\id JAS - Hopi NT -USA 2012 (DBL -2013) 
\h JAMES 
\toc1 James God Sinomuyatuy amumi Pēniata 
\toc2 James 
\toc3 Jas 
\mt1 JAMES 
\mt2 God Sinomuyatuy amumi Pēniata 
\c 1  
\p  
\v 1 Nu’ James, God‐nik̇aṅw pu Itahtutuyqawhqay Jesus Christ pumuy tūwikiamnihqa it penta, God sinomuyatuy aṅqe’ ahtsaval’iwtaqamuy amumii. Hakim öqawyuṅṅwu. 
\s1 Faith and Wisdom 
\p  
\v 2 Itupkomu, ason uma hīhihta akw unaheviwye’, put ep hinhaqam hahlayhtotini,  
\v 3 It navoti’yuṅwee: Ason uma umuhtuptsiwniy aṅqw lasyaniqey unaheviwye’, uma put pantaqat ahpiy qaīts hin unaṅwtotiniqey tuwi’vayani.  
\v 4 Nīk̇aṅw hak hihta ep nakwhani’k̇aṅw, pay yūmosa put aṅ kuyvamantani. Nen hak pas tukwsiwṅwu, pasiwtaṅwu, qa hihta akw hintaṅwu.  
\v 5 Kurs uma haqawa suyan unaṅwtalwuwnit ṅastanen, pay pam God aw put ōviy tūviṅtani. Noqw pam hakiy qa qöhqöyat, aw put nóani. Pi pam qa hihta k̇ahk̇awnak̇aṅw sohsokmuy hihta huylawṅwu.  
\v 6 Noqw pay hak pas qapēvewnak̇aṅw put ōviy tūviṅtani, qa wiwsik̇aṅwo. Taq wiwsiqa pāhut hoṅvantaqat anta. Pam hūk̇aṅwuy akw nāhoy tutuptiwṅwu.  
\v 7 Noqw ōviy hak pantaqa God aṅqw pay hihta ömahtaniqey qa pan wūwamantani.  
\v 8 Lȫq wuwni’taqa ahsupoq tunatyay aṅ qa hūrs’iwtaṅwu. 
\s1 Poverty and Riches 
\p  
\v 9 Pay aṅ tuptsiwni’taqa okiwsinonik̇aṅw a’nö hímuniwhtiqey ep hahlayni.  
\v 10 Pu i’ hak k̇ahaktaqa qahimuniwhtiqey ep piw tuwat hahlayhtini. Pi pam tūsaqat siyat an tūwayani.  
\v 11 Taq tāwa yamakq, kohsiwuy akw pay pahsat tūsaqa tsakṅwu; noqw put siat posṅwu; noqw put lomavitsaṅwaat súlawhtiṅwu. Noqw pan hapi k̇ahaktaqa nāt panmaqw himuat súlawhtini. 
\s1 Testing and Tempting 
\p  
\v 12 Pas sino unaheppit aṅ kuytaqa hahlayhpit ep’e. Pi ason Tutuyqawhqa put aw tuwante’, put hihta ahsataqat aw nóani‐it qatsit qaso’taqata. Pan hapi pam sohsokmuy put aw unaṅway’yuṅqamuy amumi awini’ta.  
\v 13 Qa hak hapi unaheviwe’ paṅqawni: God hapi inumi unahepta, kítani. Pi God pas qa hihta qaan hinhtiniqey nāwakna. Piw pam qa hakiy aw unahepta.  
\v 14 Pay sino hihta tuṅlayiy ahpiy pan ūnatoyniwe’ unaheviwṅwu.  
\v 15 Pu tuṅlayiy aṅ hinme’ qaanhtiṅwu. Nen pam qaanhtipuy aṅ ahsupoq hinme’ so’ṅwamiq mokni.  
\v 16 Uma qaöwíhiniwhtotini, pas aw iunaṅwam itupkomu.  
