\id 1PE ‑ Ikizu 1 Peter \ide UTF-8 \h 1 Peetero \toc3 1 Peetero \toc2 1 Peetero \toc1 Ɨnyarʉbha ye embere ya Peetero \mt2 Ɨnyarʉbha ye embere ya \mt1 Peetero \imt Ʉbhʉkangati \ip Ɨnyarʉbha yɨnʉ ɨkaandɨkwa na Peetero. Peetero akaandɨkɨra abhiisirirya bhʉʉsi bhanʉ bhakwikara ncha abhagini, kʉ kʉbha bhaarɨ bhanyaragɨɨnɨ mubhyarʉ bhyaru. Peetero akaandɨka ɨnyarʉbha yɨnʉ arɨ mʉrʉbhɨri rwa Ruumi, ahagero hanʉ haabhirikiirwɨ Bhaabhɨɨri, kʉ kʉbha rwarɨ ʉrʉbhɨri rwa amabhɨ maaru. \ip Peetero akaandɨka ɨnyarʉbha yɨnʉ kʉBhakiriisitʉ bhanʉ bhaarɨ bhakʉnyaaka igʉrʉ wu ubhwisirirya bhwabhʉ. Akabhahiitya kʉbha Yɨɨsu akanyaakibhwa na kokorwa kɨbhɨ, na Abhakiriisitʉ bhʉʉsi bhatʉrɨ kokorwabhu. Akabhamenyeekererya kʉbha bharatʉra kwimɨɨrɨra bhwɨma igʉrʉ wɨ ɨbhɨgʉngi bhya Mungu, na bhiigumiriryɨ ribhaga ryɨ ɨnyaakʉ, kʉ kʉbha kʉhɨtɨra zɨnyaakʉ zɨnʉ, Mungu ahaabhakora abhaatʉ bhaazɨ bhanʉ bhakʉsʉngʼaana ʉrʉbhangʉ. Peetero arahurucha amiija igʉrʉ wu ubhwigwani kʉBhakiriisitʉ ni igʉrʉ wu ukwigwa bhʉ ʉbhʉnaja. Kwɨbhu nʉʉrʉ ubhwikari bhʉkʉngʼu, akabhaha umwʉyʉ bhangʼehe kwikara ncha abharɨndu bha Mungu. \c 1 \s Amakeerenʼya \p \v 1 Ɨnyarʉbha yɨnʉ nandikirɨ inyɨ Peetero, umutumwa\f + \fr 1:1 \fr*\fk Umutumwa\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it abhatumwa\it* muKiniibhasa.\f* wa Yɨɨsu Kiriisitʉ. Nɨrabhaandɨkɨra imwɨ bhanʉ mʉrʉbhwɨrwɨ na Mungu, bhanʉ mukwikara ncha abhagini na mʉnyaragɨɨnɨ mubhyarʉ bhya Ponto, Garaatiya, Kapadʉʉkiya, Asiya na Bhisiniya. \v 2 Kwɨma ɨkarɨ, Bhaabha Mungu akabhamenya na kʉbharobhora mʉbhɨ abhaatʉ bhaazɨ. Ekoro yaazɨ ɨkabhakora mʉbhɨ abharɨndu, korereke mwitegeerere Yɨɨsu Kiriisitʉ na kʉbhɨngukibhwa na amasaahɨ gaazɨ.\f + \fr 1:2 \fr*\fk Korereke mwitegeerere Yɨɨsu Kiriisitʉ na kʉbhɨngukibhwa na amasaahɨ gaazɨ \fk*\ft kuKigiriki ni‑\ft*\fqa ku kususutirwa amasaahɨ gaazɨ. \fqa*\ft Kʉrɨngʼaana na \ft*\xt Kʉhʉrʉka 24:3‑8, \xt*\ft Abhiiziraɨri bhaarɨ bharasusutirwa amasaahɨ ge engʼombe kwerecha kʉbha bhariigwa ʉbhʉragɨ bhwabhʉ na Mungu. Peetero arabhuga kʉbha amasaahɨ ga Yɨɨsu nɨ‑rʉkaamʉ rwʉ ʉbhʉragɨ ubhuhya gatɨ wa Mungu na abhaatʉ bhaazɨ. \ft*\xt Rora Abhɨɨbhuraaniya 9:18‑21.\xt*\f* \p Ɨbhɨgʉngi no omorembe bhyongerwe kwa niimwɨ. \s Ubhwisirirya bhwɨtʉ \p \v 3 Tukumyɨ Mungu, Bhaabha wʉ Ʉmʉkʉrʉ wɨɨtʉ Yɨɨsu Kiriisitʉ. Akatwibhʉra rwa kabhɨrɨ kʉbhɨgʉngi bhyazɨ ɨbhɨkʉrʉ, kʉnzɨra yu ukuryʉra Yɨɨsu Kiriisitʉ mʉbhaku. Kuriyo, tubhwɨnɨ ubhwisɨgi bhwʉ ʉbhʉhʉru. \v 4 Nangʉ tʉrarɨnda kobhona ʉrʉbhangʉ rʉnʉ Mungu atʉragirɨ na kʉtʉbhɨɨkɨra mwisaarʉ. Ʉrʉbhangʉ ruyo rʉtakʉtʉra kobhora, kʉsarɨka, naabha kʉnyaara. \v 5 Mungu ahaabhariibha kʉmanaga gaazɨ, kʉ kʉbha mwisiriiryɨ Yɨɨsu Kiriisitʉ. Arangʼeha kʉbhariibha kuhika hanʉ ubhutuurya