\id HEB ‑ Ikizu Hebrews \ide UTF-8 \h Abhɨɨbhuraaniya \toc3 Abhɨɨbhuraaniya \toc2 Abhɨɨbhuraaniya \toc1 Ɨnyarʉbha kwa Abhɨɨbhuraaniya \mt2 Ɨnyarʉbha kwa \mt1 Abhɨɨbhuraaniya \imt Ʉbhʉkangati \ip Umwandiki wɨ ɨnyarʉbha kʉBhɨɨbhuraaniya atakomenyekana kwa niitwɨ, ɨratʉra kʉbha umutumwa Paaurʉ, Ruuka, Bharinaabha, hamwɨ wʉndɨ. Umwandiki wɨ ɨnyarʉbha yɨnʉ aarɨ Umukiriisitʉ wʉnʉ aamɨnyirɨ bhʉkʉngʼu Ʉbhʉragɨ bhwɨ Ɨkarɨ. Ɨnyarʉbha yɨnʉ ɨkaandɨkwa ribhaga rɨnʉ rihekaaru rya Mungu rya mʉrʉbhɨri rwa Yɨrusarɨɨmu rɨkɨɨrɨ kwashibhwa. Rihekaaru riyo, rɨkaashibhwa kumwaka gwa merongo muhungatɨ kwɨma hanʉ Yɨɨsu Kiriisitʉ ibhwirwɨ. \ip Umwandiki wɨ ɨnyarʉbha yɨnʉ aarɨ araandɨkɨra Abhakiriisitʉ bhɨ Ɨkɨyaahudi bhanʉ bhaarɨ bharanyaakibhwa na abhaatʉ bhanʉ bhaarɨ bhakwanga ubhwisirirya bhwabhʉ. Umwandiki aarɨ arabhaha umwʉyʉ mubhwisirirya bhwabhʉ na kʉbharecha bhatagarʉkɨra isimʉka yɨ Ɨkɨyaahudi. Akakorabhu kwa kʉgarʉkɨra kwandɨka amangʼana maaru kurwa Ʉbhʉragɨ bhwɨ Ɨkarɨ ganʉ gakwerecha chɨmbu Yɨɨsu aakʉrirɨ ʉbhʉrʉʉti ne emeremo ju ubhukuhaani ʉbhʉkʉrʉ bhwɨ Ɨkɨyaahudi. Aramenyeekererya kʉbha Yɨɨsu akaaza kokora imigirʉ ja Musa korereke abhakuhaani bhatahurucha ikimweso naatu. Yɨɨsu umwene aratʉra kʉsabhʉra abhaatʉ kʉ kʉbha ewe ni‑Mwana wa Mungu, Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ ataana isoro, ni ikimweso kʉbhʉbhɨ bhwɨtʉ. \ip Ubhwɨndi bhwu umwandiki bhwarɨ ni‑kwerecha kʉbha Yɨɨsu newe akwerecha ʉbhʉgʉngʉ bhwa Mungu. Na arakandikija Kiriisitʉ nɨ‑mʉkʉrʉ kʉkɨra bhamaraika, abhakangati na abhakuhaani bhʉʉsi. Kʉnzɨra ya Kiriisitʉ, abhaatʉ bhʉʉsi bharasʉngʼaana ubhutuurya bhwa amaheene. \c 1 \s Mungu agambirɨ kʉhɨtɨra ku Umwana waazɨ \p \v 1 Ɨkarɨ hayo, Mungu akagamba na bhasʉʉkʉrʉ bhɨɨtʉ manga kaaru na kwa nzɨra nzaru, kʉhɨtɨra kʉbharʉʉtɨrɨri. \v 2 Nawe zisikʉ za mʉtɨnɨrʉ zɨnʉ, Mungu agambirɨ na niitwɨ kʉhɨtɨra Umwana waazɨ.\f + \fr 1:2 \fr*\fk Umwana waazɨ\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it Umwana wa Mungu\it* muKiniibhasa.\f* Akarobhora Umwana wuyo, agabhɨ ebhegero bhyʉsi, na kʉhɨtɨra kwawɨ Mungu akateema icharʉ. \v 3 Umwana wuyo arabharya kʉbhʉgʉngʉ bhwa Mungu na areerecha habhwɨrʉ chɨmbu Mungu arɨ. Kʉhɨtɨra ʉbhʉnaja bhwɨ ɨngʼana yaazɨ, aragirya ebhegero bhyʉsi bhɨbhɨhʉ sikʉ zʉʉsi. Na akiihurucha ikimweso chu ukuruusha abhaatʉ ʉbhʉbhɨ, akaja mwisaarʉ, akiikara ʉrʉbhaara rwu ubhuryʉ rwa Mungu. \s Yɨɨsu nɨ‑mʉkʉrʉ kʉkɨra bhamaraika \p \v 4 Mungu akakora Umwana waazɨ mʉkʉrʉ kʉkɨra bhamaraika,\f + \fr 1:4 \fr*\fk Bhamaraika\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it maraika\it* muKiniibhasa.\f* chɨmbu iriina rɨnʉ aamʉhɨɨrɨ ni‑kʉrʉ kʉkɨra ga bhamaraika. \v 5 Na atareeho maraika wʉnʉ Mungu aabhuuriirɨ amangʼana ganʉ aabhuuriirɨ Yɨɨsu, \q “Awɨ ni‑Mwana waanɨ, \q reero nɨbhɨɨrɨ Wuusʉ.”\f + \fr 1:5a \fr*\xt Rora Zabhuri 2:7.\xt*\f* \m Na Mungu ataagambirɨ igʉrʉ wa maraika wʉwʉʉsi, \q “Inyɨ nɨrabha Wiisɨ \q neewe arabha Mwana waanɨ.”\f + \fr 1:5b \fr*\xt Rora 2 Samwɨri 7:14.\xt*\f* \m \v 6 Na hanʉ Mungu aatumirɨ Umwana waazɨ umumwɨmwɨ kʉʉsɨ, akabhuga, \q “Bhamaraika bhʉʉsi bha Mungu bhasengere Umwana wuyo.”\f + \fr 1:6 \fr*\xt Rora Amahiityʉ gi Imigirʉ 32:43.\xt*\f* \m \v 7 Ni igʉrʉ wa bhamaraika abhugirɨ, \q “Ahaakora bhamaraika bhaazɨ kʉbha ʉmʉkama,\f + \fr 1:7a \fr*\fk Ʉmʉkama \fk*\ft kuKigiriki rene enzobhooro ya \ft*\fqa ʉmʉkama \fqa*\ft ne \ft*\fqa ekoro\fqa*\ft .\ft*\f* \q na abhahocha bhaazɨ kʉbha ɨmɨrɨngɨɨri jo omorero.”\f + \fr 1:7b \fr*\xt Rora Zabhuri 104:4.\xt*\f* \m \v 8 Nawe igʉrʉ wu Umwana waazɨ akabhuga, \q “Awɨ Mungu ʉratema kemerano, \q nʉ ʉbhʉkangati bhwazʉ bhʉrabha bhwe eheene. \q \v 9 Awɨ ʉhaasɨɨga amazʉmu, \q na ʉhaabhiihirirwa amabhɨ. \q Necho kiyo Mungu, Mungu waazʉ, \q akʉhakirɨ amaguta go obhozomerwa, \q korereke ʉbhɨ mʉkʉrʉ, \q kʉkɨra abhakɨndichazʉ.”\f + \fr 1:9 \fr*\xt Rora Zabhuri 45:6‑7.\xt*\f* \m \v 10 Kwikɨ Mungu akabhuga, \q “Ʉmʉkʉrʉ, awɨ ʉkateema ɨɨsɨ kwɨma kʉbhʉtangɨ, \q na risaarʉ kʉmabhoko gaazʉ. \q \v 11 Ebhegero bhiyo bhyʉsi bhɨrasira, \q bhɨranyara ncha zengebho, \q nawe awɨ ʉrarama. \q \v 12 Na ʉrabhikunyakunya nche engebho, \q bhɨragarurwa ncha zengebho. \q Nawe awɨ ʉrasaaga wuryawurya, \q ni imyaka jazʉ gɨtaana tɨnɨrʉ.”\f + \fr 1:12 \fr*\xt Rora Zabhuri 102:25‑27.\xt*\f* \m \v 13 Atareeho maraika wʉwʉʉsi wʉnʉ Mungu aamubhuuriirɨ, \q “Ikara ʉrʉbhaara rwanɨ rwu ubhuryʉ, \q kuhika hanʉ nɨkʉtʉʉra abhabhisa bhaazʉ iyaasɨ wa amagʉrʉ gaazʉ.”\f + \fr 1:13 \fr*\xt Rora Zabhuri 110:1.\xt*\f* \m \v 14 Bhamaraika nɨ‑kɨgʉrʉkɨ? Ne‑zekoro na nɨ‑bhahocha bha Mungu, bharatumwa, bhajɨ kohokerya abhaatʉ bhanʉ bhakʉsabhurwa. \c 2 \s Ubhutuurya ʉbhʉkʉrʉ bhwa Mungu \p \v 1 Kʉgayo, tʉbhɨ mɨɨsʉ bhʉkʉngʼu kʉmangʼana ganʉ twigwirɨ, korereke tʉtaaza kʉgatiga. \v 2 Tʉmɨnyirɨ amangʼana ganʉ bhasʉʉkʉrʉ bhɨɨtʉ bhasʉngʼaanirɨ kʉhɨtɨra kwa bhamaraika bha Mungu\f + \fr 2:2 \fr*\fk Amangʼana ganʉ bhasʉʉkʉrʉ bhɨɨtʉ bhasʉngʼaanirɨ kʉhɨtɨra kwa bhamaraika bha Mungu\fk*\ft , enzobhooro yaku ni‑migirʉ ja Mungu.\ft*\f* gaarɨ ga amaheene. Abhaatʉ bhʉʉsi bhanʉ bhataagagwatirɨ na kwigwa, Mungu akabhatɨnɨra kʉrɨngʼaana nʉ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ. \v 3 Arɨɨbhɨ gakakorwabhu kwebho, nangʉ itwɨ tʉratʉrabhwɨ kohona, arɨɨbhɨ tʉtakʉdɨɨrɨɨra ubhutuurya ʉbhʉkʉrʉ ncha bhʉnʉ? Ʉmʉkʉrʉ Yɨɨsu newe aatangirɨ kʉraganʼya ubhutuurya bhuyo, na abhaatʉ bhanʉ bhaarɨ bharamwigwa, bhakamenyeekererya kwa niitwɨ kʉbha bhwarɨ nɨ‑bhwa amaheene. \v 4 Mungu wʉʉsi aarɨ areerekeererya ubhutuurya bhuyo ko kokora ibhyɨrɨkɨnʼyʉ, amateemo nɨ ɨbhɨrʉgʉʉrʉ bhya zeteemwa zʉzʉʉsi. Na akabhasondera abhaatʉ ʉbhʉnaja bhwe Ekoro Ɨndɨndu\f + \fr 2:4 \fr*\fk Ekoro Ɨndɨndu\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* kʉrɨngʼaana nu ubhwɨndi bhwazɨ. \s Ukwiyicha kwa Yɨɨsu \p \v 5 Tʉmɨnyirɨ ɨɨsɨ iihya yɨnʉ ikuuza, yɨnʉ tʉkʉgamba amangʼana gaaku, Mungu ataahɨɨrɨ bhamaraika ʉbhʉnaja bhwʉ ʉkʉkangata. Nawe ʉmʉʉtʉ wʉmwɨ ahurukiryɨ ʉbhʉmɨnyɨɨkɨrɨri, \q \v 6 “Ʉmʉʉtʉ nɨ‑kɨgʉrʉkɨ kuhika umwiseegere? \q Ʉmʉʉtʉ nɨ‑wɨɨwɨ ʉmʉdɨɨrɨɨrɨ? \q \v 7 Ʉkamokora kʉbha musuuhu kʉkɨra bhamaraika kwibhaga isuuhu. \q Amugungiryɨ na kusuukwa, \q \v 8 na kʉtʉʉra ebhegero bhyʉsi iyaasɨ wʉ ʉbhʉkangati bhwazɨ.”\f + \fr 2:8 \fr*\xt Rora Zabhuri 8:4‑6.\xt*\f* \m Mungu akatʉʉra ʉmʉʉtʉ korereke abhɨ arakangata ebhegero bhyʉsi. Enzobhooro yaku nɨ‑kʉbha, kɨtareeho ekegero chʉchʉsi kɨnʉ ʉmʉʉtʉ ataakangatirɨ. Nawe kwa nangwɨnʉ tʉtakorora arakangata ebhegero bhiyo bhyʉsi. \v 9 Nawe tʉrarora Yɨɨsu, wʉnʉ Mungu aakʉrirɨ kʉbha umusuuhu kʉkɨra bhamaraika kwibhaga isuuhu. Mungu amugungiryɨ na kusuukwa, kʉ kʉbha yʉ ʉkʉnyaakibhwa nu ukukwa kwazɨ. Akakorabhu, korereke kʉnzɨra yɨ ɨbhɨgʉngi bhyazɨ, Yɨɨsu akwɨ igʉrʉ wʉ ʉkʉsabhʉra abhaatʉ bhʉʉsi. \p \v 10 Mungu newe atɨɨmirɨ ebhegero bhyʉsi igʉrʉ waazɨ na kʉbhɨtʉʉra chɨmbu bhɨrɨ. Ɨkamozomera areete abhiisirirya bhaaru mubhwɨrʉ bhwazɨ, igʉrʉ wa riyo akanaja Yɨɨsu, kʉnzɨra yʉ ʉkʉnyaakibhwa, korereke abhɨ ɨtangɨ yu ubhutuurya. \p \v 11 Yɨɨsu wʉnʉ akʉbhɨngukya abhaatʉ na abhaatʉ bhanʉ bhakʉbhɨngukibhwa, Wiisɨ nɨ‑wʉmwɨ. Necho Yɨɨsu atakorora sʉni kʉbhabhɨrɨkɨra bhahiiri bhaazɨ. \v 12 Akabhuga, \q “Mungu, nɨrarwaza iriina ryazʉ kʉbhahiiri bhaanɨ, \q nɨrɨɨmba amɨɨmbʉ gu ukukumya gatɨgatɨ waabhʉ.”\f + \fr 2:12 \fr*\xt Rora Zabhuri 22:22.\xt*\f* \m \v 13 Na akabhuga, \q “Nɨrabha nɨramwisega.”\f + \fr 2:13a \fr*\xt Rora Isaaya 8:17.\xt*\f* \m Naatu akabhuga, \q “Inyɨ nɨrɨ hanʉ na abhaana bhanʉ Mungu angʼɨɨrɨ.”\f + \fr 2:13b \fr*\xt Rora Isaaya 8:18.\xt*\f* \p \v 14 Mmbe, kʉ kʉbha abhaana bhanɨ ɨmɨbhɨrɨ na amasaahɨ, Yɨɨsu wʉʉsi akaaza anʉ ʉmʉbhɨrɨ nche ebho. Akakorabhu, korereke kʉhɨtɨra uruku rwazɨ, ahizɨ Shɨtaani,\f + \fr 2:14 \fr*\fk Shɨtaani\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* wʉnʉ ana zinguru zu uruku. \v 15 Na Yɨɨsu akakwa korereke abhatigɨ abhaatʉ bhanʉ bhaarɨ bhambʉʉsa igʉrʉ wu ukwʉbhaha uruku bhiiyagaarʉrɨ mubhwikari bhwabhʉ bhwʉsi. \v 16 Nɨ‑maheene kʉbha Yɨɨsu atiizirɨ kʉsakirya bhamaraika, nawe akaaza kʉsakirya urwibhʉrʉ rwa Abhurahaamu.