska aicha­ta mana mikun­gi­chi. Iawarta mana upian­gi­chi. Sipiska wañu­chis­ka­kunapa aichata mana mikun­gi­chi. Kari warmi­wa mana panda­rin­gi­chi”. \s1 Diuspa atun wasipi, Pablota apis­ka­kuna­manda \p \v 26 Chasa sug kaiandi, Pablo, chi chusku runa­kunata pusaspa, imasa ruran­ga­pa willa­raias­ka­sina Diuspa ñawipi mai­lla­rig­rir­ka­kuna. Chasa ruras­paka, Diuspa atun wasi ukuma iai­kurka, willan­ga­pa: ima punchami pai­kuna mai­lla­rin­ga­pa puchuka­rin­ga­pa ka; chi punchaka, tukui pai­kuna­manda ufrindata rupa­chig­rin­ga­pa. \p \v 27 Ña chi kan­chis puncha ialin­ga­pa ka­ura, Asia alpa­manda samuska judiu­kunaka, Pablota Dius­pa atun wasi ukupi rigsig­sa­mur­ka­kuna. Paita rigsig­samus­paka, tukui chipi kag­kunata kapa­rispa, iapa sin­chi uia­rig­samur­ka­kuna. Pablota sumag­lla apis­paka, \v 28 kapa­rii kalla­rir­ka­kuna: \p —Israel­manda runa­kuna, aida­wag­samui­chi. Kai­mi ka chi runa, tukui alpapi nukan­chi kikin­kuna­manda, Moisés tukui ima ruran­ga­pa ni­raiaska­manda i kai Diuspa atun wasi­manda kuntra rimaspa purig. Sutipa­mi nii­ki­chita: kasa­pas­mi rurarka: mana judíu kag­kuna­ta­pas­mi kai Diuspa atun wasi ukuma iai­ku­chirka. Chasa mana alli­lla ruras­ka­waka, kai Taita Diuspa­lla kaska wasi­ta­mi mapaia­chig­sa­murka—. \v 29 Mas ñugpaka, Efeso pui­blu­manda Trófimo suti mana judíu Pablo­wa sug­lla­pi kallipi puri­na­kug­tasi kawaska kar­ka­kuna. Chasa kawas­pasi ianga iuia­na­kurka, Pablo chi runata Diuspa atun wasi ukuma iaiku­chi­dur kagta. \p \v 30 Tukui chi pui­blupi kag­kuna, iapa sin­chi uia­ri­na­kurka. Chi­man­da­mi tukui­nig­manda kalpalla sug­lla­pi chaiag­rir­ka­kuna. Pablota apis­paka, Diuspa atun wasi uku­manda aliuspa, kanchama llugsi­chir­ka­kuna. Llugsi­chig­lla­pi, chi wasi pungu­kunata lim wichkar­ka­kuna. \p \v 31 Pablota ña wañu­chin­ga­pa iuiai­wa chari­na­ku­uraka, Roma­manda sul­da­du­kunata mandag­pag­pi iacha­rig­rirka, tukui Jeru­sa­lenpi kag­kuna ajai uia­ri­na­kugta. \v 32 Chasa uianga­lla­wa, chi man­dag­ka, sul­da­du­kunata i kapi­tan­kunata tanda­chispa, chi achka runa­kuna­pag­ma kalpalla rir­ka­kuna. Chi man­dag sul­da­du­kuna­wa ri­na­kugta kawas­paka, Pablota piag­kuna sakir­ka­kuna. \v 33 Chi­ura mandagka, Pablo­pagma chaiag­rispa, paita api­chispa, nirka, iskai kadi­na­kuna­wa wata­chu­kuna. Nis­paka, chipi kag­kunata tapurka: \p —Kai runa, ¿pitak ka? ¿Imatak rura­kurka? \p \v 34 Chi­ura­lla sug sug rigcha, sug sug rigcha kapa­ri­na­kurka. Chi­tuku achka uia­ri­na­kug­manda, chi man­dagka ñi ima­pas mana pudirka iachan­ga­pa. Chi­manda, sul­da­du­kunata nirka: \p —Kai runata apai­chi kam­kuna ka­diruma. \p \v 35 Chi wasi iskalirama chaiag­ri­ura, sul­da­du­kunaka iukar­ka­kuna, Pablota markaspa sika­chinga­kuna, judiu­kuna tangaspa kati­chi­na­kug­manda. \v 36 Chi tukui kati­raiag­kuna, sin­chi kapa­rispa ni­na­kurka: \p —Wañu­chii­chi. \s1 Jerusalenpi kag­kunapa ñawipi, Pablo kispi­rin­ga­pa rima­riska­manda \p \v 37 Sul­da­du­kuna ka­diruma pun­gupi iaiku­chin­ga­pa ka­ura, Pabloka pai­kunata mandagta nirka: \p —¿Pudi­rinchu riman­ga­pa? \p Chi mandagka tapurka: \p —¿Pudingichu griego rimai? \v 38 ¿Mana­chu kam kangi kai mana unai puncha­kuna chi Ejipto­manda nukan­chita killa­chii rurag runa? ¿Mana­chu sug chusku waranga wañu­chig runa­kunata chusa sitaska alpama pusarkangi? \p \v 39 Chi­ura, Pabloka ainirka: \p —Nuka, judíu runa­mi kani. Sili­sia alpapi, chi Tarso iapa uia­riska pui­blu­manda­mi kani. Dius­man­da­mi mañaiki: saki­wai, kai tukui runa­kunata nuka riman­ga­pa. \p \v 40 Chi mandag “Aja” ni­ura, Pabloka, chi iskalira awa ladu saia­rispa, maki­wa upallai­chi nig­sina kawa­chirka. Tukui­kuna upallag­samu­ura, paika, hebreo rimai­wa rimaspa, nii kalla­rirka: \c 22 \p \v 1 —Taita­kuna, uia­wai­chi. Nuka kikin kispi­rin­ga­pa kas­ka­ta­mi willai­ki­chita. \p \v 2 Hebreo rimai­wa uias­paka, chipi kag­kuna masmi upallar­ka­kuna. Chi­ura Pabloka, kasa­mi nir­ka­kunata: \p \v 3 —Nuka, Silisia alpapi, Tarso pui­blupi tiag­samuska judíu runa­mi kani. Kai Jeru­sa­lenpi, taita Gama­liel iacha­chi­kuska­wa­mi wiñag­samurkani. Pai­wa, tukui imasa nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna ima ruran­ga­pa ni­raias­kata iachai­kus­pa­mi ata­rirkani. Chi­manda, tukui kam­kuna kuna puncha kaipi kag­kuna­sina­mi, nuka­pas Taita Dius imasa nis­kata alli­lla ruraspa kani. \p \v 4 —Ñugpata nuka kikinpas, Jesus­manda Alli Willaita mana munaspa, kari i warmi Jesus­wa iuiag­kunata apispa, wataspa, kar­silma chura­chispa­mi wañu­chi­chii­wan­ta karkani. \v 5 Iaia sasir­duti i judíu taita­kuna, tukui pai­kuna­pas nuka­manda chasa­lla­ta­mi willan­ga­pa pudin­kuna. Pai­kunami, Damas­kopi judíu kaug­sa­na­kuska­manda karta iskribispa, kacha­war­ka­kuna. Chi karta­wa­mi Damas­koma ri­kurkani, mai­kan Jesus­wa tukus­ka­kunata kadina­wa wataspa, kai Jeru­sa­lenma apa­mun­ga­pa; chasa­waka, pai­kuna justi­siai tukun­ga­pa­kuna. \p \v 6 —Nuka ñambi ri­kus­kapi, ñalla Damaskoma chaiag­rin­ga­pa ka­ura­ka, chaugpuncha­sina ka­ura, di­ul­pi­lla awa­nig­manda ajai sin­chi pun­cha­ia­chii­wa­mi nuka­pa muiugta tuku­wag­samurka. \v 7 Chi­wanka, alpa­ma­mi urmarkani. Chi­ura, sug rimaika uia­ri­wag­samurka, kasa nispa: “Saulo, Saulo, ¿imapatak puchu­ka­wan­ga­pa iuiai­lla­wa puri­kungi?”. \p \v 8 —Nukaka tapurkani: “Kam Tai­tiku, ¿pitak kangi?”. \p —Chasa tapu­ura, aini­wag­samurka: “Nuka­mi kani Nazaret­manda Jesús. Nuka kikin­ta­mi puchuka­wan­ga­pa iuiai­lla­wa puri­kungi”. \p \v 9 —Nuka­wa sug­lla­pi ri­na­kugka, chasa puncha­ia­chi­kus­kata kawas­pa­pas, chi rima­wa­kug­taka mani­ma uiar­ka­kuna. \v 10 Chi­ura, nuka tapur­kani: “Tai­tiku, nukaka, ¿ima­tak iukani ruranga?”