\id EPH - Malei-Hote NT [hot] -Papua New Guinea 2010 (DBL 2014) \h Epesus \toc1 Kapya atu ba Pol hato hi Epesus \toc2 Epesus \toc3 Ep \mt2 Kapya atu ba Pol hato hi \mt1 Epesus \imt1 Abô môŋ \ip Pol hato kapya êntêk hadêŋ avômalô Epesus. Epesus ma malak lôk athêŋ bêŋ. Pol lo Silas bôk i lomalak lomalak ek enaŋ Wapômbêŋ anêŋ Abô Mavi bêŋ hadêŋ avômalô aleba êyô Epesus haviŋ (Ap 18:18-21; 19:1-41). Haveŋ yam ma Pol hi hamô Epesus hathak loŋbô ba hamô hatôm sondabêŋ lô. Vêm ma hatak Epesus ba hi ma hato kapya êntêk. \ip Hato ek embatho iniŋ êvhaviŋ loŋ. Ma miŋ hato ek enaŋ iniŋ kambom bêŋ ami. Hadôŋ thêlô hathak Wapômbêŋ anêŋ wapôm lomaloma. Ma hik êvhaviŋ anêŋ loŋôndê mavi thô hadêŋ i. \ip Pol hamô koladôŋ ma hato kapya êntêk hadêŋ 60 AD la. \c 1 \s1 Pol hêv lamavi \p \v 1 \x * \xo 1:1 \xt Ap 18:19-21; 19:1\x*Ya Pol, Yisu Kilisi anêŋ aposel hathak Wapômbêŋ da anêŋ lahaviŋ. Yahato kapya êntêk hadêŋ avômalô matheŋ anêŋ Epesus takatu ba êvhaviŋ ba esopa Yisu Kilisi. \v 2 Alalôaniŋ Kamik Wapômbêŋ lôk Anyô Bêŋ Yisu Kilisi nênêm iniŋ wapôm lôk labali êndêŋ môlô. \s1 Wapômbêŋ hêv nôm mavi lomaloma hadêŋ alalô hathak Kilisi \p \v 3 \x * \xo 1:3 \xt Ep 2:6\x*Alalô nambô Wapômbêŋ, alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi anêŋ Lambô. Yani bôk hêv Lovak Matheŋ anêŋ mek mavi hathak nômkama lomaloma anêŋ malak leŋ yôv hadêŋ alalô takatu ba amiŋ haviŋ Kilisi. \v 4 \x * \xo 1:4 \xt Jon 15:16\x*Sêbôk atu ba miŋ hapesaŋ pik ami denaŋ ma halam alalô takatu ba amô haviŋ Kilisi ek nambitak matheŋ lôk kambom mi ênjêk yani ma. \v 5 \x * \xo 1:5 \xt Jon 1:12\x*Ma lahaviŋ alalô ba intu hathak anêŋ lamavi lôk anêŋ auk ma bôk habi sêk yôv ek nambitak anêŋ nali esak Yisu Kilisi. Hadum aêŋ \v 6 ek avômalô nêmbô anêŋ wapôm lôkmaŋgiŋ. Yani haŋgasô anêŋ wapôm êŋ oyaŋ biŋ ek alalô takatu ba amiŋ haviŋ Nakaduŋ, anêŋ biŋdaluk anôŋ. \p \v 7 \x * \xo 1:7 \xt Ep 2:7; Kol 1:14\x*Yani hawa alalô vê hathak Kilisi anêŋ thalaleŋ ba hale alalôaniŋ kambom liliŋ hathak anêŋ wapôm anêŋ sam valaluk. \v 8 Ma haŋgasô anêŋ wapôm takatu ba hayô abôlêk siŋ ba halelope hayô hamô alalô lôk hêv auk bêŋ ek nayala nômkama lomaloma sapêŋ. \v 9 \x * \xo 1:9 \xt Lom 16:25\x*Sêbôk ma yani kapô mavi ba havak auk loŋ kapô hathak Kilisi. Ma lêk hik anêŋ auk êŋ thô hadêŋ alalô. \v 10 \x * \xo 1:10 \xt Kol 1:16,20\x*Auk êŋ ma auk isup nômkama takatu ba hamô pik lo leŋ esak doŋtom ba nêmô Kilisi vibiŋ. Nôm êŋ tem imbitak êndêŋ anêŋ waklavôŋ. \p \v 11 \x * \xo 1:11 \xt Lom 8:28-29\x*Nômkama takatu ba Wapômbêŋ lahabi nimbitak ma lôkthô tem nimbitak aêŋ. Ma bôsêbôk ma lahabi nena tem enja yêlô ŋê Islael ba habutiŋ anêŋ sêk hayô hêk yêlô. Ba intu hathak Kilisi yani hawa yêlô hatôm anêŋ sam. \v 12 Yani hadum aêŋ ek yêlô ŋê môŋ takatu ba aêv maleŋiŋ ek Kilisi nabam anêŋ athêŋ lôkmaŋgiŋ. \v 13 Ma haveŋ yam ma môlô olaŋô abô avanôŋ aêŋ iyom. Abô êŋ ma Abô Mavi atu ba nêm môlô bulubiŋ. Môlô olaŋô ba ôêvhaviŋ, êŋ ma Wapômbêŋ habutiŋ anêŋ sêk hayô hêk môlô. Sêk êŋ ma Lovak Matheŋ atu ba Wapômbêŋ bôk havak abô yôv ek nêm êlêm. \v 14 \x * \xo 1:14 \xt 2Ko 1:22\x*Wapômbêŋ hêv Lovak Matheŋ hadêŋ alalô hatôm nôm mavi atu ba havak abô ek nêm anêŋ dahô, ek waklavôŋ êŋ ma tem nêm anêŋ avômalô vê ênjêk kambom lomaloma. Ba intu nabam anêŋ athêŋ lôkmaŋgiŋ esak leŋ. \s1 Pol hateŋ mek ek avômalô Epesus \p \v 15 Yahalaŋô abô takêŋ hathak môlô ôêvhaviŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi lôklokwaŋ lôk lemimhaviŋ avômalô matheŋ lôkthô. Aêŋ ba \v 16 yahanaŋ yaleŋmavi velevele hadêŋ Wapômbêŋ hathak môlô halôk yenaŋ mek. \v 17 \x * \xo 1:17 \xt Kol 