\id JHN Huave 1/16/95 \h SAN JUAN \toc1 Najneaj nanderac leaw tapiüng SAN JUAN wüx Teat Cristo \toc2 SAN JUAN \toc3 Jn. \mt2 Najneaj nanderac leaw tapiüng \mt1 SAN JUAN \mt2 wüx Teat Cristo \c 1 \s1 Nanderac tiün marang nipilan \p \v 1 Tanomb wüx nganaw majlüy iüt, nganaw majlüy nicuajind, pero aaga Nanderac quiaj almajlüy. Aaga Nanderac quiaj almajlüy maquiiüb Teat Dios; nej Dios nej. \v 2 Nej ajlüy nóiquian maquiiüb Teat Dios nde ajlüy. \v 3 Meáwan leaw almajlüy, tajlüy arang nej. Nicuajind ngondom majlüy leawa almajlüy nganüy, sitiül nej ngo marang. \v 4 Nej üüch mapac meáwan cuajantanej leaw almajlüy. Aaga neech mapacaran quiaj, arraj nipilan atnej ran arraj cuajantanej. \v 5 Aaga ran quiaj arraj tiül pojniün; pojniün ngondom mapeniich aaga ran quiaj. \p \v 6 Tajlüy nop naxey nenüt Juan, aaga neech yow nipilan; nej tiün üüch nej miün Teat Dios. \v 7 Aaga naxey quiaj tiün mandeac wüx aaga almajlüy atnej ran quiaj, para mayariw andeac nej meáwan nipilan. \v 8 Juan ngome nej aaga ran quiaj. Nej tiün majüiquich cuane amb apiüng aaga ran quiaj, jane wüx andeac. \v 9 Nej aaga ran quiaj naleaing, tenguial marraj meáwan nipilan; nej tiün wüx aaga iüt cam. \p \v 10 Aaga ran quiaj tajlüy wüx iüt cam, pero nipilan ngo majawüw jane nej masey nej tarang meáwan leaw almajlüy. \v 11 Nej tiün tiül micambaj nej; pero micambaj nej ngo mandiümüw nej. \v 12 Nganüy meáwan monyar andeac nej, ajcüw ayaj tüjndiw majlüyiw micual nejiw Teat Dios. \v 13 Cos ngome wijquiatoj awiquiach nejiw nipilan, átan ngome aljane tandiüm majaw wijquiamoj. Aton ngome nop naxey tandiüm majiür micual nej. Ngwüy, nejiw micual nejiw Teat Dios. \p \v 14 Aaga Nanderac quiaj tiün wijquiam marang nipilan atnej icoots; at tacül ningüy maquiüjpaats. Tajawaats nej tarang xeyay cuajantanej najneaj. Nej arang leaw naleaing, cos naleaing nej anopǘyan micual Teat Dios. \v 15 Juan tiün mandeac wüx nej, tapiüng: \p ―Tandeacas wüx aaga Teat Naxey cam wüx tapiüngas aliüc miün nop natang, xeyay netam ajlüy, ngo mat xic; cos wüx nganaw najlüy, nej almajlüy ―aw. \p \v 16 Xeyay ajüiquich mimonajneaj nej tiül meáwan icoots, cos nej üüch icoots meáwan leaw netam, ǘüchan. \v 17 Aaga ajlüyay poch tüünd teat Moisés tajlüy, para ndom majawaats nguineay netam marangaats. Nganüy aaga jayats poch Teat Jesucristo tüüch icoots para alndom majawaats cuane naleaing, at para mayariiüts mimonajneaj nej. \v 18 Naleaing nejinguind ngo maxom majaw nejay Teat Dios. Áagan anopǘyan micual nej lamajaw cos almaquiiüb, nej ajüiquichay majaw nguineay ajlüy. \s1 Leawa tandeac Juan Bautista \r (Mt. 3:11-12; Mr. 1:7-8; Lc. 3:15-17) \p \v 19 Atcüy tapiüng a Juan wüx ajcüwa monajiüt ocueaj nipilan judío tiül Jerusalén tüjchiw mamb acas miteaats ata levitas, matüniw manguiayiw wüx aaga teamandeac quiaj. Tasajüw: \p ―¿Jowa ique jan ic? ―ajüw. \p \v 20 Nej ngo mawaiich, aleáingan tapiüng: \p ―Xique ngome aaga Cristo lapiürang aliüc ―aw. \p \v 21 Tandüyiw wüx matüniw nej manguiayiw: \p ―¿Jane ic? ¿Ngwüy ique Elíasa? ―awüw. \p Juan tandüy wüx mapiüng: \p ―Ngwüy, ngome xique ―aw. \p Condom tandüyiw wüx masajüw nej: \p ―¿Ngwüy ique alinop nendeac andeac Teat Diosa? ―ajüw nej. \p ―Ngwüy ―aw. \p \v 22 Condom tasajüw nej alinomb: \p ―Ngwüy naleaing sapiüngan, ipiüng jane ic, isaj xicon. Cos netam napiüngan wüx sanapeayiün niüng ajlüyiw moneech xicon niünan. Ipiüng jan ic ―ajüw nej. \p \v 23 Quiaj tasaj nejiw a Juan: \p ―Xique aaga nendeac tiül wajchiüc atnej tapiüng Isaías wüx tapiüng: “Ileainguijchan mitiiüd Teat Naxey cos aliüc” ―aw. \p \v 24 Ajcüwa nasoiquiw mambüw majawüw a Juan quiaj, üüch nejiw mambüw fariseos. \v 25 Condom tasajüw a Juan: \p ―Sitiül ngome ique a Cristo, at ngome aaga Elías, at ngome alinop nendeac andeac Teat Dios, ¿neol tapots meaach yow nipilan? ―ajüw nej. \p \v 26 Quiaj tasaj nejiw a Juan: \p ―Naleaing ipiüngan xique süüch yow. Nganüy almajlüy nop tíülan nipilan, icona ngo mejawan jane nej. \v 27 Xique tapiüngas aliüc miün nop natang netam ajlüy, ngo mat xic, cos wüx nganaw najlüy, nej lajlüy. Sayaag ngondom nacheed aonts apaj nej, cos sayaag nicuajind xic ―aj nejiw. \p \v 28 Atquiaj tajlüy tiül cambaj Betábara nonüt necamb lam Jordán niüng tenguial üüch yow nipilan a Juan. \s1 Teat Jesús atnej sap ocueaj Teat Dios \p \v 29 Aw alinoic nüt, Juan tajaw Teat Jesús aliüc andüy niüng ajlüy nej. Quiaj tapiüng: \p ―Ijawan aaga naxey aliüc quiaj. Aag ayaj Teat Dios neech nej miün. Apmarangüch wüx nej atnej arangüch wüx quicheech sap nambiyaran wüx pascua, cos nej apmangüy asoet nipilan. \v 30 Aag ayaj lanapiüng wüx, cos tapiüngas: “Aliüc miün nop teat naxey xeyay netam ajlüy, ngo mat xic. Nej ombas majlüy, xique teoj; cos wüx nganaw najlüy, nej almajlüy”, saw. \v 31 Xique ngo najaw jane nej, nguineay apmajawüw nipilan judío. Áag tiünas nüjchiw mayariw yow ―aw. \p \v 32 At tapiüng a Juan: \p ―Xiquiay sajaw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tiün imiün cielo atnej noic palom mejquiem wüx ombas nej. \v 33 Xique nganaw najaw jane nej. Pero cos aaga nesaj xic niün nüüch yow nipilan lamasaj xic: “Wüx apmejaw Nangaj Espíritu miün andüy wüx ombas nop teat naxey macül wüx nej, aag ayaj apmüüch nipilan Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.” \v 34 Naleaing, nganüy lanajaw Micual Teat Dios nej, cos xiquiay tajawas atquiaj tajlüy ―aw a Juan. \s1 Teat Jesús tarriiüd acas minipilan nej \p \v 35 Aw alinoic nüt Juan alembem quiaj almaquiiüb ijpüw minipilan nej. \v 36 Quiaj majaw aleamb quiaj Teat Jesús, tapiüng: \p ―Ijawan, jogüy lapeay aaga nasoic Misap Teat Dios ―aw. \p \v 37 Ajcüwa ijpüw minipilan Juan wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tambüw mandüjpiw Teat Jesús. \v 38 Teat Jesús wantsat majaw almandüjpiw nej, tasaj nejiw: \p ―¿Cuane iyamban, teat? ―aj nejiw. \p Quiaj tapiüngüw: \p ―Rabí (amb apiüng nequiaach), ¿nguiane icül? ―ajüw nej. \p \v 39 Tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Tabaatsaron mejawan ―aj nejiw. \p Quiaj tambüw majawüw nguiane acül. Condom tacülíwan quiaj maquiüjpüw, cos langwiiüts. \p \v 40 Nop tiül aaga ijpüw quiaj leaw tanguiayiw andeac teat Juan, condom tandüjpiw Teat Jesús, aag ayaj teat Andrés, michiig teat Simón Pedro. \v 41 Condom aaga Andrés quiaj tsajmbiüt mayamb Simón micoj nej, tasaj: \p ―Lanaxoman aaga Mesías nasoic a Cristo, aag lapiürang aliüc ―aj. \p \v 42 Condom teat Andrés taquiiüb mamb teat Simón majaw Teat Jesús. Wüx Teat Jesús tajaw a Simón, quiaj tasaj: \p ―Ique Simón micual teat Jonás, nde nganüy apmenüt Cefas, aag ayaj nasoic Pedro ―aj nej. \s1 Teat Jesús tarriiüd Felipe y Natanael \p \v 43 Aw alinoic nüt Teat Jesús tind amb andüy tiül iüt Galilea, quiaj taxom Felipe, tasaj: \p ―Mac, tabar ―aj. \p \v 44 Aaga Felipe quiaj naw Betsaida tiül micambajüw Andrés y Pedro. \v 45 Condom aaga Felipe tamb mayamb Natanael. Wüx taxom tasaj: \p ―Lanaxoman aaga teat naxey leaw tanomb lamandeac wüx nej tiül aaga nawiig tarang Moisés. At ajcüwa mondeac andeac Teat Dios tandeacüw wüx nej. Aag ayaj nenüt Jesús, micual José, naw cambaj Nazaret ―aj. \p \v 46 Quiaj tapiüng Natanael: \p ―Jow aaga cambaj Nazaret quiaj, ¿mbich cuane najneaj alndom maw quiaja? ―aw. \p Quiaj tapiüng a Felipe: \p ―Tabar mejaw ―aw. \p \v 47 Wüx Teat Jesús tajaw ajngot a Natanael, quiaj tapiüng: \p ―Jogüy aliüc nop nipilan judío leaw ngome áag awaiich ―aw. \p \v 48 Quiaj tasaj nej Natanael: \p ―¿Neol teat, nguiane meyaag ximbas? ―aj. \p Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Xique tajawas ic wüx nganaw mapaj ic Felipe, wüx alchetemear teowil toc ―aj nej. \p \v 49 Condom quiaj tasaj nej Natanael: \p ―Rabí, ique aaga Micual Teat Dios, ique minatang nenajiüt tiül nipilan judío ―aj nej. \p \v 50 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―¿Neol, aag sasaj ic tajawas ic teowil toc teyar sandeaca? Naleaing apmejaw aliüc miün apmajlüy xeyay najneajneaj, ngome áagan ayaj ―aj nej. \p \v 51 At tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing naleaing sasaj icon, nde nganüy andüy quiaj apmejawan lejquiaw nangaj cielo, apmejawan ajcüwa ángeles ocueaj Teat Dios iünüw at andilileaw niüng ajlüy Teat Naxey ―aj nejiw. \c 2 \s1 Nengoch owix tiül Caná \p \v 1 Wüx er nüt tajlüy nop nengoch owix tiül cambaj Caná tiül iüt Galilea. Alquiaj mimüm Teat Jesús. \v 2 Teat Jesús maquiiüb minipilan nej tasoiquiw mambüw quiaj aton. \v 3 Camüm wüx tümb a vin, quiaj tasaj nej mimüm nej Teat Jesús: \p ―Lango majlüy vin manganeowaran ―aj nej. \p \v 4 Quiaj Teat Jesús tapiüng: \p ―Müm, ¿neol tesaj xic atquiaja? Cos xique nganaw matüch a nüt narang cuajantanej ―aw. \p \v 5 Quiaj tasoiquiw monbeol, asaj nejiw mimüm Teat Jesús: \p ―Irangan leaw apmasaj icon ―aj. \p \v 6 Ajlüy quiaj anaíw xor iquial yow narangüch piedra. Ajcüw ayaj atam nejiw a nipilan judío wüx arangüw leawa lambójan marangüw para majlüyiw nerixix alinomb teombas Teat Dios. Ajcüwa xor quiaj ajoy ojpeacüw tengwüy gajpowüw ngan yow. \v 7 Condom Teat Jesús tasaj monbeol: \p ―Ichipichan yow a xor quiaj ―aj nejiw. \p Quiaj tachipichaw. \v 8 Ndoj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Nganüy itembiün noic pite, ijoyiün mamb, ijchan aaga najlüy wüx nengoch owix ―aj nejiw. \p Condom atquiaj tarangüw. \v 9 Wüx ndoj manganeow aaga yow narangüch marang vin, aaga najlüy wüx nengoch owix quiaj, nej ngo majaw nguia naw. Pero ajcüwa monbeol lamajawüw cos nejiw monpiow yow. Condom aaga najlüy wüx nengoch owix quiaj, tapaj aaga nench, \v 10 tasaj: \p ―Meáwan nipilan ombas mayacüw najneajay vin. Wüx laxeyay anganeowaran, quiaj apmayacüw ngo majneajay vin. Nganüy a ique tepal aaga najneajay vin, ndójwüx tewün ―aj nej. \p \v 11 Ninguiaj amelich arang ateócan Teat Jesús tiül aaga cambaj Caná tiül Galilea. Tüüch majaraw nguineay nej alndom marang cuajantanej. Quiaj minipilan nej tayariw nej andeac. \p \v 12 Wüx ndoj ayaj, quiaj Teat Jesús tamb andüy tiül cambaj Capernaum, taquiiüb mimüm nej, michiig nej, minipilan nej. Tacüliw quiaj acas nüt. \s1 Jesús tawün leaw ngo metam majlüy tiül nangaj iüm \r (Mt. 21:12-13; Mr. 11:15-18; Lc. 19:45-46) \p \v 13 Laliüc matüch a nüt majlüy aaga nangos nüt pascua ocueajiw nipilan judío. Quiaj tamb Teat Jesús andüy tiül cambaj Jerusalén. \v 14 Wüx tajmel tiül nadam nangaj iüm, taxom quiaj monüüb boy, monüüb sap, monüüb palom, at mongowüüch tomiün altsotomoj quiaj. \v 15 Wüx tajaw aag ayaj, quiaj tarang nots newüjchay para mewüjchay. Condom tawün meáwan tiül nadam nangaj iüm maquiüjpüw misapüw nejiw, at miboyiw nejiw. Tawiich ninguiün mitomiünüw mongowüüch tomiün; tatech ninguiün mimesüw nejiw. \v 16 Tasaj monüüb palom: \p ―¡Iwüniün ningüy aag ayaj! Nde merangan ombiüm Xeteat marang plas ―aj nejiw. \p \v 17 Minipilan nej quiaj leaad omeajtsüw naleaing tarangüch tanomb niüng apiüng: “Xeyay sanajcüy, cos ngo mind najaw marangüw ngo majneaj tiül ombiüm Xeteat”, aw. \p \v 18 Condom ajcüwa nipilan judío tatüniw manguiayiw nej: \p ―¿Neol terang atquiaja, cuane apmejüiquich merang najawan, majüic nguiane iyar minajiüt merang atquiaja? ―ajüw nej. \p \v 19 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Indrojchiün ombas aaga nangaj iüm cam, ndoj xique wüx er nüt sanawitich alinomb ―aj nejiw. \p \v 20 Quiaj titsojow nej, tapiüngüw: \p ―Aaga nadam nangaj iüm cam tarangüch wüx ic miow anaíw (46) neat; ¿nguineay ipiüng ique apmewitich wüx er nüte? ―awüw. \p \v 21 Pero Teat Jesús ngo mandeac wüx aaga nadam nangaj iüm quiaj. Nej tandeac andüy wüx ombas nej. \v 22 Wüx Teat Jesús tapac alinomb imiün tiül mondeow, quiaj minipilan nej leaad omeajtsüw aaga poch leaw tandeac quiaj. Aton tayariw tayacüw wüx omeajtsüw leawa nomb tarangüw mondeac andeac Teat Dios, at aaga poch tasaj nejiw Teat Jesús. \s1 Teat Jesús ayaag omeajtsüw meáwan nipilan \p \v 23 Wüx Teat Jesús altiül Jerusalén tiül nangos nüt pascua, xeyay nipilan tayariw leaw nej aquiaach cos tajawüw meáwan ateócan leaw nej tarang. \v 24 Naleaing Teat Jesús ngo masap ombas majaw nejiw, cos ajaw nguineay ajlüyiw meáwan. \v 25 Nej ngo metam nejinguind masaj nej nguineay omeaats nipilan, cos nej lamajaw nguineay omeaats meáwan nipilan. \c 3 \s1 Teat Jesús tandeac aweaag Nicodemo \p \v 1 Tajlüy nop naxey tiül fariseos nenüt Nicodemo. Nej nop nenajiüt tiül nipilan judío. \v 2 Aaga naxey quiaj tamb majaw Teat Jesús noic ongwiiüts. Tasaj: \p ―Rabí, sajawan Teat Dios tüüch ic mewiün mequiaach xicon; cos nejinguind ngondom marang ateócan atnej ique irang sitiül ngome Teat Dios ambeol nej ―aj. \p \v 3 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Naleaing naleaing sasaj ic, sitiül aljane ngo wijquiam alinomb, ngome apmajlüy tiül xenipilan majaw micambaj Teat Dios ―aj nej. \p \v 4 Quiaj Nicodemo tatün nej manguiay: \p ―¿Nguineay alndom nop natang nipilan mandilil wijquiam alinomba? ¿Mbich alndom majmel teomeaats mimüm nej alinomb wijquiama? ―aj nej. \p \v 5 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Naleaing naleaing sasaj ic, sitiül nop nipilan ngo wijquiam alinomb naag yow y Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, aag ayaj ngondom majmel tiül micambaj Teat Dios. \v 6 Leaw micual cambajiüt, cambajiüt nej; nganüy jane apwijquiam alinomb naag Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ajlüy atnej jayats wijquiam, awiquiach nej Nangaj Espíritu. \v 7 Nde mbayamear menguiay sasaj ic quiaj: “Netam wijquiamaran alinomb”, naj ic. \v 8 Cos iünd apep nguiajantanej imiün, alndom menguiay aterriür, pero ngo mejaw nguiane imiün, at ngo mejaw nguiane andüy. Atquiaj ajlüy wüx nop jayats wijquiam, awiquiach nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―aj nej. \p \v 9 Nicodemo tandüy wüx matün manguiay: \p ―¿Nguineay alndom marangüch atnej ipiüng quiaja? ―aj nej. \p \v 10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Ique nop ic natang nequiaach tiül nipilan judío. ¿Neol ngo mejaw wüx aag ayaja? \v 11 Naleaing naleaing sasaj ic, xicona sandeacan wüx leaw sajawan naleaing, at leaw sajawan naag xiniüjcan sandeacan manguiayaran. Pero icona ngo mendiüman meyariün sandeacan. \v 12 Sitiül ngo meyariün sandeac wüx leaw almajlüy ningüy wüx aaga iüt cam, ¿nguineay apmeyariün sitiül sanandeac wüx leaw almajlüy tiül cielo? \p \v 13 ’Nejinguind nganaw mamb andüy cawüx tiül cielo, áag miün tiün imiün cawüx tiül cielo, aag ayaj Teat Naxey, cos imiün quiaj tiün. \v 14 Atnej tanomb tarang Moisés tiül wajchiüc wüx taxaing nop narangüch ndiüc mayac cawüx wüx nots xiül, atanquiaj apxaijnguiam Teat Naxey mayacüch wüx cruz. \v 15 Pares meáwan jangantanej leaw apmayar nej andeac, apmapac meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. \s1 Teat Dios xeyay andiüm meáwan nipilan \p \v 16 ’Cos Teat Dios xeyay andiüm meáwan nipilan wüx aaga iüt cam, áag tüüch miün anopǘyan Micual Nej mawün wüx asoet jangantanej leaw apmayar nej andeac. Atquiaj ngondom ndrom mamb tiül aaga xeyay ngo majneaj; pero apmapac meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. \v 17 Teat Dios ngo müüch miün anopǘyan Micual nej wüx aaga iüt cam mayac asoet nipilan. Ngwüy, nej tiün mawün wüx asoetiw meáwan nipilan wüx aaga iüt cam. \v 18 Jane apmayar andeac Micual Teat Dios, Teat Dios lango mayac nej asoet; pero jane ngo mayar andeac nej, mbich landoj lamayac nej asoet Teat Dios, cos ngo mayar andeac anopǘyan Micual Nej. \v 19 Nej tiün wüx aaga iüt cam majlüy atnej ran, cos aquiaach leaw naleaing. Pero altiül ngo mandiümüw aaga ran quiaj, cos xeyay tandiümüw aaga pojniün niüng alndom mexotayej marangüw ngo majneaj. Ajcüw ayaj lamayac nejiw asoetiw Teat Dios. \v 20 Meáwan ajcüw leaw andiümüw marangüw ngo majneaj ngo mandiümüw aaga ran quiaj, ajcüyiw majawüw, ngo matüchiw. Cos sitiül apmambüw quiaj, aaga ran quiaj apmajüiquich ngo majneaj teamarangüw. \v 21 Nganüy monrang najneaj, nejiw mbich ambüw niüng ajlüy aaga ran. Quiaj ajüiquichaw nguineay arangüw najneaj atnej andiüm Teat Dios ―aj nej Teat Jesús. \s1 Juan Bautista tandeac alinomb wüx Teat Jesús. \p \v 22 Ndoj Teat Jesús taw Jerusalén tamb andüy tiül iüt Judea aquiiüb minipilan nej. Tacüliw quiaj acas nüt, tüjchiw yow nipilan. \v 23 Aton Juan tenguial üüch yow nipilan tiül Enon, quiájan niüng ajlüy Salim cos ajlüy quiaj xeyay yow. Xeyay nipilan apeayiw quiaj müjndiw yow. \v 24 Aag ayaj tajlüy wüx nganaw mayacüch tiül manchiüc a Juan. \p \v 25 Condom tajlüy noic mondeac tiül nipilan judío maquiüjpüw minipilan Juan nguineay alndom najneajay majlüyiw majaw nejiw Teat Dios. \v 26 Ndoj ajcüw aaga nipilan quiaj, tambüw masajüw a Juan: \p ―Rabí, ijaw nguineay teamarang aaga naxey leaw tequiiüb nonüt necamb lam Jordán, áag tesaj xicon wüx. Nganüy nej aton tenguial üüch yow nipilan, meáwan laambüw mandüjpiw nej ―ajüw. \p \v 27 Quiaj tasaj nejiw a Juan: \p ―Nejinguind ngondom marang aag ayaj sitiül Teat Dios najlüy tiül cielo ngo müüch nej marang. \v 28 Icona tenguiayiün wüx tapiüngas, xique ngome aaga Cristo lapiürang aliüc. Xique tüjndiüs niün ombas xic, nej aliüc tamiün. \v 29 Pues wüx nop nench apmaquiiüb nop nüx, aaga nench quiaj almajiür miamigo nej alquiaj almaquiiüb nej. Wüx anguiay nej andeac xeyay apac omeaats manguiay. Ata xique nganüy wüx sanguiay nguineay Teat Jesús xeyay andüjpiw nej, xeyay apac ximeaats nanguiay, cos leaw ninguiaj netam narang. \v 30 Nej netam marang natang, nganüy xique apmapateay satam. \s1 Aaga niün imiün tiül cielo \p \v 31 ’Aaga niün imiün tiül cielo, nej ajlüy wüx meáwan leaw almajlüy. Nganüy nop najlüy wüx iüt, aag ayaj naw wüx iüt; nej andeac wüx leaw ajlüy wüx aaga iüt cam. Nganüy aaga niün imiün tiül cielo, nej ajlüy wüx meáwan almajlüy. \v 32 Nej andeac