. \p —Chi­ura, Iaia Jesuska aini­warka: “Ata­rispa, Damaskoma rii. Chi­pi­mi kamta ninga­kuna, ima ruran­ga­pa kagta”. \p \v 11 —Chi sin­chi puncha­ia­chii­wa ñawi tutaia­chiimi tukurkani. Chi­manda chi nuka­wa purig­kunaka, maki­manda cha­rispa, Damaskoma chaia­chi­wag­rir­ka­kuna. \p \v 12 —Chi pui­blupi kaug­sa­kurka Ananías suti Moisés tukui ima ni­raias­ka­sina alli­lla rurag runa. Judiu­kuna tukui chipi kaug­sag­kuna­pas, pai­manda iapa suma rima­dur kar­ka­kuna. \v 13 Chi runaka, nuka kaska­ma chaiag­rispa, ni­warka: “Waugki Saulo, ñawi­wa kawai”. \p —Chasa ni­wag­lla­pi, nuka, paita kawan­ga­pa pudirkani. \p \v 14 —Chi­ura, chi runaka ni­warka: “Nukan­chipa ñugpa­manda taita­kunapa Taita Dius­mi kamta agllarka, pai imasa muna­kus­kata kam iachan­ga­pa; chi­wanka, tukui­kuna­manda­pas mas alli runata kam kawan­ga­pa; chasa­lla­ta, pai Jesús rimas­kata uian­ga­pa. \v 15 Kam kikin­ka, tukui runa­kunata ima pai­manda kawaska i uias­kata willag­mi kan­kangi. \v 16 Kuna­uraka, ¿imatak suia­kungi? Ata­rispa, baug­ti­sa­rii; chasaka, Iaia Jesus­manda iuia­rispa, kam panda­ris­ka­kunata pasin­siai tukun­ga­pa”. Chasa­mi Ananías ni­warka. \p \v 17 —Nuka Jerusalenma ku­tis­ka­ura­mandaka, Diuspa atun wasi­pi maña­kuspa, muskui ukupi­sina \v 18 Iaia Jesus­ta­mi kawag­sa­mur­ka­ni. Paika, nukata kasa­mi ni­warka: “Utka­lla kai Jeru­sa­len­manda llug­sispa rii. Kai pui­blupi kaug­sag­kuna, kam nuka­manda ima willa­kus­kata manima uian­ga­pa kan­kuna­chu”. \p \v 19 —Nukaka ainirkanimi: “Tai­tiku, pai­kuna alli­lla­mi iachan­kuna, nuka tanda­ri­diru wasi­kunapi iai­kuspa, kamwa suma iuia­rig­kunata kar­silpi chura­chispa i asuti­chispa puri­kugta. \v 20 Kam­manda willag Este­banta wañu­chi­na­ku­ura, nuka kikin­pas­mi, chipi kaspa, wañu­chi­kug­sina ruraspa karkani. Nuka kikin­mi chi wañu­chi­na­kugpa kata­ri­diru­kunata kawa­pug karkani”. \p \v 21 —Nuka chasa nigpi­pas, Iaia Jesuska ni­warka: “Ri­kui kai­manda. Karu­mi kachan­ga­pa kaiki, mana judiu­kuna­pagma”. \s1 Sul­da­du­kunata mandagwa Pablowa rima­na­kuska­manda \p \v 22 Pablo chasa rima­kun­kama, chipi kag­kunaka upalla uia­na­kurka. Mana judiu­kuna­manda rimagta uias­paka, tukui­kuna, sin­chi kapa­rispa, nii kalla­rir­ka­kuna: \p —Chi mana alli­lla iuiagta wañu­chii. Chiins mana kaug­sa­kuchu—. \v 23 Chasa kapa­rispa, rabia­wa kikin­kunapa kata­ri­diru­kunata awama bula­chispa, alpa wairapi sita­na­kurka. \p \v 24 Chasa kawas­paka, chi man­dagka sul­da­du­kunata nirka: \p —Kam­kuna ka­diruma chi runata iaiku­chispa, mana lla­kis­pa­lla asutii­chi, pai kikin willa­rin­kama: ima­manda­mi paita chasa kapa­ri­nakú. \p \v 25 Ña asutin­ga­pa wataska chari­na­ku­ura, Pabloka chipi saia­kuska kapitanta tapurka: \p —Kam­kunapa willa­raias­kapi, ¿alli­llachu ka, Roma­manda runata asu­tin­ga­pa, manara ima­pas tapu­chispa­lla? \p \v 26 Chasa uiaspa chi kapitanka, man­dag­pagma iai­kuspa, willag­rirka: \p —Chi runa, Roma­mandasi ka. Mana­char chaia­ku, paita asutin­ga­pa. \p \v 27 Chasa willa­ura, chi mandagka, Pablo­pagma iai­kuspa, paita tapurka: \p —Ni­wai: ¿sutipachu kam Roma­manda kangi? \p Chi­ura, Pablo ainirka: \p —Sutipa­mi chasa kani. \p \v 28 Chi­ura, chi mandagka nirka: \p —Nukaka, achka kulkimi iukar­ka­ni paganga, chi Roma­manda runa tukun­ga­pa. \p Pabloka ainirka: \p —Nukaka, nuka­pa taita­kuna­man­da­mi Roma­manda kani. \p \v 29 Chasa kag­manda, paita asu­tin­ga­pa kag­kuna mana asu­tis­pa­lla anchu­rir­ka­kuna. Chi man­dag­pas, Roma­manda runata kadi­na­wa wata­chiska kagta iachas­paka, iapa­mi mancha­rirka. \s1 Judíu taita­kuna sug­lla­pi tandariska kas­kapi, Pablo kaska­manda \p \v 30 Kaiandi, chi mandagka muna­kurka suma iachan­ga­pa: ima­man­da­mi judiu­kuna, Pablo­manda mana alli­lla rima­nakú. Chi­manda, Pablota kacha­ris­paka, iaia sasir­du­ti­kuna i tukui judíu taita­kuna­taka nirka, sug­lla­pi tanda­ri­chu­kuna. Nis­paka, Pablota pusaspa, chi tukui tanda­ris­ka­kunapi chaia­chig­rirka. \c 23 \p \v 1 Chi tukui taita­kunata alli­lla kawaspa, Pabloka nirka: \p —Taita­kuna, nuka, Diuspa ñawi­pi kuna puncha­kama suma alli­lla iuiai­wa­mi kaug­sa­kuni. \p \v 2 Chasa ni­ura, Ananías suti iaia sasir­dutika Pablopa ladu­lla­pi saia­na­kus­kata nirka: \p —Chi runata simipi piai­chi. \p \v 3 Pabloka ainirka: \p —Kam­ta­mi Taita Dius pian­ga­pa ka. Kam, mana suma llun­chiska wasi­ta iura­ia­chis­ka­sina­mi kangi. Kam tia­kungimi, Moisés imasa ni­raias­kapi iachaspa, justi­siai rura­wan­ga­pa. Nig­pika, ¿imapatak imasa justi­siai rurai ni­raias­ka­sina mana alli­lla ruraspa pia­chi­wa­kungi? \p \v 4 Pablopa ladu­lla­pi saia­na­kugka, paita nir­ka­kuna: \p —¿Chasachu Taita Dius ag­llas­ka iaia sasir­dutita, kam kami­kungi? \p \v 5 Chi­ura, Pablo ainirka: \p —Taita­kuna, nuka mana iachar­ka­ni­chu, pai iaia sasir­duti kagta. Ñugpa­manda librupi willa­raiaska­pi, kasa­mi ni­raiá: “Kamba alpa­pi man­dagta mana kamingi”. \p \v 6 Chipi tanda­rig­pura, sug­kuna sadu­seo; ikuti sug­kunaka, fari­seo kar­ka­kuna. Chasa iachaspa, Pabloka kapa­rirka: \p —Taita­kuna, nuka­pas fari­seo­mi kani. Fari­seo­kunapa wam­bra­mi kani. Iacha­nimi, wañus­ka­kuna ikuti kaugsa­rin­ga­pa kagta­kuna; chi­manda­mi nuka suma iuiai­wa kaug­sani. Chi­mandachar justi­siai tukun­ga­pa pusa­mu­warkan­gi­chi. \p \v 7 Chasa nig­manda, fari­seo­kuna­wa i sadu­seo­kuna­wa pari­juma rabia­chi­na­kug­sina aini­chi­ri­na­kurka. Chasa­manda chipi kag­kuna, iskaima tukur­ka­kuna. \v 8 Sadu­seo­kuna iacha­chi­dur­kuna­mi kan­kuna: wañus­ka­kuna mana mas­si kaugsa­rin­ga­pa kan­kuna. Chasa­lla­ta, anjil­kuna i mana kawa­rig kaug­sag­kuna mana tiag­ta­mi iacha­chin­kuna. Ikuti fari­seo­kunaka nin­kunami: sadu­seo­kuna mana tianchu nis­kata tianmi. \v 9 Chasaka, iapa uia­rii chaiag­sa­murka. Chi­ura fari­seo­pura­manda sug iacha­chig taita­kunaka, ata­rispa, rabia­wa kapa­rir­ka­kuna: \p —Kai runata ñi ima panda­riska mana tarir­kan­chi­chu. Nukan­chi, ¿ima­tak iacha­sun­chi? Mai­kan ispí­ritu u anjil­paschar paita chasa rimag­samurka. \p \v 10 Chasa tukui tanda­rig­purami mas sin­chi kapa­rispa aini­chi­ri­na­kurka. Chasa kawaspa, sul­da­du­kuna­ta mandagka, mancha­rispa, iuia­kurka: “Pablota, ¡ujala­lla­pas piti piti rura­chu­kuna!”