\v 17 Sohsoy lolma kuwahtipu, pu sohsoy makiwa qa hihta akw hintaṅwuqa hapi ōṅaq’ö. God tālawṅwat yúkuhqa hapi itamumi sohsok hihta nukṅwat noi’ma. Pam soon hisat alöṅtini. Pam tālanihqe soon hisat namtök̇e’ haqam qatālawnani.  
\v 18 Noqw pam kurs yan tunatyawtaqe, itamuy lavayiy pas antsanihqat akw aniwna, itam put yukimuyatuy ahpiy sus mohpeqyaniqata. 
\s1 Hearing and Doing 
\p  
\v 19 Noqw ōviy’o, aw iunaṅwam itupkomu, uma sohsoyam pās tūqayyuṅwni; qa sulvayhtotimantani; qa suyhtsiptotimantani.  
\v 20 Taq hak tāqa itsīvuy akw qa súanhinme’ soon God unaṅwveni.  
\v 21 Paniqw ōviy uma it tuyoy’ewakwtunatyat ayo yukuyani, pu nukpantunatyat a’nö hoyoyotaqata. Nen uma okiw’una‐ṅway’k̇ahk̇aṅw God lavayiyat umuh’naṅwmi panayani. Pi pam umuhhikwsiy ayo óyaniqey aw öqalay’ta.  
\v 22 Uma qa nāmi yētotat, God lavayiyat aṅ hinwisni; qa pánis‐sa paysoq aw tūqayyuṅwni.  
\v 23 Taq lavayit aw paysoq tūqaytaqa pay qa aṅ hinmaqa hakiy panaptsat akw nātuway’taqat pantaṅwu.  
\v 24 Pam nāviptsat, ahpiyniṅwu; nen pahsat pay hin sóniwhqey suhtokṅwu.  
\v 25 Nīk̇aṅw hak it tutavot pās pasiwtaqat, hakiy qenivo táviṅwuqat aṅ purime’, put qa suhtok̇e’, aṅ hinmaqw, God put hintsakpiyat aṅ put paaṅwani.  
\v 26 Kurs hak haqam God pas k̇aptsi’taqey pan namiwuwante’, leñiy qa aw tuyqawi’te’, pam paysoq nāyuyuyhnani. Pam pi haktonsa pās unaṅway qatu.  
\v 27 Noqw pay yan hapi hak God Itanay‐niqw pas antsa put k̇aptsi’taqa hinmani kwaṅw’ewakw unaṅway’k̇aṅwo. Hak imuy nanalvutuy, pu koṅnanalvutuy hihta aṅ k̇ānanvotyaqw amumi pohtamantani. Pu yep qatsit ep qa nātuyoy’ewakwtani. 
\c 2  
\s1 Warning against Prejudice 
\p  
\v 1 Itupkomu, uma qa sinonunuiṅhtni, kurs uma Itahtutuyqawhqay Jesus Christ pas k̇aptsitiwhqat aw tuptsiwni’yuṅwee.  
\v 2 Kurs hak tāqa sik̇avalasivat taṅapsomk̇aṅw, lomayuwsi’taqa umuhtsotsvalkimi pakiqw, pu piw hak tāqa hin’ewakw yuwsi’taqa ep pákini.  
\v 3 Noqw kurs uma it lomayuwsi’taqat‐sa aw unaṅwtapye’ haqam nukṅwat ep qatuptuniqat put aw paṅqaqwat, it ōokiwhqat aw paṅqaqwani: Pay um pep wúnuni, sen, Pay um yep iwuwukpiy aqlap qatuptuni, kitotani.  
\v 4 Kurs uma panhtote’ pay qa suan wūwantotani. Soq uma sinmuy tsīk̇antotani; nihqe qalomá’naṅway’k̇ahk̇aṅw, hakiy eṅem hin yuykuyaṅwu.  
\v 5 Kurs inumi tuqayvastotaa, aw iunaṅwam itupkomu. God yep qatsit ep aṅ okiwyaqamuy namorstaqe, pumuy moṅwtunatyay máqaniqey tunatyawta. Pay qa panta? Sam pi pan hapi pam put aw unaṅway’yuṅqamuy awini’ta.  