1:9\x*Yahateŋ mek lôbôlôŋ ek Wapômbêŋ nêm anêŋ Lovak Matheŋ êndêŋ môlô ek nêm auk mavi lôk injik abô lôk kup thô êndêŋ môlô ek noyala yani katô anôŋ. Yani ma alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi anêŋ Lambô lôkmaŋgiŋ. \v 18 Ma yahateŋ mek ek Wapômbêŋ nêm deda mavi êndôk môlô kapôlômim ek noyala nômbêŋ atu ba halam môlô ek nônêm malemim esak. Nôm takêŋ ma wapôm lôkmaŋgiŋ anôŋ ek anêŋ avômalô matheŋ neja embeŋ yam. \v 19 \x * \xo 1:19 \xt Kol 1:11\x*Ma yahateŋ ek môlô noyala anêŋ lôklokwaŋ anôŋ biŋ atu ba hathak hadum ku ek hêv alalô takatu ba aêvhaviŋ yani sa. Lôklokwaŋ êŋ iyom intu \v 20 \x * \xo 1:20 \xt Sng 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12\x*bôk hik Kilisi liŋ hêk ŋama hathak ba hadô yani hamô Wapômbêŋ baŋ vianôŋ anêŋ leŋ. \v 21 \x * \xo 1:21 \xt Kol 1:16; 2:10\x*Loŋ êŋ ma Kilisi hamô vuliŋ anôŋ ek ŋgôkba lôk ŋgôk bêŋ lomaloma ma aŋela bêŋ lôk lôklokwaŋ sapêŋ ma ŋê lôk athêŋ bêŋ lôkthô takatu ba tem nêmô êndêŋ lêk ma embeŋ yam imbiŋ. \v 22 \x * \xo 1:22 \xt Sng 8:6\x*Wapômbêŋ hatak nômkama lôkthô hamô Kilisi anêŋ lôklokwaŋ vibiŋ ma hêv yani ek imbitak nômkama sapêŋ anêŋ alaŋ ek nêm anêŋ avômalô ôdôŋ takatu ba êvhaviŋ yani sa. \v 23 \x * \xo 1:23 \xt Lom 12:5; Ep 4:10,15; Kol 1:18\x*Avômalô êvhaviŋ ma hatôm yanida liŋkupik. Yani hamô thêlô kapô lôk nômkama sapêŋ kapô ba hayô abôlêk siŋ. \c 2 \s1 Wapômbêŋ hêv lôkmala hadêŋ alalô ŋê ŋama \p \v 1 \x * \xo 2:1 \xt Kol 1:21; 2:13\x*Sêbôk ma môlô ovalaki abô balabuŋ ba udum kambom lomaloma ba intu môlô kapôlômim bôk hama yôv. \v 2 \x * \xo 2:2 \xt Kol 3:7; Tit 3:3\x*Bôk olaŋô pik anêŋ auk ba osopa ŋgôk Sadaŋ anêŋ abô. Yani ma anyô bêŋ ek ŋgôk takatu ba êmô pik vuliŋ. Ma lêk hadum ku haviŋ avômalô takatu ba ibi leŋôndôŋ siŋ ek nedaŋô Wapômbêŋ anêŋ abô. \v 3 \x * \xo 2:3 \xt Kol 3:6\x*Bôk alalô lôkthô amô hatôm thêlô ba asopa kapôlôŋiŋ bô anêŋ thethaŋak lôk anêŋ auk. Alalô lôk avômalô takatu ba evathu hamô pik ayabiŋ Wapômbêŋ anêŋ lamaniŋ iyom. \p \v 4-5 \x * \xo 2:4-5 \xt Lom 6:11-13\x*Ba intu kambom takatu ba bôk adum ma bôk hik alalôaniŋ kapôlôŋiŋ vônô yôv. Ma doŋtom Wapômbêŋ anyô hêv kapô lôk lahaviŋ alalô bêŋ anôŋ ba hêv lôkmala hadêŋ alalô haviŋ Kilisi. Avanôŋ biŋ nena Wapômbêŋ hêv alalô bulubiŋ hathak anêŋ wapôm. \v 6 \x * \xo 2:6 \xt Kol 2:12\x*Ma hik alalô liŋ haviŋ Kilisi ba hadô alalô amô malak leŋ haviŋ yani. Alalô amô haviŋ Yisu Kilisi ba intu hadum nôm takêŋ aêŋ. \v 7 Yani hadum nôm mavi takêŋ ek alalô hathak Yisu Kilisi ek wak nômbêŋ atu ba tem imbitak embeŋ yam ma yani hatôm injik anêŋ wapôm anôŋ biŋ atu thô. \v 8 Avanôŋ, Wapômbêŋ anêŋ wapôm hêv môlô bulubiŋ hathak unim ôêvhaviŋ. Hêv oyaŋ biŋ ba miŋ udum nômlate ek owa bulubiŋ êŋ ami. \v 9 \x * \xo 2:9 \xt 1Ko 1:29-31; 2Ti 1:9\x*Ma miŋ hayê môlô unim ku ba hêv ami. Ba intu miŋ hatôm anyôla embam yanida ami. \v 10 \x * \xo 2:10 \xt Tit 2:14\x*Mi, alalô takatu ba amô haviŋ Yisu Kilisi ma Wapômbêŋ da baŋ hapesaŋ lukmuk ek nandum ku mavi takatu ba bôk hapôpêk yôv ek nandum. \s1 Kilisi hadum avômalô Islael lôk avômalô loŋ buyaŋ ibitak doŋtom \p \v 11 Aêŋ ba môlô ŋê loŋ buyaŋ lemimimbi nena bôk ômô viyaiŋ ek avômalô Islael. Thêlô ethak elam môlô nena, “Ŋê miŋ eŋgothe kupik ami”. Ma elam thêlôda nena, “Ŋê eŋgothe kupik”. Ku êŋ ma ku baheŋiŋ iyom. \v 12 \x * \xo 2:12 \xt Lom 9:4; Kol 1:21\x*Môlô bôk ômô daimbô ek Kilisi ma môlô miŋ Wapômbêŋ anêŋ avômalô hatôm Islael ami. Ma tabô takatu ba Wapômbêŋ bôk havak haviŋ Islael ma miŋ hathak môlô ami. Ma môlô miŋ ôêv malemim ek nôm mavi la ami lôk ômô pik oyaŋ ma Wapômbêŋ mi. \v 13 \x * \xo 2:13 \xt Kol 1:20\x*Sêbôk ma môlô ômô daimbô ek Wapômbêŋ, ma doŋtom lêk ômô haviŋ Yisu Kilisi ba intu Wapômbêŋ hawa môlô halêm bidoŋ oyaŋ ek yani hathak Kilisi anêŋ thalaleŋ. \p \v 14 \x * \xo 2:14 \xt 1Ko 12:13\x*Kilisi da ma alalôaniŋ yôhôk ba hadum ek yêlô Islael lôk môlô avômalô loŋ buyaŋ nambitak ôdôŋ doŋtom. Sêbôk ma alalô apôlik hathak i ba hatôm badêŋ hayaŋ thêlô lôk alalô kisi, ma doŋtom lêk Kilisi hamô badêŋ êŋ lu. \v 15 \x * \xo 2:15 \xt Kol 2:14\x*Badêŋ êŋ ma Islael iniŋ abô balabuŋ lomaloma. Ma Kilisi hama ba hapole abô takêŋ vê ek indum ôdôŋ ju êŋ nimbitak ôdôŋ lukmuk doŋtom nêmô yani kapô. Hadum aêŋ ba intu yôhôk habitak. \v 16 \x * \xo 2:16 \xt Sek 9:10; Kol 1:20,22\x*Ma ôdôŋ ju êŋ ma yani hakapo i hathak doŋtom ek nimbitak kupik doŋtom hathak ik yani vônô hathak a ek indum yôhôk imbiŋ ôdôŋ lukmuk êŋ ma Wapômbêŋ. Aêŋ ba intu Yisu hik alalôaniŋ apôlik êŋ vônô hathak a. \v 17 \x * \xo 2:17 \xt Ais 57:19\x*Yani halêm ba hanaŋ abô yôhôk hadêŋ môlô takatu ba ômô daimbô lôk yêlô takatu ba amô bidoŋ. \v 18 Aêŋ ba hathak Kilisi anêŋ ku ma Lovak Matheŋ doŋtom iyom hapesaŋ loŋôndê ek môlô lôk yêlô ana bidoŋ ek Kamikbêŋ. \s1 Alalô ma Anyô Bêŋ anêŋ unyak matheŋ \p \v 19 \x * \xo 2:19 \xt Ep 3:6\x*Aêŋ ba sêbôk ma môlô ôtôm avômalô takatu ba etak iniŋ loŋ ba i buyaŋ ma pik mi. Ma doŋtom lêk môlô ma Wapômbêŋ anêŋ loŋ lôkliŋyak anêŋ avômalô haviŋ avômalô matheŋ sapêŋ. Ma môlô ômô Wapômbêŋ anêŋ unyak lo loŋ. \v 20 \x * \xo 2:20 \xt 1Ko 3:11\x*Alalô ŋê aêvhaviŋ hatôm unyak atu ba Wapômbêŋ halav. Aposel lo plopet êtôm unyak êŋ anêŋ bum ma Yisu Kilisi da ma hatôm landiŋ. \v 21 \x * \xo 2:21 \xt 1Ko 3:16\x*Anyô Bêŋ Kilisi hagêgê unyak êŋ lôkthô loŋ ba hadum ba halumbak bêŋ ba habitak unyak matheŋ ek yanida. \v 22 \x * \xo 2:22 \xt 1Pi 2:5\x*Ma Kilisi halav unyak êŋ hathak môlô avômalô loŋ buyaŋ haviŋ. Halav môlô hathak doŋtom haviŋ anêŋ avômalô lôkthô hatôm unyak matheŋ ek Wapômbêŋ êmô esak anêŋ Lovak Matheŋ. \c 3 \s1 Pol hik Wapômbêŋ anêŋ auk loŋ kapô thô hadêŋ ŋê loŋ buyaŋ \p \v 1 \x * \xo 3:1 \xt Plp 1:7,13\x*Wapômbêŋ hadum nôm mavi takêŋ ba intu ya Pol yahathak yahalek yaveŋdôŋ lêlô hadêŋ Kamikbêŋ. Ma yahamô koladôŋ ek malê nena yahadum Yisu Kilisi anêŋ ku ek yahêv môlô ŋê loŋ buyaŋ sa. \v 2 \x * \xo 3:2 \xt Kol 1:25\x*Môlô bôk olaŋô yôv nena Wapômbêŋ hêv anêŋ wapôm hadêŋ ya ba hêv ku yanêm môlô sa. \v 3 \x * \xo 3:3 \xt Ep 1:9-10; Kol 1:26\x*Ma hik anêŋ auk loŋ kapô êŋ thô hadêŋ ya hatôm atu ba bôk yahato abô dokte hathak yôv hêk kapya êntêk. \v 4 Osam abô êŋ, ma tem noyala yenaŋ auk esak auk loŋ kapô takatu ba hathak Kilisi. \v 5 Wapômbêŋ miŋ bôk hik auk loŋ kapô takêŋ thô hadêŋ avômalô bôsêbôk ami. Ma doŋtom lêk Wapômbêŋ hik nôm takêŋ thô hadêŋ anêŋ plopet lôk aposel matheŋ hathak Lovak Matheŋ. \v 6 \x * \xo 3:6 \xt Ep 2:13,16-19\x*Ma auk loŋ kapô êŋ ma aêntêk. Hathak Abô Mavi ma môlô avômalô loŋ buyaŋ takatu ba ômô haviŋ Yisu Kilisi ma tem Wapômbêŋ imbi sam doŋtom êndêŋ môlô êtôm sam atu ba habi hadêŋ yêlô avômalô Islael. Ma môlô lêk ubitak kupik doŋtom haviŋ yêlô Islael. Ma môlô lôk yêlô Islael tem naja nôm takatu ba Wapômbêŋ bôk havak abô hathak imbiŋ i. \p \v 7 \x * \xo 3:7 \xt Kol 1:25\x*Hathak anêŋ lôklokwaŋ ma Wapômbêŋ hêv anêŋ wapôm hadêŋ ya ek yambitak Abô Mavi êŋ anêŋ anyô ku. \v 8 \x * \xo 3:8 \xt 1Ko 15:9-10\x*Ya ma yaôna lôk ek Wapômbêŋ anêŋ avômalô matheŋ lôkthô, ma doŋtom hêv anêŋ wapôm hadêŋ ya ek yanaŋ anêŋ Abô Mavi esak Kilisi anêŋ nômkama kêkêlô êndêŋ môlô ŋê loŋ buyaŋ. Nômkama takêŋ halôk ba hi bomaŋ ba miŋ hatôm anyôla eyala anêŋ ôdôŋ ami. \v 9 Ma yani hêv ya ek yaŋgik