\id 1CO Ika New Testament 2009 \h 1 Ndị Kọrẹntị \toc1 Ẹhụhụọ-Ozi Ibuzọ Pọlụ Dejẹnni Ndị Kọrẹntị Ndị Kọrẹntị, Nke Ibuzọ \toc2 Ndị Kọrẹntị, Nke Ibuzọ \toc3 1Kọ \mt2 Ẹhụhụọ-Ozi Ibuzọ Pọlụ Dejẹnni \mt2 Ndị Kọrẹntị \mt1 Ndị Kọrẹntị, Nke Ibuzọ \c 1 \cl Isi Nke Ohu \p \v 1 Mmẹ wụ Pọlụ de Ẹkụkwọ-ozini, mmẹ lẹ nwẹnẹ ẹnyi wụ Sọstẹnẹsị. Kraịstị wụ Jizọsị kpọ m, tumẹ m onyẹ-ozi ẹ pụ-ichẹn makẹni uche Osolobuẹ rọ. \v 2 Ẹnyi rị e dejẹnni ndị ụka Osolobuẹ hụn rị obodo Kọrẹntị; ndị Osolobuẹ dọn nsọ imẹ Jesu Kristi; ndị wẹ kpọ d'a wụrụ ndị-nsọ. Ẹnyi rị e dejẹnni uwẹ lẹ ndị ile rị ebe ọwụlẹ, hụn a kpọku ẹfan Nna-ẹnyi wụ Jesu Kristi—Nna ẹnyi lẹ wẹ. \v 3 Ẹfọma lẹ udọn hụn gha ẹka Osolobuẹ Nẹdi ẹnyi lẹ Nna ẹnyi wụ Jizọs' Kraịstị bịa ya nọyeni ụnụ. \s1 Ngọzi Hụn Rị Imẹ Kraịstị \p \v 4 Ogẹn ile kẹ m gi e gi ifiri ụnụ a kpanmịn Osolobuẹ, makẹ ihiẹn ile o gi gọzi ọnụ imẹ Kraịstị wụ Jizọsị. \v 5 Makẹni, imẹ Kraịstị, ụnụ e nwẹgụọ oyiye bu ọda ụzọ ile—kẹ oyiye iku-oku kẹ ụdị amamihiẹn ile rị ichẹn-ichẹn— \v 6 kẹ o dọnzi rị a pụha ifọn nị ozi Kraịstị e werigụọ ọnọdị imẹ ụnụ. \v 7 Ya wụ, oyiye Mmọn-nsọ akọnị ụnụ, kẹ ụnụ dọn rị e che ọbịbịa Nna-ẹnyi wụ Jizọs' Kraịstị. \p \v 8 Nna ẹnyi wụ Jizọs' Kraịstị k'e mẹzikwọ ụnụ turu d'e ru njẹndemẹ, makẹ ụnụ gha e nwọn nkọrịanị Ụhụọhịn Nna-ẹnyi wụ Jesu Kristi. \v 9 Osolobuẹ hụn kpọ ụnụ d'e sọn Nwa a wụ Jizọs' Kraịstị Nna-ẹnyi mẹkọ wụ onyẹ wẹ e gi dọn ẹnya. \s1 Ikpe Lẹ Nkebe Imẹ Ụka! \p \v 10 Umunẹ, m gi ẹfan Nna-ẹnyi wụ Jesu Kristi a rịọ ụnụ, nị ụnụ ile e kweyeni ibe ụnụ, amamgbe nkebe gha a rị imẹ igunrun ụnụ, kama, nị ụnụ e nwẹ obi ohu, a chụ ihiẹn ohu. \p \v 11 Umunẹ m, m rị e ku ọnwan makẹni ndị hụ imẹ ndị ikpun-ụlọ Klo a gwaọlẹ m nị ikpe lẹ nkebe rị imẹ igunrun ụnụ. \p \v 12 Ikpe lẹ nkebe m rị e ku wụ nị ndị hụ imẹ ụnụ rị a sị, “Pọlụ kẹ m'e sọn;” ndị hụ sị “Apolọsị kẹ m'e sọn;” ndị hụ sị, “Kẹfasị wụ Pita kẹ m'e sọn;” ndị hụ sị, “Kraịstị kẹ m'e sọn.” \p \v 13 Kraịstị kebe ekebe? Pọlụ ya nwụnnị ụnụ ọnwụn? Ra ẹfan Pọlụ kẹ wẹ gi mẹ ụnụ mirin-Chuku? \p \v 14 A kpanmịnkwọ m Osolobuẹ n'o nwọnni onyẹ m mẹ mirin-Chuku imẹ ụnụ mmanị Krispọsị lẹ Gayọsị— \v 15 ya wụ, o nwọnni onyẹ ọwụlẹ k'a sị nị wẹ gi ẹfan m mẹ ụnụ mirin-Chuku. \v 16 (Ẹghẹẹ, e mẹghọzịkwọ m ndị ikpun-ụlọ Stẹfanasị mirin-Chuku. Wezụka ndịnị, anyanhanzịnị m kẹ o nwọnghọ onyẹ ọzọ m mẹ mirin-Chuku) \v 17 Makẹni, ẹlẹ mirin-Chuku kẹ Kraịstị zi m d'e mẹ; kama, o zi m d'e zi oziọma; ẹlẹ nke onyẹ ma dọnye oku, amamgbe ọ nọ kẹ sị ẹlẹzi ikẹn gha ọnwụn Kraịstị welụa enwẹn ẹ alị nwụn elu obe kẹ wẹ gi a rụn a. \s1 Kraịstị Wụ Ikẹn Lẹ Amamihiẹn Osolobuẹ \p \v 18 Makẹni, ozi banyeni ọnwụn Kraịstị nwụn elu obe wụ ihiẹn nzuzu ebe ndị lakọ ntikpọ rị; kanị ebe ẹnyi ndị Osolobuẹ rị a zụọpụha rị, ikẹn Osolobuẹ k'ọ wụ. \v 19 Makẹni Ẹhụhụọ-nsọ sị, \q1 “M k'e wiwi amamihiẹn \q2 ndị marịn ihiẹn; \q1 m k'e budan akọ-lẹ-uche \q2 ndị nwọn uche.” \p \v 20 Elebe kẹ onyẹ hụ marịn ihiẹn rị? Elebe kẹ ọka-ẹhụhụọ rị? Elebe kẹ onyẹ hụn kachanrịn alị-oku amarịn rị? Osolobuẹ e mẹgụọnị nị amamihiẹn ụwanị wụrụ ihiẹn nzuzu?! \v 21 Makẹni, ebe o mẹ ni ụwa asanị ẹka gi amamihiẹn wẹ marịn Osolobuẹ ebe ọ nọ gi amamihiẹn ẹ e mẹ ihiẹn, ọ sụọ Osolobuẹ n'o gi nzuzu rị ozi ẹnyi rị e zi zụọpụha ndị hụn kwerini. \p \v 22 Ndị Ju sị wẹ k'a hụnrịrị ọrụn-atụmẹnya pụ-ichẹn wẹ kebe kweri; ndị elu Griki sị mmanị ya lẹ amamihiẹn wẹ dangbama, ekwerikọ wẹ. \v 23 Kanị ẹnyi hụ e zisọnmẹ ozi Kraịstị hụn wẹ gi obe kpọgbu: ebe ndị Ju rị, ihiẹn atụ-ẹnya wẹ e lenịa a kpọgburu rọ; ebe ndị wụlẹni ndị Ju rị nzuzu rọ. \v 24 Kanị, nke ndị Osolobuẹ kpọ, kẹ ndị Ju kẹ ndị wụlẹni ndị Ju, Kraịstị wụ ikẹn Osolobuẹ lẹ amamihiẹn Osolobuẹ. \v 25 Makẹni, “nzuzu” nwẹn gha ẹka Osolobuẹ bịa ka amamihiẹn ịhịan; “ndụn-ọgụgụ” nwẹn gha ẹka Osolobuẹ bịa ka ikẹn ịhịan. \p \v 26 Umunẹ m, lekpọ nị ihiẹn ụnụ wụsọnmẹ ogẹn Osolobuẹ gi kpọ ụnụ: ndị bu ọda imẹ ụnụ ẹlẹ ndị ụwa a kpọ ndị marịn ihiẹn; ndị bu ọda ẹlẹ ndị-uku; ndị bu ọda ẹlẹ ụmụ-nze. \v 27 Kama, Osolobuẹ họrị ihiẹn ndị ahụn wụ nzuzu ẹnya ụwa, kẹni o gi wẹ gbe ifẹnrẹn ye ndị marịn ihiẹn ihun; ọ họrị ihiẹn ndị hụn zelẹni, kẹni o gi wẹ gbe ifẹnrẹn ye ndị zeni ihun. \v 28 Osolobuẹ họrị ihiẹn ndị hụ lụa alị, hụn w'e lenịa elu ụwanị, lẹ ihiẹn ndị hụ nwọnlẹni ihiẹn wẹ wụ imẹ ụwanị, kẹni o gi wẹ wetu ihiẹn ndị hụ rị mkpa alị. \v 29 Osolobuẹ mẹ ẹrịra makẹ onyẹ ọwụlẹ gha a nyann'a isi. \v 30 Osolobuẹ mẹ ụnụ gi nwan rị imẹ Kraịstị wụ Jizọsị e bi. O mẹgụọ Kraịstị wụrụ amamihiẹn ẹnyi—amamihiẹn hụn gha ẹka Osolobuẹ bịa, makẹni Kraịstị k'o gi mẹ ẹnyi wụrụ ndị rị ọchan, dọn ẹnyi nsọ, gbafụha ẹnyi. \v 31 Ẹrịra kẹ Osolobuẹ gi mẹ n'ọ rị kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku, sị, “Onyẹ ọwụlẹ k'a nyan isi, ya gi ihiẹn Di-nwọnni-ẹnyi mẹ sụọ nyan isi.” \c 2 \cl Isi Nke Ẹbụọ \s1 Ikẹn Osolobuẹ, Ẹlẹ Amamihiẹn Ịhịan \p \v 1 Umunẹ m, ogẹn m gi bịa d'e zi ụnụ ozi Osolobuẹ, ekuni m oku kẹ onyẹ ma ku, ekuni m nke ndị marịn ẹhụhụọ mọbụ ndị wakẹnmẹ ẹnya. \v 2 Makẹni m kwademẹ obi m nị ekukọ m ihiẹn ọzọ, emẹkọ m oku ihiẹn ọzọ ọwụlẹ imẹ igunrun ụnụ wezụka Jesu Kristi lẹni wẹ kpọgbu ya wụ Jesu Kristi elu obe. \v 3 M bi kẹ onyẹ nwẹlẹni ihiẹn ọ wụ ogẹn ahụn, a kpachanpụ ẹnya ọhụnma-ọhụnma, e gi ẹhụ-ọmụma-nni e bi. \v 4 Ebe m nọ e ku oku lẹ ebe m nọ gwa ụnụ oku-Chuku, ekuni m kẹ ndị marịn ihiẹn, ekuni m hụn k'a sụọ ịhịan ụsụọ ntịn, o kweyeni m. Kama, m hụ e ku, a ghọsị ụnụ nị ẹka Mmọn-nsọ lẹ ikẹn ẹ rị a. \v 5 M mẹ ẹrịra kẹni ụnụ gi ifiri ikẹn lẹ ẹka Osolobuẹ rịn'a kweri, sọnmẹ Jesu, ẹlẹ ifiri amamihiẹn ịhịan. \s1 Amamihiẹn Osolobuẹ \p \v 6 Kanị, ẹnyi e ku oku rịkẹ ndị marịn ihiẹn ebe ndị ka-ẹhụ imẹ okukwe rị, kanị ẹlẹ amamihiẹn eluni—mọbụ nke ndị rị a kị ogẹnni hụn lakọ iwi. \v 7 Mba, ẹnyi rị e ku oku amamihiẹn Osolobuẹ, ya wụ, ihiẹn ahụn mini hụn Osolobuẹ kwademẹ n'o d'e kedẹ ụwa n'o k'e gi ẹ ye ẹnyi ọghọ. \v 8 Imẹ ndị rị a kị ụwanị, o nwọnni hụn ghọta ihiẹnni; makẹni, omẹni wẹ te ghọta a, wẹ e ke kpọgbu Nna nwẹ ọghọ ile. \v 9 Kanị, nọkẹ kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku, \q1 “Ẹnya ahụntuni, \q2 ntịn anụtuni, \q2 ịhịan erotuni \q1 ihiẹn Osolobuẹ kwademẹ ni \q2 ndị o nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ wẹ.” \p \v 10 Chuku a ghọsịgụọ ẹnyi ihiẹn ndịnị ghahanị Mmọn-nsọ a. Makẹni, Mmọn-nsọ a marịngụọ ihiẹn ile, kẹ ihiẹn nzuzue rị Osolobuẹ obi. \p \v 11 Onyẹ marịn ihiẹn ile ịhịan rị e ro wezụka mmọn rị imẹ ẹ? Ẹrịra k'o gizi wụrụ n'o nwọnni onyẹ marịn obi Osolobuẹ mmanị Mmọn Osolobuẹ. \v 12 Bụ ẹlẹ mmọn nke ụwanị kẹ ẹnyi nwẹhẹn, kanị ya wụ Mmọn hụn gha ebe Osolobuẹ rị bịa, kẹni ẹnyi hụn ụzọ marịn ihiẹn ile hụn Osolobuẹ shịapụ ẹfọ ye ẹnyi ọfẹ. \v 13 Ihiẹn ndịnị wẹ Osolobuẹ ye ẹnyi kẹ ẹnyi e ku nwan; ẹnyi ara gi oku wẹ gi amamihiẹn ịhịan kuzi ẹnyi ku wẹ, kama, ẹnyi e gi oku Mmọn-nsọ kuzi ẹnyi e ku wẹ; e gi oku gha ẹka Mmọn-nsọ bịa a kọwa ihiẹn imẹ-mmọn hụn gha ẹka Mmọn-nsọ bịa. \p \v 14 Onyẹ hụn nwọnlẹni Mmọn-nsọ ara nabanhan ihiẹn gha ẹka Mmọn Osolobuẹ bịa, makẹni wẹ wụ ihiẹn nzuzu ebe ọ rị. Ọ saẹka ghọta wẹ, makẹni Mmọn-nsọ sụọ e mẹ ịhịan a ghọha wẹ. \v 15 Onyẹ nwọn Mmọn-nsọ a ghọtachanrịn kẹ ihiẹn ile nọ, kanị o nwọnni onyẹ hụn a saẹka a ghọta ya lẹ enwẹn ẹ. \v 16 Ya kẹ Ẹhụhụọ-nsọ gi sị, \q1 “Onyẹ marịn obi Di-nwọnni-ẹnyi? \q1 Onyẹ k'e ri-ẹka dụn a ọdụn?” \p Kanị, ẹnyi e nwọnghọ obi Kraịstị hụn ẹnyi gi a marịn obi Di-nwọnni-ẹnyi. \c 3 \cl Isi Nke Ẹtọ \s1 Ndị-ụka Rị A Zụọ Ẹka-nke! \p \v 1 Umunẹ, asanị m ẹka gwa ụnụ oku kẹ ndị nwẹ Mmọn-nsọ; kama, m gwa ụnụ oku kẹ ịhịan mmaka, lẹkẹ ndị wụ ụmụ-ndu imẹ Kraịstị. \v 2 Ẹran kẹ m ye ụnụ, ẹlẹ ihiẹn-oriri zeni; makẹni ụnụ e runi ogo e ri ihiẹn-oriri zeni. Ụnụ e ke rukwọ nwan ogo e ri n'ẹ, \v 3 makẹni echẹn kẹ ụnụ rịkwọ e bi kẹ ndị nwọnlẹni Mmọn-nsọ, kẹ ịhịan-mmaka. Ẹghẹẹ, ebe o mẹ ni ẹnya-ụfụ lẹ ikpe rị imẹ igunrun ụnụ, ụnụ anọnị kẹ ndị