\id ACT Huave 1/17/95 \h HECHOS \toc1 Leawa tarangüw miapóstoles Teat Jesucristo Los HECHOS de los apóstoles \toc2 Los HECHOS de los apóstoles \toc3 Hch. \mt2 Leawa tarangüw miapóstoles Teat Jesucristo \mt1 Los HECHOS de los apóstoles \c 1 \s1 Apmüüch miün Nangaj Espíritu \p \v 1 Teat Teófilo, tiül aaga nawiig tarangas ninguinüt tasajas ic meáwan leaw tarang Teat Jesús, at leaw tapots maquiaach. \v 2 Ndójwüx tasajas ic nguineay tamb andüy cawüx tiül cielo. Naleaing wüx nganaw mamb andüy tiül cielo tarriiüd miapóstoles nej. Condom tasaj nejiw nguineay netam marangüw, atnej tasaj nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. \v 3 Condom tandeow, pero naleaing wüx tapac alinomb tejüiquichay majawüw nej minipilan nej tiül ic miow (40) nüt. Atquiaj tarang majaraw naleaing nej almapac. At tasaj nejiw nguineay ajlüy tiül micambaj Teat Dios. \p \v 4 Wüx Teat Jesús aliün maquiiüb nejiw, tasaj nejiw nde mawüw tiül Jerusalén, tapiüng: \p ―Icüliün aag leaw lamapiüng Teat Dios aliüc miün apmajlüy. Aag ayaj landoj lanasaj icon ninguinüt. \v 5 Naleaing Juan tüüch yow nipilan, pero aag ayaj náagan yow. Nganüy icona alningüy alacas nüt apmeyariün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―aw. \s1 Wüx Teat Jesús tamb andüy tiül cielo \p \v 6 Condom alinoic nüt wüx aliün maquiüjpüw Teat Jesús, tatüniw manguiayiw: \p ―Teat, ¿nganüy nüt cam apmeaach majlüyiiüts wüx micambajaats Israel alinomba? ―ajüw. \p \v 7 Teat Jesús tasaj nejiw: \p ―Icona ngo metam mejawan ngow, ngün nüt apmajlüy aag ayaj. Cos néjan quiaj Teat Dios ajaw ngow apmüüch majlüy aag ayaj. \v 8 Icona apmeajndiün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios majlüy wüx imbasan, quiaj alndom merangan cuajantanej. Apmemelichan mendeacan wüx xique naw ningüy tiül cambaj Jerusalén. At apmeamban tiül meáwan cambaj tiül Judea, at meáwan tiül Samaria. At apmeamban meáwan tiül palpálwüx cambaj wüx iüt ―aj nejiw. \p \v 9 Condom wüx Teat Jesús landoj mapiüng aag ayaj, tanaámb amb andüy cawüx tiül cielo, teamajawüw nej. Ndoj tajngot noic oic taxot nej, lango maxomüw majawüw. \v 10 Nejiw tealeámban majawüw andüy cawüx niüng amb Teat Jesús, quiaj tajawüw ijpüw teat monxey alembemoj niüng ajlüyiw nejiw, xowüy larraw apixaw nejiw. \v 11 Condom tendeacüw masajüw nejiw, tapiüngüw: \p ―Teat monxey monaw Galilea ¿neol teleámban lembemeron ningüy mejawan andüy cawüxe? Cos aaga Teat Jesús les ndot mejawan aw niüng ijlüyiün amb andüy cawüx tiül oic quiaj, atquiaj aliüc alinomb wüx aliüc imiün tiül cielo ―awüw. \s1 Tarriüjtüch Matías marang ingow Judas \p \v 12 Condom quiaj tandilileaw andüyiw Jerusalén imiünüw wüx tiüc nasoic mitiüc Olivos. Aaga tiüc quiaj ngome miünquiaj ajlüy naw Jerusalén; ajiür atonej alndom majüyiw wüx noic nüt axoodaran. \v 13 Nejiw wüx tapeayiw tiül cambaj Jerusalén, quiaj tajtepiw andüyiw cawüx tiül amb ijpüw iüm niüng axojtüw Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo micual Alfeo, Simón nasoic Zelote, at a Judas michiig Jacobo. \v 14 Meáwan nejiw noic nej omeajtsüw tanaámb canchiüjow quiaj matajcüw orar, aquiüjpüw michiig Teat Jesús, at a María mimüm nej, aton alacas montaj. \p \v 15 Noic nüt wüx tajlüyiw quiaj, atüch maseyme acoic miow nimiow (120) nipilan, quiaj witiüt a teat Pedro masaj nejiw, tapiüng: \p \v 16 ―Xecojow xechijquiaw, naleaing tajlüy meáwan atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios tarang teat David, wüx Nangaj Espíritu tambeol nej mapiüng nguineay apmarang a Judas, aaga nequiiüb monsap Teat Jesús. \v 17 Cos Judas tateoraw tiül naquiüjpan, at tajlüy tiül marang aaga najiüt sarangan. \v 18 Aaga Judas quiaj, tamb mangal noic iüt naag mitomiün nej, aag tangüyeran wüx tarang aaga xeyay ngo majneaj quiaj. Condom tamb terrondüy onic, tandeow. Ndoj tajmiüc mojcoj tiüt, tajpoet otüeng nej, taw meáwan mixiüt aonts nej. \v 19 Meáwan nipilan moncül Jerusalén tanguiayiw nguineay tajlüy. Áag tüjchiw manüt aaga iüt quiaj Acéldama. Aaga poch Acéldama quiaj, apiüng Miíüt Quiej. \p \v 20 ’Cos larangüch tiül Mipoch Teat Dios tiül Salmo, apiüng: \q1 Ich majlǘyan aaga iüt niüng acül nej, \q1 nde macül quiaj nejinguind, aw. \m At aton tiül alinoic Salmo apiüng: \q1 Ich majmel alinop marang ingow nej, aw. \p \v 21 ’Nganüy netam mayacaats nop naxey leaw almaquiiüb icoots meáwan nüt wüx Teat Jesús almaquiiüb icoots, \v 22 ajan wüx a nüt Juan tüüch yow Teat Jesús, ndójwüx quiaj Teat Jesús tamb andüy tiül cielo. Cos netam maquiüjpaats alinop leaw naleaing tajaw Teat Jesús nguineay tapac alinomb ―aw a Pedro. \p \v 23 Quiaj tayacüw ijpüw monxey náwan tiül nejiw, nop José nasoic Barsabás, at ajiür alinoic minüt nej nasoic Justo. At tayacüw alinop nenüt Matías. \v 24 Ndoj, quiaj tatajcüw orar, tapiüngüw: \p ―Xeteatiün Dios, ique ijaw tiül omeaats meáwan nipilan, nganüy iich majüic najawan ngün lamerriiüd tiül ajcüwa ijpüw cam. \v 25 Netam alinop majmel marang apóstol, cos aaga Judas tacueat aaga najiüt quiaj wüx tarang aaga nadam nisoet, ndoj tamb tiül aaga xeyay ngo majneaj niüng atüch nej mamb ―awüw. \p \v 26 Ndoj, quiaj tasüetiw jane nop tiül nejiw, quiaj tajawüw Matías netam marang. Quiaj tateoraw tiül ajcüwa gajpanop (11) apóstoles. \c 2 \s1 Wüx tapeay Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios \p \v 1 Wüx tatüch a nüt, nangos nüt nasoic Pentecostés, meáwan minipilan Teat Jesús alxenenguemoj nóiquian. \v 2 Camüm manguiayiw aliüc noic neterriür napac imiün tiül cielo, atnej aterriür napac iünd. Aaga neterriür quiaj tajmel tiül iüm niüng alchetemoj. Meáwan monlüy quiaj tanguiayiw. \v 3 Quiaj tajawüw atnej xeyay oniw biümb, ajcüw ayaj tajmiüc wüx ombasüw anopnopoj. \v 4 Meáwan monlüy quiaj tajlüy wüx ombasüw nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Ndoj tapots andeacüw pálwüx ombeayaran leaw tüüch nejiw Nangaj Espíritu mandeacüw. \p \v 5 Tiül aaga nüt quiaj, aliw tiül Jerusalén xeyay nipilan judío, monyamb Teat Dios monaw tiül palpálwüx cambaj wüx iüt. \v 6 Wüx tanguiayaran aaga neterriür quiaj, quiaj sonongotoj quiaj xeyay nipilan. Mbayatoj xeyay wüx tanguiayiw andeacüw ombeayiw nejiw meáwan anopnop minipilan Teat Cristo. \v 7 Xeyay mbayatoj majawüw aag ayaj, quiaj tesajayej, tapiüngüw: \p ―¿Neol, ngome monaw Galilea nejiw ajcüwa teandeacüw quiaja? \v 8 ¿Neol, nguineay andeacüw ombeayiiütsa, leaw andeacaats nde ajngotoots miüna? \v 9 Cos alningüy palpálwüx nipilan, altiül monaw Partia, monaw Media, monaw Elam, monaw Mesopotamia, monaw Judea, monaw Capadocia, monaw Ponto, monaw Asia, \v 10 monaw Frigia, monaw Panfilia, monaw Egipto, at monaw tiül Africa niüng ajlüy cambaj Cirene. Alningüy monjüy miün nipilan naw Roma. Altiül nejiw wijquian ningüy judíos nejiw; altiül aton nipilan ngome judío leaw lamayambüw Teat Dios aton. \v 11 At alningüy monaw Creta, at monaw Arabia. Pero nganüy meáwan icoots ranüy manguiayiiüts teamandeacüw ombeayiiüts, nguineay Teat Dios lamarang xeyay najneaj leaw ngome áag ajaraw ―awüw. \p \v 12 Cos xeyay mbayajow, ngo majawüw cuane najlüy, áag tesajayej nejeyéjan quiaj, apiüngüw: \p ―¿Cuane aag ayaja? ―awüw. \p \v 13 Nganüy altiül itsojayéjan, tapiüngüw: \p ―Nangüniw, amongochiw wüx anganeowüw vin ―awüw. \s1 Pedro tandeac tiül xeyay nipilan \p \v 14 Ndoj Pedro, quiaj tamong maquiiüb ajcüwa gajpanop (11) minipilan Teat Jesús, lembemoj niüng ajlüy nipilan. Condom tendeac napac manguiayiw, tasaj nejiw: \p ―Teat cambaj Israel, at meáwan leawa jayats mapeay tiül Jerusalén, nganüy inguiayiün leaw sanasaj icon: \v 15 Ajcüwa monxey teamenguiayiün andeacüw cam ngome nangüniw atnej icona ipiüngan. Cos nganüy les tatüch pinawan ajüy nüt. \v 16 Aaga leaw tenguial mejawan quiaj, aag ayaj lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, tiül nawiig tarang Joel, aaga nendeac andeac Teat Dios, cos apiüng: \q1 \v 17 Teat Dios apiüng: Alningüy alinoic nüt, \q1 sanüjchiw mayariw Nangaj Xeespíritu meáwan nipilan; \q1 quiaj micualan monench at monüx apmandeacüw sandeac, \q1 monguich sanüüch maxomüw omeajtsüw leaw ajawüw atnej aümiw, \q1 y montangtang ombas nipilan sanüjchiw maxomüw omeajtsüw wüx aümiw. \q1 \v 18 Wüx aaga nüt quiaj, sanüüch mayariw Nangaj Xeespíritu meáwan monrang xenajiüt, monxey at montaj; \q1 condom nejiw aton apmandeacüw sandeac. \q1 \v 19 Sanarang ateócan cawüx tiül cielo majaraw, \q1 tiüt wüx iüt sanarang cuajantanej leaw ngomeaag ajaraw. \q1 Apmajlüy xeyay quiej, apmajlüy xeyay biümb, at apmajlüy xeyay nasop. \q1 \v 20 Quiaj a nüt lango merraj, apmajlüy pojniün, \q1 at a caaw apmacants atnej quiej. \q1 Aag ayaj apmajlüy wüx laliüc matüch a najneajay nüt wüx apmandilil Teat Naxey. \q1 \v 21 Meáwan nipilan leaw apmayambüw Teat Dios, \q1 matüniw Teat Dios mawün nejiw wüx asoetiw, apmawüw wüx, aw. \p \v 22 ’Teat cambaj Israel, inguiayiün leaw sanasaj icon: Icona tejawan aaga Teat Jesús naw Nazaret tarang xeyay ateócan wüx tajlüy ningüy maquiüjpaats. Tajüic naleaing Teat Dios neech nej miün, cos tambeol nej marang xeyay cuajantanej, leaw icona tejawan aton. \v 23 Condom tayacüch tiül iwixan merangan wüx leaw tendiüman. Atquiaj netam majlüy, para majlüy atnej lamapiüng Teat Dios. Icona teyacan teowixaw nipilan monrang ngo majneaj, tesajanüw mayacüw wüx cruz mandeow. \v 24 Naleaing Teat Dios tapacüüch nej alinomb, tawün nej tiül mondeow, cos nej ngondom macül niüng acül mondeow. \v 25 Teat David tanomb tandeac wüx nej tiül minawiig nej, tapiüng: \q1 Xique tajawas Teat Dios tanaámb almaquiiüb xic; \q1 cos nej alwüx xeác, ngo nimbol nandüy nicuajind. \q1 \v 26 Xeyay apac ximeaats, ngo paxiüm nandeac wüx aag ayaj. \q1 At ngo napiüng wüx masey nandeow, cos sanapac alinomb. \q1 \v 27 Ique ngome apmecueat xic tiül niüng acüliw mondeow, apmepacüüch xic alinomb. \q1 Ngome apmeaach majmboc xecuerpo, cos nangaj micual xic. \q1 \v 28 Ique Teat, teaach xic najaw ngün a tiiüd amb andüy niüng apacaran meáwan nüt. \q1 Apmeaach mapac ximeaats cos sanajlüy niüng ijlüy, aw. \p \v 29 ’Teat monxey micual iüt, inguiayiün. Aaga miteatiiüts David naleaing tandeow tamiüraad; mioxiüt nej alningüy ajawaats nganüy nüt cam aliün majlüy. \v 30 Naleaing cos nej nop nej nendeac andeac Teat Dios tajaw naleaing apmajlüy leaw tasaj nej Teat Dios, nguineay Teat Cristo aliüc miün apmajlüy naw tiül micual micual nej. Aag ayaj apchetem niüng chetej nej, apmarang natang nenajiüt. \v 31 Teat David, cos tajaw aag ayaj, áag tandeac wüx nguineay apmapac alinomb Teat Cristo, ngo macül tiül niüng acüliw mondeow, at micuerpo nej ngome apmajmboc. \v 32 Nej aaga Jesús quiaj, Teat Dios tapacüüch nej alinomb. Meáwan xicona tajawasan naleaing aag ayaj. \v 33 Teat Dios taquiiüb nej mamb andüy tiül cielo marang natang quiaj. Nej lamüünd aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios leawa tasoic apmüünd. Nganüy lamüüch miün. Meáwan aaga leaw ijawan quiaj, leaw inguiayiün nganüy cam, aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios nerang. \v 34 Teat David ngo mapac alinomb mamb tiül cielo, pero nej tapiüng: \q1 Teat Dios tasaj a Teat Naxey: \q1 “Cheter ningüy amb wüx xeác, \q1 \v 35 leaw ndoj nayac moncüy majaw ic, \q1 melembech wüx ileaj”. \p \v 36 ’Nganüy ich manguiay meáwan micual iüt Israel, aaga Teat Jesús tembiyan wüx cruz, Teat Dios lamayac nej nganüy marang natang, cos nejay aaga Cristo ―aj nejiw. \p \v 37 Wüx tanguiayiw aag ayaj ajcüwa nipilan quiaj, tayajcüw tiül omeajtsüw nejiw xeyay ngo majneaj arangüw. Quiaj tasajüw a Pedro y alacas apóstoles: \p ―Teat monxey, jow nganüy ¿cuane sanarangana? ―ajüw. \p \v 38 Quiaj tasaj nejiw a Pedro: \p ―Ich leaam imeajtsan xeyay ngo majneaj irangan, nde nganüy irangan najneaj. Ndoj iyariün yow meáwan inopnopon wüx minüt Teat Jesucristo, majüic laáw isoetiün. Quiaj Teat Dios apmüüch meyariün Nangaj Miespíritu nej. \v 39 Cos Teat Dios lamapiüng apmüüch miün Nangaj Miespíritu nej müüch icon, müüch micualan, at meáwan leaw apmayamb Teat Dios alinoic nüt. Cos aag ayaj apmüjndiw meáwan nipilan leaw Miteatiiüts Dios apmapaj miünüw ―aj nejiw. \p \v 40 Condom tasaj nejiw xeyay wüx aag ayaj, tapaj nej ocueajiw, tapiüng: \p ―Iyamban Teat Dios, isajan mawün isoetiün, cos atquiaj alndom meriowan tiül ajcüwa nipilan monrang ngo majneaj quiaj ―aw. \p \v 41 Condom meáwan leawa tayariw, at leawa tayacüw wüx omeajtsüw andeac teat Pedro tayariw yow. Aaga nüt quiaj tajlüyiw xeyay jayats monyar andeac Teat Dios, atüch maseyme arej mil nipilan. \v 42 Nejiw tanaámb arangüw atnej taquiajchiw nejiw miapóstoles Teat Jesús. Tajlüyiw nóiquian maquiüjpüw meáwan monyar andeac Teat Dios, tatajcüw orar, at tajineaw a pan müetiw nóiquian para leaam omeajtsüw wüx neol tandeow Teat Cristo. \s1 Leaw tarangüw ajcüw ombas monyar mipoch Teat Cristo \p \v 43 Meáwan nipilan xeyay mbayatoj, cos minipilan Teat Jesús tarangüw xeyay ateócan, xeyay cuajantanej leaw ngome aag ajaraw. \v 44 Meáwan leaw tayariw andeac Teat Jesús tajlüyiw nóiquian. At meáwan leaw almajiürüw tacanchichaw nóiquian. \v 45 Wüx anüjpiw iüt, iüm, tengwüy cuajantanej leaw ajiürüw, ajineaw ombeat müjchiw anopnop leaw netam nejiw. \v 46 Nejiw ngo macueatiw ambüw canchiümoj tiül nadam nangaj iüm. At tanaámb canchiüjow nóiquian müetiw pan aniüngüw nejiw. Ajlüyay apac omeajtsüw, xeyay ajneaj omeajtsüw. \v 47 Nejiw palǘyan tandeacüw najneaj wüx Teat Dios, at meáwan nipilan ajneaj majaw nejiw. Meáwan nüt Teat Dios teamayac wüx majlüy xeyay monyar andeac nej. \c 3 \s1 Tajneaj nop coex \p \v 1 Noic nüt teat Pedro maquiiüb teat Juan tambüw nóiquian andüyiw tiül nadam nangaj iüm, andüy wüx nchejliow nüt, ores atajcüch orar. \v 2 Alquiaj nop naxey necoex nde wijquiaw. Meáwan nüt aquiüraab mamb machetecharan mbeay nadam nangaj iüm metüneay, matün ocueaj jane apmajmel tiül a nadam nangaj iüm. Aaga ombeay nangaj iüm quiaj nasoic Natsajüy Ombas. \v 3 Aaga necoex quiaj, wüx tajaw a Pedro y Juan laambüw apmajmeliw tiül nadam nangaj iüm, quiaj tatün nej ocueajiw. \v 4 Quiaj lembetoj majawüw nej. Condom tasaj nej a Pedro: \p ―Ijaw xicon ―aj. \p \v 5 Quiaj tajaw nejiw apac omeaats, teamacül cuane apmüjchiw. \v 6 Quiaj a Pedro tasaj nej: \p ―Ngo najiür plata, ngo najiür oro; pero naleaing leawa sajiür sanüüch ic: wüx minüt Teat Jesucristo naw Nazaret, sasaj ic witiür ijüy ―aj nej. \p \v 7 Quiaj teat Pedro tasap miác owix nej mawitich. Andǘüban tajneaj oleaj nej, at nic oleaj nej. \v 8 Condom ajchic cawüx witiow lombom, quiaj tajüy. Ndoj tajmel tiül nadam nangaj iüm maquiiüb nejiw, teajüy, teajchic, teamapiüng najneajay lamarang Teat Dios. \v 9 Meáwan nipilan tajawüw nej lajüy, at teamapiüng najneajay lamarang Teat Dios. \v 10 Tajawüw nejay aaga naxey quiaj lambójan chetej metüneay mbeay nadam nangaj iüm nasoic Natsajüy Ombas, áag mbayatoj xeyay wüx tajawüw lajneaj. \s1 Pedro tandeac tiül minden iüm nasoic ocueaj Salomón \p \v 11 Aaga naxey lajneaj micoex quiaj, ngo matsambiich a Pedro y Juan. Condom meáwan nipilan mbayatoj, tambüw acuiürrüw majawüw nejiw tiül minden iüm nasoic ocueaj Salomón. \v 12 Pedro wüx tajaw ajcüwa nipilan quiaj, tapiüng: \p ―Teat cambaj Israel, ¿Neol mbayateron wüx aag ayaja? ¿Neol tejawjawan xicona? Atnej ajüic ipiüngan xicona süjchiün majneaj aaga naxey quiaj, atnej xicona süjchiün majüy nde ajneaj ximeajtsan. \v 13 Ngwüy, xicona ngondom narangan aag ayaj. Teat Dios nerang aag ayaj, Midios miteatiiüts Abraham, Midios teat Isaac, Midios teat Jacob, at Midiosüw mixejchiiüts monlüy tanomb. Nejay aaga Teat Dios quiaj tataag majneaj aaga naxey cam, para alndom mayarich andeac Teat Jesús, aaga Micual Nej. Aag ayaj icona teyacan teowix monajiüt mandeow. Wüx tandiüm a Pilato matsambiich, icona ngome tendiüman, tepiüngan ich mandeow. \v 14 Icona ingow itüniün tsajmbiüm aaga nangaj nerang najneaj quiaj, tetüniün maw wüx aaga nerang ngo majneaj nembiy nipilan. \v 15 Atquiaj terangan, tembiyan aaga tenguial mepacüüch meáwan leaw almajlüy. Pero naleaing Teat Dios tapacüüch nej alinomb. Aag ayaj xicona tajawasan naleaing. \v 16 Nganüy aaga naxey cam leaw ijawan, Teat Dios tataag nej majneaj, cos sayacan ximeajtsan wüx Teat Jesús, ngo nachiwean ximeajtsan. Áag nganüy ijawan nej lajneaj nómban. \p \v 17 ’Teat monxey, xique sajaw naleaing icona wüx tembiyan Teat Jesús mequiüjpan minatangan monajiüt, terangan aag ayaj cos ngo mejawan nicuajind; ipiüngan najneaj temerangan. \v 18 Quiaj tajlüy atnej tanomb lamapiüng Teat Dios. Cos meáwan mondeac andeac nej tapiüngüw aaga Cristo, Micual Teat Dios, apmamongoch xeyay ngo majneaj. \v 19 Nganüy ich leaam imeajtsan naleaing xeyay ngo majneaj temerangan. Indililean iyamban Teat Dios cos nej alndom mawün isoetiün. Quiaj Teat Dios apmüüch icon mapac imeajtsan, \v 20 wüx apmüüch miün Teat Jesucristo, aaga lamapiüng apmüüch miün mambeol icon. \v 21 Nganüy naleaing nej netam macül tiül cielo, leaw atüch a nüt wüx Teat Dios apmataag majneaj meáwan ngo majneaj, atnej lamapiüngüw mondeac andeac nej najlüyiw tanomb. \v 22 Teat Moisés aton tasaj mixejchiiüts, tapiüng: “Teat Dios apmayac nop nendeac andeac nej imiün tiül icona, atnej tayac xic. Netam menguiayiün meáwan leaw apmasaj icon. \v 23 Cos meáwan nipilan leaw ngo mayar andeac aaga nendeac andeac Teat Dios quiaj, apmajwan nómban, ngondom macül tiül micambaj nej.” \p \v 24 ’Meáwan mondeac andeac Teat Dios leaw tajlüyiw tanomb ajan wüx Samuel tapiüngüw wüx aaga leaw almajlüy nganüy cam. \v 25 Icona micual icon Israel, atnej tajlüyiw mondeac andeac Teat Dios. At ijlüyiün tiül aaga poch Teat Dios tüüch mixejchiiüts, cos tasaj Abraham: “Meáwan nipilan wüx iüt apmaxomüw monajneaj wüx ombas micual leaw aliüc miün apmajlüy.” \v 26 Teat Dios wüx tapacüüch alinomb Micual Nej, mbas tüüch miün mambeol icon, müüch icon mejiüran monajneaj; aton müüch icon inopnopon mecueatiün irangan ngo majneaj ―aj nejiw a Pedro. \c 4 \s1 Teat Pedro y teat Juan tajlüyiw teombasüw monajiüt \p \v 1 Pedro y Juan tenguialeámban mandeacüw aag ayaj masajüw nipilan, quiaj ajngotoj miteaats aquiüjpüw minatang monjiür nadam nangaj iüm, aton aquiüjpüw saduceos. \v 2 Quiaj tajcüyiw xeyay, cos Pedro y Juan tenguial maquiajchiw nipilan, teamasajüw mondeow apmapacüw alinomb cos Teat Jesús tapac alinomb. \v 3 Quiaj tasaparanüw maquiibaranüw mamb mayacaranüw tiül manchiüc cos langwiiüts. Tawüniw amb alinoic nüt. \v 4 Pero naleaing xeyay nipilan leaw tanguiayiw andeacüw Pedro y Juan tayariw Mipoch Teat Dios. Ajcüw ayaj atüch maseyme acoquiaw mil monxey. \p \v 5 Larraw tiüt amb alinoic nüt, quiaj sonongotoj tiül Jerusalén meáwan monajiüt ocueajiw judíos, aquiüjpüw montangtang monajiüt tiül nejiw, at mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés. \v 6 Aquiüjpüw aton aaga minatang miteaats nenüt Anás, aquiüjpüw Caifás, Juan, Alejandro, at meáwan acualajtsüw natangtang miteaats. \v 7 Quiaj tapiüngüw majanüw a Pedro y Juan. Wüx lapeayiw, quiaj tamongochiw lembemoj pinawan. Ndoj cas tatüniw manguiayiw, tasajüw: \p ―¿Nguiane meyariün minajiütan merangan aag ayaja? ¿Ngwüy jane nesaj icon merangana? ―ajüw. \p \v 8 Teat Pedro, ambeol nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, quiaj tasaj nejiw: \p ―Teat Xan monajiüt, montangtang monajiüt tiül Israel: \v 9 Icona lametüniün menguiayiün xicon wüx aaga najneaj larangüch wüx ombas nop naxey lajneaj micoex, nguineay tajneaj. Najneaj, sanapiüngan. \v 10 Nganüy meáwan icona inguiayiün, ich manguiay aton meáwan cambaj Israel. Aaga naxey alningüy timbasan cam, tajneaj wüx minüt Teat Jesús naw Nazaret, áag icona teyacan wüx cruz, ndoj Teat Dios tapacüüch alinomb. \v 11 Aaga Teat Jesús quiaj, nejay aaga piedra icona monrang iüm teloxiün ninguiün, nganüy laíün marang xeyay netam piedra tiül oxing iüm. \v 12 Nejinguind alinop ngondom mawün asoeteran; cos Teat Dios ngo mayac alinop ningüy wüx aaga iüt cam leaw alndom mawün asoetiiüts, áagan Teat Jesús alndom ―aj nejiw. \p \v 13 Monajiüt wüx tajawüw a Pedro y Juan nómban ngo mimboloj wüx andeacüw, at tajawüw nejiw ngome nequiaachayej, ajlüyiw at nejiw jangantanej, quiaj mbayatoj. At tajawüw ajcüw ayaj taquiüjpüw Teat Jesús. \v 14 Cos aaga naxey lajneaj micoex nej alembem niüng ajlüyiw nejiw, quiaj lango majiürüw cuane mapiüngüw. \v 15 Quiaj tasoiquiw a Pedro y Juan mawüw tiül moncanchiün para alndom mandeacüw wüx nguineay apmarangüw. \v 16 Quiaj tapiüngüw: \p ―¿Cuane apmarangaats wüx ombasüw ajcüwa monxey quiaja? Cos naleaing nadam ateócan lamarangüw, aag ayaj lajüic, lamanguiayiw meáwan nipilan moncül tiül Jerusalén. Icootsa ngondom mapiüngaats ngo maleaing. \v 17 Nganüy, ngana majüy aag ayaj manguiay cambajiüt, netam maliquiajtsüw mambolojchiiüts, masajaats nde mandüyiw wüx alinomb mandeacüw wüx minüt aaga Jesús quiaj ―awüw. \p \v 18 Ndoj, quiaj tapajüw a Pedro y Juan maliquiaw, tasajüw nómban ngondom mandeacüw, aton ngondom maquiajchiw nipilan wüx Teat Jesús. \v 19 Quiaj tapiüngüw a Pedro y Juan: \p ―Nganüy ipiüngan teat, ¿quia najneaj majaw Teat Dios nayariün indeacana, ngwüy nayariün andeac neje? \v 20 Naleaing xicona ngondom nacueatiün nandeacan leaw lanajawan, leawa lananguiayiün ―awüw. \p \v 21 Quiaj tandüyiw wüx maliquiaw alinomb, tasajüw apmamongochiw xeyay ngo majneaj sitiül mandilileaw marangüw alinomb. Ndoj tatsambijchaw, cos ngo maxomüw nguineay müjchiw mamongochiw ngo majneaj. At imboloj mandüyiw nipilan, cos meáwan nipilan tapiüngüw Teat Dios netaag majneaj aaga necoex quiaj. \v 22 Pues aaga naxey lajneaj micoex quiaj, lamong ic miow (40) mineat nej. \s1 Tatüniw ocueaj Teat Dios mambeol nejiw nde mimboloj \p \v 23 Pedro y Juan, wüx landoj tsajmbiüjow, quiaj tambüw majawüw aquiüjpüw nejiw. Tapiüngüw meáwan leaw tasajüw nejiw montangtang miteaats at montangtang monajiüt tiül nangaj iüm. \v 24 Wüx landoj manguiayiw aag ayaj, quiaj tatajcüw orar, tasajüw Teat Dios noic nej omeajtsüw, tapiüngüw: \p ―Xeteatiün Dios, ique terang cielo, terang iüt, terang ndec, at terang meáwan leaw almajlüy. \v 25 Naleaing nde tanomb tapiüng a teat David, aag nerang minajiüt, cos timbeol nej marang wüx nawiig nguineay ipiüng. Nej tapiüng: \q1 ¿Neol tapots ajcüyiw meáwan nipilan tiül meáwan cambaja? \q1 ¿Neol tamb wüx omeajtsüw leaw nómban ngondom marangüwa? \q1 \v 26 Meáwan monajiüt monaw tiül palpálwüx cambaj sonongotoj, \q1 at montangtang tiül cambaj canchiütoj nóiquian, \q1 majcüyiw majawüw Teat Dios, aton majcüyiw majawüw Teat Cristo, aw. \p \v 27 ’Cos naleaing canchiütoj tiül aaga cambaj cam a Herodes maquiiüb a Poncio Pilato maquiüjpüw nipilan judío, at pálwüx nipilan ngome judíos, majcüyiw majawüw nangaj micual, aaga Teat Jesús, leaw lameyac marang minajiüt. \v 28 Atquiaj tarangüw para majlüy atnej lamepiüng nomb atquiaj apmajlüy. \v 29 Nganüy Teat, ijaw nguineay tandeacüw wüx ximbasan ajcüwa monajiüt. Aag satüniün meaach xicon narangan minajiüt, nandeacan mipoch nde nimbolan. \v 30 At tanaámb Teat, iyac iwix wüx xicona, para alndom namongochiün iün andeow nipilan, narangan ateócan, at cuajantanej ngomeaag ajaraw, wüx nangaj minüt micual Teat Jesús, ―awüw. \p \v 31 Ndoj matüniw ocueaj Teat Dios, quiaj tajlang atnej noic ateam niüng canchiüjow. Quiaj tiün wüx ombasüw nejiw meáwan anopnopoj aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios; ndoj ngo mimboloj mandeacüw Mipoch Teat Dios. \s1 Tacanchichaw nóiquian meáwan ajiürüw \p \v 32 Meáwan nejiw leaw lamayariw mipoch Teat Cristo tajlüyiw noic nej omeajtsüw, noic nej ayajcüw. Atquiaj nejinguind ngo mapiüng aneáyan nej leaw ajiür, tajlüy ocueajiw nejiw meáwan. \v 33 Miapóstoles Teat Jesús tanaámb mandeacüw, ngo memboloj masajüw wüx nipilan nguineay tapac alinomb Teat Jesús, cos Teat Dios xeyay ambeol nejiw. \v 34 Atquiaj ngo majlüy tiül nejiw nejinguind leaw ngo majiür leaw netam. Cos meáwan leaw ajiür iüt tengwüy iüm, wüx ndoj manüüb lamajoy ombeat \v 35 mayacüw teowixaw miapóstoles Teat Jesús. Condom nejiw lamajineaw müjchiw anopnop leaw netam nej. \v 36 Tajlüy nop tiül nejiw nenüt José, leaw ajcüw apóstoles tüjchiw manüt Bernabé. Aaga poch quiaj amb apiüng micual neech mapac omeaatsaran. Nej levita nej naw Chipre. \v 37 Tajiür noic miíüt nej, tanüüb. Condom tajoy ombeat tayac teowixaw miapóstoles Teat Jesús. \c 5 \s1 Tajiürüw nisoet Ananías maquiiüb Safira \p \v 1 At aton nop naxey nenüt Ananías y mintaj nej nenüt Safira, nej tanüüb noic miíüt nej. \v 2 Aaga naxey quiaj ngo mambich majoy ombeat iüt anüüb, tawün quiriw, taxot aweaag mintaj nej. Condom tajoy alquiriw mayac teowixaw apóstoles. Tawaiich, tapiüng áagan ayaj ombeat. \v 3 Quiaj tasaj nej teat Pedro: \p ―Ananías ¿neol nguineay nimeech tayac tiül imeaats mewaiich Nangaj Espíritu, mexot ombeat miíüta? \v 4 ¿Neol jondot majlüy ngo menüüba, neol ngome ineaye? Aton wüx lamenüüb, ¿neol ngome ineay a tomiün ombeate? ¿Neol tendiüm merang aaga ngo majneaj quiaja? Aag ayaj Teat Dios iwaiich, ngome nipilan ―aj nej. \p \v 5 Ananías wǘxan tanguiay aaga poch quiaj, quiaj ajmiüc andeow wüx. Condom meáwan leawa tanguiayiw aag ayaj mbayatoj. \v 6 Quiaj tawüw acas monguich monxey, tambüw mawinchaw ombas, taxainguiw, taquiüjpüw mamiütüw. \p \v 7 Lamajoy maseyme arej ores tatow ndoj aag ayaj, quiaj tapeay quiaj mintaj nej. Nej ngo majaw cuane landoj ajlüy. \v 8 Quiaj tasaj nej a Pedro: \p ―Isaj xic ¿naleaingue, atogüy tenüjpiün miiütana? ―aj nej. \p Nej tapiüng: \p ―Naleaing atoyaj ―aw. \p \v 9 Pedro tasaj nej: \p ―¿Neol tendeacan nóiquian mewaijchan Nangaj Espíritu? Nganüy, joyaj lapeayiw teombeay iüm monmiüt minoj. At a ique aton apmaxainguiw ic ―aj nej. \p \v 10 Quiaj ajmiüc aaga najtaj quiaj niüng ajlüy a Pedro, andeow wüx. Wüx tajngotoj ajcüwa monguich monxey majawüw landeow níüngan, quiaj taxainguiw aton, taquiüjpüw mamiütüw niüng ajlüy minoj nej. \v 11 Condom xeyay mbayatoj meáwan monyar andeac Teat Cristo, at meáwan leaw tanguiayiw aag ayaj. \s1 Xeyay cuajantanej ateócan tajlüy \p \v 12 Ajcüw apóstoles tarangüw xeyay ateócan tiül nipilan, at cuajantanej ngome aag ajaraw. Cos noic nej omeajtsüw, canchiütoj nóiquian tiül minden nadam nangaj iüm, niüng nasoic ocueaj Salomón. \v 13 Meáwan nipilan apac omeajtsüw majawüw nejiw, pero altiül imboloj, ngo mandiümüw mambüw maquiüjpüw wüx canchiüjow. \v 14 Xeyay nipilan, monxey at montaj, tayariw mipoch Teat Cristo. \v 15 Altiül nipilan tawüniw moniün andeow mayacüw tiül calle; altiül napeaaberan wüx mats, altiül wǘxan tec, cos atquiaj wüx apmamong a Pedro, masey mindiw nej mamong wüx ombasüw apmajneajiw. \v 16 At xeyay nipilan monaw tiültiül cambaj najlǘyan quiaj, tambüw Jerusalén maquiüjpüw mamb moniün andeow, at leaw alwüx ombasüw nimeech, lamüüch nej michachiw. Meáwan tümb majneajiw. \s1 Tayambüch ombasüw a Pedro y Juan \p \v 17 Quiaj tajcüy aaga minatang miteaats maquiiüb meáwan minipilan nej. Ajcüw ayaj noic ajlüy nipilan nasoic saduceos. Nejiw xeyay ngo majneaj majawüw aag ayaj. \v 18 Tasapüw ajcüw apóstoles mayacüw tiül manchiüc. \v 19 Naleaing aaga ongwiiüts quiaj, nop ángel ocueaj Teat Dios taleaaig ombeay manchiüc, tawün nejiw. Condom tasaj nejiw: \p \v 20 ―Quiüran indüyiün tiül nadam nangaj iüm, isajan meáwan nipilan wüx aaga najneajay poch neech mapacaran ―aj nejiw. \p \v 21 Nejiw wüx landoj manguiayiw aag ayaj, ǘmban arraw tajmeliw tiül nadam nangaj iüm maquiajchiw nipilan. \p Tíülan aaga ores quiaj minatang miteaats canchiütoj maquiiüb minipilan nej. Condom tapajüw meáwan montangtang ombas tiül cambaj Israel mandeacüw. Ndoj cas tüjchiw mamb majanaranüw miün ajcüwa apóstoles imiün tiül manchiüc. \v 22 Naleaing wüx monjiür nangaj iüm tapeayiw mbeay manchiüc maleaijquiw, tajawüw ngo majlüyiw tiül manchiüc. Quiaj tandilileaw mapiüngüw. \v 23 Wüx tajngotoj tapiüngüw: \p ―Naleaing wüx tapeayasan quiaj, manchiüc tan palaw nandand; at ajcüwa monjiür aliün lombomoj quiaj mbeay manchiüc. Pero wüx taleaaigasan, quiaj tajawasan nejinguind ngo majlüy tiül ―awüw. \p \v 24 Wüx tanguiay aag ayaj aaga minatang miteaats, at a minatang ocueajiw monjiür nadam nangaj iüm, at alacas montangtang miteaats, quiaj titsoj nej omalüw, ngo majawüw nguineay apndom aaga tenguial ajlüy quiaj. \v 25 Quiaj tajngot nop naxey masaj nejiw: \p ―Joyajiw, aliw ninguiaj tiül nadam nangaj iüm ajcüwa monxey teyacan tiül manchiüc, tenguial aquiajchiw nipilan ―aj nejiw. \p \v 26 Quiaj tamb a minatang monjiür nadam nangaj iüm, aquiiüb minipilan nej majanüw miün. Ngo majcüyiw nicuajind, taquiüjpüw miün najneájan, cos imboloj mandüyiw nipilan, ngana maloxiw nejiw. \v 27 Wüx tapeayiw quiaj maquiüjpüw, quiaj tamelichaw tiül moncanchiün. Condom aaga minatang miteaats tatün manguiay nejiw, tapiüng: \p \v 28 ―Xicona lanasajan icon ngondom mequiajchiün nipilan wüx aaga Jesús quiaj. ¿Neol ngo mecueatiüna? Nganüy laǘmb meajchiün manguiay meáwan nipilan tiül Jerusalén wüx aaga indeacan quiaj. Nganüy indiüman meyacan sasoetiün mepiüngan xicona nembiyasan aaga naxey quiaj ―aj nejiw. \p \v 29 Quiaj tendeac a Pedro maquiiüb alacas apóstoles, tapiüngüw: \p ―Xicona netam narangan leaw asaj xicon Teat Dios, ngome leaw asaj xicon nipilan. \v 30 Aaga Teat Dios quiaj Midiosüw mixejchiiüts, nej nepacüüch alinomb a Teat Jesús, leaw icona teyacan wüx cruz, tembiyan. \v 31 Nganüy Teat Dios lamayac nej marang natang, mawün wüx asoet nipilan. Atquiaj tarang Teat Dios müüch leaam omeajtsüw nipilan israel wüx meáwan ngo majneaj teamarangüw, macueatiw, para marangüw leaw najneaj. Atquiaj nej apmawün wüx omeaats asoetiw nejiw. \v 32 Meáwan aag ayaj xicona tajawasan. At a Nangaj Espíritu leaw Teat Dios lamüüch ajcüw monyar andeac nej üüch nejiw majawüw aag ayaj naleaing ―awüw. \p \v 33 Wüx tanguiayiw aag ayaj ajcüwa nipilan tiül moncanchiün, quiaj tajcüyiw, tandiümüw mambiyaw nejiw nómban. \v 34 Altiül nejiw nop fariseo nenüt Gamaliel. Nej nop nequiaach wüx aaga poch tüünd Moisés. Meáwan nipilan ayariw nej andeac. Aaga naxey quiaj witiüt, tasaj nejiw mawüniw quiaj noic ores ajcüw apóstoles. \v 35 Condom tapiüng: \p ―Teat cambaj Israel, ijawan majneaj leaw apmerangan wüx ombasüw ajcüwa monxey quiaj. \v 36 Cos atquiaj nomb tajlüy nop naxey nenüt Teúdas. Nej apiüng nop nej xeyay atam ajlüy. Aaga naxey quiaj tandüjpiw nej xeyay nipilan; atüch maseyme piquiw acoic miow (400) nipilan. Ndoj, wüx tandeow, meáwan leawa tandüjpiw nej tümb ndajrriümoj, ngo majlüy nicuajind. \v 37 Ndoj aag ayaj tajlüy alinop naxey nenüt Judas naw Galilea. At tandüjpiw nej xeyay cambaj wüx nüt ajmel mineataran. Aaga naxey quiaj tandeow aton. Condom meáwan leaw tandüjpiw nej tümb ndajrriümoj. \v 38 Nganüy sasaj icon, icueatiün ajcüwa teat monxey quiaj, ijchan mambüw. Cos sitiül aaga aquiajchiw quiaj, aaga najiüt arangüw quiaj, ocueájan nipilan apndrom ombas. \v 39 Nganüy sitiül aaga arangüw quiaj ocueaj Teat Dios, icona ngondom mendarrijchan. Netam mejawan, jondot Teat Dios tenguial ijcüyiün mequiüjpan ―aw. \p \v 40 Quiaj tayariw andeac nej. Ndoj tapajüw alinomb ajcüwa apóstoles, tapots mawüjchiw. Condom tasajüw macueatiw nómban andeacüw wüx Teat Jesús. Ndoj cas tatsambijchaw. \v 41 Ajcüwa apóstoles wüx tawüw tiül moncanchiün, tapac omeajtsüw xeyay, cos Teat Dios lamüüch nejiw mamongochiw aaga monxing quiaj teowix monajiüt, cos lamayariw andeac Teat Jesús. \v 42 Nejiw ngo macueatiw maquiajchiw nipilan, mandeacüw wüx leaw tarang Teat Jesucristo. Atquiaj tarangüw meáwan nüt, átan tiül nadam nangaj iüm, átan tiül aniüng nipilan. \c 6 \s1 Tarriüjtüch ayaíw monxey marangüw diáconos \p \v 1 Tiül aaga nüt quiaj, teaxeyayiw monyar andeac Teat Cristo. Noic nüt ajcüwa judíos tiül nejiw leaw mondeac griego ngo majneaj majawüw ajcüwa judíos mondeac hebreo. Cos leawa mondeac griego apiüngüw ajcüwa monlemben omal montaj tiül nejiw ngo müjndiw palan wüx ajineran cuajantanej meáwan nüt. \v 2 Quiaj ajcüwa gajpiüp (12) apóstoles tapajüw canchiümoj meáwan monyar andeac Teat Cristo. Tasajüw: \p ―Ngo majneaj sitiül xicona nacueatiün saquiajchiün Mipoch Teat Dios najinean nüeteran. \v 3 Pares nganüy xecojow xechijquiaw, irriüjtan tiül icona ayaíw monxey leaw ijawan arangüw najneaj, jane xeyay ambeol nejiw Nangaj Espíritu, at jane xowüy axomüw omeajtsüw wüx cuajantanej. Ajcüw ayaj apmüjchiiüts marangüw aaga najiüt quiaj. \v 4 Nganüy a xicona tanaámb saquiajchiün Mipoch Teat Dios, at satajcan orar tanaámb ―ajüw. \p \v 5 Meáwan monyar andeac Teat Cristo tandiümüw marangüw leaw apiüngüw apóstoles. Quiaj tayacüw a Esteban. Aaga naxey quiaj, xeyay ayac omeaats wüx Teat Dios, aton xeyay ambeol nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Tayacüw alacas, nop Felipe, nop Prócoro, nop Nicanor, nop Timón, nop Parmenas, alinop Nicolás naw Antioquía. Aaga Nicolás quiaj ngome judío nej, pero lamandüüb Teat Dios, Midios Israel. \v 6 Ajcüwa nipilan quiaj taquiiübaranüw niüng ajlüyiw apóstoles. Ndoj, wüx ajcüw apóstoles tatüniw ocueaj Teat Dios mambeol nejiw, tayacüw owixaw wüx omalüw nejiw anopnopoj. \p \v 7 Atquiaj tajüy Mipoch Teat Dios, nguiajantanej tanguiayaran. Quiaj texeyay monyar andeac Teat Cristo tiül Jerusalén, at xeyay miteaats ocueaj israel tandüjpiw Teat Cristo aton. \s1 Ndeaad teat Esteban \p \v 8 Aaga Esteban quiaj, xeyay tambeol nej Teat Dios. Áag ndot ombas marang cuajantanej ateócan tiül cambaj leaw ngome aag ajaraw. \v 9 Quiaj acas monxey monaw tiül a sinagoga nenüt Esclavos Libertados, ajcüw ayaj altiül monaw Cirene, monaw Alejandría, monaw tiül Cilicia, at monaw tiül Asia. Ajcüw ayaj witiütoj majcüyiw wüx leaw taquiaach Esteban. Tambüw tapots asajayej maquiüjpüw. \v 10 Naleaing ngondom mangochiw andeac, cos Esteban xeyay axom omeaats, tandeac atnej netam, cos ambeol nej Nangaj Espíritu. \v 11 Condom ajcüwa monxey quiaj, tayambüw acas nipilan, tangüyiw para mawaijchaw mapiüngüw nejiw tanguiayiw nguineay andeac aaga Esteban, cos andeac xeyay ngo majneaj wüx ombas Moisés at wüx ombas Teat Dios aton. \v 12 Ajcüwa monxey quiaj, tambüw tapots masajüw meáwan nipilan, at montangtang monajiüt tiül cambaj, at ajcüwa mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, müüch majcüyiw majawüw Esteban. Condom, quiaj tambüw masapüw a Esteban, tanototoj mamb taquiüjpüw andüy teombasüw monajiüt ocueajiw Israel. \v 13 Condom tayambüw acas monxey mawaijchaw. Ajcüw ayaj tapiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj ngo paxiüm ocueaj andeac ngo majneaj wüx aaga nangaj iüm cam at wüx aaga poch tüünd Moisés. \v 14 Xicona tanguiayasan andeac, apiüng aaga Jesús naw Nazaret apmandrooch ombas aaga nadam nangaj iüm cam, at apmambiülüüch meáwan leaw arangaats, leawa tüüch icoots teat Moisés ―awüw. \p \v 15 Quiaj meáwan monajiüt ajlüyiw tiül moncanchiün taxainguiw omalüw majawüw teombas teat Esteban. Quiaj tajawüw atnej teombas nop ángel. \c 7 \s1 Teat Esteban tandeac tiül monajiüt \p \v 1 Condom aaga minatang miteaats tasaj a Esteban: \p ―¿Naleaingue meáwan leaw apiüngüw quiaja? ―aj. \p \v 2 Quiaj tapiüng a Esteban: \p ―Teat cambaj micual iüt Israel, inguiayiün sanasaj icon. Naleaing aaga Teat Dios xeyay najneajay ajlüy, tejüiquichay majaw nej mixejchiiüts Abraham. Aag ayaj wüx Abraham aliün tiül iüt Mesopotamia, nganaw mamb macül tiül Harán. \v 3 Teat Dios quiaj tasaj nej: “Iriow tiül miíüt, icueat icualaats, quiür indüy tiül aaga iüt niüng sanüüch ic mejaw”, aj nej. \v 4 Quiaj Abraham taw tiül aaga iüt niüng acüliw nipilan Caldeos, tiün macül tiül Harán. Naw quiaj, wüx tandeow miteat nej, tawün nej quiaj Teat Dios; tayac nej tiül aaga iüt cam niüng acüliiüts nganüy. \v 5 Naleaing Teat Dios ngo müüch nej noic iüt maneay tiül aaga iüt cam, masey quiripite atonej niüng acuüüch oleaj. Teat Dios tasaj nej apmüüch nej meáwan aaga iüt cam maneayiw micual nej alinoic nüt wüx nej landeow. Aag ayaj tasoic wüx nganaw majiür micual nej. \v 6 Aton Teat Dios tasaj nej: “Micual apmarangüw napeay miün nipilan tiül miíüt pálwüx nipilan, ngome miiütüw nejiw, apmarangüw najon monrang najiüt ocueaj pálwüx nipilan, apmüjndiw mamongochiw xeyay ngo majneaj apiquiw acoic miow (400) neat. \v 7 Ndoj xique sanüjchiw mamongochiw xeyay ngo majneaj ajcüwa nipilan niüng apmarangüw najon monrang najiüt. Wüx landoj aag ayaj, nejiw apmawüw quiaj, aliücüw mayambüw xic tiül aaga iüt cam”, aj nej. \v 8 Teat Dios tayac noic poch müüch a Abraham nguineay apmarang aweaag. Tasaj mataag circuncidar micual nej majüic naleaing teamandüüb aaga poch leawa layacaranüw wüx marangüw. Atquiaj wüx wijquiat Isaac micualüw nejiw, tataag circuncidar wüx tajiür ojpeacüw nüt tatow wijquiaw. Condom Isaac aton atquiaj tarang wüx Jacob micual nej, at a Jacob atnej tarang wüx ajcüwa gajpiüp (12) micual nej. Ajcüw ayaj mixejchiiüts tanomb. \p \v 9 ’Ajcüwa mixejchiiüts quiaj, tanüjpiw José michijquiaw nejiw, cos ngo majneaj majawüw. Condom mongalüy taquiüjpüw manüjpiw tiül Egipto. Pero naleaing Teat Dios ngo macueat a José. \v 10 Meáwan ngo majneaj leaw tamongoch José, Teat Dios tawün nej tiül. At tüüch nej mendüy xeyay, majneaj majaw nej a Faraón minatang nenajiüt tiül Egipto. Condom aaga Faraón tayac nej majiür najiüt majlüy wüx meáwan cambaj tiül Egipto, at tiül aniüng a Faraón aton tarang natang. \p \v 11 ’Condom tajlüy nadam montiün andüy tiül meáwan cambaj tiül Egipto. At tiül meáwan cambaj tiül iüt Canaán ngo majlüy nüeteran. Quiaj mixejchiiüts aton ngo maxomüw nüeteran. \v 12 Wüx Jacob tanguiay aliün majlüy trigo tiül Egipto, quiaj tüüch mambüw micual nej tiül Egipto. Ajcüw ayaj mixejchiiüts tajlüyiw nomb. Quiaj tambüw nomb oleajiw. \v 13 Wüx tambüw amb iwic oleajiw, quiaj José tüüch majawüw micoj nej jane nej. At a Faraón aton quiaj tanguiay nguia naw, ngün minipilan a José. \v 14 Condom José tatün mapeay miteat nej Jacob, maquiiüb miün meáwan micual nej macüliw tiül Egipto. Ajcüw ayaj ajlüyiw er miow gajpocoic (75) nipilan. \v 15 Naw quiaj tamb a Jacob macül tiül Egipto. Tiül aaga iüt quiaj tandeow. At ajcüwa gajpiüp mixejchiiüts tandeowüw quiaj aton. \v 16 Condom ajcüw ayaj, tajoyaran miolajtsüw nejiw mamiüraad tiül cambaj Siquem. Tamiürajtüw tiül aaga oxiüt tangal Abraham tanomb, angal ocueajiw micual Hamor tiül Siquem. \p \v 17 ’Wüx laliüc matüch aaga nüt lamapiüng Teat Dios wüx tasaj Abraham nguineay apmambeol nejiw, quiaj micual Jacob laxeyayiw tiül Egipto. \v 18 Tiül aaga nüt quiaj, tajmel alinop minatang nenajiüt tiül Egipto, leaw ngo majaw jane nej a José. \v 19 Aaga nenajiüt quiaj, xeyay ngo majneaj arang, tawaiich ajcüwa nipilan acualajtsaats tanomb. Tüüch nejiw mamongochiw xeyay ngo majneaj. Tapiüng netam maloxiw ninguiün micualüw nejiw ajcüw namix nine monench jayats wijquiam, mandeowüw, cos ngo mandiüm majaw mexeyayiw. \v 20 Tiül aaga nüt quiaj, wijquiat a Moisés. Teat Dios tandiüm nej, tatangüjchiw nej miteat nej mimüm nej arej caaw. \v 21 Wüx langondom maxotüw nej, netam macueatiw; quiaj taxom nej nop nüx micual a Faraón, taxaing maquiiüb. Condom tatangüüch atnej majiür micual nej. \v 22 Atquiaj Moisés wüx latang taquiajchich wüx meáwan leaw ajawüw mondüy tiül Egipto, áag tayarich meáwan leaw tandeac at leaw tarang. \p \v 23 ’Wüx lamajiür ic miow (40) mineat nej, quiaj tateots mamb majaw micual miíüt nej, ajcüw micual Israel, quiaj tamb. \v 24 Naleaing wüx tajaw nguineay nop tiül micual Israel, teamambiy nej nop naw Egipto, quiaj tamb mawün. Condom Moisés tambiy aaga naxey naw Egipto mapalüch ombas. \v 25 Cos nej apiüng tiül omeaats nej micual Israel apmajawüw Teat Dios apmambeol nej mawün nejiw quiaj. Naleaing nejiw ngo mapiüngüw atquiaj. \v 26 Wüx rat tiüt amb alinoic nüt tamb quiaj alinomb a Moisés. Quiaj tajaw teajcüyiw ijpüw micual Israel. Quiaj tasaj nejiw macueatiw, tapiüng: “Teat, icona nercualaatsayon; ¿neol tapots ermbiyayona?” aj nejiw. \v 27 Quiaj aaga naxey tenguial ambiy quiaj, tatech nej ninguiün, tasaj: “¿Jow a ique cuane minajiüta, jan neyac ic merang xenatangana, mejaw wüx sasoetiüna? \v 28 ¿Ngwüy, indiüm membiy xic aton, atnej tembiy tim aaga naxey naw Egipto?” aj nej. \v 29 Moisés wüx tanguiay aag ayaj, quiaj tawün oleaj, tamb macül tiül iüt Madián. Condom quiaj tajiürüw micualüw nejiw ijpüw monench. \p \v 30 ’Condom wüx lamajiür ic miow (40) neat tatow acül quiaj, noic nüt altiül wajchiüc niüng ajlüy nop tiüc nenüt Sinaí. Quiaj tajaw teandaab noic owil sats. Tajaw nop ángel tiül aaga biümb quiaj. \v 31 Moisés mbayat wüx tajaw aag ayaj, tatüch quiaj alquiriw majaw majneaj. Quiaj tanguiay andeac Teat Dios, tasaj nej: \v 32 “Xique Teat Dios xic, Midiosüw miteatiün, Midios Abraham, Midios Isaac, Midios Jacob”, aj nej. Moisés quiaj tambeapmbeap nej, timbol majaw. \v 33 Quiaj tasaj nej Teat Dios: “Isoond a napüic altiül ileaj quiaj, cos aaga niüng alembemear quiaj nangaj. \v 34 Xique sajaw nguineay amongochiw tiül Egipto xenipilan, lananguiay nguineay aiümüw, ümb apacüw. Pares nganüy sajngot nawüniw quiaj. Nganüy mac, sanüüch ic meamb indüy Egipto”, aj nej. \p \v 35 ’Aaga Moisés quiaj, ngome tandiüram, tasoic: “¿Jan neyac ic merang xenatangan mejaw wüx sasoetiüna?” ajow. Pero nganüy Teat Dios tayac nej marang natang tiül nejiw, mawün nejiw tiül Egipto. Aaga ángel tajaw tiül biümb wüx tandaab aaga sats, aag ayaj tembeol nej. \v 36 Aaga Moisés quiaj tawün nejiw tiül Egipto wüx landoj marang xeyay cuajantanej ateócan leaw ngome aag ajaraw tiül aaga iüt quiaj. At tarang ateócan tiül a ndec nasoic Nacants Ndec, at wüx tacüliw tiül wajchiüc ic miow (40) neat. \v 37 Nej aaga Moisés quiaj, tasaj micual Israel, tapiüng: “Alningüy alinoic nüt Midiosaats apmayac nop nendeac andeac nej tiül icona, atnej tayac xic. Aag ayaj apmaw tiül icona. Netam menguiayiün leaw nej apmasaj icon”, aw. \v 38 Nej aaga Moisés quiaj, tajlüy tiül nipilan wüx tacüliw tiül wajchiüc. Aton nej tandeac aweaag nop ángel wüx tajlüy wüx aaga tiüc Sinaí. Condom nej tandeac masaj ajcüwa miteatiiüts leawa tasaj nej a ángel. Nej tüünd Mipoch Teat Dios, leaw alndom müüch mapacüw nipilan. Aag ayaj atüch icootsa aton. \p \v 39 ’Naleaing nejiw mixejchiiüts ngome tandiümüw mayariw aag ayaj; tandiümüw mandilileaw alinomb andüyiw Egipto. \v 40 Áag tasajüw Aarón: “Xicona sandiüman merang nop midiosaats maquiiüb icoots. Cos aaga Moisés newün icoots tiül Egipto, nganüy ngo majawaats nguia tandüy”, ajüw. \v 41 Quiaj tarangüw nop dios atnej nop nine wacüx. Condom tambiyaw nimal mayacüw teombas aaga narangüch dios quiaj, marang ichechiw nejiw. Tapac omeajtsüw majawüw aaga narangüch naag owixan quiaj. \v 42 Quiaj tacueat nejiw Teat Dios marangüw leaw andiümüw. Tayambüw ocas najlüy cawüx, atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüw mondeac andeac nej, cos apiüng: \q1 Inguiayiün cambaj Israel: ¿jow wüx tejlüyiün tiül wajchiüc ic miow (40) neat, \q1 mbich tembiyan nimal meyacan erchechiün meajchiün xique? \q1 \v 43 Ingow aag ayaj, icona tejoyiün ombiüm midiosan Moloc nguiajantanej niüng teamban. \q1 Aton tejoyiün aaga irangan atnej ocas, ipiüngan aag ayaj midiosan Renfán. \q1 Ajcüw ayaj terangan, tequiejliün micosan teombasüw nejiw. \q1 Ajcan irangan aag ayaj sanawün icon ningüy tiül miiütan, sanayac icon miünquiaj necamb a cambaj Babilonia. \p \v 44 ’Mixejchiiüts, wüx tajüyiw tiül wajchiüc tajiürüw nop nine nangaj iüm narangüch taag. Tiül aaga nine nangaj iüm quiaj tacül aaga piedra alwüx ajcüw gajpowüw poch tayac Teat Dios. Aaga nine nangaj iüm quiaj tarangüch atnej Teat Dios lamapiüng wüx tasaj a Moisés marang atnej lamüüch majaw. \v 45 Aaga nine nangaj iüm taag quiaj tamong teowixaw ajcüwa mixejchiiüts tajlüyiw tanomb. Wüx taquiiüb nejiw miün Josué, at a nine nangaj iüm taquiüjpüw miün aton. Aag ayaj wüx tasapüw aaga iüt cam niüng tacüliw pálwüx nipilan. Teat Dios tandrooch ombas ajcüwa pálwüx nipilan quiaj, para macüliw ningüy mixejchiiüts. Aaga nangaj iüm quiaj, aliün majlüy ningüy wüx tajlüy David. \v 46 David xeyay tambeol nej Teat Dios, nej tandiüm marang nop jayats nangaj iüm nadam, macül tiül Teat Dios, aaga midios Jacob. \v 47 Taton ngo marang, Salomón tarang aaga nadam nangaj iüm ocueaj Teat Dios. \v 48 Pero naleaing Teat Dios najlüy tiül cielo, ngo macül tiül nangaj iüm narangüch naag owixan, atnej tapiüng wüx nawiig nop nendeac andeac Teat Dios: \q1 \v 49 Nangaj cielo aag ayaj niüng chetejos, \q1 aaga iüt niüng sacuüüch xileaj. \q1 ¿Nguineay ajlüy a iüm apmerangan meajchiün xique? \q1 ¿Ngwüy nguiane alndom naxooda? \q1 \v 50 ¿Neol, ngome xique nerangas meáwan leaw almajlüye naag xiwixe?, aw. \p \v 51 ’Nganüy icona xeyay adam imeajtsan, ngo meyacan wüx imeajtsan andeac Teat Dios, ngo meajchiün ilajcan menguiayiün. At icon nipilan ngo mayamb Teat Dios; ngome áag merangan atnej andiüm a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Icona irangan leaw indiüman, atnej tarangüw mixejchiün. \v 52 ¿Cas mondeac andeac Teat Dios ngo majcüyiw majawüw nejiw mixejchiüna? Nejiw tambiyaw mondeac andeac Teat Dios tajlüyiw tanomb, cos nejiw tandeacüw naleaing wüx aliüc nop nerang najneaj. Aaga nerang najneaj quiaj, icona teyacan teowixaw nipilan monrang ngo majneaj, mandeow; atquiaj tembiyan. \v 53 Masey nangaj ángeles tüüch icon aaga Mipoch Teat Dios mejiüran, naleaing icona ngo meyacan wüx imeajtsan, aj nejiw a teat Esteban. \s1 Tambiyaw a Esteban \p \v 54 Nejiw wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tajcüyiw xeyay, ancaporros olüiquiw majawüw a Esteban. \v 55 Naleaing Esteban, cos altiül nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, wüx taxaing omal majaw cawüx tiül cielo, quiaj taxom majaw nguineay ajneaj ajlüy Teat Dios; aton tajaw a Teat Jesús alembem amb wüx miác Teat Dios. \v 56 Quiaj tapiüng: \p ―¡Joyaj lanaxom najaw tiül cielo! Saxom najaw a Teat Naxey alembem amb wüx miác Teat Dios ―aw. \p \v 57 Quiaj nipilan tepajüw napac, tapalüw olajcüw ngana manguiayiw. Quiaj tajmeliw masapüw a Esteban. \v 58 Ndoj taquiüjpüw andüy mbeay cambaj, tapots maloxiw. Ajcüwa monlox quiaj, tasojndiw micamixaw nejiw mayacüw niüng ajlüy nop naxey nenüt Saulo. \v 59 Wüx tenguial maloxiw, Esteban tasaj Teat Dios, tapiüng: \p ―Teat Jesús, ingoch xic ―aw. \p \v 60 Condom taquieel micos nej tiüt, tendeac napac, tapiüng: \p ―Teat Dios, nde meyac wüx ombasüw nejiw aaga nisoet teamarangüw cam ―aw. \p Landoj mapiüng aag ayaj, quiaj tandeow. \c 8 \s1 Saulo tayamb ombas monyar andeac Teat Jesús \p \v 1 Aaga naxey nenüt Saulo quiaj, aton tajneaj majaw mandeow a Esteban. \p Tiül aaga nüt quiaj, witiüt noic nadam moncüy wüx ombasüw monyar andeac Teat Jesús monlüy tiül Jerusalén. Ndoj meáwan tümb mawüniw oleajiw, tambüw andüyiw tiül iüt Judea, at tiül iüt Samaria. Áagan ajcüw apóstoles ngo mawüw quiaj. \v 2 Ndoj acas monxey monyamb Teat Dios taxainguiw a Esteban, taquiüjpüw mamiütüw, xeyay tajiüntsüw wüx ombas. \v 3 Condom aaga naxey nenüt Saulo quiaj, tapots mayamb ombasüw monyar andeac Teat Jesús. Tajmel tiültiül nden masap mayac tiül manchiüc monxey at montaj. \s1 Tanderac wüx Teat Jesús tiül Samaria \p \v 4 Meáwan monwün oleaj tasajüw nipilan leaw niüng tambüw wüx aaga najneajay nanderac. \v 5 Felipe aton tamb andüy tiül noic cambaj tiül Samaria, tapots masaj nipilan wüx Teat Cristo. \v 6 Meáwan nipilan tüjchiw olajcüw manguiayiw leaw apiüng Felipe, aton tajawüw xeyay ateócan leaw tarang. \v 7 Xeyay nipilan leaw alwüx ombasüw nimeech, tajneajiw. Wüx tawüw aaga nimeech quiaj, tepajüw napac. At xeyay nipilan axom nejiw napat monandeow, altiül landeow owix landeow oleaj, altiül necoex, pero tümb majneajiw. \v 8 Quiaj xeyay tapac omeajtsüw ajcüwa nipilan tiül aaga cambaj quiaj. \p \v 9 Alquiaj nop naxey nenüt Simón. Nej aton arang quiripite ateócan tiül aaga cambaj quiaj. Naleaing nej axot oniiügaran mawaiich nipilan tiül Samaria. Apiüng nej nop