\id 1TH - Hopi NT -USA 2012 (DBL -2013) 
\h 1 THESSALONIANS 
\toc1 Paul Thessalonicat ep Tuptsiwni’yuṅqamuy amumi mohti Pēniata 
\toc2 1 Thessalonians 
\toc3 1 Th 
\mt2 Paul 
\mt1 THESSALONICAT 
\mt2 ep Tuptsiwni’yuṅqamuy amumi mohti Pēniata 
\c 1  
\p  
\v 1 Nu’ Paul it penta. Nu Thessalonicat ep God Itanay aw‐nik̇aṅw pu Itahtutuyqawhqay Jesus Christ aw tōnawtaqamuy öqalanta, Silvanus‐nik̇aṅw pu Timotheus pumuy amumuma. Nam núokwa, pu kwakwha unaṅwa God Itanay aṅqw umumi pitsíwtani, pu Itahtutuyqawhqay Jesus Christ aṅq’ö. 
\s1 The Life and Faith of the Thessalonians 
\p  
\v 2 Itam sutsep sohsokmuy umuhpe God aw kwakwhatiwisa, itahnawakinpiy aṅ umuṅem yūmosa tūviṅtiwisk̇ahk̇aṅwo.  
\v 3 Uma Itanay God qapēvewnayak̇ahk̇aṅw, put aw unaṅway’yuṅqe, put eṅem tumalay’yuṅqat itam sutsep God atpip put u’nantoynaya, pu uma Itahtutuyqawhqay Jesus Christ aw yank̇ahk̇aṅw qa naṅ’eknayaqata.  
\v 4 Pi God umuy namorstaqat uma navoti’yuṅwa, aw itah’unaṅwam itahtupkomu.  
\v 5 Ura itam umumi lomatuawit yuaatotaqe, qa paysoq lavayhtoti. Oviy pi itam umumi Qahováriwtaqat Hikwsit öqalayat mahtaknayaqe umuy tuyqawvaya. Noqw itam umumumyaqe, umuy tunatyawk̇ahk̇aṅw hin yesq, uma itamumi nanapta.  
\v 6 Noqw ura uma itamumi nanawintivaya, pu Itahtutuyqawhqay aw’i. Ura uma pas pavan k̇ānanvotyak̇ahk̇aṅw, lavayit kwusuya. Nīk̇aṅw Qahováriwtaqat Hikwsit ahpiy uma pas hinhaqam hahlayhtoti.  
\v 7 Nihqe ōviy sohsoyam Macedoniat pu Achaiat ep tuptsiwni’yuṅqam hin yesniqat uma pas nahpe amumi mahtakni’yuṅwa.  
\v 8 Pi Tutuyqawhqat lavayiat umuṅaqw pālöṅawhti, qa Macedoniat ep‐sa‐nit, Achaiat ep’e. Pi yaw uma God qapēvewnayaqw, pam pantaqa sohsovik nanaptiwa. Noqw ya itam pas nāto piw hiṅqaqwani?  
\v 9 Pi pay yaw uma itamuy hin pās ōoyyaqat sinom pas nāp yuaatota. Yaw uma aṅ hihta pay wutsit tatamhtotat, God pas antsanihqat, qátuhqat aw lasyat, put eṅem tumaltivayaqw, pam pantaqa aṅ ahsupoq yuaatiwa.  
\v 10 Pep pu’ uma Jesus, God Tiyat ōveqatsit aw nuhtayyuṅwniqey yayhnaya. Put hapi God mokiwuy aṅqw ahoy tātaynaqw, pam itsívut nātoniqat aṅqw itamuy ayo oya. 
\c 2  
\s1 Paul’s Work in Thessalonica 
\p  
\v 1 Itahtupkomu, uma navoti’yuṅqw, ura itam umumiq ö́kihqe, qa paysoq tumaltota.  
\v 2 Pi itam Philippi ep hihta aṅ kūkuyvaqat uma pay navoti’yuṅwa. Ura pep sinom itamuy haman’ewakw okiwsasna. Noqw itam God aw yank̇ahk̇aṅw, put aṅqw lomatuawit qatuhtusyak̇ahk̇aṅw umumi yuaaykuya. Noqw pep hapi piw hakim itamumi rohomhtoti.  
\v 3 Ura itam umumi lomatuawit yuaatotaqe, umumi qa atsátota. Itam suyan unaṅway’k̇ahk̇aṅw, umuy qa ūnay’totoynaya.  
