\id REV - Malei-Hote NT [hot] -Papua New Guinea 2010 (DBL 2014) 
\h Auk Loŋ Kapô 
\toc1 Yisu hik Auk Loŋ Kapô thô hadêŋ Jon 
\toc2 Auk Loŋ Kapô 
\toc3 ALK 
\mt2 Yisu hik  
\mt1 Auk Loŋ Kapô  
\mt2 thô hadêŋ Jon  
\imt1 Abô môŋ  
\ip Aposel Jon hato kapya êntêk hadêŋ avômalô êvhaviŋ takatu ba Lom iniŋ gavman lôk avômalô vi êv malaiŋ hadêŋ i. Hato hathak wêŋ takatu ba Wapômbêŋ hik thô hadêŋ yani ek injik malêla takatu ba tem imbitak ketheŋ thô. Kapya êntêk ma auk loŋ kapô bêŋ anôŋ hêk kapô.  
\ip Hato ek embatho avômalô êvhaviŋ loŋ ek nimiŋ lôklokwaŋ endeba êyô waklavôŋ Yisu endelêm. Yisu halehalêm, êŋ ma Sadaŋ lôk anêŋ avômalô takatu ba esopa yani tem nêpôm malaiŋ bêŋ. Ma avômalô êvhaviŋ tem nêmô mavi imbiŋ Yisu êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ.  
\ip Hato kapya êntêk hadêŋ 95 AD la.  
\c 1  
\s1 Abô môŋ  
\p
\v 1 \x * \xo 1:1 \xt ALK 22:6\x*Auk loŋ kapô êntêk ma Wapômbêŋ hêv hadêŋ Yisu Kilisi ek injik thô êndêŋ anêŋ avômalô ku esak nôm takatu ba tem imbitak ketheŋ. Yisu hêv anêŋ aŋela ba hi hanaŋ ba hik thô hadêŋ anêŋ anyô ku Jon.  
\v 2 Ma Jon hayê Wapômbêŋ anêŋ abô lôk abô avanôŋ takatu ba Yisu hanaŋ ma hanaŋ lôkthô bêŋ.  
\v 3 \x * \xo 1:3 \xt ALK 22:7,10\x*Ma ôpatu ba hasam abô plopet êntêk ma êmô lôk lamavi. Ma ôpatu ba halaŋô ba hasopa ma êmô lôk lamavi ek malê nena waklavôŋ lêk habobo.   
\s1 Jon hato abô hadêŋ avômalô êvhaviŋ ôdôŋ baheŋvi ba lahavuju  
\p
\v 4 \x * \xo 1:4 \xt Kis 3:14-15; ALK 3:1; 4:5\x*Ya Jon yahato kapya êntêk hi hadêŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ malak baheŋvi ba lahavuju takatu ba êmô plovins Esia. Anyô Bêŋ atu ba lêk hamô ma bôk hamô ba tem êlêm, yani anêŋ wapôm lôk labali êmô imbiŋ môlô. Ma lovak matheŋ baheŋvi ba lahavuju atu ba êmô Anyô Bêŋ atu anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô anêŋ wapôm lôk yôhôk êmô imbiŋ môlô.  
\v 5 \x * \xo 1:5 \xt Sng 89:27; Kol 1:18\x*Ma Yisu Kilisi atu ba hamiŋ lôklokwaŋ hathak Wapômbêŋ anêŋ abô anêŋ wapôm lôk labali êmô imbiŋ môlô aêŋ iyom. Yani anyô haviyô môŋ hêk ŋama lôk hayabiŋ kiŋ pik sapêŋ.  
\p Yani lahaviŋ alalô ba anêŋ thalaleŋ hapole alalô vê hêk alalôaniŋ kambom.  
\v 6 \x * \xo 1:6 \xt 1Pi 2:9; ALK 5:10; 20:6\x*Ma yani hatak alalô ek nambitak ŋê nambôk da êmô Kamik Wapômbêŋ anêŋ loŋ lôkliŋyak kapô. Nanêm athêŋ lôkmaŋgiŋ lôk lôklokwaŋ êndêŋ yani êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Avanôŋ.   
\p
\v 7 \x * \xo 1:7 \xt Dan 7:13; Sek 12:10; Mat 24:30; Jon 19:34-37; 1Te 4:17\x*Ôŋgô! Yani hamô buliv kapô ba halêm ba tem avômalô sapêŋ nêgê yani. Avômalô takatu ba bôk ibi yani lôk avômalô pik sapêŋ tem nêgê yani ba nedaŋ asêŋ malêŋ. Avanôŋ, tem imbitak aêŋ.   
\p
\v 8 \x * \xo 1:8 \xt ALK 21:6; 22:13\x*Anyô Bêŋ Wapômbêŋ hanaŋ nena, “Ya anyô môŋ anôŋ lôk haveŋ yam haviŋ. Bôk yahamô ma lêk yahamô ma tem yasôk. Lôkliŋyak sapêŋ ma ya iyom yenaŋ.”   
\s1 Jon hayê Yisu  
\p
\v 9 Ya Jon môlônim aiyaŋ. Wapômbêŋ hayabiŋ alalô sapêŋ hamô anêŋ loŋ lôkliŋyak kapô ba alalô athak awa malaiŋ lomaloma ba amiŋ lôklokwaŋ hathak Yisu. Yahamô ŋgavithôm anêŋ Patmos hathak yahanaŋ Wapômbêŋ anêŋ abô lôk yahanaŋ abô hathak Yisu.  
\v 10 Hadêŋ Anyô Bêŋ anêŋ waklavôŋ ma Lovak Matheŋ anêŋ lôklokwaŋ hawa ya. Ma yahalaŋô kaêk bêŋ hatôm lavuak halaŋ haveŋ ya yam  
\v 11 ba hanaŋ, “Oto nôm takatu ba hôyê êndôk kapya ba nêm êndêŋ avômalô êvhaviŋ ôdôŋ baheŋvi ba lahavuju takatu. Oto ni Epesus lo Smelna ma Pelgamum lo Taiataila ma Saldis lo Piladelpia ma Laodisia.”   
\p
\v 12 Ma yahik ya liliŋ ek yaŋgê kaêk atu ba elam hadêŋ ya, êŋ ma yahayê atum lam gol baheŋvi ba lahavuju hamiŋ.  
\v 13 \x * \xo 1:13 \xt Dan 7:13; 10:5\x*Ma yahayê anyô hamô atum lam takêŋ malêvôŋ ba hatôm anyô te nakaduŋ. Yani hik kwêv daim ba hayô va luvi ma havaŋgiŋ sôp gol te hawê haveŋ bôm kabum.  
\v 14 \x * \xo 1:14 \xt Ese 43:2; Dan 7:9; 10:6; ALK 2:18; 19:12\x*Ma anêŋ wakadôk ŋauŋ ma thapuk anôŋ hatôm boksipsip vuluk lôk hatôm buliv thapuk anôŋ. Ma anêŋ madaluk ma hatôm atum dahalaŋ.  
\v 15 Ma anêŋ vakapô ma hatôm aeŋ mayav mabuŋ mavi atu ba êbôk hamô atum ba habi kêdêkêdê. Ma anêŋ abô anêŋ pôk ma diŋdiŋ hatôm ŋaŋ bêŋ halaŋ.  
\v 16 \x * \xo 1:16 \xt Hib 4:12; ALK 2:12; 19:15\x*Yani havaloŋ vuliŋ baheŋvi ba lahavuju hamô yani baŋ vianôŋ. Ma biŋ vovak daim te ba ma hêk luvi hale yani abôlêk. Ma yani thohavloma ma hatôm wak habi mathalaleŋ kambom.   
\p
\v 17 \x * \xo 1:17 \xt Ais 44:6; 48:12; ALK 2:8; 22:13\x*Yahayê yani ma yahêv yak halôk hêk yani va hatôm anyô ŋama. Ma yani hatak baŋ vianôŋ hayô hêk ya ma hanaŋ, “Miŋ ôkô ami. Ya anyô môŋ ba haveŋ yam haviŋ.  
\v 18 Ya ma ôpatu ba hamô lôkmala. Bôk yahama ma doŋtom lêk yahamô lôkmala hatôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Ma yahavaloŋ ŋama lôk anêŋ loŋ iniŋ vovaleŋ.  
\v 19 Oto nôm takatu ba hôyê. Nôm takatu vi lêk hamô ma vi tem imbitak embeŋ yam.  
\v 20 Êntêk ma abô loŋ kapô hathak vuliŋ baheŋvi ba lahavuju takatu ba hôyê hamô yabaheŋ vianôŋ lôk atum lam gol baheŋvi ba lahavuju. Anêŋ ôdôŋ ma aêntêk: vuliŋ baheŋvi ba lahavuju takêŋ ma aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu ba eyabiŋ avômalô êvhaviŋ ôdôŋ baheŋvi ba lahavuju takatu. Ma atum lam gol baheŋvi ba lahavuju takatu ma avômalô êvhaviŋ ôdôŋ baheŋvi ba lahavuju.”   
\c 2  
\s1 Abô hi Epesus  
\p
\v 1 \x * \xo 2:1 \xt ALK 1:16\x*Ma ôpêŋ hanaŋ hadêŋ ya nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Epesus aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk halêm anêŋ ôpatu ba havaloŋ vuliŋ baheŋvi ba lahavuju hamô baŋ vianôŋ ma haveŋ atum lam gol baheŋvi ba lahavuju malêvôŋ. Ba hanaŋ nena:  
\v 2 \x * \xo 2:2 \xt 1Jon 4:1\x*Yahayala môlônim bôk lo loŋ lôk unim ku takatu ba udum ba umiŋ lôklokwaŋ. Ma ôpôlik hathak ŋê kambom. Ma bôk olaŋô ŋê takatu ba esau nena thêlô ma aposel ba oyala nena thêlô ma ŋê abôyaŋ.  
\v 3 Ma ovaloŋ yenaŋ athêŋ loŋ ba malaiŋ lomaloma hapôm môlô ma doŋtom umiŋ lôklokwaŋ lôk lemimvidoŋ ma miŋ vau ami.   
\pi1
\v 4 Ma doŋtom môlônim kambom te hamô ba yahadô. Môlô miŋ lemimhaviŋ ya hatôm môŋ sêbôk ami.  
\v 5 \x * \xo 2:5 \xt ALK 3:3\x*Aêŋ ba lemimimbi kobom mavi sêbôk ma tem ôŋgô nena môlô lêk ôêv yak bêŋ anôŋ. Aêŋ ba node kapôlômim liliŋ ek nosopa loŋôndê mavi sêbôk atu. Ma mi ma tem yasôk ek yanêm môlônim atum lam vê.  
\v 6 Ma doŋtom môlô othak udum nôm mavi te nena môlô ôpôlik hathak avômalô takatu ba esopa Nikolas anêŋ kobom hatôm atu ba yahapôlik aêŋ iyom.   
\pi1
\v 7 \x * \xo 2:7 \xt Stt 2:9; ALK 22:2,19\x*Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ. Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami ma tem yatak thêlô ek nejaŋ alokwaŋ va atu ba hêv lôkmala hamô Wapômbêŋ anêŋ loŋ mavi anôŋ kapô.”   
\s1 Abô hi Smelna  
\p
\v 8 Ma ôpêŋ hanaŋ hathak loŋbô nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Smelna aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk halêm anêŋ ôpatu ba hamôŋ ba haveŋ yam ma bôk hama ba haviyô hathak loŋbô. Ma yani hanaŋ aêntêk:  
\v 9 \x * \xo 2:9 \xt 2Ko 11:14-15; ALK 3:9\x*Yahayala malaiŋ lomaloma hapôm môlô ba ômô thavuthiŋ, ma doŋtom môlô ma ŋê lôk nômkama bêŋ hêk Wapômbêŋ ma. Ma yahayala abô kambom takatu ba avômalô vi enaŋ hathak môlô. Thêlô esau nena thêlô ma Wapômbêŋ anêŋ avômalô Islael ma doŋtom mi. Thêlô ma Sadaŋ anêŋ avômalô.  
\v 10 \x * \xo 2:10 \xt 2Ti 4:8; Jem 1:12\x*Miŋ môlô nôkô esak malaiŋ takatu ba tem êpôm môlô ketheŋ ami. Odaŋô! Sadaŋ tem indum ek avômalô netak môlô doho êndôk koladôŋ ek nesaê môlô. Ma môlô noja malaiŋ êtôm wak laumiŋ. Numiŋ lôklokwaŋ endeba noma ma tem yanêm lôkmala atu ba nêmô êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ anêŋ kuluŋ gol êndêŋ môlô.   
\pi1
\v 11 \x * \xo 2:11 \xt ALK 20:14; 21:8\x*Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ. Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami ma tem miŋ neja malaiŋ esak ŋama atu ba haveŋ yam ami.”   
\s1 Abô hi Pelgamum  
\p
\v 12 Ma ôpêŋ hanaŋ hathak loŋbô nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Pelgamum aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk halêm anêŋ ôpatu ba havaloŋ biŋ vovak ba ma hêk luvi. Hanaŋ aêntêk:  
\v 13 Yahayala loŋ atu ba môlô ômô. Loŋ êŋ ma Sadaŋ da hamô ba hayabiŋ, ma doŋtom môlô ômô loŋ êŋ ba ovaloŋ yenaŋ athêŋ loŋ lôklokwaŋ. Ma hadêŋ waklavôŋ atu ba ik Antipas vônô hêk môlônim malak ma môlô miŋ otak unim ôêvhaviŋ ya ami. Yani hêvhaviŋ ya bêŋ anôŋ ba hanaŋ yenaŋ abô bêŋ hêk Sadaŋ anêŋ loŋ.   
\pi1
\v 14 \x * \xo 2:14 \xt Nam 22:1–25:2; 31:16; 2Pi 2:15\x*Ma doŋtom môlônim kambom doho hêk ba yahadô. Môlô doho osopa plopet bô Balam anêŋ abô. Sêbôk ma yani hêv auk hadêŋ Moap iniŋ kiŋ Balak ek êndôk avômalô Islael leŋiŋ ek nindum kambom ba nejaŋ nôm takatu ba bôk hêv hadêŋ ŋgôk lôk nindum sek waliliŋ.  
\v 15 Aêŋ iyom ma môlô doho osopa Nikolas anêŋ abô.  
\v 16 Aêŋ ba node kapôlômim liliŋ. Mi ma tem yasôk ketheŋ oyaŋ ba yaŋgik vovak esak yenaŋ biŋ vovak atu ba hale yaveŋbôlêk êndêŋ môlô takatu ba miŋ ole am liliŋ ami.   
\pi1
\v 17 \x * \xo 2:17 \xt Kis 16:4,14-15,33-34; Ais 62:2; Jon 6:48-50\x*Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ. Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami ma tem yanêm nôm ‘mana’ êndêŋ thêlô hatôm bôk yahêv hadêŋ Islael êmô loŋ thiliv. Mana êŋ ma lêk hamô loŋ kapô. Ma tem yanêm thêlô valu thapuk te lôk athêŋ lukmuk atu ba eto hathak. Anyôla miŋ hayala athêŋ lukmuk êŋ ami ma ôpatu ba hawa iyom intu hayala.”   
\s1 Abô hi Taiataila  
\p
\v 18 \x * \xo 2:18 \xt ALK 1:14-15\x*Ma ôpêŋ hanaŋ hathak loŋbô nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Taiataila aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk halêm anêŋ Wapômbêŋ anêŋ Nakaduŋ atu ba madaluk hatôm atum dahalaŋ ma vakapô hatôm aeŋ mayav atu ba habi kêdêkêdê. Hanaŋ aêntêk:  
\v 19 Yahayala môlônim kobom. Yahayala môlônim lemimhaviŋ lôk ôêvhaviŋ ma ôêv avômalô sa ba umiŋ lôklokwaŋ iyom. Hadêŋ môŋ ma môlô udum ku dokte, ma doŋtom lêk môlô udum ku bêŋ.   
\pi1
\v 20 \x * \xo 2:20 \xt 1Kiŋ 16:31; 2Kiŋ 9:22\x*Ma doŋtom môlônim kambom te hêk ba yahadô. Avi te hatôm Jesebel hamô haviŋ môlô. Yani hasau nena yani ma avi plopet te, ma doŋtom yani anêŋ abô halom yenaŋ ŋê ku ek nindum sek waliliŋ lôk nejaŋ nôm takatu ba êv da hadêŋ ŋgôk. Yani hadum kambom takêŋ, ma doŋtom môlô miŋ ôêv yani vê ami!  
\v 21 Yahêv waklavôŋ ek yani ende kapô liliŋ ba etak anêŋ sek waliliŋ, ma doŋtom mi. Yani hadô.  
\v 22 Odaŋô! Tem yanêm lijiŋ bêŋ êndêŋ yani lôk yanêm malaiŋ bêŋ êndêŋ ŋê takatu ba idum sek haviŋ yani ba miŋ ele kapôlôŋiŋ liliŋ ami.  
\v 23 \x * \xo 2:23 \xt Sng 7:9; Jer 17:10; ALK 20:12-13\x*Ma tem yaŋgik yani anêŋ avômena pôpônô. Aêŋ ba avômalô ôdôŋ êvhaviŋ lôkthô tem neyala nena ya ôpatu ba yahayê avômalô kapôlôŋiŋ lôk iniŋ auk. Ba tem yanêm vuli êndêŋ môlô tomtom êtôm nôm takatu ba udum.  
\v 24 Ma doŋtom lêk yahêv ku doŋtom iyom hadêŋ môlô vi anêŋ Taiataila atu ba miŋ osopa yani anêŋ abô ami. Lôk miŋ oyala nôm atu ba elam nena, ‘Sadaŋ anêŋ auk loŋ kapô’ ami. Ku êŋ ma  
\v 25 \x * \xo 2:25 \xt ALK 3:11\x*nobaloŋ unim auk loŋ endeba yatup am.   
\pi1
\v 26 Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami ma idum yenaŋ yaleŋhaviŋ aleba hayô anêŋ daŋ, ma tem yanêm athêŋ bêŋ êndêŋ thêlô ek neyabiŋ avômalô pik lôkthô.  
\v 27 \x * \xo 2:27 \xt Sng 2:9\x*Thêlô tem neja kôm aeŋ ek neyabiŋ avômalô pik lôklokwaŋ ba nimbi thêlô ba nipup nenanena êtôm uŋ anôŋ. Wakamik bôk hêv athêŋ bêŋ hadêŋ ya ba tem yandum aêŋ iyom êndêŋ thêlô.  
\v 28 \x * \xo 2:28 \xt ALK 22:16\x*Ma tem yanêm vuliŋ lôkbôk êndêŋ thêlô imbiŋ.  
\v 29 Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ.”   
\c 3  
\s1 Abô hi Saldis  
\p
\v 1 \x * \xo 3:1 \xt ALK 1:4,16\x*Ma ôpêŋ hanaŋ hathak loŋbô nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Saldis aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk halêm anêŋ ôpatu ba hayabiŋ Wapômbêŋ anêŋ lovak matheŋ baheŋvi ba lahavuju ma havaloŋ vuliŋ baheŋvi ba lahavuju. Ma yani hanaŋ aêntêk: Yahayala môlônim kobom. Avômalô esoŋ nena môlô ômô lôkmala. Ma doŋtom mi, môlô bôk oma yôv.  
