\id JDG JUDGES, Hiri Motu Bible, PNG, 1986, 4/92 rl, 5/93 \h GUNALAIA TAUDIA \toc1 GUNALAIA TAUDIA \toc2 GUNALAIA TAUDIA \mt1 GUNALAIA TAUDIA \c 1 \s1 Gunalaia taudia \p \v 1 Iosua ia mase murinai Israela taudia ese Lohiabada idia nanadaia, idia gwau, “Aiemai huana dekenai edena iduhu ese Kanana taudia do idia tuari henia guna?” \p \v 2 Lohiabada ia haere, ia gwau, “Iuda iduhu taudia do idia lao guna, badina be lau ese tano idia dekenai do lau henia, mai kwalimu danu.” \v 3 Vadaeni Iuda taudia ese Simeona iduhu taudia idia hereva henia, idia gwau, “Do ai abia tano dekenai do ita lao, Kanana taudia do ita tuari henia. Gabeai, be do umui abia tano dekenai do ita lao, ma Kanana taudia do ita tuari henia.” Vadaeni Simeona taudia be idia danu idia lao. \p \v 4 Vadaeni Iuda ese Kanana taudia bona Perisi taudia idia tuari henia. Bona Lohiabada ese kwalimu Iuda taudia dekenai ia henia, idia ese Kanana bona Perisi taudia 10,000 idia alaia, Beseka dekenai. \v 5 Unai Beseka hanua dekenai be king Adoni Beseka idia davaria, mai ena orea danu. Vadaeni Israela taudia ese ma Kanana bona Perisi idia halusia. \v 6 Adoni Beseka ia heau, to idia lulua, idia abia mauri, bona iena imana kwakikwaki badadia, bona aena kwakikwaki badadia idia utua oho. \p \v 7 Vadaeni Adoni Beseka ia gwau, “King ibounai 70 edia imana kwakikwaki badadia, bona aena kwakikwaki badadia lau utua oho, bona egu pata henunai aniani momoru idia ania. Idia dekenai lau karaia hegeregerena, be harihari Dirava ese lau dekenai ia karaia vadaeni.” Idia ese Ierusalema dekenai idia abia lao, unuseni ia mase. \s1 Iuda iduhu taudia ese Ierusalema bona Heberona idia halusia \p \v 8 Vadaeni Iuda taudia ese Ierusalema hanua idia tuari henia, idia abia, hanua taudia ibounai idia alaia mase, bona lahi dekenai hanua idia gabua. \v 9 Unai murinai Iuda taudia ma idia diho lao, Kanana taudia idia tuari henia, ororo gabudia dekenai, Negebe tano kaukau dekenai, bona tano palaka dekenai. \p \v 10 Iuda taudia danu idia lao, Kanana taudia Heberona dekenai idia tuari henia. Heberona ena ladana gunana be Kiriata Araba. Unuseni, Iuda taudia ese Sesai bona Ahimana bona Talamai bese taudia idia halusia. \s1 Otoniele ese Debiri hanua badana ia abia \p \v 11 Heberona dekena amo, Iuda taudia ma idia raka lao, Debiri hanua taudia idia tuari henia. Debiri ena ladana gunana be Kiriata Sepere. \v 12 Kaleba ia gwau, “Kiriata Sepere do ia tuari henia, bona do ia abia tauna dekenai lauegu natuna kekeni Akisa do lau henia, do ia adavaia totona.” \p \v 13 Vadaeni Otoniele, Kaleba ena tadina Kena ena natuna, ese unai hanua ia abia. Vadaeni Kaleba ese iena natuna kekeni Akisa be Otoniele dekenai ia henia, bona idia headava. \v 14 Idia headava murinai, Otoniele ese iena hahine Akisa dekenai ia hereva goada, Akisa ese iena tamana do ia noia, tano ta do ia henia totona. \p Vadaeni Akisa be iena tamana Kaleba dekenai ia lao. Iena doniki dekena amo ia diho neganai Kaleba ese ia nanadaia, ia gwau, “Oiemu ura be dahaka?” \p \v 15 Hahine be ia haere, ia gwau, “Lau ura harihari gauna ta lau dekenai do oi henia. Guna oi ese Negebe ena tano ta lau dekenai oi henia, to ranu be lasi. Lau ura, harihari ranu gabudia danu lau dekenai do oi henia.” Vadaeni Kaleba ese ranu gabudia ia henia, atai kahanai bona henuna kahanai ranu gabudia ia henia. \s1 Iuda iduhu taudia idia kwalimu \p \v 16 Keni taudia, Mose ena ravana ena bese taudia ese Ieriko, pama audia idia noho hanua, idia rakatania, bona Iuda taudia danu idia raka hebou. Vadaeni Iuda ena tano kaukau dekenai idia lao, bona unai gabu ladana Negebe dekenai noho taudia danu idia noho, Arada kahirakahira. \p \v 17 Vadaeni Iuda iduhu taudia be Simeona iduhu taudia danu idia lao, Kanana taudia Sepata dekenai idia noho idia tuari henia, idia halusia, bona Sepata hanua idia hadikaia ore, bona hanua taudia ibounai idia alaia mase. Unai dainai unai hanua be ladana matamata idia atoa, Horoma, ena anina be “Hadikaia.” \p \v 18 Iuda taudia danu ese Gasa, Asakelona, bona Ekarona mai edia tano ibounai idia abia. \v 19 Lohiabada be Iuda taudia danu ia noho, vadaeni idia ese ororo kahana ibounai idia abia, to idia be dala lasi tano palaka gabudia idia noho taudia do idia lulua ore, badina idia be mai edia auri kariota. \p \v 20 Mose ena gwauhamata hegeregerena, Heberona hanua be Kaleba dekenai idia henia. Vadaeni Kaleba ese Anaki ena iduhu toi taudia be Heberona dekena amo ia lulua lao. \p \v 21 To Beniamina taudia ese Iebusu taudia, Ierusalema dekenai idia noho taudia, idia lulua diba lasi. Unai dainai, Iebusu taudia be Beniamina taudia danu idia noho hebou Ierusalema dekenai, ia mai bona hari dina. \s1 Eparaima bona Manase iduhu taudia ese Betele hanua idia abia \p \v 22 Iosepa ena bese taudia ese Betele hanua idia tuari henia, bona Lohiabada be idia danu ia noho. \v 23 Iosepa taudia ese edia tau haida idia siaia, hunia dekenai Betele do idia itaia totona. Betele ena ladana gunana be Lusu. \p \v 24 Unai hasinadoa taudia ese tau ta idia itaia, hanua dekena amo ia raka lao. Vadaeni idia hamaoroa, idia gwau, “Mani emu kara, hanua vareai dalana be ai dekenai do oi hadibaia, vadaeni oi dekenai do ai bogahisihisi henia.” \v 25 Vadaeni ia ese do idia vareai dalana ia hedinaraia idia dekenai. \p Vadaeni Iosepa ena iduhu taudia ese Betele hanua idia abia, bona hanua taudia be tuari kaia dekenai idia alaia ore. To unai tau mai ena bese taudia ibounai danu idia hamauria. \v 26 Unai tau be Hiti taudia edia tano dekenai ia lao, unuseni hanua ta ia haginia, bona ena ladana ia atoa, Lusu. Unai hanua ena ladana be unai, ia mai bona hari dina. \s1 Israela taudia ese idia lulua lao lasi besedia \p \v 27 Manase taudia ese danu Bete Seana taudia, Tanaka taudia, Doro taudia, Ibileama taudia, bona Megido taudia, unai hanua taudia, mai edia hanua maragidia taudia danu, idia lulua lao lasi. Kanana taudia be idia do noho unai tano dekenai. \v 28 Gabeai, Israela taudia idia goada lao neganai, idia ese Kanana taudia idia abia, edia hesiai taudia idia halaoa, to idia lulua lao lasi. \p \v 29 Eparaima taudia ese danu Kanana taudia Gesere dekenai idia noho, be idia lulua lao lasi. Kanana taudia be Eparaima taudia edia huanai do noho Gesere dekenai. \p \v 30 Sebuluno taudia ese danu Kitarona taudia bona Nahalala taudia idia lulua lao lasi. Kanana taudia be idia edia huanai idia noho, bona edia hesiai gaukara idia karaia. \p \v 31 Asere taudia ese danu Ako taudia bona Sidono taudia, bona Alabo taudia, bona Akasiba taudia, bona Heliba taudia, bona Apika taudia, bona Rehobo taudia idia lulua lao lasi. \v 32 Asere taudia be Kanana taudia edia huanai idia noho unai tano dekenai, idia lulua lao lasi. \p \v 33 Napatali taudia ese danu Bete Semese taudia bona Bete Anata taudia idia lulua lao lasi. Idia be Kanana taudia edia huanai idia noho unai tano dekenai. To idia ese Bete Semese bona Bete Anata taudia idia abia, edia hesiai taudia idia halaoa. \p \v 34 Amoro taudia ese Dano taudia idia lulua lao ororo gabudia dekenai, bona unuseni idia koua, tano palaka dekenai idia diho diba lasi. \v 35 Amoro taudia be Here Ororo dekenai, bona Aialono dekenai, bona Salabima dekenai idia noho, to Iosepa iduhu taudia ese idia halusidia, bona edia hesiai taudia idia halaoa. \p \v 36 Amoro taudia edia tano hetoana be Akarabima ena raka vareai gabuna ia matamaia, Sela dekenai ia kamokau, bona Sela dekena amo mirigini kahana dekenai ia lao. \c 2 \s1 Lohiabada ena aneru, Bokimi dekenai ia lao \p \v 1 Lohiabada ena aneru ese Gilegala ia rakatania, Bokimi dekenai ia lao. Israela taudia dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Aigupito dekena amo umui lau hakaua mai, bona emui sene lau gwauhamata henidia tano dekenai umui lau hakaua vareai. Umui lau hamaoroa, lau gwau, ‘Iseda gwauhamata taravatuna be lau ese do lau hamakohia lasi. \v 2 Ma umui lau oda henia, inai tano taudia danu gwauhamata taravatuna do umui karaia lasi. Edia boubou patadia do umui hadikaia ore.’ To hari umui ese lauegu oda umui kamonai henia lasi. Badina dahaka inai bamona umui karaia? \v 3 Unai dainai, harihari umui lau hamaoroa, lau gwau: Unai idau bese taudia do lau lulua lasi umui emui vairanai, idia ese umui do idia tuari henia, bona edia dirava ese emui abidadama do idia tohoa dika momokani.” \p \v 4 Lohiabada ena aneru ese Israela taudia ibounai dekenai unai bamona ia hereva, vadaeni idia ibounai idia taitai, mai regena bada danu. \v 5 Bona unai gabu ena ladana idia atoa Bokimi. Unuseni idia ese Lohiabada dekenai boubou karadia idia karaia. \s1 Iosua ia mase \p \v 6 Iosua ese Israela taudia ia siaia, vadaeni idia ta ta edia gabu, edia gabu dekenai idia lao, edia tano idia abia totona. \v 7 Iosua ena mauri dinadia ibounai lalonai, Israela taudia ese Lohiabada ena hesiai gaukara idia karaia. Bona Iosua ia mase murinai danu, idia ese Lohiabada idia badinaia. Unai bamona idia karaia, ela bona edia gunalaia taudia, Lohiabada ena kara badadia Israela taudia totona idia itaia taudia, idia mase vadaeni. \p \v 8 Iosua Nunu, Lohiabada ena hesiai tauna, be ia mase. Iena mauri lagani be 110. \v 9 Sibona ena tano dekenai idia guria, Timinata Sera dekenai. Unai be Eparaima ena ororo tano dekenai, Gaso Ororo ena mirigini kahanai. \p \v 10 Unai murinai unai uru taudia ibounai idia mase. Bona uru matamata taudia idia vara, idia be Lohiabada idia diba lasi, bona Lohiabada ena durua kara Israela taudia dekenai danu idia laloaboio momokani. \s1 Israela taudia ese Lohiabada tomadiho kara idia hadokoa \p \v 11 Vadaeni Israela taudia ese Lohiabada ena vairanai kara dika idia karaia, bona dirava idaudia, ladana Bala idia tomadiho henia. \v 12 Idia ese Lohiabada, edia sene taudia edia Dirava, Aigupito tanona dekena amo ia hakaudia Diravana, idia rakatania, dirava idaudia idia tomadiho henia. Unai dirava idaudia be unai tano matamata taudia edia dirava. Unai kara dika dekena amo Israela taudia ese Lohiabada idia habadua. \v 13 Idia ese Lohiabada idia rakatania, dirava ladana Bala, bona dirava ladana Asataroto idia tomadiho henia. \v 14 Unai dainai Lohiabada ese Israela taudia dekenai ia badu dikadika. Ia ese dadidadi taudia ia koua lasi, vadaeni idia ese Israela taudia idia heatu henia, bona edia kohu momo idia henaoa. Tuari taudia momo be Israela idia hagegea, Lohiabada ese ia koudia lasi, bona Israela taudia be goada lasi do idia luludia. \v 15 Tuari totona idia lao nega ibounai, be Lohiabada ese Israela taudia ia hadikaia. Inai be Lohiabada ese guna ia sisiba henidia, bona ia gwauhamata henidia hegeregerena. Idia edia noho be dika momokani. \p \v 16 Unai neganai Lohiabada ese gunalaia taudia ia abia hidi. Idia ese Israela taudia idia hamauria, dadidadi taudia dekena amo. \v 17 To Israela taudia ese edia gunalaia taudia edia hereva idia kamonai henia lasi. Idia ese Lohiabada idia badinaia lasi, bona dirava idaudia dekenai idia tomadiho. Edia tamadia ese Lohiabada ena oda idia kamonai henia. To karaharaga, uru matamata taudia ese edia tamadia idia raka dalana dekena amo idia raka siri. \v 18 Lohiabada ese gunalaia tauna ta Israela taudia dekenai ia henia neganai ibounai, ia ese unai gunalaia tauna ia durua. Vadaeni unai gunalaia tauna ena mauri dinadia ibounai lalonai Lohiabada ese Israela taudia ia hamauria, idia tuari henidia taudia dekena amo. Badina be idia dagedage henidia, bona idia hisihisi henidia taudia dainai idia taitai neganai ibounai, Lohiabada ese idia ia bogahisihisi henia. \v 19 To edia gunalaia tauna ia mase neganai, idia edia dala dikadia dekenai ma idia giroa lou, bona edia kara dika ese edia tamadia edia kara dika ia hanaia danu. Dirava idaudia edia murinai idia raka, edia hesiai gaukara idia karaia, bona idia tomadiho henidia danu. Edia kara dika bona kara kerere idia rakatania lasi. \p \v 20 Unai dainai, Lohiabada ena badu be Israela taudia dekenai ma ia siahu lou, ia gwau, “Inai bese ese lauegu gwauhamata taravatuna, edia sene taudia dekenai lau oda henidia gauna idia utua, bona lauegu hereva idia kamonai henia lasi. Unai dainai, \v 21 lau ese Iosua ia mase murinai idia do noho idau bese taudia, be do lau lulua lao lasi Israela taudia edia vairana dekena amo. \v 22 To unai idau besedia ese lauegu gaukara do idia karaia. Idia dekena amo Israela taudia do lau tohoa, idia ese lauegu dala do idia raka, edia tamadia idia raka bamona, o lasi.” \v 23 Unai dainai Iosua ia mase murinai, Lohiabada ese unai bese ia lulua lao lasi, to unai gabu dekenai idia noho. Badina Iosua ia halusidia haraga diba lasi, Lohiabada ese ia durua lasi dainai. \c 3 \s1 Kanana tano dekenai do noho idau bese taudia \p \v 1 Lohiabada ese tano dekena amo idau bese taudia haida ia lulua lao lasi. Unai dala be Lohiabada ese ia havaraia, Israela taudia, Kanana dekenai nega ta do tuari lasi taudia, do ia tohoa totona, bona tuari dalana do ia hadibadia totona. \v 2 Badina be Israela uru matamata uhau taudia haida be tuari dalana idia diba lasi. \p \v 3 Tano dekenai do noho idau bese taudia be inai: \q1 Pilistia taudia edia lohia taudia 5, \q1 Kanana taudia ibounai, \q1 Sidono taudia, \q1 Hivi taudia, Lebanona Ororo dekenai idia noho, \q1 Bala Heremona dekena amo ela bona Hamata raka vareai gabuna. \p \v 4 Lohiabada ese inai bese taudia Israela dekenai ia rakatania, ia ese Israela taudia do ia tohoa, iena Taravatu, Mose dekena amo edia sene taudia ia henia gauna, do idia badinaia o lasi. \p \v 5 Unai dainai Israela taudia be Kanana taudia, Hiti taudia, Amoro taudia, Perisi taudia, Hivi taudia bona Iebusu taudia edia huanai idia noho. \v 6 Idia ese unai bese taudia edia natudia kekeni idia adavaia, bona edia natudia kekeni be unai bese edia uhau taudia dekenai idia henia, do idia adavaia totona. Ma Israela taudia ese danu unai bese taudia edia dirava edia hesiai gaukara idia karaia. \s1 Israela taudia ese Lohiabada idia rakatania, vadaeni ia ese gunalaia taudia ia henidia \s1 Otoniele \p \v 7 Israela taudia ese Lohiabada, edia Dirava idia laloaboio, bona Dirava ena vairana dekenai idia kara dika. Bala bona Asera dirava koikoidia dekenai idia tomadiho. \p \v 8 Vadaeni, Lohiabada ese Israela taudia ia badu henidia, bona ia durudia lasi dainai, Kusana Risataimi, Mesopotamia ena king, ese idia ia halusia. Vadaeni Israela taudia ese unai tau ena hesiai gaukara lagani 8 lalonai idia karaia. \p \v 9 To Israela taudia ese Lohiabada dekenai idia tai, vadaeni Lohiabada ese tau ta ia abia hidi, ia ese idia do ia hamauria totona. Unai tau be Otoniele Kena, bona unai Kena be Kaleba ena tadina. \p \v 10 Lohiabada ena Lauma ese Otoniele ia hasiahua, bona ia ese Israela taudia ia gunalaia. Otoniele ese ia toreisi, Kusana Risataimi, Mesopotamia ena king ia tuari henia, bona Lohiabada ese Otoniele ia durua dainai, ia ese unai king ia halusia. \p \v 11 Unai dainai, lagani 40 lalonai, tano dekenai be maino ia noho. Unai murinai Otoniele Kena ia mase. \s1 Ehuda \p \v 12 Vadaeni Israela taudia be ma Lohiabada ena vairanai idia kara dika lou. Unai dainai Lohiabada ese Egalona, Moaba ena king ia hagoadaia, iena goada ese Israela ena goada ia hanaia. \v 13 Inai Egalona ese Amono taudia, bona Amaleka taudia ia haboua, vadaeni idia ese Israela taudia idia halusia, bona Ieriko, pama audia hanua badana idia abia. \v 14 Vadaeni Israela taudia ese Egalona, Moaba ena king, ena hesiai gaukara be lagani 18 lalonai idia karaia. \p \v 15 To Israela taudia ese Lohiabada dekenai idia tai lou. Vadaeni Lohiabada ese tau ta ia abia hidi, ia ese idia do ia hamauria totona. Unai tau be Ehuda Gera, Beniamina iduhu tauna, ia be imana lauri tauna. \p Israela taudia ese edia harihari gaudia king Egalona dekenai idia siaia, Ehuda ena imana dekenai. \v 16 Ehuda ese tuari kaia ta, ia sibona ena, ia karaia. Inai tuari kaia ena isena kahana kahana edia matana ia karaia, bona ena lata be 50 sentamita. Ehuda ese iena beleta idiba kahana dekenai tuari kaia ia atoa, bona iena rami dekena amo ia koua. \p \v 17 Vadaeni ia ese unai harihari gauna be Egalona, Moaba ena king dekenai ia abia lao. Inai Egalona be tauanina bada herea tauna. \v 18 Ehuda ese harihari gauna ia henia murinai, ia ese harihari gauna idia huaia taudia ia siaia lao. \v 19 To Ehuda be nadi idia utua gabuna, Gilegala kahirakahira dekena amo ia giroa lou, king Egalona dekenai ia hereva, ia gwau, “King badana e, lau ese hunia hereva ta oi sibona totona lau mailaia inai.” \p Vadaeni king ese iena hesiai taudia ia oda henia, ia gwau, “Umui lao, ai ruaosi sibona do ai noho!” Unai neganai king ena hesiai taudia ibounai be ia dekena amo idia raka lao murimuri dekenai. \p \v 20 Vadaeni Ehuda be king dekenai ia raka vareai, king be daiutu keruma ta dekenai sibona ia helai. Ehuda ia gwau, “Hereva ta Dirava dekena amo lau mailaia vadaeni, oi totona.” Vadaeni king be ia toreisi. \v 21 Unai neganai Ehuda ese, iena imana laurina dekenai, iena