wüx leaw ajaw, at andeac wüx leaw anguiay; pero nejinguind ngo mayar andeac nej. \v 33 Jane apmayar andeac nej, aag ayaj apmajaw naleaing andeac Teat Dios. \v 34 Cos jane Teat Dios üüch miün, nej andeac leaw andeac Teat Dios, cos Teat Dios üüch nej Nangaj Miespíritu nej palanüy, ngo metam mapeax. \v 35 Teat Dios xeyay andiüm Micual Nej; meáwan leaw almajlüy lamayac tiül owix nej. \v 36 Jane ayar andeac Micual Teat Dios apmapac meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. Nganüy jane ngo mandiüm mayar andeac Micual Teat Dios, ngome apmajaw aaga apacaran quiaj cos xeyay ajcüy majaw nej Teat Dios ―aj nejiw a Juan. \c 4 \s1 Teat Jesús tendeac aweaag nop najtaj naw Samaria \p \v 1 Wüx Teat Jesús tajaw nguineay ajcüwa fariseos tandeacndeacüw wüx nej cos teaxeyay minipilan nej, aton xeyay teamüüch yow nipilan ngo matnej Juan; \v 2 masey ngome nejay Teat Jesús neech yow, minipilan nej arangüw. \v 3 Wüx Teat Jesús tajaw aag ayaj, quiaj taw quiaj tiül Judea, tandilil andüy Galilea alinomb. \p \v 4 Pero netam mamong amb tiül iüt Samaria. \v 5 Condom tatüch tiül noic nine cambaj nenüt Sicar tiül iüt Samaria. Quiájan mbeay cambaj ajlüy miíüt aaga Jacob najlüy tanomb. Aaga iüt quiaj nej tüüch José micual nej. \v 6 Alquiaj aaga lol pil tarang teat Jacob tanomb. Teat Jesús cos laǘmb apac ajüy, chetet quiaj mbeay lol, laliüc lembem nüt. \v 7 Quiaj tapeay nop najtaj naw Samaria mepiow yow. Teat Jesús tasaj nej: \p ―Nachej tigüy miyow müm, nanganeow ―aj. \p \v 8 Minipilan nej laambüw tiül cambaj mangalüw nüeteran. \v 9 Aaga najtaj naw Samaria tasaj Teat Jesús: \p ―¿Neol techej xicueaj yow, teat? Cos ique nop ic nipilan judío, nganüy xique nop najtaj nawas Samaria. Ique ijaw nipilan judío ngome áag andeacüw maquiüjpüw monaw Samaria ―aj. \p \v 10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Sitiül mejaw leaw Teat Dios alndom müüch, aton mejaw jane nechej icueaj yow, sayaag apmetün xicueaj, condom sanüüch ic yow leaw üüch mapacaran meáwan nüt ―aj. \p \v 11 Quiaj tasaj nej a najtaj: \p ―Teat, ique ngo mejiür cuane merwüneay yow, nganüy aaga lol cam xeyay nequiliüt. ¿Nguia naw apmeyar aaga yow ipiüng quiaja? \v 12 Cos xexejchiün teat Jacob tacueat müüch xicon aaga lol cam. Nej tanganeow aaga yow, at micual nej, minimal nej. ¿Jow nganüy ique, alwüx itama, ngo matneje? ―aj nej. \p \v 13 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Jangantanej apmanganeow a yow cam apmind anganeow yow alinomb. \v 14 Pero jane apmanganeow aaga yow xique sanüüch, langome apmind anganeow yow alinomb. Cos aaga yow xique sanüüch, apmajlüy tiül nej atnej noic lol teapacaw müüch nej mapac meáwan nüt ―aj nej. \p \v 15 Condom tasaj nej aaga najtaj: \p ―Teat, iich xic aaga yow ipiüng quiaj, quiaj langome apmind sanganeow yow alinomb, atquiaj ngo metam niün ningüy nayar yow ―aj nej. \p \v 16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Quiür ipaj minoj, iquiiüb miün ―aj. \p \v 17 Quiaj tapiüng a najtaj: \p ―Ngo najiür xenoj ―aw. \p Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Naleaing ipiüng ngo mejiür minoj; \v 18 cos lamejiür acoquiaw. Nganüy aag almequiiüb, aag ayaj ngome minoj. Naleaing tepiüng ―aj nej. \p \v 19 Camüm manguiay aag ayaj a najtaj, quiaj tapiüng: \p ―Teat, sapiüng ique nop nendeac andeac Teat Dios. \v 20 Isaj xic neol xexejchiün tarangüw casa Teat Dios cawüx wüx aaga tiüc quiaj, nganüy icona nipilan judío ipiüngan áagan tiül Jerusalén alndom marangüch casa Teat Dios ―aw. \p \v 21 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Netam meyar sandeac, müm, cos aliüc miün nüt wüx ngome apmetam meamban wüx aaga tiüc quiaj, átan ngome apmetam meamban Jerusalén merangan casa Teat Dios. \v 22 Icona monaw Samaria ngo mejawan jane teamerangan casa; xicona mbich sajawan jane sarangan casa, cos naw tiül nipilan judío ajlüy jane apmawün wüx asoeteran. \v 23 Aliüc apmatüch a nüt, aag ayaj nganüy, cos jane naleaing ayamb Teat Dios wüx omeaats, apmajüiquich naleaing wüx omeaats arang, ngo mitsoj. Cos Teat Dios aton atquiaj andiüm marangüch casa. \v 24 Teat Dios Espíritu nej; jane apmayamb nej netam marang con omeaats, masey ngondom maxom majaw ―aj nej. \p \v 25 Quiaj tasaj nej a najtaj: \p ―Lanajaw aliüc Mesías, aaga nasoic Cristo. Wüx nej apmapeay apmasaj icoots nguineay ajlüy meáwan cuajantanej ―aj nej. \p \v 26 Teat Jesús tapiüng: \p ―Xique aag ipiüng quiaj, tenguial andeacar ―aw. \p \v 27 Aliünüw wüx andeacüw, quiaj ajngotoj minipilan Teat Jesús. Nejiw mbayajow wüx tajawüw Teat Jesús teandeac maquiiüb nop najtaj. Pero taton ngo matüniw nej manguiayiw cuane andiüm a najtaj, cuane wüx teamandeacüw. \v 28 Condom quiaj taw quiaj a najtaj, acueátan quiaj mingan nej; tamb andüy tiül cambaj, tasaj nipilan: \p \v 29 ―Macaron, ijawan nop naxey lamasaj xic meáwan leaw lanarang. ¿Ngwüy ijaca, aaga Cristo neje? ―aj nejiw. \p \v 30 Quiaj tawüw tiül cambaj, tambüw majawüw Teat Jesús. \v 31 Wüx nipilan nganaw mapeayiw quiaj, minipilan nej teamasajüw nej: \p ―Teat, mac iret ―ajüw. \p \v 32 Nej tasaj nejiw: \p ―Xique sajiür süet, icona ngo mejawan cuane ―aj nejiw. \p \v 33 Condom minipilan nej tapots atünayej menguiayayej: \p ―¿Ngwüy, aljane tajamiün üet neje? ―awüw. \p \v 34 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Icona apac imeajtsan wüx landoj iretiün, xique apac ximeaats wüx sarang leaw Xeteat Dios tüüch xic niün narang, cos sandiüm nandondoch minajiüt nej. \v 35 Icona wüx lapiürüch corrül ipiüngan: “Wüx lamatüch apiquiw caaw, quiaj apxaijnguiam omeaats corrül”, irawan. Nganüy xique sasaj icon: Netam mejawan a corrül, cos nganüy lajneaj xaijnguiam omeaats corrül. \v 36 Jane arang xenajiüt maxaing sapiür, sanangüy alinoic nüt, cos aaga arang quiaj apmajlüy meáwan nüt. Aaga nepiür, maquiiüb nexaing omeaats corrül, apmapac omeajtsüw nóiquian. \v 37 Ningüy ajüic naleaing leaw apiürang: “Pálwüx nepiür, pálwüx nexaing”. \v 38 Xique lanüüch icon meamban merangan xenajiüt. Aag ayaj apmajlüy atnej wüx nop mayambüch mamb maxaing omeaats corrül, masey ngome nej nepiür; cos pálwüx nesaj nipilan wüx xique, nganüy icona ipeánan mesajüw mayambüw xic ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 39 Xeyay nipilan monaw tiül aaga cambaj tiül iüt Samaria tayariw andeac Teat Jesús wüx tanguiayiw andeac aaga najtaj, cos tapiüng: “Tasaj xic meáwan leaw lanarang”, maw. \v 40 Wüx tapeayiw quiaj monaw tiül aaga cambaj quiaj, tapots masajüw Teat Jesús macül quiaj maquiüjpüw. Quiaj tacül quiaj ic nüt. \v 41 Xeyay nipilan tayariw nej andeac wüx tanguiayiw nejay Teat Jesús tenguial aquiaach. \v 42 Condom tasajüw a najtaj: \p ―Nganüy mbich lanayariün andeac nej cos nejay tanguiayasan andeac, ngome áagan leaw tesaj xicon wüx nej. Nganüy sajawan naleaing nej aaga Cristo leaw lapiürang aliüc mawün wüx asoet nipilan meáwan wüx iüt ―ajüw nej. \s1 Teat Jesús tamongoch iün andeow micual nop nenajiüt \p \v 43 Wüx tamong ic nüt quiaj, Teat Jesús taw Samaria, tamb andüy Galilea. \v 44 Masey nejay Teat Jesús tandeac nguineay nop nendeac andeac Teat Dios ngome andiüram tiül miíüt nej, nganüy nej apmandilil mandüy quiaj alinomb. \v 45 Wüx tapeay tiül Galilea, apac omeajtsüw majawüw nej monaw quiaj, cos nejiw laiünüw Jerusalén aton majawüw nangos nüt pascua. Tajawüw quiaj meáwan leaw nej tarang wüx nangos nüt. \p \v 46 Condom Teat Jesús tandilil alinomb andüy cambaj Caná tiül Galilea, niüng ninguinüt tangowüüch yow marang vin. Ajlüy tiül cambaj Capernaum nop natang nenajiüt ocueaj cambaj, xeyay iün andeow micual nej. \v 47 Aaga naxey quiaj wüx tanguiay Teat Jesús lapeay Galilea imiün Judea, tamb matüch quiaj majaw. Tapots matün ocueaj Teat Jesús mamb aniüng nej mamongoch iün andeow micual nej, cos laxeyay, laliüc mandeow. \v 48 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Icona sitiül ngo mejawan ateócan ngome apmeyariün sandeac ―aj. \p \v 49 Naleaing aaga nenajiüt xeyay tatün ocueaj Teat Jesús, tasaj: \p ―Teat, ich majmiüc imal imeaats, tabar wǘxan nganaw mandeow xecual ―aj nej. \p \v 50 Condom quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Quiür ijtsor, micual lajneaj ―aj. \p Aaga naxey tayar andeac Teat Jesús, quiaj tajtsor. \v 51 Wüx laámb apmapeay aniüng nej, tambüw mangochiw nej mimos nej, tapiüngüw: \p ―Micual lajneaj ―ajüw nej. \p \v 52 Condom quiaj tatün manguiay nejiw cuame ores tajneaj micual nej. Quiaj tapiüngüw: \p ―Tim lanchejliow nüt tacueat müüch nej nerraar, quiaj tajneaj ―awüw. \p \v 53 Quiaj leaad omeaats aaga naxey, naleaing aaga ores wüx tasaj nej Teat Jesús: “Micual lajneaj”, maj nej. Quiaj aaga naxey tayar andeac Teat Jesús maquiiüb meáwan leaw alaniüng nej. \p \v 54 Aaga leaw tarang Teat Jesús wüx tandilil andüy Galilea imiün Judea, aag ayaj amb ijmbüw ateócan lamarang quiaj. \c 5 \s1 Tajneaj nop ndron ombas tiül Betesda \p \v 1 Wüx ndoj ayaj lamatüch a nüt wüx nipilan judío ajiürüw noic nangos nüt. Quiaj Teat Jesús tamb alinomb andüy Jerusalén. \v 2 Ajlüy quiaj tiül Jerusalén noic apal ombeay cambaj niüng among sap. Alquiaj noic nadam oniiüg yow, minüt nej Betesda tiül ombeayiw nipilan judío. Ayey nej tiüt acoquiaw iüm ngo majiür owil. \v 3 Ajlüyiw quiaj xeyay moniün andeow: altiül nesomb, altiül necoex, altiül ndron ombas ngondom majüy. Teamacüliw ngow, cojores apmendalalüy a yow quiaj. \v 4 Cos nguiajnguiaj iün nop ángel ocueaj Teat Dios maól a yow, ndoj jane ombas apmajmel tiül a yow quiaj apmajneaj iün andeow. \v 5 Alquiaj nop naxey lamajiür nimiow gajpopeac (38) neat iün andeow. \v 6 Teat Jesús tajaw alpiiüm quiaj, lamajaw lamajiür xeyay neat iün andeow a naxey quiaj, quiaj tasaj: \p ―¿Ngwüy indiüm mejneaja? ―aj. \p \v 7 Quiaj tasaj nej aaga niün andeow: \p ―Teat, ngo najiür jane mayac xic tiül yow wüx apmendalalüy. Cos wüx lasamb sanajmel, quiaj lajmel alinop ombas nej ―aj nej. \p \v 8 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Witiür, ixaing mitec ijüy ―aj. \p \v 9 Andǘüban ajneaj a naxey quiaj, taxaing mitec nej, tajüy. Pero cos aaga nüt quiaj, noic nüt axoodaran, \v 10 quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíos tasajüw aaga naxey lajneaj quiaj: \p ―Nganüy nüt axoodaran, ngondom mexaing mejoy mitec ―ajüw. \p \v 11 Quiaj tasaj nejiw aaga naxey: \p ―Aaga neech xic najneaj, nej nesaj xic: “Ixaing mitec, ijüy” ―aj xic. \p \v 12 Quiaj tatüniw nej manguiayiw: \p ―¿Jane aaga nesaj ic: “Ixaing mitec, ijüye”? ―ajüw nej. \p \v 13 Naleaing aaga naxey quiaj ngo majaw jane netaag nej majneaj, cos tajlüyiw quiaj xeyay nipilan, nganüy Teat Jesús laáw quiaj. \v 14 Condom Teat Jesús taxom nej tiül nadam nangaj iüm. Tasaj: \p ―Ijaw nganüy lerneaj, nde mendüy wüx merang nisoet, ngana maxom ic alinoic xeyay ngo majneaj ―aj nej. \p \v 15 Condom tamb a naxey quiaj masaj ajcüwa monajiüt tiül judíos Teat Jesús netaag nej majneaj. \v 16 Quiaj ajcüwa monajiüt tajcüyiw majawüw Teat Jesús, tayambüw ombas mambiyaw cos arang cuajantanej wüx nüt netam maxoodaran. \v 17 Condom Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Xeteat meáwan nüt arang najiüt, ata xique aton ―aj nejiw. \p \v 18 Quiájan ajcüwa monajiüt tandiümüw mambiyaw nej cos ngome áagan arang wüx nüt axoodaran, pero cos tayac atnej Dios nej wüx tapiüng miteat nej Teat Dios. \s1 Leaw Micual Teat Dios alndom marang \p \v 19 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing naleaing sasaj icon, Micual Teat Dios ngondom marang nicuajind arángan; nej arang leaw ajaw arang miteat nej. Cos meáwan leaw arang miteat nej, átan micual nej alndom marang aton. \v 20 Teat Dios xeyay andiüm Micual Nej, üüch nej majaw meáwan leawa nej teamarang; aliüc miün apmüüch majaw alngün xeyay najneaj leawa icona apmbayameron mejawan. \v 21 Cos Teat Dios apacüüch mondeow, atquiaj Micual Nej aton apmapacüüch jane nej andiüm. \v 22 Ngome nejay Teat Dios apmayac asoeteran, meáwan ayaj lamayac teowix Micual Nej. \v 23 Atquiaj meáwan nipilan netam marangüw casa Micual Nej atnej arangüw casa Teat Dios. Jane ngo mandiüm Micual Teat Dios, átan ngo mandiüm Teat Dios, cos Teat Dios neech nej miün. \p \v 24 ’Naleaing sasaj icon: Jane apmayac omeaats wüx manguiay sandeac, aton mayar andeac aaga neech xic niün, nej apmapac meáwan nüt, lango majmel asoet. Apmapac meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. \v 25 Naleaing sasaj icon, aliüc apmatüch a nüt, aag ayaj nganüy, wüx mondeow apmanguiayiw andeac Micual Teat Dios. Jane apmanguiay mayar andeac apmapac. \v 26 Teat Dios üüch mapacaran, atquiaj Micual Nej aton alndom müüch mapacaran, cos atquiaj üüch nej Teat Dios marang. \v 27 At lamüüch majaw wüx asoeteran cos nej Teat Naxey. \v 28 Nde mbayameron menguiayiün aaga sasaj icon cam, cos aliüc miün nüt wüx meáwan mondeow apmanguiayiw nej andeac. \v 29 Jane tarangüw najneaj apmawüw tiül mondeow mapacüw meawan nüt tiül cielo; nganüy monarang ngo majneaj apmapacüw aton majmel asoetiw nejiw. \s1 Ajlüy nejüiquich jane nej Teat Cristo \p \v 30 ’Xique ngondom narang nicuajind sandíüman xique, sarang leawa sasoic. Wüx xique sayac asoet aljane, sayac leaw naleaing nej tarang. Xique ngo nateots narang sandíüman xique, sarang leaw andiüm Xeteat Dios, cos nej tüüch xic niün. \v 31 Sitiül xiquiáyan quiaj teanandeac wüx leaw alndom narang, alndom mapiürang aag ayaj ngo membeat. \v 32 Ajlüy nop nendeac naleaing wüx xique nguineay alndom narang. Xique sajaw leaw nej andeac wüx xique, aag ayaj xeyay nembeat. \v 33 Icona teajchiün mambaran niüng ajlüy Juan matüniw manguiayiw nej. Leaw nej tapiüng wüx xique aag ayaj naleaing. \v 34 Xique ngo metam xic aljane mapiüng jane xic. Aag ayaj sasaj icon cos sitiül apmeyariün sandeac apmeriowan wüx isoetiün. \v 35 Aaga teat Juan tajlüy atnej nots najquiol teatitit andaab marraj nipilan. At icona tapac imeajtsan acas nüt wüx tarraj icon cos tenguiayiün aquiaach nej. \v 36 Xique sajiür cuane nejüiquich jane xic; aag ayaj alwüx ambeat, ngome áagan leaw tapiüng a Juan. Meáwan leawa xic sarang, leaw tüjndiüs niün narang, ajüiquich majaw naleaing Teat Dios neech xic niün. \v 37 Aaga Teat neech xic niün quiaj, aton lamandeac wüx xique; masey icona ngo menguiayiün andeac nej, ngo mexoman mejawan. \v 38 Meáwan andeac nej ngo macül wüx imeajtsan, cos ngo mendiüman meyariün andeac aaga leawa Teat Dios tüüch miün. \v 39 Icona xeyay ipacan wüx meteowan Mipoch Teat Dios cos ipiüngan quiaj alndom mepacan meáwan nüt tiül cielo. ¿Neol ngo mejawana, tiül Mipoch Teat Dios andeac wüx xique? \v 40 Naleaing icona ngo mendiüman meyariün sandeac nüüch icon mepacan meáwan nüt tiül cielo. \p \v 41 ’Xique ngo nayamb nipilan marangüw xic casa ombeayíwan. \v 42 Xique sayaag imbasan, sajaw icona ngo mendiüman Teat Dios. \v 43 Jogüy xique tiünas, tüüch xic niün Xeteat Dios, pero icona ngo meyariün sandeac. Jondot miün nop nejáyan quiaj, aag ayaj mbich apmeyariün andeac nej. \v 44 ¿Nguineay icona apmeyariün andeac Teat Dios sitiül mbich meaw ilombochayon icoyónan quiaj? Cos ngo meyacan wüx imeajtsan meyamban mandeac najneaj wüx imbasan Teat Dios. \v 45 Nde mepiüngan xique sanayac isoetiün niüng ajlüy Xeteat Dios; cos leaw arang atquiaj, aag ayaj a poch tüünd Moisés leaw ipiüngan indüjpiün. Aag ayaj ajüiquich nguineay irangan. \v 46 Jondot naleaing iyariün andeac Moisés, apmeyariün sandeac aton, cos Moisés tapiüng wüx xique. \v 47 ¿Nguineay apmeyariün sandeaca, sitiül andeac teat Moisés ngo meyariün? ―aj nejiw Teat Jesús. \c 6 \s1 Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil monxey \r (Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Lc. 9:10-17) \p \v 1 Noic nüt Teat Jesús tamb andüy necamb nadam yow Galilea, aaga nasoic Tiberias aton. \v 2 Xeyay nipilan tandüjpiw nej mamb cos lamajawüw tarang xeyay ateócan, tamongoch iün andeow xeyay moniün andeow. \v 3 Condom Teat Jesús tamb andüy wüx nop tiüc chetet quiaj maquiiüb minipilan nej. \v 4 Laliüc matüch aaga nangos nüt pascua ocueajiw nipilan judío. \v 5 Wüx Teat Jesús taxaing omal majaw aliücüw xeyay nipilan, quiaj tasaj a Felipe: \p ―¿Nguiane apmangalaats nüeteran müjchiiüts metiw meáwan ajcüwa nipilan quiaja? ―aj. \p \v 6 Aag ayaj tandeac cos andiüm majaw cuane apmapiüng a Felipe, cos Teat Jesús lamajaw cuane apmarang. \v 7 Quiaj tasaj nej a Felipe: \p ―Teat, masey majlüy ijquiaw coic miow (200) tomiün denario majon pan, ngome apmatüch nejiw nequirquiriw ―aj nej. \p \v 8 Condom quiaj alinop minipilan nej Teat Jesús, aaga Andrés michiig a Simón Pedro, tapiüng: \p \v 9 ―Alningüy nop nench ajiür acoquiaw pan cebada alijpüw nine cüet. Pero ¿nguitow apmawiül aaga atoyay nipilan quiaja? ―aw. \p \v 10 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Isajan meáwan chetemoj ―aj nejiw. \p Cos niüng almajlüyiw ajlüy xeyay nine nateaic soex, quiaj chetetoj tiüt, atüch tam acoquiaw mil monxey. \v 11 Quiaj Teat Jesús taxaing aaga acoquiaw pan; condom wüx landoj müüch gracias Teat Dios, quiaj tambaag müüch minipilan nej. Condom minipilan nej tajineaw müjchiw meáwan ajcüwa nipilan. Atanquiaj tarang wüx aaga cüet aton, tüüch nejiw leaw tandiümüw. \v 12 Condom wüx lapaxiow üetiw, quiaj tasaj minipilan nej: \p ―Ixainguiün meáwan leawa nenaw, ngondom majcueat tiüt nicuajind ―aj nejiw. \p \v 13 Almümb maxainguiw, leaw nenaw üetiw tiül aaga acoquiaw pan cebada leaw tajlüy, chipiüt gajpiüp (12) nchep. \v 14 Ajcüwa nipilan almajawüw aaga ateócan lamarang Teat Jesús quiaj, tapiüngüw: \p ―Naleaing, nejay aaga nendeac andeac Teat Dios leaw netam miün ningüy wüx iüt cam ―awüw. \p \v 15 Nej a Teat Jesús wüx tajaw andiümüw masapüw nej mayacüw marang minatang nenajiüt ocueajiw nejiw, quiaj taw quiaj anopǘyan. Tamb andüy miünquiaj tiül tiüc. \s1 Teat