\id 2CO Ika New Testament 2009 \h 2 Ndị Kọrẹntị \toc1 Ẹhụhụọ-Ozi Nke Ẹbụọ Pọlụ Dejẹnni Ndị Kọrẹntị Ndị Kọrẹntị, Nke Ẹbụọ \toc2 Ndị Kọrẹntị, Nke Ẹbụọ \toc3 2Kọ \mt2 Ẹhụhụọ-Ozi Nke Ẹbụọ Pọlụ Dejẹnni \mt2 Ndị Kọrẹntị \mt1 Ndị Kọrẹntị, Nke Ẹbụọ \c 1 \cl Isi Nke Ohu \p \v 1 Mmẹ wụ Pọlụ de Ẹkụkwọ-ozini. M wụ onyẹ-ozi pụ-ichẹn nke Kraịstị wụ Jizọsị ghahanị uche Osolobuẹ. Mmẹ lẹ Timoti nwẹnẹ ẹnyi gba de ẹ. Ndị ụka Osolobuẹ rị alị Kọrẹntị kẹ ẹnyi rị e dejẹnni Ẹhụhụọ-ozini, uwẹ lẹ ndị nsọ ile hụn wẹ ile gba rị Azụụn Akaya\f + \fr 1:1 \ft Akaya lẹ Grisi e d'e mẹ ihiẹn ohu.\f*. \p \v 2 Ẹfọma lẹ udọn hụn gha ẹka Osolobuẹ Nẹdi ẹnyi lẹ Di-nwẹni-ẹnyi wụ Jizọs' Kraịstị bịa ya rịnị ụnụ. \s1 Pọlụ E Ye Osolobuẹ Ekele \p \v 3 Ọjịja-mma ya rịnị Osolobuẹ hụn wụ Osolobuẹ lẹ Nẹdi Di-nwọnni-ẹnyi wụ Jizọs' Kraịstị. Nẹdi omikẹn k'ọ wụ, Osolobuẹ hụn nkasị-obi ile gha ẹka a a bịa. \v 4 Ịya wụ onyẹ a kasị ẹnyi obi imẹ nsọngbu ẹnyi ile, kẹni ẹnyi saẹka e gi nkasị-obi hụn Osolobuẹ ye ẹnyi nwẹn a kasị ndị ọzọ rị imẹ nsọngbu ọwụlẹ obi. \v 5 Makẹni, kẹ ẹnyi dọn a ta okẹn afụnfụn makẹ ifiri Kraịstị, ẹrịra kẹ Osolobuẹ dọnzịkwọ a kasị ẹnyi obi ọda-ọda ghahanị Kraịstị. \p \v 6 Omẹni nsọngbu rị a bịanị ẹnyi, ọ hụ a bịanị ẹnyi kẹni wẹ gi ẹ kasị ọnụ obi, kẹni ụnụ gizịkwọ a nwẹ nzụọpụha; omẹni wẹ rị a kasị ẹnyi obi, wẹ rị e gi ẹ kasị ụnụ obi ebe ụnụ nọ e wetu obi alị e dingbu ụdị afụnfụn ohu hụ ẹnyi rị a ta. \v 7 Ya wụ, olil'ẹnya ẹnyi nwọn banyeni ụnụ turukwem. Makẹni, ẹnyi a marịnghọ nị kẹ ụnụ dọn e sọn ẹnyi a ta afụnfụn kẹ ụnụ dọnzi e sọn ẹnyi a narịn nkasị-obi. \p \v 8 Umunẹ m, ẹnyi chọ nị ụnụ marịn nị ẹnyi ta okẹn afụnfụn kẹ ẹnyi rị Azụụn Eshịa: wẹ sọngbu ẹnyi ọda-ọda, karịdẹ hụn ẹnyi lẹ enwẹn ẹnyi saẹka din—nke wụ nị ẹnyi erozini nị ẹnyi k'a hụn isi. \v 9 Eziẹ, o te rị ẹnyi kẹ sị a magụọ wẹ ẹnyi ikpe-ọnwụn. Kanị, ọnwan mẹ kẹni ẹnyi gi Osolobuẹ dọn ẹnya, Osolobuẹ hụn e weli ndị nwụnnị—hụn nkẹ ẹnyi e gi gi enwẹn ẹnyi dọn ẹnya. \p \v 10 Ịya gbapụha ẹnyi imẹ eje-ọnọdị hụ te k'e gbuni ẹnyi. Ọ k'a rị a gbapụha ẹnyi. Ịya kẹ ẹnyi rị e lee ẹnya n'o k'a gbafụhazị ẹnyi— \v 11 ụnụ gha e sọn ndị ọzọ e gi ekpere e yeni ẹnyi ẹka, kẹni ndị bu ọda hụn ụzọ gi ufiri ẹnyi a kpanmịn Osolobuẹ, makẹ ihiẹn rị mma o gi ẹfọma mẹni ẹnyi ghahanị ekpere ndị bu ọda mẹ. \s1 Ihiẹn Haịn Pọlụ Gizilẹni Jẹn Kọrịntị \p \v 12 Ihiẹn ẹnyi gi a nyan isi wụ ọnwan: nị obi ẹnyi rị a shịanị ẹnyi ẹri nị ẹnyi gi obi rị ọchan lẹ ezioku Osolobuẹ bi obibi ẹnyi imẹ ụwa, tụmadụ ẹgbata ẹnyi lẹ ụnụ; nị ẹnyi egini amamihiẹn ụwa bi, kanị eyemẹka Osolobuẹ. \v 13 Makẹni, ẹnyi ara deni ụnụ ihiẹn ọwụlẹ karị hụn ụnụ a gụn, ọ nị ụnụ ghọta; kanị m rị e lee ẹnya nị ụnụ k'a ghọtachanrịn ẹnyi, \v 14 kẹ ụnụ dọn nwan ghọta ẹnyi ẹkẹrẹ. Ẹghẹẹ, ụnụ a ghọtagụọ nị ụnụ k'a saẹka gi ẹnyi nyan isi Ụhụọhịn Nna ẹnyi wụ Jizọsị k'a bịa—nọkẹ kẹ ẹnyi nwẹn k'a dọn saẹka gizikwọ ụnụ nyan isi. \p \v 15 Makẹni ọnwan we m ẹnya haịn m te gi kwademẹ nị m k'a bịagụzị d'a hụn ụnụ, kẹni ọ wụrụ nị ụnụ ngọzi mgbe ẹbụọ. \v 16 M te chọ nị m bịa d'a hụn ụnụ m jẹnkọnị Masẹdonia lẹ m kinkọzịnị, mmẹ lẹ ụnụ nọdịgụụ, ụnụ e yeni m ẹka m jẹnkọnị Judia. \p \v 17 Ogẹn m gi tụ iroroni, m rị eroshi-azụụnnị, eroshi-azụụnnị? Ra m'a tụ iroro kẹ ndị ụwa hụn a sị, “ẹghẹẹ, ẹghẹẹ” lẹ “mba, mba” mgbe ohu? \v 18 Kaka! Ebe o mẹ eziẹ nị Osolobuẹ wụ onyẹ-ezioku, oku ẹnyi a gwa ụnụ e mẹtuni “ẹghẹẹ lẹ mba” nke onyẹ e ku ẹbụọ. \v 19 Makẹni Nwa Osolobuẹ wụ Jesu Kristi, hụn mmẹ lẹ Sivanọsị, hụn w'a kpọzị Saịlasị, lẹ Timoti zi ụnụ ozi ẹ, ẹlẹ onyẹ a sị “ẹghẹẹ,” a sị “Mba;” kama, ihiẹn rị imẹ ẹ ogẹn ile wụ “ẹghẹẹ.” \v 20 Makẹni, imẹ ẹ kẹ nkwa Osolobuẹ ile nọ e mẹzuchanrịn, a wụ “ẹghẹẹ.” Ya haịn ẹnyi gi a sị “Isẹẹ” ghahanị ịya wụ Jesu Kristi, e gi e ye Osolobuẹ ọghọ. \v 21 Osolobuẹ lẹ enwẹn ẹ wụ onyẹ hụn e mẹ ẹnyi lẹ ụnụ e turukẹnmẹ imẹ Kraịstị; ịya tumẹ ẹnyi, \v 22 ye ẹnyi ahịma a ghahanị iwe Mmọn-nsọ a che imẹ obi ẹnyi, gi ẹ hẹnrin mbiye ihiẹn ile o k'e mẹni ẹnyi. \p \v 23 Kanị, m rị a kpọku Osolobuẹ n'ọ shịagbu m ẹri omẹni ẹlẹ ezioku kẹ m rị e ku nị ihiẹn haịn m gilẹni bịazị Kọrẹntị wụ nị a chọnị m nị m bịa a jụgbọma m ụnụ. \v 24 Arị m e gi ẹ e ku nị ẹnyi nwẹ e ku ihiẹn ụnụ gi okukwe ụnụ e mẹ. Ẹlẹ 'ya—ihiẹn rịn'a wụ nị ẹnyi lẹ ụnụ gba a rụn kẹni ụnụ nwẹhẹn ịghọghọ hụn k'a bịanị ụnụ makẹni ụnụ turu ọhụnma imẹ okukwe ụnụ. \c 2 \cl Isi Nke Ẹbụọ \p \v 1 Ya kẹ m gi kwademẹ obi m nị abịakọzị m ijẹn k'e buhẹni ụnụ ụfụ. \v 2 Makẹni, m mẹ ụnụ ihiẹn ụfụ, onyẹ k'a gbazị m nwan umẹ? Ẹlẹ ndị hụn m mẹgụụ ihiẹn ụfụ? \v 3 M de ni ọnụ ẹhụhụọ-ozi hụ m de, amamgbe m'a bịa, ụnụ nwẹn, hụn nkẹ e mẹ m ghọghọ, e mẹ m ihiẹn k'a fụ nị m. Makẹni, a marịnghọ m ọnụ ile ọhụnma-ọhụnma, nị, m ghọghọma, ụnụ ile k'a ghọghọma. \v 4 Ẹkwan lẹ obi rị a gbawanị m kẹ m gi de ya wụ ẹkụkwọ-ozi. E deni m'ẹ n'ọ fụ ụnụ, kanị m de ẹ ni ụnụ marịn nị ụnụ rị m obi ọda-ọda. \s1 Gbagharị Nị Nwan Onyẹ Ahụn Mẹ Njọ \p \v 5 Omẹni o nwọn onyẹ mẹ ihiẹn ụfụ, ẹlẹ mmẹ sụọ k'o mẹ ẹ, kanị o nwọnghọ k'o gi mẹ ezioku nị ụnụ ile k'o mẹ ẹ. M sị nị “o nwẹghọ k'o dọn mẹ ezioku” makẹni achọnị m nị m bẹnyeni oku. \v 6 Ụdị afụnfụnnị ndị ka ọda buche ẹka ye onyẹ nọ ẹnịna e higụọ. \v 7 Gbagharị n'a nwan, ụnụ a rọkọ a obi, amamgbe ọ sụkụrụghafe okẹn, ndụn okukwe a gụụ a. \v 8 Ya wụ, dodo, ọ rị ẹka ụnụ, ghọsịzị n'a n'ọ rị ụnụ obi. \p \v 9 Lee ni ihiẹn haịn m gi de ya wụ ẹhụhụọ-ozi: m de ẹ nị m gi ẹ lele ọnụ, gizi ẹ marịn kẹ ọnụ k'e mẹchanrịn ihiẹn ile m sị ụnụ mẹ. \p \v 10 Onyẹ ọwụlẹ ụnụ gbagharị, a gbagharị m'a. Ihiẹn m gbagharị—omẹni o nwọghọ ihiẹn m gbagharị—m gbagharị makẹ ufiri ụnụ id'ẹnya Kraịstị, \v 11 kẹni ẹnyi gi e gbọndọn Ekwensụ, amamgbe ọ tụnarịn ẹnyi ihiẹn rị mma—makẹni ẹnyi a marịnghọ ẹro ẹ. \s1 Nwẹnẹ i? \p \v 12 Ogẹn m gi ru alị Trasị d'e zi oziọma Kraịstị, m nọ hụn nị Di-nwọnni-ẹnyi a kpọpụgụọ ụzọ m'e gi rụn'a ọrụn ebẹhụ. \v 13 Kanị, obi eruni m alị, makẹni ahụnnị m Taịtọsị wụ nwẹnẹ m imẹ Kraịstị ebẹhụ. Ya m nọ sị wẹ nọdị ọhụnma, m nọ jẹnmẹ Masẹdonia. \s1 Imẹri Ghahanị Kraịstị \p \v 14 Kanị ekele ya rịnị Osolobuẹ—makẹni, Osolobuẹ hụ e yesọnmẹ ẹnyi mmẹri ogẹn ile ghahanị onyẹ-mmẹri ahụn wụ Kraịstị—rịkẹ ndị rị e sọnhunmẹ onyẹ-mmẹri, e gi ẹnyi e zisọnmẹ ozi Kraịstị ebe ọwụlẹ ẹnyi jẹn, nọkẹ ishin-ọma rị e kungbamanị. \v 15 Makẹni, ebe Osolobuẹ rị, ishin Kraịstị kẹ ẹnyi wụ—kẹ ebe ndị rị e nwọn nzụọpụha rị kẹ ebe ndị lakọ iwi rị. \v 16 Ebe ndị ahụn lakọ iwi rị, ẹnyi rị e shin ishin hụn e gbuni; ebe ndị wẹ rị a zụọpụha rị, ẹnyi rị e shin ishin hụn e ye ndụn. Onyẹ k'a sa nwan ẹka mẹ ihiẹn ndịnị? \v 17 Ẹnyi anọnị kẹ ndị bu ọda hụn e ghoro oku Osolobuẹ lẹkẹ sị ibu-afịa rọ; kama, rịkẹ ndị rị imẹ Kraịstị, ẹnyi e ku oku-Chuku rịkẹ ndị-ezioku lẹ ndị Osolobuẹ zi, rịkẹ ndị rị id'ẹnya Osolobuẹ e ku. \c 3 \cl Isi Nke Ẹtọ \s1 Ndị-ọrụn Nkwerigbama Ọhụnnị \p \v 1 Ẹnyi a jamazịdẹ nwan enwẹn ẹnyi mma ra? Ẹnyi rịdẹ nwan ndị ahụn a chọ onyẹ e deye wẹ ẹhụhụọ bịanị ụnụ kẹni ụnụ kweri nabanhan wẹ ra? Ẹnyi rịdẹ nwan ndị ahụn a chọ nị ụnụ deye wẹ ẹhụhụọ wẹ e gi nabanhan wẹ ra? \v 2 Mba! Ụnụ lẹ enwẹn ụnụ wụ ẹhụhụọ-ozi ẹnyi, hụn wẹ deye imẹ obi ẹnyi, hụn ịhịan ile marịn lẹ hụn ịhịan ile a gụn. \v 3 Ihiẹn wẹ a hụn ebe ụnụ rị a ghọsị nị ụnụ wụ ẹhụhụọ-ozi Kraịstị de, hụn o gha ẹka ẹnyi zihẹ. Ẹlẹ hụn wẹ gi pẹni de, kanị hụn wẹ de ghahanị Mmọn-nsọ Osolobuẹ—Osolobuẹ hụn rị ndụn; ẹlẹ hụn wẹ deye ibe ọmụma—rịkẹ Iwu mbụ ahụn, kanị hụn wẹ deye imẹ obi ịhịan. \p \v 4 Ẹrịra kẹ obi ruhan ẹnyi alị ebe Osolobuẹ rị ghahanị Kraịstị. \v 5 Ẹlẹni ẹnyi lẹ enwẹn ẹnyi nwẹ ikẹn mẹ ihiẹn ọwụlẹ hụn ẹnyi e gi sị nị o nwọn ihiẹn gha ẹka ẹnyi a bịa. Osolobuẹ ya e mẹ ẹnyi gi e nwọn ikẹn e mẹ ihiẹn ọwụlẹ ẹnyi e mẹ. \v 6 Osolobuẹ ya mẹ ẹnyi gi saẹka wụrụ ndị-ọrụn hụn ma rụn ọrụn imẹ nkwerigbama ọhụnnị. Nkwerigbama ọhụnnị ẹlẹ nke \it Iwu\it* wẹ de ede, kanị nke imẹ-mmọn. Makẹni hụn wẹ de e gbu egbu, kanị Mmọn-nsọ e ye ndụn. \s1 Nkwerigbama Akan Lẹ Nke Ọhụn \p \v 7 O mẹ nwan nị ofufe mbụ hụ gi ọghọ bịa, ofufe hụn e gbuni, hụn wẹ kayesọnmẹ ihiẹn rịn'a elu ọmụma, nke wụ nị ndị Izrẹl' asanị ẹka lee Mozizi ẹnya ihun makẹni ọghọ rị n'a rị e gbuke—ọghọ hụn fapụkọnị— \v 8 ọghọ ofufe hụnnị wẹ gha ẹka Mmọn-nsọ e fe akarịkọ a nwan, karị a ọhụnma-ọhụnma? \p \v 9 Omẹni ofufe hụ hụn wẹ gha a ma ịhịan ikpe e nwọnghọ ọghọ, ya wụ nị ofufe hụnnị, hụn wẹ gi a kpọ ịhịan onyẹ rị ọchan k'a ka a ọghọ e nwọn, ka a ọhụnma-ọhụnma! \p \v 10 Ezioku rị n'a wụ nị ihiẹn hụn te nwọn ọghọ mbụ enwọnzi nwan ọghọ, kaka—makẹni hụn ka ọghọ e nwọn e kpumẹgụọ a. \p \v 11 O mẹ nwan nị nkwerigbama mbụ hụ lẹ ofufe rịn'a, hụn wẹ bugụụ nwan che ụsụọ, gi ọghọ bịa, ya wụnị nke ọhụnnị hụn k'a tọ jẹnrin ejẹn ka a ọghọ e nwọn ọhụnma-ọhụnma! \p \v 12 Ebe o mẹ nwan nị ẹnyi nwọn ụdị olile-ẹnyanị, ẹnyi e ku, ekushi ikẹn. \v 13 Ẹnyi anọnị kẹ Mozizi hụn gi ẹkwa kpumẹ ihun, amamgbe ndị Izrẹl' a hụn ebe ọghọ ahụn rị e gbukeni nọ fapụchanrịn. \v 14 Eziẹ, wẹ kpumẹ nghọta wẹ ogẹn hụ. D'e rukwọ nwan tannị, wẹ gha a gụn mọbụ e gọn ntịn kẹ wẹ rị a gụn Ẹhụhụọ-nkwerigbama akan hụ, ẹkwa hụ hụzịkwọ ebẹhụ—makẹni imẹ Kraịstị sụọ kẹ wẹ nọ e wepụ ya wụ ẹkwa. \v 15 Eziẹ, eziẹ, d'e rukwọ nwan tannị, ogẹn ọwụlẹ wẹ gi a gụn Iwu Mozizi, ẹkwa hụ e kpumẹchanrịn uche wẹ. \v 16 Kanị, ịhịan buruhẹ Di-nwọnni-ẹnyi, o wepụ a ẹkwa hụ kpumẹ uche ẹ \v 17 “Di-nwọnni-ẹnyi” ahụn wẹ rị e ku oku ẹ wụ Mmọn-nsọ: ebe ọwụlẹ Mmọn Di-nwọnni-ẹnyi rị, ebẹhụ kẹ ịhịan nọ e weri enwẹn ẹ. \v 18 Ẹnyi ile, hụn wẹ kpupụgụụ ẹkwa hụ ihun, rị nwan e legha ọghọ Di-nwọnni-ẹnyi nọkẹ onyinyọn rị imẹ ughegbe; wẹ hụ e nwọnhutọ ẹnyi nị ẹnyi hụn ụzọ rị kẹ ihiẹn ahụn ẹnyi rị e legha, e nwẹ ọghọ hụ, e nwẹwaye ẹ. Ihiẹnni gha ẹka Di-nwọnni-ẹnyi, hụn wụ Mmọn-nsọ, a bịa. \c 4 \cl Isi Nke Ẹnọ \s1 Ndị-ozi Nke Ukpẹ \p \v 1 Ya wụ, ebe o mẹ nwan nị Osolobuẹ e mẹgụọnị ẹnyi omikẹn ye ẹnyi ọrụnnị, ndụn ara gụ ẹnyi. \v 2 Ẹnyi a jụgụọ ihiẹn-ifẹnrẹn ndị hụ ịhịan e zuemẹ, jụzịkwọ imẹ-ẹro lẹ ịtụ-ntụ ye imẹ oku Osolobuẹ. Ẹghẹẹ! Kama, ẹnyi hụ e kuchanrịn ezioku k'ọ nọ, e gi ẹ e wepụha enwẹn ẹnyi a ghọsị ịhịan ile idẹnya Osolobuẹ, kẹni ndị ile e ku ezioku hụn ụzọ e lele kẹ ẹnyi nọ. \p \v 3 Omẹni echẹn kẹ oziọma ẹnyi rị e zi zueri, ndị rị a la iwi sụọ k'o zuerini. \v 4 Nke wẹ wụ nị mmọn hụn rị a kị ụwanị e kẹnkingụọ uwẹ ndị kwerilẹni ẹnya, amamgbe w'e legha ukpẹ oziọma ọghọ Kraịstị; Kraịstị, hụn o mẹ ni onyẹ hụnn'a a hụngụọ Osolobuẹ. \v 5 Makẹni ẹlẹ ozi enwẹn