\id LUK - Holiya \ide UTF-8 \h लूका \toc3 लूका \toc2 लूका \toc1 लूका अन्द लिख्सद यीशु मसीह अन बारा दा खुशखबरी \mt2 लूका रचित यीशु मसीह का सुसमाचार \mt1 लूका अन्द लिख्सद यीशु मसीह अन बारा दा खुशखबरी \imt परिचय \ip लूका अन्द लिख्सद खुशखबरी व्हाशोद नियम दाकळोद आ नाक किताब दा टु ऊंद किताब हुन, यदुर्दा यीशु उन जीवन इन वर्णन आद. हर ऊंद किताब इक “खुशखबरी” अनतार. यीशु उन सोत्तुर बाद्दा मत्ती, मरकुस, लूका अदिक यूहन्ना ईद किताब लिखस्यार. लूका सिर्फ यीशु उन जीवन इन कहानी इच लिखसिदिल बल्‍की, आऊन सोत्तुर बाद्दा आऊन चेलागोळ्द क्याल्सागोळ बारा दा भी लिखस्यान, “प्रेरितगोळ्द क्याल्सा हेसुर इन किताब दा इंदुर बारा दा वाचुसली सिकतद. लूका अन्द खुशखबरी येल अदिक याग लिख्सकु आग्याद इदुर बारा दा निश्चित जानकारी हैलेच लेकीन यक्कुल अभ्यास माळावाळेर ईद मान्सतार कि लूका कृत खुशखबरी यीशु उन जनम इन लगभग ७० साल इन बाद्दा लिख्सकु आगीदाद.” \ip ई किताब इन लेखक खुद लूका हुन जो ऊंद वैद्य ईरोन. आऊन लिखसोद शैली अदिक भाषा देल ईद पता नळुतद कि लूका ऊंद सुशिक्षित मंळसा ईरोन. लूका चाहासोन कि यीशु उन जीवन इन खरा-खरा वर्णन लिख्सकु आगुल, अदिक घटनागोळ ह्यांग आग्याव बराबर हांग अच लिख्सकु आगुल ताकी आंदुर बारा दा वाचुसकु फायदा आगुल. \xt १:१-३\xt* लूका यहूदी ईला ईरोन \xt कुलुस्सिगोळ ४:१०-१४\xt* आव हिंग प्रकार देल लिख्सदुन कि यहूदी भी आऊन लिख्सद आसानी देल सम्स सकुल यात्‍ता प्रकार देल यहूदी रीति-रिवाजगोळ्द वर्णन माळकु आग्याद अदुर देल ईद स्पष्ट आगतद. \xt १:८\xt* \ip हापाळ मात्रा दा लूका कृत खुशखबरी मत्ती अदिक मरकुस इन किताबगोळ्द घाई आद. मुरू किताबगोळ दा अवा घटनागोळ्द वर्णन ऊंद अच घाई माळकु आग्याद. लेकीन लूका अन्द किताब दा बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना अन्द जनम इन बारा दा सब से यक्कुल जानकारी सिकतद. लूका दा “माफ इन बारा दा सब से यक्कुल लिख्सकु आद” \xt ३:३,\xt* \xt ११:४,\xt* \xt १७:३-४,\xt* \xt २३:३४\xt*, \xt २४:४७\xt* \ip प्रार्थना अन्द बारा दा भी सब से यक्कुल लिख्सकु आद. \xt ३:२१\xt*, \xt ५:१६\xt*, \xt ६:१२,\xt* \xt ११:१-१२\xt*, \xt २२:३२\xt* \iot रूप रेखा: \io1 १. लूका रचित खुशखबरी इन भुमिका अदिक लिखसोद कारण हेळतान. \ior १:१-४\ior* \io1 २. अदुर बाद्दा, यीशु उन जनम अदिक आऊन सेवकाई इन तयारी इन बारा दा लिख्सकु आद. \ior १:५–४:१३\ior* \io1 ३. यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा अन्द जनस्यावा \ior ३:१-२०\ior* \io1 ४. यीशु उन बपतिस्मा अदिक परीक्षा \ior ३:२१–४:१३\ior* \io1 ५. गलील दा यीशु उन जनस्यावा \ior ४:१४–९:५०\ior* \io1 ६. गलील टु यरूशलेम ताका यात्रा \ior ९:५१–१९:२७\ior* \io1 ७. यरूशलेम दा आखरी हप्ता \ior १९:२८–२३:५६\ior* \io1 ८. प्रभु उन पुनरूत्थान, कांळ्सोद, अदिक स्वर्गारोहण \ior २४:१-५३\ior* \c 1 \s परिचय \p \v 1 श्रीमान थियुफिलुस, हापाळ सा लॉकुर आ मातगोळी जो नाम न्याड्या दा घळुस्याव, इतिहास लिखसोर साटी कय हच्यार, \v 2 ह्यांग कि आंदुर जो पयले टु ना ई मातगोळव नोळावाळेर अदिक खुशखबरी इन प्रचार माळावाळेर सेवक ईरोर, नाम ताका पोहचुसदुर. \v 3 इदुरसाटी, थियुफिलुस नानी भी ईद उचित मालूम आत कि आ सप्पा मातगोळ्द पुरा हाल सुरू टु वळ्लीसा-वळ्लीसा जाँच माळकु, आंदरी नीन साटी क्रम इन अनुसार लिख्साईन. \v 4 ना ईद इदुरसाटी लिख्सदीन ताकी नीमी पुरा हकिगत यकीन मालूम आगेगुल. \s यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा अन्द जनम इन भविष्यवाणी \p \v 5 यहूदीगोळव राजा हेरोदेस उन समय अबिय्याह अन्द दल दा जकरयाह हेसुर ईनव ऊंद याजक ईरोन, अदिक आऊन हिंग्स हारून इन वंश इनोर ईरोर आकिन हेसुर इलीशिबा ईरोद. \v 6 आंदुर येढ्ढु मुंदुर परमेश्वर उन नजर दा न्यायी\fe + न्यायी-न्याय इन क्याल्सा माळावाळा\fe* ईरोर, अदिक प्रभु उन सप्पा आग्यागोळ मा अदिक सप्पा विधीगोळ मा निर्दोष नळावाळेर ईरोर. \v 7 आंदुर्द यातोदु औलाद ईला ईरोद, यतिकी इलीशिबा वांझला ईरोर, अदिक आंदुर येढ्ढु मुंदुर बाट्ट हाळामुंड ईरोर. \p \v 8 याग जकरयाह तान दल इन पारी मा परमेश्वर उन मुंद याजक उन क्याल्सा माळोन, \v 9 रा याजकगोळ्द रीति इन अनुसार आऊन हेसुर मा चिट्ठी होळ्त कि प्रभु उन मंदिर दा होगकु धूप होताकुल. \v 10 धूप होताका समय लॉकुर्द सप्पा मंडली व्हार्या प्रार्थना माळोद. \p \v 11 आ समय प्रभु उन ऊंद स्वर्गदूत धूप इन वेदी इन ऊम्मा कय दी नीदुरकु आऊन मुंद प्रगट आदुन. \v 12 जकरयाह आऊक नोळकु घबरूस्दुन अदिक आऊन मा धोळ्द अंज्क तुम्मेत. \v 13 लेकीन स्वर्गदूत आऊन से अंदुन, “हे जकरयाह, अंजबाळ, यतिकी नीन प्रार्थना केळकु आगेग्याद; अदिक नीन हिंग्स इलीशिबा देल नीन साटी ऊंद पार पैदा आदान, अदिक नी आऊन हेसुर यूहन्ना ईटेत. \v 14 आऊन जनम इन कारण नीनी खुशी अदिक हर्ष आदीत: अदिक हापाळ लॉकुर आऊन जनम इन कारण खुश आदार, \v 15 यतिकी आव प्रभु उन नजर दा महान आदान; अदिक अंगुर इन रास्सा अदिक सारा यागलु कुडुतीदील; अदिक तान मोय इन व्हाट्टा दा टु अच पवित्र आत्मा देल परिपुर्ण आगेदान; \v 16 अदिक इस्त्राएलगोळ दा टु हापाळ लॉकुरी आंदुर प्रभु परमेश्वर उन दी वापस तंदान. \v 17 आव एलिय्याह अन्द घाई आत्मा अदिक सामर्थ्य दा आगकु आऊन मुंद मुंद नळदान कि आप्प दादागोळ्द मन चिकोर-चिनगेर दी हतकु ईरूल; अदिक आग्या ईला मान्सावाळेर इक न्यायीगोळ्द घाई आंदुर समझ दा तरूल; अदिक प्रभु उन साटी ऊंद योग्य प्रजा तयार माळुल.” \p \v 18 जकरयाह स्वर्गदूत से केळदुन, “ना ईद ह्यांग जानसाईन? यतिकी ना रा हाळाबाट आईन; अदिक नान हिंग्स भी हाळामुंड आगेग्यार.” \p \v 19 स्वर्गदूत आऊक उत्‍तर कोट्टुन, “ना जिब्राईल हुईन, जो परमेश्वर उन मुंद निदुरकु ईरतीन; अदिक नानी नीन से मातगोळी हेळली अदिक नीनी ईद खुशखबरी केळ्सली नानी कळुकु आग्याद. \v 20 नोळ, या दिन ताका ई मातगोळ पुरा आगालव, आ दिन ताका नी मौन अवस्था दा ईत्या अदिक माताळ सकतीदिल, यतिकी नी नान मातगोळ्द जो तान समय मा पुरा आदव, ई नान वचनगोळ मा नी विश्वास माळीदिल.” \p \v 21 लॉकुर जकरयाह अन्द हादी कायतेला ईत्‍तुर अदिक आश्चर्य माळली कुरतुर कि आऊक मंदिर दा ईट समय येती हत. \v 22 याग आव व्हार्या बंदुन, रा आंदुर से माताळ सकिदील: अत: आंदुर अर्त कोंडुर कि आव मंदिर दा यातोद तरी दर्शन नोळ्यान; अदिक आव अदुर बारा दा आंदुर से संकेत माळतेला ईत्‍तुन, अदिक मुक्‍का आगकु ईतोदुन. \p \v 23 याग आऊन मंदिर इन स्यावा अन्द दिन पुरा आदव, रा आव तान मान्नी होटोदुन. \v 24 ई दिनगोळ्द बाद्दा आऊन हिंग्स इलीशिबा व्हाट्या दी ईत्‍तुर; अदिक आक ईद अनकु तान तान इक अईद तिंगुळ ताका होचकु ईटदुर, \v 25 अदिक इलीशिबा खुद अच अनतोगोर, कि “ई दिनगोळ दा प्रभु नान मा कृपा नजर माळकु, मंळसागोळी नान अपमान इक दुर माळोर साटी इच प्रभु नान साटी हिंग माळदुन.” \s यीशु उन जनम इन घोषणा \p \v 26 इलीशिबा अन्द गर्भ-अवस्था अन्द आर तिंगुळ दा परमेश्वर उन दी टु जिब्राईल स्वर्गदूत, गलील इन नासरत नगर दा, \v 27 \x + \xo १:२७ \xo*\xt मत्ती १:१८\xt*\x*ऊंद कुवारा पोर इन हात्‍ती कळुकु आदुन यार्द सगाई यूसुफ हेसुर इन दाऊद उन घराना अन्द ऊंद मंळसा से आगीत: आ कुवारा पोर इन हेसुर मरियम ईरोद. \v 28 स्वर्गदूत आकिन हात्‍ती बुळ्क बंदकु अंदुन, “नी धन्य आय, नीन मा परमेश्वर उन अनुग्रह आग्याद! प्रभु नीन सांगुळ आन!” \p \v 29 मरियम आ स्वर्गदूत उन वचन देल हापाळ घबरूसेदुर, अदिक मन दा सोचली कुरतुर कि ईद याता प्रकार इन अभिवादन हुन? \v 30 स्वर्गदूत आकिन से अंदुन, “हे मरियम, अंजबाळ, यतिकी परमेश्वर उन अनुग्रह नीन मा आग्याद. \v 31 \x + \xo १:३१ \xo*\xt मत्ती १:२१\xt*\x*नोळ, नी व्हाट्या दी ईत्या, अदिक नीनी ऊंद पार पैदा आदान; नी आऊन हेसुर यीशु ईटेत. \v 32 आव महान ईत्‍तान अदिक परमेश्वर उन पार जो सब से धोड्डेव आन अंदकु आदान; अदिक प्रभु परमेश्वर आऊन आप्प दाऊद उन सिंहासन आऊक कोट्टान, \v 33 अदिक आव याकूब ऊंद घराना मा हमेशा राज माळ्यान; अदिक आऊन राज्य अन्द अन्त यागलु आगतीदील.” \p \v 34 मरियम स्वर्गदूत से अंदुर, “ईद ह्यांग आदीत. ना रा यातोवारा भी मंळसा अन्द संपर्क दा हैलेच.” \p \v 35 स्वर्गदूत आक इक उत्‍तर कोट्टुन, “पवित्र आत्मा दी टु नी व्हाट्या दी ईत्या, अदिक परमेश्वर उन सामर्थ्य नीन मा सावली माळीत; इदुरसाटी आ पवित्र जो पैदा आगावाळा आन, परमेश्वर उन पार अंदकु आदान. \v 36 अदिक नोळ, नीन कुटुम्ब इनोर इलीशिबा अक भी बुळपन दा पार आगावाळा आन, ईद आकिन, यारी लॉकुर वांझला अनतोगोर आरवा तिंगुळ हुन. \v 37 यतिकी परमेश्वर उन साटी येनु असम्भव हैलेच.” \p \v 38 मरियम अंदुर, “नोळ, ना प्रभु उन दासी हुईन, नानी नीन वचन इन अनुसार अच आगुल.” आग स्वर्गदूत आकिन हात्‍ती टु होटोदुन. \s जकरयाह अदिक इलीशिबा अन्द हात्‍ती मरियम इन होगोद \p \v 39 आ दिनगोळ दा मरियम यदकु तुरन्त अच पहाळी द्याश दा यहूदा अन्द ऊंद नगर इक होदुर, \v 40 अदिक आव जकरयाह अन्द मान्या होगकु मरियम इलीशिबा अक नमस्कार माळदुर. \v 41 आग हिंग आत कि ह्यांग इलीशिबा मरियम इन नमस्कार केळदुर, हांग अच चिग्द आकिन व्हाट्या दा हारदुन, अदिक इलीशिबा पवित्र आत्मा देल परिपुर्ण आगेदुर. \v 42 अदिक इलीशिबा धोळ्द शब्द दा कारूकु अंदुर, “नी आर्तेर दा धन्य आय, अदिक नीन व्हाट्या अन्द चिग्द भी धन्य आद! \v 43 ईद अनुग्रह नानी यल टु आत कि नान प्रभु उन मोय नान हात्‍ती बंदुर? \v 44 ह्यांग नीन नमस्कार इन शब्द नान किव मा बित्‍त, हांग अच चिग्द नान व्हाट्या दा खुशी देल हारली हत. \v 45 धन्य आर आक यार विश्वास माळदुर कि जो मातगोळ प्रभु उन दी टु आकिन से अंदकु आग्याव, अव पुरा आदव!” \s मरियम इन स्तुति हाळ \p \v 46 आग मरियम अंदुर, \q1 “नान जीवन प्रभु उन बळाई माळतद \q2 \v 47 अदिक नान आत्मा नान उद्धार माळावाळा परमेश्वर देल खुश आद, \q2 \v 48 यतिकी आव तान दासी मा नजर ईट्यान; \q1 इदुरसाटी नोळी, ईगी टु सप्पा युग-युग इन पीढ़ी नानी धन्य अंदीत, \q2 \v 49 यतिकी आ शक्तिमान प्रभु नान साटी धोळ्द-धोळ्द क्याल्सा माळ्यान. \q1 आऊन हेसुर पवित्र आद, \q2 \v 50 अदिक आऊन दया आंदुर मा, जो आऊन से अंजतार, \q2 पीढ़ी टु पीढ़ी ताका बन्सकु ईरतद. \q1 \v 51 आव तान भुजा अन्द ताकत तोर्सदुन, \q2 अदिक जो तान मन दा घमण्ड माळतोगोर, आंदरी तितर-बितर माळदुन. \q1 \v 52 आव बलवानगोळी आंदुर्द राज सिंहासनगोळ मा टु केळ्द बुट्टुन; \q2 अदिक नम्र लॉकुरी म्याकुच नेगदुन. \q1 \v 53 आव हस्तकु लॉकुरी वळ्लीद वस्तुगोळ देल संतुष्ट माळदुन, \q2 अदिक धनवानगोळी खाली कय तेग्द बुट्टुन. \q1 \v 54 आव तान सेवक इस्त्राएल उक सम्भाल्स कोंडुन \q2 कि तान आ दया अक याद माळुल, \q1 \v 55 जो अब्राहम अदिक आऊन वंश मा हमेशा ईत्‍तीत, \q2 ह्यांग आव नाम आप्प-दादागोळ से अंदिदुन.” \p \v 56 मरियम इलीशिबा अन्द सांगुळ लगभग मुर तिंगुळ ईतकु तान मान्नी वापस बंदुर. \s यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा अन्द जनम \p \v 57 आग इलीशिबा अन्द चिग्द हाळोद समय पुरा आत, अदिक आक पार उक जनम कोट्टुर. \v 58 आकिन मान्ना अन्द हात्‍तीवाळेर अदिक कुटुम्बीगोळ ईद केळकु कि प्रभु आकिन मा हापाळ दया माळ्यान, आकिन सांगुळ खुशी मनुस्दुर, \p \v 59 अदिक हिंग आत कि आठवा दिशी आंदुर आ चिग्द ऊंद खतना माळली बंदुर अदिक आऊन हेसुर आऊन आप्प उन हेसुर मा जकरयाह ईटावाळेर ईरोर. \v 60 इदुर मा आऊन मोय उत्‍तर कोट्टुर, “ईद ईला; उलटा आऊन हेसुर यूहन्ना ईटकु आगुल.” \p \v 61 आंदुर आकिन से अंदुर, “नीन कुटुम्ब दा यारदु हेसुर ईद हैलेच!” \v 62 आग आंदुर आऊन आप्प उक इशारा माळकु केळदुर कि नी आऊन हेसुर येन ईटोद चाहासत्या? \p \v 63 आव लिखसोद पट्टी कारस्कु लिख्स बुट्टुन, “आऊन हेसुर यूहन्ना आद,” अदिक सप्पा लॉकुरी आश्चर्य आत. \v 64 आग आ चिग्द उन बाय अदिक ल्यालग्या तुरन्त खुलसेत; अदिक आव माताळली अदिक परमेश्वर उन धन्यवाद माळली कुरतुन. \v 65 आऊन आसपास इनोर सप्पा ईरावाळेर मा अंज्क तुम्मेत; अदिक आ सप्पा मातगोळ्द चर्चा पुरा यहूदी इन पहाळी प्रदेश दा फैलुसेत, \v 66 अदिक सप्पा केळावाळेर तान-तान मन दा विचार माळकु अंदुर, “ई पार ह्यांग ईतीदान?” यतिकी प्रभु उन कय आऊन मा ईरोद. \s जकरयाह अन्द भविष्यवाणी \p \v 67 आऊन आप्प जकरयाह पवित्र आत्मा देल परिपुर्ण आगेदुन, अदिक आव परमेश्वर उन बातणी कोळली कुरतुन: \q1 \v 68 “प्रभु इस्त्राएल ईनव परमेश्वर धन्य ईरूल, \q2 यतिकी आव तान लॉकुर मा नजर ईटदुन अदिक आंदुर्द छुटकारा माळदुन, \q1 \v 69 अदिक तान सेवक दाऊद उन घराना दा \q2 नाम साटी ऊंद सामर्थ्यकारी उध्दारक कोटान. \q1 \v 70 आव तान पवित्र भविष्यवक्तागोळ्द द्वारा जो दुनिया अन्द सुरूवात टु आगतेला बंदार, अंदिदुन. \q2 \v 71 मतलब नाम दुश्मनगोळ से अदिक नाम से नफरत ईटावाळेर्द कय देल \q2 नाम उद्धार माळदुन, \q1 \v 72 आव तान आप्प-दादागोळ से अंदिदुन कि आव दया माळ्यान कि \q2 तान पवित्र वाचा अन्द याद माळुल, \q1 \v 73 अद किर्‍या आव नामव आप्प अब्राहम से तिंदीदुन, \q2 \v 74 आव नामी ईद कोट्टान कि नाव तान \q2 दुश्मनगोळ्द कय दा टु बिटकु, \q1 \v 75 आऊन मुंद पवित्रता अदिक न्यायीपन देल पुरा \q2 जीवन तीम निडर ईतकु आऊन स्यावा माळतेला ईत्‍तेव. \q1 \v 76 अदिक नी हे पारा, परमेश्वर उन भविष्यवक्ता कहलुस्या, \q1 यतिकी नी प्रभु उन हादी तयार माळोर साटी \q2 आऊन मुंद-मुंद नळद्या, \q1 \v 77 कि आऊन लॉकुरी उद्धार इन ग्यान कोट्टान, \q2 जो आंदुर्द पापगोळी माफ माळीत. \q1 \v 78 ईद नाम परमेश्वर उन अदा धोळ्द करूणा देल आग्याद; \q1 यदुर कारण म्याकुच टु नाम मा व्हातुर इन उजुळ उदय आदीत, \q2 \v 79 कि अंधकार अदिक मृत्यु ऊंद सावली दा कुरावाळेर इक प्रकाश कोळुल, \q2 अदिक नाम कालगोळी शांती इन हादी मा सरका नळसुल.” \p \v 80 अदिक आ चिग्द धोळ्द अदिक आत्मा दा बलवन्त आगतेला ईत्‍तुन, अदिक इस्त्राएल मा प्रगट आगोद दिन ताका आळीगोळ दा ईत्‍तुन. \c 2 \s यीशु उन जनम \r (मत्ती १:१८-२५) \p \v 1 आ दिनगोळ दा रोम इन राजा औगुस्तुस उन दी टु आग्या होळ्त कि पुरा रोमन साम्राज्य अन्द लॉकुर्द हेसुर नोंदणी माळकु आगुल. \v 2 ईद पयला जनगणना आ समय आत, याग सरकारी अधिकारी क्विरिनियुस हेसुर इन मंळसा सीरिया हेसुर इन नगर इन शासक ईरोन, \v 3 सप्पा लॉकुर हेसुर लिखसुसोर साटी तान तान नगर इक होटोदुर. \p \v 4 इदुरसाटी यूसुफ भी दाऊद उन घराना नव ईरोन, इदुरसाटी गलील इन नासरत नगर टु यहूदिया दा दाऊद उन नगर बैतलहम इक होदुन, \v 5 कि तान हिंग्स मरियम इन सांगुळ जो व्हाट्या दी ईरोर हेसुर लिखसुसुल. \v 6 आंदुर्द अल ईरा समय दा मरियम इन चिग्द हाळोद दिन पुरा आदव, \v 7 अदिक मरियम तान पयला चिग्द उक हाळदुर अदिक आ चिग्द उक कपळा दा लपटुसकु चरनी दा ईटदुर; यतिकी आंदुर साटी सरई दा जागा ईला ईरोद. \s स्वर्गदूतगोळ द्वारा चरवाहगोळी बातणी \p \v 8 अदिक आ प्रदेश दा यास चरवाहगोळ ईरोर, जो ईळ्लक इक मैदान दा ईतकु तान तान झुण्ड इन पहरा कोळतोगोर. \v 9 अदिक प्रभु उन ऊंद स्वर्गदूत आंदुर हात्‍ती बंदकु नीदरेदुन, अदिक प्रभु उन तेज आंदुर्द नाकु दी चमकुस्त, अदिक आंदुर हापाळ अंजेदुर. \v 10 आग स्वर्गदूत आंदुर से अंदुन, “अंजबाळी; यतिकी, ना नीमी हापाळ खुशी इन खुशखबरी केळ्सतीन जो सप्पा लॉकुर साटी ईत्‍तीत, \v 11 कि ईंद दाऊद उन नगर दा नीम साटी ऊंद उद्धारकर्ता पैदा आग्यान, अदिक ईवा मसीह प्रभु हुन. \v 12 अदिक इदुर्द नीम साटी ईद चिन्ह आद कि नीव ऊंद पार उक कपळा दा लपटुसकु अदिक चरनी दा बिदकु नोळीर.” \p \v 13 आग अचानक आ स्वर्गदूत उन सांगुळ स्वर्गदूतगोळ्द दल परमेश्वर उन स्तुति माळतेला अदिक ईद अनतेला कांळ्सदव, \q1 \v 14 “आकाश दा परमेश्वर उन महिमा \q2 अदिक पृथ्वी मा आ मंळसागोळ देल यार से आव प्रसन्न आन, शांती आगुल.” \p \v 15 याग स्वर्गदूत आंदुर हात्‍ती टु स्वर्ग दी होटोदुर, रा चरवाहगोळ आपस दा अंदुर, “बरी, नाव बैतलहम होगकु ई मात जो आग्याव, अदिक यारी प्रभु नाम मा प्रगट माळ्यान, नोळाती.” \p \v 16 अदिक आंदुर तुरन्त होगकु मरियम अदिक यूसुफ उन हात्‍ती होदुर, अदिक आ चिग्द उक चरनी दा बिदकु नोळदुर. \v 17 ईद नोळकु चरवाहागोळ आ मात इक प्रगट माळ बुटुर, जो ई चिग्द उन बारा दा आंदुर से अंदकु आगीत, \v 18 अदिक सप्पा लॉकुर आ मातगोळी केळकु जो चरवाहगोळ आंदुर से अंदुर आश्चर्य माळदुर. \v 19 लेकीन मरियम ई सप्पा मातगोळी तान दिल दा ईटकु मन दा विचार माळतेला ईत्‍तुर. \v 20 चरवाहगोळ ह्यांग स्वर्गदूतगोळ हेळीदुर सब येनारा हांग अच केळकु अदिक नोळकु परमेश्वर उन महिमा अदिक स्तुति माळतेला होटोदुर. \s यीशु उन हेसुर ईट्टोद \p \v 21 \x + \xo २:२१ \xo*\xt लूका १:३१\xt*\x*ह्यांग येठ्ठ दिन पुरा आदव अदिक आऊन खतना अन्द समय बत्‍त, रा आऊन हेसुर यीशु ईटकु आत जो स्वर्गदूत आऊन मोय इन गर्भ दा बरोद से पयला अंदिदुन. \s मंदिर दा यीशु उन अर्पण \p \v 22 याग आंदुर यीशु उक अंदुर, मूसा इजाजत कोटान कि ऊंद मंळसा छोळ चिट्ठी लिख्सकु तान हिंग्स उक तलाक कोळ सकतान. व्यवस्था अन्द अनुसार यूसुफ अदिक मरियम इन तान खुद इन शुद्ध आगव दिन पुरा आदव, रा आंदुर यीशु उक यरूशलेम दा ओतुर कि प्रभु उन मुंद अर्पण माळुल, \v 23 ह्यांग कि प्रभु उन व्यवस्था अन्द किताब दा लिख्सकु आद: “हर ऊंद पयला पार परमेश्वर उन साटी पवित्र ठहरूस्यान.” \v 24 अदिक प्रभु उन व्यवस्था अन्द वचन इन अनुसार आंदुर: “फंडकी इन ऊंद ज्वाळा, या कबूतर इन येढ्ढ पाड्डगोळ” तंदकु बली येरसुल. \p \v 25 यरूशलेम दा शमौन हेसुर ईनव ऊंद मंळसा ईरोन, अदिक आ मंळसा न्यायी अदिक भक्त ईरोन; अदिक इस्त्राएल इन लॉकुरी ऊळसावाळा अन्द हादी कायोन, अदिक पवित्र आत्मा आऊन मा ईरोद. \v 26 अदिक पवित्र आत्मा अन्द द्वारा आऊन बारा दा वादा माळकु आगीत कि यागासताका नी प्रभु उन प्रगट मसीह अक नोळ कोमाल, आगासताका नी सायतीदील. \v 27 शिमिओन पवित्र आत्मा अन्द प्रेरणा देल मंदिर दा बंदुन; अदिक याग मोय अदिक आप्प व्यवस्था अन्द विधी इक पुरा माळोर साटी चिग्द यीशु उक मंदिर दा तंदुर, \v 28 आग आव यीशु उक क्वारा दा हुळदुन अदिक परमेश्वर उक धन्यवाद माळकु अंदुन: \q1 \v 29 “हे प्रभु, ईग तान दास उक नी जो वादा माळीद अदुर अनुसार \q2 शांती देल सायगोळ, \q1 \v 30 यतिकी नान कण्णगोळ नीन उद्धार इक नोळ कोंडाद, \q2 \v 31 यदरी नी सप्पा प्रदेश इन लॉकुर्द मुंद तयार माळ्या, \q1 \v 32 कि आव अन्य गैरयहूदीगोळी सच्चाई प्रगट माळावाळा प्रकाश कोळोर साटी ज्योति, \q2 अदिक नीन निजी जात इस्त्राएल इन साटी महिमा आगुल.” \p \v 33 आऊन आप्प अदिक मोय आ मातगोळ देल जो शिमिओन अनतोगोन, आश्चर्य माळतोगोर. \v 34 आग शमौन आंदरी आशीष कोटकु यीशु उन मोय मरियम से अंदुन, “नोळ, ई पार उक इस्त्राएल दा हापाळ मुंदुर्द बिळोद, अदिक येळोद साटी, अदिक ऊंद हिंग चमत्कार आगोर साटी ठहरूसकु आग्याद, यार्द विरोध दा मातगोळ हेळकु आदाव. \v 35 इदुर देल हापाळ लॉकुर मन दा विचार प्रगट आदव उलटा नीन दिल भी दुखगोळ देल तुमकु आदीत.” \p \v 36 आशेर इन गोत्र दा टु हन्नाह हेसुर इन फनूएल उन पोर ऊंद भविष्यवक्तागित ईरोर. आक हापाळ हाळामुंड ईरोर, अदिक मदा आगदुर बाद्दा येळ वर्ष तान गांड्ड उन सांगुळ ईत्‍तुर बाद्दा आकिन गांड्ड सोतोगिदुन. \p \v 37 ईग आक चौर्‍यासी वर्ष टु रांड्या ईरोर: अदिक आक मंदिर इक ईला बिळतोगोर, लेकीन ईळ्लक-हागुल उपास अदिक प्रार्थना माळ माळकु स्यावा दा हतकु ईरतोगोर. \v 38 अदिक आक आ घळी अल बंदकु प्रभु उन धन्यवाद माळली कुरतुर, अदिक आ सप्पा मुंदुर से, जो यरूशलेम इन लॉकुर्द छुटकारा अन्द हादी कायतोगोर, आ चिग्द उन बारा दा मातगोळ हेळली कुरतुर. \s यीशु उन नासरत नगर दा वापस बरोद \p \v 39 \x + \xo २:३९ \xo*\xt मत्ती २:२३\xt*\x*याग आंदुर प्रभु उन व्यवस्था अन्द अनुसार सब येनारा पुरा माळ कोंडुर रा गलील दा तान नगर नासरत इक होटोदुर. \v 40 अदिक आ चिग्द वाढ़ुस्त, अदिक बलवन्त आग्त, अदिक बुद्धी देल परिपुर्ण आग्त होदुन; अदिक परमेश्वर उन अनुग्रह आऊन मा ईरोद. \s यीशु मंदिर दा \p \v 41 यीशु उन मोय अदिक आप्प हर वर्ष फसह अन्द हाब्ब दा यरूशलेम होगतोगोर. \v 42 याग यीशु हन्नेळ वर्ष ईनव आदुन, रा आंदुर हाब्ब इन रीति इन अनुसार यरूशलेम इक होदुर. \v 43 याग आंदुर आ दिनगोळी पुरा माळकु वापस बरली आदुर, रा स्याण पार यीशु यरूशलेम दा ईतोदुन; अदिक ई मात आऊन मोय अदिक आप्प उक मालूम ईला ईरोद. \v 44 आंदुर ईद सम्सकु कि आव दुसरा यात्रीगोळ सांगुळ इतिदान, ऊंद रोज इन हादी नळदोदुर: अदिक आऊक तान कुटुम्बगोळ अदिक जान पयचान वाळेर्द हात्‍ती ढुंढ्सली कुरतुर. \v 45 पर याग आव सिकिदील, रा ढुंढ्सत-ढुंढ्सत मात्‍त यरूशलेम इक होटोदुर, \v 46 अदिक मुर दिन इन बाद्दा आंदुर आऊक मंदिर दा उपदेश कोळावाळेर्द न्याड्या दा कुर्त, अदिक आंदुर केळ्त, अदिक आंदुर से प्रश्न माळतेला नोळदुर. \v 47 यास आऊन केळतोगोर, आंदुर सप्पा आऊन समझ अदिक आऊन उत्‍तरगोळ देल चकित ईरोर. \v 48 आग आंदुर आऊक नोळकु चकित आदुर अदिक आऊन मोय आऊन से अंदुर, “हे पारा, नी नाम से येती हिंग व्यवहार माळ्द? नोळ, नीन आप्प अदिक ना व्याकुल आगकु नीनी ढुंढसेव?” \fig यरूशलेम दा मंदिर|alt="Temple in Jerusalem" src="lb00250c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="२:४१"\fig* \p \v 49 यीशु आंदुर से अंदुन, “नीव नानी येती ढुंढ्सीर? येन नीव ईला जान्सीर कि नानी तान आप्प उन भवन दा ईरोद जरूरी आद?” \v 50 लेकीन जो मात आव आंदुर से अंदुन, आंदरी आ मात समसिदिल. \p \v 51 आग यीशु आंदुर सांगुळ होदुन, अदिक नासरत नगर दा बंदुन, अदिक आंदुर बस दा ईत्‍तुन; अदिक आऊन मोय ई सप्पा मातगोळ तान मन दा ईटदुर. \v 52 अदिक यीशु बुद्धी अदिक मय देल डील-डोल, अदिक परमेश्वर अदिक मंळसा अन्द अनुग्रह दा वाळुसली कुरतुन. \c 3 \s यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा अन्द बातणी \r (मत्ती ३:१-१२; मरकुस १:१-८; यूहन्ना १:१९-२८) \p \v 1 तिबिरियुस रोमन इन राज्य अन्द पंद्रावा वर्ष दा पुन्तियुस पिलातुस यहूदिया अन्द न्यायाधीश ईरोन, अदिक गलील दा हेरोदेस, इतूरैया अदिक त्रखोनीतिस द्याश दा आऊन वार्ट फिलिप्पुस, अदिक अबिलेने दा लिसानियास, चौथाई इन राजा ईरोर, \v 2 अदिक याग हन्ना अदिक कैफा महायाजक ईरोर, आ समय दा परमेश्वर उन वचन आळी दा जकरयाह अन्द पार यूहन्ना अन्द हात्‍ती पोहचुस्त. \v 3 बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना यरदन इन आसपास इन सप्पा प्रदेश दा होगकु, पश्चाताप माळी, बपतिस्मा ताकोमी बाक परमेश्वर नीम पापगोळी माफ माळ्यान, हिंग प्रचार माळ्त टेटदुन. \q1 \v 4 ह्यांग यशायाह भविष्यवक्ता अन्द माताळ्द वचनगोळ किताब दा लिख्सकु आव: \q1 “आळी दा ऊंद कारावाळा अन्द आवाज केळ बरेत्याद कि, \q2 ‘प्रभु उन हादी तयार माळी, \q2 अदिक आऊन यात्रा अन्द साटी सळकगोळी सरका माळी. \q1 \v 5 हर ऊंद घाटी तुमकु आदीत, \q2 अदिक हर ऊंद पहाळी अदिक टीला ल्यालमा माळकु आदीत; \q1 अदिक जो वाकळा आद अद सीधा, अदिक जो म्याकुच आद अद ल्यालमा अदिक जो ल्यालमा आद अद म्याकुच \q2 अदिक अद चौरस हादी बनसीत. \q1 \v 6 अदिक हर ऊंद मंळसा परमेश्वर उन उद्धार इक नोळीत.’” \p \v 7 \x + \xo ३:७ \xo*\xt मत्ती १२:३४; २३:३३\xt*\x*जो भीळ इन भीळ आऊन हात्‍ती बपतिस्मा ताकोमली होटकु बरतोगोद, आंदुर से यूहन्ना अनतोगोन, “हे हाव इन चिकोरा, याव नीमी चतरा माळ बुटुन कि परमेश्वर उन बरावाळा प्रकोप देल ओळी? \v 8 \x + \xo ३:८ \xo*\xt यूहन्ना ८:३३\xt*\x*इदुरसाटी हिंग मातगोळ माळी जो नीम पश्चाताप इक तोर्सतद, अदिक तान तान मन दा ईद विचार माळबाळी कि नाम आप्प अब्राहम हुन; यतिकी ना नीम से अनतीन कि परमेश्वर ई कल्लगोळ देल भी अब्राहम उन साटी औलाद पैदा माळ सकतान. \v 9 \x + \xo ३:९ \xo*\xt मत्ती ७:१९\xt*\x*ईग कोळ्ली मार्रगोळ्द जळी मा ईटकु आद, इदुरसाटी जो-जो मार्र वळ्लीद काय तराल, अदरी कळकु अदिक बेक्‍की दा हाक्‍कु आदीत.” \p \v 10 आग लॉकुर आऊन से केळदुर, “रा नाव येन माळेव?” \p \v 11 आव आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “यार्द