\id 2PE - Ignaciano NT -Bolivia 1980 (DBL -2013) \h 2 Pedro \toc1 Eta tápinane macartane ema Apóstole Pedro, ticaijare 2 Pedro \toc2 2 Pedro \toc3 2 Pe \mt2 Eta macartane ema Apóstole Pedro, ticaijare \mt1 2 PEDRO \c 1 \p \v 1 Nuti Simón Pedro, mavana­ranuhi ema Jesucristo. Manere­ji­ru­nu­hivare mayehenuhi apóstole. Nucajurehe eta juca nucartane eti nuchamuriana taicha tétavi­cavahi eta evapi­nai­ravahi eta juca véhiruhi. Puiti éti apanava ejaca­pa­ca­re­hivare me Viya, ecaicu­chi­ri­pavare eta iúchucuiraya maicha ema Viáquenu Jesucristo. \v 2 Puiti, nuvaraha tajurucaini eta ecaicu­tiaraira eta máemuna­si­rahehi ema Viya, tásiha­quenehi eta ímatie­que­ne­hai­ra­paipahi eta mapane­reruana éma, émapa ema Viáquenu Jesucristo. Tájinavare tahapa­pi­ri­cahini eta táurivahi eta epane­reruana. \s1 Eta náurivana ena téhicanahi ema Jesucristo \p \v 3 Táichavenehi eta vímatirahi ema Viya, tétavi­cavahi eta máitupa­ji­jia­si­ravahi eta macaema­ta­nea­si­ra­havihi eta vítare­sirana, mavarairahi vétaviu­chahini eta viúrivahi, vicuti­yarehi éma eta masantuvahi. Étahi eta mapane­reruhi eta máichuira­havihi. Tásiha, visuapa­vanepa taicha vímahapa eta majaraivahi, vímaha­varepa tétavi­cavahi eta máurivahi taicha camuri­quenehi eta táuriqueneana máichaque­neanahi. \v 4 Tíjara­ca­va­ri­pavare éma táetaviu­chayare eta viúrica­ca­re­va­nayare maicha te jena sácheyare, tijamu­ra­cha­ca­reanahi tamutu. Muracahi eta vicasi­ña­vairahi eta máitauchi­rayare tamutu eta júcana, taicha tétavi­cavahi eta máurivahi étapa eta majaraivahi. Táichavenehi eta ecasi­ña­vairahi mayehe, tinaca­sa­mu­re­chahehi eta ecasa­mu­re­ra­yarehi étachucha eta táuri­queneana, ecutiyare éma eta macasa­mu­rerahi eta táuriqueneana. Vaipa tivayua­ca­hemahi eta tajamu­ra­cha­que­neanahi eta iáqueheana, taicha tétavi­cavahi eta tamaepe­ra­ji­chi­rahehi eta cape juca eta ítare­sirana. \v 5 Eta tacahe, etupa­rahahi puiti, ímiya­na­vahini eta éhisirahi éma, epami­ca­va­va­rehini iúriva nayehe namutu ena achaneana. \v 6 Epami­ca­va­varéni ecaravahu apaesa ímatie­queneha eta mapane­reruana ema Viya, ecara­va­hu­va­rehini ecara­tacava, étume­cha­va­va­rehini eta ecamichira eta jácani iátajivana. Epami­ca­va­hi­vareni ácuti ema Viya eta masantuvahi. \v 7 Epami­ca­va­hi­vareni iápajucaya eta émuna­raivahi nayehe ena echamuriana, ecaji­rayare. Epami­ca­va­hi­vareni eta émuna­raivahi nayehe ena apamuriana achaneana, tayanapane vahi náehica­ha­vihini. \v 8 Eta tacaheyare eta ítare­sirana éti, ítamu­tu­ru­sirahi tamutu eta júcana iúrivanahi, ecuti­paipahi ema Viáquenu Jesucristo eta máurivahi éma. Éneri­chuvare te muracahi íjaracava ecara­va­hu­paipahi eta júcana, tiápaju­ca­va­paipahi eta ímatie­que­ne­hairahi eta máimitu­rapiana, tiápaju­ca­va­pai­pa­hivare eta etumeva tayehe eta ecaema­ta­nea­sirahi éma. \v 9 Nácanisera vahi návara­hahini nacaravahu, tímicu­ti­ji­ri­cavahi ena púchuquiana énainapa ticata­ji­va­nayare. Taicha náemiti­si­caipahi eta máepachi­na­chi­ra­vacahi ema Viya tayehe eta táinapu­rénihi napeca­turana náichaque­nénihi