auk loŋ kapô êŋ thô êlêm yaiŋ ek avômalô sapêŋ nêgê. Wapômbêŋ atu ba hapesaŋ pik lo leŋ bôk havuŋ auk loŋ kapô êŋ hadêŋ môŋ anôŋ aleba lêk ma hik thô. \v 10 Yani hadum aêŋ ek ŋgôk bêŋ ma aŋela lôk athêŋ anêŋ leŋ sapêŋ nêgê nena yani lêk hakapo avômalô loŋ buyaŋ lôk Islael ba ibitak avômalô êvhaviŋ doŋtom. Ek batu neyala anêŋ auk kêkêlô lôkmaŋgiŋ takêŋ. \v 11 Wapômbêŋ hadum aêŋ ek hasopa anêŋ auk atu ba bôk lahabi hadêŋ môŋ anôŋ. Ma hathak alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi ma nôm takêŋ lêk hik anôŋ. \p \v 12 \x * \xo 3:12 \xt Jon 14:6; Lom 5:2\x*Alalô aêvhaviŋ Kilisi ba amô haviŋ yani ba intu miŋ akô ek ana bidoŋ ek Wapômbêŋ ami. Mi, ayala avanôŋ biŋ nena yani lamavi ek alalô. \v 13 Aêŋ ba môlô miŋ kapôlômim malaiŋ esak vovaŋ takatu ba yahawa hathak môlô ami. Mi, môlô ma nômbêŋ hêk Wapômbêŋ ma ba intu yahawa vovaŋ takêŋ. \s1 Pol hateŋ mek \p \v 14 Yaleŋhabi nôm takatu ba Wapômbêŋ hadum ba yahathak yahalek yaveŋdôŋ lêlô hadêŋ Kamikbêŋ. \v 15 Yani bôk hapesaŋ avômalô pik lo leŋ ba hêv athêŋ hadêŋ thêlô lôkthô. \v 16 Yahateŋ mek ek nômkama lôkthô anêŋ alaŋ lôkmaŋgiŋ nena nêm Lovak Matheŋ êndôk môlô kapôlômim ek embatho môlô loŋ esak yanida anêŋ lôklokwaŋ bêŋ \v 17 \x * \xo 3:17 \xt Jon 14:23; Kol 1:23; 2:7\x*ek Kilisi enja loŋ êmô môlô kapôlômim esak unim ôêvhaviŋ. Ma yahateŋ mek nena Wapômbêŋ anêŋ lahaviŋ ma indum ba numiŋ lôklokwaŋ êtôm a anêŋ ŋgalôk halôk pik ba havaloŋ loŋ \v 18 ek môlô lôk ŋê matheŋ lôkthô hatôm noyala nena Kilisi anêŋ lahaviŋ ma bêŋ anôŋ ba anêŋ daim hathak bomaŋ ma halôk bomaŋ ba hi ma anêŋ vova ma hi ba hi iyom. \v 19 Kilisi anêŋ lahaviŋ ma hi bomaŋ ba miŋ hatôm anyôla eyala anêŋ daŋ ami. Ma doŋtom yahateŋ mek ek Wapômbêŋ injik lahaviŋ êŋ thô êndêŋ môlô ek anêŋ nômkama mavi lôkthô atu ba hamô yanida kapô ma êmbôlô môlô kapôlômim siŋ. \p \v 20 Wapômbêŋ anêŋ lôklokwaŋ hathak hadum ku hamô alalô kapôlôŋiŋ. Ma hathak lôklokwaŋ êŋ ma yani hatôm indum nômkama takatu ba alalô anaŋ lo leŋiŋhabi hathak. Ma malêla takatu ba alalô miŋ hatôm leŋiŋimbi ami ma yani hatôm indum nôm takêŋ imbiŋ. \v 21 Aêŋ ba alalô takatu ba aêvhaviŋ nabam Wapômbêŋ lôkmaŋgiŋ esak Yisu Kilisi anêŋ athêŋ ni ba ni êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ. Avanôŋ. \c 4 \s1 Avômalô êvhaviŋ ma Kilisi anêŋ liŋkupik \p \v 1 \x * \xo 4:1 \xt Kol 1:10\x*Aêŋ ba ya Pol, ôpatu ba hamô koladôŋ hathak Anyô Bêŋ anêŋ athêŋ, yahasoŋ môlô lokwaŋ ek nômô êtôm atu ba Wapômbêŋ halam môlô ek nômô aêŋ. \v 2 \x * \xo 4:2 \xt Kol 3:12-13\x*Ba intu notauviŋ am anôŋ biŋ ma nômô labalina imbiŋ avômalô. Nômô maliŋyaô ma malaiŋ takatu ba môlôviyaŋ êv hadêŋ môlô ma noja lôk lemimmavi iyom esak unim lemimhaviŋ. \v 3 \x * \xo 4:3 \xt Kol 3:14-15\x*Lovak Matheŋ hatak kapôlôŋiŋ doŋtom halôk alalô ba nubuvi am esak yak nômô yôhôk êŋ. \v 4 Kilisi anêŋ liŋkupik ma doŋtom, ma Lovak Matheŋ ma doŋtom aêŋ iyom. Ma Wapômbêŋ halam alalô sapêŋ ek nanêm maleŋ ek nôm doŋtom iyom. \v 5 Ma Anyô Bêŋ ma doŋtom, ma êvhaviŋ ma doŋtom aêŋ iyom, ma ithik ŋaŋ ma doŋtom aêŋ haviŋ. \v 6 \x * \xo 4:6 \xt 1Ko 12:6\x*Ma Wapômbêŋ doŋtom ma Kamikbêŋ doŋtom aêŋ iyom. Yani habibôm hayô hêk alalô lôkthô vôv ma hadum ku hathak alalô lôkthô ma hamô alalô lôkthô kapôlôŋiŋ. \p \v 7 \x * \xo 4:7 \xt Lom 12:3,6\x*Ma Kilisi habi anêŋ wapôm sam hadêŋ alalô tomtom hatôm yanida anêŋ lahaviŋ. \v 8 Hatôm Wapômbêŋ anêŋ kapya bôk hanaŋ nena, \q1 “Yani hamô anêŋ ŋê vovak lu, \q2 ma halom i hatôm ŋê ku koladôŋ ba ethak vuliŋ ba i, \q2 ma hik anêŋ wapôm sam hadêŋ anêŋ avômalô.” \rq Kapya Yeŋ 68:18 \rq* \m \v 9 \x * \xo 4:9 \xt Jon 3:13\x*Ma