\id ISA - Huli Bible [hui] -Papua New Guinea 2011 (web version -2013 bd) \h AISAIA \toc1 Aisaia \toc2 Aisaia \toc3 Ais \mt1 Aisaia \imt1 Mbuga ogoha gilibu ngarunaga nemandi ogo \ip Ngode Datagaliwabe ibunaga bi mana latagi haga Aisaia ibu Yuda dindinaga Yarusaleme tanoha heangi Asirialime Isaraele dindi uyurahayagi ibuwa wai bialu mo ko howa bo podama ibalu heagola Yuda dindi unurahayagibi bo podama anda ibulene kaware wini. (2 Kini 17 howa ledago handabe) Aisaianaga mbuga ogoni bi halu tebira talebu nga. \ip Be 1–39 uruniha Asiria dindiha ami agalirume Yuda dindi bo podo wahole ibulene kaware ngelowa Aisaiahanda bi uruni gilibu wini. (Be 1–12) Ogoniha howa ibuni binirunaga garea lalu gilibu nga. \ip Yuda wali agalime wai kaware ibiyagola gi timbuni ho hearia waitigi ibiyagoni irane Aisaiahanda lalu, Tínime ko birimigonaga Ngode Datagaliwabe ibugua pani ngiragoni, lalu lamialu hene. Ibugua lalu, Asirialirume bua halu ndo tínime Ngode Datagaliwabe erembira mialu pirimigonaga ibugua nde tíha genda ogoni ibileda, lalu lamini. Aisaia ibugua Yuda wali agaliruhondo lalu, Tí agali haguane kamirubi wali agali bibahendebi ko bialu kamiruni wahalu mini beregedalu Anduane Homogo ibuni kagoha dai buwa ibuninaga andaneha holene nga. Ani birimiyagua tíha genda naibi bayale holeberemi. Anidagua nabirimiyagua Ngode Datagaliwabe ibugua tí pani timbuniore ngulebira, lene. \ip Aisaia ibugua mani bayale holene tagira ibulebiragonaga nde lamia dege bini. Ibugua mbiwia halu lalu, Maha Kini Debidi aguanene mbira kini holebirago ogoni ibirangi wali agali bayale hai holeberemi, lalu lene. (16.5) \ip Be 40–55 uruniha Yuda wali agali Babilono dindiha garabaya howa Aisaia ibugua mani bayaleore holene tagira ibulebira lalu lene. Bi te pigane (Be 1–39) biagoria layaruni lai halu ai luore Babilono dindiha garabaya howa lenego gilibu nga. Yuda wali agaliru miniha genda timbuniore ho hearia hondowa mani turu halu bayale holeberami lalu lamini. Bibahendenaga Aba Ngode Datagaliwabe kagome Pesianaga Kini Sairusi dabo helayagola kini ogoni ibugua biabe bayale bialu howa Yuda wali agali tininaga dindi dai bilo golope halu pudaba lolebira, lene. Waitigi biarume nde dindi kaundiaoreha garabaya bu yalu íbu hayagoyu Ngode Datagaliwabe ibugua ti embeda nahe baya hanguore handayaho haabo hene. Ngode Datagaliwabe ibunime Habo Nalolene Bi bamba lo winigobi ibuninaga bi mana latagi haga agali heneruha howabi lowialu lalu, Wali agali dindi bibahendeha karu gi mialu haru dai bulene togo Isaraele wali agali tí kamigoni, lene. \ip Bi galonore mbira Be 52.13–53.12 dagalabe. Hobane niruniha howa Ngode Datagaliwabenaga biabe biahaga agali mbira ibuwa ibugua genda tandagala timbuniore nalu wali agali biamogo bulebira lalu gilibu winigo nga. Keriso hamewaneigini dewaoreme áyu mitangi bialu karia agali biamogo biaga ogoni Yasu manda bialu leneda lo manda bida. \ip Be 56–66 uruniha Aisaia ibugua wali agali tini dindi Yarusalemeni daibu holebirarunaga bi lowia henego nga. Bi polene marume Ngode Datagaliwabe ibugua ibunaga Habo Nalolene Bi ala lo winigome Yuda wali agali miniha mo hongo haga bini. Bi mendeme lalu, Ngode Datagaliwabe ibunaga andaneha haabo howa mana tigabi ngaru bialu howa ibuhondo bi laabo halu howabi lomaru mialu howabi wali agali yagibano burupale karu mitangi bialu biamogo bilimu, lalu laminigo gilibu nga. \ip Bi galoneore mbira 61.1-2 howa gilibu wini ngagoni mani Yasu ibuni biabe bule pigane te hinalu howa wali agali hale helo dagalatagi hene. (Lugu Be 4.16-21 dagalabe) Aisaia ibugua bi lene ngarume Ngode Datagaliwabe ibunaga wali agaliru ti bu mini mo hongo haga biaga. Irane Aisaia ibugua Ngode Datagaliwabenaga hongo ogobiore ka lalu mo walia howa latago haga biagagome ani biaga. Genda tara tara ngaru ibiyaguabi uruni bame degeda lowa Ngode Datagaliwabe ibunime ti baya hangu handayaho haga. Áyu ina Keriso hamewaneigini kamarume handalu kamaria bamba Aisaia ibugua mbiwia halu bi lo winidaruni inanaga Anduane Homogo Yasu Keriso ibuni íbu howa biabe biahalu ira bangani homayagoni henene lola helonaga Ngode Datagaliwabe ibugua ani binidane manda biai kamagoni. Aisaiahanda Yuda dindihabi Yarusalemehabi Ngode Datagaliwabenaga bi mana latagi halu hene. \iot Bu̱lu̱ baga buwa kuni gilibu ngago (1.1–12.6) \io1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali talinigobi biamogo bule lo winigobi lo ngago \ior 13.1–23.18\ior* \io1 Hameigini dindi tara tarani heneruhondo Anduane Homogo ibugua pani minigo \ior 24.1–27.13\ior* \io1 Anduane Homogohanda dindi bibahendeoreha mo ko holene wulebiragobi mani ibunaga wali agali biamogo bulebiragobi te ngago \ior 28.1–35.10\ior* \io1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali halu mende talinigobi biamogo bule lo winigobi ngago \ior 36.1–39.8\ior* \io1 Kini Hesegaia warago timbuni benegobi Asiria agaliru hongo henegobi ngago \ior 40.1–55.13\ior* \io1 Anduane Homogonaga biabe biahaga mbirali ibulebiragome wali agalinaga miniha dunubia ho helalu pele mulebirago lo ngago \ior 56.1–66.24\ior* \io1 Anduane Homogohanda wali agali talinigobi biamogo bule lo winigobi maru ngago \c 1 \p \v 1 Mbuga ogoha Emoso igini Aisaia ibugua bi gilibu winigo nga. Anduane Homogohanda Yuda wali agali Yarusalemeha hearu Aisaia ibugua lamilonaga de gandeba hondowa laminigo. Ogoningi Usiabi Yodamabi Ahasabi Hesegaiabi ti Yuda dindiha kini hemingi Aisaiahanda bi ogoni lalu latagi hene.\x + \xo 1.1 \xt 2 Kin 15.1-7, 15.32-38, 16.1-20, 18.1–20.21, 2 Bit 26.1-23, 27.1-9, 28.1-27, 29.1–32.33\x* \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali talinigo ogo \p \v 2 Anduane Homogohanda ogodagua laya. Hari daliga-o dindi-o libu hale gogabu hale halu i̱naga bi larogo nde baya hangu hale harabine. I̱naga waneigini i̱nime handayaho harurunime ti anda halu puwa áyu i̱naga bi mo wahalu kagoni.\x + \xo 1.2 \xt Yar 2.12, 22.29, Mai 1.2, 6.1-2\x* \v 3 Nogo bulumaga karume nde ti abaore ogo kalo manda bialu nogo dongi karumebi nde ti abahanda tomo ogoriaore ngiaga lo manda bidagoni. Anigo i̱naga Isaraele wali agali ti mini nawiore kagoni. Tigua manda bulenedagua nogo bulumaga dongirume manda bu bolangua kagoni, lalu lene.\x + \xo 1.3 \xt Yar 9.3, 9.6\x* \p \v 4 Wali agaliru-o tígua mana ko ngubiore beremigome tíni koorene ko kamigoni. Bibahendengi tígua ko hangu biaabo halu kamigo ai tí ko hai holeberemi. Tíni mana ko beremigome tíni gililope halu kamigoni. Isaraele wali agali tígua Anduane Homogo tínaga Ngode Datagaliwabe tigabiore biaga kago yu wahowa erembira mialu kamigoni ndobe. \v 5 Ai irane aginaga tígua Ngode Datagaliwabenaga bi mo wahalu kamibe. Tí tandaga naabo halu holenego manga nahe kamibe. Isaraele-o tí agali marume bo mbelelo wahene tínaga tinginiru mo ko halu hongo naheore haradagua bialu haguaneni dererume pi̱po̱le haradagua bialubi tí bu miniha ko dege mitangi bu kamigoni ndobe. \v 6 Henge emene mbira wule ndo dere haguaneha howa bima pialu tingini bibahendeha dere biamehe kagoni. Dere biame halu tingini mbira henge nawiore pimbipambu lalu toha tagitagi bidagoni. Tígua dere uruni nde baya hangu domowa kabu bu dambi nahayada. Marasinirubi mbira nde ha̱i̱ha nabinidagoni. \p \v 7 Tínaga waitigirume dindi tano wimiruni bo labu halu gialo delai hayagoni. Tíni handayaho hemiore dege dindi tarali urunime tínaga dindiha mbirale wimiruni mo ko hai halu tínaga mabuha tomo hengemirubi tigua bialu nai hayagola ai dindi hangu ibira kagoni ndobe. \fig Tínaga waitigirume dindi tano wimiruni bo labu halu gialo delai hayagoni.|src="HK 35b.tif" size="2" ref="(1.7)" \fig* \v 8 Yarusaleme tano dege darabi yu wa kagoni. Dindi ogoninaga hongo holene nawi yu waheneore ngagoni. Ibu mabu gibuniha agalime bame andira nemanda biraligobi ale ngagoni. Tano mbira waitigime ho yu mabu bupe howa bameore ngelenego ngagoni ndobe. \v 9 Anduane Homogo Hongo Haiheore ibugua wali agali maru karu yu wa nahedale Yarusaleme bo tangubagabu wahene ngale. Anigo nde heneneore ina mo koore henego bamba Sodomo Gomora tanola bo mundulo wahenegodagua bidaleda.\x + \xo 1.9 \xt Pig 19.24, Lm 9.29\x* \p \v 10 Yarusaleme wali agaliru agali haguane kamirubi tí bibahende ko biaga Sodomo Gomorala wali agali henerubi dege kamigoni. Ani kamigo howa áyu Anduane Homogohanda bi larago hale hadaba. Inanaga Ngode Datagaliwabe ibugua tíhondo bi larago baya hanguore hale hadaba. \v 11 Anduane Homogohanda ogodagua lara. Tígua manda bialu kamiria i̱na tínaga mbirale mbira bo lomabu ngialu kamiruni turuho kobe toba kamibe. Ani ndoyago. Tígua nogo sibi bo loma bialu irani delai hole yalu ibirimirunibi nogo maru habahe bo lomabu yalu ibigi birimiruni bibahende hondowa i̱ turu nahe kogoni. Nogo bulumaga wangabenaga daramabi sibi memebi igini hungubaluanaga daramabi urunime lomabu ngulene hame naleore kogoni.\x + \xo 1.11 \xt Ais 66.3, Yar 7.21, Mai 6.7\x*\x + \xo 1.11 \xt Amo 5.21-22\x* \v 12 Tí bo lomabu ngule uruni i̱ mitangi bialu lotu lole ibalu howa yalu ibalimu layadaru aiwabe. Tí i̱ andagaha ibalu howa i̱naga wanakuini li̱le̱ lalu giligele dewa lagayago ani bulene ngago aiwa layabe. \v 13 Ai tínaga bo lomabu ngulene urunibi bame mohole bu nayalu ibalimu. Tínaga bo lomabu ngulene uruni hondowa turu naheore kogo. Hagua ngabilo delaga mini \w inisenesi\w* i̱na nga holiya delalu kamiruni nga nabi bame dege delalu kamigoni. Urunibi i̱naga nguime nga halu hame naleore kogoni. Tígua Ege Pigane Ngabulo kagola lotu lagarubi \w Sabada\w* horo bibahendengi lotu lagarubi horo timbuni marungi lotu tara tara laga ngamirunibi bibahende hame naleore kogoni. Irane tínime mana ko nabulene ngaru hangu bialu kamigome tínaga lotu laga uruni mo mebia hai haya.\x + \xo 1.13 \xt Yol 1.13, 2.15, Md 15.9\x* \v 14 Ege Pigane Ngabulo kagolabi lotu maru lole mo ngoai howa laga wirimirubi bibahende i̱ turu naheore handabe manga ho kogoni. Tígua mana urunidagua bialu kamirunime i̱ genda mo ngiragola i̱na mo yabe nahe kogoni. \p \v 15 Tígua mbirungi tínaga gi yaraga howa i̱hondo bi laramigola i̱na tí de nahondolebero. Irane agi tínaga gime agali bo wahaga birimirunaga daramarume damu gobahe kami. Tígua gi yaraga howabi bi dewaore lalu harimiyaguabi i̱na hale naholebero laro.\x + \xo 1.15 \xt Ais 59.3, Yar 14.12, 1 Ti 2.8\x* \v 16 I̱na tí dodohe kamine hendedogo. Ai pialu mana ko dodohe tíha para hayadagoni domo wahole pudaba. Ani domo wahaiho howa mana ko ngaru lone budai nabi wahai halimu. \v 17 Mana bayale tigabi bulene ngaru hongo howa manda bialu mana bayale uruni dege talialu bialu hole manda bilimu. Agali maru mendeali mo hondo haga karu mo hondo nahelo mini bayale talebu milimu. Wali agali maru genda yu karu biamogo bibe. Waneigini hono wahene karu handayaho halu wali dalo bedarubi baya hangu biamogo bigi bialu halimu. Wali agali burupale uruni marume mo ko hayagua tígua biamogo bialu halimu, lalu Anduane Homogohanda lene. \p \v 18 Anduane Homogo ibugua bi ogodagua larago, Ai mo le hayadaruni lotiga bimi̱ya. Áyu tí ko birimigome mo dodo hayagola aga pele bayaleoreni darama para haragola mo ko hene wiagadagua bidamiruni i̱na ko domo wahai halu lone pele bayaleore hari beraliba peleore ale halu nogo sibi irini pele tara ngaligobi holeberemi.\x + \xo 1.18 \xt Iba 51.7, Ais 43.26, Mai 6.2\x* \v 19 Tígua i̱naga bi larogo hale halu birimiyagua nde tínaga maburuha tomoru bayale anda haragola bialu noleberemi. \v 20 Anigo i̱na bi ledogo mo wahalu manga harimiyagua nde tínaga waitigi bu karume ibalu tí bo wahai holebira. I̱ Anduane Homogo i̱na bi o ledogoniore, laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Yarusaleme tano ko biaga dindi winigo Anduane Homogohanda mo tiga bule manda binigo ogo \p \v 21 Yarusaleme tano nde abale i̱naga bi hale haga winigo ai áyu wali ko biagame agali kayu bima ibaga bialu biraradagua bedagoni. Abale howa Yarusalemeha wali agali bayale hangume ho to̱latagi hagago áyu nde wali agalirume mana ko bialu mendeali homelo bo wahagahaga biagarume to̱latagihe ngagonida. \v 22 Yarusaleme-o abale í̠ baya ngiringarale ege to̱le̱ siliba ale wirigo ai áyu nde koore gaba yuni bamba tawe hagua tabule ale ngegonida laro. Abale nde í̠ \w waini\w* iba dendebi ale harigo áyu nde í̠ bame dendene nahe iba damene dege ngegonida. \v 23 Í̠naga agali haguane karuni ti agali page biaga ko bu karu baba nenege howa i̱naga bi mo wahaga ka. Bibahendengi biamogo biahabe lalu ohowa muni dewa hana haga birarunaga dege bi laholene hame laga ka. Tigua godi hale halu biruwa waneigini hono wahene ibiraru biamogo nabiagabi wali dalo agalini homene bedarunaga genda ngaru baya hangu hale halu mo tiga nabiaga dege bu karuni. \p \v 24 Ani bidago ai Yarusaleme-o bi ogo Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua larago hale habe. Anduane Homogo ibu Isaraelenaga Ngode Datagaliwabe hongo gibihe ogoniore kagome bi ogodagua lara. I̱naga waitigi bu kamiruni i̱nime tí pani nalimulo ngulebero. Ani bidogola tígua i̱hondo lone mine naholeberemi. \v 25 Yarusaleme-o i̱na biabe hongoheore buwa lehe bialu keruni bibahende lone mo tiga biai holebero. Ege to̱le̱ silibani dodo para hayadago do taulo wahelo irani delagadagua i̱na í̠ ira hongohe dedagoria dodo do taulo wahelo delolebero. \v 26 Ani buwa agali haguane bayale ala hagarubi hela aribia harogola tigua godi tigatiga hale haga bulebira. Ani bialu kagola wali agalirume Yarusaleme dindi mini lene timbuni mbira ngago lalu ogoniha mana bayale tigabiru hangu bialu Anduane Homogo ibuninaga bi hale howa talialu biai haga ngagoni lolebira, lene. \p \v 27 Anduane Homogo ibu tigabiore kago ibugua mana bayaleore ngadagua Yarusalemenaga wali agalirume biyarunaga tigatiga tale bialu ti mo yu dai bulebira. Ani buwa ibunaga mana tigabi biaga ogonime dege Yarusaleme wali agali mini beregedowa tininaga ko biyaru dara halu nabule lalu karu bibahende pele mialu haru dai bulebira. \v 28 Anigo wali agali Anduane Homogonaga bi mo wahowa mine halu ko ngaru dege biaabo haga karu ibugua ti pani nelo mialu bo wahai holebira. \p \v 29 Tígua ira timbuni hearuhondo bi pupu wialu dama mitangi bialu mabu gamaru hangalu harimiruni manda bialu ina nakarulape birima lalu taga timbuniore holeberemi. \v 30 Tíore ira timbuni karu gabu halu podagadagua mabu mbira dindi ibane nabereni mbirale hengedemiru gauladaga halu ira gabu hai hagadagua tí homai holeberemi. \v 31 Datani gaule ngagoria ira hungume abaleore kulu lalu daralidagua wali agali hongohe mine haga kamiru tíninaga mana ko birimirume tíni mo ko holebira. Ani birangi tí biamogo biaga agali mbira naholebira, lene. \c 2 \s1 Anduane Homogohanda awadaga holene ngulebira lenego ogo \r (Maiga 4.1-3) \p \v 1 Anduane Homogohanda de gandeba mbira Emoso igini Aisaia ibugua Yuda wali agali Yarusaleme tanoha hearuhondo lamilo mo walia hene. Bi laminidagoni ogodagua lamini. \p \v 2 Horo mbirungi haragola Anduane Homogonaga harini ibunaga anda hene biago bibahendenaga daliga ibu bolanguahe hari bare ngaru waradai buwa ibu lina daligaore holebira. Dindi bibahendeni hameigini tara tara dewa palima pedaru ibalu ogoniha iba yo̱laradagua bialu yo̱lalu anda ibalu\x + \xo 2.2 \xt Iba 72.8, Ais 27.13\x* \v 3 wali agali uruniha howa ibirarume lalu, Anduane Homogonaga Hari Saiono iraga hama maibidaba. Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe kago ibunaga anda kagoria ubanda hama. Ibugua hame ledaru ale iname buluma̱ya lawai halu ina pialu holene hariga ibugua ba kagoria pialu holeberema. Irane Anduane Homogonaga lawai holene mana ngaru Yarusalemeni howa ibalu Saiononaga hari neneni howa ibugua wali agalihondo bi lamiaga, lalu ka. \p \v 4 Hameigini tara tara tini dege dege wai bulene te lalu bi anda halu hongo ha a̱i̱ na̱i̱ bialu karu Anduane Homogo ibugua bi uruni dabalu mo palia holebira. Tinaga wai biagane ayu tibu yidaruni tomo hongole dindi godagane wabulebira. Aeane yandare widi lini dedagola gandu lolene ale helo nguni mo garayabia helolebira. \p Hameigini tara tara uruni lone wai bule tidu yu haga haga buwa manda manda nabuleorebira.\x + \xo 2.4 \xt Iba 72.3, 72.7, Hos 2.18, Yol 3.10, Seg 9.10\x* \p \v 5 Ai Yagabanaga aguanealiru-o Anduane Homogohanda wá holene hariga ina ngiyagoria pialu hami̱ya ibidaba, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Minehe holene ngaru mo ko hai holebira lenego ogo \p \v 6 Anduane Homogo-o í̠naga wali agali Yagaba aguane o bu karu erembira miridagoni. Ani mirigo irane ti tomia tara tara bulene manabi gamugamu tara tarabi Pilidia dindiha wiagobi tinaga dindini dege wiai kagonaga ani birida. Tinime ni tagira ibiragohayagi howabi mana ko uruni mo yu anda ibinigo nga. Ani bialu áyu í̠naga wali agali uruni ti dindi mana tara wiaru bialu ka. \v 7 Muni siliba ngolobi nogo hosibi hosime gili laga garo ale karisibi dewaore daga labe nahe Isaraele dindiha to̱leda. \v 8 Ani bialu mbirale dama mitangi bialu gime wabini dewaore ti daluha wu to̱lo tagi ho ngelowa mbirale tininaga gime wabini urunihondo bi pupu wialu ka. \p \v 9 Anduane Homogo-o í̠na wali agali ti bibahende mo dindiha haregola ti taga timbuni ho holebira. Ai Anduane Homogo-o í̠na tigua ko biyaru domo wanahabe. \p \v 10 Wali agali bu kamiruni tí ibida pialu egeanda karuha bira do hadaba. Dindi uli guabuwa gonene tombolo ngelo do howa uruniha bira do hadaba. Anduane Homogo ibuni wá tara holenehebi hongo timbuni holenebi heba ibirago hondowa tí mogo lalu mo ko holigo bira do hadaba.\x + \xo 2.10 \xt 2 Te 1.9, Mo 6.15\x* \v 11 Anduane Homogo ibuni ibirangi mana ko mine howa bialu tininaga mini hangu mo yaraga haga karu bope haragola ti taga timbuni ho holebira. Ani helowa horo ogoningi Anduane Homogo ibuni hangu mini lene timbuni holebira. \v 12 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua wali agali tininaga mini yaraga haga karuni horo ogongiore bope hole lowa horo pongo bo winigo ngelo ka. Ani bialu wali agali tinaga mbirale tini turu holenaga mo wigi bini ngarubi horo ogoningi dege mo ko halu bo haealabagabu wahai holebira. \v 13 Ibugua ira tamia baya bebenabi luni Lebanono dindi howa anda hene karubi dindi hobane mbira Basana ngagoha howa ira mbira bai ale mini oga hongohe giambe anda hene karubi bibahende dugu wahai holebira. \v 14 Ibugua hari nene daligaore wedaru bo haealabaga biai halu \v 15 anda lu bu gimbu bu migi bima irigi hene karu bo haealabaga bialu tano ngarunaga ege pabe hongohe bu heledaru bo gialobaga biai holebira. \v 16 Iba sibi baya timbuni ngarubi bibahende bo gialobaga biai holebira. \v 17-18 Anduane Homogo ibuni ibirangi wali agali mana ko bialu mine hagabi tininaga mini mo yaraga halu haga karu bibahende mo ko halu bo haealabaga biai haragola uruni biagaru tini taga timbuni ho holebira. Ani bialu mbirale dama mitangi bialu gime wabini ngaru mo ereba hai haragola Anduane Homogo ibuni hangunaga mini mo yaraga halu mini lene timbuni holebira. \p \v 19 Horo ogoningi Anduane Homogo ibugua mbirale bibahende dindini karubi ngarubi mo gi hai helolebira. Ibugua dindi bibahende mo emabia hole ibirangi wali agali tigua Anduane Homogo ibuni wá holene timbuni hebabi hongo tara ho yalubi ibirago handalu ti ibida piai holebira. Ani puwa egeanda karuhabi dindi guabu wini ngaruhabi bira do hole ibida piai holebira. \v 20 Horo ogoningi wali agali tigua dama mitangi bialu bi pupu wule gime ngolo silibarume wabu wini biaruni bibahende uli ngaruhabi egeanda dalagamia paliaga karuhabi ba a̱i̱ na̱i̱ bialu tini ibida piai holebira. \v 21 Horo ogoningi Anduane Homogo ibugua mbirale dindini ngaru mo ema biai hole ibiragola wali agali ti gi timbuni holebira. Ani biragola Anduane Homogo ibuni wá tara holene heba hongo timbunihe ibirago de handalu ibida pole hari tene ngaruha pialu egeanda karuha bira do holebira. \p \v 22 Ainde wali agali mbiralime ibalu ti biamogo bulubada lo manda nabilimu. Ani bulene nawi larogo irane ina wali agali bu kamaruniha galone mbira naheore dindini tigimandi hangu halu homoleberema. \c 3 \s1 Yarusaleme wali agaliha mo ko holene wulebira lenego ogo \p \v 1 Hale hadaba. Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua Yarusalemeha howabi Yuda dindiha howabi wali agali karu ti hana ho hagaru wali agali karubi mbirale tara tara ngaru damenebi bibahende mo wahai holebira. Ibugua tinaga iba tomobi mo wahai holebira. \v 2 Tinaga agali wai biaga hongohe karubi ami agali maru karubi godi hale haga karubi bi mana tara tara \w latagi\w* haga karubi halaga biaga karubi tanoha agali haguane maru karubi bibahendeore ibugua bo batagi hai holebira. \v 3 Ani buwa ami agali haru haga karubi gabumanenaga agali haguane karubi mini manda bayaleru kinihondo talebu miaga bu karubi bibahende bo taliatagi hai holebira. Ibugua agali biabe tara tara biaga mugubeyi bu karubi agali tomia hubibiru biaga karubi bibahende bo hilo batagi hai holebira. \v 4 Anduane Homogo ibugua dege wali agali Yuda dindihabi Yarusalemehabi bibahende bu karu igiri mini boga nabi karume haru helo yupe holebira. Ani yupe haragola tigua tininaga hameledadagua dindi handayaho halu mana tara ngaru bialu holebira. \v 5 Agali bibahendeme mendeali kago hengedape holenaga biabe hongo hagahaga buwa bialu holebira. Wandari igiri daliahe bu karume wali agali wahe biru ngaru yohandalu tihondo bi tandagabiru ladai bialu holebira. Wali agali habane nabulene karume wali agali mini lene karunaga bi mo wahalu holebira. \p \v 6 Ogonidagua bialu kangi agali maru ti hameigini mbirago karia puwa lalu, Í̠ dege aga karulo haridago ainde inanaga haru haga haguane í̠ habe. Ani hariyagua horo ko tagira ibirangi í̠na ina biamogo bibe, lolebira. \p \v 7 Ani laragola agali biagome ladai bialu lalu, I̱ ndo. I̱na tí biamogo bulene hariga nawida. I̱nibi nde tomo agarubi nawi dege kogonida. Tínaga haguane holiya dabo helolene nawigo nahelalimu, lolebira. \p \v 8 Anioredago Yarusaleme Yudala mo ko holene horo mbira lola halu mo ko haragoni. Anidagua biragoni irane tinime bi laragomebi biabe biragomebi Anduane Homogonaga deni howa ibunaga mini timbuni lene kago mo nagalone halu mo yo handaragome bira. Tigua mana ko uruni ibuninaga wanakuihayagi howa bialu hagaya. \v 9 Tigua kiralinaga godi hale halu howa agali ti hamelo kago bime biamogo bialu mendego bope ho helaga ka. Tinime mana ogonibi bialu kagome tini godini íbu helolebira. Tigua wali agali bu karunaga deni howa mana ko bamba Sodomo wali agalime bialu henedagua taga nahe bialu haga ka. Tini bia ko hene ngagome tiha ko holene ogoni wulebira. \p \v 10 Wali agali mana tigabi bialu haga karu ti turu holebira. Tigua biabe bayale bialu hayagonaga lini bayale nalu holebira. \v 11 Anigo wali agali ko biaga karu tigua mana ko bialu hayagonaga pani nalu maruhondo biyadagua tinihondo biadai bulebira. \p \v 12 I̱naga wali agaliru-o tíore daraho kogoni. Igiri daliahe karumebi wali bedarumebi tí handayaho haru howa hengedape halu kagoni ndobe. Haru haga uruni tigua tí mo hondo halu kagola tígua nde uruni talima hariga ko ngagoha pialu kamigonida. \p \v 13 Anduane Homogohanda wali agali bibahendenaga godi hale haiore hole kagoni. \v 14 Ibugua ibunaga wali agali haru hagabi haguane bu karubi tigua ko biyarunaga tihondo lamialu lalu, I̱naga wali agali uruni ti i̱ninaga pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* mabu helewagola tígua i̱naga mabu ogoni mo ko harimigoni. Wali agali mbirale nawi burupale karunaga emene hangu yu karu tígua gingila mialu tínaga andagaha mo wiaga kamigoni. \v 15 Tígua i̱naga wali agali bu karu mo ko halu wali agali yagibano bu karu hengedape halu kamigo aiwa bilimu layagola bialu kamibe. Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga i̱ kogo i̱na bi o ledogoniore, lene. \s1 Yarusaleme wali mine haga biru ngaruha mo ko holene wulebira lenego ogo \p \v 16 Anduane Homogohanda lalu, Yarusaleme wali biru ngaru de handadaba. Tigua mitangi bialu tini bayaleore bedemabe toba haga bedagoni. Tigua harigani ibaga bialu howa tinaga geni ngi̱li̱nge̱lo̱ laga aleru pongobia howa ngi̱li̱nge̱lo̱ laga bima piaga kagoni. Tigua ma yu̱la̱daga howa deme agali bu kagoha de handa amu nana bima ibaga biaga bedagoni. \v 17 Anigo Anduane Homogo i̱na ti pani nelo mulebero. Tinaga emboneha dere bilarogola tinaga mandari kago dugu haeala piai helowa ti embonepe helolebero, lene. \p \v 18-19 Horo ogoningi Anduane Homogohanda Yarusaleme wali bedarunaga yári baya bu bedaruni golo waholebira. Tinaga geni yári bidarubi ma gagua ngarubi hale ira dedarubi mandari mo yáribia karubi labolabo dengui yi haga bidarubi bibahende golo wahai holebira. \v 20 Ibugua tinaga gi pagida ngaru golo wahai halu labolabo mandari huba bidarubi labolabo tinaga tinginini bo bidarubi pausi emene nogo dongoneme wabiniha pauda nga biaga mini sanda berelo yidarubi no̱le̱ emene mani pongobiaho bedarubi mo wahai holebira. \v 21 Gi magi gi hondoneni karuledarubi ngui ira dedarubi bibahende golo waholebira. \v 22-23 Ibugua tinaga aga bayale karuledarubi labolabo tara tarame aga tara tara biagimbu biaga wabini ngarubi nogo dongoneme pausi wabini ngarubi aga emene hangisibi ngarubi uruni ale yári biyaru bibahendeore mo wahai holebira. \p \v 24 Horo ogoningi Yarusalemeha wali bedarume mo ngabia haga paudabi sandarubi nawi biruwa tinaga tingini ngu tara bialuhe birulebira. Ti aga bayale mandibu ale mo yári biahalu karulaganego nawi howa pu payini ko nogo hende ale karula aribia ho birulebira. Ani biruwa tinaga mandari ala mo yári biahalu baya hangu pingipongo biagadagua bibe nahe mandari waitigime podo mbololo wa kagola embone podo mbololo wahene birulebira. Ani bedagola tinaga aga bayaleore karulagadagua nakarule labolabo ko budini dege karula aribia holebira. Tinaga dengui baya biagoria waitigi bu karume garabaya biabe ale biahaganaga bage tinginini podaragola tagaho birulebira. \p \v 25 Yarusaleme-o waitigime í̠naga ami agali hongohe bu karubi í̠naga agali maru bu karubi bo wahai holebira. \v 26 Í̠naga dabudabubi maru ale ngerubi mo yu piai holebira. Ani biragola í̠ wali mbira aga bidaru minu golo wahai henego tibabe dindini birape kaligobi birulebere. Anidagua bidegola wai pabenaga panga timbuni kagome í̠ha urunidagua bidago de hondowa dara halu dugu dalimu bialu holebira. \c 4 \p \v 1 Anidagua bidagola horo uruningi wali kariame agali mbiraoreli hangu harigani pialu karia minu yania howa agali ogonihondo lalu, Inanaga tomo noleneru aga buleneru inane taya bialu handayaho holeberemago. Ai ina agalini nahe birabe tagabago ina agalini í̠ kegoni loloma̱ya e̱ la, lolebira. \s1 Yarusaleme dindi lone bayaleore wia dai bulebira lenego ogo \p \v 2 Horo mbira mani tagira ibulebirago ogoningi Anduane Homogohanda ira karunaga gene mbira gahenge wayatagi halu anda helolebira. Ani bialu ibugua dindini tomo bayale tara tara ngaru mo anda hai helolebira. Ani biragola Isaraele wali agali bo hilo wahai hayangi nahome yu wahene mbira mbira hangu karu tigua bayale urunidagua birago hondowa ti turu taraore holebira. \v 3 Wali agali yu wahene Yarusalemeni karu ti bayale helonaga Anduane Homogohanda dabeneru tinaga mini bibahende ibuninaga mbugaha gilibu wiai ka. Ani binigo ai áyu uruni ti ibunaga wali agali mini tigabi kami lolebira. \v 4 Anduane Homogo ibugua Yarusaleme mo ko haiore howa mani tano ogoni lone mo bayale taraore ngelole manda bu ka. Ibuninaga hongo holene timbuni kagome Yarusaleme wayawaya bo wahalu dodo emene mbira para nahe baya gibiore ngelolebira. Wali bedarume mana ko bialu birayarubi agalime ko bialu maru bo wahenegonaga darama ngarubi mana ko damene bibahende Yarusaleme tanoha ngaru domo wahai holebira. Ani bialu Yarusaleme tanonaga ko domo wahai hene bayale wiai holebira. \v 5 Ani buwa Hari Saiononi wali agali íbu ngoai ho howa lotu lalu kagoria Anduane Homogohanda horongi hari beraliba mbirame bu dambi hai helolebira. Ani helalu mbiragangi ira hagua hungu heba mandagi helolebira. Anduane Homogonaga yári wá taraore holenego hari beraliba biagobi ira hagua hungu biagobi ale howa ogonime Yarusaleme tano bibahende wia dambi hai howa handayaho helolebira.\x + \xo 4.5 \xt Har 13.21, 24.16\x* \p \v 6 Anduane Homogonaga wá taraore holene yári ogonime ni hongohe darangibi dalu timbuni ibirangibi Yarusaleme mo ko holilono bu dambi howa haru helo ani helolebira. \c 5 \s1 \w Gerebi\w* mabunaga iba gana lenego ogo \q1 \v 1 I̱na iba gana mbira i̱naga nenegenaga laharogo hale hadaba.\x + \xo 5.1 \xt Md 21.33, Mg 12.1, Lg 20.9\x*\x + \xo 5.1 \xt Iba 80.8-16, Md 21.33-41\x* \q1 Iba gana ogoni ibuninagabi ibunaga pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* mabu ngagonagabi garea lalu lolebero. \q1 Hari bare wiagoria dindi bayale benebere winiyagoria \q1 i̱naga nenege ibugua gerebi iraneru ogoriani hangayada. \q1 \v 2 Ibugua ege to̱le̱ wiaru ungu wahowa dindiru baya hangu aluwa \q1 pu mbira lini daga mini gerebi irane bayaleoreru hangayada. \q1 Mabu dombeneha ibuni gerebi uruni mamage holenaga andira emene mbira daligani bu helayada. \q1 Hari bare ogoniha dege gerebi lini dowa geme hengedowa pingidalu waini iba wabulenaga ege to̱le̱ mbirani uli guabupe ho wiyada. \q1 Biabe uruni biai howa ibugua gerebi lini uruni bayale taraore dendebi delo mitangi buwa de hondo hene. \q1 Ani mitangi bu hearia gerebi lini daga biagome lini bayale nade howa dalu nalu hearia ne harigaha kaubi dege deneya. \b \p \v 3 Ani biyagola i̱naga nenege ibugua lalu, Wali agali Yarusaleme tanoha kamirubi Yuda dindiha kamirubi tígua la handadaba. O bidaruni nde i̱nime binigo bidabe be i̱naga mabu ibuha howa binime bidabe. \v 4 I̱na biabe bialu hangarugo pu urunime gerebi lini bayaleore delo lowa birugo irane aginaga lini dowa kaubi dayadabe. Mbirale mbira bulene winigo i̱na nabirudabe be agua biyadabe. \p \v 5 Aiore i̱naga gerebi mabu ogoniha mbira bule manda bidogo tíhondo langero. I̱na mabu ogoniha nogo gabua karume anda puwa pu gerebi lini daganeru nodugu payabu wahelonaga pabe gialope holebero. \v 6 I̱na dindi ogoniore mo labu harogola mabu ogoni embera ibalu datani anihe ko karu andaho helolebero. Ani bidagola i̱naga pu gerebi lini daga uruni bayale helo lowa lone biabe nabulebero. I̱na beralibaruhondo lalu, Iba dalu dindi ogoni gomba helonaga naibilalimu, lolebero, laya. \p \v 7 Isaraele wali agalibi Yuda wali agalirubi ti bibahende Anduane Homogo Hongo Haiheore kagonaga pu mbira lini daga mini gerebi mabu ale kagoni. Yuda wali agalirubi ti ibunaga pu gerebi lini dagane hangayaru ale kagoni. Ibugua wali agalime mana bayale ngaru hangu bialu helo hamelo hearia tinime mana ko wiaru bialu wali agali homelo bo wahaga biaabo halu hene. Wali agali maru karume mana bayale tigabi ngadagua bilo hamelo hearia tinime wali agali maru hearu hengedope haga bialu waitigi haga bialu hene.\fig Isaraele wali agalibi Yuda wali agalirubi ti bibahende Anduane Homogo Hongo Haiheore kagonaga pu mbira lini daga mini gerebi mabu ale kagoni.|src="HK 63e.tif" size="1" ref="(5.7)" \fig* \s1 Wali agali mana ko biagaru homolebira lenego ogo \p \v 8 Mo ko holeneore tíha wulebira. Agali anda dewa yolobu helalu dindi dewa yolobu wialu buwa dewa degeme tíninaga mo tago halu kamiruni. Emene hangu howa dindibi mbirale ngarubi tí dege karulai haramigola maru karu ti mbirale nawi howa tini birulenebi heba henge nawiore kagola dindi ogoriani tí hangu holeberemida. \v 9 I̱na hale halu hewaria Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome ogodagua layua, Heneneore larogo. Anda timbuni baya tara o hama pedaruniha mbirali palia nabi tabuanda bu karia gialo wahai holebira. \v 10 Pu mbira lini daga mini gerebi mabu timbuniore hangayagua lini emene hangu daragola \w waini\w* iba emene dege wabuwa hambu wulebira. Tigua balawa wabiaga widi egene mbege nu pirani honowa hangayaguabi lini dedaha mbege nu mbiraore hangu do hanabehe dolebirago, layua. \p \v 11 Tíha mo ko holene timbuniore wulebira. Egerebagi heyuwa tígua waini ibabi lulu iba hongohe marubi naho wiaga kamiru. Tígua naho wia dege bialu mbi hanuni bolangua halu lulu yu haga kami.\x + \xo 5.11 \xt Min 23.29-30, Aga 10.16\x* \v 12 Tígua dawe tara halu howa waini iba dewa nolenebi ngida ale bolenebi irabitele kilinge̱le̱ lalu pilipe lalubi tabage balu hiliyula lalu bulenerunaga tíha manda bogala timbuni wua kamigoni. Ainde mbirale Anduane Homogo ibugua bialu kago manda nabiore kamigoni ndobe. \v 13 Anidagua bialu kamigonaga Anduane Homogohanda ogodagua leda. Heneneore i̱naga wali agali kamirume i̱ni manda bua nahe kamigoni. Ani bialu kamigonaga dindi tarali tínaga waitigi karume ibuwa tí bo garabayabu yalu polebira. Agali haguane kamiru tomo noa halu homoleberemi. Wali agali bibahendebi tí iba nolene nawidagola hége lebola halu iba noa halu tongololebira. \v 14 Áyu tígua turu ndoore howa tomo dawa payabu nalu howa dawe tara halu kamigo. Ai heneneore Yarusalemeni agali haguane kamirubi wali agali bibahende kamirubi homenerunaga humbirini andagaha tínaga homali tí bo gamu holenaga ne hariga timbuni ha̱la howa manda mandabu ngagoni, laya. \p \v 15 Wali agali bibahendeoreme taga hai holebira. Wali agali tininaga mini yaraga haga biaruni tí mo dindiha helalu mini lene ndo holebira. \v 16 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua mana tigabi biragome wali agali urunibi karuhondo ibuni mini leneore ko lalu walia holebira. Ani bialu ibuni bayaleore howa mana ibugua biagaru tigabini bayale ngaru hangu biragome wali agali tigatiga dabaki holebira. \v 17 Tano ngaruni mo ko hai halu datani anda ho dambiho waholebira. Datani timbuni kagoha nogo sibi iginiru meme iginiru ti anda ibuwa tani uruni nalu holebira. \p \v 18 Tíha mo ko holene timbuniore wulebira. Wali agali mendeali karu mo hondo halu ko biaga kamiruni tígua ko uruni birimiru domo wahabe nahe tíniha paraho wiaabo kagoni. \v 19 Tígua lalu, Anduane Homogo ibugua bayale howa mana tigabi ngaru dege biraru ina de hondoloma̱ya abale bilo. Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe ibugua inahondo mbirale mbira bule mandabu heagua nde ina hondoloma̱ya abale bulene nga. Ani biragola ibunaga mini tigabiwi howa ibugua mana bayale ogoni áyu biatagi haragoria handalu manda buluma̱ya, larimigoni. \p \v 20 Tíha mo ko holene timbuniore wulebira. Tígua mana ko ngaruni bayale lalu bayale ngaru ko laga kami. Wá holene ngago aruma ka lalu aruma holene ngago wá hara lalu kami. Mbirale kaubi ngaru dendebi lalu dendebi ngaru kaubi nga lalu ani biaga kamiruni. \p \v 21 Tíha mo ko holene timbuniore wulebira. Tígua agali marunaga manda timbuni bidaru dindiha lowa tí mini gigabiwi howa manda timbunibi kamago laga kamiruni. \p \v 22 Tíha mo ko holene timbuniore wulebira. Agali lulu iba naga mini lene kamiruni. Tínaga mini manda bogaru lulu iba odo iriari bulenenaga dege timbuniwi kamigoni. \v 23 Godi hale haga kamiru tígua mbiralime ke̱ howa i̱naga godi lahabe lalu ohowa tíhondo muni hana haragola ogoni ibunaga lahalu pu laramili. Ai henene godi lole ibirago tígua ibunaga bi baya hangu hale halu manani ngadagua daba nabiaga kamigoni ndobe. \v 24 Anidagua bialu kamigome ira karunaga piniha togo bu wahene howa yuniru gaulalu gilopebe biralidagua bialu mo ko holene ogoni abaleore irame dangi yobi ngagoria kulu lalu dagadagua tíha tínaga pini togo bialu lini dogolope halu puyabume abalu pulo yalu piagadagua pu ereba holebira. Irane tígua Anduane Homogo Hongo Haiheore kagonaga bi mo waharimigonaga ani bulebira laro. Tígua Isaraele wali agalinaga Mbirali Tigabiore Kago erembira mialu pirimigonaga ani bulebira. \p \v 25 Anduane Homogohanda ibunaga wali agaliru hondowa kebaho ka. Ibugua ti mana lalu pani mule ibunaga gi mbira yaraga holebira. Ani buwa gi yupe haragola hari timbuni karuni ema biai halu wali agali bu karuni dewaore homai holebira. Ani homai haragola uruninaga tinginiru hora nahe tanonaga hariga ngarunaga wima polebira. Ani bira tiraga Anduane Homogohanda ibunaga keba holenego hada nabi wiaabo holebira. Wiaabo kagola ibunaga gi yaraga hayago yupe nahe pani miaabo holenaga yaraga ho wiaabo holebira.\x + \xo 5.25 \xt Ais 9.12, 9.17, 9.21, 10.4\x* \p \v 26 Anduane Homogohanda ibunaga wali agaliru belonaga ami agali kaundiaha karuhondo manane mo walia holebira. Ani walia haragola ami urunime abale gerai lalu ibulebira. \v 27 Ami agali uruni bibahende hongo tarahe degeru ibulebira. Ti mbirali gehi howa pilagabi mbirago ibu u paliagabi ndo ibulebira. Ti hongoheore howa tinaga mandibu baya hangu ndibulo wialu ge andane hongohe budubaga bibe naheore karule ibulebira. \v 28 Tinaga timuru de biao̱le yuwa wai bule ede yalu tungu lolebira. Tinaga wai biaga nogo hosiru hongo tarahe howa uruninaga ge gibaru hongoheni giambe ege to̱le̱ alehe ibulebira. Tinaga wai biaga garo ale mini karisi nogo hosime gili laga gerai ledaria aube tobane humbirini wai biradagua bulebira. \v 29 Ami agalirume wai huaro ledaria gabua timbuni laionome nogoru nole bo yuwa ohalu yalu pole dua timbuni lagadagua lolebira. Wai tigiali urunime agali minuwa garabayabu yalu laionome ibunaga tomo bo yalu abale piagadagua polebira. Ogoniore biragola mbiralime ti gingila mibe naheore wulebira. \p \v 30 Horo ogoningi ami agali tara urunime hongo howa huaro lalu Yuda dindi bibahende bo gialobaga bulebira. Ani bialu howa tigua hongo tara howa huaro laragome iba solowarame yaribu timbuni bialu howa u tugu lalu kilikulu timbuni lagadagua lolebira. Anidagua bidagola agali marume dindi ogoniha handa amu halu karia dindi ogoni mo ko ho waheneore wialu ni nade ginu hagua timbunime ge hai kagola arumahe wulebira, lalu Aisaiahanda Anduane Homogonaga bi latagi halu ani lene. \c 6 \s1 Anduane Homogo ibugua Aisaia ibunaga bi latagi haga helo dabenego ogo \p \v 1 Mali mbiraore Kini Usia homayangi dege handalu hewaria Anduane Homogo ibuninaga kini biragane dagia wiagoria bereane handaru. Kininaga biragane ogoni daligaore wia. Kininaga aga biago timbuniore ibunaga anda ogoniha bibahende wua namu lai hea.\x + \xo 6.1 \xt 2 Kin 15.7, 2 Bit 26.23\x* \v 2 Ani bereagoria dahuliyali dewaoreme ho mabubupe hea. Dahuliyali uruni tinaga babagane waragaria dege dege haihe heane handaru. Ti bibahendeorenaga babagane kira dege degeme tininaga dengui dambi hai howa kira mende dege degeme tininaga tingini dambi halu kira teboneme yaga lalu pialu hea. Dahuliyali uruni ti ira hungu ale daradagua dalu bu hearia handaru.\f + \fr 6.2 \ft Dahuliyali babagane waragariahe uruni dahuliyali maru karu ale ndo. Ti mende ale kago Hiburu bi lalu uruni ti mini Serabimi lagago uruninaga bi te Baibolo mbuga ogoha hangu nga.\f* \v 3 Tigua tini dege dege bi lade̱ne̱ bialu lalu,\x + \xo 6.3 \xt Mo 4.8\x* \q1 Anduane Homogo ibu baya burugule ibu baya burugule ibu baya burugule ka. \q1 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibu agiore loabe tobahe ibu baya buruguleore kagoni. \q1 Ibunaga wá holene hongo holenebi dindi bibahendeha wiame kagoni, \m lalu hea. \p \v 4 I̱ Anduane Homogonaga anda haneni hewaria dege dahuliyali biaru mbira mbirame bi laga biyagome ege to̱le̱ anda gene wayini dunini heago mo pirila gimbu biya. Ani bialu anda biagoha ira hagua timbuni do yulo paya biyane handaru.\x + \xo 6.4 \xt Mo 15.8\x* \v 5 Ani biyago hondowa mogo lalu gi timbuni howa ogodagua laru. Aiore i̱na horo bibahendengi i̱naga ne harigaha howa bi ko ngubi hangu lalu haruli. Ani bialu i̱na wali agali bi ko hangu laga karu baba mandagi harugome aiore i̱ yo pialu polene henge nawida laru. I̱ koore biaga kogonigoyu i̱na Kini timbuni Anduane Homogo Hongo Haiheore kago i̱ni deme handarugoni. Ani handarudago ai i̱ homoleda laru.\x + \xo 6.5 \xt Hgn 6.22, 13.22, Yar 1.6\x* \p \v 6 Ani lo hewaria dahuliyali biaru aria mbirame ira hungu dalu heaore pero mbirame ira punguane mbira tabo yalu i̱ hewagohayagi ibiya. Ira punguane ogoni bo lomabu miaga dabu wiagoha howa hedo yiniya. \v 7 Ibugua ira punguane ogonime i̱naga ne hambuni ela halu howa i̱nihondo langialu lalu, Áyu i̱na ira ogome í̠naga ne hambuni ela harogome í̠na ko biridaruni domo wahai harago ai í̠ha ko mbira nawi domo wahene bayale kegoni, laya. \p \v 8 Ani biyagola Anduane Homogohanda dahuliyali biaruhondo hale halu lalu, Bi aiwa lama pu lamabe. I̱naga bi ogoni aiwa loyalu polobadabe, layuane hale haru. Ani layuagola i̱na lalu, I̱na lama poliya pu la, laru. \p \v 9 Ani larugola Anduane Homogohanda ibunaga bi ogo wali agalihondo lamule pu lowa lalu, Tígua bi halu dewa hale haabo harimiyaguabi bi ogoninaga irane manda nabi haabo holeberemi. Tígua de handaya ho haabo harimiyaguabi mbirale biragonaga irane handa walia naholeberemiore labe, laya.\x + \xo 6.9 \xt 2 Ko 3.14-15\x*\x + \xo 6.9 \xt Md 13.14-15, Mg 4.12, Lg 8.10, Yo 12.40, Ab 28.26-27\x* \v 10 Ani lowa ibugua i̱hondo lalu, Wali agali uruninaga minime irane manda nabilo mini mo ndibula halu haleme hale nahelo hale mo tulu helalu deme de nahendelo de mo ndibulalu bi labe. Tigua uruni bayale haihe howa irane manda bialubi hale halubi de handalubi i̱ni koria dai biragola i̱na ti mo dabi holene wuligonaga ani bibe laro, laya. \p \v 11 Ani layagola i̱na ibuhondo ogodagua hale haru, Anduane Homogo-o i̱na biabe ogoni angi biamaro buliyabe, laru.\x + \xo 6.11 \xt Mai 3.12\x* \p Ani larugola ibugua ladai bialu lalu, Mana lalu kene dege tano ngaru bo gialo wahai halu dindiru mo ko hai halu anda bu karuha mbirali napaleore tabuanda hai helo. \v 12 Anduane Homogo i̱nime wali agali bibahendeore tini dindi yu wahalu dindi tara kaundiaoreha pelo waratagi halu tini dindiha mbiraoreali hangubi yu wahene mbira naholebiraore. \v 13 Wali agali dindi ogoria mbira mbira yu wahene heaguabi urunibi bibahendeore biba hai helolebero. Anigo wali agali dindi ogoria naheore wiyaguabi mani ira dibininaga tiliniha lone dongoria bialu anda hagadagua i̱ninaga wali agali mani ho aribia helolebero laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 7 \s1 Aisaiahanda Kini Ahasahondo Anduane Homogonaga bi lamule penego ogo \p \v 1 Kini Ahasa ibu Yodama igini howa Usia aguane henego ibu Yudanaga kini heangi wai bialu hene. Siria dindinaga Kini Lesinibi Isaraelenaga kini Lemalia igini Pegabi libugua Yarusaleme bo podolenaga wai bialu hene. Wai bialu hebiria libugua Yarusaleme tano karulole bo poda anda habe nahe hene.\x + \xo 7.1 \xt 2 Kin 16.5, 2 Bit 28.5-6\x* \p \v 2 Yudanaga Kini Ahasa ibu hale halu hearia Siriali ami ibuwa Isaraele dindiha anda íbu ka layago hale howa kini ibunibi wali agali bibahendebi gi timbuniore howa puyabu pularagola ira yuniru ema biagadagua bialu ti bibahende duru timbuni lalu hene. \p \v 3 Ani gi ho hearia Anduane Homogohanda Aisaiahondo lalu, Í̠ igini Seayasubu haru halu Kini Ahasa lola hole pilibu. Libu harigani pialu howa iba dadabu yalu anda ibini ngagoria tagira pialu kabiria Kini Ahasa ibu labolabo wabiaga ngagoha pole pialu karia ogoriani lola holeberebi.\f + \fr 7.3 \ft Ogoniha igiri mini Seayasubu ledagoni irane wali agali emeneko hangu mani dindi ogoriani hole dai bulebiraru lalu leda.\f* \v 4 Lola howa Kinihondo ogodagua lalibu, Bi dewa lama ibaga bialu karuni hale howa mogo lalu gi nahe hongo howa habe. Kini Lesinihondobi ibunaga wali agali karuhondobi Isaraelenaga kini kagohondobi gi nahe embedaho habe, lalu lamilibu. Kini ogonilabonaga keba holene gibi ndogo ira hungu nabule hagua dege timbuni pau̱ lalu wiralidagua bialu kagoni. \v 5 Henene dege Sirianaga kini kago ibugua Isaraelenaga kini heba bi lo mbira ho wialu lalu, \v 6 Iyame Yudanaga Kini Ahasaore bope habiya, lalu ka. Libugua lalu, Yuda dindiha wai bu ibalu wali agali karu iya baba mandagi hamaga holenaga ti mo gihalu dindi iyame karulabiya. Ani karulowa Tabele igini kini helo dabo helabiya, laragoni. \p \v 7 Anigo Anduane Homogo i̱na larogo. O layadagonidagua nabulebira. \v 8-9 Ani nabulebirago irane Siria dindi ngagonaga hongo tininaga tano haguane Damasaga tano hongo ngagobi ndo nga. Ani bialu Damasaga tanonaga hongome Kini Lesininaga hongo kago bolangua habe nahe nga. Ani bialu Isaraele dindinaga hongome tininaga Samaria tanonaga hongo bolangua habe nahe halu Samaria tanonaga hongome tinaga Kini Pega kagonaga hongo bolangua habe nahe dege ngagoni. Anigo mali pira waragariani duria (65) uruniha howa Isaraele dindi ogoni mo ko halu wali agali uruniha karuni bo giligala lenego purugo lalu abogo ogoria hene lalubi mini mbira nawulebira. Ai Yuda wali agali tíguabi nde i̱hondo mini mbiraore nawirimiyagua mani tíbi nde ogonidagua dege pu ereba hai holeberemi, lalu Anduane Homogo ibugua laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Anduane Homogohanda Emanuele ibulene manane Ahasahondo walia henego ogo \p \v 10 Anduane Homogohanda Kini Ahasahondo bi mende lawia hene. Ibugua Aisaiaha howa ogodagua lamini. \v 11 Anduane Homogo í̠naga Ngode Datagaliwabehondo manane mbira waliaha lalu í̠nime hale habe lalu lamibe. Manane ogoni homenerunaga humbirini andagaha howa walia helo hame leayaguabi hari daligaha howa walia helo hame leayaguabi mbiragoha manane walia helo hame lededagua ibugua walia helonaga hale habe, lalu lamini. \p \v 12 Ani lamiyagola Ahasahanda lalu, Ani ndo manane mbira mo waliaha lalu hale naholebero. Anduane Homogonaga hongo i̱na ba hondolene hame nale ko, lene. \p \v 13 Ani layagola Aisaiahanda ladai bialu lalu, Kini Debidinaga aguanene kamiruni tí bi ogo baya hangu hale hadaba. Tígua mana bialu kamigome wali agali maru karu tigua tí handabe manga helo dege beremiligoni. Ai áyubi nde tígua inanaga Ngode Datagaliwabe ibuguabi tí handabe manga helo hame lowa beremibe. \v 14 Aniyagua Anduane Homogo ibunime manane mbira tíhondo walia holebira. Manane ogoni agua bulebira. Wandari mabuage mbirame igiri mbira taba hanaragola igiri gali ogoninaga mini Emanuele wulebira.\f + \fr 7.14 \ft Emanuele ogoni inanaga bi lalu Ngode Datagaliwabe ibu ina heba kagoni laga.\f*\x + \xo 7.14 \xt Ais 9.6, Md 1.23, Lg 1.31, 1.34\x* \v 15 Ai igiri ogoni ibu anda howa boga bialu mana ko bayalela tale bibehe harangi ibugua mone taranaga ibanebi nogo bulumaga sibirunaga andu ibane mo giambe howa tomo wabini mini sisibi nalu holebira. \v 16 Ahasa-o áyu í̠na kini agali kirali ogonilabo hondowa gi timbuni halu kegoni. Mani ogonidagua bulebira larogo nabi kangi kini ogonilabo libunaga tano ngarubi dindi anda ngarubi ala bo gialobaga biragola dindi hangu ibira hai holebira. \p \v 17 Anduane Homogohanda mo ko holene gendabi timbuniore í̠nihabi í̠naga dameneore karuhabi í̠naga wali agali bibahende karuhabi ibilolebira. Mo ko holene horo ogoni tagira ibule biaruagoni bamba Yuda Isaraelela hameigini paligi paligi biangi howa genda wima ibini áyu ngaruni emene dege lowa mo ko holene ogoni timbuni gendabiore tagira ibulebira. Genda ibulebiragoni ogo. Anduane Homogohanda Asirianaga kini Yuda dindiha haru anda íbu helolebira. \p \v 18 Horo ogoningi Anduane Homogohanda do laragola Iyibi dindiha howa ami agali dewaore karume hale halu abaleore bunguna dewa ibiradagua ibulebira. Ai ibugua Asirialiru dome dege olaragola abaleore mone mbulo yalu ibiradagua ibulebira. \v 19 Ibalu Yuda dindini ho paya paya bulebira. Tigua dindi ko wali agali nahaga ngaruhabi dindi ko egeanda ngaruhabi dindi dataniruhe bayale ngaruhabi dindi ko agubandu de̱le̱de̱le̱ru buhe ngaruhabi ti hangume ho karulo piai holebira. \p \v 20 Horo ogoni ibirangi Anduane Homogohanda agali mandari podaga mbira iba Yuberedisi ange ederayagi kago haru ibulebira. Haru ibiragola ogoni ibugua tínaga mandaribi tínaga angaribi tínaga tinginini iri karubi bibahende podo mbololo wahai holebira. Mandari podaga ogoni ibu Asirianaga kini lalu ibulebira. \p \v 21 Horo ogoningi tigua ani ibalu tínaga nogo sibiru bulumagarubi bo hilo wahai holebira. Ani bidagola agali mbirago ibunaga nogo bulumaga mbirabi nogo meme kirabi hangu helo wahayagua nde \v 22 tigua nogo andu ibane dewa hambu paya bulebira. Ani hambu payabu ngelowa nolene karulapeore wulebira. Wali agali yu wahene emene hadai biraru tigua tomo nogo andume wabini mini sisibi mone taranaga ibanebi karulapeore nalu holebira. \p \v 23-24 Áyu tínaga \w gerebi\w* mabu uruniha gerebi irane daosini mbira (1,000) hongo howa gerebi irane mbira mbiranaga yolo muni daosini kina ale (1,000) mbira mbira taguabehe hongo kamigoni. Anigo mani horo larogoni ibirangi howa mabu bayale uruni ira tara tara anihe karume andaho aribia haragola embera tiagi timbuniore wialu agali ogoniha anda pobe naheore wulebira. Agalime danda timuru yalu ogoniha gabua taya polebira. \v 25 Agali marume hari bare ngaruha e hangaga wiyaruni bibahende embera ibalu agubandu de̱le̱de̱le̱ purume ibalu ha aribia holebira. Ani bidagola dindi ogoniha ani kenda karu hondowa agalime e ogoniha lone hanga nabulebira. Tigua nogo bulumaga sibiru hangu uruniha datani no pelo yupe holebira laya, lalu Aisaiahanda Kini Ahasa lamini. \c 8 \s1 Aisaia igini ibu wali agali hendelonaga manane henego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda i̱ langialu lalu, Mbirale beba gili bibehe mbira taya buwa nguni daligani bi haguane ogodagua gilibu wibe. Abale mo pagebu yalu gerai pu, gili bibe. Wali agalirume bayuwa dagalelo wáleore gili bibe. \v 2 Í̠na bi gilibu ngegoni mo henene helonaga agali bayale kirali damu pialu mbirago ibu \w loma\w* binigo mo miaga mini Uria mendego ibu Yaberegaia igini Segaraiala ogonilabo damu pobe, lalu langiya. \p \v 3 Mani i̱ one ibu yamu ko biraya. Ani biruwa igiri mbira taba hono bereagola Anduane Homogohanda i̱hondo langialu lalu, Igiri ogoni ibu mini Abale Mo Pagebu Yalu Gerai Pu wibe. \v 4 Ai igiri ogoni ibugua bi lalu aba ai̱ya̱ olabe nahe wene gali dege bedangi Asirialime abale ibalu mbirale bibahende Damasaga tanoha ngarubi Samaria tanoha ngarubi bibahende mo yalu puwa tinaga kini mo mulebira, laya. \s1 Asirianaga kinime Yuda bope hole ibulebira lenego ogo \p \v 5 Anduane Homogohanda i̱hondo lone ogodagua laya. \v 6 Yarusalemeni Iba Siloa hendore ema nabi yo̱ lalu piagagobi Anduane Homogo i̱ni kogoni. Ani bidogola Yuda wali agali o karume i̱ hongo nahe kagoni lowa erembira ngialu tigua Kini Lesinila Isaraele wali agalinaga Kini Pegala libu hangu mitangi bialu libunaga hongo timbuniorehe kabe tobaho kagoni. \v 7-8 Anigo Anduane Homogo i̱na heneneore larogo. Iba Yuberedisi pedagoni iba li timbuni ibilalu dindi bibahende ngaruni ibame birame helolebero. Iba li ani ibilalu birame helarogome Yuberedisi angeni howa dindi anda maburu namulai haga bima ibaho wialu Yuda dindini anda ibulebira. Ani ibiragola iba uyuna daligaore agali ma pahabehe ibulebira. Ai iba Yuberedisi li ogoni Asiria dindiha kini kagome ibunaga ami karu haru halu ibuwa wai bulebiragonaga yobage lalu iba li ale ibulebira, lalu Anduane Homogo ibugua lene. Agali urunime ibalu Emanuele í̠naga dindi wiagoha ti karulai holebira.