cape eta náitare­sirahi. \p \v 10 Étisera, eti nupara­pe­naveana, nuvaraha échavahini eta máichuirahehi ema Viya, manere­ji­si­rahehi. Epami­ca­vahini eta ímere­sirahi yátupi eta machicha­herahi. Eta ímiya­ni­ravahi eta ecara­vahuira eta juca néchaji­si­ha­que­neanahi, jéhesare, tájinapa tímiáqui­pai­ca­hémahi. \v 11 Tásiha, tétavi­cavaya eta iúrica­ca­revaya eta machima­pi­raheya ema Viáquenu Jesucristo te macuchu­cu­hahepa eta te juca apaquehe, mámiraheya eta te mávacureya. Máitava­cacaya eta macacha­ne­ra­haviya vimutu. \p \v 12 Tacahe núti, nupami­cavahi puiti eta némechi­raheya eta júcana, tayanapane nímatihehi eta ímati­ra­ripahi, muraca­ri­pavare eta éhisirahi eta yátupi­queneana ímitu­ca­si­vanahi. \v 13 Németeaca nétupi­cavahi eta juca nuconse­ja­chi­rahehi puiti juca nítare­si­raichaha te juca apaquehe. \v 14 Taicha vaipa náyere­mahicha eta nítaviraya. Ema Viáquenu Jesucristo tímime­ta­canuhi eta nunara­si­ra­va­nenapa te machacaya. \v 15 Nuvara­ha­hisera vahi ecuemi­tisica eta juca numeta­ru­heanahi, tayana­pa­néi­nepuca népenaipa. Eta tacahe, nupami­cavahi eta nímiáju­recahe emutu, taicha nuvarahahi échayarehi tamutu sácheana. \s1 Viti vímahahi eta majaraivahi ema Jesucristo \p \v 16 Viti vitupiruva eta vímitu­si­rahehi tayehe eta táichara­ra­ca­vayare eta machaviraya ema Viáquenu Jesucristo, máimere­siraya eta máitupa­ji­jia­sirava ichape. Vahi vépiya­hi­ra­himahi, váhivare viveha­quenéna te vichuti. Vímatipa yátupi, taicha vímahahi te viúquihana eta majaraivahi eta aquenu­cairahi. \v 17-18 Taicha víti vitiarihihi te machacaya ema Viáquenu Jesús, vicachanehi éma tayehe eta cerro santo, te vineca­pae­que­nehapa eta macaija­reirahi éma eta Aquenu­cairaya. Visama­hivare eta mahu ema Tata Vicaiyaquene eta macuna­chirahi ema Machicha. Ánipa macahehi: “Ema maca éma yátupi­quenehi Nuchicha némuna­ru­quenehi. Tétavi­cavahi eta núrisa­mu­revahi máicha” macahepa. \p \v 19 Víti vítame­tacahi eta nacaye­ma­que­neanahi ena víyara­hanaini profetana tayehe eta Sagrada Escritura, eta náechaji­si­hairahi eta aquenu­cai­ra­yarehi ema Viáquenu. Eta náimitu­rapiana tacutihi eta tajaraiva eta lámpara eta tamicau­chi­ra­havihi apaesa táuriyare eta vítare­sirana te juca apaquehe tamaurivahi. Tacahe, étumechava tayehe eta ecucha­pi­ravaya eta sácheyare te máraja­painapa ema yátupiquene eta majaraiva, tétavi­ca­va­yarepa eta mamicau­chi­ra­heyare tamutu eta esamureana. Tacahe, titupa­ra­cahehi esuapayare eta juca esama­que­neanahi vímitu­ca­si­vanahi. \v 20-21 Nuvara­hasera yátupina ímatie­queneha eta juca: Vahi táurica viveha te vichuti eta vímija­chirahi eta tacaye­ma­que­neanahi eta Sagrada Escritura. Vicatu­pa­rahahi vicara­va­hu­yarehi eta yátupi­quenehi. Ena víyara­hanaini profetana, váhivare naveha­que­né­nahíni te nachutiana eta nájueque­ne­hairahi eta máechaji­ri­ruvana ema Viya. Ema Espíritu Santo, éma tímitu­ca­vacahi eta nájueque­ne­hairaya éna tayehe eta Sagrada Escritura vímaha­quenehi ­ puiti. \c 2 \s1 Natiarihiyare ena tépiyahirahianaya tímijachavanayare pastoreana \p \v 