\v 2 Numbiyô! Môlônim ôêvhaviŋ lêk habobo ema ba intu nobatho am loŋ ek malê nena môlônim ku ma voloŋ oyaŋ hêk yenaŋ Wapômbêŋ ma.  
\v 3 \x * \xo 3:3 \xt Mat 24:43-44; 1Te 5:2; ALK 2:5; 16:15\x*Lemimimbi abô takatu ba bôk olaŋô ba ovaloŋ. Ma node kapôlômim liliŋ ba nodovak abô êŋ vibiŋ. Môlô miŋ oviyô ami, ma tem yasôk êtôm anyô vani ba môlô noboloba.   
\pi1
\v 4 \x * \xo 3:4 \xt Jut 23\x*Ma doŋtom môlô naju iyom anêŋ Saldis intu unim sôp mabuŋ denaŋ. Unim kobom ma mavi ba intu embeŋ yam ma hatôm noba sôp thapuk ba nombeŋ imbiŋ ya.  
\v 5 \x * \xo 3:5 \xt Kis 32:32-33; Mat 10:32; Luk 12:8\x*Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami tem nipuk sôp thapuk êtôm thêlô. Tem miŋ yanêm thêlôniŋ athêŋ vê ênjêk kapya lôkmala ami ma mi. Tem yanaŋ êndêŋ Wapômbêŋ lôk anêŋ aŋela nena, ‘Thêlô êŋ ma yenaŋ.’  
\v 6 Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ.”   
\s1 Abô hi Piladelpia  
\p
\v 7 \x * \xo 3:7 \xt Ais 22:22\x*Ma ôpêŋ hanaŋ hathak loŋbô nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Piladelpia aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk halêm anêŋ ôpatu ba matheŋ ma hanaŋ abô avanôŋ iyom. Yani hayabiŋ Jelusalem lukmuk anêŋ badêŋ abôlêk anêŋ vovaleŋ hatôm Devit bôk hayabiŋ Jelusalem bô anêŋ. Yani hik vê ma miŋ hatôm anyôla injik siŋ ami. Ma yani hik siŋ ma miŋ hatôm anyôla injik vê ami. Yani hanaŋ aêntêk:  
\v 8 \x * \xo 3:8 \xt 1Ko 16:9\x*Yahayala môlônim kobom. Odaŋô. Yahik unyak abôlêk te vê ek môlô ma miŋ hatôm anyôla injik siŋ ami. Yahayala nena anêm lôklokwaŋ ma yaôna, ma doŋtom môlô osopa yenaŋ abô ba miŋ ôvôliŋ dômim hathak yenaŋ athêŋ ami.  
\v 9 \x * \xo 3:9 \xt Ais 45:14; 49:23; 60:14; ALK 2:9\x*Sadaŋ anêŋ avômalô takatu ba enaŋ nena thêlô ma Wapômbêŋ anêŋ avômalô Islael, ma doŋtom mi, thêlô enaŋ abôyaŋ iyom. Tem yandom thêlô ba nêlêm ek nede veŋiŋdôŋ lêlô êndêŋ môlô ma neyala nena yaleŋhaviŋ môlô.  
\v 10 \x * \xo 3:10 \xt Luk 21:19; 2Ti 2:12\x*Môlô othak osopa yenaŋ abô balabuŋ lôk umiŋ lôklokwaŋ. Ba intu tem yayabiŋ môlô mavi êndêŋ waklavôŋ malaiŋ atu ba tem esaê avômalô pik bêŋ êntêk lôkthô.  
\v 11 Tem yasôk ketheŋ. Nobaloŋ unim nômkama anôŋ loŋ lôklokwaŋ ek anyô yaŋ miŋ enja môlônim vuli ami.   
\pi1
\v 12 \x * \xo 3:12 \xt Ais 62:2; 65:15; ALK 14:1; 21:2\x*Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami tem yatak thêlô ek nimbitak êtôm yenaŋ Wapômbêŋ anêŋ unyak matheŋ anêŋ landiŋ. Thêlô tem miŋ netak ami. Ma tem yato yenaŋ Wapômbêŋ anêŋ athêŋ lôk Wapômbêŋ anêŋ malak lôŋ anêŋ athêŋ nena Jelusalem lukmuk êyôŋgêk thêlô. Malak êŋ tem yenaŋ Wapômbêŋ nêm anêŋ leŋ ba êndôk ba êlêm. Ma tem yato yenaŋ athêŋ lukmuk êyôŋgêk thêlô imbiŋ.  
\v 13 Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ.”   
\s1 Abô hi Laodisia  
\p
\v 14 Ma ôpêŋ hanaŋ hathak loŋbô nena, “Oto abô ni êndêŋ aŋela atu ba hayabiŋ avômalô êvhaviŋ anêŋ Laodisia aêntêk:  
\pi1 Abô êntêk ma halêm anêŋ ôpatu ba anêŋ athêŋ nena Avanôŋ Biŋ. Yani ma anyô hamiŋ lôklokwaŋ ek hik Wapômbêŋ anêŋ nôm avanôŋ thô. Ma yani pik lo leŋ sapêŋ anêŋ alaŋ. Ba hanaŋ nena:  
\v 15 \x * \xo 3:15 \xt Lom 12:11\x*Yahayala nôm takatu ba môlô othak udum ba môlô miŋ vovaŋ mena thilibuŋ la ami. Yaleŋhaviŋ môlô vovaŋ mena thilibuŋ la ma doŋtom mi.  
\v 16 Môlô vovaŋ dokte ma thilibuŋ dokte iyom ba yahadô. Ba intu tem yambululup môlô vê ende yaveŋbôlêk.  
\v 17 \x * \xo 3:17 \xt Luk 12:21; 1Ko 4:8\x*Môlô othak onaŋ nena, ‘Ya anyô valuseleŋ bêŋ ma ya anyô lôkmaŋgiŋ ba yada hatôm.’ Ma doŋtom môlô ôthôŋ paliŋ nena môlô kapôlômim daluk kambom! Alikaknena, môlô avômalô thavuthiŋ ma malemim pusip ba ômô kôlôlôŋ.  
\v 18 \x * \xo 3:18 \xt Ais 55:1\x*Yahanaŋ ek môlô nônêm vuli yenaŋ gol atu ba êbôk hamô atum ba mavi ek numbitak lôkmaŋgiŋ. Ma nônêm vuli sôp thapuk ek nupuk ek miŋ mama esak lemvimpopam ami. Ma nônêm vuli yak thôk ek êndôk malemim daluk ek ôŋgô tak.  
\v 19 \x * \xo 3:19 \xt 1Ko 11:32; Hib 12:6; ALK 2:5\x*Takatu ba yaleŋhaviŋ i ma yahayanda thêlô ma yahêv vovaŋ hadêŋ i ek nedaŋô abô. Aêŋ ba môlô nôŋgwêk lêlê ek node kapôlômim liliŋ.   
\pi1
\v 20 \x * \xo 3:20 \xt Jon 14:23\x*Odaŋô. Yahamiŋ unyak abôlêk ba yahapididiŋ. Ma ôpatu ba halaŋô ya ba hik unyak abôlêk vê, ma tem yayô kapô ba yana ek yaŋgaŋ nôm imbiŋ yani ma enjaŋ nôm imbiŋ ya. \fig |alt="open door" src="PNGHouse12.TIF" size="col" loc="Rev 3:20" ref="Auk Loŋ Kapô 3:20" \fig*  
\v 21 Ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ êv yak ami tem yatak i nêmô yenaŋ loŋ yahayabiŋ avômalô imbiŋ ya, hatôm ya bôk lovak yôv ma yahamô haviŋ Wakamik hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô.  
\v 22 Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô takatu ba Lovak Matheŋ hanaŋ hadêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ.”   
\c 4  
\s1 Anyô Bêŋ lôk anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô  
\p
\v 1 \x * \xo 4:1 \xt ALK 1:1,10\x*Vêm ma yahayê hathak loŋbô ma unyak abôlêk anêŋ malak leŋ ida bôk hakyav ba hamiŋ. Ma veŋbôlêk atu ba bôk yahalaŋô hatôm lavuak hanaŋ hadêŋ ya, “Osak ba ôlêm ek yaŋgik nôm takatu ba tem imbitak embeŋ yam thô êndêŋ o.”  
\v 2 \x * \xo 4:2 \xt Ais 6:1\x*Ketheŋ oyaŋ ma Lovak Matheŋ anêŋ lôklokwaŋ hawa ya ba yahayê Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô hamô malak leŋ ba anyô te hayô hamô.  
\v 3 \x * \xo 4:3 \xt Ese 1:28\x*Ma ôpêŋ anêŋ kupik habi kêdêkêdê hatôm valu te anêŋ athêŋ nena jaspa lôk valu thalaleŋ te anêŋ athêŋ nena konilian. Ma oktheŋuliŋ te hawê haveŋ Anyô Bêŋ êŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba habi deda hatôm valu saŋgek atu ba elam nena emelal.  
\v 4 \x * \xo 4:4 \xt ALK 3:18\x*Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô hamô ma avaka hatôm 24 iniŋ loŋ êmô eyabiŋ avômalô hawê haveŋ ba hathaŋ siŋ. Ma iniŋ sôp ma thapuk ma kiŋ iniŋ kuluŋ epesaŋ hathak gol hamô leŋiŋkadôk.  
\v 5 \x * \xo 4:5 \xt Ese 1:13; Sek 4:2; ALK 1:4; 8:5; 11:19; 16:18\x*Damak hêv ma kakalu hik ba pôk lôklala halêm anêŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô. Ma Anyô Bêŋ anêŋ loŋ vima ma atum lam baheŋvi ba lahavuju hathaŋ hamô. Ma atum takêŋ ma Wapômbêŋ anêŋ lovak matheŋ baheŋvi ba lahavuju.  
\v 6 \x * \xo 4:6 \xt Ese 1:5-10,22; 10:14\x*Ma Anyô Bêŋ anêŋ loŋ êŋ vima ma nômlate hatôm ŋgwêk hêk ma mabuŋ mavi anôŋ hatôm liyali.  
\p Ma yahayê nôm lôkmala ayova êmô malêvôŋ ba êwê eveŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ. Nôm lôkmala ayova atu ba êmô ma maleŋdaluk hêk leŋviŋkupik lôkthô, hêk maleŋ ba dômiŋ haviŋ.  
\v 7 \x * \xo 4:7 \xt Ese 1:10; 10:14\x*Nôm lôkmala môŋ ma hatôm avuŋ laion, ma yaŋ haveŋ yam hatôm bokmaŋkao malô. Ma te lu thohavloma hatôm anyô. Ma te ayova hatôm menak jeŋ hayovak haveŋ.  
\v 8 \x * \xo 4:8 \xt Ais 6:2,3; Ese 1:18; 10:12\x*Nôm lôkmala ayova takêŋ tomtom iniŋ banik baheŋvi ba lahavute ma maleŋiŋ hêk leŋviŋkupik lôkthô viyaiŋ ba vikapô. Wak lo bôlôvôŋ sapêŋ ma enaŋ nena,   
\qc “Matheŋ, matheŋ, matheŋ.  
\qc Wapômbêŋ Lôklokwaŋ Anôŋ ma anyô matheŋ.  
\qc Yani bôk hamô, ma lêk hamô, ma tem êsôk.”  
\p
\v 9 Nôm lôkmala takêŋ ethak êv athêŋ lôkmaŋgiŋ hadêŋ yani lôk enaŋ nena yani ma Anyô Bêŋ lôk êv leŋiŋmavi hadêŋ ôpatu ba hamô Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba hamô lôkmala hatôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Thêlô idum aêŋ,  
\v 10 \x * \xo 4:10 \xt ALK 19:4\x*êŋ ma avaka 24 takatu êv yak êlôk êk Anyô Bêŋ atu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ma, ma êv yeŋ hadêŋ ôpatu ba hamô hatôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Thêlô etak iniŋ kuluŋ gol halôk hamô Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ma enaŋ,   
\q1
\v 11 “Anyô Bêŋ iyom intu yêlôaniŋ Wapômbêŋ.  
\q2 O iyom hatôm onja deda lôkmaŋgiŋ lôk athêŋ bêŋ ma lôklokwaŋ ek malê nena o iyom hopesaŋ nômkama lôkthô.  
\q2 Ma nômkama lôkthô habitak ba hamô ek malê nena oda lemhaviŋ.”   
\c 5  
\s1 Boksipsip Nakaduŋ hawa kapya  
\p
\v 1 \x * \xo 5:1 \xt Ais 29:11; Ese 2:9-10\x*Ma yahayê ôpatu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô. Ma havaloŋ kapya lôku bêŋ te hêk baŋ vianôŋ. Ba eto abô hêk vi ba vi. Ma ik siŋ hathak nôm tôktôk baheŋvi ba lahavuju. \fig |alt="scroll with seals" src="SIL07scr1.tif" size="col" loc="Rev 5:1" ref="Auk Loŋ Kapô 5:1" \fig*  
\v 2 Ma yahayê aŋela lôklokwaŋ te halam kaêk bêŋ, “Opalê te hatôm nêm nôm tôktôk vê ba ekak kapya êntêk?”  
\v 3 Ma doŋtom anyôla te anêŋ leŋ mena pik mena pik kapô la miŋ hatôm ekak kapya êŋ ba ênjê kapô ami.  
\v 4 Ba intu yahalaŋ ba yahalaŋ ek malê nena miŋ êpôm anyô late ek ekak kapya êŋ ba ênjê kapô ami.  
\v 5 \x * \xo 5:5 \xt Stt 49:9; Ais 11:1,10; ALK 22:16\x*Ma doŋtom avaka takatu te hanaŋ hadêŋ ya, “Asêŋ dô. Nôŋgô avuŋ laion atu ba habitak anêŋ ôdôŋ Juda. Êŋ ma su lukmuk atu ba habiluk anêŋ Devit. Bôk hik vovak ba hamô lu ba intu hatôm nêm nôm tôktôk baheŋvi ba lahavuju takêŋ vê ma ekak kapya êŋ.”   
\p
\v 6 \x * \xo 5:6 \xt Sek 4:10; Jon 1:36; ALK 13:8\x*Ma yahayê Boksipsip Nakaduŋ te hamiŋ ba anêŋ pôpô hêk inaŋ bôk ik vônô. Yani hamiŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba hamiŋ malêvôŋ ek nôm lôkmala ayova atu lôk avaka takatu. Anêŋ yakik baheŋvi ba lahavuju\f * \fr 5:6 \ft Yakik baheŋvi ba lahavuju êŋ hik thô nena yani ma anyô lôklokwaŋ kambom.\f* ma madaluk baheŋvi ba lahavuju. Madaluk takêŋ ma Wapômbêŋ anêŋ lovak matheŋ baheŋvi ba lahavuju atu ba bôk hêv hi pik lôkthô.  
\v 7 Ma Boksipsip Nakaduŋ hi hawa kapya hêk ôpatu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô baŋ vianôŋ.  
\v 8 \x * \xo 5:8 \xt Sng 141:2; ALK 8:3-4\x*Yani hawa kapya yôv ma nôm lôkmala ayova atu lôk avaka 24 takatu êv yak halôk biŋ hêk Boksipsip Nakaduŋ ma. Tomtom ewa yeŋ gita ma uŋ gol yaôna lôk kamuŋ êbôk ba ôv mavi hamô kapô ba hayô abôlêk siŋ. Atum yova lôk ôv mavi êŋ ma avômalô matheŋ iniŋ mek.  
\v 9 \x * \xo 5:9 \xt Sng 33:3; 40:3; 96:1; 98:1\x*Ma thêlô êv yeŋ lukmuk te aêntêk,  
\q1 “O iyom hatôm onja kapya ba okak ma nêm nôm tôktôk vê ek malê nena bôk ik o vônô ba hathak anêm thalaleŋ ma hôêv avômalô vuli.  
\q2 Oda hôêv avômalô ôdôŋ lomaloma lôk abô lomaloma ma leŋviŋkupik lomaloma lôk pik lomaloma sapêŋ vuli ek hôêv hadêŋ Wapômbêŋ.   
\q2
\v 10 \x * \xo 5:10 \xt Kis 19:6; Ais 61:6; ALK 1:6; 20:6\x*Hudum thêlô ibitak alalôaniŋ Wapômbêŋ anêŋ avômalô takatu ba nêmô anêŋ loŋ lôkliŋyak kapô lôk nindum anêŋ ku nêmbôk da. Ma tem nêtôm kiŋ ba neyabiŋ avômalô pik.”   
\s1 Thêlô êv yeŋ hadêŋ Boksipsip Nakaduŋ  
\p
\v 11 \x * \xo 5:11 \xt Dan 7:10; Hib 12:22\x*Ma yahayê hathak loŋbô ma yahalaŋô aŋela lubuŋlubuŋ ba dumsêlê mi. Thêlô êwê lawê Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk nôm lôkmala ayova atu ma avaka takatu.  
\v 12 Ma elam lôklala bêŋ aêntêk,  
\q1 “Boksipsip Nakaduŋ atu ba ik vônô ma yani hatôm enja lôklokwaŋ bêŋ lôk nômkama bêŋ lôk auk bêŋ lôk lôkliŋyak bêŋ lôk athêŋ bêŋ lôk deda lôkmaŋgiŋ lôk leŋiŋmavi bêŋ.”   
\p
\v 13 Ma yahalaŋô nôm lôkmala lôkthô anêŋ malak leŋ lo leŋlêvôŋ ma pik lo pik kapô ma ŋgwêk lo ŋgwêk kapô sapêŋ êv yeŋ aêntêk,  
\q1 “Anyô Bêŋ atu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk Boksipsip Nakaduŋ thai neja leŋiŋmavi bêŋ lôk athêŋ bêŋ lôk deda lôkmaŋgiŋ lôk lôklokwaŋ bêŋ êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ.”   
\p
\v 14 Ma nôm lôkmala ayova atu enaŋ, “Avanôŋ biŋ”. Ma avaka takatu êv yak halôk biŋ ma êv yeŋ.   
\c 6  
\s1 Boksipsip Nakaduŋ hakyav kapya anêŋ nôm tôktôk vê  
\p
\v 1 \x * \xo 6:1 \xt ALK 4:6; 5:1\x*Ma yahayê Boksipsip Nakaduŋ hakyav nôm tôktôk te môŋ vê. Ma yahalaŋô nôm lôkmala ayova takatu te halam kaêk hatôm kakalu ba hanaŋ, “Ôlêm yaiŋ ek nu pik.”  
\v 2 \x * \xo 6:2 \xt Sek 1:8; 6:1-6\x*Êŋ ma yahayê bokhos thapuk te ma anyô te hayô hamô ba havaloŋ lunak lokwaŋ. Ma êv kiŋ iniŋ kuluŋ hadêŋ yani. Ma hawa anêŋ bok ma hi pik hatôm anyô vovak laik te ek injik vovak ba êmô vovak sapêŋ lu.   
\p
\v 3 Yôv ma Boksipsip Nakaduŋ hakyav nôm tôktôk te ju ma nôm lôkmala te ju hanaŋ, “Ôlêm yaiŋ ek nu pik.”  
\v 4 Ma bokhos thalaleŋ te hale yaiŋ. Ma êv athêŋ hadêŋ ôpatu ba hayô hamô ek ni pik ba nêm avômalô pik sapêŋ iniŋ kapôlôŋiŋ mavi vê ek nijik i vônô mayaliv. Ma êv biŋ vovak bêŋ te hadêŋ yani.   
