\id MAT MATTHEW, Hiri Motu Bible, PNG, 3/93 \h MATAIO \toc1 SIVARAI NAMONA MATAIO IA TOREA \toc2 MATAIO \mt2 SIVARAI NAMONA \mt1 MATAIO \mt2 IA TOREA \c 1 \s1 Iesu ena tubuna edia ladana \p \v 1 Iesu Keriso ia vara ena sivarai be inai: Ia be Davida ena natuna, bona Aberahamo ena natuna. \b \p \v 2 Aberahamo ese Isako ia havaraia. Isako ese Iakobo ia havaraia. Iakobo ese Iuda mai ena tadina danu ia havaraia. \v 3 Iuda ese Perese bona Sera ia havaraia, Tamara ena bogana dekenai. Perese ese Hesarona ia havaraia. Hesarona ese Rama ia havaraia. \v 4 Rama ese Aminadaba ia havaraia. Aminadaba ese Nasona ia havaraia. Nasona ese Salamona ia havaraia. \v 5 Salamona ese Boasi ia havaraia, Rahaba ena bogana dekenai. Boasi ese Obeda ia havaraia, Ruta ena bogana dekenai. Obeda ese Iese ia havaraia. \v 6 Iese ese Davida, Israela taudia edia king, ia havaraia. \p King Davida ese Solomona ia havaraia, Uria ena adavana ena bogana dekenai. \v 7 Solomona ese Rehoboama ia havaraia. Rehoboama ese Abaisa ia havaraia. Abaisa ese Asa ia havaraia. \v 8 Asa ese Iehosapata ia havaraia. Iehosapata ese Iehorama ia havaraia. Iehorama ese Usaia ia havaraia. \v 9 Usaia ese Iotama ia havaraia. Iotama ese Ahasa ia havaraia. Ahasa ese Hesekaia ia havaraia. \v 10 Hesekaia ese Manase ia havaraia. Manase ese Amona ia havaraia. Amona ese Iosaia ia havaraia. \v 11 Iosaia ese Iehoiakini mai ena tadina danu ia havaradia, Babulonia taudia ese Israela taudia idia abidia lao Babulonia neganai. \p \v 12 Idia noho Babulonia neganai, Iehoiakini ese Sealetiele ia havaraia. Sealetiele ese Serubabele ia havaraia. \v 13 Serubabele ese Abiuda ia havaraia. Abiuda ese Eliakimi ia havaraia. Eliakimi ese Asora ia havaraia. \v 14 Asora ese Sadoka ia havaraia. Sadoka ese Akimi ia havaraia. Akimi ese Eliuda ia havaraia. \v 15 Eliuda ese Eleasara ia havaraia. Eleasara ese Matana ia havaraia. Matana ese Iakobo ia havaraia. \p \v 16 Iakobo ese Iosepa, Maria ena adavana, ia havaraia. Maria dekena amo Iesu, idia gwauraia Keriso, ia vara. \p \v 17 Unai dainai, uru ibounai Aberahamo ena nega dekena amo ia mai bona Davida be uru 14. Bona Davida ena nega dekena amo ia mai bona Babulonia dekenai, mai guia danu idia laohaia neganai, be uru 14. Bona Babulonia dekenai idia laohaia negana dekena amo ia mai bona Keriso, be uru 14. \s1 Iesu ia vara \p \v 18 Iesu Keriso be inai bamona ia vara. Iena sinana Maria be Iosepa ena maoheni, to idia ruaosi nega ta do idia mahuta hebou lasi, Lauma Helaga ese Maria ia harogorogoa. \v 19 Maria ena maoheni Iosepa be kara maoromaoro tauna, bona hahine dekenai hemarai henia karana ia ura lasi, unai dainai hunia dala dekenai ia negea gwauraia. \p \v 20 Unai bamona ia laloa noho neganai, Lohiabada ena aneru ta ese nihi dekenai ia hedinarai henia, ia gwau, “Iosepa Davida e, oiemu adavana Maria abia totona oi gari lasi, badina be inai mero, Maria ena bogana dekenai ia noho be, Lauma Helaga ese ia henia vadaeni. \v 21 Ia be mero ta do ia abia. Ena ladana be do umui atoa Iesu, badina be ia ese iena bese taudia edia kara dika dekena amo do ia hamauridia.” \p \v 22 Inai kara ibounai idia vara, Lohiabada ese peroveta tauna ena uduna dekena amo ia gwauraia herevana hamomokania totona. Ia gwau, \q1 \v 23 “Umui kamonai, tau ia diba lasi kekeni ese ena natuna do ia abia, mero ta. \q1 Iena ladana do idia atoa, Emanuela.” \m Emanuela ena anina be, “Dirava ita dekenai ia noho.” \p \v 24 Iosepa be mahuta dekenai ia noga, vadaeni Lohiabada ena aneru ese ia hamaoroa hegeregerena ia karaia. Iena adavana Maria ia abia dae. \v 25 To Iosepa be Maria danu nega tamona idia mahuta lasi, ela bona Maria ese iena natuna ia abia. Vadaeni mero ena ladana be Iosepa ese ia atoa, Iesu. \c 2 \s1 Aonega taudia dina ia daekau ena kahana dekena amo idia mai \p \v 1 Iesu be Betelehema, Iudea dekenai ia vara, king Heroda ese Iudea dekenai ia lohia neganai. Unai neganai aonega taudia be dina daekau kahana dekena amo Ierusalema dekenai idia ginidae. \v 2 Idia henanadaia, idia gwau, “Iuda taudia edia king harihari ia vara be edeseni? Badina be iena hisiu be dina daekau kahana dekenai ai itaia vadaeni, bona ia dekenai tomadiho henia totona ai mai inai.” \p \v 3 King Heroda ese unai hereva ia kamonai neganai, iena kudouna dekenai ia gari dikadika, Ierusalema taudia ibounai danu. \v 4 Vadaeni ia ese dubu biagudia bona taravatu hadibaia taudia ibounai ia haboua, ia nanadaia, ia gwau, “Keriso be edena gabu dekenai do ia vara?” \p \v 5 Idia ese idia haere henia, idia gwau, “Betelehema, Iudea dekenai. Badina be peroveta tauna ese inai bamona ia torea: \b \q1 \v 6 “ ‘Oi danu Betelehema e, Iuda tano dekenai, \q1 Iuda lohia taudia edia huanai oi be gabeai tauna lasi, \q1 badina be hakaua tauna ta oi dekena amo do ia mai, \q1 ia ese egu bese Israela do ia naria.’ ” \b \p \v 7 Vadaeni Heroda ese aonega taudia dekenai ia boiboi, hunia dala dekenai, hisiu ia hedinarai ena nega idia dekenai ia nanadaia namonamo. \v 8 Vadaeni ia siaidia lao, Betelehema do idia lao. Ia gwau, “Umui lao, mero maragina umui tahua goadagoada, bona do umui davaria neganai, umui mai, hadibaia lau, vadaeni lau danu do lau mai, lau tomadiho henia.” \p \v 9 Idia be unai king ena hereva idia kamonai, vadaeni idia lao. Inai hisiu, dina daekau kahana dekenai idia itaia gauna, inai ese ia hakaudia, ia lao bona mero maragina ia noho gabuna ena ataiai ia gini. \v 10 Idia be hisiu idia itaia neganai idia moale bada herea. \v 11 Vadaeni ruma dekenai idia raka vareai, mero maragina ena sinana Maria danu idia itaia, vadaeni edia kwarana idia atoa diho, idia tomadiho henia. Edia kohu idia kehoa, vadaeni harihari gaudia idia henia, golo bona mai bonana namo muramura, bona dahua muramura. \p \v 12 To Dirava ese nihi dekenai idia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Heroda dekenai do umui giroa lou lasi.” Unai dainai dala idauna dekenai edia hanua dekenai idia giroa lou. \s1 Maria bona Iosepa ese Iesu idia abia lao Aigupito dekenai \p \v 13 Aonega taudia idia giroa lou murinai, Lohiabada ena aneru ese nihi dekenai Iosepa ma ia hedinarai henia, ia gwau, “Oi toreisi, mero maragina, iena sinana danu oi abia, Aigupito dekenai umui heau lao, unuseni do umui noho ela bona do lau hereva lou oi dekenai. Badina be Heroda ese mero maragina ia tahua noho, ia alaia mase gwauraia.” \p \v 14 Vadaeni Iosepa ia noga, mero maragina, iena sinana danu, unai hanuaboi ia abidia, Aigupito dekenai idia lao. \v 15 Unuseni idia noho, ela bona Heroda ia mase. \p Unai dainai Lohiabada ese peroveta tauna ena uduna dekena amo ia gwauraia herevana ia momokani vadaeni. Ia gwau, “Aigupito dekena amo lauegu Natuna lau boiria.” \s1 Heroda ena oda dainai maragi momo idia alaia mase \p \v 16 Heroda be ia diba aonega taudia ese idia koia, vadaeni ia badu dikadika. Vadaeni tuari taudia ia siaia, lagani rua idia do abia lasi memero ibounai Betelehema dekenai, bona Betelehema ena badibadina tano dekenai, idia alaia mase. Badina be aonega taudia be guna idia hamaoroa, lagani rua ia lao vadaeni hisiu ia hedinarai. \p \v 17 Unai neganai Ieremia, peroveta tauna ena hereva ia momokani vadaeni, ia gwau: \b \q1 \v 18 “Gado ta Rama hanua dekenai idia kamonai, \q1 tai mai boiboi bada, bona mai lalohisihisi bada, \q1 Rahela be ena natuna dainai ia tai noho. \q1 Ia tai dikadika, bona ta ese iena lalona ia hanamoa diba lasi, \q1 badina be iena natuna ibounai idia mase vadaeni.” \s1 Nasareta dekenai idia giroa lou \p \v 19 Heroda ia mase murinai, Lohiabada ena aneru ese nihi dekenai Iosepa ma ia hedinarai henia lou, Aigupito dekenai. \v 20 Ia gwau, “Oi toreisi, mero maragina, ena sinana danu oi abia, Israela tano dekenai umui lao, badina be mero maragi alaia mase totona idia tahua taudia be idia mase vadaeni.” \v 21 Vadaeni ia toreisi, mero maragi bona ena sinana ia abia, Israela tano dekenai idia lao. \p \v 22 To sivarai idia kamonai, Akelao ese Iudea tano dekenai ia king, ena tamana Heroda ena gabu dekenai. Vadaeni unai gabu dekenai lao be Iosepa ia gari. To Dirava ese nihi dekenai ia hamaoroa dainai ia raka hanaia, Galilea ena kahana dekenai ia lao. \v 23 Hanua ta dekenai, ena ladana be Nasareta, unuseni ia noho. Unai dainai peroveta taudia edia hereva ia momokani vadaeni, ia gwau, “Ia be Nasareta tauna do idia gwauraia.” \c 3 \s1 Ioane Bapatiso ia haroro \p \v 1 Unai neganai Ioane Bapatiso ia hedinarai, taunimanima idia noho lasi gabuna, Iudea tano dekenai ia haroro, ia gwau, \v 2 “Emui lalona umui giroa, badina be Dirava ena Basileia be kahirakahira ia mai.” \v 3 Badina Ioane, be peroveta tauna Isaia ese ia herevalaia guna, ia gwau: \b \q1 “Gado ta taunimanima idia noho lasi tano dekenai, ia boiboi badabada, ia gwau, \q1 ‘Lohiabada ena dala umui kehoa, \q1 iena dala umui karaia maoromaoro.’ ” \b \p \v 4 Ioane ena dabua be kamelo ena huina, iena gaba gauna be boromakau ena kopina, iena aniani be kwadi bona uda ena hani. \v 5 Ierusalema bona Iudea taudia ibounai, bona Ioridane Sinavai kahana hanua taudia ibounai, be Ioane dekenai idia lao. \v 6 Edia dika idia gwauraia hedinarai. Vadaeni Ioane ese Ioridane Sinavai dekenai bapatiso ia henidia. \p \v 7 To Farisea taudia bona Sadukea taudia momo herea bapatiso totona idia lao, bona Ioane ese idia ia itaia neganai ia gwau henidia, ia gwau, “Gaigai edia natudia e, daika ese umui ia hamaoroa, gabeai do ia vara badu dekena amo do umui heau mauri? \v 8 Emui lalona umui giroa, vadaeni lalona giroa ena anina umui hedinaraia! \v 9 Bona emui lalona dekenai umui hereva lasi, ‘Aiemai tamana be Aberahamo,’ badina be umui lau hamaoroa, Dirava be mai ena siahu inai nadi dekena amo ena natudia do ia havaraia Aberahamo ena. \v 10 Harihari ira be au edia ramuna dekenai idia atoa hegaegae. Unai dainai huahua namodia idia atoa lasi au ibounai be do idia utua, lahi dekenai do idia negea. \p \v 11 “Lau be ranu dekenai lau bapatisoa umui, lalona giroa ena toana. To lauegu murina dekenai do ia mai tauna be lauegu siahu do ia hanaia. Lau be namo lasi iena tamaka do lau abia loaloa. Ia ese Lauma Helaga bona lahi dekenai do ia bapatisoa umui. \v 12 Iena itapo be iena imana dekenai, iena uiti botaia gabuna dekenai uiti do ia hagoevaia namonamo. Iena uiti be sitoa dekenai do ia haboua, to ena momoru be lahi ia bodo lasi dekenai do ia gabua momokani.” \s1 Ioane ese Iesu ia bapatiso henia \p \v 13 Unai neganai Iesu ese Galilea ia rakatania, ia lao Ioridane Sinavai dekenai. Ioane dekenai ia lao, ia ura Ioane ese do ia bapatiso henia. \v 14 To Ioane ia ura lasi, ia gwau, “Lasi, bema oi ese lau oi bapatiso henia be namo. Badina dahaka lau dekenai oi mai?” \p \v 15 To Iesu ia haere, ia gwau, “Mani oi karaia, badina be inai bamona dala dekenai Dirava ena ura gauna be do ita karaia.” Unai dainai Ioane ese Iesu ena bapatiso ia karaia. \p \v 16 Iesu ia bapatisoa, vadaeni maoromaoro, ranu dekena amo ia daekau neganai, guba be ia kehoa vadaeni, bona Iesu ese Dirava ena Lauma ia itaia, pune manu bamona ia diho, ia dekenai ia helai. \v 17 Bona gado ta guba dekena amo ia boiboi, ia gwau, “Inai be lauegu Natuna, egu lalokau, lau moale bada ia dekenai.” \c 4 \s1 Satani ese Iesu ia dibagania \p \v 1 Vadaeni Lauma Helaga ese taunimanima idia noho lasi gabuna dekenai Iesu ia hakaua lao, Satani ese do ia dibagania totona. \v 2 Dina 40, hanuaboi 40, Iesu be aniani ia ania lasi, vadaeni ia hitolo mase. \v 3 Vadaeni Satani be ia dekenai ia lao, ia gwau, “Bema oi be Dirava ena Natuna neganai, inai nadi dekenai oi oda henia, vadaeni aniani gaudia dekenai do oi halaoa.” \p \v 4 To Iesu ia haere, ia gwau, “Buka Helaga lalonai ia torea vadaeni, ‘Aniani sibona dekena amo taunimanima do idia mauri lasi, to Dirava ena uduna dekena amo idia mai hereva ibounai ese mauri ia henia.’ ” \p \v 5 Vadaeni Satani ese Hanua Helaga dekenai Iesu ia hakaua lao, Dubu Helaga ena atai dekenai ia haginia. \v 6 Vadaeni ia gwau, “Bema oi be Dirava ena Natuna neganai, inai gabu dekena amo oi roho diho, badina be Buka Helaga ia gwau: \b \q1 “ ‘Dirava ese iena aneru dekenai do ia hereva henidia, \q1 vadaeni edia imana dekenai do idia abia isi oi, \q1 oiemu aena be nadi dekenai do oi botaia garina.’ ” \b \p \v 7 Iesu ia haere, ia gwau, “Inai hereva danu Buka Helaga dekenai ia torea, ia gwau, ‘Lohiabada oiemu Dirava dekenai do oi dibagania lasi.’ ” \v 8 Vadaeni Satani ese ororo bada herea ta ena atai dekenai ia hakaua daekau, tanobada edia basileia ibounai mai edia hairaina danu ia itaia, \v 9 ia gwau, “Bema oiemu kwarana oi atoa diho, bona bema lau dekenai oi tomadiho, vadaeni inai ibounai be oi dekenai do lau henia.” \p \v 10 Iesu ma ia haere henia, ia gwau, “Satani e, idau gabu dekenai oi lao, badina be Buka Helaga lalonai ia torea, ia gwau, ‘Lohiabada oiemu Dirava do oi tomadiho henia, ia sibona dekenai hesiai gaukara do ia karaia.’ ” \p \v 11 Vadaeni Satani ese ia rakatania. Aneru haida Iesu dekenai idia lao, ia dekenai idia durua. \s1 Iesu be Galilea dekenai ia lao \p \v 12 Iesu ia kamonai Ioane be dibura ruma lalonai idia koua, vadaeni ia giroa lao Galilea dekenai. \v 13 Nasareta ia rakatania, ia lao, Kaperanauma dekenai ia noho, unai hanua be gohu kone dekenai ia noho, Sebuluno bona Napatali tano dekenai. \v 14 Unai dekena amo Isaia, peroveta tauna, ena hereva ia momokani vadaeni, ia gwau: \b \q1 \v 15 “Sebuluno tano bona Napatali tano, \q1 gohu ena dalana, Ioridane Sinavai unai kahana dekenai, \q1 Galilea, bese idauidau edia tano. \q1 \v 16 Dibura dekenai idia noho taudia be, \q1 diari badana idia itaia vadaeni. \q1 Bona mase laulauna ena dibura dekenai idia helai noho taudia edia latanai, \q1 diari ia hedinarai vadaeni.” \b \p \v 17 Unai negana ia lao, Iesu ese ia haroro hamatamaia, ia gwau, “Emui lalona umui giroa, badina Guba Basileia be kahirakahira ia mai vadaeni.” \s1 Haoda taudia 4 be Iesu ia boiria \p \v 18 Iesu be Galilea Gohu ena kone dekenai ia raka noho neganai, tadikaka rua, Simona, ena ladana ta Petero, mai ena tadina Andrea, ia itadia, edia reke gohu dekenai idia atoa, badina idia be haoda taudia. \v 19 Vadaeni idia dekenai ia hereva henia, ia gwau, “Lauegu murinai umui raka, lau be taunimanima haoda henia totona taudia do lau halaoa umui.” \v 20 Vadaeni nega tamona idia ese edia reke idia rakatania, iena murinai idia raka. \p \v 21 Unai gabu dekena amo ma ia raka lao noho neganai, tadikaka rua ma ia itaia, Iamesi Sebedeo, iena tadina Ioane danu, edia vanagi dekenai edia tamana Sebedeo danu edia reke idia karaia hegaegae noho. \v 22 Vadaeni Iesu ia boiridia. Vadaeni nega tamona idia ese vanagi bona edia tamana idia rakatania, iena murina dekenai idia raka. \s1 Iesu ese iena gaukara ia hamatamaia \p \v 23 Iesu be Galilea kahana ibounai dekenai ia loaloa, edia dubu lalonai ia hadibaia, bona Basileia ena Sivarai Namona ia harorolaia. Bona taunimanima edia gorere bona edia hisihisi idauidau dekena amo ia hamauridia. \v 24 Unai dainai, iena sivarai Suria tano ibounai dekenai idia gwauraia loaloa, vadaeni edia gorere taudia ibounai ia dekenai idia abia lao. Mai edia hisihisi idauidau taudia, mai edia lauma dika taudia, kavakava taudia, idia raka diba lasi taudia Iesu dekenai idia abia lao, vadaeni ia ese ibounai ia hanamoa. \v 25 Taunimanima momo herea be iena murina dekenai idia raka, Galilea dekena amo, Hanua 10 gabuna dekena amo, Ierusalema dekena amo, Iudea dekena amo, bona Ioridane Sinavai unai kahana dekena amo. \c 5 \s1 Iesu ia haroro ororo dekenai \p \v 1 Iesu ese taunimanima momo ia itaia neganai, ororo ta dekenai ia daekau, unuseni ia helai diho. Iena diba tahua taudia ese ia dekenai idia haboua mai. \v 2 Vadaeni ia hadibaia hamatamaia, ia gwau: \s1 Kara namodia momokani, Iesu ia herevalaia \p \v 3 “Hekokoruku lasi momokani taudia be idia namo, badina Guba Basileia be idia edia. \p \v 4 “Tai noho taudia be idia namo, badina Dirava ese do ia hanamodia. \p \v 5 “Dagedage lasi taudia be idia namo, badina tanobada do idia abia. \p \v 6 “Dirava ena kara maoromaoro idia ura dikadika idia karaia taudia be idia namo, badina be Dirava ese boga kunu do ia henidia. \p \v 7 “Bogahisihisi henia taudia be idia namo, Dirava ena bogahisihisi do idia davaria. \p \v 8 “Edia lalona goevagoeva taudia be idia namo, badina idia ese Dirava do idia itaia. \p \v 9 “Taunimanima huanai maino idia karaia taudia be idia namo, badina be Dirava ese do ia gwauraia idia be iena natuna. \p \v 10 “Dirava ena kara maoromaoro idia karaia dekena amo hisihisi idia abia taudia be idia namo, Guba Basileia be idia edia. \p \v 11 “Bema egu murinai umui raka dainai idia hadikaia umui, bona idia hisihisi henia umui, bona hereva dika mai koikoi danu idia gwauraia loaloa umui totona lau dainai, umui danu namo. \v 12 Umui moale bada momokani, badina emui davana guba dekenai ia bada, badina be unai bamona danu, peroveta taudia gunadia be taunimanima ese idia dagedage henia. \s1 Damena bona diari \p \v 13 “Umui be tanobada taunimanima edia damena. Bema damena ena mamina ia ore, dahaka ese iena mamina do ia havaraia lou? Ia be namo lasi gauna, vadaeni taunimanima ese dohore idia negea, bona edia aena dekenai do idia moia loaloa. \p \v 14 “Umui be tanobada taudia ibounai edia diari. Ororo dekenai ia noho hanua be ia hunia diba lasi. \v 15 Lamepa idia gabua neganai, maua ena henunai do idia atoa lasi, to lamepa gabuna dekenai do idia atoa, vadaeni ena diari be ruma taudia ibounai do idia itaia. \v 16 Umui emui diari taunimanima edia vairana dekenai unai bamona do umui hedinaraia, vadaeni umui emui kara namodia do idia itaia neganai, umui emui Tamana guba dekenai do idia hanamoa. \s1 Dirava ena Taravatu Iesu ia herevalaia \p \v 17 “Umui laloa lasi lau be Mose ena taravatu bona peroveta herevadia hadikaia totona lau mai. Hadikaia lasi, to hamomokania totona lau mai. \v 18 Kamonai namonamo, harihari ela bona guba bona tanobada do idia noho lasi neganai, taravatu ena leta ta o ena koma ta do ia boio lasi, ela bona gau ibounai do idia hamomokania. \v 19 Unai dainai, tau ta ese taravatu maragimaragi ta bema ia makohia, bona taunimanima ia hadibaia unai bamona do idia karaia, ia be Guba Basileia lalonai do ia maragimaragi. To bema tau ta ese taravatu ia dogoatao noho, bona unai bamona ia hadibaia taunimanima dekenai, ia be Guba Basileia lalonai do ia bada. \v 20 Umui lau hamaoroa, umui emui kara maoromaoro ese taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia edia kara bema ia hereaia lasi, umui be Guba Basileia lalonai do umui raka vareai diba lasi, lasi bona lasi momokani. \s1 Badu kara dekenai \p \v 21 “Umui kamonai vadaeni, sene taudia dekenai idia hamaoroa, idia gwau, ‘Umui alaia lasi, bona alaia tauna be kota biaguna ese do ia kota henia.’ \v 22 To lau ese lau hamaoroa umui, iena tadikakana do ia badu henia tauna be dohore kota biaguna ese do ia kota henia, bona iena tadikakana do ia hereva dika henia tauna be Kaunsolo taudia edia vairana dekenai do ia lao. Bona iena tadikakana be kavakava anina lasi do ia gwauraia tauna, be lahi ia araia gabuna dekenai do ia lao. \p \v 23 “Unai dainai, oiemu harihari gauna pata helaga dekenai oi atoa gwauraia neganai be do oi laloa guna, oiemu tadikakana dekenai mai emu kerere. \v 24 Bema unai bamona, oiemu harihari gauna pata helaga ena vairana dekenai do oi rakatania, oi lao, oiemu tadikakana danu maino do umui ruaosi karaia guna, gabeai oi giroa lou, oiemu harihari gauna Dirava dekenai do oi henia. \p \v 25 “Oi dekenai ia samani henia tauna danu maino do umui karaia haraga, kota henia totona dala dekenai umui ruaosi do raka lao neganai, badina be inai tauna ese kota biaguna ena imana dekenai oi do ia atoa garina. Kota biaguna ese dibura ruma naria tauna ena imana dekenai oi do ia atoa garina, dibura ruma naria tauna ese dibura ruma lalonai oi do ia koua garina. \v 26 Lau hamaoroa momokani oi, unai gabu dekena amo do oi raka siri lasi, ela bona ena davana do oi haorea momokani. \s1 Headava hadikaia karana \p \v 27 “Umui kamonai vadaeni, sene taudia dekenai idia hamaoroa, idia gwau, ‘Umui heudahanai lasi.’ \v 28 To lau ese umui lau hamaoroa, bema tau ta ese hahine ta do ia itaia noho matana dekenai, ela bona iena lalona dekenai do ia ura dikadika, iena kudouna dekenai unai tau be ia heudahanai vadaeni. \p \v 29 “Oiemu matana idiba kahana ese bema kerere ia havaraia oi dekenai, oiemu imana dekenai oi kokia, oi negea momokani, badina oiemu tauanina ena kahana ta bema ia boio be ia dika sisina, to oiemu tauanina ibounai lahi ia araia gabuna dekenai do idia negea vareai, be ia dika herea momokani. \v 30 O oiemu imana idiba kahana ese bema kerere do ia havaraia oi dekenai, oi utua, oi negea momokani, badina be oiemu tauanina ena kahana ta do ia boio be dika sisina, to oiemu tauanina ibounai lahi ia araia gabuna dekenai do idia negea vareai, be ia dika herea momokani. \s1 Adavana negea karana \p \v 31 “Bona sene taudia ma idia gwau, ‘Ena adavana do ia negea tauna ese hadokoa pepana do ia henia ia rakatania totona.’ \v 32 To lau hereva umui dekenai, bema tau ta ena adavana ia heudahanai lasi, to unai tau ese ia negea, bona iena negea kara dainai hahine be ia headava lou neganai, hahine be ia heudahanai, bona unai hahine do ia adavaia lou tauna be ia danu ia heudahanai. \s1 Gwauhamata dekenai \p \v 33 “Umui kamonai vadaeni, sene taudia dekenai idia hamaoroa, idia gwau, ‘Umui gwauhamata koikoi lasi, to umui emui gwauhamata Lohiabada dekenai umui hamomokania.’ \v 34 To lau ese umui lau hamaoroa, umui gwauhamata neganai, hereva auka do umui gwauraia lasi, Guba ena ladanai lasi, badina unai be Dirava ena helai gabuna. \v 35 Tanobada ena ladanai lasi, badina ia be Dirava ena aena edia moia gauna. Ierusalema ena ladanai lasi, badina ia be King badana ena hanua. \v 36 Oiemu kwarana dekenai danu oi gwauhamata henia lasi, badina be oiemu huina tamona hakurokuroa totona o hakoremaia totona be oi karaia diba lasi. \v 37 Unai dainai inai bamona oiemu hereva do oi gwauraia, ‘Oibe’ sibona, o ‘Lasi’ sibona. Hereva haida ma oi gwauraia be Satani dekena amo idia mai. \s1 Oi dekenai ia hadikaia tauna ena davana karaia lasi \p \v 38 “Umui kamonai vadaeni, idia hamaoroa, idia gwau, ‘Matana ena davana be matana, isena ena davana be isena.’ \v 39 To lau ese umui lau hamaoroa, umui dekenai dika ia karaia tauna ena dika davana umui henia lasi. Bema oiemu vairana idiba kahana be tau ta ese ia botaia neganai, oiemu vairana lauri kahana danu oi henia ia botaia be ia namo. \v 40 Bema tau ta do ia kota henia oi dekenai, oiemu dabua abia totona, oiemu rami danu do oi henia. \v 41 Sedira tuari tauna ta ese oi do ia hamaoroa, ‘Kilomita ta dekenai lauegu kohu do oi huaia,’ vadaeni, kilomita rua do oi huaia. \v 42 Ia noinoi tauna be do umui henia, bona umui dekenai ia abiatorehai gwauraia tauna ena ura gauna do umui henia. \s1 Badu henia taudia dekenai lalokau henia \p \v 43 “Umui kamonai vadaeni, guna idia gwau, ‘Emui turadia dekenai umui lalokau henia, to badu henia taudia dekenai do umui badu henia.’ \v 44 To lau ese umui lau hamaoroa, umui dekenai idia badu henia taudia do umui lalokau henia, bona umui dekenai idia dagedage henia taudia dainai do umui guriguri. \v 45 Unai dekena amo emui Tamana guba dekenai ia noho ese iena natuna do ia halaoa umui. Badina be ia ese kara dika taudia bona kara namo taudia edia latanai dina ena diari ia henia noho. Medu danu kara maoro taudia bona kara kerere taudia edia latanai ia siaia diho. \v 46 Bema umui idia lalokau henia taudia sibona dekenai do umui lalokau henia, dahaka dainai umui laloa Dirava be umui do ia hanamoa? Kara dika taudia ese danu unai bamona idia karaia noho. \v 47 Bema emui turana sibona do umui hanamoa, emui namo be edena bamona do ia bada? Dika taudia danu unai bamona idia karaia noho. \v 48 Unai dainai umui be do umui maoromaoro momokani, umui emui Tamana guba dekenai ia noho ia maoromaoro momokani bamona. \c 6 \s1 Taunimanima do umui durua dalana \p \v 1 “Umui naria namonamo, umui emui bogahisihisi karadia be taunimanima edia vairanai umui karaia lasi, idia itaia totona. Bema unai bamona do umui karaia, emui Tamana guba dekenai ia noho dekena amo umui be davana lasi. \p \v 2 “Unai dainai, harihari gauna ogogami taudia dekenai umui henia neganai, umui emui toana umui hedinaraia lasi mai hekokoroku danu, guriguri koikoi taudia ese dubu dekenai bona hanua ena huanai idia karaia bamona, taunimanima ese idia hanamodia totona. Umui lau hamaoroa momokani, edia davana ibounai idia abia vadaeni. \v 3 To harihari gauna oi henia neganai, oi sibona mo oi karaia hunia dala bamona, vadaeni oiemu turana momokani ese danu oiemu henia gauna do ia diba lasi. \v 4 Vadaeni oiemu Tamana ese oiemu henia karadia, hunia dekenai oi karaia gaudia ia itaia dainai, edia davana do ia henia oi dekenai. \s1 Iesu ese guriguri dalana ia hadibaia \p \v 5 “Umui guriguri neganai, koikoi taudia bamona umui karaia lasi, badina be idia ura dubu dekenai bona dala edia huanai idia gini, vadaeni idia guriguri, taunimanima ese idia itaia totona. Umui lau hamaoroa momokani, edia davana ibounai idia abia vadaeni. \v 6 To oi guriguri neganai oiemu ruma dekenai oi vareai, iduara oi koua, oiemu Tamana, hunia gabuna ia noho dekenai do oi guriguri henia. Vadaeni oiemu Tamana ese hunia gabuna dekenai oi sibona oi karaia gauna ia itaia noho, bona ena davana do ia henia oi dekenai. \p \v 7 “Umui guriguri neganai, hereva kava momo do umui gwauraia lou, gwauraia lou lasi, Dirava diba lasi taudia bamona, badina be idia laloa edia hereva momo dainai, Dirava ese idia do ia kamonai. \v 8 Idia danu do umui hegeregere lasi, badina be emui Tamana guba dekenai ia noho, be umui ura gaudia ia diba vadaeni, do umui noinoi henia lasi neganai. \p \v 9 “Unai dainai, inai bamona do umui guriguri: \b \q1 “ ‘Aiemai Tamana e, guba dekenai oi noho, \q1 oiemu ladana do ai hahelagaia. \q1 \v 10 Oiemu Basileia do ia mai, \q1 oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, \q1 guba dekenai idia karaia bamona. \q1 \v 11 Hari dina aiemai aniani mani oi henia ai dekenai. \q1 \v 12 Aiemai dika mani oi gwauatao, \q1 badina be ai dekenai idia hadikaia taudia edia dika ai gwauatao. \q1 \v 13 Dibagani dika gabuna dekenai ai do oi hakaua vareai lasi, \q1 to Satani ena imana dekena amo do oi hamauria ai.’ \b \p \v 14 “Badina be bema taunimanima edia dika umui gwauatao neganai, emui Tamana, guba dekenai ia noho ese emui dika danu do ia gwauatao. \v 15 To bema taunimanima edia dika umui gwauatao lasi, emui Tamana ese emui dika danu do ia gwauatao lasi. \s1 Aniani ania lasi ena taravatu \p \v 16 “Aniani lasi taravatu umui karaia neganai, umui emui vairana dekenai lalohisihisi toana umui hedinaraia lasi, guriguri koikoi taudia bamona. Badina be edia vairana dekenai lalohisihisi toana idia atoa, idia hitolo bamona, taunimanima do idia itaia totona. Umui lau hamaoroa momokani, edia davana idia abia vadaeni. \v 17 To oi be aniani oi ania lasi neganai, oiemu kwarana dekenai dehoro do oi atoa, oiemu vairana danu do oi huria. \v 18 Vadaeni taunimanima be do idia diba lasi oi be aniani oi ania lasi noho, to oiemu Tamana ese hunia gabuna dekenai ia noho, be do ia diba. Vadaeni oiemu Tamana ese hunia gabuna dekenai oi sibona oi karaia gauna ia itaia noho, bona ena davana do ia henia oi dekenai. \s1 Emui kohu umui haboua guba dekenai \p \v 19 “Inai tanobada dekenai kohu do umui haboua lasi, iniseni be manumanu ese dabua idia ania ore, bona raraka ese auri ia hadikaia, iniseni danu henaoa taudia ese ruma idia makohia bona gau idia henaoa. \v 20 To umui emui kohu be guba dekenai do umui haboua, unuseni be manumanu bona raraka ese gau idia hadikaia lasi, unuseni danu henaoa taudia ese ruma idia makohia diba lasi, bona gau idia henaoa diba lasi. \v 21 Badina be umui emui kohu idia noho gabuna dekenai, umui emui kudouna danu unuseni ia noho. \s1 Tauanina ena diari \p \v 22 “Tauanina ena lamepa be matana, unai dainai bema oiemu matana ia namo, oiemu tauanina ibounai do ia mai diari danu. \v 23 To bema oiemu matana ia dika, oiemu tauanina ibounai do ia dibura. Unai dainai, bema diari oiemu lalona dekenai ia noho gauna do ia dibura, inai dibura be do ia bada momokani. \s1 Taunimanima be biaguna rua dekenai gaukara diba lasi \p \v 24 “Tau ta ese biaguna rua edia hesiai gaukara ia karaia diba lasi. Badina be ta do ia badu henia, to ta be do ia lalokau henia, o ta be do ia abia dae, ma ta be do ia abia dae lasi. Dirava bona kohu momo danu nega tamona edia hesiai gaukara do oi karaia diba lasi. \s1 Laloa hekwarahi bona laloa momo kara \p \v 25 “Unai dainai umui lau hamaoroa, mai gari danu umui laloa momo lasi emui noho mauri dekenai, dahaka do umui ania, o dahaka do umui inua, o tauanina ena dabua dekenai. Mauri be gau badana, to aniani be gau maragi, ani? Tauanina ese be dabua ia hanaia, ani? \v 26 Ataiai manu mani umui itaia. Idia be hadoa lasi, idia geia lasi, naria gabuna dekenai aniani idia haboua lasi. To emui Tamana guba dekenai noho ese unai manu ia naria namonamo. Umui ese manu umui hereaia, ani? \v 27 Umui daika be ena laloa hekwarahi dekena amo iena mauri ena nega sisina do ia halataia diba, a? \p \v 28 “Bona dahaka dainai dabua totona umui laloa momo? Tano ena herahera edia tubu dalana mani umui itaia, idia gaukara lasi, dabua idia turia lasi. \v 29 To umui lau hamaoroa, Solomona be mai ena kohu momo, to iena dabua be herahera ta ena hairai hegeregerena lasi. \v 30 Oibe, tano ena avadia, hari idia noho, bona kerukeru lahi dekenai do idia negea, to Dirava ese unai gaudia edia hairai ia henia. Be, ia ese umui dekenai danu dabua do ia henia namonamo lasi, a? Umui abidadama maragimaragi taudia e! \v 31 Unai dainai, emui lalona idia hekwarahi lasi. Umui hereva lasi, ‘Dahaka do ai ania?’ O, ‘Dahaka do ai inua?’ O, ‘Dahaka dabua do ai atoa?’ \v 32 Bese idauidau taudia ese unai gau ibounai idia tahua noho. To emui Tamana guba dekenai ia noho be ia diba, umui ura gaudia ibounai be unai. \v 33 To umui ese Dirava ena Basileia bona iena kara maoromaoro do umui tahua guna, vadaeni unai gau ibounai danu umui dekenai dohore ia henia. \v 34 Umui emui lalona do idia hekwarahi lasi kerukeru totona. Badina be kerukeru ese sibona ena metau do ia huaia. Bema umui laloa momo vaira dinadia totona, unai dina edia hekwarahi do umui habadaia sibona.” \c 7 \s1 Taunimanima gwauraia kerere karana \p \v 1 “Umui emui lalona dekenai taunimanima umui gwauraia kerere lasi, vadaeni Dirava ese umui do ia gwauraia kerere lasi. \v 2 Badina be umui gwauraia kerere karana hegeregerena Dirava ese umui do ia gwauraia kerere. Taunimanima dekenai umui kara henia hegeregerena be Dirava ese danu umui dekenai do ia kara henia. \v 3 Badina be dahaka au ena momoru oiemu tadikakana ena matana lalonai oi itaia, to au badana oiemu matana lalonai ia noho be oi laloa lasi? \v 4 Badina be dahaka oiemu tadikakana oi hamaoroa, oi gwau, ‘Mani au ena momoru oiemu matana dekena amo lau kokia,’ to au badana be oiemu matana dekenai ia do noho? \v 5 Koikoi tauna e, au badana oiemu matana dekena amo do oi kokia guna, oi itaia namonamo totona. Unai murinai au ena momoru oiemu tadikakana ena matana dekena amo do oi kokia diba. \p \v 6 “Helaga gaudia sisia dekenai do umui henia lasi, idia giroa bona umui idia koria garina, bona emui kavabukavabu be boroma edia vairana dekenai do umui negea lasi. Badina be edia aena dekenai do idia moia garina. \s1 Noinoi, tahua, pidipidi \p \v 7 “Umui noinoi, vadaeni Dirava ese do ia henia umui dekenai. Umui tahua, vadaeni do umui davaria. Umui pidipidi, vadaeni iduara do ia kehoa umui dekenai. \v 8 Badina be noinoi taudia ibounai ese do idia abia, tahua tauna ese do ia davaria, bona pidipidi tauna dekenai be iduara do ia kehoa. \p \v 9 “Tamana taudia e, umui daika ena natuna paraoa ia noia neganai be nadi do ia henia? \v 10 O bema gwarume ia noia neganai be gaigai do ia henia? \v 11 Umui be dika taudia, to umui emui natudia dekenai gau namodia umui henia diba, unai dainai emui Tamana guba dekenai ia noho, be gau namodia idia noia taudia do ia henidia momokani, ani? \p \v 12 “Unai dainai, gau ibounai umui ura taunimanima ese do idia karaia umui dekenai, umui ese unai bamona do umui karaia idia dekenai. Badina be Mose ena taravatu bona peroveta taudia edia hereva anina korikori be unai. \s1 Mauri ena iduara maragina \p \v 13 “Iduara maragina dekenai do umui raka vareai. Badina be lahi gabuna, hel, ia lao dalana ena iduara ia bada, bona ena dala danu lababa herea. Bona ia auka lasi dainai, taunimanima momo herea be unai dala dekenai idia raka vareai. \v 14 To mauri gabuna ia lao dalana ena iduara ia maragimaragi, bona ena dala be ia auka. Unai dala idia davaria taudia be momo lasi. \s1 Au mai ena huahua \p \v 15 “Umui naria namonamo, peroveta koikoi taudia garina. Idia mai noho, edia toana be mamoe bamona, to edia lalona be uda sisia dagedage bamona. \v 16 Edia huahua dekena amo do umui diba idia be namo o dika. Au ginigini ese vain ena anina ia atoa lasi, bona ava ginigini be fig huahua ena anina ia atoa lasi. \v 17 Oibe, bona au namona ena huahua be ia namo, to au dikana ena huahua be ia dika. \v 18 Au namona ese huahua dika ia havaraia diba lasi, bona au dikana ese huahua namo ia havaraia diba lasi. \v 19 Au ibounai huahua namona idia havaraia lasi gaudia be do idia utua, lahi dekenai do idia negea. \v 20 Unai dainai peroveta koikoi taudia edia kara dekena amo idia do umui diba. \s1 Lau diba lasi umui \p \v 21 “Guba Basileia do idia vareai taudia be daika? ‘Lohiabada e, Lohiabada e,’ idia gwau taudia ibounai, a? Lasi momokani. Idia gwau, ‘Lohiabada e, Lohiabada e,’ taudia momo be Guba Basileia lalonai do idia raka vareai lasi. To lauegu Tamana, guba dekenai ia noho ena ura idia karaia taudia, idia sibona do idia vareai. \v 22 Unai Dirava ena Kota Dina ia ginidae neganai, taunimanima momo do idia hereva lau dekenai, do idia gwau, ‘Lohiabada e, Lohiabada e, oiemu ladana dekenai guna ai haroro, ani? Oiemu ladana dekenai lauma dika ai lulua, bona oiemu ladana dekenai hoa kara momo ai karaia, ani?’ \v 23 Vadaeni lau ese do lau haere idia dekenai, do lau gwau, ‘Umui be lau diba lasi momokani. Idau gabuna dekenai umui lao, umui dika karaia taudia.’ \s1 Tau rua ta ta edia ruma idia karaia \p \v 24 “Unai dainai, lauegu hereva inai ia kamonai, bona ia karaia tauna be aonega tauna ta bamona, ia ese iena ruma nadi latanai ia haginia. \v 25 Vadaeni medu bada ia diho, sinavai ia abata, lai bada ia botaia unai ruma dekenai. To unai ruma be ia moru lasi, badina ia be nadi latanai tau ese ia haginia. \p \v 26 “Ma danu, egu hereva ia kamonai, to ia karaia lasi tauna be kavakava tauna ta bamona. Inai tau ena ruma be miri latanai ia haginia. \v 27 Vadaeni medu bada ia diho, sinavai be ia abata, lai bada ia botaia unai ruma dekenai. Vadaeni, ia moru. Ia moru neganai be ia dika momokani.” \s1 Iesu ena siahu \p \v 28 Iesu ena haroro ia hadokoa, bona taunimanima ese iena hadibaia hereva dekenai idia hoa bada, \v 29 badina iena hadibaia hereva be edia taravatu hadibaia taudia bamona lasi. Ia ese taunimanima ia hadibaia mai siahu danu. \c 8 \s1 Iesu ese lepera tauna ia hanamoa \p \v 1 Iesu ese ororo dekena amo ia diho, vadaeni taunimanima momo iena murinai idia raka. \v 2 Vadaeni lepera tauna ta ia dekenai ia lao, ia toma diho henia, ia gwau, “Lohiabada e, bema oi ura, oi hagoevaia diba lau.” \p \v 3 Iesu ese iena imana ia dekenai ia atoa, ia gwau, “Lau ura, hari oi goeva.” Vadaeni nega tamona lepera tauna ia goeva. \v 4 Iesu ese ia hamaoroa, ia gwau, “Tau ta oi hamaoroa lasi, to oi lao, hahelagaia tauna ese do ia itaia oi, bona hagoevaia ena boubou gauna, Mose ese ia gwauraia hegeregerena do oi henia, bona taunimanima ibounai do idia diba oi goeva vadaeni.” \s1 Iesu ese tuari lohia ta ena hesiai tauna ia hanamoa \p \v 5 Iesu be Kaperanauma dekenai ia ginidae, vadaeni Roma tuari lohia ta ia dekenai ia lao, ia noinoi, \v 6 ia gwau, “Lohiabada e, lauegu hesiai tauna be ruma dekenai ia hekure noho mai ena gorere bada. Ia marere diba lasi, bona ia hisihisi bada.” \p \v 7 Iesu ia hamaoroa, ia gwau, “Do lau mai, do lau hanamoa.” \p \v 8 To tuari lohia tauna ia haere, ia gwau, “Lohiabada e, lau be namo lasi, vadaeni lauegu ruma dekenai do oi daekau lasi. Mani oi hereva sibona, vadaeni egu hesiai tauna do ia namo lou. \v 9 Badina be lau danu tau badadia haida edia henunai lau noho, bona tuari taudia be lauegu henunai idia noho. Ta do lau hamaoroa, lau gwau, ‘Oi lao,’ vadaeni do ia lao. Ma ta do lau hamaoroa, lau gwau, ‘Oi mai’ vadaeni do ia mai. Ma egu hesiai tauna do lau hamaoroa, lau gwau, ‘Inai oi karaia,’ vadaeni do ia karaia.” \p \v 10 Iesu ese unai hereva ia kamonai, vadaeni ia hoa dikadika. Vadaeni iena murinai raka taudia ia hamaorodia, ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, abidadama inai bamona be Israela dekenai lau davaria lasi, lasi bona lasi momokani. \v 11 Danu lau hamaoroa umui, idau tano taudia momo be dina daekau kahana dekena amo bona dina diho kahana dekena amo do idia mai, Aberahamo bona Isako bona Iakobo danu aniani totona do idia helai diho, Guba Basileia lalonai. \v 12 To Basileia ena taudia korikori be do idia negea lao murimuri dekenai mai dibura masemase danu, unuseni be do idia tai, edia isena do idia koria auka masemase.” \p \v 13 Vadaeni Iesu ese tuari lohia tauna ia hamaoroa, ia gwau, “Oi lao, oiemu abidadama hegeregerena do oi abia.” \p Unai nega korikori lalonai unai lohia ena hesiai tauna ia namo. \s1 Iesu ese Petero ena sinana ia hanamoa \p \v 14 Iesu ese Petero ena ruma dekenai ia daekau, unuseni Petero ena hahine ena sinana ia davaria, iena tauanina ia siahu, ia hekure mai gorere danu. \v 15 Iesu ese hahine ena imana ia dogoatao, vadaeni ena tauanina ena siahu ia ore. Vadaeni hahine be ia toreisi, iena hesiai gaukara ia karaia. \s1 Iesu ese taunimanima momo ia hanamoa \p \v 16 Adorahi neganai mai lauma dika taudia momo herea Iesu dekenai idia hakaua lao. Vadaeni iena hereva tamona dekenai ia ese inai lauma dikadia ia lulua lao, bona gorere taudia idauidau ibounai danu ia hanamoa. \v 17 Unai dekena amo Isaia, peroveta tauna, ese ia gwauraia herevana ia momokani vadaeni. Ia gwau: “Ia ese iseda hisihisi ia kokia, bona iseda gorere ia hanamoa.” \s1 Iesu ena murinai idia raka gwauraia taudia \p \v 18 Iesu ese taunimanima momo ia itaia, ia dekenai idia gini hagegea. Vadaeni iena diba tahua taudia dekenai ia hereva, ia gwau, “Do ita hanaia lao gohu kahana dekenai.” \v 19 Vadaeni taravatu hadibaia tauna ta ia raka kahirakahira lao, ia hamaoroa, ia gwau, “Hadibaia tauna e, do oi lao gabu ibounai dekenai lau danu ita lao.” \p \v 20 Iesu ia haere, ia gwau, “Uda sisia be mai edia nadi matuna, bona ataiai manudia danu mai edia ruma, to Taunimanima ena Natuna be mai ena mahuta gabuna lasi.” \p \v 21 Ena diba tahua tauna ta danu ia hereva Iesu dekenai, ia gwau, “Lohiabada e, namona be egu tamana do lau guria guna.” \p \v 22 Iesu ia gwau, “Lauegu murinai oi raka, mase taudia ese edia mase taudia do idia guria.” \s1 Iesu ese hurehure ia hadokoa \p \v 23 Iesu be vanagi ta dekenai ia guia, bona iena diba tahua taudia ia danu idia lao. \v 24 Gohu dekenai lai badana bona medu badana ia ginidae, vadaeni hurehure ese vanagi ia koua. To Iesu be ia mahuta. \v 25 Vadaeni idia lao, idia hanogaia, idia gwau, “Lohiabada e, oi hamauria ai! Ita mase inai!” \p \v 26 Iesu ese ia gwau henidia, ia gwau, “Dahaka dainai umui gari, abidadama maragimaragi taudia?” Vadaeni ia toreisi, lai bona hurehure dekenai ia hereva goada. Vadaeni lai ia doko, bona hurehure idia diho, ia ore momokani. \p \v 27 Vadaeni idia be idia hoa, idia gwau, “Inai tau be edena bamona? Be, lai bona hurehure ese iena hereva idia kamonai noho!” \s1 Iesu ese lauma dikadia ia lulua tau rua dekena amo \p \v 28 Gohu unai kahana dekenai Gadara tano dekenai idia ginidae. Vadaeni mai lauma dika taudia rua be Iesu danu idia hedavari, idia be mase guria gabuna dekena amo idia mai, bona idia dagedage bada. Unai dainai taunimanima be unai dala dekena amo do idia raka hanaia diba lasi. \v 29 Idia ruaosi be idia boiboi bada, idia gwau, “Dirava ena Natuna e, ai dekenai be dahaka do oi karaia? Aiemai nega be dohore, ai dekenai hisihisi henia totona oi mai vadaeni, a?” \p \v 30 Unai gabu dekenai, sisina daudau dekenai, boroma orea badana ta tano dekenai idia aniani noho. \v 31 Vadaeni lauma dikadia ese idia noia, idia gwau, “Bema oi lulua ai, be mani unai boroma edia lalonai oi siaia ai.” \p \v 32 Vadaeni Iesu ese idia ia hamaoroa, ia gwau, “Umui lao.” Unai dainai, idia lao murimuri dekenai, boroma edia lalona dekenai idia vareai, vadaeni boroma orea ibounai be ororo dekena amo idia heau diho gohu dekenai, unuseni idia mase ranu lalonai. \p \v 33 Boroma naria taudia be idia heau, hanua dekenai idia vareai, lauma dikadia ese idia abia taudia edia sivarai ibounai idia gwauraia hedinarai. \v 34 Unai dainai hanua taudia ibounai idia lao, Iesu danu idia hedavari. Idia noia, edia tano dekena amo do ia raka siri. \c 9 \s1 Iesu ese dika ia gwauatao \p \v 1 Iesu ese vanagi ta dekenai ia guia, ia hanaia gohu unai kahana dekenai, iena hanua korikori dekenai ia ginidae. \v 2 Gorere tauna ta ia marere diba lasi, geda dekenai ia hekure, be Iesu dekenai idia huaia lao. Iesu ese idia edia abidadama ia itaia, vadaeni gorere tauna ia hamaoroa, ia gwau, “Natuna e, oi goada, oiemu karadika be lau gwauatao vadaeni.” \p \v 3 Vadaeni taravatu hadibaia taudia haida sibona dekenai idia laloa, idia gwau, “Inai tau ese Dirava ia hadikaia.” \p \v 4 Iesu be edia laloa ia diba, vadaeni ia gwau, “Badina be dahaka umui laloa kerere? \v 5 Edena be ia haraga, lau gwau, ‘Emu dika lau gwauatao vadaeni,’ o bema lau gwau, ‘Oi toreisi, emu geda oi lokua, oi raka’? \v 6 To do umui diba Taunimanima ena Natuna be mai siahu danu tanobada dekenai, dika do ia gwauatao.” Vadaeni ia ese gorere tauna ia hamaoroa, ia gwau, “Oi toreisi, oiemu geda oi lokua, oiemu ruma dekenai oi lao.” \p \v 7 Vadaeni ia toreisi, iena ruma dekenai ia lao. \v 8 Taunimanima momo ese idia itaia, vadaeni idia hoa, bona Dirava idia hanamoa, ia ese siahu unai bamona taunimanima dekenai ia henia dainai. \s1 Iesu ese Mataio ia boiria \p \v 9 Iesu ia raka lao neganai, tau ta ia itaia takisi ruma dekenai ia helai noho, iena ladana be Mataio. Vadaeni ia dekenai Iesu ia gwau, “Lauegu murinai oi raka.” Vadaeni Mataio ia toreisi, Iesu ena murinai ia raka lao. \p \v 10 Iesu be Mataio ena ruma dekenai ia aniani, vadaeni takisi gogoa taudia bona kara dika taudia momo idia lao, Iesu bona iena diba tahua taudia danu idia aniani hebou. \v 11 Farisea taudia idia itaia, vadaeni Iesu ena diba tahua taudia dekenai idia nanadaia, idia gwau, “Umui emui hadibaia tauna be dahaka dainai takisi gogoa taudia bona dika taudia danu gabu tamona dekenai idia aniani hebou?” \p \v 12 To Iesu ia kamonai, vadaeni idia ia hamaoroa, ia gwau, “Goada taudia ese be dogeta do idia tahua lasi, to gorere taudia sibona. \v 13 Umui lao, inai Buka Helaga hereva ena anina do umui laloa, inai bamona ia torea: ‘Lau be bogahisihisi lau ura, to boubou gauna be lau ura lasi.’ Badina be kara maoromaoro taudia boiria totona lau mai lasi, to kara dika taudia boiria totona lau mai.” \s1 Aniani ania lasi taravatuna \p \v 14 Vadaeni Ioane ena diba tahua taudia be Iesu dekenai idia lao, idia gwau, “Dahaka dainai ai bona Farisea taudia be aniani ania lasi taravatu nega ai badinaia, to oiemu diba tahua taudia be aniani ania lasi taravatu nega idia badinaia lasi?” \p \v 15 Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Headava matamata tauna be iena turana danu ia noho neganai be do idia taitai, a? To nega ta headava matamata tauna be idia dekena amo do ia abia siri, unai neganai aniani ania lasi ena taravatu nega do idia badinaia. \p \v 16 “Dabua matamata sisina maragina dekena amo dabua gunana ena darea gabuna do idia koua diba lasi. Bema unai bamona idia karaia be dabua matamata sisina maragina be, dabua gunana dekena amo do ia darea, vadaeni do ia kokia, bona ena darea gabuna do ia bada. \v 17 Uaina matamata be kopina gunana dekenai do idia udaia lasi. Bema unai bamona idia karaia, uaina matamata ese kopina do ia hapoua, vadaeni uaina bona kopina do idia dika nega tamona. To uaina matamata be kopina matamata dekenai idia udaia, vadaeni idia ruaosi do idia namo.” \s1 Iesu ese lohia ena kekeni ia hamauria, bona hahine ta ese Iesu ena dabua ia dogoatao \p \v 18 Iesu ese idia dekenai ia hereva noho neganai, lohia ta ia ginidae, ia tomadiho henia, ia gwau, “Egu natuna kekeni be harihari ia mase vadaeni. Mani ita lao, iena kopina dekenai do oi dogoatao, vadaeni do ia mauri.” \p \v 19 Iesu ia toreisi, iena murinai ia raka, mai ena diba tahua taudia danu. \p \v 20 Hahine ta, ena gorere be rara ia diho, lagani 12 unai bamona ia gorere, Iesu ena murinai ia raka, iena dabua duduna dekenai ia dogoatao. \v 21 Badina be iena lalona ia gwau, “Bema iena dabua lau dogoatao sibona be do lau namo.” \p \v 22 Iesu ese iena vairana ia giroa, ia itaia, ia gwau, “Egu natuna e, oi goada, oiemu abidadama ese ia hanamoa vadaeni oi.” Unai dainai unai negana ia lao, hahine be ia namo vadaeni. \p \v 23 Iesu be inai lohia tauna ena ruma dekenai ia daekau, vadaeni miusiki taudia bona taitai taudia ese regena bada idia karaia, ia itaia. \v 24 Vadaeni ia hamaorodia, ia gwau, “Ibounai umui raka siri murimuri dekenai, kekeni be ia mase lasi, inai be ia mahuta.” \p To idia ese idia kiri Iesu dekenai. \v 25 To ia ese taunimanima ia doridia murimuri dekenai. Vadaeni Iesu ia raka vareai, kekeni ena imana ia abia, ia veria isi, vadaeni kekeni ese ia toreisi. \v 26 Inai sivarai be unai tano ibounai dekenai idia gwauraia loaloa. \s1 Iesu ese matakepulu taudia rua ia hanamoa \p \v 27 Iesu be unai dala dekena amo ia raka lao neganai, matakepulu taudia rua be iena murina dekenai idia raka, mai boiboi bada danu, idia gwau, “Davida ena natuna e, oi bogahisihisi ai dekenai.” \p \v 28 Iesu be ruma dekenai ia raka vareai, vadaeni inai matakepulu taudia ruaosi danu ma idia daekau. Vadaeni ia ese ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “Lau dekenai umui abidadama henia, inai bamona kara lau karaia diba?” \p Idia gwau, “Lohiabada e, oibe.” \p \v 29 Vadaeni Iesu ese edia matana ia dogoatao, ia gwau, “Umui emui abidadama hegeregerena, unai bamona lau karaia umui dekenai.” \v 30 Vadaeni edia matana idia kehoa. Vadaeni Iesu ia hereva goada idia dekenai, ia gwau, “Inai kara be tau ta dekenai do umui hamaoroa lasi.” \p \v 31 To idia be idia raka murimuri dekenai, bona Iesu ena sivarai be unai tano ibounai dekenai idia gwauraia loaloa. \s1 Iesu ese hereva diba lasi tauna ta ia hanamoa \p \v 32 Unai taudia idia rakatania lao neganai, taunimanima haida ese tau ta idia abia lao Iesu dekenai. Unai tau ena lalona dekenai be lauma dika ia noho dainai, ia hereva diba lasi. \v 33 Iesu ese lauma dikana ia lulua murimuri dekenai, vadaeni hereva diba lasi tauna be ia hereva. Taunimanima ibounai idia hoa, idia gwau, “Kara inai bamona nega ta idia hedinarai lasi Israela dekenai!” \p \v 34 To Farisea taudia idia gwau, “Lauma dikadia edia lohia ena siahu dekenai ia ese lauma dikadia ia lulua.” \s1 Iesu ese taunimanima dekenai ia bogahisihisi \p \v 35 Iesu be hanua badadia bona hanua maragidia dekenai ia loaloa, edia dubu lalonai ia hadibaia karaia, Basileia ena Sivarai Namona ia harorolaia, gorere taudia bona hisihisi taudia ibounai ia hanamoa. \v 36 Taunimanima momo Iesu ese ia itaia, vadaeni ia bogahisihisi idia dekenai, badina be edia tauanina idia manokamanoka, bona idia lao idau gabu idau gabu dekenai, mamoe idia naria lasi bamona. \v 37 Vadaeni Iesu ese iena diba tahua taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Uiti ena anina abia negana ia ginidae vadaeni, to utua taudia be momo lasi. \v 38 Uma ena biaguna dekenai umui noinoi, ia ese utua taudia ma haida do ia siaia, iena uiti do idia utua.” \c 10 \s1 Iesu ese iena aposetolo taudia 12 ia abia hidi \p \v 1 Iesu ese iena diba tahua taudia 12 ia boiridia. Vadaeni siahu ia henidia, lauma dikadia do idia lulua, bona gorere idauidau bona hisihisi idauidau ibounai do idia hanamoa. \p \v 2 Aposetolo taudia 12 edia ladadia be inai, ginigunana be Simona, ena ladana ta Petero, bona ena tadina Andrea, Iamesi Sebedeo bona ena tadina Ioane, \v 3 Filipo bona Batolomeo, Toma bona takisi gogoa tauna Mataio, Iamesi Alepeo bona Tadeo, \v 4 Simona, Roma taudia lulua totona orea tauna ta, bona Iuda Iskariote, ia be Iesu ia samania tauna. \s1 Iesu ese aposetolo taudia dekenai edia gaukara ia henia \p \v 5 Inai taudia 12 be Iesu ia siaia, bona ia hamaorodia, ia gwau, “Bese idauidau taudia dekenai do umui lao lasi, bona Samaria taudia edia hanua ta dekenai do umui raka vareai lasi. \v 6 To Israela besena dekenai umui lao, idia be idia boio vadaeni mamoe bamona. \v 7 Umui raka noho neganai do umui haroro, umui gwau, ‘Guba Basileia be kahirakahira ia mai vadaeni.’ \v 8 Gorere taudia do umui hanamoa, mase taudia do umui hatorea isi, lepera taudia do umui hagoevaia, lauma dikadia do umui lulua murimuri dekenai. Gau momo umui abia vadaeni, davana lasi. Unai dainai gau momo do umui henia, davana lasi. \p \v 9 “Umui emui pusepuse lalonai moni badadia o maragidia do umui udaia lasi. \v 10 Dala dekenai laolao pusena, dabua rua, tamaka, raka au, do umui abia lao lasi. Badina be gaukara tauna dekenai iena aniani idia henia be maoro. \p \v 11 “Hanua maragina ta dekenai o hanua badana ta dekenai do umui ginidae neganai, kara namona tauna ta do umui tahua. Vadaeni ia dekenai do umui noho, ela bona unai gabu umui rakatania. \v 12 Ruma dekenai umui raka vareai neganai be do umui hanamoa. \v 13 Bona bema ruma taudia idia namo, umui emui hanamoa be idia latanai do umui atoa. To bema idia dika, umui emui hanamoa do umui abia lou. \v 14 To bema ruma taudia o hanua taudia idia abia dae lasi umui, bona emui hereva idia kamonai lasi, unai gabu do umui rakatania, bona emui aena dekenai ia noho momoru umui negea oho unuseni. \v 15 Umui lau hamaoroa momokani, Dirava ena Kota henia Dinana neganai, Sodoma bona Gomora edia dika davana be maragi, to unai hanua ena dika davana be do ia bada.” \s1 Nega dika bona metau do idia vara \p \v 16 “Lau ese lau siaia umui, mamoe, uda sisia edia huanai bamona. Unai dainai, do umui aonega, gaigai bamona, bona do umui dagedage lasi, pune manu bamona. \v 17 To taunimanima dekenai do umui naria namonamo. Badina be idia ese kaunsolo edia vairana dekenai do idia hakaua umui, bona idia edia dubu lalonai do idia botaia umui. \v 18 Lohia bona king edia vairana dekenai do idia hakaua umui, lau dainai. Inai dala dekenai umui ese lau do umui gwauraia hedinarai idia dekenai, bona bese idauidau ibounai dekenai. \v 19 Umui idia kota henia neganai umui emui lalona do idia hekwarahi lasi, do umui gwauraia herevadia totona. Badina be unai neganai do umui gwauraia herevadia be Dirava ese do ia henia umui dekenai. \v 20 Badina be gwauraia tauna be umui lasi, to umui emui Tamana ena Lauma be umui emui lalona dekenai do ia hereva. \p \v 21 “Kakana ese iena tadina do ia samania, do ia mase totona. Tamana ese iena natuna do ia samania, do ia mase totona. Memero do idia toreisi, edia tamana bona sinana do idia alaia mase. \v 22 Lauegu ladana dainai taunimanima ibounai ese do idia badu henia umui dekenai. To do ia haheauka lao ela bona dokona tauna be do ia mauri. \v 23 Hanua ta dekenai umui do idia dagedage henia neganai be idau hanua dekenai do umui heau lao. Badina be umui lau hamaoroa momokani, Israela edia hanua ibounai dekenai emui gaukara do umui haorea lasi neganai, Taunimanima ena Natuna do ia giroa mai. \p \v 24 “Diba tahua tauna ese iena hadibaia tauna do ia hereaia diba lasi. Hesiai tauna ese iena biaguna be do ia hereaia diba lasi. \v 25 Diba tahua tauna be iena hadibaia tauna danu do idia hegeregere, o hesiai tauna be iena biaguna danu do idia hegeregere, unai be namo. Vadaeni umui laloa, taunimanima haida ese lau idia hadikaia, idia gwau lau be Belesebulo, lau be orea ta ena biaguna. Idia ese biaguna inai bamona idia hadikaia dainai, umui danu, egu orea taudia, be do idia hadikaia, ani? \s1 Taunimanima ese Dirava sibona do idia gari henia be namo \p \v 26 “Unai dainai, taunimanima dekenai do umui gari lasi. Badina be koua gaudia ibounai be do idia hedinarai, bona hunia gaudia be ibounai do idia diba. \v 27 Dibura lalonai umui lau hamaoroa herevadia be diari dekenai do umui gwauraia. Bona emui taiana dekenai umui kamonai herevadia be ruma ena ataiai dekena amo do umui harorolaia diho. \v 28 Tauanina be do idia alaia diba, to lauma be do idia alaia diba lasi taudia dekenai do umui gari lasi. To lauma bona tauanina ruaosi lahi ia araia gabuna dekenai do ia alaia mase diba Diravana dekenai be do umui gari, be namo. \p \v 29 “Manu maragidia rua be moni maragimaragi tamona dekenai do idia hoia, ani? To idia ta be tano dekenai do ia moru lasi, emui Tamana bema ia ura lasi neganai. \v 30 To umui emui kwarana huina ibounai be Dirava ese ia duahia haorea momokani. \v 31 Do umui gari lasi, badina umui ese manu maragi momo umui hereaia. \s1 Iesu ena ladana do ita hunia lasi \p \v 32 “Unai dainai, taunimanima edia vairana dekenai lau do ia gwauraia hedinarai tauna be lau ese egu Tamana, guba dekenai ia noho, ena vairana dekenai, ia do lau gwauraia hedinarai. \v 33 To taunimanima edia vairana dekenai lau do ia gwauraia hedinarai lasi tauna be lauegu Tamana, guba dekenai ia noho, ena vairana dekenai, ia do lau gwauraia hedinarai lasi. \s1 Iesu ia mai, be heai havaraia totona \p \v 34 “Umui emui lalona dekenai umui gwau lasi, maino lau mailaia tanobada dekenai totona lau mai. Maino lau mailaia lasi, to tuari kaia sibona. \v 35 Badina lau mai, be heai do lau havaraia totona. Tau ta ese iena tamana do ia badu henia, bona kekeni ta ese iena sinana do ia badu henia, bona hahine matamata ese iena ravana hahine do ia badu henia. \v 36 Bona ruma taudia ese ruma ena biaguna do idia badu henia. \p \v 37 “Bema tau ta ese iena tamana o iena sinana ia ura henia bada, to lau dekenai ia ura henia maragi, ia be lau dekenai do ia hegeregere lasi. O bema tau ta ese iena natuna mero o iena natuna kekeni ia ura henia bada, to lau be ia ura henia maragi, ia be lau dekenai do ia hegeregere lasi. \v 38 Bona bema tau ta ese iena satauro do ia abia isi lasi, lauegu murina dekenai do ia raka lasi, ia be lau dekenai do ia hegeregere lasi. \v 39 Iena mauri ia dogoatao tauna ese iena mauri do ia halusia, to lau dainai iena mauri ia halusia tauna ese iena mauri do ia davaria. \s1 Davana namona idia abia taudia \p \v 40 “Umui ia abia dae tauna ese lau danu ia abia dae, bona lau ia abia dae tauna ese lau ia siaia Diravana danu ia abia dae. \v 41 Bema peroveta tauna umui abia dae badina be ia be Dirava ena tauna ta dainai, umui be peroveta tauna ena davana do umui abia. Bema tau namona umui abia dae badina be ia be tau namona momokani dainai, umui be tau namona ena davana danu do umui abia. \v 42 Bema tau ta ese ranu keruma kapusi tamona sibona ia henia egu murinai ia raka tau maragina ta dekenai, umui lau hamaoroa momokani, ia be davana do ia abia momokani.” \c 11 \s1 Ioane ese iena diba tahua taudia haida ia siaia Iesu dekenai \p \v 1 Iesu be iena diba tahua taudia 12 dekenai ia hereva ore neganai, unai gabu ia rakatania. Hanua haida unai kahana dekenai ia lao, do ia hadibaia, bona do ia haroro henia totona. \p \v 2 Ioane ese dibura ruma dekenai Keriso ena kara sivaraina ia kamonai, vadaeni iena diba tahua taudia haida Iesu dekenai ia siaidia. \v 3 Idia ese Iesu idia nanadaia, idia gwau, “Ioane ia gwau, ‘Do ia mai Tauna be oi, o idau tauna ta do ai naria?’ ” \p \v 4 Vadaeni Iesu ia haere, ia gwau, “Umui lao, umui kamonai, umui itaia karadia be Ioane dekenai do umui hamaoroa. \v 5 Matakepulu taudia edia matana idia kehoa, aena dika taudia idia raka, lepera taudia idia goeva, taia kudima taudia idia kamonai, mase taudia idia toreisi lou, bona ogogami taudia ese Sivarai Namona idia abia dae. \v 6 Bema tau ta be lau dekenai ia daradara sisina lasi, unai tau be do ia maole bada.” \p \v 7 Ioane ena diba tahua taudia idia raka siri neganai, Iesu ese taunimanima momo dekenai Ioane ia herevalaia, ia gwau, “Umui be dahaka itaia totona, taunimanima idia noho lasi gabuna dekenai umui lao? Siriho, lai ese ia hamarerea gauna, a? \v 8 To dahaka itaia totona umui lao? Dabua manadamanada ia karaia tauna, a? Dabua manadamanada idia karaia taudia be king edia ruma lalonai idia noho. \v 9 To dahaka itaia totona umui lao? Peroveta tauna, a? Oibe, umui lau hamaoroa, peroveta taudia ibounai be Ioane ese ia hereaia. \v 10 Badina be Buka Helaga ese Ioane ia herevalaia, ia torea, ia gwau: \b \q1 “ ‘Oi itaia, lau Dirava ese, \q1 lauegu hereva siaia tauna oiemu vairana dekenai lau siaia, \q1 oiemu dala kehoa totona.’ \s1 Ioane Bapatiso \p \v 11 “Umui lau hamaoroa momokani, hahine edia bogana dekena amo idia vara taudia ibounai be ta ese Ioane ia hereaia lasi, to Guba Basileia lalonai, tau maragina sibona ese Ioane ia hereaia. \v 12 Ioane Bapatiso ese iena haroro ia hamatamaia ia mai bona harihari, Guba Basileia abia totona be taunimanima ese idia heatu henia noho, bona heatu taudia ese idia ura dogoatao momokani. \v 13 Badina be peroveta taudia ibounai bona Mose ena taravatu ese Basileia idia herevalaia, ia mai bona Ioane. \v 14 Bema emui lalona idia hegeregere, inai hereva do umui abia dae: Ioane be Elia, peroveta taudia idia gwauraia do ia mai tauna. \v 15 Mai ena taiana tauna be do ia kamonai. \p \v 16 “Inai nega taudia be daika danu idia hegeregere, do lau gwauraia? Idia be memero maragimaragi bamona, hanua lalonai idia helai, edia turadia dekenai idia boiboi. \v 17 Idia gwau, \b \q1 “ ‘Ai be gita ai gadaralaia, \q1 to umui be umui mavaru lasi. \q1 Ai be mase guria ane ai abia, \q1 to umui be umui taitai lasi.’ \b \m \v 18 “Badina be Ioane Bapatiso ia mai, ia aniani lasi, ia inuinu lasi. To idia gwau, ‘Ia be kavakava,’ \v 19 To Taunimanima ena Natuna be ia mai vadaeni. Ia aniani bona ia inuinu. Vadaeni idia gwau, ‘Inai be aniani momo bona uaina ia inua momo tauna. Ia be takisi gogoa taudia bona kara dika taudia edia turana.’ Io, inai bamona idia hereva, to Dirava ena gaukara badadia ese iena aonega idia hamomokania noho, ani?” \s1 Hanua haida idia dika vadaeni abidadama lasi dainai \p \v 20 Hanua momo dekenai Iesu ese hoa kara momo ia karaia, to inai hanua taudia edia lalona idia giroa lasi. Unai dainai Iesu mai ena laloa siahu danu ia gwau henidia. \v 21 Ia gwau, “Korasina e, oi dika vadaeni! Betesaida e, oi danu dika vadaeni! Badina be hoa kara emui lalona dekenai lau karaia be, Turo bona Sidono edia lalonai bema lau karaia, idia be idaunegai edia lalona do idia giroa momokani, mai puse dabua, bona lahi kahu danu edia tauanina dekenai. \v 22 Lau hamaoroa umui, Dirava ena Kota Badana dinana dekenai, Turo bona Sidono edia dika be maragi, to umui be do umui dika bada. \v 23 Oi danu, Kaperanauma e! Oi ura be guba dekenai sibona do oi abia isi, a? Lasi, mase gabuna, hel dekenai do idia doria diho oi. Badina be, hoa kara oiemu lalona dekenai lau karaia gauna be bema Sodoma ena lalona dekenai lau karaia, ia be do ia noho namo ia mai bona hari. \v 24 Lau hamaoroa oi, Dirava ena Kota Badana dinana neganai, Sodoma be do ia dika maragi, to oi be do oi dika bada.” \s1 Lau dekenai umui mai do umui laga-ani totona \p \v 25 Unai neganai Iesu ia gwau, “Egu Tamana e, guba bona tanobada ena Lohia, lau hanamoa oi, badina be inai gaudia aonega taudia bona diba momo taudia dekena amo oi hunia vadaeni, to natudia matamata dekenai oi hedinaraia vadaeni. \v 26 Momokani, egu Tamana e, badina be emu laloa namona be unai.” \p \v 27 Ma Iesu ia gwau, “Gau ibounai be lauegu Tamana ese lau dekenai ia henia vadaeni. Tau ta lasi ese Natuna ia diba. Tamana sibona ese Natuna ia diba. Bona tau ta lasi ese Tamana ia diba. Natuna sibona ese Tamana ia diba. To bema Natuna ia ura tau ta dekenai Tamana ia hedinarai henia, be unai tau ese Tamana do ia diba. \p \v 28 “Tauanina manokamanoka bona gaukara metau taudia ibounai, lau dekenai umui mai, lau ese laga-ani do lau henia umui dekenai. \v 29 Egu huaia auna be emui pagana dekenai do umui atoa, lau dekenai diba do umui tahua, badina lau be dagedage lasi bona manau tauna. Vadaeni emui laumana be do idia laga-ani. \v 30 Badina be lauegu huaia auna be ia metau lasi, bona huaia neganai danu hekwarahi lasi.” \c 12 \s1 Sabati Dina ena taravatu \p \v 1 Unai neganai Iesu be Sabati Dina dekenai uiti uma dekenai ia raka hanaia. Ena diba tahua taudia be idia hitolo, vadaeni uiti ena anina idia kokia, idia ania. \v 2 Farisea taudia idia itaia, vadaeni idia ese Iesu idia hamaoroa, idia gwau, “Itaia, oiemu diba tahua taudia be karaia lasi gaukara Sabati Dina dekenai idia karaia.” \p \v 3 Ia haere idia dekenai, ia gwau, “Nega ta umui duahia lasi, a, Davida ena kara ta, ia hitolo neganai, ia mai iena orea taudia danu? \v 4 Dirava ena Ruma dekenai idia daekau, pata helaga ena aniani idia ania. To unai aniani be ia helaga momokani, Davida dekenai, bona iena turadia dekenai. Hahelagaia taudia sibona do idia ania diba. \v 5 O taravatu dekenai umui duahia lasi, a, Sabati Dina dekenai hahelagaia taudia ese Sabati Dina ena taravatu idia makohia, to idia be kerere lasi? \v 6 Umui lau hamaoroa, iniseni be tau ta ese Dubu Helaga ia hereaia. \v 7 Inai hereva umui laloa, ‘Lau be bogahisihisi henia kara lau ura, boubou gauna be lau laloa lasi.’ Bema inai hereva ena anina umui diba, umui be kerere lasi taudia do umui gwauraia kerere diba lasi. \v 8 Badina be Taunimanima ena Natuna be Sabati ena biaguna.” \s1 Iesu ese imana ia dika tauna ta ia hanamoa \p \v 9 Iesu ese unai gabu ia rakatania, vadaeni edia dubu ta dekenai ia raka vareai. \v 10 Tau ta unuseni be iena imana ia dika. Vadaeni Iesu dekenai idia henanadaia, idia gwau, “Sabati Dina dekenai gorere hanamoa be ia maoro?” Idia ura be kerere do idia doria Iesu dekenai. \p \v 11 Vadaeni Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Umui daika ena mamoe bema tamona sibona, vadaeni bema Sabati Dina dekenai guri lalonai ia moru diho, do umui veria daekau lasi, a? \v 12 Be, taunimanima ese mamoe idia hereaia lasi, a? Unai dainai, Sabati Dina dekenai kara namo karaia be ia maoro.” \v 13 Vadaeni Iesu ese unai tau ia hereva henia, ia gwau, “Oiemu imana oi atoa maoromaoro.” \p Iena imana ia atoa maoromaoro, be ia namo vadaeni, iena imana kahana hegeregerena. \v 14 Vadaeni Farisea taudia idia raka murimuri dekenai, idia hereva hebou, Iesu do idia alaia dalana idia tahua. \s1 Iesu be Dirava ena abia hidi Tauna korikori \p \v 15 Iesu be edia laloa ia diba dainai, idau gabu dekenai ia lao. Taunimanima momo be iena murina dekenai idia raka, vadaeni ia ese ibounai ia hanamoa. \v 16 To idia dekenai ia hamaoroa, iena sivarai do idia herevalaia lasi. \v 17 Unai dekena amo, Isaia peroveta tauna ena hereva ia momokani vadaeni, ia gwau: \b \q1 \v 18 “Itaia, lauegu Hesiai Tauna be inai, \q1 lau abia hidi vadaeni, \q1 egu lalokau, lau moale ia dekenai. \q1 Egu Lauma be iena latanai do lau atoa. \q1 Ia ese kota maoromaoro karaia dalana, \q1 be bese ibounai dekenai do ia gwauraia. \q1 \v 19 Do ia heai lasi, do ia boiboi lasi. \q1 Hanua edia huanai iena boiboi do idia kamonai lasi. \q1 \v 20 Ia ese manoka taudia dekenai manada kara do ia karaia, \q1 bona sibodia idia durua dalana be lasi taudia, \q1 be ia ese do ia bogahisihisi henidia, \q1 ela bona kota maoromaoro dekenai kwalimu do ia henia momokani. \q1 \v 21 Iena ladana dainai, \q1 be bese ibounai ese ia do idia naria, \q1 mai laloa namona bona abidadama danu.” \s1 Farisea taudia idia gwau Belesebulo ena siahu dekena amo Iesu ia gaukara \p \v 22 Unai neganai tau ta be mai lauma dika danu, Iesu dekenai idia abia lao. Unai tau be matakepulu, bona ia hereva diba lasi danu. Iesu ese ia hanamoa, vadaeni ia hereva diba, bona gau ia itaia diba. \v 23 Vadaeni taunimanima momo idia hoa, idia gwau, “Sedira, inai Iesu be Davida ena natuna, a?” \p \v 24 Inai hereva Farisea taudia idia kamonai neganai idia gwau, “Lauma dika edia lohia tauna, Belesebulo, ese siahu ia henia dainai, inai tau ese lauma dika ia lulua diba.” \p \v 25 Iesu be idia edia laloa ia diba, vadaeni ia gwau, “Basileia ta sibona bema ia hapararaia, orea ta ese orea ta idia heatu henia dainai, unai basileia do ia dika. Unai bamona danu hanua ta o iduhu ta sibona bema ia hapararaia, ia be do ia gini diba lasi. \v 26 Bona bema Satani ese Satani ia lulua murimuri dekenai, unai be ia parara, ma sibona ia heatu henia, vadaeni iena basileia be edena bamona do ia gini diba? \v 27 Umui gwau lau be Belesebulo ena siahu dekenai lauma dika lau lulua. To umui emui orea taudia be daika ena siahu dekenai lauma dika idia lulua? Unai dainai, umui emui orea taudia sibodia ese idia hedinaraia umui be kerere momokani. \v 28 To, bema lau be Dirava ena Lauma dainai lauma dika lau luludia, Dirava ena Basileia be umui dekenai ia ginidae vadaeni. \p \v 29 “Tau ta ese edena bamona goada tauna ena ruma dekenai do ia raka vareai, vadaeni ena kohu do ia henaoa? Ia ese goada tauna do ia kwatua guna, vadaeni ena ruma kohu do ia henaoa diba. \p \v 30 “Lau dekenai ia laloa momo lasi tauna be lau dekenai ia heatu noho, bona mamoe haboua totona lau ia durua lasi tauna, be ia ese mamoe ia negedia kava, idia boio. \s1 Lauma Helaga hadikaia lasi \p \v 31 “Unai dainai, umui lau hamaoroa, taunimanima edia kara dika bona edia hereva dika ibounai be do ia gwauatao. To Lauma Helaga dekenai ia hereva dika tauna be iena dika do ia gwauatao lasi. \v 32 Taunimanima ena Natuna dekenai do ia hereva dika tauna be iena dika do ia gwauatao. To Lauma Helaga dekenai ia hereva dika tauna be iena dika do ia gwauatao lasi, hari inai mauri lalonai, bona mauri gabeai danu. \s1 Au dikana ese huahua dikana ia atoa \p \v 33 “Bema au be ia namo, ena huahua danu be do ia namo. Bema au be ia dika, ena huahua danu be do ia dika. Badina be ena huahua dekena amo au do umui diba. \v 34 Gaigai edia natudia e! Umui be mai emui dika dainai, edena bamona hereva namodia do umui gwauraia diba? Tau ena lalona ia honu momokani gaudia dekena amo iena uduna ia hereva. \v 35 Tau namona be mai ena laloa namodia momo ena lalona dekenai. Unai dainai kara namodia do ia karaia. Tau dikana be mai ena laloa dikadia momo ena lalona dekenai. Unai dainai kara dikadia do ia karaia. \p \v 36 “Umui lau hamaoroa, hereva kava ibounai taunimanima ese do idia gwauraia, be Dirava ena Kota Badana dina dekenai, edia davana do idia abia. \v 37 Badina be emu hereva ese oi do idia hanamoa, bona emu hereva ese oi do idia hadikaia.” \s1 Farisea taudia ese toa idia tahua \p \v 38 Vadaeni taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia haida ese Iesu idia hereva henia, idia gwau, “Hadibaia tauna e, ai ura be oi dekena amo toa ta do ai itaia.” \p \v 39 Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Inai nega noho Dirava laloa lasi taudia be dika momokani! Umui ese toa ta umui tahua, a? Lasi, toa ta do lau hedinaraia lasi umui dekenai. Toa be tamona sibona, Iona, peroveta tauna ena toa. \v 40 Badina be Iona bamona, dina toi hanuaboi toi gwarume badana ena bogana lalonai ia noho, unai bamona Taunimanima ena Natuna danu dina toi hanuaboi toi tano lalonai do ia noho. \v 41 Dirava ena Kota Badana dinana neganai, Nineva taudia ese do idia samani henia umui, badina be idia ese Iona ena haroro dainai edia lalona idia giroa, to iniseni, emui huana dekenai, be tau ta ese Iona ia hereaia. \v 42 Dirava ena Kota Badana neganai danu, diho kahana dekena amo kwini ese umui do ia samania, badina ia be tanobada ena dokona dekena amo Solomona ena aonega kamonaia totona ia mai. To iniseni be tau ta ese Solomona ia hereaia. \s1 Lauma dika ia giroa mai \p \v 43 “Lauma dikana ta ese tau ta ia rakatania, vadaeni gabu kaukaudia ia raka hanaia, ia laga-ani totona, to laga-ani gabuna ta ia davaria lasi. \v 44 Vadaeni ia gwau, ‘Lau rakatania rumana dekenai do lau giroa lou.’ Ia giroa lao neganai ruma ia davaria be ia noho kava, tau ta ia noho lasi, ia goevagoeva. \v 45 Vadaeni ia ese lauma idia dika momokani 7 ma ia hakaua lao, ibounai idia raka vareai, ruma lalonai idia noho. Unai dainai, unai tau be hamatamaia neganai ena dika be sisina ia maragi, to dokona dekenai iena dika be ia bada herea.” \s1 Iesu ena sinana bona Iesu ena tadina \p \v 46 Iesu be taunimanima dekenai ia hereva noho neganai, iena sinana bona iena tadina be murimuri dekenai idia gini, Iesu dekenai idia hereva gwauraia. \v 47 Vadaeni tau ta ese ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu sinana bona oiemu tadina be unai, murimuri dekenai idia gini noho, oi dekenai idia hereva gwauraia.” \p \v 48 To Iesu ia haere, ia gwau, “Lauegu sinana bona lauegu tadina be daika?” \v 49 Vadaeni iena diba tahua taudia dekenai imana ia duduia, ia gwau, “Lauegu sinana bona lauegu tadina be inai. \v 50 Badina be lauegu Tamana, guba dekenai ia noho, ena ura idia karaia taudia, idia sibona be lauegu tadina, bona lauegu taihuna, bona lauegu sinana.” \c 13 \s1 Uiti uhena negea idau gabu, idau gabu dekenai \p \v 1 Unai dina lalonai, Iesu be ruma dekena amo ia diho, kone dekenai ia helai, hadibaia totona. \v 2 Vadaeni taunimanima momo herea be ia dekenai idia haboua. Vadaeni ia be vanagi ta dekenai ia guia, ia helai diho. Taunimanima momo herea be kone dekenai idia gini. \v 3 Ia ese parabole momo idia dekenai ia hadibaia, ia gwau, “Umui kamonai: \p “Uhe hadoa tauna ta ese hadohado totona uma dekenai ia lao. \v 4 Uiti uhena ia negea lao negea mai neganai, haida be dala dekenai idia moru, vadaeni manu idia roho mai, idia ania ore. \v 5 Vadaeni haida be nadi dekenai idia moru, tano sisina dekenai, nega sisina lalonai idia tubu haraga, badina tano be ia bada lasi. \v 6 To dina ia daekau, vadaeni idia mase, idia kakoro, badina edia ramuna be lasi dainai. \v 7 Ma haida be ava ginigini lalonai idia moru, ava ginigini ese idia tubu bada, bona uhe ena tubu gauna idia koua. \v 8 To haida be tano namona dekenai idia moru, anina idia atoa, haida be 100, haida be 60, haida be 30.” \p \v 9 Vadaeni Iesu ia gwau, “Mai ena taiana tauna be do ia kamonai.” \s1 Parabole dekenai Iesu ia hadibaia ena badina \p \v 10 Iesu ena diba tahua taudia be ia dekenai idia lao, idia nanadaia, idia gwau, “Badina be dahaka taunimanima dekenai parabole dekena amo oi hadibaia noho?” \p \v 11 Idia dekenai ia haere, ia gwau, “Guba Basileia ena hunia hereva umui dekenai be idia hedinarai, to haida dekenai be lasi. \v 12 Badina be mai ena gau tauna, ia dekenai be ma haida do idia henia, gau momo do ia abia. To mai ena gau lasi tauna dekena amo ia noho gauna be do idia kokia. \v 13 Inai dainai parabole dekena amo lau hereva idia dekenai, vadaeni edia matana idia negea, to do idia itaia diba lasi. Bona idia kamonai gwauraia, to do idia kamonai diba lasi, bona edia lalona be do ia kehoa diba lasi. \v 14 Idia dekenai Isaia ena peroveta hereva ia momokani vadaeni, ia gwau: \b \q1 “ ‘Kamonai be do umui kamonai, \q1 to emui lalona do idia kehoa diba lasi. \q1 Itaia be do umui itaia, \q1 to diba do umui davaria lasi. \q1 \v 15 Badina be inai bese taudia edia lalona idia dibura, \q1 edia taiana idia kuduma, \q1 bona edia matana idia koua. \q1 Unai be edia matana dekena amo do idia itaia garina, \q1 bona edia taiana dekena amo do idia kamonai garina, \q1 edia lalona do idia kehoa garina, \q1 edia lalona do idia giroa, \q1 bona lau ese do lau hamauridia garina.’ \b \p \v 16 “To umui be emui matana idia namo vadaeni, badina umui itaia diba. Umui emui taiana danu idia namo, badina be umui kamonai diba. \v 17 Umui lau hamaoroa momokani, peroveta taudia bona kara maoromaoro taudia momo idia ura be umui itaia gaudia do idia itaia, to idia itaia diba lasi, bona umui kamonai herevadia idia ura kamonai, to idia kamonai diba lasi. \s1 Iesu ese uiti hadoa tauna ena sivarai anina ia hedinaraia \p \v 18 “Inai dainai uiti negea lao negea mai tauna ena parabole ena anina do umui kamonai: \v 19 Tau ta ese Basileia ena sivarai ia kamonaia, to ena anina ia diba lasi, vadaeni Satani ia mai, unai tau ena lalona dekenai ia hadoa gauna be ia kokia. Dala dekenai ia moru gauna be unai. \v 20 Nadi dekenai ia moru gauna be tau ta ese Dirava ena hereva ia kamonai, bona nega tamona ia abia dae mai moale danu. \v 21 To ia be ramuna lasi, ia noho nega sisina sibona, badina be gabeai haida ese Dirava ena hereva idia hadikaia, bona idia ese unai tau idia hisihisi henia, o idia dagedage henia neganai, iena abidadama be do ia ore haraga. \v 22 Ava ginigini dekenai ia moru gauna be tau ta ese hereva ia kamonai, to tanobada ena laloa metau idauidau bona kohu ura henia dikadika ese Dirava ena hereva idia koua. Unai dainai ia be anina lasi. \v 23 To tano namona dekenai ia moru gauna be tau ta ese Dirava ena hereva ia kamonaia, bona iena lalona ia kehoa momokani. Unai bamona taudia be edia anina idia atoa, ta 100, ta 60, ta 30.” \s1 Parabole: Uiti bona ava \p \v 24 Parabole ta ma ia hamaorodia, ia gwau, “Guba Basileia be uma tauna ta bamona, ena uma dekenai uiti uhena namodia ia negea lao negea mai. \v 25 To taunimanima idia mahuta neganai badu tauna ia mai, ava dikadia uiti edia huanai ia hadoa, vadaeni ia raka siri. \v 26 Vadaeni uiti be ia tubu bona ena anina ia atoa neganai, ava dikadia danu idia hedinarai. \v 27 Vadaeni uma biaguna ena gaukara taudia ia dekenai idia lao, idia gwau, ‘Aiemai biaguna e, uhe namodia oiemu uma dekenai oi hadoa, ani? To harihari ava dikadia be edeseni dekena amo idia mai?’ \p \v 28 “Ia haere, ia gwau, ‘Inai be badu tauna ta ena gaukara.’ Ena gaukara taudia ese idia nanadaia, idia gwau, ‘Oi ura ai ragaia, o?’ \v 29 Ia gwau, ‘Lasi, ava dikadia umui ragaia neganai uiti danu umui ragaia nega tamona garina. \v 30 Do idia noho, do idia tubu nega tamona, ia lao bona uiti utua neganai. Vadaeni lau ese utua taudia do lau hamaorodia, lau gwau, “Ava dikadia umui haboua guna, umui kwatua, lahi dekenai gabua totona, to uiti be egu aniani rumana dekenai do umui haboua.” ’ ” \s1 Parabole: Mastadi uhena \p \v 31 Parabole ta ma Iesu ia hamaorodia, ia gwau, “Guba Basileia be mastadi uhena bamona, tau ta ese ia abia, iena uma dekenai ia hadoa. \v 32 Au uhedia ibounai huanai ia sibona be maragimaragi momokani. To ia tubu neganai, au maragidia ibounai ia hanaia, au badana dekenai ia lao, vadaeni ataiai manu ibounai be iena rigi dekenai edia ruma idia karaia.” \s1 Parabole: Paraoa hatubua ena muramura \p \v 33 Parabole ta ma ia hamaorodia, ia gwau, “Guba Basileia be hatubua ena muramura bamona, hahine ta ese ia abia, paraoa momo, hegeregere disi toi danu ia mikisi karaia, ia lao bona inai muramura ese paraoa ibounai ia hatubua, ia bada vadaeni.” \s1 Iesu be parabole sibona dekena amo ia hadibaia \p \v 34 Iesu ese inai hereva ibounai parabole dekena amo ia gwauraidia unai taunimanima momo dekenai. Nega ibounai ia hadibaia parabole sibona dekena amo. \v 35 Inai bamona ia karaia, peroveta tauna ena hereva hamomokania totona, ia gwau: \b \q1 “Lau hadibaia neganai parabole do lau gwauraia. \q1 Tanobada matamaia nega dekena amo ia mai bona hari, \q1 hunia gaudia do lau gwauraia hedinarai.” \s1 Iesu ese uiti bona ava parabole ena anina ia hadibaia \p \v 36 Iesu ese unai taunimanima momo ia rakatania, vadaeni ruma dekenai ia daekau. Vadaeni iena diba tahua taudia ia dekenai idia mai, idia gwau, “Ava dikadia uma lalonai edia parabole ena anina mani oi hadibaia ai dekenai.” \p \v 37 Iesu ia haere, ia gwau, “Uiti uhena namodia ia negea lao negea mai tauna be Taunimanima ena Natuna. \v 38 Uma be tanobada. Uhe namodia be Basileia ena taunimanima. Ava dikadia be Satani ena taunimanima. \v 39 Badu tauna, ava uhena ia negea lao negea mai be Satani. Uiti utua negana be tanobada ena dokona. Utua taudia be aneru. \v 40 Unai dainai, ava dikadia idia haboua, lahi dekenai idia gabua ore, tanobada ena dokona neganai danu unai bamona. \v 41 Taunimanima ena Natuna ese iena aneru do ia siaia, vadaeni taunimanima idia hakererea taudia, bona kara dika taudia ibounai, ena Basileia dekena amo do idia abia siri. \v 42 Lahi badana dekenai do idia negedia vareai, unuseni do idia tai, edia isena do idia koria auka masemase. \v 43 Unai neganai Dirava ena kara maoromaoro taudia be edia Tamana ena Basileia lalonai do idia diaridiari, dina bamona. Mai ena taiana tauna be do ia kamonai. \s1 Parabole: Kohu namona ta ia hunia \p \v 44 “Guba Basileia be kohu namona ta, tano dekenai ia hunia noho bamona. Tau ta ese ia davaria, vadaeni tano dekena amo ia koua, ia lao, mai moale danu iena gau ibounai ia hoia lao, vadaeni unai tano ia hoia. \s1 Parabole: Davana bada nadi namona \p \v 45 “Guba Basileia be hoihoi tauna ta bamona, davana bada nadi namodia ia tahua. \v 46 Nadi namo herea ta ia davaria, vadaeni ia lao, iena gau ibounai ia hoia lao, unai nadi namo herea ia hoia. \s1 Parabole: Reke davara dekenai \p \v 47 “Guba Basileia be reke bamona, davara dekenai idia atoa, gwarume idauidau momo idia vareai. \v 48 Ia honu neganai, reke be kone dekenai idia veria lao, gwarume namodia idia haboua baketi dekenai, to gwarume dikadia idia negea. \v 49 Tanobada dokona neganai be unai bamona. Aneru ese kara dika taudia bona kara maoromaoro taudia do idia hapararaia. \v 50 Kara dika taudia be lahi badana dekenai do idia negea vareai, unuseni do idia tai, edia isena do idia koria auka masemase.” \s1 Diba gunana bona diba matamata \p \v 51 Iesu ese ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “Inai hereva ibounai dekenai umui emui lalona idia kehoa vadaeni, a?” \p Idia gwau, “Io.” \p \v 52 Vadaeni Iesu ia hamaorodia, ia gwau, “Unai dainai bema taravatu hadibaia tauna ta be Guba Basileia ena diba tahua tauna do ia halaoa neganai, ia be ruma badana ena biaguna ta bamona. Ia ese kohu matamata bona kohu gunana danu edia haboua gabuna dekena amo do ia kokia, vadaeni idia do ia hedinaraia.” \s1 Nasareta taudia idia ura lasi Iesu \p \v 53 Iesu ese inai parabole ia gwauraia ore, vadaeni unai gabu dekena amo ia raka siri. \v 54 Iena hanua korikori dekenai ia ginidae, bona hanua taudia edia dubu dekenai ia hadibaia. Vadaeni idia be idia hoa, idia gwau, “Inai tau ena aonega bona iena siahu kara be edeseni ia abia? \v 55 Inai be kamuta tauna ena natuna lasi, a? Iena sinana ena ladana be Maria, ani? Iena tadina be Iamesi bona Iose, bona Simona bona Iuda, ani? \v 56 Iena taihuna be ita dekenai idia noho, ani? Unai dainai inai siahu ibounai be edeseni ia abia?” \v 57 Vadaeni idia ura lasi Iesu. \p To Iesu ia hamaorodia, ia gwau, “Peroveta tauna be do idia matauraia, to ena hanua korikori dekenai, bona ena ruma dekenai be do idia matauraia lasi.” \v 58 Unuseni be siahu karadia momo lasi ia karaia, badina idia be abidadama lasi dainai. \c 14 \s1 Ioane Bapatiso ia mase \p \v 1 Unai neganai king Heroda ese Iesu ena sivarai ia kamonai. \v 2 Vadaeni ia ese iena hesiai taudia ia hamaorodia, ia gwau, “Inai be Ioane Bapatiso. Ia be mase dekena amo ia toreisi vadaeni, inai dekenai unai siahu karadia ia karaia.” \p \v 3 Badina be Heroda ese Ioane ia dogoatao vadaeni, ia guia, dibura ruma dekenai ia koua, Herodia, iena kakana Filipo ena adavana totona. \v 4 Badina be Ioane ese ia hamaoroa, ia gwau, “Inai hahine oi abia be oi kerere.” \v 5 Heroda ia ura be Ioane ia alaia, to Iuda taudia dekenai ia gari, badina be idia ibounai idia laloa Ioane be peroveta tauna. \p \v 6 To dina ta Heroda ese ia vara dinana laloatao totona, aria ta ia karaia, vadaeni Herodia ena natuna kekeni be edia vairana dekenai ia mavaru, Heroda ia hamoalea. \v 7 Unai dainai mai hereva metau danu Heroda ese kekeni dekenai ia gwauhamata, ia gwau, “Bema gau ta oi noinoi lau dekenai, do lau henia diba.” \p \v 8 Kekeni ena sinana ese ia hereva henia guna dainai, ia be ia gwau, “Ioane Bapatiso ena kwarana be mereki dekenai oi mailaia, iniseni oi henia lau dekenai.” \p \v 9 King ena lalona ia hisihisi vadaeni, to iena gwauhamata dainai, bona iena vadivadi taudia dainai, king ese idia ia hamaoroa, kekeni ena ura gauna do idia henia. \v 10 Tau haida ia siaia, Ioane ena kwarana, dibura ruma dekenai idia utua oho. \v 11 Kwarana be mereki dekenai idia atoa, idia mailaia, kekeni dekenai idia henia. Vadaeni ia ese iena sinana dekenai ia mailaia. \v 12 Vadaeni Ioane ena diba tahua taudia idia lao, Ioane ena tauanina idia guria. Vadaeni idia lao, Iesu idia hamaoroa. \s1 Iesu ese tatau 5000 dekenai aniani ia henia \p \v 13 Iesu be Ioane ena sivarai ia kamonai. Vadaeni vanagi ta dekenai unai gabu ia rakatania, taunimanima idia noho lasi gabuna dekenai ia lao. To taunimanima momo be idia kamonai, vadaeni aena dekenai idia raka lao ia dekenai, edia hanua dekena amo. \v 14 Kone dekenai ia diho neganai, Iesu ese taunimanima momo herea ia itaia, ia bogahisihisi idia dekenai, bona edia gorere taudia ia hanamoa. \p \v 15 Adorahi neganai iena diba tahua taudia Iesu dekenai idia lao, idia gwau, “Inai be taunimanima idia noho lasi gabuna, bona dina be ia diho vadaeni. Taunimanima oi siaia be namo, hanua maragidia dekenai edia aniani do idia hoia.” \p \v 16 To Iesu ia gwau, “Badina dahaka do idia lao? Umui sibona ese aniani umui henidia be namo.” \v 17 To idia haere ia dekenai, idia gwau, “Iseda aniani gaudia be paraoa 5 sibona, bona gwarume maragi rua.” \p \v 18 Iesu ia gwau, “Umui mailaia lau dekenai.” \v 19 Vadaeni unai taunimanima momo dekenai Iesu ia hereva, rei dekenai do idia helai diho. Vadaeni Iesu ese aniani gaudia 5 sibona, bona gwarume rua sibona ia abia, guba dekenai ia itaia, bona aniani ia hanamoa. Vadaeni aniani ia makohia sisina sisina, diba tahua taudia dekenai ia henia. Vadaeni idia ese unai taunimanima momo dekenai idia henia. \v 20 Ibounai idia aniani, idia boga kunu. Gabeai aniani orena idia haboua, bosea 12 idia honu. \v 21 Idia aniani tatau be 5000 bamona, to hahine mai edia natudia be idia duahia lasi. \s1 Iesu be davara ena kopina dekenai ia raka \p \v 22 Iesu ese iena diba tahua taudia dekenai ia hereva, vanagi dekenai do idia guia, do idia lao guna, gohu ena kahana dekenai do idia heau hanaia. To ia be taunimanima do ia siaia lao idau gabu idau gabu dekenai. \v 23 Taunimanima ia siaia ore, vadaeni Iesu sibona ororo ta dekenai ia daekau, ia guriguri. Hanuaboi ia ginidae, Iesu sibona ia noho unuseni. \v 24 To unai vanagi be gohu ena huana dekenai, bona hurehure ese ia hamarerea momo, badina lai be edia vairana dekena amo ia mai. \v 25 Vadaeni daba rere kahirakahira, dibura neganai, Iesu be idia dekenai ia lao, davara ena kopina dekenai ia raka. \v 26 Diba tahua taudia ese davara kopina dekenai ia raka noho neganai idia itaia, vadaeni idia gari dikadika, idia gwau, “Unai be lauma ta.” Idia gari bada dainai idia boiboi dikadika. \p \v 27 To Iesu ia hereva idia dekenai, ia gwau, “Umui goada abia, inai be lau, umui gari lasi.” \p \v 28 Vadaeni Petero ia hereva Iesu dekenai, ia gwau, “Lohiabada e, bema inai be oi momokani, oi hereva lau dekenai, vadaeni davara ena kopina dekenai do lau raka mai.” \p \v 29 Iesu ia gwau, “Oi mai.” Petero be vanagi dekena amo ia diho, davara ena kopina latanai ia raka hamatamaia, Iesu dekenai ia lao gwauraia. \v 30 To lai ia itaia, vadaeni ia gari, davara lalonai ia diho hamatamaia, vadaeni ia boiboi, ia gwau, “Lohiabada e, oi hamauria lau.” \p \v 31 Vadaeni Iesu ese nega tamona iena imana dekenai Petero ia dogoatao, ia veria daekau. Ia gwau, “Abidadama maragimaragi tauna, dahaka totona oi daradara?” \p \v 32 Idia ruaosi vanagi dekenai idia guia, vadaeni lai ia doko. \v 33 Vanagi taudia be Iesu ena vairana dekenai idia tomadiho, idia gwau, “Momokani, oi be Dirava ena Natuna.” \s1 Iesu ese gorere taudia ia hanamoa Genesareta dekenai \p \v 34 Gohu idia hanaia, Genesareta kone dekenai idia kamokau. \v 35 Unai gabu taudia idia diba vadaeni inai be Iesu, vadaeni hereva idia siaia, unai tano taudia ibounai idia hadibaia. Vadaeni gorere taudia ibounai Iesu dekenai idia abia lao. \v 36 Idia noia, iena dabua sibona dekenai do idia dogoatao. Vadaeni idia dogoatao taudia ibounai be idia namo lou. \c 15 \s1 Dirava ena taravatu ese sene taravatu ia hereaia \p \v 1 Farisea taudia bona taravatu hadibaia taudia haida Ierusalema dekena amo idia lao Iesu dekenai, idia gwau, \v 2 “Badina be dahaka oiemu diba tahua taudia ese sene taudia edia taravatu idia makohia, edia imana idia huria lasi, idia aniani?” \p \v 3 Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Badina be dahaka umui ese Dirava ena taravatu umui makohia, umui emui sene taudia edia taravatu karaia totona? \v 4 Badina be Dirava ia hereva vadaeni iena taravatu dekenai, ia gwau, ‘Oiemu tamana, oiemu sinana oi matauraia, bona, sinana o tamana do ia hereva dika henia tauna do umui alaia mase.’ \v 5 To umui be umui gwau, ‘Tau ta ese iena tamana, o iena sinana dekenai do ia hamaoroa, do ia gwau: Lau ura be lau hanamoa oi, kohu dekena amo, to dala lasi, badina inai kohu be lau gwauhamata vadaeni Dirava do lau henia. \v 6 Unai dainai egu tamana bona egu sinana do lau durua lasi.’ \v 7 Umui koikoi taudia e, momokani Isaia ese umui ia herevalaia, ia gwau: \b \q1 \v 8 “ ‘Inai bese taudia edia uduna sibona idia hanamoa lau, \q1 to edia kudouna be daudau masemase. \q1 \v 9 Idia tomadiho lau dekenai, to anina lasi. \q1 Idia edia hadibaia hereva be taunimanima edia taravatu sibona.’ ” \s1 Gau haida ese taunimanima idia hamiroa \p \v 10 Vadaeni Iesu ese taunimanima momo ia boiridia lou ia dekenai, ia gwau, “Egu hereva mani umui kamonai, vadaeni do umui diba: \v 11 Uduna dekenai idia vareai gaudia be tau ta idia hamiroa lasi, to iena uduna dekena amo idia mai murimuri gaudia ese do idia hamiroa.” \p \v 12 Iena diba tahua taudia be Iesu dekenai idia lao, idia gwau, “Oi diba Farisea taudia be oiemu hereva idia kamonai, vadaeni edia lalona idia hisihisi, a?” \p \v 13 To Iesu ia haere, ia gwau, “Lauegu Tamana guba dekenai ia noho, be mai ena uma. Ia ese ia hadoa lasi audia ibounai be do ia kokia. \v 14 Unai Farisea taudia do umui laloa lasi! Idia be matakepulu taudia, bona matakepulu taudia idia hakaua lao noho. Bema matakepulu tauna ese matakepulu tauna do ia hakaua, idia ruaosi guri dekenai do idia moru.” \p \v 15 Petero ia hereva henia, ia gwau, “Inai parabole ena anina oi hadibaia ai dekenai.” \p \v 16 Iesu ia gwau, “Umui danu umui diba lasi, a? \v 17 Umui diba lasi tau ena uduna dekena amo ia ania gauna be iena bogana dekenai sibona ia vareai, bona bogana dekena amo ia lao murimuri dekenai. \v 18 To iena uduna dekena amo idia mai gaudia be iena lalona dekena amo idia mai, unai gaudia ese taunimanima idia hamiroa. \v 19 Badina be tau ena lalona dekena amo idia mai gaudia be inai: Laloa dikadia, taunimanima alaia, heudahanai, matabodaga, henaoa, samania koikoi, hereva dikadia. \v 20 Inai be taunimanima idia hadikaia gaudia. To edia imana idia huria lasi, ma idia aniani, unai be taunimanima idia hamiroa lasi.” \s1 Kanana hahine ta ena abidadama \p \v 21 Iesu be unai gabu ia rakatania, Turo bona Sidono edia kahana dekenai ia lao. \v 22 Vadaeni unai gabu hahinena ta, Kanana besena ena hahine, be ia dekenai ia lao. Ia gwau, “Lohiabada e, Davida ena Natuna e, oi bogahisihisi lau dekenai, egu natuna kekeni be lauma dikana ese ia abia momokani.” \p \v 23 To Iesu be hereva ta ia haere lasi ia dekenai. Vadaeni iena diba tahua taudia ese idia noinoi Iesu dekenai, idia gwau, “Mani oi lulua, badina be iseda murina dekenai ia boiboi noho.” \p \v 24 Iesu ia haere, ia gwau, “Dirava ese lau ia siaia, Israela besena ena mamoe idia boio sibona dekenai.” \p \v 25 Vadaeni inai hahine ese ia tomadiho Iesu dekenai, ia gwau, “Lohiabada e, oi durua lau.” \p \v 26 Iesu ia haere, ia gwau, “Ia namo lasi memero edia aniani do idia abia, sisia dekenai do idia negea lao.” \p \v 27 Hahine ma ia gwau, “Lohiabada e, momokani, to sisia be biaguna ena pata dekena amo idia moru momorudia be idia ania diba.” \p \v 28 Vadaeni Iesu ia haere ia dekenai, ia gwau, “Hahine e, oiemu abidadama be ia bada herea, oiemu ura gauna do oi abia.” Unai neganai hahine ena natuna kekeni ia namo vadaeni. \s1 Iesu ese taunimanima momo ia hanamoa \p \v 29 Iesu ese unai gabu ia rakatania, Galilea Gohu ena kone dekenai ia ginidae. Vadaeni ororo ta dekenai ia daekau, unuseni ia helai diho. \v 30 Taunimanima momo ia dekenai idia lao. Aena idia dika taudia, matakepulu taudia, idia hereva diba lasi taudia, edia imana idia dika taudia, bona gorere idauidau taudia momo herea idia abia lao, Iesu ena aena badinai idia atoa. Vadaeni Iesu ese idia ia hanamoa. \v 31 Unai dainai, taunimanima momo idia hoa, badina be idia itaia, hereva diba lasi taudia idia hereva, imana dika taudia idia goada, aena dika taudia idia raka, matakepulu taudia idia itaia diba. Vadaeni Israela edia Dirava idia hanamoa. \s1 Iesu ese tatau 4000 dekenai aniani ia henia \p \v 32 Unai neganai Iesu ese iena diba tahua taudia ia boiridia, ia gwau, “Taunimanima momo dekenai lau bogahisihisi, badina idia be dina toi lau dekenai idia noho, bona idia be aniani lasi. Lau ura lasi mai hitolo danu lau siaidia, dala dekenai do idia manokamanoka garina.” \p \v 33 Iena diba tahua taudia idia gwau, “Be, taunimanima idia noho lasi gabuna dekenai ita noho inai, taunimanima momo herea edia aniani be edeseni do ita abia?” \p \v 34 Iesu ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “Umui emui aniani gaudia be hida?” Idia gwau, “Paraoa 7, bona gwarume maragi haida danu.” \p \v 35 Vadaeni Iesu ese unai taunimanima momo dekenai ia hereva, tano dekenai do idia helai diho. \v 36 Vadaeni paraoa 7 bona gwarume danu ia abia, ia hanamoa. Vadaeni ia makohia sisina sisina, iena diba tahua taudia dekenai ia henia, bona iena diba tahua taudia ese unai taunimanima momo dekenai idia henia. \v 37 Ibounai idia aniani, idia boga kunu. Vadaeni aniani orena be idia gogoa, bosea 7 idia hahonua. \v 38 Idia aniani tatau be 4000. To hahine mai edia natudia be idia duahia lasi. \p \v 39 Vadaeni Iesu ese taunimanima ia siaidia idau gabu idau gabu dekenai, vanagi dekenai ia guia, ia heau, Magadana tano dekenai ia lao. \c 16 \s1 Farisea bona Sadukea taudia ese toa idia tahua lou \p \v 1 Farisea taudia bona Sadukea taudia koikoi dala dekenai Iesu hakererea totona ia dekenai idia noia, toa ta guba dekena amo do ia hedinaraia idia dekenai. \v 2 Vadaeni ia ese ia haere idia dekenai, ia gwau, “Adorahi neganai umui gwau, ‘Kerukeru be nega do ia namo, badina be guba ia kakakaka vadaeni.’ \v 3 Ma dabai umui gwau, ‘Hari dina be medu do ia diho, badina be guba be kakakaka bona ia korema danu.’ Be, guba ena toana umui diba, to hari nega ena toana be umui diba lasi, a? \v 4 Umui be orea dikana, ma Dirava umui laloa lasi danu. Toa umui noinoi lau dekenai, to toa ta do lau hedinaraia lasi umui dekenai. Iona, peroveta tauna ena toa sibona do umui itaia.” \p Vadaeni Iesu ese ia rakatanidia, ia raka siri. \s1 Parabole: Farisea bona Sadukea taudia edia kara \p \v 5 Iena diba tahua taudia ese gohu unai kahanai idia hanaia neganai, aniani idia rakatania, idia laloaboio dainai. \v 6 Vadaeni Iesu ia sisiba henidia, ia gwau, “Umui emui matana umui kehoa, Farisea taudia bona Sadukea taudia edia hatubua muramura dekenai umui naria namonamo.” \p \v 7 Diba tahua taudia be sibodia ta ta dekenai idia hereva, idia gwau, “Inai bamona ia hereva badina be aniani ita mailaia lasi.” \p \v 8 Iesu be edia hereva ia diba, vadaeni ia hamaorodia, ia gwau, “Abidadama maragimaragi taudia e, badina dahaka umui herevahereva noho, aniani umui abia mai lasi dainai? \v 9 Umui emui lalona do idia kehoa lasi, a? Tatau 5000 lau ubua paraoa 5 dekena amo, bona bosea hida umui hahonua, be umui laloatao lasi, a? \v 10 Bona tatau 4000 lau ubua paraoa 7 dekena amo, bona bosea hida umui hahonua, be umui laloatao lasi, a? \v 11 Edena bamona emui lalona be idia kehoa lasi? Lau be aniani totona umui dekenai lau hereva lasi, to lau hereva be inai Farisea taudia bona Sadukea taudia edia hatubua muramura do umui naria namonamo.” \p \v 12 Vadaeni edia lalona idia kehoa, ia be hatubua muramura dekenai ia hereva lasi, to Farisea taudia bona Sadukea taudia edia hadibaia dala dekenai ia hereva. \s1 Petero ese Iesu ia gwauraia Keriso \p \v 13 Iesu be Kaisarea Filipi tano dekenai ia ginidae. Vadaeni ia ese iena diba tahua taudia dekenai ia nanadaia, ia gwau, “Taunimanima be dahaka idia gwau Taunimanima ena Natuna be daika?” \v 14 Idia gwau, “Haida be Ioane Bapatiso idia gwau, haida be Elia, haida be Ieremia, ma haida idia gwau oi be peroveta tauna ta.” \p \v 15 Ma ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “To umui be dahaka umui gwau, lau be daika?” \p \v 16 Simona Petero ia haere, ia gwau, “Oi be Keriso, Mauri Diravana ena Natuna.” \p \v 17 Iesu ia haere, ia gwau, “Simona, Iona ena natuna, oi be namo, badina be taunimanima ese oi dekenai idia hadibaia lasi, to lauegu Tamana guba dekenai ia noho ese. \v 18 Lau hamaoroa oi, oi be Petero, nadi ta. Inai nadi latanai lauegu ekalesia do lau haginia, bona hel ena siahu danu ese ekalesia do ia halusia diba lasi. \v 19 Guba Basileia ena ki do lau henia oi, vadaeni tanobada dekenai do oi koua gaudia be guba dekenai danu do idia koua, bona tanobada dekenai do oi kehoa gaudia be guba dekenai danu do idia kehoa.” \p \v 20 Vadaeni Iesu ese iena diba tahua taudia dekenai ia hereva goada, taunimanima do idia hadibaia lasi ia be Keriso. \s1 Iesu ia gwau do ia mase bona do ia toreisi lou \p \v 21 Unai nega dekena amo, Iesu ese iena diba tahua taudia dekenai ia hadibaia hamatamaia, ia be Ierusalema dekenai do ia lao, vadaeni hanua tau badadia bona dubu biagudia bona taravatu hadibaia taudia ese hisihisi momo do idia henia, bona do idia alaia mase. To dina toi murinai be do ia toreisi lou. \p \v 22 Vadaeni Petero ese Iesu ia hakaua siri, ia sisiba henia hamatamaia, ia gwau, “Lohiabada e, unai bamona lasi. Unai bamona do idia karaia lasi oi dekenai.” \p \v 23 Iesu ena vairana be ia giroa, Petero dekenai ia gwau henia, ia gwau, “Satani e, lauegu murina kahana oi lao. Lau hamorua totona oi hereva, badina oiemu laloa be Dirava ena lasi, to taunimanima edia.” \p \v 24 Vadaeni Iesu ese iena diba tahua taudia ia hamaorodia, ia gwau, “Tau ta bema ia ura lauegu murina dekenai do ia raka, ia sibona ena ura do ia laloa lasi, to iena satauro do ia huaia, lauegu murina dekenai do ia raka. \v 25 Badina be sibona ena mauri do ia dogoatao noho tauna be iena mauri do ia halusia, to sibona ena mauri do ia halusia lau totona tauna, be iena mauri do ia davaria. \v 26 Bema tau ta ese tanobada ibounai ia abia, to iena mauri ia halusia, be edena bamona namo do ia abia? Tau ta be dahaka davana do ia henia iena mauri do ia davaria lou totona? \v 27 Badina be Taunimanima ena Natuna be iena Tamana ena diaridiari dekenai do ia mai, mai ena aneru momo danu, unai neganai taunimanima ta ta ibounai edia kara hegeregerena edia davana do ia henidia. \v 28 Umui lau hamaoroa momokani, haida idia gini inai, be do idia mase lasi, ela bona Taunimanima ena Natuna do idia itaia, mai ena Basileia danu do ia mai.” \c 17 \s1 Iesu idia itaia, iena toana be ia idau \p \v 1 Dina 6 murinai, Iesu ese Petero bona Iamesi bona ena tadina Ioane ia abia lao, ororo badana ta dekenai idia daekau. \v 2 Vadaeni idia edia vairana dekenai Iesu ena toana ia idau, iena vairana be ia diaridiari dina bamona, iena dabua ia kurokuro momokani, diari bada bamona. \v 3 Vadaeni Mose bona Elia be idia edia vairana dekenai idia hedinarai, Iesu danu idia herevahereva. \v 4 Petero ia hereva Iesu dekenai, ia gwau, “Lohiabada e, iniseni ita noho be namo herea. Bema oi ura, palai ruma toi do ai karaia, ta oiemu, ta Mose ena, ta Elia ena.” \p \v 5 Ia be do ia hereva noho neganai, ori mai diaridiari danu ese idia ia koua, bona gado ta ori lalona dekena amo ia mai, ia gwau, “Egu Natuna be inai, lauegu lalokau Tauna. Lauegu lalona ia moale ia dekenai. Iena hereva do umui kamonai henia.” \p \v 6 Diba tahua taudia idia kamonai, vadaeni edia vairana idia atoa diho, idia gari dikadika dainai. \v 7 To Iesu be ia lao idia dekenai, edia kopina dekenai ena imana ia atoa, ia gwau, “Umui toreisi, umui gari lasi.” \v 8 Vadaeni edia kwarana idia abia isi, to tau ta idia itaia lasi, Iesu sibona ia noho. \p \v 9 Ororo dekenai idia diho neganai Iesu ese ia hamaorodia, ia gwau, “Umui itaia gaudia be tau ta dekenai do umui hamaoroa lasi ela bona Taunimanima ena Natuna be mase dekena amo do ia toreisi lou.” \p \v 10 Iesu ena diba tahua taudia ese idia nanadaia ia dekenai, idia gwau, “Badina be dahaka taravatu hadibaia taudia idia gwau Elia be do ia mai guna?” \p \v 11 Iesu be ia haere, ia gwau, “Inai be momokani, Elia be do ia mai guna, gau ibounai do ia karaia hegaegae totona. \v 12 To umui lau hamaoroa, Elia be ia mai vadaeni, to idia be idia diba lasi ia, vadaeni edia ura kara ibounai be ia dekenai idia karaia vadaeni. Taunimanima ena Natuna dekenai danu, unai bamona hisihisi do idia henia.” \p \v 13 Iesu be unai bamona ia hereva, vadaeni iena diba tahua taudia edia lalona idia kehoa, ia ese Ioane Bapatiso herevana ia gwauraia. \s1 Iesu ese mai lauma dika merona ia hanamoa \p \v 14 Idia giroa lou unai taunimanima momo dekenai, vadaeni tau ta Iesu dekenai ia lao, iena vairanai ia tui diho, ia gwau, \v 15 “Lohiabada e, lauegu natuna dekenai oi bogahisihisi, badina be ena lalona ia kavakava, bona ena gorere ia bada. Nega momo lahi dekenai ia moru, bona nega momo ranu dekenai ia moru. \v 16 Oiemu diba tahua taudia dekenai lau mailaia, to idia be hanamoa dalana idia diba lasi.” \p \v 17 Iesu ia haere, ia gwau, “Abidadama lasi bona lalona auka taudia e! Lau be umui dekenai do lau noho ela bona edena negai? Do lau haheauka henia umui dekenai ia lao bona edena negai? Lau dekenai umui mailaia.” \v 18 Iesu ese lauma dika ia gwau henia. Vadaeni lauma dika ese mero ia rakatania, vadaeni nega tamona mero ia namo vadaeni. \p \v 19 Gabeai diba tahua taudia be Iesu dekenai idia lao, idia nanadaia hunia dala dekenai, idia gwau, “Badina dahaka ai be hegeregere lasi lauma dika ai lulua lao?” \p \v 20 Iesu ia gwau, “Umui emui abidadama be maragimaragi dainai. Umui lau hamaoroa momokani, bema umui emui abidadama ena bada be mastadi uhena sibona bamona, inai ororo bema umui hereva henia, bema umui gwau, ‘Iniseni dekena amo oi lao unuseni,’ be do ia lao. Kara ibounai danu do umui karaia diba. \v 21 To gau inai bamona lulua lao, be dala ta lasi, guriguri bona aniani ania lasi ena kara sibona dekena amo.” \s1 Iesu ese nega iharuana ia gwau do ia mase bona do ia toreisi lou \p \v 22 Idia be Galilea dekenai idia mai haboua neganai, Iesu ese ia hamaorodia, ia gwau, “Taunimanima ena Natuna be taunimanima ese do idia henia alaia taudia dekenai. \v 23 Do idia alaia mase, to dina toi murinai do ia toreisi lou.” \p Vadaeni diba tahua taudia edia lalona idia hisihisi bada. \s1 Dubu Helaga dekenai takisi moni henia \p \v 24 Idia be Kaperanauma dekenai idia ginidae, vadaeni Dubu Helaga ena moni gogoa taudia Petero dekenai idia lao, idia nanadaia, idia gwau, “Umui emui hadibaia tauna be Dubu Helaga ena moni ia henia o lasi?” \p \v 25 Petero ese ia haere, ia gwau, “Ia henia.” Ruma dekenai idia daekau, vadaeni Iesu ese Petero ia nanadaia, ia gwau, “Simona e, oi be edena bamona oi laloa? Tanobada edia king ese takisi moni edia taunimanima korikori dekena amo do idia abia, o idau taudia dekena amo?” \p \v 26 Petero ia gwau, “Idau taudia dekena amo.” Iesu ma ia gwau, “Unai dainai, king edia taunimanima korikori be do idia noho kava, takisi idia henia lasi. \v 27 To edia lalona ita hametaua garina, gohu dekenai do oi lao, kimai ta oi negea diho. Kimai ia abia guna gwarume be do oi veria daekau. Iena uduna oi kehoa, bona lalonai siliva moni ta do oi davaria. Oi abia, vadaeni do oi henia idia dekenai, ita ruaosi totona.” \c 18 \s1 Guba ena Basileia lalonai daika do ia bada? \p \v 1 Diba tahua taudia be Iesu dekenai idia lao, idia gwau, “Daika be Guba Basileia lalonai do ia bada herea?” \p \v 2 Vadaeni Iesu ese mero maragi ta ia boiria, edia huanai ia haginia. \v 3 Ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, bema umui emui lalona umui giroa lasi, bona memero maragi bamona do umui halaoa lasi, umui be Guba Basileia lalonai do umui raka vareai diba lasi. \v 4 Unai dainai, inai mero maragi bamona do ia manau tauna be Guba Basileia lalonai do ia bada herea. \v 5 Bona mero maragi inai bamona ta lauegu ladanai do ia abia dae tauna ese lau danu do ia abia dae. \s1 Kara dikadia ese taunimanima edia abidadama idia hadikaia diba \p \v 6 “To inai bamona mero ta, lau dekenai ia abidadama, do ia hakererea tauna be, nadi badana ta iena aiona dekenai bema idia kwatua bona davara dekenai bema idia negea diho, vadaeni ia mase be namo. \v 7 Tanobada madi ia dika, kerere gaudia dainai! Badina be kerere do idia vara, to kerere ia havaraia tauna, madi do ia dika! \p \v 8 “Bema oiemu imana o oiemu aena ta oi dekenai kerere ia havaraia neganai, oi utua, oi negea momokani. Ia namo mai emu imana tamona, o mai emu aena tamona, mauri dekenai do oi vareai, ia namo lasi mai emu imana ruaosi, o mai emu aena ruaosi, do ia bodo lasi hanaihanai lahi dekenai oi do idia negea diho. \v 9 Oiemu matana ta oi dekenai kerere ia havaraia neganai, oi kokia, oi negea momokani. Ia namo, mai emu matana tamona mauri dekenai do oi vareai, ia namo lasi mai emu matana ruaosi danu, hel ena lahi dekenai oi do idia negea diho. \s1 Parabole: Mamoe ia boio \p \v 10 “Umui naria namonamo, inai bamona mero maragi ta do umui ura lasi, o lulua garina. Badina be umui lau hamaoroa, guba dekenai inai maragidia idia naria anerudia be hanaihanai lauegu Tamana ena vairana idia itaia noho. \v 11 Badina be Taunimanima ena Natuna be idia boio taudia hamauria totona ia mai. \p \v 12 “Umui be dahaka umui laloa? Bema tau ta ena mamoe be 100, to tamona bema ia boio neganai, ia be 99 do ia rakatania lasi, ia boio gauna ororo dekenai do ia tahua lasi, a? \v 13 Do ia davaria neganai, umui lau hamaoroa momokani, do ia moale bada ia dekenai. To 99 idia boio lasi gaudia dekenai do ia moale bada lasi. \v 14 Unai bamona, emui Tamana guba dekenai ia noho, be ia ura lasi inai bamona maragina ta do ia mase. \s1 Oiemu tadikaka ia kara dika neganai \p \v 15 “Oiemu tadikakana ese kara dikana bema ia karaia oi dekenai, do oi lao ia dekenai, iena kerere do oi hedinaraia, umui ruaosi sibona do umui herevalaia. Bema oiemu hereva ia kamonai henia neganai, oi be oiemu tadikakana ena lalona oi hamaoromaoroa vadaeni. \v 16 To bema oiemu hereva ia kamonai lasi, tau ta, o tau rua danu do umui lao, vadaeni oiemu samani hereva do oi hamomokania inai taudia edia vairana dekenai. \v 17 To umui rua o umui toi emui hereva bema ia kamonai lasi neganai, ekalesia ena hebou dekenai do umui hamaoroa. Ekalesia hebou danu ena hereva bema ia kamonai lasi, oi dekenai idau bese tauna o takisi gogoa tauna hegeregerena do oi halaoa. \p \v 18 “Umui lau hamaoroa momokani, tanobada dekenai do umui taravatua gaudia ibounai be guba dekenai danu do idia taravatua, bona tanobada dekenai maoro do umui henia gaudia ibounai be guba dekenai danu maoro do idia henia. \p \v 19 “Umui lau hamaoroa momokani, bema tanobada dekenai umui rua emui laloa do idia tamona, vadaeni mai emui laloa tamona gau ta totona do umui noinoi hebou, egu Tamana guba dekenai ia noho ese unai bamona do ia karaia umui dekenai. \v 20 Badina be bema lauegu ladanai tau rua o toi idia hebou gabu ta dekenai, lau danu be idia dekenai lau noho.” \s1 Parabole: Hesiai tauna ta ese abiatorehai ia gwauatao lasi \p \v 21 Petero be Iesu dekenai ia lao, ia gwau, “Lohiabada e, lauegu tadikakana do ia hadikaia lau dekenai, bona iena dika do lau gwauatao ela bona nega hida? Nega 7, o?” \p \v 22 Iesu ia gwau, “Umui lau hamaoroa, nega 7 sibona lasi, to nega 70 x 7. \p \v 23 “Unai dainai Guba Basileia be hanua ta ena king bamona, iena hesiai taudia edia abiatorehai ia nanadaia idia dekenai. \v 24 Iena henanadai ia hamatamaia neganai, tau ta idia hakaua vareai, iena abiatorehai be 1,000,000 kina. \v 25 Iena moni ia hegeregere lasi dainai, iena biaguna ese ia hereva, ia bona iena adavana bona iena natuna do idia hoia, iena abiatorehai ena davana totona. \v 26 Vadaeni unai hesiai tauna be biaguna ena vairanai iena kwarana ia atoa diho, ia noinoi mai goada danu, ia gwau, ‘Nega sisina do oi henia lau dekenai, vadaeni abiatorehai ena davana ibounai do lau henia lou oi dekenai.’ \v 27 Vadaeni iena biaguna ese ia bogahisihisi ia dekenai, ia ruhaia, bona ena abiatorehai danu ia gwauatao. \p \v 28 “To unai hesiai tauna ia raka murimuri dekenai, iena bamona hesiai tauna ta ia davaria, ia dekena amo guna, 5 kina ia abiatorehai. Vadaeni ia dogoatao, iena aiona dekenai ia gigia, ia gwau, ‘Lau dekenai moni oi abiatorehai ena davana oi henia lou lau dekenai.’ \p \v 29 “Vadaeni iena bamona be iena vairana dekenai ena kwarana ia atoa diho, ia noinoi, ia gwau, ‘Nega sisina do oi henia lau dekenai, vadaeni abiatorehai ena davana ibounai do lau henia lou oi dekenai.’ \v 30 To ia be ia ura lasi, vadaeni dibura ruma dekenai ia doria vareai, unuseni do ia noho ela bona iena abiatorehai davana ibounai do ia haorea. \p \v 31 “Vadaeni unai hesiai tauna danu nega tamona idia gaukara taudia haida ese unai kara idia itaia neganai, edia lalona idia hisihisi bada, vadaeni edia biaguna dekenai idia lao, sivarai ibounai idia hamaoroa ia dekenai. \v 32 Vadaeni iena biaguna ese ia boiria, ia gwau, ‘Oi be hesiai tauna dikana, oi noinoi dainai oiemu abiatorehai ena davana ibounai lau gwauatao. \v 33 Ia maoro lasi, a, bema oi bogahisihisi oiemu bamona dekenai, oi dekenai lau bogahisihisi bamona?’ \v 34 Ena biaguna ia badu dikadika. Ia ese iena hesiai tauna dibura dekenai ia atoa vareai, do idia panisia ela bona iena abiatorehai davana do ia haorea. \p \v 35 “Unai dainai, egu Tamana guba dekenai ia noho be unai bamona do ia karaia umui dekenai, bema umui ta ta emui kudouna dekenai emui tadikakana edia dika do umui gwauatao lasi neganai.” \c 19 \s1 Iesu ese hahine negea kara ia herevalaia \p \v 1 Unai hereva ibounai ia hadokoa neganai Iesu ese Galilea ia rakatania, Iudea kahana dekenai ia lao, Ioridane Sinavai unai kahana dekenai. \v 2 Taunimanima momo herea iena murina dekenai idia lao, vadaeni ia ese edia gorere ia hanamoa unuseni. \p \v 3 Vadaeni Farisea taudia haida ia dekenai idia lao, idia nanadaia koikoi dala dekenai, iena laloa tahua totona, idia gwau, “Tau ta ese iena adavana ia negea diba bema ia ura neganai, o bema mai badina?” \p \v 4 Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Be, Buka Helaga umui duahia lasi, a? Ia torea, ‘Hamatamaia nega ia karaia neganai, Dirava ese tau bona hahine ia karaia, \v 5 bona ia gwau: Inai dainai tau be iena tamana sinana do ia rakatania, iena adavana dekenai do ia hakapua, vadaeni idia ruaosi be tamona idia noho.’ \v 6 Unai dainai idia be rua lasi, edia anina be tamona. Dirava ese ia hakapua taudia, be taunimanima ese do idia hapararaia lasi.” \p \v 7 Idia ma idia gwau, “Badina be dahaka Mose ena taravatu ia hereva, ia gwau, ‘Negea totona pepa do ia torea, hahine do ia henia, vadaeni do ia rakatania?’ ” \p \v 8 Iesu ia gwau, “Umui emui lalona idia auka dainai Mose ia hereva umui dekenai, ia gwau, ‘Umui emui adavana do umui rakatania.’ To hamatamaia neganai be unai bamona lasi. \v 9 To lau ese umui lau hamaoroa, bema iena adavana ia heudahanai lasi, to tau ta ese iena adavana ia rakatania, vadaeni hahine ta ma ia adavaia, unai tau be heudahanai tauna.” \p \v 10 Iesu ena diba tahua taudia ese idia hereva henia, idia gwau, “Bema headava ena dala be unai bamona, taunimanima idia headava lasi be namo.” \p \v 11 Ia gwau, “Taunimanima ibounai ese inai hereva do idia abia dae diba lasi, Dirava ese ia durudia taudia sibona mo. \v 12 Badina haida be edia sinana bogana dekena amo idia vara neganai idia headava hegeregere lasi. To haida be taunimanima ese idia ivaia dainai idia headava diba lasi. Bona haida be Guba Basileia totona idia sibona idia helaga, be do idia headava lasi. Inai hereva do ia abia dae diba tauna ese do ia abia dae.” \s1 Iesu ese maragidia ia hanamoa \p \v 13 Haida ese edia natudia Iesu dekenai idia abia lao, iena imana edia kwarana latanai do ia atoa gwauraia, bona do ia guriguri idia dainai totona. To diba tahua taudia ese maragidia idia mailaia taudia idia gwau henidia. \v 14 To Iesu ia gwau, “Maragi ibounai lau dekenai idia mai be namo, umui lulua lasi. Badina be unai bamona maragidia be Guba Basileia taudia.” \p \v 15 Vadaeni iena imana idia edia kwarana dekenai ia atoa. Vadaeni unai gabu dekena amo ia raka siri. \s1 Uhau tauna mai kohu momo danu \p \v 16 Tau ta Iesu dekenai ia lao, ia gwau, “Hadibaia tauna e, dahaka kara namona do lau karaia, mauri hanaihanai abia totona?” \p \v 17 Iesu ia haere, ia gwau, “Badina dahaka kara namo totona oi nanadaia lau dekenai? Tamona sibona ia namo vadaeni. Bema mauri oi ura neganai, taravatu do oi badinaia.” \p \v 18 Ia gwau, “Edena taravatu?” Iesu ia gwau, “Gaudia be inai: Oi alaia lasi, oi heudahanai lasi, oi henaoa lasi, oi samania koikoi lasi. \v 19 Oiemu tamana oiemu sinana dekenai oi matauraia. Bona, oiemu badibadinai tauna dekenai oi lalokau henia, oi sibona dekenai oi lalokau henia bamona.” \p \v 20 Unai uhau tauna ia gwau, “Unai ibounai be lau badinaia namonamo vadaeni, ma dahaka dohore lau karaia?” \p \v 21 Iesu ia haere, ia gwau, “Bema oi ura oi namo herea momokani, oiemu kohu oi lao hoia, ogogami taudia dekenai oi henia, guba ena kohu oi abia. Vadaeni lauegu murina dekenai oi raka mai.” \p \v 22 To unai uhau tauna be unai hereva ia kamonai, vadaeni mai lalohisihisi danu ia raka siri, badina ia be kohu momo tauna. \p \v 23 Vadaeni Iesu ese iena diba tahua taudia dekenai ia hereva, ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, kohu momo tauna be Guba Basileia ena iduara dekenai vareai be do ia auka. \v 24 Ma umui lau hamaoroa, kamelo be nila ena matuna dekenai do ia vareai haraga, to kohu momo tauna be Dirava ena Basileia do ia vareai be mai hekwarahi danu.” \p \v 25 Iesu ena diba tahua taudia ese unai hereva idia kamonai neganai, idia hoa dikadika, idia gwau, “Be, daika be mauri do ia davaria?” \p \v 26 Iesu ese idia dekenai ia itaia, ia gwau, “Taunimanima ese do idia karaia diba lasi, to Dirava ese gau ibounai be ia karaia diba.” \p \v 27 Vadaeni Petero ese ia hereva henia, ia gwau, “Ai be gau ibounai ai rakatania, vadaeni oiemu murina dekenai ai raka. Unai dainai ai be dahaka do ai abia?” \p \v 28 Iesu ese ia hamaorodia, ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, lauegu murina dekenai umui raka taudia, be gau ibounai karaia matamata ena neganai, Taunimanima ena Natuna ena terona diaridiari dekenai do ia helai neganai, terona 12 dekenai do umui helai, Israela edia iduhu 12 dekenai dohore umui kota henia. \v 29 Ruma, o iena tadikakana, o iena taihuna, o iena tamana, o iena sinana, o iena adavana, o iena natuna, o tano, lau totona ia rakatanidia tauna ese unai do ia abia lou, ma momo herea momokani danu. Bona mauri hanaihanai danu do ia abia. \v 30 To idia guna taudia momo be do idia gabeai, bona idia gabeai taudia momo be do idia guna. \c 20 \s1 Gaukara taudia vain uma gabuna dekenai \p \v 1 “Badina be Guba Basileia be ruma biaguna ta bamona, dabai ia raka lao, gaukara taudia ia tahua, iena vain uma gabu dekenai idia gaukara totona. \v 2 Vadaeni biaguna be idia danu idia hereva hebou, vadaeni ia ese idia dekenai ia gwauhamata, edia davana be dina ta kina tamona do ia henidia ia gwau. Vadaeni iena vain uma gabu dekenai idia ia siaia lao. \v 3 Dabai 9 okaloka bamona ma ia raka murimuri dekenai, vadaeni tau ma haida be hoihoi gabu dekenai idia gini kava ia itadia. \v 4 Vadaeni idia dekenai ia hereva, ia gwau, ‘Umui danu egu vain uma gabu dekenai umui lao, umui gaukara, vadaeni emui davana hegeregere do lau karaia.’ Vadaeni idia danu idia lao. \v 5 Dina tubua kahana bona adorahi kahana ma ia raka murimuri dekenai, haida ma ia davaria, ia siaidia. \v 6 Adorahi kahana ma 5 okaloka bamona ia raka murimuri dekenai, ma haida idia gini kava neganai, ia itadia. Vadaeni ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, ‘Badina be dahaka iniseni umui gini kava ia mai bona dina be kahirakahira ia diho?’ \v 7 Idia haere, idia gwau, ‘Badina be tau ta ese ia boiria lasi ai dekenai.’ Vadaeni ia hamaorodia, ia gwau, ‘Umui danu lauegu vain uma gabu dekenai umui lao.’ \p \v 8 “Dina ia diho, vadaeni uma gabu ena biaguna ese iena gaukara naria tauna dekenai ia hamaoroa, ia gwau, ‘Gaukara taudia dekenai oi boiboi, gabeai taudia edia davana oi henia guna, to guna taudia be gabeai.’ \p \v 9 “Vadaeni adorahi 5 okaloka ia siaidia taudia idia daekau guna, kina ta ta idia abia. \v 10 Vadaeni gaukara idia hamatamaia guna taudia idia daekau, idia laloa be idia edia davana do ia habadaia, to idia danu kina ta ta idia abia. \v 11 Edia davana idia abia neganai, idia ese uma gabu ena biaguna dekenai idia badu, \v 12 idia gwau, ‘Gabeai taudia be inai, hora tamona sibona idia gaukara, to ai be dina ena siahu lalonai ai hekwarahi bada. Edena bamona idia edia davana bona aiemai davana be tamona?’ \p \v 13 “To ia ese idia ta dekenai ia haere, ia gwau, ‘Turagu e, lau be lau hadikaia lasi oi. Ita ruaosi ita hereva oiemu davana be kina ta do oi abia, ani? \v 14 Oiemu davana oi abia, vadaeni oi lao. Lau ura be inai gabeai tauna do lau henia, oi dekenai lau henia hegeregerena. \v 15 Be, lauegu gau, vadaeni lauegu ura hegeregere do lau karaia lasi, a? Lau be mai hariharibada tauna, inai dainai oi badu, a?’ ” \p \v 16 Ma Iesu ia gwau, “Inai dainai, gabeai taudia be do idia guna, to guna taudia be do idia gabeai.” \s1 Iesu ese nega ihatoina iena mase ia herevalaia \p \v 17 Iesu be Ierusalema dala dekenai ia lao neganai, ia ese iena diba tahua taudia 12 ia hakaudia siri, ia hamaorodia, ia gwau, \v 18 “Ita be Ierusalema ita daekau inai. Taunimanima ena Natuna be do idia samania, dubu biagudia bona taravatu hadibaia taudia dekenai do idia henia. Vadaeni do idia kota henia, do idia gwau ia mase. \v 19 Idau bese taudia dekenai do idia henia, do idia kirikirilaia, do idia botaia, do idia hasatauroa, to dina toi murinai do ia toreisi lou.” \s1 Sinana ta ena noinoi \p \v 20 Vadaeni Sebedeo ena natuna edia sinana mai ena natuna danu, Iesu dekenai idia lao. Hahine ese ia tomadiho ia dekenai, gau ta ia noia. \p \v 21 Vadaeni Iesu ese ia nanadaia, ia gwau, “Dahaka oi ura?” Hahine ia gwau, “Mani oi hereva, lauegu natuna ruaosi inai, ta oiemu idiba kahanai, ta oiemu lauri kahanai do idia helai oiemu Basileia lalonai.” \p \v 22 To Iesu ia haere, ia gwau, “Umui noinoi gauna be umui diba lasi. Do lau inua kapusi be do umui inua diba, a?” \p Idia ruaosi idia gwau, “Do ai inua diba.” \p \v 23 Iesu ma ia gwau, “Lauegu kapusi be do umui inua. To lauegu idiba kahanai bona lauegu lauri kahanai do idia helai taudia be lau ese do lau abia hidi lasi. Egu Tamana ese ia diba taudia dekenai do ia henidia.” \p \v 24 Diba tahua taudia haida idia kamonai, vadaeni tadikaka ruaosi dekenai idia badu. \v 25 To unai tau rua Iesu ia boiria mai ia dekenai, ia gwau, “Umui diba lohia taudia be mai siahu danu edia taunimanima idia biagua karaia, bona gunalaia taudia be do idia lohia edia taunimanima dekenai. \v 26 To umui be unai bamona do umui laloa lasi. Bema ta ia ura be do ia lohia gwauraia, ia be umui emui hesiai gaukara do ia karaia. \v 27 Bona bema ta ia ura be guna tauna, ia be umui emui hesiai tauna do umui halaoa. \v 28 Taunimanima ena Natuna bamona, ia mai lasi taunimanima ese iena hesiai gaukara do idia karaia totona, to ia be taunimanima edia hesiai gaukara karaia totona ia mai, bona iena mauri do ia atoa diho, taunimanima momo edia dika davana karaia totona.” \s1 Matakepulu taudia rua Iesu ia hamauridia \p \v 29 Idia be Ieriko idia rakatania neganai, taunimanima momo be Iesu ena murina dekenai idia lao. \v 30 Matakepulu taudia rua be dala badinai idia helai, vadaeni Iesu ia raka hanaia ena sivarai idia kamonaia. Vadaeni idia boiboi, idia gwau, “Lohiabada e, Davida ena natuna e, oi bogahisihisi ai dekenai!” \p \v 31 Taunimanima momo ese idia gwau henia idia dekenai, do idia hereva lasi idia gwau. To idia be idia boiboi lou, idia gwau, “Lohiabada e, Davida ena natuna e, oi bogahisihisi ai dekenai!” \p \v 32 Iesu ia gini, vadaeni ia boiboi idia dekenai, ia gwau, “Dahaka umui ura lau karaia umui dekenai?” \p \v 33 Idia gwau, “Lohiabada e, ai ura aiemai matana oi kehoa.” \p \v 34 Vadaeni Iesu ese idia dekenai ia bogahisihisi, edia matana dekenai iena imana ia atoa, vadaeni nega tamona gau idia itaia diba. Vadaeni Iesu ena murina dekenai idia raka. \c 21 \s1 Ierusalema dekenai king bamona Iesu ia raka vareai \p \v 1 Idia raka lao, Ierusalema idia kahirakahira, Betepage dekenai idia ginidae, Olive Ororo badibadinai. Vadaeni Iesu ese iena diba tahua taudia rua ia siaia guna, \v 2 idia ia hamaoroa, ia gwau, “Iseda vairana dekenai hanua ta ia noho. Umui lao unuseni, doniki ta au ta dekenai idia kwatua, mai ena natuna danu, do umui davaria, vadaeni idia umui ruhaia, umui mailaia iniseni. \v 3 To bema tau ta do ia nanadaia umui dekenai, do umui gwau, ‘Inai doniki be Lohiabada ia ura.’ Vadaeni do ia siaidia.” \p \v 4 Inai gauna be ia vara vadaeni, peroveta tauna ena hereva hamomokania totona, ia gwau: \b \q1 \v 5 “Siona ena natuna kekeni dekenai oi hamaoroa, \q1 ‘Oi itaia, oiemu Lohiabada be oi dekenai ia mai noho, \q1 dagedage lasi tauna, doniki ena doruna dekenai ia helai, \q1 doniki natuna ena latanai ia helai.’ ” \b \p \v 6 Idia ruaosi idia lao, Iesu ia hereva hegeregerena idia karaia. \v 7 Doniki mai ena natuna danu idia hakaua lao. Edia dabua doniki latanai idia atoa. Vadaeni, Iesu ia helai ia dekenai. \p \v 8 Vadaeni taunimanima momo herea ese edia dabua dala dekenai idia atoa, ma haida ese au rigidia idia utua, dala dekenai idia atoa. \v 9 Vadaeni taunimanima momo, Iesu vairanai idia raka taudia bona iena murinai idia raka taudia danu idia boiboi, idia gwau, \b \q1 “Hosana, Davida ena natuna e! \q1 Lohiabada ena ladanai ia mai noho tauna ita hanamoa. \q1 Ataiai momokani ia noho Dirava dekenai, hosana!” \b \p \v 10 Iesu be Ierusalema dekenai ia ginidae, vadaeni hanua taudia ibounai idia herevahereva momo, idia gwau, “Inai be daika?” \p \v 11 Taunimanima idia haere, idia gwau, “Inai be Iesu, peroveta tauna, Nasareta Galilea dekena amo ia mai.” \s1 Iesu ese hoihoi taudia ia luludia Dubu Helaga dekena amo \p \v 12 Iesu ese Dubu Helaga ia raka vareai, vadaeni unuseni idia hoihoi taudia ibounai ia luludia murimuri dekenai. Moni idia senisia taudia edia pata, bona pune manu idia hoia taudia edia helai gaudia ia bubua. \v 13 Ia gwau henia idia dekenai, ia gwau, “Buka Helaga lalonai ia torea vadaeni, ‘Lauegu Ruma be guriguri Rumana do idia gwauraia.’ To umui ese henaoa taudia edia ruma dekenai umui halaoa.” \p \v 14 Vadaeni matakepulu taudia bona aena dika taudia Dubu Helaga dekenai idia lao, Iesu dekenai, vadaeni ia ese idia ia hanamoa. \v 15 Dubu biagudia bona taravatu hadibaia taudia ese Iesu ena hoa karadia idia itaia, memero bona kekeni danu edia hereva idia kamonai, Dubu Helaga lalonai idia boiboi, idia gwau, “Hosana, Davida ena natuna ita hanamoa!” Vadaeni idia be badu dikadika. \p \v 16 Idia nanadaia Iesu dekenai, idia gwau, “Inai maragidia edia hereva oi kamonai, a?” Iesu ia gwau, “Oibe. Umui be nega ta Buka Helaga umui duahia lasi, a? ‘Natudia maragidia, rata idia inua memero, edia uduna dekenai Dirava idia hanamoa namonamo.’ ” \p \v 17 Vadaeni Iesu ese idia ia rakatania, hanua badana dekena amo ia raka murimuri dekenai, Betania dekenai ia lao, unuseni ia noho unai hanuaboi lalonai. \s1 Iesu ia hereva, vadaeni fig auna ia kakoro \p \v 18 Dabai, Iesu be Ierusalema dekenai ma ia giroa lou mai hitolo danu. \v 19 Ia ese fig auna ta dala badinai ia itaia, vadaeni au dekenai ia lao, to huahua ta ia davaria lasi, ena rauna sibona. Vadaeni Iesu ia gwau henia, ia gwau, “Huahua do oi atoa lasi, harihari ia lao bona hanaihanai.” Vadaeni nega tamona fig auna ia kakoro momokani. \p \v 20 Diba tahua taudia ese idia itaia, idia hoa dikadika, idia gwau, “Edena bamona inai fig auna be haraga momokani ia kakoro vadaeni?” \p \v 21 Iesu ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, bema umui be mai abidadama, bona bema umui laloa daradara lasi, inai fig auna dekenai ia vara hegeregerena sibona do umui karaia lasi, to inai ororo danu bema umui hereva henia, bema umui gwau, ‘Do oi kokia. Davara dekenai do oi negea diho.’ Vadaeni unai bamona do ia karaia. \v 22 Gau ibounai guriguri dekenai do umui noinoi, mai emui abidadama danu, vadaeni do umui abia.” \s1 Iesu ena siahu be daika ese ia henia? \p \v 23 Iesu be Dubu Helaga dekenai ma ia raka vareai, taunimanima ia hadibadia. Vadaeni dubu biagudia bona hanua tau badadia ia dekenai idia lao, idia nanadaia, idia gwau, “Edena siahu dekenai inai kara oi karaia, bona inai siahu be daika ia henia oi dekenai, a?” \p \v 24 Iesu ia haere idia dekenai ia gwau, “Lau danu lau nanadaia umui dekenai, do umui haere henia lau dekenai, vadaeni inai kara lau karaia ena siahu be do lau hamaoroa umui dekenai. \v 25 Ioane ena bapatiso be edeseni dekena amo? Guba dekena amo, o taunimanima dekena amo?” \p Idia ese ta ta sibona dekenai idia hereva, idia gwau, “Bema ita gwau, ‘Guba dekena amo,’ do ia gwau, ‘To edena bamona umui kamonai lasi ia dekenai.’ \v 26 Bema ita gwau, ‘Taunimanima dekena amo,’ inai taunimanima momo dekenai do ita gari, badina be idia ibounai idia laloa Ioane be peroveta tauna?” \v 27 Unai dainai, Iesu dekenai idia haere, idia gwau, “Ai diba lasi.” \p Vadaeni Iesu ia gwau, “Lau danu inai kara lau karaia ena siahu be do lau hamaoroa lasi umui dekenai.” \s1 Tau ta mai ena natuna rua \p \v 28 “Dahaka umui laloa? Tau ta be mai ena natuna rua. Vadaeni ia ese iena vara guna natuna dekenai ia lao, ia gwau, ‘Egu natuna e, hari dina mani oi lao, lauegu vain uma gabu dekenai do oi gaukara.’ \v 29 Iena natuna ia haere, ia gwau, ‘Do lau lao lasi.’ To gabeai iena lalona ia giroa, vadaeni ia lao. \v 30 Gabeai ia vara tauna danu dekenai ia lao, unai bamona ma ia hamaoroa. Vadaeni mero ia haere, ia gwau, ‘Lohia e, do lau lao.’ To ia lao lasi. \v 31 Idia ruaosi, daika be edia tamana ena ura ia karaia?” \p Idia gwau, “Guna ia vara natuna ese.” \p Vadaeni Iesu ese idia ia hamaoroa, ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, takisi gogoa taudia bona sihari kava hahine ese umui idia gunalaia, Dirava ena Basileia do idia vareai guna. \v 32 Badina be Ioane ia mai neganai dala maoromaoro ia hedinarai henia umui dekenai, to umui be umui kamonai lasi ia dekenai. To takisi gogoa taudia bona sihari kava hahine ese idia kamonai henia ia dekenai. Bona umui ese edia kamonai umui itaia, to, emui lalona umui giroa lasi, umui kamonai lasi Ioane dekenai. \s1 Parabole: Uma gabu naria taudia dikadia \p \v 33 “Parabole ma ta mani umui kamonai: Uma biaguna ta ese vain uma gabu ia hadoa, ena magu ia karaia, vain huahuana moia totona guri ia geia, bona kohoro rumana ia haginia, gima taudia edia. Unai murinai biaguna ese iena uma gabu ia atoa vain bisinesi idia karaia taudia edia imana dekenai, vadaeni ia be hanua daudau dekenai ia lao. \v 34 Vain uma ena huahua atoa nega ia kahirakahira neganai, biaguna ese iena hesiai taudia uma gabu naria taudia dekenai ia siaidia lao, vain ena anina abia totona. \v 35 To uma gabu naria taudia ese iena hesiai taudia idia dogoatao, ta idia botaia, ma ta idia alaia mase, ma ta nadi dekenai idia hodoa. \v 36 Ma idau hesiai taudia momo ia ese ia siaidia lao, to inai kara hegeregere sibona idia karaia idia dekenai. \v 37 Gabeai uma biaguna ese iena natuna ia siaia lao idia dekenai. Biaguna ia gwau, ‘Lauegu natuna do idia kamonai henia.’ \v 38 To uma gabu naria taudia ese idia itaia, vadaeni idia sibona dekenai idia hereva, idia gwau, ‘Iena natuna korikori be inai, do ita alaia mase, vadaeni uma gabu be do ita abia iseda.’ \v 39 Vadaeni idia dogoatao, uma gabu murimuri dekenai idia veria lao, idia alaia mase. \p \v 40 “To edena bamona? Unai uma gabu biaguna do ia mai neganai, uma gabu naria taudia dekenai be edena bamona do ia karaia?” \p \v 41 Idia haere, idia gwau, “Uma gabu naria taudia dikadia do ia alaia ore, uma gabu be idau taudia ma haida do ia henia, idia naria totona, vadaeni huahua atoa neganai, idia ese vain ena anina do idia henia ia dekenai.” \p \v 42 Iesu ma ia gwau, “Inai Buka Helaga ena revareva umui duahia lasi, a? \q1 “ ‘Ruma haginia taudia ese idia ura henia lasi nadi be, \q1 ruma ena kona nadi ia halaoa vadaeni. \q1 Inai be Lohiabada ena kara. \q1 Ita itaia, ita hoa.’ \p \v 43 “Unai dainai umui lau hamaoroa, Dirava ena Basileia be Dirava ese umui dekena amo do ia abia siri, bona Basileia ena huahua do ia havaraia besena dekenai do ia henia. \v 44 Unai nadi ena latanai do ia moru tauna, be do ia makohia maragimaragi. Bona unai nadi ese bema tau ta ena latanai do ia moru, unai tau be do ia patapata momokani, kahu bamona.” \p \v 45 Dubu biagudia bona Farisea taudia ese Iesu ena parabole idia kamonaia, vadaeni idia diba iena hereva be idia edia kara ia ese ia hedinaraia. \v 46 Vadaeni idia ura be idia dogoatao, to unai taunimanima momo dekenai idia gari, badina be taunimanima idia laloa Iesu be peroveta tauna ta. \c 22 \s1 Parabole: Headava aria \p \v 1 Iesu ese parabole dekena amo ma ia hereva lou idia dekenai, ia gwau, \p \v 2 “Guba Basileia be king ta ena kara bamona, iena natuna ena headava aria ia karaia. \v 3 Taunimanima momo ia boiridia do idia mai headava aria dekenai. Aria ia hegaegae neganai, king ese hesiai taudia ia siaidia, ia boiria taudia do idia hakaua mai totona. To idia ura lasi, vadaeni aria dekenai idia mai lasi. \v 4 Vadaeni iena hesiai taudia haida ma ia siaidia lou, ia gwau, ‘Lauegu boiboi dekenai do idia mai taudia umui hamaoroa: Aniani lau atoa hegaegae vadaeni, egu boromakau bona egu ubua gaudia lau alaia vadaeni. Gau ibounai idia hegaegae vadaeni. Headava ena aria totona umui mai.’ \p \v 5 “To ma idia be idia ura lasi, ta be iena uma gabu dekenai ia lao, ta be ia lao hoihoi. \v 6 To haida ese hesiai taudia idia dogoatao, idia botaia kava, vadaeni idia aladia mase. \v 7 King ia kamonai, vadaeni ia badu dikadika. Iena tuari taudia ia siaidia lao, unai ala-ala taudia idia hamasea ore, bona edia hanua danu idia gabua ore. \v 8 Vadaeni ia ese iena hesiai taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, ‘Headava aria ena aniani idia hegaegae vadaeni, to lau boiria taudia be idia hegeregere lasi. \v 9 Unai dainai, dala badadia dekenai umui lao, umui davaria taudia do umui hamaoroa, headava aria totona do idia mai.’ \v 10 Vadaeni iena hesiai taudia be dala badadia dekenai idia lao, idia davaria taudia ibounai, dikadia bona namodia, idia haboua, vadaeni idia hakaua lao, aria gabuna be ia honu. \p \v 11 “King ese vadivadi taudia itaia totona ia raka vareai, bona headava dabua ia karaia lasi tauna ta unuseni ia itaia. \v 12 Ia nanadaia, ia gwau, ‘Turagu e, edena bamona oi raka vareai iniseni, oi be headava dabua lasi?’ To unai tau be ia hereva lasi. \v 13 Vadaeni king ese iena hesiai taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, ‘Unai tau ena aena bona iena imana umui kwatua, bona umui doria lao murimuri dekenai mai dibura danu, unuseni do ia tai, bona iena isena do ia koria auka masemase.’ \p \v 14 “Badina be taunimanima momo be Dirava ese ia boiria, to momo lasi sibona ia abia hidi.” \s1 Iesu idia nanadaia, takisi idia henia Kaisara dekenai, o lasi \p \v 15 Vadaeni Farisea taudia be idia sibona idia herevahereva, Iesu ena hereva dekena amo edena bamona do idia hakererea, vadaeni do idia guia. \v 16 Vadaeni edia diba tahua taudia, Heroda ena orea taudia danu, Iesu dekenai idia siaidia lao, idia gwau, “Hadibaia tauna e, ai diba oi be momokani tauna, Dirava ena dala oi hadibaia mai momokani danu, tau ta dekenai oi gari lasi, badina be taunimanima edia laloa dekenai oi laloa momo lasi. \v 17 Inai dainai, mani oi hamaoroa ai dekenai, edena bamona oi laloa? Kaisara dekenai takisi moni henia be ia maoro o lasi?” \p \v 18 To Iesu be edia dika ia diba, vadaeni ia gwau, “Koikoi taudia e, dahaka dainai umui hereva lau dekenai mai laloa koikoi danu? \v 19 Takisi monina ta umui mailaia, lau itaia.” \p Vadaeni Roma edia moni ta idia henia. \v 20 Ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “Inai be daika ena laulau bona daika ena revareva?” Idia gwau, “Kaisara.” \p \v 21 Vadaeni idia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Kaisara ena gau, Kaisara dekenai umui henia, to Dirava ena gau be Dirava dekenai umui henia.” \p \v 22 Inai hereva idia kamonai neganai idia hoa, vadaeni idia rakatania, idau gabu dekenai idia lao. \s1 Toreisi lou ena hereva \p \v 23 Unai dina dekenai danu, Sadukea taudia haida Iesu dekenai idia lao, unai orea taudia idia laloa be mase taudia do idia toreisi lou lasi. Vadaeni idia ese Iesu dekenai idia nanadaia, idia gwau, \v 24 “Hadibaia tauna e, Mose ia gwau, ‘Tau ta bema ia mase, to mai ena natuna lasi, iena vabu be iena nakimi ese do ia adavaia, natuna do ia havaraia, mase tauna ena.’ \v 25 Guna, aiemai huana dekenai, tadikaka ibounai be 7, vara guna tauna ia headava, vadaeni ia mase. Ia be natuna lasi dainai, inai vabu be mase tauna ena tadina ese ma ia adavaia. \v 26 Ma namba 2 ia lao bona namba 7 ese unai bamona sibona idia karaia. \v 27 Idia ibounai idia mase. Dokona neganai hahine danu ia mase. \v 28 To, toreisi lou neganai, inai hahine be daika ena adavana? Badina be tatau 7 idia adavaia.” \p \v 29 Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Umui be umui laloa kererekerere, badina be Buka Helaga umui diba lasi, bona Dirava ena siahu umui diba lasi. \v 30 Badina be toreisi lou neganai headava be lasi. Idia be Dirava ena aneru guba dekenai bamona. \p \v 31 “To mase dekena amo toreisi lou herevana be Dirava ese ia hereva umui dekenai be umui duahia lasi, a? Ia gwau, \v 32 ‘Lau be Aberahamo ena Dirava, Isako ena Dirava, Iakobo ena Dirava.’ Ia be mase taudia edia Dirava lasi, to mauri taudia edia.” \p \v 33 Taunimanima momo idia kamonai, vadaeni idia hoa Iesu ena hadibaia hereva dekenai. \s1 Taravatu badana be lalokau \p \v 34 Farisea taudia idia kamonai Iesu ese Sadukea taudia edia hereva ia koua vadaeni, vadaeni idia haboua, ia dekenai nanadaia totona. \v 35 Idia edia huanai be taravatu hadibaia tauna ta, vadaeni ia ese Iesu dekenai koikoi dala dekenai ia nanadaia, hakererea totona, ia gwau, \v 36 “Hadibaia tauna e, taravatu dekenai, edena hereva be ia bada herea momokani?” \p \v 37 Iesu ia haere henia, ia gwau, “ ‘Lohiabada oiemu Dirava dekenai do oi lalokau henia mai emu lalona ibounai, mai emu lauma ibounai, mai emu kudouna ibounai.’ \v 38 Inai be taravatu bada herea momokani. Ia be ginigunana. \v 39 Iharuana be inai, ginigunana hegeregerena, ‘Oiemu badibadinai tauna dekenai oi lalokau henia, oi sibona oi lalokau henia bamona.’ \v 40 Inai hereva ruaosi be taravatu bona peroveta taudia edia hereva ibounai edia anina idia haboua.” \s1 Iesu ese Farisea taudia edia hereva ia koua \p \v 41 Farisea taudia ma idia haboua, vadaeni Iesu ese ia nanadaia idia dekenai, \v 42 ia gwau, “Umui ese Keriso be edena bamona umui laloa, ia be daika ena natuna?” \p Idia gwau, “Davida ena natuna.” \p \v 43 Ma Iesu ia gwau, “Edena bamona Davida be Lauma ese ia abia neganai, ‘Lohiabada’ ia gwauraia, badina Davida ia gwau, \b \q1 \v 44 “ ‘Lohiabada ese egu Lohiabada dekenai ia hamaoroa, ia gwau: \q1 Lauegu imana idiba kahana dekenai do oi helai, \q1 ela bona oi dekenai idia tuari henia taudia ibounai, \q1 be oiemu aena henunai gaudia dekenai do lau halaoa.’ \b \p \v 45 “To bema Davida ese Keriso ia gwauraia ‘Lohiabada,’ edena bamona Keriso be Davida ena natuna sibona?” \p \v 46 Idia ibounai be ta ese ia haere diba lasi Iesu dekenai. Unai dainai, unai dina murinai, Iesu dekenai nanadaia be idia gari, bona idia nanadaia lou lasi. \c 23 \s1 Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia Iesu ese ia gwau henidia \p \v 1 Iesu ese taunimanima momo bona iena diba tahua taudia dekenai ia hereva henia, \v 2 ia gwau, “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia be Mose ena taravatu anina idia gwauraia noho. \v 3 Unai dainai, do idia hereva henia gaudia be do umui badinaia, bona do umui karaia. To idia karaia bamona do umui karaia lasi. Badina be idia hereva, to idia karaia lasi. \v 4 Badina be idia ese huaia gaudia mai metau danu idia kwatua, taunimanima edia latanai idia atoa, to edia imana kwakikwakina sibona dekena amo durua sisina idia henia lasi. \v 5 Edia kara idia karaia, be taunimanima ese do idia itaia totona. Edia kwarana bona imana dekenai idia kwatua taravatu helaga ena guriguri pepadia idia habadaia, edia dabua danu idia halataia. \v 6 Idia ura aria neganai be gabu namo herea dekenai idia helai, bona dubu dekenai helai gaudia namodia sibona dekenai do idia helai. \v 7 Idia ura danu hoihoi gabu dekenai taunimanima ese do idia hanamodia, idia be ‘Hadibaia Taudia’ do idia gwauraia. \p \v 8 “To taunimanima ese umui do idia gwauraia lasi ‘Hadibaia Tauna.’ Badina be umui emui Hadibaia Tauna be tamona sibona, bona umui ibounai be tadikaka. \v 9 Bona tanobada dekenai tau ta do umui gwauraia lasi emui ‘Tamana,’ badina be emui Tamana be tamona sibona, ia be guba dekenai ia noho. \v 10 Bona umui be ‘Hakaua Taudia’ do idia gwauraia lasi, badina be emui Hakaua Tauna be tamona sibona, Keriso inai. \v 11 Umui emui huanai bema tau ta ia ura ia be badana, ia be umui emui hesiai gaukara do ia karaia. \v 12 Sibona ena ladana ia habadaia tauna ese ladana maragina do ia abia. To sibona ia hamanaua tauna ese ladana badana do ia abia.” \s1 Iesu ese Farisea bona taravatu hadibaia taudia edia koikoi ia gwauraia \p \v 13 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina Guba Basileia ena iduara be taunimanima edia vairana dekenai umui koua. Umui be do umui raka vareai diba lasi, bona do idia raka vareai gwauraia taudia be umui ese umui koua. \p \v 14 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina be vabu taudia edia ruma dekena amo kohu umui henaoa haorea. Vadaeni emui dika hunia totona, umui ese guriguri latadia umui gwauraia. Unai dainai emui davana be do ia metau. \p \v 15 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina be davara bona tanobada umui hanaia, lalona giroa tauna tamona sibona do umui abia totona. Umui abia, vadaeni ia be hel ena natuna umui halaoa, vadaeni ia ese umui emui dika ia hanaia momokani. \p \v 16 “Hakaua taudia emui matana idia kepulu, dika do umui davaria momokani! Umui gwau Dubu Helaga ena ladanai do ia gwauhamata tauna ena gwauhamata be anina lasi, to Dubu Helaga ena golo ena ladanai do ia gwauhamata tauna ese iena gwauhamata do ia badinaia. \v 17 Kavakava bona matakepulu taudia e, edena be ia bada? Golo ia bada, a? O sedira Dubu Helaga, ia ese golo ia hahelagaia be ia bada? \v 18 Ma umui gwau pata helaga ena ladanai ia gwauhamata tauna ena gwauhamata be anina lasi, to pata latanai boubou gauna ia noho ena ladanai ia gwauhamata tauna ese ena gwauhamata do ia badinaia. \v 19 Matakepulu taudia e, edena be ia bada? Boubou gauna ia bada, a? O sedira pata helaga, ia ese boubou gauna ia hahelagaia be ia bada? \v 20 Unai dainai, pata helaga ena ladanai ia gwauhamata tauna ese pata helaga bona pata helaga latanai idia noho gaudia ibounai edia ladanai ia gwauhamata. \v 21 Bona Dubu Helaga ena ladanai ia gwauhamata tauna ese Dubu Helaga bona Dubu Helaga lalonai ia noho Diravana edia ladanai ia gwauhamata. \v 22 Bona guba ena ladanai ia gwauhamata tauna ese Dirava ena terona bona terona latanai ia helai Diravana edia ladanai ia gwauhamata. \p \v 23 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina be aniani edia ava maragimaragi ibounai dekenai umui haria be kahana 10 umui karaia, kahana ta be boubou gauna dekenai umui halaoa. To taravatu ena hereva badadia, kota henia, bona bogahisihisi, bona abidadama, umui negea. Bema umui badinaia, bona kara namodia haida danu bema umui badinaia be ia namo. \v 24 Hakaua taudia e, emui matadia idia kepulu! Vasiahu dekena amo dimairi umui negea, to kamelo be umui hadonoa noho! \p \v 25 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina be umui ese kapusi bona mereki edia murina kahana sibona umui huria goevagoeva, to edia lalona kahana be dadia kara bona lebulebu kara dekenai idia honu momokani. \v 26 Farisea taudia e, emui matana idia kepulu! Kapusi ena lalona kahana do umui hagoevaia guna, vadaeni ena murina kahana danu do ia goeva. \p \v 27 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina umui be mase guria gabudia, peni dekena amo idia hakurokuroa bamona, edia murimuri kahana itaia neganai be idia namo, to edia lalonai be mase edia turiana bona miro ibounai idia honu momokani. \v 28 Unai bamona danu taunimanima ese umui idia itaia be kara maoromaoro taudia bamona, to emui lalona be koikoi bona kerere idia honu momokani vadaeni.” \s1 Iesu ese Farisea taudia edia kerere davana ia gwauraia \p \v 29 “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, kara koikoi taudia, dika do umui davaria momokani! Badina be peroveta taudia idia guria gabudia dekenai umui laloa momo, bona kara maoromaoro taudia dekenai laloatao nadi mai hairai danu umui karaia. \v 30 Umui gwau, ‘Aiemai sene taudia edia nega dekenai bema ai vara, peroveta taudia idia alaia dekenai durua do ai henia lasi.’ \v 31 Unai hereva dekena amo, umui sibona umui gwau, umui be peroveta taudia idia alaia taudia edia natuna. \v 32 Umui emui sene taudia edia dika umui karaia haorea noho inai. \v 33 Gaigai e! Koria gaigai edia natuna! Dirava ena Kota Badana dekena amo hel ena panisi edena bamona do umui heau mauri diba? \p \v 34 “Inai dainai lau ese peroveta taudia bona aonega taudia bona Buka Helaga hadibaia taudia do lau siaia umui dekenai. Vadaeni haida be do umui alaia mase, oibe, haida do umui hasatauroa. Ma haida be dubu lalonai do umui botaia, bona do umui lulua, hanua ta dekena amo ia lao ma hanua ta. \v 35 Unai dainai, kara maoromaoro taudia edia rarana ibounai, tanobada dekenai idia habubua, ena davana be umui emui latanai. Abela, kara maoromaoro tauna ena rarana, ia mai bona Sekaraia Berakaia ena rarana, ia be Dubu Helaga bona pata helaga edia huanai umui alaia mase. \v 36 Umui lau hamaoroa momokani, inai kerere ibounai edia davana be inai nega ena taunimanima ese do idia davaria! \s1 Iesu ese Ierusalema totona ia tai \p \v 37 “Ierusalema e! Ierusalema e! Peroveta taudia oi alaia mase, bona oi dekenai Dirava ese ia siaia taudia be nadi dekenai oi hodoa. Nega momo lau ura oiemu natuna lau haboua, kokoroku hahine ese iena natuna iena hanina dekenai ia koua bamona, to oi ura lasi! \v 38 Inai, umui emui ruma be do ia noho kava anina lasi. \v 39 Badina be umui lau hamaoroa, lau do umui itaia lou lasi, ela bona do umui gwau, ‘Lohiabada ena ladana dekenai ia mai noho tauna ita hanamoa.’ ” \c 24 \s1 Iesu ia gwau Dubu Helaga do idia hadikaia ore \p \v 1 Iesu be Dubu Helaga dekena amo ia raka murimuri dekenai. Vadaeni iena diba tahua taudia ia dekenai idia lao. Idia ura be Iesu idia hakaua lao, Dubu Helaga ena ruma idauidau idia hedinarai henia totona. \v 2 Iesu ia hereva idia dekenai, ia gwau, “Inai hairai gaudia umui itaia, a? Umui lau hamaoroa momokani, nadi ta be nadi ta latanai do ia noho lasi, ibounai do idia moru diho.” \s1 Iesu ese do idia vara nega dikadia ia gwauraia \p \v 3 Iesu be Olive Ororo dekenai ia helai, vadaeni iena diba tahua taudia ia dekenai idia lao, hunia dala dekenai idia hereva henia, idia gwau, “Mani oi hamaoroa ai dekenai, oiemu hereva gauna edena negai do idia vara? Do oi giroa mai, bona tanobada dokona danu, ena toana be dahaka?” \p \v 4 Iesu ia haere idia dekenai, ia gwau, “Umui naria namonamo, tau ta ese umui do ia hakaua kerere garina. \v 5 Badina be taunimanima momo lauegu ladanai do idia mai, do idia gwau, ‘Lau inai Keriso,’ vadaeni taunimanima momo do idia hakaua kerere. \v 6 To umui be tuari ena regena, bona tuari ena sivarai do umui kamonai neganai, do umui laloa daradara lasi. Inai gaudia be do idia vara guna, to dokona be do vaira neganai. \v 7 Badina be bese ta ese do ia toreisi, bese ta do ia tuari henia. Bona basileia ta ese do ia toreisi, basileia ta do ia tuari henia. Gabu idauidau dekenai hitolo bada do ia vara, tano danu do ia mareremarere. \v 8 To unai be hisihisi nega ena hamatamaia sibona, natuna havaraia ena hisihisi bamona. \p \v 9 “Unai neganai umui emui mase totona hereva do idia atoa, do idia hadikaia umui, do idia alaia mase umui. Lauegu ladana dainai bese ibounai ese umui do idia badu henia. \v 10 Vadaeni taunimanima momo edia abidadama do idia rakatania, vadaeni idia ta ta ese ta ta do idia samania, bona idia ta ta ese ta ta do idia badu henia. \v 11 Peroveta koikoi taudia momo danu do idia toreisi, taunimanima momo do idia hakaua kerere. \v 12 Kara dikadia danu do idia vara gabu idauidau dekenai, vadaeni taunimanima momo edia lalokau be do ia keru. \v 13 To iena lalona do ia goada noho ela bona dokona, unai tauna be do ia mauri. \v 14 Basileia ena Sivarai Namona be tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia. Vadaeni unai murinai, dokona be do ia ginidae.” \s1 Gau dika rohorohona do ia vara \p \v 15 Ma Iesu ia hereva, ia gwau, “Peroveta tauna Daniela ese guna ia gwauraia, gau dika rohorohona, gabu ia hadikaia gauna, Dubu Helaga ena lalonai ia gini dohore umui itaia.” (Duahia taudia e, inai hereva ena anina do umui laloa namonamo.) \v 16 “Unai neganai Iudea dekenai idia noho taudia be ororo dekenai do idia heau lao. \v 17 Bona ruma ena atai dekenai ia helai noho tauna be ruma lalonai do ia raka vareai lasi iena kohu abia totona. \v 18 Bona uma dekenai ia gaukara noho tauna danu ese iena dabua abia totona do ia giroa lao lasi. \v 19 Unai neganai rogorogo hahine bona natuna maragi idia rata henia hahine be madi do idia dika. \v 20 Do umui guriguri, keru neganai, o Sabati Dina neganai be do umui heau lasi. \v 21 Badina be unai dinadia lalonai hisihisi bada herea do idia vara, Dirava ese tanobada ia karaia nega dekena amo hisihisi unai bamona idia vara lasi ia mai bona harihari, gabeai danu unai bamona ta do ia vara lou lasi. \v 22 Bema Dirava ese unai nega do ia hakwadogia lasi, taunimanima ta be do ia mauri diba lasi. To ia abia hidi taudia dekenai ia laloa dainai, unai nega do ia hakwadogia. \p \v 23 “Unai neganai tau ta do ia gwau, ‘Oi itaia, Keriso be inai,’ o, ‘Keriso be unai.’ To do umui kamonai henia lasi. \v 24 Badina be Keriso koikoi taudia bona peroveta koikoi taudia do idia toreisi, toa bona hoa gaudia do idia hedinaraia. Inai bamona do idia karaia, Dirava ia abia hidi taudia do idia hakaua kerere totona, bema mai dalana. \v 25 Do umui laloaboio lasi, umui lau hamaoroa guna inai. \p \v 26 “Unai dainai, bema umui dekenai do idia hamaoroa, do idia gwau, ‘Umui itaia, ia be taunimanima idia noho lasi tano dekenai ia noho,’ to do umui lao lasi. O do idia gwau, ‘Umui itaia, ia be ruma lalonai ia noho,’ to do umui kamonai lasi. \v 27 Kevaru bamona, guba dekenai ia diari haraga bamona, guba ena dina daekau kahana ia lao bona dina diho kahana, unai bamona danu Taunimanima ena Natuna be do ia mai. \p \v 28 “Mase edia tauanina idia noho gabuna dekenai, ugava manudia do idia haboua unuseni. \s1 Taunimanima ena Natuna do ia mai \p \v 29 “Unai nega dikana do ia ore, vadaeni maoromaoro dina be do ia dibura, hua danu do ia diari lasi, hisiu guba dekena amo do idia moru, bona guba dekenai idia noho siahu gaudia do idia mareremarere. \v 30 Vadaeni Taunimanima ena Natuna ena toana guba dekenai do ia hedinarai. Unai neganai tanobada ena bese ibounai do idia tai, badina be Taunimanima ena Natuna do idia itaia, guba ena ori latanai do ia mai, mai ena siahu bada, bona mai ena hairai danu. \v 31 Vadaeni ia ese iena aneru do ia siaia lao, mai kibi ena regena bada danu, iena abia hidi taudia do ia haboua mai totona. Aneru ese unai taudia do idia abia mai, lai edia gabu 4 dekena amo, tanobada ena kahana ibounai dekena amo.” \s1 Fig auna ena toana amo nega do umui diba \p \v 32 “Fig auna dekena amo inai parabole do umui diba: Au ena rigina ese ranu ia abia, bona ena raurau matamata idia kehoa neganai, umui diba vadaeni lai be dina diho kahana dekena amo kahirakahira do ia mai. \v 33 Inai dainai, umui danu ese inai gau ibounai idia vara do umui itaia neganai, do umui diba Taunimanima ena Natuna be ia kahirakahira vadaeni, iduara dekenai ia noho. \v 34 Umui lau hamaoroa momokani, inai nega idia noho taudia do idia mase ore lasi neganai, be inai gaudia ibounai do idia vara momokani. \v 35 Guba bona tanobada do idia boio, to lauegu hereva be do ia boio lasi.” \s1 Dina bona hora be tau ta ia diba lasi \p \v 36 “Unai dina, unai hora gauna, ta ia diba lasi, guba aneru danu idia diba lasi, Taunimanima ena Natuna ia diba lasi, to Tamana sibona ia diba. \v 37 Noa ena nega bamona, Taunimanima ena Natuna do ia mai neganai, be unai bamona gaudia do idia vara. \v 38 Badina be unai neganai, abata badana do ia ginidae lasi neganai, idia aniani noho, idia inuinu noho, idia headava noho, ia mai bona Noa be lagatoi dekenai ia guia dinana. \v 39 Taunimanima ese idia laloa lasi dahaka do ia vara, idia kara dika noho, ia mai bona abata badana ia ginidae, vadaeni abata ranu ese ibounai ia abia lao. Taunimanima ena Natuna do ia mai neganai danu unai bamona do ia vara. \v 40 Unai neganai tau rua uma dekenai do idia noho, ta be do ia kokia, ta be do ia noho. \v 41 Hahine rua ese uiti do idia gaukaralaia noho, paraoa karaia totona. Ta be do ia kokia, ta be do ia noho. \v 42 Unai dainai do umui naria, badina be umui emui Lohiabada do ia mai negana be umui diba lasi. \v 43 Inai do umui laloatao! Ruma biaguna bema ia diba guna edena hora dekenai henaoa tauna do ia mai, ia be do ia naria, iena ruma do ia makohia lasi. \v 44 Unai dainai, do umui hegaegae, badina be Taunimanima ena Natuna do ia mai ena hora be umui diba lasi. \s1 Hesiai tauna namona bona hesiai tauna dikana \p \v 45 “Hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro, iena biaguna ese ia abia hidi, iena ruma do ia naria, bona biaguna ena natuna edia aniani neganai edia aniani do ia henia, tauna be daika? \v 46 Iena biaguna do ia mai neganai do ia davaria, unai bamona ia karaia noho tauna be ia namo. \v 47 Umui lau hamaoroa momokani, iena kohu ibounai naria tauna iena biaguna ese do ia halaoa. \v 48 To hesiai tauna dikana ena lalona dekenai do ia laloa, do ia gwau, ‘Lauegu biaguna be do ia giroa mai haraga lasi.’ \v 49 Vadaeni ia ese iena hesiai taudia haida do ia botaia, muramura inua kekero taudia danu do ia aniani noho, do ia inuinu noho. \v 50 Unai hesiai tauna be ia laloa lasi dinana dekenai, bona hora ta ia diba lasi neganai, iena biaguna do ia ginidae. \v 51 Biaguna ese kaia dekena amo unai tau do ia utua kahana maragimaragi, bona koikoi taudia danu, edia panisia gabu dekenai do ia siaia, vadaeni unuseni do idia tai, edia isena do idia koria auka masemase. \c 25 \s1 Parabole: Kekeni mai aonega, bona kekeni mai kavakava \p \v 1 “Unai neganai Guba Basileia be kekeni 10 bamona, edia lamepa idia abia lao, headava matamata tauna danu idia hedavari gwauraia. \v 2 Kekeni 5 be mai kavakava, to kekeni 5 be mai aonega. \v 3 Badina be kekeni mai kavakava ese edia lamepa idia abia neganai, be oela idia abia lao lasi. \v 4 To kekeni mai aonega ese edia lamepa idia abia lao mai oela danu. \v 5 Headava matamata tauna ia mai haraga lasi dainai, edia matana idia metau, vadaeni ibounai idia mahuta. \p \v 6 “Hanuaboi huanai tau ta ia boiboi, ia gwau, ‘Headava matamata tauna ia mai inai, umui raka mai, ia danu umui hedavari.’ \v 7 Vadaeni inai kekeni ibounai idia toreisi, edia lamepa idia karaia hegaegae. \v 8 Kekeni mai kavakava ese kekeni mai aonega dekenai idia noinoi henia, idia gwau, ‘Emui oela haida umui henia ai dekenai, badina aiemai lamepa be kahirakahira idia bodo.’ \v 9 To aonega kekeni idia haere, idia gwau, ‘Lasi, ai bona umui be do ita hegeregere lasi garina. Namona be inai, sitoa dekenai umui lao, umui sibona emui oela do umui hoia.’ \v 10 Hoihoi totona idia lao noho neganai, headava matamata tauna ia ginidae, vadaeni idia hegaegae noho kekeni be ia danu headava ena aria dekenai idia raka vareai, vadaeni iduara idia koua. \p \v 11 “Gabeai kekeni haida idia mai, idia gwau, ‘Lohia e, lohia e, ai dekenai iduara oi kehoa.’ \v 12 To ia haere idia dekenai, ia gwau, ‘Umui lau hamaoroa momokani, lau be lau diba lasi umui.’ \p \v 13 “Unai dainai, do umui naria namonamo noho. Badina dina bona hora be umui diba lasi.” \s1 Parabole: Hesiai taudia toiosi ese moni idia naria karaia \p \v 14 “Inai bamona: Tau ta gabu daudau dekenai ia lao gwauraia, vadaeni iena hesiai taudia ia dekenai ia boiria, iena kohu ia henia idia dekenai. \v 15 Vadaeni ia ese ta dekenai 5000 kina ia henia, ma ta dekenai 2000 kina ia henia, ma ta dekenai 1000 kina ia henia, idia ta ta edia diba hegeregerena. Vadaeni ia lao gabu daudau dekenai. \v 16 Vadaeni 5000 kina ia abia tauna be ia lao, ia hoihoilaia, 5000 kina ma ia abia. \v 17 Inai bamona danu, 2000 kina ia abia tauna be ia lao, 2000 kina ma ia abia. \v 18 To 1000 kina ia abia tauna be ia lao, tano ia geia, biaguna ena moni ia guria. \p \v 19 “Nega daudau ia lao, vadaeni unai hesiai taudia edia biaguna ia giroa mai, bona idia dekenai ia nanadaia edena bamona ena moni idia naria. \v 20 Vadaeni 5000 kina ia abia tauna ia mai, 5000 kina ma ia mailaia, ia gwau, ‘Lohia e, 5000 kina oi henia lau dekenai. Oi itaia, inai 5000 kina haida ma lau davaria.’ \v 21 Iena biaguna ia haere, ia gwau, ‘Namo herea! Oi be hesiai tauna namona, kara maoromaoro tauna. Gau momo lasi oi naria namonamo dainai, gau momo edia biaguna do lau halaoa oi. Oi mai, oiemu biaguna danu do ita moale hebou.’ \p \v 22 “Vadaeni 2000 kina ia abia tauna danu ma ia mai, ia gwau, ‘Lohia e, 2000 kina oi henia lau dekenai. Oi itaia, inai 2000 kina haida ma lau davaria.’ \v 23 Biaguna ia haere, ia gwau, ‘Namo herea! Oi be hesiai tauna namona, kara maoromaoro tauna. Gau momo lasi oi naria namonamo dainai, gau momo edia biaguna do lau halaoa oi. Oiemu biaguna danu do ita moale hebou.’ \p \v 24 “Vadaeni 1000 kina ia abia tauna ia mai, ia gwau, ‘Lohia e, lau diba vadaeni oi be auka momo tauna. Oi hadoa lasi gauna be oi utua, bona oi negea lao, negea mai lasi gauna, be oi haboua. \v 25 Unai dainai lau gari, lau lao, oiemu 1000 kina tano dekenai lau guria. Oi itaia, vadaeni oiemu oi abia.’ \p \v 26 “Iena biaguna ia haere, ia gwau, ‘Oi be hesiai tauna dikana, lahedo tauna. Oi diba vadaeni lau hadoa lasi gauna be lau utua, bona lau negea lao, negea mai lasi gauna, be lau haboua. \v 27 To edena bamona lauegu moni be banika taudia dekenai oi atoa lasi? Vadaeni lau giroa mai neganai, do lau abia lou, mai ena atoa kau monina danu?’ \v 28 Unai dainai, iena 1000 kina be ia dekena amo umui kokia, 10000 kina ia abia tauna dekenai do umui henia. \v 29 Badina be mai ena gau tauna, be gau momo do ia abia. To gau lasi tauna, be ia dekenai ia noho gauna do idia kokia. \v 30 Hesiai tauna dikana be do umui negea murimuri dekenai mai dibura danu. Unuseni do idia tai, edia isena do idia koria auka masemase. \s1 Keriso ese taunimanima ibounai do ia kota henidia \p \v 31 “Taunimanima ena Natuna be mai ena hairai danu do ia mai, mai ena aneru helagadia danu, ena terona namo herea momokani latanai do ia helai. \v 32 Vadaeni bese ibounai be iena vairana dekenai do idia haboua. Vadaeni ia ese idia do ia hapararaia, mamoe naria tauna ese mamoe bona nanigosi ia hapararaia bamona. \v 33 Mamoe be iena idiba kahana dekenai do ia atoa, nanigosi be iena lauri kahana dekenai do ia atoa. \v 34 Vadaeni Lohiabada ese iena idiba kahana taudia dekenai do ia hamaoroa, do ia gwau, ‘Umui mai, egu Tamana ese ia hanamoa taudia e, Basileia umui abia, tanobada ia karaia neganai, ia ese ia karaia hegaegae umui emui. \v 35 Badina be lau hitolo neganai, umui ubua lau. Lau ranu mase, ranu umui henia lau dekenai. Lau be idau tauna, to umui abia dae lau. \v 36 Lau be dabua lasi, dabua umui atoa lau dekenai. Lau gorere neganai, egu lalona umui hanamoa. Dibura ruma dekenai lau noho neganai, lau dekenai umui vadivadi.’ \p \v 37 “Vadaeni kara maoromaoro taudia ese do idia haere henia ia dekenai, do idia gwau, ‘Lohiabada e, edena negai ai itaia oi, oi hitolo, ai ubua oi, o oi ranu mase, ranu ai henia oi dekenai? \v 38 Edena negai ai itaia oi, oi be idau tauna, vadaeni aniani ai henia oi dekenai? O dabua lasi, vadaeni dabua ai atoa oi dekenai? \v 39 Edena negai ai itaia oi, oi gorere, o dibura ruma dekenai oi noho, ai vadivadi henia oi?’ \p \v 40 “Vadaeni Lohiabada ese idia dekenai do ia haere, do ia gwau, ‘Umui lau hamaoroa momokani, inai lauegu tadikakana ogogami herea taudia dekenai unai bamona umui karaia neganai, be lau dekenai umui karaia vadaeni danu.’ \p \v 41 “Vadaeni iena lauri kahana taudia dekenai do ia hamaoroa, do ia gwau, ‘Dika bada taudia, lau dekena amo umui raka siri, lahi do ia bodo lasi lalonai do umui lao, ia gabua hegaegae vadaeni, Satani danu mai ena aneru danu edia. \v 42 Badina be lau hitolo, umui ubua lasi lau. Lau ranu mase, ranu umui henia lasi lau dekenai. \v 43 Lau be idau tauna, lau umui abia dae lasi. Lau be dabua lasi, dabua umui atoa lasi lau dekenai. Lau gorere, bona dibura ruma dekenai lau noho neganai, umui vadivadi henia lasi lau dekenai.’ \p \v 44 “Vadaeni idia danu do idia haere henia ia dekenai, do idia gwau, ‘Lohiabada e, edena negai ai itaia oi, oi hitolo, o oi ranu mase, o oi be idau tauna, o oi be dabua lasi, o oi gorere, o oi be dibura ruma dekenai oi noho, vadaeni oi dekenai durua ai henia lasi?’ \p \v 45 “Vadaeni ia ese do ia haere idia dekenai, do ia gwau, ‘Umui lau hamaoroa momokani, inai ogogami taudia dekenai durua umui henia lasi neganai, lau danu umui durua lasi inai.’ \v 46 Unai dainai, idia be davana ia dika hanaihanai gabuna dekenai do idia lao. To kara maoromaoro taudia be mauri hanaihanai gabuna dekenai do idia lao.” \c 26 \s1 Iesu alaia totona dala idia tahua \p \v 1 Iesu be unai hereva ibounai ia hadokoa, vadaeni ia ese iena diba tahua taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, \v 2 “Umui diba, dina rua do idia ore, Pasova ena aria do idia karaia. Unai neganai Taunimanima ena Natuna ena mase dala do idia karaia, do idia hasatauroa.” \p \v 3 Vadaeni dubu biagudia bona hanua tau badadia ese Hahelagaia Tauna Badana, ena ladana be Kaiapa, ena ruma dekenai idia haboua. \v 4 Idia hereva hebou, Iesu do idia dogoatao hunia dala dekenai, do idia alaia mase idia gwau. \v 5 To idia gwau, “Aria dina dekenai be lasi, taunimanima ese heatu do idia havaraia garina.” \s1 Hahine ta ese Iesu ia dahua dehoro namo herea dekenai \p \v 6 Iesu be Betania dekenai ia noho, Simona, lepera tauna, ena ruma dekenai. \v 7 Vadaeni hahine ta Iesu dekenai ia lao, nadi kavabu ta ia abia lao, ena lalonai be dehoro namo herea, ena davana be ia bada, vadaeni ia helai noho aniani totona neganai, hahine ese Iesu ena kwarana dekenai dehoro ia bubua. \v 8 Iesu ena diba tahua taudia ese idia itaia, idia badu, idia gwau, “Dahaka totona inai dehoro ia negea kava? \v 9 Inai dehoro ia hoia, moni momo do ia abia, vadaeni ogogami taudia dekenai ia henia be namo.” \p \v 10 Iesu be ia diba, vadaeni ia hamaoroa idia dekenai, ia gwau, “Dahaka dainai umui gwau ia kerere? Kara namo herea ia karaia vadaeni lau dekenai. \v 11 Ogogami taudia be nega ibounai idia noho umui dekenai, vadaeni umui ura neganai, do umui hanamoa idia dekenai. To lau be nega ibounai do lau noho lasi umui dekenai. \v 12 Inai dehoro dekenai lauegu tauanina ia dahua hegaegae vadaeni, lau do idia guria totona. \v 13 Umui lau hamaoroa momokani, inai Sivarai Namona do idia harorolaia gabudia ibounai, tanobada ena kahana kahana ibounai dekenai, inai hahine ese ia karaia gauna be do idia gwauraia, ia dekenai do idia laloa totona.” \s1 Iuda ese Iesu ia samania \p \v 14 Unai neganai, diba tahua tauna ta, iena ladana Iuda Iskariote, be dubu biagudia dekenai ia lao. \v 15 Ia gwau, “Bema Iesu ena mase dala lau karaia, dahaka do umui henia lau dekenai?” Vadaeni idia ese siliva moni 30 idia henia. \v 16 Unai negana ia lao, Iuda ese Iesu do ia samania ena nega namona ia tahua noho. \s1 Iesu ese Pasova ia ania, ena diba tahua taudia danu \p \v 17 Paraoa idia hatubua lasi ena aria dina ginigunana dekenai, diba tahua taudia be Iesu dekenai idia lao, idia nanadaia, idia gwau, “Edeseni Pasova do ai karaia hegaegae, vadaeni do oi ania?” \v 18 Iesu ia haere, ia gwau, “Hanua dekenai umui lao, tau ta dekenai do umui hamaoroa, umui gwau, ‘Hadibaia tauna ia gwau: Egu nega ia kahirakahira vadaeni, egu diba tahua taudia danu Pasova be oiemu ruma dekenai do ai ania.’ ” \v 19 Vadaeni diba tahua taudia be Iesu ese ia hereva henidia hegeregerena idia karaia vadaeni, Pasova ena aria idia karaia hegaegae vadaeni. \p \v 20 Adorahi neganai, Iesu be iena diba tahua taudia danu idia helai diho, idia aniani totona. \v 21 Vadaeni idia aniani noho neganai ia gwau, “Umui lau hamaoroa momokani, umui ta ese lauegu mase dala do ia karaia.” \p \v 22 Idia edia lalona idia hisihisi, idia ta ta idia nanadaia, idia gwau, “Lohiabada e, inai be lau, a?” \p \v 23 Ia haere, ia gwau, “Lau danu disi tamona dekenai imana ia atoa tauna ese lauegu mase dalana do ia karaia. \v 24 Taunimanima ena Natuna be do ia lao, Buka Helaga dekenai ia torea hegeregerena. To Taunimanima ena Natuna ena mase dala do ia karaia tauna be madi, ia be dika! Unai tau bema ia vara lasi be ia namo!” \p \v 25 Vadaeni Iuda, ia samania koikoi tauna, ese ia nanadaia, ia gwau, “Hadibaia tauna, inai be lau, a?” Iesu ia gwau, “Oi gwauraia unai.” \s1 Lohiabada ena anibou \p \v 26 Idia aniani lalonai, Iesu ese paraoa ia abia, ia hanamoa, ia makohia, ena diba tahua taudia dekenai ia henia, ia gwau, “Umui abia, umui ania, lauegu tauanina be inai.” \p \v 27 Ma kapusi ta ia abia, ia hanamoa, ia henia idia dekenai, ia gwau, “Umui ibounai umui inua. \v 28 Inai be lauegu rarana, maino karaia ena rara, taunimanima momo totona do ia bubua, dika gwauatao totona. \v 29 Umui lau hamaoroa, inai uaina do lau inua lou lasi, ela bona dina do ia ginidae lau bona umui uaina matamatana do ita inua Dirava ena Basileia lalonai.” \p \v 30 Ane idia abia ore murinai, idia raka murimuri dekenai, Olive Ororo dekenai idia lao. \s1 Iesu ese Petero ia hamaoroa do ia gwau, “Lau diba lasi Iesu” \p \v 31 Vadaeni Iesu ese ia hamaoroa idia dekenai, ia gwau, “Hari hanuaboi umui ibounai ese lau do umui rakatania, badina inai bamona ia torea vadaeni: \b \q1 “ ‘Mamoe naria tauna do lau alaia, \q1 vadaeni mamoe ibounai do idia heau siri, \q1 idau gabu idau gabu dekenai.’ \b \m \v 32 To do lau toreisi lou murinai, be do lau gunalaia umui, Galilea dekenai.” \p \v 33 Petero ese ia haere Iesu dekenai, ia gwau, “Taunimanima ibounai ese oi do idia rakatania, to lau be lasi.” \p \v 34 Iesu ese ia hamaoroa ia dekenai, ia gwau, “Momokani lau hamaoroa oi dekenai, hari inai hanuaboi, kokoroku do ia boiboi lasi, oi ese nega toi do oi hereva, ‘Lau diba lasi Iesu.’ ” \p \v 35 To Petero ia gwau, “Oi danu do ita mase nega tamona, to do lau hereva lasi inai bamona, ‘Lau diba lasi Iesu.’ ” Diba tahua taudia ibounai danu unai bamona sibona idia hereva. \s1 Iesu ese Getesemane dekenai ia guriguri \p \v 36 Iesu be idia danu gabu ta dekenai idia ginidae, ena ladana be Getesemane. Vadaeni ia ese iena diba tahua taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Iniseni do umui helai, lau be do lau lao unuseni, guriguri totona.” \v 37 Vadaeni ia ese Petero, bona Sebedeo ena natuna ruaosi ia hakaudia siri. Iesu ena lalona ia metau bada herea, iena kudouna danu ia hisihisi bada. \v 38 Idia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Lau be egu lalona ia hisihisi bada, kahirakahira lau mase. Iniseni do umui noho, do umui naria lau danu.” \p \v 39 Sisina ma ia raka lao, vadaeni tano dekenai iena vairana ia atoa diho, ia guriguri, ia gwau, “Egu Tamana e, bema mai dala, inai kapusi lau dekena amo do oi kokia. To lauegu ura lasi, oiemu ura sibona.” \p \v 40 Iena diba tahua taudia dekenai ia giroa lao, ia davaria idia mahuta. Vadaeni Petero dekenai ia gwau henia, ia gwau, “Be, umui goada lasi, hora tamona sibona lau danu do umui naria? \v 41 Do umui naria, bona umui guriguri, Satani ena laloa dekenai do umui vareai garina. Emui lauma be ia ura, to emui tauanina be ia manoka vadaeni.” \p \v 42 Nega iharuana ma ia raka lao, ia guriguri, ia gwau, “Egu Tamana e, inai kapusi lau dekena amo kokia be dala lasi sedira, ela bona do lau inua, oiemu ura sibona do oi karaia.” \v 43 Ma Iesu ia giroa lou idia dekenai, ma ia davaria idia mahuta noho, badina edia matana idia metau. \p \v 44 Ia rakatanidia, ia giroa lao, nega ihatoina ma ia guriguri, iena guriguri herevadia be guna ia gwauraia gaudia ma ia gwauraia lou. \p \v 45 Ma ia giroa lou iena diba tahua taudia dekenai, ia gwau, “Madi, umui mahuta. Umui laga-ani, a? Vadaeni, nega ia ginidae vadaeni. Taunimanima ena Natuna be dika taudia edia imadia dekenai do idia atoa. \v 46 Umui toreisi, ita lao, lauegu mase dala ia karaia tauna ia mai inai.” \s1 Iesu idia dogoatao \p \v 47 Iesu do ia hereva noho neganai, Iuda, iena diba tahua tauna ta, ia ginidae, taunimanima momo danu, mai edia tuari kaia, bona mai edia heatu audia, dubu biagudia bona hanua tau badadia ese idia siaia taudia be unai. \v 48 Mase dalana ia karaia tauna ese toa ta ia henia guna idia dekenai, ia gwau, “Do lau kisi henia tauna, gauna be unai, do umui dogoatao.” \p \v 49 Unai dainai, Iuda be Iesu dekenai ia raka kahirakahira lao, ia gwau, “Hadibaia tauna e, oi namo?” Vadaeni ia kisi henia. \p \v 50 Iesu ese ia hereva ia dekenai, ia gwau, “Egu turana e, oi karaia totona oi mai gauna be vadaeni do oi karaia haraga.” Vadaeni idia ese edia imana dekenai Iesu idia dogoatao. \p \v 51 Iesu ena orea tauna ta ese iena tuari kaia ia veria, Hahelagaia Tauna Badana ena hesiai tauna ta, ena taiana ia utua oho. \v 52 Vadaeni Iesu ese ia gwau henia, ia gwau, “Emu tuari kaia be ena gabu dekenai oi atoa lou, badina be tuari kaia idia iusilaia taudia ibounai, be tuari kaia dekenai do idia mase. \v 53 Oi laloa lau be siahu lasi a, lauegu Tamana bema lau noia, be ia ese aneru orea 12, bona ma haida danu do ia siaia, lau dekenai durua henia totona? \v 54 To bema unai bamona, Buka Helaga be edena bamona do ia momokani? Badina ia torea vadaeni, inai kara be do ia vara lau dekenai.” \p \v 55 Unai neganai Iesu ese unai taudia dekenai ia gwau henia, ia gwau, “Umui be mai tuari kaia bona mai heatu audia danu lau dogoatao totona umui mai, dadia tauna do umui dogoatao bamona. Dina ibounai lau be umui emui badibadinai lau helai noho, bona lau hadibaia noho, Dubu Helaga lalonai, to lau umui dogoatao lasi. \v 56 To inai gaudia ibounai idia vara vadaeni, peroveta taudia ese idia torea herevadia hamomokania totona.” \p Vadaeni iena diba tahua taudia ibounai idia heau, ia sibona idia rakatania. \s1 Kaunsolo edia vairanai Iesu ia kota \p \v 57 Vadaeni ia idia dogoatao taudia ese Hahelagaia Tauna Badana, Kaiapa dekenai Iesu idia abia lao. Unuseni taravatu hadibaia taudia bona hanua tau badadia idia haboua vadaeni. \v 58 Petero ese Iesu ena murinai ia lao, to ia raka kahirakahira momokani lasi, ia lao, bona Hahelagaia Tauna Badana ena ruma ariara lalonai ia raka vareai. Hesiai taudia danu ia helai, gabu tamona dekenai, dahaka do ia vara do ia itaia gwauraia. \p \v 59 Vadaeni dubu biagudia bona kaunsolo taudia ibounai ese Iesu dekenai samania koikoi idia gwauraia taudia idia tahua mai hekwarahi danu, alaia totona ena badina idia davaria gwauraia. \v 60 Iesu dekenai samania koikoi gwauraia taudia momo herea idia toreisi, to alaia totona ena badina ta idia davaria lasi. To gabeai koikoi taudia rua ma idia toreisi, idia gwau, \v 61 “Inai tau ia hereva, ia gwau, ‘Lau be mai egu siahu Dirava ena Dubu Helaga do lau kokia, bona dina toi sibona lalonai ma do lau haginia lou.’ ” \p \v 62 Vadaeni Hahelagaia Tauna Badana ese ia toreisi, Iesu ia nanadaia, ia gwau, “Oi be hereva ta lasi, a? Inai idia edia hereva oi dekenai be edena bamona?” \v 63 To Iesu be ia hereva lasi. Vadaeni Hahelagaia Tauna Badana ese ma ia hereva Iesu dekenai, ia gwau, “Mauri Dirava ena ladana dekenai lau hereva oi dekenai, oi hamaoroa ai dekenai, oi be Keriso, Dirava ena Natuna, o?” \p \v 64 Iesu ia haere ia dekenai, ia gwau, “Oi hereva unai. To umui ibounai dekenai lau hereva, Taunimanima ena Natuna do umui itaia, Siahu Ibounai Dirava ena imana idibana kahana dekenai do ia helai, bona guba ena ori edia latanai do ia mai.” \p \v 65 Vadaeni Hahelagaia Tauna Badana ese sibona ena dabua ia darea, ia gwau, “Dirava dekenai hadikaia hereva ia gwauraia vadaeni, ma dahaka hereva ita tahua? Dirava dekenai hadikaia hereva ia gwauraia, be umui kamonai vadaeni. \v 66 Umui be dahaka umui gwau?” Idia haere, idia gwau, “Do ia mase be namo.” \p \v 67 Vadaeni Iesu ena vairana latanai idia kanudi, edia imana dekenai idia botaia, idia gwau, \v 68 “Keriso e, bema oi be peroveta tauna, oi hamaoroa ai dekenai, daika ese ia botaia oi?” \s1 Petero nega toi ia hereva, “Lau diba lasi Iesu” \p \v 69 Petero be ruma murimuri dekenai, ariara ena kahanai ia helai noho, vadaeni hesiai kekeni ta ia dekenai ia lao, ia gwau, “Inai, oi danu be Iesu, Galilea tauna, ena durua tauna ta, ani?” \p \v 70 To Petero be idia ibounai edia vairana dekenai ia hereva, ia gwau, “Oiemu hereva be lau diba lasi momokani.” \v 71 Ia be ia raka siri, ia lao magu ena iduara badibadinai. To kekeni ta ese ia itaia, vadaeni iena badibadinai taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Inai tau danu be Iesu, Nasareta tauna, ena durua tauna ta.” \p \v 72 Vadaeni mai hereva dika danu, Petero ese ia hereva lou, ia gwau, “Unai tau be lau diba lasi momokani!” \p \v 73 Nega sisina murinai, unai gabu dekenai idia gini taudia be Petero dekenai idia lao, idia gwau, “Momokani, oi be idia edia turana ta, badina be oiemu gado ese ia hedinaraia.” \p \v 74 Vadaeni Petero ese ma ia hereva dika lou, ia gwau, “Momokani, unai tau be lau diba lasi!” \p Vadaeni kokoroku ta ia boiboi. \v 75 Vadaeni Iesu ia gwauraia hereva be Petero ia laloa, gauna inai, “Kokoroku do ia boiboi lasi neganai, oi ese nega toi do oi hereva, ‘Lau diba lasi Iesu.’ ” Vadaeni ia raka murimuri dekenai, ia tai dikadika. \c 27 \s1 Pilato dekenai Iesu idia abia lao \p \v 1 Daba ia rere, dubu biagudia ibounai bona hanua tau badadia idia hereva hebou, Iesu alaia totona. \v 2 Vadaeni idia guia, idia hakaua lao, Pilato, gavana tauna, dekenai idia henia. \s1 Iuda Iskariote ia mase vadaeni \p \v 3 Iuda, Iesu ia samania tauna ese ia itaia, kota dekenai Iesu hamasea herevana idia gwauraia. Vadaeni ia sibona ena lalona ia giroa, vadaeni unai siliva moni 30 ia abia, ia giroa lou, dubu biagudia bona hanua tau badadia dekenai ia henia lou gwauraia. \v 4 Ia gwau, “Kara dikana lau karaia vadaeni, badina be kerere lasi tauna ena mase dala lau karaia vadaeni.” \p Idia gwau, “Ai ese, a? Oi sibona emu kerere.” \p \v 5 Iuda ese siliva moni Dubu Helaga lalonai ia negea vareai, vadaeni ia raka siri, ia lao, ena aiona be varo dekenai ia kwatua, au dekenai ia taua dae, ia sibona ia alaia mase. \p \v 6 Vadaeni dubu biagudia ese inai siliva moni idia abia, idia gwau, “Ia namo lasi boubou ena maua dekenai do ita udaia, badina inai be rara ena davana.” \v 7 Idia herevalaia, vadaeni uro karaia tauna ena tano idia hoia, idau bese taudia edia mase guria gabuna dekenai idia halaoa. \v 8 Unai dainai, unai tano ena ladana idia atoa “Rara Tanona” ia mai bona harihari. \p \v 9 Unai dainai Ieremia, peroveta tauna, ena hereva ia momokani vadaeni, ia gwau, \b \q1 “Siliva moni 30 idia abia, \q1 Israela taudia ese inai Tau ena davana idia gwauraia gauna. \q1 \v 10 Vadaeni inai moni dekena amo, \q1 uro karaia tauna, ena tano idia hoia, \q1 Lohiabada ese lau ia hamaoroa hegeregerena.” \s1 Pilato ese Iesu ia nanadaia \p \v 11 Iesu be gavana ena vairana dekenai ia gini, vadaeni gavana ese ia nanadaia ia dekenai, ia gwau, “Oi be Iuda taudia edia king, a?” Iesu ia gwau, “Oi hereva unai.” \v 12 Vadaeni dubu biagudia bona hanua tau badadia ese Iesu dekenai hereva koikoi ma idia gwauraia, to Iesu be ia haere lasi. \p \v 13 Vadaeni Pilato ia gwau, “Hereva momo oi dekenai idia gwauraia be oi kamonai lasi, a?” \p \v 14 To Iesu be ia haere lasi, hereva ta ia gwauraia lasi. Unai dainai gavana be ia hoa. \s1 Pilato ia gwau Iesu do idia hasatauroa \p \v 15 Unai aria neganai gavana ena kara be nega ibounai dibura ruma dekenai ia noho tauna ta, taunimanima ese do idia gwauraia tauna, do ia ruhaia murimuri dekenai. \v 16 Unai neganai tau ta dibura ruma dekenai ia noho, ena ladana be Baraba, unai tau ena kerere sivarai be ibounai idia diba. \v 17 Unai dainai, idia haboua vadaeni neganai, Pilato ese ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “Edena tauna umui ura do lau ruhaia, Baraba o Iesu, iena ladana ta idia gwauraia Keriso?” \v 18 Badina be Pilato ia diba Iuda tau badadia idia mama dainai Iesu idia samania bona idia kota henia. \p \v 19 Pilato be kota henia gabuna dekenai, iena helai gauna latanai ia helai noho neganai, iena adavana ese hereva ta ia siaia lao ia dekenai, ia gwau, “Unai kara maoromaoro tauna dekenai gau ta do oi karaia lasi, badina be hari dina lau nihi vadaeni, egu nihi dekenai hisihisi badana ia hadikaia lau, unai tau totona.” \p \v 20 To dubu biagudia bona hanua tau badadia ese taunimanima dekenai idia hereva, Baraba do ia ruhaia, bona Iesu do ia alaia mase herevana do idia gwauraia totona. \v 21 Vadaeni gavana ese ma ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “Inai Iesu bona Baraba ruaosi, be daika do lau ruhaia umui emui?” \p Idia gwau, “Baraba!” \p \v 22 Vadaeni Pilato ese ma ia nanadaia idia dekenai, ia gwau, “To Iesu, idia gwauraia Keriso dekenai be dahaka do lau karaia?” Idia ibounai idia haere nega tamona, idia gwau, “Do oi hasatauroa!” \p \v 23 Pilato ia gwau, “Be, iena dika be dahaka?” To idia boiboi momo mai goada danu, idia gwau, “Do oi hasatauroa.” \p \v 24 Unai dainai Pilato ena lalona ia diba, iena hereva be do idia goada lasi, bona idia be do idia heatu garina, vadaeni ranu ia abia, taunimanima edia vairanai iena imana ia huria, ia gwau, “Inai kara maoromaoro tauna ena rarana be egu latanai do ia noho lasi, to umui sibona.” \p \v 25 Idia ibounai idia haere, idia gwau, “Inai tau ena rarana be aiemai latanai bona aiemai natudia edia latanai do ia noho.” \p \v 26 Vadaeni Pilato ese Baraba ia ruhaia. To oda ia atoa, vadaeni Iesu idia kwadia. Unai murinai Pilato ese tuari taudia dekenai Iesu ia henia, do idia hasatauroa totona. \s1 Iesu dekenai idia kirikirilaia \p \v 27 Vadaeni gavana ena tuari taudia ese Iesu idia hakaua lao gavana ena ruma badana lalonai, vadaeni idia edia orea taudia ibounai idia haboua lao ia dekenai. \v 28 Idia ese iena dabua idia kokia, bona dabua kakakaka ia dekenai idia atoa. \v 29 Bona kwara gauna au ginigini dekena amo idia turia, iena kwarana dekenai idia atoa. Bona au ta danu iena imana idiba kahana dekenai idia atoa, ia dogoatao. Edia tuina idia atoa diho, idia tomadiho henia koikoi ia dekenai, idia gwau, “Iuda edia king e, do oi mauri.” \v 30 Vadaeni ia dekenai idia kanudi, bona unai au iena imana dekena amo idia kokia, au dekena amo iena kwarana idia botaia. \v 31 Iesu idia kirikirilaia ia ore murinai, dabua kakakaka iena tauanina dekena amo idia kokia, iena dabua korikori ma idia atoa lou. Vadaeni idia hakaua lao, idia hasatauroa totona. \s1 Iesu idia hasatauroa \p \v 32 Idia raka murimuri dekenai neganai, Kurene tauna ta idia davaria, ena ladana be Simona, idia oda henia Iesu ena satauro do ia huaia. \p \v 33 Gabu ta dekenai idia ginidae, ena ladana be Gologota, ena anina be Kwara Koukouna Gabuna. \v 34 Unuseni uaina, muramura danu idia mikisi gauna Iesu dekenai idia henia, ia inua totona. To sisina ia mamia murinai ia ura lasi inua. \p \v 35 Vadaeni idia hasatauroa, bona laki dekena amo iena dabua idia haria karaia. \v 36 Bona idia helai diho, idia itaia noho. \v 37 Iena kwarana ena atai dekenai idia ese Iesu dekenai idia samania ena hereva gauna idia atoa. Inai bamona idia torea, “Inai be Iesu, Iuda taudia edia King.” \p \v 38 Unai neganai Iesu danu be henaoa taudia rua idia hasatauroa, ta be iena imana idiba kahana dekenai, ta be iena imana lauri kahana dekenai. \p \v 39 Idia raka hanaia taudia ese idia hereva dika henia ia dekenai, edia kwarana idia giroagiroa, \v 40 idia gwau, “Io! Dubu Helaga do oi kokia, ma dina toi ia ore do oi haginia lou tauna oi, oi be Dirava ena Natuna oi gwau, satauro dekena amo mani oi diho mai!” \p \v 41 Dubu biagudia bona taravatu hadibaia taudia bona hanua tau badadia danu Iesu idia kirikirilaia, idia gwau, \v 42 “Ia be idau taudia ia hamauria, to edena bamona ia sibona ia hamauria diba lasi? Ia be Israela ena King, harihari satauro dekena amo mani ia diho, vadaeni do ita abidadama henia ia dekenai. \v 43 Ia ese Dirava ia abidadama henia. Bema Dirava ia lalokau henia ia dekenai, be do ia hamauria, badina be ia gwau, ‘Lau be Dirava ena Natuna.’ ” \p \v 44 Henaoa taudia ruaosi danu, ia danu idia hasatauroa taudia, be unai bamona idia kirikirilaia. \s1 Iesu ia mase vadaeni \p \v 45 Dina tubua dekena amo dibura ese tanobada ibounai ia koua, ela bona adorahi. \v 46 Vadaeni adorahi neganai Iesu ia boiboi mai goada danu, ia gwau, “Eloi, Eloi, lama sabakatani?” ena anina be, “Egu Dirava e, egu Dirava e, dahaka dainai lau oi rakatania?” \p \v 47 Unuseni idia gini taudia haida be idia kamonai, vadaeni idia gwau, “Inai be Elia dekenai ia boiboi.” \v 48 Tau ta ia heau lao, sipanisi ia abia, mamina ia namo lasi uaina dekena amo ia hahonua, bona au latana ta ena duduna dekenai ia atoa, vadaeni ia abia isi, ia henia Iesu dekenai, ia inua totona. \p \v 49 To haida be idia gwau, “Dohore, mani ita itaia, Elia do ia mai, do ia hamauria, o?” \p \v 50 To Iesu ma ia boiboi bada, vadaeni ia mase. \p \v 51 Unai neganai Dubu Helaga ena koua dabua helagana badana be ia darea, ataiai dekena amo ia diho mai bona henuna dekenai, kahana rua ia lao. Tano danu ia mareremarere, nadi badadia danu idia makohia, \v 52 bona mase guria gabudia danu idia kehoa, helaga taudia momo be mase dekena amo idia toreisi lou. \v 53 Edia guria gabudia idia rakatania, bona Iesu ena toreisi lou murinai idia be Hanua Helaga dekenai idia lao, unuseni taunimanima momo ese idia itadia. \p \v 54 Tuari biaguna mai ena tuari taudia danu, Iesu dekenai idia naria noho taudia, ese tano mareremarere, bona idia vara gaudia idia itaia, vadaeni idia gari bada, idia gwau, “Momokani, inai be Dirava ena Natuna.” \p \v 55 Idia itaia noho hahine momo danu sisina daudau dekenai idia gini, Galilea dekena amo Iesu ena murinai idia raka, bona iena hesiai gaukara idia karaia hahinedia be unai. \v 56 Haida be inai: Maria, Magadala hahinena, bona Maria, Iamesi bona Iosepa edia sinana, bona Sebedeo ena natuna edia sinana. \s1 Iesu idia guria \p \v 57 Adorahi neganai, kohu momo tauna ta, ena ladana be Iosepa, Arimatea hanua dekena amo ia ginidae. Ia danu be Iesu ena diba tahua tauna ta. \v 58 Ia be Pilato dekenai ia lao, ia noia, Iesu ena tauanina ia abia gwauraia. Vadaeni Pilato ese oda ia atoa do idia henia. \v 59 Unai dainai, Iosepa ese Iesu ena tauanina ia abia diho, dabua ia miro lasi dekenai ia kumia. \v 60 Iosepa be sibona mai ena guria gabu matamatana ta, nadi gabuna dekena amo ia geia vadaeni gauna. Unai guria gabuna lalonai Iosepa ese Iesu ena tauanina ia atoa. Nadi badana ia keia lao, guria gabuna ena iduara ia koua, vadaeni ia raka siri. \v 61 To hahine ruaosi, Maria, Magadala hahinena, bona Maria ta, be guria gabuna ena vairana dekenai idia helai noho. \s1 Tuari taudia ese guria gabuna idia naria \p \v 62 Kerukeru dabai, Sabati Dina neganai, dubu biagudia bona Farisea taudia be Pilato ena vairanai idia haboua. \v 63 Idia gwau, “Ai be inai bamona ai laloa. Unai koikoi tauna ia mauri noho neganai ia hereva, ia gwau, ‘Dina toi do idia ore, do lau toreisi lou.’ \v 64 Unai dainai, mani do oi hereva, guria gabuna do idia naria namonamo, ela bona dina toi ia ore. Badina be iena diba tahua taudia be sedira do idia mai, iena tauanina do idia henaoa, vadaeni taunimanima do idia koia, do idia gwau, ‘Ia be mase dekena amo ia toreisi lou vadaeni,’ unai do idia karaia garina. Bema unai bamona, gabeai koikoi hereva ese guna koikoi hereva do ia hanaia.” \p \v 65 Pilato ia gwau, “Be, umui be mai emui tuari taudia, vadaeni umui lao, guria gabuna do umui koua, umui emui goada hegeregerena.” \p \v 66 Vadaeni idia lao, guria gabuna idia koua auka masemase, bona koua nadina idia taravatua maka ta dekena amo, vadaeni tuari taudia idia atoa unuseni, Iesu do idia naria namonamo totona. \c 28 \s1 Iesu be mase dekena amo ia toreisi lou \p \v 1 Sabati ia ore murinai, daba ia rere neganai, pura ena dina ginigunana, Maria, Magadala hahinena, Maria ta danu, guria gabuna itaia totona idia lao. \v 2 Unai neganai tano mareremarere bada herea ia vara. Badina be Lohiabada ena aneru ese guba dekena amo ia diho, nadi badana be guria gabuna ena iduara dekena amo ia keia siri, vadaeni unai nadi ena latanai ia helai. \v 3 Aneru ena vairana ia diari momokani, kevaru bamona, iena dabua danu ia kurokuro momokani, sinou bamona. \v 4 Ia dekenai idia gari dainai, tuari taudia be idia heudeheude, bona mase taudia hegeregerena idia lao. \p \v 5 To aneru ese hahine dekenai ia hereva, ia gwau, “Umui gari lasi, badina lau diba umui be Iesu, idia hasatauroa tauna, umui tahua noho. \v 6 Ia be ia noho lasi iniseni. Ia toreisi lou vadaeni, ia hamaoroa umui dekenai hegeregerena. Vadaeni, umui mai, idia atoa gabuna mani umui itaia. \v 7 Vadaeni do umui lao haragaharaga, iena diba tahua taudia dekenai do umui hamaoroa ia be mase dekena amo ia toreisi vadaeni. Kamonai, ia be Galilea dekenai ia lao noho, umui do ia itaia totona. Egu hereva be unai, umui kamonai.” \p \v 8 Vadaeni idia ruaosi ese guria gabuna idia rakatania haragaharaga, mai gari bona mai moale bada danu, Iesu ena diba tahua taudia dekenai hadibaia totona idia heau lao. \p \v 9 To dala dekenai Iesu danu idia hedavari, ia hereva idia dekenai, ia gwau, “Do umui mauri!” Vadaeni idia ruaosi idia raka kahirakahira ia dekenai, ena aena dekenai idia rosia, idia tomadiho henia ia dekenai. \v 10 Vadaeni Iesu ia gwau, “Umui gari lasi. Umui lao, lauegu varavara taudia do umui hamaoroa, do idia lao Galilea. Unai kahana dekenai do idia itaia lau.” \s1 Tuari taudia edia ripoti hereva \p \v 11 Idia ruaosi be idia lao neganai, tuari taudia haida danu hanua badana dekenai idia lao, inai idia vara gaudia ibounai dubu biagudia dekenai idia hamaoroa. \v 12 Vadaeni inai dubu biagudia be hanua tau badadia danu idia hereva hebou. Gabeai tuari taudia dekenai moni momo herea idia henia, \v 13 idia gwau, “Do umui gwau, ‘Iena diba tahua taudia be hanuaboi idia mai, ai mahuta neganai iena tauanina idia henaoa.’ \v 14 Bema gavana ese inai sivarai do ia kamonai, ai ese do ai hereva henia, ena lalona do ai hanamoa, kerere ta do umui davaria lasi.” \p \v 15 Unai dainai, tuari taudia ese moni idia abia, vadaeni idia dekenai idia hadibaia hegeregerena idia hereva. Inai sivarai be Iuda taudia ese idia gwauraia loaloa ia mai bona harihari danu. \s1 Iesu ese diba tahua taudia dekenai ia hedinaraia \p \v 16 Diba tahua taudia 11 be idia lao Galilea dekenai, ororo ta, Iesu ese ia gwauraia guna do idia hedavari gabuna dekenai. \v 17 Unuseni idia ese Iesu idia itaia, vadaeni idia tomadiho ia dekenai. To haida be idia laloa daradara. \v 18 Vadaeni Iesu ia raka kahirakahira idia dekenai, ia hereva henia idia dekenai, ia gwau, “Siahu ibounai guba dekenai bona tanobada dekenai be lau dekenai ia henia vadaeni. \v 19 Unai dainai do umui lao, bese ibounai be diba tahua taudia do umui halaoa, bona Tamana, Natuna, bona Lauma Helaga ena ladanai do umui bapatiso henia idia dekenai. \v 20 Bona idia dekenai do umui hadibaia, umui dekenai lau henia hereva ibounai be do idia badinaia. Bona do umui kamonai bona laloa noho, lau be hanaihanai umui danu ita noho ela bona tanobada dokona.”