\id TIT - Malei-Hote NT [hot] -Papua New Guinea 2010 (DBL 2014) \h Titi \toc1 Kapya atu ba Pol hato hadêŋ Titi \toc2 Titi \toc3 Tit \mt2 Kapya atu ba Pol hato hadêŋ \mt1 Titi \imt1 Abô môŋ \ip Lom êv Pol vê hêk koladôŋ (Ap 28), êŋ ma thai lôk Titi i ŋgavithôm Klit lôbôlôbô ba enaŋ Wapômbêŋ anêŋ Abô Mavi bêŋ hadêŋ thêlô. Vêm ma Pol hanaŋ ek Titi indum ku êŋ endeba anêŋ daŋ lôk etak avaka êtôm malak lôkthô ma hatak Klit ba hi loŋ buyaŋ. Titi hadum ku êŋ denaŋ, ma Pol hato kapya êntêk hadêŋ yani. Hato ek embatho Titi loŋ esak anêŋ ku lôk nêm auk ek êmbôv ŋê takatu ba êvôliŋ dômiŋ hathak abô anôŋ ek nêbônêlêm ma nêm auk esak êvhaviŋ lôk iniŋ ku ma eyabiŋ i esak kêdôŋwaga abôyaŋ. \ip Hato kapya êŋ hadêŋ 64 AD la. \c 1 \s1 Pol hêv lamavi \p \v 1 Ya Pol, Wapômbêŋ anêŋ anyô ku ma Yisu Kilisi anêŋ aposel, yahato kapya êntêk. Yisu Kilisi hêv ya ek yanaŋ anêŋ abô bêŋ ma yambatho ŋê takatu ba bôk habi baŋ hayô hêk i iniŋ êvhaviŋ loŋ. Lôk yanêm auk ek neyala abô avanôŋ atu ba halom avômalô ek nêmô êtôm Wapômbêŋ anêŋ lahaviŋ \v 2 \x * \xo 1:2 \xt Kol 1:27\x*ek nênêm maleŋiŋ esak neja lôkmala atu ba tem nêmô êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Môŋ anôŋ ma Wapômbêŋ bôk havak abô yôv nena tem nêm êndêŋ i ba miŋ hatôm esau ami. \v 3 Alalôaniŋ bulubiŋ Wapômbêŋ bôk hatak waklavôŋ te yôv ba hatak ku halôk yabaheŋ lôk hanaŋ lôklokwaŋ ek yanaŋ anêŋ Abô Mavi bêŋ êndêŋ avômalô ek batu Abô Mavi êŋ êlêm yaiŋ. \p \v 4 \x * \xo 1:4 \xt Lom 1:7; 2Ko 8:23; Gal 2:3\x*Yahato hadêŋ o Titi, yenaŋ okna anôŋ hathak alaianiŋ aêvhaviŋ. \p Kamik Wapômbêŋ lo alalôaniŋ Bulubiŋ Yisu Kilisi iniŋ wapôm lôk labali êmô imbiŋ o. \s1 Titi endam avaka ek neyabiŋ avômalô êvhaviŋ lodôŋlodôŋ \p \v 5 Bôk yahatak o hamô Klit ek undum ku takatu ba hêk denaŋ lôk otak avaka doho anêŋ lomalak êtôm atu ba bôk yahanaŋ hadêŋ o. \v 6 \x * \xo 1:6 \xt 1Ti 3:2-7; 2Ti 2:24-26\x*Otak i êtôm aêntêk. Anyô atu ba abô mi hêk avômalô maleŋiŋ ma hamô tiŋiŋ haviŋ yanavi. Ma anêŋ nali êvhaviŋ ba avômalô miŋ enaŋ abô hathak iniŋ maleŋ thaŋô lôk leŋôndôŋ kôtôŋ ami. \v 7 Ŋê takatu ba eyabiŋ avômalô êvhaviŋ idum Wapômbêŋ da anêŋ ku ba intu thêlô abô mi ênjêk avômalô maleŋiŋ. Ma miŋ thêlô nesoŋ nena thêlô ma ŋê bêŋ ek avômalô vi ami, lôk miŋ leŋiŋmaniŋ ketheŋ ami, ma miŋ ninum waiŋ ba molo ami, lôk miŋ maleŋiŋ thêlêv ami, ma miŋ netaŋtaŋi esak avômalô vi iniŋ valuseleŋ ami. \v 8 Mi. Neja avômalô thô lôk leŋiŋimbiŋ kobom atu ba mavi ma nipuk i loŋ lôk nêmô thêthôŋ lôk matheŋ ma neyabiŋ i mavi. \v 9 Ma nebaloŋ abô avanôŋ biŋ atu ba bôk êdôŋ loŋ lôklokwaŋ ek nêndôŋ avômalô esak auk thêthôŋ ek nembatho iniŋ êvhaviŋ loŋ lôk nijik avômalô leŋôndôŋ kôtôŋ iniŋ auk lokbaŋ thô ek netak. \s1 Ŋê leŋôndôŋ kôtôŋ bêŋ anôŋ êmô Klit \p \v 10 \x * \xo 1:10 \xt 1Ti 4:7\x*Otak avaka anêŋ aêŋ ek neyabiŋ avômalô êvhaviŋ ek nimiŋ loŋ siŋ ek ŋê nômbêŋ atu ba ibi leŋôndôŋ siŋ anêŋ Klit. Thêlô ma ŋê enaŋ abô mayaliv ba esau avômalô. Ŋê Islael takatu ba evaloŋ kobom neŋgothe kupik vê ethak êmôŋ ek kobom êŋ. \v 11 \x * \xo 1:11 \xt 2Ti 3:5-6; 1Pi 5:2\x*Ŋê takêŋ ma onaŋ ek nêmô bônôŋ ba miŋ otak i ek nêndôŋ avômalô ami. Thêlô leŋiŋhaviŋ valuseleŋ ba intu êdôŋ avômalô hathak auk lokbaŋ ba ibuliŋ ŋê êvhaviŋ lodôŋlodôŋ iniŋ auk. \v 12 Thêlô iniŋ anyô lôkauk te hanaŋ hathak thêlôda aêntêk, “Avômalô Klit sapêŋ ma ŋê abôyaŋ lôk êtôm bok ŋgalewaŋ ba êk ku mi ma eyaŋ nôm hatôm bok iyom.” \v 13 \x * \xo 1:13 \xt 2Ti 4:2\x*Abô êŋ ma avanôŋ. Ba intu osaŋ i lôklokwaŋ ek iniŋ êvhaviŋ imbitak mavi \v 14 \x * \xo 1:14 \xt 1Ti 4:7\x*ma netak Islael iniŋ kukuthiŋ oyaŋ oyaŋ lôk miŋ nesopa ŋê takatu ba êvôliŋ dômiŋ hathak abô avanôŋ iniŋ abô majaŋ ami. \v 15 Avômalô takatu ba iniŋ kapôlôŋiŋ mabuŋ hêk Wapômbêŋ ma, ma nôm eyaŋ lôk nômkama lôkthô ma mabuŋ aêŋ iyom. Ma doŋtom avômalô takatu ba miŋ êvhaviŋ ami lôk iniŋ kapôlôŋiŋ lelaik ma nômlate miŋ mabuŋ ami. Aêŋ ba iniŋ auk lôk kapôlôŋiŋ lelaik kambom. \v 16 \x * \xo 1:16 \xt 1Jon 1:6; 2:4\x*Thêlô enaŋ nena eyala Wapômbêŋ, ma doŋtom iniŋ bôk lo loŋ hik thô nena êthôŋ yani paliŋ. Thêlô leŋiŋôndôŋ kôtôŋ ba miŋ hatôm nindum nômla mavi te ami lôk êtôm nôm ôvathek hêk Wapômbêŋ ma. \c 2 \s1 Ôndôŋ kobom mavi êndêŋ avômalô êvhaviŋ lodôŋlodôŋ \p \v 1 Oda miŋ ôtôm thêlô ami. Ma ôndôŋ avômalô ek nesopa Wapômbêŋ anêŋ auk thêthôŋ. \v 2 Ôndôŋ anyô boŋnena ek nipuki loŋ esak auk mayaliv ma nêmô batôŋ oyaŋ lôk neyabiŋ i dedauŋ mavi. Ma iniŋ êvhaviŋ lôk leŋiŋhaviŋ avômalô embothoŋ mavi. Ma nimiŋ lôklokwaŋ esak malaiŋ. \p \v 3 \x * \xo 2:3 \xt 1Ti 3:11\x*Ma aêŋ iyom ma ôndôŋ avôdôŋnena imbiŋ ek nêmô matheŋ êtôm Wapômbêŋ anêŋ lahaviŋ. Ma miŋ nenaŋ abôma esak avômalô vi ami ma miŋ netak waiŋ ek eyabiŋ iniŋ auk ami. Mi, ôndôŋ thêlô ek neja auk mavi \v 4 ek nêndôŋ avi muk ek leŋiŋimbiŋ vêŋi lôk nali, \v 5 \x * \xo 2:5 \xt Ep 5:22\x*ma nipuk i loŋ lôk nêmô mabuŋ, ma nindum iniŋ ku neyabiŋ iniŋ avômalô mavi lôk nênêm leŋiŋhaviŋ êndêŋ avômalô ma nedovak vêŋi iniŋ abô vibiŋ. Idum aêŋ ma tem miŋ hatôm anyôla enaŋ abôma esak Wapômbêŋ anêŋ abô ami. \p \v 6 Ma anyô muk ma osoŋ i lokwaŋ aêŋ iyom ek nipuki