\id SNG - Huli Bible [hui] -Papua New Guinea 2011 (web version -2013 bd) \h SOLOMONO \toc1 Solomononaga Iba Gana \toc2 Solomono \toc3 Sol \mt1 Solomononaga Iba Gana \imt1 Mbuga ogoha gilibu ngarunaga nemandi ogo \ip Mbuga ogoha gubalini henene holenenaga iba gana lalu gilibu nga. Agali mbirame wali mbirahondo gubaliniore halu ibu iba gana laga bialu heneya. Wali ibugua nde hale haga buwa agali biago gubaliniore halu iba gana ladai bigi bini. \ip Gubalini heneneore holene tene Ngode Datagaliwabe ibuniore ka. Anigo Isaraele wali agali ala henerume Solomononaga Iba Gana ogoni onene agalinila mini mbiraore halu gubalini hagadagua ina Ngode Datagaliwabela mini mbiraore howa gubaliniore holene nga lalu mitangi bu hene. Ina kamarumebi Keriso hamewaneigini howa Kerisola mini mbiraore howa gubalini haga haga bialu holene nga. Anduane Homogonaga mbuga Pigane Binigo 2.24 gilibu ngago ogo. Agali ibugua ibu aba ai̱yala helalu ibu onela mandagi howa libu ho mbiraore holebira, lalu gilibu nga. Bi marubi uru, Aisaia 62.5, Hosea 2.19-20, 2 Korindi 11.2 uruni handabe. \ip Solomononaga Iba Gana mbuga ogoniha mini mbiraore halu gubalini holene mana mo walia halu onene bayaleore agalini bayaleorela mini mbiraore holene nga lalu walia ho nga. Ngode Datagaliwabehanda bayale holene ogonidagua ina ngule manda biaga ka. \iot Bu̱lu̱ baga buwa kuni gilibu ngago (1.1–2.7) \io1 Iba Gana mbira lenego \ior 2.8–3.5\ior* \io1 Iba Gana mende lenego \ior 3.6–5.1\ior* \io1 Iba Gana tebone lenego \ior 5.2–6.3\ior* \io1 Iba Gana mane lenego \ior 6.4–8.4\ior* \io1 Iba Gana dauni lenego \ior 8.5-14\ior* \io1 Iba Gana waragane lenego \c 1 \p \v 1 Iba gana ogoni bayaleore Solomono ibunime lenego gilibu winigo nga.\x + \xo 1.1 \xt 1 Kin 4.32\x* \ms1 Iba gana mbira \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 2 Í̠na i̱ nu̱nu̱ laabo harilidagua laabo habelo hameledo. \q2 \w Waini\w* iba bayalegome dende biaganego goyane lowa í̠naga gubalini holenego taraoreda. \q1 \v 3 Í̠naga tinginini nga biagane iba mini sanda ha̱i̱ harigo ngabioreda. \q2 Í̠naga mini hale howa i̱ turu halu nga biagane ogonibi mitangi biruli. \q1 Wandari bedarume í̠ gubaliniore haga bedagoni. \q1 \v 4 Í̠na i̱ haru halu iya ibida mba. \q2 Í̠ i̱naga kini ale halu í̠naga tamuha i̱ haru halu pu. \q1 Agalime waini iba hame lowa gubalini hagadagua ndo \q2 iyane mandagi gubalini halu turu hagabu holeberaba. \q1 Wali marume í̠ gubalini timbuniore hagago irane hendedo. \q1 \v 5 Yarusaleme waliru-o hale hadaba. \q1 I̱ tingini mindibi bira bedogonigo \q2 i̱ hulu wandari bayawana Keda dindi yobi ngagoha balai anda mindibi kagobi bedo. \q1 Kini Solomono anda háini yári labolabo baya burugule gerelaho ngagobi bedogoni. \q1 \v 6 I̱naga tingini tara mende aledagola mo yo nahandalimu. \q1 Nime i̱ do mindibia henego. \q1 I̱ mbalinirume i̱ handabe manga howa i̱na \w gerebi\w* mabuha biabe bialu holiya helaya. \q2 Biabe ogoni bialu howa i̱na i̱naga tingini baya hangu handayaho holene henge nawini. \q1 \v 7 I̱naga yamali-o í̠na nogo memeru tani bayale nelo ogoha haru pu helolebero lalu i̱ langi. \q2 Ni tandagabi daragola ti gumba agoha holebirabe. \q1 Agali maru nogo meme haru haga kagoria \q2 i̱na í̠ taya bialu holiyadago agibe. \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 8 I̱ lawini-o í̠ wandari bayaore bedegoni. \q1 Í̠na i̱ de