bhokororekana kwibhaga rya mʉtɨnɨrʉ. \p \v 6 Mmbe mozomererwe bhʉkʉngʼu amangʼana gayo, nangabha mʉrabha murumikirɨ kwibhaga isuuhu ni ibhitiimotiimo bhya zeteemwa zʉzʉʉsi. \v 7 Ebhegemo bhiyo bhɨragema ubhwisirirya bhwanyu bhororekanɨ kʉbha ne‑heene. Nʉʉrʉ ɨzahaabhu yɨnʉ ne‑kegero cha kʉhɨta, nawe ɨhaagemwa momorero. Ubhwisirirya bhwanyu bhunu ubhwera bhʉkʉrʉ kʉkɨra ɨzahaabhu. Kwɨbhu, Yɨɨsu Kiriisitʉ hanʉ akuuza kwɨrɨkɨnibhwa habhwɨrʉ, arabhaha ubhukumya, ʉbhʉgʉngʉ nu ubhusuuku. \v 8 Imwɨ mʉmʉsɨɨgirɨ nangabha mʉkɨɨrɨ komorora. Naatu nangabha mʉtakomorora nangwɨnʉ, nawe mʉramwisirirya. Kʉgayo, mʉnabhwɨ obhozomerwa bhʉkʉrʉ bhʉkʉngʼu, bhʉnʉ bhʉtakʉgambwa, \v 9 kʉ kʉbha mʉrasʉngʼaana ubhutuurya bhwanyu. Ubhutuurya bhuyo nebhwe ubhwɨndi bhwu ubhwisirirya bhwanyu. \p \v 10 Abharʉʉtɨrɨri bhɨ ɨkarɨ bhakiikongʼeererya komenya ubhutuurya bhuyo, bhʉʉsi bhakarora igʉrʉ wɨ ɨbhɨgʉngi bhya Mungu bhɨnʉ bhɨbhahikiirɨ. \v 11 Ekoro ya Kiriisitʉ yaarɨ mʉʉsi waabhʉ, ɨkarora Kiriisitʉ aranyaaka, na hanʉ akʉmara kʉhɨta ɨnyaakʉ yiyo, arabhona ʉbhʉgʉngʉ. Abharʉʉtɨrɨri bhayo bhakamohya bhʉkʉngʼu bhamenye kʉbha, amangʼana gayo garabha ryʉrɨ, na garamobhonabhwɨ. \v 12 Mungu akabheerecha kʉbha, amangʼana ganʉ bharʉʉzɨ, gataarɨ igʉrʉ waabhʉ, nawe gaarɨ agaanyu. Amangʼana ganʉ bhaagambirɨ, nego mwarwazirwɨ na abhaatʉ bhanʉ bhaabharɨɨtɨɨrɨ Ɨngʼana Ɨnzʉmu igʉrʉ wa Yɨɨsu Kiriisitʉ. Nabhʉ bhakabharwazɨra Ɨngʼana Ɨnzʉmu yiyo kʉbhʉnaja bhwe Ekoro Ɨndɨndu yɨnʉ yaatumirwɨ kurwa mwisaarʉ. Amangʼana gayo, bhamaraika\f + \fr 1:12 \fr*\fk Bhamaraika\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it maraika\it* muKiniibhasa.\f* bhariigomba bhʉkʉngʼu kʉgamenya. \s Ukwikara ncha abhaana bha Mungu \p \v 13 Kwɨbhu, mʉbhɨ mɨɨsʉ na mwiyangarɨrɨ. Mʉtʉʉrɨ ubhwisɨgi bhwanyu bhwʉsi ɨbhɨgʉngi bhɨnʉ mʉkʉsʉngʼaana, hanʉ Yɨɨsu Kiriisitʉ akwɨrɨkɨnibhwa habhwɨrʉ. \v 14 Nawe imwɨ, nɨ‑bhaana bha Mungu. Mmbe nangʉ, mumwitegeere, mutiisirirya kutuna kwikɨ imyʉyʉ gɨnʉ mwarɨ najʉ hanʉ mwarɨ mʉkɨɨrɨ komenya Ɨngʼana Ɨnzʉmu igʉrʉ wa Yɨɨsu Kiriisitʉ. \v 15 Mungu wʉnʉ aabhabhirikiirɨ, nɨ‑mʉrɨndu, nangʉ imwʉsi moreenderwa kʉbha abharɨndu mozeteemwa zaanyu zʉʉsi. \v 16 Na Mungu arabhuga mʉMaandɨkʉ Amarɨndu, “Mʉbhɨ abharɨndu, kʉ kʉbha inyɨ nɨ‑mʉrɨndu.”\f + \fr 1:16 \fr*\xt Rora Abharaawi 11:44‑45, 19:2, 20:7.