\p
\v 5 Vêm ma hakyav nôm tôktôk te lô vê ma yahalaŋô nôm lôkmala te lô hanaŋ, “Ôlêm yaiŋ ek nu pik.” Ma yahayê bokhos loŋgavu te ma ôpatu ba hayô hamô ma havaloŋ skel ek enja nôm anêŋ malaiŋ.  
\v 6 Ma yahalaŋô abô te halêm anêŋ nôm lôkmala ayova atu malêvôŋ ba hanaŋ, “Nu undum ba bôm bêŋ imbitak pik. Anyô hadum ku wak daluk te ma anêŋ vuli dokte aêntêk: wit êtôm kilo doŋtom mena bali êtôm kilo lokwaŋlô. Ma doŋtom miŋ umbuliŋ alokwaŋ lêŋlêŋ lôk yak waiŋ ami.”   
\p
\v 7 Yani hakyav nôm tôktôk te ayova vê ma yahalaŋô nôm lôkmala te ayova hanaŋ, “Ôlêm yaiŋ ek nu pik.”  
\v 8 \x * \xo 6:8 \xt Jer 15:1-3; Ese 5:12,17; 14:21\x*Ma yahayê bokhos mayav hatôm ŋê ŋama iniŋ kupik. Ma ôpatu ba hayô hamô ma anêŋ athêŋ nena, “Ŋama” ma “Ŋê Ŋama Iniŋ Loŋ” haveŋ yani yam. Ma êv athêŋ hadêŋ thai ek ini pik ba nijik ŋê pik ôdôŋ te ayova vônô esak biŋ vovak lôk bôm bêŋ ma lijiŋ bêŋ lôk alim kamuŋ kambom lomaloma.   
\p
\v 9 Boksipsip hakyav nôm tôktôk te baheŋvi vê ma yahayê ŋê ŋama dahôlôŋiŋ hamô loŋ êbôk da vibiŋ anêŋ malak leŋ. Thêlô ma ŋê takatu ba bôk êvhaviŋ Wapômbêŋ ba enaŋ anêŋ abô bêŋ ba ik i pôpônô.  
\v 10 Ma elam lôklala nena, “Pik anêŋ alaŋ Wapômbêŋ, o ma anyô matheŋ ma honaŋ abô avanôŋ iyom. Aŋgê am ka tem nêm vuli viyaŋ êndêŋ avômalô pik takatu ba ik yêlô vônô?”  
\v 11 \x * \xo 6:11 \xt ALK 7:9,13; 19:14\x*Êŋ ma hêv sôp thapuk daim tomtom hadêŋ i ma hanaŋ nena, “Nômô yaô dokte vêmam endeba nijik môlôviyaŋ takatu ba idum yenaŋ ku vônô imbiŋ am. Thêlô ik sapêŋ atu ba yahatak, êŋ ma tem yandum abô.”   
\p
\v 12 \x * \xo 6:12 \xt Mat 24:29; Ap 2:20; ALK 8:12; 11:13; 16:18\x*Ma yahayê ma Boksipsip Nakaduŋ hakyav nôm tôktôk te baheŋvi ba lahavute vê. Ma duviaŋ bêŋ te hêv ma wak habitak loŋgavu hatôm sôp êkôk ek ŋê ŋama. Ma ayôŋ anêŋ lêlêyaŋ habitak thalaleŋ.  
\v 13 \x * \xo 6:13 \xt Ais 34:4\x*Ma vuliŋ leŋ êv yak halôk pik hatôm yaviŋ hayuv ba alokwaŋ va hageleloŋ halôk pik.  
\v 14 \x * \xo 6:14 \xt ALK 16:20\x*Ma leŋ havuvi i ketheŋ oyaŋ hatôm ivuvi yêm. Ma dumlolê lôk ŋgavithôm sapêŋ etak iniŋ loŋ.   
\p
\v 15 \x * \xo 6:15 \xt Ais 2:10,19,21\x*Ma pik iniŋ kiŋ lôk iniŋ ŋê bêŋbêŋ lôk ŋê vovak laik lôk ŋê lôk nômkama bêŋ lôk ŋê lôklokwaŋ lôk ŋê idum ku êmô alaŋsi vibiŋ lôk ŋê takatu ba alaŋsi mi, thêlô sapêŋ ekopak êmô loŋ abyaŋ lôk valu abyaŋ anêŋ dumlolê.  
\v 16 \x * \xo 6:16 \xt Luk 23:30\x*Ma thêlô enaŋ hadêŋ dumlolê lôk valu nena, “Nôsô êyômô yêlô ba nubuŋ yêlô ênjêk Anyô Bêŋ atu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô maleŋ lôk Boksipsip Nakaduŋ anêŋ lamaniŋ.  
\v 17 \x * \xo 6:17 \xt Jol 2:11; Mal 3:2\x*Thai iniŋ waklavôŋ leŋiŋmaniŋ bêŋ atu lêk halêm ba opalê te hatôm imiŋ loŋ siŋ am? Milôk.”   
\c 7  
\s1 Ekavu Wapômbêŋ anêŋ lêlêyaŋ hayô hêk Islael hatôm 144,000  
\p
\v 1 \x * \xo 7:1 \xt Jer 49:36; Dan 7:2\x*Vêm ma yahayê aŋela ayova imiŋ pik êntêk êŋ anêŋ saŋanêŋ ôdôŋ daŋ ayova. Thêlô imiŋ pik ayova atu iniŋ lovak siŋ ek lovak miŋ iyuv embeŋ pik mena ŋgwêk mena alokwaŋ ami.  
\v 2 Ma yahayê aŋela yaŋ haviyô anêŋ loŋ wak hathak ma hawa Wapômbêŋ Lôkmala anêŋ tinde nekavu lêlêyaŋ esak ba halêm. Ma halam kaêk lôklokwaŋ hi ek aŋela ayova atu ba ewa athêŋ ek nimbuliŋ pik lo ŋgwêk. Ba hanaŋ nena,  
\v 3 \x * \xo 7:3 \xt Ese 9:4,6; ALK 9:4\x*“Miŋ numbuliŋ pik lo ŋgwêk ma alokwaŋ ami endeba yêlô nakavu lêlêyaŋ êyôŋgêk alalôaniŋ Wapômbêŋ anêŋ ŋê ku luvôŋiŋ am.”  
\v 4 \x * \xo 7:4 \xt ALK 14:1,3\x*Ma yahalaŋô ekatuŋ ŋê takatu ba ekavu lêlêyaŋ hayôhêk i ma hatôm 144,000 anêŋ Islael anêŋ ôdôŋ laumiŋ ba lahavuju takatu.  
\v 5 Aêŋ ba Juda anêŋ ôdôŋ hatôm 12,000. Ma Luben anêŋ 12,000. Ma Gat anêŋ 12,000.  
\v 6 Ma Asel anêŋ 12,000. Ma Naptali anêŋ 12,000. Ma Manasa anêŋ 12,000.  
\v 7 Ma Simeon anêŋ 12,000. Ma Livai anêŋ 12,000. Ma Isaka anêŋ 12,000.  
\v 8 Ma Sebulun anêŋ 12,000. Ma Josep anêŋ 12,000. Ma Benjamin anêŋ 12,000. Thêlô lôkthô ma ekavu lêlêyaŋ êŋ iyom.   
\s1 Avômalô lubuŋlubuŋ lôk kwêv thapuk  
\p
\v 9 Vêm ma yahayê hathak loŋbô ma avômalô lubuŋlubuŋ anêŋ pik lomaloma lôk ôdôŋ lomaloma lôk leŋviŋkupik lomaloma lôk abô lomaloma sapêŋ imiŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk Boksipsip Nakaduŋ ma. Miŋ hatôm nekatuŋ i ami. Thêlô ik kwêv daim thapuk lôk evaloŋ nôkyalô thaŋaŋ hamô baheŋiŋ.  
\v 10 \x * \xo 7:10 \xt ALK 5:6-7\x*Ma elam kaêk lôklokwaŋ ba enaŋ, “Wapômbêŋ intu hamô Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk Boksipsip Nakaduŋ iyom intu êv avômalô bulubiŋ.”   
\p
\v 11 Ma aŋela takêŋ lôkthô imiŋ êwê eveŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk avaka takatu lôk nôm lôkmala ayova atu. Ma thêlô êv yak halôk maleŋiŋ hêk Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ma êv yeŋ hadêŋ Wapômbêŋ.  
\v 12 \x * \xo 7:12 \xt ALK 5:12\x*Ba enaŋ, “Avanôŋ. Leŋmavi bêŋ lôk deda lôkmaŋgiŋ lôk auk bêŋ lôk mavi anôŋ lôk athêŋ bêŋ lôk lôklokwaŋ lôk lôkliŋyak ni êndêŋ alalôaniŋ Wapômbêŋ êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Avanôŋ.”   
\p
\v 13 Ma avaka takatu te hanaŋ hik ya liŋ nena, “Ŋê lôk sôp thapuk takêntêk ma ŋê alêla ba êlêm anêŋ êsê?”  
\v 14 \x * \xo 7:14 \xt Dan 12:1; Mat 24:21\x*Ma yahanaŋ hadêŋ yani, “Yenaŋ anyô bêŋ, oda hoyala.” Ma yani hanaŋ hadêŋ ya, “Thêlô ma ŋê takatu ba bôk etak Malaiŋ Bêŋ ba ithik iniŋ kwêv halôk Boksipsip Nakaduŋ anêŋ thalaleŋ ba intu iniŋ kwêv ma habitak thapuk.  
\v 15 Aêŋ ba thêlô imiŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba idum anêŋ ku wak ba bôlôvôŋ imiŋ anêŋ unyak matheŋ. Ma ôpatu ba hamô Anyô Bêŋ anêŋ loŋ êŋ tem imbi anêŋ unyak êyôŋgêk thêlô vôv  
\v 16 \x * \xo 7:16 \xt Ais 49:10\x*ek thêlô miŋ nema kisi ami ma miŋ nesakmuniŋ ami lôk wak miŋ esaŋ i ami ma vovaŋ la miŋ êmbôk i ami.  
\v 17 \x * \xo 7:17 \xt Sng 23:2; Ais 25:8; ALK 21:4\x*Boksipsip Nakaduŋ atu ba hamiŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ malêvôŋ tem imbitak thêlôniŋ alaŋ ma tem endom thêlô ba ni ŋaŋ lôkmala anêŋ loŋ. Ma tem Wapômbêŋ esav thêlô maleŋiŋ thôk vê.”   
\c 8  
\s1 Nôm tôktôk baheŋvi ba lahavuju  
\p
\v 1 Yôv ma Boksipsip Nakaduŋ hakyav nôm tôktôk baheŋvi ba lahavuju takatu te vê ma malak leŋ lêk taktiŋ hatôm wakma te vi.  
\v 2 Vêm ma yahayê aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu ba imiŋ Wapômbêŋ ma. Ma êv lavuak baheŋvi ba lahavuju hadêŋ thêlô.   
\p
\v 3 \x * \xo 8:3 \xt Kis 30:1-3; ALK 5:8\x*Ma aŋela yaŋ halêm hamiŋ loŋ êbôk da ba havaloŋ uŋ yaônate atu ba epesaŋ hathak gol ek nêmbôk nôm ôv mavi êndôk. Ma nôm ôv mavi bêŋ anôŋ êv hadêŋ yani ek yani etak êyômô avômalô matheŋ iniŋ mek takatu ba hamô loŋ êbôk da epesaŋ hathak gol ba hamô habobo Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô.  
\v 4 Ma nôm ôv mavi takatu anêŋ yova haviŋ avômalô matheŋ iniŋ mek hatak aŋela êŋ baŋ ba hi daku ek Wapômbêŋ.  
\v 5 \x * \xo 8:5 \xt Kis 19:16-19; Wkp 16:12; ALK 11:19; 16:18\x*Ma aŋela havaloŋ uŋ yaô êŋ ba hawa atum êbôk da halôk kapô ma habi halôk pik. Êŋ ma kakalu lôk damak bêŋ hik mayaliv ma duviaŋ bêŋ hayôkwiŋ.   
\s1 Lavuak baheŋvi ba lahavuju  
\p
\v 6 Ma aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu ewa iniŋ lavuak baheŋvi ba lahavuju ba epesaŋ i ek niyuv.   
\p
\v 7 \x * \xo 8:7 \xt Kis 9:23-26; Ese 38:22; Jol 2:30\x*Aŋela môŋ hayuv anêŋ ba halaŋ. Êŋ ma ôthôm valokwaŋ hatôm ais lôk atum hathak doŋtom haviŋ thalaleŋ ba ibi halôk pik ma atum hathaŋ pik ôdôŋ te lô ma alokwaŋ lôk kamuŋ buêŋ lôkthô.   
\p
\v 8 Ma aŋela te ju hayuv anêŋ ba halaŋ ma nômlate hatôm atum hathaŋ dumlolê bêŋ te ba ibi halôk ŋgwêk. Ma ŋgwêk ôdôŋ te lô habitak thalaleŋ.  
\v 9 Ma nômkama lôkmala takatu ba êmô ŋgwêk buêŋ lôkthô ema, ma yeŋ loŋ êŋ lôkthô kambom.   
\p
\v 10-11 \x * \xo 8:10-11 \xt Jer 9:15\x*Ma aŋela te lô hayuv anêŋ ba halaŋ ma vuliŋ bêŋ te hêv yak anêŋ leŋ ba hathaŋ inaŋ atum abiŋ. Ma hêv yak halôk ŋaŋ lôk kasukthôm ôdôŋ te lô. Vuliŋ êŋ anêŋ athêŋ nena ‘Maniŋ’ ba intu ŋaŋ sapêŋ anêŋ ôdôŋ te lô habitak maniŋ kambom anôŋ. Ma avômalô bêŋ anôŋ inum ŋaŋ êŋ ba ema ek malê nena ŋaŋ lêk habitak maniŋ kambom.   
\p
\v 12 \x * \xo 8:12 \xt Ese 32:7; ALK 6:12-13\x*Ma aŋela te ayova hayuv anêŋ ba halaŋ ma wak anêŋ deda ôdôŋ te lô lôk ayôŋ anêŋ deda ôdôŋ te lô lôk vuliŋ ôdôŋ te lô miŋ ibi deda ami. Wak lo bôlôvôŋ anêŋ ôdôŋ te lô momaŋiniŋ bêŋ hêk.   
\p
\v 13 \x * \xo 8:13 \xt ALK 9:12; 11:14\x*Ma yahayê hamiŋ ma yahalaŋô menak jeŋ hayovak haveŋ leŋlêvôŋ ma halam kaêk, “Malaiŋ, malaiŋ, malaiŋ tem êpôm avômalô pik ek malê nena aŋela lokwaŋlô eyabiŋ denaŋ ba tem niyuv iniŋ lavuak ketheŋ.”   
\c 9  
\s1 Aŋela te baheŋvi hayuv lavuak  
\p
\v 1 \x * \xo 9:1 \xt ALK 20:1\x*Ma aŋela te baheŋvi hayuv anêŋ lavuak. Ma yahayê vuliŋ te hêv yak anêŋ leŋ ba habup pik. Ma êv ku neyabiŋ Viv atu anêŋ abôlêk anêŋ vovaleŋ hadêŋ vuliŋ êŋ.  
\v 2 \x * \xo 9:2 \xt Stt 19:28; Kis 10:12-15; Jol 2:2,10\x*Ma hakyav Viv abôlêk vê ma atum yova bêŋ habitak anêŋ Viv abyaŋ êŋ ba hatôm atum dahaya bêŋ te. Ma Viv anêŋ yova hava wak lo leŋ loŋ siŋ ba habitak momaŋiniŋ kambom.  
\v 3 Ma atum yova êŋ habitak lôk kôm sopek ba halôk pik. Ba êv lôklokwaŋ hadêŋ thêlô hatôm daŋgaviŋ pik anêŋ lôklokwaŋ.  
\v 4 \x * \xo 9:4 \xt ALK 7:3\x*Ma enaŋ hadêŋ thêlô nena, “Miŋ numbuliŋ kamuŋ lomaloma lo alokwaŋ ami. Ma numbuliŋ ŋê takatu ba Wapômbêŋ anêŋ lêlêyaŋ miŋ hayôhêk thêlô luvôŋiŋ ami.”  
\v 5 Miŋ êv thêlô ek nijik anyô vônô ami, ma nênêm vovaŋ bêŋ iyom êtôm ayôŋ baheŋvi. Ba iniŋ vovaŋ êŋ hatôm daŋgaviŋ layuk habi anyô ba vovaŋ kambom.  
\v 6 \x * \xo 9:6 \xt Jop 3:21; Jer 8:3\x*Wak takêŋ ma avômalô idum ek nema ma doŋtom ŋama hêv i vê hêk thêlô. Ba miŋ ema ami.   
\p
\v 7 \x * \xo 9:7 \xt Jol 2:4\x*Ma kôm takêŋ êpôpêk i hatôm bokhos ba epesaŋ i ek nijik vovak. Thêlôniŋ maleŋiŋ hatôm anyô ma leŋiŋkadôk ma êkôk nômlate hatôm kuluŋ kiŋ ba epesaŋ hathak gol.  
\v 8 \x * \xo 9:8 \xt Jol 1:6\x*Ma thêlôniŋ leŋiŋkadôk ŋauŋ hatôm avi iniŋ ma veŋiŋbôlêk yakik hatôm avuŋ laion abôlêk yakik.  
\v 9 \x * \xo 9:9 \xt Jol 2:5\x*Ma thêlôniŋ bôbôŋiŋ hatôm moko epesaŋ hathak aeŋ. Ma thêlôniŋ banik pôk ba diŋdiŋ bêŋ hatôm yeŋ vovak takatu ba bokhos êvôv.  
\v 10 Ma iniŋ leŋyuk ma hatôm daŋgaviŋ ba iniŋ lôklokwaŋ hamô leŋyuk takêŋ ba ibi anyô hathak ma tem nênêm vovaŋ bêŋ êndêŋ i êtôm ayôŋ baheŋvi.  
\v 11 Ma iniŋ kiŋ te hayabiŋ thêlô ba yani ma Viv anêŋ aŋela. Anêŋ athêŋ hathak abô Hiblu nena, “Abadon” ma hathak abô Glik nena, “Apolon”. Ma athêŋ êŋ anêŋ ôdôŋ nena “Anyô Habuliŋ Nômkama Sapêŋ”.   
\p
\v 12 Malaiŋ môŋ hale ba hi, ma doŋtom malaiŋ ju tem embeŋ yam.   
\s1 Aŋela te baheŋvi ba lahavute hayuv lavuak  
\p
\v 13 Ma aŋela ali baheŋvi ba lahavute hayuv anêŋ lavuak ba halaŋ ma yahalaŋô abô te halêm anêŋ loŋ êbôk da anêŋ saŋanêŋ daŋ ayova. Loŋ êbôk da êŋ epesaŋ hathak gol ba hamiŋ Wapômbêŋ ma.  
\v 14 Abô êŋ hanaŋ hadêŋ aŋela ali baheŋvi ba lahavute atu ba hawa lavuak nena, “Opole aŋela ayova takatu ba bôk ekak i loŋ ba êmô ŋaŋ bêŋ Yupletis vê ek ini.”  