hondoleyagua nogo meme sibiru ge piyadadagua talima ibabe. \q1 Talima ibalu í̠naga nogo memeru tani bayale nelo \q2 nogo sibi haru haga agali marunaga balai anda bu kagoria kawareni \q2 tani bayale nolene karia handa walia holebere. \q1 \v 9 I̱naga yamali debene bedego í̠naga yári bidegoni bayaleore \q1 Iyibi kininaga karisi gili lole nogo hosinaga yári biaganego aleda. \q1 \v 10 Í̠naga mandarini yári pingipongo biderumebi hale ira dederumebi \q1 í̠naga pe mo bayaleore halu gurubu gele ngegome í̠naga mani ngiringara leda. \q1 \v 11 Anigo iname yári maru ngolo silibamebi í̠naga wabuwa nguleberema. \s1 Wandarime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 12 I̱naga kini ibu paliaganeni palearia \q2 i̱na sanda bayaleore ha̱i̱ hewagome nga taraore biame haya. \q1 \v 13 I̱naga yamali ibu sanda nga taraorebigo \q2 i̱naga galu hombeni palu paga ho wiarua. \q1 \v 14 I̱naga yamali ibu palawaya minana anda halu \q2 Engedi dindinaga gerebi maburuha dedagobi kagoni. \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 15 I̱naga yamali-o í̠ore nde wali baya buruguleoreda. \q2 Í̠na i̱ gubalini kego walia halu í̠naga de gilibida. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 16 I̱naga yamali í̠ huliya igiri bayaore kegonigo \q2 i̱na í̠ hondowa turu timbuni ho kogoni. \q1 Datani bayale ogoni iyanaga dagiani tamunguru ale holebira. \q1 \v 17 Ira tamia karunaga maganerume iyanaga anda dabira helalu \q2 ira guraya aleme anda ogoninaga dangi haradagua bulebira. \b \c 2 \q1 \v 1 I̱ Sarono dindi ira teha palawaya minana anda haragobi bedo. \q1 I̱ hari bu karuha dindi ulini ngaruha palawaya dedagobi bedogoni. \s1 Igirime iba gana lenego ogo \q1 \v 2 Datani anihe bu karu dombeneha palawaya hagadagua \q1 i̱ lawini biago ibu wali dege dombeneha bayale birarua. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 3 Ira dege dombeneha ira lini bayale daga mbira hagadagua \q2 i̱naga yamali biago ibu agali dege dombeneha biatago nahe kagoni. \q1 Ni tandagabi darangi i̱ ira ogoni teneha gumba birulene hameore ledo. \q2 Ira ogoninaga lini bayale dedago do narogola i̱naga ne harigaha dendeore biagane. \q1 \v 4 Ibunaga anda heagoha tomo timbuni dawa wiagoria ibugua i̱ haru piya. \q1 Tomo nagane anda biagoha labolabo bayaleorerume yári bidagonaga turu haradagua \q2 ibugua i̱ gubaliniore hayagonaga turuho kogoni. \q1 \v 5 I̱ lawini i̱na ibu gubaliniore kogola i̱naga kuni gedaore halu hongo naharuago \q2 aiore ira linirubi gerebi lini do gembe binirubi i̱ hongo helonaga nabehe bedo. \q1 \v 6 I̱ lawini biagome ibunaga gi lehagome i̱naga mahayagi yani halu \q2 ibunaga gi tigagome i̱naga tinginini yani haya. \q1 \v 7 Yarusaleme waliru-o tígua nogo gabua mini dia karu mitangi bialu \q2 mbira nabuleore lalu i̱hondo bi lo widaba. \q1 Mbirale ogoni iyanagago tígua iya mo mogola howa \q2 gubalini holene mo dala hangu hangu nahalimu.\fig I̱ Sarono dindi ira teha palawaya minana anda haragobi bedo.