nwọnlẹni Mmọn-nsọ? Ẹlẹ agụngụn ịhịan-mmaka kẹ ụnụ rị a gụn? \v 4 Omẹni ịhịan a sị, “Pọlụ kẹ m'e sọn;” ibe ẹ sị, “Apolọsị kẹ m'e sọn,” ẹlẹ ụnụ nọ nwan kẹ ịhịan-mmaka? \v 5 Kị Apolọsị wụdẹ? Kị Pọlụ wụdẹ? Ndị-idibo ụnụ gha ẹka wẹ kweri kẹ wẹ wụhụ—onyẹ-onyẹ imẹ wẹ rụnhụ ogbo Di-nwọnni-ẹnyi ye ẹ rụn: \v 6 mmẹ kụn; Apolọsị gba a mirin; kanị, Osolobuẹ wụ onyẹ mẹ ẹ sue. \v 7 Ya wụ nị, kẹ onyẹ hụn kụnnị kẹ onyẹ hụn gba mirin e nwọn ihiẹn ọ wụ—Osolobuẹ sụọ, hụn e mẹ ẹ e sue, ịya rị mkpa. \v 8 Onyẹ hụn kụnnị lẹ onyẹ hụn gba mirin bu ihiẹn ohu obi a rụn. Onyẹ-onyẹ k'a narịn ụgwọ a k'o dọn rụn. \v 9 Makẹni, ndị-ọrụn Osolobuẹ kẹ ẹnyi wụ; ẹnyi rị a rụngbama. Ụnụ wụ ugbo Osolobuẹ, ụnọ Osolobuẹ rị a tụn. \v 10 Ghahanị ẹka Osolobuẹ hụn rị imẹ ndụn m, e gbegụọ m iyetọ nọkẹ ọkaa-ụlọ; onyẹ ọzọ rị nwan a tụnye elu ẹ. Onyẹ-onyẹ kpachanpụkwọ ẹnya k'o dọn a tụnye elu iyetọ ahụn. \p \v 11 Makẹni onwọnni onyẹ ọwụlẹ k'a sa ẹka gbe iyetọ ọzọ karị hụn rịnị, hụn wụ Jesu Kristi. \p \v 12 Kẹ goru kẹ ịhịan gi rị a tụnye enu iyetọ hụ-o, kẹ ọla-o, kẹ ọmụma ndị hụn a kọnị-o, kẹ osisi-o, kẹ irurue-ọkpọnkụn-o, kẹ achara-ọkpọnkụn-o— \v 13 kẹ ọrụn ịhịan nọ jẹnkọ d'a pụha ifọn, makẹni Ụhụọhịn hụ lalanị jẹnkọ d'e wepụha a ifọn: wẹ k'e gi ọkụn ghọsị k'ọ rị; ọkụn hụ k'e lele kẹ ọrụn onyẹ-onyẹ rụn rị. \v 14 Omẹni ihiẹn ịhịan rụn turuhụkwọ, ọ k'a narịn ụgwọ-ọrụn a. \v 15 Kanị, ọ dụnpụ ọkụn, ihiẹn sikọ d'e hunahịn onyẹ ahụn, kanị ya lẹ enwẹn ẹ k'e nwọn nzụọpụha, bụ ọ k'a nọ kẹ onyẹ wẹ gha imẹ ọkụn lọfụha. \p \v 16 Ụnụ amarịn nị ụnụ wụ Ụlọ-nsọ Osolobuẹ?! Ụnụ a marịn nị Mmọn Osolobuẹ bi imẹ ụnụ?! \v 17 Onyẹ ọwụlẹ mẹrụ Ụlọ-nsọ Osolobuẹ, Osolobuẹ k'e tikpọ a, makẹni Ụlọ-nsọ Osolobuẹ rị nsọ—bụ 'ya wụ Ụlọ-nsọ kẹ ụnụ wụ. \v 18 Edufiekwọlẹ ni enwẹn ụnụ! Omẹni ụnụ rị e ro ni ọnụ marịn ihiẹn imẹ ụwanị, wụrụkwọ nị ndị-nzuzu, kẹni ọnụ wụrụ ndị marịn ihiẹn nke-esi. \v 19 Makẹni, amamihiẹn ụwanị wụ nzuzu ẹnya Osolobuẹ. Ya mẹ Ẹhụhụọ-nsọ gi sị, \q1 “Ọ nwụndọn ndị marịn ihiẹn \q2 imẹ ẹro wẹ.” \p \v 20 Ẹhụhụọ-nsọ sịzị, \q1 “Di-nwọnni-ẹnyi a marịngụọ \q2 nị iroro ndị marịn ihiẹn \q2 wụ ihiẹn ọlal'iwi.” \p \v 21 Ya wụ, egizilẹ ni nwan ịhịan a nyan isi, makẹni ihiẹn ile wụ nke ụnụ: \v 22 kẹ Pọlụ-o, kẹ Apolọsị-o, kẹ Kẹfasị wụ Pita-o, kẹ ụwa ile-o; kẹ ndụn-o, kẹ ọnwụn-o; kẹ ihiẹn rị ogẹnni-o, kẹ ihiẹn rị ihun-o, wẹ ile wụ nke ụnụ; \v 23 ụnụ wụ nke Kraịstị; Kraịstị wụ nke Osolobuẹ. \c 4 \cl Isi Nke Ẹnọ \s1 Ndị-ọrụn Kristi \p \v 1 Ya wụ, o furu nị ịhịan e weri ẹnyi kẹ ndị-idibo lẹ ndị-ọrụn Kraịstị lẹ ndị wẹ busọnmẹ ihiẹn-mini banyeni Osolobuẹ che ẹka. \v 2 Ihiẹn w'a chọ ẹka onyẹ wẹ bu ihiẹn che ẹka wụ k'o furughọ onyẹ wẹ gi e dọn ẹnya. \v 3 O mẹ nke m, o nwẹkẹni ihiẹn ọ wụ ebe m rị nị ụnụ mọbụ ọgwa ịhịan-mmaka ọwụlẹ rị e kin m ikpe; m'a ra kindẹ enwẹn m ikpe ẹnịna. \v 4 Eziẹ, obi m rị ọchan—o nwọnni eje-ihiẹn m marịn m mẹ. Kanị, ọhụn aghọsịnị nị o nwọnni eje-ihiẹn m mẹ; Di-nwọnni-ẹnyi ya e kin m ikpe. \v 5 Ya wụ, eke hanlẹ ni eṅẹn ebe ogẹn kelẹni ru. Cherigụụ nị nị Di-nwọnni-ẹnyi bịa. O jẹnkọ d'e wepụha ihiẹn zueri imẹ ishi ifọn. O k'e kpuchanrịn ihiẹn rị obi onyẹ ọwụlẹ oghe. Ogẹn hụ, onyẹ ọwụlẹ a narịn ọjịja-mma run'ẹ ẹka Osolobuẹ. \p \v 6 Umunẹ m, e gigụọ m mmẹ lẹ Apolọsị kọwa ihiẹn ndịnị ile makẹ ọrịnịmma ụnụ, kẹni ụnụ mụnarịn ẹnyi alị oku ahụn hụn sị, “Emẹghafelẹ ihiẹn wẹ de imẹ Ẹkụkwọ-nsọ,” makẹ ụnụ gha e gi onyẹ ohu a nyan isi, e lenịa ibe ẹ. \p \v 7 Onyẹ gwa ị nị ihiẹn rị ichẹn rị ẹgbata 'yụ lẹ ibe i? Kịnị k'i nwọn hụn Osolobuẹ yelẹni i? Omẹni o ye y'ẹ e ye, kị ị rị e gin'ẹ a nyan isi nọkẹ sị ẹlẹ ihiẹn wẹ ye i e ye rọ? \p \v 8 Ụnụ e mẹ kẹ sị ẹfọ e jungụọlẹ ụnụ! Ụnụ e mẹ kẹ sị ụnụ e higụọlẹ ọdafịn! Ụnụ e mẹ kẹ sị ụnụ e hẹnringụọlẹ ndị-nze, bụ ẹka ẹnyi arịa! K'ọ rị m, ụnụ e hẹnringụọlẹ ndị-nze nke-esi, kẹni ẹnyi sọn ụnụ kị! \v 9 Makẹni, ọ rị m kẹ sị Osolobuẹ e wegụọ ẹnyi wụ ndị-ozi pụ-ichẹn che azụụn, lẹkẹ ndị wẹ ma ikpe ọnwụn wẹ dupụkọ d'e gbu idẹnya ịhịan ile. Makẹni, ẹnyi a wụrụgụọ ihiẹn ụwa ile a gba ile, kẹ ndị mmọn-ozi kẹ ịhịan. \v 10 Ẹnyi wụ ndị nzuzu makẹ Kraịstị, kanị ụnụ a marịnka ihiẹn imẹ Kraịstị! Ẹnyi rị anụnụa, kanị ụnụ ze e ze! Wẹ hụ a gbaye ụnụ, kanị wẹ hụ e lelịa ẹnyi! \v 11 Echẹn kẹ ẹgụn ihiẹn-oriri lẹ ihiẹn-ọrịra a gụnkwọ nwan ẹnyi; ẹkwa ara zu ẹnyi ukun; w'e mẹshi ẹnyi ikẹn; ụlọ arịa. \v 12 Ẹka ẹnyi kẹ ẹnyi gi a lụrụ d'e ru nị ẹhụ a gbọrọ ẹnyi. Wẹ kpari ẹnyi, ẹnyi a gọzi wẹ; wẹ kpokpo ẹnyi, ẹnyi e din ẹ; \v 13 wẹ kutọ ẹnyi, ẹnyi e gi ọnụ-ọma sọn wẹ; ẹnya ụwa, ẹnyi e hẹnringụọ ẹfịfịa mmaka lẹ unyin w'a chanpụ—d'e rukwọ tannị. \p \v 14 Arị m e de ihiẹnni kẹni ifẹnrẹn mẹ ụnụ, kama, m gi ẹ a dụn ọnụ ọdụn nọkẹ ụmụ m rị m obi. \v 15 Ẹghẹẹ, ọ sụọ n'a nị ọnụ nwọn ndị-ndu nnụ-uku ole-lẹ-ole imẹ Kraịstị, ụnụ e nwẹ nẹdi bu ọda, makẹni m hẹnrin nẹdi ụnụ imẹ Kraịstị wụ Jizọsị—ghahanị oziọma m zi ụnụ. \v 16 Ifiri ẹ, m rị nwan a dụn ụnụ ọdụn: kịnrịn nị m nwan. \v 17 Ya haịn m gi zilanị ụnụ Timoti, ezi nwa m, hụn m gi e dọn ẹnya imẹ Onyẹ-nwọnni-ẹnyi. O k'a nyanhan nị ụnụ kẹ m'e mẹ ihiẹn imẹ Kraịstị, nyanhan nị ụnụ ya kẹ m'a kuzi ẹ imẹ ụka ile rị ebe ile. \p \v 18 Ndị hụ imẹ ụnụ a pachemẹgụọ nwan makẹni wẹ rị e ro nị abịakọ m. \v 19 Kanị m lala ẹgwa, omẹni Di-nwọnni-ẹnyi a chọghọ. M bịa, a hụn m ikẹn ndịnị rị a pacheni nwọn, ẹlẹ oku-ọnụ wẹ sụọ. \v 20 Makẹni, Alị-eze Osolobuẹ ẹlẹ oku-ọnụ oku-ọnụ, ikẹn kẹ wẹ gi a marịn a. \v 21 Elee hụn ka ụnụ mma? Nị m wẹhẹ mkpịnsịn ra nị m gi ihiẹn-ọsụsụọ lẹ ẹka-anụnụa bịa? \c 5 \cl Isi Nke Isẹn \s1 Onyẹ Ụka Ghẹrẹni \p \v 1 E kughọdẹ w'a nị ughẹrẹ rị imẹ igunrun ụnụ, ụdị hụn ndị a rụa mmọn ghalẹni a ghẹrẹdẹ—ebe okẹnnyẹ nọ na nẹdi ẹ nwunyẹ! \v 2 Bụ ụnụ hụ a họnrọn! Ẹlẹ ezigbo ẹkwan nkẹ ụnụ a kwanma, chụpụ onyẹ ahụn mẹ ihiẹnni imẹ igunrun ọnụ?! \p \v 3 Ya wụ, ọsụọn'a nị arị m ebẹhụ ụnụ rị elee-m, elee-i, m hụ a imẹ-mmọn; a hangbugụọlẹ m okẹnnyẹ mẹ ihiẹnni eṅẹn rịkẹ sị m hụ ebẹhụ. \v 4 Ụnụ gihụ ẹfan Nna ẹnyi wụ Jizọsị gbakikomẹ—mmẹ nwẹn k'a rịzị ebẹhụ imẹ-mmọn, ikẹn Nna ẹnyi wụ Jizọsị k'a rịzịkwọ ebẹhụ— \v 5 ụnụ e we onyẹni che ẹka Ekwensụ nị wẹ hụn ụzọ tikpọ ẹhụ a, kẹni mmọn a hụn ụzọ nwọn nzụọpụha Ụhụọhịn Nna ẹnyi wụ Jesu Kristi. \v 6 Isi ụnụ rị a nyan arị mma! Ụnụ amarịn nị wẹ buchehụ ẹkẹrẹ yisti, ọ ghagbama ogbe hụ ile wẹ gi e mẹmẹ brẹdi, fụchanrịn a? \v 7 Wepụ nị nwan yisti akan, kẹni ụnụ wụrụ ogbe ọhụn yisti rịlẹni—hụn ụnụ wụ nke-esi. Makẹni e gbugụọ wẹ Kraịstị wụ Ebulu-nghafe ẹnyi, gi ẹ chụ ẹjan Mmẹmmẹ-Nghafe. \v 8 Ya wụ, nị ẹnyi gi nwan brẹdi hụ yisti rịlẹni, hụn wụ ịshịapụ-ẹfọ lẹ ezioku, mẹ ya wụ mmẹmmẹ, ẹlẹ yisti akan hụn wụ iwe lẹ eje-obibi. \p \v 9 E degụọ nị m ụnụ ẹhụhụọ-ozi mbụ, sị ụnụ lẹ ndị-ughẹrẹ emẹkọlẹ. \v 10 Ẹlẹkwọ ndị ụwanị kwerilẹni hụn a ghẹrẹni mọbụ ndị ẹnya-uku mọbụ ndị a tụnarịn ịhịan ihiẹn wẹ mọbụ ndị a rụa mmọn kẹ m rị e ku. Omẹni uwẹ kẹ m te rị e ku, ya wụ nị ụnụ k'a gha imẹ ụwanị pụ. \v 11 Kanị, m rị nwan e deni ụnụ, a sị ụnụ esọnlẹ onyẹ ọwụlẹ kpọ enwẹn ẹ onyẹ-kwerini mẹkọ, omẹni ọ ghẹrẹ aghẹrẹ mọbụ nị o nwẹ ẹnya-uku mọbụ nị ọ rụa-mmọn mọbụ nị ọ kpari ịhịan, a kpọ iyi mọbụ nị ọ ra manya a tụ, mọbụ nị ọ tụnarịn ịhịan ihiẹn ẹ. Ụnụ lẹ ụdị ịhịan nọ ẹrịra erigbamadẹlẹ. \v 12 Elee hụn biri mmẹ lẹ ịhannị ndị rị ogbe eṅẹn? Ẹlẹ ndị rị imẹ ụka kẹ ụnụ k'a hannị eṅẹn? \v 13 Osolobuẹ ya nwẹ kin ndị rị ogbe ikpe: “Chụpụ nị nwan eje-ịhịan hụ imẹ igunrun ụnụ.