\v 6 Noqw uma soq it ōokiwhqat qa hihtatota. Puyaw qa k̇ahaksinom umuy sóontsahtsanyak̇aṅw momṅwituy amumi umuy lölökinlalwa?  
\v 7 Puyaw qa puma umuhnatṅwaniy qa hihtalalwa, it natṅwanit pas hihk̇ay’taqat akw uma túṅwantiwyaqata?  
\v 8 Ura i’ pas pavan tutavo tutuvenit aṅ pey’ta: Um hin pas nāmi unaṅway’taqey pan uhsinosṅway aw unaṅway’tani, yan’i. Noqw ōviy kurs uma put anhtote’ súanhtotini.  
\v 9 Nīk̇aṅw kurs uma qa sohsokmuy sun ōoyye’, pay pan hapi uma qaanhtotini; nihqe mewnit qa tuqayvastote’, panwat hin hinwisniqat tutavot ahpiy hin yukuniwyani.  
\v 10 Pi hak pay as sohsok tutavot aṅ hinmak̇aṅw, sūp haqam put ep qaanhte’, pay hapi sohsok ep qaanhtiṅwu.  
\v 11 Pi i’ hak hakiy tokot qa sokoptaniqat kítahqa piw hak hakiy qa nīnaniqat kita. Noqw ōviy pay as kurs um tokot qa sokoptak̇aṅw hakiy nīne’, pay hapi um tutavot qa k̇aptsi’ta.  
\v 12 God it tutavot hakiy qenivo táviṅwuqat aṅwat itamuy hin yukunani. Noqw ōviy uma put‐sa aw taywisk̇ahk̇aṅw hihta yuaatotani, piw hihta hintsatsk̇ani.  
\v 13 Pi ason hin yukiltiniqat aw pituqw, God núokwaat put itsívuyat aṅwuy’tani. Noqw God aṅ qa núokwat tuwat soon ōkwatuwni. 
\s1 Faith and Actions 
\p  
\v 14 Itupkomu, sen hak pas qapēvewni’taqey paṅqawk̇aṅw qa put aw hayawtaqat hinme’, ya pam hin put akw moṅwvasttini? Ya sen pam qapēvewniy akw ayo yámakni?  
\v 15 Noqw kurs haqawat tuptsiwni’yuṅqam qa yuwsi’k̇ahk̇aṅw, nȫsiwhqat ṅastayaqw,  
\v 16 Uma haqawa amumi paṅqawni: Pay uma qa hin unaṅway’k̇ahk̇aṅw ninmani. Uma mukihtotit, ȫöyyani, kitat, puma hihta haqni’yuṅqat pumuy qa huytaqw, ya hin puma put akw moṅwvastotini?  
\v 17 Noqw ōviy hak qapēvewni’taqey paṅqawhqa put qa aw hayawtaqat hinme’, pam haktonsa qapēvewni’tani.  
\v 18 Haqawa k̇a hakiy aw paṅqawni: Yaw um qapēvewni’ta; noqw nu’wa hihta tumalay’ta. Taa, um uhqapēvewniy inumi mahtaknani qa hihta uhtumalay akw’a. Noqw nu’wa ihintsakpiy akw ituptsiwniy ūmi mahtaknani, kítani.  
\v 19 Pay God pas sūk̇anihqat um tuptsiwni’ta. Pay um súan wuwni’ta. Ima nukpanhihikwsimuy piw pan tuptsiwni’yuṅqe maqasneve tururutoti.  
\v 20 Noqw puyaw um soon it navotni um hak an’ewakw wuwni’taqa sino? Sen hak qapēvewniat qa hihta apitiqw, pam haktonsa qapēvewni’taṅwu.  
\v 21 Ura Abraham itana hom’oyvihk̇at ep tiy Isaac hom’oyhq God put súantaqat paṅqawu. Pay qa panta?  
\v 22 Pam God aw tuptsiwni’taqe ōviy pan hinhti. Noqw put qapēvewniat hintsakpiyat akw aw antsaniwa.  