kaia, hunia gauna, idiba kahana dekena amo ia veria, Egalona ena bogana ia gwadaia. \v 22 Tuari kaia ena auauna danu be bogana lalonai ia vareai. Kaia ena matana be king ena doruna kahanai ia hedinarai. King ena bogana ese kaia ia koua, vadaeni Ehuda ia veria lou lasi. \p \v 23 Ehuda be ruma ena murimurina dekenai ia lao, bona unai daiutu ena iduara ia loka namonamo. \p \v 24 Ia raka lao murinai, hesiai taudia idia mai, idia itaia daiutu ena iduara ia loka, vadaeni idia gwau, “Sedira king be mei totona ia lao.” \v 25 Idia be nega daudau idia naria, to king ese iduara ia kehoa lasi. Vadaeni ki idia abia, iduara idia kehoa, edia biaguna idia itaia, reirei dekenai ia hekure, ia mase vadaeni. \p \v 26 To hesiai taudia ese king totona idia naria noho neganai, Ehuda be ia heau mauri, ia ese nadi idia utua gabuna ia hanaia, Seira dekenai ia ginidae. \v 27 Unuseni Ehuda ese kibi ia hiriria Eparaima Ororo dekenai. Vadaeni Israela taudia be ia danu ororo dekena amo idia diho lao, bona Ehuda ese idia ia gunalaia. \p \v 28 Ia ese idia ia oda henia, ia gwau, “Lauegu murinai do umui raka, badina be Lohiabada ese umui idia dagedage henia taudia, Moaba taudia, be emui siahu henunai ia atodia vadaeni.” \p Unai dainai idia ese Ehuda ena murinai idia raka, idia diho lao, bona Ioridane Sinavai ena raka hanaia gabudia idia dogoatao, tau ta ese sinavai do ia hanaia diba lasi. Unai raka hanaia gabudia be Moaba dekenai lao gaudia. \v 29 Unai neganai Israela taudia ese Moaba taudia 10,000 bamona idia alaia mase, idia ibounai be Moaba tuari diba momo taudia, bona mai edia goada danu. Idia ta ia heau mauri lasi. \p \v 30 Unai dina dekenai Israela taudia ese Moaba taudia idia halusia momokani. Vadaeni tano dekenai, lagani 80 lalonai, maino ia noho. \s1 Samiga \p \v 31 Ehuda ena murinai, be Samiga Anata ia toreisi. Ia ese Pilistia taudia ibounai 600 be io maragina ta dekena amo ia alaia. Unai io, be boromakau do ia gaukara namonamo totona matakani henia gauna. \p Samiga ese danu Israela ia hamauria. \c 4 \s1 Debora bona Baraki \p \v 1 Ehuda ia mase murinai, Israela taudia ese ma kara dika idia karaia Lohiabada ena vairanai. \v 2 Vadaeni Lohiabada ese Kanana taudia edia king, ladana Iabina ena siahu henunai ia atodia. Unai king be Hasoro hanua ena lohia. Iena tuari taudia edia biaguna be Sisera, Haroseta Hagoimi dekenai ia noho. \v 3 Iabina ena kariota be ibounai 900, bona lagani 20 lalonai mai dagedage bada danu Israela taudia ia hisihisi henidia. Vadaeni Israela taudia ese Lohiabada dekenai idia tai, do ia durua totona. \p \v 4 Unai neganai peroveta hahine ta ese Israela ia gunalaia. Iena ladana be Debora, Lapidoto ena adavana. \v 5 Iena kara be pama auna ta ena henunai ia helai, bona Israela taudia be ia dekenai idia lao, ia ese edia hepapahuahu ia hamoaromaoroa. Unai pama auna be Rama bona Betele edia huanai, Eparaima ena ororo tano dekenai. \p \v 6 Dina ta ia ese hereva ia siaia, Baraki Abinaomi, Napatali hanua ladana Kedesi tauna ta ia boiria, ia gwau, “Lohiabada, Israela ena Dirava ese oi dekenai ia oda, inai bamona: Tuari taudia ibounai 10,000 Napatali iduhu bona Sebuluno iduhu dekena amo do oi haboua, bona Taboro Ororo dekenai do oi hakaudia. \v 7 Vadaeni lau ese Sisera, Iabina ena tuari taudia edia biaguna do lau koia, do lau hakaudia Kisona Sinavai dekenai. Ia be mai ena kariota bona tuari taudia momo, to lau ese umui dekenai kwalimu do lau henia.” \p \v 8 Baraki ese ia haere henia, ia gwau, “Oi be lau danu oi mai, vadaeni do lau lao, to bema lau danu oi mai lasi, lau be do lau lao lasi.” \p \v 9 Hahine ia hereva lou, ia gwau, “Momokani, oi do lau bamoa, to unai dala dekena amo hanamoa do oi davaria lasi, badina be Lohiabada ese hahine ta ena siahu henunai Sisera do ia atoa.” Vadaeni Debora ia toreisi, Baraki danu Kedesi hanua dekenai idia lao. \v 10 Baraki ese Sebuluno taudia bona Napatali taudia ia boiria, Kedesi hanua dekenai do idia lao. Tuari taudia 10,000 Baraki ena murinai idia raka, bona Debora danu ia dekenai idia lao. \p \v 11 Hebere, Kene tauna, ese guna, Kene taudia, Mose ena nakimi Hobaba ena varavara taudia dekena amo ia siri, iena palai ruma be idau gabuna dekenai ia haginia. Iena palai ruma be Sananima ouki auna ena badibadinai, Kedesi hanua kahirakahira. \p \v 12 Tau haida ese Sisera idia hamaoroa, Baraki Abinaomi be Taboro Ororo dekenai ia lao. \v 13 Vadaeni Sisera ese iena kariota ibounai ia haboua, auri kariota 900, bona iena tuari taudia ibounai danu, bona Haroseta Hagoimi dekena amo Kisona Sinavai dekenai ia siaidia. \p \v 14 Vadaeni Debora ese Baraki ia hamaoroa, ia gwau, “Umui toreisi, hari dina Lohiabada ese Sisera be emui siahu henunai do ia atoa. Lohiabada ese umui do ia gunalaia.” Unai dainai Baraki be Taboro Ororo dekena amo ia diho mai, iena tuari taudia 10,000 danu. \p \v 15 Baraki mai ena tuari orea ese tuari totona idia raka vaira neganai, Lohiabada ese Sisera mai ena tuari orea taudia bona kariota dekenai daradara ia havaraia. Vadaeni Sisera ese iena kariota ia rakatania, aena dekenai ia heau mauri. \v 16 Vadaeni Baraki ese kariota bona tuari taudia ia lulua lao, ela bona Haroseta Hagoimi. Sisera ena tuari taudia ibounai be Baraki ese ia alaia ore, ta ia mauri noho lasi. \p \v 17 Sisera be aena dekenai ia heau, Iaele, Kene tauna, Hebere ena adavana, ena palai ruma dekenai ia lao, badina be Iabina, Hasoro ena king ese Hebere ena iduhu danu maino idia karaia. \p \v 18 Vadaeni Iaele be ia raka lao, Sisera ia hedavari henia ia gwau, “Tau badana e, oi mai, egu ruma oi vareai mai. Oi gari lasi.” Vadaeni Sisera ia raka vareai palai ruma lalonai. Hahine ese dabua badana ta ia abia, bona Sisera ia hunia, dabua ena henunai. \p \v 19 Sisera ma ia hereva, ia gwau, “Mani emu kara, ranu sisina lau dekenai oi henia, badina be lau ranu mase.” Hahine ese mamoe rata kopina ta ia kehoa, rata ia henia, vadaeni ia inua. Vadaeni dabua henunai ia hunia lou. \p \v 20 Sisera ma ia hamaoroa, ia gwau, “Palai ruma ena iduara dekenai do oi gini. Bema tau ta ia mai, ia henanadai, ia gwau, ‘Tau ta iniseni ia noho, a?’ oi gwau, ‘Lasi.’ ” \p \v 21 Vadaeni Iaele, Hebere ena adavana, ese ikoko ta ia abia, hama danu iena imana dekenai. Bona metairametaira Sisera dekenai ia raka lao. Vadaeni manori dainai ia mahuta mase neganai, Iaele ese Sisera ena kwarana dekenai ikoko ia botaia, ikoko ese iena kwarana ia gwadaia, bona ikoko ena matana ese tano ia gwadaia danu. Vadaeni Sisera ia mase momokani. \p \v 22 Baraki ese Sisera ia lulua lao neganai, Iaele be palai ruma dekena amo ia raka, Baraki danu ia hedavari, ia hamaoroa, ia gwau, “Oi mai, oi tahua tauna be do lau hedinaraia.” Vadaeni Baraki be hahine ena palai ruma dekenai ia raka vareai. Unuseni Sisera be tano dekenai ia hekure, ia mase vadaeni, iena kwarana be ikoko ese ia gwadaia. \p \v 23 Unai dina dekenai Dirava ese Iabina, Kanana taudia edia king ia halusia, Israela taudia edia vairana dekenai. \v 24 Bona Israela taudia ese Iabina, Kanana ena king dekenai edia tuari, be dina ta ta idia habadaia noho, ela bona idia hadikaia ore momokani. \c 5 \s1 Debora bona Baraki edia ane \p \v 1 Unai dina dekenai Debora bona Baraki Abinaomi ese ane ta idia abia, inai bamona: \q1 \v 2 Lohiabada umui hanamoa! \q1 Israela tuari taudia ese tuari totona, \q1 edia lalona idia hagoadaia noho, \q1 edia gunalaia taudia edia murinai idia raka, \q1 mai moale bona ura kwalimu danu. \q1 \v 3 King e, umui kamonai! \q1 Lohia e, umui itaia. \q1 Ane do lau abia, Lohiabada ena. \q1 Lohiabada, Israela ena Dirava, \q1 be do lau hanamoa egu ane dekenai. \b \q1 \v 4 Lohiabada e, Seiri dekena amo oi toreisi neganai, \q1 Edoma tano dekena amo oi raka diho mai neganai, \q1 tanobada be ia heudeheude, \q1 guba be ia mareremarere, \q1 bona ori dekena amo medu ia diho. \q1 \v 5 Ororo be Lohiabada ena vairanai idia heudeheude. \q1 Sinai ena Lohiabada ena vairanai idia mareremarere, \q1 Lohiabada, Israela ena Dirava ena vairanai. \b \q1 \v 6 Samagara, Anata ena natuna, ena nega dekenai, \q1 bona Iaele ena nega dekenai, \q1 hoihoi taudia ese dala korikori dekenai idia raka diba lasi, \q1 bona laolao taudia be uda daladia dekenai idia raka lao. \q1 \v 7 Israela ena hanua dekenai be taunimanima lasi, \q1 ela bona lau, Debora, lau toreisi, \q1 Israela ena sinana bamona lau gini noho. \q1 \v 8 Israela taudia ese dirava matamata idia abia hidi neganai, \q1 edia tano dekenai tuari ia vara. \q1 Israela edia tuari taudia be 40,000, \q1 to idia ta lasi ese io o kesi ia dogoatao. \q1 \v 9 Lauegu kudouna be Israela ena tuari biagudia dekenai ia noho, \q1 bona idia edia murinai, \q1 mai edia moale bona goada, \q1 tuari totona idia lao taudia lau hanamoa noho. \q1 Lohiabada do umui hanamoa! \b \q1 \v 10 Doniki kurokuro dekenai umui guia taudia, \q1 inai sivarai do umui gwauraia loaloa. \q1 Bilankesi gedana dekenai, \q1 doniki ena doruna dekenai umui helai noho, \q1 bona dala dekenai umui raka noho taudia do umui herevalaia. \q1 \v 11 Kamonai! Ranu gabudia dekenai idia kiri hebou taudia, \q1 edia gadodia do umui kamonai. \q1 Lohiabada ena kwalimu mai siahu bada karadia idia herevalaia noho. \q1 Israela tuari taudia edia kara maoromaoro, \q1 bona edia kwalimu danu idia herevalaia noho! \q1 Tuari totona Lohiabada ena taudia, \q1 be hanua ta ta dekena amo idia raka mai. \b \q1 \v 12 Oi noga, oi noga, Debora e! \q1 Oi noga, oi noga, ane do oi abia! \q1 Baraki e, oi toreisi! \q1 Abinaomi ena natuna e, \q1 oi ese oi abia mauri taudia oi hakaudia lao! \q1 \v 13 Abidadama goada taudia, \q1 be edia gunalaia taudia dekenai idia raka diho mai, \q1 Lohiabada ena orea taudia be lau dekenai idia mai, \q1 tuari totona idia hegaegae noho vadaeni. \q1 \v 14 Eparaima dekena amo idia mai, \q1 koura dekenai idia diho mai, \q1 Beniamina iduhu taudia edia murinai idia raka. \q1 Makiri dekena amo tuari biagudia idia diho mai, \q1 bona Sebuluno dekena amo tuari lohia taudia idia mai. \q1 \v 15 Isakara ena lohia taudia be Debora danu idia mai. \q1 Oibe, Isakara taudia ese Baraki idia abidadama henia noho, \q1 Baraki ena murinai idia heau lao, \q1 koura dekenai idia diho mai. \q1 To Rubena iduhu taudia edia laloa be rua. \q1 Idia daradara bada, bona idia mai lasi. \q1 \v 16 Badina dahaka mamoe edia magu murinai umui noho? \q1 Dahaka dainai mamoe naria taudia idia helai kava, \q1 edia ivilikou ena regena sibona dekenai umui ura kamonai? \q1 Oibe, Rubena iduhu taudia edia laloa be rua. \q1 Idia daradara bada, bona idia mai lasi. \q1 \v 17 Gileada taudia be Ioridane Sinavai unai kahana dekenai idia noho. \q1 Dano iduhu taudia be dahaka dainai lagatoi dekenai idia helai noho? \q1 Asere iduhu taudia be kone dekenai idia noho kava. \q1 Sinavai ena vopu dekenai idia gini kava. \q1 \v 18 To Sebuluno iduhu taudia, \q1 be edia mauri negea totona idia gari lasi, \q1 bona Napatali iduhu taudia danu, \q1 ese ororo gabudia dekenai idia tuari, mai edia gari lasi. \b \q1 \v 19 Kanana king taudia idia mai, idia tuari, \q1 Tanaka dekenai, Megido ranu gabuna kahirakahira dekenai. \q1 Oibe, Kanana taudia edia king idia tuari, \q1 to siliva gaudia haida idia abia lao lasi. \q1 \v 20 Hisiu be guba dekena amo idia tuari, \q1 edia guba daladia dekena amo, \q1 idia ese Sisera idia tuari henia. \q1 \v 21 Kisona Sinavai ena ranu ese idia ia doria lao, \q1 abata ese ia abidia lao, Kisona ena abata. \q1 Lauegu lauma e, tuari totona do oi raka lao, \q1 mai oiemu goada danu. \q1 \v 22 Hosi edia aena edia regena be bada, \q1 tuari hosi idia heau, idia heau momo. \q1 \v 23 Lohiabada ena aneru be ia gwau, \q1 “Meroso hanua do oi hadikaia, \q1 Meroso taudia do oi hadikaia bada, \q1 badina be Lohiabada durua totona idia mai lasi. \q1 Tuari totona idia mai lasi, Lohiabada durua gwauraia.” \b \q1 \v 24 Hahine edia huanai Iaele sibona ia namo bada, \q1 Hebere, Kene tauna ena adavana sibona be namo herea. \q1 Palai ruma dekenai idia noho hahine, \q1 idia ibounai edia huanai ia be hereadae. \q1 \v 25 Sisera ese ranu ia noia neganai, rata ia henia, \q1 disi namo herea dekenai bata ia mailaia. \q1 \v 26 Ikoko be iena imana dekenai ia abia, \q1 bona hama be iena imana idibana dekenai ia dogoatao. \q1 Ia ese Sisera ia kokoa, \q1 Sisera ena kwarana ia botaia, ia haberoa, \q1 vadaeni iena kwarana ia gwadaia momokani. \q1 \v 27 Sisera be Iaele ena tuina dekenai ia moru, \q1 vadaeni ia ese Iaele ena aena badinai ia hekure, \q1 ia marere lou lasi. \q1 Tano dekenai ia moru gabuna dekenai ia mase vadaeni. \b \q1 \v 28 Sisera ena sinana be uindo dekena amo iena matana ia negea, \q1 vadaeni ia boiboi, ia gwau, \q1 “Dahaka dainai Sisera ena kariota idia mai haraga lasi? \q1 Badina be dahaka hosi idia giroa mai haraga lasi?” \q1 \v 29 Iena aonega hahine ese idia haere henia, \q1 bona ia sibona danu ia laloa, inai bamona: \q1 \v 30 “Kohu namodia ia abia, ia haria noho, ani? \q1 Kekeni ta o rua, tuari tauna ta ta idia abia noho, ani? \q1 Dabua namodia idauidau, Sisera ena, \q1 dabua idauidau, mai herahera, \q1 lauegu aiona dekenai do ia atoa gaudia, ani?” \b \q1 \v 31 Lohiabada e, oi dekenai idia dagedage taudia ibounai, \q1 unai bamona idia mase be namo. \q1 To oi dekenai idia ura henia taudia be namo, \q1 dina tubua hegeregerena do idia diaridiari noho. \b \p Vadaeni, unai tano dekenai maino namona idia abia, lagani 40 lalonai. \c 6 \s1 Gideona \p \v 1 Israela taudia ma idia kara dika Lohiabada ena vairana dekenai. Vadaeni Lohiabada ese Midiana taudia edia siahu henunai Israela taudia ia atodia, ela bona lagani 7 idia ore. \v 2 Midiana taudia ese Israela taudia idia halusia. Vadaeni Midiana taudia dainai Israela taudia be ororo dekenai idia noho, guri dekenai, bona nadi matuna bona ororo ataiai gabudia dekenai. \v 3 Badina be Israela taudia ese uhe idia hadoa neganai, Midiana taudia, Amaleka taudia, bona dina ia daekau kahana taudia ese idia tuari henidia. \v 4 Idia kamepa, bona tano ena anina idia hadikaia, Israela tanona ibounai dekenai ela bona Gasa. Aniani gauna ta, o mamoe ta, o boromakau ta, o doniki ta idia rakatania lasi Israela dekenai. \v 5 Edia boromakau momo herea idia hakaua vareai, bona edia kamepa idia haginia. Idia be taunimanima momo, kwadi idia momo herea bamona, bona edia kamelo be tau ta ia duahia diba lasi. Unai dainai idia mai neganai, tano ena anina idia ania ore. \v 6 Bona unai dainai Israela taudia idia ogogami. Vadaeni Israela taudia ese Lohiabada dekenai idia tai henia. \p \v 7 Israela taudia ese Midiana taudia dainai Lohiabada idia tai henia neganai, \v 8 Lohiabada ese idia dekenai peroveta tauna ta ia siaia. Inai peroveta tauna ia hereva, ia gwau, “Lohiabada, Israela taudia edia Dirava be inai bamona ia hereva, ia gwau: Aigupito edia hesiai mai guia danu dekena amo umui lau abia mai, \v 9 bona Aigupito taudia edia siahu dekena amo umui lau hamauria. Bona inai tano dekenai umui idia dagedage henia taudia dekena amo umui lau veria mauri, bona umui emui vairana dekena amo idia lau lulua ore. Edia tano umui dekenai lau henia. \v 10 Bona umui lau hamaoroa, lau gwau, ‘Lau be Lohiabada, emui Dirava. Amoro taudia, edia tano dekenai umui noho taudia, edia Dirava do umui tomadiho henia lasi. To lauegu hereva umui kamonai henia lasi.’ ” \p \v 11 Vadaeni Lohiabada ena aneru be ia mai, hanua ta ladana Opera dekenai, ouki auna henunai ia helai. Unai au be Ioasa, Abiesere tauna, ena. Unai neganai Ioasa ena natuna Gideona be uiti ia kwadia, uaina idia moia rumana lalonai. Unuseni uiti ia kwadia, hunia dekenai, Midiana taudia do idia itaia garina. \v 12 Vadaeni Lohiabada ena aneru ese Gideona dekenai ia hedinarai, ia hereva henia, ia gwau, “Goada herea tauna e, Lohiabada be oi dekenai ia noho.” \p \v 13 Gideona ese ia haere henia, ia gwau, “Lauegu lohia e, bema Lohiabada be ai dekenai ia noho, edena bamona inai kerere ibounai ai dekenai idia vara? Unai hoa karadia, Lohiabada ese gunaguna ia karaia, sene taudia ese ai idia hamaorolaia gaudia be edeseni? Idia gwau, ‘Lohiabada ese Aigupito dekena amo ai ia hakaua mai!’ To harihari Lohiabada ese ai ia rakatania vadaeni, Midiana taudia edia siahu henunai ai ia atoa vadaeni.” \p \v 14 Vadaeni Lohiabada ese Gideona dekenai ia oda, ia gwau, “Oi lao, bona mai oiemu goada bada danu, Israela be Midiana taudia edia siahu dekena amo do oi hamauria. Lau ese oi lau siaia inai.” \p \v 15 Gideona be ia haere, ia gwau, “To lohia e, Israela be edena bamona do lau hamauria? Oi itaia, lauegu bese be ogogami herea, Manase iduhu dekenai, bona lau danu be maragi herea, egu famili lalonai.” \p \v 16 Lohiabada ese ia hamaoroa, ia gwau, “To lau ese oi dekenai do lau noho, vadaeni oi ese Midiana taudia do oi halusia, tau tamona do oi halusia bamona.” \p \v 17 Gideona ese ia haere henia, ia gwau, “Bema oi laloa lau be namo, mani emui kara, toa ta do oi hedinaraia, vadaeni do lau diba momokani lau dekenai oi hereva. \v 18 Mani emu kara inai gabu do oi rakatania lasi ela bona lau be do lau giroa mai, lauegu harihari gauna aniani oi dekenai do lau henia.” Lohiabada ia gwau, “Do lau noho, ela bona oi giroa mai.” \p \v 19 Vadaeni Gideona be iena ruma lalonai ia raka vareai, nanigosi ena natuna ta ia nadua, bona paraoa hegeregere 25 kilogaram dekena amo hatubua gauna lasi beredi ia gabua. Vamu be bosea ta dekenai ia udaia, bona vasiahu be uro ta dekenai ia bubua, vadaeni ia abia lao, ouki auna ena henunai ia helai tauna ena vairanai ia atoa. \p \v 20 Dirava ena aneru ese ia hamaoroa, ia gwau, “Vamu bona beredi be inai nadi ena latanai do oi atoa, bona vasiahu be edia latanai do oi bubua.” Vadaeni Gideona ese unai bamona ia karaia. \v 21 Unai neganai Lohiabada ena aneru ese itotohi, imana dekenai ia dogoatao gauna, be vamu bona beredi dekenai ia atoa, ia kamokau, vadaeni nega tamona lahi be nadi dekena amo ia hururu, vamu bona beredi ia gabua ore. Vadaeni Lohiabada ena aneru be Gideona ena vairana dekena amo ia boio. \p \v 22 Unai neganai Gideona be ia diba unai be Lohiabada ena aneru. Mai gari bada danu, Gideona ia gwau, “Dirava, Lohiabada! Lau ese Lohiabada ena aneru ena vairana lau itaia vadaeni!” \p \v 23 To Lohiabada ese ia hereva henia, ia gwau, “Maino do oi abia, do oi gari lasi, do oi mase lasi.” \p \v 24 Vadaeni unuseni Gideona ese Lohiabada dekenai boubou patana ia haginia, bona boubou patana ena ladana ia atoa, “Lohiabada Saloma.” Ia be do noho, Opera dekenai, Abiesere taudia edia tano dekenai, ia mai bona hari. \p \v 25 Unai hanuaboi, Lohiabada ese ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu tamana ena boromakau tau iharuana do oi abia, iena mauri lagani be 7 gauna. Bala dirava ena boubou patana, oiemu tamana ena, do oi veria diho, oi hamakohia. Bona iena badinai ia gini au helagana, Asera ena toana gauna, do oi utua diho. \v 26 Vadaeni inai ororo maragina ena latanai Lohiabada oiemu Dirava ena boubou patana do oi haginia namonamo. Vadaeni inai boromakau tau iharuana do oi abia, do oi gabua, boubou gauna do oi halaoa. Bona unai au helagana, oi utua diho gauna be unai lahi ena au rakuraku totona do oi gaukaralaia.” \p \v 27 Gideona ese iena hesiai taudia 10 ia abia, Lohiabada ese ia oda henia hegeregerena ia karaia. To iena famili bona iena hanua taudia dekenai ia gari dainai, dina dekenai ia karaia lasi, to hanuaboi dekenai. \p \v 28 Hanua taudia be dabai idia toreisi, idia itaia, Bala ena boubou patana ia makohia, bona Asera ena au helagana ia utua diho vadaeni. Bona unai boromakau tau iharuana be ia gabua vadaeni, boubou patana matamatana ena latanai idia itaia danu. \p \v 29 Vadaeni idia ta ta dekenai idia nanadaia, idia gwau, “Inai be daika ese ia karaia?” Idia tahua namonamo, vadaeni haida idia gwau, “Gideona Ioasa ese inai kara ia karaia vadaeni.” \p \v 30 Unai neganai hanua taudia ese Ioasa idia hamaoroa, idia gwau, “Oiemu natuna do oi hakaua iniseni, ai ese do ai alaia mase. Badina be ia ese Bala ena boubou patana ia makohia vadaeni, bona Bala ena badinai ia gini Asera au helagana ia utua diho dainai.” \p \v 31 To Ioasa ese ia dekenai idia heai taudia dekenai ia hereva, ia gwau, “Umui ese Bala umui durua gwauraia, a? Ia dainai do umui ala-ala, a? Bala durua totona do ia ala-ala gwauraia tauna be daba do ia rere lasi neganai, do ita hamasea! Bema Bala be dirava ta, ia sibona do ia ala-ala, iena boubou patana idia makohia dainai.” \v 32 Unai dina ia lao, Gideona ena ladana idia atoa Ierubu Bala, anina be, “Bala ese do ia tuari henia,” badina be ia ese Bala ena boubou patana ia hamakohia. \p \v 33 Vadaeni Midiana taudia ibounai, bona Amaleka taudia, bona dina ia daekau kahana taudia idia haboua, Ioridane Sinavai idia hanaia, bona Ieserele Koura dekenai idia kamepa. \v 34 To Lohiabada ena Lauma ese Gideona dekenai ia vareai, ia hasiahua, vadaeni ia ese kibi ia hiriria, bona Abiesere taudia ia boiria, idia be ia murina dekenai do idia mai. \v 35 Gideona danu ese hereva ia siaia, Manase kahana ibounai dekenai, Manase taudia tuari totona ia boiridia, bona ia murinai do idia raka mai. Ma hesiai taudia haida danu ia siaia, Asere taudia, bona Sebuluno taudia bona Napatali taudia dekenai. Vadaeni idia toreisi, Gideona dekenai idia haboua mai. \p \v 36 Vadaeni Gideona ese Dirava dekenai ia hereva, ia gwau, “Oi ese lauegu imana dekena amo Israela do oi hamauria, oi gwau, ani? \v 37 Mani emui kara, oi itaia, lau ese mamoe ta ena kopina mai huina be uiti kwadia gabuna ena tano dekenai do lau atoa. Bema ranu ese unai mamoe huina ia hapariparia, to ena badinai tano be ia kaukau, do lau diba momokani oi ese lauegu imana dekenai Israela do oi hamauria.” \p \v 38 Vadaeni unai bamona ia vara. Gideona be daba maragi neganai ia toreisi, mamoe ena kopina ia gigia, disi ta be unai mamoe huina dekenai ia noho ranuna dekena amo ia hahonua. \p \v 39 Gabeai Gideona ese Dirava ma ia hereva henia lou, ia gwau, “Mani emu kara, do oi badu lasi lau dekenai. Lauegu noinoi tamona ma do oi abia dae. Unai mamoe ena huina mani do lau tohoa lou, nega tamona sibona. Mani emui kara mamoe ena huina do ia kaukau, to ena badinai tano be ranu dekenai do ia paripari.” \p \v 40 Unai hanuaboi lalonai Dirava ese unai bamona ia karaia. Mamoe huina be ia kaukau, to tano ibounai be ia paripari. \c 7 \s1 Gideona ese Midiana taudia ia halusia \p \v 1 Vadaeni Ierubu Bala, Gideona ena ladana ta, mai ena tatau ibounai be daba maragi idia toreisi, Haroda ranu gabuna dekenai idia kamepa. Midiana taudia edia kamepa be mirigini kahana dekenai, More Ororo ena koura dekenai. \p \v 2 Lohiabada ese Gideona dekenai ia hereva, ia gwau, “Oiemu tatau be momo herea. Bema Midiana taudia be oiemu tatau edia imana dekenai lau halusia neganai, Israela taudia do idia hekokoroku, do idia gwau, ‘Ai sibona aiemai goada dekenai ai kwalimu.’ \v 3 Unai dainai tatau ibounai dekenai do oi hamaoroa, oi gwau, ‘Gari bona kudouna manoka taudia ese Gileada Ororo umui rakatania, emui ruma dekenai do umui giroa lou.’ ” Gideona be unai bamona ia hamaorodia, vadaeni ibounai 22,000 idia giroa lou, to 10,000 idia noho. \p \v 4 Vadaeni Lohiabada ese Gideona ma ia hamaoroa, ia gwau, “Tatau be momo herea do noho. Ranu gabuna dekenai idia do oi hakaudia lao, unuseni idia do lau tohoa. Bema tau ta lau gwauraia, lau gwau, ‘Inai tau oi danu do ia lao,’ vadaeni unai tau be oi danu do ia lao, to bema ta lau gwauraia, lau gwau, ‘Inai tau ese oi do ia bamoa lasi,’ unai tau be do ia lao lasi.” \p \v 5 Vadaeni, Gideona ese tatau ia hakaua lao ranu gabuna dekenai. Unuseni Lohiabada ese Gideona ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu taudia oi hamaoroa, ranu do idia inua. Vadaeni edia malana dekena amo ranu idia abia daekau, idia be sisia bamona idia inua taudia, be gabu ta do oi haboudia. To do idia tui diho, bona ranu be uduna dekenai do idia inua taudia be ma gabu ta do oi haboudia.” \v 6 Tatau 300 ese edia imana dekena amo ranu idia abia daekau malana dekenai. To tatau oredia ibounai be idia tui diho, edia uduna dekenai ranu idia inua. \p \v 7 Lohiabada ese Gideona ia hamaoroa, ia gwau, “Unai tatau 300, edia malana dekenai ranu idia inua taudia dekena amo lau ese umui do lau hamauria, bona Midiana taudia be emui siahu henunai do lau atodia. To oredia ibounai do oi siaidia lao, ta ta edia ruma, edia ruma dekenai do idia giroa lou.” \v 8 Vadaeni Gideona ese Israela taudia ibounai ia siaidia lou, ta ta edia palai ruma, edia palai ruma dekenai idia giroa lou, to unai tatau 300 sibona ia dogoatao. Unai 300 ese unai giroa lou taudia edia hodu bona kibi idia abia. Midiana taudia edia kamepa be Gideona ena orea henunai ia noho, koura dekenai. \p \v 9 Unai hanuaboi lalonai, Lohiabada ese Gideona ma ia hamaoroa, ia gwau, “Umui toreisi, umui diho lao haraga, edia kamepa do umui tuari henia. \v 10 To bema tuari totona oi gari neganai, oiemu hesiai tauna Pura danu do umui diho lao, Midiana taudia edia kamepa kahirakahira. \v 11 Edia hereva do umui kamonai, vadaeni goada do umui davaria, gabeai edia kamepa do umui tuari henia diba.” Vadaeni Gideona mai ena hesiai tauna Pura danu idia diho lao, ela bona tuari taudia edia kamepa ena hetoa gabuna dekenai. \p \v 12 Midiana taudia, bona Amaleka taudia, bona dina ia daekau kahana taudia ibounai be koura dekenai idia kamepa. Idia be momo herea, kwadi bamona, edia kamelo danu be duahia diba lasi, kone ena miri bamona. \p \v 13 Gideona ia ginidae neganai, Midiana kamepa edia tau ta ese iena nihi sivaraina, be iena turana ta dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Oi kamonai, lau be lau nihi, lauegu nihi dekenai bali beredi ta be ororo dekena amo ia diho mai, Midiana kamepa dekenai, palai ruma ta ia botaia, vadaeni palai ruma ia bubua, ia makohia, bona tano dekenai ia hekure palaka.” \p \v 14 Iena turana be ia haere, ia gwau, “Nihi ena anina be tamona sibona. Inai be Gideona Ioasa, Israela tauna, ena tuari kaia. Dirava ese Midiana, mai ena tuari taudia ibounai danu, Gideona ena siahu henunai ia atoa vadaeni.” \p \v 15 Gideona ese unai nihi sivaraina, bona nihi ena anina hedinaraia ia kamonai, vadaeni ia tui diho, Dirava dekenai ia tomadiho. Vadaeni Israela kamepa dekenai ia giroa lou, ia gwau, “Umui toreisi, badina be Lohiabada ese Midiana ena tuari taudia ibounai dekena amo, umui dekenai kwalimu ia henia vadaeni!” \v 16 Gideona ese unai tatau 300 ia haria, orea toi, idia ibounai dekenai hodu bona kibi ia henidia. Hodu ibounai lalonai be kede. \p \v 17 Vadaeni Gideona ese idia ia hamaoroa, ia gwau, “Lau do umui itaia namonamo. Bona kamepa ena hetoa gabuna dekenai lau ginidae neganai, lau ese lau karaia hegeregerena, be umui danu do umui karaia. \v 18 Lau bona lauegu orea taudia ese aiemai kibi do ai hiriria neganai, umui danu emui kibi do umui hiriria kamepa ena hetoa kahana ibounai dekena amo. Unai neganai danu inai bamona do umui boiboi, umui gwau, ‘Lohiabada dainai, bona Gideona dainai.’ ” \p \v 19 Hanuaboi momokani neganai, Gideona mai ena tatau 100 danu kamepa ena hetoa gabuna dekenai idia ginidae, Midiana gima taudia idia senisi neganai. Vadaeni nega tamona, Gideona mai ena orea taudia ese edia kibi idia hiriria, bona edia hodu idia hamakohia. \v 20 Unai neganai unai orea toi taudia ese edia kibi idia hiriria, bona edia hodu idia hamakohia, bona kede be edia imana lauri dekenai idia abia isi, to edia kibi be edia imana idiba dekenai idia dogoatao, idia hiriria. Vadaeni idia boiboi, idia gwau, “Lohiabada ena tuari kaia, bona Gideona ena!” \v 21 Idia ta ta edia gabu, edia gabu dekenai idia gini, Midiana taudia edia kamepa idia hagegea. Unai neganai kamepa ena tuari taudia idia heau hamatamaia. Ibounai mai gari danu idia boiboi, idia heau boio. \p \v 22 Kibi ibounai 300 idia hiriria neganai, Lohiabada ese unai kamepa ena tuari taudia edia huanai daradara ia havaraia, idia kavakava bamona, vadaeni idia ta ta, edia tuari kaia, edia tuari kaia idia abia, sibodia edia bamona taudia idia tuari henia. Vadaeni Midiana tuari taudia idia heau, ela bona Bete Sita, Serere kahana dekenai, ela bona Abele Mehola hetoa gabunai, Tabata kahirakahira. \p \v 23 Unai neganai Gideona ese hereva ia siaia, vadaeni Israela tuari taudia Napatali dekena amo, bona Asere dekena amo, bona Manase kahana ibounai dekena amo, ese Midiana taudia idia lulua. \p \v 24 Bona Gideona ese hesiai taudia ia siaia Eparaima ororodia dekenai, idia gwau, “Umui diho mai haraga, Midiana taudia do umui tuari henia. Umui ese Ioridane Sinavai bona ranu gabudia ela bona Bete Bara do umui koua, Midiana taudia ese sinavai do idia hanaia lasi totona.” \p Vadaeni idia ese Eparaima tuari taudia ibounai idia boiria hebou, bona ranu gabudia ibounai idia gimaia ela bona Bete Bara, Ioridane Sinavai danu. \v 25 Idia ese Midiana lohia taudia rua danu idia abia, edia ladana Oreba bona Sebe. Oreba be Oreba Nadi dekenai idia alaia mase, bona Sebe be Sebe ena uaina moia gabuna dekenai idia alaia mase. Idia ese Midiana taudia idia lulua noho, bona Oreba bona Sebe edia kwaradia be Gideona dekenai idia henia. Ia be Ioridane Sinavai ena dina ia daekau kahana dekenai ia noho. \c 8 \s1 Midiana taudia be tuari idia lusi momokani \p \v 1 Eparaima taudia ese Gideona idia nanadaia, idia gwau, “Edena bamona ai dekenai umui karaia? Midiana taudia tuari henia totona umui lao neganai, badina dahaka ai dekenai oi boiria lasi?” Gideona dekenai idia badu momokani. \p \v 2 Vadaeni Gideona ese idia dekenai ia haere, ia gwau, “Umui ese umui karaia karadia be bada, to lau karaia gaudia be bada lasi. Eparaima taudia e, sedira umui laloa umui karaia gauna be maragi, to emui kara ese lauegu kara ia hereaia momokani. \v 3 Dirava ese Oreba bona Sebe, Midiana gunalaia taudia emui imana dekenai ia atodia. Lauegu kara ese emui kara ia hereaia diba, a?” Unai bamona Gideona ia hereva, vadaeni edia badu ia ore ia lao. \p \v 4 Gideona mai ena tatau 300 be Ioridane Sinavai dekenai idia ginidae, idia hanaia. Idia be manori momokani, to idia ese Midiana taudia idia lulua noho. \v 5 Vadaeni Gideona ese Sukoto hanua taudia ia noia, ia gwau, “Mani emui kara, lauegu tatau dekenai aniani do umui henia, badina idia be manori, bona lau be Midiana king taudia Sebaha bona Salamuna lau lulua noho.” \p \v 6 To Sukoto lohia taudia idia gwau, “Be, Sebaha bona Salamuna umui dogoatao vadaeni, a? Badina dahaka ai ese beredi emui tatau dekenai do ai henia, a?” \p \v 7 Gideona ia haere, ia gwau, “Vadaeni! Lohiabada ese Sebaha bona Salamuna lauegu siahu henunai ia atodia neganai, lau ese tano kaukau dekena amo au ginigini bona ava ginigini do lau abia, idia dekena amo emui kopina do lau darea momokani.” \p \v 8 Unai dekena amo Gideona ia daekau lao Penuela dekenai, bona unai hanua taudia aniani totona ia noidia. To idia ese idia haere henia, Sukoto taudia idia haere henia hegeregerena. \v 9 Vadaeni Gideona ese Penuela taudia ia hamaoroa, ia gwau, “Dohore lau giroa mai, mai kwalimu danu neganai, lau ese emui kohoro do lau veria diho momokani.” \p \v 10 Sebaha bona Salamuna be Karakoro dekenai idia noho, mai edia Midiana tuari taudia danu. Inai Midiana tuari taudia do noho, be tatau 15,000 sibona, badina be Israela taudia ese ibounai 120,000 idia alaia ore vadaeni. \p \v 11 Vadaeni Gideona be Noba bona Iogobeha edia dina daekau kahana dalana dekenai ia lao. Unai dala be taunimanima idia noho lasi tano ena hetoa gabunai. Gideona be hunia dekenai ia ginidae, bona unai tuari taudia 15,000 idia hegaegae lasi neganai Gideona ese ia tuari henidia. \v 12 Sebaha bona Salamuna, Midiana king ruaosi be idia heau, bona Gideona ese ia luludia. Ia abidia, bona edia tuari taudia ibounai ia halusidia. \p \v 13 Vadaeni Gideona Ioasa be tuari dekena amo ia giroa lou, Here ena ororo dalana dekenai. \v 14 Ia ese Sukoto eregabe tauna ta ia dogoatao, bona ia nanadaia, ia gwau, “Sukoto gunalaia taudia edia ladana be daikadaika?” Vadaeni ia ese Sukoto lohia taudia bona tau badadia edia ladana ia torea, idia be ibounai 77. \v 15 Gideona be Sukoto taudia dekenai ia ginidae, idia dekenai ia hereva, ia gwau, “Sebaha bona Salamuna be inai. Umui ese lau dekenai umui hevaseha, umui gwau, ‘Be, Sebaha bona Salamuna oi dogoatao vadaeni, a? Badina be dahaka ai ese beredi emui tatau manoridia dekenai do ai henia, a?’ ” \v 16 Vadaeni Gideona ese hanua gunalaia taudia ia dogoatao, au ginigini, tano kaukau gaudia, bona ava ginigini dekena amo idia ia dadabaia. \v 17 Penuela hanua ena kohoro danu ia ese ia veria diho, bona hanua ena tatau ia alaia mase. \p \v 18 Vadaeni Gideona ese Sebaha bona Salamuna ia nanadaia, ia gwau, “Taboro Ororo dekenai umui alaia mase taudia be edeseni?” Idia ese Gideona dekenai idia haere, idia gwau, “Idia edia vairana be oiemu vairana hegeregere, bona edia toana be king ena natuna hegeregere.” \p \v 19 Gideona ia gwau, “Idia be lauegu tadina taudia, lauegu sinana ena natuna. Lohiabada ena vairanai lau be momokani lau gwau, bema egu tadina umui alaia lasi neganai lau ese danu umui do lau alaia lasi.” \v 20 Vadaeni Gideona ese iena natuna vara guna Ietere ia hamaoroa, ia gwau, “Oi toreisi, ruaosi oi aladia mase.” To mero ese iena tuari kaia veria totona ia ura lasi, ia be ia gari, badina ia be mero sibona. \p \v 21 Sebaha bona Salamuna idia gwau, “Oi sibona ese ai do oi alaia, oi be tau momokani, vadaeni tau ena kara do oi karaia.” Vadaeni Gideona ia toreisi, Sebaha bona Salamuna ia alaia mase. Bona edia kamelo edia aiona herahera gaudia ia abia. \p \v 22 Vadaeni Israela taudia ese Gideona idia hereva henia, idia gwau, “Ai ura oi ese aiemai lohia do oi lao, oi bona oiemu natuna bona tubuna taudia, badina be oi ese Midiana taudia dekena amo ai oi hamauria vadaeni.” \p \v 23 To Gideona ia haere, ia gwau, “Umui do lau gunalaia lasi, lauegu natuna ese danu umui do ia gunalaia lasi. Lohiabada sibona ese umui do ia gunalaia.” \v 24 To Gideona be ia hereva lou, ia gwau, “Mani emui kara lauegu noinoi tamona be inai: Umui ta ta ese golo taiana herahera, tuari dekenai umui abia gaudia lau dekenai do umui henia.” Midiana taudia be Isamaela bese, bona idia ese golo herahera edia taiana dekenai idia atoa. \p \v 25 Idia be idia haere, idia gwau, “Mai moale danu oi dekenai do ai henia.” Vadaeni dabua ta tano dekenai idia atoa, bona idia ibounai ese tuari dekenai idia abia golo herahera gaudia, be unai dabua lalonai idia negea diho. \v 26 Vadaeni golo rini herahera gaudia, Gideona ese ia abia gaudia edia metau be 20 kilogaram. Inai metau be rini sibona. Ma gau haida be herahera idauidau, bona ageva bona dabua kakakaka, Midiana king idia atoa gaudia, bona kamelo edia aiona herahera gaudia. \v 27 Gideona ese unai golo ia abia, ia gaukaralaia, bona dabua helagana ta golo dekenai ia karaia. Iena hanua, Opera dekenai inai golo dabua ia atoa. Vadaeni Israela taudia ibounai ese Dirava idia rakatania, Opera dekenai unai golo dabua idia tomadiho henia. Inai golo dabua, Gideona ese ia karaia gauna, ese Gideona mai ena famili ia hakererea. \p \v 28 Israela taudia ese Midiana taudia idia halusia momokani, bona Midiana be idia manoka, idia tuari lou diba lasi. Vadaeni unai tano be ia maino noho, lagani 40 lalonai, Gideona ena mauri dinadia ibounai. \s1 Gideona ia mase \p \v 29 Gideona be iena hanua korikori rumana dekenai ia giroa lao. \v 30 Gideona ena natuna memero be 70, badina be iena adavana be momo. \v 31 Iena hahine ta be Sekema dekenai ia noho. Unai hahine be mero ta ia abia, bona Gideona ese iena ladana ia atoa Abimeleka. \v 32 Gideona Ioasa be ia buruka herea, vadaeni ia mase. Iena tamana Ioasa ena guria gabuna dekenai idia guria, Opera dekenai. Abiesere taudia edia hanua be unai. \p \v 33 Gideona ia mase murinai, Israela taudia ese Dirava dekenai idia tomadiho henia lou lasi. Idia ese Bala dirava dekenai idia tomadiho henia, bona idia ese Bala Beriti edia dirava idia halaoa. \v 34 Israela taudia ese Lohiabada edia Dirava idia laloa lou lasi, ia ese idia ia durua, bona idia dekenai idia hagegea tuari taudia dekena amo ia ese ia hamauria kara be idia laloaboio. \v 35 Bona idia ese Gideona ena famili taudia idia hanamoa lasi, Gideona ese ia karaia kara namodia ibounai ena davana idia karaia lasi. \c 9 \s1 Abimeleka \p \v 1 Abimeleka, Gideona ena natuna, be Sekema hanua dekenai ia lao, iena sinana ena varavara dekenai. Ia ese idia bona iena sinana iduhu taudia ibounai dekenai ia hereva, ia gwau, \v 2 “Sekema taudia ibounai edia lalona do umui veria, umui nanadaia, umui gwau, ‘Edena be namo? Gideona ena natuna 70 ese umui do idia gunalaia, o tamona ese?’ Umui laloa danu, Abimeleka be umui emui varavara korikori tauna.” \p \v 3 Vadaeni Abimeleka ena sinana ena varavara taudia ese unai hereva ibounai be Sekema taudia ia hamaoroa. Unai hereva idia kamonai, bona Sekema taudia ibounai idia laloa tamona Abimeleka ena murinai do idia raka, badina be idia gwau, “Ia be aiemai varavara tauna.” \v 4 Idia ese siliva moni 70 Bala Beriti ena dubu dekena amo idia abia, Abimeleka dekenai idia henia. Unai moni dekena amo Abimeleka ese tau dikadia haida, lalona dika taudia dekenai davana ia henia, ia do idia durua totona. \v 5 Vadaeni iena tamana ena ruma, Opera dekenai ia lao, unuseni iena tadikakana taudia 70, Gideona ena natuna, ia alaia mase, nadi tamona ena latanai. To Gideona ena natuna mero maragina, ladana Iotama, be gabu ta dekenai ia hunia dainai idia alaia lasi. \v 6 Vadaeni Sekema taudia ibounai bona Bete Milo taudia ibounai be idia lao, Sekema ena ouki auna helagana dekenai, bona unuseni Abimeleka idia abia dae, bona edia king idia halaoa. \p \v 7 Inai kara ena sivarai be Iotama ia kamonai neganai, ia be Gerisima Ororo ena ataiai dekenai ia gini, ia haroro mai boiboi bada, ia gwau, “Umui Sekema taudia e, lauegu hereva do umui kamonai, bona Dirava ese umui do ia kamonai henia. \v 8 Nega ta, au momo ese edia king idia ura abia hidi. Vadaeni idia ese olive auna dekenai idia hereva, idia gwau, ‘Aiemai king do oi lao.’ \p \v 9 “To olive auna be ia haere, ia gwau, ‘Bema lau king neganai lauegu huahua ena digara do ia doko, do lau henia diba lasi. Inai digara be taunimanima bona Dirava hanamoa totona.’ \v 10 Gabeai unai au momo ese huahua auna ta, ladana fig idia hereva henia, idia gwau, ‘Aiemai king do oi lao.’ \v 11 Ia haere, ia gwau, ‘Bema lau king neganai, lauegu huahua namodia do idia doko, do idia vara lasi. Inai be ia namo, a?’ \p \v 12 “Vadaeni unai au momo ese vain auna dekenai idia hereva, idia gwau, ‘Oi mai, aiemai king do oi lao.’ \v 13 To vain be ia haere, ia gwau, ‘Bema lau king neganai, lauegu uaina, Dirava bona taunimanima ia hamoalea gauna do lau hadokoa, do ia vara lasi. Inai be ia namo, a?’ \v 14 Unai dainai unai au ibounai ese au ginigini dekenai idia hereva, idia gwau, ‘Oi mai, aiemai king do oi lao.’ \v 15 Vadaeni au ginigini ese ia haere, ia gwau, ‘Bema umui ura momokani lau be emui king, vadaeni lauegu keruma lalonai do umui laga-ani. To bema lasi, lahi be au ginigini dekena amo do ia mai, Lebanona sida audia do ia gabua ore.’ ” \p \v 16 Iotama ma ia hereva, ia gwau, “Umui ese Abimeleka emui king umui halaoa neganai, mai laloa maoromaoro bona momokani umui karaia, a? Gideona mai ena famili ese kara namodia umui totona idia karaia, be umui ese kara namodia idia dekenai umui haloua, a? Umui mataurai henidia, a? \v 17 Badina be lauegu tamana ese umui totona ia tuari, bona iena mauri ia laloa lasi. Ia ese Midiana taudia edia siahu dekena amo umui ia hamauria. \v 18 To umui ese hari dina lauegu tamana ena famili umui tuari henia vadaeni, iena natuna 70 nadi tamona ena latanai umui alaia mase. Bona Abimeleka, lauegu tamana ena hesiai hahine ena natuna, be Sekema taudia edia king umui halaoa vadaeni, ia be emui varavara dainai. \v 19 Umui ese Gideona mai ena famili dekenai kara dika bada herea umui karaia vadaeni. Vadaeni hari dina do umui laloa, Abimeleka dekenai umui moale diba, a? Bona umui dekenai Abimeleka do ia moale diba, a? \p \v 20 “To bema lasi, lahi be Abimeleka dekenai do ia toreisi, Sekema taudia bona Bete Milo taudia do ia gabua ore, bona lahi be Sekema taudia bona Bete Milo taudia dekena amo do ia toreisi, Abimeleka taudia do ia gabua ore!” \p \v 21 Vadaeni Iotama ia heau, Bere dekenai ia lao, unuseni ia noho, badina be iena kakana dekenai ia gari dainai. \p \v 22 Abimeleka ese Israela taudia ia gunalaia lagani toi. \p \v 23 Dirava ese lauma dikana ta ia siaia, bona ia ese Abimeleka bona Sekema taudia edia huanai badu ia havaraia. Vadaeni idia ese Abimeleka idia dagedage henia. \v 24 Dirava ese inai bamona ia karaia, Abimeleka bona Sekema taudia edia kerere davana do ia henia totona. Badina be Abimeleka ese Gideona ena natuna tau 70 ia alaia neganai, Sekema taudia ese Abimeleka idia durua. \p \v 25 Sekema taudia ese ororo dekenai idia hunia noho, idia naria, Abimeleka ia mai neganai do idia alaia totona. Bona unai dala dekenai idia loaloa taudia ibounai edia kohu idia dadia. To tau haida ese Abimeleka idia hamaoroa. \p \v 26 Unai neganai Gala Ebedi, iena varavara taudia danu, be Sekema dekenai idia mai. Vadaeni Sekema taudia ese Gala idia abidadama henia. \v 27 Vadaeni idia lao, edia vain audia edia anina idia gogoa, bona vain huahua idia moia, uaina idia karaia. Unai neganai edia dirava ena dubu lalonai aria idia karaia, idia aniani bona uaina idia inua. Vadaeni idia ese Abimeleka idia hereva dika henia, bona idia kirikirilaia. \p \v 28 Gala Ebedi ia gwau, “Abimeleka be daika? Bona ita Sekema taudia be daika? Badina dahaka Abimeleka ena hesiai gaukara ita karaia noho? Guna inai Gideona ena natuna Abimeleka bona iena opesa tauna Sebulu be Sekema ena tamana Hamoro ena hesiai gaukara idia karaia, ani? Unai dainai, badina dahaka ita be Abimeleka ena henunai ita noho? \p \v 29 “Namona be lau ese inai Sekema hanua taudia lau gunalaia! Lau ese Abimeleka do lau kokia momokani. Lau ese ia do lau hamaoroa, do lau gwau, ‘Abimeleka e, oiemu tuari taudia momo do oi haboua, bona do umui raka mai, do ita tuari.’ ” \p \v 30 Sebulu, Sekema hanua ena lohia, ese Gala Ebedi ena hereva ia kamonai, bona ia badu. \v 31 Vadaeni ia ese hunia dekenai hesiai taudia Aruma dekenai ia siaia, Abimeleka idia hamaoroa, idia gwau, “Gala Ebedi, mai ena varavara taudia be Sekema dekenai idia mai, bona idia ese hanua taudia edia lalona idia veria noho, oi do idia hadikaia totona. \v 32 Unai dainai hanuaboi neganai do oi toreisi, mai oiemu tuari taudia danu, hanua ena murimurinai hunia dekenai do umui naria. \v 33 Vadaeni daba maragi neganai do umui toreisi haraga, hanua dekenai do umui raka mai haraga. Gala Ebedi bona iena tuari taudia ese umui tuari henia totona idia lao neganai, do umui tuari henidia mai emui goada ibounai danu!” \p \v 34 Unai dainai Abimeleka bona iena tuari taudia ibounai ese idia toreisi, bona orea 4 dekenai Sekema hanua kahirakahira hunia dekenai idia naria. \v 35 Vadaeni Gala Ebedi be hanua magu ena iduara dekenai ia raka lao, unuseni ia gini. Unai neganai Abimeleka bona iena tuari taudia edia hunia gabudia dekena amo idia toreisi. \p \v 36 Gala ese idia ia itaia neganai, ia ese Sebulu ia hamaoroa, ia gwau, “Oi itaia, taunimanima haida be ororo ena ataiai dekena amo idia raka diho mai noho.” \p Sebulu ia haere, ia gwau, “Ororo ena laulau oi itaia noho, edia toana be taunimanima edia toana bamona.” \p \v 37 To Gala ma ia hereva, ia gwau, “Oi itaia, taunimanima haida be ihuana dekenai idia mai noho, bona orea ta danu be ouki auna, helaga gauna, ena dala dekenai idia raka mai noho.” \p \v 38 Vadaeni Sebulu ese Gala ia gwau henia, ia gwau “Harihari oiemu hevaseha bona hekokoroku hereva Abimeleka dekenai be edeseni? Oi gwau, ‘Abimeleka be daika, bona, badina dahaka iena hesiai gaukara ita karaia noho?’ Oi negea taudia be idia mai noho, ani? Harihari do umui raka lao, do umui tuari henia!” \p \v 39 Gala ese Sekema taudia ia gunalaia, bona idia ese Abimeleka ena taudia idia tuari henia. \v 40 Gala be ia heau, bona Abimeleka ese ia lulua lao. Taunimanima momo herea idia bero, idia moru, edia tauanidia be dala dekenai idia noho ela bona hanua magu ena iduara. \v 41 Abimeleka be Aruma dekenai ma ia noho. Bona Sebulu ese Gala bona iena varavara taudia ia lulua lao, vadaeni Sekema dekenai idia noho lou lasi. \p \v 42 Kerukeru Sekema hanua taudia be ma hanua dekena amo idia raka, hanua ena murimurinai tano dekenai idia raka lao. Haida ese Abimeleka idia hamaoroa. \v 43 Vadaeni ia ese iena tuari taudia ia hakaua lao, idia be orea toi dekenai ia haria, bona au bona kurukuru lalonai idia hunia, idia naria noho. Edia matana idia negea, hanua taudia idia raka mai idia itaia, vadaeni idia toreisi, idia aladia mase. \p \v 44 Abimeleka bona iena tuari taudia be hanua ena magu iduara dekenai idia heau, magu iduara idia gimaia. Bona Abimeleka ena tuari orea rua ese hanua ena murimurinai idia noho, Sekema taudia idia tuari henia, bona ibounai idia alaia mase. \v 45 Unai dina ena daba ela bona hanuaboi Abimeleka ese hanua taudia ia tuari henia. Vadaeni ia ese hanua ia abia, bona hanua taudia ibounai ia alaia mase. Hanua ia hadikaia ore, bona hanua ena tano be damena dekena amo ia koua. \p \v 46 Sekema ena gabu aukana, kohoro, dekenai idia noho taudia ibounai ese unai sivarai idia kamonai, vadaeni idia be edia dirava ta, ena ladana El Beriti, ena dubu ena ruma aukana dekenai idia hunia. \v 47 Tau haida ese Abimeleka idia hamaoroa, Sekema taudia be unai gabu dekenai idia haboua. \v 48 Vadaeni Abimeleka be Salamona Ororo dekenai ia daekau lao, ia bona iena tuari taudia ibounai. Abimeleka ese ira ta ia abia, au rigi haida ia utua, bona lahi au totona ikumi ia karaia, iena pagana dekenai ia atodia. Iena tuari taudia danu ia ese ia hamaoroa, ia gwau, “Lauegu kara umui itaia vadaeni. Inai kara hegeregerena umui danu do umui karaia. Karaharaga!” \p \v 49 Vadaeni idia ibounai ta ta ena au, ena au, idia utua, ena ikumi, ena ikumi idia huaia, bona Abimeleka ena murinai idia raka. Edia lahi au ikumi be ruma aukana ena haba ena badinai idia atodia. Vadaeni idia ese ruma aukana idia gabua, bona unai dainai Sekema ena kohoro, gabu aukana dekenai idia noho taudia ibounai idia gabua mase. Idia be tau bona hahine, ibounai be 1000 bamona. \s1 Abimeleka Ia mase \p \v 50 Vadaeni Abimeleka be Tebese dekenai ia lao, bona inai hanua ia koua hagegea, vadaeni ia abia. \v 51 Hanua ena lalonai be gabu aukana ta, o kohoro, vadaeni hanua taudia ibounai, tau bona hahine, be idia heau vareai, idia koua auka, bona kohoro ena guhi dekenai idia daekau lao. \p \v 52 Abimeleka ese kohoro ia tuari henia, bona kohoro ena iduara dekenai ia raka kahirakahira, lahi dekenai do ia gabua totona. \p \v 53 Vadaeni hahine ta ese nadi badana ta, uiti moia totona ataiai nadi be Abimeleka ena kwarana dekenai ia negea diho. Abimeleka ena kwarana koukouna ia makohia momokani. \p \v 54 Vadaeni Abimeleka ese uhau ta, iena kesi huaia tauna, ia boiria haraga, ia hamaoroa, ia gwau, “Oiemu tuari kaia dekenai lau do oi alaia, taunimanima ese lau do idia herevalaia garina, do idia gwau, ‘Hahine ta ese ia alaia mase,’ garina.” Vadaeni iena hesiai tauna ese ia gwadaia, vadaeni ia mase. \v 55 Israela taudia ese idia itaia, Abimeleka ia mase, vadaeni ibounai be edia ruma ta ta dekenai idia giroa lou. \p \v 56 Unai dala dekenai Dirava ese Abimeleka ena kara dika ena davana ia henia, ia ese iena tadikakana 70 ia alaia mase dainai. Badina unai ala-ala kara dekena amo, Abimeleka ese iena tamana Gideona ia hadikaia vadaeni. \p \v 57 Dirava ese danu Sekema taudia edia kara dika ena davana ia henia. Gideona ena natuna tau Iotama ese guna hadikaia hereva metauna idia edia latanai ia gwauraia gauna be idia dekenai ia vara momokani. \c 10 \s1 Tola \p \v 1 Abimeleka ia mase murinai, tau ta ese ia toreisi, Israela ia hamauria. Iena ladana be Tola, iena tamana be Pua, bona iena tubuna ena ladana be Dodo. Ia be Isakara tauna, iena hanua be Samiri, Eparaima ena ororo tano dekenai. \p \v 2 Tola ese lagani 23 lalonai Israela taudia ia gunalaia. Vadaeni ia mase, bona Samiri hanua dekenai idia guria. \s1 Iairi \p \v 3 Tola ena murinai Iairi, Gileada tauna ia toreisi, ia ese lagani 22 lalonai Israela taudia ia gunalaia. \v 4 Iena natuna tau be 30, bona idia be doniki 30 dekenai idia loaloa noho. Edia hanua danu be 30, hanua edia ladana be “Iairi ena Hanua” ia mai bona hari dina. Unai hanua ibounai be Gileada tano dekenai idia noho. \p \v 5 Iairi ia mase neganai, Kamono hanua dekenai idia guria. \s1 Amono taudia ese Israela taudia idia dagedage henia \p \v 6 Israela taudia ma idia kara dika Lohiabada ena vairanai, dirava idaudia idia tomadiho henia, dirava be inai: Bala, Asataroto, Suria taudia edia dirava, Sidono taudia edia dirava, Moaba taudia edia dirava, Amono taudia edia dirava, bona Pilistia taudia edia dirava. Bona idia ese Lohiabada idia rakatania, iena hesiai gaukara idia karaia lasi. \v 7 Vadaeni Lohiabada ese Israela taudia ia badu henidia. Lohiabada ese Pilistia bona Amono taudia ia koua lasi, vadaeni idia ese Israela taudia dekena amo idia kwalimu. \v 8 Unai lagani lalonai, unai bese ese Israela taudia idia moia diho, bona idia hisihisi henidia. \p Lagani 18 lalonai Pilistia taudia bona Amono taudia ese Israela taudia ibounai, Ioridane Sinavai ena dina daekau kahanai, idia hisihisi henidia. Unai be Gileada tano, guna Amoro taudia idia noho gabuna. \v 9 Amono taudia ese danu Ioridane Sinavai idia hanaia, Iuda bona Beniamina bona Eparaima iduhu taudia idia tuari henia. Unai dainai Israela taudia be nega dika idia abia, mai edia gari danu. \p \v 10 Vadaeni Israela taudia ese Lohiabada dekenai idia tai henia, idia gwau, “Ai be ai kara dika vadaeni oiemu vairana dekenai, badina oi, aiemai Dirava ai rakatania vadaeni, Bala dirava dekenai ai tomadiho henia.” \p \v 11 Lohiabada ese Israela taudia dekenai ia haere, ia gwau, “Lau ese Aigupito taudia bona Amoro taudia bona Amono taudia bona Pilistia taudia edia siahu dekena amo umui lau hamauria, ani? \v 12 Sidono taudia bona Amaleka taudia bona Maono taudia ese danu umui idia hisihisi henia, bona lau dekenai umui tai neganai, lau ese edia imana dekena amo umui lau hamauria. \v 13 To umui ese lau umui rakatania vadaeni, idau dirava edia hesiai gaukara umui karaia vadaeni, unai dainai umui do lau hamauria lou lasi. \v 14 Umui lao, bona umui abia hidi dirava idauidau dekenai do umui tai henia, idia ese emui hisihisi neganai, umui do idia hamauria.” \p \v 15 To Israela taudia ese Lohiabada idia hereva henia lou, idia gwau, “Ai be ai kara dika vadaeni. Oi sibona oiemu laloa hegeregerena ai dekenai do oi karaia. To mani emu kara, hari dina, oi ese ai do oi hamauria.” \v 16 Unai dainai idia ese edia dirava idaudia idia negea momokani, bona