. Chasa iapa uia­ri­na­kug­manda, sul­da­du­kunata nirka: \p —Chi runa­kunapa chaugpi­manda Pablota llugsi­chii­chi. Nis­paka, kam­kuna ka­diruma ikuti pusai­chi. \s1 Judiu­kuna, Pablota wañu­chin­ga­pa iuia­ris­ka­kuna­manda \p \v 11 Chi tuta Iaia Jesuska, Pablota muskuipi kawa­rig­samurka, kasa nispa: \p —Mana mancha­kui. Imasa­mi kai Jeru­sa­lenpi nuka­manda willar­kangi: chasa­lla­ta­mi kamta chaian­ga­pa ka, Roma­pipas nuka­manda willag­rin­ga­pa. \p \v 12 Kaiandi paka­ri­ura, sug judiu­kuna, Diuspa ñawipi juraspa, sug­lla iuiai­wa rima­ri­na­kurka, kasa nispa: \p —Pablota manara wañu­chin­kamaka, ñi ima upiai ñi mikui mana mikun­ga­pa kan­chi­chu—. \v 13 Chusku chunga iali runa­kunami chasa iuiai­wa rima­na­kurka. \v 14 Chi runa­kunaka, iaia sasir­duti­kuna i judíu taita­kuna­pagma chaiag­rispa, nir­ka­kuna— Nukan­chi, Diuspa ñawi­pi­mi jurar­kan­chi, Pablota manara wañu­chin­kama, ñi ima mikui­pas mana amullin­ga­pa. \v 15 Chi­mandaka, kasa rura­sun­chi: kam­kuna, tukui taita­kuna­wa sug­lla­pi tanda­rispa, chi sul­da­du­kunata mandagta mañag­rin­gi­chi, Pablota kaia pusa­mu­chu­kuna kam­kuna­pagma; chasaka, paita mas alli­lla tapu­chin­ga­pa. Nukan­chika, alli­chi­rispa­mi ka­sun­chi. Pablo manara kam­kuna­pagma chaia­mugpi, ñambi­lla­pi­mi wañu­chin­ga­pa kan­chi. \p \v 16 Pablopa panipa wam­braka, pai­kuna chasa rima­ri­na­kus­kata alli­lla iachas­paka, sul­da­du­kuna ka­diruma rirka, Pablota tukui willag­rin­ga­pa. \v 17 Chasa uiaspa Pabloka, sug kapitanta kaiaspa, nirka: \p —Kai musuta kamba mandag­pag­ma pusa­puai. Pai, ima willag­sa­munga­pa­mi suia­ku. \p \v 18 Chi­ura chi kapitan, mandag­pag­ma chi musuta pusaspa, nig­rirka: \p —Chi karsilpi kaska Pablo, kaia­waspa, maña­warkami, kai musu­ta kam­bagma pusa­mun­ga­pa. Kam­ta ima­char willan­ga­pa ka. \p \v 19 Chi­ura chi mandagka, musuta maki­manda apispa, sug­sinama sapa­lla pusaspa, tapu­chirka: \p —¿Imatak willa­wan­ga­pa kangi? \p \v 20 Chi­ura, chi musu ainirka: \p —Judiu­kuna, suglla iuiai­wasi rima­na­kurka, kamta kasa mañag­samun­ga­pa: kaia, Pablota judíu taita­kuna­pagma pusan­ga­pa; chaia­chig­ris­paka, paita mas alli­lla tapu­chin­ga­pa. \v 21 Pai­kuna chasa nig­samugpi­pas, mana pai­kunata uia­kungi. Chusku chunga iali runa­kuna­si pakalla chapan­ga­pa kan­kuna, ñambipi paita wañu­chin­ga­pa. Pai­kuna, Diuspa ñawipisi jurar­ka­kuna, Pablota manara wañu­chin­kama, ñi ima upiai ñi mikui mana mikun­ga­pa. Kuna­ura, alli­chi­riskasi suia­nakú, kam imasa ainis­kata iachan­ga­pa. \p \v 22 Chasa willa­ura, chi mandagka musuta kacharka, kasa nispa: \p —Kam kaipi ima willa­was­kata ñi pi­ta­pas mana willa­kungi. \s1 Atun mandag Felix­pagma Pablota kachaska­manda \p \v 23 Chasa nis­paka, iskai kapitan­kunata kaiaspa, nirka: \p —Chaki­wa rin­ga­pa iskai patsa sul­da­du­kunata kaian­gi­chi. Kaba­llupi rin­ga­pa kan­chis chunga­kuna­ta i iskai patsa lansa iukag­kuna­ta­pas alli­chin­gi­chi, kunantuta las nuibi Sesa­rea pui­bluma rin­ga­pa. \v 24 Cha­sa­lla­ta, sug kaballu­kuna Pablo­manda­pas alli­chi­chu­kuna; chasaka, atun mandag Felix­pagma alli­lla kawa­ri chaiag­rin­ga­pa. \p \v 25 Chasa nis­paka, sug karta iskri­birka, kasa nispa: \pi1 \v 26 “Nuka, Klaudio Lisias, kam atun mandag Felix­ta­mi niiki: ‘¿Alli­llachu ka­puangi?’. \pi1 \v 27 “Kai runata, judiu­kuna apispa, ña wañu­chin­ga­pa chari­na­kus­ka­ta­mi nukaka, pai Roma­manda kagta iachaspa, nuka­pa sul­da­du­kuna­wa michaspa kispi­chig­rirkani. \v 28 Nis­paka, ima­manda paita wañu­chin­ga­pa rima­na­kus­kata iachan­ga­pa, judiu­pura­manda taita­kuna­pag­ma­mi paita pusarkani. \v 29 Chi­pika, nuka mana tarir­ka­ni­chu, ñi ima justi­siai willa­raias­kapi panda­rig kag­sina wañu­chii tukun­ga­pa u kar­silpi churai tukun­ga­pa cha­iagta. Pai­kuna­pa ñugpa­manda­kuna willa­raiaska sakis­kapi mana chasa­lla­ta rura­kus­ka­manda­lla­si wañu­chin­ga­pa muna­na­kurka. \v 30 Paita wañu­chin­ga­pa suia­na­kug­ta iachag­sa­mus­ka­lla­wa­mi pai­ta kam­bagma kachar­kaiki. Pai­manda mana alli kagta willa­na­kus­ka­ta­pas­mi kaiar­kani, pai­kuna ima nin­ga­pa kas­kata kam kikin­pa ñawipi willag­ri­chu­kuna. \pi1 “Kaia­kama­mi niiki”. \p \v 31 Chi sul­da­du­kunaka, imasa nis­ka­sina tuta­wan­ta Pablota pusar­ka­kuna Antípatris suti pui­blu­ma. \v 32 Kaiandika chaki­wa ri­na­kug sul­da­du­kunaka, pai­kuna ka­di­ru­ma kutir­ka­kuna, kaballupi ri­na­kug­lla­wa Pablota sakispa. \v 33 Chi­kunaka, Sesarea pui­bluma chaiag­rispa, atun mandag Felixta karta kachas­kata kuag­rir­ka­kuna. Pablo­ta­pas chipi sakir­ka­kuna. \p \v 34 Chi kartata kawas­paka, chi mandagka Pablota tapurka: \p —Kam, ¿mai­kan alpa­manda­tak kangi? \p Chi­ura, Pablo ainirka: \p —Silisia­manda­mi kani. \p \v 35 Chasa uias­paka, nirka: \p —Kam­manda mana alli kagta willag­kuna chaiag­samu­ura­mi kamta uia­sa­ki—. Chasa nis­paka, kacharka, Hero­despa atun wasipi chari­na­kun­ga­pa. \c 24 \s1 Atun mandag Felixpa ñawipi, Pablo kispi­rin­ga­pa rimariska­manda \p \v 1 Pichka punchapika, iaia sasir­duti Ananías, sug judíu taita­kuna­pas i Tértulo suti pai­kuna­manda rimag chipi chaiag­rir­ka­kuna. Nis­paka, mandag Fe­lix­ta Pablo­manda willai kalla­rir­ka­kuna. \v 2 Pablota Felixpa ñawi­ma chaia­chig­ri­ura, Tertuloka, pai­manda willaspa, kasa­mi ai­las­ti­mai kalla­rirka: \p —Iapa atun mandag Félix, kam sumag­lla kawaska­manda­mi nukan­chi suma alli­lla kaugsa­nakun­chi. Kam alli­lla iuia­riska­manda­mi kai alpapi kaug­sag­kuna­manda kam imasa kawas­ka­sina­wa suma tukurka. \v 3 Nukan­chi chasa mai­pi­pas suma chaskispa, tukui­manda kamta iapa­mi “Pai Siñur” nin­chi. \p \v 4 —Kuna­ura, nuka mana iapa una­ia­chin­ga­pa, kai­lla­mi mañaiki: kamba suma pasin­sia iukaspa, sug mana unai­lla uia­wai. \v 5 Kaipi saia­ku chi runaka; ialig ungui churag­sina­mi rura­ku. Tukui judiu­kuna kaug­sa­na­kuska­pi­mi sug rigcha sug rigcha iuia­chispa puri­ku, iapa killa­chi­na­kugta. Pai, chi Nazaret pui­blu­manda runa­wa iuia­rig­kunapa iaia tukus­ka­mi puri­ku. \v 6 Jeru­sa­lenpi Diuspa atun wasi­ta­pas ianga wasi­ta­sina­mi mapaia­chin­ga­pa muna­kurka. Chasa­manda­mi paita apir­kan­chi, [nukan­chita imasa ni­raias­ka­sina justi­siai ruran­ga­pa. \v 7 Chi­ura Lisias suti mandagka, chaiag­rispa, nukan­chipa maki­manda rabia­wa­mi paita kichug­rirka. Chasa kichus­paka, nukan­chita nirkami, kamba ñawipi pai­manda mana alli kagta willag­sa­mun­ga­pa.] \v 8 Kam kikin, paita tapu­chispa­mi iacha­puan­kangi, tukui nukan­chi pai­manda willa­na­kus­kaka sutipa kagta. \p \v 9 Judiu­kuna chipi kag­kuna­pas nir­ka­kuna: \p —Tértulo ima willa­kuska, chasa­mi ka. \p \v 10 Chi atun mandagka Pablota maki­wa riman­ga­pa