\v 4 God itah’unaṅway aṅ purimaqa itamumi lomanavoti’ta, itam qaatsáy’wisk̇ahk̇aṅw tumalay’wisq’ö. Nihqe pam itamuy lomatuawit yuaatotaniqat aw itamuy oya. Noqw ōviy itam put‐sa unaṅwveyaniqe lavayit yuaatota, nīk̇aṅw qa sinmuy unaṅwveyaniqee.  
\v 5 Pi uma navoti’yuṅqw, itam qa hisat haqam hakiy paysoq tayawintota, piw hihta tuṅlay’k̇ahk̇aṅw nawip’ew hintsatsk̇a. God navoti’taqw itam súaṅqaqwa.  
\v 6 Pu itam tsok̇aniwyaniqey umumi qa tuṅlay’yuṅwa, sen haqawatuy piw amumii. Pay k̇a as itam Christ ayamatnihqey aw yank̇ahk̇aṅw umumi hihta tūviṅtotanik̇ahk̇aṅw, itam qa panhtoti.  
\v 7 Itam pās unaṅway’k̇ahk̇aṅw umuhpa’ hinnumya, tsākw aw tunatyawtaqat hin put pāsniṅwuqat pan’i.  
\v 8 Pu itam umuy tunatyawyuṅqe, pay God lavayiyat qa put‐sa umumi mātatvet, pas nāp umumi nāo’ya, itam umuy pas k̇ahk̇awnayaqe ōviy’o.  
\v 9 Pi uma u’ni’yuṅwa itahtupkomu, ura itam maqsonlalwa, k̇ānanvotya; pas pay itam qa haqawat umumi hihta aw tūkwaiwyuṅwniqe ōviy mimhikqat, pu talöṅvaqat aṅ tumalay’k̇ahk̇aṅw, God aṅqw lomatuawit umumi yuaatota.  
\v 10 Pi uma navoti’yuṅwa, pu God pīwu, ura itam umuy tuptsiwni’yuṅqamuy amuhpa’ pās unaṅway’k̇ahk̇aṅw, suan hinnumya, pu qa hihta akw tukopanhinnumya.  
\v 11 Uma pi navoti’yuṅqw, ura itam umuy sohsokmuy u’nantoynaya, pu umuy ökwhantota, hakiy naat timuy pantsakṅwuqat pan’i.  
\v 12 Nihqe uma as God sinomatnihqey pan hinwisniqat itam umuy ayatiwisa. Pi uma put moṅwtunatyayat aw yuṅwt, put amum k̇aptsi’tiwyaniqat pan pam umuṅem tunatyawta.  
\v 13 Noqw ōviy itam God aw yūmosa hahlayhtiwisa. Kwakwhat pi uma God lavayiyat itamuhpiy nanaptaqe, kwusuya. Pay pam sinot lavayiyatnihqat qa pan uma put kwusuyat, pas pam God lavayiyatnihqat pan uma kwusuya. Pi pam pas antsa God lavayiata. Nihqe pam lavayi umuy aṅ tuptsiwni’yuṅqamuy amuhpa’ a’nö tumalta.  
\v 14 Pi úmaa, itahtupkomu, uma hakimuy Judeat ep Christ Jesus aṅ God aw tōnawtaqamuy amunhtoti. Pi uma nāp umuhsinmuy amuhpiy hihta aṅ k̇ānanapta, puma ura Jew‐sinmuy amuhpiy panhtotiqat pan’i.  
\v 15 Pi Jew‐sinom Itahtutuyqawhqay Jesus nīnaya, pu pumuy amuṅaqw God lavay’aymuyatuyu, pu itamuy okiwsasna; nihqe puma God qa unaṅwve hintsatsk̇a, piw sinmuy sohsokmuy amuhpewi hōñi.  
\v 16 Pi puma umuy qa‐Jew‐sinmuy ayo nö́ṅakniqat qa nānawakna. Oviy pi itam umumi lomatuawit yuaatotaqw, itamuy mēwantota. Yan puma qalomáhintsatsk̇aqey aw antsatsna. Is ohi! God itsívuat pumuy amumi pituto; noqw puma sūs hovalniwyani. 
\s1 Paul’s Desire to Visit Them Again 
\p  
\v 17 Itupkomu, nu hihsavo umuṅaqw wīkiwa; nīk̇aṅw nu umuy qa suhtoki; nihqe pas nu as okiw umumiqniqey tuwanta.  
\v 18 Panta. Pay as nu qa sūs umumiqniqey unaṅwti, nūu, Paul. Noqw pay Satan hihta akw nuy uhtaṅwu.  