\f + \fr 5:13 \ft Ditọrọnọmi 17.7\f*” \c 6 \cl Isi Nke Isin \s1 Ewejẹnlẹ Ndị Ụka Ibe I Ọgwa \p \v 1 Onyẹ ọwụlẹ rị imẹ ụnụ hụn ya lẹ ibe ẹ rị e se oku, o ru egun a nị a we oku ahụn jẹn ẹka ndị kwerilẹni, hụn nkẹ o gi jẹnburu ndị kwerini? \v 2 Ụnụ a marịn nị ndị-kwerini, ya wụ ndị-nsọ, jẹnkọ d'a hannị ụwa eṅẹn? Omẹni ọnụ k'e kin ụwa ikpe, kị wụnị ọnụ a saẹka dọnzi oku mẹhụ ẹkẹrẹ? \v 3 Ụnụ amarịn nị ẹnyi jẹnkọ d'e kin ndị mmọn-ozi ikpe? Ọ rị wụzị ikpe mmaka rị imẹ ụwanị! \v 4 O mẹ nwan nị ụnụ nwọn ikpe nọ ẹrịra, kị ụnụ e bun'ẹ e jẹnni ndị hụn oku rị imẹ ụka gbashịarịlẹni? \v 5 M rị e ku ihiẹnni kẹni ifẹnrẹn mẹ ụnụ! Ya wụ nị o nwọnni onyẹ marịn ihiẹn imẹ ụnụ, hụn k'a s'ẹka dọnzi oku rị ẹgbata ndị-kwerini— \v 6 hụn onyẹ kwerini gi e wejẹn ibe ẹ ẹka ndị-kwerilẹni?! \p \v 7 Eziẹ, nị ikpe rịdẹ imẹ igunrun ụnụ ghọsị nị e mẹrichanrịngụọlẹ wẹ ụnụ. Ibe i mẹ i njọ, y'a ra wefụ ẹnya? Wẹ mẹgbu i, y'a ra gba nkịntịn? \v 8 Hụn nkẹ ụnụ e gi mẹ ẹrịra, ụnụ lẹ enwẹn ụnụ hụ e mẹdẹ ibe ụnụ eje-ihiẹn, e mẹgbudẹ wẹ—kẹ ndị-ụka ibe ụnụ! \p \v 9 Ụnụ a marịn nị ndị e mẹ eje-ihiẹn abanyekọ Alị-eze Osolobuẹ? Anịkwọlẹ ni wẹ dufie ụnụ! Ndị-ughẹrẹ lẹ ndị a rụa-mmọn (\it ndị e fe ihiẹn ọzọ\it*) lẹ ndị hụn a zọ-ụkụ-eye-ọfịa lẹ ndị a na nwunyẹ ịhịan lẹ ikẹnnyẹ hụn ikẹnnyẹ ibe wẹ a gba lẹ ikẹnnyẹ hụn a gba ikẹnnyẹ ndị ahụn, lẹ \v 10 ndị-ohin lẹ ndị ẹnya-uku lẹ ndị-manya lẹ ndị a kpari ịhịan, a kpọ iyi lẹ ndị a tụnarịn ịhịan ihiẹn ẹ abanyekọ Alị-eze Osolobuẹ. \v 11 Ihiẹn ndịnị kẹ ndị hụ imẹ ụnụ te wụ, kanị Osolobuẹ nọ chanchan ụnụ; ọ nọ dọn ụnụ nsọ; ọ nọ gi ifiri ẹfan Jizọs' Kraịstị wụ Nna ẹnyi kuni ụnụ ọhụnma ghahanị Mmọn Osolobuẹ ẹnyi. \s1 Gba Nị Nị Ughẹrẹ Ọsọ \p \v 12 “M nwọn ikẹn mẹ ihiẹn ọwụlẹ m chọ nị m mẹ”—kanị, ẹlẹ ihiẹn ile e ye ẹka. “M nwọn ikẹn mẹ ihiẹn ọwụlẹ m chọ nị m mẹ”—kanị emẹkọ m igbọn ihiẹn ọwụlẹ. \v 13 “Ihiẹn-oriri wụ nke ẹfọ; ẹfọ wụ nke ihiẹn-oriri.” Kanị, Osolobuẹ k'e tikpọ wẹ ẹbụọ. \p Ẹhụ ẹlẹ nke ughẹrẹ, kanị, nke Di-nwọnni-ẹnyi rọ; Di-nwọnni-ẹnyi wụzịkwọ nke ẹhụ. \v 14 Osolobuẹ gi ikẹn ẹ gha ọnwụn weli Onyẹ-nwọnni-ẹnyi; o k'e welizikwọ ẹnyi nwẹn. \v 15 Ụnụ amarịn nị ẹhụ ụnụ wụchanrịn mkpamkpa ẹhụ Kraịstị? Nị m gi nwan mkpamkpa ẹhụ Kraịstị hẹnrin mkpamkpa ẹhụ ịgbaraja? O mẹkọ! \v 16 Ụnụ amarịn nị onyẹ ya lẹ ịgbaraja gba ranhịn lẹ ịgbaraja e hẹnringụọ ẹhụ ohu? Makẹni, imẹ Ẹhụhụọ-nsọ, wẹ sị, “Wẹ ẹbụọ e hẹnrin ẹhụ ohu.” \v 17 Kanị, onyẹ hụn we enwẹn ẹ cheni Di-nwọnni-ẹnyi lẹ Di-nwọnni-ẹnyi e hẹnringụọ ohu imẹ-mmọn. \v 18 Gbakwọ nị nị ughẹrẹ ọsọ! Njọ ndị ọzọ ile ịhịan e mẹ ẹlẹ imẹ ẹhụ, kanị, onyẹ hụn ghẹrẹni mẹ ẹhụ a njọ. \v 19 Ra ụnụ amarịndẹ nị ẹhụ ụnụ wụ Ụlọ-nsọ Mmọn-nsọ hụn rị imẹ ụnụ, \it Mmọn-nsọ\it* hụn ụnụ gha ẹka Osolobuẹ nwọnhẹn, nị ẹlẹ ụnụ nwọn enwẹn ụnụ? \v 20 Wẹ ṅọn ụnụ e ṅọn. E gi ni nwan ẹhụ ụnụ e ye Osolobuẹ ọghọ. \c 7 \cl Isi Nke Ẹsa \p \v 1 Nị ẹnyi leban nwan ihiẹn ndị hụ ụnụ de ẹnya. \s1 Ọlụlụ Di-lẹ-nwunyẹ \p “Ọ hụghọ mma omẹni okẹnnyẹ ebuni ụkụ tụkwasị okpoho.” \v 2 Kanị, makẹni ughẹrẹ jun ụzọ ile, okẹnnyẹ ọwụlẹ ya lụrụ nwunyẹ; okpoho ọwụlẹ ya lụrụ di. \v 3 Di k'a gha e mẹ ni nwunyẹ ẹ ihiẹn run'ẹ imẹ ọlụlụ di-lẹ-nwunyẹ; nwunyẹ ya e mẹzikwọ nị di ẹ ẹrịra. \v 4 Makẹni, ẹlẹ nwunyẹ k'e ku ihiẹn o k'e gi ẹhụ a mẹ, di ẹ nwẹ ku; ẹrịrazịkwọ, ẹlẹ di k'e ku ihiẹn o k'e gi ẹhụ a mẹ, nwunyẹ ẹ nwẹ ku. \v 5 Egilẹ ni ẹhụ ụnụ a jọ ibe ụnụ ẹfọ, mmanị ụnụ kwerigbama nị ụnụ ye efe ẹkẹrẹ ogẹn, kẹni ọnụ hụn ụzọ bu enwẹn ọnụ che imẹ ekpere. Omẹgụụ, ọnụ a nọgbamazị, amamgbe Ekwensụ a nwan ọnụ, makẹni ụnụ a saẹka kwọndọnsọnmẹ enwẹn ụnụ. \v 6 Kanị m rịhụ e ku ẹ n'ọ nị mẹ, ẹlẹ iwu kẹ m rị e ye; \v 7 k'ọ rị m, ịhịan ile rị kẹ mmẹ. Kanị, onyẹ-onyẹ nwọn oyiye nke ẹ, hụn gha ẹka Osolobuẹ bịa—hụnnị nwẹ nke ẹ, hụnnị nwẹ nke ẹ. \p \v 8 Nke ndị kelẹni lụ lẹ ndị hụn di wẹ mọbụ nwunyẹ wẹ nwụn, m sị wẹ n'ọ hụghọ mma nị wẹ nọdị nke wẹ—nọkẹ mmẹ. \v 9 Kanị, omẹni asakọ wẹ ẹka kwọndọn enwẹn wẹ, wẹ lụrụ—makẹni ọ ka mma nị ịhịan lụrụ di mọbụ nwunyẹ karị nị ẹgụn imẹ-mgba hụ e gbu ẹ. \p \v 10 Nke ndị lụgụnị, iwu m rị e ye wẹ wụ ọnwan (kanị ẹlẹ mmẹ rị e ye wẹ ya, Di-nwọnni-ẹnyi rọ): nwunyẹ ajụkwọlẹ di ẹ mọbụ kpechan a. \v 11 (Kanị ọ jụ di ẹ tọ mọbụ kpechan a, y'a lụlẹ ọnyẹ ọzọ. Hụn nkẹ o gi lụrụ onyẹ ọzọ, ya lẹ di ẹ sụọkin.) \p Di e kpechankwọlẹ nwunyẹ ẹ mọbụ jụ a. \p \v 12 Nke ndị ọzọ, lee ihiẹn m sị wẹ mẹ (mmẹ rị e ku ọnwan, ẹlẹ Di-nwọnni-ẹnyi): omẹni okẹnnyẹ wụ onyẹ itu-Kraịstị nwọn nwunyẹ hụn kwerilẹni ni Kraịstị, bụ nwunyẹ ẹ e kwerighọ n'o sọn ẹ e bi, y'e kpechanl'a mọbụ jụ a. \v 13 Omẹni okpoho wụ onyẹ itu-Kraịstị nwọn di hụn kwerilẹni ni Kraịstị, bụ di ẹ e kwerighọ n'o sọn ẹ e bi, y'e kpechanl'a mọbụ jụ a. \v 14 Makẹni di hụn kwerilẹni ni Kraịstị a wụrụọlẹ onyẹ wẹ dọn nsọ makẹ ifiri nwunyẹ ẹ \it hụn kwerini Kraịstị\it*; nwunyẹ hụn kwerilẹni a wụrụgụọlẹ onyẹ wẹ dọn nsọ makẹ ifiri di ẹ hụn kwerini. Omẹni ẹlẹ ẹrịra, ụmụ ụnụ e ke rị nsọ, kanị wẹ hụ nwan nsọ. \p \v 15 Kanị omẹni hụn kwerilẹni ni Kraịstị a jụ hụn kwerini Kraịstị, ya rị ẹrịra. Ọ rị ẹrịra, o nwọnni iwu gi hụn kwerini, makẹni udọn kẹ Osolobuẹ kpọ nị ẹnyi. \p \v 16 Nwunyẹ, y'a marịnghọ kẹ ẹka ị kẹ w'a gha zụọpụha di i? Di, y'a marịnghọ kẹ ẹka ị kẹ w'a gha zụọpụha nwunyẹ i? \s1 Nọdị Ọnọdị Ị Rị Kẹ Osolobuẹ Kpọ Ị \p \v 17 K'osilẹrị, onyẹ-onyẹ ya bimẹ obibi Di-nwọnni-ẹnyi keye ẹ; wẹ nọdị kẹ wẹ nọ ogẹn Osolobuẹ gi kpọ wẹ; ebe okuni rị, ọnwan kẹ m'a kuzi imẹ ụka Kraịstị ile. \p \v 18 Omẹni ịhịan a kwagụọ ugun nị Osolobuẹ d'a kpọbanhan a imẹ Kraịstị, y'a chọkwọlẹ n'o wepụ apa ugun ọ kwa; omẹni ịhịan akwanị ugun nị Osolobuẹ d'a kpọbanhan a imẹ Kraịstị, y'a chọlẹ n'ọ kwa ugun. \v 19 Ịkwa-ugun enwọnni ihiẹn ọ wụ; akwanị-ugun enwọnni ihiẹn ọ wụ; ihiẹn rị mkpa wụ imẹ ihiẹn Osolobuẹ ku. \v 20 Onyẹ-onyẹ ya nọdị ọnọdị ọ rị ogẹn Chuku gi kpọbanhan a. \v 21 Ị wụ igbọn ogẹn o gi kpọbanhan ị? Anịlẹ ọhụn sọngbu i; kanị omẹni y'a hụn ụzọ y'e gi weri enwẹn i, ye e weri enwẹn i. \v 22 Makẹni, omẹni ịhịan wụ igbọn ogẹn wẹ gi kpọbanhan a imẹ Di-nwọnni-ẹnyi, onyẹ werigụụ enwẹn ẹ k'ọ wụ imẹ Di-nwọnni-ẹnyi. Ẹrịrazịkwọ, onyẹ hụn wụlẹni igbọn ogẹn wẹ gi kpọbanhan a wụ nwan igbọn Kraịstị. \v 23 Osolobuẹ ṅọn ụnụ eṅọn; awụrụlẹni igbọn ịhịan. \p \v 24 Umunẹ m, nọdị nị nwan ọnọdị ọwụlẹ ụnụ rị ogẹn Osolobuẹ gi kpọbanhan ụnụ e fe Osolobuẹ. \s1 Ndị Nwọnlẹni Di Mọbụ Nwunyẹ \p \v 25 Nị ẹnyi ku nwan nke ndị lụlẹni di mọbụ nwunyẹ. O nwọnni ihiẹn Di-nwọnni-ẹnyi sị m ku banyeni ọnwan, kanị m rị e ku uche m, nọkẹ onyẹ furu wẹ gi e dọn ẹnya ghahanị ẹfọma Di-nwọnni-ẹnyi. \v 26 Kẹ ihiẹn rị ogẹnni, e roghọ m'a n'o furu ni ụnụ nọdị kẹ ụnụ nọ. \p \v 27 Omẹni i nwọn nwunyẹ, achọlẹ n'ị jụ a mọbụ kpechan a; omẹni y'e nwọnni nwunyẹ, achọlẹ n'ị lụrụ. \v 28 Kanị, ị lụrụ nwunyẹ, y'e mẹni njọ; okpoho kelẹni lụ di lụrụ di, o mẹni njọ. \p Kanị, ndị lụnị jẹnkọ d'e nwọn nsọngbu imẹ ndụnnị—nsọngbu ahụn kẹ m chọkọ nị m napụ ụnụ. \v 29 Umunẹ m, ihiẹn m gi ẹ e ku wụ nị ogẹn họdụnị ehizini; gha kikẹnni jẹnmẹ, ndị hụn nwọndẹ nwunyẹ wẹ bimẹ nọkẹ sị enwọn wẹ; \v 30 ndị rị a kwannị, wẹ bimẹ nọkẹ sị a rị wẹ a kwan; ndị rị a ghọghọnị wẹ bimẹ nọkẹ sị a rị wẹ a ghọghọ; ndị hụn e ṅọnni, wẹ bimẹ nọkẹ sị o nwọnni ihiẹn wẹ nwẹ; \v 31 ndị hụn gi ihiẹn ụwa e bi, wẹ ewerilẹ ẹ kẹ sị ọ rịka mkpa, w'e gilẹ ẹ dọn-ẹnya. E bi ni ẹrịra makẹni ụwanị rị ogẹnni ghafekọ aghafekọ. \p \v 32 Achọnị m nị ụnụ e rogbu enwẹn ụnụ. Okẹnnyẹ hụn gilẹni nwunyẹ e ro ihiẹn Di-nwọnni-ẹnyi, o ro k'o dọn mẹ ihiẹn ẹfọ gi a sụọ Di-nwọnni-ẹnyi ụsụọ. \v 33 Kanị onyẹ hụn nwọn nwunyẹ e ro ihiẹn ụwa, o ro k'o dọn mẹ ihiẹn ẹfọ gi a sụọ nwunyẹ ẹ ụsụọ— \v 34 ẹrịra kẹ obi ẹ e kebe. Okpoho mọbụ nwa-agbọọ hụn nwọnlẹni di e ro ihiẹn Di-nwọnni-ẹnyi, o ro k'o dọn dọnmẹchanrịn ẹhụ a lẹ mmọn a nsọ; kanị okpoho hụn nwọn di e ro ihiẹn ụwa, o ro kẹ o dọn mẹ ihiẹn ẹfọ gi a sụọ di ẹ ụsụọ. \v 35 M rị e ku ihiẹnni kẹni ọ rị nị ụnụ mma, ẹlẹ ni m gi ẹ gbọndọn ụnụ, kanị, kẹni ụnụ hụn ụzọ bi k'o furu, buchanrịn obi ụnụ che ebe Di-nwọnni-ẹnyi rị. \p \v 36 \it Kanị\it*, omẹni ịhịan rị e ro ni ọ rịnị e mẹmẹ onyẹ hụn wẹ ẹbụọ kutọ nị wẹ k'a lụ ọhụnma, bụ o temẹgụọ hụn okpoho mọbụ nị hụn okẹnnyẹ a sakọzị ẹka din—ọ rị hụn okẹnnyẹ nị wẹ lụma, ya mẹ ihiẹn hụ ọ chọ, wẹ lụma, ẹlẹ njọ. \p \v 37 Kanị onyẹ hụn kwadẹmẹgụụ obi ẹ n'ọ lụkọ, n'ọ lụkọ okpoho hụ ya lẹ ịya kutọ, bụ ọ rịnị a dụ a n'ọ lụma a—kama, ọ hụ a sa ẹka e kwọndọn enwẹn ẹ—onyẹ ahụn e