\xt*\f* \p \v 17 Mungu atakʉhɨngɨrɨra ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi. Aratɨnɨra abhaatʉ bhʉʉsi kʉrɨngʼaana na amahocha ganʉ bhakʉrirɨ. Imwɨ mʉramʉbhɨrɨkɨra Bhaabha, kwɨbhu mwikarɨ kʉ kʉsʉʉka Mungu ribhaga rɨnʉ rɨsaagirɨ kwa niimwɨ kwikara kʉʉsɨ hanʉ. \v 18 Imwɨ mwarɨ kwikara kʉrɨngʼaana na zeteemwa zɨnʉ zɨtaana bhwera, chɨmbu mwagabhirɨ bhawʉsʉʉkʉrʉ. Nangʉ momenye, Mungu ataabhasabhwirɨ imwɨ kurwa moteemwa ziyo kwe ebhegero bhɨnʉ bhɨhaasarɨka, ncha zimpirya nɨ ɨzahaabhu. \v 19 Nawe, akabhasabhʉra kwa amasaahɨ ganʉ ganu ubhwera bhʉkʉrʉ. Amasaahɨ gayo nego ga Kiriisitʉ, aarɨ nchɨ ɨkɨngʼʉndu chu ukusinzwa nchi ikimweso kɨnʉ kɨtaana kerema nʉʉrʉ isoro. \v 20 Kwɨma ɨɨsɨ ɨkɨɨrɨ kubhumbwa, Mungu aarɨ amarirɨ komorobhora kubhwɨndi bhuyo. Nawe akarɨnda kuhika ribhaga rɨnʉ ryɨ ɨtɨnɨrʉ, neho akamoreeta na kumwerekenʼya habhwɨrʉ kʉbhaatʉ bhʉʉsi kʉʉsɨ. Gayo gʉʉsi akakora igʉrʉ waanyu. \v 21 Kʉhɨtɨra kwa Kiriisitʉ, muriisirirya Mungu, wʉnʉ aamuryurirɨ mʉbhaku na komoha ʉbhʉgʉngʉ. Neyo enzobhooro muriisirirya na kwisega Mungu. \p \v 22 Imwɨ muriikara kʉrɨngʼaana na amiija ga amaheene igʉrʉ wa Yɨɨsu. Nangʉ imyʉyʉ janyu jʉjibhwɨ, na nangʉ mʉratʉra kʉsɨɨga abhakɨndichanyu kʉbhʉsɨɨgi bhwe eheene. Mmbe, mʉsɨɨganɨ kwa mwʉyʉ mwɨrʉ na kwa mwʉyʉ gwʉsi, \v 23 kʉ kʉbha mwibhwirwɨ rwa kabhɨrɨ. Ukwibhurwa kuyo, ɨtarɨ imbusurʉ yɨnʉ ɨkʉsarɨka nawe kumbusurʉ yɨnʉ ɨtakʉsarɨka, nayo nɨ‑ngʼana ya Mungu yʉ ʉbhʉhʉru na ɨranaga kemerano. \v 24 Yandikirwɨ mʉMaandɨkʉ Amarɨndu, \q “Abhaatʉ bhʉʉsi bhaangɨ amatʉʉtʉ, \q nʉ ʉbhʉzʉmu bhwabhʉ bhwangɨ ɨbhɨbharyʉ bhya mwitɨrɨgʉ. \q Amatʉʉtʉ gahaanyaara nɨ ɨbhɨbharyʉ bhɨhaagwa, \q \v 25 nawe ɨngʼana yʉ Ʉmʉkʉrʉ ɨranaga kemerano.”\f + \fr 1:25 \fr*\xt Rora Isaaya 40:6‑8.\xt*\f* \m Ringʼana riyo neryo Ɨngʼana Ɨnzʉmu yɨnʉ mwarwaziirwɨ. \c 2 \p \v 1 Mmbe, mutigɨ ʉbhʉbhɨ bhwʉsi, ʉbhʉkangirirya bhwa zeteemwa zʉʉsi, engʼeera na rihari, naatu mutiigobha nʉʉrʉ hasuuhu. \v 2 Mwigombe amabheere amazʉmu ga mokoro, chɨmbu abhaana abhabhataarɨ bhakwenda amabheere ga bhaunina, korereke kʉmanaga gaazɨ mobhone kokongʼa kuhika mʉbhʉsabhurwa. \v 3 Nangʉ mungʼurirɨ kʉbha Ʉmʉkʉrʉ Yɨɨsu nɨ‑mʉzʉmu.\f + \fr 2:3 \fr*\xt Rora Zabhuri 34:8.\xt*\f* \s Kʉbha abharɨndu bha Mungu Ʉmʉrɨndu \p \v 4 Mwisukɨrɨ Yɨɨsu. Ewe newe riibhwɨ rihʉru ryu ukwʉmbakɨra. Riibhwɨ riyo, neryo abhaatʉ bhaangirɨ, nawe Mungu akarerobhora, na rinu ubhwera bhʉkʉrʉ mʉmɨɨsʉ gaazɨ. \v 5 Imwɨ imwʉsi, mwangɨ amabhwɨ gʉ ʉbhʉhʉru, ganʉ gakokorwa kwʉmbaka rihekaaru mono Ekoro Ɨndɨndu ɨkʉtʉra kwikara, na mʉrabha bhakuhaani abharɨndu. Na chɨmbu bhakuhaani bhakuhurucha ibhimweso,\f + \fr 2:5 \fr*\fk Ibhimweso\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora ringʼana \ft*\it ikimweso\it* muKiniibhasa.\f* ɨbhuɨbhu na niimwɨ mʉrahurucha ubhukumya kwa Mungu, bhʉnʉ bhukwisiriribhwa igʉrʉ wa Yɨɨsu Kiriisitʉ. \v 6 Nangʉ Mungu arabhuga mʉMaandɨkʉ Amarɨndu, \q “Rora, nɨratʉʉra Sayuuni\f + \fr 2:6a \fr*\fk Sayuuni\fk*\ft , ni‑riina ɨrɨndɨ rya \ft*\fqa Yɨrusarɨɨmu, \fqa*\ft ʉrʉbhɨri rʉnʉ rihekaaru rya Mungu ryʉmbakirwɨ.