ẹnyi kẹ ẹnyi rị e zi; ẹnyi rị e zi ozi nị Jizọs' wụ Kraịstị wụ Di-nwọnni-ẹnyi, nị ẹnyi lẹ enwẹn ẹnyi wụ idibo ụnụ makẹ ifiri Jizọsị. \v 6 Makẹni Osolobuẹ ohu hụ hụn sị, “Ukpẹ ya nwunmẹ ebe ishi rị” ya nwun nwan imẹ obi ẹnyi hụn ẹnyi gi nwẹ ikẹn legha ọghọ Osolobuẹ ihun Kraịstị. \s1 Ihiẹn Rị Mkpa W'e Buche Imẹ Ihiẹn E Tikpọnị \p \v 7 Kanị Osolobuẹ buche ọrụn oziomanị rị okẹn mkpa imẹ ẹnyi—ẹnyi hụn wụ ite-ayọgbe hụn e tikpọnị, kẹni o we ẹnya nị ikẹnni pụ-ichẹn ẹnyi gi a rụn a wụ nke Osolobuẹ—n'ọ ghanị ẹka ẹnyi bịa. \v 8 W'e sọngbu ẹnyi ụzọ ile, kanị asanị wẹ ẹka bịangbu ẹnyi; ihiẹn ndị hụn a gba ẹnyi ngharị-ẹnya hụ a, kanị ndụn ara gụụ ẹnyi; \v 9 wẹ e kpokposọnmẹ ẹnyi, kanị Osolobuẹ a jụnị ẹnyi tọ; w'a kụtu ẹnyi, kanị ẹnyi ara nwụn. \v 10 Ihiẹn ẹhụ ẹnyi a hụn ogẹn ile e mẹ ịhịan a hụn ọnwụn Jesu nwụn, kẹni, ịhịan gha a hụn nị ẹnyị hụkwọ ndụn, e gi w'ẹ marịn nị Jesu rị ndụn. \v 11 Makẹni, hụnnị ẹnyi rị ndụn, ihiẹn ọnwụn gi a kpọ ẹnyi ihun a bịa nị ẹnyi ogẹn ile makẹ ufiri Jizọsị, kẹni ịhịan gi ẹhụ ẹnyini hụn a nwụnhụnnị a hụn nị Jizọsị rị ndụn. \v 12 Ya wụ nị ọnwụn rị ọrụn ẹhụ ẹnyi, kanị, ndụn k'ọ rị a rụnfụha imẹ ụnụ. \p \v 13 Kanị ebe o mẹ ni ẹnyi nwọn agụngụn okukwe ohu ahụn wẹ ku oku ẹ imẹ Ẹkụkwọ-nsọ, sị, “M kweri ekweri, ya haịn m gi ku ihiẹn m ku,” ẹnyi nwẹn kwerizikwọ ekweri, ya haịn ẹnyi gi rị e ku oku-Chuku ẹnyi rị e ku. \v 14 Makẹni, ẹnyi a marịnghọ nị Osolobuẹ hụn gha ọnwụn weli Nna ẹnyi wụ Jesu jẹnkọ d'e welizikwọ ẹnyi k'o dọn weli Jesu, webanhan ẹnyi lẹ ụnụ ebe 'ya lẹ enwẹn ẹ rị. \p \v 15 Eziẹ-eziẹ, ihiẹnni ile wụ n'ọ rịnị ụnụ mma, kẹni ndị ẹfọma Osolobuẹ rị e ru ẹka hụn ụzọ e buwaye ọda, ekele rị a bịanị Osolobuẹ a bawaye ụba. \s1 Igi Okukwe E Bi \p \v 16 Ya wụ, ndụn agụkọ ẹnyi. Ọsụọn'a nị ẹhụ ẹnyi rị a kpọ nkụn, ẹnyi hụ e nwọnwaye ndụn ọhụn imẹ-mmọn ụhụọhịn-ụhụọhịn. \v 17 Makẹni, ẹkẹrẹ afụnfụnnị ẹnyi rị a ta ogẹnni, hụn ghalẹni e bie, rị nwan a kwademẹ ẹnyi a tọnị ọghọ itẹbitẹ hụn wẹ ghalẹni a saẹka e ku kẹ ọ han. \v 18 Ẹghẹẹ, makẹni ẹnyi arị e lee ihiẹn ẹnya e legha, kanị ihiẹn ẹnya ghalẹni e legha; makẹni ihiẹn ẹnya e legha k'a gharị, kanị ihiẹn ẹnya ghalẹni e legha k'a tọ jẹnrin ejẹn. \c 5 \cl Isi Nke Isẹn \p \v 1 Makẹni ẹnyi a marịnghọ nị omẹni e tikpọ wẹ ẹhụ ẹnyini, ọdụnị ẹnyi bi imẹ ẹ imẹ ụwanị, ẹnyi e nwọnghọ ụlọ hụn Osolobuẹ tụn, hụn wẹ gilẹni ẹka tụn, hụn rị elu-igwee, ụlọ hụn k'a tọ jẹnrin ejẹn. \v 2 Imẹ ọdụnị ẹnyi rị kikẹnni, ẹnyi hụ a sụn-udẹn, ọ hụ a gụn ẹnyi ọda-ọda nị wẹ yimẹ ẹnyi ẹhụ ẹnyi hụ—ụlọ ẹnyi hụ, hụn rị elu-igwee— \v 3 hụn o mẹ nwan nị ẹnyi yirigụụ a, ẹnyi e mẹkọ ndị gba ọtọ. \v 4 Makẹni, hụnnị ẹnyi rịkwọ imẹ ọdụnị, imẹ ẹhụnị, ẹnyi hụ a sụn udẹn makẹni ibu rị a nyịn ẹnyi. Ẹlẹni ẹnyi chọ nị ẹnyi gba ọtọ, kanị, ẹnyi chọ nị wẹ yimẹzi ẹnyi hụn-ẹbọ ahụn, kẹni ndụn luefụ hụn a nwụnnị—weri ọnọdị a. \v 5 Onyẹ hụn kwademẹ ẹnyi tọnị onwọnhutọnị wụ Osolobuẹ. O yegụọ ẹnyi Mmọn-nsọ nọkẹ mbiye, gi ghọsị n'o k'e mẹ ẹ. \p \v 6 Ya wụ, obi e ru ẹnyi alị ogẹn ile, ọsụọn'a nị ẹnyi a marịnghọ nị omẹni ẹnyi rị imẹ ụlọnị wụ ẹhụ ẹnyi, ẹnyi arị ebe Di-nwọnni-ẹnyi rị, \v 7 makẹni ihiẹn ẹnyi kweri banyeni Kraịstị kẹ ẹnyi gi e bi obibi, ẹlẹ ihiẹn ẹnya ẹnyi rị e legha. \v 8 Ẹghẹẹ, obi e ru ẹnyi alị, nke wụ nị ọ kadẹ ẹnyi mma nị ẹnyi gha imẹ ẹhụnị pụ, laburu Di-nwọnni-ẹnyi d'a nọdị ụlọ ẹnyi hụn rị ebe ọ rị. \v 9 Ifiri ẹ, ẹnyi a lịlịma nị ẹnyi e mẹ ihiẹn a sụọ a ụsụọ ẹfọ ogẹn ile—kẹ ẹnyi rị ndụn imẹ ẹhụnị wụ ụlọ ẹnyi kẹ ẹnyi arị. \v 10 Makẹni ẹnyi ile k'a pụha ihun Oche-okink'ikpe Kraịstị n'o kin ẹnyi ikpe, kẹni onyẹ-onyẹ hụn ụzọ narịn ụgwọ-ọrụn ihiẹn ọ rụn k'ọ rị imẹ ẹhụnị—kẹ mma kẹ njọ. \s1 Ọrụn Iwekinhẹn Ịhịan Ebe Osolobuẹ Rị \p \v 11 Makẹni ẹnyi a tụ egun Di-nwọnni-ẹnyi, ya haịn ẹnyi gi a lịlịma nị ẹnyi mẹ ndị ọzọ kweri; kanị Osolobuẹ a marịnghọ ẹnyi lẹ enwẹn ẹnyi ọhụnma-ọhụnma; e gighọ m'a dọn nị ụnụ nwẹn a marịnghọzịkwọ ẹnyi imẹ obi ọnụ. \p \v 12 Ẹlẹkwọ nị ẹnyi rịzị a gwa ọnụ nị ẹnyi a rịka mma! Mba. Ẹnyi rị e ye ọnụ ihiẹn k'e mẹ ọnụ gi ẹnyi nyan isi, kẹni ụnụ saẹka za ndị gi ihiẹn ẹnya e legha a nyan isi hụn nkẹ wẹ gi gi ihiẹn rị ịhịan obi nyan isi. \p \v 13 Makẹni, omẹni ẹnyi e mẹ kẹ ndị uche wẹ zulẹni, ifiri Osolobuẹ rọ; omẹni ẹnyi e mẹ kẹ ndị uche wẹ zu, ifiri ụnụ rọ. \v 14 Ihiẹn-ọsụsụọ Kraịstị nwẹ jẹnni ịhịan ya rị e nu ẹnyi, makẹni o wegụọ ẹnyi ẹnya nị, ebe o mẹ ni onyẹ ohu a nwụngụọnị ịhịan ile ọnwụn, ya wụ nị ịhịan ile a nwụngụọ. \v 15 Ọ nwụnnị ịhịan ile ọnwụn, amamgbe ndị rị ndụn gha e bizini enwẹn wẹ, kama, nị wẹ e bini onyẹ hụ gi ifiri wẹ nwụnhụn, Osolobuẹ e gi ifiri wẹ weli ẹ. \p \v 16 Ẹnyi arịzị nwan e gi ẹnya-ịhịan e lee ịhịan. Ọ sụọn'a nị ẹnyi te gi ẹnya-ịhịan e lee Kraịstị mbụ, ẹnyi ara gizi ẹ e lee ẹ. \v 17 Ya wụ, onyẹ ọwụlẹ rị imẹ Kraịstị a wụrụọlẹ onyẹ wẹ kedọnzi; ihiẹn akan a gharịgụọ, lee ẹ, ihiẹn ile e hẹnringụọ nke ọhụn! \p \v 18 Ihiẹnni ile gha ẹka Osolobuẹ bịa, onyẹ hụn dọnzi ẹgbata ẹnyi lẹ ịya, wekinhẹn ẹnyi ebe ọ rị ghahanị Kraịstị; ọ nọ nwan ye ẹnyi ọrụn iwekinhẹn ndị ọzọ ebe ọ rị. \v 19 Ya wụ nị Osolobuẹ rị imẹ Kraịstị, e dọnzi ẹgbata ya lẹ ndị ụwa; ara gizi njọ wẹ sọn wẹ. O wegụọ nwan ozi ya wụ idọnzi-ẹgbata che ẹnyi ẹka zisọnmẹ. \v 