\f + \fr 8.7-8 \ft Emanuele ogoni inanaga bi lalu Ngode Datagaliwabe ibu ina heba kagoni. Aisaia ibugua lalu, Igiri mbira taba honolebirago ibu mini Emanuele holebira, layago (7.14) manda buwa ibu igiri emene ogoni mitangi buwa Yuda dindi ogoni Emanuele ibunaga dindi lalu manda bini.\f* \p \v 9 Ani bulebirago wali agali dindi kaundia kawarebi bibahendeha hameigini hama pedamiruni tígua bi ogo baya hangu hale hadaba. Tínaga hongo ho kamiruni bibahende mo ngoai howa wai bule harimadalo manda bialu gi ho halimu. Anigo wai berolo manda buwa bialu kamiria tínaga hongo podaragola tí mogo timbuni lowa luluyu ibagabu holeberemi. \v 10 Tígua bule paraho ngamigo ogodagua bimi̱ya lalu bi lo mbira ho halimu. Ogonidagua bia buleberemigoyu henene halu biatagi naholeberemi. Ngode Datagaliwabe ibuni ina heba kagome tígua mbirale bule magoyu kamiruni lini nadolebira, laya lalu Aisaiahanda lene. \s1 Anduane Homogohanda Aisaiahondo lalu, I̱ hanguhondo gi holene nga, lenego ogo \p \v 11 Aisaiahanda lalu, Anduane Homogonaga hongo i̱ha karula hayagola hewaria ibugua i̱hondo ogodagua laya. Wali agali karuni heba mini mo mbiraore nahabe. Mana tigua bialu kadaguabi nabibe. \v 12 Wali agalirume lalu Yuda dindi mo ko hai hole laya lalu bame bi layalaya mbira lalu heagua í̠naga damenerubi í̠nibi tí bibahendeme bi ogoni henene larabe toba nahalimu. Wali agali marume mogo lowa gi ho kadagua tíbi gi hamaga nahalimu.\x + \xo 8.12 \xt 1 Pi 3.14-15\x* \v 13 I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore howa baya buruguleore kogonigo manda bilimu. Anigo tígua i̱nihondo dege gi halu holene ngagoni. \v 14-15 Ai wali agali bira do holenenaga anda i̱ni kogoni. Ani howa dege i̱ Yuda Isaraelela wali agalirunaga hariga piaga ngagoria ge giba bo bidi laga biaga ege to̱le̱ wiradagua bidogoni. Ani bidogoria maru ibalu karia ge giba mo ko howaore bo bidi laga biragola odo pilope haga bulebira. Ai Yarusaleme wali agaliru i̱ni gono ale howa abale minu yaga bulebero. Ani berogola dewaliore gono ogoniha do wulebira, laya, lalu Anduane Homogohanda langiya.\x + \xo 8.14-15 \xt 1 Pi 2.8\x* \s1 Homene dinini karuhondo mo bila holene nawi lenego ogo \p \v 16 Anduane Homogohanda bi i̱ langiyadaruni ereba nahe wiaabo helobi i̱naga talima ibagarume bayuwa mamage helobi gilibiru. Ani buwa i̱nimeore gili bini lalu i̱ninaga gi magibi beba ogoriani gilibu wiru. \v 17 Anduane Homogo ibugua Isaraele wali agaliru erembira mialu ti handa dai bule ndo yu waore hayagonigoyu i̱na ibuhondo mini dunubia ho howa ibugua mbira bule layaru bilo malia ho kogoni.\x + \xo 8.17 \xt Hi 2.13\x* \p \v 18 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibunaga haru hole biragane dagia Hari Saiononi ka. Ibugua waneigini uru i̱hondo ngiyaru ti baba kogoni. Ani bialu ibugua Isaraele wali agali mo ko hole ngagonaga manane inani walia ka.\x + \xo 8.18 \xt Hi 2.13\x* \p \v 19 Wali agali marume tíhondo, Homene dininiru mo bila haga biarumebi halaga biaga biarumebi tíhondo bi langulebirago hale hadaba, lolebira. Wali agali uruni ti lulume laradagua bialu bi tara tara tinaga ne harigaha howa latagi haga ka. Tigua lalu, Wali agalirume wali agali homa nabi karunaga lahalu homene dininihondo hale holene nga, lolebira. Tígua ani nabi tíninaga Ngode Datagaliwabe kagohondo hangu hale holene ngagoni. \p \v 20 Wali agali urunime ani layagua tígua agua ladai bilimu. Anduane Homogo ibuninaga bi mana bayale lowini ngaru hale halimu. Tí halaga biaga karume agi larabe hale holene nawi. Tigua bi laragome tí biamogo nabulebira, lalu ladai bilimu. \p \v 21 Anidagua biragome wali agaliru ti kagoria mo ko holene anda ibulebira. Tigua hina gari timbuni ho halu gendabi timbuni yu howa dindi bibahendeha ibaga bialu haabo holebira. Hina garime ti mo luluya haragola tigua tinaga kinihondobi Ngode Datagaliwabe ibuhondobi keba halu bi ko lalu holebira. Ani lalu howa hari daligaha handa daga halu kariabi \v 22 dindiha handa dindi halu kariabi mbirale bayale taya biyago ale mbira handa walia naholeorebira. Aruma holene timbuni ngagome budambi haradagua bialu genda yu holene ko ngaru dege dindini ngaria handa walia haabo holebira. \c 9 \p \v 1 Ogonidagua bidago yu wahalu tigua bolangua halu putara holene henge mbira ngane handa walia naholebira, lene.\x + \xo 9.1 \xt Md 4.15\x* \s1 Anduane Homogohanda, Wali agali mo turu holenaga kini bayale mbira tihondo ngulebero, lalu bi lowinigo ogo \p Abale Anduane Homogohanda Nabadali hameiginibi Sebulunu hameiginibi bo gialobaga bu wahai halu mo ko hayagola wali agali bibahendeore taga timbuni hai ho hene. Ani binigo mani howa iba solowara timbuni Medidereniana bedagoha polene hariga timbuni pedagoria dindi ngarunagabi Iba Yodana doma edeyagi ngarunagabi Galili dindi bibahendeha wali agali tara tara bu karunihabi dindi uruniha bibahendeni genda yu hayaru wahai halu mini lene mbira wulebira. \p \v 2 Abale wali agali uruni ti arumaoreha henego ai áyu tigua wá holene timbuniore handa walia haya. Abale ti aruma dindiha haabo henego ai áyu ti miniha wá holene anda ibiya.\x + \xo 9.2 \xt Md 4.16, Lg 1.79, Eb 5.8, 5.14\x* \v 3 Anduane Homogo-o í̠naga wali agaliru ho dame bilarigola ti turu timbuniore ho ka. Wali agalime tinaga mabuha tomo hengeneru nole bialu howa turu hagadagua ami agalirume wai buwa wai labuha mbirale bayale ngaru mo yalu dai buwa tale bialu howa turu timbuni hagadaguabi í̠na bayaleore biamogo birigo hondowa ti turu timbuniore ho kagoni. \v 4-5 Bambaore í̠na Midianalirunaga hongo bo podalu í̠ni wayali haridagua áyubi tinaga waitigi ti mo genda ho hearunaga hongo bo podaridagonaga tigua turu timbuni ho kagoni.\f + \fr 9.4-5 \ft Abale Midianalime Isaraele wali agaliru mo ko halu hearia Anduane Homogonaga hongome Gidiononaga giha howa tinaga hongo bo podenego leda. Haguane Heneru 6.1-6, 7.9-25 ngago hondolene nga.\f* Í̠naga wali agalirume genda timbuniore yu kago agalime nogo bulumaganaga erembirani ira gombedene timbuni ngago mo wia howa genda ogoni yu howa biabe bilonaga tibume erekuniha howa bo daila halu hagadagua waitigi agalirume í̠naga wali agaliruhondo ani bialu heneyagoni. Anigo í̠nime waitigi urunaga tibubi ira gombedene gendabi ogoni mo libulobagabu waharigola tinaga waitigi urunime í̠naga wali agali ti kagoha lone ibalu mo ko naholebira. Waitigi ami agaliru tinaga wai biaga gesu karulo karubi wai biaga aga agali darama heaore bidaru heba bibahendeore irame daiore holebira. Genda wiyaruni ereba hai halu horo bayale holene wia aribia holebira. \p \v 6 Ani bulebirago irane inanaga igiri mbira ngule wiyago taba hono ngiya. Inanaga igini ogoni inahondo ngiya. Ibu haru haga howa inanaga handame haga holebira. Ibunaga mini lolebirago uru Mini Gigabiwibi Tigatiga Talebu Ngiagabi Ngode Datagaliwabe Hongo Timbunihebi Haabobo Holenenaga Ababi Mo Palia Holenenaga Haru Hagabi ka lolebira.\x + \xo 9.6 \xt Ais 7.14, Lg 2.11, Yo 3.16, Ta 2.13\x* \v 7 Haru Haga ogoni ibunaga hongo kago yu tago howa holebira. Ibugua wali agaliru haru haga buwa kagola wai bulene henge nawi embeda ho haabo holebira. Haru Haga ogoni ibugua Kini Debidi henegoria ho aribia halu Debidinaga biragane dagia ngagoriani bira aribia holebira. Ibugua mana bayale tigabi dege biaga kagonime ibu hongo timbuniheore holebira. Ibugua mana ogonibi biragome ibuni kini hongoheore áyubi awebi ibira nahe haho wiaaboboore bu holebira, lalu Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome urunidagua biaiore holebira, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 9.7 \xt 2 Kin 19.31, Dan 2.44, Lg 1.32-33\x* \s1 Anduane Homogohanda Isaraele wali agali pani mulebira lenego ogo \p \v 8 Yagaba aguanene Isaraele wali agali karuni mana ko biragonaga pani mulene nga, lalu Anduane Homogohanda laya. \v 9 Horo ko ogo tagira ibirangi Isaraele wali agali kamirubi Samaria tano timbuni ngagoha bu karubi ti bibahendeme ogoniore Anduane Homogohanda inahondo henemane biyadalo manda biai holeberemi. Áyu ogoni ti dege mine howa balagala halu tininaga mini yaraga halu kagoni. \v 10 Tigua lalu, Inanaga waitigirume ege timenime anda bini hongohe hearu bo gialo delai hayagoyu iname ege to̱le̱ timbuni ngaru minu podalu anda hongohe lone buleberema. Inanaga poge ira hengemaruni dibai hayagoyu iname uruni biyagonaga mogo nale kamagoni. Ogoni bame degeyago. Iname poge ira hene dibayagoria ira tamia bayale hanga aribia holeberema laragoni, lene. \p \v 11 Ani layagola Anduane Homogohanda keba timbuniore howa tinaga waitigi hearume wai bu ibilonaga bu mini mo heya haya. \v 12 Ani bialu ni tagira ibiragohayagi Siriali hearunaga minibi Pilidiali ni paliragohayagi hearunaga minibi mo heya dege haya. Ani biyagola nde tigua Isaraele wali agali baba wai bialu howa tinaga ne ha̱lalu bo ereba hai holenaga wai hongo howa bialu hene. Ti ani biya tiraga Anduane Homogo ibunaga miniha keba ho hayago ereba nahe ti mana bialu kago bolenaga ibugua gi dogola amu ho haabo kagoni. \p \v 13 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua Isaraele wali agali ti mana ko bialu hayagonaga pani nelo miyagoni milowa tigua mini beregeda nabi haabo halu ibuni karia dai nabi kagoni. \v 14 Ani biyagonaga Anduane Homogohanda Isaraele dindi mo ko halu horo mbira hanguni ibugua Isaraele wali agalirubi tinaga agali haguanerubi pani nelo mulebira. Ibugua Isaraelenaga erene haguanela pugu waholebira. \v 15 Agali wahe mini lene karu ti haguane lalu mbiwia halu mana \w latagi\w* haga agali hearume ke̱ howa layaru ti erene lalu lene. \v 16 Agali haguane hearume wali agali bu hearuhondo mana bayalebi hariga tigabi wiadagua ndo lawai hayagola ti mini pu tara halu mo luluya hene. \v 17 Anigo wali agali dewaoreme Anduane Homogo yu wahalu puwa mana ko wiaru bialu howa tigua mana biyarubi bi layarubi bibahende ko hangu hai hene. Ani biyagonaga Anduane Homogohanda igiri daliahe karu aria mbirago yu wanahe bibahendeore pani miai holebira. Ani bialu wali dalo bedarubi waneigini aba ai̱yalame hono wahalu homene karubi ibugua bibahendeore koorene ko uruni dara nahe pani miai hole ibunaga gi dogola amu ho haabo holebira.\x + \xo 9.17 \xt Ais 5.25, Mai 7.2\x* \p \v 18 Ira dene emene ko mbirame dama pialu irabu timbuni ngaru do yulalu bo timbuni dagimbu bialu howa hagua timbuni pau̱ lagadagua wali agali urunime koorene ko biyaru bibahende da ho wiaabo halu ka. \v 19 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibunaga keba holene biba nahe wiaabo kagome wali agali dindi bibahendeni karu pani nelo miai holebira. Irame bo timbuni dalu mbirale mbira yu wanahe dai hagadagua pani miaiore holebira. Ani bulebirago wali agali uruni tini hangu hangu mitangi bulene nga. \v 20 Dindi ogoriani wali agali karume tinaga mbirale yu karu gingilo miaga kagoni. Ani biragola wali agalime tomo nolene hai bialu howa ngadagua nalu karia tombe nahe dege hagagobi mbirale gingilomu yayarume tinaga hame wiaru no karulapobe nahedagola haga biaga. Tigua tininaga waneigini karubi bo nalu haga biaga ka. \v 21 Manase hameigini karu tigua Eberaimi hameigini karu bope haragola Eberaimi hameigini karu tiguabi nde Manase hameigini karu bope haga kagoni. Ani bialu howa hameigini kira ogonilabo libu harume Yuda hameigini karu hengedope halu bo ma laga kagoni. Anduane Homogohanda libuni anidagua birago hondowa ibunaga keba holene biba nahe dege wiaabo kagola pani mule dege ibunaga gi dogola amu ho wiaabo ka. \c 10 \p \v 1 Tíha mo ko holene timbuniore wulebira. Mana tara tara gahenge ngaru mbira dege dege tigabi ndo tíni biamogo bilonaga wabu wirimi. Uruni lo ngarume i̱naga wali agali bope haga nga. \v 2 Tígua mana urunime yagibano karu bope howa tinaga mbirale ngaru tí mo yaga kamiruni. Wali agali yagibano urunibiru ti godi lole ibiragola tínaga mana uruni lo ngarume ti biamogo nabi howa mo hengedape haragola pugu biaga. Tigua mana tiga nabi ogonibi bialu howa Anduane Homogonaga wali agali darabi bu karu warape halu wali dalo bedarunaga mbirale ngaru mo page bialu waneigini aba ai̱yalame hono wahalu homene karunaga mbirale ngarubi mo page dege biaga kamigoni. \v 3 Ngode Datagaliwabe ibugua horo mbira tígua mana ko uruni bialu kamigonaga pani ngialu mana bule winigo horo ogoni tagira ibirangi tí agua buleberemibe. Agali tínaga waitigi hongohe dindi taraha karu haru anda ibuwa ti puyabu hongoheme ibalu pu laradagua bialu bo hilo wahayagua tí agua bule kamibe. Tí biamogo bialu gi milo ai karia poleberemibe. Ai tí mbirale mo bila ho ngamiruni agoha mo do holeberemibe. \v 4 Tí waitigirume bo hilo wahayaguabi ti dindi mbiraha minu garabaya bu yalu piyaguabi tígua mbira beregedalu bibe naheore kamigoni ndobe. Anduane Homogohanda tíhondo uruni biai holebiragoyu ibunaga keba holene ngago ereba naholebira. Ani biragola tí pani dege mule ibunaga gi dogola amu ho wiaabo holebira, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Asiria dindi mo ko holebira lenego ogo \p \v 5 I̱ Anduane Homogo kogoni i̱na bi mbira laro. Asiria dindi bibahende mo ko holene ibulebira laro. Áyu i̱na Asiria i̱ninaga kango ale i̱ni giha yuwa kogome wali agali i̱ mo tandaga haga karuni i̱na keba howa pani nai helo minu bai holebero.\x + \xo 10.5 \xt Ais 14.24-27, Nah 1.1–3.19, Seb 2.13-15\x* \v 6 Wali agali uruni tigua i̱ helo wahalu puwa gamugamu tara ngaru bialu karume i̱ mo keba halu kagonaga i̱na Asiriali ami urunime ti baba wai bu pelo pelaru. Tinaga mbirale wu karuni page bialu mo yai halu ti hongo nahe bameore harigani waru hengedaradagua bilo i̱na Asiriali ami biaru pelarugoni. \p \v 7 Anigo Asirianaga kini kago ibunaga mini i̱naga mini ngogobi ndo wu ka. Ibunaga minime dindi maru tara tara ngaruha pialu bibahende bo podai halu ibugua bo biba hai hole hamelo ka. \v 8-9 Ibugua mine howa bi lalu, Ai dindi dewaore i̱na bo podai howa tinaga tano timbuni wiaruni karulo kogoni. Dindi Kagemisibi Kalanobi Abadabi Hamadabi Damasagabi Samariabi tano uruni bibahende i̱na bope hai howa dindi uruninaga kini hearu balu áyu i̱naga ami karunaga haguane tini kini helaga bidogoni. \v 10 Dindi dewa uruniha mbirale bi pupu wulenaga gime wabini bu wiarunibi bibahende bo hilo wahai harugoni. Aniore biwagola tinaga mbirale gime wabini urunime tini biamogo mbira nabiya. Tinaga uruni ngarume mbirale gime wabini uru ale dewaore Yarusaleme Samarialani ngaru bolangua howa ngagoni. \v 11 Ai i̱na Samaria dindi ogoniha mbirale bi pupu wulenaga gime wabini wiyadaru bibahendeore bo haealabagabu waharugoni. Ani bialu Yarusaleme tanobi bi pupu wulenenaga gime wabini ngarubi i̱na ogonidagua bialu bo waholebero, lalu Asirianaga kini ibugua lene. \p \v 12 Kini ogoni ibugua bi ogonidagua layagola Anduane Homogohanda bi ogodagua ladai bialu lalu, Ai i̱na Hari Saiono nenenibi Yarusaleme tanohabi ogodagua bibe lalu yupe harugoha biai howa i̱na kini o biago ibuni mo ko howa balu pani mulebero. Ibuni hangu mitangi bialu ibu mini lene daligaore kogoni lowa mine halu ibuninaga mini yaraga halu kagonaga aniore bulebero. \p \v 13 Ibugua mine howa dege lalu i̱ninaga hongo mandamebi urunidagua bulenenaga boga i̱ha ngogome uruni biruruni. Ani bialu dindi tara tara wigi wigi biaga wiarunibi i̱na mo mbiraore halu i̱ni andaneha hangu wiai heledogoni. Ogonidagua bialu tinaga mbirale bayale wiaruni bibahendeore i̱ mo yai harugoni. I̱ agali hongoheore bulumaga hongo timbunihe kadagua i̱ hongoheore hewagome wali agali dindi uruniha hearuni bibahende bope halu hengedope hai harugoni. \v 14 Dindi bibahende wiaruni ega andaha ega haba miradagua i̱na tinaga mbirale bibahendeore bameore mo yu harugoni. Ai ega angibuni mbira ga̱ lolebi i̱na ogonidagua bialu harugola ibunaga habane namibe lolebi lalu bo pelolebi mbira naheoreya, lene. \p \v 15 Bi ogonidagua Asirianaga kini ibugua layagola Anduane Homogohanda ogodagua ladai bialu lalu, Ayu peleba mbira ibunime lalu i̱niore hongo timbunihe agali ayudago yuwa ira dibayagonaga hongo kagobi ndo bolangua kogoni, labehebe. Ira podagane so ibunime lalu, I̱niore hongo daliga agali ibu gime yu howa ira podayagonaga hongo kagobi ndo bolangua kogoni, lolebirabe. Wai bu pole howa kango ngarume agali yalu pu nabiaga. Agalime dege kango uruni gime yalu wai bule piaga ndoyabe, lalu Anduane Homogohanda laragoni. \p \v 16 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua Asiriali hongohe bu heagola warago tara timbuni ti dindiha ibilowa pani mialu hongo timbuni hayadagoni bo ereba helolebira. Ani bialu tinaga mbirale bayale ngaruha ira hedope haragola irame dai hagadagua tiha warago ira ale da ho wiaabo helolebira. \v 17 Anduane Homogohanda ibu mbirale bayale hangu biagabi mana tigabi ngaru hangu biaabo haganebi ibu Isaraele wali agalirunaga wá hagane halebi kagoni. Ibu ani kago howa Asiria wali agaliruha ira hungu poboyogobi dagagobi dalu tinaga dindi anda ngaru dai helolebira. Horo mbira hanguni ibugua datani ko karubi mbuambua anda ho karubi delai holebira. \v 18 Ani do yulalu irabu timbuni ngarubi dai halu dindi benebere bayale e hanga ngarunibi bibahende do tauladaga helolebira. Agali mbira warago hongoheme heyabe nahe bopeore halu bo tongolo milagadagua Anduane Homogohanda Asiria wali agalinaga hongo bope halu bo ereba haiore helolebira. \v 19 Asiria dindiha winiru bibahende ereba hai howa ira mbira mbira hangu bame waneigini emene karume daga lolene karulape hangu yu wahene holebira, lene. \s1 Wali agali emene hangu dai bulebira lenego ogo \p \v 20 Anduane Homogoha Yagabanaga aguanene Isaraele wali agali emene manda mandabi hangume ibuni mitangi buwa olalu helonaga horo mbira pongobu winigo nga. Isaraele wali agali tigua tinaga waitigi hearu gi howa dindi tarali hearuhondo ti biamogo bule íbu lalu hale haga biyago ai biamogo bilo hale hayadarume beregedowa Isaraele tini mo ko howa bolebira. Ani birangi tigua Anduane Homogo ibugua mana tigabi bayale hangu biaabo haga Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe kagohondo ti biamogo bia helo lowa maliaho dege holebira. \v 21 Isaraele wali agali yu wahene emene hangu uruni ti Ngode Datagaliwabe hongo timbuniore ho kago ibuni karia dai buleberemi.\f + \fr 10.21 \ft Bi ogoni Hiburu bi lalu wali agali emene hangu dai bulebiragonaga Aisaia igini mbiranaga mini ngagobi wini. Aisaia 7.3 de handalu daga labe.\f* \v 22 Áyu Isaraele wali agali dewaore daga labe nahe ibaha ibamu wiarubi kagonigo mani howa emene hangu daga lene mbira dai bulebira. Tigua ko biyarunaga pani karulape nelo mo ko holene timbuniore tiha wulebira.\x + \xo 10.22 \xt Lm 9.27\x* \v 23 Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua dindi bibahende ngaruni mo ko halu bo gialo wahai holebira layadagua aniore mo ko hai holebira. Aniore biragola tigua de handai holebira. \s1 Anduane Homogohanda Asiria bo gialo waholebira lenego ogo \p \v 24 Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua lalu, I̱naga wali agali Saiononi kamiru-o tígua Asirialiruhondo gi nahe halimu. Bamba Iyibialirume tíhondo ko binidagua Asirialirume tí mo ko halu bayaguabi gi nahe halimu. \v 25 Áyu i̱naga keba holene tí baba haabo ho kogonaga Asirialirume tí belo waharogoni. Emeneore howa tí baba keba ho kogo wahalu beregedowa Asiriali mana ko bialu mo koore howa dambulebero. \v 26 I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore kogome bamba Midiana wali agali ege to̱le̱ mini Orebe bereagoria tibume tongolo baga bialu bai henegodagua ai i̱na Asiria wali agali karu tibume bai holebero. Bamba i̱na Iyibialiru ibame nai helo helarudagua i̱naga gi dogola amu halu Asiria wali agali baiore holebero. \v 27 Asiriali tigua tí ira tigini mbira nogo bulumaganaga erekunini mo paga howa biabe bilonaga bo daila hagadagua tí bo hengedape howa mo ko halu handape ho kogoni. Ai o tigua mana ogonibi bialu kagome i̱ mo tandaga halu kagoni. Anigo horo mbira tagira ibulene dabo ngelarugoni tagira ibirangi i̱na tinaga hongo bo podarogola tíha lone genda mo ngibe nahe holebira, laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Waitigirume Yarusaleme anda ibuwa wai binigo ogo \p \v 28 Waitigi abale anda ibalu Ai tanoha wai bialu karulo haya. Tigua Migirono tano wiadagua anda ibiya. Ani bialu tinaga tomo dabudabubi yiaru Migimasa tanoha ngelaya. \v 29 Ngelalu dalipe howa iba gana wiago pogalaede halu Geba tanoni pialu paliya. Ani biyago hondowa wali agali Lama tanoha palearume mogo lowa gi tara ho ka. Ani bialu Kini Solonaga tano Gibea wiagoria wali agali bu hearume gi howa tano yu wahalu togolo yalu piai haya. \v 30 Galimi tano wali agaliru-o ga̱ hongo howa ladaba. Laisa tanoha kamiru-o ga̱ larago baya hangu hale hadaba. Anadodo wali agali tínagaore dara timbuni ho kogoni. \v 31 Ai wali agali Madamena howabi Gebimi tano howabi ti bibahende ha do holene hai bialu ibida purogo laragoni. \v 32 Áyu ogoni waitigi biaru kaware Nobo tano naina anda ibiragoni. Ani anda ibalu howa tigua Saiono nene handa amu howa ibuore boloma̱yago lowa tinaga gi hongo hongo bingibongo lagalaga bialu Yarusaleme bo podole manda manda bialu ka. \p \v 33 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibunaga hongo timbuni kagome agali hongohe mini lene timbuni kagonaga hongo bope holebira. Áyu ti ira magane dandole lowa wabia hene ale kago ibugua ti dandaragola abale podolebira. \v 34 Ti ira Lebanono dindiha ira hongohe hene ale hayaguabi irabu awaneha hene luni hongoheore haradagua biyaguabi Anduane Homogo ibugua ti bibahende dibalu podai helolebira, Aisaiahanda lene. \c 11 \s1 Kini gahenge haragome bayale holene mo yu anda ibulebira lenego ogo \p \v 1 Yasi hameigini ogoni ira dibini tilini ale kagoni. Anigoyu ira tiliniha lone dongoria bialu anda hagadagua Yasinaga hameiginiha howa kini gahenge mbira tagira íbu holebira.\f + \fr 11.1 \ft Ogoniha howa agali Yasi ogoni Kini Debidi aba henego ira tene ogoniha howa lone andaha aribia holebira layadagoni hameigini ogoniha howa kini mbira holebira lalu leda. (1 Samuele 16.10-13 handabe)\f*\x + \xo 11.1 \xt Ais 53.2, Yar 23.5, Seg 3.8, Ab 13.23, Mo 5.5, 22.16\x* \v 2 Anduane Homogonaga Dinini ibugua ogoni ibuha íbu howa mini gigabi wialu ibu kini hongoheore howa ibunaga wali agaliru haru holene mini mandabi hongoheore wu holebira. Ibugua Anduane Homogonaga hame ledago mandabi howa ibu Anduane Homogo andaneha haabo holebira.\x + \xo 11.2 \xt Ais 61.1, Md 3.16, Yo 16.30, 2 Ti 1.7\x* \v 3 Ani biragome ibu turu taraore ho holebira. Ibugua wali agali manani dabalu howa dongone tagirahayagi hondowabi marume agua biya larago hale howabi ndo dabolebira. \v 4 Ibugua ibuninaga mana tigabi biaga ngagoria howa godini tale bialu burupale yagibano karunagabi marume hengedope haragola dindiha haga karunagabi bi tigabi ngadagua lalu ti biamogo biaga holebira. Ibugua bi laragola wali agali ko biaga karu ti pani tandagala nalu holebira. Wali agali mine howa ko biaga karu homai holebira.\x + \xo 11.4 \xt Ais 9.7, 49.2, Mal 4.6, 2 Te 2.8\x* \v 5 Kini ogonime mana bayale tigabi ngagome ibunaga wali agali haru holebira. Ibu mini bilinaheni tigabi hongohe haabo howa ibunaga wali agali bayuwa haru haabo holebira.\x + \xo 11.5 \xt Eb 6.14\x* \p \v 6 Biango dudu gabuame nogo sibi iginibi haya nabi bayale mandagi ho halu budi gabua ale timbuni mbira mini lebadibi meme iginibi mandagi paluebira. Laiono gabua iginiru bulumaga iginirubi tomo mandagi nalu wandari igiri emene karume ti haru holebira.\x + \xo 11.6 \xt Ais 65.25\x* \v 7 Biango dudu ale timbuni mini beabi bulumagabi tomo mandagi nalu tinaga iginiru mandagi paluebira. Laiono gabua karume tinaga tomo bulumagarume nagadagua datani dege nolebira. \v 8 Waneigini galirume wali agali tomia biaga puya ngagoria gini bialu kagola haya nabi wulebira. \v 9 Hari Saiono Anduane Homogonaga hari loma bia hene heagoria ko mbira nawi mbiralime mendeali mo ko holenebi mbira nawiore bayale dege dege wulebira. Iba solowara to̱lo tagi howa birame kadagua wali agali dindi bibahendeni karume Anduane Homogonaga mini daliga taraore ngagobi ibu hongo gibiorehe kagobi manda biame holebira.\x + \xo 11.9 \xt Iba 98.2-3, Ais 48.18, 52.10, Hab 2.14\x* \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali lone mo mogo bulebira lenego ogo \p \v 10 Horo mbira ibulebirago ogoningi Anduane Homogohanda Yasi aguane mbira kini helolebirago ogoni ibu wali agali bibahende mo mogo bulenenaga manane holebira. Tigua ibunaga tano ngagoria íbu ngoai howa ibu mini lene timbuni ka lalu ibu mini yaraga holebira.\x + \xo 11.10 \xt Lm 15.12\x* \v 11 Horo ogoni ibirangi Anduane Homogohanda ibunaga hongo halu mende walia halu ibunaga wali agali bibahende tininaga dindi henene wiyagoria haru dai bulebira. Wali agali emene maru yu wahene Asiriahabi Iyibihabi Sudanahabi Elamahabi Babilonohabi Hamadahabi iba timbuni Medidereniana bedago angehabi dombenehabi dindi uruniha yu wahene karu bibahende haru dai biai holebira. \v 12 Wali agali dindi bibahendeha garabaya bu yalu purogo lene hayaru bibahende Anduane Homogohanda tini dindiha haru dai bero lalu manane mbira walia halu wali agalime hendelo helolebira. Wali agali uruni Yuda wali agalibi Isaraele wali agalibi bibahende tinaga waitigime garabaya bu yalu pene biaruni dai bulebira. Áyu dindi bibahendeha hai kago mani Anduane Homogohanda haru dai bulebira. \v 13 Ani bu howa Isaraele hameigini tigua Yuda hameiginihondo miniha henge nale holebira. Yuda tiguabi Isaraele wali agali baba waitigi naholebira. \v 14 Isaraele Yudala libuni mandagi mo mbiraore howa ni paliragohayagi Pilidia hameigini padaru baba wai bia amu halu ni tagira ibiragohayagi padaru bababi wai biadai bialu wali agali uruniha karunaga dabudabu ngaru mo yu piai holebira. Libugua Idomo agali baba wai bialu Moaba bababi Amono bababi wai bia dege buwa libugua bo poda hana hai howa dindi uruni bibahende libugua handayaho hai holebira. \v 15 Anduane Homogohanda iba solowara timbuni mini Iba Daramabi bedago hundu tegelape helolebira. Ani bialu puyabu poboyogobi hongohe mbira ibilowa ogonime iba Yuberedisi pedago mo hundia halu mo emene koore holebira. Ani biragola iba gene karia emene ko dege dege bame ganaruaha pialu kagola wali agalime doma ede habehe holebira.\x + \xo 11.15 \xt Ais 35.8, 40.3, Mo 16.12\x* \v 16 Ani biragola hariga timbuni mbira Asiria howa pu íbu bulene bope holebira. Hariga ogoni bamba Isaraele wali agalirunaga mamalime Iyibi dindi wahalu tagira ibilonaga hariga ba henedagua ai Isaraele wali agali Asiria dindi yu wahene karu tagira ibilonaga hariga ogoni ba holebira, lalu Aisaiahanda lene. \c 12 \s1 Ka̱i̱ lalu iba gana lenego ogo \p \v 1 Horo mbira ibulebirago ogoningi Isaraele wali agali tígua iba gana ogodagua loleberemi. \q1 Anduane Homogo-o i̱na í̠naga mini yaraga haro. \q1 Í̠na i̱hondo keba ho harigoyu \q1 ai í̠naga keba ogoni ereba hayagola i̱hondo mana bayale bialu kegome i̱naga miniha dungulo kogoni. \q1 \v 2 Ngode Datagaliwabe ibu i̱ gi mialu i̱naga pele ngiaga kagoni.\x + \xo 12.2 \xt Har 15.2, Iba 118.14\x* \q1 I̱na ibuhondo mini mbiraore hongohe wu halu gi nahe holebero. \q1 Anduane Homogo ibuniore kagome i̱ hongoheore heledagonagabi iba ganaru lalu kogonagabi ibu ka. \q1 Ibugua i̱ gi mialu i̱naga pele ngiaga kagoni lalu iba gana lolebero. \q1 \v 3 Iba uli wa wini ngagoha howa iba gagahe noa kagome naragola bayale hagadagua\x + \xo 12.3 \xt Yo 4.10, 4.13, 7.37-38\x* \q1 Anduane Homogo ibugua ibunaga wali agali biamogo bialu pele ngiragola \q1 ibuni karia pole turuore halu poleberemi. \b \p \v 4 Ani pialu howa tígua iba gana ogodagua loleberemi. \q1 Anduane Homogohondo ka̱i̱ lalu biamogo bilonaga mini olalimu. \q1 Ibugua biabe timbuni biyarunaga te wali agali bibahendeore hale helo latagi halimu. \q1 Ibu mini leneore ka, lalu lamilimu. \q1 \v 5 Anduane Homogohondo iba ganaru lalu, \q1 Ibugua biabe bayaleore bigi biyarunaga ibu mini leneore ka, lalimu. \q1 Hameigini tara tara dindi bibahendeha bu karume hale hai helo \q1 bi bayale ogoni lamiai halimu. \q1 \v 6 Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe ibu mini bayale tigabiwi ka. \q1 Ibu ibunaga wali agali ina heba haabo kagoni. \q1 Anigo Hari Saiono wali agaliru-o iba gana bi ladaga halu \q1 Ngode Datagaliwabe mini leneore kago lalu ibunaga mini yaraga hai halimu. \c 13 \s1 Ngode Datagaliwabehanda, Babilono bo gialobagabu wahai holebero, lenego ogo \p \v 1 Ngode Datagaliwabehanda Babilono dindi bibahendeore bo gialobaga biai holenaga ibugua bi ogo Emoso igini Aisaiahondo de gandebaha howa lamini.\x + \xo 13.1 \xt Ais 47.1-15, Yar 50.1–51.64\x* \p \v 2 Anduane Homogohanda lalu, Ami agali bu karume de handalu íbu ngoai helonaga hari nene ira mbira nahe ngagoria wai biagane pelagi helole ira homane mbira dibu hangabe. Ami agali karu olowa Babilono tanonaga wai pabe panga timbuni bu karu gi dolade howa walia halu tigua wai bule pelo pelabe. \v 3 I̱na Babilono baba miniha tandaga timbuni ho howa i̱nime i̱naga ami agali bayale hongohe bu hearu dabalu Babilono mo ko halu minu bole ibidaba laru. Ami agali uruni tigua Babilono baba wai bule turu timbuniore ho kagoni, laya. \p \v 4 Hari nene ngaruha howa bi timbuni ladagadaga biaruago hale hadaba. Bi ladagadaga biaruago ami agali dewaore dindi tara taraha howa íbu mogo biaruagoni. Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome wai bule ibunaga ami agali mo mogo biragoni ndobe. \v 5 Ti dindi kaundia tara tara wiaruha howa Anduane Homogo ibunaga danda timu yandare wai biagane aleru yalu ibaruagoni. Anduane Homogohanda miniha keba timbuniore ho howa dindi tara tarani howa hameigini tara tara karu bibahende bo haealabagabu wahai holenaga ami agali o mo mogo biaruagoni. \p \v 6 Anduane Homogohanda wali agali bibahende godini helowa dabaki bulene horo biago ibulene kaware hayadago tígua dugu dalimuore bidaba. Horo ogoningi Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome mo ko holene timbuniore ibilolebira.\x + \xo 13.6 \xt Yol 1.15\x* \v 7 Anidagua biragola wali agali bibahende durulowa gedaore halu hongo nahe tingini pirilape hai holebira. \v 8 Bibahendeoreme gi timbuniore halu walime gali taba honolene tu haragola tandaga timbuni hagagobi halu holebira. Ani biragola wali agali ti gi timbuni howa tini degedege de handaya haga bialu bibahende gi hai holebira.\x + \xo 13.8 \xt Iba 48.6, Ais 21.3\x* \v 9 Horo ko tara ogoni abaleore ibulebirago ogoningi Anduane Homogohanda ibunaga keba holeneme dindini mbirale nawilobi wali agali ko biaga bu karu nahelobi bo wahai holebira. \v 10 Horo ogoningi yakundi bibahende hundiai holebira. Ni tagira ibiragola wá nahe aruma halu egebi nadolebira.\x + \xo 13.10 \xt Ese 32.7, Md 24.29, Mg 13.24-25, Lg 21.25, Mo 6.12-13, 8.12\x* \p \v 11 Anduane Homogohanda lalu, Wali agalime mana ko biragome dindi ogoria wua to̱ledago mana ko ogoninaga i̱na dindi bibahendeni mo ko holene ibilolebero. Wali agali tininaga mini mo yaraga haga bu karu i̱na ti bope holebero. Marume tini mitangi bialu i̱ duniniore ko lo mitangibu haga karubi maru mo ko halu haga karubi pani nelo mialu bo wahai holebero. \v 12 Wali agali dewaore homai halu mbira mbira hangu helo yu waharogola ti abogoda lalu handabe nahe holebira. Ngolo bayale agoha ngabe hondole taya biagadagua agali taya bulebira. \v 13 Horo ogoningi Anduane Homogo Hongo Haiheore kogome i̱naga keba holene timbuniore heba ibulebero. Ani ibuwa i̱na hari daliga mo ema biai halu dindi dumbirumbi biagadagua bialu dindibi wulene henge nawidagola ema bialu pialu holebira.\x + \xo 13.13 \xt Hag 2.6\x* \p \v 14 Ogonidagua birangi wali agali dindi tara taraha howa Babilono íbu heneru ti bibahende gi timbuni halu nogo gabua tara tara agalime bole biragola ibida piagadagua pialu nogo sibime ti haru haga mbira nahedagola luluyu ibagabu hagagobi holebira. Ani bialu tini dindi tene wiyadagoha ibida dai biai holebira. \v 15 Anigo waitigirume agali maru minu yania hararu ti ayu tibu ne gadele ngarume nogoba halu homelo bo wahai holebira. \v 16 Ani birangi waneigini ai̱ya abala de handayaho kaore dege waitigi ibiyarume waneigini gali ai̱yahanda gime taba yu karu gingila mialu dindini mo para haragola homolebira. Ani bialu waitigi urunime tinaga anda bu karu bo gialo wahai halu tinaga dabudabu bu ngaru mo page biai halu wali bedarubi kayu yai holebira. \p \v 17 Anduane Homogohanda laabo halu lalu, Midiali karume Babilono bu karu baba wai bule pelonaga i̱na tinaga mini mo heya haru. Tigua Babilono wali agalinaga muni ngolo silibabi bu ngaru mitangi howa uruni mulenaga ndo wai bulebira. \v 18 Tigua Babilono dindiore bo haealabaga bialu mo ko holenaga wai bialu igiri daliahe karu timu yandarerume bolebira. Tigua waneigini wahebi emene galibi bibahendeore hondowa dara nahe bo wahai holebira. \p \v 19 Babilononaga tano timbuni ngago baya tara moneheore tano maru ngarubi ndo nga. Babilono wali agali tinime tinaga tano ogoni mini lene taraore mbira nga lowa turuho haga kagoni. Ani turuho kagoyu Anduane Homogo i̱na tano ogoni bamba Sodomo Gomorala mo ko halu bo heda harudagua bo heda hai holebero.\x + \xo 13.19 \xt Pig 19.24\x* \v 20 Ani berogola wali agali lenego mbira dindi ogoriani lone naholebira. Ani nahedagola Arebiali bu karume dindi ogoriani tinaga balai andaru nabu holebira. Nogo sibi haru haga karumebi ti dindi ogoniha tinaga sibi datani nelo haru halu naibulebira.\x + \xo 13.20 \xt Yar 50.3, 50.39, 51.29, 51.62\x* \v 21 Dindi ogoni bame labu hangu wiai kagola ema bialu piaga gabua biru karu ti dege bu holebira. Ega mbiraga biragane umi halangau bedaru ti anda bu karuha biraga bulebira. Ega yári ale bedarubi nogo meme gabua karubi ti tano wini hama ngagoria pigipogolo yu pu íbu bialu holebira.\x + \xo 13.21 \xt Ais 34.14, Seb 2.14, Mo 18.2\x* \v 22 Ani bialu kagola kini anda hene biagohabi agali haguane anda bu hene biaruhabi biango dudu bu karume giga̱u̱ lagalaga bialu holebira. Babilono tano bo haeala togo lalu mo ko holene tu kaware hayada. Heneneore ibu holene hamaro biragoni, lalu Anduane Homogohanda laya lene. \c 14 \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali gi mialu haru dai bulebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda Isaraele wali agali lone dara howa ti ibunaga wali agaliore ho dai bilolebira. Ani bialu tininaga dindi henene wiyagoria haru daibu helolebira. Ani kagola wali agali dindi taraha howa ti baba mandagi íbu howa tibi nde Isaraele wali agali heba ho gimbu bu holebira. \v 2 Anduane Homogohanda wali agali dindi tarani bu karume Isaraele wali agali biamogo bialu yupe halu tini daluha hama dai bilelonaga ibugua ti mo manda bia holebira. Anidagua biragola Isaraele wali agali tinaga dindi Anduane Homogo ibunime tu wa mini biagoria hole daibu kagola wali agali tara urunime ti Isaraele wali agalinaga garabaya biabe ale biahaga holebira. Bamba wali agali uruni tigua Isaraele wali agalime tinaga garabaya biabe ale bilo helaga biaru ai tinime Isaraele wali agalirunaga garabaya biabe ale bialu ha aribia holebira. Bamba tigua Isaraele wali agaliru hengedape howa mo ko halu haga hayago mani Isaraele wali agalirume wali agali uruni haru howa handayaho holebira. \s1 Babilononaga Kini homaragola turu howa mege bialu iba gana ogodagua loleberemi lenego ogo \p \v 3 Anduane Homogohanda Isaraele wali agali bu kamiru tínaga tandaga timbuni ngelo kamirubi ko damene bu ngarubi bibahende mo wahai haragola tí bayale holeberemi. Wali agali tara bu hearume tí mo ko hayagola tígua tinaga biabe biahalu howa erekuibiore bialu harimigoni. Anigo tínaga genda uruni ereba haiore holebira. \v 4 Anidagua biragola tígua Babilono wali agali bu karunaga kini kago mege bialu iba gana ogodagua loleberemi. \q1 Kini hongohe heago pilo ibira hayago de handadaba. \q1 Wali agali hengedape haga biagonaga hongo hamaro biyada. \q1 \v 5 Wali agaliru mo gi halu mo ko haga kagonaga hongo Anduane Homogohanda mo ereba hai helaya. \q1 \v 6 Kini ogoni ibugua bameore keba howa wali agaliru bope haabo haya. \q1 Wali agali dindi tara tarani palima pearu hengedape halu mana ko dewa bialu uruni bibahende mo ko haga bialu haya. \q1 \v 7 Áyu dindi bibahendeha wali agali bu karu tinaga bu miniha dungulo howa \q1 ti bibahendeme turu howa iba gana ladagadaga bialu haga ka. \b \q1 \v 8 Lebanono hari ngaruha ira guraya tamiaru bu karumebi nde kini í̠ homarida lalu turu timbuni halu ka. \q1 Ira tigua lalu, Ina kamaru lone dibulene agali mbira nahedago tira, lalu ka. \b \q1 \v 9 Humbirini andaga dinini bu karume í̠ ibirida lolenaga ti manda manda bialu ka. \q1 Tigua lalu, Agali haguaneru-o tí heyadaba. \q1 Wali agali dindi tara tara hearunaga kini ala heneru-o \q1 tínaga biragane dagia ngelo wahalu heyadaba. \q1 Tí bibahende heyalu kini agali o ibirago lola hole ibidaba. \q1 \v 10 Uruni ti bibahendeme í̠hondo bi ogodagua lolebira. \q1 Í̠naga hongo timbuniore ina bibahendenaga hongo bolangua hai hene kebe tobaho harimada. \q1 Áyu í̠naga hongo ereba hai hene ina kamarubi dege kegonida, lolebira. \q1 \v 11 Abale í̠ dindini haringi í̠naga yári bayale tara tara karulo heru hondowa \q1 wali agali bu hearume ga̱wa̱ ale lalu \q1 í̠naga mini yaraga halu lalu hayago ai ereba haya. \q1 Áyu í̠ homene dinini karuha howa ngoe bombo biru ngaru í̠naga tamunguru howa dindiha paluebereda. \q1 Ani bialu ngoe emene biru ngarume í̠ balangiya dambi haradagua bulubada. \b \q1 \v 12 Babilononaga kini-o\x + \xo 14.12 \xt Lg 10.18, Mo 8.10, 9.1, 12.8-9\x* \q1 Í̠ dahuliya andaga howa yakundi dindini hondo ibira henego ngegoni. \q1 Abale í̠ yakundi egabi naledaha huririle harini tagira ibagadagua howa \q1 í̠na dindi bibahendeha wai bima ibaga bialu wayali haga harigo ai í̠ mo dindiha henego ngegoni. \q1 \v 13 Í̠na mitangi bialu, I̱ dahuliya andaga pu holebero.\x + \xo 14.13 \xt Dan 8.10\x*\x + \xo 14.13 \xt Md 11.23, Lg 10.15\x* \q1 I̱na kininaga biragane dagia Ngode Datagaliwabenaga yakundi bu kagoria mo ngelowa daligani biruliya. \q1 Dindi abene uyurahayagi hari nene mbira dama mitangi bialu mbirale gime wabini ngaru ti ngoai haga ngagohabi biruliya dege. \q1 \v 14 I̱na hari beraliba ngaru bolangua halu puwa Daligaorene Daliga kagobi dege holebero, \q1 lo manda bu harigoni. \b \q1 \v 15 I̱na ani lo manda birigoyu daraba \q1 í̠ pilope howa ibira harigoni. \q1 Í̠ homene dininiru haga humbirini andaga ngagoha pialu dindi andanehaore pu holebere. \q1 \v 16 Dindi ogoniha pu kegola homene dinini maru bu karume í̠ deme hongo howa handaya halu í̠hondo hale halu lalu, \q1 Dindi bibahende mo durula hai halu \q1 dindi timbuni maruha karu mo gi hai haga biagoni agali ogoni mbauleda. \q1 \v 17 Agali mbira tano wiaru bibahende bo gialabagabu wahai halu dindi hangu ngelalu piaga biagoni agali ogoni bada. \q1 Agali ogonime wali agali garabaya bu helayaru dara halu tini daluha hole dai bidaba nalaga biagoda, lolebira. \b \q1 \v 18 Kini maru karu homaragola tinaga tingini homali bayale wabinigoha hangu hangu yu hora haga biagaya. \q1 \v 19 Áyu í̠ ani ndo biyada. \q1 Tigua í̠naga tingini agalime ira magane dandalu dindini togo bilo bape haralidagua bape hayada. \q1 Í̠naga tingini agali waime benego tingini ngarume wia dambi howa hariga teneni ngagoni. \q1 Tinaga dinini dindi andaneha humbirini andaga ka. \q1 Agali harigani bolangua haga bialu gerai porarume í̠ angua haga bialu puíbu bialu kagoni ndobe. \p \v 20 Í̠naga tingini agali kini maru henerunaga tingini baya hangu hora hayadagua hora naholebira. \q1 Anidagua bulubadago irane í̠na í̠naga dindi wigo mo ko hai halu í̠naga wali agalirubi bo wahai harigonaga ani bulebira. \b \q1 Kini ko ogoni ibu waneigini bu karubi dindi ogoria nahe ereba hai holebira. \q1 \v 21 Anidagua bilonaga kini ibuguabi ibu mamalirumebi mana ko bialu henegonaga pani mialu \q1 ibu igini uruni bo wahai hole manda manda bu holene nga. \q1 Ibu igini biarume kini ha aribia nahelo. \q1 Tigua dindi bibahendeni tinaga tanoru lone bu aribia nahelobi ani bulene nga, \m lalu iba gana ogoni loleberemi, lene. \s1 Anduane Homogohanda Babilono bo gialobagabu wahai holebero lenego ogo \p \v 22 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua lalu, I̱na Babilonoali bu karu baba wai bialu ti mo ko howa bo biba halu ereba hai helolebero. Mbiraoreli hangubi mbira helo yu wa naholebero. Wali agali waneiginirubi mbira yu wa naholebero. I̱ Anduane Homogo i̱na bi o ledogoniore. \v 23 I̱na Babilono wali agali bibahende bo wahai howa mburuma bialu hilu wahai holebero. Ani bialu Babilono mo iba pugua aribia ho ngeledogola ega iba puguaha biraga bedaru ale dege biru wulebira. I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore kogome i̱na bi o ledogoniore. \s1 Anduane Homogohanda Asiria wali agali bope holebero lenego ogo \p \v 24 Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome bi hongohe mbira lo wialu lalu, Heneneore larogo i̱na mbira bule mandabu henego biaore bulebero.\x + \xo 14.24 \xt Ais 10.5-34, Nah 1.1–3.19, Seb 2.13-15\x* \v 25 Asiriali bu hearu tigua Isaraeleali dindi wiwagoha ibalu i̱naga wali agali dindi ogoniha hearu genda timbuni mo miya. Nogo bulumagame agalinaga biabe biahelo ira mbalapeme mani dariba hamagamaga bini hagadagua Asiriali tigua Isaraele wali agali ani bu helaga kagoni. Anigo Asiriali uruni ti Isaraele dindi hari ngaruha kaore dege i̱na ti geme hengedalu tagadabagabu waholebero. Ani berogola Isaraele tiha genda timbuni winigo ereba hai holebira. \v 26 Anduane Homogo i̱na dindi mbira mbirani hameigini hongohe palima pedaruhondo urunidagua biai holebero. Anidagua bule lowa i̱naga gi megela ho manda manda bu kogoni, lene. \v 27 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua urunidagua bule kago aiwa mo wahabehebe. Ibugua pani mule gi megela ho kago mbiralime ibunaga gi bope halu waha labe nahe kagoni. \s1 Anduane Homogohanda Pilidialiru bope holebero lenego ogo \p \v 28 Kini Ahasa homayagola mali ogoningi Anduane Homogohanda bi mbira ogodagua lalu lamini.\x + \xo 14.28 \xt 2 Kin 16.20, 2 Bit 28.27\x* \p \v 29 Pilidia wali agaliru-o bi ogo baya hangu hale halimu. Gewa mbira tí minu baga biago tagalaki hayagonaga tí bayale holeberemada lo mitangi bialu turu holomini nahalimu. Puya ko mbira winigo homaragola puya mende koore ngagome wini biagoria wia aribia holebira. Anigo puya koore biago koorene ko helo helaga bedago ibuni babaganehe howa yagalo yu ibaga biaga wulebira.\f + \fr 14.29 \ft Anduane Homogonaga bi mana latagi haga agali ogoni ibugua bi latagi henedagoni Asirianaga kini mbira henego homayangi lene. Ibugua lalu, Kini maru mani ho aribia holobadarume dindi tara tara bu ngaruha genda kini ogoni ibugua mo ya hayadagua ndo ibugua gendabiore mo ya holebira, lalu bi yobage mbira lo winiya.\f*\x + \xo 14.29 \xt Yar 47.1-7, Ese 25.15-17, Yol 3.4-8, Amo 1.6-8, Seb 2.4-7, Seg 9.5-7\x* \v 30 Anduane Homogo ibugua yagibano mbirale nawi bu karu ti mo bayale haragola tinaga bu miniha mo palia holene karulo holebira. Anigo Pilidia wali agali tíha Anduane Homogo ibunime hina gari timbuni ibilaragola hina gari ogonime tí mo homa halu bo biba helolebira. \p \v 31 Pilidia dindiha tano timbuni dunini wima pedemirubi wali agali tano uruniha haga bu kamirubi tí bibahendeme gi timbuni howa duguore hongo howa biadagadaga bidaba. Ani larogoni irane dindi abene uyurahayagi howa ami agali dewaore ibirago tinaga erembiraha ira hagua dagadaga bima ibiragonaga laro. Ami agali uruni ti agali dari mbira naibi wayali ogobi dege dege ibiragoni. \p \v 32 Pilidialime tí biamogo bule ibidaba lama inahondo hale ho ibiyagua nde iname agua ladai bimi̱yadabe. Ogodagua ladai bimi̱ya. Anduane Homogohanda Isaraele wali agalinaga ha do anda Saiono tano dabo ngeleda. Ibunaga wali agaliruha genda mbira tagira ibirangi ti tano ogoniha pialu ha do howa bayale holebira, lami̱ya. \c 15 \s1 Anduane Homogohanda Moaba dindi mo ko hai holebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda Moaba dindi bo haealo wahai holenaga Aisaiahondo bi ogo de gandebaha howa lamini.\x + \xo 15.1 \xt Ais 25.10-12, Yar 48.1-47, Ese 25.8-11, Amo 2.1-3, Seb 2.8-11\x* \p Waitigirume mbiraga ibalu Moaba dindiha Ara tanobi Kiri tanobi bo haealabagabu waharagola Moaba mo ko holebira. \v 2 Anidagua biragola wali agali Dibono tanoha bu karume tinaga dama mitangi bialu gime wabini hari neneha ngaruhondo bi pupu wule puwa dugu bu mialu holebira. Moaba wali agali uruni tinaga Nebo tanobi Medeba tanobi bo gialobaga biai halu mo labu halu kagola tigua ogoninaga dara halu mitangi timbuni howa dugu bialu holebira. Tigua dara timbuni ho howa tinaga mandari angariru dogai holebira. \v 3 Wali agali tigua daraho howa aga karulagane ngaru mo karulalu tanonaga hariga pedadagua pugu bialu holebira. Tininaga anda dangini iragaho howabi wali agali ngoai ho haga hama ngagoria howabi tigua dugu hongo howaore bialu tinaga de iba timbuni iba pugu laradagua bialu holebira. \v 4 Ani bialu kagola wali agali Hesebono Elealela tanoha bu karu tiguabi yiya lalu dugu timbuni biaruagola Yahasa tano kaundiaha bu karume hale hai holebira. Ami agali hongohe bu karumebi dugu bialu howa Moabanaga hongo ereba hai hayada lolebira. \v 5 I̱na Moaba wali agalinaga dugu biahalu kogoni irane tigua tini dalu yu wahalu Soara tanohabi Egelada Selisia tano ngagohabi hole ibida piai hayadagonaga dugu bia haro. Tigua dugu bima Luhidi tanoha polene hariga iraga halu pedadagua polebira. Ani bialu maru karu tigua dugu timbuni bima pialu Haronaimi tano ngagoha polene hariga pedadagua ibida pialu holebira. \v 6 Iba Nimirimi hundialu datani iba angeni henedarubi gaulai holebira. Dindi ogoriani ira dataniru mbira anda nahe wulebira. \v 7 Moaba wali agali tinaga dabudabu bayale mo mogobu wu henedaru bibahende mo yai halu tinaga tano yu wahalu polebira. Tigua hariga dindi ulini mini Ira Te laga hariga wiyadagua pialu dindi yu wahalu polebira. \v 8 Wali agali Egelaimi tanohabi Berelimi tanohabi Moaba dindiha tano emene timbunibi ngaru bibahendeha haga biaru Moaba yu wahalu pialu howa dugu bima polebira. Ani bialu tigua dugu timbuni biame holebira. \v 9 Moaba wali agalinaga daramame Dibono tanoni iba porago mo darama bia holebira. Anigo Anduane Homogo ibugua Moaba wali agaliru pani mialu bo wahaiore holebira. Ani biragola Anduane Homogohanda pudi gabua timbuni laiono bedaru ibilaragola wali agali ibida pialu karuni balu nai helalu wali agali maru yu wahene Moaba dindini karubi balu nai helolebira, lalu langiya. \c 16 \p \v 1 Ina Moaba wali agali maru ibida ibini Idomo dindinaga tano dunini mbira Sela ngagoria kamarume nogo sibi iginiru Yudanaga kini Yarusalemeni kagohondo mimi̱ya. Sibi igini muleberemago ogoni iname kini biagohondo dagisi lone nguleberema lalu walia holebira. Agali sibi igini uruni haru poraru tigua hariga dindi ko iba dalu naibaga ngadagua pialu Hari Saiono kagoria tagira pole polebira. \v 2 Ani puwa tigua kinihondo lamialu lalu, Kini-o waitigirume tanoha howabi inane daluha howabi bama ibalu bo taliatogo layagola ibida ibuwa Anono iba ange wiagoria kaware íbu howa ha ko kama. Ega igini gali ibu andaha howa dindini ibira henego agoha polebe toba howa irabuha odahe bameore biragagobi kama, lalu ka. \p \v 3 Ani lowa Yudali tígua inanaga bi laramago baya hangu mo tale bialu ina biamogo bilimulo hamelo kamagoni. Tí inanaga ha do hagane anda ale kamigola ina tínaga dindiha ibalu ni hongohe daragola wali agalime ira gumba kagoha bira do hagadagua mo ko holene inaha ibiragola ina tí daluha ibalu ha do holoma̱ya hamelo kama. Waitigirume ina bama talima ibaga bialu kagola ina ibida pialu kamaria tigua lone ina mo ko holigo tígua ina yu wa nahalimu. \v 4 Tí dalu ngemiruha ina íbu hole hamelo kamagoni. Waitigi bu karume ina mo ko nahelo tígua ina haru howa handayaho halimulo, lalu lamini. Hengedape holenebi genda damenebi ereba hai holebira. Waitigi bu karume tini dindi dai biragola mo ko holene mbira dindi ogoriani nawulebira. \v 5 Anidagua birangi Debidinaga aguanene mbira ibu kini holebira. Ani howa kini ogoni ibugua ibunaga wali agaliru gubalini ho haabo howa mana bayale tigabi ngagoria baya hangu haru holebira. Ibugua wali agalirunaga genda abaleore mo tiga bigi buwa mana bayale bulenego hangu mo hongo haabo halu holebira. \p \v 6 Moaba wali agalirume bi layiyago hale howa Yuda wali agali tigua tini degedege la la bialu lalu, Moaba wali agalinaga mine haga mana wiago layadane ina hale harimagoni. Tininaga mini yaraga halu tini duniniore maru karu bolanguahe kamabe toba ho haga ka. Ani howa tigua wali agali maru karu mege bialu kago bi uruni nagalone layidalo manda bidamagoni, lene. \p \v 7 Moaba wali agali tigua genda tandagaru yu howa dugu bialu ka. Bamba tigua Kiriherese tano wiagoria howa pu mbira mini \w gerebi\w* lini do gembe biniru nalu hagago mitangi bialu tiniore dara timbuni halu mbirale uruni mo ko hai hayagonaga dugu bialu ka. \v 8 Tigua gerebi mabu baya taraore Hesebono Sibimala tanoha winigobi mitangi bialu dara timbuni ho ka. Bamba dindi tara tara wiarunaga haru haga bu hearume \w waini\w* iba gerebi mabu uruniha taweme wabini wiaru turu howa nalu no lulu yaga hene. Anigo gerebi mabu uruni dugua halu mo labu hai haya. Tinaga gerebi mabu dewaore uruni Hesebono tano howa wima pialu Sibima tanohabi wima pialu amura Yasere tano uyurahayagi winigoria howa wima puabo halu dindi abene ni tagira ibiragohayagi dindi ko iba dalu naibaga wiagoria wima tagira pene. Ogoniha howa pialu ni paliragohayagi iba kuyama mini Homene Iba laga bereagoria tagira pene. \v 9 I̱na Yasere tanonagabi Sibima dindinaga gerebi mabu ngagonagabi dugu bia harogoni. Ani bialu i̱naga de iba Hesebono tanola Eleale tanolani ibira haragoni. Irane ti bibahende mo ko hai hene ngagome tinaga wali agali bu karu tigua gerebi mabuha puwa gerebi lini bogabi dedaru dalu mabuha howa ga̱ la amunana nabulubadago ogonaga dugu bero. \v 10 Mabu uruniha howa wali agali tigua pu mbira mini \w gerebi\w* lini daga dewaore do wigi bialu howa ti turu timbuni halu daga hene. Ani bialu hagago ainde áyu tigua turu howa gerebi lini dalu howa ga̱ ladagadaga bialu haga hayadaruni ereba haya. Wali agalime turu ho howa iba gana lalu hagadarubi ereba haya. Gerebi lini uruni dowa \w waini\w* iba wabule geme hengedaga uli timbuni ege to̱le̱ha howa gua bini wiaruha waini iba wabiaga wiarubi nawabi bame ngagoni ndobe. Tinaga ne hariga Anduane Homogohanda ndibulo wa helayagola tigua turu howa bi lalu ga̱ ladagadaga bialu haga biaruni ereba hai helaya. \v 11 Ani biyago mitangi bialu i̱naga bu miniha Moaba wali agalibi Kiriherese tano wali agalirubi dara timbuni ho kogoni. Mbiralime wali agali mbirago homedagola dara howa ngida balu iba ganaru lalu kaligobi i̱ kogoni. \v 12 Moaba wali agaliru tigua dama mitangi bialu gime wabini wiaruhondo bi pupu wule hari nene ngaruha pugu biaga ka. Ani bialu tinaga dama uruninaga anda karuha pialu bi pupu wiaga ka. Mbirale urunime bilo ti mo hongo halu biamogo nabiaga wini. \p \v 13 Moaba wali agalirunaga bi mo ko hai hayadagoni Anduane Homogo ibunime bule lo winidagua bini. \v 14 Ani bialu áyu Anduane Homogohanda laabo halu lalu, Horo mbira mbirani tigua bialu hayagonaga Moaba wali agalibi tinaga mbirale ngarubi bibahendeore mo ko hai holene mali tebira nga. Mali tebonegonaga horo mo ko holene i̱nime mandabu henego tagira ibirangi mbirale tihondo bule mitangibu henego bulebero. Áyu Moaba dindiha wali agali dewaliore bu kagonigo mani dindi ogoni mo ko harongi wali agali emene hangu howa ti hongo naheore holebira, lalu lene. \c 17 \s1 Anduane Homogohanda Siria wali agalibi Isaraele wali agalibi pani mulebero lenego ogo \p \v 1 Damasagasa tanonaga mbiwia halu Anduane Homogohanda bi ogo Aisaia lamini. Damasagasa tano mo ko holebira.\x + \xo 17.1 \xt Yar 49.23-27, Amo 1.3-5, Seg 9.1\x* \v 2 Waitigime Siria wali agalirunaga tano dunini timbuni áyu ngago bo haealabaga biragola bame be abalu dege ibira holebira. Aroe tanoru ngagoria nde wali agali lenego mbiraoreli hangubi mbira naholebira. Anidagua biragola dindi ogoni nogo bulumagaru sibiru hangu haga wulebira. Ani ngagola ti mo gi holene agali mbira nahedagola ti hada payabu holebira. \v 3 Waitigirume ibalu Isaraele wali agalinaga tano hongohe bu karu bo haealabaga bialu mo ko hai howa wali agali Damasagasa tanoha bu karu haru holebira. Áyu hameigini kira Siria Isaraelela mini lene wali agali dewaore padagonigo mani howa tinaga dindi mo ko harangi ti emene mbira dege paluebira. I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore kogo i̱na bi o ledogoniore, lene. \p \v 4 Anduane Homogo ibugua laabo halu lalu, Horo ogoningi Isaraele hameiginiore mini lene kagoni biba hai holebira. Wali agali dewaorebi tinaga dabudabubi bibahende mo ereba hai helarogola tinaga dindiha mbirale mbira nawi dindi labuore wulebira. Manane agali hado timbuni mbira kago warago baragola tingini obi halu emene ho dai biagagobi wulebira. \v 5 Áyu nde Isaraele wali agali dewaore Lebaimi dindi ulini yu dindi bayaleore ngagoha widi bayale anda howa lini dewaore dagagobi kagoni. Anigo mani waitigi ibalu bo wahai harangi ti emene daga lene hangu agali widi gandulalu pene ngagoha iraneni mbira mbira yu wahaga bini kagome mbiraore daga biagagobi holebira. \v 6 Ani bialu ira olibe lini dewa dedago agalime kango yuwa lini dogolope helo baragola lini dogolope hai howa mbira mbira hangu magane puniruha do wahaga biraligobi Isaraele wali agali holebira. Anduane Homogo i̱ Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe i̱na bi o ledogoniore, lene. \p \v 7 Horo ogoni ibirangi Isaraele wali agali ti mini beregedalu ti wabini Ngode Datagaliwabe mini tigabi kago mitangi bialu ibugua ti biamogo bilo hondo holebira.\x + \xo 17.7 \xt Mai 7.7\x* \v 8 Ani bialu howa tigua lomabu delaga dabu tinime bu helene ngagoriabi mbirale dama wali beda mitangi bialu gime ira dibu bage bigi buwa bigiya wabu heledaruhondobi bi pupu wialu naholebira. Ogoninaga lomabu delaga dabu ngagoria ira hagua ngabilo \w inisenesirubi\w* nadelolebira. Tininaga gime wabini ngaruhondo bi pupu wiaga winiru bibahende wahaiore holebira. \p \v 9 Horo ogoningi tano hongohe winiru bo gialopaya biragola bame dindi ko mbirali nahe wulebira. Ala Hibiali Amoroaliru dindi ogoniha pigane henedaru tigua Isaraeleali anda ibuwa bo taliatogo laya handala pugu pugu biyagola wali agali mbira nahe hari wiaruha tano dege anda tabuandaru buhe wiagadagua wulebira. \p \v 10-11 Isaraele wali agaliru-o tígua Ngode Datagaliwabe tínaga Pele Ngiaga ibugua tí haru dai bini kago embedaho wahene kamigonida. Ibu ege to̱le̱ timbuni mbira haradagua kago tí mo ko holene anda ibirangi ibuha pu ha do haga kamigoni ndobe. Anigo heneneore tígua ibu embedaore harimi. Ani embeda howa tígua dama mitangi bialu mbirale bi pupu wulenaga gime wabini ngarume tí biamogo biragola bayale holeberemabe toba howa mbirale urunihondo bi pupu wialu harimi. Anigo mbirale urunime tí biamogo bibe naheore ngagola tí mo ko heneore mbirago howa mo bayale holene mbira nawiore holeberemi. Agalime \w gerebi\w* mabuha gerebi hanga ho howa anda halu gini gene halu lini dewa delo maliaho kagola gerebi bayale hangayago anda nahe irane gabu hai haragola dindi hangu ona wiagagobi holeberemigo manda bilimu. \s1 Ngode Datagaliwabehanda hameigini hongohe tara tara hearu bope henego ogo \p \v 12 Dindi kulu timbuni laruago hale hadaba. Dindi tara tara ngaruha ami agali íbu mogo biragola dindi kulu laruagoni. Ti ibiragola dindi kulu mbari laruago iba solowara yaribu bialu tanguia amu nana biragola iba angeni hari kagoria baragola kulu nduga lagagobi laruagoni. \v 13 Waitigi agali timbuniore iba solowara tanguyu ibiraligobi ibiragoyu Ngode Datagaliwabehanda tihondo keba halu taliragola tini dalu ngagoha ibida dai bialu pugu pugu biaga. Puyabu ibalu ira yuni karu gilo yu purogo lagadaguabi puyabume humbirini wai bialu be abalu ira yuni dataniru dindini ngago puloyu piai hagadagua Ngode Datagaliwabehanda waitigi balu purogo lelolebira. \v 14 Alendo haragola waitigirume tano ngago ho hagira biragola wali agalime gi timbuni ho haga. Anigo horo mendengi gao laragola waitigi biaru nahedane hondolebira. Ogonidagua waitigi bu karume wali agali tinaga dindibi mbirale ngarubi mo ko hole ibiragola Ngode Datagaliwabehanda tinaga hariga damenego hapai haga ka. \c 18 \s1 Anduane Homogohanda Sudana dindi mo ko holebira lenego ogo \p \v 1 Wali agali Sudana dindinaga iba angeha palima pedaru darabioreda. Mbirale babaganehe dewaore dindi ogoniha yagalo yu puíbu biaruane hale habehe.\x + \xo 18.1 \xt Seb 2.12\x* \v 2 Tigua marunaga bi lo yalu bi lahaga hearu iba Naili pedagoria talu dambe aleme wabinigoria yalu daliape holebira. Sudanalirunaga bi lahaga bu kamiruni tí nde bi lowia harago lo yalu gerai laga bu kamiruni tígua bi mbira tíni dalu yalu dai bidaba. Dindi ogoni hongohe iba dewape wali agali ti guruluni howa tinaga tingini peyobi bayaoreru bu kagoni. Hameigini dindi ogoniha padaru ti wai biagane hongohe kago hale howa wali agali maru dindi tara tarani padarume ti hondowa gi hai haga ka. \p \v 3 Wali agali dindi bibahendeha palima pedemiru tígua bi ogo hale hadaba. Manane mbira hari neneni helolebirago hondole baya hanguore handaya ho halimu. Ani bialu mbiralime mbelo biguli pu laruagolabi bayuwa hale halimu. \v 4 Irane Anduane Homogohanda i̱hondo langialu lalu, I̱ni Anduane Homogo kogome i̱na dahuliya andaga howa de handa dali halu ema nabi bi nale hendore hondo holebero. Iba angeni ni tandagabi iba muni daba kagome poboyogo hendore bima irigi hagadagua mabuha iba dimba ibira halu tomo mo anda hole hendore ibira hagagobi bi nale hendore hondo holebero, lene. \v 5 Anigo wali agali dindi ogoniha karu ti hongo gibiorehe ka. Pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* bayale anda howa lini dolenaga pabua balu lini bayale dalu boga nabidaore agali kebaheme gerebi irane ogoni abale gandulo wahai hagadagua Anduane Homogohanda dindi ogoni mo ko halu haealabaga bu wahai holebira. \v 6 Anduane Homogohanda dindi ogonila wai bilonaga waitigi bu karu ibilaga biragola waitigime ibalu ami agali bu karuni bo wahai haragola bo paya binigo tingini dindini wima polebira. Ani wima pedagola agali tingini uruni ega bedarumebi nogo gabua tara tara bu karumebi ibalu no waholebira. Ni dalu gaea birangi ega bedarume nolebira. Dagare birangi nogo gabua karume nalu holebira. \p \v 7 Anidagua birangi Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua mbirale mbirale mule yu ibiraru mo yaga bulebira. Mbirale uruni wali agali hongohe dindi iba dewape ngagoria karu tigua yalu ibulebira. Wali agali uruni ti guruluni tinaga tingini peyobi bayaoreru bu karume ibuhondo ani mule yalu ibulebira. Hameigini dindi ogoniha padaru ti wai biagane hongohe kago hale howa wali agali maru dindi tara tarani padarume tihondo gi hai haga ka. Anigo wali agali dindi uruniha bu karume Hari Saiono Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibu mitangi bialu ibu mini yaraga howa lotu lole íbu ngoai holene ngagoria ibuwa tigua ibuhondo mbirale yalu ibiyaru mulebira. \c 19 \s1 Anduane Homogohanda Iyibi dindi mo ko holebero lenego ogo \p \v 1 Iyibi dindinaga lalu mbiwia henego bi ogo.\x + \xo 19.1 \xt Yar 46.2-26, Ese 29.1–32.32\x* \p Anduane Homogo ibuni hari beralibani biralu gerai lalu Iyibi dindini ibulebira. Ani ibiragola Iyibi dindiha mbirale dama mitangi bialu bi pupu wule gime wabini ngarume ibu hondowa duru timbuni lalu Iyibi wali agali karumebi gi howa tinaga hongo pirilape halu ereba hai holebira. \v 2 Anduane Homogohanda lalu, I̱na Iyibiali tini dege dege wai bilo tinaga bu miniha mo bua helalu wai bilo mo bia holebero. Tini hamene bababi tinaga nenege bababi bagabaga bialu holebira. Wali agali tano mbirani karume tano mendeni karu baba wai bialu agali haguane mbira kagome haguane mendela haru holenaga hongo yu holene wai bialu holebira. \v 3 I̱na Iyibialirunaga mini mo luluya helalu tinaga hongo holene mo ereba harogola tigua mbirale mbira buleore lalu mitangi bu hayaru nabulebira. Ani berogola tigua dama mitangi bialu bi pupu wule gime wabini ngaruhondo biamogo bia lalu holebira. Ani bialu tigua wali agali homene dinini baba bi laga karu karia puwa tihondo mani agi bulubadabe lama mo bila hole polebira. \v 4 Ani bialu kagola i̱na Iyibi wali agali ti kini ko mbira holebirago ogoni andaneha helo helolebero. Ani helarogola kini ogoni ibu hongohe tandagabiore howa wali agali haru holebira. I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore kogome i̱na bi o ledogoniore, lalu lene. \p \v 5 Iba Naili porago hundiai haragola dindi pani halu yo bialu lebola hai holebira. \v 6 Iba emene hundigi biragola ngu timbuni bulebira. Ngu anidagua biragome iba angeni dambe hawalia bu karuni bibahende gaulai holebira. \v 7 Ani bialu iba angeni mabu ngaruha tomo hengedaru gaulalu gabu hai haragola puyabume tomo lini dedaru pulo yu piai holebira. \v 8 Agali maru tinaga yolo mulenaga biabe iba Naili ogoniha wena balu numebi minaga karume ti wena minulene naberedagola tinaga bu miniha genda timbuni yu howa dugu bialu holebira. \v 9 Wali agali ti mabuha pu hongohe mbira mini palagasi ogonime aga labolabo bayale wabulenaga hangayaru lone anda naholobadagola tinaga bu miniha genda timbuni ho holebira. \v 10 Iyibi dindiha aga lebiaga bu karubi biabe biahaga wali agali karu tibi nde tinaga miniha genda timbuni dege ho holebira. \p \v 11 Soana tanoha agali haguane bu karuni ti luluore bu ka. Agali mini bogaru talebu miaga karu tigua Iyibinaga kinihondo mini bogabi howa ndo bi ko liahe ngago lamulebira. Iyibi wali agalirunaga kini-o agali manda timbunibi uruni tigua í̠hondo langialu lalu, Ina agali mini bogabi timbuni agali ala halu homenerunaga aguanene kamagoni, lolebira. Maru ti nde lalu, Ina agali kini manda timbunibi halu homenego aria kama, laga biaga ka. \v 12 Anigo agali mini gigabiwi kini mini talebu miaga biaru ti agoha kabe. Tigua tinaga mini bayale wiyaruni agiha mo do hayagola Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua Iyibi wali agalihondo bule ngago nalangiyadabe. \v 13 Soana Membisila tanoha agali haguane karu ti bibahende luluore hai ka. Agali haguane uruni tigua Iyibi dindini wali agali karu bayuwa haru holene winigoyu ani haru nahe hariga koha haru piaga ka. \v 14 Anduane Homogohanda Iyibiali agali haguane karunaga mini mo burugula henego bu ka. Anidagua bini ngagome Iyibi wali agali tigua bialu karu damenego bibahende bia ko hai halu agalime lulu iba nowa luluyu ibagabu howa ibuninaga magu tagu wiyagoria pilo wiagagobi ka. \v 15 Agali homogobi yagibanobi mini lene timbunimebi mini nalene bu karumebi Iyibi dindi bayale ngelonaga ti mbiralime biamogo nabibeheore ka. \s1 Anduane Homogohanda Iyibi wali agali pani nelo miragola tigua mini beregedo holebira lenego ogo \p \v 16 Horo uruningi Iyibi dindiha genda tara tara tagira ibiragola Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua ibunaga gi megela howa ti minu bole mandabu kago hondowa tigua mogo timbuni lalu walime gi howa duru lalu biragagobi birulebira. \v 17 Ani biragola marume Yuda dindi mini lalu laragola Iyibi wali agali tigua hale howa Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome tihondo bule ngago mitangi buwa ti gi timbuniore ho holebira. \p \v 18 Ani birangi Iyibi dindiha tano duria ngaruni aria bu karume Hiburu bi hangu lalu holebira. Ani lalu howa wali agali urunime Anduane Homogo Hongo Haiheore kagonaga andaneha holeberema lalu bi hongo howa lo wialu holebira. Tigua tano uruni aria mbirago mini Honaninaga Tano lalu mini wulebira.\f + \fr 19.18 \ft Mbuga Hiburu bi gilibu wini maru ngagoha tano mini Honaninaga Tano lalubi mbuga maru ngagoha tano mini Mo Labu Holene Tano lalubi lo nga.\f* \p \v 19 Horo uruningi Iyibi dindiha Anduane Homogonaga lomabu delaga dabu mbira bu helolebira. Ani bialu Iyibi dindi tubarini ege to̱le̱ mbira Anduane Homogo mitangi bialu loma biaho helolebira. \v 20 Anduane Homogonaga lomabu delaga dabubi ege to̱le̱ ogonibi kirabali Iyibi dindini kago hondowa wali agalime Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibu ti heba Iyibi dindiha kalo mitangi bu helonaga ani helolebira. Ani helo kagola waitigime ti balu hengedape hole ibiragola tigua Anduane Homogohondo biamogo bia lalu bi laragola ibugua hale howa agali mbira ti biamogo bialu haru dai bilonaga ibilolebira. \v 21 Ani biragola Iyibi wali agali tigua Anduane Homogo ibuore henego kalo manda biaiho helo tihondo ibuni mo walia holebira. Anidagua birangi Iyibi wali agali tigua Anduane Homogo ibuniore kalo manda biai howa ibu mitangi bialu lotu lalu ibuhondo mbiraleru lomabu mulebira. Ani buwa tigua mbira ogo buleore lowa bi hongoheore lo wialu bule lo wiradagua bulebira. \v 22 Anduane Homogohanda Iyibi wali agali pani mulebero lenego mulebira. Ani biragola tigua mini beregedalu ibu karia dai buwa ko biniru ibuhondo lapani haragola ibugua tinaga bi hale howa ti bayale helo biamogo bialu holebira. \p \v 23 Horo uruningi hariga timbuni mbira Iyibi dindi Asiria dindila tubariha puíbu bulene wulebira. Ani ngagoria Asiria wali agaliru Iyibi dindi pialu Iyibi wali agaliru Asiria dindiha polebira. Ani bialu howa wali agali dindi kira ogoniha karume Anduane Homogo ibuni hangu mitangi bialu lotu mandagi lalu holebira.\x + \xo 19.23 \xt Ais 27.13, 35.8, 62.10\x* \v 24 Ani birangi Isaraele ti Asiria Iyibila wali agaliru baba ti tebira uruni ti ho mbiraore ho holebira. Ani howa tigua Anduane Homogohanda tini biamogo bialu mo bayale hayadagua tigua wali agali dindi tara tarani bu karu bayale helo biamogo bialu mo bayale holene ti holebira. \v 25 Anigo Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua ti mo bayale halu howa lalu, I̱na Iyibi wali agali tí i̱ninaga wali agali kamiru i̱na tí biamogo bulebero. Asiria wali agali bu kamiru tíbi i̱nime wabini kamiru i̱na tí biamogo bulebero. Isaraele wali agali tí nde i̱ninagaore halimulo dabo helarugo tíbi biamogo bialu holebero, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 20 \s1 Asirialime bulebiragonaga manane Anduane Homogohanda Aisaia ibugua walia helo laminigo ogo \p \v 1 Asirianaga Kini Sagonohanda bia layadagua ibunaga ami haru haga agali haguane heagome Asiria ami hearu haru halu Pilidia dindiha Asadodo tano wiagoria wai bule pene. \v 2 Ala Asirialime wai ogoni bule ibulebira lalu manane Emoso igini Aisaiahondo mo walia henego mali tebira peagola ogoningi lola hene. Aisaia ibugua aga mbege nu ale daligani karulo heago golo wahalu ibunaga ge subi golo wahalu mbira nakarule ibagabu hene. Aisaia ibugua Anduane Homogohanda ibuhondo bi layago hale howa bibe lalu lamiyadagua ani bialu hene. \v 3 Asiriali tigua Asadodo tano karulo heagola Anduane Homogohanda lalu, Mali tebirani i̱naga biabe biahaga agali Aisaia ibu agabi ge subi mbira karu nale bame ibagabu hayagoni. Ani biyadagoni Iyibi wali agali bu karu tiha tagira ibulebirago mananebi Sudana dindiha bu karu tiha tagira ibulebirago mananebi walia hayagoni. \v 4 Asirianaga kini kagome pialu Iyibi Sudanala baba wai buwa wandari igiri daliahe bu karubi wali agali wahe bu karubi bibahende garabaya bu yalu dindi tara tara ngaruha haru piai holebira. Wali agali uruni ti garabaya haru pialu howa ge subi agabi mbira karu naleore polebira. Ti tibabeore howa poragome Iyibi dindini taga timbuni holene mo yu anda ibulebira. \v 5 Wali agali maru Sudanalime ti biamogo bilo lowa hana ho hagarubi Iyibi dindi mini lene timbuniore mbira ngagoni lo mandabu hagarubi tigua dindi timbuni ogonilabo mo ko harago de hondowa mogo timbuni lalu miniha genda holebira. \v 6 Horo ogoningi wali agali Pilidia dindiha iba solowara ange ange paluyu pedaru tigua tini laedene bialu lalu, Ayali-o Asirialime ina baba wai bule ibirangi agali hongohe dindi kira ogoniha karume ina pele ngule ibidaba lole mandabu harimago. Ai de handa mbirali ina biamogo bulene mbira naheda. Dindi hongohe kira biagolabo bo podo wahayadagoni ndobe. Anigo ina Asirialirunaga ayu tibu ne gadele ngagoria howa yo pialu polene nakarulape kamagoni ndobe, lolebira laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 21 \s1 Anduane Homogohanda Babilono tano timbuni ngago bo gialahole bulebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda Babilono tano mo ko holebira lalu Aisaiahondo de gandebaha howa mo walia hene.\f + \fr 21.1 \ft Hiburu bi gilibu wini ngagoha mini Babilono lalu nawigo dindi ko wali agali nahaga iba angeni bu ngago lalu gilibu ngago ogoni Babilono laluore gilibu nga lo manda bidama.\f* \p Dindi ko yobi wali agali bibahende bu karu ti polene gi hai haga ngagoria howa genda holenebi mo ko holene timbunibi tagira ibulebira. Tagira ibalu dindi ko ogoni howa puyabu humbirini wai hongohe ibagagobi abaleore ibulebira. \v 2 Mbirale ko tara uruni Anduane Homogohanda i̱hondo de gandebaha mo walia haya. I̱ hale ho hewaria Anduane Homogohanda lalu, Babilonoali karunime mendeali kagohondo ke̱ halu mo hondo howa mo ko haga ka. Tigua mana ogonibi biagago bia timbuore halu ka. \p Anidagua bialu kago ai Elamali ami karu aibe. Tígua Babilono karu baba wai bule ibidaba. Midiali ami karu aibe. Babilono tano ho hagira bialu bole ibidaba. Babilono tigua wali agali dindi tara tarani paluyu pearuhondo genda mo miyaruni bibahende mo wahai holebero, laya. \p \v 3 De gandeba ogonime i̱ mo gi bia hayagola i̱ mogo lowa duru lalu tandaga timbuniore walime gali taba hanarangi tandaga hagagobi ho haru. De gandebaha howa bi layago i̱na hale harugome i̱naga bu miniha mo ko halu deme handarugomebi i̱ mini mo burugula hayagola gi timbuniore haru. \v 4 I̱naga embone mo wangarere bialu gi timbuni harugome i̱naga tingini mo durula haya. Ani biyagola abale alendo halu aruma helo hame laru. Ani hamelarugoyu de gandeba ogonime mbiraga ogoningi i̱ mo gi timbuniore henego ko. \p \v 5 De gandeba dege handalu hewaria agalime tomo nalu biraga dagia wiagoria labolabo dungua howa tomo dawa manda manda biyago handaru. Ani bialu ti biruwa tomobi ibabi nalu bereagola abaleore bi mbira dalimuore layuago hale halu hewaria ogodagua laya. Agali haguaneru-o waitigi anda ibiyadago wai humbi wirimigo abale mo manda manda bidaba, laya. \p \v 6 Ani layagola Anduane Homogohanda i̱hondo langialu lalu, Agali mbirame mamage helo í̠na agali mbira dabo helabe. Ibugua mamage howa mbirale birago damene handarago í̠hondo langule dai bilo. \v 7 Ibugua agali nogo hosini biralu duguni kira kira ibugu bialu ibirago hondowabi nogo dongini biralu ibirago hondowabi nogo kameleni biralu ibirago hondowabi tigua birago bibahende ibugua bayuwa deme hondolene nga, lalu langiya. \p \v 8 Ani howa agali mamage haga ogoni ibugua ga̱ hongo howa lalu laiono gabuame bi timbuni lagadagua lowa lalu, Anduane Homogo-o i̱na mbiraga horombebi mamage holene wiagoria howa mamage haabo haru, laya. \p \v 9 Ani lalu heaore agali nogo hosini biralu duguni kira kira abaleore ibiyago de handaru. Agali mamage haga biagome lalu, Babilono bo gialobaga bialu ibiraho wahaya. Dindi timbuni ogoni mo ko heneore ngagoni ndobe. Tinaga dama mitangi bialu mbirale gime wabini bi pupu wiaga biaru dindini ibira halu gingirulopaya bini nga, laya.\x + \xo 21.9 \xt Mo 14.8, 18.2\x* \p \v 10 I̱naga Isaraele wali agaliru-o waitigime tí mo ko howaore agalime widi iraneru lini hondo ibira ibira bilo bo taulagadagua ina bayadago ai Anduane Homogo Hongo Haiheore ina Isaraele wali agali bu kamagonaga Ngode Datagaliwabe kago ibugua bi bayale layadago i̱na tíhondo langerogoni. \s1 Idomo dindiha bulebiragonaga mbiwia henego ogo \p \v 11 Anduane Homogohanda Idomo dindiha bulebiragonaga bi latagi henego ogo. \p Wali agali Idomo dindiha karume mamage haga kagohondo hale halu lalu, Mamageali-o aruma ho wiaabo kagoni agongi ereba holebirabe. Angiore ereba holebirabe, laragoni. \p \v 12 Ani larago hale howa i̱na ladai bialu lalu, Wá ha holebiragoyu aruma ha dege bulebira. Tígua lone hale holene hame ledemiyagua nde lone haleho dai bilimu, lalu laru. \s1 Arebia dindiha bulebiragonaga mbiwia henego ogo \p \v 13 Anduane Homogohanda Arebia dindiha ko holene ngagonaga bi de gandebaha howa Aisaiahondo laminigo ogo. \p Dedana wali agaliru-o tígua mbirale yolo bialu muni mima ibaga biaga kamiru tí ibida puwa Arebia dindiha dindi ko wali agali nahaga ngagoha ha do holeberemi. \v 14 Tí ani ha do kamiria iba noa timbuni bulebira. Ani biragola Tema wali agali kamiru tígua iba hinabi nelo hanalu puwa muleberemi. \v 15 Wali agali uruni ti ibida poragoni irane waitigime danda timu ayu tiburu yuwa ti baba wai hongo howa bule kagonaga ibida poragoni. \p \v 16 Ani biyagola Anduane Homogohanda i̱hondo langialu lalu, Keda tanoha wali agali hameigini padarunaga hongobi tinaga mbirale ngarubi mo ko halu bo haealo wahai holenaga mali mbira hangu nga. I̱na mali ogoninaga horo mbira mbira baya hangu dagalalu ko. Horo ogoni manda bu winigo tagira ibirangi i̱na tihondo bule manda bu kogoni bulebero. \v 17 Kedali bu karu ti ami agali hongoheore howa tigua danda timume wai hongohe biaga ka. Anigo ti bo wahai haragola ami agali hongohe biaru ti emene mbira hangu holebira. I̱ Anduane Homogo Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe kogome bi o ledogoniore, laya lene. \c 22 \s1 Anduane Homogohanda Yarusaleme wali agalihondo keba ko lalu Aisaia laminigo ogo \p \v 1-2 Anduane Homogohanda dindi ulini yu dindi mini De Gandeba Dindi laga winigoria Aisaiaha howa bi lenego ogo. \p Yarusaleme wali agali bu kamiru tígua irane aginaga turuho howa bi dewa ladagadaga bialu kamibe. Tígua anda dangini irigi ho howa hoaro laramigo tano bibahendeha hale haame harago agibe. Tínaga ami agali homayaruni ami agalime hongo howa wai bialu kaore homagadagua ndo homaya.\f + \fr 22.1-2 \ft Asirialime ibalu Yarusaleme ho mabu biyangi Yarusalemeali ami hearume gi timbuni howa tigua Asiriali biaru baba wai nabi hene. Agali maru ohalu ibida pole pialu hemiria Asiriali biarume harigani minalu bai hene. Maru tanonaga harigani minalu bai hene. Maru tanoha haabo hayaru waragome homalu tomo garimebi homene.\f* \v 3 Ani biyagola tínaga ami agali haguane bu hearu kaundiaha ibida piai hene. Agali haguane ibida piyadaruni ti danda timu mbira nayi pialu hearia waitigi bu hearume talima pialu minu yania hai hene. \v 4 Anidagua binigonaga i̱ dara ho kogo hondowa tígua i̱naga miniha mo palia hole manda bu nahalimu. I̱ni hanguore holiya helalimu. Irane i̱naga miniha genda yu howa dugu bialu kogoni ndobe. I̱naga wali agali burupale darabi bu karubi homolobadane dara howa dugu bialu kogoni. \v 5 Anduane Homogo Hongo Haiheore Howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua dindi ulini yu dindi mini De Gandeba Dindi laga ngagoria horo mbiru manda bu winigo tagira ibirangi genda yu holeberemi. Tínaga waitigi dewaore ibalu tigua hongo howa ga̱ ladagadaga bialu gerailo yu puíbu bialu kagola tígua mogo lalu gi timbuni halu durulowa luluyu ibagabu holeberemi. Waitigi uruni tigua wai pabe bidaru bo gialopaya biragola tígua gi timbuni halu ga̱ laramigola dindi kaundia hari nene ngaruha karume hale habehe loleberemi. \p \v 6 Ami agali Elama dindiha bu karume danda timuru yalu nogo hosini biralu wai biaga garo ale karisiru heba ibiragoni. Ani bialu Kiri tanoha howa ami agali bu karu tigua wai humbi yalu ibiragoni. \v 7 Tínaga dindi ulini bayaleore ngamigoha wai biaga karisi hongohe dewa wu to̱lowa ami agali maru nogo hosini biralu tanonaga pabe haraba ngagoria manda manda buwa wai bule íbu kagoni. \v 8 Anduane Homogo ibugua Yuda dindinaga de handayaho naheore ngagome waitigi tigua anidagua biragoni. Tínaga waitigime wai anda ibiyangi tígua lo manda bialu wai biagane ale dewaru tínaga anda mini Lebanono Irabunaga Anda laga hemigoha wirimigome tini mo wialu bayale holeberemabe tobaho harimigoni. \v 9-10 Ani howa Yarusaleme tanoha wai pabe heago maruha gialo payabu wiago de hondowa dege ho harimigoni. Ani bu wiagola tígua Yarusaleme Debidinaga tanoha anda heago damene bibahende daga lai harimi. Ani daga lowa tígua anda maru hearu gialai howa tanonaga pabe uruni biatiga birimi. Ani bialu iba tagiraha bereago tanoha dadabu yu anda ibirimigoni. \v 11 Ani buwa iba hariga timbuni mbira tanonaga pabelabo gimbuni heagoha bo wialu iba biraga uli ala wini wiagoha howa iba tamuha berelonaga dadabu yu anda ibirimigoni. Tígua urunidagua birimigoyu Ngode Datagaliwabe kago ibuni mitangi nabiore harimigoni ndobe. Ibuguaore mbirale tíha ani bilo lalu bamba howa manda manda bu winigo ai uruni tíha tagira ibiyagoni ndobe. \p \v 12 Horo ogoni tagira ibiyangi Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua tíni dara haga bu dugu timbuni bialu tínaga mandari dogo wahai halu daraho howa karulaga aga wiago mo karulo halimulo hamelo hayagoni. \v 13 Ani hayagoyu tígua ani nabi waho howa mbirale uruni biyangi turu howa oba halu harimi. Tígua nogo bulumaga sibiru bo dawalu dawe timbuni halu \w waini\w* ibaru nalu harimi. Anidagua bialu howa lalu, Ainde yawi homami̱yadago áyu tomo ibaru nalu turu hami̱ya ibidaba, larimi.\x + \xo 22.13 \xt 1 Ko 15.32\x* \p \v 14 Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibunimeore i̱hondo ogodagua layuane hale haru. Ibugua lalu, Tínaga ko urunidagua birimigo i̱na embeda nahe mandabu haabo halu tíni homarami. I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kogome bi o ledogoniore, lalu langiya. \s1 Anduane Homogohanda kini heagonaga biabe biahaga Sebena dugu waholebero lenego ogo \p \v 15 Anduane Homogo Hongo Haiheore howa Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua i̱hondo lalu, Í̠na kini andagaha bibahende ngaru handayaho hai haga kago agali mbira mini Sebena kago hondo puwa ibuhondo bi ogodagua labe, lene. \v 16 Í̠ dindi ogoriani agi bialu kebe. Í̠naga dindi mbira nawi í̠ nabaile kegoni. Í̠ ariago mbira nahedago í̠ aigo damene howa í̠na agali maruhondo ege to̱le̱ hari bo tombe ladaba lowa í̠ninaga homali bayale bu manda manda bialu kebe. \v 17-18 Í̠na mandabu handalu keria í̠ agali hongohe kobe tobaho kebe. Ani ndoyago. Anduane Homogohanda í̠ mo emeneore halu minu mbera buwa mbalo ale helowa dindi kaundiaore mbira ngagoha bape holebira. Ani biragola í̠naga karisi bayale í̠ni gubalini hariliruni wahalu dindi kaundiaha pu homolebere. Í̠ kininaga biabe biahaga ho kegoni howa í̠na kini damene bu karuha taga holene mo yu anda ibaga kegoni ndobe. \v 19 Anduane Homogohanda í̠naga biabe bialu kegoni dugu waharagola í̠ ko yagibano howa mini lene dege mbirago kegoni lone naholebere, labe laya. \p \v 20 Sebena-o Anduane Homogohanda í̠hondo ogodagua laya. I̱na mbirale uruni berongi i̱naga biabe biahaga agali Hiligaia igini Eliagimi olalu íbu lolebero. \v 21 Ibiragola aga lunibi mandibubi agali haguaneme karulagane ale í̠ karulo haga biago ibu mo karula holebero. Ani bialu í̠na biabe bialu kegoni ibugua bia aribia helolebero. Ani helarogola ibugua Yarusaleme wali agalibi Yuda dindi bibahendeha haru halu baya hangu handayaho howa ibuni ti aba haradagua holebira. \v 22 Ani bialu Kini Debidi aguanene holebirarunaga panga gi i̱na ibunaga giha mo ya holebero. Ani berogola ibugua panga dugua harago mendealime payabe nahe halu panga payarago mendealimebi duguabe nahe wulebira.\x + \xo 22.22 \xt Mo 3.7\x* \v 23 Pu nguni hongo howa dariba hene ngaligobi i̱na agali ogoni ibunaga biabe buleneore ngago bialu helo mo hongo howa helolebero. Ibugua biabe ogoni bialu holebiragome ibu damene bibahende mini lene dege hai holebira. \p \v 24 Ani kagola ibu damene maru karu ti ibuni hana ho hene howa ibugua ti biamogo bia helonaga ibuhondo hale halu holebira. Nu todobene beru mbira ira gemboge hongoheni gerela hagadagua ti ibuni hana ho hene mbira holebira. \v 25 I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore kogome bi ogodagua larogoni. Mbirale uruni birangi gerela hagane gemboge ale hongohe hayago genda halu podo ibira holebira. Ibira haragola wali agali ogoriani hanaho howa genda mo mialu haga hayaruni bibahende ibira hai halu mo ko holebira. I̱ Anduane Homogo i̱na bi o ledogoniore, laya lalu Aisaiahanda lene. \c 23 \s1 Anduane Homogohanda Taia tano mo ko holebero lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda Taia tanoha mani bulebirarunaga bi ogo lamini. \p Iba sibi timbuni iba solowaraha ibaga biaga agali kamiru-o Taia dindi tí dalu wirimigonaga andarubi iba sibi anda íbu wiaga iba bereagobi mo ko hayago ai dara halu dugu bidaba. Tígua iba solowara dege dombeneha dindi mini Saibarasa ngago wahalu dai beremingi ogoni biyadane handalu manda buleberemi.\x + \xo 23.1 \xt Ese 26.1–28.19, Yol 3.4-8, Amo 1.9-10, Seg 9.1-4, Md 11.21-22, Lg 10.13-14\x* \v 2 Wali agali iba solowara bedago angeange paluyu pedemirubi Saidono tanoali biyinaya biabe biaga bu kamirubi tí hendore holene nga. Iba sibime Saidono tano tínaga dabudabu dewaore mo yalu ibugu biyagoni. \v 3 Ani biyagola tí mbirale ngaru yolo bia muni tagua biaga dindi mini lene mbira wirimigoni. Iba sibiru iba Naili pedadagua pialu Iyibi dindiha howa widi dewaru mo yalu ibugu biyagola tígua uruni muni tagu wigi bialu tí homogoore harimigoni. \p \v 4 Saidono tano-o í̠ tagaho holene nga. Tano hongoheore iba solowara angeni mbira wirigo bo haealabaga biyago í̠ore taga habe. Iba solowara bedarume bi ogo í̠hondo lalu bedagoni. I̱ daraore kogoni. I̱ waneigini nahe bedo. Ainde i̱ wali waneigini mbira taba hanalu howa tandaga nahene ale biralu waneigini bayaleru mbira taba hana nabini biragadagua bedogonida, laragoni. \p \v 5 Mbirale uruni Taia tanoha biya larago hale howa Iyibi dindini karume ti gi timbuni halu tinaga hongo pirilape halu ereba hai hene holebira. \p \v 6 Wali agali solowara angeange paluyu pedemiru tígua dara timbuni howa dugu bima ibida togolo yalu Tasisi dindi ngagohayagi piai hadaba. \v 7 Taia tano bambaore hongohe winigo wali agali bibahendeme turu haga biagoha biyadago agi biyabe. Bamba tano ogoniha howa wali agali maru dindi tara taraha puwa tano gahenge maru lone mo wule biabe bima pelo purogo lelene. Anigo irane agome tano hongohe ogoni bo gialabagabu wahene ngabe. \v 8 Taia tano timbuniore ogoni tano maru ngarunaga kini wuwa ibugua maru ngaru handayaho haga wini. Ani wuwa agali biyinaya biaga hearu timbuniore heago hondowa wali agali dindi tara tarani bu karume tinaga mini yaraga halu haga biago mo ko hene ngago aiwa bi layagola mo ko henego ngabe. \v 9 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua uruni mo ko hai hole ala howa manda mandabu wini ndobe. Anduane Homogohanda anidagua biyadagoni irane wali agalime tini hongohe kama lowa mine halu hearia tinaga hongo bope halu tinaga agali mini lene hearubi mo dindiha holenaga ani bini. \p \v 10 Wali agali Tasisi tano pu kamiru tí iba Naili timbuni poragome ibuni poa biragoha pupe hagadagua tígua dindi ngagoni alialu tomo hangalimu. Tínaga hame ledemigo hapai haga Taia tanoha haga biaruni nahego ani bilimu laro. \v 11 Iba solowara timbuni bedago angeni wali agali dindi wia para para bu palima pedaruni bo wahai holenaga Anduane Homogo ibunaga gi dogolalu megelaho ka. Ani kagola wali agali dindi uruniha bu karume gi timbuni howa duru lalu ka. Wali agali iba solowara bedago angeange tano wima pedaruha palima pedaru ti biyinaya biabe bialu karia mo ko holebero lalu bi lowini. \v 12 Ibugua lalu, Tano bayale Saidono-o i̱na í̠ mo ko harogola ala í̠ turuho harigoni ereba halu í̠naga wali agali karu hengedape ho wulebere. Anigo Saidono wali agali togolalu Saibarasa dindi iba dege dombene ngagoha ibida pu harimiyagua nde dindi ogoniha bayale naholeberemi dege, laya lene. \p \v 13 Kaladea wali agalinaga dindi ngaru de handadaba. Asirialime ibalu tinaga dindi mo ko halu bo gialabagabu wahenego áyu wali agali mbira nahe embera nogo ega gabuaru ti hangu haga ngagoni ndobe. Asirialime ibuwa wai pabe heagoria anda daliga bima iraga halu ogoriani howa wai bini. Wai bialu Taia dindinaga wai pabe hongohe heago bo gialabaga bialu mo ko hai hene. \p \v 14 Tí agali iba sibi yalu solowara timbuni bedagoha ibaga bialu piaga kamiru tínaga tano hongohe biago bo gialabaga bialu mo ko hai hene ngagonaga dara halu dugu bia hadaba. \p \v 15 Mbirale uruni tagira ibiragola mali pira kariani (70) wali agalime Taia tano embedaho holebira. Kini mbiraoreme mali pira karia (70) urunidagua hondo haga hene. Mali pira karia uruni piai haragola agalime bayanda walinaga iba gana laga winigodagua Taia tanonaga lolebira. Iba gana agua laga wini, \q1 \v 16 Bayanda wali-o í̠ embedaho wahayagoni ndobe. \q1 Ga̱wa̱ ale wiridago mo yalu tano ngaruha ibaga bialu polene nga. \q1 Agali bu karume í̠ lone mitangibu dai bilo ga̱wa̱ ale lalu iba gana lama polene nga. \p \v 17 Mali pira karia (70) ogoni piai kagola Anduane Homogohanda Taia tano lone mo bayale halu wali agalime mbirale yolo bia muni tagua biaga wulebira. Bayanda walime agali ibu bedaria ibilonaga ndole bialu biragadagua Taia tanome wali agali dindi bibahendeha howa ibuha ibalu mbirale yolo bia muni tagua bule ibilo ndole bialu holebira. \v 18 Anigo muni Taia wali agali tigua muni ilu wirago dewa wua to̱ nalolebira. Mbirale uruni bibahende Anduane Homogo ibuninaga lomabu wiai holebira. Anduane Homogonaga wali agali bu karu tigua mbirale Taia wali agalime wini uruni mo yu howa ti dabudabubi tomo nolenebi aga karulolenebi burupale ngadagua karulapeore mo wigi bialu holebira. \c 24 \s1 Anduane Homogohanda dindi bibahende mo ko hai holebero lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda dindi bibahende ngaru mo ko hai haragola dindini mbirale mbira nawi dindi hangu bame wulebira. Ibugua dindi uruni hengedo tagadabagabu waharagola mbirale winirubi mo ereba halu wali agali henerubi bo purogola halu mbirale mbira nahe dindi koore wulebira. \v 2 Anidagua biragola wali agali bibahendeore yo pialu polene mbira nahe genda ogonime lola hai holene wulebira. \w Loma\w* binigo mo miaga bu karubi wali agali damene bu karubi wali agali garabaya biabe ale biahaga karubi tinaga agali haguane karubi biyinaya biaga karubi wali agali tinaga mbirale ngaru yolo biaga karubi maru tinaga mbirale ngaru marume dano helo miagaru karubi dano haga karubi homogo karubi yagibano karubi heba bibahendeore genda ogoni lola hai holebira. \v 3 Dindi bibahendeore mo ko hai haragola bameore wiai holebira. Anduane Homogo ibugua aniore bule lalu lowinigo bulebiraore. \p \v 4 Dindi yo bialu ibane piai halu hari daligabi ko haragola ogoninaga dara howa dugu bialu wulebira. Ani biragola wali agali mini lene bu karu tinaga hongo ereba hai holebira. \v 5 Wali agali ti ko tara tara biragome dindi mo ko haragoni. Tigua Ngode Datagaliwabenaga bi mana lowini ngago pugualu ibunaga bi mo wahalu habo nalolene bi wiaabobo bu wilo lowinigo mo habo lai haragoni. \v 6 Anidagua biragome Ngode Datagaliwabehanda bi laragola mo ko holene dindini tagira ibalu wali agali dewaore bo wahai halu emene dagalene dege holebira. Wali agali tinime mana ko bialu kagonaga pani nalu genda ogoni yu helonaga ani ibilolebira. \v 7 Pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* gabu haragola gerebi lini wene boga nabi dedaru gau lolebira. Ani birangi \w waini\w* iba naberedagola wali agali waini iba nole turuho hagaru ti turu nahe miniha genda yu hai holebira. \v 8 Tigua turuho howa bi ladagadaga bialu howa iba ganaru lalu mo ngi̱li̱nge̱le̱ lahagaru mo wahai holebira. Ga̱wa̱ ale bi tara tararu lelo mo bila hagaru wahai holebira. \v 9 Tigua waini iba nalu biruwa turu halu iba gana laga winiru wahai holebira. Genda uruni ibiragola lulu iba hongohe ngaru dende biaga wiyago ndo dende nabi kau biragome ti noa nabulebira. \v 10 Mbirale bibahende tano timbuniha ngaru mo ko hai holebira. Wali agali karume gi timbuni howa tini andagaha anda pu biruwa panga payatagi halu tamuha birulebira. \v 11 Wali agalime waini iba nolene mbira nawioredagola howa tanoha hariga pugu bidagoria pialu howa waini iba mbira ngi lama polebira. Ti turu howa hadapayabu holene henge winigo ereba halu genda yu howa daraho holene dindi bibahendeni tagira ibiragola lola hai holebira. \v 12 Tano timbuni ngaru bo gialabaga biai halu wai pabenaga panga timbuni karu gialabaga bialu gingirulopaya bini hangu wulebira. \v 13 Mo ko holene horo ogoni wali agali dindi bibahendeni bu karuha tagira ibai haragola wali agali dewaore bo wahai halu emene dagalene hangu ira olibe lini dogolope halu gerebi linibi dai hene kagola mbira mbira hangu yu wahene dedaligobi wali agali ani holebira. \p \v 14 Ani birangi wali agali emene dagalene holebiraru tigua turu howa iba gana lalu holebira. Wali agali dindi ni paliragohayagi karume Anduane Homogo mini timbuni lene kagonaga mini yaraga halu turu timbuni ho holebira. \v 15 Wali agali dindi ni tagira ibiragohayagi karu tiguabi iba solowara bedago ange angeha paluyu pedaru tiguabi Anduane Homogo Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabenaga mini yaraga halu ibu mini leneore ka lai holebira. \v 16 Wali agali dindi leneha palima pedarume turuho howa iba gana laga ngaru lalu holebirago hale holeberemi. Tigua iba gana lalu howa, Anduane Homogo mini bayale tigabi kagonaga mini yaraga holene nga, laga bialu holebira. \p Ai darabago i̱na ogodagua laro. I̱naga miniha genda timbuniore yu howa turu nahe i̱ni homo ereba habehe ko. Irane wali agali maru karu mo ko holenebi ke̱ holenebi ho to̱ledagome mendeali kago mo ko howa ke̱ ho mialu karunaga i̱ turu naheore kogoni. \v 17 Dindini wali agali bu kamiru tí dege darabida. Mo ko holenebi tí gonoha dolenebi uliha gundu polenebi wiai kagoria lola holeore kamigonida. \v 18 Maru ti mo ko holene tagira ibira handala ibida pialu karia gundu uli wini ngagoha uli polebira. Ani biragola gundu uliha howa heyalu lone ibida pole pialu karia gono ngagoha do wulebira. Hari daligaha howa iba ibilo panga duguape haragola iba timbuni ibulebira. Ani biragola dindinaga gene kago pini heba mo ema bulebira. \v 19 Dindi dumbirumbi bialu mo emabia haragola dindi gaibubaga bu wima polebira. \v 20 Agalime lulu iba no howa elola ai̱nai̱ biagadagua bialu puyabu hongohe ibiragola anda emene kagobi elola amunana biagadagua bialu dindi ogo elola amunana bialu wulebira. Wali agalime bia ko hene ngagonaga genda dindi ogonime yabe nahe gendabi wulebira. Ani yu habe nahedagola dindi ibu hongo nahe ibira halu lone heyabe naholebira, laya lene.\x + \xo 24.20 \xt Ais 19.14\x* \p \v 21 Horo mbira pongo bo winigo tagira ibirangi Anduane Homogohanda hari daligaha hongo haga bu karuhondobi dindini kini bu karuhondobi pani mulebira. \v 22 Anduane Homogo ibugua kini uruni bibahende mo mogo buwa agali minu garabaya bialu gundu uliha helagadagua minu garabaya bu helolebira. Ibugua ti garabaya luore helowa mani ibuni hame ledagoale pani tihondo mulebira. \v 23 Ani biragola howa harini ege aruma halu ni nade wá holenebi ereba holebira. Ani bulebirago irane Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua bibahendeorenaga handame haga howa ibunaga wá holene hongo holenebi timbuni gibi heba ibalu Yarusaleme tano Hari Saiono hombeneni howa wá hadali halu ibunaga wali agali haru holebira. Ani kagola wali agali karunaga haru haga bu karume ibuninaga wá holene de hondolebira. \c 25 \s1 Anduane Homogonaga mini yaraga halu iba gana lenego ogo \q1 \v 1 Anduane Homogo-o í̠ i̱naga Ngode Datagaliwabeore ke.\x + \xo 25.1 \xt Dag 23.19, Iba 98.1, 118.28\x* \q1 Í̠ mini yaraga holene hamelo kogoni. \q1 Í̠na biamogo bulenaga biabe nahendene ale birigoni. \q1 Í̠na mbirale buleore lalu bamba lo wiriruni biaiore harigoni. \q1 \v 2 Í̠na tano timbuni wiaru bo gialapaya biri.\x + \xo 25.2 \xt Ais 21.9, 23.13, Yar 51.37\x* \q1 Tano maru wai pabe hongohe bu mabubi hearu bo gialo wahai hari. \q1 Waitiginaga tano timbuni hongohe wiaru bo haealabaga biai harigo \q1 tigua tano uruni lone biadai nabulebira. \q1 \v 3 Wali agali tano hongohe timbuni ngaruha haga karume í̠naga mini yaraga holebira. \q1 Dindi marunaga tano mo ko haga bu ngaruha wali agali bu karume í̠hondo giho holebira. \q1 \v 4-5 Wali agali yagibano mbirale nawi karubi genda yu howa mini dege dindi ho karubi \q1 tinaga ha do holene í̠ hegola ti embeda howa bayale haga hene. \q1 Iba dalu puyaburu ibirangi ti bayale helonaga bira do holene anda í̠ni hariligoni. \q1 Ti ni poboyogo nahelonaga í̠ni ho ge haga kegoni. \q1 Agali ko biaga karunaga miniha tandaga holene timbuni hongoheore ngagome \q1 puyabu hongoheme wai pabe podope nahagagobi halu \q1 dindi ko gaea hangu biaho wiaga ngagoha ni hongohe dedaligobi dalu bida. \q1 Anduane Homogo í̠na agali waitigi bu karunaga ne hariga hangai harigoni. \q1 Tigua ga̱ lalu bi ko lalu kago wahalu bi nale haga. \q1 Ni hongohe dedago beralibame ge haragola gumba hagagobi í̠ kegoni. \s1 Anduane Homogohanda Hari Saiononi tomo manda manda bulebirago ogo \p \v 6 Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome Hari Saiono ogoriani tomo timbuniore dawa wulebira. Ibugua nogo sibi bulumaga egarubi bayaleore tara tara dawa wialu \w waini\w* iba bayaleru hambu wulebira. Ani bidagola wali agali dewaore dindi tara tara ngaruha howa tomo uruni nole íbu ngoai holebira. \v 7 Ogoriani wali agali dewaore dindi tara tarani ti ala bu miniha genda timbuniore yu hagahaga bu henedaru tinaga genda uruni bibahende ogoningi Anduane Homogohanda ti dara howa mo ereba hai helolebira. \v 8 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua homolenebi mo ereba hai haragola lone homolene nawulebira. Ibugua wali agali bibahendenaga dugu bulene ngago mo ereba hai halu tinaga de iba domo wahai holebira. Ani bialu ibunaga wali agali dindi bibahendeni bu karu tinaga taga holenebi tandaga nolenebi ngaru mo wahai holebira. Anduane Homogo ibunioreme ani bulebero laya.\x + \xo 25.8 \xt 1 Ko 15.54, Mo 7.17, 21.4\x* \p \v 9 Mbirale uruni tagira ibirangi wali agali bibahende karu tigua ogodagua lolebira, Anduane Homogo ibu inanaga Ngode Datagaliwabeore kagoni. Iname ibuhondo mini mbiraore wuwa ibuha hana ho hemagola ibunime ina mo wialu haru dai bini. Ibuni hangu Anduane Homogoore kagoni. Ai iname ibuhondo mini mbiraore wirimagola ibugua ina pele ngialu haru dai biyagonaga turu timbuniore ho kamagoni, lalu holebira, lene.\x + \xo 25.9 \xt Pig 49.18, Iba 20.5, Ta 2.13\x* \s1 Anduane Homogohanda Moaba dindi mo ko holebira lenego ogo \p \v 10 Anduane Homogohanda Hari Saiono de hondo mamage halu ai Moaba wali agaliru tinaga waitigime belo ibu handaya ho holebira. Nogo bulumagame tininaga ti to wini ngagoha datani hengedape hagadagua Moaba wali agali tinaga waitigirume ibalu bo hengedope hai holebira.\x + \xo 25.10 \xt Ais 15.1–16.14, Yar 48.1-47, Ese 25.8-11, Amo 2.1-3, Seb 2.8-11\x* \v 11 Ani biragola Moaba wali agaliru ti iba hanuni yu wahenego angeha do̱lo dai bule hongo howa do̱larilidagua bialu holebira. Ani bialu karia Anduane Homogohanda ti ala mine hayagonaga pani mialu ti mo taga halu dindiha ibira holebira. \v 12 Ibugua tinaga ege pabe daligaore hongohe bu heledaru bo gialo wahai halu podo bagabu ibira hai helolebira, lene. \c 26 \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agaliru wayali helolebira lenego ogo \q1 \v 1 Horo mbira tagira ibulebirago ogoningi wali agali Yuda dindiha holebirarume iba gana ogo lolebira. \q1 Inanaga tano hongoheore ngama. \q1 Ngode Datagaliwabe ibunime tano ogoninaga wai pabe mo hongo haga kagoni. \q1 \v 2 Wali agali mana bayale tigabi biaga karu anda ibilo\x + \xo 26.2 \xt Ais 45.25, 60.11, 60.18, 60.21, 62.1-2\x* \q1 tanonaga pabe panga timbuni payatagi hene karu dugua hadaba. \q1 Wali agali uruni ti mini bilinahe howa \q1 Anduane Homogo andaneha haabo hayaru anda ibilo. \q1 \v 3 Anduane Homogo-o í̠ andaneha haabo haga karu\x + \xo 26.3 \xt Ais 27.5, 57.19, 66.12\x* \q1 tinaga mini í̠ha hongohe pagaho haga ka. \q1 Ani kagola í̠na tinaga miniha mo palia holene miaga ke. \q1 \v 4 Anduane Homogo ibu inanaga ha do hagane anda kagoni. \q1 Ibu ani haabobo holebira. \q1 Ani kagonaga iname ibuhondo mini mbiraore wu haabo holene nga. \q1 \v 5 Anduane Homogohanda wali agali mine haga heneru ti mo dindiho heledagoni. \q1 Tinaga tano hongohe ngago ibugua gialo hole bialu \q1 dindini haealabaga bu ngelai haga ka. \q1 \v 6 Wali agali maru bu hearume yagibano hearu mo ko hayagola darabi uruni ti mbirale mbira nawiore hene. \q1 Yagibano uruni tigua tano bo gialapaya bini bu wiaru áyu hengedalu pialu ka. \b \q1 \v 7 Wali agali bayale karume hariga pialu helo\x + \xo 26.7 \xt Iba 27.11, Ais 42.16, 57.2\x* \q1 Anduane Homogo-o í̠nioreme hariga ogoni mo tigabu wiaga ke. \q1 \v 8 Anduane Homogo-o ina bibahende í̠naga mana lo ngedagua talialu ibule eberemagoni. \q1 Iname í̠ handaya howa dunubia ho kamagoni. \q1 Í̠ni mini lene timbuniore kego hame lalu kama. \q1 \v 9 Mbiragabi i̱naga gubalinioreme í̠ hangu mitangi biaabo haruli.\x + \xo 26.9 \xt Iba 63.1, 63.5-6, Ais 55.6, Lg 6.12\x* \q1 Í̠na wali agali dindini karu ti godini dabaki beregola \q1 tigua í̠naga mana tigabi ngegome dabaganego ogo aleda lalu manda bulebira. \q1 \v 10 Í̠na wali agali ko biaga karu ti dara hariligoyu \q1 tigua í̠naga mana tigabi bulene ngaru moya nabi holebira. \q1 Ti wali agali tigabiwi karu baba mandagi howa dege \q1 tigua mana ko ngaru bialu haabo haga ka. \q1 Tigua í̠naga mana bayale tigabi ngegobi hongo timbunihe kegobi mitangi nabi howa \q1 í̠ni andaneha holenegobi mangaore haga ka. \q1 \v 11 Anduane Homogo í̠na wali agali ko bu karu pani mule í̠naga gi dogola amu ho kegoni.