1 Tiuri, acane natiari­hi­va­resera ena tépiya­hi­rahiana tímija­cha­vanahi profetana te namuri ena náchuca­na­veanaini israelítana. Ene tacaheyare puiti, natiari­hi­yareva ena tépiya­hi­ra­hianaya, tépiya­ca­vanaya pastoreana eyehe. Éna típicha­si­ca­hea­nayare. Témeje­ca­pa­va­cha­heanaya, apanaya eta náimitu­rapiana. Vahi émaimahi náechajisiha ema Viáquenu ema náimica­pa­ru­hivare. Énajivahi tíchavanahi natanucahi eta náicuñayare, táijahú­chi­ra­va­yarehi eta náemitie­que­ne­hai­rayare. \v 2 Camuria­nayare ena náemeje­ca­pa­va­rua­nayare, náehicainapa eta nayeherepi, táetaviu­chirahi eta natuhu­sivahi. Náichavenehi éna, téchaji­ca­nainapa ena apamuriana achaneana, nacaeca­hinapa eta juca véhiruhi táurina­quenehi achene. \v 3 Ena nani, tímitu­ca­heanaya eta náimitu­rapiana náepiya­hi­rai­vanahi, taicha navarahahi títucavana tiverea­ca­hea­nainapa éti, taicha tétavi­cavahi eta najamu­ra­ra­sirahi eta plata. Tájinasera náipuinayare, vahi táevejua­caimahi eta náicuñayare. Taicha acane­vacaipa eta tacaeche­rairahi eta náicuñayare. \p \v 4 Nacutiyare ena ángeleana téjeca­pa­vanahi. Tájina vahi maperdo­na­cha­va­caimahi ema Viya. Máquiji­ca­vacapa tayehe eta táiñehiquene infierno távihahi eta timapi­cuquene. Ticaiti­hanahi puiti te cadena. Te táitecapapa eta juicio, tiápaju­ca­va­nainapa eta náicuñayare éna. \v 5 Nuvaraha némechahe nayehe ena machamu­rianaini ema víyarahaini Noé eta acane, váhivare májapa­nu­va­cahini ema Viya táichavenehi eta namasua­pa­ji­raivahi. Macami­ricapa eta ichape tiquiva náicuñahi. Téricanahi namutu ena nani achaneana, taicha náepuruhi eta máichuira­vacahi ema Noé, táuriva­ya­rehini eta náitare­sirana. Nacarichuhi tiúchucu­hanahi ema Noé, esu mayena, énapa ena sáisiqueneana machicha­naveana. \v 6 Nuvaraha némecha­hevare nayehe ena ticava­sa­nainihi te avasare Sodoma, étapa te Gomorra, váhivare majapa­nu­va­cahini ema Viya. Macami­ricahi eta yucu, náicuñahi éna. Táijahú­cha­vacapa tacami­tie­que­ne­havaca namutu. Títavanapa, amairi­hanecha tsimapa eta náitavirahi. Ema Viya máimerecahi eta juca, nayehe ena najuru­reanapa te juca apaquehe puiti, mavarairahi máemechavaca ena achaneana váinara­ji­pa­ne­re­ruanahi te napica­ya­repuca. \v 7-8 Téhesera te nataracu, matiarihi ema víyarahaini ticaijare Lot. Éma, tamutuhi sácheana ticati­sa­mu­revahi taicha máimaira­vacahi ena achaneana náichirahi eta tamauri­queneana, masami­ra­hivare eta náechaji­si­hairahi eta titsiri­ha­ca­reanahi. Téñama­va­hivare éma eta máimaira­vacahi ena achaneana, natuhu­si­va­vacahi eta náitare­si­ranahi. Tacahe, macuchu­cuhahi ema Viya, taicha éma Lot, tétavi­cavahi eta máurivahi, tisuapa­ji­rahihi mayehe ema Viya. \v 9 Eta tacahe, ema Viya tétavi­cavahi eta macatiu­chi­rahavi puiti, ticuchu­cu­hahavi viti véhicanahi éma, tayehe eta viátaca­jivana. Éneri­chuvare yátupihi matsecaripa eta náicuñayare nácani achaneana masuapa­ji­rai­ra­hanahi. \p \v 10 Ema Viya, yátupihi máicuña­ca­va­ca­yarehi namutu ena tivayu­chanahi eta náechipe­ji­sirahi eta náqueheana taicha tétavi­cavahi eta