naxey xeyay netam ajlüy. \v 10 Aaga naxey quiaj, anguiayiw andeac nej namix monguich at natangtang nipilan, apiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj, naleaing xeyay ambeol nej Teat Dios ―awüw. \p \v 11 Xeyay ayariw nej andeac, cos nej axot oniiügaran arang quiripite ateócan. Lamawaiich nejiw xeyay nüt wüx aag ayaj. \v 12 Nganüy wüx tanguiayiw nguineay andeac a Felipe cos tasaj nejiw nguineay alndom majlüyeran tiül micambaj Teat Dios; y tasaj nejiw aton wüx Teat Jesucristo, quiaj tayariw. Condom tayariw yow, monxey at montaj. \v 13 Quiaj aaga Simón tapiüng lamayar Mipoch Teat Dios, ndoj tayar yow. Condom tamb maquiiüb a Felipe nguiajantanej. Nej xeyay mbayaw wüx ajaw nguineay a Felipe arang cuajantanej nadam ateócan leaw ngomeaag ajaraw. \p \v 14 Ajcüwa apóstoles monlüy Jerusalén, wüx tanguiayiw nipilan monaw Samaria lamayariw Mipoch Teat Dios, quiaj tüjchiw mamb a Pedro maquiiüb a Juan mambüw quiaj, mambeolüw a Felipe. \v 15 Nejiw wüx tapeayiw quiaj, tatüniw ocueaj Teat Dios müüch Nangaj Espíritu ajcüwa nipilan quiaj. \v 16 Cos nejinguind tiül nejiw nganaw mayariw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Nejiw tayariw áagan yow wüx minüt Teat Jesús. \v 17 Quiaj a Pedro y Juan tayacüw owixaw wüx omalüw ajcüwa nipilan quiaj, quiaj tiün wüx ombasüw nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. \p \v 18 Aaga Simón wüx tajaw nguineay ajcüwa apóstoles ayacüw owixaw wüx omalüw nipilan, quiaj apeay wüx ombasüw nejiw aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Quiaj tandiüm müüch nejiw tomiün. \v 19 Tasaj nejiw: \p ―Ijchan xic aton narang aag ayaj, nüjchiw mayariw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios jangantanej nipilan leaw sanayac xiwix wüx omal nej ―aj nejiw. \p \v 20 Quiaj tasaj nej a Pedro: \p ―Ijoy ninguiün aaga tomiün quiaj, ich ndrom imbas anaag, cos ique tendiüm mengal aaga leaw Teat Dios üüch, ǘüchan. \v 21 Ique ngo matüch ic meaand aag ayaj, ngome minajiüt, cos Teat Dios ajaw imeaats ngome najneaj. \v 22 Nganüy icueat aaga xeyay ngo majneaj temerang quiaj, itün ocueaj Teat Dios sitiül alndom mawün wüx omeaats aaga xeyay ngo majneaj ipiüng tiül imeaats quiaj. \v 23 Xique sajaw ique xeyay ngo majneaj alwüx imeaats. Ijlüyay wüx irang ngo majneaj ―aj nej. \p \v 24 Quiaj tasaj nejiw a Simón: \p ―Itüniün ocueaj Teat Dios mambeol xic, ngana namongoch aaga ipiüngan quiaj ―aj nejiw. \p \v 25 Condom a Pedro y Juan, wüx landoj majüiquichaw wüx Teat Jesús, at wüx landoj mandeacüw Mipoch Teat Dios, quiaj tandilileaw alinomb andüyiw Jerusalén. Xeyay cambaj tiül Samaria leaw niüng tamongoj, tasajüw nipilan wüx Mipoch Teat Dios. \s1 Felipe tangoch nop naxey naw Etiopía \p \v 26 Condom nop ángel ocueaj Teat Dios tasaj a Felipe, tapiüng: \p ―Ernguialeateay, quiür indüy cawac, ingoch aaga tiiüd imiün Jerusalén andüy Gaza. Aaga tiiüd quiaj, amb tiül wajchiüc among ―aw. \p \v 27 Quiaj tamb a Felipe. Ndoj tangoch nop naxey naw tiül iüt Etiopía, eunuco nej, pero ajiür nadam najiüt ocueaj nop najtaj nenüt Candace. Aaga najtaj quiaj minatang nenajiüt nej tiül iüt Etiopía. Aaga naxey quiaj, acül teowix nej meáwan tomiün. Nej tamb Jerusalén marang casa Teat Dios. \v 28 Wüx tajtsor alchetem tiül micarret nej, tenguial mateow Mipoch Teat Dios tiül aaga nawiig tarang Isaías, nendeac andeac Teat Dios. \v 29 Quiaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tasaj a Felipe: \p ―Quiür itüch aaga carret quiün, indüüb mamb ―aj nej. \p \v 30 Quiaj tamb a Felipe matüch a carret. Tanguiay aaga naxey quiaj tenguial mateow Mipoch Teat Dios leaw tarang Isaías. Tatün manguiay, tasaj: \p ―¿Teat, ixom imeaats wüx aag temeteow quiaja? ―aj. \p \v 31 Quiaj tapiüng aaga naxey: \p ―¿Nguineay sanaxom ximeaats sitiül ngo majlüy aljane maquiaach xic? ―aw. \p Ndoj quiaj tasaj a Felipe majtep tiül a carret chetem aweaag. \p \v 32 Aaga Mipoch Teat Dios niüng tenguial mateow, apiüng: \q1 Wüx taquiüraab mamb mandeow, ajlǘyan ngo menojteay, atnej nop sap. \q1 Atnej nop quicheech sap wüx ajerep milan nej, ngo mepaj. \q1 Atquiaj a nej aton wüx tandeow, ngo majcüy majaw monbiy nej. \q1 \v 33 Nej tüünd mamongoch monxing, ndoj ngome tajaraw cuane asoet. \q1 ¿Jane alndom mapiüng meáwan ngo majneaj tarangüw wüx ombas nej ajcüwa nipilan quiaja? \q1 Cos tambiyaw nej ningüy wüx iüt. \p \v 34 Quiaj tatün manguiay aaga naxey quiaj, tasaj a Felipe: \p ―Isaj xic teat, ¿jane wüx ombas apiüng aaga nendeac andeac Teat Dios quiaja? ¿Apiüng wüx nejáyan quiaja, ngwüy apiüng wüx alinop aljane? ―aj. \p \v 35 Condom Felipe tapots maquiaach nej ajan wüx aaga poch quiaj. Tapots masaj nej wüx Mipoch Teat Dios leaw tandeac Teat Jesús. \v 36 Condom wüx tatüchiw niüng ajlüy yow, quiaj tapiüng aaga naxey quiaj: \p ―Joyaj yow ¿quia ngondom nayar yowa? ―aw. \p \v 37 Quiaj tapiüng a Felipe, tasaj nej: \p ―Alndom sitiül iyaag naleaing lajmel tiül imeaats Mipoch Teat Dios ―aj nej. \p Quiaj tapiüng aaga naxey quiaj: \p ―Nganüy lanapiüng naleaing aaga Teat Jesucristo quiaj Micual nej Teat Dios ―aw. \p \v 38 Quiaj tapiüng lombom a carret. Condom tawüw tiüt ijpüéj, tambüw tajmeliw tiül yow, Felipe maquiiüb aaga naxey quiaj. Quiaj tüüch nej yow a Felipe. \v 39 Condom wüx tawüw imiün tiül yow, quiaj a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tawün quiaj a Felipe. Aaga naxey quiaj, ngo maxom majaw nguia tandüy a Felipe. Condom tamb maquiiüb mitiiüd nej apac omeaats. \v 40 Felipe camüm mayaag altiül cambaj Azoto. Quiaj tamb tapots mandeac Mipoch Teat Dios tiültiül meáwan cambaj niüng tamong, atánan quiaj tatüch tiül cambaj Cesarea. \c 9 \s1 Saulo tayar andeac Teat Jesús \r (Hch. 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Pues aaga Saulo ngo mamong ajcüy majaw minipilan Teat Jesús, andiüm mambich mambiy meáwan. Quiaj tamb majaw natang miteaats. \v 2 Tatün nawiig majoy majüiquich tiül nangaj iüm tiül Damasco, alndom masap matsaag meáwan mondüüb Teat Jesús leaw apmaxom, masey monxey masey montaj. Ndoj apmaquiiüb mamb andüy Jerusalén. \v 3 Naleaing wüx aleamb tiül tiiüd laliüc matüch Damasco, quiaj tajaw noic ran imiün cielo, anmarraj nej, ayey nej tiüt. \v 4 Quiaj tajmiüc a Saulo. Condom tanguiay andeac nop nendeac, tapiüng: \p ―Saulo, Saulo ¿neol tapots meyamb ximbas mejcüy mejaw xique? ―aw. \p \v 5 Nej, quiaj tapiüng: \p ―¿Jan ic teat? ―aw. \p Quiaj tasaj nej aaga nendeac quiaj: \p ―Xique aaga Jesús, leaw ique tenguial meyamb ombas mejcüy mejaw. Ngo majneaj mejcüy, cos andüy miün wüx imbas irang memongoch ngo majneaj, atnej nop jayats wacüx wüx atoel, quiaj atileran ―aj nej. \p \v 6 Quiaj mbayaw, ancambeapmbeapeay. Tapiüng: \p ―Jow nganüy Teat ¿cuane indiüm mejaw naranga? ―aw. \p Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Witiür, quiür itüch tiül aaga cambaj quiün. Quiaj apmesoic cuane netam merang ―aj nej. \p \v 7 Ajcüwa monxey monquiiüb Saulo alombomoj quiaj, xeyay lambayajow aton. Cos anguiayayej andeac aaga nendeac, pero naleaing ngo maxomüw majawüw nejinguind. \v 8 Quiaj witiüt tiüt a Saulo; pero wüx taleaaig oniiüg ngo maxom majaw nicuajind. Quiaj taquiüraab mamb, naneteteran owix, tamb andüy Damasco. \v 9 Tajlüy quiaj er nüt ngo maxom majaw nicuajind nicuajind, ngo met, ngo manganeow. \p \v 10 Tiül aaga nüt quiaj altiül Damasco nop minipilan Teat Jesús nenüt Ananías. Aaga naxey quiaj aleaic tajaw atnej aǘm, cos Teat Jesús tejüiquichay majaw nej. Tasaj: \p ―¡Ananías! ―aj. \p Ananías tapiüng: \p ―Sal ningüy Teat ―aw. \p \v 11 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Ernguialeateay, quiür iquiiüb aaga calle nasoic Naleainguiay, itün menguiay aniüng Judas. Alquiaj nop naxey nenüt Saulo naw Tarso, nej nganüy nganüy cam tenguial ataag orar. \v 12 Nej aton lanüüch majaw atnej aǘm, nop naxey nenüt Ananías lajmel niüng nej axood, apmayac owix nej wüx omal nej, quiaj aprram oniiüg nej alinomb ―aj nej. \p \v 13 Ananías wüx tanguiay aag ayaj, tapiüng: \p ―Teat, xique lananguiay xeyay nipilan andeacüw wüx aaga naxey quiaj, apiüngüw nej xeyay ngo majneaj teamarang wüx ombasüw minipilan tiül Jerusalén. \v 14 Nganüy lapeay ningüy, ajamiün nawiig ocueajiw montangtang miteaats, quiaj alndom masap matsaag meáwan mondüüb ic ―aw. \p \v 15 Quiaj tasaj nej Teat Jesús: \p ―Quiür, cos aaga naxey quiaj lanarriiüd marang xenajiüt. Nej apmamb mandeac xic wüx tiül palpálwüx nipilan, at niüng ajlüyiw minatangüw monajiüt, at tiül micual iüt Israel aton. \v 16 Cos xique sanüüch majaw nguineay apmamongoch xeyay ngo majneaj áag andüüb xic ―aj nej. \p \v 17 Quiaj tamb a Ananías andüy tiül aaga nden niüng axood Saulo. Wüx tapeay quiaj, tayac owix wüx omal a Saulo. Tasaj: \p ―Teat Saulo, aaga Teat Jesús tejüiquichay mejaw tiül tiiüd wüx tewiün, nej nesaj xic niün nüüch ram iniiüg alinomb. Aton aliüc Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios majlüy wüx imbas ―aj. \p \v 18 Andǘüban ajmiüc imiün teoniiüg nej atnej milil cüet. Quiaj rat oniiüg nej a Saulo. Condom quiaj witiüt, tamb mayar yow. \v 19 Saulo wüx landoj üet, landoj anganeow, quiaj tayar apac alinomb. Condom tacül quiaj acas nüt maquiiüb minipilan Teat Jesús monlüy tiül Damasco. \s1 Saulo tandeac wüx Teat Jesús tiül Damasco \p \v 20 Quiájan tamb meáwan tiül ajcüwa sinagogas tiül Damasco mandeac masaj nipilan, naleaing aaga Teat Jesús Micual Teat Dios nej. \v 21 Quiaj mbayatoj meáwan jane tanguiayiw andeac nej, tapiüngüw: \p ―¿Neol, ngome nej aag ayaj tasap xeyay minipilan Teat Jesús tiül Jerusalén? ¿Neol ngome áag iün marang ningüy, masap matsaag minipilan Teat Jesús maquiiüb andüy teombasüw montangtang miteaatsa? ―awüw. \p \v 22 Naleaing aaga Saulo taxom omeaats xeyay masaj nipilan, áag ngondom mangochiw nej andeac ajcüwa judíos moncül tiül Damasco, cos tasaj nejiw naleaing Teat Jesús aag ayaj a Cristo leaw netam miün. \s1 Saulo tawün oleaj \p \v 23 Wüx lamajiür xeyay nüt acül quiaj, quiaj ajcüwa judíos tandeacüw nóiquian apmambiyaw nej. \v 24 Pero Saulo tanguiay aag ayaj. Masey tajiürüw mbeay mbeay cambaj nüt ongwiiüts cos andiümüw masapüw mambiyaw, pero ngondom mambiyaw. \v 25 Condom minipilan Teat Jesús tawüniw nej ongwiiüts; tayacüw nej tiül nop nadam nchep, tamongochiw nej amb nic coet neyey tiüt cambaj. Aaga coet quiaj, najtep oleaj xeyay, narangüch piedra. Atquiaj taw wüx. \s1 Saulo al Jerusalén \p \v 26 Wüx tapeay tiül Jerusalén a Saulo, tandiüm maquiüjpüw tiül minipilan Teat Jesús; pero naleaing nejiw timboloj mandüyiw nej; ayajcüw ngome naleaing minipilan nej Teat Jesús. \v 27 Quiaj a Bernabé tambeol nej, taquiiüb nej mamb andüy niüng ajlüyiw apóstoles. Condom tapots masaj nejiw wüx a Saulo nguineay tajaw Teat Jesús tiül tiiüd. At tasaj nejiw cuane tasaj nej Teat Jesús, aton tasaj nejiw nguineay tandeac wüx Teat Jesús tiül Damasco, ngo mimbol. \v 28 Condom quiaj tacül tiül Jerusalén a Saulo maquiiüb nejiw, ambüw nguiajantanej maquiüjpüw. \v 29 Nej ngo mimbol mandeac wüx Teat Jesús. At aton tasajsaj ajcüwa mondeac griego; pero nejiw ngo mayariw nej andeac; tayambüw nguineay mambiyaw. \v 30 Wüx minipilan Teat Jesús tanguiayiw aag ayaj, quiaj taquiüjpüw nej mamb andüy Cesarea. Condom naw quiaj tüjchiw nej mamb andüy Tarso. \p \v 31 Tiül aaga nüt quiaj tajlüy najneájan tiül meáwan niüng canchiüjow minipilan Teat Jesús. Lango majcüyaran majarawüw tiül meáwan cambaj tiül Judea, tiül Galilea, at tiül Samaria. Tayacüw wüx omeajtsüw mandüjpiw leawa tandeac Teat Jesús, tarangüw leaw andiüm Teat Dios. Quiaj texeyayiw, cos tambeol nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. \s1 Tajneaj Eneas \p \v 32 Condom alinoic nüt wüx tamb a Pedro mamong tiül tiül cambaj niüng ajlüyiw minipilan Teat Jesús majaw cuane arangüw, quiaj tamb aton tiül cambaj Lida. \v 33 Taxom quiaj nop naxey nenüt Eneas. Aaga naxey quiaj lamajiür ojpeacüw neat acül wüx mats, androoch nej ombas monandeow. \v 34 Quiaj tasaj nej a Pedro: \p ―Teat Eneas, Teat Jesucristo lamataag ic majneaj, witiür, ixaing mimats ―aj. \p Andǘüban ajneaj aaga naxey quiaj, witiüt. \v 35 Wüx tajawüw nej lajneaj, meáwan nipilan tiül Lida, at monaw tiül cambaj Sarón aton tandüjpiw Teat Jesús. \s1 Dorcas tapac alinomb \p \v 36 Tiül aaga nüt quiaj, altiül cambaj Jope nop najtaj minipilan Teat Jesús nej aton, nenüt Tabita. Aag ayaj nasoic Dorcas tiül ombeay griego. Nej xeyay najneaj arang, at ambeol nipilan ngo majiür. \v 37 Wüx aaga nüt quiaj, tiün andeow a Dorcas, tandeow. Condom wüx landoj axejmbeacharan, taquiüraab majmel cawüx tiül amb ijpüw iüm. \v 38 Pues aaga cambaj Jope ngome xeyay miünquiaj ajlüy aweaag cambaj Lida, niüng ajlüy Pedro. Wüx minipilan Teat Jesús monaw Jope tanguiayiw Pedro altiül cambaj Lida, quiaj tüjchiw mamb ijpüw monxey masajüw: \p ―Teat, irang favor, mac najen mejaw xicon ningüy tiül Jope ―awüw. \p \v 39 Quiaj tamb a Pedro maquiiüb nejiw. Wüx tapeay quiaj, taquiüjpüw nej mamb andüy cawüx tiül amb ijpüw iüm. Camüm mapeay quiaj, andǘüban mayeyiw nej tiüt monlemben omal montaj, ajiüntsüw. Tüjchiw nej majaw apixaw nejiw arang Dorcas wüx almapac. \v 40 Condom Pedro tawün nejiw quiaj meáwan, ndoj taquieel tiüt micos nej mataag orar Teat Dios. Condom ndiliteay majaw aaga nandeow quiaj, tasaj: \p ―Tabita, witiür ―aj. \p Quiaj taleaaig oniiüg aaga najtaj quiaj, wüx tajaw a Pedro quiaj witiüt chetem. \v 41 Pedro, quiaj tandic owix nej masap owix a najtaj, tawitich lembem. Condom, quiaj tapaj miünüw minipilan Teat Jesús at monlemben omal montaj. Wüx tajngotoj majawüw, quiaj tajawüw lapac. \v 42 Aag ayaj tanguiayaran meáwan tiül cambaj Jope, ndoj xeyay nipilan tandüjpiw Teat Jesús. \v 43 Condom Pedro tacül tiül cambaj Jope xeyay nüt, aniüng nop naxey nenüt Simón, nop nerang najiüt wüx taag. \c 10 \s1 Pedro alaniüng Cornelio \p \v 1 Altiül cambaj Cesarea nop naxey nenüt Cornelio, minatang noic ajlüy soldados nasoic Italiana. \v 2 Aaga naxey quiaj, xeyay ayamb Teat Dios, xeyay andiüm marang leaw andiüm Teat Dios, nóiquian maquiiüb meáwan leaw al aniüng nej. At aton xeyay ambeol nipilan tiül aaga cambaj quiaj. Nej ajlüyay matün ocueaj Teat Dios mambeol nej. \v 3 Aaga naxey quiaj, ranüy tüünd majaw atnej aǘm, tajaw nop ángel ocueaj Teat Dios andüy wüx nchejliow nüt. Tajaw aaga ángel quiaj tajmel niüng ajlüy nej. Condom tasaj nej: \p ―¡Teat Cornelio! ―aj nej. \p \v 4 Cornelio mbayat xeyay wüx tajaw a ángel. Quiaj tapiüng: \p ―¿Cuane Teat? ―aw. \p Quiaj tasaj nej a ángel: \p ―Teat Dios teamanguiay aag itün ocueaj, teamajaw nguineay imbeol nipilan ngo majiür. \v 5 Nganüy iich mambüw acas monxey tiül cambaj Jope, majanüw miün nop naxey nenüt Simón, aag ayaj nasoic Pedro. \v 6 Nej acül aniüng nop naxey nenüt Simón, aaga nerang najiüt wüx taag. Aaga nden quiaj ajlüy mbeay ndec. Nej a Pedro quiaj, apmasaj ic cuane netam merang ―aj nej. \p \v 7 Wüx laámb aaga ángel tenguial andeac aweaag, quiaj Cornelio tapaj ijpüw monrang minajiüt nej, at alinop soldado neyamb Teat Dios. \v 8 Condom Cornelio wüx landoj masaj nejiw meáwan cuane tajaw, quiaj tüüch nejiw mambüw tiül cambaj Jope majanüw miün a Pedro. \p \v 9 Amb alinoic nüt nejiw aliw tiül tiiüd, laliüc mapeayiw Jope. Aag ayaj laliüc lembem nüt. Pedro tajtep andüy cawüx mal iüm mataag orar. \v 10 Condom tind üet a Pedro. Tenguialeámban arangüch üet nej, aleaic tajaw atnej aǘm. \v 11 Quiaj taxom majaw atnej lejquiat a cielo. Tajaw aliüc imiün tiül cielo andüy wüx iüt atnej noic nadam püy, naoeloeleran oxing, tenguial aw tiüt. \v 12 Tiül aaga püy quiaj, altiül cuajantanej nimal. Altiül nimal nejiür apiquiw oleaj; altiül nimal nesatatüy tiüt ajüy; altiül quiec aton. \v 13 Quiaj tanguiay a Pedro andeac nop nendeac, tasaj nej: \p ―Pedro, witiür imbiy aag ayaj, itsamb ―aj nej. \p \v 14 Quiaj tapiüng a Pedro: \p ―Ngwüy Teat, cos xique nómban ngome aag natsamb ajcüwa ngo majneaj nimal quiaj leaw xicona ngondom natsamban ―aw. \p \v 15 Quiaj tendeac amb ijmbüw aaga nendeac quiaj, tasaj nej: \p ―Leaw lamapiüng Teat Dios najneaj matsaramb, ique ngondom mepiüng ngo majneaj ―aj nej. \p \v 16 Aag ayaj tajaw arojmbüw. Condom, quiaj xaijnguiat alinomb aaga püy quiaj, andüy tiül cielo. \v 17 Pedro aliün wüx aag ayaj, tenguialeámban mayamb omeaats nguineay amb aaga landoj majaw quiaj. Quiaj apeayiw mbeay nden ajcüwa monxey üüch nejiw mambüw a Cornelio, cos landoj matüniw manguiayiw nguiane acül a Simón. \v 18 Quiaj tendeacüw, tatüniw manguiayiw, sitiül quiaj axood nop naxey nenüt Simón nasoic Pedro. \v 19 Pedro tenguialeámban mayamb omeaats wüx aaga landoj majaw quiaj, quiaj tasaj nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios: \p ―Joyaj arojpüw monxey lapeayiw mayambüw ic. \v 20 Nganüy iriow tiüt quiür ijawüw, iquiüjpüw mamb nde mechiw imeaats. Cos xique nejchiüs miünüw ningüy ―aj nej. \p \v 21 Quiaj taw tiüt a Pedro majaw ajcüwa monxey neech nejiw miünüw a Cornelio. Condom tasaj nejiw: \p ―Jogüy xic, teat. ¿Aleaic iyamban xic wüx tewiünan ningüye? ―aj nejiw. \p \v 22 Nejiw quiaj tapiüngüw: \p ―Nop minatang soldado nenüt Cornelio nesaj xicon niünan. Aaga naxey quiaj xeyay najneaj arang, ayamb Teat Dios. Aton meáwan nipilan judío apiüngüw nej xeyay najneaj arang. Nop ángel ocueaj Teat Dios landoj masaj nej miün mejanüch meamb aniüng nej manguiay leaw ique apmesaj ―awüw. \p \v 23 Quiaj tamelich nejiw a Pedro, tüüch nejiw nguiane maxojtüw. Wüx larraw tiüt amb alinoic nüt, quiaj tamb a Pedro maquiiüb nejiw. At aton tambüw alacas minipilan Teat Jesús moncül tiül Jope. \p \v 24 Larraw tiüt amb alinoic nüt, quiaj tatüchiw tiül cambaj Cesarea. Cornelio tenguial macül nejiw; laǘmb mapaj meáwan acualaats nej, at meáwan leaw xowüy andeac aweaag. \v 25 Wüx tajmel tiül nden a Pedro, quiaj tamb a Cornelio mangoch nej, taquieel tiüt micos nej teombas a Pedro. \v 26 Quiaj a Pedro tawitich nej, tasaj: \p ―Witiür teat, cos xique aton nipilan xic sat ic ―aj nej. \p \v 27 Tenguial andeac aweaag tajmeliw tiül iüm. Quiaj tajaw xeyay nipilan lacanchiüjow quiaj. \v 28 Condom quiaj tasaj nejiw a Pedro: \p ―Icona lamejawan nguineay nop nipilan judío ngondom maquiiüb tiül pálwüx nipilan; at ngondom majmel aniüngüw nejiw. Pero Teat Dios lamüüch xic najaw, nejinguind nipilan ngondom mapiürang ngo majneaj, ngo metam nej. \v 29 Pares wüx tasoiquiüs niün, quiaj tiünas, ngo napiüng nicuajind. Nganüy sandiüm nanguiay ¿neol tepajan xic niün? ―aj nejiw. \p \v 30 Quiaj tapiüng a Cornelio, tasaj nej: \p ―Xique lamajiür apeic nüt, aaga ores cam andüy wüx nchejliow nüt taiündas, tenguial sataag orar ningüy saniüng. Quiaj tajawas nop naxey alembem niüng sajlüy, xowüy lalitlit apix nej. \v 31 Condom tasaj xic aaga naxey quiaj, tapiüng: “Cornelio, Teat Dios teamanguiay leaw itün ocueaj, aton teamajaw nguineay imbeol nipilan ngo majiür. \v 32 Nganüy iich mamb majanüch miün nop naxey altiül cambaj Jope, nenüt Simón nasoic Pedro. Aaga naxey quiaj axood aniüng Simón aaga nerang najiüt wüx taag, acül mbeay ndec. Wüx apmapeay aaga naxey quiaj, nej apmasaj ic cuane netam merang”, aw. \v 33 Quiaj tüjchiüs mamb mejanüch. Nganüy ique najneaj irang cos lerpeay. Meáwan xicona sajlüyiün ningüy narangan leaw Teat Dios andiüm, nanguiayiün meáwan leaw nej lamasaj ic mesaj xicon ―aj nej. \s1 Pedro tandeac aniüng Cornelio \p \v 34 Quiaj a Pedro tendeac masaj nejiw, tapiüng: \p ―Nganüy lanajaw Teat Dios andiüm jangantanej nipilan, ngo mapiüng wüx jane netam, jane ngwüy. \v 35 Nej najneaj majaw meáwan nipilan tiül meáwan cambaj wüx iüt jane apmayamb nej, jane apmarang najneaj. \v 36 Teat Dios tüüch manguiayiw mipoch nej aaga cambaj Israel, pero tapiüng nej najneájan majaw meáwan nipilan leaw apmayar andeac Teat Jesucristo. Aaga Teat Jesús quiaj, minatang ocueaj meáwan nipilan. \v 37 Icona lamenguiayiün cuane tajlüy meáwan tiül iüt Judea. Aag ayaj tamelich tiül Galilea, wüx Juan landoj maquiaach nipilan cuane netam marangüw para alndom mayariw yow. \v 38 Lamejawan aton nguineay Teat Dios tayac Nangaj Miespíritu nej wüx ombas Teat Jesús naw Nazaret para marang cuajantanej. At lamejawan nguineay Teat Jesús tarang xeyay najneaj cos Teat Dios almaquiiüb nej. Nej aton tüüch majneaj meáwan nipilan leaw üüch nejiw michachiw nimeech. \v 39 Xicona tajawasan naleaing meáwan leaw tarang Teat Jesús tiül iüt Judea, at tiül Jerusalén. Condom tayacüw nej wüx cruz mandeow. \v 40 Aaga Jesús quiaj Teat Dios tapacüüch nej wüx er nüt; tüüch nej mejüiquichay najawan. \v 41 Ngome meáwan nipilan tajawüw nej, áagan xicona leaw lasarriiüdaranan nandeacan wüx nej cuane tarang. Xicona tajawasan, cos tetesan, tanganeowasan naquiüjpan wüx landoj apac alinomb. \v 42 Nej tasaj xicon namban nasajan nipilan, napiüngan naleaing Teat Dios lamayac nej majaw wüx asoet meáwan nipilan, leaw aliün mapac at leaw landeow. \v 43 Meáwan mondeac andeac Teat Dios lamapiüngüw wüx nej tanomb. Tapiüngüw meáwan leaw apmayar andeac Teat Jesús, Teat Dios apmawün wüx omeaats nej asoetiw nejiw ―aw. \s1 Nipilan ngome judio ayariw Nangaj Espíritu \p \v 44 Tenguialeámban mandeac a Pedro wüx aag ayaj, quiaj tiün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, tajmiüc wüx ombasüw meáwan nipilan leaw teamanguiayiw andeac nej. \v 45 Quiaj mbayatoj ajcüwa judíos monyar andeac Teat Jesús leaw tambüw maquiüjpüw teat Pedro, cos tajawüw nguineay ajcüwa nipilan ngome judío lamayariw Nangaj Espíritu aton. \v 46 Cos teamanguiayiw lamandeacüw alinoic ombeayiün, teamapiüngüw najneajay lamarang Teat Dios. \v 47 Condom tasaj nejiw a Pedro: \p ―¿Alndom aljane mapal, ngo mayariw yow ajcüwa nipilan quiaja? Cos nejiw aton lamayariw Nangaj Espíritu atnej icootsa ―aj nejiw. \p \v 48 Quiaj a Pedro tapiüng müüch nejiw mayariw yow wüx minüt Teat Jesús. Condom tasajüw a Pedro macül quiaj alacas nüt maquiiüb nejiw. \c 11 \s1 Teat Pedro tamb Jerusalén masaj minipilan Teat Jesús nguineay tarang \p \v 1 Condom ajcüw apóstoles y aldemas minipilan Teat Jesús monlüy tiül Judea tanguiayiw nguineay ajcüwa nipilan ngome judíos aton lamayariw Mipoch Teat Dios. \v 2 Wüx tapeay Jerusalén a Pedro, quiaj taliquiaw nej ajcüwa judíos leaw lamandüjpiw Teat Jesús. \v 3 Tasajüw: \p ―¿Neol teamb aniüngüw nipilan ngome icootsa meretiün mequiüjpana? ―ajüw nej. \p \v 4 Quiaj tapots masaj nejiw a teat Pedro andüübndüjpeay nguineay tajlüy, tapiüng: \p \v 5 ―Xique sal tiül cambaj Jope, tenguial sataag orar. Quiaj tajawas aleaic atnej saǘm. Tajawas aliüc imiün tiül cielo atnej noic nadam püy, ndeaan oxingxing; aag ayaj tiün andüy niüng sajlüy. \v 6 Tajawas majneaj tiül aag ayaj. Quiaj tajawas altiül cuajantanej nimal nejiür apiquiw oleaj; altiül napat nimal, altiül nimal nesatatüy tiüt ajüy, altiül quiec aton. \v 7 Quiaj tanguiayiüs andeac nop nendeac, tasaj xic: “Pedro, witiür imbiy cuajantanej aag ayaj, itsamb”, aj xic. \v 8 Quiaj a xique tasajas: “Ngwüy Teat, cos xique nómban ngomeaag natsamb ajcüwa ngo majneaj nimal quiaj, leaw xicona ngondom natsamban”, saj. \v 9 Quiaj tasaj xic amb ijmbüw aaga nendeac imiün tiül cielo: “Leaw lamapiüng Teat Dios najneaj matsaramb, ique ngondom mepiüng ngo majneaj”, aj xic. \v 10 Aag ayaj tajawas arojmbüw. Condom, quiaj xaijnguiat alinomb andüy tiül cielo. \v 11 Condom, quiaj tapeayiw quiaj arojpüw monxey niüng saxood mayambüw xic, müjndiw miünüw imiün Cesarea. \v 12 Quiaj tasaj xic a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios namb naquiüjpüw nde nachiw ximeaats. Tambüw aton maquiüjpüw xic ajcüwa anaíw monyar andeac Teat Jesús cam. Tajmelasan aniüng nop teat naxey. \v 13 Aaga teat naxey quiaj tasaj xicon nguineay tajaw nop ángel aniüng nej, lembet niüng ajlüy nej, tasaj nej: “Ijchaw mambüw acas monxey andüyiw Jope, majanüw miün nop naxey nenüt Simón, nasoic Pedro. \v 14 Aaga naxey quiaj apmasaj ic nguineay alndom maw isoetiün, mequiiüb meáwan leaw al iniüng”, aj nej. \v 15 Wüx