\x + \xo 26.11 \xt Hi 10.27\x* \q1 Í̠ ani bu kegoni tigua de handa nabi ka. \q1 Anduane Homogo-o í̠naga wali agali bu karuni í̠nime biamogo biaga kegoni ti hendelo mo walia habe. \q1 Anidagua beregola mana ko biaga karu ti taga timbuni holebira. \q1 Í̠naga waitigiru bo delole ira timbuni dela manda manda bu wirigome \q1 í̠na wali agali ko biaga uruni dai helo. \b \q1 \v 12 Anduane Homogo-o í̠naga wali agali bayale hangu holoma̱ya bayale holene í̠na ibilaga kegoni. \q1 Iname mbirale bibahende bayale bigi birimaru \q1 í̠na biamogo birigola birimagoni. \q1 \v 13 Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe-o \q1 agali haguane tara henerume ina handaya ho henegoyu \q1 í̠ni hangu inanaga Anduane Homogo timbuniore kegoni. \q1 \v 14 Áyu agali haguane uruni tini mbira ha nabi homai hayagoni \q1 manibi ti lone heya nabulebira. \q1 Í̠na tinaga hongo heago bope halu \q1 ti mo ko howa bo ereba hai helarigoni. \q1 Wali agalime abogo hene lalu mani tinaga mini manda nabulebira. \q1 \v 15 Anduane Homogo-o í̠nime inanaga dindi tubari mo yanga lalu mo timbu harigoni. \q1 Anidagua birigome í̠ninaga mini timbuni mini leneore helarigoni. \q1 \v 16 Anduane Homogo-o í̠naga wali agali bu hearu pani mialu barigola \q1 tigua í̠ni heria dara holene heba ibalu í̠nihondo bi layagoni. \q1 \v 17 Walime gali taba honole tandaga nalu pedere biagadagua \q1 iname genda tandagala timbuniore nalu howa pedere bialu harimagoni. \q1 \v 18 Tandaga ogoni narimagoyu iname mbirale bayale mbira tagira naibiya. \q1 Waitigi hearu tinaga hongome ina bope hayago \q1 inanaga dindi ogo iname mo bayale habe nahe harima. \b \q1 \v 19 Inanaga damene homayaru ti mani lone heyu holebira. \q1 Tinaga tingini heba heyu holebira. \q1 Áyu homaliha padaruni tigua dengalalu heyuwa \q1 mani turu halu kulo holenenaga iba gana lalu holebira. \q1 Dindi ko yobi ngagoni mbiraga dadimba ibiragome datani mo gomba haragola anda hagadagua \q1 Anduane Homogohanda homene uruni tinaga holene lone miadai bialu mo heya hai holebira, \m lalu iba gana ogoni lolebira, lene. \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali pani mialu lone mo bayale holebero lenego ogo \p \v 20 I̱naga wali agali bu kamiru tí tíni andaga anda puwa panga payatagi ho biralimu. Anduane Homogonaga lembo holene ngago ereba helotagi tí ani bira do halimu. \v 21 Anduane Homogohanda wali agalime ko biyarunaga pani mule ibuni dalu dahuliya andaga wahalu dindini dalialu ibiragoni. Ani ibiragola wali agali bo wahenerunaga darama dindime mo do habe naheore wulebira. Wali agali ohowa homelo bo wahaga biyaru mo pana hai holebira. \c 27 \p \v 1 Horo ogoningi Anduane Homogohanda ibunaga hongo timbuni walia halu puya timbuni mini Lebiadana solowaraha wiaga ngago mo ko howa minu bolebira. Puya timbuni ogoni baragola biru beregeda beregeda bialu ibida piagago Anduane Homogonaga ayu tibu ne gadele ngagome dibalu dibu budubaga bulebira.\f + \fr 27.1 \ft Lebiadana ogoni mbuga maruha ibu abagua ale nga lalu gilibu nga. Maruha ibu iba ibia ale gibi hiriribi beda lalu gilibu nga. Yobo 41.1, Iba Gana 104.26 de handabe.\f*\x + \xo 27.1 \xt Yob 41.1, Iba 74.14, 104.26\x* \p \v 2-3 Horo ogoningi iba gana ogodagua lolebira, \q1 \w Gerebi\w* mabu bayale ngagonaga iba gana lolene nga. \q1 I̱ Anduane Homogo kogo i̱nime mabu bayale ogoni handayaho haruli. \q1 Mabu ogoni i̱nime iba mialu haabo haruli. \q1 Mbirali ko biaga kagome ibalu mabu ogoni mo ko holilono \q1 mbiraga horombebi i̱nime mamage haabo haruli. \q1 \v 4 Áyu i̱na gerebi mabu ogonihondo keba nahe ko. \q1 Mabu ogoniha bolage mamunali aniheru anda kale \q1 i̱na uruni minu dugu wahalu datani ko uruni dai helo bibahende irane delole kole. \q1 \v 5 I̱naga wali agali waitigi uruni tigua i̱na ti handayaho holiya hame layagua \q1 ti i̱ni koria ibalu i̱ heba bayuwaore hole lalu bi lowilo, \q1 Heneneore i̱ni heba bayuwaore hole, lalu bi lo wilo hameledo, \m lalu Anduane Homogohanda lene. \p \v 6 Horo maru mani ibulebirago ibirangi Yagabanaga aguanene Isaraele wali agali karu ti gerebi pini hongohe puwa irane anda halu lini dole pabua balu lini dewa dagagobi holebira. Tinaga ginigene kagome wali agali dindi bibahendeha bu karu mo bayale hai holebira. \p \v 7 Anduane Homogohanda waitigi bu hearu mo ko halu bo wahaiore hayadagua Isaraele wali agali bo wahai nahene. Ani bialu waitigi biaru dewaore homayadagua Isaraele wali agali uruni nahome emene maru dege homene. \v 8 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali garabaya piyagoha pani timbuni nalu helo mo mini. Ibugua ti baba keba timbuni halu ni tagira ibiragoha howa puyabu timbuni hongoheore ibalu datani mbirale ngaru hilo yalu piai hagadagua ibunaga puyabu hongohe ibilalu ti hilo yu piai helene. \v 9 Anigo Isaraele wali agali tigua bia ko hene ngago damene mo tiga bule hamelo heagua nde tinaga dama mitangi bialu gime wabini ngarunaga lomabu delaga dabu bu ngeledago bibahende bo gialalu dambu gingirulo wahalu be abalu helolene nga. Ani bialu wali dama beda mitangi bialu gime wabini mini Asera laga irani bage buwa bigiya wabu heledarubi dibu gabu dangiala bagabu wahai halu ibunaga lomabu delaga dabu ngagobi ira hagua ngabilo \w inisenesi\w* lomabu delaga dabu bu ngeledagobi bibahende bo gialabagabu wahai holene nga. \p \v 10 Tanonaga wai pabe hongohe bu mabubi abale wini biago áyu bo gialahole bu wahenego dindi hangu nga. Ani bialu bameore wali agali mbira nahe dangi hangu wiagimbu bidagoni. Ani ngagoria nogo bulumagaru ibalu datanibi ira emene karunaga yunirubi naga bialu ti nabe manga bira handala u̱ palu ngoai haga ngagoni. \v 11 Ani bialu ira uruninaga magane karu gabu halu podo ibira haragola walirume ti ira delole ilu yu pugu biaga. Tano ogoniha wali agali hagaru ti manda bulene manga howa mine halu hearia Ngode Datagaliwabe ibu ti wabiaga ibugua ti dara nahe howa biamogo nabulebira. \p \v 12 Horo ogoningi Anduane Homogohanda o biyadagoni bialu ibunaga wali agali dindi tara tara ngaruha karu bibahendeore uyurahayagi iba Yuberedisi poragoria howa pialu unurahayagi Iyibi dindila tubari ngagoria pupe halu bibahende haru dai biai holebira. Agalime widi lini dowa aeane wahai halu lini bayale nolenego ibuni do wiagadagua wali agali bayale kago dabalu mbira mbira haru dai bigi bulebira. \p \v 13 Horo ogoni ibirangi Isaraele wali agali darabi bu hearu bamba waitigime Asiria dindihabi Iyibi dindihabi garabaya bu yalu pu hene karu ibilo mbelo biguli hongo howa pu lalu ololebira. Ani olaragola ti lone Yarusaleme dai bialu Anduane Homogo ibuninaga hari loma bia hene kagoria íbu howa ibu mitangi bialu lotu lalu holebira. \c 28 \s1 Anduane Homogohanda Samaria tano mo ko helolebira lenego ogo \p \v 1 Isaraele wali agaliru Samaria tano baya gibi ngagoni Anduane Homogohanda mo ko holebiragodago daraba. Dindi ogonaga agali haguane karume waini iba dewa nayagome luluyu howa tininaga mini yaraga halu lalu, Samaria inanaga tano ogoni hongohe ngagoni, laga. Dindi bayale mabu dege dombeneha wialu palawaya tara tara bayaleore dedago dalu agali haguanerunaga mandani yári bu howa lu nahe abale yogo bialu gau lagadagua tano ogoni mo ko hai holebira. \v 2 Anduane Homogohanda waitigi hongohe mbira tano ogoni bope helonaga manda mandabu heleda. Waitigi uruni ibirangi puyabu hongohe iba dalubi dalu dindi gunibi taraore ibiradagua bialu ibuwa dindini bo gingirulo baga bialu ibira ibira bilolebira. \v 3 Tigua ani bialu agali haguaneru lulu iba nalu howa tininaga mini yaraga haga karuni tinaga tano heba waitigi urunaga geme hengedalu pu íbu bulebira. \v 4 Agali haguane biaru ti mine hayagonaga palawaya ale bayale dedaligobi yogo bialu ko haralidagua mo ko helo ngagoni. Poge lini ala pigane denego ibirayadagola agalime do nagadagua ti abale mo ko halu bo gialobagabu waholebira. \p \v 5 Horo ogoningi wali agali emene yu waheneru Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua tihondo turu halu holebira. Anduane Homogo ibuni kininaga tangi ale karulalu palawaya bayale tara ale tininaga emboneni dugu bu mabu buwa yári bu holebira. \v 6 Anduane Homogohanda agali godi hale haga karuhondo mini bayale dege talebu miragola tigua godi lole ibiraru bibahende mana tigabi ngagoria howa tale bigi bulebira. Waitigi karume tanoha wai bima anda ibulene henge nawilo ibunaga ami karu gi nahelo tihondo hongo timbuni mulebira. \s1 \w Loma\w* binigo mo miaga hearubi mana latagi haga hearubi tigua Aisaia mege binigo ogo \p \v 7 \w Loma\w* binigo mo miaga karubi mana \w latagi\w* haga karubi tigua \w waini\w* ibabi mbiabi dewa nalu howa lulu timbuni yu halu tigabi ndo ibagabu haga ka. Tinaga miniha mo luluya kagola tigua biabe tigabi bulene ngaru nabiaga ka. Mana latagi haga karume Ngode Datagaliwabehanda mbirale mbira mo walia harago baya hangu nahandaga ka. Loma binigo mo miaga karume luluyu howa wali agalinaga genda lamule yalu ibiraruni ogo aleda lowa manda nabi haga ka. \p \v 8 Tini bereagoria tebolo dagia ngaruni mbiraha bayale nawi magu tagu payapaya bidagome goba hai kagola ngu engengebiore ngelaga ka. \p \v 9 Tigua i̱naga bi hale howa bi ogodagua laga ka. Agali ogoni ibu ai lawai hagago kabe. Ibunaga bi uruni aiwa hale helo lawai harabe. Ina waneigini áyu dege ai̱ya andu wahene ale ndo kamagoni. \v 10 Ai bibahendengi ibugua inahondo ogodaguaore bidaba lowa mini nawi waneigini biawai hagadagua halu bi mbira mbira ogoore labe duguni mbira mbira ogoore labe galone ogonagaore labe lalu haabo kagoni, laga kagoni, lene. \p \v 11 Tigua i̱naga bi larogo hale naharamigodago Ngode Datagaliwabe ibugua wali agali dindi taranaga bi hale nahene karu mana lalu lawai holebira.\x + \xo 28.11 \xt 1 Ko 14.21\x* \v 12 Anduane Homogo ibunime ibunaga wali agaliru miniha hada paya buwa gi nahe turu haga bu dindi ogoniha helayagoni. Maru manga halu erekui biraru erekui dogo lalu dindi ogoniha halimu laya. Ani layagola tígua bi ogoni hale hoa nahe harimigoni. \v 13 Ogonidagua biyagonaga Anduane Homogo ibunime baya hanguore ngadagua waneigini lawai haradagua bialu daga mbira mbira lalu bi mbira mbira ngadagua baya hangu labe lalu agalime waneigini lawai hagadagua lawai holebira. Ani bialu howa koore handa walia holeberemi. Tínaga waitigi karume ibalu dindi mendeha garabayabu yalu polebira, lene. \s1 Anduane Homogohanda, Saiononi ege to̱le̱ dunini mbira anda gene honghe heledogo, lenego ogo \p \v 14 Agali haguane wali agali Yarusaleme ogoriani haru haga kamiru-o Anduane Homogonaga bi ogo hale hadaba. Tígua manda bialu kamiria Anduane Homogonaga bi ogoni bame galone nawida lowa \v 15 ogodagua lagaya. Ina Homa baba habo nalolene bi pongobo wialu Humbirini andagani bi lo ngamagome inaha mo ko holene nawulebira. Inaha mo ko holene tara tara anda ibiyaguabi inaha ke̱ halu mo hondo holenebi yu kamagome inane pele ngiragola yo pialu puwa bayaleore holeberema lo manda buwa mini mbiraore wu kama lalu haga kami. \p \v 16 Anigo Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kagome ogodagua leda. Hale haramine. I̱na Saiononi ege to̱le̱ dunini mbira anda gene helo heledogo. Ege to̱le̱ ogonime ibu bayaleni hongoheore howa anda hongohe helo mo hongo holebira. Wali agali ibuhondo mini mbiraore wu karu ti mogo lalu gi naholebira.\x + \xo 28.16 \xt Iba 118.22-23, Lm 9.33, 10.11, 1 Pi 2.6\x* \v 17 I̱na mana tigabi buleberogome tígua mana bayale bulene ngagonaga ogobi labolabo helonaga bialu henene lolene ngagome tínaga henene lolenela ogobi labolabo helonaga ngo. Tígua manda bialu kamiria tínime ke̱ halu biaga mana ngamigome tíni yo pialu bayale holeberemabe tobaho kamigo. Ai i̱na tíha mo ko holene ibiloleberogo ogoni iba li ibiradagua bialu tí hilo yalu piai holene ibiragola tíni bira do holenebi ha do holenebi mbira nawulebiraore. \v 18 Ani buwa tínaga habo nalolene bi bamba Homa baba pongobo wirimigo i̱na mo habo lalu Humbirini andagani bi lo wirimigobi mo wahai halu ereba helolebero. Aniore bialu mo ko holene dewaore tíha ibilarogola ko mangabi ndelehe handalu holeberemi. \v 19 Mo ko holene urunime tí yupe nahe yani haho wiaabo holebira. Mo ko holene genda uruni horombe mbiragabi mbira ibugu bialu tí kamigoha ibaho wiaabo holebira, laya. \p Ani layago ai tígua Anduane Homogonaga bi ogoni hale howa irane handa walia harimiyagua nde tíni mogo lowa duru lalu habehe kamigoni. \p \v 20 Mbiralime mbiraga u palue bialu karia dagia emene tubagini paluwa ge bolangua halu balangiya dambi hagane emene ko hangu yu paluwa tingini dambi hai nahabehedagola u napale yangeyangebu hagadagua tí holeberemi. \v 21 Anduane Homogo ibunaga hongo timbuni heba ibalu abale Hari Perasimihabi Gibeono dindi uliuli wiagohabi ibinidagua ibulebira. Ibalu ibunaga biabe bule winigo biragola tígua handalu kamiria ibunaga biabe ogoni taraoredane hondoleberemi.\x + \xo 28.21 \xt Yos 10.10-12, 2 Sml 5.20, 1 Bit 14.11\x* \p \v 22 Aniore bule ngago ai tígua Anduane Homogonaga bi nahabane bu hinalu kamigoni wahalimu. Wa naharimiyagua tíha mo ko holene gendabiore wulebira. Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome bi hongo howa lalu dindi ogo bibahende mo ko halu bo hilo waholebero layuane hale howa langero, lene. \s1 Agalinaga mini gigabi bayale ngaru Ngode Datagaliwabeha howa ibini ngago ogo \p \v 23 Tígua hale mia howa i̱na bi galone langerogo bayu hangu hale halimu. \v 24 Agali mbirame tomo hongole lowa dindi alu wiyagua dindi hangu ona alu wuwa tomo hanga nabi wahagabe. Anidagua nabiaga ndobe. \v 25 Agalime dindi baya hangu alu wuwa nde tomo mo dende bia hagane tara tararu anda helo hangagago ndobe. Ibugua widi duguni tigabu hangalu balibi nde ibuni hongolene ngagoria hangagane. Ani bialu mabu leneleneha widi ale maru ngaru hangai haga. \v 26 Agalime tomo hongolene manabi tomo bulene manabi bilo Ngode Datagaliwabe ibugua biawai hene. \v 27 Tomo mo dende bia hagane tara tararu hangayarunaga lini boga biai halu do nolene tu haragola agalime ira pelene mbalape ngagome lini bogabi dedago dambu wahaga ndo. Tomo mo dende bia haganenaga lini dambilo nogo bulumagame ira pelene mbalape ngago gililo yu ibaga biagadagua bilo helaga ndo dege. Agalime kango emene mbira yuwa ogonime ira lini emene dedaru do ibira helonaga linini pogolobaga biragola do ibira haga. \v 28 Widi linime balawa wabule lowa baya hangu dambu tagadabaga biaganego mana manda bu ka. Nogo bulumagame ira pelene mbalape ngago gililo yu ibaga bialu widi dambialu kangi widi hengedo tagadabaga buwa mo ko holilono agalime baya hangu handayaho haga ka. \v 29 Manda bayale uruni bibahende Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibuniha howa hangu ibinigo nga. Anduane Homogo ibu mini gigabiwi howa ibugua manda manda bu wini uruni bayaleore wiaabo holebira. \c 29 \s1 Yarusaleme tanoha ko holene timbuniore anda ibulebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Yarusaleme í̠ore i̱naga lomabu delaga dabu ale wirigoni ai í̠ha mo ko holene wulebira. Debidi ibu kini heangi Yarusaleme tano í̠ha howa hayagonigo ai áyu í̠ mo ko holebira. Anidagua bulego mali mbira kira agima ala pelo. Ani bialu horo dunini maru lotu laga wiyaru pu bolangua haga bilo. \v 2 Ani piai kagola Anduane Homogo i̱nime í̠ha genda mo yu anda ibulebero. Í̠ i̱naga loma biniru bo delaga dabu ale wia ngegonigo ai mani ga̱ lalu dugu bulebere. Lomabu delaga dabuni darama to̱lo wiagadagua í̠ daramame dohe wulebere. \v 3 I̱na í̠naga waitigiru haru eberogola tigua í̠ ho mabu bupe holebira. Tigua tanonaga pabe tagirahayagi heyu howa wai bulenaga dindi dugu yu wima irigi holebira. \v 4 Ani biragola Yarusaleme í̠ dindini podo ibiraho ngegola dindime í̠ bu dambi hai holebira. Ani wuwa í̠ damame hu̱ laradagua hu̱ lama dalidali bialu wulebere. \p \v 5 Agali í̠naga waitigi í̠ baba wai bule ibulebiraru ti dewaore daga labe nahe be abalu alebi agalime widi gandulo ngelowa bo tau laragola widi aeane puyabume harini yu yigiyaga lo hagadagua holebira, lene. \v 6 Anigo abaleore Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibu puyabu hongohe hebabi dindi dumbirumbi hebabi hari kilikulu timbuni lalu ibulebira. Ibalu ibugua mbirale ngaru bibahende dai holene ira hongohe ko mbira hedo yalu ibulebira. \v 7 Ani biragola ami agali dindi tara tarani howa Ngode Datagaliwabenaga lomabu delaga dabu biago baba wai bule Yarusalemeni íbu hayaruni mbiraorebi naholebira. Tigua mbirale tano karulolenaga bialu hayaruni bibahende ereba hai holebira. Uruni bibahende Yarusaleme ibunime emaga ko mbiraga hendenegobi tagira polebira. \v 8 Ani bialu ami agali dindi tara tara wiaruha howa Hari Saiononi wai bule ibiyaruni tigua mbirale mbira namo yulebiraore. Mbirali tomo garibi lo padaria emaga andaha tomo dewa nalu henego heyuwa handalu karia garibi laho wiagadagua bulebira. Mbirali iba noaho padaria emaga andaha iba dewa nalu henego heyalu karia iba noa halu kembobe lebolaho wiagagobi holebira. \s1 Anduane Homogohanda wali agali mo luluya holebira lenego ogo \p \v 9 Yuda Yarusaleme wali agaliru-o tí áyu lulu yu haabo halu de kohe dege ani hadaba. Mbiralime \w waini\w* ibaru mbiaru nowa lulu yu howa ge pu ko halu ilielo lalu hagadagua tí nane howa ani hadaba. \v 10 Anduane Homogo ibunime tí de mo imula hayagola tí paliahondo hene ale kami. Anduane Homogonaga bi mana \w latagi\w* halu mbiwia haga maru hearunaga de mo ndibulo waheledagola tigua mbirale bulebirarunaga de gandeba hondolene ngaru nahondolebira.\x + \xo 29.10 \xt Lm 11.8\x* \v 11 Ani bidagola Yarusaleme í̠na mbirale Anduane Homogohanda mo walia holebiraru de nahondolebere. Manane mbiralime mbuga mbira andane hadambihe ngialu í̠na dagala lolebira. Ani biragola mbirali beba dagalaga kagohondo dagala lalu ibuhondo mo mialu keria ibugua lalu, Mbuga andane hadambi hayadagome i̱na dagalabe naheda, lolebira. \v 12 Ani laragola í̠na agali mende beba daga nalaga kagohondo dagala lowa mo mialu keria ibu, I̱ daga nalaruli, lolebira, lene. \p \v 13 Anduane Homogohanda lalu, Wali agali tinaga ne hambu hangume i̱naga mini yaraga haga karuni tinaga bu mini i̱ni kogoha ndo kaundia ka. Tigua i̱ mitangi bialu lotu henene nalagaore ka. Agalime mana lowini gilibu wiaru hangu wali agali lawai halu haga ka.\x + \xo 29.13 \xt Ese 33.31, Md 15.8-9, Mg 7.6-7\x* \v 14 Ani bialu karunaga i̱na tihondo mana nahendene tara mbira ngago mo walia harogola tigua mogo timbuni lolebira. Agali mini manda bayaleru talebu miaga karunaga manda bayale ngago mo waholebero. Ani bialu agali manda timbuniwi karu ti mini nawi lulu ale helolebero, lene.\x + \xo 29.14 \xt 1 Ko 1.19\x* \s1 Anduane Homogo ibugua mbira mo iriari bulebira lenego ogo \p \v 15 Wali agalime tinaga mana ko ngaru Anduane Homogonaga deni mo do howa bialu karu tiha pani nolene timbuniore wulebira. Tigua mana ko uruni ohowa bia do halu howa tinime mitangi bialu, I̱na bialu koruni mbiralime handa nabi howa manda nabi ka, lo manda bida. \v 16 Tigua mo hondo halu mbirale ngaru mo beregedai haga ka. Agali todobene be dindime wabiaga kago ibuni duninibe be todobene be wabini ngago duninibe. Mbirale mbira agali gime wabini ngago ogonime agali wabiaga biagohondo lalu, Í̠na i̱ wabini ndoyago, layagua bi ogoni henenedabe. Agali mbirame dindi duguwa todobene be wabialu heagola todobene be ogonime lalu, Í̠na mbirale mbira berego ogo ale bero manda nabiore beregoni, layagua bi ogonidagua larago wáledabe.\x + \xo 29.16 \xt Ais 45.9\x* \p \v 17 Ainde emeneore howa mbirale bibahendeore mo iriari biai holebira. Lebanonoha irabu timbuni ngaruni mani mabu hongolene dindi bayale wia aribia halu mabu hangaga dindi bayale ngaruni bibahende mani irabu timbuni wia aribia holebira. \p \v 18 Horo ogoningi hale tuluhe karu tigua mbiralime mbugaha bi gilibu winigo daga laragola hale halu de kohe áyu arumaha ibagabu karu tiguabi de hondolebira. \v 19 Wali agali yagibano karubi maru tini mo dindiha haga karubi tigua Anduane Homogo Isaraelenaga Ngode Datagaliwabe baya burugule kago ibugua turu holene miragola yu holebira. \v 20 Anigo agali haguane ko bu karubi Ngode Datagaliwabenaga bi lo ngago nagalonedalo mitangi biaga karubi mana ko ngaru hangu bialu hole turu haga karubi ti bibahende mo ko halu bo ereba hai holebira. \v 21 Ani bialu agali maru godi hale howa dabaki biaga karu mbirali tigabi bialu haga karunaga bi henene larago mo wahalu ke̱ haga karunaga bi mo wia halu lahaga bu karu tibi nde pani ogonibi dege nolene wulebira. \p \v 22 Anigo áyu Anduane Homogo Isaraelenaga Ngode Datagaliwabehanda bamba horo ko wiangi Abarahama mo wialu haru dai biyago ibugua Isaraele wali agaliruhondo lalu, Ainde Yagaba aguaneneru-o tí taga halu tínaga denguiru aruma nahe holeberemi. \v 23 Ani bialu i̱na waneiginiru Isaraele wali agali tíhondo ngerogola hondowa tígua i̱ heneneore Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabeore kogome mana tigabi bulene ngaru hangu biaabo haga henedane handa walia holeberemi. Ani handalu manda buwa tígua i̱naga mini yaraga halu i̱ninaga andaneha holeberemi. \v 24 Wali agali maru áyu mini nawi howa luluyu ibaga bialu haga karuni mani ti mini tigabiwi holebira. Maru bi dewa lagalaga bialu i̱naga bi mo wahaga karuni mani i̱naga bi baya hangu hale halu birulebira, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 30 \s1 Anduane Homogohanda Iyibialirume Yuda biamogo nabulebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, I̱naga waneigini Yuda wali agali ti mine haga karuni tinaga pani nolene timbuniore wulebira. Tigua i̱naga mini talia nabi tinime hameledaru ale bialu dindi tara puwa mendeali karu baba nenege halu karume ani bulebira. Anidagua bialu karume tinaga ko dewaore mo wiatago halu haabo kogoni. \v 2 Tigua i̱naga mini ala handa nabi puwa tiha mo ko holene anda ibirangi biamogo bilo Iyibi wali agalinaga kini kagohondo biamogo bule ibabe lama piya.\x + \xo 30.2 \xt Yos 9.14, 1 Kin 22.7, Yar 21.2\x* \v 3 Anigo tigua ogonidagua biyagome mo ko holene anda ibiragola Iyibinaga kini kagome Yuda wali agaliru biamogo nabulebira. Ogonidagua biragola tini taga emene ndo timbuniore ho holebira. \v 4 Iyibi dindini kini kagome ibunaga bi lahaga hearubi ami agali haguane hearubi tigua Yudaliru lola hole Soana tanonibi Hanese tanonibi pudaba layagola ibini. \v 5 Ibuwa Yuda wali agali biamogo nabiragola dara timbuni holebira. Iyibi tigua biamogo nabiragome Yuda wali agali tiha taga holene timbuniore mo yu anda wulebira, laya. \p \v 6 Anduane Homogohanda gabua tara tara ema bialu piaga hearu dindi hobane unurahayagi wali agali nahaga wiagoha howa bulebiragonaga bi latagi halu lalu, Yuda wali agalinaga agali haguane hearuni hariga ogoniha ibaga. Dindi ogoniha koore genda tara tara ngaru lola hagaore nga. Dindi ogoniha laionobi nogombi agali hayagabi abagua ale babaganehe yagalalu piagabi ema bialu piaga ko marubi dindi ogoniha wia dege bida. Ani bidaru gi nahe Yuda agali haguane uruni tigua tinaga dabudabu baya tara tara ngaru nogo dongi nogo kamelerunaga erekunini mo paga howa ti biamogo bulene nawi ngagoha Iyibi dindiha kini kago mo turu halu bameore mule yalu piaga.\fig Yuda agali haguane tinaga dabudabu baya tara tara ngaru nogo kamelerunaga erekunini mo paga howa ti biamogo bulene nawi ngagoha Iyibi dindiha kini kago mo turu halu bameore mule yalu piaga.|src="HK 7b.tif" size="2" ref="(30.6)" \fig* \v 7 Iyibiali tigua dindi mendealiru ani biamogo buliya lowa henene halu biamogo nabi lahondo haga ka. Ani biaga kagonaga i̱na Iyibiali ke̱ haga uruni tinaga kai mini Abagua Ale Timbuni Bame Haga lo wiru, lalu Aisaiaha howa latagi halu lene. \s1 Wali agalime Anduane Homogonaga bi hale habe manga hagago ogo \p \v 8 Anduane Homogohanda i̱hondo ibunaga bi ogoni wali agali koorene ko ogodagua bialu kami lalu bebani gilibu wialu ege to̱le̱nibi podowa gilibu wibe lalu langiya. Anidagua berogome bi ogoni ereba nahe wiaabo howa wali agalime ko ogobi bialu ka lalu walia helo. \v 9 Wali agali ti mine halu tinaga abaore Anduane Homogo kago manda nabiaga howa mine haga ka. Tigua ke̱ howa ohalu bi mana bayale lawai harago hale habe manga haga ka. \v 10 Ani howa tigua Anduane Homogonaga mana \w latagi\w* haga agali karume bi latagi halu kagola bi nale wahadaba laga. Iname ogo ale bidaba lowa mana lalu kamigoni langulene nawigo wahadaba laga. Ani lowa bi maru mani mbirale bayale holenenaga ndo inane hale hole hamelo kamaru ale dege langialu holene nga laga. \v 11 Ina bialu holene ngagoha ti hapai nahe kaundiaha holene nga. Iname Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe baya burugule kagonaga mana ina hale haabo habe manga ho kamagoni laga ka. \p \v 12 Ti ani laga kagoyu Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe baya burugule kago ibugua ogodagua leda. Tígua i̱naga bi mana bayale langirugo mo wahowa erembira mialu tí tíninaga mana mendeali mo hondo holenebi bo waholenebi ngago hangu mo tene howa ina bayale karulape holeberema laramili. \v 13 Ani larimigome tíha mo ko holene timbuni ngagome mani tíni mo ko holene timbuniore wulebira. Ogoni manane gana neneni dindi emene mbira ala ibira ibira bialu emene timbu haga bialu maniore haragola gana podope hai haga nga. \v 14 Heneneore todobene be dindime wabini gingirulobaga bialu emene ko hangu ira dene hedo yabe nahebi iba emene hangu iba hambiaga uliha bape halu hambibe nahebi wiagadagua tí bibahende gingirulobaga bialu bo haealabagabu waholebira, laya. \p \v 15 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga howa ibu Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe baya burugule kago ibugua wali agaliruhondo ogodagua laya. Tí bayale holenenaga hariga ogobi nga. Tíni i̱ kogoha dai bialu hendore hole ibidaba. I̱ni hangume tí baba ha paraho howa biamogo bibehe kogo. I̱nihondo yutiga bule ibidaba. Ani birimiyagua i̱na tí biamogo berogola tí hongohe holeberemi, lene. Ani layagoyu tínime ibunaga bi hale nahe mo wahowa \v 16 lalu, Waha inanaga nogo hosi gerai taraore yiru hinidamago. Nogo uruninaga erekunini biralu gerai lalu ibida poleberema, laga kamigoni. Tínaga hosini biralu ibida poleberema larimigoni henene degegoyu tínaga waitigi karunaga hosi karume gerai taraore laga kago urunime tí tali minulebira. \v 17 Tínaga ami agali daosini mbira (1,000) kagola ai tínaga waitigi agali mbiraoreli hangume wai hoaro lalu ibirago hongowa tínaga ami agalirume tano yu wahalu ibida piai holebira. Waitigi agali durialime wai hoaro lalu ibiyagua wali agali bibahendeore tano yu wahalu mbiraoreli yu wanahe piaiore holeberemi. Ani beremigola tanoha mbirali naheore bame hari neneni ira tili haradagua bulebira. \v 18 Anigo Anduane Homogo mana bayale tigabi dege biaga kagome ibunaga dara halu biamogo bulene timbuni ngago tíhondo walia hole hondo kagoni. Wali agali ibunihondo mini mbiraore wuwa biamogo bilo lowa karume turu holene handa walia holebira, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 30.18 \xt Iba 2.12, Min 16.20, Yar 17.7\x* \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali mo bayale holebira lenego ogo \p \v 19 Wali agali Yarusalemeha kamiru-o tíha dara halu dugu bulene nawulebira. Áyu Anduane Homogohanda tí dara halu mo bayale holebira. Tígua ibu olalu ina biamogo bia laramingi ibugua tínaga bi hale halu abaleore biamogo bulebira. \v 20 Áyunaga tí genda yu halimulo Anduane Homogo ibugua mo ngirago genda yalu iba hinaru garibi timbuni lo hagadagua holeberemi. Anigo tí genda yu kamingi tígua ibu tai bulene nawi ibuni tí heba mandagi howa tí biawai haga bialu holebira. Anidagua bialu kagola tígua ibu kaorego manda buleberemi. \v 21 Tí harigani pole pialu kamiria tí hariga ala handa nabini howa gi lehayagi ngago poabe be gi tigahayagi ngago poabe tobaho kamiria ibuni tínaga erembirahayagi ibalu howa lalu, Hariga ogodagua pu lalu, langulebira. \v 22 Ani biragola tínaga bi pupu wiaga dama mitangi bialu gime wabuwa ngolo silibarume para hadambi hene ko ngubi nagalone wu kamiruni yu wahalu howa lalu, Mbirale uruni i̱na lone de nahondolego i̱ kogoria nawi pudaba, loleberemi. \p \v 23 Tígua tínaga mabuha tomo hangalu kamigola Anduane Homogohanda iba daluru ibilaragola tomo dewa bayale anda holebira. Ani biragola tínaga tomo dewa bu payabu wulebira. Tínaga nogo bulumagarunaga tomo nolene tani dewa anda holebira. \v 24 Tínaga mabuha tani bayaleru dewa andaho kagola tígua bu manda mandabu ngelowa tínaga nogo bulumaga dongiru mabu dindi aliaga karume nalu helo karulape migi bialu holeberemi. \v 25 Anduane Homogohanda horo mbira mo ko holene ibulebira lowinigo ogoni tagira ibirangi tínaga waitigi bu karunaga ege pabe hongohe bu heledaru bibahende poda paya biai howa waitigi hearu homai holebira. Ani biragola tí kamigohayagi iba bayaleru hari nene ngagoha howa dugualu dalipe haragola tí iba nalu holene tai nabi bayale nalu holeberemi. \v 26 Horo ogoningi ege kagome ni daradagua bialu ni ibu hongoheore ibuni dalu haga ngadagua ndoore dolebira. Ninaga hongogo timbuniore horo karianaga dolene horo mbira ogoningi damaga helolebira. Anduane Homogo ibugua ibunaga wali agalirunaga genda tandaga bu ngaru mo wahai halu ti mo bayale heledangi horo ogoni tagira ibulebira. \s1 Anduane Homogohanda Asiria wali agaliru pani mulebira lenego ogo \p \v 27 Anduane Homogo ibuni kaundiaha howa heyalu hongo timbuni heba ibirago de handadaba. Ibu keba timbuni howa ibunaga bu miniha tandaga timbuni ho kago walia halu hagua hungula timbuni bialu kagoni. Ibunaga bi laragoha mbirale bibahende dai holene ira dene ale tagira ibaga. \v 28 Puyabu bamba helaragome mbirale ngaru bibahende iba li hongohe ibalu hilo yu piai haradagua biaga. Dindi bibahendeha hameigini tara tara bu karu Anduane Homogo ibunaga gime yu howa bibahende tandala hole bialu mo haealabaga biaga. Ani bialu wali agalinaga mini mo luluya halu agalime nogo hosinaga ne harigaha aeane mo bangabia halu tini pole manda bidagoha ndo agalime hendeho yalu piagadagua wali agali Anduane Homogohanda haru pubagi haga ka. \v 29 Ogoningi ai Ngode Datagaliwabenaga wali agali bu kamiru tígua ibunime mbirale uruni birago de hondowa horo timbuni mbira tagira ibiragola turu howa ibu mitangi bialu lotu lalu iba gana laramilidagua lalu holeberemi. Tígua turu timbuniore howa Anduane Homogonaga hari kagoria marume iba gana lolenaga ngidaru mo yalu pialu howa hagagobi holeberemi. Anduane Homogo ibuni hongohe ege to̱le̱ ale howa ibuni Isaraele wali agalirunaga ha do hagane anda ka.\x + \xo 30.29 \xt Man 32.4\x* \p \v 30 Anduane Homogohanda ibunaga bi hongo howa ladaga haragola wali agalime hale howa ibunaga keba holene ogobiore winida lalu manda biai holebira. Ibugua mbirale dai helolene ira dene hebabi puyabu timbuni hebabi iba dalu dindiguni hebabi ibulebira. Ani bialu hari kilukulu timbuni laragola wali agalime Anduane Homogonaga keba holene hondolebira. \v 31 Anduane Homogohanda bi hongo howa ladaga haragola Asiria wali agalirume mogo lalu gi timbuni ho holebira. Ibugua gewa ale mbira yu howa Asiria wali agaliru mo ko howaore minu balu holebira. \v 32 Ai Anduane Homogohanda Asiria wali agali minu baragola ibunaga wali agali bu karu ti bibahendeme turu timbuni halu tabagebi ngidabi balu ngilingele lolene ale tara tara balu biragola urunime Anduane Homogo ibugua gewa aleme teliala pugu bialu barago lo biamaga helaga bulebira. \v 33 Asirianaga kini kago balu uliha bape halu iraha delole uli bambaore manda mandabu winigo nga. Uli ogoni unuraorebi arane yangaleorebi wa ngelowa ogoniha ira gabu manda mandabu ngeleda. Anduane Homogo ibunaga buhe̱ lolene hongoheore ira hungu ale tagira ibaga ngago ogoni pu latagi haragola ogonime ira manda mandabu ngelayago kulu lalu dolebira. \c 31 \s1 Anduane Homogohanda hongo walia hayagola dindi maru hongohe winiru ibira henego ogo \p \v 1 Iyibi dindiha biamogo bia lama piaga kamiruni tíha mo ko holene wulebira. Tígua handalu kamiria Iyibi ti nogo hosi dewa hinalu garo ale mini karisi hosime gili laga dewa wialu ami agaliru ogoriani heyu howa wai biaga dewa ngarume tí biamogo bulubadalo manda bu kami. Anigo Anduane Homogo Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe baya burugule kago tígua ibuha mini dunubia nahe ibuhondo tí biamogo biabi nalaga dege kamigoni.\x + \xo 31.1 \xt Ais 30.2, Ese 17.15, Dan 9.13, Hos 7.7\x* \v 2 Ibuni mini gigabiwi kagome ibugua wali agali ko biaga karuhondo mo ko holene ngaru anda ibilolebira. Anduane Homogohanda horo bibahendengi bule lowiniru biaore biaga kagome agali ko biaga karubi uruni heba mandagi ibagabu haga karubi bibahende baba wai bulebira. \v 3 Iyibi wali agali ti Ngode Datagaliwabe ale ndo wali agali bu karubi dege ka. Tinaga nogo hosi wai biaga karu ti nde mende hongo tarahe ale ndo hosi maru karubi dege kagoni. Ai horo mbiru Anduane Homogohanda ibunaga hongo timbuni walia halu gi dogolo amu harangi hameigini hongohe maru biamogo biaga karubi hameigini maru hongo nahe biamogo bini karubi bibahende tanabi mo ko halu bo ibira hai holebira. \p \v 4 Anduane Homogohanda i̱hondo ogodagua langiya. Laiono gabuame nogo sibi mbira bo yu puwa nalu karia sibi haru haga dewalime puwa laiono bo talu pelalu nogo sibi gingila mule lowa pa lalu haga. Ani bialu karia laiono biagome agali dewaliore ibinidagola ibu gi halu nogo sibi yu wahalu napiaga. Ogonidagua dege Anduane Homogo i̱ni Hongo Haiheore kogome Yarusaleme tano Hari Saiono kagoha wai bule íbu kogola mbiralime i̱hondo nabibe lowa hapai naholebira. \v 5 Egarume tinaga igini habane ngaru daliga yagalo yu ibaga bialu howa mamage hagadagua agalime i̱naga Yarusaleme tano mo ko halu bo gialo hole nabilo Anduane Homogo Hongo Haiheore i̱nime mamage baya hanguore holebero. I̱nime ibu handayaho haabo holebero, laya lene.\f + \fr 31.5 \ft Bi ogoni ledadagua Anduane Homogohanda Yarusaleme baya hangu handayaho haga. Wali agalime mine howa ibunaga bi mo wahayagua nde 31.4 ledadagua Yarusaleme í̠la wai bibiya laga. 31.1-3 handabe\f* \p \v 6 Aisaia ibugua lalu, Isaraele wali agali tíore Anduane Homogonaga bi mo wahalu mine hagaore kamiru mini beregedalu ibuni kagoha dai bilimu. \v 7 Anduane Homogo ibulene horo kaware ngago ogoningi mbirale ngolo silibarume wabuwa dama laga wu kamiruni yu wahai halu dai buleberemi. Mbirale uruni tíninaga gime wabu wirimigome ko timbuore bialu harimigoni ndobe. \v 8 Anduane Homogohanda bi ogodagua lara. Wai biagane ayu tibu nene gadeleore mbirame Asiriali baba wai bialu Asiria wali agali bo waharagola ti ibida polebira. Ayu tibu wai biaga ogoni agalinaga ndo. Anduane Homogo i̱nime wali agali dindi ogoniha pelolebero. Ayu tibu ogoni handalu Asiria wali agaliru tinaga dindi wahalu dindi mendeha ibida pugu bialu karia tinaga igiri daliaheru dindi mende uruniha garabaya biabe ale bialu helolebira. \v 9 Ani biragola tiha gi holene timbuniore ngagola tinaga tano hongohe ngaru gialohole bulebira. I̱na wai bulenenaga manane walia halu pelagi helarogola hondowa Asiriali ami haru haga karume hondowa mogo lalu ibida piai holebira, lalu Anduane Homogohanda bi ogodagua laya. Anduane Homogo ogoni mitangi bialu wali agalime Yarusalemeha Hari Saiononi howa lotu laga. Ogoriani ibunaga mbirale loma biniru bo delolene ira hongoheore daho wiaabo ka, lalu Aisaiahanda lene. \c 32 \s1 Kini bayale mbira ibulebira lenego ogo \p \v 1 Hale halu manda bidaba. Horo mbiru kini mbira ibulebirago ibugua henene hangu lalu tigatiga dege bialu haru holebira. Ibunaga agali haguaneru tibi mana bayale tigabi ngadagua bialu wali agali haru holebira. \v 2 Ani bialu agali haguane mbira mbirame wali agali ti biamogo bilo hangu hangu ibugu biragola tigua baya hanguore biamogo bigi bulebira. Agali haguane uruni ti iba dalu puyabu hongoheru ibiragola bira do hagane bododalu haradagua bulebira. Dindi ko ni daho wiaabo haga dindi yobi titaule ngagoha agali haguane uruni ti iba gagahe poradagua bialu holebira. Tigua dindi ogoni aleha howa agalime ege to̱le̱ timbuni kagoha gumba handa walia howa ni poboyogobi dedaruni nade mbaule embedaho hagadaguabi holebira. \v 3 Ani howa wali agalinaga de ko nahe howa deme baya hangu handalu hale tulu nahe howa haleme bi baya hangu hale holebira.\f + \fr 32.3 \ft ogoni 6.9-10 howa ngago handabe.\f* \p \v 4 Agalime mini nawi howa mana ta nabi bupebe biaga heneru ai ti baya hangu minime bayale kola tale bialu holebira. Agali maru bi libilaba lowa la ko haga henerume baya hanguore lalu holebira. \v 5 Ani bialu howa agali ko karunaga mini yaraga halu mana ko lulu ale howa bialu haga karubi mini lene lalu kamiruni bibahende ereba hai holebira. \v 6 Agali mini nawi lulu aleme mana ta nabi bialu haga urunime bi ko hangu lalu mana ko ngaru dege manda bialu haga ka. Tigua bi ko laragomebi mana ko biragomebi Anduane Homogo yo handalu wali agali tomo garibilo karubi iba noaho karubi mbirago nelo natalebu miaga koore ka. \v 7 Agali ko uruni tinaga mini ko howa emboneha wu to̱le ka. Anigo tigua minime yagibano karu mo hondo howa tinaga dabudabu ngaru ti mo yulebi agali koale karu bime bope holenebi uruni ale bulenenaga dege wai hanalu haga ka. \v 8 Anigoyu wali agali bayale mini lene karume mana bayale dege bialu howa tigabi holene ngarunaga mo hongo haga ka. \s1 Walirume dara howa dugu bulene ngago ogo \p \v 9 Yarusaleme waliru-o tígua manda bialu kamiria ti bayale awadaga birulumabe tobaho bedamibe. Ani ndoyago baya hangu hale kulu mia howa i̱naga bi o larogo hale hadaba. \v 10 Áyu karulapego ani turuho hadaba. Mani howa ege halene (13) dene (14) agima poragola nde tínaga pu mbira mini \w gerebi\w* ira olibebi ogonime lini da nabiragola mogo lalu gi howa duru lalu holeberemi. \v 11 Áyu ti bayale howa mini dindiha nape awadaga ogonibi dege holomabe tobaho kamigo ai duru lalu gi ho halimu. Tígua aga bayale bu kamiru golo wahowa dara ho ko lalu walia holenenaga aga ngaru bia aribia hadaba. \v 12 Ai tínaga mabu e bayale wimiru uruniha gerebi irane bayale hengemirubi bibahende dugua hai hayagonaga dara howa gime galu kunini balu gi haguaneni yuwa dugu bidaba. \v 13 I̱naga wali agalirunaga dindi bayale biago mo ko halu labu hai heagola datani koru mamunali aniheru ibalu ho aribia hayadagonaga dara howa dugu bia hadaba. Heneneore anda bayaleruha paliaga harimiru mitangi halu hama tano bayaleni tí turuho haramiligo mitangi bialu dara howabi dugu bidaba. \v 14 Irane tano ogoniha wali agali dewaore tinaga biabe bule pu íbu daibu bialu haramilidagua naholeberemi. Bi laranebi mbira hale naholeberemi. Ba dindiore wulebira. Kini andagabi ami agali karunaga wai pabeanda hongohe karubi amime mamage haga anda timbuni karuhabi uruniha mbira yu wanahe mo ko howa bo gialobaga biragola dindi hangu ibira holebira. Ani ngagola nogo dongi gabua karu dindi ogoniha palu ngoaiho halu nogo sibirume datani dindi ogoniha nole íbu ngoai holebira, lalu Aisaiahanda mbiwia hene. \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali mo bayale helolebira lenego ogo \p \v 15 Anduane Homogohanda ibunaga Dinini inaha lone ibilolebira. Ani birangi dindi yobi ko mbirale anda nahabehe ngaruni mo ibane berela haragola tomo tara tara ngaru anda hai holebira. Mabu hangaga ngaruha tomo mbirale bibahende anda hagahaga bialu taraore wulebira. \v 16 Mana bayale tigabi bulene hangu dindi bibahendeha wiai holebira. \v 17 Mana tigabi hangu biragome gi nahe hada payabu holene yu anda ibiragola wali agali ti elahe howa hongoho haabo holebira. \p \v 18 Anduane Homogonaga wali agaliru ti tininaga dindiha turu hagabu kagola tiha mo gi holene mbira nawi bayale holebira. \v 19 Ai ti ani kagoyu irabuha iba dalu puyabula hongohe ibalu dindiguni timbuni ibira halubi ira timbuni bu karuni podopaya bulebira. Tanoha anda timbuni bu karubi podope howa dindini langulobagabu wulebira. \v 20 Anduane Homogonaga wali agali tí tíni dindi mabu bayale ngaruha tomo hangarimigo bayale anda helo iba karulape biruwa tínaga nogo bulumaga dongiru tínaga dindi bibahendeha tani bayale andaho karu minana nama ibagabu holebira, lalu Anduane Homogohanda laya lene. \c 33 \s1 Wali agalime Anduane Homogohondo biamogo bia lalu bi lenego ogo \p \v 1 Dindi mende baba wai bialu mo ko haga kamiru tíha mo ko holene wulebira. Áyu tí mo ko nahe ha kamigonigo ai tígua hongoho howa dindi mendeha karu balu bo giala holebu wahaga hongo wirimiruni ibira halu biba hayagoni ndobe. Ai tíniha mo ko holene nga. Tígua henene letingi howa habo nalolene bi lo wirimiru pugualu wali agali uruni waitigi karunaga giha mo yahaga kami. Heneneore marume ti mo hondo nahagago tígua maru karu mo hondo haga beramiligo áyu maro bulebira. Ani biradagola tínaga waitigirume dehe howa tí mo hondo halu minu mulebira. \p \v 2 Anduane Homogo-o í̠na ina mitangi bialu dara habe. Inanaga mini í̠ha paga howa dunubia ho kamagoni. Genda inaha anda ibuligo í̠na horo bibahendengi baya hangu handayaho haabo habe. \v 3 Í̠na ti baba wai bule manda berego hale halu agali dindi tara taraha wai biaga hongohe bu karume ibida bilibulu lalu pugupugu biaga ka. \v 4 Ani pialu tinaga dabudabu yu wahalu poraru agali marume abale ibalu pagaya ale wabuni ibuwa mabuha tomo hengedago aube tobane abale nai hagadagua mo yalu piai holebira. \p \v 5 Anduane Homogo ibu mini lene gibi daligaore kago ai ibugua bibahende ngarubi karubi handaya ho kagoni. Ibunaga dalu Yarusalemeha howa mana tigabi bayale hangu bialu holeneme to̱lai helolebira. \v 6 Ani buwa ibugua ibunaga wali agali kamiru hongohe halimulo mo hongo halu holebira. Tí bolangua halu mini leneore halimulonaga ibugua mbirale bayale ngaru damene bibahende tí ngialu mini mandala bayale tí ngialu bulebira. Anduane Homogo ibunihondo gi howa ibu andaneha karuhondo mini tigabi bayaleore ogoni turu halu ngidagoni. \p \v 7 Ai Yarusalemeali hongohe timbuni hearume hariga tene wiarunaga hagahaga buwa dugu bialu karuni handadaba. Agali maru mo palia holene ibu daluha haru anda ibule manda bu hearume dugu hongo howaore bialu ka. \v 8 Hariga dunini timbuni wiarunaga wali agali gi howa mbira pu íbu bulene hariga napiaga bame gumba ho nga. Waitigi hearume ogo ale bibiya lalu dindi mende baba bi hongohe lo wiribigo wahalu mendealinaga tano wiaru mo ko howa mege bigibigi bialu ka. Tini degedege mini hana nahe mendealigo bame nagalone nai kagonida lowa yo handaga handaga bialu ka. \v 9 Ainde dindi ibu dugu bialu heane ibunaga hongo biba hayada. Irabu timbuni Lebanono dindiha wiago ibuha ira timbuni hearu homalu gabu hai hayada ibuni taga ho kagoni. Sarono dindi ulini panda panda bayale wiago yo bialu leboladaga howa mbirale mbira anda habe nahe hayada. Basana dindihabi Hari Kamelo tenehabi ira yuni hearuni gaulalu gilopebe biai hayada, lalu Aisaiahanda mbiwia hene. \s1 Anduane Homogohanda hameigini tara tarahondo ibunaga hongo walia holebira lenego ogo \p \v 10 Anduane Homogohanda hameigini tara tarahondo lalu, Áyu i̱na heyalu biabe berogola wali agalirume i̱ timbuniore mini lene kagoni lalu i̱naga mini yaraga holebira. \v 11 I̱naga waitigi kamiru tígua mbirale galone nahe lini nadolene ngarunaga dege wai hanalu hagaya. Manane agali mbirame ibuni mabuha howa widi gabuni mbira gandulo yalu porobe toba karia datani hangu gandulo yinidane handagadagua bialu kamigoni. Tí biabe erekuibi bialu kamiruni bibahende ira dene delalu kamigo mani tíni urunime dolebira. \v 12 Da dege bialu ira anihe ko karubi datani ko bu karu mbirani mo yu mogo buwa delaragola bibahende dalu be abalu hagadagua tí aniore bulebira. \v 13 Aniore bulebirago ai wali agali kaware oali hene kamirubi dindi kaundiani kamirubi bibahendeme i̱na biabe hongohe bialu kogo hale halimu. Hale howa tígua Anduane Homogo hongo taraorehe mini lene daligaore kagoni laga bialu holeberemi. \p \v 14 Hari Saiononi wali agali mana ko bialu karume mogo lowa duru lalu howa lalu, Anduane Homogonaga lembo holene ira dene hongohe hundia nabiaga daho wiaga ngaligobi wuwa mbirale ngaru bibahende dai hagadagua biagayago. Ai ogoni ibu kagoha ina kamaru aria mbirali aiwa haparaho holeberemabe, laya. \v 15 Agali mana bayale tigabi ngadagua bialu bi henene dege laga halu mendeali karu ke̱ howa mo hondo nahaga karu ti dege yu wahene holebira. Agali mendeali kagohondo i̱na í̠naga ke̱ howa bi la holiya muni ngi nalagabi mana ko ngubi ngaru biaha lowa muni ngilo henge namiagabi mana ko biaga karubi agali homelo bo wahaga karu baba mandagi nahagabi howa\x + \xo 33.15 \xt Iba 15.2, 119.37, Ais 58.6-11\x* \v 16 uruni bibahende hogorale biaga karu ti bayaleore holebira. Agali ogonidagua biaga karu ti hari nene bare ngaruha agali napiaga peago teneha ha do haradagua bulebira. Ti bope halu hengedape holene mbira naheha howa tomo ibabi karulapeore nalu holene ngelowa holebira. \s1 Anduane Homogohanda Yarusaleme mo bayale holebira lenego ogo \p \v 17 Kini mbira ibugua aga bayale ngaru karulowa tínaga dindi timbuni yangale ngane lone handayaho holebirago tígua de hondoleberemi.\x + \xo 33.17 \xt Ais 6.5, 24.3, 26.15\x* \v 18 Ani bialu horo tí mo ko holene genda tandagala abale tíha anda ibiyaru mitangi budai buwa lalu, Waitiginaga ami haru hagane agali haguane abale ogoria ibuwa inanaga muni wimaru mo daga lowa tale biaga hearuni agoha kadabe. Ami haru hagane haguane maru abale ogoria ibuwa inanaga amiru tinaga mamage haga anda luni biaru bibahende dagala a̱i̱ haga biaru nde agoha kadabe loleberemi. \v 19 Tígua agali dindi tara tara howa ibiniru ti minehe tininaga mini yaraga haga o biaruninaga dengui lone nahondoleberemi. Tinaga bi tara tí hale nahene ladagadaga bialu haga biaru lone hale naholeberemi. \p \v 20 Hari Saiononi inanaga horo timbuni ibirangi turu halu lotu lole mo ngoai haga wirimago handadaba. Yarusaleme ogoni inanaga dindi bayale gi nahe hada payabu birulene o ngagoni handa naberemi. Agalime balai anda gialo yalu pole lowa gialalu karia ira dindiha wayago hongohe halu pu daba heneru hongohe agalime hadabe nahe wiraligobi ngagola Yarusalemeore agalime bo gialabe nahe hongoheore haho wiaabo holebira. \v 21 Anduane Homogo ibuni wá taraore holenebi hongohe mini lene kagobi inahondo walia holebira. Yarusaleme ibu dindi baya taraore ngagoria iba emene timbuniru ibuha howa dugualu purogolarago angeha holeberema. Iba uruni poragoha wai biaga iba sibiru anda naibabehe holebira. \v 22 Anduane Homogo ibuni inanaga haru haganebi mana bulene ngaru langiagabi inanaga kini howa ibunime ina baya hangu handayaho holebira. Ani biragola inaha genda tandagaru mbira anda naibulebira. \p \v 23 Waitigirume Yarusaleme tano karulole biyaguabi tigua karulabe nahe wulebira. Iba sibi yaga karume sibi yalu pole lowa puyabume pulo yalu pelo lowa aga yangale timbuni mbira iba sibini dariba haga biaru hadape halu karia pu aga uruni dariba henedaru hadapaya bidagola puyabume pulo yalu pobe nahe hilope hagadagua holebira. Ogonidagua biragola waitigirume tinaga dabudabu wiyadaru yu wahai halu ibida piai holebira. Piaiore haragola wali agali Yarusalemeha karume gerai lalu puwa mbirale yu wahalu piyadaruni ti mo yulebira. Agali ge kohe maru karu tibi nde ibalu kamiria wali agali ti mo yalu pialu howa mbirale ibira heneru ti karulapeore mo yagayaga bulebira. \v 24 Horo ogoningi Yarusalemeha karu aria mbiralime lalu, I̱ hagua warago beda, lalu nalolebira. Ani helowa inanaga Anduane Homogohanda ibunaga Yarusaleme wali agalirunaga ko bu hayadaru domo wahai holebira, lalu Aisaiahanda mbiwia hene. \c 34 \s1 Anduane Homogohanda Idomo dindi bibahende mo ko hai holebira lenego ogo \p \v 1 Wali agali hameigini tara tara kamiru bi ogo hale hole íbu ngoai hadaba. Dindi bibahendeni kamiru tí bibahendeme bi ogo baya hangu hale mia howa hale hadaba. \v 2 Anduane Homogohanda dindi bibahendehabi dindi uruninaga ami karu bibahendebi ibunaga keba holene timbuniore tíha wiaho kago. Ai tíore bibahende homai helolebero laya. \v 3 Homenerunaga tingini mbiralime mo hora nahe ona homo payapaya bima pedagola wialu dindini ngu timbuni bulebira. Tinaga darama hari ngarunaga ta̱la̱payabu wulebira. \v 4 Nibi egebi yakundi bu karubi dugupebe bialu ereba hai holebira. Hari li ngago ibu beba bobu mabu biradagua bialu pu ereba holebira. Yakundi harini haga karuni bibahendeore \w gerebi\w* yuniru poge yuniru gau lalu dogolope haralidagua dindini gilope holebira.\x + \xo 34.4 \xt Md 24.29, Mg 13.25, Lg 21.26, 2 Pi 3.10, Mo 6.13-14\x* \p \v 5 Anduane Homogohanda lalu, I̱ninaga keba holene wai biagane ayu tibu ne gadele mbira hari daligaha manda mandabu wirugo ai i̱nime abale Idomo wali agali biaru baba wai bu pole kogoni. Ani bidogo áyu agali uruni bole pelo yupe harogoni, laya.\x + \xo 34.5 \xt Ais 63.1-6, Yar 49.7-22, Ese 25.12-14, 35.1-15, Amo 1.11-12, Oba 1-14, Mal 1.2-5\x* \v 6 Ani biragola nogo sibi memerunaga darama habanerume loma bo delole bowa podalu hene agali karunaga gini budahaga biagadagua Idomo wali agali uruninaga darama habaneru Anduane Homogonaga ayu tibu ogoriani budahaga bulebira. Anduane Homogohanda Idomo dindini Bosara tano ngagoha wali agali dewaore balu ibuninaga loma timbuniore bo delagadagua delolebira. \v 7 Ani bialu Anduane Homogohanda uruni biragola nogo bulumaga wangaberu bo podo paya biralidagua wali agalinaga darama habanerume Idomo dindi goba halu holebira. \v 8 Ani birangi Anduane Homogohanda ibunaga tano Yarusaleme pele mulebira. Ani bialu wai tigirume Yarusaleme bo gialo wahalu mo ko hole manda biyagonaga horo ogoningi Anduane Homogo ibugua pani badai bulebira. \p \v 9 Anduane Homogohanda Idomo dindiha iba pedaru mo wagaya ale halu dindini be abalu ngaru mo ege to̱le̱ ale ambuabi mini soloba helalu dindi ngaruni irame wagaya ale daradagua bialu dolebira. \v 10 Ira ogoni hundia nabuleore mbiraga horombebi hagua pau̱ lalu hongo howa daho wiaabo holebira. Ani bidagola Idomo dindiha wali agaliru mbira napiaga dindi koorene ko mbira wiaabo holebira.