\id REV - Ignaciano NT -Bolivia 1980 (DBL -2013) \h Apocalipsis \toc1 Eta mametacasivanahi ema Apóstole Juan te mavapure, ticaijare Apocalipsis \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt2 Eta mametacasivanahi ema Apóstole Juan te mavapure, ticaijare \mt1 APOCALIPSIS \c 1 \p \v 1 Ema Tata Vicaiyaquene mavarahahi tímima­ti­cha­ha­viyare eta táijahú­chi­ravaya táichara­ra­ca­vayare eta apaquehe, apaesa vecha viti mavana­ranahi. Ema máimechahi eta juca, ema machicha Jesucristo. Tásiha, ema Jesús mavanecapa ema ángele timeta­ca­nu­yarehi nuti Juan mavanarahi. Eta tacahe, nájuchahi puiti eta juca apaesa écha éti apanavare eta táichara­ra­ca­vayare. \v 2 Tacuti eta yátupihi eta nucame­ta­rai­ruirahi núti eta máechaji­ri­ruvana ema Viya, étarichuhi eta máimitu­rapiana ema Jesucristo, puiti nutupiruva numetacahe eta juca numeta­ca­si­vanahi eta máimeru­nuanahi ema ángele. \v 3 Tétavicava eta náurica­ca­revaya ena téchaji­cu­hanaya eta juca máechaji­ri­ru­vanahi ema Viya, eta máimima­ti­runuhi. Éneri­chuvare tétavicava eta náurica­ca­revaya namutu ena tisamanaya tisuapanaya eta juca. Taicha tiánehinapa eta táitavi­rayare tamutu. \s1 Ema Juan macajure ena siétemuriqueneana machamuriana \p \v 4 Nuti Juan nucajurehe eti siétemuriana nuchamu­rianahi ejane­re­ruanahi tayehe eta tinapaica te Asia. Nuvaraha macata­ji­ca­hehini ichape ema Tata Vicaiyaquene, émapa ema Jesucristo. Táurihi­varéni eta epane­reruana. Ema Tata Vicaiyaquene matiari­hi­quenehi te tépana­vainapa, puiti manasi­richuhi eta viyehe, émarichuva manasi­que­neyare te táitavapa tamutu. Te tamirahu eta máejasihahi trono, natiarihi ena siétequeneana mayeheana arcángeleana. Navara­ha­hivare eta iúrica­ca­re­vainaini. \v 5 Ema Viáquenu Jesucristo, ema yátupi­quenehi tiámapa­rau­cha­havihi eta juca vímitu­ca­si­vanahi. Éneri­chu­hivare ema máinapuiruhi téchepuca te máecari, apanapa eta máquehe. Éma, yátupi­quenehi Rey. Namutuhi macachu­ria­ca­vacaya ena réyeana te juca apaquehe. Éma, yátupihi eta máemuna­si­ra­havihi, masipa­si­na­havihi eta viáchanevana tayehe eta vipeca­turana te máitine máepusairuhi. \v 6 Éneri­chuvare, tinaca­havihi te namuri ena manere­ji­ruanahi tuparai­ru­ca­ha­vi­yarehi eta mayehe, mavarairahi viyuja­ra­ca­rá­hiyare mayehe ema Viya. ¡Támutuhini sácheana vicunacha eta máitupa­ji­jia­si­ravahi! ¡Viárami­pa­ra­cahini eta aquenu­cairahi! ¡Amén! \p \v 7 Ímaha, máraja­painapa ema Cristo. Támaya­repahi eta úcaji. Namutuyare nanecapa ena achaneana te juca apaquehe. Náimahainapa, tásiha, tipica­nainapa. Tíyaha­ha­ca­va­nainapa eta náimairayare, énaripa ena námarie­queneana ena tijara­chanahi, taicha téchavanahi éna eta náejeca­pi­ravahi ena náchuca­na­veanaini. ¡Ene tacaheyare! ¡Máiteca­pa­va­nepaini! \p \v 8 “Nútira nunacuchahi eta táepani­ravahi eta apaquehe. Nútiri­chuvare nécha eta táimiya­ni­ravaya tiuri. Néchayareva eta táitavi­rayare tamutu” macahehi ema Viya, tétavicava eta máitupa­ji­jia­sirava, máiturue­que­nehahi tamutu. Éma, matiari­hi­quenehi te tépana­vainapa, puiti manasi­richuhi eta viyehe, émarichuva manasiyare te táitavapa tamutu. \s1 Eta máimeresirava ema Jesucristo mayehe ema Juan \p \v 9 Nuti Juan, nútirichu echamu­rinuhi. Nútiri­chuvare ecuti­que­nenuhi tayehe eta vicata­ji­vairahi, vicami­cha­hisera tamutu taicha tétume­cha­havihi ema Jesús. Taicha vicune­vaipahi eta visiapi­rayare te mávasa, aquenu­ca­haviya. \p Núti, tiáquiji­ca­nuanahi tayehe eta tiúrupuhi ticaijare Patmos te etupiereca mar, táichavenehi eta nucame­ta­rai­ruirahi eta máechaji­riruva ema Viya, néchaji­si­hai­ra­hivare eta máijare ema Jesucristo. \v 10 Te jena sáchequenehi lumincu­quenehi, ema Espíritu Santo tímima­hanuhi eta mavara­ha­queneana tímechanu ema Jesucristo. Tacahehi eta táepani­ravahi eta máimima­ha­que­nenuhi. Tativapa nusamahi eta mahu ema émana te nuquecu. Muraca eta máechaji­si­ranuhi. Tirurehucha eta nusamirahi. \v 11 Ánipa macahehi: \p —Piájuchaya tamutu eta juca pímaha­que­neanaya. Pímiama­recapa eta piájure nayehe ena siétemu­ri­queneana pichamuriana: ena tiávihanahi te Efeso, ena tiávihanahi te Esmirna, ena tiávihanahi te Pérgamo, ena tiávihanahi te Tiatira, ena tiávihanahi te Sardis, ena tiávihanahi te Filadelfia, énapa ena tiávihanahi te Laodicea\f + \fr 1:11 \ft Tamutu eta jucana ava­sa­reana tiávi­ha­nahi te provi­ncia Asia. Puí­ticha eta juca provincia ticai­jare Turquí­a.\f* —macahepa. \p \v 12 Tacahe, néviuru­cavapa. Nuvarahapa nímaha­yarehi ema téchaji­canuhi. Tásiha, nímahapa eta siete candelero tiúquiana, amairiha oro. \v 13 Te enumu­humuri eta siétequene candelero, matiarihi ema achane vivasimahi. Tiúmaji eta mamuiriha. Títecapa te máivapeana. Ichapeme eta máitijuhe, títecapa te matupa. Amairi­havare oro. Eta máitijuhehi táicutiarahi eta aquenu­cairahi éma. \v 14 Eta machutimaca amairiha tijapu, tirape­pe­ji­ca­quenehi. Eta máuquihana, tétavi­cavahi eta tavayu­hau­qui­raivahi. \v 15 Eta máivapeana tijanu­nu­pe­vachava, tacuti eta bronce eta tajanu­nusira. Eta mahu, tétavi­cavahi eta tamura­cavahi eta marure­hu­chirahi. \v 16 Te mavahu vaure, macara­tacahi eta siete jarairiquiana. Te majaca tiúchucahi tavasi­ma­hi­yaréni eta espada. Táetaviuchahi eta tacasiriva, tínuna­pe­hivare. Eta mamira, tétavi­cavahi eta táerame­me­sirahi tacuti eta sache. \p \v 17 Nupica­rinehi eta nímairahi. Náquipai­cavapa te máivapeana. Tiánehi népenaini eta nupisirahi. Émasera manacapa eta mavahu vaure te nápusi. Máichanupa: \p —Vahi picupicanu. Nútichucha nuti nunacuchahi eta táepani­ravahi. Nútiri­chuvare néchahi eta táitavi­rayare tamutu. \v 18 Núti yátupi­quenénu nucaita­re­carahi, taicha nuchavahi nítareca te táequenepa eta nacapa­si­ranuhi. Puiti máichecua­ra­qui­rénapa eta nítaresira. Nútiri­chuvare necha ena tépenana. Nucaeche­pu­cayare eta náqueheana ena náepena­queneana nácani níchuha­que­nea­nayare. \v 19 Piti Juan, piájuchayare eta juca pímaha­que­neanahi puiti, étapa eta pisama­que­neanahi nutupa­ra­ru­vianahi nayehe ena pichamuriana, étapa eta táichara­ra­ca­vayare nímecha­que­né­viyare. \v 20 Numeta­caviya eta tacaye­ma­quenehi eta siétequene jarairiqui nucara­taruhi te vaure, étapa eta siétequi­queneana candeleroana óroquiana. Éta juca siete jarairiqui, énara ena ticame­ta­rai­ru­rahiana nayehe ena siétemu­ri­queneana pichamuriana. Eta siete candeleroana, énara ena siétemu­ri­queneana nuchanerana. \c 2 \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Efeso \p \fig no caption|src="map" size="span" ref="Ap 2-3" \fig* \v 1 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Efeso: Núti iáquenunuhi taicha núti nucara­tacahi eta siétequene jarairiquiana te nuvahu vaure. Núti návihahi te tamuri eta siétequi­queneana candeleroana óroquiana, táicutiarahi eta néchirahehi emutu éti. \v 2 Núti nímati tamutu eta íchaque­neanahi, étaripa eta tamura­cavahi eta ecaema­ta­nea­si­ranuhi, ecami­chirahi tamutu. Váhivare iúricahini ecasi­ri­quihini ena achaneana váinarajiana. Váhivare ejaca­pahini ena tépiya­ca­va­napahi apóstoleana, ímatia­ca­vanehi éti ena tépiya­hi­ra­hia­napahi. \v 3 Nímatihe eta ecami­chirahi tamutu eta iátaji­vanahi táichavenehi eta ecaema­ta­nea­si­ranuhi núti. Vahi eyacu­jihini. \v 4 Jucari­hisera eta juca eviurevahi nuyehe. Puiti ecami­tia­caripa eta émuna­raivana. Vaipa tácutihini eta émuna­rai­vanahi te épana­vainapa. \v 5 Puiti nuvaraha étupi­ri­cayare eta juca, tachava eta émuna­raivahi. Éneuchavaya tativaina apaesa íchavare eta táuriqueneana tacuti eta acane. Te vahi ecuetu­pi­ricava, nútija­ca­ru­vayare níteca, nítsiva­chayare eta candelero ícutiarahi eyehe. \v 6 Éti, ecuna­cha­carehi eta ecati­chirahi eta tamaetu­pi­si­ravahi eta nayehe­repiana ena apamuriana téhicanahi ema Nicolás. Ene nucahehi núti, nucati­cha­hivare eta nayehe­repiana. \p \v 7 “Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana eti nuchane­ranahi. Etupi­ru­va­yarehi esuapa. Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi, nucasia­pa­heyare núti tayehe eta paraíso ícumunahi me Tata. Nénica­he­yareva eta tahi eta yucuqui tiama eta táurica­ca­re­vayare eta ítaresira. \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Esmirna \p \v 8 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Esmirna: Núti nunacuchahi eta táepani­ravahi. Nútiri­chuvare néchahi eta táitavi­rayare tamutu. Nuti nacaparuhi, nuchava­hisera nítareca. \v 9 Núti nímati tamutu eta íchaque­neanahi, eta ecata­ji­vairahi, étapa eta epaure­ra­vanahi. Tétavi­ca­va­hisera eta iúrica­ca­revahi, tímicu­ti­ji­ri­ca­vaipahi rícohé­nahíni. Nímativare vahi esemahini taicha eta épiyae­que­neanahi nayehe ena tímija­cha­vanahi machanerana ema Viya. Mávahá­ruanahi ema Váinaraji, machane­ra­na­hivare. \v 10 Vahi ecupica eta ecata­ji­vairaya. Numetacahe: Ema Váinaraji tímisia­paheya te cárcel eta máitsama­re­si­raheya te tímina­ji­ca­he­ya­repuca. Ecami­cha­chu­chasera, taicha diésquenerichu sache eta ecata­ji­vai­rayare. Nutupa­ra­cahecha: Ejica­pai­cayare tayana­pa­nepuca nacapacahe. Núti níjara­ca­heyare eta táitsivayare. Tiúriyare eta ítare­siraya. \p \v 11 “Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana eti nuchane­ranahi. Etupi­ru­va­yarehi esuapa. Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi, nucuchu­cu­ha­heyare. Vahi ecata­ji­vaimahi tayehe eta nacata­ji­vai­rayare te yucu ena masuapa­ji­rai­ra­hanahi. \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Pérgamo \p \v 12 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Pérgamo: Núti nítuca némecha­re­cavaca nácani téjeca­pavana taicha nucayehe eta espada, táetaviu­re­quenehi eta tacasiriva. \v 13 Núti nímati tamutu eta íchaque­neanahi. Nímativare eta éñami­ravahi taicha namutu­yaréni ena echáca­ya­penána téhicanahi eta máimiturapi ema Váinaraji Satanás. Váhisera ínaji­ca­vahini, étume­cha­vaichucha eta éhisi­ranuhi núti. Étaripa te ímahapa eta nacapa­sirahi ema nuchaneraini Antipas, yátupi­quenehi eta masuapi­ranuhi éma. Ena machane­ranahi ema Váinaraji nacapacahi éma te jena iávihahi éti. \v 14 Jucari­hisera eta juca eviurevahi nuyehe. Taicha ísapa­vaichucha natiarihihi ena nanere­ji­ruvana ena echamuriana vahi návara­hahini náinajica nanica eta tinicacare nayuja­raurehi te tamirahu eta nasiña­rajiana. Tacutiquene esena­ma­reanahi éna. Eta acane, ema máratátaji Balaam tímitucahi ema Balac eta máimiaqui­pai­si­ra­vacahi ena israelítana tayehe eta juca tamauri­que­neanahi. \v 15 Éneri­chuvare nararihi ánaqui te emuri ena apamuriana váhivare navaraha náemitisica eta máimitu­rapiana ema Nicolás. Tétavi­cavahi eta nucati­chirahi núti eta máimitu­rapiana ema Nicolás taicha tétavi­cavahi eta tamaetu­pi­si­ravahi. \v 16 Eta tacahe, éneucha­vayare eti éjeca­pa­vanahi. Te vahi ecueneuchava, nútija­payare némecha­re­pa­na­heyare tayehe eta tacasi­riquene espada táuchure­quenehi te nujaca. \p \v 17 “Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana eti nuchane­ranahi. Etupi­ru­va­yarehi esuapa. Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi, nénica­heyare eta ícuchihi me Viya eta ticaijare maná, tayumu­ru­re­va­que­ne­richaha. Éneri­chuvare níjara­ca­he­va­cayare eta tijapu mari. Eta te mari tatiari­hiyare eta ajureca arapiru. Nájinasera tímatie­que­ne­haimahi. Macarichu ema ticaye­heyare, éma tímatiyare eta máijare arapiru. \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Tiatira \p \v 18 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Tiatira: Núti Machichanuhi ema Tata Vicaiyaquene. Núti nímatihi tamutu, taicha tijara­hivaca eta núquihana, tétavi­cavahi eta tavayu­hau­qui­raivahi. Eta nívapeana tijanu­nu­ca­vacava tacuti eta bronce eta tajanu­nu­sirahi. \v 19 Núti nímati eta íchaqueneana. Nímativare eta émuna­si­ranuhi, eta esuapi­ranuhi yátupi, eta échapa­ji­ri­sirahi ena achaneana, étapa eta ecami­chirahi. Nímativare muraca­pa­naipahi eta ecaema­ta­nea­si­ranuhi. Tiápaju­ca­vaipahi puiti tayehe te épana­vainapa. \v 20 Jucari­hisera eta juca eviurevahi nuyehe. Ísapahi tisiapa­mu­rihahe esu eséna­tátaji. Ésu, vahi táetupi­ca­vahini eta suyehe­repiana, sucutihi esu Jesabé­lni­tataji eta acane. Tímija­chavahi mavanara ema Tata, suémeje­ca­pa­va­cha­hisera ena nuchanerana. Suímitu­ca­vacahi naicha eta piesta, tásiha nanicavare eta tinica­careana nayuja­rau­reanahi te tamirahu eta nasiña­rajiana. Suímitu­ca­va­cavare eta natuhu­si­vayare. \v 21 Núti íchape­murihi eta nucucha­pirahi ésu, eta suéneucha­vahini, apaesa suínaji­cahini eta sutuhusiva. Váhique­nesera suvaraha suínajica eta suyeherepi. \v 22 Puiti níjara­cayare eta suícuñayare. Ticaju­mayare apaesa suíveca te sucamane. Ichape eta sucata­ji­vairaya. Éneri­chuvare ena suíture­vanahi, nícuña­ca­va­ca­yareva muraca, te vahi nacuínajica eta suíchaque­nea­sanahi ésu. \v 23 Éneri­chuvare ena suchicha­naveana níjara­cayare eta najumayare, nímica­pa­si­ra­va­cayare. Tásiha, échainapa eti nuchane­ranahi eta nímatirahi tamutu eta epane­reruana, eta te esamureana éti. Nímahai­ne­pasera núti eta níchara­ca­va­cayare ena téjeca­pa­vanahi, étapa tiámayare eta náichaqueneana. \v 24-25 Tájina apanai­nahini eta eviurevahi nuyehe. Núrisa­murehi eyehe eti matapi­ra­va­reanahi, eti vahi éhicahini eta suímitu­rapiana esu eséna­tátaji. Váhivare ávara­hahini íjaracava éhica eta suhiape­ma­re­vanahi, susiña­va­vai­ri­sirahi eta máimitu­sirahi ema Satanás. Tásiha puiti, nutupa­racahe eti nuchanerana iávihanahi eta te avasare Tiatira: Ecara­tacava muraca tayehe eta juca éhiruhi. Ecune­nuyare eta nuchaviraya. \p \v 26 “Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi, váhivare ínaji­cahini eta ecaema­ta­nea­si­ranuhi, núti níjara­ca­hénapa eta tuparai­ru­cai­ra­hénapa tayehe eta avasareana. \v 27 