\id JHN \h SAN JUAN \toc1 An alhua’ cau thuchath c’al an t’ocat inic Juan \toc2 SAN JUAN \toc3 Jn. \mt1 An alhua’ cau thuchath c’al an t’ocat inic Juan \c 1 \s1 Jaja’ axi bijiyab ti Cau ani hua’tsin ti inic \p \v 1 C’uajatits jaja’ axi bijiyab ti Cau tam ti yabaye ts’ejcath an eb ani an tsabal. C’uajatits c’al a Dios, ani pel jaja’its a Dios. \v 2 C’uajatits c’al a Dios tam ti yabaye hua’ats jant’o ts’ejcath. \v 3 Ani pithan c’al a Dios in uchbil quin ts’ejca’ patal jahua’ hua’ats xohue’. Ani c’al jaja’ jats ti ts’ejcanenec patal jahua’ hua’ats tim puhuel an eb ani tim puhuel an tsabal. \v 4 Ja’its jaja’ ax tu pithal i it ejattalab ani i tajaxtalab ti ichich. \v 5 Jaxtam yabats u xe’ets huahua’ al an yic’uax, ani ni jita’ tam inic yab in ejtohual tucu tepthanchi nixe’ xi tajaxtalab ti ichich. \p \v 6 Chich jun i inic im bij a Juan abath c’al a Dios. \v 7 Chich abal quin olna’ an chubaxtalab tin cuenta nixe’ xi tajaxtalab, abal patal ta ca belchin jita’ ca olchin. \v 8 A Juan yab ja axi tu pithal i tajaxtalab ti ichich, expith abath c’al a Dios abal quin olna’ an chubaxtalab tin cuenta jaja’ axi tu pithal an tajaxtalab. \v 9 Tu pithalac i chubax tajaxtalab ti ichich abal patal huahua’ cu ulitsac tin tamet a Dios. Ja’its jaja’ axi bijithits ne’ets ca chich teje’ tsabal. \p \v 10 Ani chubax chich talbel teje’ tsabal. Aba ani’ in ts’ejcamal an eb ani an tsabal ani patal jahua’ hua’ats, bel yab exlanchat in ey c’al an inicchic. \v 11 Chich teje’ tsabal ax in ts’ejcamal jaja’, ani yab bats’uhuat c’al in at juntalchic. \v 12 Aba ani’ yab bats’uhuat c’al in at juntalchic, bel hua’ats i inicchic c’al ti bats’uhuat ani c’al ti belan. Ja’its tin ebal jaja’ abal am belomchic im bajuhual tin tsacamil a Dios. \v 13 Antsana’ tim bajuhual cum pel in culbetal a Dios. Yab ja tim bajumal tin ebal in t’ajtal ey ti hua’tsinenec. Yab ja tin ebal in le’nomtal i inic, ani yab ja tin ebal in tsalap i inic quim baju antsana’ tin tsacamilchic a Dios. \p \v 14 Ja’its nixe’ axi bijiyab ti Cau ani hua’tsin ti inic. Xe’tsin teje’ tsabal junat c’al huahua’. Tu tejhua’methanchi in ts’alat. I exlanchi in ey pel in lej juncats Tsacamil a Dios ani in ts’alat jaye ejtil in Tata ti eb. Ja’its jaja’ ax tu tejhua’methanchi in alhua’ inictal a Dios ani tu calpunchi an chubaxtalab. \v 15 Ja’its a Jesucristo olnamejits c’al a Juan antse’: \p ―Chichits jaja’ ax u ulumalits ne’ets ca chich. Lej pulic in ey ani nana’ iba. Ejatits jaja’ tam ti nan yabaye in hua’ats. \p \v 16 C’al patal jahua’ in cua’al a Jesucristo i ets’ey bats’uhual yan i lablinchixtalab c’al tin ebal in alhua’ inictal. \v 17 C’al jaja’ a Dios tu abchi in alhua’ inictal ani an chubaxtalab. Tam ti biyalits a Dios in abchi c’al a Moisés an inicchic am biyal ts’ejcath cau ax in olnal in uchbixtalchic a Dios. \v 18 Aba ani’ yab i ejtohual qui tsu’chi in lej hual a Dios, bel jaja’ a Jesucristo putat chich tucu tejhua’methanchi in lej ey a Dios. In ejtohual tucu tejhua’methanchi, cum ja’its in lej juncats Tsacamil a Dios axi ets’ey c’uajat utat tin ichich a Dios. \s1 In olnal a Juan pujax a Jesucristo \r (Mt. 3.11–12; Mr. 1.7–8; Lc. 3.15–17) \p \v 19 An levitachic axi pel i beletnom c’al in tiyopanil an Israelchic ani i pale’chic jaye aban c’al i Israelchic axi ti Jerusalén abal ca c’ale quin tauna’ a Juan. Quin conoychic max jaja’ a Juan ja’its a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. \v 20 Ulitschic c’al a Juan ani tequeth uchan antse’: \p ―Nana’ yab ja in Cristo. \p \v 21 Tam conoyab antse’ a Juan: \p ―¿Tam jita’ tata’ max yab it Cristo? ¿Hualam pel it Elías axi pelac in caulomejil a Dios ti biyal, axi uxnal ne’ets ca huichiy teje’ tsabal junil? \p Toc’tsin a Juan: \p ―Nana’ yab ja. \p Ani conoyabe antse’: \p ―¿Max yab it Elías hualam tata’its nixe’ xi caulome ax in ulumalits a Moisés ne’ets ca chich? \p Toc’tsin a Juan: \p ―Iba nana’ yab ja. \p \v 22 Taley uchan a Juan c’al jaja’chic: \p ―Tam tucu ucha’ jita’ tata’ abal qui olchi axi tihua’chic tu abamal. Tucu lejquith ucha’ jant’o a ey. \p \v 23 A Juan in toc’tsiychic: \p ―Nana’ u ey tin thajchix c’al in cahuintal a Dios teje’ al an joltam ju’tamq’ui ca tamcun an inicchic. U thajchixnanchal an cau ax in ulumal am biyal caulome c’al a Dios Isaías antse’: Ca ts’ejcacanchi am bolith bel an Ajatic jun ti ca ulits. \p \v 24 Talchic nixe’ axi che’nec quin conoy a Juan abal jita’ jaja’ pelchic xe’ i fariseo. \v 25 Exomchic in conoyale a Juan: \p ―¿Max yab it Cristo, tamna’ jale’ it pujal? A ulu yab it Cristo, ani yab it Elías, ani yab nixe’ xi caulome in ulumal a Moisés ne’ets ca chich. Tucu ucha’ jant’o a ey abal jale’ it pujal. \p \v 26 A Juan in toc’tsiychic: \p ―Nana’ in xe’ets tim pujal c’al i ja’, ani xe’etsits jun c’al tata’chic yab a exlanchal in ey. \v 27 Taye ne’ets ca chich jaja’ axi lej pulic in ey ani nana’ iba. Nana’ lej tsa’at u ey, ma yab ne’ets cu baju cu tixc’anchi im pajab. \p \v 28 Im bij an c’uajattalab Betábara jun ti t’ilmats a Juan c’al an fariseochic antsana’. Tats ti xe’ets jaja’ ti pujal jum poq’ue’ am pulic itse’ Jordán. \s1 A Jesús ejtil i cordero axi tsemtha ti biyal tin cuenta in hualabchic an inic \p \v 29 Aytalab q’uicha a Juan in tsu’u talits ututul a Jesús. In ulu: \p ―Ca tsu’uchic ta talits jaja’ axi abnenec c’al a Dios abal ca paculanchat in hualab an inicchic. Pel jaja’ ejtil an cordero axi ti jayq’ui’ tsemthachicab c’al an Israelchic tin cuenta in hualabchic. \v 30 Ja’its jaja’ ax u olna’its abal taye ne’ets ca chich. Lej pulic in ey ani nana’ iba. Ja’its axi ejatits tam ti nan yabaye in hua’ats. \v 31 Aba ani’ ti c’a’al yab u lej tajax exla’ jaja’, bel nan tu pujayalchic c’al i ja’ axi tit Israel abal ca lej t’ojojoy a ichich ani ca tequeth exla’ jaja’ ax u olnal. \p \v 32 Cahue a Juan in ulu: \p ―U tsu’u tal ti eb pa’i’il an Espíritu Santo ejtil i cucu’. Taley jilc’on c’al jaja’ ax tu ucha’ abnenec c’al a Dios. \v 33 Nana’ yabaye u lej tajax exla’ jita’ jaja’ c’al ti jilc’on an Espíritu Santo. Expith a Dios ax tin aba’ tim pujal c’al i ja’ tin ucha’ max cu tsu’u pa’i’il an Espíritu Santo ani ca jilc’on c’al jun i inic, jats axi ne’ets ti pujal c’al an Espíritu Santo. \v 34 Xohue’ u tsu’umalits jant’ini’ tin uchan antsana’ c’al a Dios. Ani nan tu olchalchic an chubaxtalab abal ja’its jaja’ pel in Tsacamil a Dios. \s1 In oc’ox exobalilchic a Jesús \p \v 35 Aytalab q’uicha c’uajat a Juan junil jun tin c’a’al tsu’umalits a Jesús. C’uajat jaye c’al jaja’ tsab in exobalilchic. \v 36 In tsu’tal ne’ets huat’el a Jesús, ani in ucha’ in exobalilchic: \p ―Ca tsu’uchic tana’ u huat’el jaja’ ax tu olchits abnenec c’al a Dios. Pel jaja’ ejtil an cordero axi ti jayq’ui’ tsemthachicab c’al an Israelchic tin cuenta in hualabchic. \p \v 37 Tam ti ats’anchat a Juan abal antsana’ in ulu c’al xi tsab in exobalil, tam ta ts’at’eychic c’al a Jesús. \v 38 Tam a Jesús huenc’on quin met’a’ tin cux, in tsu’u abal ts’at’enequits tsab i inic. In conoychic: \p ―¿Jant’o a le’chic? \p Toc’tsinchic: \p ―Tucu ucha’ Exobchix, ju’ta tit c’uajil. \p \v 39 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Huana qui tsu’u. \p Tam ta c’aletschic quin tsu’u jun tu c’uajil a Jesús. Cum pelits i tse’ hora an huacal tam ti ulitschic, ta jilc’on taja’. \v 40 Jun axi ts’at’enec tsab c’al a Jesús pel a Andrés axi pel in ebchal a Simón Pedro. \v 41 Taley a Andrés thubat c’ale quin aliy in ebchal Simón. In ela’ ani in ucha’: \p ―Xohue’ i ela’its an Mesías. Ja’its a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. \p \v 42 Tam thubat ne’tha a Simón c’al a Andrés jun ti c’uajat a Jesús. Tam ti a Jesús in tsu’u a Simón, in ucha’: \p ―Tata’its Simón pel ti tsacamil a Jonás. Ma xohue’ ne’ets quit bijiyat tit Cefas ax in le’ quin ulu Pedro. \s1 Uchan a Felipe ani a Natanael ca ts’at’ey c’al a Jesús \p \v 43 Aytalab q’uicha a Jesús c’ale ti Galilea quin tsa’biy i cuenchalabchic taja’. In tamu oc’ox a Felipe, ani in ucha’: \p ―Tiquin ts’at’enchi. \p \v 44 In q’uima’ a Felipe c’uajat ti bichou Betsaida axi jaye pel im bichohuil a Andrés ani a Pedro. \v 45 Tam c’ale a Felipe quin aliy a Natanael. In ela’ ani in ucha’: \p ―I tsu’umalits xohue’ nixe’ xi inic ax u olnab ma ti biyalits ne’ets ca chich. Ja’its jaja’ ax u olnab ti al an thuchath u thuchan c’al a Moisés ani c’al am biyal caulomechic c’al a Dios. Pelits a Jesús axi pel in tsacamil a José ax u c’uajil ti bichou Nazaret, in ulu a Felipe. \p \v 46 Tam in ulu a Natanael: \p ―Auxe’ max ja’its a Jesús ax u olnab c’al am biyal caulome ne’ets ca chich. I tso’obits abal yab hua’ats ni jun i alhua’ inic ti Nazaret. \p Tam a Felipe in toc’tsiy: \p ―Max yab a belal, huana qui tsu’u. \p \v 47 Tam ti a Jesús in tsu’u uteyits a Natanael, in ulu: \p ―Ca t’aja’ ti cuenta ta tal jun i Israel axi lej chubax in ichich. \p \v 48 Tam a Natanael in conoy a Jesús: \p ―¿Jant’ini’ tin exlal jant’ini’ u ey? \p Toc’tsin a Jesús: \p ―Nan tu tsu’u ani tu exla’its tam tit cubat tihua’ acan i te’ higuera. Ma tam ti yabaye it uchnenec c’al a Felipe quit chich tiquin tsu’u, nan tu tsu’u. \p \v 49 Tam uchan a Jesús c’al a Natanael: \p ―Lej chubax Exobchix, nan u belal abal pel ti Tsacamil a Dios. Tata’its axi it bijithits c’al a Dios ne’ets quit chich tit Ts’ale c’al huahua’ tu Israel. \p \v 50 Toc’tsin a Jesús: \p ―Hualam max a belal abal nana’ pel tin Tsacamil a Dios cum tu ucha’its abal tu tsu’u tam tit cubat tihua’ acan i te’ higuera. Aba ani’ a jic’palits abal nan antsana’ tu tsu’u, ne’ets ca jic’paye más i lej pulic t’ajbilab axi ne’ets cu t’ajaye. \p \v 51 A Jesús in uchayechic: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal ne’etse tu tejhua’methanchi u ey. Ne’ets ca tso’obna’chic talbel abal nana’ tin Juntal patal an inicchic pel tin abatnom c’al i ángelchic ti eb. \c 2 \s1 An ajib tin cuenta an tomquintalab ti bichou Caná axi cuentalith Galilea \p \v 1 Ne’ets quin t’aja’ ox a q’uicha tam ti caunenec a Natanael c’al a Jesús, ani exom i ajib tin cuenta i tomquintalab ti bichou Caná axi cuentalith Galilea. Tats ti c’uajat in mim a Jesús c’al an ajib. \v 2 C’uajatchic taja’ jaye a Jesús ani huahua’ tu exobalilchic, cum u caniyame cu c’ale. \v 3 Ani cum talits an vino, uchan a Jesús c’al in mim: \p ―Yabats hua’ats i vino quin uts’a’chic. \p \v 4 Toc’tsin a Jesús: \p ―Ca aychi hue’, mim. U tso’ob jant’o ne’ets cu t’aja’ tam quim bajuhuits an hora cu t’aja’. In q’uibchale hue’ abal cu t’aja’. \p \v 5 Tam in mim a Jesús in ucha’ am buc’ulchic c’al an c’apnel ani c’al an uts’nel: \p ―Ca t’ajchichic patal jahua’ ne’ets ti ucha’ jaja’. \p \v 6 Hua’ats taja’ acac i pulic mul ax u balchixnab c’al an ja’ abal quin t’acaxna’ an Israelchic tam ne’ets ti c’ac’nax c’al a Dios. Ti junchic an mul in ac’nal jat’hua’ ti tse’ inicchic ani ti bo’ inic i litro i ja’. \v 7 A Jesús in ucha’chic am buc’ulchic c’al an c’apnel ani c’al an uts’nel: \p ―Ca t’uchiychic c’al i ja’ nix an mul. \p Ani in t’uchiychic ma eblim. \v 8 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Ca caltha’ hue’ i ja’ ani ca nenchi tihua’ an cuentalom c’al an ajib. \p Tam in caltha’chic ani in nenchi jant’ini’ ti uchan c’al a Jesús. \v 9 An cuentalom im bats’u ani in leca’ an vino axi pelac i ja’. Yab in tso’ob ju’ta tin chi’tha’, expith in tso’obits ax in caltha’chic an ja’ quim bina’. Tam an cuentalom in caniy ca chich an tomiclab inic. \v 10 Ani in ucha’: \p ―Ets’ey in ujnam an inic quin oc’ox pitha’ axi lej huinat alhua’ an vino ca uts’an yan c’al an tamcunel ajibal, ani taley tiq’uele axi yab lej alhua’. Tata’ yab a t’ajamal antsana’. Hue’its ne’ets ca taley an ajib, ani ma xohue’ a pithal an vino axi lej huinat alhua’. \p \v 11 Antsana’ a Jesús tin huenc’ou an ja’ ti vino ti al an ajib tin cuenta an tomquintalab ti bichou Caná axi cuentalith Galilea. Ja’its an oc’ox labith t’ajbilab in t’aja’ ti tsu’bixtalab c’al in ey. Cum antsana’ in tejhua’metha’ in ey abal in lej cua’al in tsap, jaxtam huahua’ pel tu exobalilchic a Jesús i belamal. \p \v 12 Taley u c’ale huahua’ tu exobalil a Jesús junax c’al jaja’ ti bichou Capernaum, ani c’al in at ebchalchic, ani c’al in mim’ jaye. Ani tats tu jilc’onchic tsab ox a q’uicha. \s1 A Jesús in quethmayal eleb i inicchic axi al am pulic tiyopan \r (Mt. 21.12–13; Mr. 11.15–18; Lc. 19.45–46) \p \v 13 Hue’its ne’ets quim baju an q’uicha tam an Israelchic quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Cum ne’ets quin t’aja’chic ti bichou Jerusalén, tats ti c’ale tihua’ a Jesús. \v 14 Otsits al an tiyopan ani in tsu’u i nujul hueyax, ani i nujul oveja, ani i nujul lab cucu’. Hua’ats jaye al an tiyopan quetechic tin mexajil i jalum tuminchic. \v 15 Tam tin tsu’u a Jesús jahua’ in t’ajalchic, in ts’ejca’ jun i cuathaxtalab ts’aj abal quin quethmaychic. Taley in tala’ quethmachiquiyal eleb an nujulchic c’al patal an ovejachic ani an hueyaxchic. In cuajlachiquinchal in mexajil an jalum tuminchic, ani huac’lalal ti c’ale in tuminal. \v 16 Tam a Jesús in ucha’chic an nujul lab cucu’: \p ―Ca thubat caltha’ a nujnelil ani yabats ca eyentha’ ti nujumtalab in q’uima’ u Tata ti eb. \p \v 17 Tamits huahua’ tu exobalil i t’ila’ jahua’ thuchath tin T’ocat Thuchlab tin cuenta a Jesús antse’: Tu t’ayat ichich u lej cua’al u canat abal ca chubax eyentha in q’uima’ a Dios jant’ini’ in tomnal ca eyentha c’al axi lej chubax c’ac’nax c’al a Dios. \p \v 18 Tam conoyat a Jesús c’al talchic i Israelchic: \p ―¿Jant’o ne’ets ca t’aja’ ti tsu’bixtalab abal qui tso’obna’ max chubax a cua’al a uchbil ca tala’ quethmay i inicchic antsana’ eleb ti al an tiyopan? \p \v 19 Tam a Jesús in toc’tsiychic: \p ―Max tata’chic ca paclu axe’ xi tiyopan, nan ne’ets cu tsab ts’ejca’ junil ti ox a q’uicha. \p \v 20 Ani uchan a Jesús c’al jaja’chic: \p ―Auxe’ max ca chubax ejtou ca tsab ts’ejca’ ti ox a q’uicha, cum an ts’ejcomchic c’al axe’ xi tiyopan in t’ojna’ tsab inic c’al acac i tamub ti ts’ejcom. \p \v 21 Tam ti a Jesús in ulu antsana’ c’al an tiyopan, pel i t’ipchixtalab c’al in inictal. \v 22 Huahua’ tu exobalilchic yab i thubat ejtiy nix an cau jahua’ in ulu. Expith i ejtiyits talbel tam ti ejthachits a Jesús. I t’ila’chic tamna’ jahua’ in ulumalits abal ne’ets quin tsab ts’ejca’ junil an tiyopan ti ox a q’uicha. Ma tamna’its i lej belchits jahua’ antsana’ thuchath ti al an T’ocat Thuchlab in cahuintal a Dios ani jahua’ in ulumalits a Jesús. \s1 A Jesús in exlanchal in ichich tim patal an inicchic \p \v 23 Exome an ajib ti bichou Jerusalén tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic an Israel. Tats ti xe’ets a Jesús in t’ajalchic i labith t’ajbilab ti tsu’bixtalab c’al in ey, ani c’al yantalam i inicchic tu belnal tam ti tsu’tabits jahua’ in t’ajamal. \v 24 Cum a Jesús in tala’ exlanchal in ichich jaja’chic, yab in lej bela’ max pel i chubax belom. \v 25 Yab in yejenchal ca olchin in ey an inic, cum in tala’ exlanchalits jant’o tam tsalap in ne’thal tin ichich an inicchic. \c 3 \s1 Jesús ani a Nicodemo \p \v 1 Hua’ats jun i inic pel i oc’lec c’al an Israelchic ax im bij Nicodemo. Jaye pel i fariseo. \v 2 Chich acal quin tsa’biy a Jesús, in ucha’: \p ―Huahua’ tu Israel i tso’ob abal it abath tit Exobchix c’al a Dios abal tucu exobchi in cahuintal. Cum tu tejhua’methanchal a tsap c’al i labith t’ajbilab, jaxtam i tso’ob abal it lej abath c’al a Dios ani jaja’ ti tolmiyal. \v 3 Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Lej chubax nan tu uchal abal c’al in t’ajtal ey ti hua’tsinenec ni jita’ yab in ejtohual quin tso’obna’ jant’ini’ tin t’ajal a Dios ti Ts’ale. In yejenchal ca oc’ox it hua’tsin. \p \v 4 Tam conoyat a Jesús c’al a Nicodemo: \p ―¿Jant’ini’ in ejtohual ca it hua’tsin jun ani puliquits ti inic? Auxe’ max in ejtohual ca huichiy tin chucul in mim ani ca it hua’tsin junil ti t’ele’. \p \v 5 Toc’tsin a Jesús: \p ―Expith jitats ca it ejatliyat c’al i ja’ ani c’al an Espíritu Santo, jats ne’ets ca otsits jun tin t’ajal a Dios ti Ts’ale. Lej chubax jahua’ antsana’ nan tu uchal. \v 6 Ca hua’tsin i t’ele’, in cua’al in anam t’u’ul ejtil in mim ani in tata. Ca it ejatliyat jun i inic c’al an Espíritu Santo, in cua’al i it ejattalab. \v 7 Yab ca jic’pa’ abal nan tu uchal in yejenchal ca it hua’tsin jitats in le’ ca otsits jun tin t’ajal a Dios ti Ts’ale. \v 8 U juchnal an ic’ abal ju’tamq’ui quin le’na’. Aba ani’ a ejtohual ca ats’anchi in cahuith an ic’, yab a tso’ob ma ju’ta ti tal ani ma ju’ta ti ne’ets. Antsana’ jaye yab a ejtohual ca tso’obna’ jant’ini’ tu it ejatliyab i inicchic c’al an Espíritu Santo. An Espíritu Santo im pithal i it ejattalab an inicchic jitats quin le’nanchi quim pitha’, ani yab a ejtohual ca tso’obna’ jant’ini’ tim pithalchic. \p \v 9 Tam conoyat a Jesús c’al a Nicodemo: \p ―¿Jant’ini’ tam u ejtohual cu bats’u i it ejattalab? \p \v 10 Toc’tsin a Jesús: \p ―Tata’ ojni’ it lej huit’ath tit exobchix c’al an Israelchic ani jant’ini’ ti yab a ejtohual ca ejtiy an cau jahua’ nan tu uchal. \v 11 Nan u tso’obits abal jats an lej chubax cau jahua’ tu uchal, cum tin tso’oblinchamalits u Tata ti eb. Aba ani’ pel i chubaxtalab, yab a le’ ca belchi. \v 12 An cau axi nan tu t’ilchal tin cuenta teje’ tsabal yab a le’ ca belchi, ani más yab ne’ets ca belchi max tu t’ilchiye hualim xi tihua’ c’al u Tata ti eb. \p \v 13 Nana’ tin Juntal patal an inicchic u c’uajattal ti eb, ani expith nana’ ja’its an inic ax im pa’inec in tal ti eb. \v 14 Tam ti biyal a Moisés in ts’ejca’ c’al i pat’al in t’ipoth inquithtal i tsan, ani in tejcou chum i acanlab ti al an joltam. Quin met’a’ jitats ts’icathits c’al an tsan, ani ne’ets ca jeltha. Nana’ tin Juntal patal an inicchic im bijchithits quin q’uet’an al jun i pelc’oth te’. \v 15 Antsana’ ne’ets quin t’ajchin abal ca pithan i it ejattalab patal jitats tiquim bela’ nana’, ani ne’ets ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios yab ca q’uibey, in ulu a Jesús. \s1 A Dios pel i c’anithom c’al an inicchic \p \v 16 Cum a Dios lej ichich hual in tsu’tal an inicchic, jaxtam in aba’ in lej juncats Tsacamil ca chich teje’ tsabal. Patal jitats quim bela’ in Tsacamil a Dios ne’ets ca pithan i it ejattalab abal ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios yab ca q’uibey. \v 17 A Dios in aba’ in Tsacamil abal c’al jaja’ ca jec’ontha an inicchic, yab abal ca jolbiyat. \p \v 18 Jitats quim bela’ in Tsacamil a Dios yab ne’ets ca jolbiyat c’al a Dios. Max yab quim bela’ tamna’ jolbithits. \v 19 Jolbithits cum yab im belal ani im pojcal jaja’ axi che’nec quim pitha’ an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Tocat in culbetnale ca xe’tsin más al an yic’uax ani iba al an tajax. Antsana’ in culbetnal cum in ey in c’anithal ani in t’ajal jahua’ yab alhua’. \v 20 Patal jitats ax in t’ajal jahua’ yab alhua’ im pojcal an tajaxtalab, cum yab in le’ ca tejhua’metha jahua’ yab alhua’ in t’ajal. \v 21 Jitats in ne’thal juncuth in tsalap c’al an chubaxtalab u xe’ets al an tajax, ani antsana’ ti ne’ets ca tsu’tat c’al in at inic abal u tolmiyab c’al a Dios quin t’aja’ jahua’ alhua’. \s1 T’ilom junil a Juan pujax c’al a Jesús \p \v 22 Taley talbel u c’ale huahua’ tu exobalil a Jesús junax c’al jaja’ ti tsabal Judea. Ani taja’ xe’ets a Jesús ti pujal tsab ox a q’uicha. \v 23 Jayetseq’ui taja’ utat hue’ ti Enón axi utat ti bichou Salim, xe’ets ti pujal a Juan cum hua’ats yan i ja’ taja’. Tats tu che’el an inicchic ani u pujnal. \v 24 Antsana’ ti xe’ets a Juan tam ti yabaye baliyame ti al an huic’axte’. \p \v 25 Tam taja’chic in ts’i’quiy ti t’ilom talchic in exobalil a Juan ani talchic i Israelchic. In t’iloxnal jant’o in ey ca t’oquetha an inicchic ani ca t’oquetha an eyextalab abal tin cuenta an c’ac’naxtalab c’al a Dios. \v 26 Taley chich c’al a Juan in exobalilchic quin tauna’. Uchan a Juan c’al jaja’chic: \p ―Ca t’aja’ ti cuenta exobchix, nixe’ xi inic a ulu abal it junax xe’tsin c’al jaja’ ti jayq’ui’ jum poq’ue’ ti pulic itse’ Jordán. Xohue’ xe’ets ti pujal jaye, ani jat’hua’ tim patal an inic u ts’at’el c’al jaja’. \p \v 27 Tam a Juan in ucha’chic: \p ―Pelits a Dios expith ax im pithal in uchbil an inicchic, max ti pujal ani max jant’ots in uchbil. \v 28 Nan tu lejquith ucha’itschic abal nana’ yab ja in Cristo. A Dios tin aba’ quin chich hue’ oc’chith abal cu tolmiy an inicchic quin t’ojojoy in ichich abal quim bats’u a Cristo talbel. \v 29 An ts’ic’ach axi ne’ets ca tomquin c’al i inic ne’ets ca c’alna c’al jaja’. Antsana’ jitats ca juncun c’al a Cristo ne’ets ca c’alna c’al jaja’. Nana’ expith u tolmiyal an inicchic ca juncun c’al a Cristo ejtil max pel tin conox c’al i ts’ic’ach ax u le’nab ca juncun c’al i cuitol. In lej culbel tam u juncunal i inicchic c’al a Cristo. \v 30 Lej bijithits a Cristo expith ca c’athpich t’ajchin ti cuenta c’al an inicchic cum in ey lej pulic, ani nana’ tocat quin tsu’tat más tsa’at u ey. \s1 Im pulic ey a Cristo