\x + \xo 34.10 \xt Mo 14.11, 19.3\x* \v 11 Dindi ogoniha ega neneru ega umi ale tara tararu hangu birulebira. Dindi ogoni Anduane Homogohanda mo koore halu mbirale mbira naheore pigane ibuni dindi ogo nawabiangi winigobiore ngelolebira. \v 12 Idomo dindi handayaho holene agali haguanebi mbirali naholebira. Ani bidagola tinaga dindi ogoni handayaho hagane kinibi nahe wialu bidagola dindi dabulu naina wulebira. \v 13 Ani bidagola dindi ogoniha agubandu mamuni aniherumebi datani bolage timbunirubi anda howa timbu halu kini andagaru namulai halu anda maru bu karubi namulai dege holebira. Urunibi ngagola anda uruniha ega umi bedaru palu iriari bialu biango dudu ale bu karume titua lo holebira. \v 14 Ema bialu dindini piagaru wali agali nahaga ngaruha biraga bedaru dindi ogoniha íbu biralu dama wali bolomehe bedaru ti mbiraga ibagabu howa anda uruniha palialu pugu bulebira. \v 15 Ega umi mbiraga biraga bedaru tinaga igini habane anda tabuanda uruniha ngelowa mamage tininaga babaganerume yabula dambi howa paligi bulebira. Ani bidagola boda hariawe wangabe angibunibi anda uruniha ibalu bira dege dege bulebira. \p \v 16 Anduane Homogonaga mbuga ngagoha daga lowa handalu keria bi ogodagua gilibu winigo nga. Ega bedarubi dindini ema bialu piaga bedarubi angibunibi wangabebi mbuga ogome layaru Idomo dindiha bibahendeore íbu birai holebira. Uruni aria mbirago naibu nabulebira. Anduane Homogohanda ibilole ledaru bibahendeore ibai holebira. Anduane Homogo ibuninaga Dininime uruni bibahende mo mogo bialu haru ibaiore holebira. \v 17 Dindini ema bialu piagarubi ega bedarubi ti dindi ogoni helonaga Anduane Homogohanda Idomo dindi bibahende ogobi degedege tale bialu mbira mbirahondo tahai holebira. Ani biragola dindi ogoni uruni tinaga wiaabo holebira. Bi ogoni ani gilibu winigo nga, lalu Aisaiahanda mbiwia halu lene. \c 35 \s1 Mbirale baya burugule wulebira lenego ogo \p \v 1 Dindi ko wali agali nahagaha mbirale anda habe nahe ngarume turu holebira. Palawaya tara tara dindi uruniha anda halu bayale dolebira.\x + \xo 35.1 \xt Ais 27.6, 27.10, 41.18-19, 55.12-13\x* \v 2 Dindi yobi koore ogonime turu howa ga̱ lalu iba gana lolebira. Dindi ogoria Lebanono hariha irabu timbuni bayale ngagobi baya taraore wulebira. Sarono dindibi Kamelo dindibi benebere bayale ngagobi wulebira. Ani bidagola wali agali bibahendeme Anduane Homogonaga wá holene de hondolebira. Ibunaga mini timbunibi hongo holenebi ogoningi handai holebira. \p \v 3 Ani bulebirago áyu tígua wali agali hongo nahe karu mo hongo halu wali agali bu miniha gi howa duru lalu karubi mo hongo halu halimu.\x + \xo 35.3 \xt Hi 12.12\x* \v 4 Wali agali mini dege dindi howa burugulo karu lamialu, Tí gi nahe hongoho hadaba, lalimu. Ngode Datagaliwabe ibugua tí pele ngialu haru dai bule ibira. Tínaga waitigi karu bo hilo wahai hole ibiragoni, lalu lamilimu.\x + \xo 35.4 \xt Ais 32.4, 34.8, 61.2\x* \p \v 5 De kohe karu ti de bayale hondolebira. Hale tuluhe karu ti hale bayale holebira.\x + \xo 35.5 \xt Md 11.5, Lg 7.22\x* \v 6 Ge kohe karu ge bayale howa pogolo daga halu mali liama ibaga bulebira. Bi nalaga karume bi bayale lalu turu halu bi ladagadaga bialu holebira. Dindi ko yobi ngaruha iba dugualu polebira. Dindi ko wali agali nahaga ngagoha iba bayaleore duguaga duguaga bulebira.\x + \xo 35.6 \xt Lg 11.14, Yo 5.8-9, 7.38, Ab 3.8\x* \v 7 Ala dindi yobi koore iba mu poboheore wini wiagoria iba kuyama timbuniore íbu birulebira. Dindi ko dalu naibaga ngaruha iba bayaleore duguaga duguaga bulebira. Biango duduru hangu haga wiagoria mani dindi bayale ibane bere halu datani gamberu andaho holebira. \p \v 8 Dindi ogoniha hariga timbuni mbira polebirago ogoni mini Anduane Homogonaga Hariga Baya Buruguleore lalu wulebira. Wali agali mini kowi karu hariga ogoriani napolebira. Anduane Homogonaga mana tigabi bialu haga karu ti dege polebira. Wali agali mini nawi lulu ale karume wali agali maru hariga ogoriani pialu karu mo hondo naholebira.\x + \xo 35.8 \xt Ais 11.16, Yar 14.8, Md 7.13, 1 Pi 1.15-16\x* \v 9 Budi gabua ale timbuni mini laiono karubi napolebira. Nogo gabua tara tara maru karubi hariga ogoriani mbira napolebira. Wali agali Anduane Homogohanda pele mialu haru dai biniru ti dege hariga ogoriani pialu anda polebira.\x + \xo 35.9 \xt Ais 5.29, 13.22, 51.10, 62.12\x* \v 10 Wali agali urunime ti turu timbuni howa iba gana dalimu ladagadaga bima hariga ogoriani pialu Yarusaleme anda polebira. Anda ibiraru tiha tandaga holenebi genda yu holenebi mbira nawiore howa ti bayale hangu howa turu hagabu haaboboore holebira, lalu Aisaiahanda mbiwia hene.\x + \xo 35.10 \xt Ais 1.27, 65.19, Mo 7.17, 21.4\x* \c 36 \s1 Asirialime Yarusaleme tano karulole manda bialu henego ogo \r (2 Kini 18.13-27, 2 Bi Te 32.1-19) \p \v 1 Hesegaia ibu Yudanaga kini howa mali deria (14) heagola Asirianaga Kini Senageribi ibugua ibunaga ami agali hearu haru ibalu Yuda dindiha tano wai pabe hongohe bu mabu bini wiaru karulai hene. Anigo Yarusaleme dege nakarule wini. \v 2 Ani buwa Kini Senageribi ibugua Lagisi tanoni howa ibunaga ami agali haru haga haguane heago ami agali dewa hearu heba Yarusaleme pudaba lene. Ani pudaba laya handala puwa tigua Yarusaleme tanonaga pabe tagirahayagi iba dadabu yu anda ibini wiagoria pu hene. Iba dadabu anda hene ogoni abene aga wabiaga wiagoha pole hariga pu íbu biaga peagohayagi wini. \v 3 Ani íbu heagola Isaraelenaga agali haguane tebiralirume Asiriali hondole tagira pene. Hondo penedaru tinaga mini uru. Kini andaga mamage haga Hiligaia igini Eliagimi henegobi kininaga bi gili bia dagala biaga Sebenabi kini ibugua birago damene bibahende bebani gilibu wiai haga Asaba igini Yoa henegobi uruni tigua hondo pene. \v 4 Agali tebirali uruni ti Asiriali íbu hene biaru hearia piyagola Asiriali ami haru haga haguane mbira heneyagome bi hongo howa tihondo lalu, \p Asirianaga kini hongohe biagonaga bi ogo Hesegaia lamule pudaba layago. Ibugua ogodagua laya, Hesegaia í̠naga hongo abialeore howa andaneha holene hame nale kebe. \v 5 Bi bame lo payapaya beregome wai bialu wayali hagabe. Í̠na i̱hondo mine harigo. Í̠ biamogo bulene mbira ai ibulubadalo manda buwa i̱hondo mine halu kebe. \v 6 Iyibiali karume ibalu í̠ biamogo bialu wai bia hole ibilo malia howa handayaho kegoni i̱ manda bido. Anigo i̱na í̠hondo langerogo Iyibiali uruni bame gambe hale podalahe ngaligobi ka. Gambe hale ogonibigome halimbu yulene karulapebe toba howa mo yu kegola gambe hale ogoni tagala puwa í̠ninaga gi kenda piagadagua Iyibinaga kini kago ibugua mana biagago manane gambe hale ogonibi ka. Ani biaga kagome ibugua í̠ pele ngialu wai bia hole naibulebira, lalu lamibe laya.\x + \xo 36.6 \xt Ese 29.6-7\x* \v 7 Asiriali haru haga haguane biagome laabo halu lalu, Anigo Hesegaia í̠na ina langialu, Iname Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe kago yu tiga bu kamago ibugua ina biamogo bulebira, lalu languleberebe. Hesegaia í̠nime Anduane Homogonaga lotu lolene anda hearu bo gialalu lomabu delaga dabu wiarubi gialo wahai harigoni. Ani bialu í̠na Yuda wali agali bu hearu bibahende Yarusaleme hangu ibai halu lomabu delaga dabu mbiraore ogoni hanguni lotu lole ibai hadaba, larigoni. \p \v 8 I̱naga kini ibugua bi marubi la dege bialu lalu, Kini Hesegaia í̠na agali nogo hosini biruwa wai bulene ami agali daosini kira (2,000) karulape taya bibeheyagua nde hosi daosini kira (2,000) bame ngulebira laya. Anigo i̱na manda bialu koria í̠na agali urunidagua naheore kegoni. \v 9 Ani howa í̠na mandabu handalu keria Iyibime nogo hosirubi wai biagane karisirubi heba ibuwa í̠ biamogo bialu wai bulebirabe tobaho kegoni. Anigo ti naibulebira ndobe. Ani bulebirago ai í̠ni hangu kegoni howa ina ami emene hangu hemayaguabi í̠na ina bope habe naheore kamagoni ndobe. \v 10 I̱ íbu kogoni i̱ninaga minime í̠ baba wai bialu í̠naga dindi ngego bo labu hole íbu kabe toba ho kebe. Ani ndoyago. Anduane Homogo ibunime i̱ langialu í̠ baba wai bialu dindi anda o ngaruni bo gialabaga bialu mo labu habe lalu i̱ langiya, lalu ami agali haru haga haguane biagome lene. \p \v 11 Bi ogoni layagola Eliagimibi Sebenabi Yoabi tigua hale howa Asiriali ami haguane biagohondo lalu, Ina Siria bi hale haga kamago í̠na bi ogoni larego Siria bi lalu langibe. Í̠na Hiburu bi laregola wali agali maru uyu ege pabe daligani bu karu tigua hale holigo nalabe, lene. \p \v 12 Ani layagola ami agali haguane biagome ladai bialu lalu, Bi o larogoni i̱naga kini kagome tíhondobi tínaga kinihondo hangubi lamule pu lene ndo laru. Maru uyu ege pabe daligani bu karuni tibi bibahende bi ogoni hale helo laro. Ani larogoni irane iname ibalu Yarusaleme wai bule ho hagirabu anda haramangi genda timbuni tí bibahendeha ibulubadane laro. Anigo maru uyu ege pabeni handape ho karuni ti tomo nolene nawidagola tininaga ti to wuwa nalu iba noa biragola pu to nolebira. Tí kamirunibi anidagua dege buleberemi, lene. \p \v 13 Ani lowa Asiriali ami haguane biago ibugua agali maru ege pabe daligani handa daliho hearume hale helo Hiburu bi hongo howa ladaga howa lalu, Agali kini hongohe Asirianaga kini biago ibugua bi layago languliya baya hangu hale mia howa hale hadaba. \v 14 Hesegaia ibugua tíhondo ke̱ halu mo hondo helo nahalimu. Tí bayale halimulo mo wialu Hesegaia ibugua i̱ bope habe nahe ka. \v 15 Ibugua lalu, Anduane Homogohanda tí biamogo biragola Asirialime tí mo ko halu tínaga tano Yarusaleme nakarulolebira, layagua bi ogoni henene ndo larago mo henene nahalimu. \v 16 Tígua Hesegaianaga bi larago hale nahalimu. Tígua i̱la wai bulene manda nabilimu. Asirianaga kini ibugua bi layago ogo, Tí bayale howa tíninaga iba hambiaga iba uli ngamiruha howa hambu nalu tínaga mabuha pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* lini dedarubi poge lini dedarubi do nalu bayale holene manda bu kamiyagua nde tínaga tano i̱ karuloliya wahalimu, laya. \v 17 Ani kamiria i̱na ibalu tínaga tano karulalu tínibi dindi mende baya gibiore tínaga dindi o kamigobi dege ngagoha haru pu heloliya, laya. Dindi mende bayaleore ogoniha \w waini\w* iba wabule pu mbira mini \w gerebi\w* lini daga mabu dewa wialu mberedi wabulenenaga nde widi maburu dewa dege nga, laya. \p \v 18 Hesegaia ibugua tíhondo lalu, Anduane Homogohanda tí biamogo biragola tígua ina bope holeberema, layagua ibunaga bi ogoni mo henene nahalimu. Tígua manda bialu kamiria dindi maru wiarume ina Asiriali baba wai biyagola tinaga dama tara maru hearume ti biamogo biyane handarimibe. Nabiore ndobe. \v 19 Iname pialu Hamada tanohabi Abada tanohabi Sebabaimi tanohabi uruni baba wai birimangi tinaga dama henedaru agohayagi pu howa wali agali biamogo bialu hearia handarimibe. Ani bialu iname Samaria anda puwa wai birimangi tinaga dama henedarume ti mo wialu ina bope hayane handarimibe. Nabiore ndobe. \v 20 Iname dindi dewani tinaga dama henedaruni helowa ti baba wai birimagoni. Ani birimangi tinaga dindi bayale ngelo dama urunime ti biamogo bialu ina bope naheyago. Ai Yarusaleme wali agali tígua tínaga Anduane Homogohanda biamogo biragola ina bope holeberema lalu agua manda buwa larimibe, lene. \p \v 21 Asirianaga ami agali haguane biago ibugua bi lai heagola agali ege pabe daligani handape ho hayaru tigua bi mbira ladai nabi handayaho haabo hene. Ani handayaho hayadagoni irane Kini Hesegaia ibugua tihondo bi mbira Asiriali urunihondo nalalimu lenego manda buwa ti bi nale hene. \v 22 Ani biyagola Asiriali biago ibugua bi layagome Eliagimi Sebena Yoa imarume bu miniha genda timbuni ho hene. Ani howa tininaga aga minu budalu Kini Hesegaia bereria puwa Asiriali biagome bi layaruni bibahende ibuhondo lamiai hene. \c 37 \s1 Hesegaia ibunaga genda wiago Aisaiahondo laminigo ogo \r (2 Kini 19.1-7) \p \v 1 Hesegaia ibugua Asirialime bi uruni layago hale howa ibu genda timbuni halu ibunaga aga minu lere lene. Ani bialu ibugua dara howa walia halu aga biaga wiago mo karulalu Anduane Homogonaga andaha anda pene. \v 2 Ani puwa Hesegaia ibugua kini andaga mamage haga Eliagimibi kininaga beba gili biahaga Sebenabi \w loma\w* binigo mo miaga ala hene maru hearubi olalu ibidaba lene. Ibiyagola Anduane Homogonaga bi mana \w latagi\w* haga agali Emoso igini Aisaia hondole pudaba lene. Agali uruni tibi nde dara howa walia halu aga biaga wiaru mo karulo hene. \v 3 Ani bialu Hesegaiahanda tihondo bi ogo Aisaiahondo lamilo lawia halu lalu, Horo áyu bu miniha genda yu holene wiyada. Asirialime ina mege timbuni biyagola taga timbuniore ho kamagoni. Ina walime gali taba honolene tu biruwa ibu hongo nakarulape howa taba hanabe nahedagola genda timbuni ho biragagobi ina bedamagoni. \v 4 Asirianaga kini kago ibugua ibunaga ami haru haga agali haguane heagome Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe haluheore kagohondo mege bialu bi ko lole pu layada. Bi ko uruni hale howa Anduane Homogo ibunime agali bi ko lagadaru mana bilo hameledo. Ani hameledogo ina wali agali emene dagalene hangu kamaru biamogo bilonaga í̠na Anduane Homogohondo bi lahabe, lalu Kini Hesegaiahanda lawia hene. \p \v 5 Aisaia ibu Hesegaianaga bi layadago hale howa \v 6 ibugua agali bi yalu ibiyadaruhondo lamialu lalu, Tígua Kini Hesegaia bedaria dai buwa Anduane Homogonaga bi ogo ibuhondo lamilimu. Anduane Homogohanda lalu, Í̠na bi o layadaruni miniha mo pehalu gi halu genda holeni. Í̠hondo bi ko layadaru Asiria kini kagonaga biabe biahaga agali nahabane damene bu hearume bi nagalone ogoni layadago wahabe. \v 7 Ani larogoni irane Anduane Homogo i̱nime Asiria kini kago mo luluya helolebero. Ani berogola ibugua bi mbira hale halu ibuni dalu dai bulebira. Asiria dindini daibu kagola i̱na agali marume ibu homelo bo wahelolebero, laya lalu Aisaiahanda lene. \s1 Asirialirume Yarusaleme boleberema lalu bi halu mende lenego ogo \r (2 Kini 19.8-19) \p \v 8 Asiria ami haru haga agali haguane biago ibugua Kini Senageribi ibu Lagisi tano yu wahalu piya layane hale hene. Ani layane hale halu ami haru haga agali haguane ogoni ibu Yarusaleme yu wahalu dai buwa hale halu hearia kini ibu Libina dindiha wai bialu ka layago hale halu ibu hondole pene. \v 9 Asirialiru ti wai bialu hearia agali maru ibuwa Kini Senageribihondo lamialu lalu, Idiobia dindinaga Kini Tihagahanda ibunaga amiru haru halu í̠la wai bule ibira, lene. Ani layago hale howa Senageribi ibugua Yarusaleme karulole mandabu heaorego beba mbira abale gili bialu Hesegaia hearia pelene. \v 10 Beba o gilibu wia henedagoniha bi ogodagua lalu gili bini. Tínaga mbirale hanaho kamigoni ibugua lalu, I̱na tí bope halu Yarusaleme karuloliya yupe naholebero, layago bi ogoni henene ndo ke̱ haya. Ibunaga bi ogoni mo dunubia nahabe. \v 11 Ina Asirialinaga kini bu kamarume biaga mana í̠ni manda biai ho kegoni. Iname dindi mbiraha wai bu puwa uruniha ngaru bibahendeore bo haealabagabu waharamaligo í̠ manda bide. Í̠na mitangibu handalu keria í̠ daluha ogonidagua nabulubada lo manda bidebe. \v 12 Bamba i̱naga mamaliru tigua wai bialu Gosana tanobi Harana tanobi Lesebe tanobi bibahende bo haealabaga bialu Bededene hameigini Telasa tanoha palearubi bo wahai hene. Ani biyagola tinaga dama bu hearume ti bayale helonaga biamogo mbira nabiore. \v 13 Hamada tanonaga kini henerubi Abada tanonaga kinirubi Sebabaimi tanonaga kinirubi Hena tanonaga kinirubi Iba tanonaga kinirubi mbira áyu heabe. Mbira naheore ndoyabe. Iname uruni bo wahai harimagoni, lalu gilibu wia hene. \p \v 14 Kini Senageribi ibugua beba gilibu wia halu yalu pu lenedarume yu ibiyagola Kini Hesegaia ibugua yamini. Yamialu bi bebani gilibu wiyadaruni dagalai howa ibugua beba ogoni Anduane Homogonaga andaha mo yu anda pene. Yu anda puwa ibugua beba ogoni Anduane Homogo ibuni hagani mo tiga buwa angalaho ngelene. \v 15 Ani ngelowa Hesegaia ibugua Anduane Homogohondo bi lalu, \v 16 Anduane Homogo Hongo Haiheore-o í̠ Isaraele wali agali inanaga Ngode Datagaliwabeore kegoni howa dahuliyali bu karu bolangua halu í̠ninaga biragane ngegoria bedegoni. Í̠ hangu Ngode Datagaliwabeore henene howa í̠na dindi bibahende ngaruniha handameho haga kegoni. Dindibi hari daligabi í̠nime wabiai hene kegoni.\x + \xo 37.16 \xt Har 25.22\x* \v 17 Anduane Homogo-o i̱naga bi larogo baya hangu hale halu inaha mo ko holene o tagira ibiragoni í̠nime de handabe. Senageribi ibugua bi ko Ngode Datagaliwabe haluhe í̠ kegohondo layadarunibi hale habe. \v 18 Anduane Homogo-o Asirianaga kini hearume dindi maru wiaruha anda puwa wai bialu wali agali dewaore bo wahai halu mo ko hai hayaruni manda bu kama. \v 19 Ani bialu tigua wali agali tinaga dama mitangi bialu gime wabini wiaru iraha delai haya. Dama mitangi bialu gime wabini uruni ti Ngode Datagaliwabe heneneore kegobi ndogome tini mo ko hai haya. Mbirale uruni agalime ira dibalu pelowabi ege to̱le̱ poda tiga buwabi wabini wini. \v 20 Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe-o í̠na ina áyu biamogo bialu Kini Senageribinaga giha howa yamibelo hame ledo. Wali agali dindi bibahendeni bu karume Anduane Homogo í̠ni hanguore Ngode Datagaliwabe heneneore henedane manda bilo aniore bibelo hamelo kogoni, lalu Kini Hesegaiahanda lene. \s1 Aisaiahanda Anduane Homogonaga bi Kini Hesegaia laminigo ogo \r (2 Kini 19.20-37) \p \v 21 Anduane Homogonaga bi mana latagi haga Aisaia ibugua Hesegaiahondo bi lawia halu lalu, Anduane Homogo Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabehanda í̠naga bi larigoni hale howa ibugua lalu, Í̠na tí biamogo bialu Asirialinaga kini kagome mo ko holigo biamogo bia, larigoni. \v 22 Anidagua larigo Anduane Homogohanda Asirianaga Kini Senageribihondo bi ogodagua laya, Senageribi-o Yarusalemeha karume í̠ore mege bialu hondo oba haragoni. \v 23 Í̠na í̠ninaga mini yaraga halu mege bialu bi ko lalu harigoni aihondo bero lalu biribe. Í̠na urunidagua bialu harigoni i̱ Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe baya burugule kogohondo yo handarigoni. \v 24 Í̠na ami haru haga agali haguane hearuhondo bi ogoni lole pu larigola tigua í̠naga mini yaraga halu i̱hondo mege taraore biya. Tigua i̱hondo mine halu lalu, I̱na i̱ninaga karisi wirugoriani howa Lebanono dindini hari nene daligaore ngaru áyu dege iraga halu pirugoni, lari. Ani larigola tigua mine dege halu bi marubi í̠ni ogodagua larigo lalu, I̱na Lebanono irabu timbuni ngago dombeneha anda pu howa ira mini lene bayale luniore tamia hearubi guriya ale mini saiberesi hearubi i̱ni dibai harugoni ndobe larigoni, laya. \v 25 Í̠na ogodagua larigo, I̱na dindi maru taraha pirungi i̱ iba noa nahe haru, lari. Dindi ko yobi iba nabere wiagoha i̱na iba uli tombo wiwagoha iba birayagola i̱naga dameneru ti karulape naiore haya, lari. Ani lalu í̠ Iyibi dindiha iba Naili timbuni pedago í̠naga ami agali biarume domalu piyagola tinaga geme iba mo hundia haya larigoni, lalu Anduane Homogo ibugua bi ogoni Aisaiaha howa lene. \p \v 26 Ibugua laabo halu lalu, Senageribi-o bambaore howa i̱nime manda bialu í̠na urunidagua bialu kego bibelo i̱na í̠ dabenego í̠ manda nabi kegoni. Tano wai pabe hongohe bu mabubi hearuni bo gialabaga bibelo i̱na hongo ngirugoni. Ani ngirugome í̠na i̱naga mini wiwago hangu talialu tano biaruni bo gialabagabu wahai harigola áyu ege to̱le̱ wiaruni gindulo payabu wialu nagalone bu hinu ngagoni. \v 27 Wali agali tano uruniha haga hearu ti gi timbuni hayagome tinaga mini ndibu lalu hongobi ereba haya. Ti hongo nahe ni tagira ibiragohayagi howa puyabu poboyogobi ibiragome datani dindini andaho karubi anda dangini andaho karubi hongo nahe gaulai hagadagua ogonibi wali agali uruni ti hene. \p \v 28 Anigo i̱na í̠naga mini ngeru manda biai ho kogoni. Í̠na mbirale bialu kegonibi ibaga bialu keriabi bibahende i̱ handaiore ho kogoni. Í̠naga miniha i̱hondo keba timbuni ho kegonibi i̱ manda bu ko. \v 29 Í̠na miniha keba ho howa bi larigobi mine bi lalu í̠ninaga mini yaraga hole bima ibaga bialu kegonibi i̱ manda biaiho kogoni. Anigo áyu í̠hondo bi hongohe mbira laro. I̱na aeane mbira wangobi ngagome í̠naga nguiha wango bialu nogo hosinaga ne harigaha banga bia helaga ngagome í̠naga ne harigaha bangabia helolebero. Anidagua buwa mani í̠ni ibirigoha dai bibelo gililo yalu haru dai bulebero laya, lalu Aisaiahanda lene. \p \v 30 Ani lowa Aisaiahanda bi mbira Kini Hesegaiahondo lalu, Anduane Homogohanda Senageribihondo bulebero layago heneneore layada manda bibelonaga manane mbira walia holeberogo ogo. Tígua mali áyu kamagonagabi mali edegonagabi tínaga mabuha tomo mbira hangabe nahe holeberemi. Widiru mabuha minana andaho kagola do nalu holeberemi. Anigo mali ederagonaga tínaga mabuha widi tínime hongowa bu noleberemi. Ani bialu pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* hongowa lini do nalu holeberemi. \v 31 Ani biragola Yuda wali agali maru waitigime bo wahai nahe yu wahene biaru ti bayale howa ira pini dindihaore anda puwa lini bayale dewaore daga labe nahe dedaligobi ti dewaore ho damebu holebira. \v 32 Yarusalemehabi Hari Saionohabi waitigirume wali agali nabe yu wahene maru holebira. Ti ani helo Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua uruni biai hole mandabu henego ka, lalu lamini. \p \v 33 Anduane Homogohanda Asirianaga kini kagome bulebira lalu lenego ogo. Ibugua ibunaga ami bu karu haru halu Yarusalemeha lone anda naibulebira. Tinaga timu mbira hangubi tano ogoha baanda naholebira. Ami agalirume wai humbi yalu tano ogoria kaware naibulebira. Tanonaga wai pabe kagoria ami uruni tigua wai bule lowa dindi dugu wima irigi habe nahe holebira. \v 34 Asirianaga kini ogoni ibu tano ogoniha anda ibalu karia naanda ibabehe lalu ibuni ibiyadagoha beregedalu dai bilolebero. I̱ Anduane Homogo i̱na bi o ledogoniore. \v 35 I̱na ogonidagua buleberogo irane i̱ninaga mini timbuni leneore kogoni mitangi bialubi agali i̱naga biabe biahaga Debidila habo nalolene bi lo wirugo mitangi bialubi anidagua bulebero, laya lalu Aisaiahanda lene. \p \v 36 Horo ogoningi mbiraga Anduane Homogonaga dahuliyali mbira Asiriali ami hearunaga balai anda bu hearuha puwa ami agali daosini dege handari mbirani pira halirani duria (185,000) bibahende bo wahai hayagola homai hene. Horo mendengi gao layagola Senageribi ibu heyuwa handalu hearia homayaruninaga tingini ona wima pearia hendene. \v 37 Ani biya handala Senageribi ibugua ibunaga ami agali maru yu wahene hearu heba heyalu hariga ibiyadagua dai bialu Niniba tanoha pu hene. \v 38 Ani pu howa ibugua horo mbirungi ibunaga dama mitangi bialu gime wabini mini Nisirogo laga wiagonaga bi pupu wiaga anda heagoha anda puwa o biagohondo bi pupu wialu berene. Ani berearia ibuni igini kira mini Adaramelege Sareselame ayu tibu wai biaga wiagome libu aba Senageribi dibayagola homene. Ani bialu libuni ibida pialu Ararada dindiha ha do hole pene. Ani biyagola mani Senageribi igini tebone mini Esahadono henegome ibu abanaga henge mialu ibuni Asirianaga kini ha aribia hene. \c 38 \s1 Kini Hesegaia warago bo wiaria Anduane Homogohanda biamogo binigo ogo \r (2 Kini 20.1-11, 2 Bi Te 32.24-26) \p \v 1 Asirialirume Yudali baba wai bialu mo ko halu heangi Kini Hesegaia ibu warago timbuniore bowa homabeheore wini. Ani homabehe wiaria Emoso igini Aisaia ibu Anduane Homogonaga bi mana \w latagi\w* haga heagome Kini Hesegaia warago bo wiago hondo puwa lalu, Í̠naga warago ogoni dabi nahe ani bo wiaho wialu homolebere. Ani homoleberego manda buwa ai wali agali í̠ andagaha haga karuni lamialu, Tínaga biabe biaga wiyadagoni mo tiga biai hadaba, lalu lamibe, Aisaiahanda lamini.\x + \xo 38.1 \xt 2 Sml 17.23, 2 Kin 20.1\x* \v 2 Bi ogoni layago hale howa Kini Hesegaia ibu beregedalu dengui anda hai heagoha handa ede ho wuwa ibugua Anduane Homogohondo bi lamialu lalu, \v 3 Anduane Homogo-o i̱na í̠ni hanguore talima ibalu í̠naga biabe hangu biahalu harugoni. Í̠naga hame wiru bibahende i̱na talialu biai harugoni manda bibe, lene. Ani lai howa ibugua dugu timbuni hongo howa bialu berene.\x + \xo 38.3 \xt Neh 13.14\x* \p \v 4 Ani bialu bereagola Anduane Homogohanda Aisaiahondo lone lamialu lalu, \v 5 Hesegaiahondo bi ogodagua labe. I̱ Anduane Homogo í̠ mamali Debidinaga Ngode Datagaliwabe kogome í̠na bi larigo hale halu dugu bialu beregobi handaru. Ani birugo ainde í̠ mali nguiria (15) lone halu homabelo helolebero. \v 6 Ani bialu i̱na Asirianaga kini kagome ibalu wai buwa Yarusaleme karulelo yupe naholebero, laya lalu Aisaiahanda lene. \p \v 7 Aisaiahanda ladai bialu lalu, Anduane Homogo ibugua í̠hondo mbirale bulebero laragoni heneneoredalo manda bibelonaga manane mbira mo walia holebira.\x + \xo 38.7 \xt 2 Kin 20.8\x* \v 8 Manane ogobi. Bamba Kini Ahasa ibugua egageria mbira wabu wini biago í̠ manda bidegoni. Egageria biagoria ni munini manane handaga biagoria kagola Anduane Homogohanda abaleore ni manane hobane pira dai bilolebira, laya. Ani layadagua ni manane hobane pirani dai biyaria hendene. \p \v 9 Hesegaia ibu warago bo wiyago dabiho howa ibugua Anduane Homogonaga mini yaraga halu iba gana ogo gilibu wini. \q1 \v 10 I̱ni mitangi bialu aiore nde i̱ wene daliahe koore dege homalu nde homenerunaga dindi ngagoha pu holoboda. \q1 I̱ dindini holenenaga lu naholoboda mitangi biru. \q1 \v 11 Wali agali dindini nahome karu baba howa \q1 i̱na Anduane Homogo de nahende holoboda. \q1 Wali agali maru homa nabi karubi mbira nahondoleorebero mitangi bu haru. \q1 \v 12 I̱ homo tongolo mini ale kogoni. \q1 Agalime balai anda gialo paulo ngagobi \q1 labolabo wabialu henego podope hagadaguabi binigo kogoni. \q1 Ngode Datagaliwabehanda i̱naga dindi ogoriani holene biba helolebiya mitangi bu harugoni. \q1 \v 13 Laionome mbirale baragonaga kuniru gingiru lalu biralu gao lagadagua \q1 i̱na horombe mbiragabi i̱ tandaga nalu homoliya abale bo waharegonidalo mitangi biru. \q1 \v 14 I̱ha tandaga timbuniore biyagola \q1 i̱ ga̱ lalu berewagola \q1 i̱naga bi emeneore hagarerebi lalu tagira ibiya. \q1 Ega umime u̱ lalu wiagadagua dege lalu wiru. \q1 Dahuliya andagaha howa i̱ biamogo bulene mbira ibirabe hondole handadagaho bira dege biwagola \q1 i̱naga deha de mborere bialu de iba ibiya. \q1 Anduane Homogo-o genda o bu ngagoria howa \q1 i̱ biamogo bialu haru pubagi ha laro. \q1 \v 15 Ai i̱na agi loabe. \q1 Anduane Homogohanda i̱ biamogo buleore layagoni o biragonidabe be agi loabe. \q1 I̱na genda timbuni yu harugo mitangi bigi bialu \q1 áyu i̱ dindini kongi i̱ninaga mini mo dindiha halu holebero. \q1 \v 16 Anduane Homogo-o genda urunime \q1 wali agalinaga mini mo beregedalu bayale tigabi helonaga biamogo biaga winida manda bido. \q1 Mbirale genda tandagabi i̱ha ibiyagome holene gahenge ngiya. \q1 I̱naga warago bo wiwago í̠na mo wahalu i̱ mo dabi harigoni. \q1 \v 17 Mbirale genda i̱ha ibiyaruni bibahende i̱ biamogo bule ibinidane hendedo. \q1 Í̠na i̱ gubalini timbuni howa i̱ wali agali homenerunaga dindiha polilono yu wanahe biamogo birida. \q1 Ani bialu i̱na ko bibahende bialu harugo í̠na domo wahai harigoni. \q1 \v 18 Wali agali homene dindiha karume í̠naga mini yaraga nahabehe. \q1 Homene dindiha karume í̠na wali agali bayale helonaga biamogo biaga kego mo dunubia nahabehe ka. \q1 \v 19 Áyu i̱na bi lalu í̠naga mini mo yaraga halu kodagua \q1 wali agali homa nabi dindini bu karume anidagua bibehe ka. \q1 Waneigini aba karume tinaga waneigini ogodagua lamialu \q1 í̠na mbirale bayale bialu mini bilinahe kego lalu lamiaga ka. \q1 \v 20 Anduane Homogohanda i̱ mo dabi hayagoni. \q1 Ai horo bibahendengi ibu andaga pialu iname ibunaga mini yaraga halu \q1 ngida balu iba gana lalubi ibunaga mini mo yaraga hami̱ya. \q1 Ina dindini nahome kamangi howa anidagua bialu haabo holeberama, \m lalu Kini Hesegaiahanda iba gana ogoni lene. \p \v 21 Ani lai hayagola Aisaiahanda kinihondo bi lamibe layadagua lamiai howa ibugua kininaga biabe biahaga agali hearuhondo lamialu lalu, Tígua poge lini maru do yalu ibule pudaba, lene. Tigua do yu dai biyagola ibugua tihondo lalu, Hesegaianaga moge hongohe bidagoriani poge lini dambuwa ibane biagome wai haramigola moge biago abale dabi holebira, lene. \v 22 Ani layagola Hesegaia ibugua Aisaiahondo hale halu lalu, Ai i̱ dabi halu horo tebira howa Anduane Homogonaga anda poleberodagoni henene lalu manane mbira áyunaga i̱hondo agi ale walia holebiradabe, lene.\f + \fr 38.22 \ft ogoria gilibu ngago irane Hesegaia warago bayagonaga te lamaro ogoni.\f* \c 39 \s1 Kini Merodagahanda Babilono agali maru Yarusalemeha bi yalu pudaba lenego ogo \r (2 Kini 20.12-19) \p \v 1 Baladana igini Merodaga ibu Babilononaga kini hene. Ibugua hale halu hearia Kini Hesegaia warago timbuni bo nga layane hale hene. Ani hale howa ibugua beba mbira gili buwa mbirale bayale mbira heba Hesegaia mo turu halu mule manda bialu ogoni yalu piaga agali maru hearuhondo mialu lalu, Tígua Kini Hesegaia karia yalu pudaba, lene. \v 2 Yalu piyagola Hesegaia ibugua ibiyadarunaga bi hale howa agali uruni haru pialu ibunaga anda timbuni heagoha mbirale tara ale bibahende mo wiaga wiagoha walia hole haru pene. Haru puwa ibugua ibunaga muni siliba ngoloru dewaore wiarubi padua ale mini sanda tingini ha̱i̱ haga weli ngabiaga wiarubi wai biagane ale dewa wiarubi walia hai hene. Hesegaia ibugua mbirale mbira wiago mo do nahe bibahende kini andagaha wiaruni walia haiore hene. \v 3 Babilono agali biaru ti dai biaha Anduane Homogonaga mana \w latagi\w* haga Aisaia ibu Kini Hesegaia hearia ibuwa ibugua hale halu lalu, Agali o ibiyadaruni ti aniali ibiyabe. Tigua bi agi dege layabe, lalu hale hene. \p Ani hale hayagola Hesegaia ibugua ladai bialu lalu, Agali uruni tini dindi kaundiaore uyura Babilono wiagoha howa ibiyagoni, lene. \p \v 4 Ani layagola Aisaiahanda hale halu lalu, Tigua í̠ andagaha agile dege de handayabe, lene. \p Ani layagola Hesegaia ibugua ladai bialu lalu, I̱na mbirale mbira mo do nahe i̱naga mbirale wiwaru ale bibahende tihondo mo walia hai haru, lene. \p \v 5 Ani layagola Aisaiahanda Hesegaiahondo lamialu lalu, Anduane Homogo Hongo Haiheore kagome bi layago langero. \v 6 Anduane Homogo ibugua ogodagua lalu, Horo mbira tagira ibulebirago ogoningi agalime mbirale bibahende kini andagaha wini ngarubi bamba í̠naga mamalirume mo wigi bini dabudabu ngarubi mo yai halu Babilono dindiha yalu polebira. Tigua emeneore mbira yu wanahe bibahendeore Babilono mo yalu piai holebira. \v 7 Ani bialu igiri daliahe maru í̠ni damene karunibi garabayabu yalu pu dege bulebira. Igiri uruni haru puwa tinaga pindu nogonaga miradagua bialu Babilono dindinaga kini andagaha biabe biahaga helo helolebira laya, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 39.7 \xt Dan 1.1-7, 2 Kin 24.10-16, 2 Bit 36.10\x* \p \v 8 Hesegaia ibugua bi uruni hale howa Aisaiahondo lalu, Anduane Homogonaga bi áyu i̱hondo langiriruni bayaleore langiri, lene. Ani lenedagoni irane genda uruni ibu kagola ndo mani ibulubayane manda buwa lene. Ibugua lo manda bialu, Áyu i̱ kongi mbirale mo ko holene uruni naibulebirago ina wairu nabi bayaleore holeberema, lo manda bini. \c 40 \s1 Ngode Datagaliwabenaga wali agaliru bayale helonaga haru dai bulebira lenego ogo \p \v 1 Inanaga Ngode Datagaliwabehanda lalu, \q1 I̱naga wali agalirunaga bu miniha mo hongo habe. \q1 Ti gi holene mo embeda howa elahe helo helabe, laya. \q1 \v 2 Yarusaleme wali agaliruhondo bi ogodagua lamilimu, \q1 Anduane Homogohanda lalu, Tígua ko bialu harimigonaga tandaga karulapeore nalu harimigoni. \q1 Tígua mana ko wiaru bialu harimigonaga mana lalu ai áyu ko birimiruni domo wahai hene kamigoni, laya. \b \q1 \v 3 Mbiralime ga̱lalu,\x + \xo 40.3 \xt Md 3.3, Mg 1.3, Yo 1.23\x*\x + \xo 40.3 \xt Lg 3.4-6\x* \q1 Dindi ko wali agali nahaga ngagoria Anduane Homogo ibilo hariga ba hole manda bialu halimu. \q1 Inanaga Ngode Datagaliwabe kago ibilo hariga tigabiore ba halimu. \q1 \v 4 Dindi ulini hombene ngaru mo dondelai halu\x + \xo 40.4 \xt Ais 45.2\x* \q1 dindi hari emene timbunibi bibahende godogege biai halimu. \q1 Hariga pidipodabi ngago tigatiga wilo bo tiga bialu \q1 hariga ko ngago bayuwa mbaralalu mo tiga bilimu. \q1 \v 5 Ani biragola ogoningi Anduane Homogonaga wá taraore holene hapani holebira. \q1 Wali agali dindi bibahendeha karume wá taraore holene ogoni de handai holebira. \q1 Bi ogoni Anduane Homogo ibunime aniore bulebero lalu lowini. \b \q1 \v 6 Mbiralime ga̱lalu, Bi latagi ha, laya.\x + \xo 40.6 \xt Ya 1.10-11, 1 Pi 2.24-25\x* \q1 I̱na ladai bialu lalu, I̱na bi ago latagi hoabe, laru. \q1 Bi biagome lalu, Bi ogodagua latagi habe, \q1 Wali agali bibahende karu datani minana anda hagadagua anda haga ka. \q1 Tinaga yári bulene ngaru palawaya lini ale nga. \q1 \v 7 Anduane Homogohanda puyabu poboyogobi ibilarangi \q1 datani gaulalu palawayaru abaleore dogolopebe biaga ka. \q1 Ogonidagua dege wali agalibi heneneore tigi mbira hangu howa abaleore ereba haga. \q1 \v 8 Datani gaulalu palawayaru abaleore dogolopebe biaga. \q1 Anigoyu inanaga Ngode Datagaliwabe ibunaga bi mana ngago dege wiaabo haga winigo nga, lalu latagi habe, lene. \b \q1 \v 9 Yarusaleme-o í̠na hari nene ngarunaga irigi howa \q1 bi mana debene latagi habe. \q1 Saiono-o í̠na bi mana debene ogoni bi hongo howa ga̱ lalu latagi habe. \q1 Gi nahe howa latagi habe. \q1 Yuda dindiha tinaga tano maru ngaruhondo lamialu, \q1 Tínaga Ngode Datagaliwabe o ibiragonigo de handadaba labe. \b \q1 \v 10 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua ibuninaga hongo timbuni heba o ibiragonigo de handadaba.\x + \xo 40.10 \xt Ais 62.11, Mo 22.12\x* \q1 Agalime wai bialu ibunaga waitigiru bo podalu uruninaga dabudabu bayale ngaru mo yalu dai biagadagua \q1 ibugua ibunaga wali agaliru ibuni pele mialu haru dai biyaru heba ibiragoni. \q1 \v 11 Nogo sibi haru hagarume tinaga sibiru haru hagadagua ibuninaga wali agaliru baya hanguore haru holebira.\x + \xo 40.11 \xt Ese 34.15, Yo 10.11, Hi 13.20, 1 Pi 2.25, 5.4\x* \q1 Ibugua nogo sibi iginiru mo mogo buwa \q1 ibuninaga gime igini emene biaru minu yalu bialu \q1 angibuniru mandagi pelo baya hangu haru halu polebira. \s1 Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe ibu duniniore kago ogo \q1 \v 12 Agali mbiralime iba solowara bedago gi habeni hambu yai habehebe. \q1 Hari li ngago luni tubagila ogobiore nga lalu manda bibehebe. \q1 Mbiralime dindi bibahendenaga dindi abalu mo mogo bialu gabo beha mo gambirai habehebe. \q1 Mbiralime dindi haribi dindi hari hombene bare ngarubi uruninaga genda magi ogobi lalu manda bibehebe. \q1 \v 13 Wali agali mbiralime Anduane Homogohondo ogo ale mbira bia lalu lamulene karulape kabe.\x + \xo 40.13 \xt Lm 11.34, 1 Ko 2.16\x* \q1 Mbiralime ibuhondo ogodagua bibe lowa mbirale ibu biawai halubi bibehe ai kabe. \q1 \v 14 Ibugua mana tigabi bayale ngaru bialu haabo helonaga pigane aiwa biawai henedabe. \q1 Ibunaga mini mandabi baya burugule ngaruni agohayagi howa minidabe. \q1 Uruni mbiralime biawai halu lawai henebi ndo ka. \b \q1 \v 15 Anduane Homogo ibugua dindi tara tarani hameigini kamaruni hondowa ina emene koore kamane hendeda. \q1 Ina datani karunaga dadimba bedaru alebi kamane hendeda. \q1 Solowara hanuni dindi podene mbira wuape karunaga genda magi bame yabiabi be abalu ale dege mandabu ka. \q1 \v 16 Lebanono dindi irabu timbuni ngagoha ema bialu piaga karu bibahendeore bai howa \q1 i̱nanaga Ngode Datagaliwabe ibuhondo lomabu delolene nakarulape ka. \q1 Irabu ogoni ira dewaore karubi bibahende dibai howa loma binirunaga dabuni delolene emene halu ndia holebira. \q1 Uruni bame nahabane dege ngagoni. \q1 \v 17 Dindi bibahendeha hameigini tara tara bu karuni bibahendeore Anduane Homogo ibugua handalu karia uruni emeneore nahabane bu kane hendeda.\x + \xo 40.17 \xt Iba 62.9, Dan 4.35\x* \b \q1 \v 18 Ngode Datagaliwabe ibuore ai ale manda bibehebe.\x + \xo 40.18 \xt Ab 17.29\x* \q1 Mbirale mbira ibu aleore agi ngabe. \q1 \v 19 Ibu agali gime mbirale bi pupu wulenaga wabinigo ale ndo ka. \q1 Mbirale urunibi wabuwa bayale helo ngolo silibarume hira dambi henego ngago ogoni ale ndo ka. \q1 \v 20 Uruni bi pupu wulenaga wabule howa agali yagibano karume ngolo silibaru mibe nahe haga ka. \q1 Anigo ibugua ira hongohe giambe togo nabiaga kago dabalu dibaga. \q1 Ibugua dibalu bi pupu wulenaga ogoni ale wabiaga mandabi kago hai biaga. \q1 Uruni ale wabiaga kagome mbirale ibira howa gingirulobaga nabilonaga ibugua wabiaga kagohondo wabia ha laga ka. \b \q1 \v 21 Ai tí manda nabiore kamibe.\x + \xo 40.21 \xt Iba 19.1, Ab 14.17, Lm 1.19-20\x* \q1 Mbiralime ti langiabi nabi halebi nahe dege kamibe. \q1 Piganengiore mbirale bibahende karubi ngarubi dindi ogo ogodagua bialu winida lowa bi te layanebi mbira hale naheore henedabe. \q1 \v 22 Uruni bibahende Anduane Homogo Kininaga biragane dagia hari daliga ngagoria biruwa ibunime uruni wabiai hene o bu ngaruni ndobe. \q1 Ibugua hari li kagoni mo yanga lowa ibunaga balai anda ale helaga ka. \q1 Ani biaga kagome ai wali agali dindini kamaru handa dali halu \q1 ina bame uburuli emene ale kamaria hendeda ndobe. \b \q1 \v 23 Anduane Homogo ibugua agali haguane karubi kini karubi bibahende hengedape howa \q1 ti mini lene ndo nagaloneore helaga ka. \q1 \v 24 Uruni ti tomo egene ale howa agalime áyu dege egene hengedagola dindiha pini nape wene ngaore dege \q1 Anduane Homogohanda puyabu poboyogobi ibilaragola \q1 egene abale gaulalu bame galone nabulene ngaligobi kagoni. \b \q1 \v 25 Anduane Homogohanda lalu, I̱ mini tigabiwi baya buruguleore kogonibi mendeali ai kabe. \q1 I̱ aleore mbira ai kabe, laragoni. \q1 \v 26 Tígua hariha handa daga halimu. \q1 Yakundi bu kane hendedamiruni aiwaore wabu helenedabe. \q1 Uruni Anduane Homogo ibunime wabini ndobe. \q1 Ti bibahendeore ibunaga wai biaga ami ale howa haru halu \q1 ibunime ti ogodagua ka lowa dagalai halu \q1 tinaga mini wiai halu manda biai ho kagoni. \q1 Ibunaga hongo timbuniore kagome \q1 ti mbirago mini nawi daga nalene yu wa naheore hai kagoni. \b \q1 \v 27 Yagaba waneigini Isaraele wali agaliru-o tí go̱mo̱go̱mo̱ lo kamigo agibe. \q1 Tígua lalu, Anduane Homogohanda inanaga genda yu kamaru nahendebi \q1 marume inahondo ko biragola ibugua ina biamogo nabi kagoni, lalu kami. \q1 \v 28 Ainde tí manda nabi kamibe. Halebi nahe dege kamibe.\x + \xo 40.28 \xt Iba 147.5, Lm 11.33\x* \q1 Anduane Homogo ibu tínaga Ngode Datagaliwabe haluhe kagoni. \q1 ibugua mbirale dindini ngarubi harini bu karubi bibahende wabiai henego ibuni hangu ka. \q1 Ibunaga hongo holene emene mbira ibira nahagaore ka. \q1 Mbiralime ibunaga mini ngaru handai habe naheore ka. \q1 \v 29 Anduane Homogohanda mbirali erekui halu hongo nahe ngo̱e̱le karu mo hongo howa helaga ka. \q1 \v 30 Igiri daliahe karuni tinaga tingini gedaore haga ka. \q1 Igiri hongohe karuninaga hongo biba halu ibira haga kagoni. \q1 \v 31 Ai wali agali maru Anduane Homogohanda ti biamogo bilonaga mini mbiraore wuwa karu\x + \xo 40.31 \xt Iba 103.5\x* \q1 ti ibira nahe hongo haho wiaabo holebira. \q1 Ti ega hariawe ale babagane hongohe howa hari daligaore yagalagagobi ka. \q1 Tigua gerai layaguabi ha̱ nalolebira. \q1 Hariga luore piyaguabi pobe manga naholebira, \m lalu Aisaiahanda lene. \c 41 \s1 Anduane Homogohanda Isaraele wali agali haru dai bulebero lenego ogo \p \v 1 Ngode Datagaliwabehanda lalu, \q1 Dindi kaundiaha wali agali hameigini tara tara kamiru ti bibahendeme bi nale howa i̱na bi larogo hale hadaba. \q1 Tígua mana tínime bialu harimirunaga kodi deni howa \q1 bi latagi haga bule manda manda bialu hadaba. \q1 Bi ai ibunaga larago henenedabe handami̱ya ina haru mandagi íbu ngoai ho hami̱ya. \b \q1 \v 2 Mbirali dindi bibahende ibu poragoha wai bialu wayali helonaga \q1 agali ni tagira ibiragohayagi howa dabalu kini heleneyago aiwabe.\f + \fr 41.2 \ft Agali kini hongohe ogoni Pesia dindinaga Kini Sairusinaga lene. Bi te ogoninaga Aisaia 44.28, 45.1, 46.11 gilibu wigi bidago handabe.\f* \q1 Dindi tara tara wiaru ibunaga giha mo ya halu dindi odaruninaga kini hearubi bope helonaga hongo miniyago aiwabe. \q1 Ibunaga wai biagane ayu tibu ne gadele yiagome durumbu dibaradagua dibu budabaga biniru be abalu ale mo wiaruni. \q1 Puyabume widi aeane hilo yalu purogo lagadagua ibunaga danda timurume ti bo purogo lo helene. \q1 \v 3 Ibu ibalu howa geme dindi ela nahe bame puyabu poradagua gerai pialu abaleore ibuwa bo hilo waharagola \q1 tigua mbirale mbira biadai bibe nahe holebira. \q1 \v 4 Mbirale uruni bilonaga mo bia henego ai kabe.\x + \xo 41.4 \xt Ais 44.6-7, 46.10, Mo 1.8, 1.17\x* \q1 Bambaore howa mbirale odaruni bima ibinigonaga miniha magoyu henego aibe. \q1 I̱ Anduane Homogo i̱nime dindi ogo pigane wabirungi henego ko. \q1 Mani hamaro birangibi nde i̱ Anduane Homogo i̱niore dege haho wiaabo holebero, laya. \b \q1 \v 5 Wali agali dindi kaundiaha karume mbirale i̱na biniru de hendene ka. \q1 De hondowa uruni ti gi timbuni halu duru lalu ka. \q1 Anigo ti mandagi hole íbu ngoai haragoni. \q1 \v 6 Tigua biamogo bigi bigi bialu tininaga bu mini elahe holenaga mo hongo haga haga bima ibalu kagoni. \q1 \v 7 Irame mbirale wabiaga agali heagome mbirale ngolome wabiaga heagohondo lalu, Í̠na biabe bayale birida, lalu ka. \q1 Bi pupu wulenaga mbirale ngolome wabiaga heagome aeaneru hiru gimbu biaga heagohondo lalu, \q1 Í̠na hiru gimbu bigi biridago bayaleoreda, laga. \q1 Ani wabiai howa gime wabini ogoni dindini ibira howa dodo gingirulo hole bulilono agali mili baga biagohondobi, Bayale birida, lalu \q1 tini hangu hangu mo hongo haga biaga. \b \q1 \v 8 Anigo Isaraeleali i̱naga biabe biahagaore kamiru tí Yagabanaga hameigini howa i̱nime dabarugoni.\x + \xo 41.8 \xt 2 Bit 20.7, Ya 2.23\x* \q1 I̱naga nenegeali Abarahama ibunaga aguanaliore tí kamigoni. \q1 \v 9 I̱na tíore dindi kaundiaore howa haru ibirugoni.\x + \xo 41.9 \xt Man 14.2, Iba 135.4, Ais 5.1–7.25\x* \q1 Tí dindi gibuni gibuni leneha howa haru halu ibirugoni. \q1 Tí i̱naga biabe biahagaore kami lalu langiru. \q1 I̱nime tíhondo manga howa erembira ngialu ndo tí i̱naga halimulo dabo helarugoni. \q1 \v 10 I̱ tí heba kogonigo tí gi nahe halimu.\x + \xo 41.10 \xt Yos 1.9, Ais 44.2, Lm 8.31\x* \q1 Tínaga Ngode Datagaliwabe i̱ore kogonigo mbirale ngaru hondowa gi holene nawi. \q1 I̱nime tí biamogo bialu mo hongo halu holebero. \q1 I̱na ti baya hangu mamage halu i̱ninaga hongo timbuni kogome tínaga waitigi karu bope haga bialu tí pele ngulebero. \b \q1 \v 11 Marume tíhondo keba halu ti manani haru ibuwa helayagua \q1 tinaga bime tí bope habe nahedane hondowa tini taga timbuni holebira. \q1 Tinaga bi lararuni bame nagalone halu tini mo ko halu homolebira. \q1 \v 12 Marume ti baba wai bialu bo hengeda hole manda bialu karia uruni bame dege halu mo ereba hai holebira. \q1 \v 13 I̱ Anduane Homogo tínaga Ngode Datagaliwabe kogoni.\x + \xo 41.13 \xt Ais 42.6, 45.1\x* \q1 I̱ni tí heba kogonigo tí mo hongo halu bi ogodagua laro, \q1 I̱na tí biamogo buleberogo gi nahe halimu, laya lene. \b \q1 \v 14 Anduane Homogo ibugua bi ogodagua laragoni. \q1 Isaraele wali agaliru tí dewa ndo howa hongo nahe kamigo \q1 i̱nime tí haru dai biaga kogome tí biamogo buleberogo gi nahalimu. \q1 I̱ Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya buruguleore howa i̱nime tí mo wialu pele ngiaga kogoni. \q1 \v 15 Tí polene hariga hapai kago hengedope halu pilimulonaga \q1 i̱na tí mo hongo halu widi lini hondo ibira ibira bilo bo taulaga nama mbalape gahenge wiagagobi helolebero. \q1 I̱na ani berogome tínaga hongo daligaorehe howa tígua hari timbuni wedaru bo haealabaga bialu \q1 hari bare ngaru be abalu ale helabehe holeberemi. \q1 \v 16 Tíha genda bu ngaru dabiabi bame be abalu taulo wahagadagua \q1 puyabume yalu pu waholebira. \q1 Tígua tínaga Anduane Homogo i̱ kogonigo i̱nihondo turu taraore holeberemi. \q1 I̱ Isaraele wali agalirunaga Anduane Homogo mini tigabi baya burugule kogonigo tígua i̱naga mini yaraga halu holeberemi, laya. \b \q1 \v 17 Ibugua lalu, I̱naga wali agali burupale howa iba nolene hai bialu \q1 tí kembobe lebolaho howa i̱ olaramigola \q1 Anduane Homogo i̱nime tínaga bi laramigo hale holebero. \q1 I̱ Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe i̱ni kogome ti embeda halu yu wanaholebero. \q1 \v 18 Hari bare dindi ko yobi iba nabiraga ngaruha i̱na iba dugualu \q1 dindi ulini ngaruha iba bayale gagaheru uliha dugualu pelolebero. \q1 Dindi ko yobi wali agali nahagaha iba kuyama timbuni ibalu berelolebero. \q1 Dindi iba nabere winiruha iba bayaleru dewa dugualu pelolebero.\x + \xo 41.18 \xt Iba 107.35, Ais 35.6-7, 43.19\x* \q1 \v 19 Dindi ko yobi ogoni wiyagoria ira tamiaru bayale mo anda halu \q1 ira hongohe timbuni tara tara maru mini agasiaru oliberu uruni mo andaho helolebero. \q1 Dindi ko ngaruha ira ira mini yunibabi saibarasabi ira tara tara maru dewabi anda ho helaga bulebero. \q1 \v 20 Ani bidogo hondowa wali agali tigua manda bialu Anduane Homogo i̱na ani biyada manda bulebira. \q1 I̱ Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya buruguleore kogome uruni binidane hondolebira, Anduane Homogohanda laya, \m lalu Aisaiahanda lene. \s1 Mbirale gime wabiniru ti Ngode Datagaliwabe henene ndo kago ogo \p \v 21 Anduane Homogo Isaraele wali agalirunaga kini ibugua ogodagua laya, \q1 Dindi maru ngarunaga mbirale bi pupu wulenaga gime wabiniru-o tí bibahende godi deni howa tínaga bi hale halu dabelo íbu holene nga. \q1 Bi loleberemiru baya hanguore lo manda mandabu yalu godini howa latagi hole ibalimu. \q1 \v 22 Tígua kodi deni howa bamba biniru ogodagua bini lalu iname hale halu irane manda buluma̱ya latagi halimu. \q1 Ani bialu mani bulebiragonagabi ogodagua bulebira lalu laramigo lola harangi ina manda bialu heneneda manda buluma̱ya lalimu. \q1 \v 23 Ani bulebira laramigo henene tagira ibiyagua nde gime wabini biaru heneneore henedalo hondoleberema. \q1 Mbirale gibi mbira birimiyaguabi turubini mbira birimiyaguabi tí heneneore heneda ina manda buluma̱yanaga mbirale mbira bilimu. \q1 Ina gi howa handawa buluma̱yabi tínaga hongo walia halimu. \q1 \v 24 Anigo henene halu tígua uruni ale mbira bibe naheore kamigoni. \q1 Tínibi tígua beramilirubi irane nagalone bame dege ndodabe. \q1 Wali agali urunihondo bi pupu wiaga karubi ti nde nagalone ko ngubi uruni ale dege ka. \b \q1 \v 25 Agali mbira ni tagira ibiragohayagi howa dabo heledogo. \q1 Agali ogoni ibugua i̱naga mini yaraga haga heago i̱na ibu uyurahayagi howa haru ibulebero. \q1 Agalime todobene be wabule howa dindi waru duguwa geme hengedo tagada baga biagadagua \q1 ogoni ibugua kini bu karu bibahende bo hengedai hole ibiragoni. \q1 \v 26 Ai mbirale bi pupu wulenaga gime wabiniru-o uru ale tagira ibulebira lalu tí mbirali kamiru ariame latagi harimibe. \q1 Tí kamiru aria mbirame bi uruni ale latagi halu mbiwia harimiyagua nde iname ibugua bi heneneore laga ka loleberema. \q1 Anigo tí kamiru aria mbiralime bi uruni lalu mbiwia nahe kamigoni. \q1 Tígua bi uruni latagi henego mbiralime hale nahe dege kagoni. \q1 \v 27 Anduane Homogo i̱na ala Saiono tanoni hearuhondo ogo ale bulebira lalu latagi harugoni. \q1 I̱na agali mbirame bi mana debene Yarusaleme yalu pelo pelarugoni. \q1 I̱na ogodagua labe lalu, Tínaga wali agaliru andaga ibalu kagoni, labe lamirugoni. \q1 \v 28 Mbirale gime wabini wiaruni i̱na handalu koria ti bi mbira layane nahende dege ko. \q1 I̱na tihondo ladai bilonaga bi hale harugolabi mbira ladai nabi dege wia. \q1 \v 29 Mbirale gime wabini uruni tini nagaloneore wuwa \q1 mbirale mbira ema bialu nabulene ale ngaruni de handa nabere. \q1 Ke̱ howa uruni bame agali gime wabini degeme mbirale mbira bibe naheore nga, \m lalu Anduane Homogohanda Aisaiaha howa latagi hene. \c 42 \s1 Anduane Homogonaga biabe biahaga agali kagonaga bi lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu,\x + \xo 42.1 \xt Ais 43.10, Md 3.17, 17.5, Mg 1.11, Lg 3.22, 9.35, Yo 3.34, Eb 1.6\x*\x + \xo 42.1 \xt Md 12.18-21\x* \q1 Agali ogo i̱naga biabe biahaga mbira o kagoni. \q1 Horo bibahendengi i̱na ibu mo hongo haabo haruli. \q1 I̱na ibu dabo helenego bibahendengi ibuhondo turu haabo haruli. \q1 Ibuha i̱naga Dinini hela kogome \q1 ibugua dindi tara tarani hameigini bibahende karuha mana tigabi ngaru hangu mo yalu anda ibulebira. \q1 \v 2 Ibugua bi dalimu lalu hongo howa nalolebira. \q1 Hariga teneni howa wali agalirume hendelonaga bi lalu naholebira. \q1 \v 3 Gambe mbira podabehe ema bialu duru lalu kago podope naholebira. \q1 Ira hale mbira hundibehe auhe dalu kago bahundiaore naholebira. \q1 Ibugua mana tigabi bulene ngaru wiaabo helo mo hongo holebira. \q1 \v 4 Ibugua genda yulene elahe kagola gendarume ibu bope naholebira. \q1 Ibugua dindi bibahendeha mana tigabi bayale hangu bulene hongoheoreme bolangua hai helonaga mo bia holebira. \q1 Wali agali bibahende dindi kaundiaha karume ibugua bi mana bayale ogoni lawai helonaga malia howa hondo ka, lene. \b \q1 \v 5 Anduane Homogo Ngode Datagaliwabehanda hari daliga wabuwa yangalalu heleda.\x + \xo 42.5 \xt Ab 17.24-25\x* \q1 Ani helowa ibugua dindi wabialu dindini datani irabi bibahende andahai ho helo helene. \q1 Ibugua dindini wali agalirubi ema bialu pelonaga holene gahenge buhe̱ lolene pula anda hene. \q1 Anduane Homogo Ngode Datagaliwabe ibugua ibunaga biabe biahaga agali biagohondo lalu, \q1 \v 6 Anduane Homogo i̱nime i̱naga mana tigabi ngaru mo walia habelonaga í̠ olalu hongo karulape ngirugoni.\x + \xo 42.6 \xt Ais 49.6, Lg 2.32, Ab 13.47, 26.23\x* \q1 Ai i̱na í̠ baya hangu kaware handayaho howa mamage holebero. \q1 Wali agali dindi bibahendeni karu baba habo nalolene bi í̠ togoni howa lo wulebero. \q1 I̱na wali agali bibahendenaga wá hagane haleore í̠ helolebero. \q1 \v 7 Agali de kohe karu lone de hendelo mo dengala holebere.