Ecuti­nuyare núti eta máijara­si­ranuhi ema Tata Ticachichanu eta tamura­cavahi aquenu­cai­ranuhi. Ene ecaheyare éti. Muracayare eta aquenu­cai­ra­heyare. Ecara­ta­cayare eta etsucu­ru­payare fiérroqui. Esuapa­ca­reyare muraca. \v 28 Tétavi­ca­vayare eta ejarai­vayare nicha núti, taicha nujupa­ha­he­yarehi éti. \v 29 Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana. Emutu eti nuchane­ranahi, etupi­ru­va­yarehi esuapa. \c 3 \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Sardis \p \v 1 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Sardis: Núti néchavacahi ena siétequeneana arcángeleana, étipa eti ecame­ta­rai­ru­rahiana taicha núti távami­raurehi eta siétequeneana jarairiquiana. Núti nímati tamutu eta íchaqueneana. Ena achaneana tímija­chanahi tiúrihi eta ecaema­ta­nea­si­ranuhi. Nútisera nímara­racahi eta esamureana. Nímatihe tiánehi eta ínaji­si­rainapa eta éhisi­ranuhi. \v 2 Ecaune­cha­vayare apaesa vahi ecuemitiaca eta éhisi­ranuhi. Taicha nímara­racahi núti vahi tátupi­ru­vahini te esamureana eta ecaema­ta­nea­sirahi ema Tata. \v 3 Puítisera, éneucha­vayare apaesa tacuijapa ecuichi­ravaina. Échavayare éti tamutu eta ímitu­ca­si­vanahi. Yátupina eta éhisiraya. Te vahi ecuetu­pi­ricava eta epane­reruana, nútija­payare tíjahú­cha­vayare eta níteca­pi­rayare némecha­re­pa­naheya. \v 4 Váhinéni ámutuhini éjeca­pa­vahini éti ecava­sanahi te Sardis. Natiarihihi ena matapi­ra­va­reanahi, váhivare náechipe­ji­ca­vahini. Ena nani, níjara­ca­va­cainapa eta namuiri­hayare tijapu. Ticacha­ne­nua­na­yareva taicha tatupa­racahi eta návihai­rayare eta nuyehe. \p \v 5 “Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi, níjara­ca­heyare ecamui­ri­hayare eta tijapu. Váhivare nucaepa­haimahi eta íjareana tayehe eta libro tiama eta nalista ena náitare­rua­nayare. Nímima­ti­cha­he­yareva eta me Tata, énapa ena ángeleana. \v 6 Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana. Emutu eti nuchane­ranahi, etupi­ru­vayare esuapa. \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Filadelfia \p \v 7 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Filadelfia: Núti yátupi­que­nénuhi Viya, yátupi­que­ne­hivare eta nusantuva. Nucarichu núti néchahi eta tapajacura eta arairuyare avasare Jerusalén, tacuti eta máechapa­ji­ri­sirahi ema náchucaini rey David eta táinapui­ruinihi Jerusalén. \v 8 Núti nímati eta íchaque­neanahi eta ecaema­ta­nea­si­ranuhi. Nímaha­hivare eta vahi camuri­hé­nahini. Nímati­hivare eta ecata­ji­vairahi, váhisera ecaina­ji­ru­vahini eta éhisi­ranuhi. Ímiya­na­va­hivare esuapahi eta nímitu­rapiana. Tásiha, puiti níjara­ca­heyare eta apana émata­ne­répiya. Nájina nísapaimahi tihapa­pi­ri­ca­heá­naimahi eta ítauchiraya éta. \v 9 Núti nítaha­ca­va­cayare ena israelítana tépiya­ca­vanahi machanerana ema Tata, machane­ra­na­hisera ema Váinaraji. Nucaepu­yu­ca­va­cayare te emirahu, apaesa náimati eta némuna­si­rahehi­­. \p \v 10 “Éti, ítauchahi eta nuvanairipi eta ecami­chiraya tamutu. Eta tacahe, nujanea­caheya núti apaesa vahi tacuimi­vehahe te táitecapapa eta nucaete­ma­ji­ri­si­ra­va­cayare namutu ena achaneana távapa­hianahi te juca apaquehe. \v 11 ¡Tiánehipa eta nuchaviraya! Étume­chavaya eta éhisirahi, machu émepu­rureca ejaca­pi­rayare eta ícuchia­nayare. \p \v 12 “Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi; nítsiri­ji­ca­vayare eyehe. Máichecua­ra­qui­reyare eta ecacha­neraya ema Tata te mávasa. Iámayare eta máijare, étapa eta níjare arairu. Iámaya­revare eta táijare eta arairu Jerusalén, taicha tachicha­he­vacaya. \v 13 Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana. Emutu eti nuchane­ranahi, etupi­ru­va­yarehi esuapa. \s1 Eta mametarapi ema Jesús nayehe ena machaneranahi ticavasanahi te Laodicea \p \v 14 “Picaju­reyare eta juca numeta­ra­pianahi ema ticame­ta­rai­rurahi nayehe ena pichamuriana ticava­sanahi te avasare Laodicea: Núti náichasa ‘Ema títaurahi’. Námapahi eta yátupi­queneana táuriqueneana echaji­ri­rucava. Núti tájina­quenéhi néjequiha. Núti nítauchahi tamutu eta mapane­re­ruanahi ema Tata, te népiyacapa eta anuma étapa eta apaquehe. \v 15-16 Eta juca numetarapi eyehe éti: Nímati eta íchaque­neanahi. Éti apáesa­sa­jí­ruichucha eta éhisi­ranuhi. Éti, vuíchaha ímereu­cha­vahini eta ecatia­na­siranu; váhisera yátupi­nahini tatupi­ru­vahini eta éhisi­ranuhi. Tacamu­nuinehi átupi­ru­vahini, yátupi­nahini ímerecava eta éhisi­ranuhi. Machu étaina taviuchahe eta nucaera­ji­si­rahéna nuyehe. \v 17 Taicha éti ímija­chavahi rícohe, tájina íchira­vai­nahini, tájinavare ácamu­nuhini. Vahi esamau­cha­vahini ichape­murihi eta éjapa­nu­ravahi. Váhineni rícohe­nahini. Etihinéni ecaijare páureana, púchuquiana, mamuiriareana. \v 18 Nuvaraha nuconse­jachahe: Te evarahapa yátupina eta errico­vayare, íteca eta nuyehe. Jéhevare núti núricha­heyare, ecutiyare ena ticayeheana eta yátupiquene oro. Jéhevare núti níjara­ca­heyare eta emuiri­hayare tijapu apaesa vahi ecutsiriha te numirahu. Nétsara­cha­he­yareva eta ipuruji apaesa ímairirica. \v 19 Núti nétupi­ricaya eta napane­reruana namutu ena némunaruana te náejecapava. Te vahi nacusuapanu, némecha­re­ca­yarehi. Tásiha éti, titupa­ra­cahehi étupi­ri­cavane eta epane­reruana, étume­cha­vavare tayehe eta éhisira. Éneucha­vavare apaesa tacuija ecuichi­ravaina. \v 20 Núti nujapa­nurahi. Nuvaraha tachava eta vicacha­ne­ra­cacahi. Vaipa ecuévuisiha eta nuyehe. Íchuha­nuvare. Viápechava vivapinava eta véchaji­ri­si­ra­va­pa­ra­ca­yare\f + \fr 3:20 \ft Te juca, ema Viáquenu tí­mi­cu­ti­ji­ri­cava eta máeha­ha­me­sira te jácani tapa­ja­cura, mava­rai­rahi masiapa, manica maca­chane ena tica­va­sanahi te tajuhe. Éta­sera eta máecha­ji­si­ha­que­neana, vahi étai­na­hini eta tapa­ja­cura eta vipena. Te juca, ema Viáquenu máecha­ji­si­hahi eta maja­pa­nui­ra­havi étapa eta mava­raira vicha­vaya vipaucha éma, tacha­va­hini viva­pi­nava mayehe, viúri­ya­reva te macha­caya.\f*. \p \v 21 “Emutu eti ecami­chanahi, ímiya­na­va­hivare eta éhisi­ranuhi, núti nucaeja­ca­he­va­cayare tayehe eta néjasi­hayare, tacutiyare eta néjasirahi te mavaure ema Tata, taicha eta nétume­chi­ravahi nucami­chirahi tamutu. \v 22 Ema Espíritu Santo tímitu­ca­heyare eta juca numeta­rapiana. Emutu eti nuchane­ranahi, etupi­ru­vayare esuapa” tacahehi tamutu eta máechaji­ri­ruvana ema Viáquenu eta eyehe. \c 4 \s1 Ema Juan máimaha eta natsiuresira te anuma \p \v 1 Te táequenepa eta juca, nímaha­varepa eta téjiacahi eta anuma. Nusama­varepa eta mahu ema émarichuhi ema tínapucahi téchaji­canuhi. Tirurehucha eta mahu. Tíchuhanupa, ánipa macahe: \p —Yare, piápana. Nuvaraha nímecha­viyare eta táichara­ca­vayare puiti juca vicaiju­heyare —macahepa. \p \v 2 Tacahe, eta nusamirahi eta íchuarapi, ema Espíritu Santo tíjara­canupa eta nucaicu­tia­rai­rayare tamutu eta nímaha­que­nea­na­yarehi. Tíjahú­chavapa nímaha ema Viya, téjacahi te trono te anuma. \v 3 Tiárami­carehi eta máimahi. Tétavi­cavahi eta máurinavahi. Eta máimahi tacuti eta tajanu­nusira eta márijahi jaspe étapa eta cornalína. Te tachachacuana távihahi eta trono, tétavicava eta tajaraivahi tacuti­yaréni eta táimahi eta ahe eta táurinava. Véresera eta táimahi. \v 4 Távihahi eta ichape trono, tatiari­hivare te tachachacu eta véinticuatro trono. Natiari­hivare ena véinticua­troa­navare téjacanahi tayehe, víyarahana tuparai­rucana. Tijapu amairiha eta namuirihana. Namutu ticayeheana corona te nachutiana, amairiha oro. \v 5 Tásiha, nímahahi eta térameca tásiha­quenehi tayehe eta trono. Nusamavare tirure­hu­chanahi. Ticaemapa. Tásiha, tatiarihihi te tamirahu eta trono eta siete tijara­hivaca tacuti­yaréni tanene eta yucu. Énahi ena siétequeneana arcángeleana mayeheana ema Viya. \v 6 Tijara­ra­cavare te tamirahu eta trono tacutipa eta tajara­hivahi eta ichapequene une. \p Natiari­hivare ena cuátroqueneana tijanea­re­canahi te machacaya ema Viya. Éna, ecutia­rareana eta máitupa­ji­jia­sirava. Tacutimahi ticauqui­ha­vacahi te namirahu téhepa nachepa. Amairiha eta náuquihana. \v 7 Eta tínapuca tavasi­ma­hi­yaréni eta sárare táiñehiquene\f + \fr 4:7 \ft Te jena ava­sare Asia (puí­ticha ticai­jare Turquí­a), tatia­ri­hihi eta tí­ñe­hi­que­nehi sárare náimi­ja­re­chahi “león”. Te táiya­hapa, eta tahu tacuti eta icha­pe­quene toro, éta­pa­puca eta ichi ajaira.\f*. Eta apana tavasi­ma­hi­yaréni eta torillo. Eta apana tacuti­ma­hi­yaréni achanemira. Eta apana tacuti­ma­hi­yaréni eta ichape mátihi tiárarai­ri­cahi. \v 8-9 Tacahe, ena nani cuátroqueneana ecutia­rareana tiávihanahi tayehe eta trono, sáisivaca eta napavana. Ticauqui­ha­va­cavare amairiha eta napavana. Ena nani, vahi táechuqui­hahini eta nacuna­chirahi ema Viya, ema acane­va­caquene eta máitare­sirahi. Tijiranahi tamutu sácheana, yátiana. Ánipa nacahe: \q1 “Tétavi­cavahi eta pisantuva, piti Tata. \q1 Tétavi­ca­va­hivare eta pítupa­ji­jia­si­ravahi, \q1 píturue­queneha tamutu. \q1 Piti pitiari­hi­quenehi te tépana­vainapa eta apaquehe. \q1 Puiti pinasi­ri­chuvare eta viyehe. \q1 Pítiri­chuvare pinasiyare te táitavapa tamutu. \q1 Puiti vihasu­lu­pa­ya­chavihi eta pichane­ra­havihi” \q1 nacahepa ena ángeleana. \p \v 10 Énavarepa ena véinticua­tro­queneana víyarahana tuparai­rucana tépuyu­canahi te mamirahu ema Viya, mávihahi te mayehe trono. Nacama­vahupa eta nayeheana corona. Titsiure­ca­navare. Ánipa nacahe: \q1 \v 11 “¡Tata Víyaquene, piti Viáquenuvihi! \q1 ¡Tétavi­cavahi eta piúrivahi! \q1 Picarichuhi piti vicasi­ña­quenévi. \q1 Ichape­quenehi eta vicuna­chi­ravihi. \q1 Tamutuhi pirataha píti. \q1 Taicha píti pépiyacahi acane tamutu eta juca \q1 vímaha­que­neanahi puiti. \q1 Pítiri­chuvare péchahi puiti tamutu eta \q1 pépiya­ruanahi”. \c 5 \s1 Ema Cordero macarataca eta ajureca tiama eta siete sello \p \v 1 Tacahe, te mavahu vaure ema máejaruhi tayehe eta trono, nímahapa macara­tacahi eta ichapeme ajureca ticayu­ruquihi, ticana­ra­cacahi eta letra te tajuhe étapa te táquecume. Ticaipistahi tayehe eta siete sello, táipista­ru­vanahi. \v 2 Nímahapa ema ángele tipiaracahi muraca. Tétavicava eta tamuracava eta mahu. Ánipa macahehi: \p —¡Puiti táuricapa máimerecava mácani tatupa­raruhi tivepi­sta­cayare eta tayeheana sello eta juca ajureca, maveru­rua­si­rayare! ¡Tatupa­racapa máiteca puiti! —macahepa. \p \v 3 Nájinasera náijara­ca­vahini navejia­pa­nahini eta ajureca: énaripa ena tiávihanahi te anuma, énava­ne­re­cai­na­hi­pucaini ena tiávihanahi te apaquehe, énaripa ena tiávihanahi te amahe apaquehe. Nájinavare tipatsi­cavaina náimara­ra­cahini eta ajureca. \v 4 Níyaha­ha­cavapa núti eta nímairahi namaji­nairahi náijara­ca­vahini naveru­rua­cahini eta ajureca, náechaji­cu­ha­hi­pucaini, étava­ne­re­cai­na­hi­pucaini náimara­ra­cahini. \v 5 Tacahe, téchaji­canupa ema émana víyaraha tuparai­rucahi. Máichanupa: \p —Vahi picuiyaha. Taicha matiarihi ema Cristo, ema yátupi­quenehi manere­jiruhi ema Viya ema téchaya tamutu eta juca apaquehe. Éma, tíjara­cavahi eta máepenirahi víchavenehi víti. Tichava­ri­pa­hisera títareca. Tásiha, macarichu ema tatupa­racahi maveru­rua­cayare eta ajureca, mavepi­sta­ha­yareva eta siétequene tayeheanahi sello táipista­ru­vanahi —máichanupa ema víyaraha. \p \v 6 Tacahe, nímaha­varepa ema Jesús, ticaija­re­hivare Cordero. Titupihahi éma te tamirahu eta trono, nachayacahi ena cuátroqueneana ecutia­rareana énapa ena víyarahana tuparai­rucana. Nímahahi eta majara, taicha táimica­pacahi éma eta macaepa­hairahi eta vipeca­turana viti achaneana. Siete eta majihuana. Eta juca táicutiarahi eta aquenu­cairahi. Siétevare eta máuquihana. Eta juca táicutiarahi eta tamutuirahi máimati­queneha, taicha navanahihi ena siéteana arcángeleana mayehe ema Viya, eta náimara­ra­siraya tamutu eta apaquehe. \v 7 Ema maca Cordero tiyanapa, majacapahi eta ajureca te mavahu vaure mayehe ema máejaruhi te trono. \v 8 Te macara­tacapa eta ajureca, ena nani cuátroquene ecutia­rareana, éneri­chuvare ena véinticua­tro­queneana víyarahana tuparai­rucana tépuyu­canapa te mamirahu ema Cordero. Ena nani véinticua­tro­queneana, namutu­yehehi te navahuana eta guitarra étapa eta escudilla, amairi­hasera oro. Tiama eta incienso, táicutiarahi eta táurivahi eta nayuja­ra­si­ranahi ena machane­ranahi ema Viya. \v 9 Tijiranahi eta juca jirasare arapiru. Ánipa nacahe: \q1 “Picarichu píti titupa­ra­cavihi eta picara­ta­si­rayare eta ajureca, pivepi­sta­si­rayare eta tayeheana sello. \q1 Titupa­ra­cavihi taicha píjara­cavahi píti tímica­pa­cavihi eta pivacha­re­si­ra­ha­vi­yarehi tayehe eta pítine vimutu víti apaima­ma­ji­que­ne­havihi te juca apaquehe. \q1 Taicha pivarahahi machane­ra­ha­vi­yarehi ema Tata Vicaiyaquene. \q1 \v 10 Píjara­ca­ha­vi­hivare viyuja­ra­ca­ra­hiyare mayehe ema Viya. \q1 Píti píjara­ca­havihi eta aquenu­cai­ra­haviya tayehe eta avasareana” nacahepa. \p \v 11 Tásiha, nusama­varepa eta nahu ena camuri­queneana ángeleana nachayacahi eta trono, eta návihahi ena cuátroqueneana ecutia­rareana, énapa ena tuparai­rucana. Tétavicava eta nasimu­tuvahi éna. \v 12 Éneri­chuvare tijirana muraca. Ánipa nacahe: \q1 “Piti Cordero, piti nacaparuhi, picarichu tatupa­racahi pijaca­payare puiti eta piávacure mayehe ema Viya. \q1 Tétavicava eta piúrica­ca­revahi táicha. \q1 Tétavicava eta pímatie­que­ne­hairahi tamutu. \q1 Tétavicava eta pitumevahi. \q1 Tétavicava eta pipicau­cha­ca­revahi. \q1 Tétavicava eta picuna­cha­ca­revahi. \q1 Tijarahi visama te vijirauchavi” nacahepa. \p \v 13 Nusamavare eta tahu tamutu eta máepiya­ruanahi ema Viya, eta tiávihanahi te anuma, étapa eta tiávihanahi te apaquehe, éneri­chuvare eta tiávihanahi te amahe eta apaquehe, étapa eta tiávihanahi te une. Ánipa tacahehi: \q1 “Tétavicava eta pítupa­ji­jia­si­ravahi, piti Vicaiyaquene, pítipa piti Cordero. \q1 Éti, tétavicava eta epicau­cha­ca­revahi. \q1 Éti, tétavicava eta ecuna­cha­ca­revahi. \q1 Tijarahi visama eta vijirau­chirahe. \q1 Máitava­ca­cayare eta vitsiusi­ra­heyare” nacahepa. \p \v 14 Énapa ena cuátroqueneana ecutia­rareana najica­papaipa: \p —Amén, ene vicahe­pa­ra­cayare —nacahepa. \p Tásiha, ena véinticua­tro­queneana víyarahana tépuyu­mu­ri­hanapa, natsiucapa ena apinana. \c 6 \s1 Eta táepistasira eta sélloana \p \v 1 Tacahe, nímahapa ema Cordero te mavepi­stacapa eta tínapuca sello. Tásiha, nusamapa ema émana ecutia­rarehi. Eta mahu tacutichucha tirurehucha. Ánipa macahe: \p —Yare, piúchuca —macahepa. \p \v 2 Tacahe, nímahapa eta cavayu tijapu. Ema ticaperahi, tatiarihi eta mataquiriqui. Tásihapa, ticaija­ra­casipa eta corona éma. Eta juca táicutiarahi eta máquipai­ri­si­ra­pa­racaya ena mánarana, taicha guerrerohi éma. \p \v 3 Nímaha­varepa ema Cordero mavepi­sta­ca­varepa eta tápinane sello. Nusama­varepa ema apana ecutia­rarehi: \p —Yare, piúchuca —macahevare. \p \v 4 Tacahe, tiúchujicapa eta apana cavayu. Titsi eta táimahi. Ema ticaperahi mámahi eta ichape­quenehi espada. Ticava­nahipa eta manaca­sa­mu­re­chi­rayare ena achaneana eta náehaca­cai­rayare. Téchepu­cainapa eta guerra. Ticapa­ji­ri­ca­ca­nainapa ena achaneana camuri­queneana. \p \v 5 Nímaha­varepa ema Cordero mavepi­sta­ca­varepa eta tamapanane sello. Nusama­varepa ema apana ecutia­rarehi, máichapa: \p —Yare, piúchuca —macahevare. \p Nímahapa eta cavayu tiquisa. Ema ticaperahi macara­tacahi eta balanza te mavahu. \v 6 Nusama­varepa eta mahu ema apana te namuri ena cuátroqueneana ecutia­rareana. Ani macahehi eta máechaji­ruvahi: \p —Ticata­ji­va­nayare ena ticaema­ta­ne­rahiana. Vaipa tisiva­chaimahi eta mavacha mácani achane. Diez páneana eta mavachayare te étana sache. Étaripa eta arusu\f + \fr 6:6 \ft Ema ecu­tia­rare máecha­ji­si­hahi eta taqui ticai­jare cebada. Eta juca tacuti eta arusu.