\id ROM ROMANS, Hiri Motu Bible, PNG, 1993 \h ROMA \toc1 PAULO ENA REVAREVA ROMA TAUDIA DEKENAI \toc2 ROMA \mt2 PAULO ENA REVAREVA \mt1 ROMA \mt2 TAUDIA DEKENAI \c 1 \s1 Paulo ese aposetolo gaukara ia karaia Dirava ena boiboi dainai \p \v 1 Lau inai Paulo, lau be Iesu Keriso ena hesiai tauna. Lau be iena aposetolo, badina be ia ese ia boiboi vadaeni lau dekenai. Ia ese lau ia abia hidi, Dirava ena Sivarai Namona do lau harorolaia hedinarai totona. \p \v 2 Inai Sivarai Namona be gunaguna Dirava ese ia gwauhamata vadaeni, iena peroveta taudia edia uduna dekena amo, Buka Helaga lalonai. \v 3 Inai Sivarai Namona ese Dirava ena Natuna Iesu Keriso ia hedinaraia, ia be tanobada dekenai ia vara Davida ena bese dekena amo. \v 4 To ia be helaga, bona Dirava dekena amo ia mai, badina be Dirava ese mase dekena amo ia hatorea isi lou. Unai dainai mai siahu danu Lauma Helaga ese ia hedinaraia ia be Dirava ena Natuna, Iesu Keriso iseda Lohiabada be unai. \v 5 Ia dainai Dirava ese aposetolo dagi badana lau dekenai ia henia. Vadaeni Keriso ena ladana dainai egu gaukara be, tanobada bese ibounai do lau hakaua, abidadama bona kamonai momokani do idia abia totona. \v 6 Umui Roma taudia danu, Dirava ese umui ia boiria vadaeni, bona umui be Iesu Keriso ena. \p \v 7 Umui Roma dekenai noho taudia, Dirava ese umui ia lalokau henia, bona iena bese lalonai umui noho totona umui ia boiria vadaeni, umui dekenai inai revareva lau torea inai. \p Lau ura be Dirava iseda Tamana bona Lohiabada Iesu Keriso ese bogahisihisi bona maino umui dekenai do idia henia. \s1 Paulo ia ura Roma itaia gwauraia \p \v 8 Lauegu hereva ginigunana be inai, Iesu Keriso ena ladana dainai Dirava lau hanamoa henia, badina be umui emui abidadama ena sivarai idia gwauraia loaloa tanobada ibounai dekenai. \v 9 Dirava ia diba momokani, iena gaukara lau karaia noho, mai egu lauma ena goada ibounai danu. Inai gaukara be, Dirava ena Natuna ena Sivarai Namona lau harorolaia. Dirava danu ia diba lau be hanaihanai doko lasi umui totona lau guriguri noho. \v 10 Nega ibounai Dirava dekenai lau noinoi, bema ia ura neganai, lau be do lau mai umui dekenai. \v 11 Badina be lau ura bada umui lau itaia gwauraia, bona umui dekenai Lauma Helaga ena hanamoa do lau henia, vadaeni Lauma ena goada do umui abia. \v 12 Anina be inai bamona: Lau ura umui emui abidadama ese ia durua lau, bona lauegu abidadama ese ia durua umui. Inai bamona be goada ita abia nega tamona. \p \v 13 Lauegu varavara taudia e, lau ura umui diba, nega momo umui dekenai lau mai gwauraia, to nega ibounai dala ta be lasi. Lau ura be umui emui huanai lalona giroa taudia matamata do lau davaria, Iuda lasi taudia ma haida dekena amo lalona giroa taudia lau davaria guna bamona. \v 14 Badina lau be taunimanima ibounai edia hesiai tauna, do lau durudia totona. Dirava ena taravatu diba taudia do lau durua, bona Dirava ena taravatu diba lasi taudia danu do lau durua. Sikuli vadaeni taudia do lau durua, sikuli lasi taudia danu do lau durua. \v 15 Unai dainai lau ura umui Roma noho taudia dekenai danu Sivarai Namona do lau harorolaia. \s1 Sivarai Namona be mai ena siahu \p \v 16 Lau be Sivarai Namona dekenai lau hemarai lasi momokani. Badina be Sivarai Namona be Dirava ena siahu, abidadama taudia ia hamauria, Iuda taudia guna, Iuda lasi taudia danu. \v 17 Badina be Sivarai Namona ese ia hedinaraia edena bamona Dirava ese taunimanima ia gwauraidia maoromaoro iena vairana dekenai. Inai maoromaoro be taunimanima idia abia, ena badina korikori be, edia abidadama sibona mo dainai. Badina Buka Helaga ia gwau, “Dirava ese ia gwauraia ia maoromaoro tauna, be iena abidadama dainai do ia mauri.” \s1 Taunimanima ibounai idia kerere Dirava ena vairanai \p \v 18 Dirava ena badu guba dekena amo ia diho mai noho, taunimanima edia kara dikadia bona edia kerere ibounai dainai. Edia kara dika dekena amo, idia ese Dirava ena hereva momokani taunimanima do idia diba dalana idia koua noho. \v 19 Dirava ese edia dika davana ia henia noho, badina be iena kara be taunimanima dekena amo ia hunia lasi. Dirava sibona ese iena kara ia hedinaraia vadaeni idia ibounai dekenai. \v 20 Dirava ese tanobada ia karaia negana ia mai bona harihari, taunimanima idia kamonai diba Dirava ena siahu be ia doko diba lasi, bona danu idia diba ia sibona be Dirava momokani. Inai bamona idia diba, badina be edia matana dekenai Dirava ese ia karaia gaudia ibounai idia itaia vadaeni. Inai gaudia idia itaia dainai, idia be Dirava ena hunia gaudia idia kamonai diba danu. Unai dainai idia be dala lasi edia kerere idia hunia, bona “Lau diba lasi” herevana idia gwauraia diba lasi. \v 21 Idia ese Dirava idia diba vadaeni, to ia dekenai idia matauraia lasi, bona idia tanikiu henia lasi. Unai dainai edia laloa be ia kavakava vadaeni. Edia laloa be anina lasi, bona idia laloa maoro diba lasi. \v 22 Idia hereva koikoi, idia gwau, “Ai be mai aonega.” To idia be kavakava sibona. \v 23 Noho hanaihanai Diravana be idia tomadiho henia lasi, to idia ese taunimanima edia laulau, o manu, o boroma, o gaigai edia laulau dekenai idia tomadiho henia. \p \v 24 Inai bamona idia kavakava dainai, Dirava ese idia ia rakatania, vadaeni edia ura hegeregere, tauanina ena ura dikadia bona kara mirodia idia karaia. Idia sibodia edia tauanina ta ta idia hadikaia, hemarai kara idauidau dekena amo. \v 25 Inai bamona taudia ese Dirava ena hereva momokani idia negea, bona hereva koikoi idia abia dae. Dirava ese ia karaia gaudia dekenai idia tomadiho henia, to inai gaudia ibounai ia karaia Diravana dekenai idia tomadiho henia lasi. Inai Dirava be gau ibounai edia badina, bona namona be ia do ita hanamoa henia noho, ela bona hanaihanai. Amen. \p \v 26 Taunimanima be inai bamona idia karaia dainai Dirava ese idia ia rakatania, vadaeni edia ura dikadia mai hemarai danu idia karaia. Edia hahine danu headava kara maorona idia hadikaia, vadaeni hahine ta ese ma hahine ta dekenai idia sihari henia. \v 27 Bona inai bamona danu, tatau ese hahine idia rakatania, vadaeni tatau ese ma tatau dekenai idia sihari henia. Inai bamona hemarai karadia dainai, edia dika davana idia abia noho. \p \v 28 Idia ura lasi Dirava idia diba, bona ia dekenai idia laloa lasi. Unai dainai Dirava ese unai taudia ia rakatania vadaeni, bona edia laloa kerere dekena amo kara kerere idia karaia noho. \v 29 Idia be dika idauidau ibounai dekenai idia honu, kara gagevagageva, kara dika, taunimanima alaia, heatu, koikoi kara, taunimanima hadikaia laloa. Danu idia ese kohu momo taudia idia mama henia. Taunimanima edia dika idia kikilaia momo. \v 30 Haida idia herevalaia neganai, ta ta edia ladana idia hadikaia, Dirava dekenai idia badu henia, idia badu kava, idia hekokoroku, bona idia laloa momo edena bamona dika ma haida do idia karaia. Edia tamana bona sinana dekenai idia kamonai henia lasi. \v 31 Idia be aonega lasi, edia gwauhamata idia badinaia lasi, idia lalokau henia lasi, taunimanima dekenai idia bogahisihisi lasi. \v 32 Dirava ena taravatu ia gwau inai bamona idia karaia taudia be do idia mase. Inai taudia be unai taravatu idia diba namonamo, to unai dika idia karaia noho, bona bema taunimanima haida ese unai dika idia karaia neganai, idia moalelaia. \c 2 \s1 Dirava ena kota ia maoromaoro momokani \p \v 1 Oi ese taunimanima haida oi gwauraia kerere, a? Oi dekenai lau hereva, oiemu kerere oi hunia diba lasi, oi be hereva maorona ta lasi. Badina haida oi gwauraia kerere neganai, oi danu be edia kerere oi karaia noho. Unai dekena amo oi sibona oi hadikaia noho. \v 2 Ita diba Dirava ese inai bamona idia karaia taudia edia kerere davana ia henia, bona ita diba Dirava ena kota be ia maoromaoro momokani. \v 3 To oi ese taunimanima haida oi gwauraia kerere, ma oi ese danu idia edia kerere oi karaia noho! Oi laloa Dirava ena Kota dekena amo do oi heau mauri diba, a? \v 4 Bona inai danu, Dirava ena kara be namo herea oi dekenai, ia badu haraga lasi, bona oiemu kara dika davana be oi dekenai ia henia haraga lasi. Inai Dirava ena kara namodia, oi laloa idia be anina lasi, a? Sedira oi diba lasi, Dirava ena bogahisihisi kara ena badina korikori be inai: Oiemu lalona do oi giroa totona? \v 5 Oiemu kudouna ia auka, bona oiemu lalona oi giroa lasi dainai, oiemu kerere davana oi habadaia noho. Vadaeni Dirava ena badu ia hedinaraia Kota Dinana neganai, be inai kerere davana badana do oi abia. \v 6 Dirava ese taunimanima ta ta ibounai dekenai, edia kara hegeregerena edia davana do ia henia. \v 7 Taunimanima haida ese kara namo idia karaia noho nega ibounai. Idia ese Dirava ena hairai, iena hanamoa, bona iena doko diba lasi maurina idia tahua noho nega ibounai. Inai bamona taudia dekenai be Dirava ese mauri hanaihanai do ia henia. \v 8 To haida be idia sibona edia namo idia tahua, bona hereva momokani idia negea, kara kerere do idia karaia totona. Inai bamona taudia ese Dirava ena badu bona iena panisi do idia davaria. \v 9 Kara dika taudia ese kerere davana metau bona hisihisi bada do idia davaria, Iuda taudia be guna, bona Iuda lasi taudia danu. \v 10 To Dirava ese iena hairai, iena hanamoa, bona iena maino do ia henia kara namo taudia ibounai dekenai, Iuda taudia guna, bona Iuda lasi taudia danu. \v 11 Badina be Dirava ia laloa lasi daika be ladana bada, to maka tamona dekenai taunimanima ibounai ia kota henidia. Edia kara hegeregere, davana ia henia. \p \v 12 Mose ena Taravatu idia diba lasi taudia be edia kara dika dainai do idia mase, to Taravatu ena siahu henunai lasi. To Taravatu idia diba vadaeni taudia edia kara dika davana do idia abia, Taravatu ena siahu henunai. \v 13 Badina be Dirava ena vairana dekenai do idia maoromaoro taudia be Taravatu idia kamonai sibona taudia lasi, to Taravatu idia badinaia taudia sibona. \v 14 Iuda lasi taudia be Mose ena Taravatu idia diba lasi, to idia haida ese sibodia edia laloa diari dekena amo taravatu idia badinaia. Inai taudia ese madi Taravatu idia davaria lasi,to edia laloa maoro dekena amo sibodia edia taravatu idia haginia. \v 15 Idia edia kara ese ia hedinaraia, Dirava ena Taravatu be edia kudouna dekenai ia noho vadaeni. Idia edia kudouna ena laloa ese ia hamomokania Dirava ena Taravatu be edia kudouna lalonai ia noho. Unai dainai nega haida edia lalona dekenai idia gwau, “Egu kara ia kerere,” bona nega haida edia lalona dekenai idia gwau, “Egu kara be ia maoro.” \v 16 Dina ta do ia ginidae Dirava ese Kota do ia karaia, vadaeni Iesu Keriso ese taunimanima edia hunia laloa do ia tahua. Inai be Sivarai Namona, lau ese lau harorolaia gauna ena hereva hegeregerena. \s1 Iuda taudia idia laloa Taravatu ese idia ia durua \p \v 17 To umui Iuda taudia be edena bamona umui laloa? Umui gwau umui be Iuda taudia bona Taravatu dekenai umui abidadama henia, ia ese umui do ia durua Kota Dinana dekenai. Mai hekokoroku danu, umui laloa umui sibona be Dirava ena bese. \v 18 Umui be Dirava ena ura umui diba. Bona iena Taravatu ese umui ia hadibaia vadaeni, inai dainai kara maoromaoro karaia dalana umui diba. \v 19 Umui gwau umui be matakepulu taudia