\id MRK Ika New Testament 2009 \h Makị \toc1 Oziọma Jesu Kristi Lẹkẹ Kẹ Makị Dọn De Ẹ \toc2 Makị \toc3 Mak \mt2 Oziọma Jesu Kristi Lẹkẹ Kẹ \mt1 Makị \mt2 Dọn De Ẹ \c 1 \cl Isi Nke Mbụ \s1 Onyẹ Jẹnkọ D'a Kwanị Kraịstị Ụzọ \r (Azaya 40.3; Malakaị 4.5; Mat 3.1-12; Luk 3.1-18; Jọn 1.19-28) \p \v 1 Ẹnịna kẹ oziọma banyeni Jizọsị hụn wụ Kraịstị, Onyẹ ahụn Osolobuẹ tumẹ, hụn wụ Nwa Osolobuẹ dọn bidọn: \v 2 Nọkẹ kẹ wẹ dọn de ẹ imẹ ẹhụhụọ Azaya onyẹ-amụma, \q1 “Osolobuẹ sị, ‘Lee ẹ, m rị e zi onyẹ-ozi m n'o buru n'i ụzọ, \q1 n'ọ kwan'ị ụzọ.’ \q1 \v 3 Olu onyẹ ohu rị a han imẹ atụ, \q1 a sị, \q1 ‘Kwa nị nị Di-nwọnni-ẹnyi ụzọ; mẹmẹ ni ụzọ a n'o zinrin!’ ” \s1 Jọnụ Hụn E Mẹ Mirin-Chuku A Kwademẹmẹ Wẹ Makẹ Ọbịbịa Jesu \p \v 4 Jọnụ hụn e mẹ mirin-Chuku nọ pụha, mama ọkwa imẹ atụ, a sị wẹ gha imẹ njọ wẹ rogharị, kẹni wẹ mẹ wẹ mirin-Chuku wẹ gi a ghọsị n'e rogharịgụọ wẹ, kẹni Osolobuẹ gbagharị wẹ njọ. \v 5 Ndị ile rị ụmụ-alị ndị rịsọnmẹ Judia lẹ ndị Jerusalẹm ile hụ e jẹn d'e kunrun Jọnụ, wẹ hụ e kupụha njọ wẹ, ọ hụ e mẹ wẹ mirin-Chuku imẹ Iyi Jọdanị. \v 6 Jọnụ yi ẹwuru wẹ gi ẹṅẹnrẹn anụ w'a kpọ kamẹlụ mẹmẹ; akpụkpọ-anụ k'o gi kẹnmẹ ukun ẹ. Ihiẹn-oriri ẹ wụ igurube lẹ mirin-ẹnwụn rị ọfịa. \p \v 7 Ọ hụ a sị wẹ, “Onyẹ kanị m lala m azụụn, erudẹni m onyẹ jẹnkọ d'e hulụa alị tọpụ eriri akpụkpọ-ụkụ a. \v 8 M rị e gi mirin mmaka e mẹ ọnụ mirin-Chuku, kanị, 'ya nwẹn jẹnkọ d'e gi Mmọn-nsọ mẹ ụnụ mirin-Chuku.” \s1 Jọnụ E Mẹ Jesu Mirin-Chuku, Ekwensụ A Nwan Jesu \r (Mat 3.13—4.11; Luk 3.21-22; 4.1-13) \p \v 9 Ogẹn hụ, Jesu nọ gha Nazarẹtị rị azụụn Galili bịa, 'ya kẹ Jọnụ nọ mẹ ẹ mirin-Chuku imẹ Iyi Jọdanị. \v 10 Hụn Jesu gihụ gha imẹ mirin pụha, ọ nọ hụn kẹ elu-igwere kpupụ, hụn kẹ Mmọn-nsọ gi ụdị nduru hidanla, bịa d'a nọkwasị a. \v 11 'Ya olu nọ gha elu-igwee sị, “Ịyụ wụ ezi Nwa m; ihiẹn i a sụọka m.” \p \v 12 Ozigbo hụ, Mmọn-nsọ nọ nu ẹ shi imẹ atụ. \v 13 Ọ nọ nọdị ebahụn akpụ-ụhụọhịn ọgụnnaị, ịya lẹ eje-anụ rị ichẹn-ichẹn. Ekwensụ hụ a nwan a; ndị mmọn-ozi hụ e yen'ẹ ẹka. \s1 Jesu E Bidọn Ọrụn A \r (Mat 4.12-17; Luk 4.14-15) \p \v 14 Ogẹn wẹ gi kpọkingụụ Jọnụ ye imẹ ụlọ-ngan, Jesu nọ bịa Galili d'e zimẹ oziọma Osolobuẹ. \v 15 Ọ hụ a sị, “Ogẹn e zugụọ, Alị-eze Osolobuẹ a rịgụọ nsue! Rogharị nị, ụnụ e kweri oziọma!” \s1 Jesu A Kpọma Ndị K'e Sọnn'ẹ \r (Mat 4.12-22; Luk 4.14-15; 5.1-11) \p \v 16 Ebe Jizọsị ghakọ mkpẹnrẹn “Ohimin” Galili, ọ nọ hụn Saịmọnụ lẹ Andụrụ nwẹnẹ ẹ ebe wẹ rị a tụ ọga e ye imẹ mirin ahụn, makẹni azụn kẹ w'a kụn. \v 17 Jizọsị nọ sị wẹ, “Sọnmẹ ni m, m sikọ d'e mẹ ọnụ wụrụ ndị a kụha ịhịan rịkẹ azụn.” \v 18 Wẹ nọ la ọga wẹ tọ ozigbo, sọnmẹ ẹ. \p \v 19 O jẹnshi ihun ẹkẹrẹ, ọ nọ hụn Jemisi lẹ Jọnụ, ụmụ Zẹbẹdi ebe wẹ rị imẹ ụgbọ-mirin wẹ e dọnzi ọga wẹ. \v 20 Ọ nọ kpọ wẹ ozigbo; wẹ nọ na nẹdi wẹ lẹ ndị wẹ we ọrụn tọ imẹ ụgbọ, sọnmẹ ẹ. \s1 Jesu A Chụpụ Eje-mmọn Rị Imẹ Okẹnnyẹ Ohu \r (Luk 4.31-37) \p \v 21 Wẹ nọ shi obodo Kapanọm; o ru Ụhụọhịn Izu-ikẹn, ọ nọ banye ụlọ-ofufe rị ebẹhụ d'a kuzi. \v 22 Nkuzi ẹ nọ tụ wẹ ẹnya, makẹlẹ ọ kuzi nọkẹ onyẹ oku rị ẹka ẹlẹ nọkẹ ndị-nkuzi Iwu. \v 23 Ogẹn hụ daị, o nwọn okẹnnyẹ ohu eje-mmọn rị imẹ ẹ, hụn rị imẹ ụlọ-ofufe wẹ. Okẹnnyẹ hụ nọ yi oro, sị, \v 24 “Hapụ ẹnyi ye, k'i gi ẹnyi e mẹ, Jesu onyẹ Nazarẹtị? Ị bịa d'e tikpọ ẹnyi? A marịnghọ m onyẹ ị wụ, yụ wụ Onyẹ-nsọ Osolobuẹ.” \v 25 Kanị, Jizọsị nọ jụgbọ eje-mmọn hụ, sị a, “Kpumẹ ọnụ; gha imẹ ẹ pụha!” \v 26 Eje-mmọn hụ nọ se okẹnnyẹ hụ, gi okẹn olu yi oro, gha imẹ ẹ pụ. \v 27 Ọ nọ tụ wẹ ile ẹnya, wẹ hụ a jụ ibe wẹ, sị, “Kị wụ hụnnị? Ọnwan wụ nkuzi ọhụn—hụn ikẹn rị! Ọ gwadẹ eje-mmọn oku, wẹ hụ a gbaye ẹ!” \v 28 Ozigbo, otiti ẹ nọ kpọgbarị ẹgbẹrẹ Galili ile. \s1 Jizọsị A Zụọ Ndị Bu ọda \r (Mat 8.14-17; Luk 4.38-41) \p \v 29 Hụn Jesu gihụ gha imẹ ụlọ-ofufe ahụn pụ, ịya lẹ Jemisi lẹ Jọnụ nọ banye iwe Saịmọnụ lẹ Andụrụ. \v 30 Emu rị a kụ nnẹ nwunyẹ Saịmọnụ, o dinẹ edinẹ, ẹhụ ọkụn rị e nwun ẹ. Ozigbo, wẹ nọ gwa Jesu nị emu rị a kụ a. \v 31 Jizọsị nọ jẹn d'e kunrun ẹ, kwọndọn ẹ ẹka, weli ẹ enu, ẹhịụ ọkụn hụ nọ hapụ a; ọ nọ lemẹ wẹ ọbịa. \p \v 32 O ru ogẹn ẹnyasị, ogẹn anwụn gi rọgụụ, wẹ nọ wẹhẹn'ẹ ndị emu ile lẹ ndị eje-mmọn rị imẹ wẹ. \v 33 Ndị obodo hụ ile e jun ọnụmụzọ; \v 34 Jesu nọ zụọ ndị bu ọda emu ichẹn-ichẹn rị a kụ, chụpụsọnmẹ eje-mmọn bu ọda, ọ nịnị eje-mmọn ndị hụ ku oku makẹni a marịngụọ wẹ onyẹ ọ wụ. \s1 Jizọsị E Zisọnmẹ Oziọma Imẹ Galili \r (Luk 4.42-44) \p \v 35 O ru ụzọ-ụtụntụn, ebe eki kelẹni fọnchanpụ, ọ nọ zọpụ ẹgwa, jẹnmẹ ebe ịhịan rịlẹni, ọ nọ nọ ebẹhụ mẹmẹ ekpere. \v 36 Saịmọnụ lẹ ndị 'ya lẹ wẹ wị nọ chọma a. \v 37 Ogẹn wẹ gi hụn a, wẹ nọ sị a, “Ịhịan ile rị a chọ ị.” \v 38 Ọ nọ sị wẹ, “Nị ẹnyi shizi ni obodo ndị ọzọ rị ẹhụ ebeni, kẹni m zizikwọ oziọma imẹ wẹ. Makẹni 'ya wụ ihiẹn m bịa d'e mẹ.” \v 39 Ọ nọ ghagbarị azụụn Galili ile, e zisọnmẹ oziọma imẹ ụlọ-ofufe wẹ rị ichẹn-ichẹn, a chụpụsọnmẹ eje-mmọn. \s1 Jizọsị A Zụọ Onyẹ-oti \r (Mat 8.1-4; Luk 5.12-16) \p \v 40 Okẹnnyẹ ohu emu oti rị a kụ nọ bịa d'e kunrun Jesu, gbu osekpu, rịọma a, sị a, “Omẹni y'a chọghọ, nibe ị saẹka zụọ m, a rị m ọchan.” \v 41 Omikẹn ẹ nọ mẹ Jizọsị, ọ nọ tịnpụ ẹka mẹtụ a, sị a, “A chọghọ m! Dịnhịn, n'ị rị ọchan!” \v 42 Ozigbo, oti hụ nọ gha ẹhụ a pụ, ọ nọ rị ọchan! \v 43 Jizọsị nọ zi okẹnnyẹ hụ lama ozigbo, ogẹn o gi dọkẹnmẹgụụ a ẹka ntịn, \v 44 sị a, “A gwakwọlẹ onyẹ ọwụlẹ ihiẹnni; ka, jẹn d'e we enwẹn i ghọsị onyẹ nchụ-ẹjan n'o lele i, y'e weri ihiẹn ndị hụ Mozizi ku imẹ Iwu gi chụ-ẹjan, n'i gi ghọsị wẹ nị y'a rịgụọ ọchan.” Ọ nọ sị a lama. \v 45 Kanị, okẹnnyẹni a ghagụụ ebahụn pụ, ọ nọ kusọnmẹdẹ ihiẹnni ebe ile. O kukẹnmẹ ihiẹnni, nke wụ nị Jesu asazịnị ẹka pụha imẹ obodo ebe ịhịan a nọ hụn a, kama, ọ ghasọnmẹ azụụn ịhịan bilẹni, kanị wẹ hụzịkwọ a gha ebe ile a bịa ebahụn d'e kunrun ẹ. \c 2 \cl Isi Nke Ẹbụọ \s1 Jesu A Zụọ Onyẹ-ọrọ \r (Mat 9.1-8; Luk 5.17-26) \p \v 1 Akpụ-ụhụọhịn ole a ghagụụ, Jesu nọ kinhẹn Kapanọm, ọ nọ kpọgbarị n'ọ rị ụlọ. \v 2 Ndị bu ọda nọ gbakikomẹ, nke wụ nị ụzọ eruzini wẹ, kẹ imẹ ụlọ kẹ ihun-ezi, o nwọnzini ebe e ru ịhịan. Jesu hụ a gwa wẹ oku-Chuku. \v 3 'Ya kẹ ikẹnnyẹ nọ buhẹn'ẹ okẹnnyẹ ohu ọrọ kinmin; ikẹnnyẹ ẹnọ bu ẹ. \v 4 Makẹni ahụnnị wẹ ụzọ d'e kunrun Jesu ufiri nị ịhịan jun ebẹhụ, wẹ nọ nyinrin elu ụlọ, be oghe ye ẹ elu ebe Jesu wuzo. E begụụ wẹ oghe ye ẹ, wẹ nọ gha ebẹhụ dọ onyẹ hụ ọrọ kinmin lẹ ute ẹ ye ihun Jesu.\fig wẹ nọ nyinrin, be oghe elu ụlọ, gha ebẹhụ dọtu ẹ|src="LB00305b.jpg" size="col" loc="MRK 2" copy="Horace Knowles; The British & Foreign Bible Society" ref="2.4" \fig* \v 5 Ogẹn Jizọsị gi hụn okukwe wẹ, ọ nọ sị onyẹ hụ ọrọ kinmin, “Nwa m, a gbagharịgụọ wẹ i njọ ị.” \p \v 6 O nwọn ndị-nkuzi Iwu nọdịsọnmẹ alị ebahụn, wẹ hụ e ro ihiẹnni imẹ obi wẹ, a sị, \v 7 “Kị haịn okẹnnyẹni gi e ku ẹnịna? Ọ rị e ku arụ! Onyẹ e ri-ẹka a gbagharị njọ wezụka Osolobuẹ sụọ!?” \v 8 Ozigbo, Jesu nọ marịn imẹ mmọn ihiẹn wẹ rị e ro imẹ obi wẹ. Ọ nọ sị wẹ, “Kị haịn ọnụ gi e ro ụdị iroroni imẹ obi ụnụ? \v 9 Elee hụn ka nfe: ịsị onyẹ-ọrọnị, ‘A gbagharịgụọ wẹ i njọ ị’—ra ịsị a, ‘Lihi ọtọ, heri ute i n'ị jẹnmẹ ijẹn?’ \v 10 Kanị, nị m ghọsị ọnụ nị Nwa nke Ịhịan nwọn ikẹn o gi a gbagharị njọ elu-ụwa.” Ọ nọ sị onyẹ-ọrọ hụ, \v 11 “M sị ị, lihi ọtọ, heri ute i, lama iwe i!” \v 12 Ọ nọ lihi ọtọ, heri ute ẹ ozigbo, gha ebahụn pụ—id'ẹnya wẹ ile; nke wụ nị ọ tụ wẹ ile ẹnya, wẹ nọ jama Chuku mma, sị, “Ẹnyi ahụntuni ihiẹn nọ ẹnịna mbụ!” \s1 Jesu A Kpọ Livaị \r (Mat 9.9-13; Luk 5.27-32) \p \v 13 'Ya Jesu nọ jẹnmẹzi mkpẹnrẹn mirin Galili. Igunrun ịhịan nọ fihunmẹ ẹ, ọ nọ kuzi wẹ. \v 14 Ebe ọ ghafekọ, ọ nọ hụn Livaị nwa Alịfịọsị k'ọ nọdị alị ọdụ ndị ụgwọ-isi, ọ nọ sị a, “Sọnmẹ m.” Livaị nọ lihi ọtọ, sọnmẹ ẹ. \p \v 15 Ogẹn Jesu gi rị e ri ihiẹn-oriri iwe Livaị, ndị bu ọda imẹ ndị a na ụgwọ-isi lẹ ndị ọzọ wẹ gi njọ marịn hụ e sọn Jesu lẹ ụmụ-azụụn a e ri ihiẹn-oriri, makẹni ndị rị e sọn n'ẹ bu ọda. \v 16 Ogẹn ndị-nkuzi Iwu hụn rị imẹ ndị Itu-Farisi gi hụn nị 'ya lẹ ndị njọ hụ lẹ ndị a na ụgwọ-isi rị e ri ihiẹn-oriri, wẹ nọ sị ụmụ-azụụn a, “Kị haịn o gi e du ndị a na ụgwọ-isi lẹ ndị ọzọ wẹ gi njọ marịn e ri, a ra?” \v 17 Ogẹn Jesu gi nụ ihiẹn wẹ rị e ku, ọ nọ sị wẹ, “Ndị ẹhụ rị ikẹn ara chọ dibiẹ, kama, ndị emu rị a kụ wụ ndị a chọ dibiẹ; ẹlẹ ndị ezi-omumẹ kẹ m bịa d'a kpọ, kama, ndị njọ kẹ m bịa d'a kpọ.” \s1 Ajụjụ Banyeni Ibu-ọnụ \r (Mat 9.14-17; Luk 5.33-39) \p \v 18 O nwọn ogẹn ụmụ-azụụn Jọnụ lẹ ndị Itu-Farisi gi rị e bu ọnụ. Wẹ nọ bịa d'a jụ Jesu, sị, “Kị haịn ụmụ-azụụn Jọnụ lẹ ụmụ-azụụn ndị Itu-Farisi gi e bu ọnụ, bụ ụmụ-azụụn ị a ra bu?” \v 19 Jizọsị nọ za wẹ, sị, “Nị ndị bịa agbamẹhụhụọ bu ọnụ ebe okẹnnyẹ rị a gba ẹkụkwọ rị imẹ igunrun wẹ? Mba nụ! Ebe wẹ lẹ okẹnnyẹ hụ rị a gba ẹhụhụọ rị, ebukọ wẹ ọnụ. \v 20 Kanị, ogẹn lala hụn wẹ jẹnkọ d'e gi wepụ okẹnnyẹ hụ rị a gba ẹkụkwọ imẹ wẹ, ogẹn hụ, e bumẹ wẹ ọnụ.” \p \v 21 “O nwọnni onyẹ e gi ẹkwa ọhụn a kwakin ẹkwa akan. O gi ẹ kwakin ẹ, nke ọhụn ahụn e hekapụ, o tikakẹnmẹ.” \p \v 22 “O nwọnzikwọnị onyẹ e gi ihiẹn akan a gbaye manya ọhụn. O gi ẹ gbaye ẹ, manya hụ a gbawapụ a, kẹ manya kẹ ihiẹn wẹ gi gbaye ẹ a la iwi. 'Ya wụ, gi nwan ihiẹn ọhụn gbaye manya ọhụn.” \s1 Ajụjụ Banyeni Ụhụọhịn Izu-ikẹn \r (Mat 12.1-8; Luk 6.1-5) \p \v 23 Ụhụọhịn Izu-ikẹn ohu, Jesu ghakọ imẹ ugbo ọka witi, ebe wẹ ghakọ imẹ ugbo hụ, 'ya ụmụ-azụụn a nọ ghọrịma ọka-witi. \v 24 'Ya ndị Itu-Farisi nọ sị a, “Kị haịn wẹ gi a ghọ ihiẹn ugbo Ụhụọhịn Izu-ikẹn, wẹ rị a dan Iwu.” \p \v 25 'Ya Jesu nọ sị wẹ, “'Ya wụ, ụnụ agụntuni ihiẹn Defidi mẹ ogẹn o gi nwẹ mkpa, ogẹn ẹgụn gi rị a gụn ịya lẹ ndị wẹ ile wị? \v 26 K'o dọn banye imẹ ụlọ Osolobuẹ ogẹn Abiata gi wụ onyẹ-isi nchụ-ẹjan, ri brẹdi-nsọ hụ w'e bupụhanị Osolobuẹ, hụn o mẹ ni Iwu sị nị onyẹ ọzọ erikọ a mmanị ndị nchụ-ẹjan; kanị Defidi ri ẹ eri, yezikwọ ndị 'ya lẹ wẹ wị.” \p \v 27 Ya Jesu nọ nwan sị, “Makẹ ọrịnịmma ịhịan kẹ wẹ gi tumẹ Ụhụọhịn Izu-ikẹn, egini wẹ ufiri Ụhụọhịn Izu-ikẹn ke ịhịan. \v 28 'Ya wụ nị mmẹ wụ Nwa nke Ịhịan wụ Nna—kẹ ebe oku Ụhụọhịn Izu-ikẹn rị.” \c 3 \cl Isi Nke Ẹtọ \s1 Okẹnnyẹ Ẹka Ohu Nwụnhụn \r (Mat 12.9-14; Luk 6.6-11) \p \v 1 Ya Jizọsị nọ banyezi ụlọ-ofufe. Imẹ ụlọ-ofufe ebahụn, o nwẹ okẹnnyẹ ẹka ohu nwụnhụn rịn'a. \v 2 Wẹ nọ kemẹ Jesu nke nị wẹ hụn k'o jẹnkọ d'a zụọ a Ụhụọhịn Izu-ikẹn kẹni wẹ gi ẹ ma a ikpe. \v 3 'Ya ọ nọ sị okẹnnyẹ hụ ẹka nwụnhụn, “Pụha ihun ebeni.” \v 4 Ọ nọ sị wẹ, “Elee hụn kẹ Iwu kwadọn nị wẹ e mẹ Ụhụọhịn Izu-ikẹn? Imẹ ịhịan ihiẹn rị mma ra imẹ ịhịan eje-ihiẹn? Ịzụọ ịhịan ra igbun'ẹ?” Kanị a gba w'a nkịntịn. \p \v 5 Jizọsị nọ gi iwe lehunmẹ wẹ, makẹni ọ fụka a nị obi wẹ e zekẹ. 