\id JOB - Huli Bible [hui] -Papua New Guinea 2011 (web version -2013 bd) \h YOBO \toc1 Yobo \toc2 Yobo \toc3 Yob \mt1 Yobo \imt1 Mbuga ogoha gilibu ngarunaga nemandi ogo \ip Yobonaga mbuga ogoniha agali mbira ibu mana bayale tigabi bialu heagola genda timbuni anda ibini. Ibu waneigini bibahende homai halu ibunaga nogo bulumagabi mbirale bibahende wiarubi ereba hai hene. Ani biagola mani ibuni warago timbuni bo wini. Yobo ibu ani genda timbuni yu wiagola ibunaga nenege agali tebirali Yobo heba dara hagabu birama lama ibini. Ai ti biruwa Yobo genda timbuni anda ibiyadagonaga bi luore lalu berene. \ip Yobonaga nenege tebirali biarume Isaraele wali agalime mana abale laga winigodagua mandabu berene. Tigua manda bialu hearia agali bayale dege bialu haga kagoha genda tandagaru anda naibaga. Mana ko mbira biyagua agali ogoni Ngode Datagaliwabehanda mo tiga bulenaga genda anda ibilaga lo manda bini. Ani manda buwa tigua Yobohondo lalu, Ngode Datagaliwabehanda í̠ abale bayale hariligobi hodaibi lelo áyu ko biridaruni latagiha, lene. Anigo ai Yobo ibunime mitangi bialu Ngode Datagaliwabenaga deni ko mbira nabi dege hewane ai ibuni genda áyu ogoni bameore ibileda lo manda bini. \ip Ainde Yobo ibugua Ngode Datagaliwabehanda ibuhondo o biyadaruninaga ogodagua hale hene. Ngode Datagaliwabehanda mana agobi biaga kabe. Ibugua mana tigabi hangu biaga kabe. Wali agali ibunaga tuha howa ibu yutiga bialu heagua ogoni ibuha lini abiale daga ngabe. Yobo ibu ko mbira nabiaga howa ibugua Ngode Datagaliwabehondo bi hale holenego gi nahe hene. Yobo ibu Ngode Datagaliwabenaga deni ibu agali tigabiore ka lalu mini lene henegobi dege holene hamelo howa ani lene. Ani layagola Ngode Datagaliwabehanda bi layaruni baya hangu ladai nabi howa ibunaga manda hongola timbuni wiago Yobo walia hene. Ani layuago hale howa Yobo ibugua keba halu Ngode Datagaliwabehondo bi ko layagonaga daraho dai bini. \ip Lamaro bidagohayagi Ngode Datagaliwabehanda Yobo mo bayale halu Yobonaga nenege tebirali biaru talinigonaga gilibu nga. Agali uruni tigua Yoboha genda ibiyadagoni tene agoalemeda lowa bi larimidaruni tiga nabida lowa Ngode Datagaliwabehanda ti talini. Mbuga ogo ibugua Ngode Datagaliwabenaga mini ngaru bibahendebi mana ibugua biagaru bibahendebi agalime manda biai habe nahe lowa mo walia halu gilibu nga. Ngode Datagaliwabe ibu timbuniore howa agalinaga mini ngaru manda bidaru dindihaore lowa ibu bolangua hai howa ibu daligaore ka lalu mo walia howa gilibu nga. \iot Bu̱lu̱ baga buwa kuni gilibu ngago (1.1–2.13) \io1 Pigane binigo \ior 3.1–31.40\ior* \io1 Yobobi ibunaga nenege tebirarubi bi lenego \io2 3.1-26 \io1 Yobohanda kiabu dugu binigo \io2 4.1–14.22 \io1 Elibasa Bilidada Soba emaru tigua bi lenego \io2 15.1–21.34 \io1 Tigua bi halu mende lalu henego \io2 22.1–27.23 \io1 Tigua bi halu tebone lalu henego \io2 28.1-28 \io1 Mana bayale gigabi lolene lenego \io2 29.1–31.40 \io1 Yobohanda lamaro binigo \ior 32.1–37.24\ior* \io1 Elihuhanda bi lenego \ior 38.1–42.6\ior* \io1 Ngode Datagaliwabehanda Yobohondo ladai binigo \ior 42.7-17\ior* \io1 Lamaronaga bi lenego \c 1 \s1 Yoboha mo ko holene anda ibinigo ogo \p \v 1 Dindi Usu mbira winigoha agali mbira ibu mini Yobo hene. Yobo ibu agali bayale tigabi howa Ngode Datagaliwabenaga deni ibuha ko mbira nawi hene. Ibugua Ngode Datagaliwabe mitangi bialu lotu lalu ibunaga tuha haabo howa bibe laradaguaore bialu haga hene. Ani howa ko mbira ibugua bini nawi hene.\x + \xo 1.1 \xt Pig 22.12, Ese 14.14, 14.20, Ya 5.11\x* \v 2 Ibu oneme igiri karia wandari tebira lowa taba henene. \v 3 Ibunaga nogo sibi daosini karia (7,000) nogo kamele daosini tebira (3,000) bulumaga daosini mbira (1,000) nogo dongi angibuni handari duria (500) laga buwa hinu hene. Ani bialu ibunaga biabe biahaga wali agali dewaore halu bini. Ani heagola ni tagira ibiragohayagi wali agali bu hearume ibunaga mini yaraga halu haga howa ibu agali mini lene timbuniore hene. \p \v 4 Yobo igini uruni tigua tini andaga mbira mbira hayagoria horo mbirungi tomo nole bibahende anda mbiragoria ala ngoai howa tomo naga biaga wini. Mbirago ibugua tomo dawa howa tini hamenerubi ti mbalini tebira biarubi olo ngoai howa tomo mandagi naga wini. \v 5 Ti tomo nai kagola Yobo ibugua lalu, Ngode Datagaliwabenaga deni ko mbira tíha nawi halimulo tínaga loma bo delalu bi la holiya i̱ andagani ibalimu, laga wini. Ai horo mendengi egerebagiore Yobo ibugua abale ega bi naleha heyuwa nogo mbira lomabu mialu irani dai helo bo delaga biaga wini. Waneiginiore bibahende dagalai howa bibahendenaga loma bo delaga biaga. Ibugua waneigini mbiragome Ngode Datagaliwabehondo bi ko mbira lo heagua ogoni Ngode Datagaliwabenaga deni mana ko biyadago lowa ani biaga wini. \p \v 6 Horo mbirungi dahuliyaliru Anduane Homogonaga wanakuini íbu ngoai ho heagola dama Heyolabe ibubi nde íbu ha dege bini.\x + \xo 1.6 \xt Pig 6.2\x* \v 7 Ani íbu heagola Anduane Homogohanda ibuhondo hale halu lalu, Í̠ agoha howa íbu kebe, lene. Ani layagola dama Heyolabe ibugua ladai bialu lalu, I̱ dindi mbiraoreni halu ndo ebero. Dindi bibahende ngaruha ibaga bu halu ebero, lene. \v 8 Ani layagola Anduane Homogohanda lalu, Agali i̱naga biabe bia haga Yobo heago handaribe nahendebe. Yobo ibu agali tigabi bayaleore howa ko mbira i̱naga deni ibuha nawiore ka. Bibahendengi ibugua i̱ninaga tuha haabo howa i̱ni mitangi bialu lotu lalu bi ledogo bibahende talialu biaore biaga ka. Dindi bibahende ngaruha mana tigabiore biaga agali ogonibi mende naheore ibu hangu kagoni, lene.\x + \xo 1.8 \xt Dag 12.7, Yos 1.2, 1.7, Yob 2.3, 42.7-8\x* \v 9 Ani layagola dama Heyolabe ibugua lalu, Í̠na manda bialu keria Yobo ibu í̠na mbirale mbira nami kegola ibugua í̠ mitangi bialu lotu lalu holebirabe. Ndoyago.\x + \xo 1.9 \xt Mo 12.10\x* \v 10 Horo bibahendengi í̠na ibunibi ibunaga damene one waneiginirubi ibunaga dabudabu ngarubi bibahende baya hanguore de handayaho haabo kegoni. Ani bialu nogo bulumaga dewaore mirigola dindi timbuni wiaruha ho karulapedagoni. Ani bialu kegome ibu bayale kagoni. \v 11 Ai mbirale áyu yu howa homogo karuni mo wahai hariyagua ibugua í̠hondo keba howa erembira ngialu polebirago hondolebere, lene.\x + \xo 1.11 \xt Yob 2.5, 19.21\x* \p \v 12 Ani layagola Anduane Homogohanda dama Heyolabehondo lalu, Hale harene. Ibunaga mbirale bibahende áyu wu karuni mo ko hai habelo í̠naga giha ya harogo. Ai ibuni dege mo ko naholebere, lene. Anduane Homogohanda ani laya handala ibu helalu dama Heyolabe ibu pene. \s1 Damame Yobo halu mbira ba hendenego ogo \p \v 13 Horo mbirungi Yobo waneiginiru bibahende igiri wahene biago andaga tomo timbuniore dawenego nole mo ngoaiho berene. \v 14 Ai biabe biahaga agali mbirame Yobo berearia bi yalu ibuwa lalu, Í̠naga nogo bulumagame dindi tombalu harima. Ai nogo dongi ti nogo pabe mendeha ogoriani dege tani nalu helo harima.\fig Nogo bulumagame dindi tombalu ka.|src="HK 66C.tif" size="2" ref="(1.14)" \fig* \v 15 Ani helo hemaria Sabealirume abaleore ibalu nogo dongirubi bulumagarubi page haru halu agali í̠naga biabe biahaga biaruni bibahende bo wahai halu piyagola i̱ hangu pora bialu ibida puwa í̠ni langule ibirudagoni, lene. \v 16 Agali ogoni ibunaga bi lai naheaore dege agali biabe biahaga mende ibuwa lalu, Hari daba timbuni biyagome í̠naga nogo sibi bibahendebi agali nogo haru haga bibahendebi bo wahai hayago. Mbiraoreli i̱ hangu nabe puwa í̠ni langule ibirudagoni, lene. \v 17 Ani lowa wene lalu bereaore dege agali tebone anda ibuwa lalu, Kaladia dindiha howa hameigini tebira bibahende ibuwa nogo kamele haru hai halu agali biabe biahaga bibahende bo wahai hayagola i̱ hangu pora bialu puwa í̠ni langule ibiru, lene. \v 18 Ani lalu berearia dege agali mane ogoria anda ibuwa lalu, Í̠ waneigini bibahende í̠ igini wahene biago andagaha hangu mo ngoai howa tomo timbuni dawa nalu berearia \v 19 puyabu timbuni mbira amu wali agali nahe mbirale mbira anda nahaga dindi ko wiagoha howa abale aube tobane ibuwa anda podo dambi halu í̠ waneigini biaru bibahende bo dambi hayagola homai haya handala i̱ hangu pora bialu puwa í̠ni langule ibiru, lene. \p \v 20 Bi uruni laga biyago hale howa Yobo ibunaga bu miniha genda timbuni tagira ibalu mini burugu layagola ibugua dara holene walia halu ibunaga agaru minu lerelalu mandari angariru pundu lalu bini. Ani buwa ibugua ge duli hangaho biruwa ma bulu palialu handa dindiho biruwa Ngode Datagaliwabehondo bi lene. \v 21 Ibugua lalu, I̱ ai̱yahanda taba hanayangi mbirale mbira nayi ibirugo mani homalu nde ogonibi dege poleberogoni. Anduane Homogo ibunime mbirale uruni bibahendeore ngiai hayago ai áyu ibuni mo yalu dai biyadagoni. Ani biyadago nde i̱na ibunaga mini yaraga holene ngagoni, lene.\x + \xo 1.21 \xt Yob 2.10, Aga 5.15, 1 Ti 6.7\x* \v 22 Genda timbuni urunime Yobo mo tandaga hayagola ibugua tandaga howa Ngode Datagaliwabehondo bi ko mbira nale hene. \c 2 \s1 Dama Heyolabeme Yobo halu mende ba hendenego ogo \p \v 1 Horo mbirungi dahuliyaliru lone Ngode Datagaliwabenaga wanakuini ngoaiho heagola dama Heyolabe ibubi nde lone íbu hene. \v 2 Ani íbu heagola Anduane Homogohanda lalu, Dama Heyolabe í̠ agoha howa íbu kebe, lene. Ani layagola dama Heyolabe ibugua ladai bialu lalu, I̱ dindi mbira hanguha howa ndo íbu ko. I̱na dindi bibahendeha ibaga biai halu íbu kogoni, lene. \v 3 Ani layagola Anduane Homogo ibugua hale howa lalu, Agali i̱naga biabe biahaga Yobo handaribe. Agali ogoni ibuore i̱naga deni ko mbira nawiore kago abiya. Ibuore i̱naga tuha haabo haga howa i̱ni mitangi bialu lotu laabo halu i̱naga mana ngogo taliaiore haga ka. Ibugua mana ko mbira nabiaga ka. Dindi bibahende ngaruha agali tigabi ibu ale mende nahe. Í̠na ibu mo ko hole poro lalu hale haabo harigola irane nawini howa ibu mo ko habelo yupe harugoni ndobe. Ai áyu ibu genda halu i̱ wanahe ibu abale haralidagua haabo kagonidago, lene.\x + \xo 2.3 \xt Yob 1.1, 1.8, 9.17, 27.5-6\x* \p \v 4 Ani layagola dama Heyolabe ibugua lalu, Henene laribe. Aniyagua nde agali mbira ibu homolene henge wiagua ibunaga mbirale wiyaruni bibahendeoreme ibunaga homolene mo wahalu ibuninaga holene mo yu dai biagago aguabe. \v 5 Ai nde agua birabe handabiya ibunaga tingini mo ko ha handa. Ani beregola ibugua í̠hondo bi koorene ko lolebirago, lene. \v 6 Ani layagola Anduane Homogohanda dama Heyolabe biagohondo lalu, I̱na í̠naga giha ya harogo. Ai í̠ni bua birago ale ibu tinginiha bibe. Anigo ibuni dege bo home nalabe, lene. \p \v 7 Ai dama Heyolabe biagome Anduane Homogo ibu helalu Yobonaga tingini mo ko halu dere pi̱po̱lo ngelole abale pene.\fig Yobo ibu ... be abalu wiagoria biruwa ... ibunaga dereru duru bigi bialu berene.|src="LEAR 015.tif" size="1" ref="(2.8)" \fig* \v 8 Yobo ibu tanonaga gibuni mburuma yu wahaga wiagoria puwa be abalu wiagoria berene. Ani biruwa todobene be dindime wabini mbira pambulo wahene winiyagome ibunaga dereru duru bigi bialu berene. \v 9 Ani bialu berearia ibu one ibuwa lalu, Ai Ngode Datagaliwabeore yu tiga bialu haabo kebe. Wahalu í̠ abale homole Ngode Datagaliwabe yu wahalu ibuhondo bi ko la naberego, lene. \p \v 10 Ani layagola Yobohanda ladai bialu lalu, Í̠na bi laregoni wali lulume mbira lagadagua laridago. Ai iname mbirale bayale bibahende Ngode Datagaliwabehanda ngiyaru yu harimagodago nde gendabi iname yu holoma̱ya ngiraru yu wahalu polene ngabe, lene. Heneneore genda tandagabi timbunioreme Yobo bo hengedape hayagoyu ai nde ibugua Ngode Datagaliwabehondo bi ko nale howa hibuore lalu yu hene.\x + \xo 2.10 \xt Yob 1.21-22, Iba 39.1, Ya 5.10-11\x* \s1 Yobonaga nenege tebirali ibinigo ogo \p \v 11 Yobonaga nenege tebirali urunime ibu genda timbuniore yu ka lalu layago hale howa ainde tigua de hondo pole horo pongo wini. Ani buwa horo mbirungi tinaga dindi wahalu Yobo berearia puwa ibu heba dara hagabu birama ibunaga bu mini mo palia haga bialu birama lole pene. Agali penedaruni tinaga mini uru Temana tano howa Elibasa pene. Suha dindi howa Bilidada pialu Soba ibu Nama dindi howa pialu bini. \v 12 Ti pialu amura wene pialu howa handa amu halu hemiria Yobonaga tingini mo ko halu mo tara howa bereagola agali haraligo ndoyane ai tara bedabe toba habehe berene. Ani hondowa dara timbuniore howa tinaga mini tigi layagola tigua hondo howa dugu biadaga halu hene. Ani bialu tinaga aga biaruni budu lerela baga bialu tinaga haguaneni be dugu wialu bini. \v 13 Biai howa nde ti horo karu Yobo ibu genda timbuni yuwa bereagola tibi nde bi nale biraabo hene. \c 3 \s1 Yobo ibu ai̱yahandaore abule taba henenedabe lalu dugu binigo ogo. \p \v 1 Horo karu piai hayagola Yobohanda horo ogoningi bi pigane latagi halu ibu ai̱yahanda taba henenedagoni horo koore lalu bime mo ko hene.\x + \xo 3.1 \xt Yar 20.14-18\x* \v 2 Ibugua bi ogodagua lene. \v 3 Ngode Datagaliwabe ibugua horo i̱ ai̱ya ibu wali gali bere birulenaga horo pigane berenedagobi horo i̱ taba hanayadangibi mo ko habe naheyane henedabe. \v 4 Ibugua horo ogongi nime wá nahe aruma hangu haho ngela nabinidago. Horo ogonibi nde embeda halu mo waha nabiyada. \v 5 Horo ogoningi dindi ogoria ni nadelo ginu hagua mindibime dambi hai halu wá holene mo waha nabinidago. \v 6 Ainde horo i̱ ai̱ya ibu i̱ hono wule mbiraga i̱ abala palenedago horo ogoni Ngode Datagaliwabehanda mo wakale nde abiyane wahenedabe. Mali egerunaga agalime horo nigoni daga nalelo Ngode Datagaliwabehanda mo wahenedale nde bayale karulape. \v 7 Mbiraga ogoningi wali agali turu hagabu mandagi paluwa wali ege habolela nabi wakale nde haru. \v 8 Agali maru gamugamu biaga karume dama abagua ale mini Lebiadana mo heya howa horo ogoni mo ko hela nde nabiada. \v 9 Mbiraga ogoningi nde mbi laho wiaabo howa harini yakundi da nabi wahalu ega bi nale wahenedale nde karulapeda. \v 10 Heneneore mbi mbira ogoni mo koore halu mo embeda halu i̱ ai̱yahanda taba honole ege habo nalelo mo waha nabinida. Ai urunidagua nabinidagome i̱ genda dewaore wiagoha yaho kogoni, lene. \p \v 11 Ainde i̱ ai̱yanaga tombeha berewaria homa nabini. I̱ ai̱yahanda taba hanayangi homa nabinidago nde aginagada. \v 12 I̱ ai̱yahanda bani palelo biruwa andu ngialu berenedaru agibuleda. \v 13 Ai i̱ homenedale nde áyu ogoni bayaleore padoleda. \v 14 Ai nde kiniru agali haguaneru ti homaliha dungule padarudagua padoleda. Tigua tano timbuniru marume bo gialo wahayagola lone bu karulaga heneru homalu áyu ti homaliha ha̱lo padagoni. \v 15 Kini iginiru maru muni ngolo silibaru ti andagani to̱lo ngelalu homayadagua homowa áyu ogoni homaliha ha̱lo padoleda. \v 16 Nime wá kago nahende i̱ ai̱ya tombeha howa homa nde nabinida. \p \v 17 Homenerunaga dindiha nde agali mana ko biaga heneru nde áyu ko nabi halu maru biabe erekuibi bialu haga heneru nde áyu ti bayale ha̱lo holene handa walia haga. \v 18 Garabaya biabe bialu heneru golope henego turu ho ka. Tinaga haru haga ala henerume biabe bia lenedagua áyu nahale ka. \v 19 Dindi ogoniha puwa agali mini lene homogo heneyaguabi yagibano agali mini lene ndo heneyaguabi ti ogobi degedege ka. Agali mendenaga garabaya biabe ale biahaga heneyaguabi nde dindi ogoniha howa áyu ibu golope hene ka. \p \v 20 Ngode Datagaliwabe ibugua maru genda yu howa tandaga nalu karu aginaga helo wahagabe. Maru genda yu karu ti karia wá holene helagadago aginagabe. \v 21 Agali genda uruni yu karu homolene hamelo karia homela nabiaga. Agali urunime tininaga homolene taya biaga ka. Marume muni ngolo dindiha wiaruagola uli walu taya biagadagua tigua nde tininaga homolene taya bialu kagoni.\x + \xo 3.21 \xt Mo 9.6\x* \v 22 Ai homalu hora haragola turu timbuni holebira. \v 23 Ngode Datagaliwabehanda agali uruni ti ibagabu holene hariga bibahendeha hangai hai kagola ibaga bialu polene henge nawiore. Ainde tigua awe bialu holene toba harago irane Ngode Datagaliwabehanda walia nahe do haruada. \p \v 24 I̱ tomo nane kogola i̱naga kabaneha dugu bialu haabo kogoni. I̱ mo koore kagola ga̱lalu dugu bigi berogoni. I̱naga bu miniha genda gana habaneha iba biruwa to̱lalu piagadagua poragoni. \v 25 Abale uruni ale mbira i̱ha anda ibuli lowa gi halu hagaru ai áyu i̱ni anda ibai howa i̱ mo ko halu kagoni. \v 26 Ani bidagola i̱naga bu miniha mo palia nahe howa i̱ni baya hangu nabere ko. Horo bibahendengi genda dege ibaho ngagoni, lalu Yobohanda lene. \c 4 \s1 Elibasahanda bi pigane lenego ogo \p \v 1 Elibasa ibugua Yobonaga bi layaru hale howa ibugua ogodagua ladai bini. \v 2 Yobo-o í̠hondo bi emene mbira lole hamelo kogo larogola i̱hondo keba holeberego nde harugo ani bibelo. I̱na bi loleberogo yamaga habe nahego larogo lowa lalu, \v 3 Yobo-o í̠na wali agali dewaore mini bayale talebu mialu wali agali hongo nahe karu mo hongo hariligoni. \v 4 Agali maru genda timbuni wiarume bopeore hayaru í̠na tihondo bi bayale laga birigome ti lone mo hongo hariligoni. Í̠na ani birigola ti hongo howa hayadagua hodai biaga biyagoni. \v 5 Anigo aiore daraba. Genda gibiore wirunime í̠ni bope ibuni heagola í̠naga mini mo luluya heagola bedegoni. \v 6 Í̠ore Ngode Datagaliwabe yutiga biaga kegoni. Í̠na ibu hangu mitangi bialu lotu lalu ibunaga tuha haabo haga howa mana bayale tigabi ngaru hangu bialu haga harigoni. Ai áyubi nde ibugua í̠ biamogo bilo ibunihondo mini dunu biaho holene ngagoni.\fig Ai áyubi nde ibugua í̠ biamogo bilo ibunihondo mini dunu biaho holene ngagoni, lene.|src="LEAR 056.tif" size="2" ref="(4.6)" \fig* \p \v 7 Yobo-o agali mbira mini tigabi ibuha ko mbira nawi howa genda tandagala timbuniore yalu homene mbira í̠na manda bidebe. I̱na manda bialu koria mbirali mbira ani homene nawi. \v 8 Anigo agali maru dege mana ko wiaru bialu hemiria genda tandaga urunibi yuhaga biyaria handaga biru. Uruni manane agali mbira ibu mabuha tomo egene bayale hangayagua agali ogoni ibu tomo bayale bialu naga. Tomo egene ko hangarago ibu tomo ko bialu naga. \v 9 Agali ko biaga karu Ngode Datagaliwabehanda ira yobu wahe delaragola tebone nawule do taulo waharalidagua mo ko halu bo amolaga. \v 10 Agali ko karu tigua agali mende kago mo ko howa tini turu howa budi ale gabua timbuni laionome tomo nolene bo yuwa ngororo lagadagua laga ka. Ani bialu karia Ngode Datagaliwabehanda agali ogoni ibuni mo ko halu bope haga. Ani biragola agali uruni ale budi laiono ne hondo wahene howa ai nogoru lone neme babe nahe kaligobi haga. \v 11 Ani bidagola laionome ibu tomo bo naga ale nabe nahe howa ibuni homalu ibunaga igini hono wiyaru tibi purogo laga. Manane ogonibi agali ko biaga karuha anda ibaga, lalu Elibasahanda lene. \s1 Ngode Datagaliwabe deni ko nawi agali mbira nahe lenego ogo \p \v 12 Elibasa ibugua laabo halu howa lalu, Horo mbirungi bi hendore mbira layagola hale habe nahego hale haru. \v 13 Bi ogoni mbi hanuni agali paliahondo hai hagangi hale haru. I̱ palewaria mini dewaore i̱naga emboneha pu íbu biya.\x + \xo 4.13 \xt Yob 33.15\x* \v 14 Ani biyagola palewaria mbirale mbirame i̱ mo gi bia hayagola mogolo puwa i̱naga tingini bibahende duru lagimbu biya. \v 15 Ani biyagola puyabu emeneore mbira ibalu i̱naga denguini pulaede haya. Aniore biyagola ai gi timbuni bialu ma iriru piripereore laya. \v 16 Aniore biyagola handalu hewaria mbirale mbira ona hearia hongo howa de handaya harugoyu baya hanguore ogoaleda lalu handawa bibe nahe howa giligelebi mbira nalaya. Ai anigo mani howa bi mbira ogobi layane hale haru. \v 17 Ngode Datagaliwabehanda wali agali bibahende wabiniru ibunaga tuha hai ka. Anigo uruni aria mbira tigabiore ko mbira para nahe Ngode Datagaliwabe ibuniale mbira ibunaga deni nahe layuago hale haru. \v 18 Dahuliyali bu karu ti Ngode Datagaliwabe heba mandagi howa ibuninaga biabe biahaga kago. Marungi nde tinaga biabe baya hangu nabiaga kagola Ngode Datagaliwabe ibunime dahuliyali uruni marume biabe baya hangu nabiyadane handaga. \v 19 Anigo í̠na manda bialu keria wali agali dindini heneme ko ngaru nabiore howa dahuliyaliru bolangua howa Ngode Datagaliwabenaga deni wali agali ko nawi mbira kada manda bidebe. Ngode Datagaliwabehanda agali dindi duguwa wabinigome agali abaleore wali agalime biripabua geme hengedaragola homagadagua homagago agua. \v 20 Agali mbirago ibu egerebagi bayale howa alendo homaga. Homedagola mani wali agali marume o homayagoni embedaho wahaga. \v 21 Wali agali maru manda bogaru nabi dege wene kaore homa ibu abale ibuwa agalime balai anda nguni pume amuna dariba henego hadape haragola anda dangi abale ibira haralidagua biaga. \c 5 \p \v 1 Elibasa ibugua laabo halu lalu, Yobo-o ai biamogo bia lalu bi la naberego. Í̠na bi laregola hale halu biamogo bulene mbirali ibulebirabe. Ai dahuliyali mbirame ibalu í̠ biamogo bulebirabe. \v 2 Agali mbira ibu miniwioreme bulene ngago nabi howa ibuninaga miniha tandaga timbuni howa mini ko wu haabo hayagua mana ogonibi biragome ibuni balu homelaga nga. \v 3 I̱na agali maru tininaga dindi hobane winidagoha haabo haga hearia hendenego ai aniha howa tigua mana tiga nabi dewa bialu hearia hondowa Ngode Datagaliwabehondo agali ogonibi bialu heago abale bo waha larugoni. \v 4 Ani biragola tinaga waneiginiru ha ko holebira. Agali korume manani dabole haru poragola waneigini uruni tinaga bi la holene mbirali naholebira. \v 5 Wali agali hina gariho karubi iba noa howa dendepe lebolaho karubi ti agali ko uruni mabuha tomo damene bibahende ngaru nalu pu anihe karunaga lini dedaru heba ti do naiore holebira. Ani nai howa agali ko uruninaga muni do henedaru mia dege bule lowa taya bialu holebira. \v 6 Genda bame tomo nolene ale dindini anda nahaga ina manda bidamagoni ndobe. \v 7 Genda damene ngaru yu anda ibulene tene wali agali inane kamagoni. Be irani deledagola tula lalu duni ibaneru bilibulu purogo laralidagua bilo ko ngaru inaneme bero lalu bialu haramaligoni, lene. \s1 Burupale ngangi Ngode Datagaliwabehanda handayaho hagago ogo \p \v 8 Elibasa ibugua la dege bialu howa lalu, Anigo i̱na genda í̠ yu kegonidagua yu howayagua nde Ngode Datagaliwabehondo pele ngi lalu i̱na genda yu kogoni mo waha lalu bi lolebero. \v 9 Ibugua agalime nabiagane ale dewaore biai haga kago iname daga labe nahe kamagoni. Inanaga ngamaru bolangua howa ngagola iname baya hangu manda biai habe naheore kama. \v 10 Ibugua iba dalu dindini ibilaragome mabuha iba pialu mo gomba helaga. \v 11 Ibugua agali mini nawi karu mini lene ho aribia helalu maru genda yu howa dugu bialu karu mo wahalu ti mo turu howa bayale hadai bilaga.\x + \xo 5.11 \xt Yob 22.29, 36.7\x* \p \v 12 Agalime bogabi tingi howa wali agali maru mo hondo halu mo luluya haga karu tigua lone nabilo Ngode Datagaliwabehanda uruni biagadarunaga mini mo talola haga biaga ka. \v 13 Agali marume wali agali maru karu mo ko hole mini dewa wu karia Ngode Datagaliwabehanda tigua bule manda bu wiyaruni tiniha daibilaga. Manane agalime gabua tara tara ge gono wiyagoha ibuni dai bialu dagadagua tiniha dai biragola bule manda bu wiyaru wahaga.\x + \xo 5.13 \xt 1 Ko 3.19\x* \v 14 Tinaga mini mo luluya kagola mbirale mbira bibe nahe haga. Ega bi lalu ni deaguabi uruni tigua hariga handabe nahe arumahaore haradagua biaga. \v 15 Anigo Ngode Datagaliwabehanda agali maru mbirale burupale karu biamogo biragola agali timbuni hongohe ha heaguabi agali burupale darabi uruni mo ko habe nahe haga. \v 16 Ani biragola agali yagibano mini nalene uruni Ngode Datagaliwabehanda ti biamogo bilo maliaho haga. Ani bidagola agali ko biaga karume ti mo ko holene henge nawi haga. \p \v 17 Ai nde Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore Kagome agali mbira mana ko bialu kago mo tiga biyagua agali ogoni ibu turu howa miniha dungulo holene nga. Ai áyu í̠ mo tiga bule bialu karia í̠nime ibu erembira mialu holeni.\x + \xo 5.17 \xt Iba 94.12, Min 3.11-12, Hi 12.5-6\x* \v 18 Ngode Datagaliwabe ibugua í̠ mana bialu genda mo ngiyagua mani í̠ mo bayale holebirago ina manda bidamagoni.