\ft*\f* riibhwɨ rikʉrʉ ryʉ ʉbhʉrʉsa, \q na neryo riibhwɨ ryu ubhwera rɨnʉ rɨrʉbhwɨrwɨ. \q Na wʉwʉʉsi wʉnʉ akwisirirya, \q atakʉsʉʉka zee!”\f + \fr 2:6b \fr*\xt Rora Isaaya 28:16.\xt*\f* \m \v 7 Kwa niimwɨ bhanʉ mukwisirirya riibhwɨ riyo, nɨ‑rya bhwera. Nawe, igʉrʉ wa bhanʉ bhatakuryisirirya, Amaandɨkʉ Amarɨndu garabhuga, \q “Riibhwɨ rɨnʉ abhʉʉmbaki bhaangirɨ, \q neryo rɨbhɨɨrɨ riibhwɨ rikʉrʉ rya rusizʉ.”\f + \fr 2:7 \fr*\xt Rora Zabhuri 118:22.\xt*\f* \m \v 8 Naatu Amaandɨkʉ garabhuga, \q “Riibhwɨ riyo ni‑riibhwɨ ryu ukwitemaku ʉkʉgʉrʉ, \q ni‑ritarɨ ryu ukugwisha abhaatʉ.”\f + \fr 2:8 \fr*\xt Rora Isaaya 8:14.\xt*\f* \m Abhaatʉ bhariitemaku, kʉ kʉbha bhatakwisirirya ɨngʼana ya Mungu. Ɨbhu nɨmbu bhaarɨ bhabhariirwɨ kwɨma ɨkarɨ. \p \v 9 Nawe imwɨ ni‑rwibhʉrʉ rʉnʉ rʉrʉbhwɨrwɨ, bhakuhaani bhʉ Ʉmʉtɨmi, riribhita rya abharɨndu, abhaatʉ bha Mungu, korereke mʉraarɨkɨ amahocha gaazɨ amakʉrʉ. Ewe akabhabhɨrɨkɨra kurwa mukiirimya, kusikɨra mubhwɨrʉ bhwazɨ bhwu ukuruguurya.\f + \fr 2:9 \fr*\xt Rora Kʉhʉrʉka 19:6; Isaaya 43:20‑21.\xt*\f* \v 10 Zisikʉ zinyuma, mʉtaarɨ abharɨndu bha Mungu, nawe nangʉ imwɨ, nɨ‑bhaatʉ bhaazɨ. Na mʉtaarɨ mʉrʉrɨɨrwɨ ɨbhɨgʉngi na Mungu, nawe nangʉ, mʉrʉrɨɨrwɨ ɨbhɨgʉngi.\f + \fr 2:10 \fr*\xt Rora Hooseya 2:23.\xt*\f* \s Kwikara kʉʉsɨ ncha abharɨndu bha Mungu \p \v 11 Abhasɨɨgwa bhaanɨ, imwɨ, nɨ‑bhagini na bhahiti mʉrɨ mʉʉsɨ mʉnʉ. Nangʉ nɨrabhiisasaama, mutiisiririrya umwʉyʉ gwɨ ɨmɨbhɨrɨ janyu, gʉnʉ gʉkʉhɨgana na niimwɨ, gʉbhahizɨ. \v 12 Mokore amazʉmu gatɨ wa abhaatʉ bhanʉ bhatɨɨzɨ Mungu, korereke arɨɨbhɨ bharabhagobha kʉbha, bhabhɨ mʉrɨ, bharore amahocha gaanyu amazʉmu. Na bhatʉrɨ kukumya Mungu igʉrʉ waanyu, urusikʉ rwu ukuuza kwazɨ. \p \v 13 Mʉbhɨ mʉrasʉʉka abhakangati bhʉʉsi bha abhaatʉ, igʉrʉ wʉ ʉkʉsʉʉka Ʉmʉkʉrʉ. Mʉsʉʉkɨ ʉmʉtɨmi waanyu, kʉ kʉbha ewe newe ʉmʉkangati ʉmʉkʉrʉ mucharʉ chanyu. \v 14 Na mʉsʉʉkɨ abhakangati, abheene bhakarobhorwa nʉ ʉmʉkangati wuyo. Bhakarobhorwa korereke bhabhɨ bharaha ɨnyaakʉ abhaatʉ bhanʉ bhakokora ʉbhʉbhɨ, nu ukukumya bhanʉ bhakokora amangʼana amazʉmu. \v 15 Mungu areenda, mokore amangʼana amazʉmu, korereke mukiryɨ abhageege bhanʉ bhatɨɨzɨ amangʼana gaazɨ. \p \v 16 Mwikarɨ kwa bhwiyagaaruri, nawe mʉtahokerya ubhwiyagaaruri bhuyo kokora amabhɨ. Mwikarɨ chɨmbu bhambʉʉsa bha Mungu bhakwenderwa kwikara. \v 17 Mʉsʉʉkɨ abhaatʉ bhʉʉsi, na mʉsɨɨgɨ abhiisirirya abhakɨndichanyu. Mwigwɨ Mungu, na mʉsʉʉkɨ ʉmʉtɨmi waanyu. \s Ameerekenʼyʉ kʉbhambʉʉsa \p \v 18 Imwɨ bhambʉʉsa, mʉsʉʉkɨ abhakʉrʉ bhaanyu kwa sʉni zʉʉsi, ɨtabha kʉbhazʉmu na abhanyʉʉhu abheene, nawe na kʉbhahaari. \v 19 Muriikongʼeererye ɨnyaakʉ yɨnʉ ɨtarɨ ye eheene, igʉrʉ wʉ ʉkʉsʉʉka Mungu, kwɨbhu mʉrazomera. \v 20 Arɨɨbhɨ muriigumirirya ɨnyaakʉ yɨnʉ mukwenderwa kʉ kʉbha yʉ ʉbhʉbhɨ bhwanyu, bhʉtareeho bhwera. Nawe arɨɨbhɨ muriigumirirya ɨnyaakʉ kʉ kʉbha mʉkʉrirɨ amazʉmu, mmbe mʉrazomera Mungu. \p \v 21 Moreenderwa mwigumiriryɨ, kʉ kʉbha nʉʉrʉ Kiriisitʉ umwene akanyaakibhwa igʉrʉ waanyu. Ko kokorabhu, akabhatigɨra ekerenjo, korereke mʉbhɨ mʉramwɨga. \v 22 Ewe ataakʉrirɨ bhʉbhɨ bhwʉbhwʉsi, naabha kʉgamba ʉrʉrɨmɨ rwʉrwʉsi.