'Ya ọ nọ sị okẹnnyẹ hụ, “Tịnpụ ẹka ị.” Ọ nọ tịnpụ a, ẹka a nọ rị mma. \v 6 Ndị Itu-Farisi nọ pụ; 'ya wẹ nị ndị itu Hẹrọdụ nọ zumẹ umẹ kẹ w'a dọn gbu Jesu. \s1 Eje-mmọn A Kọma Jizọsị Ẹnya \p \v 7 Jesu lẹ ụmụ-azụụn a nọ pụ, jẹnmẹ mkpẹnrẹn iyi Galili; igunrun bugbu enwẹn ẹ ọda nọ gha Galili sọnmẹ ẹ. \v 8 Ndị bu ọda ghazịkwọ Judia lẹ Jerusalẹm lẹ Idumịa lẹ azụụn nọkunmẹ Taya lẹ Sidọnụ bịa. Ndịnị bịa makẹni wẹ nụ ihiẹn ile Jesu rị e mẹ. \v 9 Ọ nọ sị ụmụ-azụụn a kwademẹn'ẹ ụgbọ-mirin makẹ ufiri igunrun hụ, amamgbe w'a kpangbu ẹ. \v 10 Makẹni ndị ile emu rị a kụ rị a fụfa a kẹni wẹ mẹtụ a ẹka, makẹni ọ zụọgụọ ndị bụ ọda mbụ. \v 11 Ogẹn ọwụlẹ ndị eje-mmọn rị imẹ wẹ gi hụn a, a dannị w'a alị, yi oro, sị, “Ịyụ wụ Nwa Osolobuẹ!” \v 12 Ọ gbakẹnmẹ eje-mmọn ndị hụ mkpịnsịn-ẹka, sị wẹ ekukwọlẹ onyẹ ọ wụ. \s1 Jizọsị E Tumẹ Ndị-ozi Pụ-ichẹn Mmẹbụọ \r (Mat 10.1-4; Luk 6.12-16) \p \v 13 Omẹgụụ, Jesu nọ si elu oke, kpọ ndị hụn ọ chọ, wẹ nọ bịa d'e kunrun ẹ. \v 14 Ọ nọ họrị mmadụ mmẹbụọ, kpọ wẹ ndị-ozi pụ-ichẹn, ni wẹ du ẹ nọdị, n'o zipụ wẹ d'e zi oziọma \v 15 lẹzikwọ nị wẹ hụn ụzọ nwẹ ikẹn w'e gi a chụpụ eje-mmọn. \v 16 Mmadụ mmẹbụọ hụ o tumẹ wụ: Saịmọnụ (hụn Jesu tu Pita); \v 17 Jemisi lẹ Jọnụ—wẹ ẹbụọ wụ ụmụ Zẹbẹdi (ndị hụn o tu “Bonagẹsị”, 'ya wụ Ụmụ Akpabọ); \v 18 lẹ Andụrụ lẹ Filipu lẹ Batolomi lẹ Matiu lẹ Tamọsị lẹ Jemisi nwa Alịfịọsị lẹ Tadịọsị lẹ Saịmọnụ hụn te rị ndị gi ẹka-ikẹn e mẹ ni wẹ chụpụ ndị Rom rị a kị alị wẹ, \v 19 lẹzi Judasị nwa Iskarọtụ hụn re Jesu ogẹn ịkpazụụn. \s1 Jizọsị lẹ Bẹzibọ Onyẹ-isi Eje-mmọn ile \r (Mat 12.22-32; Luk 11.14-23; 12.10) \p \v 20 'Ya Jesu nọ lama; igunrun ịhịan nọ gbakikomẹzi, nke wụ nị 'ya lẹ ụmụ-azụụn a ahụndẹni efe ri ihiẹn-oriri. \v 21 Ogẹn ezi-lẹ-ụlọ Jesu wẹ gi nụ a, wẹ nọ bịa nị wẹ weri ẹ, makẹlẹ wẹ nụ kẹ ndị ịhịan rị e kusọnmẹ, a sị, “Ẹra a pụmagụọ a!” \p \v 22 Ndị-nkuzi Iwu gha Jerusalẹm bịa nọ sị, “Onyẹ-isi eje-mmọn ile wụ Bẹzibọ rị imẹ ẹ; ikẹn Bẹzibọ onyẹ-isi eje-mmọn ile k'o gi a chụpụ eje-mmọn.” \v 23 'Ya Jizọsị nọ kpọzụnhan wẹ ebe ọ rị, gi ilu gwa wẹ oku, sị, “Nanị kẹ Ekwensụ a dọn chụpụ Ekwensụ?” \v 24 Alị-eze ọwụlẹ kebeni, asakọzị ẹka wuzo. \v 25 Ikpun-ụlọ kebeni, asaẹka turu. \v 26 'Ya wụ, omẹni Ekwensụ e bugụọ lụmanị enwẹn ẹ, omẹni o kebegụọ—ọ sakọ ẹka turu, nke ẹ a gụgụọ! \p \v 27 Kanị, o nwọnni onyẹ jẹnkọ d'a s'ẹka banye iwe dikẹn, kịrị ihiẹn rị iwe ẹ mmanị o bu ụzọ kẹnmẹgụụ a—ogẹn hụ k'ọ nọ saẹka banye, kịrị ihiẹn rị iwe ẹ. \p \v 28 “M rị a gwa ọnụ ezioku, wẹ sikọ d'a gbagharị njọ ile ịhịan mẹ lẹ eje-oku ọwụlẹ wẹ ku; \v 29 kanị agbagharịkọ wẹ onyẹ ọwụlẹ ku arụ banyeni Mmọn-nsọ, onyẹ hụ e mẹọlẹ njọ itẹbitẹ.” \v 30 O ku ihiẹnni makẹni wẹ rị a sị nị “Eje-mmọn rị imẹ ẹ.” \s1 Nnẹ Lẹ Umunẹ Jesu \r (Mat 12.46-50; Luk 8.19-21) \p \v 31 Nnẹ Jizọsị lẹ umunẹ Jizọsị nọ bịa, turu ihun-ezi, zi ozi jẹnn'ẹ, sị a bịa. \v 32 Igunrun ịhịan nọdịsọnmẹ alị, fihunmẹ ẹ; 'ya wẹ nọ sị a, “Nnẹ i lẹ umunẹ i ikẹnnyẹ lẹ [umunẹ i ikpoho] rị ihun-ezi, a jụ ukwere i.” \v 33 'Ya ọ nọ shịarị wẹ, sị, “Onyẹ wụ nnẹ m? Elee ndị wụ umunẹ-m-ikẹnnyẹ?” \v 34 Ọ nọ lehunmẹ ndị hụ nọdịsọnmẹ alị, fihunmẹn'ẹ, sị, “Lee nnẹ m lẹ umunẹ-m-ikẹnnyẹ ebeni! \v 35 Onyẹ ọwụlẹ hụn e mẹ uche Osolobuẹ wụ nwẹnẹ-m-okẹnnyẹ lẹ nwẹnẹ-m-okpoho lẹ nnẹ m.” \c 4 \cl Isi Nke Ẹnọ \s1 Ilu Jesu Gi Onyẹ-ugbo Ta \r (Mat 13.1-9; Luk 8.4-8) \p \v 1 Jesu nọ nọdị mkpẹnrẹn mirin Galili kuzimẹzi. Igunrun higbu enwẹn ẹ ogbe nọ fihunmẹ ẹ, nke wụ nị ọ nọ banye imẹ ụgbọ rị imẹ mirin ebahụn d'a nọdị alị, igunrun hụ ile nọ nọdị akpakalị mkpẹnrẹn mirin Galili ebahụn. \v 2 Ọ nọ gi ilu kuzi wẹ ihiẹn bu ọda. Imẹ nkuzi ẹ, ọ sị wẹ, \v 3 “Gọn ni ntịn! O nwẹ onyẹ-ugbo jẹn d'a gha mkpụrụ imẹ ugbo. \v 4 Ogẹn o gi rị a gha a, mkpụrụ ndị hụ imẹ wẹ a danye ọkp'ụzọ, nnụnụ nọ bịa d'e ripụ wẹ; \v 5 mkpụrụ ndị hụ imẹ wẹ a danye alị ọmụma, ebe ẹjan rịlẹni ọda. O pupụha ozigbo, makẹni o jẹnteni imẹ ẹjan. \v 6 Ogẹn anwụn gi wa, ọ ma a, ọ nọ shinwụn, makẹni mkpọgụn arị a; \v 7 mkpụrụ ndị hụ imẹ wẹ a danye imẹ ogun, ogun ahụn nọ sue, dụngbu ẹ, ọ mịzịnị mkpụrụ; \v 8 kanị ndị hụ imẹ wẹ a danye alị rị mma, o pupụha, sue, du, mị mkpụrụ mmagi-mmagi: ndị hụ imẹ wẹ a bawaye ụzọ iri kwasị ọgụn, ndị hụ imẹ wẹ ụzọ ọgụn ẹtọ, ndị hụ imẹ wẹ ụzọ ọgụn isẹn.” \p \v 9 Ya ọ nọ sị, “Onyẹ nwọn ntịn o gi a nụ ihiẹn, 'ya nụ!” \s1 Ihiẹn Haịn O Gi E Gi Ilu A Kuzi \r (Mat 13.10-17; Luk 8.9-10) \p \v 10 Ogẹn 'ya sụọ gi nọdị, ndị fihunmẹn'ẹ lẹ ụmụ-azụụn a mmẹbụọ hụ nọ jụma a nkọwa ilu hụ. \v 11 Ọ nọ sị wẹ, “Ọnụ kẹ wẹ ye oghere ịmarịn ihiẹn-mini rịsọnmẹ Alị-eze Osolobuẹ, kanị nke ndị rị ogbe, ilu kẹ wẹ gi a gwa wẹ ihiẹn ile; \v 12 kẹni ihiẹn hụ Ẹkụkwọ-nsọ ku hụn ụzọ mẹzu, Ẹkụkwọ-nsọ sị, \q1 ‘Wẹ sikọ d'e lee ilee \q1 kalẹ eleghakọ wẹ ụzọ, \q1 a nụ ọnụnụ-ọnụnụ \q1 kanị aghọtakọ wẹ, \q1 amamgbe wẹ e gbehutọ d'e kunrun Osolobuẹ, \q1 ọ gbagharị wẹ njọ wẹ.’ ” \s1 Jesu A Kọwa Ilu Hụ O Gi Onyẹ-ugbo Ta \r (Mat 13.18-23; Luk 8.11-15) \p \v 13 'Ya ọ nọ jụ wẹ, sị, “Ọnụ aghọtanị iluni? Nanị kẹ ụnụ e gi nwan ghọta ilu ile?” \v 14 “M gi onyẹ-ugbo ahụn e ku onyẹ rị a ghaye oku-Chuku. \v 15 Mkpụrụ ndị hụ danye ọkp'ụzọ wụ oku ndị hụ wẹ ghaye, hụn o mẹ ni ogẹn wẹ gi nụ a, Ekwensụ nọ bịa ozigbo d'e wefụ oku hụ wẹ kụn imẹ wẹ. \v 16 Ndị hụ wẹ ghaye alị ọmụma wụ ndị hụ nụ oku hụ, e gi wẹ ịghọghọ nabanhan a ozigbo, \v 17 kanị, e nwẹ wẹ nkpọgụn; w'a tọhụ ẹkẹrẹ sụọ. Nsọngbu mọbụ ukpokpo gi ufiri oku ahụn wẹ nụ bịa, a danpụ wẹ ozigbo. \v 18 Mkpụrụ ndị hụ wẹ ghaye imẹ ogun wụ ndị hụ nụ oku hụ, \v 19 kanị ufiri nị wẹ rị e hue uhue banyeni ihiẹn ụwanị lẹ ni akụ-lẹ-ụba\f + \fr 4:19 \ft “Akụ-lẹ-ụba” kẹ wẹ ka a kpọ, kanị Ịka a kpọzị a ẹfee.\f* ụwa rị a la wẹ ẹnya lẹ ẹgụn ihiẹn ndị ọzọ, wẹ ile banhan, a kpangbu wẹ oku hụ, ọ mịkọzị mkpụrụ. \p \v 20 Kanị ndị hụ wẹ ghaye alị rị mma wụ ndị hụ nụ oku hụ, nabanhan a, mị mkpụrụ mmagi-mmagi ụzọ iri kwasị ọgụn, ndị hụ imẹ wẹ a bawaye ụzọ ọgụn-ẹtọ, ndị hụ imẹ wẹ a bawaye ụzọ ọgụn-isẹn.” \s1 Ukpẹ Rị Okpuru Afẹrẹ \r (Luk 8.16-18) \p \v 21 'Ya Jizọsị nọ sịzị wẹ, “Onyẹ e wẹhẹ ukpẹ e bu ẹ e che okpuru afẹrẹ, mọbụ okpuru bẹdi? Ẹlẹ enu obu-ukpẹ kẹ w'e bu ẹ e che? \v 22 O nwọnni ihiẹn zuerini hụn jẹnkọlẹni d'a wa, mọbụ ihiẹn ọwụlẹ wẹ kpumẹ hụn jẹnkọlẹni d'a wa. \v 23 Onyẹ nwẹ ntịn o gi a nụ ihiẹn, 'ya nụ!” \p \v 24 'Ya ọ nọ sị wẹ, “E gikwọ nị ihiẹn ụnụ nụ e dọn! Mkpu i gi mayeni ịhịan kẹ wẹ jẹnkọ d'e gi mayeni i, kanị wẹ sikọ d'a machedẹni y'ẹ. \v 25 Makẹni, onyẹ hụn nwẹni kẹ wẹ sikọ d'e yecheni; kalẹ onyẹ hụn nwọnlẹni a napụdẹ w'a kẹ hụn o nwẹ.” \s1 Ihiẹn Jesu Gi Ihiẹn-ugbo Rị E Sueni Kuzi \p \v 26 Jesu nọ sịzị wẹ, “Alị-eze Osolobuẹ nọ kẹ ebe okẹnnyẹ ohu nọ ghịgha mkpụrụ ye alị ugbo, \v 27 jẹnmẹ—ọ hụ a ranhịn e tẹnhin uhinhin lẹ efinnaị, ihiẹn ọ kụn nọ pu, sue, bụ okẹnnyẹ hụ a marịn k'o dọn mẹ. \v 28 Alị e gi ẹka a e yeni ihiẹn-akụnkụn ẹka e sue, a mị mkpụrụ. O bu'zọ gbapu, osisi ẹ a pụha, ọ mị mkpụrụ. \v 29 Mkpụrụ karagụhụ, okẹnnyẹ ahụn e weri ihiẹn o gi a ghọ ihiẹn-ugbo banye d'a ghọma a, makẹni ogẹn ịghọ-mkpụrụ e rugụọ.” \s1 Ilu Jesu Gi Mkpụrụ Mọstadị Ta \r (Mat 13.31-32, 34; Luk 13.18-19) \p \v 30 Jizọsị nọ sịzị, “Kịnị kẹ ẹnyi e gi ma atụ Alị-eze Chuku? Elee ilu kẹ ẹnyi sikọ d'e gi kọwa a? \v 31 Ọ rịkẹ mkpụrụ mọstadị, hụn o mẹ ni 'ya kachanrịn ntịn imẹ mkpụrụ osisi ile; \v 32 kanị wẹ kụn a, o sue, o hi-ogbe karị ihiẹn-akụnkụn ndị ọzọ ile w'a kụnye imẹ ugbo. Ọ wa agala hi-ogbe, nke wụ nị nnụnụ a bịa d'a kụ ẹkụụ e ye elu ẹ.” \s1 Ilu-ilu Kẹ Jizọsị Gi E Ku Oku \p \v 33 Jesu nọ gisọnmẹ ilu bu ọda nọ ẹnịna gwa wẹ oku-Chuku; ọ gwa wẹ kẹ wẹ a sa ẹka ghọta; \v 34 ọ gwanị wẹ oku mmaka, ilu sụọ k'o gi gwachanrịn wẹ oku; kanị, 'ya lẹ ụmụ-azụụn a sụọ nọdị, ọ kọwachanrịn nị wẹ ihiẹn ile. \s1 Jizọsị A kụsị Ebiri-mirin \r (Mat 8.23-27; Luk 8.22-25) \p \v 35 Ogẹn ẹnyasị ụhụọhịn hụ, Jizọsị nọ sị wẹ, “Nị ẹnyi fetu ni azụụn mirinni hụn-ẹbọ.” \v 36 'Ya wẹ nọ latọ igunrun ahụn; ụmụ-azụụn nọ banye imẹ ụgbọ hụ hụn Jizọsị lẹ enwẹn ẹ rị imẹ ẹ, wẹ lẹ 'ya nọ gi ụgbọ ahụn jẹnmẹ. O nwẹzikwọ ụgbọ ndị ọzọ sọn Jesu. \v 37 Idẹnmizi, okẹn ẹbi nọ kpọma, ebiri-mirin nọ kpọnbanma imẹ ụgbọ hụ, nke wụ nị mirin e d'e jun imẹ ụgbọ. \v 38 Kanị Jizọsị rị ibe azụụn imẹ ụgbọ ahụn, bu isi kwasị ofi-isi, a ranhịn ụran. Ụmụ-azụụn a nọ kpọtiẹn ẹ, sị, “Onyẹ-nkuzi, y'a hụnn'a nị ẹnyi e d'a nwụnhụn!?” \p \v 39 Jizọsị nọ tẹnhin, jụgbọ ẹbi hụ, sị “ohimin” hụ, “Kụsị! Mẹ jụụ!” Ẹbi ahụn nọ kụsị, ụzọ ile nọ mẹ rajụụ. \fig Jizọsị…nọ jụgbọ ẹbi hụ,…ụzọ ile nọ mẹ rajụụ!|src="WA03848b.jpg" size="col" loc="MRK 4" copy="Graham Wade; United Bible Societies" ref="4.39" \fig* \v 40 Ya Jesu nọ sị ụmụ-azụụn a, “Kị haịn egun gi a tụ ọnụ? Ụnụ e ke nwẹkwọ nwan okukwe?” \p \v 41 Egun nọ tụma wẹ ọda-ọda, 'ya wẹ nọ jụma ibe wẹ, sị, “Onyẹ wụdẹ ọnwan, o gi mẹ ni kẹ ufere kẹ ohimin a gbaye ẹ?” \c 5 \cl Isi Nke Isẹn \s1 Jesu A Zụọ Okẹnnyẹ Eje-mmọn Rị Imẹ ẹ \r (Mat 8.28-34; Luk 8.26-39) \p \v 1 Wẹ nọ fetu mirin Galili, pụha obodo ndị Gẹrasa (Gadara)\f + \fr 5:1 \fl mọbụ: \ft Gẹgasa\f*. \p \v 2 Hụn Jizọsị gihụ gha imẹ ụgbọ hidan, 'ya okẹnnyẹ ohu eje-mmọn rị imẹ ẹ nọ gha ikpẹkpẹ pụha d'e kunrun ẹ. \v 3 Ikpẹkpẹ ebahụn k'o bi; o nwọnni onyẹ e ri-ẹka e gbọndọnn'ẹ, ọsụọn'a nị wẹ gi ẹgan kpọma a. \v 4 Makẹni mgbe ole-lẹ-ole kẹ wẹ te gipụ ẹgan kpọma a ụkụ lẹ ẹka: o tibepụ ẹgan ndị ahụn, ọ kpagipụ igwe ndị ahụn rị a ụkụ. O nwẹzini onyẹ a saẹka e kwọndọnn'ẹ. \v 5 Ọ wahunmẹ ikpẹkpẹ lẹ elu ugu rịsọnmẹ ebẹhụ, e yi oro, e gi ọmụma a dọkịka enwẹn ẹ ẹhụ, kẹ ukinkin kẹ efinnaị. \p \v 6 Ogẹn o gi lecheni Jesu, 'ya ọ nọ gbaburu ẹ, gbun'ẹ osekpu. \v 7 Ọ nọ gi okẹn olu yikẹnmẹ oro, sị, “K'i sikọ d'e gi m mẹ Jesu Nwa Chuku, Chuku Hụn Kachanrịnnị? E gi m ẹfan Osolobuẹ rịọ ị, eyelẹ m afụnfụn!” \v 8 O ku ihiẹnni makẹni Jesu a sịgụọl'a, “Ịyụ wụ eje-mmọn, gha imẹ okẹnnyẹ ahụn pụha!” \p \v 9 'Ya kẹ Jesu nọ jụ a, sị, “Kị wụ ẹfan ị?” Ọ nọ shịarị, sị, “Ẹfan m wụ Igunrun, makẹlẹ ẹnyi bu ọda.” \v 10 'Ya ọ nọ rịọkẹnmẹ Jesu y'a chụpụlẹ wẹ imẹ ẹgbẹrẹ hụ. \p \v 11 Ogẹn hụ, o nwẹ igwee ezin rị a kpa nni elu oke nọkunmẹ mkpẹnrẹn ohimin hụ, ẹhụ ebahụn wẹ rị. \v 12 Eje-mmọn ndị hụ nọ rịọ a, sị, “Chụ ẹnyi yesọnmẹ imẹ ezin ndịnị; nị ẹnyi ban imẹ wẹ.” \v 13 Ọ nọ nị wẹ; 'ya eje-mmọn ndị hụ nọ gha imẹ okẹnnyẹ hụ pụha, banyesọnmẹ imẹ ezin ndị hụ, ezin ndị hụ ile nọ gi ọsọ kpọtu, zụnban imẹ mirin Galili ebahụn, ragbu enwẹn wẹ. Ezin hụ ile rị ihiẹn nọkẹ nnụ isẹn. \p \v 14 Ndị-ndu ezin ndị hụ nọ gbajẹnmẹ d'a gwa ndị obodo wẹ lẹ ụmụ-alị ndị rị ẹgbẹrẹ hụ ihiẹn mẹni. Wẹ ile nọ pụha d'e lee ihiẹn mẹni. \v 15 'Ya wẹ nọ bịa d'e kunrun Jesu; wẹ nọ hụn onyẹ hụ igunrun eje-mmọn te rị imẹ ẹ: ọ nọdịhụ alị, o yi hụ ẹkwa, o gi hụ ezigbo uche ẹ—egun nọ tụ wẹ. \v 16 Ndị o mẹ ẹnya nọ gwa wẹ ihiẹn mẹ okẹnnyẹ hụ eje-mmọn te rị imẹ ẹ lẹ ezin ndị hụ. \p \v 17 'Ya wẹ nọ rịọma Jesu n'ọ gha ẹgbẹrẹ wẹ pụ. \p \v 18 Ogẹn Jesu gi bankọ imẹ ụgbọ, okẹnnyẹ hụ eje-mmọn te rị imẹ ẹ nọ rịọ a n'o sọnmẹ ẹ. \p \v 19 Kanị Jesu nọ jụ, sị a, “Laburu ndị nke i d'a gwa wẹ okẹn ihiẹn Osolobuẹ mẹni i, lẹ k'o mẹhan n'ị omikẹn.” \p \v 20 'Ya okẹnnyẹni nọ pụ, ghagbama obodo iri hụ nọgbamanị w'a kpọ Dikapolisi, a gwa wẹ ihiẹn Jesu mẹn'ẹ. Ọ nọ tụ wẹ ile nụ n'a ẹnya. \s1 Jesu A Zụọ Okpoho Ihiẹn Rị A Gba, Kpọtiẹn Nwata Nwụnhụnnị \r (Mat 9.18-26; Luk 8.40-56) \p \v 21 Ogẹn Jizọsị gi gi ụgbọ-mirin fetugụzị mirin ahụn, kinhẹnzi azụụn hụn-ẹbọ, igunrun hi-ogbe nọ fihunmẹ ẹ mkpẹnrẹn mirin ebahụn. \v 22 Onyẹ ohu w'a kpọ Jaịrọsị, hụn wụ onyẹ ohu imẹ ndị-isi ụlọ-ofufe nọ bịa; ogẹn o gi hụn Jesu, 'ya ọ nọ dannị Jesu alị; \v 23 rịọkẹnmẹ ẹ, sị, “Emu rị a kụ nwa m okpoho hụn nta, o d'a nwụn. Dodo bịa d'e bu ẹka ị kwasị a, zụọ a, kẹni ọ rị ndụn!” \p \v 24 Ya Jizọsị nọ sọnmẹ ẹ. Igunrun hi-ogbe nọzị sọnmẹ wẹ, wẹ ile hụ a fụfa Jizọsị. \p \v 25 Imẹ igunrun hụ, o nwẹ okpoho ihiẹn rị a gba kete ahụa mmẹbụọ. \v 26 Ọ hụnjungụọ ẹnya ẹka ndị idibiẹ, d'e ru ni ihiẹn a gụụ a ẹka, kanị, hụn nkẹ o gi dịnhịn, ọ hụdẹ a jọwaye njọ. \v 27 Makẹni ọ nụgụọ banyeni Jizọsị, ọ nọ gha azụụn nọkunmẹ Jizọsị imẹ igunrun hụ, mẹtụ ẹkwa a ẹka; \v 28 makẹni ọ sị enwẹn ẹ, “Omẹni m k'a sahụ ẹka mẹtụ ẹkwa a ẹka, m sikọ d'a rị mma.” \v 29 Hụn o gihụ mẹtụ ẹkwa Jesu ẹka, ihiẹn rị a gban'a nọ kụsị ozigbo—kẹ ẹhụ dọn mẹ ẹ, ọ nọ marịn n'ọ dịnhịngụọ. \v 30 Ozigbo, Jesu nọ marịn nị ikẹn a ghaọlẹ imẹ ẹ pụ, o gbehutọ imẹ igunrun hụ, sị, “Onyẹ mẹtụ ẹkwa m ẹka?” \p \v 31 Ụmụ-azụụn a nọ sị a, “Ị hụ a hụn igunrun ịhịan rị a fụfan'ị, y'a jụmazị ‘Onyẹ mẹtụ m ẹka?’ ” \v 32 Kanị Jizọsị hụkwọ e lehunmẹ ẹnya n'ọ hụn onyẹ ọ wụ. \v 33 Makẹni okpoho hụ a marịngụọ ihiẹn mẹ n'ẹ, ya ọ nọ gi egun lẹ ẹhịụ-ọmụma-nni bịa d'a dannị Jesu alị, gwapụchanrịn a ezioku. \v 34 Jesu nọ sị a, “Nwa m, okukwe i e mẹgụọ ị dịnhịn; lama, udọn 'ya rị nị ị, dịnhịnchanrịn imẹ nsọngbu i.” \p \v 35 Ebe Jizọsị rịkwọ e ku, ndị-ozi nọ gha iwe Jaịrọsị bịa, sị a, “Nwa ị a nwụnhụngụọ, k'ị nọzị e sọngbuni onyẹ-nkuzi?” \v 36 Kanị, ogẹn ihiẹnni wẹ rị e ku gi feban Jesu ntịn\f + \fr 5:36 \fl mọbụ: \ft Kanị, Jesu egọndẹni ntịn ihiẹn wẹ rị e ku.\f*, ọ nọ sị Jaịrọsị, “Atụlẹ egun, ka kwerihụ!” \p \v 37 Jesu anịnị ndị ọzọ sọn ẹ karị Pita lẹ Jemisi lẹ Jọnụ nwẹnẹ Jemisi. \v 38 Ogẹn wẹ gi ru iwe onyẹ-isi ụlọ-ofufe hụ wụ Jaịrọsị, Jesu a hụn okẹn isusu lẹ ndị rị a kwan ẹkwan, e goshi elu. \v 39 Ogẹn o gi banye imẹ ụlọ, ọ nọ sị wẹ, “Kị wụ isusuni? Kị ọnụ rị a kwannị? Nwata ahụn a nwụnhụnnị, ọ rịhụ ụran!” \v 40 'Ya wẹ nọ mụma Jesu ẹmụ. Kanị, ogẹn o gi chụpụgụụ wẹ ile ezi, ọ nọ weri nẹdi lẹ nnẹ nwata ahụn lẹ ụmụ-azụụn a ẹtọ ahụn ya lẹ wẹ wị, wẹ ile nọ wịrị banye mmughẹ ebe nwata hụ dinẹ. \v 41 'Ya ọ nọ kwọndọn nwata hụ ẹka, sị a, “Talita, kum!” 'Ya wụ, “Nwata okpoho, m sị ị lihi!” \p \v 42 Ozigbo, 'ya nwata ahụn nọ lihi ọtọ, jẹnhunmẹmẹ. (Nwata hụ wụ nwa ahụa mmẹbụọ.) Ọ nọ tụkẹnmẹ wẹ ile ẹnya. \v 43 Jesu nọ dọkẹnmẹ wẹ ẹka ntịn, sị wẹ a gwakwọlẹ onyẹ ọwụlẹ ihiẹn mẹni, ọ nọ sị wẹ, ye nwata hụ ihiẹn-oriri ri. \c 6 \cl Isi Nke Isin \s1 Ndị Obodo Nazarẹtị A Jụ Jizọsị \r (Mat 13.53-58; Luk 4.16-30) \p \v 1 Jizọsị a gha ebẹhụ pụ, ọ nọ si obodo ẹ wụ Nazarẹtị\f + \fr 6:1 \ft obodo ọ nọ sue\f*, ụmụ-azụụn a nọ sọnmẹ ẹ. \v 2 O ru Ụhụọhịn Izu-ikẹn, ọ nọ kuzimẹ imẹ ụlọ-ofufe. Ọ tụ ndị bu ọda rị a nụn'a ẹnya, wẹ hụ a sị, “Elebe kẹ okẹnnyẹni nọ nwọnhẹn ihiẹn ndịnị ile? Elee amamihiẹn wụ hụnnị wẹ ye ẹ? Elebe k'ọ nọ nwọnhẹn ikẹn o gi a rụn okẹn ọrụn-atụmẹnya ndịnị ọ rị a rụn? \v 3 Ọnwan ẹlẹ Kapịnta, nwa Meri? Ọnwan ẹlẹ nwẹnẹ Jemisi lẹ Josisi\f + \fr 6:3 \ft Josẹfụ\f* lẹ Judasị lẹ Saịmọnụ? Ẹlẹ ẹnyi lẹ umunẹ-ẹ-ikpoho rị ebeni?” 'Ya kẹ izize ẹ nọ ban wẹ, wẹ nọ legberi ẹ. \p \v 4 Jizọsị nọ sị wẹ, “W'a gbaye onyẹ-amụma agbaye ebe ọwụlẹ wezụka imẹ obodo ẹ lẹ ebe ndị nke ẹ rị lẹ imẹ ezi-lẹ-ụlọ a.” \p \v 5 Ọ sanị ẹka rụn ọrụn-atụmẹnya ebẹhụ, karị ndị bulẹni ọda emu rị a kụ o bu ẹka kwasị zụọ. \v 6 Ọ nọ tụ a ẹnya nị enwẹ wẹ okukwe. \s1 Jesu E Zipụ Ụmụ-azụụn Mmẹbụọ Hụ \r (Mat 10.5-10; Luk 9.1-6) \p 'Ya kẹ Jesu nọ jẹnsọnmẹmẹ obodo-obodo mẹsọnmẹ ẹkẹrẹ-ẹkẹrẹ rị ẹgbẹrẹ hụ, a kuzi wẹ. \v 7 Ọ nọ kpọ ụmụ-azụụn a mmẹbụọ hụ, zipụ wẹ mmadụ ẹbụọ-ẹbụọ, ye wẹ ikẹn w'e gi a chụpụ eje-mmọn. \v 8 Ọ sị wẹ, ụnụ jẹnkọnị, ewerilẹ ni ihiẹn ọwụlẹ karị ọkpọ: ewerilẹ ni ihiẹn-oriri mọbụ egho, ebulẹ ni ẹkpa. \v 9 Yiri ni akpụkpọ-ụkụ; ka ewerilẹ ni ẹwo ọzọ che ni hụn ọnụ yi. \v 10 Ọ sịzị wẹ, “Ụlọ ọwụlẹ ọnụ banye, nọdị nị ebahụn d'e ru mgbe ụnụ gha obodo hụ pụ. \fig Ụlọ ọwụlẹ ọnụ banye…|src="AB02733b.jpg" size="span" loc="MRK 6" copy="Lear; American Bible Society" ref="6.10" \fig* \v 11 Kanị, obodo ọwụlẹ nabanhanlẹni ụnụ, mọbụ jụ nị egọnkọ wẹ ọnụ ntịn, ụnụ pụkọnị, kpukpupụ nị ẹjan rị ọnụ ụkụ tọnị wẹ. Ịya jẹnkọ d'a wụrụ ihiẹn w'e gi shịagbu wẹ ẹri.” \p \v 12 'Ya wẹ nọ jẹnmẹ d'e gwasọnmẹ wẹ rogharị; \v 13 a chụpụsọnmẹ wẹ eje-mmọn bu ọda, a tankpu ndị emu rị a kụ udẹn olivu, a zụọ wẹ. \s1 Ọnwụn Jọnụ Hụn E Mẹ Mirin-Chuku \r (Mat 14.1-12; Luk 9.7-9) \p \v 14 Eze wụ Hẹrọdụ nọ nụ ihiẹn ndịnị Jesu rị e mẹ—makẹni ẹfan Jesu a kpọgbarịọlẹ. O nwẹ ndị rị a sị, “Jọnụ hụn e mẹ mirin-Chuku rọ, ọ ghagụọ ọnwụn lihi, 'ya haịn o gi nwẹ ikẹn o gi a rụn ọrụn-atụmẹnya ndịnị.” \v 15 Ndị hụ imẹ wẹ sị, “Ẹlaịja rọ.” Ndị ọzọ sị, “Onyẹ-amụma rọ—rịkẹ ndị-amụma mbụ.” \v 16 Kanị, ogẹn Hẹrọdụ gi nụ a, ọ nọ sị, “Jọnụ hụn m bepụ isi a ghaọlẹ ọnwụn lihi.” \p \v 17 Hẹrọdụ ku ẹnịna makẹni Hẹrọdụ lẹ enwẹn ẹ zi wẹ d'a nwụnrụn Jọnụ, kẹn ẹ ẹgbụn, kpọkin ẹ ye ụlọ-ngan, makẹ ufiri Hẹrọdịasị nwunyẹ nwẹnẹ Hẹrọdụ wụ Filipu, hụn Hẹrọdụ jẹn d'a lụma; \v 18 ufiri ni Jọnụ sị Hẹrọdụ, “Iwu ekwerini n'i weri nwunyẹ nwẹnẹ i lụma; ị rị a dan Iwu Osolobuẹ.” \v 19 Ize Jọnụ nọ zemẹ Hẹrọdịasị; o te chọ n'o gbu Jọnụ, kalẹ ọ sanị ẹka. \v 20 Egun Jọnụ a tụ Hẹrọdụ makẹni Hẹrọdụ a marịnghọ nị Jọnụ wụ onyẹ ezi-omumẹ lẹ onyẹ rị nsọ, Hẹrọdụ anịnị wẹ gbu ẹ. Ọ sụọ Hẹrọdụ n'o gọn ntịn oku Jọnụ ọsụọn'a n'o gbu ẹ mgbu obi ogẹn ọwụlẹ o gi nụ a. \p \v 21 Omẹgụụ, efe nọ pụhanị Hẹrọdịasị ụhụọhịn hụ wẹ gi a nyanhan ọmụmụ Hẹrọdụ. O ru ụhụọhịn hụ, Hẹrọdụ nọ kpọ oriri hi-ogbe. Ndị ọ kpọ 'ya wụ oriri wụ ndị-isi Ọrụn-ebo lẹ ndị ọkị-agha, lẹ ndị wẹ marịn amarịn imẹ Galili. \v 22 Ogẹn nwa Hẹrọdụ okpoho hụn w'a kpọ Hẹrọdịasị\f + \fr 6:22 \fl mọbụ: \ft nwa Hẹrọdịasị okpoho\f* gi pụha, tẹn egu, ọ nọ sụọ Hẹrọdụ lẹ ndị-ọbịa a ụsụọ ọda-ọda; Hẹrọdụ nọ sị nwata hụ, “Rịọ m ihiẹn sụọ n'ị, m jẹnkọ d'e ye i y'ẹ.” \v 23 Ọ nọ kun iyi, sị, “Ihiẹn ọwụlẹ i rịọ m, m sikọ d'e ye i y'ẹ, ọsụọn'a n'ị sị m kebe alị-eze m ụzọ ẹbụọ ye i azụụn ohu.” \v 24 Nwata okpoho hụ nọ jẹn d'a jụ nnẹ ẹ, sị, “Kịnị kẹ m sikọ d'a rịọ?” Nnẹ ẹ nọ za a, sị, “Isi Jọnụ hụn e mẹ mirin-Chuku.” \v 25 Ozigbo, ọ nọ gbakin-azụụn buru eze, sị a, “M chọ n'ị gi mgbadọn\f + \fr 6:25 \ft afẹrẹ\f* ye m isi Jọnụ hụn e mẹ mirin-Chuku kikẹni!” \v 26 Ihiẹnni nọ fụ eze, kanị, makẹ iyi o kun lẹ ndị ọbịa a, ọ chọnị n'ọ sị nwata-okpoho hụ mba. \v 27 Ọ nọ zi onyẹ-agha imẹ ndị rị e dun'ẹ e che ẹ nche jẹn d'e behẹ isi Jọnụ. Onyẹ-agha hụ nọ jẹn imẹ ụlọ-ngan, bepụ Jọnụ isi. \v 28 Ọ nọ gi mgbadọn buhẹ ẹ, bu ẹ ye nwata-okpoho hụ, nwata-okpoho hụ nọ bu ẹ jẹnni nnẹ ẹ. \v 29 Ogẹn ụmụ-azụụn Jọnụ gi nụ ihiẹnni, wẹ nọ bịa d'e buru ẹhụ a li. \s1 Jesu E Ye Igunrun Hi-ogbe Ihiẹn-oriri \r (Mat 14.13-21; Luk 9.10-17; Jọn 6.1-14) \p \v 30 Ogẹn ndị-ozi hụ pụ-ichẹn gi lụa, wẹ nọ fihunmẹ Jizọsị; wẹ nọ gwa a ihiẹn ile wẹ rụn lẹ ihiẹn ile wẹ kuzi. \v 31 Ọ nọ sị wẹ, “Pụha nị, nị ẹnyi si ebe ịhịan bilẹni kẹni ụnụ zu ikẹn ẹkẹrẹ!” (O ku ihiẹnni makẹni ndị bu ọda rị a bịa, a la, nke wụ nị Jesu lẹ ụmụ-azụụn a ahụndẹni efe ri ihiẹn-oriri.) \v 32 Ịya lẹ wẹ sụọ nọ banye ụgbọ-mirin si ebe ịhịan bilẹni. \v 33 Ndị bu ọda hụn wẹ kẹ wẹ jẹnkọ, wẹ nọ marịn nị uwẹ rọ, ya wẹ nọ gha obodo rị ichẹn-ichẹn weri ụkụ gbama ọsọ, buni wẹ ụzọ ru ebahụn. \v 34 Ogẹn Jesu gi gha imẹ ụgbọ pụha, ọ hụn igunrun ahụn hi-ogbe, omikẹn wẹ e jun ẹ obi, makẹni wẹ nọ kẹ atụnrụn nwọnlẹni onyẹ-ndu, ọ nọ kuzimẹ wẹ ihiẹn bu ọda. \p \v 35 Ogẹn eki gi gimẹ, 'ya ụmụ-azụụn a nọ bịa d'e kunrun ẹ, sị, “O nwọnni onyẹ bi ebeni ẹnyi rị bụ ọhịhị a gbamagụọ; \v 36 gbashịa ndịnị nị wẹ shi alị-ọfịa lẹ obodo ndị mẹsọnmẹ ẹkẹrẹ-ẹkẹrẹ rị ẹhụ ebeni d'e ṅọnrin ihiẹn wẹ jẹnkọ d'e ri.” \v 37 Jesu nọ sị wẹ, “Ọnụ lẹ enwẹn ụnụ, ye ni wẹ ihiẹn wẹ sikọ d'e ri.” Wẹ nọ jụ a, sị, “Nị ẹnyi hụn egho ọrụn akpụ-ụhụọhịn ọgụn-iri ṅọnye ndịnị ile brẹdi wẹ k'e rị?” \v 38 Jesu nọ sị wẹ, “Ogbe brẹdi ole kẹ ọnụ gi? Jẹn ni d'e lele ẹ.” Ogẹn wẹ gi lelegụụ a, wẹ nọ sị a, “Ogbe isẹn lẹ azụn ẹbụọ.” \v 39 Ọ nọ sị wẹ gwa ndị hụ nọdị alị ọkụdụ-ọkụdụ elu irurue ndụn rị ebẹhụ. \p \v 40 Ndị hụ nọ nọdịsọnmẹ ọkụdụ-ọkụdụ: ndị hụ imẹ wẹ madụ ọgụn-isẹn, ọgụn-isẹn, ndị hụ imẹ wẹ iri-kwasị-ọgụnnaị, iri-kwasị-ọgụnnaị. \v 41 Ọ nọ wesi ogbe brẹdi isẹn hụ lẹ azụn ẹbụọ hụ enu, lee ẹnya elu-igwee, ye Osolobuẹ ekele. Ọ nọ bebe brẹdi ndị hụ buye ụmụ-azụụn a d'e ye wẹ. Ọ nọ kebezikwọ nị wẹ azụn ẹbụọ ndị hụ. \p \v 42 Wẹ ile nọ rijunchanrịn ẹfọ. \v 43 Ogẹn wẹ gi tụtụkomẹgụụ brẹdi lẹ azụn wẹ rihọdụ, o jun ụkpalị mmẹbụọ. \v 44 Ikẹnnyẹ rị imẹ ndị ri ihiẹn-oriri hụ wụ mmadụ ọgụn-iri kwasị nnụ-mmẹbụọ, 'ya wụ nnụ-uku isẹn. \s1 Jesu E Jẹn Ijẹn Elu Mirin \r (Mat 14.22-23; Jọn 6.15-21) \p \v 45 Jesu nọ zipụ ụmụ-azụụn a ozigbo, sị wẹ banye imẹ ụgbọ kẹni wẹ bu n'ẹ ụzọ si Bẹsaịda hụn rị azụụn ohimin hụ hụn-ẹbọ. 'Ya nwẹn nkẹ nọ gbashịa igunrun hụ. \v 46 Ogẹn o gi gbashịagụụ wẹ, ọ nọ si elu ugu d'e mẹ ekpere. \v 47 O ru ogẹn ẹnyasị, ụgbọ e ru etintinnaị mirin ahụn bụ Jesu sụọ rị akpakalị. \v 48 Ọ nọ hụn a n'ọ rị a fụ wẹ ọrụn ịnyanshi ihun makẹlẹ ufere rị e bukin wẹ azụụn. Ihiẹn rịkẹ ọkụlọkụ ẹtọ ụtụntụn, ọ nọ jẹnhẹn ijẹn elu mirin d'e kunrun wẹ. O te k'a ghafe wẹ. \v 49 Ogẹn wẹ gi hụn a k'o jẹnkọ ijẹn elu mirin, wẹ ro ni onyẹ-mmọn rọ, 'ya wẹ nọ yi oro — \v 50 makẹni egun tụma wẹ kẹ wẹ ile hụn a. Jesu nọ kuye ni wẹ oku ozigbo, sị, “Mmẹ rọ, atụlẹ ni egun!” \v 51 Ya ọ nọ banye ni wẹ imẹ ụgbọ, ufere hụ nọ kụsị. Ọ nọ tụkẹnmẹ ụmụ-azụụn a ẹnya, makẹni \v 52 aghọtanị wẹ ọrụn-atụmẹnya ahụn o gi brẹdi hụ rụn, makẹni obi wẹ ze eze. \s1 Jesu A Zụọ Onyẹ Emu Rị A Kụ Imẹ Gẹnẹsarẹtị \r (Mat 14.34-36) \p \v 53 Ogẹn wẹ gi fetugụụ “ohimin” hụ, e ru wẹ obodo Gẹnẹsarẹtị, wẹ nọ limẹ ụgbọ-mirin wẹ ebẹhụ. \v 54 Ozigbo wẹ gha imẹ ụgbọ-mirin pụha, ndị rị ebẹhụ nọ marịn nị Jesu rọ. \v 55 Wẹ nọ gi ọsọ ghagbamẹ ẹgbẹrẹ hụ ile, e gi ute e buhẹ ndị emu rị a kụ ebe ọwụlẹ wẹ nụ nị 'ya k'ọ rị. \v 56 Ebe ọwụlẹ Jesu jẹn—kẹ obodo mẹ ntịn kẹ hụn shịa-ẹfọ kẹ alị-ọfịa, wẹ hụ e bu ndị emu rị a kụ a tọ imẹ afịa, a rịọ Jesu nị wẹ mẹtụhụ ntịn ẹwuru ẹ ẹka; ndị ile hụn mẹtụ a ẹka nọ dịnhịn. \c 7 \cl Isi Nke Ẹsa \s1 Ọdịnalị Ndị Nẹdi Kanị \r (Mat 15.1-9) \p \v 1 Ndị Itu-Farisi lẹ ndị hụ imẹ ndị-nkuzi Iwu hụn gha Jerusalẹm bịa nọ fihunmẹ Jesu. \v 2 Wẹ nọ hụn a nị ndị hụ imẹ ụmụ-azụụn a rị e gi ẹka rụnị e ri ihiẹn-oriri, ya wụ, ẹka wẹ kwọlẹni kẹ wẹ dọn a kwọ. \p \v 3 (Makẹni ndị Itu-Farisi lẹ ndị Ju ile ara ri ihiẹn-oriri mmanị wẹ kwọ ẹka hụn wẹ gi e dọnmẹ enwẹn wẹ nsọ. W'e gi ẹ e mẹzu omẹnalị ndị nẹdi wẹ kanị; \v 4 wẹ gha afịa lụa, erikọ wẹ ihiẹn ọwụlẹ mmanị kẹ wẹ chanchangụụ enwẹn wẹ;\f + \fr 7:4 \ft …wẹ gha afịa lụa, erikọ wẹ ihiẹn ọwụlẹ mmanị kẹ wẹ chanchangụụ enwẹn wẹ kẹ wẹ dọn a chanchan gi dọnmẹ enwẹn wẹ nsọ.\f* o nwọnsọnmẹzi imẹrinmẹ ihiẹn w'e mẹ hụn wẹ gi e dọnmẹ omẹnalị; kẹ ịchanchan mkpu, ite, lẹ ihiẹn ndị ọzọ wẹ gi igwe mẹmẹ, hụn w'e gi e shi ihiẹn-oriri lẹ ihiẹn wẹ gi e dinẹ.) \p \v 5 Ya ndị Itu-Farisi lẹ ndị-nkuzi Iwu ahụn nọ nwan jụ Jesu ajụjụ, sị, “Kị haịn ụmụ-azụụn ị gilẹni e dọnmẹ omẹnalị ndị mbụ, e gi ẹka rụnị e ri ihiẹn-oriri?” \p \v 6 Ọ nọ sị wẹ, “Ezioku kẹ Azaya ku banyeni ụnụ ndị ihunnaị ebẹhụ wẹ nọ de ẹ nị: \q1 ‘Ndịnị gi ụgbọn-ọnụ \q2 a gbaye m, \q1 kalẹ obi wẹ \q2 e tekẹ ebe m rị; \q1 \v 7 ofufe ọlal'iwi \q2 kẹ wẹ rị e fe m, \q1 w'a kuzi omẹnalị ịhịan tumẹ \q2 nọkẹ sị Iwu Osolobuẹ rọ.’ \p \v 8 Ọnụ e bu Iwu Osolobuẹ che ụsụọ, kwọnkẹnmẹ omẹnalị ịhịan.” \p \v 9 Ọ nọ sị wẹ, “Ọnụ marịn kẹ ụnụ dọn a kpachanpụ ẹnya a latọ Iwu Osolobuẹ, kẹni ọnụ hụn ụzọ e dọnmẹ ọdịnalị ụnụ! \v 10 Makẹni, Mozizi sị, ‘Gbaye nẹdi i lẹ nnẹ i’, sịzị, ‘Onyẹ ọwụlẹ kpari nẹdi ẹ mọbụ nnẹ ẹ, wẹ k'e gburịrị a.’ \v 11 Kanị, ụnụ sị nị onyẹ sịhụ nẹdi ẹ mọbụ nnẹ ẹ, ‘E wegụọ m ihiẹn nkẹ m'e ye i ye Osolobuẹ oyiye,’ \v 12 ọhụn e higụọ, ụnụ a nịkọzị a mẹni nẹdi ẹ mọbụ nnẹ ẹ ihiẹn ọwụlẹ. \v 13 Ẹnịna kẹ ụnụ gi e mẹ oku Osolobuẹ a pazilẹ ire kẹni ọnụ hụn ụzọ chedọn omẹnalị ụnụ a kuzi. Ụnụ e mẹsọnmẹzi ihiẹn bu ọda nọ ẹnịna.” \s1 Ihiẹn Ndị E Mẹrụ Ịhịan \r (Mat 15.10-20) \p \v 14 Jesu nọ kpọzụnhanzị igunrun hụ, sị wẹ, “Ọnụ ile, gọn ni m ntịn, nị ụnụ ghọta: \v 15 O nwọnni ihiẹn a banye imẹ ịhịan hụn e mẹrụn'a. Kama, ihiẹn gha imẹ ịhịan pụha wụ ihiẹn e mẹrụn'a.” \v 16 [Onyẹ nwẹ ntịn o gi a nụ ihiẹn y'a nụ.] \v 17 Ogẹn o gi na igunrun hụ tọ banye imẹ ụlọ, 'ya ụmụ-azụụn a nọ sị a kọwa nị wẹ ilu hụ. \v 18 'Ya ọ nọ sị wẹ, “'Ya wụ, ụnụ lẹ enwẹn ọnụ aghọtazịkwọnị? Ụnụ aghọtanị nị ẹlẹ ihiẹn banye imẹ ịhịan e mẹrụ a? \v 19 Makẹni ọ banyeni imẹ obi ẹ, kanị, imẹ ẹfọ a k'ọ banye, ọ gha ẹrịra shi mgbugbu-nsịn.” (O gi ihiẹnni ku ni ihiẹn-oriri ile rị ọchan\f + \fr 7:19 \ft Ya wụ nị wẹ jẹnkọ d'a saẹka ri wẹ ile.\f*.) \v 20 Ọ nọ sịzị, “Ihiẹn gha imẹ ịhịan pụha wụ ihiẹn e mẹrụn'a. \v 21 Makẹni, imẹ ịhịan, imẹ obi ịhịan, kẹ ihiẹn ndịnị gha a pụha: eje-iroro, ụdị ughẹrẹ rị ichẹn-ichẹn, izun-ohin, igbu-ọchụ, \v 22 ịna-nwunyẹ-ịhịan lẹ ịzọ-ụkụ-eye-ọfịa, ẹnya-uku, imẹ ihiẹn-ifẹnrẹn, ndufie, obibi ‘mmẹ-nwọn-enwẹn-m,’ ẹnya-ụfụ, nkutọ, mpache lẹ nzuzu. \v 23 Imẹ ịhịan kẹ eje-ihiẹn ndịnị ile a gha a pụha, e mẹrụ a.” \s1 Okukwe \r (Mat 15.21-28) \p \v 24 Jizọsị nọ gha ebẹhụ buli, shi ẹgbẹrẹ Taya. Ọ nọ banye imẹ ụlọ ohu; o te chọnị nị onyẹ ọwụlẹ marịn n'ọ rị ebahụn, kanị ọ sanị ẹka zueri. \p \v 25 Ozigbo, okpoho ohu eje-mmọn rị imẹ nwa-a-okpoho nọ nụ banyen'ẹ, 'ya okpoho hụ nọ bịa d'e gbun'ẹ osekpu. \v 26 Okpoho ahụn wụ onyẹ alị ọzọ, ẹlẹ onyẹ Ju; ndị Finishịa mụ a, Siria wụ alị wẹ. Ọ nọ rịọ Jesu n'ọ chụpụ eje-mmọn hụ rị imẹ nwa a. \v 27 Jesu nọ sị a, “Nị ụmụẹka rigụdẹ, makẹni ọ rịnị mma nị ịhịan buru ihiẹn-oriri ụmụẹka tụye ni nkitẹ.” \v 28 'Ya okpoho hụ nọ sị a, “Ezioku rọ Di-nwọnni-ẹnyi; kalẹ, nkitẹ rị okpuru teburu e ri ifunfun ihiẹn-oriri gha ebe ụmụẹka nọ e ri a dantọ alị.” \v 29 'Ya Jesu nọ sị a, “Makẹ ufiri ihiẹnni i ku, lama, eje-mmọn hụ a ghaọlẹ imẹ nwa ị pụ.” \v 30 Ogẹn o gi ru ụlọ, ọ nọ hụn nwata hụ k'o dinẹ elu bẹdi, eje-mmọn hụ a pụgụọ. \s1 Jesu A Zụọ Onyẹ Odin Ghalẹni E ku Oku Ọhụnma \p \v 31 Jesu nọ gha ẹgbẹrẹ alị Taya pụ, ghashi alị Sidọnụ pụha azụụn obodo iri hụ nọgbamanị hụn w'a kpọ Dikapolisi, hụn nọkunmẹ “Ohimin” Galili. \v 32 Wẹ nọ wẹhẹ n'ẹ okẹnnyẹ ohu, onyẹ ntịn-okin hụn ghalẹni e ku oku ọhụnma, wẹ nọ rịọ Jesu n'o bu ẹka kwasị a. \v 33 Jesu nọ weri ẹ pụ ebahụn igunrun hụ rị. We ẹ si ụsụọ ebe ịhịan rịlẹni, ọ nọ rụ mkpịnsịn ẹka ye ẹ imẹ ntịn, jụụ ẹsọn ye mkpịnsịn-ẹka, gi ẹsọn hụ de ẹ ire. \v 34 'Ya ọ nọ lee ẹnya elu-igwee, gi okwọnlụa sị, “Ẹfata.” Ẹfata wụ “Shịapụ”. \p \v 35 Ozigbo, ntịn okẹnnyẹ hụ nọ shịapụ, ire ẹ a tọpụ, ọ nọ kumẹ oku ọhụnma. \v 36 Jizọsị nọ sị wẹ agwalẹ onyẹ ọwụlẹ; kanị k'o dọn rị a gwa wẹ ekulẹ, ẹrịra kẹ wẹ dọn rị e kukẹnmẹ ẹ. \v 37 Ọ tu wẹ ile ẹnya ọda-ọda, wẹ nọ sị, “O mẹ ihiẹn ile ọhụnma! O mẹdẹ onyẹ ntịn-okin nụma ihiẹn, mẹdẹ onyẹ odin kumẹ oku!” \c 8 \cl Isi Nke Ẹsatọ \s1 Jesu E Ye Mmadụ Nnụ-iri Ihiẹn-oriri \r (Mat 15.32-39) \p \v 1 Ogẹn hụ, igunrun ọzọ hi-ogbe nọ gbakikomẹ; o mẹgụụ, makẹni ihiẹn wẹ sikọ d'e ri arịa, Jizọsị nọ kpọ ụmụ-azụụn a, sị wẹ, \v 2 “Omikẹn igunrunni rị e mẹ m, makẹni mmẹ lẹ wẹ a nọpụọlẹ akpụ-ụhụọhịn ẹtọ, bụ enwọnzi wẹ ihiẹn wẹ jẹnkọ d'e ri. \v 3 M sị wẹ bu ẹgụn lama, wẹ sikọ d'a sụọhịtọ ụzọ makẹlẹ ndị hụ imẹ wẹ gha ebe tegbu enwẹn ẹ bịa.” \v 4 Ụmụ-azụụn a nọ jụ a, sị, “Elebe kẹ ịhịan jẹnkọ d'a nọ hụn brẹdi hụn sikọ d'e jun ndịnị ile ẹfọ imẹ ebeni ịhịan bilẹni?” \v 5 Ọ nọ jụ wẹ, sị, “Ogbe brẹdi ole kẹ ọnụ nwọn?” Wẹ nọ za, sị, “Ẹsa.” \v 6 'Ya ọ nọ sị igunrun hụ nọdịsọnmẹ alị akpakalị; o weri ogbe brẹdi ẹsa hụ, o yegụụ ekele, ọ nọ bebe wẹ, we wẹ ye ụmụ-azụụn a nị wẹ ke ni ndị hụ 'ya, ụmụ-azụụn a nọ ke ni igunrun hụ 'ya. \v 7 Wẹ nwọnzikwọ azụn mẹ kịrịkịrị bulẹni ọda; o yezikwọ ekele makẹ azụn ndịnị wẹ, ọ nọ sị ụmụ-azụụn a kezikwọ nị wẹ 'ya. \v 8 Igunrun hụ nọ ri, ẹfọ e jun wẹ, ifunfun ẹ họdụnị hụn wẹ kpọnkikomẹ jun ụkpalị ẹsa. \v 9 Ndị ri ihiẹn-oririni rị ihiẹn rịkẹ mmadụ nnụ-iri. 'Ya ọ nọ gbashịa igunrun hụ. \v 10 Ya lẹ ụmụ-azụụn a nọ banye ụgbọ-mirin ozigbo si ẹgbẹrẹ Damanuta. \s1 Ndị Itu-Farisi Sị A Ghọsị Wẹ Ihiẹn Ahịma \r (Mat 12.38-42; 16.1-4) \p \v 11 Ndị Itu-Farisi nọ bịa d'e kunrun Jesu, dọsọnmẹ ẹ ndọndọ, sị a ghọsị wẹ ahịma \it hụn sikọ d'a ghọsị wẹ n'ọ\it* gha elu-igwee bịa. Wẹ gi ihiẹnni shi n'ẹ ọnyan. \v 12 Kanị, Jesu nọ sụn okẹn udẹn, sị, “Kị haịn ndị agbọnị gi a chọ ahịma? Ezioku kẹ m rị a gwa ọnụ, o nwọnni ahịma ọwụlẹ wẹ jẹnkọ d'a ghọsị agbọnị!” \v 13 Ọ nọ na wẹ tọ, banyezi imẹ ụgbọ-mirin, fetu azụụn hụn-ẹbọ. \s1 Yisti Ndị Itu-Farisi Lẹ Nke Hẹrọdụ \r (Mat 16.5-12) \p \v 14 Ụmụ-azụụn a nyanhannị weri brẹdi; ogbe ohu sụọ kẹ wẹ gi imẹ ụgbọ-mirin ebẹhụ. \v 15 Jizọsị nọ dọ wẹ ẹka ntịn, sị wẹ, “Elekwọ nị ẹnya! Kpachanpụkwọ nị ẹnya makẹ yisti ndị Itu-Farisi lẹ nke Hẹrọdụ.” \v 16 Wẹ nọ sị ibe wẹ, “O ku ihiẹnni makẹni ẹnyi e gi brẹdi.” \v 17 Jesu a marịngụọ ihiẹn wẹ ri e ku, ọ nọ sị wẹ, “Kị haịn ụnụ gi e ku oku brẹdi ọnụ gilẹni? Ụnụ e ke leghamakwọ nwan ụzọ? Ụnụ e ke ghọtamakwọ nwan? A kpọkingụọ wẹ obi ụnụ? \v 18 Ọnụ nwẹ ẹnya bụ ụnụ a ra gi ẹ legha ụzọ? Ụnụ nwẹ ntịn bụ ọnụ a ra gi wẹ nụ ihiẹn? Ụnụ a nyanhannị? \v 19 Ogẹn m gi bebe ni mmadụ ọgụn-iri-kwasị-nnụ-mmẹbụọ ogbe brẹdi isẹn, ụkpalị ole kẹ ifunfun ẹ wẹ rihọdụ jun?” Wẹ nọ sị a, “Mmẹbụọ.” \v 20 Ọ sịzị wẹ, “Ogẹn m gi bebe ni mmadụ nnụ-iri ogbe brẹdi ẹsa, ụkpalị ole kẹ ifunfun ẹ wẹ rihọdụ jun?” Wẹ nọ sị a, “Ẹsa.” \v 21 'Ya ọ nọ sị wẹ, “Ụnụ e ke ghọtakwọ nwan?” \s1 Jesu A Zụọ Okẹnnyẹ Ẹnya-ishi Imẹ Obodo Bẹsaịda \p \v 22 E ru wẹ Bẹsaịda, wẹ nọ wẹhẹni Jesu okẹnnyẹ ẹnya-ishi, rịọ a n'o mẹtụ a ẹka. \v 23 Ọ nọ weri okẹnnyẹ hụ ẹka, du ẹ pụ imẹ obodo hụ, ogẹn o gi bugụụ ẹsọn che ẹ ẹnya, bugụụ ẹka kwasị a, ọ nọ jụ a, sị, “O nwọnghọ ihiẹn ị hụn?” \v 24 Okẹnnyẹ hụ e lee ẹnya elu, ọ nọ sị, “M hụ e legha ịhịan, kanị wẹ nọ kẹ osisi rị e jẹn ijẹn.” \v 25 'Ya Jizọsị nọ buzi ẹka che ẹ ẹnya; ọ kparapụ ẹnya, ọ nọ leghamazị ụzọ, leghama ihiẹn ile ọhụnma. \v 26 'Ya Jizọsị nọ zi ẹ lama, sị, “Ị lakọnị, abanyekwọlẹ imẹ obodo d'a gwa wẹ.” \s1 Pita E Ku Onyẹ Jizọsị Wụ \r (Mat 16.13-20; Luk 9.18-21) \p \v 27 Jesu lẹ ụmụ-azụụn a nọ si obodo ndị mẹ ẹkẹrẹ-ẹkẹrẹ hụn nọkunmẹ obodo Sizẹrịa-Filipi; ebe wẹ jẹnkọ, ọ nọ jụ ụmụ-azụụn a, sị, “Onyẹ kẹ wẹ sị nị 'ya kẹ m wụ?” \v 28 Wẹ nọ za a, sị, “O nwẹ ndị sị nị ị wụ ‘Jọnụ hụn e mẹ mirin-Chuku’ ndị ọzọ sị, ‘Ẹlaịja’ ndị ọzọ sị, ‘Onyẹ ohu imẹ ndị-amụma \it mbụ\it*.’ ” \v 29 Ọ nọ jụ wẹ, sị, “Onyẹ kẹ ọnụ lẹ enwẹn ụnụ sị nwan nị 'ya kẹ m wụ?” Pita nọ za a, sị, “Ịyụ wụ Kraịstị\f + \fr 8:29 \ft Mezaya\f*, Onyẹ Hụ Osolobuẹ Tumẹ.” \v 30 Jesu nọ dọkẹnmẹ wẹ ẹka ntịn, sị wẹ agwakwọlẹ onyẹ ọwụlẹ onyẹ ọ wụ. \s1 Jesu E Ku Ẹ N'o K'a Nwụn, Lihizi \r (Mat 16.21-28; Luk 9.22-27) \p \v 31 Jesu nọ kuzimẹ ụmụ-azụụn a, nị, Nwa nke Ịhịan jẹnkọ d'a ta okẹn afụnfụn rị ichẹn-ichẹn, ndị-isi lẹ ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu sikọ d'a jụ a tọ. Wẹ jẹnkọ d'e gbu ẹ; kanị, hụn m'ẹ akpụ-ụhụọhịn ẹtọ, o jẹnkọ d'a gha ọnwụn lihi. \v 32 Ọ gwapụ wẹ ihiẹn ndịnị, o gini ilu ku ẹ. Pita nọ weri ẹ si ụsụọ jụgbọma a. \v 33 Kanị, o gbehutọ, lee ụmụ-azụụn a, ọ nọ jụgbọ Pita, sị, “Gha ebe m rị pụ, Ekwensụ! Makẹni y'a rịnị e ro nke Osolobuẹ, kanị, nke ịhịan!” \p \v 34 Ọ nọ kpọzụnhan igunrun hụ lẹ ụmụ-azụụn a, sị wẹ, “Onyẹ chọ n'ọ wụrụ nwa-azụụn m, onyẹ hụ jẹnkọ d'a jụrịrị enwẹn ẹ, buru obe\f + \fr 8:34 \ft Ogẹn ahụn, ndị Rom e gi obe wẹ gi osisi mẹmẹ e gbu onyẹ wẹ ma ikpe-ọnwụn. Onyẹ hụ e buru obe ẹ sọnmẹ ndị-agha hụn jẹnkọ d'a kpọgbun'ẹ. Wẹ kpọmagụụ a elu-obe, a nọdị wẹ ebẹhụ e che nche d'e ru n'ọ nwụnhụn.\f* ẹ, sọnmẹ m. \v 35 Makẹni, onyẹ ọwụlẹ chọ n'ọ ghe isi, isi ẹ jẹnkọ d'a tọ a; onyẹ ọwụlẹ tuhu ndụn a makẹ ufiri mmẹ lẹ oziọma jẹnkọ d'a zụọpụha ndụn a. \v 36 Elee erere kẹ ịhịan jẹnkọ d'e nwọnhẹn omẹni o nwọnrin ụwa ile kalẹ o tuhu umẹ-ndụn a? \v 37 Ẹghẹẹ, kịnị kẹ ịhịan jẹnkọ d'a saẹka ye gi gbarị umẹ-ndụn a. \v 38 Onyẹ ọwụlẹ hụn rị e mẹ ifẹnrẹn m lẹ ihiẹn m ku imẹ agbọnị jọgbu enwẹn ẹ ẹnya rịlẹni ụzọ ohu, mmẹ wụ Nwa nke Ịhịan sikọ d'e mẹ ifẹnrẹn onyẹ hụ ogẹn mmẹ lẹ ndị mmọn-ozi rị nsọ jẹnkọ d'e gi bịa—ogẹn ahụn m jẹnkọ d'e gi ọghọ Nẹdi m bịa.” \c 9 \cl Isi Nke Itenẹi \p \v 1 Jesu nọ sịzị wẹ, “Ezioku kẹ m rị a gwa ọnụ, o nwọn ndị wuzo ebeni hụn jẹnkọlẹni d'a nwụn d'e ru mgbe wẹ hụn Alị-eze Osolobuẹ k'o gi ikẹn hi-ogbe bịa.” \s1 Jizọsị E Nwọnhutọ \r (Mat 17.1-13; Luk 9.28-36) \p \v 2 Akpụ-ụhụọhịn isin a ghafegụụ, Jesu nọ weri Pita lẹ Jemisi lẹ Jọnụ, duru wẹ shi elu-ugu jẹn elu ọda-ọda, ya lẹ wẹ sụọ nọ nọdị ebẹhụ. Id'ẹnya ụmụ-azụụn a ebẹhụ, Jesu nọ nwọnhutọ, \v 3 ẹkwa a nọ hẹnrin nke ọchan, e gbuke—nwunkarị hụn onyẹ ọwụlẹ rị imẹ ụwa jẹnkọ d'a saẹka sụ wẹ. \v 4 'Ya kẹ Ẹlaịja lẹ Mozizi nọ nwọnpụha ebẹhụ wẹ rị, e sọn Jesu e ku oku. \v 5 Pita nọ sị Jesu, “Onyẹ-nkuzi, ọ rịka mma nị ẹnyi nọdịchanrịn ebeni! Nị ẹnyi mẹmẹ ọdụ ẹtọ, ohu jẹnkọ d'a wụ nke i, ohu wụ nke Mozizi, ohu wụ nke Ẹlaịja.” \v 6 (Ọ marịnzị ihiẹn o sikọ d'e ku, makẹni egun rị a tụ wẹ). \v 7 'Ya orukpu nọ pụha d'e kpumẹ wẹ; olu nọ gha imẹ orukpu ebẹhụ hanpụha, sị, “Ọnwan wụ ezi Nwa m; gọn n'ẹ ntịn!” \v 8 Wẹ nọ lehunmẹ ẹnya ozigbo, kanị a hụnzịnị wẹ onyẹ ọwụlẹ karị Jesu sụọ. \p \v 9 Ogẹn wẹ lẹ Jizọsị gi gha elu-ugu hụ hidanla, ọ nọ sị wẹ, “Agwakwọlẹ ni onyẹ ọwụlẹ ihiẹn ụnụ hụn d'e ru mgbe Nwa nke Ịhịan ghagụụ ọnwụn lihi.” \v 10 Wẹ nọlẹni gwa onyẹ ọwụlẹ, kanị wẹ sụọ nọdị, wẹ hụ e ku ẹ, a jụ ihiẹn “ịgha ọnwụn lihi” wụ. \v 11 Ya wẹ nọ jụ Jizọsị, sị, “Kị haịn ndị-nkuzi Iwu gi sị nị Ẹlaịja jẹnkọ d'e bu'zọ bịagụụ?” \v 12 Ọ nọ za wẹ, sị, “Ezioku rọ nị Ẹlaịja sikọ d'e bu'zọ bịa kẹni ọ kwademẹchanrịn ihiẹn ile. Kị ọnụ rozi nwan nị 'ya haịn Ẹkụkwọ-nsọ gi sị nị Nwa Nke Ịhịan jẹnkọ d'a ta okẹn afụnfụn, nị wẹ sikọ d'e legberi ẹ? \v 13 M rị a gwa ụnụ nị Ẹlaịja a bịagụọ, kanị e mẹgụọ w'a ihiẹn sụọ nị wẹ—rịkẹ kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku banyen'ẹ.” \s1 Jizọsị A Zụọ Nwata Okẹnnyẹ Eje-mmọn Rị Imẹ Ẹ \r (Mat 17.14-21; Luk 9.37-43) \p \v 14 Ogẹn wẹ gi kunrun ụmụ-azụụn a ndị ọzọ, wẹ nọ hụn igunrun hi-ogbe fihunmẹni wẹ, lẹ ndị hụ imẹ ndị-nkuzi Iwu kẹ wẹ rị a dọsọn wẹ ndọndọ. \v 15 Ogẹn igunrun hụ ile gi hụn Jizọsị, ọ tụ wẹ ẹnya ọda-ọda, wẹ nọ gbaburu ẹ d'e kele ẹ. \v 16 Jesu nọ jụ ụmụ-azụụn a, sị, “Kịnị kẹ ọnụ lẹ wẹ rị a dọ?” \v 17 Onyẹ ohu imẹ igunrun hụ nọ za a, sị, “Onyẹ-nkuzi, m wẹhẹ n'i nwa-m-okẹnnyẹ; eje-mmọn hụn ghalẹni a nị a e ku oku rị imẹ ẹ; \v 18 ogẹn ọwụlẹ o gi kwọndọn ẹ, o bu ẹ e gbe alị, ụfọfọ a gbọma a ọnụ, ọ tama nkwẹnrẹn-eze, ẹhịụ a ile e shiri. M sị ụmụ-azụụn ị wẹ chụpụ eje-mmọn hụ, kanị asanị wẹ ẹka.” \p \v 19 Jizọsị nọ sị wẹ, “Euu, agbọ nwọnlẹni okukwe! Elee ogẹn kẹ m'e sọnru ụnụ nọdị?! Elee ogẹn kẹ m'e dinruni ụnụ ndidi?! Wẹhẹ ni ni m nwata hụ!” \v 20 Wẹ nọ wẹhẹ ni Jesu nwata hụ. Hụn eje-mmọn hụ gihụ hụn Jesu, ọ nọ dọma nwata hụ, nwata hụ nọ dan alị, kperemẹ, ụfọfọ a gbọma a ọnụ. \v 21 Jesu nọ jụ nẹdi nwata hụ, sị, “Kete elee mgbe kẹ ihiẹnni bidọn ẹ?” Ọ nọ sị, “K'ọ rị nwa-ndu k'ọ dọma a. \v 22 Imẹrinmẹ ogẹn, ọ tụ a e ye imẹ ọkụn lẹ imẹ mirin kẹni o gbu ẹ. Kanị, omẹni ị saẹka mẹ ihiẹn ọwụlẹ, y'e mẹ ni ẹnyi omikẹn, yeni ẹnyi ẹka.” \v 23 Jesu nọ sị a, “Ị sị, ‘Omẹni ị saẹka?’ O nwọnni ihiẹn wẹ ghalẹni e ri-ẹka e mẹ ni onyẹ nwẹ okukwe.” \v 24 Ozigbo, nẹdi nwata hụ nọ dankpọpụ ẹkwan, sị, “E kwerighọ m, ye ni m ẹka ebe m nọlẹni nwẹ okukwe!” \p \v 25 Ogẹn Jesu gi hụn a nị igunrun rị a gbaha d'e kunrun wẹ, ọ nọ jụgbọ eje-mmọn hụ, sị a, “Ịyụ eje-mmọn odin hụn rị a napụ nwatanị iku-oku lẹ ịnụ-ihiẹn, m sị ị gha imẹ nwatanị pụ! Abanzịlẹ imẹ ẹ ọzọ!” \v 26 Mmọn hụ nọ yi oro; ọ dọkẹnmẹgụụ nwata hụ, ọ nọ gha imẹ ẹ pụha. Nwata-okẹnnyẹ hụ nọ rịchanrịn kẹ ozun, nkesịnị ndị bu ọda nọ sị, “Ọ nwụnọlẹ!” \v 27 Kanị, Jesu nọ kwọndọn nwata ahụn ẹka, tụ udọn yen'ẹ ẹka lihi, ọ nọ turu ọtọ. \p \v 28 Ogẹn Jizọsị gi banyegụụ imẹ ụlọ, ụmụ-azụụn a nọ jụ a ebe ya lẹ wẹ sụọ rị a, sị, “Kị haịn ẹnyi gilẹni saẹka chụpụ a?” \v 29 Ọ nọ sị wẹ, “Ekpere\f + \fr 9:29 \fl mọbụ: \ft ekpere lẹ ibu-ọnụ\f* sụọ kẹ wẹ gi a sa ẹka a chụpụ ụdịnị.” \s1 Jesu E Kuzi Oku Ọnwụn A, Kuzi N'o K'e Lihi \r (Mat 17.22-23; Luk 9.43-45) \p \v 30 Jizọsị lẹ ụmụ-azụụn a nọ pụ ebahụn, ghasi Galili. Jesu achọnị nị onyẹ ọwụlẹ marịn ebe wẹ rị, \v 31 makẹni ọ rị a kuzi ụmụ-azụụn a, a sị wẹ, “Wẹ sikọ d'e we Nwa nke Ịhịan ye ndị sikọ d'e gbun'ẹ; kanị, wẹ gbugụụ a, nke akpụ-ụhụọhịn ẹtọ, o lihi.” \v 32 Kanị aghọtanị wẹ ihiẹn ọ rị e ku, bụ egun anịnị wẹ jụ a ụtaa. \s1 Onyẹ Kachanrịn Ibe Ẹ Imẹ Ụmụ-azụụn Jesu? \r (Mat 18.1-5; Luk 9.46-48) \p \v 33 E ru wẹ Kapanọm, ogẹn wẹ gi banyegụụ imẹ ụlọ, Jizọsị nọ jụ ụmụ-azụụn a, sị, “Kị ụnụ rịdẹ a dọ ogẹn ẹnyi gi rị ụzọ?” \v 34 Kanị azanị wẹ Jesu, makẹni kẹ wẹ rị ụzọ, wẹ rị a dọ onyẹ kachanrịnnị imẹ wẹ ile. \p \v 35 Jesu a nọdị alị, kpọ ụmụ-azụụn a mmẹbụọ hụ, sị wẹ, “Onyẹ ọwụlẹ chọ n'ọ wụrụ onyẹ ibuzọ, ya wụrụ onyẹ ịkpazụụn, ya wụrụ odibo ọnụ ile.” \v 36 'Ya ọ nọ weri nwata ohu, bu ẹ tumẹ ihun wẹ. Ọ nọ kọn ẹka ye ẹ olu, sị wẹ, \v 37 “Onyẹ ọwụlẹ nabanhan onyẹ ohu imẹ ndịnị makẹ ufiri m, nabanhan m; onyẹ ọwụlẹ hụn nabanhannị m, ẹlẹ mmẹ k'ọ nabanhan, kanị onyẹ hụn zihẹ ni m k'ọ nabanhan.” \s1 Onyẹ Ghalẹni A Lụ Ọnụ Ọgụn Rị Azụụn Nke Ụnụ \r (Luk 9.49-50) \p \v 38 Jọnụ nọ sị Jesu, “Onyẹ-nkuzi, ẹnyi hụn okẹnnyẹ ohu k'ọ rị e gi ẹfan ị a chụpụ eje-mmọn, ẹnyi nọ sị a kụsị a, makẹni ọ rịnị e sọn ẹnyi.” \v 39 Kanị Jesu nọ sị a, “Akụsịlẹ n'a; makẹni o nwọnni onyẹ gi ẹfan m rụngụhụ ọrụn-atụmẹnya hụn sikọ d'e kujakẹnrin oku m. \v 40 Makẹni onyẹ ọwụlẹ hụn ghalẹni a lụ ẹnyi ọgụn rị azụụn nke ẹnyi. \v 41 Ezioku kẹ m rị a gwa ọnụ, onyẹ ọwụlẹ ye ụnụ mkpu mirin ohu ra makẹlẹ ụnụ rị a za ẹfan Kraịstị, jẹnkọ d'a narịn ụgwọ ọrụn a.” \s1 Ihiẹn E Buhẹ Njọ \r (Mat 18.6-9; Luk 17.1-2) \p \v 42 “Onyẹ ọwụlẹ hụn mẹ onyẹ ohu imẹ ụmụẹka ndịnị kwerini ni m mẹ njọ, ọ ka mma nị wẹ yimẹ onyẹ ahụn ọlọ hi-ogbe olu, tụ a ye imẹ ohimin. \v 43 'Ya wụ, omẹni ẹka ị a haịn ị mẹ njọ, bepụ a. Ọ ka mma nị i gi ẹhụ zulẹni oke banye ndụn karị nị y'e nwọnghọ ẹka ẹbụọ, bụ y'e si ọkụn-mmọn, ọkụn hụ ghalẹni e tinyụn. [ \v 44 Ọhọrị rị ebahụn a ra nwụn, ọkụn rịn'a ara tinyụn.] \v 45 Omẹni ụkụ ị a haịn ị e mẹ njọ, bepụ a: ọ ka mma n'ị dan ngụrọ banye ndụn karị nị y'e nwọnghọ ụkụ ẹbụọ bụ y'e si ọkụn-mmọn. [ \v 46 Ọhọrị rị ebẹhụ a ra nwụn, ọkụn rịn'a ara tinyụn.] \v 47 Omẹni ẹnya ị a haịn ị e mẹ njọ, gụpụ a, ọ ka mma n'i gi ẹnya ohu banye Alị-eze Osolobuẹ karị nị y'e nwọnghọ ẹnya ẹbụọ, a tụ wẹ i ye ọkụn-mmọn. \v 48 Ọhọrị rị ebẹhụ a ra nwụn, ọkụn rịn'a ara tinyụn.” \p \v 49 “Wẹ k'e gi ọkụn mẹ ịhịan sụọ kẹ wẹ dọn e gi nnu e mẹ ihiẹn a sụọ. \v 50 Nnu rị mma; kanị, o tuhu ụsụọ a, nanị kẹ y'a dọn mẹ ẹ n'ọ sụọmazị ụsụọ? A nọ nị kẹ nnu ebe ibe ụnụ rị; e mẹ ni nị udọn a rị ẹgbata ọnụ lẹ ibe ụnụ.” \c 10 \cl Isi Nke Iri \s1 Jesu A Kuzi Banyeni Mkpechan \r (Mat 19.1-12; Luk 16.18) \p \v 1 Jesu nọ gha Kapanọm shi ẹgbẹrẹ Judia lẹ nfetu Iyi Jọdanị. Igunrun ịhịan a gbakikomẹzi ebe ọ rị. Ọ nọ kuzimẹ wẹ kẹ o dọn e mẹ ogẹn ọwụlẹ. \p \v 2 'Ya kẹ ndị Itu-Farisi nọ bịa d'e kunrun Jesu, gi ajụjụ shin'ẹ ọnyan, sị a, “Iwu ẹnyi e kwerighọ nị okẹnnyẹ kpechan nwunyẹ ẹ?” \p \v 3 Ọ nọ za wẹ, sị, “Kịnị kẹ Mozizi gwa ọnụ?” \p \v 4 Wẹ nọ sị a, “Mozizi sị nị okẹnnyẹ jẹnkọ d'a saẹka de ẹhụhụọ-mkpechan, kpechan nwunyẹ ẹ.” \v 5 Kanị Jizọsị nọ sị wẹ, “Ufiri nị obi ụnụ e zekẹ k'o gi deni ụnụ iwuni, \v 6 kalẹ, gha isi mbidọn ahụn Osolobuẹ gi ke ihiẹn lala ‘Osolobuẹ ke wẹ okẹn lẹ onyẹnnyẹ’ rịkẹ kẹ Ẹkụkwọ-nsọ dọn ku ẹ, ọ nọ sị: \v 7 ‘Makẹ ọnwan, okẹnnyẹ sikọ d'a latọ nẹdi ẹ lẹ nnẹ ẹ, d'a banye ni nwunyẹ ẹ, wẹ ẹbụọ e hẹnrin ohu.’ \v 8 Wẹ ẹbụọ a wụrụ ẹhụ ohu. 'Ya wụ, ẹlẹzi wẹ ẹbụọ, kanị ẹhụ ohu. \v 9 'Ya wụ nwan nị ihiẹn Osolobuẹ wegbama, onyẹ ọwụlẹ ekebelẹ ẹ.” \p \v 10 Ogẹn wẹ gizi rị imẹ ụlọ, 'ya ụmụ-azụụn a nọ jụzị a oku mkpechannị. \v 11 Ọ nọ sị wẹ, “Onyẹ ọwụlẹ kpechan nwunyẹ ẹ lụma okpoho ọzọ, ghẹrẹ aghẹrẹ; o mẹọlẹ nwunyẹ ẹ njọ. \v 12 Ẹrịrazịkwọ, okpoho kpechan di ẹ, lụma okẹnnyẹ ọzọ ghẹrẹ aghẹrẹ—ọ zọgụọ ọkụ ye ọfịa.” \s1 Jesu A Gọzi Ụmụ-ndu \r (Mat 19.13-15; Luk 18.15-17) \p \v 13 O nwọn ndị rị e wẹhẹ ni Jesu ụmụẹka n'o mẹtụ wẹ ẹka, kanị ụmụ-azụụn a nọ jụgbọ ndị hụ wẹhẹni wẹ. \v 14 Ogẹn Jesu gi hụn a, iwe nọ we ẹ, ọ nọ sị wẹ, “Nị nị ụmụẹka bịa d'e kunrun m; akụsịlẹ ni wẹ, makẹni Alị-eze Osolobuẹ wụ nke ndị nọ ẹnịna. \v 15 Ezioku kẹ m rị a gwa ọnụ, onyẹ ọwụlẹ nabanhanlẹni Alị-eze Chuku nọkẹ nwa-ndu, abanyekọ a.” \v 16 Ọ nọ parị ụmụẹka hụ, bu ẹka kwasị wẹ, gọzi wẹ. \s1 Ọdafịn Hụ \r (Mat 19.16-30; Luk 18.18-30) \p \v 17 Ogẹn Jesu gi pụkọ, okẹnnyẹ ohu nọ gbaha d'e gbun'ẹ osekpu, sị a, “Onyẹ-nkuzi ọma, kị m'e mẹ hụn m'e gi nwẹhẹn ndụn-itẹbitẹ?” \v 18 Jesu nọ sị a, “Kị haịn i gi kpọ m onyẹ-ọma? O nwọnni onyẹ rị mma wezụka Osolobuẹ. \v 19 Y'a marịnghọ ihiẹn Iwu ku: ‘Egbulẹ ọchụ; aghẹrẹlẹ, ezunlẹ ohin; ebuokinlẹ ịhịan ọnụ; atụnarịnlẹ ịhịan ihiẹn ẹ, gbaye nẹdi i lẹ nnẹ i.’ ” \p \v 20 Okẹnnyẹ hụ nọ sị Jesu, “Onyẹ-nkuzi, m hụ e dọnmẹ iwu ndịnị ile kete m'a marịnlẹ ihiẹn\f + \fr 10:20 \ft Ndị Ju weri ẹ ni ahụa mmẹtọ kẹ nwata-okẹnnyẹ gi a marịn ihiẹn rị mma ẹnya Osolobuẹ lẹ ihiẹn rịlẹni mma.\f*” \p \v 21 Kanị Jizọsị nọ gi ihiẹn-ọsụsụọ lee ẹ, sị a, “O nwẹ ihiẹn ohu rị a kọn'ị: jẹn d'e rekwama ihiẹn ile i nwẹ; we egho ẹ ye ndị igbẹnnyẹ—y'e gi ẹ nwẹ akụ-lẹ-ụba imẹ elu-igwee, y'a bịa d'e sọnmẹ m.” \v 22 Ogẹn okẹnnyẹ hụ gi nụ ihiẹnni, ọ nọ rọnmẹ ihun, sụkụrụ pụ, makẹni o nwẹ akụ-lẹ-ụba ọda. \p \v 23 Jizọsị e lehunmẹ ẹnya, ọ nọ sị ụmụ-azụụn a, “N'ọ fụka ọrụn ebe ndị ịdafịn jẹnkọ d'a nọ banye Alị-eze Osolobuẹ!” \v 24 Okuni nọ tụ ụmụ-azụụn Jizọsị ẹnya. Kanị Jizọsị nọ sịzị wẹ, “Ụmụ m, nị Alị-eze Osolobuẹ fụka ọrụn ọbanye! \v 25 Ọ ka nfe nị anyịnnyan-mkpukpuke wụ kamẹlụ ghafe ẹnya olodẹn karị nị ọdafịn banye Alị-eze Osolobuẹ.” \p \v 26 Ọ tụ wẹ ẹnya ọda-ọda, wẹ nọ jụma ibe wẹ, sị, “Onyẹ sikọ d'a sazị nwan ẹka nwẹ nzụọpụha?” \p \v 27 Jesu e lee wẹ, ọ nọ sị, “Ebe ịhịan rị, ọ nịkọ mẹ, kanị ẹlẹ ebe Osolobuẹ rị, makẹni ihiẹn ile rị nfe ebe Osolobuẹ rị.” \p \v 28 Pita nọ sị a, “Lee ẹ, ẹnyi a latọgụọ ihiẹn ile sọnmẹ i.” \p \v 29 Jesu nọ sị, “Ezioku kẹ m rị a gwa ụnụ, o nwọnni onyẹ hụn o mẹni o gigụọ ufiri mmẹ lẹ oziọma natọ ụlọ, mọbụ umunẹ-ẹ-ikẹnnyẹ mọbụ umunẹ-ẹ-ikpoho, mọbụ nnẹ ẹ mọbụ nẹdi ẹ mọbụ ụmụ a mọbụ alị o nwọn, \v 30 hụn jẹnkọlẹni d'e nwẹhẹn ụlọ lẹ umunẹ-ikẹnnyẹ lẹ umunẹ-ikpoho lẹ nnẹ lẹ ụmụ lẹ alị—nwọnhẹn wẹ ụzọ ọgụn-isẹn, nwẹhẹnzikwọ ukpokpo; nwẹhẹnzikwọ ndụn itẹbitẹ imẹ ụwa hụn lalanị. \v 31 Kanị, ndị bu ọda wụ ibuzọ jẹnkọ d'a kparị azụụn, ndị ịkpazụụn e buru ụzọ.” \s1 Hụn M'ẹ Mgbe Ẹtọ Jizọsị Ku Oku Ọnwụn A Kuzi Ẹ N'o Shikọ D'e Lihi \r (Mat 20.17-19; Luk 18.31-34) \p \v 32 Jesu lẹ ụmụ-azụụn a rị ụzọ hụn wẹ gi jẹnkọ Jerusalẹm. Jizọsị rị wẹ ihun, ọ hụ a tụ ụmụ-azụụn a ẹnya; egun hụ a tụ ndị hụn sọnkọnị wẹ. Jizọsị nọ werizi uwẹ mmẹbụọ si ụsụọ, gwama wẹ ihiẹn jẹnkọ d'e mẹn'ẹ; \v 33 ọ sị wẹ, “Gọn ni ntịn, ẹnyi jẹnkọ Jerusalẹm; wẹ sikọ d'e we Nwa nke Ịhịan che ẹka ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu. Wẹ sikọ d'a ma a ikpe-ọnwụn, w'ẹ ye ndị wụlẹni ndị Ju. \v 34 Wẹ jẹnkọ d'a kpa a ye ẹmụ, jụ a ẹsọn, fịan a mkpịnsịn, gbu ẹ; kanị hụn m'ẹ akp'ọhịn ẹtọ o k'e lihi.” \s1 Ihiẹn Jemisi Lẹ Jọnụ Rịọ Jesu \r (Mat 20.20-28) \p \v 35 Ụmụ Zẹbẹdi wụ Jemisi lẹ Jọnụ nọ pụha ihun Jesu, sị a, “Onyẹ-nkuzi, o nwọn ihiẹn ẹnyi chọ nị ẹnyi rịọ ị; ẹnyi chọ n'ị mẹ ni ẹnyi 'ya.” \p \v 36 'Ya ọ nọ sị wẹ, “Kị ọnụ chọ nị m mẹ ni ụnụ?” \v 37 Wẹ nọ sị a, “Kweri nị onyẹ ohu imẹ ẹnyi jẹnkọ d'a nọdị alị ẹka-nni i, onyẹ ohu a nọdị alị ẹka-ekpẹn i, imẹ Alị-eze ọghọ i.” \p \v 38 Kanị Jizọsị nọ sị wẹ, “Ọnụ a marịn ihiẹn ụnụ rị a rịọ. Nị ụnụ saẹka ra mkpu afụnfụn m sikọ d'a ra mọbụ gha imẹ ihiẹn m jẹnkọ d'a gha—hụnjun ẹnya kẹ mmẹ?” \p \v 39 Wẹ nọ sị a, “Ẹnyi jẹnkọ d'a s'ẹka.” Jesu nọ sị wẹ, “Ezioku, ọnụ jẹnkọ d'a ra mkpu afụnfụn m sikọ d'a ra, hụnjunzikwọ ẹnya kẹ mmẹ; \v 40 kanị ẹlẹ mmẹ jẹnkọ d'e ku onyẹ k'a nọdị ẹka-ihiẹn m mọbụ ẹka-ekpẹn m; nke ndị wẹ kwademẹ n'ẹ rọ.” \p \v 41 Ogẹn uwẹ iri họdụnị gi nwan nụ a, wẹ nọ bumẹni Jemisi lẹ Jọnụ olulu. \v 42 Jesu nọ kpọzụnhan wẹ ebe ọ rị, sị, “Ọnụ a marịnghọ nị imẹ ndị alị ndị ọzọ, ndị hụn a kịnị e mẹ nọkẹ sị wẹ nwọn ndị wẹ rị a kị, ndị nwẹ ọkwa rị imẹ wẹ a ghọsị ndị rị okpuru wẹ nị wẹ ka wẹ. \v 43 Kanị emẹlẹ ni ẹrịra; onyẹ ọwụlẹ hụn chọ n'o mẹ okẹn ịhịan imẹ ụnụ sikọ d'a wụrịrị odibo ụnụ; \v 44 onyẹ ọwụlẹ chọ n'ọ wụrụ onyẹ ibuzọ imẹ ụnụ jẹnkọ d'a wụrịrị igbọn ọnụ ile — \v 45 makẹni, kẹ Nwa nke Ịhịan abịanị nị wẹ gba n'a odibo, kalẹ, ọ bịa n'ọ gba odibo, n'o ye ndụn a, gi gbapụha ndị bu ọda.” \s1 Onyẹ Ẹnya-ishi Njụgbọ Gbọndọnlẹni Okukwe ẹ \r (Mat 20.29-34; Luk 18.35-43) \p \v 46 'Ya wẹ nọ ru Jẹriko. Ogẹn 'ya lẹ ụmụ-azụụn a lẹ igunrun ịhịan sọnkọnị wẹ gi gha imẹ Jẹriko pụkọ, onyẹ ẹnya-ishi ohu, hụn a rịọ ụrịọ nọdị alị mkpẹnrẹn ụzọ ebahụn, ẹfan a wụ Batimịọsị nwa Timọsị. \v 47 Ogẹn o gi nụ nị Jesu onyẹ Nazarẹtị rọ, ọ nọ yimẹ oro, sị, “Jesu! Nwa Defidi! Mẹ ebere m!” \p \v 48 Ndị bu ọda imẹ ndị rị ebahụn nọ jụgbọ a, sị a gba nkịntịn; kanị ọ nọ yikẹnmẹdẹ oro ahụn, sị, “Nwa Defidi, mẹ ebere m!” \p \v 49 Jizọsị nọ wuzo, sị, “Kpọha n'a.” Wẹ nọ kpọ onyẹ ẹnya-ishi hụ, sị a, “Kwọndọn obi i, lihi ọtọ, ọ hụ a kpọ ị.” \p \v 50 Ọ nọ fe ẹwuru o yiye elu ẹ tuhu, felihi ọtọ d'e kunrun Jesu. \v 51 Ya Jizọsị nọ sị a, “K'ị chọ nị m mẹ ni i?” 'Ya onyẹ ẹnya-ishi hụ nọ sị a, “Onyẹ-nkuzi, m chọ nị m leghama ụzọ.” \v 52 Jesu nọ sị a, “Jẹnmẹ, okukwe i e mẹgụọ ị rị mma.” Ozigbo, ọ nọ leghama ụzọ, ọ nọ sọnmẹ Jesu. \c 11 \cl Isi Nke Mmanaị \s1 Jizọs' A Banhan Jerusalẹm Rịkẹ Onyẹ-mmẹri \r (Mat 21.1-11; Luk 19.28-40; Jọn 12.12-19) \p \v 1 Ogẹn wẹ gi rumẹ Jerusalẹm, nọkunmẹmẹ Bẹfeji lẹ Bẹtanị, e ru wẹ ẹhụ Ugu Olivu, Jesu nọ zi ụmụ-azụụn a ẹbụọ ozi, \v 2 sị wẹ, “Jẹn ni imẹ obodoni mẹ ẹkẹrẹ rị ọnụ ihun: hụn ụnụ gihụ banye imẹ ẹ, ụnụ jẹnkọ d'a hụn nwa-jaki wẹ kelẹni nyintu wẹ limẹtọ; tọpụn'a, ọnụ e wẹhẹni m'ẹ. \v 3 Onyẹ sị ụnụ, ‘Kị ụnụ rị e mẹni ihiẹnni?’ Sị n'a hụ, ‘Nna chọ a, o jẹnkọ d'e wekinhẹn ẹ kikẹnni.’ ” \v 4 Wẹ nọ jẹnmẹ. Wẹ nọ hụn nwa-jaki wẹ limẹtọ ihun-ezi ẹhụ ọnụmụzọ ogele ụzọ. Ogẹn wẹ gi rị a tọpụ a, \v 5 ndị hụ imẹ ndị wuzo ebẹhụ nọ sị wẹ, “Kị ụnụ rị a tọpụ nị nwa-jaki hụ.” \v 6 Wẹ nọ ku ihiẹn Jesu sị wẹ ku; wẹ nọ kweri ni wẹ weri ẹ. \v 7 Wẹ nọ wẹhẹni Jesu nwa-jaki hụ, gbama ẹwuru wẹ ye enu ẹ, ọ nọ nọdị alị elu ẹ. \v 8 Kẹ Jizọsị nyinkọ a, ndị bu ọda nọ gbama ẹwuru wẹ e yiye elu ẹ ye ụzọ, ndị ọzọ nọ gha ọfịa tigirisọnmẹ agalaba osisi, gbama wẹ ye ụzọ. \v 9 Ndị hụn rị ihun lẹ ndị hụn rị e sọnn'ẹ hụ e yi oro, a sị, \q1 “Hozana! \q1 Onyẹ ahụn gi ẹfan Di-nwọnni-ẹnyi bịa wụ onyẹ Chuku gọzi agọzi! \v 10 Alị-eze hụ lalanị wụ alị-eze Chuku gọzi agọzi — \q1 Alị-eze nẹdi ẹnyi kanị wụ Defidi. \q1 Ọjịja-mma ya rị nị Osolobuẹ ebahụn kachanrịn elu e jẹn imẹ elu-igwee!” \p \v 11 'Ya Jizọsị nọ banye Jerusalẹm, si Ụlọ-nsọ. Ọ nọ lehunmẹchanrịn ihiẹn ile. Kanị, ebe o mẹni ọhịhị a gbagụọ; 'ya lẹ ụmụ-azụụn a mmẹbụọ nọ si Bẹtanị. \s1 Jesu A Bụ Osisi Figi Hụ Ọnụ \r (Mat 21.18-22) \p \v 12 Eki e fọn, ebe wẹ gha Bẹtanị lala Jerusalẹm, ẹgụn hụ a gụn Jesu. \v 13 O lee ẹnya, ọ nọ lecheni osisi figi ẹhụhụọ jun elu ẹ. Ọ nọ jẹn d'e lele kẹ mkpụrụ figi hụ elu ẹ. Kanị, ogẹn o gi ru ebahụn, ẹhụhụọ sụọ k'ọ hụn elu ẹ, makẹni ogẹn figi gi a mị e ke ru. \v 14 Jesu nọ sị osisi figi hụ, “O nwọnni onyẹ sikọ d'e rizi mkpụrụ ị!” \p Ụmụ-azụụn a nụghọ kẹ o ku ihiẹnni. \s1 Jizọsị E Jẹn Ụlọ-nsọ \r (Mat 21.12-17; Luk 19.45-48; Jọn 2.13-22) \p \v 15 Ogẹn wẹ gi ru Jerusalẹm, Jesu nọ si imẹ Ụlọ-nsọ, chụpụma ndị rị a zụ afịa ebẹhụ—kẹ ndị rị e ṅọnni kẹ ndị rị e reni. Ọ nọ hukpumẹsọnmẹ teburu ndị a gbahutọ egho lẹ oche ndị rị e re nduru. \v 16 O nwọnni onyẹ ọ nị bu ihiẹn ọwụlẹ ghafe imẹ Ụlọ-nsọ. \v 17 Ọ kuzi ndị rị ebẹhụ, sị, “Wẹ de ẹ imẹ Ẹkụkwọ-nsọ, sị, ‘Wẹ sikọ d'a kpọ Ụlọ m ụlọ-ekpere ndị alị ile rị ichẹn-ichẹn’, kanị ọnụ e gigụọ a hẹnrin ebe ndị ohin a warị!” \v 18 Ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu a nụ ihiẹnni, wẹ nọ chọma ụzọ w'e gi gbu Jesu. Egun ẹ hụ a tụ wẹ makẹlẹ nkuzi ẹ a nwụngụọ igunrun hụ ile ri. \v 19 O ru ẹnyasị, Jizọsị lẹ ụmụ-azụụn a nọ gha imẹ Jerusalẹm pụ. \s1 Jesu E Gi Osisi Figi Ahụn Kuzi Okukwe \r (Mat 21.20-22) \p \v 20 Eki e fọn ụzọ ụtụntụn, ebe wẹ ghakọ ụzọ hụ, wẹ nọ hụn nị osisi figi hụ a kpọgụọ nkụn d'e ru nkpọgụn. \v 21 Pita nọ nyanhan ihiẹn mẹni, ọ nọ sị Jesu, “Onyẹ-nkuzi, lee-o, osisi figi hụ i bụ-ọnụ a nwụnhụngụọ!” \v 22 Jesu nọ za wẹ, sị, “Nwẹ ni okukwe imẹ Osolobuẹ. \v 23 Ezioku kẹ m rị a gwa ụnụ, onyẹ sị uguni, ‘Wẹ buli i elu, tụ ị ye imẹ ohimin’ bụ onyẹ hụ enwẹni obi ẹbụọ, kama o kwerighọ nị ihiẹn o ku jẹnkọ d'e mẹ, wẹ jẹnkọ d'e mẹn'ẹ 'ya. \v 24 Ifiri ẹ, m rị a gwa ụnụ, ụnụ mẹ ekpere rịọ ihiẹn ọwụlẹ, kweri ni nị ụnụ e nwẹhẹngụọ a, ụnụ k'e nwọnhẹn ẹ \v 25 Ogẹn ọwụlẹ ị rị e mẹ ekpere, gbagharị—omẹni o nwọn onyẹ mẹ i eje-ihiẹn, kẹni Nẹdi i hụn rị elu-igwee gbagharị ị njọ ị.” \v 26 [Kanị, omẹni y'a gbagharịnị, Nẹdi i hụn rị elu-igwee agbagharịkọkwọ ị njọ ị.] \s1 A Jụ Wẹ Jizọsị Onyẹ Zi Ẹ \r (Mat 21.23-27; Luk 20.1-8) \p \v 27 Ya wẹ nọ banhanzị Jerusalẹm. \p Ebe Jesu jẹnkọ ijẹn imẹ Ụlọ-nsọ, ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu lẹ ndị-isi ndị Ju nọ bịa d'e kunrun ẹ. \v 28 Wẹ nọ jụ a, sị, “Elee ikẹn k'i gi e mẹ ihiẹn ndịnị wẹ? Onyẹ ye i ikẹnni?” \v 29 Jesu nọ za wẹ, sị, “M jẹnkọ d'a jụ ụnụ ajụjụ ohu; ụnụ za m ajụjụ hụ, a gwa m ọnụ ikẹn m gi rị e mẹ ihiẹn ndịnị wẹ: \v 30 Mirin-Chuku Jọnụ mẹ, ọ gha elu-igwee bịa ra ọ gha ẹka ịhịan bịa? Za nị m'a?” \v 31 Wẹ wẹ nọ tụgbama iroro, sị, “Kịnị kẹ ẹnyi jẹnkọ d'e ku? Ẹnyi sị, ‘Ọ gha elu-igwee, ẹka Osolobuẹ, bịa,’ ọ jẹnkọ d'a sị, ‘Kị haịn nwan ụnụ gilẹni kweyeni Jọnụ?’ \v 32 Kanị ẹnyi asịkọ, ‘Ọ gha ẹka ịhịan bịa.’ ” \p (Egun rị a tụ wẹ makẹni ịhịan ile marịn nị Jọnụ wụ onyẹ-amụma nke-esi.) \p \v 33 'Ya wẹ nọ za Jesu, sị, “Ẹnyi a marịn.” Jesu nọ sị wẹ, “Mmẹ nwẹn nkẹ agwakọkwọ ụnụ ikẹn m gi e mẹ ihiẹn ndịnị wẹ.” \c 12 \cl Isi Nke Mmẹbụọ \s1 Ilu Jesu Gi Ndị Wẹ Ye Ugbo Lefụ Ẹnya Ta \r (Mat 21.33-46; Luk 20.9-19) \p \v 1 Jesu nọ tama nị wẹ ilu, sị, “Okẹnnyẹ ohu nwẹ alị vaịnị, hụn o kẹnhunmẹ ụgba, guzi olu wẹ nọ a pịnpụha manya-vaịnị ye imẹ ẹ, tụn ụlọ nche imẹ ẹ, bu ya wụ alị vaịnị che ẹka ndị sikọ d'a rụn n'a e-gbu-e-ke, ọ nọ jẹnmẹ alị ịhịan. \fig Alị-vaịnị lẹ ebe wẹ nọ a pịnpụha manya-vaịnị rịn'a|src="lb00103b.jpg" size="span" loc="MRK 12" copy="Horace Knowles; The British & Foreign Bible Society" ref="12.1" \fig* \v 2 O ru ogẹn vaịnị, ọ nọ zijẹn odibo ohu d'e kunrun ndị hụ ugbo hụ rị ẹka d'e wẹhẹ hụn wẹ ketọn'a. \v 3 Wẹ nọ kwọndọn onyẹ hụ o zijẹn, gbu e ili, gbama a ẹka chụpụ. \v 4 Okẹnnyẹ hụ nọ zijẹn ni wẹ odibo ọzọ, wẹ nọ ti ẹ ihiẹn isi, gbe ifẹnrẹn ye ẹ ihun. \v 5 Ọ nọ zijẹnzi ọzọ, wẹ nọ gbu ẹ. Ẹrịra kẹ wẹ mẹzi ndị bu ọda o zijẹnzi; e gbu wẹ ndị hụ imẹ wẹ ili, gbu ndị hụ imẹ wẹ ozun. \p \v 6 Onyẹ ohu sụọ họdụ o kelẹni zi: ezi nwa a. Omẹgụụ, ọ nọ zijẹn ni wẹ nwa a, sị, ‘Wẹ jẹnkọ d'a gbaye nwa m.’ \v 7 Kanị ndị hụ nọ sị ibe wẹ, ‘Onyẹni sikọ d'e weri uku ẹ ile omẹgụụ, bịa nị nị ẹnyi gbu ẹ kẹni ihiẹn nkẹ e ru ẹ ẹka wụrụ nke ẹnyi!’ \v 8 'Ya wẹ nọ kwọndọn nwa a hụ, gbu ẹ, gha imẹ ugbo hụ tụpụ a.” \p \v 9 “Kị ọnụ ro nị 'ya kẹ onyẹ hụ nwẹ ugbo hụ jẹnkọ d'e mẹ? O sikọ d'a bịa d'e tikpọ ndị hụ, we alị-vaịnị hụ ye ndị ọzọ. \p \v 10 Ụnụ e ke gụntu ẹ imẹ Ẹhụhụọ-nsọ nị \q1 ‘Ọmụma hụ ndị rị a tụn ụlọ jụ a wụrụọlẹ ọmụma gi ụlọ. \q1 \v 11 Di-nwọnni-ẹnyi 'ya mẹ ẹ, \q1 ihiẹn a tụ ẹnya rọ ebe ẹnyi rị!’ ” \p \v 12 Makẹni ndị-ndu ndị Ju a ghọtagụọ nị uwẹ k'ọ ta nị ilu hụ, wẹ te nọ chọ nị wẹ nwụnrụn a, kanị egun ndị rị ebahụn anịnị wẹ. Wẹ nọ la a tọ, gha ebahụn pụ. \s1 Ajụjụ Banyeni Ịkụ Ụgwọ-isi \r (Mat 22.15-22; Luk 20.27-40) \p \v 13 Ya ndị-ndu nọ zi ndị hụ imẹ ndị Itu-Farisi lẹ ndị itu Hẹrọdụ d'a chọ ihiẹn rị Jesu ọnụ, nị wẹ gi ẹ kwọndọn ẹ. \v 14 Wẹ nọ bịa d'e kunrun Jesu, sị a, “Onyẹ-nkuzi, ẹnyi a marịnghọ n'ị wụ onyẹ ezioku, nị y'a ra lee ịhịan ẹnya ihun, y'a ra gbeyeni ịhịan, kama, y'a kuzi ụzọ Osolobuẹ k'ọ rị. Gwa ẹnyi nwan, ọ hụghọ mma nị ẹnyi kụ eze-kanị wụ Siza ụgwọ-isi ra ọ rị mma? \v 15 Nị ẹnyi kụ wẹ ra ẹnyi akụlẹ?” Kanị, Jesu a hụngụọ a nị wẹ gi ẹro bịa, ọ nọ sị wẹ, “Kị haịn ụnụ gi e shini m ọnyan? Wẹhẹ ni ni m akpụrụ egho dinarịọsị, nị m lele ẹ.” \p \v 16 Wẹ nọ wẹhẹn'ẹ akpụrụ ego dinarịọsị ohu. Ọ nọ sị wẹ, “Isi lẹ ẹfan onyẹ wụ hụnnị?” Wẹ nọ sị a, “Nke Siza rọ.” \p \v 17 Jizọsị nọ sị wẹ, “We ni ihiẹn Siza ye Siza, ọnụ e we ihiẹn Osolobuẹ ye Osolobuẹ.” Ihiẹn ọ za nọ tụkẹnmẹ wẹ ẹnya. \s1 Ajụjụ Banyeni Ịgha Ọnwụn Lihi \r (Mat 22.23-33; Luk 20.27-40) \p \v 18 O nwọn ndị Itu-Sadusi bịa d'e kunrun Jesu. Ndị Itu-Sadusi weri ẹ nị ndị nwụnnị ara lihi. Wẹ nọ jụ Jizọsị ụtaa, sị a, \v 19 “Onyẹ-nkuzi, Mozizi ye ẹnyi iwu, sị, ‘Omẹni okẹnnyẹ a nwụnhụn, latọ nwunyẹ ẹ, bụ ọ mụnị nwa, nwẹnẹ-ẹ-okẹnnyẹ y'a lụma nwunyẹ nwẹnẹ ẹ hụ, kẹni ọ mụdọnni nwẹnẹ ẹ nwụnhụnnị ụmụ.’ \v 20 O nwọn umunẹ ikẹnnyẹ ẹsa; onyẹ ibuzọ imẹ wẹ a lụ nwunyẹ, ọ nwụnhụn bụ ọ mụnị nwa. \v 21 Hụn mẹ wẹ ẹbụọ nọ lụma okpoho hụ, ọ nwụnhụnzị bụ ọ mụnị nwa. Ẹrịra kẹ hụn mẹ wẹ ẹtọ jẹnzi. \v 22 Wẹ mmadụ ẹsa lụgbarị okpoho hụ, nwụnhụnchanrịn, bụ a mụnị wẹ nwa. Omẹgụụ okpoho hụ nọ nwụnhụn. \v 23 Ogẹn ndị nwụnnị jẹnkọ d'e gi lihi, onyẹ k'o jẹnkọ d'a wụ nwunyẹ ẹ, ebe o mẹ ni wẹ ẹsa lụgbarị a?” \p \v 24 Jesu nọ sị wẹ, “Ụnụ a marịn Ẹkụkwọ-nsọ, ọnụ a marịn ikẹn Osolobuẹ, ya haịn ụnụ gi e fie ụzọ, ẹlẹ 'ya? \v 25 Ogẹn ndị nwụnnị sikọ d'e gi lihi, alụkọ wẹ di lẹ nwunyẹ, eyekọ wẹ wẹ lụrụ, wẹ jẹnkọ d'a rị kẹ ndị mmọn-ozi rị elu-igwee. \v 26 O mẹ nke iweli ndị nwụnnị, ụnụ e ke gụn imẹ Ẹkụkwọ Mozizi, ebẹhụ ọ nọ ku banyeni akụ-ọfịa hụ rị e nwụn ọkụn, kẹ Osolobuẹ dọn sị Mozizi, ‘Mmẹ wụ Osolobuẹ Ebraham, Osolobuẹ Aziki, nị Osolobuẹ Jekọpụ’? \v 27 'Ya wụ n'ọ wụ Osolobuẹ ndị rị ndụn, ẹlẹ nke ndị nwụnhụnnị. Ụnụ e fiechanrịngụọ ụzọ.” \s1 Iwu Kachanrịn Mkpa \r (Mat 22.34-40; Luk 10.25-28) \p \v 28 Onyẹ-nkuzi Iwu ohu nọ jẹnzụnhan, nụ kẹ wẹ-wẹ rị a dọ ndọndọ, hụnzị nị Jesu za wẹ ọhụnma, ọ nọ jụ Jesu ọtaa, sị, “Elee iwu kachanrịn mkpa?” \p \v 29 Jesu nọ za a, sị, “Hụn kachanrịnnị wụ ọnwan: ‘Ọnụ ndị Izrẹlụ, gọn ni ntịn! Di-nwọnni-ẹnyi wụ Osolobuẹ ẹnyi, ịya sụọ wụ Nna.’ \v 30 ‘I jẹnkọ d'e gi obi ị ile lẹ enwẹn\f + \fr 12:30 \ft umẹ-ndụn\f* i ile lẹ uche i ile lẹ ikẹn i ile nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ Di-nwọnni-ẹnyi wụ Osolobuẹ i.’ \v 31 Hụn mẹ ẹ ẹbụọ wụ ọnwan: ‘Ihiẹn ibe i sikọ d'a sụọrịrị ị kẹ ihiẹn enwẹn i dọn a sụọ ị.’ O nwọnni iwu ọzọ ka ndịnị.” \p \v 32 Onyẹ-nkuzi Iwu hụ nọ sị Jizọsị, “Y'e kughọ ọhụnma onyẹ-nkuzi. Eziẹ k'i ku nị Di-nwọnni-ẹnyi sụọ wụ Osolobuẹ, ọzọ arị a, \v 33 lẹni igi obi i ile lẹ nghọha ị ile lẹ ikẹn i ile nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ Osolobuẹ lẹ ịnị ihiẹn ibe i a sụọ ị kẹ ihiẹn enwẹn i dọn a sụọ i kachanrịn ẹjan ile wẹ dụn ọkụn lẹ ẹjan ndị ọzọ ile mkpa a rị.” \p \v 34 Ogẹn Jizọsị gi hụn a n'ọ za ọhụnma, ọ nọ sị onyẹ-nkuzi Iwu hụ, “Y'a nọkunmẹgụọ Alị-eze Osolobuẹ.” \p Ogẹn ọnwan gi mẹgụụ, o nwọnzini onyẹ egun nị jụ Jesu ajụjụ. \s1 Ajụjụ Banyeni Mezaya, Onyẹ Hụ Osolobuẹ Tumẹ \r (Mat 22.41-46; Luk 20.41-44) \p \v 35 Ogẹn Jesu gi rị imẹ Ụlọ-nsọ a kuzi, ọ nọ sị, “Kị haịn ndị-nkuzi Iwu gi e ku ni Kraịstị wụ nwa Defidi?” \v 36 “Bụ Defidi lẹ enwẹn ẹ ku oku ghahanị Mmọn-nsọ, sị, \q1 ‘Di-nwọnni-ẹnyi sị Di-nwọnni-m; \q1 nọdị alị ẹka-nni m, \q2 d'e ru mgbe m bugụụ ndị iṅẹnrẹn i \q2 che okpuru ụkụ ị’ \p \v 37 Ebe o mẹ ni Defidi lẹ enwẹn ẹ kpọ a ‘Di-nwọnni-m,’ nanị k'o dọn nwan wụrụ nwa Defidi?” \p Ihiẹn ọ rị e ku hụ a sụọ igunrun hụ ụsụọ. \s1 Jesu A Dọ Wẹ Ẹka-ntịn Banyeni Ndị-nkuzi Iwu \r (Mat 23.1-36; Luk 20.45-47) \p \v 38 K'o dọn rị a kuzi, ọ sị, “Kpachanpụ nị ẹnya banyeni ndị-nkuzi Iwu, ọ sụọ wẹ nị w'e yi ẹkwa tueni a ghahunmẹ; ọ sụọzị wẹ nị wẹ e kele wẹ ekele pụ-ichẹn imẹ afịa; \v 39 ọ sụọ wẹ nị w'a nọdị isi-ocho imẹ ụlọ-ofufe, a nọdị isi-ocho wẹ gha e ri oriri. \v 40 W'e gi ẹro e rigbu ikpoho di wẹ nwụn lẹ ụlọ wẹ, e gi ekpere sueni e kpumẹ ẹ. Ikpe-ọmụma wẹ jẹnkọ d'a ka njọ.” \s1 Oyiye Ogbẹnnyẹ Di Ẹ Nwụn Ye \r (Luk 21.1-4) \p \v 41 Jesu nọ nọdị alị bu ihun zinmẹ ebe w'e buche oyiye, e lee kẹ igunrun hụ rị e buche egho imẹ ebẹhụ. Ndị ịdafịn bu ọda hụ e buche egho hini. \v 42 Ogbẹnnyẹ ohu di ẹ nwụn nọ bịa d'e buche akpụrụ egho kọpa ẹbụọ mẹ ẹkẹrẹ, 'ya wụ ịkọbọ. \v 43 Jizọsị nọ kpọ ụmụ-azụụn a, sị wẹ, “Ogbẹnnyẹni di ẹ nwụn buchekarị ịhịan ile hụn rị e buche ego imẹ ebe w'e buche oyiye. \v 44 Makẹni wẹ ile gha imẹ hụn bu ọda wẹ nwẹ ye, kanị 'ya lẹ enwẹn ẹ, k'o mẹhan ogbẹnnyẹ, yechanrịn ihiẹn ile o nwọn, ihiẹn ile o nwọn hụn o gi bi.” \c 13 \cl Isi Nke Mmẹtọ \s1 Jesu E Ku Ẹ Nị Wẹ Jẹnkọ D'e Tikpọ Ụlọ-nsọ \r (Mat 24.1-2; Luk 21.5-6) \p \v 1 Ogẹn Jizọsị gi gha Ụlọ-nsọ pụkọ, onyẹ ohu imẹ ụmụ-azụụn a nọ sị a, “Onyẹ-nkuzi, lee ihiẹn ọmụma ndịnị hi-ogbe-o! Lee okẹn ụlọ ndịnị magbu enwẹn wẹ mma-o!” \p \v 2 Jesu nọ sị a, “Y'a hụn okẹn ụlọ ndịnị? O nwọnni ogbe-ọmụma ohu hụn sikọ d'a họdụ elu ibe ẹ, wẹ jẹnkọ d'a tụ wẹ ile ye alị.” \s1 Nsọngbu Lẹ Ukpokpo \r (Mat 24.3-14; Luk 21.7-19) \p \v 3 Ogẹn Jesu sụọ gi nọdị alị elu Ugu Olivu hụn rị nchetarị ihun Ụlọ-nsọ, Pita, Jemisi, Jọnụ lẹ Andụrụ nọ bịa d'e kunrun ẹ, jụ a ajụjụ ebe 'ya lẹ wẹ sụọ rị a, sị, \v 4 “Gwa ẹnyi, elee ogẹn kẹ ihiẹn ndịnị sikọ d'e mẹ? Kị wụ ahịma w'e gi marịn nị ihiẹn ndịnị ile e d'e mẹ?” \p \v 5 Jesu nọ gwama wẹ, sị, “Kpachanpụkwọ nị ẹnya amamgbe w'e dufie ụnụ. \v 6 Ndị bu ọda jẹnkọ d'e gi ẹfan m bịa, sị, ‘Mmẹ wụ Kraịstị, Onyẹ Ahụn Chuku Tumẹ!’ Wẹ sikọ d'e gi ẹ dufie ndị bu ọda. \v 7 Ogẹn ụnụ jẹnkọ d'e gi nụ ukwere agha rị ichẹn-ichẹn lẹ karị-karị agha ndị wẹ rịsọnmẹ a lụ, atụkwọlẹ ni egun. Ihiẹn ndịnị jẹnkọ d'e mẹ bụ njẹndemẹ ogẹn e ke ru. \p \v 8 Alị sikọ d'a lụsọn ibe wẹ, alị-eze ohu jẹnkọ d'a lụsọn alị-eze ọzọ, alị-ọmahihie sikọ d'a rị ebe rị ichẹn-ichẹn; ụnwụn sikọ d'a rị; kanị, ihiẹn ndịnị nọ kẹ ebe imẹ nọhụ mẹmẹ okpoho.” \s1 Ukpokpo \p \v 9 “O mẹ nke ọnụ lẹ enwẹn ụnụ, kpachanpụ nị ẹnya; makẹni wẹ jẹnkọ d'e wejẹn ọnụ ọgwa rị ichẹn-ichẹn; wẹ sikọ d'e gbu ụnụ ili imẹ ụlọ-ofufe\f + \fr 13:9 \ft Ịya wụzịkwọ ọgwa obodo ọwụlẹ ogẹn ahụn.