\f + \fr 2:16 \fr*\fk Urwibhʉrʉ rwa Abhurahaamu \fk*\ft rʉragambɨra nʉʉrʉ bhanʉ bhakwisirirya Yɨɨsu, nebho abhaana bha Abhurahaamu. Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it Abhurahaamu\it* muKiniibhasa. \xt Rora Abhagaraatiya 3:7.\xt*\f* \v 17 Necho chagiriryɨ akatuubhana na abhahiiri bhaazɨ kwa teemwa zʉʉsi, korereke abhɨ Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ\f + \fr 2:17 \fr*\fk Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it abhakuhaani\it* muKiniibhasa.\f* wɨ ɨbhɨgʉngi no omoheene komeremo ja Mungu. Kʉnzɨra yiyo akatʉra kwihurucha ikimweso chu ukugwatanʼya abhaatʉ na Mungu, korereke abhaatʉ bhabheererwe igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ. \v 18 Na kʉ kʉbha umwene akagemwa na kʉnyaakibhwa, aratʉra kʉbhasakirya bhanʉ bhakogemwa. \c 3 \s Yɨɨsu nɨ‑mʉkʉrʉ kʉkɨra Musa \p \v 1 Mmbe, abhahiiri bhaanɨ, bhanʉ Mungu arʉbhwɨrɨ kʉbha abharɨndu bhaazɨ, mwiseege igʉrʉ wa Yɨɨsu, Umutumwa wa Mungu na ni‑Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ wʉnʉ tukwisirirya. \v 2 Ewe aarɨ moronge kwa Mungu wʉnʉ aamʉrʉbhwɨrɨ, chɨmburya Musa\f + \fr 3:2a \fr*\fk Musa\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* wʉʉsi aarɨ moronge kʉbhaatʉ bhʉʉsi bha munyumba ya Mungu.\f + \fr 3:2b \fr*\xt Rora Ʉkʉbhara 12:7.\xt*\f* \v 3 Umwʉmbaki ahaahaabhwa ubhusuuku kʉkɨra inyumba yɨnʉ ʉmbakirɨ. Muyomuyo Yɨɨsu wʉʉsi areenderwa kukumibhwa bhʉkʉngʼu kʉkɨra Musa. \v 4 Zinyumba zʉʉsi zɨrʉʉmbakwa na abhʉʉmbaki obhorebhe, nawe Mungu newe Umwʉmbaki Ʉmʉkʉrʉ we ebhegero bhyʉsi. \p \v 5 Musa aarɨ omohocha omoheene kʉbhaatʉ bhʉʉsi bha munyumba ya Mungu. Emeremo jazɨ jarɨ nɨ‑jʉ ʉkʉbhʉʉrɨra abhaatʉ amangʼana gʉʉsi ganʉ Mungu akwenda kʉgamba ribhaga rɨnʉ rikuuza. \v 6 Nawe Kiriisitʉ, ewe ni‑Mwana moheene wʉnʉ akwimɨɨrɨrɨra abhaatʉ bha munyumba ya Mungu. Na abhaatʉ bha munyumba yiyo niitwɨ, arɨɨbhɨ tʉrangʼeha kʉnaga mʉbhʉkararu bhwɨtʉ nʉ ʉkʉbha no obhoheene bhwa ganʉ tukwisega. \s Amaangirijʉ igʉrʉ wʉ ʉkʉtama kwisirirya \p \v 7 Kʉgayo, Ekoro Ɨndɨndu ɨrabhuga, \q “Reero, hanʉ muriigwɨ riraka rya Mungu, \q \v 8 mʉtakora zekoro zaanyu kʉbha kʉngʼu, \q chɨmbu bhawʉsʉʉkʉrʉ bhaarɨ bhakwanga ʉkʉkangatwa na niinyɨ, \q hanʉ bhaarɨ bhakogemwa kʉkɨbhara. \q \v 9 Kʉkɨbhara iyo nɨyu bhasʉʉkʉrʉ bhaanyu bhaarɨ bhakongema, \q nangabha nɨkabhakorera ɨbhɨsɨgʉ bhyaru kumyaka merongo ene. \q \v 10 Mmbe igʉrʉ wa riyo nikiigatanɨra urwibhʉrʉ ruyo, nɨkabhuga, \q ‘Sikʉ zʉʉsi nɨ‑bhaatʉ bhanʉ bharimiirɨ zekoro zaabhʉ, \q bhakɨɨrɨ komenya zɨnzɨra zaanɨ.’ \q \v 11 Nikiirahɨra kʉbhʉrʉrʉ, nɨkabhuga, \q ‘Amaheene bhatakusikɨra, ahagero hu ukwoyeera, \q hanʉ nɨkʉnzirɨ igʉrʉ waabhʉ.’ ”\f + \fr 3:11 \fr*\xt Rora Ʉkʉbhara 14:21‑23; Zabhuri 95:7‑11.\xt*\f* \p \v 12 Abhahiiri bhaanɨ, mwangarɨrɨ, korereke ataaza kʉbhaho ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi gatɨ waanyu wʉnʉ anu umwʉyʉ ʉmʉbhɨ, gʉnʉ gʉtakwisirirya, na kwahʉka kurwa kwa Mungu wʉ ʉbhʉhʉru. \v 13 Nawe mwihaanɨ umwʉyʉ imubheene kobheene zisikʉ zʉʉsi zɨnʉ tʉkʉbhɨrɨkɨra “Reero,” korereke ataaza kʉbhaho gatɨ waanyu ʉmʉʉtʉ wu umwʉyʉ ʉmʉkʉngʼu gwʉ ʉkʉkangiribhwa nʉ ʉbhʉbhɨ. \v 14 Kʉgayo tʉragwatana na Kiriisitʉ arɨɨbhɨ tʉrakaja kumwisega kuhika mʉtɨnɨrʉ, chɨmbu twarɨ tʉramwisega kwɨma ʉbhʉtangɨ. \v 15 Muhiitɨ ganʉ gaandikirwɨ mʉMaandɨkʉ Amarɨndu, \q “Reero, hanʉ muriigwɨ riraka rya Mungu, \q mʉtakora zekoro zaanyu kʉbha kʉngʼu, \q chɨmbu bhawʉsʉʉkʉrʉ bhaarɨ bhakwanga ʉkʉkangatwa na niinyɨ.”\f + \fr 3:15 \fr*\xt Rora Zabhuri 95:7‑8.\xt*\f* \p \v 16 Nangʉ, nɨ‑bhaatʉkɨ bhanʉ bhiigwirɨ riraka rya Mungu, nawe bhakaanga kʉkangatwa nawe? Ɨtarɨ bhanʉ bhʉʉsi bhaarɨ bhakʉkangatwa na Musa kurwa mucharʉ cha Miisiri? \v 17 Na nɨ‑bhaatʉkɨ bhanʉ Mungu igataniirɨ kumyaka merongo ene? Ɨtarɨ bhanʉ bhaakʉrirɨ ʉbhʉbhɨ, bhakakwa kʉkɨbhara? \v 18 Na nɨ‑bhaatʉkɨ bhanʉ Mungu akiirahɨra kʉbha atakubhisiririrya kusikɨra ahagero hu ukwoyeera hanʉ akʉnzirɨ igʉrʉ waabhʉ? Ɨtarɨ bhanʉ bhaangirɨ kwigwa? \v 19 Mmbe, tʉrarora abhaatʉ bhayo bhakatamwa kusikɨra ahagero hu ukwoyeera, kʉ kʉbha bhaangirɨ kwisirirya Mungu. \c 4 \s Ukwoyeera kʉbharɨndu bha Mungu \p \v 1 Mmbe, ʉbhʉragɨ bhwa Mungu kʉbhaatʉ kusikɨra ahagero haazɨ hu ukwoyeera bhʉkɨɨrɨ bhoreho. Nangʉ twiyangarɨrɨ, korereke ataaza kʉbhaho gatɨ waanyu ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi wʉnʉ akʉtamwa kusikɨra ahagero hayo. \v 2 Itwɨ turwaziirwɨ Ɨngʼana Ɨnzʉmu chɨmbu bhasʉʉkʉrʉ bhʉʉsi bharwaziirwɨ. Nawe ɨngʼana yiyo ɨtaabhasakiiryɨ chʉchʉsi, kʉ kʉbha bhakayiigwa, nawe bhatiisiriiryɨ. \v 3 Igʉrʉ wa gayo, Mungu akabhuga, \q “Nikiirahɨra kʉbhʉrʉrʉ, nɨkabhuga, \q ‘Amaheene bhatakusikɨra ahagero hu ukwoyeera, \q hanʉ nɨkʉnzirɨ igʉrʉ waabhʉ.’ ”\f + \fr 4:3 \fr*\xt Rora Zabhuri 95:11.\xt*\f* \m Nawe itwɨ bhanʉ tukwisirirya Mungu, tʉrasikɨra ahagero hayo. Mungu akabhugabhu, nangabha aarɨ amarirɨ emeremo jazɨ jʉsi kwɨma okoteemwa kwɨ ɨɨsɨ. \v 4 Ahagero obhorebhe mʉMaandɨkʉ Amarɨndu yandikirwɨ igʉrʉ wu urusikʉ rwa muhungatɨ, “Urusikʉ rwa muhungatɨ, Mungu akooyeera, akatiga kohocha emeremo.”\f + \fr 4:4 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 2:2.\xt*\f* \v 5 Naatu, Amaandɨkʉ Amarɨndu garabhuga igʉrʉ hayo, \q “Amaheene bhatakusikɨra ahagero hu ukwoyeera, \q hanʉ nɨkʉnzirɨ igʉrʉ waabhʉ.” \p \v 6 Nangabha bhasʉʉkʉrʉ bhɨɨtʉ bhaarɨ bhe embere kurwazirwa Ɨngʼana Ɨnzʉmu yu ukwoyeera, nawe bhataasikiirɨ ahagero hayo, kʉ kʉbha bhaarɨ bhatakwigwa Mungu. Igʉrʉ wa riyo, umweya gu ukusikɨra ahagero hayo hu ukwoyeera gʉkɨɨrɨ goreho. \v 7 Mungu akatʉʉra urusikʉ ʉrʉndɨ rwu ukusikɨra ahagero hu ukwoyeera, rʉnʉ rwabhirikiirwɨ, “Reero.” Mungu akagambɨra urusikʉ ruyo, kwa myaka myaru gɨnʉ jahitirɨ ja bhawʉsʉʉkʉrʉ kʉtamwa kusikɨra ahagero hayo. Akagamba kʉhɨtɨra kʉmʉtɨmi Daudi\f + \fr 4:7a \fr*\fk Daudi\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* amangʼana ganʉ gamarirɨ kʉgambwa, \q “Reero, hanʉ muriigwɨ riraka rya Mungu, \q mʉtakora zekoro zaanyu kʉbha kʉngʼu.”\f + \fr 4:7b \fr*\xt Rora Zabhuri 95:7‑8.\xt*\f* \p \v 8 Chɨmbu Yoosho angahikiryɨ abhaatʉ ahagero hu ukwoyeera, Mungu ataarɨ aragamba igʉrʉ wu urusikʉ ʉrʉndɨ rwu ukwoyeera. \v 9 Mmbe ɨsaagirɨ ʉbhʉtʉʉrʉ\f + \fr 4:9 \fr*\fk Ʉbhʉtʉʉrʉ\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it urusikʉ rwʉ ʉbhʉtʉʉrʉ\it* muKiniibhasa.\f* kʉbharɨndu bha Mungu. \v 10 Ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi wʉnʉ akusikɨra ahagero ha Mungu hu ukwoyeera, ʉyɨɨrirɨ kohocha emeremo jazɨ, chɨmbu Mungu ʉyɨɨrirɨ hanʉ aamarirɨ emeremo jazɨ. \v 11 Mmbe ikongʼeererya kusikɨra ahagero hu ukwoyeera hayo. Tʉbhɨ tʉrakorabhu, korereke ataaza kʉbhaho ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi wʉnʉ akʉtamwa kusikɨra igʉrʉ wʉ ʉkʉtama kwigwa Mungu, chɨmbu bhasʉʉkʉrʉ bhɨɨtʉ bhaakʉrirɨ. \p \v 12 Ringʼana rya Mungu nɨ‑bhʉhʉru na rɨna amanaga kʉkɨra risabha ryʉryʉsi ryʉ ʉkʉtɨnɨra mbaara ibhɨrɨ. Chɨmbu risabha rɨkʉtʉra kosoma ʉmʉʉtʉ na kʉtaanʼya mubhiimʉ hagarɨ na amaguta, ɨbhuɨbhu ringʼana rya Mungu rɨratʉra kosoma ʉmʉʉtʉ na kusikɨra mumwʉyʉ gwazɨ na kwobhoora ganʉ akwiseega na ganʉ akwenda. \v 13 Kɨtareeho ikityɨnyi chʉchʉsi kɨnʉ chibhisirɨ mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu. Ebhegero bhyʉsi bhɨrɨ habhwɨrʉ mʉbhʉtangɨ bhwazɨ, na kwewe toreenderwa kʉgamba amahocha gɨɨtʉ gʉʉsi. \s Yɨɨsu newe Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ \p \v 14 Mmbe, kʉ kʉbha tʉna Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ wʉnʉ aasikiirɨ mwisaarʉ, nɨ‑Yɨɨsu Umwana wa Mungu, nangʉ tugwatɨ ganʉ tukwisirirya. \v 15 Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ newe amɨnyirɨ ʉbhʉnyʉʉhɨrɨru bhwɨtʉ, kʉ kʉbha wʉʉsi akagemwa na Shɨtaani kʉzɨnzɨra zʉʉsi ncha niitwɨ, nawe ewe ataakʉrirɨ bhʉbhɨ. \v 16 Mmbe tʉkararɨ kwisuka mʉbhʉtangɨ bhwi ikitumbɨ chɨ ɨkɨtɨmi cha Mungu wɨ ɨbhɨgʉngi, korereke atororere rigʉngi yʉ ʉkʉtʉsakirya kʉhɨtɨra ɨbhɨgʉngi bhyazɨ hanʉ tʉkʉbha nɨ ɨnyaakʉ. \c 5 \nb \v 1 Abhakuhaani abhakʉrʉ bhʉʉsi, bhahaarobhorwa kurwa kʉbhakɨndichazɨ, ahɨɨrwɨ ukwimɨɨrɨrɨra amangʼana ga Mungu igʉrʉ wa abhaatʉ, korereke bhahurukiryɨ Mungu ikimweso\f + \fr 5:1 \fr*\fk Ikimweso\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ. \v 2 Kuhaani ʉmʉkʉrʉ aratʉra kʉbharorera ɨbhɨgʉngi abhaatʉ bhanʉ bhakokora ʉbhʉbhɨ bhatamɨnyirɨ, kʉ kʉbha wʉʉsi nɨ‑mʉkʉri wʉ ʉbhʉbhɨ. \v 3 Necho akwenderwa kuhurucha ikimweso igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwazɨ, chɨmbu akuhurucha ikimweso igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ abhandɨ.