\x + \xo 42.7 \xt Ais 61.1, Lg 4.18, Hi 2.14-15\x* \q1 Agali garabaya anda arumaha karu golope halu tagira pudaba lolebere. \b \q1 \v 8 I̱ hangu Anduane Homogo tínaga Ngode Datagaliwabe kogoni.\x + \xo 42.8 \xt Ais 48.11\x* \q1 Tígua i̱naga mini hangu yaraga halu holene nga. \q1 Agalime mbirale tini gime wabini ngarunaga mini yaraga holene nawi larogo irane i̱naga wá holene mini yaraga holenebi mendeali heba tale nabulebero. \q1 \v 9 I̱na abale mbira ibulebira lalu mbiwia harugoni áyu tagira ibiragonigo de handadaba. \q1 Áyu i̱na bi maru gahenge mani ibulebirago naibi ngatagi mbiwia halu lo ngelaro, \m Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Anduane Homogonaga mini yaraga halu iba gana lolene winigo ogo \q1 \v 10 Anduane Homogohondo iba gana gahenge lalimu. \q1 Wali agali dindi bibahendeha kamiru-o tígua ibunaga mini yaraga halu iba gana lalimu. \q1 Wali agali iba solowarani pialu hagarubi \q1 ema bialu piaga ale ibaha biraga bedamirubi \q1 dindi tara kaundiaha kamirubi \q1 tí bibahendeme Anduane Homogonaga mini yaraga halu iba gana lalimu. \q1 \v 11 Wali agali dindi ko lebolahe ngagoha karubi dindi ogoninaga tano ngaruha karubi Ngode Datagaliwabenaga mini yaraga helo. \q1 Keda dindi hameigini karume ibunaga mini yaraga hai helo. \q1 Sela tanoni wali agali karu tigua hari nene ngarunaga irigiho howa turu halu ga̱ lalu helo hame ledo. \q1 \v 12 Wali agali dindi kaundiaha karubi ti bibahendeme Anduane Homogo ibu mini lene kagonaga mini yaraga halu helo. \q1 \v 13 Anduane Homogo ibu wai biaga ami agali kago ale howa áyu ibu wai bule tagira poragoni. \q1 Ibu amirume wai bule manda manda bialu howa biagadagua bialu wai hoaro lalu hongo howa ladagadaga bialu ka. \q1 Ibugua waitigi biaru baba wai birangi ibunaga hongo walia howa ti bope halu ibuni wayali haga. \s1 Anduane Homogohanda, I̱naga wali agali biamogo bulebero, lenego ogo \p \v 14 Anduane Homogohanda lalu, \q1 Luore i̱na bi mbira nale hendore haabo ho harugoni. \q1 I̱naga miniha tandaga ibiyago mo pehaga bialu mbirale mbira biatagi nahe haru. \q1 Ani birugoyu ai walime gali taba hanalu howa ya yi lalu ga̱ lalu hagadagua bialu kogoni. \q1 Ai ha̱ledagola buhe̱ hongo howa ala laga bialu kogoni. \q1 \v 15 I̱na hari timbunibi emene barebarebi karuni bo podope hai halu \q1 datanibi irabu karubi gabu hai helolebero. \q1 Iba timbuni porarubi mo hundia hai halu dindi ko wali agali nahaga helolebero. \q1 Iba kuyama timbuni bedarubi bibahende hundu tegelowa helolebero. \b \q1 \v 16 Wali agali de kohe karu i̱na haru halu hariga ala ti napene ngagoria haru polebero.\x + \xo 42.16 \xt Iba 18.28, Ais 40.31, Md 3.3, Mg 1.3, Lg 3.5, Yo 1.23\x* \q1 I̱na ti hariga manda nabinini haru holebero. \q1 Ti de kohe howa arumaha haradagua bidago i̱na aruma holene ogoni mo wá holene helolebero. \q1 Dindi ko ngaru i̱naga wali agaliru ogoriani pelo i̱na bamba halu mo tiga bulebero. \q1 Ogodagua bule laroruni bibahende biaiore holebero. \q1 Uruni mbirago embeda halu yu wa naholeberoore. \q1 \v 17 Wali agali maru gime wabini ngaruhondo inanaga anduane uruni ka lalu bi pupu wiaga karu \q1 ti bibahende i̱na bo batagi hai harogola ti taga timbuniore holebira, \m lalu Anduane Homogo ibugua lene. \s1 Isaraele wali agali hale tuluhe alebi de kohe alebi ka lenego ogo \p \v 18 Anduane Homogohanda lalu, \q1 Isaraele wali agali hale tuluhe kamiru bi hale hadaba. \q1 De kohe kamiru de ngala halu bayuwa de handadaba. \p \v 19 I̱naga biabe biahaga harimigo tí de kohe maru karubi ndo tí de nahandabeheore kami. \q1 I̱na tí i̱naga bi yalu pilimulo dabo helarugo ai tíore wali agali hale tuluhe maru karubi ndo tí hale paiore kamigo hendedogo. \q1 \v 20 Tígua tara tara dewaore de handaramiligo hondowa \q1 ema nabi donge harimigoni. \q1 Bi dewaore hale haramiligo howa \q1 tígua mbira bayuwa hale ha nabi kamigoni, \m lalu laya. \b \q1 \v 21 Anduane Homogohanda tíhondo mbirale bayale tigabi ngaru dege bialu hayago howa ibunaga bi mana lo wiaru tíhondo ngiya. \q1 Irane wali agali maru karume mana ogoni hondowa bayale tigabioreda lelonaga ngiyagoni. \q1 \v 22 Ai áyu Isaraele tí koore kami. \q1 Tínaga waitigirume ibuwa tí bo wahalu tínaga dabudabu wimiru kayu bu yalu piai haya. \q1 Tínibi minu yalu puwa garabaya andaha dindi gundu uli tombo wiaruhabi minu bape howa panga payaanda haya. \q1 Mbiralime ti biamogo bialu wai buwa ti gingilo mialu haru dai bulene mbira naheya. \b \q1 \v 23 Anigo tí kamiru aria i̱na bi larogo hale habehe mbirali ai kamibe. \q1 Áyu ogoni howa tígua i̱naga bi ogo baya hangu hale holeberemibe. \q1 \v 24 Waitigirume Isaraele wali agali tí mo ko ho balu dabudabu wimiru mo yalu pelo aiwa bia layagola biyabe. \q1 O biyaruni Anduane Homogohanda mo bia hene ndoyabe. \q1 Ani biyagoni irane iname ibu erembira mialu mana ko wiaru bialu harimagonaga biya. \q1 Iname ibunaga mana wiaru mo wahalu \q1 ibugua mana tigabi bialu holoma̱ya hameleadagua ndo mana ko wiaru hangu bialu harimagoni. \q1 \v 25 Anidagua birimagonaga ibunaga miniha keba halu tandaga ho kago ina manda buluma̱yanaga \q1 ibugua inanaga waitigi urunime ina bo wahole ibilayagoni. \q1 Ibunaga keba holene ira hungu ale deagome ina Isaraele wali agali dai helaya. \q1 Anidagua biyago bilowa iname irane ogo ale biyadalo manda bialu mini beregeda nabi dege kamagonida, \m lalu Aisaiahanda lene. \c 43 \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali pele mule lenego ogo \q1 \v 1 Isaraeleali Yagaba aguanene kamiru-o \q1 Anduane Homogohanda tí wabu helowa ibugua tíhondo bi ogodagua laragoni. \q1 I̱na tí pele ngialu haru dai bini kamigo gi nahalimu. \q1 Tí i̱nagaore dabo helowa i̱na tíninaga mini lalu olarugoni.\x + \xo 43.1 \xt Ais 42.6, 44.2, 44.6, 44.21, 45.4\x* \q1 \v 2 Iba timbuni poragoria domalu pole domarimiyaguabi i̱ni tí heba holebero.\x + \xo 43.2 \xt Man 31.6-8, Iba 91.3, Dan 3.25-27\x* \q1 Pialu kamiria ibame tí namu lai naholebira. \q1 Ira hongohe timbuniore dedagoha anda pirimiyagua nde iramebi tí nadolebira. \q1 Ira hungu biragome tí ela naholebira. \q1 \v 3 Irane i̱ Anduane Homogo tínaga Ngode Datagaliwabe kogonigo \q1 Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mini tigabiore kogome tínaga pele ngiaga kogoni. \q1 Ai tínaga waitigi karunaga giha kamingi Iyibiru Sudanaru Sebarubi urunime tí golope helo i̱na yolo bia dai bialu yupe harogoni. \q1 \v 4 I̱na wali agali hameigini tara tara dindi bibahendeha karuni tí haru dai bulenaga yolo ale yupe harogoni. \q1 Urunidagua buleberogo irane tí i̱naga gubaliniore kamigonaga \q1 tí hameore lowa i̱na tínaga mini mo yaraga halu ani bulebero. \q1 \v 5 I̱ tí heba haabo kogonigo gi nahe halimu.\x + \xo 43.5 \xt Ais 41.10, 41.14, Yar 30.10-11, 46.27-28\x* \q1 Tí damene bibahende maru ni tagira ibiragohayagi halu maru ni paliragohayagi pu giligalalo haruaruni \q1 i̱na ti haru dai biai holeberogo tígua gi nahalimu. \q1 \v 6 Wali agali uyurahayagi karuhondo, I̱naga wali agali yupe halimu, lalu lamulebero. \q1 Unurahayagi karuhondobi, Tinaga dindi dai bilo yupe hadaba, lolebero. \q1 I̱naga wali agali maru kaundiaore amura dindi gimbuni ngaruha pu heaguabi \q1 uruni bibahendeore haru dai biai helo hame ledo. \q1 \v 7 I̱naga wali agaliore bu kamiruni tí i̱na wabirugoni. \q1 Tígua i̱ninaga wali agali heneneore hapani kamigola wali agali maru karume tí de hondowa i̱naga mini yaraga helonaga ani biru, \m lalu Anduane Homogohanda lene. \s1 Isaraele wali agalirume Anduane Homogo ibuni ogobiore ka lalu latagi henego ogo \q1 \v 8 Anduane Homogohanda lalu, \q1 I̱naga wali agaliru olowa íbu ngoai hadaba. \q1 Tínaga de kagome de nahandaga ka. \q1 Tínaga hale kagome hale nahaga ka. \q1 \v 9 Wali agali hameigini tara tara dindi bibahendeha karu godi deni íbu ngoai helo oladaba. \q1 Tinaga mbirale gime wabini ngarume bi henene mani bulebirarunaga ogodagua bulebira lalu mbiwia habehe ka aibe. \q1 Áyu bialu kagonaga ogodagua bulebira lalu mbirale gime wabini ngaru agome mbiwia hayabe. \q1 Ainde gime wabiniru mbirame abale ibuwa bi ogodagua layago henene tagira piya lalu wali agali ai í̠na loleberebe. \b \q1 \v 10 Anigo Isaraele wali agaliru tí i̱na berogobi larogobi mo henene halu tigatiga lara lagane tí kami.\x + \xo 43.10 \xt Ais 41.4, 44.6-8\x* \q1 I̱naga biabe biahaga halimulonaga tí dabarugoni. \q1 Ani birugo irane tígua i̱hondo mini mbiraore wialu tínaga Ngode Datagaliwabe i̱ hangu kogoni manda bilimulo ani dabaru. \q1 I̱ kogoria mani ho aribia holene mendeali naholebira. \q1 Ala henebi mani holenebi mbira naheore. \b \q1 \v 11 Anduane Homogo i̱ hanguore kogoni.\x + \xo 43.11 \xt Ais 45.21, Hos 13.4\x* \q1 Tínaga pele ngiaga i̱ore kogoni. \q1 \v 12 I̱na abale tí biamogo bialu haru dai bulebero larudagua tí haru dai birugoni. \q1 I̱na ogoni birugonidagua mbirale gime wabiniru ngagome ani nabi i̱ni hanguoreme birugoni. \q1 Ani birugonaga Anduane Homogohanda ogodagua biya lalu i̱na biruruni latagi haga tí kamigoni. \q1 \v 13 Áyubi horo bibahendengibi i̱ Ngode Datagaliwabeore haabo henego kogoni manibi nde haho wiaabo holebero. \q1 I̱na wali agali hameigini mbirago i̱naga gime yidogo mbiralime i̱naga hongo bope halu gingilo mia nabibehe ka. \q1 I̱na mbirale bialu kogobi mendealime ogo bibeheda lowa mo aribia naholebira, \m lalu Anduane Homogohanda lene. \s1 Wali agali Babilono dindiha garabaya biabe ale bialu heneru dai bulebira lenego ogo \q1 \v 14 Isaraele wali agaliru tínaga Ngode Datagaliwabe ibu Anduane Homogoore howa tí pele ngiaga kagome ogodagua lalu, \q1 I̱naga wali agaliru tí pele ngulenaga ami agali tara hongohe karu Babilonoaliru baba wai bule pudaba lolebero. \q1 Wai biragola Babilono wali agali uruni ti tinaga iba sibini turu halu biraga biagoriani gi howa biralu \q1 tinaga dindi andaru yu wahalu ibida polebira. \q1 \v 15 I̱niore Anduane Homogo kogoni. I̱ tínaga Ngode Datagaliwabe howa mana bayale tigabi ngaru biaga kogoni. \q1 I̱na Isaraele wali agaliru tí wabu helowa i̱ni tínaga Kini kogoni. \b \q1 \v 16 Bambaore Anduane Homogo i̱ni kogome iba solowara timbuni bereago dombeneha hariga bope harugoni.\x + \xo 43.16 \xt Har 14.21-29\x* \q1 Iba yaribu timbuni bialu bereagoha hariga ba harugoni. \q1 \v 17 I̱na i̱naga waitigi hearunaga ami haru pialu \q1 nogo hosiru gili laga garo ale mini karisi wiaru yalu pialu \q1 hariga ogonidagua dege haruru talima ibalu hemiria \q1 kuni mibe nahe ibame naiore helarugoni. \q1 Agalime arumaha ira hungu pula hundia haragola abale tegelo mina hagadagua abaleore homai haya. \b \q1 \v 18 Anigo áyu i̱na abale bima ibiruruni mitangi nabi embeda halimu. \q1 I̱na bamba bialu harugoni mitangi budai nabilimu. \q1 \v 19 Mani i̱na gahenge mbira buleberogo tagira ibulebirago handalimu laro. \q1 Mbirale uruni áyu dege bia pani harago helowa tígua de handa nabiore kamigonibe. \q1 Dindi ko yobi mbirale anda nahaga ngaruha i̱na hariga ba halu \q1 iba dadabu anda halu pelolebero. \q1 \v 20 Ani berogola nogo gabua tara tara karume i̱ni mini lene ka lolebira. \q1 Biango dudu ale karubi ega yari ale karubi tigua i̱naga mini yaraga halu holebira. \q1 Ani bulebirago irane wali agali i̱ninaga dabo helene karume iba ogoni hambu nalu helonaga \q1 dindi ko iba naibaga ngagoha iba pelarogola anidagua bulebira. \q1 \v 21 I̱naga wali agali helo lowa i̱nime dabarurume \q1 tigua turu timbuniore howa i̱ni mini leneore kagoni lalu ladagadaga bialu holebira, \m laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Isaraele wali agalirume Anduane Homogo erembira mialu henego ogo \q1 \v 22 Anduane Homogohanda bi ogodagua laya. \q1 Yagabanaga aguanaliru-o tígua i̱ mitangi bialu lotu naleore harimigoni. \q1 Isaraele wali agaliru-o tígua i̱ handabe manga howa yu waore ho kamigo agileme mo bia hayabe. \q1 \v 23-24 Tígua mbirale lomabu delalu howa tínaga bu minime i̱naga mini yaraga nahe bameore bupebe bialu harimi. \q1 Tígua nogo sibiru i̱hondo bo loma bialu irani dai helonaga delalu howabi \q1 mbirale ira hagua ngabilo delaga mini \w inisenesi\w* yolo buwa lomabu delalu howabi \q1 nogo barimirunaga habane abene dewaore i̱naga loma delalu howabi \q1 i̱ hewago manda buwa ogo ale bero lalu ndo bame bupebe bialu harimi. \q1 Irane i̱ tí mo erekui bia howa i̱naga widi liniru ira hagua ngabilo delaga aleru yalu loma bule ibalimu larugo ogonime tí mo manga haruyabe. \q1 Ani ndoyago. \q1 Tígua mana ko dewa bialu i̱hondo erembira ngeramigonaga i̱na genda yu howa manga timbuniore halu kogoni ndobe. \q1 \v 25 Ani birimi tiraga i̱ Anduane Homogo mini leneore tínaga Ngode Datagaliwabe kogo manda buwa\x + \xo 43.25 \xt Ais 1.18, 44.22, Ese 36.22, Ab 3.19\x* \q1 tígua ko birimiru bibahende domo wahai harugo ai lone mitangi budai nabulebero. \b \q1 \v 26 Anigo tígua ko mbira nabi kamalo manda birimiyagua nde tígua i̱naga mini mo tiga bilimulo bi lami̱ya. \q1 \v 27 Tínaga mamali ala pigane henego ibugua ko binigo \q1 áyubi tínaga agali haguane karu tiguabi i̱naga bi mo wahalu kagoni. \q1 \v 28 Ani biyago i̱naga deni \w loma\w* binigo mo miaga agali hearuni ti bibahende mo dodohe helaru. \q1 Yagaba aguanali Isaraele wali agali kamiruni bibahende i̱na tíha mo ko holene ngeledo. \q1 I̱na wali agali tara karume i̱naga wali agaliruhondo mege bialu oba helo heledo, \m laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 44 \s1 Anduane Homogo ibuni hanguore Ngode Datagaliwabe kago ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Yagabanaga aguanali Isaraele wali agaliru-o áyu hale hadaba. Tí i̱naga biabe biahaga halimulo i̱nime tí dabo helenego kami. \v 2 Tí pigane wabinigo Anduane Homogo i̱niore kogoni. Tí dindi ogoria tí ai̱yahanda taba hana nabiha howa i̱nime tí i̱naga wali agali daba bagi heneore halimulo lowa dabaru. Ani dabalu i̱nime tí baya hangu halimulo handayaho hama ibinigo áyu kogoni. I̱naga biabe biahaga tigabiore halimulo i̱na gubalini holeneme tí dabenego kami. Ani binigo tí gi nahe halimu, lalu Anduane Homogohanda lene. \v 3 I̱nime dindi lebolahe ngaruha iba odope halu dindi yobi ngaru uruniha i̱na iba pialu helolebero. Ani bialu i̱na tínaga waneiginiruha i̱naga Dinini hela hai halu tínaga aguanenerubi mo bayale haga bulebero.\x + \xo 44.3 \xt Ais 35.7, Yol 2.28, Yo 7.38, Ab 2.18\x* \v 4 Ani berogola tínaga waneigini aguaneru ti dindi bayale datani mindibi anda haraligobi halu ira bayale iba angeni gumbile anda hagagobi holebira. \v 5 Ani heledogola wali agali tara bu karume i̱hondo mini mbiraore wialu yutiga bulebira. Marume lalu, I̱ Anduane Homogonaga kogoni, laga bialu holebira. Marumebi, I̱ Yagabanaga aguanaliore kogoni, lolebira. Marume i̱naga mini tinaga gi habeni gili bialu I̱ Anduane Homogonaga Isaraeleali kogoni, lolebira. \s1 Mbirale gime wabini uruni i̱naga biamogo biaga ka laga karu ti luluore ka lenego ogo \p \v 6 Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibu Isaraeleali heba mandagi haabo howa ti biamogo bialu haga kagome bi ogodagua laya, I̱ Anduane Homogoore bambaore hene kogo manibi haabobo holebero. I̱ni hangu Ngode Datagaliwabe kogoni mende naheore.\x + \xo 44.6 \xt Ais 41.4, 48.12, Mo 1.8, 1.17, 22.13\x* \v 7 Ainde i̱ ale mende heagua nde ibuni ina kamagoria hapani howa ogobiore kogoni lalu walia holene ngabe. Ani buwa i̱na mbirale bibahende ala bambaore wabirugo ibugua ogodagua birugo lalu latagi holene nga. Ani lowa nde mani bulebiragonaga ogodagua bulebira lalu latagi holene nga. Henene o layagoniore biragonida loloma̱ya latagi holene nga. \v 8 I̱naga wali agaliru-o tí mogo lowa duru nale halimu. Bambaore howa ogoale bulebira lalu i̱na tí langirugo ai áyu tí i̱na bulebira lalu laga birago henene lara lalu latagi haga tí kamigo. Ai i̱ni ale mende ai kabe. I̱nime mende kadago manda nabi ko. I̱ni hangu tí ibalu bira do haga piagone ale kogoni.\x + \xo 44.8 \xt Man 4.35, 4.39, Ais 41.22, 43.10-12\x* \p \v 9 Mbirale gime wabiaga agali karu tiniore habane nabulene ka. Tinime tinaga gime wabini uruni hondowa turu timbuni hagago bame nagalone dege bialu ka. Wali agali tigua gime wabiniruhondo bi pupu wiaga karu tini uruni mo galone haga ka. Anigo gime wabini inanaga biamogo biaga laga urunime mbirale galone mbira nabiragola wali agali biaru tini taga timbuni holebira. \v 10 Wali agali tigua nde mini agua wuwa mbirale uruni wabiagadabe. Gime wabini inanaga biamogo biaga laga urunime ti biamogo nabulebiraore. \v 11 Ai nde mbirale agali gime wabini urunihondo bi pupu wiaga karu tini taga pani nalu holebira. Irane mbirale uruni bame nagalone agali gime dege wabini ngago. Gime wabini inanaga biamogo biaga laga uruni tini bibahende ibai howa urunime galone ogo ale dege biaga lole ibulene nga. Heneneore larogo i̱na ti mo gi harogola tini taga emene ndo holebira. \p \v 12 Agali mbirale uruni wabiaga mandabi karume ege to̱le̱ aeane irani delowa tinaga biamogo biaga laga uruni ale wabiaga. Tigua uruni ale wabialu howa aeane odaruni baya hangu tininaga hongome dambu tiga bigi buwa wabiaga ka. Tigua mbirale uruni wabialu tomo ibaru nane howa biabe ogoni bialu hayagua nde tinaga hongo ibira haga ka. \p \v 13 Agalime irame mbirale wabiaga karu tigua ira giambe hongohe kago dibalu baya hangu pelowa luni tubagi lowa mandaru baya hangu bialu haga. Ani buwa tigabi bayaleore ngagola tigua mbirale gime wabini ogoni ale wabulenegobiore penisolorume magi ala bo manda biaga. Ani buwa tigabi ngagola mbirale nabi ale ne gadele ngagome ira ogoni magi helayadagua podama piaga. Ani podalu wabu ngeledagola wabini biago huliya igiri baya mangabiore maru kaligobi naina wabu ngelaga. Ani wabiai howa o biagoni mo yalu puwa tininaga bi pupu wiaga andaha huliya igiri bayale ale biago ogoniha mo helaga. \v 14 Biabe ogoni bule howa ira hongohe giambe mbira kago dibalu wabiaga. Tigua irabu ngaruha puwa ira mbira kago mani timbu kagola dibule lowa hada biaho helaga biaga. Mbirale uruni wabulenaga ira mbira mbira dugu hangaho howa dalu ibalu ira ogoni mo anda helonaga maliaho haga. \v 15 Ira uruni dibalu howa maru tini dagare dogo bule delalu maru nde tinaga tomo dawale gabialu delaga ka. Ira mbiraore ogoninaga tigilene maru bayale tigabi haragome mbirale agali mbaule gime wabuwa inanaga biamogo biaga laga ogonihondo bi pupu wialu haga ka. \v 16 Ira urunime biabe biagane mana ogobi nga. Tigua ira uruni dibalu gabini maru deledagome tomo nogoru hira dawa bialu nowa tombe ho haga ka. Ani bialu ira ogoni degeme tinaga tingini mo poboyogo bia haragola tigua lalu i̱naga tinginiha karulapeore poboyogo biaruago ira ogoni bayaleoreda laga ka. \v 17 Ani bialu howa dege ira uruni arianaga tigilene mbiragome tinaga biamogo biaga laga uruni ale gime wabuwa ogoni duniniore lagaya. Tigua mbirale uruninaga mini yaraga halu ge duli hanga howa bulu paligi bialu bi pupu wiaga biagaya. Tigua gime wabini urunihondo bi pupu wialu howa ogodagua lalu, Inanaga biamogo biaga í̠ kegonigo ina biamogo bibe, lagaya. \p \v 18 Ai heneneore wali agali mana urunibi biaga karu ti mini nawi luluore kagoni. Tinaga deni mbiraleme wiapai kagola tigua baya hangu handabe naheore ka. Tinaga minibi mbirale mbirame mo luluya heagola mana lehe uruni bialu haga ka. \v 19 Agali miniwi kagome nde mana urunibi bialu kago hondowa lalu, I̱na ira mbiraore ogoni hangunaga gabini mbiragome i̱ninaga tomo nogoru dawalu dagare dogo bule delalu birugo. Ainde ira ogoninaga gabini mendegome agali handalehe koorene ko mbira biamogo biaga laga gime wabuwa ogonihondo bi pupu wialu kamaru nde aguadabe, labehego. Ai wali agali lulu uruni biaga karu tini mini nawiore howa bi ogonidagua nalaga ka. \p \v 20 Tinaga mini mo koore hai hene howa mana tigua bialu kago lulume ira punga beru dugualu naradagua bialu ka. Wali agali urunime lalu, Mbirale gime wabini i̱naga gime yu kogoni i̱ biamogo bilo ndo yu harudago bame ira tigini mbira wiago dege yu harudagoni, lalu lolene hariga nawiore ka, Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Anduane Homogo ibu ina Wabiagabi Pele Ngiagabi ka lalu lenego ogo \p \v 21 Anduane Homogohanda lalu, Yagabanaga aguanali Isaraele wali agali kamiru-o i̱naga biabe biahaga kamiruni tígua ani mitangi biaabo halimu. I̱naga biabe biahaga wali agaliore tí halimulo i̱na ala wabu helarugoni. Tí bibahende kamiruni i̱na embedaore naholebero. \v 22 Puyabume ginu hagua ngaru pulo wahagadagua tígua ko bialu harimiruni i̱na domo wahai haru. Egerebagi dadimba ngaru ni hongohe daragola mo ereba hagadagua mana ko birimiruni i̱na domo wahaiore harugoni. I̱na tí haru dai bialu pele ngirugoni manda bialu tígua i̱ koria dai bilimu.\x + \xo 44.22 \xt Ais 43.1, 43.25, 1 Ko 6.20, 1 Pi 1.18-19\x* \p \v 23 Hari li kamiruni tígua turu howa iba gana ladaba. Dindi andaneha ngamiru tíguabi turu howa ga̱ lalu hadaba. Mbirale bibahende dindini hari kamiru tíguabi irabuha ira bu kamiru tíguabi tí bibahendeme nde turu howa iba gana lai halimu. Anduane Homogohanda ibunaga hongobi ibuni mini lene timbuniore kagobi bibahende walia halu ibugua Isaraele wali agali haru dai biyagonaga aniore bulene nga. \p \v 24 I̱ Anduane Homogoore howa i̱na tí pele ngiaga kogoni. I̱na tí ai̱ya tombeha howa wabu helarugoni. Anduane Homogo i̱ore kogome bi ogodagua langero. I̱na bibahendeore karubi ngarubi wabiai harugoni. Hari li kagoni i̱ni hangume wabu helarugoni. Dindi o ngagobi ti halimulonaga wabirugo mbiralime i̱ biamogo nabi i̱nioreme wabiai harugoni.\x + \xo 44.24 \xt Ais 40.22, 43.14, 45.12\x* \v 25 Agali marume mani bulebiragonaga mbiwia haga karu i̱na ti mo luluya harogola tigua ogoale mbira bulebira larago lola nahaga. Maru de gandeba handaga karubi mo luluya ha dege biruli. Agali mandabi karume bi larago i̱na mo lulubi ale dege lelaruli. Mini gigabiwi kama laga karu ti mini nawi ale helaruli.\x + \xo 44.25 \xt 1 Bit 1.20\x* \v 26 Anigoyu i̱ninaga biabe biahaga agali karume mani bulebiragonaga mbiwia halu latagi haragolabi i̱naga bi yalu piaga karuha howa i̱na mbirale mbira mani buleberogo lalu latagi haragolabi tigua bi bibahende latagi hayadagua mo lola hai haruli. I̱na Yarusaleme tanoha wali agali lone helolebero laro. Yuda dindinaga tanoru lone wilo biadai bilolebero. Tano bo gialo wahene ngaruni lone mo heya ho helolebero. \v 27 I̱na iba solowara timbuni bedagohondo lalu, Hundia, laruyagua i̱naga bi hale halu hundulebira. \v 28 I̱na agali mbira mini Sairusi kagohondo, Í̠na i̱naga haru holene kini habe, lowa biabe i̱na hame ledodagua bilo helolebero. Ibugua Yarusaleme lone biadai bidaba lolebira. Ani lowa ibugua i̱naga anda biagobi lone biadai bidaba lolebira, Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 44.28 \xt 2 Bit 36.23, Esr 1.2\x* \c 45 \s1 Anduane Homogohanda Sairusi kini helo dabo helenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda bi ogodagua lalu, I̱na Sairusi ibu kini helo dabo helarugoni. Ibugua dindi tara tara baba wai bialu bibahende bo wahaiore holebira. Kini maru karubi ibugua tinaga hongo bo hengedope hai helonaga i̱na ibu hongo timbuni miru. Kini Sairusi ibugua tano mbiraha wai bialu bo poda anda hole karia i̱nime ibu anda pelonaga tano ogoninaga panga dugua holebero, laya. \p Anduane Homogohanda Sairusihondo ogodagua laragoni.\x + \xo 45.1 \xt Iba 107.16, Ais 40.4\x* \v 2 Í̠ mani ibabelo i̱ni ala bamba halu puwa hari emene timbunibi ngaru bope halu dindi ulini ngarubi mo dondole dege ngelolebero. Tanonaga panga hongohe ege to̱le̱ boronisime wabu helowa aeane timbunirume hongo howa gedene hatagi karuni i̱na bo gialo wahowa panga dugua haga bulebero. \v 3 Dindi uruniha agalime muniru dabudabu bayaleru handabe nahe mo doho ngaru i̱na í̠ mo ngerogola i̱ Anduane Homogoore henedane í̠ni manda bulebere. Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabehanda í̠ mini lalu olayadane henene hondolebere.\x + \xo 45.3 \xt Har 33.12, 33.17, Ais 41.23, 43.1\x* \v 4 I̱na í̠ olalu i̱ninaga biabe biahaga Isaraele wali agali karu biamogo bibelonaga í̠ dabo helaru. Wali agali uruni i̱naga helo i̱na ti dabo helene ka. Heneneore í̠na i̱ manda nabiha kegonigo nde i̱na í̠ni miniore olalu í̠ agali mini lene timbuni heledo, laya.\x + \xo 45.4 \xt Ais 44.1, 1 Te 4.5\x* \p \v 5 Ani lowa lalu, Anduane Homogo i̱ hangu kogoni mende mbira i̱ ale naheore. Í̠na i̱ manda nabi kegoyu i̱na í̠hondo hongo karulape nguleberogoni.\x + \xo 45.5 \xt Man 4.35, 4.39, Ais 44.8, 46.9\x* \v 6 Anidagua bialu kogoni irane wali agali dindi bibahendeoreha karume i̱ ale mende nahe i̱ hangu Anduane Homogoore henedane manda bilonaga anidagua bialu ko.\x + \xo 45.6 \xt Iba 102.15, Ais 37.20, Mal 1.11\x* \v 7 I̱nime bi larugola aruma holene wá holenela íbu hene. Wali agali ti bayale holenenagabi genda yu holenenagabi i̱ni degeme yu anda ibaga kogoni. Anduane Homogo i̱ni kogome ogonidagua bigi biruli. \p \v 8 Hari daliga li kamiru-o tígua mana tigabi bayale bulene beralibaha howa iba dalu ibira hagadagua mo ibira hadaba. Dindini wali agali bu karuni mo turu holenaga iba dalu ale odope hadaba. Dindini iba dalu ibiragola dindi ogo mo gomba halu tomo mbirale bayale anda hagadagua wali agali ti pele mialu mana tigabi ngaru dege bialu helo hame lowa i̱ Anduane Homogoore i̱na ani buleberogoni, laya. \s1 Mbirale bibahende Anduane Homogohanda wabuwa handayaho kago ogo \p \v 9 Agali mbirame ibuni Wabiaga Anduane Homogo kagohondo keba hayagua agali ogoni ibu mini nawiore ka. Ina wali agali nahabaneore kamagoni ndobe. Wali agali kamaruni todobene be dindime wabinigo dodobaga bini wiraligo ale kamagoni ndobe. Anigo dindime todobene be wabule agalime dugu wini ogonime todobene be wabiaga kagohondo lalu, Í̠na agile wabuleberebe. Í̠na mbirale waberegoni mugube nayi, lalu lagabe.\x + \xo 45.9 \xt Ais 29.16, Yar 18.6, Lm 9.20\x*\fig Dindime todobene be wabiaga kagohondo lalu, Í̠na agile wabuleberebe. Í̠na mbirale waberegoni mugube nayi, lalu lagabe.|src="HK 33f.tif" size="2" ref="(45.9)" \fig* \v 10 Ina dindini kamaru mbiralime ina aba ai̱yalahondo hale halu lalu, I̱ ogonibi kogonigo libugua agibulenaga hono wiribibe, laga kamabe. \v 11 Anduane Homogo Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya burugule kagome bamba Isaraele wali agaliru ibunaga helo dabo helenego ibugua lalu, Mani bulebiragonaga tígua i̱nihondo hale holene nakarulape. Tígua i̱naga waneiginiru ogodagua handayaho holene nga lolenebi biabe ogobi bulene nga lolenebi i̱ mo tiga bibe nahe kami. \v 12 I̱nioreme dindi bibahende wabiai howa wali agali dindi ogoriani helobi bibahende wabirugoni. I̱ninaga hongome hari li kago yangalalu ibuni holene henge ngagoria heledo. Ani helowa ni egebi yakundi bu karubi ti bibahende i̱na wabuwa tini holeneni helo haru haabo kogoni.\x + \xo 45.12 \xt Pig 1.26-27, Yar 27.5\x* \v 13 Anidagua biaga kogome Kini Sairusi ibugua galoneore mbira bilo i̱na mo bia holebero. Ibugua biabe tigabi bayale i̱ni hame ledodagua bilo i̱nime ibu dabo heledogoni. Ibu hariga polebiragoha i̱nime bamba halu mo tiga biai holebero. I̱naga tano Yarusaleme ibugua biadai buwa i̱naga wali agali garabayabu heledarubi golope hai holebira. Mbiralime ibuhondo ogonidagua bia lalu yolo biragola ndo ibunime manda bialu ani bulebira. I̱ Anduane Homogo Hongo Haiheore i̱ni kogome bi o ledogoniore, laya. \p \v 14 Anduane Homogohanda Isaraelehondo bi ogodagua laya. Iyibi dindihabi Sudana dindihabi muni dabudabu bibahende ngaruni tínaga wulebira. Waitigi karume Seba dindiha howa agali luni karu garabayabu yalu ibuwa tihondo ngiragola uruni tigua tínaga garabaya biabe ale biahaga holebira. Tigua tí kamiria ibalu ge duli hanga howa bulu paligi bialu howa latagi halu lalu, Heneneore Ngode Datagaliwabe ibu tí heba mandagi haabo kagoni. Mendeali ibu kagobi naheore ibu hangu kagoni. \v 15 Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe ibugua ibunaga wali agaliru haru dai bule pele miaga howa ibuni ha do haga kagoni.\x + \xo 45.15 \xt Iba 44.24, Ais 8.17, 57.17\x* \v 16 Agali maru mbirale bi pupu wulenaga gime wabiaga karu tini taga timbuni holebira. Heneneore ti bibahendeme taga hai holebira. \v 17 Anigoyu Anduane Homogohanda Isaraele wali agali ti pele miai kagola ti horo bibahendengi wayali haabo holebira. Ani biragola tigua wali agali maru karunaga wanakuini howa taga holene mbira nawi ti bayaleore haabo holebira, lolebira laya. \p \v 18 Anduane Homogo ibugua hari daliga ngaru wabinigo ibuni hangu Ngode Datagaliwabe ka. Ibugua dindi ngarubi wabialu hongohe wiaabo helo wabini. Dindi ogo bame tayanda ale ngelo ndo mbirale bibahende dindini ngarubi karubi ogoriani hai helo wabini. Ogoni biyagome ibugua lalu, Anduane Homogo i̱ni hangu kogoni. Mendeali i̱ ale naheore. \v 19 I̱na kaundia aruma de handabe nahe ngaruha howa bi latagi hene ndo. I̱na mbira bulenaga manda bu harugobi mo do nahe kogoni. I̱naga Isaraele wali agalirume i̱ni dindi ko tayanda ale ngagoha i̱ hai bialu erekuibi taya bima ibulene nga lene ndo kogoni. Ani nabi howa i̱ Anduane Homogoore kogome bi bibahende larogo henene tigabi ngaru dege latagi haabo haruli, lalu Anduane Homogohanda Aisaiaha howa latagi hene. \s1 Wali agali dindi bibahendeha karu Anduane Homogonaga andaneha holebira lenego ogo \p \v 20 Anduane Homogohanda bi ogodagua laragoni. Dindi tara taraha wali agali bu kamiru-o tí bibahende íbu ngoai hadaba. Wai biaga kamiru-o tí wai birimigome ba nabi yu wahene kamiru tíbi godi deni íbu holene nga. Wali agali marume mbirale gime wabini ngaru bi pupu wule yu ibaga biaga karubi ira dibu pelowa mbirale wabinihondo bi pupu wialu ina biamogo bibe lalu karubi ti mini nawi howa ogoni birago nagaloneyago mbirale wabini ogonime ti biamogo nabibehe ngagoni ndobe. \v 21 Wali agali kamiru tí tínime bialu henedaru godi deni latagi hole ibidaba. Ani bialu tíni dege dege lala bialu áyu tagira ibiraruni bamba bi lo ngelenego mbirale gime wabini ago ibuguadabe handalimu. Anduane Homogo i̱nioreme uruni tagira ibulebira lalu bamba latagi haru. I̱ni hangu Ngode Datagaliwabe kogoni howa i̱na i̱naga wali agaliru pele miaga kogoni. I̱ ale mende naheore i̱ni hanguore kogoni ndodabe. \p \v 22 Wali agali dindi bibahendeha kamiru-o i̱na tí pele nguliya i̱ kogoha ibai hadaba. Ngode Datagaliwabe mende nahe i̱ hanguore kogoni.\x + \xo 45.22 \xt Iba 22.27, 65.5\x* \v 23 I̱ Anduane Homogo i̱ninaga minini howa bi lo wirugo heneneore lalu lo wirugoni. I̱nime bi mbira lo wirugo ogoni lone lo mende naholeore lalu i̱ heneneore laro. Bi ogodagua larugoni dindi bibahendeha wali agali bu karume ibalu i̱ni kogoha bulu paluwa ge duli hanga halu i̱naga andaneha ti bibahende hai hole lalu bi hongohe lo wigi bulebira.\x + \xo 45.23 \xt Pig 22.16, Lm 14.11, Pb 2.10-11, Hi 6.13\x* \p \v 24 Tigua lalu, Anduane Homogo ibu degeha howa mana tigabi bulenebi hongo holenebi walia hatagi haga ka, lolebira. Wali agali maru i̱ handabe manga haga karume i̱ kogoha ibuwa tini taga pani timbuniore nalu holebira. \v 25 Anigo Anduane Homogo i̱ kogonime Yagabanaga aguanali karu pele mialu haru dai berogola tigua mini tigabiwi howa i̱hondo turu halu i̱naga mini yaraga halu holebira, lalu Anduane Homogohanda Aisaiaha howa latagi hene. \c 46 \s1 Babilono wali agali hearunaga mbirale gime wabini ngaru ereba hai holebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Babilono wali agali kamiru tígua dama mitangi bialu mbirale gime wabini mini Bele Nebola biagolabo bi pupu wiaga horo timbuni ibirangi tígua mbirale o biagolabo tíninaga payani yu ibaga bigi beremili. Áyu tígua mbirale gime wabini ogonilabo nogo dongi erembirani pongo bialu dongi ogonime genda erekuibi manga howa darabiore yalu piaga. \v 2 Mani handalu kamiria gime wabini ogonilabonaga hongo nawi howa libugua tí biamogo bibe naheoredane hondoleberemi. Waitigi karume anda ibalu Babilono bo gialo waharangi tigua mbirale gime wabini biagolabo yalu polebira. Ani bialu Babilono wali agalirume bi pupu wulenaga ogonilabo ereba hai holebira. \p \v 3 I̱naga Isaraele wali agali Yagabanaga aguanaliru-o tí emene yu wahene kamiru i̱na bi larogo hale halimu. Tí ai̱yahanda taba hanayangi howa i̱na tí taba yalu baya hangu handayaho haabo ho harugoni. \v 4 Tínaga Ngode Datagaliwabe i̱ hangu kogome i̱na tí handayaho haabo holebero. Ani handaya hama pialu kone dege tí dagua halu waheore haramigola i̱na handayaho haabo holebero. I̱na tí wabirugoni ndobe. Anigo i̱na tí biamogo bialu i̱ kogoha haabo halimulo haru dai bialu handayaho haabo holebero, laya.\x + \xo 46.4 \xt Iba 71.18\x* \p \v 5 Anduane Homogohanda lalu, Tígua manda bialu kamiria i̱ kogobi mende ai kabe. I̱na birulidagua biai haga mendeali ai kabe. \v 6 Agali marume muni ngolo silibarubi dewaore mo ilowa tínaga mbirale bi pupu wulenaga wabiaga karume wabia helo muni tale bialu tihondo karulape miaga. Mbirale ogoni ale wabiaga mandabi karume wabiai kagola tigua o wabiyagonihondo bulu paluwa ge duli hanga halu bi pupu wiaga ka. \v 7 Tigua gime wabini biago tininaga payani mo yalu ogoni ibu ngelole mandabu wiyagoria yalu puwa ngelaga. Ani ngelowa mbirale gime wabini ogoni ema bibe nahe wiyagorianiore wiaabo haga. Ani ngeledagoria mbiralime puwa ibuhondo bi pupu wiragola hale nahaga wia. Wali agali tiha genda íbu ngagola o biagohondo biamogo bia laragolabi ibugua biamogo nabibehe wia. \p \v 8 Wali agali i̱naga bi mo wahalu ko biaga kamiruni tígua bi o larogo hale howa i̱na ala biruruni manda bilimu. \v 9 Tígua i̱na ala bialu haruruni mitangi budai bilimu. Ngode Datagaliwabeore i̱ hangu kagonida lalu latagi halimu. I̱ kogobi mende naheore i̱ni hanguore kogoni.\x + \xo 46.9 \xt Man 32.7, Ais 41.26-27, 42.9\x* \v 10 Ala bamba mbirale mbira ogoale bulebira lalu naibi wiaore latagi harugo mani henene larudagua tagira ibini. Mbirale mbira i̱na bule manda manda bu harugo habo nale mbiralime hapaibi nahe i̱na biaiore holebero larugoni. \v 11 I̱na bule hamelo kogo bilonaga agali mbira ni tagira ibiragohayagi dabo heledogo olalu íbu larogoni. Ogoni ibugua ega nene abaleore yagalo yalu ibagadagua ibulebira. Ibuwa i̱na mbirale bule manda manda bu wirugobi biaiore holebira. I̱nime bule larugonibi nde biaiore holebero. \p \v 12 Wali agali mini giambehe kamiru-o i̱na bi larogo hale hadaba. Tígua manda bialu kamiria i̱na tí haru dai bulenenaga horo pongobo wirugoni wene dege ngabe tobaho kamibe. \v 13 I̱na horo ogoni kaware haru eberogoni. Abaleore íbu hapara kagoni ndobe. I̱naga mana tigabi wayali holene ibilo emene hondoha nabi ibiragoni. Yarusaleme tano mo bayale halu wali agali karu pele mulebero. Isaraele wali agali tiha i̱ninaga hongo holenebi mini lene kogobi ogoriani mo panaho ngelolebero, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 47 \s1 Babilono mo ko holebirago, lalu Anduane Homogohanda lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda bi ogodagua lalu, Babilono-o áyu í̠ kininaga biragane dagiani bedego wahalu dindi abalu ngagoriani birape habe. Ala í̠ore mini lene timbuniore biruwa í̠ wandari mabuage agali nape biragagobi birarigoni. Anigo abale í̠na tingini baya taraore howa birarigobi ndo birulebere. Agali bu karume í̠ yári bayaleru karulo yu ibaga bu bederia nahondolebira.\x + \xo 47.1 \xt Ais 13.1–14.23, Yar 50.1–51.64\x* \v 2 Í̠naga haguani tangi hanaga ngago golo ngelalu í̠naga aga bayale karulederu golo wialu í̠ wali garabaya biabe biahaga bedarume bialu biragadagua bialu birulebere. Widime balawa helo dambiagane ege to̱le̱ beregedaga timbuni ngago mo beregedaga bialu holebere. Iba poraru domalu pole howa í̠naga agaru yaraga howa domalu polebere. \v 3 Wali agalime í̠ handalu karia í̠naga agaru golo wahene tibabe í̠ taga howa handa dindiho bereria hondolebira. I̱na í̠ore mana lalu barogola nabe waha lalu hapai holene agali mbira naholebiraore, lene. \p \v 4 Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe ibu mini tigabiwi baya burugule ka. Ibugua ina biamogo bialu golope henego kama. Ibunaga mini Anduane Homogo Hongo Haiheore lene ka. \p \v 5 Anduane Homogohanda Babilonohondo bi ogodagua lalu, Babilono-o í̠ore bi nale aruma ngagoha birule pobe. Wali agali bu karume í̠ore lalu í̠ dindi bibahendenaga kuini wali beda nalolebira. \v 6 I̱na i̱naga wali agali bu hearuhondo keba timbuni halu ti i̱naga wali agali hayadalo manda nabiore harugoni. Ani hewagola i̱na ti í̠naga andaneha helalu í̠na ibalu i̱naga wali agali urunihondo dara emeneorebi mbira naheore howa wali agali wahe bu hearubi genda timbuni mo ya haga bialu harigoni. \v 7 Í̠nime mitangi bialu howa i̱ kuini wali biraabo holeberobe toba howa mani í̠niha tagira ibulubadagoha mitangi nabi hilahole bialu waharigoni. \p \v 8 Í̠ wali mbira í̠ni awadaga holenego hangu taya bialu biraabo haga mbira bedegoni i̱na bi o larogo hale ha. Í̠na mitangi bialu howa i̱ha ko mbira anda naibulebirago i̱ bayale dege biraabo holebero lowa í̠na lalu, Mbiraore i̱ hangu i̱ ale mende nahe bibahendenaga hongo bolanguahe bedo. Wali mbira agalini homene dalo mbira bereagobi i̱ nabirulebero. I̱ waneigini bibahende homai haga binigobi naholebero, lo mitangibu hari.\x + \xo 47.8 \xt Mo 18.7-8\x* \v 9 Anigo í̠ha mbirale ogonilabo abaleore anda ibulebiragonaga dara haro. Í̠ha mo ko holene koorene ko ibirangi í̠ agalinibi í̠ waneigini bu karubi bibahende horo mbiraorengi dege homai holebira. Í̠na í̠ni bayale haabo holenaga palene wai hongohe tara tara dewa ngogo mandabu harigome biamogo nabulebira. \p \v 10 Í̠nime mitangi bialu mana ko bialu kogome bayale holoboda lo mandabu hari. Ani bialu í̠na uruni bialu harigo marume í̠ nahende kabe toba hari. Í̠naga mini ko bulenenaga gigabiwi kegome í̠naga mini mo luluya hayagola í̠nime lo manda bialu, I̱ ale mende naheore bibahendenaga hongo bolanguahe bedo, larili. \v 11 Anigo mo ko holene timbuniore í̠ha anda ibirangi í̠ni yo pialu polenenaga hongo naheore holebere. Mo ko holene ogoni í̠ha abaleore anda íbu ngagola í̠na ogoni anda naibilonaga gamu bulene mbira nawulebira. Ko mbirale mbira ala nahendene ale í̠ha naibulebira lo mandabu harigo í̠ kegoria abale anda ibalu í̠ni mo ko holebira. \v 12 Í̠ wandari mabuage biraringi howa palene wai nole tara tara bu manda bialu haga wirigo bia dege bialu birabe. Ani beregome í̠ biamogo bulubada. Urunime í̠naga waitigi ibiraru ti gi halu ibida polebira bada. \v 13 Agali manda timbunibi bu hearume í̠ mini bayale talebu ngiyagola í̠naga mini ndibulo wahene kegoni. Agali yakundi handaga manayi bu karu tigua í̠ha ogoale bulebira lalu langilonaga í̠na ti ege mbira mbirani ibidaba lalu ti olaga birili. Anigo áyu í̠ha ko anda ibiragola uruni tigua í̠ mo wialu biamogo bule ibilo. \p \v 14 Ani biamogo nabibahe holebira ndobe. Agali uruni tibi nde datani gabuni yobi ngaligobi dege kago irame ti do waholebira. Ira timbuni hungu bialu dedagome ti nadelonaga tinime biamogo bibe nahe holebira. Heneneore larogo í̠ ira ogoni dedagoria puwa dagare dogo bialu biruleberobe toba holeni. Ani ndo ira ogonime í̠ dalu do amo lolebira. \v 15 Heneneore bulebirago laro. Í̠ wandari mabuage biraringi howa agali yakundi handaga manayi í̠ha ibulebirago langilo hale hariliru tigua í̠ biamogo nabulebira manda bibe. Tini nde kagua bialu luluyu ibaga bialu í̠ yu wahalu poragola mbirali í̠ biamogo bulene mbira naholebira, laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 48 \s1 Wali agalime Ngode Datagaliwabe ibu Anduane Homogoore kagoni lolene ngago ogo \p \v 1 Yagabanaga aguanealiru-o i̱na bi ogo larogo hale hadaba. Wali agaliru tí mini Isaraele howa tí Yuda aguane kamiru-o tíhondo bi ogo larogo hale hadaba. Tígua Anduane Homogonaga minini howa habo nalolene bi hongo howa lo weramili. Tígua lalu, Iname Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mitangi bialu lotu lalu kama, laramiligo ne harigaha howa bi hangu lalu mana bayale bulene ngaru nabi ibu andanehabi nahaga kami. \v 2 Ani berami tiraga tígua tíninaga mini mo yaraga halu ina tano dunini loma biaho ngelene biagonaga wali agali kama laga kami. Ani bialu howa tígua Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe ibu mini Anduane Homogo Hongo Haiheore kago ibugua ina biamogo bilonaga hanaho haga kama laramili. \p \v 3 Anduane Homogohanda Isaraele tihondo bi ogodagua laragoni. Bambaore i̱na tíhondo mbirale mbira ogodagua bulebira lalu latagi harugo ai abaleore i̱na larugodagua tagira ibilarugola de handaramili.\x + \xo 48.3 \xt Ais 42.8-9, 46.8-10\x* \v 4 Mbira i̱na manda birugo tínaga mini giambe hongoheore aeanerubi ege to̱le̱ boronosi alebi howa i̱na bi larogo hale halu talialu bia nabiaga kami manda bidogoni. \v 5 Anigo i̱na ala howa tí kamigoria mbira ogoni bulebira larugo nabi howa latagi harugoni. I̱na ani larugo irane tígua tínaga mbirale dama mitangi bialu bi pupu wulenaga aeaneru irarume wabini ngarume ani biya lolemini. \p \v 6 I̱na mbirale bulebira lalu tí ala langirugoni biai hayane de handarimigoni. Ani hondowa áyu tígua lalu, Anduane Homogohanda heneneore layada, lolene nga. Ai áyu i̱na tíhondo ogoale ibulebira lalu ala langia nabi harugo tí handa nabini wia do henego gahenge ibulebiragonaga langero. \v 7 Áyu ogoni i̱na bi latagi harugo lola haragoni uruni ale bamba nabiniore. Abale binidale tígua de hondowa manda biai kama lalu kamile. \v 8 I̱nime tí i̱naga wali agaliore halimulo daba bagiho helarungi howa hama ibinigo tí mini bilinahe ndo áyubi tí mine halu bi mo wahaga dege kami manda biai kogoni. Anigo i̱na tíhondo mbirale uruninaga bi langia nabigo tígua bi ogoni ala nahaleheore harimigoni. \p \v 9 Wali agali karume i̱ mitangi bialu i̱naga mini yaraga helonaga i̱na tíhondo keba hatagi nahe kogoni. I̱na tíhondo keba timbuni howa tí bo wahai holene winigo keba ho donge ho kogoni. \v 10 I̱na tíni ko para kago domalu mo bayale holene manda birugo agalime silibani dodo para kago do lagalo wahelo irani delagadagua i̱na tí tandaga ngeledogo ko wahalimulonaga ngeledogoni. \v 11 I̱ni mini lene timbuniore kogo mitangi bialu anidagua birugoni. Wali agali bu karume i̱naga mini mo dindiha halu yo nahendelo i̱naga mini hangu yaraga helonaga anidagua birugoni, lalu Anduane Homogohanda Aisaiaha howa latagi hene. \s1 Anduane Homogohanda Sairusi dabalu ibu wayali helo biamogo binigo ogo \p \v 12 Anduane Homogohanda lalu, Isaraele wali agali Yagaba aguanali i̱nime olo helene kamiru-o tígua i̱na bi larogo baya hangu hale holene nga. I̱ni Ngode Datagaliwabe kogoni. I̱ piganeore henego mani hamarongibi i̱ni dege haho wiaabo holebero. Mende i̱ ale nahe i̱ni hanguore kogoni.\x + \xo 48.12 \xt Ais 44.6, Mo 1.17, 22.13\x* \v 13 I̱ninaga gimeore dindinaga gene dunini wabu helalu hari daligabi yangalo helarugoni. Dindi harila i̱nime olalu ibidaba larogola libugua abaleore ibalu i̱ninaga wanakuini íbu holebira.\x + \xo 48.13 \xt Iba 102.25, Ais 40.26\x* \p \v 14 Tí bibahendeoreme i̱ninaga bi hale hole íbu ngoai hadaba. Agali mbira i̱na dabo helenegome i̱na bia larodagua bialu ibugua Babilonoaliru baba wai bialu bope holebiragonaga gime wabini mbirale wiaru ariame ani bulebira lalu latagi naheore. \v 15 Anigo agali ogoni ibulebira lalu i̱nioreme latagi harugoni. I̱na agali ogoni íbu lalu i̱nime olowa haru ibalu ibu wayali helarugoni. \p \v 16 Ainde tí i̱ni kogoria kaware ibalu i̱naga bi larogo bayuwa hale hadaba. Bamba hama ibirugoningi howa i̱na ha do howa bi mbira nalaruli. Mbirale uruni bambaore wia nabiangi i̱na ogodagua bulebira larugo bilo mo bia howa birangi i̱ holebero, lalu Anduane Homogohanda lene. \p Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kagome ibunaga Dinini i̱hondo ngialu i̱ mo hongo halu i̱ pu laya handala ibinigo kogoni, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali pele mule manda bu henego ogo \p \v 17 Anduane Homogo Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya burugule tí pele ngiaga kago ibugua bi ogodagua laya. I̱ Anduane Homogo tínaga Ngode Datagaliwabe kogoni. I̱na tí bayale halimulonaga mana bayale ngaru taluwa bialu halimulo lawai haga kogoni. Tígua hariga tigatiga pilimulo haru piaga i̱ kogoni. \v 18 Tígua i̱naga bi mana hale halu bidamile nde tí bayale halu iba piaga harigaha iba hundia nabi pialu haabo hagadagua tí turu holeneha dege haabo kamile. Ani bidamile iba solowarame iba angeni hongo howa ta̱la amu nana bima ibagagobi tínaga mana beremigo tigabi hongoheore bialu kamile.\x + \xo 48.18 \xt Man 32.29, Iba 81.13, 119.165\x* \v 19 Ani bu kamile nde tí waneigini dewaore iba mu daga labe nahe ngaligobi kale. Ani kale nde i̱na tinaga mini dindi ogoria ereba nahelo i̱na baya hangu handayaho kole, lalu Anduane Homogohanda laya. \p \v 20 Tígua Babilono dindiha wali agali karu helalu dindi ogoni yu wahalu ibida piai hadaba. Puwa tígua turu timbuniore hama kiaulo yalu dindi bibahendeha bi loyogo lowa lalu, Anduane Homogohanda ibunaga biabe biahaga Isaraele mo wialu pele mialu haru dai biya, lalu latagi hama pilimu.\x + \xo 48.20 \xt Mo 18.4\x* \v 21 Bamba Anduane Homogohanda ibunaga wali agali dindi ko iba dalu naibaga wiagoha haru piyangi uruni ti mbira iba noa halu homa nabi hene. Anduane Homogo ibunime ege to̱le̱ timbuni heagoha howa iba ibilene. Ibugua ege to̱le̱ha howa iba duguatagi hayagola ti iba gagahe bayale karulape nalu hene.\x + \xo 48.21 \xt Har 17.1-6, Dag 20.2-11\x* \p \v 22 Anduane Homogohanda lalu, Wali agali mana ko biaga karu ti bayale howa mo palia holene handa walia naholebira, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 48.22 \xt Ais 57.21\x* \c 49 \s1 Dindi tara taraha hameigini karunaga wá hagane Isaraele holebira lenego ogo \p \v 1 Dindi tara taraha hameigini kamirubi dindi kaundiha kamirubi tí bibahendeme i̱na bi o larogo hale hadaba. Bamba i̱ ai̱yahanda taba hana nabi ibu tombeha berewangi Anduane Homogohanda i̱ ala mini lalu dabene. Ibunaga biabe biahaga holiya ibugua i̱ dabo helene.\x + \xo 49.1 \xt Yar 1.5\x* \v 2 Ibugua i̱ ibunaga bi lahaga howa i̱na bi larogome mbira wai biagane ayu tibu nene gadeleme podagadagua wali agalinaga bu miniha nogoba helo i̱ mo la hene. Ibuninaga giha i̱ ya do howa timu yandareru baya hangu deho manda manda biagadagua i̱na biabe bayuwa buliyanaga i̱ mo tiga bialu helene.\x + \xo 49.2 \xt Hi 4.12, Mo 1.16\x* \v 3 Ani buwa ibugua i̱hondo ogodagua laya. Isaraele-o í̠ore i̱naga biabe biahaga kegoni. Í̠ha howa wali agali bibahende bu karunaga deni i̱naga hongobi i̱ni mini lene kogobi ti walia holebero, laya. \p \v 4 Ani layagola ai i̱nime dege bi ogodagua ladai biru. I̱na biabe bialu harugo nagalone ale birudagoni. I̱na hongo howaore biabe birugo ai i̱naga hongo biba halu birugonaga lini mbira nadole biabe bame bu waharuda larugoni. Anigo Anduane Homogo ibunime biabe ndelahe i̱na bialu harugo manda bida. Ogoni birugonaga yolo ibunime karulape ngulebira. \p \v 5 Anduane Homogo ibugua i̱ ai̱yanaga tombeha berewangi biabe ogoni buliyanaga i̱ dabeneya. Anduane Homogonaga wali agali i̱na haru dai buliyanaga ibugua ibunaga biabe biahaga holiya i̱ dabo helaya. Isaraele wali agaliru dindi tara taraha purogolo karu i̱na haru dai buliyanaga i̱ dabo helaya. Anduane Homogo ibugua i̱ mini lene laga kagonigo i̱naga hongo holene tene ibuha kagoni. \p \v 6 Anduane Homogohanda i̱hondo langialu lalu, I̱naga biabe biahaga-o abale í̠na Isaraele wali agali yu wahene hearu i̱ni kogoha ti hongohe helo haru daibule biabe bialu habe laru. Ai i̱na biabe tara hongoheore wiago í̠hondo bia laro. Í̠na wá holene hale ale howa dindi tara taraha hameigini tara bibahende karu i̱ni kogoha haru dai biai habelo heledo. Ani beregome ti bibahende pele miai holebero, laya.\x + \xo 49.6 \xt Ais 42.6, Lg 2.32, Ab 13.47, 26.23\x* \p \v 7 Isaraele wali agalinaga Anduane Homogo ibu mini tigabi baya burugulebi inanaga pele ngiagabi kago ibugua ibunaga biabe biahaga biago mitangi bialu ogodagua laya. Wali agali dindi tara tarani karume ibu handabe manga hagabi ibu agali ko ngubiore mbira o kagoni lagabi ka. Agali ogonime ibu agali haguane karunaga biabe biahagabi kagoni. Anduane Homogohanda ibunaga biabe biahaga o biagohondo lalu, Kini karume í̠ hondowa ti heyu holebira. Kini igini haguane karume ge duli hanga halu bulu paluwa í̠naga mini yaraga haabo holebira. Tigua í̠naga mini yaraga holebiragonaga irane i̱ Isaraele wali agalinaga Anduane Homogo mini tigabi baya burugulebi kogome i̱na bulebero laruru mbira pugua nabi biaiore haruligobi i̱naga biabe í̠na bibelo dabenego i̱ kogoni, lalu Anduane Homogohanda lene. \s1 Anduane Homogonaga biabe biahaga kagome bulene winigo ogo \p \v 8 Anduane Homogohanda ibunaga biabe biahaga biagohondo bi ogodagua laya, I̱na í̠ haru dai bialu pele ngulene horo mbira pongobo winigo ibiragola horo ogoningiore í̠na dugu berego hale howa dara halu biamogo bulebero. I̱na í̠ mamage howa baya hanguore handayaho halu í̠ togoni howa wali agali dindi bibahendeha karu baba habo nalolene bi hongohe lo wulebero. Isaraele dindi mo ko hene ngagoni lone mo bayale howa i̱naga wali agali tini dindi ogoniha hadai bialu bayale holebira.\x + \xo 49.8 \xt 2 Ko 6.2\x* \v 9 Wali agali garabaya andaha karu i̱na golope halu pudaba lalu maru aruma dindiha karuhondobi wá kagoria tagira ibidaba lolebero. Ani larogola tagira ibalu ti nogo sibi datani nolene dewaore hariganibi hari ngaruha bu paya bidaria nama piagadagua tigua tomo karulapeore nalu holebira. \v 10 Ani ibalu kagola ti tomo ibabi karulape nalu garibi nalolebira. Poboyogo birangi nime tinaga tingini daba naholebira. Mbiralime ti gubalini howa bayuwa haru halu iba gagahe pedagoha nogo sibi haru piagadagua ti iba bayale nalu helo haru holebira.