\x + \xo 5.18 \xt 1 Sml 2.6, Ais 30.26, Hos 6.1\x* \v 19 Ibugua í̠ biamogo dewa bialu kagola mani í̠ mo ko holene mbira nawulebira. \v 20 Hina gari timbuni piyaguabi ibugua í̠ tomo karulape nalu habelo ngulebira. Wai birangibi ibugua í̠ baya hangu handayaho kagola waitigirume í̠ nabolebira. \p \v 21 Agali marume í̠naga mini mo ko hole bi layagua Ngode Datagaliwabehanda í̠ biamogo biragola tigua bi laragome í̠naga mini mo ko naholebira. Mo ko holene mbira í̠ha anda ibiyagua Ngode Datagaliwabe ibunime í̠ handayaho kagola í̠ gi nahe holebere. \v 22 Hina gari timbuni mbira porangibi genda tara maru tagira ibirangibi Ngode Datagaliwabehanda í̠ turu howa dungulo habelo biamogo bialu haru holebira. Ibugua ani haru kagola í̠ nogo gabuarume bo noligonaga gi naheore holebere. \v 23 Í̠ mabuha e hongole dindi alialu keria í̠naga nama to̱le̱me nigi nabulebira. Nogo gabua karume í̠ bo nanolebira. \v 24 Ani biragola í̠naga mbirale wiriruni baya hangu wiai kagola í̠ turu howa í̠ninaga balai andaha dungulo birulebere. Í̠naga nogo sibiru mbira ereba nahe bibahende hai karia hondolebere. \v 25 Í̠naga waneigini aguaneru dewaore dindini datani bu karunidagua holebira. \v 26 Í̠nibi nde howaore halu maniore homolebere. Agalime tinaga mabuha widi hongowa boga bialu nolene tu haragola dagadagua í̠ howaore halu homolene tu haragola homolebere. \v 27 Ai Yobo-o ina minime manda bialu kamaria ogoni heneneoredane hendedama. I̱na bi áyu larogoni í̠ biamogo bilo larogo baya hangu hale mia howa hale halu miniha tale bibe, lalu Elibasahanda ani lene. \c 6 \s1 Yobo ibu genda timbuni yu haabo henego ogo \p \v 1 Elibasahanda bi ani layagola Yobohanda bi ladai bialu lalu, \v 2 Aiore nde i̱naga genda damene bibahende genda magi handagane ale ngagoriani mo ngelowa handaruyagua \v 3 iba mu ngarunaga genda emene nira lowa i̱na tandaga tara tara o ngaruninaga genda timbuniore yu kogoni. Ani yu howa keba ho kogome bi dewa tara tara lalu kogoni ndobe. \v 4 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibugua timu tomiaherume i̱ baya. Timu uruni tomiame i̱naga tinginiha anda piyagola i̱naga miniha mo ko henego bedo. Ngode Datagaliwabehanda mbira i̱ mo gi bia holene ko tara tara wiaru ibilalu i̱ mo gi haya. \p \v 5 Nogo dongi bulumagarume tinaga tomo nolene datani karulape heagua ti bi ladagadaga nabiaga ndobe. \v 6 Ina wali agalime tomo magubi wiagua nde ibi nahe howa bame nalu holene karulape ngabe. Anidagua nabiaga ndobe. Ega habanaga ibane bedago nolene dendebi ngabe. Nabiore ndobe. \v 7 I̱naga tiniha tomo uruni ale noa nabiore bedo. I̱na tomo urunibi de hondowa koorene ko dege nga.\f + \fr 6.7 \ft Hobane 5-7 uruniha howa Yobo ibugua bi yobage lalu ibu agali Elibasahanda bi layagome ibu emeneore mbira biamogo nabini lalu leda. Ani lowa tomo dende nabi ledago ibunaga genda uruni latagi halu biraabo holebero leda.\f* \p \v 8 Ngode Datagaliwabehondo bi hale harugola ibugua i̱hondo ladai nabi. I̱na bi ibuhondo biaore larodagua bilo hameore lo bedo. \v 9 Ibugua i̱ore bo hengedo warubaga bialu bo tongolo milelo hameledo. \v 10 I̱na genda timbuniore yu ha kogo howanibi turu howa yagaloyu ibaga bibehe kogoni. I̱na Ngode Datagaliwabe ibu mana bayale tigabi hangu biaabo haga kago ibu andaneha i̱ haabo haga kogoni. \v 11 I̱naga hongo bibahende ereba hai haragodago ainde i̱ha lone bayale mbira agile tagira ibilonaga mini dunu biaho holedabe. I̱ dindi ogoria lone holene nawi ngagodago ai irane aginaga miniha dunubia ho holedabe. I̱naga holene ereba hayagua nde bayale ogoni. \v 12 Í̠na manda agua bidebe bialu keria i̱naga hongo gibiore ege to̱le̱ alebi ege to̱le̱ boronosi alebi mbira kane hendedebe. Ani ndoyago. \v 13 I̱naga hongo bibahende ereba hai haragome i̱ni bayale holenaga mbirale mbira bibe naheore bedogoni ndobe. \p \v 14 Mbirali ibu genda yu kago hondowa ibunaga nenege karume kaware íbu haga. Ibugua Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagohondo erembira mu heaguabi ibu andaneha haabo heaguabi ibu nenege heneneore kaware haabo haga. \v 15 Anigo tí i̱naga nenege bu kamiru tígua i̱hondo ke̱ timbuniore halu kamigoni. Tíore iba emene dewa poraru gaea birangi iba hundiai hene lebolahe ngaligobi kami. \v 16 Dalu ibirangi iba emene dewa poraru biru to̱latagi halu pugulalu piaga. \v 17 Gaea timbuni birangi iba emene dewa poraru hundiai haga ndobe. \v 18 Marungi nde agalime ibunaga nogo kamele haru halu dindi kaundiaha dabudaburu mo yalu pialu karia ti iba nolene nawidagola hariga pole piyago yu wahalu pubagi halu iba goreyane biragane ngagoha iba taya bima piagaya. Iba taya bima pialu karia iba nabere hundiai hayadago hondowa maruha bedabe hondole taya bima ibaga dege bialu karia handa walia nahe howa tini dindi ko ogoniha homa ereba haga nga. \v 19-20 Tano kira Temali karubi Sebali bu karubi tigua nde urunidagua dege bialu iba porabe toba howa tinaga nogo kameleru haru pialu karia iba hundiai hayadago hondowa mogo timbuni laga. Mogolalu tinaga miniha mo ko heneore haga. \v 21 Ainde i̱na manda bu handalu koria tí iba uruni alebe tobaneda. Tígua i̱ biamogo bule ibalu hemiria ai i̱ mo ko heneore berewago de hondowa mogo timbuni lo bedemigonida. \v 22 Ogo manda bidaba. I̱na mbirale mbira ngidaba lalu tíhondo hale haruyabe. Be tígua agali mende kagome i̱ muni mbiraleru mbira ngilonaga hale halimu lalu tí hale haruyabe. \v 23 Be i̱na tíhondo i̱ waitigi giha howa biamogo bialu mo widaba laruyabe be kini ko mbiranaga garabaya biabe ale biaga howa i̱ munime goladaba larube. Anidagua naleore ndobe. \p \v 24 Anigo i̱na mana ko agi birudabe manda buliya áyu ogoniore i̱hondo abale langidaba. Ani langirimiyagua i̱naga ne hariga ndibulo biruwa bi laramigo hale holebero. \v 25 Tínaga bi heneneyagua nde bi ogonime i̱naga miniha mo heya haragola i̱na mini mbiraore wu holebero. Anigoyu i̱na mana ko mbira nabiore kogola tígua ne harigaha howa bi bame dege lope halu kamilo manda bido. \v 26 Genda ogonime i̱ mo ko heneore kogoni ndobe. Ani bidago hondowa tígua i̱naga bi larogo lako halu bi larogoni bame puyabu pipulalu kabe toba kamigonida. Ani manda bu howa tígua i̱ mo tiga buleberemabe tobaho kamibe. \v 27 Ani ndoyago. Tígua aba ai̱ya homene waneigini hono wahene bu karu garabaya biabe ale bilonaga ai ibu mirabe hondole gadi tadu biaga kami. Ani bialu tí muni mo yule tínaga nenege karu pu laga kami. \v 28 I̱na tíhondo ke̱ halu mo hondo naholeberogo nde i̱ deni handade halu mo tale bidaba. \v 29 Tígua bi uruni ale wahalu mana tiga nabi laramigo wahalu mana bayale tigabiore ngagoria howa i̱ mo tale bilimu. I̱na mana ko mbira nabiore kogo i̱ bo hengedape nahalimu. \v 30 Tígua manda bu handalu kamiria i̱naga bi larogo tigabi ndodabe. Be tígua manda bu handalu kamiria i̱na mbirale ko bayalela ngago mo tale nabibehe kobe toba kamibe, lalu Yobohanda lene. \c 7 \p \v 1 Yobohanda lalu, Wali agali dindi ogoria kamangi ina ami agali helonaga mbiralime gililo yu puwa mo hela hene ale kama. Ina mbiralinaga biabe biahaga howa biabe hangu bialu haabo haga kama. \v 2 Ina garabaya biabe ale biahaga karume tinaga tingini gomba helonaga ni abale palia nabira lowa haga ale kama. Biabe bialu hagame tinaga biabe biyagonaga yolo ngilo hondo ho hagadagua kamagoni. \v 3 Ainde Ngode Datagaliwabehanda ege bibahendengi i̱ ko dege haabo holiya helayada. Mbiraga bibahende i̱naga miniha genda yu haabo kogoni. \v 4 I̱ni dagiani paluwa u baya hangu paliahondo nahe abale gao lelonaga yange yangebu paliruli. Ani padoria egabi abale nale mbi lu dege wiaabo kagola dagiani palu beregeda beregeda bialu ngone dege gao laga. \v 5 I̱naga tinginini dere bidagoha bunguna himirume orabe toba kagoni. Dere lebola kagola dabi hayabe toba koria ndo dabi nahe habaneha dere angibu berenedago lone tugudatagi haga biaga. \v 6 Ainde i̱ dindi ogoriani holene horo abaleore pu bolangua hai haga biragola i̱naga tingini mani bayale hadai bulene nawi bada, lene. \s1 Yobohanda ibunaga genda wiaru Ngode Datagaliwabehondo laminigo ogo \p \v 7 Yobo ibugua laabo halu lalu, Ngode Datagaliwabe-o i̱ dindi ogoriani holene horo tubagi haragoni í̠ manda bide. I̱naga ngui harigaha howa buhe̱ latagi haroni ale ndobe. Ainde i̱naga turu holene mani naibulubada. \v 8 Wali agali áyu i̱ handalu karunime mani i̱ nahondolebirada. I̱ hai biyaguabi handa walia naholebira. \v 9 Harini ginu pobo wialu abale pu ereba hagadagua mbirali homarago homalu homenerunaga dindiha abale piaga. Ani pu kago ibu dindi ogoriani hole lone dai nabiaga. \v 10 Ibu lone dai bialu ibuni andaga hayagoha pu nabulebira. Ani bialu ibunaga damene ibu mandabi henerume embeda ho waholebira. \p \v 11 I̱naga bu miniha ogoni mitangi bu howa bi nale i̱naga ne hariga paiho naholebero. I̱naga bu miniha dugu timbuni bialu kogome i̱ni genda timbuniore yu kogo. Ani yu howa i̱na bi lalu haabo holebero. \v 12 Ainde í̠na i̱ mamage haabo kego agibe. Í̠na manda bu handalu keria i̱ puya dama ibaha wiaga biagobi howa i̱na mbirale ngaru mo ko hai habehedane hendedebe.\f + \fr 7.12 \ft Bambaore howa bi te mbira lalu puya dama laga mbira ibaha ngagome mbirale bibahende mo ko hai hole bialu hearia Ngode Datagaliwabehanda puya ogoni garabaya minu helowa handayaho ka laga wini. Puya dama ogoni mini Lahaba laga wini. Yobo 9.13, 26.12-14 de handabe.\f* \v 13 I̱na uore paliahondo haruyagua ogonime i̱ha tandaga ngago emene mo embeda holobada lo manda biruli. \v 14 Anigo i̱ paliahondo howa emaga handalu hewaria dama ko tara tara bu hearu í̠na i̱ mo walia haga birigoni. Ani mo walia haga birigome í̠na i̱ mo gi timbuni hari. \v 15 Ani beregome i̱naga tingini ogo ho howa genda tandaga tara ngaruni yu habe mangabago uruni wahalu homoliya mbiralime i̱naga ma gingimabu wahayagua nde karulapeda. \v 16 Ainde mangaba. I̱ dindi ogoria holene mangaore kogoni. Ngode Datagaliwabe-o í̠na i̱hondo genda lone mo ngia nabibe. Ai i̱naga holene henge emene hanguore ngagonidago i̱ bame holiya helabe. \p \v 17 Í̠na galone aginaga ina wali agali mitangi haabo haga kebe. Í̠naga deme ina handayaho haabo haga kego irane agibe.\x + \xo 7.17 \xt Iba 8.4, 144.3, Hi 2.6\x* \v 18 Egerebagi bibahendengi iname bialu harimaru í̠na dabaki bialu haabo haga kego irane agibe. Í̠na emene mbira ha nabi bibahendengi ina ba handalu haabo kego agibe. \v 19 Ainde hamiaga emene mbedogo buliya í̠ handayaho haabo nahe emene hangu de handa taraho habelo hameledo. \v 20 I̱naga mana kome í̠ mo ko hayagola í̠na i̱ mo genda hangu halu hole mitangi bu ke bada. Í̠naga timu kaboro baregome bila helonaga bo manda biaga ira tili ale i̱ harudabe. Dandayi wadarume garabaya haru hagadagua í̠na ina wali agali haru haga hegola i̱na í̠ mo keba timbuni halu haruyabe. \v 21 Mana ko wiaru bialu harugonaga í̠na domo wanaholebe. I̱na kagua biniru i̱ha ngago irane aginaga domo wanaholebe. Ainde i̱ tigimandi hangu halu nde homaliha poleberoda. Pedoha í̠na i̱ taya bialu keria i̱ lone nahondolebereda, lalu Yobohanda lene. \c 8 \s1 Agali ko biaga karu dindini lu naholebira lenego ogo \p \v 1 Yobohanda bi lai heagola Sua dindiha howa agali mbira mini Bilidada heago ibugua lalu, \v 2 Í̠na bi lalu keruni mini nawi howa larego puyabu pu laradagua laabo halu kegoni ndobe. Mana ogoni angi waholeberebe. \v 3 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibugua ibunaga mana bayale tigabi bialu haga ngago lone mo iriari bialu ina mo hondo nahaga ka. Horo bibahendengi ibugua mana bayale tigabi dege biaabo haga kagoni. \v 4 Í̠naga waneigini bu hearume Ngode Datagaliwabe deni howa mana ko mbira biyago hondowa ibugua ko biyagonaga pani nelo miyada. \v 5 Ani binigo ai í̠na Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagohondo i̱ biamogo bia lalu holene nga. \v 6 Í̠ agali tigabiore howa Ngode Datagaliwabe deni í̠ha ko mbira nawi keyagua nde ibugua í̠ biamogo bule ibulebira. Ala í̠ni andagani bayale hariligobi habelo biamogo bulebira. \v 7 Í̠naga mbirale bayale dewa yu harigo ereba hayaru emene nira dege lowa ibugua uruni bolangua howa dewaore yu habelo ngulebira. \v 8 Í̠na agali ala halu homeneru ti mini gigabi wu henerunaga tene baya hangu goaru handalu mamali henerunaga manda bu heneru mo tale bu handabe. \p \v 9 Ina wali agali dindi ogoriani tigi mandi hangu howa inanaga manda emene ko dege ngama. Egerebagi ni daragola munini dindini hagadagua halu abaleore ereba hagadagua inabi ereba haga kama. \v 10 Agali ala heneyaru ti mini gigabi timbuniwi heneya. Ani heneyago manda bialu í̠na mini manda bayale uruni ina mamalime manda bu heneyago mitangibu dai bibe. \p \v 11 Tigua bi maru ogodagua laga. Iba nabere ngagoria tola damberu anda nahaga. Uruni iba bedagoha dege bayale anda hai haga. \v 12 Anigo ai iba bedago hundiyagua nde tola dambe uruni agalime gandu lalu mbirale galone mbira bibe nahe holebira. Ti wene emene dege kangi gabu halu ereba hayago. Datani maru karu ti tola dambe uruni gabu haradagua nahaga ka. \v 13 Mbirali Ngode Datagaliwabe erembira mialu piaga kago ibu tola damberu iba nabereni hagagobi ka. Agali uruni ale kago ibu Ngode Datagaliwabe embedaho wahayago ai mbiralihondo dunubia holene nahedago homolene harigani pialu haga ka. \v 14-15 Tinime inane hangu howa bayale holeberema lo manda bu haga ka. Anigo tigua yu tiga ogonidagua bu kago habo laga. Ti lulu mini nawiore mbira ona howa gamuni anda kago gibu yalu irigi haradagua bialu kago ai gamuni andadago abaleore tongo laragola agali ogoni mo ko howa pilope holebira. \v 16 Agali urunibi ti mabuha datani hongohe kaligobi hayagoni. Ti bayale anda halu tinaga pini mabuha dindi bayale wiagoha purogo laga. \v 17 Uruninaga pini ege to̱le̱ ngaruha anda pialu mabubu hinigi bidagola duguabe nahe hongohe haga. \v 18 Anigo mbiralime datani ogoni ale dugu waharagola mani ho aribia hararume datani hongohe mbira ogoriani heneda lo manda nabulebira. \v 19 Anigo mbirali Ngode Datagaliwabe erembira miaga karu ti turu hagabu holene henge emene tigimandi hangu ngelo ka. Tini homarangi mendealime dindi ibu henedagoria ho aribia holebira. \p \v 20 Mbiralime Ngode Datagaliwabehondo mini bilina haabo ho kayagua ibugua o biago embeda ho wahalu napolebira. Mbirali ibu mana ko ngaru bialu haga kayagua nde Ngode Datagaliwabehanda ogoni ibu erembira mialu biamogo nabulebira.\x + \xo 8.20 \xt Yob 4.7, 21.30\x* \v 21 Yobo-o hale ha. Ngode Datagaliwabehanda í̠naga mana bayaledane hondowa í̠naga bu miniha mo palia haragola í̠na turu howa oba halu ga̱lalu holebereda.\x + \xo 8.21 \xt Yob 5.22, Iba 126.1-2, 132.16\x* \v 22 Ani bulebiragoyu ibugua agali maru í̠ handabe manga haga karu bo hengedape haragola ti taga tene handalu holobada. Ko biaga karu tinaga mbirale wu karu heba homalu ereba hai holobada, lalu Bilidadahanda lene.\x + \xo 8.22 \xt Yob 18.14, 21.28, Iba 132.18\x* \c 9 \s1 Yobo ibu Ngode Datagaliwabela bi lo tiga bulene manda binigo ogo \p \v 1 Yobohanda Bilidadahondo ladai bialu lalu, \v 2 Í̠naga bi tigabi degego ai agali mbira ibu Ngode Datagaliwabenaga manani howa mo tale bilo pu heagua nde Ngode Datagaliwabehanda agali ogoni ibugua bialu kago tigabida lo hondolebirabe.\x + \xo 9.2 \xt Yob 4.17\x* \p \v 3 Mbirali ibu Ngode Datagaliwabela lai lolene hamelo heagua nde Ngode Datagaliwabehanda ibuhondo bi daosini mbira (1,000) agima hale hayaguabi agali biagome bi mbira ladai bibe nahe holebira. \v 4 Ngode Datagaliwabe ibuha mini mandabi dewaore gigabi wialu hongo gibiorehe ka. Ani kago ai mbiralime ibunaga mini gigabiwi hongo timbunihe kagobi aiwa bope halu bolangua habehe kabe. \v 5 Ngode Datagaliwabehanda hari timbuni wedaruni he̱la amu habehe ka. Ibunaga keba holeneme hari biaru bo haealabagabu wahaga kagoni ndobe. \v 6 Ibugua dumbirumbi bia gimbu bilo dindi mo ema bia haga ka. Dindi andaneha dindi hongo helo pini karu mo ema bia halu habolope haga. \v 7 Ibugua bi laragome ni tagira naibulebira. Yakundi bu karu dindini wá nahelo ibugua wá holene mo ge haga ka. \v 8 Hari daliga li karuni ibuni hangume yangalo helene ka. Iba solowara timbuni bedarume yaribu timbuni bialu ta̱la amunana bialu kagoria ibuni geme halu ibagabu haga ka. \v 9 Ngode Datagaliwabehanda yakundi wabialu tinaga mini hangu hangu wiai halu daligaha helame ho karuni.\x + \xo 9.9 \xt Yob 38.31, Amo 5.8\x* \v 10 Ibugua biabe hongohe tara tara agalime nabiagane ale biai haga kago inanaga mini emeneore ngamagome manda bibe nahe kama. Ibugua nahendene ale bibahende wabini ngaru iname dagalai habe naheore kamagoni ndobe. \p \v 11 Ngode Datagaliwabe ibugua i̱ bedogoria kawareore ibalu pu bolangua hayaguabi i̱na ibu de handabe naheore ko. \v 12 Ibunime mbirale hameleda alego yamiragola mbiralime hangai habe nahe ka. Mbiralime ogoni agi berebe lalu ibuhondo bi labehe ai kabe. \v 13 Ngode Datagaliwabehanda ibunaga lembo holene ya andaho ha nabiagaore ka. Ibugua puya dama mbira mini Lahaba iba solowaraha biraga biagohondobi ibunaga nenege ibu damene biaruhondobi biyago manda bibe. Ibugua waitigi uruni bibahende bope halu ibu andaneha dege hai heledagoni ndobe.\f + \fr 9.13 \ft Puya dama mini Lahaba ngago Yobo 3.8, 7.12, 26.12 uruniha gilibu ngago de handabe.\f* \v 14 I̱ hongo naheore kogo i̱na Ngode Datagaliwabehondo bi mbira ladai au buledabe tobaho kogoni. I̱na Ngode Datagaliwabenaga manani haruyagua nde bi i̱na ibuhondo agilego lolobodabe. \v 15 I̱na mbirale mbira ko nabi bayale dege hene hewayaguabi i̱na manani bolangua halu yo pole bi mbira labe naheore kogoni. Ngode Datagaliwabe ibuni hangu tigatiga mo dabaki biaga kago manda buwa i̱na ibuhondo i̱ dara howa biamogoore bibelo hameledo lalu lolebero. \v 16 I̱na ibuhondo manani howa bi lo tiga bule íbu laruyagua ibugua ibuwa i̱naga bi hale naholobada. \v 17 Ibugua i̱ bope hole iba dalu puyabu timbuniru ibilaga ka. I̱nime mitangi bu handalu koria i̱ha ko mbira nawiore kodalo manda bu kogoyu ibugua i̱ mo genda halu haabo ka. \p \v 18 Ibugua i̱ yu wahalu pu nabi haabo kagome i̱ emene ha̱lo birabe naheore bedo. Ibugua i̱hondo o bialu kagonime i̱ mo genda timbuniore halu ka. \v 19 I̱na Ngode Datagaliwabela hongo manda biruyagua nde ibunaga hongo timbunihe kagome i̱ mo nagalone holebira. I̱na ibu manani íbu lalu olaruyagua nde ibu godi lole ibilo aiwa haru ibulubadabe. \v 20 I̱ha ko mbira nawi howa i̱na mana kobi mbira nabi howa ibuhondo mini bilinahe haabo harugoni. Ani bialu harugoyu i̱na Ngode Datagaliwabenaga manani pu haruyagua i̱naga bi lako hai harogome i̱ni manani holene wulebira. \v 21 Heneneore larogo i̱ha ko mbira nawiore ko. Ainde i̱ habane nabulene harudalo habe mangaho ko. \v 22 I̱na manda bidogo ko mbira iname bini wiaguabi nabi hemayaguabi tanabi Ngode Datagaliwabehanda ina bo wahai haga ka. \v 23 Mbirali bayale kagoha mo ko holene anda ibiyagua nde Ngode Datagaliwabe ibu de hondowa turu dege haga ka. \v 24 Agali mana ko biaga bu hearume dindi ogo haru howa handayaho helo Ngode Datagaliwabe ibunime dabalu helaga bini ka. Ibugua agali manani howa bi lo tale biaga karunaga mini mo luluyu haragola tigua manani mo tale bialu bi lolene ngadagua nalaga ka. Ngode Datagaliwabe ibunime mbirale ogoni mo bia naheyagua nde aiwa mo bia hene biagabe. \p \v 25 I̱ ema bu holene horo winigo abale piai haragonida. Horo daiore lalu agali bi lo yu pole poralidagua bolangua halu poragoni. Anidagua biragome mani i̱ha bayale holene henge mbira nawulubada. \v 26 I̱ dindini holene abaleore piai halu iba talu ibani dai lalu piagadaguabi ega neneme mbirale nolene ale dindini bedagola hondowa abale yulope halu minule piagadagua piai haragonida. \v 27-28 I̱ha genda íbu ngaru yu wahai halu bame haruyagua nde bayaleoreda manda bido. Anigo i̱ bayale holene manda bu ha koria genda tandagala i̱ha ngagome i̱ mo gibia haragola haabo kogoni. Ani bidogo irane Ngode Datagaliwabe í̠naga deni i̱ha ko mbira ngane hondowa yu heledegoni. \v 29 Ani ngane hendedego i̱nime mini nawi tingi halu latara howa harudago i̱naga bi bame lo waharudane hendedo. \v 30-31 Ainde i̱na tobo bayaleore ngago mo yalu iba gagahe bedagoha puwa í̠naga deni i̱ha dodo emene mbira para nahe bayaleore holenaga wayawaya baruyagua nde ogoni berogomebi bame dege boleberoda manda bido. Irane í̠na i̱ minalu dindi ko waru tabu ngagoha bape haregola warubaga bialu dodohe dege wulubada. Ani beregola i̱naga aga karuledorume manda bu handalu karia i̱naga tingini ko ngubiore mbira wiagoria karulo harudalo manda bialu i̱naga aga ibu i̱ tinginini bulene turu naheore wulebadalo manda bido. \p \v 32 Ngode Datagaliwabe ibu agali kagobi dege henedale nde i̱na ladai bialu iyame manani pialu bi lo dabaki kabalego.\x + \xo 9.32 \xt Ais 45.9, Yar 49.19, Lm 2.20\x* \v 33 Ainde mbiralime dombegua howa i̱ Ngode Datagaliwabela iyanaga bi hale howa mo tale bilo hameledo. \v 34 Mbirali o biagome Ngode Datagaliwabehondo lamialu i̱ pani ngialu minu baabo nahe wahalu i̱ha mo gi holene ngaru naibilabe lalu lamia holene naheore ndodabe. \v 35 Mbiralime ogonidagua lolene kale nde i̱na Ngode Datagaliwabehondo gi nahe howa i̱ha genda ngelo kogoni bibahende latagi hai kole. Anidagua larogo irane i̱ni miniha ko mbira nawiore manda bido laro, lalu Yobohanda lene. \c 10 \s1 Yobo ibuni holene manga ho henego ogo \p \v 1 Yobohanda laabo halu lalu, I̱ dindini holeneore mangaba. Homaruyagua nde karulapeore ogoni. I̱naga genda timbuni yu kogonaga bi latagi halu holene nga lo manda bido. \v 2 I̱na Ngode Datagaliwabehondo ogodagua lolebero. Í̠na i̱ bame manani íbu nahelabe. Í̠na i̱hondo keba ho keyagua nde i̱na ko birudago tigatiga langibe. \p \v 3 Ainde í̠na mandabu handalu keria agali í̠nime wabinigo mo ngubia halu mo ko holenego mana ogoni bayaleda lo manda bidebe. Ani bialu howa agali ko biaga karume mana ko bialu karu hondowa í̠naga miniha dungulo haga kebe. \v 4 Ina wali agali kamarume mbira mitangi bialu manda beramalidagua í̠na manda birilibe. \v 5 Ina wali agali kamarunaga holene emene tigi mbira hangu halu homaramalidagua í̠ ogonibi dege kebe. \v 6 Ani ndoyagua irane aginaga í̠na i̱ha ko mbira ngabe hondole taya bialu haabo kebe. \v 7 I̱ha ko bini mbira nawiore kogo í̠ manda bedegoni. Ani manda buwa mbiralime i̱ í̠naga giha howa mo wialu pele mulene naheorego í̠ni manda bu kegoni. \p \v 8 I̱naga tingini bibahende í̠naga gimeore wabiai hariyago ai í̠ni gi degeme i̱ mo ko halu kegonida. \v 9 Í̠na i̱naga tingini agalime dindi duguwa todobene be wabiagadagua wabirigoni. Ainde áyu i̱ mo dodobaga bialu lone dindi abalu ale holiya hameledebe. \v 10 Í̠nime i̱ ai̱yanaga tombeha wia halu wabirigoni. \v 11 I̱naga kunibi gungubunibi i̱ tinginiha helai harigola i̱naga tingini gimbu bialu hongohe haya. Ani bialu kuni gungubunila dambi helonaga mbirini dongoneru wabu heladambi hariya. \v 12 Í̠na i̱ha holene mo karula howa i̱hondo gubalini timbuniore ho harigoni. Í̠na i̱ baya hanguore handayaho hegola i̱ homa nabi haabo kogoni. \v 13 Í̠na i̱ bayuwa handaya ho keore nde i̱ áyu mo ko haregoni hole manda bu dege henedalo manda bido. \v 14 Í̠na i̱ handayaho kegola i̱na ko mbira bidole nde í̠na ko ogoni birugo domo wanahole ledeleda. \v 15 I̱na mana ko ngago biruyagua nde í̠na i̱ pani ngialu minu bole kegoni. Anigo i̱na mana bayale bialu haga howa ko mbira i̱ha nawi hewayagua nde í̠na i̱ bayale harudago hondowa turu halu bayale birida nalaga kegoni. I̱ha genda dewa anda ibalu i̱ mo ko haragome i̱ taga timbuni ho kogoni. \v 16 Anigo ainde i̱ni bayale kogoni mitangi bialu turu halu ibaga bu haruyagua nde laiono gabuame nogo mbira abaleore talialu bagadagua í̠na i̱ talima ibaga bialu bope hole kegoni. Ani bialu i̱ bope holenaga agalime nabiagane aleru dewa biaga kegoni. \v 17 Í̠na i̱la keba ho kego mo walia halu i̱ha genda dewa ibilarili. Ani bialu í̠naga miniha keba holene ogoni timbuniore halu i̱ha tandaga dewaore ami agali dewaore tidiyu ibalu i̱la wai bule ibiradagua ibilalu kegoni. \p \v 18 Ngode Datagaliwabe-o irane aginaga í̠na i̱ ai̱yahanda taba henelo wahenebe. Wali agali mbirame i̱ hondo manda nabilo ai̱ya tombeha biru homedole nde karulapeda lo manda bu kole. \v 19 I̱ ai̱ya tombeha berewangi homalu i̱naga tingini ohowa mo yu pialu homaliha hora henedale nde karulapedale. I̱ dindini naibu haradagua ogoni. \v 20 Ngode Datagaliwabe-o i̱naga holene tubagiore ngago í̠ manda bide. Ani manda bialu i̱hondo genda dewa nangibe. I̱naga bu miniha mo palia holene emene karulo howa nde homoliya helabe. \p \v 21 Mani howa nde i̱ homalu dindi ko arumahe ngagoha pu howa dindi ogoria hole lone dai nabuluboda. \v 22 Dindi i̱ poleberogoha ngaruni mbirago tigabi nawi bibahende mo libilabale hangu