\f + \fr 5:3 \fr*\xt Rora Abharaawi 16:11‑19.\xt*\f* \v 4 Atareeho ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akʉtʉra kobhona umwene ubhusuuku bhwʉ ʉkʉbha kuhaani ʉmʉkʉrʉ, nawe nɨ‑wʉnʉ abhirikiirwɨ na Mungu chɨmbu aabhirikiirɨ Haruuni.\f + \fr 5:4 \fr*\fk Haruuni \fk*\ft newe aarɨ kuhaani ʉmʉkʉrʉ we embere. \ft*\xt Rora Kʉhʉrʉka 28:1‑3.\xt*\f* \p \v 5 Ɨbhuɨbhu, Kiriisitʉ wʉʉsi atamʉʉhiryɨ umwene ubhusuuku bhwʉ ʉkʉbha Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ, nawe Mungu newe aamʉrʉbhwɨrɨ na kʉmʉbhʉʉrɨra, \q “Awɨ ni‑Mwana waanɨ, \q reero nɨbhɨɨrɨ Wuusʉ.”\f + \fr 5:5 \fr*\xt Rora Zabhuri 2:7.\xt*\f* \m \v 6 Chɨmbu aagambirɨ ahagero ahandɨ mʉMaandɨkʉ Amarɨndu, \q “Awɨ ni‑kuhaani kemerano, \q chɨmbu Mɨrikizadɨɨki\f + \fr 5:6a \fr*\fk Mɨrikizadɨɨki \fk*\ft aarɨ kuhaani wʉnʉ aarɨ arakumya Mungu mʉrʉbhɨri rwa Yɨrusarɨɨmu hanʉ Abhurahaamu aarɨ mʉhʉru. \ft*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 14:17‑20.\xt*\f* aarɨ.”\f + \fr 5:6b \fr*\xt Rora Zabhuri 110:4.\xt*\f* \p \v 7 Hanʉ Yɨɨsu aarɨ kʉʉsɨ hanʉ, akasabha na kwisasaama Mungu, na akamʉrɨrɨra kwiraka ikʉrʉ, kʉ kʉbha akamenya Mungu anʉ ʉbhʉnaja bhwʉ ʉkʉmʉsabhʉra kurwa muruku.\f + \fr 5:7 \fr*\xt Rora Mataayo 26:36‑45; Maaroko 14:32‑42.\xt*\f* Mungu akamwigwa kʉ kʉbha yu ubhwikʉʉmu bhwazɨ mʉbhʉtangɨ bhwazɨ. \v 8 Nangabha Yɨɨsu aarɨ Umwana wa Mungu, akɨɨga kwigwa Mungu kʉnzɨra yɨ ɨnyaakʉ yɨnʉ yaarɨ ekomobhona. \v 9 Hanʉ aanajibhwɨ, akabha isimʉka yu ubhutuurya bhwa kemerano kwa bhʉʉsi bhanʉ bhakumwigwa. \v 10 Mungu akamokora Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ chɨmbu Mɨrikizadɨɨki aarɨ. \s Amaangirijʉ igʉrʉ wu ukutiga ubhwisirirya \p \v 11 Tʉna amangʼana maaru gʉ ʉkʉgamba igʉrʉ wa gayo, nawe nɨ‑kʉkʉngʼu kʉbhabhʉʉrɨra kʉ kʉbha mʉtarɨ bhangʉ kwobhoora. \v 12 Kwibhaga rɨnʉ mwarɨ moreenderwa kʉbha abhiija bha abhakɨndichanyu, nawe mʉkɨɨrɨ moreenda ʉmʉʉtʉ wu ukubhiija amiija gʉ ʉbhʉtangɨ bhwa ringʼana rya Mungu! Mʉkɨɨrɨ moreenda amabheere, kutiga kwenda ibhyakurya ɨbhɨkʉngʼu. \v 13 Ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akokooka akɨɨrɨ kɨbhataarɨ, atɨɨzɨ eheene nɨ‑kɨgʉrʉkɨ. \v 14 Nawe abhaatʉ abhakʉrʉ bhararya ibhyakurya ɨbhɨkʉngʼu. Kʉmanarʉ gaabhʉ, bhiigirɨ kwahʉkanʼya amazʉmu na amabhɨ. \c 6 \p \v 1 Igʉrʉ wa riyo, tʉtasaaga kumiija ge embere igʉrʉ wa Kiriisitʉ, nawe tongʼehe kwɨga, korereke tʉbhɨ bhanʉ bhakʉngʼirɨ mubhwisirirya. Tʉtatanga bhuhya kwɨga igʉrʉ wa amiija gu ukutiga ʉbhʉbhɨ ganʉ gakoreeta uruku na amiija igʉrʉ wu ukwisirirya Mungu. \v 2 Tʉtabha tʉragarʉkɨra amiija igʉrʉ wʉ ʉkʉbhatiiza, kʉbhatʉʉrɨra abhaatʉ amabhoko, ukuryʉka kwa abhaku nɨ ɨtɨnɨrʉ ya kemerano. \v 3 Mungu araasɨɨgɨ, tʉragakora gayo. \p \v 4 Mmbe, bhareho abhaatʉ bhanʉ bhahɨɨrwɨ ubhwɨrʉ, na bhakasama ʉbhʉnaja bhwa mwisaarʉ, bhakakorwa bhamwɨ ne Ekoro Ɨndɨndu. \v 5 Na bhakasama ʉbhʉzʉmu bhwɨ ɨngʼana ya Mungu na amanaga ga ribhaga rɨnʉ rikuuza. \v 6 Nawe nangʉ bhatigirɨ ubhwisirirya bhwabhʉ. Tʉratʉrabhwɨ kʉbhagarucha, korereke bhiichʉrɨrɨ Mungu naatu? Bhabhambirɨ Umwana wa Mungu rwa kabhɨrɨ na kumusuucha habhwɨrʉ! \p \v 7 Ɨɨsɨ yɨnʉ ekobhona imbura manga kaaru na kopona ibhyakurya bhɨnʉ bhyahaasakirya umurimi, ɨɨsɨ yiyo ɨhakirwɨ na Mungu. \v 8 Nawe ɨɨsɨ yɨnʉ ikwibhʉra ɨmɨtɨ ja amahwa nɨ ɨkɨtʉki, ɨtaana bhwera, na ɨrɨ haguhɨ kwihiimwa. Ɨtɨnɨrʉ yaku ɨratumɨkwa no omorero. \p \v 9 Abhasɨɨgwa bhaanɨ, nangabha tʉbhaandikiirɨ kwa mangʼana mahaari gayo, nawe twisiriiryɨ mʉrakora amazʉmu bhʉkʉngʼu ganʉ gakwerekanʼya ʉbhʉsabhuri bhwanyu. \v 10 Mungu ne we eheene, atakʉtʉra kwɨbha amahocha amazʉmu ganʉ mʉkʉrirɨ, nʉ ʉbhʉsɨɨgi bhʉnʉ mwɨrɨkiryɨ igʉrʉ waazɨ kʉnzɨra yʉ ʉkʉbhasakirya abharɨndu\f + \fr 6:10 \fr*\fk Abharɨndu\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* bha Mungu kwɨma ʉbhʉtangɨ kuhika nangwɨnʉ. \v 11 Itwʉsi turiigomba bhʉkʉngʼu imwʉsi mʉkajɨ kʉbhasɨɨga abhakɨndichanyu kuhika mʉtɨnɨrʉ, korereke mobhone amaheene ga kɨnʉ mukwisega. \v 12 Mʉtabha bhatʉbhu, nawe mʉbhɨ ncha bhanʉ bhakwisirirya na kwigumirirya. Ebho bhakabhona ganʉ Mungu aaragɨɨnʼyɨ kʉbhaha. \s Ʉbhʉragɨ bhwa Mungu nɨ‑bhwa amaheene \p \v 13 Mmbe, hanʉ Mungu aamʉhɨɨrɨ Abhurahaamu ʉbhʉragɨ, akiirahɨra kuriina ryazɨ umwene, kʉ kʉbha ataarɨ areho ʉmʉkʉrʉ kʉmʉkɨra. \v 14 Akabhuga, “Maheene nɨrakoha ʉrʉbhangʉ nu urwibhʉrʉ rwazʉ rʉraaruha.”\f + \fr 6:14 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 22:16‑17.\xt*\f* \v 15 Mmbe, Abhurahaamu akarɨnda kwa bhwigumirirya, akabhona kɨnʉ Mungu aamʉragirɨ. \p \v 16 Abhaatʉ bhahiirahɨra kuriina ryʉ ʉmʉkʉrʉ wʉnʉ akʉbhakɨra, nu ukwirahɨra kuyo koreerekanʼya ganʉ akʉgamba nɨ‑ga amaheene, na kʉmara zɨhaka. \v 17 Mungu wʉʉsi akeerekenʼya ʉbhʉragɨ bhwazɨ kʉnzɨra yu ukwirahɨra. Akakorabhu, kʉ kʉbha akeenda kwerecha habhwɨrʉ kʉbhaatʉ bhanʉ bhakobhona ganʉ aabharagɨɨnʼyɨ kʉbha, gatakwichʉra. \v 18 Mmbe, Mungu akakora ebhegero bhɨbhɨrɨbhu, kʉraganʼya na kwirahɨra, na bhɨtakwichʉra zee, kʉ kʉbha Mungu atakʉgamba rʉrɨmɨ. Akakora ebhegero bhɨbhɨrɨbhu, korereke atohe umwʉyʉ bhanʉ tʉngʼʉsɨɨrɨ kwawɨ, tugwatɨ ubhwisɨgi bhwa amangʼana ganʉ gakuuza. \p \v 19 Tunu ubhwisɨgi bhuyo ʉbhʉnagu mozekoro zɨɨtʉ, nchi ikitimbʉ chu ubhwatʉ. Ubhwisɨgi bhuyo, nɨ‑Yɨɨsu wʉnʉ aasikiirɨ Aharɨndu ha Aharɨndu mwisaarʉ kʉhɨtɨra kwipaziya.\f + \fr 6:19 \fr*\fk Ripaziya \fk*\ft ryarɨ rɨrakɨnga abhaatʉ bhatasikɨra Aharɨndu ha Aharɨndu mwihekaaru rya Mungu, hanʉ ʉbhʉgʉngʉ bhwa Mungu bhwikɨɨrɨ. \ft*\xt Rora Abhɨɨbhuraaniya 9:3, 10:19‑22. \xt*\ft Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it rihekaaru\it* muKiniibhasa.\f* \v 20 Ewe akangatirɨ kusikɨra ahagero hayo igʉrʉ wɨɨtʉ. Na abhɨɨrɨ Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ kemerano, chɨmbu Mɨrikizadɨɨki aarɨ. \c 7 \s Kuhaani Mɨrikizadɨɨki \p \v 1 Mɨrikizadɨɨki wuyo aarɨ ʉmʉtɨmi wʉ ʉrʉbhɨri rwa Sarɨmu, na aarɨ kuhaani wa Mungu wi Igʉrʉ wa Bhyʉsi. Hanʉ Abhurahaamu aarɨ akurwa kwihɨ rɨnʉ itɨɨnɨ na abhatɨmi bhanɨ na kʉbhahiza, akahunana na Mɨrikizadɨɨki. Neho Mɨrikizadɨɨki bhakamoha ʉrʉbhangʉ. \v 2 Nawe Abhurahaamu akahurucha yɨmwɨ yi ikumi ye ebhegero bhɨnʉ aarushiryɨ mwihɨ na komoha.\f + \fr 7:2 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 14:17‑24.\xt*\f* Iriina Mɨrikizadɨɨki, enzobhooro yaku nɨ‑mʉtɨmi we eheene, nʉ ʉmʉtɨmi wa Sarɨmu, enzobhooro yaku nɨ‑mʉtɨmi wo omorembe. \v 3 Ɨrarorekana abhiibhuri bha Mɨrikizadɨɨki bhatakomenyekana, ikishoko chazɨ kɨtakomenyekana, ukwibhurwa nu ukukwa kwazɨ bhɨtakomenyekana. Ewe ni‑kuhaani wa kemerano nchu Umwana wa Mungu. \p \v 4 Morore chɨmbu Mɨrikizadɨɨki aarɨ ʉmʉkʉrʉ. Na sʉʉkʉrʉ wɨɨtʉ Abhurahaamu akamoha yɨmwɨ yi ikumi ye ebhegero bhɨnʉ aarushiryɨ mwihɨ. \v 5 Kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa, abhakuhaani bhʉʉsi bhi ikishoko cha Abharaawi, bhareenderwa kʉhaabhwa yɨmwɨ yi ikumi kurwa kobhegero bhya Abhiiziraɨri abhakɨndichabhʉ. Bharakorabhu nangabha bhʉʉsi bhararwa kwa wisɨɨkʉrʉ wʉmwɨ Abhurahaamu.\f + \fr 7:5 \fr*\xt Rora Ʉkʉbhara 18:21; 2 Amangʼana ga Amabhaga 31:4‑6.