\v 19 Ya nu hihta aw unaṅwvahsi’ta? Nu hihta ep himuiwta? Ya nu hihta pihni’ta? Nu umuhpiy hapi Jesus Christ atpip hahlayhtini, hisat pam pítuniq’ö.  
\v 20 Pi nu umuy hapi pihni’ta. Uma hapi ihahlayhpimu. 
\c 3  
\p  
\v 1 Noqw nu qa aṅ kuytaqe, ōviy pahsat pay hāk nāla Athens ep huruhtiniqey wūwa.  
\v 2 Nihqe ōviy itahtupkoy Timotheus, God tumal’ayayat, Christ aṅqw lomatuawit ep itamum tumalay’taqat nu umumiq hōna, pam umuy hūrs hoṅne’, umuhqapevewniy aṅ umuy öqalaniqat ōviy’o.  
\v 3 Pi uma qa haqawa it yan k̇ānanvotpit ep unaṅwmokniqat itam umuṅem nānawakna. Pay pi uma navoti’yuṅqw, pay nuṅwu itam pan makiway’yuṅwa.  
\v 4 Pay ura itam umumumyaqe, suyan aṅ tuptsiwni’yuṅqam k̇ānanvotyaniqat itam umuy aṅwu pay āawnaya. Noqw uma nanapta aw antsaniwhq’ö.  
\v 5 Yaniqw ōviy pas nu qa sȫwunit, Timotheus umumiq tavi, hinhaqam umuhqapevewniy hintaqat navotniqe ōviy’o, nāp hisat pi tūunatotoynaqa sen pay hinwat umuy ūnatoynaqw, itam haktonsa tumaltotaniqw ōviy’o.  
\v 6 Noqw Timotheus umuṅaqw pituhqe, umuhqapevewniy, pu umuhnami’naṅway lomatuawva, pu yaw uma sutsep itamuy lomau’ni’yuṅqe, as itamumi yórikyaniqey pas nānawaknaqata. Pay itam piw pan umumi yórikyaniqey nānawakna.  
\v 7 Noqw paniqw ōviy’o itahtupkomu, itam hīhihta aṅ okiwhinwisqey, pu sóon’iwyuṅqey aṅ suyan unaṅwtoti, umuhqapevewniy ahpiy’o.  
\v 8 Pi pu’ hapi pas itam suyan yēse, kurs uma Tutuyqawhqat ep hūrs hoṅniniq’ö.  
\v 9 Itam God aw hinhaqam umuhpe hahlayhtiwisa, itam put aw nānawaknaqw, uma itamuy hinhaqam hahlayhtapnayaqat ōviy’o.  
\v 10 Itam mimhikqat, pu talöṅwintiwhqat aṅ qanātusi’k̇ahk̇aṅw, tūviṅtiwisa, umumi yórikyaniqey ōviy’o; nen umuhqapevewniy ep himu qa pasiwtaqat aw antsatsnani.  
\v 11 Noqw nam God Itanay, pu Itahtutuyqawhqa Jesus Christ itamuy umumiq pās tsamni.  
\v 12 Itam umumi pas pavan unaṅway’yuṅwa; nihqe uma pan nānami, pu sohsokmuy sinmuy amumi unaṅway’yuṅwniqat itam nānawakna, piw Itahtutuyqawhqa umuy pan unaṅwtoynaniqat umuṅem tūviṅtiwisa.  
\v 13 Nam Itahtutuyqawhqa Jesus Christ umuṅem pan yukuqw, uma Itana God atpip umuh’unaṅway qa hihta akw hintaqat, pu qahováriwtaqat pan hūrs hoṅni, hisat Itahtutuyqawhqa sohsokmuy sinomuy tsamk̇aṅw pítuq’ö. 
\c 4  
\s1 A Life that Pleases God 
\p  
\v 1 Taay, itahtupkomu, umuy hin hinwise’, God unaṅwveyaniqat itam pay umumi tutaptota. Nihqe ōviy itam Itahtutuyqawhqay Jesus aw yank̇ahk̇aṅw, umumi pas paṅqaqwani: Uma hin hinwisqey pan suyhtsepṅwat aw hoytoynayani.  
\v 2 Pi itam Tutuyqawhqat Jesus ahpiy umumi hin tutaptotaqat uma navoti’yuṅwa.  
\v 3 Pi yan hapi God umuṅem tunatyawta: Uma qahovársqatsit yesniqata, pu uma tokot sokoptotaniqey qe’yaniqata.  