20 Ya wụ nị ndị-ozi Kraịstị kẹ ẹnyi wụ, Osolobuẹ gi ẹnyi e ku ọnụ a; ẹnyi gi nwan ẹfan Kraịst' e ku: dodo, ọ rị ẹka ụnụ, “Kinhẹn ni d'e kunrun Osolobuẹ!” \v 21 Osolobuẹ gi ifiri ẹnyi gi Kraịstị hụn mẹlẹni njọ ọwụlẹ hẹnrin onyẹ mẹ njọ, kẹni ẹnyi hụn ụzọ hẹnrin ndị rị ọchan. \c 6 \cl Isi Nke Isin \p \v 1 Nọkẹ ndị wẹ lẹ Osolobuẹ gba a rụn, ẹnyi rị nwan a gwa ụnụ oku: dodo, ọ rị ẹka ụnụ, anịlẹ ni ẹfọma Osolobuẹ hụn ụnụ nabanhangụụ la iwi. \v 2 Makẹni Osolobuẹ sị, \q1 “Hụn o gihụ ru ogẹn furu ni, \q2 m nọ nụ olu ụnụ; \q1 o ru ụhụọhịn nzụọpụha, \q2 m nọ yeni ụnụ ẹka.” \p Lee n'ẹ, kikẹnni wụ ogẹn hụ furuni! Tannị wụ ụhụọhịn nzụọpụha! \p \v 3 Ẹnyi arị e mẹ onyẹ ọwụlẹ uke, amamgbe ịhịan a hụn ihiẹn w'e gi kọrịanị ọrụn ẹnyi rị a rụn nị Osolobuẹ. \v 4 Mba. Kama, imẹ ihiẹn ile, ẹnyi a ghọsịchanrịn nị ẹnyi wụ ndị-ọrụn Osolobuẹ: ghahanị idin okẹn ndidi—imẹ nsọngbu, imẹ afụnfụn lẹ ebe ọ nọ rị kẹ sị ihiẹn ile e wiwichanrịngụọ nị ẹnyi; \v 5 wẹ hụ e gbu ẹnyi ili, e gbu ẹnyi mkpịnsịn; w'e bu ẹnyi e che imẹ ụlọ-ngan, w'a kpụ ẹnyi e gbu; ẹnyi a rụn okẹn-ọrụn, e chu-ụran, e bu ẹgụn. \v 6 Ọzọzị, ẹnyi hụ e dọnmẹ obi ẹnyi ọchan, e nwẹ amamihiẹn, e nwẹ ndidi, a rị nsọ imẹ-mmọn, e nwẹ ẹfọma, e nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ ibe ẹnyi hụn gha akpakalị-obi fụha. \v 7 Ọzọzị, ẹnyi e ku ezioku, ẹnyi a ghọsị ikẹn Osolobuẹ, ihiẹn-ọgụn Osolobuẹ chọ sụọ kẹ ẹnyi gi a lụ, ịya sụọ rị ẹnyi ẹka-nni, rị ẹnyi ẹka-ekpẹn. \v 8 Wẹ hụ a gbaye ẹnyi, e legberizịkwọ ẹnyi; w'e ku oku ẹnyi ọhụnma, e kujazịkwọ oku ẹnyi; w'e mẹ ẹnyi kẹ sị ẹnyi ẹlẹ ihiẹn ẹnyi sị nị ịya kẹ ẹnyi wụ; kanị ịya kẹ ẹnyi wụ. \v 9 Ẹnyi nọ kẹ ndị wẹ marịnlẹni, kanị a marịngụọ wẹ ẹnyi; ẹnyi nọ kẹ ndị rị a nwụnnị, ka lee n'ẹ nwan, ẹnyi hụ ndụn! W'e ye ẹnyi afụnfụn, kanị ẹnyi anwụnnị. \v 10 Ihiẹn ẹkwan e mẹsọnmẹ ẹnyi, kanị, ẹnyi a ghọghọ ogẹn ile; ẹnyi nọ kẹ ndị igbẹnnyẹ, kanị ẹnyi e mẹ ndị bu ọda a wụrụ ịdafịn; ẹnyi nọ kẹ ndị nwọnlẹni ihiẹn ọwụlẹ, kanị ihiẹn ile wụ nke ẹnyi. \p \v 11 Ẹnyi a shịapụgụọ nị ọnụ ndị Kọrẹntị ẹfọ! Ụnụ a hụnchanrịngụọ k'ọ rị ẹnyi obi. \v 12 Ẹnyi arị e zuemẹni ụnụ ẹfọ—kanị ụnụ e zuemẹ nke ụnụ. \v 13 M rị nwan a rịọ ụnụ nọkẹ ụmụ m: mẹ ni ni m kẹ m dọn mẹni ụnụ: shịapụchanrịn nị nwan ẹfọ. \s1 Dọnmẹ Ni Ụlọ-nsọ Osolobuẹ Nsọ \p \v 14 Anịlẹ ni wẹ kpagbama ụnụ lẹ ndị kwerilẹni ntụtụ ohu. Elee mmẹkọ kẹ ezi-omumẹ lẹ eje-obibi nwẹdẹ? Elee mmẹkọ kẹ ukpẹ lẹ ishi nwẹdẹ? \v 15 Elee ogẹn kẹ Kraịstị lẹ Ekwensụ gidẹ kwerigbamama? Kịnị rịdẹ ẹgbata onyẹ kwerini lẹ onyẹ kwerilẹni? \v 16 Elee ogẹn kẹ Ụlọ-nsọ Osolobuẹ lẹ mmọn gidẹ nwẹmẹ mmẹkọ? \p Ẹnyi wụ Ụlọ-nsọ Osolobuẹ, Chuku hụ rị ndụn—nọkẹ kẹ Osolobuẹ dọn ku ẹ, sị, \q1 “ ‘M k'e biri imẹ ndụn wẹ, \q2 e jẹnhunmẹ imẹ igunrun wẹ. \q1 M k'a wụrụ Chuku wẹ, \q2 a wụrụ wẹ ndị nke m.’ ” \p \v 17 “Di-nwọnni-ẹnyi sị, \q1 gha nị nwan imẹ igunrun wẹ pụha, \q2 ụnụ a nọdị azụụn ichẹn; \q2 emẹtụkwọlẹ ni ihiẹn ọwụlẹ ru unyin ẹka: \q1 ogẹn ahụn kẹ m'e gi nabanhan ụnụ; \q2 \v 18 a wụrụ m nẹdi ọnụ, \q2 ọnụ a wụrụ ụmụ-m-ikẹnnyẹ lẹ ụmụ-m-ikpoho, \q1 Ịya kẹ Di-nwọnni-ẹnyi Hụn-nwọn-ikẹn-ile ku.” \c 7 \cl Isi Nkẹ Ẹsa \p \v 1 Ndị rị m obi, ebe o mẹ nwan n'o kwesọnmẹgụọ ẹnyi nkwa ndịnị wẹ, nị ẹnyi chanchan nwan enwẹn ẹnyi, chanpụ ihiẹn ọwụlẹ hụn e mẹrụ ẹhụ lẹ imẹ-mmọn, e gi egun Osolobuẹ a hụn a nị ẹnyi rịchanrịn nsọ. \s1 Nke Wẹ Kẹ Pọlụ Rị E Ro \p \v 2 Nabanhan nị ẹnyi imẹ obi ọnụ; o nwọnni onyẹ ẹnyi mẹ eje-ihiẹn; o nwọnni onyẹ ẹnyi wiwi; o nwọnni onyẹ ẹnyi tụnarịn ihiẹn ẹ. \v 3 Arị m e ku ọnwan nị m gi ma ụnụ ikpe, makẹni e kuọlẹ m'a mbụ nị ụnụ rị ẹnyi obi—nke wụ nị ẹnyi k'a saẹka sọn ụnụ nwụn, ẹnyi k'a sazịkwọ ẹka sọn ụnụ rị ndụn. \v 4 M'e gi ụnụ a nyan isi ọda-ọda; m'e gi ụnụ a dụkẹnmẹ ẹka obi; ụnụ a gba m umẹ ọda-ọda; imẹ nsọngbu ẹnyi ile, m'e gi ifiri ụnụ e nwẹ ịghọghọ ọda-ọda. \p \v 5 Makẹni, kẹ ogẹn ẹnyi gi rudẹ Masẹdonia, ẹhụ ẹnyi e ezuni ikẹn kaka; wẹ kpokpo ẹnyi azụụn ile—oku-lẹ-ụka fihunmẹ ẹnyi, egun hụ a tụ ẹnyi imẹ obi ẹnyi. \v 6 Kanị Osolobuẹ, hụn a kasị ndị ndụn gụchanrịn obi nọ gi ọbịbịa Taịtọsị kasị ẹnyi obi. \v 7 Ẹlẹdẹ ọbịbịa a sụọ kasị ẹnyi obi, kanị, nkasị-obi hụn ya lẹ enwẹn ẹ nwẹ makẹ ihiẹn ọ hụn ebe ụnụ rị, kasịzị ẹnyi obi. Makẹni, ọ gwaghọ ẹnyi kẹ m dọn rị a da ụnụ! Kẹ eje-ihiẹn hụ mẹni dọn wutẹ ụnụ! Kẹ m rịhan ụnụ obi! Ya kẹ m nọ ghọghọkẹnmẹ. \p \v 8 Ifiri ẹ, ọsụọn'a nị ihiẹn m de imẹ ẹhụhụọ-ozi ahụn a fụghọ ụnụ, akwanzịnị m mmanị—(kanị e te kwanghọ m, makẹni m hụn a nị e gigụọ m ya wụ ẹhụhụọ m de mẹ ụnụ ihiẹn ụfụ—ọsụọn'a ẹkẹrẹ ogẹn sụọ rọ.) \v 9 M rị nwan a ghọghọ. Arị m a ghọghọ n'ọ fụghọ ụnụ, kanị, n'ọ fụghọ ụnụ hụn ụnụ gi rogharị—ya wụ nị ụnụ a nịghọ a fụ ụnụ ụdị hụn Osolobuẹ chọ. Ya wụ nị ẹnyi a rụnị ụnụ ẹhụ ọwụlẹ, kaka. \v 10 Makẹni ihiẹn fụtụ ịhịan kẹ Osolobuẹ dọn chọ, o mẹ ịhịan gbehutọ obi, bihutọ ẹka, o wẹhẹ nzụọpụha. Mmanị ara rị a! Kanị ihiẹn fụtụ ịhịan kẹ o dọn a fụ ndị ụwa, o buhẹ ọnwụn. \v 11 Ụnụ ahụnnị nwan kẹ imẹ ihiẹn rị mma rị a dụ ụnụ makẹni ihiẹnni fụ ụnụ kẹ Osolobuẹ dọn chọ?! Ụnụ ahụnnị nwan k'ọ rịhan ụnụ mkpa ịghọsị nị ẹnya ụnụ eruni ihiẹn mẹni! Lee k'ọ rị e zehan ụnụ ize! Lee k'ọ tụhan ụnụ ẹnya! Lee kẹ m rị a dahan ụnụ! Lee okẹn adụdụ o buhẹ! Lee