\xt*\f* \v 6 Nangabha Mɨrikizadɨɨki ataruurɨ mukishoko bha Abharaawi, nawe akasʉngʼaana yɨmwɨ yi ikumi kurwa kwa Abhurahaamu. Na akaha ʉrʉbhangʉ Abhurahaamu, wʉnʉ Mungu aaragɨɨnʼyɨ komoha ʉrʉbhangʉ. \v 7 Nɨ‑maheene, rɨtarɨ rya kwibhuurya, ʉmʉkʉrʉ newe akʉhaana ʉrʉbhangʉ umusuuhu. \v 8 Na abhakuhaani bhanʉ bhakʉsʉngʼaana yɨmwɨ yi ikumi, nɨ‑bhaatʉ bhanʉ bhakukwa, nawe Mɨrikizadɨɨki wʉnʉ aasʉngʼaanirɨ yɨmwɨ yi ikumi kurwa kwa Abhurahaamu, aragambwa kʉbha mʉhʉru. \v 9 Na tʉratʉra kubhuga, nʉʉrʉ Raawi wʉnʉ akʉsʉngʼaana yɨmwɨ yi ikumi, wʉʉsi akahurucha yɨmwɨ yi ikumi, kʉhɨtɨra kwa Abhurahaamu. \v 10 Nɨragambabhu, kʉ kʉbha ni‑chɨmbu Raawi aarɨ mukiribhizi cha wisɨɨkʉrʉ Abhurahaamu, hanʉ Abhurahaamu aarumɨɨnɨ na Mɨrikizadɨɨki. \s Yɨɨsu ne‑kerenjo cha Mɨrikizadɨɨki \p \v 11 Abhiiziraɨri bhakahaabhwa imigirʉ ja Musa kʉhɨtɨra ubhukuhaani bhwa Abharaawi. Nangʉ angabhɨɨrɨ ubhukuhaani bhuyo bhwarɨ bhwaheene, kʉtaarɨ kʉrabhaho kwikɨ ubhwɨndi bhwa kuhaani ʉwʉndɨ. Igʉrʉ wa riyo, kuhaani ʉwʉndɨ aarɨ areenderwa, wʉnʉ angɨ Mɨrikizadɨɨki, ɨtarɨ wʉnʉ akurwa mukishoko cha Haruuni. \v 12 Na arɨɨbhɨ ubhukuhaani bhuriichʉra, ereenderwa imigirʉ jʉsi giichʉrɨ. \v 13 Kuhaani wʉnʉ akʉgambirwa hanʉ nɨ‑Yɨɨsu Kiriisitʉ wʉnʉ ataarɨ Mʉraawi, aarɨ wɨ ɨkɨgambʉ kɨndɨ. Na ataarɨ areho ʉmʉʉtʉ wɨ ɨkɨgambʉ kiyo wʉnʉ aakʉrirɨ emeremo ju ubhukuhaani. \v 14 Ɨmɨnyɨkɨɨnɨ ewe akarwɨra mʉkɨgambʉ cha Yuuda, na hanʉ Musa aagambirɨ igʉrʉ wa abhakuhaani, ataagambirɨ ryʉryʉsi igʉrʉ wɨ ɨkɨgambʉ kiyo. \p \v 15 Amangʼana ganʉ nɨkʉgamba garɨ habhwɨrʉ, kʉ kʉbha abhʉnɨkirɨ kuhaani ʉwʉndɨ, wʉnʉ angɨ Mɨrikizadɨɨki. \v 16 Ewe ataarɨ kuhaani kʉ kʉbha yi imigirʉ na amaswaja ga abhaatʉ mukishoko chazɨ, nawe nɨ‑kwa zinguru zʉ ʉbhʉhʉru bhwazɨ bhʉnʉ bhʉtaana ɨtɨnɨrʉ. \v 17 Amaandɨkʉ Amarɨndu garabhuga, \q “Awɨ ni‑kuhaani kemerano, \q chɨmbu Mɨrikizadɨɨki aarɨ.”\f + \fr 7:17 \fr*\xt Rora Zabhuri 110:4.\xt*\f* \p \v 18 Mmbe Mungu akaruushaho riswaja rɨnʉ ryakangatirɨ igʉrʉ wa abhakuhaani, kʉ kʉbha ritaarɨ na amanaga, na ritaarɨ na meremo jʉjʉsi. \v 19 Akariruushaho, kʉ kʉbha imigirʉ ja Musa gɨtaanajiryɨ ryʉryʉsi. Nawe nangʉ tunu ubhwisɨgi ʉbhʉndɨ ʉbhʉzʉmu bhʉkʉngʼu, bhʉnʉ bhokokora twisukɨrɨ Mungu. \p \v 20 Ubhwisɨgi bhuyo bhʉtakuhuruchibhwa bhʉʉhabhu, bhʉrahuruchibhwa kwa kwirahɨra, \v 21 nawe hanʉ Abharaawi bhaahɨɨrwɨ ubhukuhaani, Mungu atiirahiirɨ. Nawe Mungu akakora Yɨɨsu kuhaani kwa kwirahɨra, chɨmbu Mungu aamubhuuriirɨ, \q “Ʉmʉkʉrʉ irahiirɨ, \q naatu atakuchʉra amiisɨɨgi gaazɨ zee. \q ‘Awɨ ni‑kuhaani kemerano.’ ”\f + \fr 7:21 \fr*\xt Rora Zabhuri 110:4.\xt*\f* \p \v 22 Mmbe, igʉrʉ wu ubhwirahiri bhuyo, Yɨɨsu newe ɨrɨkɨɨnʼyɨ ʉbhʉragɨ\f + \fr 7:22 \fr*\fk Ʉbhʉragɨ\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* ʉbhʉnagu bhʉkʉngʼu kʉkɨra bhwa ribhaga rya Musa. \p \v 23 Ribhaga ryʉ ʉbhʉragɨ bhwɨ ɨkarɨ, abhakuhaani bhaarɨ bhaaru. Bhataangʼɨhirɨ kokora emeremo jabhʉ kʉ kʉbha bhaarɨ bharakwa. \v 24 Nawe Yɨɨsu ni‑kuhaani kemerano, kʉ kʉbha ewe nɨ‑mʉhʉru kemerano. \v 25 Igʉrʉ wa riyo, ewe anʉ ʉbhʉnaja bhwʉ ʉkʉsabhʉra heeneheene abhaatʉ bhʉʉsi bhanʉ bhakuja kwa Mungu kʉhɨtɨra kwawe. Ewe nɨ‑mʉhʉru kemerano, korereke abhasabhɨrɨ kwa Mungu ibhaga ryʉsi. \p \v 26 Kuhaani ʉmʉkʉrʉ we eteemwa yiyo areenderwa bhʉkʉngʼu kwa niitwɨ, kʉ kʉbha nɨ‑mʉrɨndu, ataana bhʉbhɨ na ataana isoro ryʉryʉsi. Ewe aahwirwɨ na abhakʉri bhʉ ʉbhʉbhɨ, akatiiribhwa igʉrʉ mwisaarʉ. \v 27 Abhakuhaani abhakʉrʉ bhaarɨ bhareenderwa kuhurucha ikimweso sikʉ zʉʉsi, igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ, na hanʉ bhaamarirɨ, bhaarɨ bharahurucha ikimweso ɨkɨndɨ igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ abhandɨ. Nawe Yɨɨsu ataakʉrirɨ chɨmbu bhayo. Ewe akiihurucha umwene ikimweso igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ bhʉʉsi rʉmwɨbhu. \v 28 Kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa, abhakʉri bhʉ ʉbhʉbhɨ bhaarɨ bharatuurwa kʉbha abhakuhaani abhakʉrʉ. Nawe hanʉ ribhaga ryi imigirʉ ryahitirɨ, Mungu akiirahɨra na akatʉʉra Umwana waazɨ wʉnʉ aakʉrirɨ Kuhaani ʉmʉnagu kemerano. \c 8 \s Yɨɨsu ni‑Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ wʉ ʉbhʉragɨ ubhuhya \p \v 1 Mmbe ringʼana rikʉrʉ mwa gʉʉsi ganʉ tʉkʉgamba nɨ‑rɨnʉ. Tʉnawe Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ we eteemwa yiyo, wʉnʉ iikɨɨrɨ ʉrʉbhaara rwu ubhuryʉ rwi ikitumbɨ chɨ ɨkɨtɨmi cha Mungu wʉ Ʉbhʉnaja, mwisaarʉ. \v 2 Ewe arakora emeremo ja kuhaani ʉmʉkʉrʉ ahagero aharɨndu, mwibhuru rya amaheene rɨnʉ rɨtʉmbakirwɨ na mʉʉtʉ, nawe Ʉmʉkʉrʉ umwene newe aaryʉmbakirɨ. \p \v 3 Bhakuhaani abhakʉrʉ bharatuurwa korereke bhʉʉsi bhahurukiryɨ Mungu ʉbhʉnaja ni ikimweso. Ɨbhuɨbhu Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ wɨɨtʉ, wʉʉsi areenderwa abhɨ ne ekegero chu ukuhurukirya Mungu. \v 4 Ewe angabhɨɨrɨ kʉʉsɨ kʉnʉ, ataarɨ arabha kuhaani, kʉ kʉbha bhareho bhakuhaani bhanʉ bhakuhurucha ikimweso kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa. \v 5 Amangʼana ganʉ abhakuhaani bhayo bhakokora aharɨndu ne‑kerenjo ichene na ni‑kiikiriiri cha ganʉ gari mwisaarʉ. Necho hanʉ Musa aarɨ haguhɨ kwʉmbaka ribhuru ryo okosengera, Mungu akamʉbhʉʉrɨra, “Kora ebhegero bhyʉsi kʉrɨngʼaana ne ekerenjo kɨnʉ nakwɨrɨkiryɨ kʉkɨgʉrʉ cha Sinayi.”\f + \fr 8:5 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 25:40.\xt*\f* \v 6 Nawe emeremo ju ubhukuhaani gɨnʉ Yɨɨsu ahɨɨrwɨ nɨ‑mɨzʉmu bhʉkʉngʼu kʉkɨra ja abhakuhaani bhe embere. Yɨɨsu newe umwigwanʼya wa abhaatʉ na Mungu kʉbhʉragɨ ʉbhʉnagu kʉkɨra bhwe embere. Nʉ ʉbhʉragɨ bhuyo bhʉʉmbakirwɨ kʉbhʉrʉsa ʉbhʉzʉmu igʉrʉ wʉ ʉbhʉragɨ ʉbhʉzʉmu bhʉkʉngʼu kʉkɨra ʉbhʉragɨ bhwɨ ɨkarɨ bhurya. \p \v 7 Angabhɨɨrɨ riragɨ rye embere ryisɨ, umweya gwʉ ʉbhʉragɨ bhwa kabhɨrɨ gʉtaarɨ gʉramʉhibhwa. \v 8 Nawe hanʉ aarʉʉzɨ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ, akabhuga, \q “Mwitegeerere, Ʉmʉkʉrʉ arabhuga, ribhaga rɨraaza, \q hanʉ nɨraakore ʉbhʉragɨ ubhuhya na abhaatʉ bha Iziraɨri na bha Yuuda. \q \v 9 Ʉbhʉragɨ bhuyo bhʉtakʉbha ncha bhwɨ ɨkarɨ bhʉnʉ nakʉrirɨ na bhawisɨɨkʉrʉ, \q nɨkabhagwata okobhoko, nɨkabhakangata kurwa Miisiri. \q Ebho bhataarɨ bhaheene kukugwata ʉbhʉragɨ bhwɨ ɨkarɨ. \q Necho chagiriryɨ nɨtabhamuriryɨ, \q Ʉmʉkʉrʉ akabhuga. \q \v 10 Bhʉnʉ nebhwe ʉbhʉragɨ ubhuhya \q bhʉnʉ nɨraakore na Abhiiziraɨri kuzisikʉ zɨnʉ zikuuza. \q Nɨratʉʉra imigirʉ janɨ mumiisɨɨgi gaabhʉ \q na nɨrajandɨka mozekoro zaabhʉ. \q Inyɨ nɨrabha Mungu waabhʉ, \q bhʉʉsi bharabha abhaatʉ bhaanɨ. \q \v 11 Atakʉbhaho ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi wʉnʉ akʉbha ariija ʉmʉkɨndichazɨ, \q hamwɨ ʉmʉʉtʉ wʉ ʉkʉbhʉʉrɨra umuhiiri waazɨ, \q ‘Momenye Ʉmʉkʉrʉ Mungu.’ \q Bhʉʉsi kʉtangɨra umusuuhu kuhika kʉmʉkʉrʉ \q bharaamenya inyɨ. \q \v 12 Nɨrabhabheerera amabhɨ gaabhʉ, \q na nɨtakuhiita kwikɨ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ.”\f + \fr 8:12 \fr*\xt Rora Yɨrɨmiya 31:31‑34.\xt*\f* \m \v 13 Hanʉ Mungu akubhuga ʉbhʉragɨ bhʉnʉ ni‑bhuhya, areerecha kʉbha ʉbhʉragɨ bhwe embere bhukungu. Ne ekegero chʉchʉsi kɨnʉ kɨtangirɨ kukunguha, kɨrɨ haguhɨ kurweho. \c 9 \s Amangʼana gʉ ʉbhʉragɨ bhwe embere \p \v 1 Mmbe, ʉbhʉragɨ bhwe embere bhwarɨ ni imigirʉ jaku jo okosengera Mungu. Nʉ ʉbhʉragɨ bhuyo bhwarɨ na ahagero aharɨndu ho okosengera Mungu kʉʉsɨ kʉnʉ. \v 2 Rɨkʉʉmbakwa ribhuru ryo okosengera Mungu, ryarɨ ni ibhyumba bhɨbhɨrɨ. Ichumba che embere charɨ nɨ ɨkɨkʉngʉ cho okoteera ɨkɨmʉrɨ ne emeeza yʉ ʉkʉtʉʉra ɨmɨkaatɨ mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu. Ichumba kiyo charɨ kɨrabhirikirwa Ahagero Aharɨndu. \v 3 Mwibhuru ryareho ripaziya rɨnʉ ryarɨ rɨrataanʼya ichumba che embere na cha kabhɨrɨ. Ichumba cha kabhɨrɨ charɨ kɨrabhirikirwa Aharɨndu ha Aharɨndu. \v 4 Muchumba kiyo kwarɨ na ahagero hu ukugundirirya umurumbasʉ. Na ryareho Risandɨkʉ ryʉ Ʉbhʉragɨ rɨnʉ ryarɨ rɨhakirwɨ ɨzahaabhu mbaara zʉʉsi. Mwisandɨkʉ riyo kwarɨ nɨ ɨnyʉngʉ yɨ ɨzahaabhu, yɨnʉ yaarɨ nɨ ɨmana,\f + \fr 9:4a \fr*\fk Mana \fk*\ft bhyarɨ ni‑bhyakurya bhɨnʉ Mungu aahɨɨrɨ Abhiiziraɨri hanʉ bhaarɨ kʉkɨbhara. \ft*\xt Rora Kʉhʉrʉka 16:31‑34.