\v 15 Êŋ ma epole aŋela ayova êŋ ek nijik avômalô pik ôdôŋ te lô pôpônô. Wapômbêŋ bôk hakak i loŋ ek neyabiŋ sondabêŋ lôk ayôŋ ma wakma atu ba lêk habitak ek nindum iniŋ ku êŋ.  
\v 16 Yahalaŋô ŋê vovak takatu ba êyô êmô bokhos ma lubuŋlubuŋ hatôm 200 milion.   
\p
\v 17 Êntêk ma nôm takatu ba yahatulak ba yahayê nena bokhos lôk ŋê takatu ba êyô êmô bokhos takêŋ. Thêlôniŋ moko bôbôŋiŋ anêŋ lêlêyaŋ hatôm atum ba bôsôk lôk mayav hatôm solpa. Ma bokhos takêŋ iniŋ leŋiŋkadôk hatôm avuŋ laion iniŋ leŋiŋkadôk. Ma atum lôk atum yova ma valu vovaŋ solpa hale veŋiŋbôlêk kapô ba hi.  
\v 18 Nôm malaiŋ lô êŋ hale veŋiŋbôlêk ba hik avômalô ôdôŋ te lô lôkthô vônô.  
\v 19 Bokhos iniŋ lôklokwaŋ ma hamô veŋiŋbôlêk lôk leŋyuk. Thêlôniŋ leŋyuk ma hatôm umya ma umya takêŋ iniŋ leŋiŋkadôk ethak êv vovaŋ hadêŋ avômalô.   
\p
\v 20 \x * \xo 9:20 \xt Sng 115:4-7; 135:15-18; Dan 5:23; ALK 16:9,11\x*Ma avômalô nômbêŋ atu ba malaiŋ lô êŋ miŋ hik i vônô ami ma evaloŋ iniŋ kambom lomaloma takatu loŋ. Thêlô êv yeŋ hadêŋ ŋgôk takatu ba epesaŋ hathak gol lo seleva ma aeŋ mayav lôk valu ma alokwaŋ. Ŋgôk takêŋ ma miŋ hatôm nêgê tak lo nedaŋô abô ma nembeŋ ami.  
\v 21 Lôk miŋ etak iniŋ kobom ik anyô vônô lôk êbôk siniŋ ma idum sek waliliŋ lôk iniŋ vani ami.   
\c 10  
\s1 Aŋela lôk kapya yaônate  
\p
\v 1 Ma yahayê aŋela lôklokwaŋ yaŋ halôk ba halêm anêŋ leŋ. Ba havuliv i hathak buliv lôk oktheŋuliŋ hêk wakadôk. Ma thohavloma hatôm wak. Ma va luvi hatôm atum hathaŋ hamô alokwaŋ daim.  
\v 2 Ma yani havaloŋ kapya yaônate ba hakak hêk baŋ. Ma havakselap ba va vianôŋ hayô hamiŋ ŋgwêk ma vikeŋ hamiŋ pik.  
\v 3 Ma yani halam kaêk hatôm laion te halaŋ. Yani halam, êŋ ma kakalu baheŋvi ba lahavuju enaŋ abô.  
\v 4 \x * \xo 10:4 \xt Dan 12:4,9\x*Yahalaŋô kakalu baheŋvi ba lahavuju enaŋ abô, êŋ ma yahadum ek yato. Ma doŋtom yahalaŋô abô halêm anêŋ leŋ nena, “Miŋ oto kakalu iniŋ abô êŋ ami ma ênjêk oda anêm auk iyom.”   
\p
\v 5 \x * \xo 10:5 \xt Lo 32:40; Dan 12:7\x*Êŋ ma aŋela atu ba hamiŋ ŋgwêk lo pik hêv baŋ vianôŋ hathak leŋ.  
\v 6 Ma havak balabuŋ hathak ôpatu ba hamô lôkmala hatôm wak nômbêŋ intu sapêŋ ba hapesaŋ pik lo leŋ ma ŋgwêk lôk nômkama sapêŋ anêŋ athêŋ. Ba hanaŋ nena, “Wakma lêk habobo anêŋ daŋ.  
\v 7 \x * \xo 10:7 \xt Amo 3:7\x*Aŋela te baheŋvi ba lahavuju hayuv anêŋ lavuak, êŋ ma Wapômbêŋ anêŋ abô lôk kup tem anêŋ daŋ êtôm bôk ba hanaŋ hadêŋ anêŋ ŋê ku plopet.”   
\p
\v 8 Ma yahalaŋô abô atu ba halêm anêŋ leŋ hathak loŋbô nena, “Nu ek aŋela atu ba hayô hamiŋ ŋgwêk lo pik ek onja kapya atu ba bôk ekak hêk baŋ.”   
\p
\v 9 \x * \xo 10:9 \xt Ese 2:8–3:3\x*Êŋ ma yaha hadêŋ aŋela êŋ ma yahanaŋ ek nêm kapya yaôna êŋ êlêm. Ma hanaŋ hadêŋ ya nena, “Onja ba noŋgwaŋ. Tem vasiŋ mavi êtôm bio thôk êmô vembôlêk, ma doŋtom tem eyelaŋ lemsoam ba maniŋ kambom.”  
\v 10 Êŋ ma yahawa kapya yaôna êŋ ba yahaŋ ba hamô yaveŋbôlêk ma vasiŋ mavi hatôm bio thôk. Ma doŋtom yahatôkwêŋ ma yaleŋsoam maniŋ kambom.  
\v 11 Vêm ma yani hanaŋ hadêŋ ya, “Nu onaŋ abô plopet esak nôm takatu ba tem êpôm avômalô kupik lomaloma lôk pik lomaloma lôk abô lomaloma lôk iniŋ kiŋ sapêŋ esak loŋbô.”   
\c 11  
\s1 Wapômbêŋ anêŋ anyô ju atu ba enaŋ anêŋ abô  
\p
\v 1 \x * \xo 11:1 \xt Ese 40:3; Sek 2:1-2\x*Ma aŋela te hêv kôm êv dôŋ nômkama hathak hadêŋ ya. Ma hanaŋ, “Nu otak ênjêk Wapômbêŋ anêŋ unyak matheŋ lôk loŋ êbôk da lôk avômalô takatu ba êmô kapô ek nôŋgô nena anêŋ daim vithê.  
\v 2 \x * \xo 11:2 \xt Luk 21:24; ALK 13:5\x*Ma doŋtom miŋ otak ênjêk unyak matheŋ anêŋ piklêvôŋ ami ek malê nena loŋ êŋ ma Wapômbêŋ hêv hadêŋ ŋê loŋ buyaŋ. Thêlô tem nembak unyak matheŋ Jelusalem pesa êtôm ayôŋ 42.  
\v 3 Ma tem yanêm yenaŋ anyô ju ba thai neba kwêv kapôlôŋiŋ malaiŋ ma neja yenaŋ abô ba ini nenaŋ bêŋ êtôm wak 1,260.”   
\p
\v 4 \x * \xo 11:4 \xt Sek 4:3,11-14\x*Anyô ju êŋ êtôm alokwaŋ oliv ju atu lôk atum lam ju atu ba imiŋ pik anêŋ alaŋ thohavloma.  
\v 5 \x * \xo 11:5 \xt 2Sml 22:9; Sng 97:3\x*Ma anyôla hadum ek injik thai, êŋ ma tem atum ende thaiveŋiŋbôlêk ba esaŋ ôpêŋ vônô. Avanôŋ biŋ, avômalô takatu ba idum ek nimbuliŋ thai tem nema aêŋ iyom.  
\v 6 \x * \xo 11:6 \xt Kis 7:17-20; 1Sml 4:8; 1Kiŋ 17:1\x*Anyô ju êŋ enaŋ Wapômbêŋ anêŋ abô, êŋ ma thai iniŋ lôklokwaŋ hêk ek nenaŋ ba ôthôm mi lôk ŋaŋ imbitak thalaleŋ ma malaiŋ lomaloma imbitak pik êtôm thai iniŋ leŋiŋhaviŋ.   
\p
\v 7 \x * \xo 11:7 \xt Dan 7:21; ALK 12:17; 13:7; 17:8\x*Thai idum ku enaŋ Wapômbêŋ anêŋ abô yôv ma alim bomaŋ atu ba hathak halêm anêŋ Viv atu kapô tem êyô ba injik vovak êndêŋ thai ba embak thai pesa ba nema.  
\v 8 \x * \xo 11:8 \xt Luk 13:34\x*Ma thai iniŋ kupik tem ênjêk malak bêŋ anêŋ loŋôndê bêŋ. Malak lôŋ êŋ anêŋ athêŋ kapô ma Sodom lo Ijip, loŋ êŋ bôk ik iniŋ Anyô Bêŋ vônô hathak alovalaŋaŋsiŋ.  
\v 9 Ma avômalô leŋviŋkupik lomaloma lôk ôdôŋ lomaloma lôk abô lomaloma lôk pik lomaloma sapêŋ tem nêlêm nêgê anyô ju êŋ iniŋ kupik hêk loŋôndê êtôm wak daluk lô ma wata te imbiŋ. Êtôm bôk enaŋ nena miŋ hatôm nedav i ami.  
\v 10 Ma avômalô pik tem leŋiŋmavi lôk lêlô ma nênêm nômkama êndêŋ i ek malê nena plopet ju atu ba êv malaiŋ hadêŋ thêlô lêk ema.   
\p
\v 11 \x * \xo 11:11 \xt Ese 37:5,10\x*Ma doŋtom wak lô lôk wak te viyaŋ haviŋ hale ba hi, ma Wapômbêŋ hayuv auk lôkmala halôk thai ba thai iviyô imiŋ. Ma avômalô êyê thai ba êkô kambom.  
\v 12 \x * \xo 11:12 \xt 2Kiŋ 2:11\x*Ma kaêk lôklokwaŋ anêŋ leŋ hanaŋ hadêŋ thai, “Nosak ba nôlêm.” Êŋ ma thai ethak ba i leŋ ma buliv hava thai siŋ ba ŋê takatu ba bôk ik vovak hadêŋ thai imiŋ ba êyê.  
\v 13 \x * \xo 11:13 \xt ALK 6:12; 16:18\x*Ketheŋ oyaŋ ma duviaŋ bêŋ te hayô ba habuliŋ malak lôŋ ôdôŋ te laumiŋ ba hik avômalô hatôm 7,000 vônô. Ma avômalô vi atu ba êmô lôkmala êkô kambom ba êv athêŋ lôkmaŋgiŋ hadêŋ Wapômbêŋ anêŋ leŋ.   
\p
\v 14 \x * \xo 11:14 \xt ALK 9:12\x*Malaiŋ te ju hale ba hi yôv. Ma malaiŋ te lô tem êyô ketheŋ.   
\s1 Aŋela te baheŋvi ba lahavuju hayuv lavuak  
\p
\v 15 \x * \xo 11:15 \xt Kis 15:18; Sng 10:16; Dan 2:44; 7:14\x*Ma aŋela te baheŋvi ba lahavuju hayuv anêŋ lavuak ba halaŋ ma kaêk bêŋ anôŋ halêm anêŋ leŋ ba elam aêntêk, “Pik lêk hamô Anyô Bêŋ lôk anêŋ Kilisi baheŋiŋ ma Anyô Bêŋ tem eyabiŋ wak nômbêŋ intu sapêŋ.”   
\p
\v 16 Ma avaka 24 takatu ba êmô iniŋ loŋ eyabiŋ avômalô hamô Wapômbêŋ thohavloma êkôm ba maleŋ halôk ma êv yeŋ hadêŋ Wapômbêŋ.  
\v 17 Ma enaŋ,  
\q1 “Anyô Bêŋ Wapômbêŋ Lôklokwaŋ Anôŋ,  
\q1 lêk hômô ma sêbôk oda hômô aêŋ.  
\q1 Mavi anôŋ ek lêk hoyabiŋ nômkama sapêŋ hathak anêm lôklokwaŋ.   
\q1
\v 18 \x * \xo 11:18 \xt Sng 110:5; 115:13; Lom 2:5; ALK 20:11-13\x*Avômalô daluk leŋiŋmaniŋ ek o,  
\q2 ma doŋtom anêm lemmaniŋ lêk hayô.  
\q1 Anêm waklavôŋ hayô ek undum abô ek avômalô ŋama.  
\q2 Êŋ ma tem nêm iniŋ vuli mavi êndêŋ anêm ŋê ku plopet lôk anêm avômalô matheŋ takatu ba elaŋô anêm abô, avômalô bêŋ lôk avômalô yaô.  
\q2 Wakma hayô ek nimbuliŋ avômalô takatu ba ibuliŋ pik.”   
\p
\v 19 \x * \xo 11:19 \xt Hib 9:4; ALK 8:5; 15:5; 16:21\x*Ma Wapômbêŋ anêŋ unyak matheŋ atu ba hamô leŋ anêŋ abôlêk hakyav ba yahayê alapa tabô hamô unyak matheŋ êŋ kapô. Ma damak hêv lôk pôk lôk kakalu bêŋ lôk duviaŋ lôk ôthôm valokwaŋ hatôm ais hêv yak halôk.   
\c 12  
\s1 Avi lo Wa bomaŋ  
\p
\v 1 Ma lavôŋiŋ bêŋ te havova hêk leŋ: avi te hamô ma wak hawê haveŋ yani hatôm sôp ma hatak vakapô luvi hayô hamiŋ ayôŋ. Ma vuliŋ laumiŋ ba lahavuju hamiŋ wakadôk hatôm kiŋ iniŋ kuluŋ.  
\v 2 \x * \xo 12:2 \xt Mai 4:10\x*Yani hasabeŋ ba halaŋ ek embathu.   
\p
\v 3 \x * \xo 12:3 \xt Dan 7:7\x*Ma lavôŋiŋ yaŋ habitak leŋ: Wa thalaleŋ bomaŋ bêŋ te ba anêŋ wakadôk baheŋvi ba lahavuju ma wakadôk lôkthô ma kiŋ iniŋ kuluŋ hamô. Ma wakadôk yakik hatôm laumiŋ hamô.  
\v 4 \x * \xo 12:4 \xt Dan 8:10\x*Ma layuk havali vuliŋ ôdôŋ te lô ba havaloŋ ba habi halêm pik. Ma Wa bomaŋ bêŋ atu hamiŋ avi atu ba hapesaŋ i ek embathu anêŋ thohavloma ek havathu ma enjaŋ amena êŋ ketheŋ oyaŋ.  
\v 5 \x * \xo 12:5 \xt Sng 2:9; Ais 7:14; 66:7; ALK 19:15\x*Êŋ ma avi êŋ havathu namalô atu ba tem eyabiŋ avômalô pik sapêŋ lôklokwaŋ esak yani baŋ malaiŋ. Aêŋ ba ketheŋ oyaŋ ma ewa yani ba i daku Wapômbêŋ atu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô.  
\v 6 Ma avi êŋ hasôv ba hi loŋ thiliv atu ba Wapômbêŋ bôk hapesaŋ yôv ek eyabiŋ yani êtôm wak 1,260.   
\p
\v 7 \x * \xo 12:7 \xt Jut 9\x*Ma vovak bêŋ hêk malak leŋ ba Maikel lôk anêŋ aŋela ik vovak hadêŋ Wa bomaŋ bêŋ atu. Ma Wa atu lôk anêŋ aŋela imiŋ viyaŋ ba ik vovak êŋ.  
\v 8 Ma Wa anêŋ lôklokwaŋ miŋ hatôm ami. Ba intu miŋ hatôm êmô malak leŋ esak loŋbô ami.  
\v 9 \x * \xo 12:9 \xt Stt 3:1,14; Luk 10:18; 22:31; ALK 20:2\x*Aêŋ ba êv Wa bomaŋ bêŋ êŋ lôk anêŋ aŋela vê hêk malak leŋ ba ekaliv i êlêm pik. Yani ma umya bôsêbôk ba elam nena Ŋgôk Bêŋ ma Sadaŋ. Yani hathak hasau avômalô pik sapêŋ.  
\v 10 \x * \xo 12:10 \xt Jop 1:9-11; Sek 3:1\x*Ma yahalaŋô kaêk te anêŋ leŋ ba hanaŋ, “Lêk ma alalôaniŋ Wapômbêŋ hêv alalô bulubiŋ ma anêŋ lôklokwaŋ habitak yaiŋ ba yani hamô hatôm kiŋ. Ma anêŋ Kilisi hadum ku athêŋ bêŋ ek malê nena aŋela lêk ibi ôpatu ba hanaŋ aiyaŋ thêlô bêŋ hamô Wapômbêŋ thohavloma bôlôvôŋ lo wak halôk pik.  
\v 11 Thêlô êmô yani lu hathak Boksipsip Nakaduŋ anêŋ thalaleŋ lôk Wapômbêŋ anêŋ abô takatu ba thêlô enaŋ. Thêlô imiŋ lôklokwaŋ ba miŋ êkô ek avômalô nijik thêlô vônô ami.  
\v 12 \x * \xo 12:12 \xt Ais 44:23; 49:13\x*Aêŋ ba môlô avômalô leŋ lemimmavi. Ma doŋtom malaiŋ ek pik lo ŋgwêk ek malê nena Sadaŋ lêk halôk ba hathôk ek môlô. Yani lamaniŋ kambom ek malê nena yani hayala nena anêŋ waklavôŋ lêk bidoŋ.”   
\p
\v 13 Wa bomaŋ bêŋ atu hayala nena lêk ibi yani halêm pik ba halupuniŋ avi atu ba havathu okna atu.  
\v 14 \x * \xo 12:14 \xt Dan 7:25; 12:7\x*Ma doŋtom Wapômbêŋ hêv menak jeŋ bok anêŋ banik luvi hadêŋ avi êŋ ek yani eyovak ba ni loŋ atu ba bôk epesaŋ yôv ek neyabiŋ yani êtôm sondabêŋ lô ma wata te imbiŋ ek miŋ Wa imbuliŋ yani ami.  
\v 15 Ma Wa havululup ŋaŋ ba hatôm ŋaŋ bêŋ te habitak yani abôlêk ba haveŋ avi êŋ yam ek enja yani ba ni.  
\v 16 Ma doŋtom pik hêv avi êŋ sa ba hakyav abôlêk ba hanum ŋaŋ êŋ sapêŋ.  
\v 17 \x * \xo 12:17 \xt ALK 11:7\x*Êŋ ma Wa lamaniŋ kambom hathak avi êŋ ba hi ek injik vovak êndêŋ avi êŋ anêŋ avômena vi. Thêlô ma ŋê takatu ba esopa Wapômbêŋ anêŋ abô balabuŋ lôk enaŋ iniŋ êvhaviŋ atu hathak Yisu bêŋ.  
\v 18 Ma Wa hamiŋ ŋgwêk anêŋ thathe daŋ.   
\c 13  
\s1 Alim bomaŋ anêŋ ŋgwêk  
\p
\v 1 \x * \xo 13:1 \xt ALK 12:3; 17:3,7-12\x*Ma yahayê alim bomaŋ te habitak ŋgwêk. Yani wakadôk baheŋvi ba lahavuju ba anêŋ yakik laumiŋ hamiŋ wakadôk. Ma kiŋ iniŋ kuluŋ laumiŋ hamô anêŋ yakik. Ma wakadôk takatu ma eto abôma hathak Wapômbêŋ nena, “Yada ma Wapômbêŋ”.  