\v 23 Noqw tutuveni hin lavayhtiqat hapi anhti: Abraham God tuptsiwhq, God put súantaqat paṅqawu, ii. Noqw pam God kwātsiatnihqey pan túṅwantiwa.  
\v 24 Noqw ōviy hapi sino hintsakpiy ahpiy qenive wúnuṅwu, qa pas qapēvewnit akw‐saa.  
\v 25 Pu i’ hak tokoy huhyaqa, Rahab hakimuy tuaw’ayhtuy pās tavit pu pay sutsvoqwat pumuy hōna. Nihqe pam hintsakpiy akw qenive wunuptu.  
\v 26 Pi hakiy tokoat qa hikwsi’te’ mokpuniṅwuniqw, pay hapi pan piw qapēvewni hintsakpit ṅastanen mokpuniṅwu. 
\c 3  
\s1 The Tongue 
\p  
\v 1 Itupkomu, pay uma qa sohsoyam tūtutuqaynayaniqey anyuṅwni, it navoti’yuṅwee: Itam tūtutuqaynayaqam pas pavan qaöwíyukuniwyani.  
\v 2 Itam sohsoyam hīhihta aṅ öwihinwisa. Haqam hapi lavayiy ep pas qa öwihiniwhtiqa pās pasiwtaṅwu; nihqe sohsok tokoy tuyqawi’taniqey tuwi’taṅwu.  
\v 3 Meh, hak kawayot sipmoyhtotoyna, put aw tūqaytaniqat ōviy’o. Nihqe pan hak put tokoyat sohsok ponilaṅwu.  
\v 4 Pu uma kurs piw pākihut aw wūwayani. Nāmahin pi as puma qaan’ewakw yaṅsayoqw‐nik̇aṅw, pu wukohuk̇aṅwuy akw hukhoyiwwisa. Nīk̇aṅw pay hihsakhoyat ponilanpit akw ponilantiwya, wárikni’maqa haqami ponilaniqey nāwaknaqw paṅsoq’a.  
\v 5 Noqw pan hapi hakiy leñiat pas as tokoyat ep hihsayhoyanik̇aṅw hīhihta kwiviyuaataṅwu. Meh, qȫhi as hihsaynik̇aṅw hihta wukotaqtsokṅwu!  
\v 6 Noqw hakiy leñiat ūwiṅwuy anta. Itahtokoy ep pam yep nukpanhqatsit anta. Nihqe pam itahtokoy aṅ ahsupoq tuyoy’ewakwlawu. Pam maskiveq qȫhit akw taqtsokiwk̇aṅw itahtunatyay tataqtsokṅwu.  
\v 7 Pay as pi sinom sohsokmuy hihtuy popkotuy, pu masay’yuṅqamuy, pu hihtuy hoyóyotinumyaqamuy tsūtsu’tuy, pu pātuwaqatsit aṅqe’ ki’yuṅqamuy amumi tuyqawi’yuṅwa. Puma pumuy sohsomuy amumi tuyqawi’yuṅwniqey tuwi’yuṅwa.  
\v 8 Nīk̇aṅw pay pas kurs hak leñiy aw tuyqawi’tani. Pas pam qalolmanik̇aṅw, qatuqayvahsi’ta; pas k̇elmokiat hakiy nīnaṅwuqa‐saa.  
\v 9 Itam put akw God Itanay lomayuaatota; pu pay put akw itam sinmuy God an yukiwyuṅqamuy qalomáyuaatota.  
\v 10 Lomalavayi, pu qalomálavayi sūkw moat aṅqw nȫṅanta. Itupkomu, pas hapi soon yantani.  
\v 11 Puyaw sen haqam pāhut nöṅaṅataqat ep kwaṅwa, pu tsīvo sūvaqw nȫṅantaṅwu?  
\v 12 Itupkomu, ya sen nönvospaltsoki olive‐sipalat pölöy’vani? Ya sen ovauyi nönvospalat himuy’vani? Qae. Noqw pay pan hapi haqam pāhu nȫṅantaqa kurs hin suhut, kwaṅwat enaṅ nȫṅantoynani. 