afụnfụn ụnụ ye onyẹ hụn mẹfieni! Ụnụ a ghọsịchanrịngụọ nị ẹka ụnụ a rị ihiẹn mẹni. \p \v 12 Ya wụ, ọsụọn'a nị m de ni ụnụ ẹhụhụọ hụ, ẹlẹ ifiri onyẹ mẹ eje-ihiẹn mọbụ onyẹ wẹ mẹja kẹ m gi de ẹ. Kama, m de ẹ n'o we ụnụ ẹnya id'ẹnya Osolobuẹ nị ẹnyi rị ụnụ obi nke-esi. \v 13 Ọnwan a kasịgụọ ẹnyi obi. \p Ẹlẹdẹ obi sụọ k'ọ kasị ẹnyi; kama, ịghọghọ Taịtọsị mẹdẹ ẹnyi ghọghọkẹnmẹ, makẹni, ụnụ ile e mẹgụọ nwan obi ru ẹ alị! \v 14 Ẹghẹẹ, ụnụ anịnị ifẹnrẹn isi m gi ụnụ nyan ebe ọ rị mẹ m. Isi ẹnyi nyan ebe Taịtọsị rị e mẹ nwan ezioku nọkẹ kẹ ihiẹn ile ẹnyi gwa ụnụ mbụ dọn wụrụ ezioku. \v 15 Ifiri ẹ, ihiẹn ụnụ rị nwan a sụọkẹnmẹ ẹ—ọ gha a nyanhan kẹ ụnụ ile dọn humẹ isi, a nyanhanzị egun lẹ ẹhụ-ọmụma-nni ụnụ gi nabanhan a. \v 16 M rị nwan a ghọghọ—makẹni m gichanrịn ụnụ dọn ẹnya. \c 8 \cl Isi Nke Ẹsatọ \s1 Kẹ Ndị Ụka Dọn E Ye \p \v 1 Umunẹ, ẹnyi chọ nwan nị ụnụ marịn ẹfọma Osolobuẹ mẹ ni ụka rịsọnmẹ Azụụn Masẹdonia: \v 2 ọsụọn'a nị wẹ rị imẹ okẹn nsọngbu, cheni igbẹnnyẹ-mgbeleke wẹ wụ, okẹn ịghọghọ wẹ nwẹ imẹ Di-nwọnni-ẹnyi anịnị ọnọdị wẹ gbọndọn wẹ, wẹ nọ ye, ye ọda-ọda! \v 3 Mmẹ rị a shịanị wẹ ẹri nị wẹ wefụha obi ye kẹ wẹ nwọnhan, yekarịdẹ kẹ wẹ nwọnhan! \v 4 Wẹ rịọkẹnmẹ ẹnyi, ẹnyi dodo mẹ ọhụnma bu wẹ cheni ndị rị a tụ ihiẹnni wẹ rị a tụnnị ndị nke Osolobuẹ; \v 5 kanị, wẹ yekarịdẹ kẹ ẹnyi tụ ẹnya a: e bugụụ wẹ ụzọ we enwẹn wẹ ye Di-nwọnni-ẹnyi, ya wẹ nọ nwan gi ifiri uche Osolobuẹ we enwẹn wẹ ye ẹnyi. \p \v 6 Ya haịn nwan ẹnyi gi sị Taịtọsị, hụn bidọn ọrụn-eyemẹkanị, ya d'e yeni nwan ọnụ ẹka rụnfụ a. \v 7 Ya wụ, kẹ ụnụ dọn nwan e mẹ ọhụnma imẹ ihiẹn ile—kẹ okukwe kẹ iku-oku kẹ ịmarịn-ihiẹn kẹ adụdụ rị mma kẹ ihiẹn-ọsụsụọ hụn rị ẹgbata ẹnyi lẹ ụnụ, ẹrịra kẹ ẹnyi chọzị nị ụnụ mẹ ọhụnma ebe ọrụn-eyemẹkanị rị. \p \v 8 Ẹlẹ ni m rị e ye iwu, kama, m chọkọ nị m ghọsị ụnụ adụdụ ndị ọzọ nwọn, gi ẹ chọpụha kẹ ihiẹn-ọsụsụọ ụnụ nwẹ wụ ezigbo ẹ. \v 9 Makẹni, ụnụ a marịnghọ kẹ Onyẹ-nwọnni-ẹnyi wụ Jesu Kristi mẹhan ẹfọma: nị, k'o mẹlẹ ọdafịn ru, o gi ufiri ụnụ hẹnrin ogbẹnnyẹ kẹni ụnụ gha ogbẹnnyẹ o dan wụrụ ịdafịn. \p \v 10 Ndụnmọdụn m imẹ ihiẹnni wụ ọnwan: o furu ni ụnụ rụnchanrịn nwan ọrụn-eyemẹkanị ụnụ bidọn akan-ahụn. Ụnụ bu ụzọ rụnma a; ẹlẹdẹ ọhụn sụọ, ụnụ k'o budẹ ụzọ dụma nị ụnụ mẹ ẹ. \v 11 O rugụọ nị: rụnchanrịn n'a nwan; gi ni nwan ihiẹn ụnụ nwọn rụnchanrịn a k'ọ dọn dụ ụnụ nị ụnụ rụn a isi-ibuzọ hụ. \v 12 Makẹni, omẹni ịhịan wepụha obi ẹ ile ye ihiẹn, ihiẹn o nwẹ kẹ wẹ e lee ẹnya a narịn a ya, ẹlẹ ihiẹn o nwọnlẹni. \p \v 13 Ẹlẹ ni m chọ n'ọ rị nị ndị ọzọ nfe, ọ wụrụ nị ụnụ ibu. Kama, n'ọ wụrụ ahanmahan: \v 14 hụnnị ụnụ nwọn nwan ọda bụ mkpa gi wẹ nwẹn, nke ụnụ a ban nị wẹ; o ruzi, ọda wẹ nwọn e wẹhẹ ni ọnụ ihiẹn rị ọnụ mkpa—ọ wụrụ ahanmahan. \v 15 Ẹrịra kẹ wẹ de ẹ imẹ Ẹhụhụọ-nsọ, nị \q1 “Nke onyẹ hụn kpọnrin ọda \q1 ehikẹni; \q1 nke onyẹ hụn kpọnrin ẹkẹrẹ \q1 emẹkẹni ẹkẹrẹ.” \s1 Taịtọsị Lẹ Ndị Hụn Ya lẹ Wẹ Wị \p \v 16 Ekele ya rịnị Osolobuẹ hụn bu adụdụ ohu hụ m nwẹ makẹ ọrịnịmma ọnụ che obi Taịtọsị. \v 17 Ẹlẹdẹ n'o kweri arịrịọ ẹnyi rịọ a sụọ, kanị, ebe o mẹ ni kikẹnni k'ọ k'a dụ, o k'e gi uche ẹ bịa d'a hụn ụnụ. \v 18 Ẹnyi zila 'ya lẹ nwẹnẹ-ẹnyi hụ ndị ile kwerini marịn ọhụnma-ọhụnma makẹni o zisọnmẹ oziọma. \v 19 Ẹlẹdẹ ni ndị ile kwerini marịn nwẹnẹ ẹnyi hụ sụọ, kanị ụka ile kwerigbamadẹ, tumẹ ẹ n'o sọn ẹnyi, ẹnyi gha e jẹnsọnmẹ a rụn ọrụn-eyemẹkanị ẹnyi gi e ye Di-nwọnni-ẹnyi lẹ enwẹn ẹ ọghọ, a ghọsịzị nị ẹnyi chọ n'ọ rịnị umunẹ ẹnyi mma. \p \v 20 Ẹnyi bu obi nị ịhịan ahụnkọ ihiẹn w'e gi kọrịanị ẹnyi makẹ oyiyeni hi-ogbe ẹnyi rị a na, \v 21 makẹni, ọ rịka ẹnyi mkpa nị ẹnyi rụn a hụn rị mma, ẹlẹ ẹnya Di-nwọnni-ẹnyi sụọ, kanị ẹnya ndị ọzọzị. \p \v 22 Ẹnyi zilazị nwẹnẹ ẹnyi ọzọ cheni wẹ, nwẹnẹ ẹnyi hụn ẹnyi lelegụụ mgbe ole-lẹ-ole hụn a nị o nwọnghọ adụdụ ihiẹn bu ọda—kikẹnni k'ọ kazị adụdụ hụ e nwọn karị mbụ, makẹni obi rukẹnmẹ ẹ alị ebe ụnụ rị. \p \v 23 O mẹ nke Taịtọsị, onyẹ mmẹ lẹ ịya a wị lẹ ọnyẹ mmẹ lẹ 'ya gba a rụn ọrụn ẹnyi gi e yeni ụnụ ẹka rọ; nke umunẹ ẹnyi ndị ọzọ hụ 'ya lẹ uwẹ wị, wẹ wụ ndị-ozi pụ-ichẹn rị a nọkin ẹnya ụka ichẹn-ichẹn, e wẹhẹni Kraịstị ọghọ. \v 24 Ya wụ, gi ni nwan oghereni ghọsị ndịnị wẹ nị ụnụ nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ wẹ, kẹni ndị ụka ile hụn ụzọ gi ẹ dọn, a hụn wẹ ihiẹn ẹnyi gi e gi ụnụ a nyan isi. \c 9 \cl Isi Nke Itenẹi \s1 Ihiẹn Wẹ Tụnị Ndị Ụka Rị Jerusalẹm \p \v 1 Ọ rịkanị mkpa nị m de ni ụnụ ihiẹn ọwụlẹ banyeni ihiẹn wẹ rị a tụnị ndị kwerini rị Jerusalẹm. \v 2 Makẹni, a marịnghọ m nị ihiẹnni hụ a dụ ụnụ. Adụdụ ụnụ haịn m gi gi ụnụ nyan isi ebe ndị Masẹdonia rị, sị wẹ nị ndị rị Akaya a kwademẹọlẹ kete akan-ahụn; adụdụ ọnụ a kpasugụọ ndị bu ọda imẹ wẹ. \v 3 Kanị m zila nị ụnụ umunẹ-ẹnyi ndịnị, amamgbe isi ẹnyi gi ụnụ a nyan a wụrụ ihiẹn-mmaka ogẹnni. Kama, m chọ nị ụnụ kwademẹ, e che—kẹ m dọn gwa wẹ nị ụnụ k'e mẹ; \v 4 omẹni ụnụ akwademẹni, ndị Masẹdonia sọnhẹn m hụn a nị ụnụ eke kwademẹ, ifẹnrẹn e mẹgbu ẹnyi imẹ ihiẹnni—ọ rị wụzị ụnụ lẹ enwẹn ụnụ. \v 5 Ya haịn o gi rị m mkpa nị m zi umunẹ ẹnyi ndị hụ, nị wẹ bu ụzọ bịagụụ d'e kunrun ọnụ d'a kwademẹchanrịn ihiẹn ile gbashịarị oyiyeni hi-ogbe ọnụ kwe nkwa a, m kebe