\xt*\f* na yaarɨmu ihimbʉ ya Haruuni yɨnʉ yaarɨ isibhukirɨ amatʉʉtʉ ne ebhekenyeka bhɨbhɨrɨ bhya amabhwɨ chɨmbu jandikirwɨ imigirʉ ikumi jʉ ʉbhʉragɨ.\f + \fr 9:4b \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 25:10‑16.\xt*\f* \v 5 Igʉrʉ wa risandɨkʉ riyo kwarɨ na amasambwa abhɨrɨ ganʉ gakubhirikirwa amakɨrubhi, gaarɨ gareerecha ʉkʉbhaho kwa Mungu. Gaarɨ na amapapa ganʉ gaakundikiiryɨ risandɨkʉ ahagero hanʉ hakubhirikirwa ikitumbɨ chɨ ɨbhɨgʉngi.\f + \fr 9:5 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 25:17‑22.\xt*\f* Nawe ribhaga rɨnʉ tʉtakʉtʉra kʉgagamba bhwaheene gʉʉsi gayo chɨmbu garɨ. \p \v 6 Hanʉ ebhegero bhyʉsi bhyamarirɨ kokonzwa, bhakuhaani bhaarɨ bharasikɨra sikʉ zʉʉsi muchumba che embere kirya cha ribhuru na kokorera Mungu emeremo ju ubhukuhaani. \v 7 Nawe kuhaani ʉmʉkʉrʉ umwene haawɨɨsi newe aarɨ ariisiriribhwa kusikɨra muchumba cha kabhɨrɨ kirya, na aarɨ arasikɨra rogendo rʉmwɨ kumwaka. Na hanʉ aarɨ arasikɨra, akeenderwa kʉbha na amasaahɨ gi ityɨnyi. Amasaahɨ gayo nego gaarɨ ikimweso kwa Mungu igʉrʉ wo okobheerera ʉbhʉbhɨ bhwazɨ nʉ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ abhandɨ bhʉnʉ bhaarɨ bharakora ɨnʉ bhatɨɨzɨ. \v 8 Kʉrɨngʼaana na amangʼana gayo gʉʉsi, Ekoro Ɨndɨndu ɨratwerecha kʉbha ɨnzɨra yu ukusikɨra Aharɨndu ha Aharɨndu yaarɨ ɨkɨɨrɨ kwigarwa kʉbhaatʉ abhandɨ, kʉ kʉbha ribhuru rye embere rirya ryarɨ rɨkɨɨrɨho. \p \v 9 Amangʼana gʉʉsi ganʉ gaarɨ garakorwa mwibhuru rirya ne‑kerenjo igʉrʉ wa ribhaga rɨnʉ. Ereerekenʼya ibhimweso bhɨnʉ bhikuhurukibhwa kwa Mungu, bhɨtakʉtʉra kʉbhɨngukya zekoro za abhaatʉ bhanʉ bhakosengera Mungu. \v 10 Amangʼana gayo garahirana ni ibhyakurya, bhyukunywa na kwibhɨngukya ɨmɨbhɨrɨ, gʉʉsi gayo nɨ‑mangʼana gi igʉtʉ. Gʉʉsi gayo garasira hanʉ Mungu akuchʉra ebhegero kʉbha bhihya. \s Kiriisitʉ ni‑mugwatanʼya wʉ ʉbhʉragɨ ubhuhya \p \v 11 Nawe Kiriisitʉ akaaza korereke abhɨ Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ wa amangʼana amazʉmu ganʉ gareho. Ewe newe akokora emeremo mwibhuru ɨrɨndɨ rizʉmu bhʉkʉngʼu, naatu ni‑nagu kʉkɨra rye embere rirya. Ribhuru riyo rɨtʉmbakirwɨ na abhaatʉ, enzobhooro yaku nɨ‑kʉbha, ribhuru riyo rɨtarɨ rya kʉʉsɨ kʉnʉ. \v 12 Ewe akasikɨra rogendo rʉmwɨbhu Aharɨndu ha Aharɨndu. Ataasikiirɨ na amasaahɨ gi imburi hamwɨ gɨ ɨkɨmʉʉri, nawe akasikɨra na amasaahɨ gaazɨ umwene, korereke atʉsabhʉrɨ kemerano. \v 13 Kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa, abhakuhaani bhaarɨ bharamusa amasaahɨ ga zimburi na ga zihiiri na riibhu ryɨ ɨkɨmʉʉri kʉbhaatʉ bhanʉ bhaarɨ bhabhɨngirɨ, korereke bhabhɨngukibhwɨ ɨmɨbhɨrɨ jabhʉ. \v 14 Nawe amasaahɨ ga Kiriisitʉ gana amanaga bhʉkʉngʼu kʉkɨra amasaahɨ gi ibhityɨnyi bhiyo! Ewe akiihurucha kwa Mungu kʉmanaga ge Ekoro ya kemerano, korereke abhɨ ikimweso kɨnʉ kɨtaana isoro ryʉryʉsi. Amasaahɨ gaazɨ nego gakʉbhɨngukya zekoro zɨɨtʉ\f + \fr 9:14 \fr*\fk Zɨɨtʉ\fk*\ft , Zibhibhuriya ɨzɨndɨ zɨrabhuga kʉbha, \ft*\fqa zaanyu.\fqa*\f* igʉrʉ wa amahocha ganʉ gakoreeta uruku, korereke tohokerye Mungu wʉ ʉbhʉhʉru. \p \v 15 Igʉrʉ wa gayo, Kiriisitʉ newe umwigwanʼya wa abhaatʉ na Mungu kʉbhʉragɨ ubhuhya, korereke abhaatʉ bhanʉ Mungu arʉbhwɨrɨ, bhabhone ʉbhʉhʉru bhwa kemerano bhanʉ aaragɨɨnʼyɨ kʉbhaha. Ganʉ garatʉra kokorwabhu kʉ kʉbha Kiriisitʉ akakwa, korereke abhasabhʉrɨ abhaatʉ kurwa mʉbhʉbhɨ bhʉnʉ bhaarɨ bhakokora kʉbhʉragɨ bhwɨ ɨkarɨ. \p \v 16 Arɨɨbhɨ ʉmʉʉtʉ aandikirɨ igʉrʉ wʉ ʉbhʉgabhi bhwe ebhegero bhyazɨ, ganʉ aandikirɨ garakora emeremo hanʉ ʉmʉʉtʉ wuyo akʉbha akuurɨ. \v 17 Ganʉ aandikirɨ gatakʉbha na amanaga akɨɨrɨ mʉhʉru. Nawe hanʉ akʉmara kukwa, garabha na amanaga. \v 18 Kiyo necho kikugirya nʉʉrʉ ʉbhʉragɨ bhwɨ ɨkarɨ bhurya bhwarɨ na amanaga igʉrʉ wa amasaahɨ gi ibhityɨnyi ganʉ giitikirɨ. \p \v 19 Hanʉ Musa aamarirɨ kʉbharaganʼya Abhiiziraɨri bhʉʉsi imigirʉ jʉsi ja Mungu chɨmbu yaarɨ ikwenderwa, akagega amasaahɨ gɨ ɨkɨmʉʉri na gi imburi, akasanganʼya na amanzi. Akʉmara akamusa amasaahɨ gayo kʉkɨtabhʉ chi imigirʉ na kʉbhaatʉ bhʉʉsi, ko kokorera ʉbhʉpamba ubhubhiriiri bhʉnʉ bhwabhʉhirwɨ kukisha chʉ ʉmʉtɨ gʉnʉ gwabhirikiirwɨ hisopo. \v 20 Neho akabhabhʉʉrɨra abhaatʉ bhʉʉsi, “Ganʉ nɨ‑masaahɨ ganʉ gakwerekenʼya ʉbhʉragɨ bhwa Mungu bhʉnʉ abhaswajiryɨ mʉbhɨ mʉrarigwata.”\f + \fr 9:20 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 24:8.\xt*\f* \v 21 Ɨbhuɨbhu, Musa akamusa amasaahɨ ribhuru ne ebhegero bhyʉsi bhɨnʉ bhaarɨ bharahokerya hanʉ bhaarɨ bharasengera Mungu. \v 22 Kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa, amasaahɨ nego gaarɨ garabhɨngukya nyamunga ebhegero bhyʉsi. Arɨɨbhɨ amasaahɨ gatiitikirɨ, Mungu atakʉtʉra kʉbhabheerera abhaatʉ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ. \s Ukwihurucha kwa Kiriisitʉ \p \v 23 Ribhuru ne ebhegero bhyʉsi bhɨnʉ abhakuhaani bhaarɨ bharahokerya kuhurucha ikimweso, bhyarɨ ebherenjo bhye ebhegero chɨmbu bhɨrɨ mwisaarʉ. Ribhuru ne ebhegero bhiyo bhyarɨ bhɨrabhɨngukibhwa kʉnzɨra ya amasaahɨ gi ibhityɨnyi, nawe ebhegero bhya mwisaarʉ bhereenderwa kʉbhɨngukibhwa ni ikimweso ɨkɨzʉmu kʉkɨra amasaahɨ gayo gi ibhityɨnyi. \v 24 Kiriisitʉ ataasikiirɨ Aharɨndu ha Aharɨndu hanʉ hʉʉmbakirwɨ na abhaatʉ, na ne‑kerenjo cha ahagero ha amaheene hanʉ hari mwisaarʉ. Nawe akasikɨra mwisaarʉ aheenekere, iyo nangʉ aratʉsabhɨra mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu. \v 25 Kuhaani ʉmʉkʉrʉ ahaasikɨra Aharɨndu ha Aharɨndu imyaka jʉsi ana amasaahɨ gi ibhityɨnyi. Nawe Kiriisitʉ ataasikiirɨ mwisaarʉ korereke ihuruchɨ ikimweso manga kaaru. Akasikɨra akiihurucha rogendo rʉmwɨbhu. \v 26 Angabhɨirɨ ɨtarɨbhu, mmbe aarɨ arabha areenderwa kʉnyaaka manga kaaru kwɨma okoteemwa kwɨ ɨɨsɨ. Nawe nangʉ muzisikʉ zɨnʉ za mʉtɨnɨrʉ, iizirɨ na kwihurucha ikimweso rogendo rʉmwɨbhu, korereke aturuushiryɨ ʉbhʉbhɨ bhwɨtʉ. \v 27 Abhaatʉ bhʉʉsi bharakwa rogendo rʉmwɨ, na hanʉ bhakʉmara kukwa, bharatinirwa na Mungu. \v 28 Ɨbhuɨbhu Kiriisitʉ akahurukibhwa ikimweso rogendo rʉmwɨ, korereke agege ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ bhaaru. Na Kiriisitʉ araaza rwa kabhɨrɨ, na atakuuza kuruushaho ʉbhʉbhɨ. Ewe araaza kʉbhaha ubhutuurya abhaatʉ bhanʉ bhakʉmʉrɨnda. \c 10 \p \v 1 Mmbe, imigirʉ ja Musa ni‑kiikiriiri cha amangʼana amazʉmu ganʉ gakuuza, nawe ɨtarɨ amangʼana ageenegeene. Nangʉ ibhimweso bhɨnʉ bhikuhuruchibhwa imyaka jʉsi kʉhɨtɨra imigirʉ giyo, bhɨtakʉtʉra zee kʉbhɨngukya bhanʉ bhakosengera Mungu. \v 2 Angabhɨɨrɨ nɨ‑maheene ibhimweso bhiyo bhɨrabhɨngukya, bhanʉ bhakosengera Mungu, bhataarɨ bhariiyigwa mozekoro zaabhʉ nɨ‑bhakʉri bhʉ ʉbhʉbhɨ. Na bhaarɨ bharatiga kuhurucha ibhimweso bhyabhʉ, kʉ kʉbha bhaarɨ bhamarirɨ kʉbhɨngukibhwa. \v 3 Nawe ibhimweso bhɨnʉ bhakuhurucha imyaka jʉsi bhɨhaabhahiitya ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ, \v 4 kʉ kʉbha ɨtakʉtʉrɨkana amasaahɨ ga zihiiri na ga zimburi kuruusha ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ. \v 5 Necho hanʉ Kiriisitʉ iizirɨ kʉʉsɨ, akabhʉʉrɨra Mungu, \q “Ʉtɨɨndirɨ ikimweso, \q nawe ʉkʉnzirɨ ʉmʉbhɨrɨ gwanɨ. \q \v 6 Ʉtazʉmɨrɨɨrwɨ ni ikimweso chu ukurichwa, \q nʉʉrʉ kɨnʉ kikuhuruchwa igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ. \q \v 7 Neho nɨkabhuga, ‘Mungu! Inyɨ nɨrɨ hanʉ, \q korereke nɨbhɨ nɨrakora ubhwɨndi bhwazʉ, \q chɨmburya yandikirwɨ mʉMaandɨkʉ Amarɨndu igʉrʉ waanɨ.’ ”\f + \fr 10:7 \fr*\xt Rora Zabhuri 40:6‑8.