\s1 The Wisdom from Above 
\p  
\v 13 Hak sen umuṅaqw suan unaṅwtalwuwni’ta, pu hihta tuwi’ta? Pay pi pam suan hinme’, hihta lolmat hintsakni, qa kwivi’naṅway’k̇aṅwo, súanwuwni’k̇aṅwo.  
\v 14 Nīk̇aṅw kurs uma umu’naṅwpeq pas pavan unaṅwtutuyyak̇aṅw, nanaqastunatyawyuṅwe’ pay uma umuhsuanwuwniy ep qa himuiwyuṅwni. Pu uma it suan wuwnit pas antsanihqat ehpewi qa atsálalwani.  
\v 15 Taq pan hinmaqa qa ōṅaqw wuwnit aṅ hinma, soq yep qatsit aṅqw wuwnit áṅwata. Pam pantaqa wuwni hakiy tunatyayat ahpiyniṅwu, it Nukpanat ahpiy’o.  
\v 16 Haqam pi hakim unaṅwtutuyk̇aṅw nanaqastunatyawyuṅwe’ puma piw qa unaṅwtalyaṅwu, pu hihta qalomátumalay’yuṅṅwu.  
\v 17 Nīk̇aṅw ōṅaqw suan unaṅwtalwuwni’taqa mohti suan unaṅway’ta; kwakwhat unaṅway’ta; qa a’nö unaṅway’ta; pās suyan tūqaytaṅwu; pas núokwa; lolmat tumalay’ta; qa sinonuiña; piw qa nawip’ew hinma.  
\v 18 Noqw hak haqam pasi’naṅway’taqa soñawnen pasi’naṅwat qatsit eṅem hihta uylawe’ pam suan qatsit aniwnaṅwu. 
\c 4  
\s1 Friendship with the World 
\p  
\v 1 Ya uma hinoqw nānaywa, pu nāṅwuy’yuṅwa? Umuhtokoy ep umuhtuṅlayi umuy hin unaṅwtotoyna. Sen qa panta?  
\v 2 Uma as hihta tuṅlay’k̇ahk̇aṅw kurs hin put tutwani. Uma as tuqwyantota, hihta himuy’vayaniqey tuṅlay’k̇ahk̇aṅwo. Uma nānaywak̇aṅw nāqöytota. Nīk̇aṅw uma hihta qa tūviṅtotaqe ōviy qa himuy’yuṅwa.  
\v 3 Uma as hihta ōviy tūviṅlalwak̇aṅw qa ömalalwa; uma qalomátunatyawk̇ahk̇aṅw put ōviy tūviṅtotaṅwuniqee, paysoq pi uma umuhtuṅlayiy aṅ put akw nāhahlaynayaniqe ōviy’o.  
\v 4 Is ohi, uma nuvötahtaqtu, pu yoñaymomoyamu, yep qatsit ep uma nāhahlaynayaniqey nānawaknaqamu! Kurs uma pan hinwise’, God tuwqamatniwhtotini. Taq hak yep qatsit ep nāhahlaynaṅwuqa God tuwqaata. Ya uma it qa navoti’yuṅwa?  
\v 5 Ura tutuvenit aṅ yan pey’ta: Pam hikwsit itamuhsonmi pánahqey tuṅlay’ta, pu nēṅem k̇ahk̇awna, yan’i. Noqw ya úmuyniqw paysoq i’ pey’ta?  
\v 6 Pi pas pam hakiy pāsniṅwu. Paniqw pi ōviy pam paṅqawu: God aṅ kwivi’naṅway’yuṅqamuy amuhpewi wunuptuṅwu; nīk̇aṅw aṅ okiw’unaṅway’yuṅqamuy pam paaṅwaṅwu.  
\v 7 Paniqw ōviy uma God aw nānakwhani’yuṅwni. Uma Nukpanat aw rohomwisq, pam umupyeve wāyamantani.  
\v 8 Uma God aw hohyokyaqw, pam piw tuwat umumi hóyokni. Uma soñawnen umuhmay pāhomyani, uma aṅ qaanhinwisqamu, pu uma umuh’unaṅway kwaṅw’ewakwtotani, uma lȫq wuwni’yuṅqamu.  
\v 9 Uma nāökwhayani; pu qahahlayyani; pu tsaykitani. Uma tsutsúyyaniqey qe’totit, qahahlayhtote’, putuiwyuṅwni.  
\v 10 Uma Tutuyqawhqat ehpewi nāqahihtatotaqw, pam umuy tsok̇anani. 
\s1 Warning against Judging a Brother 
\p  
\v 11 Uma qa nānamiq hiṅqaqwani, itupkomu. Taq pāvay, sen tupkoy aqw hiṅqawlawhqa tutavot qahihtalawhqe aqw hiṅqawlawṅwu. Nīk̇aṅw kurs um tutavot aqw hiṅqawlawe’, qa put aṅ hinme’, um sinmuy amuṅem hin yúkuniqey nātsotsk̇anaṅwu.  
\v 12 Pay hapi pas sūk̇a nuhtumi tutaptima, piw amuṅem hin yuyku, (pas God‐saa). Pam hapi hakiy ayo táviniqey, pu ayo hintsanniqey aw öqala. Noqw ya um haknihqe pas piw ayo sukw aqw hiṅqawlawni? 
\s1 Warning against Boasting 
\p  
\v 13 Taay, uma paṅqaqwaqamu, Itam pu’, sen qāvo ayo wuhkokitsokimiye’, pep yahsaṅwnayani; nen pep hihta tuhtuy’yak̇ahk̇aṅw huhyaye’, hihta nihtotini.  
\v 14 Susmataqpi qāvo hintaniqat uma qa navoti’k̇ahk̇aṅwo. Puyaw umuhqatsi hímuu? Pay pam söviwaṅwuy anta. Hihsavo mātsiltit, pay kurs haqaminiṅwu.  
\v 15 Uma qa paṅqaqwat, yan hiṅqaqwanik̇ahk̇aṅwo: Ason kurs Tutuyqawhqa pan nāwaknaqw itam yesni, nen yanhtotini, sen panhtotini, kitotanik̇aṅwo.  
\v 16 Noqw tuwat soq uma umuhkwivi’naṅway ep himuiwyuṅqe qaanhtotiṅwu.  
\v 17 Noqw lolmat hinhtiniqey navoti’k̇aṅw put qa panhtiqa qaanhtiṅwu. 
\c 5  
\s1 Warning to the Rich 
\p  
\v 1 Taay, uma aṅ k̇ahaksinomu, uma pas umuhtönay aṅqe’ tsaykitani. Taq uma nāt qahahlayhqatsit aw ökini.  
\v 2 Umuhk̇ahakhimu kwaṅwtipti; umuhyuwsi kwahyatoti.  
\v 3 Umuhsiva sohsoy sik̇aṅputi. Nihqe pam umuy tuhtualni; nen qȫhit an umuhtokoy tsohtso’nani. Uma so’ṅwaveq talöṅwintiwhqat ep nenṅem nihtiwhtaqat waranhtota.  
\v 4 Meh ayam hakim umuṅem höqyaqw uma pumuy ahsatiyamuy kwahanayaṅwu. Noqw Qaan’ewakw Hintaqamuy amumi Tutuyqawhqat naqvumiq tönaam töqtiqw, pumuy ahsatiam umuy tuhtualni.  
\v 5 Uma yep qatsit ep kwaṅwáewhpit yēse, qaunaṅwtalya. Pas uma nāwihtotoynaya, pas hisat qöyaniwyaniqey an’i.  
\v 6 Uma hakiy súantaqat tūvayat nīnaya. Noqw pam umumi qa rohomhti. 