axi tal ti eb \p \v 31 A Cristo ojni’ tal ti eb ani lej c’athpich pulic in ey. Yab hua’ats jita’ teje’ tsabal quim baju ejtil in ey jaja’. Jitats ca hua’tsin teje’ pel i inic, ani in t’iloxnal jahua’ hua’ats teje’ tsabal. \v 32 A Cristo tal ti eb ani in t’iloxnal jahua’ in tsu’umal ani jahua’ in ats’amal ti eb. Ani an inicchic yab in le’ quim belchi jahua’ in ulal. \v 33 Max i belchal jahua’ in ulal a Cristo abal lej chubax, tam jun t’ajat i mac’uchith belchal jaye abal chubax patal jahua’ in ulal a Dios. \v 34 Cum ja’its a Dios ax in aba’ a Cristo teje’ tsabal abal tucu olnanchi in cahuintal a Dios. Patal jahua’ in ulal jaja’ pel i chubaxtalab cum jum putat pithnenec an Espíritu Santo c’al a Dios, ani yab pithnenec t’ipothq’ui. \v 35 An Tatalab ti eb in lej c’anithal a Cristo cum pel in Tsacamil, ani in tala’ pithamalits tin c’ubac patal jahua’ hua’ats ti eb ani ti tsabal. \v 36 Jitats quim bela’ in Tsacamil a Dios, jats ax u pithnal i it ejattalab abal ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios. Jitats yab quim bela’, jats ne’ets ca ijcanchat an c’ac’ath yajchictalab c’al a Dios taye tal. \c 4 \s1 A Jesús ani an uxum axi pel i Samariajib \p \v 1 In ats’a’ an fariseochic abal lej yan i inicchic u ts’at’el ani u pujnal c’al a Jesús, ani c’al a Juan hue’ jun tsab expith. \v 2 Antsana’ in ats’a’chic aba ani’ jaja’ yab u pujal a Jesús. Expith u pujalchic huahua’ tu exobalil. \v 3 Tam tin tso’obna’its a Jesús abal antsana’ ti olchinenec nixe’ xi fariseochic, tamna’ cale ti pulic bichoulom Judea ne’ets ca huichiy ti pulic bichoulom Galilea. \p \v 4 Abal ca ulits ti Galilea in yejenchal ca huat’ey ti Samaria. \v 5 Tam ti ne’etsits ti bel im baju jun i bichou im bij Sicar axi cuentalith Samaria. Nixe’ xi bichou Sicar utat an tsabal ax a Jacob tam ti biyalits im pitha’ in tsacamil José. \v 6 Tats ti hua’ats jun i mom im bij in momil a Jacob. Cum tsequenequits a Jesús ti belal coyots ba’ an mom. Lej hue’its in le’ quim baju ts’ejel q’uicha. \v 7 Tam chich jun i uxum Samariajib quin caltha’ an ja’. Uchan c’al a Jesús: \p ―Tiquim pitha’ an ja’ cu uts’a’. \p \v 8 Biyat u c’alnequits huahua’ tu exobalilchic a Jesús ti bichou abal qui ts’a’iy jant’o qui c’apu. \v 9 Tam uchan a Jesús c’al nixe’ xi uxum: \p ―Cum tata’ pel it Israel ani nana’ pel in Samariajib yab in tomnal tata’ tiquin conchi i ja’. \p Antsana’ in ulu cum yab u le’nab an Samariajibchic c’al an Israel. \v 10 Toc’tsin a Jesús: \p ―Yab tin exlanchal u ey ani yab a tso’ob jahua’ in le’ ti pitha’ a Dios. Max tin exlalac jita’ nana’, tin conchamalac ani nan ne’ets tu pitha’ i ja’ tin cuenta a ejattal c’al quit ejatlinchat ets’ey. \p \v 11 Uchan a Jesús: \p ―¿Tata’ ojni’ pay’lom, ju’ta ta cua’al an ja’ ax tin ucha’ ne’ets tiquim pitha’ tin cuenta u ejattal? Ma yab a cua’al jant’o ta ca caltha’ i ja’ al axe’ xi luputh mom. \v 12 Te tu jilchamal axe’ xi mom i biyal juntal Jacob. Teje’ tin calthamal i ja’ abal quin uts’a’chic c’al in tsacamilchic ani c’al i co’nelchic. Auxe’ max jats tata’ ax it lej pulic a ey ani jaja’ a Jacob hue’ tocat in ey. \p \v 13 Toc’tsin a Jesús: \p ―Ne’ets ca tajlun ti chiquel jitats quin uts’a’ an ja’ al axe’ xi mom, ani talbel junil ne’ets ca chiquey. \v 14 Jitats quin uts’a’ an ja’ axi nan cu pitha’ tin cuenta in ejattal yabats ne’ets ca chiquey. Pel ejtil i elel ja’ tin ichich axi yab jayq’ui’ u thiquel. Ne’ets ca lejat it ejatlinchab in ejattal abal ets’ey. \p \v 15 Tam uchan a Jesús c’al nixe’ xi uxum: \p ―Ojni’ pay’lom, tiquim pitha’ an ja’ cu uts’a’ a ulal a cua’al abal yabats quin chiquey, ani yabats cu yejenchi quin huichiy cu caltha’ an ja’ teje’ al an mom. \p \v 16 Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Quit c’ale ca ucha’ ca chich teje’ a tomquil. \p \v 17 Toc’tsin an uxum: \p ―Nan yab u cua’al u tomquil. \p Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Lej chubax jahua’ a ulal abal yab a cua’al a tomquil. \v 18 A co’oyamalits bo’ i inic ani ax a cua’al xohue’ yab pel a tomquil. Lej chubax a ulu abal yab a cua’al a tomquil. \p \v 19 Tam tin ats’a’ antsana’ an cau an uxum, tam in ucha’ a Jesús: \p ―Tata’ ojni’ pay’lom, hualam pel it caulome c’al a Dios. \v 20 Tata’chic tit Israel a ulal abal expith ti bichou Jerusalén jats jun ti bijithits an inicchic quin c’ac’na’ a Dios. I biyal juntalchic Samariajib yab in ulu ani’. Jaja’chic in c’ac’namal a Dios teje’ al axe’ xi bolchal. \p \v 21 Toc’tsin a Jesús: \p ―Uxum, nan u le’ abal tiquim belchi jahua’ nan ne’ets tu ucha’. Ne’ets quim baju an hora tam an inicchic ax in le’ ti c’ac’nax c’al an Tatalab ti eb yab ne’ets quin yejenchi ca chich ti c’ac’nax al axe’ xi bolchal. Ani jayetseq’ui yab ne’ets quin yejenchi ca c’ale ti Jerusalén abal ti c’ac’nax. \v 22 Tata’chic tit Samariajib yab chubax it c’ac’nax c’al an Tatalab ti eb, cum yab a chubax exlal xe’. Huahua’ tu Israel i chubax exlal, ani jaxtam i ejtohual qui chubax c’ac’na’. Ani c’al huahua’ tu Israel a Dios ne’ets quin caltha’ an Jec’onthax. \v 23 Xohue’its jitats in le’ quin chubax c’ac’na’ an Tatalab ti eb in yejenchal quin c’ac’na’ c’al in lej ichich ani c’al in lej tsalap jun ejet t’ayat c’al a Dios ti c’ac’nax. Antsana’ ojni’ in le’ a Dios ca c’ac’na. \v 24 A Dios pel i Espíritu. Pel in uchbil an inic quin c’ac’na’ a Dios c’al in lej ichich ani c’al in lej tsalap jun ejet t’ayat max chubax pel i c’ac’nax c’al a Dios. \p \v 25 Tam uchan a Jesús c’al an uxum: \p ―U tso’obits abal ne’ets ca chich an Mesías axi pel a Cristo bijithits c’al a Dios ne’ets ca aban. Ja’its jaja’ axi ne’ets tucu tala’ lejquinchi an cau tin cuenta a Dios. \p \v 26 Tam uchan an uxum c’al a Jesús: \p ―Nana’its ti ja in Cristo ax tu t’ilom xohue’. \p \v 27 Taley u ulits huahua’ tu exobalilchic a Jesús i tsu’u abal t’ilom c’al i uxum, ani i lej jic’pal. Tocat ni jun yab in luba’ abal quin conoy a Jesús jale’ ti t’ilomac c’al nixe’ xi uxum ani jant’o ax in t’iloxnanchal. \v 28 Tam an uxum in jilcacay in mulil, ta c’ale ti bichou. Taja’ in ucha’ an inicchic: \p \v 29 ―Huana qui tsu’u jun i inic ax tin tala’ olchamal jahua’ nan u t’ajamal. Hualam ja’its axi pel a Cristo. \p \v 30 Tam cale am bichou ani c’ale jun ti c’uajat a Jesús. \v 31 Biyat yabaye ulnec am bichou, huahua’ i ucha’ a Jesús: \p ―Exobchix, te c’uajat an c’apnel ca c’apu. \p \v 32 Tam a Jesús tu ucha’chic: \p ―Nan u cua’alits jant’o cu c’apu aba ani’ yab a tso’obchic jahua’ u cua’al. \p \v 33 Tam u conóx huahua’ jun c’al xi jun. I ulu: \p ―Hualam chanchinits i c’apnel c’al jita’ ani hualam c’aputsits. \p \v 34 Tam a Jesús tu ucha’chic: \p ―An c’apnel jahua’ nan u cua’al jats tin cuenta u ejattal. Ja’its a Dios ax tin tsaplinchal u ejattal, cum u t’ajchal in culbetal ani u lubal cu tala’ an t’ojlab jahua’ jaja’ tim pitha’. \v 35 Ca met’a’chic teje’ ulelel i inicchic axi xo’ hue’its ne’ets quim belchi in cahuintal a Dios tam ca t’aychin tin ichich. Yab ca ulu ta ichich max ne’ets ca aychiye abal quim belchi. Yab ca ulu ejtil jun i inic tam huejnequits an hualilab lab em ne’ets quin aychiye ca putunits tse’ a its’ ani tiq’uele quin cotoy. \v 36 Hua’ats jita’ ax in oc’ox t’aychal in cahuintal a Dios tin ichich in at inic, ani hua’ats jita’ jaye ax in tolminchal talbel quim belchi in cahuintal a Dios jitats t’aychinenequits tin ichich. An t’aychix ani an tolminchix ne’ets ca junax culbe ani ca jalbinchat c’al a Dios tam i inicchic quim belchits in cahuintal a Dios. Ani jitats quim belchi in cahuintal a Dios ne’ets ca pithan i it ejattalab abal ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios. \v 37 Lej chubax jahua’ uxnal jun i inic in uchbil ti t’ayal c’al i iyalab ani junaque i inic in uchbil ti cotol c’al an hualilabcua’. \v 38 Nan tu abalchic abal ca tolminchi quim belchi in cahuintal a Dios jitats t’aychinenequits tin ichich. Pel jaja’chic axi oc’ox t’aychinenec in cahuintal a Dios tin ichich c’al q’ue’at i belom, ani tata’chic talbel ca tolminchi quim belchi. \p \v 39 Cum nixe’ xi uxum Samariajib in olchi im bichohuil abal in tsu’u jun i inic c’al ti tala’ olchin patal jahua’ jaja’ in t’ajamal an uxum, jaxtam yantalam i inicchic al nixe’ xi bichou im bela’ a Jesús. \v 40 Tam ti ulits am bichou jun ti c’uajat a Jesús, tam ti lej uchan a Jesús max quin ejtou ca jilc’on hue’ tihua’ tim bichohuil. Ani tats ti jilc’on tsab a q’uicha. \v 41 Ani yantalame i inicchic ax in ats’anchal in cahuintal a Cristo taja’ im bela’ jaye. \v 42 Tam uchan an uxum c’al nixe’ xi belomchic: \p ―I belchamal jahua’ tata’ tu olchi’ tin cuenta jaja’, ani xohue’ i lej belchal cum huahua’ putat i ats’anchal in cahuintal. I lej tso’obits abal ja’its jaja’ a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’ale a Dios ca chich. Ja’its an Jec’onthax c’al an inicchic. \s1 A Jesús in jelthal in cuitolil i oc’lec \p \v 43 Tam tim putuhuits tsab a q’uicha al nixe’ xi bichou, tam ti cale a Jesús taja’ ani c’ale quin tsa’biy i cuenchalabchic ti Galilea. \v 44 Cum lej chubax jant’ini’ in ulu jaja’ abal yab u c’ac’nab i caulome c’al a Dios tin lej cuete’ bichohuil. \v 45 Tam ti ulits a Jesús ti Galilea lej alhua’ bats’uhuat c’al an inicchic taja’, cum in tsu’umalits jahua’ in t’ajamal tihua’ ti bichou Jerusalén. Cum tats ti xe’tsin a Jesús ti Jerusalén tam ti an Israel in t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. \p \v 46 Taley huichits junil a Jesús ti Caná axi cuentalith Galilea jun tin huenc’ohuamal an ja’ ti vino. Ani hua’ats jun i oc’lec in cua’al in cuitolil ya’ul tihua’ ti bichou Capernaum. \v 47 Tam tin ats’a’ abal ulits a Jesús taja’ ti Galilea tal ma ti Judea, tam c’ale quin tsu’u. Chich ani in lej canat ucha’ max quin ejtou ca c’ale quin jelthanchi in cuitolil axi taleq’uits. \v 48 Uchan an oc’lec c’al a Jesús: \p ―Tata’ ojni’ yab a le’ tiquim bela’ max yab tu t’ajchi i labith t’ajbilab ti tsu’bixtalab c’al u ey. \p \v 49 Tam uchan a Jesús c’al an oc’lec: \p ―Huana thubat tu q’uima’ pay’lom, biyat hualam hue’ ejate u cuitolil. \p \v 50 Uchan c’al a Jesús: \p ―Quit c’ale ta q’uima’. Yab ne’ets ca tsemets a cuitolil. \p Cum an oc’lec im belchi jahua’ antsana’ uchan c’al a Jesús, ta c’ale tin q’uima’. \v 51 Tam ti ne’ets ti bel, tam ti tamuhuatits c’al tsab ox in t’ojnalil. Uchan an oc’lec: \p ―Elabmejits a cuitolil. \p \v 52 Tam in conoy jahua’ hora ti ts’i’quin ti elabmel. Uchan: \p ―Ti hue’el jun hora an huacal hualcanits c’al an c’ac’al. \p \v 53 Tam tin t’ila’ in tata an cuitol abal ja’its an hora tam ti uchan c’al a Jesús abal yab ne’ets ca tsemets in cuitolil. Tam an oc’lec ani c’al patal ax tin q’uima’ in ts’i’quiyal quim bela’chic a Jesús. \p \v 54 Axe’ ja’its an tsabchilab labith t’ajbilab ax in t’ajamal a Jesús ti tsu’bixtalab c’al in ey. Antsana’ in t’ajamal tam ti huichits ti Galilea tal ma ti Judea. \c 5 \s1 A Jesús in jelthal jun i tsambe ti Betesda \p \v 1 Taley c’ale a Jesús ti Jerusalén jun ti ne’ets ca t’ajan junaque i ajib c’al an Israelchic. \v 2 Taja’ ti Jerusalén hua’ats i ts’acbath ja’ ax u bijiyab ti hebreo cau Betesda. Nixe’ xi ja’ c’uajat utat al i otsnamtalab c’al am bichou jun ti hua’ats i hui’leb ax u bijiyab ti Ovejachic, ani hua’ats bo’ i hueu cucu’ ata tin tonithtal nixe’ xi ts’acbath ja’. \v 3 Taja’ mo’ochic yantalam i ya’ul in aychal ca lanq’uiyat an ja’. Hua’ats i joc’tsi, i c’uets’e’, i tsambe. \v 4 Junchiquil u pa’il taja’ jun i ángel quin lanq’uiy an ja’, ani an ya’ul axi ca oc’ox otsits al an lanq’uith ja’ u jelthabits c’al jahuaquitsq’ui tam yau’lats. \v 5 C’uajat taja’ jun i inic u ya’ul ox i lajuj c’al huaxic i tamub. \v 6 A Jesús in tso’obits abal ohuatits tu ya’ul. In tsu’u mo’olq’ui ani in conoy: \p ―¿A le’ quit jeley? \p \v 7 Toc’tsin an ya’ul in ulu: \p ―Ni jita’ yab hua’ats pay’lom, abal tiquin otha’ al an ja’ tam ca lanq’uiyat. Tam nan ne’ets quin otsits, tamna’ u oc’ox otsel q’ue’at i ya’ul. \p \v 8 Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Quit ts’acpan ca thaya’ a tatil ani quit belatsits. \p \v 9 Tam tin ulpiy antsana’ a Jesús, tam ti huelc’anits an yau’lats tin inictal. Tam ojni’ in thaya’ in tatil ani belatsits. Pel i sábado tam ti jeltha. \v 10 Uchan c’al talchic i Israelchic axi taja’ c’uajat: \p ―In ulal an ts’ejcath cau axi pithnenec a Moisés c’al a Dios yabcua’ ca thaya’ a tatil tam sábado. Xo’ pelits i sábado ani tata’ ojni’ a thayamal. \p \v 11 Toc’tsin axi ya’ulac: \p ―An inic ax tin jeltha’ tin ucha’ cu thaya’ u tatil ani quim belats. \p \v 12 Tam conoyat: \p ―¿Jita’ nixe’ hualam ax ti ucha’ ca thaya’ a tatil ani quit belats? \p \v 13 Ani jaja’ yab in tso’ob max pel c’al a Jesús ti jeltha, cum tixc’anenequits taja’ ani jaye hua’ats yantalam i inic muthat. \v 14 Ma talbel tamuhuatits c’al a Jesús ti al an tiyopan ani uchan: \p ―Xohue’ it jelthachits. Ca lej luba’ ta ba’ yabats quit hualbin, i quit c’athpich yajchiquiyat yab ejtil ti oc’ox. \p \v 15 Tam c’ale axi ya’ulac in olchi an Israelchic abal c’al a Jesús jats ti jeltha. \v 16 Ani jaja’chic tocat in aynal a Jesús in le’ quin tsemtha’ tin ebal abal in jeltha’ an ya’ul tam sábado. \v 17 Uchanchic c’al a Jesús: \p ―Cum u Tata ti eb yab jayq’ui’ im palc’anchal ti t’ojnal, jaxtam nana’ne yab u palc’anchal. \p \v 18 Tam ti an Israelchic in ats’a’ antsana’ in ulu a Jesús, tam tin más luba’ quin tsemtha’. In le’chic quin tsemtha’ tin ebal abal in ulu a Dios pel in Tata ti eb, ani yab expith tin ebal abal in jec’onchi an ts’ejcath cau tam in jeltha’ an ya’ul tam sábado. In tsalpanchalchic abal a Jesús in le’ quin ulu c’al nixe’ xi cau jununul in ey c’al a Dios. \s1 In eyaltal a Jesucristo in Tsacamil a Dios \p \v 19 Tam a Jesús in ucha’ nixe’ xi Israelchic: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal pel tin Tsacamil a Dios. Jahua’ nan u tsu’tal u Tata ti eb in t’ajal, jats expith u t’ajalne. Ni jant’o yab u ejtohual cu t’aja’ tu cuete’ tsalap. U t’ajalne patal jahua’ quin t’aja’ u Tata ti eb. \v 20 Cum pel tin Tsacamil u Tata ti eb, jaxtam jaja’ tin lej c’anithal ani tin lej tso’oblinchal patal jahua’ in t’ajal. Tim pitha’ u eyaltal cu jeltha’ nixe’ xi ya’ul. Aba ani’ pel i labith t’ajbilab u t’ajchamal, bel u Tata ti eb ne’ets tiquin tolmiye cu t’aja’ i más pulic labith t’ajbilab. Tam ojni’ ne’ets ca c’athpich jic’pa’chic. \v 21 Jant’ini’ u Tata ti eb in ejthal i tsemelom, antsana’ ne’etsne cu t’ajchi jitats cu le’nanchi. \v 22 U Tata ti eb yab ne’ets quin ts’ejca’ an inicchic, cum tim pithamalits nana’ tin Tsacamil u eyaltal cu ts’ejcanchichic. \v 23 Antsana’ tim pithamal u eyaltal, abal an inicchic tiquin c’ac’na’ne jant’ini’ u c’ac’nax jaye c’al u Tata ti eb. Max yab tin c’ac’nalne, yab chubax in c’ac’nalchic u Tata ti eb, cum ja’its u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Nana’ tin Tsacamil a Dios quin c’ac’na jayetseq’ui jant’ini’ tu c’ac’nab u Tata ti eb. \p \v 24 Lej chubax nan tu uchalchic max tata’chic tin t’ajchal ti cuenta u cahuintal jahua’ nan tu uchal ani ca bela’ u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal, tam nan ne’ets tu pitha’ i it ejattalab abal quit ets’ey c’uajiy c’al a Dios. Quit pithanits i it ejattalab ani yabats ne’ets quit jolbiyat c’al a Dios, ani yabats ne’ets quit xe’tsin ejtil max it tsemenec al i hualabtalab. \v 25 Lej chubax im bajumalits an hora abal nan cu pitha’ an inicchic i it ejattalab. Nana’ tin Tsacamil a Dios ne’ets cu tauna’chic axi ejtil max tsemenec al i hualabtalab, ani ne’ets cu pitha’ i it ejattalab jitats tiquim belchi u cahuintal. \v 26 Jant’ini’ u Tata ti eb in cua’al in cuete’ lej tsap ti ejatlix, antsana’ tim pitha’ne u cuete’ lej tsap tin ejatlix. \v 27 Cum nana’its tin Juntal patal an inicchic, jaxtam u Tata ti eb tim pitha’ u cuete’ lej tsap cu t’ajchi an inicchic an ts’ejcaxtalab. \v 28 Yab ca jic’pa’chic abal antsana’ u cua’al u cuete’ lej tsap. Lej chubax ne’ets quim baju an hora tam ne’ets cu tauna’ ca ejtha patal an tsemelomchic abal cu t’ajchi an ts’ejcaxtalab. \v 29 Ne’ets cu caltha’chic ti al an jolimtalabchic jun ti jolith. Ne’ets ca c’uajiy c’al a Dios jaja’chic ax in t’ajamal alhua’, ani ne’ets ca t’ajat jolbiyat c’al a Dios jaja’chic ax in t’ajamal yab alhua’. \s1 U tejhua’mel abal a Jesús in lej cua’al in eyaltal \p \v 30 Ni jant’o yab u ejtohual cu t’aja’ tu cuete’ tsalap. U t’ajchal an inicchic an ts’ejcaxtalab expith jant’ini’ tin uchbiyame c’al u Tata ti eb. U t’ajchal c’al i bolithtalab jant’ini’ in le’ u Tata ti eb cu t’ajchi. Yab u t’ajchal an ts’ejcaxtalab jant’ini’ nan u le’ tu cuete’ tsalap, expith jant’ini’ ti quin le’na’ u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \v 31 Yab lej exbath u olnomtal max nan expith cu olna’ u cuete’ ey. \v 32 Hua’ats jita’ ax tin olnanchal u ey, ani jats axi lej exbath ani chubax an olnomtalab. \v 33 Tata’chic a aba’ ca c’ale i inicchic c’al a Juan tiquin conchinchi u ey, ani jahua’ olchin jats lej chubax an cau. \v 34 Aba ani’ yab u lej yejenchal jita’ tiquin olnanchi u ey, bel tu uchalchic lej chubax an cau jahua’ ti olchichic a Juan tin cuenta u ey. Antsana’ tu uchalchic max jita’ in le’ ca chich c’al nana’ ani ca jec’ontha. \v 35 An cau ax ti olchichic a Juan pel ejtil i tajaxtalab lej tajajal, ani jun hue’ tocat a culbetnanchichic. \v 36 Exbath in olnomtal a Juan tin cuenta u ey ani lej c’athpich exbath in olnomtal an t’ajbilabchic jahua’ nan u t’ajal. Cum jahua’ nan u t’ajal jats tin uchbiyamal u Tata ti eb cu t’aja’, ani jats c’al tin tejhua’methanchal u lej ey abal in abnenec c’al u Tata ti eb. \v 37 Tin tejhua’methanchal u ey u Tata ti eb c’al an t’ajbilabchic ax a tsu’chal u t’ajal jant’ini’ tin uchbiyamalits u Tata ti eb cu t’aja’. Aba ani’ ni jayq’ui’ yab a ats’amal ti lej cau a Dios ani yab a tsu’chamal in hual, bel c’al axe’ xi t’ajbilabchic jahua’ u t’ajal it jilchinal i tejhua’methaxtalab tin cuenta u ey ani tin cuenta in ey u Tata ti eb. \v 38 Tejhua’ abal yab a alhua’ penamal in cahuintal a Dios ta ichich, cum yab a belal abal chubax in abnenec c’al u Tata ti eb quin chich teje’ tsabal. \v 39 Tata’chic a lej exobnanchal an T’ocat Thuchlab cum a tsalpayal tats ne’ets ca elcanchi quit it ejatliyat ani quit ets’ey c’uajiy c’al a Dios. Ja’its xe’ ax tin olnanchal u ey. \v 40 Tocat yab a le’chic quit chich c’al nana’ abal nan tu pitha’ i it ejattalab abal quit ets’ey c’uajiy c’al a Dios. \p \v 41 Yab lej exbath max quim puhuethanchat u bij expith c’al an inicchic. \v 42 Nan tu exlanchalchic a ichich abal yab chubax a c’anithal a Dios. \v 43 Aba ani’ in abnenec ani in uchbiyame c’al u Tata ti eb, bel tata’chic yab tim bats’uhual. A bats’uhualchic c’al a culbetal axi ca chich c’al in cuetemtal yab uchbiyame c’al a Dios. \v 44 Yab a ejtohualchic tiquim belchi u cahuintal, cum tocat a le’ quit tsalpanchat tit alhua’ inic jun c’al xi jun ani yab c’al a Dios. \v 45 Aba ani’ tata’chic yab tim belal, nan yab ne’ets tu jolbiy c’al u Tata ti eb. In thuchath cahuintal a Moisés jats ti jolbiyalchic, cum yab chubax a belchal. Jats ax a palenchalchic. \v 46 Max chubax a belchalac in thuchath cahuintal a Moisés, tam tin belchalacne u cahuintal. Tim belalacne cum nan in olnab ti al in thuchath cahuintal a Moisés. \v 47 Max yab ca belchichic in thuchath cahuintal a Moisés, ni abal jay yab ne’ets tiquim belchi u cahuintal jahua’ nan tu uchalchic. \c 6 \s1 A Jesús im pijchal bo’ mil i inicchic \r (Mt. 14.13–21; Mr. 6.30–44; Lc. 9.10–17) \p \v 1 Taley talbel a Jesús c’ale jum poq’ue’ am pulic lejem Galilea ax u bijiyab jaye ti Tiberias. \v 2 Ani tihua’ ne’ets jaye yantalam i inic c’al ti tsu’chame an labith t’ajbilabchic jahua’ in t’ajamal c’al yantalam i ya’ulchic. \v 3 Tam huahua’ tu exobal ani c’al a Jesús u c’athiy al i bolchal, ani buxcan taja’ a Jesús. \v 4 Hue’its ne’ets quim baju an Israelchic quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. \v 5 Cum a Jesús in tsu’tal ts’at’at yantalam i inicchic, in ucha’ a Felipe: \p ―¿Ju’ta ti qui ts’a’iy i c’apnel abal ca c’aputs axe’ xi yantalam i inicchic? \p \v 6 A Jesús in exlalits jant’o ne’ets quin t’aja’ abal ca c’aputs am pulic mulcunel, expith in conoyq’ui a Felipe in le’ quin ats’a’ jant’ini’ ti ne’ets quin toc’tsiy. \v 7 Tam toc’tsin a Felipe: \p ―C’al tsab i bo’ inic i tumin denario i c’apnel qui ts’a’iy, ma yab ne’ets quim baju quin huachic bats’u tim patal an inicchic axi muthat teje’. \p \v 8 Tam uchan a Jesús c’al junaque in exobalil im bij a Andrés axi pel in ebchal a Simón Pedro: \p \v 9 ―C’uaját teje’ jun i cuitol ax in cua’al bo’ i pan ani tsab i to’ol. Ni hue’ lejat yab ne’ets ca lejey ca c’aputs axe’ xi yantalam i inicchic. \p \v 10 Tam a Jesús tu ucha’chic: \p ―Ca ucha’ tim patal an inic axi muthat ca buxcan tsabal. \p Ani axi buxcan bo’ mil i inic taja’ jun ti hua’ats yan i tsacam tom. \v 11 Tam a Jesús im bats’u axi bo’ i pan ani im bina’ i c’ac’namal yan c’al a Dios. Taley tu pitha’ huahua’ qui huat’banchi