Jesús tajüy teomal yow \r (Mt. 14:22-27; Mr. 6:45-52) \p \v 16 Wüx langwiiüts, quiaj minipilan nej Teat Jesús tawüw tiüt tambüw andüyiw mbeay aaga nadam yow. \v 17 Lapojniowüy, nganaw mapeay quiaj Teat Jesús, quiaj tajtepiw tiül nop müx mamongoj a yow quiaj andüyiw cambaj Capernaum. \v 18 Condom quiaj taw noic nadam iünd xowüy lapac, tayac nadamdam omal yow. \v 19 Wüx lamiünquiaj ambüw, quiaj tajawüw Teat Jesús laliüc matüch nejiw, teajüy amb teomal yow. Quiaj mbayatoj. \v 20 Nej tasaj nejiw: \p ―Nde mbayameron, xique, ngome aljane ―aj nejiw. \p \v 21 Nejiw apac omeajtsüw, quiaj tatepichaw nej tiül müx, camüm mayajcüw lapeayiw niüng andüyiw quiaj. \s1 Nipilan tayambüw Teat Jesús \p \v 22 Ajcüwa nipilan tacülíwan necamb yow aaga ongwiiüts quiaj. Wüx rat tiüt tealeámban mayambüw quiaj Teat Jesús; cos tajawüw ambüw tiül müx minipilan nej nejíwan quiaj, pero Teat Jesús ngo mamb; aton cos áagan a müx tajlüy quiaj. \v 23 Aliünüw quiaj niüng Teat Jesús tatün ocueaj Teat Dios metiw ajcüwa nipilan quiaj; quiaj apeayiw quiaj acas müx imiünüw tiül cambaj Tiberias. \v 24 Wüx tajawüw naleaing ngo majlüy quiaj Teat Jesús átan minipilan nej, quiaj tajtepiw tiül ajcüwa müx quiaj, tambüw andüyiw Capernaum mayambüw Teat Jesús. \s1 Jesús, aaga pan üüch mapacaran \p \v 25 Wüx tapeayiw necamb aaga nadam yow quiaj, quiaj taxomüw Teat Jesús, tasajüw: \p ―Rabí ¿ngüt tepeay ningüye? ―ajüw. \p \v 26 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing sasaj icon, sajaw tenguial meyamban xic cos paxiüt iretiün, ngome teameyamban xic cos ijawan neol alndom narang cuajantanej. \v 27 Netam merangan najiüt meyamban cuane meatiün. Pero nde meyacan imeajtsan wüx leaw alndom mexoman ningüy wüx iüt cos ngome apmaíüc, apmamong najen. Netam meyamban leawa ngome apmamong: aaga neech mapacaran meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. Aag ayaj Teat Naxey apmüüch icon, cos Teat Dios lamayac teowix nej marang aag ayaj ―aj nejiw. \p \v 28 Condom quiaj tatüniw manguiayiw nej: \p ―¿Cuane netam narangana? ¿Nguineay alndom narangan leaw Teat Dios andiüma? ―awüw. \p \v 29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Leaw andiüm Teat Dios majaw merangan, aag ayaj meyariün andeac jane üüch miün ―aj nejiw. \p \v 30 Condom quiaj tasajüw nej: \p ―¿Cuane alndom merang najawan para nayariün indeaca? Jow nganüy, ¿cuane apmeranga? \v 31 Cos xexejchiün tüjndiw nüeteran wüx tajlüyiw tiül wajchiüc, atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Tüjndiw nüeteran imiün cielo” ―ajüw nej. \p \v 32 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing sasaj icon, ngome mixejchiün Moisés neech nejiw a nüeteran quiaj; nejay Xeteat Dios neech nejiw. Nganüy nej lamüüch icon leaw najneajay nüeteran imiün tiül cielo. \v 33 Cos nüeteran leawa Teat Dios üüch nganüy, aag ayaj tüüch miün imiün tiül cielo, para meáwan nipilan wüx iüt mapacüw meáwan nüt ―aj nejiw. \p \v 34 Condom tasajüw nej: \p ―Teat, iich xicon aaga nüeteran ipiüng quiaj ―ajüw nej. \p \v 35 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Xique aaga nüeteran alndom müüch mapacaran meáwan nüt. Cos jane aliüc niüng sajlüy langome apmind üet; jane apmayar sandeac langome apmind anganeow yow alinomb. \v 36 Naleaing landoj nasaj icon, pero cos icona ngo meyariün sandeac masey lamejawan xic. \v 37 Meáwan leaw Xeteat Dios üüch xic majlüy xenipilan nejiw, nejiw aliücüw niüng sajlüy, xique ngome sanawüniw. \v 38 Xique tiünas ximiün cielo narang leaw andiüm aaga neech xic niün, ngome xiün narang leaw xique sandiüm. \v 39 Xeteat Dios, aag neech xic niün, nej ngo mandiüm majaw ndrom nop tiül nejiw leaw nej lamüüch xic; leawa nej andiüm, aag ayaj napacüjchiw alinoic nüt. \v 40 Leaw Xeteat Dios andiüm, aag ayaj meáwan jane apmajaw Micual nej mayar andeac, apmapac meáwan nüt; xique sanapacüjchiw alinoic nüt ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 41 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío tapots andeacndeacüw ngo majneaj wüx Teat Jesús cos apiüng: “Xique aaga nüeteran tiün imiün cielo”, maw. \v 42 At tapiüngüw: \p ―¿Neol, ngome aag ayaj Jesús micual José? Icoots ajawaats jane miteat nej mimüm nej. Jow nganüy, ¿neol tapiüng nej imiün tiül cielo tiüna? ―awüw. \p \v 43 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Icueatiün indeacndeacan quiaj. \v 44 Nejinguind ngondom miün niüng sajlüy sitiül Xeteat Dios neech xic niün ngo mambeol nej miün. Aton xique sanapacüüch alinoic nüt majlüy niüng sajlüy. \v 45 Tiül minawijquiaw mondeac andeac Teat Dios apiüng: “Teat Dios apmaquiaach meáwan nipilan.” Atquiaj a nganüy jane ayar andeac Teat Dios mayac wüx omeaats aliüc niüng sajlüy. \p \v 46 ’Nejinguind alinop ngo maxom majaw Xeteat Dios, aag miün leaw tiün imiün niüng ajlüy nej, nej ajaw. \v 47 Naleaing naleaing sasaj icon, jane ayar sandeac aag ayaj lamajiür mapacaran nganüy, at apmajiür mapacaran meáwan nüt tiül cielo. \v 48 Xique aaga nüeteran neech mapacaran meáwan nüt. \v 49 Mixejchiün tanomb tüjndiw nüeteran imiün cielo wüx tajlüyiw tiül wajchiüc, pero tandeowüw. \v 50 Nganüy xique teanasaj icon wüx leaw nüeteran tiün imiün tiül cielo, cos jane apmüet aag ayaj langome apmandeow. \v 51 Xique aaga nüeteran almapac, tiün imiün cielo. Jane apmüet aaga nüeteran cam apmapac meáwan nüt. Aaga nüeteran leaw xique sanüüch, aag ayaj xecuerpo. Cos sanandeow ingow andeow meáwan nipilan wüx iüt ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 52 Condom ajcüwa nipilan judío quiaj, tapots andeacndeacüw tíülan nejiw, tapiüngüw: \p ―¿Nguineay apiüng aag ayaj nej nüeterana? ¡Mbich icoots apmatsambaats nej! ―awüw. \p \v 53 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing sasaj icon, sitiül ngo metsamban a Teat Naxey, ngo menganeowan miquiej nej, ngondom mepacan meáwan nüt. \v 54 Jane apmatsamb xic manganeow xequiej apmapac meáwan nüt; cos xique sanapacüüch alinoic nüt. \v 55 Xique aaga naleaing nüeteran, at xequiej aton aaga naleaing nanganeowaran. \v 56 Jane apmatsamb xic manganeow xequiej apmaw wüx asoet nej; quiaj apmajlüy nóiquian maquiiüb xic, ata xique sanajlüy nóiquian naquiiüb. \v 57 Xeteat Dios neech xic niün almapac, ata xique aton salnapac cos nej almapac. Atanquiaj jane apmatsamb xic sanüüch mapac meáwan nüt. \v 58 Xique aaga atnej nüeteran tiün imiün tiül cielo. Aaga nüeteran quiaj ngome atnej Teat Dios tüüch mixejchiiüts müetiw wüx tajlüyiw tiül wajchiüc. Masey tüetiw, pero tandeowüw. Jane apmüet aaga nüeteran sasaj icon quiaj, apmapac meáwan nüt ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 59 Atquiaj taquiaach Teat Jesús tiül noic sinagoga tiül Capernaum niüng xenenguejow nipilan judío. \s1 Leaw üüch mapacaran meáwan nüt \p \v 60 Wüx tanguiayiw aag ayaj, altiül minipilan nej tapiüngüw: \p ―Aag ayaj xeyay naél. ¿Mbich jane alndom manguiay mayac wüx omeaats aag ayaja? ―awüw. \p \v 61 Condom Teat Jesús wüx tajaw teandeacndeacüw wüx aag ayaj, quiaj tatün manguiay nejiw: \p ―¿Ngo majneaj meyajcan aag ayaja? \v 62 ¿Cuane apmepiüngan ndot mejawan landilil Teat Naxey andüy tiül cielo niüng tajlüy nomba? \v 63 Áagan Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios alndom müüch mapacaran; nganüy aaga cuerpo ngondom mambeol nicuajind. Meáwan poch leaw lanasaj icon quiaj Nangaj Espíritu üüch xic nendeac, ajcüw ayaj üüch mapacaran. \v 64 Xique sajaw ngome meáwan icona iyariün sandeac ―aj nejiw. \p Tandeac atquiaj Teat Jesús cos lamajaw jane ngo mayar nej andeac, at lamajaw jane apmayac nej teowix monajiüt. \v 65 Aton tasaj nejiw: \p ―Lanasaj icon, nejinguind ngondom miün niüng sajlüy mayar xepoch sitiül Xeteat Dios ngo mambeol nej miün ―aj nejiw. \p \v 66 Ajan quiaj xeyayiw tiül minipilan nej tanotoj tiüt, lango mandüjpiw nej. \v 67 Condom quiaj Teat Jesús tatün manguiay ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej: \p ―¿Jow icona, ngwüy indiüman meriümban mecueatiün xic atona? ―aj nejiw. \p \v 68 Quiaj tasaj nej Simón Pedro: \p ―Teat ¿jane alinop alndom nandüjpiün? Cos íquian quiaj indeac a poch leaw alndom müüch mapacaran meáwan nüt. \v 69 Xicona lanayariün indeac, aton sajawan naleaing ique a Cristo lapiürang aliüc, aaga Nangaj Micual Teat Dios almapac ―aw. \p \v 70 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―¿Neol ngwüy, lanarriiüd icon gajpiüp (12) xenipilan? Pero naleaing sajaw nop tiül icona minipilan nej nimeech ―aj nejiw. \p \v 71 Teat Jesús tandeac aag ayaj wüx ombas Judas, aaga micual Simón Iscariote, cos lamajaw aaga Judas quiaj apmayac nej teowixaw monajiüt, masey nej naw tiül a gajpiüp (12) minipilan nej. \c 7 \s1 Michiig Teat Jesús ngo mayariw nej andeac \p \v 1 Wüx ndoj aag ayaj, Teat Jesús tajüy maquiaach tíülan iüt Galilea; ngo mandiüm mamb tiül iüt Judea, cos ajcüwa monajiüt tiül judíos andiümüw mambiyaw nej. \v 2 Laliüc matüch nangos nüt wüx nipilan judío arangüw namix nine nden leaaw omeajtsüw wüx tajlüyiw tiül wajchiüc mixejchiw nejiw. \v 3 Quiaj michiig nej Teat Jesús tasajüw nej: \p ―¿Neol tecǘlan ningüye? Quiür indüy tiül iüt Judea; atquiaj minipilan monlüyiw quiaj apndom majawüw leawa teamerang. \v 4 Cos sitiül nop andiüm majaraw, ngondom marang leaw arang axotǘyan. Nganüy ique sitiül temendiüm mejaraw, ijüiquichay nómban majawüw meáwan nipilan leaw alndom merang ―ajüw nej. \p \v 5 Ninguiaj ajüiquich nejiw michiig nej ngo mayariw nej andeac. \v 6 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Xique nganaw matüch a nüt namb quiaj, icona ngünantanej nüt alndom meamban. \v 7 Cos ngome apmajcüyiw majawüw icon nipilan; pero ajcüyiw majawüw xic, cos aleáingan sapaj ocueajiw wüx arangüw ngo majneaj. \v 8 Quiüran icona ijawan a nangos nüt quiaj; xique ngo namb cos nganaw matüch namb ―aj nejiw. \p \v 9 Ndoj masaj nejiw aag ayaj tacǘlan tiül iüt Galilea. \s1 Teat Jesús tamb majaw nangos nüt \p \v 10 Condom wüx laambüw michiig nej, ndoj Teat Jesús aton tamb Jerusalén tiül iüt Judea majaw aaga nangos nüt quiaj, axotǘyan cos ngo mandiüm majawüw nej nipilan. \v 11 Ajcüwa monajiüt tiül judíos tayambüw nej quiaj, tapiüngüw: \p ―¿Wül aaga naxey? ―awüw. \p \v 12 At tiül a nipilan aton tandeacndeacüw wüx nej. Altiül tapiüngüw: “Aaga naxey najneaj arang”; altiül tapiüngüw: “Ngo majneaj arang, xowüy awaiich nipilan”, awüw. \p \v 13 Pero nejinguind ngo mandeac wüx ombas nej manguiayaran, cos imboloj mandüyiw monajiüt. \p \v 14 Lapeay pinawan ajlüy a nangos nüt, quiaj Teat Jesús tajmel tiül nadam nangaj iüm, tapots aquiaach nipilan. \v 15 Quiaj mbayatoj ajcüwa monajiüt, tapiüngüw: \p ―¿Nguineay tendüy aag ayaja, sitiül nej ngo mequiajchaya? ―awüw. \p \v 16 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Leawa xique saquiaach, aag ayaj ngome xepoch; xique saquiaach leaw asaj xic aaga neech xic niün. \v 17 Sitiül aljane naleaing andiüm marang leaw andiüm Teat Dios, nej apmajaw sitiül meáwan saquiaach quiaj naleaing ocueaj Teat Dios, tengwangwüy sandeácan. \v 18 Jangantanej leaw andeac awǘnan tiül omeaats, aag ayaj teamayamb malomboocharan; nganüy jane ayamb nguineay alndom manderac najneaj wüx aaga neech nej miün, aag ayaj andeac naleaing, ngo mawaiich. \p \v 19 ’¿Neol ngwa, teat Moisés tüüch icon aaga poch netam merangana? Naleaing nejinguind tiül icona ngo marang atnej tapiüng. Jow nganüy, ¿neol tendiüman membiyan xique? ―aj nejiw. \p \v 20 Quiaj tasajüw nej nipilan: \p ―¡Lamaxom ic nimeech! ¿Neol, jane teamandiüm mambiy ique? ―ajüw nej. \p \v 21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Xeyay tamb wüx imeajtsan wüx tarangas noic najneaj wüx nüt axoodaran. \v 22 Ipiüngan teat Moisés tüüch icon leaw ajlüyay arangüch, aaga circuncisión, masey ngome nejay tayac, cos nde tanomb lamarangüw mixejchiün. Nganüy icona itajcan circuncidar nop masey wüx nüt axoodaran. \v 23 Atquiaj ajlüyay merangan masey wüx nüt axoodaran, cos ipiüngan netam merangan aaga poch tayac teat Moisés. Jow nganüy, ¿neol tejcüyiün mejawan xic cos samongoch iün andeow nop naxey wüx nüt axoodarana? \v 24 Netam mejawan nop cuane arang, ndoj cas teyacan asoet. Nde meyacyacánan asoet jangantanej sitiül ngo mejawan naleaing cuane arang ―aj nejiw Teat Jesús. \s1 Teat Jesús apiüng nguiane imiün \p \v 25 Condom acas nejiw leaw monaw quiaj tiül Jerusalén tapots andeacndeacüw wüx Teat Jesús, tapiüngüw: \p ―¿Neol ngome aag ayaj leaw teamayambüw mambiyawa? \v 26 Nganüy joyaj tenguial aquiaach nipilan, nejinguind ngo mapal nej. ¿Ngwüy ijaca monajiüt lamapiüngüw naleaing aaga naxey quiaj, nej aaga lapiürang netam miüna? \v 27 Icootsa ajawaats nguia naw aaga naxey quiaj, pero wüx aliüc a Cristo lapiürang aliüc nejinguind ngome apmajaw nguia naw ―awüw. \p \v 28 Teat Jesús alquiaj teaquiaach nipilan tiül nadam nangaj iüm; tandeac napac, tapiüng: \p ―Icona ijawan jane xic; ijawan nguiane nawas. Naleaing xique ngo niün narang leaw sandíüman xique, tiünas cos Xeteat tüüch xic niün. Icona ngo mejawan jane nej, pero naleaing nej Teat Dios nej. \v 29 Xique sajaw jane nej, cos nej tüüch xic niün ―aw. \p \v 30 Quiaj tandiümüw masapüw nej; pero nejinguind ngo majntsop masap cos nganaw matüch a nüt ndeaam. \v 31 Xeyay nipilan tayariw nej andeac, tapiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj naleaing nej áag lapiürang netam miün. ¿Mbich alndom majlüy alinop marang ateócan atnej nej lamaranga? ―awüw. \s1 Fariseos tasajüw mongot masapüw Teat Jesús \p \v 32 Wüx ajcüwa fariseos tanguiayiw nipilan teandeacüw najneaj wüx Teat Jesús, quiaj nejiw maquiüjpüw ajcüwa montangtang miteaats tasajüw mongot monjiür aaga nadam nangaj iüm masapüw nej. \v 33 Tenguialeámban aag ayaj, Teat Jesús tasaj nipilan: \p ―Áagan acas nüt sanacül ningüy naquiiüb icon, condom sanandilil sandüy niüng ajlüy aaga neech xic niün. \v 34 Icona masey apmeyamban xic, naleaing ngome apmexoman, cos ngondom meamban niüng sanamb ―aj nejiw. \p \v 35 Quiaj ajcüwa monajiüt tapots andeacndeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: \p ―¿Nguiane apiüng apmamba niüng ngondom maxomaatsa? ¿Ngwüy ijaca, apmamb maquiaach ajcüwa icootsa leaw tambüw tiül iüt Grecia, ngwüy tiül alinoic iüta; ngwüy naleaingue apmamb maquiaach pálwüx nipilana? \v 36 ¿Nguineay amb aag apiüng quiaj wüx tapiüng: “Apmeyamban xic pero ngome apmexoman xic, cos ngondom meamban niüng sanajlüy”? ―awüw. \s1 Yow neech mapacaran meáwan nüt \p \v 37 Aaga nüt wüx ndojndojay nangos nüt, wüxay chipiowaran quiaj, quiaj Teat Jesús witiüt, tandeac napac, tapiüng: \p ―Sitiül aljane nind anganeow yow, ich miün niüng sajlüy manganeow. \v 38 Cos apiüng tiül Mipoch Teat Dios, jane ayar sandeac apmajlüy atnej teapacaw tiül omeaats nej aaga yow leaw üüch mapacaran ―aw Teat Jesús. \p \v 39 Pues aaga yow quiaj apiüng wüx Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios leaw apmüjndiw meáwan monyar andeac Teat Jesús. Aaga Nangaj Espíritu quiaj nganaw miün cos Teat Jesús nganaw mandilil andüy tiül cielo. \s1 Nipilan ngo mandeacüw nóiquian \p \v 40 Altiül nipilan wüx tanguiayiw aag ayaj tapiüngüw: \p ―Naleaing aaga naxey quiaj nejay aaga nendeac andeac Teat Dios leaw netam miün ―awüw. \p \v 41 Altiül tapiüngüw: \p ―Aag ayaj a Cristo leawa Teat Dios tapiüng apmüüch miün mawün asoet nipilan ―awüw. \p Altiül tapiüngüw: \p ―¿Mbich tiül Galilea alndom maw quiaj aaga Cristo? \v 42 Cos Mipoch Teat Dios apiüng aaga Cristo netam majlüy nop naw tiül acualaats mixejchiiüts David. Aton netam maw tiül cambaj Belén niüng tanomb wijquiat David ―awüw. \p \v 43 Atquiaj tajlüy, palpálwüx tandeacüw wüx Teat Jesús. \v 44 Altiül tandiümüw masapüw nej mamb tiül manchiüc, pero nejinguind ngo majntsop masap. \s1 Monajiüt ngo mayariw andeac Teat Jesús \p \v 45 Wüx ajcüwa mongot monjiür nadam nangaj iüm tandilileaw niüng ajlüyiw fariseos maquiiüb montangtang miteaats, quiaj tatüneran manguiayaranüw: \p ―¿Wül, neol ngo mequiüjpan miün a naxeye? ―ajowiw. \p \v 46 Quiaj tapiüngüw a mongot monjiür nadam nangaj iüm: \p ―Nejinguind ngome áag mandeac atnej teamandeac aaga naxey ―awüw. \p \v 47 Quiaj tasajüw nejiw a fariseos: \p ―¿Ngwüy, at icona aton lamawaiich icon? \v 48 ¿Neol, cuane ijawan, mbich aljane monajiüt tiül icootsa, ngwüy aljane tiül fariseos lamayariw andeac neje? \v 49 Ajcǘwan a nipilan leaw ngo majawüw wüx aaga poch tüünd Moisés, nejiw monyar andeac nej. Nejiw cuajparüw, apmambüw tiül ngo majneaj ―ajüw nejiw. \p \v 50 Alquiaj aaga Nicodemo, áag tamb majaw Teat Jesús noic ongwiiüts, cos nop nej fariseo aton. Quiaj tasaj nejiw: \p \v 51 ―¿Neol, nguiane tenguiayiün aag ayaja? Sajaw ngondom mayacaats asoet nop naxey sitiül ngome ombas mapajaats manguiayiiüts andeac, majawaats cuane arang ―aj nejiw. \p \v 52 Quiaj tasajüw nej: \p ―¿Ngwüy ique aton neriow Galilea? Iyamb, iteow tiül Mipoch Teat Dios, quiaj apmejaw ngome áag ajlüy nop nendeac andeac Teat Dios naw Galilea ―ajüw nej. \p \v 53 Condom quiaj tacueatiw, tajtsoriw anopnopoj. \c 8 \s1 Nop najtaj ndeaan wüx naxey \p \v 1 Condom Teat Jesús tamb andüy wüx mitiüc Olivos. \v 2 Raw miün tiüt, quiaj tandilil andüy tiül nadam nangaj iüm. Xeyay nipilan tambüw majawüw nej; quiaj chetet tapots maquiaach nejiw. \v 3 Camüm tapeayiw quiaj mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, at ajcüwa fariseos. Aquiüjpüw mamb nop najtaj asapüw wüx naxey, mayacüw pinawan nipilan niüng ajlüy Teat Jesús. \v 4 Quiaj tasajüw Teat Jesús: \p ―Teat, aaga najtaj cam ndeaan wüx naxey. \v 5 Tiül aaga poch tüünd Moisés apiüng netam majlos mandeow ajcüwa montaj monrang atquiaj. Jowa ique, ¿cuane ipiünga? ―ajüw nej. \p \v 6 Aag ayaj asajǘwan majawüw cuane apmapiüng, nguineay maxomüw cuane wüx mayacüw nej asoet. Quiaj Teat Jesús mejquiet tiüt, tapots