\f* rị ichẹn-ichẹn; ọnụ jẹnkọ d'e wuzo ihun ndị-Gọvanọ rị a kịnị lẹ ndị-nze makẹ ufiri m—ụnụ k'e gi ẹ shịa nị m ẹri ebe wẹ rị. \p \v 10 Wẹ k'e bu ụzọ zigbarịgụụ ndị alị ile oziọma. \v 11 Ogẹn wẹ sikọ d'e gi nwụnrụn ụnụ, we ọnụ si ọgwa, ehuelẹ ni uhue ihiẹn ụnụ jẹnkọ d'e ku, kalẹ, ku ni ihiẹn ọwụlẹ Osolobuẹ jẹnkọ d'e ye ụnụ ogẹn hụ, makẹni ẹlẹ ụnụ jẹnkọ d'e ku, kama, Mmọn-nsọ sikọ d'e gi ụnụ ku. \v 12 Umunẹ jẹnkọ d'e we umunẹ wẹ ye wẹ gbu; ndị nẹdi jẹnkọ d'e we ụmụ wẹ ye wẹ gbu; ụmụ jẹnkọ d'a lụsọn ndị mụnị wẹ, mẹ wẹ gbu wẹ. \v 13 Ize ụnụ jẹnkọ d'a ban ịhịan ile makẹ ufiri m. Kanị onyẹ hụ din ndidi d'e ru njẹndemẹ kẹ Osolobuẹ sikọ d'a zụọpụha.” \s1 Eje-ụrụ Hụ \r (Danẹlụ 9.27; Mat 24.15-28; Luk 21.20-24) \p \v 14 “Kanị, ogẹn ọnụ jẹnkọ d'e gi hụn ‘Eje-ụrụ ahụn’ k'o wuzo ebe furulẹni n'ọ rị (onyẹ hụn rị a gụn ihiẹnni 'ya ghọha a), ogẹn hụ, ndị rị Judia wẹ gbasikwọ elu-ugu. \v 15 Onyẹ hụn rị elu ụlọ ehidangụkwọlẹ banyemẹzi imẹ ụlọ n'o jẹnkọ d'e weri ihiẹn ọwụlẹ. \v 16 Onyẹ rị ugbo ekinhẹnkwọlẹ d'e weri ẹkwa a. \v 17 O jẹnkọ d'a fụ ndị rị imẹ lẹ ndị pa nw'ẹka ọrụn ogẹn hụ! \v 18 E mẹ ni ekpere amamgbe ọ gha e mẹ ogẹn oyi! \v 19 Makẹni okẹn afụnfụn jẹnkọ d'a rị ogẹn hụ—ụdị hụn rịtulẹni, gha ogẹn Osolobuẹ gi ke ụwa d'e ru ogẹnni; ụdị a arịkọzị. \v 20 Omẹni Di-nwọnni-ẹnyi e te belụanị ogẹn hụ, o nwọnni onyẹ sikọ d'a s'ẹka wanahịnnị. Kanị, o gigụọ ufiri ndị ọ họrị, ndị nke ẹ, belụa ogẹn hụ.” \p \v 21 “Ogẹn hụ, onyẹ sị ị, ‘Lee ẹ, Kraịstị rị ebeni!’ Mọbụ, ‘Lee ẹ, ọ rị ebahụn,’ ekwerikwọlẹ ihiẹn ọ rị e ku. \v 22 Ndị kpọ enwẹn wẹ Kraịstị lẹ ndị-amụma-ntụ jẹnkọ d'a pụha. Wẹ jẹnkọ d'a rụnsọnmẹ ọrụn-atụmẹnya, ihiẹn-ahịma rị ichẹn-ichẹn kẹni wẹ dufie ịhịan, kẹni wẹ dufiedẹ ndị Osolobuẹ họrị—omẹni o te k'a nị wẹ mẹ. \v 23 Kpachanpụkwọ nị nwan ẹnya, n'a gwatọgụọ m ụnụ!” \s1 Ọbịbịa Jesu \r (Mat 24.29-31; Luk 21.25-28) \p \v 24 “Ogẹn hụ, ogẹn afụnfụn hụ ghafegụụ, ẹnya-anwụn jẹnkọ d'a gba ishi, ifọn etikọzị, \v 25 kokisẹ jẹnkọ d'a gha elu-igwere a danye alị, ikẹn rị elu sikọ d'e zinzin. \v 26 Ogẹn hụ kẹ ịhịan ile jẹnkọ d'e gi hụn Nwa nke Ịhịan k'o gi ikẹn lẹ ọghọ hi-ogbe lala imẹ orukpu. \v 27 O jẹnkọ d'e zipụ ndị mmọn-ozi ẹ jẹn imẹ ụwa ile, d'e wegbama ndị nke Osolobuẹ rị ebe ọwụlẹ—gha ebe ụwa ru d'e ru ebe elu-igwere ru.” \s1 Ihiẹn Jesu Gi Osisi Figi Kuzi \r (Mat 24.32-35; Luk 2.29-33) \p \v 28 “Gi ni osisi figi mụnrụn ihiẹn: Hụn o gihụ fọrịma ọnụ a marịn nị udu-mirin e d'e bidọn. \v 29 Ẹrịra k'ọ rịzịkwọ, ogẹn ụnụ e gi hụn kẹ ihiẹn ndịnị rị e mẹ, ụnụ a marịn nị Nwa nke Ịhịan a rịgụọ ẹhụ nsue, o rugụọ ọnụmụzọ. \v 30 Ezioku kẹ m rị a gwa ọnụ, agbọnị a ghafegụkọ ihiẹn ndịnị kebe mẹzu. \v 31 Elu-igwee lẹ ụwa sikọ d'a ghafe, kanị ihiẹn ndị m ku a ghafekọ.” \s1 O Nwọnni Onyẹ Marịn Ụhụọhịn Hụ Mọbụ Ogẹn Hụ \r (Mat 24.36-44) \p \v 32 “Kanị, o nwọnni onyẹ marịn ụhụọhịn o jẹnkọ d'e mẹ mọbụ ogẹn o jẹnkọ d'e gi mẹ imẹ ụhụọhịn ahụn, kẹ ndị mmọn-ozi rị elu-igwee kẹ Nwa; Chuku-Nẹdi sụọ marịn. \v 33 Kpachanpụ nị ẹnya, mụnrụn nị ẹnya, makẹni ụnụ amarịn ogẹn o jẹnkọ d'a wụ. \v 34 Ọbịbịa Nwa nke Ịhịan jẹnkọ d'a rị kẹ ebe okẹnnyẹ ohu nọ jẹnkọ alị-ịhịan, ọ nọ bu ihiẹn ẹ che ẹka ndị idibo ẹ, onyẹ lẹ ọrụn a, onyẹ lẹ ọrụn a; ọ nọ sị onyẹ-nche 'ya chemẹ nche. \v 35 'Ya wụ, mụnrụn nị nwan ẹnya, makẹlẹ ọnụ amarịn ogẹn nna nwẹ ụlọ e gi lụa—kẹ ogẹn ẹnyasị k'o gi lụa-o, kẹ imẹ abalị rọ-o, kẹ ọkpa kwan rọ-o, kẹ eki fọnmẹ rọ-o—o nwọnni onyẹ marịnnị. \v 36 Omẹni ọ bịa idẹnmizi, amamgbe ọ hụn ụnụ kẹ ọnụ rị a ranhịn ụran. \v 37 Ihiẹn m rị a gwa ụnụ kẹ m rị a gwa onyẹ ọwụlẹ: mụnrụn nị ẹnya!” \c 14 \cl Isi Nke Mmẹnọ \s1 E Rini Wẹ Jesu Ngo \r (Mat 26.1-5; Luk 22.1-2; Jọn 11.45-57) \p \v 1 Ogẹn o gi họdụ akpụ-ụhụọhịn ẹbụọ nị Mmẹmmẹ-Nghafe lẹ Mmẹmmẹ wẹ gi e ri Brẹdi nwọnlẹni yisti o gi a fụ ru, ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu hụ a chọ kẹ w'a dọn gi nzuzue nwụnrụn Jesu d'e gbu. \v 2 Wẹ nọ sị, “Ẹnyi emẹkọkwọ a ogẹn Mmẹmmẹ, amamgbe isusu gha a rị.” \s1 E Hukpu Wẹ Jesu Udẹn \r (Mat 26.6-13; Jọn 12.1-8) \p \v 3 Ogẹn Jesu gi rị obodo Bẹtanị, iwe Saịmọnụ hụn emu oti te kụ, e ri ihiẹn-oriri, okpoho ohu nọ buhẹ ọgọ alabasta udẹn e shin ọhụnma jun imẹ ẹ; udẹn ahụn ṅanran ọda-ọda—nadị kẹ wẹ gi mẹmẹ ẹ. Ọ nọ kụke ọgọ hụ, hu udẹn hụ kpu Jesu isi. \v 4 Kanị ndị hụ imẹ ndị rị ebahụn nọ wemẹ iwe, a sị ibe wẹ, “Kị wẹ rị e wiwini udẹnni ṅanrannị? \v 5 Nkẹ e rekarị wẹ udẹnni ihiẹn nọkẹ egho ọrụn akp'ọhịn ọgụn-mmisẹn, we egho ẹ ye ndị igbẹnnyẹ.” Wẹ nọ kọrịamanị okpoho hụ ọda-ọda. \p \v 6 Kanị, Jesu nọ sị wẹ, “Hapụn'a! Kị ụnụ rị e sọngbun'ẹ? O fegụọ m ofufe rị mma. \v 7 Ọnụ lẹ ndị igbẹnnyẹ rị ebeni ogẹn ile, ụnụ nwẹ ikẹn mẹni wẹ ọhụnma ogẹn ọwụlẹ ụnụ chọ; kanị mmẹ nwẹn esọnkọ ụnụ nọdị ebeni ogẹn ile. \v 8 Okpohoni a nwangụọ ikẹn ẹ; o hukpugụọ m udẹnni ẹhịụ n'o gi kwademẹ olili m, o gini d'e ru. \v 9 Eziẹ, m rị a gwa ụnụ nị ebe ọwụlẹ wẹ sikọ d'e zi oziọma imẹ ụwa, wẹ jẹnkọ d'e ku ihiẹnni o mẹ, e gi ẹ a nyanhan a.” \s1 Judasị E Kweri N'ọ We Jesu Ye Wẹ \r (Mat 26.14-16; Luk 22.3-6) \p \v 10 'Ya Judasị nwa Iskarọtụ, onyẹ ohu imẹ wẹ mmẹbụọ hụ nọ jẹnmẹ d'e kunrun ndị-isi nchụ-ẹjan kẹni ọ hụn ụzọ re Jesu ye wẹ. \v 11 Ogẹn wẹ gi nụ ihiẹn ọ bịanị, ẹfọ nọ sụọ wẹ ụsụọ ọhụnma-ọhụnma; wẹ nọ kwe ẹ nkwa nị wẹ jẹnkọ d'e ye ẹ egho. 'Ya ọ nọ chọma efe o k'e gi we Jesu ye wẹ. \s1 Jesu Lẹ Ụmụ-azụụn A E Ri Oriri-Nghafe \r (Mat 26.17-25; Luk 22.7-14, 21-23; Jọn 13.12-30) \p \v 12 O ru ụhụọhịn ibuzọ Mmẹmmẹ wẹ gi e ri Brẹdi nwọnlẹni yisti o gi a fụ, ụhụọhịn hụ wẹ gi e gbu ebulu Oriri-Nghafe, ụmụ-azụụn Jesu nọ jụ a, sị, “Elebe k'i chọ nị ẹnyi kwademẹ hụn y'a nọ ri Oriri-Nghafe?” \p \v 13 'Ya Jesu nọ zi mmadụ ẹbụọ imẹ ụmụ-azụụn a, sị wẹ, “Jẹn ni imẹ obodo hụ, okẹnnyẹ ohu bu ite-mirin jẹnkọ d'e kunrun ọnụ; sọnmẹn'ẹ. \v 14 Sị nị onyẹ nwẹ ụlọ o jẹnkọ d'a banye, ‘Onyẹ-nkuzi sị, “Elee hụn wụ mmughẹ m ahụn mẹ lẹ ụmụ-azụụn m sikọ d'a nọ ri Oriri-Nghafe?” ’ \v 15 O jẹnkọ d'a ghọsị ụnụ mmughẹ ohu shịanị rị ibe elu, hụn wẹ kwademẹgụụ ọhụnma, nọ nị ebẹhụ kwademẹ ni ẹnyi ihiẹn ile.” \p \v 16 'Ya ụmụ-azụụn hụ nọ shi imẹ obodo hụ, hụn ihiẹn ile kẹ Jesu dọn ku; wẹ nọ kwademẹ ihiẹn-oriri Nghafe. \p \v 17 O ru ogẹn ẹnyasị, Jesu lẹ ụmụ-azụụn a mmẹbụọ nọ bịa ebẹhụ. \v 18 Ogẹn wẹ gi nọdịgụụ alị e ri ihiẹn-oriri, Jesu nọ sị wẹ, “Ezioku kẹ m rị a gwa ụnụ, onyẹ ohu imẹ ụnụ jẹnkọ d'e re m—onyẹ mmẹ lẹ 'ya rị e ri ihiẹn-oriri.” \p \v 19 Ẹfọ asụọzịnị ụmụ-azụụn a ụsụọ; onyẹ-onyẹ hụ a sị a, “Ẹlẹkwọ mmẹ! Mmẹ rọ?” \p \v 20 Jesu nọ za wẹ, sị, “Onyẹ ohu imẹ ọnụ mmẹbụọ rọ, onyẹ hụn mmẹ lẹ ịya gba e suru brẹdi imẹ afẹrẹ ohu e ri. \v 21 Ẹghẹẹ, Nwa nke ịhịan k'a la rịkẹ kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku; kanị nsọngbu jẹnkọ d'a rị nị onyẹ hụn sikọ d'e we Nwa nke Ịhịan ye wẹ! O te ka onyẹ hụ mma nị amụnị w'a!” \s1 Oriri-nsọ \r (Mat 26.26-30; Luk 22.14-20; 1Kọ 11.23-25) \p \v 22 Ogẹn wẹ gi rị e ri ihiẹn-oriri ahụn, Jesu nọ weri brẹdi, ọ gọzigụụ a, ọ nọ bebe ẹ, w'ẹ ye ụmụ-azụụn a, sị, “Weri n'ẹ, ọnwan wụ ẹhụ m.” \p \v 23 'Ya ọ nọ weri ope, o yegụụ Osolobuẹ ekele, ọ nọ ye wẹ ile 'ya. Wẹ ile nọ rarịsọnmẹ. \v 24 Ọ nọ sị wẹ, “Ọnwan wụ ẹdeke m, hụn wẹ gi ufiri ndị bu ọda hupụ; ẹdeke m, hụn wẹ gi biye nkwerigbama \f + \fr 14:24 \fl mọbụ: \ft nkwerigbama ọhụn\f* Osolobuẹ tumẹ ẹgbata 'ya lẹ ndị nke ẹ. \v 25 M rị a gwa ụnụ ezioku, arakọzị m manya vaịnị d'e ru ogẹn m jẹnkọ d'a ra a nke ọhụn imẹ Alị-eze Osolobuẹ.” \v 26 Wẹ nọ bụ ẹbụ Mmẹmmẹ-Nghafe; a bụgụụ w'a, wẹ nọ gha ebahụn jẹnmẹ Ugu Olivu. \s1 Jesu E Ku Ẹ Nị Pita Jẹnkọ D'a Ghọrị N'ọ Marịn A \r (Mat 26.31-35; Luk 22.31-34; Jọn 13.36-38) \p \v 27 Jesu nọ sị wẹ, “Ụnụ ile jẹnkọ d'a gba m tọ, makẹni Ẹkụkwọ-nsọ sị, \q1 ‘M jẹnkọ d'e gbu onyẹ-ndu atụnrụn, \q1 atụnrụn ile jẹnkọ d'a gbayịya!’ \p \v 28 Kanị m ghagụọ ọnwụn lihi, m k'e bu nị ụnụ ụzọ si Galili.” \p \v 29 Pita nọ sị a, “Anakọ m'ị tọ! Ọsụọn'a nị ndị ọzọ ile a la ị tọ!” \p \v 30 Jesu nọ sị Pita, “Ezioku kẹ m rị a gwa ị, nị tannị, imẹ abalịnị, ọkpa gini d'a kwan mgbe ẹbụọ, i jẹnkọ d'a ghọrị mgbe ẹtọ nị y'a marịn m.” \p \v 31 Kanị, Pita e kusi ẹ ikẹn, sị, “O nwọnni ogẹn m'e gi la ị tọ, ọsụọn'a nị mmẹ lẹ 'yụ sikọ d'a nwụn!” Ụmụ-azụụn ile họdụnị nọ kuzikwọ ẹrịra. \s1 Jesu E Mẹ Ekpere Imẹ Gẹsẹmani \r (Mat 26.36-46; Luk 22.39-46) \p \v 32 Ya wẹ nọ shi ebe w'a kpọ Gẹsẹmani, Jesu nọ sị ụmụ-azụụn a, “Nọdị nị alị ebeni, nị m jẹn d'e mẹ ekpere.” \v 33 Ọ nọ weri Pita lẹ Jemisi lẹ Jọn jẹnmẹ. \p Ya obi nọ ferimẹ ẹ, obi eruzin'ẹ alị. \v 34 Ọ nọ sị wẹ, “Obi e d'a gbawapụ m—o d'e gbu m; nọdị nị ebeni, ụnụ a mụnrụn ẹnya.” \p \v 35 Ọ nọ jẹnzụkazị, tụha enwẹn ẹ ye alị, kpe ekpere, nị mbụnị o jẹnkọ d'a nị mẹ, nkẹ a napụ w'a ogẹn afụnfụn hụ. \v 36 Ọ nọ sị, “Baba, Baba Nẹdi m! O nwọnni ihiẹn ị ghalẹni a s'ẹka e mẹ; napụ m mkpu afụnfụnnị. Kanị uche i mẹ, ẹlẹ nke m.” \p \v 37 Ogẹn o gi kin-azụụn, ọ hụn wẹ kẹ wẹ rị ụran. Ọ nọ sị Pita, “Saịmọnụ, ị rị ụran? 'Ya wụ y'a s'ẹka mụnrụn ẹnya mgbahunmẹ ọkụlọkụ ohu?” \v 38 Ọ nọ sị wẹ, “Mụnrụn nị ẹnya; e mẹ ni ekpere, amamgbe ọnụ a danban imẹ ọnwụnwan; mmọn ịhịan a chọghọ, kanị ndụn gụụ ẹhụ.” \p \v 39 Ọ nọ pụzị d'e mẹ ekpere, e mẹzikwọ ekpere ohu hụ. \v 40 O kinhẹnzi azụụn ebe ụmụ-azụụn a rị, hụnzị wẹ kẹ wẹ rị a ranhịn—ezigbo ụran gi wẹ, asanị wẹ ẹka shịapụ ẹnya. Amarịnzịnị wẹ ihiẹn wẹ sikọ d'a sị a. \p \v 41 O kinhẹnzi nke mgbe ẹtọ, ọ nọ sị wẹ, “Ụnụ rịkwọ a ranhịn, e zuru ikẹn? O higụọ! Ogẹn e rugụọ. Lee n'ẹ, e we wẹ Nwa nke Ịhịan che ẹka ndị-njọ. \v 42 Lihi ni nị ẹnyi jẹnmẹ. Lee n'ẹ, onyẹ rị e reni m e rugụọ ẹhụ ebeni!” \s1 A Nwụnrụn Wẹ Jesu \r (Mat 26.47-56; Luk 22.47-53; Jọn 18.3-12) \p \v 43 Ozigbo hụ, kẹ Jesu rịkwọ e ku oku hụ, Judasị, onyẹ ohu imẹ ụmụ-azụụn a nọ bịa, 'ya lẹ igunrun busọnmẹ ihiẹn ọgụn—kẹ ọpịa-agha, kẹ ẹgbe. Ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu lẹ ndị-isi zihẹ wẹ. \v 44 (Onyẹ hụn rị e ren'ẹ wụ Judasị gwa wẹ ihiẹn wẹ sikọ d'e gi marịn Jesu, sị, “Onyẹ hụn m jẹnkọ d'e su ọnụ, ịya wụ onyẹ hụ ụnụ chọkọ, nwụnrụn n'a, ọnụ e kwọnkẹnmẹ ẹ, duru ẹ jẹnmẹ.”) \v 45 Ogẹn Judasị gi nwan bịa, ọ nọ jẹnburu Jizọsị, sị a, “Onyẹ-nkuzi!” Ọ nọ su ẹ ọnụ. \v 46 Ndị hụ nọ kwọndọn Jesu, nwụnrụn a. \v 47 Kanị, onyẹ ohu imẹ ụmụ-azụụn a ndị ahụn turu ebẹhụ nọ sepụha ọpịa-agha, banpụ odibo Onyẹ-isi nchụ-ẹjan ntịn. \v 48 Jesu nọ sị wẹ, “Kị ụnụ buhẹ ni ọpịa-agha lẹ ẹgbe d'a nwụnrụn m—nọkẹ sị m wụ onyẹ-ohin? \v 49 M rị imẹ igunrun ụnụ imẹ Ụlọ-nsọ ụhụọhịn ile a kuzi, ụnụ anwụnrụnnị m. Kanị ihiẹn ndịnị rị e mẹ kẹni ihiẹn Ẹhụhụọ-nsọ kụ hụn ụzọ mẹzu.” \p \v 50 Ụmụ-azụụn a ile nọ la a tọ, gbama ọsọ. \v 51 Okorọbịa ohu, hụn yihụ ẹkwa linẹ w'e yiye elu ẹ sụọ, nọ sọnmẹ Jesu. Wẹ nọ dọdọn ẹkwa a, chọ nị wẹ nwụnrụn a, \v 52 kanị ọ nọ la ẹkwa a tọnị wẹ, gi ọtọ gha ebahụn gbapụ. \s1 E We Wẹ Jesu Jẹnni Ndị-isi Nkịkwama \r (Mat 26.57-68; Luk 22.54-55, 63-71; Jọn 18.13-14, 19-24) \p \v 53 Wẹ nọ weri Jesu si iwe Onyẹ-isi nchụ-ẹjan. Ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu lẹ ndị-isi ile nọ gbakikomẹ ebẹhụ. \v 54 Kanị, Pita sọnkọ Jizọsị; ẹgbata wẹ e teyezi ẹkẹrẹ. Ọ banye ezi ọgwa Onyẹ-isi nchụ-ẹjan, ọ nọ sọn ndị-nche nọdị alị nyanma ọkụn. \v 55 Ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ Ndị-isi Nkịkwama ile hụ a chọ ihiẹn wẹ k'e gi hangbu Jizọsị eṅẹn, kẹni wẹ gbu ẹ, kalẹ ahụnnị wẹ — \v 56 ọsụọn'a nị ndị bu ọda e buokinọlẹ Jesu ọnụ, oku wẹ adangbamanị. \v 57 'Ya kẹ ndị hụ imẹ ndị rị ebẹhụ nọ lihi ọtọ, buokin Jesu ọnụ, sị, \v 58 “Ẹnyi nụ k'o ku n'o jẹnkọ d'e tikpọ Ụlọ-nsọnị wẹ gi ẹka tụn, gi akpụ ụhụọhịn ẹtọ tụn hụn wẹ ghalẹni e gi ẹka a tụn.” \v 59 Kanị, ẹri wẹ a dangbamazịkwọnị. \p \v 60 'Ya kẹ Onyẹ-isi nchụ-ẹjan nọ lihi ọtọ ihun wẹ ile, jụ Jesu njụ, sị, “O nwọnni ihiẹn y'e ku banyeni ihiẹnni ile wẹ rị e ku nị ịya kẹ i mẹ?” \p \v 61 Kanị Jesu a gba nkịntịn, ọ shịarịnị ihiẹn ọwụlẹ. Onyẹ-isi nchụ-ẹjan nọzị jụ a, sị, “Ịyụ wụ Kraịstị, Nwa Onyẹ Hụ Rịchanrịn mma?” \p \v 62 Jesu nọ sị, “Mmẹ rọ; ọnụ jẹnkọ d'a hụndẹ Nwa nke Ịhịan ebe ọ nọdị alị azụụn ẹka-nni Osolobuẹ, Onyẹ ahụn Ikẹn ile wụ nke ẹ, hụnzị a k'o gi orukpu gha elu-igwee lala!” \p \v 63 'Ya Onyẹ-isi nchụ-ẹjan nọ tika ẹkwa 'ya lẹ enwẹn ẹ wụ Onyẹ-isi nchụ-ẹjan, sị, “Kị ẹnyi rịzị a chọnị ọshẹri ọzọ?! \v 64 Ụnụ a nụgụọ arụnị o ku. Kị wụ uche ụnụ?” Wẹ ile nọ sị nị ikpe-ọnwụn a magụọ a. \p \v 65 Ndị hụ imẹ wẹ nọ jụma ẹsọn kpu Jesu, e kpumẹ w'ẹ ẹnya, fịan a ihiẹn, sị a, “Bu amụma!” Ndị-nche nọzị weri ẹ, gbu ẹ ili. \s1 Pita A Ghọrị N'ọ Marịn Jizọsị \r (Mat 26.69-75; Luk 22.56-62; Jọn 18.15-18, 25-27) \p \v 66 Kẹ Pita rị ibe alị imẹ ezi-ọgwa hụ, okpoho ohu imẹ ndị idibo Onyẹ-isi nchụ-ẹjan nọ bịa ebẹhụ. \v 67 Ogẹn o gi hụn Pita ebe ọ rị a nyan ọkụn, o bu ẹnya tụma a, sị a, “Ịyụ lẹ Jizọsị onyẹ Nazarẹtị hụ wịzịkwọ.” \p \v 68 Kanị Pita nọ ghọrị, sị, “Amarịndẹ m ihiẹn ị rị e ku, aghọtanị m ihiẹn i rị e ku.” Ọ nọ pụ ebẹhụ, si ọnụ-mgbọn. 'Ya kẹ ọkpa nọ kwan. \p \v 69 Okpoho odibo hụ a hụnzị a ebahụn, ọ nọ gwama ndị wuzo ebẹhụ, sị, “Onyẹni wụ onyẹ ohu imẹ wẹ!” \v 70 Kanị Pita a ghọrịzị. \p O tebe, ndị turu ebahụn nọzị sị Pita, “Ezioku-ezioku, ị wụ onyẹ ohu imẹ wẹ, makẹni ị wụ onyẹ Galili.” \p \v 71 Kanị, Pita nọ bụma enwẹn ẹ ọnụ, kundẹ Osolobuẹ, sị, “A marịn m okẹnnyẹni ọnụ rị e ku oku ẹ.” \p \v 72 Ozigbo, ọkpa nọ kwan nke mgbe ẹbụọ, ya Pita nọ nyanhan oku Jesu gwa a; nị “Ọkpa gini d'a kwan mgbe ẹbụọ, i jẹnkọ d'a ghọrị mgbe ẹtọ nị y'a marịn m.” 'Ya ndụn nọ gụụ a, ọ nọ kwan ezigbo ẹkwan. \c 15 \cl Isi Nke Mmisẹn \s1 E Weri Wẹ Jesu Jẹnni Paịleti \r (Mat 27.1-2, 11-14; Luk 23.1-5; Jọn 18.28-38) \p \v 1 Hụn eki gihụ fọn, ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-isi lẹ ndị-nkuzi Iwu lẹ ndị ile rị Ndị-isi Nkịkwama nọ zu, tụgbama iroro ihiẹn wẹ sikọ d'e mẹ. Wẹ nọ kẹn Jesu ẹgbụn, duru ẹ pụ, wẹ ẹ ye Paịleti, hụn wụ Gọvanọ rị a kịdọn ni ndị Rom. \v 2 Paịleti nọ jụ a, sị, “Ịyụ wụ Eze ndị Ju?” Jesu nọ za, sị, “Ịyụ ku ẹ.” \p \v 3 Ndị-isi nchụ-ẹjan nọ kusọnmẹ ihiẹn bu ọda wẹ sị nị 'ya k'o mẹ. \v 4 Paịleti nọ jụzị a, sị, “O nwọnni ihiẹn y'a za? Lee ihiẹn ndịnị ile wẹ rị e ku nị ịya k'i mẹ.” \p \v 5 Jesu ekuzini ihiẹn ọwụlẹ, nke wụ nị ọ tụ Paịleti ẹnya. \s1 A Ma Wẹ Jesu Ikpe-ọnwụn \r (Mat 27.15-26; Luk 23.13-25; Jọn 18.39—19.16) \p \v 6 Ogẹn Mmẹmmẹ-Nghafe ọwụlẹ, Paịleti a gha imẹ ụlọ-ngan e wepụha nị wẹ onyẹ ohu ọwụlẹ wẹ chọ. \v 7 Mmẹmmẹ-Nghafeni, o nwọn okẹnnyẹ ohu w'a kpọ Barabasị hụn rị imẹ ngan, ịya lẹ ndị rị a lụsọn ndị-ọkịkị; ndị ahụn ya lẹ wẹ rị imẹ ngan gbu ọchụ ogẹn isusu. \v 8 Ya kẹ igunrun hụ nọ nwan bịa d'a rịọ Paịleti n'o mẹ ni wẹ k'o dọn e mẹ mbụ, \v 9 Paịleti nọ jụ wẹ, sị, “Ụnụ a chọghọ nị m hapụ nị ụnụ Eze ndị Ju?” \v 10 (Paịleti jụ wẹ ẹrịra makẹni ọ marịngụọ nị ẹnya-ụfụ kẹ ndị-isi nchụ-ẹjan gi we Jesu ye ẹ.) \p \v 11 Ndị-isi nchụ-ẹjan nọ sị igunrun hụ gwa a n'o wepụha nị wẹ Barabasị hụn nkẹ o gi wepụha Jizọsị. \v 12 Paịleti nọ jụ wẹ, sị, “Kị ọnụ chọ nwan nị m gi okẹnnyẹni ụnụ a kpọ ‘Eze ndị Ju’ mẹ?” \p \v 13 Wẹ nọ yi oro, za, sị, “Kpọgbu ẹ!” \p \v 14 Paịleti nọ jụ wẹ, sị, “Kị haịn? Elee njọ k'o mẹ?” \p Kanị, wẹ nọ yikẹnmẹdẹ oro, sị, “Kpọgbu ẹ!!” \p \v 15 Makẹni Paịleti chọ n'o mẹ ihiẹn sikọ d'a sụọ igunrun hụ ụsụọ, ọ nọ hapụ Barabasị yeni wẹ; ọ fịangụụ Jesu mkpịnsịn, ọ nọ w'ẹ ye ndị jẹnkọ d'a kpọgbun'ẹ. \s1 Ndị-agha A Kpa Jesu Ye Ẹmụ \r (Mat 27.27-31; Jọn 19.2-3) \p \v 16 Ya ndị-agha rị okpuru Paịleti nọ weri Jesu si ezi-ọgwa Paịleti; wẹ nọ kpọgbama itu-agha wẹ. \v 17 Wẹ nọ yimẹ ẹ ẹwuru ṅanrannị e nwun ufie-rọnị, ufie-rọnị\f + \fr 15:17 \ft ẹwuru ndị nze lẹ ndị-ịdafịn\f*; wẹ nọ gi ogun kpa n'a okpu-eze, bu ẹ che ẹ isi. \v 18 'Ya wẹ nọ kelemẹ ẹ, a sị, “Eze ndị Ju, isi i che!” \v 19 A fịan w'a mkpịnsịn isi, jụkpu ẹ ẹsọn; e gbuni w'ẹ osekpu, e liyen'ẹ ẹka. \v 20 A kpagụụ w'a ye ẹmụ, wẹ nọ yipụ a ẹfẹ pọpụ hụ, yimẹzi ẹ nke ẹ. 'Ya wẹ nọ weri ẹ d'a kpọgbu. \s1 A Kpọma Wẹ Jesu Elu Obe \r (Mat 27.32-44; Luk 23.26-43; Jọn 19.17-27) \p \v 21 E ru wẹ ụzọ, wẹ nọ hụn okẹnnyẹ ohu w'a kpọ Saịmọnụ, ebe ọ gha alị ọfịa lala imẹ obodo. Ndị-agha hụ nọ wa a ye ẹ olu n'o buru obe \it ahụn wẹ jẹnkọ d'e gi kpọgbu\it* Jesu. (Saịmọnụ wụ nẹdi Alẹzanda lẹ Rufọsị, onyẹ alị Saịrini k'ọ wụ). \v 22 Wẹ nọ we Jesu si ebe w'a kpọ Gọgọta, hụn wụ “Ebe Okpokom'isi.” \v 23 Ebẹhụ kẹ wẹ nọ ye ẹ manya wẹ gwọgbama 'ya lẹ ihiẹn e lu ilu w'a kpọ Maa n'ọ ra, kanị Jizọsị aran'a. \v 24 'Ya wẹ nọ kpọma a enu obe. Wẹ nọ kebe ẹkwa a, tụ nkpọ kẹni wẹ marịn hụn onyẹ-onyẹ jẹnkọ d'e weri. \p \v 25 Ọkụlọkụ itenẹi ụtụntụn kẹ wẹ gi kpọma a elu-obe. \v 26 Ihiẹn wẹ deye elu obe nị ịya kẹ wẹ gi ma a ikpe wụ “Eze ndị Ju.” \v 27 Wẹ kpọma Jizọsị lẹ ndị ohin ẹbụọ elu-obe ichẹn-ichẹn; onyẹ ohu rị elu obe rị ẹka-ihiẹn Jizọsị, hụn-ẹbọ rị elu-obe rị ẹka-ekpẹn ẹ, \v 28 [kẹni ihiẹn Ẹkụkwọ-nsọ ku hụn ụzọ mẹzu—makẹni Ẹhụhụọ-nsọ sị, “Wẹ gụn a yeni ndị a dan iwu.”] \v 29 Ndị ghafekọnị hụ e finfin isi, a kpari ẹ, a sị, “Ha! Ẹlẹ ị sị n'i jẹnkọ d'e tikpọ Ụlọ-nsọ, gi akpụ-ụhụọhịn ẹtọ tụndọnzi ẹ?! \v 30 Zụọpụha nwan enwẹn i! Gha nwan elu obe hụ hidan.” \p \v 31 Ndị-isi nchụ-ẹjan lẹ ndị-nkuzi Iwu hụzị a kpa a e ye ẹmụ imẹ igunrun wẹ, a sị ibe wẹ, “Ọ zụọpụha ndị ọzọ, kanị ọ sanị ẹka zụọpụha enwẹn ẹ! \v 32 \it Onyẹ nwẹn sị n'ọ wụ\it* Kraịstị, Eze ndị Izrẹlụ, 'ya gha nwan elu obe hidan, kẹni ẹnyi hụn, kweri!” \p Ndị ohin ẹbụọ hụ wẹ kpọma wẹ lẹ ịya hụzịkwọ a kpari ẹ. \s1 Jizọsị A Nwụnhụn \r (Mat 27.45-56; Luk 23.44-49; Jọn 19.28-30) \p \v 33 O ru ogẹn ẹnya-anwụn gi a rị isi, alị hụ ile nọ gba ishi d'e ru ọkụlọkụ ẹtọ efinnaị hụ. \v 34 Ogẹn ihiẹn nọkẹ ọkụlọkụ ẹtọ gi kụ, Jesu nọ gi okẹn olu yi oro, sị, “Ẹlọị! Ẹlọị!! Lama Sabakitani?!” hụn wụ “Osolobuẹ m! Osolobuẹ m!! Kị haịn i gi gbakịtọ m azụụn?!” \p \v 35 Ndị hụ imẹ ndị wuzo ebẹhụ a nụ ihiẹn o ku, wẹ nọ sị, “Gọn ni ntịn, ọ rị a hị Ẹlaịja!” \v 36 Onyẹ ohu imẹ wẹ nọ gba ọsọ, weri ẹru suru manya rụ-ụka, fa a ye ọnụnụ mkpịnsịn, ye ẹ ra, sị, “Cheri ni, nị ẹnyi lele kẹ Ẹlaịja jẹnkọ d'a bịa d'e wetu ẹ enu obe!” \p \v 37 'Ya Jesu nọ gizi okẹn olu yikẹnmẹ oro, kwọnbepụ. \p \v 38 Ẹkwa wẹ gi gbọnbepụ Ebẹhụ- kachanrịn-nsọ imẹ Ụlọ-nsọ nọ bawapụ ẹbụọ gha elu d'e ru alị. \v 39 Ọkị-agha hụn wuzo ihun ẹ ebẹhụ a hụn kẹ Jesu dọn nwụn, ọ nọ sị, “Ezioku-ezioku, onyẹni wụ Nwa Osolobuẹ.” \p \v 40 O nwọnghọzị ikpoho ndị hụ rị a gha ebe teni e lee ile; ndị hụ imẹ wẹ wụ: Meri onyẹ Mag'dala lẹ Salomi lẹ Meri nnẹ Jemisi hụn-nta lẹ Josisi\f + \fr 15:40 \ft Josẹfụ\f*. \v 41 Ikpoho ndịnị wụ ndị e sọn Jesu, e yen'ẹ ẹka, e jẹnn'ẹ ozi ogẹn o gi rị Galili. Ikpoho ndị ọzọ bu ọda sọn ẹ bịa Jerusalẹm rịzịkwọ ebahụn. \s1 E Li Wẹ Jesu \r (Mat 27.57-61; Luk 23.50-56; Jọn 19.38-42) \p \v 42 O ru ẹnyasị Ụhụọhịn hụ, ebe o mẹni Ụhụọhịn-nkwademẹ rọ, 'ya wụ ọhị gbama Ụhụọhịn Izu-ikẹn e ru, \v 43 'ya Josẹfụ onyẹ obodo Arịmatịa nọ jẹn d'e kunrun Paịleti. Josẹfụ wụ onyẹ wẹ marịn amarịn imẹ Ndị-isi Nkịkwama. Ọ rịzịkwọ ndị rị e che ọbịbịa Alị-eze Osolobuẹ. Ọ nọ wepụ egun ẹnya, buru Paịleti, sị a ye ẹ ẹhịụ Jesu. \v 44 Ogẹn Paịleti gi nụ nị Jesu a nwụnọlẹ, ọ tụ a ẹnya. Ọ nọ kpọ ọkị-agha hụ, jụ a k'o tegụọ Jesu nwụn. \v 45 Ogẹn o gi nụgụụ ihiẹn ọkị-agha hụ za, ọ nọ sị Josẹfụ jẹn d'e buru ẹhụ hụ. \v 46 Josẹfụ nọ ṅọnrin ẹkwa linẹ, butu ẹhụ Jesu elu obe, gi ẹkwa hụ fụma a, bu ẹ che imẹ ili wẹ gu rịkẹ okporo ye imẹ ọmụma zeni kẹ wẹ e mẹ. 'Ya ọ nọ gi ọmụma hi ogbe nukin ọnụ ili hụ. \v 47 Meri onyẹ Mag'dala lẹ Meri nnẹ Josisi\f + \fr 15:47 \ft Josẹfụ\f* rị ebahụn e lee ile, wẹ nọ hụn ebe wẹ butọ ẹhụ Jesu. \c 16 \cl Isi Nke Mmisin \s1 Jesu A Gha Ọnwụn Lihi \r (Mat 28.1-8; Luk 24.1-12; Jọn 20.1-10) \p \v 1 Ogẹn Ụhụọhịn Izu-ikẹn gi ghafegụụ, Meri onyẹ Mag'dala lẹ Salomi lẹ Meri nnẹ Jemisi nọ ṅọnrin ihiẹn ndị e shin ọhụnma kẹni wẹ jẹn d'e gi ẹ te ẹhụ Jesu. \v 2 Ụzọ-ụtụntụn ụhụọhịn ibuzọ imẹ izu-ụka (hụn wụ nwan ụhụọhịn Sọnde), ogẹn anwụn gi wama, wẹ nọ jẹnmẹ ili Jesu. \v 3 Ogẹn wẹ gi jẹnkọ, wẹ hụ a jụ ibe wẹ, sị, “Onyẹ jẹnkọ d'e nupụ nị ẹnyi ọmụma rị ọnụ ili?” \v 4 Ogẹn wẹ gi ru ebẹhụ, lee ẹnya, wẹ nọ hụn a nị e nupụgụọlẹ wẹ ọmụma hụ higbu enwẹn ẹ ogbe. \v 5 'Ya wẹ nọ banye imẹ ili hụ, wẹ nọ hụn okorọbịa yi ẹkwa ọchan tueru alị k'ọ nọdị alị ẹka-nni, ọ nọ tụ wẹ ẹnya. \p \v 6 Okẹnnyẹ hụ nọ sị wẹ, “Atụlẹ ni egun; ọnụ rị a chọ Jesu onyẹ Nazarẹtị, hụn wẹ kpọgbu. O lihigụọ! Ọ rịzị ebeni. Lee ni ebe wẹ te butọ a! \v 7 Jẹn ni nwan d'e zi ụmụ-azụụn a lẹ Pita nị ‘O burugụọ nị ụnụ ụzọ shi Galili; ebẹhụ kẹ ụnụ sikọ d'a nọ hụn a—k'o dọn gwa ọnụ.’ ” \p \v 8 'Ya wẹ nọ gha ili hụ pụha, gbama ọsọ, makẹlẹ ọ tụ wẹ ẹnya, tụ wẹ egun. O nwọnni onyẹ wẹ gwa ihiẹn ọwụlẹ ụzọ makẹni egun rị a tụ wẹ. \p [Wẹ nọ be ni Pita lẹ ndị 'ya lẹ wẹ wị ihiẹn ndịnị nke-nke. Omẹgụụ, Jesu lẹ enwẹn ẹ nọ zipụ ụmụ-azụụn a, wẹ gha ọwụwa-ẹnya-anwụn ru ndịdan ẹnya-anwụn, wẹ d'e zi ozi nzụọpụha-itẹbitẹ, ozi hụ rị nsọ, rị ndụn jẹnrin ejẹn. Isẹẹ. \s1 Meri Onyẹ Mag'dala A Hụn Jesu Ogẹn O Gi Ghagụụ Ọnwụn Lihi \r (Mat 28.9-10; Jọn 20.11-18) \p \v 9 Ụz'ụtụntụn ụhụọhịn ibuzọ imẹ izu-ụka (hụn w'a kpọ ụhụọhịn-ụka tannị), ogẹn Jesu gi ghagụụ ọnwụn lihi, ọ nọ bu'zọ nwọnpụha ebe Meri onyẹ Mag'dala rị—Meri onyẹ Mag'dala hụn ọ gha imẹ ẹ chụpụ eje-mmọn ẹsa. \v 10 Ọ nọ jẹnmẹ d'a gwa ibe ẹ ndị wẹ ile wị e sọn Jesu, ebe wẹ ile sụkụrụ, a kwan ẹkwan. \v 11 Kanị, ogẹn wẹ gi nụ k'o ku ni Jizọsị rịzị ndụn, n'ọ hụngụọ a, egini w'ẹ dọn. \s1 Jesu E Nwọnpụha Ebe Ụmụ-azụụn A Ẹbụọ Jẹnkọ Ẹmaụsụ Rị \r (Luk 24.13-35) \p \v 12 Ọnwan e mẹgụụ, 'ya kẹ Jesu nọ gi ụdị ọzọ nwọnpụha ebe ụmụ-azụụn a ẹbụọ jẹnkọ alị-ọfịa rị. \v 13 Wẹ nọ kin-azụụn d'a gwa ụmụ-azụụn a ndị họdụnị, kanị egizikwọnị w'a dọn. \s1 Jesu E Nwọnpụha Ebe Ụmụ-azụụn A Mmanaị Ahụn Rị \r (Mat 28.16-20; Luk 24.36-49; Jọn 20.19-23; Ọrụn Ndị-Ozi 1.6-8) \p \v 14 Omẹgụụ, Jesu nọ nwọnpụha ebe ụmụ-azụụn a mmanaị ahụn rị e ri ihiẹn-oriri. Ọ nọ jụgbọ wẹ makẹ obi-ẹbụọ wẹ lẹ obi wẹ zeni, makẹni egini wẹ ihiẹn ndị hụnn'a n'ọ ghagụọ ọnwụn lihi gwa wẹ dọn. \v 15 Ọ nọ ye wẹ iwu, sị, “Ghagbamẹ nị ụwa ile d'e zi ịhịan ile oziọma. \v 16 Onyẹ ọwụlẹ hụn kwerini, e mẹ wẹ ẹ mirin-Chuku, jẹnkọ d'e nwẹ nzụọpụha; kalẹ, onyẹ ọwụlẹ hụn kwerilẹni, ikpe jẹnkọ d'a ma a. \v 17 Ahịma ndịnị sikọ d'e sọn ndị kwerini: wẹ sikọ d'e gi ẹfan m chụpụ eje-mmọn; wẹ jẹnkọ d'a sụ asụsụ ndị ọzọ rị ichẹn-ichẹn wẹ marịnlẹni; \v 18 wẹ k'a saẹka gi ẹka buru agwọ; wẹ ri nshi, o nwọnni ihiẹn o jẹnkọ d'e mẹ wẹ; wẹ jẹnkọ d'e bu ẹka kwasị ndị emu rị a kụ, a dịnhịn wẹ.” \s1 E We Wẹ Jesu Si Elu-igwee \r (Luk 24.50-53; Ọrụn Ndị-Ozi 1.9-11) \p \v 19 Ogẹn Di-nwọnni-ẹnyi wụ Jesu gi gwagụụ ụmụ-azụụn a oku ndịnị, Osolobuẹ nọ we ẹ si elu-igwee d'a nọdị alị ẹka-nni Osolobuẹ. \v 20 'Ya ụmụ-azụụn a nọ jẹnmẹ d'e zi oziọma ebe ile, Di-nwọnni-ẹnyi nọ nọyeni wẹ, e gi ọrụn-atụmẹnya o gi rị e sọn ẹ a ghọsị nị ozi wẹ wụ ezioku.]