\f* mapanarine kilo eta navachayare te étana sache. Étasera eta aceite comer, vahi téjiaca­vaimahi, étaripa eta tachi eta uva —macahepa. \p \v 7 Te mavepi­sta­ca­varepa ema Cordero eta tacuatrone sello, nusamapa ema apana cuátroquene ecutia­rarehi, máichapa: \p —Yare, piúchuca —macahe­ri­pavare. \p \v 8 Nímahapa eta apana cavayu tiyacaca. Ema ticaperahi, éma ticaijarehi “Ticapa­re­recaya ena achaneana”. Matiari­hivare ema téhicapahi, ema táquenu eta náchanevana ena náepena­queneana. Tacahe, eta cuarta parte eta nasimutuva ena achaneana tépenanaya naicha ena apinana. Taicha ticapa­ji­ri­ca­ca­nainapa ena achaneana tayehe eta guerra. Ena apamuriana técuha­nainapa. Apana­pa­nenapa eta najuma­nayare. Éneri­chuvare tanicainapa eta sárareana táiñehi­queneana. \p \v 9 Te mavepi­sta­ca­varepa ema Cordero eta tacincone sello, nímahapa eta mesa tiámahi eta mayucuneasa ema Viya. Te tápecu, nímaha­varepa eta náchanevana ena náepena­queneana táimica­pa­ruanahi eta náehisirahi ema Viya. Vahi náinaji­cahini eta náehisirahi te náimahapa eta nacata­ji­vai­rayare. Váhivare timati­na­naimahi eta nameta­sirahi eta máechaji­riruva ema Viya. \v 10 Puiti éna, tipiara­canahi. Ani nacahe eta napiara­sirahi: \p —Tátachicha, sántoque­nevihi píti. Yátupi­que­nevihi eta picasi­ña­careva. Píti pirataha tamutu. ¡Puiti vivaraha pítauchayare eta pitsiri­jie­que­ne­hai­rayare ena ticapa­ca­ha­vianahi te apaquehe! ¡Vivarahapa nacáeme­cha­ra­hipaini! —nacahepa. \p \v 11 Tásiha, ticaija­ra­ca­sianapa eta namuiri­ha­na­yarehi eta tijapu. Ticame­ta­ca­sianapa nanara­ha­si­ra­nu­mayare apaesainahi. Tiámainu­ca­va­yarehi te tiyuri­ti­cavapa eta natupayare ena nachamuriana nacapa­rua­na­ya­re­cha­havare ena téhicanahi ema Cristo. \p \v 12 Te mavepi­sta­ca­varepa ema Cordero eta tasaisine sello, nímahapa eta tamura­cavahi tayamu­ri­sirahi eta apaquehe. Eta sache témaha­varepa, tétavi­cavahi eta taquisava. Énerichuva eta caje amairihapa ítime. \v 13 Eta jarairiquiana tiávihanahi te anuma, témiri­ri­jicapa te juca apaquehe, tacuti eta tahi eta mitu te muracaicha técaticava. \v 14 Eta anuma témitia­ca­varepa tacutipa te téchuquimeca eta ajumeruca. Tásiha, eta ichape­queneana cerro tiyamu­ri­ca­vacapa tiyeje­ca­va­vacapa. Étaripa eta tiúrupuhiana te mar éneri­chuvare tiyeje­ca­va­vacapa. \v 15 Tacahe, tijunanapa ena réyeana te avasareana, énapa ena presidenteana, énapa ena comandanteana, énapa ena aquenu­ca­rahana, énapa ena rícoqueneana, énaripa ena músuana, énapa ena líbreana. Ticayu­mu­rú­quianapa te tajuhe eta ichape­queneana máriana cerro. \p \v 16 Ánipa nacahe: \p —Vicavi eta ichape­queneana mari, apaesa vahi macuima­hahavi ema Viya, apaesa viúchucuha tayehe eta táiñehiquene máicuñaraqui ema Cordero. \v 17 Táiteca­pau­re­havipa ­ puiti eta ichapequene juicio. ¡Páureha­visami! ¡Nájina tacaema­cha­que­nemahi! —nacahepa. \c 7 \s1 Ena dócemuriqueneana israelítana nacamarcaqueneanayare \p \v 1 Tacahe, nímahapa ena cuátroqueneana ángeleana. Titupi­hanahi te táinahu eta juca apaquehe, náicheji­mi­rau­ru­sirahi tamutu eta técati­cavana. Éna, náichejicahi eta técaticava apaesa tacuija eta técaticava te apaquehe étaripa te une, étava­ne­re­cai­na­hi­pucaini tacaeche­rahini te yucuquiana. Ticatu­pa­ra­ha­nasera éna nacami­riu­cha­yarehi eta táicuñayare te apaquehe étapa te une mar. \v 2 Éneri­chuvare nímaha­varepa ema apana ángele tiásihahi te táuchusinehi eta sache. Macara­tacahi eta mamarca ema yátupiquene Viya Vicaiyaquene. Ema maca ángele máechaji­ca­vacapa muraca ena cuátroqueneana ángeleana. \v 3 Tacahe, ema ángele máichavacapa: \p —Vuíchaha ecuca­mirica eta táicuñayare eta apaquehe eta une te mar étapa eta yucuquiana. Tapainu­mavaya te vimarca­cha­vacapa te nanahuana ena mavanarana ema Viya —máichavacapa. \p \v 4 Tásiha, te tamutupa eta nacama­rcai­ra­vacahi, nusamapa eta natupa ena nacama­rca­que­nea­naripa. 144,000 eta nasimutuva. Násiha­que­neanahi nayehe ena dócemu­ri­queneana israelítana. \v 5 Doce mil ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Judá. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Rubén. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Gad. \v 6 Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Aser. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Neftalí. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Manasés. \v 7 Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Simeón. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Leví. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Isacar. \v 8 Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Zabulón. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema José. Doce mílvare ena ticama­rcanahi machicha­na­vé­queneana ema Benjamín. \s1 Camurianavare ena apavasajuecuana tijapumuirihavacahi \p \v 9 Tacahe, nímaha­varepa ena camuri­queneana achaneana tiásihana te tamutu avasareana, apaecha­ji­ri­ru­va­queneana. Vaipa titupa­cha­careana eta nasimu­tuvahi. Titupi­hanahi éna te tamirahu eta trono, mávihahi ema Cordero. Tijapu­mui­ri­havaca eta namuirihana. Tásiha eta náurisa­mu­revahi nacara­tacahi te navahuana eta cáchipaca. \v 10 Namutu tipiara­canahi, ánipa nacahe: \p —Vihasu­lu­pa­yachavi, piti Tata Vicaiyaquene, pítipa piti Cordero, taicha éti ecuchu­cu­ha­havihi —nacahepa. \p \v 11 Tacahe, namutu ena ángeleana titupi­hanahi te tachacayahi eta trono, nachaya­ca­hivare ena cuátroqueneana ecutia­ra­reanahi, énapa ena víyarahana tuparai­rucana. Tásiha, tépuyu­canapa te tamirahu eta trono. Tétipai­mu­ri­hanapa. Natsiucapa ema Viya. \v 12 Ánipa nacahe: \q1 “¡Eta vicaheyare! \q1 Máitava­ca­cayare eta vitsiusi­ra­viyare. \q1 Taicha tétavi­cavapa eta picuna­cha­ca­revahi. \q1 Tétavi­ca­vavare eta pímatie­que­ne­hairahi tamutu, étapa eta pipicau­cha­ca­revahi, étapa eta pitumeva. \q1 Picarichu piti péchahavihi. \q1 Ichape eta vihasu­lu­pa­ya­chi­ravihi. \q1 Tijarahi te visamure te vijirauchavi. Amén”. \p \v 13 Tacahe, ema émana víyaraha máichanupa: \p —Te pivaraha pímati, nímima­ti­cha­viyare ena nani ticamui­ri­hanahi eta tijapu, táviha­va­repuca násiha —máichanupa. \p \v 14 Tacahe, níchapa núti: \p —Picata­jicanu, pimetacanu, tata. \p Tásiha, máichanupa: \p —Ena nani énara ena nacata­ji­va­que­neanahi ichape taicha eta náehisirahi ema Jesús, tiúchucu­ha­na­ri­pasera. Ticasipaipa puiti eta náchanevana tayehe eta máitine ema Cordero. Puiti ticamui­ri­hanapa tijapu, taicutiarahi eta tájinai­raripa naviure­vai­nahini. \v 15 Eta tacahe, titupi­hanahi puiti te tamirahu eta trono mávihahi ema Viya. Najirauchahi, natsiucahi éma tamutu sácheana yátiana te mayehehi templo. Éma majanea­ca­vacahi. \v 16 Ena nani tájinapa nácamu­nuimahi, vaipa técuhana, váipavare timauneana. Váipavare ticata­ji­va­naimahi taicha eta táijureva eta sache. \v 17 Taicha ema Cordero, ema tiávihahi te tamirahu eta trono, tétavicava eta majapa­nu­raivahi, majanea­ca­va­ca­yarehi. Máesicha­yareva eta tiúriama une ticaita­rerahi. Éneri­chuvare ema Viya macami­tia­si­nayare eta náiyaira —máichanupa ema víyaraha. \c 8 \s1 Éma Cordero mavepistacapa eta téqueneha sello \p \v 1 Tacahe, mavepi­stacapa ema Cordero eta téqueneha sello tayehe eta ajureca. Tamuturine timatina. Média-horapuca eta tamatinaira. \v 2 Tásiha, nímahapa ena siéteana ángeleana, titupi­hanahi te mamirahu ema Viya. Ticaija­ra­ca­sianapa eta siete chujareana nachuja­na­yarehi. \v 3 Tásiha, títeca­pa­varepa ema émana ángele. Mámapahi eta censario, amairiha oro. Tatiarihi te mamirahu ema Viya eta mesa tiámahi eta mayucuneasa. Amairi­havare oro. Ema ángele titupihapa te tamirahu eta mesa. Náijaracapa eta incienso tisimuri. Tacahe, macara­tacapa eta censario te tápusi. Macapu­si­siacapa ema Viya, tacacha­nepaipa eta nayuja­ra­sirana namutu ena machanerana ema Viya. \v 4 Tásiha, eta taquijarera étapa eta mayuja­ra­sirana tiápanapa mayehe ema Viya, tásiha­quenehi te mavahuana ema ángele. \v 5 Tásiha, ema ángele maveha­varepa eta apamuri emaniqui eta te mayucuneasa. Máinicachapa eta censario. Tásiha, máepuraicapa te apaquehe. Tíjahú­chavapa térameca, ticaema, tirurecapa. Tiyaya­carepa eta apaquehe. \s1 Eta nacachujairayare ena siétequeneana ángeleana \p \v 6 Tacahe, nímaha­varepa ena siétequeneana ángeleana titseca­va­naripa eta nacachu­jai­rayare. \p \v 7 Te ticachujapa ema tínapuca ángele, témiricapa te apaquehe eta uverequi étapa eta tiquiva ítiama. Témiri­cavare eta yucu. Táijuchapa eta tercera parte te apaquehe. Támairiacapa eta yucuquiana, eta muiji, étapa eta sucurecana. \p \v 8 Te ticachujapa ema apana ángele, témiri­ca­varepa eta ichape mari. Timurupahi eta táemirisira tayehe eta mar. Eta une, ítiamapa táicha. Tercera pártehivare eta ítiamahi. \v 9 Támairiacapa tacapa­pa­ji­cavaca eta sárareana tiávihana te une. Étapa eta pacureana tachima­ra­ruanahi, téchari­ca­vanapa. Tériri­ji­canapa tamutu. \p \v 10-11 Te ticachujapa ema apana ángele, témiricapa eta ichape jarairiqui. Tétira­rai­ca­parine eta táemiri­sirahi. Tajara­recapa eta une tayehe eta tercera parte eta cajacureana étapa eta cáquiureana. Venenoamapa taicha eta jarairiqui. Ichape­mu­ria­navare ena achaneana tépena­ra­canahi taicha eta náerirahi eta une tisucareama. Eta tacahe, ena tacaiti­ruanahi tímija­re­chanahi eta ecuñaraqui: Eta Súcareama Venenoama. \p \v 12 Te ticachujapa ema apana ángele, tiúchujicapa eta tépacuchahi eta sache, eta caje étapa eta jarairiquiana. Óchorine hora eta táetaviu­chirahi eta tamapicuva. Tacahe, óchovare hora eta tacaeche­rairahi eta sache. Ocho hóravare eta tacaeche­rairahi eta caje étapa eta jarairiquiana. \p \v 13 Tacahe, nésenicapa te anuquehe. Nímaha­varepa ema émana ángele tiáraraicahi. Nusamapa tipiara­capahi muraca, ánipa macahe: \p —Páureanasami ena tiávihanahi te apaquehe. Tétavi­cavaya eta nacata­ji­vai­rayare, puiti te táitauchavapa eta nacachu­jairaya ena mapana­queneana ángeleana, téquene­hanaya ticachujana —macahepa. \c 9 \p \v 1 Te ticachujapa ema apana ángele, nímahapa ema ángeléni mavasihi eta jarairiqui. Máquipai­ruvahi te apaquehe. Máisapa ema Viya eta mavejia­si­rayare eta pozo táupenaquene ticaijare Abismo. \v 2 Tacahe, mavejiacapa eta táupena­quenehi pozo. Tiúchucapa eta ichape quijare tacutipa eta taquijarera te tiju eta evitarahi. ­ Eta sache, timapicupa taicha eta quijare. \v 3 Témuna­hi­ri­cavapa tiúchuca eta tavasi­queneana eta tsacarana, tayehe eta quijare. Amairi­pahipa tamutu eta apaquehe. Tajara­chapahi eta tayuca­raivahi tacutipa eta tayucaraiva eta sáserahi. \v 4 Ticatu­pa­ra­casipa vahi tacunica eta tamuijira eta apaquehe étapa eta tapacajiana eta sucurecana étapa eta yucuquiana. Eta tatupa­rahahi eta tayuca­va­ca­yarehi namutu ena achaneana. Nacarichu tacaitica ena ticama­rcanahi te nanahuana tayehe eta mamarca ema Viya. \v 5 Cíncoyarehi caje eta tayereva eta tayuca­ra­re­re­si­ra­yarehi. Váhisera tépena­náimahi ena achaneana tayuca­que­nea­na­yarehi. Tétavi­ca­vasera tacati­va­yarehi nasama. Eta tayucaraqui tacuti­yarehi eta sáserahi eta tacati­va­yarehi nasama. \v 6 Te jena sácheanayare ena achaneana navara­hayare ticapa­cavana. Váhisera tépena­náimahi, tayanapane navara­hayare tépenana. \p \v 7 Eta juca tavasi­queneana tsacarana, nímicu­tíchapa eta cavayuana te titseca­vanahi tayehe eta guerra. Tásiha, te tachuti tacuti­ma­hi­yaréni ticayehe corona oro. Eta tamira achane­mi­ra­yaréni. \v 8 Tiuji eta tachutimaca, tacuti­yaréni eta suchutimaca esu esena. Tíñehivaca eta táheana. \v 9 Eta taparuma tacuti­yaréni eta fierro muraca­quenehi. Vahi táechucaimahi eta isavipe. Eta tárairahi, ¡tétavi­cavahi eta tamura­cavahi! \v 10 Ticaiji­quivaca tacuti­yaréni eta sáserahi. Eta juca tiyucarahi, cinco cájeyarehi eta tacaite­ma­ji­ri­si­ra­va­cayare