mẹghọzịkwọ ọhụnma omẹni ọ lụnị. \v 38 Ya wụ, onyẹ hụn lụnị mẹ ihiẹn rị ma, kanị onyẹ hụn lụlẹni mẹ ihiẹn ka mma. \p \v 39 Okpoho nwọn di k'a lụrịrị di ẹ, ka sị a mẹ ni di ẹ ahụn hụ ndụn. Kanị di ẹ nwụnhụn, o nwọn ikẹn lụrụ onyẹ sụọ n'a—ka sị a mẹ ni onyẹ nke Di-nwọnni-ẹnyi k'ọ nụrụn. \v 40 O mẹ uche m, ọ nọdị k'ọ rị, ya kẹ ọ k'a ka a mma. Ọnwan wụ uche m,—kanị e roghọ m'a nị mmẹ lẹ enwẹn m nwọnzikwọ Mmọn Osolobuẹ. \c 8 \cl Isi Nke Ẹsatọ \s1 Ihiẹn-oriri Wẹ Gi Rụa Mmọn \p \v 1 Nị ẹnyi ku nwan nke ihiẹn-oriri wẹ gi rụa mmọn. \p Ẹnyi a marịnghọ nị, “Ẹnyi ile marịn ihiẹn” bụ imarịn-ihiẹn e mẹ ịhịan a họnrọn mmaka, kanị, ihiẹn-ọsụsụọ kẹ wẹ gi e mẹ ịhịan e sue hụn wụ usue nke-esi. \p \v 2 Onyẹ ọwụlẹ rị e ro nị o nwọnghọ ihiẹn ọ marịn eke marịn ihiẹn o furu n'ọ marịn. \v 3 Kanị, onyẹ hụn nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ jẹnni Osolobuẹ, ya wụ onyẹ Osolobuẹ marịn. \p \v 4 O mẹ nwan nke iri ihiẹn-oriri wẹ gi rụa mmọn, ẹnyi a marịnghọ nị, imẹ ụwa ile, o nwọnni ihiẹn mmọn wẹ kpụ akpụ mọbụ hụn wẹ kọma wụ, ẹnyi a marịnghọzị nị Chuku ohu sụọ rị—ọzọ a rị a. \v 5 Ikẹnkwọ o nwọnghọ ihiẹn ndị w'e fe nọkẹ sị wẹ wụ Chuku bụ ẹlẹ wẹ Chuku—kẹ ndị rị elu-igwee kẹ ndị rị elu ụwa. (Ezioku-ezioku, mmọn w'e fe barahị a barahị; ndị w'a kpọ “nna” barahịzịkwọ a barahị.) \v 6 Kanị, nke ẹnyi wụ nị Chuku ohu sụọ rị; ịya wụ Nẹdi ẹnyi; ihiẹn ile gha ẹka a a-bịa; ịya kẹ ẹnyi rị a rị nị ndụn. Nna ohu rịzị, ya wụ Jesu Kristi; Osolobuẹ ke ihiẹn ile ghahan'a; ẹnyi rị a rị ghahan'a. \p \v 7 Kanị, ẹlẹ ịhịan ile nwẹ amamihiẹnni. Makẹni, o nwẹghọ ndị o mẹ ni ịrụa-mmọn a mụmarịngụọ, nkesịnị, wẹ rihụ ihiẹn-oriri wẹ gi rụa mmọn, e weri w'ẹ kẹ ihiẹn wẹ gi rụa mmọn, obi wẹ a rụ, gbumẹ wẹ mgbu—makẹni obi wẹ ezeni. \v 8 Bụ ihiẹn-oriri ara mẹ ẹnyi nọchimẹ Osolobuẹ: ẹlẹ ẹnyi ka njọ omẹni ẹnyi erini, ẹlẹ ẹnyi ka mma omẹni ẹnyi ri. \p \v 9 Ya wụ, kpachanfụ nị nwan ẹnya amamgbe ụnụ e mẹmẹ nị ọnụ e werigụọ enwẹn ọnụ, mẹghafe ẹ okẹn, o hẹnrin ihiẹn umunẹ ọnụ zelẹni k'a kpọgburu. \v 10 Makẹni, omẹni onyẹ nke Kraịstịnị, hụn obi ẹ zelẹni, a hụn ịyụ, hụn sị n'ị marịn ihiẹn, ebe ị rị ụlọ-mmọn e ri ihiẹn-oriri, ọ kpọkinkọ obi ri ihiẹn-oriri wẹ gi rụa mmọn? \v 11 Ya wụ, onyẹni zelẹni, onyẹ itu-Kraịstị ibe i, hụn Kraịstị gi ifiri ẹ nwụn, e gi ifiri “amamihiẹn i ni” na iwi. \v 12 Ụnụ gha e mẹ umunẹ ụnụ njọ ẹnịna, a han wẹ e mẹ ihiẹn obi wẹ zelẹni gi a rụsọnmẹ, Kraịstị kẹ ụnụ rị e mẹ njọ. \p \v 13 Ya wụ, omẹnị ihiẹn m'e ri k'e mẹ nwẹnẹ m danye imẹ njọ, erikọzị m anụ ahụn m'e ri, amamgbe m'e mẹ nwẹnẹ m dan. \c 9 \cl Isi Nke Itenẹi \s1 Ihiẹn Ru Onyẹ-ozi Pụ-ichẹn \p \v 1 Ẹlẹ mmẹ nwọn enwẹn m? Ẹlẹ onyẹ-ozi pụ-ichẹn kẹ m wụ? Ahụnnị m Jesu wụ Nna ẹnyi? Ụnụ ẹlẹ ihiẹn m rụnpụha imẹ ọrụn m rị a rụnnị Di-nwọnni-ẹnyi? \v 2 Ọsụọn'a nị ẹlẹ m onyẹ-ozi pụ-ichẹn ẹnya ndị ọzọ, m wụ onyẹ-ozi pụ-ichẹn ebe ụnụ rị! Nị ụnụ rị imẹ Onyẹ-nwọnni-ẹnyi a ghọsịgụọ nị m wụ onyẹ-ozi pụ-ichẹn imẹ Di-nwọnni-ẹnyi. \p \v 3 Ihiẹnni kẹ m rị a za ndị hụn rị e kin m ikpe. \p \v 4 Ẹnyi eruni ndị wẹ k'e yerịrị ihiẹn-oriri lẹ ihiẹn-ọrịra? \v 5 Ẹnyi enwẹ ikẹn ịlụrụ onyẹ kwerini kẹni ẹnyi lẹ ịya a wịhunmẹ—lẹkẹ kẹ ndị-ozi pụ-ichẹn ndị ọzọ lẹ umunẹ Onyẹ-nwọnni-ẹnyi lẹ Kẹfasị (wụ Pita) dọn e mẹ? \v 6 Ra wẹ mẹmẹni mmẹ lẹ Banabasị sụọ ya nị ẹnyi k'e girịrị ẹka ẹnyi nụrụn ihiẹn ẹnyi e gi e bi? \v 7 Elee onyẹ-agha gi ihiẹn ẹ a lụ agha? Onyẹ a rụn ugbo vaịnị hụn ghalẹni e ri mkpụrụ gha imẹ ẹ pụha? Onyẹ e du anụ hụn ghalẹni a ra mirin-ẹran wẹ gha anụ hụ wepụha? \p \v 8 M rịdẹ nwan e ku ihiẹnni nọkẹ ịhịan mmaka ra? Ẹlẹ ẹnịna kẹ Iwu Osolobuẹ ku ẹ? \v 9 Imẹ Iwu Mozizi, wẹ de sị, “Ekẹnmẹlẹ okẹn-efin ọnụ ọ gha a zọpụha mkpụrụ ọka-witi.” Efin kẹ Osolobuẹ rịdẹ e ro ra? \v 10 Ẹlẹ ifiri ẹnyi k'o gi ku ẹ? Ịya-nụ, ifiri ẹnyi kẹ wẹ gi de ẹ. Makẹni, onyẹ rị a kụn ọka lẹ onyẹ rị a kụkpọnị furu nị wẹ e mẹ ẹ, e nwọn olile-ẹnya nị o nwẹghọ hụn k'e ru wẹ ẹka. \v 11 Omẹni ẹnyi a kụngụọ ihiẹn imẹ-mmọn imẹ igunrun ụnụ, o hikẹ omẹni ẹnyi a ghọnarịn ụnụ ihiẹn ụwanị ụnụ nwẹ? \v 12 Omẹni ụnụ hụ e ye ndị ọzọ rị a rụn ọrụn Osolobuẹ ihiẹn ndịnị runi wẹ, ẹlẹ ẹnyi k'o te furu nị ụnụ ka e ye? \p Kanị ẹnyi a dọnị ụnụ ihiẹn ndịnị runi ẹnyi, kaka! Hụn nkẹ ẹnyi e gi mẹ ẹrịra, ẹnyi nọ dingbuchanrịn ihiẹn ọwụlẹ—hụn nkẹ ẹnyi e gi bu uke cheni oziọma Kraịstị. \v 13 Ụnụ amarịn nị ndị hụn a rụn ọrụn imẹ Ụlọ-nsọ gha Ụlọ-nsọ e nwọnhẹn ihiẹn w'e ri? Ụnụ a marịn nị wẹ e keye ndị a rụn ọrụn ebe w'a nọ a chụ ẹjan ihiẹn wẹ gi chụ ẹjan? \v 14 Ẹrịrazịkwọ, Di-nwọnni-ẹnyi ti iwu, nị ndị rị e zi oziọma k'a gha oziọma e nwọnhẹn ihiẹn wẹ gi e bi. \p \v 15 Kanị, adọtuni m kaka akpụ ihiẹn ohu imẹ ihiẹn ndịnị ile runi m. Arịdẹni m nwan e de ihiẹnni kẹni ụnụ mẹni m wẹ. Ọ kadẹ m mma nị m nwụnhụn anwụnhụn karị nị ịhịan a napụ m ihiẹnni m gi a nyan isi. \p \v 16 Kanị, anyankọ m isi nị m rị e zi oziọma, makẹni iwu rọ nị m k'e zirịrị a. Nsọngbu k'a rị nị m omẹni ezini m oziọma! \v 17 M wefụha obi m ile rụn ya wụ ọrụn oziọma, ụgwọ-ọrụn rịnị m; omẹni ewepụhanị m obi m ile rụn a, ọrụn wẹ ye m rụn rọ, m k'a rụnrịrị a. \s1 Ẹka-ọrụn Lẹ Ụgwọ-ọrụn \p \v 18 Kị wụzị nwan ụgwọ-ọrụn m? Ụgwọ-ọrụn m wụ nị m'e zi oziọma ọfẹ, m'a ra dọ wẹ ye m ihiẹn runi m nọkẹ onyẹ rị e zi oziọma. \p \v 19 Eziẹ rọ nị mmẹ nwọn enwẹn m; nị arị m okpuru ịhịan. Kanị, e gigụọ m enwẹn m hẹnrin odibo ịhịan ile—kẹni m hụn ụzọ wẹhẹzini Kraịstị ndị bu ọda. \p \v 20 M ru ebe ndị Ju rị, e bimẹ m kẹ onyẹ Ju, kẹni m hụn ụzọ wẹhẹ ndị Ju d'a marịn Kraịstị; m ru ebe ndị hụn rị okpuru Iwu rị, e hẹnrin m onyẹ rị okpuru Iwu. (Ẹlẹkwọ nị mmẹ lẹ enwẹn m rị okpuru Iwu.) M'e mẹ ẹ kẹni m hụn ụzọ wẹhẹ ndị hụn rị okpuru Iwu d'a marịn Kraịstị. \v 21 M ru ebe ndị rịlẹni okpuru Iwu rị, e bimẹ m rịkẹ onyẹ rịlẹni okpuru Iwu, kẹni m hụn ụzọ wẹhẹ ndị rịlẹni okpuru Iwu d'a marịn Kraịstị. (Ẹlẹkwọ ni iwu Osolobuẹ a rị a kị m, kanị m rị okpuru iwu Kraịstị.) \v 22 M ru ebe ndị zelẹni rị, e hẹnrin m onyẹ zelẹni, kẹni m hụn ụzọ wẹhẹ ndị zelẹni d'a marịn Kraịstị. \p E hẹnringụọ m ihiẹn ile rị ichẹn-ichẹn ebe ndị ile rị ichẹn-ichẹn rị, kẹni m gi ụzọ ọwụlẹ rịnị zụọpụha ndị hụ imẹ wẹ. \p \v 23 Ifiri oziọma kẹ m gi e mẹsọnmẹ ihiẹn ndịnị ile, kẹni Osolobuẹ e keye m ngọzi rịn'a. \v 24 Ụnụ amarịn nị wẹ gha a gba ọsọ wẹ gi a dọ ọnụ, a zụọ ihiẹn ohu, ndị hụn a dọ ọnụ e bu ọda, kanị onyẹ ohu sụọ e nwẹhẹn ihiẹn wẹ rị a zụọ. Gbakwọ nị nwan hụn ụnụ e gi nwẹhẹn ihiẹn ahụn ụnụ rị a chụ. \p \v 25 Onyẹ ọwụlẹ hụn a dọ ọnụ imẹ egumegu, a napụsọnmẹ enwẹn ẹ ihiẹn ile rị ichẹn-ichẹn. W'e mẹchanrịn ihiẹnni ile kẹni wẹ gi okpu onyẹ-mmẹri ahụn wẹ rị dọ tu wẹ ugọn—okpu mmẹri hụn e wiwini. Kanị, ẹnyi rị e mẹ nke ẹnyi nị ẹnyi hụn ụzọ nwọnhẹn hụn ghalẹni e wiwi. \fig …tu wẹ ugọn, kpumẹ wẹ okpu mmẹri ahụn|src="co01262b.jpg" size="col" loc="1CO 9" copy="David C. Cook" ref="9.25" \fig* \v 26 Ya wụ, m'a ra gba ọsọ kẹ onyẹ marịnlẹni ihiẹn ọ chụkọ; m'a ra dụ ịkpa kẹ onyẹ rị a dụ ufere. \v 27 Mba! M'e mẹshi ẹhụ m ikẹn, e gi ẹ e hẹnrin igbọn m—amamgbe m'e zigụụ ndị ọzọ oziọma, mmẹ nwẹn a wụrụ onyẹ wẹ jụ, nị agbanị m ọhụnma. \c 10 \cl Isi Nke Iri \s1 Gba Nị Nị Ịrụa-mmọn Ọsọ \p \v 1 Umunẹ m, m chọ nị ụnụ marịn ihiẹn mẹ ndị nẹdi ẹnyi wẹ kanị, marịn a ọhụnma-ọhụnma. Wẹ ile kẹ orukpu hụ du; wẹ ile ghafechanrịn Ohimin- Ufie hụ; \v 2 wẹ ile hẹnrinsọnmẹ ndị e sọn ụzọ Mozizi ghahanị mirin-Chuku ahụn wẹ mẹ wẹ—orukpu hụ du ni wẹ lẹ Ohimin hụ wẹ ghafe kẹ wẹ gi mẹ wẹ mirin-Chuku. \v 3 Wẹ ile ri ihiẹn-oriri ohu ahụn hụn gha imẹ-mmọn bịa; \v 4 wẹ ile razịkwọ ihiẹn ohu ahụn hụn gha imẹ-mmọn bịa—makẹni wẹ ra mirin hụn gha ọmụma hụ sọnkọnị wẹ pụha, hụn gha imẹ-mmọn bịa. Ọmụma hụ wụ Kraịstị. \v 5 Kẹ ihiẹn ndịnị ile mẹni, imẹrinmẹ wẹ emẹni ihiẹn sụọ Osolobuẹ ụsụọ ẹfọ, wẹ nọ nwụntọsọnmẹ imẹ atụ. \fig Atụ|src="AB02781b.jpg" size="col" loc="1CO 10" copy="John Lear; American Bible Society" ref="10.5" \fig* \p \v 6 Ihiẹn ndịnị