kawa­chi­uraka, Pabloka rimai kalla­rirka, kasa nispa: \p —Nuka iachanimi, achka wata­kuna kam sutipa kai alpapi sumag­lla kawaspa, justi­siai rurag kagta. Chi­manda­mi nukaka, mana man­chaspa­lla, kam kikinpa ñawipi kis­pi­rin­ga­pa iuiani. \v 11 Kam pudi­puan­kangimi, pi­ta­pas tapu­chispa, kasa iacha­puan­ga­pa: nukaka, chunga iskai puncha­lla­mi Jeru­sa­lenma chaiag­riska karkani. Chimaka riska­mi karkani, Taita Diusta kungu­rig­rin­ga­pa. \v 12 Ñi mai­kanwa piña­chi­na­kus­kata ñi runa­kunata sug rigcha sug rigcha iuia­chi­kus­kata mana tari­war­ka­kuna­chu. Ñi Diuspa atun wasi uku­pi, ñi judiu­kuna tanda­ri­diru wasi­kunapi ñi pui­blu ñambi­kunapi mana mai­pipas chasa rura­kus­kata tari­war­ka­kuna­chu. \v 13 Kuna­ura nuka­manda ima jucha­chi­was­ka­kuna sutipa kag­sina mana kawa­chin­ga­pa pudin­ga­pa kan­kuna­chu. \p \v 14 —Nigpika, nuka kasa­mi willa­riiki. Chi Jesus­wa iuiag­kuna mana alli­lla kag­sina pai­kuna nigpi­kuna­pas, nukaka, chi Jesus­wa suma iuiaspa, nukan­chipa ñugpa­manda taita­kunapa Taita Dius­manda alli­lla rurag­mi kani. Chasa, tukui ima Moisés willa­raiaska­manda i Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna ima willa­ra­ias­ka­kuna­manda­pas suma iuiaspa rurag­mi kani. \v 15 Imasa­mi kai kikin runa­kuna, Taita Dius­wa iuian­kuna: nuka­pas chasa­lla­ta­mi iuiani, alli­lla i mana alli­lla rurag wañus­ka­kuna­ta­pas kaugsa­rii tian­ga­pa kagta. \v 16 Chi­manda­mi nuka munani, Diuspa ñawipi i runa­kunapa ñawi­pipas ima­ura­pas sumag­lla alli­lla iuiai­wa kaug­san­ga­pa. \p \v 17 —Unai wata­kunapi­mi ikuti nuka­pa alpama kulki tanda­chis­ka­kuna­wa chaiag­rirkani, mana iukag­kunata karan­ga­pa; chasa­lla­ta, Taita Diusta kama­riku saki­pun­ga­pa. \v 18 Nuka chasa rura­ku­uraka, Asia­manda sug judiu­kuna Diuspa atun wasi­pi­mi kawa­war­ka­kuna. Chi­pika, nuka Diuspa ñawipi mai­lla­ris­ka­sina­mi tukuska karkani. Iapa achka­kuna­wa mana karka­ni­chu. Ñi pi­wapas mana uia­ri­kurka­ni­chu. \v 19 Chi Asia­manda­kuna­mi iukan­kuna, kamba ñawipi nuka­manda willag­samunga­kuna, nuka mana alli­lla imapi ruraska kagpi. \v 20 Chasa­lla­ta, imasa­mi judíu taita­kuna tanda­riska kas­ka­kunapi nuka ka­ura, mana alli­lla ima ruraska kagta kawa­war­ka­kuna: kaipi kag­kuna, chasa­lla­ta kamta willa­chu­kuna. \v 21 Kasa­lla­mi, pai­kunapa chaug­pipi saia­rispa, kapa­rir­ka­ni: “Wañus­ka­kuna ikuti­mi kaugsa­rin­ga­pa kan­kuna; chi­manda­mi nuka suma iuiani. Chi­manda­char kuna­ura justi­siai tukun­ga­pa pusa­mu­war­kan­gi­chi”. \p \v 22 Atun mandag Felixka, Jesus­wa tukus­ka­kuna imasa kas­ka­kuna­manda alli­lla iachaspa, chipi kag­kunata nirka: \p —Lisias suti sul­da­du­kunata man­dag chaia­mu­ura­mi kam­kuna ima ni­na­kuskaka alli­lla tapu­chispa iacha­rig­samunga—. Chasa nis­paka, chi rima­na­kuska­manda su­ura­kama sakirka. \p \v 23 Chi­wa, sug kati mandagta kacharka, Pablota mana wataspa­lla wichkan­ga­pa, kasa nispa: \p —Mai­kan pai­pura ima minis­tiska saki­pun­ga­pa samugpi­kunaka, ianga kawangi. \p \v 24 Sug puncha­kuna iali­ura, Félix warmindi Drusila suti­wa ikuti Pablo­pagma chaiag­rir­ka­kuna. Chi warmika, judia­mi karka. Chaiag­ris­paka, Pablota pusan­ga­pa kacharka. Chaia­chig­ri­ura, Pabloka Jesu­cristo­manda willai kalla­rirka pai imasa iuia­kus­ka­sina. \v 25 Nii kalla­rirka imasa alli­lla ruraspa kaug­san­ga­pa chaiagta, kikin mana alli­lla iuias­ka­kunata sakin­ga­pa; nis­paka, imasa Taita Dius justi­siai ruran­ga­pa kagta. \p Felixka, chasa uias­paka, iapa man­cha­rirka. Nis­paka, Pablota nirka: \p —Kuna­ura, upalla ri­puai. Nuka luar iuka­urami ikuti kaia­sa­ki. \p \v 26 Chi­ura­mandaka, Félix iuia­kurka: “Pablo kulki kara­wan­tra, nuka kacha­rin­ga­pa”. Chasa iuia­kus­pa­mi paita ikuti ikuti kaia­kurka, pai­wa rima­na­kun­ga­pa. \v 27 Iskai wata iali­ura, Félix, atun man­dag kaska­manda llugsirka. Paipa kuin­taka, Porsio Festo suti runa­mi atun mandag tukurka. Felixka, judiu­kunata kun­tin­ta­chin­ga­pa iuia­rispa­mi Pablota kar­silpi sakirka. \c 25 \s1 Atun mandag Festo kas­kapi, Pablo kaska­manda \p \v 1 Festoka, atun mandag tukus­paka, kimsa punchapi Sesa­rea pui­blu­manda rirka Jeru­sa­len­ma. \v 2 Chipi chaiag­ri­uraka, iaia sasir­duti­kuna i sug judíu taita­kuna­pas, Pablo­manda mana alli­lla ruraska kagta willai kalla­rir­ka­kuna. \v 3 Kasa­mi mañar­ka­kuna: \p —Pablota Jerusalenma chaia­chi­mun­ga­pa kacha­puai—. Chasa mañas­paka, iuia­na­kurka, Pablota Jeru­sa­lenma ñambi pusa­na­kus­kapi, paita wañu­chin­ga­pa. \p \v 4 Chi­ura, Festoka ainirka: \p —Pablo, Sesarea pui­blu­pi­mi wichka­raiá. Nuka kikinmi chima utka­lla rin­ga­pa kani. \v 5 Chi­manda kam kikin­pura taita­kuna, nuka­wa­mi chima ri­sun­chi. Pai ima mana alli­lla ruraska kag­pika, chi­pi­mi nukata willa­wan­kan­gi­chi. \p \v 6 Mai pusag u chunga punchalla unaiaspa, Festo, Jeru­sa­len­manda Sesarea pui­bluma kutirka. Chaiag­riska sug kaiandilla, pai, mandag tia­ri­dirupi tia­rispa, Pablota pusan­ga­pa kacharka. \v 7 Ña Pablo chipi chaiag­ri­ura, Jeru­sa­len­manda cha­iag­riska judiu­kunaka paita muiugta saia­rig­rir­ka­kuna. Achka mana alli­lla ruraska kagta pai­manda willai kalla­rir­ka­kuna. Chasa willa­na­kuspa­pas, mana pudir­ka­kuna, sutipa kas­kata ñi ima­pipas tarin­ga­pa. \p \v 8 Pabloka, kikin kispi­rin­ga­pa, kasa­mi aini­kurka: \p —Nuka, judiu­kunapa ima ruran­ga­pa ni­raiaska­manda, Dius­pa atun wasi­manda, ñi Romapi iaia man­dag­manda ñi ima­pipas mana alli­lla mana ruraska ka­ni­chu. \p \v 9 Festoka, judiu­kunata kun­tin­ta­chin­ga­pa iuia­rispa, Pablo­ta tapurka: \p —¿Jerusalenma rin­ga­pachu munan­gi; chi­pika, nuka kamta tukui tapu­chin­ga­pa? \p \v 10 Chi­ura, Pabloka ainirka: \p —Kaipi­mi kani Roma­manda iaia mandagpa mandadiru ukupi. Kai­lla­pi­mi tapu­chi­wai iukangi. Kam kikin­pas alli­lla­mi iachangi, nuka, judiu­kunata ñi ima­pipas mana jiru ruraska kagta. \v 11 Sutipa nuka wañu­chinga­sina panda­rii iukag­pika, iuka­nimi wañu­chii tukunga. Ikuti pai­kuna ñi ima nuka­manda willaska mana sutipa kag­pika, kam mana pudin­gi­chu, nukata pai­kunapa makima iali­chi­wanga. Chi­manda mañai­ki­mi: Romapi iaia mandag­pag­ma kacha­wai. \p \v 12 Pablo chasa ni­ura, Festoka, pai­ta alli­lla