\v 2 \x * \xo 13:2 \xt Dan 7:4-6\x*Ma alim bomaŋ atu ba yahayê hatôm avuŋ nyau bomaŋ bêŋ te ma va hatôm avuŋ bea va ma abôlêk ma hatôm avuŋ laion te abôlêk. Ma Wa bomaŋ bêŋ atu hêv anêŋ lôklokwaŋ lôk anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk athêŋ bêŋ hadêŋ alim bomaŋ êŋ.  
\v 3 \x * \xo 13:3 \xt ALK 17:8\x*Ma yahayê wakadôk te inaŋ bôk ik vônô ba pôpô bêŋ te hêk ma doŋtom bôk hayôv. Ba intu avômalô pik sapêŋ esoŋ kambom ba esopa yani.  
\v 4 Ma thêlô êv yeŋ hadêŋ Wa bomaŋ bêŋ atu ek malê nena yani hêv anêŋ athêŋ bêŋ hadêŋ alim bomaŋ êŋ. Ma thêlô êv yeŋ hadêŋ alim bomaŋ êŋ ba enaŋ, “Opalê hatôm alim bomaŋ êntêk ma hatôm injik vovak êndêŋ yani? Mi anôŋ.”  
\v 5 \x * \xo 13:5 \xt Dan 7:8,25; 11:36; ALK 11:2\x*Wapômbêŋ hatak alim bomaŋ êŋ ek êmbôi ba enaŋ abômapopak esak yani lôk eyabiŋ avômalô êtôm ayôŋ 42.\f * \fr 13:5 \ft Ayôŋ 42 ma hatôm wak 1,260 (12:6) ma hatôm sondabêŋ lô ma wata te (12:14).\f*   
\p
\v 6 Ma alim bomaŋ êŋ hanaŋ abô kambom hathak Wapômbêŋ da lôk anêŋ athêŋ lôk anêŋ unyak matheŋ lôk ŋê takatu ba êmô malak leŋ.  
\v 7 \x * \xo 13:7 \xt ALK 11:7\x*Ma Wapômbêŋ hatak yani ek injik vovak êndêŋ anêŋ avômalô matheŋ ba nênêm yak. Ma enja athêŋ ek eyabiŋ avômalô ôdôŋ lomaloma lôk leŋviŋkupik lomaloma lôk abô lomaloma ma pik lomaloma sapêŋ.  
\v 8 \x * \xo 13:8 \xt Sng 69:28; ALK 17:8; 20:12,15; 21:27\x*Ma avômalô pik lôkthô atu ba iniŋ athêŋ miŋ hêk kapya lôkmala ami hadêŋ sêbôk ba miŋ Wapômbêŋ hapesaŋ pik lo leŋ ami denaŋ ma tem nênêm yeŋ êndêŋ alim bomaŋ êŋ. Kapya lôkmala êŋ ma Boksipsip Nakaduŋ atu ba bôk ik vônô anêŋ kapya.   
\p
\v 9 Opalê atu ba lôk lêndôŋ ma endaŋô abô êntêk.  
\v 10 \x * \xo 13:10 \xt Jer 15:2; 43:11; ALK 14:12\x*Wapômbêŋ hatak anyô te ek ni koladôŋ ma tem yani ni koladôŋ. Wapômbêŋ hatak anyô te ek nijik yani vônô esak biŋ vovak ma tem nijik yani vônô esak biŋ vovak. Ba nôm êŋ habitak ma avômalô matheŋ lôkthô nimiŋ lôklokwaŋ ma nebaloŋ iniŋ êvhaviŋ loŋ majaŋ.   
\s1 Alim bomaŋ anêŋ pik  
\p
\v 11 Ma yahayê alim bomaŋ yaŋ habitak anêŋ pik kapô ba halêm yaiŋ. Ma anêŋ yakik lokwaŋju hatôm boksipsip nakaduŋ. Ma doŋtom hanaŋ abô hatôm Wa bomaŋ bêŋ atu.  
\v 12 Yani hawa alim bomaŋ môŋ anêŋ lôklokwaŋ ek indum anêŋ ku. Yani hadum ba avômalô pik sapêŋ êv yeŋ hadêŋ alim bomaŋ môŋ atu ba bôk ik vônô ma doŋtom anêŋ palê bôk hayôv.  
\v 13 \x * \xo 13:13 \xt 1Kiŋ 18:24-39; Mat 24:24; ALK 19:20\x*Ma yani hadum lavôŋiŋ lôkmaŋgiŋ lomaloma ba bêŋ te ma atum hathaŋ ba hêv yak anêŋ leŋ ba halêm pik ba avômalô sapêŋ êyê.  
\v 14 Ma etak yani ek indum lavôŋiŋ takêŋ esak alim bomaŋ yaŋ môŋ anêŋ athêŋ ba esau avômalô pik. Yani hanaŋ ek avômalô nepesaŋ alim bomaŋ môŋ anêŋ dahô te ek nênêm athêŋ bêŋ êndêŋ ôpatu ba bôk ik vônô hathak biŋ vovak ma doŋtom hamô lôkmala denaŋ.  
\v 15 Ma etak yani ek iyuv auk êndôk alim bomaŋ môŋ anêŋ dahô ek dahô êŋ enaŋ abô. Ma avômalô takatu ba miŋ êv yeŋ hadêŋ dahô êŋ ami, ma tem nijik thêlô vônô.  
\v 16 \x * \xo 13:16 \xt ALK 14:9-11; 16:2; 20:4\x*Ma yani hapôviŋ avômalô lôkthô ek neja lêlêyaŋ ênjêk baheŋiŋ vianôŋ mena ênjêk luvôŋiŋ. Avômalô athêŋ bêŋ lôk athêŋ mi ma ŋê valu bêŋ lôk ŋê valu mi ma ŋê takatu ba êmô alaŋsi vibiŋ lôk ŋê takatu ba alaŋsi mi lôkthô neja lêlêyaŋ êŋ.  
\v 17 Avômalô takatu ba lêlêyaŋ mi miŋ hatôm nênêm vuli nômkama lôk nênêm iniŋ nômkama ek anyô vi nênêm vuli ami. Lêlêyaŋ êŋ ma alim bomaŋ anêŋ athêŋ ma anêŋ athêŋ anêŋ lavôŋ.  
\v 18 Lêlêyaŋ êŋ anêŋ ôdôŋ ma hamô kapô anôŋ. O anyô lôkauk bêŋ, êŋ ma undum ku ek oyala alim bomaŋ atu anêŋ lêlêyaŋ êŋ anêŋ ôdôŋ. Lêlêyaŋ êŋ ma anyô te anêŋ lêlêyaŋ. Ma ôpêŋ anêŋ lêlêyaŋ êŋ ma hatôm 666.   
\c 14  
\s1 Boksipsip Nakaduŋ lôk anêŋ avômalô  
\p
\v 1 Ma yahayê hathak loŋbô ma Boksipsip Nakaduŋ atu hamiŋ dum Saion ma avômalô hatôm 144,000 imiŋ haviŋ yani. Ma anêŋ athêŋ lôk Lambô anêŋ athêŋ bôk eto yôv hêk thêlôniŋ luvôŋiŋ.  
\v 2 \x * \xo 14:2 \xt ALK 1:15; 19:6\x*Ma yahalaŋô thêlôniŋ kaêk halêm anêŋ leŋ hatôm ŋambô diŋdiŋ ma hatôm kakalu bêŋ hêv yak. Kaêk êŋ ma hatôm avômalô êv yeŋ gita.  
\v 3 \x * \xo 14:3 \xt Ais 42:10; ALK 5:9; 7:4\x*Thêlô êv yeŋ lukmuk te hêk Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô lôk hêk nôm lôkmala ayova lôk avaka takatu maleŋiŋ. Anyôla miŋ hatôm eyala yeŋ êŋ ami, ma avômalô 144,000 takatu ba bôk Anyô Bêŋ hêv vuli i yôv hêk pik iyom intu eyala.  
\v 4 Thêlô ma ŋê takatu ba miŋ bôk eyov avi ami ek malê nena thêlô itip majaŋ. Thêlô esopa Boksipsip Nakaduŋ haveŋ loŋ nômbêŋ atu ba yani hi. Wapômbêŋ hêv thêlô vuli hêk avômalô pik malêvôŋ ma thêlô ibitak hatôm da môŋ ek Wapômbêŋ lôk Boksipsip Nakaduŋ.  
\v 5 Abôyaŋ te miŋ hale thêlô veŋiŋbôlêk ami lôk kambom mi hêk Wapômbêŋ ma.   
\s1 Aŋela lokwaŋlô iniŋ abô  
\p
\v 6 Ma yahayê aŋela yaŋ hayovak haveŋ leŋlêvôŋ. Yani havaloŋ Abô Mavi atu ba hamô hatôm wak nômbêŋ intu sapêŋ ek enaŋ êndêŋ avômalô anêŋ pik lomaloma lôk ôdôŋ lomaloma ma abô lomaloma lôk leŋviŋkupik lomaloma sapêŋ.  
\v 7 Ma yani halam kaêk nena, “Nôkô Wapômbêŋ ma nônêm athêŋ lôkmaŋgiŋ êndêŋ yani ek malê nena waklavôŋ nindum abô lêk hayô. Nônêm yeŋ êndêŋ yani atu ba hapesaŋ pik lo leŋ ma ŋgwêk lo ŋaŋ sapêŋ.”   
\p
\v 8 \x * \xo 14:8 \xt Ais 21:9; Jer 51:7-8; ALK 17:2; 18:2,3\x*Yôv ma aŋela te ju hayô ma hanaŋ, “Hêv yak, hêv yak. Malak lôk athêŋ bêŋ Babilon hêv yak. Yani bôk hadum ba avômalô pik lôkthô inum anêŋ waiŋ lôklokwaŋ ba elo molo ba idum sek lomaloma.”   
\p
\v 9 \x * \xo 14:9 \xt ALK 13:12-17\x*Ma aŋela te lô haveŋ thai yam hayô ma halam lôklala aêntêk, “Anyô late hêv yeŋ hathak alim bomaŋ atu lôk anêŋ dahô atu ba epesaŋ ma hawa anêŋ lêlêyaŋ hêk uvôv mena baŋ,  
\v 10 \x * \xo 14:10 \xt Stt 19:24; Sng 75:8; Ais 51:17,22; Jer 25:15-16; Ese 38:22; ALK 16:19; 20:10\x*êŋ ma tem yani inum Wapômbêŋ anêŋ lamaniŋ êtôm waiŋ. Waiŋ êŋ ma daluk ba maniŋ bomaŋ. Ôpatu ba hanum ma tem enja vovaŋ bêŋ ênjêk aŋela lôk Boksipsip Nakaduŋ maleŋiŋ ba atum valu solpa tem esaŋ yani.  
\v 11 \x * \xo 14:11 \xt Ais 34:10\x*Ma atum atu ba hêv vovaŋ hadêŋ thêlô anêŋ yova tem esak ba ni wak nômbêŋ intu sapêŋ. Thêlô takatu ba êv yeŋ hadêŋ alim bomaŋ lôk anêŋ dahô atu ba epesaŋ ba ewa anêŋ athêŋ anêŋ lêlêyaŋ tem miŋ neja lovak dokte ami.”  
\v 12 \x * \xo 14:12 \xt ALK 13:10\x*Aêŋ ba avômalô matheŋ takatu ba esopa Wapômbêŋ anêŋ abô balabuŋ lôk êvhaviŋ Yisu ma nebaloŋ iniŋ êvhaviŋ loŋ ba nimiŋ lôklokwaŋ.   
\p
\v 13 Ma yahalaŋô abô te anêŋ leŋ hanaŋ, “Oto aêntêk, ‘Lêk ba hi ma ŋê takatu ba esopa Yisu ba ema tem nêmô mavi.’” Ma Lovak Matheŋ hik abô êŋ loŋ haviŋ nena, “Avanôŋ, thêlôniŋ kobom mavi tem ni imbiŋ thêlô ba intu tem neja lovak esak iniŋ ku malaiŋ.”   
\s1 Ewa pik anêŋ nôm anôŋ  
\p
\v 14 \x * \xo 14:14 \xt Dan 7:13\x*Yahamô ma yahayê anyô te hayô hamô buliv thapuk. Yani hatôm anyô te nakaduŋ. Yani hakôk kuluŋ gol ma havaloŋ biŋ kamuŋ te ba ma kambom.  
\v 15 Ma aŋela yaŋ hale yaiŋ anêŋ unyak matheŋ atu ma halam kaêk hadêŋ ôpatu ba hamô buliv ba hanaŋ, “Onja anêm biŋ kamuŋ ba onde nôm esak ek malê nena waklavôŋ neja nôm anêŋ anôŋ lêk hayô.” \fig |alt="sickle with cluster of grapes" src="SICKLEGR.tif" size="col" loc="Rev 14:15" ref="Auk Loŋ Kapô 14:15" \fig*  
\v 16 Êŋ ma ôpatu ba hamô buliv havali anêŋ biŋ halôk pik ba hadabêŋ pik anêŋ nôm anôŋ lôkthô ba hasup hathak doŋtom ba hawa.   
\p
\v 17 Ma aŋela yaŋ hale unyak matheŋ atu ba hamô malak leŋ ba hawa biŋ kamuŋ ba ma kambom hatôm anyô hamôŋ hawa.  
\v 18 \x * \xo 14:18 \xt Jol 3:13\x*Ma aŋela yaŋ atu ba hayabiŋ atum êbôk da hale yaiŋ ba halam kaêk bêŋ hadêŋ aŋela havaloŋ biŋ lôk ma atu nena, “Onja anêm biŋ ba odabêŋ yak waiŋ anêŋ maŋgayak takatu ba hamô pik ek malê nena anêŋ anôŋ bôk hayôk yôv ba usup esak doŋtom.”  
\v 19 Êŋ ma yani havali anêŋ biŋ hayô pik ma hasup yak waiŋ anôŋ hathak doŋtom ba hatak halôk loŋ evak waiŋ anôŋ pesa ek neja anêŋ thôk. Loŋ êŋ ma Wapômbêŋ anêŋ loŋ lamaniŋ.  
\v 20 \x * \xo 14:20 \xt Ais 63:3; ALK 19:15\x*Hamô malak bêŋ viyaiŋ ma evak yak waiŋ anôŋ pesa hamô loŋ evak pesa ba halom ba hale abyaŋ. Ma avômalô iniŋ thalaleŋ haŋgasô halôk pik ba hasuŋ aleba hayô bokhos abôlêk ma anêŋ bêŋ ma hatôm 300 kilomita.   
\c 15  
\s1 Malaiŋ anêŋ daŋ  
\p
\v 1 Ma yahayê nômbithi bêŋ yaŋ hêk leŋ ba yahasoŋ kambom. Nôm êŋ ma aêntêk: aŋela baheŋvi ba lahavuju evaloŋ nôm malaiŋ anêŋ daŋ baheŋvi ba lahavuju ek malê nena Wapômbêŋ anêŋ lamaniŋ lêk anêŋ daŋ.  
\v 2 Ma yahayê nômlate hatôm ŋgwêk ba thêthê mavi hatôm liyali ba eyelaŋ haviŋ atum. Ma ŋê takatu ba leŋiŋvidoŋ ba miŋ etak iniŋ êvhaviŋ ami ba intu êmô alim bomaŋ lôk anêŋ dahô atu ba epesaŋ lôk anêŋ athêŋ anêŋ lêlêyaŋ lu, thêlô imiŋ ŋgwêk daŋ ba ewa yeŋ gita atu ba Wapômbêŋ hêv hadêŋ thêlô.  
\v 3 \x * \xo 15:3 \xt Kis 15:1; Sng 111:2; 139:14; 145:17\x*Ma êv Wapômbêŋ anêŋ anyô ku Mose lôk Boksipsip Nakaduŋ iniŋ yeŋ ba êv nena,  
\q1 “Anyô Bêŋ Wapômbêŋ Lôklokwaŋ Lôkthô anêŋ Ôdôŋ,  
\q2 hudum ku bêŋ ba intu yêlô asoŋ kambom.  
\q1 Anêm kobom ma thêthôŋ ma avanôŋ.  
\q1 O ma kiŋ atu ba hoyabiŋ nômkama sapêŋ hadêŋ môŋ anôŋ ba hi hayô wak nômbêŋ intu sapêŋ.   
\q1
\v 4 \x * \xo 15:4 \xt Sng 86:9; Jer 10:6-7\x*O iyom ma matheŋ, aêŋ ba avômalô lôkthô nêmbô anêm athêŋ ba nêkô ek o.  
\q1 Avômalô sapêŋ êyê anêm ku ma thêthôŋ ba intu thêlô tem nêlêm ek nênêm yeŋ êndêŋ o.”   
\p
\v 5 \x * \xo 15:5 \xt Kis 38:21\x*Vêm ma yahayê hathak loŋbô ma malak yeŋ anêŋ loŋ matheŋ anôŋ anêŋ leŋ hakyav. Wapômbêŋ anêŋ abô balabuŋ atu ba hêv hadêŋ Mose hêk loŋ êŋ.  
\v 6 Ma aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu ba ewa malaiŋ baheŋvi ba lahavuju takatu êlêm anêŋ unyak matheŋ kapô ba ele yaiŋ. Thêlô iniŋ sôp ma thapuk ba mabuŋ mavi ba habi kêdêkêdê ma evaŋgiŋ bokŋgôp gol hawê lawê iniŋ bôm kabum.  
\v 7 Ma nôm lôkmala ayova takatu te hêv kabum gol baheŋvi ba lahavuju hadêŋ aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu. Kabum takêŋ ma Wapômbêŋ atu ba hamô lôkmala hatôm wak nômbêŋ intu sapêŋ anêŋ lamaniŋ halôk ba hayô abôlêk siŋ.  
\v 8 \x * \xo 15:8 \xt 1Kiŋ 8:10-11; 2Sto 5:13-14; Ais 6:4\x*Ma Wapômbêŋ anêŋ lôkmaŋgiŋ lôk anêŋ lôklokwaŋ anêŋ yova hava unyak matheŋ kapô siŋ ba anyô late miŋ hatôm imbitak êyô unyak matheŋ êŋ kapô ami endeba aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu iniŋ malaiŋ baheŋvi ba lahavuju takatu ende êndôk am.   
\c 16  
\s1 Aŋela eŋgasô malaiŋ hatôm baheŋvi ba lahavuju halôk pik  
\p
\v 1 Ma yahalaŋô kaêk halêm anêŋ unyak matheŋ ba hanaŋ hadêŋ aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu aêntêk, “Unu noŋgasô Wapômbêŋ anêŋ lamaniŋ atu ba hamô kabum baheŋvi ba lahavuju êndôk pik.”   
\p
\v 2 \x * \xo 16:2 \xt Kis 9:10; ALK 13:12-17\x*Aŋela môŋ hi ma haŋgasô anêŋ kabum halôk pik ba habitak palê bêŋ ba vovaŋ kambom ba hatêtô avômalô takatu ba ewa alim bomaŋ anêŋ lêlêyaŋ lôk êv yeŋ hadêŋ anêŋ dahô atu ba epesaŋ.   