wẹ mẹni nọ wụrụ nị ẹnyi ihiẹn-nghọsị wẹ gi a dọ ẹnyi ẹka-ntịn, amamgbe eje-ihiẹn gha a na ẹnyi ẹnya k'o dọn la wẹ. \v 7 Emẹkwọlẹ ni ndị a rụa mmọn kẹ ndị hụ imẹ wẹ—hụn wẹ de imẹ Ẹhụhụọ-nsọ, nị \q1 “Ndị hụ nọ nọdị anị, \q2 e ri, a ra; \q1 wẹ nọ lihi ọtọ, tẹnmẹ egu, \q2 mẹsọnmẹ ihiẹn wẹ gi a rụa mmọn.” \p \v 8 Ẹnyi aghẹrẹkọkwọ nị kẹ ndị hụ imẹ wẹ dọn mẹ, hụn madụ nnụ-uku ẹtọ-kwasị-ọgụn (madụ ọgụn-iri kwasị nnụnaị arịa nnụ-ọgụn-ẹtọ) gi nwụnhụn akp'ọhịn ohu; \v 9 Ẹnyi a chọkọkwọ nị ihiẹn rị Di-nwọnni-ẹnyi ọnụ kẹ ndị hụ imẹ wẹ dọn mẹ, agwọ nọ tagbu wẹ; \v 10 edẹnwịnnwịnkwọlẹ ni kẹ ndị hụ imẹ wẹ dọn mẹ, mmọn-ozi ahụn etikpọnị nọ gbupụ wẹ. \p \v 11 Ihiẹn ndịnị mẹ ni wẹ wụsọnmẹ ihiẹn nleri. Wẹ detu ihiẹn ndịnị igi dọ ẹnyi ẹka ntịn—ẹnyi ndị rị e bi ogẹn ịkpazụụnnị ihiẹn ile e gi mẹzuchanrịn. \v 12 Ya wụ, onyẹ hụn rị e ro n'o wuzokẹ, ya kpachanpụkwọ ẹnya amamgbe ọ dan. \v 13 O nwọnni ọnwụnwan bịanị ụnụ hụn ghalẹni a bịanị ịhịan. Osolobuẹ wụ onyẹ wẹ gi e dọn ẹnya, ọ nịkọ ọnwụnwan k'a karị ụnụ ẹka bịanị ụnụ. Kama, ọnwụnwan bịa, o k'a ghọsị ụnụ kẹ ụnụ a dọn mẹ ẹ, kẹni ụnụ sa ẹka mẹri ẹ. \p \v 14 Ifiri ọnwan, umunẹ m, gba nị nị ịrụa-mmọn ọsọ! \v 15 Ndị nwẹ uche kẹ m rị a gwa oku; gi ni ẹka ụnụ lele ihiẹn m rị e ku. \v 16 Mkpu ohu ahụn ẹnyi e ye Osolobuẹ ekele, a rarịsọnmẹ, ẹlẹ mmẹkọ kẹ ẹnyi ile lẹ ẹdeke Kraịstị rị e mẹkọ? Brẹdi ahụn ẹnyi e ye Osolobuẹ ekele, e keri, ẹlẹ mmẹkọ kẹ ẹnyi ile lẹ ẹhụ Kraịstị rị e mẹkọ? \v 17 Ebe o mẹ ni brẹdi ohu sụọ rọ, ya wụ nị ẹhụ ohu kẹ ẹnyi wụ, ọsụọn'a nị ẹnyi bu ọda—makẹni ẹnyi ile gba e ri brẹdi ohu hụ. \v 18 Ro ni k'ọ rị ndị alị Izrẹlụ: wẹ ile hụn e ri ihiẹn wẹ gi chụ ẹjan e sọngụọnị wẹ mẹ ihiẹn wẹ rị e mẹ ebe ahụn wẹ nọ a chụ ẹjan? \v 19 Kịnị kẹ m rị nwan e ku? M gi ẹ nwan rị e ku ni ihiẹn-oriri wẹ gi rụa mmọn nwọn ihiẹn ọ wụ mọbụ nị mmọn nwọn ihiẹn ọ wụ? \v 20 Mba. Kama, m rị e ku ni eje-mmọn kẹ ndị a rụa mmọn a chụye ni ẹjan w'a chụ, ẹlẹ Osolobuẹ. Achọnị m nị ụnụ lẹ eje-mmọn mẹkọ. \v 21 Ụnụ asakọ ẹka a rarị ihiẹn rị mkpu Di-nwọnni-ẹnyi, a rarịzịkwọ ihiẹn rị mkpu eje-mmọn. Ụnụ asakọ ẹka e ri ọkwa ihiẹn-oriri Di-nwọnni-ẹnyi, e rizi ọkwa ihiẹn-oriri eje-mmọn. \v 22 Kịnị? Ẹnyi rịdẹ nwan a chọ nị ẹnyi mẹ ẹnya fụma Osolobuẹ ụfụ ra? Ẹnyi ka a e ze? \s1 Bu Ẹnya Zinmẹ Hụn K'e Ye Osolobuẹ Ọghọ \p \v 23 Wẹ sị, “Ihiẹn ọwụlẹ ịhịan chọ n'o mẹ ya mẹ ẹ” Kanị, ẹlẹ ihiẹn ile ịhịan e mẹ e ye ẹka. Wẹ sị, “Ihiẹn ọwụlẹ ịhịan chọ n'o mẹ ya mẹ ẹ.” Kanị, ẹlẹ ihiẹn ile e mẹ okukwe ịhịan e sue. \v 24 Onyẹ ọwụlẹ y'a chọma ọrịnịmma ndị-ọzọ, ẹlẹ nke ẹ. \p \v 25 Ri ni ihiẹn ọwụlẹ wẹ re ọdụn anụ, ajụsọnmẹlẹ ni ọnụ—makẹ obi gha e gbumẹ ịhịan mgbu; \v 26 ri ni makẹni Ẹhụhụọ-nsọ sị, “Ụwa lẹ ihiẹn ile rịn'a wụ nke Di-nwọnni-ẹnyi.” \v 27 Onyẹ wụlẹni onyẹ itu-Kraịstị kpọ ị oriri, bụ y'a chọghọ n'i jẹn, i ru ẹ, ri ihiẹn ọwụlẹ wẹ ye i, ajụsọnmẹlẹ ọnụ hụn obi e gi gbumẹ ịhịan mgbu. \v 28 Kanị, omẹni ịhịan a sị ị, “Wẹ gi ihiẹnni rụa mmọn,” erilẹ ẹ nwan—makẹ ufiri onyẹ hụ gwa n'ị lẹ makẹ obi gha e gbumẹ ịhịan mgbu, makẹni, [“ụwa lẹ ihiẹn ile rịn'a wụ nke Osolobuẹ.”] \v 29 M sị, “Makẹ obi gha e gbumẹ ịhịan mgbu.” Obi onyẹ ahụn kẹ m rị e ku, ẹlẹ nke i. \p Ị k'a sị, “Kị wẹ rị e gini obi rị e gbu onyẹ ọzọ mgbu a gba m njụ m gi mẹ ihiẹn m marịn nị ẹlẹ eje-ihiẹn? \v 30 Omẹni e mẹgụọ m ekpere, kelegụụ Osolobuẹ, nị m d'e rimẹ ẹ, kị wẹ rị e gini ihiẹn m ri e kutọ m, bụ e yegụghọ m Osolobuẹ ekele nị m d'e rimẹ?” \v 31 Kẹ oriri kẹ ọrịra kẹ ihiẹn ọzọ ọwụlẹ ụnụ e mẹ—e mẹchanrịn nị wẹ ile ụzọ o k'e gi wẹhẹni Osolobuẹ ọghọ. \v 32 Ebikwọlẹ ni obibi e mẹ okukwe onyẹ ọwụlẹ uke, kẹ ndị Ju kẹ ndị alị ndị ọzọ kẹ ndị ụka-Osolobuẹ. \v 33 E bi ni hụ kẹ mmẹ: m'a lịlịma ụzọ ile nị m'e mẹ ihiẹn a sụọ onyẹ ọwụlẹ. Makẹni ẹlẹ ọrịnịmma m kẹ m rị a chọ, kanị ọrịnịmma ịhịan ile, kẹni wẹ hụn ụzọ nwẹ nzụọpụha. \c 11 \cl Isi Nke Mmanaị \p \v 1 Esọn ni nzọm'ọkụ m kẹ m dọn e sọn nzọm'ọkụ Kraịstị. \s1 Ikpumẹ-isi Ogẹn Ofufe \p \v 2 M rị a ja ụnụ mma ụnụ gi a nyanhan m imẹ ihiẹn ile, e dọnmẹchanrịn omẹnalị ndị itu-Kraịstị ndị hụ kẹ m dọn gwasọnmẹ ụnụ nị 'ya kẹ wẹ e mẹ ẹ. \p \v 3 Kanị, m chọ nị ụnụ ghọta nị Kraịstị wụ onyẹ-isi okẹnnyẹ ọwụlẹ, di wụ onyẹ-isi nwunyẹ ẹ, Osolobuẹ wụ onyẹ-isi Kraịstị. \v 4 Okẹnnyẹ ọwụlẹ kpumẹ isi ẹ e mẹ ekpere mọbụ e zi ozi Osolobuẹ sị wẹ zi rị e budan onyẹ-isi ẹ. \v 5 Kanị, okpoho ọwụlẹ bu isi-oghe e mẹ ekpere mọbụ e zi ozi Osolobuẹ sị wẹ zi rị e budan onyẹ-isi ẹ ebe ọ nọ bu isi-oghe, makẹni ya lẹ ikpụnpụ ntutu wụ ohu. \v 6 Makẹni, omẹni okpoho ekpumẹkọ isi ẹ, ya kọfụ nwan ntutu ẹ. Kanị, omẹni ihiẹn-ifẹnrẹn rọ nị okpoho kọ ntutu ẹ mọbụ kpụnpụ a, ya kpumẹ ẹ. \p \v 7 Okẹnnyẹ efuruni n'o kpumẹ isi ẹ ebe o mẹ ni o yi Osolobuẹ, ọ wụzịkwọ ọghọ Osolobuẹ; kanị okpoho wụ ọghọ okẹnnyẹ. \v 8 Makẹni, aghanị wẹ okpoho mẹmẹ okẹnnyẹ, kama, wẹ gha okẹnnyẹ mẹmẹ okpoho; \v 9 egini wẹ ifiri okpoho ke okẹnnyẹ, kama wẹ gi ifiri okẹnnyẹ ke okpoho. \v 10 Ya haịn o gi mẹ ni okpoho k'e nwẹrịrị ihiẹn rị a isi o gi a ghọsị nị o nwọnghọ onyẹ ọ rị okpuru ẹ—makẹ ifiri ndị mmọn-ozi. \p \v 11 Kanị, imẹ Di-nwọnni-ẹnyi, okẹnnyẹ rị okpoho mkpa, okpoho rị okẹnnyẹ mkpa. \v 12 Makẹni, k'o dọn mẹ ni okẹnnyẹ kẹ wẹ gha mẹmẹ okpoho, ẹrịra k'o dọn mẹ ni okpoho kẹ wẹ gha a mụfụha okẹnnyẹ. Bụ ihiẹn ile gha ẹka Osolobuẹ bịa. \v 13 Gi ni ẹka ụnụ lele ihiẹnni: ọ hụghọ mma nị okpoho e bu isi-oghe e mẹjẹnni Osolobuẹ ekpere? \v 14 Wẹ k'a gwazị ụnụ a gwa nị ntutu okẹnnyẹ rukẹ ọ wụrụ n'a ihiẹn-ifẹnrẹn? \v 15 Kanị, nke okpoho ru, ọghọ a rọ, makẹni wẹ ye ẹ ntutu n'o gi e kpumẹ. \p \v 16 Kanị, onyẹ chọ n'ọ dọma ihiẹnni, ẹnyi enwẹ ụzọ ọzọ ẹnyi gi e mẹ ẹ—kẹ ẹnyi kẹ ndị ụka Osolobuẹ. \s1 Oriri-nsọ \r (Mat 26.26-29; Mak 14.22-25; Luk 22.14-20) \p \v 17 Imẹ ihiẹn ndịnị m jẹnkọ d'e ku, a jakọ m ọnụ mma. Makẹni, iko ụnụ a ra wẹhẹ ihiẹn ọma, kama, eje-ihiẹn k'o wẹhẹ. \p \v 18 Nke ibuzọ, a nụgụọ m nị ọnụ zu ozuzu ụka, nị nkebe a rịsọnmẹ imẹ ụnụ. O nwọnghọ ihiẹn haịn m gi gi ẹ dọn. \v 19 W'a rụ ụka a, ihiẹn rị ichẹn k'a rị imẹ ụnụ, hụn wẹ e gi marịn ndị rị e mẹ ihiẹn rị Osolobuẹ mma. \v 20 Kanị, ihiẹn ahụn ụnụ e ri, ụnụ zu, ẹlẹkwọ Oriri-nsọ Di-nwọnni-ẹnyi. Kaka! \v 21 Makẹni, o ru ogẹn oriri hụ, onyẹ-onyẹ e rimẹ nke ẹ, echekọ wẹ ndị ọzọ, nke wụnị onyẹ ohu e buru ẹgụn, kanị ibe ẹ e gigụọ manya rajunchanrịn ẹfọ, ọ hụ a tụdẹ wẹ! \v 22 Kịnị! Ụnụ enwọn ụlọ ụnụ a nọ ri, ra? Ra ụnụ rị e legberi ụka Osolobuẹ, e gbe ifẹnrẹn e ye ndị nwọnlẹni ihiẹn ọwụlẹ ihun? Kịnị kẹ m k'a gwa nwan ụnụ? Nị m gi ẹ jama ụnụ mma? Emẹkọ m'a! \p \v 23 Makẹni, ihiẹn m nwọnhẹn ẹka Di-nwọnni-ẹnyi, ya kẹ m kuzi ụnụ: nị uhinhin hụ wẹ re ẹ, nị wẹ d'e we ẹ ye, Di-nwọnni-ẹnyi wụ Jesu nọ weri brẹdi; \v 24 o yegụụ Osolobuẹ ekele, ọ nọ bebe ẹ; ọ nọ sị, “Ọnwan wụ ẹhụ m, hụn wẹ gi ifiri ụnụ ye; e mẹ ni ọnwan e gi ẹ a nyanhan m.” \v 25 Ẹrịra k'o mẹzikwọ ogẹn wẹ gi rigụụ ihiẹn-oriri ẹnyasị ahụn: o weri mkpu manya hụ, ọ nọ sị, “Mkpuni wụ nkwerigbama ọhụn hụ wẹ gi ẹdeke m biye ẹka. E mẹ ni ihiẹnni—ogẹn ọwụlẹ ụnụ gi a ra a ụnụ gi ẹ a nyanhan m.” \v 26 Ya wụ nị, d'e ru mgbe Di-nwọnni-ẹnyi bịa, ogẹn ọwụlẹ ụnụ gi e ri brẹdini, a rarị ihiẹn rị mkpuni, ụnụ rị a nyanhan ọnwụn Di-nwọnni-ẹnyi. \p \v 27 Ya wụ nwan nị onyẹ ọwụlẹ ri brẹdi Di-nwọnni-ẹnyi mọbụ rarị ihiẹn rị mkpu Di-nwọnni-ẹnyi ụzọ furulẹni rị e mẹ ẹhụ lẹ ẹdeke Di-nwọnni-ẹnyi njọ. \v 28 Ya wụ nị onyẹ ọwụlẹ k'e lekpọgụụ enwẹn ẹ, o kebe ri brẹdi hụ mọbụ rarị ihiẹn rị imẹ mkpu hụ. \v 29 Makẹni, onyẹ hụn ri brẹdi hụ mọbụ rarị ihiẹn rị imẹ mkpu hụ bụ ọ gbayeni ẹhụ Nna-ẹnyi, rị e riri ikpe-ọmụma, a rarị ikpe-ọmụma, e che enwẹn ẹ isi. \v 30 Ya haịn ndụn gilẹni rị ndị bu ọda imẹ ụnụ, emu hụ a kụ ndị bu ọda, o nwẹgụọdẹ ndị ranhịnnị, ya wụ, ndị nwụnhụnnị. \v 31 Kanị, omẹni ẹnyi te buzọ lekpọgụụ enwẹn ẹnyi, Di-nwọnni-ẹnyi eke ma ẹnyi ikpe, ye ẹnyi afụnfụn ẹnịna. \v 32 Kanị, Di-nwọnni-ẹnyi kin ẹnyi ikpe, ye ẹnyi afụnfụn, ọ rị e ye