loŋ. \v 7 \x * \xo 2:7 \xt 1Ti 4:12\x*Ma oda ôtôm lavôŋiŋ mavi esak nômkama sapêŋ ek apenena nêgê ba nesopa vemgwam. Ôndôŋ avômalô lôk malemdôŋ esak abô takatu ba halêm anêŋ o kapôlôm. \v 8 \x * \xo 2:8 \xt 1Pi 2:15\x*Ma onaŋ abô thêthôŋ mavi iyom ek avômalô miŋ hatôm nêpôm anêm abô anêŋ kambom te ami. Undum aêŋ ek avômalô takatu ba êpôlik hathak anêm abô ma tem mama ba miŋ hatôm nenaŋ abô kambom te esak alalô ami. \p \v 9 \x * \xo 2:9 \xt 1Ti 6:1\x*Ma ŋê takatu ba êmô alaŋsi vibiŋ\f * \fr 2:9 \ft ‘Ŋê takatu ba êmô alaŋsi vibiŋ’ ma hathak abô Inglis ma ‘slave’. Nôŋgô Epesus 6:5.\f* ma osoŋ i lokwaŋ ek nêmô iniŋ alaŋ vibiŋ esak nômkama sapêŋ ek nindum thêlô leŋiŋmavi. Ma miŋ nêwê abô viyaŋ ami. \v 10 Lôk miŋ neja iniŋ nômla vani ami. Mi, nindum nômkama sapêŋ thêthôŋ ek injik thô nena iniŋ ku ma mavi ek iniŋ alaŋsi nênêmimbiŋ thêlô. Idum aêŋ ma tem alalôaniŋ Wapômbêŋ atu ba hêv alalô bulubiŋ anêŋ abô imbitak lêlêyaŋ mavi ênjêk avômalô maleŋiŋ. \s1 Wapômbêŋ anêŋ wapôm hik alalô liŋ ek nasopa anêŋ loŋôndê ek nayabiŋ Kilisi \p \v 11 Alalô nasopa kobom mavi takêŋ ek malê nena Wapômbêŋ anêŋ wapôm bôk halêm yaiŋ yôv ba hawa bulubiŋ halêm ek avômalô sapêŋ nênêmimbiŋ. \v 12 \x * \xo 2:12 \xt 1Jon 2:16\x*Ma wapôm êŋ hadôŋ alalô ek natak kobom avôliŋ dômiŋ ek Wapômbêŋ lôk pik anêŋ thethaŋak ma napuki loŋ lôk namô thêthôŋ ba nasopa Wapômbêŋ anêŋ lahaviŋ êndêŋ waklavôŋ êntêk. \v 13 Ma alalô nasopa loŋôndê êŋ ba nanêm maleŋiŋ ek mek mavi atu ba tem êlêm. Mek mavi êŋ ma waklavôŋ atu ba Yisu Kilisi anêŋ deda lôkmaŋgiŋ êlêm yaiŋ. Yani ma Anyô Bêŋ Wapômbêŋ, alalôaniŋ bulubiŋ. \v 14 \x * \xo 2:14 \xt Kis 19:5; Lo 7:6; Ese 37:23; Gal 1:4; 1Pi 2:9\x*Yani hêv yanida halêm ba hama hathak alalô ek nêm alalô vê ênjêk kambom lomaloma lôk havôkwiŋ alalô ek nambitak yanida anêŋ avômalô takatu ba êk lêlê ek nandum ku mavi. \p \v 15 \x * \xo 2:15 \xt 1Ti 4:12\x*Ba intu onja abô takêntêk anêŋ ôdôŋ sa êndêŋ avômalô êvhaviŋ. Lôk osoŋ i lokwaŋ ek nesopa ma avômalô leŋiŋôndôŋ kôtôŋ ma osaŋ i. Onaŋ abô takêŋ esak Wapômbêŋ anêŋ lôklokwaŋ. Ma miŋ otak anyôla atu ba hoyabiŋ i ek enaŋ nena anêm abô ma nôm oyaŋ ami. \c 3 \s1 Nundum malêla takatu ba mavi \p \v 1 \x * \xo 3:1 \xt Lom 13:1-7; 1Pi 2:13-14\x*Nuŋgwik avômalô iniŋ auk liŋ esak loŋbô ek nedovak gavman lôk iniŋ ŋê bêŋbêŋ ba nesopa iniŋ abô. Lôk nêpôpêk i ek nindum ku mavi lomaloma. \v 2 Ma miŋ nenaŋ abô kambom esak anyô vi lôk miŋ nêkôki ami. Mi, netauviŋ i dedauŋ ba nêmô yôhôkna imbiŋ avômalô sapêŋ. \p \v 3 \x * \xo 3:3 \xt 1Ko 6:9-11; Ep 