ena achaneana. \v 11 Marari­hivare ema táquenu ema téchahi éta, ema ángeléni tivejiacahi eta táupenaquene pozo. Ema maca ángeléni, eta máijare te náechaji­riruva ena hebréoana “Apolión”. Te véchaji­ri­ruvana víti, ticaijare “Tijara­rerahi”. \p \v 12 Títauchavapa eta tínapuca ecuñaraqui nímaha­quenehi. Jucari­hi­cha­ha­va­resera apinachaha eta ecuña­ra­quiyare. \p \v 13 Te ticachujapa ema apana ángele, nusamapa eta mahu ema apana te tápusi eta cuátroquene esquina tayehe eta mesa oro eta tiámahi eta mayucuneasa ema Viya, tiávihahi te mamirahu éma. \v 14 Ticava­nai­ripipa ema ángele ema ticachujahi, ánipa ­ macahe: \p —Picaiticapa ena cuátroqueneana ángeleanaini váinarajiana, tiávihanahi te tachacaya eta cajacure Eufrates —macahepa. \p \v 15 Taicha acane ema Viya manere­ji­caripa eta juca hora eta macaiti­si­rainapa ena cuátroqueneana ángeleanaini, máisapainapa eta nacapa­si­ra­yarehi camuri­queneana achaneana, ena mapamu­ri­queneana eta náichape­muriva. Tacahe, téjapua­canapa éna. \v 16 Tacahe, tiúchuji­canapa ena suntaruana ticaperana. Nusamapa eta natupa. Dosciento millone eta náichape­muríva. \p \v 17 Tacahe, eta nímairahi ena ticaperana, tatiarihi eta náicutiara te natupana. Eta táimahiana titsi, azul, tiyacaca. Táiñehi­quenehi eta tachuti eta naperana. Tiúchucapaipa eta yucu, eta quijare te tajaca. Azufrepuha eta táepuha. \v 18 Camurianahi ena achaneana, ena tacapa­rua­napahi eta juca mapanaquene ecuñaraqui eta tacuchu­si­rapahi te tajaca: eta yucu, eta quijare, étapa eta azufrepuha. \v 19 Éneri­chuvare tatiarihi eta táijiqui ticuti­painehi eta quichare. Tétavi­cavahi eta táiñehi­vapahi eta tacaparaqui táuchurepahi te tajaca étapa te táijiqui. \p \v 20-21 Énasera ena apamuriana achaneana tacaiti­ruanahi eta ecuñaraqui, váhiquene navara­haimahi náinajica eta náichira eta tamauri­queneana. Váhiquene téneucha­va­náimahi. Váhivare náinaji­cahini eta nacapa­hivana, eta nahiape­ma­revana, étapa eta náesena­ma­revana, étapa eta námeraivana. Váhivare náinaji­caimahi eta najirauchira ena éreanana, eta natsiusirahi eta nasiña­rajiana náepiya­ruanahi oro, plata, bronce, márijahi, yucuqui. Tamutu eta juca mayamu­ri­ca­ca­hivare, váhivare tapaicahini, váhivare tasama­ra­hihini, váhivare táimairi­ri­cahini. \c 10 \s1 Ema ángele macaratacahi eta ajurecachicha \p \v 1 Tacahe, nímahapa ema apanavare ángele tiúcupaicahi te anuma. Tétavicava eta máiñehiva. Tamuichapahi eta úcaji. Te mápusi, tatiarihipa eta ahe. Eta mamira, tétavicava eta tajara­ra­sirahi tacuti eta táimahi eta sache. Eta mapaiqueana tijara­hivaca ticutipahi timuruquiape. \v 2 Téjiacahi eta ajure­cachicha eta macara­ta­sirahi te mavahu. Tásiha, eta mapaique vaure mácata­yaecahi eta une te mar. Eta étaquiape sapa tacata­yacahi te tiájipahi. \v 3 Tásiha, tipiaracapa muraca, tacuti eta tahu eta tíñehi­quenehi sárare. Te títapi­ricapa, nusama eta nahu ena apamuriana tacuti­yaréni eta tirure­huchahi. Siétequenehi eta najica­pirahi. \v 4 Te timatinapa, nuvarahapa nájueque­ne­ha­ya­rehini. Nusama­pasera ema téchaji­canuhi te anuma. Máichanupa: \p —Vahi picuajucha eta juca pisama­quenehi. Piáñauchayare eta juca. Váhivare picume­ta­jirica —máichanupa. \p \v 5 Tásiha, ema maca ángele nímaha­quenehi eta mácata­ya­sirahi eta une étapa eta tiájipahi, masuvechapa te anuma eta mavahu vaure. \v 6 Ánipa macahe: \p —Tivane­canuhi ema Viya, ema acane­va­ca­quenehi eta máitaresira, ema yátupi­quenehi tépiyacahi eta anuma, eta apaquehe, eta mar, étapa tamutu eta tiáviha­que­neanahi tayehe. Éma, tivane­canuhi numetaca eta juca máechaji­ri­ruvahi: “Tájinapa vaipa tiyeremahi eta táitaviraya”. \v 7 Ánaquia­pa­ripahi eta nacame­ta­ca­sivahi ena profetana eta mapane­reruana ema Viya. Puítisera te macachujapa ema téqueneha ángele, títavainapa tamutu eta mapane­re­ruanahi —tacahepa eta mameta­rapihi ema ángele. \p \v 8 Tacahe, nusama­varepa eta mahu ema téchaji­canuhi tásiha­quenehi te anuma. Tivane­ca­nu­varepa nupaucha ema ángele titupihahi tayehe eta une étapa te tiájipahi. Ánipa macahe: \p —Piyana piyaseaca eta ajureca macara­taruhi ema ángele —macahepa. \p \v 9 Tacahe, nuyanapa mayehe ema ángele. Nuyaseacapa eta ajureca. Tásiha, éma máichanupa: \p —Júcahi eta ajureca. Piveha, pinica. Títiveyare eta pisamira te pijaca tacutiyare eta mápama. Étasera te piami, tisuca­reyare pisama —macahepa. \p \v 10 Tacahe, nuvehapa eta ajure­cachicha te mavahu ema ángele. Nunicapa. Jéhesa­réinehi títivéinehi eta nusamira te nujaca tacuti­rinehi eta mápama. Téhesera nujiricapa, tisucarepa nusama te nami. \v 11 Tásiha, nucame­ta­ca­si­varepa: \p —Píti piápechavaya picame­ta­rapiya eta náichara­ra­ca­vayare namutu ena aquenucana te juca apaquehe, énapa ena achaneana ticava­sanahi te tamutu avasareana. \c 11 \s1 Ema Viya mavanecainapa ena apinana mavanaranayarehi profetanaya \p \v 1 Tacahe, te nuvapure, tíjara­ca­nuanapa eta ecutiriqui. Tásiha, máichanupa ema Viya: \p —Piyanayare tayehe eta Templo te Jerusalén. Pícutichaya tamutu eta peti étapa eta canchón. Pícuti­chavare eta náijuchi­rarehi eta sárareana námava­hu­queneana. Tásiha, pitupa­cha­yareva áyana­na­hipuca ena achaneana téneucha­va­ra­hianahi eta te canchón. \v 2 Váhisera picuicuticha te aneca tamirahuhi eta Templo. Taicha ena apajue­cu­ruhana, nísapa­que­neanapa eta návihairaya éna. Nísapai­na­varepa eta náitaha­siraya eta tayere­ru­vanaini eta avasare tacapi­ca­hu­quenehi Jerusalén. Ichape eta namapa­chi­chi­ji­si­rayare. Cuarenta y dos caje eta náichirayare. \v 3 Nútisera nuvane­ca­va­cainapa ena apinana nuvaneruana profetana. Éna, tiquisa­mui­ri­ha­na­ya­repahi eta namuirihana. Eta juca táicutia­ra­yarehi eta náichuaré­si­rayare náeneuchava ena achaneana. Mil doscientos sesenta sache eta nayere­vayare —macahepa. \p \v 4-5 Tásiha, nímahapa te anuma te mamirahu ema Viya eta apina yucuqui olivo étapa eta apina candeleroana te mamirahu ema Viya, ema téchahi tamutu eta juca apaquehe. Eta juca táicutiara eta majanea­si­ravaca ena apinana mavanarana, taicha manere­ji­ruanahi éna, nacame­ta­rai­ruyare eta náeneuchi­ra­vayare ena achaneana. Te natiari­hi­napuca nácani tivara­ha­nayare titupiacana, éna ticatiu­cha­va­nayare. Tiúchucayare eta yucu te najaca. Táijuchayare muraca, tacapa­ca­yareva ena nánara­na­yarehi. \v 6 Éneri­chuvare ena nani, narata­ha­ya­revare náichejica eta tiquiva te jena sácheana nacame­ta­rai­rui­rayare. Étaripa eta une, náepiya­cayare ítiamayare náicha. Nacuchu­ca­yareva eta táiñepa­hiyare nayehe ena achaneana, apana­pa­ne­ne­ji­yarehi náicha, te jácani navara­ha­que­neyare éna. \v 7 Téhesera te táitauchavapa eta nacame­ta­rai­rui­rayare, macana­ra­va­cainapa ema Tíñehi Achane Váinara­jiquene ticaijare Útsutsure. Émaripa ema majupaha ema Satanás. Tásiha, masapi­hainapa ticapa­re­cayare macapa­ca­va­cainapa ena apinana mavanarana ema Viya. \v 8-9 Tásiha, ema Tíñehi Achane Útsutsure vahi máisapaimahi náecara eta náqueheana. Tanasi­yarehi te aneca. Tacahe, náimahayare namutu ena achaneana te juca apaquehe. Mapana sache y medio eta nacaheyare te calle eta te avasare. Eta juca avasare, étarichuhi eta macaeta­tainehi ema Viáquenu. Eta juca avasare, tétavi­cavahi eta tamauriva tacuti eta avasare Sodoma, étapa eta Egipto. \v 10 Ena achaneana, natiari­hiyare te tamutu avasareana ena tiúrisa­mu­reanaya eta náimairaya ena tépenanahi. Ticapie­sta­ra­nainapa. Tíjara­ca­si­cha­ca­ca­nainapa eta námavahuana. Taicha títava­naripa ena nani profetanaini, énaripa ena tihapa­pi­ri­canahi eta náichira eta tamauri­queneana. \v 11 Tásihasera, te táequenénapa eta mapanaquene sache y medio, macaeche­pu­ca­va­cainapa ema Viya. Tichava­nainapa títare­ca­nayare. Namutu ena achaneana náimahaya. Ichape eta napisi­rayare. \v 12 Tacahe, ena nani apinana profetana nasamainapa eta mahu ema tíchuha­vacahi te anuma. Muraca eta mahu eta máichuira­vacahi: \p —Yare, íteca, iápana —máichapa. \p Tacahe, járajapapa eta úcaji táepana­vacapa éna, támapa te anuma. Ena ticana­ranahi náimara­ra­caripa eta nayanirahi. \v 13 Enevanepa tiyaya­carepa eta apaquehe. Muraca eta tayamu­ri­sirahi. Camuri eta pétiana tiáquipai­ca­va­vacahi. Siete mil eta náichape­muriva ena náepena­que­neanahi. Ena achaneana táemachanahi, tétavi­ca­vainehi eta napisirahi. Náimati­nu­mainehi ema Viya. Napiaracapa, nacunachapa eta máitupa­ji­jia­si­ravahi ema Viya tiávihahi te anuma. \p \v 14 Títauchavapa eta juca apinaquene ecuñaraqui. ¡Váhisera tayere­que­ne­haimahi eta mapanaquene ecuñaraqui! \s1 Ticachujapa ema téqueneha ángele \p \v 15 Tacahe, ticachujapa ema téqueneha ángele. Tásiha, ticaemapa muraca te anuma. Ánipa tacahehi eta nahu eta nusamirahi: \p —Títauchavapa puiti eta émaira­yarepa ema Viya técha, ticava­nai­ri­piyare namutu ena achaneana te juca apaquehe. Macaejacapa ema Machicha Cristo, máijara­cainapa eta mávacu­reyare. Acane­va­cainapa eta émairayare techa tamutu —tacahepa eta nahu. \p \v 16 Tacahe, tépuyu­canapa ena véinticua­tro­queneana víyarahana, ena téjacanahi tayehe eta trono te mamirahu ema Viya. Titsiuca­pai­ri­canapa, nacunachapa ema Viya. \v 17 Tijiranapa, ánipa nacahe: \q1 “Vihasu­lu­pa­yachavi, Tata. \q1 Tétavi­cavahi eta pítupa­ji­jia­si­ravahi, píturue­queneha tamutu. \q1 Píti pitiari­hi­quenehi te tépana­vainapa eta apaquehe. \q1 Pinasi­ri­chu­hivare puiti eta viyehe. \q1 Puiti péjacapa tayehe eta piávacure ichapequene, pítira­yarepa pecha tamutu. \q1 \v 18 Tétavi­cavahi eta nasema­nevahi ena achaneana eta piyehe. \q1 Muraca­pa­nai­na­pasera eta pícuña­si­ravaca éna. \q1 Puiti ticaya­se­se­re­hia­nainapa te pimirahu ena náepena­queneana. \q1 Jéhesare, picami­tie­que­ne­hainapa namutu ena ticami­tie­que­ne­ra­hianaini te juca apaquehe. \q1 Puiti pítsiri­ji­ca­vainapa eta nacaema­ta­nea­si­ravihi ena pivanarana ticame­ta­rai­ru­rahiana eta péchaji­riruva. \q1 Puiti píjara­cainapa eta náicuchihi ena yátupi­que­neanahi \q1 pichicha­na­veanahi tiámanahi eta píjare: \q1 nácani ichavicana, araitanana, énapa ena amaperuana” nacahepa. \p \v 19 Tacahe, téjiacapa eta tapajacura eta Templo tiávihahi te anuma, mapena ema Viya. Ticaecherapa eta sagrario tacaunaiyahi eta echaji­ri­ru­cavana matratu­neanahi ema Viya nayehe ena israelítana. Tásiha, enevanepa téramecahi, ticaemapa, tirurecapa. Témiricapa eta uverequi timítu­tupahi. Tiyamu­ri­ca­varepa eta apaquehe. \c 12 \s1 Máimahavare ema Juan esu esena tínacayarehi étapa eta táiñehiquene sárare ticaijare Serpiente \p \v 1 Nímaha­varepa eta apana ecutiarare te anuma. Tiárami­carehi éta. Sutiarihi esu esena. Eta sumuiriha tacuti­yaréni eta tajaraiva eta sache. Te tápecu eta suívapeana tacuti­yaréni eta caje. Eta te suyehe corona te suchuti, jararihi tacuti­yaréni eta dócequeneana jarairiqui. \v 2 Esu suca esena ticajarihi. Tipiara­recahi eta suínasi­ra­yarehi. Ichape eta sucata­ji­vairahi. \p \v 3 Tásiha, témuna­hi­ri­ca­varepa tiúchujica eta táiñehiquene sárare. Ichape­que­ne­hivare. Ticaijare Serpiente. Máchaneva ema Satanás. Titsi eta táimahi. Siete eta tachuti. Diez eta tajihuana. Ticayehehi eta corona eta te tachutiana. \v 4 Eta te táijiqui, táestacapa eta mapamuriana eta táichape­muriva eta jarairiquiana, tacami­ricapa te juca apaquehe. Tásiha, titupihapa eta sárare te sumirahu esu esena esu tínaca­yarehi. Titsecavaipa eta tanisi­ra­yarehi eta suchicha. \v 5 Tacahe, ajaira eta suchichahi esu esena. Námava­ne­pasera mayehe ema Viya, te mávihahi te trono. Ema suchicha, aquenu­ca­yarehi tayehe tamutu eta avasareana. Macara­ta­cayare eta matsucurupa fiérroqui. Váhique­ne­yarehi tijapa­nu­ca­rea­naimahi nácani náichahi eta tamauri­queneana. Muraca­yarehi eta náicuña­nayare ena téjeca­pavana. \v 6 Tásiha, esu esena tijuna­vanepa te mávapahi apaquehe eta suáviha­yarehi maicha ema Viya. Natiari­hi­ya­re­hisera ena ténica­na­yarehi ésu. Mil doscientos sesenta sácheana eta náitáti­ra­yarehi esu esena. \p \v 7 Tacahe, tiúchujicapa ema Arcángele Miguel énapa ena ángeleana machamuriana. Téhaca­canapa nacanarapa eta Serpiente. Éneri­chuvare natiari­hivare ena tayeheanahi ángeleanaini váinara­jianahi. \v 8 Apaque­he­re­ru­pasera eta ichape­quenehi Serpiente, énapa ena tachamuriana. Tásiha, vaipa máisapa ema Viya nanasihini te anuma. \v 9 Tacahe, ticaqui­jianapa te juca apaquehe namutu ena ángeleanaini, émapa ema náquenu­murihi Serpiente, ema ticaetemahi acane esu Eva. Émarichuhi ema Váinaraji ticaija­re­hivare Satanás. Puíticha ticaete­ma­ji­ri­ca­vacahi ena achaneana te juca apaquehe. \p \v 10 Nusama­varepa te anuma eta mahu muraca, ánipa macahe: \p —Títauchavapa puiti eta náuchucuirapa ena téhicanahi ema Cristo. Máimererupa ema Viya eta tamutuirahi marataha. Máijaracapa ema machicha Cristo eta émairapa techa tamutu. Taicha ticaquijipa ema Satanás, ema timetau­cha­pa­ra­cainihi me Viya eta náichava­que­né­vanahi ena vichamuriana, tamutu sácheana, yátiana. \v 11 Ena vichamuriana naratahaipa ticatiu­chavana mayehe ema Satanás. Vaipa macapa­que­cha­va­caimahi éna, taicha yátupi ticasi­ña­vanahi tayehe eta máepenirahi ema Cordero. Éneri­chuvare náimima­tichahi ena apamuriana achaneana eta máechaji­ri­ruvana ema Viya. Éna, vahi napica­ca­va­va­cahini tayehe eta náitaresira. Tíjara­ca­vanahi te náepeni­ra­yarehi, vahi návara­hahini náinajica eta náehisirahi ema Cordero. \v 12 Tétavi­cavaya eta iúrisa­mu­revaya puiti, emutu eti iávihanahi tayehe eta juca anuma. Páureana­sa­misera ena ticava­sanahi te apaquehe étapa eta tiávihanahi te une te mar, taicha ema Váinaraji máucupau­cha­vacaipa. Tétavicava eta masema­ne­vapahi taicha máechahi eta ánipi­rinehi macaheyare —macahepa ema maca. \p \v 13 Tacahe, eta Serpiente, eta táimairahi eta tacaqui­jirahi te anuma, táucupai­siraipa te juca apaquehe, tacamesapa