bịa; kẹni ọ hụn ụzọ wụrụ oyiye ụnụ wepụha obi ụnụ ye, ẹlẹni wẹ waye ụnụ ya olu. \p \v 6 Ihiẹn rịn'a wụ hụnnị: onyẹ hụn kụnlẹni ọda jẹnkọ d'a ghọrị hụn bulẹni ọda; onyẹ hụn kụn ọda jẹnkọ d'a ghọrịzịkwọ hụn bu ọda. \v 7 Onyẹ-onyẹ ya ye ihiẹn ọwụlẹ rị a obi, y'e mẹyelẹ ẹ ẹlẹẹ; y'e yelẹ nọkẹ sị wẹ wa a ye ẹ olu—makẹni onyẹ a shịapụ ẹfọ e ye kẹ ihiẹn ẹ a sụọ Osolobuẹ. \v 8 Osolobuẹ k'a saẹka yesọnmẹ ụnụ ihiẹn ile rị mma, ye ụnụ ya ọda-ọda, kẹni ụnụ hụn ụzọ e nwẹchanrịn ihiẹn ile rị ụnụ mkpa, hụnzị ụzọ e ye ọda ogẹn ọwụlẹ ọrụn rị mma gi fụha. \v 9 Ẹrịra kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku ẹ, sị, \q1 “Ọ bụọyesọnmẹ ndị-igbẹnnyẹ ihiẹn \q2 ọda-ọda; \q1 o k'e mẹsọnmẹ ihiẹn Chuku chọ \q2 jẹnrin ejẹn.” \p \v 10 Osolobuẹ, hụn e ye ịhịan mkpụrụ ọ k'a kụnye lẹ ihiẹn-oriri o k'e ri, k'e ye ụnụ mkpụrụ ụnụ jẹnkọ d'a kụn; o k'e mẹ ẹ sue, mẹ ẹ mị mkpụrụ ọda-ọda; o k'e mẹ ọnụ ghọrị mkpụrụ hụn wụ imẹ ihiẹn Chuku chọ, ghọrị a ọda-ọda. \v 11 O k'e mẹ ọnụ wụrụ ndị-ịdafịn ụzọ ile, kẹni ọnụ hụn ụzọ a hakẹnmẹ ẹka. Ẹnyi nwẹn k'e mẹ ẹ ru ndị bu ọda ẹka. Ẹrịra kẹ ịha-ẹkanị k'a dọn wẹhẹni Osolobuẹ ekele. \v 12 Makẹni, ihiẹnni ụnụ rị e wepụha obi ụnụ e mẹ sikọ d'e ye ndị nke Osolobuẹ ihiẹn rị wẹ mkpa; kanị ẹlẹ ọhụn sụọ, o k'e mẹzikwọ ndị bu ọda e kelesọnmẹ Osolobuẹ. \v 13 Ụnụ k'e gi ọrụn-eyemẹkanị wẹhẹni Osolobuẹ ọghọ, makẹni o k'a ghọsị ndị bu ọda, hụn k'e ri erere ẹ, nị ụnụ hụ a gbaye oziọma Kraịstị ahụn ụnụ kweri nke-esi, nị ya haịn ụnụ gi ye wẹ lẹ ndị ọzọ ọda. \v 14 Ihiẹn ụnụ k'a sụọkẹnmẹ wẹ; wẹ k'a gha e mẹ ni ụnụ ekpere makẹ ẹfọma Osolobuẹ mẹ ni ụnụ ebe ọ nọ mẹ ụnụ sa ẹka mẹni wẹ ihiẹnni. \p \v 15 Ekele ya rịnị Osolobuẹ makẹ oyiye ẹ hụn ọnụ ghalẹni a saẹka a kọwa! \c 10 \cl Isi Nke Iri \s1 Pọlụ A Kọwa Ọrụn A \p \v 1 Mmẹ wụ Pọlụ rị a rịọ ụnụ; m rị e gi nwayọ, e gizi ẹka-alụlụa Kraịstị, a rịọ ụnụ. Mmẹ hụn wẹ sị nị m'e welụa enwẹn m alị omẹni mmẹ lẹ ụnụ nọdị elee-m, elee-i, kanị m ghahụ ebe ọnụ rị pụ, a ganma m ọnụ, kushimẹ ikẹn! \v 2 M rị a rịọ ụnụ, anịkwọlẹ n'a wụrụ nị, m bịa, a gwapụ m ndị hụ rị e ro ni ẹnyi rị e bi kẹ ndị-ụwa oku, a hụn w'a nị egun arị m ẹnya. \v 3 Makẹni, ọsụọn'a nị ẹnyi bi imẹ ụwa rịkẹ ịhịan, ẹnyi ara lụ agha kẹ ndị-ụwa dọn a lụ. \v 4 Makẹni, ihiẹn-ọgụn ẹnyi ẹlẹ nke ndị-ụwa, kama, ihiẹn-ọgụn ẹnyi nwọnsọnmẹ ikẹn Osolobuẹ, hụn wẹ gi e tikpọsọnmẹ ebe zeni lẹ ihiẹn ndị hụ zeni. Ẹnyi e tikpọsọnmẹ atụmiroro-lẹ-ndọndọ \v 5 lẹ ihiẹn ọwụlẹ hụn e bushi enwẹn ẹ elu, hụn e gbọndọn ịhịan amarịnlẹ Osolobuẹ; ẹnyi a nwụndọn iroro ọwụlẹ, mẹ ẹ n'o humẹni Kraịstị isi. \v 6 Ẹnyi a kwademẹgụọ hụn ẹnyi e gi gi afụnfụn sọn nnupụ-isi ọwụlẹ, omẹni ọnụ nwẹn e humẹchanrịn isi ụzọ ile. \p \v 7 E leban nị ihiẹn ẹnya ọhụnma: omẹni o wegụọ ụnụ ẹnya ọhụnma-ọhụnma nị ụnụ wụ nke Kraịstị, nyanhankwọ nị nị kẹ ụnụ dọn wụ nke Kraịstị kẹ ẹnyi dọnzị wụ nke ẹ. \v 8 Di-nwọnni-ẹnyi ye m ikẹn m'e gi du ụnụ: ikẹn m'e gi mẹ ụnụ sue imẹ okukwe—ẹlẹ idọtu ụnụ. Ya wụ, ọ sụọ n'a nị m'e gikẹzi ikẹn ahụn a nyan isi, ọhụn emẹkọ m ifẹnrẹn. \v 9 Achọnị m n'ọ nọ kẹ sị m gi ẹhụhụọ-ozi m e rọn ụnụ egun. \v 10 Makẹni, o nwẹ ndị a sị, “Ẹhụhụọ-ozi Pọlụ e ze eze, ẹlẹ wẹ ihiẹn wẹ gi e gu egu; kanị, ị hụn ya lẹ enwẹn ẹ k'ọ nọ, o zeni, o nwọndẹni ihiẹn wẹ gi oku-ọnụ a e mẹ!” \v 11 Ndị rị e ku ẹnịna wẹ marịnkwọ nị ihiẹn ohu hụ ẹnyi rị e de ebe ẹnyi rị ụzọ ọzọ kẹ ẹnyi jẹnkọ d'e mẹ ẹnyi bịa ebẹhụ. \p \v 12 Ẹnyi esọnkọkwọ ndị ahụn rị a ja enwẹn wẹ mma ma-usue. Makẹni, wẹ gha e gi ibe wẹ e lele enwẹn wẹ, e gi ibe wẹ a ma enwẹn wẹ, wẹ rị a ghọsị nị aghọtanị wẹ. \v 13 Kanị o mẹ nke ẹnyi lẹ enwẹn ẹnyi, ẹnyi a nyanghafekọ isi okẹn. Ihiẹn rị ogbo Osolobuẹ keye ẹnyi rụn imẹ ọrụn izi-oziọma sụọ kẹ ẹnyi k'e gi nyan isi. Ogbo hụ rudẹ ebe ụnụ rị. \v 14 Ya wụ nị ẹnyi arụnghafeni ogbo ẹnyi ogẹn ẹnyi gi wẹhẹni ụnụ oziọma—hụn o mẹ ni ẹnyi wụ ndị ibuzọ bịa ebẹhụ teni ụnụ rị d'e zi ụnụ ya wụ oziọma Kraịstị. \v 15 Ẹnyi arị a nyanghafe isi okẹn—ya wụ ẹnyi ara gi ọrụn ndị ọzọ rụn a nyan isi. Olil'ẹnya ẹnyi wụ nị okukwe ụnụ k'a gha e suewaye, kẹni ẹnyi hụn ụzọ e nwọnwaye oghere ẹnyi e gi rụn ọrụn imẹ igunrun ụnụ; \v 16 ẹnyi a hụn ụzọ gha alị ụnụ si alị ndị ọzọ d'e zi oziọma. Ogẹn hụ, oku igi ọrụn ndị ọzọ a nyan isi arịkọzị. \p \v 17 Ẹhụhụọ-nsọ sị, \q1 “Onyẹ k'a nyan isi \q2 ya gi ihiẹn Di-nwọnni-ẹnyi mẹ nyan isi.” \p \v 18 Makẹni, ẹlẹ onyẹ hụn a ja enwẹn ẹ mma kẹ wẹ e ku oku ẹ ọhụnma, kanị onyẹ hụn Osolobuẹ ja mma. \c 11 \cl Isi Nke Mmanaị \s1 Pọlụ Lẹ Ndị-ozi pụ-ichẹn Ntụ \p \v 1 K'ọ rị m ụnụ e din m nị m zuzu ẹkẹrẹ. Dodo ni, nwọn ni ni m ndidi! \v 2 Ẹnya rị a fụ m makẹ ọnọdị ụnụ, ụdị ẹnya-ụfụ hụn gha ẹka Osolobuẹ bịa. Ụnụ wụ nwa-agbọọ m kwe okẹnnyẹ ohu sụọ nkwa nị m jẹnkọ d'a luye ẹ ya. Okẹnnyẹ ahụn wụ Kraịstị. M kwe nkwa nị m jẹnkọ d'e wẹ ọnụ ye ẹ ebe ọnụ kelẹni marịn okẹnnyẹ. \v 3 Kanị, egun rị a tụ m nị wẹ jẹnkọ d'e dufie ọnụ, nọkẹ kẹ Ekwensụ dọn gi ẹro dufie Ivu, mẹ ụnụ e fezilẹ Kraịstị ofufe ezioku lẹ hụn rụlẹni: \v 4 makẹni ụnụ a nabanhankazị onyẹ ọwụlẹ bịa d'e zimẹ ụnụ ozi Jesu ọzọ hụn wụlẹni hụn ẹnyi zi ụnụ ozi ẹ; ara fụ ụnụ ọrụn ịnabanhan mmọn ọzọ mọbụ oziọma ọzọ hụn wụlẹni hụn ụnụ gha ẹka ẹnyi nwẹhẹn. \v 5 Kanị, o weni m ẹnya n'o nwẹghọ kẹ ndịnị ụnụ a kpọ “okẹn ndị-ozi pụ-ichẹn” dọn ka m. \v 6 Ikẹnkwọ a ma m ku oku; kanị, a marịnghọ m ihiẹn—ẹnyi e gigụọ ụzọ ile ghọsị ụnụ ọnwan imẹ ọnọdị ile. \p \v 7 M mẹ njọ m gi welụa enwẹn m alị zi ụnụ oziọma Osolobuẹ ọfẹ, kẹni Osolobuẹ gi ẹ busi ụnụ elu? \v 8 Ogẹn m gi rị a rụnnị ụnụ ọrụn, ụka ndị-ọzọ ye m ihiẹn, a narịn m wẹ bụ ẹlẹ wẹ kẹ m gi ẹ a rụnnị, ọ nọ kẹ sị m rị e zunarịn wẹ ihiẹn wẹ—kẹni m hụn ụzọ rụnnị ụnụ. \v 9 Kẹ m rị imẹ igunrun ụnụ, ogẹn ihiẹn gi rị a fụ m ọrụn, ebuyeni m onyẹ ọwụlẹ ibu, makẹni umunẹ ẹnyi gha Masẹdonia bịa wẹhẹni m ihiẹn ile rị m mkpa. Ya wụ, mmẹ sị n'a wụkọ m ibu ebe ụnụ rị. Ẹrịra k'o jẹnkọ d'a rịsọnmẹ: awụkọ nị m ụnụ ibu. Kaka! \v 10 Makẹni ezioku Kraịstị rị imẹ m, m rị e ku ẹ n'o nwọnni ihiẹn jẹnkọ d'a saẹka napụ m ihiẹnni m gi a nyan isi imẹ Azụụn Akaya ile! \v 11 Kị haịn nwan? Makẹni enwẹ m ihiẹn-ọsụsụọ ụnụ? Mba. Osolobuẹ a marịnghọ nị m nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ ụnụ! \p \v 12 M jẹnkọ d'e mẹsọnmẹ ihiẹnni m rị e mẹ, amamgbe ndị hụ rị a nyan isi nị wẹ wụ ndị-ozi pụ-ichẹn a hụn oghere hụ wẹ chọkọ hụn ịhịan e gi sị nị ẹnyi lẹ wẹ wụ ohu. \v 13 Ndịnị ẹlẹ ndị-ozi pụ-ichẹn nke-esi; ndị-ndufie kẹ wẹ wụ. Wẹ rị a za ndị-ozi pụ-ichẹn Kraịstị e gi ẹ e kpumẹ ihun. \v 14 Ọnwan ẹlẹ ihiẹn a tụ ẹnya! Makẹni, kẹ Ekwensụ lẹ enwẹn ẹ e mẹdẹ kẹ sị ọ wụ mmọn-ozi ukpẹ! \v 15 Ya wụ nị ẹlẹ ihiẹn a tụ ẹnya omẹni ndị-ọrụn a hụ e mẹ kẹ sị wẹ wụ ndị a rụn ihiẹn rị mma. Wẹ jẹnkọ d'a narịn ụgwọ-ọrụn furu ihiẹn wẹ rị e mẹ. \s1 Afụnfụn Pọlụ Ta Makẹni Ọ Wụ Onyẹ-ozi Pụ-ichẹn \p \v 16 Nị m kuzi ẹ, erokwọlẹ ni nị m wụ onyẹ-nzuzu! Kanị, omẹni ịya kẹ ụnụ rị e ro, weri ni m nwan rịkẹ onyẹ-nzuzu, kẹni m hụn ụzọ nyan isi ẹkẹrẹ. \p \v 17 Ẹlẹ Di-nwọnni-ẹnyi sị m ku ihiẹnni m chọ nị m gi nyan isi—kanị, m rị e kuhụ rịkẹ onyẹ-nzuzu. \v 18 Ebe o mẹ ni ndị bu ọda hụ e gi ihiẹn ịhịan-mmaka a nyan isi, mmẹ nwẹn jẹnkọ d'e mẹzịkwọ ẹrịra. \v 19 Ụnụ lẹ enwẹn ụnụ a marịnka ihiẹn! Iye ndị-nzuzu efe, a nabanhan wẹ, a sụọka ụnụ. \v 20 Ụnụ a nabanhanka onyẹ ọwụlẹ hụn e mẹ ụnụ kẹ igbọn, mọbụ hụn e rigbu ụnụ mọbụ hụn a tụnarịn ụnụ ihiẹn ọnụ mọbụ hụn e mẹ kẹ sị ọ rịka mkpa mọbụ hụn a madẹ ụnụ ọra! \v 21 Ọsụọn'a nị ifẹnrẹn m rọ, nị m ku ẹ: obi ẹnyi ezeruni ẹrịra. \p Kanị, ihiẹn ọwụlẹ wẹ nwẹ egun nị wẹ gi nyan isi, egun k'a nịzịkwọ m gi ihiẹn ahụn nyan isi; (m rị e ku kẹ onyẹ nzuzu.) \v 22 Wẹ wụ ndị Hibru? Ya kẹ mmẹ nwẹn wụzị. Wẹ wụ ndị Izrẹlụ? Ya kẹ mmẹ nwẹn wụzị. Wẹ wụ ụmụ Ebraham? Ya kẹ mmẹ nwẹn wụzị. \v 23 Wẹ wụ ndị-ọrụn Kraịstị? M rị e ku rịkẹ onyẹ isi zulẹni oke: mmẹ ka wẹ onyẹ-ọrụn Kraịstị a wụ, mmẹ ka ọrụn a rụn, mmẹ ka ngan e jẹn, mmẹ kẹ wẹ ka mkpịnsịn a fịan—mgbe ole-lẹ-ole kẹ wẹ fịanpụ m mkpịnsịn. Ọnwụn a kpọsọnmẹzi m ihun. \v 24 Mgbe isẹn kẹ ndị Ju fịanpụ m ube-mkpịnsịn ohu-arịa-ogụnnaị wẹ ahụn. \p \v 25 Mgbe ẹtọ kẹ ndị Rom fịanfụ m mkpịnsịn. A magụọ wẹ m ọmụma mgbe ohu. Mgbe ẹtọ kẹ ụgbọ-mirin m rị imẹ ẹ tikpọpụ. A nọghọ m elu mirin ụhụọhịn ohu gbe-gbe-gbe—uhinhin lẹ efinnaị, ibe osisi sụọ kẹ m hụn kwọndọn ẹka elu mirin ahụn. \v 26 M'a rịsọnmẹ ụzọ-ijẹn; eje-ihiẹn a kpọsọnmẹ m ihun elu-iyi; ohin a kpọsọnmẹ m ihun; eje-ihiẹn ndị alị m k'e mẹ m a kpọsọnmẹ m ihun; eje-ihiẹn ndị alị ndị ọzọ k'e mẹ m a kpọsọnmẹ m ihun; eje-ihiẹn a kpọsọnmẹ m ihun imẹ obodo—ịhịan jun, a kpọsọnmẹzị m ihun imẹ atụ—ịhịan rịlẹni; eje-ihiẹn a kpọsọnmẹ m ihun elu-ohimin; nsọngbu ndị kpọ enwẹn wẹ ndị kwerini bụ ekwerini wẹ a kpọsọnmẹ m ihun. \v 27 M'a rụngbu enwẹn m; m'a ta afụnfụn; m'e chusọnmẹ-ụran; m'e busọnmẹ ẹgụn ihiẹn-oriri lẹ ihiẹn-ọrịra; ihiẹn-oriri a kọsọnmẹ m; m'a rịsọnmẹ ọnọdị oyi gi a tụ m; ẹkwa a kọsọnmẹ m. \v 28 Wezụkadẹ ihiẹn ndị ọzọ ile, ụhụọhịn ile kẹ m gi e bu ibu iroro ọrịnịmma ụka ile. \v 29 Onyẹ kẹ ndụn gụụ, hụn ndụn ọgụgụ a gụlẹni mmẹ nwẹn ndụn? Onyẹ kẹ wẹ mẹ dan imẹ okukwe, ọ nọlẹni fụkẹnmẹ m? \p \v 30 Omẹni m k'a nyanrịrị isi, ihiẹn ndị hụn a ghọsị nị ndụn arị m kẹ m'e gi nyan isi. \v 31 Osolobuẹ a marịnghọ nị ẹlẹ m rị a tụ ntụ—Osolobuẹ, hụn wụ Osolobuẹ lẹ Nẹdi Di-nwọnni-ẹnyi wụ Jesu—ọjịja-mma ya rịn'a jẹnrin ejẹn! \v 32 Imẹ obodo Damas'kọsị, Gọvanọ kị okpuru eze Arẹtasị butọ ndị-nche ọnụ-mgbọn obodo hụ, kẹni ọ nwụndọn m, \v 33 kanị wẹ nọ gi ụkpalị gha oghere rị mgbọn hụ wetu m, m nọ wanahịn a. \c 12 \cl Isi Nke Mmẹbụọ \s1 Ihiẹn Osolobuẹ Ghọsịsọnmẹ Pọlụ \p \v 1 Ọ rị mkpa nị m nyansọnmẹ isini—ọsụọn'a nị o nwẹni erere ọ ban. Nị m ku nwan oku ọhụn lẹ ihiẹn ndị hụn Di-nwọnni-ẹnyi ghọsị m. \p \v 2 A marịnghọ m onyẹ nke Kraịstị ohu, hụn wẹ weri shi elu-igwee nke ẹtọ ahụa mmẹnọ ghanị—kẹ imẹ-ẹhụ k'o mẹ k'ọ gha imẹ ẹhụ pụ, a marịn m; Osolobuẹ ya marịn. \v 3 A marịnghọzị m nị wẹ weri onyẹni—amarịn m k'ọ rị imẹ ẹhụ ra ọ gha imẹ ẹhụ pụ, Osolobuẹ ya marịn— \v 4 w'ẹ shi alị Izu-ikẹn wụ Paradaịsị, ọ nọ nụ ihiẹn ndị wẹ ghalẹni a gwa ịhịan, ihiẹn ndị wẹ ghalẹni a nị ịhịan e ku. \p \v 5 M k'e gi nwan onyẹ nọ ẹnịna nyan isi, egikọ m mmẹ lẹ enwẹn m nyan isi; ihiẹn ndị hụn a ghọsị nị ndụn arị m sụọ kẹ m'e gi nyan isi. \v 6 Kanị, o mẹdẹ ni m chọ nị m nyan isi, ẹlẹ ya wụ nị m wụ onyẹ-nzuzu, makẹni ihiẹn m k'e ku wụ ezioku. Kanị, emẹkọ m'a, makẹ ịhịan gha e ro ni m wụ ihiẹn ọwụlẹ karị ihiẹn