\x + \xo 49.10 \xt Iba 121.6, Ais 33.16, 35.7, Mo 7.16-17\x* \p \v 11 Dindi hari karu i̱nime wabirugo i̱na bo haeala baga bialu mo tiga bulebero. I̱naga wali agaliru pelonaga i̱na hariga bayale timbuni bope halu wulebero. \v 12 Ani bidogola i̱naga wali agaliru dindi kaundiaha howa ibalu dindi uyurahayagibi ni paliragohayagibi uruniha howa ibulebira. Maru nde Asawana tanoha karu tibi nde ibulebira, laya lalu Aisaiahanda lene. \p \v 13 Hari daliga li kamiruni tígua turu halu iba gana ladaba. Dindi-o í̠nabi nde turu halu mambolo balu habe. Hari wedamiru tíguabi nde turu halu iba gana lagimbu bidaba. Anduane Homogohanda ibunaga wali agali biaru dara howa ti genda tandagaru yu heneru mo bayale halu tinaga bu miniha hadapayabu holebiragonaga turu halu ani bidaba. \s1 Anduane Homogohanda wali agali Yarusaleme tanoha haru dai binigo ogo \p \v 14 Wali agali Yarusaleme tanoha hearume ogodagua laya. Anduane Homogohanda ina erembira ngiya. Ibugua ina embeda halu yu wahayada, laya. \v 15 Ani layagola Anduane Homogo ibugua tihondo ladai bialu lalu, Wali mbirame waneigini gali ibuni taba henenego embedaho wahalu ibunimeore andu minigo gubalini nahagabe. Wali ai̱yame ibunaga waneiginihondo ogonidagua biaga wiaguabi i̱na i̱naga waneigini embeda halu yu wanaholeberoore ndobe.\x + \xo 49.15 \xt Mal 3.17, Md 7.11, Lm 11.29\x* \v 16 Yarusaleme-o i̱na í̠ore embeda naholebero. I̱na í̠ mini i̱naga gi habe kirobalini gilibu yu kogoni ndobe. Ogoni handalu i̱na í̠niore mitangi biaabo haruli.\x + \xo 49.16 \xt Har 13.9, Sol 8.6\x* \p \v 17 Í̠naga waneigini biarume í̠ mo bayale hole o dai biragoni. Maru abale í̠ mo ko haga biaruni tini dai nabule puabo haragoni. \v 18 Í̠na handadaga howa handa amu nana bia nabere. Í̠naga waneigini biaruni mo ngoai halu í̠ni keria dai birago de handa. I̱ Anduane Homogo Haluhe kodagua heneneore laro. Wandari bedarume agali pole yári bialu howa turu taraore hagadagua í̠na í̠naga waneigini uruni ibirago hondowa turu taraore holebere. \p \v 19 Heneneore í̠naga dindi mo ko hene bameore winigo ai áyu í̠naga waneigini dewaore urunime dindi ogoniha hole dai bialu ho to̱latagi haragola dindi í̠nime henge nawiore holobada. Wali agali maru í̠ mo ko halu piaga biarume tí heba lone mandagi nahe nde dindi kaundiaha pu holebira. \v 20 Í̠ waneigini uruni ti í̠naga wali agali biaru ti dindi kaundiaha garabaya bu heangi anda henego tigua awe í̠hondo lalu, Dindi ogo emene hangudago i̱na holene dindi timbuni hameledema, lolebira. \v 21 Ani laragola í̠nime lalu, Waneigini dewa uruni aiwa nginidabe. I̱naga waneigini biaru pu ereba hayagola i̱ni waneigini maru hono wibe nahe birarugoni. Waitigi bu hearume i̱ garabayabu yalu pu wahayagodago waneigini uruni anda helo handaya howa mondo bialu henedago aiwadabe. I̱ni hanguore biru wirugo ai waneigini uruni ti agoha howa ibinidabe, lolebere. \p \v 22 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua bi ogodagua ibunaga wali agalihondo laragoni. Dindi tara taraha hameigini karuhondo i̱na gibu mialu manane mbira walia holeberogo hondowa tigua í̠naga waneigini uruni haru halu dai bulebira. Tigua waneigini uruni maru payani berelalu maru gini babiho yalu ibulebira. \v 23 Kini karu ti í̠ aba haradagua bialu kuini wali bedaru tibi nde í̠ ai̱ya biragadagua birulebira. Tigua í̠ keria ibalu bulu paluwa í̠naga mini yaraga holebira. Í̠ kegoria ibalu tigua tini mo dindiha halu ge duli hanga haga bulebira. Ani birago hondowa i̱ore Anduane Homogo henedane hondolebere. Wali agali i̱na ti biamogo buliya mini dunubia ho karume ti bame ndo dunubia holebira, laya. \p \v 24 Waitigi hongohe karume tínaga mbirale bu ngaru mo yalu piyagua nde mbiralime dabudabu uruni lone gingila mu yalu dai bibehe kabe. Waitigi uruni degeme tínaga damene mbira minu yalu piyagua nde tígua agali ogoni haru dai bibehe kamibe. \v 25 Anigoyu Anduane Homogohanda Yarusalemehondo lalu, Heneneore i̱na í̠naga waneigini garabayabu yalu piyarubi dabudabu mo yalu piyarubi bibahendeore waitigi kini hongoheore karunaga giha yu karuni mo yalu dai bulebero. Tigua í̠ baba wai biyagua nde i̱na ti baba wai biadai bialu í̠naga waneigini uruni bibahende pele mialu haru dai bulebero. \v 26 Ani buwa í̠naga waitigi bu karu tini degedege wai bilo mo bia holebero. Tini degedege wai buwa mo ko halu waini iba hongohe nowa luluyu halu biagadagua bialu tini bo galipayabu wahaga haga bulebira. Ani birago hondowa wali agali dindi tara tarani bibahende karume i̱ni hangu henene Anduane Homogoore henedane manda bulebira. Mbiralime í̠ pele ngialu golope henego i̱ore kogoni manda bulebira. I̱ Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe hongohe taraore kogoni manda biai holebira, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 50 \p \v 1 Anduane Homogohanda bi ogodagua laragoni. Tígua manda bialu kamiria agalime ibu one nogo dugu ngi lalu pu lagadagua i̱na i̱naga wali agaliruhondo pudaba layabe toba kamibe. Ani manda bu kamiyagua nde wali onene waharo lalu bi bebani gilibu winidago a yu kamigo. I̱ baba agali mbiralila danobi nahe dege kogo. Irane agonaga i̱na ti muni dano henego hondolenaga minalu muni taguialu dindi taraha garabaya biabe ale bialu helo pelayadalo manda bidamibe. Anidagua nabiorego. Tígua mana ko dewa birimigome i̱ mo tandaga hayagonaga i̱na Yarusaleme erembira mialu waitigi hearunaga giha mo ya harugoni ndobe. \p \v 2 I̱na tí taya bima ibalu hewaria agali mbiraoreli mbira naheyago agua biyabe. I̱na tí olalu hewariabi mbiralime ya nalarimigo agua biyabe. Tígua manda bu handalu hemiria i̱na tí pele ngulene hongo nahe kabe toba harimibe. I̱na bi hangu larogome iba solowara timbuni bedaruni hundu tege lolebira. I̱na bi dege larogome iba timbuni pedaruni hundialu iba piagarunaga be abalu titaulo wulebira. Ani biragola iba uruniha wena bedaru homai howa ngu bulebira.\x + \xo 50.2 \xt Pig 18.14, Dag 11.23, Ais 59.1\x* \v 3 Hari daliga li kagoni i̱na mo aruma halu wali agalime ti damene mbirago homaragola dara howa aga mindibi karulo kaligobi helabehe kogoni, laya lene. \s1 Marume Anduane Homogonaga biabe biahaga kagohondo handabe manga henego ogo \p \v 4 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua i̱na bi bayaleore loliyanaga lawai hayagome i̱na wali agali maru hongo nahe karu mo hongo halu bi bayale tigabi ngadagua laga buliyanaga lawai haya. Egerebagi bibahendengi ibugua bi gahenge i̱ lawai hararu hale holiya mo hale hoa haga ka. \v 5 Anduane Homogohanda ibunaga bi bayuwa hale holiya i̱naga hale mo dugua haga biaga. Ani bigi biragola i̱na nde biabe ogoni bibe manga howa ibu erembira mialu pu nabi bialu harugoni. \v 6 Ogoni bialu hewaria agali bu hearume i̱ gewa tibume erembirani belo helalu agali urunime i̱hondo mege bialu i̱ yo handalu i̱naga angari hewaru minu dugualu hearia ani bilo i̱na bi nale waharu. Tigua i̱naga denguiha hamiaga toloba haga biyagola wanakui handa tara nahe ani bilo waharugoni.\x + \xo 50.6 \xt Md 26.67, Mg 14.65\x* \p \v 7 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua i̱ biamogo bialu kagome agali ko urunime mana ko i̱hondo biragome i̱ mo tandaga nahaga. Anigo i̱nime hongo howa hibu lalu i̱naga biabe biaga wiyago bialu haruli. I̱na biabe ogoni bialu kogome i̱ni taga holene mbira nawulubada lo manda buwa biruli.\x + \xo 50.7 \xt Ese 3.8-9\x* \v 8 Ngode Datagaliwabe ibuni i̱ha kaware haparaho kagome i̱ha ko mbira nawida lolebira. I̱la godi laba lole agali mbira kabe. Anigo mbirali heagua nde i̱ manani haru pu helowa ibunaga bi yinidago latagi holene nga.\x + \xo 50.8 \xt Lm 8.33-34\x* \v 9 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago ibugua i̱ pele ngiagaore kagonidago agali i̱na ko mbira biri labehe mende ai kabe. Agali i̱na ko mbira birigo godi lama laga karuni ti agaru ngaria bombome no tidabagabu wiraligobi tiniha mo ko holene lola holebira.\x + \xo 50.9 \xt Yob 13.28, Iba 102.26, Ais 51.6-8\x* \p \v 10 Wali agali Anduane Homogonaga andaneha howa ibunaga biabe biahaga kagome bi larago hale halu bialu kamiru tí gi naheore holene nga. Tí hariga poramigoni aruma ndibuleoreha pirimiyaguabi Anduane Homogo ibunime tí handayaho kago manda buwa ibunihondo mini mbiraore hongohe wuwa polene nga. \v 11 Anigo wali agali maru Anduane Homogohondo mini mbiraore nawi kamirume arumaha pole howa tíninaga hale hedo yidamigome tíni hariga walia helo lowa hale yalu pilimu. Anduane Homogo ibugua tínaga dindi tu wia kago. Dindi ogoniha tandaga nalu haabo holene nga, lalu Aisaiahanda lene. \c 51 \s1 Wali agalime Anduane Homogo kagohondo mini mbiraore hongo howa wulene winigo ogo \p \v 1-2 Anduane Homogohanda bi ogodagua lalu, Wali agali maru tígua i̱naga mana tigabi talialu howa i̱na biamogo buliya hame lowa i̱ koria ibaga kamiru tí i̱na bi larogo hale halimu. Ani hale halu tínaga mamali aba ai̱ya Abarahama Sarala mandabu dai bilimu. Libu ege to̱le̱ ale hebigoha bo tombe laradagua bialu i̱na tí yaminigo. I̱na Abarahama olenedangi libu waneigini mbira nahe hearia olene. I̱na libu mo bayale halu libuhondo waneigini mirugoni. Libunaga waneigini aguaneneru dewaore halu ho dame bia hene.\x + \xo 51.1-2 \xt Ais 51.7, Lm 9.30-32\x* \p \v 3 I̱ Anduane Homogo i̱na Yarusaleme tanoha ko hene ngaruni hondowa i̱na dara timbuniore howa biamogo bulebero. Áyu ibu dindi ko dalu naibaga yobi ngaligobi ngago mani i̱na ibu lone mo bayale halu dindi bayale benebere mo ngelalu mbirale bayaleru anda hai helolebero. I̱na Idene mabu bayale hangarugobi ngelolebero. Ani ngeledogola dindi ogoniha turuho holene wialu wali agali karume i̱ mini yaraga halu i̱nihondo ka̱i̱ lolene iba gana lalu holebira. \p \v 4 I̱naga wali agali kamiru tí i̱na bi larogo hale halimu. I̱na hameigini tara tara dindi bibahendeni karu tini bayale helonaga bi mana lawai haruli. I̱naga bi mana bayale ngogome dindi uruni bibahendeha wá holene hale ale wá holebira. \v 5 I̱naga pele ngulene abale hapara haragoni ndobe. I̱naga mana tigabi bulene kaware ibiragoni. Dindi tara tara ngaruha hameigini bibahende i̱ninaga hongome haru hai holebero. Wali agali dindi kaundiaha palima pedarume i̱na ti biamogo bule ibuliya tigua i̱hondo mini dunubiaho holebira. \v 6 Tígua hari daligaha de handadaga halu dindihabi handape hadaba. Hari li ngagoni ginu hagua poradagua piai halu dindi ogo aga labolabo budabaga biradagua budabaga biai holebira. Ani biragola wali agali bame bunguna homaradagua homa paya bulebira. Ani bulebiragoyu i̱na pele ngulene i̱naga gini yalu eberogo ereba naholebira. I̱naga mana tigabi bulenego mo ko nahe bayale wiaaboore holebira.\x + \xo 51.6 \xt Iba 102.26, Md 24.35, 2 Pi 3.10\x* \p \v 7 Wali agali mana tigabi ngago manda biaihe howa i̱naga bi mana lowini ngago hongo howa yu kamiru tígua i̱na bi larogo hale halimu. Wali agali maru karume tíhondo bi ko laragolabi mege biragolabi tí gi nahalimu. \v 8 Uruni ti bomborume labolabo no budabaga bialu wahagadagua ereba holebira. Ani bulebiragoyu i̱na pele ngulene i̱naga gini yalu eberogo ereba naholebira. I̱naga mana tigabi bulenego mo ko nahe bayale wiaaboore holebira, lalu Anduane Homogohanda lene. \p \v 9 Anduane Homogo-o í̠ heyalu ina biamogo bibe. Í̠na bamba í̠naga hongome mbirale gibi biridagua hongo ogoni degeme ina pele ngibe. Í̠nime dama puya timbuni iba solowaraha biraga mini Lahaba biago balu bo galibaga biri. \v 10 Ani bialu wali agali í̠nime mo wialu biamogo biriru haru polenaga iba solowara timbuni bereago mo hundia halu dindi yobini pialu helo hariga pana helari. \v 11 Wali agali í̠nime gini mialu haru dai bini biaruni tini dalu Yarusaleme turu howa dai bulebiraore manda bido. Tigua dai bialu howa iba ganaru lalu bi hongo howa ladagadaga bialu dai bulebira. Dai buwa tinaga bu miniha genda tandagabi ereba hai halu tinaga turu holene wirago ereba nahe turuho haabo holebira.\x + \xo 51.11 \xt Ais 35.10\x* \p \v 12 Anduane Homogohanda ogodagua lalu, I̱na tínaga bu miniha mo hongo halu genda yu kamiru mo waholene i̱niore kogonigo irane aginaga tígua agali maru bu karuhondo gi haramilibe. Uruni ti hongo naheore kagoni. Wali agali bibahende dataniru gaulalu abale ereba hai hagadagua ereba hai holebira ndobe. \v 13 Anigo tínaga Anduane Homogo i̱niore tí wabini kogonigo tígua embeda ho kamibe. I̱nime hari daliga wabuwa yangalo helalu dindi ogonaga gene dindiha kagobi mo hongo howa heledogoni ndobe. I̱ ani kogodago irane aginaga tígua agali ko biaga karume tí mo ko halu bope holobada lowa gi ho kamibe. Agali urunime tíhondo mbirale mbira nabibehe kagoni. Ti keba bameore ho waharagoni. \v 14 Wali agali garabaya pu karu ti abaleore golope holebira. Ti garabaya pu kagola homa nabulebira. Ti golope haragola tomo karulapeore nalu bayale holebira. \p \v 15 I̱ Anduane Homogo tínaga Ngode Datagaliwabeore kogoni. I̱na iba solowara mo heya halu iba yaribu timbuni mo bia halu kulundugu timbuniore lelaga biaga kogoni. I̱naga mini Anduane Homogo Hongo Haiheore kogoni.\fig I̱na iba solowara mo heya halu iba yaribu timbuni mo bia halu kulundugu timbuniore lelaga biaga kogoni. I̱naga mini Anduane Homogo Hongo Haiheore kogoni.|src="HK 36e.tif" size="2" ref="(51.15)" \fig* \v 16 I̱na tínaga ne harigaha howa i̱naga bi uruni latagi halu halimulo tíhondo langirugoni. Ani bialu i̱na tí i̱naga gihaore minu yado harugoni. I̱nime hari daliga wabuwa yangalo helalu dindi ogonaga gene dindiha kagobi mo hongo howa heledogoni. I̱na Yarusaleme wali agali bu karuhondo bi ogodagua laro. Tíore i̱ninaga wali agali kamigoni laro, lalu Anduane Homogohanda lene. \s1 Anduane Homogohanda Yarusalemehondo keba haabo nahenego ogo \p \v 17 Yarusaleme-o í̠ heya. Í̠ lone heyalu hongo hodai bia. Anduane Homogohanda ibunaga lembo holene waini iba gabo be mbira alego í̠ nabelo ngiyago no biba harigoni ndobe. Ani nowa í̠ luluyu ibagabu harigoni.\x + \xo 51.17 \xt Mo 14.10, 16.19\x* \v 18 Ani hegola í̠ gini yalu hariga tigabini haru ibagabu holenaga í̠ igini mbira naheya. \v 19 Genda timbuniore í̠ heria ibira hayago í̠ dara howa bu miniha mo palia halu biamogo bulene mbira ai kabe. Waitigirume ibalu í̠naga dindi bo gialahole bialu haealabaga biyagoni. Wai biaga ayu tibume í̠naga wali agali bo wahaya. Ani bialu í̠naga wali agali bu hearu tiha hina gari timbuni tagira piya. Í̠ha genda ogoni wiyago mo wahalu biamogo bulene ai kabe. \p \v 20 Í̠naga wali agali ti bibahende hongo nahe howa ti de mborere biyagola ti dindini odo ibira halu hariga gibuni ngaruha palu wima peda. Ti nogo gabua gonoha daradagua bidagoni ndobe. Tigua mbirale mbira bibe nahe. Anduane Homogonaga lembo timbuni holenebi tínaga Ngode Datagaliwabenaga bi hongohe lolenebi gabo be wiagoha howa nelo hambu miyago tiha to̱lo ngagoni. \p \v 21 Yarusaleme-o í̠ore genda dewaore yu howa walime lulu iba dewa nowa luluyu wiagagobiore ngegoni. Anigo í̠ waini iba nowa ndo luluyu nge. Anduane Homogonaga keba holeneme í̠ mo luluya henego ngegoni. \v 22 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kago í̠naga Ngode Datagaliwabe ibugua waitigiru baba wai bialu wayali habelo biamogo biaga kagoni. Ibunime í̠hondo bi ogodagua lara. Í̠ de handa. I̱naga keba holene gabo be í̠ giha yu howa nalu no luluyu harigo ogoni i̱nime yamirugoni. Maniorebi í̠na gabo be ogoniha howa nabelo lone nangulebero. \v 23 I̱na gabo be ogoni agali maru í̠ mo ko hole bialu karunaga giha mo ya holebero. Agali uruni tigua í̠ dindini mo pale lowa í̠ bo hengedalu tigua dindini ge halu poradagua bialu í̠naga erekunini ge halu ibaga bu hayaru tihondo mo ya helolebero, lalu Anduane Homogohanda lene. \c 52 \s1 Anduane Homogohanda wali agali Yarusalemeha haru dai bulebira lenego ogo \p \v 1 Yarusaleme-o hongo timbuni howa heya nabere. Í̠ mini lene timbuni mbira kegoni. Ngode Datagaliwabenaga tano lomabia hene kego í̠ yári bayale tara tara ngaru karulowa habe. Wali agali í̠ manda nabi ko biaga karume ti bibahende Yarusaleme í̠ha lone anda naibulebira.\x + \xo 52.1 \xt Mo 21.2, 21.27\x* \v 2 Yarusaleme í̠ore áyu darabiore garabaya bu harigoni. Mani nde heyalu be abalu í̠ tinginini para karuni taulo wahalu í̠ni kininaga dagia biraganeni birabe. Wali agali Saiononi garabaya bu kamiru-o pu senime tínaga mani hende karuni hado wahalimu, laya. \p \v 3 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga Kago ibugua lalu, Agali mbirame i̱hondo yolo ngialu i̱naga waneigini uruni ibunaga garabaya biabe ale bialu helo haru pene ndoyago. Ani biyagome i̱na ti haru dai bule howabi nde mbirali yolo nabi bameore haru dai bulebero. \v 4 I̱ni nde Anduane Homogoore kogome bi ogodagua laro. Bambaore i̱naga wali agaliru tininaga hameme Iyibi dindiha pu hene. Áyuore nde Asirianaga kini kagome wali agaliru minu yalu ibunaga garabaya biabe ale bia helonaga piyangi i̱hondo yolo nabi bameore minu yalu piya. \v 5 Babilonoali hearu tiguabi nde anidagua dege bialu i̱naga wali agali hearu bame garabaya biabe ale bia helo minu yalu piyagome i̱naga agali haguane hearuni bameore dugu bialu bere laya. Anidagua biyagonaga i̱ni yolo mbira mo ya nabi haru. Bibahendengi agali ti haru hagarume mine halu i̱ mege hangu bialu i̱naga mini mo yo handalu haabo haga.\x + \xo 52.5 \xt Lm 2.24\x* \v 6 Anigo awe nde horo mbira i̱na mandabu wirugo ibirangi nde i̱naga wali agali uruni tigua i̱naga mini manda biai holebira. Ani manda bialu Anduane Homogo i̱ni hangume mbirale uruale bulebira lalu langirugo i̱ kogoni ti manda bulebira. Ai i̱niore kogonigo manda bilimu. \p \v 7 Wali agalirume bi mana bayaleore yalu hari karuha howa ibiragoni hondowa turu timbuniore holene nga. Urunime ibalu lalu, Saiono-o mo palia holene tagira ibira, lalu tí pele ngulene horo ibiragoni. Tínaga Ngode Datagaliwabe ibu bolangua heneore handayaho haga kini kagoni, lolebira.\x + \xo 52.7 \xt Iba 93.1, Ais 61.1, Nah 1.15, Lm 10.15, Eb 6.15\x* \v 8 Tanonaga pabe daligani mamage handa amu nana bu haga agali karu tigua turu timbuniore howa bi dalimu ladagadaga bialu kagoni hale hadaba. Anduane Homogo Saiono tanoha dai birane tininaga deme de handaragoni. \p \v 9 Yarusalemeha kamiru-o turu timbuniore howa iba gana ladaga hadaba. Anduane Homogohanda ibunaga wali agaliru Yarusaleme haru dai bialu tinaga genda timbuni yu hearuni mo wahaiore holebira. \v 10 Anduane Homogohanda ibunaga hongo taraore kago walia haragola wali agali dindi tara taraha karume de hondolebira. Ibunaga wali agali pele miragola dindi bibahendeha bu karume de handaiore holebira. \v 11 Tí bibahende Babilono yu wahai halu ibai holene nga. Ani ibule howa Anduane Homogonaga deni bayale ndo ngaruha tínaga bu mini dindini wini nagalone ngaruha bu mini pagaho yalu naibalimu. Ibalu howa tí marume ndisi belediru Anduane Homogonaga andaha wiagaru yalu ibalu kamiru ko mbira tíha para nahe holenaga mana biaga wiyaruni biai halu ibalimu.\x + \xo 52.11 \xt 2 Ko 6.17\x* \v 12 Tí ibule howa bamba Iyibi dindi wahalu ibule abaleore tobane tungulo mialu ibirimigodagua Babilonobi yu wahalu ibida poradagua bialu ndo hendore ibuleberemi. Anduane Homogo ibunime ti haru bamba halu ibulebira. Isaraele wali agali tínaga Ngode Datagaliwabe ibunime tí maha ibalu baya hanguore mamage hama ibuni heba ibalu haru anda ibulebira, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Anduane Homogonaga biabe biahaga agali ibugua wali agalirume ko biyagonaga pani na haya lenego ogo \p \v 13 Anduane Homogohanda ogodagua laya. I̱naga biabe biahaga agali kago ibugua biraru bibahendeore bia debe hai holebira. Ani birago hondowa wali agali bibahendeme ibunaga mini daligaore yaraga holebira. \v 14 Bamba agali maru hearume ibunaga dengui mo ko halu agali maru hearubi ndo ko taraore heagola wali agalime ibu de hondowa mogo lowa gi haya.\x + \xo 52.14 \xt Ais 53.2-3\x* \v 15 Áyu nde ani ndogo. Dindi tara tara bibahendeha hameigini hearume ibu handawa bialu kini bu karumebi ibu de hondowa mogo lalu bi mbira labe nahedane handayaho holebira. Anidagua bulebirago irane abale mbira ogonidagua bini layane hale nahenego hale holebira. Ala tigua ogo aledalo manda nabinigo manda bialu wálowa manda bulebira, lalu Anduane Homogohanda laya.\x + \xo 52.15 \xt Lm 15.21\x* \c 53 \p \v 1 Ani layagola wali agalime lalu, Bi galone agibe tobahe o laragoni yutiga bibe nahedago aiwa yutiga bialu mini mbiraore wuleberemibe. Anduane Homogo ibugua biabe hongohe áyu bialu kagonidagua mbira abale biyane ai í̠na handaribe.\x + \xo 53.1 \xt Yo 12.38, Lm 10.16\x* \v 2 Anduane Homogohanda ibunaga hameme ibunaga biabe biahaga agali biago dindi ko yobi mbirale anda nahaga be titaule ngagoria ira mbiraore hangu andaho hagagobi helene. Agali ogoni ibu tingini bayale ndo heago hondowa wali agali bu hearume ibu de hondoa nabi hene. Wali agalime agali ogoni hondowa turu howa hame lelonaga mbira nawini tigua ibu hame naleore hene.\x + \xo 53.2 \xt Ais 11.1, 52.14\x* \v 3 Wali agalirume ibu erembira mialu mege bigi bialu howa tigua ibu handabe manga hene. Ibuha dara holenebi genda yu holenebi tandaga ho holenebi to̱laihe heneya. Ani heagola agali maru hearume ibu de hondolilono ti dengui handa tara haga buwa ibu bame nahabane ka mitangi bialu erembira mialu hene.\x + \xo 53.3 \xt Md 27.30-31\x* \p \v 4 Ibu ani henegoyu iname tandaga nolene winigo ibugua na heneya. Inanaga genda holenebi dara holenebi agali ogonime ya halu heneyane handarima. Ibugua tandaga nalu henegonaga iname manda bialu Ngode Datagaliwabe ibugua pani nelo ko uruni ibuha wia hayada lalu manda birima.\x + \xo 53.4 \xt Md 8.17, 1 Pi 2.24\x* \v 5 Iname ko bialu harimagonaga pani ibugua na heneya. Iname mana koorene ko birimarunaga ibu beneya. Ibugua pani tandagaru na hayagome ina mo bayale holene winiya. Tigua ibu minu bayagome ina bayale holoma̱ya mo bayale heleneya.\x + \xo 53.5 \xt Lm 4.25, 1 Ko 15.3, Hi 5.8, 1 Pi 2.24\x* \v 6 Nogo sibirume tini poa kagoha pialu pu ereba hagagobi ale kama. Iname inane hame ledamagoha pugupugu bialu kama. Ani birimagome Anduane Homogohanda ina pani timbuniore ngulene winigo ina ngia nabi wahalu pani timbuni uruni ibugua ibunaga biabe biahaga biagome na helo mini.\x + \xo 53.6 \xt Ais 53.11, Ab 13.38-39, Lm 5.15, 5.18, 1 Pi 2.25\x* \p \v 7 Agali bu hearume Anduane Homogonaga biabe biahaga agali biagohondo kagua biyagola ibugua ibuni mo dindiha halu harugo lowa hibu lene. Tigua ani bialu hearia ibugua bi mbira nale hene. Agalime nogo sibi igini bole haru poragolabi sibinaga irini podole kagolabi ti ema nabi hagadagua ibugua ne halalu bi mbira nale hene.\x + \xo 53.7 \xt Md 26.62-63, Mg 15.3-5, Lg 23.9, Yo 19.9, Mo 5.6\x*\x + \xo 53.7 \xt Ab 8.32-33\x* \v 8 Tigua ibu bameore minu garabayabu yalu godi lole piyagola maname ibu homelo bolene nga layagola homelo haru pene. Ani biyagola hondowa wali agali bu hearume ibu dara howa mitangi nabi hene. Ina dindi wali agalirume ko birimarunaga homolene winigo agali ogoni ibugua homo aribia hene. \v 9 Homayagola ibunaga tingini agali mana ko tara tara biaga heagonaga homaliha hora holene winigo ai ani ndo agali muni dabudaburu dewawi hearunaga homaliha hora hene. Ani wini tiraga ibugua ko mbira nabiore howa bi tindule ke̱ halubi nalagaore howa ibu ani hora hole winiya, lalu wali agalirume ani lene.\x + \xo 53.9 \xt Md 27.57-60, 1 Pi 2.22\x* \p \v 10 Anduane Homogohanda bi ogodagua lalu, I̱ni hameme i̱naga biabe biahaga agali ogoni mo dindiha halu tandaga ogoni henemane mo yila hene. Ani binidagoni irane agali ogoni ibugua wali agalirume ko biyarunaga domo wahagane helo loma binigome ibunaga holene pela hene. Anigo ibu haho ngane dege ibunaga aguaneneru hondolebira. Biabe biahaga agali o biagome Anduane Homogo i̱ni bule hame ledodagua bialu howa bayaleore biai haga bulebira.\x + \xo 53.10 \xt Iba 22.30, Yo 1.29\x* \v 11 Ibugua ibuninaga miniha tandaga uruni naho wiaabo howa mani mbirale bayale dewa tagira ibiraru hondowa ibuha turu holene timbuniore to̱lo holebira. I̱naga biabe biahaga agali tigabi ogoni hondowa i̱ turu ho kogoni. Ibugua wali agali bibahendeme ko biyarunaga pani na hayagome tigua ko biyaru i̱na domo wahalu mo tiga bu howa ti bayale helolebero.\x + \xo 53.11 \xt Ab 13.38-39, Lm 5.15, 5.18\x* \v 12 I̱naga biabe biahaga ogonime ibunaga holene pela howa wali agali ko biaga karu homolene winigo ibuni homene. Wali agali bu hearume ko biyagonaga pani nolene winigo ibugua no aribia hene. Ani homole howa ibugua wali agali mana ko biaga hearunaga bi lahalu tigua ko biyago domo waha laya. Ani biyagonaga i̱na agali haguane bu karunaga wanakuini howa ibunaga mini yaraga ho helolebero. Ani heledogola ami agali hongohe karume wai bialu mbirale wai labuha howa mo yalu ibagadagua i̱naga biabe biahaga biago ibugua wayali howa wali agali dewa haru dai bulebira, lalu Anduane Homogohanda lene.\x + \xo 53.12 \xt Ais 50.6, Mg 15.28, Lg 22.37, 23.34, Lm 3.25\x* \c 54 \s1 Anduane Homogohanda Yarusaleme gubalini henego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Yarusaleme-o í̠ waneigini nahaga dalo wali ale birarigoni. Ai áyu one agalinila kirabali haabo howa waneigini hagadagua ndo í̠naga waneigini dewaore holebiragonaga í̠ turu howa ga̱ lalu iba gana ladaga halu holene nga.\x + \xo 54.1 \xt Ga 4.27\x* \v 2 Í̠na dindi timbuni mbira tu wiape howa í̠naga balai anda ogoriani heledego mo yangalo helabe. Anda danginaga dariba haga pu nguni dariba haga bulene ibira helowa dindini pu nguni dariba haga bulene ira hongo howa wawa pu nguni biago hongo howaore dariba haga bulene nga. \v 3 Ani buwa í̠naga dindi timbuni wu yangalalu ha amu nana bulene nga. Ani bulene irane í̠naga waneigini tigua dindi maru ngaru bibahendeha wali agali karu bope hai howa karulolebira. Ani bialu tigua tano áyu wali agali nahe o ngagoriani ti haame halu ho to̱lai holebira, laya. \p \v 4 Yarusaleme-o í̠ha taga holene mbira nawulebirago gi nahabe. Agali bu karume í̠ lone mege nabulebira. Abale wandari hibaria biraringi taga harigo embeda halu agalini homene dalo wali biraradagua birarigobi embeda dege holebere. \v 5 Í̠ Wabini i̱ kogome í̠ agalini haradagua holebero. I̱naga mini Anduane Homogo Hongo Haiheore kogoni. I̱ Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya burugule howa i̱na dindi bibahende ngaruni handayaho howa haru haame haga kogoni. I̱nioreme í̠ pele ngulebero. \p \v 6 Isaraeleru-o í̠ wandari mabuage ayure dege agali penego agalinime yu wahalu piyagola mini burugulo biragadagua bedego. Ani bedegoyu Anduane Homogo i̱na ó̱lalu ogodagua laro. \v 7 I̱na tigimandi hangu í̠ yu waharugoni howa áyu i̱ dara howa gubalini timbuniore kogome í̠ haru dai bulebero. \v 8 Abale i̱na í̠hondo keba howa de handa tara ho haru. Anigoyu mani i̱na í̠ dara timbuni halu gubalini howa í̠hondo bayale dege biaabo holebero. Anduane Homogo í̠ pele ngiaga i̱niore kogome bi ogoni larogoni. \p \v 9 Bamba Noa heangi i̱na habo nalolene bi mbira lo wialu lalu, I̱na dindi ogo ibame lone nanelolebero, larugo. Áyu nde í̠hondo lone keba naholebero lalu habo nalole lalu lo wero. I̱na í̠ mana lalu panibi lone nangulebero laro.\x + \xo 54.9 \xt Pig 9.8-17\x* \v 10 Hari wedaru podo ibira hayaguabi hari barebare ngaru ereba hayaguabi i̱naga gubalini holene timbuni í̠ha ngogo embeda nahe wiaabo holebero. I̱na habo nalolene bi lalu í̠ha bayale hadapayabu habelonaga bi lo wirugoni habo nale wiaabo holebira.\x + \xo 54.10 \xt Iba 46.2, 89.33-34, Ais 51.6\x* \p Anduane Homogo í̠ dara howa gubalini timbuniore haga i̱niore kogome bi ogoni larogoni. \s1 Anduane Homogohanda Yarusaleme mo bayale holebira lenego ogo \p \v 11 Anduane Homogohanda bi ogodagua lalu, Yarusaleme-o í̠ darabiore halu tandagabi nalu burupale hengi wali agalime í̠ kegoria hapara howa biamogo bulene mbirali naheya. Aniyago ai i̱na ege to̱le̱ muni dewaoreme yolo biaga bayaleore ngarume í̠ lone biadai bulebero.\x + \xo 54.11 \xt Mo 21.18-21\x* \v 12 Ege to̱le̱ bayale tara ngarume dindini howa bima iraga halu mamage haga anda daligaha bayale taraore bialu helolebero. I̱na ege to̱le̱ bayale ngiringarale ngaru muwa í̠naga tano pabe panga hongo timbuniorehe helalu pabebi ege to̱le̱ baya gibi tara tara ngarume bia holebero. \p \v 13 Anduane Homogo i̱nioreme í̠naga waneiginiru lawai halu ti kagoha bayale holenebi mo palia holenebi wiaabo holebira.\x + \xo 54.13 \xt Yo 6.45, 1 Ko 2.10, 1 Te 4.9, 1 Yo 2.20\x* \v 14 I̱naga mana bayale tigabiore ngagome í̠ mo hongo haabo holebero. Ani berogola mbiralime í̠ handape halu mo dindiha nahe howa í̠ha giho holene mbira nawulebira. Í̠ha gi holene ala winiru ereba hai holebira.\x + \xo 54.14 \xt Yar 30.20\x* \v 15 Maru karume í̠ baba wai bule ibiyagua i̱na pu larugola ndo tini hameme ibini. Í̠ baba wai birarume ti bo ibira halu i̱na í̠naga giha mo ya holebero. \p \v 16 I̱na agali maru ege to̱le̱ aeane ngarume mbirale tara tara ngaru wabilonaga wabu heledo. Tigua mbirale tara tara uruni wabialu howa ira hongohe poboyogobi dedagoha delowa do gedaore kagola duguwa dambu tiga bigi bialu wai biaga ayu tibu timu yandareru wabigi biaga ka. Ami agali wai biaga karu tibi i̱na dege wabini ka. Urunime tinaga waitigi bu karu baba wai bule howa mbirale wai biaga wabu wiyaruni mo yalu piaga ka. \v 17 Anigo timu yandare uruni aria mbiraoremebi í̠ bila halu ba nabulebira. Í̠na heyalu hongo ho howa tigua í̠hondo, Í̠na ko ogoni biridago, lalu karuni ladai bigi bialu í̠naga bime ti mo dindiha helolebere. Mbirale urunidagua bigi biragola i̱naga biabe biahaga karu mo hongo howa i̱na ti mo wayaliore helaga bulebero, lalu Anduane Homogohanda bi ogoni laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 55 \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali dara howa biamogo biaga kago ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Wali agali iba noa howa tongo lalu kamiru-o tí i̱ni kogoriani iba o bedago nole ibidaba. Wali agali muni nayi kamiru i̱ koria ibalu tomobi nole ibidaba. \w Waini\w* ibabi nogo andu ibanebi ngago yolo nabi bame mialu nole ibidaba.\x + \xo 55.1 \xt Yo 4.14, 7.37, Mo 3.18, 21.6, 22.17\x* \v 2 Mbirale tíni pele ngia nabiaga bu ngaruha muni bameore mohole bialu tombe nahagaore kamigoni aginagabe. Biabe birimigonaga yolo ngiyagome biba halu howa tomo garibi dege lo kamigoni aginagabe. Ani kamiruni bi o larogoni baya hangu hale mia howa i̱na larogodagua bialu halimu. Ani bialu harimiyagua tomo bayale dendebi tara tara ngaru karulape nalu tombe howa turu ho holeberemi. \p \v 3 I̱naga wali agali kamiru-o i̱na bi larogo hale hadaba. Tí i̱ni kogoha ibidaba. Holene bayale i̱na nguliya mo ibidaba. I̱na ti baba habo nalolene bi mbira lo werogo wiaabo holebira. Abale i̱na Kini Debidihondo aniore bule lalu lo winidagua bialu i̱na tí gubaliniore howa tíhondo bayale dege biaabo holebero.\x + \xo 55.3 \xt 2 Sml 7.8, Iba 89.28, Ab 13.34\x* \v 4 I̱na Debidi mini mo yaraga howa mini lene agali timbuniore helewagola ibugua wali agali dindi tara tarani hearu heba handa gimbu bu hene. Ani helowa ibu togoni howa i̱naga hongo timbuni wiwago wali agali tihondo mo walia haru. \v 5 Áyu tígua dindi tara tarani hameigini bu karu ala manda nabi harimiru ololeberemi. Ani olaramigola nde hameigini tara tara uruni tí ala manda nabini karumebi hale halu abaleore gerai lalu tí kamiria ibulebira. Anidagua bulebirago irane i̱ Anduane Homogo Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya burugule kogome ogoni mo bia howa tí mini mo yaraga halu mini lene timbuniore helolebero. \p \v 6 Ai áyu Anduane Homogo ibuni tí kamigoha kagonigo tígua ibuni kagoha pialu holene henge áyu ngagoni. Ibugua tí kamigoha kawareore kago ibuhondo bi lalu halimu.\x + \xo 55.6 \xt Md 5.25, 25.11, Yo 8.21, 2 Ko 6.1-2\x* \v 7 Wali agali mana ko biaga kamirume mana ko uruni wahalu miniha ko mitangi biaga kamirubi lone mitangi bayale bialu helo. Tígua mini beregedalu Anduane Homogo inanaga Ngode Datagaliwabe karia dai bilimu. Ibugua wali agali ibuni kagoha mini beregedalu dai biraru dara halu tinaga ko biyadaruni domo wahai haga ka.\x + \xo 55.7 \xt Iba 130.7, Yar 3.12, Seg 8.17\x* \v 8 Anduane Homogohanda lalu, I̱naga miniha mitangi birulidagua wali agali tínaga ngamirubi ndo ngo. I̱naga mana birulidagua tígua biaga kamigobi ndo dege taraore ngo.\x + \xo 55.8 \xt 2 Sml 7.19\x* \v 9 Hari mindini li karu dindi ogo yu wahalu daligaore ngagonibi mbirale i̱na biaga ngogobi i̱naga miniha mitangi biaga ngogobi tínaga ngamigobi ndo i̱na bibahende bolangua haiho ngogoni.\x + \xo 55.9 \xt Iba 103.11\x* \p \v 10 Iba dalu hariha howa ibiyago hari ligoniha bame dai nabiaga ndobe. Ala iba dalu ibiragome dindiha anda pialu dindi mo gomba haragola tomo egene mbirale bayale mo anda helaga. Ani buwa tomo bayale anda kagola wali agalime tomo uruni bialu naga. I̱naga bi laruligo ogonibi nga.\x + \xo 55.10 \xt 2 Ko 9.10\x* \v 11 Ogonidagua dege i̱na bi o larogoni ibu i̱ni koria bame nadai bulebira. I̱na bi larogonime mbirale i̱na bilo lalu laruruni bialu holebira. Ani bialu ogoale mbira bule lowa hamelo kogo i̱naga bigome bulebira.\x + \xo 55.11 \xt Ais 54.9\x* \p \v 12 Tígua gi nahe howa Babilono yu wahalu turu hama tagira ibuleberemi. Tano ogoniha howa i̱na tí haru ibalu mo palia holene heba haru tagira ibulebero. Tí tagira ibalu kamiria hari wedarubi hari barebare ngarubi urunime turu howa iba gana lolebira. Irabuha ira bu karumebi turu tara howa gi habe balu holebira. \v 13 Áyu pu kuabu ale anihe damene bu karuniha mani ira bayale guraya aleru andaho aribia holebira. Áyu anipu agubandu anihe tara tara andaho kago mani ira hongone anda haga bulebira. Ira bayale uruni ale anda ho haabo kagola hondowa ogoni manane mbira wulebira. Anduane Homogo i̱nime biabe hongohe bialu harugonaga wali agalirume handalu mitangi bilonaga manane ogoni wiaabo holebira, lalu Anduane Homogohanda Aisaiaha howa lene. \c 56 \s1 Dindi tara tarani karu ti bibahende Anduane Homogonaga wali agali holebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agaliruhondo lalu, I̱na tí pele ngialu haru dai bulene horo hapara haragonigo tígua mana bayale tigabi ngaru hangu bialu halimu. \v 2 Wali agalime mana ko mbira nabi bayale hangu talialu bialu karubi \w Sabada\w* horonaga mana ngadagua bialu karubi i̱na ti mo turu halu biamogo bulebero, lene.\x + \xo 56.2 \xt Ais 58.13\x* \p \v 3 Dindi tarani wali agaliru ti Anduane Homogonaga wali agaliru baba íbu hene karu tigua tini degedege bi lalu, Anduane Homogohanda ina ibunaga wali agaliru baba mandagi howa lotu lolene nawi lolebira, lalu ani lolene nawi. \p Agali mbirali ibu pindu mo wahene howa ibugua mitangi bialu, I̱naga waneigini mbira nahe ira gabu hene kaligobi howa homarogola mani i̱naga mini nawiore halu ereba holobada, lolene nawiore. \v 4 Anduane Homogohanda agali ogonibihondo lalu, Í̠na Sabada horonaga mana lo ngadagua bialu hariyagua mana i̱nime hame ledogobi bialu hariyaguabi i̱naga wali agaliru baba habo nalolene bi lo wirugo talialu bialu hariyaguabi \v 5 nde i̱ninaga anda kagoha í̠naga mini lene mo wulebero. Horo bibahendengi wali agalirume í̠naga mini ngago de handaga bialu ti mitangi bigi bilonaga ani bulebero. Ani berogola í̠naga mini agali maru waneigini honowi karunaga mini ngarubi ndo ti miniore bolanguahe wialu mo embedaho wahene naholebere, laga ka. \p \v 6 Anduane Homogo ibugua lalu, Wali agali dindi tara tara howa ibini i̱naga wali agali baba bu karuni tigua i̱ andaneha howa i̱ni gubaliniho halu i̱na bia larudagua bialu Sabada horonaga mana ngadagua bialu i̱na habo nalolene bi lowirugo talialu bialu hayagua nde \v 7 ti turu holebira. I̱na i̱naga hari Saiono loma bia hene ngagoria haru porogola ti turu hagabu i̱ andagani holebira. Ani howa tigua loma biniru i̱naga bo delaga dabu kagoria mbirale tara tara irani dai helo bo delaragola i̱na turu howa mulebero. Anigo i̱naga anda kago wali agali dindi tara tarani bu karume i̱hondo bi lagane anda kagoni lolebira, laya.\x + \xo 56.7 \xt Md 21.13, Mg 11.17, Lg 19.46\x* \p \v 8 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kagome lalu, I̱na i̱naga Isaraele wali agali dindi tara tara ngaruha waitigime ibalu garabayabu yalu pene karu lone haru dai bialu kogome bi ogodagua laro. I̱na wali agali dindi tara tara ngaruha karu aria tibi haru ibalu i̱naga wali agali uruni heba mandagi helolebero, lene. \s1 Anduane Homogohanda Isaraele agali haguane hearuhondo keba howa bi lenego ogo \p \v 9 Anduane Homogohanda dindi tara taraha wali agali bu hearuhondo lalu, Waitigiru-o ai ibidaba. Nogo gabua biango duduru irabu hari ngaruha howa ibagadagua ibalu tígua Isaraeleali agali haguane bu karu bo wahai hole ibidaba. \v 10 Isaraele agali haguane uruni tigua tinaga dindi ogo aleme mo ko holebira lalu i̱naga wali agalihondo mbirale uruninaga bi mana lamialu holene winigoyu ti anidagua nabi bame bu kagoni. Ani howa ti bameore waitigi mamage haga wai pabe nene ngagoria de kohe ale hagadagua bu hama peda. Ani bialu ti biango pageali ibirago hondowa dua nalaga kembobe ko hene mbira haraligobi kagoni. Tinaga emboneha manda emeneorebi mbira nawiore bu ka. Ti bame emaga tara tara ngaru hondolenaga u̱ hangu paliaga bu ka. \v 11 Tigua biangome tomo dewaore nalu karia tombe nahe howa naabo haga kagobi ale ka. Anigo tigua nogo sibi haru haga howa haru holene tigabi bayuwa manda nabiore ka. Ti hangu hangume tini dege mitangi bialu hame ledadagua bialu tini mini mo yaraga holenaga biabe bigibigi biaga ka. \v 12 Ti mo ngoaiho kangi tigua ogodagua laga, Ina \w waini\w* iba nendabu inane hame ledamagobi nole mimi̱ya. Yawibi nde lone íbu ngoai howa dewa nendabuore nami̱ya, laga ka, lene. \c 57 \s1 Isaraeleali tigua mbirale gime wabini wiaruhondo bi pupu wialu henego ogo \p \v 1 Wali agali mana tigabi biaga karu homarangi wali agali marume uruni ti mitangi nahaga ka. Wali agali mana bayale biaga uruni tiha mo ko holene mbira anda ibulino Anduane Homogo ibugua ti henemane homelaga ka.\x + \xo 57.1 \xt 2 Kin 22.20, Iba 12.1\x* \v 2 Wali agali mana bayale ngago talialu biaga karu homaragola ti ha̱lo holene handa walia howa homaliha bayaleore palu wiaga. \p \v 3 Anduane Homogohanda Aisaiaha howa lalu, Wali agali kayu yama ibaga biaganaga waneigini kamirubi bayanda wali bedamirubi tomia biaga kamirubi tí mana ogonibi biaga kamiru ogoria ibidaba. \v 4 Wali agali mine haga aria kamiru tígua ke̱ halubi mege bialubi bi laramigo aihondo laramibe. Tígua mo guya howa yo handalu hambu gembo lalu hége domia bialu haramigo aihondo birimibe. \v 5 Tíninaga hame kome tí mo yayala haragola tíni ira timbuni bu karu andaneha bi pupu wiaga ngagoha pialubi wali agali kayu yalubi haga kami. Ani bialu howa tíni waneiginiru dindi ulini egelabo hengebane ngaruha loma bialu bo delaga beremili. \v 6 Ani bialu ege to̱le̱ dindi ogoniha ngago dugu yu puwa tínaga bi pupu wiaga ngelo mo yu pu weremili. Tínaga bi pupu wiaga ege to̱le̱ uruni mo yu pu ngelowa tígua \w waini\w* iba loma bialu odo delolenebi widi lomabi nde bu delalu haga kamigoni. Tígua mana ogoniale bialu kamigo helowa i̱na mini beregedalu tíhondo dara holobadabe toba ho kamibe. \v 7 Tígua bi pupu wiaga uyura hari nene ngaruha puwa lomaru bu delalu wali agali kayuru yu haga kami. \v 8 Tíni andaga panga haraba erembirahayagi dama mitangi bialu koorene ko mbirale gime wabiniru bi pupu wulenaga mo ngelo haga kamigoni ndobe. Tígua i̱ erembira ngialu waore harimi. Ani bialu howa wali tínaga lawini bedaru tíni kayu bule lowa muni mialu haru halu puwa dagia timbuni wabu ngelarimigoriani kayu bialu haga kamigoni. \v 9 Tígua weli baya ngabi mini sanda ngarume tínaga tinginini ha̱i̱ halubi tíni mo yári bialubi dama mitangi bialu gime wabini mini Molege ngagohondo bi pupu wule piaga kami. Ani bialu tínaga bi pupu wiagane maru mo wulenaga tígua agali maru ti dindi kaundiaha dama mitangi bialu bi pupu wule gime wabiniru taya bima pudaba laga kami. Ani bialubi wali agali homayarunaga homali ngagoha mbirale dama mitangi bialu bi pupu wiaga uruniale mbira ngabe hondole taya beremili. \v 10 Tígua erekuibi bialu bi pupu wulene taya timbuniore bialu harimigome tínaga hongo ereba haya. Anigo tínaga hongo uruni ani ereba helo waha lowa tininaga hame dimagoliru timbuniore ngelo kamigome dege mo buahe haragola hibuore lalu kami. \p \v 11 Anduane Homogo ibugua lalu, Tígua i̱hondo ke̱ halu i̱ erembira ngialu mo embeda halu pirimigo ai hondowa gi halu pirimibe. Luore howa i̱na tíhondo keba nahe bi nale haabo harugome tígua i̱ mo dunini halu mitangi nabi harimidago. \v 12 Anigo tígua mana ko bialu kamiruni panaga ngelo mo panaho ngelai harogola tígua mana bayale tigabi beremabe toba howa bialu kamirunime tíni biamogo nabulebira. \v 13 Tíha mo ko holene mbira anda ibirangi dama mitangi bialu mbirale bi pupu wulenaga gime wabini yu ngoaiho ngamirunihondo tígua bi pupu wialu ina biamogo bia laramigola o biarume tí hale halu biamogo bulebirabe. Ani nabulebira ndobe. Tiha hongo holene mbira nawioredagola puyabu emene hangu puloyu ibirarume uruni pulo yalu polebira. Anigo wali agali i̱ni andaneha hole ibiraru ti i̱na biamogo bialu handayaho harogola tigua dindi i̱naga wali agalinaga mo wia hene ngogoria ti karulo halu Hari i̱ninagaore lomabu ngelo mo wirugoriani ti holebira, lalu Anduane Homogohanda lene. \s1 Anduane Homogohanda wali agalinaga ko ngaru domo wahai halu bayale helolebira lenego ogo \p \v 14 Anduane Homogohanda lalu, I̱naga wali agali karu ti i̱ni koria dai bulene nga. Ani dai bulenenaga harigani ege to̱le̱ ira ngarume tinaga ge giba bobidi lalu ti piloligo baya hangu ilu wahai halu hariga mo tiga bulene nga. \p \v 15 I̱ Ngode Datagaliwabe daligaorene daliga haluhe haabo henego ko. I̱naga mini baya buruguleore howa i̱na mana bayale tigabi ngaru biaabo hagaore kogoni. Ani howa i̱ni dalu bayale daligaore ngogoha ko. Anigo dindihabi wali agali bu karume tini mo dindiha howa tininaga ko wiyadarunaga dara howa mini beregedene karu bababi nde ha dege biruli. Ani haruligo irane i̱na tinaga miniha mo hongo holebi mini dunubia holene tiha helolebi haruli.\x + \xo 57.15 \xt Iba 147.3, Ais 33.5, 40.28, 66.2\x* \v 16 I̱na i̱naga wali agaliruhondo tí koore biaga kamigoni nale ti baba keba ho haabo naholebero. I̱na ti baba keba ho haruyagua nde tiha holene bayale i̱nime hela harugo mo ko holobadago keba naholebero.\x + \xo 57.16 \xt Iba 85.5, 103.9, Mai 7.18\x* \v 17 I̱na tihondo keba harugo irane tigua mbirale ngaru dimagoli howa mana ko marubi hamelalu bialu hearia keba haru. Anidagua bialu hearia i̱na ti pani nelo mialu i̱naga wanakui tinaga deni handa tara ho haru. Anigo tigua mine haabo halu tininaga hameledago ale dege bialu haabo hayagoni. \p \v 18 Tigua mana ko bialu hayaru i̱na de handai haru. Anigo i̱na ti biamogo bialu tinaga ko wiyadaru domo wahalu ti bayale helolebero. Ani helowa i̱na ti haru halu mo tiga bialu tinaga bu miniha mo hongo howa wali agali dara howa dugu bialu karu tibi mo dungulo helolebero. \v 19 Tinaga dara holene wiyadaru mo wahai harogola tigua i̱hondo turu halu ka̱i̱ lolene dege mitangi bu holebira. I̱ Anduane Homogo i̱na larogo i̱naga mo palia holene wali agali i̱ni kawareni karuha helalu wali agali kaundiaha bu karuhabi wia dege holebero. I̱na wali agali uruni mo bayale howa tiha bayale holene mo wia holebero.\x + \xo 57.19 \xt Eb 2.17\x* \v 20 Anigo wali agali maru mana ko biaga bu karu tigua iba solowara yaribu bialu haabo howa iba haingodabi iba ambi waru heba ngaru yu pialu iba angeni yu wahaga biragola iba ange bayale winigo mo ngubiaho wiagagobi ka. \v 21 Wali agali mana ko hangu bule mo tene halu haabo haga bu karu tiha mo palia holene mbira handa walia naholebira, lalu Anduane Homogo ibugua bi ogoni laya, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 57.21 \xt Ais 48.22, 59.8\x* \c 58 \s1 Isaraele wali agalirume Anduane Homogo mitangi bialu \w tomo\w* nane haga mana berema lalu ko dege bialu henego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Hongo howa ga̱ lalu olabe. I̱naga Isaraele wali agaliru tigua mana ko bialu kago nabilimu lalu hongo howa ga̱ lalu lamibe. \v 2 Tigua horo bibahendengi henene dege i̱ mitangi bialu lotu lalu howa mana biaga wiago talialu i̱na agi hame lenedabe handalu taliaga. Ani bialu howa tigua i̱hondo hale halu lalu, Í̠ heba mandagi turu haga bu holoma̱ya í̠na bayale dege bialu biamogo bigi bialu habe, laga bu ka. Anigo urunime ti henene ndo laga howa ke̱ haga ka. Tigua i̱naga mana wiaruni mo wahai howa tininaga mana ko ngaru dege mo tene howa bialu haga ka, laga. \p \v 3 Ani bialu howa wali agali uruni tigua hale halu lalu, Iname \w tomo\w* nane wahalu inane mo dindiha ho kamagonigo ai irane agonaga Anduane Homogo ibugua ina biamogo bialu mbirale bayale mbira nabi kabe, laga ka. \p Ani laragola Anduane Homogohanda bi ogodagua ladai bialu lalu, Ai tígua tomo nane kamingi tínaga biabe biahaga agali karu mo ko haga bialu tíni hangu mo dunubiaho haga kami. \v 4 Tígua lalu i̱ mitangi bialu lotu lalu tomo nane hami̱ya laramiligo lalu howa mana tígua bu walia halu kamiruni tara bialu kami. Tígua keba halu gungu bialu howa agali mende kagonaga dengui bo tugudalu gi bo tagalalu haga kami. Tígua mana ko urunibi bialu howa tomo nane kamigola i̱na tínaga bi laramiruni hale holeberobe tobaho kamibe. \v 5 Tígua manda bialu kamiria tomo waho haga horo ogoni kamigome tígua mana bialu kamiruni i̱na hondowa turuho kobe toba kamibe. Tígua daraho kama lalu walia haga aga bu kamirumebi ma podalu dindini emboneme ela helaga bialu gambe lini peroli puyabume pu laragola yu puíbu bigi bialu kaligobi bialu kami. Ani bialu tígua be abalu tamuha dugupe howa beni padamirumebi mana maru tíni mo dindiha halu bialu kamirumebi uruni bibahende i̱na de hondowa turu holeberobe toba ho kamibe. Ai ani ndoyago. \p \v 6 Tígua mana urunidagua bialu kamiruni i̱na hame nale kogoni. Tígua mana bilimulo hameledogoni uru. Tígua ko tara tara bialu kamiruni yu wahai halu wali agali maru karu bo hengedalu ti mo ko halu kamiruni nabi wahai halimulo hamelo ko. Wali agali burupale darabi uruni mitangi nahe tígua pu senime ti daribaho ngelaradagua beremirubi nogo bulumagarume agalinaga mabuha biabe bilo ira tigini ngagome mani daba homaga howa biabe bialu helo handayaho hagadagua bialubi kamigo. Ai urunidagua nabi wali agali burupale darabi uruni ti golope hene helo yupe holene nga. \v 7 Tígua mana bialu halimulo hame ledogo ogodagua. Wali agali tomo garibilo karu tomo nelo milimu. Wali agali yagibano tinaga anda nahe howa burupale karu tí andagaha palelo panga dugualimu. Mbirali aga bulene mbira nawiore howa dagareme duru lalu karu tígua aga ngamiru maru milimulo hameledo. Ani bialu howa ai tínaga dameneore darama mbiraore kamiru aria mbiraligo genda yu heane handarimiyagua nde de nahende tingi halu pu nabi baya hangu biamogo bialu halimu.\x + \xo 58.7 \xt Md 25.35\x* \p \v 8 Tígua i̱na o bilimu lalu langeroruni baya hangu bialu harimiyagua nde egerebagi ni tagira ibalu wá timbuni haragome aruma ala ho wiyago mo ereba halu poraligodagua tíni genda yu kamiruni bibahende mo wahaiore halu i̱na tí mo bayale holebero. Anduane Homogo i̱ni mini tigabi dege kogome i̱na bambaho haabo halu mahabi i̱ni dege howa tí poramigoha pele ngialu wá haga bima pialu handayaho haabo holebero. \v 9 Tígua i̱hondo bi lalu olaramiyagua Anduane Homogo i̱na haleore holebero. Ani berogola i̱na tí heba mandagi henedane manda buleberemi.\x + \xo 58.9 \xt Iba 50.15\x* \p Ainde tígua wali agali mende karu mo ko howa bo hengedalu kamiru wahalu mendealihondo gi dola haga bialu howa bi ko lalu kamirubi wahalu \v 10 wali agali maru tomo garibilo kane hendedemigo nelo mialu maru ti mbirale burupale karubi mialu harimiyagua nde egerebagi ni tagira ibalu wá haragome aruma ngagoha mo ereba haraligodagua tíha aruma ho winigo horombe ale ho aribia holebira. \v 11 Ani biragola i̱na tí handayaho howa tínaga tingini warago nabe mo hongo halu tíha mbirale tubagi halu burupale hararubi tí karulape yu halimulo i̱nime ngialu haabo holebero. Ani heledogola tí dindi bayale mbirale bibahende anda hai holene dindi ibane bere wiagagobi halu iba hambiaga uliha iba gagahe hundia nabiaga iba biraho wiaga ngaligobi holeberemi. \v 12 Ani heledogola tano bo gialo wahayaruni tígua lone bia aribia howa anda abale hene gialo wahene gumuni ngarunaga lone bia aribia haga buleberemi. Ani bialu kamigola wali agali tara karume tí hondowa tigua lalu, E̱ e̱ wali agali hongohe howa tanonaga pabe gialabaga biniru bu tiga biagabi anda gialo waheneru biadai biagabi hariga baya hangu bo tiga biagabi o karuni handadaba laga bulebira, Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 \w Sabada\w* horo mana ngaru talialu harimiyagua ti bayale holeberemi lenego ogo \p \v 13 Anduane Homogohanda lalu, I̱naga horo timbuni wiabagi hene Sabada horo ogonaga mana ngago napugualimu. Horo ogoningi tíninaga biabe bulene wiaguabi nabuleore laro. Tígua i̱ni gubalini timbuni howa horo ogoniore ina bayale holoma̱ya Anduane Homogo i̱na wiabagi hene tara mbira ngagoni manda bialu holene nga. Horo ogoningi bame ibagabu holenebi biabe tara tara bulenebi bi tara tara habane nabulene lolenebi nawiore.\x + \xo 58.13 \xt Ais 56.2\x* \v 14 Tígua Sabada horonaga mana uruni baya hangu talialu i̱ mitangi bialu beremiyagua turu holene bayaleore Anduane Homogo i̱niha ngogoni handa walia holeberemi. I̱na bamba dindi tínaga mamali Yagabahondo ngulebero lene biagoria ibalu turu haga bu holeberemi. Dindi ogoriani tígua tomo nalu holene dewa bu payabu ngagola turu timbuni howa tomo uruni nalu dungulo holeberemi. Ani ho kamiria dindi tara taraha wali agali bu karume tí mini lene lai holebira. I̱ Anduane Homogo i̱na bi o ledogoniore, laya, lalu Aisaiahanda latagi halu hene.