táehica­rairica esu esena suínaruhi. \v 14 Ésusera ticaija­ra­casipa eta apina ichape­queneana supava­na­yarehi tacuti eta tapava eta ichape mátihi. Sumaita­sia­va­yarehi tiara tayehe eta mávapahi apaquehe suáviha­yarehi. Ánaqui natiari­hi­yareva ena téchapa­ji­ri­ca­na­yarehi. Mapana año y medio eta náenisi­ra­yarehi. Eta Serpiente vahi táiteca­pau­chaimahi ésu. \v 15 Tásiha, eta Serpiente táhicapa eta une te tajaca, tavarairahi tíjahúchava tatiarihi eta cajacure apaesa suéricahini esu esena. \v 16 Étasera eta apaquehe tacatiuchapa esu esena. Téjiacapa eta apaquehe, táerapai­ca­vanepa eta une táhiruamahi eta Serpiente. \v 17-18 Tacahe, eta táimairavahi eta Serpiente vahi tárata­hahini, taveti­jipaicha eta tasemirahi suyehe esu esena. Tiyanapa nayehe ena suchamuriana, énapa apave­que­neanahi. Tavarahapa tacapa­ca­yarehi ena sucuti­que­neanahi tisuapanahi ema Viya, téhica­na­hivare eta máimitu­ra­pianahi ema Jesucristo. \c 13 \s1 Máimahavare ema Juan eta útsutsure étapa eta sárare tíñehiquene \p \v 1-2 Te táequenepa eta juca, te nuvapure, nutupihahi tayehe eta playa eta mar. Nímahapa eta útsutsure tiúcupai­capahi tásihahi te une. Siete eta tachuti. Dies eta tajihuana. Te tápusi eta tajihuana tatiarihi eta tayehe corona. Eta juca sárare tavasi­ma­hi­yaréni eta ichini. Táiñehi­quenehi eta tajaca. Eta táivapeana tacuti­yaréni eta táivape eta aticure. Tásiha, te tachutiana tatiarihi eta ajureca tímija­chavahi Víyainahíni. Macuna­hisera ema achane majupaha ema Satanás. Eta tacahe, eta Serpiente táijaracapa eta máitupa­ji­jia­si­ra­va­yarehi ema Útsutsure eta macaete­ma­rai­va­yarehi marata­hai­ra­yarehi tamutu. Aquenu­cayare te tamutu avasareana maicha eta Serpiente. \v 3 Te étana machuti ema Útsutsure, tatiarihi eta majara eta ticapacahi. Tásihasera, tichavahi títareca, tinara­ca­varepa. Tacahe, eta náimairahi ena achaneana te tamutu avasareana, ichape­rinehi eta nárami. Tásiha, náehicapa nasuapapa ema Útsutsure. \v 4 Natsiuca­varepa eta Serpiente, taicha eta náimairahi eta táijara­sirahi eta máitupa­ji­jia­si­ra­va­hivare ema Útsutsure. Tásiha, nacahepa mayehe: \p —Tétavi­cavahi eta máitupa­ji­jia­si­ravahi ema maca. Nájinavare tirata­haimahi nacanara náquipaica éma —nacahepa. \p \v 5-7 Tacahe, ema Viya máisapahi ema Útsutsure téjacahi te mávacure, ichape aquenuca, ticava­nai­ripipa tayehe tamutu avasareana te juca apaquehe. Ema Viya vahi máicuña­ca­va­nehini eta masiña­va­vai­sirahi, tímija­chavahi Víyainahini. Tíñema­hi­pivaca eta máechajisira, macaeca­hirahi ema Viya étapa eta mapena. Macaeca­hivare ena tiávihanahi te anuma. Éneri­chuvare mapana­ji­ri­cavaca ­ ena machanerana ema Viya. Máimica­ra­ta­ca­vacapa, mavarairahi máimica­pa­ca­vacaya. Cuarenta y dos caje eta macami­chirahi ema Viya eta máimiyu­se­ma­sirahi ema Útsutsure. \v 8 Eta acane te tépana­vainapa eta apaquehe, tatiarihi eta libro tiama eta nalista ena títare­canaya te apana vítaresira. Macara­taruhi ema nacaparuhi Cordero. Natiari­hisera ena apamuriana tájinahi eta nalista tayehe eta libro. Ena nani ena titsiucanahi ema Útsutsure. \p \v 9 Te evara­hapuca ecaicutiara eta juca, tavaraha epane­rechaya ichape. \v 10 Mácani témera­ta­cayare ema apana, éneri­chuvare éma te tacaicu­tia­ravapa ticaera­ta­yareva éma apanavare. Mácani ticapa­recahi, nacapa­ca­yareva éma. Eta tacahe, nácani machanerana ema Viya, tatuparaca nacami­chayare tamutu, náimereca yátupina eta náehisirahi ema Viya. \p \v 11 Tásiha, nímaha­varepa eta apana sárare, táiñehi­que­nevare. Tiúchujica te amahe apaquehe. Eta juca sárare, macunahi ema achane ticaijare Falso Profeta\f + \fr 13:11 \ft Te piva­ra­ha­puca pecha eta apana, pita­nuca eta capí­tulo 16.13.\f*­. Eta juca, tatiarihihi eta apina eta tajihuana, tacuti eta tajihu eta uvesa. Étasera eta táechajisira tacutiahu eta tahu eta Serpiente Satanás. \v 12-14 Éneri­chuvare ema Falso Profeta majupahahi ema Útsutsure. Muraca eta tasuapa­careva eta mavanai­ripiana ema Útsutsure maicha ema Falso Profeta. Éma, maratahahi tímereca eta tiárami­careana. Marata­ha­hivare macamirica eta yucu tiásihaya te anuma. Náimahahi namutu ena achaneana te juca apaquehe. Ichape eta náramirahi. Étavenehi eta juca táimere­sirahi eta tiárami­careana, étainapa tivayuacaya ena achaneana, tisuapa­ca­renapa titsiuca­ca­re­na­varepa ema Útsutsure. Taicha náimahahi eta manara­sirahi eta majara te tumare; tiápechava títarecahi. Tacahe, ema maca Falso Profeta macava­nai­ripipa náepiyacaya eta máimahi ema Útsutsure, nasiña­rajiya. \v 15 Ema Viya macamichahi tamutu eta máichaque­neanahi ema Falso Profeta. Vahi máicuña­ca­vá­nehíni eta máchane­chirahi eta náepiyaruhi máimahi ema Útsutsure. Téchaji­cayare máicha. Eta juca nasiñaraji títupa­ji­jia­ca­vainapa tivanereca, ánipa tacahe: \p —Namutu tatupa­racahi natsiucanu núti. Nácani vahi návara­hahini titsiuca­nuhini, ecapa­ca­va­ca­yarehi —tacahepa. \p \v 16-17 Tacahe, ema Falso Profeta macava­nai­ri­pinapa nacamarca te navahu te vaure, te nanahupuca ena achaneana: ena amaperuana, énapa ena ichanaruana, énapa ena ichavicana. Tayanapane rícoana­hipuca, páureana­hipuca, líbreana­hipuca, mósoana­hipuca. Námayarehi eta máijare ema Útsutsure étapa eta mayehe número. Éneri­chuvare macava­nai­ripipa vahi nacuisapa nacujachapa eta navacha­rapiana ena mamarcareana. Ticata­ji­va­nainapa eta náituru­si­rayare eta nacamu­nu­queneana taicha vahi nacama­rcahini. \v 18 Tacamunuhi yátupina vipáne­ré­que­ne­hayare maicha ema Viya, apaesa vácaicutiara eta tacaye­ma­quenehi tayumu­ru­revahi eta tuparaqui máijare ema Útsutsure eta 666. Éta, tacunahi eta máijare ema maca achane. \c 14 \s1 Eta najirasa ena 144,000 ena téhicanahi ema Cordero \p \v 1-3 Tacahe, nímaha­varepa eta plaza ticaijarehi “Sántoquenehi Sión”, te mamirahu ema Viya, máejasirahi eta te trono, te návihahi ena cuátroana ecutia­rareana énapa ena véinticua­tro­queneana víyarahana tuparai­rucana. Nímaha­varepa ema Cordero. Te machacaya natiarihihi ena 144,000queneana téhicanahi éma. Éna, ticama­rca­vacahi te nanahuana eta máijare ema Cordero émapa ema Maiya. Nusama­varepa eta muraca ticaemahi te anuma tacuti­yaréni eta muraca tirureca. Tásiha, títsiva­cha­va­varepa. Nusamapa ticapu­nu­neanahi eta camuri­queneana guitarrana. Tacahe, ena 144,000queneana tijiranahi te mamirahu ema Viya. Arapiruhi eta najirasahi. Nájina apanaina títucaina eta najirasahi. Nacarichu títucanahi ena 144,000queneana. Ena nani náuchucu­reanahi te namuri ena ticava­sanahi eta juca apaquehe. \v 4 Matapi­ra­va­reanahi éna te mamirahu ema Cordero. Tájinavare váhiquene náechipe­ji­ca­vahíni, navirai­nahini esu esena túhusi. Náehicahi ema Cordero te jácani mapaisirana. Ena nani, ena náinapu­reanahi masantu­cha­que­neanahi ema Viya émapa ema Cordero. \v 5 Tájina náimati­yahini eta náepiya­hi­ra­hihini. Tájinaquene natapi­ra­vai­nahini te mamirahu ema Viya. \s1 Eta nametarapi ena mapanana ángeleana \p \v 6-7 Nímaha­varepa ema émana ángele tiárarai­ricahi. Ticame­ta­rapihi eta téqueneha mametarapi eta máichuare­sirahi eta náeneuchi­ravaina ena achaneana tiávianahi te tamutu avasareana, apaecha­ji­ri­ru­va­queneana. Máitava­ca­cainapa eta náitare­siraya nácani ena tisuapanahi. Muraca eta máichuare­sirahi, ánipa macahe: \p —Éneuchava eta epeca­turana. Epicau­chayare ema Viya, taicha éma tépiyacahi eta anuma, eta apaquehe, eta mar, étapa eta cáquiureana. Émaina ejiraucha, ecunachaya. Émaina etsiuca. Taicha járaja­painapa puiti eta máicuña­siraya ena achaneana máeneucha­va­rahana —macahepa. \p \v 8 Tacahe, tiúchuji­ca­varepa ema apana ángele. Émapa­vavare téchajica. Tiáramicare eta macaye­maquene. Ánipa macahe: \p —Tájinapa táipuina tacami­tia­ruinapa eta ichape­quenehi avasare Babilonia, taicha tétavi­cavahi eta tamutuirahi taicha eta tamauri­queneana. Tavayuacahi tamutu eta apana avasareana táichiraya eta tamauri­queneana, tacutihi súcani esena suétaviu­re­quenehi eta sutuhu­sivahi, namutupahi suvayuaca —máichapa. \p \v 9 Te títapi­ricapa, émapa­va­varepa téchajica ema émana ángele, ema namápa­nanehi. Muracavare eta máechaji­sirahi. Ánivare macahe: \p —Tájina­varepa táipuina eta náicuña­nayare ena tijirau­chanahi ema Útsutsure étapa eta máimahi náepiyaruhi nasiña­rajihi, énaripa ena tiámanahi eta mamarca te nanahuana étapa te navahuana. \v 10 Muraca eta nacata­ji­vairaya taicha ichape eta náimiyu­se­ma­sirahi ema Viya. Ticaepu­ju­qui­cha­ca­sia­nainapa eta te muracaquene yucu, táetira­ráisina eta tamuruira. Muraca­quenehi eta nasamira. Táitusiava, natsiri­hainapa eta máimara­rasira ema Cordero, énapa ena ángeleana. \v 11 Máichecua­ra­qui­reyare eta nacaicu­ñai­rayare. Tájina ticaema­haimahi eta yucu. Támutu sácheana, yátiana nacaheyare te yucu ena tijirau­chanahi titsiucanahi ema Útsutsure, tiámana­hivare eta mamarca, tacuna eta máijarehi ema nasiñaraji. \v 12 Eta tacahe, ena machane­ranahi ema Viya, ena tisuapanahi eta mavanai­ripiana, túmesa­mu­rea­nayare eta náehisiraya ema Jesús, puiti nacami­cha­yarehi tamutu —máichapa ema ángele. \p \v 13 Tacahe, nusama­varepa ema téchaji­canuhi te anuma. Ánipa macahe: \p —Piájuchayare eta juca numeta­ru­via­nayare: ¡Tétavicava eta náurica­ca­revaya ena táimica­pa­rua­nayare puiti juca vicaiju­heyare eta náehisirahi ema Viáquenu! —máichanupa. \p Éneri­chuvare ema Espíritu Santo máichanupa: \p —Jéhevare, najaca­painapa eta náicuchihi taicha eta nacaema­ta­nea­sirahi ema Viáquenu. Tájinapa nácamu­nuimahi, tinara­ca­nainapa —macahepa. \s1 Eta nacurujisiraya ena ángeleana ena achaneana \p \v 14-16 Te nésenicapa, nímahapa eta tijapu úcaji. Matiarihihi ema támaque­nepahi. Téjacahi éma te úcaji. Achanehi eta máimahi. Te machuti tatiarihihi eta mayehe corona oro. Németeaca titsecavaipa eta macuru­ji­si­rayare eta trigo. Tásiha, tiúchucapa ema émana ángele te tajuhe eta Templo. Mapiaracapa muraca ema téjacahi tayehe eta úcaji. Máichapa: \p —Puiti piyana. Picurujica namutu ena achaneana manere­ji­ruanahi ema Viya, taicha tiyuri­ti­cavapa eta natuparaha. Piputu­vahu\f + \fr 14:14-16 \ft Te piva­ra­ha­puca pecha eta apana, pita­nuca Mateo 13.24-39, étapa te 24.30,31.\f* —máichapa. \p Tacahe, ema téjacahi te úcaji, tíjahú­chavapa macuru­jicapa ena náequene­re­ruanahi manere­ji­ruanahi ema Viya. Macuchu­ca­vacapa eta te juca apaquehe. \p \v 17 Tásiha, tiúchuca­varepa ema apana ángele te tajuhe eta Templo te anuma. Németeaca matseca­ri­pavare eta macuru­ji­si­rayare, étapa eta uva\f + \fr 14:17 \ft Te juca, ema Juan máecha­ji­si­hahi eta nacu­ru­ji­si­rahi eta uva, tahi eta épire. Te jena ava­sare, eta naye­he­repi ena acha­neana, náca­ta­ya­ya­jica eta uva te raveta, nava­rai­rahi nacu­chuca eta tachi.\f*. \v 18 Éneri­chuvare tiúchuji­ca­varepa ema apana ángele eta te mesa tiámahi eta mayucuneasa ema Viya. Éma, téchahi eta yucu. Tacahe, mapiaracapa muraca ema matsecaripa eta macuru­ji­si­rayare. Máichapa: \p —Puiti piyana. Piputuvahu picurujica ena apamuriana achaneana te juca apaquehe. Tícuña­ca­ca­reanapa ichape, taicha tétavi­cavahi eta náichirahi eta tamauri­queneana. Vaipa ticucha­pa­ca­rehini eta náeneuchi­ra­vaina\f + \fr 14:18 \ft Ema ángele máimi­cu­ti­ji­ri­cahi eta tíñe­hi­quene ecu­ña­raqui tica­pa­ca­yare ena camu­ri­que­neana acha­neana étapa eta sára­reana. Vuí­cha­ha­sera étaina eta táeque­neha ecu­ña­raqui.\f* —máichapa ema ángele. \p \v 19 Tacahe, tiyanapa ema ángele. Macuru­ji­mu­rihapa ena achaneana tíchanahi eta tamauri­queneana. Tíñehi­quenehi eta náepenirahi taicha títecapapa eta táiñehiquene ecuñaraqui tiásihahi me Viya taicha eta náimiyu­se­ma­sirahi éma. Tacaja­pa­pa­he­ca­vacahi éna. \p \v 20 Te tachachacu eta viávasa eta tacaja­pa­pa­he­sihahi. Tiúchucapa eta náitine, tacuti eta cajacure. Étana metro eta táupenava. Tresciento kilómetro eta táunava­yare. \c 15 \s1 Ena siétequeneana ángeleana najacapapa eta siétequene ecuñaraquiana \p \v 1 Tacahe, te nésenicapa te anuma, nímaha­varepa eta apana ecutiarare. Tétavi­cavapa eta tárami­ca­revahi. Natiari­hivare ena siétequeneana ángeleana. Ticatu­pa­ra­ca­sianapa éna eta nacami­ri­si­ra­yarehi eta siétequene ecuña­raquiana te apaquehe. Te táitavapa eta juca ecuña­raquiana, títavai­na­varepa eta masema­nevahi ema Viya. \p \v 2 Nímaha tativa eta ticuti­yaréni táimahi eta une te ichapequene cáquiure. Tétavi­ca­vasera eta tajanu­nusira tacutihi eta espejo. Tásiha, tacuti­yaréni eta yucu eta táimahi. Natiari­hi­hivare ena máisapa­va­ra­hanahi najirau­chahini natsiuca­hi­pucaini ema Útsutsure étapa eta máimahi náepiyaruhi, váhivare náisapa­vahini nacama­rcahini eta mamarca. Te tachacaya eta une titupi­hanahi. Nacara­tacahi eta nayeheana guitarrana máijararuana ema Viya. \v 3 Tijiranahi eta jirasare majirasaini ema víyarahaini Moisés, mavanaraini ema Viya. Najirauchahi ema Cordero. Ani tacahehi eta jirasare: \q1 “Píti ichape­que­nevihi aquenuca, \q1 Tétavicava eta pítupa­ji­jia­sirava. \q1 Tamutu­quenehi píturue­queneha. \q1 Tétavi­cavapa eta tárami­ca­revahi eta pépiya­ruanahi. \q1 Tiúrica­ca­re­hivare eta pinaqui­pai­ruanahi. \q1 Vahi apana­pa­ne­ne­ji­nahini eta péchaji­ri­ruvana. \q1 Yátupihi eta piúriva. \q1 Píti aquenu­cavihi, péchaya tamutu avasareana. \q1 \v 4 Namutuhi tipicaviana, piti Tata. \q1 Namutuvare ticuna­chaviana taicha piti yátupi­que­névihi eta pisantuva, nájina nácuti­vihini. \q1 Títeca­nayare nácani achaneana te tamutu avasareana. \q1 Titsiuca­via­nayare taicha náimahahi tatupi­ruvahi tamutu eta píchaque­neanahi”. \p \v 5-6 Tásiha, nímaha­varepa te anuma téjiacahi tamutu eta Templo. Nímahapa tiúchucanahi ena siétequeneana ángeleana te téqueneha cuarto te tajuhe, énaquenehi ena ticatu­pa­ra­hanahi eta siétequene ecuña­raquiana táequene­re­ruyare tiúchujica. Eta