edia hakaua taudia, bona dibura noho taudia edia diari. \v 20 Umui gwau kavakava taudia umui sisiba henia diba, bona memero maragidia umui hadibaia. Taravatu umui diba dainai, umui gwau aonega ibounai bona hereva momokani ibounai umui diba vadaeni. \v 21 Oibe, taunimanima haida umui hadibaia, to dahaka dainai umui sibona umui hadibaia lasi? Umui haroro, umui gwau, “Henaoa lasi,” to umui be umui henaoa, a? \v 22 Umui gwau, “Heudahanai lasi,” to umui be umui heudahanai, a? Kaivakuku be umui kirikirilaia, to umui ese Dirava diba lasi taudia edia dubu gaudia umui henaoa, a? \v 23 Mai hekokoroku danu umui gwau Dirava ena Taravatu umui diba, to iena Taravatu umui makohia dainai Dirava umui hadikaia inai. \v 24 Buka Helaga be inai bamona ia gwau, “Umui be Iuda taudia dainai, Iuda lasi taudia ese Dirava ena ladana idia hadikaia.” \p \v 25 Bema Taravatu umui badinaia neganai emui kopina utua kara be mai anina. To bema Taravatu umui badinaia lasi, emui kopina utua kara be anina lasi. \v 26 Iuda lasi taudia be kopina utua kara idia abia lasi. To bema idia ese Taravatu idia badinaia neganai, Dirava ena vairanai idia be kopina utua kara taudia hegeregerena, ani? \v 27 Momokani Taravatu umui diba vadaeni, bona kopina utua kara umui abia vadaeni. To umui ese Taravatu umui utua noho. Unai dainai inai Iuda lasi, edia kopina idia utua lasi, to Taravatu idia badinaia noho taudia ese umui Iuda taudia idia kota henia noho, ani? \v 28 Bema tau ta ia gwau ia be Iuda tauna, kopina utua kara ia karaia sibona dainai, ia be Iuda momokani lasi, bona iena kopina utua be tauanina gauna sibona. \v 29 To tau ta be Iuda tauna korikori bema iena lalona dekenai ia be Iuda tauna. Iena kopina utua kara korikori danu be iena kudouna lalonai ia vara gauna, kopina gauna sibona lasi. Inai be taunimanima idia torea taravatuna badinaia gauna lasi. Lasi, inai be Dirava ena Lauma ese ia havaraia gauna. Oibe, inai bamona tauna, iena kudouna be Dirava ena, bona Dirava ese ia do ia hanamoa, to taunimanima ese sedira ia do idia hanamoa lasi. \c 3 \p \v 1 Iuda taudia edia namo be dahaka? Idia ese Iuda lasi taudia idia hereaia, a? Kopina utua kara ena namo be dahaka? \v 2 Oibe, momokani! Iuda taudia edia namo be momo herea. Ginigunana be inai, Dirava ese Iuda taudia dekenai iena hereva ia henia, idia naria namonamo totona. \v 3 Sedira idia haida ese inai hereva idia naria namonamo lasi. To edena bamona? Edia abidadama be lasi dainai Dirava ena momokani danu be lasi, a? \v 4 Lasi bona lasi momokani! Taunimanima ibounai be idia koikoi noho, to Dirava tamona be nega ibounai ia hereva momokani. Buka Helaga be inai bamona ia hereva: \q1 “Oi Dirava ese oi hereva neganai, \q1 ibounai do idia itaia momokani, oi be maoromaoro. \q1 Bona bema oi idia kota henia neganai, \q1 do oi kwalimu momokani.” \p \v 5 To sedira iseda kara dika ese Dirava ena kara maoromaoro do ia hedinaraia neganai, edena bamona do ita hereva? Dirava ese ita ia panisia neganai ia be do ia kerere, a? (Lau be taunimanima edia hereva kava sibona lau gwauraia.) \v 6 Lasi momokani! Bema Dirava ia maoromaoro lasi, ia be edena bamona tanobada taudia do ia kota henidia diba? \p \v 7 Bema egu koikoi ese Dirava ena momokani bona iena hairaina do ia habadaia, dahaka dainai ia ese dika tauna lau do ia gwauraia, bona egu kara dika davana do ia henia? \v 8 Haida be idia laloa kerere, idia gwau, “Dirava ese hairai do ia abia totona, namona be kara dika ita karaia.” Bona haida ese lau idia hadikaia, idia gwau, “Paulo be inai bamona laloa ia hadibaia noho.” Inai bamona lau idia samania koikoi taudia be Dirava ese edia kerere davana do ia henia. \s1 Kara maoromaoro tauna be ta lasi \p \v 9 To edena bamona? Ai Iuda taudia be namo herea, bona Iuda lasi taudia be namo lasi, a? Lasi bona lasi momokani. Badina be lau hedinaraia vadaeni, lau gwau, “Iuda taudia bona Iuda lasi taudia danu, ibounai be kara dika ena siahu henunai idia noho.” \v 10 Buka Helaga be inai bamona ia hereva: \q1 “Kara maoromaoro tauna be ta lasi, \q1 lasi bona lasi momokani. \q1 \v 11 Kara maoromaoro dalana ia diba tauna be ta lasi, \q1 bona Dirava ia tahua momokani tauna be ta lasi danu. \q1 \v 12 Taunimanima ibounai be Dirava dekena amo idia raka siri, \q1 ibounai idia kerere vadaeni. \q1 Kara namo karaia tauna be ta lasi, lasi momokani. \q1 \v 13 Edia uduna be mase guria gabuna ia kehoa bamona, \q1 bona edia malana be koikoi sibona idia gwauraia. \q1 Edia uduna bibina dekena amo mase idia havaraia, \q1 gaigai ena poisini bamona. \q1 \v 14 Edia uduna be, \q1 taunimanima hadikaia bona hereva dagedage dekenai idia honu. \q1 \v 15 Taunimanima alaia totona, edia aena idia heau haraga. \q1 \v 16 Idia lao gabuna ibounai dekenai be hisihisi idia havaraia, \q1 bona taunimanima idia hadikaia. \q1 \v 17 Maino ena dala be idia diba lasi momokani. \q1 \v 18 Dirava dekenai gari henia kara idia laloa lasi.” \p \v 19 Ita diba Taravatu ena hereva ibounai be Taravatu henunai idia noho taudia edia latanai ia noho, do idia badinaia totona. Inai Taravatu ia noho dainai tau ta be hegeregere lasi do ia gwau, “Lau be kara maoromaoro tauna vadaeni.” Oibe, inai tanobada ena taunimanima ibounai be mai edia kerere Dirava ena vairana dekenai. \v 20 Badina be Dirava ena vairanai tau ta lasi be maoromaoro Taravatu ia badinaia dekena amo. Lasi, to Taravatu ena gaukara korikori be inai: Ia ese taunimanima dekenai ia hadibaia idia be dika vadaeni. \s1 Keriso dekenai ia abidadama tauna be ia maoromaoro Dirava ena vairanai \p \v 21 Dirava ena vairanai taunimanima do idia maoromaoro dalana be harihari Dirava ese ia hedinaraia vadaeni. Inai kara maoromaoro dalana be Taravatu badinaia dekena amo lasi, to ia be Taravatu bona peroveta taudia ese idia gwauraia hedinarai gauna dekena amo. \v 22 Taunimanima be maoromaoro Dirava ena vairanai bema Iesu Keriso idia abidadama henia neganai. Keriso dekenai idia abidadama taudia ibounai be Dirava ese ia gwauraidia maoro, badina taunimanima ta be ia idau lasi. \v 23 Badina be ita ibounai ita kara dika vadaeni, bona Dirava ena hairaina guba dekenai ita abia be hegeregere lasi. \v 24 To Dirava ese iena harihari gauna davana lasi ia henia ita dekenai. Iena bogahisihisi dekena amo ia ese ita ia gwauraia maoromaoro. Inai bamona ia karaia, badina be Iesu Keriso ese ita ia hoia lou dainai. \v 25 Dirava ese Iesu ia abia hidi, ia be do ia mase, vadaeni iena rarana ia bubua, be idia abidadama henia taudia edia dika do ia gwauatao. Dirava ese inai bamona ia karaia, iena kara maoromaoro hedinaraia totona. Gunaguna neganai ia mai bona hari, Dirava ese taunimanima edia dika davana ia henia haraga lasi, bona edia dika ia laloaboio bamona. \v 26 To harihari inai neganai, Dirava ese taunimanima edia dika hamaoromaoroa gaukara ia karaia noho, iena kara maoromaoro hedinaraia totona. Inai dala dekenai, Dirava sibona ena kara maoromaoro, be taunimanima ese idia itaia noho. Bona idia diba danu, Iesu dekenai idia abidadama taudia be Dirava ese ia gwauraia idia be maoromaoro vadaeni. \p \v 27 Unai dainai ita hekokoroku diba, a? Lasi, hekokoroku ena dala ia ore vadaeni. Dahaka ese hekokoroku ia koua? Sedira Taravatu badinaia kara ese, a? Lasi momokani! Abidadama kara ese inai hekokoroku dalana ia koua. \v 28 Unai dainai ita gwau tau ta ia maoromaoro Dirava ena vairanai, be iena abidadama sibona dekena amo, to Taravatu badinaia dekena amo lasi. \v 29 Dirava be Iuda taudia sibona edia Dirava, a? Ia be Iuda lasi taudia edia Dirava lasi, a? Lasi, ia be bese ibounai taudia edia Dirava. \v 30 Oibe, Dirava be tamona. Ia ese Iuda taudia ia gwauraia maoromaoro edia abidadama dainai, bona Iuda lasi taudia danu ia gwauraia maoromaoro edia abidadama dainai. \v 31 Inai anina be abidadama dainai Taravatu ita negea, a? Lasi momokani! Taravatu ita haginia momokani inai. \c 4 \s1 Aberahamo ia maoromaoro iena abidadama dainai \p \v 1 Unai dainai aiemai tubuna Aberahamo be edena bamona do ai herevalaia? Dahaka diba ia davaria? \v 2 Bema Aberahamo be sibona ena kara dainai Dirava ena vairanai ia maoromaoro neganai, ia be ia hekokoroku diba. To ia be Dirava ena vairanai ia hekokoroku diba lasi. \v 3 Buka Helaga be inai bamona ia hereva, “Aberahamo ese Dirava ia abidadama henia, bona iena abidadama dainai Dirava ia gwau ia be maoromaoro vadaeni.” \v 4 Tau ta ia gaukara neganai davana ia abia. Inai davana be harihari gauna lasi, to iena gaukara davana korikori. \v 5 To tau ta bema ia gaukara lasi, to iena abidadama be, Dirava ese dika taudia ia gwauraia maoromaoro diba, unai tauna be abidadama tauna. Bona Dirava ia gwau, unai bamona tauna ena abidadama dainai, be ia maoromaoro vadaeni. \v 6 Oibe, taunimanima haida idia noho, Dirava ese edia kara ia laloa lasi, to ia gwau idia be maoromaoro vadaeni. Davida ese inai bamona taudia ia herevalaia, ia gwau idia be mai moale bada danu. \p \v 7 Davida ia gwau: \q1 “Edia kerere Dirava ese ia gwauatao, \q1 bona edia dika ia kokia vadaeni taudia be idia moale! \q1 \v 8 Lohiabada ese iena dika ia laloa lasi tauna, \q1 be mai moale danu.” \p \v 9 Inai bamona moale be kopina utua taudia sibona idia abia, a? Lasi. Kopina utua lasi taudia danu do idia abia. Buka Helaga ena hereva mani ita laloa lou, ia gwau: “Aberahamo ese Dirava ia abidadama henia, bona iena abidadama dainai, Dirava ia gwau ia be maoromaoro vadaeni.” \v 10 Edena negai Dirava ese Aberahamo ia gwauraia maoromaoro? Aberahamo ena kopina ia do utua lasi neganai, o iena kopina ia utua murinai? Lasi, kopina utua kara ia do abia lasi neganai, Dirava ese ia gwauraia maoromaoro. \v 11 Oibe, kopina utua kara ia do abia lasi neganai, Dirava ese Aberahamo ia gwauraia maoromaoro, iena abidadama dainai. Inai murinai, Aberahamo ese kopina utua kara ia abia, inai be Dirava ese ia gwauraia maoromaoro guna ena toana. Unai dainai Aberahamo be kopina idia utua lasi taudia edia tubuna, bema Dirava ese ia gwauraidia maoromaoro, ia dekenai idia abidadama henia dainai. \v 12 Aberahamo danu be kopina utua kara idia abia taudia edia tubuna, edia kopina idia utua dainai sibona lasi, to badina be Dirava idia abidadama henia, Aberahamo ese ia abidadama henia bamona, kopina utua ia do abia lasi neganai. \s1 Dirava ena gwauhamata ita abia, abidadama dainai \p \v 13 Dirava ese Aberahamo bona iena natudia dekenai ia gwauhamata, tanobada ibounai do ia henia idia dekenai. Inai gwauhamata ia henia, ena badina be dahaka? Aberahamo ese Taravatu ia badinaia dainai? Lasi, ia henia badina be Aberahamo ena abidadama dainai, Dirava ese ia gwauraia maoromaoro. \v 14 Bema Taravatu idia badinaia taudia sibona mo ese Dirava ena gwauhamata gauna idia abia, abidadama taudia edia abidadama be anina lasi. Bona bema inai bamona neganai, Dirava ena gwauhamata be gwauhamata kava. \v 15 Taravatu ese Dirava ena badu ia havaraia noho. To bema Taravatu be lasi neganai, Taravatu makohia danu be lasi. \p \v 16 Unai dainai, Dirava ena gwauhamata be abidadama dainai taunimanima ese do idia abia. Iena gwauhamata be harihari gauna, Dirava ese ia henia, Aberahamo bamona idia karaia taudia ibounai dekenai. Unai be Taravatu idia badinaia taudia sibona lasi, to abidadama taudia danu. Badina be Aberahamo be ita ibounai iseda tamana. \v 17 Badina Buka Helaga inai bamona ia torea, ia gwau, “Bese momo edia tamana lau ese oi lau halaoa vadaeni.” Inai gwauhamata be ia gini auka noho Dirava ena vairana dekenai. Bona Aberahamo ese Dirava ia abidadama henia. Inai Dirava ese mase taudia ia hamauria lou diba, bona ia ese idia do vara lasi gaudia ia havaraia diba. \p \v 18 Aberahamo ia diba lasi edena bamona Dirava ese unai iena gwauhamata gaudia do ia karaia, to ia ese Dirava dekenai ia abidadama henia momokani, daradara ta lasi. Unai dainai ia be bese momo herea edia tamana Dirava ese ia halaoa. Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau, “Oiemu bese momo herea momokani do idia vara.” \v 19 Aberahamo ena mauri lagani be kahirakahira 100, bona iena tauanina be mase gauna bamona. Sara danu ia buruka momokani, bona natuna ia havaraia diba lasi. Aberahamo ese inai ibounai ia laloa, to iena abidadama ia goada noho. \v 20 Dirava ese unai gwauhamata ia henia dainai, Aberahamo ia laloa daradara lasi. To iena abidadama ia bada dainai, Dirava ese siahu ia henia, unai dainai Aberahamo ese Dirava ia hanamoa henia. \v 21 Ia diba momokani Dirava ese iena gwauhamata do ia hamomokania. \v 22 Unai dainai Dirava ese Aberahamo ia gwauraia maoromaoro, iena abidadama dainai. \v 23 Inai Buka Helaga ena hereva, “Dirava ese Aberahamo ia gwauraia maoromaoro,” be ia sibona totona lasi. \v 24 Inai hereva be ita totona danu ia torea, badina ita ese Dirava ita abidadama henia, ia ese iseda Lohiabada Iesu ia hatorea isi lou mase dekena amo. Bona Dirava ia gwau inai bamona abidadama taudia be maoromaoro iena vairanai. \v 25 Dirava ese Iesu ia siaia, iseda dika dainai do ia mase totona, ma ia ese Iesu ia hatorea isi lou mauri dekenai. Inai toreisi lou dekena amo, Dirava ena vairanai ita maoromaoro diba. \c 5 \s1 Dirava ena vairanai ita maoromaoro \p \v 1 Iseda abidadama dainai, Dirava ese maoromaoro taudia ita ia gwauraia vadaeni. Unai dainai Dirava danu maino ita abia, Iesu Keriso iseda Lohiabada dainai. \v 2 Keriso dekenai ita abidadama henia dainai ia ese iseda dala ia kehoa, vadaeni Dirava ena hariharibada lalonai ita vareai vadaeni. Inai hariharibada lalonai ita mauri noho hari. Unai dainai mai moale danu ita ese Dirava ena hairaina guba dekenai, Dirava danu nega tamona dohore ita abia gwauhamata gauna, ita naria noho. \v 3 Unai sibona lasi, to nega dikadia ita abia neganai danu ita be moale, badina ita diba hisihisi bona nega dika ese iseda haheauka idia hagoadaia diba. \v 4 Bema ita haheauka noho neganai, ita ese dibagani ita negea diba. Bona bema dibagani ita negea, ita ese Dirava ita abidadama henia diba, bona Dirava ena gwauhamata gaudia dekenai ita naria noho diba. \v 5 Inai bamona Dirava ita naria noho neganai, ita naria kava lasi, badina be Dirava ese iena Lauma Helaga ita dekenai ia henia vadaeni. Inai Lauma ese Dirava ena lalokau iseda kudouna lalonai ia atoa. Unai dainai ita ese taunimanima ita lalokau henia momokani. \p \v 6 Badina be ita be do manokamanoka noho neganai, Keriso ia mase, dika taudia totona, Dirava ena nega korikori dekenai. \v 7 Kara maoromaoro tauna dainai, be daika ese do ia mase? Sedira ta lasi. Sedira tau ta ese tau namona ta dainai do ia mase diba. \v 8 To Dirava ese iena lalokau badana ia hedinaraia ita dekenai, badina ita be do kara dika noho taudia neganai, Keriso be ita dainai ia mase. \v 9 Iesu ena rarana dainai, Dirava ena vairanai ita be maoromaoro vadaeni, ani? Unai dainai ma gau badana ta ita diba, ani? Iesu ese ma Dirava ena badu Dinana dekena amo ita do ia hamauria. \v 10 Guna ita maino lasi Dirava dekenai, to iena Natuna ia mase dekena amo maino ia karaia, vadaeni Dirava bona ita be turana vadaeni. Oibe, hari ita be Dirava ena turana, unai dainai gau badana ta ita diba danu, ani? Momokani, Keriso ese ita do ia hamauria, badina be ia mauri noho! \v 11 To inai sibona lasi, Dirava ese ita ia hamoalea vadaeni, badina be iseda Lohiabada Iesu Keriso ese Dirava ena turana ita ia halaoa vadaeni. \s1 Adamu ese mase ia mailaia, to Keriso ese mauri ia mailaia \p \v 12 Tau tamona dekena amo kara dika ia vareai mai tanobada dekenai, bona iena kara dika ese mase ia mailaia. Unai dainai mase be taunimanima ibounai ese idia abia, badina ibounai be mai edia kara dika. \v 13 Kara dika be ia vara guna tanobada dekenai, Mose ena Taravatu be gabeai. To, Taravatu ia noho lasi neganai, kara dika ta ta be Dirava ese ia makaia lasi. \v 14 Adamu ena nega, ia mai bona Mose ena nega, be mase ena siahu taunimanima ibounai edia latanai ia noho. Adamu ia mase badina ia ese Dirava ena taravatu hereva ia utua dainai. Sedira tau haida edia kara dika be Adamu ena kara dika bamona lasi, to idia danu idia mase. \p Adamu be gabeai do ia mai tauna, Keriso, ena laulau bamona. \v 15 To idia ruaosi be hegeregere lasi, badina Adamu ena kara dika be idau, bona Dirava ena davana lasi harihari gauna danu be idau. Momokani, tau tamona, Adamu ena kara dika dainai, taunimanima momo ese mase idia davaria. To Dirava ena hariharibada ese mase ia halusia momokani, badina be tau tamona, Iesu Keriso, iena davana lasi harihari gauna dainai, taunimanima momo ese mauri idia davaria! \v 16 Oibe, unai tau tamona Adamu ena kara dika be idau, to Dirava ena harihari gauna danu be idau. Unai tau ena kerere tamona murinai, be Dirava ese dika davana ia henia momokani, to taunimanima momo edia kara dika momo herea murinai, be Dirava ese iena hariharibada ia henidia, ia gwau, “Emui dika davana be lasi.” \v 17 Momokani unai tau tamona ena kara dika dainai, mase ese taunimanima ibounai ia biagua. To ma tau tamona, Iesu Keriso ese, ia karaia gauna, be unai tau ena kara ia halusia momokani. Badina Iesu Keriso dekena amo, Dirava ena hariharibada bona iena maoromaoro idia abia dae taudia ibounai ese mauri mai kwalimu danu do idia abia, bona edia mauri do idia biagua. \p \v 18 Anina be inai: Tau tamona ena kara dika ese taunimanima ibounai ia hadikaia. Unai bamona danu, tau tamona ena kara maoromaoro ese taunimanima ibounai edia kerere davana ia kokia, vadaeni mauri idia abia. \v 19 Bona tau tamona ese Dirava ia kamonai henia lasi dainai, taunimanima momo be kara dika taudia idia halaoa, unai bamona danu, tau tamona ena kamonai dainai, taunimanima momo be do idia maoromaoro Dirava ena vairanai. \p \v 20 Taravatu ia gini hamatamaia neganai, Taravatu utua kara be ia bada lao. Oibe, to kara dika ia bada lao neganai, Dirava ena hariharibada ia bada lao danu, bada herea. \v 21 Unai dainai ita gwau kara dika be mai ena siahu, badina be mase ia havaraia. To unai bamona danu ita gwau, Dirava ena hariharibada be mai ena siahu bada herea, badina be ia ese ita taunimanima be maoromaoro taudia ia halaoa. Ma ia ese danu mauri hanaihanai ita dekenai ia henia. Iseda Lohiabada Iesu Keriso ese inai hariharibada kara ia karaia. \c 6 \s1 Keriso danu ita mase \p \v 1 Unai dainai dahaka do ita hereva? Namona be kara dika ita karaia noho, vadaeni unai dekena amo Dirava ena hariharibada do ia bada lao noho, a? \v 2 Lasi, lasi momokani. Ita mase vadaeni dika dekenai, be edena bamona dika ita karaia noho diba iseda mauri lalonai? \v 3 Umui diba lasi, a? Ita bapatiso neganai, Keriso Iesu danu ita hakapua tamona, bona ita be Iesu danu ita mase. \v 4 Oibe, bapatiso ita abia neganai,ita be Iesu danu ita mase, bona ia danu ita idia guria hebou. Vadaeni Tamana ese iena siahu badana dekena amo Keriso ia hamauria lou mase dekena amo hegeregerena, ita danu be mauri matamata lalonai do ita raka. \s1 Keriso danu ita mauri lou \p \v 5 Bema Keriso danu ita hakapua tamona iena mase lalonai, vadaeni ia danu do ita hakapua tamona iena toreisi lou lalonai danu. \v 6 Bona ita diba iseda mauri gunana be Keriso danu satauro dekenai ia mase vadaeni, iseda kara dika ena siahu haorea totona. Unai dainai ita be kara dika ena hesiai gaukara do ita karaia lou lasi. \v 7 Badina be, tau ta ia mase neganai be kara dika ese unai tau ia guia lou diba lasi. \v 8 Oibe, bema Keriso danu ita mase neganai, ita diba Keriso danu do ita mauri danu. \v 9 Badina ita diba vadaeni, Keriso be mase dekena amo ia toreisi lou, unai dainai ia be do ia mase lou lasi, mase be ia siahu lasi ia dekenai. \v 10 Oibe, iena mase be unai nega tamona sibona, bona unai mase dekena amo kara dika ena siahu ia halusia ela bona hanaihanai. To hari ia mauri noho, be Dirava dekenai ia mauri. \v 11 Inai bamona danu umui laloa be namo: Umui mase, vadaeni kara dika be siahu lasi umui dekenai, to umui mauri noho Dirava dekenai, Keriso Iesu danu umui hakapua dainai. \p \v 12 Unai dainai hegeregere lasi kara dika ese umui emui tauanina do ia biagua noho. Emui ura dikadia do umui karaia lou lasi. \v 13 Emui mauri kahana ta umui henia lasi kara dika dekenai, dika do ia karaia totona. Lasi, to emui tauanina bona emui kudouna Dirava dekenai do umui henia, badina umui be mase dekena amo umui mauri lou taudia bamona. Unai dainai emui mauri kahana ibounai Dirava dekenai umui henia, kara maoromaoro do umui karaia totona. \v 14 Kara dika ese umui do ia biagua lasi. Badina be Taravatu henunai umui noho lasi, to Dirava ena hariharibada henunai umui noho. \s1 Kara maoromaoro karaia totona ita be hesiai taudia \p \v 15 Unai dainai dahaka ita gwau? Kara dika ita karaia be namo, a? Badina be Taravatu henunai lasi, to Dirava ena hariharibada henunai ita noho dainai? Lasi bona lasi momokani. \v 16 Umui diba lasi, a? Bema umui ese emui tauanina umui henia tau ta dekenai, bona iena hereva umui kamonai henia neganai, umui be iena hesiai gaukara umui karaia noho taudia. Vadaeni, bema umui be kara dika ena hesiai gaukara taudia neganai, umui be mase do umui davaria. To bema umui be Dirava umui kamonai henia neganai, Dirava ese umui do ia gwauraia maoromaoro. \v 17 To Dirava dekenai tanikiu ita henia. Badina be guna neganai umui be kara dika ena hesiai gaukara umui karaia, to gabeai umui ese mai emui lalona ibounai danu Dirava ena hadibaia hereva umui kamonai henia. \v 18 Kara dika ena siahu dekena amo Dirava ese umui ia ruhaia, vadaeni Dirava ena hesiai taudia umui lao, kara maoromaoro karaia totona. \v 19 Umui emui laloa ia do goada lasi dainai, lau be taunimanima edia laloa bamona lau hereva noho. Guna neganai umui ese kara dika idauidau ibounai, bona lebulebu ena hesiai gaukara umui karaia momokani. To harihari umui ese mai emui lalona ibounai danu, kara maoromaoro ena hesiai gaukara do umui karaia, bona Dirava ena taudia korikori do umui lao. \p \v 20 Umui be kara dika ena hesiai gaukara taudia neganai, Dirava ena kara maoromaoro ese umui ia biagua lasi. \v 21 Bona dahaka namo umui davaria unai kara dikadia dekena amo? Gau ta lasi, ani? Bona unai dika dainai sedira hari be hemarai sibona ese ia abia umui. Bona unai karadia ese umui emui mase idia havaraia. \v 22 To harihari kara dika dekena amo Dirava ese umui ia ruhaia vadaeni, bona ia ese iena hesiai taudia