हात्‍ती येढ्ढ कुळता आव, आव आऊक ऊंद कुळता कोळुल यार्द हात्‍ती हैलेच अदिक यार्द हात्‍ती तिनोद आद, आव भी हिंग अच माळुल.” \p \v 12 \x + \xo ३:१२ \xo*\xt लूका ७:२९\xt*\x*कर ताकोमावाळेर भी बपतिस्मा ताकोमली बंदुर, अदिक आऊन से केळदुर, “हे गुरु, नाव येन माळेव?” \p \v 13 आव आंदुर से अंदुन, “जो नीम साटी ठहरूसकु आग्याद, अदुर से यक्कुल ताकोम बाळेतीर.” \p \v 14 सिपाहीगोळ भी आऊन से ईद केळदुर, “नाव येन माळेव?” \p यूहन्ना आंदुर से अंदुन, “यारदारा मा दबाव हाक्‍कु आऊन से पैस्या ताकोमबाळी अदिक ख्वाटा दोष हचबाळी, लेकीन तान रोजी देल अच संतुष्ट ईरी.” \p \v 15 याग लॉकुर आस हचकु ईरोर, अदिक सप्पा तान तान मन दा यूहन्ना अन्द बारा दा विचार माळोर कि येन ईवा रा मसीह आलच, \v 16 रा बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना आ सप्पा मुंदुर से अंदुन, “ना रा नीमी नीर देल बपतिस्मा कोळतीन, लेकीन आव बरावाळा आन जो नान से यक्कुल ताकतवर आन; ना रा ई लायक भी हैलेच कि आऊन केरू उन बंध खोल्स सकाईन. आव नीमी पवित्र आत्मा अदिक बेक्‍की देल बपतिस्मा कोट्टान. \v 17 आऊन मार्र, आऊन कय दा आद; अदिक आव तान केई वळ्लीद तरीका देल साफ माळ्यान; अदिक तान गोदीगोळी रा ढ्वाला दा जमा माळ्यान; लेकीन भूसा अन्द गवान्डा अक आ बेक्‍की दा होताक्यान जो यागलु नुनाल्द.” \p \v 18 इदुरसाटी आव हापाळ सा शिक्षा कोट कोटकु लॉकुरी चेतावनी कोळतोगोन कि तान हादी बदलुसुल. \v 19 \x + \xo ३:१९ \xo*\xt मत्ती १४:३,४; मरकुस ६:१७,१८\xt*\x*लेकीन याग आव चौथाई द्याश इन राजा हेरोदेस उक आऊन वार्ट फिलिप्पुस उन हिंग्स हेरोदियास इन बारा दा अदिक सप्पा कुकर्मगोळ्द बारा दा जो आव माळीदुन, फटकार्सदुन, \v 20 रा हेरोदेस आ सप्पा देल वाढ़ुस्कु ईद कुकर्म भी माळदुन कि बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना अक बंदीगृह दा हाक बुट्टुन. \s यीशु उन बपतिस्मा \r (मत्ती ३:१३-१७; मरकुस १:९-११) \p \v 21 याग सप्पा लॉकुर बपतिस्मा ताकोंडुर अदिक यीशु भी बपतिस्मा ताकोमकु प्रार्थना माळोन, रा स्वर्ग खुल्सेत, \v 22 \x + \xo ३:२२ \xo*\xt मत्ती ३:१७; मरकुस १:११; लूका ९:३५\xt*\x*अदिक पवित्र आत्मा कबूतर इन घाई आऊन मय मा ईळुत, अदिक स्वर्ग टु ईद आकाशवाणी आत कि: “नी नान प्रिय पार हुय, ना नीन देल हापाळ खुश आईन.” \s यीशु उन वंशावली \r (मत्ती १:१-१७) \p \v 23 याग यीशु खुद उपदेश कोळली कुरतुन, रा लगभग तीस वर्ष ईनव ईरोन ह्यांग लॉकुर सम्सतोगोर अदिक यीशु यूसुफ ईनव पार ईरोन; अदिक यूसुफ एली नव, \v 24 अदिक एली मत्‍तात ईनव, अदिक मत्‍तात लेवी नव, अदिक लेवी मलकी नव, अदिक मलकी यन्ना नव, अदिक यन्ना यूसुफ ईनव, \v 25 अदिक यूसुफ मत्‍तित्याह नव, अदिक मत्‍तित्याह आमोस ईनव, अदिक आमोस नहूम ईनव, अदिक नहूम असल्याह नव, अदिक असल्याह नोगह ईनव, \v 26 अदिक नोगह मात ईनव, अदिक मात मत्‍तित्याह नव, अदिक मत्‍तित्याह शिमी नव, अदिक शिमी योसेख ईनव, अदिक योसेख योदाह ईनव, \v 27 अदिक योदाह यूहन्ना नव, अदिक यूहन्ना रेसा नव, अदिक रेसा जरूब्बाबिल ईनव, अदिक जरूब्बाबिल शालतिएल ईनव, अदिक शालतिएल नेरी ईनव, \v 28 अदिक नेरी मलकी नव, अदिक मलकी अद्दी नव, अदिक अद्दी कोसाम ईनव, अदिक कोसाम इलमोदाम ईनव, अदिक इलमोदाम एर ईनव, \v 29 अदिक एर यहोशू नव, अदिक यहोशू इलाजार ईनव, अदिक इलाजार योरीम ईनव, अदिक योरीम मत्‍तात ईनव, अदिक मत्‍तात लेवी नव, \v 30 अदिक लेवी शमौन ईनव, अदिक शमौन यहूदा नव, अदिक यहूदा यूसुफ ईनव, अदिक यूसुफ योनान ईनव, अदिक योनान इल्याकीम ईनव, \v 31 अदिक इलयाकीम मलेआह ईनव, अदिक मलेआह मिन्नाह ईनव, अदिक मिन्नाह मत्‍तात ईनव, अदिक मत्‍तात नातान ईनव, अदिक नातान दाऊद ईनव, \v 32 अदिक दाऊद यिशै ईनव, अदिक यिशै ओबेद ईनव, अदिक ओबेद बोअज ईनव, अदिक बोअज सलमोन ईनव, अदिक सलमोन नहशोन ईनव, \v 33 अदिक नहशोन अम्मीनादाब ईनव, अदिक अम्मीनादाब अरनी नव, अदिक अरनी हिस्त्रोन ईनव अदिक हिस्त्रोन फिरिस ईनव, अदिक फिरिस यहूदा नव, \v 34 अदिक यहूदा याकूब ईनव, अदिक याकूब इसाहक ईनव, अदिक इसहाक अब्राहम ईनव, अदिक अब्राहम तिरह ईनव, अदिक तिरह नाहोर ईनव, \v 35 अदिक नाहोर सरूग ईनव, अदिक सरूग रऊ नव, अदिक रऊ फिलिग ईनव, अदिक फिलिग एबिर ईनव, अदिक एबिर शिलह ईनव, \v 36 अदिक शिलह केनान ईनव, अदिक केनान अरफक्षद ईनव, अदिक अरफक्षद शेम ईनव, अदिक शेम नूह नव, अदिक नूह लिमिक ईनव, \v 37 अदिक लिमिक मथूशिलह ईनव, अदिक मथूशिलह हनोक ईनव, अदिक हनोक यिरिद ईनव, अदिक यिरिद महललेल ईनव, अदिक महललेल केनान ईनव, \v 38 अदिक केनान एनोश ईनव, अदिक एनोश शेत ईनव, अदिक शेत आदम ईनव, अदिक आदम परमेश्वर उन पार ईरोन. \c 4 \s आळी दा यीशु उन परीक्षा \r (मत्ती ४:१-११; मरकुस १:१२,१३) \p \v 1 बाक यीशु पवित्र आत्मा देल परिपुर्ण आगकु यरदन गांगा टु वापस बंदुन. \v 2 अदिक चालीस दिन ताका आत्मा अन्द कल्सदुर देल सुनसान जागा दा टेटाळतेला ईत्‍तुन; अदिक शैतान आऊन परीक्षा माळतेला ईत्‍त. आ दिनगोळ दा यीशु येनु तंदिदील, अदिक याग अव दिन पुरा आदव, रा आऊक हसु हत. \p \v 3 आग शैतान यीशु उक अंदुन, “अगर नी परमेश्वर उन पार हुय, रा ई कल्ल देल अन, कि रोट्टी आगेगुल.” \p \v 4 यीशु आ शैतान उक उत्‍तर कोट्टुन, “शास्त्र दा लिख्सकु आद: मंळसा सिर्फ रोट्टी देल अच जित्‍ता ईरतीदील.” \p \v 5 बाक शैतान यीशु उक ऊंद हापाळ ऊँचा पहाळी मा ओईत अदिक आऊक घळी तिमुर दा दुनिया अन्द सप्पा राज्य तोर्स बुळ्त, \v 6 अदिक आग शैतान यीशु से अंत, “ना ई सप्पा अधिकार, अदिक सप्पा वैभव ना नीनी कोट बुळाईन, यतिकी अद नानी सोपस्कु आग्याद: अदिक ना यारी चाहासतीन आऊक कोट बुळतीन. \v 7 इदुरसाटी अगर नी बांगकु नानी प्रणाम माळ्या, रा ई सप्पा अपमान आगेदीत.” \p \v 8 यीशु आ शैतान उक उत्‍तर कोट्टुन, “शास्त्र दा लिख्सकु आद, ‘नी तान प्रभु परमेश्वर उन भक्ति माळ; सिर्फ आऊंदा उपासना माळ.’” \p \v 9 आग आ शैतान यीशु उक यरूशलेम दा वोतकु मंदिर इन स्यांडा मा नीदरूस्त, अदिक आऊन से अंत, “अगर नी परमेश्वर उन पार हुय, रा तान तान इक ईल टु ल्यालमा केळ्दबुळ. \v 10 यतिकी शास्त्र दा लिख्सकु आद: ‘आव नीन बारा दा तान स्वर्गदूतगोळी आग्या कोट्टान, कि आंदुर नीन रक्षा माळुल.’ \v 11 अदिक हिंग भी अंदकु आग्याद, ‘आंदुर नीनी तुरन्त तान कयगोळ दा नेगु कोंडार, ताकी नीन कालगोळी कल्ल देल ठेस हतबाळुल.’” \p \v 12 यीशु आऊक उत्‍तर कोट्टुन, “शास्त्र दा ईद भी लिख्सकु आद: ‘नी तान प्रभु परमेश्वर उन परीक्षा माळबाळ.’” \p \v 13 याग शैतान सप्पा परीक्षा माळकोम्त, आग थ्वाळासा समय इन साटी आऊन हात्‍ती टु होटोत. \s गलील दा यीशु उन स्यावा-कार्य अन्द सुरूवात \r (मत्ती ४:१२-१७; मरकुस १:१४,१५) \p \v 14 बाक यीशु आत्मा अन्द सामर्थ्य देल तुमकु मात्‍त गलील दा बंदुन, अदिक आऊन चर्चा आसपास इन सप्पा प्रदेश दा फैलुसेत. \v 15 यीशु आंदुर्द यहूदी लॉकुर्द सभागृहगोळ दा उपदेश कोळतेला ईत्‍तुन, अदिक सप्पा मुंदुर आऊन बळाई माळतोगोर. \s नासरत दा यीशु उन अपमान \r (मत्ती १३:५३-५८; मरकुस ६:१-६) \p \v 16 बाक यीशु नासरत नगर दा बंदुन, यल आव स्याण टु धोड्डेव आगीदुन; अदिक तान रीति इन अनुसार आराम इन दिन यहूदी लॉकुर्द सभागृह दा होगकु वाचुसोर साटी नीदुरदुन. \v 17 अदिक यशायाह भविष्यवक्ता अन्द किताब आऊक कोटकु आत, अदिक आव किताब खोल्सकु, अद जागा तेगदुन यल हिंग लिख्सकु ईरोद: \fig गुंळ्सद चिट्टी|alt="Scroll" src="hk00150c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="४:१६"\fig* \q1 \v 18 “प्रभु उन आत्मा नान मा ईळ्दाद, \q2 इदुरसाटी कि आव कंगालगोळी खुशखबरी केळसोर साटी आव नान अभिषेक माळ्यान, \q2 अदिक नानी इदुरसाटी कळ्यान कि बंदीगोळी छुटकारा अन्द घोषणा अदिक कुढ्ढगोळी नोळोद खुशखबरी प्रचार माळाईन \q1 अदिक दलितगोळी बिळसुसाईन, \q2 \v 19 अदिक परमेश्वर उन कृपा दृष्टी इन वर्ष इन घोषणा माळाईन.” \p \v 20 आग आव किताब बंद माळकु सेवक उन कयगोळ दा कोट बुट्टुन अदिक कुर्तोदुन; अदिक यहूदी लॉकुर्द सभागृह अन्द सप्पा लॉकुर आऊक तार कोटकु नोळोर. \v 21 आग आव आंदुर से अनली कुरतुन, “ईंदल्या अच ईद लेखा ना वाचुसदिन अदिक नीम केळदुर देल पुरा आग्याद.” \p \v 22 सप्पा लॉकुर आऊन वाहवाही माळदुर, अदिक जो अनुग्रह नव मातगोळ आऊन बाय दा टु होळतोगोव, आ मातगोळ देल अचम्भित आदुर; अदिक अनली कुरतुर, “येन ईव यूसुफ उन पार आलच?” \p \v 23 यीशु आंदुर से अंदुन, “नीव नान बारा दा ई उदाहरण अंदीर कि ‘हे वैद्य, पयले तान तान इक वळ्लीद माळ! नाव केळेव कि जो येनारा नी कफरनहूम दा माळ्या, अद ईल तान नगर दा भी माळ.’” \v 24 \x + \xo ४:२४ \xo*\xt यूहन्ना ४:४४\xt*\x*अदिक आव अंदुन, “ना नीम से खरा माताळतीन यावारा भी भविष्यवक्ता अक तान द्याश दा मान सम्मान सिकाल.” \p \v 25 लेकीन ना नीम से जो खरा आद अद माताळतीन कि एलिय्याह अन्द दिनगोळ दा याग साळे मुर वर्ष ताका आकाश बंद ईरोद ईल ताका सूखा बित्‍त अदिक इस्त्राएल द्याश दा भयंकर अकाल बित्‍त, रा इस्त्राएल दा हापाळ सा रांड्यागितेर ईरोर. \v 26 “लेकीन एलिय्याह अक आंदुर दा टु यारदारा मंळसा अन्द हात्‍ती कळुकु आगीदील, सिर्फ सैदा अन्द सारफत नगर दा ऊंद रांड्यागित इन हात्‍ती आऊक कळुकु आगीत. \v 27 अदिक एलीशा भविष्यवक्ता अन्द काल दा इस्त्राएल दा ईरतोगोर आंदुर हापाळ लॉकुर कोढ़ इन बिमारी देल ईरोर, लेकीन सीरिया नव ईरावाळा नामान सीरियाई इक बिटकु सप्पा मुंदरी शुद्ध माळकु आत.” \p \v 28 ईव मातगोळ केळतेला अच यास यहूदी लॉकुर्द सभागृह दा ईरोर, सप्पा लॉकुर सिट्ट दा बंदुर, \v 29 अदिक आंदुर यदकु आऊक ऊरा दा टु व्हार्या तेगदुर, अदिक यात्‍ता पहाळी मा आऊन ऊर बसुस्कु ईरोद, अदुर्द स्यांडा मा ओतुर कि आऊक अल टु ल्यालमा भीळ सक्‍केव. \v 30 लेकीन आव आंदुर न्याड्या दा टु होटकु होटोदुन. \s दुष्टआत्माग्रस्त मंळसा अक चंगा माळोद \r (मरकुस १:२१-२८) \p \v 31 बाक यीशु गलील इन कफरनहूम नगर इक होटोदुन; अदिक आराम इन दिन लॉकुरी उपदेश कोळोन. \v 32 \x + \xo ४:३२ \xo*\xt मत्ती ७:२८,२९\xt*\x*आंदुर आऊन उपदेश देल सट्ट आगेदुर यतिकी आऊन वचन अधिकार देल माताळव. \v 33 यहूदी लॉकुर्द सभागृह दा ऊंद मंळसा ईरोन, यारदा दुष्टआत्मा ईरोद आ दुष्टआत्मा जो परमेश्वर उन मुंद अशुध्द ठहरूसतद, आव धोळ्द शब्द देल चिल्ळासली कुरतुन, \v 34 “हे यीशु नासरी, नामी नीन से येन क्याल्सा? येन नी नामी नाश माळली बंद्या? ना नीनी जान्सतीन नी याव हुय? नी परमेश्वर उन पवित्र जन हुय!” \p \v 35 यीशु आऊक दनकुसकु अंदुन, “सुंगा ईर, अदिक आऊन दा टु होटबुळ!” आग दुष्टआत्मा आऊक न्याड्या दा पटकुसकु बिना हानि पोहचुस्त आऊन दा टु होट्ट बुळ्त. \p \v 36 इदुर मा सप्पा लॉकुर इक अचम्भा आत, अदिक आंदुर आपस दा मातचीत माळकु अनली कुरतुर, “ईद ह्यांग वचन हुन? यतिकी आव अधिकार अदिक सामर्थ्य इन सांगुळ अशुध्द आत्मागोळी आग्या कोळतान, अदिक आ दुष्टआत्मा आत्मागोळ होट बुळताव.” \v 37 ई प्रकार देल नाकु दिशा दी यीशु उन चर्चा आगली कुरतव. \s यीशु उन हापाळ लॉकुरी चंगा माळोद \r (मत्ती ८:१४-१७; मरकुस १:२९-३४) \p \v 38 यीशु यहूदी लॉकुर्द सभागृह दा टु यदकु शमौन उन मान्नी होदुन. शमौन उन आत्‍त ज्वर इन बिमारी देल बिदकु ईरोर, अदिक आंदुर आकिन साटी यीशु उक विनती माळदुर. \v 39 यीशु आकिन हात्‍ती नीदुरकु मय इक दनकुसदुन अदिक मय ईळदोदव, अदिक आक तुरन्त यदकु आंदुर्द स्यावा-पानी माळली कुरतुर. \p \v 40 द्यावगान होती, याता-याता मान्या लॉकुर अलग अलग प्रकार इन बिमारीगोळ देल बिदकु ईरोर, आंदुर सब आंदरी आऊन हात्‍ती तंदुर, अदिक यीशु ऊंद ऊंद मा कय ईटकु आंदरी चंगा माळदुन. \v 41 अदिक दुष्टआत्मागोळ भी चिल्ळासव अदिक ईद अनतेला कि, “नी परमेश्वर उन पार हुय,” \p हापाळ मुंदुर दा टु होट बुट्टव. पर यीशु अवरी दनकुसदुन अदिक माताळ गोटीदील, यतिकी आ अशुध्द आत्मागोळ जानसव कि आव मसीह हुन. \s यीशु उन यहूदी लॉकुर्द सभागृहगोळ दा प्रचार माळोद \r (मरकुस १:३५-३९) \p \v 42 याग व्हातुर आत रा यीशु होटकु ऊंद सुनसान जागा दा होटोदुन, अदिक भीळ इन भीळ आऊक ढुंढ्सतेला आऊन हात्‍ती बत्‍त, अदिक यीशु उक रोक्सली कुरतुर कि आव आंदरी बिटकु होगबाळुल. \v 43 लेकीन यीशु आंदुर से अंदुन, “नानी दुसरा नगरगोळ दा भी परमेश्वर उन राज्य इन खुशखबरी केळसोद जरूरी आद, यतिकी नानी इदुर्दा साटी कळुकु आग्याद.” \p \v 44 अदिक यीशु गलील इन प्रदेश दा अदिक सप्पा यहूदीगोळ्द यहूदी लॉकुर्द सभागृहगोळ दा प्रचार माळतेला ईत्‍तुन. \c 5 \s यीशु उन द्वारा पयला चेलागोळी कारोद आत \r (मत्ती ४:१८-२२; मरकुस १:१६-२०) \p \v 1 \x + \xo ५:१ \xo*\xt मत्ती १३:१,२; मरकुस ३:९,१०; ४:१\xt*\x*याग भीळ परमेश्वर उन वचन केळोर साटी आऊन मा बिळली आगतोगोद, अदिक यीशु गन्नेसरत इन झील इन किनारा मा नीदुरकु ईरोन, रा हिंग आत \v 2 कि आव झील इन किनारा दा येढ्ढ ड्वांगागोळी हतकु ईरव अवरी नोळदुन, अदिक मेन हुडावाळेर अऊर मा टु ईळुकु जार तोळोर. \v 3 आ ड्वांगागोळ दा टु ऊंद मा, जो शमौन उन ईरोद, येरकु यीशु आऊन से विनती माळदुन कि किनारा टु थ्वाळासा सरकुसकु नळु. आग आव कुर्तकु लॉकुरी ड्वांगा मा टु उपदेश कोळली कुरतुन. \p \v 4 याग यीशु उन मातगोळ हेळकु आदव रा आव शमौन उक अंदुन, “खोल नीर दा होग, अदिक मेन हुडोर साटी तान जार हाक्‍क.” \fig ड्वांगा दा येरकु मेन हुडावाळेर मेन हुडुतेला|alt="Fishermen in boat and catch fish" src="hk00208c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="५:४"\fig* \p \v 5 \x + \xo ५:५ \xo*\xt यूहन्ना २१:३\xt*\x*शमौन यीशु उक उत्‍तर कोट्टुन, “हे स्वामी, नाव पुरा ईळ्लक तीम मेहनत माळदेव अदिक येनु सिक्‍कीदील; तरी नीन कयना देल ना जार हाकतीन.” \v 6 \x + \xo ५:६ \xo*\xt यूहन्ना २१:६\xt*\x*याग आंदुर हिंग माळदुर, रा हापाळ मेनगोळ जार दा बंदव, अदिक आंदुर्द जार हरूली कुर्त. \v 7 इदुर मा आंदुर तान संगीगोळी जो दुसरा ड्वांगा मा ईरोर, आंदरी कारदुर कि बंदकु नाम मदत माळी, अदिक आंदुर बंदकु येढ्ढु ड्वांगागोळी इल ताका तुमदुर कि आ ड्वांगागोळ मुळ्कली कुरतव. \v 8 ईद चमत्कार नोळकु शमौन पतरस यीशु उन काल मा बिद्दुन अदिक अंदुन, “हे प्रभु, नान हात्‍ती टु होटोग, यतिकी ना पापी मंळसा आईन!” \p \v 9 यतिकी ईस मेनगोळ हुळदुर देल आऊक अदिक आऊन संगीगोळी हापाळ अचम्भा आत, \v 10 अदिक हांग अच जब्दी इन पार याकूब अदिक यूहन्ना अक भी, जो शमौन उन भागीदार ईरोर, अचम्भा आत. आग यीशु शमौन से अंदुन, “अंजबाळ; ईगी टु नी मंळसागोळी परमेश्वर उन राज्य दा तंद्या.” \p \v 11 अदिक आंदुर ड्वांगागोळी किनारा मा तंदुर अदिक सप्पा येनारा बिटकु आऊन हिंद होटोदुर. \s यीशु उन द्वारा कोढ़ इन रोगी इक चंगा माळोद \r (मत्ती ८:१-४; मरकुस १:४०-४५) \p \v 12 ऊंद घन याग यीशु यातोदारा तरी नगर दा ईरोन, आग आऊन हात्‍ती ऊंद मंळसा बंदुन; यारी कोढ़ इन रोग हतकु ईरोद, आव यीशु उक नोळकु आऊन काल मा बिद्दुन, अदिक विनती माळदुन, “हे प्रभु, अगर नी चाहास्या रा नानी शुद्ध माळ सकत्या.” \p \v 13 यीशु कय मुंद माळकु आऊक मुटदुन अदिक अंदुन, “ना चाहसतीन, कि नी शुद्ध आगेग.” अदिक आऊन कोढ़ इन रोग तुरन्त दूर आगेत. \v 14 यीशु आऊक आग्या कोट्टुन, “यारीकु हेळबाळेत, लेकीन होगकु तान तान इक याजक उक तोर्स, अदिक तान शुद्ध आगोद बारा दा जो येनारा मूसा नीनी आग्या कोटान अदरी भेंट येर्स कि आंदुर मा गवाही आगुल.” \p \v 15 लेकीन यीशु उन चर्चा दुर दुर ताका फैलुस्तेला होगोद, अदिक भीळ इन भीळ आऊन मातगोळ केळोर साटी अदिक तान बिमारीगोळ देल चंगा आगोर साटी जमा आत. \v 16 लेकीन आव आळीगोळ दा येल्यारा भी ब्यार्र होगकु प्रार्थना माळतोगोन. \s यीशु उन द्वारा लकवा अन्द रोगी इक चंगा माळोद \r (मत्ती ९:१-८; मरकुस २:१-१२) \p \v 17 ऊंद दिन हिंग आत कि यीशु उपदेश कोळोन, अदिक फरीसी अदिक व्यवस्थापक अल कुर्तकु ईरोर जो गलील अदिक यहूदिया अन्द हर ऊंद ऊरा टु अदिक यरूशलेम टु बंदीदुर, अदिक चंगा माळोर साटी प्रभु उन सामर्थ्य यीशु उन सांगुळ ईरोद. \v 18 आ समय हापाळ लॉकुर ऊंद मंळसा अक जो लकवा अन्द रोगी ईरोन, व्हर्स मा नेगुकु तंदुर, अदिक आंदुर आऊक बुळ्क वयली अदिक यीशु उन मुंद ईटोद उपाय ढुढ़सोर. \v 19 पर याग भीळ इन कारण आऊक बुळ्क वोय सकिदील रा आंदुर मान्ना मा येरकु अदिक खपरेल सरकुसकु, आऊक व्हर्स सांगुळ न्याड्या दा यीशु उन मुंद ईळ्स बुटुर. \v 20 आग यीशु आंदुर विश्वास नोळकु आऊन से अंदुन, “हे मंळसा, नीन पाप माफ आदव.” \p \v 21 आग नियम इन गुरु अदिक फरीसी तान तान मन दा विचार माळली कुरतुर, “ईव याव हुन? जो परमेश्वर उन अपमान माळतान! परमेश्वर उक बिटकु अदिक याव पापगोळी माफ माळ सकतान?” \p \v 22 यीशु आंदुर मन इन मातगोळ जान्सकु, आंदुर से अंदुन, “नीव तान तान मन दा याता मात इन विचार माळेतीर? \v 23 आसान येन आद? येन ईद अनोद कि ‘नीन पाप माफ आदव,’ या ईद अनोद कि ‘येळ अदिक टेटाळ?’ \v 24 लेकीन इदुरसाटी कि नीव जान्स कोमी कि ना मंळसा अन पार उक पृथ्वी मा पाप माफ माळोद भी अधिकार आद.” बाक यीशु आ लकवा अन्द रोगी से अंदुन, “ना नीन से अनतीन, येळ अदिक तान व्हर्स नेगुकु तान मान्नी होटोग.” \p \v 25 आव तुरन्त यीशु ऊंद मुंद येद्दुन, अदिक या व्हर्स मा आव बिदकु ईरोन अदरी नेगुकु, परमेश्वर उन बळाई माळतेला तान मान्नी होटोदुन. \v 26 आग सप्पा लॉकुर चकित आदुर अदिक परमेश्वर उन बळाई माळली हतदुर अदिक हापाळ अंजतेला अनली कुरतुर, “ईंद नाव अदभुत क्याल्सागोळी नोळेव!” \s यीशु लेवी इक कारदुन \r (मत्ती ९:१-८; मरकुस २:१-१२) \p \v 27 इदुर बाद्दा यीशु व्हार्या होदुन अदिक लेवी हेसुर इन ऊंद कर ताकोमावाळा अक कर ताकोमोद चौकी मा कुर्तकु नोळदुन, अदिक आऊन से अंदुन, “नान हिंद आगेग.” \v 28 आग लेवी सब येनारा बिटकु येद्दुन, अदिक आऊन हिंद आगेदुन. \p \v 29 आग लेवी तान मान्या आऊन साटी ऊंद धोळ्द भोज ईटदुन; अदिक कर ताकोमावाळेर्द अदिक दुसरा लॉकुर्द जो आऊन सांगुळ ऊमली कुर्तीदुर, ऊंद धोळ्द भीळ ईरोद. \v 30 \x + \xo ५:३० \xo*\xt लूका १५:१,२\xt*\x*ईदुर मा फरीसी अदिक आंदुर नियम इन गुरु आऊन चेलागोळ से ईद अंदकु बळबुळस्ली कुरतुर, “नीव कर ताकोमावाळेर अदिक पापीगोळ्द सांगुळ येती तीनतीर अदिक कुडुतीर?” \p \v 31 यीशु आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “वैद्य भला चंगागोळ साटी ईला, लेकीन बिमारगोळ साटी जरूरी आन. \v 32 ना न्यायीगोळी ईला, लेकीन पापीगोळ्द पापगोळी पश्चाताप माळसुसोर साटी कारूली बंदीन.” \s उपास इन प्रश्न \r (मत्ती ९:९-१३; मरकुस २:१३-१७) \p \v 33 आंदुर यीशु उक अंदुर, “बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना अन्द चेलागोळ रा बराबर उपास ईटतार अदिक प्रार्थना माळतार, अदिक हांग अच फरीसी नोर चेलागोळ भी, लेकीन नीन चेलागोळ रा तीनतार अदिक कुडुतार.” \p \v 34 यीशु आंदुर से अंदुन, “येन नीव वरातीगोळ से, यागासताका मंळगार आंदुर सांगुळ ईत्‍तान, उपास माळसुस सकतीर? बिलकुल ईला! \v 35 लेकीन अव दिन बंदाव, याग मंळगार आंदुर से ब्यार्र माळकु आदान, आग आंदुर आ दिनगोळ दा उपास माळ्यार.” \p \v 36 यीशु मात ऊंद उदाहरण भी आंदु़र से अंदुन: “यावारा मंळसा क्वारा व्हाशोद कपळा हरूकु हाळोद कपळा दा थिगर हचालुन, ईलारा व्हाशोद कपळा हर्दोदित अदिक आ थिगर हाळोद कपळा दा मेल भी तिनतीदील. \v 37 अदिक यावारा मंळसा व्हाशोद अंगुर इन रास्सा हाळोद तोगुल इन चिला दा तुम्मालुन, ईलारा व्हाशोद अंगुर इन रास्सा तोगुल इन चिलागोळी वळकु चेल्लेदित, अदिक तोगुल इन चिलागोळ्द भी नाश आगेदीत. \v 38 लेकीन व्हाशोद अंगुर इन रास्सा व्हाशोद तोगुल इन चिला दा अच तुम्म पायजे. \v 39 यतिकी मंळसा हाळोद अंगुर इन रास्सा कुडुकु व्हाशोद रास्सा अन्द इच्छा माळालुन यतिकी आव अनतान, कि हाळोद रास्सा अच वळ्लीद आद.” \c 6 \s यहूदीगोळ्द आराम दिन इन बारा दा प्रश्न \r (मत्ती १२:१-८; मरकुस २:२३-२८) \p \v 1 बाक ऊंद आराम इन दिन दा हिंग आत कि यीशु केईगोळ दा टु आगतेला होगोन, अदिक आऊन चेलागोळ गोदी नव लॉम्बा मुरू-मुरूकु अदिक कय देल मसुस-मसुसकु तिंत होगतोगोर. \v 2 आग फरीसीगोळ दा टु थ्वाळासा लॉकुर अनली कुरतुर, “नीव अद क्याल्सा येती माळतीर जो आराम इन दिन दा नियम इन विरूद्ध आद.” \p \v 3 यीशु आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “येन नीव ईद वाचुसीदील कि दाऊद, याग आव अदिक आऊन साथी उपासा ईरोर रा येन माळदुन? \v 4 आव ह्यांग परमेश्वर उन भवन दा होदुन, अदिक भेंट इन रोट्टीगोळ हुळकु तिंदुन, यवरी तिनोद याजकगोळी बिटकु अदिक बाकी मुंदुर साटी नियम इन विरूद्ध आद, अदिक आव तान संगीगोळी भी कोट्टुन?” \p \v 5 अदिक यीशु आंदुर से अंदुन, “ना मंळसा अन पार आराम इन दिन ईनव भी स्वामी हुईन.” \s यीशु कय इन लकवा वाळा मंळसा अक चंगा माळदुन \p \v 6 हिंग आत कि यातोदारा मात्‍त दुसरा आराम इन दिन दा यीशु यहूदी लॉकुर्द सभागृह दा होगकु उपदेश माळली कुरतुन; अदिक अल ऊंद मंळसा ईरोन जो ऊम्मा कय देल लकवा ग्रस्त ईरोन. \v 7 आग नियम इन गुरु अदिक फरीसी यीशु मा दोष हच्चोद मौका अन्द ताक मा ईरोर कि नोळाता आव आराम इन दिन दा आऊक चंगा माळतान का ईला. \v 8 लेकीन आव आंदुर विचार जानसोन; इदुरसाटी आव वंळगींद कयवाळा मंळसा से अंदुन, “येळ, न्याड्या दा नीदुर.” आव यदकु नीदरेदुन. \v 9 यीशु आंदुर से अंदुन, “ना नीम से ईद केळतीन कि नियम इन अनुसार आराम इन दिन दा येन उचित आद, भलाई माळोद या बुरा माळोद; जीव इक ऊळसोद या अदुर्द नाश माळोद?” \v 10 आग आव नाकु दी आ सप्पा मुंदुर इक नोळकु आ मंळसा से अंदुन, “तान कय मुंद माळ.” आव हांग अच माळदुन, अदिक आऊन कय मात्‍त वळ्लीद आगेत. \p \v 11 लेकीन आंदुर गुस्सा दा तान सप्पा सुद-बुद मार्तकु आपस दा मातचीत माळकु विचार माळली हतदुर कि “नाव यीशु उन सांगुळ येन माळेव?” \s यीशु उन द्वारा हन्नेळ प्रेरितगोळी नियुक्त माळोद \p \v 12 आ दिनगोळ दा यीशु पहाळी मा प्रार्थना माळली होदुन, अदिक ईळ्लक तीम परमेश्वर ऊंद प्रार्थना माळतेला ईत्‍तुन. \v 13 याग व्हातुर आत रा आव तान चेलागोळी कारूकु आंदुर दा टु हन्नेळ मुंदुर्द चुनाव माळदुन, अदिक आंदरी प्रेरित हिंग हेसुर कोट्टुन; \v 14 अदिक आंदुर हेसुर हिंग आव: शमौन यार्द हेसुर आव पतरस भी ईटदुन, अदिक आऊन वार्ट अन्द्रियास, अदिक याकूब, अदिक यूहन्ना, अदिक फिलिप्पुस, अदिक बरतुल्‍मै, \v 15 अदिक मत्ती, अदिक थोमा, अदिक हलफई नव पार याकूब, अदिक शमौन याऊक द्याश भक्त भी अनतोगोर, \v 16 अदिक याकूब उन पार यहूदा, अदिक यहूदा इस्करियोती जो आऊक हुळसुसावाळा आदुन. \s यीशु उन द्वारा शिक्षा कोळोद अदिक चंगा माळोद \r (मत्ती ४:२३-२५) \p \v 17 आग यीशु आंदुर सांगुळ ईळुकु चौरस जागा दा निदुरदुन, अदिक आऊन चेलागोळ्द धोळ्द भीळ, अदिक सप्पा यहूदिया, यरूशलेम, अदिक सूर अदिक सैदा अन्द समुद्र अन्द किनारा अन्द हापाळ लॉकुर, \v 18 जो आऊन उपदेश केळली अदिक तान बिमारगोळ देल चंगा आगोर साटी आऊन हात्‍ती बंदीदुर, जो अल निदुरकु ईरोर. अदिक अशुध्द आत्मागोळ देल परेशान लॉकुर भी आऊन हात्‍ती चंगा आगतोगोर. \v 19 सप्पा मुंदुर आऊक मुट्टोद चाहासोर, यतिकी आऊन दा टु सामर्थ्य होटकु सप्पा मुंदुर इक चंगा माळतोगोद. \s आशीष अदिक सराप इन वचन \r (मत्ती ५:१-१२) \p \v 20 आग यीशु तान चेलागोळ दी नोळकु अंदुन, \q1 “धन्य आईर नीव जो मन देल गरीब आईर, \q2 यतिकी परमेश्वर उन राज्य नीम्द हुन.” \q1 \v 21 “धन्य आईर नीव जो हस्तकु आईर, \q2 यतिकी नीव संतुष्ट माळकु आदीर.” \q1 “धन्य आईर नीव जो ईग वर्लेतीर, \q2 यतिकी बाद्दा नेग्गीर.” \p \v 22 \x + \xo ६:२२ \xo*\xt १ पतरस ४:१४\xt*\x*“धन्य आईर नीव याग ना मंळसा अन पार उन कारण लॉकुर नीम से दुश्मनी ईट्यार, अदिक नीमी तेग्द बुट्टार, अदिक नीम अपमान माळ्यार, अदिक नीम हेसुर इक बेकार जानस्यार.” \v 23 \x + \xo ६:२३ \xo*\xt प्रेरितगोळ ७:५२\xt*\x*“आ दिन खुश आगकु हारेत, यतिकी नोळी, नीम साटी स्वर्ग दा धोळ्द प्रतिफल आद; यतिकी आंदुर आप्प-दादागोळ भी भविष्यवक्तागोळ सांगुळ हांग अच माळतोगोर.” \q1 \v 24 लेकीन नीम मा हाय जो धनवान आईर, \q2 यतिकी नीव तान सुख