\f + \fr 2:22 \fr*\xt Rora Isaaya 53:9.\xt*\f* \v 23 Hanʉ aatukirwɨ, atagarukiiryɨ ingʼana ryʉryʉsi. Hanʉ aanyaakiibhwɨ, atabhugirɨ ararɨhanʼya isiirɨ. Nawe, akatigɨra Mungu gʉʉsi, atɨnɨrɨ koheene. \v 24 Yɨɨsu umwene akagega ʉbhʉbhɨ bhwɨtʉ mʉmʉbhɨrɨ gwazɨ, akabhambwa kʉmʉsarabha, korereke itwɨ tʉtahizwa kwikɨ nʉ ʉbhʉbhɨ, nawe tʉbhɨ nu ubhwikari bhwe eheene. Imwɨ mʉhʉniibhwɨ kʉ kʉhɨtɨra okotemwa kwazɨ.\f + \fr 2:24 \fr*\xt Rora Isaaya 53:5.\xt*\f* \v 25 Mwarɨ mubhurirɨ ncha zɨngʼʉndu zɨnʉ zɨhabhirɨ, zitigirɨ ɨnzɨra, nawe nangʉ, mʉgarukiirɨ umuriisha waanyu wʉnʉ akʉbhariibha. \c 3 \s Ameerekenʼyʉ kʉbhakari na abhasubhɨ \p \v 1 Na niimwɨ abhakari, mʉsʉʉkɨ abhasubhɨ bhaanyu, korereke arɨɨbhɨ bhareho bhanʉ bhatakwisirirya ɨngʼana ya Mungu, nangabha mʉtagambirɨ ingʼana bharatʉra kwisirirya Mungu kwa korora zeteemwa zaanyu. \v 2 Kʉhɨtɨra riyo, bharutwɨ na zeteemwa zaanyu zɨnzʉmu. \v 3 Mʉtabha na kotonera kwi igʉtʉbhu, kwa kuniga zinzwɨrɨ, kwibhoha ebhegero bhyɨ ɨzahaabhu hamwɨ zengebho zi iguri ikʉrʉ. \v 4 Nawe ʉbhʉzʉmu bhwanyu bhʉtangɨrɨ mokoro, ʉbhʉzʉmu bhʉnʉ bhʉtakʉtʉra kʉsarɨka nʉʉrʉ kukunguha. Ʉbhʉzʉmu bhuyo, nɨ‑kʉbha nu umwʉyʉ ʉmʉzʉmu nʉ ʉbhʉnyʉʉhu, na nebhwe bhunu ubhwera ʉbhʉkʉrʉ mʉmɨɨsʉ ga Mungu. \v 5 Ɨbhu nɨmbu bhiitʉnɨɨrɨ abhakari abharɨndu bhɨ ɨkarɨ bhanʉ bhiisɨgirɨ Mungu, na bhakasʉʉka abhasubhɨ bhaabhʉ. \v 6 Ʉwʉmwɨ waho aarɨ nɨ‑Saara, ʉmʉkari wa Abhurahaamu.\f + \fr 3:6 \fr*\fk Abhurahaamu\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* Ewe aarɨ aramwigwa umusubhɨ waazɨ, akamʉbhɨrɨkɨra ʉmʉkʉrʉ. Muryamurya, arɨɨbhɨ imwʉsi mʉrakora amazʉmu mʉtaana bhwʉbha bhwʉbhwʉsi, mmbe mʉbhɨɨrɨ abhaana bhaazɨ. \p \v 7 Na niimwɨ abhasubhɨ, mwikarɨ na abhakari bhaanyu kwa amangʼɨɨni, momenye kʉbha bhataana amanaga ncha niimwɨ. Mʉbhaangarɨrɨ kwa kʉbhasʉʉka, kʉ kʉbha bhʉʉsi bharagabha ɨbhɨgʉngi bhyʉ ʉbhʉhʉru. Mokorebhu korereke amasabhi gaanyu gataribhirwa na chʉchʉsi. \s Ɨnyaakʉ igʉrʉ wo okokora amazʉmu \p \v 8 Nɨramariirya kwa kʉbhabhʉʉrɨra, mʉbhɨ na amiisɨɨgi gamwɨ, mugwatanɨ, mʉsɨɨganɨ ncha abhahiiri, mwirorere ɨbhɨgʉngi na mʉbhɨ bhanyʉʉhu. \v 9 Mʉtarɨhanʼya amabhɨ kʉmabhɨ, hamwɨ ituki kwituki, nawe mʉbhahɨ ʉrʉbhangʉ, kʉ kʉbha gayo nego mubhirikiriirwɨ, korereke mʉgabhɨ ʉrʉbhangʉ. \v 10 Amaandɨkʉ Amarɨndu garabhuga, \q “Wʉnʉ akwenda kwikara bhwaheene na kʉbha no obhozomerwa, \q atigɨ kʉgamba kɨbhɨ na kʉkangirirya. \q \v 11 Na atigɨ amabhɨ, akore amazʉmu. \q Amohye na atunɨ omorembe kwa nguru, \q \v 12 kʉ kʉbha Ʉmʉkʉrʉ Mungu ahaarora bhanʉ bhakokora eheene, \q na ariigwa amasabhi gaabhʉ. \q Nawe, arabhahutatɨra bhanʉ bhakokora amabhɨ.”