namuirihana, amairiha eta lino tijapu tirape­pea­cavaca. Eta náitijuheana ichape­mevaca, títeca­pavaca te natupana. \v 7 Tásiha, nímahapa ema émana ecutia­rareana nacuatronehi. Máijara­ca­vacapa étasivaca eta escudilla oro ena siétequeneana ángeleana. Te tajuhe eta escudilla támapahi eta táiñehiquene ecuñaraqui táicutiarahi eta masemaneva ema Viya. Éma, acane­va­ca­quenehi eta máitaresira. Máimahapa tamutu eta tamauri­que­neanahi náichaque­neanahi ena achaneana. \v 8 Tacahe, nímahapa tíjahú­chavapa eta tajuru­sirahi eta majaraivahi ema Viya, ema acanevaca eta máitare­sirahi. Tétavi­cavahi eta mapicau­cha­ca­revahi taicha eta matumeva, marata­hairahi tamutu. Tásiha, nájina tiratahaina tisiapana te Templo, váhivare tímaha­ca­rehini eta tapajacura táichavenehi eta tavayu­chi­ravahi eta majaraivahi. Tiámainucava te táitauchavapa eta siétequene ecuñaraqui táequene­re­ru­yarehi námaque­nepahi ena siétequeneana ángeleana. \c 16 \s1 Títauchavapa eta ecuñaraquiana nacamiriruhi ena siétequeneana ángeleana \p \v 1 Nusamapa muraca eta mahu ema Viya tásiha­quenehi eta téqueneha cuarto náuchusinehi ena siétequeneana ángeleana. Ticava­na­hianapa éna. Ánipa tacahe eta navanahi: \p —Eyanapa ecamirica te apaquehe eta juca siétequene ecuñaraqui táiñehi­queneana tiávihanahi te escudilla taicha eta nusema­nevahi —máichapa ema Viya. \p \v 2 Tacahe, tiyanapa ema tínapuca ángele. Máepusaicapa te apaquehe eta ecuñaraqui tiávihahi te escudilla macara­taruhi. Tacahe, ena achaneana tiámanahi eta mamarca ema Útsutsure, táichavenehi eta natsiusirahi eta máimahi nasiña­rajihi, témuna­hi­ri­cavapa táuchuacavaca éna eta caracha ticaja­cha­carepa tijechevare, tacuti­yareni eta espuntiu. \p \v 3 Ema apana ángele máepusai­ca­varepa eta macara­taruhi tayehe eta mar. Tacahe, eta une tíjahú­chavapa ítiama, tijecheamapa. Tépena­ra­canapa tamutu eta sárare­chichana ticava­sanahi te mar. \p \v 4 Ema apana ángele máepusai­ca­varepa eta macara­taruhi tayehe eta cajacureana, te cáquiureana, étapa te tatava­rapiana. Éneri­chuvare ítiama­varepa. \v 5 Nusama­varepa ema máepusaicahi eta juca ecuñaraqui tayehe eta cajacureana. Macahepa éma: \p —Tétavi­cavapa eta piúriva, piti Tata Vicaiyaquene, eta pícuña­si­ra­vacaipa puiti ena ticaviu­re­vanahi. Yátupi­que­nevihi eta pisantuva. Píti pitiari­hi­quenehi te tépana­vainapa, puítiripa pinasi­richuhi eta viyehe. \v 6 Tícuti­cha­va­nainapa puiti eta navara­ha­quenehi térana eta íti ena tépusai­canahi eta náitine ena pichanerana táimica­paruana eta náehisi­ravihi píti, étapa eta nacame­ta­rai­ruirahi eta péchaji­riruva. Puiti píjaracaipa eta náerirayare eta ítiama taicha naviure­vanahi éna. \p \v 7 Nusama­varepa eta mahu ema apana tayehe eta mesa tiámahi eta mayucuneasa ema Viya. Ánipa macahe: \p —¡Tata Vicaiyaquene, tétavi­cavapa eta vicuna­chiravi! Píti, tétavicava eta pítupa­ji­jia­sirava, píturue­queneha tamutu. Pitupi­ruvahi eta pícuña­si­ra­vacahi ena ticaviu­re­vanahi. Vahi pémeta­vi­cahíni —máichapa. \p \v 8 Ema apana ángele máepusai­ca­varepa eta macara­taruhi tayehe eta sache. Tacahe, eta sache tépana­vainapa eta tavayu­chi­ra­vayare tíjure, táijuchirapa eta apaquehe énapa ena achaneana. \v 9 Jéhesa­réinehi, táetaviuchapa eta táijurevahi. Táijucha­vacapa ena achaneana. Váhique­nesera náeneucha­vahini, váhivare návara­hahini náeseni­cahini ema Viya. Navayu­chaichucha eta nasema­nevahi. Nacajachapa ema Viya, ema ticava­nai­ripipa eta ecuña­raquiana. \p \v 10 Ema apana ángele máepusai­ca­varepa eta macara­taruhi te táinahu eta mávasa capital ema Útsutsure, eta máejasihahi. Tacahe, ticutipa timapicupa te návihahi ena majupahana. Vaipa náimatie­que­ne­hahíni tájahapuca eta náichara­cavaya namutu ena machanerana. Ticapi­ti­quia­he­cha­vanapa ena achaneana taicha eta tacativa nasama. \v 11 Tacahe, tisema­sa­mu­reanapa nacajachapa ema Viya taicha eta tacativahi nasama eta najarana nacarachana. Váhique­nesera téneucha­va­náimahi mayehe ema Viya. Váhivare náinaji­caimahi eta náichira eta tamauri­queneana. \p \v 12 Ema apana ángele máepusai­ca­varepa eta macara­taruhi tayehe eta ichapequene cajacure ticaijare Eufrates. Tacahe, eta cajacure tiájicupa, apaesa máejerare eta nánucuiraya ena aquenucana tiásihanahi te tinapaica eta táuchusine sache, énapa ena suntaruana. \p \v 13 Tásiha, nímaha­vacapa ena mapana­queneana ticaete­ma­ra­hianahi: ema ­ Serpiente, ema Útsutsure, émapa ema Falso Profeta. Tiájaja­canahi éna. Te najaca, tiúchucahi eta tavási­yaréni eta varutete. Éreananahi eta júcana, náchane­vanahi ena mapana­queneana. \v 14 Éna, títupa­ji­jia­ca­vanahi tíchanahi eta tiárami­careana tavayua­ra­quianahi nayehe ena aquenucana te tamutu avasareana. Navaraha nacuru­ji­ca­va­cayare, énapa ena nayeheana ejército nasuntaruana apaesa namutu ticana­ranaya ema Viya. Tíjahú­cha­vasera muraca eta máquipa­pai­si­ra­va­cainapa éma, taicha tétavicava eta máitupa­ji­jia­sirava, máiturue­queneha tamutu. \p \v 15 (Nuti, tíjahú­chavaya eta níteca­pau­chi­ra­heyare éti. Váhisera táneca­pa­ca­remahi eta nítesira. Eta tacahe, tétavicava eta iúrica­ca­revaya te ecunevahi, machu ímacariana eta nuchima­pi­ra­heyare, etsiria­caréipa.) \p \v 16 Tacahe, ena mapana­queneana éreanana nacuru­jicapa ena aquenucana énapa ena nasunta­rurana tayehe eta vámahi ticaijare Armagedón te náechaji­riruva ena israelítana. \p \v 17 Ema téqueneha ángele nasietenehi máepusaicapa eta mayehe escudilla te anuquehe. Tásiha, nusamapa muraca eta mahu ema Viya tiásihahi te trono tayehe eta Templo. Ánipa macahe: \p —¡Títauchavapa puiti tamutu! —macahepa. \p \v 18 Tacahe, tiúchucapa eta térameca. Ticaemapa. Tirurecapa. Tiyamu­ricapa eta apaquehe, muraca eta tayamu­risira. Tájina tácuti eta tamuracava nasama­sa­rehini eta acane eta táepani­ravahi eta apaquehe. \v 19 Te tamutu eta avasareana te juca apaquehe, tiáquipai­ca­vanapa eta pétiana. Tavetijipa eta ichapequene avasare Babilonia. Tiáquipai­cavapa tamutu eta pétiana. Mapana eta táejepahi eta apaquehe te tajuhe eta avasare. Taicha ema Viya máechavapa eta naviure­vanahi ena tachicha­naveana. Máimerecapa éma eta masema­nevahi. ¡Tétavi­cavahi eta tamuracava eta táicuña! \v 20 Éneri­chuvare, tamutu eta tiúrupuhiana téricapa. Eta cérroana témitie­que­ne­varepa. \v 21 Témiri­ca­varepa eta ichapequene uverequiana. Tájinavare tácuti eta táichapeva. Cuatro arroba eta tajita­ca­re­vavaca. Tásiha, ena achaneana tisema­naichucha, nacaja­chaichucha ema Viya, taicha tétavicava eta tamuracava eta ecuñaraqui, eta táemiri­sirahi eta ichape uverequi. \c 17 \s1 Esu esena túhusi téjacahi te tamaiquehe eta apanavare sárare tíñehi \p \v 1 Tásiha, tipauchanupa ema émana ángele nasietenehi ena ticara­ta­canahi eta escudillana. Máichanupa: \p —Yare, nímecha­viyare eta suícuñayare esu esena túhusi, tavayu­revahi eta supeca­turana. Ésu, tacunahi eta ichapequene avasare te tachausi eta mar. \v 2 Ena aquenucana te juca apaquehe namutuhi suíturu­cavaca sucacha­nevaca éna. Suíchuhavare ena suvara­ha­que­neanahi suíturu­cavaca tayehe tamutu eta tájipa­racana tamauri­queneana —máichanupa. \p \v 3 Tacahe, ema Espíritu Santo tímima­hanuhi eta mavara­ha­queneana tímechanuya ema ángele. Ema ángele tiámanupa tayehe eta mávapahi apaquehe. Ánaqui nímahapa esu esena téjacahi te táinahu eta táiñehiquene sárare, máchanevahi ema Útsutsure. Titsi eta táimahi. Te táquehe, amairiha eta ajureca táimija­re­chavahi, tímija­chavahi Víyainahini. Siete eta tachutiana. Diez eta tajihuana\f + \fr 17:3 \ft Te piva­ra­ha­puca pecha eta apana, pita­nuca eta capítulo 13.1-8.\f*­. \v 4 Esu suca esena, eta táimahi eta sumuiriha mularume étapa eta titsi. Tétavi­cavahi táurina­va­vacahi eta suyere­ruvana, amairiha oro étapa eta táurina­queneana márija­hi­chichana, étapa eta tiúrinana perla. Tásiha, te suvahu sucara­tacahi eta ichape suéreresi oro. Tiámahi eta tájipa­racana pecatuana táiñema­hi­queneana suíchaque­neanahi eta suítare­sirahi sutuhu­sivahi. \v 5 Te suchuti, tatiarihihi eta ajureca eta suíjaruhi, tayumu­ru­re­va­chu­chasera eta tacaye­ma­quenehi: “Eta ichapequene avasare Babilonia, tacachichapa ena túhusiana. Táquenuyare eta tájipa­racana táiñema­hi­queneana”. \v 6 Nucaicu­tia­ra­pasera eta suíchara­cavahi esu esena ticavahahi ésu. Táecava­hachahi taicha eta suérirahi eta náitineamaini ena machanerana ema Viya, ena suímica­pa­ruanahi taicha eta náechaji­si­hairahi ema Jesús. Eta nímairahi eta juca, ichape­rinehi eta nárame­sirahi. \v 7 Tacahe, máichanupa ema ángele: \p —¿Tájaha tacayema piárameca? Numeta­ca­viyare puiti eta tacaye­maquene eta juca pímaha­quenehi suyehe esu suca esena, étapa eta sárare superahi, eta siétequenehi tachuti, eta diésquenehi tajihuana. \v 8 Eta juca sárare pímaha­quenehi, tanasi­que­ne­ri­pa­hineni acane, tájinai­pa­hisera puiti. Tiúchuji­ca­ya­re­va­resera tásihaya tayehe eta táupenaquene pusu. Ichape eta nárame­si­rayare eta náimairayare ena achaneana, namutu ena tájinahi eta nalistai­nahini acane te tépana­vainapa eta apaquehe, tayehe eta libro tiama eta nalistana ena náitare­rua­nayare. Tatupi­ru­va­ya­resera eta sárare tépenayare títaeque­nénapa. \p \v 9 “Pisama­nuchaha. Puiti numeta­ca­viyare eta tacaye­ma­quenehi eta pímaha­quenehi, te pivara­hapuca picaicu­tiaraya. Esu esena tacunahi eta ichapequene avasare. Eta juca siétequene tachuti eta sárare tacunahi eta siétequene cerro távihahi eta avasare. \v 10 Tacutiquene eta juca siétequene tachuti eta sárare náicutia­ranahi ena siétequeneana aquenucana. Cíncoana­pasera ena nájinaripa puiti. Matiari­hisera ema émana aquenu­caichaha puiti. Ema apana vuíchaha títecapahi. Téhesera te máitecapapa ema téquene­hayare, vaipa tiyeremahi. \v 11 Étari­chuvare eta sárare táitare­ruinihi acane, tájina­ri­pa­hisera puiti. Éta, macunahi ema nahóchone ena siétequeneana aquenucana. Te máuchujicapa, majacapa eta návacureana ena siétequeneana aquenucana. Tíjahú­cha­vasera eta máitaviraya. \p \v 12 “Eta pímaha­quenehi diésquene tajihuana nacunahi ena apamuriana diésqueneana aquenu­ca­nayare. Vuíchahasera ticatu­pa­ra­casiana. Najaca­pa­ya­resera eta natupa­ra­hanaya ena aquenu­canaya eta te návasana. Ánipi­ri­chusera nacaheyare eta nacacha­ne­rayare eta sárare. \v 13 Ena nani diésqueneana aquenucana tínunana eta napanereru. Náimica­tacaya eta sárare eta aquenu­cai­ranahi te návasana. \v 14 Tacahe, ena nani nacana­rainapa ema Cordero. Váhisera nárata­haimahi. Máitaha­ca­va­ca­yarehi ema Cordero. Taicha éma, yátupi­quenehi Rey, Aquenu­ca­hivare. Mavanecahi ena réyeana énapa ena aquenucana. Natiari­hi­yareva ­ ena macacha­ne­que­nea­nayare éma. Nacane­re­ji­quenehi eta máichuirahi ema Viya. Tásiha, yátupihi eta náehisirahi éma.” \p \v 15-18 Tásiha, máichanu­varepa ema ángele: \p —Esu esena túhusi pímaha­quenehi, tacunahi eta ichapequene avasare. Sucaete­ma­que­neanahi suítaha­ca­vacahi ena aquenucana te tamutu avasareana. Eta jena mar pímaha­quenehi te tachausi eta suéjasihahi esu túhusi­quenehi, tacunahi eta náichape­muriva ena achaneana te tamutu avasareana. Eta diésquenehi tajihuana eta sárare pímaha­quenehi tacunahi ena diésqueneana aquenucana. Éna, nacati­chayare esu túhusi. Téhesera te táequenepa eta juca, náitara­cainapa ésu eta sucaye­he­que­neanaini. Náepachia­cainapa. Náquipai­cayare tamutu eta supenana. Tásiha, eta náemachayare náijuchainapa te yucu. Eta nacuti­ca­cairaya, navaraha náimicataca ema Útsutsure, étapa eta nacami­tie­que­nehaya esu túhusi, vahi tásihahini eta napane­reruana éna. Émarichuhi ema Viya tíjara­ca­vacahi eta napane­re­rua­na­yarehi, náichirayare eta mavara­ha­quenehi éma —macahepa ema ángele. \c 18 \s1 Eta táquipaisiravahi eta avasare Babilonia \p \v 1 Nímaha­varepa ema apana ángele tiúcupai­capahi másihahi te anuma. Muraca eta matupa­rahahi. Mamicau­cha­pa­rinehi eta apaquehe eta majarai­vapahi. \v 2 Téchajicapa muraca, ánipa macahe: \p —Tájinapa táipuina táquipai­ru­vainapa eta ichapequene avasare Babilonia. Nájinapa nánasihini nacape­nahini ánaqui. Énanecha ticape­nanahi ena váinarajiana, étapa eta cáyureana tacaja­cha­ca­re­queneana. \v 3 Muraca­queneya eta táicuña taicha namutu ena achaneana te avasareana, tétavi­cavahi eta tavayua­si­ra­vacahi eta túhusicare, étanecha nacasa­murehi. Énaripa ena aquenucana, éneri­chu­hivare nacahehi éna táemesiavahi. Éneri­chuvare, ena tíjara­re­ca­rahiana eta téracare, tétavi­ca­vaipahi eta náurisirahi tarrico­cha­va­caipahi eta tímita­ha­ca­va­cayare ena apamuriana ­ —macahepa. \p \v 4 Nusama­varepa te anuma eta mahu ema apana ángele. Ánipa máichanu: \p —Eti machane­ranahi ema Viya, vahi ecuehica eta napeca­turana ena achaneana te juca avasare. Iúchuca­va­nesera, machu tavehahe eta táiñehiquene táicuñayare taicha eta napeca­turana. \v 5 Taicha tétavi­cavapa eta táuruque­chi­ravahi eta napeca­turana. ¡Ániquehepa! ¡Ema Viya máimara­racahi tamutu eta tamaepe­ra­ji­vanahi! \v 6 ¡Puiti eti nuchamuriana ángeleana, ícuña­cayare! ¡Íjara­cayare muraca eta táitsivayare taicha tavayuaca náichahi eta tamauri­queneana ena tachicha­naveana eta juca avasare! Cape juca náimica­ta­ji­va­cha­vacahi ena páureana. Puiti, ichape­pa­na­yareva eta íjara­siraya eta nátajivaya. \v 7 ¡Émecha­re­cayare muraca! Ichapena eta nacata­jivaira taicha tétavicava eta náijara­si­ravahi eta nacaete­ma­raivahi eta napane­reruhi: “Tájina níchira­vai­nahini eta návihahi. Núti néchahi. Tájina nácamu­nuimahi. Vahi nucata­ji­vahini” tacahehi eta napane­re­ruanahi. \v 8 Eta juca napane­reruhi naviurevana eta táijahú­chi­rainapa eta náicuñayare. Técuha­nainapa ena tachicha­na­veanahi eta juca avasare. Ticati­sa­mu­re­va­nainapa. Tíjuyare eta napenana, táimiju­cha­va­cainapa éna. Tépena­ra­ca­nainapa namutu. Máijahúchahi