ताकोम कोंडीर. \q1 \v 25 “हाय नीम मा जो ईग संतुष्ट आईर, यतिकी बाद्दा उपासा ईत्‍तीर, ‘हाय नीम मा जो ईग नेगेतीर, \q2 यतिकी शोक माळीर अदिक वर्लीर.’” \p \v 26 हाय नीम मा याग सप्पा मंळसा नीमी भला अनुल, यतिकी आंदुर आप्प-दादागोळ भी ख्वाटा भविष्यवक्तागोळ्द सांगुळ भी हिंग अच माळतोगोर. \s दुश्मनगोळ से प्यार \r (मत्ती ५:३८-४८; ७:१२) \p \v 27 “लेकीन ना नीव जो केळेतीर नीम से अनतीन कि तान दुश्मनगोळ से प्यार ईटी; जो नीम से नफरत माळतार, आंदुर्द भला माळी. \v 28 जो नीमी श्राप कोट्टार, आंदरी आशीष कोळी; जो नीम सांगुळ दुर-व्यवहार माळुल, आंदुर साटी प्रार्थना माळी. \v 29 जो नीन ऊंद गाल्ला मा क्याबरा बडुल रा आऊन दी दुसरा गाल्ला भी तिर्गुस बुळ; अदिक जो नीन कोट कसुल, रा आऊक कुळता ओयोर देल भी रोक्सबाळ. \v 30 जो यावारा नीन से बेळुल, आऊक कोळ; अदिक जो नीन चीजगोळ कस्तबुळुल, आऊन से बाक वापस बेळबाळ. \v 31 \x + \xo ६:३१ \xo*\xt मत्ती ७:१२\xt*\x*ह्यांग नीव चाहासतीर कि लॉकुर नीम सांगुळ व्यवहार माळुल, नीव भी आंदुर सांगुळ हांग अच व्यवहार माळी. \p \v 32 “अगर नीव तान प्यार ईटावाळेर्द सांगुळ प्यार ईटी, रा नीम येन बळाई? यतिकी पापी लॉकुर भी तान प्यार ईटावाळेर्द सांगुळ प्यार ईटतार. \v 33 अगर नीव तान भलाई माळावाळेर्द सांगुळ भलाई माळतीर, रा नीम येन बळाई? यतिकी पापी लॉकुर भी रा हिंग अच माळतार. \v 34 यार्द हात्‍ती टु वापस सिक्‍कोद आशा आद आंदरी नीव उदार कोट्टीर, रा अदुर दा नीम येन बळाई? याट कोटीर आट वापस सिक्‍कोद आशा देल पापी लॉकुर भी पापी लॉकुरी उदार कोळतार. \v 35 लेकीन तान दुश्मनगोळ से प्यार ईटी, अदिक आंदुर्द भलाई माळी, अदिक उदार कोटकु वापस सिकोद आशा माळबाळी, अदिक नीम साटी प्रतिफल धोळ्द आदीत अदिक नीव परमप्रधान उन पारगोळ ठहरूसिर, यतिकी आव खुद अच दुष्टगोळ मा उपकार माळतान. \v 36 ह्यांग नीम स्वर्गीय आप्प दयालु आन, हांग अच नीव भी दयालु बन्सी. \s दोष हचबाळी \r (मत्ती ७:१-४) \p \v 37 “यारदारा मा दोष हचबाळी, रा नीम मा भी दोष हचकु आगतीदील. याऊकु दोषी ठहरूसबाळी रा नीव भी दोषी ठहरूसकु आगतीदील. माफ माळीर रा नीमी भी माफ माळकु आदीत. \v 38 कोळतोगी, रा परमेश्वर भी नीमी कोट्टान. लॉकुर नीम क्वारा दा पुरा-पुरा नाप, वत्‍त-वोतकु अदिक आलगाळ-आलगाळ्सकु सीग हचकु हाक्यार. यतिकी या नाप देल नीव दुसरा अन साटी आळेतीर, अदा नाप देल नीम साटी भी आळुकु आदीत.” \p \v 39 \x + \xo ६:३९ \xo*\xt मत्ती १५:१४\xt*\x*बाक यीशु आंदुर से ऊंद उदाहरण अंदुन: “येन ऊंद कुढ्ढ मंळसा, दुसरा कुढ्ढ मंळसा अक हादी हेळ सकतान? येन आंदुर येढ्ढु मुंदुर खॉदरा दा बिळतीदील? \v 40 \x + \xo ६:४० \xo*\xt मत्ती १०:२४,२५; यूहन्ना १३:१६; १५:२०\xt*\x*चेला गुरु से धोड्डेव ईरालुन, लेकीन पुरा तरीका देल सप्पा ग्यान ताकोमकु आगदुर बाद्दा हर ऊंद चेला गुरु उन घाई आगेगतान.” \p \v 41 नी तान वार्ट उन कण्ण इन तिनका अक येती नोळत्या? येन नी तान कण्ण इन लठ्टा नोळ सकाल? \v 42 जब नी तान अच कण्ण इन लठ्टा नोळ सकाल, रा तान वार्ट उन से ह्यांग अन सकत्या, “हे वार्ट; थामसेग ना नीन कण्ण दा टु तिनका तेगु कोळतीन?” हे कपटी, पयला तान कण्ण इन लठ्टा तेगु, आग जो तिनका नीन वार्ट उन कण्ण दा आद, अदरी वळ्लीसा तरीका देल नोळकु तेगु सक्या. \s ह्यांग मार्र हांग अच काय \r (मत्ती ७:१६-२०; १२:३३-३५) \p \v 43 “यातोदारा वळ्लीद मार्र बेकार काय कोळाल्द अदिक ना यातोदारा बेकार मार्र वळ्लीद काय कोळतद. \v 44 \x + \xo ६:४४ \xo*\xt मत्ती १२:३३\xt*\x*हर ऊंद मार्र तान काय देल अर्तकु आगतद; यतिकी लॉकुर मुळ्ल इन झाळीगोळ दा टु अंजीर कोयालुर अदिक ना मईन काय इन मार्र मा टु अंगुर. \v 45 \x + \xo ६:४५ \xo*\xt मत्ती १२:३४\xt*\x*वळ्लीद मंळसा तान आत्मा अन्द वळ्लीद भंडार दा टु वळ्लीद मातगोळी का तेगुतान, अदिक बुरा मंळसा तान दिल इन बुरा भंडार दा टु बुरा मातगोळी तेगुतान; यतिकी जो दिल दा तुमकु आद अदा आऊन बाय दा बरतद. \s मान्ना माळावाळेर येढ्ढ मंळसा \r (मत्ती ७:२४-२७) \p \v 46 “याग नीव नान कहना मान्सालिर रा येती नानी ‘हे प्रभु, हे प्रभु,’ अनतीर? \v 47 जो यावारा नान हात्‍ती बरतान अदिक नान मातगोळ केळकु अवरी मान्सतान, ना नीमी हेळतीन कि आव यार घाई आन: \v 48 आव आ मंळसा अन घाई आन, याव मान्ना माळाहोती जमीन खोल अगुळकु चट्टान मा पायवा हाकदुन, अदिक याग बाळ बत्‍त रा धारा आ मान्ना अक हत्‍त लेकीन अदरी आलगाळ्स सकिदील; यतिकी अद मजबूत माळकु ईरोद. \v 49 लेकीन जो केळकु मान्सालुन आव आ मंळसा अन घाई आन, याव पृथ्वी मुण्ण जागा भूमी जमीन मा बिना पायवा अन्द मान्ना माळदुन, याग अदुर मा धारा हत्‍त रा अद तुरन्त बिद्दोत अदिक बिदकु अदुर्द सत्यानाश आगेत.” \c 7 \s ऊंद सूबेदार उन विश्वास \r (मत्ती ८:५-१३) \p \v 1 याग यीशु लॉकुर से ई सप्पा मातगोळ अंद बुट्टुन, रा कफरनहूम नगर दा होदुन. \v 2 अल यावारा सौ रोमी सिपाहीगोळ्द सूबेदार उन ऊंद दास जो आऊन प्रिय ईरोन, बिमारी देल सायोर मा ईरोन. \v 3 आव यीशु उन चर्चा केळकु यहूदीगोळ्द हापाळ स्याणागोळी आऊन से ईद विनती माळली आऊन हात्‍ती कळुदुन कि बंदकु नान दास उक चंगा माळुल. \v 4 आंदुर यीशु उन हात्‍ती बंदुर, अदिक आऊन से धोळ विनती माळकु अनली हतदुर, “आव ई लायक आन कि नी आऊन साटी ई सप्पा माळ सक्या, \v 5 यतिकी आव नाम जाती से प्यार ईटतान, अदिक आवा नाम यहूदी लॉकुर्द सभागृह कटकु कोटान.” \p \v 6 यीशु आंदुर सांगुळ होदुन, लेकीन याग आव मान्ना अन्द हात्‍ती पोहचुसदुन, रा सुबेदार आऊन हात्‍ती तान संगीगोळी ईद अनली कळुदुन, “हे प्रभु नी तान तान इक यक्कुल कष्ट कोळबाळ, यतिकी ना ई लायक हैलेच कि नी नान मान्ना अन्द छपर्या ताका बर सक्या. \v 7 ईदा कारण ना तान तान इक ई लायक भी समसिदिल कि ना नीन हात्‍ती बराईन, लेकीन सिर्फ आग्या कोटबुळ रा नान सेवक चंगा आगेदान. \v 8 ना भी वास्तव दा शासन इन हात्‍ती आईन, अदिक सिपाही नान हात्‍ती आर; अदिक याग ऊंद सिपाही इक अनतीन, ‘होग,’ रा आव होगतान; अदिक दुसरा से अनतीन, ‘बर,’ रा बरतान; अदिक तान यावारा दास उक अनतीन कि ‘अमुक क्याल्सा माळ,’ रा आव अदा माळतान.” \p \v 9 ईद केळकु यीशु उक अचम्भा आत अदिक आव मार्रा तिर्गुसकु आ भीळ से जो आऊन हिंद बरोद, अंदुन, “ना नीम से अनतीन कि ना इस्त्राएल दा भी हिंग विश्वास नोळीदील.” \p \v 10 अदिक जो कळुकु आगिदुर आ लॉकुर मान्या बंदकु आ दास उक चंगा नोळदुर. \s यीशु रांड्यागीत इन पार उक जित्‍ता माळदुन \p \v 11 थ्वाळासा दिन इन बाद्दा यीशु नाईन हेसुर इन ऊंद नगर दा होदुन. अल आऊन चेलागोळ अदिक धोळ्द भीळ आऊन सांगुळ होगोद. \v 12 याग यीशु नगर इन फाटक इन हात्‍ती पोहचुसदुन, रा लॉकुर ऊंद मुर्दा अक व्हार्या वोयोर; जो तान मोय इन ऊंदा पार ईरोन, अदिक आक रांड्या ईरोर; अदिक नगर इन हापाळ सा लॉकुर आकिन सांगुळ ईरोर. \v 13 आकी नोळकु प्रभु उक दया बत्‍त, अदिक आव आकिन से अंदुन, “वर्लबाळ.” \v 14 आग आव हात्‍ती बंदकु सकोली इक मुटदुन, अदिक सकोली नेगावाळेर रूकसेदुर. आग आव अंदुन, “हे जवान, ना नीन से अनतीन, येळ!” \v 15 आग आ सोतकु पार यदकु कुरतुन, अदिक आ पार माताळली कुरतुन. बाक आव आ पार उक आऊन मोय इक सोप्स बुट्टुन. \p \v 16 इदुर देल सप्पा मुंदुर मा अंज्क तुम्मेत, अदिक आंदुर परमेश्वर उन बळाई माळकु अनली हतदुर, “नाम न्याड्या दा ऊंद धोड्डेव भविष्यवक्ता बंदान, अदिक परमेश्वर तान लॉकुर मा कृपा दृष्टी माळ्यान.” \p \v 17 अदिक आऊन बारा दा ईद मात सप्पा यहूदिया अदिक आसपास इन सप्पा प्रदेश दा फैलुसेत. \s यूहन्ना नीर संस्कार कोळावाळा अन्द प्रश्न \r (मत्ती ११:२-१९) \p \v 18 बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना अक आऊन चेलागोळ ई सप्पा मातगोळ्द समाचार कोट्टुर. \v 19 आग यूहन्ना तान चेलागोळ दा टु येढ्ढ मुंदुर इक कारूकु प्रभु उन हात्‍ती ईद केळली कळुदुन, “येन बरावाळा नीना हुय, या नाव यावारा दुसरा अन्द हादी नोळेव?” \p \v 20 आंदुर यीशु उन हात्‍ती बंदकु अंदुर, “यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा नामी नीन हात्‍ती ईद केळली कळ्यान कि येन बरावाळा नी अच हुय, या नाव यावारा दुसरा अन्द हादी नोळेव?” \p \v 21 अदा समय आव हापाळ सा लॉकुरी बिमारगोळ देल अदिक दुखगोळ अदिक दुष्टआत्मागोळ देल चंगा माळदुन; अदिक हापाळ सा कुढ्ढ मंळसागोळी कण्ण कोट्टुन; \v 22 अदिक आव आंदुर से अंदुन, “जो येनारा नीव नोळीर अदिक केळीर, होगकु बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना से अंदबुळी; कि कुढ्ढगोळ नोळतार, अदिक लंगळा नळुतार अदिक टेटतार, कोढ़ी लॉकुर शुद्ध माळकु आगतार, बयरागोळ केळतार, मुर्दागोळ जित्‍ता माळकु आगताव, अदिक कंगालगोळी खुशखबरी केळ्सकु आगतद. \v 23 धन्य आर आंदुर जो नान बारा दा ठोकर तिनालुर.” \p \v 24 याग बपतिस्मा कोळावाळा यूहन्ना अन्द कळुद लॉकुर होटोदुर रा यीशु यूहन्ना अन्द बारा दा लॉकुर से अनली कुरतुन, “नीव आळी दा येन नोळली होगीदिर? येन हवा देल हालुस्द सरकण्डागोळी?” \v 25 रा बाक नीव येन नोळली होगीदिर? येन मुलायम कपळा हाग्द मंळसा अक? जो भळकीला कपळा हाकतार अदिक सुखविलास देल ईरतार, आंदुर राजभवनगोळ दा ईरतार. \v 26 रा बाक येन नोळली होगीदिर? येन यावारा भविष्यवक्ता अक? हव, ना नीम से अनतीन, उलटा भविष्यवक्ता से भी धोड्डेव उक. \v 27 ईव आवा यूहन्ना हुन, यार्द बारा दा लिख्सकु आद: “परमेश्वर अंदुन, ना तान स्वर्गदूत उक नीन मुंद-मुंद कळुतीन, जो नीन मुंद अपमान हादी सरका माळ्यान.” \v 28 “ना नीम से अनतीन कि जो आर्तेर दा टु पैदा आग्यार, आंदुर दा टु यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा से धोड्डेव यारू हैलेच. पर जो परमेश्वर उन राज्य दा स्याण से स्याणेव आन, आव आऊन से भी धोड्डेव आन.” \p \v 29 \x + \xo ७:२९ \xo*\xt मत्ती २१:३२; लूका ३:१२\xt*\x*अदिक सप्पा साधारण लॉकुर केळकु अदिक कर ताकोमावाळेर भी यूहन्ना अन्द बपतिस्मा ताकोमकु परमेश्वर उन हादी इक खरा मान्स कोंडुर. \v 30 लेकीन फरीसीगोळ अदिक व्यवस्थापकगोळ यूहन्ना से बपतिस्मा ईला ताकोमकु तान संबंध दा परमेश्वर उन योजना अक अस्वीकार माळदुर. \p \v 31 “इदुरसाटी ना ई पीढ़ी इन लॉकुर्द तुलना यार देल कोळाईन कि आंदुर यार घाई आर? \v 32 इंदुर आ चिकोर घाई आर जो सात्‍तागोळ दा कुर्तकु ईरतार अदिक आबुर दाबुरी इक कारूकु अनतार, ‘नाव नीम साटी कोळ्ल मुर्सदेव, अदिक नीव कुणदीदिल; नाव विलाप इन हाळ हाळदेव, अदिक नीव वर्लीदिल!’ \v 33 यतिकी यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा ना रा रोट्टी तिंत बंदुन अदिक ना अंगुर इन रास्सा कुडुत बंदुन, अदिक नीव अनतीर, ‘आऊन दा दुष्टआत्मा आद.’ \v 34 ना मंळसा अन पार तिंत-कुडुत बंदीन, अदिक नीव अनतीर, ‘नोळी, व्हाट्टा तुम्मावाळा अदिक कुडावाळा मंळसा, कर ताकोमावाळेर अदिक पापीगोळव संगी.’ \v 35 जो लॉकुर परमेश्वर उन ग्यान स्वीकार माळतार आंदुर साबित माळतार कि अद ग्यान खरा आद.” \s यीशु उन पापी आर्त इक माफ माळोद \p \v 36 बाक यावारा ऊंद फरीसी यीशु से विनती माळदुन कि आव आऊन सांगुळ ऊमली कुरूल, इदुरसाटी यीशु आ फरीसी इन मान्या होगकु ऊमली कुरतुन. \v 37 \x + \xo ७:३७ \xo*\xt मत्ती २६:७; मरकुस १४:३; यूहन्ना १२:३\xt*\x*आ नगर इन ऊंद पापी आर्त ईद जान्सकु कि आव फरीसी इन मान्या ऊमली कुरतान, संगमरमर इन बाटुल दा ईत्‍तर तंदुर, \v 38 अदिक आऊन कालगोळ हात्‍ती, हिंद निदुरकु, वर्लतेला आऊन कालगोळी आसुगोळ देल नेनाकली अदिक तान ताल्ला अन्द चुट्टी देल सिटली हतदुर, अदिक आऊन कालगोळ्द घळी-घळी चुम्मा ताकोमकु अऊर मा अत्‍तर मलुसदुर. \v 39 ईद नोळकु आ फरीसी याव यीशु उक कारदिदुन, तान मन दा सोचली कुरतुन, “अगर ईव भविष्यवक्ता ईरायदुन रा जान्सेगायदुन कि इक जो आऊक मुटेत्यार, आक यार अदिक ह्यांग आर्त आर, यतिकी आक रा पापीगीत आर.” \p \v 40 यीशु आऊन उत्‍तर दा अंदुन, “हे शमौन, नानी नीन से येनारा अनोद आद.” \p आव माताळदुन, “हे गुरु, अन.” \p \v 41 यीशु अंदुन, “यावारा महाजन उन येढ्ढ कर्जदार ईरोर, ऊंद अईद सौ चाँदी इन सिक्‍कागोळ्द अदिक दुसरा पचास सिक्‍का अन्द कर्जदार ईरोन. \v 42 याग आंदुर्द हात्‍ती चुकुसली येनु ईतीदील, रा आव येढ्ढु मुंदुर इक माफ माळ बुट्टुन. इदुरसाटी आंदुर दा टु याव आऊन से यक्कुल प्यार ईट्यान?” \p \v 43 शमौन उत्‍तर कोट्टुन, “नान समझ देल आव, यार्द आव यक्कुल बिट बुट्टुन.” \p आव आऊन से अंदुन, “नी बराबर विचार माळ्या.” \v 44 अदिक आ आर्त इन दी तिर्गकु आव शमौन से अंदुन, “येन नी ई आर्त इक नोळीत्या? ना नीन मान्या बंदीन लेकीन नी नान काल तोळोर साटी नीर कोटीदील, पर इक नान काल आसुगोळ देल नेनाकदुर अदिक तान चुट्टीगोळ देल सिटदुर. \v 45 नी नानी चुमसीदिल, पर यागी टु ना बंदीन आगी टु इक नान कालगोळ्द चुम्मा ताकोमोद बिटीदिल. \v 46 नी नान ताल्ला मा याण्णा मलुसिदिल, पर इक नान कालगोळी ईत्‍तर मलुस्यार. \v 47 इदुरसाटी ना नीन से अनतीन कि ईकीन पाप जो हापाळ ईरव, माफ आदव, यतिकी इक हापाळ प्यार माळदुर; पर यार्द थ्वाळा पाप माफ आग्याव, आव थ्वाळा अच प्यार माळतान.” \p \v 48 अदिक यीशु आ आर्त इन से अंदुन, “नीन पाप माफ आदव.” \p \v 49 आग जो लॉकुर यीशु उन सांगुळ ऊमली कुर्तकु ईरोर, आंदुर तान-तान मन दा विचार माळली हतदुर, “ईव याव हुन जो पापगोळी भी माफ माळतान?” \p \v 50 बाक यीशु आ आर्त इन से अंदुन, “नीन विश्वास नीनी ऊळ्सबुटाद, शांती देल होटोग.” \c 8 \s यीशु उन स्यावा माकळोर चेलागोळ \p \v 1 ईदुर बाद्दा यीशु नगर-नगर अदिक ऊर-ऊर दा प्रचार माळतेला, अदिक परमेश्वर उन राज्य अन्द खुशखबरी केळ्सतेला टेटली कुरतुन, अदिक आ हन्नेळ चेलागोळ आऊन सांगुळ ईरोर, \v 2 \x + \xo ८:२ \xo*\xt मत्ती २७:५५,५६; मरकुस १५:४०,४१; लूका २३:४९\xt*\x*यीशु उन स्यावा माकळोर आर्तेर भी ईरोर जो दुष्टआत्मागोळ देल अदिक बिमारगोळ देल चंगा माळकु आगीदुर, अदिक ईंदुर आंदुर उर: मरियम जो मगदलीनी अंदकु आगतार, यारदा टु येळ दुष्टआत्मागोळ होटीदव, \v 3 अदिक हेरोदेस उन सेवक खुज़ा अन्द हिंग्स योअन्ना, अदिक सूसन्नाह, अदिक हापाळ सा दुसरा आर्तेर. ईंदुर तान धन सम्पत्ति दा टु आऊन स्यावा माळतोगोर. \s बींजा बोऊसावाळा अन्द उदाहरण \r (मत्ती १३:१-९; मरकुस ४:१-९) \p \v 4 याग धोळ्द भीळ जमा आत अदिक नगर-नगर इन लॉकुर यीशु उन हात्‍ती बरतोगोर, रा यीशु उदाहरण दा अंदुन: \p \v 5 “ऊंद बोऊसावाळा बींजा बोऊसली होट्टान. बोऊसतेला येनारा हादी इन किनारा मा बित्‍त, अदिक काल देल मेटकु आत, आकाश इन पक्षीगोळ बंदकु अदरी तिन कोंडव. \v 6 येनारा बींजा कल्ल इन जागा बित्‍त, अदिक बेळुतेला अच वंळगेत, यतिकी अदुर्दा नमी ईला ईरोद. \v 7 थ्वाळासा बींजा मुळ्लगोळ मार्र इन न्याड्या दा बित्‍त, अदिक मार्रगोळ सांगुळ-सांगुळ वाळुसकु अदरी वत्‍त बुट्टव. \v 8 थ्वाळासा बींजा वळ्लीद जागा मा बित्‍त, अदिक बेळुकु सौ गुणा बींजा तर्त.” \p ईद अंदकु आव धोळ्द आवाज देल अंदुन, “यारव केळव किव इतिदाव आव केळ कोमुल.” \s उदाहरणगोळ्द उद्देश \r (मत्ती १३:१०-१७; मरकुस ४:१०-१२) \p \v 9 यीशु उन चेलागोळ यीशु से केळदुर कि ई उदाहरण इन मतलब येन आद? \v 10 आव अंदुन, “नीमी परमेश्वर उन राज्य अन्द भेदगोळ्द समझ कोटकु आग्याद, पर दुसरा अक उदाहरणगोळ दा केळ्सकु आगतद,” इदुरसाटी कि “आंदुर नोळतेला भी ना नोळुल, अदिक केळतेला भी ना समसुल.” \s बींजा बोऊसावाळा उदाहरण इन मतलब समझुसोद \r (मत्ती १३:१८-२३; मरकुस ४:१३-२०) \p \v 11 “उदाहरण इन मतलब ईद आद: बींजा परमेश्वर उन वचन हुन. \v 12 हादी इन किनारा दोर आंदुर उर, यार वचन रा केळदुर; लेकीन शैतान बंदकु आंदुर मन दा टु वचन नेगुकु वोयतान कि ईदारा हिंग आगबाळुल कि आंदुर विश्वास माळकु आंदुर्द उद्धार आगुल. \v 13 कल्ल माकळोर आंदुर उर जो वचन केळदुर मा अदरी हापाळ खुशी देल ग्रहण रा माळतार, पर जळी मजबूत ईला ईटदुर कारण घळी तिम रा विश्वास माळतार पर याग परीक्षा बरतद रा बैकुसेगतार. \v 14 जो मुळ्लगोळ मार्र दा बित्‍त, इंदुर आंदुर उर जो केळतार, पर मुंद नळुकु चिन्ता, अदिक धन, अदिक जीवन इन सुखविलास दा फसुसेगतार अदिक परिपक्वता अन्द साटी आंदुर काय हण्ण आगाल. \v 15 लेकीन वळ्लीद जागा मा बिदकु बींजा इंदुर उर, जो वचन केळकु तान शुद्ध अदिक वळ्लीद दिल दा अदरी मजबूती देल ईटतार अदिक आंदुर बळा धीरज देल काय तरतार.” \s दिंग्या अन्द उदाहरण \r (मरकुस ४:२१-२५) \p \v 16 \x + \xo ८:१६ \xo*\xt मत्ती ५:१५; लूका ११:३३\xt*\x*याऊ दिंग्या होत्‍ताकु बर्तन देल मुच्चालुन, अदिक ना व्हर्स इन ल्यालमा ईटतान, लेकीन दीवट मा ईटतान कि बुळ्क बरावाळेर इक ऊजुळ सिक्‍कुल. \p \v 17 \x + \xo ८:१७ \xo*\xt मत्ती १०:२६; लूका १२:२\xt*\x*यतिकी येनु भी होचकु हैलेच जो प्रगट आगतीदील, ना येनारा गुप्त मात आद जो जान्सकु आगतीदील. \p \v 18 \x + \xo ८:१८ \xo*\xt मत्ती २५:२९; लूका १९:२६\xt*\x*इदुरसाटी सावधान ईरी कि नीव याता प्रकार देल केळतीर? यतिकी यार्द हात्‍ती आद आऊक मात्‍त कोटकु आदीत, अदिक यार हात्‍ती हैलेच आऊन से अद भी ताकोमकु आगेदीत, यदरी आव तान सम्सतान. \s यीशु उन मोय अदिक वार्टुर \r (मत्ती १२:४६-५०; मरकुस ३:३१-३५) \p \v 19 यीशु उन मोय अदिक आऊन वार्टुर यीशु उन हात्‍ती बंदुर, पर भीळ इन कारण आऊन से भेंट माळ सकिदील. \v 20 आऊक हेळकु आत, “नीन मोय अदिक नीन वार्टुर व्हार्या निदुरकु आर, आंदुर नीन से मिलुसोद चाहास्तार.” \p \v 21 यीशु इदुर उत्‍तर दा आंदुर से अंदुन, “नान मोय अदिक नान वार्टुर इंदुरा उर, जो परमेश्वर उन वचन केळतार अदिक मान्सतार.” \s यीशु उन आँधी इक शांत माळोद \r (मत्ती ८:२३-२७; मरकुस ४:३५-४१) \p \v 22 बाक ऊंद दिशी यीशु अदिक आऊन चेलागोळ ड्वांगा मा येरदुर, अदिक यीशु आंदुर से अंदुन, “बरी, झील इन आप्पाटी होगाता.” इदुरसाटी आंदुर ड्वांगा खोल्स बुटुर. \v 23 लेकीन याग ड्वांगा नळोद, रा यीशु मिंगेदुन: अदिक झील दा तुफान बत्‍त, अदिक ड्वांगा नीर देल तुमली हत्‍त अदिक आंदुर जोखिम दा ईरोर. \v 24 आग आंदुर हात्‍ती होगकु आऊक येब्सदुर, अदिक अंदुर, “स्वामी! स्वामी! नाव नाश आगतेला होगीतेव.” \p आग आव यदकु तुफान इक अदिक नीर इन लयरगोळी दनकुसदुन अदिक अव थामसेदव अदिक सप्पा शांत आगेत. \v 25 आग आव आंदुर से अंदुन, “नीम विश्वास यल ईरोद?” \p लेकीन आंदुर अंजेदुर अदिक अचम्भित आगकु आपस दा अनली हतदुर, “ईव याव हुन जो तुफान अदिक नीर इक भी आग्या कोळतान, अदिक अव सप्पा आऊन मात केळताव?” \s यीशु उन दुष्टआत्माग्रस्त मंळसा अक चंगा माळोद \r (मत्ती ८:२८-३४; मरकुस ५:१-२०) \p \v 26 बाक यीशु अदिक आऊन चेलागोळ गिरासेनियागोळ्द प्रदेश दा पोहचुसदुर, जो गलील इन झील इन आप्पाटी आद. \v 27 याग यीशु किनारा मा ईळदुन रा आ नगर इन ऊंद मंळसा आऊक सिकदुन यारदा दुष्टआत्मागोळ ईरव. आव हापाळ दिनगोळ टु ना कपळा हाकतोगोन अदिक ना मान्या ईरतोगोन उलटा कब्रगोळ दा ईरतोगोन. \v 28 आव यीशु उक नोळकु चिल्ळासदुन अदिक आऊन मुंद बिदकु धोळ्द आवाज दा अंदुन, “हे परमप्रधान परमेश्वर उन पार यीशु! नानी नीन से येन क्याल्सा? ना नीन से विनती माळतीन, नानी पीळा कोळबाळ.” \v 29 यतिकी आव आ अशुध्द आत्मा अक आ मंळसा दा टु होळोद आग्या कोळोन, इदुरसाटी कि अद आऊन मा घळी घळी प्रगट आगतोगोद. याग कि लॉकुर आऊक शंकलीगोळ अदिक बेळीगोळ देल कटकु आऊन मा पहरा हचीदुर तरी आव बंधनगोळी मुरूकु भिळतोगोन, अदिक दुष्टआत्मा आऊक आळी दा वयाळ्सतेला टेटतोगोद. \p \v 30 यीशु आऊक केळदुन, “नीन येन हेसुर आद?” \p आव अंदुन, “सेना,” यतिकी हापाळ दुष्टआत्मागोळ आऊन दा होक्‍कोंडीदव. \v 31 आंदुर आऊन से विनती माळदुर कि नामी अनन्त अधोलोक दा होगोद आग्या कोळबाळ. \p \v 32 अल पहाळी मा हंदीगोळ्द ऊंद धोळ्द झुण्ड आळोद, इदुरसाटी आंदुर आऊन से विनती माळदुर कि नामी अऊर दा हाकबुळ. यीशु आंदरी होगोद आग्या कोट्टुन. \v 33 आग दुष्टआत्मागोळ आ मंळसा दा टु होटकु हंदीगोळ दा होदव अदिक आ झुण्ड ढलान मा टु झपटुसकु झील दा होगकु बिद्दव अदिक मुळ्ककु सोत्‍तव. \p \v 34 चरवाहागोळ ईद सप्पा जो आगीत नोळकु ओळदुर, अदिक नगर दा अदिक ऊरगोळ दा होगकु आ घटना अन्द खबर कोट्टुर. \v 35 लॉकुर ईद जो आगीत अदरी नोळली होट्टुर, अदिक यीशु उन हात्‍ती बंदकु या मंळसा दा टु दुष्टआत्मागोळ होटीदव, आऊक यीशु उन काल इन हात्‍ती कपळा हाक्त अदिक सचेत अवस्था दा कुर्त नोळकु अंजेदुर; \v 36 अदिक जो यावारा ई सप्पा नोळीदुर आंदुर आ लॉकुरी हेळदुर कि आव दुष्टआत्मा अन्द सतुस्द मंळसा यात्‍ता प्रकार देल वळ्लेव आग्यान. \v 37 आग गिरासेनिया अन्द आसपास इन सप्पा लॉकुर यीशु से विनती माळदुर कि नाम नगर दा टु होटोग; यतिकी आंदुर हापाळ अंजेगीदुर. इदुरसाटी आव ड्वांगा मा येरकु होटोदुन. \v 38 या मंळसा दा टु दुष्टआत्मागोळ होटीदव आव आऊन से विनती माळली कुरतुन कि नानी तान सांगुळ ईरगोळ, \p लेकीन यीशु आऊक विदा माळकु अंदुन, \v 39 “तान मान्नी होटोग अदिक लॉकुरी हेळ कि परमेश्वर नीन साटी ह्यांग धोळ धोड्डेव क्याल्सा माळ्यान.” \p आव होगकु सप्पा नगर दा प्रचार माळली कुरतुन कि यीशु नान साटी ह्यांग धोळ-धोड्डेव क्याल्सा माळ्यान. \s याईर उन सोत्‍त पोर अदिक ऊंद रोगी आर्त \r (मत्ती ९:१८-२६; मरकुस ५:२१-४३) \p \v 40 याग यीशु गलील वापस बंदुन रा लॉकुर आऊन स्वागत माळदुर, यतिकी आंदुर सप्पा आऊन हादी कायोर. \v 41 इटुर दा याईर हेसुर ईनव ऊंद यहूदी मंळसा जो यहूदी लॉकुर्द सभागृह अन्द सरदारगोळ दा टु ऊंद सरदार ईरोन, बंदुन अदिक यीशु उन काल मा बिदकु आऊन से विनती माळली कुरतुन कि नान मान्नी नळ, \v 42 यतिकी आऊन हन्नेळ वर्ष इन ऊंद ठैसा अच पोर ईरोर, अदिक आक सायोर मा ईरोर. \p याग आव होगोन, आग लॉकुर आऊन मा बिळली आगोर. \v 43 ऊंद आर्त आक इक हन्नेळ वर्ष टु खुन होगोद रोग ईरोद, अदिक जो तान सप्पा पैस्या कवळी वैद्यगोळ्द हिंद बरबाद माळ बुटीदुर, तरी भी यारदु कय देल चंगा आगसकीदिल, \v 44 हिंदु टु बंदकु आऊन कपळा अन्द किनारा अक मुटदुर, अदिक तुरन्त आकिन खुन होगोद बंद आगेत. \v 45 इदुर मा यीशु अंदुन, “नानी याव मुटदुन?” \p याग सप्पा इनकार माळली कुरतुर, रा पतरस अंदुन, “हे स्वामी, नीनी रा भीळ वोत्‍तेत्याद अदिक नीन मा बिळेत्याद.” \p \v 46 लेकीन यीशु अंदुन, “यावारा रा नानी मुट्यार, यतिकी ना जान्स कोंडीन कि नान दा टु सामर्थ्य होटाद.” \v 47 याग आ आर्त नोळदुर कि ना होचकोम सकालीन, आग नळ्गतेला बंदुर अदिक आऊन काल मा बिदकु सप्पा लॉकुर्द मुंद हेळदुर कि आक यात्‍ता कारण देल आऊक मुटदुर, अदिक ह्यांग तुरन्त चंगा आगेदुर. \v 48 यीशु आकिन से अंदुन, “पोरी, नीन विश्वास नीनी वळ्लीद माळ्याद, कुशल देल होटोग.” \p \v 49 यीशु ईद अनतेला अच ईरोन कि यावारा यहूदी यहूदी लॉकुर्द सभागृह अन्द सरदार उन अल टु बंदकु अंदुन, “नीन पोर सोतोदुर: गुरु उक दुख कोळबाळ.” \p \v 50 यीशु ईद मात केळकु याईर उक उत्‍तर कोट्टुन, “अंजबाळ; सिर्फ विश्वास ईट, रा आक ऊळदोदार.” \p \v 51 मान्या बंदकु आव पतरस, यूहन्ना, याकूब, अदिक पोर इन मोय-आप्प उक बिटकु दुसरा यारीकु तान सांगुळ बुळ्क बर गोटीदील. \v 52 सप्पा आकिन साटी वोरलोर, लेकीन आव अंदुन, “वर्लबाळी; आक सायली आर लेकीन मिंगेत्यार.” \p \v 53 आंदुर ईद जान्सकु कि आक सोतोग्यार आऊन मज्याक हार्सली हतदुर. \v 54 लेकीन आव आऊन कय हुळदुन, अदिक कारूतेला अंदुन, “हे पोरी, येळ!” \v 55 आग आकिन जीव वापस बत्‍त अदिक आक तुरन्त यदकु निदरेदुर. बाक आव आग्या कोट्टुन कि आकी येनारा तिनली कोळी. \v 56 आकिन मोय-आप्प चकित आदुर, लेकीन आव आंदरी आदेश कोट्टुन कि ईद जो आग्याद यारदारा से अनबाळेतीर. \c 9 \s यीशु उन द्वारा हन्नेळ प्रेरितगोळी कळुकु आगोद \r (मत्ती १०:५-१५; मरकुस ६:७-१३) \p \v 1 बाक यीशु तान हन्नेळ चेलागोळी तान हात्‍ती कारदुन आंदरी सप्पा दुष्टआत्मागोळ अदिक बिमारगोळी दुर माळोद सामर्थ्य अदिक अधिकार कोट्टुन, \v 2 अदिक आंदरी परमेश्वर उन स्वर्गीय राज्य अन्द प्रचार माळली अदिक बिमारगोळी वळ्लीद माळोद साटी कळुदुन. \v 3 यीशु आंदुर से अंदुन, “तान यात्रा अन्द साटी येनु वोयबाळेतीर, ना रा कोल, ना झ्वारा, ना रोट्टी, ना पैस्या अदिक ना येढ्ढ-येढ्ढ कुळता. \v 4 जो यातोदु