an mulcunel axi quetechic taja’. Jayetseq’ui in t’aja’ a Jesús c’al xi tsab i to’ol. Ani patal an mulcunel im bats’uhual jayits in le’ quin c’apu. \v 12 Tam ti ajhuejits patal an mulcunel, tam a Jesús tu ucha’ huahua’ tu exobalil: \p ―Ca thaya’ patal an jilc’omach yab ca jila’ ca jolat q’uibey. \p \v 13 I thaya’ ani i t’uchiy lajuj tsab i t’ocnal c’al an jilc’omach pan. \v 14 Tam tin tsu’u an mulcunel abal antsana’ in t’ajamal an labith t’ajbilab a Jesús, in ulu: \p ―Lej chubax axe’ ja’its an caulome axi bijithits c’al a Dios ne’ets ca chich teje’ tsabal. \p \v 15 Cum a Jesús in tso’obits abal u le’nab ca yac’uan c’al an mulcunel ani ca punuhuat c’al i tsaplab ti ts’ale c’al jaja’chic, jaxtam tixc’an ani c’ale cuetem al jun i oc’ bolchal. \s1 Belal a Jesús eblim an ja’ \r (Mt. 14.22–27; Mr. 6.45–52) \p \v 16 Tam ti aclets tam tu c’alets huahua’ tu exobalil a Jesús, cu pa’iy tin hualte’lil am pulic lejem. \v 17 U ulits ani u otsits al i tan cu c’ale ti jun i bichou im bij Capernaum axi jum poq’ue’ am pulic lejem. Tam tu ne’ets huat’elitschic al an ja’ tam ti yic’uaxits, ani xant’o a Jesús. \p \v 18 Ts’i’quin tam ca juchun lej tsapic an ic’ ani lej tsapic lanq’uil an ja’. \v 19 Tam ti belthamalits an tan max bo’ o max acac i kilómetro, tam i tsu’u a Jesús abal tal utetel utat an tan. Tal ti belbel eblim an ja’, ani tocat u jiq’uel huahua’. \v 20 A Jesús tu ucha’chic: \p ―Cum nana’its jats ax in tal yab quit jiq’ueychic. \p \v 21 Tam c’al i lej culbetalab i bats’u ca otsits al an tan. Ani thubat u ulits ma tihua’ jun tu ne’etschic. \s1 Aliyab a Jesús \p \v 22 Jilc’onenec i inicchic jum poq’ue’ al am pulic lejem jun tu calnequitschic taja’ huahua’ tu exobalil a Jesús. Aytalab q’uicha in t’aja’chic ti cuenta abal xant’o axi juncats an tan axi c’uajatac. In tso’obits jaja’chic abal cuetem tu c’alnequits huahua’ ani yab c’uajat a Jesús c’al huahua’. \v 23 Biyat ulcanalits i tanchic axi tal ti bichou Tiberias. Ulcanalitschic taja’ al in hualte’lil am pulic lejem utat jun ti c’apumath am pulic mulcunel c’al am pan ani c’al an to’ol. Tats tim binamalits an Ajatic i c’ac’namal yan c’al a Dios ani tats tim pijchamal am pulic mulcunel. \v 24 Tam tin tsu’u jaja’chic abal xant’o a Jesús ani huahua’ tu exobalil, tam otsits al an tanchic axi it ulnec ca chich ti bichou Capernaum abal taja’ quin aliychic a Jesús. \s1 A Jesús pel i c’apnel c’al tu it ejatliyab an inicchic \p \v 25 Ultsits nixe’ xi inicchic jum poq’ue’ tin hualte’lil am pulic lejem, ani in ela’ a Jesús taja’. In conoychic: \p ―¿Jayq’ui’ tit ulits teje’, Exobchix? \p \v 26 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal nan tin aliyal tocat abal it ajhuejits c’al am pan, ani yab tin aliyal abal max tim belalac abal u t’ajal i labith t’ajbilabchic ti tsu’bixtalab c’al u ey. \v 27 Yab ca c’athpich t’e’pinchi an c’apnel ax u talel ax tin cuenta a inictal. Ca luba’ ca co’onchi an c’apnel axi yab u talel, jahua’ nana’ tin Juntal patal an inicchic u le’ tu pitha’chic. Jats axi tin cuenta a ejattal c’al quit ejatliyat abal quit ets’ey c’uajiy c’al a Dios. Tim pitha’ a Dios Tatalab ti eb u uchbil abal nan tu pitha’chic axe’ xi c’apnel tin cuenta a ejattal. \p \v 28 Tam conoyat a Jesús c’al jaja’chic: \p ―¿Jant’o pel i uchbil qui t’aja’ abal ca jilc’on culbel a Dios c’al huahua’? \p \v 29 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Pel in culbetal a Dios abal tata’chic tiquim bela’ nana’. Nana’its ax in abnenec c’al a Dios quin chich teje’ tsabal abal tiquim bela’ an inicchic. \p \v 30 Conoyat a Jesús tam: \p ―¿Jant’o tam tsu’bixtalab a ejtohual tucu t’ajchi abal qui exla’ max chubax it abnenec c’al a Dios ani chubax huahua’ qui bela’ tata’? \v 31 Alhua’ max tu pithalac jant’o qui c’apu jant’ini’ ti pithnenec c’al a Dios i biyal juntalchic i c’apnel i maná quin c’apuchic tam ti xe’tsin ti al an joltam ti jayq’ui’. In ulal an T’ocat Thuchlab antse’: A Dios im pitha’chic i c’apnel axi ti eb quin c’apu. \p \v 32 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal a biyal juntalchic pithnenec i c’apnel axi ti eb c’al u Tata ti eb, ani yab pithnenec nixe’ xi c’apnel c’al a Moisés. Ani xohue’ u Tata ti eb ti abchamalits tata’chic an c’apnel axi lej chubax tal ti eb tin cuenta a ejattalchic. \v 33 Ti abchamalitschic xo’ jaja’ axi pa’inequits tal ti eb in it ejatlinchal in ejattal an inicchic. \p \v 34 Tam uchan a Jesús c’al jaja’chic: \p ―I lej le’ max tata’ pay’lom tucu ets’ey pitha’ nixe’ xi c’apnel ax a ulal. \p \v 35 A Jesús in ucha’chic: \p ―Nana’its in ejtil i c’apnel tin cuenta in ejattal an inicchic. Jitats ca chich c’al nana’ ni jayq’ui’ yab ne’ets ca c’a’iy in ejattal. Jitats tiquim bela’ nana’ ni jayq’ui’ yab ne’ets ca chiquey in ejattal. \v 36 Aba ani’ tin tsu’umalits tata’chic yab a le’ tiquim bela’. Antsana’ nan tu ucha’itschic abal yab a le’ tiquim bela’. \v 37 Bel ne’ets ca chich c’al nana’ patal jitats quim pithan c’al u Tata ti eb nan cu c’alna’. Ja’its axi jaja’chic ne’ets cu bats’u, yab cu pojca’. \v 38 In tal ti eb ani in che’nequits teje’ tsabal abal cu t’ajchi in culbetal a Dios ani iba nana’ u culbetal. Ja’its a Dios ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \v 39 Pel tin abathualejil u Tata ti eb. Pel in culbetal jaja’ cu alhua’ beletna’ an inicchic axi jaja’ tim pithamal nan cu c’alna’. Yab cu jilchi ma ni jun ca q’uibey. Ani an tsemelomchic talbel ne’ets cu ejtha’ tam quim baju an taltalab q’uicha axi pejathits c’al a Dios ca ejthachic. \v 40 Nana’its tin Tsacamil a Dios, ani pel in culbetal a Dios abal patal jitats tiquin tsu’u ani tiquim bela’, jats jaja’chic cu pitha’ i it ejattalab abal ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios. Ja’its jaja’chic axi ne’ets cu ejtha’ tam quim baju an taltalab q’uicha axi pejathits c’al a Dios ca ejthachic. \p \v 41 Tam talchic axi taja’ an Israelchic in ts’i’quiy quin c’uiya’ a Jesús, cum in ulumalits abal jaja’ pel i c’apnel axi tal ma ti eb tin cuenta in ejattal an inicchic. \v 42 In uluchic: \p ―Auxe’ max yab i ja’its a Jesús axi pel in tsacamil a José. I exlanchalits in tata ani in mim. ¿Jale’ in ulu abal tal ma ti eb? \p \v 43 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Yabats tiquin c’uiya’. \v 44 U Tata ti eb jats tin aba’ quin chich teje’ tsabal, ani ni jita’ yab in ejtohual ca chich c’al nana’ max yab ca quinchin in ichich c’al u Tata ti eb. An tsemelomchic ne’ets cu ejtha’ tam quim baju an taltalab q’uicha axi pejathits c’al a Dios ca ejthachic. \v 45 Thuchathits al an T’ocat Thuchlab jahua’ in ulu in caulomejilchic a Dios ti jayq’ui’ antse’: Ne’ets ca exobchin tim patal an inicchic c’al a Dioscua’. Ani xohue’ patal jitats ca chubax exobchin c’al u Tata ti eb ani quin ats’anchi in exobchixtal, jats ne’ets ca chich c’al nana’. \p \v 46 Yab u ulal abal hua’ats jita’ in tsu’umalits u Tata ti eb, expith nana’ jats u tsu’umalits. Nana’ jats in tal ma ti eb c’al a Dios. \v 47 Lej chubax nan tu uchalchic abal jitats tim belamal nana’, jats ax u pithamalits i it ejattalab ca c’uajiy ets’ey c’al u Tata ti eb. \v 48 Nana’its in ejtil i c’apnel tin cuenta in ejattal an inicchic. \v 49 Lej chubax a biyal juntalchic in c’apu an maná ti jayq’ui’ tihua’ ti al an joltam, ani bel tsemets jaja’chic cum yab lej jum putat ejatliyat abal ets’ey. \v 50 An c’apnel jahua’ nan tu olchalchic jats axi pa’inec tal ma ti eb. Jitats quin c’apu ne’ets ca it ejatliyat ani ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios ti eb. \v 51 Nana’its in ejtil i c’apnel ani im pa’inec tal ma ti eb. Jitats quin c’apu axe’ xi c’apnel jats c’al ti ne’ets ca it ejatliyat ani ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios ti eb. U anam t’u’ul nana’ ja’its ejtil i c’apnel. Ne’ets cu bina’ tu ba’ abal ca it ejatliyat an inicchic. \p \v 52 Tam an Israelchic axi taja’ c’uajat in ts’i’quiy quin t’iloxnanchi jahua’ in ulu a Jesús antsana’ c’al in anam t’u’ul. In uluchic: \p ―¿Jant’ini’ tin ejtohual axe’ xi inic quim bina’ in anam t’u’ul ani qui c’apchi? \p \v 53 A Jesús in ucha’chic: \p ―Nana’its tin Juntal patal an inicchic. Expith max ca c’apchi u anam t’u’ul ejtil max pel in c’apnel ani max ca uts’anchi u xits’al ejtil max pel in uts’nel, tamna’ ne’ets quit it ejatliyatchic. \v 54 U it ejatliyab abal ets’ey jitats tin c’apchal u anam t’u’ul ejtil i c’apnel ani tin uts’anchal u xits’al ejtil i uts’nel. Aba ani’ ca tsemets, nan ne’ets cu ejtha’ tam quim baju an taltalab q’uicha axi pejathits c’al a Dios ca ejtha an tsemelomchic. \v 55 U anam t’u’ul pel i lej chubax c’apnel ani u xits’al pel i lej chubax uts’nel tin cuenta in ejattal an inicchic ca it ejatlinchat. \v 56 Jitats tin c’apchal u anam t’u’ul ejtil i c’apnel ani tin uts’anchal u xits’al ejtil i uts’nel jats axi junini’ ts’ot’c’óx c’al nana’. \v 57 U Tata ti eb axi ets’ey ejat jats tin aba’ quin chich teje’ tsabal, ani ja’its jaja’ ax u ejatnal. Jitats tin c’apchal u anam t’u’ul ejtil i c’apnel ani tin uts’anchal u xits’al ejtil i uts’nel jats ax tin ejatnal nana’. \v 58 U olnal tu ba’ abal nana’its in ejtil i c’apnel ani im pa’inec tal ma ti eb. Jitats quin c’apu axe’ xi c’apnel jats c’al ti ne’ets ca it ejatliyat ani ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios ti eb. Axe’ xi c’apnel yab ja ejtil an maná axi pithnenec a biyal juntalchic ti al an joltam ti jayq’ui’. Jats nixe’ ja in c’apuchic ani bel tsemets. \p \v 59 Antsana’ c’al axe’ xi cau tin cuenta an c’apnel a Jesús in exobchi an tamcunel al in tiyopanil an Israelchic ti Capernaum. \s1 An cau tin cuenta an it ejattalab \p \v 60 Tam tin ats’a’itschic antsana’ an cau in exobchi a Jesús tin cuenta an c’apnel, tamna’ yan axi ts’at’enec c’al a Jesús in ulu: \p ―Lej q’uibat qui belchi axe’ xi cau. ¿Jita’ hualam in ejtohual quin exbay? \p \v 61 Tam a Jesús in t’ajchichic ti cuenta abal in le’ ti toc’oc’ol c’al nixe’ xi cau tin cuenta an c’apnel. In conoychic: \p ―¿It t’apchinal a tsalap c’al axe’ xi cau? \v 62 Max it t’apchinal c’al axe’ xi cau, más ne’ets quit t’apchin max tiquin tejhua’ tsu’u nana’ tin Juntal patal an inicchic quin c’athiy ti eb jun tin talac. \v 63 A ejattal jats c’al tit ejatchic. Yab lej exbath a inictal. An cau jahua’ nan tu olchamalitschic pel tin cuenta a ejattal ani jats c’al quit ejatlinchat a ejattal. \v 64 Aba ani’ lej chubax an cau jahua’ nan tu olchamalitschic, bel talchic c’al tata’ hua’ats yab a belchamal. \p In q’uejab tso’obits a Jesús jita’ c’al ti yab ne’ets ca belan ani jita’ c’al ti ne’ets ca tsinat bina tin c’ubac in tomolnaxilchic. \v 65 Tam in ulu a Jesús: \p ―Nan tu uchamalitschic abal ni jita’ yab in ejtohual ca chich c’al nana’ max yab ca quinchin in ichich c’al u Tata ti eb. \p \v 66 Ma tamna’its ti tixc’an c’al a Jesús yantalam, i inic ani yabats xe’tsinchic c’al jaja’. \v 67 Tam a Jesús tu conoy huahua’ lajuj tsab tu exobalil: \p ―¿A le’chicte quit tixc’an c’al nana’? \p \v 68 Toc’tsin a Simón Pedro: \p ―¿Ajatic, jita’ c’al tu cu c’ale huahua’ cum yab jita’ in olnal i cau ax tata’ a olnal? Expith tata’ tu olchalchic i cau c’al cu it ejatliyat abal cu ets’ey c’uajiy c’al a Dios. \v 69 I belchamalits a cahuintal. I lej tso’obits abal tata’its it Cristo ax it bijithits ne’ets quit aban c’al a Dios quit chich. Pel ti Tsacamil a Dios, ani pel in ey a Dios ejat abal ets’ey. \p \v 70 A Jesús tu toc’tsiychic: \p ―Lajuj tsab ta eb axi nana’ tu tacuyamalits abal tiquin ts’at’enchi, ani jun jats axi ts’at’at c’al an teneclab. \p \v 71 C’al axe’ xi cau jahua’ in ulal a Jesús in olnal a Judas Iscariote axi pel in tsacamil a Simón. Aba ani’ ajithits c’al huahua’ tu lajuj tsab tu exobalil a Jesús, bel jaja’ ja’its axi ne’ets quin tsinat bina’ a Jesús tin c’ubac in tomolnaxilchic. \c 7 \s1 Yab belan a Jesús c’al in cuete’ ebchalabchic \p \v 1 Taley talbel xe’ets a Jesús ti Galilea. Yab in le’na’ ca xe’tsin ti Judea, cum hua’ats talchic i Israel in le’ ti tsemthax c’al jaja’. \v 2 Hue’its ne’ets quim baju a q’uicha tam an Israelchic quin t’aja’ an ajib tin cuenta an tamcuth hualilab, tam tu ts’ejcab i tsacam pathel ata jun tu c’uajil an ajibalchic buc a q’uicha tu t’ajnal an ajib. \v 3 Uchan a Jesús c’al in cuete’ ebchalchic: \p ―Quit tixc’an teje’ ani quit c’ale ti Judea abal tihua’ ca t’ajchi i tsu’bixtalab a ts’at’elilchic jaye. \v 4 Ni jita’ tam inic ne’ets quin t’aja’ jant’o tsinat max in le’ ca exla c’al in at inic. Ca t’ajchi i labith t’ajbilabchic patal an inic abal ti exla’. \p \v 5 Ma c’al in cuete’ ebchalabchic a Jesús yab u belnal. \v 6 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Xoq’ui yabaye im bajumal an hora abal nan quin c’ale ti Judea. Tata’chic a tsalpayal abal jahuaquitsq’ui tam hora alhua’ max quin c’ale. \v 7 Tim pojcal nana’ axi yab exlomchic c’al a Dios, cum u olchal max quin t’aja’ jahua’ yab alhua’. Yab ti pojcal tata’chic, cum a ey ejtil jaja’chic in ey. \v 8 Tata’chic quit c’ale ti Judea c’al an ajib. Nana’ yabaye in ne’ets, cum yabaye im bajumal an hora abal quin c’ale. \p \v 9 Antsana’ a Jesús in ucha’chic in cuete’ ebchal. Ani jaja’ jilc’on ti Galilea. \s1 C’ale a Jesús c’al an ajib \p \v 10 Taley tam ti c’alets in cuete’ ebchalchic a Jesús c’al an ajib, tam ta c’ale jaja’ jaye a Jesús talbel. C’ale tsininil abal yab ca exla. \v 11 Hua’ats i Israelchic tihua’ al an ajib xe’ets alililchic c’al a Jesús ju’ta ti quin ela’. Xe’ets in conomichical: \p ―¿Ju’ta ti c’uajat nixe’ xi inic? \p \v 12 U cue’ t’iloxnab a Jesús c’al an ajibalchic axi xe’ets taja’. Talchic in ulu pel i alhua’ inic, ani talchic in ulu yab pel i alhua’ inic, cum tocat in c’ambiyal an iniccua’. \p \v 13 Ni jita’ yab in lubal quin lej tejhua’ ulu jant’o in ey a Jesús, cum in ts’ejnal ca c’uiyan c’al an Israelchic c’al ti yab le’nab a Jesús. \p \v 14 Ts’ejelomits ne’ets ca taley an ajib tam ti otsits a Jesús al an tiyopan, ani in ts’i’quiy ti exobchix taja’ c’al in cahuintal a Dios. \v 15 Ani lej jic’panchab in exobchixtal c’al an Israelchic. In uluchic: \p ―¿Jant’ini’ tin exlamal axe’ xi inic yan i cau ani yab exoblamath? \p \v 16 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Jahua’ nan u exobchixnal an cau jats ax tim pitha’ u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal, yab nana’ u cuete’ cahuintal u exobchixnal. \v 17 Jitats in ne’thal in ichich ts’ejcacathits quin t’ajchi in culbetal a Dios, jats axi ne’ets quin exla’ max pel i cau ax tim pithamal a Dios jahua’ u exobchixnal o max pel u cuete’ cahuintal ax u exobchixnal. \v 18 Hua’ats jita’chic in exobchixnal in cuete’ cahuintal abal ca puhuethanchat in ey. Nana’ expith u exobchixnal an cau ax tim pithamal a Dios abal ca puhuethanchat im bij jaja’. Lej chubax an cau jahua’ nan tu olchalchic. Nan yab in c’ambix. \p \v 19 Aba ani’ lej chubax a cua’alchic nixe’ xi ts’ejcath cau binath c’al a Moisés, bel ni jita’ tata’chic yab a putuhual xe’. ¿Jale’ a le’chic tiquin tsemtha? \p \v 20 Toc’tsinchic axi muthat taja’: \p ―¿Jita’ in le’ ti tsemtha? Tata’ ojni’ it co’oyab c’al i at’ax teneclab. \p \v 21 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Cum nan u t’ajchi i alhua’talab jun i inic tam sábado, tocat a jic’pal ta patalchic. \v 22 Tata’chic tam quim bajuhuits huaxic a q’uicha ti hua’tsinenec an inic t’ele’, a ujnam ca cojchi in inictal abal pel in c’al a Dios an t’ele’. Max quim bajuhuits an huaxicchilab q’uicha pel i sábado, bel a cojchal in inictal jant’ini’ a biyal juntalchic in t’ajamal jaye. Pel xe’ i ujnamtalab axi oc’ox t’ajnenec c’al a biyal juntalchic ani talbel jaye c’al a Moisés. \v 23 Aba ani’ pel i sábado antsana’ a t’ajalchic an inic t’ele’ cum a le’ ca putu c’al an ts’ejcath cau ax ti uchbiyal antsana’ ca t’ajchi. Cum antsana’ a t’ajalchic tam sábado, jaxtam yab in tomnal quit tsacuychic c’al nana’ abal u jeltha’ jun i ya’ul tam sábado. \v 24 Ca lej tequeth tsalpanchi jahua’ nan u t’ajamal ani yab jun athic ca eblim tsalpanchiq’ui. \s1 In olnal a Jesús ma ju’ta ti tal \p \v 25 Tam talchic ax u c’uajilchic ti Jerusalén in conoyal: \p ―¿Hualam max ja’its axe’ xi inic jaja’ u aliyab le’nab ca tsemtha? \v 26 Ca tsu’u lej tejhua’ t’ilom c’al an inicchic, ani yab u c’uiynal. Hualam max an oc’lecchic c’al an Israel in chubax belal abal ja’its axe’ a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. \v 27 Hualam yab ja axe’, cum i tso’obits ju’ta ti tal. Tam ca chich a Cristo ni jita’ yab ne’ets quin tso’obna’ ju’ta ti tal. \p \v 28 Exom a Jesús ti exobchix ti al an tiyopan. Tam tin ats’a’ jaja’ antsana’ u t’iloxnab, in lej tsapic ulu: \p ―Tata’chic tin exlalac ani a tso’obnalac ma ju’ta tin tal. In che’nec teje’ tsabal cum in abnenec c’al jun axi tata’chic yab chubax a exlal. Ja’its a Dios axi lej chubax ejat tin abamal quin chich teje’ tsabal, ani yab in che’nec abal max expithac nana’ u lej le’ quin chich. \v 29 Nana’ u lej chubax exlal a Dios, cum in tal ma lej tihua’ ti eb. Ja’its jaja’ ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \p \v 30 Tam c’al talchic i Israel u lej le’nab ca yac’uan a Jesús, ani yab ejtohuat cum yabaye im bajumal an hora axi pejchame c’al a Dios ca yac’uan. \v 31 Aba ani’ antsana’ le’nab ca yac’uan, bel hua’ats yantalam i inic c’al tu belnal. In ulu jaja’chic: \p ―Auxe’ max jant’o tam labith t’ajbilab más ne’ets quin t’aja’ a Cristo tam ca chich ani max axe’ a Jesús jaja’ yab in t’ajamal. Tejhua’ abal ja’its jaja’ a Cristo c’al in labith t’ajbilchic. \s1 An fariseochic in abalits i yac’ualchic abal quin yac’ua’its a Jesús \p \v 32 Tam ti an fariseochic in tso’obna’its abal antsana’ tu t’iloxnab a Jesús, tamna’ jaja’chic ani c’al an ts’alechic c’al am pale’ in aba’ ca c’alechic i yac’ual abal quin yac’ua’its a Jesús. Pel i yac’ualchic ax u abatnab c’al am pale’chic. \v 33 Ultsitschic ani uchan c’al a Jesús: \p ―Hue’ ne’ets quin c’uajiye teje’ tsabal c’al tata’chic, ani talbel ne’ets quin huichiy c’al jaja’ ax tin abamal quin chich teje’ tsabal. \v 34 Tata’chic ne’ets tiquin aliy tamna’, ani yabats ne’ets tiquin ela’ ma ni ju’ta. Yab ne’ets ca ejtouchic quit ulits jun ti nan ne’ets quin c’uajiy talbel. \p \v 35 Tam nixe’ an Israelchic in ts’i’quiy ti conóx jun c’al xi jun: \p ―¿Ju’ta hualam ne’ets ca c’ale axe’ xi inic abal yab ne’ets qui ejtou qui ela’ ma ni ju’ta? Hualam ne’ets quin tsa’biy i at Israel ax u pil c’uajil xalulul c’al an griegochic. \v 36 ¿Jant’o tam cau nixe’ abal in ulu ne’ets tiquin aliy ani yab ne’ets tiquin ela’ ma ni ju’ta? Ni jita’ yab ne’ets ca ulits jun ti ne’ets quin c’uajiycua’. \s1 An ja’ axi c’al tu chubax it ejatliyab an inicchic \p \v 37 Im bajuhuits an taltalab q’uicha axi lej c’athpich in exbath c’al an ajib. Tam cubiy a Jesús in taunal lej tsapic axi c’uajatchic taja’. In ulu: \p ―Max hua’ats jita’ u chiquel c’al in ejattal ca chich c’al nana’, ani nana’ ne’ets cu pitha’ an ja’ quin uts’a’ tin cuenta in ejattal. \v 38 In ulal an T’ocat Thuchlab abal jitats tiquim bela’ nana’, ne’ets ca cale athithil ejtil i elel ja’ tin ichich. Pel i ja’ axi c’al ti ne’ets ca it ejatlinchat in ejattal an inicchic. \p \v 39 Antsana’ a Jesús in t’ipchixnanchi an ja’ tin cuenta an Espíritu Santo axi ne’ets ca pithan jitats quim bela’ a Jesús. Tocat yabaye lej che’nequits an Espíritu Santo, cum yabaye huichenec a Jesús tihua’ ti eb ca puhuethanchat im bij. \s1 Lehuáx an inicchic \p \v 40 Talchic i inicchic ax in ats’a’ jahua’ antsana’ in ulu a Jesús, in ulu: \p ―Lej chubax axe’ xi inic ja’its an caulome axi uxnal c’al an Israelchic ne’ets ca aban c’al a Dios ca oc’chith chich tam ti yabaye che’nequits a Cristo. \p \v 41 Q’ue’atchic axi taja’ c’uajat in ulu: \p ―Ja’its axe’ a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. \p Ani hua’atse jita’chic in ulu: \p ―Iba yab ja, cum a Cristo yab tal ti Galilea. \v 42 In ulal an T’ocat Thuchlab abal a Cristo ne’ets ca hua’tsin ti bichou Belén jun ti hua’tsin jaye am biyal ts’ale David. In ulal jaye abal a Cristo pel in at xits’al a David. \p \v 43 Antsana’ ti lehuáx an inicchic axi taja’ muthat, cum yab jununul in tsalpanchal in ey a Jesús. \v 44 Aba ani’ talchic i inic taja’ in le’ quin yac’ua’ a Jesús, yab in t’aja’. \s1 An oc’lecchic c’al an Israel yab im belal a Jesús \p \v 45 Huichits an yac’ualchic axi abnenec quin yac’ua’ a Jesús ani conoyatchic c’al an fariseochic ani c’al an ts’alechic c’al am pale’: \p ―¿Jale’ yab a chi’tha’ nixe’ xi inic? \p \v 46 Toc’tsin an yac’ualchic: \p ―Ni jayq’ui’ yab i ats’amal i inic quin ulu an cau axi ejtil jaja’ in ulal. \p \v 47 Tam uchanchic c’al an fariseochic: \p ―Tata’ ojni’chic hualam a hualca’its ta ba’ quit c’ambiyatte c’al jahua’ in ulal nixe’ xi inic. \v 48 Auxe’ max hua’ats c’al huahua’ tu Israel i oc’lec ani i fariseo ax im belamalits nixe’ xi inic. \v 49 T’ajat q’uibenequits axe’ xi mulcunel axi ts’at’enec c’al jaja’, cum yab in exbayalchic an ts’ejcath cau jahua’ huahua’ tu