\v 4 Pu uma nānap aṅ umuhtokoy aw tuyqawvaye’, put qa hovalayat, hihtay’yuṅwni.  
\v 5 Uma qa nuvöiwyuṅwni, aṅ qatuptsiwni’yuṅqam God qa tuwi’yuṅqam pan hinwisqat qa pan’i.  
\v 6 Noqw qa hak it ep pāvay, sen tupkoy ehpewi qaanhtini; taq Tutuyqawhqa pan hinwisqamuy sohsokmuy amumi nánaoyhtima. Pay ura itam mohtihaq umumi paṅqaqwa; nihqe pan lavayhtoti.  
\v 7 Pi God itséhee’qatsit qa aw itamuy wáṅwayi, pi qahovársqatsit aw’i.  
\v 8 Paniqw hapi ōviy it tutavot qahihtataqa qa sinot tutavoyat qahihtata. Pi God itamuy Qahováriwtaqat Hikwsit máqahqa hapi pas nāp itamumi pan tutapta.  
\v 9 Pu uma pas nānatupkomnihqey pan nānami unaṅway’yuṅwniqat soon pas nu piw ōviy umuy āawnani. Pi pay uma nānami unaṅway’yuṅqey God ahpiy tutuqayya.  
\v 10 Pu pay suyan pi uma Macedoniat ep tuptsiwni’yuṅqamuy sohsokmuy amumi unaṅway’yuṅwa. Noqw uma pas suyhtsepṅwat put aṅ öqawi’wisniqat itam umuṅem nānawakna, itahtupkomu.  
\v 11 Uma pās yesniqey aṅ ö’qalyani; nāp umuhtumalay ep namitunatyawwisk̇aṅw, umuhmay akw tumalay’yuṅwni. Ura pay itam umumi pan tutaptota.  
\v 12 Nen uma qa itamum tōnawtaqamuy amutpik suan hinwisni; pu qa hakiy aw hihta maqaptsi’yuṅwni. 
\s1 The Lord’s Coming 
\p  
\v 13 Nīk̇aṅwo itupkomu, imuy aṅ tuptsiwni’yuṅqamuy so’qamuy amumi hin hiniwhtiniqat nu umuy navotnani, taq k̇a uma ayam God qa aw yanyuṅqamuy amún qahahlayhpit akw māmaṅuy’ni.  
\v 14 Itam God aw tuptsiwni’yuṅwa, Jesus mokq pam put ahoy tātaynaqata. Noqw pan hapi piw pam Jesus ahpiy imuy so’qamuy ahoy yesvanani.  
\v 15 Yan hapi Tutuyqawhqa itamumi lavayhtiqw, itam tuwat umuy āawnayani: Ason Tutuyqawhqa pituqw, itam nāt aṅ yesqam pas soon so’qamuy amupyeve put ahsawvayani.  
\v 16 Pi God mohpeq hoṅviayaat a’nö hiṅqawhq, God tötöqpiat töqtiqw, Tutuyqawhqa a’nö tsa’lawht pas nāp ōṅaqw hawni. Noqw pahsat pay mohti ima so’qam Christ aw tuptsiwni’yuṅqam ahoy yesvani.  
\v 17 Noqw pu itam nāt yesqam pumuy amumum ōmiq yayve’, tokpelat ep Tutuyqawhqat ahsawvayani. Nen itam pahpiy haqahpiy put amum sutsep yesni.  
\v 18 Noqw ōviy uma it yan lavayte’, umuhqahahlayhpiy aṅ nānami unaṅwtavi’yuṅwe’, na’qalantotani. 
\c 5  
\s1 Be Ready for the Lord’s Coming 
\p  
\v 1 Nīk̇aṅw hísatniqat, pu haqe’ qalawmaniqat uma pay navoti’yuṅwa, itupkomu. Noqw ōviy kurs nu hin hihta umuy piw āawnani, pēnee.  
\v 2 Pi uma pay navoti’yuṅqw, hak qa pan tunatyawtaqw, pep hapi pu’ Tutuyqawhqat talöṅniyat aw suptuni, uyiṅwu mihikq ūuytoqat pan’i.  
\v 3 Pi sinom paṅqaqwani: Pay kwakwhat yēsiwa, qa haqam hinta, kitotani. Nīk̇aṅw suhpahsat pay súlawhtotini, wuhti tihta’niqa tūyay suptsinaṅwuqat pan’i. Nen puma soon ayo nö́ṅakni.  
\v 4 Noqw uma pi qatālat aṅ qa hinnumyaqw, ōviy soon pam talöṅni uyiṅwut an umumi suptuni, itupkomu.  