\f + \fr 3:12 \fr*\xt Rora Zabhuri 34:12‑16.\xt*\f* \m \v 13 Ni wɨɨwɨ araabhakorere amabhɨ, arɨɨbhɨ mʉrakora amazʉmu kwa mucha? \v 14 Nawe, nʉʉrʉ mʉrɨɨnyaakɨ igʉrʉ wo okokora eheene, nɨ‑hakɨrɨku imwɨ. Mʉtʉʉbhaha ʉkʉkanga kwabhʉ na mutiitiimaata. Nawe mʉbhɨ nʉ Ʉmʉkʉrʉ wʉmwɨbhu mubhwikari bhwanyu, Yɨɨsu Kiriisitʉ. \v 15 Mʉbhɨ mɨɨsʉ ibhaga ryʉsi kʉgarukirya wʉwʉʉsi wʉnʉ araabhabhuuryɨ ubhwisɨgi bhʉnʉ mʉnabhwɨ. Nawe mokorebhu kwa bhʉnyʉʉhu nu ubhusuuku. \v 16 Na niimwɨ mʉbhɨ ne ekoro nzʉmu, korereke arɨɨbhɨ bharabhagobha kwa amangʼana ganʉ mokokora igʉrʉ wa Kiriisitʉ, bharore zɨsʉni. \v 17 Hakɨrɨku kʉnyaaka igʉrʉ wo okokora amazʉmu, arɨɨbhɨ nɨmbu Mungu akwenda, kʉkɨra kʉnyaaka igʉrʉ wo okokora amabhɨ. \p \v 18 Kiriisitʉ wʉʉsi akanyaakibhwa rʉmwɨbhu igʉrʉ wʉ ʉbhʉbhɨ bhwa abhaatʉ, korereke atwigwanʼyɨ na Mungu, nawe ewe umwene ataarɨ nʉ ʉbhʉbhɨ. Akiitwa ʉmʉbhɨrɨ, nawe kʉbhʉnaja bhwe Ekoro Ɨndɨndu\f + \fr 3:18 \fr*\fk Ekoro Ɨndɨndu\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* akabhona naatu ʉbhʉhʉru. \v 19 Na kwe Ekoro yiyo akaja kurwazɨra zekoro za abhaatʉ bhanʉ nangwɨnʉ bhakuurɨ, ɨnʉ zɨbhʉhirwɨ. \v 20 Zekoro ziyo nɨ‑za bhanʉ bhatiigwirɨ Mungu ɨkarɨ, hanʉ Nuuhu aarɨ arʉʉmbaka ɨsafina.\f + \fr 3:20 \fr*\xt Rora Ʉbhʉtangɨ 6.\xt*\f* Mungu akiigumirirya ʉbhʉbhɨ bhwabhʉ kuhika hanʉ ɨsafina yʉmbakirwɨ, nawe mʉtɨnɨrʉ abhaatʉ bhanaanɨ abheenebhu, nebho bhaasabhwirwɨ kʉnzɨra ya amanzi. \v 21 Amanzi gayo gatuubhɨɨnɨ nʉ ʉbhʉbhatiizi bhʉnʉ bhʉkʉbhasabhʉra, ɨtarɨ ku kuruushaho ubhubhuruuru mʉmʉbhɨrɨ, nawe nɨ‑bhʉragɨ bhwa Mungu bhwʉ ʉkʉbha ne ekoro nzɨrʉ kwewe. Amangʼana gayo, garatʉrɨkana kʉ kʉhɨtɨra ukuryʉka kwa Yɨɨsu Kiriisitʉ. \v 22 Ewe akaja mwisaarʉ, na nangʉ iikɨɨrɨ ʉrʉbhaara rwu ubhuryʉ rwa Mungu. Mʉmasaarʉ iyo arakangata bhamaraika, abhakʉrʉ bhe ewereero yɨnʉ ɨtakororekana na bhyʉ ʉbhʉnaja. \c 4 \s Ubhwikari bhʉnʉ bhokozomera Mungu \p \v 1 Mmbe, kʉ kʉbha Kiriisitʉ akanyaakibhwa kʉmʉbhɨrɨ gwazɨ, imwʉsi mwisiriryɨ kʉnyaaka nche ewe. Nɨrabhugabhu, kʉ kʉbha, ʉmʉʉtʉ wʉnʉ aanyaakiibhwɨ kʉmʉbhɨrɨ gwazɨ, ataanirɨ nʉ ʉbhʉbhɨ. \v 2 Kʉnzɨra yiyo, ubhwikari bhwazɨ bhwʉsi bhʉnʉ bhʉsaagirɨ bhu ukwikara kʉʉsɨ kʉnʉ, ariikara kʉrɨngʼaana na chɨmbu Mungu asɨɨgirɨ, ɨtarɨ kumwʉyʉ gwʉ ʉmʉʉtʉ. \v 3 Ribhaga rɨnʉ rihitirɨ, mwarɨ na ribhaga irɨɨhu ryo okokora amangʼana ganʉ gakokorwa na abhaatʉ bhanʉ bhatɨɨzɨ Mungu. Mukiikara ubhwikari bhwa amangʼana gaabhʉ amabhɨ, umwʉyʉ, ubhunywi, ɨnyangi yʉ ʉmʉsʉʉhʉ gu ukurya no