umui ia halaoa vadaeni. Vadaeni hari be gau namona umui davaria, unai be kara helaga, bona iena dokona be mauri hanaihanai. \v 23 Badina be kara dika ena davana be mase, to Dirava ena harihari gauna davana lasi be mauri hanaihanai, Iesu Keriso iseda Lohiabada lalonai ita noho dainai. \c 7 \s1 Iesu ese Taravatu ena siahu dekena amo ita ia ruhaia \p \v 1 Lauegu varavara taudia e, umui be Taravatu umui diba dainai lauegu hereva ena anina do umui diba. Taunimanima idia mauri noho neganai sibona, Taravatu be mai ena siahu. \v 2 Taravatu ia gwau hahine ta ese iena adavana dekenai do ia hakapua, iena tau ia mauri dinadia ibounai. To iena tau ia mase neganai, unai hahine be taravatu ese ia guia noho lasi. \v 3 Bema iena adavana ia mauri noho neganai unai hahine ia lao tau ta dekenai, vadaeni ia be heudahanai hahinena. To adavana ia mase neganai, ia be taravatu lasi, bema ia ese tau ta ma ia adavaia neganai, ia be taravatu ia utua lasi. \v 4 Egu varavara taudia e, unai bamona dala ia vara danu umui dekenai. Iesu Keriso ia mase dainai umui danu umui mase, vadaeni Taravatu ese umui ia guia lou lasi. Bona hari umui be Keriso ena. Ia be mase dekena amo ia toreisi lou, ita be Dirava ena kara namodia do ita karaia totona. \v 5 Badina guna iseda tauanina ena dala ita badinaia noho neganai, Taravatu ese ura dikadia ia hatubua. Inai ura dikadia idia gaukara noho iseda tauanina lalonai, iseda mase havaraia totona. \v 6 To ita mase vadaeni dainai, inai kara ese ita idia guia lou lasi. Bona harihari Taravatu dekena amo Dirava ese ita ia ruhaia vadaeni. Unai dainai harihari Dirava ena hesiai gaukara ita karaia Lauma Helaga ena dala matamata dekenai, Taravatu ia torea ena dala gunana bamona lasi. \s1 Taravatu ena namo be dahaka? \p \v 7 Unai dainai, dahaka do ita hereva? Taravatu be ia dika, a? Lasi momokani! Bema Taravatu ese lau ia hadibaia lasi, be edena bamona kara dika ena toana do lau diba? Bona Taravatu ese bema ia hereva lasi lau dekenai inai bamona, “Oi ura dika lasi,” lau be ura dika ena anina edena bamona do lau diba? \v 8 To Taravatu ena hereva goada dainai, kara dika ese dala ta ia davaria, vadaeni ura dika lauegu lalona dekenai ia havaraia. Badina be bema Taravatu be lasi neganai, kara dika be siahu lasi. \v 9 Guna neganai Taravatu be lau diba lasi. Unai neganai lau mauri noho. To gabeai Taravatu lau dekenai ia ginidae. Unai neganai kara dika lau ura henia dikadika. \v 10 Vadaeni lau mase. Oibe, Taravatu be Dirava ese ia henia, taunimanima do idia mauri totona. To lau dekenai be Taravatu ese mase ia mailaia. \v 11 Taravatu ena hereva ia gaukaralaia dekena amo, kara dika ese dala ta ia davaria, vadaeni lau ia koia. Oibe, Taravatu dekena amo kara dika ese lau ia hamasea. \p \v 12 Momokani, Taravatu be ia helaga. Bona Taravatu ena hereva ibounai danu be helaga, maoro bona namo. \v 13 To edena bamona? Gau namona ta ese lau ia hamasea, a? Lasi momokani! Kara dika sibona ese lau ia hamasea, gau namona ta, Taravatu, ia gaukaralaia dekena amo. Unai dekena amo ita itaia, kara dika be dika momokani, bona Taravatu ia noho dainai, kara dika be ia dika bada lao noho. \s1 Taunimanima edia laloa rua \p \v 14 Ita diba vadaeni Taravatu be lauma ena, to lau be tauanina ena, kara dika ese lau ia guia, vadaeni lau be kara dika ena hesiai tauna. \v 15 Unai dainai lau karaia noho gaudia be lau diba lasi. Badina lau ura henia karadia be lau karaia lasi, bona lau ura lasi momokani karadia be lau karaia noho. \v 16 To lau ura lasi karadia lau karaia neganai, inai be lau gwauraia Taravatu be ia maoro. \v 17 Unai dainai inai be lau lasi inai kara lau karaia, to egu lalona dekenai ia noho kara dika ese ia karaia. \v 18 Lau diba egu lalona dekenai bona egu kudouna dekenai be namo ta ia noho lasi. Badina be lau ura kara namo do lau karaia, to karaia totona be lau hegeregere lasi. \v 19 Kara namodia lau ura karaia neganai, be lau karaia diba lasi. Bona kara dikadia lau ura lasi karaia neganai, be lau karaia inai. \v 20 Bema lau ura lasi gauna lau karaia noho, karaia tauna be lau lasi, to egu lalona dekenai ia noho kara dika ese ia karaia noho. \p \v 21 Unai dainai inai bamona kara egu lalona dekenai lau davaria: Lau ura be kara namona lau karaia, to kara dika sibona lau karaia diba. \v 22 Momokani, egu kudouna be Dirava ena Taravatu dekenai ia moale bada. \v 23 To lau davaria, egu lalona dekenai taravatu idauna ta ia gaukara noho. Inai taravatu ese egu lalona ia ura henia Taravatuna ia tuari henia noho. Vadaeni inai taravatu, egu lalona dekenai kara dika ia havaraia gauna ese lau ia guia noho. \v 24 Lau madi o! Lau be dika momokani inai! Lauegu tauanina ese lau ia hamasea noho, be daika ese lau do ia hamauria? \p \v 25 Dirava lau tanikiu henia, ia ese lau ia hamauria, Iesu Keriso dekena amo. \p Vadaeni, lau be inai bamona: Lauegu lalona sibona dekena amo Dirava ena Taravatu lau badinaia diba. To lauegu tauanina dekena amo kara dika ena taravatu lau badinaia. \c 8 \s1 Keriso ese kara dika ia kokia, bona Lauma Helaga ia henia \p \v 1 Unai dainai Keriso Iesu dekenai idia hakapua bona ia lalonai idia noho taudia be Dirava ese edia kerere davana do ia gwauraia lasi. \v 2 Badina be Lauma Helaga ena taravatu ese lau ia hakaua noho dainai, kara dika bona mase edia taravatu be siahu lasi lau dekenai. Oibe, Lauma Helaga ese mauri ia henia lau dekenai, Keriso Iesu danu lau hakapua tamona dainai. \v 3 Iseda tauanina ena ura dikadia ita karaia dainai, ita be manoka. Unai dainai Taravatu ese iseda mauri ia hanamoa diba lasi. To Taravatu ese ia karaia diba lasi gauna be Dirava ese ia karaia diba. Ia ese sibona ena Natuna ia siaia mai, kara dika kokia totona. Ia mai neganai, iena tauanina be ita kara dika taudia iseda tauanina hegeregerena. Bona Keriso dekena amo, Dirava ese taunimanima edia kara dika ia gwauraia be dika momokani. \v 4 Dirava ese inai bamona ia karaia, ita ese Lauma Helaga ena kara do ita karaia totona, tauanina ena kara do ita karaia lasi. Unai dekena amo Taravatu ena kara maoromaoro ibounai do ita badinaia momokani. \v 5 Tauanina ena kara idia karaia noho taudia ese tauanina ena ura gaudia sibona idia laloa. To Lauma Helaga ena kara idia karaia noho taudia ese Lauma Helaga ena ura gaudia sibona idia laloa. \v 6 Tauanina dekenai oi laloa, be mase oi davaria, to Lauma Helaga dekenai oi laloa, be mauri bona maino oi davaria. \v 7 Unai dainai tauanina sibona ia laloa tauna ese Dirava dekenai ia tuari henia, badina be Dirava ena Taravatu ia badinaia lasi, bona do ia badinaia diba lasi. \v 8 Edia tauanina ena ura idia karaia taudia ese Dirava idia hamoalea diba lasi. \p \v 9 Bema Dirava ena Lauma be momokani emui lalona dekenai ia noho neganai, tauanina ena ura hegeregere do umui karaia lasi, to Lauma ena ura hegeregere do umui karaia. Bema Keriso ena Lauma emui lalona dekenai ia noho lasi, umui be Keriso ena lasi. \v 10 Momokani kara dika ese emui tauanina do ia hamasea. To bema Keriso be oiemu lalona dekenai ia noho neganai, oi be maoromaoro vadaeni Dirava ena vairanai, bona oiemu lauma ia mauri noho. \v 11 Dirava ena Lauma ese Iesu mase dekena amo ia hatorea isi lou. Bema Dirava ena Lauma be emui lalona dekenai ia noho neganai, Keriso mase dekena amo ia hatorea isi lou Diravana ese danu umui emui tauanina, do idia mase gaudia, do ia hamauridia lou. Inai bamona do ia karaia, badina be umui emui lalona dekenai iena Lauma ia noho dainai. \s1 Lauma Helaga ese ia hakaudia taudia be Dirava ena natuna \p \v 12 Unai dainai, lauegu varavara taudia e, Dirava ena Lauma ese ita ia hadibaia bamona ita noho be namo, to iseda tauanina ese ita ia hadibaia bamona lasi. \v 13 Badina be bema tauanina ena ura umui karaia be do umui mase, to bema Dirava ena Lauma dekena amo tauanina ena kara umui hamasea neganai, be do umui mauri. \v 14 Dirava ena Lauma ese ia hakaua taudia be Dirava ena natuna. \v 15 Badina be Dirava ese umui ia henia Laumana ese hesiai taudia mai gari danu umui ia halaoa lasi. Lasi, to Dirava ese umui ia henia Laumana ese Dirava ena natuna umui ia halaoa vadaeni. Unai dainai Lauma ena siahu dekena amo, Dirava dekenai ita hereva henia neganai, “Tamagu e, lauegu Tamana lalokau e!” ita gwauraia diba. \v 16 Dirava ena Lauma, bona iseda lauma danu idia hereva hebou, idia gwauraia, ita be Dirava ena natuna. \v 17 Bema ita be Dirava ena natuna neganai, ita ese Dirava ena bese taudia do idia abia hanamoa gaudia be ita danu do ita abia, bona Dirava ese Keriso ia henia hanamoa gaudia do ita abia danu. Badina bema Keriso danu ita hisihisi nega tamona, be ia danu iena hairaina do ita abia nega tamona. \s1 Gabeai hairai momokani do ita abia guba dekenai \p \v 18 Lau laloa hari inai nega ita abia noho hisihisi be bada lasi, to gabeai do ita abia Dirava dekena amo hairaina be bada herea. \v 19 Dirava ese dina ta iena natuna korikori taudia do ia hedinaraia. Unai dainai Dirava ese ia karadia gaudia ibounai ese inai kara bamona idia karaia: Hegeregere idia be taunimanima bamona, edia matana idia negea noho, idia naria noho, unai Dirava ena natudia do idia itaia totona. \v 20 Badina Dirava ese unai ia karadia gaudia be mauri anina lasi idia davaria, sibodia edia ura dainai lasi, to Dirava ena ura dainai. To dala namona ta Dirava ese ia laloa: \v 21 Dirava ese dina ta ia karadia gaudia be do ia ruhaia, dika ena bodaga dekena amo, vadaeni Dirava ena natuna edia hairaina bamona do idia abia, ma Dirava ese edia dala do ia kehoa, vadaeni kwalimu momokani do idia abia. \v 22 Badina be ita diba Dirava ese ia karadia gaudia ibounai be idia hisihisi noho, hahine ese natuna ia havaraia noho ena hisihisi bamona. Oibe, idia tai noho, guna, ia mai bona harihari. \v 23 Bona idia sibona lasi, to ita danu. Momokani Dirava ena harihari gauna ginigunana, iena Lauma Helaga, be ita dekenai ia henia vadaeni. To ita danu be ita tai noho, Dirava ese iena natuna taudia ita do ia halaoa momokani totona, bona ia ese iseda tauanina do ia ruhaia totona ita naria dainai. \v 24 Dirava ese ita ia hamauria, badina be ia dekenai ita naria, mai laloa abidadama danu. To bema ita naria totona gauna ita itaia neganai, ita be do ita naria noho lasi. Bema tau ta ese gau ta ia itaia neganai, ia ese unai gau totona do ia naria noho lasi. \v 25 To bema ita itaia diba lasi gauna totona ita naria noho neganai, inai be mai laloa goada danu ita naria. \p \v 26 Lauma Helaga danu ia mai, ita goada lasi taudia ia durua noho. Ita be guriguri dala maorona ita diba lasi. Unai dainai Lauma Helaga ese ita totona ia noinoi Dirava dekenai, mai taitai bada danu. Iena noinoi herevadia be taunimanima idia gwauraia diba lasi gaudia. \v 27 Dirava be taunimanima edia lalona ia diba vadaeni, bona ia be Lauma Helaga ena laloa gaudia danu ia diba. Unai dainai Lauma Helaga ese iena helaga taudia totona Dirava ia noia, Dirava ena ura hegeregerena. \p \v 28 Bona ita diba, Dirava idia lalokau henia taudia dekenai, dahaka dahaka idia vara gaudia ibounai ese unai taudia edia mauri do idia hanamoa. Inai taudia Dirava ese ia abia hidi iena ura gaudia do idia