iuia­chig­kuna­wa rima­na­kuspa, nirka: \p —Iaia mandag­pagma rin­ga­pa mañarkangi. Pai­pag­ma­mi rin­ga­pa kangi. \s1 Atun mandag Agripa, Pablowa kaska­manda \p \v 13 Sug puncha­kuna ialiska­ura­man­daka, sug alpata atun mandag, Agripa suti, Berenise suti paipa war­mi­wa Sesarea pui­bluma chaiag­rir­ka­kuna, Festota: “Puangi” nin­ga­pa. \v 14 Pai­kuna ña achka puncha­kuna chipi chisia­na­ku­ura, Festoka chi atun mandagta Pablo­manda willarka, kasa nispa: \p —Kaipi­mi ka sug runa, Félix kar­silpi sakiska. \v 15 Nuka Jeru­sa­lenpi kag­ri­uraka, iaia sasir­duti­kuna i sug judíu taita­kuna­pas, chi runa­manda willa­waspa, maña­wa­na­kurka, justi­siaspa wañu­chin­ga­pa. \v 16 Nukaka, pai­kunata ainirkani: “Roma­manda manda­kuska alpa­kunapi kasa ruranga­pa­mi ni­raiá: mai­kan runa­manda­pas mana alli ruraska kagta willa­ura, chi runa manara willag­kunapa ñawipi kispi­chi­rin­ga­pa willa­rig­pika, manara paita wañu­chin­ga­pa pudi­rinchu”. \p \v 17 —Chi­manda, pai­kuna nuka­pag­ma chaiag­samu­uraka, nuka, mana unaia­chispa­lla, kaiandi man­dag tia­ri­dirupi tia­rispa, kachar­ka­ni, chi runata pusag­rin­ga­pa. \v 18 Chaia­chi­mu­ura, pai­manda willa­was­ka­kunaka, nuka ima iuia­kus­ka­sina mana rimar­ka­kuna­chu. \v 19 Kasa­lla­mi willa­wa­na­kurka: pai kikin­kuna ima iuia­na­kuska­manda i sug wañuska Jesús suti­manda. Pabloka ni­kurka­mi, chi Jesuska ikuti kaug­sa­riska kagta. \v 20 Nuka chasa willa­na­kus­kata uias­paka, mana iacha­ri­warka ima ruranga. Chi­manda, Pablota tapurkani: “¿Jeru­sa­lenma rin­ga­pachu munangi; chi­pika, nuka kamta tukui tapu­chin­ga­pa?”. \v 21 Chi­ura, Pabloka maña­warkami: “Nukata Romapi iaia mandag­pag­ma kacha­wai, pai tapu­chi­wa­chu”. Chi­manda­mi paita kachar­ka­ni, kar­silpi churan­ga­pa, ima­ura iaia mandag­pagma kachan­ga­pa chaian­kama. \p \v 22 Chasa uiaspa, Agripaka Fes­tota nirka: \p —Nukikin­pas­mi munantrani, chi runata uian­ga­pa. \p Chi­ura, Festo ainirka: \p —Kaiami paita uia­sun­chi. \p \v 23 Kaiandi, Agripa Berenise­wan­ta, sul­da­du­kunata mandag­kuna i chi pui­blupi mas atun taita­kuna­pas, Festo mandadiru atun uku­ma iapa sumag­lla chura­riska iai­kug­rir­ka­kuna. Chi­ura, Festoka kacharka, Pablota pusag­rin­ga­pa. \v 24 Nis­paka, Pablo ña iai­kug­ri­ura, nirka: \p —Atun mandag Agripa i tukui nukan­chi­wa kaipi kag­kuna­pas, kai runata kawai­chi. Pai­manda, Jeru­sa­lenpi i kai Sesarea­pipas, tukui judiu­kuna­mi kapa­rispa maña­wa­na­kurka, paita wañu­chin­ga­pa. \v 25 Ikuti nukaka mana ka­wag­sa­mu­ni­chu, ñi ima­pipas jiru ruraska­manda, paita wañu­chin­ga­pa chaia­kugta. Paika, nukata maña­warkami: “Romapi iaia man­dag­pagma kacha­wai, pai tapu­chi­wachu”. Nigpi, chi­manda­mi iuia­ri­warka, chi mandag­pagma paita kachan­ga­pa. \v 26 Nuka, pai­manda mana ima­pas alli­lla iacha­ni­chu, iaia mandag­pagma willai kachan­ga­pa. Chi­manda­mi kam atun mandag Agri­papa ñawi­ma i tukui kaipi kag­kuna­wa paita pusa­mun­ga­pa kachani; chasaka, kam paita tapu­chi­pua­ura, nuka pai­manda imasa uias­kata willai kachan­ga­pa. \v 27 Nukata mana alli­lla chaia­wa­kun­chu, mai­kan kar­silpi kas­kata kachan­ga­pa, pai ima ruras­kata mana willaspa­lla. \c 26 \s1 Atun mandag Agripa kas­kapi, Pablo kispi­rin­ga­pa rimariska­manda \p \v 1 Chasa ni­ura, Agripaka Pa­blota nirka: \p —Kuna­urami pudingi, kam ki­kin­manda alli­lla imasa chaias­ka­sina rima­rin­ga­pa. \p Chi­ura Pabloka, maki atari­chispa, nii kalla­rirka: \p \v 2-3 —Atun mandag Agripa, kam alli­lla­mi iachangi, tukui nukan­chi judiu­kuna­pura imasa kustum­bri iukas­ka­kuna­manda i nukan­chi kikin­pura ima­manda rima­na­kuska­manda­pas. Chi­manda­mi nukata iapa alli iuia­chiwá, kamba ñawipi judiu­kuna tukui ima nukata jucha­chispa ni­wa­na­kuska­manda rima­rin­ga­pa. Nukami mañaiki: mana rabia­rispa­lla uia­wai. \p \v 4 —Tukui judiu­kuna alli­lla­mi iachan­kuna, nuka imasa uchulla­man­da­ta nuka­pa alpapi i Jeru­sa­lenpi kaug­sagta. \v 5 Nuka, musu ka­ura­manda­ta­mi fari­seo kani. Judiu­pura­manda­pas fari­seo­kunaka, Taita Dius ima ruran­ga­pa nis­kata mas alli­lla rurag­kuna­mi kan­chi. Chi­ta­pas­mi judiu­kuna nuka­manda alli­lla iachan­kuna. Pai­kuna, munas­paka, pudin­kunami, nuka­manda chasa­lla­ta willanga­kuna. \p \v 6 —Kuna­uraka, Taita Dius nukan­chipa ñugpa­manda taita­kunata pai agllaska Cristota kacha­mun­ga­pa nis­kata nuka suma iuiag­manda­mi justi­siai rura­wan­ga­pa muna­nakú. \v 7 Nukan­chipa chunga iskai ñugpa­manda atun taita­kunapa wam­bra­kunapa wam­bra­kuna­wa puncha i tuta Taita Diusta kungu­rispa iuia­rispa­mi suia­na­kun­chi, Taita Dius imasa nis­kata pai kikin rurag­samun­ga­pa. Nuka chasa iuia­rispa suia­kug­manda­mi judiu­kunaka mana alli­lla kagta nispa jucha­chi­wa­nakú. \v 8 Kam­kunaka, ¿imapatak iuia­na­kun­gi­chi, Taita Dius, wañus­ka­kunata kaug­sa­chin­ga­pa mana pudigta? \p \v 9 —Ñugpata nuka­pas, mana iachaspa, iuiarkani: “Chaia­wa­kumi, chi Nazaret pui­blu­manda Jesus­wa tukus­ka­kunata mana llakispa­lla jiru pai­kunata ruran­ga­pa”. \v 10 Cha­sa­mi Jeru­sa­lenpi rurarkani. Taita Dius­manda­lla sumag­lla kaug­sag­kunata, achka­kuna­ta­mi kar­silpi chura­chirkani. Iaia sasir­duti­kunata chasa ruran­ga­pa mañaspa­mi chasa rura­kurkani. Chi Jesus­wa tukus­ka­kunata wañu­chi­na­ku­ura, nuka­pas chasa­lla­ta iuiai­wa­mi pai­kuna­wa karkani. \v 11 Judiu­kuna tukui tanda­ri­diru wasi ukuma iai­kuspa, achka biajimi Jesus­wa suma iuiag­kunata asuti­chirkani; chasaka, Jesusta kunga­rin­ga­pa­kuna. Iapa rabia­wa­mi pai­kunata kalpa­chi­dur karkani. Sug alpa­kunapi kaug­sa­na­kuska­pagma­pas­mi chaiag­ri­dur karkani, Jesus­wa tukus­ka­kunata apin­ga­pa. \p \v 12 —Nuka chasa­lla­ta ruran­ga­pa iuiai­wa­mi Damasko pui­bluma ri­kur­ka­ni. Iaia sasir­duti­kuna iskri­biska karta kua­waska­wa­mi chasa­lla­ta apin­ga­pa ri­kurkani. \v 13 Ñambi ri­kus­ka­pika, chaugpuncha di­ulpi­lla­mi awa­nig­manda indi­manda­pas mas sin­chi sindi puncha­ia­chi­wag­samurka. Chi puncha­ia­chii, nukata i nuka­wa ri­na­kus­ka­ta­mi muiu­chig­samurka. \v 14 Tukui­kunami alpama urmar­kan­chi. Chi­uraka, hebreo rimai­wa uia­ri­wag­samurka, kasa nispa: “Saulo, Saulo, ¿imapatak puchu­ka­wan­ga­pa iuiai­lla­wa puri­kungi? Imasa­mi wagrata tawi­na­wa taka­ura, tawinata aitaspa, nana­chirí: chasa­lla­ta­mi kam kikin rura­ri­kungi”. \p \v 15 —Chi­ura, nuka tapurkani: “Kam Tai­tiku, ¿pitak kangi?”