\v 5 Pi uma sohsoyam tālat ep sinoiwta. Itam qa tōkilat ep sinoiwta, piw qa qömawnit ep’e.  
\v 6 Oviy itam aṅ tokqamuy qa amún tokni. Itam havivok̇aliwk̇ahk̇aṅw yesni.  
\v 7 Pi tokqam mihikq tokṅwu; pu honaqkuyit akw hōnaq’iwyuṅqam mihikq hōnaq’iwyuṅṅwu.  
\v 8 Itam qa pan hinnumyat, tālat ep sinoiwtaqey pan yesni; qapēvewnit, pu nami’naṅwat akw itahtawitsqay tupki’yuṅwni; pu ayo nö́ṅakniqey tunatyawyuṅqey qa naṅ’ekni’yuṅwni. Pam tunatya itamuṅem sivavitanaqtsit anta.  
\v 9 Pi God itamuy qa itsívut aw ökinaniqe ōviy itamuy namorsta, pi itam Itahtutuyqawhqay Jesus Christ ahpiy ayo nö́ṅakniqat ōviy’o,  
\v 10 Itamuṅem mokqat ahpiy’o. Noqw ōviy sen itam tayyuṅwni, sen toknik̇aṅw, itam sutsep put amum yesni.  
\v 11 Noqw ōviy uma nānami unaṅwtavi’yuṅwni; na’qalantotani; pay uma hinwisqey panyuṅwni. 
\s1 Final Instructions and Greetings 
\p  
\v 12 Pu úmaa, itahtupkomu, uma hakimuy umuhpa’ tumalay’yuṅqam Tutuyqawhqat ep umumi moṅw’iwyuṅqe, umuy u’nantoynayaqamuy k̇aptsi’yuṅwni.  
\v 13 Pu uma pumuy amumi unaṅway’k̇ahk̇aṅw, tumalayamuy ep pas pavan hihtay’yuṅwni. Uma qa nānami hinyuṅwni.  
\v 14 Noqw itam umumi paṅqaqwani, itahtupkomu: Uma aṅ nanaönhtuy u’nantoynayani; aṅ unaṅwmokiwyuṅqamuy amumi unaṅwtavi’yuṅwni; aṅ qaö’qaltuy öqalayani; sohsokmuy sinmuy amumi wuhkomaqaptsi’yuṅwni.  
\v 15 Uma tunatyaltotiqw, qa hak haqam hihta qalolmat ep tuwat hakiy qalomáhintsanni. Pay uma sutsep hihta lolmat aṅ hinwisni, nānahpaa, pu sinmuy sohsokmuy amuhpaa.  
\v 16 Uma sutsep hahlayyani.  
\v 17 Yūmosa nāwakinwisni.  
\v 18 Sohsok hihta aṅ kwakwhatiwisni, pi pan God umuṅem tunatyawta, Christ Jesus aṅ’a.  
\v 19 Uma Qahováriwtaqat Hikwsit ūwiwuy antaqat qa tōk̇ayani.  
\v 20 Hak Qahováriwtaqat Hikwsit ahpiy yuaataqw, uma qa aw ye’tuqayyuṅwni.  
\v 21 Uma sohsok hihta aw tuwantiwisni; hihta lolmat hūrs ṅuy’yuṅwni;  
\v 22 Pu hīhihta qalolma’e’wakwnihqat qe’yani.  
\v 23 Noqw nam God hakiy kwakwhat unaṅwtoynaṅwuqa pas nāp umuy nēṅem‐sa sutsvo óyahtani. Noqw nam umuhhikwsi, pu umuh’unaṅwa, pu umuhtoko qa hihta akw hink̇ahk̇aṅw qa hihta ep tukopniwyuṅwni, hisat Tutuyqawhqa Jesus Christ pituniq’ö.  
\v 24 Noqw God umuy wáṅwayhqa pan umuṅem yúkuni. Pi pam soon qa lavayiy aw antsanni.  
\v 25 Itahtupkomu, uma itamuṅem nāwakinwisni.  
\v 26 Uma nānatupkomnihqey pan sohsokmuy tuptsiwni’yuṅqamuy öqalantotani.  
\v 27 Nu hapi Tutuyqawhqat aw yank̇aṅw umumi paṅqawni: Uma it tutuvenit pas sohsokmuy God sinomuyatuy amumi aṅ túṅwantotani.  
\v 28 Nam Itahtutuyqawhqay Jesus Christ núokwaat umumum yantaa. Nam antaa.