ẹnyi afụnfụn k'e yeni ẹnyi ẹka, amamgbe ẹnyi e sọn ụwa narịn ikpe-ọmụma. \p \v 33 Umunẹ m, ụnụ zu nwan nị ụnụ ri, e che ni ibe ụnụ. \v 34 Omẹni ẹgụn gi ịhịan, ya rigụụ ihiẹn-oriri iwe ẹ, amamgbe izu ọnụ gha e buhẹ ikpe-ọmụma. \p Banyeni ihiẹn ndị họdụnị, m bịa, a gwa m ụnụ ihiẹn ụnụ jẹnkọ d'e mẹ. \c 12 \cl Isi Nke Mmẹbụọ \s1 Oyiye Mmọn-nsọ E Yesọnmẹ \p \v 1 Umunẹ m, nị m ku nwan nke oyiye Mmọn-nsọ. M chọ nị ọnụ ghọta a ọhụnma. \v 2 Ụnụ a marịnghọ nị kẹ ọnụ kelẹni kweri, wẹ dufie ụnụ, tẹrị ụnụ d'e femẹ mmọn ndị rịlẹni ndụn ghadẹlẹni e ku oku. \v 3 Ifiri ẹ, m chọ n'o we ụnụ ẹnya nị o nwọnni onyẹ gi ikẹn Mmọn Osolobuẹ e ku hụn k'a sị, “Jesu arị mma.” O nwọnzikwọnị onyẹ k'a saẹka sị, “Jesu wụ Di-nwọnni-ẹnyi” sụkpan nị Mmọn-nsọ mẹ ẹ n'o ku ẹrịra. \p \v 4 Oyiye rị ụdị ichẹn-ichẹn, kanị Mmọn-nsọ ohu ahụn e ye wẹ ile. \v 5 Ọrụn w'a rụn hụn wẹ gi e fe Nna-ẹnyi rị ụdị ichẹn-ichẹn, kanị Nna ohu hụ kẹ w'a rụnnị wẹ. \v 6 Ihiẹn wẹ gi ikẹn Osolobuẹ e mẹ rị ichẹn-ichẹn, kanị Osolobuẹ ohu ahụn sụọ rị ọrụn imẹ ọnyẹ ọwụlẹ, e mẹ wẹ ile. \p \v 7 Mmọn-nsọ e yesọnmẹ onyẹ-onyẹ imẹ ẹnyi oyiye, kẹni onyẹ hụ gi ẹ yeni ndị ụka ile ẹka. \v 8 Osolobuẹ gha ẹka Mmọn-nsọ ye onyẹ ohu oyiye o gi a dụn ọdụn, ọ ghazị ẹka Mmọn-nsọ ohu hụ ye onyẹ ọzọ oyiye o gi ku oku ịhịan e gi marịn ihiẹn ọ marịnlẹni. \v 9 Ọ ghazị Mmọn-nsọ ohu hụ ye onyẹ ọzọ okukwe, ghazị ya wụ Mmọn-nsọ ye onyẹ ọzọ oyiye ịzụọ-emu lẹ ọrịa, \v 10 yezi onyẹ ọzọ oyiye irụn ọrụn-atụmẹnya, ye onyẹ ọzọ oyiye izi ozi Osolobuẹ sị wẹ zi, ye onyẹ ọzọ oyiye o gi a marịn ụdị mmọn rị ọrụn, yezi onyẹ ọzọ oyiye ịsụ-asụsụ rị ichẹn-ichẹn, yezi onyẹ ọzọ oyiye ịsụhutọ ihiẹn onyẹ sụnị ku. \v 11 Mmọn-nsọ ohu hụ, ịya nwẹ e mẹ ihiẹn ndịnị ile; o keyesọnmẹ onyẹ-onyẹ oyiye ọ chọ n'o keye wẹ. \s1 Ẹhụ Ohu, Bụ Mkpamkpa Bu Ọda \p \v 12 Ẹhụ ohu sụọ kẹ ịhịan nwẹ, kanị mkpamkpa-ẹhụ bu ọda rị imẹ ẹ. Kanị, kẹ mkpamkpa ndị hụ buhanlẹ ọda, ẹhụ ohu sụọ kẹ wẹ wụ. Ẹrịra k'ọ rịzịkwọ ẹhụ Kraịstị. \v 13 Makẹni, Mmọn-nsọ ohu hụ kẹ wẹ gha gi mirin-Chuku wẹ mẹ ẹnyi bu ẹnyi ile che imẹ ẹhụ ohu—kẹ ndị Ju kẹ ndị alị ndị ọzọ wụlẹni ndị Ju; kẹ ndị wụ igbọn kẹ ndị wụlẹni igbọn; wẹ nọ mẹ ẹnyi ile rarịsọnmẹ Mmọn-nsọ ohu ahụn. \p \v 14 Eziẹ, ẹhụ ẹlẹ mkpamkpa ohu sụọ, kanị mkpamkpa bu ọda rọ. \v 15 Ụkụ ịhịan sị, “Makẹni ẹlẹ m ẹka, ẹlẹ m nke ẹhụ,” ẹlẹ ọhụn k'e mẹ ẹ awụzịlẹ mkpamkpa-ẹhụ. \v 16 Omẹni ntịn sị, “Makẹni ẹlẹ m ẹnya, ẹlẹ m nke ẹhụ,” ẹlẹ ọhụn k'e mẹ ẹ awụzịlẹ mkpamkpa-ẹhụ. \v 17 Omẹni ẹhụ ile wụ ẹnya-ẹnya, k'o k'e gi nụ ihiẹn? Omẹni ẹhụ ile wụ ntịn-ntịn, k'o k'e gi nụ ishin? \v 18 Mba, ezioku rị n'a wụ nị, Osolobuẹ e gigụọ ẹka a dọnmẹsọnmẹ mkpamkpa ọwụlẹ rị ẹhụ k'o dọn chọ a. \v 19 Omẹni wẹ ile wụ mkpamkpa ohu, elebe nkẹ ẹhụ a rị? \v 20 Kanị, k'ọ rị wụ nị mkpamkpa-ẹhụ bu ọda, kanị ẹhụ ohu sụọ rọ. \v 21 Ẹnya e ri-ẹka sị ẹka, “O nwọnni ihiẹn m gi i e mẹ!” Isi e ri-ẹka sị ụkụ, “O nwọnni ihiẹn m gi i e mẹ!” \v 22 Kama, mkpamkpa-ẹhụ ndị hụ nọkẹsị wẹ ka anụnụa rịkẹnmẹdẹ mkpa nkesịnị omẹni arị w'a, ẹhụ ezuni oke. \v 23 Mkpamkpa-ẹhụ ndị ahụn ẹnyi e weri ni enwọn wẹ ọghọ kẹ ẹnyi e yedẹ ọghọ pụ-ichẹn; mkpamkpa ndị hụn furulẹni ẹnya e legha kẹ ẹnyi kadẹ ọhụnma e dọnzi, amamgbe wẹ a hụn wẹ kẹ wẹ rị. \p \v 24 Kanị mkpamkpa-ẹhụ ndị ahụn nwẹ ọghọ achọkanị ụdị ndọnzini. Ẹnịna kẹ Osolobuẹ dọnmẹ ẹhụ—o we ọghọ kanị ye mkpamkpa ndị hụ nọkẹ sị arịnị wẹ mkpa— \v 25 makẹ nkebe gha a rị imẹ ẹhụ, kama, nị mkpamkpa ọwụlẹ hụn ụzọ e gi ẹka ohu e lepụ ibe wẹ ẹnya. \v 26 Omẹni mkpamkpa ohu nwọn nsọngbu, wẹ ile e buru nsọngbu hụ; ọ bọ mkpamkpa ohu, wẹ ile e sọn ẹ ghọghọ. \p \v 27 Ụnụ ile wụ ẹhụ Kraịstị. Onyẹ-onyẹ imẹ ụnụ wụsọnmẹ mkpamkpa rịn'a. \p \v 28 Imẹ ndị ụka, Osolobuẹ e tumẹsọnmẹgụọ ndị rị ichẹn-ichẹn: nke ibuzọ wụ ndị-ozi pụ-ichẹn; hụn mẹ ẹ ẹbụọ wụ ndị-amụma lẹ ndị e zi ozi Osolobuẹ sị wẹ zi, hụn mẹ wẹ ẹtọ wụ ndị-nkuzi; ndị ọzọ wụ ndị a rụn ọrụn-atụmẹnya, ndị a zụọ emu, ndị e yeni ndị ọzọ ẹka, ndị nwẹ oyiye ịkị-ọkịkị lẹ ndị a sụ asụsụ rị ichẹn-ichẹn. \v 29 Ịhịan ile wụ ndị-ozi pụ-ichẹn? Ịhịan ile wụ ndị-amụma lẹ ndị Osolobuẹ e zi ozi? Ịhịan ile wụ ndị-nkuzi? Ịhịan ile a rụn ọrụn-atụmẹnya? \v 30 Ịhịan ile nwọn oyiye ịzụọ-emu? Ịhịan ile a sụ asụsụ rị ichẹn-ichẹn? Ịhịan ile a sụhutọ wẹ? \v 31 A nwankẹnmẹ ni nwan nị ụnụ nwọnhẹn oyiye ndị hụ ka mkpa a rị. Kanị, nị m ghọsị ụnụ ụzọ ahụn kachanrịndẹni. \c 13 \cl Isi Nke Mmẹtọ \s1 Ihiẹn-ọsụsụọ \p \v 1 Omẹni m'a sụ asụsụ ile—kẹ nke ịhịan kẹ nke ndị mmọn-ozi—bụ e nwọn m ihiẹn-ọsụsụọ, m wụhụ ẹgogo mọbụ okpokoro-ogbogoro rị a zụn ụzụn! \p \v 2 O mẹzikwọ ni m nwọn oyiye m gi e bu-amụma, e zini Osolobuẹ ozi, nwẹzikwọ oyiye m gi a ghọta ihiẹn ile mini lẹ hụn m gi a marịnchanrịn ihiẹn ile; o mẹzikwọ nị m nwọnchanrịn okukwe ile—nwẹdẹ hụn m k'e gi saẹka bupụ ugu ọnọdị a—bụ enwọn m ihiẹn-ọsụsụọ, o nwọnni ihiẹn m wụ! \p \v 3 Ọsụọn'a nị m wechanrịn ihiẹn ile m nwọn ye ndị igbẹnnyẹ, ọ sụọkwọn'a nị e kweridẹ m nị wẹ kpọ m ọkụn makẹ okukwe m—ikẹnkwọ e gi m'ẹ nyan isi—kanị, omẹni e nwọn m ihiẹn-ọsụsụọ, ọ bankọ nị m erere ọwụlẹ! \p \v 4 Ihiẹn-ọsụsụọ nwẹ ndidi; ihiẹn-ọsụsụọ e mẹ ẹfọma; a ra we iwe-ẹnya; a ra nyan isi; a ra pache. \p \v 5 Ihiẹn-ọsụsụọ a gbaye ịhịan; a ra chọ nke ẹ sụọ; a ra bukẹnrin olulu; ihiẹn-ọsụsụọ a ra a gụntọ eje-ihiẹn wẹ e mẹ ẹ. \v 6 Eje-ihiẹn a ra sụọ ihiẹn-ọsụsụọ ụsụọ—ezioku kẹ ọ ghọghọ nị. \p \v 7 O nwọnni ihiẹn a gụụ ihiẹn-ọsụsụọ ndụn, a ra kweribehi nị ihiẹn rị mma k'a gha imẹ ịhịan pụha, a ra nwẹbehini ịhịan olile-ẹnya, ndụn ndidi ara gụụ a. \p \v 8 Ihiẹn-ọsụsụọ k'a tọ jẹnrin ejẹn. Kanị, nke ibu-amụma lẹ izini Osolobuẹ ozi, ogẹn ẹ k'a ghafe; o mẹ nke asụsụ ichẹn-ichẹn, ogẹn wẹ k'a ghafe; o mẹ nke amamihiẹn, ogẹn ẹ k'a ghafe. \p \v 9 Ogẹnni, ẹnyi amarịnzuni; amụma ẹnyi e bu lẹ ozi ẹnyi e zini Osolobuẹ ezuni. \v 10 Kanị, ogẹn hụn zu oke e gi bịa, e bu wẹ hụn zulẹni oke che ụsụọ. \v 11 Ogẹn m gi rị nwata, m'e ku kẹ nwata, m'e ro iroro kẹ nwata, m'a tụ iroro kẹ nwata. A kagụụ m ẹhụ, m nọ na obibi nwata tọ. \v 12 Ogẹnni ẹnyi a hụn bishi-bishi rịkẹ onyẹ rị e lee ughegbe\f + \fr 13:12 \ft Igwe wẹ finchanchanrịn ọhụnma kẹ wẹ gi e hẹnrin ughegbe ogẹn ahụn.\f* rịlẹni mma. Kanị, o ru ogẹn hụ, ẹnyi lẹ ịya k'a hụntarị, elee-m, elee-i; kikẹnni, ẹnyi amarịnzuni, kanị ogẹn hụ, m k'a marịnchanrịn ihiẹn ile kẹ Osolobuẹ dọn marịnchanrịn m. \p \v 13 Ihiẹn ẹtọ hụn a tọnị wụ: okukwe, olil'ẹnya lẹ ihiẹn-ọsụsụọ. Kanị, hụn kachanrịnnị wụ ihiẹn-ọsụsụọ. \c 14 \cl Isi Nke Mmẹnọ \s1 Oyiye Asụsụ Lẹ Igi Oyiye Yeni Ndị-ụka Ẹka \p \v 1 Lịlịma nị nwan nị ụnụ e nwọn ihiẹn-ọsụsụọ lẹni ụnụ a chọkẹnmẹ oyiye Mmọn-nsọ—tụmadụ igi asụsụ ịhịan rị a ghọta e zini Osolobuẹ ozi. \v 2 Makẹni, onyẹ hụn rị a sụ asụsụ “ire”, asụsụ wẹ rịlẹni a ghọta, rị a gwa Osolobuẹ oku, ẹlẹ ịhịan k'ọ rị a gwa, makẹni, o nwọnni onyẹ rị a ghọta n'a. Ọ n'e gi ikẹn Mmọn-nsọ e ku ihiẹn-mini. \v 3 Kanị, onyẹ hụn gi asụsụ wẹ rị a ghọta e zini Osolobuẹ ozi rị a gwa ịhịan oku, oku hụn k'e mẹ okukwe wẹ sue, gba wẹ umẹ, kasị wẹ obi. \v 4 Onyẹ hụn a sụ asụsụ wẹ rịlẹni a ghọta rị a gba enwẹn ẹ umẹ. Kanị, onyẹ hụn gi asụsụ wẹ rị a ghọta e zini Osolobuẹ ozi rị a gba ndị ụka umẹ. \p \v 5 K'ọ rị m, ụnụ ile a sụ asụsụ “ire” rị ichẹn-ichẹn. Kanị hụn m ka a chọ wụ nị ụnụ e gi asụsụ wẹ rị a ghọta e zini Osolobuẹ ozi. Onyẹ hụn gi asụsụ wẹ rị a ghọta e zini Osolobuẹ ozi ka onyẹ hụn rị a sụ asụsụ “ire” wẹ rịlẹni a ghọta—sụkpan nị ịhịan sụhutọ ihiẹn ahụn o ku ye asụsụ wẹ k'a ghọta, kẹni ọ gba ndị ụka umẹ. \p \v 6 Umunẹ m, lee n'ẹ nwan: omẹni m bịa ebe ọnụ rị, nị a sụma m asụsụ “ire” ọnụ rịlẹni a ghọta, nanị kẹ m'e dọn yeni ụnụ ẹka, wezụka nị m gi asụsụ ụnụ k'a ghọta gwa ụnụ oku? Ikẹnkwọ e gi m ya wụ asụsụ ụnụ a ghọta gwa ụnụ ihiẹn Osolobuẹ ghọsị m, mọbụ a gwa m ụnụ oku ụnụ e gi marịn ihiẹn ụnụ marịnlẹni; ikẹnkwọ e zi m ụnụ ozi Osolobuẹ sị zi; ikẹnkwọ a kuzi m ụnụ ihiẹn? \p \v 7 Ẹrịra k'ọ rịzịdẹ ihiẹn ndị