\x + \xo 58.14 \xt Pig 28.13, Man 32.9, 32.13, 33.29, Mai 4.4\x* \c 59 \s1 Isaraele wali agalime mana ko biyagola Aisaiahanda hongo howa talialu bi lenego ogo \p \v 1 Tígua mitangi bialu Anduane Homogo ibu tí haru dai bulene hongo nahe kabe toba nahalimu. Ibuhondo bi lamialu kamiru hale nahaga hale tulu kabe toba nahalimu. Ibu ogonibi ndo ka.\x + \xo 59.1 \xt Dag 11.23, Ais 50.2\x* \v 2 Tígua ko birimigome ibugua tínaga bi laramigo hale naholenaga ibunaga wanakui handa tara ho kagoni ndobe. Tínaga ko ngamirume Ngode Datagaliwabela mo hangu hangu haga bida.\x + \xo 59.2 \xt Iba 18.41, Yar 5.25, 11.11, Ese 39.23, Yo 9.31\x* \v 3 Tígua ke̱ holene bi taratara lalu keba howa wali agali maru baba bagabaga bialu haga kami. Ani biaga kamigo tígua wali agali homelo bo wahaga bialu harimirunaga darama tínaga giha para haabo kagoni ndobe. \p \v 4 Tígua godi hale halu howa bi tigabi lolene ngadagua nale howa mbirali godi lole ibirago godini abale haru pu helaramili. Ani haru pu helowa tígua ke̱ howa bi galone ndo ngago dewa lo paya bialu mendego mo talola halu mo guya haga kami. Tínaga bu miniha mana ko bulene hangu timbuni wua to̱ledemigome tígua mana liahe dewaore bialu kami. \v 5-6 Tínaga mini ko ngamigo tomia biaga nogombi taranaga habane ale nga. Mbiralime nogombinaga habane ogoni nayagua nde ibu homolebira. Anidagua dege tínaga mini ko ngamigome mo ko holene taratara mo yu anda ibalu mendealinaga holene mo ko haramili. Gamuni anda biaga bedaru tigua tinaga anda bia kagoria ema bialu piaga bedaru gunguni ogoriani do ngaria ibuni hadalu naga beda. Wali agalime gamuni anda bidago muwa ogonime labolabo wabialu mo karulo hagabe. Manane ogonidagua dege biabe tígua bialu kamigome mendeali kago biamogo bule ndo beremi. Tígua bialu kamigome mendeali kago minu yania howa ti bope halu mo ko holenaga bialu kami. \v 7 Anigo tígua bibahendengi mana ko ngaru dege bulene manda bialu abaleore bule hamelo haga kami. Ani bialu tígua mbirali mana ko mbira nabi kago bameore homelo bo wahole hame timbuni lo haabo haga kami. Ani bialu tígua wali agali maru bayale kago mo ko hole dege bima ibaga bialu haga kami.\x + \xo 59.7 \xt Min 6.17, Mg 7.21-22\x*\x + \xo 59.7 \xt Lm 3.15-17\x* \v 8 Tí wali agali maru baba mandagi hendeore holene manda nabi howa tígua mana tigabi bulene ngadagua nabiaga kami. Mana tígua beremiliru bibahende tiga nabiore ngago marume mana uruni talialu hayagua nde tiha bayale holene ngaria handa walia naholebira.\x + \xo 59.8 \xt Ais 57.20-21, Hos 4.1, Lg 1.79\x* \s1 Wali agalime ko biniru lapani henego ogo \p \v 9 Wali agalime lalu, Anduane Homogohanda ibu mini tigabi howa waitigime ina hengedape hayagola ibugua ina biamogo nabiyago irane ai manda bidama. Ina wá holene hai bialu kamaria wali agali arumaha gi wagalo hagagobi kama. Ina kamagoha ni poboyogobiore datagi helo hamelo kamaria genda tara tara inaha lola haragome ina arumaha haabo kama. \v 10 Genda urunime ina de koheme ibagabu haradagua heledagola iname polene hariga taya bialu haabo kama. Horombe ni dedagoria howa ina arumaha ibaga bialu haradagua bidamaria ege to̱le̱ bu ngarume inanaga ge bidi laabo haragola kamagoni. Inaneme mitangi bialu ina bayaleore holomabe tobaho hemaria ani ndo ina homene ale harimada. \v 11 Ina mini dege dindiho howa iname biango dudu ale timbuni mini beame gururu laradagua bialu ega puyu bedarume howe dodowe laradagua bialu kamagoni ndobe. Ani kamago nde iname Anduane Homogonaga mana tigabi bayale ngago hai bialu howa handa walia habe nahe. Ibugua ina pele ngialu haru dai bilo hondo harimago ai ogoni kaundiaore nga. \p \v 12 Anduane Homogo-o iname ko dewaore í̠naga deni birimarume inane yania hai henego kama. Anigo inaneme mana ko bibahende birimaru manda biaiho kamagoni.\x + \xo 59.12 \xt Esr 9.6, Yar 14.7, Hos 5.5\x* \v 13 Iname mana ko uruni Anduane Homogo í̠hondo birimagoni. Inanaga Ngode Datagaliwabe iname í̠ni erembira ngialu í̠naga bi mo waharima. Iname maru bu hearu hengedape howa mine halu mana ko tara tara wiaru bialu harima. Iname mendeali kago mo hondo halu ke̱ holene hariga tara tara mitangibu harima. \v 14 Mana ko inane bialu harimarume í̠naga mana bayale tigabi ngego amura hobamu helayagola í̠na ina biamogo bialu haru dai nabi harigoni. Ani bialu iname mana tigabi bulenebi bi henene lolenebi ina hemagoria kaware ndo kaundia ngelo harima. Iname mo ngoaiho harimangi mana irane kira ogonilabo nawi dege harima. \v 15 Heneneore lolene mbira inaha nawiore kama. Ani kamago howa mbiralime mana ko bulene ngago yu wahayagua agali maru karume agali ogoni lone mo ko holene henge taya bialu haga, lalu wali agalime laya, lene. \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali bayale helolebero lenego ogo \p Anduane Homogohanda ko uruni bialu hearu handalu hearia mana tigabi bulene mbira nawi heago hondowa ibunaga miniha turu naheore hene. \v 16 Ani bialu mbiralime mendeali heago mo ko halu heagola mbiralime ogonidagua nabiaga lalu mo ko hene biago biamogo bialu mo wulene mbira naheyane hondowa Anduane Homogo ibu mogo timbuni lo hene. Ani howa Anduane Homogohanda ibuninaga hongomebi mana tigabi bulene ngagomebi ti mo wialu bayale helolebero manda bini.\x + \xo 59.16 \xt Iba 98.1, Ais 63.5, Ese 22.30\x* \v 17 Ani manda buwa ibugua wai biagane aga ale ibunaga mini tigabi wulene galukunini mo karulalu ibunaga pele mulene manda ale karulolebira. Ibugua ko biagaru ba dai bulenego ibunaga aga ale karulalu ibu miniha lembo holene ogoni dagarenaga aga ale daligani karulolebira.\x + \xo 59.17 \xt Ais 9.7, Seg 1.14\x* \v 18 Ani bialu ibunaga lembo holene ngagome ibunaga waitigi bu karu pani nelo ko tinime bialu hayadagobi karulape biadai bigi bulebira. Ani bialu wali agali maru dindi tara kaundiaha karubi ti bibahende pani nelo mo miai holebira. \v 19 Anduane Homogo ibugua hongo timbuniore heba ibunaga puyabu hongoheme iba pulalu mo yaribu bia haragola hongo timbuni halu poraligobi ibulebira. Anidagua birago hondowa wali agali dindi ni paliragohayagi karume Anduane Homogonaga mini hale howa mogolo holebira. Ni ibiragohayagi karume Anduane Homogonaga hongobi wá holene tarabi hondolebira. Ani hondowa tigua handawa bialu gi howa ibu andaneha hai holebira.\x + \xo 59.19 \xt Iba 113.3, Ais 11.9, 24.15, 30.28\x* \p \v 20 Anduane Homogohanda ibunaga wali agalihondo lalu, I̱na tí heba mandagi haabo hole Yarusaleme ibalu Yagaba aguaneneru mana ko birimiru lapani halu mini beregedene karu ti pele ngialu haru dai bule ibulebero.\x + \xo 59.20 \xt Lm 11.26\x* \v 21 Ani ibalu i̱na tí heba habo nalolene bi mbira ogodagua lo wialu, I̱naga Dinini ibu tíha helowa tínaga ne harigaha howa i̱naga bi mana latagi halu holeberemi. Tígua anidagua bialu haabo kamigola tínaga waneigini karumebi tínaga aguanene mani hama polobadarumebi i̱na bilimu larudagua bialu haabo holebira, lalu Anduane Homogohanda Aisaiaha howa bi ogoni lene.\x + \xo 59.21 \xt Ais 11.2, 44.26, Yar 31.31-34, 32.40\x* \c 60 \s1 Anduane Homogonaga hongo holenebi wá timbuni holenebi Yarusalemeha wulebirago lene ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, Yarusaleme-o í̠ heyalu ni daradagua bialu wá hagimbu bia naberego. Áyu i̱ninaga hongo holenebi wá taraore holenebi í̠ha wá timbuni hadali haragoni. \v 2 Dindi tara tara wiaruha ginu hagua mindibi wiarumebi aruma hagabu mindibi wiarumebi wali agali bu dambi haiho ngagoni ndobe. Anigoyu Anduane Homogo i̱ninaga wá taraore holeneme í̠ha hadali holebero. I̱na í̠ha haabo kogome i̱ninaga wá taraore holene ogoni wiaabo helo heledogoni. \v 3 Í̠ha wá timbuni holene ogonime wá harago handalu dindi bibahendeha howa hameigini tara tara í̠ keria ibai holebira. Kini bu karu tiguabi í̠ha wá holene hongohe ogonime wá hadali haragoni handalu tibi nde í̠ keria íbu dege bulebira. \p \v 4 Í̠na handa amu nana bialu o biragoni de handabe. Í̠naga wali agali biaru mo mogo bialu amu ibiraruni handa. Í̠ iginiru ti dindi kaundiaha howa ibalu í̠ waneru walime dindi taraha howa gime taba yalu í̠ni keria ibiragoni. \v 5 Ani ibirago hondowa í̠ha bu mini yangalo turu holene to̱lai holebere. Í̠ kulalu turu taraore holebere. Iba sibi timbuni ibirarume dabudabu bayale dewaore mo yalu ibulebira. Dindi tara tara bibahendeha howa dabudabu baya gibiore ngaru í̠ mo turu holenaga mo yalu íbugu bialu ngigi bulebira. \p \v 6 Nogo kamele dewaore daga aulolebe tobahe uruni ti Midiana dindibi Eba dindibi howa ibulebira. Urunime tinaga erekunini dabudabu bayaleore wiaru mo paga howa yalu ibulebira. Ti Seba dindi ala pialu ogoniha howa ngolobi ira hagua ngabilo delaga mini \w inisenesirubi\w* mo yu ibulebira. Ani ibirago hondowa wali agali bu karume Anduane Homogo i̱na birugonaga lamialu i̱naga mini yaraga halu holebira. \v 7 Nogo sibi dewaore Keda dindi howabi Nebaiodo dindi howabi haru halu ibulebira. Nogo sibi uruni i̱naga loma biniru bo delaga dabu ngagoria bo delaragola Anduane Homogo i̱ni turu timbuni holebero. Turu howa i̱naga anda biago mo yáribia halu mini lene bayale taraore ngelolebero. \p \v 8 Iba sibi ibiraru hari beraliba puyabume pulo yalu ibagadagua ibiraruni agiledabe. Egarume alendo haragola andaga bululo yalu dai biagadaguabi ibiraruni agiledabe. \v 9 Iba sibi dindi tara kaundiaha howa ibiraruni urunime i̱ hondo yalu ibalu i̱naga wali agaliru Yarusaleme í̠ni keria haru dai biragoni. Tigua ngolo silibaru dewaore iba sibi uruniha yalu ibiragoni. Ogonidagua yalu ibirago irane i̱na í̠ mo bayale halu mini leneore helewago hondowa tigua Anduane Homogo Isaraele wali agalinaga Ngode Datagaliwabe i̱ mini tigabi kogonigo i̱naga mini mo yaraga holenaga ani ibiragoni. I̱na dindi tara tarani hameigini bibahendeoreme i̱naga wali agali karu mini lene kagonida lelo mo la harugoni, laya.\fig Iba sibi ibiraruni i̱naga wali agaliru Yarusaleme í̠ni keria haru dai biragoni.|src="HK 74g.tif" size="2" ref="(60.9)" \fig* \p \v 10 Anduane Homogohanda lalu, Yarusaleme-o dindi tara tarani agali karume í̠naga pabe lone biadai bule ibulebira. Tinaga kini bu karumebi nde í̠naga biabe bia holebira. Bamba i̱na í̠hondo keba howa mana lalu pani nabelo ngirugo. Ai áyu nde i̱na í̠ dara halu gubalini howa biamogo bule kogoni. \v 11 Dindi tara tarani hameiginirume tínaga muni dabudabu bayale ngaru í̠ mo turu halu bame ngule yalu ibilo horombe mbiragabi í̠naga tano pangaru dugua ho wiaabo holebira. Tinaga kini karubi í̠naga garabaya biabe ale biahaga helonaga haru halu íbu dege bulebira.\x + \xo 60.11 \xt Mo 21.25-26\x* \v 12 Ani bulebiragoyu dindi tara maruha hameigini í̠ andaneha nahe í̠naga biabe biahaga ndo karu ti bibahendeha ko timbuniore ibalu mo ko haragola ti ereba hai holebira. \p \v 13 Agalirume Yarusaleme í̠naga tanoha anda dewa lone biadai bulebulenaga uyu Lebanono irabu timbuni ngagoha puwa ira guraya alerubi ira mende mini saibarasarubi ira bayale luni kilikulu lo karunibi í̠naga dibu yalu ibulebira. I̱naga anda mo duniniore ho helarogo baya gibiore howa mini lene timbuni wulebira. I̱ninaga biragane dagia ngagoriani bedoria wali agalirume i̱naga mini yaraga hole ibulebira. \v 14 Agali maru abale í̠ mo ko haga henerume í̠ keria ibalu bulu paluwa í̠ mini lene timbuniore lolebira. Ala agali í̠ mo yo hendene henerumebi í̠ keria dai buwa tinaga ge duli hanga ho biruwa í̠naga mini yaraga halu holebira. Tigua í̠ hondowa lalu, Tano ogoni Anduane Homogonaga ngagoni. Isaraele wali agalirunaga Ngode Datagaliwabe mini tigabi baya burugule kago ibunaga tano Saiono o ngagoni, lolebira.\x + \xo 60.14 \xt Mo 3.9\x* \p \v 15 Yarusaleme í̠ore ala bame wialu yu wahene wirigo wali agali ogoriani pu íbubi nabiaga wahene wini. Ai áyu i̱na í̠ mo bayaleore howa mo yári bia halu ḏ́uniniho ngeledogoni. Wali agali dindi tara tarani áyu karumebi mani holebirarumebi ti bibahendeme í̠ hondowa turu timbuni hai holebira. Í̠ni ani haho wiaabobo holebere. \v 16 Dindi tara tarani hameigini karumebi kini karumebi waneigini ai̱yahanda ibunaga waneigini andu mialu handayaho hagadagua tigua í̠ burupale mbira nawilo handayaho haabo holebira. Anigo í̠na Anduane Homogo i̱ore kogome í̠naga pele ngiaga kogoni manda bulebere. Isaraele wali agali Yagabanaga aguanalirunaga Ngode Datagaliwabe hongo timbunihe kogome í̠ golope halu haru dai binigo kogoni manda bulebere. \p \v 17 I̱na í̠naga ege to̱le̱ mini boronosi yu keruni ngolo aribia halu aeane yu keruni siliba aribia halu ngulebero. Í̠naga ira tome podene yu keruni i̱na ege to̱le̱ mini boronosi aribia halu ege to̱le̱ henene yu keruni aeane aribia helaga bulebero. Mo palia holene mo yu anda ibalu ogonime í̠ haru helowa mana bayale tigabi hangu bialu holeneme í̠naga hariga ibaga bialu poleneruha haru holebira. Agalime ala haru haga howa í̠ mo ko hayaru mani naholebira. \v 18 Dindi bibahende í̠na haru kegoha agalime ga̱ lalu bo wahagahaga bialu bi laganego mani hale naholebere. Wai buwa mbirale ngaru bo gialahole bialu kariabi nahondolebere. Í̠naga wai pabe timbuni kagonaga mini Anduane Homogohanda Pele Ngiagane lolebere. Wai pabenaga panga timbuni kagonaga mini Anduane Homogonaga Mini Yaraga Hagane lolebere.\x + \xo 60.18 \xt Ais 26.1\x* \p \v 19 Í̠ kegoha horombe nime wá holene henge nawulebira. Mbiragabi egeme wá holene henge nawulebira. Anduane Homogo i̱nime í̠naga wá haabo holene haluhe kogonigo i̱naga wá timbuni holene í̠ha wá haabobo holebero.\x + \xo 60.19 \xt Seg 2.5, Mo 21.23, 22.5\x* \v 20 Ni lone napale egemebi dama dalidali biagadagua nabi Anduane Homogo i̱nime í̠naga wá haabo holene haluhe kogonigo nde ani haabo holebero. Í̠naga genda ngelo keruni bibahende ereba hai holebira. \v 21 Í̠naga wali agali bu karume mana tigabi ngaru hangu biaabo halu tinaga dindi i̱na tu wa wia harugo karulowa ti ogoriani haabo holebira. I̱ninaga gioreme wali agali uruni mbiraore wabirugo ti ira mbiraore hangarugonaga gene magane dewaore haradagua ka. Ani helarudagoni irane wali agali tara tara karume ti hondowa i̱ninaga mini yaraga helo ani wabu helarugoni.\x + \xo 60.21 \xt Iba 37.11, Ais 52.1, Md 15.13, Mo 21.27\x* \v 22 Yarusaleme-o í̠ha wali agali emene hangu heagua mani ti wali agali mini leneore holebira. Hameigini maru hongo nahe mini dindiha heaguabi mani ti waneigini aguaneru dewalinaga aba holebira. I̱na bi o larogoni abaleore horo i̱nime pongobo wirugo tagira ibirangi lola holebira. Anduane Homogo i̱niore kogonigo ani bulebira larogoni, Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 61 \s1 Anduane Homogohanda ibunaga wali agaliru pele mulene horo tagira ibilolebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kagome i̱ha ibunaga Dinini ho to̱latagi heleda. Ibugua i̱ dabalu wali agali yagibano burupale bu karuha ibunaga bi mana debene lamima pu laya. I̱na wali agali genda yu howa mini burugulo karu mo waholiyabi maru garabaya andaha karu golope halu pudaba loliyabi ibugua, Í̠ pu, laya.\x + \xo 61.1 \xt Ais 11.2-4, 42.7, 57.15, Md 11.5, Lg 7.22\x*\x + \xo 61.1 \xt Lg 4.18-19\x* \v 2 Anduane Homogohanda ibunaga wali agali karu pele mialu haru dai bulene horo tagira ibiragoni lalu i̱na lamule pu laya. Tinaga waitigi karu pani nelo mulenebi horo ogoni tagira ibiragoni lalu i̱na lamima pu laya. Wali agali dugu bialu de iba heba beda u i̱na ti biamogo buliya pu laya.\x + \xo 61.2 \xt Ais 13.6, Yar 31.13, Md 5.4\x* \v 3 Saiononi tí dugu biaabo halu tínaga hongo bibaho kamiru tíha dara ho holene ngago turu holene wia aribia holebira. Tínaga emboneni dara hayagonaga be abalu dugu wiyadaruni taulo wahowa yári bayale taraore mo karulolebira. Tígua dugu bialu hayaru embeda halu weli bayale ngabiore ngarume mo ha̱i̱ howa turu holene wulebira. Tígua dara halu mini burugulowa iba gana lagaru la nabi wahowa Anduane Homogonaga mini yaraga halu turu howa iba gana tara ngaru ladaga halu lolebira. Bibahendeore karume mana bayale tigabi hangu bialu holebira. Ani biragola wali agali marume handalu karia ti ira hongohe ale kagoni lalu Anduane Homogo ibunime ira bayale hengene anda ho haradagua hongoheore kago hondolebira. Ani handalu karia urunime Anduane Homogohanda biyaruninaga ibu mini yaraga halu holebira.\x + \xo 61.3 \xt Iba 23.5, Ais 60.20-21, Yar 17.7-8\x* \v 4 Anduane Homogonaga wali agali kamiru tígua anda gialobagabu wiane mali dewaore penego wiaho wini ngaruni lone bia aribia haga bialu holeberemi. \p \v 5 I̱naga wali agaliru-o dindi tara taraha wali agali bu karume ibuwa tínaga biabe biahaga holebira. Tínaga nogo sibiru hina halu tí mabu ngamiruha dindi tomba halu tomoru hanga ha tínaga pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* mabu ngamirubi handayaha mamage ha ani bigi bialu holebira. \v 6 Marume, Tí Anduane Homogonaga \w loma\w* binigo mo miaga kami, lolebira. Inanaga Ngode Datagaliwabe kagonaga biabe biahagaore tí kamigoni, lalu manda bulebira. Dindi tara tara ngaruha hameigini tara karume tinaga dabudabu tara tara ngaru mo yalu ibalu tí talebu ngiragola tí turu taraore halu holeberemi. \v 7 Tí ala taga taraore howa tínaga dengui bu yi howa harimigoni ereba halu tíninaga dindini daibu howa mbirale dabudaburu abale yu harimigo bolangua howa dewaore yu halu turu taraore ho holeberemi. Anigo tínaga turu holene ogoni ereba nahe wiaabo holebira. \p \v 8 Anduane Homogo ibugua lalu, I̱na mana bayale tigabi ngaru dege hondowa turu haruli. Mana ko wali agali mende kago mo dindi halu holeneru page buleneru handabe manga ho kogoni. I̱naga wali agalirume genda dewaore ala yu howa ndelahe wiaru handalu hayago ai i̱ mini bilinahe kogome tihondo mbirale bayale ngaru yu helo mulebero. Habo nalolene bi hongohe wiaabo helonaga ti baba bi lowialu bulebero. \v 9 I̱naga wali agalirunaga waneigini aguane holebiraru hondowa dindi tara tarani hameigini karume tiore mini lene timbuniore ka lelo helolebero. Ani heledogola wali agali tara karu uruni ti i̱naga wali agali handalu i̱nime ti mo bayale halu helene kagonida manda biai holebira, laya. \p \v 10 Yarusaleme i̱nime Anduane Homogohanda biyaruninaga turu timbuni halu kogoni. I̱ miniha i̱naga Ngode Datagaliwabehondo turu taraore ho kogoni. Wali agali mani dabu bule lowa aga bayaleore luni ngaru biagimbu bialu yáribi bayale buwa turu ho hagadagua Anduane Homogohanda i̱ni pele mulenebi mana tigabi wiagomebi i̱ bu dambi heledagonaga turu taraore ho kogoni.\x + \xo 61.10 \xt Mo 21.2\x* \v 11 Dindime tomo egene tara tara hengeneru mo anda halu mabuha egene polenerubi mo anda hagadagua Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kagome ibunaga wali agali karuha mana tigabi bulenebi ibunaga mini yaraga holenebi mo anda haga biragola hondowa dindi tara tarani hameigini tara karu tiguabi ibunaga mini yaraga holebira laya, lalu Aisaiahanda lene. \c 62 \s1 Yarusaleme mini gahenge winigo ogo \p \v 1 Saiono-o i̱na Anduane Homogohanda í̠ pele ngilonaga bi hongo howa laabo holebero. I̱na Yarusaleme mitangi bialu bi nale ndo ibunaga bi la haabo halu holebero. Ani laho kone dege egerebagi ni datagi haradagua Anduane Homogohanda Yarusalemeha mana bayale tigabi ngaru biatagi helo. Mbiraga hale hedo yaradagua ibugua pele mulene walia helo i̱na bi la haabo halu holebero. \v 2 Yarusaleme-o dindi tara tarani hameigini bu karume í̠naga mini tigabi bolangua ho ngago hondolebira. Tinaga kini bu karu tiguabi í̠naga hongo holenebi wá tara holenebi ngego hondolebira. Í̠naga mini gahenge tara Anduane Homogo ibunime ngulebirago tigua mini ogoni lalu lolebira. \v 3 Anduane Homogo ibuninaga manda yári baya gibiore ngolome wabini ale í̠ holebere. \v 4 Ani kegola maru karume ala Anduane Homogohanda í̠ yu wahene ka lenego mani nalolebira. Tigua lalu, Í̠naga dindi Anduane Homogohanda yu wahene darabiore ngagoni, lalu nalolebira. Tigua í̠naga mini gahenge ogodagua lalu, Anduane Homogohanda í̠hondo turu timbuni ho kagoni, lalu lolebira. Í̠naga dindihondo lalu, Wandari agali pene turuho bedagobi ngagoni, lalu lolebira. Anidagua lolobadagoni irane Anduane Homogohanda í̠hondo gubalini timbuni ho kagonaga ani lolebira. Agalime ibu one haru dai biagadagua Anduane Homogo ibugua í̠naga dindi ogonidagua haru dai bulebira. \v 5 Igiri daliaheme wandari berenego dabu biagadagua í̠ wabini biago kagome í̠la mbiraore haga holebira. Ani bialu agalime wandari bayale dabu buwa ibu onela turu hagabu hagadagua Anduane Homogohanda í̠hondo baya hanguore turu howa handayaho holebira. \p \v 6 Yarusaleme-o í̠naga pabeni i̱naga agalirume mamage helo dabo helarugo tigua horombe mbiragabi bibahendengi bi nale naholebira. I̱na uruni tihondo lalu, Anduane Homogo olalu haga kamiru-o tí ha̱lo nahalimu. \v 7 Tígua hongo howa ibu olaabo halu kamine dege ibugua Yarusaleme lone mo hongo hadai bilo dindi tara tarani wali agali bibahendeore karume de hondowa tano ogoni duniniore kago lalu ibu mini yaraga helo Anduane Homogohondo bi la haabo halimu laro. \p \v 8 Anduane Homogohanda buleore lalu bi hongohe mbira lowinigo ibunaga hongo timbuni ngagome bi lo wiyadagoni heneneore bulebira. Ibugua bi lo winidagoni ogodagua. I̱ Anduane Homogo kogoni i̱na tínaga mabuha widi hengene ngamiru waitigi bu karume nole mo yalu pelo henge namulebero. \w Waini\w* iba tígua biabe erekuibi bialu wabu wini ngamiru wali agali tara ibiragome naneore holebira. \v 9 I̱naga wali agali tínime widi hongowa boga biraru gandulo wirimiru tígua mberediru wabu nalu Anduane Homogonaga mini yaraga halu holeberemi. Pu mbira lini daga mini \w gerebi\w* hongowa bogabi dedaru dowa \w waini\w* iba wabu berelarimiru tígua i̱naga anda kagoria hama ngagoriani howa i̱nihondo turu haga bialu noleberemi, lalu Anduane Homogohanda bi ogoni lowini. \p \v 10 Wali agali Yarusaleme tanoha kamiru tí tano ogoni wahalu tagira pialu pilimu. Tagira puwa tínaga wali agali tagira hene biaru lone daibirago ibilo tinaga hariga mo tiga bilimu. Hariga baya hangu mo tiga bialu ege to̱le̱ harigani ngaru mo wahalu bilimu. Dindi tara tarani hameigini bibahende karume de hendelo manane mbira harigani helalimu. \v 11 Wali agali dindi tara tarani bu karume Yarusaleme í̠hondo lelo Anduane Homogohanda bi mbira lamiyago manda bibe. Tigua ogodagua lalu, Saiono-o de handa. Anduane Homogohanda í̠ pele ngule ibiragoni. Ibugua ibalu wali agali waitiginaga giha hearia haru dai bini biaru tibi haru halu o ibiragonigo de handa, lolebira.\x + \xo 62.11 \xt Ais 40.10, Mo 22.12\x* \v 12 Tigua lalu, Tí Anduane Homogonaga wali agali mini tigabiore ka, lolebira. Anduane Homogohanda wali agali pele mialu haru dai biniru ka, lolebira. Yarusaleme í̠ hondowa lalu, Anduane Homogohanda tano ogoni ibu gubalini ho haga nga, lalu lolebira. Tano ogoni Anduane Homogohanda yu wahene ndo nga, lalu Anduane Homogo ibugua lamiyago, lalu Aisaiahanda lene. \c 63 \s1 Anduane Homogohanda ibunaga waitigiru bope halu ibuni wayali henego ogo \p \v 1 Agali mbira yári kinirume biagadagua bialu Idomo dindinaga dindi emene Bosara ngagoha howa ibiragoni aidabe. Mbirali aga daramabiore karule hongo timbuni walia halu amu ibiragoni aidabe. Ogoni ibu Anduane Homogo ibiragoni ndodabe. Ibugua wali agali karu pele mialu haru dai bulene hongo karulape yu howa ibiragoni.\x + \xo 63.1 \xt Ais 34.5-17, Yar 49.7-22, Ese 25.12-14, 35.1-15, Amo 1.11-12, Oba 1.14, Mal 1.2-5\x* \p \v 2 Ibunaga aga daramabihe \w waini\w* iba wabiaga be timbuni ngagoha anda pu howa waini iba wabulenaga pu mbira mini \w gerebi\w* lini geme hengedaga bialu hene mbauleda, laya. \p \v 3 Ani layagola Anduane Homogohanda ladai bialu lalu, Dindi tara tara bibahende wiaruni i̱na geme bame gerebi lini hengedo tagadabaga biagadagua birugola marume i̱ biamogo bule mbira naibiya. I̱na keba timbuniore ho howa dindi uruniha hameigini hearuni geme hengedo tagadabagabu waharugola uruninaga darama i̱naga agani wai haya, laya.\x + \xo 63.3 \xt Mo 14.20, 19.13-15\x* \v 4 Ibugua lalu, I̱naga wali agaliru pele mialu haru dai bulene horo biago abale hapara hayadagonaga áyu ogoni howa tinaga waitigi bu karuni pani nelo mialu baru. \v 5 Ani balu hewagola agali mbirame i̱ biamogo bialu wai biba lama mbirali íbu nabiyagola mogolo handaru. Ani howa i̱ninaga keba timbuni harugome i̱ mo hongo hayagola i̱nime waitigi uruni bo wahai halu i̱naga wali agaliru haru dai biai haru.\x + \xo 63.5 \xt Iba 44.3, 98.1, Ais 59.16\x* \v 6 I̱na keba ho hewagobiore dindi tara tarani hameigini bu hearu bibahendeore bo hengedo tagadabagabu wahai harugoni. I̱naga keba holene gabo be yu hewagoha howa nelo mirugo nowa ti luluyu heagola i̱na tinaga holene daramaru dindini odo payabu ngeledo, laya. \s1 Anduane Homogohanda Isaraele wali agaliruhondo bayale biaabo henego ogo \q1 \v 7 Anduane Homogohanda ibunaga dara holene timbuni wu howa mana bayale hangu biaga kago i̱na latagi holebero.\x + \xo 63.7 \xt 1 Kin 8.66, Neh 9.25, 9.35, Iba 92.2\x* \q1 Ibugua ina pele ngialu bayale dewaore biyagonaga i̱na ibunaga mini yaraga halu holebero. \q1 Ibunaga gubalini timbuniore holenemebi dara holenemebi ibugua Isaraele wali agaliruha paga ho howa mana bayaleore biyagoni. \b \p \v 8 Anduane Homogo ibugua lalu, Wali agali uruni ti i̱naga wali agaliore kago tigua mine halu i̱hondo bi lalu ke̱ naholebira, laya. Ani lowa ibugua ti pele mialu haru dai biya. \v 9 Wali agali ti genda tandagaru yu heangi Anduane Homogo ibunibi nde ti heba howa genda tandagaru yamaga ho haya. Anduane Homogo ibugua ibunaga wali agaliru dara howa bu miniha genda timbuniore howa ibunaga gubalini holeneme ti dara halu haru dai bini. Anduane Homogonaga dahuliyalime ndo ibunime ti hearia ibuwa pele mini. Bambaore howa ibunime ti taba yalu baya hangu handayaho hama ibini.\x + \xo 63.9 \xt Hgn 10.16, Mal 3.1, Ab 9.4, 12.11\x* \v 10 Ibugua ani bialu heago helowa wali agali tigua ibu erembira miyagome ibunaga Dinini mo tandaga halu hene. Ani biyagola ibugua ti baba mo waitigi ho hene. \p \v 11 Ani biyagola nde tigua bamba bialu heneru mitangi bu dai bini. Ala bamba Anduane Homogonaga biabe biahaga Mosese henengi howa bialu heneyaru mitangi bu dai buwa tigua hale halu lalu, Anduane Homogo ibu áyu agoha haruabe. Bamba nde ibugua ibunaga wali agalirunaga agali haguane haru halu iba solowara mini Daramabi bereagoha domalu bayuwa haru pialu heneyago nde áyu ogoni ibu agoha kadabe. Ala nde Anduane Homogo ibugua ibunaga Dinini ti baba mandagi helo helenego agoha haruabe. \v 12 Ibugua hongo timbuniore Mosesehondo mialu ibu bamba howa iba solowara timbuni bereago haluki bira li ni bilowa ibunaga wali agali iba ange mendehayagi ubaede halu piai helene. Ani binigome ibunaga mini yaraga halu ibu mini lene wiaabo hene.\x + \xo 63.12 \xt Har 14.21\x* \v 13 Iba ala berene hariga wiagoriani ibuni ala bamba halu pialu wali agali ti mama penego ibuni agoha kabe. \p Wali agalirume hongo howa nogo hosi gabuame gerai pururu lalu piagadagua ti abale pialu pi mbira nale bayale pene. \v 14 Mbiralime nogo bulumagaru datani bayale dewa bu kagoha haru piagadagua Anduane Homogonaga Dinini ibugua wali agali uruni ti gi nahe bayale palelo mo wialu helene. Anduane Homogo-o í̠na biabe hongohe tara ogonidagua birigomebi í̠naga wali agali baya hangu haru halu pirigomebi wali agali maru karume í̠naga hongo holene ngegobi mini leneore kegobi manda biaiore holebira. \s1 Isaraele wali agalirume Anduane Homogohanda ti biamogo bilo ibuhondo bi lenego ogo \p \v 15 Anduane Homogo-o í̠ í̠ninaga wá taraore holenebi hongo holenebi to̱laihe dahuliya andagani wu kegonigo í̠na ina kamaru de handa dali ho habe. Í̠na irane aginaga ina mitangi nabi í̠naga hongo holene timbuni wirigo mo heya halu ina nahende kebe. Í̠naga dara halu biamogo bulene wirigo inahondo mo walia nahe ina waore harigonida. Í̠na ina handa tara howa gubalini naheore kegonibe. \v 16 Inanaga aba í̠ kegoni ndobe. Ina mamali Abarahama Yagaba imarume ina ai ima kamabe manda nabi henego ai í̠ ina abaore howa inanaga Anduane Homogoore í̠ kegoni. Bambaore howa ina heba haabo howa pele ngialu haru dai biagaore í̠ kegoni. \v 17 Anduane Homogo-o irane aginaga ina lulu yu ibagabu holoma̱ya yu waho kebe. Iname í̠ erembira ngialu í̠naga andaneha haabo nahe holoma̱ya irane aginaga i̱nanaga bu miniha mo giambe ho ngeledebe. Ai í̠naga biabe biahaga kamaru mitangi halu ina í̠ninaga wali agaliore holoma̱ya dabariruni mitangi bialu ina kamagoha lone hole dai bibe. \p \v 18 Emene tigimandi hanguni í̠naga wali agali kamarume anda í̠ninagaore lalu dabene biagoni inanaga giha yu harimagoni. Ai mani howa inanaga waitigi bu hearume ibalu í̠naga anda ogoni bo gialobaga bialu hengedo mbaraho wahayagoni. \v 19 Bambaore howa ina í̠ninaga wali agaliore henego kamagoyu ai áyu í̠na handayaho nahe ina wali agali tara mbaule kamagoni mitangi bu kebe. Wali agali tara karu ti í̠naga mini lalu hene ndo kagoni. \c 64 \p \v 1 Anduane Homogo-o í̠na hari li kagoni budalu dalibelo hame ledama. Ani dalidele hari wama pedaruni í̠naga deni gi howa duru lalu ema biai ho ngale. \v 2 Hari urunime pogolodagaha dali bialu iba todobeneha hambu deledagola pobo howa kidikodo lalu haralidagua bulebira. Anduane Homogo-o í̠na í̠naga hongo timbuniore ngego heba ibalu waitigi karume í̠ mini manda biai helobi dindi tara tarani hameigini bu karu bibahendeme ti kagoria í̠ dalerego hondowa ti mogo lalu duru lai helobi abale ibulene nga. \v 3 Bambaore nde í̠ni ibalu howa nahendene ale tara tara bigi birigola iname mogolo handaga birimagoni. Í̠ni dalirigola hari wiarume gi timbuni howa duru lalu hayago. \v 4 Bambaore howa mendealime ibunaga wali agali ibuhondo mini dunubia ho karu ti biamogo bialu nahendene ale tara í̠na birigodagua biyane mbira handa nabi haleme hale nahebi naheneore nde áyubi nahe dege. Anduane Homogo-o anidagua biagane í̠ hanguore kegoni ndobe.\x + \xo 64.4 \xt Ais 30.18, 40.31, 1 Ko 2.9\x* \v 5 Wali agali mana tigabi bayale hangu bule turu halu biagabi í̠ni hame ledegobi talialu bialu haga karubi tihondo í̠na gubalini haga kegoni. Ai iname ko bulene ngaruha hongo howa haabo harimagonaga í̠na inahondo keba harigoni. Ani keba haabo harigoyu iname mana ko ala beremalidagua dege bialu mini beregeda nabiore kamagoni. Anigo iname haabo holene agua yu holeberemabe. \v 6 Ina bibahende ko birimagome í̠naga deni ko dodohe ngubiore kamagoni. Iname mbirale bayale beremabe toba howa bialu kamaria í̠naga deni ina aga ko dodohe ngubi ngaligobi kamagoni. Iname mana ko nabulene wiaru bialu haabo harimagome ina dangi yuni gaule ngaru puyabume pulo yalu poralidagua yalu pu wahabehe kamagoni.\x + \xo 64.6 \xt Iba 90.5-6, Ais 48.1, Yar 4.11-12\x* \v 7 Mbiralime nde í̠hondo bi lole í̠ keria naibaga. Í̠naga mini olalu biamogo bia lolebi naibagaore kamagoni. Í̠na ina handa tara halu pu waore hene kamagoni. Iname nde ko dege biaabo harimagome ina mo ko hai howa tandaga pani nalu kamagoni. \p \v 8 Anigoyu Anduane Homogo-o ina aba í̠ore kegoni. Agalime dindi duguwa mbirale todobene be ale wabiaga hagadagua í̠ni kego ina nde todobene be ale wabini kamagoni. Inanaga tingini bibahendeore í̠ninaga gioreme wabirigoni.\x + \xo 64.8 \xt Iba 100.3, Ais 45.9, 60.21\x*\fig Anduane Homogo-o ina aba í̠ore kegoni. Agalime dindi duguwa mbirale todobene be ale wabiaga hagadagua í̠ni kego ina nde todobene be ale wabini kamagoni.|src="HK 33e.tif" size="1" ref="(64.8)" \fig* \v 9 Anigo Anduane Homogo-o í̠na iname ko bialu harimadarunaga keba haabo nahabe. Ina í̠naga wali agali kamaru mitangi bialu dara habe. \v 10 Í̠naga tano loma bini biaruni bame dindi ko wali agali nahaga ale nga. Yarusalemebi bo gialabaga bu wahene wali agali nahaga dege ngagoni ndobe. \v 11 Í̠naga anda inanaga mamali henerume í̠ mitangi bialu lotu lole ogoniha puwa í̠nihondo turu howa í̠ mini yaraga haga anda o biagoni irame dalu bo gialabaga bialu mo ko hene ndobe. Dindi ogoriani bayale maru iname turuho haga winirubi bibahende gialabaga biai halu mo ko hai hene ngagoni. \v 12 Anduane Homogo-o í̠na o bidaruni handalu keria í̠naga bu miniha mogo lalu mbirale mbira bua nabiaruane kebe. Iname manda bu handalu kamaria mana ko dewa birimagonaga genda timbuni uruni yu haabo holoma̱ya bi henemane í̠hondo laramaru hale nahe kegonibe, lene. \c 65 \s1 Anduane Homogohanda wali agali mine hagaru pani mialu ibunaga biabe biahagaru biamogo bulebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda lalu, I̱na wali agali ti biamogo bia lowa i̱hondo hale helo hondo harugoni. Anigoyu tigua i̱hondo bi mbira nale halehabi nabi i̱na ti biamogo bule manda manda bu harugo mitangi nabi hene. I̱na i̱ ogoria kogoni tí biamogo bulebero lo hewaria wali agali hameiginiru ti i̱ni koria ibilonaga hondo ho haru. Hondo hewagola ai mbiralime i̱ taya bima ibulene hame nale dege hayagoni.\x + \xo 65.1 \xt Ais 63.19, Lm 9.24, 10.20, Eb 2.12-13\x* \v 2 Horo bibahendengi wali agali mana ko bialu tini hame ledagoha pu pebe bialu karuni haru dai bule lowa i̱na i̱ninaga gi habe angala howa manda manda bu haabo haga ko.\x + \xo 65.2 \xt Lm 10.21\x* \v 3 Ani kogo helowa tigua i̱naga wanakuini howa mana ko tara tara ngaruni biaabo haga kagome tigua i̱ mo keba haga bialu kagoni. Tigua wali agali Anduane Homogo kago manda nabi karume biagadagua mbirale gime wabiniruhondo bi pupu wiaga mabu winiruha puwa bi pupu wialu mbirale loma biniru bo delaga dabuni bo mialu ira hagua ngabilo delaga \w inisenesiru\w* delalu kagoni. \v 4 Anidagua bialu howa dege mbiraga tigua agali homenenaga homali karuha halaga bule homene dininihondo mani bulene bi wia do heneru langi lole piaga ka. Anidagua bialubi tigua nogo mbiriniru nalu ema bialu piaga maru i̱naga deni bayale ndo dodohe karu mbirale gime wabiniruhondo bo muwa uruni dawenerunaga iba bedarubi naga kagoni. \v 5 Urunidagua bialu howa tigua maru karuhondo lalu, Ina bayale taraore ilili biaga kamagoha hapara nahe ina ela holigo tí amura kaundiani halimu, laga ka. Anigo i̱na wali agali mana urunidagua biaga karuhondo turu naheore kogoni. Ina tihondo keba timbuni ho kogome ira hagua ale i̱naga ngui harigaha howa datagi halu kagoni. I̱naga keba holene ogoni hundia nabi ira hungu ale daho wiagadagua wiaho wiaga, laya. \p \v 6 Anduane Homogohanda lalu, I̱nime wali agali mana ko ngaru hangu mo tene howa bialu haga kamiru tínaga mana ko birimiruni bibahende i̱naga mbugani gilibu wiai kogo tí mbiraligo yo pialu napoleberemi. I̱na tí bibahende ko tínime birimigonaga mana lalu pani ngiai holebero. \v 7 Tígua ko bialu kamirunagabi tínaga mamalirume biyarunagabi bibahende pani tígua nai halimulo ngulebero. Bamba tínaga mamalirume bi pupu wiaga uyu hari wiaruha puwa ira hagua ngabilo delaga mini inisenesiru delalu i̱naga deni howa mana ko tara tara wiarubi bia dege biya. Ani biyagonaga i̱na ti bibahendeore pani nai helo mule kogoni, laya. \p \v 8 Anduane Homogohanda lalu, Agali mbirame pu mbira mini \w gerebi\w* lini dewa dedaore do wahayagua nde agali mendealime lalu, Lini bayale maru dedaore do waholigo i̱na baya hangu handa hondoliya. Bayale maru deagua nde do pingidowa \w waini\w* iba bayale wabuwa nabehe holebirago, laga. Anidagua dege i̱na Isaraele wali agali bibahende bo hilo wahai nahe wali agali maru i̱naga biabe biahaga karu ti dege helolebero. \v 9 Isaraele hameiginirubi Yuda hameiginirubi tinaga aguanenerubi biamogo bialu tihondo bayale dege bulebero. I̱na ti wali agali dewaore palu yanga lelarogola tigua i̱naga hari wigi bidagoria karulowa tinaga wulebira. Wali agali uruni i̱nime ti i̱naga biabe biahaga helo dabarugo ai dindi ogoriani ibalu holebira. \v 10 Sarono dindi ni paliragohayagi tigua nogo sibi dewaore hinu hama pialu dindi mende ni tagira ibiragohayagi mini Genda Biaga Guane ulini ogoniha nogo bulumagaru hinu holebira. Wali agali i̱niore mitangi bialu i̱naga mini yaraga haga karume ti dindi uruniha tani bayale dewa bu karuha howa ti ema nabi palu wigi bulebira.\x + \xo 65.10 \xt Yos 7.24-26\x* \p \v 11 Anigoyu tí wali agali maru i̱nihondo erembira ngialu i̱ninaga hari Saiono tano wiyagoriani i̱ mitangi bialu lotu lalu i̱ninaga mini yaraga hole naibi haga kamiru tíha mo ko holene wulebira. Wali agali tígua mbirale gime wabini mbira mini Gada mende mini Meni libuhondo bi pupu wialu ogolabome tíha mbira bayale dege ibilaabo haragola inaore hongo bolanguahe kamabe toba howa kamigoni. \v 12 Ai i̱na horo tara mbira tíha ibilolene podo wia henego ngo. Horo ogoningi tínaga waitigirume ibalu tí baba wai bialu tinaga ayu tibu ne gadele ngarume tí bo wahai holebira. Waitigi urunime tí kamigoha ibiragola tígua tínaga ge duli hanga howa bulu paluwa haguaneme dindi ela ho bedamiore waitigirume tíni ma pugualu baga bulebira. I̱na tí olalu hewagola tígua i̱naga bi hale habe manga halu tíhondo bi larugolabi bia nabi harimigonaga mbirale o langeroruni heneneore tíha anda ibulebira. Ani bulebirago irane tígua i̱na mana lowirugo mo wahalu mana ko i̱ mo turu nahaga ngaru bulene dabalu i̱naga deni howa mana ko wiaru hangu bialu haabo harimigoni. \v 13 Anidago Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga i̱ni kogome bi ogodagua laro. Wali agali i̱naga biabe biahaga karume ti tomo bayale nalu holebiragoyu tí ko biaga kamirume tomo nane garibilo holeberemi. I̱naga biabe biahaga maru karume ibabi dewaore nalu holebiragoyu wali agali i̱ erembira ngiaga kamiru tí ibabi nolene nawi howa iba noa timbuni halu holeberemi. I̱naga biabe biahaga wali agali uruni ti turu hagabu holebiragoyu tí kamiru dege taga pani naabo halu holeberemi. \v 14 I̱naga wali agali urunime tinaga bu miniha turu holene to̱laihe howa ka̱i̱ lalu iba gana ladaga halu kagola tí nde bu miniha dara holene wu to̱lowa tínaga mini pai halu bidagola dugu hongoheore bialu holeberemi. \v 15 I̱naga wali agali i̱na dabo helene karume tí kamirunaga mini lalu ha halu bi lolebira. Anduane Homogo Bibahende Haru Haame Ho Haga kogome tí ko birimigonaga pani ngialu tí homelelolebero. Ani buleberogoyu wali agali maru i̱ninaga biabe biahaga howa i̱na bi laruruni talialu biai haga bu karume tihondo i̱na tinaga mini gahenge bayale mbira mulebero. \v 16 Wali agali dindi bibahendeha karume bi heneneore laga Ngode Datagaliwabe i̱ni kogohondo bi lalu ina biamogo bialu mo bayale habe laga bulebira. Wali agali marume tinaga bi larago heneneore laro lalu i̱naga mini lalu heneneore laro laga bulebira. Ani howa tiha genda tandagaru ala wiyaruni Anduane Homogo i̱nime mo embeda hai holebero, Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene. \s1 Yarusaleme gahenge wia aribia halu bibahende bayale dege wiai holebira lenego ogo \p \v 17 Anduane Homogohanda lalu, I̱na hari daligabi dindibi gahenge waberogo de handalimu. Wali agalirume ala bialu heneru mitangibu dai nabulebira.\x + \xo 65.17 \xt Ais 66.22, 2 Pi 3.13, Mo 21.1\x* \v 18 Tígua i̱na áyu mbirale bibahende gahenge waberogonaga turu haabo halu holene nga. Yarusaleme gahenge wabuleberogoha wali agalirume gubalini haga haga buwa turu dege ho halu tinaga bu miniha mo palia holene wu to̱lai holebira. \v 19 I̱nime dindi gahenge Yarusaleme ogoni handalu i̱naga wali agaliru turu ho kago hondowa i̱ miniha turu holene to̱lai ho holebero. Yarusaleme gahenge ogoniha howa mbiralime dugu biaruanebi mbiralime tandaga timbuniore howa ga̱ laruanebi hale naholebira.\x + \xo 65.19 \xt Mo 21.4\x* \p \v 20 Dindi ogoniha waneiginiru ti emene galini homolene nawulebira. Wali agaliru ti dindini holene mali dewaore haho wulebira. Ti marume mali pira pira mbira (100) heneyagua ti wandari igiri daliahe ale dege kagoni manda bulebira. Ti maru mali pira pira mbira nahe howa abale homayagua maru karume Anduane Homogo i̱nime ti ko biyagonaga pani mialu abale bo homelayada manda bulebira. \v 21 I̱naga wali agaliru ti dindi ogoniha andaru bu halu \w gerebi\w* maburu timbuni hongowa lini dowa waini ibaru wabuwa karulape hambu nalu holebira. \v 22 Mani tinaga waitigirume i̱naga wali agalirunaga anda biniruha karulalu palia nabulebira. Tigua mabu ngarubi karulowa ira liniru dowa waini iba wabuwa hambu nalu naholebira. Ira hongoheru mbira luore haho wiagadagua i̱naga wali agaliru ti lu haabo holebira. Ani howa tinime biabe erekuibi bialu hayaru bayaledane hondowa uruninaga turu timbuni haga bialu holebira. \v 23 Biabe tigua biraruni aria bia ko hene mbira nawulebira. I̱na tinaga waneiginiru biamogo bulebero lalu lowirugo uruni mbirago mo ko naholebiraore. I̱na tinibi tinaga waneiginirubi tinaga aguanene mani holebirarubi mo bayale howa helolebero. \v 24 Tigua i̱hondo mbirale mbira ngi lalubi biamogo bia lalubi ani lalu kaore i̱nime abale tinaga ngi larago mialu biamogo bia laragobi hale halu biamogo bulebero.\x + \xo 65.24 \xt Iba 32.5, Ais 55.6, Dan 9.21-23\x* \v 25 Ani bialu biango duduru nogo sibi iginiru tomo mandagi nalu holebira. Nogo bulumagarume datani karuni nagadagua budi gabua timbuni mini laiono karume datani dege nalu holebira. Puya ngarume ti dindi himu ngaru dege nalu wiaabo holebira. I̱naga hari Saiono loma bini wiagoha mbirale tara tara bibahende bayale dege howa ko mbirame maru mo ko naholebira, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 65.25 \xt Ais 11.6-9\x* \c 66 \s1 Anduane Homogohanda dindi tara tarani hameigini karu daba ki bulebira lenego ogo \p \v 1 Anduane Homogohanda bi ogodagua laragoni, Dahuliya andaga i̱naga haru holenenaga biragane dagia wialu dindi bibahende ngaru i̱naga ge dogolope ho wiagane ngago ai tígua i̱ni holiyanaga anda agi ale buleberemibe. I̱ ha̱lo biruliya henge agoha ngelaho kamibe.\x + \xo 66.1 \xt Md 5.34-35, 23.22\x*\x + \xo 66.1 \xt Ab 7.49-50\x* \v 2 I̱nime hari li kagobi dindi ogobi bibahendeore wabiai howa ani helo helarugoni ndobe. Anigo i̱na wali agali maru mini dindiha howa i̱nihondo gi halu mana ko biyaru wahowa mini beregedalu i̱ninaga andaneha haabo ho karu tihondo turu haruli.\x + \xo 66.2 \xt Iba 34.18, 51.17, Ais 57.15\x* \p \v 3 Anigo wali agalirume tininaga bu miniha mana ko ngaru hame lalu dimagoli holene tagira ibiragobi mana ko ngubi ngaru hangu bialu holenebi hame lalu ka. Ani bialu howa tinime manda bialu karia i̱hondo lotu tigatiga lalu kamabe tobaho ka. Anigo tigua i̱hondo loma bo ngialu karuni i̱ turu nahe kogoni. Tigua nogo bulumagaru bowa i̱hondo lomabu ngiragola i̱na handalu koria agali bo lomabu ngiradagua birane handaruli. Tigua nogo sibi iginiru bo lomabu ngirangi i̱na handalu koria biango bo lomabu ngiradagua birane handaruli. Ai widiru lomabu ngiragola nogonaga darama hambu lomabu ngiradagua birane handaruli. Tigua ira hagua ngabilo \w inisenesi\w* lomabu delaragolabi mbirale gime wabini ngaruhondo bi pupu wiragolabi ta nabi i̱naga deni ko dodohe ngubi dege biaga kagola hondowa i̱ turu nahe kogoni. \v 4 Ani bialu kagonaga i̱na tiha genda ogobiore ibuli lowa giho hagagobiore tigua yu helo mulebero. I̱na ti olalu hewagola tigua ya nalayagonagabi i̱naga bi tihondo lamialu hewaria hale nahayagonagabi genda yu helo mulebero. Tigua i̱na bi larugo mo wahowa i̱naga deni mana ko wiaru dege bule dabayagonaga i̱na tihondo gibi ogoni bulebero, laya. \p \v 5 Wali agali Anduane Homogohondo gi halu mana ngaru talialu bialu haga kamiru tí ibugua bi o larago hale hadaba. Ibugua lalu, Tígua hongo howaore i̱ni talima ibalu kamigo hondowa tí damenerume tíhondo handabe manga howa erembira ngiaga kagoni. Wali agali urunime tí mege bialu lalu, Anduane Homogohanda ibuninaga hongo holenebi wá tara holenebi walia helo. Ani biragola hondowa tí turu haramigo ina hondoloma̱ya, laga kago. Ai nde i̱na tihondo heneneore larogoni. Mani bi ogoni laragome tini taga timbuni holebira. \v 6 Bi timbuni ede tanoha laruagobi i̱naga andaha timbuni ua lo haruagobi hale hadaba. Bi ogoni laruago Anduane Homogo i̱ninaga bi degedago hale kamigoni. I̱na i̱naga waitigi bu hearume mana ko bialu hayagonaga pani nelo mulene winidagua mialu kogoni. \p \v 7 Anduane Homogo i̱naga Yarusaleme tano ibu walime waneigini taba honolene tandaga nahe abale taba hanagagobi nga.\x + \xo 66.7 \xt Mo 12.5\x* \v 8 Tígua abale ogonidagua bini lenebi mbira hale kamibe. Dindi hameigini mbira holene horo áyu degeni abale mo wini mbira ngabe. Horo áyu degeni wali agali dewaore íbu daga ho hagabe. Anigo Saiono ibu gahenge taba honole lo bedangi dege ibunaga waneigini abale aube tobane taba honolebira. \v 9 Anduane Homogo i̱ni kogome wali ibu gali taba honole biruwa tandaga hendelo ngelarugodago ai waneigini nataba henelo tombeha berelowa agua holeda, lalu Anduane Homogohanda bi ogoni laya. \p \v 10 Wali agali Yarusaleme gubalini ho haga kamiru-o tí Yarusaleme bayale kagonaga turu hamaga hadaba. Abale ibu dara howa ibuni heba mandagi dugu bialu harimiru áyu ibu heba mandagi turu hadaba. \v 11 Ibu bayale kagola tígua mbirale bayale damene ibuha howa ibiraru mo yu holeberemigo. Waneigini gali ibu ai̱yanaga andu no karulo puwa tombe halu turu hagadagua tígua Yarusalemenaga bayale wiaru no karulo puwa nolene embedaho holeberemi, laya. \p \v 12 Anduane Homogohanda ogodagua lara, Yarusaleme mo bayale ho ngelarogola ibugua dindi tara tarani hameigini bu karunaga dabudabu bayale bu ngaru mo yu holebira. Iba porago hundia nabiaga duguaho wiraligodagua ibuha mbirale ndia nahe wiaho wulebira. Ani biragola tígua mbirale bayale uruni mo yu howaore waneiginirume ti ai̱ya andu no karulape howa ti ai̱yahanda taba yalu pu íbu bialu ai̱yame bani berelowa mo ginibia halu bedagola turu hagadagua tí turu timbuni ho holeberemi. \v 13 Waneigini ai̱yarume tinaga waneiginiru mo turu haga buwa bi bayaleru lamigi bialu baya hangu haru hagadagua i̱na tí baya hanguore haru holebero. Ani bialu kogola tí Yarusalemeni bayale awadagaore holeberemi. \v 14 Tíhondo mbirale urunidagua birago hondowa tí turu taraore howa tíni wali agali hameigini hongoheore mbira holeberemi. Ani howa tígua manda bialu Anduane Homogo i̱niore kogome i̱naga biabe biahaga kamiru i̱naga hongo holeneme tí biamogo biaga kogoni. Anigoyu i̱naga waitigi karu tiha i̱naga keba holene walia haga kogonigo manda buleberemi, laya. \p \v 15 Tígua Anduane Homogo ibuni wai biaga garo mini karisi mbirani ira hungu heba gerai lalu puyabu ibiradagua ibiragola hondoleberemi. Ibunaga keba holene ira hungu ale bialu kagome ibunaga waitigi bu karu bo heda hai harane hondoleberemi. \v 16 Ani ibuwa ibugua mana ko bini lene karu pani mialu ibunaga keba holene ira hungu ale bialu kagome ti bo heda hai halu ibunaga wai biagane ayu tibu ne gadele yidagome uruni bo hilo wahai harane hondoleberemi. \p \v 17 Anduane Homogohanda lalu, Wali agali maru mbirale gime wabini ngaruhondo bi pupu wiagabi tini ilili biaga mana bialu mabu ngaruha bi pupu wule piagabi tinaga gamugamu biaga karunaga mana lo ngaru talialu biagabi nogoru tia hururu uruninaga mbirini i̱naga deni dodohe ngaru nalu hagabi ko uruni bibahende biaga karu ti bibahendenaga homa maro bulene horo kaware ibiragoni. \s1 Anduane Homogohanda dindi tara tarani hameigini karu mo mogo bulebira lenego ogo \p \v 18 Anduane Homogohanda lalu, I̱na wali agalinaga minibi mbirale tigua bialu kagoria handalu koria i̱na dindi tara tarani hameigini bibahende karu mo mogo bulenengidane handalu mo mogo bule eberogoni. Tigua mandagi íbu ngoai ho karia i̱ninaga wá taraore holenebi hongo timbuni holenebi ngogo hondolebira. \p \v 19 Ani íbu kagola i̱na manane mbira ti hendelo walia holebero. Ani buwa wali agali maru nahome karu tigua dindi tara tarani hameigini i̱ninaga wá taraore holenebi hongo timbuni holenebi nahende karuha i̱ni mini timbuniore lene ka laga bima pudaba lolebero. Ti Sebena hameigini karuhabi Libia hameigini karuhabi Lidia hameigini agali uruni tiore danda timu yaga mugube ka ti karuhabi pudaba lolebero. Ani bialu hameigini maru Tubala dindiha karubi Girigi dindiha karubi dindi maru kaundia wiaruha karubi karia purogo ladaba lolebero. \v 20 Ani larogola tigua pialu wali agali dindi uruniha tí kamirunaga hameiginiore ala haru pene karu i̱naga helo i̱nihondo mo turu halu bame haru dai bulebira. Tigua wali agali uruni maru nogo hosibi dongibi kamelebi uruninaga erekunini berelalu maru garo ale mini karisi ngaruni berelalubi ti bibahende i̱naga hari Yarusalemeni i̱ kogoria haru halu anda ibulebira. Isaraele wali agali tigua widi lini haealowa ndisi be bayale i̱ninaga deni dodo nahe ngagoni ngelowa i̱nihondo lomabu ngule i̱ andaha yalu eberemilidagua wali agali tara uruni tigua tínaga dameneru i̱ni koria haru ibulebira. \v 21 Ani haru ibiragola i̱na agali uruni maru \w loma\w* binigo mo miaga helobi maru \w Libai\w* aria helobi dabo helolebero, lalu Anduane Homogohanda laya. \p \v 22 Ani lowa Anduane Homogo ibugua bi ogodagua laya. I̱na dindi gahengebi hari daliga gahengebi wabuleberogo i̱ninaga deni hongoheore wiaho wiaabo holebira. Anidagua dege tínaga waneigini aguaneru ereba nahe hongohe haho wialu tínaga minibi ereba nahe wiaabo holebira.\x + \xo 66.22 \xt Ais 65.17, 2 Pi 3.13, Mo 21.1\x* \v 23 Ani howa ege pigane ngabulo kagonaga horo timbuni tagira ibirangibi \w Sabada\w* horo bibahendengibi dindi tara tarani hameigini bibahende karume Yarusaleme ogoriani ibuwa i̱ninaga deni ge duli hanga howa bulu palialu Anduane Homogo i̱ mitangi bialu i̱naga mini yaraga halu lotu lole íbu ngoai holebira. \v 24 Ani buwa lotu ogoni lai halu i̱ andaha howa tagira pialu karia wali agali ala i̱hondo mine howa erembira ngialu i̱naga bi larugo mo wahalu yo handaga biaruni homenego tinaga tingini li tagirani wima pedane hondolebira. Himirume homene tingini uruni nalu haabo howa himiru homa nabulebira. Iramebi tingini uruni dalu kago dai nahe daho wiaabo holebira. Wali agali pialu karume homenenaga tingini uruni ngubi taraore ngane engengebi hondowa mogo lalu magu tagu wibehe holebira, lalu Anduane Homogohanda laya, lalu Aisaiahanda lene.\x + \xo 66.24 \xt Mg 9.48\x*