tavayua­si­ra­vacahi eta natuhu­sivana, énapa ena tépuruanahi ema Viáquenu eta émairahi téchavacahi. Ena nani, máeyajanahi. Mapicau­rai­rahana, nájina návami­ra­hu­quenéna eta náumeharaiva. Nasapiha nacaeca­hivare ena ángeleana tiámana eta majaraivahi ema Viya. \v 11 Apanasica ena ángeleana tiávianahi te mamirahu ema Viáquenu, vahi náijara­ca­vahini nacaja­cha­re­cahini ena váinarajiana, tétavi­ca­va­hinéni eta natumeva. \v 12 Énasera ena nani tépiya­ca­vanahi pastoreana, nacaeca­hi­hisera eta téhica­careana namaitu­ru­re­que­ne­ruanahi. Éna, nacutihi eta táitaresira eta sárare, tájina nacaicu­tia­ra­quenéna. Najuru­pai­ruchucha te apaquehe. Éna, táuriavasahi eta justicia, máejehahi náerataca táimica­pa­ca­va­neyare. Tépena­na­yarehi nacuti eta táepenira eta sárare. \v 13 Éna, náimica­ta­ji­vachahi nácani apamuriana achaneana. Páureana­sa­misera éna, tiápaju­ca­va­nayare eta nacata­ji­vai­rayare. \p Ena nani, tétupi­ca­vanahi eta náimairavahi, tiúrisa­mu­re­reá­ca­vanahi eta nacava­hairahi tamutu sácheana. Táitaure­va­quenehi tétavi­cavahi eta natsiri­ha­ca­re­va­yarehi eta namaetu­pi­cu­shi­vanahi, eta nacasi­ri­qui­rahehi te jácani énisi­ra­cacana ena echamuriana. Ticama­pu­ra­vanahi ticuri­sa­mu­re­chavana, navarairahi náituruca jácani najamu­ra­cha­queneana. \v 14 Namutuchucha najamuracha nácani esenana. Tájina náipuina eta náesena­ma­révana. Náechemaha eta náituru­siraya súcani esena máejerarehi. Náimitu­cavare ena ajairana tájina náiturué­queneha, nacutiyare éna eta náesena­ma­re­vanahi. Tájina tivechu­qui­haimahi eta nacape­ca­tu­rairahi. Ecuña­ra­quisera eta náicuchihi éna. \v 15 Témuna­si­ri­ca­vanahi éna, taicha namaima­tirahi eta achene nacaijuheya eta táuriquenehi. Nacutipahi eta mayehe­repini ema maca achane Balaám, machichaini ema Beor. Éma, tétavi­cavahi eta majamu­ra­chirahi eta plata, mavachayare eta máichirayare eta tamauri­queneana. \v 16 Ema Viya máimahahi eta tamaurivahi eta mapane­reruhi ema Balaam. Eta tacahe, eta burro macape­ra­quenehi ema Balaam téchajicapa, tacajachahi ema Balaam. Éma, macaicu­tiarahi eta táechaji­ri­ruvana eta mapera. Enevanepa témitiacahi eta mapane­reruhi tamauri­que­nénihi. \p \v 17 Ena nánitátaji achaneana nacutihi eta tiájicu eque. Nacutivare eta úcaji támarai­riruhi eta técaticava. Éna, jararihipa eta náicuchi náicuñayare tayehe eta táetaviure eta tamapicuva. \v 18 Ena téchaji­sia­vanapa ticuna­cha­vanapa eta náichaqueneana napeca­tu­ranahi náituru­reanahi. Náimina­ji­capaipa nácani náiture­va­napahi eta táurivai­ni­ripahi eta náehisirahi eta táuriqueneana, tichava­napaipa tayehe eta tamaepe­ra­ji­vanahi eta náitaresira. \v 19 Éna, ánipa tacahe eta náechaji­ri­ruvahi: “Víti, nájina vísapaimahi tipami­cahavi. Tacuti­richuhi te vicha eta tamauri­queneana étapuca eta táuriqueneana. Vítijiva véchinavahi eta vítare­siraya” nacahehi. Éna, tímija­cha­vanahi líbreana. Énasera tiápaju­ca­vanahi ticaera­tanahi taicha eta tavayu­chi­ravahi eta napeca­turana étapa eta namaepe­ra­jivana. Nácani tavayua­ruanahi eta napeca­turana, vaipa