mini burugu lolenebi wiai ka. Wá holene naheore aruma holene degeme dindi ogoni haru hai kagoni ndobe, lalu Yobohanda lene. \c 11 \s1 Yobo mini beregedolene nga lenego ogo \p \v 1 Nama dindiha howa ibini Soba ibugua Yobohanda bi layago hale howa Yobohondo lamialu lalu, \v 2 Yobo-o í̠na bi dewa laabo halu bedegoni iname í̠naga bi dewa laabo haregome í̠ ko nabiaga agali bayaleore mbira heneda loloma̱yanaga lalu bedebe. \v 3 Í̠na manda bu handalu keria í̠naga bi urunime inanaga ne hariga ndibulo birulubabe toba kebe. Mini bayale wuleneru í̠na mo ko halu bi lai harigo ainde í̠ni manda bu handalu keria urunidagua larigonaga í̠ mo taga holene mbirali nahedalo manda bidebe. I̱naga ne hariga ndibulo bira nabi howa í̠na bi larigoni damene ladai bulebero. \v 4 Í̠nime bi lariruni bibahende bayale hangu laru lari. Ani lalu í̠na ko mbira nabi kogome Ngode Datagaliwabenaga deni í̠ha ko mbira nawi ko larigoni. \v 5 Ainde galonedago i̱na bi ogoni Ngode Datagaliwabe ibunime í̠hondo ladai bilo karulapeda lo manda bido. \v 6 Ibugua í̠hondo ladai bidale nde ibunimeore mini gigabi wulenebi manda bulene bayale ngarubi irane ogo lalu wia do hene ina agalime manda bibe nahe ngaru ibunime í̠hondo langiai kale. Yobo-o Ngode Datagaliwabehanda í̠na ko biridagonaga pani timbuniore mo ngia nabi emene mo ngiyadalo manda bibe. \p \v 7 Í̠na manda bu handalu keria Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagonaga mini gigabi ngagobi manda timbuni bidagobi í̠na manda biai halu emene timbunibi ogobi nga lalu magi ogodagua lalu manda biai habehebe. \v 8 Ngode Datagaliwabe ibunaga manda hari daligaore damindini ale wialu dindihaore daliape halu homeneru haga humbirini andaga bolanguahe ngagoni. Í̠na ibunaga mini manda ngaru handa walia holenaga agi buleberebe. \v 9 Ibunaga mini luniore dindi ngago bibahende bolanguahe nga. Iba solowara timbuni bedago bolangua haihe nga. \v 10 Ngode Datagaliwabe ibunime í̠la godi laba lole minu yalu piyagua í̠ mini yalu napelo hapai holene karulape ai kabe. \v 11 Ngode Datagaliwabe ibugua agali abogo ibu habane nabulene ka lo manda biaiho ka. Tigua mo hondo halu mana ko bialu kago manda buwa ibugua tinime ko biyagonaga mo tale biaga ka. \v 12 Nogo dongi gabua angibuni mbirame igini dambole nawiagadagua agali mbirame mini nawiore howa mini gigabi wibe nahe ka. \p \v 13 Yobo-o í̠na mini beregedalu Ngode Datagaliwabehondo bi lalu í̠nime i̱ dara halu biamogo bia lolene nga. \v 14 Í̠na mana ko birigo erembira mialu waholene nga. Mana ko ngago í̠la hole lone naibilo wahai holene nga. \v 15 Í̠na mana ogonidagua biriyagua nde í̠ha ko mbira nawi howa í̠ dengui handadaga halu taga nahe holebere. Í̠ hongohe howa mbirale mbira hondowa gi nahe holebere. \v 16 Í̠ha genda tandaga ngaruni embeda hai holebere. Ibalime ira yuni dataniru yu poragola embeda hagadagua mbirale uruni embeda hai holebere. \v 17 Í̠naga holene bibahende beregedalu bayale holebere. Í̠naga holene bayaleore horombe hanuni ni dedaligobi holebere. Í̠ha genda bibahende ibai halu timbuniore aruma ale wiyago ai bodopaya bialu egerebagi ale holebira. \v 18-19 Ani beregola Ngode Datagaliwabe ibugua í̠ baya hangu handayaho holebirago hondolebere. Ibuhondobi í̠ mini dunubiaho holebere. Í̠na gi holene mbira nawiore howa í̠ u paliahondo holebere. Ani bialu kegola dewalime í̠na ti biamogo bibelo hondo ibugu bulebira. \v 20 Wali agali mana ko tara tara ngaru bialu haga karu ti dege Ngode Datagaliwabenaga lembo holene ngagoria yo pialu pole hariga tara tara taya bialu ha holebirago handa walia naholebira. Ani bialu howa ti homa hangu maliaho holebira, lalu Soba ibugua lene. \c 12 \s1 Yobo ibu nenegenaga bi hale habe manga henego ogo \p \v 1 Ani lai heagola Yobohanda ladai bialu lalu, \v 2 Heneneore tí tebirali hangu mini bayalebi manda timbunibi tíha hangu wiarua. Tí homaramingi mini gigabi wulene bayale uruni ngaore homalu tíni heba yamaga halu ereba holobada. \v 3 Ani ndoyago. I̱bi nde mandabi dege kogoni. Manda tígua bidamigome manda i̱na bidogo bolangua nahe kami. Tígua bi larimigoni damene wali agali bibahendeme manda biai ka. \p \v 4 Anigo ai tí i̱naga nenegeha kamigoni howa i̱hondo mege bialu kami. I̱ mana tigabi ngago bialu howa Ngode Datagaliwabenaga deni i̱ha ko mbira nawi ko. Abale howa ibugua i̱naga bi larogo hale hagago áyu nde tígua ibalu i̱hondo mege beremi. \v 5 Maru ti bayale halu genda ngaru tiha anda naibi howa maru darabi genda yu karu hondowa ti oba haga ka. Ti ohe howa maru harigani pilole bialu kago hondowa pilape helo baya hangu he̱lope haga ka. \v 6 Anigo agali pagebibi karubi Ngode Datagaliwabenaga bi mo wahaga karubi ti bayale mbira ka. Tigua handalu karia tinaga minibi dindini holenebi ngago karulapeore kama lowa tininaga hongo mo tene halu Ngode Datagaliwabe ale helaga ka. \p \v 7-8 Ega nogo wenaru ema bialu piaga maru biru ngaru tigua tí lawai helo pudaba. Ani ndoyagua nde dindini haga urunime tíhondo Ngode Datagaliwabenaga mana ngago lawai helo hale hadaba. \v 9 Ti bibahendeme Anduane Homogo ibugua ti wabinidalo manda biaiho ka. \v 10 Wali agalinaga holenebi maruale uruni tinaga holenebi ibugua wabinigo bibahende ibuni giha hai ka. \v 11 Iname tomo nabehedabe nanabehedabe hondole nahanda ala beremali. Anidagua dege inanaga haleme bi bayaledabe kodabe hondole hale haramali. \v 12-13 Agali ala hene wahe ti mini gigabiwi mandabi dewa ka. Ngode Datagaliwabenaga mini gigabi wulene ngagome agali wahe ala hene uruninaga manda ngago bolangua haihe ka. Ani bialu ibunaga hongo timbuniorehe mbirale ibugua bule hameledago bia dege biaga ka. \p \v 14 Ngode Datagaliwabehanda mbirale mbira gialobaga biyagua mbiralime biadai bibe naheore. Ibugua mbirali minalu garabaya helayagua nde mendealime ibalu ibu golope habe naheore. \v 15 Ibugua iba dalu naibilo hangai hayagua nde gaea dege biaho wialu dindini ngago damene bibahende gau lai holebira. Ibugua iba dalu dege ibaho wiaabo helayagua nde iba li timbuni birame helaragola dindi dewaore namulai holebira. \v 16 Ngode Datagaliwabe ibu hongo gibiorehe howa wayali holene ibunaga nga. Agali mo hondo haga karubi mendealime mo hondo hene karubi ti bibahende Ngode Datagaliwabenaga giha hai ka. \v 17 Wali agali ibugua haru haga karunaga mini gigabi wiaru mo wahowa mini nawi ale helalu agali haguane wali agali manani helowa daba ki biaga karu tibi mo luluya haragola tinibi lulu karume biagadagua bilo helaga ka. \v 18 Ibugua kini karunaga biabe bo dugualu tinaga aga golowa ti garabaya biabe biaga karunaga labolabo bobu hagadagua bu helaga. \v 19 Ngode Datagaliwabehanda dege agali \w loma\w* binigo mo miaga karubi agali haguane karubi bope halu mo dindiha helaga ka. \v 20 Agali mbira ibunaga bi wali agalime hale haga heagua nde Ngode Datagaliwabehanda agali ogoninaga ne hariga ndibu lelaga. Agali wahe miniwi karunaga mini gigabi ngago ibugua mo wahai haga ka. \v 21 Ibugua agali haguane karu bope howa ti mo ngubiore halu taga timbuni ho helaga. Agali haru haga karunaga hongo biba hai helaga ka. \v 22 Ngode Datagaliwabe ibunime dege mbirale wia do hene ngaru mo paniho ngelalu arumaho ngaru wá helalu biragola wá hai haga. \v 23 Ibugua hameigini mbira hongo nahe karu mo hongo halu mini lene mbira helowa mani mo ko halu bo haealabaga bu wahaga. Ibugua dege hameigini emene karu mo dame bia howa dewaore helalu dindi taraha garabaya minalu pelaga. \v 24 Ibugua dege dindi bibahendeni agali haguane karunaga mini mo luluya howa ti mini burugulo luluyu ibagabu helaga. \v 25 Ti arumaha howa gi minaga bialu hariga taya bima ti agali lulu iba neneme ge pu ko hagadagua ibagabu heleda. \c 13 \p \v 1 Bi bibahende tígua latagi harimigoni damene i̱na bambaore howa deme handalu haleme hale haabo haga dege kogoni. Mbirale uruni i̱ manda biaiho kogoni ndobe. \v 2 Tígua manda bidamigo damene bibahende i̱na manda biai ko. Manda tígua ngamigome i̱naga manda ngogo bolangua nahe kami. \v 3 Ani kamigo ainde i̱ tí heba bi lolene manga ho ko. Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibula hangu bi lolene hameledo. I̱naga genda timbuni o yu bedogo tiga bulenaga ibuhondo bi laba lolene hamelo bedo. \v 4 Tígua manda nabi howa ke̱ holene bi dewaore laramigome tí mandabi tingi ho haga kamigoni. Tí anogoda mbira wali agali warago bo ngago biamogo bulene manda nabi kagobi dege kamiria hendedogoni. \v 5 Ani kamigonigo ai tí lone bi nale harimiyagua nde wali agali maru karume tí agali mini gigabiwi mbira ka lolebira bada. \p \v 6 I̱na bi ladai berogonaga tí bayuwaore hale halimu. \v 7 Tígua bi nagalone dewa ke̱ halu laabo halu kamigo ai bi ogoni aleme Ngode Datagaliwabe biamogo bialu la harama mitangi bidamibe. \v 8 Tígua bi laramiru bibahendeme i̱ bo hengedape halu Ngode Datagaliwabehayagi howa ibu biamogo bialu laramibe tobaneda. Ainde tígua godini howa ke̱ holene bi urunime Ngode Datagaliwabe ibunaga lahalu mo hongo hole ho kamibe. \v 9 Ani beremigo begelo hondowa Ngode Datagaliwabehanda tíha mbirale bayale hondolebirabe. Tígua agali dindini hene karu mo hondo haramilidagua Ngode Datagaliwabebi mo hondo hole mandabu kamibe. \v 10 Tínaga miniha Ngode Datagaliwabe biamogo bialu i̱ bope holene hangu manda bu kamigo mini ogoni tíha haabo hemiyagua nde Ngode Datagaliwabehanda tíhondo keba holebiralo manda bido. \v 11 Ani biragola ibunaga hongo timbuni kago hondowa tí mogolalu gi timbuni holeberemi. \v 12 Bi uruni galonebe toba howa lalu kamigo ai bame habane nabulene be abalu ale nga. Bi uruni hongo naheore iba waru tabu ale bame dege nga. \s1 Yobo ibugua, Ngode Datagaliwabehanda i̱ bo wahayagua nde ani bilo, lenego ogo \p \v 13 Yobohanda laabo halu lalu, Bi i̱na hangu loliya tígua bi nale biradaba. Mbirale i̱ha bulubadago bibahende biai helo i̱na bi nale naholebero. \v 14 I̱ gi naheore bedo. I̱na harugo lowa homolene wiagua nde homole. Ai Ngode Datagaliwabela bi lole manda manda bu kogoni. \v 15 Ainde Ngode Datagaliwabehanda i̱ homelo bo wahayagua nde ibunime hame ledadagua bilo. I̱na mendealihondo mini dunubia holene nahe howa nde harugo ibuhondoore mini dunubia ho haabo holebero. Ani nabidaore i̱na ibunaga deni tigatiga laede halu, I̱na ko mbira nabi kogoni, lolebero.\x + \xo 13.15 \xt Iba 23.4\x* \v 16 Anioredago i̱na gi nahe howa Ngode Datagaliwabela bi laruyagua ibugua i̱ agali ko nabiaga ka lo manda buwa i̱ dara halu homa nabi emene bayale holiya helo waholebira. Ani larogo irane agali ko biaga karume Ngode Datagaliwabela bi lole gi haga ka. \v 17 I̱na mbirale i̱naga miniha ngogo latagi harogo tígua i̱naga bi o larogo baya hangu hale hole biralimu. \v 18 I̱na biako hene mbira nawi kogome i̱ni godini howa yo pialu polebero. Anigo agalime godi lo pole howa bi lo manda biagadagua i̱na Ngode Datagaliwabela bi lole manda bu yido. \v 19 Ngode Datagaliwabe-o í̠na i̱la bi wai bialu howa ko bini mbira ogo lalu mo walia holeberebe. Mbira wiagua nde i̱ bi nale ne hariga ndibu lalu homolene karulape. \v 20 Ngode Datagaliwabe-o í̠na i̱hondo kira bibelo hale haro. Hale harogo e̱ lariyagua nde i̱na gi howa ha do holene manda nabulebero. \v 21 Í̠hondo bi kira hale holeberogo ogo. Í̠na i̱ mo tandaga nahabelo hame ledo. Bi mende mbirale i̱ mo gi holene damene nangelabe. \v 22 Í̠na ogonidagua buleyagua nde i̱na ladai buliya i̱hondo bi labe. Ani ndoyagua nde í̠nime ladai bibelo i̱na bi ala lolebero. \v 23 I̱ha ko mbira agi ngabe. Mana ko mbira agi biruyabe. Mbirale mbira wiagua nde í̠na i̱ langibelo hameledo. \v 24 Í̠na i̱ handa tara howa i̱la waitigi ho haradagua bialu erembira ngialu piriligo irane aginagabe. \v 25 I̱ habane nabulene bameore ira yuni dogolope hene alebi datani gaule ale bame puyabume dindini pulo yu pu íbu bialu hagagobi kogoni. Ani kogodago ainde irane aginaga í̠na i̱ talima ibaga bialu mo gi halu kebe. \v 26 Ainde i̱ igiri emene hewangi ko i̱na bini mbira wiagola áyu mo wu howa genda timbuni ngaru i̱ha mo ngialu kegoni bada. \v 27 I̱ ibaga bialu napoliyanaga í̠na i̱naga ge pu senime minu kabubu ngelaga kegoni. Anigo ainde i̱ heyalu piruyagua i̱ porogoha agohayagi porobe hondole haruru ibaga bialu i̱naga ge pirudagoha handaya halu goarima ibaga ke.\x + \xo 13.27 \xt Yob 33.1\x* \v 28 Ina wali agali kamaruni ira pubume nedagola togo bidaligobi halu bombome aga nedagola budaraligobi howa abaleore mo ko haga kamagoni ndobe. \c 14 \p \v 1 Yobo ibugua lalu, Ina wali agali ina ai̱yahanda taba hanayangi howa horo emene tubagi niruniha hangu dindini kamagola genda dewaore tagira ibaga. \p \v 2 Ina balawaya baya egerebagi bayale dedane handarigo ai alendo handalu karia yogo bialu ko haraligobi kamagoni. Ani bialu ni dedagola inanaga munini kane handaramaligo ai ni beralibame ge haragola munini biago ereba haraligobi kamagoni. \v 3 Ani bidamago í̠ iname ko biniru aginaga dabalu kebe. Ngode Datagaliwabe-o i̱ galone nahe mbirago kogodago í̠na i̱ aginaga dabalu kebe. \v 4 Ina wali agali mana ko biaga dodohe kamago. Í̠naga deni bayale helo ko birimadaru domo wahabehe mbira ai kabe. Mbirali naheoreyago. \v 5 Wali agali ina dindi ogoria holenenaga horo ege malibi ogodaguaore helo lalu pongo bo wirigo mbiralime ibuore bolangua howa lu hole lalu ibunaga holene horo ege malibi dewa lone mo tago habehe ai ibu kabe. \v 6 Ai agali garabaya biabe ale bia hagame ibunaga biabe bulenego bu maro buwa alendo ibuni turuho hagadagua i̱bi nde bu miniha turu hagabu holiya yupe habelo hamelo kogoni. \p \v 7 I̱na manda bialu koria ira dibinigonaga teneha karulapeyagua lone ogoriani dongoria biaga ndobe. \v 8 Ira ibunaga pini bambaore heneyaguabi tene ibu gabu hayaguabi \v 9 ira teneha dindi ibane bere wiagua nde ira dibayagonaga teneha howa lone dongoria biaga ndobe. Ani anda howa gini gene halu ira gahenge lone anda haga. \v 10 Anigo wali agali ogonidagua biaga ndo. Ina homaramagola mani holebiraru tigua ina hendelo ndo homalu ereba haramagoniore. \v 11 Manane iba gorene timbuni bereneru hundialu iba ema bialu piagaru hundu tege laraligoni. \v 12 Ogonidagua dege wali agali homeneru lone heya nabiaga. Dindi harila piyaguabi ti heyulene henge nawi howa paliaho wulebira. \p \v 13-14 Wali agali homayaruni lone dére holene henge nawi bada. Anigo ai Ngode Datagaliwabe-o mani kebaho keruni embeda helonaga áyu í̠ wali agali abale homenerunaga dindiha mo do howa horo mbiru nde i̱ mitangi bulene horo mo ngelabe. I̱na dindi ogoni holiya henge ngiridago piai helo hondo holebero. \v 15 Horo uruni piai haragola nde í̠nimeore wabini i̱ yu wanahe í̠ni kegoria kawareore haparaho holiya hamelo holebere. Ani buwa í̠nime i̱ olaregola homene dindi uruni wahalu í̠ni keria ibulebero. \v 16 Ani buwa ogoningi i̱na ibaga bialu kogo baya hangu mamage halu ko biruruni mo embeda holebere. \v 17 Wali agalime nuha mbirale mbira kabubu honowa embeda haralidagua ko i̱na biruruni manda biaho wia nabi í̠na domo wahai holebere. \p \v 18-19 Hari timbuni wedaru podarangibi ege to̱le̱ timbuni bedaru pendege lalu porangibi ibame ege to̱le̱ ngaru gindulobaga bialu dindi bibahendeha hilo yai halu porangibi ani buwa iba dalu timbuni ibalu dindi bayale ngaru hilo yalu piai halu bulebira. Agali dege lone heyule lowa mini dunubia ho karia uruni mo waholebere bada. \v 20 Í̠ninaga hongo timbuni daligaore ngegome ti bope halu homelarili. Ti homalu tinaga denguiru mo tara halu aibe tobahe ngagola ai ti homenerunaga dindiha hama pudaba lariligoni. \v 21 Ti ani pu kagola dindini ti igini helalu homayaru nde agali mini lene homogo hayaguabi yagibano kagola wali agalirume mo taga howa mo ko halu hayaguabi homene tigua handa dai bialu manda bibe nahe holebira. \v 22 Tigua tininaga tinginiha tandaga timbuni nalu karunagabi tiniha genda ibiyarunagabi dugu bialu biraabo holebira, lalu Yobohanda lene. \c 15 \s1 Wali agali ko biaga karume biabe biragobi yolo mulebira lenego ogo \p \v 1 Yobo ibugua bi lai heagola Temana tanoali Elibasa ibugua ladai bialu lalu, \v 2 Yobo-o i̱na í̠ agali mini gigabiwi kebe toba harugo. Ai áyu í̠naga bi bame puyabu ale halu nagalone dege lopaya berego agibe. \v 3 Í̠na lai hangu laabo harilidagua agali mini gigabiwi kagome ani lalubi nagalone ladai biaga kabe. \v 4 Bi ogoni ale lariligome wali agali mo luluya haragola tigua Ngode Datagaliwabehondo gi howa ibu andaneha halu bi nalolebira. \v 5 Í̠na bi dewa lalu kegome í̠ni ko biridaruni mo walia harili. Í̠naga biore baya wále marume ko bu howa uruni dambi holenaga bi lalu hagagobiore lariligo manda bido. \v 6 I̱na í̠ manani howa lo dabalu ko biri lolenego i̱naga biabe ndo. Í̠ninaga bime mo dabaki halu í̠ni bope harigoni. Ani bialu í̠na ko biri lalu mo walia ho nge. \p \v 7 Agali mende naheha í̠ ai̱yahanda í̠ ala taba henene kebe. Í̠na manda bu handalu keria Ngode Datagaliwabehanda dindi hari nawabiha í̠ni dindi ogoriani ala hene haribe. \v 8 Ngode Datagaliwabehanda mbirale bu ngaruni wabule manda manda bialu bi lalu heangi í̠ hale ho henebe. Agali mini gigabiwi í̠ hangu kebe. \v 9 Í̠naga manda ngegome inanaga manda ngamago bolangua naheore. Mbirale í̠na manda bidego damene bibahende iname manda biai kama. \v 10 Agali waheore dagua peleoreru ina baba mandagi kama ndobe. Tinaga mali luore í̠ aba ibunaga mali henedago bolangua hene kama. \p \v 11 Yobo-o Ngode Datagaliwabe ibugua í̠naga genda yu kegoni mo dabiabia halu í̠ miniha mo palia ho habelo hamelo ka. Ngode Datagaliwabehanda í̠hondo bi lolebiradagua iname bi hendore langialu galone laga birima. Ani larimago ai mbirale Ngode Datagaliwabehanda í̠hondo bule ngago nagalonedane í̠na turu nahe kebe. \v 12-13 Í̠na mogolo hondowa Ngode Datagaliwabehondo keba timbuni halu de darama bialu ibuhondo bi ko tara tara ngaru lalu kego irane aginaga bialu kebe. \p \v 14 Wali agali mbiraliha ko nawi mbira kabe. Ngode Datagaliwabenaga deni wali agali bayale tigabi lenego mbirali habehe kabe.\x + \xo 15.14 \xt Yob 25.4-6\x* \v 15 Dahuliyali bu karu ti dege bayale kagoyu ainde Ngode Datagaliwabe ibugua dahuliyali marume mana tigabi ndo bialu hearia handa walia hene. Ani bialu mbirale hari daligaha ngaru maru bayale ndo nga. \v 16 Wali agalime kembobe lebola haragola iba noa hagadagua ina mana ko ngago bua timbuni haga kama. Anigo ina dindi wali agali lene kamago bayale tigabiore ndo ko ngubiore howa habane nabulene kamagoni. \p \v 17 Yobo-o i̱na bi o larogo í̠ baya hangu hale harene. I̱na deme mbirale handarugobi bi hale howa lo manda birugobi garea lowa languliya í̠ hale habe. \v 18 Agali mini gigabiwi karume ti abahanda manda bulenebi mini wulenebi ti lawai heneyaru i̱hondo lawai haya. Tigua i̱ lawai halu howa bi mbirago mo do naheore bibahende i̱ langiai haya. \v 19 Agali uruni ti tininaga dindiore winidagoria haabo haga heneya. Ti heagoha agali dindi taraha howa bame íbu pehene mbira tinaga mini mo luluya halu mo batara holene mbira ti baba mandagi nahaga hene. \p \v 20 I̱na bi ogodagua laro. Mana ko biaga karu tigua wali agali maru karu madane bialu bo hengedope halu mo ko haga biragonaga pani nalu kane dege tini homolebira. \v 21 Tigua bi gibi mbira mogole hale howa nde ti mo ko holene ko tara tara ibarua lalu minime mogo lowa giho birulebira. Ani biruwa tiha gi holene embeda howa bame hadapaya bu karia pagealime nendebu howa ti minu balu tinaga mbirale maru ngaru mo pagebu yalu polebira. \v 22 Anidagua biragola aruma holeneme dindi aruma hai hagadagua ko tara tara ngarume mo ko holene anda ibiyada lo manda biaga. Waitigi ti ayu tibu ne gadele yu kagome ti dibulebadalo minime dege manda bialu ti yo pialu polene henge nawidane handaga. \v 23 Mana ko biaga uruni ti bame ibaga biaabo halu karia ega bodo hariawe ale timbunime ne nolene taya bialu homene tingini nole yagalo yu ibaga. Ani biyago hondowa tigua aruma holeneme dindi bibahende dambi hai hagadagua mo ko holeneme ti abaleore minulene kaware ibirago lo manda biaga. \v 24 Ti miniha tandaga holenemebi mini burugu timbuni lolenemebi mo gi ho haga. Anidagua biragome tinaga miniha bope halu kini hongohe kagome waitigi mo ko howa baradagua bini haga. \p \v 25 Mo ko holene uruni wali agali ko biaga bu karuha anda ibagago irane tinime mitangi bialu ti Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago bolangua halu ti daligaore kamabe tobaho howa ibu ba handalu karia genda uruni tiniha anda ibugu biaga. \v 26 Tigua mine howa doga halu wai biaga ale karulalu wai humbiru yalu Ngode Datagaliwabela wai bule gerai poradagua biaga ka. \v 27 Ai ti bayale howa dabudabu tara tara ale dewaore mo tago halu wua kagoni. \v 28 Ani kago mani mo ko halu tinaga anda karu gialapaya bini wialu tano ogoniha wali agali mbira naholebira. \v 29 Tinaga muni mbirale ngarubi wiaabo nahe bibahende ereba hai holebira. \v 30 Aruma holeneme dindi bibahende dambi hai haralidagua mo ko holene íbu ngagola ti yo pialu napolebira. Bo daragola ira yuni abalu puyabume yu purogo laralidagua Ngode Datagaliwabenaga keba holene ngagome ti bo ereba helolebira. \v 31 Tigua mana ko ngago yu kagome mbirale bayale ngaru mo yu anda ibulebirabe toba haga. Ani ndoyago. Ko bulene ogoni ale ngagome mbirale bayale mo yu anda naibaga tigua ko biyagonaga lini ogonibi dolebira. \v 32 Ani biragome tini mali dewa nahe wene dege kaore agalime ira hongone anda halu kago dibu wahagadagua abale homolebira. \v 33 Wali agali uruni ti pu mbira mini \w gerebi\w* lini daga bayale do girigerelo ngagoyu ainde boga nabi wene dedaore ko halu tagalopebe biagagobi ka. Ti ira olibe lini dole pabua balu kagoyu lini bayale nade ko halu tagalo wahai hagagobi dege ka. \v 34 Wali agali Ngode Datagaliwabehondo mini mbiraore nawiaga bu karu tinaga waneigini aguaneru naholebira. Ani bialu wali agali maru mana tigabi nabiaga hearume ti muni mbiraleru ohowa mo yu hayaru tinaga anda irame dai holebira. \v 35 Waneigini ai̱ya tombeha biru anda hagadagua mo hondo holenebi ke̱ holenebi ko bulene mana tara tara bu miniha howa anda halu biatagi haga. Tinaga miniha mana ko bulene wu to̱lotagi kagome mana ko tara tara ngaru bialu haga ka, lalu Elibasa ibugua bi ogoni Yobohondo lamini. \c 16 \s1 Yobohanda lalu, Ngode Datagaliwabe ibugua i̱ mo ko hayago helowa ai i̱ biamogo bia laro, lenego ogo \p \v 1 Yobo ibugua Elibasahondo ladai bialu lalu, \v 2 Bi ogoniale i̱ hale haabo henego ai lone hale habe mangaore ko. Tígua bi ogoni larimigome i̱ biamogo ndo beremi. \v 3 Tígua bi nagalone ngago laabo halu kamigo ai lamaro angi buleberemibe. Tígua mini agialego wu howa i̱la lai loa haabo kamibe. \v 4 Anigo i̱na tíhondo langerogo nde tí i̱ bedogoria biralu i̱ nde tí kamigoria kole nde áyu tígua i̱hondo bialu kamidagua dege i̱na tíhondo bialu kole. I̱na tí daraho kogo mo walia halu bi dewa lalu kole. Tíha mo ko holene anda íbu winidagola mogolo hendedogoni lowa walia halu i̱na ma bonge lalu bi laga bidole. \v 5 I̱naga ne harigaha tí mo hongo holene bi lalubi tandaga nalu bedemigo emene ibira helonaga bi lalubi bi dewaore ledole. Ainde i̱na anidagua bialu haruyagua nde ogonidagua berogome tí biamogo agua bilodabe. \v 6 Anigo ainde i̱nime ogodagua manda bido. I̱na bi lalu biraruyaguabi nale waharuyaguabi uruniha galone mbira nawi dege. Uruni mbira berogola i̱ biamogo bialu tandaga bidago ereba naholebira. \p \v 7 Ngode Datagaliwabe-o heneneore í̠na i̱naga hongo bo pirilape hai harigoni. Ani bialu í̠na i̱naga waneigini homai helarigoni. \v 8 Í̠na i̱la waitigi howa mo obiore helalu i̱naga tingini yólalu kuni dege kogoni. Ani bidago agali bu karume i̱ de hondowa i̱na ko mbira birugola pani ngialu kebe tobaho ka. \v 9 Ngode Datagaliwabe ibugua i̱ handabe manga howa i̱la waitigi haya. Ibugua i̱hondo keba timbuni howa biango dudume nogo tiaru balu neme no didabaga biagadagua i̱ mo ko halu i̱naga tingini bo budabaga binigo ngogoni. \p \v 10 Agali marume i̱ mo ko holenaga i̱ bedogoria ho mabu bialu tigua i̱ hondo oba howa mege bialu tinaga gi habeme i̱naga denguini balu ka. \v 11 Ngode Datagaliwabehanda agali mana ko biaga hearunaga giha i̱ minu ya haya. \v 12 Bamba nde i̱ bayaleore hewaria Ngode Datagaliwabehanda ibuwa i̱ mani yuwa bayagola ai bameore homo wahene tungulo mule ngogoni. Ibugua i̱ mo ira lago ale mbira heledagola \v 13 ami agalirume ba ba lalu timume i̱ duduraga howa balu kagoni. Ibugua i̱naga tombe dabame poda haealape helayagola tini dindini odopaya bida. Ngode Datagaliwabehanda i̱ nde dara nahe kagoni ndobe. \v 14 Ami agalime waitigi handabe manga timbuniore halu wai hongo howa bialu baabo hagadagua Ngode Datagaliwabehanda i̱ hagira bialu hongo howa i̱la wai bialu ba dege bialu haabo ka. \v 15 Bamba nde i̱ agali mini lene mbira harugo ainde áyu i̱ yagibano howa taga pani nalu dindi abaluni bedo. Ani biruwa i̱naga yári aga bayaleru golo wahalu dara howa aga karulaganenaga ngaru mo karulo bedogoni. \v 16 Dugu dege bialu hewagola ainde i̱naga de darama bialu to howa i̱naga dengui arumahe koore bedogoni. \v 17 I̱ha ko bini mbira nawiore kogoyu genda ogoni i̱ha bameore íbu nga. I̱na mendeali kago mo ko holenaga mbirale mbira nabi henego ko. Ani bialu Ngode Datagaliwabehondo bi lalu howa i̱naga bu miniha ko mbira do nabi howa ibunaga deni tigabiore halu bi lalu henego ko. \p \v 18 Dindi-o i̱na bi larogo hale habe. I̱ homaragola i̱naga darama odo paya birago í̠na darama ogoni hora hadambi nahabe. Darama o ngagome i̱hondo ko biniru Ngode Datagaliwabe lamialu mo tiga bulenaga olelo ngelabe.\x + \xo 16.18 \xt Pig 4.10, Ese 24.6-8\x* \v 19 Anigo áyu ogoni mbirali i̱naga bi lahaga dahuliya andagaha ka. I̱ ko mbira nabi kogo ibu manda bu ka. Ani manda buwa ibugua i̱ manani helalu i̱naga bi hongo howa laharagola wayali holebero.\x + \xo 16.19 \xt Yob 19.25\x* \v 20 I̱naga nenege bu karume i̱ hame nale howa mo nagalone haga ka. Anigo i̱na Ngode Datagaliwabehondo bi lalu dugu biaabo haruli. \v 21 Agalime ibunaga nenege kago biamogo biagadagua i̱naga bi lahaga biagome i̱ Ngode Datagaliwabela bi lotiga buliya i̱ biamogo bilo hamelo ko. \v 22 Irane i̱ dindi ogoriani holene horo emene tubagi mali mbirabe be kirabe tobane ngagoni. Anigo nde i̱ homene piaga hariga ngagoha poleberogo dindi ogoria i̱ lone dai bulene nawulebira manda bido. \c 17 \p \v 1 I̱naga hongo piai haruago i̱ homolene kaware hapara haragoni. Ai homalime i̱ ibilonaga maliaho nga. \v 2 Agali maru tigua i̱ ho mabu bu howa mege bialu karia hendedo. \v 3 Ngode Datagaliwabe-o i̱na í̠la godi lalu bolangua habe nahe kogo. Mbirali mbira dombegua howa i̱ha ko mbira nawida lalu i̱naga henge muwa bi lahelo helolene karulape. Anigo agali mbira ogonidagua bia holene naheda. Anidago ai í̠ni degeme i̱naga bi laholene agali ogoni haradagua habelo hameledo. \v 4 I̱naga nenege o karume i̱ biamogo bibe nahe kago irane í̠nime agali uruninaga mini bayale gigabi wiaru mo wahai harigola tigua i̱ bope holene dege mandabu ka. Anidagua bini kago í̠na ti bolangua nahelabe. \v 5 Ngode Datagaliwabe-o bamba bi mbira lagane ngago ogo, Mbiralime muni mbirale ngaru hame lowa ibu nenege kago bameore manani haru pu helayagua agali ogonibi ibu waneigini bu karubi tigua ko bibahende agali o biagome biyagonaga pani nolebira, lagane ngago manda bibe. \p \v 6 Áyu Ngode Datagaliwabe ibugua genda ogoni i̱ mo ngidago hondowa wali agali bu karume i̱naga denguiha hamiaga toloba halu kagoni ndobe. Ti bibahendeme i̱hondo mege bialu lalu, Ai Yobohanda mana ko timbuniore bu heneyagonaga pani nalu kagonida, laga bialu ka. \v 7 I̱naga bu miniha genda timbuni howa dugu biaabo halu kogome i̱naga de to halu mbirale ngaru handabe nahe kogoni ndobe. Ani bialu i̱naga tinginibi obu wahalu kuni hangu bedogoni. \v 8 Wali agali mini bayalewi karume i̱ha bidago hondowa ti mogo lowa lalu, Ibu Ngode Datagaliwabe mitangi nabiaga ka, laga. \v 9 Anigo ainde maru mana bayale tigabi bialu haga karu tigua mana ogoni wanaholebira. Tigua mana tigabi dege hongo howa bialu haabo holebirago waha. \p \v 10 Ai bi lone ladaba. Ani laramigo i̱na hale howa tí bibahende mbiraoreli hangubi mbira mini gigabi wulenebi manda timbunibi nawi degedane hondolebero. \v 11 I̱ dindi ogoria holene abale ereba haragonida. Mbirale i̱na bule lowa hame timbuni lo wirugo damene ai nabibehe ko. \v 12 I̱ arumaha bedogola ai i̱naga nenege bedarume lalu, Ani ndo í̠ wá kagoha bedegoni, laga ka. Tigua lalu, Wá holene tagira ibulebirago í̠ genda nahabe, laga. Ani laragola i̱na handalu koria aruma dege ngane hendedo. \v 13 Ainde homenerunaga dindiha hangu polene maliaho kogo dindi ogoni i̱naga anda holebira. I̱ dindi ogoniha padogola arumame i̱ bu dambi holebira. \v 14 I̱na homalihondo i̱ aba lolebero. Ngoe bomborume i̱naga tingini nalu bedaru ti i̱ ai̱ya mbaliniru lolebero. \v 15 Ani loleberogo ai genda tandaga bu ngaruni ereba halu mani i̱ bayale holene mbira wiarua lo manda nabi kogo i̱ aginaga mini dunubiaho holeberobe. I̱ mani bayale holebere, lalu aiwa langulebirabe. \v 16 I̱na handalu koria i̱ lone bayale ho dai bulenaga mini dunubia ho holene homenerunaga andagaha pu kogoria wulubadabe, lalu Yobohanda lene. \c 18 \s1 Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga karu pani nelo miaga kago lenego ogo \p \v 1 Yobohanda bi lai hayagola agali Suha dindiha howa ibini Bilidada ibugua lalu, \v 2 Yobo í̠na bi nale ne hariga ndibulo angi birulebe. Í̠na minime mitangi ala buwa bi lariyagua nde iname í̠ baba bi loleberema. \v 3 Ina manda nawi nogo bulumaga aleda lo manda berego agi. \v 4 Í̠naga miniha keba holene ngelo bedegome í̠ni mo ko haregoni ndobe. Yobo í̠na agua manda bide. Í̠na manda bu handalu keria Ngode Datagaliwabe ibugua ibunaga mana biaga ngago wahalu í̠na hameledego hangu bilo hameledebe. Ibugua mbirali ko biragonaga pani nelo mialu genda mo miaga ngago ibunaga mana ogoni mo aribia naholebira. Ibugua mbirale bibahende wabiai howa dindini heledaruni mo wahalu dindi dege ngelo karulapedabe. Ibugua dindi hari wedaru he̱la amu howa dindi hangu ngelolene ngabe. Anidagua nabulebira ndobe. \v 5 Agali ko biaga karu ti ira hale lamu hundia hagadagua Ngode Datagaliwabehanda uruni ti mo hundia hai holebira. Ti lone nadolebira.\x + \xo 18.5 \xt Yob 21.17\x* \v 6 Anidagua biragola maru karume ko biaga uruni andagaha hale lamu dowa wá ho ngaria nahondolebira. \v 7 Agali ko biaga uruniale karume tini ala hongo howa ibaga bu hayago ai áyu genda yu halu ma podope halu hendeore ibaga bu hagaya. Tigua agali mende kago ko bilonaga lo manda bu hayagome tiniha dai bialu tini mo ko hagaya. \v 8 Agali ko biaga urunime uliha niao̱ wa ngagoria gabua minagadagua tigua ko biragome tini minaga. \v 9 Gono ngagoha nogo egaru dedaligobi agali ko biaga uruni tinaga ge do wiaabo haga. \v 10 Ti hariga poragoha agalime ega yari ge gono ngagoha do ngaligobi wulebira. \v 11 Mbirale mo gi holene tara tara ti ibagabu kagoha ibai halu talima ibaga biaga. \p \v 12 Bamba agali ko biagaru ti homogo karulape henego áyu tiha tubagi hai halu yagibano ka. Ai ko holeneme ti poragoha mo ko hole manda manda bida. \v 13 Homolenenaga warago nahendene ko tara mbira agali ko uruni tiha anda ibalu tinaga gi ge tinginiru mo ko halu homelolebira. \v 14 Agali ko biaga ibugua manda bialu ibunaga anda munirume ibu holene mo bayale hene holeberobe tobaho karia dege ibu homolebira. Ibu homenerunaga andaha wali agali mo homa haga karia puwa ogoni ibu baba holebira. \v 15 Ibu ani homedagola mani ibu waneigini damenerubi ibu aria lenego mbira howa ibu andaga ogoniha napaluebira. Anda tabuanda karia wali agali maru bu karu tigua ibalu anda ogoniha ngubidagola ege to̱le̱ dambini pauda ale mini saloba ngagome anda ogoni ngubirago mo ereba helonaga delolebira. \v 16 Agali ko biaga bu karuni ira piniha manda biragola yuni gilope halu gau lagadagua ti homai holebira. \v 17 Ani homaragola ti ala mini lene henego mani nde wali agali bu karume ti mitangi nahe embedaho waholebira. \v 18 Ti homa nabi dindini heangi nime wá hayagoha heneya. Anigo tiha homa anda ibirangi ti aruma kagoha warape holebira. \v 19 Ti biragola ti aria lenego mbira waneiginiyaguabi ti aguaneyaguabi mbira nahe bibahende homai holebira. \v 20 Anidagua bidagola wali agali ni tagira ibiragohayagibi ni paliragohayagibi bibahende karume ogonidagua biya larago hale howa ti mogolai halu gi timbuni ho holebira. \v 21 Wali agali Ngode Datagaliwabehondo mini mbiraore nawi howa yu tiga nabiaga karu tiha mo ko holene uruni ale anda ibugu bulebira, lalu Bilidadahanda Yobohondo lene. \c 19 \s1 Yobohanda Bilidadahondo ladai binigo ogo \p \v 1 Bilidada ibugua bi lai heagola Yobohanda ogodagua ladai bini. \v 2 Tígua bi laramirunime i̱ biamogo nabi howa i̱ha tandaga mo ngirimigo angi lamaro buleberamibe. \v 3 Ainde tígua i̱ warape halu mo ko dewa harimigo tíni taga nabidabe. \v 4 Ainde Ngode Datagaliwabenaga deni ko mbira i̱na bu hewagua nde tínaga ndogo i̱ninaga koyane ndodabe. \v 5 Tígua handalu kamiria i̱ agali ko halu tíni bayale haruabe. Genda ni yu koruni hondowa ai i̱ agali ko kagoni lowa tígua i̱ mana laramibe. \p \v 6 Anigo i̱na ko mbira nabiore henego o kogoni ndo laruyagoda. Genda uruni Ngode Datagaliwabehanda ibunaga hameme ibiledagoni. I̱ áyu ibuninaga gonoha do wiwaria hadedagoni. \v 7 Ainde Ngode Datagaliwabehanda i̱ mo ko halu baore bidagoni. Ani biragola i̱na nde i̱ nabe wahalu waha lowa ibuni olalu kogoni. Ani larogola ibugua mana tigabi bialu i̱na larogoni hale howa ladai nabi ka. \v 8 Ibugua i̱ polenegoha pabe helai kagola ai i̱ polene diri nahende kogoni. Hariga wiaruni aruma holeneme dambi hai heleagola hariga handabe naheore kogoni. \v 9 Ibugua i̱naga mini mo ko heagola ainde wali agali bu karunime i̱ agali ko biaga kalo manda bidagoni. \v 10 Agalime anda mbira gialabaga biagadagua ibugua i̱ mo gialabagabu wa kagoni. Ibugua i̱ bayale holiya biamogo bulubadalo manda bu harugo. Ainde mini ogoni wirudaruni gialabaga bu wa kagoni. \v 11 Ngode Datagaliwabehanda i̱hondo keba halu ibunaga waitigihondo bulene wiadagua i̱hondo bialu kagoni. \v 12 Ibunaga wai biaga ami agaliru i̱ andagaha hariga bama anda ibuwa abale ho mabu bialu i̱ minu bayagoni. \p \v 13 Ngode Datagaliwabehanda i̱ hamenerume i̱ yu wahalu kaundiaha heleda. I̱naga nenegerume i̱ embeda haya. I̱naga deni i̱ dindi tarali hene mbaule haya. \v 14 I̱ninaga darama mandagiorerunibi nenegeore henerubi bibahendeme i̱ yu wahalu piai haya. \v 15 Agali maru abale i̱ andaga ibuwa palu hagarume áyu i̱ mo embeda haya. Wali i̱naga biabe bia halu biragarume i̱ agali tara handale halu piya. \v 16 Agali i̱naga biabe biahaga hearu olalu hewaria mbiralime ya lalu i̱ni hewaria naibiya. I̱na bi bayaleore lalu hewariabi tigua i̱ dara halu hondo íbu nabiya. \v 17 Bi lole ne ha̱ larogola ne harigaha howa ngu tagira ibirago handalu wali i̱ni one bedagome i̱ bedogoria kaware naibi ohaya. I̱ni hameneorerume i̱ ko tara ale mbira hende tingi haya. \v 18 Waneigini biru hearume i̱ mo ko halu mege biya. I̱ heyalu dindi mbiraha pialu hewaria i̱hondo bi ko laya. \v 19 I̱niore nenegerume i̱ mangaore haya. Maru i̱na gubalini harulirume i̱ handa tara halu erembira ngialu i̱ warape holene manda biya. \v 20 Ainde i̱ obi kuni hanguore kogoni. Mo koore helayagome homabehe biru ngogonidago. Ainde i̱ homolene hariga agileme pai haruabe. \p \v 21 Wali agali i̱naga nenegeru-o Ngode Datagaliwabe ibuninaga gime i̱ minu bayago. Ainde i̱ dara halu are ladaba. \v 22 Tíguabi nde Ngode Datagaliwabehanda i̱ mo ko halu biyadagua dege beramibe. Áyu mo koheore bedogoni hendedamigo hondowa nde tínaga bime i̱ bope dege haramigo agi. \p \v 23 Ainde i̱naga bi ogo ereba nahe manda biaabo helonaga agali marume mbugaha gilibu wiyagua karulapeda. \v 24 I̱naga bi ogoni ereba nahelo agalime ege to̱le̱ timbuni ngarunaga nabi tara to̱le̱ podagame bi ogoni wiaabo helonaga gilibu wiyagua nde karulapeore ogoni. \v 25 Anigo ai Mbirali i̱hayagi howa tigatiga lalu biamogo bulene kalo manda bido. Mani ogoni ibunime bi lotiga buliya biamogo bule ibulebira. \v 26 I̱naga tingini ogo ibu togo biyaguabi i̱na Ngode Datagaliwabe de handaore bulebero.\x + \xo 19.26 \xt Iba 17.15, 1 Ko 13.12, 1 Yo 3.2\x* \v 27 Wali agali maru tigua hangume dege nahondolebira. I̱ninaga deoreme Ngode Datagaliwabe handaore bulebero. Ibuore hondoame homo tongolo handalu kogoni. \p \v 28 Tígua ogodagua lalu kamigo nde genda ibalu karuni tene Yobo ibunigo ai iname i̱ ko biyagonaga manani dabami̱ya lalu kamigoni. \v 29 Anigo tíni de handalu dege halimu. Bi urunidagua laramigome Ngode Datagaliwabenaga miniha ka lalu kamiria tíni nde handa dai buligo. Ani biragola wali agali mana ko biaga kamiru Ngode Datagaliwabehanda ibunaga mana tigabi dabaga ngagoria íbu holene winidalo handa walia holeberamiore, lalu Yobohanda ladai bialu lene. \c 20 \s1 Agali ko biaga karu dindini tigi mbira hangu holebira lenego ogo \p \v 1 Yobohanda bi lai heagola Namali Sobahanda ladai bialu lalu, \v 2 Yobo-o í̠ hale harene. Í̠na bi larigome i̱ mo keba harigola ainde mini burugulo bedo. Anigo í̠na bi larigonaga abale ladai bero. \v 3 Í̠na keba bi larigome ina mo taga henego bedema. Anigo i̱na í̠naga bi uruni tigatiga ladai bulene manda bido. \v 4 Bambaore Ngode Datagaliwabehanda wali agali dindini pigane wabu helayangi howa hama ibalu áyu kamagoria tagira ibidago \v 5 agali mana ko biaga kago ibu turu howa miniha dungulo holene henge emene tubagi dege wiagago í̠ manda bidegoni ndobe. \v 6 Agali ko biaga ogonibi kagome ibu abale timbuni halu wali agali marunaga deni mini lene daliga haga. Hari daligaore hari beralibaha bolanguahe kaligobi haga. \v 7 Anigo agali o biago ibuni ti to ngago ngu bialu ereba hagagobi mo ko halu erebaore holebira. Ani ereba kagola maru ibu mandabi karume agali ogoriani haraligo agua biya. Áyu ibu ani kabe lolebira. \v 8 Agali ko biaga ogonibi kago ibu mbiraga emaga hendenego ereba hagadagua ibu ereba halu wali agali karume ibunaga dengui lone nahondolebira. \v 9 Ibu daluni ala hearia hendenego ai nahe lone nahondolebiraore. \v 10 Anigo agali ogoninaga waneiginiru ti aba ibugua yagibano karu mo hondo howa tinaga mbiraleru page bigi bini biaru yadai bule yagibano uruni ti karia puwa dara halu biamogo bia lama polebira. \v 11 Ibu igiri wene daliahe kaore ibunaga hongo biba halu abale homalu dindi abalu ale holebira. \p \v 12-13 Agali mana ko biaga kagome ko uruni hame timbuni lowa wali agalime tomo dendebiru mbira nalu howa abale mbedogo nabi ne harigaha hayu yu biragadagua mana ko yu haabo hagaya. \v 14 Anigo mana ko bialu kagome tomo bayale narago mbedogo biragola tomo ogoni ko tomia ale heba naragola tinaga tiniha howa mo ko haralidagua mana ko biragome kaubialu ti mo ko holebira. \v 15 Agali ko biaga kago ibugua muni dabudaburu dewaore page minigo wu karia Ngode Datagaliwabehanda agali ogoni tomo dewa no karia tombeha balua howa magu taguiralidagua mbirale tara tara wu karu mo wahai holebira. \v 16 Agali ogoniale kago nogombi tomia pale ngagome mbirali hayaragola homaralidagua tinaga mbirale ilo mu bu ngarume ibuni bo waholebira. \v 17 Ibugua mbirale uruni mo mogobu wialu howa ibuni turu howa bayale holobobe tobaho heaore homalu turu holene ogonibi nahondolebira. \v 18 Ibugua muni mbiraleru erekui biabe bialu mo mogobu wialu hayaru ai mbirale uruni mo ngelowa turuho ha nabulebirago irane Ngode Datagaliwabehanda mbirale uruni agali mendeme mo yu pelolebira. \v 19 Agali ko ogoni ibugua yagibano bu hearu dara nahe howa ti hengedape halu tihondo mana ko bialu o tara tara howa ke̱ halubi tinaga anda bu hearu ti karulo haga biya. \v 20 Horo bibahendengi agali ogonibime mbirale mendealinaga ngago de dimagoli hama ibaga biaabo halu bame ha nabi hame dege timbuni lowa taya biaabo haga. Anidagua bialu kagola Ngode Datagaliwabehanda ti mbirale uruni yu helo wa naholebira ndobe. \v 21 Wali agalime tomo bayaleru ngagola abale nai hagadagua agali ko ogonime mbirale dimagoli harago mo ya dege bialu mani mo yulene nawulebira. Anigo ibunaga holene ogoni tigi mbira hanguni halu ereba holebira. \v 22 Ibugua mbirale bayale dewa uruni mo wu kangi genda timbuni ibuha anda ibiragola ibuni dambi halu bope holebira. \p \v 23 Agali ogoni ibugua mbirale dewaore mo wulene hamelo kaore Ngode Datagaliwabehanda ibu mbirale mulubadaruni keba timbuni ho howa genda tandaga tara tara ngaru mo ya haragola ibuha wu to̱lo holebira. \v 24 Ibugua waitigirume wai biaga ayu tibu ne gadele aeaneme wabini mo yalu ibira handala ibu dibulilono ibida pialu karia timu boronosime wabini yayagome bade halu nogoba holebira. \v 25 Ani nogoba haragola timume erembirahayagi dene ngarale bolatagi kagola dugulebira. Ani duguwa handalu karia agali ko biago ibunaga darama timu biagoria kago hondowa ibuni gi timbuni holebira. \v 26 Ibunaga muni dabudaburu bayale mo mogobu wiyaruni bibahende mo ko hai holebira. Agali ko biaga biagobi ibu waneigini damene bu karubi bibahende ira dalude timbuni dedagoria dai helolebira. \v 27 Ai hari daligame agali ogoninaga ko ngaru bibahende ha pani haragola dindi ngagome agali biago manani howa ko birigoni lalu latagi helolebira. \v 28 Ngode Datagaliwabehanda ibu baba keba timbuni haragome iba li timbuni ibalu mbirale mbira yu wa nahe yu piai hagadagua ibunaga muni mbirale wiyaru mbira ibira nahe hilu yalu piai helolebira. \v 29 Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga karunaga pani ogonidagua mule lowa manda manda bu kago ti kagoha ibilalu bo wahai holebira, lalu Sobahanda Yobohondo lene. \c 21 \s1 Agali ko karu tinaga holene bayale nga lenego ogo \p \v 1 Yobohanda Sobahondo ladai bialu lalu, \v 2 Tígua i̱na bi larogo baya hangu hale hadaba. Ai tígua ogonidagua birimiyagua i̱naga bu miniha mo palia holeberemi. \v 3 I̱na bi ala loliya hondo bira. I̱na bi lai kogola Soba í̠na i̱ mege bialu bi loa biyagua nde ani labelo. \v 4 I̱na bi o larogo agalihondo ndo laro. I̱na Ngode Datagaliwabehondo bi lalu kogola ai ibugua i̱hondo bi ladai nabi kagome i̱naga miniha tandaga timbuni biragola kogoni. \v 5 Tígua i̱ handayaho biruwa tínaga gi hayalu mogolo biralimu. \v 6 Mbirale ko gendabi damene i̱ha ibiyaru mitangi bu dai bialu koria i̱ni mogo lowa tingini duru laruli. \p \v 7 Agali ko biaga karu Ngode Datagaliwabehanda ti dindini lu halu hodagua helagayago aginaga helagabe. Ani helalu tini mo timbu halu mbirale muni dewa mialu mo homogo helo helagadago irane agibe. \v 8 Agali uruni tinaga waneiginibi aguanebi dewaore bu karu ibu kane dege ti anda hai harago hendelo helolebira. \v 9 Ngode Datagaliwabehanda agali ko uruni ti kagoria genda mbira naibilaga kagoni. Ti one waneiginibi bayale dege halu tiha gi holene mbira nawiagaya. \v 10 Tinaga nogo bulumaga wangabe karume angibuni karu hende laragola urunime igini wiraru mbira ko nahe bayale dege hono yu haga ka. \v 11 Agali uruni tinaga waneigini dewaore karume nogo sibi igini pora bialu gini biagadagua turu hagahaga bialu ka. \v 12 Agali maru ngida bagaru tabage bagaru pilipe lagaru tigua mbirale uruni biragola waneigini uruni tigua turu howa mali lialu iba ganabi lalu haga ka. \v 13 Agali ko uruni ti dindini holene bayale dege wiaabo hagaya. Ti homarangi tini genda tandagabi mbira nahe bayale paliagadagua homalu homenerunaga andagaha hole piagaya. \p \v 14 Tigua Ngode Datagaliwabehondo lamialu lalu, Iname í̠ talima ibule ndo kamago í̠ ina helalu pobe, laga ka. \v 15 Tigua la dege bialu lalu, Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore ka layago iname ibunaga biabe biahaga holoma̱ya ibu aigo kabe. Iname ibuhondo bi larimayagua nde mbirale ibuha howa ibini bayale agile mo yu holeberemabe. \v 16 Agali ko biaga uruni tinaga hongoni howa mbirale bayale ngaru ngelo hagago uruni tinime erekui biabe bialu mini ndo yu haga. Ani biaga kago manda bialu i̱na tinaga bi hale howa talialu nabulebero. \p \v 17 Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga karu halu dewa balu homelaga ndo bada. Ani bialu mo ko holene ngarubi tiha dewa naibilaga. Ibugua agali ko biagarume ko biyagonaga keba howa tiha genda dewa mo miaabo nahaga ka. \v 18 Datani ko gaule ngaru puyabu ibiragome hilo yu piagadagua Ngode Datagaliwabehanda agali ko uruni pani miaabo nahagaya. \v 19 Tígua bi ogodagua laga kami, Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga bu karume ko biyarunaga pani tinaga waneiginime na aribia helaga, laramili. Anigo i̱na mandabu handalu koria anidagua bulenego tiga nabidago Ngode Datagaliwabe ibunime agali ko biaga karu tini ko biyagonaga pani nolene mo ngiyadalo manda bilo pani tiniore nelo mulene nga manda bido.\x + \xo 21.19 \xt Yob 5.4\x* \v 20 Tinimeore ko biragola Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagonaga keba holene mo walia hayadalo manda bilo pani tini nelo mulene nga. \v 21 Agali uruni ti dindini holene ha maro birangi homalu tinaga one waneigini helalu homayago agua haruabe lo manda bulebirabe. \p \v 22 Dahuliyaliru ti nde ina agali kama ale ndo kagoyu Ngode Datagaliwabehanda uruni tibi mo tale biaga ka. Anidagua biaga kagodago ainde iname ibuhondo mbirale bayale ogo ale bibe lalu lawai habehe mbirali ai kabe. \v 23-24 Wali agali maru ti dindini holene bayaleoreni hearia handaru. Tiha genda tandaga holeneru mbira anda naibi haabo halu tinginibi ko nahe homolene tuore hayagola homame ngola haga biya. \v 25 Wali agali maru nde ti dindini holene koore haga biyaria handaru. Wali agali uruni ale heagome tiha turu holene nawi tandaga gendala haabo halu homame ngola haga biya. \v 26 Anigo wali agali bibahendeore homagane howa homaliha palialu ti ogobi dege dege haga. Tinaga tingini ngagoria himi ngoerume biru ngoai haga. \p \v 27 Ai tínaga mini ngamigo i̱ manda biaiho ko. Tígua i̱ bope holene dege mandabu bedemi. \v 28 Tígua bi laramigo mbirale mo ko holene ngago damene agali timbuni ko biaga ibuha ibalu ibu damene bu kagoha mo ko halu maru karume lone handa nabi ereba hai holebira, larimi.\x + \xo 21.28 \xt Yob 18.15, 18.21\x* \v 29 Anigo tígua agali dindi mbira mbirani pu íbu biraruhondo lalu agali ko biaga karu tiha agi biagabe lalu bi hale nahe kami bada. \v 30 Uruni tigua tí langialu, Ngode Datagaliwabehanda keba halu wali agali dindi mbira mbirani bu karu pani nelo mirangi ibugua wali agali ko biaga karu pani mialu bo wanahe ti bayale helo wahaga, lalu langigi bulebira. \v 31 Anidagua biaga kagodago ai agali ko biaga kagohondo, Tí ko birimi, lowa dabaki bulene ai kabe. Tigua ko birimi lolenebi ko biyagonaga pani nelo mulenebi mbirali naholebira. \v 32-33 Agali ko biaga uruni ti homarangi wali agali dewaore íbu ngoai howa homenenaga tingini homaliha mo yu puwa hora haga. Ani bialu agali marume tinaga homali baya hangu handayaho helagaya. Ani bidagola agali ko uruni ti tinaga homaliha ema nabi palu wiagaya. \v 34 Mbirale uruni biaga wiago mitangi berogola tí agali bi nagalone dewa laga heago ale howa i̱hondo ke̱ halu kamida lo manda bido. Tígua mandabu handalu kamiria bi ogoni aleme i̱naga miniha mo hongo holobadalo manda bidemibe. Daraba bi ogonime i̱ emeneorebi mbira biamogo nabiore ndobe, lalu Yobohanda lene. \c 22 \s1 Yobo mini beregedayagua Ngode Datagaliwabe ibugua ibu mo bayale holebira lenego ogo \p \v 1 Yobohanda bi lai heagola Temana tanoali Elibasahanda Yobohondo lalu, \v 2 Ina agali damene kamarume Ngode Datagaliwabe kago mbirale mbira biamogo bibehe kamabe. Ani nabibehe kama. Agali mini gigabiwi karumebi nabibehe dege ka. Agali tini hangunaga biamogo bigi bibehe kagoni.\x + \xo 22.2 \xt Yob 35.6-8\x* \v 3 Í̠na mandabu handalu keria í̠naga mana tigabiore bialu kegome ainde Ngode Datagaliwabe ibunaga biabe bilo biamogo bia holebirabe. Ani bialu í̠na mana bayale beregomebi Ngode Datagaliwabe ibu bayale helonaga biamogo biagabe. Ani ndoyago. \v 4 Í̠na Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagonaga andaneha howa ibu mitangi bialu lotu lalu haga keyagua í̠na mandabu handalu keria ani bialu kegonaga ibugua í̠ manani helowa mo tiga bulebirabe. Anidagua nabulebira. \v 5 Yobo-o í̠na ko dewaore bialu haridagome í̠ha ko ngelo bedegoni ndobe. Anidagua biridagome Ngode Datagaliwabehanda í̠ manani heledagoni. \p \v 6 Í̠na mana ogodagua birida. Í̠naga nenege hearume mbirale wiaru dano hole ngi layagola dano helo muwa mani dano hanga lalu tinaga mbirale mbira yu howa tinihondo miadai nabi yu haabo harida. Marume tinaga aga golo ngiyagola í̠na tinaga aga dano haridago yadai nabi yu haabo harigome tinaga tingini dagare ho helarigoni.