Lohiabada dekenai idia tomadiho henia. Vadaeni Lohiabada ese Israela taudia edia hisihisi dainai iena lalona ia hisihisi. \p \v 17 Vadaeni Amono taudia idia haboua, do idia tuari totona, bona Gileada tano dekenai idia kamepa. Israela taudia danu idia haboua, Misipa dekenai idia kamepa, Gileada tano dekenai. \v 18 Israela ena iduhu lohia taudia Gileada dekenai be sibodia dekenai idia herevahereva, idia gwau, “Daika ese Israela taudia do ia gunalaia, Amono taudia ita tuari henia neganai? Unai kara ia karaia tauna, be Gileada dekenai idia noho taudia ibounai edia gunalaia tauna do ia lao.” \c 11 \s1 Iepeta \p \v 1 Iepeta, Gileada tauna, be tuari tauna mai goada danu, to iena sinana be ariara hahine. Iepeta ena tamana be Gileada. \v 2 Gileada ena adavana ese danu natuna tau haida ia havaraia, vadaeni idia bada neganai idia ese Iepeta idia lulua lao, idia gwau, “Oi ese iseda tamana dekena amo tano o kohu do oi abia lasi, badina oi be idau hahine ena natuna.” \v 3 Vadaeni Iepeta ese iena tadikakana dekena amo ia heau, bona Tobo tano dekenai ia noho. Unai gabu dekenai ia ese kara kava taudia haida ia haboua, ia ese idia ia gunalaia, dadia karadia bona heatu karadia dekenai. \p \v 4 Nega sisina gabeai, Amono taudia ese Israela taudia idia tuari henia. \v 5 Inai bamona ia vara neganai, Gileada ena lohia taudia be Tobo dekenai idia lao, Iepeta do idia hakaua lou totona. \v 6 Iepeta dekenai idia hereva, idia gwau, “Oi mai, ai do oi gunalaia, vadaeni Amono taudia do ita tuari henidia.” \p \v 7 To Iepeta ese Gileada tano ena lohia taudia dekenai ia haere, ia gwau, “Umui ese lau umui dagedage henia, bona egu tamana ena ruma dekena amo lau umui lulua lao, ani? Badina dahaka harihari, kerere bona gari umui davaria neganai, lau dekenai umui mai?” \p \v 8 To Gileada lohia taudia ese Iepeta ma idia hereva henia, idia gwau, “Ai be oi dekenai ai noinoi inai, ai ura oi be ai danu do ita lao, Amono taudia do ita tuari henia, bona ai ura oi be Gileada dekenai noho taudia ibounai edia gunalaia tauna.” \p \v 9 Iepeta ese Gileada lohia taudia dekenai ia haere, ia gwau, “Bema umui ese lau umui hakaua lao, bona Amono taudia ita tuari henia, bona bema Lohiabada ese lauegu imana dekenai ia atodia neganai, lau be emui kwarana tauna momokani do lau lao, a?” \p \v 10 Gileada lohia taudia ese Iepeta dekenai ma idia hereva, idia gwau, “Lohiabada be oi bona ai iseda huanai, iseda hereva ia kamonai noho, momokani oi hereva hegeregerena be do ai karaia.” \v 11 Vadaeni Iepeta be Gileada ena lohia taudia danu ia lao, bona Gileada taudia ese edia kwarana tauna Iepeta idia halaoa. Iepeta ese unai taudia danu idia gwauhamata hereva ibounai, be Lohiabada ena vairana dekenai ia gwauraia lou, Misipa hanua ena taunimanima dekenai. \s1 Iepeta ena hereva Amono edia king dekenai \p \v 12 Iepeta ese hereva gwauraia taudia Amono edia king dekenai ia siaia, ia gwau, “Badina dahaka ai dekenai oi badu, bona aiemai tano tuari henia totona oi mai, a?” \p \v 13 Amono edia king ese Iepeta ena hereva gwauraia taudia dekenai ia haere, ia gwau, “Badina Israela taudia be Aigupito dekena amo idia mai, egu tano idia dadia, Aranona Sinavai dekena amo ela bona Iaboka Sinavai bona Ioridane Sinavai. Harihari unai tano be lau dekenai do oi henia lou, egu dala do oi koua lasi.” \p \v 14 Vadaeni Iepeta ese hereva gwauraia taudia haida ma ia siaia, \v 15 Amono edia king dekenai idia hereva, idia gwau, “Iepeta be inai bamona ia hereva: Israela ese Moaba tano bona Amono taudia edia tano idia dadia lasi. \v 16 To Aigupito dekena amo idia mai neganai, Israela taudia be tano kaukau dekena amo idia raka, ela bona Davara Kakakaka, bona Kadesi dekenai idia ginidae. \v 17 Unai neganai Israela taudia ese hereva gwauraia taudia Edoma edia king dekenai, idia siaia, idia noia, iena tano do idia raka hanaia gwauraia. To Edoma king ese edia dala ia kehoa lasi. Ma Moaba edia king danu idia noia, to ia ese danu edia noinoi ia kamonai henia lasi. Unai dainai Israela taudia be Kadesi dekenai idia noho. \p \v 18 “Bona idia be ma idia laolao, bona tano kaukau dekena amo Edoma bona Moaba tano edia murimurinai idia raka, ela bona Moaba tano ena dina daekau kahana dekenai idia ginidae, Aranona Sinavai unai kahana dekenai idia kamepa. Moaba ena tano dekenai idia vareai lasi, Aranona Sinavai idia hanaia lasi, badina be Aranona Sinavai be Moaba ena tano hetoana. \v 19 Unai neganai Israela taudia ese hereva gwauraia taudia Sihona Hesebona, bona Amoro taudia edia king dekenai idia siaia. Israela taudia ese idia noia, idia gwau, ‘Mani emu kara oiemu tano do ai raka hanaia, aiemai tano dekenai do ai lao.’ \v 20 To Sihona ese Israela taudia ia abidadama henia lasi, edia dala ia kehoa lasi. Ia ese iena tuari taudia ibounai ia haboua, Iahasa dekenai idia kamepa, bona Israela taudia idia tuari henia. \p \v 21 “Lohiabada, Israela ena Dirava, ese Israela taudia ia durua, vadaeni idia ese Sihona bona iena tuari taudia ibounai idia halusia. Unai dainai Israela taudia ese Amoro taudia edia tano ibounai idia abia. Unai Amoro taudia idia noho tano, be Israela ese ia abia. \p \v 22 “Israela ia abia tano, be Amoro edia tano ibounai Aranona Sinavai, diho kahanai, ela bona Iaboka Sinavai, mirigini kahanai, bona tano kaukau dekena amo ela bona Ioridane Sinavai. \p \v 23 “Vadaeni oi itaia, Lohiabada, Israela ena Dirava, ese Amoro taudia ia lulua momokani, bona edia tano be Israela taudia dekenai ia henia. Be, oi ese unai tano do oi abia, a? \p \v 24 “Oiemu dirava Kemoso ese oi dekenai ia henia tano oi abia, oiemu tano, ani? Ai danu, Lohiabada, aiemai Dirava, ese aiemai vairana dekena amo ia lulua lao taudia edia tano be ai ese do ai abia, ani? Ia be aiemai tano, Lohiabada ese ai dekenai ia henia dainai. \p \v 25 “Oi laloa oi ese Balaki Siporo, Moaba edia king oi hereaia, a? Ia ese nega ta Israela taudia ia tuari henidia gwauraia, a? Ia ese nega ta aiemai bese taudia ia alaia, a? \v 26 Lagani 300 lalonai Israela be Hesebona, mai ena hanua maragidia, bona Aroere mai ena hanua maragidia, bona Aranona Sinavai ena isena hanua ibounai dekenai idia noho. Badina dahaka unai neganai oi abidia lou lasi? \p \v 27 “Unai dainai lau ese oi lau hadikaia lasi, to hari oi ese lau oi tuari henia, bona lau dekenai oi kara dika noho. Lohiabada, Kota Biaguna Badana, ese hari dina Israela taudia bona Amono taudia edia hepapahuahu do ia hamaoromaoroa.” \p \v 28 To Amono edia king ese Iepeta ena hereva ia abia dae lasi. \s1 Iepeta ena gwauhamata \p \v 29 Unai neganai Lohiabada ena Lauma ese Iepeta ena latanai ia mai, ia hasiahua. Vadaeni ia ese Gileada bona Manase tanodia ia raka hanaia, ela bona Misipa, Gileada tano danu ia hanaia. Unai gabu dekena amo, Amono tuari taudia idia noho gabu dekenai ia lao. \p \v 30 Iepeta ese Lohiabada dekenai ia gwauhamata, ia gwau, “Bema oi ese Amono taudia dekena amo kwalimu lau dekenai do oi henia neganai, \v 31 bona tuari dekena amo egu ruma dekenai lau giroa mai neganai, egu ruma ena iduara dekena amo lau dekenai do ia raka mai guna tauna, be Lohiabada ena, gabua boubouna do lau halaoa.” \p \v 32 Vadaeni Iepeta ese sinavai ia hanaia, Amono taudia ia tuari henidia, bona Lohiabada ese idia dekena amo Iepeta dekenai kwalimu ia henia. \v 33 Iepeta ese Amono taudia ia alaia mase, Aroere dekena amo ela bona Miniti ena badibadinai. Ia ese hanua 20 ia abia, ela bona Abele Keramima, bona taunimanima momo herea ia alaia mase. Unai dainai Amono taudia be idia lusi, Israela taudia idia kwalimu. \s1 Iepeta ena natuna kekeni \p \v 34 Vadaeni Iepeta be iena ruma dekenai ia giroa lou, Misipa dekenai. Unai neganai iena natuna kekeni be ruma dekena amo ia raka mai, iena imana dekenai be tareko, bona mai mavaru danu iena tamana hedavari totona ia mai. Iena natuna tamona be unai, natuna ma haida lasi. \v 35 Iepeta ese iena natuna kekeni ia itaia neganai, mai lalohisihisi danu iena dabua ia darea. Ia gwau, “Egu natuna o, madi, lau be dika, egu kudouna oi makohia inai. Oi dainai egu lalohisihisi be bada herea! Badina be Lohiabada dekenai gwauhamata lau karaia vadaeni, lau makohia diba lasi gauna.” \p \v 36 Kekeni ia gwau, “Egu tamana e, bema Lohiabada dekenai gwauhamata oi karaia, oiemu hereva gauna lau dekenai do oi karaia, badina be Lohiabada ese oi dekenai idia tuari henia taudia, Amono taudia, ia halusia vadaeni, edia kerere davana ia henia vadaeni.” \p \v 37 Bona kekeni ese iena tamana ia noia, ia gwau, “Mani emu kara, inai noinoi tamona do oi abia dae, lau ura hua rua sibona lalonai lau do oi ruhaia, do lau lao, lauegu turana kekeni danu ororo dekenai do ai loaloa, bona egu turana danu do ai tai hebou, badina be nega ta lau be do lau headava lasi, rami hebou do lau mase.” \p \v 38 Iepeta ia gwau, “Oi lao.” Vadaeni ia ruhaia, hua rua. Kekeni be iena turana kekeni danu ororo dekenai idia taitai, rami hebou dekenai do ia mase dainai. \v 39 Hua rua idia ore, vadaeni kekeni be iena tamana dekenai ia giroa lou. Vadaeni tamana ese iena gwauhamata hegeregerena ia karaia. Unai kekeni be tau ta ese nega ta ia sihari henia lasi. \p Unai dainai kara ta Israela dekenai ia vara, gauna be inai: \v 40 Lagani ta ta ibounai, Israela kekeni ese dina 4 lalonai, edia gabu idia rakatania, bona Iepeta, Gileada tauna, ena natuna kekeni totona idia taitai. \c 12 \s1 Iepeta bona Eparaima taudia \p \v 1 Eparaima taudia ese edia tuari gaudia idia abia, idia toreisi, Ioridane Sinavai idia hanaia, Sapona dekenai idia lao, Iepeta idia gwau henia, idia gwau, “Badina dahaka Amono taudia tuari henia totona sinavai oi hanaia, to oi ese ai oi boiria lasi, ai danu do ita lao totona? Kamonai, ai ese oiemu ruma do ai gabua ore, bona oi danu!” \p \v 2 Iepeta ese ia haere, ia gwau, “Lau bona lauegu taunimanima be Amono taudia danu ai heai bada herea, bona umui dekenai lau boiboi neganai umui mai lasi, idia dekena amo ai umui hamauria lasi. \v 3 Lau diba, ai durua totona do umui mai lasi neganai, lau ese lauegu mauri lau laloa lasi bamona, bona sinavai lau hanaia, Amono taudia lau tuari henia, bona Lohiabada ese idia dekena amo kwalimu lau dekenai ia henia. Be, edena bamona hari dina umui mai, lau do umui tuari henia gwauraia?” \p \v 4 Vadaeni Iepeta ese Gileada taudia ibounai ia haboua, Eparaima taudia ia tuari henia. Gileada taudia ese Eparaima taudia idia halusia, badina be Eparaima taudia ese Gileada idia gwau henia guna, idia gwau, “Umui Gileada taudia be Eparaima bona Manase dekena amo umui heau kava dika taudia!” \v 5 Gileada taudia ese Ioridane Sinavai ena raka hanaia gabudia idia dogoatao, idia gimaia, Eparaima taudia do idia heau mauri garina. Eparaima taudia idia heau mai neganai, bema idia ta ia gwau, “Mani emui kara do lau raka hanaia.” Gileada taudia idia gwau, “Oi be Eparaima tauna, a?” Vadaeni, bema ia gwau, “Lasi” neganai, \v 6 idia ma idia gwau, “Shibboleth do oi gwau.” Vadaeni ia gwau, “Sibboleth”, badina ia gwauraia maoro diba lasi, iena malana ia hegeregere lasi dainai. Unai neganai Gileada taudia ese unai Eparaima tauna idia dogoatao, idia alaia mase, Ioridane Sinavai raka hanaia gabudia dekenai. Unai neganai Eparaima taudia 42,000 idia mase. \p \v 7 Iepeta ese lagani 6 lalonai Israela taudia ia gunalaia. Vadaeni Iepeta, Gileada tauna, be ia mase, bona iena hanua dekenai idia guria, Gileada dekenai. \s1 Ibisana, Elona, bona Abidona \p \v 8 Iepeta ena murinai, Betelehema tauna ta, ladana Ibisana ese Israela ia gunalaia. \v 9 Ia be mai ena natuna tau 30, bona mai ena natuna hahine 30 danu. Iena natuna hahine 30 be idau iduhu taudia dekenai ia henia, idia adavaia. Bona idau iduhu taudia edia natudia hahine 30 ia abia, iena natuna tau idia adavaia. \p Ibisana be lagani 7 lalonai ia ese Israela taudia ia gunalaia. \v 10 Vadaeni Ibisana ia mase, bona Betelehema dekenai idia guria. \p \v 11 Ibisana ena murinai, Sebuluno iduhu tauna ta ladana Elona ese Israela ia gunalaia. Ia ese lagani 10 lalonai Israela taudia ia gunalaia. \v 12 Vadaeni Elona, Sebuluno tauna, ia mase bona Aialono dekenai idia guria, Subuluno tano dekenai. \p \v 13 Elona ena murinai Abidona Hilele, Piratono tauna, ese Israela ia gunalaia. \v 14 Iena natuna tau be 40, bona iena tubuna tau be 30. Idia be doniki 70 dekenai idia loaloa. Ia ese lagani 8 lalonai Israela taudia ia gunalaia. \v 15 Vadaeni Abidona Hilele, Piratono tauna, ia mase, bona Piratono dekenai idia guria, Eparaima tano dekenai. Unai be Amaleka taudia edia ororo dekenai. \c 13 \s1 Samson ia vara \p \v 1 Israela taudia ma Lohiabada dekenai idia kara dika lou. Vadaeni Lohiabada ese Pilistia taudia edia siahu henunai ia atodia, lagani 40 lalonai. \p \v 2 Tau ta be Sora hanua dekenai ia noho, iena ladana be Manoa. Ia be Dano iduhu tauna. Iena adavana be gabani, natuna ia havaraia diba lasi. \v 3 Vadaeni Lohiabada ena aneru ese Manoa ena adavana dekenai ia hedinarai, ia hereva henia, ia gwau, “Momokani oi be gabani, natuna oi havaraia diba lasi, to oi be do oi rogorogo, bona mero ta do oi abia. \v 4 Unai dainai do oi naria namonamo, uaina o kekero muramura do oi inua lasi, bona gau mirona ta do oi ania lasi. \v 5 Badina be do oi rogorogo, mero ta do oi abia. Iena kwarana huina do oi utua lasi, badina be unai mero be iena vara dinana dekena amo do ia helaga, Dirava ena, ia be Nasiri orea tauna. Ia ese Israela do ia hamauria hamatamaia Pilistia taudia edia siahu dekena amo.” \p \v 6 Vadaeni hahine be ia lao, iena adavana ia hamaoroa, ia gwau, “Dirava ena tau ta lau dekenai ia mai, iena vairana be Dirava ena aneru ena vairana bamona. Vadaeni lau gari, bona ia mai gabuna lau nanadaia lasi. Ia sibona iena ladana ia gwauraia lasi. \v 7 To, ia ese lau ia hamaoroa, ia gwau, ‘Oi be do oi rogorogo, mero ta do oi abia. Unai dainai uaina o kekero muramura do oi inua lasi, bona gau mirona ta do oi ania lasi, badina unai mero be do ia helaga, Dirava ena, Nasiri orea tauna. Ia be unai bamona, iena vara dinana dekena amo ela bona iena mase dinana.’ ” \p \v 8 Vadaeni Manoa ese Lohiabada dekenai ia guriguri, ia gwau, “Lohiabada e, oi dekenai lau noinoi, mani emu kara, hari oi siaia tauna, ma do oi siaia mai lou, ia ese ai ma do ia hadibaia. Badina ai ura diba, inai mero ia vara neganai, ia dekenai dahaka do ai karaia.” \p \v 9 Dirava ese Manoa ena noinoi ia kamonai, Dirava ena aneru ese unai hahine dekenai ma ia hedinarai lou, ia be uma dekenai ia noho neganai. To unai neganai, iena tau Manoa be ia danu ia noho lasi. \v 10 Vadaeni hahine be ia heau haraga, iena tau ia hamaoroa, ia gwau, “Vanegai lau dekenai ia mai tauna be ia giroa mai vadaeni.” \p \v 11 Manoa be ia toreisi, iena adavana ena murinai ia raka, bona unai tau dekenai ia ginidae, vadaeni ia hereva, ia gwau, “Inai hahine dekenai ia hereva henia tauna be oi, ani?” \p Ia gwau, “Io, lau inai.” \p \v 12 Manoa ma ia gwau, “Vadaeni lauegu hahine oi hereva henia gaudia do idia vara momokani neganai, inai mero be edena bamona do ia noho, bona dahaka do ia karaia?” \p \v 13 Lohiabada ena aneru ia haere, ia gwau, “Oiemu adavana ese lau hamaoroa karadia ibounai do ia karaia momokani. \v 14 Vain ena anina ta do ia ania lasi, uaina o kekero muramurana ta do ia inua lasi, bona aniani mirona ta do ia ania lasi. Lau hamaoroa gaudia ibounai do ia badinaia.” \p \v 15 Manoa ese Lohiabada ena aneru dekenai ia hereva, ia gwau, “Mani emu kara, ai ura ai dekenai do oi noho sisina, ela bona nanigosi natuna ta do ai nadua hegaegae, do oi ania.” \p \v 16 To Lohiabada ena aneru ese Manoa dekenai ia haere, ia gwau, “Bema umui dekenai lau noho nega sisina, emui aniani do lau ania lasi. To bema aniani umui ura nadua hegaegae neganai, boubou gauna bamona Lohiabada dekenai do umui henia.” Manoa ia diba lasi unai be Lohiabada ena aneru. \p \v 17 Vadaeni Manoa ese Lohiabada ena aneru ia nanadaia, ia gwau, “Oiemu ladana be daika? Ai ura do ai diba, vadaeni oiemu hereva edia anina idia vara momokani neganai, oi be do ai hanamoa.” \p \v 18 Lohiabada ena aneru ia gwau, “Badina dahaka lauegu ladana umui ura diba? Ia be hoa gauna ta.” \p \v 19 Unai dainai Manoa ese nani ena natuna bona paraoa boubou ia abia, nadi boubou patana dekenai ia gabua, Lohiabada dekenai ia henia. Bona Manoa mai ena adavana idia itaia noho neganai, Lohiabada ese hoa kara ia karaia. \v 20 Lahi hururu be boubou patana dekena amo ia daekau lao nega lalonai, Manoa bona iena adavana ese Lohiabada ena aneru idia itaia, lahi dekena amo ia daekau lao guba ataiai dekenai. Idia ruaosi idia tui diho, edia vairana be tano dekenai idia atoa. \p \v 21 Bona unai aneru be Manoa bona adavana dekenai ia hedinarai lou lasi. Vadaeni Manoa be iena lalona dekenai ia diba unai be Lohiabada ena aneru. \p \v 22 Manoa ese iena adavana ia hamaoroa, ia gwau, “Momokani, ita be do ita mase, badina be Dirava ita itaia dainai.” \p \v 23 To iena adavana ia haere, ia gwau, “Bema Lohiabada ia ura ita do ia alaia neganai, ia