tandeacas nasajüw, quiaj tayariw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios atnej tayariiüts nomb. \v 16 Quiaj leaad ximeaats nguineay tasaj icoots Teat Jesús wüx tapiüng: “Juan naleaing tüüch yow nipilan, aag ayaj náagan yow. Nganüy a icona apmeajndiün Nangaj Espíritu”, aw. \v 17 Sitiül Teat Dios lamüüch nejiw Nangaj Espíritu aton, atnej tüüch icoots wüx tayariiüts andeac Teat Jesucristo ¿jow nganüy a xique, jane xic napiüng napal leaw andiüm Teat Dios? ―aj nejiw a Pedro. \p \v 18 Wüx ndot manguiayiw aag ayaj, quiaj ndijchiütoj, apac omeajtsüw, tapiüngüw: \p ―¡Najneajay lamarang Teat Dios! Nganüy naleaing Teat Dios lamüüch nipilan ngome judíos leaam omeajtsüw ngo majneaj teamarangüw y macueatiw, cos atquiaj nejiw aton alndom mapacüw meáwan nüt tiül cielo ―awüw. \s1 Minipilan Teat Jesús monlüy tiül Antioquía \p \v 19 Nganüy ajcüwa minipilan Teat Jesús leawa tawüniw oleajiw ajan wüx tajlüy nadam moncüy wüx tambiyaran Esteban, altiül tatüchiw tiül iüt Fenicia; altiül tambüw Chipre; altiül tatüchiw tiül cambaj Antioquía. Nejiw ngo masajüw meáwan nipilan wüx aaga najneaj nanderac wüx Teat Jesús, áagan nipilan judío tasajüw. \v 20 Condom acas monyar andeac Teat Jesús monaw tiül Chipre, at monaw tiül cambaj Cirene, tambüw tiül cambaj Antioquía. Wüx tapeayiw quiaj, tasajüw nipilan griegos wüx aaga najneaj nanderac wüx Teat Jesús. \v 21 Teat Dios xeyay tambeol nejiw; quiaj xeyay nipilan tayariw Mipoch Teat Dios, tacueatiw meáwan ngo majneaj leawa tarangüw. \p \v 22 Minipilan Teat Jesús monlüy tiül Jerusalén wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tüjchiw mamb andüy Antioquía a teat Bernabé mamb mambeol nejiw. \v 23 Wüx tapeay quiaj a teat Bernabé, xeyay tapac omeaats wüx tajaw nguineay lamambeol nejiw Teat Dios. Quiaj tasaj nejiw mayacüw wüx omeajtsüw Mipoch Teat Dios tanaámb, nde macueatiw. \v 24 Teat Bernabé najneaj omeaats, nómban ngo machiw omeaats wüx Teat Dios. At cos xeyay ambeol nej Nangaj Espíritu, xeyay nipilan tayariw Mipoch Teat Dios. \p \v 25 Ndoj tamb a Bernabé andüy tiül cambaj Tarso mayamb a Saulo. Wüx taxom, quiaj taquiiüb mamb andüy Antioquía. \v 26 Quiaj tacüliw maquiüjpüw monyar andeac Teat Jesús nomb neat; taquiajchiw xeyay nipilan wüx Mipoch Teat Dios. Tiül Antioquía tamelich masoiquiw Cristiano nejiw leaw monyar andeac Teat Cristo. \p \v 27 Tiül aaga nüt quiaj, tapeayiw Antioquía acas mondeac andeac Teat Dios monaw Jerusalén. \v 28 Nop tiül nejiw nenüt Agabo. Aaga naxey quiaj tasaj nej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios nguineay apmajlüy alinoic nüt. Quiaj witiüt masaj monyar andeac Teat Jesús wüx alcanchiümoj; tapiüng laliüc majlüy montiün andüy tiül meáwan cambaj, ngome apmajlüy nüeteran. Aag ayaj naleaing tajlüy wüx Claudio tarang natang nenajiüt tiül Roma. \v 29 Quiaj minipilan Teat Jesús monlüy tiül Antioquía tapiüngüw anopnopoj apmambeolüw monyar andeac Teat Jesús monlüy tiül Judea; apmüjchiw leaw alndom. \v 30 Naleaing atquiaj tarangüw, tüjchiw mamb aaga leaw üjchiw quiaj majoyiw mamb a Bernabé maquiiüb a Saulo, müjchiw montangtang tiül monyar andeac Teat Jesús monlüy tiül Judea. \c 12 \s1 Tandeow Jacobo, Pedro tayacüch tiül manchiüc \p \v 1 Wüx aaga nüt quiaj, aaga Herodes minatang nenajiüt tayamb ombas minipilan Teat Jesús. Tasap acas müüch mamongochiw xeyay ngo majneaj. \v 2 Ndoj tapiüng mambiyaran a Jacobo (Santiago minüt nej aton) micoj a Juan, tambiyaw naag espada. \v 3 Condom Herodes wüx tajaw ajcüwa judíos najneájan majawüw aaga arang quiaj, quiaj tasap teat Pedro mayac tiül manchiüc aton. Naleaing tiül aaga nüt quiaj arangüw nangos nüt wüx üetiw pan ngo majmel levadura. \v 4 Wüx lamasap a Pedro mayac tiül manchiüc, quiaj tayac teowixaw apiquiw ajlüy soldados monjiür manchiüc, majiürüw. Aag ayaj ajlüy apiquiw soldados tiül noicnoic ajlüy. Cos Herodes apiüng wüx landoj pascua, quiaj apmawün a Pedro mayac teowix cambaj. \v 5 Pedro tajiürüch majneaj tiül manchiüc. Nganüy ajcüwa minipilan Teat Jesús xeyay tatajcüw orar Teat Dios mambeol nej. \s1 Teat Dios tawün tiül manchiüc a Pedro \p \v 6 Tiül aaga ongwiiüts quiaj, wüx Herodes apmawün a Pedro müüch cambaj ráwan tiüt, Pedro almameay pinawan niüng ajlüyiw ijpüw soldados. Netsaag naag ijtsüw galen; aliw tiül ombeay manchiüc alijpüw soldados tenguial majiürüw nej. \v 7 Quiaj tapeay niüng ajlüy nej nop ángel ocueaj Teat Dios, anmarraj tiül manchiüc, tareeg teombaj a Pedro mapacüüch, tasaj: \p ―Witiür najénan ―aj. \p Tanaámb sojndiow aaga galen netsajcüy owix nej. \v 8 Quiaj tasaj nej a ángel: \p ―Ersoijquiay, aton isooig ipaj ―aj nej. \p Pedro atquiaj tarang. Condom aaga ángel tasaj nej alinomb: \p ―Isooig najal micamix, mac tabar ―aj nej. \p \v 9 Quiaj taw a Pedro tandüüb mamb a ángel. Naleaing ngo majaw sitiül naleaing meáwan leaw lamarang aaga ángel quiaj, tengwüy ajáwan. Nej apiüng aag ayaj ajáwan atnej maǘm. \v 10 Condom tamongoj noic ombeay manchiüc niüng ajlüy nop soldado nejiür manchiüc. Condom tamongoj amb ijquiaw ombeay manchiüc niüng ajlüy alinop soldado. Wüx tatüchiw aaga nadam ombeay manchiüc niüng awaran andüy tiül cambaj, aag ayaj narangüch manchiüc, lejquiat nejáyan quiaj. Quiaj tambüw. Condom wüx tatüchiw nots calle, quiaj tacueat nej a ángel. \v 11 Quiaj rat andüy a Pedro, tapiüng: \p ―Nganüy sajaw naleaing Teat Dios tüüch miün miángel nej mawün xic teowix Herodes, ngana majlüy atnej andiümüw marangüw ajcüwa nipilan judío quiaj ―aw. \p \v 12 Atquiaj tapiüng tiül omeaats, condom tamb andüy aniüng María mimüm a Juan, aaga nasoic Marcos aton. Quiaj alcanchiümoj xeyay minipilan Teat Jesús tenguial atajcüw orar. \v 13 Wüx tapeay mbeay nden, quiaj tendeac. Quiaj tiün nop nüx nenüt Rode majaw jane. \v 14 Aaga nüx quiaj wüx tanguiay andeac a Pedro, xeyay apac omeaats, ngo maleaaig ombeay nden, andilílan tiüt andüy tiül nden masaj nejiw lapeay a Pedro, al mbeay nden. \v 15 Quiaj tasajüw nej monlüy quiaj: \p ―¡Nerchach! ―ajüw nej. \p Nej nomb apiüng naleaing. Quiaj tapiüngüw: \p ―Ngome nej, aag ayaj miángel nej ―awüw. \p \v 16 Pedro nde asap andeac mbeay nden. Wüx tambüw maleajquiw, quiaj tajawüw naleaing. Quiaj mbayatoj xeyay. \v 17 Pedro tarang owix ndijchiümoj. Quiaj tapots masaj nejiw nguineay tawün nej tiül manchiüc Teat Dios. At tasaj nejiw: \p ―Ijchan manguiay a Jacobo, at meáwan minipilan Teat Jesús ―aj nejiw. \p Condom taw quiaj, tamb. \p \v 18 Camüm ram tiüt mbayajow a soldados. Xeyay tendeacndeacüw wüx, cos ngo majawüw nguineay taw a Pedro. \v 19 Condom Herodes tüüch mamb mayambüch a Pedro. Wüx laímb mayamb ngo maxom, quiaj tandüy wüx matüntün manguiay ajcüwa soldados monjiür manchiüc. Condom tüüch mamb maquiürajpüw mandeowüw. Ndoj Herodes taw Judea, tamb macül tiül cambaj Cesarea. \s1 Tandeow Herodes \p \v 20 Herodes xeyay tajcüy majaw nipilan monaw tiül cambaj Tiro at monaw tiül cambaj Sidón. Pero nipilan monaw Tiro maquiiüb Sidón tandeacüw nóiquian, mambüw majawüw aaga nenajiüt quiaj. Tandeacüw maquiüjpüw a Blasto mambeol nejiw. Aaga naxey quiaj, natang nejiür najiüt ocueaj Herodes. Quiaj tatüniw ocueaj a Herodes nde majcüyaran majarawüw. Cos nejiw teamaxomüw nüeteran naw tiül meáwan cambaj leaw Herodes ajlüy wüx. \v 21 Herodes tayac noic nüt sonongom nipilan manguiayiw andeac nej. Condom wüx tatüch a nüt, tasooig najneaj apix nej, apix minatang nenajiüt. Ndoj tsotot tiül apal nej. Quiaj tapots andeac masaj nipilan. \v 22 Quiaj tepajüw nipilan napac. Tapiüngüw: \p ―¡Nop dios teandeac quiaj, ngome nipilan! ―awüw. \p \v 23 Quiaj ajngot iün andeow a Herodes, tüüch nej miün andeow nop ángel ocueaj Teat Dios, cos tayaag nej xeyay atam ajlüy; nganüy Teat Dios ngo metam. Quiaj tandeow, tendiüc. \p \v 24 Naleaing Mipoch Teat Dios tajüy xeyay, tanguiayaran nguiajantanej. \p \v 25 Bernabé maquiiüb a Saulo wüx landoj marangüw minajiütüw nejiw tiül Jerusalén, quiaj tandilileaw alinomb andüyiw Antioquía, taquiüjpüw mamb a Juan nasoic Marcos. \c 13 \s1 Bernabé y Saulo tambüw mandeacüw andeac Teat Dios \p \v 1 Tiül nipilan monyar andeac Teat Jesús monlüy tiül Antioquía altiül acas mondeac andeac Teat Dios, aton altiül monquiaach wüx Mipoch Teat Dios. Ajcüw ayaj nop Bernabé, alinop Simón nasoic Niger, alinop Lucio naw Cirene, alinop Manaén, alinop Saulo. Aaga naxey nenüt Manaén quiaj, tatang aweaag a Herodes, aaga nenajiüt tiül Galilea. \v 2 Noic nüt wüx alxenenguemoj tenguial anderac Mipoch Teat Dios aton wüx teaiündüw, quiaj tasaj nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, tapiüng: \p ―Iwüniün xicueaj a Bernabé maquiiüb a Saulo marangüw xenajiüt leawa lanateots nüjchiw ―aw. \p \v 3 Quiaj wüx landoj aiündüw, landoj matüniw ocueaj Teat Dios, tayacüw owixaw wüx omalüw a Bernabé maquiiüb a Saulo. Condom tetepeayayej maquiüjpüw, quiaj tawüw quiaj. \s1 Bernabé y Saulo tandeacüw Mipoch Teat Dios tiül Chipre \p \v 4 Condom tambüw niüng Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios lamüüch nejiw mayajcüw netam mambüw. Quiaj tambüw andüyiw tiül cambaj Seleucia. Condom nawüw quiaj tajtepiw tiül nadam müx, tandüyiw wüx noic iüt tiül ndec nasoic Chipre. \v 5 Wüx tajtepiw wüx iüt tiül cambaj Salamina, quiaj tandeacüw Mipoch Teat Dios tiül meáwan sinagogas. At almaquiüjpüw a Juan mambeol nejiw. \v 6 Wüx laǘmb majüyiw tiül aaga nine iüt tiül ndec, quiaj tatüchiw tiül cambaj Pafos. Taxomüw quiaj nop naxey nenüt Barjesús, nop judío nej. Aaga naxey quiaj nop nesüet, y apiüng nej nop nendeac andeac Teat Dios, pero aag ayaj ngo maleaing. \v 7 Aaga naxey mbich meaw maquiiüb nop nenajiüt nenüt Sergio Paulo, nenajiüt nej tiül aaga iüt quiaj. Aaga nenajiüt quiaj, xeyay fis ajiür. Nej tüüch mamb majpajüw miün a Bernabé y Saulo, cos andiüm manguiay Mipoch Teat Dios. \v 8 Pero aaga newüyay asüet aton nasoic Elimas tiül ombeayiw Griegos; nej tandiüm mapal nejiw, cos ngo mandiüm majaw mayar Mipoch Teat Dios aaga nenajiüt quiaj. \v 9 Quiaj a Saulo nasoic Pablo aton, tayaag tiül omeaats nej a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, quiaj tajaw teombas aaga naxey quiaj. \v 10 Tasaj: \p ―¡Ique minaj ic newaiich, nerang xeyay ngo majneaj, micual ic minatang nimeech, cos ijcüy mejaw monrang najneaj! ¿Neol tapots iwaiich nipilan nde mayariw Mipoch Teat Dios? \v 11 Nganüy Teat Dios apmüüch ic memongoch xeyay ngo majneaj, apmersomb, ngome apmexom mejaw a nüt acas nüt ―aj. \p Quiaj pojniüt oniiüg aaga naxey quiaj, nómban ngo maxom majaw nicuajind. Ndoj tapots ajüyjüy, amb ninguiün amb ninguiün mayamb jane manetet nej owix. \v 12 Aaga naxey nenajiüt quiaj wüx tajaw aag ayaj, quiaj tayar Mipoch Teat Dios, mbayat manguiay leaw aquiajchiw wüx Teat Dios. \s1 Pablo maquiiüb Bernabé aliw Antioquía tiül Pisidia \p \v 13 Condom tawüw Pafos a Pablo maquiiüb leaw aquiiüb mamb, tambüw ambüw tiül müx, tandüyiw tiül cambaj Perge tiül Panfilia. Condom wüx tapeayiw quiaj, quiaj tacueat nejiw a Juan, tandilil alinomb andüy Jerusalén. \v 14 Condom nejiw tawüw Perge, tandüyiw tiül cambaj Antioquía tiül Pisidia. Wüx tapeayiw quiaj, tambüw tajmeliw tiül nangaj iüm wüx nüt axoodaran, chetemoj. \v 15 Wüx landoj ateoraw tiül Mipoch Teat Dios leaw tüünd a Moisés, at leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios, quiaj montangtang tiül a sinagoga, tüjchiw mamb masoiquiw a Pablo y a Bernabé sitiül ajiürüw noic poch mapiüngüw. Tasoiquiw: \p ―Teat monxey, sitiül almejiüran alngün poch mepiüngan manguiayiw nipilan, alndom mepiüngan ―ajowiw. \p \v 16 Quiaj witiüt a Pablo lembem, tarang owix nej ndijchiümójan. Condom tasaj nejiw: \p ―Teat monxey micual iüt Israel, at icona monyar andeac Teat Dios, inguiayiün sanasaj icon: \v 17 Aaga Teat Dios Midiosüw cambaj Israel, nej tarriiüd ajcüwa mixejchiiüts monlüy tanomb. Condom tüüch nejiw mexeyayiw wüx tacüliw tiül Egipto, tiül miíüt pálwüx nipilan. Ndoj tawün nejiw quiaj. \v 18 Condom wüx tacüliw tiül wajchiüc ic miow (40) neat, taíüc wüx meáwan leaw tarangüw. \v 19 Wüx tajmeliw tiül iüt Canaán, nej tandrooch ombas ayaíw nadamdam cambaj tiül aaga iüt quiaj, müüch mixejchiiüts maneayiw aaga iüt quiaj. \v 20 Condom tatüch apiquiw acoic miow ic miow gajpowüw (450) neat, meáwan tiül aaga neat quiaj, Teat Dios tayac jueces majawüw wüx asoetiw nipilan. Tiün mandondoch wüx tajlüy aaga Samuel, nop nendeac andeac Teat Dios. \v 21 Condom tatüniw ocueaj Teat Dios mayac nop natang nenajiüt tiül nejiw, aaga nasoic rey. Quiaj Teat Dios tayac a Saúl, micual Cis, marang natang nenajiüt tiül nejiw ic miow neat. Aaga naxey quiaj naw tiül acualaats Benjamín. \v 22 Ndoj, wüx Teat Dios tawün a Saúl, tayac a David mingow. Cos Teat Dios lamapiüng aag ayaj tanomb wüx tapiüng: “Lanaxom a David micual Isaí. Aaga naxey quiaj xeyay apac ximeaats najaw, nej apmarang meáwan leaw xique sandiüm”, aw. \v 23 Naw tiül micual nej aaga rey David quiaj, wüx lamong xeyay neat, quiaj tiün majlüy Teat Jesús. Teat Dios tayac nej mawün asoetiw cambaj Israel, atnej lamapiüng apmarang. \v 24 Pero nganaw mapeay a Teat Jesús, quiaj aaga Juan neech yow nipilan tasaj a cambaj Israel leaam omeajtsüw wüx aaga xeyay ngo majneaj teamarangüw, macueatiw, cas tayariw yow. \v 25 Juan wüx laliüc ndom minajiüt nej, tasaj nipilan: “¿Jane xic ipiüngan? Ngome xique leawa temepiüngan quiaj. Aliüc miün nop, aag ayaj xeyay netam ajlüy, xique ngo nembeat nicuajind, ngondom natüch nasoond apaj nej”, aj nejiw. \p \v 26 ’Nganüy xique sasaj icon menguiayiün Teat monxey, micual acualaats Abraham, at icona monyamb Teat Dios: Aaga poch nepiüng wüx nguineay Teat Dios alndom mawün asoet nipilan, icona netam menguiayiün, meyariün. \v 27 Cos ajcüwa micual miiütaats moncül tiül Jerusalén, at monajiüt tiül nejiw ngome tajawüw jane nej Teat Jesús. Cos ngo maxomüw omeajtsüw wüx Mipoch Teat Dios leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios, nateoraw wüx nüt axoodaran. Áag nejiw tayacüw asoet Teat Jesús mandeow. Quiaj tajlüy atnej landoj lajlüy tiül Mipoch Teat Dios. \v 28 Masey ngo maxomüw wüx ombas Teat Jesús nicuajind nisoet para mandeow, nejiw tasajüw a Pilato mapiüng mandeow. \v 29 Nejiw ngo leaam omeajtsüw, tarangüw meáwan leaw larangüch tiül Mipoch Teat Dios nguineay apmajlüy wüx ombas Teat Jesús. Wüx landeow, quiaj tajwan tiüt imiün wüx cruz. Condom tamiüraad. \v 30 Pero naleaing Teat Dios tapacüüch nej alinomb. \v 31 Ndoj tejüiquichay xeyay nüt majawüw nej ajcüw leawa taquiüjpüw nej naw tiül Galilea, andüy Jerusalén. Nganüy nejiw tenguial masajüw nipilan leaw tajawüw. \p \v 32 ’Nganüy xicona aton teanasajan icon wüx aaga najneajay majlüy, cos aag ayaj Teat Dios lamasaj mixejchiiüts. \v 33 Nganüy lajlüy atnej Teat Dios lamapiüng apmajlüy tiül micualüw nejiw mixejchiiüts; ajcüw ayaj icootsa. Teat Dios tapacüüch alinomb Teat Jesús atnej larangüch tiül amb ijquiaw Salmo, cos apiüng: “Ique Xecual ic, nganüy lanüüch ic wijquiamear”, aw. \v 34 Teat Dios tapacüüch nej alinomb, ngo müüch nej majmboc, cos atquiaj lajlüy tiül Mipoch Teat Dios, niüng Teat Dios apiüng: “Xique naleaing sanajiür icon lasta, cos sanarang atnej tasajas a David”, aw. \v 35 Áag Teat Dios tapiüng tiül alinoic Salmo, wüx David tarang wüx nawiig, tapiüng: “Nde meaach majmboc aaga nangaj micual”, aw. \v 36 Cos naleaing David wüx landoj arang natang tiül nipilan atnej lamasaj nej Teat Dios, quiaj tandeow. Condom tamiüraad niüng tamiürajtüw montangtang tajlüyiw tanomb, micuerpo nej tajmboc. \v 37 Nganüy micuerpo Teat Jesús ngo majmboc, cos Teat Dios tapacüüch nej alinomb. \v 38 Teat monxey micual xeíüt, netam mejawan, nganüy tenguial nasajan icon áagan wüx Teat Jesús alndom meriowan wüx isoetiün. \v 39 Meáwan nisoet leaw aaga poch tüünd Moisés apiüng ngondom maw, aaga nisoet quiaj alndom maw ocueaj jane apmayar andeac Teat Jesús. \v 40 Nganüy netam mejawan, nde memongochiün atnej lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios, apiüng: \q1 \v 41 Icona mondam omeaats, ijawan wüx, cos apmbayameron apndromeron. \q1 Cos xique aleaic sanarang wüx aliün mepacan. \q1 Aag ayaj icona apmepiüngan ngo maleaing, masey aljane apmasaj icon, aw ―aj nejiw. \p \v 42 Wüx tawüw imiünüw tiül a sinagoga ocueajiw judíos, quiaj tatüniw nej ocueajiw nipilan ngome judío, sitiül apmandüyiw quiaj alinomb wüx apmatüch alinoic nüt maxoodaran masajüw nejiw alquiriw wüx aaga poch quiaj. \v 43 Wüx landajrriüjow imiünüw tiül a sinagoga, quiaj tandüjpiw a Pablo y Bernabé xeyay nipilan judío, at nipilan ngome judío leaw lamayambüw Teat Dios. Condom Pablo y Bernabé tasajüw nejiw mayacüw wüx omeajtsüw Mipoch Teat Dios y mimonajneaj nej. \p \v 44 Wüx tatüch alinoic nüt axoodaran, tajlüy mümb mamb meáwan nipilan monaw tiül cambaj manguiayiw Mipoch Teat Dios. \v 45 Pero wüx ajcüwa judíos tajawüw laxeyay nipilan, quiaj tajcüyiw, ngo majneaj majawüw. Xeyay ngo majneaj tandeacüw wüx leaw Pablo taquiaach, tapiüngüw aag ayaj ngo maleaing. \v 46 Quiaj tandeacüw a Pablo y Bernabé, ngo mimboloj, tasajüw nejiw: \p ―Naleaing icona ombas nasajan icon wüx Mipoch Teat Dios cos judíos icon. Pero icona ngo meyariün, pares ngome apmeajndiün mepacan meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. Nganüy sanamban nasajan nipilan ngome judío. \v 47 Cos atquiaj lamasaj xicon Teat Dios narangan, atnej lamapiüng tiül Mipoch nej: \q1 Lanayac ic mejlüy atnej ran ocueajiw palpálwüx nipilan ngome judío, \q1 meamb mesajüw meáwan nipilan wüx iüt nguineay alndom maw asoetiw nejiw ―aj nejiw. \p \v 48 Ajcüwa nipilan ngome judíos, wüx tanguiayiw aag ayaj, xeyay tapac omeajtsüw, najneajay majawüw Mipoch Teat Dios. Tüjchiw omeajtsüw Teat Dios meáwan leaw landoj lamapaj nejiw Teat Dios majlüyiw najneajay, mapacüw meáwan nüt tiül cielo. \v 49 Quiaj tanguiayaran Mipoch Teat Dios meáwan tiül aaga iüt quiaj. \v 50 Pero ajcüwa judíos leawa ngo mayariw mipoch Teat Dios tasajüw montangtang ombas montaj leaw andüjpiw Mipoch Teat Dios, at montangtang ombas monxey tiül aaga cambaj quiaj, majcüyiw majawüw a Pablo y Bernabé. Quiaj witiüt noic nadam moncüy wüx ombasüw Pablo y Bernabé, tawüniw nejiw nómban tiül aaga iüt quiaj. \v 51 Nejiw quiaj tatajtüw minajndot oleajiw nejiw, cas tambüw tandüyiw tiül cambaj Iconio. \v 52 Meáwan leaw lamayariw andeac Teat Jesús xeyay tapac omeajtsüw, tajlüy wüx ombasüw nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, tambeol nejiw. \c 14 \s1 Pablo y Bernabé aliw tiül Iconio \p \v 1 Pablo y Bernabé tapeayiw tiül cambaj Iconio; tambüw tiül a sinagoga ocueajiw nipilan judío. Wüx tandeacüw wüx Teat Jesús, tayariw aag ayaj xeyay nipilan judío, at xeyay nipilan griego aton. \v 2 Pero ajcüwa judíos leaw ngo mayariw aaga poch quiaj, tambüw tapots mawaijchaw ajcüw pálwüx nipilan, mapiüngüw nipilan monyar andeac Teat Jesús ngo majneaj teamarangüw. \v 3 Pares tacüliw quiaj a Pablo y Bernabé xeyay nüt. Nejiw tandeacüw wüx Teat Jesús ngo mimboloj cos ayacüw omeajtsüw wüx nej. Aton nej tüüch nejiw ndoj ombasüw marangüw cuajantanej ateócan leawa ngome aag ajaraw. Atquiaj tarang majüiquich naleaing meáwan leaw andeacüw quiaj. \v 4 Nipilan tiül aaga cambaj quiaj, ngo majlüyiw nóiquian; altiül tambeolüw ajcüwa judíos, altiül tambeolüw apóstoles. \v 5 Condom ajcüwa judíos maquiüjpüw nipilan ngome judíos, witiütoj nóiquian maquiüjpüw monajiüt majcüyiw majawüw apóstoles, andiümüw maloxiw naag piedra, mambiyaw. \v 6 Nejiw a Pablo y Bernabé, wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tawüniw oleajiw, tandüyiw tiül ajcüwa cambaj Listra y Derbe tiül iüt Licaonia, at tambüw tiül meáwan nine cambaj quiájan. \v 7 Meáwan tiül niüng tambüw tasajüw nipilan aaga najneajay poch wüx Teat Jesús. \s1 Taloxiw a Pablo tiül Listra \p \v 8 Tiül cambaj Listra, alquiaj nop naxey chetéjan ngondom majüy, necoex nde wijquiaw, ngome aag ajüy. \v 9 Aaga naxey quiaj teamanguiay meáwan leaw teamandeac a Pablo. Wüx Pablo tajaw nej majneaj, quiaj tajaw aaga naxey quiaj ajüic ayaag tiül omeaats naleaing Teat Dios alndom mataag nej majneaj. \v 10 Quiaj tendeac a Pablo, tasaj nej napac: \p ―Witiür lember ―aj. \p Aaga naxey quiaj, ajchic lembem, quiaj tajüy. \v 11 Nipilan wüx tajawüw nguineay lamarang a Pablo, quiaj tepajüw napac, tandeacüw wüx ombeayiw nejiw, tapiüngüw: \p ―¡Lapeayiw a dios imiünüw cawüx, at nejiw nipilan! ―awüw. \p \v 12 Condom tüjchiw manüt a Bernabé, Júpiter, atnej minüt nop midiosüw nejiw, nganüy a Pablo tüjchiw manüt Mercurio, atnej minüt alinop midiosüw nejiw, cos Pablo nendeac. \v 13 Condom nop miteaats ocueaj aaga dios Júpiter, taquiiüb mamb acas boy, aton ajoy mbaj nembet mandiig a boy, laámb andüy mbeay cambaj niüng ajlüy ombiüm aaga dios Júpiter. Xeyay nipilan taquiüjpüw nej mamb; apmambiyaw a boy mayacüw ichechiw nejiw. \v 14 Ajcüw apóstoles Bernabé y Pablo wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tachiütüw apixaw nejiw, tajmeliw tiül a xeyay nipilan mapalüw teombas, tendeacüw napac, tapiüngüw: \p \v 15 ―¡Monxey! ¿Neol tepiüngan merangan aag ayaja? Xicona aton nipilan xicon atnej ijlüyiün. Xicona xiünan nasajan icon mecueatiün iyamban cuajantanej narangüch dios, mendüjpiün áagan Teat Dios almapac, aag nerang cielo, nerang iüt, nerang ndec, nerang meáwan leaw almajlüy. \v 16 Naleaing tanomb nej tüüch majlüyíwan meáwan nipilan, marangüw leaw andiümüw. \v 17 Pero naleaing Teat Dios ngo macueat nejiw nómban, cos tenguial majüiquich jane nej wüx arang meáwan najneaj; nej üüch majoet, üüch mayac aóng meáwan cuajantanej napiürüch. Aton üüch icoots nüeteran, üüch mapac omeajtsaats ―awüw. \p \v 18 Masey atquiaj tapiüngüw a Pablo y Bernabé, pero xeyay taél ocueajiw para mapalüw teombas a nipilan, ngana mambiyaw a nimal mayacüw ichechiw, müjndiw. \p \v 19 Condom tapeayiw quiaj acas judíos monaw Antioquía at monaw Iconio. Ajcüw ayaj taquiajchiw ombeay nipilan majcüyiw majawüw a Pablo, mambiyaw. Quiaj tajcüyiw a nipilan, tapots maloxiw a Pablo naag piedra. Condom tanototoj tiüt, taquiüjpüw mamb maloxiw mbeay cambaj, apiüngüw landeow nómban. \v 20 Ndoj, wüx xenenguetoj monyar andeac Teat Dios niüng ajlüy nej, quiaj tapac witiüt. Condom tandüy tiül cambaj alinomb maquiiüb nejiw. Wüx rat tiüt amb alinoic nüt, quiaj taw quiaj maquiiüb Bernabé, tandüyiw Derbe. \p \v 21 Wüx landoj mandeacüw aaga najneajay poch tiül cambaj Derbe, y wüx lajlüy xeyay monyar andeac Teat Jesús, quiaj tandilileaw alinomb andüyiw Listra. Condom tandüyiw Iconio, naw quiaj tandüyiw Antioquía. \v 22 Meáwan leaw niüng tamongoj, tüjchiw mapac omeajtsüw leaw monyar andeac Teat Jesús, tasajüw nde machiweaw omeajtsüw wüx Teat Dios, tasajüw: \p ―Netam mamongochiiüts xeyay ngo majneaj, cos atquiaj alndom majmeliiüts tiül micambaj Teat Dios ―ajüw. \v 23 At aton tayacüw acas montangtang tiül monyar andeac Teat Jesús leaw niüng tamongoj. Aag ayaj wüx ndoj aiündüw matüniw ocueaj Teat Dios, quiaj lamayacüw teowix Teat Dios ajcüwa nipilan lamayariw nej andeac, mambeol nejiw. \s1 Tandilileaw andüyiw Antioquía tiül Siria \p \v 24 Condom nawüw Antioquía tambüw tamongoj tiül Pisidia, quiaj tatüchiw Panfilia. \v 25 Ndoj mandeacüw Mipoch Teat Dios tiül cambaj Perge, quiaj tambüw andüyiw tiül cambaj Atalia. \v 26 Condom nawüw quiaj, tajtepiw tiül müx, tandüyiw Antioquía tiül Siria niüng tayacüchiw teowix Teat Dios, mambeol nejiw wüx aaga najiüt leaw landoj marangüw quiaj. \v 27 Wüx tapeayiw Antioquía, taxejnenguiw meáwan monyar andeac Teat Dios. Condom tapots masajüw nguineay tambeol nejiw Teat Dios, nguineay lamayariw Mipoch Teat Dios xeyay nipilan leaw ngome israel. \v 28 Ndoj Pablo y Bernabé tacüliw quiaj xeyay nüt maquiüjpüw monyar andeac Teat Dios. \c 15 \s1 Tarangüw moncanchiün tiül Jerusalén \p \v 1 Condom tapeayiw tiül Antioquía acas monquiaach imiünüw tiül Judea. Ajcüw ayaj taquiajchiw monyar andeac Teat Cristo monlüy quiaj; tasajüw sitiül ngo majlüyiw