मान्या नीव ईळदीर, अल्या ईरी, अदिक अल टु उच विदा आगी. \v 5 \x + \xo ९:५ \xo*\xt प्रेरितगोळ १३:५१\xt*\x*\x + \xo ९:५ \xo*\xt लूका १०:४-११\xt*\x*जो यावारा नीमी ग्रहण माळालुर, आ नगर टु होळावती तान कालगोळ्द धुळा झाळ्स बुळी कि आंदुर मा गवाही आगुल.” \p \v 6 इदुरसाटी आंदुर होटकु ऊरा-ऊरा खुशखबरी केळसोर, अदिक हर जागा दा लॉकुरी चंगा माळ्त टेटतेला ईत्‍तुर. \s राजा हेरोदेस उन परेशानी \r (मत्ती १४:१-१२; मरकुस ६:७-२९) \p \v 7 \x + \xo ९:७ \xo*\xt मत्ती १६:१४; मरकुस ८:२८; लूका ९:१९\xt*\x*द्याश इन चौथाई इन राजा हेरोदेस याग ई सप्पा घटनागोळ बारा दा केळदुन रा आव हापाळ घबरूसेदुन, यतिकी थ्वाळासा लॉकुर अंदुर कि यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा सोत्‍तुर दा टु जित्‍ता आग्यान, \v 8 अदिक थ्वाळासा लॉकुर ईद अंदुर कि एलिय्याह कांळस्यान, अदिक थ्वाळासा दुसरा लॉकुर ईद अंदुर कि हाळोद भविष्यवक्तागोळ दा टु यावारा जित्‍ता आग्यान. \v 9 लेकीन हेरोदेस अंदुन, “यूहन्ना अन्द रा ताल्ला ना कळसुसीदीन, ईग ई मंळसा याव हुन यार्द बारा दा ना हिंग मातगोळ केळेतीन?” अदिक आव यीशु उक नोळोद प्रयत्न माळतेला ईत्‍तुन. \s यीशु अईद हजार लॉकुरी तिन्सदुन \r (मत्ती १४:१३-२१; मरकुस ६:३०-४४; यूहन्ना ६:१-१४) \p \v 10 बाक प्रेरितगोळ वापस बंदकु जो येनारा आंदुर माळीदुर, यीशु उक हेळ बुटुर; अदिक यीशु आंदरी अलग माळकु बैतसैदा हेसुर इन नगर दा ओतुन. \v 11 ईद जान्सकु भीळ आऊन हिंद आगेत, अदिक आव खुशी देल आंदुर से मिलुसदुन, अदिक आंदुर से परमेश्वर उन राज्य अन्द मातगोळ हेळली कुरतुन, अदिक जो चंगा आगोद चाहासोर आंदरी चंगा माळदुन. \p \v 12 याग द्याव आगली हत्‍त रा हन्नेळ चेलागोळ बंदकु यीशु से अंदुर, “भीळ इक विदा माळ कि नाकु दिकळोद ऊरगोळ अदिक ऊरगोळ दा होगकु तान साटी ईरली जागा अदिक तिनली येनारा तरी ढुंढ्स सकुल, यतिकी नाव ईल सुनसान जागा दा आयेव.” \p \v 13 यीशु आंदुर से अंदुन, “नीव अच आंदरी तिनली इक कोळी.” \p चेलागोळ अंदुर, “नाम हात्‍ती अईद रोट्टी अदिक येढ्ढ मेनगोळी बिटकु अदिक येनु हैलेच; लेकीन हव, अगर नी चाहासत्या कि नाव होगकु ई सप्पा लॉकुर साटी भोजन कोंडेव, रा आग सकतद.” यतिकी आ लॉकुर्द संख्या रा अईद हजार इन हात्‍तीपास ईरोद. \v 14 आग यीशु तान चेलागोळ से अंदुन, \p “लॉकुरी पचास-पचास माळकु पंगत-पंगत दा कुर्स बुळी.” \p \v 15 आंदुर हिंग अच माळदुर, अदिक सप्पा मुंदरी कुर्स बुटुर. \v 16 आग आव अव अईद रोट्टीगोळी अदिक येढ्ढ मेनगोळी हुळदुन, अदिक स्वर्ग दी नोळकु परमेश्वर उक धन्यवाद माळदुन, अदिक रोट्टी मुरू-मुरूकु चेलागोळी कोळ्त होदुन कि लॉकुरी वाळसुल. \v 17 आग सप्पा लॉकुर तिनकु संतुष्ट आदुर, अदिक चेलागोळ ऊळ्द टुकळागोळ दा टु हन्नेळ फुट्टी तुमकु नेगदुर. \s पतरस उन यीशु उक “मसीह” स्वीकार माळोद \r (मत्ती १६:१३-२०; मरकुस ८:२७-३०) \p \v 18 याग यीशु आबना दा प्रार्थना माळोन अदिक चेलागोळ आऊन सांगुळ ईरोर, रा आव आंदुर से केळदुन, “लॉकुर नान बारा दा येन अनतार?” \p \v 19 \x + \xo ९:१९ \xo*\xt मत्ती १४:१,२; मरकुस ६:१४,१५; लूका ९:७,८\xt*\x*चेलागोळ उत्‍तर कोट्टुर, “यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा, अदिक यावारा यावारा एलिय्याह, अदिक यावारा ईद कि हाळव भविष्यवक्तागोळ्द दा टु यावारा जित्‍ता आग्यान.” \p \v 20 \x + \xo ९:२० \xo*\xt यूहन्ना ६:६८,६९\xt*\x*यीशु आंदुर से केळदुन, “लेकीन नीव नानी येन अनतीर?” \p पतरस उत्‍तर कोट्टुन, “परमेश्वर उन द्वारा कळुद मसीह.” \s तान सायोद बारा दा यीशु उन भविष्यवाणी \r (मत्ती १६:२१-२३; मरकुस ८:३१-३३) \p \v 21 आग यीशु आंदरी आदेश कोटकु अंदुन कि ईद मात इन उल्लेख यारदु से माळबाळेतीर. \v 22 बाक यीशु अंदुन, “ना मंळसा अन पार उन साटी जरूरी आद कि ना दुख नेगाईन, अदिक स्याणा अदिक प्रधान याजक अदिक नियम इन गुरु नानी तुच्छ जान्सकु कोंद बुट्टार, अदिक ना मुर दिन दा जित्‍ता आगाईन.” \p \v 23 \x + \xo ९:२३ \xo*\xt मत्ती १०:३८; लूका १४:२७\xt*\x*यीशु सप्पा मुंदुर से अंदुन, “अगर यावारा नान हिंद बरोद चाहासतान, रा आव तान तान इक इनकार माळुल अदिक रोज जो तान जीव नान साटी क्रूस मा समर्पित माळुल आवा नान हिंद आगेगुल. \v 24 \x + \xo ९:२४ \xo*\xt मत्ती १०:३९; लूका १७:३३; यूहन्ना १२:२५\xt*\x*यतिकी जो यावारा तान जीव ऊळसोद चाहास्यान आव अदरी खोऊस्यान, लेकीन जो यावारा नान साटी तान जीव खोऊस्यान आव अदरी ऊळस्यान. \v 25 अगर मंळसा पुरा दुनिया अक हासिल माळुल अदिक तान जीव खोऊस बुळुल या अदुर्द हानि नेगुल, रा आऊक येन लाभ आदीत? \v 26 जो नान देल अदिक नान वचन देल लज्जित आगतान, आऊन देल ना मंळसा अन पार भी, आ समय लज्जित आदान याग आव खुद अदिक तान आप्प उन अदिक पवित्र स्वर्गदूतगोळ्द महिमा दा बंदान. \v 27 ना नीम से खरा माताळतीन, कि जो ईल निदुरकु आर, आंदुर दा टु यारारा हिंग आर कि यागासताका परमेश्वर उन राज्य नोळतीदिल, आगासताका सायतीदील.” \s यीशु उन रूपान्तर \r (मत्ती १७:१-८; मरकुस ९:२-८) \p \v 28 ई मातगोळ्द लगभग येठ्ठ दिन इन बाद्दा यीशु पतरस, यूहन्ना अदिक याकूब उक सांगुळ हुळकु प्रार्थना माळोर साटी पहाळी मा होदुन. \v 29 याग आव प्रार्थना माळतेला अच ईरोन, रा आऊन चेहरा अन्द रूप बदलुसेत, अदिक आऊन कपळा बिळेव आगकु चमकुसली हत्‍त. \v 30 अदिक अचानक, मूसा अदिक एलिय्याह, ई येढ्ढ मंळसा आऊन सांगुळ मातगोळ हेळोर. \v 31 आंदुर स्वर्गीय महिमा सहित कांळ्सदुर अदिक यीशु उन सायोद चर्चा माळोर, जो परमेश्वर उन उद्देश यरूशलेम दा पुरा आगोद ईरोद. \v 32 पतरस अदिक आऊन साथीगोळ कण्णगोळ जप देल तुमकु ईरव, लेकीन याग आंदुर पुर्ण रूप देल च्याता आदुर, रा आंदुर आऊन महिमा अक अदिक आ येढ्ढ मंळसागोळी, जो यीशु उन सांगुळ निदुरकु ईरोर, नोळदुर. \v 33 याग आंदुर आऊन हात्‍ती टु होगली हतदुर, रा पतरस यीशु से अंदुन, “हे स्वामी, नाम्द ईल ईरोद वळ्लीद आद: इदुरसाटी नाव मुर हांद्रा माळेव, ऊंद नीन साटी, ऊंद मूसा अन्द साटी, अदिक ऊंद एलिय्याह अन्द साटी.” आव ईला जानसोन कि आव येन माळेत्यान. \p \v 34 आव ईद माताळतेला अच ईरोन कि ऊंद बादल बंदकु आंदरी होचकोम्त, अदिक याग चेलागोळ आ बादल देल घेरूसली हतदुर रा अंजेदुर. \v 35 \x + \xo ९:३५ \xo*\xt मत्ती ३:१७; १२:१८; मरकुस १:११; लूका ३:२२\xt*\x*\x + \xo ९:३५ \xo*\xt २ पतरस १:१७,१८\xt*\x*आग आ बादल दा टु आवाज होळ्त, “ईव नानव पार अदिक नान चुनुसदव हुन, ईऊंद केळी.” \p \v 36 ईव आवाज आगतेला अच यीशु आबना अच कांळ्सदुन; अदिक आंदुर सुंगा ईत्‍तुर, अदिक जो येनारा नोळीदुर अदुर्द बारा दा आंदुर आ दिनगोळ दा यारदारा से येनु माळीदिल. \s दुष्टआत्माग्रस्त पार उक चंगा माळोद \r (मत्ती १७:१४-१८; मरकुस ९:१४-२७) \p \v 37 दुसरा दिन याग यीशु अदिक आऊन मुर चेलागोळ पहाळ मा टु ईळदुर रा ऊंद धोळ्द भीळ बंदकु यीशु से मिळुस्त. \v 38 अदिक नोळी, भीळ दा टु ऊंद मंळसा चिळ्लासकु अंदुन, “हे गुरु, ना नीन से विनती माळतीन कि नान पार उन म्याकुच कृपादृष्टि माळ; यतिकी आव नानव ऊंद ठैसा पार आन. \v 39 अदिक नोळ, ऊंद दुष्टआत्मा आऊक हुडूतद, अदिक आव अचानक चिळ्लासकु येळतान; अदिक अद आऊक हिंग मुरकुळस्तद कि आव बाय दा फेस तुमकु तरतान; अदिक आऊक कठिनाई देल बिळतद. \v 40 ना नीन चेलागोळ से विनती माळदीन कि आ दुष्टआत्मा अक तेगुल लेकीन आंदुर तेगु सकिदील.” \p \v 41 यीशु आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “हे अविश्वासी अदिक जिद्दी लॉकुरा, ना यागासताका नीम सांगुळ ईराइन अदिक नीम सहन माळाईन? तान पार उक ईल तर.” \p \v 42 आव पार बरतेला अच ईरोन कि दुष्टआत्मा आऊक पटकुसकु मुरकुळस्त, लेकीन यीशु अशुध्द आत्मा अक दनकुसदुन अदिक पार उक वळ्लीद माळकु आऊन आप्प उक सौप्सदुन. \v 43 आग सब लॉकुर परमेश्वर उन महासामर्थ्य देल चकित आदुर. \s तान सायोद बारा दा यीशु उन दुसरा घन भविष्यवाणी \r (मत्ती १७:२२,२३; मरकुस ९:३०-३२) \p लेकीन याग सब लॉकुर आ सब क्याल्सागोळ देल जो यीशु माळतोगोन, अचम्भित ईरोर, रा आव तान चेलागोळ से अंदुन, \v 44 “नीव ई मातगोळ मा ध्यान कोळी, यतिकी ना मंळसा अन पार मंळसागोळ्द कय दा सौप्सकु आगाईन.” \v 45 लेकीन आंदुर ई मात इक ईला समसोर, अदिक ईद आंदुर से होचकु ईत कि आंदुर आऊक जान्स ईला सकुल; अदिक आंदुर ई मात इन बारा दा यीशु उक केळली अंजतोगोर. \s सब से धोड्डेव याव? \r (मत्ती १८:१-५; मरकुस ९:३३-३७) \p \v 46 \x + \xo ९:४६ \xo*\xt लूका २२:२४\xt*\x*बाक आंदुर्दा ईद विवाद आगली कुर्त कि नाम दा टु धोळ याव आन. \v 47 लेकीन यीशु आंदुर्द मन इन विचार जान्स कोंडुन, अदिक ऊंद पार उक हुळकु तान हात्‍ती नीदरूसदुन, \v 48 \x + \xo ९:४८ \xo*\xt मत्ती १०:४०; लूका १०:१६; यूहन्ना १३:२०\xt*\x*अदिक आंदुर से अंदुन, “जो यावारा नान हेसुर देल ई पार उक ग्रहण माळतान, आव नानी ग्रहण माळतान; अदिक जो यावारा नानी ग्रहण माळतान, आव नान कळावाळेर इक ग्रहण माळतान, यतिकी जो नीम दा सब से स्याणेव टु स्याणेव आन, आवा धोड्डेव आन.” \s जो विरोध दा ईला, आव पक्ष दा आन \r (मरकुस ९:३८-४०) \p \v 49 आग यूहन्ना अंदुन, “हे स्वामी, नाव ऊंद मंळसा अक अपमान हेसुर देल दुष्टआत्मागोळी तेगुतेला नोळदेव, अदिक नाव आऊक मना माळदेव, यतिकी आव नाम सांगुळ आगकु अपमान हिंद आगालुन.” \p \v 50 यीशु यूहन्ना अदिक बाकी चेलागोळ से अंदुन, “आऊक मना माळबाळी; यतिकी जो नीम विरोध दा हैलेच, आव नीम्द सांगुळ आन.” \s सामरीयागोळ द्वारा यीशु उन विरोध \p \v 51 याग यीशु उन स्वर्ग दा नेगुकु आगोद दिन हात्‍ती बरली हतदव रा आव यरूशलेम होगोद मजबूत निश्चय माळदुन. \v 52 आव तान मुंद स्वर्गदूत कळुदुन. आंदुर सामरीगोळ्द ऊंद ऊर दा होदुर कि आऊन साटी जागा तयार माळुल. \v 53 लेकीन आ लॉकुर आऊक ईळु गोटीदील, यतिकी आव यरूशलेम होगोन. \v 54 ईद नोळकु यीशु उन चेलागोळ याकूब अदिक यूहन्ना अंदुर, “हे प्रभु, येन नी चाहासत्या कि नाव आग्या कोट्टेव, कि आकाश टु बेक्‍की बिळसुस्कु आंदरी भसम माळसुस बुळुल?” \p \v 55 लेकीन यीशु तिर्गकु आंदरी दनकुसदुन. \v 56 यीशु अदिक आऊन चेलागोळ दुसरा ऊर दा होटोदुर. \s यीशु उक मान्सावाळेर ह्यांग ईर पायजे \r (मत्ती ८:१९-२२) \p \v 57 याग आंदुर हादी देल होगोर, रा चेलागोळ दा टु यावारा यीशु से अंदुन, “यल-यल नी होद्या, ना नीन हिंद आगेगाईन.” \p \v 58 यीशु आऊन से अंदुन, “कोल्यागोळ गुफा अदिक आकाश इन पक्षीगोळ ग्वादा ईरताव, लेकीन ना मंळसा अन पार उन साटी ताल्ला होचकोमोर साटी भी जागा हैलेच.” \fig कोल्या तान पाड्डागोळ सांगुळ गुफा दा|alt="Fox with kits in a hole" src="bk00051c.tif" size="col" loc="9:58" copy="Horace Knowles ©" ref="९:५८"\fig* \p \v 59 यीशु दुसरा से अंदुन, “नान हिंद आगेग.” \p आव अंदुन, “हे प्रभु, नानी पयले होगगोळ कि तान आप्प उक नळसाईन.” \p \v 60 यीशु आऊन से अंदुन, “सोद्द मंळसागोळी तान मुर्दा नळ्सगोळ, लेकीन नी होगकु परमेश्वर उन राज्य अन्द पुरा प्रचार माळ.” \p \v 61 ऊंद मात्‍त मंळसा भी अंदुन, “हे प्रभु, ना नीन हिंद आगेगाईन; लेकीन पयले नानी होगगोळ कि तान मान्ना अन्द लॉकुर से विदा ताकोमकु बराईन.” \p \v 62 यीशु आऊन से अंदुन, “जो यावारा तान कय नांगर मा ईटकु हिंद नोळतान, आव परमेश्वर उन राज्य अन्द लायक हैलेच.” \c 10 \s यीशु बहात्‍तर चेलागोळी कळुदुन \p \v 1 ई मातगोळ्द बाद्दा प्रभु यीशु मात्‍त बहात्‍तर मंळसागोळी नियुक्त माळदुन, अदिक याता-याता नगर अदिक जागा अक आव होगली ईरोन, अल आंदरी येढ्ढ-येढ्ढ माळकु तान मुंद कळुदुन. \v 2 \x + \xo १०:२ \xo*\xt मत्ती ९:३७,३८\xt*\x*यीशु आंदुर से अंदुन, हण्ण केई हापाळ आव, पर क्याल्सा माळावाळेर मजदुर गोर्त आर; इदुरसाटी फसल इन स्वामी से विनती माळी कि आव तान फसल कडोर साटी मजदूर कळु बुळुल. \v 3 \x + \xo १०:३ \xo*\xt मत्ती १०:१६\xt*\x*होगी; ना नीमी म्यांडागोळ घाई लांडग्यागोळ न्याड्या कळुतीन. \v 4 इदुरसाटी तान सांगुळ ना चीला, ना झ्वारा, ना केरूगोळ हुडी; अदिक ना हादी मा यारदारा से नमस्कार माळी. \v 5 यातारा मान्या होगी, पयले अनी, “ई मान्ना मा कल्याण आगुल.” \v 6 अगर अल यावारा कल्याण इन लायक ईतीदान, रा नीम कल्याण आऊन मा ईत्‍तीत, ईलारा नीम हात्‍ती वापस बंदीत. \v 7 \x + \xo १०:७ \xo*\xt १ कुरिन्थि ९:१४; १ तीमुथियुस ५:१८\xt*\x*अदा मान्या ईरी, अदिक जो येनारा आंदुर से सिक्‍कीत, अदा तिनी-कुडी, यतिकी मजदूर उक तान मजदूरी सिक पायजे; मान्या-मान्या टेटबाळेतीर. \v 8 या नगर दा नीव होगी, अदिक अलेर लॉकुर याग नीम स्वागत माळ्यार रा जो येनारा नीम मुंद ईटकु आदीत अदा तिनी. \v 9 अलेर बिमारगोळी चंगा माळी अदिक आंदुर से अनी, “परमेश्वर उन राज्य हात्‍ती होट बंदाद.” \v 10 \x + \xo १०:१० \xo*\xt प्रेरितगोळ १३:५१\xt*\x*लेकीन या नगर दा होदिर, अदिक अलेर लॉकुर नीमी ग्रहण माळतीदील, रा आंदुर्द गलीगोळ दा होगकु अनी, \v 11 \x + \xo १०:११ \xo*\xt मत्ती १०:७-१४; मरकुस ६:८-११; लूका ९:३-५\xt*\x*“नीम विरोध दा नाव नीम नगर इन धुळा अक भी जो नाम कालगोळ मा हत्याद झाळ्स कोळतेव; फिर भी ईद जान्स कोमी कि परमेश्वर उन राज्य नीम हात्‍ती होट बंदाद.” \v 12 \x + \xo १०:१२ \xo*\xt मत्ती ११:२४; \xt*\xt मत्ती १०:१५\xt*\x*ना नीम से अनतीन कि आ दिन परमेश्वर न्याय माळ्यान आ दिशी सदोम इन दशा आ नगर से हापाळ गुणा सहन माळा लायक ईत्‍तीत. \s अविश्वासी नगरगोळी धिक्‍कार \r (मत्ती ११:२०-२४) \p \v 13 “हाय खुराजीन! हाय बैतसैदा! जो सामर्थ्य ईनव क्याल्सा नीम दा माळकु आदव, अगर अव सूर अदिक सैदा दा माळकु आगायदव रा बॉरा होदुकु अदिक राख दा कुर्तकु आंदुर यागुटु मन तिर्गुसायदुर. \v 14 लेकीन न्याय इन दिन सूर अदिक सैदा अन्द दशा नीम से यक्कुल सहन माळा लायक ईत्‍तीत. \v 15 अदिक हे कफरनहूम, येन नी स्वर्ग ताका म्याकुच नेगुकु आद्या? नी पाताल लोक ताका ल्यालमा होद्या.” \p \v 16 \x + \xo १०:१६ \xo*\xt मत्ती १०:४०; मरकुस ९:३७; लूका ९:४८; यूहन्ना १३:२०\xt*\x*यीशु तान चेलागोळ से अंदुन, “जो नीम केळतान, आव नान केळतान; अदिक जो नीमी तुच्छ जान्सतान, आव नानी तुच्छ जान्सतान; अदिक जो नानी तुच्छ जान्सतान, आव नान कळावाळेर इक तुच्छ जान्सतान.” \s बहात्‍तर चेलागोळ्द वापस बरोद \p \v 17 आंदुर बहात्‍तर चेलागोळ खुशी माळतेला बंदुर अदिक अनली हतदुर, “हे प्रभु, नीन हेसुर देल दुष्टआत्मा भी नाम आग्या मान्सताव.” \p \v 18 यीशु आंदुर से अंदुन, “ना शैतान उक बिजली इन घाई स्वर्ग टु बिळ्स नोळीन. \v 19 केळी, कि ना नीमी हाव अदिक पुरा सामर्थ्य मा अधिकार कोटीन; अदिक नीमी येनु हानि आगतीदील. \v 20 फिर भी ईदुर देल खुश आगबाळी कि आत्मा नीम वश दा आद, लेकीन इदुर देल खुश आगी कि नीम हेसुर स्वर्ग दा लिख्सकु आद.” \s यीशु उन खुश आगोद \r (मत्ती ११:२५-२७; १३:१६,१७) \p \v 21 आ समय यीशु पवित्र आत्मा दा आगकु खुशी देल तुम्मेदुन, अदिक अंदुन, हे आप्पा, स्वर्ग अदिक पृथ्वी नव प्रभु, ना नीन धन्यवाद माळतीन कि नी ई मातगोळी आंदुर से जो ग्यानी आर अदिक कल्त माळकु लॉकुर से होचकोमकु ईट्द, अदिक चिकोरगोळ मा प्रगट माळ्द. हव, हे आप्पा, यतिकी नीनी ईदा वळ्लीद हत्‍त. \p \v 22 \x + \xo १०:२२ \xo*\xt यूहन्ना ३:३५; \xt*\xt यूहन्ना १०:१५\xt*\x*नान आप्प नानी सप्पा येनारा सोप्स बुट्टुन; अदिक याऊ जान्सालुन कि पार याव हुन सिर्फ आप्प, “अदिक आप्प याव हुन ईद भी याऊ जान्सालुन सिर्फ पार अदिक आव यार मा पार अदरी प्रगट माळोद चाहासतान.” \p \v 23 आग चेलागोळ दी तिर्गकु आबना दा अंदुन, “धन्य आव अव कण्णगोळ, जो ई मातगोळ जो नीव नोळतीर अव नोळताव. \v 24 यतिकी ना नीम से अनतीन कि हापाळ सा भविष्यवक्तागोळ अदिक राजागोळ चाहासदुर कि जो मातगोळ नीव नोळतीर आंदुर नोळुल पर नोळीदील, अदिक जो मातगोळ नीव केळतीर आंदुर केळुल पर केळीदील.” \s दयालु सामरी इन उदाहरण \p \v 25 \x + \xo १०:२५ \xo*\xt मत्ती २२:३५-४०; मरकुस १२:२८-३४\xt*\x*अदिक ऊंद व्यवस्थापक येद्दुन अदिक ईद अनतेला यीशु उन परीक्षा माळली कुरतुन, “हे गुरु, अनन्त जीवन सिकोद साटी ना येन माळाईन?” \p \v 26 यीशु आऊन से अंदुन, “मूसा अन्द व्यवस्था दा येन लिख्सकु आद? नी ह्यांग वाचुसत्या?” \p \v 27 आव उत्‍तर कोट्टुन, “मूसा अन्द व्यवस्था अनतद, ‘नी प्रभु तान परमेश्वर से तान सप्पा मन अदिक तान सप्पा जीव अदिक तान सप्पा शक्ति अदिक तान सप्पा बुद्धी इन सांगुळ प्यार ईट अदिक तान मान्ना हातळोर से तान घाई प्यार ईट.’” \p \v 28 यीशु आऊन से अंदुन, “नी बराबर उत्‍तर कोट्ट, ईदा माळ रा नी जित्‍ता ईत्या.” \p \v 29 लेकीन आव तान तान इक न्यायी ठहरूसोद इच्छा देल यीशु से केळदुन, “रा नान मान्ना हातळोर याव हुन?” \p \v 30 यीशु उत्‍तर कोट्टुन, “ऊंद मंळसा यरूशलेम टु यरीहो अक होगोन कि डाकूगोळ आऊक घेर्सकु आऊन कपळा ईळ्स बुटुर, अदिक बडु माळकु आऊक सायोर साटी बिटकु होटोदुर. \v 31 अदिक हिंग आत कि अदा हादी देल ऊंद याजक होगोन, लेकीन आऊक नोळकु आव अनदेखा माळदुन अदिक होटोदुन. \v 32 ईदा रीति देल ऊंद लेवी भी आ जागा मा बंदुन, आव भी आऊक अनदेखा माळकु होटोदुन. \v 33 लेकीन ऊंद सामरी जाती नव यात्री अल टु होगोन, अदिक आऊक नोळकु आऊन मा तरस तिंदुन. \v 34 आव आऊन हात्‍ती बंदकु आऊन जखमगोळ मा याण्णा अदिक अंगुर इन रास्सा हाक्‍कु पट्टी कटदुन, अदिक तान सवारी मा येर्सकु आऊक सरई दा ओतुन, अदिक आऊन स्यावा टहल माळदुन. \v 35 दुसरा दिन आव येढ्ढ बेळ्ली इन सिक्‍का तेगुकु सरई इन मालिक उक कोट्टुन, अदिक अंदुन, ‘ईऊन स्यावा टहल माळेत, अदिक जो येनारा अपमान दी टु हत्‍तीत, अद ना वापस बंदुर मा नीनी तुम कोळाईन.’” \p \v 36 ईग यीशु “नीन विचार देल ई मुरू दा टु आ मंळसा अन्द जो डाकूगोळ्द कय दा सिक्‍केगीदुन, याव मान्ना हातळोर आदुन?” \p \v 37 आव अंदुन, “आवा याव आऊन मा दया माळदुन.” \p यीशु आऊन से अंदुन, “होग, नी भी हिंग अच माळ.” \s मार्था अदिक मरियम इन मान्या यीशु \p \v 38 \x + \xo १०:३८ \xo*\xt यूहन्ना ११:१\xt*\x*याग आंदुर होगोर रा यीशु ऊंद ऊर दा होदुन, अदिक मार्था हेसुर इनोर ऊंद आर्त यीशु उन तान मान्या स्वागत माळदुर. \v 39 मरियम हेसुर इनोर आकिन ऊंद आकतींग ईरोर. आक प्रभु उन कालगोळ दी कुर्तकु आऊन वचन केळतोगोर. \v 40 लेकीन मार्था स्यावा माळ्त-माळ्त व्याकुल आगेदुर, अदिक आऊन हात्‍ती बंदकु अनली हतदुर, “हे प्रभु, येन नीनी येनु अच चिन्ता हैलेच कि नान आकतींग नानी स्यावा माळोद साटी आबना अच बिट बुटार? इदुरसाटी आकिन से अन कि नान सहायता माळुल.” \p \v 41 प्रभु आक इक उत्‍तर कोट्टुन, “मार्था, हे मार्था; नी हापाळ मातगोळ्द साटी चिन्ता माळत्या अदिक व्याकुल आगत्या. \v 42 लेकीन ऊंद मात जरूरी आद, अदिक आ वळ्लीद भाग इक मरियम चुनुस कोंडार जो आकिन से कस्तकु आगतीदील.” \c 11 \s यीशु आंदरी प्रार्थना माळोद कल्सदुन \r (मत्ती ६:९-१३) \p \v 1 यीशु यातोदारा जागा दा प्रार्थना माळोन. याग यीशु प्रार्थना माळ कोंडुन, रा आऊन चेलागोळ दा टु ऊंद चेला आऊन से अंदुन, “हे प्रभु, ह्यांग नीर-संस्कार कोळावाळा यूहन्ना तान चेलागोळी प्रार्थना माळोद कलस्यान हांग अच नामी भी नी कल्सबुळ.” \p \v 2 यीशु आंदुर से अंदुन, याग नीव प्रार्थना माळी रा अनी: हे आप्पा: \q1 नीन हेसुर पवित्र मान्सकु आगुल, \q2 नीन राज्य बरूल. \q2 \v 3 नाम हागुल तिर्मुद रोट्टी रोज-रोज नामी कोळतोग, \q2 \v 4 ह्यांग नाव तान हर ऊंद अपराधीगोळी माफ माळतेव, \q2 हांग अच नी भी नाम पापगोळी माफ माळ, \q2 अदिक नामी परीक्षा दा तरबाळ. \p \v 5 आग यीशु आंदुर से अंदुन, “नीम दा टु याव आन कि आऊन संगी आगुल, अदिक आव आर्धा ईळ्लकी आऊन हात्‍ती होगकु आऊन से अनुल, ‘हे संगी; नानी मुर रोट्टीगोळ कोळ. \v 6 यतिकी ऊंद यात्री संगी नान हात्‍ती बंदान, अदिक आऊन तिनसोर साटी नान हात्‍ती येनु हैलेच.’” \v 7 अदिक आव तान मन इन बुळ्क टु उत्‍तर कोळुल, “नानी माळबाळ; ईग रा दरवाजा बंद आद अदिक नान चिकोर नान हात्‍ती हासक्या मा आर, इदुरसाटी ना यदकु नीनी रोट्टी कोळ सकालीन?” \v 8 ना नीम से अनतीन, अगर आव आऊन संगी हुन तरी भी आव आऊक यदकु रोट्टी कोळालुन, फिर भी रोट्टी बेळावाळा तान शरम बिटकु बेळुल रा ईद कारण आव यदकु आऊक याट जरवत आद आस रोट्टी कोट्टान. \p \v 9 अदिक ना नीम से अनतीन कि बेळी, रा नीमी कोटकु आदीत; ढुंढ्सी, रा नीमी सिक्‍कीत; ठोकसीर, रा नीम साटी तेरूकु आदीत. \v 10 यतिकी जो यावारा बेळतान, आऊक कोटकु आगतद; अदिक जो ढुंढ्सतान, आऊक सिकतद; अदिक जो ठोक्सतान, आऊन साटी तेरूकु आगतद. \v 11 नीम दा टु हिंग याव आप्प आन, कि आऊन पार मेन बेळतान\f + \fr ११:११ \fr*\ft ईद वाचा हर ऊंद हस्तलेखा दा लिख्सकु हैलेच.\ft*\f*, रा मेन इन जागा आऊक हाव कोळतान? \v 12 या तत्‍ती बेळुल रा आऊक चेळ कोळुल? \v 13 इदुरसाटी याग नीव बुरा ईतकु तान चिकोरी वळ्लीद वस्तु कोळोद जान्सतीर, रा नीम स्वर्गीय आप्प तान बेळावाळेरी पवित्र आत्मा यती कोळतीदील. \s यीशु अदिक बालज़बूल \r (मत्ती १२:२२-३०; मरकुस ३:२०-२७) \p \v 14 बाक यीशु ऊंद दुष्टआत्मा अक जो आऊन बुळ्क होगदुर मा आ मंळसा माताळ ईला सकोन आ दुष्टआत्मा अक तेगदुन. याग दुष्टआत्मा होट बुळ्त रा मुक्‍का मंळसा माताळली कुरतुन; अदिक लॉकुरी अचम्भा आत. \v 15 \x + \xo ११:१५ \xo*\xt मत्ती ९:३४; १०:२५\xt*\x*लेकीन आंदुर दा टु थ्वाळासा लॉकुर अंदुर, “ईव रा बालज़बूल हेसुर ईनव दुष्टआत्मागोळव सरदार उन मदत देल दुष्टआत्मागोळी तेगुतान.” \p \v 16 \x + \xo ११:१६ \xo*\xt मत्ती १२:३८; १६:१; मरकुस ८:११\xt*\x*दुसरा लॉकुर यीशु उन परीक्षा माळोर साटी आऊन से आकाश इन चमत्कार बेळदुर जो हिंग तोर्सुल कि परमेश्वर आऊन सांगुळ आन. \v 17 लेकीन आव आंदुर मन इन मातगोळी जान्सकु, आंदुर से अंदुन, “या-या राज्य दा फूट बिळतद, अद राज्य बरबाद आगेगतद; अदिक या मान्या फूट बिळतद, अद नाश आगेगतद. \v 18 अगर शैतान तान अच विरोधी आगेगुल, रा आऊन राज्य ह्यांग बन्सकु ईत्‍तीत? यतिकी नीव नान बारा दा रा अनतीर कि ईव बालज़बूल उन सहायता देल दुष्टआत्मा तेगुतान. \v 19 भला अगर ना बालज़बूल उन सहायता देल दुष्टआत्मागोळी नेगुतीन, रा नीम मान्सावाळेर यार सहायता देल तेगुतार? इदुरसाटी आंदुर अच नीम न्याय माळावाळेर आदार. \v 20 लेकीन अगर ना परमेश्वर उन आत्मा अन्द सहायता देल दुष्टआत्मागोळी नेगुतीन, रा परमेश्वर उन राज्य नीम हात्‍ती होट बंदाद. \p \v 21 “याग ताकतवर मंळसा हथियार हुडुकु तान हवेली इन रखवाली माळतान, रा आऊन संपत्‍ती ऊळ्दकु ईरतद.” \v 22 पर याग आऊन से धोड्डेव यावारा मात्‍त ताकतवर मंळसा चढ़ाई माळकु अदरी जीक्स कोमतान, रा आऊन अव हथियार यऊर मा आऊक भरोसा ईरोद, कस्त कोमतान अदिक आऊन संपत्‍ती कस्तकु वाट्स बुळतान. \p \v 23 \x + \xo ११:२३ \xo*\xt मरकुस ९:४०\xt*\x*जो नान सांगुळ हैलेच आव नान विरोध दा आन, अदिक जो नान सांगुळ जमा माळालुन आव बगरूस्तान. \s दुष्टआत्मा अन्द वापसी \r (मत्ती १२:४३-४५) \p \v 24 “याग दुष्टआत्मा मंळसा दा टु होट बुळतद रा वंळगींद जागागोळ दा आराम ढुंढ्सतेला टेटतद, अदिक याग जागा सिकाल रा अनतद, ‘ना तान अदा मान्या दा यल टु ना होटीदिन होटोगाईन.’ \v 25 अदिक बंदकु आ मान्ना अक झाळ-झुळ्सकु अदिक सजुसकु नोळतद. \v 26 आग अद होगकु तान से बेकार येळ अदिक आत्मागोळी तान सांगुळ तरतद, अदिक अव आ मान्या होक्‍कु अल निवास माळताव, अदिक आ मंळसा अन्द दशा पयला टु भी बेकार आगेगताव.” \s खरा सुख \p \v 27 याग यीशु ईव मातगोळ अनतेला अच ईरोन रा भीळ दा टु यातारा आर्त धोळ्द आवाज देल अंदुर, “धन्य आद अद गर्भ यदुर्दा नी इत्या अदिक अव स्तन यार्द हाल नी कुळद्या.” \p \v 28 यीशु अंदुन, “हव; लेकीन धन्य आंदुर आर जो परमेश्वर उन वचन केळतार अदिक मान्सतार.” \s परमेश्वर दी टु चमत्कार अन्द मांग \r (मत्ती १२:३८-४२) \p \v 29 \x + \xo ११:२९ \xo*\xt मत्ती १६:४; मरकुस ८:१२\xt*\x*याग धोळ्द भीळ जमा आगतोगोद रा यीशु अनली कुरतुन, “ई दुनिया अन्द लॉकुर बुरा आर; आंदुर चमत्कार ढुंढ्सतार; पर योना अन्द चमत्कार अक बिटकु यातोदारा दुसरा चमत्कार आंदरी कोटकु आगतीदील. \v 30 ह्यांग योना नीनवे अन्द लॉकुर्द साटी चमत्कार ठहरूसदुन, हांग अच मंळसा अन पार भी ई दुनिया अन्द लॉकुर्द साटी ठहरूस्यान. \v 31 दक्षिण इन रानी न्याय इन दिशी ई दुनिया अन्द मंळसागोळ्द सांगुळ यदकु आंदरी दोषी ठहरूस्यार, यतिकी आक सुलैमान उन ग्यान केळली पृथ्वी इन छोर टु बंदार, अदिक नोळी, ईल आव आन जो सुलैमान से भी धोड्डेव आन. \v 32 नीनवे नगर इन लॉकुर न्याय इन दिशी ई दुनिया अन्द लॉकुर सांगुळ निदुरकु, आंदरी दोषी ठहरूस्यार; यतिकी आंदुर योना अन्द प्रचार केळकु पाप माळोद बिट बुटुर, अदिक नोळी, ईल आव आन जो योना से भी धोड्डेव आन. \s मय इन दिंग्या \r (मत्ती ५:१५; ६:२२,२३) \p \v 33 \x + \xo ११:३३ \xo*\xt मत्ती ५:१५; मरकुस ४:२१; लूका ८:१६\xt*\x*“यावारा मंळसा दिंग्या होत्‍ताकु येल्यारा होचकु या बर्तन इन ल्यालमा ईटालुन, लेकीन दीवट मा ईटतान कि बुळ्क बरावाळेर इक ऊजुळ सिकुल. \v 34 नीन मय इन दिंग्या नीन कण्ण हुन, इदुरसाटी याग नीन कण्ण निर्मल आव रा नीन सप्पा मय भी ऊजुळ इन घाई आद; लेकीन याग नीन कण्णगोळ अच बुरा आव रा नीन मय भी अंधार इन घाई आद. \v 35 इदुरसाटी सावधान ईरेत कि जो ऊजुळ नीन दा आद अद अंधारकुप आगबाळुल. \v 36 इदुरसाटी अगर नीन सप्पा मय ऊजुळ आगुल अदिक अदुर्द यातोदु भाग अंधार ईरबाळुल रा सप्पा अन्द सप्पा हिंग ऊजुळ आदीत, ह्यांग आ समय आगतद याग दिंग्या तान चमक देल नीनी ऊजुळ कोळतद.” \s नियम इन गुरुगोळ अदिक फरीसीगोळ्द शिक्षा \r (मत्ती २३:१-३६; मरकुस १२:३८-४०) \p \v 37 याग यीशु उन मातगोळ हेळकु आगेगीत रा यातोवारा फरीसी आऊन से विनती माळदुन कि नान मान्या भोजन माळ. यीशु बुळ्क होगकु भोजन माळली कुरतुन. \v 38 फरीसी इक ईद नोळकु अचम्भा आत कि आव ऊमोर से पयले यहूदीगोळ्द रीति इन अनुसार कय तोळदिदील. \v 39 प्रभु आऊन से अंदुन, “हे फरीसीगोळा, नीव वाटी अदिक तंळग्या अक म्याक म्याकुच टु रा ऊदतीर, लेकीन नीम बुळ्क अंधार अदिक दुष्टता तुमकु आद. \v 40 हे निर्बुद्धीगोळा, याव व्हार्या अन्द भाग माळ्यान, येन आव बुळ्क इन भाग माळीदिल? \v 41 लेकीन हा, जो नीम हात्‍ती आद अद गरीबगोळी कोटबुळी, रा नोळी, सब येनारा नीम साटी शुद्ध आगेदीत. \p \v 42 “पर हे फरीसीगोळा, नीम मा हाय! नीव पदीना अदिक सुदाब इन अदिक हापाळ प्रकार इन साग पात इन दसवा अंश कोळतीर, लेकीन न्याय इक अदिक परमेश्वर उन प्यार इक टाल्स बुळतीर; माळोद रा हुन कि इवरी भी माळतेला ईरायदीर अदिक अवरी भी ईला बिळायदिर.” \p \v 43 “हे फरीसीगोळा, नीम मा हाय! नीव यहूदी लॉकुर्द सभागृहगोळ दा मुख्य-मुख्य आसन अदिक सात्‍तागोळ दा नमस्कार अदिक प्यार चाहासतीर. \v 44 हाय नीम मा! यतिकी नीव आ होचकोम्द कब्रगोळ घाई आईर, यार मा लॉकुर नळुतार लेकीन अरालुर.” \p \v 45 आग ऊंद व्यवस्थापक आऊक उत्‍तर कोट्टुन, “हे गुरु, ई मातगोळ्द अंदुर देल नी नाम अपमान माळत्या.” \p \v 46 आव अंदुन, “हे व्यवस्थापकगोळा, नीम मा भी हाय! नीव हिंग ओझा यदरी नेगोद कठिन आद, मंळसागोळ मा रचतीर लेकीन नीव खुद आ ओजागोळी नेगोर साटी तान ऊंद बेळ्ल भी हचालीर. \v 47 हाय नीम मा! नीव आ भविष्यवक्तागोळ्द कब्रगोळ माळतीर, यवरी नीम्द अच आप्प-दादागोळ कोंद बुटीदुर. \v 48 इदुरसाटी नीव गवाह आईर, अदिक तान आप्प-दादागोळ्द क्याल्सागोळ देल सयमत आईर; यतिकी आंदुर आंदरी कोंद बुटुर अदिक नीव आंदुर्द कब्रगोळ माळतीर. \v 49 इदुरसाटी परमेश्वर उन बुद्धी भी अंदाद, ‘ना आंदुर हात्‍ती भविष्यवक्तागोळ अदिक प्रेरितगोळी कळाईन, अदिक आंदुर आंदुर दा टु यारारा अक कोंद बुट्टार, अदिक यारारा अक सतुस्यार.’ \v 50 ताकी यास भविष्यवक्तागोळ्द खुन दुनिया अन्द उत्पत्ति देल वाहुसकु आग्याद, सप्पा मुंदुर्द हिसाब ई दुनिया अन्द लॉकुर देल ताकोमकु आगुल: \v 51 हाबील उक कोंदकु आगीत आगुटु हुडुकु जकरयाह अक कोन्नोद ताका, जो वेदी अदिक मंदिर इन न्याड्या दा घात माळकु आगीत. ना नीम से खरा अनतीन, ई सप्पा मुंदुर्द हिसाब ई समय इन लॉकुर देल ताकोमकु आदीत. \p \v 52 “हाय नीव व्यवस्थापकगोळ मा! नीव ग्यान इन कुंजी रा तान हात्‍ती इच ईटदीर, लेकीन नीव खुद अच प्रवेश माळीदिल, अदिक प्रवेश माळावाळेर इक भी रोक्स बुट्टीर.” \p \v 53 याग यीशु अल टु होट्टुन, रा नियम इन गुरु अदिक फरीसी कय तोळकु आऊन हिंद बिदोदुर अदिक हापाळ धोळ्द वाद माळली हतदुर कि आव हापाळ सा मातगोळ्द चर्चा माळुल, \v 54 अदिक घात मा हतकु ईत्‍तुर कि आऊन बाय इन यातोदारा मात हुडुल. \c 12 \s पाखंड इन विरूद्ध चेतावनी \r (मत्ती १०:२६,२७) \p \v 1 \x + \xo १२:१ \xo*\xt मत्ती १६:६; मरकुस ८:१५\xt*\x*ईट्टुर दा याग हजारो लॉकुर्द भीळ हत्‍तेत, ईल ताका कि आंदुर आबुर दाबुर मा बिळली आगतोगोर, रा यीशु सब से पयले तान चेलागोळ से अनली कुरतुन, “फरीसीगोळ्द कपटरूपी खमीर देल सावधान ईरतीर. \v 2 \x + \xo १२:२ \xo*\xt मरकुस ४:२२; लूका ८:१७\xt*\x*येनु होचकु हैलेच, जो तेरूकु आगतीदील; अदिक ना येनारा होचकु आद, जो जान्सकु आगतीदील. \v 3 इदुरसाटी जो येनारा नीव अंधार दा अंदीर, अद ऊजुळ दा केळकु आदीत; अदिक जो नीव बुळ्क इन कमरागोळ दा कानो कान अंदीर, अद छत मा टु प्रचार माळकु आदीत. \s यार देल अंजेव? \r (मत्ती १०:२८-३१) \p \v 4 “ना नीम से जो नान संगी हुईर अनतीन कि जो मय इन घात माळतार लेकीन अदुर्द हिंद मात्‍त येनु माळ सकालुर, आंदुर से अंजबाळी. \v 5 ना नीमी चेतावनी कोळतीन कि यार से अंज पायजे, घात माळदुर बाद्दा यार इक नरक दा हाक्‍कोद अधिकार आद, आ परमेश्वर से अच अंजी; हव, ना नीम से अनतीन, आऊन से अच अंजी. \p \v 6 “येन येढ्ढ पैस्या अन्द अईद चिमणी पक्षी मारालव? तरी भी परमेश्वर अऊर दा टु ऊंद जीव इक भी मारालुन. \v 7 नीमव ताल्ला अन्द सप्पा चुट्टी भी आळुकु आव, इदुरसाटी अंजबाळी, नीव हापाळ चिमणीगोळ से भी किमती आईर. \s यीशु उक स्वीकार या अस्वीकार माळोद \r (मत्ती १०:३२,३३; १२:३२; १०:१९,२०) \p \v 8 “ना नीम से अनतीन जो यावारा मंळसागोळ मुंद नानी मान्स कोंडान आऊक मंळसा अन पार भी परमेश्वर उन स्वर्गदूतगोळ्द मुंद मान्स कोंडान. \v 9 लेकीन जो मंळसागोळ्द मुंद नान इनकार माळुल आऊन परमेश्वर उन स्वर्गदूतगोळ्द मुंद इनकार माळकु आदीत. \p \v 10 \x + \xo १२:१० \xo*\xt मत्ती १२:३२; मरकुस ३:२९\xt*\x*“जो यावारा मंळसा अन पार उन विरोध दा यातोवारा मात अनुल, आऊन अद अपराध माफ माळकु आदीत, लेकीन जो पवित्र आत्मा अन्द अपमान माळुल, आऊन अपराध माफ माळकु आगतीदील. \p \v 11 \x + \xo १२:११ \xo*\xt मत्ती १०:१९,२०; मरकुस १३:११; लूका २१:१४,१५\xt*\x*“याग लॉकुर नीमी सभागोळ अदिक न्यायाधीशगोळ अदिक अधिकारीगोळ्द मुंद ओतार, रा चिन्ता माळबाळेतीर कि नाव याता रीति देल या येन उत्‍तर कोट्टेव, या येन अंदेव. \v 12 यतिकी पवित्र आत्मा अदा समय नीमी कल्स बुट्टीत कि येन अनोद आद.” \s ऊंद धनवान मूर्ख मंळसा अन्द उदाहरण \p \v 13 बाक भीळ दा टु ऊंद मंळसा यीशु से अंदुन, “हे गुरु, नान वार्ट से अन कि आप्प उन संपत्‍ती नान सांगुळ वाट्स कोमुल.” \p \v 14 आव आऊन से अंदुन, “हे मंळसा, याव नानी नीन न्यायी या बटवारा माळावाळा नियुक्त माळ्यान?” \v 15 अदिक आव आंदुर से अंदुन, “सावधान ईरी, अदिक हर प्रकार इन लोभ देल तान तान इक ऊळ्सकु ईटी; यतिकी यारदारा जीवन आऊन संपत्‍ती मा निर्भर ईराल्द.” \p \v 16 यीशु आंदुर से ऊंद उदाहरण अंदुन: “यावारा धनवान उन जमीन मा धोळ उपज आत. \v 17 आग आव तान मन दा विचार माळली कुरतुन, ‘ना येन माळाईन? यतिकी नान अल जागा हैलेच यल तान उपज ईट सकाईन.’ \v 18 अदिक आव अंदुन, ‘ना ईद माळाईन: ना तान लेल इन खर्यान मुर्दकु अदुर से वळ्लीद माळाईन; अदिक अल तान सप्पा अन्न अदिक संपत्‍ती ईटाईन; \v 19 अदिक ना खुद तान जीव से अनाईन कि, नीन हात्‍ती हापाळ वर्ष इन साटी हापाळ संपत्‍ती ईटकु आद; चैन ईट, तिन, कुडू, वळ्लीद देल ईर.’ \v 20 लेकीन परमेश्वर आऊन से अंदुन, हे मूर्ख! ईदा ईळ्लक नीन जीव नीन से ताकोमकु आदीत; आग जो येनारा नी जमा माळ्या अद यार्द आदीत? \p \v 21 “हिंग अच आव मंळसा भी आन जो तान साटी धन जमा माळतान, लेकीन परमेश्वर उन नजर दा धनी हैलेच.” \s परमेश्वर मा भरोसा ईटी \r (मत्ती ६:२५-३४) \p \v 22 बाक यीशु तान चेलागोळ से अंदुन, “इदुरसाटी ना नीम से अनतीन, तान जीव इन चिन्ता माळबाळी कि नाव येन तिनदेव; ना तान मय इन कि येन हाक्‍केव. \v 23 यतिकी भोजन से जीव, अदिक फळक्यागोळ से मय किमती आद. \v 24 आकाश ईनव पक्षीगोळी नोळी; अव ना बींजा हचताव, ना कोयताव; ना तान तिना जागा दा संगरूस्कु ईटताव; तरी भी परमेश्वर अवरी पाल्सतान. नीम किमत रा पक्षीगोळ से हापाळ यक्कुल आद! \v 25 नीम दा टु हिंग याव आन जो चिन्ता माळकु तान जिंदगी दा ऊंद घळी भी वाळुस सकतान? \v 26 इदुरसाटी अगर नीव सब से स्यांळ्द क्याल्सा भी माळ सकालीर, रा दुसरा मातगोळ्द साटी येती चिन्ता माळतीर? \v 27 आळी दाकळव फूलगोळ मा ध्यान माळी कि अव ह्यांग वाळुसताव, ना तान साटी फळक्यागोळ माळताव; तरी भी ना नीम से अनतीन कि सुलैमान राजा भी तान पुरा जीवन दा, अऊर दा टु यारदु घाई कपळा हाक्‍कु ईला ईरोन. \v 28 इदुरसाटी अगर परमेश्वर मैदान इन काड्डा अक, जो ईंद आद अदिक नाळ बेक्‍की दा झोक्सकु आदीत, हिंग कपळा हाकसुसतान; रा हे अल्पविश्वासीगोळा, आव नीमी येती हाकसुसतिदिल?” \p \v 29 “अदिक नीव ई मात इन खोज दा ईरबाळी कि येन तिनदेव अदिक येन कुळदेव, अदिक विचार भी माळबाळी. \v 30 यतिकी ई दुनिया अन्द लॉकुर ई सप्पा वस्तुगोळ्द खोज दा ईरतद: अदिक नीम आप्प जान्सतान कि नीमी ई वस्तुगोळ्द जरवत आद. \v 31 लेकीन आऊन राज्य अन्द खोज दा ईरी, रा ई वस्तुगोळ भी नीमी सिक्‍केदव.” \s स्वर्गीय धन \r (मत्ती ६:१९-२१) \p \v 32 “हे नान स्यांळ्द झुण्ड इन लॉकुरा, अंजबाळी; यतिकी नीमव आप्प प्रसन्नता देल, नीमी राज्य कोळोद चाहास्यान. \v 33 तान संपत्‍ती मारकु दान माळबुळी; अदिक तान साटी हिंग चीलागोळ माळी जो हाळोदव आगालव, मतलब स्वर्ग दा धन जमा माळी जो कम आगाल अदिक यऊर हात्‍ती काळ्ल होगालुन, अदिक किळा भी बिगळुसाल. \v 34 यतिकी यल नीम धन आद, अल नीम मन भी हतकु ईत्‍तीत.” \s जाग्सतेला ईरी \p \v 35 \x + \xo १२:३५ \xo*\xt मत्ती २५:१-१३\xt*\x*नीम नेळुगोळ कटकु ईरूल अदिक नीम दिंग्या होत्‍ताकु ईटी, \v 36 \x + \xo १२:३६ \xo*\xt मरकुस १३:३४-३६\xt*\x*अदिक नीव आ मंळसागोळ घाई बन्सी, जो तान स्वामी इन हादी कायेत्यार कि आव मदा दा टु याग बंदान, कि याग आव बंदकु दरवाजा ठोकसुल रा तुरन्त आऊन साटी तेरू बुळुल \v 37 धन्य आर आ दासगोळ यारी स्वामी बंदकु च्याता नोळुल; ना नीम से खरा अनतीन कि आव नेळु कटकु आंदरी भोजन माळली कुरस्यान, अदिक हात्‍ती बंदकु आंदुर्द स्यावा माळ्यान. \v 38 अगर आव ईळ्लक इन दुसरा पहर या तिसरा पहर इक बंदकु आंदरी च्याता नोळुल, रा आ दासगोळ धन्य आर. \p \v 39 \x + \xo १२:३९ \xo*\xt मत्ती २४:४३,४४\xt*\x*लेकीन “नीव ईद ध्यान ईटी कि अगर मान्ना अन्द स्वामी अरायदुन कि काळ्ल याता समय बंदान, रा च्याता ईरायदुन अदिक तान मान्या मान्ना अन काळ्लपनी ईला आग गोळायदुन.” \v 40 नीव भी तयार ईरी; यतिकी याता घळी नीव भी सोचालीर, अदा घळी ना मंळसा अन पार होट बंदान. \s विश्वासलायक या अविश्वासलायक दास \r (मत्ती २४:४५-५१) \p \v 41 आग पतरस अंदुन, “हे प्रभु, येन ईद उदाहरण नी नाम से अच या सप्पा मुंदुर से अनत्या.” \p \v 42 प्रभु अंदुन, आव विश्वासलायक अदिक बुद्धिमान सेवक याव हुन, यार्द मुनीम आऊक नौकर चाकरगोळ्द म्याकुच अधिकारी नियुक्त माळुल कि आंदरी समय मा भोजन सामग्री कोळुल. \v 43 धन्य आन आव दास, यारी आऊन स्वामी बंदकु हिंग अच माळ्त नोळुल. \v 44 ना नीम से खरा अनतीन, आव आऊक तान सप्पा संपत्‍ती मा अधिकारी नियुक्त माळ्यान. \v 45 लेकीन अगर आ दास तान मन दा ईद अनुल कि नान स्वामी हापाळ समय देल बंदान, अदिक दास अदिक दासीगोळी बडुली-मेटली हतुल अदिक तिंदुर-कुळदुर दा हत्‍त ईतकु नशा दा चूर ईरूल. \v 46 रा आ दास उन स्वामी हिंग दिन, याग आव आऊन हादी ईला कायतीदान, अदिक हिंग समय यदरी आव जान्सालुन, बंदान अदिक आऊक भारी दण्ड कोटकु आऊन जागा अविश्वासीगोळ्द सांगुळ ठहरूस्यान. \p \v 47 आ दास जो तान स्वामी इन इच्छा जानसोन, पर तयार आगकु आऊन इच्छा अन्द अनुसार कार्य माळीदिल, हापाळ बळ्सकोंडान. \v 48 लेकीन जो ईद ईला जान्सकु बळ्सकोमोद कार्य माळुल आव कम बळ्सकोंडान. इदुरसाटी यारी हापाळ कोटकु आग्याद, आऊन से हापाळ बेळकु आदीत; अदिक यारी हापाळ सौप्सकु आग्याद, आऊन से हापाळ ताकोमकु आदीत. \s यीशु उन कारण फूट बिळोद \r (मत्ती १०:३४-३६) \p \v 49 “ना पृथ्वी मा बेक्‍की हचली बंदीन; अदिक नान हापाळ इच्छा आद कि अद बेक्‍की ईगल्या हत्‍तेगाईत! \v 50 \x + \xo १२:५० \xo*\xt मरकुस १०:३८\xt*\x*नानी रा दुसरा प्रकार देल बपतिस्मा ताकोमोद आद, अदिक यागासताका अद पुरा आगाल आगासताका ना ह्यांग दुविधा दा ईराइन! \v 51 नीव येन सम्सतीर कि ना धरती मा मिलाप माळसुसली बंदीन? ना नीम से अनतीन; ईला, उलटा ब्यार्र माळसुसली बंदीन. \v 52 यतिकी ईगी टु ऊंद मान्या दा अईद मुंदुर आपस दा दुश्मनी ईट्यार, मुर मुंदुर येढ्ढ मुंदुर से अदिक येढ्ढ मुंदुर मुर मुंदुर से. \v 53 आप्प पार उन, अदिक पार आप्प उन खिलाप होदान; मोय पोर इन, अदिक पोर मोय इन, आत्‍त सास्सा अन्द, अदिक सास्स आत्‍ता अन्द खिलाप होदार.” \s समय इन चमत्कार \r (मत्ती १६:२,३) \p \v 54 यीशु भीळ से अंदुन, “याग नीव बादल इक पश्चिम टु येळ्त नोळतीर रा तुरन्त अनतीर कि माळ बंदीत, अदिक हांग अच आगतद; \v 55 अदिक याग दक्षिण टु हवा नळुत नोळतीर रा अनतीर कि बिसुल हत्‍तीत, अदिक हांग अच आगतद. \v 56 हे कपटीगोळा, नीव पृथ्वी अदिक आकाश इन रूप-रंग दा भेद माळ सकतीर, लेकीन ई युग इन बारा दा भेद माळोद येती जान्सालीर? \s सांगुळवाळेर सांगुळ समझौता \r (मत्ती ५:२५,२६) \p \v 57 “नीव खुद अच निर्णय येती माळ कोमालीर कि उचित येन आद? \v 58 याग नी तान मुद्दई इन सांगुळ न्यायाधीश उन हात्‍ती होगेत्या रा हादी मा अच आऊन से बिळसुसोद प्रयत्न माळकोम, हिंग आगबाळुल कि आव नीनी न्यायी इन हात्‍ती जेडुकु वोईल, अदिक न्यायी नीनी सिपाही इक सोप्सुल अदिक सिपाही नीनी बंदीगृह दा हाक बुळुल. \v 59 ना नीम से अनतीन कि यागासताका नी कवळी-कवळी तुम कोळतीदील आगासताका नी तान तान इक अल टु बिळ्स सकतीदिल.” \c 13 \s पाप माळोद बंद माळी या सोतोगी \p \v 1 आ समय थ्वाळासा लॉकुर पोहचुस्दुर, अदिक यीशु से आ गलीलीगोळ्द बारा दा चर्चा माळली कुरतुर, यार्द खुन पिलातुस माळीदुन. \v 2 ईद केळकु यीशु आंदुर से उत्‍तर दा ईद अंदुन, “येन नीव सम्सतीर कि ई गलीली येन सप्पा गलीलीगोळ से यक्कुल पापी ईरोर कि आंदुर मा हिंग विपत्‍ती बित्‍त? \v 3 ना नीम से अनतीन कि ईला; लेकीन अगर नीव पाप माळोद बंद माळतीदील रा नीव सप्पा मुंदुर भी ईदा रीति देल नाश आगीदीर. \v 4 या, येन नीव सम्सतीर कि आंदुर अठरा मुंदुर यार मा शीलोह इन गुम्मट बित्‍त, अदिक आंदुर दब्सकु सोतोदुर: यरूशलेम इन अदिक ईरावाळेर से यक्कुल अपराधी ईरोर? \v 5 ना नीम से अनतीन का ईला; लेकीन अगर नीव पाप माळोद बंद माळतीदील रा नीव सप्पा मुंदुर भी ईदा रीति देल नष्ट आदीर.” \s बिना काय इन अंजीर इन मार्र इन उदाहरण \p \v 6 बाक यीशु ईद उदाहरण भी अंदुन: “यारदारा अंगुर इन केई दा ऊंद अंजीर इन मार्र हतकु ईरोद. आव अदुर्दा काय ढुंढ्सली बंदुन, लेकीन नोळीदील. \v 7 आग आव बेल इन कायावाळा से अंदुन, ‘नोळ, मुर वर्ष टु ना ईद अंजीर इन मार्र दा काय ढुंढ्सली बरतीन, लेकीन नोळालीन. इदरी कळ्द बुळ कि ईद जागा अक भी येती रोक्सकु ईटुल?’ \v 8 आग बेली कायावाळा उत्‍तर कोट्टुन, ‘हे स्वामी, इदरी ई वर्ष अदिक ईरगोळ कि ना इदुर नाकु दी अगुळकु खात हाक्‍काईन. \v 9 बरावाळा साल दा अगर फलस्त रा भला, ईलारा अदरी कडु कोमेत.’” \s आराम इन दिन कुबळी आर्त इक चंगा माळोद \p \v 10 विश्राम इन दिन यीशु ऊंद यहूदी लॉकुर्द सभागृह दा उपदेश माळोन. \v 11 अल ऊंद आर्त ईरोर यारी अठरा वर्ष टु ऊंद कमजोर माळावाळा दुष्टआत्मा हतकु ईरोद, अदिक आक कुबळा आगेगीदुर अदिक यातोदु रीति देल सीधा ईला आग सकोर. \v 12 यीशु आक इक नोळकु कारदुन अदिक अंदुन, “हे आर्त, नी तान कमजोरी देल वळ्लेर आगेद.” \v 13 आग आव आकिन मा कय ईटदुन, अदिक आक तुरन्त सरका आगेदुर अदिक परमेश्वर उन महिमा माळली हतदुर. \p \v 14 इदुरसाटी कि यीशु विश्राम इन दिन आकी वळ्लीसा माळीदुन, यहूदी इन यहूदी लॉकुर्द सभागृह अन्द सरदार सिट्ट दा बंदकु लॉकुर से अनली कुरतुन, “आर: दिन आव यदुर्दा क्याल्सा माळ पायजे अत: आ अच दिनगोळ दा बंदकु चंगा आगुल, लेकीन विश्राम इन दिन दा ईला.” \p \v 15 ईद केळकु प्रभु उत्‍तर कोट्टुन, “हे कपटीगोळा, येन विश्राम इन दिन नीम दा टु हर ऊंद मंळसा तान वस्ता या गधा अक क्वाटक्या दा टु खोल्सकु नीर कुळस्ली वयालीर? \v 16 रा येन उचित ईला ईरोद कि ई आर्त जो अब्राहम इन औलाद उर यारी शैतान अठरा वर्ष टु कटकु ईटीदुन, आराम इन दिन ईद बंधन देल बिळ्सकु आगायदुर?” \v 17 याग आव ई मातगोळी अंदुन, रा आऊन सप्पा विरोधी सर्मुसेदुर, अदिक सप्पा भीळ अव महिमा अन्द क्याल्सागोळ से जो आव माळतोगोन, खुश आदुर. \s राई इन बींजा अन्द उदाहरण \r (मत्ती १३:३१-३२; मरकुस ४:३०-३२) \p \v 18 बाक यीशु अंदुन, “परमेश्वर उन राज्य यार घाई आद? अदिक ना आऊन उपमा यार देल कोळाईन? \v 19 आव राई इन ऊंद बींजा अन्द घाई आन, यारी यावारा मंळसा हुळकु तान केई दा बोऊस्दुन: अदिक अद वाळुसकु मार्र आगेत; अदिक आकाश इन पक्षीगोळ अदुर डगालीगोळ मा बसेरा माळदव.” \s खमीर इन उदाहरण \r (मत्ती १३:३३) \p \v 20 यीशु बाक अंदुन, “ना परमेश्वर ऊन राज्य अन्द उपमा यार देल कोळाईन? \v 21 आव खमीर इन घाई आन, यदरी याकारा आर्त हुळकु हापाळ सा हीट दा मिलुस्दुर, अदिक आग्त-आग्त अद सप्पा हीट खमीर आगेत.” \s स्यांळ्द दरवाजा \r (मत्ती ७:१३,१४-२१-२३) \p \v 22 यीशु नगर-नगर, अदिक ऊर-ऊर आगकु उपदेश माळतेला यरूशलेम इन दी होगोन, \v 23 रा यावारा आऊन से केळदुन, “हे प्रभु, यारी उद्धार सिकतद आंदुर थ्वाळासा अच आर?” \p यीशु आऊन से अंदुन, \v 24 “स्यांळ्द हादी टु प्रवेश माळोद कोशिश माळी, यतिकी ना नीम से अनतीन कि हापाळ सा प्रवेश माळोद चाहस्यार, अदिक माळ सकतीदिल. \v 25 याग मान्ना अन्द स्वामी यदकु दरवाजा बंद माळ कोंडान, अदिक नीव व्हार्या नीदुरकु दरवाजा ठोक्सकु अनी, ‘हे प्रभु, नाम साटी खोल्स बुळ,’ अदिक आव उत्‍तर कोळुल, ‘ना नीमी अरालीन, नीव येलेर हुईर?’ \v 26 आग नीव अनली हत्‍तीर, नाव नीन सामने तिंदीन-कुळदीन अदिक नी नाम सात्‍तागोळ दा उपदेश माळ्द. \v 27 लेकीन आव अंदान, ना नीम से अनतीन, ‘ना अरालीन नीव येलेर हुईर. हे अन्याय माळावाळेरा, नीव सब नान से दुर आईर.’ \v 28 \x + \xo १३:२८ \xo*\xt मत्ती २२:१३; २५:३०\xt*\x*\x + \xo १३:२८ \xo*\xt मत्ती ८:११,१२\xt*\x*अल वोरलोद अदिक हल्ल कच्चोद आदीत; याग नीव अब्राहम अदिक इसहाक अदिक याकूब अदिक सब भविष्यवक्तागोळी परमेश्वर उन राज्य दा कुर्तकु नोळीर, अदिक तान तान इक व्हार्या तेगुत नोळीर. \v 29 अदिक पूर्व अदिक पश्चिम; उत्‍तर अदिक दक्षिण टु लॉकुर बंदकु परमेश्वर उन राज्य अन्द भोज दा भागी आदार. \v 30 \x + \xo १३:३० \xo*\xt मत्ती १९:३०; २०:१६; मरकुस १०:३१\xt*\x*अदिक आंदुर जो ईग हिंदळोर आर आंदुर पयला आदार, अदिक जो ईग पयला आर, आंदुर हिंदळोर आदार.” \s यीशु उन यरूशलेम इन साटी प्यार \p \v 31 अदा घळी येनारा फरीसीगोळ बंदकु यीशु से अंदुर, “ईल टु होटकु येल्यारा अलग होटोग, यतिकी हेरोदेस नीनी कोंद बुळोद चाहासतान.” \p \v 32 यीशु आंदुर से अंदुन, “होगकु आ कोल्या से अंदबुळी कि नोळ, ना ईंद अदिक नाळ दुष्टआत्मागोळी नेगुतीन अदिक बिमारगोळी चंगा माळतीन, अदिक तिसरा दिन तांद क्याल्सा पुरा माळाईन. \v 33 तरी नीनी ईंद अदिक नाळ अदिक तिसरा दिशी नळोद जरूरी आद, यतिकी आगसकाल कि यावारा भविष्यवक्ता यरूशलेम इन व्हार्या कोन्सुसकु आगुल. \p \v 34 “हे यरूशलेम! हे यरूशलेम! नी जो भविष्यवक्तागोळी कोंद बुळत्या, अदिक जो परमेश्वर उन दी टु अपमान हात्‍ती कळुकु आग्यार आंदुर मा पथराव माळत्या. यास अच घन ना ईद चाहासदीन कि ह्यांग कोळी तान पाड्डगोळी तांद पिक्‍कागोळ्द ल्यालमा जमा माळतद, हांग अच ना भी नीन चिकोरगोळी जमा माळाईन, पर नीव ईद चाहासीदिल. \v 35 नीम मान्ना नीम साटी उजाळ बिटकु होगतद, अदिक ना नीम से अनतीन: यागासताका नीव ईला अंदीर, धन्य आन आव, जो प्रभु ऊंद हेसुर देल बरतान, आगासताका नीव नानी बाक यागलु नोळतीदिल.” \c 14 \s आराम इन दिशी चंगा माळोद \p \v 1 बाक आव आराम इन दिन फरीसीगोळ सरदारगोळ दा टु यारदारा मान्या रोट्टी तिनली होदुन; अदिक आंदुर आऊंद घात दा ईरोर. \v 2 अल ऊंद मंळसा आऊन सामने ईरोन, यारी मय इन सुजन इन बिमारी ईरोद. \v 3 ईदुर मा यीशु व्यवस्थापकगोळ अदिक फरीसीगोळ से अंदुन, “नाम नियम इन अनुसार येन आराम इन दिन वळ्लीद माळोद उचित आद या ईला?” \p \v 4 लेकीन आंदुर सुंगा ईत्‍तुर. आग आव आऊक मुटकु चंगा माळदुन अदिक होग गोट्टुन, \v 5 \x + \xo १४:५ \xo*\xt मत्ती १२:११\xt*\x*यीशु आंदुर से अंदुन, “नीम दा टु हिंग याव आन, यार्द पार या वस्ता भाय दा बिदोगुल अदिक आव आराम इन दिन अदरी तुरन्त व्हार्या तेगुतिदील?” \p \v 6 आंदुर ई मातगोळ्द येनु उत्‍तर कोळ सकिदील. \s नम्रता अदिक अतिथी-सत्कार \p \v 7 याग यीशु नोळदुन कि आमन्त्रित लॉकुर ह्यांग मुख्य-मुख्य जागा नीवळुस कोमतार रा ऊंद उदाहरण कोटकु आंदुर से अंदुन, \v 8 “याग यावारा नीनी मदा दा कारदान, रा मुख्य जागा मा कुरबाळेत, ईदारा हिंग आगबाळुल कि आव नीन से भी यावारा धोड्डेव उक नेवता कोटीदान, \v 9 अदिक याव नीनी अदिक आऊक येढ्ढु मुंदरी नेवता कोटान, बंदकु नीन से अनुल, ईऊक जागा कोळ, अदिक आग नीनी सर्मिंदा आगकु सब से ल्यालमा जागा दा कुरोद बिद्दीत. \v 10 पर याग नीनी कारूकु आगुल रा सब से ल्यालमागोळ्द जागा मा होगकु कुर कि याग आव, याव नीनी बावस्या कोटान बरूल, रा नीन से अनुल, ‘हे संगी, मुंद बंदकु कुर,’ आग नीन सांगुळ कुरावाळेर्द मुंद नीन बळाई आदीत. \v 11 \x + \xo १४:११ \xo*\xt मत्ती २३:१२; लूका १८:१४\xt*\x*यतिकी जो यावारा तान तान इक धोड्डेव हेळ्यान, आव स्याणेव माळकु आदान; अदिक जो यावारा तान तान इक स्याणेव हेळ्यान, आव धोड्डेव माळकु आदान.” \p \v 12 आग यीशु तान बावस्या कोळावाळा से भी अंदुन, “याग नी हागुल इन या ईळ्लक इन भोज ईट, रा तान संगीगोळी या वार्टुरी या कुटुम्बगोळ या धनवान मान्ना हातळोर इक कारूबाळ, ईदारा हिंग आगबाळुल कि आंदुर भी नीनी बावस्या कोळुल, अदिक नीन वाटा खंळ्सेगुल. \v 13 लेकीन याग नी भोज माळ्या रा कंगालगोळी, लंगळा, लुलागोळी अदिक कुढ्ढगोळी कारू. \v 14 आग नी धन्य आद्या, यतिकी आंदुर हात्‍ती नीनी बदला कोळली येनु हैलेच, लेकीन नीनी न्यायीगोळ जित्‍ता आगदुर मा इदुर प्रतिफल सिक्‍कीत.” \s धोळ्द भोज इन उदाहरण \r (मत्ती २२:१-१०) \p \v 15 आऊन सांगुळ भोजन माळावाळेर दा टु ऊंद मंळसा ई मातगोळी केळकु यीशु से अंदुन, “धन्य आन आव जो परमेश्वर उन राज्य दा धोळ्द भोज तिंदान.” \p \v 16 यीशु आऊन से अंदुन, “यावारा मंळसा धोळ्द भोज कोट्टुन अदिक हापाळ मुंदुर इक कारदुन. \v 17 याग भोजन तयार आगेत रा आव ताम दास उन कय देल आमन्त्रित लॉकुरी कारूली कळुदुन ‘बरी, ईग भोजन तयार आद.’ \v 18 पर आंदुर सब इन सब माफ बेळ्ली कुरतुर. पयला आऊन से अंदुन, ना केई कोंड कोंडीन, अदिक जरूरी आद कि ना अदरी नोळाईन; ना नीन से विनती माळतीन, नानी माफ माळकोम. \v 19 दुसरा मंळसा अंदुन, ना अईद जोडी वस्ता कोंड कोंडीन, अदिक अऊर जाँच माळली होगतीन; ना नीन से विनती माळतीन नानी माफ माळ बुळ. \v 20 ऊंद मंळसा मात्‍त अंदुन, ना मदा माळीन, इदुरसाटी ना बर सकालीन. \p \v 21 “आ दास बंदकु तान स्वामी इक ई मातगोळी अंदकु हेळदुन. आग मान्यागोळ स्वामी सिट्ट दा बंदकु तान दास से अंदुन, ‘नगर इन सात्‍तागोळ दा अदिक गलीगोळ दा तुरन्त होगकु कंगालगोळी, लुला, लंगळागोळ अदिक कुढ्ढगोळी ईल तरी.’ \v 22 दास मात्‍त अंदुन ‘हे स्वामी, ह्यांग नी अंदिद, हांग अच माळकु आग्याद; अदिक तरी भी जागा आद.’ \v 23 स्वामी दास से अंदुन, ‘सळकगोळ मा अदिक वाळागोळ दी होग अदिक लॉकुरी विवश माळकु ता ताकी नान मान्ना तुम्मेगुल. \v 24 यतिकी ना नीम से अनतीन कि आ आमन्त्रित लॉकुर दा टु यारू नांद भोज इक नेकतीदिल.’” \s चेला बनसोद किमत \r (मत्ती १०:३७,३८) \p \v 25 याग धोळ्द भीळ आऊन सांगुळ होगोद, रा यीशु हिंद तिर्गकु आंदुर से अंदुन, \v 26 \x + \xo १४:२६ \xo*\xt मत्ती १०:३७\xt*\x*“अगर यावारा नान हात्‍ती बंदान अदिक तान आप्प अदिक मोय अदिक हिंग्स अदिक चिकोर अदिक वार्टुर अदिक आकतींगेर उलटा तान जीव इक भी नान से यक्कुल अप्रिय जान्सालुन, रा आव नान चेला आग सकालुन; \v 27 \x + \xo १४:२७ \xo*\xt मत्ती १०:३८; १६:२४; मरकुस ८:३४; लूका ९:२३\xt*\x*अदिक जो यावारा मंळसा दुख नेगुकु क्रूस मा सायली तयार आगालुन, अदिक नान हिंद बरालुन, आव भी नान चेला आग सकालुन. \p \v 28 “नीम दा टु याव आन जो मान्ना माळोद चाहस्तीदान, अदिक पयला कुर्तकु खर्च जोळसालुन कि याट खर्चा आदीत अदरी पुरा माळोद ताकत नान हात्‍ती आद का ईला? \v 29 ईदारा हिंग आगबाळुल कि याग आव पायवा रा हाक्‍क बुट्टुन पर पुरा तयार माळसकीदिल, रा सप्पा नोळावाळेर ईद अंदकु आऊक मज्याक दा हार्सली हतदुर, \v 30 ‘ईव मंळसा माळली रा कुरतुन पर तयार माळ सकिदील!’ \p \v 31 “या याव हिंग राजा आन जो दुसरा राजा से युद्ध माळली होगतान, अदिक पयले कुर्तकु विचार माळ कोमालुन कि जो ईप्पत हजार सेना हुळकु नान मा येरकु बरतान, येन ना हत्‍त हजार सेना हुडुकु आऊंद सामना माळ सकतीन, या ईला? \v 32 ईलारा आऊन दुर ईरतेला अच आव स्वर्गदूतगोळ इक कळुकु मिलाप माळोद चाहास्यान. \v 33 ईदा रीति देल नीम दा टु जो यावारा तान सब येनारा त्यागसालुन, आव नांद चेला आग सकालुन. \s बिना स्वाद इन ऊप्प \r (मत्ती ५:१३; मरकुस ९:५०) \p \v 34 “ऊप्प रा वळ्लीसा आद, लेकीन अगर ऊप्प इन स्वाद बिगळुसेत, रा अद याता चिज देल नमकीन माळकु आदीत. \v 35 अद ना रा जागा अन्द अदिक ना खात इन साठी क्याल्सा दा बरतद: अदरी रा लॉकुर व्हार्या भीट बुळतार. यारव केळव किव आव आव केळ कोमुल.” \c 15 \s काळ्द म्यांडा अन्द उदाहरण \r (मत्ती १८:१२-१४) \p \v 1 \x + \xo १५:१ \xo*\xt लूका ५:२९,३०\xt*\x*सब कर ताकोमावाळेर अदिक पापी यीशु उन हात्‍ती बंदुर ताकी आऊन केळुल. \v 2 पर फरीसी अदिक नियम इन गुरु कुळकुळुस्कु अनली कुरतुर, “ईव पापीगोळ से सिकतान अदिक आंदुर सांगुळ तिनतान.” \v 3 आग आव आंदुर से ईद उदाहरण अंदुन: \p \v 4 “नीम दा टु याव आन यार्द सौ म्यांडागोळ ईरूल, अदिक अऊर दा टु ऊंद काळ्दोगुल, रा नीन्यानव म्यांडागोळी आळी दा बिटकु, आ काळ्द म्यांडा अक यागासताका सिक्‍काल आगासताका ढुंढ्सतेला ईरबाळुल? \v 5 अदिक याग सिक्‍केगताव, आग आव बळा खुशी देल अदरी खांदा मा नेगु बुळतान; \v 6 अदिक मान्या बंदकु संगीगोळी अदिक मान्ना हातळोर लॉकुरी जमा माळकु अनतान, ‘नान सांगुळ खुशी माळी, यतिकी नान म्यांडा जो काळ्दोगीत सिक्‍केग्याद.’ \v 7 ना नीम से अनतीन कि ईदा रीति देल ऊंद मन तिर्गुसावाळा पापी इन बारा दा भी स्वर्ग दा ईट अच खुशी आदीत, याट कि नीन्यानव ईत्‍ता न्यायीगोळ्द बारा दा आगाल्द, जो पाप माळोद पयला अच बिट बुटार. \s काळ्द सिक्‍का अन्द उदाहरण \p \v 8 “या याक हिंग आर्त ईतीदार यार्द हात्‍ती हत्‍त सिक्‍कागोळ ईरूल, अदिक अऊर दा टु ऊंद काळ्दोगुल, रा आक दिंग्या होत्‍ताकु अदिक मान्ना उळ्ग उळ्गकु, यागासताका आ सिक्‍का सिक्‍केगाल जी जान हचकु ढुँढ्सतीदिल? \v 9 अदिक याग सिक्‍केगतद, रा आक तान सैलीगोळी अदिक मान्ना बाजुवाळेर इक जमा माळकु अनतार, ‘नांद सांगुळ खुशी माळी, यतिकी नांद सिक्‍का जो काळ्दोगित सिक्‍केग्याद.’ \v 10 ना नीम से अनतीन कि ईदा रीति देल ऊंद मन तिर्गुसावाळा पापी अन्द बारा दा परमेश्वर उन स्वर्गदूतगोळ्द मुंद खुशी आगतद.” \s काळकु पार ऊंद उदाहरण \p \v 11 बाक यीशु अंदुन, “यावारा मंळसा नव येढ्ढ चिकोर ईरोर. \v 12 आंदुर दा टु स्याणेव आप्प से अंदुन, ‘हे आप्पा, संपत्‍ती दा टु जो भाग नांद आद अद नानी कोटबुळी.’ आव आंदरी तान सम्पत्ति वाट्सदुन. \v 13 यक्कुल दिन बित्सलीका ईरव कि स्याणेव पार सब येनारा जमा माळकु दुर द्याश इक होटोदुन, अदिक अल कुकर्म इन क्याल्सा दा तान सप्पा सम्पत्ति हार्स बुट्टुन. \v 14 याग आव सब येनारा खर्च माळ कोंडुन, रा आ द्याश दा धोळ्द अकाल बित्‍त, अदिक आव कंगाल आगेदुन. \v 15 इदुरसाटी आव आ द्याश दा अल ईरावाळा ऊंद मंळसा अन्द मान्या क्याल्सा नोळली होदुन. आव आऊक तान केय दा हंदी आळसोर साटी कळुदुन. \v 16 अदिक आव चाहासोन कि अव फल्लीगोळ से यवरी हंदी तिनव, तांद व्हाट्टा तुम्मुल; अदिक आऊक याऊ येनु ईला कोळोन. \v 17 याग आव तान होश दा बंदुन आग अनली कुरतुन, नान आप्प ऊंद यासारा अच मजदूरगोळी व्हाट्टा से यक्कुल रोट्टी सिकताव, अदिक ना ईल उपास सायेतिन. \v 18 ना ईग यदकु तान आप्प उन हात्‍ती होगाईन अदिक आऊन से अनाईन कि हे आप्प, ना स्वर्ग इन विरोध दा अदिक नीन नजर दा पाप माळदीन. \v 19 ईग ई लायक ईतीदील कि नानी नीन पार अंदकु आगुल, नानी तान ऊंद मजदूर उन घाई ईट कोम. \v 20 आग आव यदकु, तान आप्प उन हात्‍ती होदुन: \p “आव ईगल्या दुर अच ईरोन कि आऊन आप्प उक आऊक नोळकु दया बत्‍त, अदिक ओळतेला आऊक तान याद्दा से हचदुन, अदिक आऊंद हापाळ चुम्मा ताकोंडुन. \v 21 पार आऊन से अंदुन, ‘हे आप्प, ना स्वर्ग इन विरोध दा अदिक नीन नजर दा पाप माळीन; ना ईग नीन पार अना लायक ईतीदील.’ \v 22 लेकीन आप्प तान दासगोळ से अंदुन, ‘जल्दी वळ्लीसा सा वळ्लीसा कपळा तेगुकु आऊक हाकसुसी, अदिक आऊंद कय दा ऊँगरा, अदिक कालगोळ दा केरू हाकसुसी, \v 23 अदिक पाल्सद व्हात तनकु कोण्णी ताकी नाव तिनदेव अदिक खुशी मान्सेव. \v 24 यतिकी नानव ईव पार सोतोगिदुन, बाक जित्‍ता आग्यान: काळ्दोगिदुन, ईग सिक्‍केग्यान.’ अदिक आंदुर खुशी माळली कुरतुर. \p \v 25 “लेकीन आऊन धोळ पार केई दा ईरोन. याग आव बरतेला मान्ना अन्द हात्‍ती पोहचुसदुन, रा आव गाना मुरसोद अदिक कुण्णोद आवाज केळदुन. \v 26 इदुरसाटी आव ऊंद दास उक कारूकु केळदुन, ‘ईद येन आगेत्याद?’ \v 27 आव आऊन से अंदुन ‘नीन स्याणेव वार्ट बंदान, अदिक नीन आप्प आऊक भला चंगा नोळ्यान, इदुरसाटी नीन आप्प धोळ्द पाल्सद व्हात कळसुस्यान.’ \p \v 28 “ईद केळकु आव सिट्ट देल तुम्मेदुन अदिक बुळ्क होगोद चाहासीदिल, लेकीन आऊन आप्प व्हार्या बंदकु आऊक मनुस्ली कुरतुन. \v 29 आव तान आप्प उक उत्‍तर कोट्टुन, ‘नोळ, ना ईस वर्ष टु नीन स्यावा माळीतीन अदिक ना यागलु भी नीन आग्या टाल्सीदील, तरी नी नानी यागलु ऊंद मर्री इन पाड्डा भी कोटीदील कि ना अदरी वोतकु तान संगीगोळी सांगुळ खुशी माळाईन. \v 30 लेकीन याग नीनव ईव पार बंदुन, याव नीन सप्पा संपत्‍ती वेश्यागोळ मा हार्स बुट्टुन, तरी आऊन साठी नी धोळ्द पाल्सद पाड्डा कळसुस बुट.’ \v 31 आप्प तान धोळ पार उन से अंदुन, ‘नान पारा, नी हमेशा नान सांगुळ ईत्या; अदिक जो येनारा नांद आद अद सप्पा अपमान अच हुन. \v 32 लेकीन नामी ईग खुशी माळोद अदिक मग्न ईरोद आद यतिकी नीनव ई वार्ट सोतोगिदुन, ईग जित्‍ता आगेग्यान; अदिक पयले काळ्दोगिदुन, ईग सिक्‍केग्यान.’” \c 16 \s चतुर मुनीम \p \v 1 बाक यीशु चेलागोळ से भी अंदुन, “यातोवारा धनवान ईनव ऊंद मुनीम ईरोन, अदिक लॉकुर आऊन सामने आऊन मा ईद दोष हचदुर कि आव अपमान सप्पा सम्पत्ति हार्स कोमतान. \v 2 इदुरसाटी आव आऊक कारूकु अंदुन, ईद येन हुन जो ना नीन बारा दा केळेतीन? तांद मुनीमगीरी इन लेखा कोळ, यतिकी नी मुंद नळुकु भंडारी ईरसकाल.” \v 3 आग मुनीम विचार माळली कुरतुन, “ईग ना येन माळाईन? यतिकी नान स्वामी रा ईग इन क्याल्सा नान कय दा टु कसेत्यान. मुण्ण रा नान से अगुळकु आगाल; अदिक भीख बेळदुर दा नानी शरम बरतद. \v 4 ना सम्सेगीन कि येन माळाईन ताकी याग ना मुनीम इन क्याल्सा मा टु तेगुकु आगाईन रा लॉकुर नानी तान मान्नागोळ दा ताकोम कोमुल.” \p \v 5 “आग आव ताम स्वामी इन देनदारगोळी ऊंद-ऊंद माळकु कारदुन अदिक पयला देनदार उन से केळदुन, नीन मा नान स्वामी इन याट कर्ज आद?” \v 6 आव अंदुन, “सौ माफ जैतून इन याण्णा,” आग आव आऊन से अंदुन, “तान खाता हुडु अदिक कुर्तकु तुरन्त पचास मन लिख्स कोम.” \v 7 बाक आव दुसरा से केळदुन, नीन मा याट कर्ज आद? आव अंदुन, “सौ मन गोदी नव बॉरा,” आग आव आऊन से अंदुन, तान खाता दा येठ्ठ सौ लिख्स कोम. \p \v 8 “स्वामी आ न्यायी मुनीम उन वाहवाही माळदुन यतिकी आव चतुराई देल क्याल्सा माळदुन. ई दुनिया अन लॉकुर तान समय इन लॉकुर सांगुळ रीति व्यवहारगोळ दा ऊजुळ दा नळावाळेर लॉकुर से यक्कुल चालाक आर.” \p \v 9 अदिक यीशु आंदुर से अंदुन कि दुनिया अन धन देल तान साठी संगी माळकोमी, यतिकी याग आंदुर होग्त ईत्‍तार रा आंदुर नीमी अनन्त निवासगोळ दा ताकोम कोमुल. \v 10 जो थ्वाळासा दा विश्वासलायक आन, आव हापाळ दा विश्वासलायक आन: अदिक जो थ्वाळासा दा अन्यायी आन, आव हापाळ दा भी अन्यायी आन. \v 11 इदुरसाटी याग नीव दुनिया अन धन दा खरा ठहरूसतीदील, रा विश्वासलायक धन नीमी याव सोपस्यान? \v 12 अदिक अगर नीव दुसरा लॉकुर धन इन प्रती विश्वासयोग्य ईरतीदील रा जो नीम्द धन आद, अदरी नीमी यार कोट्टार? \p \v 13 \x + \xo १६:१३ \xo*\xt मत्ती ६:२४\xt*\x*“यावारा दास येढ्ढ स्वामीगोळ्द स्यावा माळ सकालुन: यतिकी आव रा ऊंद से दुश्मनी अदिक दुसरा से प्यार ईट्यान; या ऊंद मंळसा अक ईमानदार अदिक दुसरा अक नीच जानस्यान. नीव परमेश्वर अदिक धन येढ्ढु स्यावा माळ सकालीर.” \s यीशु उन थ्वाळासा उपदेश \r (मत्ती ११:१२,१३; ५:३१,३२; मरकुस १०:११,१२) \p \v 14 फरीसी जो धन इन लालची ईरोर, ई सब मातगोळी केळकु अवरी मज्याक दा हार्सली हतदुर. \v 15 यीशु आंदुर से अंदुन, नीव रा मंळसागोळ मुंद तान तान इक न्यायी ठहरूसतिर, लेकीन परमेश्वर नीम मन इक जान्सतान, यतिकी जो वस्तु मंळसागोळ्द नजर दा महान आद, अद परमेश्वर ऊंद हात्‍ती बेकार आद. \p \v 16 \x + \xo १६:१६ \xo*\xt मत्ती ११:१२,१३\xt*\x*“मूसा अन्द व्यवस्था अदिक भविष्यवक्ता यूहन्ना बपतिस्मा कोळावाळा ताका ईरूल; आ समय टु परमेश्वर उन राज्य अन्द खुशखबरी केळ्सकु आगेत्याद, अदिक हर यावारा अदुर दा प्रबलता देल प्रवेश माळतान. \v 17 \x + \xo १६:१७ \xo*\xt मत्ती ५:१८\xt*\x*आकाश अदिक पृथ्वी इन टलसोद व्यवस्था अन्द ऊंद बिंदु उन मिटसोर से यक्कुल आसान आद.” \p \v 18 \x + \xo १६:१८ \xo*\xt मत्ती ५:३२; १ कुरिन्थि ७:१०,११\xt*\x*“जो यावारा मंळसा तान हिंग्स उक छोळ चिट्ठी कोटकु दुसरा से मदा माळतान, आव व्यभिचार माळतान, अदिक जो यावारा हिंग छोळ चिट्ठी वळ्त आर्त इन से मदा माळतान, आव भी व्यभिचार माळतान.” \s धनी मंळसा अदिक लाज़र \p \v 19 “ऊंद धनवान मंळसा ईरोन जो रेशमी धागा अन्द कपळा अदिक मुलायम कपळा हाकतोगोन अदिक हर रोज सुख-विलास देल ईरतोगोन. \v 20 अदिक लाज़र हेसुर नव ऊंद कंगाल मंळसा घावगोळ देल तुमकु आ धनी मंळसा अन्द दरवाजा मा बिटकु आगतोगोन, \v 21 अदिक आव चाहासोन कि धनवान इन मेज माकळोद बिद्द खाना देल तान व्हाट्टा तुम्यान; ईल ताका कि नायगोळ भी बंदकु आऊन घावगोळी नेकतोगव.” \p \v 22 “हिंग आत कि आव गरीब मंळसा सोतोदुन, अदिक स्वर्गदूतगोळ आऊक वोतकु अब्राहम उन हात्‍ती पोहचुसदुर. आव धनवान मंळसा भी सोत्‍तुन अदिक नळ्सकु आदुन, \v 23 अदिक मृत्यु अन्द दुनिया दा आव पीळा दा बिदकु तान कण्णगोळी नेगदुन, अदिक दुर अब्राहम उन हात्‍ती लाज़र उक नोळदुन.” \v 24 आग आव कारूकु अंदुन, “हे आप्प अब्राहम, नान मा दया माळकु लाज़र उक कळुबुळ, ताकी आव तान बेळ्ल इन सिरा नीर दा नेनाक्‍कु नान ल्यालग्या अक ठंडा माळुल, यतिकी ना ई ज्वाला दा तळपुसेतिन.” \p \v 25 लेकीन अब्राहम अंदुन, “हे पारा, याद माळ कि नी तान जीवन दा वळ्लीद वस्तुगोळी कोंड कोंड्या, अदिक हांग अच लाज़र बेकार वस्तुगोळी: लेकीन ईग आव ईल सुख ताकोमेत्यान, अदिक नी तळपुसेत्या. \v 26 ई सब मातगोळी बिटकु नाम्द अदिक नीम्द न्याड्या ऊंद गड्डा ठहरूस्कु आग्याद कि जो ईल टु आप्पाटी नीम हात्‍ती होगोद चाहास्तार, आंदुर होगसकीदिल; अदिक ना यावारा अल टु ईपाटी नाम हात्‍ती बरसकीदिल.” \p \v 27 आ धनी मंळसा अंदुन, “रा हे आप्पा अब्राहम, ना नीन से विनती माळतीन कि नी लाज़र उक नान आप्प उन मान्या कळु, \v 28 यतिकी अल नान अईद वार्टुर आर; आव आंदुर मुंद ई मातगोळ्द चेतावनी कोळुल, हिंग आगबाळुल कि आंदुर भी ई पीळा अन्द जागा दा बरूल.” \p \v 29 अब्राहम आऊन से अंदुन, “नीन वार्टुर हात्‍ती रा मूसा अन्द नियम अदिक भविष्यवक्तागोळ्द किताबगोळ आव जो आंदरी चेतावनी कोळताव, आंदुर अदुर्द केळुल.” \v 30 आव अंदुन, “ईला, हे आप्प अब्राहम; पर अगर यावारा जित्‍ता आगकु आंदुर हात्‍ती होगुल, रा आंदुर पापगोळी माळोद बंद माळ बुट्टार.” \v 31 अब्राहम आऊन से अंदुन, “जब आंदुर मूसा अदिक भविष्यवक्तागोळ्द केळालुर, रा अगर सोत्‍तुर दा टु यावारा जित्‍ता भी आगुल तरी आऊंद मान्सालुर.” \c 17 \s पाप, विश्वास, कर्तव्य \r (मत्ती १८:६,७,२१,२२; मरकुस ९:४२) \p \v 1 बाक यीशु तान चेलागोळ से अंदुन, “ईद रा आगोद अच आद कि मंळसा थ्वाळासा मातगोळ कारण पाप दा बिळुल, लेकीन हाय, आ मंळसा मा यार कारण पाप आगताव! \v 2 जो ई स्याणेर दा टु यावारा ऊंद मंळसा अक पाप दा हाकतान, आऊन साटी ईद भला आगाईत कि चक्‍की इन पट्टा आऊन कुतक्या दा हिलगुसकु आगाईत, अदिक आऊक समुद्र दा हाक्‍कु आगाईत.” \v 3 \x + \xo १७:३ \xo*\xt मत्ती १८:१५\xt*\x*सचेत ईरी; \p अगर “नीन वार्ट अपराध माळुल रा आऊक समझुस, अदिक अगर पसतावा माळतान रा आऊक माफ माळ. \v 4 अगर हागुल तिम दा आव येळ घन नीन खिलाप पाप माळुल अदिक येळु घन नीन हात्‍ती बंदकु अनुल, ‘ना पसतावा माळेतीन,’ रा आऊक माफ माळ.” \s विश्वास \p \v 5 आग प्रेरितगोळ यीशु से अंदुर, “नाम्द विश्वास वाळुस.” \p \v 6 प्रभु अंदुन, “अगर नीमी राई इन बींजा अन्द बराबर भी विश्वास ईराईत, रा नीव ई शहतूत इन मार्र से अनायदीर कि तान ताना जळ सकट कितकु समुद्र दा हत्‍तेग, रा अद नीम आग्या मान्स कोमाईत. \s वळ्लेव सेवक बन्सी \p \v 7 “नीम दा टु हिंग याव आन, यार्द दास नांगर जोत्सतिदान या म्यांडागोळी आळ्सतिदान, अदिक याग आव केई दा टु बरूल, रा आऊन से अनुल, ‘तुरन्त बंदकु ऊमली कुर?’ \v 8 निश्चित अच ईला! आव आऊन से ईला अंदान, ‘नान ऊमोर साटी येनारा माळ अदिक अदिक यागासताका ना तिनोद-कुडोद माळ कोमालीन, आगासताका नान स्यावा माळ; अदुर बाद्दा नी भी तिनोद-कुडोद माळ कोमेत?’ \v 9 आग्यागोळ्द पालन माळोर साटी येन आव तान दास उक धन्यवाद कोट्टान? \v 10 ईदा रीति देल नीव भी याग आ सप्पा क्याल्सागोळी माळ कोंडीर यदुर्द आग्या नीमी कोटकु आगीत, रा अनी, ‘नाव साधारण दास आयेव; जो नामी माळ पायजे ईरोद नाव सिर्फ अदा माळदेव.’” \s कोढ़ इन हत्‍त रोगीगोळी चंगा माळोद \p \v 11 हिंग आत कि यीशु यरूशलेम होगाहोती सामरीया अदिक गलील इन न्याड्या टु आग्त होगोन. \v 12 यातोदारा ऊर दा प्रवेश माळाहोती आऊक हत्‍त कोढ़ी लॉकुर सिकदुर जो आऊन से दुर निदुरकु ईरोर. \v 13 आंदुर धोळ्द आवाज दा कारूकु अंदुर, “हे यीशु, हे स्वामी, नाम मा दया माळ!” \p \v 14 यीशु आंदरी नोळकु अंदुन, “होगी, अदिक तान तान इक याजकगोळी तोरसी.” \p अदिक होग्त-होग्त अच आंदुर शुद्ध आगेदुर. \v 15 आग आंदुर दा टु ऊंद ईद नोळकु कि ना चंगा आगेगिन, ऊँचा आवाज देल परमेश्वर उन बळाई माळतेला वापस बंदुन; \v 16 अदिक यीशु उन कालगोळ मा बाय इन भार बिदकु आऊन धन्यवाद माळली कुरतुन; अदिक आव सामरी ईरोन. \v 17 ईदुर मा यीशु अंदुन, “येन हत्‍तु मुंदुर शुद्ध आगीदील, रा बाक आंदुर ऊंम्बत यल आर? \v 18 येन ई परदेशी अक बिटकु मात्‍त यावारा वापस बंदिदील जो परमेश्वर उन बळाई माळायदुन?” \v 19 आग यीशु आऊन से अंदुन, “यदकु होटोग; नीन विश्वास नीनी वळ्लीद माळ्याद.” \s परमेश्वर उन राज्य अन्द आगमन \r (मत्ती २४:२३-२८,३७-४१) \p \v 20 याग फरीसीगोळ यीशु से केळदुर कि परमेश्वर उन राज्य याग बंदीत, रा यीशु आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “परमेश्वर उन राज्य दृश्य रूप दा बराल. \v 21 अदिक लॉकुर ईद अनतीदिल, ‘नोळी, ईल आद, या अल आद.’ यतिकी, परमेश्वर उन राज्य नीम न्याड्या आद.” \p \v 22 बाक आव चेलागोळ से अंदुन, “हिंग दिन बंदव, यारदा नीव मंळसा अन पार उन दिनगोळ दा टु ऊंद दिन इक नोळोद चाहासीर, अदिक नीव नोळ सकतीदिल. \v 23 लॉकुर नीम से अंदार, ‘नोळी, अल आन!’ या ‘नोळी, ईल आन!’ लेकीन नीव होगबाळेतीर अदिक आंदुर्द हिंद भी आगबाळेतीर. \v 24 यतिकी ह्यांग बिजली आकाश इन ऊंद छोर टु दुसरा छोर ताका चमकुसतद, हांग अच मंळसा अन पार भी तान दिन दा प्रगट आदान. \v 25 लेकीन पयला जरूरी आद कि आव हापाळ दुख नेगदान, अदिक ई समय इन लॉकुर द्वारा आऊक तुच्छ ठहरुसकु आदीत. \v 26 ह्यांग नूह अन्द दिनगोळ दा आगीत, हांग अच मंळसा अन पार उन दिनगोळ दा भी आदीत. \v 27 याता दिन ताका नूह जहाज मा येरीदिल, आ दिन ताका लॉकुर तिनोर-कुडोर, अदिक आंदुर दा मदा आगतोगोव. आग नीर इन बाळ बंदकु आ सब मुंदरी नाश माळ्त. \v 28 अदिक ह्यांग लूत इन दिनगोळ दा आगीत कि लॉकुर तिनोर-कुडोर, लेन-देन माळोर, मार्र हचोर अदिक मान्ना माळतोगोर; \v 29 लेकीन याता दिशी लूत सदोम टु होट्टुन, आ दिशी बेक्‍की अदिक गन्धक आकाश टु बरसुस्त अदिक सब मुंदरी नाश माळ बुळ्त. \v 30 मंळसा अन पार उन प्रगट आगोद दिशी भी हिंग अच आदीत.” \p \v 31 \x + \xo १७:३१ \xo*\xt मत्ती २४:१७,१८; मरकुस १३:१५,१६\xt*\x*“आ दिशी जो मान्ना अन्द आळा मा ईत्‍तान अदिक आऊन सामान मान्या ईत्‍तीत, आव अदरी नेगुली ईळुबाळुल; अदिक हांग अच जो केई दा आन आव वापस मान्नी होगबाळुल. \v 32 लूत इन हिंग्स उक याद ईटी! \v 33 \x + \xo १७:३३ \xo*\xt मत्ती १०:३९; १६:२५; मरकुस ८:३५; लूका ९:२४; यूहन्ना १२:२५\xt*\x*जो यावारा तान जीव ऊळसोद चाहास्यान आव अदरी खोऊस्यान, अदिक जो यावारा अदरी खोऊस्यान आव अदरी ऊळस्यान. \v 34 ना नीम से अनतीन, आ ईळ्लक इक येढ्ढ मंळसा ऊंद व्हर्स मा मिंग्त ईत्‍तार; ऊंद ताकोमकु आदान अदिक दुसरा बिटकु आदान. \v 35 येढ्ढ आर्तेर ऊंद सांगुळ जाता दा पीसुसतेला ईत्‍तार, ऊंद ताकोमकु आदार अदिक दुसरा बिटकु आदार. \v 36 येढ्ढ मुंदुर केई दा ईत्‍तार, ऊंद ताकोमकु आदान अदिक दुसरा बिटकु आदान\f + \fr १७:३६ \fr*\ft ईद वचन हाळोद शास्त्र लेख दा लिख्सकु हैलेच.\ft*\f*.” \p \v 37 ईद केळकु आंदुर आऊन से केळदुर, “हे प्रभु ईद यल आदीत?” आव आंदुर से अंदुन, “यल लाश बिदकु आद, अल गीधाळ जमा आदव.” \c 18 \s न्यायी न्यायाधीश अदिक रांड्या आर्त इन उदाहरण \p \v 1 बाक यीशु चेलागोळ से इदुर बारा दा लगातार प्रार्थना माळ पायजे अदिक हिम्मत ईला बिळ पायजे, हिंग उदाहरण अंदुन: \v 2 “यातोदारा नगर दा ऊंद न्यायी ईरतोगोन, जो ना परमेश्वर से अंजतोगोन अदिक ना यातोवारा मंळसा अन्द परवा माळतोगोन. \v 3 अदा नगर दा ऊंद रांड्या भी ईरतोगोर, जो आऊन हात्‍ती बंद-बंदकु अनतोगोर, ‘नांद न्याय माळकु नानी आरोपी देल ऊळ्स.’ \v 4 थ्वाळासा समय ताका रा आव मानसिदिल लेकीन आखरी दा आव तान तान इक अंदुन, ‘यतिकी ना परमेश्वर से अंजतीन, अदिक ना मंळसागोळ्द येनारा परवा माळतीन; \v 5 तरी ई रांड्या नानी सतुसतेला ईरतार, इदुरसाटी ना आकिन न्याय माळाईन, ईदारा हिंग आगबाळुल कि घळी-घळी बंदकु अन्त दा नांद मुग्ग दा दम माळुल.’” \p \v 6 प्रभु अंदुन, “केळी, ईव न्यायी येन अनतान? \v 7 इदुरसाटी येन परमेश्वर तान निवळुस्द लॉकुर्द न्याय माळतीदील, जो ईळ्लक-हागुल मदत साटी वर्ल्त ईरतार? येन आव आंदुर्द बारा दा समय माळ्यान? \v 8 ना नीम से अनतीन, आव तुरन्त आंदुर्द न्याय माळ्यान. तरी मंळसा अन पार याग बंदान, रा येन आव पृथ्वी मा विश्वास नोळ्यान?” \s फरीसी अदिक कर ताकोमावाळा अन्द उदाहरण \p \v 9 यीशु आंदुर से जो तान म्याकुच भरोसा ईटतोगोर, कि नाव न्यायी आयेव, अदिक दुसरागोळी तुच्छ जान्सतोगोर, ईद उदाहरण अंदुन: \v 10 “येढ्ढ मंळसा मंदिर दा प्रार्थना माळोर साठी होदुर; ऊंद फरीसी ईरोन अदिक दुसरा कर ताकोमावाळा.” \p \v 11 फरीसी नीदुरकु तान मन दा ईद प्रार्थना माळली कुरतुन, “हे परमेश्वर, ना अपमान धन्यवाद माळतीन कि ना दुसरा मंळसागोळ्द घाई लोभी, बयमान अदिक व्यभिचारी हैलेच, अदिक ई कर ताकोमावाळा अन्द घाई भी हैलेच. \v 12 ना हप्ता दा येढ्ढ गण उपास ईटतीन; ना तान सप्पा कमाई इन दसवा हिस्सा भी कोळतीन.” \p \v 13 “लेकीन कर ताकोमावाळा दुर नीदुरकु, स्वर्ग दी कण्णगोळी नेगोद भी चाहासीदिल, उलटा तान याद्दा पिट्स-पिट्सकु अंदुन, ‘हे परमेश्वर, ना पापी मंळसा मा दया माळ!’ \v 14 \x + \xo १८:१४ \xo*\xt मत्ती २३:१२; लूका १४:११\xt*\x*ना नीम से अनतीन कि आव दुसरा आलच, लेकीन ईवा कर ताकोमावाळा मंळसा न्यायी ठहरूस्कु आदुन अदिक तान मान्नी होदुन; यतिकी जो यावारा तान तान इक महान माळ्यान, आव नम्र माळकु आदान; अदिक जो तान तान इक नम्र माळ्यान, आव महान माळकु आदान.” \s चिकोर इक आशिर्वाद \r (मत्ती १९:१३-१५; मरकुस १०:१३-१६) \p \v 15 बाक लॉकुर तान चिकोरी भी आऊन हात्‍ती तरली कुरतुर कि आव आंदुर मा कय ईटुल; लेकीन चेलागोळ नोळकु आंदरी चिल्ळासली कुरतुर. \v 16 यीशु चिकोरी हात्‍ती कारूकु अंदुन, “चिकोरी नान हात्‍ती बरगोळी, अदिक आंदरी मना माळबाळी: यतिकी परमेश्वर उन राज्य आंदुर्द अच घाई आद. \v 17 ना नीम से खरा अनतीन कि जो यावारा परमेश्वर उन राज्य अक चिग्द उन घाई ग्रहण माळतीदील आव अदुर्दा यागलु प्रवेश माळ सकतीदिल.” \s धनी मंळसा अदिक अनन्त जीवन \r (मत्ती १९:१६-३०; मरकुस १०:१७-३१) \p \v 18 ऊंद यहूदी अधिकारी यीशु से केळदुन, “हे वळ्लीद गुरु, अनन्त जीवन इन अधिकारी आगोर साटी ना येन माळाईन?” \p \v 19 यीशु आऊन से अंदुन, “नी नानी वळ्लीद येती अनत्या? याऊ वळ्लीद हैलेच, सिर्फ ऊंद, मतलब परमेश्वर उक बिटकु याऊ वळ्लीद हैलेच. \v 20 नी आग्यागोळी रा जान्सत्या: ‘व्यभिचार माळबाळी, यारीकु कोन्न बाळी, अदिक काळ्लपनी माळबाळी, यारदु ख्वाटा कोळबाळी, तान आप्प अदिक तान मोय इन आदर माळी.’” \p \v 21 यहूदी अधिकारी अंदुन, “ना रा ई सप्पा आग्यागोळी स्याणपणी टु अच मान्सतेला बंदीन.” \p \v 22 ईद केळकु यीशु आऊन से अंदुन, “नीन दा ईग भी अदिक ऊंद मात माळोद आद, तान सब येनारा मारकु कंगालगोळ दा वाट्स बुळ; नीनी स्वर्ग दा धन सिक्‍कीत, अदिक बंदकु नान हिंद आगेग.” \v 23 आव ईद केळकु हापाळ उदास आदुन, यतिकी आव हापाळ धनी ईरोन. \p \v 24 यीशु आऊक नोळकु अंदुन, “धनवानगोळ्द परमेश्वर उन राज्य दा प्रवेश माळोद याट कठिन आद! \v 25 परमेश्वर उन राज्य दा धनवानगोळ साटी प्रवेश माळदुर देल ऊँट इन मुग्ग दा टु चुजी होटबुळोद आसान आद.” \p \v 26 ईदुर मा केळावाळेर अंदुर, “रा बाक यार्द उद्धार आग सकतद?” \p \v 27 यीशु अंदुन, “जो मंळसा अन्द साटी असंभव आद, अद परमेश्वर उन साटी संभव आद.” \p \v 28 पतरस अंदुन, “नोळ, नाव रा मान्न-मार बिटकु नीन हिंद आगेगेव.” \p \v 29 आव आंदुर से अंदुन, “ना नीम से खरा माताळतीन कि हिंग याऊ हैलेच जो परमेश्वर उन राज्य अन्द साठी मान्न मार, या हिंग्स, या वार्टुर, या मोय-आप्प, या चिकोर चिंळ्गेर बिट बुटीदान; \v 30 याऊक ई समय हापाळ यक्कुल अदिक बरावाळा युग दा अनन्त जीवन सकतीदिल हिंग याऊ हैलेच.” \s तान सायोद बारा दा यीशु उन तिसरा भविष्यवाणी \r (मत्ती २०:१७-१९; मरकुस १०:३२-३४) \p \v 31 बाक यीशु हन्नेळ चेलागोळी बाजु दा वोतकु आंदुर से अंदुन, “नोळी, नाव यरूशलेम इक होगतेव, अदिक यास मातगोळ मंळसा अन पार उन साटी भविष्यवक्तागोळ द्वारा लिख्सकु आग्याव, अव सप्पा पुरा आदव. \v 32 यतिकी आव गैरयहूदीगोळ कय दा सोपस्कु आदान, अदिक आंदुर आऊक मज्याक दा हारस्यार; अदिक आऊंद अपमान माळ्यार, अदिक आऊन मा ऊगळ्यार, \v 33 अदिक आऊक क्वाळा बळदार, अदिक घात माळ्यार; अदिक आव तिसरा दिशी जित्‍ता आदान.” \p \v 34 पर चेलागोळी ई मातगोळ दा टु जो यीशु अंदिदुन यातोदु मात उमसीदिल; अदिक ई मात आंदुर से होचकु ईत्‍त, अदिक जो अंदकु आगीत अद आंदुर्द समझ दा बंदिदील. \s कुढ्ढ भिखारी इक दृष्टीदान \r (मत्ती २०:२९-३४; मरकुस १०:४६-५२) \p \v 35 याग यीशु यरीहो अन्द हात्‍ती पोहचुसदुन, रा ऊंद कुढ्ढ मंळसा सळक इन किनारा मा कुर्तकु भीख बेळोन. \v 36 आव लॉकुर्द भीळ इन नळोद आवाज केळकु केळली कुरतुन, “ईद येन आगेत्याद?” \p \v 37 आंदुर आऊक हेळदुर, “यीशु नासरी होगेत्यान.” \p \v 38 आग आव कारूकु अंदुन, “हे यीशु, दाऊद उन औलाद, नान मा दया माळ!” \p \v 39 जो मुंद मुंद होगोर, आंदुर आऊक दनकुसली कुरतुर कि आव सुंगा ईरूल; लेकीन आव अदिक जोर से चिल्ळासली कुरतुन, “हे दाऊद उन औलाद नान मा दया माळ!” \p \v 40 आग यीशु नीदुरकु आग्या कोट्टुन कि आ कुढ्ढ मंळसा अक नान हात्‍ती तरी, अदिक याग आव हात्‍ती बंदुन रा आव आऊन से केळदुन, \v 41 “नी येन चाहासत्या कि ना नीन साटी माळाईन?” \p आव अंदुन, “हे प्रभु, ईद कि ना मात्‍त नोळली हत्‍तुल.” \p \v 42 यीशु आऊन से अंदुन, “नोळली हत्‍त; नीन विश्वास नीनी वळ्लीद माळबुटाद.” \p \v 43 आग आव तुरन्त नोळली कुरतुन अदिक परमेश्वर उन बळाई माळतेला आऊन हिंद आगेदुन; अदिक सप्पा लॉकुर नोळकु परमेश्वर उन स्तुति माळदुर. \c 19 \s कर ताकोमावाळा जक्‍कई \p \v 1 यीशु यरीहो दा प्रवेश माळकु होगोन. \v 2 अल जक्‍कई हेसुर ईनव ऊंद मंळसा ईरोन जो कर ताकोमावाळेर प्रधान ईरोन अदिक धनी ईरोन. \v 3 आव यीशु अक नोळोद चाहासोन कि आव याव हुन. लेकीन भीळ इन कारण नोळ ईला सकोन, यतिकी आव गुड्ड ईरोन. \v 4 आग आऊक नोळोर साटी आव मुंद ओळकु ऊंद उम्बर इन मार्र मा येरेदुन, यतिकी यीशु अदा हादी देल होगावाळा ईरोन. \v 5 याग यीशु आ जागा पोहचुसदुन, रा म्याकुच दृष्टी माळकु आऊन से अंदुन, “हे जक्‍कई, झट से ल्यालमा ईळुकु बर; यतिकी ईंद नानी नीन मान्या ईरोद जरूरी आद.” \p \v 6 आव तुरन्त ईळुकु खुशी देल आऊंद स्वागत माळदुन. \p \v 7 ईद नोळकु सप्पा लॉकुर कुळकुळुस्कु अनली कुरतुर, “आव रा ऊंद पापी मंळसा अन मान्या पाऊना बन्सकु ईळदान.” \p \v 8 जक्‍कई नीदुरकु प्रभु से अंदुन, “हे प्रभु, नोळ, ना तान आर्धा सम्पत्ति कंगालगोळी कोळतीन, अदिक अगर यारदारा येनारा भी अन्याय माळकु ताकोम कोंडीन रा अदरी नाकगुना वापस माळ बुळतीन.” \p \v 9 आग यीशु आऊन से अंदुन, “ईंद ई मान्या उद्धार बंदान, इदुरसाटी कि ईव भी अब्राहम उन ऊंद औलाद हुन. \v 10 \x + \xo १९:१० \xo*\xt मत्ती १८:११\xt*\x*यतिकी मंळसा अन पार जो काळ्दोग्यार आंदरी ढुंढ्सली अदिक आंदुर्द उद्धार माळली बंदान.” \s हत्‍त व्हान्ना नव सिक्‍कागोळ्द उदाहरण \r (मत्ती २५:१४-३०) \p \v 11 याग आंदुर ई मातगोळी केळोर, रा यीशु उन उदाहरण अंदुन, इदुरसाटी कि आव यरूशलेम इन हात्‍ती ईरोन, अदिक आंदुर सम्सतोगोर कि परमेश्वर उन राज्य प्रगट आगोद आद. \v 12 इदुरसाटी आव अंदुन, “ऊंद धोळ पद इन मंळसा दुर राज्य दा होदुन ताकी राजपद हासिल माळकु बर सकुल. \v 13 आव तान दासगोळ दा टु हत्‍त मुंदुर इक कारूकु आंदरी हत्‍त व्हान्ना अन्द सिक्‍का कोट्टुन अदिक आंदुर से अंदुन, ‘नांद वापस बरासताका ताका लेन देन माळेतीर.’ \v 14 लेकीन आऊन खुद इन लॉकुर आऊन से दुश्मनी ईटतोगोर, अदिक आऊन हिंद स्वर्गदूतगोळ द्वारा खबर कळुदुर, ‘नाव चाहसालेव कि ईव नाम मा राज्य माळुल.’” \p \v 15 “याग आव राजपद हासिल माळकु बंदुन, रा हिंग आत कि आव तान दासगोळी यारी व्हान्ना अन्द सिक्‍का कोटीदुन, तान हात्‍ती कार्सदुन ताकी आऊक मालूम नळुल कि आंदुर लेन देन देल येन-येन कमुसदुर. \v 16 आग पयला दास बंदकु अंदुन, ‘हे स्वामी, नीन व्हान्ना अन्द सिक्‍का देल ना मात्‍त हत्‍त व्हान्ना नव सिक्‍का कमुसीन.’ \v 17 आव आऊन से अंदुन, ‘शाब्बास, हे वळ्लेव अदिक विश्वासयोग्य दास! नी हापाळ अच गोर्त दा विश्वासलायक होट्ट ईग हत्‍त नगरगोळ मा अधिकार ईट.’ \v 18 दुसरा दास बंदकु अंदुन, ‘हे स्वामी, नीन सिक्‍का देल अईद मात्‍त सिक्‍का कमुसीन.’ \v 19 स्वामी आऊन से भी अंदुन, ‘नी भी अईद नगरगोळ मा अधिकार ईट.’” \p \v 20 तिसरा बंदकु अंदुन, “हे स्वामी, नोळ नीन सिक्‍का ईद हुन, यदरी ना कपळा अन्द तुकळा दा कटकु ईटिदीन. \v 21 यतिकी नी कठोर मंळसा आय, इदुरसाटी ना नीन से अंजतोगीन: जो नी ईटीदील अदरी नेगु कोमत्या, अदिक जो नी बोऊसीदिल, अदरी भी कळ्द बुळत्या.” \v 22 आव आऊन से अंदुन, “हे दुष्ट दास, ना नीन आवाज देल अच नीनी दोषी ठहरूसतीन. नी नानी अरूतोग्या कि कठोर मंळसा आईन, जो ना ईटीदील अदरी नेगु कोमतीन, अदिक जो ना बोऊसीदिल अदरी कळ्द बुळतीन; \v 23 रा नी नान सिक्‍का सावकार उन हात्‍ती येती ईट कोंडीदिल कि ना बंदकु ब्याज समेत ताकोम कोमयदीन?” \p \v 24 अदिक जो लॉकुर हात्‍ती नीदुरकु ईरोर, आव आंदुर से अंदुन, “अद सिक्‍का आऊन से ताकोमकोमी, अदिक यार्द हात्‍ती हत्‍त व्हान्ना नव सिक्‍का आव आऊक कोट्ट बुळी.” \v 25 आंदुर आऊन से अंदुर, “हे स्वामी, आऊन हात्‍ती रा पयले टु अच हत्‍त सिक्‍कागोळ आव.” \v 26 \x + \xo १९:२६ \xo*\xt मत्ती १३:१२; मरकुस ४:२५; लूका ८:१८\xt*\x*“ना नीम से अनतीन कि यार्द हात्‍ती आद, आऊक मात्‍त कोटकु आदीत; अदिक यार हात्‍ती हैलेच, आऊन से अद भी जो आऊन हात्‍ती आद ताकोमकु आदीत. \v 27 \x + \xo १९:२७ \xo*\xt मत्ती २५:१४-३०\xt*\x*लेकीन नानोर आ दुश्मनगोळ जो ईला चाहासोर कि ना आंदुर मा राज्य माळाईन, आंदरी ईल तनकु नान मुंद घात माळी.” \s यरूशलेम दा विजय प्रवेश \r (मत्ती २१:१-११; मरकुस ११:१-११; यूहन्ना १२:१२-१९) \p \v 28 ईव मातगोळी अंदकु यीशु यरूशलेम इन दी आंदुर मुंद मुंद नळदुन. \v 29 याग आव जैतून हेसुर इन पहाळ मा बैतफगे अदिक बैतनिय्याह अन हात्‍ती पोहचुसदुन, रा आव तान चेलागोळ दा टु येढ्ढ मुंदरी ईद अनकु कळुदुन, \v 30 “मुंदळोद ऊर दा होगी; अदिक अल होग्त अच ऊंद गधा अन्द पाड्डा यदुर मा याऊ यागलु सवार आगीदील, कटकु नीमी सिक्‍कीत, अदरी खोल्सकु तरी. \v 31 अगर यावारा नीम से केळ्यान कि येती खोल्सतीर, रा ईद अंद बुळेतीर कि प्रभु अक इदुर्द प्रयोजन आद.” \p \v 32 जो कळुकु आगीदुर, आंदुर होगकु ह्यांग यीशु आंदुर से अंदिदुन, हांग अच नोळदुर. \v 33 याग आंदुर गधा अन्द पाड्डा अक खोलसोर, रा गधा अन्द मालिक आंदुर से केळदुन, “ई पाड्डा अक येती खोल्सतीर?” \p \v 34 आंदुर अंदुर, “प्रभु उक ईदुर्द जरवत आद.” \v 35 आंदुर अदरी यीशु उन हात्‍ती तंदुर, अदिक तान कपळा आ पाड्डा मा हाक्‍कु यीशु उक अदुर मा कुर्स बुटुर. \v 36 याग आव होगोन, रा आंदुर तान कपळा हादी मा हासतेला होगतोगोर. \fig यरूशलेम दा यीशु उन विजयी आगकु बरोद|alt="Jesus’ Triumphant entry to Jerusalem" src="lb00315c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="१९:३६"\fig* \p \v 37 हात्‍ती बरतेला याग आव जैतून पहाळ इन ढलान मा पोहचुसदुन, रा चेलागोळ्द सप्पा मंडली आ सप्पा सामर्थ्य अन्द क्याल्सागोळ्द कारण जो आंदुर नोळीदुर, खुश आगकु धोळ्द आवाज देल परमेश्वर उन स्तुति माळली हतदुर: \v 38 “परमेश्वर आ राजा अक आशीष कोळुल, जो प्रभु अन हेसुर देल बरतान! स्वर्ग दा शांती अदिक आकाश मंडल दा महिमा आगुल!” \p \v 39 आग भीळ दा टु येनारा फरीसी आऊन से अनली कुरतुर, “हे गुरु, तान चेलागोळी आग्या कोटकु दनकुस.” \p \v 40 आव उत्‍तर कोट्टुन, “ना नीम से अनतीन, अगर इंदुर सुंगा ईत्‍तुर रा कल्ल चिल्ळासली हत्‍तेव.” \s यरूशलेम इन साटी विलाप \p \v 41 “याग आव हात्‍ती बंदुन रा नगर इक नोळकु अदुर मा वर्लदुन \v 42 अदिक अंदुन, अगर नी, ईंद इन दिशी शांती नव मातगोळ जान्स कोमाईद, रा याट वळ्लीद आगेगाईत, लेकीन ईग अव नीन कण्ण इन हात्‍ती टु गुप्त ईटकु आगेग्याव. \v 43 यतिकी अव दिन नीन मा बंदव कि नीन से दुश्मनी ईटावाळेर मोर्चा कटकु नीनी घेर्स कोंडार, अदिक नाकु दी टु नीनी वत्‍त बुट्टार; \v 44 अदिक नीनी अदिक नीन चिकोरगोळी जो नीन दा आर, मुण्ण दा मिलुस्यार, अदिक नीन दा ऊंद कल्ल मा दुसरा कल्ल भी बिळतीदील; यतिकी परमेश्वर नीमी ऊळ्सली बंदीदुन ई समय इक नीव अरतीदिल.” \s मंदिर टु व्यापारीगोळ्द तेगुकु आगोद \r (मत्ती २१:१२-१७; मरकुस ११:१५-१९; यूहन्ना २:१३-२२) \p \v 45 आग यीशु मंदिर दा होगकु व्यापारीगोळी व्हार्या तेगुली कुरतुन, \v 46 अदिक परमेश्वर अनतान, “शास्त्र दा लिख्सकु आद, ‘नान मान्ना प्रार्थना अन्द मान्ना आदीत,’ लेकीन नीव अदरी डाकूगोळ्द हड्डा माळ बुट्टीर.” \p \v 47 \x + \xo १९:४७ \xo*\xt लूका २१:३७\xt*\x*यीशु रोज मंदिर दा उपदेश माळतोगोन; अदिक प्रधान याजक अदिक नियम इन गुरु अदिक लॉकुर्द प्रमुख आऊक कोनोद चाहासोर. \v 48 लेकीन याऊ उपाय तेगु सकिदील कि ईव याता प्रकार माळेव, यतिकी सप्पा लॉकुर बळा चाह देल आऊंद केळतोगोर. \c 20 \s यीशु उन अधिकार मा प्रश्न \r (मत्ती २१:२३-२७; मरकुस ११:२७-३३) \p \v 1 ऊंद दिशी हिंग आत कि याग यीशु मंदिर दा लॉकुरी उपदेश कोळोन अदिक खुशखबरी केळसोन, रा प्रधान याजक अदिक नियम इन गुरु, पुरनियागोळ्द सांगुळ हात्‍ती बंदकु निदुरदुर; \v 2 अदिक अनली हतदुर, “नामी हेळ, नी ई क्याल्सागोळी याता अधिकार देल माळत्या, अदिक आव याव हुन याव नीनी ईद अधिकार कोटान?” \p \v 3 यीशु आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “ना भी नीम से ऊंद सवाल केळतीन; नानी हेळी \v 4 यूहन्ना अक बपतिस्मा कोळोद अधिकार स्वर्ग दी टु ईरोद या मंळसागोळ दी टु ईरोद?” \p \v 5 “आग आंदुर आपस दा चर्चा माळली कुरतुर, नाव येन अंदेव, अगर स्वर्ग इन दी टु,” रा आव अंदान, “बाक नीव आऊंद विश्वास येती माळीदिल?” \v 6 अदिक अगर नाव अंदेव, मंळसागोळ दी टु, रा सप्पा लॉकुर नाम मा कलगोळ भिटार, यतिकी आंदुर खराखुरा अरूतार कि यूहन्ना भविष्यवक्ता ईरोन. \v 7 इदुरसाटी आंदुर उत्‍तर कोट्टुर, “नाव अरालेव कि आव यार दी टु ईरोन.” \p \v 8 यीशु आंदुर से अंदुन, “रा ना भी नीमी हेळालीन कि ना ईद क्याल्सा याता अधिकार देल माळतीन.” \s दुष्ट किसानगोळ्द उदाहरण \r (मत्ती २१:३३-४६; मरकुस १२:१-१२) \p \v 9 आग यीशु लॉकुर से ईद उदाहरण अनली कुरतुन: “यावारा मंळसा अंगुर इन केई हचदुन, अदिक किसानगोळी अदरी बटई दा कोट बुट्टुन अदिक हापाळ दिनगोळ्द साटी परदेश होटोदुन. \v 10 याग अंगुर इन जमा माळोद समय बत्‍त रा मालक किसानगोळ हात्‍ती ऊंद दास उक कळुदुन कि आंदुर अंगुर इन केई अन येनारा कायगोळ भाग आऊक कोळुल, पर किसानगोळ आऊक बळकु खाली कय कळु बुटुर. \v 11 बाक आव ऊंद अदिक दास उक कळुदुन, अदिक आंदुर आऊक भी बळकु अदिक आऊन अपमान माळकु खाली कय कळु बुटुर. \v 12 बाक आव तिसरा दास उक कळुदुन, अदिक आंदुर आऊक भी घायल माळकु व्हार्या तेगु बुटुर. \v 13 आग अंगुर इन केई नव स्वामी अंदुन, ‘ना येन माळाईन? ना तान प्रिय पार उक कळाईन, जरूर अच आंदुर आऊन आदर माळ्यार.’ \v 14 याग किसानगोळ आऊक नोळदुर रा आपस दा विचार माळली कुरतुर, ‘ईव रा वारीस हुन; बरी, नाव ईऊक कोंद बुळाती रा बाक आऊन जायदाद नाम्द आगेदीत.’ \v 15 अदिक आंदुर आऊक अंगुर इन केई टु व्हार्या तेगुकु कोंद बुटुर.” \p “इदुरसाटी अंगुर इन केई इन स्वामी आंदुर्द सांगुळ येन माळ्यान? \v 16 आव बंदकु आ किसानगोळी नाश माळ्यान, अदिक अंगुर इन केई दुसरा अक सोपस्यान.” \p ईद केळकु आंदुर अंदुर “परमेश्वर माळुल हिंग आगबाळुल.” \p \v 17 यीशु आंदुर दी नोळकु अंदुन, बाक ईद येन लिख्सकु आद: \q1 “याता कल्ल इक राजमहल माळावाळेर बेकार ठहरुसीदुर, \q2 अदा क्वाना अन्द सिरा आगेत.” \p \v 18 “जो यातोदारा कल्ल मा बिद्दान आव चकनाचुर आगेदान; अदिक यदुर मा अद बिद्दीत, अदरी पीसुस बुट्टीत.” \s कर कोळोद प्रश्न \r (मत्ती २२:१५-२२; मरकुस १२:१३-१७) \p \v 19 आटा होती नियम इन गुरुगोळ अदिक प्रधान याजकगोळ आऊक हुडोद चाहासदुर, यतिकी आंदुर समसेगिदुर कि आव नाम मा ईद उदाहरण अंदान, लेकीन आंदुर लॉकुर से अंजदुर. \v 20 अदिक आंदुर आऊन ताक दा हतदुर अदिक भेद ताकोमावाळेरी कळुदुर कि न्याय इन भेष हुळकु यीशु उक आंदुर सवाल दा हुडुल, ताकी बाक आऊक रोमन शासक उन कय दा सौप्स बुळुल. \v 21 आ जासुसगोळ यीशु से केळदुर, “हे गुरु, नाव जान्सतेव कि नी बराबर अनत्या अदिक कल्सत्या, अदिक यारदु पक्षपात माळाल, उलटा परमेश्वर उन हादी सच्चाई देल हेळत्या. \v 22 येन नामी कैसर सरकार उक कर कोळोद उचित आद या ईला?” \p \v 23 आव आंदुर्द चतुराई इक अरूकु आंदुर से अंदुन, \v 24 “ऊंद चाँदी इन सिक्‍का नानी तोरसी. ईदुर मा यार्द छाप अदिक हेसुर आद?” \p आंदुर अंदुर “कैसर सरकार उन.” \p \v 25 यीशु आंदुर से अंदुन, “रा जो कैसर सरकार उन हुन, अद सरकार उक कोळी; अदिक जो परमेश्वर उन आद, अद परमेश्वर उक कोळी.” \p \v 26 आंदुर लॉकुर्द मुंद ईद मात दा यीशु उक फसुस सकिदील, उलटा आऊन उत्‍तर देल अचम्भित आगकु सुंगा आगेदुर. \s पुनरूत्थान अदिक मदा \r (मत्ती २२:२३-३३; मरकुस १२:१८-२७) \p \v 27 \x + \xo २०:२७ \xo*\xt प्रेरितगोळ २३:८\xt*\x*बाक सदूकीगोळ जो अनतार कि सोत्‍तुर दा टु जित्‍ता आगोद अच हैलेच, आंदुर्दा टु थ्वाळासा लॉकुर आऊन हात्‍ती बंदकु केळदुर, \v 28 “हे गुरु, मूसा नाम साठी हिंग नियम लिखस्यान: अगर यारोवारा धोळ वार्ट तान हिंग्स उन ईतकु भी बिना औलाद सोतोदान, रा आऊन वार्ट आ रांड्यागित इन से मदा माळ कोमुल, अदिक तान वार्ट उन साठी वंश पैदा माळुल. \v 29 येळ वार्टुर ईरोर, पयला वार्ट मदा माळकु बिना औलाद सोतोदुन. \v 30 बाक दुसरा वार्ट भी आकिन से मदा माळदुन, \v 31 अदिक तिसरा वार्ट भी अदा आर्त से मदा माळ कोंडुन. ईदा रीति देल येळु वार्टुर बिना औलाद देल सोतोदुर. \v 32 आखरी दा आ आर्त भी सोतोदुर. \v 33 इदुरसाटी जित्‍ता आगदुर मा आक आंदुर्दा टु यारोर हिंग्स आदार? यतिकी आ येळु वार्टुर आकिन से मदा माळीदुर.” \p \v 34 यीशु आंदुर से अंदुन, “ई युग इन लॉकुर दा रा मदगोळ आगताव, \v 35 लेकीन जो लॉकुर ई लायक ठहरूस्यार कि आ युग इक अदिक सोत्‍तुर दा टु जित्‍ता आगोद प्राप्त माळुल, आंदुर ना मदा माळ्यार अदिक ना मदा दा कोटकु आदार. \v 36 बाक आंदुर ना रा यागलु सोत्‍तार, यतिकी आंदुर पुनरूत्थान इन औलाद बन्सकु स्वर्गदूतगोळ्द घाई अदिक सोत्‍तुर दा टु जित्‍ता आगदुर कारण देल परमेश्वर उन औलाद ईत्‍तार. \v 37 लेकीन ई मात इक कि सोत्‍तुर जित्‍ता आगतार, मूसा भी होत्‍त झाळी इन उदाहरण दा प्रगट माळ्यान कि आव प्रभु अक ‘अब्राहम उन परमेश्वर, अदिक इसहाक उन परमेश्वर अदिक याकूब उन परमेश्वर’ अनतान. \v 38 परमेश्वर रा मुर्दागोळ ईला लेकीन जित्‍तागोळ्द परमेश्वर हुन: यतिकी आऊन हात्‍ती सप्पा जित्‍ता आर.” \p \v 39 आग ईद केळकु शास्त्रीगोळ दा टु येनारा ईद अंदुर, “हे गुरु, नी बराबर उत्‍तर कोट्ट.” \v 40 अदिक आ सदूकीगोळी बाक आऊन से येनारा अदिक केळोद हिम्मत आगीदील. \s मसीह यार पार हुन? \r (मत्ती २२:४१-४६; मरकुस १२:३५-३७) \p \v 41 बाक यीशु आंदुर से केळदुन, “मसीह अक दाऊद उन औलाद ह्यांग अनतार?” \v 42 दाऊद तान भजन संहिता अन किताब दा अनतान: \q1 “प्रभु नान प्रभु से अंदुन, \q2 \v 43 नान ऊम्मा कय दी कुर, \q2 यागासताका कि ना नीन से दुश्मनी ईटावाळेर इक नीन काल दिशी माळ कोमालीन.” \p \v 44 “दाऊद रा आऊक प्रभु अनतान; रा बाक आव आऊन औलाद ह्यांग ठहरूसदुन?” \s शास्त्रीगोळ से सावधान \r (मत्ती २३:१-३६; मरकुस १२:३८-४०) \p \v 45 याग सप्पा लॉकुर केळोर, रा यीशु तान चेलागोळ से अंदुन, \v 46 “शास्त्रीगोळ से सावधान ईरी, यारी ऊद्द-ऊद्द च्वांगा हाक्‍कु वयाळोद वळ्लीद हततद, अदिक यारी सात्‍तागोळ दा नमस्कार अदिक आदर, अदिक यहूदी लॉकुर्द सभागृहगोळ दा मुख्य आसन अदिक भोज दा मुख्य जागा प्रिय हतताव. \v 47 आंदुर रांड्यागोळ्द मान्नागोळ इक तिंद बुळतार अदिक आंदुर फायदा नेगुतार, अदिक लॉकुरी दिखावा साटी हापाळ होत्त ताका प्रार्थना माळतेला ईरतार: इंदरी यक्कुल से यक्कुल दण्ड सिक्‍कीत.” \c 21 \s कंगाल रांड्यागीत इन दान \r (मरकुस १२:४१-४४) \p \v 1 बाक यीशु नाकु दी कण्ण नेगुकु पैस्यावाळेर लॉकुर इक तान मंदिर इन दानपेटी दा दान हाक्त नोळदुन. \v 2 आव ऊंद कंगाल रांड्या अक भी अदुर्दा येढ्ढ तांबा नव सिक्‍का हाक्त नोळदुन. \v 3 आग यीशु आंदुर से अंदुन, “ना नीम से खरा अनतीन कि ई कंगाल रांड्यागीत सप्पा मुंदुर से यक्कुल हाक्यार. \v 4 यतिकी आ सप्पा मुंदुर तान तान बचत दा टु दान कोट्टुर, लेकीन इक तान कंगालपन दा टु तान सप्पा जीविका, हाक्‍क बुटुर.” \s मंदिर इन विनाश इन भविष्यवाणी \r (मत्ती २४:१,२; मरकुस १३:१,२) \p \v 5 याग चेलागोळ दा टु थ्वाळासा चेलागोळ मंदिर इन बारा दा अनोर कि अद ह्यांग सुंदर कल्लगोळ अदिक परमेश्वर उक कोळ्द भेंट इन वस्तुगोळ से सवारसकु आग्याद, रा यीशु अंदुन, \v 6 “अव दिन बंदव, यारदा ईद सप्पा जो नीव नोळतीर, अऊर्दा टु ईल ऊंद कल्ल मा कल्ल भी ईरतीदील जो केडुकु आगतीदील.” \s संकट अदिक सताप \r (मत्ती २४:३-१४; मरकुस १३:३-१३) \p \v 7 आंदुर यीशु से केळदुर, “हे गुरु, ई सब याग आदीत? अदिक ई मातगोळ याग पुरा आगदुर मा ईत्‍तव, रा आ समय इन येन चमत्कार ईत्‍तीत?” \p \v 8 आव अंदुन, “सावधान ईरी कि नीव भरमुसकु आगतीदील, यतिकी हापाळ सा नान हेसुर देल बंदकु अंदार, ‘ना आवा हुईन,’ अदिक ईद भी कि, ‘समय हात्‍ती होट्ट बंदाद.’ नीव आंदुर हिंद होगबाळेतीर. \v 9 याग नीव लळाईगोळ मातचीत केळीर अदिक लळाईगोळ्द बारा दा अफवाह केळीर रा घबरूस बाळेतीर, यतिकी ईऊर्द आगोद जरूरी आद; लेकीन आ समय तुरन्त अन्त आगतीदील.” \p \v 10 आग आव आंदुर से अंदुन, “द्याश मा द्याश अदिक राज्य मा राज्य चढ़ाई माळीत, \v 11 अदिक धोड्डेव-धोड्डेव भूकम्प आदव, अदिक जागा जागा मा अकाल अदिक महामारी बिद्दव, अदिक आकाश टु भयंकर मातगोळ अदिक धोड्डेव-धोड्डेव चमत्कार प्रगट आदव. \v 12 लेकीन इव सप्पा मातगोळ से पयले आंदुर नान हेसुर इन कारण नीमी हुळदार, अदिक सतुस्यार, अदिक पंचायतगोळ दा सोपस्यार, अदिक बंदीगृह दा हाकसुस्यार, अदिक राजागोळ अदिक शासकगोळ मुंद ओतार. \v 13 पर ईद नीम साठी खुशखबरी इन गवाही कोळोद मवका आगेदीत. \v 14 \x + \xo २१:१४ \xo*\xt लूका १२:११,१२\xt*\x*इदुरसाटी तान तान मन दा ठानस्कु ईटी कि नाव पयले टु तान तान इक ऊळसोर साटी येन अंदेव ईदुर चिन्ता माळबाळेतीर. \v 15 यतिकी ना नीमी हिंग बोल अदिक बुद्धी कोळाईन कि नीम यावारा भी विरोधी सामना या खंडन माळ सकतीदिल. \v 16 नीम मोय आप्प, अदिक वार्टुर, अदिक रिश्तेदार, अदिक संगी भी नीमी हुळसुस्यार; ईल ताका कि नीम दा टु थ्वाळासा मुंदुर इक कोंसुस बुट्टार. \v 17 नान कारण सप्पा लॉकुर नीम से दुश्मनी ईट्यार. \v 18 लेकीन नीम ताल्ला अन्द ऊंद चुट्टी भी कित सकतीदिल. \v 19 धीरज ईट्टीर रा नीव तान जीवगोळी ऊळस्कु ईट्टीर. \s यरूशलेम इन विनाश इन भविष्यवाणी \r (मत्ती २४:१५-२१; मरकुस १३:१४-१९) \p \v 20 “याग नीव यरूशलेम इक सेनागोळ से घेर्सकु नोळीर, रा जान्स कोमेतीर कि अदुर्द बरबाद आगोद हात्‍ती आद. \v 21 आग जो यहूदिया दा आर आंदुर पहाळीगोळ मा ओळेगुल; अदिक जो यरूशलेम इन बुळ्क आर आंदुर व्हार्या होट्ट बुळुल; अदिक जो ऊरगोळ दा आर आंदुर नगरगोळ दा होगबाळुल. \v 22 यतिकी ईव बदला ताकोमव हिंग दिन ईत्‍तव, यदुर दा वचन दा लिख्सकु अव सप्पा मातगोळ पुरा आगेदव. \v 23 आ दिनगोळ दा जो व्हाट्या दी अदिक हाल कुळ्सतीदार, आंदुर साटी हाय, हाय! यतिकी पृथ्वी मा धोळ्द क्लेश अदिक ई लॉकुर मा धोळ्द प्रकोप ईत्‍तीत. \v 24 आंदुर तलवार देल कोंसुसकु आदार, अदिक सप्पा द्याशगोळ लॉकुर दा बंदी आगकु पोहचुस्कु आदार; अदिक यागासताका गैरयहूदीगोळ्द समय पुरा आगाल्द, आगासताका यरूशलेम गैरयहूदीगोळ देल मेटकु आदीत. \s मंळसा अन पार उन दुबारा बरोद \r (मत्ती २४:२९-३१; मरकुस १३:२४-२७) \p \v 25 \x + \xo २१:२५ \xo*\xt प्रकाशितवाक्य ६:१२,१३\xt*\x*“सूरज, अदिक चंद्र, अदिक तारागोळ दा चमत्कार कांळसेव; अदिक पृथ्वी मा द्याश-द्याश इनोर लॉकुरी संकट आदीत, यतिकी आंदुर समुद्र अन गर्जन अदिक लयरगोळ आवाज देल घबरूसेदार. \v 26 अंज्क इन कारण अदिक दुनिया मा बरोद घटनागोळ्द हादी नोळ्त-नोळ्त लॉकुर्द जीव दा जीव ईरतीदील, यतिकी आकाश इन शक्तिगोळी आलगाळ्सकु आदीत. \v 27 \x + \xo २१:२७ \xo*\xt प्रकाशितवाक्य १:७\xt*\x*आग आंदुर मंळसा अन पार उक सामर्थ्य अदिक धोळ्द महिमा अन्द सांगुळ बादल मा बरतेला नोळ्यार. \v 28 याग ई मातगोळ आगली कुरतव, रा निदुरकु तान ताल्ला म्याकुच नेगेतीर; यतिकी नीम छुटकारा हात्‍ती आदीत.” \s अंजीर इन मार्र इन उदाहरण \r (मत्ती २४:३२-३५; मरकुस १३:२८-३१) \p \v 29 यीशु आंदुर से ऊंद उदाहरण भी अंदुन: “अंजीर इन मार्र अदिक सप्पा मार्रगोळी नोळी. \v 30 ह्यांग अऊर्दा कोम होळताव, रा नीव नोळकु खुद अच जान्स कोमतीर कि बिसुल इन दिन हात्‍ती आव. \v 31 ईदा रीति देल याग नीव ईव मातगोळी आगतेला नोळीर, आग जान्स कोमी कि परमेश्वर उन राज्य हात्‍ती आद. \p \v 32 “ना नीम से खरा अनतीन कि यागासताका इव सप्पा मातगोळ आगालव, आगासताका ईद पीढ़ी इन यागलु अन्त आगतीदील. \v 33 आकाश अदिक पृथ्वी टलुसेदित, लेकीन नान मात्‍तगोळ यागलु टलुसतीदिल.” \s विश्वास दा ईरी \r (मत्ती २४:३६-४४; मरकुस १३:३२-३७) \p \v 34 “इदुरसाटी सावधान ईरी, हिंग आगबाळुल कि नीम मन दुराचार, पियक्‍कळपन अदिक जीवन इन चिन्तागोळ्द भार देल वत्‍तेगुल, अदिक अद दिन अचानक नीम मा फंदा अन्द घाई होट्ट बरूल. \v 35 यतिकी अद सप्पा पृथ्वी अन सब ईरावाळेर मा ईदा प्रकार देल बंदकु बिद्दीत. \v 36 इदुरसाटी जाग्सतेला ईरी अदिक हर घळी विनती माळ्त ईरी कि नीव ई सप्पा बरावाळा घटनागोळ देल वुळुली अदिक मंळसा अन पार उन मुंद निदरोद लायक आगी.” \p \v 37 \x + \xo २१:३७ \xo*\xt लूका १९:४७\xt*\x*यीशु हर रोज मंदिर दा शिक्षा कोळतोगोन, अदिक हर रोज द्यावगा होगकु जैतून हेसुर इन पहाळी मा ईळ्लक कडुतोगोन; \v 38 अदिक रोज हुंजकुका सप्पा लॉकुर आऊंद शिक्षा केळोर साटी मंदिर दा आऊन हात्‍ती बरतोगोर. \c 22 \s यीशु उन विरूद्ध साजीश \r (मत्ती २६:१-५; मरकुस १४:१-२; यूहन्ना ११:४५-५३) \p \v 1 अखमीरी रोट्टी अन हाब्ब जो फसह कहलुसतद, हात्‍ती ईरोद; \v 2 अदिक प्रधान याजक अदिक नियम इन गुरु ई मात इन खोज दा ईरोर कि यीशु उक ह्यांग कोंद बुटेव, पर आंदुर लॉकुर से अंजतोगोर. \s यहूदा अन्द विश्वासघात \r (मत्ती २६:१४-१६; मरकुस १४:१०,११) \p \v 3 आग शैतान यहूदा दा समुस्त, जो इस्करियोती कहलुस्तान अदिक हन्नेळ चेलागोळ दा आळुकु आगतोगोन. \v 4 आव यहूदा दा होगकु प्रधान याजकगोळ अदिक मंदिर इन पहरेदारगोळ्द सरदारगोळ सांगुळ मातचीत माळदुन कि यीशु उक याता प्रकार आंदुर कय देल हुळसुस्यार. \v 5 आंदुर खुश आदुर, अदिक आऊक पैस्या कोळोर साटी तयार आदुर. \v 6 आव मान्स कोंडुन, अदिक मौका ढुंढ्सली कुरतुन कि याग भीळ ईरतीदील रा आऊक आंदुर कय देल हुळसुस कोंडेव. \s चेलागोळ्द सांगुळ फसह अन आखरी भोज \r (मत्ती २६:१७-२५; मरकुस १४:१२-२१; यूहन्ना १३:२१-३०) \p \v 7 आग अखमीरी रोट्टी इन हाब्ब इन दिन बत्‍त, यारदा फसह म्यांडा अन्द पाड्डा अन्द बलि कोळोद जरूरी ईरोद. \v 8 यीशु पतरस अदिक यूहन्ना अक ईद अनकु कळुदुन: “होगकु नाम फसह अन्द ऊमोद तयारी माळी.” \p \v 9 आंदुर आऊन से केळदुर, “नी यल चाहासत्या कि नाव इदरी तयार माळेव?” \p \v 10 आव आंदुर से अंदुन, “नोळी, नगर दा प्रवेश माळतेला अच ऊंद मंळसा नीर इन माळका नेगुकु नीमी सिक्यान; याता मान्ना दा आव होदान नीव आऊन हिंद होटोगेतीर, \v 11 अदिक आ मान्ना अन स्वामी से अनेतीर: ‘गुरु नीन से अनतान कि अद पाऊनागोळ्द कमरा यल आद यदुर दा ना तान चेलागोळ सांगुळ फसह अन्द भोजन तिनाईन?’ \v 12 आव नीमी ऊंद सजुस्द धोळ्द म्याकुच इन कमरा तोरस्यान; अल्या तयारी माळेतीर. \p \v 13 “आंदुर होगकु, ह्यांग यीशु आंदुर से अंदिदुन, हांग अच नोळदुर अदिक फसह अन्द भोजन तयार माळदुर.” \s प्रभु उन आखरी भोज \p \v 14 याग घळी होट्ट बत्‍त, रा आव चेलागोळ सांगुळ ऊमली कुरतुन. \v 15 अदिक आव आंदुर से अंदुन, “नान हापाळ इच्छा ईरोद कि दुख भोगसोर से पयले ईद फसह अन्द भोजन नीम सांगुळ तिनाईन. \v 16 यतिकी ना नीम से अनतीन कि यागासताका अद परमेश्वर उन राज्य दा पुरा आगाल आगासताका ना अदरी यागलु तिनतीदील.” \p \v 17 आग यीशु कटोरा हुळकु धन्यवाद माळदुन अदिक अंदुन, “इदरी हुडी अदिक आपस दा वाट्स कोमी. \v 18 यतिकी ना नीम से अनतीन कि यागासताका परमेश्वर उन राज्य बराल्द आगासताका ना अंगुर इन रास्सा ईगी टु यागलु कुडुतीदील.” \p \v 19 बाक आव रोट्टी हुळदुन, अदिक धन्यवाद माळकु मुरदुन, अदिक आंदरी ईद अनतेला कोट्टुन, “ईद नांद शरीर हुन जो नीम साठी कोटकु आगतद: नांद याद इन साठी ईदा माळतोगी.” \v 20 ईदा रीति देल आव भोजन इन बाद्दा कटोरा भी ईद अनतेला कोट्टुन, “ईद कटोरा नांद आ खुन इन व्हाशोद वाचा हुन. जो नीम साठी वाहुसकु आगतद. \p \v 21 “पर नोळी, नानी हुळसुसावाळा अन कय नान सांगुळ मेज मा आद. \v 22 यतिकी मंळसा अन पार रा जसा आऊन साठी ठहरूस्कु आग्याद, हांग अच आव सोत्‍तान, पर हाय आ मंळसा मा यार्द द्वारा आव हुळसुस्कु आदान!” \p \v 23 आग आंदुर आपस दा विचार माळली कुरतुन कि नाम दा टु याव आन, जो ईद क्याल्सा माळ्यान. \s सब से यक्कुल महान याव? \p \v 24 \x + \xo २२:२४ \xo*\xt मत्ती १८:१; मरकुस ९:३४; लूका ९:४६\xt*\x*आंदुर्दा ईद वाद-विवाद भी आत कि आंदुर दा टु याव धोड्डेव सम्सकु आगतान. \v 25 यीशु आंदुर से अंदुन, “गैरयहूदीगोळ्द राजा आंदुर मा प्रभुता माळतार; अदिक जो आंदुर मा अधिकार ईटतार, आंदुर उपकार माळावाळेर कहलुस्तार. \v 26 \x + \xo २२:२६ \xo*\xt मत्ती २३:११; मरकुस ९:३५\xt*\x*\x + \xo २२:२६ \xo*\xt मत्ती २०:२५-२७; मरकुस १०:४२-४४\xt*\x*लेकीन नीव हिंग आगबाळेतीर; उलटा जो नीम दा धोड्डेव आन, आव स्याणेव उन घाई अदिक जो स्याणा आन, आव सेवक उन घाई आगुल. \v 27 \x + \xo २२:२७ \xo*\xt यूहन्ना १३:१२-१५\xt*\x*धोड्डेव याव आन, आव जो ऊमोर साटी कुर्तकु आन, या आव जो स्यावा माळतान? येन आव ईला जो ऊमली कुर्तकु आन? लेकीन ना नीम न्याड्या सेवक उन घाई आईन. \p \v 28 “नीव आंदुर हुईर, जो नान परीक्षागोळ दा लगातार नान सांगुळ ईतीर; \v 29 अदिक ह्यांग नान आप्प नानी राज्य मा अधिकार कोटान, हांग अच ना भी नीमी हांग अच अधिकार कोळतीन, \v 30 \x + \xo २२:३० \xo*\xt मत्ती १९:२८\xt*\x*ताकी नीव नान राज्य दा नान मेज मा तिनी-कुडी, उलटा सिंहासनगोळ मा कुर्तकु इस्त्राएल इन हन्नेळ वंशगोळ्द न्याय माळी. \s पतरस उन इनकार \r (मत्ती २६:३१-३५; मरकुस १४:२७-३१; यूहन्ना १३:३६-३८) \p \v 31 “शमौन, हे शमौन! शैतान नीम लॉकुरी परखुसोर साटी आग्या बेळ कोंडान कि बेकार दा टु वळ्लेर इक अलग माळुल ह्यांग केईवाळा गोदी दा टु फरकंडा अलग माळतान, \v 32 लेकीन ना नीन साठी विनती माळदीन कि नीन विश्वास गोर्त आगबाळुल; अदिक याग नी वापस बंद्या, रा तान वार्टुर इक हिम्मत कोळेत.” \p \v 33 पतरस यीशु से अंदुन, “हे प्रभु, ना नीन सांगुळ बंदीगृह दा होगली, अदिक सायली भी तयार आईन.” \p \v 34 यीशु अंदुन, “हे पतरस, ना नीन से अनतीन कि ईंद हुंज कुग्गतिदील आगासताका नी मुर घन नांद इनकार माळ कोंड्या कि नी नानी जान्साल.” \s चीला, झ्वारा, अदिक तलवार \p \v 35 \x + \xo २२:३५ \xo*\xt मत्ती १०:९,१०; मरकुस ६:८,९; लूका ९:३; १०:४\xt*\x*बाक यीशु आंदुर से अंदुन, “याग ना नीमी चीला, झ्वारा, अदिक जुता बिना कळीदीन, रा येन नीमी यातोदारा वस्तु उन कमी आगीत?” \p “आंदुर अंदुर, यातोदु वस्तु उन ईला.” \p \v 36 आव आंदुर से अंदुन, “लेकीन ईग यार्द हात्‍ती चीला आद आव अदरी हुडुल अदिक हांग अच झ्वारा भी, अदिक यार्द हात्‍ती तलवार ईला ईतीदाद आव तान कपळा मारकु ऊंद कोंड कोमुल.” \v 37 यतिकी ना नीम से अनतीन, कि ईद जो लिख्सकु आद: “अद अपराधीगोळ सांगुळ आळुकु आग्याद, अदुर्द नान दा पुरा आगोद जरूरी आद; यतिकी नान बारा दा लिख्सद मातगोळ पुरा आगदुर मा आव.” \p \v 38 आंदुर अंदुर, “हे प्रभु, ईल येढ्ढ तलवारगोळ आव.” \p आव आंदुर से अंदुन, “हापाळ आव.” \s जैतुन इन पहाळी मा यीशु उन प्रार्थना \r (मत्ती २६:३६-४६; मरकुस १४:३२-४२) \p \v 39 आग यीशु व्हार्या होटकु तान रीति इन अनुसार जैतून इन पहाळी मा होदुन, अदिक चेलागोळ आऊन हिंद आगेदुर. \v 40 आ जागा दा होगकु आव आंदुर से अंदुन, “प्रार्थना माळी कि नीव परीक्षा दा बिळबाळी.” \p \v 41 आव आंदुर से अलग लगभग कल्ल भीळोद ईट दुर ताका होदुन अदिक ट्वांगरा टेक्सकु प्रार्थना माळली कुरतुन, \v 42 “हे आप्पा, अगर नी चाहास्या रा ईद दुख देल तुम्द कटोरा अक नान हात्‍ती टु सर्कुसबुळ, तरी भी नान ईला लेकीन नीन इच्छा पुरा आगुल.” \v 43 आग स्वर्ग दा टु ऊंद स्वर्गदूत आऊक कांळ्सदुन जो आऊक सामर्थ्य कोळतोगोन. \v 44 आव हापाळ व्याकुल आगकु मात्‍त यक्कुल वेदना देल प्रार्थना माळली कुरतुन; अदिक आऊन पच्ची रा खुन इन धोळ्द-धोळ्द बुंद इन घाई धरती मा बिळतोगोद. \p \v 45 आग आव प्रार्थना माळकु येद्दुन अदिक तान चेलागोळ्द हात्‍ती बंदकु आंदरी उदासी इन मारा देल मिंग्त नोळदुन \v 46 अदिक आंदुर से अंदुन, “येती मिंगेतीर? येळी, प्रार्थना माळी कि नीव परीक्षा दा बिळबाळी.” \s यीशु उक ध्वाका देल हुडुकु आगोद \r (मत्ती २६:४७-५७; मरकुस १४:४३-५०; यूहन्ना १८:३-१२) \p \v 47 यीशु ईद अंत अच ईरोन कि ऊंद भीळ बत्‍त, अदिक आ हन्नेळ दा टु ऊंद यार्द हेसुर यहूदा ईरोद आंदुर्द मुंद मुंद बरोन. आव यीशु उन हात्‍ती बंदुन कि आऊन गाल्ला अन्द चुम्मा ताकोम सकुल. \v 48 यीशु आऊन से अंदुन, “हे यहूदा, येन नी चुम्मा ताकोमकु मंळसा अन पार उक हुळसुसली बंद्या?” \p \v 49 आऊन चेलागोळ जो यीशु उन सांगुळ ईरोर याग नोळदुर कि येन आगावाळा आद, रा अंदुर, “हे प्रभु, येन नाव तलवार नळसेव?” \v 50 अदिक आंदुर दा टु ऊंद मंळसा महायाजक ऊंद दास मा तलवार नळ्सकु आऊन ऊम्मा किव हार्स बुट्टुन. \p \v 51 इदुर मा यीशु अंदुन, “ईग बस माळी.” अदिक आऊन किव इक मुटकु आऊक वळ्लीद माळदुन. \p \v 52 आग यीशु प्रधान याजकगोळ अदिक मंदिर इन पहरेदारगोळ्द सरदारगोळ अदिक पुरनियागोळ से, जो आऊन मा येरकु बंदीदुर, अंदुन, “येन नीव नानी विद्रोह जान्सकु तलवारगोळ अदिक कोलगोळ हुडुकु होटीर? \v 53 \x + \xo २२:५३ \xo*\xt लूका १९:४७; २१:३७\xt*\x*याग ना मंदिर दा हर रोज नीम सांगुळ ईरीन, रा नीव नानी हुडोद कोशिश माळीदील; पर ईद नीम समय आद, अदिक अंधकार इन राज आद.” \s पतरस उन इनकार \r (मत्ती २६:५७,६९-७५; मरकुस १४:५३,५४,६६-७२; यूहन्ना १८:२५-२७) \p \v 54 बाक आंदुर यीशु उक हुडुकु ओतुर, अदिक महायाजक उन मान्या तंदुर. पतरस दुर दुर टु उच आऊन हिंद-हिंद नळुतोगोन; \v 55 अदिक याग आंदुर आंगुळ दा बेक्‍की होत्‍ताकु ऊंद ऊज्या कुरतुर, रा पतरस भी आंदुर न्याड्या दा कुरतोदुन. \v 56 आग ऊंद दासी आऊक सिगळी इन उजुळ दा कुर्त नोळकु अदिक आऊक वळ्लीसा नोळकु अनली कुरतुर, “ईव भी रा यीशु उन सांगुळ ईरोन.” \p \v 57 लेकीन पतरस ईद अंदकु इनकार माळदुन, “हे आर्त, ना आऊक अरालीन.” \p \v 58 थ्वाळासा समय इन बाद्दा यावारा दुसरा मंळसा आऊक नोळकु अंदुन, “नी भी रा आंदुर दा टु ऊंद हुय.” \p पतरस अंदुन, “हे मंळसा, ना आलच.” \p \v 59 बाक मात्‍त ऊंद घंटा अन्द बाद्दा ऊंद मंळसा भरोसा माळकु अंदुन, “जरूर ईव भी रा आऊन सांगुळ ईरोन, यतिकी ईव गलीली हुन.” \p \v 60 पतरस अंदुन, “हे मंळसा, ना जान्सालीन कि नी येन अनेत्या!” \p आव अनतेला अच ईरोन कि तुरन्त हुंज कुग्त. \v 61 आग प्रभु तिर्गकु पतरस उन दी नोळदुन, अदिक पतरस उक प्रभु उन आ मात याद बत्‍त जो आव अंदिदुन: “ईंद हुंज इन कुग्गोर से पयला, नी मुर घन नान इनकार माळ्या.” \v 62 अदिक आव व्हार्या होटकु हुदक्या कोट कोटकु वर्लदुन. \s यीशु उन अपमान \r (मत्ती २६:६७,६८; मरकुस १४:६५) \p \v 63 जो मंळसागोळ यीशु उक हुडुकु ईरोर, आंदुर आऊन मज्याक हार्सकु आऊक बडुली कुरतुर; \v 64 आंदुर आऊन कण्णगोळ मा पट्टी कटकु आऊन से केळदुर, “भविष्यवाणी हेळ कि नीनी याव बळदुन!” \v 65 अदिक आंदुर आऊन अपमान माळकु आऊन विरोध दा हापाळ सा मातगोळ अंदुर. \s महासभा अन्द मुंद यीशु \r (मत्ती २६:५९-६६; मरकुस १४:५५-६४; यूहन्ना १८:१९-२४) \p \v 66 याग हागुल आत रा लॉकुर्द स्याणा अदिक प्रधान याजक अदिक नियम इन गुरु जमा आदुर, अदिक यीशु उक तान महासभा दा तनकु केळदुर, \v 67 “येन नी मसीह हुय? रा नाम से अंद बुळ!” \p यीशु आंदरी उत्‍तर कोट्टुन, “अगर ना नीम से अनाईन, तरी भी नीव विश्वास माळतीदील; \v 68 अदिक अगर ना सवाल केळाईन रा नीव उत्‍तर कोळतीदील. \v 69 लेकीन ईगी टु ना मंळसा अन पार सर्वशक्तिमान परमेश्वर उन ऊमा कय दी कुर्तकु ईराइन.” \p \v 70 इदुर मा सप्पा मुंदुर अंदुर, “रा येन नी परमेश्वर उन पार हुय?” \p यीशु उत्‍तर कोट्टुन, “नीव खुद अच अंतीर, कि ना हुईन.” \p \v 71 आग आंदुर अंदुर, “ईग नामी गवाही इन येन जरवत आद; यतिकी नाव खुद आऊन बाय देल केळ कोंडेव.” \c 23 \s पिलातुस उन मुंद यीशु \r (मत्ती २७:१,२,११-१४; मरकुस १५:१-५; यूहन्ना १८:२८-३८) \p \v 1 आग सप्पा सभा यदकु यीशु उक पिलातुस उन हात्‍ती ओतुर. \v 2 आंदुर ईद अनकु आऊन मा दोष हचली कुरतुर: “नाव ईऊक यहूदी लॉकुरी बयकुस्त, अदिक रोमन सम्राट उक कर कोळोद से मना माळ्त, अदिक तान तान इक मसीह, अन राजा अनतेला केळेव.” \p \v 3 पिलातुस यीशु उक केळदुन, “येन नी यहूदीगोळ्द राजा हुय?” \p यीशु आऊक उत्‍तर कोट्टुन, “नी खुद अच अनेत्या.” \p \v 4 आग पिलातुस प्रधान याजकगोळ अदिक लॉकुर से अंदुन, “ना ई मंळसा अन्द बुळ्क यातोदु दोष नोळालीन.” \p \v 5 लेकीन आंदुर मात्‍त यक्कुल यकीन देल अनली कुरतुर, “ईव गलील टु ईल ताका, सप्पा यहूदी प्रदेश दा उपदेश कोट कोटकु लॉकुरी भळकुस्तान.” \s हेरोदेस उन मुंद यीशु \p \v 6 ईद केळकु पिलातुस केळदुन, “येन ईव मंळसा गलीली हुन?” \v 7 अदिक याग पिलातुस ईद जान्सदुन कि आव हेरोदेस उन रियासत ईनव हुन, रा आऊक हेरोदेस उन हात्‍ती कळु बुट्टुन, यतिकी आ दिनगोळ दा हेरोदेस भी यरूशलेम दा ईरोन. \v 8 हेरोदेस यीशु उक नोळकु हापाळ खुश आदुन, यतिकी आव हापाळ दिनी टु आऊक नोळोद चाहासोन; यतिकी हेरोदेस आऊन बारा दा केळीदुन, अदिक आऊन से येनारा चमत्कार नोळोद आशा ईटोन. \v 9 आव आऊन से हापाळ सा प्रश्न केळ्त ईत्‍तुन, पर आव आऊक येनु उत्‍तर कोटीदील. \v 10 प्रधान याजक अदिक नियम इन गुरु निदुरकु आऊन मा गंभीर आरोप हचतेला ईत्‍तुर. \v 11 आग हेरोदेस तान सिपाहीगोळ्द सांगुळ आऊन अपमान माळकु आऊक मज्याक दा हार्सदुन, अदिक सुंदर कपळा हाकसुस्कु आऊक पिलातुस उन हात्‍ती कळु बुट्टुन. \v 12 अदा दिशी पिलातुस अदिक हेरोदेस संगी आगेदुर; इदुर से पयले आंदुर आबुर दाबुर्द दुश्मन ईरोर. \s पिलातुस द्वारा यीशु उक मृत्यु दण्ड \r (मत्ती २७:१५-२६; मरकुस १५:६-१५; यूहन्ना १८:३९–१९:१६) \p \v 13 पिलातुस प्रधान याजकगोळ अदिक सरदारगोळ अदिक लॉकुरी कारदुन, \v 14 अदिक आंदुर से अंदुन, “नीव ई मंळसा अक लॉकुरी बयकुसावाळा सम्सकु नान हात्‍ती तंदीर, अदिक नोळी, ना नीम मुंद आऊन जाँच माळदीन, लेकीन या मातगोळ्द नीव आऊन मा दोष हचेतीर आ मातगोळ्द बारा दा रा ना आऊन बुळ्क दा येनु अच दोष नोळीदील; \v 15 अदिक ना रा हेरोदेस राजा आऊन दा येनारा दोष नोळदुन, यतिकी आव आऊक नाम हात्‍ती कळु बुट्टुन; अदिक नोळी, आऊन से हिंग यातोदु दोष आगीदील कि आऊक मृत्यु दण्ड कोटकु आगुल. \v 16 इदुरसाटी ना आऊक बळसुस्कु बिट बुळतीन.” \v 17 यतिकी आ हाब्ब इन समय दा पिलातुस उक आंदुर साटी ऊंद बंदी इक बिळोद बिळतोगोद\f + \fr २३:१७ \fr*\ft ईद वचन हाळोद हस्तलेखा दा लिख्सकु हैलेच \ft*\f*. \p \v 18 आग सप्पा मुंदुर गुट माळकु चिळ्लासकु येद्दुर, “ईऊक कोंद बुळ, अदिक नाम साटी बरअब्बा अक बिट बुळ!” \v 19 बरअब्बा दंगा फसाद इन कारण जो नगर दा आगीत, अदिक हत्या अन्द कारण बंदीगृह दा हाक्‍कु आगीदुन. \p \v 20 लेकीन पिलातुस यीशु उक बिळोद इच्छा देल लॉकुरी मात्‍त समजुसदुन, \v 21 लेकीन आंदुर मात्‍त चिल्ळास्कु अंदुर, “आऊक क्रूस मा येर्स, क्रूस मा!” \p \v 22 आव तिसरा घन आंदुर से अंदुन, “येती, आव याता गुणा माळ्यान? ना आऊन बुळ्क मृत्यु दण्ड इन लायक यातोदु दोष नोळीदील. इदुरसाटी ना आऊक क्वाळा बळसुस्कु बिट बुळतीन.” \p \v 23 लेकीन आंदुर चिल्ळास-चिल्ळास्कु आऊन हिंद हत्‍तेदुर कि आऊक क्रूस मा येर्सकु आगुल, अदिक आखरी दा आंदुर्द चिल्ळासोद सफल आगेत. \v 24 इदुरसाटी ह्यांग लॉकुर चाहासदुर हांग अच पिलातुस आंदुर मांग इन अनुसार सहमती कोट्टुन. \v 25 आव आ मंळसा अक जो दंगा फसाद अदिक हत्या अन्द कारण बंदीगृह दा हाक्‍कु आगीदुन, अदिक यारी आ लॉकुर बेळोर, आऊक बिट बुट्टुन; अदिक यीशु उक आ लॉकुर्द इच्छा अन्द अनुसार सौप्स बुट्टुन, कि आंदुर जो चाहस्यार अद आऊन सांगुळ माळ सकुल. \s यीशु उक क्रूस मा येरसोद \r (मत्ती २७:३२-४४; मरकुस १५:२१-३२; यूहन्ना १९:१७-२७) \p \v 26 याग आंदुर यीशु उक ओयोर, रा आंदुर शमौन हेसुर इन ऊंद कुरेनी मंळसा जो नगर दी टु बरोन, आऊक हुडुकु आऊन मा क्रूस मंळ्स बुटुर कि आऊक यीशु ऊंद हिंद-हिंद वोय सकुल. \p \v 27 लॉकुर्द धोळ्द भीळ आऊन हिंद आगेत अदिक अदुर्दा हापाळ सा आर्तेर भी ईरोर जो आऊन साटी याद्दा-पिटसोर अदिक विलाप माळतोगोर. \v 28 यीशु आंदुर दी तिर्गकु अंदुन, “हे यरूशलेम इन पोरगोळा, नान साटी वर्लबाळी; लेकीन तान अदिक तान चिकोरगोळ साटी वर्ली. \v 29 यतिकी नोळी, अव दिन बरताव, या दिन दा लॉकुर अंदार, ‘धन्य आर आंदुर जो वांझला आर अदिक अव गर्भ जो हाळदिदील अदिक अव स्तन जो हाल कुळसिदील.’ \v 30 \x + \xo २३:३० \xo*\xt प्रकाशितवाक्य ६:१६\xt*\x*आ समय ‘आंदुर पहाळीगोळ से अंदार कि नाम मा बिळी, अदिक ट्याकरागोळ से अंदार कि नामी मुच्च बुळी.’ \v 31 यतिकी याग आंदुर हिवरा मार्र इन सांगुळ हिंग माळतार, रा वंळगींद मार्र इन सांगुळ येन-येन माळतीदील?” \p \v 32 आंदुर अन्य येढ्ढ मंळसागोळी जो अपराधी ईरोर आंदरी भी यीशु उन सांगुळ कोनली ओतुर. \v 33 याग आंदुर आ जागा यारी खोपळी अनतार होदुर, रा आंदुर अल यीशु उक अदिक आ अपराधीगोळी भी, ऊंद मंळसा अक ऊमा कय दी अदिक दुसरा मंळसा अक डाक्या कय दी क्रूसगोळ मा येर्सदुर. \v 34 आग यीशु अंदुन, “हे आप्पा, इंदरी माफ माळ, यतिकी इंदुर जान्सालुर कि इंदुर येन माळीत्यार.” \p अदिक आंदुर चिट्ठी गोळी हाक्‍कु आऊन कपळा वाट्स कोंडुर. \v 35 लॉकुर निदुर-निदुरकु नोळोर, अदिक सरदार भी मज्याक माळ माळकु अनतोगोर: “ईव दुसरा अक ऊळ्सदुन, अगर ईव परमेश्वर उन मसीह हुन, अदिक आऊन निवळुसदव हुन, रा तान तान इक ऊळ्स कोमुल.” \p \v 36 सिपाही भी हात्‍ती बंदकु अदिक केय हुळ्लग अंगुर इन रास्सा कोटकु आऊन मज्याक हार्सकु अनतोगोर, \v 37 “अगर नी यहूदीगोळ्द राजा हुय, रा तान तान इक ऊळ्स!” \p \v 38 अदिक आऊन म्याकुच ऊंद दोष चिट्ठी भी हच बुटुर: “ईव यहूदीगोळ्द राजा हुन.” \p \v 39 जो अपराधीगोळ अल लटकुसकु आगिदुर, आंदुर दा टु ऊंद अपराधी यीशु उन अपमान माळकु अंदुन, “येन नी मसीह आलच? रा बाक तान तान इक अदिक नामी ऊळ्स!” \p \v 40 ईदुर मा दुसरा अपराधी आऊन मा चिळ्लासकु अंदुन, “येन नी परमेश्वर से भी अंजाल? नीनी भी रा अदा दण्ड सिक्‍केत्याद, \v 41 अदिक नामी रा न्यायनुसार दण्ड सिकेत्याद, यतिकी नामी तान क्याल्सागोळ्द बराबर फल सिकेत्याद; लेकीन ईव रा यातोदु अपराध माळीदिल.” \v 42 आग आव अंदुन, “हे यीशु, याग नी तान राज्य दा बंद्या, रा नांद याद माळेत.” \p \v 43 यीशु आऊन से अंदुन, “ना नीन से खरा माताळतीन कि ईंदल्या अच नी नान सांगुळ सुखदलोक दा ईत्या.” \s यीशु उन जीव त्यागसोद \r (मत्ती २७:४५-५६; मरकुस १५:३३-४१; यूहन्ना १९:२८-३०) \p \v 44 ईग ईद हागुल इन लगभग हन्नेळ मुरांद समय ईरोद अदिक हागुल इन मुर मुरास ताका सप्पा द्याश दा अंधार आगकु ईत्‍त, \v 45 अदिक सुर्य अन्द उजुळ होग्त ईत्‍त, अदिक मंदिर इन परदा न्याड्या दा टु हरदोत, \v 46 अदिक यीशु धोळ्द आवाज देल कारूकु अंदुन, “हे आप्प, ना तान आत्मा नीन कय दा सौप्सतीन.” अदिक ईद अंदकु सोतोदुन. \p \v 47 सिपाहीगोळव अधिकारी, जो येनारा आगीत नोळकु परमेश्वर उन स्तुति माळदुन, अदिक अंदुन, “निश्चय ई मंळसा न्यायी ईरोन.” \p \v 48 अदिक भीळ जो ई येनारा आगीत नोळली जमा आगीत, ई घटना अक नोळकु याद्दा बडुत वापस होटोत. \v 49 \x + \xo २३:४९ \xo*\xt लूका ८:२,३\xt*\x*लेकीन आऊनोर सप्पा जान पयचान वाळेर, अदिक जो आर्तेर गलील टु आऊन हिंद बंदीदुर, दुर निदुरकु ई सप्पा नोळोर. \s यीशु उक नळसोद \r (मत्ती २७:५७-६१; मरकुस १५:४२-४७; यूहन्ना १९:३८-४२) \p \v 50 अल यूसुफ हेसुर ईनव महासभा अन्द ऊंद वळ्लीद सदस्य ईरोन जो सज्जन अदिक न्यायी ईरोन. \v 51 अदिक आंदुर्द फैसला देल अदिक आंदुर्द ई क्याल्सा देल सयमत ईला ईरोन. आव यहूदीगोळ्द अरिमतिया नगर इन ईरावाळा अदिक परमेश्वर उन राज्य अन्द हादी कायावाळा ईरोन. \v 52 आव पिलातुस उन हात्‍ती होगकु यीशु ऊंद लाश बेळदुन; \v 53 अदिक आग यीशु उक क्रूस मा टु ईळ्सकु मलमल इन चद्दर दा गुंळ्सदुन, अदिक ऊंद कब्र दा ईटदुन, जो कल्ल इन जागा दा अगुळकु ईरोद; अदिक आ जागा दा यावारा अक भी यागलु ईटकु आगीदील. \v 54 अद तयारी इन दिन ईरोद, अदिक आराम इन दिन सुरू आगोद ईरोद. \p \v 55 मरियम मगदलीनी जो यीशु उन सांगुळ गलील टु बंदीदुर, यूसुफ उन हिंद हिंद होगकु आ कब्र अक नोळदुर, अदिक ईद भी नोळदुर कि आऊन लाश इक याता रीति देल ईटकु आग्याद. \v 56 आग आंदुर वापस मान्या बंदकु सुगन्धित अत्‍तर अदिक मसालागोळ तयार माळदुर; अदिक आराम इन दिन आंदुर आग्या अन्द अनुसार आराम माळदुर. \c 24 \s यीशु उन पुनरूत्थान \r (मत्ती २८:१-१०; मरकुस १६:१-८; यूहन्ना २०:१-१०) \p \v 1 लेकीन हप्ता अन्द पयला दिशी हापाळ व्हातर्या का आंदुर आ सुगन्धित सामानगोळी जो आंदुर तयार माळीदुर, हुळकु कब्र मा बंदुर. \v 2 आंदुर जो कल्ल कब्र अन्द दरवाजा मा झाक्सकु ईरोद अदरी सरकुसकु नोळदुर, \v 3 पर याग आंदुर बुळ्क होदुर रा आंदरी प्रभु यीशु उन लाश कांळ्सीदील. \v 4 याग आंदुर ई मात देल चकित आगोर रा नोळी, येढ्ढ मंळसा बरफ इन घाई बिळेव चमकदार झलकुस्त कपळा हाक्‍कु आंदुर हात्‍ती बंदकु निदुरदुर. \v 5 याग आंदुर अंजेदुर अदिक पृथ्वी इन दी बाय बांग्सोर रा आ स्वर्गदूतगोळ आंदुर से अंदुर, “नीव जित्‍ता मंळसा अक सोत्‍तकु मंळसा दा येती ढुंढ़सेतीर? \v 6 \x + \xo २४:६ \xo*\xt मत्ती १६:२१; १७:२२,२३; २०:१८,१९; मरकुस ८:३१; ९:३१; १०:३३,३४; लूका ९:२२; १८:३१-३३\xt*\x*आव ईल हैलेच, लेकीन जित्‍ता आग्यान. याद माळी कि आव गलील दा ईतकु नीम से येन अंदिदुन, \v 7 ‘जरूरी आद कि ना मंळसा अन पार पापीगोळ्द कय दा हुळसुस्कु आगाईन, अदिक क्रूस मा येर्सकु आगाईन, अदिक तिसरा दिशी मात्‍त जित्‍ता आगाईन.’” \p \v 8 आग यीशु जो मातगोळ आंदरी अंदिदुन अव मातगोळ आंदरी याद बंदव, \v 9 अदिक कब्र टु बंदकु आंदुर आ हनुन मुंदरी, अदिक अन्य सप्पा मुंदरी, इव मातगोळी अनकु केळ्सदुर. \v 10 आंदुर प्रेरितगोळ से ईव मातगोळी अंदुर आंदुर मरियम मगदलीनी अदिक योअन्ना अदिक याकूब उन मोय मरियम अदिक आंदुर सांगुळ इन दुसरा आर्तेर भी ईरोर. \v 11 लेकीन आंदुर मातगोळ आंदरी फालतु हतदव, अदिक आंदुर आंदुर्द विश्वास माळीदील. \v 12 आग पतरस यदकु कब्र दी ओळतेला होदुन, अदिक बांगकु सिर्फ कफन इन कपळा बिदकु नोळदुन, अदिक जो आगीत अदुर देल अचम्भा माळतेला तान मान्नी होटोदुन. \s इम्माऊस ऊर इन हादी मा यीशु तान चेलागोळ सांगुळ \r (मरकुस १६:१२-१३) \p \v 13 अदा दिशी आंदुर दा टु येढ्ढ मुंदुर इम्माऊस हेसुर इन ऊंद ऊर इक होगोर, जो यरूशलेम टु येनारा येळ कोस इन दुरी मा ईरोद. \v 14 आंदुर इव सप्पा मातगोळ मा जो आगीदव, आपस दा मातचीत माळतेला होगोर, \v 15 अदिक याग आंदुर आपस दा मातचीत अदिक जाँच माळोर, रा यीशु खुद हात्‍ती बंदकु आंदुर सांगुळ आगेदुन. \v 16 आंदुर आऊक नोळदुर लेकीन अरू सकिदील. \v 17 यीशु आंदुर से केळदुन, “ईव येन मातगोळ आव, जो नीव नळुत नळुत आपस दा माळतीर?” \p आंदुर उदास सा निदुरकु ईतोदुर. \v 18 ईद केळकु आंदुर दा टु क्लियोपास हेसुर ईनव ऊंद मंळसा अंदुन, “येन नी यरूशलेम दा आबना परदेशी आय, जो जान्सालुन कि ई दिनगोळ दा अदुर्दा येन येन आग्याद?” \p \v 19 आव आंदुर से केळदुन, “यातव मातगोळ?” \p आंदुर आऊन से अंदुर, “यीशु नासरी इन बारा दा जो परमेश्वर अदिक सप्पा लॉकुर हात्‍ती क्याल्सा अदिक वचन दा सामर्थी भविष्यवक्ता ईरोन, \v 20 अदिक प्रधान याजकगोळ अदिक नाम सरदारगोळ आऊक हुळसुस बुटुर कि आऊन मा मृत्यु ऊंद आग्या कोटकु आगुल; अदिक आऊक क्रूस मा येर्सुसदुर. \v 21 लेकीन नामी आशा ईरोद कि ईवा इस्त्राएल द्याश इक छुटकारा कोट्टान. इव सब मातगोळ्द अलावा ईद घटना अक आत तिसरा दिन हुन, \v 22 अदिक नाम दा टु हापाळ आर्तेर भी नामी आश्चर्य दा हाक बुटार, जो हुंजकुका अच कब्र मा होगीदुर; \v 23 अदिक याग यीशु उन लाश नोळीदील रा ईद अनतेला बंदुर कि नाव स्वर्गदूतगोळ्द दर्शन माळदेव, यार अंदुर कि आव जित्‍ता आन. \v 24 आग नाम साथीगोळ दा टु हापाळ मुंदुर कब्र मा होदुर, अदिक ह्यांग आर्तेर अंदीदुर हांग अच नोळदुर; लेकीन आऊक नोळीदील.” \p \v 25 आग यीशु आंदुर से अंदुन, “हे निर्बुद्धीगोळा, अदिक भविष्यवक्तागोळ्द सब मातगोळ मा विश्वास माळदुर दा याट धीर आईर! \v 26 येन जरूरी ईला ईरोद कि मसीह ईद दुख नेगुकु तान महिमा दा प्रवेश माळुल?” \v 27 आग आव मूसा से अदिक सप्पा भविष्यवक्तागोळ से सुरूवात माळकु सप्पा पवित्रशास्त्र दा टु तान बारा दा लिख्सदव मातगोळ्द अर्थ, आंदरी समझुस बुट्टुन. \p \v 28 इटुर दा आंदुर आ ऊर इन हात्‍ती पोहचुसदुर यल आंदुर होगोर, अदिक आऊन ढंग देल हिंग समझ दा बरोद कि आव मुंद आगोद चाहासतान. \v 29 लेकीन आंदुर ईद अनकु आऊक विनती माळकु रोक्सदुर, “नाम सांगुळ ईर, यतिकी द्याव मुळ्कत बरेत्याद अदिक हागुल हापाळ ढलुसीग्याद.” आग आव आंदुर सांगुळ ईरोर साठी बुळ्क होदुन. \v 30 याग आव आंदुर सांगुळ ऊमली कुरतुन, रा आव रोट्टी हुळकु परमेश्वर उन धन्यवाद माळदुन अदिक अदरी मुरूकु आंदरी कोळली कुरतुन. \v 31 आग आंदुर्द कण्णगोळ तेर्दोदव; अदिक आंदुर आऊक अर्त कोंडुर, अदिक आव आंदुर कण्णगोळ देल पच्चेदुन. \v 32 आंदुर आपस दा अंदुर, “याग आव हादी मा नाम से मातगोळी माळतोगोन अदिक पवित्रशास्त्र अन्द अर्थ नामी समझुस तोगोन, रा येन नाम मन दा उत्‍तेजना पैदा आगीदील?” \p \v 33 आंदुर अदा समय यदकु मात्‍त यरूशलेम इक होटोदुर, अदिक आ हनुन चेलागोळी अदिक आंदुर संगीगोळी जमा नोळदुर. \v 34 आंदुर अनतोगोर, “प्रभु खराखुरा जित्‍ता आग्यान, अदिक शमौन उक कांळस्यान.” \p \v 35 आग आंदुर हादी इन मातगोळी आंदरी हेळ बुटुर अदिक ईद भी कि येढ्ढु मुंदुर यीशु उक रोट्टी मुरा होती ह्यांग अरतुर. \s यीशु चेलागोळी कांळ्सदुन \r (मत्ती २८:१६-२०; मरकुस १६:१४-१८; यूहन्ना २०:१९-२३; प्रेरितगोळ १:६-८) \p \v 36 आंदुर ई मातगोळी अनतेला अच ईरोर कि आव खुद अच आंदुर न्याड्या दा निदुरदुन, अदिक आंदुर से अंदुन, “नीमी शांती सिकुल.” \p \v 37 लेकीन आंदुर घबरूसेदुर अदिक अंजेदुर, अदिक समसेदुर कि नाव यातोदारा भूत इक नोळीतेव. \v 38 आव आंदुर से अंदुन, “येती घबरूसेतीर? अदिक नीम मन दा येती संदेह येळताव? \v 39 नान कय अदिक नान कालगोळी नोळी कि ना आवा हुईन. नानी मुटकु नोळी, यतिकी भूत इन येलु दा मास ईराल ह्यांग नान दा नोळतीर.” \p \v 40 ईद अंदकु यीशु आंदरी तान कय काल तोर्सदुन. \v 41 आंदरी खुशी इन मारा देल विश्वास ईला आगोद, अदिक आंदुर आश्चर्य माळतोगोर, रा आव आंदुर से केळदुन, “येन ईल नीम हात्‍ती येनारा ऊम्मोद आद?” \v 42 आंदुर आऊक सुळ्द मेन इन तुकळा कोट्टुर. \v 43 आव हुडुकु आंदुर मुंद तिंदुन. \p \v 44 बाक आव आंदुर से अंदुन, “ईव नानव अव मातगोळ हु, जो ना नीम सांगुळ ईरतेला नीम से अंदिदीन कि जरूरी आद कि यास मातगोळ मूसा अन व्यवस्था अदिक भविष्यवक्तागोळ अदिक भजनगोळ किताबगोळ दा नान बारा दा लिख्सकु आव, सप्पा पुरा आगुल.” \p \v 45 आग यीशु पवित्रशास्त्र जानसोर साटी आंदुर समझ खोल्सदुन, \v 46 अदिक यीशु अंदुन, “ईद लिख्सकु आद कि मसीह दुख नेगदान, अदिक तिसरा दिशी सोत्‍तुर दा टु जित्‍ता आदान, \v 47 अदिक यरूशलेम टु हुळकु सप्पा जातीगोळ्द लॉकुर दा आंदुर हिंग प्रचार माळली कुरतुर कि आंदुर तान पाप माळोद बंद माळुल अदिक परमेश्वर आंदरी माफ माळुल. \v 48 नीव ई सप्पा मातगोळ्द गवाह आईर. \v 49 \x + \xo २४:४९ \xo*\xt प्रेरितगोळ १:४\xt*\x*अदिक नोळी, जो ईनाम नान आप्प नानी कोळोद वादा माळीदुन, ना अदरी नीम मा ईळसाईन अदिक यागासताका म्याकुच स्वर्ग टु सामर्थ्य सिकाल, आगासताका नीव ईदा नगर दा रूक्सकु ईरी.” \s यीशु उन स्वर्गारोहण \r (मरकुस १६:१९,२०; प्रेरितगोळ १:९-११) \p \v 50 \x + \xo २४:५० \xo*\xt प्रेरितगोळ १:९-११\xt*\x*आग यीशु आंदरी बैतनिय्याह ताका नगर इन व्हार्या ओतुन, अदिक तान कय नेगुकु आंदरी आशीष कोट्टुन; \v 51 अदिक आंदरी आशीष कोळतेला आव आंदुर से अलग आगेदुन अदिक स्वर्ग मा नेगुकु आदुन. \v 52 आग आंदुर आऊक दण्डवत माळकु बळा खुशी देल यरूशलेम इक मात्‍त वापस बंदुर; \v 53 अदिक आंदुर लगातार मंदिर दा उपस्थित आगकु परमेश्वर उन धन्यवाद माळतोगोर.