|src="Lear 030.tif" size="1" ref="(2.1)" \fig* \ms1 Iba gana mende \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 8 I̱ lawini i̱ bedoria ibaruane hale ko. \q1 Ibu amura hari bare wiagohayagi howa \q2 pogola edene bima gerai lalu ibaruane hale ko. \q1 \v 9 Ibu gerai lalu biango dudu aleme dai lagadagua lalu \q1 nogo bulumaga wangabe daliaheme dai lagadagua lalubi ibarua. \q1 Abale ibalu anda mandaha íbu kago hendedo. \q2 Íbu howa ibu windoha handa anda haragoni. \q1 \v 10 Handa anda howa ibugua i̱hondo bi langiragoni. \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 I̱naga lawini gubalini-o tagira íbu. \q2 Yamali-o iya haru áyu mbaliya tagira íbu. \q1 \v 11 Iba dalu to hayago dalunaga gi nahabe. \q1 \v 12 Áyu ogoni dindi bibahendeha palawaya dame kago \q1 ai iba gana lolenengida. \q2 Ega bedarume turu halu bi taratara lagalaga biarua. \q1 \v 13 Ira poge ale karume lini dalu ibirarua. \q1 Pu kuabu tara tara irabuha karume lini dagadaga biaruago \q2 ai palawaya uruninaga nga baya taraoreda. \q1 I̱naga lawini gubalini-o tagira íbu. \q1 Baya-o iya mbaliya tagira mbaibu. \q1 \v 14 Í̠ andaga tamuha ega emenerume ibuni andaga ege kaba ngagoha bira do hagadagua bira do haridago. \q1 Ainde í̠naga dengui baya hondoabago hondoliya tagira ibalu \q2 í̠naga bi baya tara laruegobi hale holiya tagira íbu. \b \q1 \v 15 Biango dudu emene bu karuni minu yani hadaba.\x + \xo 2.15 \xt Iba 80.13, Ese 13.4, Lg 13.32\x* \q1 Iyanaga \w gerebi\w* mabu gamaha anda ibuwa palawaya bayale dedaru mo ko holigo abale minadaba. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 16 I̱naga yamali ogoni ibu i̱ agalini kagola i̱ nde ibu one bedogoni. \q1 Ibugua ibunaga nogo memeru palawaya bayale bu karu dombeneha tani nelo haru pu haga. \q1 \v 17 Ibugua nogo meme biaru handayaho kane dege ni anda pialu dagare bulebira.\x + \xo 2.17 \xt Sol 4.6\x* \q1 Hari bare hombene bu ngaruha nogo gabua mini diame gerai lalu ibagadagua \q1 i̱ lawini-o í̠ abaleore ibabelo hameledo. \b \c 3 \q1 \v 1 I̱na mbi bibahendengi i̱ninaga dagiani paluwa paliahondo nahe \q1 yange yange bu wuwa i̱naga gubalini biago hangu emaga handaabo haruli. \q2 I̱na emagaha ibu hangu taya biaabo howa handa walia naheore haru. \q1 \v 2 Ai emagaha dege i̱ heyalu puwa tano wiagoha ibagabume halu ibu taya bialu haruya. \q1 I̱na i̱naga yamali taya bialu tano biagoniha hariga peago bibahendeha taya bume harugoyu \q2 i̱na ibu mbiraha lola halu handa walia naheore harugoni. \q1 \v 3 Tanoha mamage haga agali hearume i̱ de handaya. \q1 I̱na tihondo hale halu lalu, I̱naga yamali de handarimibe, laru. \q1 \v 4 I̱na ti yu wahalu pialu hewaria nde aube tobane buwa i̱ lawini biago pialu hearia handa walia haru. \q1 Ibugua i̱ yu wahalu polilono i̱na ibu minu yani haabo howa \q2 i̱ ai̱ya andaga tamu i̱ni taba henenegoha haru piru. \q1 \v 5 Yarusaleme waliru-o tígua nogo gabua mini dia karu mitangi bialu \q1 mbira nabuleore lalu i̱hondo bi lo widaba. \q1 Mbirale ogoni iyanagago tígua iya mo mogola howa \q2 gubalini holene mo dala hangu hangu nahalimu. \ms1 Iba gana tebone \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 6 Dindi ko iba dalu naibaga ngagoha howa ibiragoni agiledabe. \q1 Mbirale ira hagua ngabilo delagane mini \w inisenesibi\w* \w muwebi\w* delaragola ira hagua biale hara. \q1 Mbirale ogoni hagua biragonaga nga baya taraore \q2 agali biyinaya biagarume muni taguiaga ngaligobioredane hendedo.\fig Mbirale ira hagua ngabilo delagane mini inisenesibi muwebi delaragola ira hagua biale hara.