máicuña­cavaca ema Viya, máemereu­chirahi eta tamutuirahi marataha —máichanupa ema ángele. \p \v 9 Natiari­hivare ena aquenucana te avasareana, ena tavayua­ruanahi eta túhusicare, táimiaqui­jia­raruana eta tavayua­si­ra­vacahi. Éna, te náimahapa tipusi­sicapa eta yucu, tíyaha­nainapa ticatie­que­ne­ha­va­nainapa. \v 10 Nayere­re­qui­nainapa eta náimara­ra­si­rayare táichave­nénahi eta napisi­rayare eta yucu táicuñayare eta avasare. Tásiha, nacahenapa: \p —Páurevisami, piti ichapequene avasare Babilonia. Tíchecuhapa puiti eta táijahú­chi­ravapa eta pícuña —nacahepa. \p \v 11 Énaripa ena comerciánteana tíjara­re­ca­rahiana eta tájipa­racana te avasareana, tíyaha­na­yareva ticati­sa­mu­re­vanaya eta náimaira­yarehi eta táitavirapa eta avasare. Taicha nájinainapa tiviye­chaimahi eta námaque­neasana: \v 12 oro, plata, táurina­queneana márija­hi­chichana, perla, yerérucava táurina­queneana, seda, apaima­ma­ji­queneana mularumeana, títsimeana; éneri­chuvare eta náepiyaruana tijapu iápe ticaijare marfil, yucuqui táurinaquene, bronce, fierro, étapa eta mari ticaijare mármol. \v 13 Étaripa eta canela, eta apana táijiye­queneana táhiana yucuqui nasucureana, eta tátuyucuqui inciensosare, tíjiye­queneana brillantina, perfumeana. Étaripa eta téracareana, eta acéiteana, eta harina te trigo. Étaripa eta sárareana ticava­na­ra­ca­revaca, eta vuiye, cavayu, burro, éneri­chuvare eta tinica­careana uvesa, vaca. Étaripa eta carro. Énaripa ena achaneana ticamu­su­ra­careana náijara­re­rua­na­yarehi. \p \v 14 Tiápecha­va­varepa téchajica ema ángele, ánipa maicha eta avasare: \p —¡Jéhesare pítitátaji! Títavapa puiti eta picaye­heraini eta táurini­si­queneana tinica­careana, tétavi­ca­vainehi eta tavayua­si­ravihi. Éneri­chuvare títava­varepa eta picaye­hevaini eta tímaha­careana táurina­queneana pipinca­ni­lla­vainihi —máichapa. \p \v 15 Éneri­chuvare ena nani tíjara­re­ca­ra­hianaini eta juca tájipa­racana ichape­mu­ri­queneana tarricu­cha­que­neanahi eta avasare, nayere­re­qui­naripa eta náimara­ra­sirahi eta tacaicu­ñai­ra­yarehi eta avasare. Ticati­sa­mu­re­va­na­ripahi. Tíyaha­na­ripahi. \v 16 Tásiha, nacahepa: \p —Páurevisami piti ichapequene avasare. Tétavi­ca­vainihi eta piúrina­vainihi. Picutinihi esu esena eta táurinava eta sumuiriha lino, mularume, titsi eta tayehejaca eta sumuiriha. Eta piyereruva amairiha oro, táurina­queneana márijahiana, perla. \v 17 ¡Puiti, tétavi­cavapa eta táijahú­chi­ravaipa témitiaca tamutu eta pímaha­que­nea­nai­ni­samihi! —nacahepa. \p Éneri­chuvare, namutu ena comandanteana táquenuanahi eta lancha, énapa ena pasajeroana, énapa ena marineroana, énapa ena ticaema­ta­neanahi tayehe eta lánchana te mar, nanasipa namutu te tiyerehi. ­ \v 18-19 Eta náimairahi eta taquijarera eta yucu táijuirahi eta avasare, tipiara­re­canapa eta nacatie­que­ne­hairahi. Tíyahanapa. Nanaca­hivare eta máteji te nachuti. Tásiha, nacahepa: \p —¡Páurevi­cha­pucaini! ¡Tamapuruji eta juca ichape­queneni avasare! ¡Tájina apanaina avasarena tácutihini eta juca ichape­que­nénihi avasare! ¡Títavapa tamutu eta tarrico­vainehi virricho­chi­ra­vainihi vimutu viti tímisia­panahi eta táimaha­queneana viyere­rua­sanahi te lánchana tayehe eta juca mar! ¡Puiti tétavi­cavapa eta táijahú­chi­ravahi eta táemitie­que­nerahi tamutu! —nacahepa. \p \v 20 Tiápechava téchajicapa ema ángele, ánipa macahe: \p —¡Iúrisa­mu­re­carepa puiti eyehe eti iávihanahi te anuma, étipa eti apóstoleana, étipa eti profetana, emutu eti machane­ranahi ema Viya! Taicha máitsiri­jie­que­ne­haripa puiti ema Viya tamutu eta táemeca­ta­ji­va­si­rahehi —macahepa. \p \v 21 Tacahe, tiúchujicapa ema émana ángele, máetaviure eta mamuracava. Manara­cuhapa eta ichapequene mari ticheyarame. Máquijiecapa te une. Tásiha, macahepa: \p —Tacaheyare eta tamura­cavaya eta náquipai­siraya eta ichapequene avasare Babilonia. Tájinapa tímiape­cháimahi náimahahini. \v 22-23 Tamutu timatina eta te távinenihi. Tájinapa tímiape­cháimahi tacasa­ma­huhini eta irima­raquiana te cálleana eta nacapu­nu­neraini eta guitarrana, sivivire, nacajane, étapa eta nachujana. Nájina­varepa ena ticachu­ja­ra­hianaini. Váipavare ticasa­ma­huimahi eta piéstana ena araima­rahiana. Nájinai­na­varepa ena ticaema­ta­neanaini eta tinica­careana. Títavainapa tamutu eta emata­ne­canaini. Étaripa eta tamicahuana, tamutupa témitie­que­nehana. Tamapu­rujipa eta náiture­que­ne­hainihi ichape ena comerciánteana, náijarareca eta tasimu­tu­queneana. Tamapu­ru­ji­varepa eta tavayua­si­ravaca eta apamuriana avasareana téhicanahi éta, taicha puiti nájina ticata­ji­caimahi eta ichapeni avasare. \v 24 Eta júcatataji avasare, ticaviu­revahi eta nacapa­si­ra­vacahi namutu ena machane­ranaini ema Viya te juca apaquehe, énaripa ena profetanaini ­ —macahepa. \c 19 \p \v 1 Te táequenepa eta juca, nusama­varepa eta nahu ena camuri­queneana achaneana tayehe eta anuma. Muraca eta najiraira. Ánipa nacahe: \q1 “¡Aleluyapa puiti! \q1 ¡Tétavi­cavahi eta vicuna­chi­ravihi piti Tata! \q1 Eta picatiu­chi­ra­havihi, pímerecahieta nacapa­si­ra­vacahi nam eta pítupa­ji­jia­si­ravahi. \q1 \v 2 Taicha títauchavapa eta náicuñahi ena ticaviu­revana, vahi pémeta­via­ca­va­cahini eta náemecha­rahiana ena túhusi­queneana tachicha­na­vea­nainihi eta avasare. \q1 Ichape eta navayua­re­re­si­rainihi ena achaneana te apanana avasareana eta túhusicare. \q1 Puiti pítipa pítsiri­jie­que­nehahi eta nacapa­si­ra­havihi viti machane­ranaini”. \p \v 3 Tiápecha­va­na­varepa tijirana: \q1 “¡Aleluyapa puiti, taicha acane­va­cainapa eta tacaicu­ñairahi eta juca avasa­re­tataji!” nacahepa. \p \v 4 Tásiha, ena véinticua­tro­queneana víyarahana tuparai­rucana énapa ena cuátroqueneana ecutia­rareana tépuyu­mu­ri­hanapa te mamirahu ema Viya, ema téjacahi te trono. Natsiucapa eta nacuna­chirahi. Ánipa nacahe: \p —¡Amén! ¡Aleluya! \p \v 5 Tásiha, nusama­varepa eta mahu ema téchajicahi tayehe eta trono. Macahepa: \p —Puiti etsiuca­yarepa ema Viya, emutu eti machanerana, étipa eti amaperuana epicau­rahiana mayehe —máichapa. \s1 Eta táurinaquene mapiestara ema Cordero \p \v 6 Nusama­varepa eta nahu ena camuri­queneana achaneana. Tijaja­canahi. Tétavi­cavahi eta tamura­cavahi eta najirairahi. Ánipa nacahehi: \q1 “¡Aleluyapa puiti! \q1 Taicha téjacaipa te mávacure ema Viáquenu, tinacu­chavapa eta émairapa técha tamutu éma. \q1 Taicha tétavicava eta máitupa­ji­jia­sirava, tamutu­quenehi máiturue­queneha. \q1 \v 7 ¡Vámutu vicunacha éma! \q1 ¡Tétavicava eta viúrisa­mu­revapa puiti! \q1 Taicha títauchavapa puiti eta macuru­ji­si­ra­havipa ema Cordero, tímicu­ti­ji­ri­cavahi te araimamuhu. \q1 \v 8 Viti véhicanahi ema Cordero, tétavi­cavahi eta vipachi­na­vaipahi máicha, tacutihi súcani araimayare ticaetu­pi­rihipa, sucamui­ri­ha­hivare eta táurinaquene múiriare lino, tijapu tirape­pemeca” nacahepa. \p (Eta juca lino, táicutiarahi eta táurivahi eta víchaqueneana viti véhicanahi ema Viya.) \p \v 9 Tacahe, máichanupa ema ángele: \p —Piájuchayare eta juca: Tétavi­cavapa eta náurica­careva nácani nacaichu­ha­si­que­neanahi tayehe eta táurinaquene mapiestara ema Cordero. \p Tásiha, máichanu­varepa: \p —Eta juca nímecha­que­néviana, yátupi­que­neanahi máechaji­ri­ru­vanahi ema Viya —máichapa. \p \v 10 Tacahe, népuyucapa te máivape­chacaya ema ángele. Nuvarahapa nutsiuca­ya­rehini. Émasera máichanupa: \p —Péchepu­cachucha. Vahi picutsiucanu. Taicha nútirichuhi picuti­que­nenuhi mavana­ranuhi ema Viya, énapa ena pichamu­rianahi títauchanahi eta mavanai­ripiana ema Jesús. Ema Viya, éma tatupa­ra­cavihi pitsiucayare. Taicha étirichuhi vicuti­queneana eta vicame­ta­rairuira eta máechaji­riruva ema Jesús —máichanupa. \s1 Ema Jesús, macaperahi eta tijapu cavayu \p \v 11-13 Tacahe, nímaha­varepa eta anuma téjiacahi. Tiúchucapa eta cavayu tijapu. Eta máijare “Tímima­tirahi me Viya”\f + \fr 19:11-13 \ft Te piva­ra­ha­puca pecha eta apana, pita­nuca eta Juan 1.1-8.\f* ema ticape­rapahi éta. Éma, yátupiquene títaurahi; taicha éma, tatupiruva eta mahaque­nu­cavahi. Éma, macatiu­cha­vacahi ena náurique­neanahi. Énasera ena tíchanahi eta tamauri­queneana, muraca eta máicuña­si­ra­vacahi. Étapa eta macana­rai­ra­vacahi ena mánarana, vahi macapa­ca­va­caimahi ena tájina naviurevaina. Énasera ena nacaviu­re­vanahi, máitaeque­ne­ha­va­cayare. Eta tacahe, eta mamuiriha ticaepa­pamehi te iti. Eta máuquihana timuru­hevaca tacuti­yareni eta yucu. Te machuti ticayehehi eta camuriquene coronana. Tatiari­hivare eta ajureca tiámahi eta apana máijare. Macari­chusera ema téchahi eta tacaye­ma­quenehi eta ajureca. \v 14 Náehicapahi ena mayeheana ejército, tiásihanahi te anuma. Namutu ticape­ravaca eta cavayu tijapu. Eta namuirihana, amairiha eta táurinaquene lino tijapu. \v 15 Te majaca ema tínapu­capahi, tiúchucapa tavasi­ma­hi­yaréni eta tacasi­riquene espada eta macapa­si­hayare ena mánarana. Macara­tacahi eta matsucurupa fiérroqui eta macuru­ji­si­ra­vacaya. Mácata­ya­ya­ji­ca­va­cayare ena mánarana tacutiyare eta nácata­ya­ya­ji­sirahi eta uva eta nacuchu­sirahi eta tachi táitive­quenehi. Éta tímereu­cha­yarehi eta tamura­ca­vayare eta náicuñaya, taicha tétavi­cavahi eta náimiyu­se­ma­sirahi ema Viya ema máitupa­ji­ji­ha­quenehi, máiturue­que­ne­havare tamutu. \v 16 Tatiari­hivare eta ajureca te tacheyarapi eta mayehe capote tépacuchahi eta mapaheana. Eta táechaji­riruva eta ajureca, ani tacahehi: “Éma yátupi­quenehi Rey, Aquenu­ca­hivare. Mavanecahi ena réyeana énapa ena aquenucana”. \p \v 17 Nímaha­varepa ema ángele titupihahi te tamirahu eta sache. Mapiara­ca­vacapa eta cáyureana tiárarai­ri­ca­ráhiana te anuquehe. Ánipa macahe: \p —¡Yare, emutu eti cáyureana, iúrujicava! Enicayare eta táurini­siquene tinicacare máeniru­heyare ema Viya. \v 18 Enicayare eta náecheanaini ena aquenu­canaini comandan­teanaini, ena ajairanaini tímija­chavana túmeana, énapa ena nayeheanaini ejército nasunta­ru­ra­nai­nipahi, étapa eta táeche eta cavayu naperanaini. ¡Vénica­heyare namutu éna! —macahepa. \p \v 19-20 Tacahe, nímaha­varepa ema Útsutsure, énapa ena apamuriana majupahana aquenucana te avasareana, énapa ena nayeheana ejércitoana. Matiari­hi­varehi ema Falso Profeta, ema tímere­ca­pa­ra­cainihi eta tiárami­careana, mavayua­ra­quianahi nayehe ena achaneana eta náisapi­ra­va­yarehi ticamarcana, natsiusi­ra­ya­rehiva eta máimahi ema Útsutsure. Tacahe, namutu ena náuruji­ru­vanahi ticana­ranahi ema ticaperahi eta cavayu tijapu énapa ena téhicanahi mayehea­napahi ejército. Tacahe, ena ángeleana nacara­tacapa ema Útsutsure, émapa ema Falso Profeta. Tásiha, ena apinana náitare­ruichaha náepuju­quichapa tayehe eta táijurequene yucu táetira­raisina eta tamuruira. Éta nacaicu­ñaiyahi. \v 21 Tásiha, ema ticaperahi eta cavayu tijapu, máijahúchapa macapa­pa­ji­cavaca ena suntaruana mánaranahi. Eta macaparaqui eta tacasi­riquene espada táuchurehi te majaca. Tásiha, járajapapa eta camuriquene cáyureana, tanicapa eta náecheanaini. Tisatu­he­vacapa. \c 20 \s1 Eta táichavaquenevaya eta mil año \p \v 1 Nímaha­varepa ema émana ángele másihapahi eta te anuma. Mámapahi eta ichapepi cadena, étapa eta llave, tacaera­tai­yayare eta táupenaquene pusu. \v 2 Tacahe, ema ángele macara­tacapa eta táiñehiquene Serpiente, eta ticaete­ma­re­recahi acane, émarichuhi ema Váinaraji Satanás. Tacahe, ticaitihapa ema Satanás tayehe eta ichapepi cadena. Mil áñoyare eta macaiti­hai­rayare. \v 3 Tacahe, ema ángele máiyara­cuhapa éma eta te mávacu pusu táupena­quenehi. Manacapa eta llave, máeratae­que­nehapa. Manaca­varepa eta ajureca, ánipa tacahe: “Machu évejiaca eta juca tapaja”. Tayere­vayare eta mil año, vahi ticaete­ma­re­caimahi nayehe ena achaneana. Te táequene­pasera eta mil año, tiúchuji­cai­na­varepa eta ticaete­ma­re­cai­na­varepa, ánipi­nesera. \p \v 4-5 Tacahe, nímahapa ena achaneana náechepu­reanahi nacapa­rua­nainihi. Éna, táimica­pa­ruanahi eta náehisirahi ema Jesús, étaripa eta nacame­ta­rai­ruirahi eta máechaji­riruva ema Viya. Ena nani, vahi náepuyu­mi­rau­chahini ema Útsutsure, váhivare natsiucahini eta máimahi nasiña­rajihi ena apamuriana achaneana, váhivare návara­hahini nacama­rcahini eta te nanahu étapa te navahu. Ena nani, ena náinapurehi téchepucana te tamira­huichaha eta mil año. Nímahapa eta náejasiraipa te trono, catupa­ra­hanapa éna, juéseanaripa. Mil año eta nacatu­pa­ra­hai­rayare. Énasera ena apamuriana náepena­que­neanapa masuapa­ji­rai­ra­ha­nainihi, vuíchaha téchepu­ca­naimahi. Tiámainucava te táequenénapa eta mil año, napaenu­ma­vainapa téchepu­ca­nayare. \v 6 ¡Tiúrica­ca­rea­nayare ena nani tiápecha­va­nayare títarecana puiti juca! Masantu­chainapa ema Viya. Vaipa tiápecha­va­naimahi tépenana. Vaipa ticaicu­ña­naimahi eta te táijurequene yucu. Tiyuja­ra­ca­ra­hianaya mayehe ema Viya, étapa me Cristo. Aquenu­ca­ra­ha­nayare, taicha ema Cristo máijara­cainapa eta natupa­ra­ha­nayare. Mil año eta nacatu­pa­ra­hai­rayare. \p \v 7 Tásiha, te táequenénapa eta mil año, tiúchucai­na­varepa ema Satanás tayehe eta macaera­taiyahi. \v 8 Tépana­vai­na­varepa ticaete­ma­re­re­cayare nayehe ena achaneana te tamutu avasareana. Étaripa eta apinaquene avasare ticaijare Gog étapa eta Magog, macaete­ma­re­si­hayare. Mayuru­ca­va­cainapa eta nacatia­na­siraya ema Viya. Tásiha, ticuru­ji­ca­ca­nainapa ena nayeheana ejércitoana. Tétavi­ca­vainapa eta nasimu­tu­vayare. Vaipa titupa­cha­careana eta nasimu­tuvahi. \v 9 Tacahe, tiyananapa. Ichape­cue­quea­napaine eta nayanine, taicha eta nasimu­tuvahi. Nacapa­ya­ca­yarehi eta nachaya­si­rayare eta avasare máemuna­ruinihi ema Viya, návihahi ena machanerana. Émasera ema Viya, enevanepa máitaeque­ne­ha­vacahi. Tiúcupaicapa eta yucu tiásiha te anuma, táijucha­vacapa