abô atu ba enaŋ nena, “ethak vuliŋ ba i” hik thô nena yani bôk halôk ba halêm pik. \v 10 Ma ôpatu ba halôk ba halêm, yanida intu hathak ba hi leŋ lôkthô anêŋ vuliŋ ek êmbôlô nômkama sapêŋ ba êyô siŋ. \v 11 \x * \xo 4:11 \xt 1Ko 12:28\x*Ma yanida intu habi anêŋ wapôm sam ba doho ibitak aposel, ma doho plopet, ma doho ŋê enaŋ Abô Mavi hadêŋ ŋê daluk, ma doho ŋasakiŋ, ma doho kêdôŋwaga êdôŋ avômalô hathak Wapômbêŋ anêŋ abô. \v 12 Yani habi anêŋ wapôm sam hadêŋ avômalô takêŋ ek nêpôpêk Wapômbêŋ anêŋ avômalô matheŋ sapêŋ ek nindum ku nênêm avômalô sa ek embatho Kilisi anêŋ liŋkupik loŋ ek imbitak lôklokwaŋ. \v 13 \x * \xo 4:13 \xt Kol 1:28\x*Ku takêŋ lôkthô tem ni ba ni endeba alalôaniŋ aêvhaviŋ lôk auk esak Wapômbêŋ Nakaduŋ imbitak bêŋ lôk indum ek alalô sapêŋ nambitak kapôlôŋiŋ doŋtom. Êŋ ma tem alalô nambitak êtôm anyô talaŋ te atu ba halumbak ba anêŋ daim êtôm Kilisi da. \p \v 14 Êŋ ma tem miŋ namô êtôm avômena esak loŋbô ami. Ma ŋê takatu ba êdôŋ abôyaŋ lôk êbôlêm loŋôndê ek nesau alalô ek nimbuliŋ alalôaniŋ aêvhaviŋ ma tem miŋ hatôm nêyôkwiŋ alalôaniŋ aêvhaviŋ ni ba êlêm êtôm lovak hayuv baselak vuak lôk ŋgwêk hik ami. \v 15 \x * \xo 4:15 \xt Kol 1:18; 2:19\x*Mi, alalô leŋiŋimbiŋ avômalô ba nanaŋ abô avanôŋ iyom êndêŋ i. Adum aêŋ ma tem nandumbak ba nambitak êtôm Kilisi da. Yani ma avômalô êvhaviŋ sapêŋ iniŋ wakadôk. \v 16 Yani havaloŋ leŋviŋkupik lôbôlôbô sapêŋ ba hagêgê loŋ hathak doŋtom. Bu tomtom da idum iniŋ ku ba idum leŋviŋkupik takêŋ halumbak bêŋ lôk lôklokwaŋ ma leŋiŋhaviŋ i. \s1 Nosopa loŋôndê lukmuk \p \v 17 \x * \xo 4:17 \xt Lom 1:21; 1Pi 1:14\x*Aêŋ ba yenaŋ abô te hêk ek yanaŋ imbiŋ môlô. Ma yahanaŋ hathak Anyô Bêŋ anêŋ athêŋ nena miŋ nômô êtôm ŋê daluk ethak êmô aêŋ esak loŋbô ami. Mi, iniŋ auk ma nôm oyaŋ. \v 18 Lôk iniŋ eyala nômkama ma hatôm êmô momaŋiniŋ bêŋ kapô denaŋ. Thêlôniŋ auk ma thekthek lôk iniŋ auk mavi mi ba intu êmô daimbô ek Wapômbêŋ anêŋ lôkmala. \v 19 Thêlô kapôlôŋiŋ halôk biŋ hathak kambom ba intu êv i vidoŋ ek nesopa iniŋ thethaŋak ma miŋ mama ami. Lôk maleŋiŋkilik ek nindum nôm lôŋgôlôŋ lomaloma ni ba ni. \p \v 20 Ma doŋtom sêbôk atu ba ôêvhaviŋ Kilisi ma êdôŋ môlô hathak loŋôndê yaŋda. \v 21 Ma olaŋô abô hathak yani ba ôêvhaviŋ yani ma êdôŋ môlô hathak abô avanôŋ takatu ba hêk Yisu kapô. \v 22 \x * \xo 4:22 \xt Lom 8:13; Kol 3:9\x*Ba êdôŋ aêntêk. Kapôlômim bô hathak havôv môlô ek osopa thethaŋak lomaloma takatu ba hasau môlô ek imbuliŋ môlô. Ba intu notak kapôlômim bô takatu ba osopa \v 23 \x * \xo 4:23 \xt Lom 12:2\x*ek Wapômbêŋ indum môlônim auk imbitak lukmuk anôŋ. \v 24 \x * \xo 4:24 \xt Stt 1:26; Kol 3:10\x*Ma noja kapôlômim lukmuk takatu ba Wapômbêŋ hapesaŋ ek numbitak êtôm yanida esak anêŋ matheŋ lôk thêthôŋ anôŋ. \p \v 25 \x * \xo 4:25 \xt Sek 8:16; Kol 3:8-9\x*Aêŋ ba notak abôyaŋ. Alalô tomtom bôk abitak hatôm leŋviŋkupik doŋtom yôv ba intu nonaŋ abô avanôŋ imbiŋam. \v 26 \x * \xo 4:26 \xt Sng 4:4; Jem 1:19-20\x*Môlô lemimmaniŋ ma noyabiŋ am ek miŋ nundum kambom ami. Wak hamiŋ denaŋ ma nopesaŋ unim lemmaniŋ êŋ ma miŋ noyabiŋ endeba wak êndôk jalôm ami \v 27 ek batu miŋ node loŋ ek Sadaŋ imbitak êyô ba êlêm ami. \p \v 28 Môlô te anyô vani ma etak anêŋ vani. Ma indum ku mavi esak baŋ ek êpôm nôm. Êŋ ma yani hatôm nêm avômalô vi atu ba nômkama mi sa. \p \v 29 \x * \xo 4:29 \xt Kol 4:6\x*Oyabiŋ vembôlêk esak abô kambom. Onaŋ abô mavi iyom ek embatho môlôviyaŋ loŋ ek nêm i sa lôk nêm Wapômbêŋ anêŋ wapôm êndêŋ avômalô takatu ba elaŋô. \p \v 30 \x * \xo 4:30 \xt Ais 63:10; Ep 1:13-14; 1Te 5:19\x*Miŋ undum Wapômbêŋ anêŋ Lovak Matheŋ kapô malaiŋ ami. Lemimimbi nena Lovak Matheŋ ma Wapômbêŋ anêŋ sêk atu ba bôk habutiŋ haviŋ o endeba yani enja o lôk avômalô takatu ba hêv i vuli hêk kambom anêŋ ku êndêŋ waklavôŋ pik lo leŋ anêŋ daŋ. \p \v 31 \x * \xo 4:31 \xt Kol 3:8\x*Môlô notak kobom ômô lôkthaŋgo lôk lemimmaniŋ ketheŋ lôk lemimŋaŋa ba olam kaêk lôklala ma othaŋ anyô vi hathak abô kambom. Avanôŋ biŋ, notak kapôlômim kambom lomaloma takatu ba lemimhabi hathak anyô yaŋ. \v 32 \x * \xo 4:32 \xt Mat 6:14; 18:22-35; Kol 3:12-13\x*Ma miŋ nundum aêŋ ami. Mi, nundum mavi êndêŋ môlôviyaŋ lôk nônêm kapôlômim êndêŋ i. Ma otak kapôlôm ek ôpatu ba hadum kambom hadêŋ o êtôm Wapômbêŋ bôk hatak kapô hathak môlônim kambom hathak Kilisi anêŋ athêŋ. \c 5 \s1 Nômô êtôm deda anêŋ avômena \p \v 1 \x * \xo 5:1 \xt Mat 5:48\x*Môlô ma Wapômbêŋ anêŋ avômena ba lahaviŋ môlô bêŋ anôŋ ba intu nosopa vaŋgwam. \v 2 \x * \xo 5:2 \xt Kis 29:18; Hib 10:10\x*Ma nômô lôk lemimimbiŋ avômalô vi êtôm Kilisi bôk lahaviŋ alalô ba hêv ida ek hêv alalô sa. Yani hêv anêŋ lôkmala hadêŋ Wapômbêŋ hatôm da atu ba ôv vasiŋ mavi anôŋ. \p \v 3 Môlô nômô daimbô ek sek waliliŋ lôk kobom lelaik lomaloma ma notak malemimkilik. Môlô ma Wapômbêŋ anêŋ avômalô matheŋ ba kobom takêŋ ma miŋ mavi ek môlô ami. \v 4 Ma miŋ nonaŋ abô kambom mena abô lokbaŋ lôk abô sop esak nôm mama ami. Abô takêŋ ma kambom ek môlô ba notak ma nonaŋ lemimmavi iyom êndêŋ Wapômbêŋ. \v 5 \x * \xo 5:5 \xt 1Ko 6:9-10; Kol 3:5\x*Odaŋô, abô avanôŋ ma aêntêk. Wapômbêŋ tem miŋ enja ŋê takatu ba ethak idum sek waliliŋ lôk idum kobom lelaik lomaloma ma maleŋiŋkilik thô ami. Maleŋiŋkilik ma hatôm êv yeŋ hadêŋ ŋgôk. Ŋê takêŋ tem miŋ nêmô Wapômbêŋ lo Kilisi iniŋ loŋ lôkliŋyak kapô ami. \v 6 \x * \xo 5:6 \xt Lom 1:18; Kol 2:4,8\x*Wapômbêŋ anêŋ lamaniŋ hathak hapôm ŋê leŋôndôŋ kôtôŋ takatu ba idum nôm takêŋ. Ba intu oyabiŋ o ek anyôla miŋ esau o esak abô oyaŋ oyaŋ ami. \v 7 Aêŋ ba oyabiŋ o ek miŋ ombeŋ imbiŋ i ami. \p \v 8 \x * \xo 5:8 \xt Jon 12:36; Ep 2:13; Kol 1:13; 1Pi 2:9\x*Sêbôk ma môlô hatôm momaŋiniŋ, ma doŋtom lêk ma Anyô Bêŋ hadum ba môlô hatôm deda. Ba intu nômô êtôm deda anêŋ avômena. \v 9 Deda anêŋ anôŋ ma aêntêk. Alalô nandum mavi lomaloma ba nasopa loŋôndê thêthôŋ ma nabaloŋ nôm avanôŋ loŋ \v 10 lôk nambôlêm malêla takatu ba Anyô Bêŋ lamavi hathak. \v 11 Ma avômalô takatu ba idum momaŋiniŋ anêŋ ku, ma miŋ undum ku êŋ dokte imbiŋ i ami. Ku êŋ ma anêŋ anôŋ mi ba miŋ undum ami. Mi, nuŋgwik kambom êŋ thô ni yaiŋ ek avômalô lôkthô nêgê. \v 12 Nôm mama bêŋ ek nenaŋ abô esak ŋê leŋôndôŋ kôtôŋ iniŋ kambom takatu ba idum hamô loŋ kapô. \v 13 \x * \xo 5:13 \xt Jon 3:20-21\x*Ma doŋtom deda habi hayô hêk nôm takêŋ, êŋ ma hik thô nena nôm takêŋ ma kambom anôŋ \v 14 \x * \xo 5:14 \xt Ais 26:19; Lom 13:11\x*ek malê nena deda habi hayô hêk ma nômkama sapêŋ habitak yaiŋ. Ba intu nôm takêŋ tem imbitak deda imbiŋ hatôm abô atu ba hanaŋ nena, \q1 “Môlô takatu ba ôêk sôm, \q2 numbiyô ênjêk ŋama. \q1 Ma Kilisi tem imbi êyôŋgêk môlô êtôm deda.” \p \v 15 \x * \xo 5:15 \xt Kol 4:5\x*Aêŋ ba noyabiŋ am ek nômô êtôm ŋê lôkauk ma miŋ êtôm ŋê auk mi ami. \v 16 Kambom lomaloma lêk habitak lôklokwaŋ ba intu nobatho am loŋ lôklokwaŋ esak mavi lomaloma. Yakô wakma êŋ ni oyaŋ. \v 17 Ba intu numiŋ lôklokwaŋ ek nôpôm Anyô Bêŋ anêŋ lahaviŋ. Ma miŋ nômô êtôm ŋê auk thôŋôthôŋ ami. \v 18 \x * \xo 5:18 \xt Luk 21:34\x*Lôk miŋ nondo molo esak waiŋ atu ba tem imbuliŋ môlô ami. Mi, notak Lovak Matheŋ ek êmô môlô kapôlômim siŋ. \v 19 \x * \xo 5:19 \xt Kol 3:16\x*Êŋ ma tem nônêm yeŋ imbiŋam wak nômbêŋ intu, yeŋ takatu ba hêk kapya yeŋ lôk ebam Wapômbêŋ anêŋ athêŋ ma yeŋ atu ba matheŋ. Nônêm yeŋ takêŋ lôk kapôlômim ni êndêŋ Anyô Bêŋ. \v 20 \x * \xo 5:20 \xt Kol 3:17\x*Wak nômbêŋ intu sapêŋ ma nônêm lemimmavi êndêŋ Kamik Wapômbêŋ esak nômkama sapêŋ esak alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi anêŋ athêŋ. \s1 Anyô lo avi ewa i iniŋ abô \p \v 21 \x * \xo 5:21 \xt 1Pi 5:5\x*Môlô othak ôyê Kilisi anêŋ athêŋ nena matheŋ ba intu nômô môlôviyaŋ vibiŋ. \p \v 22 \x * \xo 5:22 \xt Kol 3:18; 1Pi 3:1\x*Môlô avi takatu ba bôk owa anyô yôv ma nômô vônimi vibiŋ êtôm atu ba ômô Anyô Bêŋ vibiŋ \v 23 \x * \xo 5:23 \xt 1Ko 11:3; Ep 1:22\x*ek malê nena yamalô hamô vuliŋ ek yanavi hatôm atu ba Kilisi hamô vuliŋ ek avômalô êvhaviŋ lôkthô. Kilisi ma avômalô ôdôŋ êvhaviŋ iniŋ wakadôk ma avômalô ôdôŋ êvhaviŋ ma Kilisi anêŋ liŋkupik. Yanida intu hêv i bulubiŋ. \v 24 Avômalô êvhaviŋ ethak êmô Kilisi vibiŋ ma aêŋ iyom ma yanavi êmô yamalô vibiŋ esak nômkama lôkthô. \p \v 25 \x * \xo 5:25 \xt Kol 3:19; 1Pi 3:7\x*Ma môlô anyô, lemimimbiŋ vônimi êtôm Kilisi lahaviŋ avômalô ôdôŋ êvhaviŋ ba hêv anêŋ lôkmala ek hêv i sa. \v 26 \x * \xo 5:26 \xt Tit 3:5\x*Yani hadum aêŋ ek êmbôkwiŋ anêŋ avômalô ôdôŋ êvhaviŋ iniŋ kambom esak ŋaŋ lôk abô avanôŋ ek nimbitak matheŋ. \v 27 \x * \xo 5:27 \xt 2Ko 11:2; Kol 1:22\x*Yani hadum aêŋ ek avômalô ôdôŋ êvhaviŋ nimbitak êtôm avi muk te atu ba palumbak mavi lôk liŋsiŋ mavi ma lelaik lo pôpô mi ma êmô matheŋ ma kambom mi. Êŋ ma Kilisi tem endom avi êŋ êndêŋ yanida. \v 28 Aêŋ iyom môlô anyô lemimbiŋ vônimi êtôm atu ba lemimhaviŋ lemvimkupik. Ôpatu ba lahaviŋ yanavi ma hatôm lahaviŋ yanida. \v 29 Anyô late miŋ hapôlik hathak yanida liŋkupik ami. Mi anôŋ, havakôŋ ba hayabiŋ mavi hatôm Kilisi hadum hadêŋ avômalô êvhaviŋ \v 30 ek malê nena alalô tomtom ma hatôm anêŋ liŋkupik anêŋ lôbôlôbô. \p \v 31 \x * \xo 5:31 \xt Mat 19:5\x*Hatôm Wapômbêŋ anêŋ kapya hanaŋ nena, \q1 “Anyô tem etak lambô lo talêbô ma esak doŋtom imbiŋ yanavi ek thai nimbitak êtôm kupik doŋtom iyom.” \rq Môŋ Anôŋ 2:24 \rq* \m \v 32 \x * \xo 5:32 \xt ALK 19:7\x*Abô êŋ ma abô lôk kup anôŋ biŋ. Ma doŋtom yahayala nena hanaŋ hathak Kilisi lôk avômalô êvhaviŋ. \v 33 Ba intu môlô anyô tomtom lemimbiŋ vônimi êtôm oda lemhaviŋ oda. Ma môlô avi nônêm athêŋ bêŋ êndêŋ vônimi. \c 6 \s1 Avômena lôk lami iniŋ abô \p \v 1 \x * \xo 6:1 \xt Kol 3:20\x*Avômena, môlô ma Anyô Bêŋ anêŋ ba intu nosopa lemami lo lemtami iniŋ abô. Êŋ ma mavi. \v 2 \x * \xo 6:2 \xt Lo 5:16\x*Wapômbêŋ anêŋ tabô balabuŋ laumiŋ takatu bute hanaŋ nena, “Nodovak lemami lo lemtami.” Abô balabuŋ êntêk êŋ ma balabuŋ môŋ atu ba Wapômbêŋ habutiŋ abô hathak ba hanaŋ, \v 3 “Udum aêŋ ma tem nômô mavi êmô pik sawa daim.” \p \v 4 \x * \xo 6:4 \xt Sng 78:4; Snd 22:6; Kol 3:21\x*Ma yahanaŋ hadêŋ môlô avômena iniŋ lami nena noyabiŋ nalumi mavi lôk noto i ma nôndôŋ i êtôm Anyô Bêŋ anêŋ lahaviŋ. Ma miŋ nondela iniŋ auk ba nundum i leŋiŋŋaŋa ami. \s1 Alaŋsi lôk iniŋ ŋê ku iniŋ abô \p \v 5 \x * \xo 6:5 \xt Kol 3:22-23; Tit 2:9-10; 1Pi 2:18\x*Môlô ŋê takatu ba unim alaŋ êmô\f * \fr 6:5 \ft Ŋê takatu ba iniŋ alaŋ êmô ma anêŋ ôdôŋ aêntêk. Gavman anêŋ abô majaŋ hanaŋ nena thêlô miŋ hatôm netak iniŋ ku lôk alaŋsi ami. Doho ma bôk ik vovak ba êv yak ba ŋê lovak hathak vovak ewa i hatôm iniŋ ŋê ku. Ma doho ma êv vuli. Ma doho miŋ êwê iniŋ viyaŋ ami. Ma doho ma lami ma iniŋ alaŋsi êmô ba intu nali ibitak aêŋ.