ese iseda boubou be do ia abia dae lasi. Bona ia ese inai hoa kara ita dekenai do ia hedinaraia lasi. Bona ia ese do idia vara gaudia ita dekenai do ia hadibaia lasi.” \p \v 24 Vadaeni unai hahine ese mero ta ia abia, iena ladana ia atoa Samson. Mero be ia tubu daekau namonamo, bona Lohiabada ese ia hanamoa. \v 25 Bona Lohiabada ena Lauma ese Samson ia hagoadaia hamatamaia, Sora bona Esetaoli edia huanai, Dano iduhu edia kamepa dekenai ia noho neganai. \c 14 \s1 Samson bona Timuna kekeni idia headava \p \v 1 Samson be Timuna hanua dekenai ia lao, vadaeni ia ese Pilistia kekeni ta ia itaia. \v 2 Iena hanua dekenai ia giroa lou, vadaeni iena tamana bona sinana dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Pilistia kekeni ta lau itaia, Timuna hanua dekenai. Lau ura ia do umui abia, do lau adavaia.” \p \v 3 To Samson ena tamana bona sinana ese ia dekenai idia sisiba, idia gwau, “Kekeni namona ta oiemu bese dekenai ia noho lasi, a? Badina dahaka unai Dirava diba lasi Pilistia taudia edia huanai oiemu adavana ta oi tahua?” To Samson ese iena tamana ia hamaoroa, ia gwau, “Unai kekeni be lau ura henia. Ia do umui abia, lau totona.” \p \v 4 Samson ena tamana bona sinana idia diba lasi Lohiabada ese Samson ia hakaua vadaeni, unai kara karaia totona. Badina be Lohiabada ia ura dala ta do ia davaria, ia ese Pilistia taudia do ia tuari henia. Unai dinadia neganai Pilistia taudia ese Israela taudia idia biagua noho. \p \v 5 Vadaeni Samson be iena tamana bona sinana danu Timuna dekenai idia lao. Timuna taudia edia vain uma dekenai idia ginidae neganai, laiona ena natuna ta ese idia dekenai ia boiboi mai. \v 6 Maoromaoro Lohiabada ena Lauma ese Samson ia hasiahua bada, vadaeni ia ese laiona ia darea parara, nani ena natuna do ia darea parara bamona. Ia be gau ta lasi iena imana dekenai. To ia ese iena kara be iena tamana bona sinana dekenai ia hamaoroa lasi. \p \v 7 Vadaeni Samson be ia diho lao, unai kekeni dekenai ia hereva, bona ia ura henia momokani. \p \v 8 Dina momo lasi murinai, Samson be unai kekeni adavaia totona Timuna dekenai ia giroa lou. Ia raka lao neganai, dala ia rakatania sisina unai laiona ena tauanina itaia totona. Ia itaia, hanibi momo ese edia ruma be laiona ena tauanina lalonai idia karaia vadaeni, bona hani momo ia noho. \p \v 9 Vadaeni Samson ese hani ia abia iena imana dekenai, bona ia raka lao neganai ia ania. Bona iena tamana bona sinana dekenai ia ginidae neganai hani haida ia henidia, idia danu idia ania. To idia dekenai ia hamaoroa lasi unai hani be laiona ena tauanina dekena amo ia abia. \p \v 10 Samson ena tamana be unai kekeni ena ruma dekenai ia lao. Unuseni Samson ese aria ta ia karaia, headava matamata taudia edia kara hegeregerena. \v 11 Pilistia taudia idia itaia neganai, idia ese eregabe taudia 30 idia siaia, Samson ena headava moale hebou vareai totona. \p \v 12 Vadaeni Samson ese unai eregabe taudia 30 ia hereva henidia, ia gwau, “Hunia hereva ta harihari umui do lau hamaoroa. Vadaeni aria dina 7 do idia ore lasi neganai, bema inai hunia hereva ena anina lau dekenai umui hamaoroa, dabua namo herea 30, bona kouti namo herea 30 umui dekenai do lau henia. \v 13 To bema inai hunia hereva ena anina lau dekenai umui hadibaia diba lasi neganai, umui ese dabua namo herea 30 bona kouti namo herea 30 lau dekenai do umui henia.” Idia gwau, “Oiemu hunia hereva do oi gwauraia, do ai kamonai.” \p \v 14 Samson ia hereva, ia gwau: \q1 “Ia aniani noho gauna dekena amo, aniani ia mai. \q1 Goada gauna dekena amo, \q1 be aniani mamina namona ia mai.” \p Dina toi murinai inai hunia hereva ena anina idia do davaria lasi. \p \v 15 Dina namba 4 dekenai, idia ese Samson ena adavana dekenai idia hereva, idia gwau, “Oiemu adavana ena lalona do oi veria, vadaeni inai hunia hereva ena anina ai dekenai do oi hadibaia. Bema lasi, ai ese oi bona oiemu ruma do ai gabua ore. Umui ruaosi ese ai umui boiria mai, aiemai gau do umui henaoa totona, a?” \p \v 16 Vadaeni Samson ena adavana be ia dekenai ia lao, ia tai, ia gwau, “Oi ese lau oi ura henia lasi, oi ese lau oi badu henia noho. Oi ese lauegu hanua taudia dekenai hunia hereva oi henia, to ena anina lau dekenai oi hadibaia lasi.” Samson ia gwau, “Be, lauegu tamana bona sinana be lau hamaorodia lasi. Badina dahaka oi dekenai do lau hamaoroa?” \v 17 Hahine be aria dinadia 7 ibounai ia dekenai ia tai, vadaeni dina namba 7 dekenai Samson ese anina ia hamaoroa, hahine be ia hereva momo dainai. Vadaeni hahine ese hanua taudia ia hamaoroa. \v 18 Dina namba 7 dekenai, dina do ia diho lasi neganai, hanua taudia ese Samson idia hamaoroa, idia gwau: \q1 “Edena mamina namo ese hani ena mamina ia hanaia? \q1 Bona edena goada ese laiona ena goada ia hanaia?” \p Samson ese idia dekenai ia haere, ia gwau: \q1 “Bema lauegu boromakau hahine dekena amo, \q1 tano umui geia lasi, \q1 lauegu hunia hereva ena anina umui davaria diba lasi.” \p \v 19 Vadaeni nega tamona Lohiabada ena Lauma ese Samson ia hasiahua, bona Asakelona dekenai ia lao, hanua taudia 30 ia alaia mase, edia dabua ia abia. Ia giroa lou, unai hunia hereva ena anina idia gwauraia taudia dekenai dabua ia henia. Vadaeni Samson be mai badu siahu bada danu iena tamana ena ruma dekenai ia giroa lou. \v 20 To Samson ena adavana, be Samson ena headava lalonai ia durua tauna ta dekenai idia henia. \c 15 \p \v 1 Nega daudau lasi murinai, uiti idia utua hamatamaia neganai, Samson ese nani ena natuna ta ia abia, iena adavana ia vadivadi henia gwauraia. Iena adavana ena tamana dekenai ia gwau, “Lau ura lauegu adavana ena daiutu dekenai lau raka vareai.” To hahine ena tamana ese ia koua. \v 2 Ia ese Samson ia hamaoroa, ia gwau, “Lau laloa oi ese oiemu adavana oi ura henia lasi, unai dainai oiemu turana dekenai lau henia. To iena tadina be hairai herea, iena kakana ia hereaia. Mani emu kara ia do oi abia, iena kakana ena gabu dekenai.” \p \v 3 To Samson ese idia ia hamaoroa, ia gwau, “Hari inai neganai Pilistia taudia do lau hadikaia momokani, lau be mai egu kerere lasi dainai.” \p \v 4 Vadaeni Samson be ia lao, uda sisia 300 ia abia mauri, kede momo danu ia abia. Inai uda sisia be rua rua dekenai ia abidia, edia iudia ia guia hebou, bona kede be edia iudia dekenai ia kwatua. \v 5 Vadaeni ia ese kede ia araia, bona uda sisia ibounai ia lulua lao, Pilistia taudia edia uiti umadia lalonai. Uiti ibounai ia gabua ore, idia utua bona guia gaudia, bona idia utua lasi gaudia danu. Bona olive umadia danu idia gabua ore. \p \v 6 Vadaeni Pilistia taudia idia gwau, “Inai kara be daika ese ia karaia?” Haida idia gwau, “Samson, Timuna tauna ena ravana ese ia karaia, badina be unai Timuna tauna ese Samson ena adavana ia abia lou, iena turana ta dekenai ia henia.” \p Vadaeni Pilistia taudia be idia lao, unai hahine mai ena tamana danu lahi dekena amo idia hamasedia. \p \v 7 Samson ese idia dekenai inai bamona ia hamaoroa, ia gwau, “Unai bamona umui karaia dainai, davana umui dekenai do lau henia momokani.” \v 8 Vadaeni ia ese ia heatu henidia mai siahu bada, bona idia momo herea ia alaia mase. Unai murinai ia be ia lao, nadi matuna dekenai ia noho, Etama hagahaga gabuna dekenai. \s1 Samson ese Pilistia taudia ia halusia \p \v 9 Pilistia taudia be idia lao, Iuda dekenai idia kamepa, Lehi hanua idia koua hagegea. \v 10 Iuda taudia idia gwau, “Badina dahaka ai dekenai umui tuari henia gwauraia?” \p Idia gwau, “Ai be Samson do ai abia mauri totona ai mai, ia ese ai dekenai ia karaia karadia edia davana do ai henia.” \p \v 11 Vadaeni Iuda taudia 3000 be Etama hagahaga ena nadi matuna dekenai idia lao, Samson dekenai idia hamaoroa, idia gwau, “Oi diba lasi Pilistia taudia be iseda lohia taudia, a? Edena bamona ai dekenai oi karaia?” Samson ese ia haere, ia gwau, “Idia ese lau dekenai idia karaia hegeregerena sibona be lau karaia idia dekenai.” \p \v 12 Idia ma idia gwau, “Oi do ai guia, bona Pilistia taudia edia imana dekenai oi do ai atoa totona ai mai.” \p \v 13 Samson ia gwau, “Lau dekenai do umui gwauhamata, lau do umui alaia lasi.” Idia gwau, “Lasi, oi do ai guia sibona, bona idia edia imana dekenai oi do ai atoa, oi do ai alaia lasi.” Vadaeni varo matamata rua dekena amo Samson idia guia, bona nadi matuna dekena amo idia abia mai lou. \p \v 14 Lehi dekenai idia ginidae neganai, Pilistia taudia be Samson abia totona idia heau mai, mai boiboi danu. Vadaeni maoromaoro Lohiabada ena Lauma ese Samson ia hasiahua bada, bona iena imana idia guia varo be Samson ese ia makohia, dabua turia varo do ia makohia bamona. \v 15 Vadaeni ia ese doniki ena auki turiana matamata ia davaria, iena imana dekenai ia dogoatao, tatau 1000 unai turia dekena amo ia aladia mase. \v 16 Vadaeni Samson ese ane ia abia, inai bamona: \q1 “Doniki ena auki turiana dekenai, \q1 tatau 1000 lau alaia. \q1 Doniki ena auki turiana dekenai, \q1 tatau edia tauanina lau haboua, ma lau haboua.” \p \v 17 Unai ane ia abia murinai, Samson ese unai doniki ena aukina turiana ia negea. Unai gabu ena ladana idia atoa, Ramata Lehi. \p \v 18 Ia be ranu mase momokani dainai, Samson ese Lohiabada dekenai ia boiboi henia, ia gwau, “Oi ese oiemu hesiai tauna dekenai kwalimu bada oi henia vadaeni. To hari ranu mase ese lau do ia hamasea, bona Dirava diba lasi taudia edia imana dekenai do lau moru, a?” \v 19 Vadaeni Dirava ese Lehi ena guri gabuna ta ia makohia, ia kehoa, vadaeni ranu be ia dekena amo ia heau mai. Samson be ia inua, vadaeni ia goada lou. Unai ranu gabuna ena ladana idia atoa, Hakore. Ia be Lehi dekenai ia noho ia mai bona hari dina. \p \v 20 Samson ese Israela taudia ia gunalaia, Pilistia taudia edia nega lalonai, ela bona lagani 20 idia ore. \c 16 \s1 Samson Gasa dekenai \p \v 1 Dina ta Samson be Gasa dekenai ia lao. Unuseni ariara hahine ta ia davaria, vadaeni ia sihari henia. \v 2 Gasa taudia idia kamonai Samson be unuseni, vadaeni gabu idia hagegea, bona unai hanuaboi ibounai hanua ena magu iduara dekenai idia naria. Hanuaboi ena hora ibounai idia noho, regena ta lasi, idia gwau, “Do ita naria ela bona daba rere, vadaeni do ita alaia mase.” \p \v 3 To Samson ia hekure ela bona hanuaboi momokani, vadaeni hanuaboi momokani dekenai ia toreisi, hanua ena magu iduara mai ena au danu, bona mai loka gauna danu ia veria daekau, iena pagana dekenai ia huaia lao, ela bona Heberona kahirakahira dekenai ia noho ororo ena ataiai dekenai. \s1 Samson bona Delila \p \v 4 Unai murinai Samson ese Soreke Kourana ena hahine ta ia ura henia, hahine ena ladana be Delila. \v 5 Vadaeni Pilistia lohia taudia be unai hahine dekenai idia lao, idia hereva henia, idia gwau, “Samson do oi koia, do oi diba iena goada bada herea be edeseni ia abia, bona edena dala dekenai do ai halusia, vadaeni do ai dogoatao bona hamanadaia. Bema unai bamona oi koia, ai ta ta ese siliva moni 1100 oi dekenai do ai henia.” \p \v 6 Vadaeni Delila ese Samson dekenai ia hereva, ia gwau, “Mani emu kara, lau do oi hamaoroa, oiemu goada be edeseni oi abia, edena bamona be taunimanima ese oi do idia dogoatao diba, bona oi do idia hamanadaia.” \p \v 7 Samson ese ia haere, ia gwau, “Bema peva ena varo matamata 7, do idia kaukau lasi gaudia dekena amo lau do idia guia, lau be do lau manoka, taunimanima ibounai hegeregere.” \p \v 8 Vadaeni Pilistia lohia taudia ese peva varodia matamata 7, do idia kaukau lasi gaudia, idia mailaia, bona Delila ese unai varo dekena amo Samson ia guia. \v 9 Tatau haida be idia hunia, daiutu ta lalonai idia naria noho. Vadaeni Delila ia boiboi, ia gwau, “Samson e, Pilistia taudia be oi dekenai idia ginidae inai!” To Samson ese unai peva varodia ia makohia, dabua turia varo ia makohia, lahi ia gabua neganai bamona. Vadaeni iena goada ena badina be ia hunia noho, tau ta ia diba lasi. \p \v 10 Gabeai Delila ese Samson ma ia hereva henia, ia gwau, “Kamonai, oi ese lau dekenai oi kirikiri, bona lau oi koia, mani emui kara lau do oi hamaoroa, edena bamona oi do idia guia.” \p \v 11 Samson ia gwau, “Kwanau matamatadia, idia do gaukaralaia lasi gaudia, dekena amo bema lau idia guia neganai, lau be manoka, taunimanima ibounai hegeregerena.” \p \v 12 Vadaeni Delila ese kwanau matamatadia ia abia, Samson ia guia. Unai neganai Delila ia boiboi, ia gwau, “Samson e, Pilistia taudia be oi dekenai idia ginidae inai!” Tatau be daiutu ta dekenai idia naria noho. To Samson ese iena imana idia dogoatao kwanau ia hamakohia, dabua turia varo do ia hamakohia bamona. \p \v 13 Delila ese Samson dekenai ma ia hereva, ia gwau, “Oi ese lau oi kirikirilaia, bona lau oi koia noho. To hari oi ese lau oi hamaoroa momokani, edena bamona oi do idia guia.” Samson ia haere, ia gwau, “Lauegu huina kahana latadia 7 oi abia hebou, bona bilankesi karaia masini ena varo turia gabuna ena lalonai oi kwatua goada, bona ikoko latana bona goadana amo unai masini dekenai oi kokoa, ia marere diba lasi. Unai neganai lau be manoka, taunimanima ibounai hegeregere.” \p \v 14 Vadaeni Delila ese Samson ia koia, bona ia mahuta. Unai neganai Samson ena huina kahadia latadia ia abia, dududia be masini dekenai ia udaia, turia gabuna ena lalona momokani dekenai ia kwatua, bona ikoko badana amo masini dekenai ia aukaia momokani. Unai neganai Delila ia boiboi, ia gwau, “Samson e, Pilistia taudia be oi dekenai idia ginidae inai!” To Samson ia noga, iena huina ia veria, ikoko bona masini, bona gau ibounai ia makohia momokani. \p \v 15 Hahine be ma ia hereva, ia ese Samson ia gwau henia, ia gwau, “Edena bamona lau oi hamaoroa, ‘Lau ese oi lau ura henia,’ to lau dekenai oi abidadama henia lasi? Nega toi lau oi hahemaraia vadaeni, bona oiemu goada ia bada herea ena badina korikori be dahaka, lau dekenai oi do hadibaia lasi.” \v 16 Bona dina ibounai Delila ese Samson ena lalona ia veria noho, mai hereva momo danu, ela bona Samson ia hesiku momokani. \p \v 17 Unai dainai Samson ese hereva momokani ibounai ia hadibaia, ia gwau, “Nega ta lauegu huina lau utua lasi, badina be lauegu sinana ena bogana dekena amo lau be helaga vadaeni, Dirava ena Nasiri tauna ta. To bema lauegu huina idia utua neganai, lauegu goada ese lau do ia rakatania, bona do lau manoka, taunimanima ibounai hegeregere.” \p \v 18 Delila be hari ia diba momokani Samson ese hereva momokani ia gwauraia. Vadaeni Delila ese hereva ia siaia, Pilistia lohia taudia ia boiria, ia gwau, “Inai nega tamona ma umui mai, badina be Samson ese iena lalona ibounai lau dekenai ia hadibaia vadaeni.” Vadaeni Pilistia lohia taudia ese Delila dekenai idia lao, moni danu edia imana dekenai idia mailaia. \v 19 Unai neganai Delila ese iena mamuna dekenai Samson ena kwarana ia atoa, ia hamahutaia. Bona tau ta ia boiria, ia ese Samson ena huina ibounai hatua hebou kahana 7 gaudia ia utua oho. Vadaeni Delila ese Samson ia gadara henia hamatamaia, ia kirikirilaia, badina be iena goada ia rakatania vadaeni. \p \v 20 Unai neganai ia boiboi, ia gwau, “Samson e, Pilistia taudia be oi dekenai idia ginidae vadaeni!” Vadaeni Samson ia noga, ia gwau, “Do lau toreisi, do lau rakatanidia, nega ibounai lau karaia bamona.” Ia do diba lasi Lohiabada ese ia rakatania vadaeni. \p \v 21 Pilistaia taudia ese Samson idia dogoatao, iena matana ruaosi idia kokia. Vadaeni Gasa dekenai idia hakaua lao, unuseni auri labora seini dekenai idia guia. Vadaeni dibura ruma lalonai ia ese paraoa karaia totona iuti ia moia noho. \v 22 To iena kwarana ena huina be ma ia vara hamatamaia lou, idia utua murinai. \p \v 23 Pilistia lohia taudia be idia hebou, edia dirava, ena ladana Dagona dekenai boubou badana do idia henia totona, bona do idia moale hebou totona. Badina be idia gwau, “Iseda dirava ese ita ia hadikaia tauna Samson be iseda imana dekenai ia atoa vadaeni.” \p \v 24 Vadaeni taunimanima ese Samson idia itaia, bona idia ese edia dirava idia hanamoa ane dekenai, idia gwau: \q1 “Iseda dirava ese, ita ia hadikaia tauna be, \q1 iseda imana dekenai ia atoa vadaeni. \q1 Iseda tano ia hadikaia, \q1 bona iseda taunimanima momo ia alaia tauna, \q1 be ita ese ita dogoatao vadaeni.” \p \v 25 Idia moale bada herea, vadaeni idia boiboi, idia gwau, “Samson do umui mailaia, do ita kirikirilaia totona.” Vadaeni idia ese dibura ruma dekena amo Samson idia abia, ruma badana ena au tubuadia huanai idia haginia, bona idia kirikirilaia momo. \p \v 26 Samson ese iena imana dekenai ia hakaua merona dekenai ia hamaoroa, ia gwau, “Mani emu kara, ruma ena au tubuadia dekenai lau do oi hakaua, lau ura unuseni lauegu doruna do lau atoa, lau laga-ani sisina.” \v 27 Unai ruma badana lalonai be tatau bona hahine momo idia noho. Pilistia taudia edia king ibounai 5 be unuseni idia noho, bona tatau bona hahine 3000 bamona be guhi ena latanai idia gini, idia ese Samson idia itaia, bona idia kirikirilaia noho. \s1 Samson ia mase \p \v 28 Unai neganai Samson ese Lohiabada dekenai ia guriguri, ia gwau, “Lohiabada, King Badana e, oi dekenai