namutu. Nájina tacaema­cha­quenéna. \v 10 Tásiha, ema Satanás ema tivayua­re­cainihi, nacara­tacapa náepuju­quichapa tayehe eta táijurequene yucu, táetira­raisina eta tamuruira. Étaripa eta mávihahi ema Útsutsure, émapa ema Falso Profeta. Tájina nanara­si­raimahi. Tamutu sácheana, yátiana eta nacata­ji­vairaya, máichecua­ra­quireya. \s1 Étapa tiámahaviyare eta víchaqueneanahi vicaevatainapa tayehe eta viávihayare \p \v 11 Nímaha­varepa eta ichapequene trono tijapu. Téjacahi ema Viya tayehe. Tétavi­cavahi eta márami­ca­revahi. Eta nímara­ra­sirahi éma, némitiacapa. Vaipa necha távihapuca návihahi téhepuca anuma, téhepuca apaquehe. \v 12-13 Nímaha­varepa namutu ena náepena­que­neanaini: ena amaperuana, énapa ena ichanaruana, énapa ena ichavicana. Taicha tichavanahi eta náchanevana namutu, téchepu­pu­ji­canahi éna tayehe jácani náepeni­nea­nai­nipahi. Namutu titupi­hanahi te mamirahu ema Viya téjacahi te trono. Tásiha, tatiarihi eta libro tiama eta nalistana ena náitare­ruanaya. Tatiari­hivare eta apamuriana libro tacajuiyahi eta náichava­que­ne­vanahi ena achaneana. Ena ángeleana náechaji­cu­hapahi. Nácani náichahi eta tamauri­queneana, étapa tiviuchahi eta nacaya­se­se­re­hi­ra­yarehi, nacaicu­ñai­rayare. Te tivayu­chapuca eta napeca­turana, muraca eta náicuñayare. \v 14-15 Eta nacaicu­ñaiyahi eta táijurequene yucu, táetira­raisina eta tamuruira. Namutu ena tájinahi eta náijaré­nahíni tayehe eta libro tiama eta nalista ena náitare­rua­nayare, náepuju­quichapa tayehe eta táijurequene yucu, tamutu eta náqueheana étapa eta náchanevana. Máitava­ca­cainapa eta nacata­ji­vai­rayare. Máitujia­nainapa tayehe. \c 21 \s1 Ticasipainapa eta anuma étapa eta apaquehe \p \v 1 Nímaha­varepa eta tacasi­pai­ra­ripahi, tamutu­ripahi arairu eta anuma étapa eta apaquehe. Tájinapa eta ichapequene une mar. \v 2 Tásiha, nímaha­varepa núti tiúcupaica eta tiúrina avasare. Ticaijarehi Arairu Jerusalén. Tétavi­cavahi eta tasantuva, taicha tásihapahi te anuma te mávihahi ema Viya. Tiúrinapahi eta tacaetu­pi­ri­hirahi, tacutihi te ticaetu­pirihi esu araimayare. \v 3 Nusama­varepa muraca eta mahu ema ángele, tiásihahi te anuma. Ánipa macahe: \p —Puiti, ema Viya macucu­paicapa eta mapena te juca apaquehe. Áninapa macavasaya. Tiávahá­ca­hénapa eti achaneana. Yátupi­que­nénapa Ecaiya­queneya éma. \v 4 Tacahe, ema Viya macami­tia­si­na­heyare eta íyairana. Váipavare épenaimahi. Váipavare ecati­sa­mu­re­vaimahi. Tájinapa ticaiya­ca­hémahi. Váipavare ecata­ji­vaimahi taicha tájinapa tiviucha­hémahi —macahepa ema ángele. \p \v 5 Tacahe, nusama­varepa eta mahu ema Viya ánipa macahe: \p —Puiti tépanavapa arairu, tamutupa ticaitsiva nicha núti —macahepa. \p Tásiha, máichanu­varepa ema ángele: \p —Piájuchayare puiti eta juca, taicha yátupi­queneya eta táichara­ra­cavaya. Tamutuyare títauchava. Jéhevare eta tisuapa­careana —máichanupa. \p \v 6 Ánivarepa macahe ema Viya: \p —Títauchavapa puiti tamutu eta nupane­reruana. Nútira néchahi tamutu eta táepani­ravahi eta apaquehe. Nútiri­chuvare néchahi eta táimiya­ni­ravahi tiuri. Puiti núti nítauchapa tamutu. Eti emaunehi, núti níjara­ca­heyare eta máitavacaca une ticaita­re­carahi. Tájina vahi evacha­re­caimahi. \v 7 Tacutiquene, eti ecami­chanahi, ímiya­navahi eta éhisi­ranuhi, níjara­ca­heyare tamutu eta júcana ícuchia­na­yarehi. Núti ecaiya­queneya, taicha nuchicha­heyare éti. Núti néchaheya éti. \v 8 Ticaicu­ña­na­ya­resera namutu ena tipitu­rijiana, ena masuapa­ji­rai­rahana, ena máeperajiana, ena ticapahiana, ena túhusiana, ena iápemareana, ena ticasi­ña­rajiana eta achane­mirana, énapa ena tépiya­hi­rahiana. Ticaqui­jia­nayare namutu éna tayehe eta náicuchi táijurequene yucu máitavacaca eta tamuruira, táetira­raisina eta tamuruira. Váhiquene tiúchuca­naimahi tayehe —macahepa. \s1 Eta arairu avasare Jerusalén \p \v 9 Tacahe, tipauchanupa ema émana ángele nasietenehi ena ticara­ta­canahi eta siétequene escudilla tiámapahi eta siétequene ecuña­raquiana táiñehi­queneana. Tásiha, máichanupa: \p —Yare. Nímecha­viyare eta avasare, návihahi ena machanerana ema Cordero. Tímicu­ti­ji­ri­cavahi esu araima sucaetu­pi­ri­hi­quenehi eta suítauchi­ra­vayare —máichanupa. \p \v 10 Tásiha, ema Espíritu Santo tímima­hanuhi eta mavara­haquene tímechanuya ema ángele. Ema ángele tiámanupa eta te tápusi eta ichapequene cerro anuque­hequene. Tímechanupa eta táucupai­sirahi eta avasare Arairu Jerusalén. Tétavi­cavahi eta tasantuva taicha tásihahi te anuma te mamirahu ema Viya. \v 11 Eta juca avasare, tétavi­cavahi eta tajarai­vapahi taicha tiámahi eta majaraivahi ema Viya. Eta táimahi eta tajaraivahi tacuti­yareni eta tajanu­nusira eta márijahi tijara­racahi. \v 12 Te tachachacuana eta avasare, tatiarihi eta tacuti yúchama tímítutuche. Anuquehe eta táichapeva. Tatiarihi eta dócequene tapaja­curana, távihahi eta ajureca náijare ena dóceque­neanaini náchucanaini ena israelítana. Natiari­hivare ena ángeleana tayehe eta tapaja­curana. \v 13 Tatiarihi mapana tapajacura te tinapaica eta táuchusine eta sache. Mapanavare tapajacura te tinapaica eta cajaha. Mapanavare tapajacura te tinapaica eta vana. Tásiha, eta mapana­que­nevare te tinapaica eta tasiapine eta sache. \p \v 14 Te apaquehe eta yúchama, tatiarihi eta doce márimeana táejaha­me­ruanahi eta yúchama. Támahi eta dócequene náijareana ena apóstoleana mayeheanahi ema Cordero. \p \v 15 Ema ángele ema téchaji­canuhi macara­tacahi eta máicutiriqui úruqui, máicuti­chi­hayare eta tapaja­curana étapa eta yúchamana. \v 16 Eta avasare falaru eta táimahi. Eta táunava ticuti­cacahi eta tajuhe. Dos mil doscientos kilómetro eta táichapeva eta avasare. Ticuti­cacahi eta táunava, eta tánuqueva, étapa eta tajuhe. \v 17 Máicuti­chavare eta yúchama. Sesenta y cuatro metro eta tánuqueva. \p \v 18 Eta yúchama amairiha mari jaspe timájumeana. Eta avasare amairiha eta yátupiquene oro. Tijanu­nucahi tacuti eta cristale eta tajara­hivahi. \v 19 Eta márimeana tachunu­si­pé­vanahi eta yúchama, tatiarihihi eta táurina­queneana mari. Eta tínapuca tacayehehi eta mari ticaijare jaspe. Eta apana tacayehehi eta ticaijare zafiro. Eta apana tacayehehi eta ticaijare ágata. Eta apana tacayehehi eta ticaijare esmeralda. \v 20 Eta apana tacayehehi eta ticaijare ónice. Eta apana tacayehehi eta ticaijare cornalina. Eta apana tacayehehi eta ticaijare crisólito. Eta apana tacayehehi eta ticaijare berilo. Eta apana tacayehehi eta ticaijare topacio. Eta apana tacayehehi eta ticaijare crisoprasa. Eta apana tacayehehi eta ticaijare jacinto. Eta téqueneha tacayehehi eta ticaijare amatista. \v 21 Eta dócequene tapajana tacayehehi eta doce perla. Tayehe­pachuhi eta tapaja eta étana perla. Eta tínapuca calle, tacayehe eta yátupiquene oro, tijanu­nucahi tacuti eta cristale eta tajara­hivahi. \p \v 22 Te jena avasare, tájina nímahahini eta Templo nayuja­ra­si­ra­ré­nahini. Tájina tácamu­nuhini eta nayuja­ra­si­ra­reyare taicha matiarihihi ema Viya máitupa­ji­ji­haquene máiturue­que­ne­havare tamutu, émapa ema Cordero. Návaháruhi namutu. \v 23 Tacutiquene, vahi tácamu­nuhini eta sache étaripa eta caje eta tamicau­chi­rai­nahini eta avasare. Taicha tamicauchahi eta majaraiva ema Viya, émapa ema Cordero. \v 24-26 Tájina táimati­yaimahi ticaerata eta tapajana, taicha tájina timapicuina tayehe, tájinavare yátina. Tásiha, namutu ena achaneana te apanana avasareana macuchu­cu­reanahi ema Viya, ichape eta napicau­chi­rayare eta Arairu Jerusalén, ichapevare eta nacuna­chi­rayare. Tisuapa­ji­ra­hia­na­yarehi tayehe eta vanairipiana tásiha­que­neanahi eta juca mávasa ema Viya. Éneri­chuvare ena aquenucana te avasareana, ichape eta námava­hua­nayare me Viya te jena avasare mávihahi éma. \p \v 27 Tájina náimati­yaimahi tisiapana ena nachipe­ji­queneana énaripa ena tícharahiana eta tamaepe­ra­ji­va­queneana énaripa ena ticaete­ma­rahiana. Nacarichu tatuparaca tisiapa­nayare ena tatiarihi eta náijareana tayehe eta libro macarataru ema Cordero, tiama eta nalista ena náitare­rua­nayare. \c 22 \p \v 1 Tásiha, ema ángele tímecha­nu­varepa eta tapachi­naquene cajacure. Tétavi­cavahi eta tacaita­re­ca­raivahi eta tahunera. Tacuti­yareni eta cristale eta tajara­raesira. Eta táuchusihahi eta mayehe trono ema Viya, émapa ema Cordero. \v 2 Tacahe, tatiarihihi eta yucuquiana, ticaita­re­carahi eta tahi. Eta távihahi te enumu­hui­yapahi eta tínapuca calle, te tachausi­pa­hivare eta cajacure. Tásiha, dócehe ticahi te étana año. Cájepachu eta tacahira. Ipuru­jivare eta tapacaji, tacanaraca ena achaneana te avasareana. \v 3 Tájinapa tímiape­chaimahi tiviuchaimahi ena achaneana ticavasana tayehe eta juca avasare, máejasihahi ema Viya, émapa ema Cordero. Vimutu viti mavana­ranahi, máitava­ca­ca­yarehi eta vijirau­chi­ra­yarehi, vitsiusi­rayare. \v 4 Vímara­ra­cayare eta mamira tamutu sácheana. Vicama­rcayare eta máijare te vinahu. \v 5 Aquenu­ca­ha­viyare. Máichecua­ra­quireya eta vicatu­pa­ra­hai­rayare. Ánaqui tájinapa yátina, tájinainapa eta timapicu. Vaipa vicamu­nuimahi eta tajaraiva eta sache. Váhivare vicamu­nuimahi eta vimícahu. Taicha tamicau­chayare eta majaraivahi ema Viya. \s1 Tiánehipa eta máitesirayare ema Jesucristo \p \v 6 Máichanu­varepa ema ángele: \p —Eta juca nímeruvihi, yátupi­queneya eta táichara­ra­cavaya. Tamutuyare títauchava. Jéhevare eta tisuapa­careana. Taicha émarichuhi ema Viya tivane­canuhi eta nímitu­siravi píti. Acane ema Viáquenu máimitu­ca­vacahi ena profetana eta mapane­reruana. Puiti mavaraha nímecha­heyare eti mavane­ranahi eta táequene­re­ruhana mapane­reruana, tayehe eta táijahú­chi­rainapa eta táichava­que­nevaya. \v 7 Éneri­chuvare ema Viáquenu máichahehi: “Níjahú­cha­va­nénapa nútijapa”. \p ¡Tétavicava eta náurica­ca­revaya ena tisuapanahi, napane­re­que­ne­hairahi eta nímecha­vi­que­neanahi, étaripa eta piájure­que­neanahi te juca libro! —macahepa ema ángele. \p \v 8 Tétavicava eta náramirahi núti eta nímairahi tamutu eta júcana, nusamirahi nuti Juan. Tásiha, te tamutupa, népuyucapa te máivapeana ema ángele ema tímechanuhi eta juca. Nuvarahapa nutsiuca­ya­rehini. \v 9 Émasera máichanupa: \p —Péchepu­cachucha. Vahi picutsiucanu. Taicha nútirichuhi picuti­que­nenuhi mavana­ranuhi ema Viya, énapa ena pichamu­rianahi ena ticame­ta­rairuana eta máechaji­ri­ruvana ema Viya, énaripa ena tisuapanahi tamutu eta tacaju­que­neanahi te juca libro. Éma tatupa­racahi pitsiucayare ema Viya —máichanupa. \p \v 10 Éneri­chuvare máichanu­varepa: \p —Vahi picuañaucha. Pimeta­jirica eta juca pimeta­ca­si­vanahi eta máechaji­riruva ema Viya piájucha­queneana eta te juca libro, taicha tiánehipa eta táitauchi­ra­vayare tamutu eta táichara­ra­ca­va­yarehi. \v 11 ­ Énasera, nácani váinara­jianahi, vahi picuca­me­savaca. Náimiya­na­vachaha naicha eta navaina­rajiva. Nácani tíchanahi eta tamauri­queneana, náimiya­na­vachaha naicha eta tamauri­que­neanahi. Nácanisera tíchanahi eta táuriqueneana, tatupa­racahi náimiya­na­vachucha naicha eta táuriqueneana. Nácani matapi­ra­va­reanahi te mamirahu ema Viya, náimiya­na­vavare náuri eta mayehe —máichanupa. \p \v 12 Ánivare macahe ema Viáquenu: \p —Nútija­pa­va­nénapa. Námaya­repahi eta náijara­ca­sia­nay­rajiva. Nácani tíchanahi eta tamauri­queneana, náare ena ticaema­ta­nea­ca­nuanahi eta náitare­sirahi te juca apaquehe. Éneri­chuvare námaya­re­pa­hivare eta nayehea­nayare ena masuapa­ji­rai­rahana. \v 13 Nútira néchahi tamutu te tépana­vainapa eta apaquehe. Nútiri­chuvare néchahi eta táimiya­ni­ravahi tiuri. Puiti núti nítauchayare tamutu —macahepa. \p \v 14 Tétavicava eta náurica­ca­re­vayare nácani tépachi­nachana eta náchanevana, tacuti te ticasi­pa­jihana eta namuirihana. Éna tatupa­racahi nanica­yarehi eta tahi eta yucuqui ticaita­re­carahi. Tatupa­ra­ca­hivare nasiapayare eta Arairu Jerusalén. \v 15 Énasera ena masuapa­ji­rai­ra­hanahi vahi títuji­ca­va­naimahi tisiapana. Nanasiyare te aneca, énapa ena iápemareana, ena túhusiana, ena ticapahiana, ena ticasi­ña­rajiana eta achane­mirana, éneri­chuvare ena tiúricanahi tépiya­hi­rahiana ticaete­ma­rahiana. \p \v 16 Macahevare ema Viáquenu: \p —Nuti Jesús, nuvanecahi ema nuyehe ángele máimicae­che­ra­cha­yarehi tamutu eta juca numeta­rapiana puiti eyehe eti nuchanerana te avasareana. Núti, yátupinuhi Reyhi ecucha­pa­quenehi, mavane­ru­nu­hivare ema Tata. Tétavi­cavahi eta nujaraivahi taicha eta aquenu­cai­ranuhi ichape —macahepa. \p \v 17 Ema Espíritu Santo énapa ena téhicanahi ema Cordero, tíchuarecana éna: \p —Yare, epauchahavi —náichapa. \p Énapa nácani tisamanaya eta juca ichuárapi, éneri­chuvare éna náichuare­cavare: \p —Yare, epauchahavi —náichapa. \p Énapa nácani timaunea­nayare, náiteca apaesa náera eta une ticaita­rerahi. Tájina vahi navacha­re­caimahi. \p \v 18 Emutu eti esamayare eta juca mameta­rapiana ema Viya tacaju­que­neanahi te juca libro, nuvaraha numetacahe núti: Nácani navayu­yu­pi­cayare eta táechaji­si­ha­que­neanahi eta juca libro, éneri­chuvare ema Viya mavayu­chi­nayare eta nacata­ji­vai­rayare tayehe eta juca ecuña­ra­quia­nayare táechaji­si­ha­que­neanahi. \v 19 Éneri­chuvare ecaunechava eta iáñauchira eta táechaji­si­ha­que­neanahi te juca libro, machu máñauchahe ema Viya eta esiapira eta juca mávasa sántoquenehi, machu vahi macuenicahe eta tahi eta yucuquiana ticaita­re­ca­rahiana, étaripa nímaha­que­neanahi nájure­queneana te juca libro. \p \v 20 Émarichu ema Viáquenu títame­tacahi tamutu eta júcana. Éneri­chuvare máichahehi: \p —Yátupi nútija­pa­va­neyare —macahehi. \p ¡Jéheya­vapuca, Tata Jesús! ¡Píteca­va­nepaini! Amén. \p \v 21 Ani táichecuiya eta juca nájurehi. Nuyaseu­cha­he­paraca emutu éti me Viáquenu Jesucristo, táetaviu­chahini eta iúrica­ca­revaya máicha.