|src="H.K. 69f.tif" size="1" ref="(3.6)" \fig* \q1 \v 7 Dagia bayalego agalime áyu dege mo yalu ibirago de handa. \q1 Solomono ibu dagia ogoriani biralu ibiragoni. \q2 Ani ibalu ami agali hongohe karu pira waragariame (60) haru ibiragoni. \q1 Isaraele ami agali uruni ti hongoheoreda. \q1 \v 8 Ami agali uruni ti abale howa wai biagane mugubeore ka. \q1 Tigua ayu tibu nene gadeleme wai biaganebi ka. \q1 Tinaga ayu tibu ta howa yagayaga bialu \q2 waitigime ibuligonaga tinime mbiraga mamage haabo haga ka. \q1 \v 9 Solomono ibu kininaga biragane dagiani berelalu yalu ibira. \q1 Kininaga dagia ogoni ira baya tara tararu Lebanono dindiha taweme dibu yu ibuwa wabu wia. \q1 \v 10 Dagia ogoninaga gene silibame wabu heleya. \q1 Labolabo aga pu ngolo aleme lebialu dungua ho heleya. \q1 Dagiani biragane gedaore labolabo tagalitaya aleme wia dambi hea. \q2 Yarusaleme wali berearume labolabo ogoni baya hanguore lebialu mo yári bia ho ngeleya. \q1 Tigua kininaga biabe ogoni bulene turuore howa biagaya. \q1 \v 11 Yarusaleme wali bedemiru-o tí Kini Solomono de hondole ibidaba. \q1 Ibugua kininaga manda mo karulo beda. \q1 Kini Solomono ibuni wali dabu biyangi ibu ai̱yahanda manda ogoni ibunaga haguaneni mo karula hayagoni. \q1 Horo ogoningi ibu turu timbuniore ho haya. \c 4 \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 1 I̱naga yamali-o í̠ hulu wandari bayaore bedegoni. \q1 Í̠naga dengui labolabome buyi howa bo bidegonigoyu \q2 í̠naga de gili bidagome í̠na i̱ gubalini kego walia hara. \q1 Í̠naga mandari libilabu lama nogo memeru tidi yalu turu howa mali lima \q2 Gileada hari bare emene ngarunaga daliradagua biarua. \q1 \v 2 Í̠naga neru nogo sibi karunaga irini áyu dege podowa wayawaya bini peleore hagadagua í̠naga ne peweleda. \q1 Í̠naga ne mbira honda nabi bibahende bayaleore tigabi dege hai harua. \q1 \v 3 Í̠naga ne hambu daramabiore aga daramabi ngaligobida. \q1 Í̠na bi laregola ne hambu moheoreda. \q1 Labolabome í̠naga dengui buyi kegoyu i̱na í̠naga wanakui honani ale hendedo. \q1 \v 4 Wai pabeni Debidinaga mamage haga anda lu kagobi í̠naga ma lu bayaleoreda. \q1 Í̠naga mani gurubu gele bayaore ngeru \q2 ami agalinaga humbi dewaore anda lu biago háini girigerelo wiradagua biarua. \q1 \v 5 Í̠naga andu kira keru nogo dia wangabe labo laboli hono winigo baya taraore \q1 palawaya karu dombeneha tani nalu haradagua biarua. \q1 \v 6 I̱na hari hombeneni mbirale \w inisenesi\w* ngabi maru buwi ngagoria pu holebero. \q1 I̱na hari hombene ogoriani pu koore dege \q1 ni anda pialu dagare bilo holebero. \q1 \v 7 I̱naga yamali-o í̠ baya taraoreda. \q1 Í̠naga tinginini motudu mbira nawi baya taraore bedegoni. \b \q1 \v 8 I̱ one-o iyame Lebanono hari ngaruni yu wahalu mbaliyago iya haru mbaibu. \q1 I̱na Hari Amanabi Seniribi Hemonobi uruninaga nenegoria howa daliape habe. \q2 Hari uruniha budi gabua timbuni mini laionorubi lebadirubi haga ka. \q1 \v 9 I̱ one i̱naga yamaliore bedegoni. \q1 Í̠na i̱ emene hangu handaya harigome i̱naga yamali mo ko harua. \q1 I̱na í̠naga mani gurubu gele ngeru de hondowa i̱ homalu dai bidogoni. \q1 \v 10 I̱naga yamali i̱ one-o í̠na i̱ gubalini hariligonaga i̱ turuore ho kogoni. \q1 \w Waini\w* iba dende biaganego bagi hene lowa í̠naga gubalini holene ogoni baya taraoreya. \q2 Pauda nga biagane tara tara ngaru bagi hene lowa í̠naga tinginini sanda ha̱i̱ harigoni nga taraore bida. \q1 \v 11 I̱ one bayale-o í̠na bi laregoni mone ibane dende biagadagua i̱na hale harogola dendebioreda. \q2 Í̠na bi laregonibi dendebi nogo memenaga andu iba aleda. \q1 Í̠naga