Israel u pithnenec c’al a Moisés. \p \v 50 Taja’ c’uajat a Nicodemo an fariseo axi chich quin tauna’ a Jesús jun i acal. In ucha’ in at fariseochic: \p \v 51 ―In ulal an ts’ejcath cau abal yab i ejtohual qui alq’uith jolbiy i inic. Oc’ox qui conomichiquiy abal qui alhua’ exla’ max in t’ajamalits jahua’ yab alhua’. \p \v 52 Toc’tsiyat a Nicodemo: \p ―¿Tata’ ojni’ hualam pel it Galileajibte? Ca exobna’ an T’ocat Thuchlab abal ca tso’obna’ abal taja’ ti Galilea ni jayq’ui’ yab u tal i inic axi pel i caulome c’al a Dios. \s1 Jun i uxum hualbinel c’al i inic \p \v 53 Tam patal an inicchic axi tamcuth taja’ c’al a Jesús c’ale tin q’uima’chic. \c 8 \p \v 1 Ani a Jesús c’ale ti bolchal Olivo. \v 2 Aytalab q’uicha lej thajujul huichiy junil ti tiyopan. Utey c’al jaja’ patal an inicchic axi c’uajat taja’, ani buxcan a Jesús ti exobchix c’al in cahuintal a Dios. \v 3 Tam talchic axi pel i exobchixchic c’al an ts’ejcath cau junax c’al i fariseochic in chi’thal jun i uxum axi elchinence ti at cuaxnax c’al i inic axi yab pel in tomquil. In c’uajba’ an uxum ts’ejel jun ti exobchix a Jesús c’al an mulcunel. \v 4 Uchan a Jesús c’al jaja’chic ax in chi’tha’ an uxum: \p ―Exobchix, axe’ xi uxum elchinenec ti at cuaxnax c’al i inic axi yab pel in tomquil. \v 5 An ts’ejcath cau ax tu jilchi a Moisés in ulal abal jita’ quin t’aja’ i hualabtalab ejtil in t’ajamal axe’ xi uxum, ca pithcachiquinchat c’al i t’ujub ma ta ca t’ajat tsemtha. ¿Ani tata’ jant’o a ulal ca t’ajchin axe’ xi uxum? \p \v 6 Antsana’ ti conoyat a Jesús abal u le’nab ca jolbiyat max quin ulu i cau axi yab juncuth c’al an ts’ejcath cau. Tam cutle a Jesús in ts’i’quiy jant’o quin thucha’ c’al in ch’uchub ti tsabal ba’ am pojoth. \v 7 Cum lej conomichiquiyabe c’al i cau, lujcun a Jesús. In ucha’chic: \p ―Max hua’ats jita’ c’al tata’chic yab hualbith, jats quim pithcanchi an oc’ox t’ujub axe’ xi uxum. \p \v 8 Tam cutle a Jesús junil quin thuchaye más jant’o ti tsabal ba’ am pojoth. \v 9 Tam in ts’i’quiy an inicchic ti calelel ti junchic, cum tin ats’a’ lej uchan antsana’ max hua’ats jita’ yab hualbith jats quim pithcanchi an uxum an oc’ox t’ujub. Patal in ats’a’ jolbith in ichich. Oc’ox ne’ets calelel an yejtselchic, ani taley tiq’uele ti tala’ calets axi patal jitaquitsq’ui. Jilc’on expith a Jesús ani nixe’ xi uxum. \v 10 Tam lujcun a Jesús, in tsu’u expith c’uajat an uxum. In ucha: \p ―¿Uxum, ju’ta ti c’uajat ax ti jolbiyalac? ¿Yab jilc’on ma ni jun abal ti lej jolbiy? \p \v 11 Tam in ulu an uxum: \p ―Iba ni jun yab jilc’on, pay’lom. \p Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Nana’ne yab tu jolbiyal. Quit c’ale ani yabats quit hualbin. \s1 A Jesús ani an tajaxtalab \p \v 12 Taley in taunaye junil a Jesús an inicchic, in ucha’: \p ―Nana’its ax u pithal an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Jitats ca ts’at’ey c’al nana’ ne’ets ca xe’tsin al an tajax ani iba al an yic’uax. Ne’ets ca xe’tsin it ejatlith al an tajax. \p \v 13 Tam uchan a Jesús c’al talchic i fariseochic: \p ―Yab jant’o ti exbath an cau jahua’ a ulal, cum tocat a olnal ta ba’. \p \v 14 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Aba ani’ u olnal tu ba’, bel exbath an cau ani lej chubax jahua’ u olnal. Nana’ u alhua’ tso’obits ma ju’tam in tal ani ma ju’tam in ne’ets, ani tata’chic yab a exlal. \v 15 Tata’chic ojni’ tin jolbiyal cum tin tsalpanchal u ey jant’inits tin tsu’talq’ui ejtil max pel i jahuaquitsq’ui tam inic. Nana’ teje’ tsabal yab u jolbiyal i inic. \v 16 Max u jolbiyalac lej chubax an ts’ejcaxtalab ne’ets cu pitha’ cum nan yab in ts’ejcom cuetem, in ts’ejcom junax c’al u Tata ti eb ax tin abamal quin chich teje’ tsabal ani ets’ey c’uajat c’al nana’. \v 17 In ulal an ts’ejcath cau ax a cua’alchic abal lej chubax an olnomtalab max jununul in olnomtal tsab i olnom. \v 18 Nana’ u olnal tu ba’ ani tin olnanchal u ey u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Tsab ti eb huahua’ tu olnom. \p \v 19 Tam conoyat a Jesús: \p ―¿Ju’ta ti c’uajat a Tata? \p A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Tata’chic yab tin exlal, ani yab a exlal u Tata ti eb. Max tin exlalac nana’, a exlalac u Tata ti eb jaye. \p \v 20 Ja’its axe’ xi cau ax in exobchal a Jesús ti al an tiyopan utat jun ti c’uajat am poc’te’chic jun tu bats’uhuab an c’ac’naxtalab tumin. Ni jita’ yab in yac’ua’ a Jesús, cum yabaye im baju an hora jant’ini’ ti pejchame c’al a Dios ca yac’uan. \q1 Jun ti nan in ne’ets tata’chic yab a ejtohual quit c’alechic in ulu a Jesús \p \v 21 Taley in taunaye junil a Jesús an inicchic: \p ―Nan in ne’ets, ani tata’chic ne’ets tiquin aliy. Yab ne’ets tiquin ela’, cum yab ne’ets ca ejtou quit ulits jun ti nan in ne’ets. Ne’ets quit tsemets, ani ne’ets quit jilc’on t’ajat q’uibenec c’al a hualab. \p \v 22 Tam in ulu talchic i Israelchic: \p ―Hualam max ne’ets quin cuete’ tsemtha’ tim ba’ ani jaxtam in ulu huahua’ yab i ejtohual cu ulits jun ti jaja’ ne’ets. \p \v 23 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Tata’chic it hua’tsinenec tit eleb poq’uel teje’ tsabal, ani nana’ in tal ti eb. Jununul a tsalapchic c’al a at inic teje’ ti al an hualab c’ay’lal, ani nana’ u tsalap pil yab ejtil tata’chic. \v 24 Cum a t’ajtal ey it hualbith, jaxtam nan tu ucha’chic abal ne’ets quit tsemets ani quit jilc’on q’uibenec c’al a hualab. Max yab tim belchal abal lej chubax jant’ini’ nan tu olchits u ey, ne’ets quit tsemets ani quit jilc’on t’ajat q’uibenec c’al a hualab. \p \v 25 Tam conoyat a Jesús: \p ―¿Jita’ tata’? \p A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Nana’its u ey ax tu uchamalits ma ti jayq’ui’ tam tu oc’ox tauna’. \v 26 Hua’atse yan i cau u ejtohualac tu uchayechic tin cuenta a ey. U ejtohualac tu jolbiy ani yab ne’ets cu t’aja’. Expith u lubal cu olchi an inicchic an cau jahua’ u ats’amal c’al jaja’ ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Lej chubax an cau jahua’ jaja’ quin ulu. \p \v 27 Ma ni c’al patal axe’ xi cau yab in ejtiyalchic abal a Jesús in olnal an Tatalab ax ti eb. \v 28 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Nana’its tin Juntal patal an inicchic. Tam tata’chic tiquin co’oy q’uet’ath al am pelc’oth te’, tam tiq’uele ne’ets ca tso’obna’ abal lej chubax u ey jahua’ u ulumalits. Tamna’its ne’ets ca tso’obna’chic ta lej ichich abal jahua’ nan u ulal yab pel u cuete’ cahuintal, pel ax tim pithamal u Tata ti eb. \v 29 U Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal ets’ey c’uajat c’al nana’. Yab tin jilcacayal, cum ets’ey u t’ajchal in culbetal. \p \v 30 Ani c’al axe’ xi cau jahua’ uchan, yan i inicchic im bela’ a Jesús. \s1 In tsacamilchic a Dios ani axi huic’at co’oyabchic c’al an hualabtalab \p \v 31 Tam a Jesús in ucha’ an Israelchic axi c’al tu belnal jaja’: \p ―Max ca t’ayat bina’ a xutsun c’al an cau jahua’ nan u olnal, pel it lej chubax exobal c’al nana’. \v 32 Ne’ets ca exla’ an chubaxtalab ani jats ne’ets ti hualca’. \p \v 33 Toc’tsiyat a Jesús: \p ―Huahua’ pel tu at xits’al a Abraham ani u hualcath. Ni jayq’ui’ yab jita’ tu huic’at co’oyamal. ¿Jale’ a ulal ne’ets cu hualca? \p \v 34 A Jesús in ucha’: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal patal jitats u hualbinal jats u huic’at co’oyab c’al an hualabtalab. \v 35 Pel in ey jaja’ yab hualcath ejtil i t’ojnal axi c’unat co’oyab c’al i amulab. Expith in tsacamil an amulab jats axi lej chubax hualcath. \v 36 Nana’its tin Tsacamil a Dios. Max nana’ tu hualcanthanchichic a ichich tin cuenta an hualabtalab, tam ne’ets ca ats’a’ abal it lej chubax hualcathits a ichich. Yabats ne’ets quit huic’at co’oyat c’al an hualabtalab. \v 37 U tso’obits abal pel ti at xits’alchic a Abraham. Aba ani’ antsana’ a ey, bel a le’chic tiquin tsemtha’ cum yab u lejel ta ichich an cau jahua’ nan tu olchalchic. \v 38 Aba ani’ nan tu olnanchalchic jahua’ u tsu’umal c’al u Tata ti eb, bel a le’chic ca t’aja’ jahua’ it exobchith c’al a tata. \v 39 Toc’tsinchic tam: \p ―Huahua’ i biyal tata pel a Abraham. \p A Jesús in ucha’chic: \p ―Max chubax anac a Abraham pel a tata, a chubax aynanchalac an chubaxtalab jahua’ ti jilchamal. \v 40 Nan tu chubax olchalchic an chubaxtalab ax tin olchal a Dios, ani bel a le’ tiquin tsemtha’. Max c’uajatac teje’ a Abraham, jaja’ yab ne’ets tiquin t’ajchi antsana’. \p \v 41 Tata’chic a nits’binchal in t’ajbil a tata. \p Tam uchan a Jesús c’al jaja’chic: \p ―Huahua’ yab pel u peno’ tsacam. I cua’al juncats i tata axi pel a Dios ti eb. \p \v 42 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Max chubaxac pel a Tata Dios ti eb tin c’anithalac nana’, cum ja’its tin aba’ quin chich teje’ tsabal c’al tata’chic. Yab in che’nec expith max nan u lej le’ quin chich tu cuete’ ba’. Ja’its a Dios ax tin abamal. \v 43 ¿Jale’ yab a ejtohual ca exbay jahua’ u ulal? Jats cum yab a alhua’ binal a xutsun c’al an cau jahua’ nan tu uchalchic. \v 44 An teneclab jats a tatachic ani an teneclab pel ti tsacamilchic. Jats jaja’ a lej culbetnal ca t’ojonchi. Ma tam ti c’a’al jaja’ pel i tsemthom inic. Ni jayq’ui’ yab in lejatnamal tin ichich an chubaxtalab ani ni jayq’ui’ yab in ulal an chubaxtalab. Pel i janamcau ani c’al jaja’ jats tu hua’tsinthab an janamtalab. \v 45 Nan tu uchalchic an chubaxtalab ani yab tim belchal. \v 46 ¿Jita’ hualam axi c’al tata’chic in ejtohual tiquin jolbiy ani tiquin ucha’ abal yab chubax jahua’ u ulal ani yab chubax jahua’ u t’ajal? ¿Jale’ hualam yab tim belchal an chubaxtalab jahua’ tu uchalchic? \v 47 Jitats pel in c’al a Dios, jats in alhua’ binal in xutsun quin ats’anchi in cahuintal a Dios. Cum tata’chic yab pel ti c’al, jaxtam yab a le’ ca lej bina’ a xutsun ca ats’anchi xe’. \s1 Ejatits a Cristo tam ti yabaye ejat a Abraham \p \v 48 Tam uchan a Jesús c’al an Israelchic: \p ―Lej chubax jahua’ i ulumalits abal pel it Samariajib ani it co’oyab c’al i at’ax teneclab. \p \v 49 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Iba yab in co’oyab c’al i at’ax teneclab. Expith u lubal cu c’ac’na’ u Tata ti eb, ani tata’chic yab tin c’ac’nal nana’. \v 50 Nan ni jant’o yab u t’ajal abal quim puhuethanchat u bij. U Tata ojni’ jats in le’ quim puhuethanchat u bij, ani jats quin ulu jayq’ui’. \v 51 Lej chubax nan tu uchalchic abal jitats quim putu c’al u cahuintal, jats axi ni jayq’ui’ yab ne’ets quin leca’ an lej tsemla. \p \v 52 Tam toc’tsin an Israelchic: \p ―Xohue’ ojni’ i tso’obits abal it co’oyab c’al i at’ax teneclab. Tsemetsits a Abraham ani patal am biyal caulomechic c’al a Dios, ani tata’ a ulal max jita’ quim putu c’al a cahuintal jats yab ne’ets quin leca’ an lej tsemla. \v 53 Auxe’ max it más lej pulic ani i biyal tata Abraham iba. Tsemetsits jaja’ ani patal am biyal caulomechic c’al a Dios. ¿Jita’ hualam pel a ey a t’ajal? \p \v 54 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Ni jant’o yab ti exbath max nan u puhuethalac tu ba’. Ja’its a Dios ax tim puhuethanchal u bij, ani ja’its a Dios ax a ulal a c’ac’nalchic. \v 55 Yab chubax a exlalchic a Dios, nana’ ja’its ax u lej exlal a Dios. Max u ulalac abal yab u exlal a Dios, ne’etsne tin janamcau jant’ini’ tata’chic it janamcau. Lej chubax u exlal a Dios ani u putuhual c’al jahua’ in ulal. \v 56 A biyal tata Abraham lej culbe tam tin exla’ abal nan ne’ets quin chich teje’ tsabal. Xohue’ in tso’obits abal in che’nequits, ani jats ti jum putat culbel jaja’. \p \v 57 Tam uchan a Jesús c’al nixe’ xi Israelchic: \p ―Auxe’ max a tsu’umal a Abraham, ani yabaye a cua’al tsab inic i tamub. \p \v 58 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal in ejatits tam ti yabaye hua’tsinenec a Abraham. \p \v 59 Tam im pena’chic i t’ujub abal quin cui’iy a Jesús. Ani jaja’ cale tsininil jun ti muthat an inicchic ti al an tiyopan, ta c’alets. \c 9 \s1 A Jesús in tsu’uxmethal jun i inic axi joc’tsi ma tin hua’tsintal \p \v 1 Ne’ets belal a Jesús in tsu’u jun i inic axi joc’tsi ma tin hua’tsintal. \p \v 2 Ani huahua’ tu exobalil i conoy a Jesús: \p ―¿Exobchix, hualam exbath jale’ ti hua’tsin joc’tsi axe’ xi inic? Hualam tin ebal jaja’ in hualab, ani max i hualam tin ebal in hualab in tata ani in mim. \p \v 3 A Jesús tu ucha’chic: \p ―Yab pel i joc’tsi tin ebal in cuete’ hualab ni tin ebal in hualab in tata ani in mim. Pel i joc’tsi expith abal ca tsu’uxmetha c’al in tsap a Dios, ani antsana’ ca tejhua’me abal a Dios in lej cua’al in tsap. \v 4 Biyat q’uichaye u cua’al u uchbil cu t’ojonchi in t’ojlabil a Dios ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Hue’its ne’ets ca acle, ani yabats ne’ets cu ejtou cu t’ojonchiye tam. \v 5 Biyat nan quin xe’tsin teje’ tsabal, u pithal an inicchic i tajaxtalab tin ichich. \p \v 6 Tam tin uluhuits antsana’ axe’ xi cau, tamna’ a Jesús tubal tsabal. In ts’ejca’ i lucuc tsipili’ c’al in ijil, ani in mauchi tin hual an joc’tsi. \v 7 Tam a Jesús in ucha’: \p ―Quit c’ale ca t’aca’ a hual ti al an ts’acbath ja’ Siloé. An cau Siloé in le’ quin ulu abath ti tenec. \p Ani c’ale an joc’tsi in t’aca’ in hual. Tam ti huichits u tsu’uxits. \v 8 Tam in at q’uimathchic c’al ti tsu’ume joc’tsijac in uluchic: \p ―Hualam axe’ ja’its ax i exlamal ti joc’tsijac tam tu conol c’al an limoxna. \p \v 9 Talchic jaja’chic in ulu: \p ―Ja’its xe’. \p Q’ue’atchic in ulu: \p ―Yab ja, tocat ejtilits. \p Tam axi joc’tsijac in ulu: \p ―Nana’ ojni’ ja’its ax a t’iloxnalchic. \p \v 10 Tam conoyat jaja’: \p ―¿Jant’ini’ tit t’ajchinenec abal it tsu’uxits? \p \v 11 Jaja’ in toc’tsiychic: \p ―Jun i inic uxnal ti Jesús in ts’ejca’ i lucuc ani tin mauchi tu hual. Taley tin ucha’ quin c’ale cu t’aca’ u hual ti al an ts’acbath ja’ Siloé. In c’ale ani u t’aca’ u hual taja’, ani xo’ in tsu’uxits. \p \v 12 Tam conoyat: \p ―¿Ju’ta ti c’uajat nixe’ xi inic a olnalac? \p Toc’tsin jaja’: \p ―Yab u tso’ob. \s1 An fariseochic in conomichiquiyal axi joc’tsijac ani tsu’uxits \p \v 13 Tam ne’tha axi joc’tsijac jun ti c’uajat talchic i fariseochic. \v 14 Pelac i sábado tam ti a Jesús in ts’ejca’ i lucuc ani in tsu’uxmetha’ an joc’tsi. \v 15 Conoyat junil axi joc’tsijac jant’ini’ ti t’ajchinenec abal tsu’uxits. Ani toc’tsin: \p ―In mauchin i lucuc tu hual ani u t’aca’ u hual, ani xo’ in tsu’uxits. \p \v 16 Tam talchic nixe’ xi fariseochic in ulu: \p ―I tso’obits abal axe’ xi inic ax in tsu’uxmetha’ an joc’tsi yab c’al a Dios ti abnenec, cum yab in c’ac’nal an q’uicha sábado. \p Ani q’ue’atchic i fariseo al nixe’ xi cuenel in ulu: \p ―Auxe’ max i hualbith inic in ejtohualac quin t’aja’ i labith t’ajbilab ejtil in t’ajal axe’ xi inic ax in tsu’uxmetha’ an joc’tsi. \p Tam lehuáx an fariseochic, cum yab jununul in tsalpanchal in ey a Jesús. \v 17 Tam conoyat junil c’al an fariseochic axi joc’tsijac: \p ―¿Ani tata’ jant’ini’ ta tsalpanchal in ey ax ti tsu’uxemtha’ c’al a hual? \p Toc’tsin jaja’: \p ―Nan u tsalpanchal in ey pel i caulome abnenec c’al a Dios. \p \v 18 Cum an Israelchic yab in le’ quim bela’ max chubax pelac i joc’tsi ani max tsu’uxmethamejits, jaxtam in abchi an cau ca chich in tata ani in mim. \v 19 Chich jaja’chic ani conoyat: \p ―¿Ja’its axe’ a tsacamil? Tucu ucha’ max joc’tsi ti hua’tsinenec. ¿Max chubax joc’tsijac jant’ini’ ti t’ajchinenec abal xo’ tsu’uxits? \p \v 20 Toc’tsinchic in tata ani in mim: \p ―I tso’ob abal ja’its axe’ huahua’ i lej tsacamil ani joc’tsi ti hua’tsinenec. \v 21 Tin cuenta abal xo’ tsu’uxits yab i tso’ob jant’ini’. Yab i tso’ob c’al jita’ ti tsu’uxmetha. Cum pelits i inic pulic, jaja’ ca conoy. Jaja’ in ejtohual ti toc’tsiychic jant’ini’ ti tsu’uxmetha. \p \v 22 Antsana’ ti toc’tsin in tata ani in mim axi joc’tsijac, cum in ts’ejnal an Israelchic ax in ulumalits ca quethmayat eleb ca c’ale tin tiyopanil max jita’ quin olna’ abal a Jesús ja’its a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. \v 23 Jaxtam in tata ani in mim axi joc’tsijac in ucha’ an oc’lec Israelchic ca conchinchat axi joc’tsijac cum pelits i inic pulic. \p \v 24 Taley tam an oc’lecchic in abchi an cau ca chich junil axi joc’tsijac. Chich junil ani uchan: Ca lej t’aja’ ti cuenta tucu ucha’ an chubaxtalab, cum a Dios ti tsu’tal ani ti ats’al. I lej tso’obits abal pel i hualbith inic ax ti tsu’uxmetha’. \p \v 25 Tam jaja’ in toc’tsiychic: \p ―Yab u tso’ob max pel i hualbith inic o max pel i alhua’ inic. Tocat u tso’obits abal in joc’tsijac ani xo’ in tsu’uxits. \p \v 26 Conoyate junil: \p ―¿Jant’ini’ ti t’ajchi abal ti tsu’uxmetha’? \p \v 27 Jaja’ in toc’tsiychic: \p ―Nan tu uchamalitschic an chubaxtalab ani yab a t’ajamal ti cuenta. Hualam max a le’chicte quit ts’at’ey c’al jaja’, jaxtam a le’ abal nan tu tsab ucha’ junil jant’ini’ jaja’ tin t’ajchi. \p \v 28 Ma tamna’its lej tsapic c’uiyan c’al nixe’ xi fariseochic. Uchan: \p ―Tata’ it ts’at’atits c’al jaja’ ani huahua’ iba, cum u ts’at’atits c’al an cau ax tu jilchamal a Moisés. \p \v 29 I tso’obits abal t’ilmats a Dios c’al a Moisés, ani axe’ xi inic ni jant’o yab i tso’obnanchamal tin cuenta a Dios. Ma yab i tso’ob ju’ta ti tal. \p \v 30 Tam axi joc’tsijac in toc’tsiychic: \p ―Auxe’ max cu bela’ yab a tso’obchic. ¿Tin tsu’uxmethamal ani ma yab a tso’ob ju’ta ti tal jaja’? \v 31 I lej alhua’ tso’obits abal a Dios yab u ats’ax c’al i hualbith inic. Axi c’ac’nax c’al a Dios ani in t’ajchal in culbetal a Dios jats axi ne’ets ca ats’an c’al jaja’. \v 32 Ni jayq’ui’ yab jita’ xe’tsinenec teje’ tsabal ti tsu’uxmethom c’al axi joc’tsi ma tin hua’tsintal. \v 33 Yab in ejtohualac axe’ xi inic ti tsu’uxmethom max yabac pithnenec in tsap c’al a Dios ani max yabac abnenec c’al a Dios. \p \v 34 Tam uchan axi joc’tsijac: \p ―Tata’ ojni’ a lej t’ajtal ey tit hua’tsinenec tit huat’ath hualbith inic ani ma a le’ tucu exobchi huahua’. \p Taley tamna’ quethmayat eleb ca c’ale. \s1 Axi joc’tsi tin cuenta in ejattal \p \v 35 In tso’obna’ a Jesús abal quethmayatits eleb al an tiyopan axi joc’tsijac. Talbel in tamu ani in ucha’: \p ―¿A belal in Tsacamil a Dios? \p \v 36 Toc’tsiyat a Jesús: \p ―Pay’lom, tiquin ucha’ jita’ pel in Tsacamil a Dios abal cu bela’. \p \v 37 Toc’tsin a Jesús: \p ―Xo’ a tsu’umalits in Tsacamil a Dios. Ja’its nana’ ax tu taunal. \p \v 38 Tam axi joc’tsijac in tuthu in c’ualal tin tamet a Jesús ani in ucha’: \p ―Ajatic, nan u belal abal tata’its ti Tsacamil a Dios. \p \v 39 Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Cum in che’nec teje’ tsabal patal an inicchic in cua’al in uchbil tiquim bela’. Axi ejtil i joc’tsi ani tiquim bela’ nana’, jats ax u tsu’uxmethal abal ca tsu’xin c’al jahua’ in t’ajal a Dios. Axi yab tiquim bela’ u jilal ca más joc’tsibe, cum in tsalpayal abal lej tsu’ux c’al jahua’ in t’ajal a Dios ani yab chubax. \p \v 40 Tam c’al nixe’ xi cau talchic nixe’ xi fariseo in conoy a Jesús: \p ―¿U joc’tsi huahua’? \p \v 41 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Max tata’chic tim belamalac nan yabac tu t’ajat jolbiyamal tin cuenta a hualab aba ani’ pel ejtil it joc’tsi. It jolbithits cum yab tim belal ani a ulal abal it tsu’ux c’al jahua’ in t’ajal a Dios ani yab chubax. \c 10 \s1 An jalpith cau c’al in tenmal an ovejachic \p \v 1 Lej chubax nan tu uchalchic abal an cue’ u c’athil tim ba’te’lil in tenmal an ovejachic abal ca otsits, ani yab tin lej hui’lebil. \v 2 Am beletnom ovejachic jats ojni’ u otsel tin hui’lebil in tenmal an ovejachic. \v 3 Tats tu otsel tam ca japchin c’al am beletnom hui’leb tam ne’ets quin caltha’ ti ac’ul an ovejachic. Cum exlanchab in cahuintal am beletnom oveja, tocat quim bijiy tim bijchic tam u calelel an ovejachic. \v 4 Tam calnequits tim patalchic, tam ne’éts oc’chith am beletnom oveja ani tal cuxlab an ovejachic. U aynab am beletnom c’al an ovejachic cum exlanchab in cahuintal. \v 5 An ovejachic yab ne’ets quin ayna’ i pil inic, cum yab in exlanchal in cahuintal, tocat ne’ets ca c’ale ti athil max quin ats’anchi in cahuintal. \p \v 6 Ax in ats’a’chic antsana’ axe’ xi jalpith cau yab in exbay jant’o in le’ quin ulu a Jesús. \s1 A Jesús jats ejtil an alhua’ beletnom c’al an ovejachic \p \v 7 Taley tam a Jesús in uchaye i cau axi c’uajatchic c’al jaja’: \p ―Nana’its in ejtil i hui’leb jun tu otsel an ovejachic. \v 8 Patal axi che’nequits ani yab tequeth olnomats c’al in cahuintal a Dios, jats ejtil nixe’ ax in le’ ti cue’ c’al an ovejachic. Axi chubax u belom c’al u cahuintal yab u belom c’al nixe’ axi ejtil i cue’chic. \v 9 Cum nana’its in ejtil i hui’leb jun tu otsel an ovejachic tin tenmal, jitats ca otsits nan ne’ets cu jec’ontha’ c’al patal jahuaquits quin tamu. Ne’ets cu alhua’ beletnanchi in ejattal ejtil i oveja ax u othab tam acal tin tenmal ani ca chutheyits u calthab abal ti ac’ul. \p \v 10 Axi yab tequeth olnom c’al in cahuintal a Dios, jats axi ejtil i cue’ ax u che’el abal quin cue’ey ani quin tsemtha’ an ovejachic. Nan yab u ey antsana’. Nan in che’nec teje’ tsabal abal tu pitha’chic i it ejattalab abal quit jum putat