\f* nosopa unim alaŋ takatu ba êmô pik iniŋ abô. Nônêm athêŋ bêŋ êndêŋ i ma nômô thêlô vibiŋ. Nundum aêŋ lôk kapôlômim êtôm udum Kilisi da anêŋ ku. \v 6 Ma miŋ nundum unim alaŋ anêŋ ku mavi êndêŋ wak takatu ba êmô haviŋ môlô iyom ami. Mi, nundum unim ku mavi wak nômbêŋ intu sapêŋ, êndêŋ wakma atu ba êmô mena miŋ êmô ami. Wapômbêŋ lahaviŋ nundum ku êŋ lôk kapôlômim êtôm udum Kilisi môlônim alaŋ anêŋ ku. \v 7 Nundum unim ku lôk lemimimbiŋ êtôm udum Anyô Bêŋ anêŋ ku ma miŋ anyô iniŋ ku ami. \v 8 \x * \xo 6:8 \xt 2Ko 5:10; Kol 3:24-25\x*Lemimimbi nena Anyô Bêŋ tem nêm vuli êndêŋ avômalô tomtom esak iniŋ ku mavi takatu ba idum, ŋê êmô alaŋsi vibiŋ lôk ŋê takatu ba idum ida iniŋ ku haviŋ. \p \v 9 \x * \xo 6:9 \xt Lom 2:11; Kol 4:1\x*Ma môlô alaŋ takatu ba oyabiŋ unim ŋê ku, noyabiŋ i mavi. Miŋ onaŋ abô takatu ba indum thêlô nêkô ami. Lemimimbi nena môlô lôk thêlô unim Alaŋ ma doŋtom iyom hamô malak leŋ. Yani tem indum abô ma miŋ hathak lahabi avômalô iniŋ athêŋ lôk ku ami. Mi, hathak hadum kobom doŋtom hadêŋ avômalô lôkthô ba intu noyabiŋ am. \s1 Noba Wapômbêŋ anêŋ nômkama vovak \p \v 10 Êntêk ma yenaŋ abô anêŋ daŋ ba nodaŋô katô. Numiŋ lôklokwaŋ esak Anyô Bêŋ anêŋ lôkliŋyak bêŋ. \v 11 \x * \xo 6:11 \xt Lom 13:12; 2Ko 10:4\x*Sadaŋ anêŋ auk loŋ kapô hadum ek esau môlô ba intu noba Wapômbêŋ anêŋ nômkama vovak sapêŋ êndôk am ma numbiyô numiŋ ek uŋgwik vovak. \v 12 \x * \xo 6:12 \xt 1Pi 5:8-9\x*Alalô ik vovak hadêŋ ŋgôkba lôk ŋgôk lôk athêŋ ma ŋgôk takatu ba eyabiŋ pik anêŋ momaŋiniŋ lôk ŋgôk bomaŋ takatu ba êmô leŋ. Ma miŋ alalô ik vovak hadêŋ ŋê pik ami. \p \v 13 Aêŋ ba noba Wapômbêŋ anêŋ nômkama vovak sapêŋ ek waklavôŋ kambom êŋ hayô, ma tem numiŋ lôklokwaŋ ba uŋgwik vovak mavi endeba anêŋ daŋ ma tem numiŋ denaŋ. \fig |alt="soldier with armor" src="WA04009b.tif" size="col" loc="Eph 6:13" copy="Illustration by Graham Wade © United Bible Societies, 1989." ref="Epesus 6:13" \fig* \v 14 \x * \xo 6:14 \xt Ais 11:5; 59:17; 1Te 5:8\x*Numiŋ lôklokwaŋ ba nobaloŋ abô avanôŋ loŋ êtôm bokŋgôp vovak atu ba ovak hayô hêk lemimmalim. Ma nobaŋgiŋ kobom thêthôŋ êtôm moko bôbôŋiŋ. \v 15 \x * \xo 6:15 \xt Lom 10:15\x*Ma nôpôpêk am ek nonaŋ Wapômbêŋ anêŋ Abô Mavi takatu ba hêv labali. Udum aêŋ, ma hatôm uik vemimkapô bokŋgôp ek vovak. \v 16 Lôk nobaloŋ unim ôêvhaviŋ loŋ êtôm moko ek uŋgwik ŋgôk kambom atu anêŋ kôm lôk atum sapêŋ vôkê. \v 17 \x * \xo 6:17 \xt Hib 4:12\x*Ma noja bulubiŋ atu ba Wapômbêŋ hêv hadêŋ môlô êtôm kuluŋ thekthek. Lôk noja Lovak Matheŋ anêŋ biŋ vovak, êŋ ma Wapômbêŋ anêŋ Abô. \v 18 \x * \xo 6:18 \xt Luk 18:1; Kol 4:2; 1Te 5:17\x*Ma noteŋ mek ek nômkama lôkthô êtôm wak sapêŋ esak Lovak Matheŋ anêŋ lôklokwaŋ ba nonaŋ injik yani liŋ ek nêm môlô sa. Lôk nômô lêlê ma noteŋ mek lôk lemimvidoŋ ek avômalô matheŋ lôkthô. \p \v 19 \x * \xo 6:19 \xt Kol 4:3-4; 2Te 3:1\x*Ma noteŋ mek ek ya imbiŋ ek Wapômbêŋ nêm abô êndêŋ ya ek yaŋgik Abô Mavi anêŋ auk loŋ kapô thô ma miŋ yakô ami. \v 20 \x * \xo 6:20 \xt 2Ko 5:20; Plm 9\x*Lêk ma yahamô koladôŋ hathak yahawa Wapômbêŋ anêŋ abôlêk ba yahanaŋ Abô Mavi êŋ. Aêŋ ba noteŋ mek ek yandum yenaŋ ku dedauŋ mavi ba yanaŋ abô êŋ bêŋ ma miŋ yakô ami. \s1 Abô anêŋ daŋ lôk mek \p \v 21 \x * \xo 6:21 \xt Ap 20:4; Kol 4:7-8; 2Ti 4:12\x*Tikikus tem enaŋ êndêŋ môlô esak malêla takatu ba hapôm ya ek noyala nena yahamô aisê. Yani ma aiyaŋ anôŋ te ba hadum Anyô Bêŋ anêŋ ku dedauŋ mavi. \v 22 Ma yahêv yani ba hathôk ek ênjê môlô ba enaŋ esak malêla takatu ba hapôm yêlô ek indum môlô lemimmavi. \p \v 23 Alalôaniŋ Kamik Wapômbêŋ lo Anyô Bêŋ Yisu Kilisi nênêm yôhôk êndêŋ môlô yenaŋ aiyaŋ sapêŋ ma nindum ek môlô lemimimbiŋ am lôk unim ôêvhaviŋ imbitak lôklokwaŋ. \v 24 Wapômbêŋ anêŋ wapôm êmô imbiŋ môlô lôk avômalô nômbêŋ atu ba lemimhaviŋ alalôaniŋ Anyô Bêŋ Yisu Kilisi êtôm wak nômbêŋ intu sapêŋ.