hụ rịlẹni ndụn wẹ gi a kụ egu—nọkẹ ẹkpịrị mọbụ ụbọ: omẹni eyeni wẹ olu we ẹnya, nanị kẹ ịhịan e dọn ghọta ihiẹn onyẹ rị a kpọnị wẹ rị e ku? \v 8 Opi wẹ gi a kpọgbama ndị jẹnkọ agha ye olu wẹ ghọtalẹni, onyẹ k'e kọnrin agha? \v 9 Ẹrịra kẹ nke ụnụ rịzịkwọ: ụnụ gi asụsụ ọzọ hụn wẹ rịlẹni a ghọha ku oku, nanị kẹ wẹ e dọn marịn ihiẹn ụnụ rị e ku? Ya wụ nị ufere kẹ ụnụ rị a gwa oku. \p \v 10 W'a ra rụ ụka a, olu ichẹn-ichẹn bu ọda rị enu ụwa, bụ o nwọnni hụn nwọnlẹni ihiẹn wẹ gi ẹ e ku. \v 11 O mẹ nwan nị aghọtanị m olu ahụn, m k'a wụ otumunyẹ ẹnya onyẹ rị e gi ẹ e ku oku, ya lẹ enwẹn ẹ a wụrụ otumunyẹ ẹnya m. \v 12 Ẹrịra k'ọ rị ebe ụnụ lẹ enwẹn ụnụ rị: ebe oyiye Mmọn-nsọ rị a dụ ụnụ, lịlịma nị nwan nị ụnụ e nwẹkẹnmẹ wẹ, nị ụnụ e gizikwọ wẹ a gba ndị-ụka umẹ, e mẹ ụka a gha ihun. \p \v 13 Ya wụ, onyẹ gi asụsụ wẹ rịlẹni a ghọta ku oku, ya mẹ ekpere n'o nwọn ikẹn sụhutọ ihiẹn o ku ye asụsụ ndị ọ rị a gwa oku k'a ghọta. \v 14 Makẹni, m gi asụsụ m marịnlẹni mẹ ekpere, mmọn m hụ e mẹ ekpere, kanị, uche m arị a ghọta, o nwọnni ihiẹn uche m rị a rụn. \v 15 Kị m'e mẹ nwan? M k'e gi mmọn m mẹ ekpere, kanị, m k'e mẹzikwọ ekpere m k'a ghọta. M k'e gi mmọn m bụ ẹbụ, kanị m k'a bụzịkwọ ẹbụ m k'a ghọta. \v 16 Omẹni ẹlẹ ẹrịra, i gigụụ mmọn ị ja Osolobuẹ mma, nanị kẹ ogbori a dọn nwan sị “Isẹẹ!” gi kweyeni ekele ahụn i kele Osolobuẹ, ebe o mẹni onyẹ hụ amarịn ihiẹn ị rị e ku? \v 17 Ikẹnkwọ y'a jagụghọ Osolobuẹ mma nke-esi, kanị o nwọnni kẹ ọjịja-mma ị dọn yeni okukwe hụn-ẹbọ ẹka sue. \p \v 18 A kpanmịn m Osolobuẹ nị mmẹ ka ụnụ ile asụsụ “ire” ichẹn-ichẹn a sụ. \v 19 Kanị, imẹ ozuzu ndị-ụka, ọ ka m mma nị m ku mkpụrụ-oku isẹn m ghọta, hụn ndị ọzọ k'a ghọta, ọ ban nị wẹ erere, karị nị m gi asụsụ “ire” wẹ ghọtalẹni ku mkpụrụ-oku nnụ ole-lẹ-ole. \v 20 Umunẹ m, erolẹ ni iroro kẹ ụmụẹka! Kama, ebe njọ rị, a wụ nị ụmụẹka, kanị, o mẹ nke iroro, e ro ni iroro kẹ ndị ka-ẹhụ. \v 21 Imẹ Ẹhụhụọ-nsọ, wẹ de ẹ nị Di-nwọnni-ẹnyi sị, \q1 “Ndị asụsụ ọzọ, \q2 lẹ ọnụ itumunyẹ \q1 kẹ m k'e gi gwa ndịnị oku; \q1 kanị ẹlẹ wẹ k'e gọnzikwọ m tan ntịn.” \p \v 22 Ya wụ, ndị kwerilẹni kẹ wẹ gi asụsụ-ire a ghọsị ẹka Osolobuẹ, ẹlẹ ndị kwerigụnị; kanị, ndị kwerigụnị kẹ wẹ gi “Osolobuẹ sị” a gwa oku, ẹlẹ ndị kwerilẹni. \p \v 23 Ya wụ, o mẹ nwan nị ndị ụka ile zu, ịhịan ile a sụma asụsụ ire, nị onyẹ marịnlẹni ẹnya ihiẹn ndịnị mọbụ onyẹ kwerilẹni a banhan, o kukọ nị ẹra rị a pụ ụnụ? \v 24 Kanị, omẹni ịhịan ile gi asụsụ w'a ghọta e zini Osolobuẹ ozi, onyẹ hụn kwerilẹni mọbụ onyẹ marịnlẹni ẹnya ihiẹn ndịnị banhan, ihiẹn ịhịan ile rị e ku a mama a ikpe, ọ jụma enwẹn ẹ njụ. \v 25 Ihiẹn rị a obi k'a pụha ifọn, bụ o nwẹni onyẹ ọ gwa ihiẹn ọwụlẹ. Ọ k'a kpọnị Osolobuẹ isi-alị, ye Osolobuẹ ọghọ, sị, “Ezioku-ezioku, Osolobuẹ rị imẹ igunrun ụnụ!” \s1 Igi Usọnrọn E Mẹ Ihiẹn Imẹ Ụka \p \v 26 Kịnị furu nwan ẹnyi k'e mẹ, umunẹ m? Ụnụ zu, onyẹ-onyẹ nwẹ ihiẹn ọ k'a s'ẹka mẹ: ikẹnkwọ ẹbụ rọ; ikẹnkwọ nkuzi rọ; ikẹnkwọ ihiẹn Osolobuẹ ghọsị ịhịan k'ọ chọ n'o ku; ikẹnkwọ ozi wẹ jẹnkọ d'e gi asụsụ ndị ọzọ zi rọ; ikẹnkwọ wẹ jẹnkọ d'a sụhutọ oku ye asụsụ wẹ k'a ghọta. E mẹ ni ihiẹn ile k'o k'a dọn yeni ndị ile rị ụka ẹka, gba wẹ umẹ. \v 27 Omẹni ịhịan k'e gi asụsụ ndị ọzọ zị ozi, ya wụrụ madụ ẹbụọ—ọ karị-ẹka, madụ ẹtọ. Wẹ ku ẹ onyẹ-ohu onyẹ-ohu. Kanị onyẹ sikọ d'a sụhutọnị k'a rịrịrị a. \v 28 Kanị, omẹni onyẹ k'a sụhutọnị arị a, ndị te k'a sụnị wẹ gba nkịntịn imẹ ụka; wẹ gwama enwẹn wẹ lẹ Osolobuẹ oku imẹ obi wẹ. \p \v 29 Nke ndị hụn k'e gi asụsụ w'a ghọta zini Osolobuẹ ozi, madụ ẹbụọ mọbụ ẹtọ wẹ ku—ndị họdụnị wẹ gọnmẹ ntịn, e leban ihiẹn wẹ rị e ku ẹnya. \p \v 30 Omẹni Osolobuẹ a ghọsị onyẹ nọdị alị ihiẹn, onyẹ rị e ku oku ya kụsị. \p \v 31 Ụnụ ile k'a sa nwan ẹka e zi ozi Osolobuẹ sị ụnụ zi—onyẹ ohu, onyẹ ohu—kẹni onyẹ ọwụlẹ mụnrụn ihiẹn, a gba wẹ onyẹ ọwụlẹ umẹ. \p \v 32 Ọzọzị, mmọn onyẹ amụma lẹ onyẹ e zini Osolobuẹ ozi rị okpuru onyẹ ahụn—ọ k'a saẹka gba nkịntịn. \v 33 Makẹni Osolobuẹ ẹlẹ Chuku isusu, kanị Chuku udọn lẹ usọnrọn k'ọ wụ. \p Rịkẹ kẹ ẹnyi dọn e mẹ ẹ imẹ ụka ndị-nsọ ile, \v 34 ikpoho wẹ gba nkịntịn imẹ ụka ile. Ẹnyi ara nị wẹ ku oku. Wẹ we enwẹn wẹ che okpuru. Iwu e kughọzị ẹrịra. \v 35 Omẹni wẹ nwọn ụtaa, wẹ ru ụnọ a jụ wẹ di wẹ ya, makẹni ihiẹn ifẹnrẹn k'ọ wụ nị okpoho k'e ku oku imẹ ụka. \p \v 36 Ra ẹka ụnụ kẹ oku Osolobuẹ ghadẹ bidọn? Ụnụ sụọ k'o ru ẹka? \p \v 37 Onyẹ ọwụlẹ sị n'ọ wụ onyẹ-amụma lẹ onyẹ e zini Osolobuẹ ozi, n'o ze eze imẹ mmọn, ya ku ezioku nị ihiẹnni m rị e de ni ụnụ wụ ihiẹn Onyẹ-nwọnni-ẹnyi sị wẹ e mẹ. \v 38 Onyẹ ọwụlẹ sị nị ẹlẹ ezioku, weri n'ẹ nị 'ya nwẹn ẹlẹ ihiẹn ahụn ọ sị nị 'ya k'ọ wụ. \p \v 39 Umunẹ m, igi asụsụ wẹ k'a ghọha bu amụma lẹ izini Osolobuẹ ozi ya dụma ụnụ; k'a sịkwọlẹ ni w'a sụlẹ asụsụ “ire”. \p \v 40 Kama, e gi ni usọnrọn e mẹ ihiẹn ile, e mẹ ẹ n'ọ na ẹnya. \c 15 \cl Isi Nke Mmisẹn \s1 Ndị Nwụnnị Jẹnkọ D'a Rịzị Ndụn \p \v 1 Umunẹ m, m chọ nwan nị m nyanhan nị ụnụ oziọma hụn m zi ụnụ, hụn ụnụ nabanhan, hụn ụnụ turu nwan imẹ ẹ; \v 2 oziọma ahụn Osolobuẹ gi rị a zụọpụha ụnụ—omẹni ụnụ e kwọnkẹnmẹghọ ozi hụ m zi ụnụ—mmanị ụnụ kwerihụ nke ọlal'iwi. \p \v 3 Makẹni, ihiẹnni rịkẹnmẹ mkpa imẹ ihiẹn ndị ru m ẹka rị ihiẹn ibuzọ m mẹ n'o ruzikwọ ụnụ ẹka: nị Kraịstị gi ufiri njọ ẹnyi nwụn nọkẹ kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku ẹ ẹdẹi; \v 4 nị wẹ li ẹ; ni, nke akp'ọhịn ẹtọ, Osolobuẹ nọ weli ẹ—nọkẹ kẹ Ẹhụhụọ-nsọ dọn ku ẹ ẹdẹi; \v 5 nị Kẹfasị (wụ Pita) hụn a; uwẹ Mmẹbụọ wụ ndị-ozi pụ-ichẹn nọzị hụn a. \p \v 6 Omẹgụụ, ihiẹn karị madụ ọgụn-isẹn kwasị nnụ imẹ ndị kwerini nọgbamanị nọ hụn a. Imẹrinmẹ wẹ hụkwọ nwan ndụn, kanị ndị hụ imẹ wẹ a ranhịngụọ—ya wụ, a nwụnhụngụọ wẹ. \v 7 Omẹgụzị Jemisi nọ hụn a; omẹgụzị ndị-ozi pụ-ichẹn ile nọ hụn a. \v 8 Nke ịkpazụụn imẹ wẹ ile, mmẹ nwẹn nọzị hụn a: mmẹ hụn nọ kẹ nwa wẹ mụ ogẹn furulẹni. \v 9 Ezioku-ezioku, imẹ ndị ozi pụ-ichẹn ile, onwọnni onyẹ m han kẹ 'ya. Erudẹni m onyẹ w'a kpọ onyẹ-ozi pụ-ichẹn, makẹni m kpokpo ụka Osolobuẹ. \v 10 Kanị, m wụ nwan ihiẹn m wụ ghahanị ẹfọma Osolobuẹ, bụ ẹfọma hụ o mẹni m alanị iwi. Kaka! Mmẹ rụnkarịdẹ onyẹ ọwụlẹ imẹ wẹ. Kanị, ẹlẹ ni mmẹ rụn—kama, ẹka Osolobuẹ hụn rị imẹ ndụn m rụn a. \v 11 Ya wụ, ọsụọn'a nị mmẹ zi mọbụ nị uwẹ zi, ọnwan wụ ihiẹn ẹnyi e zi; ọnwan wụ ihiẹn ụnụ kweri. \s1 Osolobuẹ E Weli Ndị Nwụnnị Eweli \p \v 12 O mẹ nwan nị ozi ẹnyi wụ nị Osolobuẹ gha ọnwụn weli Kraịstị, kịnị kẹ ndị hụ imẹ ọnụ rị e kuni nị Osolobuẹ e welikọ ndị nwụnnị? \v 13 Omẹni Osolobuẹ ara weli ndị nwụnnị, ya wụ nị o welini Kraịstị—ya wụ nị Kraịstị aghanị ọnwụn lihi; \v 14 omẹni Osolobuẹ ewelini Kraịstị, ya wụ nị ozi ẹnyi zi enwẹni ihiẹn ọ wụ, okukwe ọnụ enwọnzikwọnị ihiẹn ọ wụ. \v 15 Ya wụzị nị ẹnyi rịdẹ nwan e buokin Osolobuẹ ọnụ—makẹni ẹnyi e kugụọ nị Osolobuẹ a ghagụọ ọnwụn weli Kraịstị—bụ o welin'ẹ, omẹni ara weli ndị nwụnnị. \v 16 Omẹni Osolobuẹ ara weli ndị nwụnnị, ya wụ nị o welini Kraịstị, \v 17 omẹni Osolobuẹ ewelini Kraịstị, ya wụ nị okukwe ụnụ wụ ihiẹn la iwi, ya wụ nị ụnụ rịkwọ nwan imẹ njọ ụnụ. \v 18 Ya wụ nị ndị hụn rị imẹ Kraịstị ogẹn wẹ gi nwụnhụn, ndị ranhịngụnị, a lagụọ iwi. \v 19 Omẹni ịrị-ndụn enu-ụwanị sụọ kẹ ẹnyi gi rị e nwọn olil'ẹnya imẹ Kraịstị, ya wụ nị nke ẹnyi kachanrịn njọ imẹ ịhịan ile rị ụwa. \p \v 20 Kanị, ezioku rịn'a wụ nị Osolobuẹ a ghagụọ ọnwụn weli Kraịstị, gi ẹ hẹnrin ihiẹn-ugbo ibuzọ\f + \fr 15:20 \fk Ihiẹn-ugbo ibuzọ mọbụ Mkpụrụ ibuzọ \ft wụ hụn wẹ wefụha imẹ ihiẹn ugbo, gi ye Osolobuẹ oyiye, wẹ kebe ghọrịma hụn họdụnị. Ọ nọkin ẹnya hụn họdụnị; k'ọ rị kẹ wẹ rị.