lau noinoi, mani lau dekenai oi laloa, lau noinoi, lau do oi hagoadaia. Dirava e, lau do oi durua inai nega tamona sibona, vadaeni Pilistia taudia dekenai davana do lau henia, lauegu matana ruaosi totona.” \v 29 Vadaeni Samson ese ruma huanai ena au tubua ruaosi, ruma ena metau idia huaia gaudia, ia dogoatao. Iena imana idibana dekena amo ta ia rosia, bona imana laurina dekena amo ta ia rosia. \v 30 Samson ese ma Dirava ia noia, ia gwau, “Mani emu kara, Pilistia taudia danu do ai mase hebou.” Vadaeni ia ese mai ena goada ibounai unai au tubuadia ia doria. Bona unai ruma badana be ia moru diho, unai king 5, lohia taudia bona ruma lalonai taudia ibounai edia latanai. Unai dainai Samson ia mase neganai ia alaia taudia be momo herea, idia ese ia mauri neganai ia alaia taudia edia momo idia hanaia. \p \v 31 Vadaeni Samson ena tadikakana taudia bona iena iduhu taudia ibounai idia lao, Samson idia abia lao, iena tamana Manoa ena guria gabuna dekenai idia guria. Idia guria gabuna be Sora hanua bona Esetaoli hanua edia huanai. Samson ese Israela taudia ia gunalaia vadaeni, lagani 20 lalonai. \c 17 \s1 Mika ena kaivakuku \p \v 1 Tau ta be Eparaima ena ororo tano dekenai ia noho, iena ladana be Mika. \v 2 Ia ese iena sinana ia hamaoroa, ia gwau, “Unai siliva moni 1100 oi dekena amo tau ta ese ia henaoa neganai, oi ese unai henaoa tauna ena latanai hadikaia hereva metauna oi gwauraia. Lau ese unai oiemu hadikaia hereva lau kamonai, badina lau ese unai moni lau henaoa. Oi itaia, oiemu moni be inai.” \p Iena sinana ia gwau, “Egu natuna e, Lohiabada ese oi do ia hanamoa.” \v 3 Mika ese unai moni be iena sinana dekenai ia henia lou. Vadaeni iena sinana ia gwau, “Unai hadikaia hereva ese oi, egu natuna do ia hadikaia garina, lau ese inai siliva moni be Lohiabada dekenai do lau henia. Vadaeni au dekenai kaivakuku ta do idia karaia, bona siliva do idia havevea, bona siliva dekena amo inai kaivakuku do idia koua. Unai dainai egu natuna e, inai siliva moni oi dekenai do lau henia lou.” \p \v 4 Vadaeni Mika ese unai siliva moni be iena sinana dekenai ia henia lou. Iena sinana ese siliva moni 200 ia abia, siliva ia gaukaralaia diba tauna dekenai ia henia, bona ia ese au dekena amo kaivakuku ia karaia guna, gabeai siliva dekena amo ia koua. Kaivakuku be Mika ena ruma lalonai ia atoa. \p \v 5 Inai tau, Mika be mai ena dubu. Vadaeni ia ese epodi dabua helagana, bona kaivakuku haida ia karaia, bona iena natuna tau ta ia abia hidi, iena hahelagaia tauna ia halaoa. \v 6 Unai dinadia lalonai, Israela taudia be mai edia king lasi. Bona Israela taudia be idia ta ta sibona edia laloa hegeregerena idia karaia. \p \v 7 Uhau ta be Betelehema dekenai ia noho, Iuda tano dekenai. Ia be Iuda iduhu tauna, ia be Levi tauna danu. \v 8 Unai tau be Betelehema dekena amo ia toreisi, ia laolao, iena noho gabuna ta do ia tahua totona. Dala dekenai ia raka noho neganai, Mika ena ruma, Eparaima ena ororo tano dekenai ia ginidae. \p \v 9 Mika ese uhau ia nanadaia, ia gwau, “Oi mai edeseni?” \p Uhau ia haere, ia gwau, “Lau be Levi tauna, Betelehema, Iuda tano dekena amo lau mai. Egu noho ruma ta lau tahua noho.” \p \v 10 Vadaeni Mika ese uhau dekenai ia haere, ia gwau, “Namona be lau dekenai do oi noho, lauegu tamana, bona lauegu hahelagaia tauna do oi lao. Bona lagani ta ta ibounai siliva moni 10 oi dekenai do lau henia, oiemu dabua bona oiemu aniani danu do lau henia.” \p \v 11 Vadaeni inai Levi uhau tauna ese Mika iena hereva ia abia dae. Ia be Mika ena ruma dekenai ia noho, bona ia be Mika ese iena natuna tau ta bamona ia halaoa. \v 12 Mika ese unai Levi tauna ia abia hidi, vadaeni ia be Mika ena hahelagaia tauna ia lao, bona Levi tauna be Mika ena ruma dekenai ia noho. \p \v 13 Mika ia gwau, “Harihari lau diba Lohiabada ese lau do ia hanamoa, badina be Levi tauna ta lau abia vadaeni, bona ia be lauegu hahelagaia tauna.” \c 18 \s1 Dano iduhu taudia ese Laisi hanua idia abia \p \v 1 Unai dinadia dekenai Israela taudia be mai edia king lasi. Unai dinadia dekenai danu Dano taudia ese tano ta idia tahua, unuseni do idia noho totona. Badina Israela taudia edia huana dekenai tano ta idia do davaria lasi. \v 2 Unai dainai Dano taudia ese edia iduhu taudia ibounai dekena amo goada taudia 5 idia siaia, Sora dekena amo bona Esetaoli dekena amo, idia ese hunia dekenai tano idauidau edia kahana ibounai do idia itaia totona. \p Inai tau 5 be Eparaima ena ororo tano dekenai idia ginidae, vadaeni idia ese Mika ena ruma dekenai idia raka vareai, bona unuseni idia mahuta. \v 3 Unuseni idia noho neganai unai Dano taudia ese Levi uhau tauna ena gadona idia kamonai, vadaeni idia diba ia be Iuda dekena amo. Vadaeni idia ese Levi tauna idia nanadaia, idia gwau, “Oi be dahaka gaukara iniseni oi karaia? Daika ese oi ia hakaua mai iniseni?” \p \v 4 Levi tauna ese ia haere, ia gwau, “Mika ese egu gaukara dalana iniseni ia karaia, ia ese egu davana ia henia, bona lau be iena hahelagaia tauna.” \p \v 5 Dano taudia ese Levi tauna idia noia, idia gwau, “Mani emu kara Dirava do oi nanadaia ai ese aiemai laolao, hari ai karaia noho gauna, be ena anina do ia vara, o lasi?” \p \v 6 Vadaeni Levi tauna ese idia dekenai ia haere, ia gwau, “Mai emui maino danu do umui lao, emui laolao be Lohiabada ese ia itaia, bona ia naria noho.” \p \v 7 Unai dainai inai tau 5 idia raka lao, Laisi dekenai idia ginidae. Unai hanua dekenai noho taudia idia itaia, mai maino danu idia noho, Sidono taudia edia noho hegeregerena. Idia itaia danu, Laisi taudia edia noho be namo, hekwarahi lasi, bona haida dekenai idia badu lasi. Idia be tuari idia laloa lasi, bona tanobada gaudia ta dekenai idia ogogami lasi. Idia be idau bese taudia danu idia hoihoi lasi, edia varavara Sidono taudia sibona. To Sidono taudia edia tano be daudau. \p \v 8 Vadaeni Dano taudia 5 be idia giroa lao, bona edia varavara taudia Soro bona Esetaoli dekenai idia ginidae neganai, edia varavara ese idia dekenai idia nanadaia, idia gwau, “Emui laolao ena sivarai be edena bamona?” \p \v 9 Idia 5 idia gwau, “Umui toreisi haraga! Maoromaoro do ita lao, do ita tuari henia, badina be ai ese unai tano ai itaia vadaeni, uma tano namo herea. Do umui noho kava, a? Do umui naria kava lasi, badina unai tano do umui raka vareai, bona do umui abia, emui tano. \v 10 Unai gabu dekenai umui ginidae neganai, gau ta idia laloa momo lasi taudia do umui davaria. Tano danu be bada, bona ia be aniani ibounai ia havaraia noho. Momokani, Dirava ese unai gabu be iseda imana dekenai ia atoa vadaeni.” \p \v 11 Vadaeni Dano taudia 600, mai edia tuari gaudia edia imana dekenai, be Sora bona Esetaoli dekena amo idia raka lao. \v 12 Idia lao, Kiriata Iearimi dekenai idia kamepa, Iuda tano dekenai. Unai dainai unai gabu ena ladana idia atoa, Mahane Dano, ia mai bona hari dina. Ia be Kiriata Iearimi ena dina diho kahana dekenai. \v 13 Unai gabu idia rakatania, Eparaima ena ororo tano dekenai idia lao, bona Mika ena ruma dekenai idia ginidae. \p \v 14 Vadaeni unai tau 5, Laisi tano hunia dekenai idia itaia taudia ese edia varavara taudia idia hamaoroa, idia gwau, “Umui diba, a? Inai ruma lalonai be epodi dabua helagana ta, bona kaivakuku ta, au dekenai idia koroa, bona siliva dekenai idia koua gauna. Bona dirava haida edia laulau gaudia haida danu idia noho. Idia dekenai dahaka do ita karaia?” \p \v 15 Vadaeni dala idia rakatania, Mika ena ruma dekenai idia raka vareai, bona unai Levi uhau tauna idia itaia, idia nanadaia, idia gwau, “Oi namo?” \v 16 Unai Dano tuari taudia 600, edia tuari gaudia edia imana dekenai, be ruma magu ena iduara dekenai idia gini. \v 17 Unai hasinadoa taudia 5 be maoromaoro ruma dekenai idia raka vareai, kaivakuku, siliva dekenai koua gauna, bona unai dirava haida edia laulaudia, bona epodi dabua helagana idia abia. Levi hahelagaia tauna be unai tuari taudia 600 danu, magu iduara dekenai ia gini noho. \p \v 18 Unai tau 5 be Mika ena ruma dekenai idia vareai, bona unai helaga gaudia idia abia neganai, Levi hahelagaia tauna ese idia ia nanadaia, ia gwau, “Dahaka umui karaia?” \p \v 19 Idia hamaoroa, idia gwau, “Oi hereva lasi. Hereva ta do oi gwauraia lasi. Bona oi ese ai danu do ita lao, aiemai hahelagaia tauna, bona aiemai tamana do oi lao. Edena be namo: Oi ese ruma tamona sibona ena hahelagaia tauna do oi noho, o Israela ena iduhu ta ena hahelagaia tauna do oi lao?” \v 20 Inai hereva dekenai hahelagaia tauna ia moale, vadaeni ia ese unai helaga gaudia ibounai ia abia, bona Dano taudia ibounai danu ia lao. \v 21 Vadaeni Dano taudia idia raka lao lou, edia natudia maragidia, bona boromakau, bona kohu, be edia vairana dekenai idia atoa, idia raka. \p \v 22 Mika ena ruma dekena amo sisina daudau idia raka, vadaeni Mika, mai iena ruma badibadinai rumadia taudia idia haboua, idia be Dano taudia edia murinai idia mai. \v 23 Idia ese Dano taudia dekenai idia boiboi. Dano taudia idia gini, idia ese Mika idia nanadaia, idia gwau, “Oiemu lalohisihisi be dahaka? Inai taudia danu oi mai ena badina be dahaka?” \p \v 24 Mika ia haere, ia gwau, “Umui ese egu dirava haida edia laulau gaudia, lau karaia gaudia, umui abia, umui abia lao, bona egu hahelagaia tauna danu umui hakaua lao. Lau dekenai ia do noho gauna be dahaka? Momokani umui gwau, ‘Oiemu lalohisihisi be dahaka?’ ” \p \v 25 Dano taudia ese Mika idia gwau henia, idia gwau, “Namona be oiemu hereva do oi hadokoa, badu haraga taudia haida ese umui do idia alaia mase garina. Oi bona oiemu bese taudia ibounai do idia mase garina.” \v 26 Vadaeni Dano taudia be ma idia raka lao. Mika ia itaia, idia edia goada ese iena goada ia hanaia, vadaeni ia lao, iena ruma dekenai ia giroa lou. \p \v 27 Dano taudia be Mika ese ia karaia gaudia, bona iena hahelagaia tauna idia abia, idia lao, Laisi hanua dekenai idia ginidae. Unuseni Laisi taudia, gau ta dekenai idia laloa lasi taudia, maino sibona idia laloa taudia, be Dano taudia ese idia tuari henia. Idia ese hanua taudia idia alaia mase, bona Laisi hanua be lahi dekenai idia gabua. \v 28 Laisi taudia hamauria totona tauna ta ia noho lasi, badina be Sidono taudia be daudau herea, bona idia be bese ta danu idia hoihoi lasi. Laisi be Bete Rehoba Koura dekenai. \p Dano taudia ese Laisi idia haginia lou, bona unuseni idia noho. \v 29 Hanua ena ladana idia atoa, Dano, edia sene tauna Dano, Israela ena natuna ta ena ladana. To guna unai hanua ena ladana be Laisi. \p \v 30 Dano taudia ese unai kaivakuku dirava, koroa gauna, be idia haginia, edia dirava. Ionatana Geresome, Mose ena tubuna, mai ena bese taudia danu, be Dano taudia edia hahelagaia taudia idia lao, ela bona Dano taudia be idau bese taudia ese idia guidia, bona idau tano dekenai idia abidia lao. \p \v 31 Bona inai dirava koikoi, Mika ena kaivakuku, be unai gabu dekenai ia noho, Dirava ena Palai Dubu be Silo dekenai ia noho negana ibounai. \c 19 \s1 Levi tauna ena hesiai hahine \p \v 1 Unai dinadia lalonai, Israela be mai ena king lasi neganai, Levi tauna ta be Eparaima ororo tano dekenai ia noho, gabu daudau dekenai. Ia ese hesiai hahine ta Betelehema hanua dekena amo ia adavaia. Betelehema be Iuda tano dekenai. \v 2 To dina ta unai hahine ese unai Levi tauna ia badu henia, vadaeni ia toreisi, iena tamana ena ruma dekenai ia giroa lou, Betelehema dekenai. Hua 4 be unuseni ia noho. \p \v 3 Vadaeni iena tau, Levi tauna ia toreisi, hahine ena murina dekenai ia lao, edia hepapahuahu do ia hamaoromaoroa, bona hahine do ia hakaua lou totona. Levi tauna ese iena hesiai tauna bona doniki rua ia abia lao. Hahine ese iena tamana ena ruma lalonai Levi tauna ia abia dae, bona hahine ena tamana ese ia itaia neganai, ia danu ia abia dae, mai moale danu. \v 4 Hahine ena tamana ia ura bada iena ruma dekenai Levi tauna ia noho, vadaeni dina toi unuseni ia noho. Idia aniani hebou, idia inuinu hebou, bona idia mahuta unuseni. \p \v 5 Dina namba 4, idia be daba maragi neganai idia toreisi, bona Levi tauna ia hegaegae vadaeni, do idia raka gwauraia. To hahine ena tamana ese iena ravana ia noia, ia gwau, “Mani do oi aniani guna, goada do oi abia, vadaeni do umui raka.” \v 6 Vadaeni tau ruaosi idia helai diho, idia aniani hebou, bona idia inuinu hebou. Ma hahine ena tamana ese ia noia, ia gwau, “Mani emu kara do oi mahuta, oiemu lalona do ia moale.” \p \v 7 Levi tauna ia toreisi, do ia lao gwauraia, to ravana ese ia noia lou, ela bona unuseni ma ia mahuta lou. \v 8 Dina namba 5 dekenai daba maragi, Levi tauna ia toreisi, do ia raka gwauraia. To hahine ena tamana ia gwau, “Do oi aniani, do oi naria, ela bona adorahi.” Vadaeni ruaosi idia aniani hebou lou. \p \v 9 Vadaeni Levi tauna, mai ena hahine, bona mai ena hesiai tauna danu idia toreisi, do idia raka gwauraia. To hahine ena tamana ia gwau, “Oi itaia, dina be kahirakahira ia diho, mani emu kara iniseni do umui mahuta ela bona dabai. Hari be adorahi, bona hanuaboi be kahirakahira. Iniseni do umui noho, bona do ita moale hebou. Kerukeru daba maragi neganai do umui toreisi, emui ruma dekenai do umui giroa lao.” \p \v 10 To Levi tauna be ia ura lasi unuseni do ia mahuta. Ia be ia toreisi, mai ena adavana, bona mai edia hesiai tauna bona edia doniki rua. Idia be Iebusu, unai gabu ena ladana ta be Ierusalema, dekenai idia lao gwauraia. \p \v 11 Iebusu kahirakahira idia ginidae neganai, dina be kahirakahira ia diho. Unai dainai hesiai tauna ese Levi tauna ia hamaoroa, ia gwau, “Mani emu kara, inai Iebusu taudia edia hanua dekenai do ita mahuta.” \p \v 12 To iena biaguna ia haere, ia gwau, “Lasi, unai idau bese taudia edia hanua do ita raka vareai lasi. Idia be Israela taudia lasi. Do ita raka hanaia, Gibea dekenai do ita lao.” \v 13 Levi tauna ese iena hesiai tauna ma ia hamaoroa, ia gwau, “Oi mai, unai Gibea kahana tano do ita lao, Gibea hanua o Rama hanua dekenai do ita mahuta.” \p \v 14 Vadaeni ma idia raka lao, dala dekenai idia lao, bona Gibea hanua be kahirakahira neganai, dina be ia diho momokani vadaeni. Unai Gibea be Beniamina taudia edia hanua ta. \v 15 Dala idia rakatania, unai hanua dekenai do idia noho totona. Hanua lalonai idia raka vareai, bona hanua ena ariara dekenai idia helai diho, badina tau ta ese idia ia abia dae lasi iena ruma dekenai. \p \v 16 Unai adorahi dekenai tau buruka ta be iena uma gaukara dekena amo ia mai. Ia be guna Eparaima ororo tano dekena amo ia mai, to Gibea hanua dekenai ia noho, to hanua dekenai idia noho taudia be Beniamina taudia. \v 17 Tau buruka ese ariara dekenai ia helai laolao tauna ia itaia. Tau buruka ia gwau, “Oi be edeseni oi lao, bona edeseni oi mai?” \p \v 18 Levi tauna ia haere, ia gwau, “Ai be Betelehema, Iuda tano, dekena amo ai mai. Hari ai be aiemai ruma Eparaima ena ororo dekenai ai giroa lao noho. To tau ta ese iena ruma dekenai ai ia abia dae lasi. \v 19 Ai be mai rei kaukau bona aniani aiemai doniki totona, bona beredi bona uaina idia noho lau, bona egu hahine, bona egu hesiai tauna totona. Aiemai aniani ibounai ia noho.” \p \v 20 Tau buruka ia gwau, “Egu ruma dekenai umui noho diba! Lau ese umui do lau naria, lau ura lasi ariara dekenai umui noho ela bona dabai.” \v 21 Vadaeni ia ese iena ruma dekenai idia ia hakaua vareai, bona doniki dekenai edia aniani ia henia. Ranu be iena vadivadi taudia dekenai ia henia, edia aena idia huria, bona idia aniani bona inuinu. \p \v 22 Idia moale noho neganai, lebulebu taudia haida be ruma idia hagegea, bona iduara idia botaia dikadika. Idia ese ruma biaguna, unai tau buruka, idia hamaoroa, idia gwau, “Oiemu ruma dekenai ia noho tauna do oi hakaua murimurina dekenai, ai ese do ai sihari henia.” \p \v 23 To ruma ena biaguna be idia dekenai murimuri dekenai ia raka, ia gwau, “Egu turadia e, mani emui kara unai bamona kara dikana do umui karaia lasi. Inai tau be lauegu vadivadi tauna, unai kara mirona do umui karaia lasi. \v 24 Umui itaia, egu natuna kekeni rami hebouna ia noho, bona tau ena hahine danu ia noho. Idia be do lau hakaua umui dekenai, do umui abia, emui ura hegeregere idia dekenai do umui karaia, to inai tau dekenai unai kara mirona do umui karaia lasi.” \p \v 25 To hanua taudia ese idia kamonai henia lasi. Unai dainai Levi tauna ese iena hahine ia abia, ia doria lao murimuri dekenai. Idia ese unai hahine idia abia, bona hanuaboi ena nega ibounai lalonai idia sihari henia, ela bona daba rere. Unai neganai idia ruhaia. \p \v 26 Daba rere neganai hahine be ia lao, tau buruka ena ruma ena iduara dekenai ia moru diho, bona unuseni ia noho ela bona dina ia daekau. \p \v 27 Hahine ena tau be dabai ia toreisi, ruma ena iduara ia kehoa, iena laolao ma do ia lao gwauraia. Vadaeni iena hahine ia itaia, iduara ena vairanai ia hekure, madi iena imana ia atoa, be iduara dogoatao totona, to ia hegeregere lasi. \v 28 Levi tauna ia hamaoroa, ia gwau, “Oi toreisi, ita lao.” To hahine be ia haere lasi. Tau ese iena hahine ena tauanina ia abia