majenchjench tiüt owix nej. \v 7 Cos tanaámb matüniw manguiayiw nej, quiaj lembet, tasaj nejiw: \p ―Jangantanej tiül icona ayaag ngo majiür nisoet, nej ich malox ombas aaga najtaj cam ―aj nejiw. \p \v 8 Ndoj mejquiet tiüt alinomb, tandüy wüx majenchjench tiüt owix nej. \v 9 Quiaj ajcüwa monajiüt wüx tanguiayiw aag ayaj tayajcüw ngo majneaj, taxinguiaw; tawüw quiaj nopnópan, ajan wüx leaw natang, ndójwüx meáwan nejiw tawüw quiaj. Néjan quiaj Teat Jesús tacül quiaj niüng ajlüy aaga najtaj. \v 10 Quiaj Teat Jesús witiüt alinomb. Wüx tajaw néjan a najtaj aliün quiaj, quiaj tasaj: \p ―Müm najtaj, ¿wüliwe? ¿Neol, nejinguind lango mayacüw isoete? ―aj. \p \v 11 Quiaj tasaj nej a najtaj: \p ―Ngwüy teat, nejinguind ―aj nej. \p Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Ata xique aton ngo nayac isoet. Quiür, nde mendüy wüx merang nisoet ―aj nej. \s1 Teat Jesús atnej ran wüx iüt \p \v 12 Teat Jesús tandüy wüx maquiaach nipilan, tapiüng: \p ―Xique sajlüy ningüy wüx aaga iüt cam atnej ran. Jane andüüb xic ngome apmajüy tiül pojniün; cos xique sanarraj mitiüjtüw nejiw, aton apmapacüw meáwan nüt ―aw. \p \v 13 Quiaj tasajüw nej ajcüwa fariseos: \p ―Ique indeácan aag ayaj; nguineay sanajawan sitiül naleaing, cos wüx nop andeac wǘxan ombas nej, aag ayaj ngo membeat ―ajüw nej. \p \v 14 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Masey sandeac wǘxan xique, naleaing leaw sandeac aag ayaj nembeat; cos sajaw nguiane ximiün tiünas, at sajaw nguiane sandüy sanamb. Pero icona ngo mejawan nguiane ximiün tiünas, átan ngo mejawan nguiane sandüy sanamb. \v 15 Icona iyacan asoet atnej ajlüyay merangan ningüy wüx iüt. Xique ngo niün nayac asoet nejinguind. \v 16 Ndot xique nayac asoet aljane, sanarang naleaing atnej netam; cos ngome xíquian quiaj wüx sarang, saquiiüb wüx Xeteat, aaga neech xic niün. \v 17 Tiül minawijquian apiüng sitiül ajlüy ijpüw monjaw mandeacüw nóiquian leawa tajawüw, netam mayarich andeacüw nejiw. \v 18 Nganüy sasaj icon xique nop nendeac leawa sajaw wüx xique, alinop nejay Xeteat aaga neech xic niün, nej aton apiüng wüx jane xique ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 19 Condom quiaj tatüniw manguiayiw nej: \p ―¿Nguiane almajlüy miteate? ―ajüw nej. \p Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Icona ngo mejawan jane xic, átan Xeteat ngo mejawan jane nej. Sitiül icona mejawan jane xic, at Xeteat aton apmejawan jane nej ―aj nejiw. \p \v 20 Atquiaj tapiüng Teat Jesús wüx tenguial aquiaach nipilan tiül nadam nangaj iüm niüng ajlüy iquial nichech. Nejinguind ngo masap nej cos nganaw matüch minüt nej ndeaam. \s1 Niüng sanamb icona ngondom meamban \p \v 21 Condom tasaj nejiw alinomb Teat Jesús: \p ―Xique sanamb, icona apmeyamban xic. Naleaing icona apmendeowan tiül isoetiün. Niüng sanamb icona ngondom meamban quiaj ―aj nejiw. \p \v 22 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíos tandeacndeacüw wüx, tapiüngüw: \p ―¿Ngwüy, apmembiyay nejáyan quiaja, áag tapiüng ngondom mambaats niüng apmamba? ―awüw. \p \v 23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Icona neriowan wüx iüt; xique nawas cawüx tiül cielo. Icona ijiüran iniüngan ningüy; xique tiül cielo saniüng. \v 24 Áag tasajas icon apmendeowan wüx isoetiün, cos ngo meyariün mepiüngan naleaing xiquiay aaga teanasaj icon wüx quiaj ―aj nejiw. \p \v 25 Condom quiaj tatüniw nej manguiayiw: \p ―¿Neol, jane ique? ―ajüw nej. \p Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Landoj lanasaj icon jane xic. \v 26 Alndom nasaj icon xeyay cuajantanej, at alndom najüiquich nguineay irangan; pero ngo metam narang, cos sandeac leaw asaj xic aaga neech xic niün. Aag ayaj sasaj meáwan nipilan cos sajaw aag ayaj naleaing ―aj nejiw. \p \v 27 Naleaing nejiw nómban ngo maxomüw omeajtsüw nguineay Teat Jesús teamasaj nejiw wüx Teat Dios. \v 28 Áag tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Wüx landoj mexainguiün meyacan cawüx aaga Teat Naxey, quiaj apmejawan xique. Ngo narang nicuajind xiquiáyan quiaj, xique sandeac leaw Teat Dios asaj xic nandeac. \v 29 Aaga neech xic niün tanaámb aquiiüb xic; nej nómban ngo macueat xic cos xique meáwan nüt sarang leaw nej andiüm ―aj nejiw. \p \v 30 Wüx tandeac atquiaj xeyay nipilan tayariw nej andeac. \s1 Aaga naleaing nanderac quiaj alndom mawün wüx jangantanej \p \v 31 Condom quiaj Teat Jesús tasaj ajcüwa nipilan judío leawa lamayariw andeac nej: \p ―Sitiül icona tanaámb meyacan wüx imeajtsan leaw sasaj icon, apmejlüyiün tiül xenipilan. \v 32 Quiaj apmejawan cuane naleaing; ndoj aaga naleaing quiaj apmawün icon wüx isotiün ―aj nejiw. \p \v 33 Quiaj tasajüw nej: \p ―Xicona áagan Abraham xexejchiün, ngome áag sarangan mimos aljane. Jow nganüy ¿neol tepiüng apmewün xicon wüxe? ―ajüw nej. \p \v 34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing naleaing sasaj icon, meáwan nipilan leaw arang nisoet ajlüy atnej mos ocueaj nisoet. \v 35 Nop mos ngondom mateoraw tiül nacualaran cos aag ayaj acas nüt acül quiaj. Nganüy nop nacualaran meáwan nüt acül quiaj. \v 36 Sitiül Micual Teat Dios apmawün icon wüx, naleaing apmeriowan wüx nómban. \v 37 Xique lanajaw icona mixejchiün Abraham; pero altiül indiüman membiyan xic cos ngo mind meyariün leawa sasaj icon. \v 38 Xique sandeac leawa sajaw niüng ajlüy Xeteat; nganüy icona irangan leawa inguiayiün asaj icon miteatiün ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 39 Quiaj tasajüw nej: \p ―Néjan quiaj Abraham xeteatiün ―awüw. \p Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Sitiülme naleaing micual icon Abraham, neol ngo merangan atnej tarang. \v 40 Nganüy icona indiüman membiyan xic masey teanasaj icon naleaing leaw Teat Dios asaj xic. Mixejchiün Abraham ngome atquiaj tarang. \v 41 Icona indüjpiün wüx atnej tarangüw miteatiün ―aj nejiw. \p Quiaj tasajüw nej: \p ―Xicona ngo macual xicon pálwüx; sajiüran nop xeteatiün, aag ayaj Teat Dios ―ajüw nej. \p \v 42 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Sitiül naleaing Teat Dios miteatiün, apmendiüman xic, cos xique ximiün niüng ajlüy Teat Dios tiünas. Xique ngo níünan, nej tüüch xic niün. \v 43 ¿Neol ngondom mexoman imeajtsan wüx leawa sandeaca? Cos ngo mendiüman menguiayiün meyariün leawa teanasaj icon. \v 44 Icona lamiteatiün nimeech cos ajlüyay indiüman merangan leaw andiüm nej. Aaga nimeech quiaj nop nej nembiy nipilan ajlüyay. Nómban ngo marang leaw naleaing, átan ngo mapiüng leaw naleaing. Meáwan andeac awaiich, cos nej minatang newaiich, aton nej miteat monwaiich. \v 45 Nganüy a xique sandeac leaw naleaing, áag ngo meyariün. \v 46 ¿Jane tiül icona alndom majüiquich sitiül xique sajiür nisoete? Sitiül xique teanasaj icon leaw naleaing, ¿neol ngo meyariün sandeaca? \v 47 Jane altiül minipilan Teat Dios, Mipoch Teat Dios andiüm manguiay. Nganüy icona cos ngome ocueaj icon Teat Dios, áag ngo mendiüman menguiayiün andeac nej ―aj nejiw. \s1 Wüx nganaw majlüy Abraham, Cristo almajlüy \p \v 48 Condom quiaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío tasajüw nej: \p ―¿Neol ngwa, naleaing tapiüngasan, ique irang atnej nop naw Samaria? ¡Aton lamaxom ic nimeech! ―ajüw nej. \p \v 49 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Xique ngo majlüy wüx ximbas nimeech. Sarang leaw andiüm Xeteat, nganüy icona indeacan ngo majneaj wüx ximbas. \v 50 Xique ngo nayamb nerangrangüy wüx majaw xic nipilan. Ajlüy nop andiüm majaw narangüch casa. Nej apmajüiquich asoeteran. \v 51 Naleaing sasaj icon, jane apmayar sandeac mayac wüx omeaats ngome apmandeow nómban ―aj nejiw. \p \v 52 Condom quiaj tasajüw nej ajcüwa nipilan: \p ―Nganüy mbich lanajawan alwüx imbas nimeech. Cos teat Abraham at meáwan mondeac andeac Teat Dios tandeowüw; nganüy ique ipiüng: “Jane ayar sandeac leaw xic sapiüng, nej nómban ngome apmandeow”, iraw. \v 53 ¿Neol, jowa ique, alwüx itam ijlüy, ngo matnej xexejchiün teat Abrahama? Cos nej tandeow, aton meáwan mondeac andeac Teat Dios tandeowüw. ¿Jowa ique, jane ic? ―ajüw nej. \p \v 54 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Sitiül ndot xiquiáyan quiaj teasalombojchay, aag ayaj ngo membeat nicuajind. Pero cos Xeteat Dios, áaga ipiüngan Midiosan, nej teamandeac najneaj wüx xique. \v 55 Icona ngo mejawan jane nej; xique sajaw jane. Sitiül napiüng ngo najaw, aag ayaj tenguial sawaiich atnej icona teamerangan. Nganüy xique naleaing sajaw jane nej, aton sarang leaw apiüng. \v 56 Mixejchiün Abraham tapac omeaats wüx tajaw saliüc ―aj nejiw. \p \v 57 Condom quiaj tasajüw nej ajcüwa monajiüt tiül judíos: \p ―Ique nganaw mejiür ic miow gajpowüw (50) mineat, ¿nguineay ipiüng tejaw teat Abrahama? ―ajüw nej. \p \v 58 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Naleaing naleaing sasaj icon, wüx nganaw majlüy Abraham, xique salnajlüy ―aj nejiw. \p \v 59 Quiaj taxainguiw piedra maloxiw nej; pero nej texotüy, taw tiül nadam nangaj iüm, tamong amb pinawan nejiw, quiaj tamb. \c 9 \s1 Teat Jesús tüüch ram oniiüg nop somb \p \v 1 Teat Jesús wüx tamong tiül tiiüd, tajaw nop naxey nesomb nde wijquiaw. \v 2 Quiaj minipilan nej Teat Jesús tatüniw nej manguiayiw: \p ―Rabí ¿neol wijquiat nesomb aaga naxey quiaja? ¿Jane tajiür nisoete, miteat neje ngwüy mimüm neje, ngwüy nejay ajiür nisoete? ―ajüw nej. \p \v 3 Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Ngome cos nej nerang nisoet, taton ngome miteat nej mimüm nej. Tajlüy atquiaj cos Teat Dios atquiaj apmajüiquich leaw alndom marang. \v 4 Wǘxan aliün tiüt nüt netam narang minajiüt aaga neech xic niün, cos aliüc apojniüm, quiaj nejinguind langondom marang najiüt. \v 5 Wǘxan saliün ningüy wüx iüt, sajlüy atnej ran ―aj nejiw. \p \v 6 Ndójan mapiüng aag ayaj, quiaj tateonts tiüt onts ombeay nej, tarang ndeor. Condom tayac wüx oniiüg aaga nesomb quiaj. \v 7 Quiaj tasaj: \p ―Quiür ijants iniiüg tiül oniiüg yow nenüt Siloé ―aj. Aaga poch Siloé quiaj apiüng wüx leaw üünd mamb. \p Quiaj aaga nesomb tamb mapej oniiüg; camüm mandilil lajneaj, larraw oniiüg. \v 8 Condom quiaj meáwan monlüy niüng ajlüy aniüng nej, at meáwan leaw tajawüw nej nesomb tapiüngüw: \p ―¿Neol, ngome aag ayaj ajlüyay chetem, metüneaye? ―awüw. \p \v 9 Altiül tapiüngüw: \p ―Nejay ―awüw. \p Altiül tapiüngüw: \p ―Ngome áag, masey ajüic atnej ―awüw. \p Quiaj tasaj nejiw aaga naxey: \p ―Xiquiay ―aj nejiw. \p \v 10 Condom tatüniw nej manguiayiw: \p ―¿Nguineay tejneaja, rat iniiüga? ―ajüw nej. \p \v 11 Quiaj tasaj nejiw: \p ―Aaga naxey nenüt Jesús tarang ndeor mayac wüx xiniiüg, condom tasaj xic: “Quiür tiül Siloé, ipej iniiüg quiaj”, aj xic. Quiaj tambas. Wüx tapejiüs xiniiüg, quiaj rat sajaw ―aj nejiw. \p \v 12 Quiaj tatüniw nej manguiayiw: \p ―¿Nguiane almajlüy aaga naxey quiaja? ―awüw. \p Quiaj tapiüng: \p ―Ngo najaw ―aw. \s1 Fariseos atüntüniw manguiayiw aaga lamong misomb quiaj \p \v 13 Condom quiaj taquiüjpüw mamb aaga naxey lamong misomb andüy niüng ajlüyiw a fariseos. \v 14 Aaga nüt wüx Teat Jesús tarang ndeor müüch majneaj aaga somb, aag ayaj wüx nüt axoodaran. \v 15 Quiaj ajcüwa fariseos tandüyiw wüx matüniw manguiayiw aaga naxey nguineay tajneaj oniiüg. Quiaj tasaj nejiw: \p ―Tayac wüx xiniiüg ndeor. Condom tapejiüs xiniiüg, nganüy saxom najaw ―aj nejiw. \p \v 16 Altiül fariseos tapiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj ngome ocueaj Teat Dios, cos arang cuajantanej wüx nüt axoodaran ―awüw. \p Altiül tapiüngüw: \p ―Aaga naxey ngome nop nerang ngo majneaj, cos nop nerang ngo majneaj ngondom marang meáwan najneaj leaw nej arang quiaj ―awüw. \p Atquiaj nejiw ngo mandeacüw nóiquian. \v 17 Condom tandüyiw wüx matüniw manguiayiw aaga naxey lamong misomb quiaj, tasajüw: \p ―Jowa ique ¿cuane ipiüng, jane nej aaga naxey ipiüng netaag majneaj iniiüga? ―ajüw. \p Quiaj tasaj nejiw: \p ―Xique sapiüng nej nop nendeac andeac Teat Dios ―aj nejiw. \p \v 18 Naleaing ajcüwa monajiüt tiül judíos ngo mandiümüw mayariw andeac aaga naxey quiaj; apiüngüw ngome naleaing tesomb, nganüy lajneaj. Quiaj tapajüw miteat nej, \v 19 tatüniw manguiayiw: \p ―¿Aag agüy micualana, ipiüngan nesomb wijquiata? Jow nganüy, ¿nguineay rat oniiüga? ―ajüw. \p \v 20 Quiaj miteat nej tapiüngüw: \p ―Naleaing nej xecualan nde wijquiaw nesomb. \v 21 Pero ngo najawan nguineay tajneaj, jane neech nej ram oniiüg. Itüniün menguiayiün nejay; nej latang, alndom masaj icon nguineay tajlüy ―awüw. \p \v 22 Atquiaj tapiüngüw miteat nej cos timboloj mandüyiw ajcüwa monajiüt, cos ajcüwa monajiüt lamandeacüw sitiül aljane mapiüng naleaing Teat Jesús nej aaga Cristo lapiürang aliüc, nómban apmajwan tiül a sinagoga. \v 23 Áag tapiüngüw miteat nej: “Itüniün menguiayiün nejay cos nej latang”, awüw. \p \v 24 Condom monajiüt tandüyiw wüx mapajüw masajüw aaga naxey lamong misomb quiaj, tasajüw: \p ―Nganüy mbich isaj xicon naleaing, nde mewaiich; cos xicona sajawan Teat Dios netaag ic majneaj; aaga naxey quiaj nop nejiür nisoet, ngondom mataag ic majneaj ―ajüw nej. \p \v 25 Quiaj tasaj nejiw: \p ―Xique ngo najaw sitiül nej nop nejiür nisoet. Leaw xique sajaw tajlüyiüs nesombas, nganüy larraw xiniiüg ―aj nejiw. \p \v 26 Tandüyiw wüx matüniw manguiayiw: \p ―¿Nguineay tarang wüx imbasa? ¿Nguineay tüüch ram iniiüga? ―ajüw nej. \p \v 27 Quiaj tasaj nejiw: \p ―Lanasaj icon, pero naleaing icona ngo mendiüman menguiayiün. ¿Neol nganüy tendiüman napiüng alinomba? ¿Ngwüy, icona aton indiüman mendüjpiüna? ―aj nejiw. \p \v 28 Quiaj tajcüyiw, taliquiaw nej, tasajüw: \p ―Ique minipilan aaga naxey quiaj, nganüy xicona mbich minipilan xicon teat Moisés. \v 29 Xicona sajawan Teat Dios tandeac aweaag teat Moisés; nganüy aaga naxey quiaj ngo najawan nguia naw ―ajüw nej. \p \v 30 Quiaj tasaj nejiw aaga naxey: \p ―¿Nguineay aag ayaja? Icona ngo mejawan nguia naw, nganüy a xique sajaw lamüüch ram xiniiüg, aag ayaj xeyay najneajay. \v 31 Ajawaats Teat Dios ngo manguiay andeac nop nejiür nisoet; nej ambeol leaw monyamb nej, monrang leaw nej andiüm. \v 32 Ngome áag ajlüy aljane müüch ram oniiüg nop nesomb nde wijquiaw. \v 33 Sitiül aaga naxey quiaj ngome Teat Dios neech nej miün, ngondom marang nicuajind ―aj nejiw. \p \v 34 Quiaj tasajüw nej: \p ―Cuane ique, cos ique wüx wijquiatear lamejiür xeyay nisoet. Jow nganüy indiüm mequiaach xicon ―ajüw nej. \p Quiaj tawüniw nej tiül a sinagoga. \s1 Ajlüyiw atnej somb \p \v 35 Teat Jesús tanguiay lajwan tiül sinagoga aaga naxey quiaj. Condom wüx taxom, quiaj tasaj: \p ―¿Jowa ique, iyar andeac Micual Teat Diosa? ―aj. \p \v 36 Quiaj tasaj nej aaga naxey: \p ―Teat, isaj xic jane, para alndom nayar andeac nej ―aj nej. \p \v 37 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Lamejaw, cos nganüy nejay tenguial indeac anaag ―aj. \p \v 38 Condom quiaj aaga naxey taquieel micos nej tiüt teombas Teat Jesús, tasaj: \p ―Sayar indeac Teat ―aj. \p \v 39 Quiaj Teat Jesús tapiüng: \p ―Xique tiünas wüx aaga iüt cam najaw wüx asoeteran. Jane nesomb apndom maxom majaw; pero jane apíüngan ajaw apmajlüy atnej nesomb ―aw. \p \v 40 Condom altiül fariseos leaw aliw niüng ajlüy nej, wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tasajüw nej: \p ―¿Ngwüy ipiüng xicona nesombasan atona? ―ajüw nej. \p \v 41 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Sitiül ndot icona nersomban, ngome apmejiüran nisoet. Pero cos ipiüngan ijawan meáwan, atquiaj apmecülíünan tiül isoetiün ―aj nejiw. \c 10 \s1 Andeac wüx micorrül sap \p \v 1 Aton Teat Jesús tapiüng: \p ―Naleaing naleaing sasaj icon, jane ngo majmel amb teombeay micorrül sap, pero apmajmel amb wüx otüeng corrül, aag ayaj nop need, nop nerang ngo majneaj. \v 2 Nganüy nop nejiür sap ajmel amb teombeay corrül. \v 3 Aaga najlüy wüx micorrül sap apmaleaaig ombeay corrül majmel nejiür sap mawün misap nej. Ajcüwa sap anguiayiw nej andeac, aton apaj minüt misap nej mawün tiül corrül. \v 4 Wüx lamawün misap nej, condom apmamong ombas, misap nej apmandüjpiw nej, cos anguiayiw nej andeac. \v 5 Nejiw ngome apmandüjpiw nop pálwüx, apmecuiürrüw cos ngo manguiayiw andeac pálwüx nipilan ―aw. \p \v 6 Aaga poch quiaj tasaj nejiw Teat Jesús, pero nejiw ngo majawüw cuane wüx apiüng. \s1 Teat Jesús aaga najneaj nejiür sap \p \v 7 Condom Teat Jesús tandüy wüx masaj nejiw, tapiüng: \p ―Naleaing naleaing sasaj icon: Xique aaga ombeay micorrül sap. \v 8 Meáwan leawa ombas miünüw, moneed nejiw, monrang ngo majneaj. Naleaing ajcüwa sap ngo manguiayiw andeacüw, ngo mandüjpiw nejiw. \v 9 Xique atnej ombeay corrül; jane apmajmel amb niüng sajlüy apmaw wüx asoet nej. Nej apmajmel tiül micorrül nej, aton apmaw maxom nateaic soex. \p \v 10 ’Nop need aliüc ǘpan maneed, mambiy, mandrooch ombas. Nganüy xique xiün nawün icon wüx isoetiün para mapac imeajtsan meáwan nüt. \v 11 Xique sarang atnej nop najneaj nejiür sap, cos nop najneaj nejiür sap apmandeow mawün misap nej wüx naél. \v 12 Nganüy nop nangüyaran ngo maneay nej a sap, wüx apmajaw aliüc sampüy acueátan a sap apmecuiür, cos ngo maneay a sap. Condom aaga sampüy apmatsamb a sap, apmüüch sajrriüm. \v 13 Aaga naxey quiaj acuiür cos nangüyaran, ngo mapiüng wüx leaw alndom marang nejiw a sap. \p \v 14 ’Xique aaga najneaj nejiür sap. Sajaw jane nejiw xesap, ata nejiw ajawüw jane xic. \v 15 Atquiaj Teat Dios ajaw jane xic, aton xique sajaw jane nej. Xique sanandeow para nawün wüx xesap. \v 16 Átan salnajiür alinoic ajlüy sap tiül alinoic corrül, netam naquiüjpüw miün aton. Nejiw apmanguiayiw sandeac; condom apcanchiümoj majlüyiw noic ajlüy, nop nejiür nejiw. \p \v 17 ’Xeteat Dios xeyay andiüm xic, cos saneyacüy teowix nipilan mambiyaw xic. Condom sanapac alinomb xiquiáyan quiaj. \v 18 Nejinguind ngondom mambiy xic sitiül ngo nandiüm, cos xique alndom