2:1-2; 5:8\x*Ek malê nena sêbôk ma alalô thôŋôthôŋ hatôm thêlô. Alalô leŋôndôŋ kôtôŋ lôk êvhaviŋ abôyaŋ ba atak Wapômbêŋ anêŋ loŋôndê ma amô thethaŋak lôk alak lomaloma vibiŋ. Ma amô lôk leŋiŋdaŋ ba awa auk kambom hathak anyô vi. Alalô apôlik ek i ma thêlô êpôlik ek alalô. \v 4 Ma doŋtom lêk ma Wapômbêŋ, ôpatu ba hêv alalô bulubiŋ, hik anêŋ kobom mavi lôk anêŋ lahaviŋ thô hadêŋ alalô. \v 5 \x * \xo 3:5 \xt 2Ti 1:9; Hib 10:22\x*Yani hêv alalô bulubiŋ hathak yanida anêŋ lahiki. Ma miŋ hathak alalôaniŋ ku thêthôŋ ami. Mi, havôkwiŋ alalôaniŋ kambom ma hadum ba alalô abitak lukmuk hathak Lovak Matheŋ ba hêv lôkmala lukmuk hadêŋ alalô. \v 6 \x * \xo 3:6 \xt Ap 2:17-18\x*Hathak ôpatu ba hêv alalô bulubiŋ, Yisu Kilisi, ma Wapômbêŋ haŋgasô anêŋ Lovak Matheŋ bêŋ anôŋ hayô hamô alalô. \v 7 Yani habi anêŋ wapôm sam ba halam alalô nena avômalô thêthôŋ. Ba intu alalô awa athêŋ ek naja lôkmala atu ba tem namô êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Ma lêk aêv maleŋiŋ ek nôm êŋ. \p \v 8 Abô takêŋ ma avanôŋ biŋ. Ba intu yaleŋhaviŋ ombatho i loŋ lôklokwaŋ ek nesopa abô takêŋ sapêŋ ek vi atu ba bôk êvhaviŋ Wapômbêŋ yôv ma neyabiŋ i ek nindum ku mavi thêthô. Abô takêŋ ma mavi anôŋ ba tem nêm avômalô lôkthô sa. \p \v 9 \x * \xo 3:9 \xt 2Ti 2:14,16\x*Nômô daim ek auk molo takatu ba avômalô êkôki hathak lôk ekatuŋ Islael iniŋ limi bôbô iniŋ athêŋ ma abô lôkthaŋgo ma ethaŋ i hathak Mose anêŋ balabuŋ. Nôm takêŋ ma nôm oyaŋ ba miŋ hatôm nêm anyôla sa ami. \v 10 \x * \xo 3:10 \xt Mat 18:15-17\x*Anyôla havak avômalô vose hi lodôŋlodôŋ ma onaŋ bôlôŋ ju êndêŋ ôpêŋ nena etak auk êŋ. Ma mi ma otak yani ba nu. \v 11 Alalô ayala nena avômalô anêŋ aêŋ iniŋ auk ma lokbaŋ ba idum kambom thêthô. Ba intu iniŋ bôk lo loŋ takêŋ da hik thêlô thô nena ŋê idum kambom. \s1 Abô anêŋ daŋ \p \v 12 \x * \xo 3:12 \xt Ep 6:21-22; Kol 4:7-8\x*Tem yanêm Altema mena Tikikus la ba êsôk, êŋ ma o lôklokwaŋ ek nu Nikopolis ek ôpôm ya. Yenaŋ auk nena tem yana yamô Nikopolis êndêŋ waklavôŋ beleŋ simbak. \v 13 \x * \xo 3:13 \xt Ap 18:24; 1Ko 3:5-6\x*Sena, anyô lôkauk hathak abô majaŋ, lo Apolo etak môlô ba i buyaŋ, ma noyabiŋ i esak nômkama takatu ba thai mi ek nêm thai sa. \v 14 \x * \xo 3:14 \xt Ep 4:28\x*Ôndôŋ alaianiŋ avômalô ek nindum ku mavi ni thêthô lôk nênêm avômalô vi atu ba êv yak hathak nômkama sa ek iniŋ êvhaviŋ injik anôŋ. \p \v 15 Avômalô takatu ba êmô haviŋ ya êv iniŋ leŋiŋmavi hadêŋ o. Ma nêm yenaŋ aêŋ êndêŋ ŋê êvhaviŋ takatu ba leŋiŋhaviŋ yêlô. \p Wapômbêŋ anêŋ wapôm êmô imbiŋ môlô lôkthô.