\s1 Patience and Prayer 
\p  
\v 7 Noqw ōviy’o, itupkomu, uma Tutuyqawhqat pítuniqat aw pahsavo wuhkomaqaptsi’yuṅwni. Meh, ūyi’taqa tutskwaṅaqw hihta nukṅwat aniwnit ōviy maqaptsi’taṅwu; nen qa naṅ’ekni’taqw, īts uyis yokvaṅwu, pu tuhoos pīwu.  
\v 8 Oviy uma qapēvewnayak̇ahk̇aṅw qa naṅ’eknayani. Taq Tutuyqawhqat pítuniqat aw hayiṅw’iwma.  
\v 9 Uma qa nānami hinyuṅwni, itupkomu; taq nāphisat sen uma sóontsaniwyani. Meh, hakiy hin yukunaṅwuqat hötsíwmi wunu.  
\v 10 Itupkomu, uma God lavay’aymuyatuy Tutuyqawhqat natṅwaniyat aw yank̇ahk̇aṅw yuaaykuyaqamuy amumi taywise’, amumi nanawinyani. Pumuy hin k̇ānanvotpit aṅ nakwhani’yuṅqat pan piw uma hinwisni.  
\v 11 Meh, itamuyniqw k̇ānavotpit aṅ nakwhani’yuṅqam hapi pas hahlayhpit epya. Ura Job hin qa naṅ’eknaqat uma pay nanapta; nihqe Tutuyqawhqa hin put eṅem yúkuhqat uma navoti’yuṅwa. Pi pas Tutuyqawhqa hakiy ōkwatuwṅwu, pu núokwa.  
\v 12 Nīk̇aṅwo, itupkomu, uma hapi pas tis pavan öqalat lavayit akw hihta pasiwnayaniqey qe’yani. Uma qa ōveqatsit akw öqallavayhtotini, piw qa tūwaqatsit akw’a, pu pay pas nāp hinwat lavayit akw’a. Uma qa panyat, pay uma Owi, kitotaqw pantamantani, piw Qae, kitotaqw pantamantani. Taq nāphisat pi uma sóontsaniwyani.  
\v 13 Sen haqawa uma hihta ep okiwhinhte’, pam nāwaknani. Sen haqawa hahlayi, pam hahlaytatawlawni.  
\v 14 Sen haqawa umuṅaqw tūtuye’, pam God sinomuyatuy amuṅaqw wukw’aymuy wáṅwayni. Noqw puma Tutuyqawhqat natṅwaniyat aw yank̇ahk̇aṅw wihkuyit akw put lelwiyat, put eṅem nānawaknani.  
\v 15 Noqw puma qapēvewnayak̇ahk̇aṅw, put ōviy tūviṅtotaqw, pam qalaptuni; noqw Tutuyqawhqa put qatuptsinani, pu put qaanhtipuyat put ahpiy ayo yúkuni, kurs pam hihta ep qaanhtiq’ö.  
\v 16 Uma umuh’öwihiniwhtipuy nānami nahostiwisni, pu uma nāhoy nenṅem nāwakinwisni; nen uma qalaptuyani. Pas haqam suan hinmaqat okiwnawakinpiat a’nö hihta aw tuyqawi’ta.  
\v 17 Ura God lavay’ayaat Elias itamun sínonik̇aṅw itamun unaṅway’ta. Nit pay ura pas qa yokvaniqat ōviy pam pas qa atsáy’k̇aṅw nāwakna. Noqw ura payhkomuy yahsaṅwuy‐nik̇aṅw aṅqw nāvay mūmuyawhtuy pahsavo tūwaqatsit aṅ qa yokva.  
\v 18 Nit pu piw pam nāwaknaqw, ōṅaqw yokvaqw, tutskwa hihta aniwna.  
\v 19 Itupkomu, kurs haqawa it pöhut pas antsanihqat aṅqw ayo lasq, hak put aw ahoy put wikve’,  
\v 20 It navoti’tani: I’ hak qaanhinmaqat qasuyan tunatyayat aṅqw lasnaqa hapi mokiwuy aṅqw hakiy hikwsiyat ayo távini; nen nihtiwtaqat qaanhtipuyat nākwapnani.