\p
\v 3 \x * \xo 16:3 \xt Kis 7:17-21\x*Ma aŋela te ju hi haŋgasô anêŋ kabum halôk ŋgwêk ba habitak hatôm anyô ŋama iniŋ thôk mandaliŋ. Ma nômkama takatu ba êmô ŋgwêk lôkthô ema.   
\p
\v 4 Ma aŋela te lô haŋgasô anêŋ kabum halôk ŋaŋ bêŋbêŋ lôk ŋaŋ yaônena sapêŋ ba lôkthô ibitak thalaleŋ.  
\v 5 Ma yahalaŋô aŋela atu ba hayabiŋ ŋaŋ sapêŋ hanaŋ,  
\q1 “O Anyô Matheŋ, lêk hômô ba bôk hômô. O ma anyô thêthôŋ ba intu anêm hudum abô ma thêthôŋ.   
\q1
\v 6 Thêlô bôk eŋgasô avômalô matheŋ lôk plopet iniŋ thalaleŋ,  
\q1 ba intu hôêv thalaleŋ ek thêlô ninum êtôm iniŋ kambom anêŋ viyaŋ.”   
\p
\v 7 \x * \xo 16:7 \xt Sng 19:9; ALK 15:3\x*Ma yahalaŋô abô te halêm anêŋ loŋ êbôk da ba hanaŋ nena,  
\q1 “Intu êŋ, O Anyô Bêŋ Wapômbêŋ Lôklokwaŋ Lôkthô anêŋ Ôdôŋ,  
\q2 ba holaŋô abô ba hôêv vovaŋ viyaŋ, êŋ ma thêthôŋ anôŋ.”   
\p
\v 8 Ma aŋela te ayova haŋgasô anêŋ kabum halôk wak ma Wapômbêŋ hatak wak ek imbi lôklokwaŋ ba êmbôk avômalô êtôm atum hathaŋ i.  
\v 9 \x * \xo 16:9 \xt ALK 9:20-21\x*Êŋ ma wak hathaŋ avômalô ba êyôk bubulik ba esokwaŋ Wapômbêŋ ek malê nena yani ma malaiŋ nômbêŋ êŋ anêŋ ôdôŋ. Ma doŋtom thêlô miŋ ele kapôlôŋiŋ liliŋ ba êv athêŋ lôkmaŋgiŋ hadêŋ yani ami.   
\p
\v 10 \x * \xo 16:10 \xt Kis 10:22; Ais 8:21-22\x*Ma aŋela te baheŋvi haŋgasô anêŋ kabum halôk alim bomaŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba momaŋiniŋ bêŋ hayô anêŋ loŋ lôkliŋyak. Êŋ ma avômalô ethaŋ dahalaŋiŋ ek malê nena vovaŋ kambom.  
\v 11 Ma thêlô esokwaŋ Wapômbêŋ leŋ hathak vovaŋ lo palê, ma doŋtom miŋ ele kapôlôŋiŋ liliŋ ba esopa Wapômbêŋ ami.   
\p
\v 12 \x * \xo 16:12 \xt Ais 11:15\x*Ma aŋela te baheŋvi ba lahavute haŋgasô anêŋ kabum halôk ŋaŋ bêŋ Yupletis ba ŋaŋ êŋ hamoma ek epesaŋ loŋôndê ek kiŋ takatu ba tem nêlêm anêŋ loŋ wak hathak.  
\v 13 Êŋ ma yahayê ŋgôk lelaik lokwaŋlô hatôm kôkwêk êlêm ele Wa bomaŋ bêŋ atu abôlêk lôk alim bomaŋ atu abôlêk ma plopet abôyaŋ atu abôlêk.  
\v 14 \x * \xo 16:14 \xt ALK 19:19\x*Thêlô ma ŋgôk ba idum lavôŋiŋ lomaloma. Thêlô i ek nisup kiŋ sapêŋ esak doŋtom ek nijik vovak. Vovak êŋ tem imbitak êndêŋ Wapômbêŋ Lôklokwaŋ Anôŋ anêŋ waklavôŋ bêŋ.   
\p
\v 15 \x * \xo 16:15 \xt Mat 24:43-44; ALK 3:3\x*“Odaŋô! Tem yasôk ketheŋ êtôm anyô vani. Ôpatu ba hêv lêlê ba anêŋ sôp hamô haviŋ yani ma tem êmô mavi ek malê nena tem yani miŋ embeŋ kôlôlôŋ ba mama ami.”   
\p
\v 16 \x * \xo 16:16 \xt Sek 12:11\x*Êŋ ma ŋgôk lô atu isup kiŋ sapêŋ ethak doŋtom halôk loŋ te atu ba elam hathak abô Hiblu nena Amagedoŋ.   
\p
\v 17 Ma aŋela te baheŋvi ba lahavuju haŋgasô anêŋ kabum halôk leŋlêvôŋ ba kaêk bêŋ te halêm hale unyak matheŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô nena, “Lêk yôv!”  
\v 18 \x * \xo 16:18 \xt ALK 4:5; 8:5\x*Êŋ ma damak hêv ma kakalu hik ba pôk lôklala hayô hamô ba hayô hamô. Ma duviaŋ bêŋ te hayô ba miŋ bôk aêŋ habitak pik ami ek malê nena duviaŋ êŋ ma hayôkwiŋ lôklokwaŋ kambom anôŋ.  
\v 19 \x * \xo 16:19 \xt ALK 14:10\x*Ma malak bêŋ Babilon hapup hi ôdôŋ lô ma avômalô lodôŋlodôŋ iniŋ malak bêŋbêŋ êv yak. Wapômbêŋ lahabi malak bêŋ Babilon anêŋ sek ba intu hêv waiŋ laŋaŋa kambom hadêŋ yani.  
\v 20 \x * \xo 16:20 \xt ALK 6:14\x*Ma ŋgavithôm lôk dumlolê sapêŋ i ba mi.  
\v 21 \x * \xo 16:21 \xt Kis 9:23-24; ALK 11:19\x*Ma ôthôm valokwaŋ hatôm ais halôk anêŋ leŋ ba hik avômalô. Ôthôm ais êŋ anêŋ malaiŋ ma hatôm 50 kilo. Ba intu avômalô esokwaŋ Wapômbêŋ hathak nôm malaiŋ êŋ ek malê nena nôm êŋ ma malaiŋ bomaŋ.   
\c 17  
\s1 Avi lôk athêŋ hathak sek waliliŋ hawa vuli kambom  
\p
\v 1 \x * \xo 17:1 \xt Jer 51:12-13\x*Ma aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu ba ewa kabum malaiŋ baheŋvi ba lahavuju te halêm hadêŋ ya ma hanaŋ, “Ôlêm, tem yaŋgik avi lôk athêŋ hathak sek waliliŋ anêŋ vovaŋ atu ba tem enja anêŋ vuli thô êndêŋ o. Yani hayô hamô ŋaŋ bêŋ anôŋ vôv.  
\v 2 \x * \xo 17:2 \xt Ais 23:17; Jer 51:7; ALK 14:8\x*Kiŋ pik ethak idum sek haviŋ yani ma avômalô pik inum anêŋ yak waiŋ sek haviŋ ba ibitak molo.”   
\p
\v 3 \x * \xo 17:3 \xt ALK 13:1\x*Vêm ma Lovak Matheŋ hakôk ya liŋ ba aŋela êŋ hawa ya ba hi loŋ thiliv. Ma yahayê avi te hayô hamô alim bomaŋ thalaleŋ te. Abôma lomaloma hathak Wapômbêŋ hatêtô alim êŋ liŋkupik sapêŋ ma anêŋ wakadôk ma baheŋvi ba lahavuju ma yakik laumiŋ.  
\v 4 \x * \xo 17:4 \xt Jer 51:7; ALK 18:16\x*Ma avi êŋ hapuk sôp bôsôk lôk thalaleŋ hatôm ŋê valu bêŋ ma evaŋgiŋ nôm kêdêkêdê epesaŋ hathak gol lôk valu kêkêlô lôk kômkôm. Yani havaloŋ tase gol ma nôm ôvathek lomaloma lôk anêŋ sek waliliŋ anêŋ lôŋgôlôŋ halôk ba hayô siŋ.  
\v 5 Athêŋ loŋ kapô te ma eto hêk uvôv nena,  
\q1 “Malak lôk athêŋ bêŋ Babilon,  
\q2 avi sek waliliŋ iniŋ talêbô,  
\q2 ma kobom ôvathek pik sapêŋ iniŋ talêbô.”   
\p
\v 6 \x * \xo 17:6 \xt ALK 18:24; 19:2\x*Ma yahayê avi êŋ hanum ŋê matheŋ lôk ŋê takatu ba enaŋ abô avanôŋ hathak Yisu iniŋ thalaleŋ ba intu halo molo hatôm hanum waiŋ bêŋ anôŋ.  
\p Yahayê yani ba yahasoŋ kambom.  
\v 7 \x * \xo 17:7 \xt ALK 13:1\x*Êŋ ma aŋela hanaŋ hadêŋ ya aêntêk, “Aisê ka hosoŋ kambom? Tem yanaŋ avi êŋ lôk alim bomaŋ lôk wakadôk baheŋvi ba lahavuju lôk yakik laumiŋ takatu ba hawa yani anêŋ ôdôŋ bêŋ êndêŋ o.  
\v 8 \x * \xo 17:8 \xt Dan 12:1; ALK 11:7; 13:7\x*Alim bomaŋ atu ba hôyê ma bôk hamô ma lêk miŋ hamô ami ma tem etak Viv atu ba ni ek nimbuliŋ yani. Avômalô pik takatu ba iniŋ athêŋ miŋ hamô kapya lôkmala hadêŋ sêbôk atu ba Wapômbêŋ miŋ hapesaŋ pik ami denaŋ, thêlô tem nêgê alim bomaŋ êŋ ba nesoŋ kambom ek malê nena yani bôk hama yôv.   
\p
\v 9 “Ŋê lôkauk ma tem neyala nôm êŋ anêŋ ôdôŋ ma aêntêk: Wakadôk baheŋvi ba lahavuju êŋ ma hatôm dum baheŋvi ba lahavuju atu ba avi êŋ hayô hamô loŋ.  
\v 10 Ma anêŋ ôdôŋ yaŋ nena kiŋ baheŋvi ba lahavuju, ba baheŋvi bôk êv yak yôv, ma te êntêk hamô, ma te ma miŋ habitak ami denaŋ. Yani habitak ma tem êmô bidoŋna iyom.  
\v 11 Ma alim bomaŋ atu ba bôk hamô ma lêk mi, yanida hatôm kiŋ te baheŋvi ba lahavulô. Yani habitak anêŋ kiŋ baheŋvi ba lahavuju takatu iniŋ. Ba tem ni ek nimbuliŋ yani.   
\p
\v 12 \x * \xo 17:12 \xt Dan 7:7,24\x* “Yakik laumiŋ takatu ba hôyê ma kiŋ laumiŋ. Thêlô miŋ bôk ewa iniŋ athêŋ ami denaŋ, ma doŋtom thêlô tem neja athêŋ êtôm kiŋ imbiŋ alim bomaŋ êtôm wak te iyom.  
\v 13 Thêlô tem iniŋ auk doŋtom ma nênêm iniŋ lôklokwaŋ lôk iniŋ athêŋ êndêŋ alim bomaŋ.  
\v 14 Thêlô tem nijik vovak êndêŋ Boksipsip Nakaduŋ, ma Boksipsip Nakaduŋ tem êmô thêlô lu ek malê nena yani ma ŋê bêŋbêŋ iniŋ Anyô Bêŋ ma kiŋ iniŋ Kiŋ. Ma ŋê takatu ba bôk halam lôk hatak i yôv ba êvhaviŋ yani dedauŋ tem nêmô imbiŋ yani.”   
\p
\v 15 Ma aŋela atu hanaŋ hadêŋ ya aêntêk, “Ŋaŋ atu ba hôyê ma avi sek waliliŋ hayô hamô ma hatôm avômalô lodôŋlodôŋ lôk avômalô lubuŋlubuŋ lôk pik sapêŋ lôk abô sapêŋ.  
\v 16 \x * \xo 17:16 \xt ALK 18:8\x*Yakik laumiŋ lôk alim bomaŋ atu ba hôyê, thêlô tem leŋiŋŋaŋa esak avi sek atu ma tem nimbuliŋ yani ba imiŋ kôlôlôŋ. Thêlô tem nejaŋ anêŋ vathiap ma nêmbôk yani esak atum.  
\v 17 Nôm êŋ habitak ek malê nena Wapômbêŋ da hatak anêŋ auk êŋ halôk thêlô kapôlôŋiŋ ek thêlô iniŋ auk doŋtom ba nênêm iniŋ loŋ lôkliŋyak êndêŋ alim bomaŋ ek nindum anêŋ ku atu ba yani lahaviŋ endeba Wapômbêŋ anêŋ abô sapêŋ injik anôŋ am.  
\v 18 Ma avi atu ba hôyê ma malak lôk athêŋ bêŋ atu ba hayabiŋ kiŋ pik lôkthô.”   
\c 18  
\s1 Babilon hêv yak  
\p
\v 1 Yôv ma yahayê aŋela yaŋ halôk ba halêm anêŋ malak leŋ ba anêŋ lôklokwaŋ bêŋ anôŋ ma anêŋ deda habi hayôhêk pik lôkthô.  
\v 2 \x * \xo 18:2 \xt Ais 13:21; 34:11-14; Jer 50:39; ALK 14:8\x*Ma yani halam kaêk lôklala ba hanaŋ,  
\q1 “Hêv yak, hêv yak, malak lôk athêŋ bêŋ Babilon hêv yak.  
\q1 Loŋ êŋ lêk ŋgathiniŋ ba avômalô lêk mi ba ŋgôk lelaik lôk menak kambom lomaloma iyom êmô loŋ êŋ.   
\q1
\v 3 Ek malê nena Babilon ma hatôm avi sek te ba avômalô pik lôkthô inum anêŋ waiŋ lôklokwaŋ ba elo molo ba idum sek lomaloma.  
\q1 Ma kiŋ pik lôkthô ethak idum sek haviŋ yani.  
\q1 Avi êŋ hathak hêv iniŋ nômkama mavi bêŋ anôŋ vuli wak nômbêŋ intu sapêŋ ba intu pik iniŋ ŋê eyabiŋ nômkama ibitak ŋê lôk athêŋ bêŋ hathak valuseleŋ.”   
\p
\v 4 \x * \xo 18:4 \xt Ais 48:20; Jer 50:8; 51:6,45; 2Ko 6:17\x*Ma yahalaŋô kaêk yaŋ halêm anêŋ leŋ ba hanaŋ,  
\q1 “Yenaŋ avômalô, notak loŋ intu ma nôlêm yaiŋ  
\q2 ek miŋ nosopa anêŋ kobom kambom lôk noja anêŋ malaiŋ ami.   
\q1
\v 5 \x * \xo 18:5 \xt Stt 18:20-21; Jer 51:9\x*Ek malê nena anêŋ sek lêk hatôm dumlolê daim te ba hi leŋ ba Wapômbêŋ miŋ lapaliŋ anêŋ kambom êŋ ami.   
\q1
\v 6 \x * \xo 18:6 \xt Sng 137:8; Jer 50:15,29; 2Te 1:6\x*Nônêm malaiŋ êndêŋ yani êtôm atu ba bôk hêv hadêŋ avômalô vi,  
\q2 lôk nokapo vi êyômô loŋ imbiŋ.  
\q2 Ma waiŋ lôklokwaŋ atu ba bôk haŋgasô ek avômalô inum,  
\q2 ma nokapo vi êyômô loŋ imbiŋ ek inum.   
\q1
\v 7 \x * \xo 18:7 \xt Ais 47:7-9\x*Yani bôk habam i ba hamô lôk lamavi hathak anêŋ nômkama bêŋ anôŋ,  
\q2 êŋ ma nônêm vovaŋ lôk malaiŋ êtôm sêbôk atu ba yani habam i.  
\q1 Hatôm intu hanaŋ halôk yanida kapô nena,  
\q2 ‘Ya kwin ba yahamô loŋ neyabiŋ avômalô. Ya miŋ avi tôp ami ma miŋ hatôm yandaŋ asêŋ malêŋ êtôm avi tôp ami ma mi.’   
\q1
\v 8 \x * \xo 18:8 \xt ALK 17:16\x*Aêŋ ba malaiŋ bêŋ lomaloma tem êpôm yani ketheŋ oyaŋ.  
\q2 Anyô Bêŋ Wapômbêŋ atu ba hadum abô ek yani ma lôklokwaŋ. Ba intu ŋama lôk asêŋ ma bôm bêŋ tem êpôm yani ma atum tem esaŋ yani ba kabukla.”   
\p
\v 9 \x * \xo 18:9 \xt Ese 26:17; 27:30-35\x* “Ma kiŋ pik takatu ba bôk idum sek haviŋ yani lôk êyô êmô anêŋ nômkama bêŋ anôŋ loŋ tem nêgê anêŋ atum yova ba nedaŋ asêŋ malêŋ esak yani.  
\v 10 Thêlô êkô hathak yani anêŋ vovaŋ ba imiŋ daim ba elaŋ,  
\q1 “‘Ai, ai, malak lôk athêŋ bêŋ Babilon, o ma malak lôklokwaŋ.  
\q1 Ma ketheŋ oyaŋ ma anêm sek anêŋ vovaŋ lêk hapôm o.’   
\p
\v 11 \x * \xo 18:11 \xt Ese 27:36\x* “Ma pik anêŋ ŋê eyabiŋ nômkama nênêm vuli elaŋ asêŋ malêŋ bêŋ hathak yani ek malê nena anyô late miŋ hêv vuli thêlôniŋ nômkama hathak loŋbô ami.  
\v 12 \x * \xo 18:12 \xt Ese 27:12-13,22\x*Thêlôniŋ nômkama ma gol lo seleva ma valu vuli bêŋ lôk gwasuŋ ŋgwêk ma sôp kêkêlô lôk sôp bôsôk ma sôp thalaleŋ lôk sôp mavi anôŋ haviŋ lôk alokwaŋ ôv mavi lomaloma lôk nômkama lomaloma epesaŋ hathak bok elepaŋ yakik lo alokwaŋ valuseleŋ bêŋ lôk aeŋ ma aeŋ mayav lôk valu kêdêkêdê bêŋbêŋ atu ba ethak elav unyak mavi hathak \fig Gwasuŋ ŋgwêk ma abô Inglis nena ‘pearl’.|alt="pearls" src="LB00171B.TIF" size="col" loc="Rev 18:12" copy="Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Auk Loŋ Kapô 18:12" \fig*  
\v 13 lôk kamuŋ vasiŋ mavi ma nôm ôv mavi ma nôm êbôk ba ôv mavi lôk nôm ôv mavi epesaŋ hathak alokwaŋ thôk lôk yak waiŋ lôk nôm lêŋlêŋ lo plawa êbôk polom lôk wit eyaŋ ma bokmaŋkao ma boksipsip ma bokhos lôk iniŋ yeŋ pik takatu ba êvôv lôk ŋê takatu ba êdô hamô ek nênêm i vuli, thêlô ma ŋê lôk dahôlôŋiŋ.   
\p
\v 14 “Ma ŋê eyabiŋ nômkama nênêm vuli takêŋ tem nenaŋ nena, ‘Babilon, nôm takatu ba lemhaviŋ lêk êv i vê hêk o. Anêm nômkama mavi mavi lôk nômkama kêkêlô lôkthô lêk mi ba miŋ hatôm ôpôm i esak loŋbô ami.’   