karaia totona. \v 29 Dirava ese ia diba guna taudia ia abia hidi, iena Natuna ena toana do idia abia, bona iena Natuna ena tadina do idia lao. Vadaeni Keriso be edia gunalaia tauna do ia lao. \v 30 Dirava ia abia hidi guna taudia be ia ese ia boiridia. Bona inai ia boiridia taudia be ia gwauraidia idia be maoromaoro. Inai bamona ia gwauraidia maoromaoro taudia dekenai be iena hairaina danu ia henia. \s1 Dirava ena hariharibada ese ita do ia rakatania lasi \p \v 31 Inai gaudia be edena bamona ma do ita herevalaia? Bema Dirava ese ita ia durua neganai, daika ese ita do ia hadikaia diba? \v 32 Dirava ese iena Natuna tamona sibona ia vara ia dogoatao lasi, to ita ibounai totona ia henia, boubou gauna bamona. Oibe, iena Natuna ita dekenai ia henia vadaeni. Unai dainai ita diba, gau ibounai ita dekenai do ia henia momokani, ani? \v 33 Dirava ese ia abia hidi taudia be daika ese do ia gwauraia diba idia be kerere? Ta lasi, badina be Dirava sibona ese ia gwauraidia maoro! \v 34 Unai dainai tau ta lasi ese edia kerere davana do ia gwauraia diba. Badina Keriso Iesu ia mase, to ma ia toreisi lou. Ia be Dirava ena imana idiba kahana dekenai ia noho, bona ita totona Dirava dekenai ia noinoi noho! \s1 Keriso dainai do ita kwalimu \p \v 35 Daika ese Keriso ena lalokau ita dekena amo do ia kokia diba? Nega dika ese, a? O hisihisi ese, a? O dagedage ese? O hitolo ese? O ogogami ese? O gari bada gauna ese? O mase ese? \v 36 Buka Helaga ia torea hegeregerena, ia gwau: \q1 “Ai be oi dainai dina ibounai idia alaia gwauraia ai, \q1 bona ai idia haboua noho, \q1 mamoe do idia haboua, alaia totona bamona.” \p \v 37 To inai gaudia ita laloa lasi. Badina be Keriso ese ita ia lalokau henia, bona ia dainai do ita kwalimu momokani. \v 38 Badina be lau diba momokani vadaeni, gau ta ia goada lasi, mase o mauri, o aneru, o lohia herea taudia, o guba ena siahu gaudia, o harihari idia noho gaudia, o gabeai do idia vara gaudia, \v 39 o ataiai gaudia, o dobu gabuna gaudia, o tanobada dekenai karaia gaudia, ta ese Dirava ena lalokau, Keriso Iesu iseda Lohiabada ese ia hedinaraia vadaeni gauna, dekena amo ita do ia kokia diba lasi. \c 9 \s1 Dirava ese ia abia hidi besena \p \v 1 Lau be Keriso ena tauna ta, unai dainai lau hereva momokani, lau hereva koikoi diba lasi. Lauma Helaga ese danu lauegu lalona dekenai ia hadibaia lau hereva koikoi lasi, bona egu hereva be inai: \v 2 Egu lalohisihisi be bada herea, bona lau laloa momo noho, lauegu bese korikori taudia dainai. \v 3 Sedira egu mase dekena amo Dirava ese egu bese Israela ia hanamoa diba. Bema inai bamona dala ta ia noho, egu bese do lau durudia totona, lau ura be Keriso lau noia, ia ese lau do ia negea, vadaeni lau boio momokani. \v 4 Idia be Dirava ena abia hidi taudia. Dirava ese iena natuna taudia ia halaodia, bona iena hairaina idia dekenai ia hedinaraia. Dirava ese idia danu maino ia karaia, bona idia dekenai iena Taravatu ia henia. Idia be Dirava tomadiho dalana korikori idia diba, bona Dirava ena gwauhamata idia abia vadaeni. \v 5 Edia sene taudia be Heberu tau badadia, ma danu Keriso be idia edia huanai iena tauanina dekenai ia vara, badina ia be edia bese tauna ta. Keriso be Dirava, bona ia be gau ibounai edia biaguna. Nega ibounai iena ladana do ita hanamoa. Amen. \p \v 6 Lau hereva lasi Dirava ena gwauhamata hereva be anina lasi. Dirava ena gwauhamata gauna be ia vara vadaeni, badina be Dirava ia abia hidi taudia be Israela taudia sibona lasi, to taunimanima ma haida danu. \v 7 Aberahamo dekena amo idia vara taudia ibounai be Dirava ena natuna lasi. Dirava ese Aberahamo ia hamaoroa, ia gwau, “Isako ena natuna sibona be oiemu bese taudia.” \v 8 Inai hereva ena anina be inai: Tauanina dekenai idia vara natudia be Dirava ena natuna lasi, to Dirava ena gwauhamata dainai idia vara natudia sibona be Dirava ena bese taudia. \v 9 Badina Dirava ena gwauhamata be inai bamona: “Vaira lagani, nega inai bamona dekenai, lau be do lau giroa mai, vadaeni Sara ese natuna mero ta do ia abia.” \p \v 10 Unai sibona lasi. Rebeka ena natuna memero rua edia tamana be tamona, iseda sene tauna Isako. \v 11 Bona Dirava ese Rebeka dekenai ia hereva, ia gwau, “Oiemu vara guna natuna ese gabeai ia vara natuna ena hesiai gaukara do ia karaia.” Inai bamona Dirava ia hereva, be ia hedinaraia ia sibona ena ura do ia gini. \v 12 Dirava ese inai bamona ia hereva unai memero idia do vara lasi neganai, bona idia be kara namo o kara dika idia do karaia lasi neganai. Unai dainai ita diba Dirava ena abia hidi dalana be edia kara totona lasi, to Dirava ena ura ta dekenai, bona iena ura lasi ma ta dekenai. \v 13 Buka Helaga ia torea hegeregere, ia gwau: “Iakobo lau ura henia, to Esau be lau ura henia lasi.” \p \v 14 Dahaka do ita gwau? Dirava ena kara be maoromaoro lasi, a? Lasi momokani. \v 15 Dirava ese Mose ia hamaoroa, ia gwau, “Bema lau ura tau ta lau lalokau henia, do lau lalokau henia, bema lau ura tau ta lau bogahisihisi henia, do lau bogahisihisi henia.” \v 16 Unai dainai Dirava ena abia hidi kara be taunimanima edia ura dainai, o edia kara dainai lasi, to inai be Dirava ena bogahisihisi dainai sibona. \v 17 Badina Buka Helaga lalonai, Dirava ese Farao, Aigupito ena king ia hamaoroa, ia gwau, “Inai sibona totona lau haginia oi, lauegu siahu do oi hedinaraia, bona tanobada ibounai taudia ese lauegu ladana ena sivarai do idia gwauraia loaloa.” \v 18 Unai dainai, Dirava ena ura hegeregerena, haida ia bogahisihisi henia, ma haida edia lalona ia ha-aukaia. \s1 Dirava ena badu bona iena bogahisihisi \p \v 19 Sedira inai bamona do umui hereva lau dekenai, “Be, bema inai be momokani neganai, Dirava be edena bamona tau ta ia gwauraia kerere diba? Daika ese Dirava ena ura ia koua diba?” \v 20 Tau e, oi be daika, Dirava ena hereva dekenai oi badu? Uro ese karaia tauna dekenai do ia hereva henia, ia gwau, “Dahaka totona inai bamona oi karaia lau, a?” \v 21 Uro karaia tauna ia siahu lasi, a, uro karaia tano do ia gaukaralaia iena ura hegeregerena? Bona bema ia ura neganai, uro rua do ia karaia raro tamona dekena amo. Uro ta be dina ibounai idia iusilaia gauna, ma ta be aria neganai sibona gauna. \p \v 22 Dirava danu ese unai bamona ia karaia vadaeni. Ia ura be iena badu bona iena siahu do ia hedinaraia. Unai dainai ia ese ia badu henia gaudia dekenai ia haheauka henia ela bona do idia mase ore. \v 23 Bona ia ura danu iena hairai badana do ia hedinaraia. Ia ese inai hairaina haida ia henia vadaeni ita dekenai. Oibe, mai bogahisihisi danu ia ese ita ia karaia hegaegae vadaeni, iena hairaina do ita abia totona. \v 24 Badina be ia ese ita ia boiria, ai Iuda taudia sibona lasi, to umui Iuda lasi taudia danu. \v 25 Dirava be inai bamona Hosea ena Buka lalonai ia hereva, ia gwau: \q1 “Lauegu bese lasi taudia, \q1 be do lau gwauraidia ‘Lauegu bese.’ \q1 Bona lau lalokau henia lasi oreana, \q1 be do lau gwauraidia ‘Lauegu lalokau.’ \q1 \v 26 Dirava ese ia gwau henia idia dekenai, ia gwau, \q1 ‘Umui be lauegu bese taudia lasi,’ \q1 gabuna dekenai, lau, Mauri Diravana ese lau gwau, \q1 ‘Lau ese egu natuna taudia, umui do lau gwauraia.’ ” \m \v 27 Isaia danu Israela dekenai ia hereva henia, ia gwau: “Israela besena do idia momo herea, kone miri bamona, to haida sibona do idia mauri. \v 28 Badina be Lohiabada ese karaharaga tanobada taunimanima ibounai do ia kota henidia haorea.” \v 29 Ma inai be guna Isaia ia hereva bamona, ia gwau: “Bema Siahu Ibounai Diravana ese iseda bese haida ia hamauridia lasi neganai, ita be Sodoma bona Gomora hegeregerena do ita lao.” \s1 Sivarai Namona be Israela taudia totona danu \p \v 30 Unai dainai dahaka do ita gwau? Israela lasi bese taudia ese Dirava ena vairanai maoromaoro idia tahua lasi, to unai maoromaoro idia davaria vadaeni. Idia davaria edia abidadama dainai. \v 31 To Israela bese taudia ese Taravatu dekena amo Dirava ena vairanai maoromaoro idia tahua, to idia davaria lasi. \v 32 Badina dahaka idia davaria lasi? Badina be inai maoromaoro abia totona abidadama idia laloa lasi. Idia laloa gauna be, edia gaukara dekena amo inai maoromaoro do idia abia. Oibe, taunimanima edia aena dekenai idia bamepa nadina ese idia ia hamorua. \v 33 Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau: \q1 “Kamonai, Siona dekenai nadi ta lau atoa. \q1 Inai nadi ese taunimanima do ia hekwakwanai henidia, \q1 bona ia be taunimanima do ia hamorua nadina. \q1 To daika ese ia dekenai do ia abidadama henia, \q1 be hemarai do ia davaria lasi.” \c 10 \s1 Israela taudia ese Dirava ena vairanai maoromaoro dalana idia davaria lasi \p \v 1 Lauegu varavara taudia e, egu lalona ibounai ia ura, bona egu noinoi Dirava dekenai danu, be Israela taudia ese mauri do idia davaria. \v 2 Lau diba idia ese Dirava ena hesiai gaukara idia ura karaia namonamo, to karaia dalana be idia diba lasi. \v 3 Dirava ese taunimanima ia gwauraidia maoromaoro iena vairanai dalana be idia badinaia lasi, to idia sibona ese unai maoromaoro dalana idia tahua. Unai dainai Dirava ena dala idia abia dae lasi. \v 4 Badina be Keriso ia mai dainai, sibodia edia goada dekenai Taravatu badinaia karana dekena amo maoromaoro idia tahua dalana be ia doko. Unai Dirava ena vairanai maoromaorona be Iesu abidadama henia taudia sibona idia abia. \s1 Dirava ia ura taunimanima ibounai ese mauri idia davaria \p \v 5 Dirava ena vairanai taunimanima do idia maoromaoro dalana be Mose ese inai bamona ia torea, ia gwau: “Taravatu do ia badinaia momokani tauna ese mauri do ia davaria.” \v 6 To abidadama dainai Dirava ena vairanai maoromaoro abia dalana be Buka Helaga ese inai bamona ia herevalaia, ia gwau: “Emui lalona dekenai umui hereva lasi, ‘Daika be guba dekenai do ia daekau.’ ” Inai be Keriso do ia abia diho totona. \v 7 “Bona umui hereva lasi danu, ‘Daika be dobu gabuna dekenai do ia diho?’ ” Inai be Keriso, mase taudia edia gabu dekena amo do ia abia daekau totona. \v 8 To Buka Helaga be inai bamona ia torea, ia gwau: “Dirava ena hereva be oi dekenai, oiemu uduna dekenai, bona oiemu kudouna dekenai ia noho.” Abidadama ena hereva be inai, ai ese ai harorolaia gauna. \v 9 Bema oiemu uduna dekenai Iesu oi gwauraia ia be Lohiabada, bona bema oiemu kudouna dekenai oi hamomokania Dirava ese mase dekena amo Iesu ia hatorea isi, vadaeni do oi mauri. \v 10 Badina be iseda kudouna ena abidadama dekena amo Dirava ena vairanai do ita maoromaoro, bona inai abidadama be iseda uduna dekenai ita gwauraia hedinarai, be mauri do ita davaria. \v 11 Badina Buka Helaga ia gwau: “Ia dekenai idia abidadama henia taudia ibounai be hemarai do idia davaria lasi.” \v 12 Inai be tanobada bese ibounai totona, badina be Iuda tauna be idau lasi, bona Iuda lasi tauna danu idau lasi. Badina Dirava be taunimanima ibounai edia Lohiabada, bona ia dekenai idia noinoi taudia dekenai iena hanamoa ia henia. \v 13 Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau: \q1 “Dirava ena ladana idia noinoi henia taudia ibounai, \q1 be mauri do idia davaria.” \p \v 14 To idia abidadama henia lasi taudia be edena bamona Lohiabada do idia noinoi henia diba? Bona iena Sivarai idia kamonai lasi taudia be edena bamona do idia abidadama diba? Bona bema haroro tauna be lasi neganai, edena bamona do idia kamonai? \v 15 Bona haida bema idia siaidia lasi, haroro taudia be edena bamona do idia haroro? Buka Helaga dekenai ia torea hegeregerena, ia gwau: \q1 “Sivarai Namona ena moale idia mailaia taudia edia aena, \q1 be namo herea momokani, ani.” \m \v 16 To haida be Sivarai Namona idia kamonai henia lasi. Badina Isaia ia gwau: \q1 “Lohiabada e, daika ese aiemai hereva ia abia dae vadaeni?” \m \v 17 Unai dainai abidadama ia vara, be Sivarai Namona kamonaia dekena amo, bona Sivarai Namona ia mai, be Keriso ena hereva idia harorolaia dekena amo. \p \v 18 To lau henanadai, lau gwau, “Momokani inai Sivarai Namona idia kamonai lasi, a? Lasi, idia kamonai vadaeni, Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau: \q1 ‘Edia gadona ena sivarai, \q1 be tanobada ibounai dekenai idia gwauraia loaloa, \q1 bona edia hereva, \q1 be tanobada ena dokona momokani dekenai idia lao.’ ” \m \v 19 Ma lau gwau, “Inai be momokani Israela taudia be inai hereva idia diba lasi, a? Lasi idia kamonai vadaeni, badina be guna Mose ese inai Dirava ena hereva Buka Helaga lalonai ia gwauraia, ia gwau: \q1 ‘Mai edia bese lasi taudia lau durudia dainai, \q1 do umui mama henidia. \q1 Mai edia aonega lasi taudia lau durudia dainai, \q1 be do umui badu henidia.’ \m \v 20 Bona Isaia ia hereva goadagoada, ia gwau: \q1 ‘Lau idia tahua lasi taudia ese lau idia davaria vadaeni, \q1 bona lau totona idia henanadaia lasi taudia, \q1 be idia dekenai lau hedinarai.’ ” \p \v 21 To Israela totona Isaia ma Dirava ena hereva ia gwauraia, ia gwau, “Nega daudau herea kamonai lasi bona kudouna auka besena dekenai lauegu imana lau dudui henia.” \c 11 \s1 Dirava ese Israela taudia dekenai ia bogahisihisi henia \p \v 1 Vadaeni lau henanadai, Dirava ese iena bese ia negea momokani vadaeni, a? Lasi momokani. Lau danu be Israela tauna, Aberahamo ena bese, Beniamina ena iduhu tauna ta. \v 2 Iena bese, gunaguna ia abidia hidi taudia be Dirava ese ia negedia diba lasi. Buka Helaga lalonai Elia ena hereva umui diba lasi, a? Elia ese Dirava ia noia Israela taudia do ia kota henidia, ia gwau: \v 3 “Lohiabada e, oiemu peroveta taudia idia alaia mase vadaeni, oiemu pata helagadia idia makohia vadaeni. Lau sibona lau noho, bona lau danu idia tahua, idia ura lau idia alaia mase.” \v 4 Vadaeni Dirava be edena bamona ia haere henia? Ia gwau, “Lauegu tatau be 7000, idia ese lau idia rakatania lasi, unai dirava koikoi Bala idia tomadiho henia lasi.” \v 5 Harihari inai nega danu be hegeregere, taunimanima momo lasi ese Dirava idia badinaia noho, iena bogahisihisi dekenai ia abidia hidi taudia sibona inai. \v 6 Oibe, iena bogahisihisi dainai unai taudia ia abidia hidi, edia gaukara dainai lasi. Badina be bema edia gaukara dainai Dirava ese taunimanima ia abidia hidi, unai be, iena bogahisihisi be bogahisihisi momokani lasi. \p \v 7 Vadaeni edena bamona ita herevalaia? Israela taudia ese idia tahua gauna be idia davaria lasi. Dirava ese ia abia hidi orea maragina sibona mo taudia ese inai gauna idia davaria. To taunimanima orena, orea badana, be lalona auka dainai, Dirava ena boiboi idia kamonai henia lasi. \v 8 Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau: \q1 “Dirava ese edia kudouna bona edia lalona ia hametaua, \q1 vadaeni idia be edia matana dekenai idia itaia diba lasi. \q1 Bona edia taiana dekenai idia kamonai diba lasi. \q1 Inai bamona idia noho ia mai bona harihari.” \m \v 9 Ma Davida danu inai bamona ia hereva, ia gwau, \q1 “Dirava lau noia, \q1 ia ese idia aniani noho neganai do ia aladia, \q1 haoda tauna ese gwarume ia alaia bamona. \q1 Dirava lau noia, \q1 ia ese do ia hamorudia, do ia panisidia. \q1 \v 10 Dirava be namo ia ese edia matana do ia hakapua, \q1 vadaeni idia itaia lou diba lasi, \q1 bona hisihisi do ia henidia hanaihanai, edia kerere dainai.” \s1 Dirava ese Iuda lasi taudia ia hamauria \p \v 11 Unai dainai lau henanadai, lau gwau: Iuda taudia idia moru neganai, unai moru be edia dokona momokani, a? Lasi momokani. Badina be Iuda taudia idia kara dika dainai, hamauria be Iuda lasi taudia dekenai ia ginidae, vadaeni Iuda taudia ese idia mama henidia inai. \v 12 Oibe, Iuda taudia edia kara dika ese hanamoa bada herea ia mailaia tanobada taudia dekenai, bona Iuda taudia be lauma ena gau dekenai idia ogogami dainai, Iuda lasi taudia ese hanamoa bada herea idia abia. To mani ita laloa, bema Iuda taudia ibounai ese Dirava ena hamauria idia abia neganai, hanamoa ita dekenai be do ia bada herea, ani? \p \v 13 Umui idau bese taudia, umui dekenai lau hereva. Lau be umui Iuda lasi taudia totona aposetolo gaukara lau karaia noho, bona inai dagi lalonai lau moale bada. \v 14 Inai dagi dekena amo, sedira mama do lau havaraia egu varavara Iuda taudia edia lalona dekenai. Vadaeni inai dekena amo haida do lau hamauridia diba. \v 15 Badina be ia ese Iuda taudia ia negea dainai, Dirava be tanobada bese ibounai danu ia maino karaia. Vadaeni Dirava ese Iuda taudia do ia abia lou neganai, be dahaka do ia vara? Mase dekena amo mauri do ia vara, ani? \p \v 16 Bema tau ta ese paraoa ena kahana ginigunana ia henia Dirava dekenai, orena kahana ibounai danu be Dirava ena. Bona bema tau ta ese au ta ena ramuna ia henia Dirava dekenai, unai au rigidia danu be Dirava ena. \v 17 To olive auna ta, idia hadoa gauna, ena rigina haida be idia utua oho, bona tubu kava olive auna ena rigi idia hakapua unai utua gabuna dekenai. Umui Iuda lasi taudia be tubu kava olive auna bamona, bona Iuda taudia edia goada bona edia mauri namona umui abia nega tamona. \v 18 Unai dainai, unai rigi idia utua oho bamona taudia dekenai do umui laloa lasi idia be gau anina lasi bamona. Umui hekokoroku lasi! Umui be rigi sibona, umui ese ramu umui durua lasi, to ramu ese umui ia durua noho. \p \v 19 Sedira do umui gwau, “Rigi be Dirava ese ia utua oho, edia gabu dekenai ai do ia atoa totona.” \v 20 Inai be momokani. Idia be idia abidadama lasi dainai Dirava ese ia utudia oho, to umui be umui abidadama dainai, umui gini noho edia gabu dekenai. To do umui hekokoroku lasi, do umui gari noho. \v 21 Bema Dirava ese unai rigi korikori ia laloa momo lasi to ia utua oho, namona be do umui laloa namonamo, umui danu do ia utua oho garina. \v 22 Dirava ena bogahisihisi bona iena panisia kara do umui laloa. Idia moru taudia do ia panisidia, to umui dekenai do ia bogahisihisi henia, bema iena bogahisihisi umui badinaia noho neganai. To bema umui badinaia lasi, ia ese umui danu do ia utua oho momokani. \v 23 To Iuda taudia bema edia abidadama lasi do idia rakatania neganai, edia gabu korikori dekenai Dirava ese ma do ia atodia lou, badina be Dirava be mai ena siahu idia do ia atoa lou. \v 24 Umui Iuda lasi taudia be unai tubu kava olive auna ena rigi bamona. Unai rigi idia utua oho, vadaeni olive auna namona dekenai idia hakapua. Inai be umui emui au momokani lasi. To Iuda taudia be idia hadoa olive auna korikori bamona. Unai dainai Dirava ese karaharaga inai Iuda bamona rigidia do ia hakapudia lou diba, edia au korikori dekenai. \s1 Dirava ena bogahisihisi be taunimanima ibounai dekenai ia henia \p \v 25 Lauegu varavara taudia e, lau ura be inai hunia herevana do umui diba, umui sibona emui aonega do umui hekokorokulaia garina. Gauna be inai: Israela taudia edia abidadama lasi be nega ibounai do ia noho lasi. To edia abidadama lasi do ia noho, ela bona Iuda lasi taudia dekena amo Dirava ese ia abidia hidi taudia, be iena Basileia dekenai do idia vareai. \v 26 Bona Dirava ese inai bamona dala dekenai Israela ibounai do ia hamauria, Buka Helaga ia torea hegeregerena, ia gwau: \q1 “Hamauria Tauna Siona lalona dekena amo do ia toreisi. \q1 Ia ese Iakobo bese taudia edia kara dika do ia kokia. \q1 \v 27 Dirava ia gwau, \q1 ‘Lau ese inai gwauhamata idia dekenai lau henia neganai, \q1 edia kara dika ibounai do lau abia siri.’ ” \m \v 28 Iuda taudia ese Sivarai Namona idia ura henia lasi dainai idia ese Dirava dekenai idia tuari henia noho. To inai bamona idia karaia dainai, umui Iuda lasi taudia be durua umui abia noho. To Dirava ese Iuda bese taudia ia abidia hidi, bona ia lalokau henidia. Bona Dirava ese edia sene taudia dekenai iena gwauhamata ia henia, idia be iena turana hanaihanai. \v 29 Oibe, bema Dirava ese taunimanima haida ia lalokau henidia dainai ia hanamodia bona ia abidia hidi neganai, ia be gabeai iena laloa do ia giroa lasi. \v 30 Umui Iuda lasi taudia ese guna Dirava dekenai umui kamonai henia lasi. To harihari Dirava ena bogahisihisi umui davaria vadaeni, Iuda taudia idia kamonai henia lasi dainai. \v 31 Unai bamona danu, Iuda taudia ese harihari Dirava idia kamonai henia lasi, be idia danu inai bogahisihisi do idia davaria, umui ese umui davaria bamona. \v 32 Badina be Dirava ese taunimanima ibounai kamonai lasi kara ena dibura lalonai ia koudia vadaeni, iena bogahisihisi idia dekenai do ia hedinaraia totona. \s1 Dirava ena ladana ita hanamoa bada be namo \p \v 33 Dirava ena namo bona iena hariharibada be bada bona bada herea, ani? Iena aonega bona iena laloa dobu be edena bamona ita tahua diba? Iena dala be daika ese do ia davaria diba? \v 34 Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau: \q1 “Lohiabada ena laloa be daika ia diba? \q1 Daika ese ia sisiba henia diba? \q1 \v 35 Dirava be daika dekena amo do ia abiatorehai, \q1 vadaeni gabeai unai tau ese davana do ia tahua diba?” \m \v 36 Badina be gau ibounai be Dirava ese ia havaraia. Gau ibounai be ia ese ia biagua, bona ia dainai idia mauri noho. Dirava do ita hanamoa hanaihanai! Amen. \c 12 \s1 Dirava ena hesiai gaukara ita karaia be namo \p \v 1 Unai dainai, lauegu varavara taudia e, Dirava ena bogahisihisi bada herea dainai umui lau noia, emui tauanina umui henia Dirava dekenai. Boubou gauna bamona do umui henia, mai mauri bona mai helaga danu, Dirava umui dekenai do ia moale totona. Inai bamona tomadiho momokani Dirava dekenai umui henia be namo. \v 2 Inai tanobada taudia edia kara bamona do umui karaia lasi, to Dirava ese emui lalona do ia hagiroa, vadaeni do umui matamata, bona idau momokani. Unai dekena amo Dirava ena ura be do umui diba momokani. Do umui diba edena kara be namo, edena kara Dirava ia ura henia, bona edena kara be goeva momokani. \p \v 3 Dirava ese iena hariharibada lau dekenai ia henia dainai, umui ta ta ibounai dekenai lau hamaoroa inai: Oi hekokoroku lasi. Oi ese oi sibona oiemu maka do oi diba, bona inai maka do oi hanaia lasi, do oi laloa lasi oi be bada momokani. Umui ibounai emui diba ena maka do umui laloa maoromaoro, Dirava ese umui ta ta dekenai abidadama ia henia hegeregerena. \v 4 Umui diba, tau ta ena tauanina ena kahana be momo, to kahana ta ta be mai edia gaukara idauidau. \v 5 Unai bamona danu, ita be taunimanima momo, to Keriso lalonai ita be tauanina tamona bamona, taunimanima mai iseda gaukara idauidau, to ita gaukara hebou. Dirava ena hariharibada ese diba