circuncidado atnej apiüng Moisés marangüch, Teat Dios ngome apmawün asoetiw nejiw. \p \v 2 Quiaj tajlüy noic nadam mondeacndeac, cos Pablo y Bernabé ngo majneaj majawüw aag ayaj. Quiaj tasoiquiw a Pablo y Bernabé mambüw Jerusalén maquiüjpüw alacas monaw quiaj, majawüw ajcüw apóstoles at montangtang monajiüt tiül mondüüb Teat Cristo, majawüw wüx aaga mondeac quiaj. \p \v 3 Condom ajcüw minipilan Teat Jesús tambeolüw nejiw mambüw. Quiaj tambüw. Wüx tamongoj tiül Fenicia at tiül Samaria tandeacüw masajüw minipilan Teat Jesús nguineay lamayariw Mipoch Teat Dios xeyay palpálwüx nipilan ngome judíos. Wüx tanguiayiw aag ayaj, xeyay tapac omeajtsüw. \p \v 4 Wüx tapeayiw Jerusalén, apac omeajtsüw majawüw nejiw meáwan minipilan Teat Jesús, átan apóstoles, átan montangtang. Quiaj nejiw a Pablo y Bernabé tapots masajüw nejiw nguineay tambeol nejiw Teat Dios marangüw minajiüt nej. \v 5 Condom acas monxey monaw tiül fariseos, leaw lamayariw andeac Teat Jesús, witiütoj tapiüngüw: \p ―Netam matajcüchiw circuncidar ajcüwa nipilan ngome judíos, aton masoiquiw marangüw meáwan atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés ―awüw. \p \v 6 Quiaj xenenguetoj ajcüw apóstoles at montangtang majawüw nguineay apmajlüy wüx aaga mondeac quiaj. \v 7 Wüx laxeyay mandeacüw wüx aag ayaj, quiaj witiüt a Pedro masaj nejiw: \p ―Xecojow xechijquiaw, lamajiür nüt icona tejawan nguineay tarriiüd xic Teat Dios namb nasajüw aaga najneajay poch nguineay Teat Cristo awün asoeteran, manguiayiw ajcüwa nipilan ngome judíos y mayariw aag ayaj aton. \v 8 Teat Dios nejaw tiül omeaatsaran, tajüiquich majaraw naleaing lamayar nejiw cos tiün wüx nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios atnej tiün wüx icoots. \v 9 Teat Dios ngo marang pálwüx tiül icootsa, pálwüx tiül nejiw, cos nej tawün asoetiw nejiw aton, wüx tayacüw omeajtsüw wüx nej. \v 10 Jow nganüy, ¿neol tendiüman meajchiün majcüy Teat Dios? ¿Neol icona tendiüman meajchiün marangüw monyar andeac Teat Jesús leaw mixejchiiüts átan icootsa ngome tarangaats palan atnej netama? \v 11 Masey nganüy icootsa ajawaats Teat Jesús nde ajneaj omeaats lamawün asoetiiüts, ngome cos aleaic arangaats; atquiaj arang wüx nejiw aton ―aj nejiw. \p \v 12 Quiaj ndijchiütoj meáwan, condom tanguiayiw meáwan tandeacüw Bernabé y Pablo cos tasajüw nguineay tambeol nejiw Teat Dios marangüw tiül palpálwüx nipilan cuajantanej ateócan leaw ngome aag ajaraw. \v 13 Wüx landoj andeacüw a Pablo maquiiüb a Bernabé, quiaj tapiüng a Jacobo: \p ―Xecojow xechijquiaw, inguiayiün sanasaj icon: \v 14 Teat Simón Pedro landoj mandeac nguineay tajlüy wüx Teat Dios tamelich mambeol ajcüwa nipilan ngome judíos mayariw nej andeac marangüw minipilan nej aton. \v 15 Aag ayaj lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüw mondeac andeac nej niüng apiüng: \q1 \v 16 Ndoj aag ayaj sanandilil alinomb, \q1 sanawitich alinomb aniüng David cos lajmiüc; \q1 sanataag majneaj leaw ndrot ombas, sanalomboch alinomb. \q1 \v 17 Atquiaj sanarang para mayariw andeac Teat Naxey meáwan nipilan leaw alíünan. \q1 Aton meáwan nipilan monaw palpálwüx iüt apmarangüw xenipilan, aw. \q1 \v 18 Atquiaj tapiüng Teat Dios, cos nej lamüüch majaraw wüx aag ayaj nde tanomb. \p \v 19 ’Nganüy xique sapiüng nde maxolaats ajcüwa nipilan ngome judíos sitiül lamacueatiw arangüw ngo majneaj y lamandüjpiw Teat Dios. \v 20 Ǘpan marangaats noic nawiig masajajtsüw macueatiw üetiw cuajantanej najmel teombas dioses, aton nde majlüyiw maquiüjpüw pálwüx naxey pálwüx najtaj, aton nde matsambüw mionij nimal napatsüch onic andeow, nde matsambüw quiej. \v 21 Cos tiül ngünantanej cambaj ajlüy jane mequiaach wüx aaga poch tüünd Moisés. Nde tanomb ajlüyay ateoraw aag ayaj tiül meáwan sinagogas wüx nüt axoodaran ―aw. \p \v 22 Condom ajcüwa apóstoles at montangtang at meáwan monyar andeac Teat Dios, wüx ndot manguiayiw aag ayaj, najneájan majawüw. Condom quiaj tarriüjtüw acas monxey tiül nejiw müjchiw mamb andüy Antioquía maquiüjpüw a Pablo y Bernabé. Quiaj tayacüw a Judas nasoic Barsabás, alinop Silas. Ajcüwa monxey quiaj, natang nejiw tiül minipilan Teat Jesús. \v 23 Quiaj tarangüw noic nawiig majoyiw mamb ajcüwa monxey quiaj. Tiül aaga nawiig quiaj apiüng: \p “Xicona micojon michijquian, xicona apóstoles y montangtang tiül monyar andeac Teat Jesucristo, satepeayiün icon leaw ngome judíos moncül tiül Antioquía, tiül Siria, at tiül Cilicia. Tambtámban ijlüyiün. \v 24 Xicona lananguiayiün nguineay acas monxey monáwan tiül xicona tambüw masajüw icon merangan leaw ngo metam merangan. Cos sanguiayiün tasajüw icon netam mejlüyiün circuncidado, y aton merangan meáwan atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. Ajcüwa monxey quiaj, xicona ngome sasajan mambüw. \v 25 Wüx canchiütason tandeacasan nóiquian, quiaj tapiüngasan najneaj narriüjtan acas monxey nüjchiün mambüw niüng ijlüyiün maquiüjpüw teat Bernabé y teat Pablo. \v 26 Nejiw xeyay lamamongochiw cos aag andeacüw wüx Miteatiiüts Jesucristo. \v 27 Aag nganüy süjchiün mambüw a Judas y Silas mambüw maquiüjpüw. Nejiw aton apmasajüw icon wüx meáwan aag ayaj. \v 28 Cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, átan xicona aton, najneaj najawan sitiül ngo nüjchiün icon merangan leaw naél. Áagan acas poch cam mbich netam merangan: \v 29 Nde meatiün alngün nüeteran leawa landoj ajmel teombas dioses marang nichech. Nde metsamban quiej, nde metsamban mionij nimal napatsüch onic andeow, aton nde mejlüyiün mequiüjpan pálwüx naxey pálwüx najtaj. Sitiül apmecueatiün meáwan aag ayaj, najneajay irangan. Áagan sasajan icon, tamtámban ajlüyiiüts”, aw. \p \v 30 Condom quiaj tambüw, ajcüwa nüjndiw mambüw quiaj andüyiw Antioquía. Wüx tapeayiw quiaj, tapajüw canchiümoj meáwan monyar andeac Teat Cristo müjchiw a nawiig. \v 31 Meáwan monyar andeac Teat Cristo wüx ndot manguiayiw ateoraw aaga nawiig quiaj, xeyay tapac omeajtsüw manguiayiw nguineay tasoiquiw tiül a nawiig. \v 32 Condom Judas maquiiüb a Silas aton, cos nejiw mondeac andeac Teat Dios nejiw áag tendeacüw masajüw monyar andeac Teat Cristo, tüjchiw mapac omeajtsüw xeyay, tasajüw nde mimboloj. \v 33 Condom wüx lamacüliw quiaj acas nüt, quiaj tandilileaw alinomb andüyiw niüng ajngotoj, tayacüchiw teowix Teat Dios mambeol nejiw. \v 34 Naleaing Silas tapiüng apmacül quiaj, ngo majtsor. \v 35 Pablo y Bernabé aton tacülíwan tiül Antioquía. Tanaámb aquiajchiw aaga poch wüx Teat Cristo. At tambeolüw nejiw xeyay monaw quiaj, cos taquiajchiw aton. \s1 Teat Pablo tamb amb ijmbüw oleaj mandeac wüx Teat Dios tiül palpálwüx cambaj \p \v 36 Wüx lamacüliw quiaj acas nüt, quiaj a Pablo tasaj a Bernabé: \p ―Tabar andililear majawar monyar andeac Teat Jesús tiül meáwan cambaj niüng lamasajarüw wüx Mipoch Teat Dios, majawar cuane tarangüw ―aj. \p \v 37 Quiaj a Bernabé tapiüng maquiüjpüw mamb alinomb a Juan, nasoic Marcos. \v 38 Naleaing Pablo ngo majneaj majaw maquiüjpüw mamb alinomb, cos landoj macueat nejiw tiül Panfilia nomb, ngo mamb maquiiüb nejiw wüx aaga najiüt tarangüw. \v 39 Ndoj ajcan ngo meyarayej andeacüw, quiaj tecueatayej. Bernabé taquiiüb a Marcos, tandüyiw Chipre ambüw tiül müx. \v 40 Condom Pablo tasaj a Silas maquiiüb mamb. Wüx tatüch a nüt mambüw, ajcüwa monyar andeac Teat Cristo tayacüw nejiw teowix Teat Dios mambeol nejiw. Ndoj quiaj tambüw. \v 41 Condom nejiw tambüw tamongoj tiül Siria at tiül Cilicia, tasajüw monyar andeac Teat Cristo monlüy quiaj, nde macueatiw ayambüw Teat Dios. \c 16 \s1 Pablo y Silas taquiüjpüw a Timoteo \p \v 1 Condom tambüw tandüyiw Derbe, naw quiaj tandüyiw Listra. Quiaj taxomüw nop neyar andeac Teat Jesús nenüt Timoteo, micual nop najtaj judía nendüüb Teat Jesús, pero miteat nej a Timoteo griego nej. \v 2 Meáwan minipilan Teat Jesús monaw Listra at monaw Iconio apiüngüw aaga Timoteo quiaj xeyay najneaj arang. \v 3 Quiaj a Pablo tandiüm maquiiüb mamb a Timoteo mambeol nej. Ndoj taquiiüb mataag circuncidar ngana müjchiw majcüyiw ajcüwa judíos monlüy tiül aaga iüt niüng apmambüw, cos meáwan ajawüw aaga Timoteo quiaj, griego miteat nej. \v 4 Condom meáwan cambaj niüng tamongoj, tüjchiw hermanos majawüw aaga nawiig leaw tarangüw apóstoles y montangtang minipilan Teat Jesús monlüy tiül Jerusalén. \v 5 Atquiaj meáwan noic noic ajlüy minipilan Teat Cristo leaw niüng tamongoj tüjndiw mapac omeajtsüw, y nütnǘtan tenguial axeyayiw aton. \s1 Pablo tüünd majaw nop naxey naw Macedonia atnej aüm \p \v 6 Condom tambüw tamongoj tiültiül cambaj tiül Frigia at tiültiül cambaj tiül Galacia. Tatüchiw tiül Asia, pero tamongójan, ngo mandeacüw quiaj aaga najneajay poch quiaj; cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ngo müüch nejiw mandeacüw. \v 7 Wüx tapeayiw tiül niüng angochay iüt ocueajiw monaw Misia, tapiüngüw apmambüw andüyiw Bitinia, pero naleaing aaga Nangaj Espíritu ngo müüch nejiw mambüw quiaj. \v 8 Quiaj tamongójan ambüw tiül Misia, tandüyiw cambaj Troas mbeay ndec. \v 9 Noic ongwiiüts, Pablo aleaic tajaw atnej aǘm, tajaw nop naxey naw Macedonia alembem niüng ajlüy nej. Aaga naxey quiaj, teamatün nej ocueaj, tasaj: “Imong indüy Macedonia membeol xicon”, aj nej. \v 10 Wüx landoj majaw aag ayaj a Pablo, quiaj najénan tambasan sandüyiün Macedonia, cos sajawan naleaing Teat Dios nepaj xicon namban nasajanüw wüx aaga najneajay poch wüx Teat Jesucristo. \s1 Pablo y Silas aliw tiül Filipos \p \v 11 Condom tawasan Troas samban tiül nadam müx, saleainguíünan sandüyiün wüx noic iüt tiül ndec nenüt Samotracia. Amb alinoic nüt, quiaj tambasan sandüyiün tiül cambaj Neápolis. \v 12 Condom nawasan quiaj, tandüyasan Filipos. Tiül aaga cambaj quiaj acüliw xeyay nipilan Romanos; aton aag ayaj más xeyay nembeat cambaj tiül Macedonia. Tacülasan quiaj acas nüt. \v 13 Wüx noic nüt axoodaran tawasan tiül cambaj, tambasan sandüyiün mbeay lam niüng mbójan ambüw matajcüw orar. Quiaj chetetason. Condom tasajasanüw wüx Mipoch Teat Dios meáwan montaj leaw lapeayiw quiaj. \v 14 Alquiaj nop najtaj nenüt Lidia, naw tiül cambaj Tiatira, nenüüb najneaj nacants jael. Aaga jael quiaj xeyay nembeat. Nej xeyay ayamb Teat Dios, teamanguiay meáwan cuane teanderac. Cos Teat Dios tambeol nej mayac wüx omeaats manguiay y mayar leaw teamandeac a Pablo. \v 15 Wüx landoj ayar yow maquiiüb micual nej, quiaj tasaj xicon namban aniüng nej naxojtan quiaj, tapiüng: \p ―Sitiül icona ipiüngan naleaing xique sayar andeac Teat Dios, nganüy tabaats saniüng mexojtan ―aj xicon. \p Tatün xicon namban, quiaj tambasan. \p \v 16 Condom alinoic nüt wüx tambasan sandüyiün niüng atajcüch orar, tangochasan nop nüx nesüet, cos alwüx ombas nej nimeech. Aaga nüx quiaj almajiür moneay nej, axomüw wüx ombas nej xeyay tomiün wüx aaga asüet quiaj. \v 17 Aaga nüx quiaj tapots mandüüb xicon, teandeac napac manguiay nipilan, apiüng: \p ―Ajcüwa monxey quiaj, monrang minajiüt Teat Dios najlüy tiül cielo. Nejiw teamasajüw icon nguineay alndom maw isoetiün ―aw. \p \v 18 Palüy atquiaj tarang xeyay nüt. Ndoj Teat Pablo lapaxiow manguiay, quiaj ndiliteay majaw. Condom tasaj aaga nimeech najlüy wüx ombas a nüx: \p ―Sasaj ic menguiay wüx minüt Teat Jesucristo, iriow wüx ombas aaga nüx quiaj ―aj. \p Quiaj taw aaga nimeech, tacueat nej najénan. \p \v 19 Ajcüwa moneay nej, wüx tajawüw langome apmaxomüw tomiün wüx ombas aaga nüx quiaj, quiaj tasapüw a Pablo maquiiüb a Silas. Condom taquiüjpüw mamb andüy awan niüng ajlüyiw monajiüt. \v 20 Wüx tapeayiw niüng ajlüy monajiüt, quiaj tapiüngüw: \p ―Ajcüwa monxey cam judíos nejiw, nganüy xeyay moncüy teamayacüw tiül micambajaats. \v 21 Nejiw tenguial maquiajchiw nipilan wüx midiosüw nejiw leaw icootsa ngondom mayariiüts marangaats, cos icootsa romanos icoots ―awüw. \p \v 22 Quiaj a cambaj tajcüyiw majawüw a Pablo y Silas wüx tanguiayiw aag ayaj. Condom monajiüt tapiüngüw masojndich tiül apixaw; ndoj tapots awüjchiw. \v 23 Wüx landoj mawüjchiw xeyay, quiaj tayacüw tiül manchiüc. Condom tasajüw aaga nejiür manchiüc majiür nejiw majneaj. \v 24 Aaga naxey quiaj, wüx ndoj manguiay nguineay netam marang, quiaj tayac nejiw tiül manchiüc, tiül ümb wüx palaw teomeaats iüm. Condom tapünaran oleajiw nejiw tiül xiül. \p \v 25 Lapeay pinawan ongwiiüts, Pablo y Silas tenguial atajcüw orar matüniw ocueaj Teat Dios, y tenguial atajcüw cantar himnos müjchiw Teat Dios. Meáwan leaw aliw tiül manchiüc tenguial manguiayiw. \v 26 Condom, quiaj tajlang noic nadam ateam, nómban alangüüch oleaj a manchiüc. Quiaj lejquiat meáwan apal ombeay manchiüc. Aton sojndiüt meáwan galen netsajcüy monlüy tiül manchiüc. \v 27 Camüm mapac a nejiür manchiüc majaw laímb lejquiam meáwan apal manchiüc, quiaj tasoond micochil nej membiyay nejáyan quiaj. Cos apiüng a nej laǘmb mecuiürrüw meáwan monlüy tiül manchiüc. \v 28 Quiaj a Pablo tendeac napac, tapiüng: \p ―Nde mermbiyay, jogüy meáwan xicon saliün ningüy ―aw. \p \v 29 Quiaj tatün ran aaga naxey quiaj. Condom tajmel tiül manchiüc acuiür ancambeapmbeapeay. Quiaj taquieel micos nej teombasüw a Pablo y Silas. \v 30 Condom quiaj tawün nejiw, tatün manguiay nejiw: \p ―Teat monxey ¿cuane netam narang para naw wüx sasoete? ―aj nejiw. \p \v 31 Nejiw quiaj tasajüw nej: \p ―Iyar andeac Miteatiiüts Jesucristo, quiaj apmeriow wüx isoet, at meáwan leaw monlüy iniüng ―ajüw nej. \p \v 32 Condom tasajüw nej wüx Mipoch Teat Dios, at meáwan monlüy aniüng nej. \v 33 Tíülan aaga ongwiiüts quiaj, aaga naxey quiaj tajants minecoy ombasüw nejiw. Ndoj tayar yow maquiiüb meáwan monlüy aniüng nej. \v 34 Condom tamelich nejiw tiül iüm, tayac nüeteran metiw. Xeyay tapac omeaats aaga naxey quiaj maquiiüb meáwan monlüy aniüng nej, cos lamayariw Mipoch Teat Dios. \p \v 35 Ajcüwa monajiüt wüx larraw tiüt, quiaj tüjchiw mamb mongot masajüw a nejiür manchiüc matsambiich a Pablo y Silas. \v 36 Quiaj aaga nejiür manchiüc tasaj a Pablo: \p ―Monajiüt lamüjchiw miün nasoic natsambiich icon. Nganüy alndom meriowan, quiüran ngo majlüy nicuajind naél ―aj. \p \v 37 Quiaj a Pablo tasaj a mongot: \p ―Xicona nipilan romano xicon, nejiw tawüjchiw xicon majawüw meáwan nipilan. Taton ngome tajawüw wüx sasoetiün, ndoj tayacüw xicon tiül manchiüc. ¿Neol nganüy tapiüngüw mawüniw xicon axotayéjan? ¡Ngwüy ngo mat! Ich miünüw nejeyej mawüniw xicon ―aj nejiw. \p \v 38 Quiaj tambüw a mongot müjchiw manguiay monajiüt aaga poch quiaj. Ajcüwa monajiüt xeyay mbayatoj wüx tanguiayiw aaga Pablo y Silas romanos nejiw. \v 39 Quiaj tambüw matüniw monajneaj teombasüw a Pablo y Silas; tawüniw tiül manchiüc, pero tatüniw ocueajiw mawüw tiül aaga cambaj quiaj. \v 40 Wüx tawüw tiül manchiüc, tandüyiw aniüng Lidia. Condom wüx landoj andeacüw maquiüjpüw minipilan Teat Cristo monlüy quiaj, masajüw tanaámb mapac omeajtsüw mayambüw Teat Dios, quiaj tambüw. \c 17 \s1 Witiüt noic moncüy tiül Tesalónica \p \v 1 Pablo maquiiüb a Silas wüx tambüw, tamongoj ambüw tiül cambaj Anfípolis, ambüw tiül cambaj Apolonia, ndoj tatüchiw Tesalónica. Alquiaj nop sinagoga ocueaj nipilan judío. \v 2 Pablo tamb tiül aaga sinagoga atnej mbójan marang nguiajantanej niüng amb. Nej tamb tiül aaga nangaj iüm miarojmbüw nüt axoodaran, tandeac maquiüjpüw nipilan. \v 3 Tasaj nejiw majawüw leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios, niüng apiüng aaga Cristo netam mamongoch xeyay ngo majneaj, netam mandeow. Condom netam mapac alinomb. Aton tasaj nejiw: \p ―Aaga Teat Jesús teanasaj icon wüx quiaj, aag ayaj a Cristo temecüliün ―aj nejiw. \p \v 4 Altiül nejiw tayariw, tüjchiw omeajtsüw Teat Dios; condom taquiüjpüw a Pablo y Silas. Aton xeyay nipilan griego monyamb Teat Dios tayariw mipoch Teat Jesús aton, at xeyay montangtang ombas montaj monaw quiaj. \v 5 Pero ajcüwa judíos leaw ngo mayariw andeac Teat Jesús, xeyay ngo majneaj majawüw aag ayaj. Quiaj tayambüw acas monjüyjüy nipilan leaw ngo majiür cuane marang, mambeolüw nejiw. Condom tambüw masajüw nipilan tiül a cambaj, mawitichaw noic nadam moncüy. Condom tajmeliw aniüng Jasón mayambüw a Pablo y Silas mawüniw mayacüw teowix cambaj. \v 6 Pero ngo maxomüw a Pablo y Silas, quiaj tasapüw a Jasón, at alacas monyar andeac Teat Jesús, tanototoj mamb andüy teombasüw monajiüt tiül aaga cambaj quiaj. Wüx tapeayiw quiaj, tepajüw napac, tapiüngüw: \p ―Ajcüwa monxey tenguial awitichaw moncüy tiül meáwan cambaj, nganüy lamatüchiw ningüy tiül micambajaats. \v 7 Aaga Jasón cam lamayac aniüng nej ajcüwa monxey quiaj. Ajcüwa nipilan quiaj, arangüw leaw ngo mandiüm a César minatang nenajiüt ocueajiiüts. Cos apiüngüw almajlüy alinop natang nenajiüt, aag ayaj aaga Jesús ―awüw. \p \v 8 Xeyay nipilan at monajiüt wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tajcüyiw xeyay. \v 9 Quiaj a Jasón at alacas monyar andeac Teat Dios leaw almaquiiüb, wüx landoj mayacüw mipochiw nejiw mapiüngüw Pablo apmaw quiaj, langome apmüüch majcüy nipilan, quiaj tsajmbiütoj. \s1 Pablo y Silas aliw tiül Berea \p \v 10 Condom meáwan monyar andeac Teat Cristo najénan tüjchiw mamb a Pablo maquiiüb a Silas andüyiw tiül cambaj Berea ores ongwiiüts. Nejiw wüx tapeayiw Berea, tambüw tiül a sinagoga ocueajiw nipilan judío. \v 11 Ajcüwa judíos monlüy quiaj, alwüx ajneaj omeajtsüw ngo mat nejiw monlüy Tesalónica, cos ayacüw wüx omeajtsüw manguiayiw Mipoch Teat Dios. Meáwan nüt tateowüw Mipoch Teat Dios majawüw sitiül naleaing leaw apiüngüw a Pablo y a Silas. \v 12 Atquiaj xeyayiw tayariw Mipoch Teat Dios, at xeyay nipilan griego tayariw Mipoch Teat Dios aton; átan natangtang ombas montaj tiül cambaj, átan monxey. \v 13 Wüx ajcüwa judíos monlüy Tesalónica, tanguiayiw nguineay a Pablo lamayac Mipoch Teat Dios tiül Berea aton, quiaj tambüw matüchiw quiaj. Condom tapots maquiajchiw ombeay nipilan majcüyiw majawüw a Pablo. \v 14 Quiaj ajcüwa monyar andeac Teat Jesús najénan tüjchiw mamb a Pablo andüy mbeay ndec. Nganüy a Silas maquiiüb a Timoteo tacülíwan Berea. \v 15 Ajcüwa monquiiüb mamb Pablo, taquiüjpüw mamb andüy tiül cambaj Atenas. Condom wüx tandilileaw, tasaj nejiw a Pablo masajüw a Silas y Timoteo, mambüw najénan majawüw nej quiaj. \s1 Pablo altiül Atenas \p \v 16 Pablo altiül cambaj Atenas tealeámban macül a Silas y Timoteo, pero almajaw xeyay narangüch dios ajlüy tiül aaga cambaj quiaj, xeyay ngo majneaj mayaag. \v 17 Nej tamb tiül a sinagoga, tandeac masaj nipilan judío at pálwüx nipilan monyamb Teat Dios monlüy quiaj. At meáwan nüt tamb mbeay plas aton mandeac Mipoch Teat Dios manguiayiw nipilan leaw axom quiaj. \v 18 Tapeayiw quiaj acas monxey mondüy wüx minawijquiaw nasoic epicúreos at ajcüwa nasoic estoicos. Ajcüw ayaj tapots andeacüw maquiüjpüw a Pablo, altiül tapiüngüw: \p ―¿Cuane andiüm mapiüng aaga naxey ngo majaw ndijchiow ombeay quiaja? ―awüw. \p Altiül tapiüngüw: \p ―Ajüic atnej teamandeac wüx pálwüx dioses ―awüw. \p Atquiaj tapiüngüw, cos Pablo tandeac wüx Teat Jesús, aton tandeac nguineay tapac alinomb. \v 19 Condom quiaj taquiüjpüw nej andüy tiül nop nadam iüm nasoic Areópago. Wüx tapeayiw quiaj, tasajüw nej: \p ―¿Alndom nanguiayiüna cuane aaga jayats iquiaach quiaja? \v 20 Cos ique sanguiayiün temendeac xeyay cuajantanej ngome aag nanguiayiün. Nganüy sandiüman nanguiayiün cuane amb apiüng aag ayaj ―awüw. \p \v 21 Cos meáwan nipilan micual iüt tiül Atenas at monaw alinoic iüt moncǘlan quiaj, ngo majlüy alinoic cuajantanej marangüw, sitiül ngo mandeacüw tengwüy manguiayiw alngün jayats manderac wüx. \p \v 22 Quiaj lembet pinawan nejiw a Pablo tiül Areópago. Condom tapiüng: \p ―Teat monxey micual iüt Atenas, sajaw icona irangan casa xeyay palpálwüx dioses. \v 23 Cos wüx tajüyiüs ningüy tiül micambajan, tajawas xeyay artül niüng irangan casa midiosan. Ndoj tamongos niüng ajlüy noic artül narangüch wüx poch apiüng: “Ocueaj aaga dios ngo majaraw jane nej”. Pues aaga dios quiaj, leawa icona ngo mejawan jane masey irangan nej casa, aag Dios quiaj xique nganüy xiün nasaj icon wüx. \p \v 24 ’Aag ayaj Teat Dios nerang iüt, nerang meáwan cuajantanej najlüy ningüy wüx iüt, cos nej natang tiül cielo at wüx iüt. Nej ngo macül tiül cuajantanej nangaj iüm narangüch naag owixaran. \v 25 Nej ngo metam nej nicuajind, ngondom aljane mambeol nej müüch nej aleaic, cos nej üüch icoots miiündaats, y teamepacüüch majlüy meáwan leaw almajlüy. \p \v 26 ’Nej nerang meáwan nipilan ajan wüx nop. Condom naw wüx aaga nop quiaj tajlüy palpálwüx nipilan macüliw wüx aaga iüt cam, pero noic miquiejiw. Nej lamajaw ngow apmajlüyiw anopnopoj, aton lamüüch iüt niüng apmacüliw. \v 27 Nej andiüm mayambüw nej, müjchiw nej omeajtsüw. Nej ngome miünquiaj almajlüy, álan niüng ajlüyiiüts anopnopoots. \v 28 Cos nej neech icoots mapacaats, nej nerang icoots. Sitiül nej ngo marang icoots, ngo majlüyiiüts. Atnej lamarangüw wüx nawiig aton altiül monáwan tiül icona leaw monxom omeaats, apiüngüw: “Icootsa micual icoots Dios.” \v 29 Sitiül naleaing micual icoots Dios, ngondom mapiüngaats Teat Dios ajlüy atnej alngün cuajantanej narangüch oro, tengwüy plat, tengwüy piedra. Meáwan ajcüw ayaj nipilan tarangüw, cos nejiw ayajcüw atquiaj ajlüy Dios. \v 30 Aag ayaj arangrangǘwan, cos ngo majawüw nguineay ajlüy Teat Dios. Pares Teat Dios ngome apmateow tiül leaw ngo majneaj tarangüw; pero nganüy nej apiüng netam manguiayiw wüx nej meáwan nipilan wüx iüt y macueatiw meáwan ngo majneaj arangüw. \v 31 Cos Teat Dios lamayac noic nüt apmajaraw wüx asoet meáwan nipilan wüx iüt. Aag ayaj apmajlüy cos nej lamayac nop Teat Naxey majaw wüx asoeteran. Aag ayaj tajüiquich majaraw wüx tapacüüch nej alinomb maw tiül mondeow ―aw a Pablo. \p \v 32 Ajcüwa nipilan wüx tanguiayiw aaga poch apacaran alinomb, altiül titsojówan nej, altiül tasajüw: \p ―Alinoic nüt ndoj sananguiayiün indeac ―ajüw nej. \p \v 33 Condom quiaj tacueat nejiw, taw quiaj a Pablo. \v 34 Pero altiül tandüjpiw mamb a Pablo, tüjchiw omeajtsüw Teat Dios. Tiül ajcüw ayaj, altiül nop naxey nenüt Dionisio. Aaga naxey quiaj, ajiür najiüt tiül Areópago. At altiül nop najtaj nenüt Dámaris. Ngome áagan, aton tajlüyiw alacas. \c 18 \s1 Pablo altiül Corinto \p \v 1 Ndoj aag ayaj, quiaj taw tiül Atenas a Pablo, tamb andüy tiül cambaj Corinto. \v 2 Wüx tapeay Corinto, quiaj taxom nop naxey nenüt Aquila, judío nej naw tiül iüt Ponto, jayats mapeayiw imiün Italia, aquiiüb mintaj nej nenüt Priscila. Cos aaga Claudio minatang nenajiüt tiül Roma, tapiüng netam mawüw quiaj meáwan nipilan judío, pares nejiw tawüw quiaj. Teat Pablo tamb majaw nejiw mandeacüw maquiüjpüw. \v 3 Condom tacül quiaj maquiüjpüw, cos nej aton arang aaga najiüt arangüw Aquila y Priscila, tarangüw najiüt nóiquian; aag ayaj arangüw iüm taag manüjpiw. \v 4 Teat Pablo mbójan amb tiül sinagoga wüx nüt axoodaran maquiaach Mipoch Teat Dios manguiayiw nipilan judío, at nipilan griego aton. \p \v 5 Wüx Silas y Timoteo tapeayiw imiünüw tiül iüt Macedonia, quiaj a Pablo tarang áagan minajiüt Teat Dios pal nüt. Tenguial müüch a nipilan judío majawüw majneaj naleaing Teat Jesús, aag ayaj a Cristo leawa lapiürang aliüc. \v 6 Pero ajcüwa nipilan judío tajcüyiw majawüw a Pablo; tandeacüw xeyay ngo majneaj wüx ombas nej. Quiaj a Pablo tataad apix nej, ndoj tasaj nejiw: \p ―Ich macül wüx imbasan aaga nisoet mandrooch imbasan, aag ayaj xique ngo najiür naél. Ajan wüx nganüy sanamb nasajüw meáwan nipilan ngome judío ―aj nejiw. \p \v 7 Quiaj taw tiül a sinagoga, tamb andüy aniüng nop naxey nenüt Justo, nop neyamb Teat Dios. Aaga naxey quiaj ajiür aniüng nej niüng ajlüy a sinagoga. \v 8 Condom nop naxey nenüt Crispo, natang nej tiül a sinagoga, nej aton tüüch omeaats Teat Jesús maquiiüb meáwan monlüy aniüng nej. Aton xeyay nipilan tiül Corinto wüx tanguiayiw andeac Pablo, tüjchiw omeajtsüw Teat Dios, ndoj tayariw yow. \v 9 Ndoj, noic ongwiiüts Teat Dios tüüch manguiay a Pablo atnej maǘm, tasaj: \p ―Nde mermbol, indeac