énainahini náechina­vahini. \v 20 Tacutiquene nácani tínaji­ca­vanahi eta náehisirahi ema Viáquenu Jesucristo, tichavanapa tayehe eta tamaepe­ra­jivahi eta náitare­sirana te juca apaquehe, éna, tiápaju­pa­na­vanapa eta nacaicu­ñai­rayare, taicha eta naviurevahi. \v 21 Tiúripa­nai­chu­hi­pucaini vahi nacuima­tihini eta táurinaquene véhiruhi, váchupa náimati­ripahi eta tiúrina achene, tásiha tínaji­ca­va­na­ri­cha­havare tayehe eta táurinaquene vanairipi najaca­pa­que­nénihi. \v 22 Jucarihi eta náechaji­riruva náchucarapi, ani tacahehi: “Te tiáhica eta tamucu, táimicha­va­yarehi tanica eta táhiruha. Étapa eta cuchi, tamapuruji vícachahini éta, taicha técara­ji­ca­va­yarehi te tiúraji”. Ene nacahehi ena tínaji­ca­vanahi tayehe eta véhiruhi, tíchavanapa tayehe eta tamaepe­ra­ji­que­neanahi. \c 3 \s1 Vaipa táyeremahi eta machavirayare ema Viáquenu Jesucristo \p \v 1 Némura­ru­queneana nupara­pe­naveana, apihepa puiti nímiamaréca eta juca nucartane. Eta táechaji­ri­ruvahi eta apinaquene nucartane, nuvarahahi nuconse­jachahe, apaesa tacuija tahapa­picahe eta éhisirahi ema Viáquenu. \v 2 Nuvara­havare yátupina eta esuapiraina eta Sagrada Escritura nájureanahi eta acane ena víyara­hanaini santo profetana, étapa eta máimitu­rapiana ema Viáquenu Macatiu­ra­hiquene. Étari­chu­hivare vímitu­rapihi puiti eta eyehe viti apóstoleana. \p \v 3 Tínapu­cayare nuvaraha némecha­heyare eta juca. Te jena sache tánehipa eta táitavi­rayare, tímere­ca­vainapa ena achaneana ticaeca­hi­rahiana tayehe eta juca yátupi­queneana vicucha­pa­que­neanahi víti. Eta náitare­sirahi éna, apanachucha eta tihapa­pi­ri­ca­vacahi eta náichirahi eta tamauri­queneana najamu­ra­cha­que­neanahi. \v 4 Áninapa nacahe­ya­recacha: “Táicharacava eta juca ecucha­pa­quenehi. Vuíchahacaru machavahini ema Cristo, ímija­cha­quenehi tichava­va­ne­yarehi. Vaipa tasuapacare eta machaviraya. Taicha puiti tacuti­richuhi eta náitare­si­rainihi ena viáchuca­na­veánaini. Tanasi­richuhi eta táepani­ravahi acane eta apaquehe. Vahi táitsiva­cha­vahini” nacahepa. \p \v 5-6 Ena nani, vahi návara­hahini napane­re­queneha eta táitsiva­chi­ravahi maicha ema Viya. Jéhesare éma, eta acane, máechaji­ri­ruchucha eta máepiya­sirahi tamutu eta anuma étapa eta apaquehe. Máechaji­ri­ru­chu­chavare eta táimere­si­ravahi máicha, eta tiájipahi tétupiecahi te une. Éneri­chuvare, te táequenepa, únehi eta náicuñahi máicha, macami­ri­sirahi eta ichapequene tiquiva. Téricanahi namutu ena masuapa­ji­rai­ra­hanahi. \v 7 Numetacahe puiti: Ema Viya tiápecha­vayare máicuña­cayare eta juca apaquehe. Yúcuya­re­hisera eta tacami­tie­que­ne­hayare tamutu eta anuma étapa eta juca apaquehe. Taicha éma, manaca­ripahi eta máechaji­riruva, máicutichahi eta tayerevaya étapa eta távapa­hianahi. Jéhesare, te jena sácheyare, títapai­ca­va­cayare namutu ena achaneana masuapa­ji­rai­ra­hanahi váinara­jianahi. \p \v 8 Váhivare ecuemi­tisica, nupara­pe­naveana, eta matupa­raquihi ema Viya, vahi tácuti eta vitupa­resira viti achaneana. Éma, étana sache matupa­racahi, vítisami mil áñoripa