aga bideru baya ngabi Lebanononaga iraru ngabi ale bida. \b \q1 \v 12 I̱ yamali-o í̠ mabu gama mbira wia do henego ale bedego \q1 agali mbirame ge haanda habe nahe pabe bu yaanda hene wiaganegobi bede. \q1 Mabuha iba duguaragola mbirali ibu hangu iba hambiaganego ale í̠ bede. \q1 \v 13-14 Mabu ogoniha ira bayale bayaleru andaho haganegobi í̠ bedegoni. \q1 Ira marume lini baya dendebi noleneru daga. \q1 Marume sanda bayale wabulene dalu \q2 marume tomo mo dendebia holenebi daga. \q1 Ira marume yári tara tarabi dalu \q2 marume hagua ngabilo delolenebi daga. \q1 \v 15 Iba duguaraga halu poragome mabu mo bayale hagagobi í̠ bede. \q1 Iba emeneru Lebanono hari ngagoha howa mabu ogoniha dugu dalidali biagagobi bede. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 16 Puyabu uyu ibirago leneha howa eberego í̠ heyabe. \q1 Puyabu unu leneha howa eberego í̠na i̱naga mabuha pulo yalu ibuwa \q2 nga biaganeme to̱lotagi hela. \q1 I̱naga yamali ibu ibuninaga mabuha ibalu \q2 ira lini bayale dedaru do nela. \c 5 \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 1 I̱ one i̱naga yamali-o i̱ni mabuha íbu kogoni. \q1 I̱na mbirale bayale ngabiru mo mogo bu ngelowa \q2 mone ibane bayale dendebigobi nalu bedo. \q1 I̱na nogo memenaga andu ibabi \w waini\w* ibabi na dege bialu bedogoni. \s1 Wali marume iba gana lenego ogo \q1 Libu yamali bayalego labo-o libugua ibabi hinabi nalu \q1 no karula poragola haru lole nalibu. \b \ms1 Iba gana mane \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 2 Mbiraga i̱ paluwa miniha paliahondo nahe yange yange bu wiru. \q1 I̱ yange yange bu wuwa dege emene paluwa emaga handalu hewaria \q1 i̱ lawini biagome anda i̱ palewago haneni panga dugua lalu hearia handaru. \s1 Igirime iba gana lenego ogo \q1 I̱ lawini i̱naga yamali-o i̱ anda ibuliya panga duguabe. \q1 Mbiraga pibiya ibiyagome i̱naga dengui damialu \q2 mandani dimba beda, laya. \s1 Wandarime iba gana ladai bialu lenego ogo \q1 \v 3 I̱na i̱ninaga aga golo waharugodago lone aginaga buliyabe. \q1 I̱naga ge wayawaya bu waharugodago lone aginaga mo dodo heloliyabe. \b \q1 \v 4 I̱ lawini biagome anda pangani gime yani hayuago hale howa \q2 i̱naga miniha dungu lalu turuore biya. \q1 \v 5 I̱na heyuwa panga dugua hole manda biru. \q1 I̱naga gime anda panga duguagane heagoria yani harugola \q1 sanda i̱naga gini heago para haya. \q1 \v 6 I̱na i̱ lawini anda ibilo panga duguarugoyu \q2 ibu abale piyiyagola i̱na de handa nabi haru. \q1 I̱na ibunaga bi hale hoa howa i̱naga miniha genda biya. \q1 I̱na ibu hai biaabo howa handa walia nahe dege haru. \q2 I̱na ibu olarugoyu ibugua ladai binigo i̱ hale nahe dege haru. \b \q1 \v 7 Tano pabe mamage haga agalirume i̱ handa walia howa \q2 tigua i̱ bo mberaho wahalu \q2 i̱ dagarenaga biagane aga biwago ti golo yalu piya. \q1 \v 8 Yarusaleme waliru-o tígua i̱ yamali handa walia harimiyagua \q1 i̱ hame lowa gubalini dugupe ho kogo lamilimu. \q2 Tígua bi ogoni lamuleberema lalu i̱hondo bi lo widaba. \q1 Bi uruni emaga andaha howa ani lalu haruya. \s1 Walirume iba gana lenego ogo \q1 \v 9 Í̠ wandari maru bedaru bolangua howa í̠ hulu wandari bayaore bedegoni. \q1 Í̠ yamali ogoni ibu agali abibe. \q2 Ibu ina wali maru bedemaru agalini karu bolanguahe kagola iname bi lo wuluma̱yabe. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 10 I̱naga yamali ibu tingini hongoheore baya dombarale ka. \q2 Agali daosini pira (10,000) dewaore bu karunaga dengui baba bitago naheore kagoni. \q1 \v 11 Ibunaga dengui ngolo ale ngiringarale. \q1 Ibunaga mandari mindibi bayaleore ega mindi mbiranaga iri mbauleya. \q1 \v 12 Ibunaga de baya pewele ega gabiago iba angeni wayawaya bini bedaligobiya. \q1 \v 13 Mabuha mbirale bayale ngabiru bu hagadagua \q1 ibunaga peiri heago bayaleoreya. \q2 Ibunaga ne hamburu palawaya bayaleore dedagobi howa \q1 bi larago bayale ngabi sanda ale laga. \q1 \v 14 Ibunaga giru bayaleore hongohe howa \q1 ibunaga gi hondoneru mo yári bia halu gi magi muni timbunime miagaru ibu gini nga. \q1 Ibunaga tingini wála honeore howa ngiringara lalu heore. \q1 Nogo dongone ege to̱le̱ mindibi muni timbunirume miagago aleme yáribi hea. \q1 \v 15 Ibunaga ge biagolabo to̱le̱ pele bayale kirame gene wawa helene mbaulebi \q1 ngolome wabu helene peleorego aleda. \q1 Ibu timbuniore Lebanono hariha ira tamia bayaleore lu timbuni hearubi kagoni. \q1 \v 16 Ibugua i̱ nu̱nu̱ laragola i̱naga bu bamialu turu bialu dungu laga. \q2 Ibunaga tingini bibahendego baya gibiore ka. \q1 Yarusaleme waliru-o i̱naga yamali larugoni ibu ogonibiore ka. \c 6 \s1 Walirume iba gana lenego ogo \q1 \v 1 Í̠ wandari maru bedaru bolangua howa í̠ hulu wandari bayaore bedegoni. \q1 Í̠naga yamali ibu ani piyabe. \q2 Iname í̠ biamogo bialu tayabia holoma̱ya \q1 ibu hariga ogoha piya lalu langibe. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 2 I̱naga yamali ibuni mabuni ira nga biaga ale bu kagoha pu ka. \q1 Ibu mabuha ibunaga nogo memeru tani nelo halu \q2 palawaya bayale dedaru do mogo bialu ka. \q1 \v 3 I̱naga yamali ibu i̱naga halu i̱bi nde ibunagaore bedogoni. \q1 Palawaya kago dombeneha howa ibugua ibunaga nogo meme tani nelo haru kagoni. \ms1 Iba gana dauni \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 4 I̱naga yamali í̠ baya burugule Yarusaleme tano alebi \q2 Tisa tano hameleore ngago alebi kegoni. \q1 Í̠ baya buruguleore ami agaliru wai bule lowa \q1 pelagi yalu tidiyu ibirago hondowa mitangi bu wiagadagua ngogoni. \q1 \v 5 Í̠na i̱ de handaya haabo kegome i̱ minu yani haradagua bidego \q1 í̠ handa taraha. \q1 Í̠naga mandari kerume nogo meme wabuni tidu yalu \q2 Gileada hari bareni mali lima daliape hene mbauleda. \q1 \v 6 Í̠naga neru nogo sibi karunaga irini áyu dege wayawaya bini peleore hagadagua í̠naga ne peweleda. \q1 Í̠naga ne mbira honda nabi bibahende bayaleore tigabi dege hai harua. \q1 \v 7 Labolabome í̠naga dengui buyi kegoyu i̱na í̠naga wanakui honani ale hendedo. \q1 \v 8 Kini ibu wali dewa dabu bila. \q1 Pira waragaria (60) dabu berolono bini biralu \q1 pira halira (80) one wabuni mende biralu \q2 wandari maru mini nalenebi bira dege biniru ani bila. \q1 \v 9 I̱ nde one mbiraore hangu gubalini howa berelalu \q1 ibu i̱naga yamaliore ega malibu ale bayaleore bedagoni. \q1 Ibu ai̱yahanda ibu wane mbiraore ogoni dege gubalini haga berenego \q2 i̱na ibuhondo turuho ko. \q1 Wali bibahende biru ngarumebi ibu de hondowa ibunaga mini mo yaraga haga. \q1 Kini one biru ngarumebi ibu one wabuni mende bedarumebi \q1 tigua iba gana lalu ibu mini yaraga haga. \q1 \v 10 Egerebagi ni tagira ibiraligobi dumbiyalu wálo yalu ibiragoni aibe. \q1 Ibunaga wanakui do mbarale ni tagira ibule howa dorone tagira ibagagobi ibalu \q2 ege do