okokora ɨtaarʉ, no okosengera amasambwa. Ɨtakwenderwa kwa niimwɨ kongʼeha kokora gayo. \v 4 Nangʉ, abhaatʉ bhanʉ bhatɨɨzɨ Mungu, bhararʉgʉʉra hanʉ bhakorora mʉtakugwatana nabhʉ kokora amabhɨ maaru bhʉkʉngʼu, bharabhatʉka. \v 5 Nawe, abheene kwibhagɨra mʉbhʉtangɨ bhwa wʉnʉ amarirɨ kʉtɨnɨra abhaatʉ bhʉʉsi, bhʉ ʉbhʉhʉru na abhaku. \v 6 Necho kiyo Ɨngʼana Ɨnzʉmu ɨkarwazirwa abhaatʉ bhanʉ nangwɨnʉ bhakuurɨ, korereke bhatinirwɨ mubhwikari bhwabhʉ ncha abhandɨ, bhiikarɨ igʉrʉ wa Mungu kʉnzɨra ye Ekoro Ɨndɨndu. \p \v 7 Nawe ɨtɨnɨrʉ ya amangʼana gʉʉsi ɨraariirɨ. Mmbe, mʉbhɨ na amangʼɨɨni na mʉbhɨ mɨɨsʉ korereke mʉsabhɨ ibhaga ryʉsi. \v 8 Kutiga gʉʉsi, mʉsɨɨganɨ bhʉkʉngʼu, kʉ kʉbha ʉbhʉsɨɨgi bhʉhaabheerera ʉbhʉbhɨ bhwaru.\f + \fr 4:8 \fr*\xt Rora Mesaari 10:12.\xt*\f* \v 9 Mwiginihyɨ abheene kobheene, ɨnʉ mʉtakwibheerya. \p \v 10 Bhʉʉsi tʉhɨɨrwɨ ʉbhʉnaja na Mungu chɨmbu aumwene ʉbhʉsʉngʼaanirɨ. Toreenderwa kobhohokerya bhwaheene igʉrʉ wʉ ʉkʉsakirya abhandɨ, chɨmbu abhiimiiririri abhazʉmu bhɨ ɨmɨbhanʉ jʉjʉsi jɨ ɨbhɨgʉngi bhya Mungu. \v 11 Ʉmʉʉtʉ wʉnʉ ahɨɨrwɨ ʉbhʉnaja bhwʉ ʉkʉgamba amangʼana, agambɨ gabhɨ nkina garuurɨ kwa Mungu, nʉ ʉmʉʉtʉ wʉnʉ ahɨɨrwɨ ʉbhʉnaja bhwo okohokerya abhandɨ, ahoche kʉbhʉnaja bhʉnʉ bhukurwa kwa Mungu. Kʉnzɨra yiyo, Mungu arakumibhwa mʉmangʼana gʉʉsi, kʉhɨtɨra Yɨɨsu Kiriisitʉ, ewe anʉ ʉbhʉgʉngʉ nʉ ʉbhʉnaja bhwa kemerano. Garamɨ. \s Kʉnyaaka igʉrʉ wa Yɨɨsu \p \v 12 Abhasɨɨgwa bhaanɨ, mʉtarʉgʉʉra igʉrʉ wɨ ɨnyaakʉ ɨhaari yɨnʉ ɨkʉbhabhona kogema ubhwisirirya bhwanyu. Mʉtarora kina ne‑kegero kigini kɨkʉbhabhona. \v 13 Nawe mozomerwe kʉbha mʉranyaaka chɨmbu Kiriisitʉ aanyaakiibhwɨ, korereke kwikɨ mʉbhɨ no obhozomerwa bhwaru, hanʉ araazɨ nu ubhwɨrʉ bhwazɨ kwɨrɨkibhwa habhwɨrʉ. \v 14 Arɨɨbhɨ mʉratukwa igʉrʉ wi iriina rya Kiriisitʉ, nɨ‑hakɨrɨku imwɨ. Ringʼana riyo rereerecha Ekoro Ɨndɨndu ya Mungu ɨrɨ hamwɨmwɨ na niimwɨ. \v 15 Nawe, atabhaho mʉʉtʉ wʉwʉʉsi kʉbhaniimwɨ wʉnʉ akʉnyaaka kʉ kʉbha ni mwiti, mwibhi, mʉsarya hamwɨ mwisikirya mʉmangʼana ga abhandɨ. \v 16 Ʉmʉʉtʉ wʉwʉʉsi wʉnʉ araanyaakɨ kʉ kʉbha Mukiriisitʉ, atarora sʉni. Nawe ʉgʉngyɨ Mungu, abhirikiirwɨ kuriina riyo. \v 17 Momenye ribhaga ryɨ ɨtɨnɨrʉ rihikirɨ, nɨ ɨtɨnɨrʉ ɨratanga kʉbharɨndu bha Mungu. Nangʉ arɨɨbhɨ ɨtɨnɨrʉ ɨratangɨra kwa niitwɨ, ɨrabhabhwɨ kʉbhanʉ bhakwanga Ɨngʼana Ɨnzʉmu ya Mungu? \v 18 Amaandɨkʉ Amarɨndu garabhuga, \q “Arɨɨbhɨ nɨ‑kʉkʉngʼu kwa bhe eheene kʉsabhurwa, \q ɨrabhabhwɨ kwa bhʉ ʉbhʉbhɨ bhanʉ bhatakwigwa Mungu?”\f + \fr 4:18 \fr*\xt Rora Mesaari 11:31.