nandeow, aton alndom napac alinomb xiquiáyan quiaj, nicuajind ngondom mapal xic. Cos aag ayaj asaj xic Xeteat Dios narang ―aw. \p \v 19 Camüm manguiayiw aag ayaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío, quiaj tapots andeacndeacüw wüx alinomb. \v 20 Xeyay tiül nejiw tapiüngüw: \p ―Alwüx ombas nej nimeech, lamichach. ¿Neol tapots menguiayiün andeaca? ―awüw. \p \v 21 Nganüy altiül tapiüngüw: \p ―Aaga poch quiaj ngondom mandeac nop naxey alwüx ombas nej nimeech. ¿Mbich alndom nop nimeech müüch ram oniiüg nop somba? ―awüw. \s1 Monajiüt tiül judíos ngo mandiümüw Teat Jesús \p \v 22 Wüx nüt aquind tearangüw nangos nüt tiül nadam nangaj iüm tiül Jerusalén. Aaga nangos nüt quiaj arangüw cos leaaw omeajtsüw wüx tatajcüch majneaj alinomb aaga nadam nangaj iüm quiaj. \v 23 Tiül aaga nüt quiaj Teat Jesús alquiaj tiül nadam nangaj iüm; aleamb quiaj tiül noic nden apiürang wüx Portal de Salomón. \v 24 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío tayeyiw nej tiüt, tasajüw nej: \p ―¿Ngow sanajawan naleaing jane ique? Sitiül ique aaga Cristo lapiürang aliüc, isaj xicon aleáingan ―ajüw nej. \p \v 25 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Landoj lanasaj icon, pero icona ngo meyariün sandeac. Meáwan leaw asaj xic Xeteat Dios, aag ayaj teanarang. Meáwan leaw sarang quiaj, ajüiquich aleáingan jane xic. \v 26 Naleaing icona ngo meyariün sandeac cos ngo mejlüyiün tiül xesap, atnej lanasaj icon. \v 27 Xesap anguiayiw sandeac, andüjpiw xic; xique sajaw jane nejiw. \v 28 Xique süjchiw mapacüw meáwan nüt, ngome apndrom ombasüw; nejinguind ngondom mawün nejiw tiül xiwix. \v 29 Xeteat Dios neech xic, nej natang wüx meáwan leaw almajlüy; pares nejinguind ngondom mawün nejiw teowix nej. \v 30 Xique saquiiüb Xeteat Dios, nop nej sajlüyiün ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 31 Condom quiaj ajcüwa monajiüt tandüyiw wüx maxainguiw piedras maloxiw nej. \v 32 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Xeteat Dios lamambeol xic narang xeyay cuajantanej najneaj mejawan. Jow nganüy ¿ngün tiül aaga najneaj sarang quiaj indiüman meloxiün xic wüxe? ―aj nejiw. \p \v 33 Quiaj tasajüw nej: \p ―Ngome sanaloxiün ic cos alngün najneaj irang, sanaloxiün cos ertsoj minüt Teat Dios. Ique nipilánan ic, nganüy temepiüng Dios ic ―ajüw nej. \p \v 34 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―¿Neol ngo meteowan tiül Mipoch Teat Dios? niüng apiüng: “Icona ijlüyiün at icon dios”, aw. \v 35 Ajawaats meáwan leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios ngondom mapiürang ngo maleaing andeac. Naleaing Teat Dios apiüng atnej dios nejiw leaw arangüw minajiüt nej masajüw nipilan leaw nej asaj nejiw. \v 36 ¿Nguineay alndom mepiüngan lanatsoj minüt Teat Dios aag tapiüngas xique Micual Teat Dios xic, sitiül nejay Teat Dios tawün xic müüch xic niün narang minajiüt neje? \v 37 Sitiül ngome teanarang cuajantanej najneaj leaw Xeteat üüch xic narang, nde meyariün sandeac. \v 38 Pares ngo nacueat narang, masey icona ngo meyariün sandeac, pero sandiüm meyariün leawa teanarang. Quiaj alndom mejawan naleaing Xeteat Dios ambeol xic, cos ajlüy tiül xique, ata xique sajlüy tiül nej ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 39 Quiaj tandiümüw alinomb masapüw nej; pero Teat Jesús tsajmbiüt teowixaw nejiw. \p \v 40 Condom Teat Jesús tandüy nonüt necamb lam Jordán niüng Juan ninguinüt tüüch yow nipilan. Tacül quiaj. \v 41 Tambüw majawüw nej quiaj xeyay nipilan, tapiüngüw: \p ―Naleaing, masey teat Juan ngo marang nicuajind ateócan majaraw, pero nganüy ajüic meáwan leaw tapiüng wüx aaga naxey cam naleaing ―awüw. \p \v 42 Quiájan xeyay nipilan tayariw andeac Teat Jesús. \c 11 \s1 Lázaro tandeow \p \v 1 Tajlüy nop naxey niün andeow, nenüt Lázaro, michiig Marta maquiiüb María, nawüw tiül cambaj Betania. \v 2 Aaga María micoj Lázaro quiaj, nej apmateng najmboc angan aceite wüx oleaj Teat Jesús alinoic nüt, condom apmajond naag miondeats omal nej. \v 3 Nganüy ajcüwa micoj Lázaro quiaj, wüx tajawüw michijquiaw nejiw laxeyay iün andeow, quiaj tüjchiw mamb masoic Teat Jesús: \p ―Teat, aaga teat naxey xowüy ijneaj anaag laxeyay iün andeow ―ajow. \p \v 4 Wüx tanguiay aag ayaj Teat Jesús, quiaj tapiüng: \p ―Aaga monandeow quiaj ngome apmambiy nej nómban. Taxom nej cos atquiaj alndom majüiquicharan mimonajneaj Teat Dios; aton cos atquiaj alndom majüiquich najneajay arang Micual Teat Dios ―aw. \p \v 5 Masey Teat Jesús xeyay ajneaj aweaag müm Marta, aton müm María michiig nej, at teat Lázaro; \v 6 pero wüx tanguiay iün andeow a Lázaro, ngo mamb majaw, tacǘlan mamong ic nüt. \v 7 Condom wüx lamong ic nüt, quiaj tasaj minipilan nej: \p ―Tabaats alinomb andüyiiüts tiül Judea ―aj nejiw. \p \v 8 Quiaj tasajüw nej minipilan nej: \p ―Rabí, ngome lamajiür xeyay nüt wüx ajcüwa nipilan moncül quiaj tandiümüw maloxiw ic, nganüy ¿indiüm meamb quiaj alinomba? ―ajüw nej. \p \v 9 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Ajawaats arraj nüt ajiür gajpic (12) ores. Sitiül nop apmajüy tiül arraj nüt ngome apmajtoch, cos aaga ran quiaj ambeol nej maxom majaw. \v 10 Pero sitiül nop ajüy ongwiiüts, alndom majtoch, cos nej ngo majiür ran ―aj nejiw. \p \v 11 Condom tasaj nejiw: \p ―Miamigojaats Lázaro lameay, nganüy sanamb napacüüch ―aj nejiw. \p \v 12 Quiaj tasajüw nej minipilan nej: \p ―Teat, sitiül lameay, aag ayaj ajüic teaámb ajneaj ―awüw. \p \v 13 Teat Jesús tandeac atquiaj cos ajaw Lázaro landeow; pero minipilan nej apiüngüw naleaing almameay. \v 14 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nejiw aleáingan: \p ―Lázaro landeow. \v 15 Najneaj ngo najlüy quiaj wüx tandeow, cos nganüy icona apmejawan leawa sanarang, quiaj alndom meyariün sandeac. Nganüy tabaats majawaats ―aj nejiw. \p \v 16 Condom quiaj teat Tomás, aaga nasoic Cuüch, tasaj alacas minipilan Teat Jesús: \p ―Tabaats icoots aton mandeowaats maquiüjpaats Teat Jesús ―aj nejiw. \s1 Teat Jesús üüch mapacaran meáwan nüt \p \v 17 Wüx tapeay quiaj Teat Jesús, Lázaro lamiüraad lamatüch peic nüt. \v 18 Aaga cambaj Betania ngome miünquiaj, ajlüy ijquiaw kilómetro alwüx pinawan naw Jerusalén. \v 19 Xeyay nipilan monaw Jerusalén lapeayiw quiaj majawüw müm Marta maquiiüb müm María, para mawüywüyiw nejiw majneaj omeajtsüw, cos tandeow michijquiaw nejiw. \v 20 Müm Marta wüx tanguiay aliüc Teat Jesús, quiaj tamb mangoch; nganüy müm María tacǘlan tinden. \v 21 Quiaj müm Marta tasaj Teat Jesús: \p ―Teat, sitiül ique mejlüy ningüy sapiüng xechiig ngo mandeow. \v 22 At nganüy aton sajaw Teat Dios apmarang cuajantanej leaw apmetün ocueaj ―aj nej. \p \v 23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Michiig apmapac alinomb müm ―aj nej. \p \v 24 Quiaj müm Marta tasaj nej: \p ―Naleaing teat, sajaw apmapac alinoic nüt wüx Teat Dios apmapacüüch meáwan mondeow ―aj nej. \p \v 25 Condom quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Xique nepacüüch mondeow, xique neech mapacaran. Jane ayar sandeac masey mandeow apmapac alinomb. \v 26 Meáwan leaw almapac nganüy, sitiül ayar sandeac ngome apmandeow nómban. ¿Cuane ipiüng müm, naleaingue aag ayaja? ―aj nej. \p \v 27 Quiaj tasaj nej müm Marta: \p ―Sajaw naleaing ipiüng Teat, ique aaga Cristo leaw lapiürang aliüc, Micual Teat Dios ―aj nej. \s1 Tajiünts Teat Jesús \p \v 28 Ndoj mapiüng aag ayaj müm Marta, quiaj tamb mapaj müm María, tandex teolaag: \p ―Lapeay a Maestro, atün ic meamb mejaw ―aj nej. \p \v 29 Müm María camüm manguiay ayaj, quiaj tamb najen majaw Teat Jesús. \v 30 Teat Jesús nganaw majmel tiül cambaj, alíünan niüng tangoch nej müm Marta. \v 31 Ajcüwa nipilan leaw aliw tiül nden maquiüjpüw müm María mawüywüyiw nej müjchiw mapac omeaats, wüx tajawüw amb acuiür tandüjpiw mamb cos apiüngüw nej laámb apmajiünts niüng ajlüy oxiüt. \p \v 32 Müm María camüm mapeay niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj taquieel tiüt micos nej, tapiüng: \p ―Teat, sitiül ndot mejlüy ningüy ngo mandeow xechiig ―aw. \p \v 33 Wüx Teat Jesús tajaw ajiünts müm María, at ajcüwa mondüüb nej mamb aton, quiaj tajngot amix omeaats. \v 34 Tatün manguiay nejiw: \p ―¿Nguiane temiütana? ―aj nejiw. \p Quiaj tasajüw: \p ―Teat, tabaats mejaw ―ajüw. \p \v 35 Teat Jesús tajiünts. \v 36 Quiaj tapiüngüw ajcüwa nipilan quiaj: \p ―Ijawan, xeyay andiüm a Lázaro ―awüw. \p \v 37 Altiül tapiüngüw: \p ―Neol ngwüy, tüüch ram oniiüg a somb, jow nganüy, ¿neol ngo mambeol a Lázaro mapac, ngo mandeowa? ―awüw. \s1 Tapac imiün tiül mondeow a Lázaro \p \v 38 Teat Jesús tamix omeaats alinomb, quiaj tamb matüch aaga oxiüt. Aaga oxiüt quiaj noic warraj tiüc narangüch, nepal wüx noic nadam piedra. \v 39 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Iwüniün a piedra apal oxiüt quiaj ―aj nejiw. \p Quiaj tasaj nej müm Marta, micoj aaga nandeow quiaj: \p ―Teat, nganüy lango majneaj, lajmboc, cos lamajiür peic nüt tatow andeow ―aj nej. \p \v 40 Teat Jesús tasaj nej: \p ―¿Neol, ngome tasajas ic sitiül apmeyar sandeac apmejaw noic najneajay leaw Teat Dios apmaranga? ―aj nej. \p \v 41 Condom quiaj tawüniw a piedra. Quiaj Teat Jesús taxaing omal majaw cawüx, tasaj Teat Dios: \p ―Teat, süüch ic gracias Teat, cos sajaw inguiay sandeac. \v 42 Xique sajaw meáwan nüt teamenguiay sandeac. Nganüy sasaj ic aag ayaj manguiayiw ajcüwa nipilan cam, majawüw naleaing ique teaach xic niün ―aj. \p \v 43 Ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tendeac napac: \p ―¡Lázaro, mac, iriow ninguiaj! ―aj. \p \v 44 Quiaj aaga nandeow quiaj taw, tan ajlüy awincharan ombas, naw wüx omal andüy wüx oleaj. Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Ipüjliün ombas nej para majneaj majüy ―aj nejiw. \s1 Tayambüw nguineay masapüw Teat Jesús \r (Mt. 26:1-5; Mr. 14:1-2; Lc. 22:1-2) \p \v 45 Ndoj aag ayaj, xeyayiw nipilan judío leaw tambüw maniüngüw müm María tayariw andeac Teat Jesús, cos ajawayej nguineay tarang. \v 46 Pero altiül aleáingan tambüw majawüw ajcüwa fariseos. Tapots masajüw meáwan nguineay lamarang Teat Jesús. \v 47 Condom quiaj ajcüwa fariseos, at montangtang miteaats, tapajüw monajiüt tiül nipilan judío canchiütoj mandeacüw, tapiüngüw: \p ―¿Cuane apmarangaatsa? Cos aaga naxey quiaj xeyay cuajantanej teamarang. \v 48 Sitiül müjchiiüts majlǘyan marang leaw andiüm, meáwan nipilan apmayariw andeac nej; ndoj ajcüwa monajiüt monaw Roma apmandrojchiw ombas aaga nadam nangaj iüm ocueajiiüts; apmanojtiw miiütaats aton ―awüw. \p \v 49 Nop nejiw nenüt Caifás, minatang miteaats nej tiül aaga neat quiaj, tasaj nejiw: \p ―Icona ngo mejawan nicuajind. \v 50 Neol ngo leaam imeajtsan mepiüngan más najneaj mandeow nop naxey ingow ndroj ombas cambaj Israel ―aj nejiw. \p \v 51 Aaga Caifás tandeac aag ayaj ngome wüx omeaats. Nej minatang miteaats tiül aaga neat quiaj, pares Teat Dios tüüch nej mapiüng nguineay Teat Jesús apmandeow mawün wüx cambaj Israel. \v 52 Y ngome áagan nipilan judío, at apmawün wüx asoetiw meáwan micual Teat Dios leaw ajlüyiw wüx aaga iüt cam. Atquiaj alndom majlüyiw nóiquian. \v 53 Ajan wüx aaga nüt quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíos tapots mayambüw nguineay mambiyaw Teat Jesús. \p \v 54 Nde quiaj Teat Jesús lango mejüiquichay niüng ajlüy ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío; taw tiül Judea, tamb andüy tiül cambaj Efraín, noic cambaj niüng ajlüy wajchiüc. Quiaj tacül aquiiüb minipilan nej. \p \v 55 Laliüc matüch nangos nüt pascua, aaga nadam nangos nüt ocueajiw nipilan judío. Xeyay nipilan monaw tiültiül nine cambaj laambüw Jerusalén marangüw leaw mbójan marangüw wüx ajantsaranüw majlüyiw nerixixay teombas Teat Dios. Cos andiümüw marangüw aag ayaj wǘxan nganaw matüch nangos nüt. \v 56 Nipilan tayambyambüw Teat Jesús. Wǘxan aliw tiül nadam nangaj iüm tetünayej menguiayayej: \p ―¿Cuane ipiüngana? ¿Quia aliüc ajaw nangos nüt, ngwüy ngo miüna? ―awüw. \p \v 57 Cos ajcüwa montangtang miteaats, átan ajcüwa fariseos lamayacüw mipochiw nejiw sitiül aljane majaw nguiane almajlüy Teat Jesús, ich mapiüng nguineay alndom masapüw. \c 12 \s1 Nop najtaj tajend najmboc angan aceite wüx oleaj Teat Jesús \r (Mt. 26:6-13; Mr. 14:3-9) \p \v 1 Alíünan anaíw nüt nganaw matüch pascua, quiaj Teat Jesús tamb Betania aniüng teat Lázaro, áag tapacüüch tiül mondeow. \v 2 Quiaj tarangüw noic nüeteran metiw maquiüjpüw Teat Jesús. Müm Marta tenguial ayac nüeteran, nganüy teat Lázaro alchetem nóiquian maquiiüb Teat Jesús. \v 3 Condom quiaj müm María tayar pinawan litro najmboc angan aceite nenüt nardo, aag ayaj nembeat xeyay. Tateng wüx oleaj Teat Jesús, condom tajend naag miondeats omal nej. Ndoj xowüy tajmboc angan meáwan tiül aaga iüm quiaj. \v 4 Quiaj micual Simón Iscariote, aaga Judas, nop minipilan Teat Jesús leaw apmayac nej teowixaw monajiüt, tapiüng: \p \v 5 ―Aaga najmboc angan aceite quiaj xeyay nembeat. ¿Neol ngo majnapa, majineran ombeat müjndiw nipilan ngo majiüre? ―aw. \p \v 6 Aaga Judas quiaj andeácan, ngome naleaing andiüm mambeolaran nipilan ngo majiür, pero cos need nej. Alteowix nej iquial tomiün, nguiajnguiaj awün maxot tomiün leaw ayacüw tiül. \v 7 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nej: \p ―Icueat, ich majlüy. Aag ayaj lamarang wǘxan nganaw namiüraad. \v 8 Nipilan leaw ngo majiür, meáwan nüt aliw ningüy mequiüjpan; nganüy xique ngome sanajlüy ningüy tiül icona meáwan nüt ―aj nej. \s1 Tayambüw a Lázaro aton \p \v 9 Xeyay nipilan judío wüx tanguiayiw al Betania Teat Jesús, quiaj tambüw majawüw. Naleaing ngome néjan tambüw majawüw; aton tambüw cos andiümüw majawüw a Lázaro, aaga naxey leaw Teat Jesús tapacüüch tiül mondeow. \v 10 Condom quiaj ajcüwa montangtang miteaats tapiüngüw netam mandeow a Lázaro aton; \v 11 cos wüx tajawüw Lázaro almapac, xeyay nipilan tiül cambaj Israel lamacueatiw nejiw, lamayariw andeac Teat Jesús. \s1 Teat Jesús ajmel tiül Jerusalén \r (Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40) \p \v 12 Xeyay nipilan aliw Jerusalén majawüw nangos nüt pascua. Ráwan tiüt tanguiayiw aliüc Teat Jesús. \v 13 Condom quiaj tacojchiw op nit, andeaandeajndiw tiüt tambüw mangochiw nej. Teapajüw teamapiüngüw: \p ―¡Najneajay arang Teat Dios! ¡Najneajay leaw Teat Dios üüch miün marang Minatang Nenajiüt tiül icoots! ―awüw. \p \v 14 Teat Jesús taxom nop quicheech bur; tajtep wüx opech atnej lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng: \q1 \v 15 Nde mermbolan cambaj Israel; \q1 ijawan, aliüc Minatang Nenajiüt icueajiün, \q1 alchetem wüx opech nop quicheech bur. \p \v 16 Wǘxan tenguial ajlüy aag ayaj minipilan nej ngo majawüw neol. Ndoj, wüx Teat Jesús landilil andüy tiül cielo, quiaj leaad omeajtsüw naleaing meáwan leaw tajlüy quiaj; aag ayaj landoj lamarangüch wüx nawiig nde tanomb. \p \v 17 Ajcüwa nipilan leaw tajlüyiw niüng ajlüy Teat Jesús wüx tapacüüch teat Lázaro, lamandeacüw manguiayaran leaw tajawüw arang Teat Jesús. \v 18 Pares meáwan nipilan tambüw mangochiw nej cos lamanguiayiw nguineay arang. \v 19 Condom ajcüwa fariseos tandeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: \p ―Nganüy lamajawaats ngondom marangaats nicuajind cos meáwan nipilan almandüjpiw nej ―awüw. \s1 Acas nipilan griego andiümüw majawüw Jesús \p \v 20 Tiül ajcüwa monjaw nangos nüt quiaj, ajlüyiw tiül acas nipilan griego. \v 21 Tambüw majawüw teat Felipe, aaga naw cambaj Betsaida tiül Galilea. Tasajüw: \p ―Teat, xicona xiünan cos sandiüman najawan aaga Jesús ―ajüw. \p \v 22 Quiaj tamb teat Felipe masaj teat Andrés, ndoj tambüw nóiquian masajüw Teat Jesús. \v 23 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Lamatüch a nüt wüx Teat Naxey netam mandilil andüy tiül cielo, niüng apmajlüy najneajay. \v 24 Naleaing naleaing sasaj icon, sitiül noic osaab trigo ngo majmiüc tiül iüt ndrom ombas, ngome apmajntsop, apmajlǘyan noic nej. Nganüy sitiül apmapiürüch, apndrom ombas, mbich apmajntsop, ndoj apmayac altegüy. \v 25 Jane xeyay andiüm leaw alndom maxom wüx iüt cam, ngome apmaxom leaw andiüm. Pero jane apmayamb Teat Dios, ngo mayac omeaats wüx leaw alndom maxom wüx iüt cam, nej teamacül mapac meáwan nüt maquiiüb Teat Dios. \v 26 Sitiül aljane andiüm marang xenajiüt, ich mandüüb xic. Niüng xique sanajlüy, nej apmajlüy aton. Jane arang xenajiüt, Xeteat Dios apmapiüng nej najneaj arang. \s1 Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej \p \v 27 ’Nganüy xeyay ngo majneaj ximeaats. ¿Cuane sanapiüng? ¿Quia napiüng: “Teat, iwün xic wüx, nde namongoch aaga xeyay ngo majneaj leaw aliüc”, nawa? Ngwüy, cos xiün namongoch aag ayaj. \v 28 Teat, ijüiquich mimonajneaj majaraw ―aw. \p Condom tanguiayaran noic nanderac imiün tiül cielo, tapiüng: \p ―Lanajüiquich, pero nganüy sanajüiquich alinomb ―aw. \p \v 29 Meáwan nipilan leaw aliw quiaj teamanguiayiw, tapiüngüw monteoc teaterriür; altiül tapiüngüw: \p ―Ngwüy, nop ángel ocueaj Teat Dios tendeac ―awüw. \p \v 30 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Teat Dios tandeac aag ayaj ngome cos netam nanguiay xique; tandeac para menguiayiün icona. \v 31 Lamatüch a nüt majaraw wüx asoetiw monlüy wüx iüt cam; nganüy minatang nimeech leaw ajlüy teowix nej aaga iüt cam apmajwan teowix nej. \v 32 Wüx xique saxaijnguian nayacüch cawüx, ndoj sanüjchiw miünüw niüng sajlüy meáwan nipilan ―aj nejiw. \p \v 33 Aag ayaj tandeac manguiayaran nguineay apmandeow. \v 34 Quiaj tasajüw nej nipilan: \p ―Teat, xicona lananguiayiün nguineay apiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng aaga Cristo leaw netam miün apmapac meáwan nüt. Jow nganüy, ¿neol tepiüng Teat Naxey netam xaijnguiam mayacüch cawüxe? ¿Jane aaga Teat Naxey ipiüng quiaja? ―ajüw nej. \p \v 35 Condom quiaj