wẹ hụn m mẹ lẹ hụn wẹ nụ m ku— \v 7 makẹni ihiẹn ndịnị m hụn a pụka ichẹn. Kanị, igi gbọndọn m amamgbe m'e gi ifiri ihiẹn ndịnị pụ-ichẹn m hụn pachemẹ, Osolobuẹ nọ bu nsọngbu che m ẹhụ—rịkẹ ebe wẹ nọ kpọ ogun ye ịhịan ẹhụ. Nsọngbuni wụ onyẹ-ozi Ekwensụ. Wẹ we ẹ che m ẹhụ n'ọ hụn ụzọ a lụ m, amamgbe m'a pachemẹ. \v 8 Mgbe ẹtọ kẹ m rịọ Di-nwọnni-ẹnyi banyeni ihiẹnni, n'o mẹ ẹ hapụ m. \v 9 Kanị Di-nwọnni-ẹnyi nọ sị m, “Mba; eyemẹka m e higụọ ị, makẹni ebe ndụn nọlẹni rị ịhịan kẹ ikẹn m nọ a pụhachanrịn ifọn.” Ya wụ, m gi nwan ịghọghọ a nyan isi nị ndụn arị m, kẹni ikẹn Kraịstị hụn ụzọ rịsọnmẹ imẹ m. \v 10 Ya wụ, makẹ ufiri Kraịstị, ọ hụghọ m mma nị ndụn arị m; nị w'a kpari m, nị m'a ta afụnfụn, nị wẹ e kpokpo m lẹ ni ọdakin rị ichẹn-ichẹn a bịanị m. Makẹni, ogẹn ọwụlẹ ndụn gilẹni rị m ya kẹ m gi e kẹnrẹn. \s1 Ọrịnịmma Ndị Kọrẹntị Rị Pọlụ Obi \p \v 11 E mẹgụọ m kẹ onyẹ-nzuzu! Ụnụ haịn m gi mẹ ẹ! Ụnụ te furu hụn e kuni m ọhụnma—makẹni o nwọnni kẹ ndịnị ụnụ rị a kpọ okẹn ndị-ozi pụ-ichẹn dọn ka m mkpa a rị, ọsụọn'a nị o nwọnni ihiẹn m wụ. \p \v 12 Ogẹn m gi rị imẹ igunrun ọnụ, m tu-udọn rụnchanrịn ihiẹn bu ọda wẹ gi a marịn ezigbo onyẹ-ozi pụ-ichẹn: kẹ ihiẹn-ahịma kẹ ihiẹn a tụ ẹnya kẹ ihiẹn a ghọsị ikẹn Osolobuẹ. \v 13 Kị wẹ mẹ ni ụka ndị-ọzọ hụn wẹ mẹlẹni ni ọnụ, wezụka nị ebuyeni m ụnụ ibu iye m ihiẹn m'e gi bi? Dodo ni, gbagharị nị m njọ m mẹ hụn m gilẹni buye ụnụ ibuni! \p \v 14 Lee n'ẹ, a kwademẹgụọ m nwan nị m lala d'a hụn ụnụ nke mgbe ẹtọ. M bịa, anakọ m ụnụ ihiẹn ọwụlẹ, emẹkọ m ibu. Makẹni, ụnụ kẹ m chọ, ẹlẹ ihiẹn ụnụ. Ẹghẹẹ, makẹni ẹlẹ ụmụ a kpatọnị ndị mụ nị wẹ ihiẹn, ndị mụnị wẹ nwẹ a kpatọnị wẹ. \v 15 O k'a sụọgbudẹ m igi ihiẹn ile m nwọn yeni ụnụ ẹka—gizidẹ ndụn m. O mẹ nwan nị m rị a nwẹwaye ihiẹn-ọsụsụọ ụnụ, ụnụ k'e belụa nwan ihiẹn-ọsụsụọ ụnụ nwẹ ebe m rị? \p \v 16 Ụnụ nwẹ ikẹn sị, “Ọsụọn'a nị eziẹ rọ nị y'e buyeni ẹnyi ibu, y'e mẹghọ ẹnyi ẹro, dufie ẹnyi, tẹrị ẹnyi.” \v 17 Nanị kẹ m dọn mẹ ẹ? M gidẹ nwan ndị m zihẹni ụnụ tụnarịn ọnụ ihiẹn ọnụ ra? \v 18 Mmẹ rịọ Taịstọsị n'ọ bịa d'a hụn ụnụ; m nọ zizikwọ nwẹnẹ-ẹnyi hụn-ẹbọ hụ chen'ẹ. Taịtọsị a tụnarịnnị ụnụ ihiẹn ụnụ. Ra ọ tụnarịndẹ ụnụ atụnarịn? Ẹlẹ agụngụn ohu hụ kẹ ẹnyi gụn? Ẹlẹ usọnrọn ohu kẹ ẹnyi gi rụn? \p \v 19 Ụnụ rịdẹ e ro nị ẹnyi gi ihiẹnni ile ẹnyi rị e ku e kinrin ọnụ ẹnyi ebe ụnụ rị ra? Mba. Ẹnyi rị e ku nọkẹ ndị rị imẹ Kraịstị; ẹnyi rị e ku rịkẹ ndị rị id'ẹnya Osolobuẹ. Ndị rị m obi, ẹnyi rị e mẹ ihiẹn ile ẹnyi rị e mẹ nị ẹnyi gi ẹ yeni ụnụ ẹka sue imẹ okukwe. \p \v 20 Egun rị a tụ m nị ikẹnkwọ, m bịa, ahụnkọ m ụnụ kẹ m dọn chọ, ụnụ nwẹn ahụnkọ m kẹ ụnụ dọn chọ; egun rị a tụ m nị, ikẹnkwọ, ikpe lẹ ẹnya-ụfụ lẹ eje-olulu jẹnkọ d'a rị; nị ndị hụ imẹ ụnụ k'a chọma nke-wẹ, nke-wẹ; nị nkutọ, oku-azụụn, mpache lẹ isusu jẹnkọ d'a rị. \v 21 Egun rị a tụ m, nị, ikẹnkwọ Osolobuẹ m e welụa m alị ebe ụnụ rị—ogẹn m'e gi bịazị, ikẹnkwọ a kwanma m ẹkwan makẹ ndị bu ọda mẹ njọ mbụ, hụn kelẹni gbehutọ obi wẹ banyeni ihiẹn ndị hụ ru unyin wẹ mẹ lẹ ughẹrẹ lẹ ihiẹn-ifẹnrẹn ile wẹ mẹsọnmẹ. \c 13 \cl Isi Nke Mmẹtọ \s1 Mkpịnsịn-ẹka Lẹ Ekele Ịkpazụụn \p \v 1 Ọnwan k'e mẹ ẹ mgbe ẹtọ m lala d'a hụn ụnụ: “Ọshẹri madụ ẹbụọ mọbụ ẹtọ kẹ wẹ sikọ d'e gi gi ikpe ọwụlẹ dọn.” \v 2 A gbagụọ m ndị hụ mẹ njọ mbụ lẹ ndị ọzọ họdụnị mkpịnsịn-ẹka—kẹ m bịa hụn mẹ ẹ mgbe ẹbụọ; m rịzị nwan a gba wẹ ya hụnnị m rịlẹni ebẹhụ, nị, m bịa, egikọ m ẹka alụlụa sọn onyẹ ọwụlẹ— \v 3 ebe o mẹ ni ụnụ chọ nị m ghọsị ọnụ nị Kraịstị rị imẹ m e ku nke-esi. Kraịstị a ra gi ẹka-alụlụa e sọn ọnụ—mba! O gi ikẹn e mẹ ihiẹn imẹ ọnụ. \v 4 Ọsụọn'a nị wẹ kpọgbu ẹ elu-obe nọkẹ onyẹ nwọnlẹni ikẹn, ọ hụzị nwan ndụn ghahanị ikẹn Osolobuẹ. Imẹ ẹ, ẹnyi nwẹn nkẹ rịzịkwọ kẹ ndị nwọnlẹni ikẹn; kanị, o mẹ nke ẹka ẹnyi k'e gi sọn ụnụ, ẹnyi k'e sọn ẹ gi ikẹn Osolobuẹ bi, gi ikẹn Osolobuẹ hụ sọn ụnụ. \p \v 5 Lekpọ nị enwẹn ụnụ, nị ụnụ marịn kẹ ụnụ hụ imẹ okukwe. Lele ni enwẹn ụnụ. Ụnụ amarịn nị Jizọs' Kraịstị rị imẹ ụnụ? Ụnụ a marịnghọ nụ—sụnkpan nị ụnụ a dangụọ nlele hụ. \p \v 6 M nwọn olil'ẹnya nị ụnụ k'a hụn a nị ẹnyi nwẹn adannị nlele hụ. \v 7 Kanị, ẹnyi hụ e mẹ ekpere a rịọ Osolobuẹ, amamgbe ụnụ e mẹ ihiẹn ọwụlẹ rịlẹni mma—ẹlẹ kẹni wẹ sị nị ẹnyi pụha ọhụnma, nị ẹnyi a rụnka ọrụn imẹ igunrun ụnụ, kama, kẹni ọnụ mẹhụ ihiẹn rị mma—ọsụọn'a nị ẹnyi nọ kẹ ndị dan nlele hụ. \v 8 Makẹni, ẹnyi a saẹka mẹ ihiẹn ọwụlẹ e gbọndọn ezioku, kama, ihiẹn a kwadọn ezioku sụọ kẹ ẹnyi e mẹ. \p \v 9 Ẹnyi a ghọghọ aghọghọ omẹni ẹnyi ezeni bụ ọnụ e zeghọ. Ekpere ẹnyi wụ nị ụnụ zuchanrịn oke. \v 10 Ya haịn m gi deni ụnụ ihiẹn ndịnị ogẹnni m kelẹni bịa ebahụn ụnụ rị, amamgbe m'a bịa, e gi m ikẹn hụ Di-nwọnni-ẹnyi ye m gi du ụnụ gi ẹka-ikẹn sọn ụnụ—ikẹn hụn o ye m gi mẹ ụnụ sue, ẹlẹ hụn m'e gi tikpọ ụnụ. \p \v 11 Nke ịkpazụụn, umunẹ m, ghọghọma nị; [nọdị nị ọhụnma!] Bihutọ nị ẹka; a gba nị ibe ụnụ umẹ; e nwọn ni obi ohu; e gi ni udọn e bi. Ụnụ mẹ ẹnịna, Osolobuẹ hụn udọn lẹ ihiẹn-ọsụsụọ gha ẹka a bịa k'a nọyeni ọnụ. \p \v 12 Dide ni ibe ọnụ odide rị nsọ. Ndị nke Osolobuẹ ile e zi ekele ụnụ. \p \v 13 Ẹfọma Di-nwọnni-ẹnyi wụ Jesu Kristi lẹ ihiẹn-ọsụsụọ Osolobuẹ lẹ mmẹkọ rị imẹ Mmọn-nsọ ya nọyeni ọnụ ile.