\xt*\f* \m \v 19 Mmbe, bhanʉ bhakʉnyaaka ko okokora chɨmbu Mungu akwenda, bhiitʉʉrɨ mʉmabhoko ga Mungu Umubhumbi waabhʉ omoheene, bhangʼehe kokora amazʉmu. \c 5 \s Kwangarɨra abharɨndu bha Mungu \p \v 1 Nangʉ nɨragambana na niimwɨ abhiimiiririri abhakɨndichanɨ. Inyɨ nɨrʉʉzɨ kʉmɨɨsʉ gaanɨ chɨmbu Kiriisitʉ aanyaakiibhwɨ. Kwikɨ, inyɨ ni‑mugwatani ʉmʉkɨndichanyu wʉ ʉbhʉgʉngʉ bhʉnʉ bhʉraarorekanɨ. Nɨrabhiisasaama imwɨ, \v 2 mʉbhɨ abhaangariri abhazʉmu bha risengerero rɨnʉ mwahɨɨrwɨ na Mungu. Muririibhɨ kwa kwenda imubheene chɨmbu Mungu akwenda, ɨtabha kwa kʉhatɨkwa. Mʉtakora emeremo janyu kʉnamba ya zimpirya, nawe kumwʉyʉ gʉmwɨ. \v 3 Mʉtabha abhaangariri abhahaari kwa bhanʉ mʉkʉkangata, nawe mʉbhɨ ekerenjo ɨkɨzʉmu kwabhʉ. \v 4 Na hanʉ Umwangariri Ʉmʉkʉrʉ wa risengerero\f + \fr 5:4 \fr*\fk Umwangariri Ʉmʉkʉrʉ wa risengerero \fk*\ft newe Yɨɨsu Kiriisitʉ.\ft*\f* akororekana, mʉrabhanurwa ʉmʉbhanʉ gwʉ ʉbhʉgʉngʉ gʉnʉ gʉtakʉsarɨka kemerano. \p \v 5 Muryamurya na niimwɨ abhamura, mʉsʉʉkɨ abhakaruka. Imwʉsi moreenderwa kʉbha bhanyʉʉhu mʉtʉrɨ kohokeranʼya. Mokorebhu, kʉ kʉbha Amaandɨkʉ Amarɨndu garabhuga, \q “Mungu araanga bhanʉ bhakwiyʉnga, \q nawe, ahaabharorera abhanyʉʉhu ɨbhɨgʉngi.”\f + \fr 5:5 \fr*\xt Rora Mesaari 3:34.\xt*\f* \m \v 6 Mungu arabhagʉnga kwibhaga ryazɨ, arɨɨbhɨ muriiyicha iyaasɨ wʉ ʉbhʉnaja bhwazɨ ʉbhʉkʉrʉ, \v 7 ku kumutigɨra zɨnyaakʉ zaanyu zʉʉsi, kʉ kʉbha arɨ haguhɨ bhʉkʉngʼu na zɨnyaakʉ zaanyu. \s Kwanga Shɨtaani ku kwisirirya Mungu \p \v 8 Mwiyangarɨrɨ na mʉbhɨ mɨɨsʉ ribhaga ryʉsi, kʉ kʉbha umubhisa waanyu, Shɨtaani,\f + \fr 5:8 \fr*\fk Shɨtaani\fk*\ft . Kʉmaragɨrɨra bhʉkʉngʼu, rora Ikiniibhasa.\ft*\f* aragendagenda nchɨ ɨɨka yɨnʉ ekomohya ʉmʉʉtʉ imuryɨ. \v 9 Mmbe, mwangɨ Shɨtaani, mwimɨɨrɨrɨ bhwɨma kwisirirya Mungu. Momenye kʉbha, abhiisirirya abhakɨndichanyu mʉʉsɨ yʉʉsi, bharanyaaka ncha niimwɨ. \p \v 10 Mungu umuhurucha wɨ ɨbhɨgʉngi bhyʉsi, akabhabhɨrɨkɨra imwɨ, korereke mugwatanɨ nawe mʉbhʉgʉngʉ bhwazɨ kemerano, hamwɨmwɨ na Kiriisitʉ. Hanʉ mʉkʉnyaaka kwibhaga isuuhu, ewe arabhakongʼya, arabhaha amanaga, na kʉbhamenyeekererya. \v 11 Mungu akangatɨ kemerano! Garamɨ. \s Amangʼana gʉ ʉkʉraga \p \v 12 Kʉbhʉsakirya bhwa Sirwanʉ,\f + \fr 5:12 \fr*\fk Sirwanʉ \fk*\ft arabhirikirwa \ft*\fqa Siira \fqa*\ft mʉkɨtabhʉ cha Amahocha ga Abhatumwa.\ft*\f* ʉmʉkɨndichanɨ omoheene chɨmbu nimwɨzɨ, nɨbhaandikiirɨ ɨnyarʉbha nguhɨ yɨnʉ, korereke nɨbhahɨ umwʉyʉ na kʉbhamenyeekererya kʉbha, maheene amangʼana ganʉ nɨ‑bhɨgʉngi bhya Mungu. Mwimɨɨrɨrɨ bhwɨma kʉbhɨgʉngi bhiyo! \v 13 Abhiisirirya bha risengerero rɨnʉ rɨrɨ Bhaabhɨɨri,\f + \fr 5:13 \fr*\fk Bhaabhɨɨri \fk*\ft ni‑riina rɨnʉ abhaatʉ abhandɨ bhaarɨ bharabhɨrɨkɨra kutiga ryʉ ʉrʉbhɨri rwa Ruumi.\ft*\f* abharobhorwa abhakɨndichanyu, bharabhakeerya. Na Maaroko umwana waanɨ arabhakeerya. \v 14 Mwikeerye kʉbhʉsɨɨgi bhwa Kiriisitʉ. \p Omorembe gʉbhɨ na niimwɨ imwʉsi, bhanʉ mʉrɨ kwa Kiriisitʉ.