\f* o wepụha nị enwẹn ẹ imẹ ndị nwụnnị, gi ẹ ghọsị kẹ ndị họdụnị k'e jẹn. \p \v 21 Makẹni, ebe o mẹ ni ẹka onyẹ ohu kẹ ọnwụn ghaha bịa, ịgha ọnwụn lihi a ghagụọzịkwọ ẹka onyẹ ohu bịa. \v 22 Makẹni, k'o dọn mẹ ni ịhịan ile a nwụn ọnwụn makẹni wẹ lẹ Adam wụ ohu, ẹrịra k'ọ dọnzi mẹ nị ịhịan ile k'a gha ọnwụn lihi makẹni wẹ lẹ Kraịstị wụ ohu. \v 23 Kanị, o ru onyẹ o lihi, o ru onyẹ o lihi: Kraịstị wụ onyẹ ibuzọ, mkpụrụ-ibuzọ; ọ bịazị, ndị nke ẹ e lihi. \v 24 Ọhụn mẹgụụ, njẹndemẹ ogẹn e ru, hụn Kraịstị jẹnkọ d'e gi we Alị-eze che ẹka Chuku-Nẹdi—o mẹrichanrịngụụ ọkịkị ile lẹ onyẹ ọwụlẹ rị a kịnị lẹ onyẹ ọwụlẹ ikẹn ọwụlẹ rị ẹka a. \v 25 Makẹni, Kraịstị k'a kịrịrị d'e ru mgbe o bugụụ ndị-iṅẹnrẹn ẹ ile che okpuru ụkụ a. \v 26 Eṅẹnrẹn ịkpazụụn o k'e tikpọ wụ ọnwụn. \v 27 Makẹni, “Osolobuẹ e bugụọ ihiẹn ile che ẹ okpuru ụkụ.” Ya kẹ Ẹhụhụọ-nsọ ku. Kanị, omẹni Ẹhụhụọ-nsọ sị nị “ihiẹn ile rị okpuru ụkụ a” o wechanrịn ẹnya nị Osolobuẹ, hụn bu ihiẹn ile che ẹ okpuru ụkụ arị ihiẹn o bu che ẹ okpuru. \p \v 28 Osolobuẹ bugụụ ihiẹn ile che okpuru ya wụ Nwa a, ogẹn hụ, Nwa a lẹ enwẹn ẹ a bịa d'a rịzịkwọ okpuru Osolobuẹ hụn bu ihiẹn ile che ẹ okpuru—kẹni Chuku wụrụ ihiẹn ile ẹnya onyẹ ọwụlẹ, wụrụ onyẹ ihiẹn ile rị okpuru ẹ. \p \v 29 Omẹni Osolobuẹ ara weli ndị nwụnnị, kịnị kẹ ndị ahụn rị e mẹfụ nị ndị nwụnnị mirin-Chuku k'e mẹ? Omẹni Osolobuẹ ara weli ndị nwụnnị, kẹ ịhịan rị e mẹpụnị nị wẹ mirin-Chuku? \v 30 Kị ẹnyi rị nị nwan e buni enwẹn ẹnyi e che ihiẹn ọnwụn gi a kpọ ẹnyi ihun ogẹn ile? \v 31 M'a nwụndẹ ụhụọhịn ile ma! Ezioku rọchanrịn umunẹ m—k'o dọn wụrụ ezioku nị m gi ụnụ a nyan isi makẹ ihiẹn Kraịstị wụ Jesu Nna ẹnyi mẹ imẹ ndụn ụnụ. \v 32 Emẹni olil'ẹnya ịhịan-mmaka sụọ, olil'ẹnya ndụnnị sụọ, kẹ m gi kweri lụsọn eje-anụ ndị hụ ọgụn imẹ alị Ẹfẹsọsị, elee erere k'ọ bannị m? \p O mẹ nwan nị Osolobuẹ ara weli ndị nwụnnị, \q1 “Nị ẹnyi ri nwan; \q1 nị ẹnyi ra— \q1 makẹni o ru eki, \q2 ẹnyi a nwụnhụn!” \p \v 33 Anịkwọlẹ ni wẹ dufie ụnụ! “Eje-ọgbọ e wiwi ezi-omumẹ!” \p \v 34 Tẹnhin ni nwan nwọnrin uche; ụnụ e mẹbehi njọ—nị ndị hụ imẹ ụnụ amarịn Osolobuẹ. Kaka! M rị e ku ọnwan kẹni ifẹnrẹn mẹ ụnụ. \s1 Ẹhụ Ndị-nwụnnị Sikọ D'e Gi Lihi \p \v 35 Kanị, ikẹnkwọ ịhịan k'a jụma kẹ “Nanị kẹ Osolobuẹ e dọn weli ndị nwụnnị? Elee ụdị ẹhụ kẹ wẹ k'e gi bịa?” \v 36 Onyẹ-nzuzu! Ihiẹn ị kụnye anị ara rị ndụn, pu, wezụka n'ọ nwụnhụngụụ anwụnhụn. \v 37 Ọzọzị, ị gha a kụn ihiẹn, ẹlẹ ẹhụ o jẹnkọ d'e gi pụha kẹ y'a kụnye, mkpụrụ gba-ọtọ kẹ y'a kụnye: ikẹnkwọ mkpụrụ ọka-witi mọbụ mkpụrụ ihiẹn ọzọ. \v 38 Kanị Osolobuẹ e ye ẹ ẹhụ hụ Osolobuẹ chọ; o ye ụdị mkpụrụ ọwụlẹ ẹhụ nke ẹ. \v 39 Ẹhụ ihiẹn ile ẹlẹ ụdị ohu: nke ịhịan wụ ụdị ohu; anụmanụ nwọn ụdị ọzọ; nnụnụ nwọn ụdị ọzọ; azụn nwọnzịkwọ ụdị ọzọ. Onyẹ lẹ ụdị a, onyẹ lẹ ụdị a. \v 40 O nwọnghọ ihiẹn ndị rị elu-igwere, nwẹzikwọ ihiẹn ndị rị elu-ụwa; kanị ọghọ ihiẹn ndị rị enu-igwere wụ ụdị ichẹn, ọghọ ihiẹn ndị ahụn rị elu-ụwa wụ ụdị ichẹn. \v 41 Ẹnya-anwụn nwọn ọghọ nke ẹ; ifọn nwọn ọghọ nke ẹ; kokisẹ nwọnzikwọ ọghọ nke ẹ, kokisẹ ichẹn-ichẹn nwọn ọghọ ichẹn-ichẹn. \p \v 42 Ẹrịra k'o jẹnkọ d'a rị ogẹn Osolobuẹ k'e gi weli ndị nwụnnị: ẹhụ wẹ li wụ hụn e rehini, kanị hụn o k'e weli ara rehi; \v 43 wẹ li ẹ ebe o nwọnlẹni ọghọ, kanị hụn o k'e weli k'e nwẹ ọghọ; wẹ li ẹ ebe o kẹnrẹnlẹni, kanị hụn o k'e weli k'e nwẹ ikẹn; \v 44 ihiẹn wẹ li wụ ẹhụ ịhịan-mmaka, kanị ẹhụ imẹ-mmọn wẹ e legha k'o k'e weli\f + \fr 15:44 \ft ẹhụ imẹ-mmọn hụn w'e legha ẹnya. \ft Luk 24.33-46; Ndị Filipi 3.21\f* Omẹni ẹhụ-mmaka rị a rị, ya wụ ẹhụ imẹ-mmọn rịzịkwọ a rị. \v 45 Ẹrịra kẹ wẹ de ẹ imẹ Ẹkụkwọ-nsọ, sị, “Onyẹ ibuzọ, hụn wụ Adam, nọ hẹnrin ịhịan rị ndụn,” Adam ịkpazụụn e hẹnrin \it M\it*mọn hụn e ye ndụn. \p \v 46 Kanị ẹlẹ hụn imẹ-mmọn bu ụzọ bịa, kama, hụn wụ ịhịan-mmaka bu ụzọ bịa, n'o d'e ru onyẹ imẹ-mmọn hụ. \v 47 Onyẹ ibuzọ hụ gha ụwanị bịa, onyẹ wẹ gi ẹjan mẹmẹ rọ; hụn-ẹbọ gha elu-igwee bịa. \v 48 Kẹ onyẹ hụ wẹ gi ẹjan mẹmẹ rị, ẹrịra kẹ ndị hụn wẹ gi ẹjan mẹmẹ rị; kẹ onyẹ hụn gha enu-igwee bịa rị, ẹrịra kẹ ndị hụn wụ nke elu-igwee rịzịkwọ. \v 49 Kẹ ẹnyi dọn nwọn nwan ẹhụ hụn yi onyẹ nke ẹjan, ẹrịra kẹ ẹnyi k'a dọnzị nwọn ẹhụ hụn yi onyẹ nke elu-igwee. \p \v 50 Umunẹ m, ọnwan wụ ihiẹn m rị a gwa ụnụ: ẹhụ-lẹ-ẹdeke asakọ ẹka banye Alị-eze Osolobuẹ; ihiẹn a nwụnnị abanyekọ hụn ghalẹni a nwụn. \p \v 51 Gọn ni ntịn: nị m gwa ụnụ ihiẹn-mini: ẹlẹ ẹnyi ile k'a nwụn (ranhịn), kanị, ẹnyi ile jẹnkọ d'e nwọnhutọ! \v 52 O k'e mẹ idumuzi: ozigbo-ozigbo, imẹ ntabe-ẹnya ohu, hụn wẹ gihụ gbu opi ịkpazụụn hụ! Makẹni, ogẹn opi hụ e gi han, ndị nwụnnị k'e gi ẹhụ ghalẹni a nwụn lihi; ẹnyi ndị hụn rị ndụn e nwọnhutọ. \v 53 Makẹni, ẹhụ ẹnyini hụn e rehini k'e nwọnhutọrịrị hẹnrin hụn ghalẹni e rehi; ẹhụ ẹnyini hụn a nwụnnị k'e nwọnhutọrịrị hẹnrin ẹhụ hụn ghalẹni a nwụn. \p \v 54 Ogẹn ẹhụnị e rehini e gi hẹnringụụ ihiẹn ghalẹni e rehi, ẹhụnị a nwụnnị e hẹnringụụ hụn ghalẹni a nwụn, ọ wụrụ nị ihiẹn ahụn wẹ de imẹ Ẹhụhụọ-nsọ e mẹzugụọ: nị \q1 “E mẹriọlẹ wẹ ọnwụn, \q1 nke ẹ a gụgụọ! \q1 \v 55 Euu ọnwụn! \q2 Elebe kẹ mmẹri i rị nwan? \q1 Euu ọnwụn! \q2 Elebe kẹ ihiẹn i gi e gbu rị nwan?” \p \v 56 Ihiẹn ọnwụn gi e gbu wụ njọ; ikẹn njọ wụ Iwu. \p \v 57 Kanị ekele ya rịnị Osolobuẹ, hụn e ye ẹnyi mmẹri hụ ghahanị Nna ẹnyi wụ Jesu Kristi! \v 58 Ya wụ, ezi umunẹ m, wuzokẹnmẹ ni nwan; emẹhunmẹlẹ ni; a rụnwaye ni ọrụn Di-nwọnni-ẹnyi—ebe o mẹ ni ọnụ a marịnghọ nị ọrụn ụnụ rụn imẹ Di-nwọnni-ẹnyi alakọ iwi. \c 16 \cl Isi Nke Mmisin \s1 Ihiẹn Wẹ Tụ Nị Ndị Nke Osolobuẹ \p \v 1 Nị ẹnyi ku nwan oku ihiẹn wẹ rị a tụnị ndị nke Osolobuẹ rị Jerusalẹm. Mẹ ni ihiẹnni m gwa ụka ndị rịsọnmẹ Galeshịa mẹ: \v 2 ụhụọhịn ibuzọ ọwụlẹ imẹ izu-ụka, onyẹ-onyẹ imẹ ọnụ y'a gha ihiẹn Osolobuẹ ye ẹ e wepụha, e dọnmẹ—amamgbe m'a bịa ụnụ a tụma ihiẹn. \v 3 M bịa, e we m ẹhụhụọ-ozi ye ndị ọnụ hanpụha, e zi m wẹ bu oyiye ụnụ shi Jerusalẹm. \v 4 Omẹni ọ hụọghọ mma nị mmẹ lẹ enwẹn m jẹn, e sọnjẹn wẹ m. \s1 Ihiẹn Pọlụ Chọ N'o Mẹ \p \v 5 M sikọ d'a bịa d'a hụn ụnụ—m ghagbarịgụụ Masẹdonia—makẹni m bu ẹ obi nị m k'a ghaha Masẹdonia. \v 6 Ikẹnkwọ e sọn m ụnụ nọye mọbụ a nọdịchanrịndẹ m ogẹn oyi\f + \fr 16:6 \ft ogẹn winta\f*; kẹni ụnụ hụn ụzọ yeni m ẹka ijẹn m—ebe ọwụlẹ m jẹnkọ d'a chọ nị m jẹn. \v 7 Ogẹnni, achọnị m nị m hụnhụ ụnụ ghafe. Makẹni, m chọ nị, m bịa, a nọye m—omẹni Di-nwọnni-ẹnyi a nị m. \p \v 8 Kanị m k'a nọdị imẹ Ẹfẹsọsị d'e ru ogẹn Mmẹmmẹ-Pentikosu, \v 9 nị ezigbo oghere m'e gi rụnpụha ihiẹn a fụhagụọnị m—ọsụọn'a nị ndị ọdakin buzikwọ ọda. \p \v 10 Omẹni Timoti a bịaghọ, ụnụ e mẹkwọ obi ru ẹ alị imẹ igunrun ụnụ, makẹni ọrụn Nna-ẹnyi ohu ahụn m rị a rụn k'ọ rị a rụn. \v 11 Ya wụ, onyẹ ọwụlẹ y'e legberikwọl'a. Hụn n'a n'o gi udọn la, kẹni ọ bịa d'e kunrun m—nị m rị a tụ ẹnya ya lẹ umunẹ ẹnyi ndị hụ. \v 12 Nke nwẹnẹ ẹnyi wụ Apolọsị, a rịọkẹnmẹgụọ m'a n'o sọnhẹn umunẹ ẹnyi ndị ọzọ hụ d'a hụn ụnụ, kanị o ke chọ n'ọ bịa. Kanị, ezigbo oghere pụhan'a, o k'a bịa. \s1 Oku Ịkpazụụn \p \v 13 Dọnrin ni ẹnya; turukẹnmẹ ni imẹ okukwe ụnụ; atụlẹ ni egun; zekẹnmẹ ni. \v 14 Gi ni ihiẹn-ọsụsụọ e mẹ ihiẹn ile ụnụ e mẹ. \p \v 15 Umunẹ, ụnụ a marịngụọ nị ikpun-ụlọ Stẹfanasị wụ ndị ibuzọ kwerini Jesu imẹ Azụụn Akaya. Ọzọ wụ n'e buchanrịngụọ wẹ enwẹn wẹ che ịrụnnị ndị nke Osolobuẹ ọrụn. \v 16 M rị a sị ụnụ hụn a nị ụnụ e mẹ ihiẹn ọwụlẹ ndị nọ ẹrịra sị ụnụ mẹ hụn k'e yeni wẹ ẹka rụn ọrụn hụ—kẹ uwẹ kẹ ndị ile e sọn wẹ a rụn ọrụn hụ, a rụnshi ẹ ikẹn. \p \v 17 Ọbịbịa Stẹfanasị lẹ Fọtunatọsị lẹ Akayatọsị bịa hụ a sụọ m. A nọkingụọ wẹ ẹnya ụnụ nwẹn rịlẹni ebeni. \v 18 Wẹ gba mmọn m umẹ, gbazịkwọ nke ụnụ. A gbaye ni nwan ndị nọ ẹnịna. \p \v 19 Ụka ndị rịsọnmẹ Azụụn Eshịa e zi ekele ụnụ. Akwila lẹ Priska\f + \fr 16:19 \fl mọbụ: \ft Prisilịa\f* lẹ ụka hụn e zu iwe wẹ e kele ụnụ ọhụnma-ọhụnma imẹ Nna-ẹnyi. \v 20 Umunẹ ẹnyi ile rị ebeni e zi ekele. Dide ni ibe ụnụ odide rị nsọ. \p \v 21 Mmẹ wụ Pọlụ gi ẹka m de ekeleni. \v 22 Ịbụ-ọnụ ya rịnị onyẹ ọwụlẹ ihiẹn Di-nwọnni-ẹnyi ghalẹni a sụọ! \p Di-nwọnni-ẹnyi, bịa! \p \v 23 Ẹfọma Di-nwọnni-ẹnyi wụ Jizọsị ya nọyeni ụnụ. \p \v 24 M nwẹ ihiẹn-ọsụsụọ jẹnni ụnụ ile imẹ Jesu Kristi.