. \p —Chasa tapu­ura, Iaia Jesuska aini­warka: “Nuka­mi kani Jesús. Nuka kikin­ta­mi puchuka­wan­ga­pa iuiai­lla­wa puri­kungi. \v 16 Chasa kag­pi­pas, ata­rispa saia­rii. Kasa­manda­mi kamta agllaspa kawa­riiki: nuka ima nis­kata uia­waspa ruran­ga­pa; chasa­lla­ta, nuka kikin­manda kam ima kawaska i kuna­ura­manda kam ima kawan­ga­pa kas­kata kawaspa willaspa purin­ga­pa. \v 17 Nuka kikin­mi judiu­kuna­manda i mana judíu kag­kuna­manda­pas kispi­chi­sa­ki. Pai­kuna­pagma kacha­sa­kimi, \v 18 pai­kuna­pas, amsa­pi­sina kaug­sa­na­kug­manda Taita Diuspa suma iuiaita apispa, puncha­ia­chig­sina­wa sumag­lla kaug­san­ga­pa­kuna; chi­wanka, iaia kuku­wa mana alli kaug­saita sakispa, Taita Dius­wa tukug­samun­ga­pa­kuna. Chasa nuka­wa suma iuia­ris­paka, panda­rii­kunata pasin­siaimi tukun­ga­pa kan­kuna; chasa­pika, tukui nuka­mandalla sumag­lla kaug­sag­kuna­wa Taita Dius nis­kata chaskin­ga­pa”. \p \v 19 —Atun mandag Agripa, Iaia Jesús chasa suma luar­manda kawa­ri­wa­ura­manda­taka, pai tukui imasa ni­was­ka­sina­mi nuka suma uiaspa rurani. \v 20 Damasko pui­blu­pi­mi kalla­rirkani; nis­paka, Jeru­sa­lenpi i Judea alpa suiu; nis­paka, mana judíu kag­kuna­pagpi­pas­mi willaspa purirkani, pai­kuna panda­ris­ka­kunata sakispa, Taita Dius­wa tigran­ga­pa; chi­wanka, mana alli­lla rurai­kunata sakispa, alli rurai­kuna­wa kaug­san­ga­pa. \p \v 21 —Chasa kag­mandami judiu­kunaka, Diuspa atun wasi ukupi api­waspa, muna­na­kurka wañu­chi­wan­ga­pa. \v 22 Chasa kagpi­pas, Taita Dius kispi­chi­wag­manda­mi kunan­kama atun­kunata i uchulla­kunata willai apa­kuni. Moisés i Santu Ispi­ri­tu­wa rimag­kuna ñugpa­manda willar­ka­kuna ima tukug­samun­ga­pa kagta; chi­lla­ta­ta­mi nuka­pas willa­kuni. \v 23 Ñugpa­manda­ta­mi pai­kuna willaska kar­ka­kuna, Taita Dius agllaska Cristoka, iapa llakii nanai iukaspa, wañu­chii tukun­ga­pa kagta. “Paika, tukui wañus­ka­kuna­manda ñugpa­mi kaugsa­rin­ga­pa ka. Chi­ura­mandaka, pai­manda willaimi tian­ga­pa ka; judíu i mana judíu kag­kunapa iuiai­kunata suma puncha­ia­chiimi tian­ga­pa ka”. \p \v 24 Pablo kispi­rin­ga­pa iuiai­wa chasa rima­ku­uraka, Festoka paita kapa­rirka, nispa: \p —Kam, upa­mi tukurkangi. Iapa iachai­ku­kuspa­mi kamba uma tuntia­rirkangi. \p \v 25 Pabloka ainirka: \p —Atun mandag Festo, nuka mana upaiaska ka­ni­chu. Alli­lla iuiai­pi­mi nuka, sutipa kas­kata rima­na­kui­ki­chita. \v 26 Pai atun man­dag Agri­pa­pas, tukuimi chi­kunata alli­lla iachá. Nuka mana iuia­ni­chu, chasa pasa­ris­kata, pai mana iachagta. Paka­lla­pi chasa mana pasa­rirkachu. Chasa kag­manda­mi nuka, paipa ñawipi mana man­chas­pa­lla rimani. \v 27 Atun man­dag Agripa, Santu Ispi­ri­tu­wa ñugpa­manda rimag­kuna imasa willas­ka­kunata, ¿mana­chu suma iuian­gi? Iacha­nimi, kampas chita suma iuiagta. \p \v 28 Chi­ura Agripaka, Pablota ainirka: \p —Mailla­mandami nuka­ta­pas Jesu­cristo­wa tukus­ka­kuna­wa kan­ga­pa iuia­chi­wangi. \p \v 29 Chasa aini­ura, Pabloka nirka: \p —¡Chasa Taita Dius muna­puan­tra! Mai­lla­manda u achka­manda ima­pas, kam­lla­pas mana; ¡ama­lai kuna puncha kaipi tukui kag­kuna­pas, nuka­sina iuiantran­gi­chi! Nuka kai kadina­kuna­wa watas­ka­sinaka, mana. \p \v 30 Pablo chasa ni­uraka, atun man­dag Agripa, atun mandag Festo, Berenise i tukui chipi tia­na­kug­kuna­pas saia­rir­ka­kuna. \v 31 Ri­na­kus­ka­pika, kikin­pura rima­ri­na­kurka, kasa nispa: \p —Chi runata ñi ima­pipas mana chaia­kurkachu, wañu­chii tukun­ga­pa ñi kar­silpi kan­ga­pa. \p \v 32 Chasa rima­ri­na­kus­kapi, Agri­paka Festota nirka: \p —Iaia mandag­pagma kachai tukun­ga­pa mana mañanmi, alli karkami, paita kacha­rin­ga­pa. \c 27 \s1 Roma atun pui­bluma, Pablo kachai tukuska­manda \p \v 1 Nukan­chita Italia suti alpa­ma rin­ga­pa ña chaia­ura, Pablota i sug­kuna kar­silpi kas­ka­kuna­ta­pas Augusta suti bata­llunpa kapitan Julio suti­ta­mi min­gar­ka­kuna. \v 2 Chasaka, nukan­chita chaiarkami, Adramitio suti­manda barkupi iai­kun­ga­pa. Chi barku, Asia alpapi iaku pata pata sugpi sugpi iai­kuspa rin­ga­pa karka. Mase­donia alpa i Tesalónika pui­blu­manda Aris­tarko suti runa­pas­mi nukan­chi­wa sug­lla­pi rir­kan­chi. \v 3 Sug kaian­dika, Sidón pata­ma­mi chaiag­rir­kan­chi. Chi­pika kapitan Julio­ka, suma llaki­rispa, Pablota sakirka, paipa rigsidu­kuna­pagma rin­ga­pa, ima minis­tis­ka­kuna paita kara­chu­kuna. \p \v 4 Chi­manda nukan­chi, llugsispa, iakupi ri­na­ku­uraka, sin­chi waira sug­sinama tanga­na­kug­manda, mu­ius­pa, Chipre alpa mana waira tiaska ladu­ta­mi ialir­kan­chi. \v 5 Sili­sia i Panfilia alpa­kuna pata pata lamar iakupi ialis­paka, Lisia suti alpapi Mira suti­ma­mi chaiag­rir­kan­chi. \p \v 6 Chipi kapitanka, Alejandria­manda Italiama ri­kuska barku­ta­mi tarirka. Chi­ma­mi nukan­chita iali­chirka. \v 7 Achka puncha­kuna waira arkag­manda, iapa alli­manda rispa, Gnido suti sug ladu chimba chaiag­rir­kan­chi. Iapa sin­chi waira­kug­manda, mana chima pudir­kan­chi iai­kug­rin­ga­pa. Chi­wanka, Salmón suti pui­bluta karu­manda­lla kawaspa ialispa, Kreta alpa mana waira tiaska ladu­ta­mi rir­kan­chi. \v 8 Waira arkag­manda, iapa alli­manda rispa, Alli Saia­ri­diru suti pata­ma­mi chaiag­rir­kan­chi. Chi pata­manda Lasea suti pui­bluma mana iapa karu kanchu. \p \v 9 Iapa waira arkai tukuspa, iapa unaiaspa­mi ri­na­kur­kan­chi. Atun tamia­mi ña chaia­mun­ga­pa karka. Chi­manda­mi ña mana alli karka, iakupi rin­ga­pa. Chi­manda Pabloka, chipi kag­kunata iuia­chi­kurka, kasa nispa: \p \v 10 —Taita­kuna, mana alli pasan­ga­sina­mi kawa­ri­wa­ku. Kai bar­kupi ima apa­na­kuska, kikin bar­ku i nukan­chi kikin­kuna­pas pudin­chimi puchuka­ringa­kuna. \p \v 11 Sul­da­du­kunata mandagka, Pablo chasa ni­kus­kata mana munarka uian­ga­pa. Barkupi pusag i chi barku duiñu­lla­ta­mi chi mandag munarka uian­ga­pa. \v 12 Chi patapi tamia puncha­kuna iali­chin­ga­paka, manima kawa­rir­ka­kunata, alli­lla kan­ga­pa kag­sina. Chi­manda­mi ñalla tukui­kuna ni­na­kurka: \p —Kai­manda llugsi­sun­chi. Pudi­rin­tra­pash, Fenise suti patapi