xic wüx, nde ndijchiümear. \v 10 Cos xique salnaquiiüb ic, nejinguind ngondom marang alngün ngo majneaj wüx imbas. Cos sajiür xeyay xenipilan tiül aaga cambaj cam ―aj nej. \p \v 11 Quiaj tacül quiaj a Pablo nomb neat pinawan, maquiaach nipilan wüx Mipoch Teat Dios. \p \v 12 Pero wüx Galión tarang nenajiüt tiül iüt Acaya, quiaj a judíos sonongotoj nóiquian mapiüngüw masapüw a Pablo. Quiaj tasapüw, taquiüjpüw mamb andüy awan. \v 13 Condom quiaj tasajüw nenajiüt: \p ―Aaga naxey cam tenguial maquiaach ombeay nipilan müjchiw omeajtsüw Teat Dios, pero naleaing alinoic aquiaach, ngome atnej apiüng aaga poch tüünd Moisés ―ajüw. \p \v 14 Pablo laámb apmendeac, quiaj tendeac a Galión masaj ajcüwa judíos: \p ―Sitiül aaga naxey quiaj ajiür alngün nisoet, tengwüy alngün xeyay ngo majneaj arang, najneaj sananguiay leaw apmepiüngan cuane arang. \v 15 Pero nganüy cos ijcüyíünan mejawan ajcan aleaic aquiaach, ajcan andeac wüx minüt aljane, aton aag ayaj wüx poch leaw icona indüjpiün; pues ijawan coen ninguiaj, xique ngo nandiüm najaw wüx aag ayaj ―aj nejiw. \p \v 16 Ndoj quiaj tawün nejiw tiül awan. \v 17 Condom ajcüwa nipilan griego tasapüw a Sóstenes, nop nej natang tiül sinagoga. Tapots matoeliw nej quiaj mbeay awan. Aaga Galión ngo mapiüng nicuajind, masey teamajaw. \s1 Pablo tandilil andüy Antioquía, condom tandüy quiaj amb arojmbüw oleaj \p \v 18 Teat Pablo tacül tiül Corinto alacas nüt, condom wüx taw quiaj, tatepeay meáwan monyar andeac Teat Jesús monlüy quiaj, cas tamb andüy Siria amb tiül müx, taquiüjpüw nej mamb a Priscila y Aquila. Quiaj tambüw ambüw wüx iüt andüyiw Cencrea majtepiw tiül müx. Tiül Cencrea tajerep omal nej a Pablo nangwing, majüic nej lamarang leawa lamasaj Teat Dios apmarang. Condom quiaj tawüw quiaj, tambüw. \v 19 Wüx tapeayiw tiül Éfeso, quiaj a Pablo tecueatayej maquiüjpüw a Priscila y Aquila. Ndoj nej tamb andüy tiül a sinagoga, mandeac maquiüjpüw nipilan judío. \v 20 Condom tasajüw nej macül quiaj xeyay nüt maquiüjpüw, pero nej ngo mandiüm. \v 21 Wüx tandiüm maw quiaj, tatepeay nejiw, tapiüng: \p ―Netam namb najaw aaga nangos nüt laliüc majlüy tiül Jerusalén. Ndoj saliüc alinomb najaw icon sitiül Teat Dios mapiüng ―aj nejiw. \p Quiaj taw Éfeso amb tiül nadam müx. \v 22 Wüx tapeay Cesarea, quiaj tamb andüy Jerusalén, matepeay meáwan minipilan Teat Cristo monlüy quiaj. Ndoj naw quiaj, tamb andüy Antioquía. \v 23 Ndoj acül quiaj acas nüt taw quiaj, tamb alinomb andüy tiül meáwan cambaj tiül Galacia, at tiül Frigia, müüch mapac omeajtsüw mambeol meáwan monyar andeac Teat Cristo monlüy tiül aaga iüt quiaj. \s1 Apolos tandeac mipoch Teat Dios tiül Éfeso \p \v 24 Ndoj tapeay tiül Éfeso nop naxey judío nenüt Apolos naw Alejandría. Aaga naxey quiaj xeyay axom omeaats wüx andeac, y ajaw xeyay leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios. \v 25 Nej laquiaacharan wüx Teat Jesús, y ngo paxiüm mandeac wüx leaw taquiaach Teat Jesús, masey nej tajlüy minipilan nej aaga Juan neech yow nipilan. \v 26 Apolos tapots mandeac tiül a sinagoga ngo mimbol; pero wüx Priscila y Aquila tanguiayiw nguineay aquiaach, quiaj taquiüjpüw andüy aniüngüw nejiw. Condom taquiajchiw nej alquiriw wüx Teat Jesús leaw nej nganaw manguiay. \v 27 Condom wüx tandiüm Apolos mamb andüy tiül Acaya, quiaj tambeolüw nej minipilan Teat Cristo monlüy Éfeso. Tarangüw noic nawiig müjchiw nej majoy, majawüw minipilan Teat Cristo monlüy tiül Acaya, cos atquiaj alndom mangochiw nej najneájan. Wüx nej tapeay tiül Acaya, xeyay tambeol ajcüw monyar andeac Teat Cristo monlüy quiaj, leaw Teat Dios lamambeol mayambüw nej. \v 28 Nej wüx tandeac wüx Teat Jesús manguiayiw nipilan, tajüiquich nguineay ajcüwa judíos ngo majneaj arangüw. Ngondom mapiüngüw ngo maleaing cos tasaj nejiw nguineay apiüng tiül Mipoch Teat Dios. Tasaj nejiw aaga Cristo leawa tealeámban macüliw, aag ayaj Teat Jesús. \c 19 \s1 Pablo altiül Éfeso \p \v 1 Wüx Apolos aliün tiül cambaj Corinto, Pablo laímb majüy tiül meáwan cambaj tiül tiüc; nganüy lamatüch Éfeso. Quiaj taxom acas monyar andeac Teat Jesús. \v 2 Condom tatün manguiay nejiw: \p ―¿Jow icona, wüx teajchiün imeajtsan Teat Dios, teyariün Nangaj Espíritu ocueaj neje? ―aj nejiw. \p Nejiw tapiüngüw: \p ―Xicona ngo nanguiayiün sitiül almajlüy aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―awüw. \p \v 3 Quiaj tasaj nejiw: \p ―¿Cuane wüx teyariün yow? ―aj nejiw. \p Nejiw tapiüngüw: \p ―Wüx leaw tapiüng a Juan wüx tüüch yow nipilan ―awüw. \p \v 4 Quiaj tasaj nejiw a Pablo: \p ―Juan wüx tüüch yow nipilan, aag ayaj tarang majüic jane laleaaw omeaats wüx aaga ngo majneaj teamarang y macueat, para marang leaw najneaj. At a Juan tasaj nipilan mayariw andeac aaga nop aliüc miün andǘüban nej. Aaga apiüng aliüc miün quiaj, aag ayaj Teat Jesús, aaga Cristo ―aj nejiw. \p \v 5 Wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tayariw yow wüx minüt Teat Jesús. \v 6 Ndoj, wüx Pablo tayac owix wüx omalüw nejiw, quiaj tiün wüx ombasüw nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Condom quiaj tandeacüw pálwüx ombeayiün. At aton tandeacüw leaw Teat Dios tasaj nejiw mandeacüw. \v 7 Ajcüwa monxey quiaj ajlüyiw maseyme gajpiüp (12) nejiw. \p \v 8 Condom Pablo nde asap amb tiül a sinagoga. Ngo mimbol mandeac Mipoch Teat Dios manguiayiw nipilan; tamb quiaj arej caaw. Tapots masaj nejiw mayariw mipoch Teat Jesús para majlüyiw tiül micambaj Teat Dios. \v 9 Pero naleaing altiül nipilan nadam omeajtsüw ngo mandiümüw mayariw aaga poch wüx Teat Jesús. Tapots mandeacüw xeyay ngo majneaj manguiay nipilan wüx leaw tandeac a Pablo. Ndoj quiaj tacueat nejiw a Pablo, taquiiüb mamb leaw lamayariw mipoch Teat Jesús; taquiaach nejiw meáwan nüt tiül noic escuela niüng aquiaach nop naxey nenüt Tiranno. \v 10 Atquiaj tarang a Pablo iüm neat. Quiaj meáwan nipilan judío at nipilan griego moncül tiül iüt Asia tanguiayiw mipoch Teat Jesús. \v 11 Teat Dios xeyay tambeol a Pablo marang xeyay cuajantanej nadam ateócan. \v 12 Altiül tajoyiw masey mipüy nej, tengwüy cuajantanej apix nej leaw naw wüx ombas nej, majoyiw mayacüw wüx ombas ajcüwa moniün andeow, quiaj tajneajiw; at masey nimeech alwüx ombasüw, tawüw aton. \p \v 13 Alquiaj acas nipilan judío leaw ajüyjüyíwan, ngo macüliw tiül noic cambaj. Nejiw aton apiüngüw alndom ombasüw mawüniw nimeech wüx ombas nipilan. Wüx taxomüw nop nipilan alwüx ombas nimeech, quiaj tasajüw a nimeech: \p ―Sasajan ic wüx minüt aaga Jesús, leawa teamandeac wüx a Pablo, iriow ―ajüw. \p \v 14 Ajcüwa monxey monrang aag ayaj, ajlüyiw ayaíw, micual nejiw nop judío nenüt Esceva. Aaga naxey quiaj natang miteaats nej. \v 15 Wüx tarangüw aag ayaj, quiaj tendeac a nimeech, tasaj nejiw: \p ―Xique sajaw jane a Jesús, sajaw jane a Pablo aton; pero icona ¿jane icona? ―aj nejiw. \p \v 16 Quiaj tajmel masap nejiw aaga naxey alwüx ombas nej nimeech quiaj. Tapots atsojow maquiüjpüw. Tajntsop wüx cos napac, tapots mambiy nejiw. Quiaj tenoodayej tecuiürrüw tajtsoriw miotaagtajcǘwan, anmecoy ombasüw ajmbiyaw. \v 17 Meáwan nipilan moncül tiül Éfeso, átan nipilan judío átan nipilan griego, wüx tanguiayiw aag ayaj timboloj xeyay. Tandeacüw najneaj wüx minüt Teat Jesús. \p \v 18 Condom xeyay nipilan leaw lamandüjpiw Teat Jesús tiünüw mapiüngüw nguineay laiünüw wüx arangüw ngo majneaj. \v 19 At xeyay nipilan leaw ateowüw nawiig ocueaj nimeech, tajamiünüw minawijquiaw nejiw mambeliw niüng ajlüy meáwan nipilan. Condom mawüniw nguitow ombeat meáwan aaga nawiig quiaj, tajawüw atüch ic miow gajpowüw mil (50,000) tomiün plat. \v 20 Atquiaj tajüy aaga poch wüx Teat Jesús, ngo majcueat, cos tajüic naleaing cuajantanej alndom. \p \v 21 Landoj meáwan aag ayaj, quiaj a Pablo tapiüng apmamb tiül iüt Macedonia at tiül iüt Acaya, ndoj apmamb Jerusalén. At tapiüng naw Jerusalén netam mamb tiül Roma aton. \p \v 22 Condom tüüch mambüw ijpüw monbeol nej tiül Macedonia: nop Timoteo alinop Erasto; nganüy a nej tacǘlan quiaj tiül Asia alacas nüt. \s1 Witiüt noic nadam moncüy tiül Éfeso \p \v 23 Tiül aaga nüt quiaj, witiüt noic nadam moncüy wüx aaga najneaj nanderac nguineay Teat Cristo awün asoeteran. \v 24 Aag ayaj tawitich nop naxey nerang plat, nenüt Demetrio, cos nej arang plat nine ombiüm diosa nasoic Diana. Ajcüw monbeol nej marangüw aaga najiüt quiaj, axomüw wüx xeyay tomiün. \v 25 Quiaj a Demetrio tasojnong nejiw, at altigüy monrang aaga najiüt quiaj, tasaj nejiw: \p ―Teat monxey, icona ijawan axomaats xeyay tomiün wüx aaga najiüt arangaats cam. \v 26 Nganüy lamejawan lamenguiayiün nguineay aaga Pablo tenguial maquiaach ombeay nipilan masaj ngome dios nej leaw narangüch naag owixaran. Xeyay nipilan lamayariw nej andeac, ngome áagan nipilan ningüy tiül Éfeso, aton laliüc mambich masaj meáwan nipilan ningüy tiül iüt Asia. \v 27 Xeyay ngo majneaj ajlüy, cos ngome áagan minajiütaats apmümb, at aton apmajcueat ayambüch aaga nangaj iüm ocueaj natang müm dios Diana, camüm apmajcueat ayambüch a müm dios aton, leaw meáwan moncül ningüy tiül Asia, at meáwan nipilan wüx iüt üjchiw omeajtsüw ―aj nejiw. \p \v 28 Wüx nejiw tanguiayiw aag ayaj, quiaj tajcüyiw xeyay, tepajüw napac, tapiüngüw: \p ―¡Xeyay netam ajlüy aaga müm dios Diana, midiosaats meáwan nipilan ningüy tiül Éfeso! ―awüw. \p \v 29 Quiaj tajcüyiw xeyay nipilan tiül aaga cambaj quiaj. Condom tasapüw teat Gayo maquiiüb teat Aristarco, tanototoj mamb andüy niüng lambójan ajlüy moncanchiün. Ajcüwa ijpüw monxey quiaj monaw Macedonia, aquiüjpüw a Pablo. \v 30 Teat Pablo tandiüm mamb majmel niüng tenguial ajcüyiw quiaj, pero ajcüwa monyar andeac Teat Jesús ngo müjchiw nej mamb. \v 31 At aton acas monajiüt tiül Asia leaw miamigos nej, tüjchiw mamb masoic nde mamb tiül a moncanchiün quiaj. \v 32 Nejiw a nipilan tiül aaga moncanchiün quiaj ngo mandeacüw nóiquian, palpálwüx tandeacüw cos ngo majawüw cuane najlüy, neol sonongot nipilan. \v 33 Quiaj acas judíos tasajüw nop tiül nejiw nenüt Alejandro cuane najlüy. Condom tatechiw nej teopech mamong mendeac. Quiaj tarang owix nej ndijchiümójan. Tandiüm mandeac noic poch ngana majcüyaran majarawüw meáwan nipilan judío. \v 34 Wüx nipilan tajawüw nej nop judío nej, quiaj yajnguiat tiüt apajüw, tepajüw maseyme ijquiaw ores, tapiüngüw: \p ―¡Xeyay netam ajlüy aaga müm dios Diana, midiosaats monaw Éfeso! ―awüw. \p \v 35 Condom quiaj aaga nerang nawiig ocueaj cambaj, tasaj nipilan ndijchiümoj. Tapiüng: \p ―Teat cambaj micual iüt Éfeso, meáwan nipilan wüx iüt ajawüw aaga cambaj Éfeso cam ajlüyay majiür aaga nangaj iüm ocueaj natang müm dios Diana. Cos aaga müm dios quiaj, najmiüc imiün cielo. \v 36 Aag ayaj nejinguind ngondom mapiüng ngo maleaing. Nganüy netam ndijchiümeron, ngondom merangan nicuajind irangánan. \v 37 Icona tequiüjpanüw miün ningüy ajcüwa monxey quiaj; nejiw ngo manejtiw nicuajind tiül a nangaj iüm ocueaj müm dios; at ngo mandeacüw ngo majneaj wüx ombas aaga mimümaats dios quiaj. \v 38 Nganüy sitiül teat Demetrio y ajcüwa monrang najiüt atnej arang nej, andiümüw maquiüjpüw teombas monajiüt aljane, ich mambüw awan majawüw monajiüt. Quiaj ich mapiüngüw jane nejiür asoet para majaraw wüx. \v 39 At sitiül ijiüran alngün pálwüx indiüman manderac wüx, quiaj alndom majlüy noic nadam moncanchiün majaraw wüx. \v 40 Icootsa alndom majlüyiiüts tiül naél; cos sitiül apmanderac wüx aag agüy teombas natang monajiüt mapiüngüw ningüy lawitiow moncüy, cuane apmapiüngaats ―aw. \p \v 41 Ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tasaj nipilan ndajrriümoj majtsoriw. \c 20 \s1 Pablo tamong tiül Macedonia at tiül Grecia aton \p \v 1 Wüx lalomboj moncüy, quiaj a Pablo tapaj miünüw meáwan monyar andeac Teat Jesús; tasaj nejiw tanaámb mandüjpiw. Condom tatepeay nejiw cos apmaw quiaj. Ndoj quiaj taw quiaj, tamb andüy tiül iüt Macedonia. \v 2 Tajüy tiül meáwan cambaj tiül aaga iüt quiaj majaw monyar andeac Teat Jesús, masaj nejiw tanaámb mandüjpiw Teat Dios, nde macueatiw. Quiaj tamb matüch tiül iüt Grecia. \v 3 Condom tacül quiaj arej caaw. Wüx lamatüch a nüt maw quiaj, mamb amb tiül nop nadam müx andüy Siria, quiaj tanguiay nguineay lamapiüngüw ajcüwa judíos moncül quiaj, cos lamapiüngüw apmasapüw nej. Quiaj tapiüng lango mamb amb tiül müx, apmamb amb wüx iüt, apmamong tiül Macedonia alinomb. \v 4 Taquiüjpüw nej acas monxey: nop naw Berea nenüt Sópater; alijpüw monaw Tesalónica, nop Aristarco, alinop nenüt Segundo; alinop naw Derbe nenüt Gayo; alinop Timoteo; at alijpüw monaw tiül Asia, nop Tíquico alinop Trófimo. \v 5 Ajcüw ayaj tambüw ombas nejiw macüliw xicon tiül cambaj Troas. \v 6 Condom xicona wüx lamong aaga nangos nüt wüx üeteran pan ngo majmel levadura, quiaj tawasan Filipos, samban tiül müx. Wüx acoquiaw nüt tatüchasan Troas. Quiaj texomasayon naquiüjpanüw. Condom tacülasan quiaj ayaíw nüt. \s1 Pablo tamong tiül Troas \p \v 7 Wüx tamelich semán, minipilan Teat Jesús canchiütason nüetiün pan atnej tapiüng Teat Jesús. Ndoj Pablo taquiaach xicon cos arraw tiüt apmaw quiaj. Nej tandeac xeyay najal, tatüch pinawan ongwiiüts. \v 8 Pues aaga iüm niüng canchiütason, cawüx tiül amb arojpüw iüm, y teandaab xeyay candil quiaj. \v 9 Alquiaj nop nench nenüt Eutico, alchetem tiül ventan. Cos Pablo xeyay najal tandeac, áag tind ameay aaga nench quiaj. Wüx lamasap nej ameay nómban, quiaj tajmiüc andüy tiüt imiün cawüx tiül amb arojpüw iüm. Wüx tamb xaijnguiam, landeow nómban. \v 10 Condom teat Pablo taw tiüt majaw. Wüx tajngot majaw, quiaj taquieel micos tiüt mejquiet wüx, mapeic. Ndoj tapiüng: \p ―Nde mbayameron, nej almapac ―aw. \p \v 11 Condom tajtep alinomb a Pablo andüy cawüx tiül aaga iüm niüng canchiütason, quiaj tambaag a pan. Condom wüx landoj üet, tandüy wüx andeac; atquiaj tatüch ümb arraw. Ndoj taw quiaj. \v 12 Aaga nench almapac, taquiüraab mamb majtsor, xeyay tapac omeajtsüw meáwan minipilan Teat Jesús. \s1 Pablo taw Troas tandüy Mileto \p \v 13 Condom xicona tambasan ombas xicon, samban tiül nadam müx, tandüyasan tiül cambaj Asón, nangochiün quiaj a Pablo. Cos nej lamapiüng andiüm majüy tiüt amb wüx iüt. \v 14 Wüx texomasayon naquiüjpan tiül Asón, quiaj tajtepasan tiül müx, tambasan sandüyiün tiül cambaj Mitilene. \v 15 Condom tawasan quiaj. Larraw tiüt tamongasan mbas noic iüt tiül ndec nenüt Quío. Condom amb alinoic nüt tajtepasan wüx noic iüt tiül ndec nenüt Samos, ndoj taxoodasan tiül cambaj nenüt Trogilio. Condom amb alinoic nüt, quiaj tatüchasan tiül cambaj Mileto. \v 16 Pablo lamapiüng apmamóngan tiül Éfeso, ngana mequiy tiül Asia. Cos andiüm mamb najen, sitiül alndom matüch Jerusalén, majlüy quiaj wüx nangos nüt Pentecostés. \s1 Pablo tequiaach tiül Mileto \p \v 17 Wüx altiül Mileto, tüüch mamb masoiquiw montangtang monajiüt tiül minipilan Teat Jesús tiül Éfeso miünüw majawüw nej. \v 18 Wüx tapeayiw majawüw nej, quiaj tasaj nejiw: \p ―Icona tejawan nguineay mbójan narang tiül icona ajan wüx aaga nüt tapeayiüs tiül Asia. \v 19 Tejawan nguineay tarangas minajiüt Teat Dios, ngo nerangrangüy wüx, pero tajiüntsas. At tejawan nguineay tamongochiüs xeyay ngo majneaj wüx ajcüwa judíos tandiümüw mambiyaw xic. \v 20 Naleaing xique ngo nacueat nasaj icon wüx meáwan najneaj. Atquiaj tarangas, tandeacas niüng canchiowaran, aton tambas najüy tiül nden nandeac. \v 21 Tasajasüw meáwan nipilan, masey judíos, masey pálwüx nipilan, ich leaam omeajtsüw macueatiw aaga ngo majneaj teamarangüw, marangüw najneaj atnej Teat Dios andiüm, mayacüw omeajtsüw wüx Miteatiiüts Jesucristo. \v 22 Nganüy sanamóngan, sanamb Jerusalén. Naleaing ngo najaw cuane sanamongoch quiaj. Pero sanamb cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios lamapiüng netam namb. \v 23 Leaw xique sajaw, aag ayaj tiül ngünantanej cambaj niüng samong, Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios asaj xic nguineay tenguial sajcal ndeaand, namongoch ngo majneaj. \v 24 Meáwan aag ayaj, xique ngo napiüng wüx, ngo netajquiay lasta napiüng ngondom nandeow. Cos leaw sayac ximeaats wüx, aag ayaj mapac ximeaats nambich meáwan xenajiüt leaw lamasaj xic Teat Jesús narang, napiüng wüx aaga najneajay poch manguiayeran nguineay Teat Dios andiüm mawün wüx asoet nipilan. \p \v 25 ’Nganüy sajaw aleaw ningüy ajawayoots; nejinguind tiül icona niüng tamongos nasaj icon nguineay alndom mejlüyiün tiül micambaj Teat Dios, langome apmejawan xic alinomb. \v 26 Pares nganüy sasaj icon, nejinguind ngondom mayac sasoet sitiül aljane ngo maw wüx asoet nej; \v 27 cos xique ngo naxot, tambichas nasaj icon meáwan leaw lamapiüng Teat Dios. \v 28 Nganüy icona montangtang, netam mejawan cuane irangan; at netam membeolan meáwan monyar andeac Teat Jesús. Cos aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios lamayac icon mejlüyiün minatangüw, membeolan meáwan, mejiüranüw atnej arangüw monjiür sap; cos Teat Jesús lamangüy asoetiw nejiw naag miquiej nej. \v 29 Sajaw wüx xique lango najlüy ningüy, apmajmeliw tiül icona nipilan atnej rombüy sampüy; ngome apmawüniw wüx ajcüwa sap. \v 30 At tíülan icona apmaw altiül apmaquiajchiw leaw ngo maleaing; apmandiümüw müüch mandüjpiw nejiw minipilan Teat Jesús. \v 31 Nganüy netam mepacan wüx aag ayaj. Ich leaam imeajtsan nguineay tarangas wüx tacüliüs tiül icona aroomb neat, cos ngo lombom napaj icueajiün nüt ongwiiüts, nguiaj sajiünts wüx nasaj icon inopnopon. \p \v 32 ’Nganüy teat, sayac icon teowix Teat Dios. Sasaj icon merangan atnej apiüng tiül Mipoch nej, cos aag ayaj apmambeol icon xeyay, ngo müüch icon mermbolan. At apmüüch icon mejlüyiün niüng ajlüyiw aldemas leawa lajwanüw wüx asoetiw. \v 33 Xique ngo nandiümdiüm ocueaj aljane nicuajind, ngo nandiüm tomiün at ngo nandiüm napixeran; \v 34 pero icona tejawan nguineay tarangas najiüt naag xiwix para naxom leaw netam xic y leaw netam nejiw leaw saquiüjpüw. \v 35 Atquiaj tarangas para naquiaach icon nguineay netam merangan najiüt, membeolan leaw ngo majiür. Ich leaam imeajtsan wüx aaga poch leaw tapiüng Teat Jesús: “Najneajay apmajlüy jane ambeol alinop ingow imbeolaranan” ―aj nejiw teat Pablo. \p \v 36 Wüx ndot mapiüng aag ayaj, quiaj teat Pablo taquieel tiüt micos nej, tataag orar maquiiüb nejiw nóiquian. \v 37 Meáwan nejiw tajiüntsüw xeyay, mejquietoj wüx onic a Pablo, y tachejchiw mimboy nej. \v 38 Tamix omeajtsüw xeyay wüx tanguiayiw aaga poch apiüng langome apmajawüw nej alinomb. Ndoj quiaj taquiüjpüw mamb mayacüw nej niüng ajlüy a nadam müx. \c 21 \s1 Pablo tamb andüy Jerusalén \p \v 1 Wüx landoj sacueatayon naquiüjpanüw, quiaj tawasan quiaj, samban tiül nadam müx, saleainguíünan tambasan sandüyiün wüx noic iüt tiül ndec nenüt Cos. Condom amb alinoic nüt tatüchasan alinoic iüt tiül ndec nenüt Rodas, samongónan tambasan najtepiün wüx iüt tiül noic cambaj nenüt Pátara. \v 2 Quiaj taxomasan alinop müx apmamb andüy Fenicia; tajtepasan tiül. Ndoj tawasan quiaj tambasan. \v 3 Tamongasan niüng ajlüy noic iüt tiül ndec nenüt Chipre, tajlüy amb wüx miquiamb a müx, samongónan sandüyiün wüx iüt nenüt Siria. Tajtepasan wüx iüt tiül cambaj Tiro, cos a müx quiaj netam majwan amal. \v 4 Wüx taxomasan monyar andeac Teat Jesús monlüy quiaj, tacülasan quiaj ayaíw nüt naquiüjpanüw. Naleaing nejiw tasajüw a Pablo nde mamb Jerusalén, cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios lamasaj nejiw nguineay apmamongoch a Pablo tiül Jerusalén. \v 5 Wüx lamong aag ayaíw nüt, quiaj tawasan quiaj. Taquiüjpüw xicon meáwan monyar andeac Teat Jesús at mintajüw nejiw y micualüw nejiw, mayacüw xicon mbeay cambaj mbeay ndec. Quiaj taquieelasan xacosan, tataagasan orar. \v 6 Wüx landoj satepeayayon naquiüjpanüw anopnopoj, quiaj tajtepasan tiül müx. Ndoj nejiw tandilileaw alinomb, tajtsoriw. \p \v 7 Xicona nawasan Tiro, tambasan tiül cambaj Tolemaida, samban tiül nadam müx. Ndoj tambasan natepeayiün meáwan monyar andeac Teat Jesús monlüy quiaj. Condom tacülasan quiaj noic nüt naquiüjpanüw. \v 8 Amb alinoic nüt, quiaj teat Pablo y leaw saquiüjpan tawasan quiaj, tambasan sandüyiün Cesarea. Wüx tatüchasan quiaj, tandüyasan aniüng nop nendeac wüx Mipoch Teat Dios, nenüt Felipe, aag ayaj nop tiül ayaíw diáconos. Quiaj taxoodasan aniüng nej. \v 9 Nej almajiür apiquiw micual nej monüx. Ajcüwa monüx quiaj, andeacüw leaw asaj nejiw Teat Dios. \v 10 Xicona tacülasan quiaj acas nüt. Ndoj tapeay quiaj nop nendeac andeac Teat Dios imiün Judea nenüt Agabo. \v 11 Aaga naxey quiaj, wüx tiün majaw xicon, tayar misiend a Pablo. Condom taóel oleaj nej owix nej nejáyan quiaj. Ndoj tapiüng: \p ―Atcüy apiüng Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, apiüng atquiaj apmarangüw a judíos, cos apmaoeliw tiül Jerusalén aaga naxey neneay a siend cam, ndoj apmayacüw nej teowixaw napeay miün nipilan ―aw. \p \v 12 Xicona wüx tanguiayasan aag ayaj, quiaj tasajasan a Pablo naquiüjpanüw meáwan monyar andeac Teat Jesús tiül Cesarea, nde mamb Jerusalén. \v 13 Quiaj tasaj xicon a Pablo: \p ―¿Neol tapots ijiüntsan meajchiün mamix ximeaatsa? Cos xique sajlüy ngome áagan naoeleran, at sajlüy masey nandeow tiül Jerusalén wüx minüt Teat Jesús ―aj xicon. \p \v 14 Pues wüx tajawasan ngondom napalan, quiaj tacueatasan nasajan, tapiüngasan: \p ―Teat Dios ajaw nguineay apmarang ―sawan. \p \v 15 Wüx lamatüch a nüt nawan quiaj, wüx laímb naxainguiün meáwan leaw sanajoyiün, quiaj tambasan sandüyiün Jerusalén. \v 16 Taquiüjpüw xicon acas monyar andeac Teat Jesús monaw Cesarea. Altiül nop naxey nenüt Mnasón naw Chipre, lamajiür nüt ayar mipoch Teat Jesús; aniüng nej sanaxojtan. \s1 Teat Pablo amb majaw a teat Jacobo \p \v 17 Wüx tapeayasan Jerusalén, najneájan tangochiw xicon monyar andeac Teat Jesús, apac omeajtsüw majawüw xicon. \v 18 Aw alinoic nüt, quiaj tamb a Pablo majaw a Jacobo, taquiiübasan mamb aton. Alcanchiümoj quiaj meáwan montangtang monajiüt tiül minipilan Teat Jesús. \v 19 Teat Pablo tatepeay nejiw. Condom tapots mandeac masaj nejiw andüübndüjpeay nguineay Teat Dios lamarang tiül nipilan ngome judío wüx nej tamb mandeac Mipoch Teat Dios tiül meáwan cambaj. \v 20 Nejiw wüx tanguiayiw aag ayaj, tapiüngüw najneajay lamarang Teat Dios. Ndoj tasajüw a Pablo: \p ―Pero naleaing teat, ique ijaw cas mil judíos almajlüy leaw lamayariw mipoch Teat Jesús. Meáwan nejiw andiümüw marangüw atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. \v 21 Nejiw lamanguiayiw, asoiquiw ique iquiaach meáwan judíos moncül tiül palpálwüx cambaj, macueatiw marangüw atnej apiüng aaga poch tüünd Moisés. Teamesajüw lango metam matajcüw circuncidar micualüw nejiw. Teamesajüw aton lango metam marangüw meáwan leawa lambójan arangaats. \v 22 ¿Nguineay apmarangaats a nganüy? Cos nipilan apsonongomoj, apmajlüy nadam moncüy wüx apmanguiayiw ique lerpeay. \v 23 Nganüy sapiüngan najneaj merang atcüy: Alningüy tiül xicona apiquiw monxey, nejiw netam marangüw leaw lamapiüngüw apmarangüw. \v 24 Alndom meamb mequiüjpüw merangan atnej ajlüyay marangaats wüx üjchiiüts merixix ajlüyiiüts. Aton netam mengüy leaw apmandrojchiw. Condom apmajerep omalüw nangwang, quiaj apmajawüw nipilan ngo maleaing leaw tanguiayiw nguineay irang. Cos apmajawüw at a ique aton ijlüy tiül, irang atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. \v 25 Pero ajcüwa nipilan ngome judíos leaw lamayariw mipoch Teat Jesús, ngo metam marangüw meáwan aag ayaj. Cos icootsa lamarangaats nawiig masajajtsüw ngondom müetiw alngün nüeteran landoj arang nichech teombas dioses; ngondom matsambüw quiej, átan mionij nimal napatsüch onic andeow. Aton ngondom majiürüw pálwüx naxey pálwüx najtaj ―ajüw nej. \s1 Asapüw Teat Pablo tiül nadam nangaj iüm \p \v 26 Teat Pablo quiaj taquiiüb mamb ajcüwa piquiw monxey quiaj. Condom amb alinoic nüt tarangüw leaw ajlüyay marangüw wüx üjchiw merixix ajlüyiw. Quiaj tajmel tiül nadam nangaj iüm mapiüng ngün nüt apndom aaga teamarangüw