canat c’uajiy c’al a Dios. \v 11 Nana’its in alhua’ beletnom c’al u belomilchic. Ne’ets cu bina’ tu ba’ quin tsemtha ti al an cruz abal tata’chic quit jec’ontha. Jitats lej chubax c’anithom c’al in ovejajilchic, ma ts’ejcachic in ichich ca tsemets abal ca jec’onthachic. \v 12 Yab lej alhua’ jec’onthax axi expith ti atlomq’ui ti beletnom oveja. Tam ca chich am pathum quin yac’ua’ an oveja, tam jaja’ u pit’c’onal. In jilal ca yac’uan an ovejachic c’al am pathum ani axi más in jilal ca tala’ buq’uey. \v 13 Antsana’ tu pit’c’onal axi atlomq’ui, cum yab in c’anithal an ovejachic, expith an tumin in le’. \p \v 14-15 Nana’its in alhua’ beletnom c’al u belomilchic cum pel ejtil i oveja. U exláx nana’ ani u belomilchic ejtil nana’ ani u Tata ti eb u exláx. Ne’ets cu bina’ tu ba’ quin tsemtha abal ca jec’onthachic. \v 16 Nan ne’ets tu jec’ontha’ tata’chic ax it belom c’al nana’ ani jaye ne’ets cu jec’onthaye axi pil xe’etschic yab c’al tata’chic. Jaja’chic jaye ne’ets quin t’aja’ jahua’ nan cu ucha’. Ne’ets cu tamcuy c’al tata’ ta yaneltalchic, ani ne’ets cu ts’ejca’ juncats i cuenel. Ani nan ne’ets quin jilc’on tin juncats beletnom c’al ta yaneltalchic. \p \v 17 Cum nan ne’ets cu bina’ tu ba’ quin tsemtha, jaxtam u Tata ti eb tin lej c’anithal. Ne’ets quin tsemtha ani ne’ets quin ejatlin junil. \v 18 C’al u cuete’ culbetal ne’ets cu bina’ tu ba’ quin tsemtha, cum ni jita’ tam inic yab in ejtohual tiquin tsemtha’ max nan yab cu le’na’. Pel u uchbil ax im pithnenec c’al u Tata ti eb cu bina’ tu ba’ ani quin ejatlin junil. \p \v 19 Tam lehuáx talchic i Israelchic tin ebal c’al axe’ xi cau jahua’ in ulu a Jesús. \v 20 Yan jaja’chic in ulu: \p ―Yab qui t’ajchi ti cuenta in cahuintal axe’ xi inic, cum u co’oyab c’al i at’ax teneclab ani u olmanalits. \p \v 21 Ani q’ue’at jaja’chic in ulu: \p ―Max chubaxac u co’oyab c’al i at’ax teneclab yab ne’ets quin ejtou quin ulu abal in cua’al in uchbil c’al a Dios. Ani jaye jun i inic ax u co’oyab c’al i at’ax teneclab yab ne’ets quin ejtou quin tsu’uxmetha’ i joc’tsichic. \s1 I Israelchic im pojcal a Jesús \p \v 22 Im bajuhuits an tsamay q’uij, ani u t’ajnalits an ajib ti Jerusalén tam tu it binab an tiyopan ca c’ac’naxnaye c’al a Dios. \v 23 Xe’ets a Jesús ti al an tiyopan al i c’uajattalab im bij hueu cucu’ ata Salomón. \v 24 Ani tamcunits toninil taja’ i Israelchic c’al a Jesús, ani uchan jaja’: \p ―¿Jayq’ui’ ne’ets tucu lejquith olchi a lej ey abal yabats cu xe’tsin cononol i ichich c’al jant’o a ey? Tucu t’ajat lejquith olchi max tata’its it Cristo ax it bijithits ne’ets quit aban c’al a Dios quit chich. \p \v 25 A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Nan tu uchamalits abal nana’its ani yab tim belchamal. Nan tu tejhua’methanchi u lej ey c’al an t’ajbilab jahua’ u t’ajamalits tim bij u Tata ti eb. \v 26 Tocat yab a le’chic tiquim belchi, cum yab ja tata’chic axi nana’ tu c’al an ovejachic. Antsana’ tu uchamalitschic abal yab pel tu c’al. \v 27 An inicchic axi chubax pel u ovejajil jats ax tin exlanchal u cahuintal ani tin aynal. \v 28 Cum u pithalchic i it ejattalab abal ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios, jaxtam ni jayq’ui’ yab ne’ets ca q’uibeychic. Cum u t’ayat co’oyalchic tu c’ubac ni jita’ tam inic in ejtohualac tiquin tixc’anchi. \v 29 Pel jaja’chic ax im pithnenec u Tata ti eb cu c’alna’. Cum u co’oyabitschic tihua’ tin c’ubac u Tata ti eb jaye, ni jita’ tam inic yab in ejtohualac quin tixc’anchi tin c’ubac jaja’. U Tata ti eb in lej cua’al in ets’ey tsap yab ejtil an inic. \v 30 Nana’ ani c’al u Tata ti eb jununul i ey. \p \v 31 Tam junil talchic i Israelchic im pena’ i t’ujub abal quin cui’iy a Jesús. \v 32 A Jesús in ucha’chic tam: \p ―Yan i alhua’ t’ajbilab u t’ajamalits ta tsu’ux hualchic, cum antsana’ tim pitha’ u uchbil u Tata ti eb cu t’aja’. ¿C’al jant’o c’al tin ebal ta le’chic tiquin cui’iy c’al i t’ujub? \p \v 33 Toc’tsin an Israelchic: \p ―Yab ne’ets tu cui’iy c’al tin ebal i t’ajbilab jahua’ a t’ajamal, tocat abal pel i pulic hualabtalab c’al a Dios a t’ajamal cum a ulu pel it Dios ani expith a ey pel it inic. \p \v 34 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Thuchathits ti al an ts’ejcath cau ax it jilchin c’al a Moisés, abal a Dios in ulu tin cuenta an inic pelits i dioschic. \v 35 I tso’obits abal an T’ocat Thuchlab pel i lej chubaxtalab ani ni jita’ tam inic yab in ejtohual quim pacuchi. Ca t’aja’ ti cuenta abal a Dios ti jayq’ui’ im bijiy ti dioschic ax im pithamal in cahuintal jaja’. \v 36 Ja’its a Dios ax tin tacuy ani tin aba’ quin chich teje’ tsabal. ¿Jale’ tam a ulu abal u t’aja’ i pulic hualabtalab c’al a Dios tam tu ulu nana’its pel tin Tsacamil a Dios? \v 37 Yab tiquim bela’ max yab cu t’ajchi i labith t’ajbilab u Tata ti eb ax tim pitha’ u uchbil cu t’aja’. \v 38 Aba ani’ tata’chic yab a le’ tiquim bela’ c’al tin ebal u cahuintal, bel tiquim bela’ c’al tin ebal an labith t’ajbilab jahua’ u t’ajamalits ta tsu’ux hual. Max chubax tiquim bela’ ne’ets ca alhua’ exla’ abal nana’ ani c’al u Tata ti eb ts’ot’c’óx i ichich. \p \v 39 Ani junil le’nab ca yac’uan a Jesús ca ne’tha, tocat tixc’an ta c’alets. \p \v 40 Tam huichiy a Jesús jum poq’ue’ am pulic itse’ Jordán juntalab ti calel q’uicha. Tats ti jilc’on al an c’uajattalab jun ti xe’tsin a Juan ti jayq’ui’ ti pujal. \v 41 Ani chich yantalam i inicchic quin tsu’u a Jesús. In uluchic: \p ―A Juan abal i yab in t’aja’ ni jun i labith t’ajbilab ti tsu’bixtalab abal quin tejhua’metha’ max chubax abnenec c’al a Dios, bel pel i lej chubaxtalab patal jahua’ in olnanchi in ey axe’ xa Jesús. \p \v 42 Ani c’al yantalam i inic axi taja’chic tu belnal a Jesús. \c 11 \s1 Tsemets a Lázaro \p \v 1 C’uajat jun i ya’ul ti bichou Betania im bij Lázaro. Pel in ebchal a María ani a Marta. \v 2 Pel jaja’ a María ax ti jayq’ui’ in jolchi i nihuihuiltalab tin acan a Jesús ani in huayethanchi c’al in xi’il. Pel in ebchal Lázaro axi ya’ul. \v 3 Abchinal an cau a Jesús c’al a María ani a Marta ca uchan an cau antse’: \p ―Ajatic, ca lej t’aja’ ti cuenta abal te a ja’ub Lázaro u ya’ul. \p \v 4 Tam ti olchinits antsana’ an cau a Jesús, in ulu: \p ―Aba ani’ ya’ul yab ne’ets ca t’ayat tsemets. C’al jahua’ cu t’ajchi a Lázaro ne’ets tu tejhua’methanchi in tsap a Dios ani nana’ u tsap tin Tsacamil a Dios. \p \v 5 A Jesús in lej ichich hual tsu’tal a Marta ani a María ani a Lázaro. \v 6 Aba ani’ olchinenequits abal ya’ul a Lázaro, bel jilc’one taja’ tsab a q’uicha jun ti c’uajat. \v 7 Taley talbel a Jesús tu ucha’ huahua’ tu exobalilchic: \p ―Huana cu c’ale junil ti Judea. \p \v 8 I toc’tsiy: \p ―¿Exobchix, jale’ ta le’ quit huichiy tihua’ junil, ani tats tit le’name quit tsemtha c’al i t’ujub c’al talchic i Israelchic? \p \v 9 A Jesús tu ucha’chic: \p ―Biyat yabaye u talchamal in t’ojlabil a Dios ax tin abamal, yabaye ne’ets quin tsemtha. Hua’ats jat’hua’ lajuj tsab i hora tam tajaxe ta q’uicha ca xe’tsin an inic yab ca t’ithc’uan. \v 10 Expith tam acal tam ti yic’uaxits hualam ne’ets ca t’ithc’uan, cum yab hua’ats i tajax. \p \v 11 Talbel a Jesús tu uchaye: \p ―U huayitsits i ja’ub Lázaro. Ne’ets quin c’ale cu ejtsintha’. \p \v 12 Tam huahua’ i uchal a Jesús: \p ―Ajatic, alhua’ abal max huayitsits, cum ne’ets hualam elabmelits an yau’lats. \p \v 13 Tam tin ulu a Jesús abal huayitsits a Lázaro, in le’ quin ulu abal tsemetsits. Huahua’ i tsalpanchalq’ui abal coyomathq’ui ti huayal. \v 14 Tam a Jesús tu lejquith ucha’chic: \p ―Tsemetsits a Lázaro. \v 15 Alhua’ abal in jilc’onenec teje’ ani yabaye in c’alnec c’al a Lázaro, cum talbel tata’chic más ne’ets tiquin lej bela’. Huanats qui tsu’u xohue’. \p \v 16 Tam cau a Tomás axi uxnal ti cuaya’cua’. Tu ucha’ huahua’ tu at exobalchic: \p ―Cu c’alehue c’al a Jesús ani cu junax tsemtha c’al jaja’. \s1 A Jesús pel i ejthax c’al an tsemelom ani pel i pithoblix c’al i it ejattalab \p \v 17 Ulits a Jesús jun ti jolith a Lázaro, olchin abal tse’its a q’uicha ti joliyame. \v 18 Am bichou Betania c’uajat utat ti bichou Jerusalén jelat max tsab c’al ts’ejel i kilómetro. \v 19 Tats ti ultsits yan i Israelchic quin ts’abiy a Marta ani a María quin culbethanchi in ichich, cum in tso’obits abal tsemetsits in ebchal Lázaro. \v 20 Cum olchinal a Marta abal ta tal a Jesús, c’ale abal quin tamu. A Maria jats jilc’on tin q’uima’. \v 21 Ulits a Marta, in ucha’ a Jesús: \p ―Ajatic, max it c’uajatac yabac tsemenec u ebchal Lázaro. \v 22 Aba ani’ tsemenequits, u tso’obits abal ne’ets ca ejtha c’al a Dios. \p \v 23 Toc’tsin a Jesús: \p ―Ne’ets ca ejtha ani ca xe’tsine ejat junil a ebchal. \p \v 24 Uchan a Jesús tam: \p ―U tso’obits abal ne’ets ca ejtha tam quim baju an taltalab q’uicha tam a Dios ne’ets quin tala’ ejtha’ an tsemelomchic. \p \v 25 Toc’tsin a Jesús: \p ―Nana’its in ejthax c’al an tsemelomchic ani im pithoblix c’al i it ejattalab. Aba ani’ max ca tsemets jitats tiquim bela’ nana’, bel ne’ets cu ejtha’ junil talbel. \v 26 Ne’ets ca c’uajiy it ejatlith abal ets’ey yab quin leca’ an lej tsemla jitats belom c’al nana’. ¿A belal axe’ xi cau? \p \v 27 Tam toc’tsin a Marta: \p ―U lej belal Ajatic abal pel ti Tsacamil a Dios. Pel it Cristo ax it bijithits ne’ets quit aban c’al a Dios quit chich. \s1 Uc’nal a Jesús tin jolimtal a Lázaro \p \v 28 Talits ti t’ilom a Marta c’al a Jesús, huichits c’al a María quin caniy ca chich c’al a Jesús quin tsu’u. In cue’ ucha’: \p ―An Exobchix Jesús tax talits utat in le’ abal quit c’ale ca tsu’u. \p \v 29 Tam ti olchinits an cau a María, tam ta c’ale thubat quin tsu’u a Jesús. \v 30 Yabaye ulnec a Jesús ti bichou Betania, c’uajate tihua’ jun ti tamuhuat c’al a Marta. \v 31 An Israelchic axi c’uajat abal quin culbethanchi in ichich a María in tsu’u abal thubat c’alets. Ani c’alechic jaja’ jaye, cum in tsalpayal abal a María ne’ets quin tsa’biy an jolimtalab ani ca uq’uin taja’. \p \v 32 Ultsits a María taja’ jun ti c’uajat a Jesús, in tuthu in c’ualal tin tamet ani in ucha’: \p ―Ajatic, max it c’uajatac yabac tsemenec u ebchal Lázaro. \p \v 33 Tam tin tsu’u a Jesús uc’nal a María ani an Israelchic axi c’uajat taja’, in ats’a’ tim ba’ lej t’elelel in ichich ani lej ej’el. \v 34 Tam in conoychic: \p ―¿Ju’ta ta joliyamal a Lázaro? \p Uchan a Jesús: \p ―Quit utey Ajatic abal ca tsu’u. \p \v 35 Tam uc’nal a Jesús jaye. \v 36 Tam in ulu an Israelchic axi taja’chic: \p ―Ca t’aja’ ti cuenta abal lej ichich hual tsu’tom c’al a Lázaro. \p \v 37 Talchic jaja’chic in ulu: \p ―Ja’its axe’ xi inic ax in tsu’uxmetha’ an joc’tsi, ani hualam max pelac in culbetal in ejtohuamalac quin jeltha’ a Lázaro ani yab ca tsemets. \s1 Ejtha a Lázaro \p \v 38 Junil in ats’a’ a Jesús lej ej’el tin ichich. Tam utey jun ti jolith a Lázaro al i jol paxal t’ujub axi paxq’uithits c’al i pulic t’ujub. \v 39 A Jesús in ucha’chic: \p ―Ca tixc’a’chic an t’ujub taja’. \p Uchan c’al a Marta in uxum ebchal an tsemelom: \p ―Ajatic, cum tse’its a q’uicha ti tsemenec hualam pet’el caxiyits. \p \v 40 Uchan a Marta c’al a Jesús: \p ―Ca t’ila’ jahua’ nan tu ucha’its, max a belal nan ne’ets tu tejhua’methanchi in tsap a Dios. \p \v 41 Tam in tixc’a’chic an t’ujub. Tam a Jesús in met’a’ hualq’ui’ ti eb ani in ulu: \p ―U binal i c’ac’namal yan Tata ti eb, cum tin ats’anchamal u conchixtal. \v 42 Aba ani’ u tso’obits abal ets’ey tin ats’anchal jahuaquitsq’ui tu conchi, bel tu mo’canchal u conchixtal abal antsana’ axi teje’ muthatchic quin lej bela’ abal tata’ tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \p \v 43 Tam tin uluhuits antsana’, tam lej thajan a Jesús: \p ―Lázaro, quit cale tana’. \p \v 44 Ani cale a Lázaro malithe c’al i malilil toltom ani c’al jun i toltom thu’bathe tin oc’. A Jesús in ucha’chic axi taja’ c’uajat: \p ―Ca huilchi an malilil toltom abal ca hualcanits. \s1 An tomolnaxchic in le’ac quin yac’ua’ a Jesús \r (Mt. 26.1–5; Mr. 14.1–2; Lc. 22.1–2) \p \v 45 C’al axe’ xi pulic tsu’bixtalab in t’aja’ a Jesús, jats ti belan c’al yan i Israelchic axi che’nequits c’al a María jun ti joliyame a Lázaro. In tsu’uchic ani im bela’chic. \v 46 Ani talchic jaja’chic c’ale quin olchi an fariseochic jahua’ a Jesús in t’ajchamal a Lázaro. \v 47 Tam nixe’ an fariseochic ani c’al axi pel i ts’alechic pale’ c’ale quin tauna’ an cuenel axi c’athpich exbath ti ts’ejcom c’al an cau tin cuenta an tiyopan. In ucha’chic: \p ―¿Jant’o ne’ets qui t’aja’, cum axe’ xi inic xe’ets in t’ajal yan i labith t’ajbilab? \v 48 Lejat patal an inicchic ne’ets ca belomats max qui jila’ antsana’ ca xe’tsine. Hualam max ca chich an romanochic tucu tsemtha’ ani tucu t’ajat talabethanchi i tiyopanil. \p \v 49 Tam jun axi taja’ c’al jaja’chic im bij a Caifás ani pel i ts’ale pale’ nixe’ xi tamub, in ucha’chic: \p ―Tata’chic ojni’ yab it tsalpath. \v 50 Ca t’aja’ ti cuenta abal alhua’ ca tsemtha juncats i inic, ani yab cu talabetha huahua’ tu bichou. \p \v 51 Caifás yab in elentha’ nixe’ xi cau tin cuete’ oc’. Antsana’ ti cahuintha c’al a Dios, abal a Jesús ne’ets ca tsemtha ti calchix c’al am bichou Israel. Cum pel i ts’ale pale’ a Caifás nixe’ xi tamub, antsana’ in ucha’ in at juntalchic. \v 52 Ani yab expith ca tsemtha a Jesús abal ca jec’ontha am bichou Israel, jaye abal ca jec’ontha ani ca mulcuhuat patal in tsacamilchic a Dios axi buc’uc’ul xe’ets tim puhuel an tsabal. \v 53 Ma tam nixe’ xa q’uichajits an oc’lecchic c’al an Israel in luba’ quin ts’ejca’ an cau jant’ini’ ti quin tsemtha’ a Jesús. \p \v 54 Jaxtam a Jesús yabats lej tejhua’ xe’ets jun ti ca tsu’tat c’al an Israelchic. Cale ti Judea ani c’ale ti jun i bichou im bij Efraín axi utat i joltam. Tats ti jilc’on a Jesús ani jaye huahua’ tu exobalil. \p \v 55 Cum yabats más ohuat a q’uicha ne’ets quim baju an Israelchic quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic, tamcunenequits yan i inicchic ti Jerusalén quin oc’ox t’oquetha’ tim ba’ jant’ini’ ti uchbith c’al an ts’ejcath cau axi jilchin c’al a Moisés. \v 56 Talchic jaja’chic xe’ets alilil max quin ela’ a Jesús. Talchic axi al an tiyopan xe’ets in conoyalchic: \p ―¿Jant’o a tsalpayal hualam ne’ets ca chich a Jesús c’al an ajib? \p \v 57 An fariseochic ani an ts’ale pale’chic in abchamalits’ an cau am bichou abal ca tso’oblinchat max ca tsu’tat ju’ta a Jesús, cum ne’ets ca abchin jita’ ta ca yac’uan. \c 12 \s1 Jun i uxum in jolchal i nihuihuiltalab tin acan a Jesús \r (Mt. 26.6–13; Mr. 14.3–9) \p \v 1 In q’uibchale acac a q’uicha tam an Israelchic quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame im biyal juntalchic ti Egipto. Chich a Jesús ti Betania tin q’uima’ a Lázaro axi tsemenecac ani xo’ ejthachits. \v 2 Ani ts’ejcanchab i c’apnel ca c’aputs. Quetel a Jesús ba’ an mexa junax c’al a Lázaro, ani pijchiyabchic c’al a Marta. \v 3 Tam a María in chi’tha’ ts’ejel i litro i nihuihuiltalab nardo lej chubax ani lej jalbith. In jolchi tin acan a Jesús, ani taley in huayethanchi c’al in xi’il. Ani lej nihuihuilbe tim puhuel an ata. \v 4 Tam cau a Judas Iscariote axi ne’ets talbel quin tsinat bina’ a Jesús tin c’ubac in tomolnaxilchic. Ja’its pel in tsacamil a Simón. In ulu: \p \v 5 ―In tomnalac max nujuhuamejac nixe’ xi nihuihuiltalab ti ox i bo’ inicchic i tumin denario ani pithnenecac an tumin an ts’ejhuantalchic. \p \v 6 Antsana’ in ulu yab abal in yajnanchal an ts’ejhuantalchic, tocat abal in le’ ca balchinchat an tumin ti al an morral ax in xe’tsinthal jun tu baliyab in tuminal in exobalilchic a Jesús. Cum a Judas pel i cue’ tin lej ichich, in ujnam ti cue’ c’al an tumin taja’ al an morral. \v 7 Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Yab a cuenta jahua’ tin t’ajchamal a María. Aba ani’ yabaye in tsemenec, bel tin jolchi an nihuihuiltalab ejtil max tin q’uejab t’ojojonchalits u inictal tam ne’ets quin joliyat. \v 8 Ets’ey ne’ets ca c’uajiy an ts’ejhuantalchic c’al tata’chic ani nana’ expith jun i hue’ in c’uajat. \s1 Ts’ejcath an cau abal ca tsemtha a Lázaro \p \v 9 Cum olchinenequits i Israelchic abal c’uajat a Jesús tihua’ ti Bitania, jaxtam c’alechic yantalam tihua’. Chich jaja’chic abal quin tsu’u a Jesús ani jaye a Lázaro axi ejtha c’al a Jesús. \v 10 An ts’alechic c’al am pale’chic in junax ts’ejca’ an cau abal jant’ini’ ti quin tsemtha’ a Lázaro jaye. \v 11 Cum yan i Israelchic im bela’ a Jesús tam tin tsu’u ejthachits a Lázaro, ani yabats ts’at’ey c’al in at Israelchic. \s1 U otsel a Jesús ti bichou Jerusalén \r (Mt. 21.1–11; Mr. 11.1–11; Lc. 19.28–40) \p \v 12 Ulnequits yantalam i inicchic ti Jerusalén quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame an Israelchic ti biyal ti Egipto, ani an aytalab q’uicha tso’obliyab abal ne’ets ca ulits a Jesús taja’. \v 13 Tam an ajibalchic in cotoyal in xequel i apats’ abal quin xe’tsintha’ huihuohuol tam ca ulits a Jesús. Tam c’alechic quim bats’u a Jesús. Ne’ets thajajal in ulalchic: \p ―Qui puhuethanchi im bij a Dios. Qui ajatnanchi im bij axi te talits abath c’al a Dios. Qui ajatnanchi im bij i Ts’alejil huahua’ tu Israel. \p \v 14 Tal a Jesús punat al i burro. Antsana’ putun jahua’ thuchath ti al an T’ocat Thuchlab antse’: \q1 \v 15 Yab quit jiq’uey bichou Sion c’al axe’ a Ts’alejil. \q1 Ca tsu’u ta tal punat al i burro. \p \v 16 Huahua’ tu exobalil a Jesús yab i thubat ejtiy abal u olnab antsana’ a Jesús ti al an T’ocat Thuchlab. Ma tam ti huichits a Jesús ti eb puhuethanchithits im bij, tam tiq’uelejits i alhua’ exbaychic abal ja’its jaja’ ax u olnab c’al nixe’ xi thuchath cau. \p \v 17 Talchic axi c’uajat al an mulcunel ajibal jats axi c’uajatac tam ti ejtha a Lázaro c’al a Jesús, ani jats jaja’chic ax in olnanchal axi q’ue’at an ajibalchic jahua’ t’ajchinenec a Lázaro c’al a Jesús. \v 18 Cum antsana’ ti olchinenecchic an lej labith t’ajbilab ax in t’ajamal a Jesús, jaxtam ti lej xe’ets in lej aliyalchic a Jesús. \v 19 Tam in ulu an fariseochic jun c’al xi jun: \p ―Ca t’aja’chic ti cuenta abal ni jant’o yab i ejtohual qui t’aja’ abal an inicchic yab ca ts’at’ey c’al axe’ xi inic. Jat’hua’ tim patal an inicchic u ts’at’el c’al jaja’. \s1 I griegochic in aliyal a Jesús \p \v 20 Talchic i inicchic axi che’nequits ti Jerusalén tin cuenta an ajib pel i griegochic. \v 21 Utey jaja’chic c’al a Felipe axi tal ti Betsaida cuentalith ti Galilea. Lej canat uchan a Felipe: \p ―Pay’lom, i lej le’ qui tsu’u a Jesús. \p \v 22 Tam c’ale a Felipe quin olchi a Andrés jant’o uchan, ani axi tsabchic c’ale quin olchi a Jesús abal le’nab ca tsu’tat. \v 23 Ani a Jesús in ucha’chic: \p ―Hue’its ne’ets quim baju am pejchith hora ne’ets quim puhuethanchat u bij c’al a Dios. Nana’its pel tin Juntal patal an inicchic. \v 24 Lej chubax nan tu uchalchic abal expith max ca t’ayan an iyalab ani ca elchiyat c’al i anam, expith tamna’ ne’ets ca cale ani ca puhuey ani quim bina’ yan i hualilab. Max yab ca t’ayan, u jilc’onale lej cuetemits. \v 25 Jitats quin t’aja’ expith in cuete’ culbetal, jats ne’ets ca q’uibey. Jitats quim pojca’ in cuete’ culbetal ani tiquin t’ajchi u culbetal, jats ne’ets ca jec’ontha ani ca ets’ey c’uajiy c’al a Dios. \v 26 Patal jitats in le’ tiquin t’ojonchi pel in uchbil tiquin junini’ ts’at’enchi ju’tamits nan quin c’ale. Jats axi ne’ets ca puhuethanchat in ey c’al u Tata ti eb. \s1 In olnal a Jesús abal ne’ets ca tsemtha \p \v 27 Cum hue’its ne’ets quim baju an hora tam quin yajchiquiyat, c’athpich yajchic u ichich. Hualam max cu ucha’ u Tata ti eb tiquin jaluntha’ ani yab quin yajchiquiyat. Iba tiquin jaluntha’ xe’, cum ja’its tin che’nequits abal quin yajchiquiyat. \v 28 U lej le’ Tata ti eb abal expith tata’ quit puhuethanchat a bij c’al jahua’ cu yajchicna’. \p Tamna’ tal jun i cau ma ti eb antse’: \p ―U puhuethamalits u bij, ani ne’ets cu puhuethaye junil. \p \v 29 Talchic i inicchic taja’ in ats’a’ nix an cau ani in ulu abal u petnal an mamlab. Q’ue’atchic in ulu: \p ―Pel in cahuintal i ángel. \p \v 30 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―A Dios ti abchi tata’chic axe’ xi cau abal ca tso’obna’ jant’o in t’ajal, ani yab tin abchi nana’. \v 31 Hue’its ani ne’ets ca tejhua’me in lej pojcaxtal an inicchic. Hue’its ani ne’ets cu ata’ an oc’ox teneclab abal yabats quin t’aja’ ti abatnom c’al an inicchic. \v 32 Cum nan ne’ets quin q’uet’an al i te’, jaxtam ne’ets cu quinchi in ichich tim patal an inicchic ca chich c’al nana’. \p \v 33 Antsana’ in olna’ a Jesús jant’ini’ ne’ets ta ca tsemtha. \v 34 Toc’tsiyat a Jesús c’al an inicchic axi taja’chic: \p ―Huahua’ u olchinenequits jahua’ thuchath ti al an ts’ejcath cau axi jilchin a Moisés abal in ey a Cristo ets’ey ejat, ni jayq’ui’ yab u tsemel. Ja’its axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. Hualam yab it Cristo, jaxtam a uluhuits abal in Juntal patal an inicchic in yejenchal ca q’uet’an al i te’. Tucu lejquith olchi jita’ nixe’ in Juntal patal an inicchic ax a ulu. \p \v 35 