\p
\v 15 \x * \xo 18:15 \xt Ese 27:31,36\x* “Ma ŋê takatu ba ewa valu bêŋ hathak nômkama takatu ba Babilon êv vuli ma tem nêkô ek anêŋ vovaŋ ba nimiŋ daim  
\v 16 \x * \xo 18:16 \xt ALK 17:4\x*ma nedaŋ asêŋ malêŋ nena,  
\q1 “‘Ai, ai, malak lôk athêŋ bêŋ,  
\q2 bôk ik kwêv kêkêlô mavi, bôsôk lo thalaleŋ,  
\q2 ma ik lêlêyaŋ gol lôk valu mavi ma kômkôm hathak o,   
\q2
\v 17 \x * \xo 18:17 \xt Ais 23:14; Ese 27:27-29\x*ma doŋtom nômkama kêkêlô bêŋ êŋ lêk mi ketheŋ oyaŋ!’  
\p “Ma ŋê bêŋ yeŋ ŋgwêk sapêŋ lôk ŋê ethak yeŋ lôk ŋê idum ku hamô yeŋ lôk ŋê sapêŋ atu ba idum ku valuseleŋ hamô ŋgwêk tem nimiŋ daim.  
\v 18 \x * \xo 18:18 \xt Ese 27:32\x*Ma nêgê anêŋ atum yova ba nedaŋ nena, ‘Malak alê yaŋ hatôm Babilon? Ma mi.’  
\v 19 Thêlô ibi pik anêŋ voŋgovaŋ hayô hamô leŋiŋkadôk ba elaŋ asêŋ malêŋ nena,  
\q1 “‘Ai, ai malak lôk athêŋ bêŋ. Yêlô atu ba awa yeŋ ŋgwêk bôk avôv valu bêŋ hêk yani hathak anêŋ nômkama.  
\q2 Ai, ketheŋ oyaŋ ma lêk ŋgathiniŋ.’   
\q1
\v 20 \x * \xo 18:20 \xt Lo 32:43; Ais 44:23; Jer 51:48\x*Ŋê leŋ, lemimmavi esak malaiŋ atu ba hapôm yani!  
\q1 Avômalô matheŋ lôk aposel ma plopet, lemimmavi anôŋ.  
\q2 Yani bôk habuliŋ môlô ba intu  
\q2 Wapômbêŋ hêv vovaŋ êŋ viyaŋ hadêŋ yani.”   
\p
\v 21 \x * \xo 18:21 \xt Jer 51:63-64; Ese 26:21\x*Ma aŋela lôklokwaŋ te hêv valu lôŋgôlôŋ bomaŋ te liŋ ba habi halôk ŋgwêk ba hanaŋ,  
\q1 “Malak lôk athêŋ bêŋ Babilon,  
\q2 tem nimbi o lôk leŋiŋmaniŋ aêŋ iyom ba miŋ hatôm nêpôm o esak loŋbô ami.   
\q1
\v 22 \x * \xo 18:22 \xt Ais 24:8; Ese 26:13\x*Yeŋ beleŋ lôk yeŋ gita lo abiŋ ma lavuak tem miŋ hatôm nedaŋ esak loŋbô êmô o ami.  
\q1 Lôk ŋê takatu ba epesaŋ nômkama hatôm nêmô esak loŋbô ami.  
\q1 Ma valu êpôpêk nôm ma tem miŋ pôk esak loŋbô ami.   
\q1
\v 23 \x * \xo 18:23 \xt Jer 7:34; 16:9; 25:10\x*Atum lam te tem miŋ esaŋ deda esak loŋbô ami.  
\q1 Anyô lo avi tem miŋ neja i esak loŋbô ami.  
\q1 Anêm ŋê ewa nômkama ek êv vuli bôk ewa athêŋ bêŋ hêk avômalô pik maleŋiŋ.  
\q2 Oda hosau avômalô pik sapêŋ hathak anêm aloyak.   
\q1
\v 24 \x * \xo 18:24 \xt Jer 51:49; ALK 17:6\x*Plopet lôk avômalô matheŋ ma avômalô pik nômbêŋ atu ba bôk ik vônô,  
\q2 êŋ ma oda hoŋgasô iniŋ thalaleŋ. Ba intu malaiŋ êŋ hapôm o.”   
\c 19  
\s1 Avômalô leŋ êbô Wapômbêŋ anêŋ athêŋ  
\p
\v 1 Yôv ma yahalaŋô kaêk te hatôm avômalô bêŋ anôŋ voŋvoŋ anêŋ leŋ ba enaŋ,  
\q1 “Aleluya!  
\q1 Alalôaniŋ Wapômbêŋ iyom hatôm nêm avômalô bulubiŋ,  
\q1 ma yani ma lôklokwaŋ lôk athêŋ lôkmaŋgiŋ anêŋ alaŋ.   
\q1
\v 2 \x * \xo 19:2 \xt Lo 32:43; ALK 6:10\x*Ek malê nena yani halaŋô abô ba anêŋ abô ma avanôŋ ma thêthôŋ.  
\q1 Yani hêv vovaŋ hadêŋ avi sek waliliŋ atu ba hasau avômalô pik ek nindum kambom lomaloma,  
\q1 ma hik anêŋ ŋê ku leŋkadôk liŋ.”   
\p
\v 3 Hathak loŋbô ma thêlô enaŋ,  
\q1 “Aleluya!  
\q1 Anêŋ atum yova hathak ba hi wak nômbêŋ intu sapêŋ.”   
\p
\v 4 Ma avaka 24 takatu lôk nôm lôkmala ayova atu êv yak halôk biŋ ma êv yeŋ hadêŋ Wapômbêŋ atu ba hamô anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô. Ba enaŋ,  
\q1 “Avanôŋ. Aleluya!”   
\p
\v 5 Ma abô halêm anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba hanaŋ,  
\q1 “Môlô atu ba Wapômbêŋ anêŋ ŋê ku  
\q2 lôk ŋê takatu ba ôkô ek yani,  
\q2 ma ŋê athêŋ yaô lôk athêŋ bêŋ,  
\q2 môlô lôkthô nômbô alalôaniŋ Wapômbêŋ.”   
\p
\v 6 \x * \xo 19:6 \xt ALK 14:2\x*Ma yahalaŋô voŋvoŋ bêŋ hatôm avômalô lubuŋlubuŋ hatôm ŋaŋ bêŋ halaŋ ba pôk ma hatôm kakalu lôklokwaŋ hik hamiŋ ba halam,  
\q1 “Aleluya,  
\q2 lêk alalôaniŋ Anyô Bêŋ Wapômbêŋ Lôklokwaŋ hayabiŋ nômkama lôkthô!   
\q1
\v 7 \x * \xo 19:7 \xt Ais 61:10; ALK 21:2\x*Boksipsip Nakaduŋ anêŋ waklavôŋ enja avi lêk halêm  
\q2 ba yanavi lêk hapôpêk i yôv.  
\q2 Ba intu alalô nambôi ba leŋiŋmavi ma nanêm athêŋ lôkmaŋgiŋ êndêŋ yani.   
\q1
\v 8 Sôp kêkêlô thapuk mabuŋ mavi bôk êv yôv hadêŋ avi êŋ ek ipuk.”  
\m Sôp kêkêlô thapuk anêŋ ôdôŋ nena avômalô matheŋ iniŋ ku mavi.   
\p
\v 9 \x * \xo 19:9 \xt Mat 22:2\x*Ma aŋela hanaŋ hadêŋ ya nena, “Oto aêntêk: Ŋê takatu ba bôk elam i yôv ek nêyô nejaŋ Boksipsip Nakaduŋ anêŋ waklavôŋ enja avi anêŋ nôm nêmô lôk leŋiŋmavi.” Vêm ma hanaŋ hadêŋ ya nena, “Êntêk ma Wapômbêŋ anêŋ abô avanôŋ.”   
\p
\v 10 \x * \xo 19:10 \xt Ap 10:25-26; ALK 22:8-9\x*Ma yahêv yak hêk yani valuvi ek yanêm yeŋ êndêŋ yani. Ma doŋtom yani hanaŋ hadêŋ ya, “Dô! Ya anyô ku hatôm o lôk môlôviyaŋ takatu ba ovaloŋ abô atu ba Yisu hanaŋ bêŋ. Wapômbêŋ hathak hêv abô hadêŋ plopet ek nenaŋ abô avanôŋ esak Yisu. Ba intu nêm yeŋ êndêŋ Wapômbêŋ iyom.”   
\s1 Anyô hayô hamô bokhos thapuk  
\p
\v 11 \x * \xo 19:11 \xt Sng 96:13; Ais 11:4; ALK 1:5; 6:2\x*Ma yahayê leŋ hakyav ba bokhos thapuk te hamiŋ. Ma ôpatu ba hayô hamô ba elam nena “Anyô Hasopa Anêŋ Abô” ma “Anyô Abô Avanôŋ”. Yani hathak hadum abô ba hik vovak thêthôŋ iyom.  
\v 12 \x * \xo 19:12 \xt Dan 10:6; ALK 1:14; 2:17\x*Yani madaluk hatôm atum dahalaŋ, ma anêŋ wakadôk ma kiŋ iniŋ kuluŋ bêŋ anôŋ hamô. Athêŋ te eto hêk yani ba anyô te miŋ hayala ami, ma yanida iyom hayala.  
\v 13 \x * \xo 19:13 \xt Ais 63:1-3; Jon 1:1,14\x*Yani hik kwêv daim te atu ba esoŋ halôk thalaleŋ. Yani anêŋ athêŋ nena, “Wapômbêŋ Anêŋ Abô”.  
\v 14 Ma ŋê vovak anêŋ leŋ ipuk sôp thapuk mabuŋ mavi kêkêlô ba ethak bokhos thapuk ba esopa yani eveŋ yam.  
\v 15 \x * \xo 19:15 \xt Sng 2:9; ALK 1:16; 14:20\x*Ma biŋ vovak ma te hale yani abôlêk ek injik vovak êndêŋ avômalô pik. Yani tem eyabiŋ thêlô esak anêŋ lôklokwaŋ lôk anêŋ kôm aeŋ. Yani tem embak avômalô êtôm evak waiŋ anôŋ pesa ek malê nena Wapômbêŋ Lôklokwaŋ laŋaŋa kambom. \fig |alt="man treading grapes" src="SIL-G085.tif" size="col" loc="Rev 19:15" ref="Auk Loŋ Kapô 19:15" \fig*  
\v 16 \x * \xo 19:16 \xt ALK 17:14\x*Ma anêŋ kwêv daim anêŋ vavuŋ ma eto athêŋ hayôhêk aêntêk, “Kiŋ iniŋ Kiŋ ma ŋê bêŋbêŋ iniŋ Anyô Bêŋ.”   
\p
\v 17 \x * \xo 19:17 \xt Ese 39:17-20\x*Ma yahayê aŋela te hamiŋ wak ba halam kaêk lôklala ba hanaŋ hadêŋ menak nômbêŋ atu ba eyovak eveŋ leŋlêvôŋ nena, “Wapômbêŋ hapôpêk nômbêŋ ba nôlêm nosak doŋtom  
\v 18 ek oŋgwaŋ kiŋ lôk ŋê vovak laik ma ŋê lôklokwaŋ lo bokhos lôk ŋê takatu ba êyômô lôk avômalô lôkthô iniŋ vathiap. Ma oŋgwaŋ ŋê takatu ba êmô alaŋsi vibiŋ lôk ŋê takatu ba alaŋsi mi ma ŋê bêŋbêŋ lôk ŋê yaônena iniŋ vathiap.”   
\p
\v 19 Ma yahayê alim bomaŋ atu lôk pik iniŋ kiŋ lôk iniŋ ŋê vovak ethak doŋtom ek nijik vovak êndêŋ bokhos anêŋ alaŋ lôk anêŋ ŋê vovak.  
\v 20 \x * \xo 19:20 \xt ALK 13:12-17; 20:10\x*Ma evaloŋ alim bomaŋ lôk plopet abôyaŋ. Plopet abôyaŋ bôk hadum lavôŋiŋ hathak alim bomaŋ anêŋ lahaviŋ ba hasau avômalô takatu ba ewa alim bomaŋ anêŋ lêlêyaŋ ba êv yeŋ hathak anêŋ dahô atu ba epesaŋ. Êŋ ma ibi plopet abôyaŋ lôk alim bomaŋ halôk atum kasukthôm atu ba hathaŋ hathak atum valu solpa.  
\v 21 Ma ik ŋê vovak vi atu ba êmô denaŋ vônô hathak biŋ vovak atu ba hale ôpatu ba hayô hamô bokhos abôlêk. Ma menak sapêŋ eyaŋ iniŋ vathiap ba leŋiŋviyak.   
\c 20  
\s1 Sadaŋ hamô koladôŋ hatôm sondabêŋ 1,000  
\p
\v 1 \x * \xo 20:1 \xt ALK 9:1\x*Ma yahayê aŋela te halôk anêŋ malak leŋ ba halêm. Yani hawa Viv abôlêk atu anêŋ vovaleŋ lôk havaloŋ yak seŋ bêŋ te hêk yani baŋ.  
\v 2-3 \x * \xo 20:2-3 \xt Stt 3:1; ALK 12:9\x*Ma havaloŋ Wa bomaŋ bêŋ atu loŋ. Wa êŋ ma umya bôsêbôk atu ba anêŋ athêŋ nena Sadaŋ, yani ma ŋgôk iniŋ anyô bêŋ. Ba hakak va lo baŋ loŋ ba habi halôk Viv atu ma hik abôlêk siŋ ma hakak loŋ ba hamô hatôm sondabêŋ 1,000 ek miŋ yani esau avômalô pik esak loŋbô ami endeba êtôm sondabêŋ 1,000 atu anêŋ daŋ am. Vêm ma Wapômbêŋ tem nêm yani ende yaiŋ ba êmô bidoŋna iyom.   
\p
\v 4 \x * \xo 20:4 \xt Dan 7:9,22,27; 1Ko 6:2; ALK 13:17\x*Ma yahayê ŋê bêŋbêŋ iniŋ loŋ eyabiŋ avômalô lôk ŋê takatu ba êmô loŋ êŋ ba Wapômbêŋ hêv lôklokwaŋ hadêŋ thêlô ek nedaŋô abô. Ma yahayê avômalô dahôlôŋiŋ takatu bôk enaŋ abô hathak Yisu lôk evaloŋ Wapômbêŋ anêŋ abô loŋ ba intu edabêŋ leŋselo kisi. Thêlô miŋ êv yeŋ hathak alim bomaŋ lôk anêŋ dahô atu ba epesaŋ lôk miŋ ewa anêŋ lêlêyaŋ hêk luvôŋiŋ lôk baheŋiŋ ami. Ma thêlô iviyô ba ewa lôkmala hathak loŋbô ba eyabiŋ pik haviŋ Kilisi hatôm sondabêŋ 1,000.  
\v 5 Waklavôŋ êŋ ma avômalô iviyô ba ewa lôkmala anêŋ môŋ. Ma ŋê ŋama vi ma tem miŋ nimbiyô ami denaŋ endeba sondabêŋ 1,000 atu anêŋ daŋ am.  
\v 6 \x * \xo 20:6 \xt ALK 1:6\x*Ŋê takatu ba iviyô ba ewa lôkmala hamôŋ tem nêmô mavi lôk nêmô matheŋ. Ŋama haveŋ yam miŋ hatôm imbuliŋ thêlô dokte ami, milôk. Ma tem nimbitak Wapômbêŋ lo Kilisi iniŋ ŋê êbôk da ba neyabiŋ pik imbiŋ Kilisi êtôm sondabêŋ 1,000.   
\s1 Sadaŋ hêv yak  
\p
\v 7 Sondabêŋ 1,000 anêŋ daŋ, ma tem nedate koladôŋ abôlêk vê ek Sadaŋ ende yaiŋ.  
\v 8 \x * \xo 20:8 \xt Ese 38:2,9,15-16\x*Ma yani tem ni pik sapêŋ ek esau avômalô lodôŋlodôŋ ek isup i esak doŋtom ek nijik vovak. Thêlô hatôm thathe ŋgwêk ba thêlôniŋ athêŋ nena Gok lo Magok.   
\p
\v 9 \x * \xo 20:9 \xt 2Kiŋ 1:10\x*Ma Sadaŋ lôk anêŋ ŋê vovak i pik sapêŋ ba ekalabu avômalô matheŋ hêk malak atu ba Wapômbêŋ lahaviŋ siŋ. Ma doŋtom atum halôk anêŋ leŋ ba hathaŋ i thô.  
\v 10 \x * \xo 20:10 \xt Sng 11:6; ALK 19:20; 21:8\x*Êŋ ma ibi Sadaŋ atu ba bôk hasau avômalô halôk kasukthôm atu ba hathaŋ hathak atum valu solpa. Loŋ êŋ bôk ibi alim bomaŋ lôk plopet abôyaŋ halôk yôv. Thêlô tem neja vovaŋ êtôm wak lo bôlôvôŋ nômbêŋ intu sapêŋ.   
\s1 Anyô Bêŋ hadum abô  
\p
\v 11 Ma yahayê Anyô Bêŋ hayô hamô anêŋ balê kiŋ thapuk mavi atu ba hathak hamô ek hayabiŋ avômalô pik sapêŋ. Ma pik lo leŋ êsôv ek yani ba i. Ba iniŋ loŋ mi.  
\v 12 \x * \xo 20:12 \xt Dan 7:9-10; Mat 25:31-46; Ap 17:31; 2Ko 5:10; ALK 13:8\x*Ma yahayê ŋê ŋama sapêŋ, ŋê lôk athêŋ bêŋ lôk ŋê athêŋ mi, imiŋ habobo Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô. Ma ekyav kapya doho vê. Ma ewa kapya yaŋda ba ekyav haviŋ ba kapya êŋ ma kapya lôkmala. Ma Anyô Bêŋ hadum abô hathak ŋê ŋama hathak iniŋ kobom takatu ba bôk eto hêk kapya doho atu lêk ekyav hamôŋ. \fig |alt="open scrolls" src="HK00150B.TIF" size="col" loc="Rev 20:12" copy="Horace Knowles © The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972." ref="Auk Loŋ Kapô 20:12" \fig*  
\v 13 \x * \xo 20:13 \xt Lom 2:6; 1Pi 1:17; ALK 2:23; 22:12\x*Ma ŋgwêk hêv ŋê ŋama takatu ba êmô yani kapô ba i. Ma Ŋama lôk Ŋama iniŋ loŋ thai êv ŋê ŋama takatu ba êmô thai kapô ba i. Ma sapêŋ i ek Anyô Bêŋ indum abô esak thêlôniŋ kobom takatu ba bôk idum.  
\v 14 Ma Wapômbêŋ habi kobom Ŋama lôk Ŋama iniŋ loŋ halôk atum atu ba hathaŋ hêk hatôm kasukthôm. Atum kasukthôm êŋ ma ŋama haveŋ yam.  
\v 15 Avômalô takatu ba miŋ êpôm iniŋ athêŋ hêk kapya lôkmala atu ami ma ibi thêlô halôk atum kasukthôm êŋ.   