chaiag­rispa, tamia puncha­kuna chi­pi iali­chin­ga­pa—. Chi pui­blupi, Kreta alpapi kaspa, tamia puncha­kuna mana iapa chima sin­chi waira piag­ri­diru karka. \s1 Lamarpi asku­rinti sin­chi waira piaska­manda \p \v 13 Masama rin­ga­pa muna­na­kus­ka­sinama waira samug­manda, pai­kunaka iuia­rir­ka­kuna: “Alli­mi ka, chima rin­ga­pa”. Nis­paka, bar­kuta saia­chi­diruta aisaspa, Kreta alpa pata pata rii kalla­rir­kan­chi. \v 14 Mai­lla ri­na­kug­lla­pika, iapa sin­chi waira, di­ulpi­lla chi alpa­nig­manda ata­rirka. \v 15 Chi­wanka, bar­kuta sug­sinama tangai kalla­rirka. Waira imasa apa­kus­kata mana sin­chia­chin­ga­pa pudi­rirka­chu. Chi­wanka, apai tukur­kan­chi masa­ma tanga­kuska­ma. \v 16 Kauda suti uchu­lla isla waira pia­kuska wasa ladu iali­na­kus­paka, kispi­chi­diru uchu­lla kanua­ta nukan­chipa barku aliu­kus­kata iapa mana alli pasaspa­mi pudir­kan­chi, apispa bar­kuma iai­ku­chin­ga­pa. \v 17 Chita iaiku­chis­paka, barku muiugta was­ka­kuna­wa watar­ka­kuna, mana paki­rin­ga­pa. Nis­paka, Sirte suti iakupi piña­kuna tias­ka­wa mana taka­rig­rin­ga­pa, bar­kuta puri­chi­diru lin­suta urai­ku­chispa, sakir­ka­kuna; chasa­lla, masa­ma­pas waira­wa apai tukun­ga­pa. \p \v 18 Sug kaiandi mas sin­chi waira chaia­mug­manda, barkupi ima apa­na­kus­kata iakuma sitai kalla­rir­ka­kuna. \v 19 Kimsa punchama ri­na­kuspa, barkuta shamaia­chin­ga­paka, kikin­kunapa maki­wa chi uku­pi ima tias­kata sitar­ka­kuna. \v 20 Iapa achka puncha­kunami indi ñi istri­lla­kuna mana kawa­rirka. Iapa man­chan­ga­sina iaku, nukan­chita sin­chi pia­kurka. Chasa­pika, mana iuia­na­kur­kan­chi: “Kaug­sa­mi llugsi­sun­chi”. \p \v 21 Ña achka puncha­kunami mana mikuska kar­kan­chi. Chi­manda Pabloka, chipi kag­kunapa chaugpipi saia­rispa, nirka: \p —Taita­kuna, ¿mana­chu nuka ni­kurka­ni: “Kreta alpa­manda mana llugsi­sun­chi”? Chasaka, mana­mi kasa llakii­wa kan­chi. \v 22 Kuna­uraka, kasa­mi nii­ki­chita: sin­chi sungu iuia­ri­sun­chi. Kam kikin­pura­manda ñi pipas mana wañun­ga­pa kan­gi­chi­chu. Kai barku­lla­mi puchuka­rin­ga­pa ka. \v 23 Nuka, Taita Diuspa­mi kani. Paipa lutrin­sina­mi kani. Chi­manda­mi sug anjil pai kacha­muskaka, kunantuta kawa­ri­warka. \v 24 Kasa­mi ni­warka: “Mana mancha­kui. Iukangimi, Roma­pi iaia mandagpa ñawima chaiag­ringa. Kam­manda­mi tukui kamwa ri­na­kus­ka­ta­pas Taita Dius wañui­ta kispi­chin­ga­pa ka”. \v 25 Chi­manda­mi nini: taita­kuna, mana man­cha­na­kui­chi. Taita Dius­lla­wa­mi nukaka suma iuiani. Paipa anjil imasa willa­was­ka­sina, chasa­mi tukun­ga­pa ka. \v 26 Iukan­chi­mi, sug isla alpama imasa­pas chaiag­ringa. \p \v 27 Ña chunga chusku puncha i tuta­kuna waira­lla­wa apai tuku­na­kus­paka, Adriátiko suti lamar iaku­pi iali­na­kur­kan­chi. Ña chaugpi tuta kanga­sina­ura, barkuta pusa­na­kug­taka rigchar­ka­kunata, ña sug alpa­ma chaia­na­kug­rig­sina. \v 28 Tupu­diru kacha­ri­uraka, sug chunga tupu­sina­mi jundu karka. Chi­manda mai­lla karulla riska­pika, ikuti tupu­diru kacha­rir­ka­kuna. Chi­pika, kan­chis tupulla ña tukug­samurka. \v 29 Iaku uku piñapi taka­rin­ga­pa man­chaspa, barkuta saia­chi­diru chusku llasa iru­kuna­ta­mi barku wasa ladu kacha­rir­ka­kuna, saia­chin­ga­pa. Chasa kacha­ris­paka, asku­rin­ti­mi iuia­na­kurka: “¡Amalai utka paka­ri­puan­tra!”. \p \v 30 Barkuta pusag­kunaka, alpa­ma miti­kun­ga­pa iuiai­wa uchu­lla kanuata iakuma urai­ku­chii kalla­rir­ka­kuna, kasa llullaspa: \p —Barku ñugpa ladu saia­chi­diru iru­kuna­ta­mi iakuma urai­ku­chin­ga­pa kan­chi. \p \v 31 Pabloka, kapitanta sul­da­du­kuna­wan­ta kasa­mi nirka: \p —Kai nukan­chita pusag­kuna rig­pi­kunaka, kam­kunaka wañuita mana kispi­rin­ga­pa kan­gi­chi­chu. \p \v 32 Chasa ni­ura sul­da­du­kunaka, chi uchulla kanuata cha­ri­raiaska was­ka­kunata kuchuspa, urma­chir­ka­kuna. \p \v 33 Pakarii suia­na­kun­kama, Pabloka tukui­kunata nirka: \p —Mai­lla­pas mikui­chi. Ña chunga chusku punchami, suiaspa, mana mikuspa­lla kan­gi­chi. \v 34 Chi­manda­mi nii­ki­chita: mai­lla­pas mikui­chi; chasaka, mas wapulla tukun­ga­pa. Kam kikin­kunapa uma­manda ñi sug agcha mana kichui tukun­ga­pa kan­gi­chi­chu. \p \v 35 Chasa nis­paka, sug tanda apispa, tukui­kunapa ñawipi “Pai Siñur” Taita Diusta nispa, tandata chaugpispa, mikui­mi kalla­rirka. \v 36 Chasa kawas­paka, tukui­kunata alli iuia­chig­samur­ka­kunata. Chi­ura, pai­kuna­pas mikui kalla­rir­ka­kuna. \v 37 Chi barkupi, iskai patsa kan­chis chunga sugta­kunami kar­kan­chi. \v 38 Ña sagsagta mikus­paka, triguta iakuma sitar­ka­kuna, barkuta shamaia­chin­ga­pa. \s1 Barku puchuka­riska­manda \p \v 39 Ña pakari­uraka, mana iacha­rir­ka­kunata mai­kan alpama chaia­na­kug­rigta. Chi barku­manda sug suma plaia­mi kawar­kan­chi. Chasa kawas­paka, barkuta pusag­kuna iuia­rir­ka­kuna: “Pudin­tran­chi­pash, chi plaiama barku­ta chaia­chig­rin­ga­pa”. \v 40 Chasa iuia­ris­paka, barkuta saia­chi­diru iru­kunata kacha­rispa, iaku ukuma urma­chir­ka­kuna. Barkuta kaima chima pusag pala­kuna wata­raias­ka­kunata paskar­ka­kuna, mana muru­chu­lla rin­ga­pa. Ñugpa ladu puri­chi­diru linsuta awa­ma churar­ka­kuna; chi linsu­waka, waira tangaspa, alpa­ma chaia­chig­rin­ga­pa. \v 41 Ña kai­lla ri­na­kus­ka­pika, iskandi ladu iaku jundu chaug­pi­pika awalla ñutu alpa tias­ka­pi­mi pamba­rig­rirka. Chi­ura chi barku ñugpa ladu, pamba­ris­paka, urai singa kasilla kidag­sa­murka. Ikuti kati ladu­taka, iapa sin­chi iaku pia­kug­rispa, paki­chii­mi kalla­rirka. \p \v 42 Chasa tukug­samug­manda, sul­da­du­kunaka nir­ka­kuna: \p —Kaipi prisu apa­na­kus­kata, tukui­kuna­ta­mi wañu­chii chaia­ku. Mana kag­pika, iakupi waitaspa­mi miti­kunga­kuna. \p \v 43 Ikuti pai­kunata kapitanka, Pablota kispi­chin­ga­pa iuiaspa, nirka: \p —Chasa mana chaiachu—. Kasa­pas­mi nirka— Waitan­ga­pa pudig­kunaka, ñugpa iakuma sal­tai­chi, tustama llugsin­ga­pa. \v 44 Ikuti mana pudig­kunaka, barku­manda paki­riska tabla­kunapi u ima­pipas wangu­rispa llugsii­chi. \p Chasapi­mi tukui­kuna alpama kaug­sa llugsir­kan­chi. \c 28 \s1 Malta alpapi, Pablo kaska­manda \p \v 1 Chasa kispi­riska­ura­man­da, iachag­samur­kan­chi­mi chi alpa, Malta suti kagta. \v 2 Chi alpapi kaug­sag­kunaka, tukui nukan­chita iapa