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Nana’its ax u pithal an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Quit ts’at’ey c’al nana’ biyat in c’uajate hue’ teje’ tsabal, ani ne’ets quit xe’tsin al an tajax. Yab ne’ets ca ts’ejna’ an yic’uax. Yab ne’ets quit xe’tsin q’uibenec ejtil an inic axi q’uibets al an yic’uax yab in exlal ju’ta ti ne’ets. \v 36 Max tiquim bela’ abal nana’ chubax tu pithal i tajaxtalab ta ichich, tam ne’ets ca ujna’ quit xe’tsin al an tajax. Tiquim bela’ biyat hua’atse an q’uij. \p Tam tin ulumalits a Jesús patal axe’ xi cau, tam c’alets ani tsinat xe’etse hue’. \s1 Yab u belom an Israelchic c’al a Jesús \p \v 37 Aba ani’ in t’ajamalits a Jesús yan i labith t’ajbilabchic ti tsu’bixtalab tin tsu’ux hual an Israelchic, ni abal jay yab im bela’chic. \v 38 Antsana’ ti putun jant’ini’ ti thuchathits jaja’chic axi yab belom c’al an caulome Isaías antse’: \q1 Hualam max hua’ats jita’ im belchamalits an cau jahua’ huahua’ i olnanchamalits ta cuenta tata’ Ajatic. \q1 Hualam max hua’ats jita’ ti t’ajchal ti cuenta abal tejhua’methanchatits a tsap Ajatic. \m \v 39 Yab in ejtou nixe’ xi Israelchic quim belchi in cahuintal a Jesús. T’ajchinenec c’al a Dios jant’ini’ ti jayq’ui’ t’ajchinenecchic am biyal inicchic thuchathits antse’ c’al a Isaías: \q1 \v 40 A Dios in jila’chic ca joc’tsime c’al in hual ani ca t’ujbathme in ichichchic. \q1 Jaxtam yab in ejtouchic ti tsu’ux c’al jahua’ in t’ajal a Dios. \q1 Cum yabats huichiy jayq’ui’ c’al a Dios yab jec’onthachic. \m \v 41 Ja’its xe’ an cau ax in olnamalits a Isaías tin cuenta a Jesús tam tin tsu’umalits c’uajatits ti eb lej c’athpich pulic in ey. In q’uejab olna’ abal yab ne’ets ca lej belchin in cahuintal a Jesús. \p \v 42 Aba ani’ yab ne’ets ca belchin c’al patal an Israelchic, bel yantalam axi taja’ c’uajatchic c’al a Jesús im bela’. Talchic jaja’chic ax im belal pel i lej oc’lecchic c’al an Israelchic. Tocat yab in le’chic quin olna’ max im belalits a Jesús, cum in exlalits abal ne’ets ca caltha ti al an tiyopan max quin olna’. In lej ts’ejnalchic an fariseochic max ca caltha tin elebtal an tiyopan ani ca quethmayat ca c’ale. \v 43 Yab in olnal max im belalchic a Jesús, cum más in le’chic ca uchan ti alhua’ c’al an inicchic ani lej hue’ c’al a Dios. \s1 Ne’ets ca jec’ontha o ne’ets ca jolbiyat an inicchic c’al in cahuintal a Dios \p \v 44 Tam a Jesús in lej tsapic ulu: \p ―Max tata’chic tiquim bela’ nana’, tamna’ a mac’uchith belal jaye u Tata ti eb, cum ja’its jaja’ ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \v 45 Max tata’chic tin tsu’tal nana’, tamna’ a mac’uchith tsu’tal jaye u Tata ax tin aba’ teje’. \v 46 In chich teje’ tsabal abal cu pitha’ an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Jitats tiquim bela’ yabats ne’ets ca xe’tsin al an yic’uax. \v 47 Aba ani’ yab in chich abal cu jolbiy an inicchic teje’ tsabal, bel ne’ets ca jolbiyat c’al a Dios jitats tiquin ats’anchi u cahuintal ani tiquim pojcanchi talbel. \v 48 Lej chubax hua’ats jant’o c’al ta ca jolbiyat jitats tiquim pojca’ nana’ ani tiquim pojcanchi u cahuintal. An cauchic jahua’ nan tu olchamalitschic ja’its axi nixe’ ti jolbix tam quim baju an taltalab q’uicha tam ca t’ajchin an inicchic an ts’ejcaxtalab. \v 49 An cauchic jahua’ nan tu olchamalits yab u elenthamal tu cuete’ oc’, expith nan tu olchamal ani tu exobchamal an cau jahua’ tim pithamal u Tata abal nan tu olchichic. Ja’its u Tata ti eb ax tin aba’ abal nan tu olchichic in cahuintal jaja’. \v 50 Patal an cau jahua’ nan cu olna’ jats ax tim pithal u Tata ti eb. U lej tso’obits abal c’al in cahuintal jaja’ jats c’al tu it ejatliyab abal ets’ey an inicchic. \c 13 \s1 In t’acchal a Jesús in acan in exobalilchic \p \v 1 In q’uibchale jun a q’uicha tam an Israelchic ne’ets quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. In tso’obits a Jesús abal hue’its ne’ets quim baju an hora ca huichits c’al in Tata ti eb. Aba ani’ ets’ey c’anithom a Jesús c’al im belomchic, xohue’ ne’ets quin t’ajchiyechic i tsu’bixtalab c’al ca tsu’tat abal lejatits ti lej c’athpith c’anithom c’al jaja’chic. \p \v 2-4 Balchinenequits a Judas Iscariote i tsalap tin ichich c’al an oc’ox teneclab abal quin tsinat bina’ a Jesús tin c’ubac in tomolnaxilchic. Ja’its nixe’ xa Judas axi pel in tsacamil a Simón. In lej alhua’ tso’obits tin ichich a Jesús abal jaja’ abnenequits c’al a Dios ca chich teje’ tsabal ani ne’ets ca huichiy junil ti eb c’al a Dios. Jaye in lej alhua’ tso’obits abal tala’ pithnenequits tin c’ubac c’al in Tata ti eb patal jahua’ hua’ats ti eb ani ti tsabal. Huahua’ tu exobal ani junax c’al a Jesús u quetel tu c’apulits, ani tam cuble a Jesús in tixc’a’ in nacat coton. Taley im pena’ jun i toltom huayethomtalab ani in huic’a’ tin huic’. \v 5 Tam in jolou i ja’ al jun i lac, ani tu t’acchal i acan huahua’ tu exobalilchic. Tu huayethanchal c’al an toltom ax in cua’al huic’at tin huic’. \p \v 6 Tam ti ne’ets quin t’acchi in acan a Simón Pedro, uchan c’al a Pedro: \p ―Auxe’ max a tomnalac tata’ Ajatic tiquin t’acchi u acan. \p \v 7 Toc’tsin a Jesús: \p ―Xohue’ ojni’ yab a lej ejtiyal jale’ ne’ets tu t’ajchi antsana’, ma talbelaquits tam ojni’ ne’ets ca lej alhua’ ejtiy. \p \v 8 Uchan a Jesús c’al a Pedro: \p ―Ni jayq’ui’ tata’ yab ne’ets tiquin t’acchi nana’ u acan. \p A Jesús in ucha’ tam: \p ―Max yab tu t’acchi a acan, yabats ne’ets ca ejtou quit ts’at’ey c’al nana’. \p \v 9 A Simón Pedro toc’tsin: \p ―Max chubax anits Ajatic, tam tiquin t’acchi ma u c’ubac ani u oc’ jaye, ani yab expith u acan. \p \v 10 A Jesús in ucha’: \p ―Axi achimathits yabats in yejenchal ca t’acchin tim puhuel in inictal. Max pojothlith in acan jats expith ca t’acchin hue’. Tata’chic it t’acchithits, expith hua’ats jun jita’ axi yab chubax t’acchithits. \p \v 11 Antsana’ in ulu a Jesús abal hua’ats jun jita’ axi yab t’acchithits, cum in exlalits jita’ c’al ti ne’ets ca tsinat bina tin c’ubac in tomolnaxilchic. \p \v 12 Tam ti talits tucu t’acchi a Jesús i acan, tam in ca’iy junil in nacat coton. Huichiy ca coyots ti al an mexa, ani tu ucha: \p ―¿A ejtiyalchic an t’acaxtalab abal antsana’ xohue’ tu t’acchichic a acan? \v 13 Alhua’ abal tata’chic tim bijiyal tin Exobchix ani tin Ajatic, cum nana’ ja’its. \v 14 Cum nan antsana’ tu t’acchamalchic a acan, pel a uchbilchic quit t’acchíxin c’al a acanchic jun c’al xi jun. \v 15 Antsana’ nan tu jilchal i t’iplab abal tiquin nits’binchi. \v 16 Chubax nan tu uchalchic abal lej hue’ in exbath an t’ojnal, ani lej pulic in exbath an amulab. Lej hue’ in exbath an abathuale, ani lej pulic in exbath an abatnom. \v 17 Max a lej alhua’ ejtiyal an cau jahua’ tu uchalchic ani ca t’aja’ jaye, tam ojni’ ne’ets quit culbe. \p \v 18 Lej chubax ne’ets ca putun jahua’ thuchath ti al an T’ocat Thuchlab tin cuenta jaja’ axi ne’ets tiquin tomolna’. Jun axi junax c’apul c’al nana’, jats axi ne’ets tiquin tomolna’cua’. Yab u ulal abal patal tata’chic ne’ets tiquin tomolna’, iba. U tso’obits jita’chic u tacuyamalits abal tiquin chubax bela’. \v 19 Nan tu q’uejab uchalchic axe’ xi cau tin cuenta u tomolnaxil, abal tata’chic tiquin lej t’ayat bela’ ta ichich abal chubax nana’its pel in Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. \v 20 Lej chubax nan tu uchalchic abal jitats tiquim belchi u abathualejil ani max quim bats’u, nana’ tim mac’uchith bats’uhualne. Ani jitats tiquim bats’u nana’, im mac’uchith bats’uhual jaye u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \s1 In olnal a Jesús abal ne’ets ca bina c’al a Judas abal ca tsemtha \r (Mt. 26.20–25; Mr. 14.17–21; Lc. 22.21–23) \p \v 21 Tam tin uluhuits a Jesús axe’ xi cau antsana’, tam in ats’al t’elelel tin ichich. Tu uchalchic huahua’: \p ―Lej chubax nan tu uchalchic abal jun axi c’al tata’chic ne’ets tiquin tsinat bina’ tin c’ubac u tomolnaxilchic. \p \v 22 Tam tu met’áx huahua’ tu exobalilchic a Jesús, cum yab i exlal jita’ nixe’ ax u olnab ne’ets ti tsinat binom c’al a Jesús. \v 23 In c’uajat taja’ nana’ in Juan tin lej ichich hual exobalil a Jesús. In quetel tin tsoylim a Jesús. \v 24 Tin t’ajchi i t’iplab a Simón Pedro abal cu conoy a Jesús jita’ c’al huahua’ axi ne’ets ti tsinat binom c’al jaja’. \v 25 Tam in cutle tin hual a Jesús, ani u conoy antse’: \p ―¿Jita’ hualam axi c’al huahua’ a ulal ne’ets ti tsinat bina’ antsana’, Ajatic? \p \v 26 Toc’tsin a Jesús: \p ―Ne’ets cu tsabay pejach i pan, ani jita’ cu pitha’ jats axi ne’ets tiquin tsinat bina’. \p In tsabay, ani im pitha’ a Judas Iscariote axi pel in tsacamil a Simón. \v 27 Tam ti a Judas im bats’uhuits am pan, thubat otscan a Satanás tin ichich. Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Ca thubat t’aja’ jahua’ a tsalpayamalits ta ichich ne’ets ca t’aja’. \p \v 28 Ni junchic huahua’ ax u quetel ti c’apul al an mexa yab i tso’bim jale’ ti uchan a Judas antsana’ c’al a Jesús. \v 29 Talchic in tsalpayal antsana’ ti uchan cum in xe’tsinthal an morral jun tu baliyab i tuminal, ani hualam uchan quin ts’ay’chi jant’o tin cuenta an ajib axi hue’its ne’ets quin t’aja’ an Israelchic. Hualam uchan quin ts’ejhualiy an ts’ejhuantalchic c’al jant’o. \v 30 Tam ti a Judas in c’apumalits am pan axi pithnenec, ta c’ale. Aclejits tam ti c’ale. \s1 An it uchbixtalab \p \v 31 Tam ti c’alnequits a Judas, tam a Jesús in ulu: \p ―Nana’ tin Juntal patal an inicchic hue’its ne’ets quim puhuethanchat u bij, ani ne’ets ca mac’uchith puhuethanchat im bij a Dios c’al jahua’ nan ne’ets cu yajchicna’. \v 32 Cum nana’ tin Juntal patal an inicchic ne’ets cu t’aja’ abal ca puhuethanchat im bij a Dios c’al an inicchic, jaxtam a Dios ne’ets quin t’aja’ abal quim puhuethanchatne u bij. Ani thubat a Dios ne’ets tiquin tejhua’methanchi u lej ey c’al an inicchic. \v 33 Tsacamilchic, yabats ne’ets quin ohuat c’uajiy c’al tata’chic. Tam quin c’alets, jolat ne’ets ca le’na’ tiquin aliy ani yab ne’ets tiquin ela’, cum yab a ejtohual xohue’ quit ulitschic jun ti nana’ in ne’ets. Antsana’ u ucha’chic an Israelchic jaye axi yab belom c’al nana’. \v 34 Tocat u le’ tu jilchi i it uchbixtalab antse’: Quit c’anitháxin jun c’al xi jun. Jant’ini’ nan tu c’anithalchic, antsana’ pel a uchbilchic quit c’anithomats c’al am belomchic. \v 35 Max chubax quit c’anitháxin, tam patal an inicchic ne’ets quin tso’obna’ abal tata’chic pel tu lej exobalil. \s1 In olnal a Jesús abal a Pedro ne’ets quin tsinca’ tim ba’ c’al jaja’ \r (Mt. 26.31–35; Mr. 14.27–31; Lc. 22.31–34) \p \v 36 Tam a Simón Pedro in conoy a Jesús: \p ―¿Ju’ta it ne’ets cum a ulu yabats ne’ets quit ohuat c’uajiy, Ajatic? \p Toc’tsin a Jesús: \p ―Yab a ejtohual tiquin ayna’ jun tin ne’ets xohue’, ma talbelaquits tam ojni’ ne’ets ca ejtou. \p \v 37 Tam a Pedro in ucha’: \p ―¿Jale’ yab ne’ets cu ejtou tu ayna’, Ajatic? In ts’ejcacathits cu jum putat bina’ tu ba’ quin tsemtha c’al tin ebal a bij. \p \v 38 Toc’tsin a Jesús: \p ―Hualam max lej chubax it ts’ejcacathits ca jum putat bina’ ta ba’ quit tsemtha c’al tin ebal u bij. Lej chubax nan tu uchal abal ma ibaque thajnenec an coxol, tata’ ne’ets ca tsinca’ ta ba’ c’al nana’ oxil i calat. \c 14 \s1 A Jesús ejtil i bel c’al cu ulits c’al an Tatalab ti eb \p \v 1 Yab quit t’e’pinchic abal nan tu ucha’ yabats ne’ets quin ohuat c’uajiy c’al tata’chic. Ca belaye a Dios ani tiquim belayene. \v 2 Tihua’ ti eb tin t’ocat c’uajattal u Tata hua’ats yan i ata jun ti ne’ets quit c’uajiychic. Max yabac chubax antsana’ yab ne’ets tu ucha’ alq’uith. Nan ne’ets quin c’ale tihua’ abal tu t’ojojonchichic i ata. \v 3 Tam cu tala’ t’ojojoyits an atachic tihua’ ti eb, tam ne’ets quin huichiy junil tu ne’tha’chic abal quit junax c’uajiy tihua’ c’al nana’. \v 4 A tso’bimits tata’chic ju’ta ti ne’ets quin c’ale, ani a tso’bim jaye am bel ju’ta ti nan in ne’ets. \p \v 5 Uchan a Jesús c’al a Tomás: \p ―¿Cum yab i tso’ob Ajatic ju’ta ti ne’ets quit c’ale, jant’ini’ tam huahua’ i ejtohual qui tso’obna’ am bel? \p \v 6 Toc’tsin a Jesús: \p ―Nana’its am bel ani jant’ini’ i ca tso’obna’. Expith max tiquim belnanchi u ey ne’ets quit ulits c’al u Tata ti eb. Nana’its ax tu uchalchic an chubaxtalab, ani nana’its ax tu it ejatliyalchic. \v 7 Max tata’chic chubax tin exlalac nana’, a lej exlalaquits jaye u Tata. Xohue’ tin tsu’talits nana’, ani jats ta exlalac u Tata ti eb. \p \v 8 Tam uchan a Jesús c’al a Felipe: \p ―Tucu tejhua’methanchi a Tata ti eb ani lejatits. \p \v 9 Toc’tsin a Jesús: \p ―Tata’ ojni’ Felipe, yabaye tin exlanchal u lej ey ani ohuatits in xe’ets c’al tata’chic. Jitats tin tsu’chal u hual, in tsu’chal jaye in hual u Tata ti eb. Yab in tomnal tiquin uchaye nan tu tejhua’methanchiye u Tata ti eb. \v 10 ¿Jale’ yab a belal abal nana’ ani c’al u Tata ti eb u ts’ot’c’óx i ichich? An cau jahua’ nan tu uchalchic yab u elenthal tu cuete’ oc’ ani an labith t’ajbilabchic jahua’ u t’ajal yab tu cuetemtal u t’ajal. U Tata ti eb axi c’uajat tu ichich nana’ jats c’al tu junax t’ojnal qui t’aja’ i t’ajbilabchic. \v 11 Tiquim belchi abal chubax nana’ ani c’al u Tata ti eb u ts’ot’c’óx i ichich. Ani max yab a le’ tiquim belchi u ey tin ebal u cahuintal, tiquim belchi tin ebal an labith t’ajbilabchic jahua’ u t’ajal. \v 12 Pel i labith t’ajbilabchic ax u t’ajal, ani jitats tiquim bela’ ne’ets quin t’aja’ jaye i labith t’ajbilab jant’ini’ nan u t’ajamal. Ma ne’ets quin t’aja’ i más c’athpich labith t’ajbilabchic. Antsana’ lej chubax ne’ets quin t’aja’, cum nan in ne’ets c’al u Tata ti eb. \v 13 Nana’ ne’ets tu pitha’chic patal jahuaquits ca conchi u Tata ti eb c’al nana’ u bij. Antsana’ nan tin Tsacamil a Dios ne’ets tu pitha’ abal ca puhuethanchat im bij u Tata ti eb. \v 14 Jahuaquitsq’ui tam conchixtalab ca mo’ca’ tin c’ubac u Tata ti eb c’al nan u bij, nana’ ne’ets tu pitha’. \s1 Ne’ets ca abchin am belomchic an Espíritu Santo c’al a Jesús \p \v 15 Max tata’chic tin chubax c’anithal, ca lej luba’ ca putu c’al jahua’ nan tu punubchalits ca t’aja’. \v 16 Nan ne’ets tu conchinchi c’al u Tata ti eb abal ti abchi an Espíritu Santo ca ets’ey c’uajiy c’al tata’chic. Jats jaja’ ne’ets ti tolminchi ani ti culbethanchi a ichich, cum nan yabats ne’ets quin c’uajiy c’al tata’chic. Ja’its jaja’ an Espíritu Santo axi ne’ets ti exobchiye an chubaxtalab. \v 17 Yab in ejtohual quim bats’u an Espíritu Santo axi yab belom, cum yabaye tsalpath in ichich c’al in tsalap a Dios ani yabaye exlom c’al an Espíritu Santo. Ojni’ c’uajatits jaja’ c’al tata’chic, ani ne’ets ca ets’ey c’uajiy ta ichich. \v 18 Nan yab ne’ets tu jila’chic tit oth inic. Ne’ets quin huichiy quin c’uajiy c’al tata’chic. \v 19 Hue’its ani yabats ne’ets tiquin tsu’u axi yab belomchic. Tata’chic ax it belom ne’ets tiquin tsu’uye tam in ejthachits junil. Ma tamna’its nan ne’ets tu lej co’onchi ejatlilith a ichich. \v 20 Tam quim baju an q’uicha nan quin ejtha, tamna’its ne’ets ca alhua’ tso’obna’ abal ts’ot’c’óx u ichich c’al u Tata ti eb. Ani ne’ets ca alhua’ tso’obna’ jaye abal nana’ ani c’al tata’chic ts’ot’c’óx i ichich. \v 21 Max a tso’obnalitschic u uchbixtalchic ani ca putu c’al jahua’ nan tu uchamalits, a tejhua’methalits abal chubax tin c’anithal. Jitats chubax c’anithom c’al nana’, jats axi ne’ets ca lej c’anitha c’al u Tata ti eb ani jaye c’al nana’. Ja’its jaja’ axi ne’ets tiquin lej alhua’ exla’, cum ne’ets cu tejhua’metha’ u ey c’al jitats tin c’anithal. \p \v 22 Tam uchan a Jesús i cau c’al a Judas. Yab ja a Judas Iscariote. Uchan: \p ―¿Jale’ ne’ets ca tejhua’metha’ a ey c’al huahua’ Ajatic, ani yab c’al axi yab belomchic? \p \v 23 Toc’tsin a Jesús: \p ―Jitats tin chubax c’anithal, jats ne’ets quin lej putu c’al u cahuintal ani jats ne’ets ca lej c’anitha c’al u Tata ti eb. Nana’ ani c’al u Tata ti eb ne’ets cu lej junax c’uajiy tin ichich jaja’. \v 24 Jitats yab tin c’anithal, jats axi yab ne’ets quim putu c’al u cahuintal. Pel i cau ax tim pitha’ u Tata ti eb ax tin aba’, ani yab pel u cuete’ cahuintal ax u elenthal tu cuete’ oc’. \p \v 25 Patal axe’ xi cau u lej le’ tu olchichic biyat hue’ in c’uajate teje’ tsabal c’al tata’chic. \v 26 U Tata ti eb ne’ets ti abchi c’al nana’ u bij an Espíritu Santo abal ti tolminchi ani abal ti culbethanchichic a ichich. Ne’ets jaja’ ti t’ilanthanchi ta ichich patal an cau jahua’ nan tu uchamalits xohue’, ani ne’ets ti exobchiye an chubaxtalab jahua’ a q’uibchale ca tso’obna’. \p \v 27 Xohue’ ne’ets quin c’ale, ani u le’ tu jilchi i jun ejettalab ta ichich. Pel i jun ejettalab jant’ini’ nan u cua’al tu ichich. Pel xe’ axi yab ne’ets ca elcanchi teje’ al an hualab c’ay’lal. Yab quit t’e’pinchic ani yab quit jiq’uey abal nan u uluhuits ne’ets quin huichits ti eb c’al u Tata ti eb. \v 28 A ats’amalchic jahua’ nan tu ucha’its abal ne’ets quin c’ale hue’ ani ne’ets quin huichiy junil abal quin c’uajiy c’al tata’chic. Max tin chubax c’anithal, ne’ets quit culbechic cum in ne’ets c’al u Tata ti eb. In ey jaja’ lej pulic ani nana’ hue’ tocat. \v 29 Xohue’ nan tu q’uejab olchalchic abal in ne’ets c’al u Tata, ani tam quin c’alets yab ca hualcanchi a tsalap quit t’apchin a belomtal. Tiquin lej t’ayat bela’. \p \v 30 Cum hue’its ne’ets ca chich an oc’ox teneclab ax u abatnom c’al an hualab c’ay’lal, yabats ne’ets tu uchayechic yan i cau. Aba ani’ pel i abatnom, yab in cua’al in lej tsap abal nan tiquin abatna’. \v 31 Expith u t’ajal jahua’ tin abatnal u Tata ti eb cu t’aja’. Antsana’ in tso’obnal axi yab belomchic abal lej chubax u c’anithal u Tata ti eb. Huana cu tixc’anchic teje’. \c 15 \s1 An acanlec lab t’uthub ani in c’ue’elchic \p \v 1 Nana’its ejtil in acanlec lab t’uthub, ani u Tata ti eb jats ejtil am beletnom lab t’uthub. \v 2 U belomilchic ejtil i c’ue’lab. Ne’ets ca muts’iyat c’al u Tata axi yab alhua’ ejtil max ca muts’iyat in c’ue’el i lab t’uthub axi yab alhua’ ani yab im binal i hualilab. Ne’ets ca huejlanchat c’al u Tata ti eb an belomchic axi alhua’ tin ichich ejtil ca huejlanchat in c’ue’el i lab t’uthub axi alhua’ abal quim binaye más hualilab. \v 3 It huejlanchithitschic a ichich c’al an cau jahua’ nan tu exobchamalits. \v 4 Ets’ey ca ne’tha’ a ichich ts’ot’c’óx c’al nana’ u ichich jant’ini’ nana’ u ichich ets’ey ts’ot’c’óx c’al tata’chic a ichich. Jun i c’ue’lab yab in ejtohual quim bina’ i hualilab max yab ca jilc’on ts’ot’c’óx c’al in acan an lab t’uthub, cum an c’ue’lab yab in cua’al in cuete’ tsap. Antsana’ tata’chic max yab junini’ ts’ot’c’óx a ichich c’al nana’ u ichich yab ne’ets ca ejtou ca t’aja’ jahua’ alhua’. \p \v 5 Nana’its ejtil in acanlec lab t’uthub, ani tata’chic ejtil max it c’ue’lab. Ne’ets ca ejtouchic ca t’aja’ yan alhua’ max it junini’ ts’ot’c’óx a ichich c’al nana’ u ichich, ani antsana’ ne’ets ca baju ejtil i alhua’ c’ue’lab ts’at’at tin acan an lab t’uthub ax im binal yan i hualilab. Ni jant’o yab a ejtohual ca t’aja’ alhua’ max nan yab tu tolminchal. \v 6 Max yab ca ne’tha’ a ichich junini’ ts’ot’c’óx c’al nana’ u ichich, ne’ets quit tixc’a ani quit pet’na ejtil i c’ue’lab axi yab alhua’. Ca t’ajat huayey ani ca tamcuth chican. \p \v 7 Max ca ne’tha’chic a ichich junini’ ts’ot’c’óx c’al nana’ u ichich ani u cahuintal junini’ lej t’ayat ta ichich, tam ojni’ ne’ets ca ejtou ca conchi a Dios jahuats ca le’na’ ani jaja’ ne’ets ti pitha’. \v 8 Max a t’ajalchic yan i alhua’ t’ajbilab tam ojni’ ne’ets ca puhuethanchat im bij u Tata ti eb. Ani antsana’ ne’ets ca tejhua’metha’ abal tata’chic chubax pel tu exobalilchic. \v 9 Nan tu c’anithal tata’chic jant’ini’ nana’ tin c’anithal jaye u Tata ti eb. Ets’ey ca lej t’ilt’om ta ichich abal nan tu lej c’anithalchic. \v 10 Antsana’ ne’ets ca t’ilt’om max ca putu c’al an uchbixtalabchic jahua’ nan tu uchbiyal. Nan u putuhual c’al an uchbixtalabchic ax tin uchbiyal u Tata ti eb, ani jaxtam u ets’ey t’ilt’om abal u Tata ti eb tin c’anithal. \p \v 11 Nan tu t’iloxnanchichic axe’ xi cau abal quit jum putat culbe junax c’al nana’. \v 12 U uchbixtal jats axe’: Quit c’anitháxin jun c’al xi jun. Quit c’anithomats jayetseq’ui jant’ini’ nana’ tin c’anithom c’al tata’chic. \v 13 An c’anithomtalab más c’athpich jats max jun i inic quim bina’ tim ba’ ca tsemets ti calchix c’al in ja’ub. \v 14 Tata’chic pel tu lej cuete’ ja’ub max a putuhual c’al jahua’ tu uchalchic ca t’aja’. \v 15 Nan tu bijiyal tit ja’ubchic, cum nan tu tso’oblinchamalits patal an cau jahua’ tim pithamal u Tata ti eb. Yabats ne’ets tu bijiychic expith tit t’ojnal c’al nana’, cum an t’ojnal yab u tso’oblinchab in lej tsalap in amu. \v 16 Nana’ tu oc’ox tacuychic abal ca baju nana’chic tu c’al, ani talbel tata’chic tiq’uele tin tacuy. Nan tu tacuychic abal ca t’aja’ jahua’ alhua’ abal ca baju ejtil i alhua’ c’ue’lab ax im binal i alhua’ hualilab. A alhua’ t’ajbilchic ne’ets ca ohuey abal ets’ey. U Tata ti eb ne’ets ti pitha’chic patal jahua’ ca conchi c’al nana’ u bij. \v 17 Nan tu uchbiyalchic quit c’anitháxin jun c’al xi jun. \s1 