idauidau ita ta ta dekenai ia henia. \v 6 Unai dainai Dirava ese ita ia henia hegeregerena, inai diba ita gaukaralaia be namo. Bema tau ta ena diba be haroro, Dirava ena Sivarai do ia gwauraia, iena abidadama hegeregerena. \v 7 Bema tau ta ena diba be taunimanima durua, vadaeni do ia durua. Bema iena diba be hadibaia, vadaeni do ia hadibaia. \v 8 Bema iena diba be taunimanima edia lalona do ia hagoadaia, vadaeni do ia karaia namonamo. Bema gau ita henia haida dekenai, do ita henia mai moale danu. Daika ese gaukara ia naria, be iena gaukara do ia karaia mai goada danu. Bogahisihisi tauna be do ia bogahisihisi henia mai ena lalo namo danu. \p \v 9 Taunimanima umui lalokau henia koikoi lasi, to umui lalokau henia momokani. Dika do umui negea momokani, to namo do umui dogoatao momokani. \v 10 Umui ta ta do umui lalokau henia, tadikaka edia lalokau ta ta dekenai bamona. Umui ta ta dekenai danu do umui matauraia. \v 11 Gaukara goada. Gaukara lalonai do umui lahedo lasi. Lohiabada ena gaukara do umui karaia, mai emui lalona ibounai. \v 12 Lohiabada ena namo umui dekenai do umui laloa noho mai moale danu. Nega dika ia mai neganai do umui gini goada. Guriguri do umui goadalaia nega ibounai. \v 13 Bema Dirava ena taudia be mai edia gau lasi neganai, umui durudia. Bema idau taudia be umui dekenai idia mai neganai, emui ruma dekenai do umui abidia dae. \p \v 14 Umui dekenai idia dagedage taudia do umui hadikaia lasi, to Dirava umui noia, ia ese idia do ia hanamoa, do ia hadikadia lasi. \v 15 Idia moale taudia danu do umui moale, idia taitai taudia danu do umui tai. \v 16 Do umui noho hebou mai moale bona lalona tamona danu. Umui sibona do umui habadaia lasi, to manau taudia danu do umui noho hebou. Umui sibona emui aonega do umui hekokorokulaia lasi. \p \v 17 Bema tau ta ese umui dekenai ia kara dika henia neganai, iena kara dika davana do umui henia lasi, to taunimanima ibounai edia vairana dekenai kara namo sibona do umui karaia. \v 18 Maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai, taunimanima danu mai maino danu do umui noho totona. \v 19 Lauegu lalokau taudia e, dika ena davana do umui henia lasi, davana henia be, Dirava sibona. Badina be Buka Helaga ia gwau: “Lohiabada ia gwau, ‘Dika ena davana be lau sibona ese do lau karaia.’ ” \v 20 Buka Helaga ma ia gwau: “Unai dainai, oi dekenai badu henia tauna, bema ia hitolo, aniani do oi henia, bema ia ranu mase, ranu do oi henia. Unai bamona do umui karaia, be ia ese iena kara do ia laloa, bona do ia hemarai bada.” \v 21 Namo lasi dika ese umui do ia halusia, to umui ese kara namo dekena amo dika do umui halusia. \c 13 \s1 Gavamani umui matauraia \p \v 1 Taunimanima ibounai ese gavamani do idia kamonai henia. Badina be gavamani ta ia noho diba lasi bema Dirava ia ura lasi neganai. Gavamani ena siahu be Dirava ese ia henia. \v 2 Unai dainai, gavamani ena hereva idia kamonai henia lasi taudia be Dirava danu idia kamonai henia lasi. Edia kerere davana do idia abia. \v 3 Badina be kara namo tauna ese gavamani dekenai ia gari lasi, to kara dika tauna sibona be ia gari. Oi ura be gavamani ena siahu dekenai do oi gari lasi, a? Be kara namo do oi karaia, vadaeni gavamani ese oi do ia hanamoa. \v 4 Gavamani be Dirava ena hesiai gaukara ia karaia, unai dainai ia ese oi do ia hanamoa bona durua. To bema kara dika oi karaia neganai, gavamani dekenai do oi gari, badina ia be mai ena siahu momokani, bona oi do ia panisia. Ia be Dirava ena hesiai tauna, ia ese kara dika tauna ena davana do ia henia. \v 5 Unai dainai, gavamani mai ena siahu taudia do umui kamonai henidia, Dirava ena badu umui laloa dainai lasi, to badina be emui lalona dekenai umui diba dala maorona be unai. \p \v 6 Takisi moni danu umui henia ena badina be unai. Badina be gavamani taudia ese gaukara davana idia abia be namo, Dirava ena gaukara do idia karaia diba totona. \v 7 Unai dainai ibounai ta ta dekenai edia davana do umui henidia. Takisi gogoa tauna dekenai takisi do umui henia. Kastom moni gogoa tauna dekenai kastom moni do umui henia. Idia gari henia tauna dekenai do umui gari, bona idia mataurai henia tauna dekenai do umui matauraia. \s1 Taunimanima dekenai kara namona do umui karaia \p \v 8 Tau ta dekena amo umui abiatorehai lasi. To inai gau tamona umui laloa noho be namo: Ta ta dekenai do umui lalokau henia noho, badina be lalokau henia tauna ese Mose ena taravatu ibounai ia badinaia momokani vadaeni. \v 9 Momokani Taravatu ia gwau: Do umui heudahanai lasi, taunimanima do umui alaia lasi, do umui henaoa lasi, bona tau ta ena kohu dainai do umui mama henia lasi. Inai ibounai, bona Taravatu oredia ibounai be inai Taravatu tamona lalonai idia haboua: Oiemu badibadinai tauna dekenai do oi lalokau henia, oi sibona oi lalokau henia bamona. \v 10 Daika ese iena badibadinai tauna ia lalokau henia, be do ia hadikaia diba lasi. Unai dainai bema ita lalokau henia, be Taravatu ibounai ita badinaia inai. \p \v 11 Inai bamona kara ita karaia be namo, badina ita diba iseda nega be kwadogi. Mahuta dekena amo do ita toreisi negana be ia ginidae vadaeni. Badina be Lohiabada ena mai dinana be kahirakahira. Badina be ita abidadama henia hamatamaia nega dekenai iseda hamauria be do daudau, to harihari iseda hamauria be ia kahirakahira vadaeni. \v 12 Hanuaboi ia ore vadaeni, daba ia kahirakahira vadaeni, unai dainai dibura ena kara do ita negea, diari do ita abia, unai be iseda kesi do ita halaoa. \v 13 Iseda kara do ita naria namonamo, iseda raka be dina dekenai do ita raka. Do ita lebulebu lasi, do ita inua kekero lasi, do ita heudahanai lasi, do ita sihari kava lasi, do ita heai lasi, do ita mama lasi. \v 14 Lohiabada Iesu Keriso ena tuari dabua do umui atoa, bona emui tauanina ena ura dikadia do umui karaia lasi. \c 14 \s1 Keristani taudia edia mauri umui gwauraia kerere lasi \p \v 1 Iena abidadama ia manoka tauna be do umui abia dae, bona iena kara dainai do umui hepapahuahu henia lasi. \v 2 Ta be mai ena abidadama, vadaeni gau ibounai ia ania, bona ta ena abidadama ia manoka, vadaeni uma gaudia sibona ia ania. \v 3 Gau ibounai ia ania tauna ese ania lasi tauna do ia gwauraia kerere lasi, bona uma gaudia sibona ia ania tauna danu ese gau ibounai ia ania tauna do ia gwauraia kerere lasi. Badina be Dirava ese unai tau danu ia abia dae vadaeni. \v 4 Oi be daika, tau ta ena hesiai tauna do oi gwauraia kerere? Iena Biaguna sibona ese do ia gwauraia ia be maoro o kerere. Bona ia be do ia gini, badina be Lohiabada ese ia haginia diba. \p \v 5 Tau ta ia gwau dina ta be ia bada momokani, bona tau ta ia gwau dina ibounai be hegeregere. Tau ta ta ibounai, namona be idia diba momokani edia laloa be maoromaoro. \v 6 Dina ta ia laloa tauna, be Lohiabada totona ia laloa. Bona aniani ibounai ia ania tauna, be Lohiabada hanamoa totona ia ania, badina aniani totona ia ese Dirava ia tanikiu henia dainai. Bona aniani haida ia ania lasi tauna, ese Lohiabada hanamoa totona ia ania lasi, ia danu ese Dirava ia tanikiu henia. \v 7 Tau ta lasi ia sibona dekenai ia mauri noho, bona bema tau ta ia mase neganai, ia sibona dekenai ia mase lasi. \v 8 Bema ita mauri, be Lohiabada dekenai ita mauri, bona bema ita mase, be Lohiabada dekenai do ita mase. Unai dainai ita mauri noho o do ita mase, ita be Lohiabada ena. \v 9 Badina be Keriso ia mase bona ia mauri lou, mase taudia bona mauri taudia edia biaguna do ia lao totona. \v 10 To oi, dahaka dainai oiemu varavara tauna oi gwauraia kerere? Bona oi, dahaka dainai oiemu varavara oi gwauraia ia be anina lasi? Badina be ita ibounai Dirava ena Kota henia gabuna ena vairana dekenai do ita gini. \v 11 Buka Helaga dekenai ia torea hegeregerena, ia gwau: \q1 “Lohiabada ia gwau, \q1 ‘Lau be mauri Diravana momokani dainai, \q1 tui ibounai lauegu vairana dekenai do idia tui diho, \q1 bona uduna ibounai ese do idia gwauraia hedinarai lau be Dirava.’ ” \m \v 12 Badina be ita ibounai ta ta ese, iseda kara ena badina, be Dirava ena vairana dekenai do ita gwauraia hedinarai. \s1 Kara ta oi karaia lasi Keristani varavara ta do ia moru totona \p \v 13 Unai dainai, ita ta ta dekenai do ita gwauraia kerere lasi, to iseda lalona dekenai inai bamona do ita laloa: Iseda varavara tauna ta ena dala dekenai hadikaia gauna ta do ita atoa lasi, iena kara dika havaraia garina. \v 14 Lohiabada Iesu danu lau hakapua dainai, lau diba momokani, gau ta be ia sibona ia miro lasi. To tau ta ese bema gau ta ia laloa ia be miro, unai gau be ia miro ia dekenai. \v 15 Bema oiemu aniani gauna dekena amo oiemu varavara tauna ena lalona oi hadikaia neganai, oi be lalokau dalana oi karaia lasi. Keriso be unai tau totona ia mase, vadaeni oi ese oiemu aniani gauna dekena amo do oi hamasea lasi. \v 16 Bema umui laloa emui kara ta be namo, umui karaia neganai do umui naria namonamo, unai emui kara be tau haida do idia herevalaia ia dika garina. \v 17 Badina Dirava ena Basileia be aniani gauna lasi o inuinu gauna lasi, to kara maoromaoro, bona maino, bona moale, Lauma Helaga ese ia henia gaudia. \v 18 Bona Keriso ena hesiai gaukara inai bamona ia karaia noho tauna ese Dirava ena moale bona taunimanima edia hanamoa do ia abia. \p \v 19 Unai dainai maino daladia do ita tahua, bona ita ta ta ese iseda bamona ta ta edia abidadama do ita hagoadaia. \v 20 Dirava ena gaukara do umui hadikaia lasi, aniani gauna totona. Momokani, gau ibounai umui ania diba, to bema tau ta ena lalona oi hakaua kerere, aniani ta oi ania dekena amo, vadaeni oi be oi kerere inai. \v 21 Dala maorona be inai, vamu do ita ania lasi, uaina do ita inua lasi, bona iseda varavara tauna ta do ita hamorua totona kara ta do ita karaia lasi, unai be ia namo. \v 22 Namo oi ese oiemu abidadama do oi laloa, oiemu abidadama be oi sibona bona Dirava emui huana dekenai gauna. Bema tau ta ia laloa iena kara ta be ia namo, bona iena lalona ese ia gwauraia unai kara ia kerere lasi neganai, unai tau be ia moale bada. \v 23 To bema tau ta be ia ania noho gauna dekenai ia daradara neganai, Dirava ese unai tau ia gwauraia kerere vadaeni, badina iena kara be abidadama dekenai ia karaia lasi. Badina be bema kara ta abidadama dekenai ita karaia lasi neganai, unai kara be ia dika. \c 15 \s1 Haida do ita durua, ita sibona iseda moale do ita tahua lasi \p \v 1 Ita abidadama goada taudia be namo manoka taudia ita durudia edia abidadama do ia gini totona. Ita sibona iseda moale do ita tahua lasi. \v 2 Ita ibounai ta ta ese iseda badibadinai ia noho tauna do ita hamoalea, iena namo bona iena goada havaraia totona, bona iena abidadama do ia goada totona. \v 3 Badina be Keriso ese sibona ena namo ia tahua lasi, Buka Helaga dekenai ia torea hegeregerena, ia gwau: “Edia hereva dekenai oi idia hadikaia taudia ese lau danu idia hadikaia vadaeni.” \v 4 Buka Helaga dekenai idia torea hereva be ita dekenai hadibaia totona idia torea, vadaeni do ita gini goada, bona Dirava ena namo dekenai do ita naria, mai haheauka danu. \v 5 Vadaeni Dirava, haheauka bona goada ia henia Diravana ese umui emui lalona do ia hatamonaia, Iesu Keriso