Teat Jesús tapiüng: \p ―Nganüy acásan nüt sajlüy ningüy naquiiüb icon. Netam mendüjpiün xic wǘxan nganüy, cos xique sajlüy atnej ran. Sanambeol icon ngana mejlüyiün tiül aaga ngo majneaj atnej pojniün; cos jane ajüy tiül pojniün ngo majaw cuane teamarang, ngo majaw nguiane apmandüy. \v 36 Wǘxan alningüy aaga ran quiaj, netam meyariün andeac nej para mejlüyiün tiül micual aaga ran ―aw. \p Ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, texotüy taw quiaj. \s1 Napateay nipilan tayariw andeac Teat Jesús \p \v 37 Masey Teat Jesús lamarang xeyay cuajantanej majawüw, aliün majlüy xeyay nipilan leaw ngo mayariw andeac nej; \v 38 cos netam majlüy atnej nomb tarang tiül minawiig nej Isaías, aaga nendeac andeac Teat Dios, cos apiüng: \q1 Teat, ¿jane lamayar leaw teaach xic nandeaca? \q1 ¿Jane lamayac wüx omeaats meáwan leaw iwix tarang majawüwa? aw. \m \v 39 Pares ngo mayariw, cos aaga Isaías aton lamapiüng: \q1 \v 40 Teat Dios tüüch majlüyiw at nejiw somb. \q1 Aton tüüch madam omeajtsüw. Atquiaj ngondom majawüw. \q1 Ngondom leaam omeajtsüw wüx xic, miünüw niüng sajlüy nawüniw wüx asoetiw nejiw, aw. \m \v 41 Atquiaj tanomb tandeac Isaías wüx Teat Dios tüüch nej majaw nguineay ajneaj ajlüy Teat Jesús, at leawa nej apmarang. \p \v 42 Masey atquiaj tajlüy, naleaing altiül monajiüt tiül nipilan judío tayariw andeac Teat Jesús. Pero imboloj mandüyiw ajcüwa fariseos, ngo majüiquichaw nómban, cos ajawüw alndom majwanüw tiül sinagoga. \v 43 Xeyay andiümüw malomb nejiw nipilan ingow ayambüw Teat Dios. \s1 Mipoch Teat Jesús apmajüiquich asoet nipilan \p \v 44 Ndoj Teat Jesús tasaj nipilan, tandeac napac: \p ―Jane ayar sandeac ngome sandeácan xique ayar, aton ayar andeac Xeteat Dios, aaga neech xic niün. \v 45 Jane ajaw xique, ajaw jane neech xic niün aton. \v 46 Xique, aag atnej ran quiaj, laxiün wüx iüt; jane apmayar sandeac langome apmacül tiül pojniün. \v 47 Sitiül aljane apmanguiay sandeac, ndoj ngo mayac wüx omeaats marang atnej, xique ngome sanayac asoet nej, cos ngo niün nayac asoet nipilan; tiünas nawüniw wüx asoetiw. \v 48 Jane ngo mind majaw xic, ngo mayar xepoch, lajlüy neyac nej asoet alinoic nüt, cos aaga poch leawa lanandeac apmayac nej asoet. \v 49 Xique ngo nandeac leaw sandíüman xique. Xeteat Dios neech xic niün lamasaj xic cuane netam nandeac, cuane netam naquiaach. \v 50 Sajaw leaw Xeteat asaj xic napiüng, aag ayaj üüch mapacaran meáwan nüt. Xique áagan sandeac, leaw asaj xic Xeteat Dios ―aj nejiw Teat Jesús. \c 13 \s1 Teat Jesús ajants oleaj minipilan nej \p \v 1 Raw tiüt nangos nüt pascua, quiaj Teat Jesús ajaw laliüc matüch a nüt maw ningüy wüx aaga iüt cam, mamb niüng ajlüy Teat Dios. Nej tanaámb xeyay andiüm minipilan nej leaw aliw ningüy wüx iüt, pero nganüy apmajüiquich nguineay andiüm nejiw mas xeyay. \p \v 2 Aaga ongwiiüts quiaj wüx teaüetiw, alquiaj Judas Iscariote micual Simón. Nimeech lamayac tiül omeaats nej mandiüm mayac Teat Jesús teowixaw monajiüt. \v 3 Teat Jesús ajaw Teat Dios lamüüch nej marang cuajantanej. Aton ajaw nej tiün imiün niüng ajlüy Teat Dios; nganüy laliüc mandilil alinomb andüy niüng ajlüy Teat Dios. \v 4 Wüx alchetemoj teaüetiw, quiaj witiüt Teat Jesús, taxeend najal apix mapeech quiaj, tayar noic püy tatsaag teomeaats. \v 5 Quiaj tayar tigüy yow mateng tiül palangan, tapots majants oleaj minipilan nej. Condom tajond naag aaga püy leaw almatsaag teomeaats nej. \p \v 6 Wüx laámb apmajants oleaj teat Simón Pedro, quiaj tasaj nej: \p ―Teat, ¿ique apmerjants xileaja? ―aj nej. \p \v 7 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Nganüy ngo mejaw neol tarangas, pero alinoic nüt apmejaw ―aj nej. \p \v 8 Quiaj tasaj nej teat Pedro: \p ―Ngwüy teat, ngome apmejants xileaj ―aj nej. \p Teat Jesús tasaj nej: \p ―Sitiül ngo meaach xic narang aag ayaj, ngome apmejlüy tiül xenipilan ―aj nej. \p \v 9 Quiaj tasaj nej teat Simón Pedro: \p ―Sitiül atquiaj ajlüy Teat, ngome áagan xileaj ijants, at xiwix, ximal aton ―aj nej. \p \v 10 Teat Jesús tasaj nej: \p ―Jan les ndot axeeb lango metam maxeeb alinomb cos nerixix ombas, áagan oleaj nej netam majants. Icona ijlüyiün nerixixan, pero naleaing ngome meáwan ―aj nej. \p \v 11 Cos Teat Jesús lamajaw jane apmayac nej teowixaw monajiüt, áag tapiüng: “Ngome meáwan icona nerixixan ijlüyiün”, maw. \p \v 12 Wüx landoj majants nej oleajiw, quiaj tasooig apix nej chetet alinomb. Tasaj nejiw: \p ―¿Ijawana neol tarangas aaga yaja? \v 13 Icona isajan xic Maestro, at isajan xic Teat Xan. Najneaj, atquiaj netam cos xique minatangan, aton xique nequiaach icon. \v 14 Sitiül xique minatangan, aton xique nequiaach icon, nganüy lanajants ileajiün, atquiaj icona aton netam mejantsayon ileajiün. \v 15 Xique lanüüch icon mejawan aag ayaj alndom merangan atnej xique lanarang wüx icona. \v 16 Naleaing naleaing sasaj icon, nop mos ngondom marang natang teombas neneay nej. Aton nop nüünd miün ngondom marang natang teombas neech nej miün. \v 17 Sitiül ijawan aag ayaj, merangan atnej, najneajay apmejlüyiün. \p \v 18 ’Ngome teanandeac aag ayaj wüx meáwan icona, cos xique nerriüjtas icon, sajaw imeajtsan. Pero naleaing netam majlüy atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Nop leaw teasüet anaag apmarroob xileaj najmiüc”, aw. \v 19 Xique lanasaj icon aag ayaj wǘxan nganaw majlüy, cos wüx apmajlüy, quiaj apmejawan xique aaga naxey leaw lanasaj icon wüx. \v 20 Naleaing naleaing sasaj icon, jane apmangoch mayar andeac nop leawa xique süüch mamb, aag ayaj atnej mangoch xic; jane apmangoch xic apmangoch Xeteat aton, cos nej neech xic niün ―aj nejiw Teat Jesús. \s1 Apiüng Judas apmayac nej teowixaw monajiüt \r (Mt. 26:20-25; Mr. 14:17-21; Lc. 22:21-23) \p \v 21 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, quiaj xeyay tamix omeaats. Condom ranüy tandeac masaj nejiw: \p ―Naleaing sasaj icon, nop tiül icona apmayac xic teowixaw monajiüt ―aj nejiw. \p \v 22 Minipilan nej wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tejawayej teombasüw, ngo majawüw jane. \v 23 Tajlüy nop tiül nejiw leawa Teat Jesús xeyay tandiüm, alchetem aweaag nóiquian teaüetiw. \v 24 Quiaj teat Simón Pedro tarang owix müüch nej matün manguiay jane wüx ombas teamandeac. \v 25 Condom aaga nasoic quiaj tatüch alquiriw Teat Jesús, matün manguiay: \p ―Teat, ¿jane aag ipiüng quiaja? ―aw. \p \v 26 Teat Jesús tasaj nej: \p ―Jane sanüüch lopon pan ―aw. \p Quiaj talop a pan, tüüch a Judas, micual Simón Iscariote. \v 27 Wüx Judas landoj müet a pan, quiaj tajmel tiül omeaats nej aaga natang nimeech nenüt Satanás. Condom tasaj nej Teat Jesús: \p ―Leaw apmerang, quiür irang najen ―aj nej. \p \v 28 Nejinguind tiül leaw teaǘet aweaag ngo maxomüw omeajtsüw neol tasaj atquiaj. \v 29 Cos aaga Judas nesap iquial tomiün, altiül tapiüngüw Teat Jesús tasaj nej mamb mangal leaw netam nejiw wüx nangos nüt. Altiül tapiüngüw tasoic mamb mambeol nipilan ngo majiür. \v 30 Judas wüx landoj müet a pan, quiaj taw quiaj, langwiiüts. \s1 Noic jayats poch leaw netam marangüch \p \v 31 Wüx laáw quiaj a Judas, quiaj tapiüng Teat Jesús: \p ―Nganüy apmajüic najneajay ajlüy Teat Naxey; aton nej apmajüiquich nguineay ajneaj ajlüy Teat Dios. \v 32 Teat Naxey teamajüiquich nguineay ajneaj ajlüy Teat Dios, at Teat Dios aton apmajüiquich nguineay ajneaj ajlüy Teat Naxey; aag ayaj laliüc majlüy. \v 33 Xecualüw, langome sanajlüy ningüy naquiiüb icon alacas nüt. Icona apmeyamban xic; pero sasaj icon atnej tasajasüw monajiüt ninguinüt: Ngondom meamban niüng sanamb. \v 34 Netam mendiüman nop alinop atnej xique sandiüm icon. Aag ayaj jayats poch leaw sasaj icon merangan. \v 35 Sitiül icona mendiüman nop alinop, quiaj nipilan apmajawüw xenipilan icon ―aw Teat Jesús. \s1 Teat Pedro apmapiüng ngo majaw jane Teat Jesús \r (Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Lc. 22:31-34) \p \v 36 Teat Simón Pedro quiaj tatün manguiay Teat Jesús: \p ―Teat, ¿nguiane apmeamba? ―aj. \p Teat Jesús tasaj nej: \p ―Niüng sanamb, ngondom mendüüb xic mamb nganüy; alinoic nüt alndom mendüüb xic mamb ―aj nej. \p \v 37 Condom quiaj teat Pedro tasaj nej: \p ―Teat, ¿neol ngondom nandüüb ic mamb nganüye? Xique sajlüy masey nandeow ingow indeow ―aj nej. \p \v 38 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―¿Neol tepiüng ique apmendeow ingow sandeowa? Naleaing naleaing sasaj ic menguiay Pedro, wüx nganaw mepaj a gallo, ique lamepiüng arojmbüw ngo mejaw jane xic ―aj nej. \c 14 \s1 Teat Jesús atnej tiiüd andüy niüng ajlüy Teat Dios \p \v 1 Aton tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Nde mechiwean imeajtsan wüx inguiayiün sanamb. Iyacan imeajtsan wüx Teat Dios; iyacan imeajtsan wüx xique aton. \v 2 Aniüng Xeteat tiül cielo ajlüy quiaj xeyay najneajneaj iüm niüng alndom macüleran. Sitiül ngo maleaing, xique ngome sanasaj icon atquiaj. Nganüy sanamb nataag majneaj niüng apmecüliün. \v 3 Wüx landoj nataag majneaj niüng apmecüliün, quiaj sanandilil najan icon, apmajlüyiiüts nóiquian niüng sanajlüy. \v 4 Icona lamejawan nguiane sanamb; aton iyajcan a tiiüd ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 5 Quiaj tasaj nej teat Tomás: \p ―Teat, ngo najawan nguiane apmeamb, ¿nguineay sanayajcan a tiiüd? ―aj nej. \p \v 6 Teat Jesús tapiüng: \p ―Xique aaga tiiüd, xique nequiajchiüs palan leawa naleaing, at xique nejchiüs mapacaran. Nejinguind ngondom mamb niüng ajlüy Xeteat Dios sitiül ngo mayar sandeac. \v 7 Sitiül naleaing lamejawan jane xic, aton apmejawan jane Xeteat. Nde nganüy lamejawan jane nej ―aw. \p \v 8 Quiaj tasaj nej teat Felipe: \p ―Teat, iich xicon najawan miteat, quiaj apmajneaj ximeajtsan ―aj nej. \p \v 9 Tasaj nej Teat Jesús: \p ―Felipe, ijaw cas nüt sajlüy naquiiüb icon, ¿neol nganaw mejaw jane xique? Cos jane ajaw xic, atanej majaw Teat Dios aton. ¿Neol tepiüng nüüch icon mejawan Teat Dios? \v 10 ¿Neol ngo meyar sandeac mepiüng naleaing xique sajlüy tiül Xeteat, at Xeteat aton ajlüy tiül xique? Meáwan leaw sasaj icon, aag ayaj ngome sapíüngan xique. Xeteat najlüy tiül xic, nej arang minajiüt nej. \v 11 Netam mepiüngan naleaing xique sajlüy tiül Xeteat, at Xeteat ajlüy tiül xique. Sitiül ngwüy netam meyariün mepiüngan naleaing leawa sarang. \v 12 Naleaing naleaing sasaj icon, jane ayar sandeac, aton apmarang leaw sarang. Nej apmantsopiich wüx leawa xique tarangas, cos xique sanamb niüng ajlüy Xeteat Dios. \v 13 Meáwan leaw apmetüniün ocueaj Teat Dios wüx xenüt, xique sanarang, cos atquiaj sanajüiquich mimonajneaj Teat Dios. \v 14 Xique sanarang cuajantanej leaw apmetüniün xicueaj wüx xenüt. \s1 Teat Jesús apiüng apmüüch miün Nangaj Espíritu \p \v 15 ’Sitiül icona indiüman xic, apmerangan meáwan leaw lanasaj icon. \v 16 Quiaj sanatün ocueaj Xeteat müüch miün alinop nembeol icon müüch mapac imeajtsan. Aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Nej apmacül maquiiüb icon meáwan nüt. \v 17 Nipilan leaw ngo mayambüw Teat Dios ngondom mayariw aag ayaj, cos nejinguind ngondom maxom majaw aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Icona lamejawan, nej arang leaw naleaing, cos nej almaquiiüb icon, ndoj meáwan nüt apmacül tiül imeajtsan. \v 18 Ngome sanacueat icon nómban mejlüyiün atnej ndeoj; saliüc alinomb. \v 19 Nipilan wüx aaga iüt cam acásan nüt ajawüw xic, ndoj langome apmaxomüw majawüw xic; pero icona apmejawan xic alinomb cos sanapac. Atquiaj icona aton apmepacan meáwan nüt niüng sajlüy. \v 20 Wüx aaga nüt quiaj apmejawan naleaing xique sajlüy tiül Xeteat Dios; at icona ijlüyiün tiül xique, y xique sajlüy tiül icona. \v 21 Jane anguiay leawa xic sapiüng, sitiül apmayac wüx omeaats marang atnej, quiaj ajüic naleaing andiüm xic. Xeteat aton andiüm jane andiüm xic, ata xique aton sanandiüm, sanüüch maxom omeaats majaw wüx xique, ―aj nej. \p \v 22 Quiaj teat Judas, ngome aaga Iscariote, tasaj: \p ―Teat ¿neol tepiüng xicónan quiaj apmeaach xicon najawan ic, jow meáwan nipilan wüx iüt, neol ngondoma? ―aj nej. \p \v 23 Quiaj Teat Jesús tasaj nej: \p ―Leaw nendiüm xic apmarang leawa sapiüng. At Xeteat aton apmandiüm nej, quiaj saliücan najlüyiün nóiquian naquiüjpan. \v 24 Nganüy leaw ngo mandiüm xic ngome apmarang leawa sapiüng. Aaga poch leawa teanasaj icon quiaj, ngome sandeácan xique, Xeteat áaga neech xic niün nesaj xic. \p \v 25 ’Teanasaj icon meáwan aag ayaj wǘxan saliün ningüy naquiiüb icon. \v 26 Nganüy Nangaj Espíritu, aaga Nembeol, leawa Xeteat apmüüch miün wüx xenüt, nej apmaquiaach icon wüx meáwan leaw netam. Nej apmüüch leaam imeajtsan meáwan leaw lanasaj icon. \p \v 27 ’Nganüy sanacueat ningüy xemonajneaj nüüch icon, müüch mapac imeajtsan; aag ayaj ngome nóiquian among atnej apac omeajtsüw nipilan monrang ngo majneaj. Ngo metam mechiwean imeajtsan, ngo metam mermbolan. \v 28 Lamenguiayiün lanasaj icon xique sanamb, condom saliüc alinomb najan icon. Sitiül naleaing indiüman xic, apmapac imeajtsan wüx inguiayiün sanamb niüng ajlüy Xeteat Dios, cos nej xenatang. \v 29 Nganüy lanasaj icon nguineay apmajlüy; atquiaj wüx apmajlüy meáwan aag ayaj, quiaj apmepiüngan naleaing leaw tandeacas. \p \v 30 ’Lango matüch nendeac naquiiüb icon alquiriw, cos laliüc majngot minatang nerang ngo majneaj wüx aaga iüt cam. Nej nicuajind ngondom marang wüx ximbas. \v 31 Nganüy cos netam majawüw meáwan nipilan wüx iüt nguineay sandiüm Teat Dios, sanarang leawa nej lamapiüng. Nganüy witiüron, tabaats. \c 15 \s1 Andeac wüx noic owil uva \p \v 1 ’Xique sajlüy atnej noic owil uva leawa Teat Dios tapiür; nej ajlüy wüx, teamajiür. \v 2 Meáwan xepüüig leaw ngo mayac aóng apmandojquiüm; nganüy meáwan leaw neóng apmajorrǘchan omal para tsatsam mayac altegüy aóng. \v 3 At icona aton, Teat Dios lamawün wüx imbasan meáwan ngo majneaj, cos lameyariün xepoch. \v 4 Netam tanaámb mejlüyiün nóiquian mequiüjpan xic; ata xique aton sanajlüy nóiquian naquiiüb icon. Sitiül ngo mejlüyiün nóiquian mequiüjpan xic, ngondom merangan nicuajind. Cos atnej arang mipüüig xiül sitiül landojquiow, langondom mayac aóng. \p \v 5 ’Xique sajlüy atnej noic owil uva; icona ijlüyiün atnej mipüüig aaga uva quiaj. Jane tanaámb ajlüy nóiquian maquiiüb xic, xique sanaquiiüb; nej apmarang xeyay xenajiüt. Icona ngondom merangan nicuajind sitiül ngo majlüyiiüts nóiquian. \v 6 Jane ngo macül nóiquian naquiiüb, apmajwan majlos ninguiün atnej arangüch wüx mipüüig uva leaw ngo mayac aong. Quiaj apmawaag, ndoj apxaijnguiam majwich tiül biümb mandaab. \p \v 7 ’Sitiül tanaámb mejlüyiün nóiquian mequiüjpan xic, ngo ndrom imeajtsan leaw lanaquiaach icon, alndom metüniün xicueaj leaw indiüman, quiaj apmeajndiün. \v 8 Wüx icona irangan xeyay xenajiüt, quiaj apmanderac najneajay wüx ombas Xeteat Dios; aton atquiaj ijüiquichan naleaing xenipilan icon. \v 9 Xique sandiüm icon atnej Xeteat Dios andiüm xic. Tanaámb ich leaam imeajtsan nguineay xique sandiüm icon. \v 10 Xeteat Dios andiüm xic cos sarang leawa nej apiüng. Sitiül atquiaj icona tanaámb merangan leaw lanapiüng, ata xique aton tanaámb sanandiüm icon. \p \v 11 ’Aag ayaj sasaj icon para mapac imeajtsan xeyay meáwan nüt atnej apac ximeaats. \v 12 Leawa xic sasaj icon merangan: Aag ayaj mendiüman nop alinop atnej xique sandiüm icon. \v 13 Wüx nop naleaing andiüm aljane, ngo mapiüng wüx, masey mandeow ingow andeow aaga xeyay ajneaj aweaag. \v 14 Icona, sitiül apmerangan leawa sasaj icon, apmajlüyiiüts xeyay najneaj. \v 15 Ngo napiüng icona ijlüyiün atnej mos, cos nop mos ngo majaw cuane arang neneay najiüt. Xique lanasaj icon mejlüyiün xeyay ajneajiiüts, cos lanüüch icon menguiayiün meáwan leaw lamasaj xic Xeteat Dios. \v 16 Ngome icona teyamban xic, xique tayambas icon mejlüyiün xenipilan. Lanüüch icon meamban merangan xenajiüt mesajan meáwan nipilan mayariw sandeac, para nejiw aton tanaámb marangüw leaw sapiüng. Atquiaj Teat Dios apmüüch icon meáwan leaw apmetüniün wüx xenüt. \v 17 Inguiayiün, sanasaj icon alinomb: Netam mendiüman nop alinop. \s1 Nipilan apmajcüyiw majawüw icon \p \v 18 ’Sitiül meáwan nipilan ajcüyiw majawüw icon, ich leaam imeajtsan nejiw landoj lajcüyiw majawüw xic aton. \v 19 Sitiül ndot icona apmerangan atnej arangüw meáwan nipilan, nejiw apmajneaj majawüw icon atnej ajneaj mejawayej nejeyéjan quiaj. Nganüy cos xique lanawün icon tiül nejiw, áag ajcüyiw majawüw icon, cos lango merangan meáwan ngo majneaj leaw nejiw arangüw. \v 20 Ich leaam imeajtsan leaw lanasaj icon wüx tapiüngas: “Nop najon mos ngome alwüx atam minajiüt nej; ajaraw alwüx atam minajiüt neneay najiüt.” Sitiül ayambüw ximbas, ata icona aton apmayambüw imbasan xeyay. Sitiül nipilan lamayacüw wüx omeajtsüw leawa sandeac, atquiaj apmayacüw wüx omeajtsüw leaw indeacan. \v 21 Meáwan aag ayaj apmarangüw wüx imbasan cos iyariün sandeac. Ngo majawüw jane neech xic niün. \p \v 22 ’Sitiül xique ngo niün nasajüw wüx asoetiw nejiw, ngome apmayajcüw ajiürüw nisoet. Nganüy cos tiünas nasajüw, áag ngo majiürüw cuane mewüyayej wüx. \v 23 Jane ajcüy majaw xic, ajcüy majaw Xeteat aton. \v 24 Sitiül ndot ngo narang xeyay cuajantanej najneaj tiül nejiw, leaw nejinguind ngondom marang, ngome apmayajcüw ajiürüw nisoet. Nganüy masey tajawüw leawa tarangas, tanaámb ajcüyiw majawüw xic, átan Xeteat aton ajcüyiw majawüw. \v 25 Atquiaj netam majlüy atnej tapiüngüw mondeac andeac Teat Dios wüx tapiüngüw: “Ngo majlüy cuaneol tajcüyiw majawüw xic”, awüw. \p \v 26 ’Sanüüch miün nop nembeol icon, aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Aliüc imiün niüng ajlüy Teat Dios. Nej aton apmajüiquich wüx xic. \v 27 At icona aton apmejüiquichan naleaing wüx xique, cos nde wüx tamelichas saquiaach, icona almequiüjpan xic. \c 16 \p \v 1 ’Nganüy lanasaj icon meáwan aag ayaj, nganandot