\xt*\f* \p \v 8 Igʉrʉ hayo Kiriisitʉ akabhuga, “Awɨ ʉtɨɨndirɨ nʉʉrʉ ikimweso chu ukurichwa ni ikimweso igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ, na ʉtazʉmɨrɨɨrwɨ nabhyʉ.” Akagambabhu nangabha ibhimweso bhyʉsi bhiyo bhyarɨ bhɨrahurukibhwa kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa. \v 9 Akʉmara akabhuga, “Mungu! Inyɨ nɨrɨ hanʉ, korereke nɨbhɨ nɨrakora ubhwɨndi bhwazʉ.” Mungu akaruushaho ibhimweso bhyɨ ɨkarɨ, na akatʉʉra ikimweso cha Kiriisitʉ. \v 10 Nangʉ, kʉ kʉbha Yɨɨsu aarɨ arakora ganʉ Mungu akwenda, itwɨ tʉbhɨngukiibhwɨ ʉbhʉbhɨ bhwɨtʉ kʉnzɨra ya Yɨɨsu Kiriisitʉ, ku kwihurucha rogendo rʉmwɨbhu kʉbha ikimweso. \p \v 11 Na sikʉ zʉʉsi abhakuhaani bhahaasengera na kuhurucha ibhimweso bhiryabhirya manga kaaru, bhɨnʉ bhɨtakʉtʉra kuruushaho ʉbhʉbhɨ nʉʉrʉ hasuuhu. \v 12 Kiriisitʉ akiihurucha rogendo rʉmwɨbhu kʉbha ikimweso kemerano, igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwɨtʉ. Akʉmara akiikara ʉrʉbhaara rwu ubhuryʉ rwa Mungu. \v 13 Kwɨma hayo ararɨnda kuhika hanʉ Mungu araatʉʉrɨ abhabhisa bhaazɨ iyaasɨ wa amagʉrʉ gaazɨ. \v 14 Mmbe, kukwihurucha rogendo rʉmwɨ kʉbha ikimweso, abhakʉrirɨ kʉbha bhanagu abhaatʉ bhanʉ aabhɨngukiryɨ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ kemerano. \p \v 15 Ne Ekoro Ɨndɨndu ɨratomenyeekererya igʉrʉ wa ringʼana rɨnʉ, ɨrabhuga, \q \v 16 “Ʉmʉkʉrʉ Mungu arabhuga, \q bhʉnʉ nebhwe ʉbhʉragɨ ubhuhya \q bhʉnʉ nɨraakore na abhaatʉ bhaanɨ kuzisikʉ zɨnʉ zikuuza. \q Nɨratʉʉra imigirʉ janɨ mozekoro zaabhʉ \q na nɨrajandɨka mumiisɨɨgi gaabhʉ.”\f + \fr 10:16 \fr*\xt Rora Yɨrɨmiya 31:33.\xt*\f* \m \v 17 Akʉmara ɨrabhuga, “Nɨtakuhiita naatu ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ na amahocha gaabhʉ amabhɨ.”\f + \fr 10:17 \fr*\xt Rora Yɨrɨmiya 31:34.\xt*\f* \v 18 Mmbe, arɨɨbhɨ Mungu amarirɨ kobheerera abhaatʉ ʉbhʉbhɨ, bhʉtareeho ubhwɨndi kwikɨ bhu ukuhurucha ikimweso. \s Umweya gwu ukuja mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu \p \v 19 Abhahiiri bhaanɨ, igʉrʉ wa amasaahɨ ga Yɨɨsu tunu umweya gu ukusikɨra Aharɨndu ha Aharɨndu kwa kʉkarara. \v 20 Ewe akatwigʉrɨra ɨnzɨra iihya yʉ ʉbhʉhʉru, korereke tʉtʉrɨ kwisuka mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu kʉhɨtɨra ripaziya, riyo nɨ‑mʉbhɨrɨ gwazɨ umwene. \v 21 Itwɨ tʉna Kuhaani Ʉmʉkʉrʉ wʉnʉ akwimɨɨrɨrɨra inyumba ya Mungu. \v 22 Nangʉ twisukɨ mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu kwa mwʉyʉ mwɨrʉ nu ubhwisirirya bhwa amaheene. Mungu atʉbhɨngukiryɨ zekoro zɨɨtʉ zɨmbɨ kʉnzɨra ya amasaahɨ ga Yɨɨsu na kutwoja ɨmɨbhɨrɨ jɨtʉ na amanzi amɨɨrʉ. \v 23 Tugwatɨrɨrɨ bhwaheene ganʉ tukwisirirya na kwisega, kʉ kʉbha wʉnʉ aaragɨɨnʼyɨ, ne‑moheene. \v 24 Toreenderwa kwihaana umwʉyʉ, korereke tʉsɨɨganɨ na kwikorera amazʉmu. \v 25 Na tʉtatiga kurumana hamwɨmwɨ, ncha amanarʉ ga abhandɨ. Nawe twihaanɨ umwʉyʉ, chɨmbu tʉraarore urusikʉ rwʉ ʉkʉgarʉka kʉ Ʉmʉkʉrʉ rʉrɨ haguhɨ. \p \v 26 Arɨɨbhɨ tʉrakora ʉbhʉbhɨ kwa bhʉsɨɨgʉ ɨnʉ tʉmarirɨ komenya amaheene ga Mungu, mmbe ɨtareeho ikimweso ɨkɨndɨ kɨnʉ kikuhuruchwa igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ. \v 27 Kɨnʉ kɨkʉsaaga, nɨ‑kʉrɨnda ɨtɨnɨrʉ ya Mungu no omorero ʉmʉhaari gʉnʉ gukuricha bhʉʉsi bhanʉ bhakumwanga. \v 28 Ʉmʉʉtʉ wʉnʉ aangirɨ kutuna imigirʉ ja Musa, ataarɨ kororerwa bhɨgʉngi, aarɨ ariitwa, kɨtaarɨ bhʉbhɨhʉ obhomenyeekererya bhwa abhaatʉ bhabhɨrɨ hamwɨ bhatatʉ. \v 29 Mwiseege nangʉ! Ɨnyaakʉ ɨrabhabhwɨ kʉmʉʉtʉ wʉnʉ akorega Umwana wa Mungu na korora amasaahɨ gʉ ʉbhʉragɨ ganʉ gaamʉbhɨngukiryɨ gatarɨ kegero, na kokora ikisiraani igʉrʉ we Ekoro Ɨndɨndu? \v 30 Tʉmɨnyirɨ Mungu newe aabhugirɨ, “Ʉkʉrɨhanʼya isiirɨ ni‑igʉrʉ waanɨ, inyɨ niinyɨ nɨkʉrɨhanʼya.” Na akabhuga, “Ʉmʉkʉrʉ aratɨnɨra abhaatʉ bhaazɨ.”\f + \fr 10:30 \fr*\xt Rora Amahiityʉ gi Imigirʉ 32:35‑36.\xt*\f* \v 31 Ni ingʼana rya kwʉbhahya bhʉkʉngʼu kugwa mʉmabhoko ga Mungu wʉ ʉbhʉhʉru. \p \v 32 Nawe muhiitɨ zisikʉ zirya hanʉ mwatangirɨ kobhona ubhwɨrʉ. Nangabha mʉkabhona ɨnyaakʉ kʉrʉ, nawe mukiigumirirya ɨnyaakʉ yiyo. \v 33 Ribhaga ɨrɨndɨ mʉkatukwa na kʉnyaakibhwa habhwɨrʉ. Ribhaga ɨrɨndɨ mwarɨ mʉragwatana nabhʉ bhanʉ bhaarɨ bhakobhona ɨnyaakʉ nchi iyaanyu. \v 34 Mʉkabharorera ɨbhɨgʉngi bhanʉ bhaabhʉhirwɨ. Na hanʉ mwaruusiibhwɨ ebhegero bhyanyu, mʉkazomerwa, kʉ kʉbha mʉkamenya mozekoro zaanyu mone ekegero ɨkɨzʉmu bhʉkʉngʼu kɨnʉ kikwikara sikʉ zʉʉsi. \p \v 35 Mʉtatiga ʉbhʉkararu bhuyo, kʉ kʉbha mʉrabhona ʉmʉbhanʉ mʉkʉrʉ bhʉkʉngʼu kurwa kwa Mungu. \v 36 Moreenderwa kwigumirirya, korereke mʉtʉrɨ kokora ganʉ Mungu akwenda na mobhone kɨnʉ Mungu aaragɨɨnʼyɨ kʉbhaha. \v 37 Chɨmbu Amaandɨkʉ Amarɨndu gakubhuga, \q “Rɨsaagirɨ ibhaga isuuhu bhʉkʉngʼu, \q wʉnʉ akuuza, araaza, na atakokeezera. \q \v 38 Nawe ʉmʉʉtʉ we eheene kwa niinyɨ, \q ariikara kubhwisirirya. \q Nawe arɨɨbhɨ aratiga kunyiisirirya, \q nɨtakozomerwa nawe.”\f + \fr 10:38 \fr*\xt Rora Habhakuuki 2:3‑4.\xt*\f* \m \v 39 Mmbe, itwɨ tʉtarɨ gatɨ wa abhaatʉ bhanʉ bhatakwisirirya Mungu na kurimɨra. Nawe tʉrɨ hamwɨmwɨ na bhanʉ bhakumwisirirya na kʉsabhurwa. \c 11 \s Zinguru zu ubhwisirirya bhwa abhaatʉ bhɨ ɨkarɨ \p \v 1 Ubhwisirirya nɨ‑kʉbha no obhoheene bhwa amangʼana ganʉ tukwisega, na kwisirirya amangʼana ganʉ tʉtakorora. \v 2 Kʉnzɨra yu ubhwisirirya, bhasʉʉkʉrʉ bhakiisiriribhwa na Mungu. \v 3 Kʉnzɨra yu ukwisirirya, tʉmɨnyirɨ icharʉ kɨkateemwa kwingʼana rya Mungu. Ebhegero bhɨnʉ bhekororekana bhɨkabhumbwa kurwa mʉbhɨnʉ bhɨtakororekana. \p \v 4 Ubhwisirirya bhʉkagirya Abhɨɨri akahurukirya Mungu ikimweso ɨkɨzʉmu kʉkɨra cha Kaɨni.\f + \fr 11:4 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 4:3‑7.\xt*\f* Kubhwisirirya bhwazɨ Mungu akamʉbharɨra eheene kukwisirirya ikimweso chazɨ. Nangabha Abhɨɨri akakwa, nawe ubhwisirirya bhwazɨ bhʉkɨɨrɨ ne‑kerenjo kɨzʉmu kwa niitwɨ. \p \v 5 Ubhwisirirya bhʉkagirya Ɨnʉki akagegwa kurwa kʉʉsɨ mʉhʉru. Na atarʉrɨkɨɨnɨ naatu, kʉ kʉbha Mungu akamogega kuja mwisaarʉ. Amaandɨkʉ Amarɨndu garamenyeekererya, hanʉ aarɨ akɨɨrɨ kogegwa, aarɨ arazomera Mungu.\f + \fr 11:5 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 5:24.\xt*\f* \v 6 Atareeho ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akʉtʉra kozomera Mungu arɨɨbhɨ ataana ubhwisirirya. Ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akwenda kuja kwa Mungu, areenderwa kwisirirya kʉbha Mungu areho na ahaabhaha ʉmʉbhanʉ bhanʉ bhakomomohya. \p \v 7 Ubhwisirirya bhʉkagirya Nuuhu akakora ɨsafina korereke asabhʉrɨ abhahiiri bhaazɨ. Akiigwa hanʉ Mungu aamʉrɨkiryɨ igʉrʉ wa amangʼana ganʉ gaarɨ gakɨɨrɨ kororekana.\f + \fr 11:7 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 6:11‑22.\xt*\f* Kʉnzɨra yu ubhwisirirya bhwazɨ, akiiyahʉra na abhaatʉ bha mʉʉsɨ bhanʉ bhatiisiriiryɨ Mungu, korereke bhatinirwɨ. Na kubhwisirirya bhwazɨ, Mungu akamʉbhara ne‑we eheene mʉbhʉtangɨ bhwazɨ. \p \v 8 Ubhwisirirya bhʉkagirya Abhurahaamu akiigwa Mungu, hanʉ aamubhirikiirɨ, akamʉbhʉʉrɨra arwɨ mucharʉ chazɨ, ajɨ mucharʉ kɨnʉ aaragɨɨnʼyɨ komoha. Abhurahaamu akarwa mucharʉ chazɨ, nangabha ataamɨnyirɨ hanʉ aarɨ akuja.\f + \fr 11:8 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 12:1‑2.\xt*\f* \v 9 Ubhwisirirya bhʉkagirya, Abhurahaamu akiikara nchu umugini mucharʉ kɨnʉ aaraganiibhwɨ. Aarɨ ariikara iyo mʉmabhuru hamwɨmwɨ na Iisaka na Yaakobho, bhanʉ bhaarɨ bharabhona ʉbhʉragɨ bhuryabhurya ncha bhʉnʉ Abhurahaamu aabhwɨnɨ. \v 10 Abhurahaamu akakorabhu, kʉ kʉbha aarɨ ariiseega kwikara mʉrʉbhɨri rwʉ ʉbhʉrʉsa ʉbhʉnagu, ʉrʉbhɨri rʉnʉ Mungu umwene aarʉkʉnzirɨ na kurwʉmbaka. \p \v 11 Ubhwisirirya bhʉkagirya Saara akabhona ʉbhʉnaja bhwo okogega ɨnda, nangabha aarɨ akunguhirɨ.\f + \fr 11:11 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 18:11‑14.\xt*\f* Aarɨ ariisirirya Mungu arahicha ʉbhʉragɨ bhwazɨ. \v 12 Nangʉ kurwa kʉmʉʉtʉ wʉmwɨ, Abhurahaamu, wʉnʉ aarɨ mʉkaruka bhʉkʉngʼu,\f + \fr 11:12a \fr*\fk Aarɨ mʉkaruka bhʉkʉngʼu \fk*\ft kuKigiriki nɨ‑\ft*\fqa aarɨ nkina akuurɨ.\fqa*\f* bhakiibhurwa abhaatʉ bhaaru, ncha zenzota za mwisaarʉ na ncho omosekeenya gwa kukihuukʉ gʉnʉ gʉtakʉtʉra kʉbharwa.\f + \fr 11:12b \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 22:17.