\f + \fr 22.6 \ft Áyu mana Yobohanda birida lalu Elibasa ibugua layadagoni Isaraele wali agalime nabulene nga lalu mamali mana lowini nga. Te ogoninaga Haru Tagira Penego 22.26-27 handalu Loma Binigo Mo Miaganaga Biabe 24.6, 10-13 handa dege bibe.\f* \v 7 Mbirali iba noa howa kembobe lebolaho heago hondowa iba nelo hambu mia nabirida. Mendeali garibilo heago hondowa tomo nelo namirida. \v 8 Í̠ agali timbuni mini lene howa mbirale bibahende í̠ni hameledego ale bulene karulape manda birilida. Agali mendenaga dindi wiaru í̠na bame karulo harida. \v 9 Agali homeneru one dalo berearume ti biamogo bia lama ibiyagola í̠na ti biamogo nabi howa bo pelarida. Waneigini ai̱ya abala homene karubi nde ani dege bialu ti biamogo bulene nahe howa bayale helonaga í̠na biamogo nabi bame helo waharida.\x + \xo 22.9 \xt Man 15.7-11\x* \v 10 Í̠na mana urunidagua bialu harigome ai áyu í̠ minu yania halu mo ko holene abale íbu ho mabu biai halu í̠ mo gi haragoni ndobe. \v 11 Aruma ale timbunime í̠ bu dambi heagola í̠na mbirale mbira handa amunana bialu handabe nahe bedegoni. Ani bialu iba li timbuni aleme í̠ bu dambi henego bede. \p \v 12 Yobo-o í̠na yakundi bu karuni de handadaga halu hari daligaha kago hendedegoni. Ngode Datagaliwabe kago ibu daligaore howa yakundi biaruni handadali howa de handaga ka. \v 13-14 Urunime í̠naga mini mo heya haragola í̠na ogodagua laga ke. Ngode Datagaliwabehanda agile dege manda bidabe. Ibu hari daligaoreni ibagabu kagola hari beraliba mindibigome ibu ho ge halu aruma holene ngagomebi dambi halu bidagola ibugua inanaga dengui nahondolebira. Ibugua mana iname beremago de hondowa ko birimago agua hondolebirabe.\f + \fr 22.13-14 \ft Ainde Elibasa ibugua Yobonaga mini wiago manda nabi howa lene bada. Yobo ibugua ala lenego ogo, Ngode Datagaliwabe ibugua wali agali ko biaga karu pani mialu bo wanahe ti bayale helo wahaga ka, laya. 21.29-33 ngago de handabe. Ai Yobo ibugua bi ogo, Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga uruni de nahende howa ibu ha do haruabe, naleya.\f* \p \v 15 Anigo Yobo í̠ agua manda bide. Í̠ hariga ko ala tawe agali mana ko biaga hearu ti pene ngagoria lone pole hongo ho kebe. \v 16 Agali uruni ti dindini lu haludagua nahe heaore dege abale Ngode Datagaliwabehanda tinaga dindi ogoria holene biba helaga biya. Anda mbira iba angeni haparaho kago iba li timbuni hongoheore ibalu anda gialabaga bialu ibame yu piai hagadagua agali uruni mo ko halu bo wahai haya. \v 17 Agali uruni tigua Ngode Datagaliwabe erembira mialu lalu, Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibugua inahondo agi bulubadabe, lene. \v 18 Anigo tigua Ngode Datagaliwabe ibunime mbirale bayale wiaru yu helaga biyago manda nabiya. Anidagua biyagonaga i̱na agali ko uruninaga bi larago hale nahe wahalu tinaga mini ngago i̱ talia nabulebero.\x + \xo 22.18 \xt Yob 21.16\x* \v 19 Agali ko nabiaga tigabi karu tigua Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga uruni pani mirago hondowa ti turuho haga. Mbirali ibuha ko bini mbira nawi kagome ko biaga karu hondo oba halu mege biagaya. \v 20 Tigua mege bialu lalu, Waitigi uruni mo ko hai haya. Ani bialu tinaga mbirale bayale wiaru damene bibahende iraha dai hayagoni ndobe, laga ka. \p \v 21 Anigo Yobo-o hale habe. Ai áyu Ngode Datagaliwabela bi mo tiga bialu lone mini mo mbiraore habe. Anidagua biriyagua nde ibugua í̠ lone biamogo biragola bayale holebere. \v 22 Ibugua í̠hondo lawai holebirago bayuwa mo yalu ibunaga bi langirago í̠naga miniha yu tiga bibe. \v 23 Anigo í̠na genda yu keruni wahalu mini mo dindi halu Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagoha dai biriyagua nde ibugua í̠naga holene lone mo bayale helolebira. Ani bialu mana ko í̠ni andaga bialu haridaru wahai halu ko ngagoria nahe wandialu habe. \v 24 Í̠naga ngolo bayale mo ngeru dindi ko ngagoha mo waholene nga. \v 25 Ani bialu Ngode Datagaliwabe ibuni ngolo siliba bayale uruni wiyagoria ho aribia helo helabe. \v 26 Í̠na ogonidagua bialu Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagohondo mini mbiraore wia daibu hariyagua nde ibugua í̠hondo bayale biragola í̠ha mo palia holene karulo holebere. \v 27 Í̠na Ngode Datagaliwabehondo bi laregola ibugua í̠naga bi larego hale halu mbirale ngi larego ngulebira. Ani biragola í̠na mbirale buleore lalu Ngode Datagaliwabehondo bi lo wirigo turu howa biai holebere. \v 28 Ani bialu í̠na mbirale mbira bule lalu miniha magoyu harengi Ngode Datagaliwabe ibugua bule manda bu keru mo bayale holebira. Ani biragola í̠ hariga poregoha wá kagoria pialu puabo holebere. \v 29 Ngode Datagaliwabehanda mbirali ibuni mo yaraga halu kago bope halu mendeali ibuni mo dindiha haga kago pele mialu haru dai bulebira. \v 30 Ibunaga deni í̠ha ko mbira para nahe mana tigabi bialu kego hondowa ibugua wali agali ko biaga karu dara howa pele mialu haru dai biagadagua í̠bi ko mbira nabi keyagua í̠ mo wialu haru dai bulebira, lalu, Elibasahanda lene. \c 23 \s1 Yobohanda lalu, I̱ha ko bini mbira nawida lolebira, lenego ogo \p \v 1 Yobohanda Elibasahondo ladai bialu lalu, \v 2 Hale hadaba. Áyubi nde i̱na miniha genda yu haabo kogonaga Ngode Datagaliwabela bi dewa lalu haabo ko. I̱na dugu bialu kogo wahole manda bialu koria habe naheore haragoni. \v 3 I̱na Ngode Datagaliwabe ibu agoha kabe hondole hamelo kogoni. Ibuni godi hale hagani kalo manda bidole nde áyu ogoni abale ibu wanakuini pu kole. \v 4 Ani pu howa agalime godi hale haga deni howa bi lagadagua genda yu korunaga bi i̱ni biamogo bilonaga latagi kole. \v 5 I̱na bi ani ledole ibugua i̱naga bi ladai bialu agi larabe hondowa ibunaga miniha ogoale wiarua lo manda bidole. \v 6 Tígua manda bialu kamiria Ngode Datagaliwabehanda i̱la waitigi halu ibunaga hongo gibiorehe kagome i̱ bo hengedape holebirabe toba kamibe. Anidagua nabulebira manda bido. Ibugua i̱na bi larogola hale mia howa bayuwa hale holebira. \v 7 I̱ agali tigabi howa ibunaga deni godi lole pu kole i̱ ibula bi ladene bialu ledole. Ani bialu i̱naga bi hale howa ibugua tigatiga latagi halu i̱ha ko bini mbira nawida lolebira. Ani bialu i̱la godi lolene winigo bibaore holebira. \p \v 8 Ngode Datagaliwabe ibu ni tagira ibiragohayagi kabe toba howa hondo pirugola ogoniha ibu naheya. Ni paliragohayagi kabe toba howa hai bialu hewaria ogonihabi ibu nahe degeya. \v 9 Ngode Datagaliwabehanda ibunaga biabe dindi uyurahayagibi dindi abene unurahayagibi bialu hagago ai urunihabi hearia i̱ nahende dege. \v 10 Anigo Ngode Datagaliwabe ibugua i̱na hariga porogoha bibahende ibu manda biai ka. Ibugua i̱ abidabe hondole ba handayagua nde bayaleore ngolo aledane hondolebira.\x + \xo 23.10 \xt Iba 66.10, 139.1-3, Ya 1.12\x* \v 11 I̱na hariga tiga tigaore ibuni piaga ngagoriani ibagabu haruli. I̱na hariga ogoni wahalu mendeni pu tara nahe ko. \v 12 Ibugua bi ledaruni i̱na mbira wanahe bibahende ledadagua taluwa bialu haabo haruli. Ibunaga bi dendebiore tomo dendebi tara tara ngaru bagi hene lowa nga. \p \v 13 Anigo Ngode Datagaliwabe ibugua mbirale mbira bule manda biyagua nde aiwa nabibe labehe kabe. Ibugua bule hame ledago biaore bulebira. \v 14 Ani biaga kago ibugua i̱ha mbirale bule manda manda bu ngago biaiore holebira. Ibu miniha manda tara tara ngaru bibahende iname manda nabibeheore kamagoni. \v 15 I̱ áyu ibunaga wanakuihayagi howa ibugua mana ogonibi biaga kago manda bialu koria i̱ gi howa i̱naga gubaliniha duru lalu bedo. \v 16 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibugua i̱naga hongo bibahende bo pirilope hayagola i̱ gi timbuni ho kogoni ndobe. \v 17 Abale i̱ ogonidagua ndo henego ai áyu ibugua aruma holene timbuni i̱ha ibilayagola i̱ mo ko hene ndo. I̱ Ngode Datagaliwabe kago mitangi bialu mogolo kogoni ndobe, lalu Yobohanda lene. \c 24 \s1 Ngode Datagaliwabehanda mana tigabi ndo bira, lalu Yobohanda manda binigo ogo \p \v 1 Yobohanda laabo halu lalu, Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagome wali agali mana ko biaga karu manani howa ko biya lalu dabaki bulene horo pongo nawi kagonida. Ainde wali agali Ngode Datagaliwabehondo mini mbiraore wu karume ibugua ko biaga karu manani abale nahelaga kagonaga irane ti manda nabi ka. \v 2 Mana ko biaga maru bu karume mendeali kagonaga dindi ti page karulole tubarini ege to̱le̱ berelama pedago emene he̱la amu haga bialu tinaga dindi ogonibe toba helo ani biaga ka. Ani bialu mendealinaga nogo sibi kago hado page bialu tinaga nogo sibi kagoha mandagi biamaga ho helaga.\x + \xo 24.2 \xt Man 27.17, Min 22.28, Hos 5.10\x* \v 3 Agali ko biaga urunime waneigini ai̱ya abala homene karunaga nogo dongi kago hado page biaga ka. Ani bialu wali dalo bedarume mbirale dano haragola agali ko biaga urunime wali dalo uruninaga nogo bulumaga kago dano hangaragola yadai bule dano ko lalu wali uruni tini mitangi bu helonaga haru halu piaga. \v 4 Agali ko biaga urunime wali agali muni mbiraleru burupale karu mo gi haragola tini hameme mbirale mbira bibe nahe haga. Tigua gi timbuni halu agali ko biaga uruni kagoha nahe ti kaundiaha ha bagi haga ka. \v 5 Wali agali yagibano darabi uruni ti dindi ko wali agali nahaga ngagoha hama piaga. Ani pu howa ti mbirale mbira nolene nawioredagola nogo dongi gabuame tomo nagane aleru hai bima ibagadagua ti waneiginirunaga taya bima ibaga bialu holebira. \v 6 Tigua mendeali dalu ngagoha pialu tomo ko yu wahene ngaru ilu mogo bima piaga ka. Agali ko biaganaga pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* mabuha lini bogabi dedago agali biabe biahaga karume do yalu piai heagola yagibano uruni ti nde mani íbu aribia howa ko maru yu wahaga bini dedaru do naga. \v 7 Mbiraga tinaga tingini yi ho paluene mbirale mbira nawidagola bame dagareho paliaga. \v 8 Ti dindi hari ngagoha pu karia iba dalu ibiragome ti damiaga. Ani biragola tinaga anda mbira naheore bame howa ti hari uruniha egeanda kagoha pialu dalu tu biraga. \p \v 9 Agali ko biaga urunime wali dalo bedagoha pialu tinaga waneigini karu gililo yalu puwa tinaga garabaya biabe ale biaga helo haru piaga. Ani bialu wali agali yagibano karuhondo dano helo muwa ogoninaga waneiginiru mani dano hangaragola miadai bule dano ka lalu manda biaabo helonaga manane waneigini ogoni minu yalu piaga. \v 10 Anigo yagibano uruni ti aga bulene nawiore darabi mbira biraga. Ani biruwa mendeali mabu ngagoha widi gandulo ngago mo mogo bulene biabe hangu bialu howa tini tomo nolene mbira nangiragola garibi timbuniore lo haga. \v 11 Tigua ira olibe bu karu dombeneha howa olibe lini dambialu ibane weli helo wabiaga. Ani bialu marume gerebi lini dedago dalu \w waini\w* iba wabule ege to̱le̱ni uli guabini ngagoha do ngelowa pingidelo geme hengedalu haga. Ainde ti ira lini uruni ibane mbira nole ndo biabe hangu bame bialu howa tinaga dendepe lebola ho haga. \v 12 Tanoha agali ko biaga urunime wali agali mo ko hene hearubi homo wiarunagabi tigua dugu bialu ti biamogo bia lalu Ngode Datagaliwabe olalu ka. Ani olaragola ibugua tinaga genda wu hayadaruni mitangi nabi tinaga bi hale nahaga ka. \p \v 13 Ngode Datagaliwabehanda mana hameledago marume bulene hame nalaga. Ti doga halu mana bayale bulene ngago baba waitigi halu bibe manga haga ka. Ti wá holene hariga ngagoria pobe manga howa arumanaga mana ngago hangu bialu haga ka. \v 14 Egerebagiore ni natagira ibidaha agali ko biaga karume yagibano karu bo wahole tagira piaga. Ani bialu mbiraga mbirale ngaru mo page bule taya bialu haga ka. \v 15 Agali one bedaru kayu biaga karume ne lelo howa ne laragola ti abale pialu agali mende one baba kayu yu palue piaga. Tigua ani pialu mendealime i̱ abogodalo manda nabilo tinaga dengui minu kabu bialu piaga. \v 16 Mbiraga pagealime anda ti dalu anda puwa mbirale uruni mo page biaga. Ani bialu horombe tinaga biabe biagadago bulene nakarulapedagola tini andagaha bira do haga ka. \v 17 Agali maru karume mbiraga ibagabu holene gi hagadagua agali ko biaga urunime ti mbiraga ibaga bialu horombe ibaga bulene gi haga ka. Aruma holeneme ti mo turu haga ka. \p \v 18 Agali mana ko biaga karu ti dindini lu naholebira. Iba li abaleore ibalu hilo yalu piai holebira. Tinaga dindi ngago Ngode Datagaliwabehanda ko ha laragola mo ko hai holebira. Ani mo ko hai hene ngagola mbiraoreli hangubi mbira tinaga gerebi mabu ngagoha biabe bule pialu karia nahondolebira.\f + \fr 24.18 \ft Hobane ogoni howa lama pialu 28.28 ogoniha gilibu ngaru agali aiwa latagi henebe tobane wá nale nga. Elibasa ibugua bi halu tebira lenego nga. Ani bialu Bilidada ibuguabi nde bi halu tebira dege lo nga. Anigo ai Hiburu bi áyu yu kamagoha gilibu ngagome Soba ibugua bi halu ki hangu lene lalu gilibu nga. Bilidada ibugua lamaro binigo Be 25 gilibu ngago emene tubagiore nga. Ani bialu Yobonaga bi gilibu ngagohabi nde ibu nenegerume abale layagola galone timbuni biamagahe dege gilibu nga. Ani ngago hondowa agali mandabi bu hearume mitangi bialu Sobanaga minibi wini degego ai mani mo wahene bada lo manda biya. Tigua mitangi bialu bi ogoni 24.18-25 ogoriani Sobanaga bi gilibu nga bada leda. Agali mandabi uruninaga bi ogoni tiga tigabe be bame degebe tobara. Anigo iname Hiburu bi áyu gilibu ngagoria talialu lolene karulape kama. Ai Be 24.18-25 bi ogoriani gilibu ngago Yobohanda leneyagua nde 24.18-20 ngagoria ibu nenege biarunaga mini ogobi ngami ledago ani bialu 24.21-25 ngagoria ibugua tinaga mini wiago ladai bialu bi leda.\f* \v 19 Ni tandagabi dadali harangi dindiguni ngago do iba halu ereba hagadagua dege homeneru dalu ngagoha ko bialu hene homararu ti ogoniha haru pialu pu erebahaga nga. \v 20 Tinaga tingini ngago himiru ngoe bedaru tinaga tomo nolene dendebi taraore mbira nga. Ani bialu agali uruni mbirali abogo ogoria hene nalolebira. Ti ai̱yaore bedagome embedaho waholebira. Ani bialu mana ko tigua bialu haga ngagobi ereba hai holebira. \p \v 21 Anigo i̱na bi ogodagua laro. Agali ko biaga karu tigua wali maru waneigini taba hanabe nahe bedaruhondo mana ko biaga hene. Ani bialu wali dalo agalini homene bedaru dara howa biamogo nabiaga dege hene. \v 22 Anigo Ngode Datagaliwabehanda ibunaga hongome agali mini lene timbuni karu bope halu homelabehe kagoni. Ibugua ko biaga karu ti dindini lu helo nahelaga ka. Ti homolene nga manda biragola ibugua tinaga holene maro bilaga ka. \v 23 Agali ko urunime tini lo mitangi bialu lalu, I̱ha genda naibagago i̱ bayale kogoni, laga ka. Ti ani mitangi bu karia Ngode Datagaliwabehanda horo bibahendengi agali urunime mana bialu karuni handayaho haabo haga ka. \v 24 Ti dindini tigimandi hangu tininaga mini yaraga ho kaore balawaya dedaru abale gaulalu dogolo ibira hagadagua dege ti homalu ereba haga ka. Widi lini bogabi dedagola agalime irane gandulo wiagagobi ka. \v 25 Ai i̱na bi larogo henene ndoyagua nde i̱ ke̱ howa laregoni lalu aiwa lolebirabe. I̱naga ne harigaha howa bi larogoni bame bi dege larego lalu aiwa mo walia holebirabe, lalu Yobohanda lene. \c 25 \s1 Ngode Datagaliwabe deni wali agali nagalone kama lenego ogo \p \v 1 Yobohanda bi lai heagola Suha dindi howa ibini Bilidada ibugua ladai bialu lalu, \v 2 Ngode Datagaliwabe ibu hongo timbunihe howa ibugua wali agali handame ho haga ka. Wali agali bibahendeme ibu gibiore kago hondowa duru lai haga ka. Anigo ibugua hari daligaha karubi ngarubi bibahende mo palia holene karulo helaga ka. \v 3 Dahuliya andagaha dahuliyali Ngode Datagaliwabenaga biabe biahaga karu daga labe nahe dewaore ka. Ngode Datagaliwabenaga wá holeneme wali agali karia wá hadali nahaga agoha ngabe. \v 4 Ani kago ai ina dindi wali agali bu kamarume inane mo bayale halu Ngode Datagaliwabenaga deni dodo mbira nahe bayale agua holedabe. \v 5-6 Ibugua ege yakundi karunaga wá holene de hondowa emene ko hangu manda biyagua ainde ina wali agali dindinaga himibi ngoebi ale kamago de hondowa ina nagalone kamane hondolebira ndobe, lalu Bilidadahanda lene. \c 26 \s1 Ngode Datagaliwabenaga hongo ina wali agalinaga mini mandaru bolanguahe ka lenego ogo \p \v 1 Yobohanda Bilidadahanda bi layago ladai bialu ogodagua lene. \p \v 2 Í̠ore nde mbirali hongo nahe kago biamogo biaga agaliore mbirago í̠ henedabe. \p \v 3 Ani bialu agali mini mandabi nawi i̱ kogo hondowa í̠na agali mini gigabiwibi manda timbunibibi kegome i̱ biamogo bialu harida. I̱na hale ho berewagola í̠na bi bayale dewaore latagi harigoni ndobe. \p \v 4 Í̠na bi bayale uruni latagi habelonaga aiwa lamogo biyadabe. Í̠na i̱ biamogo birigo ainaga dininime mo walia hayabe. \p \v 5-6 Agali homenerunaga dinini ti humbirini andaga dindi andane iba bedagoha ha do hayaguabi tigua Ngode Datagaliwabenaga deni ha do habe nahe. Ti Ngode Datagaliwabenaga deni dege howa ibugua ti de handaya haragola ti gi halu mogo lowa durulalu haga ka. \p \v 7 Ngode Datagaliwabehanda hari li kago wabuwa mbirale mbira naheha helene ka. Ani bialu ibugua dindi ogonibi dege wabu ngeleda. Dindi ogo ibuni wulenedagoria ngelowa minu yaniaho haga mbira naheore ibuni winigoria wiaabo heleda. \p \v 8 Ani bialu Ngode Datagaliwabehanda hari daliga beraliba kagoha iba payadaga ho berelaga ka. Iba ogoni gendabiore bedagoyu ibame hari beraliba kago budalu pugulope nahaga. \p \v 9 Ainde ibugua ibunaga handame ho hagane dagia ngago hari beralibame mo ge haga nga. \p \v 10 Ani bialu iba solowara bedago biruleneore ngagoria berelo tubari winigoria birimida dai bileda. Iba bira maro biledagoha mbiraga horombela ngola hagane tubari ogoni nga. \p \v 11 Ainde Ngode Datagaliwabe ibugua keba harangi hari daliga li kago mogo timbuni lowa duru lalu haga. \v 12 Bamba puya timbuni dama mbira mini Lahaba wiago ibugua Ngode Datagaliwabehondo mine hene. Ani biyagola Ngode Datagaliwabe ibuninaga hongo timbuni heagomebi mini gigabi wiagomebi Lahabanaga hongo heago bope halu iba solowara timbuni bereagobi ema nabi hendore berelo berelene. \p \v 13 Ngode Datagaliwabehanda ibunaga buhe̱ loleneme hari beraliba timbuni heago pulo wahai halu hariha lone wá helene. Ani bialu Ngode Datagaliwabe ibuninaga gime puya dama ogoni ibida pialu hearia balu homelene.\f + \fr 26.13 \ft Yobo 9.12-13 de handabe\f* \v 14 Mbirale emene uruni Ngode Datagaliwabe ibugua binidaru iname manda bialu miniha mo pehalu beremagome Ngode Datagaliwabe ibuninaga hongo timbuni ngago emene mbirahayagi manda bu kamagoni. Anigome inanaga manda ngamago bolangua ho nga. Ani ngago ainde ibugua ibunaga hongo ngago bibahende inahondo mo pani hai hayagua nde iname bi emeneorebi mbira labe nahe wulebira, lalu Yobohanda lene. \c 27 \s1 Yobohanda ibu ko nabiore lalu bi hongo howa latagi henego ogo \p \v 1 Yobohanda bi laabo halu lalu, \v 2 Ngode Datagaliwabe ibugua i̱hondo mana tiga nabi wiago biyagola áyu i̱ mo ko henego kogoni ndobe. Ibugua i̱naga bi baya hangu hale howa ko birida nabida lalubi mo tale nabiyagola i̱naga miniha genda timbuni ho kogoni. Anigo Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore howa ibu haluhe kagonaga minini howa heneneore larogo. \v 3 Horo bibahendengi ibugua i̱ homa nabi buhe̱ lolene ngiaabo haragome \v 4 i̱na bi kobi i̱naga ne harigaha howa ke̱ holenebi mbira nalole kogoni. \p \v 5-6 Anigo i̱na bi larogo hale hadaba. Áyu tígua i̱hondo bi larimigo damene heneneore larimida lalu nalolebero. I̱ ai̱yahanda taba hanayangi howa hama ibinigo áyu kogoni howa i̱ha ko mbira nawi i̱naga bu miniha Ngode Datagaliwabenaga deni ko mbira nabi bayale henego kodalo manda bido. I̱na bi mbiraore ogoni dege laabo halu howa homalu waholebero.\x + \xo 27.5-6 \xt Yob 2.9, 13.15\x* \p \v 7 Agali maru i̱la waitigi halu karu nde Ngode Datagaliwabehanda pani mialu bo wahelo hameledo. Mana tigabi nabiaga karu pani mialu bagadagua dege mege biaga urunibi pani mialu belo hameledo. \v 8 Maru nde Ngode Datagaliwabehondo mini mbiraore nawi howa ibu talima napiaga karu ti dindi ogoriani holene ngago Ngode Datagaliwabehanda biba helarangi tinaga mini dunubia holene agua wulebirabe. \v 9 Tiha genda mbira anda ibirangi tigua ibuhondo biamogo bia lalu olaragola ibugua tinaga bi larago hale holobadabe. Hale naholebiraore ndobe. \v 10 Agali uruni ale kagome Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagoha turu holene handa walia holebirabe. Ibugua Ngode Datagaliwabehondo bi lalu holebirabe. Naholebira ndobe. \p \v 11 Tígua Ngode Datagaliwabenaga hongo timbuniore kago manda bilimulo i̱na tí lawai holiya hale hadaba. Ibugua mbira bule manda mandabu ngago damene languliya hale hadaba. \v 12 Anigo Ngode Datagaliwabenaga mana ngago tíni handarimi. Ani handarimigo hondowa lone aginaga bi lako halu kamibe. \p \v 13 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibunime agali ko biaga karubi mendeali kago bo wahaga karubi tihondo genda tandagabi tara tara nelo mule manda manda bu ngeledago uru. \v 14 Agali ko uruni ti waneigini dewaore heaguabi tinaga waitigirume ibalu bo wahai holebira. Ani bialu ti waneiginiru tomo nolene ndia holebira. \v 15 Agali maru yu wahene karu mani ti warago timbuni baragome homolebira. Ani homaragola ti onerume dara howa dugu bialu birulene henge nawulebira. \v 16 Agali ko uruni tigua muni silibaru dewa daga labe nahe tini andagaha mo wua howa agaru mo wua ha dege buwa tini andagaha timbuni dewaore wiaga. Ani wialu mbirale uruni tinaga miniha nagalone ale ngama lo mitangi bu holebira. \v 17 Ani wua holebirago mani howa agali mini tigabi karume aga uruni karulo halu agali maru tigatiga biaga karume muni silibaru mo yuwa tini talebu tahaga bulebira. \v 18 Agali ko biaga karume anda bia bulebirago anda ogoni hongohe lu haabo naholebira. Anda ogoni gamuni anda abale budahole biradagua bialu mabuha andira nemanda bidago gialahole biralidagua bulebira. \v 19 Mbiraga tini palue howa tinaga mbirale wiyaruni bayale ngelalu paluebira. Ai egerebagi heyuwa handalu karia tinaga mbirale wiyaruni nawidane hondowa mogo lolebira. \p \v 20 Iba li timbuni ibalu dindi anda bibahende namulai hagadagua mo ko holene tara tara ko biaga karuha ibai holebira. Mbiragangi mo ko holene urunime ti puyabu hongoheme pulo waharadagua biragola tini dindi anda ngagoria naholebira. \v 21 Ni tagira ibiragohayagi howa puyabu hongo howa ibalu ti bibahendeore puloyu piaiore holebira. \v 22 Puyabu hongohe ogonime ti mo ko howaore baragola tigua puyabu hongohe ogoni ibalu pelo ti ibida pole manda bulebira. \v 23 Anigo tigua puyabunaga hongo ngago he̱labagi habe naheore holebira. Puyabume ti hondo oba halu mbelebagabu yu pu waholebira, lene.\f + \fr 27.23 \ft Bi hobane ogoniha howa lo ngago Yobo ibu nenege tebirali biarume abale layaru ale dege lo nga. Ani ngago hondowa agali mandabi bu hearume bi ogoni Yobohanda lene ndo agali ibu nenege tebirali biaru mbiragome lenego gilibu nga lo manda biya.