mepiüngan alinoic nüt xique ngo nasaj icon. \v 2 Cos apmejwanaranan tiül sinagoga. Aton aliüc miün nüt wüx apmambiyaw icon. Ajcüwa monbiy quiaj apmapiüngüw tearangüw minajiüt Teat Dios. \v 3 Atquiaj apmarangüw cos ngo majawüw jane nej Xeteat, átan ngo majawüw jan xic. \v 4 Nganüy lanasaj icon aag ayaj cos wüx apmajlüy atnej lanapiüng quiaj, quiaj apleaam imeajtsan nguineay xique landoj lanapiüng wüx aag ayaj. \s1 Leaw apmarang Nangaj Espíritu \p ’Xique nganaw nasaj icon wüx aag ayaj cos saliün naquiiüb icon. \v 5 Nganüy sanandilil, sandüy niüng ajlüy aaga neech xic niün; icona ngo metüniün menguiayiün nguiaj süp. \v 6 Cos lanasaj icon meáwan aag ayaj, nganüy xeyay lamix imeajtsan. \v 7 Naleaing sasaj icon, najneaj sitiül xique sanamb; cos ndot ngo namb, aaga Nembeol müüch mapac imeajtsan ngome aliüc macül mequiüjpan. Nganüy sitiül sanamb, xique sanüüch miün aaga Nembeol quiaj. \v 8 Wüx nej aliüc, apmüüch leaam omeaats meáwan nipilan mayajcüw ajiürüw nisoet; aton apmüüch mayajcüw netam marangüw leawa najneaj. Apmüüch leaam omeajtsüw nguineay Teat Dios apmajaw wüx asoeteran alinoic nüt. \v 9 Ajiürüw nisoet cos ngo mayariw sandeac. \v 10 Nej apmajüiquich leaw naleaing, leaw najneaj marangüch, cos xique sanamb niüng ajlüy Xeteat Dios, langome apmexoman mejawan xic. \v 11 Nej apmüüch leaam omeaats nipilan nguineay Teat Dios apmajaw wüx asoeteran; cos Satanás, aaga minatang nerang ngo majneaj wüx aaga iüt cam landoj layacüch asoet. \p \v 12 ’Aliün najiür cuane sanasaj icon; pero icona nganüy ngondom mejawan cuane wüx sandeac. \v 13 Wüx aliüc Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, nej apmüüch icon mejawan meáwan leaw naleaing; cos nej ngo mandeácan leawa andíüman nej, apmandeac leaw anguiay, aton apmüüch icon mejawan leaw aliüc miün apmajlüy. \v 14 Nej apmandeac najneaj wüx xique. Apmayar meáwan leawa sapiüng, apmüüch icon mejawan cuane wüx apiüng. \v 15 Meáwan leaw ocueaj Xeteat, aag ayaj xicueaj aton. Áag tapiüngas leaw Nangaj Espíritu apmandeac masaj icon, aag ayaj ajngot imiün wüx xique. \s1 Apmamix imeajtsan, ndójwüx apmapac imeajtsan \p \v 16 ’Alacas nüt langome apmexoman mejawan xic, cos sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat. Condom alinoic nüt apmejawan xic alinomb ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 17 Altiül minipilan nej tatünayej menguiayayej, tapiüngüw: \p ―¿Quia nguineay amb aag apiüng quiaja? Cos asaj icoots: “Alquiriw nüt alíünan wüx icona langome apmexoman mejawan xic, cos sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat. Condom alinoic nüt apmejawan xic alinomb”, maw. \v 18 ¿Cuane aag apiüng: “Alíünan alquiriw nüt quiaja”? Ngondom majawaats cuane wüx amb apiüng ―awüw. \p \v 19 Teat Jesús tajaw teamandiümüw matüniw nej manguiayiw. Quiaj tasaj nejiw: \p ―¿Tenguial ertünayon menguiayayon wüx áag sasaj icon quiaja, alacas nüt langome apmexoman mejawan xic, condom alinoic nüt apmejawan xic alinomba? \v 20 Naleaing naleaing sasaj icon, apmejiüntsan apmamix imeajtsan, pero altegüy nipilan apmapac omeajtsüw. Masey icona apmamix imeajtsan, ndójwüx apmapac imeajtsan xeyay. \v 21 Atnej arang nop najtaj wüx apwijquiam micual nej, apmecoy omeaats cos lamatüch a ores. Ndoj, wüx lawijquiaw a nine, lango leaam omeaats aaga necoy tamongoch quiaj, cos xeyay apac omeaats majaw lawijquiaw nop nine. \v 22 At icona, nganüy amix imeajtsan; pero wüx saliüc alinomb najaw icon, quiaj apmapac imeajtsan xeyay; nejinguind ngome apndom mawün aaga apac imeajtsan quiaj. \p \v 23 ’Wüx aaga nüt quiaj nicuajind langome apmetam metüniün menguiayiün xic. Naleaing naleaing sasaj icon meáwan leaw apmetüniün ocueaj Xeteat wüx xenüt, nej apmüüch icon. \v 24 Nganüy nicuajind nganaw metüniün ocueaj Xeteat wüx xenüt; pero sitiül icona apmetüniün apmeajndiün, quiaj apmapac imeajtsan xeyay. \s1 Xique altiül xiwix aaga iüt cam \p \v 25 ’Meáwan leawa lanasaj icon ngo najüiquich aleaing miün cuane wüx sandeac. Laliüc matüch a nüt wüx xique langome sanandeac atquiaj, sanandeac aleáingan wüx Xeteat. \v 26 Wüx aaga nüt quiaj icona apmetüniün leaw indiüman wüx xenüt, ngome apmetam natün ocueaj Xeteat Dios müüch icon. \v 27 Xeteat Dios andiüm icon cos indiüman xic. Aton cos lameyariün mepiüngan naleaing tiünas ximiün niüng ajlüy nej. \v 28 Xique tiünas ningüy wüx iüt ximiün niüng ajlüy Xeteat Dios. Nganüy sanaw ningüy, sanamb alinomb sandüy niüng ajlüy nej ―aj nejiw Teat Jesús. \p \v 29 Quiaj tasajüw nej minipilan nej: \p ―¡Ajaj teat, nganüy mbich lamejüiquich aleáingan leaw indeac! \v 30 Nganüy lanajawan ique ijaw meáwan cuajantanej. Nejinguind ngo metam masaj ic cuane andiüm, cos ique lamejaw. Atquiaj sajawan naleaing Teat Dios neech ic mewiün ―ajüw nej. \p \v 31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―¿Lameyariün sandeac nganüye? \v 32 Nganüy lamatüch a nüt ndajrriümeron, mejawan nguiane apmendüyiün inopnopon, cos apmecueatiün xic. Naleaing ngome sanajlüy xíquian quiaj cos Xeteat almaquiiüb xic. \v 33 Lanasaj icon meáwan aag ayaj para mapac imeajtsan wüx xic. Masey wüx aaga iüt cam apmemongochiün xeyay ngo majneaj, pero alndom meiücan wüx sitiül apmeyacan imeajtsan wüx xique, cos najntsopiüs wüx aaga iüt cam ―aj nejiw. \c 17 \s1 Teat Jesús atün ocueaj Teat Dios mambeol minipilan nej \p \v 1 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, quiaj taxaing omal majaw cawüx, tataag orar, tapiüng: \p ―Xeteat Dios, nganüy lamatüch a nüt, ijüiquich mimonajneaj wüx Micual, para nej majüiquich mimonajneaj aton. \v 2 Atnej ique lameaach nej majlüy wüx meáwan nipilan, atanquiaj aton iich mapacüw meáwan nüt ajcüwa nipilan leawa ique lameaach nej. \v 3 Apmapacüw meáwan nüt cos ajawüw naleaing ique inopǘyan Teat Dios, at apiüngüw ique teaach miün Jesucristo. \p \v 4 ’Xique lanandeac najneajay wüx ique ningüy tiül nipilan. Lanambich narang meáwan leawa teaach xic niün narang. \v 5 Nganüy Teat, sanandilil sandüy niüng ijlüy, majlüyiür najneajay atnej tajlüyiür wüx nganaw majlüy aaga iüt cam. \p \v 6 ’Ajcüwa nipilan leawa terriüjtüw meajchiw xic, lanüjchiw majawüw jane ic. Ajcüw ayaj minipilanüw, nganüy ique lameajchiw xic. Nejiw lamayacüw wüx omeajtsüw Mipoch, Teat. \v 7 Nganüy lamajawüw naleaing ique tesaj xic meáwan leawa tandeacas. \v 8 Aaga poch leawa teaach xic lanasajüw, nejiw lamayariw. Lamajawüw aag ayaj naleaing cos ique teaach xic niün, ximiün niüng ijlüy sajngot. \p \v 9 ’Satün icueaj Teat, membeolüw ajcüwa leaw teajchiw xic, cos icueajiw. Xique ngo natün membeol meáwan nipilan leaw ngo mayamb ic. \v 10 Meáwan xenipilan ajcüw ayaj ineay; aton meáwan leaw ijiür, ajcüw ayaj saneay. Nejiw teamajüiquichaw xemonajneaj. \p \v 11 ’Nganüy Teat, xique laliüc naw ningüy wüx iüt cam, sanamb sandüy niüng ijlüy; nejiw apmacülíwan ningüy. Xeteat Dios, nangaj ic, imbeolüw meáwan nüt ajcüwa leaw lameajchiw xic, para alndom majlüyiw nóiquian atnej ajlüyiür. \v 12 Cos wüx xique sajlüy ningüy naquiüjpüw, ique teamembeol xic nayacüw tiül iwix meáwan leawa teajchiw xic. Nejinguind tiül nejiw ngo ndromoj tiül aaga xeyay ngo majneaj, áagan anop minipilan nimeech; cos netam majlüy atnej lajlüy tiül Nangaj Mipoch. \p \v 13 ’Nganüy Teat, sanamb sandüy niüng ijlüy. Wǘxan saliün ningüy wüx aaga iüt cam, teanandeac aag ayaj manguiayiw, mapac omeajtsüw xeyay atnej apac ximeaats. \v 14 Xique lanasajüw wüx mipoch. Naleaing nipilan ajcüyiw majawüw nejiw, cos lango marangüw ngo majneaj atnej arang jangantanej nipilan, Xique aton ngo narang leaw arang jangantanej nipilan. \v 15 Teat, ngo natün mewün nejiw ningüy wüx aaga iüt cam; satün icueaj membeolüw nganandot matüch nejiw nimeech. \v 16 Cos xique ngo narang atnej jangantanej nipilan wüx iüt, atanquiaj nejiw aton lango marangüw ngo majneaj atnej arangüw jangantanej nipilan. \v 17 Iwüniw pálwüx, majlüyiw icueaj, cos atquiaj alndom marangüw najneaj. Nangaj Mipoch apmambeol nejiw cos andeac naleaing. \v 18 Atnej ique teaach xic niün wüx iüt, atanquiaj xique aton lanasajüw mambüw meáwan wüx aaga iüt cam. \v 19 Xique lanüüch ximeaats namongoch leaw netam namongoch. Atanquiaj aton nejiw netam müjchiw omeajtsüw marangüw leaw ique indiüm, cos aag ayaj naleaing. \p \v 20 ’Aton Teat, ngo natün wǘxan nejiw; satün membeol meáwan leaw aliüc miün apmayariw sandeac wüx nejiw apmandeacüw masajüw nipilan wüx xic. \v 21 Satün majlüyiw nóiquian omeajtsüw atnej icora ajlüyiür nóiquian Teat, atanquiaj majlüyiw aton; cos atquiaj jangantanej nipilan alndom majawüw naleaing ique teaach xic niün. \v 22 Atnej xique sajüiquich wüx ique Teat, nguineay ajneaj ijlüy, atanquiaj aton lanüjchiw majüiquichaw xemonajneaj. Wüx aag ayaj alndom majlüyiw nóiquian atnej icora ajlüyiür. \v 23 Xique sajlüy tiül nejiw, ata ique Teat, ijlüy tiül xique. Atanquiaj aton alndom majlüyiw nóiquian omeajtsüw, para meáwan nipilan majawüw naleaing ique teaach xic niün. Aton indiümüw xeyay atnej indiüm xic. \p \v 24 ’Teat, ajcüwa leawa teaach xic, sandiüm majlüyiw niüng sajlüy, majawüw nguineay ajneaj sajlüy. Cos ique Teat, indiüm xic tanaámb atnej wüx nganaw majlüy aaga iüt cam. \v 25 Xeteat Dios, najneajay irang. Masey nipilan ngo majawüw jane ic, xique naleaing sajaw jane ic. At ajcüwa xenipilan lamajawüw ique teaach xic niün. \v 26 Xique lanüjchiw majawüw jane ic Teat; tanaámb teanasajüw nguineay ijlüy. Atnej indiüm xic Teat, atanquiaj nganüy sandiüm mendiümüw. Xique sanajlüy naquiüjpüw aton ―aw. \c 18 \s1 Ndeaad Teat Jesús \r (Mt. 26:47-56; Mr. 14:43-50; Lc. 22:47-53) \p \v 1 Wüx landoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, tawüw quiaj. Tambüw andüyiw necamb nine lam nasoic Cedrón. Tandüyiw quiaj niüng ajlüy acas owil nateaic xiül, maquiiüb minipilan nej. \v 2 Aaga Judas, leaw apmayac nej teowixaw monajiüt, ayaag quiaj cos ajlüyay canchiüjow quiaj maquiüjpüw Teat Jesús. \v 3 Quiaj tapeay aaga Judas, aquiiüb mamb noic ajlüy soldados, at acas monjiür nadam nangaj iüm, üüch nejiw mambüw montangtang miteaats maquiiüb fariseos. Ajoyiw linternas, at najquiol irrajayej; aton ajoyiw espadas. \v 4 Teat Jesús cos lamajaw cuane aliüc miün apmamongoch, quiaj witiüt tamb mangoch nejiw. Tapiüng: \p ―¿Jane iyambana? ―aj nejiw. \p \v 5 Quiaj tasajüw nej: \p ―Aaga Jesús naw Nazaret ―ajüw nej. \p Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Jogüy xic ―aj nejiw. \p Aaga Judas, leaw apmayac nej teowixaw monajiüt, altiül nipilan aton. \v 6 Wüx tasaj nejiw Teat Jesús: “Jogüy xic”, maj nejiw, tanaámb tanotoj opechiw, ajmiücüw pajcajow tiüt. \v 7 Condom Teat Jesús tandüy wüx matün manguiay nejiw: \p ―¿Jane iyambana? ―aj nejiw. \p Quiaj tasajüw nej alinomb: \p ―Aaga Jesús naw Nazaret ―ajüw nej. \p \v 8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Lanasaj icon jogüy xic. Sitiül xique temeyamban, ijchan mambüw xenipilan ―aj nejiw. \p \v 9 Atquiaj tajlüy atnej lamapiüng Teat Jesús wüx tapiüng: “Meáwan leawa teaach xic, nejinguind tiül nejiw ngome apndrom”, aw. \v 10 Simón Pedro almajoy nots espada, tasoond tiül ombiüm, tandooig miác olaag nop naxey nenüt Malco, mimos minatang miteaats. \v 11 Quiaj Teat Jesús tasaj a Pedro: \p ―¡Pedro, isoc alinomb tiül ombiüm nej miespada! ¿Neol, iyaag a ique ngo metam namongoch aaga naél leaw lamapiüng Xeteat netam namongoche? ―aj nej. \s1 Teat Jesús alteombas minatang miteaats \r (Mt. 26:57-58; Mr. 14:53-54; Lc. 22:54) \p \v 12 Ajcüwa soldados maquiüjpüw minatangüw nejiw, at monjiür nadam nangaj iüm ocueajiw nipilan judío, tasapüw Teat Jesús maoeliw. \v 13 Condom taquiüjpüw mamb andüy aniüng Anás, miocuats Caifás. Aaga Caifás quiaj, nej minatang miteaats tiül aaga neat quiaj. \v 14 Nej aaga Caifás quiaj, nejay nesaj monajiüt najneaj mandeow nop naxey ingow ndroj ombas aaga cambaj Israel, maw. \s1 Pedro apiüng ngo majaw jane Teat Jesús \r (Mt. 26:69-70; Mr. 14:66-68; Lc. 22:55-57) \p \v 15 Simón Pedro aquiiüb alinop minipilan Teat Jesús, tambüw mandüjpiw mamb Teat Jesús. Aaga alinop quiaj, ayaag nej ombas minatang miteaats. Áag tüünd majmel tinden maquiiüb Teat Jesús; \v 16 pero Pedro tacǘlan mbeay nden. Quiaj aaga naxey neyaag nej ombas minatang miteaats taw, tamb mandeac aweaag nejiür ombeay nden mamelich a Pedro aton. \p \v 17 Condom aaga nüx nejiür ombeay nden tatün manguiay a Pedro: \p ―¿Neol ngome ique nop minipilan aaga Jesús quiaja? ―aj. \p Pedro quiaj tapiüng: \p ―Ngwüy ngome xique ―aw. \p \v 18 Ores quiaj naquind, pares tajalüw biümb ajcüwa mos maquiüjpüw monjiür nangaj iüm, alombomoj teatsantsayej. At a Pedro aton alembem quiaj teatsantsüy mbeay biümb. \s1 Minatang miteaats atün manguiay Teat Jesús \r (Mt. 26:59-66; Mr. 14:55-64; Lc. 22:66-71) \p \v 19 Condom minatang miteaats tatün manguiay Teat Jesús jane minipilan nej, at cuane wüx teamaquiaach. \v 20 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Xique ngo naxot, sandeac niüng ajlüy nipilan; samb tiül tiül ajcüw a sinagogas, aton samb tiül aaga nadam nangaj iüm, niüng canchiüjow meáwan micual miiütaats. Xique ngo nexotüy wüx sandeac. \v 21 ¿Jow nganüy, neol tetün menguiay xique? Itün menguiayiw ajcüwa tanguiayiw sandeac. Nejiw ich mapiüngüw cuane wüx tandeacas, cos lamajawüw ―aj nej. \p \v 22 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, nop nejiür nadam nangaj iüm taleamb nej, tapiüng: \p ―¿Neol tesaj atquiaj minatang miteaatsa? ―aw. \p \v 23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Sitiül ngo majneaj sasaj, ipiüng cuane ngo majneaj sasaj; sitiül najneaj, ¿neol teleamb xique? ―aj nej. \p \v 24 Condom quiaj aaga Anás tüüch mamb Teat Jesús neóel, andüy niüng ajlüy alinop minatang miteaats, aaga Caifás. \s1 Teat Pedro tandüy wüx alinomb mawaiich \r (Mt. 26:71-75; Mr. 14:69-72; Lc. 22:58-62) \p \v 25 Teat Pedro tealeámban aliün lembem quiaj, teatsantsüy. Quiaj tasajüw nej: \p ―¿Ngome ique nop minipilan neje aaga naxey quiaja? ―ajüw nej. \p Quiaj tapiüng teat Pedro: \p ―Ngwüy, ngome xique ―aw. \p \v 26 Condom nop mimos minatang miteaats, acualaats aaga naxey nandooigaran olaag, andooig nej teat Pedro, tasaj nej: \p ―¿Ngome ique sajaw almequiiüb nej niüng ajlüy acas owil nateaic xiüla? ―aj nej. \p \v 27 Teat Pedro quiaj tandüy wüx alinomb mawaiich, tapiüng ngome nej. Quiaj apaj a gallo. \s1 Teat Jesús alteombas a Pilato \r (Mt. 27:1-2, 11-14; Mr. 15:1-5; Lc. 23:1-5) \p \v 28 Ǘmban arraw taquiüjpüw mamb Teat Jesús imiün aniüng a Caifás andüy awan niüng ajlüy a gobernador romano. Nejiw ngo majmeliw cos tiül aaga ajlüyay netam marangüw quiaj, sitiül majmeliw aniüng nop ngome nipilan judío wüx aaga nüt quiaj, apmajlüyiw ngo merixix, langondom metiw tiül nangos nüt pascua. \v 29 Quiaj taw a Pilato mandeacüw maquiüjpüw, tasaj nejiw: \p ―¿Cuane ngo majneaj arang aaga naxey cama? ―aj nejiw. \p \v 30 Quiaj tasajüw nej: \p ―Sitiül nej ngome aleaic arang ngo naquiüjpan miün niüng ijlüy ―ajüw nej. \p \v 31 Quiaj tapiüng a Pilato: \p ―Icona iquiüjpan mamb, ijawan wüx asoet nej atnej apiüng tiül minawijquian ―aw. \p Quiaj tasajüw nej ajcüwa nipilan: \p ―Xicona ngondom nambiyan nejinguind ―ajüw nej. \p \v 32 Atquiaj tajlüy para majlüy atnej lamapiüng Teat Jesús nguineay apmandeow. \v 33 Condom a Pilato tandilil alinomb tajmel tiül awan, tapaj Teat Jesús matün manguiay, tasaj: \p ―¿Ique minatangüw nipilan israele? ―aj. \p \v 34 Teat Jesús tasaj nej: \p ―¿Aag ayaj itün menguiay cos indiüm mejawa, ngwüy aljane tasaj ic wüx xique? ―aj nej. \p \v 35 Quiaj tapiüng a Pilato: \p ―¿Neol jow xique mbich nop icona xique? Cos micual miíüt at montangtang miteaats monquiiüb ic miün niüng sajlüy. ¿Neol, cuane iranga? ―aw. \p \v 36 Condom tasaj nej Teat Jesús: \p ―Ngome ningüy wüx aaga iüt cam sarang natang. Jondot wüx aaga iüt cam sarang natang xenipilan apmatsojow; ngome apmüjchiw ndeaan najmel teowixaw monajiüt tiül judíos. Nganüy cos ngwüy, ngome ningüy sarang natang ―aj nej. \p \v 37 Pilato tasaj nej: \p ―¿Naleaingue, ique nop minatang nenajiüt tiül nejiw ipiünga? ―aj nej. \p Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Xique natang atnej lamepiüng quiaj. Áag wijquiatos tiünas wüx aaga iüt cam najüiquich cuane naleaing. Meáwan leawa andiümüw marangüw leawa naleaing, ajcüw ayaj apmandiümüw manguiayiw sandeac ―aj nej. \p \v 38 Quiaj tasaj nej a Pilato: \p ―¡Mbich jane ajaw cuane naleaing! ―aj nej. \s1 Atüniw mandeow Teat Jesús \r (Mt. 27:15-31; Mr. 15:6-20; Lc. 23:13-25) \p Ndoj mapiüng aag ayaj a Pilato, quiaj taw alinomb masaj nipilan, tapiüng: \p ―Xique sapiüng aaga naxey cam ngo majiür asoet. \v 39 Icona ipiüngan alndom natsambiich nop najlüy tiül manchiüc wüx nangos nüt pascua. ¿Jow nganüy, indiüman natsambiich aaga naxey minatangana? ―aj nejiw. \p \v 40 Quiaj tepajüw tapiüngüw: \p ―¡Ngwüy, nde metsambiich aag ayaj! ¡Barrabás aptsajmbiüm! ―awüw. \p Pues aaga Barrabás quiaj, need nej. \c 19 \p \v 1 Condom a Pilato tapiüng majwüch Teat Jesús. \v 2 Ajcüwa soldados tapeatiw sats masoijquiw wüx omal Teat Jesús. At tasoijquiw nej tiül noic napixeran morada. \v 3 Quiaj tapots mitsojow, tasajüw: \p ―¡Nganüy mbich ique minatang nenajiüt ocueaj nipilan judío! ―ajüw. \p Quiaj tapots maleambüw nej. \p \v 4 Condom a Pilato taw alinomb, tasaj a nipilan: \p ―Jogüy lanawün miün mejawan, naleaing sasaj icon xique ngo naxom nicuajind nisoet wüx ombas nej ―aj nejiw. \p \v 5 Quiaj taw Teat Jesús, alwüx omal nej aaga nepeat sats, at almasooig morada napixeran. Quiaj tasaj nejiw a Pilato: \p ―¡Jogüy aaga naxey! ―aj nejiw. \p \v 6 Quiaj montangtang miteaats maquiüjpüw monjiür nadam nangaj iüm camüm majawüw ajntsop Teat Jesús, yajnguiatoj tiüt apajüw, tapiüngüw: \p ―¡Ich mandeow wüx cruz! ¡Ich mandeow wüx cruz! ―awüw. \p Pilato tasaj nejiw: \p ―Iquiüjpan, icona iyacan wüx cruz, cos xique ngo naxom cuane asoet aaga naxey cam ―aj nejiw. \p \v 7 Ajcüwa nipilan judío tapiüngüw: \p ―Xicona salnajiüran poch tiül xenawijquian niüng apiüng netam mandeow cos awaiich, apiüng Micual nej Teat Dios ―awüw. \p \v 8 Wüx a Pilato tanguiay aag ayaj, mbayat xeyay. \v 9 Condom tajmel awan alinomb, tatün manguiay Teat Jesús: \p ―¿Nguiane neriowa? ―aj. \p Teat Jesús ngome tasaj nej nicuajind. \p \v 10 Quiaj tasaj nej a Pilato: \p ―¿Neol ngo merndeaca? ¿Neol ngo mejaw xique alndom nayac ic wüx cruz, aton alndom natsambiich ique? ―aj nej. \p \v 11 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Ngwüy, nicuajind ngondom merang wüx ximbas sitiül Xeteat Dios ngo müüch ic merang. Naleaing sasaj ic, najntsop asoet aaga neyac xic tiül iwix ―aj nej. \p \v 12 Ajan quiaj a Pilato tayamb nguineay alndom matsambiich Teat Jesús, pero ajcüwa monajiüt tiül judíos tepajüw napac, tapiüngüw: \p ―¡Sitiül apmetsambiich, ngo majüic ijneaj aweaag a César; cos jangantanej nendiüm marang minatangüy nenajiüt, aag ayaj ngo majneaj aweaag a César! ―awüw. \p \v 13 Wüx tanguiay aag ayaj a Pilato tawün tiül iüm Teat Jesús. Condom nej tsotot niüng ajaw wüx asoeteran, tiül noic nden nenüt Gabata tiül ombeayiw nipilan judío. Aag ayaj amb apiüng niüng nequiand tiüt piedra. \v 14 Wüx laliüc lembem nüt aaga nüt quiaj, oxep quiaj pascua, quiaj a Pilato tasaj ajcüwa nipilan judío: \p ―¡Jogüy minatang nenajiüt! ―aj nejiw. \p \v 15 Nejiw tepajüw napac, tapiüngüw: \p ―¡Iwün, iwün, ich mandeow wüx cruz! ―awüw. \p Quiaj tasaj nejiw a Pilato: \p ―¿Quia netam nayac wüx cruz aaga natang nenajiüt icueajiüna? ―aj nejiw. \p Quiaj montangtang miteaats tasajüw nej: \p ―¡Xicona ngo najiüran alinop minatang nenajiüt, áagan a César! ―ajüw nej. \p \v 16 Quiaj a Pilato tayac teowixaw nejiw Teat Jesús mayacüw wüx cruz, taquiüjpüw mamb. \s1 Teat Jesús tajmel wüx cruz \r (Mt. 27:32-44; Mr. 15:21-32; Lc. 23:26-43) \p \v 17 Teat Jesús tamb, tüjchiw mambitic a cruz. Taquiüjpüw mamb andüy tiül niüng nasoic omal mondeow. Tiül ombeayiw nejiw apiüngüw Gólgota. \v 18 Quiaj tayacüw wüx cruz Teat Jesús maquiiüb alijpüw. Nop amb wüx miác nej, alinop amb wüx miquiamb nej; nganüy Teat Jesús amb pinawan. \v 19 Condom a Pilato tarang acas poch mayacüch wüx omal a cruz. Aaga poch quiaj apiüng: “Jesús naw Nazaret, minatang nenajiüt ocueaj judíos.” \v 20 Xeyay nipilan judío tateowüw aaga poch quiaj, cos niüng tayacüch wüx cruz Teat Jesús ngome miünquiaj, aton cos aaga poch tarangüch wüx ombeayaran hebreo, griego, at wüx latín. \v 21 Pero ajcüwa montangtang miteaats tasajüw a Pilato: \p ―Nde meyac: “Minatang nenajiüt ocueaj judíos.” Leaw netam meyac: “Nej nepiüng minatang nenajiüt ocueaj judíos,” ―ajüw nej. \p \v 22 Quiaj tasaj nejiw a Pilato: \p ―Leaw lanarang landoj lanarang ―aj nejiw. \p \v 23 Ajcüwa soldados wüx landoj mayacüw wüx cruz Teat Jesús, quiaj tayariw apix nej, tambajcüw apiquiw quiriw mayariw noicnoic quiriw. Condom tayariw a najal micamix nej, aag ayaj ngo majiür niüng ambeteay, najüyeran naw cawüx andüy tiüt. \v 24 Quiaj tandeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: \p ―Ngome apmambajcaats micamix nej, apmasüetiiüts wüx, majüic jane apmayar ―awüw. \p Atquiaj tajlüy cos landoj lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, niüng apiüng: “Tambajcüw sapix mayariw, tasüetiw majawüw jane apmayar xecamix”, aw. Atquiaj tarangüw soldados. \p \v 25 Aliw quiaj niüng ajlüy a cruz mimüm nej Teat Jesús, at michiig mimüm nej; at müm María mintaj teat Cleofas, at müm María Magdalena. \v 26 Teat Jesús wüx tajaw mimüm nej, at nop minipilan nej, aaga xeyay tandiüm alquiaj aton, quiaj tasaj mimüm nej: \p ―Müm, joyaj nganüy apmajlüy atnej micual ―aj. \p \v 27 Condom quiaj tasaj aaga nop minipilan nej: \p ―Joyaj teat, nganüy apmajlüy atnej mimüm ―aj. \p Naw quiaj aaga nop minipilan nej taquiiüb mamb mimüm Teat Jesús andüy aniüng nej atnej majiür mimüm nej. \s1 Tandeow Teat Jesús \r (Mt. 27:45-56; Mr. 15:33-41; Lc. 23:44-49) \p \v 28 Wüx landoj aag ayaj, nej lamajaw meáwan lamapalüch marang. Cos netam majlüy atnej apiüng wüx nej tiül Mipoch Teat Dios, quiaj tapiüng: \p ―Nind sanganeow yow ―aw. \p \v 29 Ajlüy quiaj nop xar chipiow nachich vino, quiaj tasocoj tiül noic esponja, aag ayaj atnej walang sap. Ndoj cas tayacüw wüx omal nots narix xiül mipüüig hisopo. Quiaj tayacüw wüx ombeay Teat Jesús. \v 30 Teat Jesús wüx landoj machey aaga nachich vino, quiaj tapiüng: \p ―Canüy lanambich narang meáwan leawa tiünas narang ―aw. \p Quiaj manguieer omal nej; tayac miespíritu nej teowix Teat Dios; tanaámb andeow. \s1 Tajtiül teombas micostil Teat Jesús \p \v 31 Oxep quiaj pascua, y nipilan judío ngo mandiümüw macǘlan wüx cruz mondeow, cos aaga nüt axoodaran quiaj xeyay nangaj. Quiaj tatüniw ocueaj a Pilato majmbajüch oleajiw leaw monlüy wüx cruz para alndom mawüniw tiüt najen. \v 32 Quiaj tambüw a soldados tajmbajüw oleajiw ajcüw tajmeliw wüx cruz maquiüjpüw Teat Jesús. \v 33 Pero wüx tapeayiw niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj tajawüw landeow, taton ngo majmbajüw oleaj nej. \p \v 34 Condom nop soldado tatil teombas micostil Teat Jesús naag nots lanza, quiaj taw quiej maquiiüb tiül yow. \v 35 Jan tajaw meáwan aag ayaj teamandeac wüx; leawa andeac aag ayaj ajaw naleaing. Alndom mepiüngan icona aton naleaing. \v 36 Meáwan aag ayaj tajlüy atnej lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios wüx tapiüng: “Miolaats nej ngo majmbajaran”, maw. \v 37 Aton apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Apmajawjawüw aaga naxey tatileran quiaj”, aw. \s1 Tamiüraad Teat Jesús \r (Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56) \p \v 38 Wüx landoj meáwan aag ayaj, quiaj teat José naw tiül cambaj Arimatea tamb majaw a Pilato matün ocueaj, müüch nej maquiiüb mamb Teat Jesús mamiüt. Pilato taneam, quiaj tawün maquiiüb mamb. Aaga José quiaj nop nej minipilan Teat Jesús, pero naleaing axotǘyan cos imbol mandüy monajiüt tiül judíos. \v 39 At teat Nicodemo, aaga tamb mandeac aweaag Teat Jesús noic ongwiiüts, nej tamb quiaj aton, ajoy mamb maseyme nimiow gajpowüw (30) kilo najmboc angan süüig naolüch omal tiül mirra maquiiüb áloes. \v 40 Quiaj teat José maquiiüb teat Nicodemo taxainguiw, tawinchaw tiül noic püy najneajay, ayacüw wüx aaga najmboc angan süüig, cos atquiaj arangüw nipilan judío wüx apmamiütüw nop nandeow. \v 41 Niüng tayacüw wüx cruz Teat Jesús, quiájan ajlüy acas owil nateaic xiül. Alquiaj noic oxiüt jayatsüy, nganaw mamiütaran quiaj nejinguind. \v 42 Quiájan tayacüw Teat Jesús, cos aaga oxiüt quiaj ngome miünquiaj ajlüy, aton ajcan lami nangos nüt pascua ocueajiw judíos. \c 20 \s1 Teat Jesús tapac imiün tiül mondeow \r (Mt. 28:1-10; Mr. 16:1-8; Lc. 24:1-12) \p \v 1 Ǘmban arraw domingo wüx aliün mexemem, quiaj tamb niüng ajlüy oxiüt müm María Magdalena, tajaw aaga piedra nayacüch mapal oxiüt ngo majlüy niüng tayacüch. \v 2 Andilílan tiüt tamb majaw teat Simón Pedro maquiiüb alinop aaga xowüy andiüm nej Teat Jesús. Quiaj tasaj nejiw: \p ―Lamawüniw tiül oxiüt Teat Naxey, ngo majawaats nguiane tambüw mayacüw ―aj nejiw. \p \v 3 Camüm manguiayiw aag ayaj, quiaj tamb teat Pedro maquiiüb alinop minipilan Teat Jesús andüyiw niüng ajlüy oxiüt. \v 4 Ijpüéj tambüw acuiürrüw nóiquian, pero aaga alinop quiaj alwüx acuiür, tamong wüx ombas teat Pedro, ombas mapeay niüng ajlüy oxiüt. \v 5 Quiaj tapiür majaw tiül. Tajaw aaga püy tan ajlüy quiaj; nej taton ngo majmel. \v 6 Condom quiaj tapeay teat Simón Pedro andǘüban nej. Nej mbich nómban tajmel tiül oxiüt, tajaw aaga püy alquiaj. \v 7 At aaga püy nawincheran wüx omal Teat Jesús ngo majlüy nóiquian maquiiüb aaga alinoic püy; alpejchiüm pálwüx, tan ajlüy awinchay. \v 8 Condom quiaj alinop minipilan Teat Jesús, aaga napeay ombas, tajmel tiül oxiüt aton. Wüx tajaw aag ayaj, aleáingan tajaw naleaing lapac. \v 9 Cos ores quiaj nganaw majawüw leawa lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios niüng apiüng Teat Jesús apmapac tiül mondeow. \v 10 Condom ajcüwa ijpüw minipilan Teat Jesús quiaj, tandilileaw alinomb andüyiw aniüngüw nejiw. \s1 Teat Jesús tejüiquichay majaw nej müm María Magdalena \r (Mr. 16:9-11) \p \v 11 Müm María wüx tapeay alinomb, tacǘlan mbeay oxiüt, tenguial ajiünts, tapiür majaw tiül oxiüt. \v 12 Quiaj tajaw ijpüw ángeles alchetemoj niüng tayacüch Teat Jesús; nop amb wüx omal, alinop amb wüx oleaj, apixaw nejiw rajnüy. \v 13 Quiaj tatüniw nej manguiayiw, tasajüw: \p ―Müm najtaj, ¿Neol tapots ijiüntsa? ―ajüw nej. \p Quiaj tasaj nejiw aaga najtaj: \p ―Cos lajwan aaga Teat Naxey, ngo najaw nguiane tamb mayacüch ―aj nejiw. \p \v 14 Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj, wantsat majaw wanopech nej. Quiaj majaw alembem quiaj Teat Jesús, pero nej ngo majaw majneaj sitiül aag ayaj Teat Jesús. \v 15 Condom quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Müm najtaj ¿neol tapots ijiüntsa, jane teameyamba? ―aj nej. \p Müm María apiüng nej aag ayaj nop nerang najiüt quiaj. Quiaj tasaj: \p ―Teat, sitiül ique nerwün, isaj xic nguiane almeyac para namb naxaing ―aj. \p \v 16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―¡María! ―aj nej. \p Müm María quiaj wantsat majaw nej, tasaj nej wüx ombeayiw nejiw, tiül hebreo: \p ―¡Raboni! ―aj. Aag ayaj wüx ombeayiw nejiw apiüng Nequiaach. \p \v 17 Teat Jesús tasaj nej: \p ―Nde mesamb xic müm, cos nganaw namb sandüy niüng ajlüy Xeteat Dios. Quiür isajüw xenipilan, xique sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat, aag ayaj Miteatiün aton; niüng ajlüy Xedios, aag ayaj Midiosan aton ―aj nej. \p \v 18 Quiaj tamb müm María Magdalena masaj minipilan Teat Jesús nej landoj majaw Teat Jesús. Aton tapiüng meáwan leawa tasaj nej. \s1 Teat Jesús tejüiquichay tiül minipilan nej \r (Mt. 28:16-20; Mr. 16:14-18; Lc. 24:36-49) \p \v 19 Tíülan aaga nüt domingo quiaj, wüx langwiiüts, minipilan nej aliw tiül iüm canchiünoj; apalüw ombeay iüm cos imboloj mandüyiw monajiüt ocueaj judíos. Camüm majawüw Teat Jesús alembem pinawan nejiw. Quiaj tatepeay nejiw, tapiüng: \p ―Tamtámban ijlüyiüna ―aw. \p \v 20 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tüüch nejiw majawüw owix nej at micostil nej. Xeyay tapac omeajtsüw wüx tajawüw nej. \v 21 Condom tandüy wüx matepeay nejiw alinomb. Tapiüng: \p ―Tamtámban ijlüyiün. Atnej Xeteat Dios tüüch xic niün, atanquiaj nganüy xique süüch icon meamban meáwan wüx aaga iüt cam ―aj nejiw. \p \v 22 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tapep miíünd nej wüx ombasüw nejiw. Tasaj nejiw: \p ―Iyariün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. \v 23 Nganüy jangantanej leaw icona apmeajchiün macueat arang ngo majneaj, mewüniün wüx imeajtsan asoet nej, at Teat Dios aton apmawün wüx omeaats. Sitiül aljane ngo mandiüm macueat arang ngo majneaj, Teat Dios aton ngome apmawün wüx omeaats asoet nej ―aj nejiw Teat Jesús. \s1 Teat Jesús tejüiquichay majaw nej Tomás \p \v 24 Tomás, aaga nasoic Cuüch, nej nop tiül ajcüwa gajpiüp (12) minipilan Teat Jesús, ngome tajlüy quiaj wüx tapeay Teat Jesús. \v 25 Alacas minipilan Teat Jesús tasajüw nej: \p ―¡Landoj najawan Teat Naxey! ―ajüw nej. \p Quiaj tasaj nejiw a Tomás: \p ―Sitiül ngo najaw aóp owix nej niüng tapaparan clavos, sitiül ngo naxec tiül nots micual xiwix niüng tapaparan clavos; aton sitiül ngo naxec xiwix teombas micostil nej, nómban ngo nayar indeacan ―aj nejiw. \p \v 26 Wüx lamajiür ojpeacüw (8) nüt tatow ndoj aag ayaj, minipilan Teat Jesús canchiütoj alinomb tiül iüm; alquiaj a Tomás maquiüjpüw. Tan ajlüy palaw ombeay iüm, camüm majawüw Teat Jesús alembem pinawan nejiw, tatepeay nejiw, tapiüng: \p ―Tamtámban ijlüyiüna ―aw. \p \v 27 Condom quiaj Teat Jesús tasaj a Tomás: \p ―Ijaw aop xiwix teat, ixec ningüy nots micual iwix, condom iwind iwix andüy ningüy, ixec teombas xecostil. Ipiüng naleaing, nde mechiw imeaats ―aj. \p \v 28 Quiaj tapiüng a Tomás: \p ―¡Teat Naxey, Xeteat Dios! ―aw. \p \v 29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Tomás ¿neol, ajcan lamejaw xic tepiüng naleaing lasapaca? Najneajay apmajlüyiw jane apmapiüngüw naleaing lasapac masey ngo majawüw xic naag oniüjcüw ―aj nej. \s1 Neol tarangüch a nawiig cam \p \v 30 Teat Jesús tarang xeyay cuajantanej ngome aag ajaraw, müüch majaw minipilan nej; pero aton ngome meáwan tarangüch tiül aaga nawiig cam. \v 31 Nganüy meáwan leawa tarangüch tiül aaga nawiig cam, tarangüch para alndom mepiüngan naleaing Teat Jesús Micual Teat Dios nej; aton mepiüngan nej aaga Cristo lapiürang aliüc. Cos jangantanej leaw apmayar mapiüng naleaing aag ayaj, apmapac meáwan nüt. \c 21 \s1 Teat Jesús tejüiquichay majawüw nej ayaíw minipilan nej \p \v 1 Wüx landoj aag ayaj, tejüiquichay alinomb Teat Jesús majawüw nej minipilan nej. Atcüy tajlüy wüx tajlüyiw mbeay nadam yow Tiberias. \v 2 Cos acas minipilan nej ajlüyiw quiaj nóiquian, nop teat Simón Pedro, nop teat Tomás aaga nasoic Cuüch, alinop teat Natanael naw tiül cambaj Caná tiül iüt Galilea, at ijpüw micual teat Zebedeo, maquiüjpüw alijpüw minipilan nej. \v 3 Condom tasaj nejiw teat Simón Pedro: \p ―Sanamb sandoc ―aj nejiw. \p Quiaj tasajüw nej: \p ―Ata xicona sanamban, tabaats ―ajüw nej. \p Quiaj tambüw, ambüw tiül nop müx. Aaga ongwiiüts quiaj ngo mandocoj nicuajind. \v 4 Wüx ümb chiüjmbaw raw, quiaj majawüw Teat Jesús alembem mbeay yow. Naleaing nejiw ngo mateotsüw wüx sitiül aag ayaj Teat Jesús. \v 5 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Xecualüw ¿tesapan indocona? ―aj nejiw. \p Quiaj tasajüw: \p ―Ngo nasapan ―ajüw. \p \v 6 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Iyacan mindocon amb wüx miác otüeng müx, mbich apmesapan ―aj nejiw. \p Tarangüw atnej tasoiquiw. Ndoj ngondom maxainguiw mindocoj nejiw cos chipiow a cüet. \v 7 Quiaj nop tiül nejiw, aaga xowüy andiüm nej Teat Jesús, tasaj teat Pedro: \p ―¡Aaga iün Teat Naxey! ―aj. \p Teat Pedro camüm manguiay aag ayaj, quiaj masooig micamix nej cos tasoond, tanaámb ajchic tiül yow. \v 8 Condom ajcüwa aquiüjpüw nej taquiüjpüw mamb aaga müx andüy wüx iüt. Átan ndoc tanototoj mamb chipiow a cüet, cos ngome miünquiaj wüx iüt, ajiür maseyme coic miow (100) metros. \v 9 Wüx tajtepiw wüx iüt, tajawüw olüic biümb quiaj. Alpiiüm wüx nop cüet, aton alquiaj pan. \v 10 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Ijamiünan acas cüet leawa les ndot mesapan quiaj ―aj nejiw. \p \v 11 Quiaj teat Simón Pedro tajtep tiül müx macheed a ndoc manot andüy wüx iüt. Aaga ndoc ngo chiütam masey chipiüt tiül nadamdam cüet. Atüch coic miow ic miow gajparoob (153) cüet. \v 12 Condom tasaj nejiw Teat Jesús: \p ―Macaron metiiüts ―aj nejiw. \p Nejinguind tiül nejiw ngo majntsop matüniw nej manguiayiw jane nej, cos lamajawüw nejay Teat Jesús. \v 13 Quiaj tatüch nejiw Teat Jesús, tayar a pan müüch nejiw, at a cüet. \p \v 14 Aag ayaj arojmbüw wüx ajüiquichay majaw nej minipilan nej, wüx landoj apac tiül mondeow. \s1 Teat Jesús tandeac aweaag teat Simón Pedro \p \v 15 Wüx landoj üetiw, quiaj Teat Jesús tasaj teat Simón Pedro: \p ―Simón, micual teat Jonás ¿cuane ipiüng, indiüm xic, ngwüy ajntsop wüx indiüm meáwan aag ayaja? ―aj. \p Quiaj tapiüng teat Pedro: \p ―Teat, ique ijaw xique sandiüm ic ―aw. \p Quiaj Teat Jesús tasaj nej: \p ―Ijiürüw quicheech xesapüw ―aj nej. \p \v 16 Condom tandüy wüx masaj nej amb ijmbüw: \p ―Simón, micual teat Jonás ¿naleaing indiüm xic? ―aj nej. \p Quiaj teat Pedro tasaj nej: \p ―Teat, ique ijaw xique sandiüm ic ―aj nej. \p Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Ijiürüw xesap ―aj nej. \p \v 17 Condom quiaj tasaj nej amb arojmbüw: \p ―Simón, micual teat Jonás ¿naleaingue indiüm xique? ―aj nej. \p Teat Pedro quiaj tamix omeaats ajcan lamasaj nej amb arojmbüw sitiül andiüm nej, quiaj tapiüng: \p ―Teat, ique ijaw meáwan cuajantanej; ique ijaw naleaing sandiüm ic ―aj. \p Tasaj nej Teat Jesús alinomb: \p ―Ijiürüw xesap. \v 18 Naleaing naleaing sasaj ic, wüx aliün mermonguich, iquiáyan quiaj isooig ipix, iriümb leaw niüng indiüm; pero wüx apmertaxey pálwüx apmasooig ic tiül ipix, apmendic iwix, apmequiüraab niüng ngo mendiüm meamb ―aj nej. \p \v 19 Tasaj nej aag ayaj majüiquich nguineay netam mandeow teat Pedro, cos apmandeow wüx arang minajiüt Teat Dios. Ndoj mandeac aag ayaj, tapiüng: \p ―Indüüb xic tanaámb ―aj. \s1 Nop minipilan nej aaga xeyay andiüram \p \v 20 Wüx wantsat teat Pedro, quiaj tajaw almandüüb nejiw aaga xeyay andiüm nej Teat Jesús, aaga leaw chetet aweaag nóiquian maquiiüb Teat Jesús wüx tetiw, wüx tatün manguiay: “Teat ¿jane apmayac ic teowixaw monajiüt?” maw. \v 21 Teat Pedro wüx tajaw almandüüb nejiw aaga alinop quiaj, quiaj tasaj Teat Jesús: \p ―Teat ¿jowa neje aaga alinop quiaja? ―aj. \p \v 22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Sitiül xique nandiüm ngo mandeow, aliün mapac wüx sanandilil alinomb, ¿neol, cuane imbiche? Ique tanaámb indüüb xic ―aj nej. \p \v 23 Condom aaga poch quiaj tejüiquichay manguiayiw meáwan monyar andeac Teat Jesús, tapiürang aaga nop minipilan nej ngome apmandeow. Pero naleaing Teat Jesús ngo mapiüng lango mandeow. Nej tapiüng: “Sitiül xique nandiüm ngo mandeow, aliün mapac wüx sanandilil alinomb, ¿neol, cuane imbich?”, aw. \p \v 24 Nej aaga nop tiül minipilan Teat Jesús teamarang aaga nawiig cam. Meáwan aag agüy tajaw, tanguiay. Atquiaj alndom majawaats meáwan leaw tarang, aag ayaj naleaing. \p \v 25 Aliün majlüy xeyay leaw tarang Teat Jesús. Naleaing sapiüng sitiül apmarangüch wüx nawiig meáwan leawa tarang, ngome apmajoy aaga iüt cam. Atanquiaj tajlüy. Amén.