quiaj wüx apmayacüw nimal mambiyaran majmel marang ichechiw nejiw anopnopoj. \p \v 27 Pero wüx laliüc palam ayaíw nüt, quiaj tajawüw nej tiül nadam nangaj iüm acas judíos monaw tiül Asia. Condom quiaj tapots masajsajüw meáwan nipilan monlüy quiaj, nguineay ndom majcüyiw majawüw a Pablo. Quiaj tambüw masapüw a Pablo. \v 28 Condom tepajüw napac, tapiüngüw: \p ―¡Teat cambaj Israel, macaron imbeolan xicon! Jogüy lanasapan aaga naxey tenguial aquiaach ombeay nipilan tiül meáwan cambaj majcüyiw majawüw micambajaats, aton macueatiw marangüw meáwan leaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. At aton andeac ngo majneaj wüx aaga nadam nangaj iüm cam. Y ngome áagan ayaj, átan lamamelich tiül aaga nadam nangaj iüm cam acas nipilan griego; atquiay lamitsojow aaga nadam nangaj iüm cam ―awüw. \p \v 29 Atquiaj tapiüngüw cos laiünüw quiaj majawüw a teat Pablo alquiaj tiül cambaj, almaquiiüb nop naxey ngome judío nej, naw Éfeso, nenüt Trófimo. Pares tapiüngüw Pablo nemelich nej tiül nadam nangaj iüm. \p \v 30 Quiaj witiüt noic nadam moncüy, sonongot meáwan nipilan. Quiaj tawüniw a Pablo, tanototoj imiün tiül nadam nangaj iüm. Condom andüüb mapalüw meáwan ombeay nangaj iüm. \v 31 Cos lamapiüngüw apmambiyaw nómban, quiaj tamb masoic nop minatang ocueajiw soldados, nguineay nipilan tiül Jerusalén lamawitichaw noic nadam moncüy. \v 32 Aaga naxey quiaj wüx ndot manguiay aag ayaj, quiaj tamb maquiiüb mamb tigüy soldados, at alacas montangtang ocueaj nej, acuiürrüw majawüw cuane najlüy. Wüx nipilan tajawüw aliücüw monajiüt aquiüjpüw soldados, quiaj tacueatiw matoeliw a Pablo. \v 33 Wüx tapeayiw quiaj a monajiüt, quiaj tüüch mamb ndeaam a Pablo maoeleran naag ijtsüw galen. Condom tatün manguiay jane nej, cuane arang. \v 34 Nipilan ancayajyaj ngo majüic cuane teamapiüngüw. Altiül teapajüw teamapiüngüw pálwüx, altiül teamapiüngüw pálwüx. Quiaj aaga nenajiüt ngondom maxom omeaats wüx nicuajind cos tenguial apajüw. Quiaj tapiüng maquiüraab a Pablo andüy niüng acüliw soldados. \v 35 Wüx lapeayiw tiül ombeay iüm maquiüjpüw a Pablo, ajcüwa soldados quiaj tandeajndiw tiüt, cos nipilan xeyay lajcüyiw majawüw nej. \v 36 Xeyay nipilan almandüjpiw nejiw, tenguial apajüw, apiüngüw: \p ―¡Ich mandeow nómban! ―awüw. \s1 Teat Pablo tandeac nguineay arang manguiay nipilan \p \v 37 Pablo wüx laámb apmamelichaw nej niüng acüliw soldados, quiaj tasaj a nenajiüt: \p ―¿Ngwüy, alndom nendeac nasaj ic noic poch? ―aj. \p Aaga naxey quiaj tasaj nej: \p ―¿Alndom mendeac griego? \v 38 ¿Neol, ngome ique aaga naxey naw Egipto, teawitich moncüy ninguinüt, ndoj temelich tiül wajchiüc apiquiw mil monbiy nipilana? ―aj nej. \p \v 39 Quiaj tasaj nej a Pablo: \p ―Xique naleaing judío xic, nawas Tarso. Aaga cambaj quiaj najntsop atam tiül iüt Cilicia. Nganüy satün icueaj meaach xic nendeac nasajüw nipilan ―aj nej. \p \v 40 Quiaj tüünd mendeac, Pablo níüngan lembej tiül ombeay iüm, tarang owix nej ndijchiüm nipilan. Wüx ndijchiütoj, quiaj tamelich andeac, tandeac wüx hebreo, tapiüng: \c 22 \p \v 1 ―Teat monxey micual xeíüt, nganüy inguiayiün, sanapiüng menguiayiün nguineay sarang ―aw. \p \v 2 Wüx nipilan tanguiayiw nguineay teamasaj nejiw a Pablo wüx ombeayiw nejiw, quiaj ndijchiütójan. Condom Pablo tapiüng: \p \v 3 ―Xique judío xic, wijquianos tiül cambaj Tarso, tiül Cilicia. Naleaing ningüy satang tiül a cambaj cam, taquiaach xic teat Gamaliel. Tequiaachayos wüx aaga poch tüünd Moisés, leaw tüjndiw mixejchiiüts. Xique xeyay tayacas ximeaats wüx narang, cos sapiüng minajiüt Teat Dios teanarang, atnej teamerangan nganüy cam. \v 4 Xique tayambas ombasüw monyar andeac Teat Jesús. Tasapasüw nayacüw tiül manchiüc monxey y montaj, mandeowüw. \v 5 At a natangtang miteaats, at meáwan montangtang monajiüt tiül nipilan judío, alndom mapiüngüw wüx aag ayaj aton. Cos nejiw tüjchiw xic nawiig najoy nüjchiw nipilan judío micual miiütaats monlüy tiül Damasco, para müjchiw xic nasap natsaag meáwan monyar andeac Teat Jesús leaw sanaxom quiaj, naquiiüb miün andüy ningüy tiül Jerusalén, müjndiw mamongochiw ngo majneaj. \s1 Pablo tapiüng nguineay tandüüb Teat Jesús \r (Hch. 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 ’Quiaj tambas, y wüx saleamb tiül tiiüd laliüc natüch Damasco, limnüt camüm nayaag lamarraj xic noic ran imiün cielo, xowüy larraw. \v 7 Quiaj tajmiücas. Condom tanguiayiüs andeac nop nendeac, tasaj xic: “Saulo, Saulo, ¿neol tapots ijcüy mejaw xique?” aj xic. \v 8 Quiaj tatüniüs nanguiay: “¿Jan ic Teat?” saj. Quiaj tasaj xic: “Xique Jesús naw Nazaret, leaw ique tenguial ijcüy mejaw”, aw. \v 9 At leaw alnaquiiüb tajawüw aaga ran quiaj aton, xeyay mbayatoj majawüw; pero ngo manguiayiw cuane andeac aaga nendeac masaj xic. \v 10 Xique quiaj tapiüngas: “¿Jow nganüy Teat, cuane netam naranga?” saj. Quiaj tasaj xic aaga nendeac quiaj, tapiüng: “Witiür, quiür indüy Damasco. Quiaj apmesoic meáwan cuane netam merang”, aj xic. \v 11 Cos xique nómban ngo naxom najaw, nde ndoj machech xiniiüg aaga ran. Quiaj ajcüwa monxey saquiüjpüw, tanetetiw xiwix natüch Damasco. \p \v 12 ’Altiül Damasco nop naxey nenüt Ananías, nej xowüy ayac wüx omeaats marang atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. Meáwan nipilan judíos moncül quiaj apiüngüw nej xeyay najneaj arang. \v 13 Aaga Ananías quiaj, tamb majaw xic. Wüx tapeay niüng sajlüy, quiaj tasaj xic: “Teat Saulo, nganüy aprram iniiüg”, aj xic. Quiaj rat xiniiüg tíülan a ores quiaj, taxomas najaw aaga naxey quiaj. \v 14 Condom tasaj xic: “Aaga Teat Dios Midiosüw mixejchiiüts, nej lamarriiüd ic, müüch ic menguiay cuane andiüm merang, aton mejaw aaga nerang najneaj, menguiay andeac nej. \v 15 Cos netam mepiüng wüx nej, mesaj meáwan nipilan tiül meáwan cambaj leaw tejaw leaw tenguiay. \v 16 Nganüy ngo metam mecül, witiür iyar yow, itün ocueaj nej, isaj mawün isoet”, aj xic. \s1 Pablo tapiüng nguineay tüünd mamb tiül nipilan ngome judíos \p \v 17 ’Condom wüx tandilileas sandüy Jerusalén, sal tiül nadam nangaj iüm tenguial nataag orar nasaj Teat Dios, quiaj atnej aleaic tajawas atnej saǘm. \v 18 Quiaj tajawas a Teat Jesús, tasaj xic: “Ernguialeateay, iriow ningüy tiül Jerusalén najénan. Cos nipilan ngome apmayariw indeac wüx apmepiüng xic wüx”, aj xic. \v 19 Xique tasajas: “Teat, nejiw tajawüw nguineay tarangas wüx tasapas xeyay monyar indeac nayacüw tiül manchiüc, wüx tawüüchasüw tiültiül sinagogas leaw niüng saxomüw. \v 20 Aton wüx tambiyaw aaga Esteban nendeac ic wüx, xique aton sal quiaj, tajawas, ajneájan najaw mandeow, aton xique nesapas micamixaw monbiy nej”, saj. \v 21 Quiaj nej tasaj xic: “Quiür, cos xique sanüüch ic meamb miünquiaj tiül nipilan ngome judío”, aj xic ―aw a Pablo. \s1 Pablo alteowix monajiüt \p \v 22 Nipilan aleaw ninguiaj taiündüw manguiayiw. Condom tepajüw napac, tapiüngüw: \p ―¡Ich mandeow aaga naxey quiaj; ngo metam mapac! ―awüw. \p \v 23 Nipilan tajcüyiw xeyay, tepajüw, andalalüw cawüx micamixaw nejiw, apüchiw cawüx najndot. \v 24 Quiaj tapiüng a nenajiüt mamelicharan a Pablo andüy niüng acüliw soldados. Ndoj tapiüng majwüch, mapiüng cuane arang, neol tapots apajüw atquiaj a nipilan, cuane wüx ajcüyiw majawüw nej. \v 25 Naleaing Pablo wüx landoj aoelich, wüx laámb apmajwüch, quiaj tasaj nop natang ocueaj soldados najlüy quiaj: \p ―¿Ngwüy, alndom majwüch nop nipilan romano, sitiül ngome ombas majaraw wüx asoet neje? ―aj. \p \v 26 Wüx aaga minatang ocueaj soldados tanguiay aag ayaj, tsajmbiüt masaj a nenajiüt, camüm majngot tasaj: \p ―¿Cuane apmeranga? Cos aaga naxey quiaj romano nej ―aj. \p \v 27 Quiaj tamb a nenajiüt majaw a Pablo, tasaj: \p ―Isaj xic, ¿naleaingue, nipilan romano ique? ―aj. \p Quiaj tapiüng a Pablo: \p ―Naleaing ―aw. \p \v 28 Quiaj tasaj nej a nenajiüt: \p ―Xique tayacas xeyay tomiün para narang romano ―aj nej. \p Quiaj tapiüng a Pablo: \p ―Xique wijquiajos romano xic ―aw. \p \v 29 Atquiaj ajcüwa soldados laámb apmewüjchiw nej, pero wüx ndot manguiayiw aag ayaj, acueatíwan tawüw quiaj. At a nenajiüt aton wüx tajaw naleaing Pablo romano nej, quiaj mbayat xeyay, cos ajcan lamüüch maoeleran. \s1 Pablo alteombas montang monajiüt ocueaj judíos \p \v 30 Rat tiüt amb alinoic nüt, aaga nenajiüt quiaj tandiüm manguiay majneaj, neol cuane wüx tayacüw asoet a Pablo ajcüwa nipilan. Áag tüüch mamb macheederan a Pablo, cos aoeliw naag galen. Condom tapaj mapeayiw canchiümoj meáwan montangtang miteaats, at meáwan ajcüwa noic ajlüy monjiür najiüt tiül judíos. Wüx lacanchiüjow meáwan, quiaj tawün a Pablo maquiiüb andüy niüng ajlüyiw. \c 23 \p \v 1 Condom quiaj taxaing omal a Pablo majaw teombasüw ajcüwa monxey montangtang monajiüt tiül judíos. Quiaj tapiüng: \p ―Teat monxey, micual iüt. Xique sayaag tiül ximeaats tanaámb sarang najneaj majaw Teat Dios ―aw. \p \v 2 Quiaj tapiüng a Ananías natang miteaats, tasaj monlüy niüng ajlüy a Pablo müjchiw wüx ombeay. \v 3 Quiaj a Pablo tasaj a Ananías: \p ―¡Teat Dios apmüüch wüx imbeay a ique newüyay arang najneaj! ¿Neol ngome chetetear ninguiaj mejaw wüx sasoete atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisésa? ¿Neol a nganüy terang leaw ngo mapiüng tiül aaga poch tüünd Moisésa, cos tepiüng maleambüch ximbeaye? ―aj. \p \v 4 Quiaj tapiüngüw alacas monxey monlüy niüng ajlüy a Pablo, tasajüw a Pablo: \p ―¿Neol tesap mendeac ngo majneaj wüx ombas teat natang miteaats ocueaj Teat Dios? ―ajüw nej. \p \v 5 Quiaj tasaj nejiw a Pablo: \p ―Teat, cos xique ngo najaw sitiül nej natang miteaats nej. Naleaing atquiaj larangüch wüx nawiig tiül Mipoch Teat Dios, apiüng: “Nde mendeac ngo majneaj wüx ombas nop natang nenajiüt tiül micambaj” ―aj nejiw. \p \v 6 Pablo tajaw ajcüwa monxey monlüy tiül moncanchiün quiaj, noic ajlüy saduceos nejiw, alinoic ajlüy fariseos nejiw, quiaj tapiüng: \p ―Teat monxey, xique aton fariseo xic, micual xic fariseo. Xique sajlüy ningüy majaraw wüx sasoet, cos xique sapiüng ajcüwa mondeow apmapacüw alinoic nüt ―aw. \p \v 7 Wüx ndot mapiüng aag ayaj, quiaj witiüt noic mondeac tiül fariseos maquiüjpüw saduceos. Quiaj mbajcatoj ajcüwa nipilan quiaj. \v 8 Cos saduceos apiüngüw nipilan landeow lango mapacüw alinoic nüt. At apiüngüw ngo majlüy ángeles, átan espíritus aton ngo majlüy. Nganüy ajcüwa fariseos apiüngüw almajlüy meáwan aag ayaj. \v 9 Tepajüw napac cos lajcüyiw. Condom acas monxey mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, aquiüjpüw tiül fariseos, witiütoj, tapiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj, ngo majiür nicuajind nisoet. Cos ngo majaraw, jondot miespíritu Teat Dios tendeac masaj nej, tengwüy alngün ángel. Ngondom majcüyiiüts maquiüjpaats Teat Dios ―awüw. \p \v 10 Cos nipilan tapots ajcüyiw, quiaj mbayat a natang nenajiüt, lango majaw cuane marang, ngwüy apmambiyaw a Pablo. Quiaj tapaj miünüw a soldados mawüniw quiaj a Pablo maquiüjpüw andüy niüng acüliw. \p \v 11 Aw alinoic ongwiiüts, Teat Jesús tajüiquichay niüng ajlüy a Pablo, tasaj nej: \p ―Nde mermbol teat, cos atnej tepiüng xic wüx ningüy tiül Jerusalén, atquiaj netam mepiüng xic wüx tiül Roma aton ―aj nej. \s1 Tayambüw nguineay mambiyaw a Pablo \p \v 12 Wüx rat tiüt, acas judíos teyambayej nejeyéjan quiaj, tayambüw nguineay mambiyaw a Pablo. Wüx lamaxomüw nguineay apmarangüw, quiaj tayacüw mipochiw nejiw müjchiw Teat Dios, tapiüngüw lango metiw lango manganeowüw nicuajind sitiül ngo mambiyaw a Pablo. \v 13 Ajcüwa monxey monyacüw mipochiw wüx aaga ngo majneaj apmarangüw quiaj, ajlüyiw maseyme ic miow (40) monxey. \v 14 Tambüw majawüw montangtang miteaats at montangtang monajiüt tiül nejiw, tasajüw: \p ―Xicona lanayacan xepochiün nasajan Teat Dios, sapiüngan lango netiün ngo nanganeowan nicuajind sitiül ngo nambiyan a Pablo. \v 15 Nganüy indeacan mequiüjpanüw ajcüwa monajiüt tiül icootsa mesajan a nenajiüt mawün oxep a Pablo maquiiüb miün mayac niüng ijlüyiün, atnej indiüman menguiayiün majneaj cuane arang. Xicona sanajlüyiün ninguiün nambiyan wǘxan nganaw mapeay niüng ijlüyiün ―awüw. \p \v 16 Naleaing nop micual michiig najtaj a Pablo tanguiay andeacüw ajcüwa nipilan quiaj, nguineay apmarangüw mambiyaw a Pablo. Quiaj tamb, tajmel niüng acüliw soldados müüch manguiay a Pablo. \v 17 Condom Pablo wüx landoj manguiay, quiaj tapaj nop minatang soldado, tasaj: \p ―Teat, iquiiüb aaga nench cam, iyac niüng ajlüy nenajiüt, cos nej andiüm müüch manguiay noic poch a nenajiüt ―aj. \p \v 18 Aaga minatang soldado quiaj taquiiüb mamb a nench andüy niüng ajlüy nenajiüt. Wüx tapeay quiaj, tapiüng: \p ―Aaga Pablo najlüy tiül manchiüc tapaj xic, tasaj xic naquiiüb miün andüy ningüy niüng ijlüy aaga nench cam, cos nej andiüm masaj ic noic poch ―aw. \p \v 19 Quiaj aaga nenajiüt tasap owix a nench quiaj, taquiiüb andüy ninguiün quiriw, tatün manguiay: \p ―¿Cuane indiüm mesaj xique? ―aj. \p \v 20 Quiaj tapiüng a nench: \p ―Teat, ajcüwa judíos lamapiüngüw apmasajüw ic mewün oxep a Pablo, mequiiüb andüy niüng apcanchiümoj montangtang monajiüt tiül nejiw, atnej andiümüw manguiayiw majneaj cuane arang. \v 21 Naleaing ique nde meyar andeacüw nejiw, cos ajlüy maseyme ic miow monxey teamacüliw nej axotayéjan. Nejiw lamayacüw mipochiw nejiw masajüw Teat Dios, lamapiüngüw lango metiw lango manganeowüw nicuajind sitiül ngo mambiyaw a Pablo. Nganüy landojay, tenguial macüliw ic cuane apmepiüng ―aj nej. \p \v 22 Condom quiaj aaga nenajiüt quiaj, tasaj a nench majtsor, naleaing tasaj nde masaj nejinguind wüx aaga lamüüch nej manguiay quiaj. \s1 Pablo tüünd mamb andüy teombas a Félix tiül Cesarea \p \v 23 Ndójan manguiay, quiaj tapaj ijpüw montangtang ocueaj soldados. Tasaj nejiw netam majlüyiw quiaj ijquiaw acoic miow (200) soldados, al ermiow gajpowüw (70) montep cawüy, al ijquiaw acoic miow monjoy lanzas, majlüyiw quiaj aaga ongwiiüts quiaj, cos ǘmban pojniow apmambüw Cesarea. \v 24 At tasaj nejiw mayambüw cawüy majtep wüx a Pablo, para mapeay quiaj najneaj, mayacüw nej teowix a Félix, aaga natang nenajiüt tiül Cesarea. \v 25 Condom tarang noic nawiig majoyiw mamb. Tiül a nawiig quiaj, apiüng: \p \v 26 “Xique Claudio Lisias, sarang aaga nawiig cam nüüch ic teat Félix, satepeay ic Teat Xan nenajiüt. \v 27 Aaga naxey cam ndeaad, tasapüw nej nipilan judío; tandiümüw mambiyaw nej. Naleaing xique tawüniüs saquiüjpüw xesoldados, cos tajawas nej nipilan romano nej. \v 28 Condom tandiümas najaw neol tayacüw nej asoet. Quiaj taquiüjpas andüy niüng ajlüyiw montangtang monajiüt tiül nejiw. \v 29 Quiaj tajawas tayacüw nej asoet imiün wüx ajlüyay mipochiw nejiw. Naleaing nej ngo marang nicuajind leaw netam mandeow wüx, aton ngo metam mamb tiül manchiüc. \v 30 Nganüy wüx tanguiayiüs nguineay ajcüwa judíos lamayambüw nguineay mambiyaw aaga naxey quiaj, quiaj xique najénan tüjchiüs miün andüy niüng ijlüy. At lanasajüw ajcüwa monyac nej asoet, mambüw mapiüngüw menguiay cuane asoet aaga naxey quiaj. Tamtámban teat”, aw. \p \v 31 Ajcüwa soldados taquiüjpüw mamb a Pablo aaga ongwiiüts quiaj, atnej tasoiquiw, tambüw matüchiw tiül cambaj Antípatris. \v 32 Larraw tiüt, quiaj tandilileaw alinomb ajcüwa soldados monjüy tiüt, andüyiw Jerusalén niüng acüliw. Tacueatiw müjchiw ajcüwa montep cawüy a Pablo maquiüjpüw mamb. \v 33 Wüx tapeayiw Cesarea ajcüwa soldados, quiaj tüjchiw nawiig a nenajiüt; aton tayacüw teowix nej a Pablo. \v 34 Aaga nenajiüt quiaj, wüx landoj mateow a nawiig, quiaj tatün manguiay a Pablo nguia naw. Wüx landoj manguiay Pablo naw Cilicia, \v 35 quiaj tasaj: \p ―Najneaj, ndoj sananguiay indeac, leaw apeayiw monyac isoet ―aj. \p Condom quiaj tüüch mamb majiürüch a Pablo tiül noic najneaj iüm ocueaj Herodes. \c 24 \s1 Teat Pablo tasaj Félix nguineay arang \p \v 1 Lamajiür acoquiaw nüt, quiaj tapeay Cesarea aaga natang miteaats nenüt Ananías, aquiiüb acas montangtang monajiüt tiül judíos. Aton aquiiüb nop teat xeech nexom omeaats, nenüt Tértulo. Camüm mapeayiw quiaj, tambüw niüng ajlüy nenajiüt mayacüw asoet a Pablo. \v 2 Wüx tapeay maquiüraab miün a Pablo, quiaj tapots andeac a Tértulo mayac asoet. Tasaj a nenajiüt: \p ―Teat xan, sajawan ique neech namongochiün najneájan; at sajawan ique xeyay najneaj lamerang tiül meáwan cambaj, cos ique xeyay ixom imeaats. \v 3 Pares sapiüngan Dios mangüy ic teat Félix, cos meáwan nüt ajlüy najneaj nguiajantanej. \v 4 Nganüy teat, ngana napalan ic xeyay, nandeac xeyay najal, satüniün icueaj teat, menguiay sandeacan. \v 5 Xicona lanajawan aaga naxey cam, xeyay ngo majneaj teamarang, xeyay awitich moncüy tiül judíos tiül meáwan cambaj wüx iüt. Nej natang aton tiül noic ajlüy nipilan nasoic nazareno. \v 6 Ngome áagan ayaj, aton tandiüm mitsoj leaw nangaj najlüy tiül nadam nangaj iüm tiül Jerusalén. Áag xicona tasapasan, tandiümasan najawan wüx asoet nej, atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés tanomb. \v 7 Condom, quiaj tajngot a nenajiüt Lisias aquiiüb misoldados nej, najcüyiw tajngotoj tanojtiw xicueajiün. \v 8 Ndoj, tapiüng netam niünan ningüy niüng ijlüy napiüngan cuane asoet aaga naxey quiaj. Nganüy ique aton teat, alndom metün menguiay nej sitiül naleaing meáwan leaw sapiüngan quiaj ―aj. \p \v 9 Quiaj tapiüngüw ajcüwa judíos alquiaj: \p ―Naleaing teat, atquiaj tajlüy meáwan ―awüw. \p \v 10 Quiaj aaga nenajiüt tarang owix nej müüch a Pablo mendeac. Quiaj tendeac a Pablo, tapiüng: \p ―Najneaj teat xan, sanandeac menguiay nguineay sarang, cos sajaw lamajiür xeyay neat irang nenajiüt ocueaj aaga iüt cam. \v 11 Xique lamajiür gajpic (12) nüt tatow sapeay Jerusalén narang casa Teat Dios. Aag ayaj alndom metün menguiay sitiül naleaing, tengwüy ngo maleaing. \v 12 Nejiw ngome taxomüw xic teasajcüy anaag nipilan; taton ngome tenguial sawitich moncüy tiül nadam nangaj iüm, tengwüy tiül alngün sinagoga, tengwüy tiül cambaj. \v 13 Nejiw ajcüwa monyac sasoet monlüy ningüy cam, ngondom müjchiw ic mejaw sitiül naleaing meáwan leaw tenguial mandeacüw wüx ximbas quiaj. \v 14 Leawa xique alndom nasaj ic naleaing, aag ayaj sandüüb leaw taquiaach Teat Jesús, leaw nejiw apiüngüw ngo maleaing. Atquiaj sarang minajiüt Midiosüw xexejchiün monlüy tanomb. Sandüüb opech leaw apiüng tiül a poch tüünd Moisés, at leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios. \v 15 Xique sapiüng Teat Dios alinoic nüt apmapacüüch meáwan nipilan leaw landeow, masey monrang najneaj, masey monrang ngo majneaj. At nejiw aton atquiaj apiüngüw. \v 16 Wüx aag ayaj a xique sayamb nguineay narang najneaj meáwan nüt majaw Teat Dios, at nipilan aton. \p \v 17 ’Xique, lamajiür acas neat ngo najlüy tiül xecambaj Jerusalén, aag a nganüy tapeayiüs quiaj. Sajoy xeyay cuajantanej nüjchiw nipilan tiül xecambaj jane ngo majiür. Condom tambas tiül nadam nangaj iüm nayac xechech. \v 18 Sal wüx aag ayaj, quiaj taxomüw xic acas judíos monaw Asia, sal tiül nadam nangaj iüm tenguial narang atnej netam marangüch. Ngo majlüy quiaj xeyay nipilan, aton ngome tenguial süüch majcüy nipilan. \v 19 Nejiw ajcüwa nipilan quiaj netam miünüw ningüy niüng ijlüy teat xan, mapiüngüw cuane sawan wüx naquiüjpüw. \v 20 Tengwüy joyajiw ajcüwa monxey quiaj, ich mapiüngüw sitiül taxomüw wüx ximbas alngün nisoet, alngün ngo majneaj sarang wüx tajlüyiüs niüng ajlüyiw montangtang monajiüt tiül nejiw. \v 21 Tengwüy mapiüngüw ngo majneaj tarangas wüx tandeacas tiül nejiw. Tapiüngas: “Xique nganüy sajlüy ningüy majaraw wüx sasoet, cos xique sapiüng alinoic nüt meáwan nipilan leawa landeow apmapac alinomb”, sajüw ―aw. \p \v 22 Aaga Félix lamajaw nguineay ajlüy monyar andeac Teat Cristo; pero cos ngo mandiüm mandondoch nómban, quiaj tasaj nejiw: \p ―Leaw apeay a nenajiüt Lisias, quiaj sanambich nanguiay meáwan leaw ipiüngan ―aj nejiw. \p \v 23 Condom, quiaj tasaj nop minatang soldado maquiiüb alinomb a Pablo majiür. Tasaj ngondom mapal nejinguind, sitiül aljane minipilan nej a Pablo andiüm mamb majaw nej, ndot aljane andiüm mambeol nej. \p \v 24 Wüx lamajiür acas nüt, quiaj tapeay alinomb a Félix maquiiüb miün mintaj nej Drusila. Aaga najtaj quiaj, judía nej. Ndoj tüüch mamb majpaj a Pablo mandeac manguiayiw wüx mipoch Teat Jesucristo. \v 25 Naleaing wüx tasaj nej a Pablo nguineay alndom marangüch najneaj, tasaj nej nguineay anopnop nipilan netam majaw cuane teamarang. Tasaj nej nguineay Teat Dios apmajaw wüx asoet meáwan nipilan alinoic nüt. Quiaj mbayat a Félix, condom tasaj a Pablo: \p ―Canüy lajlüy, quiür. Alinoic nüt wüx sanajlǘyan ndoj sanapaj ic alinomb ―aj nej. \p \v 26 At aton aaga Félix teamacül sitiül Pablo apmüüch nej tomiün para tsajmbiüm. Pares catscatsǘyan mapaj a Pablo mandeac aweaag. \v 27 Wüx lamajiür iüm neat, quiaj tajmel ingow a Félix, tangoch a Porcio Festo marang nenajiüt. Pero aaga Félix cos andiüm majneaj aweaag judíos, pares ngo matsambiich a Pablo. \c 25 \s1 Pablo alteombas a Festo \p \v 1 Aaga Festo tapeay mayar minajiüt nej. Condom wüx lamajiür er nüt tatow ndoj ayar minajiüt nej, quiaj tamb andüy Jerusalén imiün Cesarea. \v 2 Wüx tapeay Jerusalén, quiaj montangtang miteaats at montangtang monajiüt tiül judíos tambüw majawüw a Festo, mayacüw asoet a Pablo. \v 3 Tatüniw ocueaj, tasajüw müüch mamb majanüch a Pablo andüy Jerusalén. Cos nejiw lamandeacüw axotayéjan apmambiyaw tiül tiiüd. \v 4 Quiaj a Festo tasaj nejiw, Pablo tenguial ajiürüch tiül manchiüc tiül Cesarea, y nej apmandilil najénan andüy quiaj. \v 5 Ndoj tasaj nejiw: \p ―Sitiül ajlüy acas monajiüt tiül icona alndom mambüw, alndom naquiüjpüw mamb mapiüngüw sitiül naleaing ajiür alngün nisoet aaga naxey quiaj, alngün ngo majneaj arang ―aj nejiw. \p \v 6 Festo tacül maseyme ojpeacüw tengwüy gajpowüw nüt tiül Jerusalén, condom quiaj tandilil andüy Cesarea. Wüx larraw tiüt amb alinoic nüt, quiaj chetet tiül apal nej. Ndoj tüüch mamb majanüch a Pablo. \v 7 Wüx tapeay maquiüraab miün a Pablo, quiaj sonongotoj niüng ajlüy nej ajcüwa judíos napeayiw imiünüw Jerusalén. Quiaj tapots mayacüw asoet a Pablo, mapiüngüw xeyay ngo majneaj arang. Pero ngo maw ocueajiw, cos ngo maxomüw cuane wüx alndom majüiquichaw mapiüngüw naleaing meáwan aag ayaj. \v 8 Condom, quiaj tandeac a Pablo nguineay arang, tapiüng: \p ―Xique ngo najiür nicuajind nisoet, ngo narang alngün ngo majneaj leaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. At ngo narang alngün ngo majneaj tiül nadam nangaj iüm tiül Jerusalén. Aton ngo nandeac ngo majneaj wüx ombas a César ―aw. \p \v 9 Pero a Festo, cos andiüm majneaj majawüw nej ajcüwa judíos, áag tasaj a Pablo: \p ―¿Indiüm meamb Jerusalén, majaraw wüx isoet quiaj niüng sajlüye? ―aj. \p \v 10 Quiaj a Pablo tasaj nej: \p ―Xique sajlüy tiül iwix, cos ique nop ic nenajiüt ocueaj a César natang nenajiüt tiül Roma. Ningüy netam majaraw wüx sasoet, ngome tiül Jerusalén. Xique ngo narang nicuajind ngo majneaj tiül a judíos, ique aton lamejaw. \v 11 Cos sitiül alngün xeyay ngo majneaj sarang, leaw alndom nandeow wüx, xique ngondom napiüng ngo nandeow. Pero cos xique ngo najiür nicuajind sasoet wüx meáwan leaw lamapiüngüw quiaj, nejinguind ngondom mayac xic teowixaw nejiw. Nganüy a xique sanamb majaraw wüx sasoet teombas a César, aaga natang nenajiüt tiül Roma ―aj nej. \p \v 12 Condom Festo wüx landoj andeac aweaag a monxey monbeol nej wüx leaw arang, quiaj tasaj a Pablo: \p ―Sitiül indiüm meamb teombas a César tiül Roma, pues najneaj, apmeamb quiaj ―aj. \s1 Pablo alteombas Rey Agripa \p \v 13 Wüx lamajiür acas nüt, quiaj tamb tiül cambaj Cesarea nop nenajiüt nenüt Agripa, aquiiüb mintaj nej nenüt Berenice, metepeayayej maquiüjpüw a Festo. \v 14 Tacüliw quiaj xeyay nüt, quiaj a Festo tasaj aaga nenajiüt quiaj nguineay arangüch wüx ombas a Pablo, tasaj: \p ―Wüx taw a Félix, tacueat tiül manchiüc nop naxey. \v 15 Condom wüx tambas Jerusalén, quiaj tambüw majawüw xic ajcüwa montangtang miteaats at montangtang monajiüt tiül