\f* \c 28 \s1 Manda bulenebi mini gigabi wulenebi agiha ngaria taya bibehebe lenego ogo \p \v 1 Agalime dindiha uli timbuniore tombama anda puwa ngolo silibaru duguaga. Ani bialu tigua ira timbuni delowa ngolo silibaru ira ogoriani delalu dodo para karu do taulo waharagola ngolo siliba uruni baya ngiringarale wiaga. \v 2 Ani bialu tigua ege to̱le̱ aeane taya bulebi nde dindiha uli timbuni tombama anda piaga. Ani bialu tigua ege to̱le̱ goba palego irani delaragola goba ibuni tagira ibaga. \v 3 Tigua uli unuraore ege to̱le̱ tara tara dindihaore padago mule tombama anda piaga. Tigua hale lamu yalu pialu uli ogoniha wá haragola ege to̱le̱ panigi ngaria dugu yu tagira ibaga. \v 4 Tigua uli uruni kaundiaoreha wali agalime napiaga ngagoria tombaga. Ti hangume howa uli ogoni tombaga. Tini pume hende howa daliape halu biabe ogoni biaga ka. \v 5 Agali marume nde dindini tomoru hangalu haga. Anigo maru dindi ogoni uliha biabe bialu ege to̱le̱ ngago bo polobaga bialu dindi ngago mo beregeda beregeda buwa dindi andaneha irame do taulobagabu ngelaga. \v 6 Agalime ege to̱le̱ mindibi hari mindini handalehe baya taraore mbira mini sabaea laga ngago dindiha ege to̱le̱ ngagoha padaria duguaga. Ani bialu ngolobi dindiha dege duguaga nga. \v 7 Ega nenebi bodo hariawe bedarumebi gundu uli dindiha tombama anda penedago nahende beda. \v 8 Budi gabua laiono karubi nogo biango gabua tara tara bu karubi ti bibahende gundu uli uruniha anda napene haga bida. \p \v 9 Agalime dindi hongohe ege pale ngagoha tombalu hari tene ngaru bo haealabaga biai haga. \v 10 Ani bialu ege to̱le ngagoha uli tombama anda piaga. Tigua tombama anda pialu howa ege to̱le̱ bayale tara tara padaria handa walia hole bayuwa handaga. Ege to̱le̱ uruni muni timbunime miagaru wiaga. \v 11 Agali biabe biaga karume uli tombalu karia iba tagira ibiyagua iba uli ogoniha biru to̱lolilono payapai haga. Ani bialu mbirale bayale tara dindiha wia do hene ngago mo yalu tagira ibaga. \p \v 12 Anigo ainde iname mini gigabi wulene manda bulenela agoha ngaria mo mali̱yabe. Mini gigabi wulenebi manda bulenebi mulene dindi mbira agoha ngabe. \v 13 Mini gigabi wulenebi manda bulenebi galone taraore mbira muni tara alebi bolangua hai hene dunini taraore mbira nga. Anigo wali agalime ogoni manda nabi ka. Ani bialu mini gigabi wulenebi manda bulenebi dindini wali agali kagoria nawi. \v 14 Solowara bedagola dindi iba andaneha ngago libugua ogodagua lara. Mini gigabi wulene manda bulenela dindi ogohayagi nawi lara. \v 15 Iname ngolo siliba dewame yolo bule manda nabi wahama. Iname mini gigabi wulene manda timbuni bulenela munime yolo bibe naheore ndobe. \v 16 Ainde heneneore larogo iname ngolo baya taraore dindi mini Obia ngagoha howa duguini ngagome yolo bulene wiaguabi iname mini gigabi wulene manda timbuni bulenela yolo bibe naheore. \v 17 Iname mini gigabi wulene manda timbuni bulenela mule lowa ege to̱le̱ baya burugule tara ngarumebi ngolo bayaleme wabini yári tara tarabi ngaru yolo birimayaguabi urunime yolo bibe naheore daraba. \v 18 Mini gigabi wulene manda timbuni bulenela yolo bulene mbirale iba solowaraha wini yári baya taraore ngarumebi ege to̱le̱ peleore iba wa̱i̱ ale ngarumebi yolo bibe naheore nga. Wali agalime halepangeha paliaga mbira mini \w pealo\w* ogoni muni dewaoreme miaga. Anigo pealo yolo biaga ngadagua mini gigabi wulenebi manda timbuni bulenebi yolo mibe naheore. \v 19 Ainde ege to̱le̱ ambuabi mini tobasa Sudana dindiha howa dugu yaga ngagobi ngolo irani delene baya taraore yolo miaga ngagobi ogonilabomebi mini gigabi wulene manda timbuni bulenela ngago yolo bibe nahe dege nga. \p \v 20 Ai iname mini gigabi wulene manda timbuni bulenela agiha taya bulene wiaruabe. Mini gigabi wulene manda timbuni bulenela dalu mbira agoha ngabe. \v 21 Mini gigabi wulene manda timbuni bulenela libuni daluha bira do kagola wali agalimebi mbirale ema bialu piaga maru biru ngarumebi ogonilabo nahondolebiraore. Ega hari daligaha yagaloyu ibagabu hagago urunimebi nole handabe nahe dege nga. \v 22 Homene dindi humbirini andaga ngagome ogodagua leda. I̱nabi nde mini gigabi wulene manda timbuni bulenela mini emene hale ha harugo ainde i̱na deme handa nabi ko, leda. \p \v 23 Ainde hale haramine. Ngode Datagaliwabe ibuni hangume mini gigabi wulene manda timbuni bulenela libu daluha kago de hendeda. Ani bialu hariga ogoniha polene ngago manda bida. \v 24 Irane ibugua dindi bibahendeha de handai halu hari daliganaga andaneha ngarubi bibahende manda biai ka. \v 25 Bambaore howa Ngode Datagaliwabehanda magi manda bialu puyabunaga hongo mo tale buwa ibu karulape ngelene. Iba bedarubi magi manda buwa mo tale bialu iba solowara timbuni ngagoha birulene karulape ngadagua biradaba lene. \v 26 Ani bialu Ngode Datagaliwabehanda iba dalu ibunaga mana mialu hari beralibabi hari dababi hari kulubi uruni ti hariga polene ngagobi mo mialu bini. \v 27 Ngode Datagaliwabehanda mbirale uruni bialu henedangi ibugua mini gigabi wulene manda timbuni bulenela ngola hene. Ngola halu ibugua minibi mana wiagobi mo tale bini. Ani bialu mini gigabi wulene manda bulenela hongohe wiaabo helalu ibugua karulape lalu bini. \v 28 Ainde Ngode Datagaliwabehanda i̱na dindi wali agali bu hemaruhondo langialu lalu, Mbirali ibu Anduane Homogo i̱ni andaneha howa ko bulene ngaruhondo erembira mialu haga kagome ibu mini gigabi wialu manda timbunibi ka, lalu Yobohanda lene.\x + \xo 28.28 \xt Iba 111.10, Min 1.7, 9.10\x* \c 29 \s1 Yobo ibuni abale bayale henego mitangibu dai binigo ogo \p \v 1 Yobohanda bi la dege bialu lalu, \v 2 Ainde i̱ abale bayale henegobi haruyagua nde karulapeda. Abale hewangi Ngode Datagaliwabehanda i̱ baya hanguore handayaho hene. \v 3 Ibugua i̱ bayale wá kagoria ibagabu holiya aruma wiagoha wá holene hale lamu ibuni heagoria ibagabu haru. \v 4 Ainde i̱ daliahe howa hongohe abale henegobiore hoa lo manda bido. Ngode Datagaliwabe ibuni i̱naga nenegeore howa ibugua i̱ one waneiginiru i̱ andagaha mbirale wiarubi baya hangu handayaho haya. \v 5 Horo uruningi dege Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibu i̱la haabo heagola i̱naga waneiginirubi i̱ni heba mandagi haabo harima. \v 6 Ani howa i̱naga nogo bulumaga memerunaga andu ibaneru hambigi bialu haru. Ani bialu olibe lininaga weli i̱na be timbuni ege to̱le̱me wabu wiwagoha hambu to̱lo wigi biru. \p \v 7 Horo uruningi i̱ tanonaga \w agali\w* ala hene miniwi mbira howa tanonaga pabe panga haraba kawareni wali agali ngoai haga hama timbuni wiagoria tagira puwa agali ala hene miniwi maru wali agalinaga godi larago hale hole berearu baba mandagi biraruli. \v 8 Ainde i̱ harigani porogola igiri daliahe hearume i̱ ala bolangua holiya henge ngialu ti habagi haga biaga. Agali wahe ale berearume i̱naga mini yaraga howa i̱ anda eberogola ti heyalu i̱ biruliya henge ngiaga hene. \v 9 Wali agalinaga agali haguane karume i̱na bi larogo hale hole ti bi nale birama piaga. \v 10 Agali timbuni bu hearumebi bi nale dege biraga hene. \p \v 11 Wali agalime i̱na bi larogo hale howa tigua i̱naga mini yaraga haga. Tigua mbirale i̱na mana bayale berogo damene hondowa ti turu hai haga hene. \v 12 Ani biradago yagibano bu hearume ti biamogo bia lalu heago i̱na hale howa biamogo biruli. Waneigini ti ai̱ya aba homene hearu ti biamogo bulene mbira nahe burupale bu hearu i̱na ti dara howa biamogo biruli. \v 13 Ani bialu wali agali ti mo ko holene kaware wiagola i̱na ti biamogo birugola ti turu howa Ngode Datagaliwabehondo ka̱i̱ lalu i̱ mo bayale habe lalu bi la haga biaga. Wali dalo berearu i̱na biamogo bigi birugola ti turu halu tinaga bu miniha dungulo biraga. \v 14 Horo bibahendengi i̱na mana bayale tigabi ngaru hangu bialu haabo hewagola mana bayale tigabi uruni i̱ni tingini yári ale karulo haru. \v 15 I̱ maru de kohe hearunaga de hendelo de ale halu ge kohe ibaga bialu napiaga hearunaga ge ale i̱ haru. \v 16 I̱ yagibano hearunaga aba ale howa i̱na ti baya hangu handayaho haru. Agali maru i̱ manda nabi de nahendeneru godini haru ibugu biyagola i̱na biamogo bialu tinaga bi la haru. \v 17 I̱na agali ko biaga hearunaga hongo bope halu burupale darabi bu hearu agali uruni giha hearia mo wialu pelaga biru. \p \v 18 I̱na mandabu handalu hewaria ainde i̱ dindi ogoria lu howa ho dagua halu i̱ni andagani miniha mo palia holene karulo biruwa homa hangu maliaho biruloboda manda bu haru. \v 19 Ira hongoheme pini dindiha pialu iba dindi andaneha bedago mialu mbiraga pibiya ibira haragome yuni iba mialu biragola ira hongohe kaligobi i̱ holeberobe tobaho haru. \v 20 Wali agali bibahendeme i̱ mitangi bialu agali mini leneore lalu haga heneya. I̱naga hongo karulape kogonaga turu halu biabe hongohe ngaru biaabo halu holeberobe toba haru. \p \v 21 I̱na maru hearu mana bayale ogobi bulene nga lalu lamigi birugola tigua bi nale baya hangu haleho biraga biya. \v 22 Iba dalu ibalu dindiha anda poralidagua i̱na bi laga birugo wali agali tiha anda pugu biya. I̱na bi lai harugola bi laru aria latago holene mbira tigua nayi degeya. \v 23 Ani howa tigua i̱naga bi larugo baya hangu haleho bira dege biya. Tigua iba dalu naibi gaea biaho winigo ai iba dalu pigane ibiragola turu hagadagua i̱na bi laga birugo hale howa turu timbuni haga biya. \v 24 Agali damene hearu tihondo hambi-o hondo habe laga birugola agali timbuni mbirame ti mo bila hayabe toba howa mogolo handaga biya. Ani bialu i̱naga wanakui wálo mialu ti baba bi lalu oba tabirini halu birugome i̱na tinaga miniha mo hongo haga biru. \v 25 I̱ tinaga agali haguane haradagua howa i̱na ti bayale helonaga tinaga mini haru helo mo tiga bialu haruli. Kinime ibunaga ami agaliru baba hagadagua i̱na ti baba haabo haruli. Mbirali homaragola dara dege howa dugu bialu bedaria miniha mo hongo hole bi lagadagua i̱na ti baba bi ani laruli, lalu Yobohanda lene. \c 30 \s1 Yobo ibuha genda tagira ibiragonaga bi lenego ogo \p \v 1 Yobohanda laabo halu lalu, Ainde áyu agali yagibano waneigini bu karume ibalu i̱ mege bialu hondo oba haga bira. Ti aba nde wali agali bu hearunaga deni ko yagibano howa tigua mbirale bayale mbira bibe nahe hene. Ani heagola i̱naga biangome nogo sibi haru heago biamogo bibe nahe kago manda buwa ti nogo haru hole pudaba nalaruli. \v 2 I̱na handalu koria ti biabe bulene hongo nahedane hondowa i̱naga biabe bia hole ibidaba nalaruli. \v 3 Agali uruni ti tomo nolene nawi howa obiore halu tinaga tiniha tomo noa haabo ho haga hene. Ani howa ti dindi ko wali agali nahaga iba dalu naibaga ngagoha ibida pialu ogoniha tomo nolene ko nanabehe ngaru ilu yuwa naga hene. \v 4 Ani bialu mbirale ko kaubi anda ho karunaga yuni pinibi bu naga hene. \v 5 Ani nalu haga henego ai andaga wali agali bu kagoria dai biragola wali agali bu karume pageali bo taliradagua bialu talu pelaga hene. \v 6 Anidagua bira handala ti ibida pialu dindi hau̱ ngaruhabi egeanda karuhabi ho palia edede bima ibaga bu haga hene. \v 7 Tigua dindi ko wali agali nahaga ngagoha ira yuni tilatilabi bu karu teneha ibagabu howa nogo dongime korana lagadagua lama ibaga bialu haga ka. Ani bialu tini ira karu andaneha gumba biru ngoai haga ka. \v 8 Wali agali andagaha bu hearume ti bo taliya handala ibida pu henego ai ti ko yagibano mini nawiore bu ka. \p \v 9 Ani biaga biarume i̱ mege buwa iba ganame i̱ guralu ka. Tigua i̱ ko habane nabulene mbira o bedagonida lo manda buwa i̱naga mini lalu i̱ mo ko haga bialu ka. \v 10 Tigua i̱ koore mbirada lo manda bialu i̱ de hondolene mangaho ka. Ani bialu tigua i̱ bedogoria kaware nahe kaundia ka. Ani howa tigua kaware ibiyagua nde i̱naga denguiha hamiaga toloba hole ibaga ka. \v 11 Ngode Datagaliwabehanda i̱ bope halu i̱naga hongo bibahende ereba hai helaya. Anidagua biyagola tigua i̱ mege bialu gi nahe howa i̱hondo ko dewa bialu ka. \v 12 Agali ko ngubi urunime i̱hondo mogo nale howa dege bialu ka. Tigua i̱ bedoria ibalu i̱la gungu bialu i̱ bo talialu ka. Ani buwa tigua i̱ bo waholenaga mbirale tara tara bialu ka. \v 13 Tigua i̱ polene hariga ngaru hapai haga bidagola i̱ ibida pobe nahe ko. I̱ mo ko hene koore bedogo ainde mo koorene ko hole bialu ka. Tini hongo nahe kane hendedogoyu ainde tigua hongohe tingi howa i̱ mo ko halu kagoni ndobe. \v 14 Ami agali dewaoreme tanoha wai pabe kago bo giala anda halu wai bule gerai lalu pugu pugu biagadagua tigua ibalu i̱ baba wai bialu ka. Iba solowara bedago ibalu iba angeni puduhole biagadagua tigua ibalu i̱ baba wai bialu ka. \v 15 Mbirale ko tara tara wiaru i̱ha ibalu i̱ mo gibia halu ka. Puyabume ira yuni yu piagadagua i̱ mini timbuni lene hewago ereba hayagonida. Hari beraliba kago piai halu hari mindini hangu haralidagua i̱naga mbirale wiwaru damene bibahende ereba hai hayagoni ndobe. \p \v 16 Homolene kaware ngagola i̱naga tinginiha tandaga dege handalu biraabo kogonida. \v 17 Mbiraga i̱naga tingini bibahende tandaga biai halu timume baradagua biaga. Ani bialu tandaga ogoni biaho wia dege bialu ereba nahaga. \v 18 Ngode Datagaliwabehanda ibunaga hongo gibiorehe kagome i̱naga tingini mo tara ale ho ngeledagonida. Agani yuwa ma mini ndibu lagadagua i̱ hongo howa minu garabayabu ngeledagoni ndobe.\f + \fr 30.18 \ft Mendedagua lo beregedolene ogo. Tandaga ogoni timbuniore bidagome i̱ pendegelo yu ibaga bilaragola i̱ninaga agame pauladai buwa i̱ninaga ma hongo howa bobia ka lolene manda biya.\f* \v 19 Ngode Datagaliwabehanda dindi waru wiagoha i̱ minu bape hayagola ai áyu i̱na galoneore mbira be abalu alebi dindi himu alebi bedogonida. \p \v 20 Ngode Datagaliwabe-o í̠naga deni heyu howa i̱ biamogo bia lalu kogoyu de handa hondowa i̱naga bi í̠hondo larogo hale nahaga kegonida. \v 21 Í̠na i̱ dara emeneorebi nahaga kegonida. Í̠naga hongo ngegome i̱ mo ko holenego dege mandabu kegoni ndobe. \v 22 I̱ dabiabi ira yuni ale daliga baraga haregola i̱ puyabume yalu pobehe bedogoni ndobe. Puyabume i̱ yu pu waholebira. \v 23 Í̠na i̱ mo homa halu i̱ dindi mbira wali agali bibahendenaga tu wia homanda mandabu wirigoha hama pu lolebereda lo manda bido. \v 24 Mbiralime ibu mo ko holene kaware ngagola ibu biamogo bia lalu dugu bialu kagola ainde mendealime ibalu agali ogoni mo ko halu minu bolene karulapebe. Ani bulene nakarulapeore ndobe. \p \v 25 Bamba nde agali genda yu hearu i̱na ti dara haga biruli. Maru mbirale nawi tubagiho karu dara timbuni haruli. \v 26 I̱ bayale haabo holeberobe tobaho hewaria ainde mo ko holene i̱ha abale anda ibidagonida. I̱ wá holeneha dege holeberobe toba ho hewaria ainde aruma holeneme ibalu i̱ budambi haragonida. \v 27 I̱naga miniha genda yu bedogome horo bibahendengi i̱ha genda tandagala ibalu haabo ka. \v 28 I̱ hako kogola i̱naga dengui mo beregedalu mindibiore tara kagoni ndobe. Nime dalu ndo bame warago bedagome bida. Wali agali bu karu ti dege dombeneha howa i̱ biamogo bidaba lalu hale halu kogola tigua i̱ biamogo nabi kagoni. \v 29 I̱ tandaga timbuni nalu howa i̱na dugu biango dudume dua laradagua bialu ega yarime kua laradagua bialu kogoni. \v 30 I̱naga tingini mindi bialu yogo biragola i̱naga dongone o lagalopaya bialu kogonida. Ani bialu warago ogonime i̱naga tingini mo poboyogo bia ka. \v 31 Bamba nde i̱ bayale hewangi i̱na ngida balubi tabaga balubi pilipe lalubi turu holenenaga iba ganaru lalu haruli. Anigo ainde mbirale ngida balu pilipe lalu biaruane hale haruligo ai áyu homene dara holenenaga lo aribia hole íbu ngagonida, lalu Yobohanda lene. \c 31 \s1 Yobohanda ko mbira nabiore kogoni lenego ogo \p \v 1 Yobohanda bi laho wialu lalu, I̱na wandari bedaru dimagoli howa handayaho wiaabo nahole lalu bi hongohe lo winigo nga. \v 2 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagonime ina wali agali bibahende ta nabi kamarume birimagonaga inahondo ibunime inaha bua birago ale biai hagabe. \v 3 Ibugua wali agali ko biaga karu genda yu helo mo miaga ndobe. Ani biragola genda ogoni ibugua wali agali uruni mana bialu bo hilo wahaga. \v 4 Anigo ai Ngode Datagaliwabe ibugua i̱na bialu hagago bibahende handai halu harigani porogobi manda biai halu de handai ka.\x + \xo 31.4 \xt 2 Bit 16.9, Yob 36.7, Min 5.21\x* \p \v 5 I̱na wali agalihondo ke̱ howa mbiraligo mbira mo hondo nahe kogoni. \v 6 Ngode Datagaliwabehanda i̱na biagaru baya hangu manda biai ho heagua nde i̱na ko lehe bini mbira handa walia naholebira. \v 7 Anigo i̱na hariga tigabi ngaru wahalu de ibu ko ngaru hendedagoha pupe halu haruyaguabi Ngode Datagaliwabenaga deni i̱ dodohe hewane handayagua nde \v 8 Ngode Datagaliwabe ibugua kayualime tomo i̱ mabuha ngaru bu hanalu mabu dugua hai helelo. \v 9 Ai i̱ nenegeali mbira ibu one i̱na dimagoli howa agalidago ibuni tagira poragola wali bedago kayu bule mayu haruyagua nde \v 10 i̱ one bedago ibu agali wali agalinidagonaga garabaya biabe ale biahaga biruwa balawa wabule widi lini dambia halu berelobi agali maru karu haru palia ariri bilobi. \v 11 Ani bialu i̱na agali mbira ibu one bedagoha mana ko biruyagua nde i̱ni godini haru pialu mana timbuniore ngagoria pu helolebira. \v 12 Mana ko uruni ira hungu ale howa wali agali daga. I̱na nde ko uruni ale mbira biruyagua i̱ra hungu ogome i̱nibi i̱naga mbirale wirudarubi bibahende do gindulo wahara handala i̱ni nde homalu homenenaga dindiha pu helolene nga. \p \v 13 Abale wali agali i̱naga biabe bia hagarume i̱hondo mbirale mbiranaga bi mbira leagola i̱na tinaga bi hale nahene wiagua \v 14 nde Ngode Datagaliwabehanda i̱na ko ogoni birudagonaga manani dabole ibirangi i̱na agua ladai buliyadabe. \v 15 Ngode Datagaliwabehanda i̱ ai̱yanaga tombeha howa i̱ wabialu wali agali urunibi nde ti ai̱yanaga tombeha howa wabini. Ngode Datagaliwabe mbiraore ogoni ibu hangume ina bibahende wabinigo ai ina bibahende mbiraligo bolangua nahe ogobi dege dege kamagoni. \p \v 16 Wali agali yagibano burupale hearuni ti i̱na biamogo buwa miaabo halu haruli. Wali mbira ibu agalini homene dalo bereagua i̱na ogoni ibu bame berelo wanahe biamogo biruli. \v 17 I̱naga tomoru i̱ni hangu nole lowa habua buwa wia nabi waneigini aba ai̱ya homalu hono wahene karubi talebu mialu naruli. \v 18 Bambaore i̱ igiri emeneni howa waneigini aba ai̱ya homalu howa hono wahene karu wali dalo bedarubi bibahende biamogo bialu haabo haruli. \v 19 Ai agali mbira ibu aga nabi howa dagare halu duru lama pialu hearia i̱na dagarenaga aga nami pelaruyabe. \v 20 Napele howa i̱ninaga nogo sibi herunaga irinime wabini dagarenaga aga winiru miruligo agua. Aga mirugome ibunaga tingini dambi halu poboyogo biragola i̱nihondo turu halu ka̱i̱ lama piaga. \v 21 Ainde bi laruruni agali haguane karume henene lagane lelonaga ani biaga tingi halu ke̱ halu waneigini aba ai̱ya homene karunaga mbirale ngaru mo page biruyagua nde \v 22 Ngode Datagaliwabehanda i̱ni pani ngialu i̱ninaga gi kirabali payaneha dogo mialu ibira helolene nga. Ani biruyagua nde i̱naga gi kirabali ani dogo wahelo waha. \v 23 I̱na Ngode Datagaliwabenaga hongo timbuni gibiore ngagome wali agali mana ko bialu karuni tiha ko genda tandaga bulene ngarume ti mana bialu yu helaga ka. Ani biagagonaga i̱na gi timbuniore howa mana tigabi wiaru hangu bialu haruli. \p \v 24-25 I̱na biabe hongo howa bialu munibi mbirale bibahende wiaru dewaore mo wirugo. Ai dewa uruni yu haruda lowa mine naharuli. I̱naga ngolo muni mbirale bibahende urunimebi i̱ni bayale holiyanaga bulubadalo manda nabi haruli. \v 26-27 Nime wá bayale halu egemebi wá hadege biagola i̱na turu halu libunaga mini yaraga howa gamu gamu nabiruli. Libunaga mini yaraga halu ni egela kaundia kagoda lowa ibu nu̱nu̱ laradagua i̱naga gibi heba nu̱nu̱ nalaruliore. \v 28 Ai urunidagua bialu howa ke̱ haruyagua Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago erembira mirudago. Anidagua birudagonaga i̱ni godini haru pialu mana bulene nga. \p \v 29 I̱naga waitigi heneru pani nalu mo ko haga biragola i̱na urunidagua biragonaga miniha haruore biyadalo manda nabiruli. \v 30 I̱na nde waitigi bu karuni ti mo ko halu bo wahabe lalu Ngode Datagaliwabehondo bi heba nalaruli. Horo mbiru i̱na ani bini wiagua ogoni kaguaore bu kogoni. \v 31 I̱naga agali biabe biagarume lalu, Agali ibiraruni tomo ta nabi miai haga ka, lene howa i̱na maru nane napelaruli. \v 32 Agali maru dindi taraha íbu howa agoha paluebe tobaho hearu tagira palelo wanahe i̱ andaga haru paliruli. \v 33-34 Agali marume mana ko ngaru buwa ya doho haga. Ogonidagua i̱nabi nde ko buwa doho haruyagua nde i̱ wali agali baba bi lole tagira ibaga nabi i̱ni andagaha bira do holene karulape. Ani bule birugo irane wali agalime i̱naga ko mo doho harugo handa walia howa mo taga halu mege tara bulebiragonaga i̱ bira do holene karulape. Anigo i̱na ko mbira buwa do naheore kogoni. \p \v 35 Aiore nde agali mbiralime i̱naga bi larogo baya hangu hale mia howa hale helo hameledogoni. I̱na ko mbira nabiore kogo lalu bi ogoni mo hongo halu ogodagua laro. I̱na mana ko ngaru mbira buwa dongeho haruyagua Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagome bi larogo ladai bilo hameledo. Ibugua i̱ manani íbu helaga kago. Ai i̱na ko birugola i̱ pani ngiyaruni uru birigoni lalu walia hole bebani gilibu ngeledale \v 36 i̱na ogoni payani yu halu emboneni kininaga manda karularadagua karulo koleda. \v 37 Ani bialu i̱na Ngode Datagaliwabenaga deni kini igini taga nahe pu hagadagua pu howa i̱na bialu harudaruni latagi hai halu koleda. \p \v 38-39 Ai i̱na mana tigabi ndo mbira bialu agali mbiranaga dindibi tomo hengenerubi bibahende karulowa yolo nabi haruyagua nde anduane ogoni ibu tomo nolene nawi howa i̱hondo keba emene ndo holebira.\fig Tomo balawa wabiaga mini widi ... hengedogoha ani puru datani karu andaho helo, lene.|src="HK 67A.tif" size="1" ref="(31.40)" \fig* \v 40 Ai nde tomo balawa wabiaga mini widibi mende mini balibi mbiraleru hengedogoha ani puru datani karu andaho helo, lalu lene. \p Ani lalu Yobohanda bi lenego ogoria lamaro bidagoni. \c 32 \s1 Elihu ibugua hale halu hearia bi layago ladai bibeheyane hendenego ogo \p \v 1 Yobonaga nenege agali tebirali biaru tigua handalu hearia Yobo ibuha ko mbira nawi ibu tigabi bayaleore ko lalu lo hongo hayagola tigua balalu bi maru lolene nawiyagola ti Yobonaga bi layago ladai nabi hangaho biraabo hene. \v 2 Ani lalu beremigola igiri daliahe mbira ti bi lalu beremigoria biruwa hale ho berene. Igiri ogoni Baragele igini Elihu bereneya. Elihu ibu Lama hameigini howa Busu bamba henegonaga aria hene. Ani biruwa Elihu ibugua Yobohanda ibuha ko mbira nawi tigabi ko lalu Ngode Datagaliwabehanda i̱hondo ko bialu ka layago hale howa keba timbuni hene. \v 3 Ibugua Yobonaga nenege tebirali biaru tigua Yobonaga bi layago ladai nabiyagola keba dege hene. Tigua lalu Yobo ibugua mana ko biyagome ko bini dewa nga lalu beremigo hondowa ibu keba halu bini. \v 4 Elihu ibu agali wahe ala hene tebirali biarume bi lelo hale ho berenego ainde ti lai heagola ibugua Yobohondo bi lamule manda bini. \v 5 Ibugua keba timbuniore henego irane agali tebirali biaru tigua bi layagome Yobohondo bi baya hangu ladai nabiyago hondowa keba hene. Ani hale ho biruwa Baragele igini Busu aguane Elihu ibugua lalu, \p \v 6 I̱ igiri daliahe dege kogola tí nde agali wahe kami. Ani kamigo manda buwa i̱na tíhondo bi lolene taga howa biraabo haru. \v 7 I̱na mandabu handalu hewaria tí mali lu dewaore hene howa tíha mini bayale gigabi wulenebi manda timbunibi wu kamigoyane latagi halimulo biraru. \v 8-9 Anigo ainde mini bayale gigabi wulene agali ala hene kagoha dege ndo wiagada. Ai Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagonaga Dinini inaha ibalu ibugua dege ina mini bayale gigabi wulene ngiaga hayada. Anidagua bidagome ai agali ala hene wahe kago hangume ko bayalela mo tale biaga ndodane hendedo. \v 10 Anidago i̱na nde i̱naga mini ngogo latagi harogo tí hale hadaba. \p \v 11 I̱na tígua bi larimigo baya hangu hale halu mo tale birugoni. Tígua ndelaheore handalu biabe erekuibi bialubi mini bayale gigabiwi manda timbunibi taya bialu Yobo biamogo bule lalu harimigoni. Ani lalu hemigo hondowa i̱na tínaga bi larimigo bayuwa hale haru. \v 12 Ai i̱na handalu hewaria tí bedemiru aria mbirame Yobohanda bi layago ko laya lalu mo walia naharimi. Ani bialu tígua ibunaga bi layago bayuwa ladai nabirimi. \v 13 Anigo tígua mitangi bialu lalu, Ainde Ngode Datagaliwabe ibunime Yobohondo ladai bilo ina waholene karulapeda. Ina agalime ladai bulenego nakarulapedago wahama, loleberemi. \v 14 Yobo ibugua i̱la bi nale howa ibugua tí baba dege bi laya. Anigo ibugua bi ogoni i̱hondo lenedale nde i̱na tígua ladai birimidagua ndo ladai bidole. \p \v 15 Ai Yobo-o de handa. Í̠naga nenege agali o bedarunaga mini emene tubagioreda. Ani bidago hondowa í̠na ti bime bope harigoni. Tigua bi mbira lone labe nahe tinaga ne hariga ndibulo biru wima pedagoni. \v 16 Ai bame bi nale heyu kago handa. I̱na manda bialu koria tigua bi lone lolene nayi ka lo manda bidogo ai i̱na handayaho birulene nakarulapego \v 17 í̠hondo bi maru lolebero. \v 18 I̱na nde bi maru í̠hondo lolene manda bidogo ai i̱naga miniha yu donge holene hame naledo. \v 19 I̱ bi lolene dewaore i̱naga bu miniha yidogo ai miniha yaanda ho bedoria i̱naga tombene nogo dongone beha \w waini\w* iba hambu yidaria waini biru to̱lowa nogo dongone be pambulalu waini iba purogo lagadagua bibehe ko. \v 20 Ainde i̱naga miniha genda nabi yabia bilo bi ogoni latagi holebero. \v 21 I̱na mbiralinaga bi lahowa nalolebero. I̱na mbirali la debodebo bialu bi dendebi nalolebero. \v 22 I̱na bi nagalone ngaru dewa laabo halu mendeali la debodebo bialu bi nalaruli. Mana ogonidagua biruyagua nde Ngode Datagaliwabe i̱ni wabiaga kago ibunime i̱ homoliya bo waholebira, lene. \c 33 \s1 Ngode Datagaliwabehanda agali mo tiga biaga ngago ogodagua lalu Elihuhanda lenego ogo \p \v 1 Elihuhanda laabo halu lalu, Yobo-o hale harene. Áyu i̱naga bi í̠hondo larogo bibahende baya hangu hale hai habelo hameledo. \v 2 I̱na bi yidogo áyu ogoni dege latagi haro. \v 3 I̱na bi latagi harogome í̠ mo walia holebirago ogo. I̱ Ngode Datagaliwabenaga deni agali tigabi howa i̱na mini tigabi bu habaneha wu kogo latagi haruli. \p \v 4 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibunaga Dinini kagome i̱ wabialu ibunaga buhe̱ lolene i̱ha pulaanda hayagome i̱ holene karulo howa ema bialu ibaga bu ko. \v 5 Yobo-o í̠na abale heyalu i̱la lai la nabere. Í̠na ladai bulene karulapeyagua bi i̱na larogo ladai bibe. \v 6 Ngode Datagaliwabenaga deni iya ogobi labolabo kabagoni ndobe. Ibugua i̱ dindime wabialu í̠bi dindime dege wabini kegoni. \v 7 Anidagua binigo manda bialu í̠na i̱ hondowa gi nahabe. I̱na í̠ha genda timbuni mo ya halu mo gi naholebero. \p \v 8 Í̠na bi larigo damene i̱ hale hai harugoni. Í̠na bi hongo howa ogodagua lari. \v 9 I̱na mana ko mbira nabiore howa i̱ Ngode Datagaliwabenaga deni ko mbira nawiore kogoni lari.