mbarale daganegobi halu bida. \q1 Ami agalirume wai bule lowa humbi demborerebi yalu tidiyu ibirago de hondowa mitangi bu wiagadagua \q1 i̱na ibu de hondowa mitangi biaho ngogoni. \q1 \v 11 I̱ mabuha dalipe howa ira lini bayale dagane bu karu dombeneha íbu ko. \q2 Dindi uliniha ira bayale do ngoria bialu anda harago hondole íbu ko. \q1 \w Gerebi\w* yuni gahenge mabirago handalu \q2 ira marume palawaya tara tara nga biagane ale do ngarubi hondole íbu halu bido. \q1 \v 12 I̱naga yamali-o í̠na i̱naga bu mo durula harigoni. \q1 I̱na manda bialu hewaria agali mbirame karisini howa nogo hosime gililo yalu pelo poa hagadagua kogoni. \s1 Walirume iba gana lenego ogo \q1 \v 13 Sulama wandari-o mali lia mali lia ina de hondoloma̱ya í̠na mali lia. \s1 Wandarime ladai binigo ogo \q1 Irane aginaga wali agali bu karunaga deni i̱na mali luliya tí hondoa kamibe. \c 7 \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 1 I̱naga yamali í̠ wandari baya buruguleoreda. \q2 Í̠naga geni gesu bidegola paliaore biarua. \q1 Í̠naga ge bagu bayaleore agali bigiya wabiagame to̱le̱ podalu wabiade hene mbauleoreda. \q1 \v 2 Iba be mbira amu ngago \w waini\w* iba dendebi biraho wiagane ale nga. \q1 Palawaya bayale ngabiru do mabu bidagoria widi mberene amu do huba bu nga. \q1 \v 3 Í̠naga andu kira keru labo nogo dia igini labo laboli hono wini ogobi labolabo daburabuho kagobida. \q1 \v 4 Í̠naga ma kego anda lu mbira pele bima iraga kagobida. \q1 Í̠naga de Hesebono tano ogoninaga to̱le̱ panga haraba kawareni uliha iba bedagobida. \q1 Í̠naga ngui bayaore Lebanono agali mamage hagarunaga anda lu bima irigi hene Damasagasa tanohayagi heagonibida. \q1 \v 5 Í̠naga haguane Hari Kamele kagobida. \q1 Í̠naga mandari baya taraore pingi pongo bideru didoleda. \q1 Mandari gogorali elepebe bidago hondowa kini kagome hame lowa odope habeheda. \b \q1 \v 6 Hulu wandari baya taraore í̠ bedegoni. \q2 Í̠na i̱ mo turuore harigola i̱na í̠ gubaliniore ho haruli. \q1 \v 7 Í̠ore hulu wandari ndo gurulu gibi bibi ayage aleda. \q2 Í̠naga andu kego labo geromi lini aleda. \q1 \v 8 I̱na iraga howa geromi lini dedago dolebero. \q1 I̱na handalu hewaria í̠naga andu kego labo pu mbira miini \w gerebi\w* lini dewa dowi kagobiya. \q2 Í̠na buhe̱ larigo ngabi dendebi ira lini mini abelo aleya. \q1 \v 9 Í̠naga ne hambu ngabiore waini iba aleda. \q1 Í̠na i̱ nu̱nu̱ laregola waini iba dende biagadaguaore biarua. \s1 Wandarigome iba gana lenego ogo \q1 I̱naga yamali-o i̱na í̠hondo waini iba ngulebero. \q2 Waini iba ogoni alego nolene bayale holebira. \q1 \v 10 I̱ ibunaga lawini bedogo ibugua i̱ gubalini haabo haga kagoni. \q1 \v 11 I̱naga yamali bubi-o iya dindi emene mbira anda bu karuha \q1 palu hama mbaliya i̱ porodagua mba íbu. \q1 \v 12 Egerebagiore iya heyalu puwa gerebi ira bu karu de hondo mbaliya. \q1 Gerebi ira uruni mabialu pabua balu yigiyaga ledabe handabiya. \q2 Ira lini mini pomegaranade bayale daga bu karume lini dole pabua bayadabe hondo mbaliya. \q1 Iya mabu ogoniha pu howa i̱na í̠ gubaliniore kodagua walia holiya. \q1 \v 13 I̱ lawini-o i̱na ira lini bayale bayaleru do yalu ibuwa \q1 í̠ nabelo panga haraba kawareni ngeledo. \q2 Maru ala do yinigo ngelalu maru áyu dege do yinigo ngelalu bido. \q1 Iyame pu kuabu ale iyanaga bu mo heya hagane karubi ngabia handaba. \b \c 8 \q1 \v 1 I̱ ai̱yahanda í̠ i̱ mbalini