\xt*\f* \p \v 13 Abhaatʉ bhayo bhʉʉsi bhakakwa bhanu ubhwisirirya. Bhakakwa bhakɨɨrɨ kobhona ganʉ Mungu aabharagɨɨnʼyɨ, nawe bhaarɨ bharagarora kwa kore na kozomererwa. Bhakiisirirya kʉbha bhaarɨ abhagini na nɨ‑bhahiti kʉʉsɨ. \v 14 Abhaatʉ bhanʉ bhakʉgamba amangʼana ncha gayo, bhareerecha habhwɨrʉ bhareenda kʉbha ni icharʉ chabhʉ abheene. \v 15 Angabhɨɨrɨ bhaarɨ bhariiseega igʉrʉ wɨɨsɨ yaabhʉ ɨnʉ bhaaruurɨ, bhaarɨ bharabhona umweya gwʉ ʉkʉgarʉka iyo. \v 16 Nawe bhakiigomba icharʉ ɨkɨzʉmu bhʉkʉngʼu, icharʉ cha mwisaarʉ. Necho Mungu atakorora sʉni kubhirikirwa Mungu waabhʉ, kʉ kʉbha abhakʉnzɨɨrɨ ʉrʉbhɨri. \p \v 17 Ubhwisirirya bhʉkagirya Abhurahaamu akiisirirya kuhurucha Iisaka abhɨ ikimweso kwa Mungu, hanʉ Mungu aamʉgɨmirɨ. Abhurahaamu newe aabhwɨnɨ ʉbhʉragɨ kurwa kwa Mungu, nawe akiisirirya kuhurucha umwana waazɨ umumwɨmwɨ abhɨ ikimweso.\f + \fr 11:17 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 22:1‑19.\xt*\f* \v 18 Akakorabhu, nangabha Mungu aarɨ amubhuuriirɨ, “Urwibhʉrʉ rwazʉ rwʉsi rʉrarwa kwa Iisaka.”\f + \fr 11:18 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 21:12.\xt*\f* \v 19 Abhurahaamu akiisirirya Mungu anʉ ʉbhʉnaja bhu ukuryʉra Iisaka kurwa mʉbhaku. Na akabhona naatu Iisaka wʉnʉ aarɨ nkina akuurɨ, akaryurwa. \p \v 20 Ubhwisirirya bhʉkagirya Iisaka akabhaha ʉrʉbhangʉ abhaana bhaazɨ Yaakobho na Ɨɨsau igʉrʉ wa amangʼana ganʉ gakuuza embere.\f + \fr 11:20 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 27:27‑29, 39‑40.\xt*\f* \p \v 21 Ubhwisirirya bhʉkagirya Yaakobho, hanʉ aarɨ areenda kukwa, akabhaha ʉrʉbhangʉ abhaana bhabhɨrɨ bha Yuusufu\f + \fr 11:21a \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 48:15‑16, 20.\xt*\f* na kosengera Mungu ɨnʉ ihɨgɨkirɨ kuhimbʉ yaazɨ yo okogendera.\f + \fr 11:21b \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 47:31.\xt*\f* \p \v 22 Ubhwisirirya bhʉkagirya Yuusufu, hanʉ aarɨ areenda kukwa, akagamba amangʼana chɨmbu Abhiiziraɨri bhakurwa mucharʉ cha Miisiri. Na akabha abhaswajiryɨ bhagege amaguha gaazɨ na kuja kʉbhɨɨka mucharʉ cha Kanaani.\f + \fr 11:22 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 50:24‑25.\xt*\f* \p \v 23 Ubhwisirirya bhʉkagirya abhiibhuri bha Musa bhakamubhisa imyɨri ɨtatʉ hanʉ iibhwirwɨ. Bhakakorabhu kʉ kʉbha bhakarora Musa akiibhurwa mwana mʉzʉmu, na bhatʉʉbhahirɨ kʉsarya ubhuswaja bhwa Farao, ʉmʉtɨmi wa Miisiri.\f + \fr 11:23 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 1:22, 2:2‑3.\xt*\f* \v 24 Ubhwisirirya bhʉkagirya hanʉ Musa aarɨ mʉʉtʉ mugima, akaanga kubhirikirwa umwana wu umuucha wa Farao. \v 25 Akarora nɨ‑hakɨrɨku anyaakɨ hamwɨmwɨ na abhaatʉ bha Mungu kʉkɨra kozomererwa mʉbhʉbhɨ kwibhaga isuuhu. \v 26 Akarora ni‑bhwera kutukwa igʉrʉ wa Kiriisitʉ\f + \fr 11:26 \fr*\fk Kiriisitʉ\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* kʉkɨra kobhona ubhuniibhi bhwʉsi bhwa mucharʉ cha Miisiri. Akarorabhu kʉ kʉbha aarɨ ariisega ʉmʉbhanʉ gʉnʉ akobhona zisikʉ zɨnʉ zikuuza. \p \v 27 Ubhwisirirya bhʉkagirya Musa akarwa Miisiri, ɨnʉ atakwʉbhaha ʉbhʉrʉrʉ bhwʉ ʉmʉtɨmi. Akiikongʼeererya, kʉ kʉbha aarɨ ncha wʉnʉ akorora Mungu wʉnʉ atakororekana. \v 28 Ubhwisirirya bhʉkagirya Musa akaswaja Abhiiziraɨri bharyɨ isigukuru yɨ Ɨpasaka. Akabhabhʉʉrɨra bhahakɨ amasaahɨ imiimʉ ji ibhisikʉ, korereke maraika wʉnʉ akuricha abhiibhurwa bhe embere hanʉ araahɨtɨ, atiita abhaana bhaabhʉ bhe embere.\f + \fr 11:28 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 12:7‑13.\xt*\f*\fig Ʉmʉʉtʉ arahaka amasaahɨ kukisiimʉ chi ikisikʉ|alt="Mtu anapaka damu kwenye fremu za mlango" src="cn02096c.TIF" size="col" loc="HEB 11:28" copy="© 1996 David C Cook. Used by permission." ref="11:28"\fig* \v 29 Ubhwisirirya bhʉkagirya Abhiiziraɨri bhakaambʉka ɨnyanza ya Shamu kwa amagʉrʉ kina bhakogenda kʉʉsɨ ɨnyʉmu. Nawe hanʉ Abhamiisiri bhaagɨmirɨ kokorabhu, amanzi gakabhakundikirya, bhakakwa bhʉʉsi.\f + \fr 11:29 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 14:21‑31.\xt*\f* \p \v 30 Ubhwisirirya bhʉkagirya Abhiiziraɨri bhakiinaara ʉrʉbhɨri rwa Yɨriko kwa sikʉ muhungatɨ, na zinyiki zʉ ʉrʉbhɨri zɨkagwa.\f + \fr 11:30 \fr*\xt Rora Yoosho 6:8‑20.\xt*\f* \p \v 31 Ubhwisirirya bhʉkagirya Rahaabhu, wʉnʉ aarɨ umusimbɨ, ataarichirwɨ hamwɨmwɨ na abhaatʉ bhanʉ bhaarɨ bhakwanga Mungu. Akahona, kʉ kʉbha akaginihya abhabhuuririrya bha Abhiiziraɨri komorembe.\f + \fr 11:31 \fr*\xt Rora Yoosho 6:22‑25.\xt*\f* \p \v 32 Mmbe, nɨgambɨkɨ kʉkɨra gayo? Nɨtaana ribhaga ryʉ ʉkʉgamba igʉrʉ wu ubhwisirirya bhwa Gidiyʉʉni, Bharaaka, Samusʉʉni, Yɨfuta, Daudi, Samwɨri na bhwa abharʉʉtɨrɨri. \v 33 Kʉhɨtɨra ubhwisirirya bhwabhʉ, bhakiitana riihɨ na abhatɨmi bhi icharʉ ɨkɨndɨ, bhakahiza. Bhakakora eheene na kobhona ganʉ Mungu aaragɨɨnʼyɨ. Bhakaribha iminywa ja zɨɨka. \v 34 Bhakarimya omorero ʉmʉhaari. Bhakahona kwitwa kwa risabha. Bhaarɨ bhanyʉʉhɨrɨru, nawe Mungu akabhaha amanaga gu ukuhiza riihɨ na koheebha abhasirikarɨ bhi ibhyarʉ ɨbhɨndɨ. \p \v 35 Ubhwisirirya bhʉkagirya abhakari bhakabhona naatu abhahiiri bhaabhʉ bhanʉ bhaarɨ bhakuurɨ, bhakaryʉka. Nawe abhandɨ bhakanyaakibhwa bhʉkʉngʼu na kwitwa. Bhakaanga kʉtazurwa, kʉ kʉbha bhaarɨ bhariisega Mungu arabharyʉra, korereke bhabhone ubhwikari ʉbhʉzʉmu bhʉkʉngʼu. \v 36 Abhandɨ bhakaregwa na kotemwa ɨmɨzariti, na bhakabhohwa ne emenyororo na kutuurwa mokebhoho. \v 37 Bhakatemwa amabhwɨ, bhakatinwa bhekenyeka bhɨbhɨrɨ ni imisumeeno, bhakagemwa, na abhandɨ bhakangʼerwa na risabha. Bhakiinaaranaara bhiibhʉhirɨ amaseero ga zɨngʼʉndu na ga zimburi. Bhaarɨ bhahabhɨ, bhakanyaakibhwa na kokorerwa amabhɨ maaru. \v 38 Abhaatʉ bhayo bhakagendagenda kʉkɨbhara na kʉbhɨgʉrʉ, bhaarɨ bhariikara mʉmabhigi na mʉmarʉʉma. Ɨɨsɨ ɨtɨɨndirɨ kʉbha na abhaatʉ bhayo. \p \v 39 Abhaatʉ bhayo bhʉʉsi bhakazomera Mungu igʉrʉ wu ubhwisirirya bhwabhʉ. Nawe bhatabhwɨnɨ ganʉ bhaaraganiibhwɨ. \v 40 Mungu akakorabhu, kʉ kʉbha aarɨ atʉkʉnzɨɨrɨ amangʼana amazʉmu bhʉkʉngʼu, korereke itwɨ tuhichɨ hamwɨmwɨ nabhʉ kobhona ganʉ aaragɨɨnʼyɨ. \c 12 \s Ukutuna ekerenjo cha Yɨɨsu \p \v 1 Mmbe, kʉ kʉbha tʉna riribhita ikʉrʉ rya abhamɨnyɨɨkɨrɨri bhanʉ bhatwinaarirɨ, tʉtʉʉrɨ imirigʉ imiritʉ gɨnʉ rusizʉ, nʉ ʉbhʉbhɨ bhʉnʉ bhutwiruguurirɨ. Na tongʼehe kokora ganʉ Mungu atɨɨrɨ mʉbhʉtangɨ bhwɨtʉ, chɨmbu ʉmʉʉtʉ akurya umwega kwa bhwigumirirya. \v 2 Tʉbhɨ tʉrarora Yɨɨsu, kʉ kʉbha newe ʉmʉtangɨ nu umuhichi wu ubhwisirirya bhwɨtʉ. Igʉrʉ wo obhozomerwa bhʉnʉ bhwarɨ embere waazɨ, atarʉʉzɨ sʉni, akiigumirirya uruku rwa kʉmʉsarabha. Ikɨɨrɨ ʉrʉbhaara rwu ubhuryʉ rwi ikitumbɨ chɨ ɨkɨtɨmi cha Mungu. \v 3 Mwiseege chɨmbu Yɨɨsu igumiriiryɨ ganʉ abhakʉri bhʉ ʉbhʉbhɨ bhaarɨ bhakumwanga, korereke mʉtaniha na kukwa umwʉyʉ. \v 4 Nangabha muriitana nʉ ʉbhʉbhɨ, nawe mʉkɨɨrɨ kwitana kuhika kwitɨra ɨkɨsaahɨ chanyu. \v 5 Nangʉ, mwɨbhirɨ amangʼana gʉ ʉkʉbhaha umwʉyʉ kurwa kwa Mungu ganʉ gakubhuga imwɨ nɨ‑bhaana bhaazɨ? Garabhuga, \q “Mwana waanɨ, ʉtarega ganʉ Ʉmʉkʉrʉ Mungu akokotongera. \q Ʉtakwa umwʉyʉ hanʉ akokorecha. \q \v 6 Ʉmʉkʉrʉ ahaamotongera wʉnʉ asɨɨgirɨ. \q Na ahaatema umwana wʉwʉʉsi wʉnʉ akwisiriribhwa.”\f + \fr 12:6 \fr*\xt Rora Mesaari 3:11‑12.\xt*\f* \m \v 7 Mwigumiriryɨ hanʉ Mungu akʉbhatongera. Arakorabhu kʉ kʉbha imwɨ nɨ‑bhaana bhaazɨ. Nɨ‑mwanakɨ wʉnʉ akɨɨrɨ kotongerwa na wiisɨ? \v 8 Mmbe mʉraatamɨ kotongerwa ncha abhaana abhandɨ, momenye imwɨ mʉtarɨ bhaana bhaazɨ, nawe nɨ‑bhaana bhi igʉtʉ. \v 9 Hamwɨmwɨ na gayo, bhabhaabha abhatwibhuri, bhaarɨ bharatotongera, na niitwɨ tʉkabhasʉʉka. Arɨɨbhɨ nɨmbu, tʉtakwenderwa kʉsʉʉka bhʉkʉngʼu Bhaabha wʉnʉ ari mwisaarʉ, korereke tʉbhɨ nʉ ʉbhʉhʉru? \v 10 Bhabhaabha abhatwibhuri, bhakatʉtɨnɨra kwibhaga isuuhubhu, chɨmbu ebho bhaarʉʉzɨ kʉbha nɨ‑bhwaheene. Nawe Mungu aratʉtɨnɨra igʉrʉ wu ubhwera bhwɨtʉ abheene, korereke tʉbhɨ hamwɨmwɨ nawe mʉbhʉrɨndu bhwazɨ. \v 11 Kotongerwa rɨtarɨ ingʼana rya kozomera, nawe rya kurumɨka bhʉkʉngʼu. Nawe ryahaahɨta ribhaga, bhanʉ bhiigiibhwɨ kʉhɨtɨra okotongerwa kuyo kʉbha ne eteemwa nzʉmu, bhariikara komorembe na kwe eheene. \p \v 12 Nangʉ mʉbhɨ na amanaga mʉmabhoko gaanyu amanyʉʉhɨrɨru na amaru gaanyu ganʉ gazɨgɨɨrɨ.