\x + \xo 33.9 \xt Yob 10.7, 16.17, 27.5-6\x* \v 10 Ani kogola Ngode Datagaliwabe ibugua i̱ waitigi mbira haradagua bialu ko biaga kagohondo genda mo miagadagua i̱ mo ngialu ka lari.\x + \xo 33.10 \xt Yob 13.24, 19.11\x* \v 11 Ibugua i̱naga ge seni pume minu kabu biya. Ani bialu i̱ ibagabu kogoha i̱naga ge ibugua guariama ibaga bialu mayu ka, lalu larigoni.\x + \xo 33.11 \xt Yob 13.27\x* \p \v 12 Ani larigo ai Yobo-o hale harene. Í̠na bi uruni larigo tigabi ndo lari. Ani larigo ai i̱na í̠naga bi lariruni ladai bulebero. Ngode Datagaliwabe ibu duniniore kago ibunaga mandabi hongobi timbuniore wali agalinaga ale ndo bolanguahe ka. \v 13 Í̠na lalu, Iname Ngode Datagaliwabehondo bi laramago ibu hale nahagaya, lariligo irane aginagabe. \v 14 Ngode Datagaliwabe ibugua inahondo bi hariga tara tarani langigi biaga ka. Anigo ibugua bi larago iname yu tiga nabi haramali. \p \v 15 Wali agali mbiraga padaria Ngode Datagaliwabehanda emagaha howabi de gandebaha howabi bi lamiaga.\x + \xo 33.15 \xt Yob 4.13\x* \v 16 Uruniha howa ibugua iname ko birimago mo walia halu ina lawai halubi mini bayale wulene mo walia haga. Ibunaga bi ogoni inanaga bu miniha hongohe haabo helo ani helaga. \v 17 Anidagua biragome mana ko lone nabuluma̱yanaga mo gi haga ka. Ani bialu ina mine naholoma̱yanagabi ani biaga ka. \v 18 Ani bidadago irane iname mine halu kamaria inanaga waitigi bu karume ibalu ina bo waharagola ina homalu humbirini andagaha napoloma̱yanaga anidagua biaga ka. \p \v 19 Marungi nde Ngode Datagaliwabehanda ina wali agali mo tiga bulenaga mana ogobi nga. Mbirali ibuha warago timbuni ibilaragola ibu dagiani paliaho wiaabo halu ibuha palibe nahe halu tingini tandaga timbuni biaabo haga nga. \v 20 Ani wuwa tomo nolene magu timbuni haga ka. Maru bu karume tomo bayaleru dawa yalu ibiragola warago bo wiyago ibu magu halu uruni tomo ndo tara ale handaradagua biragola nanaga. \v 21 Tingini obialu kuni bibahende pani haihe wiaga. \v 22 Agali uruni homolene kaware ngagola ti abale homalu humbirini andagaha hole piaga. \p \v 23 Anigo Ngode Datagaliwabenaga dahuliyali daosini dewaore bu karu aria mbirago ibugua ibalu agali biagome mana bayalego bialu helo bi lamulebira. \v 24 Ani lamuwa ibugua dahuliyali biagome Ngode Datagaliwabehondo agali biago dara halu biamogo bia lowa bi lamialu, Í̠na agali ogoni ibu dai bulene hariga mbira wiaria handa walia harugo ainde agali ogoni humbirini andaga hole napelo dara habe, lolebira. \v 25 Ani laragola agali biago bayale halu abale igiri daliahe haraligobi holebira. \v 26 Agali ogonime Ngode Datagaliwabehondo bi laragola ibunaga bi larago hale halu howa ibu turu howa Ngode Datagaliwabe kagoha kaware holebira. Ani kagola Ngode Datagaliwabehanda ibuha mo ko hene ngago damene bibahende mo tiga biai holebira. \v 27 Anidagua biragola agali ogoni ibugua wali agali maru karuhondo lamialu lalu, I̱na mana ko dewa wiaru bialu haru. Ani bialu hewaria Ngode Datagaliwabehanda i̱ minu bolene winigo ai ibugua i̱ dara halu bo wanahaya. \v 28 Ibugua i̱ haru dai biyagome i̱ humbirini andaga nape homa nabi kogoni ndobe lolebira. \p \v 29 Ngode Datagaliwabehanda wali agalihondo dewa halu ogonidagua bia dai dai bialu ka. \v 30 Ibugua ti biamogo bialu mo wiragola ti homa nabiaga. Homa nabi howa Ngode Datagaliwabehanda wali agalinaga holene miadai biragola ti turuho haga. \p \v 31 Yobo-o ai i̱na í̠hondo bi maru larogo hale hole ema nabi hale ho birabe. \v 32 Ainde í̠na bi lolene maru yu bereyagua i̱ hale holiya latagi habe. Irane wali agali bu karume í̠ha ko mbira nawi bayale ko lalu mo walia habelo hameledo. \v 33 Bi lolene nayi bereyagua nde i̱na bi larogo dege hale hole ema nabi birabe. I̱na mini gigabi howa holene mana langiai holeberogo bayuwa hale habe, lene. \c 34 \s1 Yobohanda Ngode Datagaliwabehondo bi lako henego ogo \p \v 1 Elihuhanda laabo halu lalu, \v 2 Agali manda timbunibi mini gigabiwi kamiru tígua i̱na bi o larogo baya hangu hale hadaba. \v 3 Iname tomo dende bidabe be magu bidabe hondole nahanda ala beremali. Anidagua dege iname bi hale howa kobe bayalebe mo tale beremali. \v 4 Ai iname bi hale harimaru bayale tigabi agodabe hondole mo tale bimi̱ya. \p \v 5 Yobo ibugua ogodagua laga, I̱na biako hene mbira nawiorego ai Ngode Datagaliwabehanda i̱hondo mana tigabi ndo biya.\x + \xo 34.5 \xt Yob 27.2, 31.6\x* \v 6 I̱na kagua mbira nabiore howa ko mbira i̱ha nawiore ko. Anigo Ngode Datagaliwabe ibugua i̱ ke̱ hagane mbira kagoni lo manda buwa i̱ mo ko henego kogoni ndobe. I̱ ibunaga yandareme nogoba haradagua biyagola i̱ dabi halu bayale habe nahe kogoni, lalu ogodagua layagoni. \p \v 7 Mana ko Yobohanda biyadagua bini mende ai kabe. Yobohanda Ngode Datagaliwabehondo mege timbuni biya. \v 8 Ibu mana ko biaga karu baba mandagi haga kagoni. \v 9 Mana uruni biagadago irane ibugua lalu, Iname mana tara tara Ngode Datagaliwabehanda hameledago bialu harimayagua mbirale bayale mbira agile yadai bimi̱yadabe. Ina yadai bulene mbira nawidalo manda bido, laya.\f + \fr 34.9 \ft 21.7-13 ngagoha Yobohanda lalu, Ngode Datagaliwabehanda agali mana ko biaga bu karu helo wahaga ka, lalu gilibu nga. Áyu Elihuhanda bi layago Yobohanda 21.15 howa ledadagua layiya. Anigo Elihuhanda Yobohondo bi laede hayadaruni henene ndo laya. 21.16 ngagoria Yobohanda agali ko uruni baba mini mbiraore nahe berenegonaga bi lo nga.\f* \p \v 10 Yobohanda ani laya lowa Elihu ibugua laabo halu lalu, Agali mini gigabiwi bedemiru tígua bi o larogo hale halimu. Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibugua mana ko nabiaga ka.\x + \xo 34.10 \xt Pig 18.25, Man 32.4, Iba 92.15, Lm 9.14\x* \v 11 Iname mana bialu harimadagua ibugua bayuwa mo tale bialu inaneme bialu harimagobi karulape mo ta haga ka.\x + \xo 34.11 \xt Iba 62.12, Ese 33.20, Md 16.27, 2 Ko 5.10, 1 Pi 1.17\x* \v 12 I̱na heneneore larogo, Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibugua mbirali ko nabiaga kagohondo mo ko halu mana liahe nabiaga ka. \v 13 Ngode Datagaliwabehondo dindi ogo handayaho habe lalu biabe ogoni bilonaga hongo mo miyadago aiwabe. \v 14-15 Ngode Datagaliwabehanda holenenaga buhe̱ lolene ngiyago ibuni mo yu dai biyagua nde ema bialu piaga bibahende abaleore homai halu ina wali agalibi nde abale dindi tago buleberema.\x + \xo 34.14-15 \xt Pig 3.19, Aga 12.7\x* \p \v 16 Yobo-o í̠ hale harene. Í̠ mini gigabiwi ngeyagua nde bi o larogo baya hangu hale ho birabe. \v 17 Ngode Datagaliwabe ibugua mana bayale tigabi ngago hame nalagayagua nde ibuni duniniore haabo howa dindi ogo ibugua handameho habehe kabe. Anigo Ngode Datagaliwabe ibu hongo timbunihe howa mana bayale tigabi ngaru bialu haabo haga ka. Ani biaga kago ai í̠na ibu ko bira lalu ibugua bialu kago manani howa mo tale bialu kego irane agibe. \v 18 Agali mbirame kinihondo í̠ ko habane nabulene mbira kegoni lalu aiwa labehe kabe. Agali haguane mbira kagohondo lalu, Í̠ agali ko mbira kegoni, labehe ka aibe. \v 19 Ngode Datagaliwabehanda wali agali bibahende wabiai hene kago ibugua dege ogonidagua lolebira. Ibunaga deni wali agali bibahende mbirale dewawi heaguabi nawi heaguabi bibahende ogobi dege dege ka. \v 20 Agali mini lene timbuni howa hongohe heaguabi ibugua urunibi kago abaleore homelaga ka. Mbiraga padagola Ngode Datagaliwabehanda agali uruni ale handia nahe tinaga holene abaleore biba helalu homelaga. \p \v 21 Ngode Datagaliwabehanda ina wali agalinaga mana bialu kamaru de handai halu ina ibagabu kamarubi manda biaiho haga ka.\x + \xo 34.21 \xt Yob 31.4, Yar 16.17, 32.19\x* \v 22 Agali ko uruni ti Ngode Datagaliwabehanda de nahendelonaga bira do holene arumahe mbira nawiore ndobe.\x + \xo 34.22 \xt Iba 139.12, Amo 9.2-3, Hi 4.13\x* \v 23 Ngode Datagaliwabe ibugua mana iname bialu kamago manda biai ka. Ani kagome ibugua iname ko biyadabe be nabidabe hale holenaga manani haru pu nahelaga. \v 24 Ibugua agali haguane karu bope halu dugu wahole howa ti agali abiore kabe lalu dabo hondolene henge nawiore. Ibuni manda biaiore ka. Ibugua agali uruni bo dugualu agali mende haguane hela aribia haga ka. \v 25 Tigua mana ko biaga ngago manda biaho howa mbiraga ti padaha ibugua ti mo mogola halu bo hengedapeore haga. \v 26 Ibugua wali agalinaga deni howa agali urunime mana ko biyadalo manda biai helonaga ti pani mialu bope haga ka. \v 27 Ngode Datagaliwabehanda ti bope hagadago irane tigua ibu erembira mialu mana bulene winigo wahalu ko wiaru bialu hayagonaga pani ogoni miaga ka. \v 28 Tigua wali agali yagibano hearu mo ko haga biyagola yagibano biarume Ngode Datagaliwabehondo biamogo bia layago ibu hale haga ka. \v 29 Anigo Ngode Datagaliwabehanda pani uruni namule manda biyagua nde pani nami harida lalu ibuhondo bi aiwa lolebirabe. Ibunaga dengui handa taraho heagua nde wali agali biamogo bulene naholebira. Anigo ibugua wali agalibi dindibi bayuwa handayaho haga ka. \v 30 Ibugua ani biagago irane agali ko bu karume kini howa wali agali mana ko ngagoha haru halu napelonaga handayaho haga ka. \p \v 31 Tí mbirali hale ho beremigola Yobo ibugua Ngode Datagaliwabehondo lalu, Í̠na genda i̱hondo mo ngiriru yu harugo ai mana ko lone nabuleore, lalu layabe. \v 32 Mana i̱na bialu harugo damene ko bialu haruyagua nde waholiya mbirale i̱ha wá nale harudaru mo walia habe, lalu bi layane ai hale harimibe.\x + \xo 34.32 \xt Yob 13.19, 24.25\x* \v 33 Anigo Yobo í̠na mbirale Ngode Datagaliwabehanda í̠hondo birago turu nahe ke. Ani kego mitangi bialu Ngode Datagaliwabe ibugua í̠na hameledego bulubada lo mitangi nabibe. Anigo dabolenego i̱naga biabe ndo í̠ninaga nga. Ainde í̠ha manda bayale wiagua nde ina hale holoma̱ya í̠naga manda bayale ogoni latagi harene. \p \v 34 Agali mini gigabiwi manda timbunibi karu tigua i̱naga bi ogoni hale howa i̱hondo agua laga, \v 35 Yobohanda bi bame lopebe bialu kago bi ko dege lalu ka. Ibunaga bi lalu kago miniha mo tale nabi bameore lope halu ka, laga. \v 36 Yobohanda bi lalu karuni agali mana ko biaga karume lagadagua lalu ka. Ani lalu kagonaga Yobo ibugua bi uruni lalu kago wahelonaga Ngode Datagaliwabehanda Yobo lone ba hondole hamelo ka. \v 37 Ibugua mana ko bialu howa Ngode Datagaliwabehondo lone mine gibiore halu kagoni ndobe. Ibugua inahondo lai laabo halu Ngode Datagaliwabela keba howa lai dege lalu kagoni, lalu Elihuhanda lene. \c 35 \s1 Elihuhanda Yobo ibugua bi lako hayagonaga ibuhondo keba halu lai lenego ogo \p \v 1 Elihuhanda laabo halu lalu, \v 2 Yobo í̠na bi ogodagua larigo, Mana i̱na bialu hagago bayale tigabi Ngode Datagaliwabehanda biaga ngago bolangua hene biruli, lalu kegoni ndobe. Í̠na manda bialu keria bi ogoni alego tigabidabe.\f + \fr 35.2 \ft Yobohanda bi dewa lalu haabo hayagome ibugua mana ko mbira nabi ko laya. 10.7 ngagobi 27.5-6 ngagobi dege de handabe. Anigo Elihuhanda Yobohondo ko biridaore layago bameore bi laede halu tigatiga ndo laya.\f* \v 3 Ani bialu í̠na bi ogodagua lalu, Ngode Datagaliwabe-o i̱na mana ko mbira nabi hewayagua nde ogonime í̠ biamogo agua bulubadabe. Ani bialu i̱ha bayale mbira agile tagira ibulubadabe, larigoni.\x + \xo 35.3 \xt Yob 7.17-20\x* \p \v 4 Yobo-o ai í̠na bi larigobi í̠naga nenege bedarume bi layarubi i̱na ladai biai holebero. \v 5 Ai hari daligaha handa daga halu hari beraliba ngaru de handa. Ti li daligaha ngagoni ndobe. Ogonidagua dege Ngode Datagaliwabe ibu daligaore kagoni. \v 6 Anigo í̠na mana ko biriyagua ogonime Ngode Datagaliwabe mo ko naholebira. Í̠na mana ko dewaore biaabo hariyaguabi ani beregome ibu mo ko agua holobadabe.\x + \xo 35.6 \xt Yob 22.2-3\x* \v 7 Anigo í̠na mana bayale tigabi dewa beregome Ngode Datagaliwabe agua biamogo buledabe. Ani bialu í̠naga giha howa mbirale bayale mbira ibu agile mo yulubadabe. \v 8 Í̠na mana ko mbira biriyagua nde ogonime ina agali kamago dege mo ko holebira. Ani bialu mana bayale ngago biriyagua ogonimebi nde ina wali agali dege biamogo bulebira. \p \v 9 Agali hongohe bu karume agali maru hongo nahe karu bope halu hengedape haabo haga ka. Anidagua biragola agali hongo nahe uruni tigua dugu tara bialu mbiralime ti biamogo bilonaga olalu haga ka. \v 10 Ai urunibi karume Ngode Datagaliwabe ti wabu helenego ibuhondo bi nalaga ka. Anigo ina genda yu kamangi ibugua inanaga miniha mo hongo haga biragola iname turu howa iba gana lalu haramali. \v 11 Ngode Datagaliwabehanda inahondo manda timbuniore nogo egabi tara tara bibahende biru karunaga manda ngarubi ndo bolanguahe ngiaga ka. Ani kagoyu iname ibu kagoria dai naberemali. \v 12 Wali agalime Ngode Datagaliwabehanda ti biamogo bilo olaga kagoyu tinime mine halu ko bialu kagonaga ibugua biamogo nabiaga ka. \v 13 Tiha mini tigabi nawi kagola Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kagome tigua ibuhondo bi lalu kago hale nahaga ka. \v 14 Ngode Datagaliwabehanda tinaga bi hale nahaga kayagua Yobo-o ibugua í̠naga bi larego hale naholobadago irane í̠na ibu de nahende ko larigonagada. Ani lalu í̠na Ngode Datagaliwabe ibu í̠naga genda yu harigo biamogo bilo lowa luore hondo harigoyu ibugua í̠naga bi hale nahaya lari.\x + \xo 35.14 \xt Yob 9.11, 23.8-9\x* \v 15 Í̠na lalu, Ngode Datagaliwabehanda agali ko biaga karu pani nelo ba nabi helo wahalu tigua mana ko birago hondowa la nabi wahaga ka, lari.\x + \xo 35.15 \xt Yob 21.7-34\x* \p \v 16 Yobo í̠ha galone napale howa bi anda dege halu bi larego irane manda nabi howa bame lopebe biaga kegoni, lalu Elihuhanda lene. \c 36 \s1 Ngode Datagaliwabehanda ina mo tiga bulenaga genda mo ngiaga ka lenego ogo \p \v 1 Elihuhanda laabo halu lalu, \v 2 Yobo-o i̱na baya hangu lawai holiya í̠ ema nabi hale ho birabe. I̱na bi maru Ngode Datagaliwabehanda laradagua lalu í̠hondo lolebero. \v 3 Ngode Datagaliwabe i̱ wabini kago ibugua mana tigabi hangu biaabo hagago i̱naga miniha manda tara tara to̱ledogo í̠ mo walia halu latagi holebero. \v 4 I̱ ke̱ nahaga kogo i̱na heneneore laro. I̱ agali manda timbuniorebi mbira í̠la mandagi bedabagoni. \p \v 5 Ngode Datagaliwabe ibu hongo timbunihe howa ibugua wali agali mitangi bialu handape nahaga ka. Ibu mini timbuni gibiorewi kagome harihabi dindihabi bibahende ibugua manda biai ho ka. \v 6 Wali agalime mana ko biraru hondowa ibugua ko biaga uruni dindini lu ibagabu haabo nahelaga. Ani bialu yagibano karu biamogo bialu ti mo tigabu helaga ka. \v 7 Ibugua wali agali tigabi karu handayaho kagola kininaga mini yaraga hagadagua wali agali uruninaga mini mo yaraga holebira. \v 8-9 Anigo wali agali pume gi ge minu kabubu ngelagadagua mo ko holene mbira tagira ibiragome ti daribaho ngelayagua nde Ngode Datagaliwabehanda tihondo lamialu ogodagua laga. Mo ko holene tíha íbu ngaruni irane tígua tíninaga mini mo yaraga halu mana ko tara tara dewa bialu haabo harimigonaga ani anda ibilaga biaga, laga. \v 10 Ani bialu ibugua ti mana bayale bialu helogo lawai halu mana ko tara tara ngaru erembira mialu pilimu laga ka. \v 11 Ainde tigua ibunaga bi mana lamirago baya hangu hale howa bialu ibu andaneha heagua nde ti holene bayale taraore haabo helaga ka. \v 12 Anigo tigua bi hale nahayagua nde waitigi bu karu ibalu ti bo wahai haragola tigua mbirale bule wiyaru manda nabiaga ka. \p \v 13 Wali agali Ngode Datagaliwabe erembira mu haga karume ibugua tiha genda timbuni ngago anda ibilo hondo kagola tigua tandaga ho howa Ngode Datagaliwabehondo biamogo bia lalu bi nalaga ka. \v 14 Anidagua biaga howa tigua wali agalinaga deni mana koorene ko ngaru bialu hayagua tini wene waneigini daliahe dege kaore abale homaga. \v 15 Anigo Ngode Datagaliwabehanda tihondo mana bayale tigabi ngaru taluwa bialu helonaga biawai hole ibugua wali agaliha genda tandaga ibiraru ibilo wahaga ka. Ibugua anidagua bialu haru dai buwa bayale helo helaga biaga. \p \v 16 Yobo-o í̠ genda timbuniore yu howa áyu dege ereba hole bedegoni. Anigo ainde Ngode Datagaliwabe ibugua í̠ haru dai bialu bayale berelalu í̠hondo tomo mbirale bayale ngaru ngialu biragola mbirale ngarume í̠ hapai helo hame naleore kagoni ndobe. \v 17 Anigo áyu Ngode Datagaliwabehanda í̠ ko biaga mbira keria hendeda. Ani hondowa ibugua í̠ ko birida lalu í̠ tandaga handabelo minu baragoni ndobe. \v 18 Anidagua bidago í̠naga miniha tandaga holene ngelo kegome í̠na Ngode Datagaliwabe mege bulene bi mbira loligo de hondowa bi labe. Í̠ni mo homogo holenego duniniorebe toba howa í̠naga Ngode Datagaliwabe kago yu waholeni de hondo habe. \v 19 Í̠na Ngode Datagaliwabehondo i̱ biamogo bia lalu ibu olariyaguabi í̠ninaga hongome mo bayale hole hariga taya biriyaguabi urunime áyu í̠ mo ko hene kegoni ereba naholebira. \v 20 Ani bialu í̠na aruma holene abale ibilo hame lolene nawigo irane aruma holene ogoni ale ngagoha ko tara tara wali agali kagoha abaleore anda ibaga nga. \v 21 Í̠ha genda áyu dege anda íbu ngaruni hondowa turu nahe bedegonigo ainde í̠na mana ko bule ngaru turuore howa bialu hariya. Ani biriyago manda bialu í̠ ko ngagoha haabo holigonaga de handalu mamage ho holene nga. \p \v 22 Ai hale ha. Ngode Datagaliwabe ibu daliga hongo timbuniorehe ka. Ibugua ina biawai hagadagua aiwa biawai holebirabe. \v 23 Ngode Datagaliwabehondo í̠na ogoale bia lalu bi lamibehe mbirali ai kabe. Ngode Datagaliwabe í̠na mana tigabi ndo birida lalu labehe mbirali ai kabe. Urunidagua lolenego mbirali naheore ndobe. \v 24 Wali agalime mbirale Ngode Datagaliwabehanda wabini ngaru de hondowa ti turu halu ibunaga mini yaraga halu iba gana laga ka. Anidagua biagago manda bialu í̠nabi nde anidagua dege bulene nga. \v 25 Wali agali bibahendeme Ngode Datagaliwabehanda bini ngaru handa hondowa biabe binidago irane baya hangu manda nabiore ka, lene. \s1 Ngode Datagaliwabenaga hongo holenebi manda bulenebi daligaore nga lenego ogo \p \v 26 Elihuhanda laabo halu lalu, Ngode Datagaliwabe ibu dunini daligaore ka. Iname ibu baya hangu manda biai habe naheore ibunaga malibi agirabe iname manda nabiore kama. \v 27 Ibugua iba dindini bedaru hariha haru irigi howa mo iba dalu bu hinilaga ka. \v 28 Ani bialu iba hari beralibaha howa dindini ibira haragola wali agali dindini bu kamarume iba bayale dewaore berelo haramali. \v 29 Hari beraliba timbuni ngagome hari bibahende bu dambi hai halu Ngode Datagaliwabenaga balai anda haradagua biaga ngago agua bialu biagabe ina manda nabiore kama. Ani bialu hari beraliba andaneha howa hari daba bialu kilikulu lagago agua bialu lagabe ina manda nabiore kamagoni ndobe. \v 30 Ibugua dege hari dabanaga wá timbuni datagi helaragome hariha wá haame halu iba solowara bedago andaneha aruma ho wiaga. Ani bialu wá haragome mbirale bibahende ngaru panigi ona wiai haga. \v 31 Ngode Datagaliwabehanda hari beraliba iba dalubi handayaho howa haru haga ka. Anidagua dege dindini wali agali hameigini tara tara bi tara tara laga bu karu handameho howa haru hai haga ka. Ani bialu mabuha tomo damene bayale mo anda hai helaragola wali agali tomo nalu holene karulape helaga. \v 32 Ibugua wá holene hari daba giha yu howa ibu de hendedagoha bilina howa timu baradagua bope haga ka. \v 33 Hari daba birangi iba dalu puyabula hongoheore ibulebirago mo walia haga nga. Ani biragola nogo bulumaga bu karu tibi nde dalu timbuni ibarua manda bu haga ka. \c 37 \p \v 1 Hari daba bialu hari kulu laragola i̱ mogo timbuni lalu i̱naga gubaliniha duru lalu haabo haga. \v 2 Hari kulu laruago hale hadaba. Ogoni Ngode Datagaliwabehanda ga̱ lalu bi hongo howa ladaga haruagoni. \v 3 Ibugua hari daba biragome beraliba ngaru dindi gimbuni ngaru bibahendeha piai helaga ka. \v 4 Ani bialu mani ibugua bi hongo howa ladaga haruagola iname ibunaga hongo ogobioreda lo manda beremali. Ngode Datagaliwabehanda ogonidagua birangi hari daba migimege lalu purogo lelaga. \p \v 5 Ngode Datagaliwabehanda bi latagi harago bayaleore tara mbira latagi haga ka. Ani bialu ibugua inanaga mini ngamago bolangua howa mbirale tara tara iname manda nabini ngaru biaga ka. \v 6 Ibugua bi laragola dalu dindiguni ibira haga. Ibunime dege bi laragola iba dalu timbuniore ibaga. \v 7 Anidagua bialu ibugua wali agalime biabe biala ho ngaru nabilonaga hapai haga. Ibugua biaga ngago damene wali agali bu karume manda bilonaga ani biaga. \v 8 Ogonidagua bigi birangi nogo ega tara tara ema bialu piaga karume tini paliaga ngagoha pu haga haga biaga. \v 9 Puyabu hongoheore tini daluha howa heyalu puloyu ibagaya. Ani bialu puyabu ogonime dagare bulene puloyu ibaga. \v 10 Ai Ngode Datagaliwabe ibunime hongo howa pu laragola puyabume dindiguni ibira helaragola iba bedaru mo dindiguni bu hinalu giambe helaga ka. \v 11 Ibugua hari beraliba timbuni ngagoha iba mo mogobu berelowa ogoni dombeneha hari daba bape haragola dindi tara tara ngagoha purogo lelaga. \v 12 Ngode Datagaliwabe ibunime bidaba laradagua hari beraliba dindi bibahendeha purogo lalu ibugua bibe lalu lamirago bule piai hagaya. \v 13 Marungi nde wali agali bu karume mana bialu karu damene mo tiga bule dalu pudaba lalu lamiaga. Marungi nde wali agali mo bayale hole dalu pudaba laga. Marungi nde dindi bibahende ngago lone mo bayale holenaga dalu ibilaga. \p \v 14 Yobo-o í̠ hale ho biruwa Ngode Datagaliwabehanda biabe hongohe tara tara biaga ngago bayuwa manda bibe. \v 15 Ngode Datagaliwabe ibugua hari beraliba ngagoha hari daba bidaba lagago agua biaga manda bidebe. \v 16 Ani bialu Ngode Datagaliwabehanda hari beraliba bameore lina ngeledago ogoaleni ngeledalo í̠ manda bidebe. Ainde Ngode Datagaliwabe ibu bibahendeore manda biaihe howa ibugua biabe bayale tara tara ngaru biai haga ka. Ani bidago í̠na uruni bibahendenaga manda nabiore kegoni ndobe. \v 17 Ainde puyabu poboyogobi puladaga haragola í̠naga aga tinginibi poboyogo biragola lone mo dagare bia holenaga mbira bibe naheore kegoni. \v 18 Ainde Ngode Datagaliwabehanda hari li kago wabialu ibuni holene ngagoria hongo howa helo heleda. Ani kagola hari mindini ogoni wabini ngaru iba wa̱i̱ handaradagua bulene heleda. Ai í̠na agua manda bide. Í̠na ibu biamogo bia halu biabe uruni maru bibehe kebe. \v 19 Í̠na bibehe keyagua nde iname Ngode Datagaliwabenaga godi lolene ngagoria pu howa ibu baba bi ogodagua lolene nga lalu ina inanaga miniha wá nalebi manda nabibi ibula bi lolenego iname manda manda bibe nahe kamago í̠na langulene karulape kegoni. \v 20 Ainde Ngode Datagaliwabehondo i̱na bi larogola ibugua hale hayagua nde i̱ bo waholigo i̱na bi lole kogo nalolebero. \p \v 21 Puyabume hari beraliba wiaru pulo wahai hayagola hari mindini pani halu ni hongohe darago demborerebi iname de handabe naheore kamagoni ndobe. \v 22 Dindi abene uyurahayagi hariha howa wá hongohe hadali kagonaga wá ogoni ngolo handalehe ka. Ogoni Ngode Datagaliwabehanda ibunaga yári heledagola wá timbuni holene ibunaga hongo holene heba ibirago handalu iname mogolo hondowa gi haramali. \v 23 Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kago ibu daligaore kagoria iname kaware hapara halu pobe nahe kama. Ibu tigabiore howa hongo timbunihe ka. Ibu mana tigabi hangu biaga kago ibugua ina bame bope naholebira. \v 24 Ani biaga kago manda bialu wali agali bu karume ibuhondo gi hai haga ka. Ani bialu mbirali ibu mini gigabiwi ko lo mitangi bu karume bi larago ibu hale nahaga ka, lalu Elihuhanda lene. \c 38 \s1 Anduane Homogohanda wabinirume Yobonaga manda bolangua kago ogo \p \v 1 Elihu ibugua bi lai heagola Anduane Homogo ibuni hari daba bialu iba dalu timbuni ibiyagoha howa ibugua Yobohanda bi lalu hayaru ladai bialu lalu,\x + \xo 38.1 \xt Yob 40.6, Ese 1.4\x* \v 2 Yobo-o í̠ mini bayalebi manda bayalebi nawioredago. Í̠ agali agobime bi dewa lama ibaga bialu howa i̱naga biabe bule ngoru mo habo lalu kebe. \v 3 Ai áyu í̠ agalioreyagua naigoria heyu howa bi maru ladai bibelo hale haro. \v 4 I̱na dindi ogo wabialu mo hongo halu harungi í̠ agoha haribe. Bi te í̠na baya hangu mandabu keyagua nde i̱ langerene.\x + \xo 38.4 \xt Iba 104.5, Min 8.29, 30.4\x* \v 5 Dindi ogobiore wiloda manda bialu wabinidago aiwabe. Dindi ogoninaga magi manda bule hagane pu yalu mandabu penedago ai kabe. Í̠na manda bidebe. \v 6 Dindi ogo hongo howa yu helonaga gene agohayagi kabe. Dindi wabulenaga gene ege to̱le̱ dindiha ala ngelenedago aiwabe. \v 7 Dindi ogoni pigane wabialu heangi yakundi bu hearume turu halu iba gana layagola dahuliyali hearume turu howa iba gana ladaga halu hene.\fig Agali bamba henerume dindibi hari daligabi ogonibi nga manda bu hene.|src="HK 29B.tif" size="0" ref="(38.4-7)" \fig* \p \v 8 Iba timbuni solowara bedaru dindinaga tombeneha howa tidatagi halu ibiyagola ai naibi harula lalu iba ibu birulene ngagoria biradaba lenedago aiwabe.\x + \xo 38.8 \xt Yar 5.22\x* \v 9 Iba solowara pigane íbu bereagola hari beralibame iba ibu aga biradagua bia howa yári buwa berelene. Wali ai̱yame waneigini agame yári bia hagadagua hari beraliba mindibime iba dambi helenego i̱na ndobe. \v 10 Ani bialu iba ibu birulenegoha biru wahelo pabe bu mabu bido. \v 11 Ani berelowa iba solowara ibuhondo bi ogobi lamido. Iba yaribu bialu howa í̠ninaga hobane ngelarogoria ibalu dai bibe. Dindi mendeha pogolo amu nahabe, ledogoni. \p \v 12 Yobo-o la naberego agua biya. Halu mbira í̠na bi larigola mbiraga winigo ega bi layabe. Be horo bibahendengi egerebagi hangu wiaaboha larilibe. \v 13 Arumame mbiraga balangiya aleme dindi dambi hai kagola wali agali ko biaga karume ko bule mbiraga ibagabu hagago. Ai horo mbirungi mbiraga pageali ko biagaru íbu heagola uruni ibida pelo í̠na ega bi la larigola ega bi layagola agali ko bialu ibida piai hayabe. \v 14 Ega bi laragola ni dedagome wá haragola mbiraga arumaha wia do hayaru wá kagoria baya hanguore handai holeberema. \v 15 Uruni agali ko karunaga mana ko ngaru turu howa bialu haga horombe ale nga. Anigo horongi tinaga biabe ko biradaruni wahalu bibe nahedagola bame haga. \p \v 16 Ai iba solowara bedagonaga andaneha anda puwa iba andane dindiha ibagabu halu iba dugu daga haga ngago handaribe. \v 17 Agua biyabe. Í̠na dindi andaneha puwa wali agali homeneru piaga panga haraba arumame ndibulo wahe wiago handaribe. \v 18 Dindi ogoni timbuniore ngago ai dindi ogoninaga lene lene gimbuni ngaruha handai kebe. Hondowa manda biai keyagua nde i̱ langia nabere. \p \v 19 Ai wá holene ibu nde ibuni dalu pole piagago hariga í̠ hendedebe. Mbiraga ibuni dalu agoha ngabe. \v 20 Wá holene aruma holenela libu libuni dalu dai bilonaga hariga ogodagua pudaba lowa walia halu lone dai bidaba loleberebe. \v 21 Yobo-o í̠ agali waheoredago í̠na libu dalu ogo lalu walia holeberegoni. Irane i̱na wá holenebi aruma holenebi wa nabi hewangi í̠ ai̱yahanda í̠ ala taba henenedago. \p \v 22 Iba dalu dindigunila mo mogobu ngelaga ngago í̠ hondo piribe. \v 23 I̱na uruni wali agalime mine howa wai bialu baga baga bialu karu bolenaga manda mandabu ngeledogoni. \v 24 Ni pigane dole hoai lalu bibahendeha datogo mani lole piganeore hoai lagago hariga agoha pole porabe. Ni tagira ibiragoha howa puyabu ibuwa bibahendeha pume hagago ibunaga hariga a ngagobe. \v 25 Dindi ogoria iba ibilonaga hari daligaha howa iba gana bialu aiwa dadabu ibilagabe. Hari daba ale timbuni kilikulu laga bialu purogo layaruni pelo hariga aiwa bo wia kabe. \v 26 Dindi wali agali nahaga ngagoha iba dalu ibilayaruni aiwabe. \v 27 Abale dindi ogoniha dindi hangu wialu mbirale anda nahaga winigo ai dalu ibalu dindi mo karulape howa dataniru anda harago aiwa mo bia hagabe. \p \v 28 Mbiraga dalubi pibiyabi ibira hagayago libu aba kabe nahe. \v 29 Dalu dindiguni ibira hagarubi kewaro bagarubi ti ai̱ya bedabe nabere. \v 30 Dagare bulene horo tagira ibirangi iba bedaru giambe ege to̱le̱ ale halu dindigunime iba solowara bedaru bu dambi hai haga ngagoni. \p \v 31 Ai nde Yobo í̠na yakundi karuni bibahende mo mogo buwa mbiraore hanguni helai holeberebe be yakundi maru mandagi dariba homaga hene ngaru hadape halu purogo ladaba loleberebe.\x + \xo 38.31 \xt Yob 9.9, Amo 5.8\x* \v 32 Í̠na yakundi maruhondo hariga mo walia halu mali mbiragonaga hariga ogodagua ibabe loleberebe. \v 33 Yakundi li harini karuni tinaga mana talialu haga ngaru í̠ manda bidebe. Dindini ngarubi nde mana mbira yakundiru ti biaga ale dege bidaba loleberebe.\fig Yakundi li harini karuni tinaga mana talialu haga ngaru í̠ manda bidebe.|src="HK 58H.tif" size="2" ref="(38.33)" \fig* \p \v 34 Í̠na hari beraliba kagohondo iba dalu í̠ni damulenaga ibila lowa hongo howa larego hale halu beralibame iba ani ibilolebirabe. \v 35 Ani bialu hari dabahondo í̠ mbiraha pu laregola ibugua ladai bialu lalu, Í̠na bia laredagua biai hole kogoni, lolebirabe. \v 36 Ega gabiago ale ma luhe bedaruhondo iba li timbuni ibulebira lalubi ega gogologo bedaruhondo ega bi larago bi la lalubi manda aiwa talebu miniyabe. \v 37 Harini beraliba karuni iba hambu to̱lo wiaga todobene be ale ngago. Uruni ai aleme daga labehebe. Iba uruni dindini odope hole agali aiwa polebirabe. \v 38 Ani biragola dindini be abalu titaulo ngaruni mo gede halu dindini para helonaga aiwa lamibehebe. \s1 Ema bialu piaga bedaru manda aiwa mini yu kabe lolene ogo \p \v 39-40 Anduane Homogohanda laabo halu lalu, Yobo-o í̠na ema bialu piaga bedaru budi gabua ale laiono ti ege gundu bira do haga ngaruha bedaria bo nelo haru eberegola laiono tigua karulapeore bo nalu berelo mirilibe. \v 41 Ega hombo hagau bedaru tomo nolene nawidagola dindi kaundiaruha tomo taya bima pedaha tinaga iginirume i̱hondo tomo ngi lowa olalu bedagola ti tomo nelo aiwa miagabe, Anduane Homogohanda Yobohondo bi ani lene. \c 39 \p \v 1 Aguanaga. Nogo meme irabuha gabua karu ti igini ogoni hono wiaga kalo manda bialu nogo gabua meme ale mini dia karu ti igini wirago í̠ hendedebe.\fig Nogo meme irabuha gabua karu ti igini ogoni hono wiaga kalo ... í̠ hendedebe.|src="HK 2A.tif" size="1" ref="(39.1)" \fig* \v 2-3 Nogo meme hari bare ngaruha haga karubi nogo dia karubi tinaga igini ege ogodagua ti ai̱ya tombeha biralu horo ogongiore hono wulebiralo manda bidebe. \v 4 Nogo uruni ti ai̱ya baba hari bare ngaruhabi dangi te ngaruhabi ibagabu biralu anda haga. Ti anda halu hongo kagola ti ai̱ya wahalu tini hangu hama piaga. Ani bialu dai nabi puabo haga. \p \v 5 Nogo gabua dongi dariba karu tini hame ledagoha pupe halu pelo golope holene ai kabe. \v 6 Dindi ko wali agali nahaga tayanda amu ngaruni tinaga dindi ogoni halu ti ogoniha ibagabu helo midogoni. \v 7 Nogo dongi uruni ti andagani hayagua agalime hende ho dariba howa ba talia bigi bialu tinaga biabe bia helo helaga. Ani biagayane handalu tanoha bi dewa lalu giligele dewa laga ogoriani ti habe manga haga. \v 8 Ani bira handala ti hari wali agali nahaga irabu te ngaruha puwa tinaga tomo datani ira yuni ngaru nalu haga. \p \v 9 Yobo-o nogo bulumaga gabua karume í̠naga biabe biahalu hagabe. Ne laragola anda palelo manda mandabu wirigoha tini manda bialu palue piagabe. \v 10 Í̠na ti pume hende howa haru halu dindi ulini unu ngaruha tomo hongole dindi alilo haru pu poleberebe. \v 11 Tinaga hongo timbunihe ndoyabe. Anidagola í̠na manda bialu keria tinaga hongo timbuni gibiorehe kagome í̠naga biabe timbuni ngaru bia holebiralo manda bidebe. \v 12 Nogo bulumaga gabua karume í̠naga mabuha puwa tomo widi lini bogabi dedaru gandulo yalu ibuwa amu yuni iraneru yu wahaga ngagoria yalu ibule pudaba laregola tigua hale halu pu polebirabe. \p \v 13 Ainde ega yari ale bedaru ti turuho kangi tinaga babaganeme yabu yabu laga. Ani bialu howa ega gabiago ale ma luhe bedaru tinaga igini bedaru baya hangu handayaho biragadagua ega yari ale uruni tinaga igini baya hangu handayaho ha nabiaga beda. \v 14 Ega yari ale uruni tinaga habaneru wialu howa egame dambiho paliagadagua palia nabi dindime mo poboyogo bia helo dindini ngelaga beda. \v 15 Anidagua bialu wali agalimebi ema bialu piaga gabua maru bedarumebi ibalu tinaga habane ngago hengedowa togodolobadago manda nabiaga. \v 16 Ega yari ale urunime tinaga igini gali karu baya hangu handayaho ha nabi mendenaga haru haradagua biaga. Homayaguabi homelo wahalu piaga. Ti bame habane wirago dege halu handa dai nabi wahalu piaga. \v 17 I̱nime ti mini mandabi nawi ogonibi helo henemane heledo. \v 18 Anigo ega yari ale uruni ti heyalu gerai larangi tinaga babaganeme giligele lalu hongo howa piaga. Tigua gerai lalu howa agali nogo hosini biralu gerai lararu yu wahalu ibu bolangua habehe piaga. \p \v 19 Yobo-o ai agua biya. Í̠na nogo hosi karu hongo mialu tinaga mani irini luni karuni í̠na heledebe. \v 20 Nogo hosi karuni tigua pagayame daligaore pogola daga hagadagua pogo lelonaga hongobi bi hongo howa lalu kagoni wali agali mo gi haga biagadagua bilonaga hongobi í̠na minibe. \v 21 Hosi urunime tinaga hongo timbuni kagonaga parali howa turu halu tinaga gi gindi bame dindi godalu halu howa wai bule gerai lalu piaga. \v 22 Hosi uruni ti mogo lalu gi nahaga ka. Wai timbuniore biyaguabi ti gi halu ibida pu nabiaga. \v 23 Hosirume ami agali wai bilo tinaga erekunini berelalu gerai lalu piaga. Ani pialu howa timu nu nogo dongoneme wabiniha henedarume giligele lalu aminaga yandare yidarume ngiringara lalu bialu kaore yalu piaga. \v 24 Nogo hosime pilipe ale biguli bi hale hayagua tinaga minaha habe nahe ka haragola abale wai pole hongo tara halu piaga. \v 25 Pilipe ale biguli biago bi hale hayagua bi hongo howa lalu hosime wai biaruabe hondole nga haga. Ami haguane kagome bi ledagola ami agali karume ga̱ ladaga halu wai bule porabupe halu piaga. \p \v 26 Yobo-o ega nene bedaru ti unurayagi pole howa babagane agua yabu loabe lalu í̠hondo hale hagabe. \v 27 Ainde ega bodo hariawe alerume ti hari nene ngaruha anda bule pole howa í̠hondo hale halu piagabe.\fig Ega bodo hariawe alerume ti hari nene ngaruha anda bule pole howa í̠hondo hale halu piagabe.|src="HK 9D.tif" size="1" ref="(39.27)" \fig* \v 28 Ega bodo hariawe uruni tinaga ha do anda hari nene urunihadane ege to̱le̱ kaba ngaruha tinaga anda uruniha biaga. \v 29 Uruni tinaga anda biagoha bira do howa handa tagi halu tomo naga ale maru balu nole handa a̱i̱ na̱i̱ biaga. Kaundianibi kawarenibi ngaru handa waliaore haga. \v 30 Agali wai bialu bo homelenenaga tinginiru dindini wima pedarunaga ega uruni ti abale ibuwa biru mabu biaga. Tinaga igini bedarume homene tingini ngarunaga darama nole turu howa tama bialu biraga, lalu Anduane Homogohanda lene.\x + \xo 39.30 \xt Md 24.28, Lg 17.37\x* \c 40 \p \v 1 Ani lowa Anduane Homogohanda Yobo hale halu lalu, \v 2 Ai Yobo-o í̠na i̱ Ngode Datagaliwabe Hongo Haiheore kogohondo lai lalu kegobi i̱na mana tiga nabi birida larigobi bibahendenaga bi áyu í̠hondo hale haroru ladai biai habelo henge ngerogo ladai buleberebe be bape halu waharebe, lene. \s1 Ngode Datagaliwabenaga bi Yobohanda ladai bibe nahe henego ogo \p \v 3 Ani layagola Yobohanda Anduane Homogohondo ladai bialu lalu, \v 4 Anduane Homogo-o i̱ nahabane galone naheore kogoni howa bi la ko haruda. Ani buwa í̠hondo agua ladai buabe. I̱na bi mbira larolono labe naheore kogoni. \v 5 I̱na bi dewaore larugonigo ai bi lone naloleore, lene. \s1 Anduane Homogohanda Yobohondo lalu, I̱naga henge í̠ mialu daliga birabe, lenego ogo \p \v 6 Anduane Homogo ibuni iba dalu hari puyabu timbuni biyagoha howa lalu, \v 7 Ai í̠ agaliore heneyagua i̱na í̠hondo bi hale haga berogo ladai bule heyu habe. \v 8 Ai í̠na hongo howa lalu, I̱ agali ko nabiaga tigabiore kogoni, larigodago irane agome í̠na i̱hondo kagua biridago manani dababa laribe.\x + \xo 40.8 \xt Yob 27.2-6, 30.18-24, 31.6\x* \v 9 Í̠ hongo timbunihe i̱ni kogobi dege kebe be í̠na bi laregola í̠naga bi hari daba bialu kulu kala laradagua biagabe. \p \v 10 Í̠na bibehe karulape keyagua nde i̱naga henge í̠ mialu yári bayaleru mini lene holeneru hongo timbuni holenerubi yu howa wali agali bu karu handame howa í̠ daliga birabelo. \v 11 Ani biruwa handalu keria agali mine haga karume tininaga mini yaraga howa mine hayagua nde í̠na tandaga timbuniore howa tihondo mana bialu hengedope habe. \v 12 Ai aniore bialu agali mana ko biaga karu bope habe. Ani bialu ko biaga uruni tini henegoria kaore dege helowa bo hengedope habe. \v 13 Ani hengedope howa wali agali maru karume lone hondoligo nahendelo dindi dugudambi halu hora habe. \v 14 Í̠na uruni biai harego hondowa í̠ninaga hongome i̱ bolangua halu wali agali ko biaga karu bope howa pani midegola ai i̱na í̠naga mini yaraga holebero, lene. \s1 Nogo gabua tara timbuni mbira mini hibobodamusi kago Ngode Datagaliwabe ibuni hangume handayaho hagane kago ogo \p \v 15 Anduane Homogohanda laabo halu lalu, Yobo-o ai í̠na nogo gabua tara timbuni mbira mini hibobodamusi kago hondole pu. I̱nime uruni ti wabialu í̠bi nde wabia dege birugo kegoni. Hibobodamusi uruni tinaga tomo nogo bulumaga karume datani naralidagua tibi datani naga ka.\fig Nogo gabua tara timbuni mbira mini hibobodamusi kago ... tinaga tingini hongo timbuniore ka.|src="HK 10A.tif" size="2" ref="(40.15-16)" \fig* \v 16 Ani howa tinaga tingini hongo timbuniore howa tinaga erembirahabi tombehabi hongo timbuniorehe ka. \v 17 Tinaga erene hongoheore ira tamia ale halu tinaga gi ge hongo gibiheore ka. \v 18 Tinaga kuniru giambeore ege to̱le̱ mini boronosime wabini anda gene ale howa tinaga gi geru hongohe giambe nama kuluba timbuni ale ka. \v 19 Ai Ngode Datagaliwabe i̱nime ema bialu piagaru wabialu howa nogo mini hibobodamusi uruni ti daliga timbuniore bolanguahe helo wabinigo ka. Wabini anduane i̱ni hangu uruni bibahende bolangua haihe kogoni. \p \v 20 Nogo hibobodamusi uruni tinaga tomo nelo datani hari barebare ngaruha nogo tara tara maru karu ti ibagabu howa nalu haga ngaruha ibubi nalu holebira. \v 21 Ani howa ti paliaga ira anihe tilitili karu teneha palialu tolate iba pugua ngaruha ha do haga biaga ka. \v 22 Ani howa nde iba angeni ira karu teneha pialu paliaga ka. \v 23 Ti ani karia iba li timbuniore hongohe ibalu tinaga ma namu lai hayaguabi tiha gi holene mbira nawi howa embedaho haga ka. \v 24 Ti ani kagola agali abi aleme tinaga de mo ge howa minabehebe. Agali abime ti gonoha hadabehe kabe, lene. \c 41 \s1 Abagua dama ale mbira mini Lebiadana ibu ema bialu piaga bedarunaga haguane timbuniore bedago ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda Yobohondo laabo howa lalu, Ai Yobo-o í̠na wena baga hugime Lebiadana minabehebe be ogoninaga hége minu palu dariba habehebe.\x + \xo 41.1 \xt Iba 74.14, 104.26, Ais 27.1\x* \fig Wena baga hugime Lebiadana minabehebe be ogoninaga hége minu palu dariba habehebe.|src="HK 3G.tif" size="2" ref="(41.1)" \fig* \v 2 Ibunaga ngui harigaha diri bolo wuwa pu ogoniha hende halu haru poleberebe. Ani ndoyagua nde pume ibunaga ne hanganeha hende holeberebe. \v 3 Í̠ urunidagua bibehe kebe. Í̠na ogonidagua bialu ibu minu yania hariyagua nde í̠hondo bi darabini lalu, Ai nde i̱ poliya í̠na dara halu i̱ yupeha, lolebirabe. \v 4 Ibugua í̠nila bi lo pongobo wialu í̠naga biabe bulene ngago ibugua bia holiya lolebirabe. \v 5 Ega hinini bedagola mo gini bia hagadagua ogoni ibu mo ginibia holeberebe. Be í̠ wane emenerume mo gini bia helo í̠na ibunaga mani hende howa haru poleberebe. \v 6 Agali wena minaga muni dewawi karume ogoni ibu yolo ogodagua mibeheda lowa bi wai bialu ai tigua bo podaga buwa muni tagulebirabe. \v 7 Ainde í̠na ibu boga dege bialu timu agirabe tobahe ibunaga tingini embonerunaga hai heloleberebe. \v 8 Ibunaga tinginini gi wialu ela ha handa. Ani beregola ibugua hongo timbuni howa wai birago handaregola ibu bedagoha halu mende ela nahole labelo mbira bulebirago hondolebere. \p \v 9 Abagua mini Lebiadana ogoni minule lo manda bideyagua nde mini ogoni áyu yu waholene nga. Irane í̠na ibu bame handaba haregola í̠naga gi ge ala duru lalu mogolowa hongo nahe pandina ibira holebere. \v 10 Abagua ogoni ibu padaria agali mbirame mo heya howa balu wayali habe nahe ka. Abagua ogoni balu wayali holene mbirali naheyagua nde agali abi aleme i̱ bolangua holobadabe. \v 11 Áyu dindini ngaruni bibahende i̱ninaga ngagoni. Mbiralime i̱hondo mbirale mbira ibunihondo mani ngiadai bulenaga yuha lalu ngini mbirali ai kabe.\x + \xo 41.11 \xt Man 10.14, Iba 50.12\x* \p \v 12 Ai abagua ogoni ibunaga tingini hongobi ogobiore beda lalu garea laro. \v 13 Agali abi aleme abagua ogoninaga tingini o ligilaga ledago lagalo wahabehebe. Ibunaga ne gibiore ho bedagoria í̠ agali abi aleme hapara holeberebe. \v 14 Ibunaga ne gibiore dewa kago hondowa agali gi taraore haga. Anigo aiwa ibunaga ne mo halabehebe. \v 15 Ibu tinginini o ligilaga ledarume ibunaga tingini humbi ale halu mo hongo kagola ibuni turu taraore haga beda. \v 16 O ligilaga ledagome tingini bibahende dambi hai halu ndibulo wa kagola ibu kabaneha puyabu emene mbira anda pobe nahe beda. \v 17 Ani bialu hongo howa ndibulo wa kagola mbiraleme dongone ligilaga ledago lagalowa taulo wahabe nahe. \p \v 18 Ibu kiame baragola wá timbuni ibunaga ngui harigaha howa tagira ibalu yabulo togo laga. Ani buwa ibunaga debi handalu keria egerebagi ni tagira ibiraligobi haga. \v 19 Ibunaga ne harigahabi howa ira hungu kiau latagi howa dido lalu purogo laga. \v 20 Ani bialu ira hagua pobo timbuni biraligobi ibunaga ngui harigaha howa tagira ibaga. \v 21 Ibugua ne hariga ha̱ laragola ira hungu bialu kikiau latagi haga. \p \v 22 Ibunaga ma hongo taraore kago hondowa agalime gi taraore haga. \v 23 Ibunaga tingini o ligilaga ledaru baya hanguore tinginiha paraho wa kagome ibu mogoore nale biraga beda. \v 24 Ibunaga bu mini giambe dege lalu ege to̱le̱ ale biruwa ibu mbirale mbira gi holene manda nabi beda. \p \v 25 Abagua ogoni ibu heyaragola agali hongohe pari wayaliore heneyaguabi gi taraore howa duru lalu ibida pobe nahe haga. \v 26 Danda timu yandare yidaru bibahendeme bai hayaguabi ayu tibu nene gadeleme dibayaguabi ibu mutudu nawulebira. \v 27 Ibugua uruni bibahende nagalonedane yohondo biraga beda. Aeane yandareme bayaguabi ogoni dangi yuni gabuni ale haga. Boronosi yandare hongohe giambeoreme bayaguabi ogoni bame yohondowa ira magane goba ale haga. \v 28 Danda timu yandarerume bayaguabi ibu gi howa mogo lalu ibida napiagaore. Ege to̱le̱ dugualu bayaguabi uruni bame ibunaga tinginini ira yu gilope haradagua biaga beda. \v 29 Wai biaga kango yiaguabi ogoni bame perabo gabuni ale handale halu timu yandareru ngilingele layagua uruni nagaloneda lowa mo yohondo wiaga. \p \v 30 Abagua ogoni ibunaga tombehayagi o ligilagalo kago todobene be dindime wabinigo pambu lene yapara hene mbaule nene gadele ka. Ibu dindi waru ngagoria poragola tombeha o kagome dindi godama iba ganarua biradagua bima piaga. \v 31 Solowaraha do̱ lalu poragola iba bedago ta̱la a̱i̱ na̱i̱ bialu todobeneha iba kidikodo lalu ta̱la tagitagi baradagua biaga. \v 32 Ibani ibu do̱ lalu penegoria iba pele agali waherunaga dagua pelaragobi biaga. \v 33 Abagua ogoni ibuore mbirale mbirago hondowa gi holene nawiore biruwa ema bialu piaga maru bedaru aria mbira ibu ale nabereore. \v 34 Ema bialu piaga bedaru aria maru mini lene timbuni bereaguabi ibugua uruni mo awadale halu handa angua howa beda. Ema bialu piaga maru bedarume tininaga mini yaraga hayaguabi uruni bame degedago lowa ibuni bibahendenaga kini beda, lalu Anduane Homogohanda lene. \c 42 \s1 Yobo taga howa mini beregedenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda bi ani lai hayagola Yobo ibugua Anduane Homogohondo ladai bialu lalu, \v 2 Anduane Homogo-o í̠nime hangu mbirale bibahende biai hagaore kego manda bu kogoni. Í̠ni biabe mbira bule lo manda bidego mendealime nabibe nalaga. \v 3 Í̠na i̱hondo bi mbira ogodagua hale halu lalu, Agali minibi mandabi nawi mbirame í̠naga biabe buleberogoha hapai kago aidabe, lari. I̱na bi dewaore irane nawini howa bi ko dewa lalu harudagonaga daraba laro. Bi tara maru lalu harudaruni i̱ninaga mini mandala bolanguahe larudago ai uruni baya hangu manda budai buliya.\x + \xo 42.3 \xt Yob 38.2, Iba 131.1, 139.6\x* \v 4 Ani bialu í̠na i̱hondo lalu, Yobo-o i̱na bi larogo bibahende baya hangu hale hai howa ladai bibe, larigoni.\x + \xo 42.4 \xt Yob 38.3, 40.7\x* \v 5 Ainde Anduane Homogo-o abale howa agali degeme bi layaru hale howa í̠ kegoda lalu manda bu harugo ai áyu i̱ninaga deme í̠ handaore bidogoni. \v 6 Ani hondowa i̱nime bi lalu harugonaga taga henene ho kogoni. Taga howa mini beregedo kogo walia halu be abalu dugu hiruwa bedogoni, lalu Yobohanda lene. \s1 Anduane Homogohanda Yobonaga nenege agali tebirali biaru talinigo ogo \p \v 7 Anduane Homogohanda Yobohondo bi lai howa ibugua Temana tanoali Elibasahondo bi ogodagua lene. Elibasa í̠bi í̠naga nenege agali kirali biago labohondobi kebaore ho kogoni. Irane tígua mana galone i̱na biagaru i̱naga biabe biahaga agali Yobohanda layadagua ndo la ko harimi. \v 8 Ai tígua áyu ogoni puwa nogo bulumaga wangabe karia nogo sibi wangabe karia lowa i̱naga biabe biahaga agali Yobo karia haru halu ibule pudaba. Haru ibuwa i̱naga bo lomabu ngialu irani delai halimu. Ani bidamigola Yobo ibugua tígua ko birimigonaga i̱nihondo dara halu biamogo bibe lowa bi larago i̱na hale howa tígua bi la ko harimigonaga mana bialu pani nanguliya ani bule pudaba. Irane i̱naga biabe biahaga agali Yobohanda bi layadagua ndo larimigodane ani bidaba laro, lene. \p \v 9 Anidagua laya handala Temana tanoali Elibasabi Suba dindiali Bilidadabi Nama dindiali Sobabi ti bibahendeme Anduane Homogo ibugua bilimu layadagua biai hene. Biai heagola Yobohanda ti dara halu biamogo bilo Anduane Homogohondo tinaga bi la hene. Biamogo biya handala tini andaga pugu pugu bini. \s1 Anduane Homogohanda Yobo lone mo bayale henego ogo \p \v 10 Yobohanda ibunaga nenege tebirali biaru biamogo bia lalu bi lo heagola Anduane Homogohanda Yobo bayale helonaga lone biamogo bini. Anduane Homogohanda Yobo mbirale abale wu hayaruni emene hangu lowa mani dewaore miatago halu mini.\x + \xo 42.10 \xt Yob 1.1-3, Iba 14.7, 85.1-3, 126.1-6\x* \v 11 Ani heagola Yobo ibunaga damene hearubi ibuni hamene mbalini bu hearubi bibahendeore ibu andaga tomo nole ngoai hene. Tigua Yobo ibu genda timbuni Anduane Homogohanda mo miyagonaga mitangi halubi ogoninaga Yobo dara halubi Yobonaga bu mini mo hongo hole ani ngoai hene. Ani biruwa ti bibahendeme muni silibabi gi magi ngolome wabinirubi mbira dege dege Yobo migi bini. \p \v 12 Horo ogoningi howa Anduane Homogohanda Yobo mo bayale halu hene. Hamaro bulenehayagi abale haraligobi ndo lowa bayaleore helene. Ibunaga nogo sibi daosini deria (14,000) hinalu nogo kamele daosini waragaria (6,000) hinalu bulumaga daosini kira (2,000) hinalu nogo dongi angibuni daosini mbira (1,000) hinu halu bini. \v 13 Ani howa ibu igiri karia hono wialu wandari tebira hono wini. \v 14 Wandari wahenego mini Yamima wialu mendego mini Kesia wini. Tebonego mini Kerene Habugu wigi bini.\f + \fr 42.14 \ft Yamima inanaga bi lalu Ega Malibu ale. Kesia inanaga bi lalu Ira Ngahaga mini Kesia. Kerene Habugu inanaga bi lalu dengui yári mo biahaga Padua.\f* \v 15 Wandari uruni baya dege lalu ti dindi ogoniha wandari bayale ti ale mbira nabere lowa ti hangu bayale berene. Ai Yobohanda ibunaga paluni wiaru ibu iginiru tale biahaga bialu howa ibu wane tebirali biarubi nde tale bialu mini. \p \v 16 Yobo ibu mali handari mbirani pira maria (140) karulape howa ibunaga aguanerubi tinaga waneigini hayarubi bibahende handaiore hene. \v 17 Ani handalu nde Yobo ibu biru wia dege bialu waheore hayagola biru mo la a̱i̱ halu homene.