taba honowa andu nabelo nginidale \q1 i̱na ogoni bayaleda lalu kole. \q1 Ogonigo i̱na í̠ harigani lola haruyagua \q2 í̠ nu̱nu̱ larogola wali agali karume hondowa í̠ ko bere lolene nawulebira. \q1 \v 2 Í̠na i̱ gubalini holenenaga mana lawai habelo \q2 i̱ ai̱ya andaga í̠ haru polebero. \q1 I̱na í̠ \w waini\w* iba bayalego mbirale mo dende bia hagane ale heba bimaga maga binigo \q2 í̠ nabelo mo yalu ibuwa ngulebero. \b \q1 \v 3 I̱ lawini ibunaga gi lehagome i̱naga mahayagi yani halu \q1 ibunaga gi tigagome i̱naga tinginini yani haya. \b \q1 \v 4 Yarusaleme waliru-o tígua mbira nabuleore lalu i̱hondo bi lo widaba. \q1 Mbirale ogoni iyanagago tígua iya mo mogola howa \q2 gubalini holene mo dala hangu hangu nahalimu. \ms1 Iba gana waragane \s1 Walirume iba gana lenego ogo \q1 \v 5 Dindi ko dalu naibaga ngagoha howa ibunaga yamalila gi pingipongo bialu ibiragoni wali aibe. \s1 Igirime iba gana lenego ogo \q1 Í̠ ai̱yahanda ira mini abelo teha í̠ taba heneneyago \q2 i̱na í̠ ogoniha paleria mo barila harugoni. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 6 Í̠na wali mende gubalini nahe i̱ hangu gubalini haabo habe. \q2 Wali mende í̠naga gime yani nahe i̱ hangu yani habe. \q1 Homame hongo howa agali bope hagadagua i̱na í̠ gubalini holene hongohe ngo. \q1 I̱na í̠ hame lolenego ira hungu bialu daradagua bida. \q1 \v 7 Ira ogonibi dedago iba odo hundia hole biyaguabi \q1 iba li ibalu hundia hayaguabi nahundulebiraore. \q1 Agali mbira ibugua walime ibu gubalini halu hame lelo lowa \q1 ibunaga muni bibahende wali biago miai hayaguabi \q2 ibu bo yagibano halu wali biagome ibu mege bu dai bulebira. \s1 Wandari mbalinirume iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 8 Inanaga mbalini ibu wandari emene ogoni ibu andu naibi beda. \q1 Ibu wandari mabuage bedaria igiri mbirame ibu dabu bule ibiragola \q2 iname wandari biagohondo agi bia holeberemabe. \q1 \v 9 Ibu tanonaga ege pabe bedayagua \q2 ogoriani iname silibame anda luni wa hondo biragane ale mbira ibunaga bia holeberema. \q1 Ibu tano to̱le̱ pabe panga hayagua \q2 iname ibu pele mialu ira tamia hongoheme panga hongohe wabu heloleberema. \s1 Wandarime iba gana lenego ogo \q1 \v 10 I̱ tanonaga to̱le̱ pabe halu \q2 i̱naga andu tano pabe ogoninaga anda lu wa hondo birule kira bu helene haradagua bida. \q1 I̱ yamalila iya haru mandagi haribayagua \q2 i̱ mini dungulo haruligo ibu bayuwa manda bu kagoni. \s1 Igirime iba gana lalu ladai binigo ogo \q1 \v 11 Kini Solomono ibunaga \w gerebi\w* mabu mbira dindi Bala Hamono lagagoha winigo nga. \q1 Agali maru ti mabu ogoniha gerebi lini dole hame layagua \q1 ibu muni siliba daosini (1,000) mbira mbira migi biaga. \q1 \v 12 Solomono ibu muni siliba daosini mbira (1,000) ogoni mo yilo. \q2 Agali maru mabu ogoni yolo mule hongo hayaru ti tininaga muni siliba handari kira (200) ogoni mo yilo. \q1 I̱ aginaga mogo lolebe. \q1 I̱ i̱ninaga gerebi mabu mbira bayale ngogodago. \q1 \v 13 I̱naga gubalini-o í̠na mabuha howa bi labelo hame ledo. \q1 Í̠na bi labelo i̱naga nenegeru ti hale hole hondo kagoni. \s1 Wandarigo ibugua iba gana lenego ogo \q1 \v 14 I̱naga gubaliniore-o í̠na nogo mini dia aleme dai lagadagua lalu \q2 nogo dia wangabe hongoheme dai lagadaguabi lalu \q1 hari bare hombene mbirale ngabi buwi ngaruniha howa pogolama ibagadagua abale dai bibelo hame ledo.