eta vitupa­chirahi tayerevaipa. \v 9 Éma, manacahi eta juca tayerevahi, mavarairahi macucha­payare ena achaneana eta náeneuchi­ra­vayare mayehe. Vahi tácahe­que­né­nahini eta juca táitare­sirahi maicha eta apaquehe. Ichapemuri eta macaye­herahi paciencia eta viyehe, mamava­rairahi vámutu­hichaini vémitie­que­nehíni. Narari­hisera ena achaneana téjeca­pa­vanahi te napane­reruana. Eta náimairahi eta mayerevahi ema Viya eta máicuña­si­ra­va­ca­yarehi, náimijachahi vaipa marata­haimahi máicuñaca eta juca apaquehe. \p \v 10 Esama­nuchaha. Te táitecapapa eta sácheyare táitavi­rayare tamutu maicha ema Viya, vahi vineca­pau­cha­vaimahi, taicha tacutiyare eta mayumu­ru­sirava eta máitesira mácani tiámerahi. Eta anuma, étapa tamutu eta távapa­hianahi, tamutuyare témitiaca. Ticaemayare muraca, tacutiyare eta tacaemaira eta ichapequene yucu te ichape curiche. Étapa eta tiávihanahi te apaquehe, tamutu­yarehi títava, énapa ena távapa­hianahi. Tamutuyare táijuchayare eta yucu. \p \v 11-12 Tásiha éti, écharipahi eta juca táitavi­ra­yarehi eta anuma étapa eta apaquehe, táijuirayare tamutu te yucu. Puítipa tacamu­nuipahi ámutuhini éseni­cahini ema Viya, étaviu­chahini eta iúrivahi eta ítare­sirahi. Puiti, yátupi ávara­hahini táiteca­pa­va­nehini eta jena sácheyare. Eyaseaca ema Viya táiteca­pavane. \v 13 Taicha viti machane­ranahi ema Viya, vicucha­painapa eta arairuyare anuma étapa eta arairuyare apaquehe, vícuchihi mayehe ema Viya. Tájinainapa eta pecatuana, vaipa tihapa­pi­ca­ha­vimahi. Tétavi­ca­va­yarehi eta táuriva. \p \v 14 Eta tacahe, némuna­ru­queneana nupara­pe­naveana, puiti eta ecucha­pi­rayare eta juca tacaitsi­vairaya tamutu, étume­cha­va­ya­rechucha eta ecasi­ñairahi ema Viáquenu Jesucristo, apaesa tauri eta machima­pi­ra­heyare, tacuija etapi­ra­vainahi. \v 15 Échava yátupina eta macaye­herahi paciencia eta viyehe ema Viáquenu taicha mavarahahi ticuchu­cu­ha­haviya. Étari­chu­hívare tacahehi eta máimitu­rapihi ema apana viparape vémuna­ru­quenehi Pablo, táichavenehi eta máitupa­ji­jia­si­ravahi máijararuhi ema Viya. \v 16 Tamutu eta macartaneana máimiama­re­ruanahi eta eyehe, étarichuhi táechaji­sihahi eta júcana. Jarari­hisera ticajerahi eta ecaicu­tia­rai­rai­nahini. Narari­hisera ena ticara­vahuana apaesachicha, vuíchahavare túmeva­caimahi eta náehisirahi. Náequepi­ca­sa­michucha eta táimiturapi eta macartane. Nahapa­pi­cavare eta táimitu­rapihi eta apana Escritura. Táimicu­ña­ca­va­ca­ya­resera eta nahapa­pi­sirahi. \p \v 17 Eta tacahe, némuna­ru­queneana nupara­pe­naveana, vahi tacuma­puruji eta ímatie­que­ne­hairahi eta juca, machu nahapa­picahe eta epane­reruana ena tivayua­ra­hia­na­tataji. Máchuvare náimina­jicahe eta éhisirahi ema Viáquenu. \v 18 Puiti, nuvaraha tajuru­ca­pa­ri­chuchaini eta ímatiraina ema Viáquenu Jesucristo. Tajuru­ca­pa­ri­chu­cha­varéni eta evapi­nai­ravahi eta máemuna­si­rahehi ema Ticatiu­cha­havihi. ¡Tétavi­ca­vahini eta vijirauchira, vicuna­chahini éma, te vinara­sirana, te véjami­sirana! ¡Te visiapainapa eta mávasa, vímiya­na­vayare! ¡Amén!