alli­lla­mi chas­kir­ka­kuna. Tamia­wa iapa chiri kag­manda, achka nina churaspa­mi nukan­chita kunun­ga­pa kaiar­ka­kuna. \v 3 Pablo chamisa tanda­chispa, chi ninapi sita­ku­ura, sug kani­dur kuli­braka, nina rupa­kuska­nig­manda miti­ku­kuspa, paipa maki­pi­mi saltaspa wangu­rirka. \v 4 Makipi chasa wangu­ris­kata kawas­paka, chipi kaug­sa­na­kug kikin­pura nir­ka­kuna: \p —Kai runaka, wañu­chi­durchar ka. Iaku­manda kispigpi­pas, jus­ti­siag dius­mi kawa­ku. Chi­manda­mi wañun­ga­pa ka. \p \v 5 Pabloka, chi kulibrata ninama chabsi­rispa sitarka. Ñi ima­pas mana paita tukurka. \v 6 Chipi kawa­na­kugka, iuiaspa suia­na­kurka: “Maki pungingami; diulpi­lla­mi wañuska urmanga”. Ña unai suia­na­kus­paka, kawar­ka­kuna ñi ima mana tukugta. Chi­ura, sug rigcha iuia­rispa, nir­ka­kuna: \p —Kai, diuschar ka. \p \v 7 Mana iapa karu­lla­pi kaug­sa­kurka chi alpata mandag, Publio suti. Chi runapa wasipi kimsa pun­cha­mi iapa sumag­lla kar­kan­chi. \v 8 Chi mandagpa taita, iapa rupai­wa i iawar iali­chii­wa­mi siri­kurka. Chasa iachas­paka, Pabloka ungug­pag­ma rirka. Nis­paka, Taita Diusta maña­puspa, umapi maki churaspa, alia­chirka. \v 9 Chasa iacha­ri­ura, chi alpapi kaug­sa­na­kug, tukui ungug­kunata Pablo­pagma pusar­ka­kuna, “Ambi­puai” mañan­ga­pa. \v 10 Tukui ambi­rig­kunaka, nukan­chita sumag­lla­mi: “Pai Siñur” nir­ka­kuna. Nukan­chi ña chi alpa­manda llugsi­na­ku­ura, nukan­chita tukui ima minis­tiska­mi karar­ka­kuna. \s1 Romama, Pablo riska­manda \p \v 11 Kimsa killa iali­uraka, nukan­chita chaiarkami, sug barku Kás­tor i Pólux suti dius­kunapa ima­jin tias­kapi iai­kun­ga­pa. Chi bar­ku, Ale­jan­dría pui­blu­manda chaiag­rispa, tamia puncha­kuna kag­manda, chi Malta alpa­lla­pita chi­siaska karka. \v 12 Chi barkupi llug­sis­paka, Sira­kusa suti patama chaiag­rir­kan­chi. Chi­pika, kimsa pun­cha­mi kar­kan­chi. \v 13 Chi­manda llugsis­paka, alpa pata pata ialispa, Rejio sutima chaiag­rir­kan­chi. Kaian­dika, alli maki­nig­manda suma waira chaiag­samurka. Chi waira­waka sug kaiandi Puteoli suti­ma­mi chaiag­rir­kan­chi. \v 14 Chi­pika, Jesus­wa tukus­ka­kuna­wa­mi kawa­na­kur­kan­chi. Pai­kunaka, nukan­chita mañar­ka­kuna: \p —Kai­lla­pi nukan­chi­wa chisiai­chi sug kan­chis puncha—. Chi­manda, chaki­wa Romama rir­kan­chi. \p \v 15 Romapi kaug­sag Jesus­wa tukus­ka­kunaka, nukan­chi chaia­na­kugta iachaspa, Foro de Apio i Kim­sa Tabirna suti­kunama llug­sir­ka­kuna, nukan­chita tupan­ga­pa. Chi runa­kunata kawaspa, Pabloka, Taita Diusta “Pai Siñur” nispa, alli iuia­chii­wa­mi tukug­samurka. \p \v 16 Nukan­chi ña Romama chaiag­ri­ura, kapitanka Pablota sakirka, sug wasipi sul­da­du kawa­kun­ga­pa. \s1 Romapi, Pablo kaska­manda \p \v 17 Kimsa puncha iali­ura, Pa­blo­ka chipi judiu­kuna kaug­sa­na­kus­ka­pura taita­kuna­ta­mi kaiarka. Pai­kuna ña tanda­riska ka­uraka, nirka: \p —Taita­kuna, nuka, nukan­chipa runa­kunata ñi imapi jiru mana ruraska ka­ni­chu. Chasa­lla­ta, nukan­chipa ñugpa­manda taita­kuna imasa willa­raiaska­manda sug rig­cha ñi ima mana iacha­chiska ka­ni­chu. Chasa kagpi­pas, nukata Jeru­sa­lenpi kar­silpi chari­waspa, Roma­manda taita­kunapa maki­ma­mi Sesareama kacha­war­ka­kuna. \v 18 Chi taita­kunaka, nukata tukui tapu­chi­waspa, mana tari­war­ka­kuna­chu nuka ima jiru ruraska kagta, wañu­chii tukun­ga­pa. Chi­manda­mi kacha­ri­wan­ga­pa muna­na­kurka. \v 19 Judiu­kuna iapa jucha­chi­wa­na­kug­manda­mi iukarkani mañanga: “Kacha­wai, Romapi iaia mandagpa ñawipi tapu­chi­wa­chu­kuna”. Chasa mañas­pa­pas, nuka­pa waugki judiu­kuna­manda kuntra mana ima­pipas riman­ga­pa ka­ni­chu. \v 20 Chi­manda­mi kaiarkai­ki­chita, kam­kuna­wa kawa­na­kuspa willan­ga­pa. Tukui Israel­manda runa­kuna­wa Taita Dius agllaska Cristota suia­kug­manda­mi nuka kaipi kasa kadina­wa chari­wa­nakú. \p \v 21 Chi­uraka ainir­ka­kuna: \p —Nukan­chi, Judea alpa­manda ñi ima kartapi kam­manda mana iachar­kan­chi­chu. Chasa­lla­ta nukan­chi­pura chaia­mus­paka, ñi mai­kan­pas kam­manda ñi ima mana alli­lla ruraska­manda mana willan­kuna­chu. \v 22 Ikuti kam­sina chi Jesus­wa iuia­rig­kuna­mandaka iacha­ri­kumi tukuipi kuntra­sinalla rima­na­kugta. Chi­manda­mi munan­chi, kam ima iuia­kugta iachan­ga­pa. \p \v 23 Chipika iuia­rir­ka­kuna, ima puncha tukui­kuna tanda­rispa rima­na­kun­ga­pa. Chi puncha chaia­uraka, achka judiu­kuna Pablo kaska­ma tanda­rig­rir­ka­kuna. Chi­ura paika, tutata­manda­ta kalla­rirka, chisiagta Taita Dius imasa sumag­lla manda­kuska­manda willan­ga­pa. Imasa Moisés niska­wa i Santu Ispi­ri­tu­wa ñugpa­manda rimag­kuna willaska­wa Jesus­manda iuia­chi­kurka. \p \v 24 Chipi uiag­pura sug­kunaka, Pablo ima rima­kus­kata suma uiag­samur­ka­kuna. Ikuti sug­kunaka mana munar­ka­kuna. \v 25 Chasaka, sug­lla­sina mana iuia­rispa­lla llug­sir­ka­kuna. Llugsi­na­ku­ura, Pabloka kasa­mi nirka: \p —Isaías suti runa­wa Santu Ispí­ritu, kam­kunapa ñugpa­manda taita­kunata alli­lla­mi rimarka, \v 26 kasa nispa: \q1 Kai alpapi kaug­sa­na­kus­kata nig­rii: \q1 “Rinri­wa uiaspa­pas, mana uiag­sina­mi tukun­kan­gi­chi. \q1 Ñawi­wa kawaspa­pas, mana kawag­sina­mi tukun­kan­gi­chi”. \q1 \v 27 Kai runa­kunapa iuiai, \q1 iana tutapi kag­sina­mi tukug­samur­ka­kuna. \q1 Rinri tapa­ris­ka­sina­mi tukug­samur­ka­kuna. \q1 Ñawi wichkas­ka­sina­mi tukug­samur­ka­kuna. \q1 Chasaka pai­kuna, \q1 mana ñawi­wa kawag­sina, \q1 mana rinri­wa uiag­sina, \q1 mana iuiai iukag­sina­mi tukun­ga­pa kan­kuna. \q1 Mana munan­kuna, \q1 nuka­wa tigramun­ga­pa. \q1 Tigramugpika, \q1 nukami ambintrani­kunata. \p \v 28 —Chi­manda, kasa iachai­chi: Taita Dius, mana judíu kag­kuna­pag­ma­mi kacharka, pai imasa kispi­chin­ga­pa kaska­manda willan­ga­pa. Pai­kunami alli­lla uian­ga­pa kan­kuna. \p \v 29 Pablo chasa ni­ura, judiu­kunaka, kikin­pura iapa rima­rispa aini­chi­ri­na­kuspa, llugsir­ka­kuna. \p \v 30 Pabloka, iskai intiru wata­mi pai paga­kuska wasipi chisiarka. Tukui pai­pagma chaiag­ris­ka­kunata suma­mi chaski­kurka. \v 31 Taita Dius imasa sumag­lla manda­kuska­manda willaspa, Iaia Jesu­cristo­manda iacha­chispa karka, mana man­chas­pa­lla. Pai ima iacha­chi­kus­kata, ñi pi mana pudir­ka­kuna­chu nin­ga­pa: \p —Ama chasa rura­kui.