\f + \fr 12:12 \fr*\xt Rora Isaaya 35:3.\xt*\f* \v 13 Mogende kʉnzɨra yɨnʉ ɨgʉrʉrʉkirɨ,\f + \fr 12:13 \fr*\xt Rora Mesaari 4:26.\xt*\f* korereke kɨnʉ kɨrɨmɨɨrɨ kɨtaaza kʉnyahaarɨka, nawe kɨhʉnibhwɨ. \s Amaangirijʉ kubhiisirirya \p \v 14 Mmbe, mʉkajɨ kwikara komorembe na abhaatʉ bhʉʉsi, kʉ kʉbha atareeho ʉmʉʉtʉ wʉnʉ akʉtʉra korora Ʉmʉkʉrʉ ataana ʉbhʉrɨndu bhuyo. \v 15 Mʉbhɨ mɨɨsʉ, korereke ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi atarimirya ɨbhɨgʉngi bhya Mungu. Na ritina ryʉ ʉbhʉsʉngʉ rɨtaaza kʉsɨbhʉka gatɨ waanyu na kʉbhanyaacha, kʉhɨtɨra riyo abhaatʉ bhaaru bhakabhenga.\f + \fr 12:15 \fr*\fk Bhakabhenga\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it ʉbhʉbhɨngi\it* muKiniibhasa.\f* \v 16 Mʉbhɨ mɨɨsʉ, korereke gatɨ waanyu atabhaho wɨ ɨtaarʉ, hamwɨ ʉmʉʉtʉ wʉnʉ atakʉsʉʉka Mungu ncha Ɨɨsau. Ewe akagurya eheene yu ubhwibhurwa bhwe embere igʉrʉ wu ukurya rʉmwɨbhu.\f + \fr 12:16 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 25:27‑34.\xt*\f* \v 17 Mwɨzɨ ribhaga ɨrɨndɨ, hanʉ Ɨɨsau ɨɨndirɨ kʉgabha ʉrʉbhangʉ, wiisɨ akaanga. Ɨɨsau atabhwɨnɨ umweya gu ukutiga ʉbhʉbhɨ bhwazɨ, nangabha akagomohya kwa ngusuri.\f + \fr 12:17 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 27:30‑40.\xt*\f* \p \v 18 Imwɨ mʉtaahikirɨ kʉkɨgʉrʉ kɨnʉ kɨkʉtʉra kugwatwaku cha Sinayi, kɨnʉ charɨ kikwaka omorero, kʉnʉ kwarɨ ni ikiirimya nʉ ʉmʉkama mʉhaari bhʉkʉngʼu. \v 19 Mʉtaahikirɨ hanʉ Abhiiziraɨri bhiigwirɨ rihembe rekotemwa na riraka ikʉrʉ rɨnʉ rɨkʉgamba. Hanʉ Abhiiziraɨri bhiigwirɨ riraka rirya, bhakʉʉbhaha bhʉkʉngʼu, bhakasabha Mungu atagambana nabhʉ kwikɨ.\f + \fr 12:19 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 20:19‑21; Amahiityʉ gi Imigirʉ 5:25‑27.\xt*\f* \v 20 Bhataaturirɨ kwigumirirya ubhuswaja bhʉnʉ Mungu aabhaswajiryɨ, “Nʉʉrʉ ni‑kityɨnyi kirikunʼyɨku kʉkɨgʉrʉ kuyo, kɨratemwa amabhwɨ.”\f + \fr 12:20 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 19:12‑13.\xt*\f* \v 21 Gʉʉsi ganʉ gakʉriibhwɨ kʉkɨgʉrʉ cha Sinayi gakabhakanga bhʉkʉngʼu abhaatʉ, gakagirya Musa akabhuga, “Nɨrarigita bhʉkʉngʼu igʉrʉ wu ubhwʉbha.”\f + \fr 12:21 \fr*\xt Rora Amahiityʉ gi Imigirʉ 9:19.\xt*\f* \p \v 22 Nawe imwɨ muhikirɨ kʉkɨgʉrʉ cha Sayuuni, kʉrʉbhɨri rwa Mungu wʉ ʉbhʉhʉru, Yɨrusarɨɨmu ya mwisaarʉ. Mʉrʉbhɨri ruyo bhiibhiringirɨ bhamaraika ɨbhɨkwɨ nɨ ɨbhɨkwɨ kobhozomerwa. \v 23 Imwɨ muhikirɨ kukiikarʉ ɨkɨkʉrʉ cha abhiibhurwa bhe embere bha Mungu, bhanʉ amariina gaabhʉ gaandikirwɨ mwisaarʉ. Muhikirɨ mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu, umutiniri wa abhaatʉ bhʉʉsi, na mʉbhʉtangɨ bhwa zekoro za abhaatʉ bhe eheene bhanʉ Mungu abhakʉrirɨ bhanagu. \v 24 Imwɨ muhikirɨ kwa Yɨɨsu, umwigwanʼya wʉ ʉbhʉragɨ ubhuhya, na kʉmasaahɨ gaazɨ ganʉ giitikirɨ igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwɨtʉ na kokora amangʼana amazʉmu kʉkɨra ga Abhɨɨri.\f + \fr 12:24 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 4:10‑11.\xt*\f* \p \v 25 Mwangarɨrɨ mʉtaaza kwanga wʉnʉ akʉgambana na niimwɨ. Arɨɨbhɨ bhanʉ bhaangirɨ kumwitegeerera wʉnʉ abharɨchiryɨ, nangʉ tʉratʉrabhwɨ kongʼosa ɨtɨnɨrʉ arɨɨbhɨ tʉraanga kumwitegeerera Mungu hanʉ akotorecha? \v 26 Hanʉ Mungu aagambirɨ kurwa kʉkɨgʉrʉ cha Sinayi, ɨɨsɨ yʉʉsi ɨkarigita. Nawe nangʉ aragɨɨnʼyɨ, “Nɨrarigitya ɨɨsɨ kwikɨ. Na ɨtarɨ ɨɨsɨ iyeene, nɨrarigitya na risaarʉ.”\f + \fr 12:26 \fr*\xt Rora Hagaayi 2:6.\xt*\f* \v 27 Ringʼana riyo “kwikɨ” rereerecha kʉbha, ebhegero bhyʉsi bhɨnʉ bhyatɨɨmirwɨ, bhɨrasingisa na kuruusibhwaho, korereke bhɨsaagɨ bhɨnʉ bhɨtakʉtʉra kusingiswa. \v 28 Mmbe, tukumyɨ Mungu, kʉ kʉbha tʉrabhona ʉbhʉtɨmi bhʉnʉ bhʉtakusingisa. Tʉbhɨ tʉramosengera kʉnzɨra yɨnʉ ekomozomera na kubhwikʉʉmu nu ubhusuuku, \v 29 kʉ kʉbha Mungu wɨɨtʉ ne‑morero mʉhaari gʉnʉ gukuricha.\f + \fr 12:29 \fr*\xt Rora Amahiityʉ gi Imigirʉ 4:24.\xt*\f* \c 13 \s Chɨmbu Mungu akozomerwa \p \v 1 Mʉkajɨ kʉsɨɨgana imubheene kobheene ncha abhahiiri. \v 2 Na mʉkajɨ kʉbhaginihya abhagini muzinyumba zaanyu, kʉ kʉbha kʉnzɨra yiyo, abhaatʉ abhandɨ bhaginihiryɨ bhamaraika ɨnʉ bhatɨɨzɨ nebho. \v 3 Muhiitɨ bhanʉ bhabhʉhirwɨ mokebhoho, mʉbhɨ nkina mʉbhʉhirwɨ hamwɨmwɨ nabhʉ, na bhanʉ bhakʉnyaakibhwa, mʉbhɨ nkina mʉranyaakibhwa hamwɨmwɨ nabhʉ. \p \v 4 Ubhukwɨri bhoreenderwa kusuukwa na abhaatʉ bhʉʉsi. Umusubhɨ nʉ ʉmʉkari bhiisizɨ ni ikisimbɨ, kʉ kʉbha Mungu aratɨnɨra abhasimbɨ na bhanʉ bhakʉtaara igʉtʉ. \v 5 Mʉtabha ne eteemwa yʉ ʉkʉsɨɨga zimpirya, nawe bhibhiisɨ bhɨnʉ mʉnabhyʉ, kʉ kʉbha Mungu umwene akabhuga, “Nɨtakukutiga na nɨtakukwɨbha zee.”\f + \fr 13:5 \fr*\xt Rora Amahiityʉ gi Imigirʉ 31:6, 8.\xt*\f* \v 6 Necho tʉkʉgamba tʉkarɨɨrɨ, \q “Ʉmʉkʉrʉ Mungu newe akʉnsakirya, \q nɨtakwʉbhaha. \q Kɨnʉ ʉmʉʉtʉ araankore?”\f + \fr 13:6 \fr*\xt Rora Zabhuri 118:6.\xt*\f* \p \v 7 Muhiitɨ abhakangati bhaanyu bhanʉ bhaarɨ bhakubhiija ringʼana rya Mungu. Mwiseege igʉrʉ we eteemwa yaabhʉ chɨmbu bhaarɨ bhakwikara kuhika ɨtɨnɨrʉ, na mwɨgɨ ubhwisirirya bhwabhʉ. \v 8 Yɨɨsu Kiriisitʉ ni‑wuryawurya, izʉ, reero na kemerano. \v 9 Mʉtakangiriribhwa na amiija gandɨgandɨ amagini, kʉ kʉbha ɨbhɨgʉngi bhya Mungu nebhyo bhɨkʉnaja zekoro zaanyu, ɨtarɨ imigirʉ igʉrʉ wi ibhyakurya. Imigirʉ giyo gɨtakʉsakirya chʉchʉsi bhanʉ bhakugituna. \p \v 10 Itwɨ tʉna ahagero hukuhurukirya ikimweso hanʉ bhanʉ bhakohocha mwibhuru ryo okosengera, bhatakwisiriribhwa kurya ikimweso kɨnʉ kiri igʉrʉ waku. \v 11 Kʉrɨngʼaana ni imigirʉ ja Musa, kuhaani ʉmʉkʉrʉ ahaagega amasaahɨ gi ibhityɨnyi na kuja nagʉ Aharɨndu ha Aharɨndu, korereke agahuruchɨ ikimweso chu ukuruushaho ʉbhʉbhɨ. Nawe zɨnyama zi ibhityɨnyi bhiyo zɨhaagegwa na kwochwa igʉtʉ wʉ ʉbhʉraarʉ. \v 12 Igʉrʉ wa rɨnʉ, Yɨɨsu wʉʉsi akanyaakibhwa na kukwa igʉtʉ wʉ ʉrʉbhɨri rwa Yɨrusarɨɨmu, korereke abhɨngukyɨ abhaatʉ ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ kʉhɨtɨra amasaahɨ gaazɨ. \v 13 Mmbe na niitwɨ tumutunɨ igʉtʉ wʉ ʉbhʉraarʉ na kogega zɨsʉni chɨmbu ewe aagɨgirɨ. \v 14 Tokorebhu kʉ kʉbha mʉʉsɨ tʉtaana rʉbhɨri rʉnʉ rʉkʉrama kemerano, nawe turiisega kusikɨra mʉrʉbhɨri rʉnʉ rukuuza. \p \v 15 Mmbe, kʉhɨtɨra kwa Yɨɨsu tʉkajɨ kukumya Mungu, kʉ kʉbha amangʼana gɨɨtʉ gu ukukumya iriina ryazɨ ni‑chɨmbu ikimweso kɨnʉ tukuhurucha kuminywa gɨnʉ gikwisirirya. \v 16 Mʉtɨɨbha kokora amazʉmu na kwisakirya, kʉ kʉbha kokorabhu, necho ikimweso kɨnʉ kekozomera Mungu. \p \v 17 Mwigwɨ abhakangati bhaanyu na kutuna ganʉ bhakʉbhaswaja, kʉ kʉbha ebho nebho bhakotengeeza igʉrʉ wa zekoro zaanyu na bhareenderwa kʉgamba emeremo jabhʉ mʉbhʉtangɨ bhwa Mungu. Mubhiigwɨ, korereke bhakore emeremo jabhʉ kwa bhozomerwa, ɨtabha kwa kurumɨka, ne emeremo jabhʉ giyo gɨtakʉbha na bhwera bhwʉbhwʉsi kwa niimwɨ. \v 18 Mʉtʉsabhɨrɨ, kʉ kʉbha amaheene zekoro zɨɨtʉ nɨ‑nzʉmu, na toreenda kokora ge eheene kʉbhaatʉ bhʉʉsi. \v 19 Nɨrabhiisasaama bhʉkʉngʼu mʉbhɨ mʉransabhɨra, korereke nɨgarʉkɨ kwa niimwɨ bhwangʉ. \s Amangʼana gɨ ɨtɨnɨrʉ \p \v 20 Mungu wo omorembe akamuryʉra Ʉmʉkʉrʉ wɨɨtʉ Yɨɨsu, Umuriisha Ʉmʉkʉrʉ wa zɨngʼʉndu, kʉ kʉbha akiitɨra amasaahɨ gaazɨ ganʉ gakwerekanʼya ʉbhʉragɨ bhwa kemerano. \v 21 Mungu abhahɨ amanaga go okokora ubhwɨndi bhwazɨ. Na akore mozekoro zɨɨtʉ ganʉ gakomozomera kʉnzɨra ya Yɨɨsu Kiriisitʉ. Ewe agungibhwɨ kemerano! Garamɨ. \p \v 22 Nɨrabhiisasaama abhahiiri bhaanɨ, mwitegeerere bhwaheene amangʼana gʉ ʉkʉbhatongera ganʉ nɨbhaandikiirɨ mʉnyarʉbha inguhɨ yɨnʉ. \v 23 Nereenda momenye umwisirirya ʉmʉkɨndichɨtʉ Timoseo atigurukiirwɨ kurwa mokebhoho. Arɨɨbhɨ araangʉha kuuza, nɨraaza nawe kwa kʉbhataarɨra. \p \v 24 Mʉbhakeerye abhakangati bhaanyu bhʉʉsi na abharɨndu bha Mungu bhʉʉsi. Abharɨndu bha Mungu bha Itaariya bharabhakeerya. \v 25 Ɨbhɨgʉngi bhɨbhɨ na niimwɨ imwʉsi.