U at’ab a Jesús ani jita’ pel in c’al \p \v 18 Max it at’abchic c’al axi yab exlom c’al a Dios, ca t’aja’ ti cuenta abal nan oc’ox in at’ame c’al axi yab exlom c’al a Dios. \v 19 Max jununulac a tsalapchic c’al axi yab exlom c’al a Dios, it c’anithabac c’al jaja’chic. Cum yab jununul a tsalap c’al jaja’chic, jats tit at’abchic. Cum nan tu tacuychic ani tu calthamalits c’al jaja’chic, jaxtam yabats it le’nab c’al jaja’chic. \v 20 Ca t’ila’chic jahua’ tu ucha’ lej hue’ in exbath an t’ojnal ani lej pulic in exbath an amulab. Cum nana’ tin othnamal axi yab exlom c’al a Dios, ne’ets quit othnachicte. Cum yab im putumal an cau jahua’ nan u exobchamalitschic, más max tata’ ca exobchichic yab ne’ets quin le’na’ quim putu. \v 21 Antsana’ ne’ets quit t’ajchin cum it ts’at’atchic c’al nana’. Axi yab exlom c’al u Tata ti eb ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal, jats ne’ets ti at’a’ ani ti othna’chic. \p \v 22 Nan in che’nequits ani u olchamalits an inicchic an chubaxtalab. Jolbithits jitats yab exlom c’al a Dios, cum im pojcamal an chubaxtalab. Yab in ejtohualchic quin huaynanchi in hualab, cum u olchamalits jant’ini’ ta ca paculanchat c’al a Dios. \v 23 Jitats tin at’al nana’, in mac’uchith at’al jaye u Tata ti eb. \v 24 U t’ajamal i labith t’ajbilabchic axi ni jayq’ui’ yab t’ajnenec tin tsu’ux hual an inicchic. Jolbithits jitats tin tsu’chamal u labith t’ajbilchic ani yab im belamal. Tin at’al nana’, ani in mac’uchith at’al jaye u Tata ti eb. \v 25 Tin t’ajchal axi yab exlom c’al a Dios jant’ini’ ti thuchath al an ts’ejcath cau axi jilchin a Moisés antse’: Tin at’al aba ani’ yab jant’o u t’ajchamalchic quithab. \p \v 26 C’al in culbetal u Tata ti eb nan ne’ets tu abchichic an Espíritu Santo abal ti tolminchi ani ti culbethanchi a ichich. Ja’its an Espíritu Santo axi ne’ets ti exobchiye u ey. \v 27 Ani tata’chic ne’ets tiquin olnanchi u ey c’al an inicchic, cum it xe’tsinenec c’al nana’ ma tam ti nan tu tacuyamalits abal quit ts’at’ey c’al nana’. \c 16 \p \v 1 Nan tu q’uejab uchamalitschic abal ne’ets quit at’a ani ne’ets quit othna, abal tam antsana’ quit t’ajchinchic yab quit t’apchin a belomtal. \v 2 Ne’ets quit quethmayat quit c’ale eleb tin tiyopanil an Israelchic. Ma jita’chic ne’ets quin le’na’ ti t’ajat tsemtha’chic, ani ne’ets quin ulu abal antsana’ in t’ajchal in culbetal a Dios. \v 3 Antsana’ ne’ets quit t’ajchin quithab c’al i inicchic, cum yab pel i exlom c’al u Tata ti eb ani yab pel i exlom c’al nana’. \v 4 Tam antsana’ quit t’ajchin ca t’ila’ jahua’ tu ucha’its, yab quit t’apchin a belomtal. \s1 In t’ojlabil an Espíritu Santo \p Nan yab tu thubat ucha’chic axe’ xi cau, cum nan u exla’ abal ne’ets quin c’uajiye hue’ c’al tata’chic. \v 5 Xohue’its ojni’ tu uchalchic abal in ne’ets ti eb c’al u Tata ax tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Antsana’ tu uchalchic aba ani’ ni jun tata’chic yab tin conoyal jale’ tin ne’ets. \v 6 Xohue’ it lej t’e’pinalchic a ichich, cum tu ucha’ abal in ne’ets. \v 7 Lej chubax tu uchalchic abal in tomnal quin c’ale ti eb, cum ma tihua’ ne’ets tu abchichic an Espíritu Santo. Max yab quin c’ale yab u ejtohual tu abchi abal ti tolminchi ani ti culbethanchi a ichich. \v 8 Ne’ets ca chich an Espíritu Santo quin tso’oblinchi axi yab exlomchic c’al a Dios tin cuenta an hualabtalab, tin cuenta jahua’ bolith, ani tin cuenta an ts’ejcaxtalab axi ne’ets ca t’ajchin an inicchic c’al a Dios. \v 9 Ne’ets ca tso’oblinchat jaja’chic pel i hualabtalab max yab tiquim bela’ nana’. \v 10 Ne’ets ca tso’oblinchat abal patal jahua’ nan u t’ajamal jats axi bolith, ani jaxtam ne’ets quim bats’uhuat c’al u Tata ti eb tam quin c’ale tihua’. Hue’its ani yabats ne’ets tiquin tsu’u quin xe’tsin teje’ tsabal. \v 11 Ne’ets ca tso’oblinchat abal ne’ets ca t’ajchin an ts’ejcaxtalab c’al a Dios. Ne’ets ca jolbiyat max yab tiquim bela’ ani ca jilc’one c’al an teneclab, cum jolbithits an teneclab. \p \v 12 U cua’ale yan i cau u le’ tu ucha’chic, ani yabaye a ejtohual ca penonoy ta ichich. \v 13 Ne’ets ca chich an Espíritu Santo abal ti quithat exobchi an chubaxtalab. Jaja’ ne’ets ti olchinchi i cau axi ca pithan c’al a Dios ti eb, ani yab in cuete’ cahuintal axi ne’ets ti olchinchichic. Ne’ets ti tso’oblinchichic c’al tata’ jahua’ a Dios ne’ets quin t’ajaye talbel. \v 14 Ja’its an Espíritu Santo axi ne’ets ti tso’oblinchichic c’al tata’ u lej ey ani patal jahua’ u cua’al, ani antsana’ ti ne’ets tiquim puhuethanchi u bij c’al tata’chic. \v 15 Patal jahua’ pel in c’al u Tata ti eb pel u c’alne, ani jaxtam nan tu ucha’chic abal an Espíritu Santo ne’ets ti tso’oblinchichic c’al tata’ u lej ey ani patal jahua’ u cua’al. \s1 An t’e’pithtalab ani an culbeltalab \p \v 16 Hue’its yab ne’ets tiquin tsu’u c’al a tsu’ux hual. Ma talbelaquits hue’ tam ne’ets tiquin tsu’u junil c’al a tsu’ux hual, ani tam ojni’ in ne’ets jun ti c’uajat u Tata ti eb. \p \v 17 Tamna’ huahua’ tu exobalil a Jesús i conoyal jun c’al xi jun: \p ―¿Jant’ini’ tu lejquith calel hualam axe’ xi cau abal hue’its yab ne’ets qui tsu’u c’al i tsu’ux hual, ani ma talbelaquits hue’ tam ne’ets qui tsu’u c’al i tsu’ux hual junil? ¿Jant’ini’ hualam tin ulal abal in ulal ne’ets c’al in Tata ti eb? \v 18 Yab i ejtiyal an cau jahua’ in ulal abal hue’itscua’. \p \v 19 Cum a Jesús in tso’obits abal le’nab ca conoyat c’al nixe’ xi cau, tu ucha’chic: \p ―Nan tu ucha’chic abal hue’its yab ne’ets tiquin tsu’u, ani ma talbelaquits hue’ tam ne’ets tiquin tsu’u junil c’al a tsu’ux hual. ¿Jats axe’ an cau c’al ax a conoyalchic? \v 20 Lej chubax nan tu uchalchic abal ne’ets quit uq’uin ani ne’ets quit lej t’e’pin tam nan quin c’alejits. Axi yab exlomchic c’al a Dios jats axi ne’ets ca culbe tam ne’ets quin c’ale. Aba ani’ ne’ets quit t’e’pinchic, bel ne’ets quit culbethanchat a ichich. \v 21 An uxum u yajbel lej tam hue’its ne’ets ca hua’tsin i t’ele’, ani u lej culbel tam hua’tsinenequits in t’ele’il. Tam hua’tsinenequits in t’ele’il yabats in ats’al an yajal an uxum. \v 22 Xohue’ tata’chic a ats’al yajchic cum ne’ets quin c’ale. Talbel tam quin huichiy ani cu tsu’úxin junil, tam ne’ets quit jum putat culbechic. Ne’ets ca ne’tha’ t’ayat ta ichich nixe’ xi culbeltalab, ani ni jita’ yab ne’ets quin ejtou ti tixc’anchi. \p \v 23 Tam quim bajuhuits an q’uicha in c’uajataquits c’al u Tata ti eb, tam yabats ne’ets ca yejenchi tiquin conchi jant’o. Ne’ets ca conchi u Tata ti eb c’al nana’ u bij, ani lej chubax ne’ets ti pitha’chic patal jahua’ ca conchi. \v 24 Yabaye a conchamal u Tata ti eb jant’o c’al nana’ u bij. Ma xohue’ ca conchi, ani jaja’ ne’ets ti pitha’ abal quit jum putat culbechic a ichich. \s1 Atanthanchix a Jesucristo c’al jahua’ yab alhua’ ti al an hualab c’ay’lal \p \v 25 Axe’ xi cauchic jahua’ tu uchamalitschic u eyenthamal i t’ipchixtalab. Ne’ets quim baju an hora tam ne’ets tu lejquith olnanchichic in ey u Tata ti eb, ani yabats cu eyentha’ i t’ipchixtalab. \v 26 Tam in c’uajataquits ti eb, tam ne’ets ca mo’canchi a conchixtal c’al u Tata ti eb c’al nana’ u bij. Yabats ne’ets cu yejenchi cu ucha’ u Tata ti eb abal ti pitha’ jahua’ ca conchi. \v 27 Ne’ets ti pitha’chic u Tata ti eb, cum jaja’ ti lej c’anithalchic. Ti lej c’anithalchic u Tata ti eb, cum tata’chic tin c’anithal nana’ ani a belal abal u Tata ti eb jats tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \v 28 In c’uajatac c’al u Tata ti eb ani tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Ne’ets quin cale teje’ tsabal ani quin huichiy junil c’al u Tata ti eb. \p \v 29 Tam huahua’ i ucha’ a Jesús: \p ―Xohue’ tu lejquith olchalchic an cau ani yab c’al i t’ipchixtalab. \v 30 Xohue’ ojni’ i tso’obits abal a tala’ exlal patal an cau ani yab a yejenchal jita’ ti olchiye i cau. Jaxtam lej chubax i belal abal ti abamalits a Dios quit chich teje’ tsabal. \p \v 31 A Jesús tu ucha’chic: \p ―¿Lej chubax antsana’ tim belalits? \v 32 Hue’its ne’ets quim baju an hora tam ne’ets quit athintha quit xe’tsin buc’uc’ul. Ne’ets quit buc’uc’ul c’uajiy ta cuete’ q’uima’chic. Aba ani’ tata’chic ne’ets tiquin jilcacay cuetem, bel yab ne’ets quin c’uajiy cuetem cum u Tata ti eb ets’ey c’uajat c’al nana’. \v 33 Patal axe’ xi cau nan tu uchalchic abal tu jun ejetbethanchi a ichich ani tu thacatbethanchichic a ichich. Aba ani’ lej chubax ne’ets ca yajchicna’ teje’ ti al an hualab c’ay’lal, bel ca ne’tha’ a ichich thacat cum nan u tala’ atanthanchamalits jahua’ yab alhua’ ani axi tomolnax c’al a Dios teje’ ti al an hualab c’ay’lal. \c 17 \s1 A Jesús in conchinchal in exobalilchic i alhua’talab c’al a Dios \p \v 1 Tam ti a Jesús tu uchamalitschic huahua’ patal axe’ xi cau, tam in met’a’ hualq’ui’ ti eb ani in ulu: \p ―Tata ti eb im bajuhuits am pejchith hora tam ne’ets quin yajchiquiyat. Tata ti eb cum nan pel tin Tsacamil tiquin tejhua’methanchi u pulic ey c’al an inicchic, ani nana’ jaye ne’ets tu tejhua’methanchi a pulic ey c’al an inicchic. \v 2 Cum pel tin Tsacamil tata’ tim pithamalits u eyaltal c’al patal an inicchic, abal cu pitha’ i it ejattalab abal ca ets’ey c’uajiy c’al tata’ ti eb patal jitats tata’ tiquim pitha’ nan cu c’alna’. \v 3 U pithalchic i it ejattalabchic abal ti alhua’ exla’ tin ichich tit juncats ani tit lej chubax Dios. Quin ejtouchic tiquin alhua’ exla’ne, abal nana’ chubax pelits in Jesucristo ani chubax in abnenec c’al tata’ Tatalab ti eb quin chich teje’ tsabal. \p \v 4 Nan tu puhuethanchamalits a bij teje’ ti al an hualab c’ay’lal, cum u tala’ t’ajamal patal jahua’ tin uchbiyamal cu t’aja’. \v 5 Jaxtam xo’ Tata ti eb, tiquin t’ojojonchi tihua’ ti eb abal quim puhuethanchat u bij junil ejtil tim puhuethanchame u bij ti jayq’ui’ tam ti yabaye ts’ejcanenec an eb ani an tsabal ani patal jahua’ hua’ats. \p \v 6 Nan tu tso’oblinchamalits a ey c’al am belomchic axi tata’ tim pithamalits cu c’alna’. Pel jaja’chic ax a tacuyamal ta c’al tata’, ani xo’ tim pithanchamal cu c’alna’ne. Pel jaja’chic im putuhual c’al a cahuintal jahua’ nana’ u olchamalits. \v 7 In tso’bimits jaja’chic abal patal jahua’ u cua’al jats axi tata’ tim pithamal. \v 8 Nan u huat’banchamalits a cahuintal c’al jaja’chic ani in lej belchamalits c’al in lej ichich. Tin alhua’ exlalits abal nana’ jats ax in tal c’al tata’ tihua’ ti eb. In lej belalitschic abal jats nana’ ax in abnenec c’al tata’ quin chich teje’ tsabal. \p \v 9 Cum axe’ xi belomchic pel tata’ a c’al ani xo’ tata’ tim pithanchamal cu c’alna’ne, jaxtam u conchinchalchic i alhua’talab c’al tata’. Yab u conchinchalchic i alhua’talab axi yab exlom c’al tata’. \v 10 Patal am belomchic pelits i they c’al, ani c’al jaja’chic in xe’tsintal jats c’al tim puhuethanchab u bij. \v 11 Hue’its ne’ets quin cale teje’ tsabal quin c’ale c’al tata’ t’ocat Tata ti eb. Ca biyat xe’tsinchic am belom teje’ tsabal ca lej alhua’ co’bitsiy c’al a tsap, cum jats jaja’chic tim pithanchamal cu c’alna’ne. Quin co’oychic juncuth in ichich jant’ini’ nana’ juncuth u ichich c’al tata’ a ichich. \v 12 Ma xohue’ nan in xe’tsinenec c’al jaja’chic ax tim pithanchi cu c’alna’, ani u lej beletnamalchic ani u lej jec’onthamal c’al u tsap jaja’chic axi tata’ tim pitha’. Yab u hualcanchi ca q’uibeychic. Expith jaja’ axi pel i t’ajat q’uibelom inic jats ne’ets ca q’uibey. Antsana’ ne’ets ca putun an T’ocat Thuchlab jun tu olnab jaja’ abal ne’ets ca q’uibey. \p \v 13 Hue’its ani nan in ne’ets jun ti tata’ it c’uajat quin c’uajiyne. Biyat hue’ in c’uajate teje’ tsabal ne’ets cu exobchiye u belomilchic tsab ox i cau abal ca jum putat culbe in ichich jant’ini’ tu culbel nana’ u ichich. \v 14 Nan u huat’banchamalits c’al jaja’chic patal an cau axi tata’ tim pithamal. Ani u at’ab jaja’chic c’al an inicchic axi yab exlom c’al a Dios, cum yab juncuth in ichich jant’ini’ nana’ u ichich jaye yab juncuth c’al axi yab exlom c’al a Dios ani in t’ajt’om ti cuenta expith jahua’ teje’ tsabal. \v 15 Nan yab tu conchal Tata ti eb max ca t’ajat tixc’a’ am belomchic teje’ tsabal, expith tu conchal abal ca c’aniychic c’al an teneclab. \v 16 Jant’ini’ nana’ u ichich yab juncuth c’al axi yab exlomchic c’al a Dios ani in t’ajt’om ti cuenta expith jahua’ teje’ tsabal, antsana’ jaye in ichich am belomchic jant’ini’ nan u ichich. \v 17 Quin lej penonoy tin ichich a cahuintal axi lej chubaxtalab, ani quin ne’tha’ in ichich ets’ey binathits c’al tata’. \v 18 Jant’ini’ tata’ tin aba’ teje’ tsabal tu t’ajchi a culbetal, antsana’ jaye nana’ ne’ets cu aba’chic u belomil abal tiquin t’ajchi u culbetal. \v 19 Nan u lej t’ayat binal tu ba’ c’al tata’ abal cu tolminchi u belomilchic quim penonoy tin ichich an chubaxtalab, ani antsana’ quin ne’tha’ in ichich ets’ey binathits c’al tata’. \p \v 20 Nan tu conchinchal Tata ti eb i alhua’talab c’al axi pelits i belomchic, ani jaye tu conchinchal c’al axi ne’etse tiquim bela’ tam ca olchin an alhua’ cau c’al axi belomits. \v 21 Tu conchal Tata ti eb ca pitha’chic in ichich juncuthits jant’ini’ nana’ juncuth u ichich c’al tata’ a ichich. Quin co’oychic in ichich ts’ot’c’óx ejtil tata’ ani nana’ i ichich, abal axi yabaye exlom c’al a Dios quim bela’ jaye abal chubax tata’ tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \v 22 Jant’ini’ tata’ tim pitha’ u ts’alat ey, antsana’ nana’ jaye u pithamalits jayetseq’ui in ts’alat ey am belomchic, abal patalchic jaja’ quin co’oy in ichich juncuthits ejtil nana’ ani tata’ u juncuthits i ichich. \v 23 Nana’ in c’uajat c’al jaja’chic tin ichich jant’ini’ tata’ it c’uajat c’al nana’ tu ichich, abal cu tolminchi quin co’oychic in ichich lej jum putat juncuthits. Antsana’ ca t’ajchin ti cuenta lej juncuthits in ichich am belomchic abal axi yabaye exlomchic c’al a Dios quim bela’ abal lej chubax tata’ tin aba’ quin chich teje’ tsabal. Aniye ca t’ajchin ti cuenta c’al axi yab exlomchic c’al a Dios abal lej ichich hual u c’anithab am belomchic c’al tata’ jayetseq’ui jant’ini’ nana’ tin ichich hual c’anithab c’al tata’. \p \v 24 Tata ti eb, tata’ tim pitha’ am belomchic cu c’alna’, ani cum pel u lej c’al u lej le’ abal ca c’uajiychic c’al nana’ ti eb. Tihua’ ca tejhua’methanchat u ts’alat ey axi tata’ tim pithamal tin ebal a c’anithomtal. Ets’ey tata’ tin lej c’anithal, ma tam ti yabaye ts’ejcanenec an eb ani an tsabal tin c’anithamalits. \v 25 Tata’ Tata ti eb it ets’ey pututh c’al jahua’ ca ulu ne’ets ca t’aja’. An inicchic ax in t’ajt’om ti cuenta expith jahua’ teje’ tsabal yab ti exlal. Nana’ ojni’ tu exlalits. Ani am belomchic in exlalits abal tata’ tin aba’ quin chich teje’ tsabal. \v 26 Nana’ tu tso’oblinchamalits a ey c’al jaja’chic ani ne’ets cu tso’oblinchiye. Quin alhua’ exlanchi tin ichich a c’anithomtal abal quin ejtou ti c’anithom jant’ini’ tata’ it lej c’anithom jant’ini’ tata’ it lej c’anithom c’al nana’. Quin alhua’ exla’chic abal nana’ in c’uajat tin ichich jaja’chic am belom. \c 18 \s1 Yac’uan a Jesús \r (Mt. 26.47–56; Mr. 14.43–50; Lc. 22.47–53) \p \v 1 Tam ti talits tucu ucha’ antsana’ an cau a Jesús huahua’ tu exobalil, u junax c’ale jum poq’ue’ an tsacam itse’ Cedrón. Taja’ hua’ats i t’ayablab te’lom jun tu otsits. \v 2 Cum yan i calat taja’ tu otsenec huahua’ junax c’al a Jesús, in exla’ taja’ jaye a Judas axi ne’ets quin tsinat bina’ a Jesús tin c’ubac in tomolnaxilchic. \v 3 Tats ti ulits a Judas junax c’al i cuenel i soldadochic ani i yac’ualchic axi abnenec c’al an ts’alechic pale’ ani c’al an fariseochic. Ts’ejcachic ti tal c’al i te’ ani c’al i matset. In chi’thalchic i tajablab ani i huayelom tsajib joc’path c’al i c’amal. \v 4 Cum a Jesús in tala’ exla’its jant’o ne’ets ca t’ajchin, utey c’al jaja’chic ani in conoy: \p ―¿Jita’ ax a aliyal? \p \v 5 Toc’tsinchic: \p ―A Jesús Nazaretib. \p A Jesús in toc’tsiychic: \p ―Nana’ ojni’ ja’its. \p Ani taja’ c’uajat c’al an yac’ualchic a Judas axi ne’ets quin tsinat bina’ a Jesús. \v 6 Tam ti a Jesús in ulu nana’ ojni’ ja’its, tam ti tala’ je’at ijcachiquinchic tsabal. \v 7 Tam a Jesús in conoychic junil: \p ―¿Jita’ ax a aliyal? \p Toc’tsinchic: \p ―A Jesús Nazaretib. \p \v 8 Tam a Jesús in ucha’chic: \p ―Tu ucha’its abal nana’ ojni’ ja’its. Max nana’ ja’its tin aliyal, expith ca jila’ ca c’alechic axe’ u juntalchic. \p \v 9 Antsana’ in ulu a Jesús ca jilan ca c’alechic abal ca putun an cau jahua’ in ulumalits antse’: Yab u hualcanchi ca q’uibey ni jun i belom ax tim pitha’ u Tata ti eb cu c’alna’. \v 10 Tam a Simón Pedro in jixa’ an matset ax in xe’tsinthal ani in muts’q’uinchi in huinab xutsun in tolmixal an ts’ale pale’. Im bij pel i Malco. \v 11 Taley a Jesús in ucha’ a Pedro: \p ―Ca huichba’ an matset tin ot’ol. Hualam max a lej tsalpayal abal nan yab pel u uchbil cu yajchicna’ jant’ini’ tim bijchithits c’al u Tata ti eb cu yajchicna’. \s1 A Jesús tin tamet an ts’ale pale’ \r (Mt. 26.57–58; Mr. 14.53–54; Lc. 22.54) \p \v 12 Tam nixe’ xi soldadochic junax c’al in oc’lequil ani junax c’al nixe’ xi Israel yac’ualchic in yac’ua’ ani in huic’a’ a Jesús. \v 13 Ani thubatq’ui ne’tha a Jesús tin q’uima’ a Anás axi pel i ts’ale pale’ nixe’ xi tamub. Ja’its nixe’ a Anás axi pel i iyam tatalab c’al a Caifás. \v 14 Pel nixe’ a Caifás ax in ulumal abal alhua’ ca tsemtha’ juncats i inic ti calchix, ani yab ca talabetha patal am bichou Israel. \s1 A Pedro in tsincal tim ba’ c’al a Jesús \r (Mt. 26.69–70; Mr. 14.66–68; Lc. 22.55–57) \p \v 15 A Simón Pedro ani junaque in exobalil a Jesús in aycom a Jesús jun ti ne’thab. Cum axi junaque pel in exlohual an ts’ale pale’, jilan ca otsits ti al am patio tin q’uima’ an ts’ale pale’. \v 16 Ani a Pedro jilc’on utat an hui’leb eleb. Ani nixe’ xi exobal in tauna’ an ts’ic’ach axi beletnom hui’leb quin jila’ ca otsits a Pedro. \v 17 Tam conoyat a Pedro c’al an ts’ic’ach: \p ―¿Yab i pelte ti exobalil axe’ xi inic te chi’thame? \p Toc’tsin a Pedro: \p ―Nana’ iba. \p \v 18 Cum lej tsamay, in ts’ejcamalits i c’amal an yac’ualchic ani an t’ojnalchic tin q’uima’ an ts’ale pale’. Cubuchic ti thilal taja’, ani c’uajat a Pedro junax thilal c’al jaja’chic. \s1 Conoyab a Jesús c’al an ts’ale pale’ \r (Mt. 26.59–66; Mr. 14.55–64; Lc. 22.66–71) \p \v 19 An ts’ale pale’ in ts’i’quiy quin conoy a Jesús jita’ jaja’ in exobalilchic ani jaye tin cuenta in exobchixtal. \p \v 20 A Jesús in toc’tsiy: \p ―Nan ets’ey in xe’tsinenec abal ju’tamq’ui tin exobchix c’al an inicchic ani jaye tin tiyopanilchic an Israelchic ani ti al am pulic tiyopan jun tu mulcunal an Israelchic. U tejhua’ exobchamalitschic ani ibats u tsinat exobchamal c’al ni jun i cau. \v 21 ¿Jale’ tin conoyal abal jita’ nan u exobalilchic ani jaye tin cuenta u exobchixtal? Ca conoychic ax tin ats’anchamal u exobchixtal, ani jaja’chic ne’ets ti olchi jant’o tam cau nan u exobchamal. Jaja’chic ojni’ in tso’obits jant’o in ey ax u exobchamal. \p \v 22 Tam ti a Jesús in ulu antsana’ an cau, tamna’ ti mo’canchat i c’ubaclec tin hual c’al jun nixe’ xi yac’ualchic. Ani conoyab: \p ―¿Jale’ antsana’ ta toc’tsiyal an ts’ale pale’? \p \v 23 Toc’tsin a Jesús: \p ―Tiquin tequeth ucha’ max quithab jahua’ u ulal o max iba. ¿Jale’ tin alq’uith cuathal max iba? \p \v 24 Taley a Anás in aba’ ca ne’tha a Jesús huic’ath c’al an ts’ale pale’ Caifás. \s1 A Pedro in tsincal tim ba’ c’al a Jesús junil \r (Mt. 26.71–75; Mr. 14.69–72; Lc. 22.58–62) \p \v 25 Biyat cubate hue’ a Pedro ti thilal ba’ an c’amal, uchan: \p ―¿Yab i pelte ti exobalil axe’ xi inic te chi’thame? \p A Pedro in tsinca’ tim ba’, in ulu: \p ―Nana’ iba. \p \v 26 C’uajat taja’ jun axi pel in tolmixal an ts’ale pale’ ani pel in at xits’al ja’ub an inic axi muts’q’uinchat in xutsun c’al a Pedro. Conoyat a Pedro c’al jaja’: \p ―¿Auxe’ max yab i tata’its ax tu tsu’u tihua’ al an t’ayablab te’lom c’al axe’ xi inic? \p \v 27 A Pedro tam in tsinca’ tim ba’ junil, ani tameq’ui tu thajnal an coxol. \s1 A Jesús tin tamet a Pilato \r (Mt. 27.1–2, 11–14; Mr. 15.1–5; Lc. 23.1–5) \p \v 28 Tam caltha a Jesús tin q’uima’ a Caifás ani ne’tha tam ti chuthelits ti al an ata jun tin ts’ejcal an cau an gobernador. An Israelchic ax u jolbix c’al a Jesús yab in le’ ca otsits taja’, cum pel i hualabtalabcua’ jaja’chic ca otsits antsana’ c’al axi yab Israel. Max quin t’aja’, yab ne’ets quin ejtouchic quin c’apchi in t’u’ul an cordero ax u tsemthab c’al an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. \v 29 Jaxtam cale eleb a Pilato quin tauna’ an Israelchic. In conoychic: \p ―¿Jant’o in t’ajamal yab alhua’ axe’ xi inic abal a le’ ca jolbiy? \p \v 30 Toc’tsinchic: \p ―Tu chanchi cum pel i pojcax inic jaja’. \p \v 31 Tam a Pilato in ucha’chic: \p ―Tata’chic ca ne’tha’ ani ca t’ajchi an ts’ejcaxtalab jant’inits tin ulal a ts’ejcath cahuintal ca ts’ejcan. \p Toc’tsin an Israelchic: \p ―Huahua’ tu Israelchic yab i uchbil qui ulu ca tsemtha, expith max tata’ ca bina’ an cau ne’ets ca ejtohuat ca tsemtha. \p \v 32 Antsana’ ne’ets ca putun an cau jant’ini’ tin ulumalits a Jesús abal ne’ets ca tsemtha ti al an cruz. \v 33 Otsits a Pilato alta, in abchi an cau ca chi’tha a Jesús. Chi’tha ani conoyat c’al a Pilato: \p ―¿Tata’its pel ti Ts’alejil an Israelchic? \p \v 34 A Jesús in ucha’: \p ―¿Tin conoyal ta cuetemtal o hua’ats jita’ ti ucha’ tiquin conoy antsana’? \p \v 35 Toc’tsin a Pilato: \p ―Auxe’ max pel in Israel. Pel a at juntal Israelchic ani an ts’alechic pale’ ax ti chi’tha’ c’al nana’. ¿Jant’o hualam a t’ajamal abal ti chi’tha’? \p \v 36 Tam a Jesús in toc’tsiy: \p ―Nan yab u lej t’ajal tin Ts’ale teje’ tsabal. Max u lej t’ajalac, tam pejexnenecac u ts’at’elilchic ani yabac tim binathits tin c’ubac an Israelchic. Yab in lej Ts’ale teje’ tsabal. \p \v 37 Tam a Pilato in ucha’: \p ―Tam tata’ pelits it Ts’ale. \p Toc’tsin a Jesús: \p ―Pel tin Ts’ale jant’ini’ ta ulu. In hua’tsinenec ani in xe’tsinenec teje’ tsabal abal cu olnanchi an inicchic an chubaxtalab. Patal jitats quin lej putu c’al an chubaxtalab, jats axi lej chubax tin ats’anchal u cahuintal. \p \v 38 Tam a Pilato in conoy: \p ―¿Jant’o pel in ey an chubaxtalab? \s1 In ts’ejcaxtal a Pilato c’al a Jesús \r (Mt. 27.15–31; Mr. 15.6–20; Lc. 23.13–25) \p Tam ti a Pilato antsana’ in conoy, tam cale ta c’ale quin tauna’ junil an Israelchic. In ucha’chic: \p ―Yab u elchal ni jant’o yab alhua’ axe’ xi inic abal cu jolbiy. \v 39 Tata’chic a ujnam tiquin conchi abal cu hualca’ jun i huic’nel tam a t’ajalchic an ajib tin cuenta abal ti calthome ti Egipto a biyal juntalchic. ¿A le’chic tu hualcanchi axe’ axi pel a Ts’alejil? \p \v 40 Tam tim patalchic lej tsapic thajan: \p ―Iba yab ja ca hualca’. A Barrabás jats ca hualca’. \p Ja’its a Barrabás pel i cue’. \c 19 \p \v 1 Tam a Pilato im bina’ an cau ca huithc’oyat a Jesús. \v 2 Taley an soldadochic im punchal tin oc’ a Jesús jun i thipath q’uith corona ani in cay’chal i tsacni’ nacat coton. Antsana’ in tilibnath t’ajchi a Jesús ti ts’ale. \v 3 Tam in uluchic: \p ―Je’its in Ts’alejil an Israelchic. \p Ani tocat in mo’canchalchic i c’ubaclec tin hual. \p \v 4 Tam cale c’ale eleb junil a Pilato, in ucha’ an Israelchic: \p ―Te ne’ets tu calthanchi jaja’ ax a chi’thamal. Tu uchalchic abal yab u elchal ni jant’o yab alhua’ abal cu jolbiy. \p \v 5 Tam cale a Jesús c’al an thipath q’uith corona tin oc’ ani cay’chith c’al nixe’ xi tsacni’ nacat coton. Tam a Pilato in ucha’ an Israelchic: \p ―Ca met’a’chic te c’uajat jaja’ ax a chi’thamal. \p \v 6 Tam ti tsu’tat a Jesús c’al an ts’alechic pale’ ani c’al an yac’ualchic, tam in thajat uluchic: \p ―Ca t’ajat bina’ ca q’uet’ath tsemtha ti al an cruz. Ca t’ajat bina’ ca q’uet’ath tsemtha ti al an cruz. \p A Pilato in ucha’chic: \p ―Tata’chic jats ca ne’tha’ ca q’uet’ath tsemtha’ ti al an cruz, cum nana’ yab u elchal jant’o yab alhua’ abal cu jolbiy. \p \v 7 Toc’tsin an Israelchic: \p ―Huahua’ an ts’ejcath cau ax tu jilchamal a Moisés in ulal ca tsemtha axe’ xi inic, cum in ulumal abal pel in Tsacamil a Dios. \p \v 8 Tam tin ats’a’ antsana’ axe’ xi cau a Pilato, tam lej jiq’uey. \v 9 Otsits junil al an ata jun tin ts’ejcal an cau, in conoy a Jesús: \p ―¿Ma ju’ta tit tal? \p Yab toc’tsin a Jesús. \p \v 10 Tam a Pilato in ucha: \p ―¿Jale’ yab tin toc’tsiyal? Hualam yab a exlal abal nana’ u cua’al u eyaltal abal tu bina’ quit q’uet’ath tsemtha al an cruz ani u cua’al jaye u eyaltal abal tu jec’ontha’ abal yab quit tsemtha. \p \v 11 Toc’tsin a Jesús: \p ―Jats a Dios ax ti pithamal an eyaltalab. Expith jats ta ejtohualac jant’o tiquin t’ajchi. Axi c’athpich hualbith jats jaja’chic ax tim bina’ c’al tata’. \p \v 12 Ma tamits a Pilato in lej luba’ quin tsalpay tin oc’ jant’ini’ ti quin hualca’ a Jesús abal yab ca tsemtha. Bel an Israelchic yab in le’ ca hualca a Jesús, ani jaxtam in thajat ucha’ a Pilato: \p ―Max tata’ ca hualca’ axe’ xi inic tejhua’ abal yab pel it ja’ub c’al an ts’ale oc’lec romano. Jitats in t’ajalac ti ts’ale ejtil tin t’ajamalac axe’ xi inic, pel i lej tomolnax c’al an ts’ale oc’lec romano. \p \v 13 Tam tin ats’a’ Pilato axe’ xi cau, tam in abchi an cau ca caltha eleb a Jesús. Taley chich a Pilato ani buxcan tin lactemil jun tin ts’ejcal an cau. Im bij nixe’ xi c’uajattalab ti tenec nic’ath ts’ejcath t’ujub. \v 14 Pelits i ts’ejel hora q’uicha. Pel a q’uicha tam ti t’ojojol an Israelchic tin cuenta an ajib, tam ca chutheyits quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Tam a Pilato in ucha’ an Israelchic: \p ―Ca tsu’uchic te c’uajat a Ts’alejil. \p \v 15 Jaja’chic tocat thajat toc’tsin: \p ―Ca tsemtha. Ca tsemtha. Ca t’ajat bina’ ca q’uet’ath tsemtha ti al an cruz. \p A Pilato in ucha’chic: \p ―Auxe’ max cu bina’ ca q’uet’ath tsemtha ti al an cruz a Ts’alejil. \p Toc’tsinchic an ts’ale pale’: \p ―I cua’al juncats i ts’ale an ts’ale oc’lec romano. \p \v 16 Taley a Pilato im bina’ a Jesús c’al an Israelchic abal ca tsemtha. Ta in ne’thalchic. \s1 Q’uet’ath tsemtha a Jesús ti al an cruz \r (Mt. 27.32–44; Mr. 15.21–32; Lc. 23.26–43) \p \v 17 Ta ne’ets a Jesús in quitnal an cruz. Ultsits al an c’uajattalab im bij Calavera ax u bijiyab ti hebreo cau Gólgota. \v 18 Tats ti q’uet’an a Jesús ti al an cruz. Antsana’ t’ajchin jaye tsab i inic, jun c’uajat tin huinab ani jun c’uajat tin c’uatab a Jesús. \v 19 A Pilato in abchi i thuchlab jolbixtalab ca punchin tin oc’ an cruz thuchath antse: Ja’its axe’ a Jesús Nazaretib in Ts’alejil an Israelchic. \v 20 Antsana’ ti thuchath ti hebreo cau, ani ti griego cau, ani ti latin cau. Cum c’uajat utatits am bichou jun ti q’uet’ath a Jesús al an cruz, taja’ u huat’el yan i inicchic quin ajiy nixe’ xi thuchlab jolbixtalab. \v 21 Jaxtam uchan a Pilato c’al an ts’alechic pale’: \p ―Yab alhua’ jant’ini’ ti thuchath abal pel in Ts’alejil an Israelchic. In tomnal ca jalc’uy ca thucha’ antse’, abal jaja’ in ulu pel in Ts’alejil an Israelchic. \p \v 22 A Pilato in toc’tsiychic: \p ―An cau jant’ini’ tu thuchamalits, lejat antsana’ ca jilc’on. \p \v 23 Tam ti antsana’ c’uajat a Jesús q’uet’ath ti al an cruz, tam an soldadochic in mo’canchi in toltomil ti tse’ i muque’ abal ca c’alnanchat ti junchic i muque’ c’al tse’ i soldado. In nacat coton a Jesús expith tsajith tin naquel ani yab chucuth. \v 24 An soldadochic in ulu jun c’al xi jun: \p ―Yab qui cathu axe’. Qui caltha’ i q’uij abal qui tsu’u jita’ ne’ets quin c’alnanchi. \p Tam antsana’ in t’aja’chic an soldado, tam ti putnal an T’ocat Thuchlab ax in ulu antse’: In caltha’chic i q’uij jant’ini’ tiquin c’alnanchi u toltomil. Jita’ quin c’alnanchi u coton. \p \v 25 Taja’ cubat utat ti al an cruz in mim a Jesús junax c’al in uxum ebchal in mim a Jesús, ani a María axi pel in tomquil a Cleofas, ani a María Magdalajib. \v 26 Tam tin tsu’uhuits a Jesús taja’ in mim ani nana’ne tin lej ichich hual exobalil, in ucha’ in mim: \p ―Mim, ca t’aja’ ti cuenta na’ cubat jaja’ axi ca c’uajiy ejtil max pel a cuete’ tsacamil. \p \v 27 Tam a Jesús tin ucha’ nana’: \p ―Ca t’aja’ ti cuenta na’ cubat jaja’ axi ca c’uajiy ejtil max pel a cuete’ mim. \p Ma tamits u ne’tha’ cu beletna’ tu q’uima’. \s1 U tsemelits a Jesús \r (Mt. 27.45–56; Mr. 15.33–41; Lc. 23.44–49) \p \v 28 Taley in tso’obits a Jesús abal in tala’ putumal in t’ojlabil. Ani abal ca putun jaye an T’ocat Thuchlab jant’ini’ ti q’uejab thuchath ne’ets quin ulu, in ulu: \p ―In chiquel. \p \v 29 Ani hua’ats taja’ i juyul t’uchat c’al i ts’a’ic vino. Ani jun i inic in tsabay al nixe’ xi vino i thic’axtalab axi hue’ ejtil i cuinim. Taley in caltha’ ani in umchi tin chum i c’ue’lab i te’ hisopo, ani in utenchi tin hui’ a Jesús. \v 30 Tam ti a Jesús in leca’its, tam in ulu: \p ―Ma xohue’its u tala’ putumalits u t’ojlabil. \p Tam cutpan in oc’, ani tsemetsits. \s1 Jun i soldado in xec’chal in tsoyil a Jesús \p \v 31 Ca chutheyits an Israelchic ne’ets quin t’aja’ an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Ca chuthey ja’its an sábado, ani yab in le’chic abal ca jilc’on a Jesús ani xi tsab i inicchic al an cruz cum pel i sábado lej c’athpich pulic. Jaxtam an Israelchic in tauna’ a Pilato max ca pejchin im pelet acan abal ca más thubat tsemets ani ca tixc’achic in anam t’u’ul ti al an cruz. \v 32 Tam c’alechic an soldadochic im pejchi im pelet acan axi tsab i inic q’uet’ath al an cruz ejtil a Jesús. \v 33 Tam ti chichchic c’al a Jesús in tsu’u abal tsemenequits, ani jaxtam yabats im pejchi im pelet acan. \p \v 34 Aba ani’ yabats ejat a Jesús, jun i soldado in xec’chi in tsoyil a Jesús. Thubat c’ale i xits’ ani i ja’. \v 35 Nana’ putat u tsu’u jahua’ t’ajchin a Jesús, ani lej chubax an cau jahua’ nan tu olchalchic abal ca bela’chic an chubaxtalab. \v 36 Cum nixe’ xi soldado yabats im pejchi im pelet acan a Jesús, jaxtam putun jahua’ thuchath ti al an T’ocat Thuchlab antse’: Yab ca pejchin ni jun im beclac. \v 37 Ani jaye in ulal an T’ocat Thuchlab axi thuchath antse’ tin cuenta a Jesús: An inicchic ne’ets quin tsu’u jaja’ axi xec’nenec. \s1 Joliyat a Jesús \r (Mt. 27.57–61; Mr. 15.42–47; Lc. 23.50–56) \p \v 38 Jun i ts’at’el c’al a Jesús im bij pel a José Arimateajib. Pel i tsinat ts’at’el, cum in ts’ejnal in at Israelchic. In conchi a Pilato ca pithan in inictal a Jesús quin joliy. Cum uchanits quin ne’tha’, c’ale quin t’aja’. \v 39 Tam chich a Nicodemo jaye ju’ta ti c’uajat in inictal a Jesús. Jats jaja’ ax ti jayq’ui’ chich c’al a Jesús tam acal abal ca t’ilmats. In chal ox i lajuj i kilo i ilal ts’ejcath c’al i mirra ani c’al i áloe. \v 40 A José ani a Nicodemo in thu’banchi in inictal a Jesús c’al i malilil toltom umchithits nixe’ xi ilal, cum antsana’ in ujnam an Israelchic quin thu’banchi in inictal i tsemelom tam ne’ets quin joliy. \v 41 Ani taja’ utat jun ti tsemtha a Jesús ti al an cruz hua’ats i t’ayablab te’lom jun ti hua’ats i it jolimtalab tsajath jol paxal t’ujub jun ti yab jayq’ui’ joliyame jita’. \v 42 Tats tin mo’canchi in inictal a Jesús utat jun ti tsemthame. In thubat mo’canchi, cum lej hue’its ne’ets quim baju an q’uicha sábado tam bijithits an Israelchic ca coyots. \c 20 \s1 Ejtha a Jesús \r (Mt. 28.1–10; Mr. 16.1–8; Lc. 24.1–12) \p \v 1 Pel an c’a’al q’uicha semana tam ti ulits a María Magdalajib ti al an jolimtalab lej thajujul ma hue’ yic’uaxe. In tsu’u tixc’athits am pulic paxic’lab t’ujub tin otsnamtal an jolimtalab. \v 2 Ani taley tamna’ chich jaja’ athithil jun ti c’uajat a Simón Pedro ani nana’ tin lej ichich hual exobalil a Jesús. Tu ucha’chic: \p ―Ne’thajits in inictal a Jesús, ani yab u tso’ob ju’ta ti c’uajat. \p \v 3 Tam a Pedro ani nana’ u c’alechic qui tsu’u. \v 4 Ta u ne’etsits lej athithilchic tsab ti eb. Cum in más athlats, in oc’ox ulits ti al an jolimtalab. \v 5 In cua’pan cu met’a’ al an jolimtalab tsajath jol paxal t’ujub. U tsu’u tocat mo’ol an napach malilil toltom. Yab in otsits. \v 6 Taley ulits a Pedro, ani jaja’ otsits. In tsu’u jaye tocat mo’ol an napach malilil toltom. \v 7 In tsu’u pil mo’ol t’ulilith an toltom in thu’bal in oc’ a Jesús. Yab tamcuth c’al an malilil toltom. \v 8 Tam in otsitsne, ani u tsu’u jant’ini’ ti tsu’tat jaye c’al a Pedro alta. Tam u lej bela’ abal ejthachits a Jesús. \v 9 Yabaye i lej alhua’ exbayamal an T’ocat Thuchlab ax in olnal abal lej bijithits ne’ets ca ejtha a Jesús. \v 10 Tam u huichits huahua’ ti q’uima’. \s1 Tejhua’me a Jesús c’al a María Magdalajib \r (Mr. 16.9–11) \p \v 11 Cubat eleb a María ti uc’nal utat jun ti joliyame a Jesús. Cua’pan quin met’a’ alta al an jol paxal t’ujub. \v 12 In tsu’u quetel tsab i ángelchic thac toltomith jun ti c’uajatac in inictal a Jesús, jun cuentalith tin oc’ ani jun cuentalith tin acan. \v 13 Conoyat a María c’al an ángelchic: \p ―¿Jale’ hualam it uc’nal, uxum? \p A María in toc’tsiychic: \p ―Ne’thajits in inictal u Ajatic, ani yab u tso’ob ju’ta ti c’uajat. \p \v 14 Tam ti expith antsana’ in ulu a María, huenc’on hue’ in tsu’piy cubulits jun i inic. Pelits a Jesús, ani a María yab in exla’ max ja’its. \v 15 Tam conoyat c’al a Jesús: \p ―¿Jale’ hualam it uc’nal, uxum? ¿Jita’ ax a aliyal? \p In tsalpayal a María abal pel am beletnom t’ayablab te’lom, ani in ucha’: \p ―Tiquin ucha’ pay’lom, max a ne’tha’ in inictal u Ajatic. Tiquin ucha’ ju’ta ta mo’ca’ abal quin c’ale cu ne’tha’. \p \v 16 Tam toc’tsin a Jesús: \p ―María. \p Tam a María huenc’on, in ucha’ a Jesús ti hebreo cau: \p ―Raboni. Ti tenec in le’ quin ulu Exobchix. \p \v 17 Tam uchan c’al a Jesús: \p ―Yab tiquin taca’ cum yabaye in c’athinec c’al u Tata ti eb. Huinits quit c’ale ca olchichic i ebchalchic abal ne’ets quin c’athiy c’al u Tata axi jaye pel a Tata. Ne’ets quin c’athiy c’al u Diosil axi jaye pel a Diosil. \p \v 18 Tam a María Magdalajib chich tucu olchi huahua’ tu exobalilchic a Jesús abal in tsu’umal an Ajatic. Tu olchichic an cau jahua’ uchanits c’al a Jesús. \s1 Tejhua’me a Jesús c’al in exobalilchic \r (Mt. 28.16–20; Mr. 16.14–18; Lc. 24.36–49) \p \v 19 Pel an c’a’al q’uicha semana ani aclejits tam tu tamcuthitschic huahua’ tu exobalil a Jesús. Lej alhua’ maputh i cua’al an hui’leb, cum i ts’ejnalchic an Israelchic. Tam otscan a Jesús jun tu tamcuthits, ani tu ucha’chic: \p ―Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. \p \v 20 Tam tin uluhuits antsana’ a Jesús, tam tu tejhua’methanchichic in c’ubac ani jaye in tsoyil jun ti xec’nenec. Ani u lej culbel cum i tsu’tal an Ajatic c’uajatits. \v 21 Tam a Jesús tu ucha’chic junil: \p ―Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. Jant’ini’ u Tata ti eb tin aba’ quin chich teje’ tsabal cu t’ajchi in culbetal, antsana’ nana’ tu aba’ tata’chic abal tiquin t’ajchi u culbetal. \p \v 22 Taley a Jesús tu ixc’aychic, ani tu ucha’: \p ―Xo’ ca bats’u an Espíritu Santo. \v 23 Max tata’chic ca paculanchi in hualab i inic, tam ojni ne’ets ca paculanchat. Max yab ca paculanchi, tam ojni’ antsana’ ne’ets ca jilc’on yab paculanchith in hualab. \s1 A Tomás in tsu’tal an Ajatic ejthachits \p \v 24 Tam ti chich a Jesús quin tejhua’metha’ tim ba’ c’al huahua’ tu exobalil yab c’uajatac tamna’ a Tomás. Pel jaja’ axi uxnal ti cuaya’cua’. \v 25 Huahua’ i ucha’ a Tomás: \p ―Xohue’ i tsu’umalits an Ajatic. \p Toc’tsin a Tomás: \p ―Nana’ yab ne’ets cu bela’ max yab cu tsu’chi in c’ubac jun ti xec’nenec c’al an labux, ani cu xapchi u ch’uchub c’ubac tin c’ubac ani tin tsoyil jun ti xec’nenec. \p \v 26 Huaxic a q’uicha talbel u tamcuthits junil al jun i ata huahua’ tu exobalil a Jesús, ani xo’ ojni’ c’uajatits jaye a Tomás. Aba ani’ i cua’al alhua’ maputhits an hui’lebchic, bel otsits a Jesús ani cuble ts’ejel c’al huahua’. Tu ucha’chic junil: \p ―Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. \p \v 27 Tam a Jesús in ucha’ a Tomás: \p ―Ca xapa’ a ch’uchub c’ubac te tu c’ubac. Ca ne’tha’ a ichich lej t’ayat belolol c’al nana’, ani yabats ca ne’tha’ i hualamtalab ta ichich. \p \v 28 Tam toc’tsin a Tomás: \p ―Tata’its ojni’ pel tu Ajatic ani pel tu Diosil. \p \v 29 A Jesús in ucha’: \p ―Cum tata’ Tomás tin tsu’umal, jaxtam tim belamal. Jitats yab tiquin tsu’u ani bel tiquim bela’, jats axi ne’ets quin ne’tha’ lej ets’ey culbel in ichich. \s1 Jale ti thuchan axe’ xi u \p \v 30 In t’ajamal a Jesús yan i labith t’ajbilabchic abal quin tejhua’methanchi in lej ey an inicchic. Yab lej patal thuchath al axe’ xi u jahua’ jaja’ in t’ajamal. \v 31 Jahua’ thuchathits jats c’al ti qui bela’ abal a Jesús ja’its a Cristo axi bijithits ne’ets ca aban c’al a Dios ca chich. Qui bela’ abal chubax ja’its jaja’ in Tsacamil a Dios. Ma tamna’its ne’ets cu pithan c’al jaja’ i it ejattalab. \c 21 \s1 A Jesús in tejhua’methal tim ba’ c’al buc in exobalilchic \p \v 1 Taley talbel junilaquits a Jesús in tejhua’metha’ tim ba’ c’al tsab ox huahua’ tu exobalil tam tu c’uajat tin hualte’lil am pulic lejem Tiberias. In tejhua’metha’ tim ba’ antse’. \v 2 U c’uajat muthatchic a Simón Pedro, a Tomás axi uxnal ti cuaya’cua’, a Natanael axi ti Caná cuentalith Galilea, nana’ in Juan ani u ebchal, ani tsabaye i at exobal jaye. \v 3 A Simón Pedro tu ucha’chic: \p ―Ne’ets tin calthom to’ol. \p Ani huahua’ i ulu: \p ―U ne’etshue c’al tata’. \p U c’alechic ani u otsits al an tan. Ta u ne’ets ani patal an acal ma ni jun i to’ol yab i caltha’. \v 4 Exomits ti tajc’anal, ani c’uajatits a Jesús tin hualte’lil am pulic lejem. Yab i exla’ max ja’its a Jesús. \v 5 Tam tu ucha’chic: \p ―¿Cuitolchic, yabaye a calthamal an to’ol? \p I toc’tsiy: \p ―Iba. \p \v 6 Tam a Jesús tu ucha’chic: \p ―Ca pet’na’ an thachumtalab tin huinab an tan, ani tats ne’ets ca elcanchi. \p I pet’na’chic jant’ini’ tu uchan, ani taley talbel yab i ejtouchic qui caltha’ an thachumtalab c’al xi yantalam to’ol balnenec. \v 7 Tam nana’ tin lej ichich hual exobalil a Jesús u ucha’ a Pedro: \p ―Ja’its an Ajatic. \p Expith in ats’a’ Simón Pedro abal ja’its an Ajatic, ani thubat in ca’iy in coton. Im pet’na’ tim ba’ al an ja’, ani ta c’ale quin tsu’u a Jesús. \v 8 An tan c’uajat jelat bo’ inic i metro abal ca ts’at’ey tin hualte’lil am pulic lejem. Ani huahua’ ax u jilc’on al an tan i bothcom an thachumtalab t’uchat c’al i to’ol. Taley u ulitsitschic tin hualte’lil am pulic lejem. \v 9 Tam tu calejits al an tan i tsu’uchic hua’ats i c’alul c’amal ba’ an tsabal. Pelc’ath jun i huiynel to’ol eblim al an c’amal. I tsu’u hua’ats jaye i pan. \v 10 A Jesús tu ucha’chic: \p ―Ca chi’tha’chic tsab ox i to’ol ax a calthamal talel. \p \v 11 Tam otsits a Simón Pedro al an tan quin chi’tha’ quininil an thachumtalab t’uchat c’al hualim i pactha’ to’ol ma tin hualte’lil am pulic lejem. Hua’ats lajuj bo’ i lajujchic c’al ox i pactha’ to’ol. Aba ani’ lej c’athpich yan an to’ol, yab t’apts’in an thachumtalab. \v 12 Tam a Jesús tu ucha’chic: \p ―Quit chich cu c’aputs. \p Cum i lej tsalpay abal ja’its an Ajatic, ni junchic yab i conoy a Jesús max chubax ja’its. \v 13 Utey ani im pena’ am pan ani an huiyath to’ol, ani tu pitha’ cu c’apu. \p \v 14 C’al axe’ jats in oxchil ti tejhua’mel a Jesús c’al huahua’ tu exobalilchic ma ti ejthamejits ti al an jolimtalab. \s1 T’ilom a Jesús c’al a Simón Pedro \p \v 15 Tam tu c’aputschic, conoyat a Simón Pedro c’al a Jesús: \p ―¿Simón ti tsacamil a Jonás, it lej c’athpich c’anithom c’al nana’ ani yab ejtil axi q’ue’at u exobalilchic? \p Toc’tsin a Pedro: \p ―Ojni’ Ajatic, a tso’obits abal nan tu c’anithal. \p Uchan c’al a Jesús: \p ―Tam ca pijchi c’al in cahuintal a Dios axi pel u c’al ani pel ejtil i corderochic. \p \v 16 Conoyat junil a Pedro c’al a Jesús: \p ―¿Simón ti tsacamil a Jonás, it lej c’anithom c’al nana’? \p Toc’tsin a Pedro: \p ―Ojni’ Ajatic, a tso’obits abal nan tu c’anithal. \p Uchan c’al a Jesús: \p ―Tam ca alhua’ beletna’ axi pel u c’al ani pel ejtil i ovejachic. \p \v 17 Tin oxchil i calat conoyat a Pedro: \p ―¿Simón ti tsacamil a Jonás, it c’anithom c’al nana’? \p Cum antsana’ ti conoyat a Pedro tin oxchil i calat max c’anithom c’al a Jesús, tam lej t’e’pith. In ucha’: \p ―Ajatic, tata’ tin lej tala’ exlanchalits u ichich abal nan tu c’anithal. \p Uchan c’al a Jesús: \p ―Tam ca pijchi c’al in cahuintal a Dios axi pel u c’al ani pel ejtil i ovejachic. \v 18 Lej chubax nan tu uchal abal tam pelac it cuitole it toltomin ta ba’ ani it xe’tsinenec ju’tamits a le’namal. Tam quit yejtselbejits, ne’ets ca q’uet’a’ a ocob ani q’ue’at ne’ets ti toltomiy. Ne’ets tam quit ne’tha jun ti yab ca le’na’. \p \v 19 C’al axe’ xi cau a Jesús in olna’ jant’ini’ ti ne’ets ca tsemets a Pedro. Antsana’ ne’ets ca puhuethanchat im bij a Dios. Taley a Jesús in ucha’ a Pedro: \p ―Xo’ tiquin ayna’. \s1 An exobal axi lej ichich hual tsu’tab c’al a Jesús \p \v 20 Tam ti huenc’on a Pedro in tsu’u ts’at’at an exobal axi lej ichich hual tsu’tab c’al a Jesús. Jats xe’ c’al ti conoyame ti jayq’ui’ a Jesús abal jita’ c’al ti ne’ets ca tsinat bina tin c’ubac in tomolnaxilchic. Antsana’ ti conoyat Jesús c’al jaja’ tam ti c’uajatac tin ts’oylim ti c’apul. \v 21 Tam tin tsu’uhuits a Pedro ts’at’at antsana’ nixe’ xi exobal, tam in conoy a Pedro a Jesús: \p ―¿Ani Ajatic, axe’ xa exobalil jant’o ne’ets ca t’ajchin hualam? \p \v 22 Toc’tsin a Jesús: \p ―Yab a cuenta max nan cu le’na’ ca xe’tsin ejat jaja’ ma quin huichiy. Tata’ expith a cuenta tiquin ts’at’enchi. \p \v 23 Tam c’al an ebchalabchic lej athithil t’iloxnab nixe’ xi cau, cum tsalpayab abal a Jesús in ulu yab ne’ets ca tsemets nixe’ xi jun i exobal. Ani yab antsana’ in ulu, tocat in ulu abal yab pel in cuenta a Pedro max a Jesús quin le’na’ abal ca xe’tsin ejat nixe’ xi exobal ma ta ca huichiy jaja’. \p \v 24 Nana’its ja nixe’ xi exobal. U tsu’umal ani u olnal al axe’ xi u abal lej chubax jahua’ in t’ajamal ani jahua’ in ulumal a Jesús teje’ tsabal. A tso’obits abal lej chubax jahua’ u olnal. \p \v 25 Max ca tala’ olna in t’ajbilchic a Jesús ti junchic ti junchic ani ca thuchan al i u, hualam yab ne’ets ca lejey xi c’athpich yantalam i thuchath u ma tim puhuel an tsabal. Amén.