ena kara umui karaia noho dainai. \v 6 Unai neganai mai emui laloa tamona, bona mai emui hereva tamona, umui ese Dirava, iseda Lohiabada Iesu Keriso ena Tamana do umui hanamoa. \s1 Sivarai Namona be Iuda lasi taudia totona danu \p \v 7 Unai dainai, umui ta ta do umui abia dae, Keriso ese umui ia abia dae hegeregerena, taunimanima ese Dirava do idia hanamoa totona. \v 8 Badina be umui lau hamaoroa, Keriso be Iuda taudia durua bona hanamoa totona ia mai, bona ia mai be Dirava ena hereva momokani do ia hedinaraia totona. Inai anina be, Dirava ese iena gwauhamata Iuda sene taudia dekenai ia hamomokania vadaeni. \v 9 Bona Iuda lasi bese idauidau taudia ese danu Dirava idia hanamoa diba, iena bogahisihisi dainai, Buka Helaga dekenai ia torea bamona, ia gwau: \q1 “Unai dainai Iuda lasi taudia edia huanai oi do lau hanamoa. \q1 Oiemu ladana lauegu ane dekenai do lau hanamoa.” \m \v 10 Ma ia gwau: \q1 “Iuda lasi taudia e, \q1 iena abia hidi besena danu do umui moale hebou.” \m \v 11 Ma Buka Helaga ia gwau, \q1 “Umui Iuda lasi taudia ibounai e, \q1 Lohiabada do umui hanamoa. \q1 Taunimanima ibounai e, \q1 Lohiabada do umui hanamoa.” \m \v 12 Ma Isaia danu ia gwau: \q1 “Iese ena bese dekena amo tau ta do ia hedinarai, \q1 bese idauidau edia lohia tauna do ia lao. \q1 Iuda lasi taudia ese ia do idia abidadama henia.” \p \v 13 Dirava be iseda abidadama ena badina korikori dainai ia dekenai ita naria noho. Ia ese umui emui abidadama dainai, moale momokani bona maino momokani do ia henia umui dekenai. Inai dainai umui ese Dirava ena nega namona umui naria dalana, be do ia tubu daekau noho, Lauma Helaga ena siahu dekena amo. \p \v 14 Lauegu turana Keristani taudia e, lau diba umui ese kara namona umui karaia noho, bona kara maorona dalana umui diba momokani. Vadaeni umui ta ta dekenai sisiba umui henia diba. \v 15 To inai revareva lalonai dala haida lau hedinaraia namonamo inai, do umui laloatao totona. Lau be gau ta lau hunia lasi, badina be Dirava ese gaukara idauna ta ia henia vadaeni lau dekenai. \v 16 Lau be Keriso Iesu ena hesiai tauna Iuda lasi taudia totona. Dirava ena Sivarai Namona lau harorolaia, Dirava ena hahelagaia tauna bamona. Inai dekena amo Iuda lasi taudia be Dirava dekenai idia mai, bona boubou gaudia bamona do idia lao. Dirava hamoalea totona, Lauma Helaga ese idia ia hahelagaia vadaeni. \p \v 17 Keriso Iesu danu lau hakapua dainai, lau be Dirava ena gaukara lau karaia noho mai moale bona mai heagi danu. \v 18 Lau be idau gauna ta do lau harorolaia diba lasi. Lau be inai gau tamona do lau harorolaia: Keriso ese lau dekena amo Iuda lasi taudia Dirava dekenai ia mailaia sivaraina sibona do lau harorolaia. Lau ese inai bamona lau karaia, hereva bona kara dekena amo. \v 19 Toa bona hoa karadia danu lau karaia, bona Lauma Helaga ese inai gaudia ibounai ia havaraia iena siahu dekena amo. Unai dainai lau loaloa gabudia ibounai, Ierusalema ia lao bona Iluriko, Keriso ena Sivarai Namona lau harorolaia haorea momokani vadaeni. \v 20 Lauegu ura tamona be inai: Sivarai Namona do lau harorolaia, Keriso ena ladana idia do kamonai lasi gabudia dekenai. Badina be lau ura lasi tau ta ese ia haginia vadaeni gaukara ma do lau karaia lou. \v 21 Buka Helaga dekenai ia torea hegeregerena, ia gwau: \q1 “Iena Sivarai be tau ta ese idia dekenai ia hadibaia lasi taudia, \q1 be do idia itaia, \q1 bona iena hereva idia do kamonai lasi taudia, \q1 be do idia diba.” \s1 Paulo ia gwau ia ura Roma dekenai ia lao \p \v 22 Oibe, inai gaukara bada ese egu dala ia koua, vadaeni umui dekenai lau mai diba lasi. \v 23 To harihari egu gaukara inai kahana dekenai be ia ore vadaeni. Lagani momo lalonai, lau ura bada vadaeni, umui dekenai do lau mai. \v 24 Unai dainai Sipania do lau hanaia lao neganai, lau be do lau mai, badina lau ura umui lau itaia, umui danu do ita noho sisina. Lau ura danu umui ese lau do umui durua, egu laolao Sipania dekenai totona. \v 25 To harihari lau be Ierusalema dekenai lau lao inai, unai taudia durua totona. \v 26 Badina be Makedonia bona Akaia taudia ese edia harihari gaudia idia haboua vadaeni Ierusalema ekalesia ogogami taudia dekenai henia totona. \v 27 Idia sibona edia lalokau dekenai idia henia, ta ese ia oda henidia lasi. To momokani unai ogogami taudia idia durudia be namo bona maoro. Badina korikori be, Iuda taudia ese edia lauma gau namodia idia henia vadaeni Iuda lasi bese taudia dekenai. Unai dainai inai Iuda lasi Keristani taudia ese namo edia kohu ma do idia henia Iuda Keristani taudia dekenai, durudia totona. \v 28 Lau ura inai gaukara do lau haorea. Lau ura inai ogogami taudia totona inai idia gogoa moni ibounai do lau henia haorea. Vadaeni inai murinai umui dekenai do lau mai, ma Sipania dekenai do lau lao. \v 29 Lau diba danu, umui dekenai lau mai neganai, Keriso ena hanamoa ibounai do lau mailaia. \p \v 30 Egu varavara taudia e, umui dekenai lau noinoi, iseda Lohiabada Iesu Keriso dainai, bona Lauma Helaga ese ia henia lalokauna dainai, lau danu totona Dirava dekenai do umui guriguri goadagoada. \v 31 Dirava umui noia, ia ese Iudea dekenai kamonai lasi taudia dekena amo lau do ia hamauria, bona egu gaukara Ierusalema dekenai, be Dirava ena taudia ese lau do idia abia dae, mai edia lalona namo danu. \v 32 Unai murinai, bema Dirava ia ura neganai, mai moale danu umui dekenai do lau mai, vadaeni umui danu laga-ani sisina do lau abia. \v 33 Maino ia henia Diravana lau noia, ia ese umui dekenai do ia noho. Amen. \c 16 \s1 Paulo ese hanamoa hereva Roma taudia haida dekenai ia siaia \p \v 1 Iseda taihuna Fibi ia mai noho umui dekenai, ia be Kenekrea dubu ena diakono hahine ta. \v 2 Lohiabada dainai Fibi do umui abia dae, Dirava ena taudia ta ta dekenai edia abia dae kara hegeregerena. Iena gaukara dekenai umui durua. Badina be ia danu ese taunimanima momo ia durua vadaeni, bona lau danu ia durua vadaeni. \p \v 3 Prisikila bona Akwila dekenai lauegu hanamoa hereva lau siaia inai. Idia be lau danu ai gaukara hebou taudia Keriso Iesu ena hesiai gaukara lalonai. \v 4 Idia ese lau durua totona kahirakahira idia mase. Lau ese idia lau hanamoa bada, to lau sibona lasi, Iuda lasi ekalesia orea taudia ibounai danu. \v 5 Edia ruma lalonai idia hebou noho Keristani taudia dekenai danu egu hanamoa do umui henidia. Lau lalokau henia tauna, Epaineto dekenai danu egu hanamoa do umui henia. Ia be tau ginigunana Keriso ia abidadama henia Asia kahana dekenai. \v 6 Lauegu hanamoa danu Maria dekenai umui henia. Ia be umui totona ia hekwarahi bada vadaeni. \v 7 Lauegu varavara taudia Anedroniko bona Iunia danu, lauegu hanamoa idia dekenai do umui henia. Idia be Iuda taudia lau hegeregere, bona idia be lau danu nega tamona dibura ruma dekenai ai noho. Edia sivarai be ia bada aposetolo taudia edia huanai. Idia danu be Keriso ena orea dekenai idia vareai guna, lau be gabeai. \p \v 8 Amepilia, Lohiabada dainai lau lalokau henia tauna dekenai, lauegu hanamoa do umui henia. \v 9 Urebano, lau danu Keriso ena hesiai gaukara ai karaia hebou tauna, bona Sitaku, lauegu lalokau tauna umui hanamodia, lau dainai. \v 10 Apele, Keriso totona ia gini goada momokani tauna, ia dekenai lauegu hanamoa umui henia. Aristobulo ena ruma taudia ibounai dekenai lauegu hanamoa lau siaia inai. \v 11 Lauegu varavara, Iuda tauna Herodiona dekenai hanamoa do umui henia, lau dekena amo. Lauegu hanamoa danu Narakiso ena ruma taudia do umui henia, idia be Keriso ena orea taudia. \p \v 12 Lauegu hanamoa hereva be Trupena bona Truposa dekenai do umui henia, idia ruaosi be Lohiabada totona idia hekwarahi bada. Lauegu turana lalokau Peresi dekenai danu egu hanamoa do umui henia. Gaukara bada ia karaia vadaeni Lohiabada totona. \v 13 Rupo, ia be Lohiabada ena hesiai tauna namona momokani, egu hanamoa lau siaia ia dekenai, iena sinana danu lau hanamoa, ia ese nega ibounai lau ia durua, hegeregere lau be iena natuna bamona. \v 14 Asunukrito bona Pelegona bona Hereme bona Pateroba bona Herema, mai edia Keristani turadia ibounai danu dekenai egu hanamoa do umui henia. \v 15 Pilologo, bona Iulia, bona Nerea, mai iena taihuna danu bona Olimipa, bona Dirava ena taudia ibounai idia danu idia noho, egu hanamoa mani do umui henidia. \p \v 16 Umui ta ta dekenai umui hanamoa, umui ta ta dekenai ekalesia ena lalokau kisi do umui henia. Keriso ena ekalesia orea ibounai ese umui dekenai edia hanamoa idia siaia inai. \s1 Taunimanima haida ese ekalesia orea idia hapararaia diba \p \v 17 Lauegu varavara taudia e, ekalesia orea idia hapararaia taudia bona taunimanima haida edia abidadama idia hadikaia taudia do umui naria namonamo. Ai ese umui dekenai ai henia vadaeni hadibaia hereva idia ura hamakohia gwauraia. Idia dekena amo do umui raka siri. \v 18 Badina be unai bamona taudia ese Keriso iseda Lohiabada ena hesiai gaukara idia karaia lasi, to edia bogana sibona idia laloa. Idia danu hereva manau koikoi bona hereva namo koikoi dekena amo, diba bada lasi taudia idia koia noho. \v 19 To umui ese Sivarai Namona umui badinaia namonamo noho ena kiki, be taunimanima ibounai idia kamonai vadaeni. Unai dainai, lau be umui totona lau moale. Bona lau ura umui be kara namodia dekenai do umui aonega, to kara dikadia dekenai do umui aonega lasi. \v 20 Nega sisina iseda maino ia havaraia Diravana ese Satani do ia moia diho momokani, umui emui aena henuna dekenai. Dirava lau noia, iseda Lohiabada Iesu Keriso ena hariharibada do ia hedinaraia noho umui dekenai. \p \v 21 Timoteo, lau danu ai gaukara hebou tauna, bona lauegu Iuda varavara taudia Lukio, Iasoni bona Sosipatro ese edia hanamoa idia siaia inai, umui dekenai. \p \v 22 Lau inai, Teretio, Paulo ena hereva lau torea noho inai revareva lalonai. Lau ese Lohiabada ena ladana dekenai umui lau hanamoa. \p \v 23 Gaio ese iena hanamoa umui dekenai ia siaia. Ia ese lau ia naria namo herea iena ruma dekenai. Iena ruma lalonai danu ekalesia edia guriguri hebou idia abia noho. Erasito, hanua badana ena moni ia naria tauna, bona Koato, Keristani varavara tauna ta ese edia hanamoa idia siaia inai, umui dekenai. \p \v 24 Iseda Lohiabada Iesu Keriso ena hariharibada be umui ibounai dekenai do ia noho. Amen. \s1 Paulo ese Dirava ia hanamoa \p \v 25 Dirava dekenai hairai bada ita henia be namo! Ia sibona ese mai goada danu, umui do ia haginia goada emui abidadama lalonai. Inai abidadama umui davaria, Sivarai Namona, lau ese lau harorolaia gauna dekena amo, Iesu Keriso ena Sivarai Namona be inai. Inai sivarai momokani be hunia herevadia, idaunegai ia mai bona hari be idia hunia, to harihari Dirava ese ia hedinaraia namonamo vadaeni. \v 26 Oibe, Dirava ena hereva momokani be harihari ia hedinaraia namonamo, badina peroveta taudia edia toretore ese unai hereva ena anina korikori idia hedinaraia vadaeni. Bona noho hanaihanai Diravana ena oda dainai, bese ibounai dekenai inai Sivarai ai hadibaia noho, taunimanima ibounai ese do idia abidadama henia bona kamonai henia totona. \p \v 27 Aonega Dirava tamona ita hanamoa, Iesu Keriso dainai, iena hairaina do ia noho hanaihanai. Amen.