\c 21  
\s1 Jelusalem lukmuk  
\p
\v 1 \x * \xo 21:1 \xt Ais 65:17; 2Pi 3:13\x*Ma yahayê pik lo leŋ bô ele i liliŋ ma pik lo leŋ lukmuk ibitak êk. Ma ŋgwêk mi haviŋ.  
\v 2 \x * \xo 21:2 \xt Ais 52:1; 61:10; Hib 11:16; 12:22; ALK 3:12\x*Ma yahayê unyak matheŋ Jelusalem lukmuk halêm anêŋ Wapômbêŋ anêŋ leŋ ba epesaŋ yani hatôm avi hik nômkama mavi ek enja anyô.  
\v 3 \x * \xo 21:3 \xt Wkp 26:11-12; Ese 37:27; Sek 2:10; 2Ko 6:16\x*Ma yahalaŋô abô bêŋ halêm anêŋ Anyô Bêŋ anêŋ loŋ hayabiŋ avômalô ba hanaŋ nena, “Lêk Wapômbêŋ hamô haviŋ avômalô ba tem yani êmô imbiŋ thêlô. Tem thêlô nimbitak yani anêŋ avômalô ma Wapômbêŋ da tem êmô imbiŋ thêlô ba imbitak thêlôniŋ Wapômbêŋ.  
\v 4 \x * \xo 21:4 \xt Ais 35:10; 65:19; ALK 7:17\x*Yani tem esav thêlô maleŋiŋ thôk sapêŋ vê. Ba ŋama lo asêŋ malêŋ ma kapôlôŋiŋ malaiŋ lôk vovaŋ tem miŋ êmô ami ma mi ek malê nena kobom bô takêŋ lêk hi ba mi.”   
\p
\v 5 \x * \xo 21:5 \xt 2Ko 5:17\x*Ma ôpatu ba hamô loŋ hayabiŋ avômalô hanaŋ nena, “Ondaŋô! Yahapesaŋ nômkama sapêŋ habitak lukmuk!” Êŋ ma yani hanaŋ nena, “Abô êntêk ma abô avanôŋ ek avômalô nênêmimbiŋ ba intu oto êndôk kapya.”   
\p
\v 6 \x * \xo 21:6 \xt Ais 55:1; Jer 2:13; Jon 7:37; ALK 1:8,17; 22:17\x*Ma yani hanaŋ hadêŋ ya, “Lêk yôv! Ya anyô môŋ lôk haveŋ yam haviŋ. Môŋ anôŋ ma yahamô ma nômkama sapêŋ anêŋ daŋ ma tem yamô aêŋ iyom. Avômalô lôkthô atu ba ethakmuniŋ ma tem yanêm ŋaŋ atu ba hêv lôkmala anêŋ onaŋ ek ninum ma anêŋ vuli mi.  
\v 7 \x * \xo 21:7 \xt 2Sml 7:14; 1Sto 17:13; Sng 89:26-27\x*Ôpatu ba lavidoŋ ba miŋ hêv yak ami ma tem enja nômkama takêntêk. Lôk tem yambitak anêŋ Wapômbêŋ ma yani imbitak yenaŋ okna.  
\v 8 \x * \xo 21:8 \xt Mat 25:41; ALK 20:15; 22:15\x*Ma doŋtom ŋê êkô ba etak iniŋ êvhaviŋ lôk ŋê êvhaviŋ ami ma ŋê idum sek ôvathek anôŋ lôk ŋê ik anyô vônô lôk ŋê idum sek waliliŋ ma ŋê siniŋ ma ŋê êvhaviŋ ŋgôk lôk ŋê abôyaŋ, thêlô sapêŋ tem ini atum kasukthôm atu ba hathaŋ hathak valu vovaŋ solpa. Êŋ ma ŋama yaŋ haveŋ yam.”   
\p
\v 9 Ma aŋela baheŋvi ba lahavuju takatu ba bôk ewa kabum malaiŋ bêŋ anêŋ daŋ baheŋvi ba lahavuju takatu te halêm hanaŋ hadêŋ ya nena, “Ôlêm ek yaŋgik avi lukmuk atu ba Boksipsip Nakaduŋ tem enja thô êndêŋ o.”  
\v 10 \x * \xo 21:10 \xt Ese 40:2\x*Êŋ ma Lovak Matheŋ hakôk ya liŋ ba aŋela atu hawa ya ba hi dumlolê daim bêŋ te ma hik unyak matheŋ Jelusalem atu ba hamô haviŋ Wapômbêŋ halôk ba halêm thô hadêŋ ya.  
\v 11 \x * \xo 21:11 \xt Ais 60:1-2,19\x*Malak êŋ habi Wapômbêŋ anêŋ deda lôkmaŋgiŋ loŋ. Ma habi kêdêkêdê hatôm valu mavi anôŋ te anêŋ athêŋ nena jaspa ba mabuŋ anôŋ hatôm liyali.  
\v 12 \x * \xo 21:12 \xt Ese 48:30-35\x*Ma anêŋ badêŋ ma lôklokwaŋ ba daim kambom lôk abôlêk laumiŋ ba lahavuju. Ma aŋela laumiŋ ba lahavuju eyabiŋ badêŋ abôlêk tomtom. Ma Islael iniŋ ôdôŋ laumiŋ ba lahavuju iniŋ athêŋ eto hêk badêŋ abôlêk takêŋ tomtom.  
\v 13 Badêŋ abôlêk lokwaŋlô hêk loŋ wak hathak, ma lô hêk loŋ wak halôk ma lô hêk vi ba vi.  
\v 14 Ma badêŋ anêŋ landiŋ ma valu laumiŋ ba lahavuju hamiŋ ba Boksipsip Nakaduŋ anêŋ aposel laumiŋ ba lahavuju iniŋ athêŋ hayôhêk.   
\p
\v 15 \x * \xo 21:15 \xt Ese 40:3; ALK 11:1\x*Ma aŋela atu ba hanaŋ abô haviŋ ya hawa kôm êv dôŋ epesaŋ hathak gol ek nêm dôŋ ek malak anêŋ daim lôk anêŋ badêŋ lôk anêŋ abôlêk.  
\v 16 Ma malak êŋ anêŋ daim lôk bidoŋ hatôm doŋtom iyom. Ma aŋela hawa anêŋ kôm ba hêv dôŋ hathak malak anêŋ daim ba bidoŋ ba tibum sapêŋ ma lôkthô hatôm 12,000 stadia.\f * \fr 21:16 \ft 12,000 stadia ma hatôm 2,200 kilomita.\f*  
\v 17 Ma aŋela hêv dôŋ hathak malak anêŋ badêŋ ba anêŋ valaluk ma hatôm 144 kubit. Dôŋ êŋ ma aŋela anêŋ ma doŋtom anyô iniŋ dôŋ ma aêŋ iyom.\f * \fr 21:17 \ft 144 kubit ma hatôm 65 mita.\f*  
\v 18 \x * \xo 21:18 \xt Ais 54:11-12\x*Malak anêŋ badêŋ epesaŋ hathak valu anêŋ athêŋ jaspa, ma malak lôkthô epesaŋ hathak gol atu ba mabuŋ anôŋ hatôm liyali.  
\v 19 Ma malak anêŋ badêŋ landiŋ ma valu bêŋbêŋ ba epesaŋ hathak valu lêlêyaŋ mavi mavi. Valu môŋ ma thalaleŋ mabômabô ba anêŋ athêŋ nena jaspa, ma valu haveŋ yam ma bôsôk ba anêŋ athêŋ nena sapaia, ma valu te lô ma lêlêyaŋ thapuk ba anêŋ athêŋ nena aget, ma valu te ayova ma saŋgek ba anêŋ athêŋ nena emelal,  
\v 20 ma valu te baheŋvi anêŋ lêlêyaŋ ma thalaleŋ ba anêŋ athêŋ nena sadonikis, ma valu baheŋvi ba lahavute ma thalaleŋ ba anêŋ athêŋ nena konilian, ma valu baheŋvi ba lahavuju ma mayav ba anêŋ athêŋ nena klisolait, ma valu baheŋvi ba lahavulô ma bôsôk ba anêŋ athêŋ nena belil, ma valu baheŋvi ba lahavuva ma thalaleŋ hayavônô ba anêŋ athêŋ nena topas, ma valu laumiŋ ma thapuk ba anêŋ athêŋ nena klisoples, ma valu laumiŋ ba lahavute ma bôsôk ba anêŋ athêŋ nena haiasin ma valu laumiŋ ba lahavuju ma bôsôk mabô ba anêŋ athêŋ nena ametis. Thêlô epesaŋ badêŋ anêŋ landiŋ hathak valu mavi takêŋ.  
\v 21 Ma badêŋ abôlêk laumiŋ ba lahavuju tomtom ma epesaŋ hathak gwasuŋ thapuk dôŋdôŋ mavi te anêŋ ŋgwêk. Ma malak anêŋ loŋôndê ma epesaŋ hathak gol mabuŋ hatôm liyali thapuk anôŋ.   
\p
\v 22 Ma Anyô Bêŋ Wapômbêŋ Lôklokwaŋ Lôkthô anêŋ Ôdôŋ lôk Boksipsip Nakaduŋ thaida intu loŋ êŋ anêŋ unyak matheŋ ba intu miŋ yahayê unyak matheŋ yaŋ ami.  
\v 23 \x * \xo 21:23 \xt Ais 60:19-20; ALK 22:5\x*Ma malak êŋ ma Wapômbêŋ anêŋ deda lôkmaŋgiŋ habi hayô hêk ma Boksipsip Nakaduŋ hatôm anêŋ atum lam. Aêŋ ba intu wak lo ayôŋ miŋ ibi ami.  
\v 24 \x * \xo 21:24 \xt Ais 60:3,5\x*Avômalô pik sapêŋ tem nembeŋ malak êŋ anêŋ deda. Ma pik iniŋ kiŋ lôkthô tem neja iniŋ athêŋ lôkmaŋgiŋ ba ini loŋ êŋ.  
\v 25 \x * \xo 21:25 \xt Ais 60:11\x*Bôlôvôŋ tem ênjêk loŋ êŋ ami ba intu badêŋ abôlêk tem abyaŋ iyom.  
\v 26 Ma avômalô sapêŋ iniŋ nômkama lôkmaŋgiŋ lomaloma lôk athêŋ bêŋ tem neja ba ini loŋ êŋ.  
\v 27 \x * \xo 21:27 \xt Ais 52:1; Ese 44:9; 1Ko 6:9-10\x*Ma doŋtom nôm lelaik lôk ŋê idum kobom ôvathek lôk ŋê enaŋ abôyaŋ miŋ hatôm nêyô malak êŋ kapô ami. Mi, ŋê takatu ba iniŋ athêŋ hêk Boksipsip Nakaduŋ anêŋ kapya lôkmala iyom hatôm nêyô malak êŋ.   
\c 22  
\s1 Ŋaŋ lôk alokwaŋ atu êv lôkmala  
\p
\v 1 \x * \xo 22:1 \xt Ese 47:1\x*Êŋ ma aŋela hik ŋaŋ atu ba hêv lôkmala thô hadêŋ ya. Ŋaŋ êŋ ma mabuŋ hatôm liyali ma anêŋ onaŋ hêk Wapômbêŋ lo Boksipsip Nakaduŋ iniŋ loŋ eyabiŋ avômalô.  
\v 2 \x * \xo 22:2 \xt Stt 2:9; Ese 47:12; Jol 3:18; Sek 14:8\x*Ma ŋaŋ êŋ halaŋ hasopa malak êŋ anêŋ loŋôndê bêŋ malêvôŋ. Ŋaŋ êŋ anêŋ daŋ luvi ma alokwaŋ atu ba hêv lôkmala hamiŋ ba hik anêŋ va hatôm ayôŋ lôkthô. Sondabêŋ te ma hik anôŋ hatôm bôlôŋ laumiŋ ba lahavuju. Ma anêŋ ŋauŋ hathak hadum avômalô lodôŋlodôŋ sapêŋ iniŋ lijiŋ mavi.  
\v 3 Ma malaiŋ atu ba bôk hapôm pik sapêŋ hadêŋ bôsêbôk ba Adam lo Ewa idum kambom ba êv yak ma tem miŋ imbitak esak loŋbô ami.  
\p Wapômbêŋ lôk Boksipsip Nakaduŋ iniŋ loŋ eyabiŋ avômalô hamô loŋ êŋ ba anêŋ ŋê ku tem nênêm yeŋ êndêŋ yani.  
\v 4 \x * \xo 22:4 \xt Mat 5:8; ALK 3:12\x*Tem thêlô nêgê yani thohavloma lôk anêŋ athêŋ ênjêk thêlô luvôŋiŋ.  
\v 5 \x * \xo 22:5 \xt Dan 7:18,27; ALK 5:10; 20:6; 21:23,25\x*Bôlôvôŋ mi hêk loŋ êŋ ek malê nena Anyô Bêŋ Wapômbêŋ da hamô hatôm thêlôniŋ deda. Aêŋ ba atum lam lôk wak iniŋ ku mi. Ma wak nômbêŋ intu sapêŋ ma avômalô loŋ êŋ tem nêmô êtôm kiŋ ba neyabiŋ loŋ êŋ.   
\s1 Yisu tem êlêm ketheŋ  
\p
\v 6 \x * \xo 22:6 \xt ALK 1:1\x*Ma aŋela hanaŋ hadêŋ ya, “Abô takêntêk ma abô avanôŋ ek nênêmimbiŋ. Ma Anyô Bêŋ Wapômbêŋ atu ba hêv anêŋ Lovak Matheŋ hadêŋ anêŋ plopet, yani hêv anêŋ aŋela ek injik nôm atu ba tem imbitak ketheŋ thô êndêŋ anêŋ avômalô ku.”   
\p
\v 7 \x * \xo 22:7 \xt ALK 1:3\x*Ma Yisu hanaŋ nena, “Odaŋô! Tem yasôk ketheŋ. Ba ôpatu ba hêvhaviŋ abô plopet takatu ba hêk kapya êntêk êŋ, yani êŋ êmô mavi.”   
\p
\v 8 \x * \xo 22:8 \xt ALK 19:10\x*Ya ma Jon atu ba yahalaŋô lôk yahayê nôm takêntêk. Ma yahalaŋô lôk yahayê yôv, ma yahêv yak halôk hêk aŋela atu ba hik nôm takêŋ thô hadêŋ ya valuvi ek yanêm yeŋ êndêŋ yani.  
\v 9 Ma doŋtom yani hanaŋ hadêŋ ya, “Dô! Ya anyô ku haviŋ o lôk môlôviyaŋ plopet lôk avômalô lôkthô atu ba esopa kapya êntêk anêŋ abô. Nêm yeŋ êndêŋ Wapômbêŋ iyom.”   
\p
\v 10 Ma yani hanaŋ hadêŋ ya nena, “Waklavôŋ lêk habobo ba miŋ umbuŋ abô plopet takatu ba hêk kapya êntêk ênjêk loŋ kapô ami.  
\v 11 \x * \xo 22:11 \xt Dan 12:10\x*Ôpatu ba hadum kambom, yani tem indum kambom thêthô. Ma ôpatu ba hadum kobom lelaik, yani tem indum kobom lelaik thêthô. Ma ôpatu ba hadum kobom thêthôŋ, yani tem indum kobom thêthôŋ thêthô. Ma ôpatu ba hamô matheŋ, yani tem êmô matheŋ thêthô.”   
\p
\v 12 \x * \xo 22:12 \xt Ais 40:10; Jer 17:10; ALK 2:23\x*Ma Yisu hanaŋ nena, “Odaŋô! Tem yasôk ketheŋ ba yanêm vuli viyaŋ êndêŋ avômalô sapêŋ êtôm nôm takatu ba idum.  
\v 13 \x * \xo 22:13 \xt Ais 44:6; ALK 1:8,17; 21:6\x*Ya anyô môŋ ba anyô haveŋ yam haviŋ. Môŋ anôŋ ma yahamô ma nômkama sapêŋ anêŋ daŋ ma tem yamô aêŋ iyom. Ya ma nômkama sapêŋ anêŋ ôdôŋ lôk nômkama sapêŋ anêŋ daŋ.  
\v 14 \x * \xo 22:14 \xt Stt 2:9; 3:22\x*Ŋê takatu ba ithik iniŋ sôp ma nêmô mavi ek malê nena thêlô hatôm nejaŋ alokwaŋ atu ba hêv lôkmala anêŋ va ma nimbitak nêyô malak anêŋ badêŋ abôlêk ba ini kapô.  
\v 15 Ma doŋtom ŋê takatu ba iniŋ kobom hatôm avuŋ lôk ŋê siniŋ lôk ŋê sek lôk ŋê ik anyô vônô lôk ŋê êvhaviŋ ŋgôk lôk ŋê leŋiŋhaviŋ nenaŋ abôyaŋ ba idum hi thêthô, thêlô sapêŋ tem nêmô malak êŋ anêŋ badêŋ viyaiŋ.   
\p
\v 16 \x * \xo 22:16 \xt Nam 24:17; Ais 11:1,10; Lom 1:3; ALK 2:28; 5:5\x*“Ya ma Yisu. Yahêv yenaŋ aŋela ek nêm abô êntêk êndêŋ môlô ek avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ. Ya ma Devit anêŋ ôdôŋ anêŋ su lukmuk lôk anêŋ lim. Ya ma vuliŋ damiŋ atu ba habi deda bêŋ.”   
\p
\v 17 \x * \xo 22:17 \xt Ais 55:1; ALK 21:6\x*Ma Lovak Matheŋ lôk Boksipsip Nakaduŋ anêŋ avi lukmuk atu ba tem thai neja i enaŋ nena, “Ôlêm.”  
\p Ma avômalô takatu ba elaŋô abô êntêk ma lôkthô enaŋ nena, “Ôlêm.”  
\p Opalêla takatu ba ethakmuniŋ ma nêlêm. Ma thêlô leŋiŋhaviŋ ninum ŋaŋ atu ba hêv lôkmala ma nêlêm ninum ŋaŋ lôkmala atu ba anêŋ vuli mi.   
\s1 Jon hanaŋ abô balabuŋ  
\p
\v 18 \x * \xo 22:18 \xt Lo 4:2; 12:32\x*Yahanaŋ lôklokwaŋ hadêŋ avômalô lôkthô atu ba elaŋô abô plopet takatu ba hêk kapya êntêk nena anyô te hatak abô yaŋda hayôhêk kapya êntêk loŋ, ma tem Wapômbêŋ nêm malaiŋ atu ba hêk kapya êntêk viyaŋ êndêŋ yani.  
\v 19 Ma aêŋ iyom ma anyôla hêv abô plopet bute vê hêk kapya êntêk, ma Wapômbêŋ tem nêm yani vê ênjêk alokwaŋ atu ba hêv lôkmala anêŋ va lôk unyak matheŋ atu ba enaŋ hêk kapya êntêk.   
\p
\v 20 \x * \xo 22:20 \xt Mat 24:30-31; 1Ko 16:22\x*Yisu da hik abô takêŋ loŋ nena, “Avanôŋ biŋ, tem yasôk ketheŋ.”  
\p Anyô Bêŋ Yisu ôlêm! Avanôŋ.   
\p
\v 21 Anyô Bêŋ Yisu anêŋ wapôm êmô imbiŋ avômalô matheŋ lôkthô. Avanôŋ.