judíos. Tasajüw xic natepich asoet aaga naxey quiaj, mandeow. \v 16 Quiaj a xique tasajasüw, monajiüt ocueaj Roma ngondom mayac teowixaw nipilan nop najlüy tiül manchiüc mandeow sitiül nganaw manguiay andeacüw monyac nej asoet, cos atquiaj nej alndom mewüneay. \v 17 Condom nejiw tiünüw maquiüjpüw xic miün ningüy. Xique ngome tequiyas; ráwan tiüt amb alinoic nüt, quiaj chetetos najaw wüx asoet nej. Ndoj tüjchiüs mamb majanüch aaga naxey najlüy tiül manchiüc. \v 18 Ajcüwa monyac nej asoet, wüx tendeacüw, quiaj tanguiayiüs nguineay andeacüw. Ngo mandeacüw wüx atnej xique tayajcas apmandeacüw. \v 19 Nejiw tandeacüw wüx midiosüw nejiw, aton wüx aaga nop naxey tandeow, nenüt Jesús. Naleaing cos a Pablo apiüng aaga naxey quiaj almapac. \v 20 Xique ngo naxom ximeaats nguineay najaw wüx aag ayaj, quiaj tatüniüs nanguiay a Pablo. Tasajas sitiül andiüm mamb Jerusalén majaw wüx asoet nej. \v 21 Pero nej tapiüng andiüm mamb majaraw wüx asoet nej teombas Augusto César tiül Roma, quiaj tüjchiüs mamb majiürüch; ndoj, wǘxan apmatüch sanamongoch mamb andüy teombas a César ―aj. \p \v 22 Quiaj tapiüng Agripa, tasaj a Festo: \p ―Xique aton sandiüm nanguiay andeac aaga naxey quiaj ―aj. \p Festo tasaj nej: \p ―Najneaj, oxep apmenguiay ―aj nej. \p \v 23 Rat tiüt amb alinoic nüt, quiaj tamb Agripa aquiiüb a Berenice andüyiw awan. Nejiw xeyay najneaj ambüw, aquiiüb nejiw nangos nüt. Aton aquiüjpüw meáwan monajiüt ocueaj soldados, aquiüjpüw montangtang ombas monxey tiül aaga cambaj quiaj. Condom Festo tüüch mamb majanüch miün a Pablo. \v 24 Wüx lapeay, quiaj tapiüng a Festo: \p ―Teat Xan Agripa, at icona teat monxey leaw iliünan ningüy mequiüjpan xicon, nganüy jogüy ijawan aaga naxey cam. Xeyay judíos tasajüw xic aaga naxey cam xeyay ngo majneaj arang. Átan tiül Jerusalén, átan ningüy Cesarea, tepajüw apiüngüw aaga naxey cam netam mandeow. \v 25 Naleaing xique tajawas nej ngo majiür nicuajind nisoet cuane wüx apmandeow, aton cos nejay tapiüng andiüm mamb teombas César tiül Roma; áag tapiüngas sanüüch mamb. \v 26 At aton cos ngo najaw cuane sanarang wüx nawiig nasaj xenatang, áag nganüy tapiüngas miün ningüy niüng ijlüyiün, teat monxey. At cos sajaw ique Teat Xan Agripa alwüx xeyay atam ijlüy. Cos wüx landoj mapiüng menguiay nguineay arang, quiaj sanajaw cuane alndom narang wüx nawiig. \v 27 Cos xique sapiüng ngo majneaj nüüch mamb nop najlüy tiül manchiüc sitiül ngo napiüng cuane asoet ajiür ―aw a Festo. \c 26 \s1 Pablo tasaj Agripa nguineay arang \p \v 1 Condom quiaj tapiüng Agripa, tasaj a Pablo: \p ―Nganüy apmendeac mepiüng nguineay irang ―aj. \p Quiaj a Pablo tarang owix nej ndijchiümoj. Condom quiaj tapots müüch mapiüng nguineay arang, tapiüng: \p \v 2 ―Teat Xan Agripa, apac ximeaats cos nganüy ningüy niüng ijlüy alndom napiüng meáwan cuane sarang, neol tayacüw sasoet ajcüwa judíos quiaj. \v 3 Aton xeyay apac ximeaats, cos sajaw ique ijaw meáwan leawa xicona nipilan judío sarangan, ijaw cuane naél ajlüy tiül xicona. Nganüy teat, sandiüm meíüc wüx menguiay sandeac. \s1 Pablo tapiüng nguineay tarang wüx nganaw mandüüb Teat Jesús \p \v 4 ’Meáwan judíos tajawüw nguineay sajngot miün sarang quich, cos xique tatangas tiül micual xeíüt, átan tiül xecambaj, átan tiül Jerusalén. \v 5 At aton tajawüw nguineay xique nde wüx sarang nench tajlüyiüs fariseo xic. Aag ayaj nejiw alndom mapiüngüw wüx aton sitiül andiümüw, cos fariseos xeyay apacüw wüx marangüw meáwan leaw iün tiül a nawiig sajiüran. \v 6 Nganüy sajlüy ningüy majaraw wüx sasoet, cos xique sapiüng sayac ximeaats wüx nguineay Teat Dios alinoic nüt apmapacüüch meáwan nipilan leaw landeow, atnej tanomb tasaj xexejchiün. \v 7 Meáwan micualüw a gajpiüp (12) monxey micual Israel apiüngüw naleaing aag ayaj aton; áag arangüw, ayambüw Teat Dios nüt ongwiiüts. Teat Xan Agripa, xique aton sayac ximeaats wüx aag ayaj atnej nejiw, áag tayacüw sasoet. \v 8 Jow icona, monyac sasoet ¿neol tepiüngan Teat Dios ngome apmapacüüch alinoic nüt nipilan leaw landeowa? \s1 Pablo tapiüng nguineay tayamb ombas minipilan Teat Jesús \p \v 9 ’Naleaing xique aton tanomb ngo majneaj tarangas, tapiüngas netam narang xeyay ngo majneaj wüx ombasüw mondüüb Teat Jesús naw Nazaret. \v 10 Aag ayaj tarangas tiül Jerusalén. Tayacasüw tiül manchiüc xeyay minipilan Teat Jesús, cos tajiüras nawiig ocueajiw montangtang miteaats narang aag ayaj. At wüx tambiyaw minipilan Teat Jesús, at a xique aton sal tiül, tapiüngas najneaj mandeowüw. \v 11 Ngome nomb tarangas, tawüüchasüw tiül meáwan sinagogas, nguineay ndom mapiüngüw apmacueatiw mandüjpiw Teat Jesús. Cos xeyay tajcüyiüs najawüw; tapots nayamb ombasüw masey tiül ngünantanej cambaj tiül palpálwüx iüt. \s1 Teat Pablo tandüy wüx mandeac nguineay tandüüb Teat Jesús \r (Hch. 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 ’Aag ayaj sanarang, ndoj tambas sandüy tiül cambaj Damasco, sajoy nawiig ocueajiw montangtang miteaats. \v 13 Teat Xan Agripa, wüx saleamb tiül tiiüd lalimnüt, quiaj tajawas noic ran imiün tiül cielo, xowüy larraw, alwüx arraw ngo matnej achech nüt. Nómban arraj xic naquiüjpüw saquiüjpüw. \v 14 Quiaj tajmiücas, condom tanguiayiüs andeac nop nendeac, andeac wüx ombeay hebreo, tasaj xic: “Saulo, Saulo, ¿neol tapots ijcüy mejaw xique? Ngo majneaj mejcüy, cos ngo majneaj apmemongoch, atnej arang boy wüx atoel, andüüb atileran”, aj xic. \v 15 Xique quiaj tasajas: “¿Jan ic Teat?” saj. Nej tapiüng: “Xique Jesús, leaw ique tenguial ijcüy mejaw. \v 16 Nganüy witiür lember. Xique tejüiquichayos mejaw xic, cos lanayac ic merang xenajiüt, mendeac meáwan leawa lamejaw nganüy, at leawa sanüüch ic mejaw alinoic nüt, \v 17 wüx xique sanawün ic teowixaw nipilan judío, at tiül pálwüx nipilan niüng sanüüch ic meamb nganüy, \v 18 para alndom meajchiw majawüw cuane netam marangüw. Cos nganüy ngo majawüw cuane teamarangüw, atnej aliw tiül pojniün. At aton apmesajüw macueatiw marangüw meáwan ngo majneaj ocueaj Satanás quiaj, marangüw najneaj leaw Teat Dios andiüm. Cos netam müjchiw xic omeajtsüw nejiw para alndom nawün asoetiw nejiw. Atquiaj nejiw alndom majlüyiw niüng apmajlüyiw meáwan leaw apmayar xepoch”, aj xic teat Jesús. \s1 Pablo tarang leawa tasoic \p \v 19 ’Teat Xan Agripa, xique sarang leaw Teat Dios tüüch xic najaw imiün tiül cielo. \v 20 Ombas tambas nandeac nasajüw nipilan monlüy tiül Damasco. Condom tandeacas nasajüw monlüy tiül Jerusalén. Condom tandeacas nasajüw monlüy tiül meáwan cambaj tiül iüt Judea. Ndójwüx tambas nasajüw meáwan palpálwüx nipilan. Tasajasüw leaam omeajtsüw macueatiw meáwan ngo majneaj leaw teamarangüw, marangüw najneaj, mayariw andeac Teat Dios. \v 21 Ajcan sarang aag ayaj tasapüw xic judíos tiül nadam nangaj iüm tiül Jerusalén; tandiümüw mambiyaw xic. \v 22 Pero naleaing cos Teat Dios xeyay ambeol xic, áag saliün najlüy nganüy nüt cam, tealeámban nandeac Mipoch nej manguiay meáwan nipilan masey montangtang, masey monguich. Cos xique ngo nandeac nicuajind pálwüx; xique sandeac meáwan leaw lamapiüngüw tanomb ajcüwa mondeac andeac Teat Dios. At Moisés lamandeac aton nguineay aliüc miün apmajlüy. \v 23 Cos lamapiüngüw nguineay aaga Cristo netam mamongoch xeyay ngo majneaj, apmandeow, ndoj nej ombas apmapac tiül mondeow; condom apmüüch manguiayiw mipoch nej nipilan judío at pálwüx nipilan, cos mipoch nej ambeol nipilan atnej aaga ran ambeol nipilan maxom majaw ―aw a Pablo. \s1 Pablo tandiüm müüch aaga Agripa mayamb Teat Jesús \p \v 24 Wüx tapiüng a Pablo meáwan aag ayaj, quiaj tendeac a Festo napac, tasaj a Pablo: \p ―¡Nerchach Pablo! lamüüch ic merchach iteowteow nawiig ―aj. \p \v 25 Quiaj Pablo tasaj nej: \p ―Ngwüy teat xan Festo, xique ngome nechachiüs, xique sandeac naleaing leaw alndom majlüy. \v 26 Joyaj Teat xan Agripa, nej aton lamajaw meáwan aag ayaj, pares xique ngo nimbol nandeac manguiay. Sayaag nej ajaw wüx aag ayaj aton cos aag ayaj ngome nexotüy. \v 27 ¿Ngwüy cuane ipiüng Teat xan Agripa, ngome naleaing leaw lamapiüngüw mondeac andeac Teat Diosa? Xique sajaw ique ijaw naleaing aag ayaj ―aj. \p \v 28 Quiaj tapiüng a Agripa, tasaj a Pablo: \p ―¡Laliüc meaach xic nayar aquiaach Teat Cristo! ―aj. \p \v 29 Quiaj tasaj nej a Pablo: \p ―Masey laliüc tengwüy masey nequiy, Teat Dios andiüm ngome ic miün quiaj, aton nej andiüm meáwan leawa lamanguiayiw sandeac nganüy cam, aton mayariw mipoch Teat Jesús para majlüyiw atnej sajlüy. Pero ngome naoeleranüw naag galen atnej sajlüy cam ―aj. \p \v 30 Wüx landoj mapiüng aag ayaj a Pablo, quiaj witiüt aaga natang nenajiüt maquiiüb alinop nenajiüt, at a Berenice, at meáwan montsoton quiaj maquiüjpüw. \v 31 Condom tawüw andüyiw ninguiün quiriw mandeacüw nguineay apmarangüw. Quiaj tendeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj ngo majiür nicuajind asoet cuane wüx apmandeow, at cuane wüx macül tiül manchiüc ―awüw. \p \v 32 Condom Agripa tasaj a Festo: \p ―Aaga naxey quiaj alndom tsajmbiüm sitiül nej ngo mapiüng mamb teombas a César ―aj. \c 27 \s1 Teat Pablo tüünd mamb andüy Roma \p \v 1 Wüx tapiüngüw sanamban sandüyiün tiül iüt Italia, samban tiül nadam müx, quiaj tayacüw a Pablo, at alacas monlüy tiül manchiüc, teowix nop naxey nenüt Julio, natang nej ocueaj noic ajlüy soldados nenüt Augusto. \v 2 Condom tajtepasan tiül nop nadam müx naw tiül cambaj Adramitio. Aaga müx quiaj apmamong mbeay acas cambaj tiül Asia. Quiaj tambasan, saquiüjpan mamb teat Aristarco naw tiül cambaj Tesalónica tiül Macedonia. \v 3 Amb alinoic nüt, quiaj tatüchasan wüx iüt mbeay cambaj Sidón. Aaga teat capitán Julio xeyay najneaj tarang, tüüch mamb a Pablo matepeay miamigo nej, mambeolüw nej. \v 4 Condom nawasan quiaj, tateajquiw a vela, tambasan sandüyiün calüy, tamongasan milan iüt Chipre najlüy tiül ndec, samban wüx ombas nonüt, cos xowüy lapac a iünd imiün noleat, ngondom nangochiün. \v 5 Wüx lasamongon tiül mindequiw monaw Cilicia, at tiül mindequiw monaw Panfilia, quiaj tajtepasan wüx iüt mbeay cambaj Mira tiül iüt Licia. \p \v 6 Quiaj aaga minatang soldado taxom nop nadam müx naw Alejandría. Aaga müx quiaj apmamb andüy Italia. Quiaj tasaj xicon najtepiün tiül. \v 7 Ndoj tawasan quiaj, tambasan teamteáman, tajüyasan xeyay nüt. Tajlüy ngo natüchiün niüng ajlüy cambaj Gnido, cos aliün mapac a iünd imiün noleat, ngo müüch xicon najüyiün najen. Áag tasapasan andüy cawac, sasapan milan iüt Creta. Condom tamongason samban niüng ajlüy oxing iüt Creta nasoic Salmón. Sayeyiün tiüt aaga iüt, tandüyasan noleat. \v 8 Tambasan sasapan mbeaymbeay iüt amb cawac. Xowüy laél, tajlüy ngo natüchiün mbeay iüt nasoic Najneaj Puerto. Naw quiaj ngome miünquiaj ajlüy a cambaj Lasea. \p \v 9 Lasaquiyan xeyay nüt, nganüy laliüc matüch maw napac iünd, apmaquind. Tiül aaga nüt quiaj naél majüy müx, áag tapaj nej ocueajiw a Pablo. \v 10 Tasaj nejiw: \p ―Teat monxey, sajaw laliüc matüch a nüt maél majüy müx. Sitiül apmambaats, apmamongochiiüts xeyay ngo majneaj. Ngome áagan a müx maquiiüb amal nej alndom ndrom ombas, at a icootsa aton alndom mandeowaats ―aj nejiw. \p \v 11 Pero aaga minatang soldado tayar leaw andeacüw nejüyich a müx maquiiüb neneay müx, ingow ayar andeac a Pablo. \v 12 Cos aton aaga niüng lomboj müx, niüng saxojtan quiaj, ngome najneaj macül quiaj a müx wüx apac iünd, áag xeyayiw nejiw tapiüngüw nawan quiaj, natüchiün najtepiün wüx iüt mbeay cambaj Fenice tiül iüt Creta nacüliün quiaj. Cos aaga niüng lomboj a müx quiaj andüy ombeay nonüt, at najneaj macül quiaj wüx apac iünd. \s1 Tangoch nejiw nadam iünd tiül ndec \p \v 13 Wüx tawün nine ncherec imiün cawac, quiaj tapiüngüw najneaj namban. Quiaj taxainguiw aaga piedra nesap müx. Condom tambasan, sasapan mbeaymbeay iüt Creta. \v 14 Naleaing ngome xeyay lasajüyiün, quiaj tangoch xicon noic napac xeech iünd imiün calüy nonüt, atnej leaw alndom mayac ndiüc oic, Euroclidón minüt nej. \v 15 Aaga xeech iünd quiaj, tapots mawün a müx, ngondom nangochiün. Quiaj tajlüyasánan maquiiüb xicon a iünd. \v 16 Wüx tatüchasan milan noic nine iüt najlüy tiül ndec nenüt Clauda, quiaj taxaingasan a nine müx rondon wil a nadam müx, masey taél naxainguiün. \v 17 Wüx landoj natepichan tiül nadam müx aaga nine müx, quiaj tatsajcüw pinawan otüeng a müx nandand naag tsapaj las mambeol nej. Condom tawüniw a vela cos imboloj malox xicon wüx noic nawaag tiül ndec nasoic Sirte. Ndoj quiaj tajlüyasánan maquiiüb xicon mamb a iünd. \v 18 Naleaing cos wüx rat tiüt amb alinoic nüt aaga iünd nde asap apac, teamachach xicon omal yow. Quiaj tapots mawijchaw tiül ndec amal a müx para tejyem quiriw. \v 19 Wüx amb er nüt, quiaj tawiichasan tiül ndec altigüy leawa netam tiül nadam müx. \v 20 Tamong xeyay nüt ngo majüic nüt, ngo majüic ocas, cos xeyay apac aaga xeech iünd. Ndójwüx lanapiüngan lango nawan wüx, sanandeowan. \p \v 21 Wüx lamajiür xeyay nüt ngo netiün, quiaj witiüt a Pablo masaj nejiw, tapiüng: \p ―Teat monxey, xique tasajas icon sitiül meyariün sandeac ngo mawaats Creta, ngo miünaats mamongochiiüts aaga naél cam, aton ngo ndrom ombas nicuajind. \v 22 Nganüy sasaj icon nde mermbolan, nde mamix imeajtsan, cos masey a müx apndrom ombas, icootsa nejinguind ngome apmandeowaats. \v 23 Cos Xeteat Dios leawa xique sandüüb, tenguial narang minajiüt nej, tüüch miün niüng sajlüy nop miángel nej tepood. \v 24 Aaga ángel quiaj, tasaj xic: “Pablo, nde mbayamear, cos ique netam memong teombas a César. Langome apmandeow nejinguind leaw almequiiüb tiül müx; cos almaquiüjpüw ic”, aj xic a ángel. \v 25 Xique nganüy sasaj icon teat monxey, nde mermbolan, ich mapac imeajtsan, cos xique sayac ximeaats wüx Teat Dios, sajaw naleaing apmajlüy atnej lanasoic. \v 26 Nguineayantanej netam majtochiiüts wüx alngün nine iüt tiül ndec ―aj nejiw a Pablo. \p \v 27 Noic ongwiiüts lamatüch ijquiaw semán sajlüyiün tiül ndec, saleamban tiül ndec nasoic Adriático, aquiiüb xicon a xeech iünd. Aleamb pinawan ongwiiüts, quiaj tapiüngüw ajcüwa monrang najiüt tiül müx ayajcüw atnej ajüic laliüc natüchiün iüt. \v 28 Quiaj tapeaxiw majawüw nguitow ajal a ndec. Tajawüw atüch nimiow gajponüy (36) metro. Ndoj tajüyasan alquiripite. Condom tandüyiw wüx mapeaxiw alinomb. Quiaj tajawüw ajiür nimiow ayaíw (27) metro. \v 29 Quiaj taloxiw tiüt apiquiw piedra nesap müx amb wüx owil a müx, apmacüliw ram, cos imboloj majtochiw wüx piedra. Nejiw malüy apiüngüw larraw. \v 30 Condom ajcüwa monrang najiüt tiül a nadam müx tandiümüw mecuiürrüw macueatiw a müx. Quiaj tawüniw tiüt a nine müx mayacüw tiül ndec, arangǘwan atnej ajüic apmaloxiw tiüt nesap müx amb teombas. \v 31 Pero teat Pablo wüx tajaw aag ayaj, quiaj tasaj a natang soldado, at misoldados nej: \p ―Sitiül nejiw ayaj apmecuiürrüw, ngo macüliw tiül müx, icona aton ngondom meriowan wüx ―aj nejiw. \p \v 32 Quiaj a soldados tambüw mandojquiw milas a nine müx, mamb nómban. \p \v 33 Condom wüx lajngot chiüjmbaw, quiaj tasaj nejiw a Pablo metiw, tapiüng: \p ―Nganüy amb gajpopeic nüt (14) tatow apacaats aiündaats, ngo metiiüts nicuajind. \v 34 Nganüy netam meretiün, müüch icon mejiüran ipacan. Cos nejinguind ngome apmandeow, ngome apndrom masey nots miondeats imalan ―aw. \p \v 35 Wüx landoj mapiüng aag ayaj, quiaj tayar a pan. Condom tüüch gracias Teat Dios niüng ajlüyiw. Ndoj cas taquiiw a pan müet. \v 36 Quiaj meáwan nejiw tajneaj omeajtsüw, tetiw aton. \v 37 Leaw sajlüyiün tiül aaga nadam müx quiaj, sajlüyiün ijquiaw acoic miow ermiow gajponüy (276) nipilan. \v 38 Wüx landoj üetiw paxiün, quiaj tawijchaw tiül ndec meáwan trigo, tejyem alquiriw a müx. \s1 Tsoyot tiüt a nadam müx \p \v 39 Wüx larraw, quiaj tajüic a iüt, naleaing ngo mayajcüw nguiane. Tajawüw aaga iüt quiaj almajiür noic socol ayac püjchiün. Quiaj tapiüngüw sitiül alndom matepichaw quiaj a müx. \v 40 Quiaj tandojquiw milas nesap nine müx, tacueatíwan tiül ndec. Aton tachejtiw aaga las neoeleay remo neleainguiich a müx. Condom tateapiw a vela najlüy teoxing a nadam müx mangoch a iünd. Quiaj tajüy a müx aleáingan andüy tiül aaga socol quiaj. \v 41 Naleaing iünd talox xicon andüy wüx noic oxing niüng angochay ndec. Quiaj tajtoch a müx, nómban tajtsot tiüt teombas. Quiaj tapots ajmbaj imiün wüx owil, ajmbaj nej omal yow. \v 42 Condom tapiüngüw a soldados mambiyaw meáwan leaw apmambüw tiül manchiüc ngana mecuiürrüw, cos ndot apmajchiquiaw tiüt majrrocoj. \v 43 Naleaing aaga minatang ocueajiw soldados ngo müüch nejiw marangüw cos andiüm mawün wüx a Pablo. Quiaj tapiüng jane ndoj ombas ajrroc, ich majchiquiaw tiüt ombas nejiw, majtepiw wüx iüt. \v 44 Nganüy jane ngondom ombas ajrroc, ich mayambüw xiül tengwüy masey quiriw najmbaj müx leaw axomüw mambüw wüx. Atquiaj tawasan wüx ngo mandeow nejinguind, tümb najtepiün wüx iüt. \c 28 \s1 Teat Pablo alwüx nine iüt tiül ndec nenüt Malta \p \v 1 Wüx landoj laǘmb najtepiün wüx iüt, quiaj tanguiayasan aaga nine iüt tiül ndec quiaj, nenüt Malta. \v 2 Ajcüwa nipilan micual iüt moncül quiaj, najneájan majawüw xicon, tambeolüw xicon xeyay, tajalüw biümb najüetiün cos xowüy laquind, tenguial ajoet. \v 3 Condom tamb a Pablo mayamb nawaag soex mandaab. Wüx tapeay mayac tiül biümb a soex, quiaj taw nop ndiüc naw tiül a soex quiaj, cos larraar mayaag. Quiaj matsamb nej owix nej, rondótan wüx. \v 4 Ajcüwa nipilan micual iüt moncül quiaj, wüx tajawüw aaga ndiüc alrrondom wüx owix a Pablo, quiaj tendeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: \p ―Aaga naxey quiaj naleaing nembiy nipilan nej. Cos masey laáw wüx, ngo mandeow tiül ndec, nganüy mbich apmandeow; cos midiosaats ngondom müüch macül mapac nop nembiy nipilan ―awüw. \p \v 5 Naleaing Pablo tawiich owix nej andüy tiül biümb, quiaj tajmiüc a ndiüc andüy tiül biümb; ndoj nej ngo marang nej nicuajind. \v 6 Nejiw tenguial macüliw cajores apmapep nej, tengwüy cajores apmajmiüc mandeow. Pero wüx paxiüt macüliw ngo majüic marang nej nicuajind; quiaj tambiülüjchiw andeacüw, tapiüngüw Pablo lamidios nej. \p \v 7 Tiül aaga iüt niüng tajtepasan quiaj, ajlüy quiaj miíüt nop naxey nenüt Publio. Aaga naxey quiaj nenajiüt nej tiül aaga nine iüt tiül ndec quiaj. Nej tangoch ximbasan, at tüüch xicon nguiane naxojtan najneajay er nüt. \v 8 Wüx aaga nüt quiaj tiün andeow miteat a Publio, tasap mats üüch nej nerraar, arang nej nequixquix. Quiaj tamb a Pablo majaw nej, condom tataag orar. Wüx landoj masaj Teat Dios, tayac owix wüx ombas aaga niün andeow quiaj, quiaj tajneaj. \v 9 Wüx tanguiayaran aag ayaj, quiaj tapeayiw altigüy moniün andeow monaw tiül aaga nine iüt quiaj majaw nejiw a Pablo. Meáwan tajneajiw. \v 10 Condom ajcüwa nipilan quiaj, tapac omeajtsüw majawüw xicon, tambeolüw xicon. Ndoj wüx laliüc nawan quiaj, tüjchiw xicon meáwan leaw netam xicon najoyiün. \s1 Teat Pablo tapeay Roma \p \v 11 Wüx laǘmb arej caaw tatow sacüliün wüx aaga nine iüt tiül ndec, quiaj tawasan quiaj, samban tiül nop nadam müx naw tiül cambaj Alejandría, cos aaga müx quiaj tacǘlan quiaj wüx nüt aquind iünd. Aaga nadam müx quiaj narangüch wüx oxing ijpüw dios, nop nenüt Cástor alinop nenüt Pólux. \v 12 Condom tajtepasan wüx iüt tiül cambaj Siracusa. Tacülasan quiaj er nüt. \v 13 Ndoj nawasan quiaj, tambasan sasapan mbeaymbeay iüt, nómban samban tatüchasan cambaj Regio. Amb alinoic nüt tawasan quiaj, cos lamawün ncherec imiün cawac. Quiaj tatüchasan cambaj Puteoli wüx amb ic nüt. \v 14 Quiaj taxomasanüw acas monyar andeac Teat Jesús, tasajüw xicon nacüliün quiaj noic semán naquiüjpanüw. Condom nawasan quiaj, tambasan natüchiün tiül cambaj Roma, samban wüx iüt. \v 15 Ajcüwa monyar andeac Teat Jesús monaw Roma lamanguiayiw xicona saliücan, quiaj tambüw mangochiw xicon tiül cambaj Foro de Apio, altiül tangochiw xicon tiül cambaj Tres Tabernas. Wüx Pablo tajaw nejiw, quiaj tapac omeaats xeyay, tüüch gracias Teat Dios. \v 16 Wüx tapeayasan Roma, quiaj aaga minatang soldado tayac teowixaw monajiüt meáwan monamb tiül manchiüc. Naleaing Pablo tüjchiw macül pálwüx anopǘyan, tajiür nej nop soldado. \s1 Teat Pablo tandeac Mipoch Teat Dios tiül Roma \p \v 17 Laǘmb er nüt tatow sapeayiün Roma, quiaj tapiüng a Pablo majpajüw miün montangtang tiül nipilan judío leaw aliw quiaj. Condom wüx laímb mapeayiw niüng ajlüy nej, quiaj tasaj nejiw, tapiüng: \p ―Teat monxey micual xeíüt, masey xique ngo narang nicuajind ngo majneaj wüx ombasüw micual miiütaats, at ngo napiüng ngo majneaj marangüch meáwan leaw tarangüw mixejchiiüts, nganüy micual miiütaats tasapüw xic tiül Jerusalén, mayacüw xic teowixaw monajiüt monaw ningüy Roma namb tiül manchiüc. \v 18 Nejiw monajiüt wüx laǘmb manguiayiw nguineay sarang, quiaj tandiümüw matsambijchaw xic, cos ngo maxomüw wüx ximbas nicuajind nisoet para nandeow. \v 19 Pero nejiw micual miiütaats ngo mandiümüw majawüw tsajmbiün. Pares tapiüngas netam niün ningüy teombas a César majaraw wüx sasoet. Naleaing, xique ngo niün nayac asoet micual xeíüt. \v 20 Nganüy tapajas icon mewiünan mejawan xic, nasaj icon neol tayacüw sasoet micual miiütaats. Nganüy xique tatsaagaranas naag a galen cam, cos sayac wüx ximeaats nacül leaw lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios aliüc miün apmajlüy, atnej meáwan icootsa micual Israel teamacüliiüts ―aw a Pablo. \p \v 21 Nejiw quiaj tapiüngüw: \p ―Xicona ngo nanguiayiün nicuajind, ngo mapeay alngün nawiig imiün Judea mapiüng wüx ique, aton ngo miün alngün micual miiütaats masajüw xicon mandeacüw sitiül ique ngo majneaj temerang. \v 22 Naleaing nganüy sandiüman nanguiayiün mesaj xicon nguineay indeac. Cos xicona lananguiayiün nguiajantanej anderac ngo majneaj wüx ombasüw leaw monquiajchay wüx aaga poch quiaj ―ajüw nej. \p \v 23 Condom tayacüw alinoic nüt miünüw. Wüx tatüch aaga nüt, quiaj tapeayiw niüng acül nej xeyay nipilan. Nej tamelich masaj nejiw wüx Mipoch Teat Dios leaw taquiaach Teat Jesús, tamelich andeac ümb arraw, ndot laquinüt. At tasaj nejiw nguineay alndom majlüyiw tiül micambaj Teat Dios. Nej tüüch nejiw majawüw nguineay lamapiüng wüx Teat Jesús tiül Mipoch Teat Dios leaw tarang Moisés at leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios. \v 24 Altiül tajawüw naleaing, aton tayariw leaw tandeac a Pablo; nganüy altiül ngo mayariw. \v 25 Cos ngo mandeacüw nóiquian, altiül tapiüng naleaing, altiül tapiüng ngo maleaing; quiaj tandiümüw majtsoriw. Wǘxan nganaw majtsoriw, quiaj tasaj nejiw a Pablo: \p ―Naleaing lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios tarang teat Isaías aaga nendeac andeac Teat Dios, wüx tüüch nej poch a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios mandeac masaj mixejchiiüts. Tapiüng: \q1 \v 26 Quiür isajüw a cambaj quiaj: \q1 Masey apmenguiayiün naag ilajcan, \q1 ngome apmejawan cuane amb apiüng. \q1 Masey apmejawan naag iniüjcan, naleaing ngome apmejawan cuane. \q1 \v 27 Cos ajcüwa nipilan quiaj nadam omeajtsüw, \q1 nelajcüw, pares ngo manguiayiw, \q1 amontsotsüw oniüjcüw, \q1 gana maxomüw majawüw; \q1 cos ngo mandiümüw majawüw cuane amb apiüng, \q1 ngo müjchiw olajcüw manguiayiw, \q1 at ngo mayacüw wüx omeajtsüw leaw anguiayiw, \q1 cos ngo mandiümüw leaam omeajtsüw wüx aaga ngo majneaj teamarangüw, ndoj marangüw najneaj. \q1 Pares xique ngondom nawün asoetiw nejiw, irajüw, aj nej a Isaías. \m \v 28 Nganüy inguiayiün, cos ngo mendiüman meyariün aag ayaj, pares Teat Dios lamüüch mamb masoiquiw nipilan ngome judíos alndom maw asoetiw nejiw. Nejiw mbich apmanguiayiw ―aj nejiw a Pablo. \p \v 29 Wüx landoj masaj nejiw aag ayaj a Pablo, quiaj tajtsoriw, tapots asajayej wüx aag leaw tanguiayiw quiaj. \p \v 30 Pablo tacül quiaj palanüy iüm neat tiül nop iüm angüy, xeyay tapac omeaats majaw meáwan leaw tambüw quiaj majawüw nej. \v 31 Nej tasaj nejiw nguineay alndom majlüyiw tiül micambaj Teat Dios, at taquiaach nejiw wüx Teat Jesucristo, ngo mimbol manguiay jangantanej, nejinguind ngo mapal nej.