isi, doniki ena doruna dekenai ia atoa, bona iena ruma dekenai ia abia lao. \p \v 29 Iena ruma lalonai ia raka vareai, vadaeni kaia ia abia, iena hahine ena tauanina ia abia, ia utua parara, kahana 12. Vadaeni inai kahana 12 be Israela tanona ibounai dekenai ia siaia, iduhu 12 ta ta dekenai. \p \v 30 Vadaeni idia itaia taudia ibounai idia gwau, “Unai bamona kara be nega ta ia vara lasi, bona nega ta ia hedinaraia lasi, Israela taudia be Aigupito dekena amo idia raka siri dinana ia mai bona hari dina. Umui be dahaka umui laloa? Ita be dahaka do ita karaia?” \c 20 \s1 Israela taudia be tuari totona idia karaia hegaegae \p \v 1 Vadaeni Israela taudia ibounai ese inai hereva idia kamonai, bona idia ibounai be mai lalona tamona Lohiabada ena vairana dekenai idia haboua Misipa dekenai, Dano dekena amo, ela bona Bere Sieba, bona Gileada kahana dekena amo danu. \v 2 Hanua lohia taudia ibounai, Israela iduhu ibounai dekena amo danu idia haboua, inai Dirava ena bese edia hebou lalonai. Inai hebou ena tuari taudia be 400,000, mai edia tuari kaia. \p \v 3 Unai neganai Beniamina iduhu taudia ese sivarai idia kamonai, Israela taudia ese unai bamona idia haboua, Misipa dekenai. \p Vadaeni Israela taudia ese inai Levi tauna idia nanadaia, idia gwau, “Inai kara dika be edena bamona ia vara?” \v 4 Inai Levi tauna, unai idia alaia hahine ena adavana, ese ia haere, ia gwau, “Lau bona lauegu hahine danu, be Beniamina taudia edia hanua ladana Gibea dekenai ai ginidae, unuseni do ai mahuta gwauraia. \v 5 Vadaeni Gibea taudia ese lau hadikaia totona idia toreisi. Hanuaboi neganai idia ese ruma idia hagegea. Idia ura lau idia alaia mase. To gabeai egu hahine idia abia, idia fosia, bona idia sihari henia kava, ela bona ia mase. \v 6 Unai dainai, lau ese hahine lau abia, iena tauanina lau utua parara, bona kahana 12 lau siaia lao, Israela iduhu ta ta edia. Badina be inai Beniamina taudia ese lebulebu kara, bona hemarai kara idia karaia vadaeni, Israela taudia edia huanai. \p \v 7 “Umui Israela taudia ibounai e, do umui laloa namonamo, bona dahaka do ita karaia do umui gwauraia.” \p \v 8 Vadaeni unai hebou taudia ibounai idia toreisi, tau tamona ia toreisi bamona, idia gwau, “Ita ta be iena palai ruma dekenai do ia lao lasi, bona ita ta ta be iseda ruma dekenai do ita giroa lou lasi. \v 9 To Gibea totona inai bamona do ita karaia: Laki gadara dekena amo do ita diba, daika bona daika ese Gibea do idia tuari henia. \v 10 Israela iduhu ibounai dekena amo, tau 100 dekena amo 10 do ita abia hidi, bona 1000 dekena amo 100 do ita abia hidi, bona tau 10,000 dekena amo 1000 do ita abia hidi. Idia be do idia lao, aniani do idia abia, bona huaia iseda tuari taudia totona, bona iseda tuari taudia oredia ese Gibea taudia edia kerere davana do idia henia, Israela lalonai inai kara mirona idia karaia dainai.” \v 11 Unai dainai Israela taudia ibounai be mai lalona tamona idia haboua, Gibea hanua do idia tuari henia totona. \p \v 12 Vadaeni Israela iduhu ibounai ese edia hereva gwauraia taudia be Beniamina iduhu taudia dekenai idia siaia, idia gwau, “Unai kara dika umui emui huanai ia vara, ena anina be dahaka? \v 13 Harihari unai kara Gibea dekenai idia karaia taudia be ai dekenai do umui henia, ai ese idia do ai alaia mase, vadaeni inai kara dika Israela dekena amo do ai kokia haorea totona.” \p To Beniamina taudia ese edia varavara Israela taudia edia hereva idia kamonai henia lasi. \p \v 14 Vadaeni Beniamina taudia be edia hanua ta ta ibounai dekena amo Gibea dekenai idia haboua, Israela taudia oredia do idia tuari henia totona. \v 15 Unai dina dekenai Beniamina taudia edia hanua ibounai dekena amo idia haboua tuari taudia be 26,000 mai edia tuari kaia. Bona Gibea hanua taudia edia tuari taudia mai goadadia be 700. \p \v 16 Inai Beniamina taudia ibounai edia huanai be imana lauri taudia mai goadadia 700. Idia ibounai be varo dekena amo nadi idia negea diba, bema huina tamona dekenai nadi idia negea, idia misi diba lasi. Beniamina tuari taudia mai goadadia be 26,700. \p \v 17 Israela iduhu oredia tuari taudia, Beniamina lasi taudia, be ibounai 400,000, mai edia tuari kaia, bona tuari dekenai manada taudia. \s1 Beniamina taudia idia kwalimu \p \v 18 Israela taudia idia toreisi, Betele dekenai idia lao, Dirava idia nanadaia, idia gwau, “Edena iduhu taudia ese Beniamina taudia do idia tuari henia guna?” \p Lohiabada ia gwau, “Iuda iduhu be do ia tuari henidia guna.” \p \v 19 Daba neganai, Israela taudia idia toreisi, Gibea hanua ena vairanai idia kamepa. \p \v 20 Vadaeni Israela taudia ese Beniamina taudia idia tuari henia, Gibea hanua ena vairanai idia gini. \v 21 Unai neganai Beniamina taudia be Gibea dekena amo idia raka mai, bona idia ese unai dina dekenai Israela taudia 22,000 idia alaia mase. \v 22 To Israela taudia be idia boga auka noho, bona edia tuari gabudia dekenai idia gini lou, tuari dina ginigunana dekenai idia gini hegeregerena. \p \v 23 Israela taudia be tomadiho gabuna dekenai idia lao, bona unai hanuaboi Lohiabada ena vairanai idia tai. Idia ese Lohiabada idia nanadaia, idia gwau, “Aiemai varavara Beniamina taudia do ai tuari henia lou, o lasi?” \p Lohiabada ia haere, ia gwau, “Do umui tuari henidia.” \p \v 24 Unai dainai, Israela taudia ese Beniamina taudia ma idia tuari henia lou, nega iharuana. \v 25 Vadaeni Beniamina taudia be nega iharuana Gibea hanua dekena amo ma idia raka mai, bona idia ese Israela taudia 18,000 idia alaia mase. Unai mase taudia ibounai be tuari dekenai manada taudia. \p \v 26 Vadaeni Israela taudia, tuari taudia ibounai be Betele hanua dekenai idia lao, mase taudia totona idia taitai. Israela taudia ese Lohiabada ena vairanai idia helai, aniani idia ania lasi, bona ranu idia inua lasi ela bona dina ia diho. Ma danu maino karaia bouboudia, bona gabua bouboudia Lohiabada ena vairanai idia karaia. \p \v 27 Unai dinadia dekenai Dirava ena Taravatu Maua be Betele dekenai ia noho. Unai dainai Israela taudia ese Betele dekenai Lohiabada ena ura idia tahua noho. \v 28 Pineha Eleasara, Arona ena tubuna, be unai neganai Taravatu Maua ena vairanai Lohiabada ena hesiai gaukara ia karaia. Israela taudia ese Lohiabada idia nanadaia, idia gwau, “Aiemai varavara taudia ma do ai tuari henia lou, o do ai hadokoa?” \p Lohiabada ia gwau, “Kerukeru ma do umui tuari henidia lou, bona lau ese Beniamina taudia dekena amo umui dekenai kwalimu do lau henia.” \s1 Beniamina taudia idia lusi \p \v 29 Vadaeni Israela taudia ese edia tuari taudia haida idia siaia, Gibea hanua be hunia dekenai idia hagegea, bona hunia gabudia dekenai do idia naria noho. \v 30 Dina ihatoina dekenai Israela taudia be ma Beniamina taudia idia tuari henia, Gibea hanua ena vairanai idia gini, nega guna idia karaia hegeregerena. \p \v 31 Vadaeni Beniamina taudia be hanua dekena amo idia raka mai, bona nega guna idia karaia bamona, idia ese Israela taudia idia alaia hamatamaia lou. Haida be Betele dala dekenai bona Gibea dala dekenai, bona hanua ena murimurina tano dekenai idia alaia. To Israela taudia ese unai kara dekena amo Beniamina taudia hanua dekena amo idia veria. Israela taudia 30 bamona be Beniamina taudia ese idia alaia. \p \v 32 Beniamina taudia be idia ta ta dekenai idia herevahereva, idia gwau, “Iseda vairana dekenai idia heau noho, bona ita kwalimu noho, guna ita karaia bamona.” \p To Israela taudia be idia herevahereva, idia gwau, “Do ita heau koikoi, vadaeni laolao dala dekenai Beniamina taudia do ita veridia mai, idia ese hanua do idia rakatania momokani.” \p \v 33 Vadaeni Israela taudia edia orea badana be Bala Tamara dekenai idia lao, unuseni idia gini hegaegae noho. To Israela taudia haida, guna Gibea hanua hunia dekenai idia hagegea, bona unuseni idia naria noho, be edia hunia gabudia nadi badadia dekena amo idia heau mai haraga. \v 34 Unai neganai Israela tuari taudia goadadia 10,000, Israela orea ibounai dekena amo abia hidi taudia ese Gibea hanua idia tuari henia. Tuari be auka herea, bona Beniamina taudia idia diba lasi edia lusi negana be kahirakahira. \p \v 35 Lohiabada ese Israela taudia ia durua, bona ia ese kwalimu ia henidia, Beniamina taudia dekena amo. Israela taudia ese Beniamina taudia 25,100 be unai dina dekenai idia alaia mase. Unai Beniamina taudia ibounai be tuari taudia, mai edia tuari kaia. \v 36 Unai dainai Beniamina taudia idia diba idia lusi vadaeni. \s1 Israela taudia idia kwalimu dalana \p Israela taudia be guna Beniamina taudia dekena amo idia heau koikoi, badina be idia ese Gibea kahirakahira idia hunia noho Israela taudia idia abidadama henia. \v 37 Unai neganai hanua kahirakahira idia hunia noho taudia be idia toreisi haraga, hanua dekenai idia heau, hanua lalonai idia vareai, bona hanua taudia ibounai idia alaia mase. \v 38 Israela taudia edia orea badana bona hanua idia hagegea orea taudia be guna idia laloa tamona, toa ta do idia hedinaraia. Toa be inai: Lahi ena kwalahu, ori bamona, be hanua dekena amo do ia daekau neganai, \v 39 tuari gabuna dekenai idia tuari noho Israela taudia be do idia gini bona giroa. \p Unai nega dekenai Beniamina taudia ese Israela taudia 30 idia alaia vadaeni, bona Beniamina taudia idia herevahereva, idia gwau, “Momokani, ita dekena amo idia heau, tuari gunana dekenai idia karaia hegeregerena.” \p \v 40 To unai neganai unai toa, lahi ena kwalahu, ia daekau hamatamaia. Vadaeni Beniamina taudia idia giroa, unai kwalahu, hanua ena gabu ibounai dekena amo, guba dekenai ia daekau idia itaia, idia hoa bada. \v 41 Unai neganai Israela taudia be idia gini, bona idia giroa. Vadaeni Beniamina taudia idia gari bada herea, badina idia diba edia moru be kahirakahira. \v 42 Idia be Israela taudia dekena amo idia heau lao, tano kaukau gabuna do idia davaria totona. To edia heau mauri dalana be lasi, badina Israela tuari taudia be edia vairanai idia noho, bona edia murinai danu, Israela taudia be hanua dekena amo idia mai noho. Idia danu ese Beniamina taudia idia alaia ore. \p \v 43 Israela taudia ese Beniamina taudia edia heau mauri dalana idia koua momokani, bona idia luludia lao, bona idia aladia mase noho, Noha dekena amo ela bona Gibea ena dina daekau kahanai. \v 44 Beniamina taudia 18,000 idia mase, ibounai tuari taudia mai edia goada danu. \p \v 45 Beniamina taudia, do mauri noho taudia be tano kaukau kahanai idia heau, ela bona Rimono Nadi Badana. Beniamina taudia 5000 be laolao dalana dekenai idia mase, bona Israela taudia ese Beniamina oredia taudia idia lulua ela bona Gidomo dekenai, vadaeni Beniamina taudia ma 2000 idia alaia mase. \v 46 Unai dainai, unai dina dekenai Beniamina taudia ibounai 25,000 idia mase, ibounai be tuari taudia mai edia goada danu, mai edia tuari kaia. \v 47 To Beniamina taudia 600 idia heau mauri, Rimono Nadi Badana dekenai idia lao, tano kaukau dekenai. Idia be hua 4 Rimono Nadi Badana dekenai idia noho. \p \v 48 Israela taudia be tuari dekena amo idia giroa lou, bona idia ese Beniamina taudia ma idia alaia mase, taunimanima bona boromakau bona idia davaria gaudia ibounai idia hadikaia ore. Bona Beniamina edia hanua ibounai danu be lahi dekenai idia gabua ore. \c 21 \s1 Beniamina taudia headava totona, kekeni taudia idia abia \p \v 1 Israela taudia be guna Misipa dekenai idia haboua neganai, idia ese gwauhamata metauna Lohiabada dekenai idia karaia, idia gwau, “Ai ese aiemai natudia kekeni taudia be Beniamina taudia dekenai headava totona do ai henia lasi, lasi momokani.” \p \v 2 Vadaeni hari Israela taudia be Betele dekenai idia lao, Dirava ena vairanai idia helai ela bona dina ia diho, idia tai bada herea. \v 3 Idia gwau, “Lohiabada e, Israela ena Dirava, badina dahaka inai kara be Israela dekenai ia vara, bona hari dina dekenai Israela ena iduhu ta ia boio bamona?” \p \v 4 Vadaeni dabai, idia toreisi haraga, boubou patana idia haginia, bona patana ena latanai lahi dekenai gabua bouboudia bona maino karaia bouboudia Lohiabada dekenai idia henia. \v 5 Israela taudia ma idia gwau, “Israela iduhu ibounai edia huanai edena iduhu Lohiabada ena vairanai ia hedinaraia lasi, ita hebou neganai?” Badina be idia gwauhamata mai hereva metauna, Misipa dekenai ia lao lasi tauna be do idia hamasea. \p \v 6 Unai neganai Israela taudia ese edia varavara Beniamina taudia idia bogahisihisi henia, idia gwau, “Hari dina Israela besena dekena amo iduhu ta ia boio vadaeni. \v 7 Idia heau mauri Beniamina taudia totona, edia adavadia edeseni do ita abia diba? Badina be Lohiabada ena vairanai ita gwauhamata, ita gwau, iseda natudia kekeni do ita henia lasi Beniamina taudia dekenai, do idia adavaia lasi monokani.” \p \v 8 Ma idia gwau, “Edena iduhu Lohiabada ena vairanai ia hedinaraia lasi Misipa dekenai?” Vadaeni idia laloa, Iabese Gileada dekena amo tau ta be hebou dekenai ia lao lasi. \v 9 Badina be guna idia hebou taudia, hida idia noho idia duahia neganai, Iabese Gileada taudia be lasi, idia ta ia hedinaraia lasi. \p \v 10 Unai dainai, inai hari idia haboua Israela taudia ese edia tuari taudia goadadia 12,000 idia siaia lao, idia oda henidia, idia gwau, “Iabese Gileada taudia be tuari dekenai do umui alaia mase, hahine bona memero maragidia danu do umui alaia mase. \v 11 Inai bamona do umui karaia: Tau ibounai, bona tau danu idia sihari vadaeni hahine ibounai do umui alaia ore.” \p \v 12 Vadaeni tuari taudia idia lao, bona unai bamona idia karaia. Idia ese Iabese Gileada taudia edia huanai, tau danu idia do sihari lasi kekeni taudia ibounai 400 idia davaria, vadaeni Silo kamepa dekenai idia abidia lao, Kanana tano dekenai. \p \v 13 Vadaeni Israela taudia edia hebou dekenai taudia ibounai ese maino karaia hereva Beniamina taudia dekenai idia siaia, Rimono Nadi Badana dekenai. Idia gwau, “Ai ura lasi umui dekenai ai tuari henia noho.” \v 14 Vadaeni unai neganai Beniamina taudia idia giroa mai. Bona Israela edia hebou taudia ese unai Iabese Gileada kekeni taudia, idia abia mauri kekeni, be Beniamina tuari taudia dekenai idia henia, idia adavaia totona. To unai kekeni be 400 sibona, edia namba be hegeregere lasi, Beniamina tatau haida idia noho kava. \p \v 15 Israela taudia ese Beniamina taudia totona ma idia bogahisihisi henia lou, Lohiabada ese Israela besena ia hamakohia vadaeni dainai. \v 16 Vadaeni Israela taudia edia gunalaia taudia idia hereva, idia gwau, “Beniamina tatau haida be idia noho kava, edia hahine be lasi, be edena bamona edia hahine do ita davaria? Badina be Beniamina hahine ibounai idia mase ore vadaeni. \v 17 Ita ura lasi Israela ena iduhu ta ia boio. Kekeni haida ma do ita davaria be namo, Beniamina tatau do idia adavaia totona, vadaeni Beniamina iduhu be do ia boio lasi. \v 18 To iseda natudia kekeni be idia dekenai ita henia diba lasi. Badina Israela taudia idia gwauhamata vadaeni, idia gwau, ‘Bema Israela tauna ta ese iena natuna kekeni ta be Beniamina bese dekenai ia henia, do ia headava totona, unai tau be do ia dika momokani.’ ” \p \v 19 Unai dainai Israela taudia ma idia gwau, “Lagani ta ta ibounai taunimanima ese Lohiabada ena aria ta idia karaia noho Silo dekenai, bona unai aria be kahirakahira do idia matamaia.” (Silo be Betele ena mirigini kahanai, Lebona ena diho kahanai, Betele dekena amo ia lao Sekema dekenai dalana ena dina daekau kahanai.) \p \v 20 Vadaeni Israela taudia ese Beniamina taudia dekenai idia hamaoroa, idia gwau, “Umui lao, vain umadia dekenai do umui hunia. \v 21 Unai gabudia dekenai do umui naria noho, vadaeni Silo hanua ena kekeni taudia ese mavaru totona do idia raka mai. Unai neganai vain uma dekena amo do umui toreisi, bona umui ta ta ese unai Silo kekeni taudia dekena amo emui adavana do umui dogoatao. Inai kekeni taudia do umui dogoatao noho, bona Beniamina tano dekenai do umui abidia lao. \p \v 22 “Bema inai kekeni edia tamadia o edia taihudia be umui dekenai do idia mai, umui do idia samania gwauraia neganai, ai ese idia do ai hamaoroa, do ai gwau, ‘Mani emui kara, inai kekeni taudia be Beniamina taudia dekena amo do umui abia lou lasi, badina be Iabese Gileada ena tuari dekenai ai davaria kekeni taudia edia namba be hegeregere lasi, idia do idia adavaia totona. Bona umui danu ese emui gwauhamata umui hamakohia lasi, badina umui ese emui natudia kekeni umui henidia lasi idia dekenai.’ ” \p \v 23 Vadaeni Beniamina taudia ese unai bamona idia karaia, idia ta ta ibounai ese mavaru kekeni taudia idia dogoatao, idia adavaia, ta ia noho kava lasi. Bona idia be edia tano dekenai idia giroa lou, edia hanua idia haginia lou, bona unuseni idia noho. \p \v 24 Unai neganai Israela taudia be ta ta ibounai edia iduhu bona edia gabu bona edia ruma ta ta ibounai dekenai idia giroa lou. Ibounai be edia tano korikori dekenai idia giroa lou. \p \v 25 Unai dinadia dekenai, Israela taudia be mai edia king tauna lasi. Israela taudia ese ta ta edia laloa, edia laloa hegeregerena idia karaia.